Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHEGA UNIVERSALIS, 1NTEURA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMIGA,
PATROLOGIA —
BINA EDITIONETYPIS MANDATAEST, ALIANEMPE LATINA,ALIAGRJSCO-LATINA.
VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTAVOLUMINA EDITIOMSLATINJE; OCTINGENTIS
ET
— MERELATINAUNIVERSOS
1ULLETRECENTAGRjECO-LATlN-E. AUCTORES TUMOCCIDENTALKS,
TLM
ORIENTALBSEQUIDEMAMPLECTITUR ; HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSlONELATINADONANTUR,-
ABBATIS,
OPERA OMMA.
TOMUS PRIMUS.
1852
ELENCHUS
ANASTASIUS
ABBAS ROMANUS
IN ANASTASIUPI
ANASTASIUS abbas Romanus, Ecclesiae RomanaeA conlra cannnes Ecclesiam suam quinquennio deser
presbyter et biblioihecarius, orilinis milii incom- ruisset. » de Hsec Labbeus contra Vossium, quem cum
licilum esl, ordinis in opere
perli, sed, qiianlum augurari sauctae Hisloricis Latinis accurate volverim,
ilivi Benedicii : bibliolhecarius RomanaeEc- nihil lale ab eo scriplum a mi; repertum est. Ve-
<lesi;e, oflicium quod lioc saeculo nono viris litlera- rum sentenlia isla esl Anlonii Possevini Jesuilse,
tissimis conferri consueverat. Cujus autem ille loci lomo l Apparatus sacri, pag. 71, ubi sic : < Anasta^
nbbas fuerit, constal jam ex Itinerario Italico litte- sius Romanus monachns, et alibas ordinis sancii
rario Joannis Mabillonii, parle n, pag. 82, ubi Ana- Benedicti, congregationis Speciiensis, presbyter car-
siasins isle in prologo ad quaednm miracula sancti dinalis tituli sancti Marcellini, et bibliothecarius
Itasilii episcopi, sic orditur : (1rso venerabilisubdia- Gregorio IV pontifice Maximo. Sed auno 850 iu
cono sanclaeRomanoeEcclesiai, seu medico et dome- synodo Romana, a Leone papa IV exauctoralus,
siico domini nostri sacratissimi papm Nicolai Anasta- quod Ecclesiam suam conlra canonum decreta, per
sius exiguus abbas monasterii sancta; Dei genilricis annos quinque deseruissel Vir quidem perdoctus,
Mariat Virginis, siti trans Tiberim, ubi olim circa ingenii sui moniinenta reliquit Conlinuationem Hi-
Domini nativitatem fons olei fluxit, in Domino salu- storiae ponlificiae S. Damasi papae, ab ejus obim
lem, etc. Hinc labenie saeculo nono, sub summis usque ad Adrinnum papam, Imjiis nominis secun-
ponlificibus Nicolao 1, Adriano II el Joannes VIII dum. Transtulit e Grseco in Laiinum sermonem
lloruit. Juxta clarissimum Spanhemium in Disquisi- Vilas SS. Joannis Eleemosynarii, Demetrii mariyris,
tione hislorica de papa femina § 55, pag. 271, et aliorum Patruni. Unani Dionysii Hieraicbiani,
< Claruisse eum jam sub Leone IV, cui a secreiis B Septimam synodum, et alia. » H;cc Possevinus. Vir
fuerit, et successuris aliquot ponliflcibus, urgent fuil pro sevi sui genio non indoctus Anastasius, qui
precario nonnulli historici ponlificii. i El quod habet utriusque linguae Gra3caj et Laiinie periliam habuit
Onuphrius pag. 126, ad Platinam, referre ipsummet haud vnlgarem, denique cum primariis soeculihujus
Anastasium < se crealionibus Sergii II, Leonis IV, viris, Photio et Hincmaro arciam satis amicitiam
lienedicti lll, Nicolai 1, Adriani II et Joannis VIII in- coluit. Si porro vera est cardinalis Baronii chrono-
lerfuisse, » in Anastasio hocce minime legimus. Ve- logia, usque ad annum fernie 886 vitam produxit,
rius auiem Joannes Launoius, epistola ad Michaelem etsi quonam morluus sit anno, nullus huc usque de-
Morollium parte in, epist. n, pag. 170, < floruisse lexerit. De scriptis autein ejus agmii Bellarniinus in
sub Adriano II el Joanne VIII pontificibus. i Pelrus opere de Scriptoribus ecclesiasticis, ad annum 858,
LambeciusinCommenlariisbibliolhecaeCaesareaeVin- breviter. Sed fusius post ipsiim Philippus Labbeu*
dobonensis, lib. u, pag. 277, < floruisse sub papa in Dissertatione Hislorica de Scriptonbus ecclesia-
NicolaoI, Adriano II et Joanne VIII. > Sane Adriano II slicis a Bellarmino recensitis, tomo I, pag. 63;
inscripsit versionem synodi Auli-Photianae, vulgo Guillelmus Cavus in Hisloria Scriplorum Ecclesiae,
oclavae, cujus exlremis inierfuil anno 869. Conslan- ad annum 870, pag. 559, ubi cum mulla a Bellar-
tinopolim eo ablegalus anno ad Basilium Macedonem, mino omissa referant, non omnia tamen Anastasii
a LudovicoII imperalore, in causa nuptialis cotiimer- opuscula recensent: unde occasionem hic agendi do
cii (sic ille) inter fllium imperaloris Basilii et Ludo- Omnibusnobis notis Anaslasii abbalis Operibus acee-
vici Augusti filiam procurandi. Addunt hunc ipsuin pimus. Claruil ergo tum propriis operibus, lum Grae-
Anaslasium, creatiouis papalis non unius teslem, n-" corum operura seu Grtece scriptorum variis in lin-
Benedicti III, mox ab excessu Leonis IV, creationi guam Latinam versionibus, quibus nomen suun»
speciatim interfuisse, ex his verbis : Missi quoque posleris immorlale commendavit.
qui imperatori noslrum Decrelumde benignissimiele- I. Ilaque ConciliumGeneraleoclavum seu Conslan-
ciione Benediciiporrexerunt. Talein igitur esse, qui tinopotitanum iv, cui praesens ipse Constantinopoli
nonnisi perspecta et animadversa lilieris mandave- anno 869 inlerfuit sub Basilio Macedone, pariiir»
rit, nec m rcbus hujus lemporis memorandis mala! Latinescripsil, parlimexGraeco verlit, alque Adriano
fidei accusari possit: ut idem Launoius in epistola ad papae11dicavil, quod exstat Conciliorum lomo VIII,
Carolum Mauricium Tellerium, parte iv, pag. 155: col. 961 ad 1175, ultimaeeditionis Parisiensis anni
< Erat Vossius el si qui alii, illum cum Anastasio 1672, qiue Labbeana passim dicitur. IIIud autem ex
presbytero cardinale S. Marcelli, et bibliotliecario Graecis in Lalinam linguam, horridiorem quidem
Gregorii IV papj; conlundunt, qui a Leone IV in illam et miuus cultam transtulit, liberiori modo adjj.
synodo Romana anno 850 esl cxaucioralus, co quod ciens et mulans : cujusinodi sunt et quaeseqmuUur.
PATaoL. CXXVII 1
H IN ANASTASIUM 12
II. Conciliumvn Generaleseu Nicmnumsecundum, B rare, profuliira pullif;e enulitormn niiliiati, > Ex-
quod ille oblulil Joanni papae VIII, inscripluiii : Do- slanl quoi|iie duo niss. codices ejusmodi, in bililio-
mino coangelicoJoanni pontificisummo, et universali theca C;*'sarea Vindobonensi, inter mss. corficcs
papm, Anaslasius exiguus. Ex inlerpretala nuper, elc, thcologicos Latinos 20 et 496, ut notal Lainberins
quod exstat quoque lomo VII diclorum Coiiciliorum !ib- vni CnmiiienlarioriMiilnijiis bibliolliecae, paginis
cilalae edilionis, col. 29 el seqiienlibus. Addil Lab- 183 et 186. Item ejusmoili aller codex inlor mss.
beus, ul quod omiserunl alii observure,eliam vi Gene- codicesBodleianaebibliolheca!codice36U; i,i codici-
rale scu Conslanlinopolitanumlertium. Sed debuerat bus Hyperoi Bodleiani, codice 148. H;ec denique eo-
Labheus indicare quibus ille rationibus vel qiianam dem Dionvsii Areopagitae Opera cum prmfatione
aucloriiale hoc assererel: an ob slyli simililudincm Anastasii kibliolhecarii ad scbolia a se in Laliiium
iiiierprelationis hujus concilii cecumenici sexli cum versa, liabcntiir quoque mss. in bibliolbeca Paulina
inierpretalionibus septimi atque oclavi ? An ex velere Lipsiensi, nt conslat ex Catalogo iiianu criptorum
qiiodam scriptore hoc altestante? Id quod me lalel. hiijiis bibliotbeca; libroruni, impresso Lipsia; anno
III. Latinam fecil Vilam sancii Joannis Eleemosy- 1686, cura el sludio Joacbimi Ftfieri bibliothecarii,
narii, patriarchw Atexandrini, de qua haecSigeberius p. 102.il. 2et3.
cap. 103 de Scriptoribus ecclesjaslicis : < Anaslasius, VII. Ilisloria Ecclesius.ica sive Chronologia tripqr'-
jubenle Nicolao papa, transtulil in Latiriam lingnam tita, in qua S. Nicepbori patriarchae Coiisianlinopo-
Vilam Joannis EleemosynariiY scriptain Graece a litini Chronicon, ordinem et maximam parlein Chro-
Leonlio episcopo. > Idemferme Joannes Trilhemius. nici a Georgio Syncello, et Thcopliane confessore
Habes autem illam ex iiiterpretaiione Anaslasii in B alque Agri abbate teleberrimo, ab initio mundi ad
Vitis Pairum- Heriberli Uosweidi socielalis Jesu, Leonis Armeiii imperiiim deducti, Laline inlerpre-
Anluerpiac el Lugduni sxpius impressis, ut omnes lalus esl : ut ipsemet pluribus, in pra-falione ad
sciunt. De illa sic Lambecius toino VIII Coinmenta- Joannein urbis Romanic diaconum explicat. Ex lii*
rioriim BihliothecaeCaesareaeVindobonensis, p. 271. vero Graecorum Excerptis inulia in Miscellam qu;e
< Transtulit hanc Vilam ex Grseco in Lalinum ser- dicitur hisloriam derivata sur.l : aut ab lioc ipso qui
monem Anastasius, S. RomanaeEcclesiae Bibliolhe- precibus suis exlorsernt, Joanne di;icono : aut a
carius, abbas Koinaiius ordinis S. Benedicli, el pre- Landulfo Sagaci, aut i|iiocuiique alio illius consarci-
sbyier cardinalis lituli S. Marcelli, jussu papae Nico- nalore : qui alius omnino essedebuit a Paulo War-
l.ii"primi, qni anno Cbrisli 858 elecius est, et nnno ncfridi Longobardo, Aquileiensi diacono ac Cassi-
867 obiil. Eaque versio Lalina, posl alias varias nensi postea monacbo, cui tamen plerique fcrnut
editiones impressas, optirne edita est ab Heriberto oimies Miscellam hanc hactenus hisloriain tribue-
Rosweido soc Jesu in libro 1 de Vitis Palruin, el a runt.
Bullando el Henscbenio in lomo II de sanctis Janua- VIII. Collectanea de iis qua; spectant ad hisloriam
rii uiensis, die 23. > Monotheiilarum hwrelicorum, et Marlyrium sancli
IV. Ilem Vitam sancii Demelrii marlyris ex Groeca Marlini papm, ilemque sancti Maximi abbutis et alio-
Lalinam reddidil, necnon Acla pleracjue et Passio- rum, quae Jacobus Sirmondus edidil iu 8°; Parisiis,
nes qutc in manuscripiis codicibus occurrunt. Exslat anno 1620,apud Sebaslianum Cramoisy, via Jacobaea,
siuteiii Passiq sancti Demetrii marlyris ab eodein sub Ciconiis. Ibi de eis qui sub Constanle iinperalore
Anastasio lianslaia, toino I Veterum Analecioruiii Q Oiientis, vincula, carceres variasque vexationes
Joannis Mabillonii,DominopiissimoimperaloriCarolo passi sunl, in quibus duo Anastasii reconsenlur.
semper Augusto nuncupala, p. 65. Alter S. R. Ecclesiae apocrisiarius, alter sancli
V. Inter ea multa quae ex Graecis Latina fecit, Maxinii discipulus, quorum epislohe iu iisdern leguu-
Iiabes Vitam S. Dionysii Areopagitm, cujus transla- lur Collectaneis, quae in gratiam supradicti Joannis
tiouem anno 876 ad Carolum Calvum imperatorein diaconi, cum ecclesiaslicam llisloriam medilaretur,
misit. Opusculuin istud depcriit, praefationeexcepta, e Graicis versa in uniim concinnavit. Quod vero
«liiain babemus apud Siiriuni lorno V ad diem 11 idem sit et Collectaneorum et Historiae ecelesiasticae
Octobris, in line Areopagiticorum. Hanc eamdein auctor, ex pra-falione disces, in qua id aperie pro-
jiraelationcm recudit ad inss. codicum fidem Joannes fitetur, nonnullnquc cx iis opusc.ulis exponit, quae
Mabillou in Analectis suis. In ea aiilem ait se non Latiniiaie donata, in banc Colleciioneiiiconjecerat :
X«T«jro3«f verlisse omnia, sed sensum lamen bona quae libi ex subjecio imlice, si careas, iniposteruin
lide expressisse. sallein eriint iiotissima.
VI. Scribil Gerardus Joannes Vossius lib. n de 1. Anaslnsii Bibliolhecarii epislola ad Joannem
llisloricis Latinis, cap. 35, pag. 319, edilionis ulti- diaconum urbis Iionue.
mae, in bibliotheea Canlabrigiensis in Anglia Acade- 2. Joannis IV papai Apologia | ro Honorio 1 papa,
'iuioe, haberi inss. Dionysium de Hierarchiu coelesti, ad Conslantiuum imperalorem, Ueraclii jilium.
de Hierarchia ecctesiaslica, de divinis Nominibus et 3. Excerplum ex epistola s.ntcti Maximi ad Ma-
Mystica Theoloyia, codice m cum prxfatione Anasta- rinum presbylerum, upologiuminter caaera pro Ilono-
sii ad regem Carotum Calvum. Haecille aliena lide, ex rio faciCnlis.
relalu nempe TbouiacJamesii in Ecloga Uxouio Can- 10 4. Ex epistola ejusdem sancti Maximi ad Pelrnm
tabrigiensi, cui reponil ipse Labbeus in opere suo de illustrem, ubi Pyrrhi et Sophronii Uierosolymitani,
S-criploribus eeelesiaslicis tomo I, verbo Anastasius ac papai Honorii menlionemfacil.
bibliothecarius, pag. 67. < ln Codice ins. collegii no- 5. Ex epislola ejusdem sancli Maximi, ad Ma-
slri Biluricensis socielatis Jesu, elegantissima innnu rinum presbyterum Cyprium, de processione Spiriius
ab ociingenlis circiter annis, in lnembranis exarata sancti.
legnnliir S. Dionysii Areopagitae opuscula qiialuor. 6. Theodori papm synodica, ad Paulum patriar-
1. De ccelesli Hierarchia. II. De Ecclesiastica Hie- cham Conslanlinopolitunum.
rarchia. UI. De divinis Nominibiis. IV. De Mysiica 7. Ejusdem propositio transmissa Constanlinopo-
Theologia, ex versione Joannis EritigeiiaeScoli,. ujus lim.
eiiain habetur praefatio cum quibusdam versibus, ad 8. Ejusdcm epistola ad episcopos qui consecrave-
Carolum Calvuni regem Fraiicormn. PraYmisitvero runt Puulum palriarcham Conslantinopolilanum.
Anaslasius S. R. Ecclesiae bibliothecarius, ad euin- 9. Commemorutio quid tegali Romani Conslan-
dem Carolum regem cpislolam datam x K.al.Aprilis, linopoligesserint, ex episiola S. Maximi ad abbalem
iiidiclione vm, boc esl anno, ut reor, 875, in qua de Thatassium.
scholiis a se in Lalinum sermonem conversis, quae 10. Anastasii Bibliothecarii epislola ad Marlinum
in codice nd marginem ascripla habenltir, haec episcopumNarniensem.
hab.l: lpso meriloanxius ccepisedulus qumrere, etc, 11. Martini papmepislola ad Theodorum.
quie^si cui arriscrini, non enl operosum coinmuui- 12. Ejusdem epistolu secunda ad Theodorum.
13 NOTITIA IHSTORICA ET BlBLICGBAPlliCA. It
13. Commemoralioeorum qtuv in sanctum Mar- A conjectura restituii Joannes Mnbillonloeo chalo, eo
tinum Conslantinoooliacla sunl, cx epistola cttjusdum quod tempus et slylus Anastasio convcnianl. Idcm
ad Occidentales. sane dicendi geniis. eadem praefationis melho-
14. Marliui papm epislola• dum ab exsilio scriplce. dus, qnae in praefalione Anastasii ad Passionem
15. Relatio factm moiionisin sanctnm Maximum BICCCCLXXX manyrum. Ilemque in Prmftiiione
et sociumejus, coram principibus in secretario. Vitm sancti Joannis Eleemosynarii, apud Heribertum
16. Sancti Maximi epislola ad Anastasium mona- Hosweidum in Vitis Palruiii p. 137 editionis Lugdu-
chum, discipulumsuum. nensis anni 1617.
17. Anaslasii monachi episto.a aa monachos Ca- XII. Denique idem edidil Translationem ex Grwco
larilanos. in Lalinum Vittvsancti Donali episcopi apttd Enriam
18. Relalio de dogmatibtts qum agilata sunlinter in Syriit, cujus prologum idem qui supra proferl in
sanctum Maxiinttm,el TheodosiumCmsuremBylhynim eodem Itinere Italico, pag. 85, hanc Versionem esse
episcopnm, el proceresqiti cum eo ernni. Anastasii non dubilans, lamelsi" ejus nomen in
19. Anaatnsii, presbyleri el apocrisiarii Romm, Cassinensi codice desiderelur, ex quo praefalionem
ey.istolaad Theodosinm Gangrensem, una cum subja- descripsit. integriim anlein libellum edere, ipsi
cenlibus tesliinoniis ei syllugismis. visum non cst operae prelium, cum ipsissima ista
20. Bypomnesticon declurans Gesta sanclorttm quae in codicc Cassinensi smit, apud Mombriliiim
Mnximi et ulriusque Anastasii alque Mnrlini papm, vulgala sint : tamelsi in Aprili Boliandinno ad diem
necnon Theodori, Euprepii et aliorttm. Bernardus 30 .non alia Donali Acta reieranlur quam ex Menacis
de Montfaucon vir cnniiliis, nioiiaclius Bencdicli- n Gracoruui.
nns congregalionis sancli Mauri in Gallia, in Diario XIII. Exslat Anastasii presbyteri et abbatis ac bi-
llalico, Parisiis, in-4°, anno 1702 edilo, cap. 21, pag. bliothecarii S. Romanm Ecclesimad Adonem archi-
309, haecCollectaneaAnastasii Bibliotheearii, Groece episcopum Viennensem epistola in Conciliis ulliiiia:
mss. exstare inqiiil in Italia, in bibliolhcca sancti editionis LabbennaeParisiensis annil672, lom. VIII,
Joannis de Corbonaria, Augusliuianoriiin. col. 568, De obilu Nicolai papm I el electione
IX. Transtulil quoque ex Gneco in Latinam lin- Adriani II, inler episiolas Nicolai papae primi, anno
giiam Passionem MCCCCLXXX marlyrum, (|iise 867, indict. xv. Vicieas et ejus epistolam nonis
versio cxstat Bomoein bibliotbeca sanctae Crucis in Jauuarii aimi 876 ad Ilincmnrum lthemenscm ar-
Jftiu-ialem, cujus prologum nobis oblulit Joannes cbiepiscopnm indictione ix dalam, lonio 111Con-
M:ibillonin Itiuerario suo Italico parlc n, pag. 80, ciliorum Gallioe, pag. 423, quam ex Codice Rhe-
ubi eiiam in hac praefalione Anastasius meminit mensi exbibuii Jacobus Sirniondus, Biuio aliisque
quod opiisciiluui istud susceperit agendiim : Post Collectoribus antea incognitam. Unam quoque ad
translalam a se ad pelitionem ejustlem, Passionem Anaslusiuin Bibllolhecarium scripsil epistolam Plio-
prwcipui docloris et martyris Petri, Alexandrinmur- tius patriarcha Coiisiantmopoliianiis , ordine 170,
bis episcopi : quac eiiamnum alienbi in Legendariis p»g. 244, breveni,. ex qua concludere prompium
illis iiifinilis latel, quie in bibliothecis pulvere ob- est magnae lunc auctorilatis luisse Anasiasiiim
lecta latcnt. Rom;e.
X. Idein ex Graeco in Latinuni produxit Vilmn XIV. Exslat quoqiie S. Theodorii Studilw abbatis
sancti BusiHi Cwsarew Cappadocum archiepiscopi, Coiistanlinopoliiani senno de sunclo Bartholomteu
cujns operis integram prxfalioneni edidit idein Q Apostolo, qiii circa aiinuni 820 inler Groecos clarus
JoannesMabillon, in eodem llinere Litlerario Ilalico, doctrma atque pielale emicuit, quem AnastasiiN
parte n, p.ig. 82. Hanc operain laudal Baionius in S. R. Ecclesiae bibliotliecarius cx Gra:cisin Latmam
nolis ad Marlyrologium Romanum, die prinia Ja- liugiiain transtiilil et ex ms. codice edendiim
iuiarii, ibidemque imlicat praefatiorieni Lrsi S. R. curavit, Spicilegii tomo III, pag. 13, Lucas de
Ecclesi;e subdiaconi in Vitam S. B.;silii a se Latiui- Acberio iuonachus Benedictinus congregalionis san-
tate donatain. Quam eliam habes apud HeriLertum cli Mauri in Galiia.
Rosweidini; in Vitis Patrum lib. i, pag. 116* el in XV. Ciiin niorluo Adriano II Romano ponlifice
notis pag. 125, versu Urso. Veriiin pradalio illa cum cijus liibliothecarius seu referendariiis, vel, ut
Viia qu;e subsequitur, non alia est ab Anastasiana , niodo Ioquuntur, secret.iriiis et ab cpistolis fuerat,
quaehabetur in isto Ilinere lialico, inscripiione ex- idem iiiiinus sub Joanne VIII successore egisset,
cepia, qtiaeapud Rosvfeidum aliosque dccurtata ac laiiquani bibliolbecarius seu Secretarius Joannis VIII
inuiila est. Ex qua aulem integra nianifesle colligi- papaepraedicii, cujus lateri et cpistolis adhserebat,
lur, Anaslasium vulgataeVilaeesse interpretem, quae epislolas sex sub riomine ejusdem GroecasLatinasque
Urso perperani in impressis tribuilur : ideoque siniul edidil, ad negotia OrienlalisEcclesiae spectan-
iinposieruin Vilae inteipreiationem islius, tribuen- les, qnae cxslanl lomo Vlll Conciliorum edilionis
dam esse Anastasio bibliothecario, qui eam Urso Labbeaiue, in Appcndice ad concilium octavuin
insligante aggressus cst. Conslantiiiopolilanuin ex ins. codice Vaticano, co-
XI. Idem aggressus versionem Pussionis sancto- liiiniiis 1451, 1401, 1473, 1477, 1479, 1485. Qui si
rum Cyriel Jouimis, cujus prologus relertur in eodcin supersles diiilius in vivis fuisset, alias quoque pon-
Itinerario llalico, pag. 83, exstal(|iie cuin lexlu " tilicis ejiisdein epislolas uiiaque lingna Graeca ac
Passionis in' velerrimo codice bibliotbecae sancli Liiina posteris rebquisset. Mortuo aiilem illo sub
Petri apud Carnulas, ordinis divi Benedicli. Nonien Joanriis Vltl ponlilicalu, Zacliarias illi in bibliotbe-
quidem Auaslasii, quod in vitioso alque ex silu carii scu refcreinlarii oflicio successor datus est,
corrupto ins. exeinplari erat obliieratuui, ex aniio inilii incoinperto.
AHASTASIBS, bibliolhecarius Romanus, abbas el 858 Adriani II, qui ab anno 867, et Joannis VIII, qa'
presbyler, iino presbyter curdinis, sive cardinalis ab ab auno 858 ad 882, ponlificalum gessit, el toriass»,
an. 848 elares temporibus Nicolai I, qui ab auno etiani secutorum leiuporibus. Mulia ex Graecs Laiiiio
13 IN ANASTASIUM 15
vertit < rudiore plerumqiie slylo et semibarbaro,. \ cum Historia Anastasii Ecclesiastica, Parisiis 1649
qusnquam, >ul Combefisius in Bibliotheca Concio- fol. inlerVenetis Scriplores Hisloriae Byzantinac, quos no-
naloria rccte judicat, < nec ipso inulili, plerisque vissime typis recusos constnt. Anionii Da-
in mediis illius acviauctoribus Graecis nobis fuluris dini Alleserraenotae et observaliones excusae sepa-
perobscuris, nisi lucem ille scienlia quam sermone ralim, Parisiis 16804. Post Busoeumet Fabrnlluin,
perilior, vel ita nobis reddens affudisset. > Habemus splendidam hujus l.ibri Ponlificalis editionem auspi-
vero ex Anastasii versione : l. ChronologiamNice- cijs Clementis XI papae curare coeperunt doctissimi
phori Conslantinopolitdni, qui an. 828 dicm obiil, viri Franciscus Bianchinus et Joannes Vignolius
eique siihjunclam slichometriam librorum saerorum. nolis el observalionibus ilhtstraiam (6), Romae1718,
2. Historiam Ecclesiaslicam, quae inter Scriptores 1724, 1728fol. neque terlio hoc lomo opusabsolvi-
Historiae Byzanlinaj prodiit, ex eodem Nicephoro, tur, qui in Gregorio Magnojam desinil. Posl nbso-
Georgio Syncello et Theophane confessore circa lulam a Fabricio Bibliothecam hane Lalinam prodiit
nnnum 872 conlractam. 3. Acla synodisextmConslan- qiiartum volumen Romanae editionis. IIiijus tria
linopoli in Trullo habilx anno 680. i. Acla synodi priora a Fabricio indicaia sunt. Praccedunt prole-
septimr, sive synodi NicaenaeII an.787. 5. Acta stj- gomena nonnulla, in quibus continentur Josephi
tiodi octavm Constanlinopolitani an. 869, cui ipse Blanchini Veronensis congrcgalionis Oralorii de
interfuit. 6. Cottectanea ad conlroversiam et histo- Urbe presbyteri disserlationes epislolares septem ;
riam Monolhelilarum spectanlin, aSirmondo edila, luni opusciilum de Vitis Romanorum ponlificum a
atque Combeiisio, ct obvin etiam tom. XII Biblio- B. Petro aposlolo usqne ad S. Paulum primum ex
thecae Palriun Lugdunens. De quibus singulis dixi r>Veronensi codice. Itein aliud opuscuhim contincns
toino IX Bibliotheeac Groecae, pag. 337 seqq., de rodicem Sacraiuentorum veius RomanaeEcclesiaea
Chronologia etiam iom. VI, pag. 155. Passio il)00'J S. Leonc papa coufectum, de quo dicemus, ciiin
marlyrum sub Adriano et zVnloniuoPio cxslal in de S. Leone agendum erit. Opiisculuin III exhibet
Actis Snnclorum 22 Junii, lom. IV, pag. 182. V.ta Gelasii I decretum e Florenlino codice desnmplum
Joannis Eleemosynariipalriarchae Alex. apud Ros- . cmn aliis duobus collatum IV. Fragmenlum Calalogi
vreidum lib. i de Vilis Patrum, et in iisdem Sanclo- Pontificalis in Vigilio desinens, quod inlegrius recu-
rum Aclis23 Januarii. Passio S. Demelrii marlyris diliir, quam legeretur in lom. III ejusdera editiouis
apud Joanneui Mabilloniumlom. I Analect., pag. 65, Anaslasianae. Opusculum V dat Fragmenliim Inve-
et edilionis novae pag. 172. Eiicomium S. Bartho- clivae in Romain pro Formoso. Opusciiluni VI fcrt
lomaei aposloli ex Graxo Theodori Sluditae, in Da- appeiulicein seu variantes ad Mariyrolugiuin Bedae
cherii Spicilegio, lom. 111,et editionis novaetomo II, ediluin in principio loini II Actorum Sa. Bollandi
pag. 123, alque in Coinhetisii Bihliolheca Con- collatum cum codice Veronensi soeculo circiter x.
cionatoria lomo VII. Epislola ad Carolum Cal- VII Opusculum exhibel Psalterium cum Canticis
vum praelixa Scholiis S. Maximi el Joannis Scyiho- juxta Vulgatam aniiquam, et Italam versionem cuin
politani in DionysiumAreopag. ab Anaslasio versis, vnrianlibus, et collalioiie inslilula cum aliis vetuslis-
edita ab Usserio in Epislolis Hibernicis, png. 45. simis Psalteriis. Excipit haec omnia Cajelani Ceiini
Epistola ad eunidem Carolum praemissa Vitw Dio- presbyleri Pistoriensis Chronologia Caesareaponli-
nysii scripUea Mcthodio, apud Snrium ad 8 Oclo- licin lomi IV ab an. Christi 590 usqiie ad 768.
bris, et Pelriim Franciscum Chifleliura de uno ' Toluni vero luculenter recensilum exslal novo
C
Dionysio, aliosque. De vila illa ab Anastasio vcrsa ejusdem Vignolii (c), Romae 1724, forina quarta
vide Mabillonium tom. I Analect., pag. 59 seq., et niajore, atque sub i.ieni fere (empiis claris-inii Mu-
novaeeditionis pag. 212, ubi llincmari de eadem ad ratorii sludio in tomo lertio Rerum Ilalicarum, Me-
Carolum imperatorem liltcras exhibel. Ueni Mabil- diolani 1725 fol., addita (d) etiam aliorum aucloriim
lonius tomo I Musei llalici pag. 80 seq. vulgavit velerum continualione de Vilis Pontilicuin a Leoue
Anaslnsii prologos in versas a se Passionem 1480 IX ad Joannem XXII.
martyrum in Palacslina sub Chosroe (de quibus Acla Chronicon breve Cassinense in anno Cbrisli 857
Sanctorum 22 Junii, tom. IV, png. 188), Miracula desinens, quod Anastasio tribuilur, edidil laudalus
S. Basilii Cmsareensis, Passionem SS. Cypri et Muratorius tomo secundo magnae illius alque llalis
Joannis, et Vitum S. Donali episcopi apud Euricon lionoii semper futurae Colleclionis lom 11, p. 249,
in Syria. Tribuitur illi eliam versio Risloriw de Jo- sed Anastasium auclorein esse vix ac ne vix quidem
saphat et Barlaam inler Joannis Damasceni Opera, siiii persuadet.
Epislolw S'Cyrilli Alex. ad Gennadium, Vilae Pelri Epislolaad Adonem archiepiscopum Viennensem,
Alexandrini, Passionis S. Agathii sociorumque ejus : alque allera de obitu Nicolai 1 papm elelectione papw
el narralionis Miracuti Berylensis, de imagine Chri- Adriani II el tertia ad HincmarHmleguiilur in lomis
sli a Judaeistransfixa an. 765. Concilior. Regia XXXUl, Labbei Vlll, Harduini V,
Praeterea ipse scripsisse tradilur Anastasius Vitas el Vencia Coleti X.
Ponlificum («) a Petro iisque ad Nicolaum 1, quas Martini I, pap;e Epistolus XIV, XV, XVI, XVH
cum GuileJmo Bibliothecario de Vita Adriani II et et XVIIIversas ab Anastasio exhibel et proefationem
Stephnni VI sub Anaslasii nomine primus ex Marci p ejus ad Marlinuin Narniensem episcopum inemoral
Velseri Bibliotheca vulgavit Joannes Busaeus, Mo- Biuius tom. II Coucilior. edil. 1618, atque inde
gunliae 1602 4. Deinde Carolus Annibal Fabrotlus aiii
_ (a) Neuliquam omniiim,sed paucoriimqiiorumdanr. (c) AclaEruditorum an. 1727,pag. 52.Journal des
fortasse a Gregorio IV ad Nicofaum I, quibus vicinus Savanls an. 1726. Jun. pag. 2,'«. Munioiresde Tre-
vixil niictorem posse esse Anaslasium, IIOMsiue voux an. Ii27, pag. 89.
causa moiienl enulili. Vide prae caeteris Friderici (d) Vide conspeciuin meum thesauri Lilterarii
Spanhenii Opera lom. II, p. 649 scq. et quaecollegii Itaiiaepag. 27 seq. el Acla Erudilormn aniio 1724,
Oudinus tom. II, p. 258 scqq. pag. 577 seq. ubi eiinin de Peiri Boerii episcopi
(b) Giomalede'Letleratid' Ilalia loin. XXXI, pag. circa an. C. 1580. Urbevelani notisf in Anasta-
441 seq. Acln Erudiloriim an. 1719, pag. 425. Anuo sium MSS.
-1725,pag. 153. Anno 1651, pag. 349.
17 ELOGIA. I»
CURA
ANASTASII
S. R. E. BIBLIOTHECARH,
ADJECTIS VITIS
ADRIANI II ET STEPHANI VI
UCTORE
GUILLELMO BIBLIOTHECARIO
EDITJE PRIMUM
Uaguntice typis AWini anno MDCIl, ex Bibliotheca Marci VELSERI Augustanw R. P. ff
Viri; deinde Parisiis a Carolo Annibale FABROTTOJ. C. Ttjpis Regiis MDCXLVll.— Cum
variis lectionibus exceptis tum ex codd. nrss. bibliothecw Vaticancr. tum ex Conciliorum to-
inis CRABREIet RINII, tum ex Annalibus Ecclcsiasticis cardinalis BARONII, necnon ex aliis
codd. mss. Germanice et Gattice, prcesertim Freherianis Jl Regio, Mazarino, et Thua-
nis II.
NUNC TERTIUM PRODEVNT
Cum Auctario variantium lectionum jampridem descriptarum ex vetuslissimis exemplari- '
bus, et cnlaTogis mss. Vaticauis II, Florentinis II, Cassinensi, Regio, Farnesiano, bi-
. bliothecffl Caesarere Vindobonensis, reginae Sueciffi, et Colbertinse per Lucam HOLSTENIUM
et Emmanuelem A SCHELESTRATE bibliolhecae Vaticanae praefectos; — Additis etiam plu-
ribus coJlectis ex veteri cod. ms. Cavensi a Francisco PENIA S. Rotaa Roraanas auditore,
antea non editis.
Senata ubique divisioneseciionum BenedictiMiu.ixi, ChristinmSueciat veginwbibliolhecarii,quibus sinqillatitn
subduntur Lectiones omnes supra recensilai.
CUM PRJEFATIONE ET INDICE LOCUPLETIORI,
OPERA ET STUDIO
EPISTOLA DEDICATORIA.
Sanclissimo domiuo nostro CLEMENTIXI, pontifici maximo, Joannes Maria SALVIONI lypographus Va-
ticanus.
Cum arlium bonarum praesidio, cl incremcnlo datum, BEATISSIUE PATER,le agnoscant facultates uliles,
ac necessariae in republica opiime consliliita ; typographica non poslrema luo se munere ac largitate resti-
tulam senlit; qutn etiam de tuo judicio glorialur: quod hanc veluti adminislram unirersarum impense fo-
veas, earumque in primis, quae in religionis ofiiciisprocurandis benelicia sua rcferunl ad aeternilatem. Quos
itaque labores in cadem excoleniia, lenucs quidem, sed non poenitendos, tuis auspiciis, hacicnus impendi,
experior a clementia tua ila benigne susceplos, el a munificenlia ttia ita largiter ornalos ad ine rediisse ,
nt iu domicilio RomanaeUniversitalis, quanrSapientiam vocaul, ofiicina amplissima inslrucla, in eo !cm
51 AD ANASTASIlM 1'ROLEGOMENAEl)IT. ROM.-VATIC.— EPIST. DEDICATORIA. 22t
Archigymnasiolypograpbus, mox etiam Vaiicanus, te danle, siui reiiiiiitialus. Hcc nominis amplitudo me
sollicilum reddit, ul qui par graliae refercndae11011 sim niuiiilico erga ine priicipi, exspectalioni s uictissimi
Pati-is sallem "promodulo respondere connitar. Qua igilur ralione id conlcndaui hae e.litione Operis Ana-
stasii, id libi, PATERREATISSIME, laboris, et consilii mei non tanlum dnniiuo indulgentissimo, verum etiam
judici ac palrono clemenlissimo, cxponendum huiniliter duxi : luoque sub auspicio caeteris aperiendmn,
nt sciant quicunque opella nostra impOslerum usiiri sunt, quibus pracserlim operibus prela oDicinaenostrae
exerceri cupiam, ex quo Valicani lypogr.iphi miinere a sacerdole maximo suni donalus.
(a) Typographiam Vaticanam cum iustiliierel immorlalis mcmoriae ponlifex Sixtus V, professus est eo
consilio fundalam, ad sanclorum scilicel opera restituenda , calholicamque religionem loto orbe propagan-
dam. Quanto autem studio se comparaverint ad iinplendiim susceplae provinciae miinus quotquot ejus
efficinaelibrariae curam administrabanl, salis oslendiint opera egregia per eos annos edita lypis Valicanis :
iiiriiisqiie Teslainenti lectio quam emendatissima , concjlioriim generaliinn Acla ex probatissimis codicibus
descripta, sanclorum Pairum liiciibrationes ad velerum cxemplariuin fldem summopere casiigatae, Annales
Ecclesiaea Rarouio tunc inchoati, et ejusraodi libroruin genera nunqiiam intermoritiira. Nae celebres illi
edilores Vaticani Al.linain clcgantiaui ctim utililale et majeslate argumenli oinnium gravissimi conjunxe-
runt. Posl uberem igitur messem undique conquisitam, et adeo feliciler illatam in Ecclesiae horreum,
qua-lespicilegium supererit a me colligcndum, eo dlgnum uomine, quo placuit SANCTITATI VESTR.E conalus
meos honeslare, dum in vUam revocaret post uniim, aut allerum sacculumlypographiani Vaticanam? Animo
tainen desponderc nos minime sinit sacrorum seges, quani magniis paler fainilias paralam servat induslriie
coloni, non secus ac vineaefrucius, et mercedis provenliim vinitoribus vocatis ad horani nonam, et unde-
cimam. Nam quae provincia tibi non ferax fiilura sit, REATISSIHE PATER, si ab extrema eliam Syria, et
deserlis, ac soiitiidinibus Nitriae ac Tbebaidis colligis fructus, pluribus anle nos sacculis denegalos aut
occultaiosf Acta enim Mariyrum, ab Eusebio collecta, et tnrbine quodam aelatis barbarae ita abrepla ac
dispersa, ul post annos non integros trecentos frustra qiiaererentur in scriniis Ecclesiae, nuper ex Oriente
aitulisli cum aliis pracclaris coilicibus diicemis , luo jtissu ac inunilicenlia coinparalis ad inslriiendani
novis copiis bibliothecam Vaticanam. Quanta ampliludo regionis nostris laboribus cxcolendaehoc uno in
prospeclu anle oculos aperilur! Cum ilaque malcria editionum defulura minime sit sub optimo principe,
sacris lilteris impense addicto, praeslabit, ut ego arbilror, specimen ejus diligentiae exhibere, quam lua-
Vaticana lypographia polliceri pote-lculioribus graviorum disciplinaruiu, tum iu delectu operum edendo-
rum, luin iu castigationc alque elegantia cditionis
Tria haec spondere cum ausim , etiam praestare conatus sum in his excudendis Romanorum Pontificum;
Vilis, quaeAnaslasii nomine donari solenl. Delectus in priniis ulilis reputari profeclo debet, qui gcsta prae-
cipua coinplectilur decessorum luorum in Pelri calhedra, successioneinque non inlerruptam : universa h;ec
genuinis notis descripla ex diptychis el heortologiis nascentis Ecclesix. Non alia riidiiiienla maxiuii operis
Annalium Raronio fuisse falelur iuclytiis scriptor (b) in epistola nuncupaloria ad Sixlum pontificem, quani-
Vilas sancloruni et exempla Patrum : unde adversaria colligens ad iisum faniiliariuiii coiicioinim, pro con-
sueludiiie Oralorii sui quolidie habendarum, ex parvo seinine ingentem arborem exortam vidil. At Vittu
maximorum ponlificum hac etiam brevilale enuntialae, qua polissimuni verilas gaudel, quanto reruiti
pondere el moineiito polleant, satis, spero, indicabilur in praefatione ad Lectorem. Casligatio accurala
(quod erat alterum a me pollicitum et prafislaiidum) se prodet in uiiiiiscujusqiie folii conspectu priino,
Vidcbit Lector, omnium fere cullarum iialionum , quae in Europa sunt, collatis studiis hanc operis emen-
dalionem esse adornatam. Codicum praestanliorum variantcs lecliones, quas bibliolhecaeprae caeleris cele-
bres atlulerunt, Valicana, Cacsarea Vindobonensis, Regia Ludovici Magni, Regia Clnislinae, Florenlina,
Farnesiana, Rarberina, Olthoboniana, Cavensis el Colbertina, occurrent ad singulas lectiones. Ex Germa-
nia superiori Velserus, et Freherus, necnon liinius, et Surius; ex inferiori Lucas Ilolsteuius, et Emmanuel
a Schelestrale; ex Gallis Labbeus, et Fabrollus; ex Hispanis Penia; ex llalis Baronius (ul unus sit inslar
omnium) symbolam suam contulerunt. Hoc agmen scriptorum primi suhsellii vadem adhibeo deleclus operis
a me suscepli, et castigalionis promissae : quod etiam pertinet ad dignitatem Ecclesiae omnium malris,
libenter approbaturae, in tol nationum filiis devotam sibi pietatem feliciler occupatam in describendis lide-
litergestis ponlificum maximorum. Tertium illud, quod pollicebar duclus auspiciojussionrs, et benelicentiae
luae, PATEHBEATISSIME, est eleganlia editionis : qtiam usus docuit conferre pluriinum ad operis perenni-
latem. Hanc vero consectalus sum impeiisis non mediocribus, consilio praestantiuin virorum, el compara-
lione edilionuin, quae pcrilonim consensu habenlur maxime nobiles. Felicem me repulabo, si pro votis
id obtiuuero, ut SANCTITAS VESTRA persuasiim habcal, lypographi sui fidem, obedieiiliam, ac diligenliani
(ai Ex K. P. Ronanni iu cxpl. iiumnii postr. Sixli V.
(b) Baron. loin. I. Aimal. in cpistola Dcdic. ad Sixluni V
23 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. U
ita semper paratam fore; ul is apostolicis pedibus saepe accidens, el per salulis nostrse signuni ponlilkia
manti productum a Deo vircs impetrans, a quo omnis sufficientia noslra est, ex hoc qualicunque speci-
mine, veneratione maxima tibi oblato, ad conslilulam sibi Vaticani impressoris metam nunquam non pro-
gredi videalur.
CLEMENS PAPA XI
AD FLTURAMREI MEMORIAM.
Cum, sicul nobis abunde perspeclum est, dilectus filius Joannes Maria Salvioni, ubi primnm
lypographiam snam in aedibus gymnasii Sapientiacnuncupati almaeurbis nostrac ei ad id jussu noslro assi-
gnalis, nostraque impensa ampliatis, magnifice aperuit; impensius autem et alacrius, postquam nos illum
per speciale chirographum die 28 Augusti anni proxime praeteriti manu noslra signalum lypographiae
Vaticanaead aedes praediclas a nobis translaiaepraeposuimus,et typographum Valicanumcam honoribus,
privilegiis, praerogativis et facullatibus consuetis, congruo ei insuper constituto stipendio, deputavimus;
in eam curam, nullis parcendo sumptibus, indesinenter incubuerit, ut libri nitidissimis characterihus
impressi, summaque diligentia ,ac fide recognili et emendati, ab eadem sua typographia in publicum
cderenlur: nec sane laudabili proposito frustralus sit, cum quamplura, quae ille haclenus vnlgavil, volu-
mina, praesertim sacrorum ecclesiaslicommqiie scriptorum iia exculta, ornata alque corrccla in Iuccm pro-
dierint, ul a litteratis viris, iisque omnibus, apud quos bonaearles in pretio sunt, communi plausu excepla
fuerint. Novissimc vero, sicut idem Joannes Maria nobis nuper exponi fecit, ipse celebrem librum, cui
litulus: Anastasii Bibliolhecariide Vilis RomanorumPonlificum, a B. Petro apostoload Nicolaum I, adjeetit
Vitis Adriani II el Stephani VI, AucloreGuillelmo Bibliothecario, suis typis ad publicam omnium ac pne-
scrtim ecclesiaslicaehistoriae studiosorum uiiliialem mandare decreverit; sed lamen verealur ne, poslquam
editus fuerit, alii, qui exalieno labore lucrumquacriinl,librumlnrjusmodi inipsius JoannisMariaepraejiidiciuni
lerum imprimi curent. Nos ejusdem Joannis Mariae indemnilali, ne ex impressione hujusmodi aliquod
dispendium palialur, providere, illumque specialibus favoribus et gratiis prosequi volentes, el a quibusvis
excommunicalionis, suspensionis et interdicti, aliisque ecclesiaslicis sentenliis, censuris et poenis, a jure,
vel ab homine quavis occasione, vel causa lalis, si quibus quomodolibetinnodalus existit, ad effecturn pra>
senlium duntaxat consequenle harum serie absolvenles, et absolutum fore censentes: supplicationibus
cjus noniine nobis super hoc humililer porreclis inclinati, eidem Joanni Mariae,ut viginti annis proximis a
primaeva libri praefali impressione compulandis duranlibus, dummodo tamen ille a dilecto ftlio magistro
sacri palatii aposlolici approbalus sit, nemo lam in Urbe praefata, quam in reliquo Slalu ecclesiastico me-
diate vel immediate nobis subjcclo librum prsedictum sine speciali memorali Joannis Mariae, aul ab eo
causam habenlium licentia imprimere, aut ab alio, vel aliis impressum vendere, aut venalem habere, aut
proponere possit, aposlolica aucloritate lenore praesenlium concedimuset indulgemus. Inhibenles propler-
ea ulriusque sexus Chrisli fidelibus, prsesertim librorum impressoribus, et bibliopolis sub quingenlorum
ducalorum auride Camera, et amissionis librorum, et lyporum omniumpro una Cameraenostrae aposlolicae,
«t pro alia praefatoJoannis Mariaeac pro reliqua tertiis parlibus accusatori, el judici exsequenti irremis-
sibililer applicandis, el eoipso absque ulla declaralione incurrendis poenis,ne dictis viginti annisdurantibus
librum praefalum, atit aliquam ejus parlem, lam in Urbe, quam in reliquo Statu ecclesiastico supradictis,
sine hujusmodi licentia imprimerc, aut ab aliis impressum, aut impressam vendere, seu venalem habcre
quoquomodo audeant, seu praesumant. Mandanles propterea dileclis filiis noslris, et aposlolicae sedis
de latere legalis, seu eorum vice-Iegatis, aut praesidcntibus,gubernaloribus, praetoribus, et aliis jusliliae
minislris provinciarum, civitalum, lerrarum, et locorum Slalus nostri ecclesiastici praefali, qualenus prae-
dicto Joanni Maria;, seu ab eo causam habenlibus praedictisinpraemissis efficacis defensionis praesidioassis-
lente; quandociinque ab codem Joanne Maria fuerint requisili, pcenas praedictas contra quoscunquc
inobedientes Irremissibiliter exsequanlur. Non obslanibus constilutionibus, et ordinalionibus aposlolicis, ac
quibusvis stalutis, ct consiieludinibus, etiam juramenlo, confirmatione aposlolica, vel quavis firmitale alia
roboratls, privilegiis quoque, indultis, et lilleri? apostolicis in contrarium praemissorumquomodolibet con-
cessis, confirmatis, el innovatis, caeterisque conlrariis quibuscunque. Volumus aulem ut praesentium
iranssumplis el jam in ipso Libro impressis, manu alicujus notarii publici subscriplis, et sigillo personaein
ccclesiaslica dignilale conslitutac muniiis cadem prorsus fidcsubique adtiibeatur, quoe ipsis praesentibus
«dhiberetur, si forenl exhibitac, vel ostensae.Datum Romaeapud S. Mariam Majorem sub annulo piscatoris
(tie piinia Junii 1718, pontificatus noslri anno 18.
F. cardinalis OLIVERIIJ.
2* SERIES SS. PP. DE QUIBUS ANAST. i(i
PRiEFATIO
SVNOPSIS PRiEFATIOMS.
1. Ulilitasinquireiidide aiictorihnsVitanim poiiiifiruin eUitaiMiusa:late circa anniimClnisli750, ex liujusYj|a
Bouianoruiii,quascomplectiturliic litier diclus POKTIFICA- Hieonipleiain vemsliscodicibusins. ilil desineniihus.
LIS: eorumquede auciornmalal», slylo, praeslantia,illu- 7. Scbelpslraliusconlirmalsenl»nii»niHols'cnii ex lo-
slrata per erudilos pra?sulesHolstenium,Cianipiiium,et stinioniis libii iii\ila LeonisII el in VilaCononis: ipias
Scheleslratiumin OperibusHoniifiedius. indieaiitesuumdH.ni ancloremseripMsseauie annum750.
2. Labores Holsleniiconmiendanlplurimumoperis rii- 8. I'rini33liuic collprlioni Vitarum nsque ad Urejjo-
gnllatemin prieclaraDissertalioneSihelesiralii : qusere- riuin III aciesscriiutappendic.i-s duse,a diversisscriplori-
censel exemplariaIialicaruiubibliothecarumpiaecipua.pb bus adjocla?.Prima coriiplecliturViiasZachariaeel Ste-
ulrnque praesuleconsulla phani III, posteriorreliqii.-istis | ead Adrianumsecuiniiim:
3. Ilius Dissertationisintegra ediiioreservalur tomo qnas inler Anaslasiusitil.bolhec.iriusunicauiscripsit Ni-
seeundo,complexuronolas variorumad liuuclibrum pou- colaip.ipa-oriiui el Guilleliiius,Atiasiasiisuccessor,duas
lilicalem. poslrenias.
i. inlerea meriilatapotinrantrmsque praesulis(Holsle- fl. llic I.iber Poutilicalis,licet contexlnsab auclorilHis
nii, et Sclieleslratii)mde seliyuntur, perlineiili.iad criti- octavi el iicinisaeculi,desuinplusesi magua sui parle cx
cen istius libri, aiigeudanovisobservaiionilmsin liacprjp- duoltus Calulogisponlilicuiurtomanorum,quoruni prior
fatione; ubi agendumprouonilur,denominelibri, cjusque conscriplusfint quarlo (.liristi sa>culosub Lilieriopapa,
wlale. auclorious,origine, el incremmiis,r.ecnonde iliius aller sub l''eliee p.ipa IV, aHateJustiniani.Sed p iori ra-
histofiwfide, ac documentis. talogo «cnuino adjecit imposioraliquis seqmoris at.cis
5. Nomuiavetustiora liujus librisunt: LiBR.nPONTIFICV- comineiililiasepistola-iduas, Hieronymi .d Uamasuni,et
LIS, S LlBEH
CIt (.ESTOMJM PONTIFICALIUM, SCUV IT.E PoNTIFI- Daiuasi ad Hierouymum: quaj iu errorem traxeiuul in-
CUMROMAHORUM. Li<el uovissiine appcllatus a Velsrro caute a[>pellanli's iiunr.librumnomineDamasi.
flieril LlUEU ANASTASII lilBLIOTHECAIUlDEVlTISPONTIFK U.M lil. Ilis dclibatis ex DisserlalioneSclielisti-atii,et ex
BOEINORU.M, atiajncn pars ma\iuia ejusdemsseouloiniegro medietalisHolslenii,proponiturin hae Pra;auone agrn-
snle Aiiaslasiumcons>:riptaluil. Lnumeranlurexernpluria dum de oi-ijiiiie,auctoriiateac fidehislori* iu Insi-e \ ilis
litiri, Ana-lasii;p|ale anliqui.ra. expres^aB,ejusquedocumeulis,seu prolialioiiilius.
6. Ab Holstemnprobalurpars primalibri rorppliclens lt.Oiigo prima debetur dnoiius inriiiaiis,
Vitas summorunipoulilicuina S. 1'etro a I GreyoriumIII, primoscilicetsub LiOcrio,et altcrisubCalaloKi^ KCIIK'.IV. Au lor
29 PRJEFATIO. 50
«ecun'iCalalog'sexloS.TCIIIO transcripsitveba priorit jaiu (lo^iim"nt.i marmoreistahtilisfnscnlptafuernnl.a succcssn-
rontexli qnarlo ssiculo; e.t ex aliis docnmeulisaddidil i ilius Pulri in sode aposolfcaRomana,ut roiiqirolia'ile"-
plura in Lib rianaesualis Catalogo,ulpote hreviori, non nuin-Piii<cripliuiii-sS. Dainasipapse,ef alioruiuadlmcsn-
expre»sa.Scriptorvero priinsepa.tis Lihri Ponlilicalisr e- pTsliles.
luiil oitaio sseculoinViiasPoniificumverliasecnndiCala- 25. lix ulroque numeroinscriplionnmlemporepersp-
lo^i, cl pura similileradjVcilaliuiidepercepta. cutionis,et in pa.-elu-clesi;cconle.Misuiil inilirnlidi-posi-
12. Addiiionesl.din Ponlilicalissupra Catalogum se- liOiiiinepisioporiim,el iiiarlyruin,ad usumEcclesiaeHo-
rundumplprumquesunt exposiiiones,ac velulinolaeube- inansequarloChrislisseculo: quoruinaliquotediditHuche-
nores, ciariusexponeulesea qnsecoulracliuset obscurius rius una cuin prioriCatalogoponlificumHomanoruinsub
in secundi)Calal.igoindicabantur. Liberio.
13. De auctoriiatereriim iu utroqneCatalogopnunl'a- 26. Mosin RomanaEcclesiacnslodiiussignandiepochas
larum. Et primuni agitur ric utriusque Calalogiaelale, ponlilicumper coiisulalus,et colligendiex eisdipt.vca,pt
exemplaribuset pditione. iudirulos, ac suncessionps,sipparcltransniissusad alias
li.,l'rior Catalogus,sub I.iberio ionditus, ci'ca an- provimassericsppiscopales;in flaliasubindefundalasau-
num 55t. edilusfuita Uuclieriocumaliis reliqniisopus u- cioritate summi ponlificis.Atreruulur exempla Kclesisn
loriiMicjuslem saeculiquarii, plurimo in prelio hahi'is Nolanssppiscoporumita signaiorum in amiquislapidibus,
spud eru.iitos.Descriplusfueral in vetusiis membranis, speclantiaad lelatem inter ntrumqiieCataloguminlerce-
diui speclalis a Cuspinisino. Inde traiiscripius,alque ite- ptam.(juare inultodiligentiussprvaiusest mosnoninler-
rurn collalus cum aliis exemplis,casligatiorcditus esl a ruptus istius clironologis»in EcclesiaRomana,omniurn
Schelesiralio. malre per bealumPetrum insliluta.
15. Alter Catalogussub Felice IV , sr-laleJusiiniaai 27. SummipontificesChrisliauiquarli el quinli sxvoli,
conlextus, circaaniiiimChrisli 530, vulgaius fuit a Sche- sacrasordinatinnes plerumquecelebrantesin liasilicaVa-
lestralio ex codice*criploaHateCaroliMagni,olimin rc- ticana(uli constalex sermoiiibiisLeonis Magni)jure nic-
gia UihliolbecaChrislinseSupcorumrpginsi».nuncin Vaii- rilo curaruut lot moiiumenlispuhlicei cisiscelehrare di-
cauaasservato: collalaopera StephauiBaluzii,rniriisr;».t- gnitatemmaximisacerdoiii,a ClinsloDominoperc.ppti,Pt
tis leclionesvariautescodicis Cclberlini,ejusdemaelalis communicaliII. Pelro, el successorilius,ut appouerent
CaroliHsigni. sacra vcrasreligionis, hoc prseserlimin locoVaiicanico-
16. De auctoritalererum in Calalogisexpressarum,qnse lis, quem Roma elhnica ficdaveralActissacerdotalibus
snni : in prtori quideui nomen ponlilicis,anni regiminis, profanarumsuariunn-ligionum,sivesuperslitionum.
el pariacoiisulum,quibusinivil, el quibus desiil; in se- 28. KecensenturActa marmoreacollegii Fralruoi Ar-
cunrioaulemCatsriogo sdiiiur nomen pairis, et regio Ur- valium,et cooptalioaesetbnici sacerdotii, el inilisHioiics
si
l)is, Homaiiusest, vel palria, si extraneus; et niiiupius Isiacorum, Mithrse,Sarapidis, Malris magnse,Solisquo
ordiiialioiiuin: et aliqnotdecrela seu Coustitutionesillius sacerdolum,reperta in ipsa crepidine cobisciica basili-
pontitiiisde quoagitur. cam Vaiicanam,quseoslendunl,ibifuisseab elhnicisfre-
17. Nomenpontilicisreddere cum patris nomineproba- quenlatashujusmodisiipersliliones,quihus aholendis,ut
Inr fuisseex moreaelalumquihus calalogi soribebanlur. ail Leo Magnus,feliciterdcslinaius1'elrusApostoluss>--
ItegioniSnosnen,in pouiilicibisnatione Ronianisobserva- dem veriiatisin Urbo fixit, omniumerrorumtunc tempo-
IIIIII,videtur ex insiitutioneClemenlisprimi, et indicsil ris magistrasub impp.Claudij,et Nerone, et a se reddita
Calalogumillumfuissecollectumex Actisniarlyrum,scri- disripniavcritalis.
plis per septem notarios,ab eodemS. Clemente.consiiln- 29. Ex veleriara insculptaanuoa^rseChrislianse160, el
tos in Urbe.(JuoeActaiu perspcutionibiisDeciiet Diocle- I.ugdunireperia, atque illusiraiapcr R. P. Domiuicumd«
liani luerant alisumpta,supplebarilursatis per historiam Coloniasoc. Jesu llieolo^um,percipimus,secundoChrisli
HegesippisupcrslilemsetaieEusebii, necnonex testmio- saeculoab elliuicisiisuiuinduclumIrausmiUendiex Vali-
niis Irt-naei,el aliorumsrriplis, unde Eusebiuspotuilsuc- canocolle Bo-t^hioritam-siriiei^ijfiosuii) IdeseMatrisdeo-
CessiouemponlilsciimItomanommedere, adeoquecli.m rum aUiisdemdictsein Colouias:semulantediabolo,ul ait
auctorCatalogiscribeusEusebii sseculoeamderusucc.s- Tertullianus,in idoloruniuiysteriisirrilo conatu subver-
sioneuipolailexldbero. lere noslrasacra pcr sacriiegamimitalionem.
18. Chroimlogia poulificumHomanorum,per consulalns 30.Conaliisctlinicorumirriti, non spcusac Dagonissi-
in ulroqueCaialogocousiguata,liaberietiaui poiuitquario nulacrum coram arca leslamenticonciderunt: nostriquu
etseilo sa-culo,partiuiex iuscriplionibusmartynmi,dc- Roinani prsesulessupcr rninas confraclseidololatriseeri-
positorumin coemeteriissuburlianis,partim ex actis eo- geines irucis tropsenm,et ActasacerdotiiClnistianiseui-
riiiniicmponlilicuinet marlyruiii,necessarionirmorsinii- per illustriora, ac lirmiora ostendemes,eadern signarnul
bus principes el magislralussub quibusmarlyrioaOBcie-»marinorpistabulis, ci ad pprenaeni rei ineuiorisirnlivo-
banlur. runi publice,prseserlmiin Vaticanabasilica,cliani a-iaiu
19. Acta genuina passionisS. IgnaliiprobantuetaleS. S. Gregoriilerlii, qua srilicel edehalurliicLiher ponlili-
ClempiiliseademActasiguaricousuevisseepochaiuipera- calis..Ouare salis conslat de fide,el auctorilatererum in
lo is cl consulum.Aliavero ActaItnmaiiacumrecpiiseaul ulroqueCatalogo uiide L ber Ponlilicalis
prstTeclumLrbi, et Proviucialiacummemorentprsesilem, desuinplusfuit. ineiiiorataruni,
aut prsefeclumpruviucise,(oiilinentcharacteresaslalissa-
lis delinios ad conlexeiiduinsseculisquarlo,etsexio, pii- 51. Graduslitex documonlisCalalogoruinaddociimenta
mum, et ultiuiuinCalalogum. roliiiiiseliisloriaesuper CatalogosadditsEin eodemLibro
20. Ordioalionesper secundumCatalognmmcmoratSB Ponliticali.Ostenditur,aelaiesancliGregorlilertiiinpluriina
in singuhs poiiliticihusprobaniiirhaheri dehuissein Ec- documeniasuperfuisscinreruni, qnscscd narrantur l.iliro
cle-daItomana ex priina institulionesacerdolalisliierar- Puntilicali, nonsoluin Archivis, etiamin publici»
chisEservaioexemploveteris sacerdolii,epocbamordiua- inscripionibns : qiiibus lisec ipsa historia comprotialur
t'Oniimrhemoranlisin divinislilteiis. juxla tria poliorarcrum rapitain Libroenunliala.fCavero
21. Iu Urbelanta fuiiexislimaliosacerdotiieliam pro- sunt : 1. Clironologiaet sucressio ponlificuin.2. Eorum
fani apudelhnicosut bi dibgenterexpresserintcooptatin- S3irseordinaliones.HieraicbiamEcclesise consliluentes,
nes et initialionessuasaereisel marmoreisdocnmemis,et et decreta, seu constilutiories.5 . Sacraruin sediumlund.i-
Fastis Collegiorum,per consuleset annosUrbisreleren- caha. liones, instauraliones,donariael reliqua gcsla poniili-
libus soccessiouessacerdolumeliam ininorum; el in Ka-
Irndariis,sclateAugnsti,et Claudiipubliceproposilis,ad- 32. Dum Liber Ponlificalisconscribebalursub Gre-
iiolaverintdiern ponliticalusmaxiuii per eosdempriuci- gorio III, priinumcaputpcrtiuensad chronologiamponti-
pesassnmpli. liciamprsseleradjumenladuplicisCaialogi,lirniamenlaob-
22. Mosincidenditabulis marmoreisActasacerdolalia linuii in diplychisEcctesiai-uin, in Aclisconciliorum,lli-
apud Romanosvignil a priinoChrislissecuload quarlum, sloria, et ClironicisEus-hii, el cafteroriiui Laiinaeet
ut prohaturtestimoniislapidumqusesupersunl. GrsecaeErclesisesciiptorum,•alioruuiqueOrientsdium,iu
25. (Juare episcopiliomaniPelri successoresin ponti- genuinis iiiscripiionibiisroMiieterinruui SS. marlyrum,
ficatuvere maximoper Clnisiiimii.slilulo, iieciun pritiii prseserlimHouisinis, (iiise nosira elisim selale supersuiit
Dileles,de lanto sacerdotio,ejusque hierarchix gradibus j.osl aitnosmil e ab edilione Libri Ponlificalis.
pro dignilate sentientes, secuti inorem ssicrarurnlittcra- 33. Capulalterumreferendumaddecretael ordinationes.
rim, p| usumpariter suorumfeniporum,sludueruntetiam colligipoferat ex iisdemfontilms,iumetiam ex rililiusli-
priorihusEcclesisesaeculisdiligenlercurare laliulasordi- lurnisein EcclesiaKunianaobservalis,neciionii\ episloli»
naiionumsacerdolahum.Quinetiam loinpore persecutio- ponlilicuinRoiiiaiioriun.
nuiii unliis relii|uciunt decreia msirmoiilius iinpressa(ul oi. Ilarum epislolarumaliquot fragmenta producla irv
in irani.oreasede S. Hippolyticeniimus) de Paschate,ac EusahiiHistoria.conlineutindiciadecrctorumseJis aposto-
jejunio,referendaadActa poulifir.iiiii. licscaniistitum,pra.'cedenlium casdcmepistolasab Euso-
2t. Pace Eiclesiiereddi^asub Constaatino,nmltop'urj biorclut.is.
51 AO ANASTASIUMPROLEGQMENAEDIT. ROM.-VATIC. X-2
35. Ordinallonesepiscoporiim,presbyterorum,et dia- arcMvumrelata. Uude colligitur abundass»documeuls
ronoruni, memoralte in Catalogis,el inrie riesciiptseab donationumselatem scriptorumLibri Pontiflualitam in
auctore Libii Pontificalisminflce eonflrmaulurex me- arcldvisquamiu parietibussacrarumredium.
nioriis genuinis consecralionisooclesiarum,et altsiriinn, 48. Legnntur eliam insculptsBvelustis lapidibus for
quse niarmorihusmandari crrperuot etiam prioribus Ec- muloeprecunia summispontiiicibusincisne,et prasertim a
clesisBsssculis.Profertur cnnsecraliosedissacrsemarmnri S. GregorioIII, qusesupersnntin cryptisVaticanis.
rommendalaa S. Damasop:<pa: alisi-queepochse fundalio- 49. Prseter liasilicas palriarchalesUrbis, eliam titnli
MimecelesiarnmeodemSSPCHIO signatsp,et insculptseniar- prcsb.vterorum,et diaconioe,alisequea?dessacrse,et mo-
moribttseliam in proviuriisOccidehtalibus. nasteriaservanl marmoreadocnmenlafundorumad eadeni
36. Sacri fonles a SS. Dauiaso,Sixlo. III et Hilario sacra loca perlinentiurn. Videmus exemplum in lilulo
construcli,aul ampliflcati,nernonalirestrnclurseecclesia- Pammachii,siveHS.Joannisel Pauli, in diaconiaS Marise
rum cognoscunturex corumiem ponliUcum inscriptionibus in Cosniertin, quse etiam Schola G mca dicilur, eiqne
genninis. proximain ecclesia,nuncdiruta, SanctiValentini: necnon
37. /Kiato S. GrpgoriiIII etiamArta conciliiRomani, 1n Grsecainscriplione destrurli Monaslerii S. Erasmi
rnpmoratiinhoc Libro Ponliticali,legunlurmarmoriincisa prope lilu'umS. Stephauiin monteCselio: eTin dotatioue
et asseivaiain cryptis veierishasilirseVaticanip. BepulcriannoLlirisli577 servala iu sacrarioS. Angeli iu
38. In basilica S. Pauli vla Osliensi legitur incisum Btirgo.
setateejtisdemS. Gregorii III ipsiusdiplooia,scu Breve, >:0.Communishsecpraxis, Pt consnelndourbana in ba-
otvocant, d<>nunero quoliliano iuissarumel nblalionum silicis, liiulis, diaconiis,ecclesiis etiam miooribus, ino-
ihidem constituto. (Juare compluragenuina documenla oasteriis, imo el in sepulcralibiisdonaiionibos Romsa
derretorum aposloliosesedis antistiluin ab Initio lerlii observataa sextossecuload decimum, derivataetiamfuit
sseculiad nonumuon modo lexebanlnr in mariiinreista- ad proximosUrbiepiscopaiug,ul comprobantinscriptiooes
bulis selateskriploruruLibri Pontilicalis,sed etiam nostra ecelesiaecalhedralisAnagninseac Tiburlinse.
leguniur. 51. Qnin eliamin ecclesias,et regiones Ilaliseab Urbe
39. Eademmonumentainseriplionnmbarbarostylojnci- reinoliores id moris penelras.sedocet Inscriplio, selate
samm ostendunt seutetn I.ibri Pontificalis: primumcon- S. Gregorii III incisa prope Ravenuamin celebri sede
texti paulopnst inilinmnctavi sseculi,quandobarhariesa S. Apollinarisin Classe.
Longobardisin Italiam ihvecta, et late produclaper du- 52. Pleraque hsec monimenta in Urbe et extra ITr-
cenlosannoseorumdemdominalionis,Lalinaelingusecul- bem prodncla,cum pertineanlad setatemscriptorumLi-
tnm ita foedaverat,ut etiam regii diplomatumrhagistriac bri Ponlificalis,ahundedocentstudiuinpeculiareillorum
notariiLaliiiisermonisregulasdmnesnegligereiit. lemporumin proponendispublice indicibusbonorummo-
40.ProducuuturexempladuoriimdiplomatumDesiderii tiiliuin, el iuimobiliumad ecclesiasperlinenliiim: inqui-
I ongohardorumregis poHreoii,et Adelchisejus filii; ex bus propterei describendislantam operam collocaruut
aiitographis asservatisRrixise in archivo nionasterir S. iudicali auctores Vilarum,pro more et ingenio suorum
Jnlise. aeqnalium.Universavero docent, superfuisse tunc lem-
41. Eadembsrbaries irrppserat in Galliseparlemlitto- poris ropiam documcntorumad univcrsa comprobanda,
ralem llaliseproximam,tnnc temporisturbatama Sarace- quse Libri coi.texluset bisloriacompleclitur.
nis, ul osteiidil inscriplioMasslliensis,incisa circa
' selatem 53. Illuslranlur li.ic documentaex numismate Crispi
Gregorii III. - Cspsaris,edito per cardiualemBarooium,uuucdenuo re-
42. NotariiprincipnmLongobardorumCapuaeet Spoleli perto inter rimelii excelieutissimip.incipis Burgbesii,et
uihilo clemenlius babueriinl per eadem lemporaLatinas huic piaefationiprslixo. Numismadescribilur.
lilteras : quos deinde posteri sunt imilati usque adssecu- 5t. Numismajam tum recognitnmaFulvioUrsinoanfi-
lnm decimum.Qusre comprobatur nndequaque ex slyio qnariorumprincipe, ab eoque romparatumet vin licaium,
aatatis proprio in publicis monumcntis, scriptores Libn" afferlur » card.Barenioad aiinum321 lanquamindubilatse
Pontilicalisoclavo, etnono sseculoibumdictasse. aniiqutatis teslimbnium, ei documentumpublici cultus
43. Terliumcapul rerumiu VilisPontilicummemorata- Clirfstianse retigionisin Urbe a Constanlinosuscepta.
rum complecliturbona mobiliaet immobiliaecclesiisdo- 55. Et douoriimab eodein principe oblatoromin Lale-
nata, quse parlem nonmodicamLibri constiiiuint.Horum ranensibasilicaSalvatoris; ciunin adversaparle p.xpre»sa
pariler donorum compluradocomenla, eaque publica, Tideatur slalua sedens vel Christi Doinini, vel apostoli
niiiiistrabantscriploribus l.ibri Ponliiicalisarchiva eccle- 1'etri, quales ex argento iilrique posiue a Constanlinoin
siarimi, ex legibus sarrorum canonuro,et pontilicumde- eadembasilicamemoranlurin hocLibro Poutificali.
creiis instrueudaregestis, ac docuuieutisgenuinis ejus- 56. Ea donariaprincipumcum superessent selate scri-
inodidonationuui. ptorum Libri Pontilicalis,osteudunlcuitue paluisSecom-
44. Prseter membranas arcbivorom, eliam marmora plura d.icumenlapublicarerum in illo memoratarum.
ecclesiarumincidebantur,nnn raro nondnibusfundormn, 57. Ilaclenusde observalionibusgeneratim perlinemi-
et aclls dpnationum. bus ad Vitas pontiticnmhocin librocollectas.Qusespecia-
43. DonatioS. QregoriiMagniad luminariaconcinnanda lim de singnlis dicendasunt lomossecundusexhibebit.
in bastlicaVaticanaadhuc legitnr incisamarmoribnsejus- Rationotarumiu editione observandaproponitur.
dem sel3te, et modocernitur parieti affixain porticuejus- 58. Cuminlioc tomotypographuseacollegerit quse per-
dem bastlicse. tinent ad germanam Libri leclionem,ejusque usnm, et
46. In basilicaS. Panli legilur diplomaejusriemponlifi- commodainde pereipienda:spondet in secuudotomo col-
ois, commendatumtabuloemarmoresesitnili de causa, lectuiniri potioresAdnolatones Variorumin VilasPonli-
riatum vero ad Felicem subdiacouumet rectorem pro- ficum,parlimdcscriptasex impressisab Altaserra, Binio,
vinciaePalrhionii vise Appisein primo 1'hocaeAugusli Ciacconio,Labbeo, partim ministratas ab aliis liistonae
consulaluindicl. vn, vm februarii, hoc est anno Chrisli ecciesiasticse stodiosis,quorum nominasingillalimprsefixa
ex
C04; qoo marniore apparetjussiopontiticiade autogra- juxta ordinernalpbabeli'tribuent cuiqnesuasnolationes.
pho prseceptoscriniisapostoiicisinferendo. 59. ChroqologiCieobservationesin lomo secundoprse-
47. In alio marmorebasilicseLiberiansesub Gregorio termittentur, cum edendaesint tomo tertio: cui etiain
qnarto non modo legitur enumeratiofundorumecclesise reservalur totuinsystema cbronologissrestitulse,sive re-
donatorum, sed eliam produciturcausa, et comprobatur parationistemporomab exordioasrscChristianae.
ususper eadem temporafrequeolatns inridendimarmori- 60. Epilogns rerum de opere et editione dictarum in
bus documemapublicadonationum,post acia geauina iu pra?fatione.
35 PRjEFATIO. 34
PRi-EFATIO.
1. Erunt fortasse qui judicent minime necessa- A praeslantissimorum tolius Italite codicum mss. a se
riiiin prsefari in Yilas ponlificuiii Roinanorum, ct collatas retulit ex bibliolhecis Vaticana, Regia Chri-
de Anastasii nomine iliis praefixo, liiin dc vero au- stiniana, S. Marci Florentina, Cassinensi, et Fame-
clore, sive aiicloribus, eorutiique setale, slylo, prte- siana. Praslat, ul numerum tertiura capitis V. Dis-
stanlia, diligenlius inquirere hoc nostro sseculo, quo sertalionis Scheleslralii describam integrum : ut ex
prseelara illustrium crilicorum jttdicia pielo com- Holstenii verbis in eo relalis resultet, qure dignitas
missa teruutiir omnium manibus, non modo apud libri sit, lantum virum occupanlis parte non modica
scriplores bibliolhecarum, sed eliam apud eos qui seiatis sua3 in vera ejus lectione restituenda; qnas
hoc de argumento dissertaliones aut Libros nomina- etfain antiquitas codicum, unde eamdem collegit, in
tim et iu Urbe ediderunt. Quis enim nescial examen aliquibus superans sajculum Anastasii, el oslendens
Libri Pontificalis (quo nomine donaliir hsec Vitarum priorum Vilarum scriptores esse Anaslasio veiu-
colleclio) ab erudilo praesule Joanne Ciampiuo typis stiores:
Uomanis edilum anno 1688, et post quadriennium < Cum ex praadictis Annibalis Fabrotti verbis (ait
ab illa edilioue in lomo priino Antiquitatis Ecclesim Schelestratius num. 3) manifeste appareat, cditiones
Illuslratm per alium celeberrimum pra3sulein Emma- Libri Pontificalis ad suum usque tempus mendis
nuelem a Scheleslrale Vatieanae BibliolhecaePrsefe- R repletas fuisse, et meliorem ediiionetn ex nis. codi-
clum fuisse vulgalam Disserlalionem lertiam, in cibus curari posse , curam hanc in se susceperat vir
priinis erudilam el gravem, hoc lilulo insignilam: doclissimus proedecessor quondam nieus Lticas Hol-
De antiquis Romanorum Ponlificum Catalogis, ex qui- slenius, qui Anastasii Historiam de Vitis Roriiano-
bns Liber Ponlificalis concinnatus fu\t, el de Libri rum Pontificum edilionis Mogunlinae cum praestan-
Pontificaiis Auclore et praistanlia ? tissimis lotius Ilaliaecodicibus conlulit, ut illam coi-
! 2. Hanc certe Dissertalionem, novem c.ipitibtis rectiorem emendalioremque ederel. Autograplunii
dislinclam, tanli fuciendam judico, ut opcra pre- Holstenii ex libris Moroni emplum in bibliotheca
tium ducam eamdem integram edere qusindo nolai Vaticana reposui, in cujus pritno folio nianu Holsle-
in Anastasium prodibunt: cum coinpleclaliir tna- nii adnotata sunt sequentia : < De mss. codicibus, ad
tura judicia, et observationes ttim ipsius Schelestra- < quos Anastasium conlulimus. Quie a piincipio U-
lii, lum ejus decessoris in Bibliolheeoe pracfectura < bri usqtte ad paginam 53 atramento nolala sunl
clarissimi Lucae Holstenii : cnjus laboribus, per an- < in marginc, vari;e lectiones sunt ex codice ms.
nos plurimos assidue impensis poliora qiisjequede- < Vaticano, qui fuit sacri Monasterii Casinensis, vel
bcri, quse de prseclaro hoc monumento ecclesiaslicae < ex Sanctuario Monibritii, vel eliam colleclione
hislorice ad nos pervenerunt, saiis oslendet tesli- C < Canonum Anselmi Lucencis, qttac nianuscripta
moiiiuin, ejusdem llolslenii manu signalum in eo < exstant in bibliotbeca eminenlissimi cardinalis
.exemplaii Anastasiano, in quo vaiianies leclioues < Barberini. Quse minio nolala a principio usque
38 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 36
« ad eamdem paginam 53, siinl varianles leeliones A j dos, qui opus Anastasianae collectionis pluribus sac-
i oplimi codicis inanuscripli Florentini ex biblio- culis praecesseruut.
< theca convehlus S. Marci. Inde pagina 54 inci- 4. Cum igitur viderem excerpi posse ab illa Dis-
< piunt collationes ms. Farnesiaui scripti litteris sertalione ea quse Librtim Pontificalem pressius al-
< majusculis, quo nihil antiquius exslare pttlo in tingunt, et.prsestantibiis, quae stipersunt, observatis
< hoc genere, et codex baud dubie ante nalum Ana- llolslenii addi non pauca posse, quse recte per eum
< stasium scriptus ftiit, vel sallem eo tempore quo constiliita confirment magis, el vilarum hujusmodi
< ipse Anastasius vixit. Et quia collationes Farne- histonam , criticen , ac documenta propcniodum
< siani codicis niinio scriplse sunt usqtie ad pagi- prsesenlia reddant, ac demonstrata, non inulililer
< nam 63, hoc esl tisque ad Bonifacium IV, idcirco me adlaboraturum speravi, si conlraherem poliora
< ad distinguendiiin codicum diversorum lectiones ab iisdein scriptoribus fusius perlractata et probala:
< a pag. 54 usque ad 63 collationes Codicis Floren- eaque oeclendo invicem, et inosculando cuiii recen-
< tini alramento nolavi. In!e a pag. 63 usque ad 72, libus observalis, definitum undequaque judicium
< ad Vitam S. Etigenii, Farnesiana) collaliones atra- relerre satagerem de origine, incremenlis, usu, do-
< mentot Florentinae minio nolalae sunt. Iteruni a cumentis, et prseslanlia lnijus Libri Pouiificalis.
< pag. 72 tisque ad paginam 107, ubi incipil Vita B 5. Librum Pontificalem huuc appellalum fuisse
< Zachariae PP., Farnesiana niinip, Floreniiiiianq ante Velseri edilionem, qui conipleclitur Vitas pou-
< atramer.lo collata sunt. Pag. 107. Vila Zachnriac lilicuni Romanorum a S. Petro ad Nicolaum pri-
< in Farnesiano desideralur Collationcs ex Floren- inuin, omnes consenliunl. Anastasio monacho S.
< lino codice minio nolalae sunt usque ad paginam R. E. Bibliothecario primus Velserus allribuit, Bel-
< 115, ubi Farnesiamis ilerum incipit. Ubi ilerum larminio, el Panvinio consenlientibiis cilra ullain
< Florenlinac lectiones atramento nolantnr tisqiie ad asserti ralioncm. Buronius inlercessil pracjudicatse
< paginam 136, inde rubro usque ad mediam pagi- opinioni Velseri : ct colleclorcm potius quam scri-
< nam 138. Inde cniin ilerum alramento iiolantirr ptorem earuiudein Vilarum antc Adriamiin II alfir-
< usque ad principium pagiiue 143, nam inde usque mavit habendum esse Anastasiiiin (Baronius atl ann.
< ad paginam 158 Floreniini codicis lectiones si- 867, n. 159) : cui scnlenluc Ilolslenius subscribit,
< gnanlur rubro, atquc ibi in Vita Adriani desinit. el cum eo Schelestralius, triplicem causam profe-
< Habui deinde aliuni codicem manuscripium Lon- rcns ila senliendi (Schel. diss. 3, cap. 7, n. 1).
< gobardicum antiquissimtim, ex eadem bibliotbeca 6. Prima posila est in lcsliinonio scriptorum,
< conventus S. Marci, multo vetustiorem priore: vita fiinclorum ante Anastasiiim , qui ifsertc profe-
< ejus Iectiones atramenlo uotavi; ubi cum Farnc- (C rtint Librum Gestorttm Pontificalium : quos inter
< srano et Florenlino I convenit, lectiones dictorum Beda, sx-culo inlegro praBccdcns aclatemAnaslasii.
< codicum linea nigra subduxi, qua hiijus optimi Alii vero scriptores poslea insecuti hunc libriim,
< codicis consensus nolatur : sed ubi peculiare Ponlificalem vocant, el Gesta Romanorum Pomifi-
< quid habct, atrameiilo signavi, apposita nola Fl. cum ,-nunquam vero appcllant Librum Anastasii. H-
< 2, hoc esl Florenliiius codcx 2. Desinit atilem co- tera ralioducitiircxxlsite codicum,observataa Lab-
< dex isle in Leone II, pag. 80; praclerea mulilus beoclLambecioJiidicibusopliniisscriptiiraclibrorum.
< esl a pag. 47 usqtic ad pag. 58. Ciirn boc codice Labbeus libro de Scriploribus in Damaso aflirmal,
< Florentino 2, in omnibtis ferme conseniU cod. Anaslasium non posse esse auctorem prioiispartis;
< Valic. 5269, qui desinit in Gregorio H. llujus co- cum, inquit, vxderim mnnuscriptum codicemoptimw
< dicis notae sunl Valic. Minor. vel V. M. > notm, tempore Caroli Magui exaralum, in quo vitw
3, Hacc ilaque ciini ego sentiani de Holslenii ct illw Damaso jam tribuebantur antequam aul naltts
Scheleslralii laboribus plane admirandis, limaloque esset Aiiastusius, aut sallem ex prioris infanlim cre-
judicio circa Librum Ponlificalem ab eis prolalo, pundiis emersisset. Lamliecius indical alium praccla-
actum agere foitasse arguar novam prsefalionem rum codicem, ad Ludovici Pii lcmpora pertinentein,
allexens; et videbor Lectorem non relevare tuedi- D 1 qui Vilas Poniificum Romaiioruin claudil in Slc-
lalis praestanlium virorum, sed inulilibiis meis one- pbano II, aliis III diclo. Hujus atilem eleciio cadit in
rare; si differam intosmim notarum referre Disser- annum 752, obitus in 757. Schelestralius producit
talionem inlegram Schclestralii, el hanc oblrudam tres alios codices, Vaticaniun 5269, dcsinentem
utinam non improbandain. cuin Vila S. Gregorii II, qui obiil annis cenliiiii ante
Abstinuissem uiiqiie a pertractatione argumenli, Aiiastasium; Regitim Cbrisliiue , el Florentinum
adeo feliciter tentali el promoii per tantos viros, si S. Marci , quoriim ulerqiie desinil in Adriano I,
ad nos integra pervenissenl Holslenii meditala, nec nonduin nalo Anastasio : Ex qttibus, inquit, salis su-
praematura ejus morte subrepta luissenl complura perque conslal, Librttm Ponlificalem Anaslasio anti-
quae is addcre proposueral, nli Schelestratius ohser- quiorem esse: adeoque illum istius libri auclorem esse
vat; nut si hiijus scriploris secundi Dissertatio lota twn posse. Tertiani rnlionem colljgunt Holslenius et
de Anastasio foret, q»* prcccipue eonscripla est De Schelestralius cx diversitate slyli, quae observatur
Antiquis Romanoium Ponlificum Catalogis, et capita in Vitis successorum S. Gregorii tertii, ssilicetZa-
nonnulla continel, edila ad eos Catalogos illuslran- charia; et subseqiieiiiiuni; cuin prwcedentes Vitat
37 PR^FATIO. 53
ns^Mead Cregolium tertium eumdem stylum el auclo- A J ginus entra primiis a Jiistino Juniore inslitiiius est
rem praeseferant. Differentias singiiloriim enumerant exarchus anno 567, postrenuis Eulychius ab Aisltil*
cap. 7, num. 7, el cap. 8, ntim. 5 et seqq. pbo Longobardorum rege pulsus anno 752. Unde ex
His aulem diligenler expensis, de Libri aelale, at- praedicto loco patet auctorem VitacCononis scribere
(pie Auctore, ita definiunt ( Scbel. cap. 8, num. 2). debuisse aute medium octavi saeculi, quo exarchi
< Videlur ilaque Liber Ponlificalisconscriptus fuisse seu praefecli imperatoris Constanlinopolitani inltalia
posl mortem Constaniini pap.e, qui anno 714 obiil, essc desierunt : scribere aulem poluisse circa oclavi
idquc firmatur atictorilale nianuscripli codicis Vali- saeculiinitium, quo Ravennae nondum sedere desie-
cani 5269; qui licet ante 500 circiter annos exaratus rant exarcbi, ad quos de electione novi ponlificis
sil ex antiquiore tamen descriptus fuit, ulpotefiniens referri solebal, utex Libro Diurno constat.
Catalognm pontificum.quem Libro Pontificali prsepo- Salis igitur evidenler patet tum ex ipsomel Libri
snit, in Gregorio II, Conslanlini successore. Liber Ponlificalis auctore, tuni ex aequalibus, et proxime
veroPonlificalis, qui Calalogum in codice subsequi- subsequentis aeviscriploribus, Vitas porilificum.qune
tur, liriit his verbis : Gregorius nalione Romanus, ex a sanclo Grogorio perlingunt ad Constanfintim pa-
palre Marcello sedit «nnosxvi, mensesxi, diesxi.Fuit pam, conscriptas, et vulgatas esse a viro in Urbe
aulem lemporibtts Anaslasii, Theodosii, Leonis alque B I versanle sub S. Gregorio II, et administranie archi-
Constanlini Augustorttm; ubi lanlum refert lempus vum apostolicum, aut bibliolhecae ctirani gerente : a
poniificatus sine ullis aclis. Ex quo colligilur, au- quo VitaeSS. Gregorii II et III post eorumdem ob-
clorem inchoasse quidem Yilam Gregorii, sed non itum adjectae fuerunt.
absolvisse, dum Liber Pontilicalis prodiif. Putarem 8. Viias aulem ponlificum Romanorum a S. Pelro
igiiur post obitum Consianlini prodiisse Librum ad SS. Gregorium II et III ( quaesunl pars potior, et
Poniificalem, quod oinnino convenit iis quse supra prima islius collectionis) aiixerunt appendices duac,
notaviinus de Venerabili Beda,a quo oniiiimn piimo subindc addilac, quae appellari eliam possunt pars
Liber Ponlilicalis citatus reperiiur. Vixit enim Beda alleract tertia collectionis ejusdem. lllam, nempese-
ab anno 673 usque ad annum 735 ; ciiiiique postGre- cundam partem, tribuil Scheleslralius anonymo ali-
gorti secundi ponlificatuin, qui anno 714 ccepit, et cui ex clero Romano, ctti archivum palebal. Ea com-
anno 731 desiit, Venerabilis Beda supersles ftierit, plcctitur VitasZachariaeet Slephani III. Tertiam seu
Librum Pontilicalem vidcre el cilare potuit. Ul igi- postremam partem sive appendicem assignat com-
l:ir menlem meain aperisim de Libri Poniificalis tem- pluribus, plerumque viventibus aetale illorum ponli-
pore, quo primum in luceni prodiit, paucis absolvam. licum, quoriim scripserunt Vitas : ita ul haec tertia
Crediderim ante annum 752 publici juris faciuni, el C *- pars possit eliam jure subdividi in plures, si essent
huiccollecliorii appendicem poslea ab eodem auctore partes pro scriplorum numero dividendae. Anaslasio
adjunctam, quae Vitas Gregorii II et Gregorii III autem monacho et bibliothecario sedis apostolic.e
complectebalur. Quod firmatur ex iis quaeobservavit (ul Panvinio diciiur) Vitain Nicolai primi esse assi-
Lncas Holstenius. Cum enim omncs pontilicum Vi- gnandam nou dilliletur; cui Guillelmus biblioiheca-
las sedulo pervolvisset, adnolavit, gesla pontificuni rius duas postremas adjecil, in codice Fabroltiano
a Petro aposlolo usque ad Zachariam, Gregorii III expressas ; cuin Velserianus codex desiisset in Vita
successorem, eodem omnino stylo adeoque ab eodein Nicolai per Anastasium contexta; unde illi placuit
Auclore conscripta fuisse. i noiiicn Anasfasii tribuere universae colleclioui, quod
7. Eamdem aelatem colligit Schelestralius (ibid. eral cjns coronidi lanlummodo accominodan-
num. 1) ex ipsius libri verbis in VitaLeonis secun- duin.
di. Hic suscepit Sanctam Sextam Synodum, quw per 9. Post assignatas auctoribus octavi et noui saeculi
Dei providenliam NUPER in Regia Urbe celebrala est. partes singulas operis, qtiod rectidimus, quacret ali-
< Cum enim, inquit, auctor lesletur, Nuper ih urbe quis r.on iminerito, cur Damasi liber a pluiibus dt-.
Conslantinopolilana celebratam fuisse sextam syno- calttr, et habeatur is qtii Vitas ponlificum illius de-
dum, celebrata aulem sit sexta synodus sub Agatho- cessoruin complectitur, licet stylus prodalauctorem
ne, Leonis secundi pracdecessorc, anno 681, auctor sub Gregorio II ttim has, tiini reliqu.is prioris, quani
haec scribere debuit non procul a fine septimi s;e- dixiiniis, partis Vilas conscribentem? Aperuit cau-
culi, etc. > Addit indiciurn par ex Vila Cononis, de sameiroris saepe latidatus Scheleslratius, oslendcus
cujus assuniptione ad pontificatum, quae contigit ea qtuc leguiitur in Vilis poiuificum indicalis, elquae
anno 686, ita scribit : Etmissos pariteruna cum cle- priorem parlem constiluunt islius collectionis, de-
ricis, el populo ad excellenlissimum Theodorum exar- scripta fuisse ineunte octavo saeculo totidcin ferme
chum, CT uos EST,direxerunt. < Notanda sunt, ail, verbis ex duplici Catalogo longe auliquiori aulistiluin
hsec verba ul mos est. Non enim dixit anclor ul mo- Roinaiiaesedis, adhue superstite in membranis. Prior
ris fuit, vcl ut fieri solebat, sed ul mos est; signili- autem ex his duobus Catalogis, indicaus sctalem Li-
cans illis verbis hanc Vilam conscriplam fuisse quo berii papae, qui Damasum habuil succcssorem pro-
lempore ad exarchos de eleclione novi poniificis re- xiiuum, occasionem referendi ad euindem Dainasuin
ferebatnr : adeoque lunc cum exarchi Ravennoe papam, tanqiiam ad auciorein contextus aut appro-
eraul. Fuerunl autem ducentis fcrmc annis. Lon- bationis illius Calalogi, obtulit ncscio cui sequioris
59 AD ANASTASIUMPROLEGOipNA EDIT. KOM.-VATIC. , 40
setalis homini male fcriato : qui suo marte procudil tA citer annis post Damasum papam |ub Gregorio 11
duas epistolas commentitias, sancti Hieronymi ad primum conlexius fucril ex genuinis documenlis pu-
Damasiim, poscenlis eumdem Catalogum sibi com- blicae auclorilalis, quae servabantur in bibliotheca
municari, et Damasi ad Hieronymum transmittenlis ponlificia, ant in archivis eliam praecipuarumUrbis
Calalogum quem poposcerat. Fratis impostoris non ecclesiarum ; neque alleruter ex Catalogis Damaso
difficulter obrepsil saeculis imperilis, quando post est ascribendus, cum vetustior ille prodierit sub Li-
incursum Longobardoruin concederant litterae : ea- berio Damasi decessore in quo desinit, quare nec
que de causa conligil ul Carolina aetate in codice annos enumerat ejus ponlificaiiis nondum absoluti;
menibranaceo ad Coiberlinam bibliolhecam modo alter vero Catalogus ad saeculura sexlum pertineat,
pcrtinente, et in altero paris antiquilatis ex Reginae iitpole perlingens ad Felicera IV, sub Justiniano.
Suetise libris, ab Alexandro VIII comparatis, et 10. Cum ilaque neque Damasus velustiorum Vi-
'dono datis bibliothecaeValicanae, in qua nunc asser- tarum hujusce collectionis auctor habendus sit, ne-
vatur, utraque epislola, licel ficlitia, Vitis pracpone- que Anastasius illarum, aut recentiorum quippe qui
retur. Quod aulem mirandum magis est, eliam hoc upicam Nicolai papael addideril praecedenlibus con-
noslro saeculo, aul ccrte proxime superiori, quo stu- texlis sub Gregorio II, sed anonymos habeant scri-
dia historiae el crilices, silu cl squalore delerso, R ptores quotquol a Gregorio III supersunt usque ad
non modo refioruerunl, sed eliam ad maturilalem Nicolaum I: dubitari forlasse conlinget de auclori-
perducta fuere, invenli sunt qui adco os-.ilanier le- latc ac fide gestorum quae describuntur; aut si
gerent lum eas epistolas, lum eliam seplimam cum acquabilius agere Lector uialit, saltem requiret cau-
responsione, a Marlio Milesioedilas inter Opera san- sam cur fidenler asseramus quaecuuque in hoc Libro
cli Damasi, ul non altenderent conle&lum, chrono- narrantur fuisse collecta ex genuinis documentis
logiam et sentenlias Damasi et Hieronymi scriptis publicaeauctoritalis, quae in bibliotheca ponlificia,
esse plane conlrarias. Quare Labbeus toino II Con- etarchivis, aut monumentis praecipuarum ecclesia-
ciliorum easdem ita sigillat: Supposilitiw, apocry- rum Urbis palebant anonymis scriptoribus, inde
phas, et ineptissimwviris doctis habenlur : lantumque colligentibus Vitas el gesla ponlilicum Roina-
a stylo Damasi et H\gronymi distant, quantum coelum norum.
a terra, et polus Antarcticus abArctico. Subdil Sche- Praefationis noslrae praecipuum caput hoc esse
leslratius hac disserlalione num. 4, cap. 3. Neque libeoter agnosco: nequeprovinciamdetrecto, autdif-
ulleriori probationehmc indigent, cum vet lilleras in- ficuitaiem dissimulo; sed plane oslendendum assumo
spicienti eadem plane occurrant, proul ex epistolisper anonymos istos auclores Vitarum ex genuinis do-
Marlium Mitesium pubticalis adeo clare oslenderam Q cumenlis publicaeauctoritatis ea desumpsisse quaein
in prima Antiquitalis Ecclesiaslicwedilione, ul V.C. hunc codicem retulerunt. De singulie distiiicle ul id
Papebrochius in Propylwo ad quarlum tomum Maii, probem, prscfationis modus minime patilur, ctim
pag. 3, sententiam Henschenii prwdecessoris sui re- polius hoc perlineat ad notas, sed universim ut
traclandum duxeril, adjungens se, ralionibus meis oslendam, ac veluti fonlis indicem unde scriplores
conviclum, malle epistolas illas ex tomo primo Aprilis illi suas areolas irrigaruut, ita perspicue pneslaii
expunctas. posse autumo, quara quod maxime.
Siipposilitiie igitur Iitlerce Damasi papac ad Hiero- 11. Certum in primis est duos illos Catalogos,
nymum, el Hieronymi ad Damasum, quae ab ineplo sive Indiculos ponlificum Romanoruin editos quarlo
viro sequioris aetatis confictae,et praeposilaefueranl saeculosub Liberio I, et sexto saeculo sub Feiice IV,
Catalogis vetustioribus, uni scilicet collecto sub Li- esse lexturam pnecipuam earumdem Vilarum in Li-
berio, et alteri post hunc proximo inter antiquos ad bro pontificali, qtiae hanc seialem meliuntur. Tanta
mediura sacculisexti referendo,ill3e,iiiquam,episiolae id evidenlia couslat, ut oculis judicanduin subjece-
per fraudem appositae Catalogis quando describe- rit admodum providenler cum Holsleuio saepelau-
bantur aetateCaroli Magni, et prae oscitanlia poste- dalo proxiinam ab eo laudem promerilus Schelestra-
rorum minus attente observatae, in causa fuerunt ut fj tius. Plures in columnas divisil spalia paginarum.
Marlinus Polonus aliique pauci crediderint, Dama- Tres autem adhibuit ad exhibendam in singulis
sum papam auclorem esse nominandum sive Catalo- ponlificibus historiam Vilae, juxta triplicem con-
gi sive libri in quo gesta pontificum conlineniur. Re lexlum primi, et secundi Calalogi, el libri ponlilica-
autem vera neque Liber isle Ponlilicalis a B. Damaso lis, ut iu boc specimine percipere uuusquisque po-
scriptus esl; cum lolis trecentis el quadraginla cir- terit et comparare.
Verba Verba Verba
primi Calalogi. secundi Calalogi. Libri Ponlificalis.
Clemensannis IX,men- Clemensnatione Roma- Clemensnalione Romanus de regioneCwtiomonte
sibus xi, diebus xu. Fuit nus de regione Coslio ex patre Fauslino, sedit annos ix, mentes u, dies x.
temporibus Galbaeet Ve- monte ex palre Faustino, Vixit nutein lemporibusGalbw et Vespasiania con-
spasiani , a consulntn seditx.annos ix, menses u, siilatu Trajani [codex VatiC.Florenl. el duo Cassin.,
Trachali el Italici usqiie dies Fuit autem tem- Tragati] et Ilatici usque VespasianumIX et Tilum.
Vespasiano VII et Tilo. poribus Gulbw et Vespa- Hicdum imiltos lib os zelo fi.lei Christiame religio-
siani a consutatu Trachali nis ascriberet, martyrio coronatur. Hic fecil septim
41 PRjfcFATiO. 43
VerJa Verla Verba
LifcriPontificalis. secundi Catalogi. jirimiCatalogu
tegiones dividi [Cassinens. et divisil\ notariis fideli- et Italici usque Vespasta-
bus Eceletim, qui gesla martyrum sollicite et cnriose no IX et Tito. Martyrio
unusquisgueper regionemsuam diligenter per^uirerel. coronatur. Hic fecit se-
Hic fecil duas Epistolas , quae Catholicaenominan- ptem regiones, et divisit
tur. Hic ex pi-aecepldB. Petri suscepit ecclesiam notariis lidelibus Eccle-
\Fiorent. Ecclesioe pontiHealum^ et pontificaliim sise, qui gesla marlyrum
gubernanduro, sicut ei.fuerat a DoniinoJesu Chrislo sollicite et curiose unns-
calhedra tradita, vel commissa ; lamen in epistola, quisque per regionem
qnae ad Jacobum scripla est, qualiler ei a B. Petro suam diligenter perquire-
commissa est Ecdesia repeties. Ideo Linus et Cle- ret, et fecit duas Episto-
ius anie eum scribuntur, eo quod ab ipso princi|ie las. Hicfecilordinadorves
apostolorura ad ministerium episcopale exhibendum tres, presbyteros x, dia-
sunt episcopi brdlnali. Hic fecit ordinaliones duas conos II, episcopos per
per mensemDecembrempresbuteros x, diaconos n, diversa loca v, per meu-
episcoposperdhersa loea xv. Obiit ntarlyr anno Tta- sem Decembris. Obik
juni III, qui eliatn seputtus esl in Grweia vni Kal. marlyr . tertio Trajaai:
Decembris: et cessavit episcopalus dies xx.il. qui sepultus est in Grae-
cia ix Kat. Decemb. et
cessavit episcopatus dies
XXI.
12. In prima colonvna exprimuniur terba prioris £^ Vrbemviverettl vilam (quo censu Jodalcaevitae Chri-
€atalogi sub Liberio editi, pefrcharaclercs rotiindos, sliaitos passim confundi consuevisse per iflam aela-
nt vocant; in secunda vero eadem verba Catalogi tem nemo dubitat); unde etiam Clementi nostrse re-
veluslioris, quaein alterum Catalogum relala snnt ligionis professio in scriplis edifa negolium faces-
quando edebatur sub FelicelV, reddunlur characte- sere per delatores facilius potuit. Quin etiani sub
ribusobliquis , quos Itdlicos appellant, tit ictit oculi miliorls ingenti prlncipibus Antonino Pio, et M. Au-
percipiatur quidquid reiinuit scriptor sub Justiniano relio, cum postea coraperlum sit scripla in defen-
ex Indiculosub Liberio, et quidquid,addidit ex aliis sionem Christiam dogmatis capitale judicium intu-
docttmentis in priori Gatalogo non expressum. Tcr- lisse Justino, Quadrato, Atheiiagorae, Apollonio,
tia vero coiuraiia, quae destinatur excipiendo con- poenam supremam decernente senalu vel inagistra-
texlui Lihri Ponlificatis, eadem methodo refert cha- libus, adnitentibus pleruTtrquesacerdotibus etbnico-
racteribas Italicis, sive obliquis, quaecunque descri- rum ut in nos Christianos, tahquam impios violato-
pta sunt totidem verbis ex Catalogo cohdilo sub res superstitionis suae, etiam Augusfi mitiores, ut-
instiniano; rotitndis vero litleris alia, quacscriptor pote ceremoniarum suafum vindices, et maxime
Viwc adjecit rion expressa in Catalogis praediclis, gentilium sacrorum arbllci, easdem poenasdecerne-
sed aliunde percepla. Observare tamen licel hoc in ]B rent et irrogarent; niirura non est, sub Trajano
specimine vitaeS. Cleinenlis, additiones a scriptore primum, vcl praacipuumpost apostolos et evangc-
Libri Ponlilicalis apposkas oontexlui verborum se- listas auctorem tot voluminnm Christiana sacra
oundi Catalogi esse vix aliud, quam notas, aul ex- tuentium occasiOnem martyrii subeundi ex iis ope-
plicationes earumdein rerara, quae in Gatalogo con- ribus percepisse : qnod videtur indicare in hac pri-
traclae, et quodamitiodo involnlac continebantnr. ma additione ad Catajogum secundum Liber Pon-
Buas addiliones hoe in exemplo exaibet Liber Pon- lificaiis.
tificalis, primam in martyrio Clementis, afteram in Altera addilio respicit ordinem saccessionls, qua
eaccessionis.ordinc, et auctoritale, qua post B. Pe- B. Petro snbrogatus est Cleniens omnimoda cum
trnm Ecclesiaepraefuit. Martyriumex-presseratCata- potestate lolius Ecclesiae Christianae gubernandae.
togus illis verbis: Obiit tuartijr tertio Trajani : quse Haec aulem periocha non admodum differt ab an-
Liber PonlUicalrs ila retulit: Obiii martyr anno notatione, et quasi interpretatiohe lextus Catalogi.
Trajani terlio. Sed islius libri aaclor putavitrecen- Siqiridein in priori Catalogo Cleraens pteponitur,
sendaro esse occasionem niartyrii Genieniis : nentpe Clelo; cum in secundo Catalogo et in Libro Pontili-
cum libros complures conscriberet beatus pontifex cali Ctemens postponatur. Causam diversftatis scri-
zeh) Christianaereligionis, et Acta martyrum dili- C plor adjecit. Quantae autem auctoritatis habenda sit
genler colligi curaret per notarios fldeles, seplem haecadditio colligi potest ex verbis S. Leonis papae
regionibus . smgillalim allributos, martyrio fuisse secundi, a Vendelino relatis apud Labbeum Conci-
coronatum. Ulraque scripta Clementis et nolario- liorum generalium tomo I, pag 190. Postquam enim
rum etiam in Catalogo memoranlur. Auclor Vitae retulerat, ex anonymo scriptore Graeco,beatum Pe-
videlur in additione innnuere, Clemenlis raartyrium trum Roma abscedenlem ordinasse Linum, veluli
conseculum ex occasione religionis noslraeper hu- coadjutorem in iis exercendis quae sunt muneris
jasmodi scripta propugnandaeac propagandae. Con- episcopalis, reversum in Urbem duodecimoNeronis
stal enim sub Domitiano ex Suetonio in ejus Vila, anno invenisse Linum martyrio e vita sublatnm:
cap. 19, Judstkum-fiseum acerbissime aclum, ad quare in ejusdem locum subrogasse Clementem, qui
quem deferebatttur,qui velut professi Judakam intra paulo post Petro in cniceirl acto successit; addit
PATROL.CXXVII. 2
\|£ AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATlC. 44
testimonium Leonis secuiidi, idem. iiidicanlis de .A volum (Dissert. ad Fast. Consular. par. t), ul easdem
sjCleto. Verba Vendelini IIEBC sunl: < Ecce, utvivente polius membranas quara illarum fragmenta Cuspi-
adhuc Pelro Linus sederil episcopus : quem propter- nianus vulgasset. Laterculos, inquil, consulares ex
ea chorepiscopum Marianus , aliique.. scripserunt: laudato anonymi codice excerptos suovolumini passim
inter quos Lco II, successor Agatlionis : Petrns, inseruil,quos sane viri eruditi inlegros ab codem edi-
inquit, adjulores sibi ascivii Linum,et Cletum,non tos maluisseitt. Exemplum duplex hodie superest
tamen ponlificiam poleslatem eis trqdidit, sed Cle- indicati Cataiogi, descriptunVa velustiore aliquo auto-
menli. Tam certum semper fuil, una cum Petro grapho, ctijus apographum membranae ipsaecensendae
Linum praefuisse fidelibus Romanis, et ab eodem sunt, Cuspiniano olim tTactalae, bod.ie deperdilae.
Petro traditum pontificalum Ctementi. Sic ergo li- Uiiiiin exemplom servat bibliotheca Caesarea Vindo-
quidior incipit fluere liaec; chronologia in hunc boiiensis inler mss. liisto.ricosconsignatuin num. 56,
modum. » teste Lambecio Hb. iv Cominentariorum,'et Sche-
Hic non assumo dirimendam qnaestiohem dc Lini lestralio dissert. 3, cap. 2, num. 1, Anliquilatis
et Clelt pontificalu maximo, quam iuler notas ad Ecclesiae. Allerum visitur in bibliolheca Anhier-
Librttin Pontificalem ad examen revocabimus. IJ piensi RR.PP. societ. Jesu, quo usus est in sua edi-
unum ostendere cupio, quod proponebam, nempe Q tione BucheVius, coiiquestus inembranas Brehneri
conlexlum Libri Ponlificalis a s.iiicto Petro usque ad aetate sua non esse supcrslites.
Felicem IV desumi plerumque ex Calalogo summo- Schelestratius (Antiq. Eccl., diss. 5, cap. 2 n. 1)
rura, pontificum, per eam aelaxemcondito : et addi- curavit lectionein exempli Caesarei Viiulobonensis
tiones, qn«e ab auctqre Libri Ponlificalis adjcctae conferri cunt Bucberiana, sive Anluerpiensi, per R.
sunt, dcsumpiDJsfuisse ex documeutis nuclorilaiis P. Janningum; Uim, ul lacunas Juijus impleret ex
nou dissjinilis ab enunltalis in prtino et sccundq Ca- Vindobonensi; lum. eiiam, ut varianles ulriusque
tajogo. / - . - exempli lectiones daret : quemadmodum Bucherius
13. Verum ordoraiiocinij poslulatu.1 ipsa de in margipe annolavit ea qu;e variant in suo codice
aucloritate rerum in ulroque Catalogo.eniintialaru.-n a leclione Cuspiniani. Hqrum igilur illustrium viro-
paulo diligentius inquirnmus. Gjim enim bujusce rum collaiis laboribus, deprehendinius Catalogum,
Libri textura praecipua fueritex Catalogis desumpta, quiilein fuissccontextum sub Libeiio papa, sed ejus-
»gnoraremus,profeclo qtiantum iiiliui possit Vitarum deni atitographum «oo superesse. Expluribustamen
collecioribus, nisi anle exploralam haberemus fidem exemplis inde transeriplis unum ovembranaceum
ulri.usque Catalogi, ibtiiisquc operis fundamentum. Cuspiniano spectalum liodie desiderari, duo eharla-
Age igitur, primum de exeinplariujn-fide ac veluslate G cea superesse minoria anliqiHtatis, et in eis depre-
videanius.ijnd^ Cafalogi descripli sunl; mox dedo- hendi aliquot errala amanuensium, quse Schelestra-
cumeiilis geiiuinis unde scriploies Catalogerum tius curavit detergere per collaiionem utriusque
potueriiil illa destmiere qiiae ad nos transmiserunt. codicis cum Cuspiniano; adeo ut in Sclteleslralii
14. Calalogum .priqrgm .s«b Liberio conditum edilione salis emcndalum opnsctilum habeamus.
15. Aher Catalogus ad aetatem Jusliniani referUir»
ejrca awium 354 etjjdit primus Paler, ^Egidius Bu-
cherius iu praclaro suo Coiniii.eiUarioad Cauojioiii cum desinat in Felice IV, circa annum Cliristt 530.
Pasciialem Victbrii Aquitani, una cum (jiiatuor aljis EJitus piimuin fuil ex codicc membranaceo (|iia-
opusculis ad eamdeni aetalem referendis, uti consiat dralae formae, scripto circa oetalein Gsiroli Magui :
ex enumeratione consulum Romanorum, expressa qiiem Parisiis emptura a. regina Chrisliiia, el Roma-m
in primq opuscuk) de,praefeclis Urbi, etin seciindo, translaliim, post ejus vero inortem ab haeredibos
cqmplexo Fragmenlum yelerum Fastonint, cum Fe- coemptum Alexanderpapa VIII bibliotbecai.Vaticamft
riis, Epaclis, el Cyclo Latjnonim per annos 84 dif- donavit cum caeleris codicibus mss. Ex eo coslice
fiiso : ie quo etiam librum celebrem aclate noslra rcginEeCliristrnaevuigarunt primi RR. PP. Hensche-
conscrtpsit Henricus cardinalis Norisius. Quinque D nius ct Papebrochiiis in Prolegomenis ad toniiim
haec opuseula, imcr ,quae principem. locum oblinet primum Aprilis. Vei"umnon satis aceurate descri-
Calalqgus de quq- aginius, qonlinebanlur in antiquis plum deprehendit ill.-praesul Schelestratius, €um ab
membranis, a Joanne Brennero, rcgjo.secretario et ipolyla regina Romae commoranie facultatem obti-
actuario iri scnatu Luxemburgensi, dono datis Ansq- nuissei ejtts vivendi ac pcnes se habendi per menses
vilfio, regi"catholico a privalis Bruxelioe coustliis u qompltires. Quin etium cum percepisset aliud exeni-
et ex iis Cuspjnianus transcripserat nomina complu- plum ejiistlein.Calalogi reperiri in velusto codioe-bi-
riuin cqnsulum.tit pcrsacpe lestalur iu suqJi.bro.Ea-; bliothcctc Colbertinae (num. 1868) ejusdemantiqui-
storum : ita etiam observante Bucherio (cap, AAr. tatiS) ncmpe alatis Caroli Magni, impelravit a ela-
pgg. 2-ii)i: lis (inembranis) pluscula ignoli quidem, rissimo yiro Slephano Baluzio ut iirde fidditer
set aiiliquhsimi, «I qui sub Constaniino Constqnlini traiiscribereiur. Plurimum vero gavisus est eiim,
Mltgni ftlio vixisse yidelur, scriptorjs continebanlur. utrainqiie lectionein, codicis Regimc Clirislinae, seu
opusculq, quw Cnspinianus in nianus habuisse se plu- Valicani, et Colbertini pjane consentire exportus est:
riutis Fasiorum suorum locis significat. His addili Icvjori tanttim diserimine aliqnando inlercedente
eardinalis Kbrisius emdiloruni noiiiine cqmmuue uuius elcmcnli in lilleris vel unilalis in numeris : et
2S T-R^FATIO.I 4G
per ulriimque codicem vidit dari ordinatam seriem A Patris, Filius Dei vivi, cumdemSimonem dcsignatum
priorum pontificum Romanorum, eamque responden- vicarium sutim hominat SimonemBar-Jona, Simonem
tem Canoni; quam leclionem edilio llenschcniana filium Joannis, deinde Ceplias, Petrum (Matlh. xvi).
turbaverat. De codicum scriptura alque aetate sup- Prxcursor Christi Joannes de genere sacerdotali
pari Carolo Magno dubitare non sinit figura chara- dicitur Joannes Zacharim filius. Joannes evangelista,
cterum et libri, necnon adjeclio sequentium ponlifi- et Jacobus ejusdem frater vocali ad aposlolatum di-
cuni, in Colberlino quidem ad Adrianum primum, cuntur fitii Zebedei. Satis elucet liis in exemplis
et Leonem quartum; in Valicano vero, seu Chrisli- consueiudo aetatis ac regionis : qna-m ab Hebrscis
niano et Alexandriivo ad Paschalem I; ubi eliam passira retentamea tempestate addiscimus ab eoruni-
legiturteslimonium aelatis in periocha his concepta dem sacerdote atque bistorico Josepho, propritnn
verbjs : A passione Domini nostriJesu Christi usque rtomen ita consignante in prologo ad librum de belro
ad sedem bealissimi Marcellini papw sunt anni 276, Judaico : Ego Josephus Matathiw filius, Hebrmut,
mensesi. De apostolatu jam facio Chrisli mariyris sacerdos ex Hierosolymis. Quid huic censuetudini
Marcellini usque ad lempus dotnini Caroli regis 25 similius, quam ea qtiae servatur in secundo Cala-
annis regni ejus, Itoc est ttsque ad VIII Kal. Aprilis . logo? Anicetus, natione Syrus, ex patre Joanne, d*
sunt anni 490 et menses 13. Haecde Catalogorum an- B iiico Amisa, elc. Pius, nalione Italtts, expalre Rufino,
tiquitale, ac de velustate alque aucloritate codicum fraler Pdsloris, de civitate Aquileia, etc. Soter, na-
unde petila editio illorum fuit, delibasse sufficiat, tione Gampanus, ex paire Concordio, de Civkate F»tt-
Qui plura cnpit, adcal Iaudatam Scheleslraiii disser- dis, etc. Eleuter, nalione Grmcus, ex palre Abundan-
lalionem. tio, de oppido Nicopoli, etc. Apud Romanos vero,
16. Gradus inde faciendns est ad inquirendnm praesertim in Catalogis contexendis, id passim Ser-
de auctoritate rerum iji ulroque Cataiogo enuntiata- vatum fuisse doccnt inscripliones. Cum enim in
Tum. Summatim agendum est, quibtis subnixus do- pluribus vitac civilis usibus habenda esset ratio aeia-
«umentis auctor quarti sacculi sub Liberio rescire tis, familiseque plebeiae aut patriciae ea necessitas
posset, ac noliis iradere quaecunquescripla retnlit in memorandi parentes, patriam, sstatem indtrxit apuil
primum Calalogum; parique lege quaerendum cst dc Romanos consuetndinem ut illa plenimque consigna-
alteriusCatalogi ntictore sub Jusliniano, qiiibiisnani renlur non modo in libris censoriis (unde pars
dc fontibus hauserit; tuin ea quae adjecit supra Ca- maxima eorumdem historiac fluxit, leste M. Tullio),
lalogum primum pontificihus in eo memoralis usque vcruni etiam in tabulis marmoreis, auctoritaie pu-
ad Liberium, lum ca quac in caeteris posl. Liberium blica positis aut privala. Quod aulem allendi mere-
pcrduxit ad Felicem IV. 'C lur, praecipiie in secundo Catalogo, id est, in Ponti-
Ut juslaedisquisilioni faciam salis, attendi velira, ficibus Romanis in Urbe natis, non memorari friftum,
in priori Calalogo a sancto Petro ad, Liberium hacc cui erant ascripti utcives, sed regionem. Id vero in-
recenseri in singiilis pontificibus : nomen, annos, dieat, ut ego arbilror, hasce noliones, quae in Cata-
menses, ac dies eorumdem rcgiminis ; consiilum Jogis rcperiunlur, fuisse colleclas ex tabulis et
pari.i, quibtis initium ac fineni pontificalus consi- regestis conscriplis per seplem nolarios Ecclestac
gnat; et aliculn decrela nonnulla, ut in Fabiano; Romanae, a Clemente I Petri discipulo et successore
aiiquot vero aedificiain Julio, quem Liberius excipit assignalos tolidera regionibus ecclcsiasticis Urbis,
iilius Catalogi postremus. In secundo aulem Catalogo in quas conlraxit quatuordecimab Aiiguslo constitu-
additur nouicn palris, et loctis in Urbe, aul in pro- tas, ad martyrum gesla colligenda. Mariyrum atitem
vincia, ubi natus est is qui pontifex poslea evasit. in numero sunt omnes Romani ponlifices usque ad
Adjecta suut decreta et inslituliones rituum sacro- Sylveslrum. Hic fecit septem regiones (sunt verba
rum, praescrtim in sacrificio missacperagendo, aut Calalogi secundi in Clemenle) el divisit notariis fide-
circa publicam Ecclesiac disciplinam induclae. Adjc- libus Ecclesim, qui gesta marlyrum sollicileet curiose
clae cliani ordinaliones in duplici ordine hierarchico UNCSQUISQUE PERREGIONEH SCAM diligenter perqnire-
hujus sapctae Ecclesiae Romanae, preshylerorum sci- D ' ret. Mosiste ad octaVumsaecnlumperductus est, cum
iicetacdiacoriorum, necnon episcoporiim exlra Ur- infra Adrianus I (num. 291)' a Paulo I fuerit consli-
bem, ab aliis pontiflcibus celebralae. Per iilas vero tiiltis notarius regionarius.
aelates, unde incipiunt, el in quas desinunt Catalogi Legimus itaque in secundo Calalogo : Cletus, na-
praedicii, usu receplum erat haec omnia inemoriac lione Romanus, de regione Cwiio monte, ex palre
mandare, praesertim in describendis indicibus sacer- Fatistino, eic. Regionis Urbanae indicatio oraittilur
dolum. Videndum est accurafe per singula. in Zephyrino proximo decessore Callisti : quod sci-
17. Nomen pontificis conjungere cum parentis licet Acta, quae satis integra sub Anloninis servata
iodicatione solemne fuil tum apud Christianos, tum fuerant, cum illi principes Ecclesiam milius habe-
apud Hebraeos, inioet apud Pionianos ethnicos, con- rent, adeo lurliata sunt in persecutionibus Severi et
siante Vita beati Pelri. Niillum documenlum illu- Decii, ut providenlia Fabiani sub Becio passi fuerit
strius afferri polest quam quod sacrosanctig in Evan- iterato occurrendum, nfeomnino interirent, et cori-
geliis veritas consignavit. Jesus Ciirislus aeternus sulendum reparationi Actorum veterum, ac fjluro*
ponlifex a Siinone cum dicereliir, indicatione vcri rum securitati per novam divisionem regionutn
4T AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4.?
. septem in Urbe, lolidem diaconis nssignatis,parique'. A "»"»o suscepli episcopalus ttndecimo, pontificatnm
ferme numcro subdiaconorum, qui notnrios sollici- Romanm urbis sorlitus est Hyginus. HisloriaeAn-
tarenl ad colligenda marlyrum gesla : quemadmo- giislse scriptores Graeci ac Lalini consignant an-
dtim uterque Calalogus lestatur in Fabiano, num. num emortualem Adriani, ct primum imperaiuis
21 : Hic regionesdivisil diaconibus. Ita referl Cala- Anlonini cognomenlo Pii, Nigro el Camerlno consu-
logus primus. Addil secundus Catalogus : Et fecil libus; contirniante lapide apud GrUterum, fol- cci.vl,
sex subdiacoitos, qui septem nolariis imminerent, ul n. 4, signato in adversa parte eornmdem consiitum
gesta martyrum fideliler colligerent. Verum haec ipsa collegio, ul adverlil eminentissimus NorisiusEpistohc
gesta recenliora collecla post Fabianuni, incendio consularis pag. 85. Catalogus secundus refert exor-
plerumque sublala per immancm perseculionem dium ponlificatiis Hygini ad consules Camerinum et
Diocleliani, praeclari operis reliquias admoilum pau- Magniun (ila enim vilio amanuensium imperiloriiin
cas nobis transmiserunt, quemadmodum Scheleslra- faclura est ut Nigrutn in Magnumconvcrsum vidca-
lius annotat ad hnnc locum : De paucis admodum nuis), nempe Camerinum ct Nigrum. Licet in priori
martyribus, ail, meutio fil in antiquiore Calalogo; Calalogo Iacnna impediat ne consulum nomina legi
et eorum Acta non describil, sed tanlum marlyrii possint, supplentur haec facile ex praecedentibus et
genus verbo indicat. Vnde putem Acla marlyrum, a B conseqiienlibus; quibus fribuitur vitae terminus rfe-
nolariis el subdiaconibus primilivw Ecclesiw descri- cessoris e.t initium episcopatus in successore. Po-
pla, in persecutionemDiocletiani cum cmteris Eccle- slremi consules, quos idem Calalogus numerat sedis
siw membranis periisse. Velsi qumintegra ex incendio Telesphori, sunt Caesaret Balbinus (Albinum corru-
evaserunt, ea ad manus nostras non devenisse, sed pte reddidit amanuensis una littera dempta) nempe
temporumvetnslateferme omnia consumptaesse. Acla L. JEUUSCwsar II et P. CmliusBulbinus, ita incisi
vero plura servata sunl marlyrum, qui praecesserant in Auximsitimarmore apud Grulenup fol. ccccxtv,
1 et n saeculoaerac Chrislianae ctim descripta jam 10, positovi Idus Julii. Hos cOr.su.esproxime exci-
foreril exiguo aul nullo periculo stib Anloninis; ita piunt Camerinus et Niget in Fastis Consularibus,
ut HegesippusJlomae agensiinde potuerit ea tempe- quarto Christi saeculo descriptis (adcoqtie aetatis
state conlexere libros quinque eeclesiaslicaBHisloriae ejiisdem cum priori Catalogo) et a Bucherio simul
sub Eleulhcro papa, leslibus Hicronymo el Eusebio, editis, illustralis vero a card. Norisio in dissert. post
quorum relate superslites fuisse idem Eusebius scri- cpochas Syromacedoiium. Recte igitur pomintnr
btUih. iv, cnp. 22. Ex iisdem Comraentariis Hege- postremi consules Telesphoro assignati .£lius Cwtar
sippi, cum iste falealur (Hist. Eccl. lib. iv, cap. 8) se II et Balbinus, et primi Hygino allributi Cametinus
dedisse complura quaeverksimam apostolicaepraedi-'C et IVifjer.Rursus confirmanlur ex aliis praecedenti-
cationis hisloriam complcclebamur, etprrEcipue Ca- bus collegiis in ulroqueCatalogo rccensilis cum annis
talogum, el successioncm ponlificum Romanorura pontificum, etparialis cum annis iniperatorum. Nam
colligat non in uno loco (ibid., cap. 22), arguere utertpie Catalogus assignal Telesphoro nnnos episco-
possumus superfuisse notariorum Acta, exprimenlia pntus undecim, et menscs tres, ejiisqne proximo
nomen, palriam, regionem et annos illius prntificis deccssori Xysto annos deccm, et menses duos vel
qui martyrio afilciebatur; monente eliam Cypriano Ires : quorum sit exordium collegium consuhim
lib. iii, cpistola 6, ad presbyteros et diaconos Roma- Nigri et Aproniani, finis vero Coss. Verus et Ambi-
nos data, ul ne omillerent consignare diem obitus bulus. Summa episcopaluum Xysli et Telesphori dat
eorum qui in carcere pro Christo decedentes erant annos xxi et menses circiter sex. Adrianus rn impe-
marlyribus accensendi. rio excgil annos xx cl menses xi, Dione teste in cjus
18. Quin etiam Ioculus sopnlcralis non raro con- Vita; cui nummi et lapides suffraganlur, si Norisii
signabalur dic el anno depositionis indicato per observationes adhibeamits Epist. Consularis pag.
consules ordinarios; quod in privalis etiam fidelibus, 85. Dio autem tradit se nccepisse ea quse scripsit ab
nec marlyrio affectis, nec sacerdolio insignilis pas- _ Aproniano, patre sno, qui ir.r,c Ciiicrjepraeerat, com
sim occurrit, duin inspicimus coemeleria suburbana, decedente Trajano in eadem provincia, Adriani
et titulos legimus vel in cryptis marlyrum, vel in adoplio, et imperium factione Plotinaeprocessit. Qui
libris Romae sublcrraneac, effossas inde labulas et consules Igitnr fuerunt ordinarii, Trajano decedenle
epigraplies memorantibus. Hinc Eusebius potuil Ro- Seliniinle die 10 Augusli (fuerunt autem Niger et
manorum ponlificum inilia et successionis leinpus Apronianiis, ut univcrsa monimenta comprobant, ct
finemque confcrre cum annis imperatorum (quod hislorici cum Dione), cosdemincidisse falcmlum est
ssepe facit) ex indicio consulatus, quo elcclus quisque in exordiuin Xysli. Ulerque atHem catalogiispari.it
fuerat ad regimen Ecclesiae capcssenduin , et quo initium Xysti cum iisdem Coss. Nigro et Aulo-
sacerdoliura ac vilam expleverat. Excmpluni demus niano. Dccimo aiitem ab illis ioco subsequunlur in
in Telesphoro et Hygino. Scribit Eiisebius Hist. lib. fastis Verus et Ambibulits, quos pariler aequala ratio
iv, cap. 10: Cwterum Adriano vita perfuncto, cum annorum nndecim Xyslo assignalorum oslendil re-
unum et viginii annos imperasset, Antoninus cogno- spondere. Consensus itaque sumtnaeannorum tain iu
menlo Pius adminislr,alioneniitnperii suscepit. Htt- imperio principutn quam in episcopatu ponlificiijji
jus anno primo cttm Telespltpnts migrassel e vila Romanorum respondens lalerctilis cousulum utro-
49 PRJFATIO. 50
biqne positis, tam in catalogis memoratis quam in \ reperil primum catalogum ; ex indicio praefectorutn
Eusebii Cbronico et Historia, eodem sseculo scripla perinde ac ex notione constilum epochas martyrum
quo prior Calalogus edebalur, demonstral illa aetale (adeoque et pontificum) colligi posse coinpcrlum
superfuisse indiculos et documenta nolariorum Ec- foret. Quarto autem saeculoCbristi dum Catalogus
clesiae Romanae, unde scriplores Calalogi non minus prior conscribebatur, seriem praefeclorum fuisse
cerlam qunm-Eusebius chronologiam el seriem pon- pcrspeclam arguit fragmenlum illud praeservans per
lificum concinnarent. solidos annos centum singulos successores. Hanc
19. Verum quis dubitet aetate Eusebii et prioris veroconsueludrnem, sive etiam necessitalem hislo-
Calalogi adLiberitim pertingentis, in Ecclesia Romana- ricam eosdem magislratus commemorandi in geslis
cxstitisse indiculos annorum et consulaluum, uniciii- Ecclesiae viguisse dixi aetale ab apostolis proxima.
que ponlifici assignalorum? cum Acta niartyruin, Neque id moris juslo maturius a me inchoari quis-
qniRomae praesertim patiebmlnr aetate ab apostolis piam repulet, cum evangelicis oraculis doceainur,
proxima, perstcpe exprimant nomina consiilinn aut a divino Spiritu dictatam regnlam ila deliniendi
praefeclorum Urbi, aul imperii principnm, et diera epochas illuslrium gestorum Chrisli, ejusque disci-
passionis. In Aclis sancti Ignalii, n. 2 el n. 8 editio- pulorum. Nalalis Domini consignatus a S. Matihseo
uis Riiinartii legimus quoque annum imperii cum B (Matth. i) per annos postremos regniflerodis Magni,
eonsulibiis parintitm. Facta aulem sunl hwe die anle a S. Luca indicatttr per descriptionem primam.ex
XIIIKal. Januarias prwsidenlibns apnd Romanos Sy- edicto Augusti faclam praeside Syriae Cyrino (Luc. n).
ria et Senecio secundo (ita habent nuni. 8, ntimero Ejusdem baplismus ac praedicatio Joannis refertut-
autein 2 scribitur) post annum quartum jJRiiin. corri- ad annum quintum decimum imperii Tiberii Caesari.H,
git nonum] Tra/uni, ejusque victorias de Scy his ac procuranle Pontio Pilato Judaeam , telrarcha aiiiem
Thracibus [intelHge Dacis] reporlalas en comigisse. GalilacaeHerode, Philippo autem-fratre ejiistelrarcha
C. Sosius Senecio 111et L. Licinios Snra H Coss> Ittinesc el Tracbonitidis regionis, et Lysiiiia Abiliuae
anno Trajani quarlo processerunt, et inlerposilo- telrareha, sub principibns sacerdotum- Anna et
quinquennio cum nonus ahnus ejusdem imperii labe- Ciipha (Luc. m); ciijns eliatn postrenii annuo pon-
retur, iidcmconsules Senecio IVet Sura 111fastos ape- tificalu desijnatur a Mallhaeo, Marco, et Joanne
riicrunt. Victoria vero Trajani Dacica conligit anno annus Dominicae passionis ^(Mutth. xxvi, 3, 37;
scxto imperii Trnjani, ejusqiie Iribuniliae polestatis Marei xtv, 61; Joan. xi, 49 ; xvm, 14). Apostolo-
labente, ut ex lniiiiisiiiatibus Iiiculenler probavit rum vero gesta per S. Lucam Romae conscriptn lot
eniiuentissimiis Norisius Epistolae Consularis, pag. abundant indkiis chronologioeper successiones prac-
66. Quare nioncbat recle Riiinartins post anmtm tv C sidum Syriae, et magistratus, tum in provinciis lum
Trajtmi mendnm esse amantiensis vertetuis in IV Romae agenle Patilo ibidem recensitos, ut S. Hiero-
iiunierum ix; cui optime convenil epocha Dacicae nymus colligat liistoriam pertingere ad biennium
viclorise ante triennium rclatoe, et expedilio suscepla' Rontm commorantis Pauli, id esl, usque ad quarlum
iii Parlbos et in Armeniam, quae in ejusdem Actis Neronis annum (S. Hieronym. in lib. de Script.
pariler memoralur. Et revera conlcxlus verborum Eccl. in Luc). His igitur exemplis eruditi scriplpres
ita videtur requrrere, cum Senecio et Sura secundo ecclesiasticae bistoriae, pracserlim Romaeagentes, et
praesidentes, hoc est iterum collegae in consulatu cum aposlolis versati aut cum viris aposfolicis, quem-
(uegligenler expresso per voces Syria et Senecio se- a iinodum versatus est Hegcsippus , inter caetera
cundo) recurrant anno Trajani iiono. In sepulcra- vcrilalis criteria, quibus opera sua confiniiariint,
Kbus etiam titulis depositio martyrum signala non non omisere geslorum tempora ad nolas cpocJias
rarolegilur nominibus consulum, ut passim ostendere revocare. Hegesippi locum produxit Eusebitis de
possumtis in fragmenfis lapidum qua?.e sacris cceinc- marlyrio Jacobi fralris Domini. Epocham illius mar-
teriis quotidie extrahuntur. In Actis marlyrum in lyrii significavit proximam obsidionis Hierosolyrai-
Urbe passorum nomen praefecti' Urbis quandoque . tanae paulo post subsecutae. Nec multo post, inquit,
expriniitur: qui magislratus licet non esset annuus, D obsidio Vespasiani, el Judworum captivitas subsecuta
relalus tamen ad alias notioncs expeditionum, victo- est. Hmc Hegesippus,cumClemenleconsentiens(Euseb.
riarum, tnortis principuiu, aul siniile quidpiam , in- Hist. Ecd. !ib. n, cap. 23). Sunt verba Eusebii; quf
cidensin ea tcmpora.et in Actis marlyrii expressum, cum adducat eodem loco teslimonium Josephi, refe-
redditur character satis idoneiis ad pariandum ciiin rentis caedem Jncobi Justi ad intervallum triunr
consulatu. In Actis Juslini nvartyris Ruslicus prae- . niensium, numeralum ex morte Festi ad Albinuur
feclus Urbi eumdein ac soctos iiiterrogat et capite procuralorem a Nerone subrogatum , quo iriinesirf
plcclit. Publjcus praefeclus Urbi legilur in Actis spatio Ananus junior gessit pontificatuin , confirmat
S. Felicitalis sub Anlonino. Si hodie haberemus morem geniis atque xlalis suae, et Romae scriben-
inlegram seriem praefeclorum Urbi per duo priora lium historicorum, Ut epochas non omitlerent iden-
srccula aerae Christianae, quemadmodunv integra ti.lem memorare gestorum quoe describebaivt: et
series legitur successorum in eomagistratu ex ann» historiae suachoc himen non denegare, quod Romana
Chrisli 254 ad 554, in opusculo quarli saeculiedilo archiva in geslis provincialibns, et inscriptiones
per Bucherium ex iisdem mcmbranis, in quibus publicae miniMrabant, Eadem vero archiva, ct niar.-
51 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROAI.-VATIC. 52,
mora, el indiculi, et hisloriae adhuc integrae labente A suaeordinalionis : quas preces edidit cardinalis Tho-
quarlo Christi soeculo, quo Eusebius et llieroiiyimis niasius libro iu Sacram. Rom. Ecclesiac, pag. 211,
florebant, aperlum oslendebant hoc ipsum lumen hoc litnlo : Oralio in natali presbyteri, qualiter sibi
temporum auctori Calalogi sub Liberio, cujus de missam debeat celebrare-.
documenlis chronologicis inquirere duxi non omit- Ciini itaqueetinos vetuslissimus fueril sacerdotum
tendum. prioris foaderis, ut consjgnarent diein inauguralionis.
20. Gradum hinc faciam ad cognoscendam et et obiltis publicis labulis; et in exordio SacerdotiL
aliis comprobandam certitudinem atque auctoritatem novi fcederis dies nalalis. calhedrae non minus quam
caeterarum rerum quae in utroque Calalogo memo- nalalitius marlyrii in Petro sil annotatus ; eaque
rnntur. Ordinaliones presbyterortim, et diaconorum ralio sit habita in successoribus Petri, el ad episco-
Urhis, nec non episcoporutn hinc transmissorum ad pos minorum urbium derivata sit, iino, et in presby-
alias ecclesias vel fundandas, vel gubernandas, obli- teri consecralione adhibita deprehendatur, quis
ncnt locum poliorem , ctiin in singulis ponlificibus dubilet a nolariis EcclesiaeRomanaelioecpotissimum
reperiantur. Videndum igitur est qui fleri potueril ut documenta in litleras relata et in Archivis cuslodita,.
per tria priora saecula a Christi Domini passione lain unde postmodum catalogi, et diplycha, et indiculL
diligenler numeratas repererinl ordinationes in Ec- B sunt collecti ?
clesia Romana auclores secundi Calalogi, pertinenlis 21. Romae vero accuralius curatas et consignatas.
ad aetatem Felicis quarli et Jiistiniani. fuisse-ordinationes Chrisliani ac vere divini sacer-
Nemo negaverit ab exordio Mosaicsrelegis fuisse dotii quis inficiabitur, qui observet cliam profauos
consignalum annum ac diem erectionis tabernaculi, anlislites ethnicarum supersiitionum apud Roinanos.
ejusque consecralionis, simulque Aaronis pontificis,, lanlo in pretio fuisse habilos, ut cooplalijnes eor.ini.
ei filiorum ejus sacerdotum Exodi capite XL: Locu- insculperenlur ntimmis, marmoribus, aris, tain in Au-
tusque est Dominus ad Moysen dicens: Mense primo, guslis universiiinperiimoderaloribuscum occuparenl
prima die mensis eriges tabernaculum lestimonii, et deorum suorum maximum ponlificatum.quatn in pri-
pones in eo arcam, etc. Applicabisque Aaron et filios valis quibusque minus aliquod sacerdolium adeplis?
ejus ad fores labernaculi teslimonii, et lotos aqua Oniillo annales poiUificum eoruinque libros linteos
indues sanctis veslibus, ut ministrent mihi, el unciio esse primam originem Romanae historiae, ut in libra
eorum in sacerdotium mternum proficiat. Fecitque sccundo de Oralore memorat Marcus Tullius : Erul
Moyses ontnia quw prwceperal Dominus. Igitur mense historia nil aliud nisi annalium eonfeclio : cujus rei,
primo anni secundi priina die mensis collocalum est memoriwquepublicmretinendw causa, ab initio rerum
tabernaculum. Erexitque Moyses illud, etc. Laverunt- C Romanarum usque ad P. Mucium ponlificem maxi-
que Motjses, el Aaron ac filii ejus manus suas et pedes mum res omnes singulorum annorum mandabat lilleris
eum ingrederentur tectum fmderis, et accederenl ad ponlifexmaximus, efferebatque inalbum, et prapone-
altare, sicul prmceperat Dominus Moysi. Nec lanlum- bal tabulam domi, polestas ut essel populo cogno-
modo in sacris litteris consignalus est dies conse- scendi; ii qui eliam nunp annales maximi nominantur.
crationis Aaronis primi pontificis summi, verum et Satis fuerit inspiccre labulas cooptationum ad sacer-
ejusdem obilusdies, mensis el anntis, et filii Eleazari dotia quoe supersunt, apud Gruteruin descripUe e-
Miccessioet inauguratio ad maxlmum sacerdotium marmoribus Romanis fol. ccc, et apud Paiiviuium
expresse memoratur Numerorum cap. xxxni, vers. in Faslis ad annum Urbis 945. Praeler anni notauv
38 : Ascenditque Aaron sacerdos itt tnonlem Hor per collegia consulum indicalam , incisa est etiam
jubenle Domino: et ibi morluus esl anno quadrage- epocha annorum ab Urbe condita. Fragmentum dabo
simo egressionis filiorum hrael ex Mgtjpto, mense ex collectione excell. domini Alexandri Albani r
quinto, prima die mensis, cum esset annorum centum . . COELIO APOLLINARE COS
viginli trium. Inde incipit ponlificalus Eleazari filii P. R. C. A. DCCCCXXII
Aaron. Doraino euim praccipiente Moyses spoiiavit Q. CLQDIVS MARCELLINVS
Anron vestibus suis, et iudiiit eis Eieazarum, ut -0 COODTATVS
referlur Numerorum xx. Et tunc Aaron decessit e T. AELIO CILONE II. FLABIO LIBONE . . .
P. R. C. A. CCCCL
vita collectus ad palres suos. Epocham sacerdolii M. VALERIVS PAETVS AQVIL. . . ,
summi Mosaieae legis diligen ler relalam in divinas COOPTATVS
lilteras cum animadverlerent nostri iiontiftces Chri- C. IVNIO ASPRO II C. IVLIO ASPRO. .
P. R. C. A. DCCCCLX...
stiani, censuerunt non minori cura esse referendam FAVSTINIANVS
m Ecclesiae labulas dedicationem calliedrae, quae COOPTATVS
responderet erectioni tabernaeuli; ac slaluerunt AVG. III ET COMA
P. R. C. A. DCCCCLXX. . .
tujuslibet episGopiordinalionis diem annua memoria
telebrarfi, quae Aaronis consecrationi compararelur. Nummos qui cupiat ejus rei testes, observet ar-;
Quin etiam in rilualibus libris velustissimis, el in genteos et aureos Neroni Caesari a senatu cusos sub
Canonibus Conciliorum conspicimus, fuis&eassigna- palre Claudio, cum epigraphe: SACERDOS COOPTATVS
tas certas preces cuique sacerdoti secundi ordtnis, INOKNECONLEGIVM SVPRANVMERVM EXS. C. Esimdem
ncmpe presbytero, ut annuo sacrificio recoleret diein coqptalioncm refart marmor vetusUim.apud Grutc-
53 : J?FWEFATlO- - 54
rnm fol. ccc, ad coiisulatura v Claudu Augusti, col- A tia , adeoque inter antaquissima Urbis censendum^
tega Orfifo post Roniam conditam anno 804. Ponti- ila insculptum oslendunt iiiomimenla-ejuscollegiiqcae
ficalus autem Maximia se initi diem ila incidil Au- MusaeumAlbanum iliustrant, a nobissaepe consuleh-
guslus in Kalendario marmoreo, olim aptid Mafleios, dtim. Dabo porlem inscriplionis quar ad noslram
iiiiuc autem in Farnesianis aedibus asservato ad rem periinel, einn rciiqua vidcri possint descripta
Cariiptim Florae : Hoc DIECAESARi>0NTir.HAXIMUex eo.leni marmore apud Sponium, Miscellan. pag.
FVCT.EST (ad diem pridie nonas Martii); et in alio 5, et apud Fabrellum lnscriplionujHpag. 442.
Kalendarii fragmenlo nnper effosso apttd Anlinnv . . . . ISDEMcos (nempe L. Cetoiiio
cura et impensLslaudati vindicis eruditae aiiliqtiita-* Cmitmodo-D. Novio Prisco) K. MAKT.IN AEDE
C NCORDiAE ADSTAXTrBVS.ERATRIBVS ARVALIBVS EX
lis excell. Alexandri Albani SS. D. N. fratris filii TABELLA 1MP.CAESARIS VESPASIANI AVG.MISSA C.
sigualur dies xtv Kal. Nov. SALVIVM LIBERALEM~N.BASSVM 1NLOCVM C. MATIUI
PATRVINI DEMORTVIC0OPTAMVS INC0LLEGI.0 ADFVE-
HOCDIECAESAR TOGAM VIRILEM SUMPSIT RVNTL.VERATIVS. QVADRATVS C. VIPSTANVS APRO-
NIANVSL. C SALVIVS
MAF.CIVS.POSTV51VS LUIhRALIS
supplcntibus fracluram N. BASSVS. ISDEM COS.MAG. C. SALOM MATItllPA-
taarmoris, quae sequenlia surripuit, Nicolao Dama- TRVINT 1MCVIVSLOCV3I SVCCESSIT OBIITMAGISTE-
RIVMEODEM ANNO ISDEMCOS.K. MART.P. SAI.I.V-
sceno, et Siieionio, quorum ex tcslimoniis collegit Q STIVS.BLAESVS. ISDEMCOS.V. 1D.MART.IX AEDE
card. Norisius in Ceiiotaphiis Pisanis drsserl. ti, CONCORDIAEL UAG.L. SALLVSTIVS BLAESUS COOPTA-
pag. 115, Auguslum eadem die togam purara in- T.VSIN LOCVM C: MATIDIPATRVINl COLLEGI FRA.-
TRVM ARVALIVM CONVOCAVITET
duis.se,deposita puerili praetexla, et pontificemcrca-
tiim in locum L. Domitii. In alio lapideapud Gritle- 22. Tabulaecomplurcs marnjoreie,Actishujtis cof-
ruin pag. ccxxvui, 8, non soliim ifldicalur dies quo legii insculptae, et in Gruleriana colleclioiie memo-
Tiberius Caesar ponlifex maximus crealus fiiit, sed ralae post fol. cxvm, qua; olim apud Fulvium Ursi-
de iudustria asscrilitr idem dies alleclus ad dedi- num, nunc vero jn palatio Farnesiaiio visiiriliir su-
candas staluas Caesanmiel Augustarum. PERPETVO-. perstites, demonstranl etiam sequentcs sclalcs, us-
QUEF.IVSDIE DESICATIOMS DATVROS NOSTESTATI SU- qne ad qiiartumet qtiinliimsaeciiliimClirisli,c'aiiidcm
VtJSQVEHDIEMQVOFBEQVENTIOR QVOTANNIS SITSEll- cmisiieiiidinem cusfodisse, incidcndse scilicel dict
VABITVR VI IDVSMARTIAS QVIAHACTI. CAESAR PONT. quavota publica concipicbanlur pro saliitcCaesaruni.,
MAX.FELICISSIJIE CREATVS EST. et qua concepla solvcbanlur; ritu siipersliliunis
Solemue igitur erat apud Romanos aeraeChrislia- ethnicae diligenler explicato in aliis quoque marmo-
nae saectilis primo, secundo ac terlio, ut memorati libns ejusdem collegii, quae ante aiinos circiler vi-
lapides ddccnt, signare in Faslis collegiorum sacer- IC ginli effossa ad scxtnm Inpidcm cxtra Urbcni, et
dolalium (nedum in libris ponlilicalibtis) cooplatio- inde a ine reportata edidil recolcmlacliicnioriacprae-
nes novorum sacerdotum, et eleclioncs ponliflciim sul Philippusa TurrecpiscopiisAilrieiisis, mihidiun
minorum et maximorum. Qiiin eliain diem cerlani viveret amicissimus. Eadcm modo asservalur ifi
eaoptalionis in collegium fratrum, Arvalittm (in sa- paulo anle laudalo inusco cxccll. f>. Alexandri AL-
ecrdolium scilicet collaluni Romulo ab Acca Lauren- baiii
IMP.CAES.M.AVR.ANTQNINO AVG.1III.C. AVFIDIO VICTORINO II. COS.LNCAPITOMO OtC.
ISDEHCOSS VII 1D IANVAR IN PRONAO .... FRATRES ARVALES SACRIFIClVM.
DEAEDIAEINDIXERVNT. Q.LICINIVSNEPOSMAGISTER VELATO CAPITE CONTRA ORIENTEM
. . . QUOD BONVM FAVSTVM FELIXFORTVNATVM SALVTAREQVE SITIMP.CAES.M.AVRELIO
(nomenCommodiabrasum)ANTONINO AVG PIOSARMAT GERAIMAXIMOP MPPcos UIIOPTIMO
MAXIMOQVE PBINCIPIDIVIH ANTONINI FtL DIVIANTOM.M 1IEPOTI WVI.IIA1IUIAM PRONE-
POTIDIVITRAIANI ABNEPOTI SENAT«P Q R FRATRIBVSQVE ARVALIBVS SACRIFICIVjf DEAE
»1AEHOCANNO ERITANTEDIEMXVIKALIVNIAS ROMAE ANTEDIEM XIIH.K 1VNlXYVf.o
KT DOM.I XHU. K IVNCONSVUMABITVa DOMIADFVERVXT IN COLLQ LICINIVS. NEPOS MAG.
clc.etphiribusinlerposjlisritus hujusce supcrsiiliosi Sacrificiipersoluli ita dcscribiiun
1SDEM COSXVIKIVN.
Kt DOMVM I.ICININEPOTIS MAG FRATBES ARVALES PRAETF.XTATI !5ACniFICIVM DEAEDIAE
TVBEETVINO FECERVNT IBIQVE BISCVMBENTES TORALIBVS SEGMENTATIS MLMSTRANTinVS.
PVERISPATRIMIS ET MATRIMIS SENATORVM FILISAELIOAVIOLA ET ACILIOSEVERO ClC.
ISDEH COSXllll K1VNIN LVCO DEAE DIAECj.LICINIVS NEPMAG ADARAM IMMOLAvil. . POR-
CILI.ASPIACVLARES NLVCICOINCHVENDI ET OPERISFACIENDI, 1BIQVE BACCHAM IIONORA-'
RIAMALBAM AD FOCVLVM IMMOLAVTT SACERDOTES IN TETRASTVLO CONSEDERVNT ET EX
SACRIFICIO EPVLATI SVNTSVMPTISQVE PKAETEXTIS ETCORONIS SPICEIS.BITTATIS LVCVM.
BEAEDIAESVJIMOTO ASCENDERVNT ET PER Q. LICINIVM NF.POTEM ET CA.TIL1VM SEVERVM ,
PROFLAMINEH AGNAM OPIMAM 1MMOLAVERVNT PERFECTO S ACRIFICIO OMNES TVHE ET
VINOFECERVNT DEINDE CORONIS INLATSSIGNISQVE VNCTISPETRONIVM PRISCVM EXSA-
TVBNAElbuS PRIMISINSATVRNALIA SECVNDA MAGFECERVXT ETFLSVLPICIANVH KLAMl.NEM .
lietuti (ot versus hujusce inscriptionis e inullo p rumdem concepli, ac persoluli, cl magistroritm coF-
pluribusquibuseaconstat, ut ostenderem, imperanlie legii, et Flaminum creatorum. Ad saectilum leriiiim ~
Commodocirca finem sacculi secundi viguisse nio- peninet alia inscriptid ejusdem collegii sub Caraf-
rem incidendi in publicis tabulis cpllegioriimsacer- calla, quie cum praecedenlirepcrta fnit, et legi polesf
dolalium sipud Romanos annum, ac diem sacri ed- in Iaudato libro praesulisde Ttii re edrta post dissec-
55 AD ANASTASHJ» PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VAfla 56
tntiones de Veteribus MomimentisAntii etde Milhra. j LPersicorumi et Eliacortim, et
Cryphiontra oslensio
Referuntur vero ad quartum saeculuma-rseCbrislia- memorala sub initium inscriptionis sint potius verba
nae marmora non dissimilis argumenti, licet ad Mi- sacroram,
quam initiatioRis propria, ul placet lau-
thram perlineant, cum ejusdem superstitiones adhuc dato auctori disserlatioais de Mithra,
cap. 5, pag.
ab ethnicis jn Urbff retinerentur. Apparenl in iis 203, atlamen dies et annus consecrationis diserte
inscriptionibos signali eonsiilalus ac dies initialionis exprimilur in eodem lapide peraclae in consulalu v
eorura qui sacerdolibus Mithriacis ascribebantur, VaJentiset Valentinni junioris priino, quando Aure-'
ritu a Prudenlio expressn. Lapides cjus rei testesa lius Victor Augentius .-Emiliano Corfoni filio eonse-
Grulero meniorali folio HLXXXVII visuntur adhue in cralo sacerdoti Solis tradidit Coracica.
palalio Barberino ad Qutrinalem. Licet enim iraditio
DAT1ANO ET CEREALE CONS
NONIVS VICTOR OLYMPIVS V. C.
PP. AVR. VICTORAVGENTIVS V. C. P.
TRADIDERVNT PERSICA PRI. NON. APRIL. FEL
CONS SS. TRADIDERVNT ELIAGA
XVI KAL. MAI. FELIC
OSTENDERVNT CBYPHIOS VIII
KAL. MAI. FELIC
DD. NN. VALENTE. V. ET
VALENTINIANO IVNIORE PRIMVM
AVGG. CONS. VI. IDVS. APRIL
AVR. VICTORAVGENTIVS.V.C.
P. P. FUAO. SVO. AEMILIANO. CORFONI
aLYMPlO. C. P. ANNO. TRICESIMO
CONSECRATIONIS. SVAE. TRADIDIT. CORACICA
FELIC. CON. SS. OSTENDERVNT
CRYPHWS. VIII. K. MAI. FELIC
23. Alias consecrationes die certo signalas oslendit ]B calhedram pontificalem S. Hippolyti episcopi et
Griiierus fol. xxviu et sequentibus : quas inter sin- martyris sub Severo Alexandro cum ejusdera stalua
gularis est illa, ubi SexliHus Agesilaus yEdesius se insidente, quam ex coemeterioLucinae in agro Ve-
in aeternum renatum dicil Taurobolio Criobolioque rano translatam ad bibliothecam Vaiicanam tot eru-
percepto DD. NN. Valente V et Valentiano Jun. ditorura libri illustrarunt, chorurn ducentibus Baro-
Augg. Coss. Idibtis Augusiis; undedignoscilurposita nio et Bucherio. Titulus ila inscripiis est ETOUC A,
circa finemsaeculiquarti cum pluribus ejusdem acta- etc id est ANNOPRIMO REGIMINISALEXANDRl
lis inscriptionibus ibi relalis. IMPERATORISFACTA EST XIV PASCHAE IDlr
Cum igilur collegia sacerdotalia elhnicaesupersti- BVS APRILIBVSSABBATOCVM MENSIS EMBO-
tionis, quaeRomae vigebant a prirao Christi saeculo LISMALIS FVISSET. ERITQVE SEQVENTIBVS
ad finem quarti, sodalium suortim Faslos et Acla, ANNIS SICVT IN TABVLA SVBIECTVMEST.
iniliationes, rilus, dccreta, dcdicationes non modo EVENIT VERO IN PRAETERITIS SICVT INDICA-
mandarent litleris in libris Iinteis, aut eburneis tabel- TVM EST. SOLVERE AVTEM OPORTET IEIV-»
lis inscriberent, sed etiam marmoribus insculperent, NIVM VBI DOMINICAINCIDERIT. In hoc igilur
et proponerent in atriis, et in pronao suarum aedium, lapide, inciso anno Christi 222, tex Sacrorum, quae
tum etiam Kalendariis insererent in foro posilis, ad 'C proponitur observanda in Festo praecipuocelebrando
aiictoritatem et perennitatem conciliandam suis in- Paschatis Cbrisliani, continel institulum jejunii sol-
slilulis; Cltristianac professionis cultores non minus vendi |)ominica die, ab apostolica tradilione per-
providi, et multo sanctioribus excmplis imbuli per duclum ad Ecclesiam Orienlalem et Occidenlalem,
divinas litteras utriusque Testamenli, merilo censue- et confirmalum decrelis Pii, Eleuiheri et Victori»
runt ad digtiitatem verae religionis pertinere, ut Ja- pontificum Romanorum, post coacta biijus postremi
terculos ederent pontilicales, etmarlyrumpnssiones, praeserlim jussu concilia a Theophilo in Palaestina,
vetuti Faslos Ecclesias-triumphales , ornarent notis ^et alibi, «ti suo loco dicendum erit. Quare super-
chronoIogieisanni,sett consulum, mensisacdiei.qno sunt vesligia non obscura poiilificiarum constitu-
verilali tesiimoniutn praebnerant sanguine et confes- tionitiiij et sacrarum legum observandi ritus festo-
sione. Intelligebant enim pergraturoDeo fulurum, et rum, et jejunii solvendi, ihcisa vetustis in marmo-
tH
posterismaximeulile, ulltdespublica Aclisconstaret, ribus Roaianis, eliam constante perseculione,
et annua meinoria recoli possel eorum ingressus ad iam tum addiscerenl hierarchiae summi hujus Ec-
marmora Chri-
gloriam, in iis praesertim coemeteris suburbanis clesiae omnium princip»,. Urtiana
in quibus martyres atque ponlifices deponebanlur. stianis sacris insculpta erigenda esse ad instar cippi
Decreta vero ponlilicum aut conciliorum, quae prio- D triumphalis supra confraclas labulas ethnicae super-
ribus etiam sacculis anle Constantinum Magnum stilionis: quse tunc a fratribus Arvaltbus, anisque
edila fueranl, aliquando expressa fuisse tabulis, aut Daemonummysteriis, et sacerdolibus Isidis, Sera-
cippis marmoreis aperle nobis osleudit insciiplio pidis, Mjthrse, Solis, et Matris Magnaededicabantur,
Canonis Paschalis in veluslo marmore exprimenie 6ub fallaci spe promissae sibi acternilalis, tanqiiam
57 PRJIFATIO. S8.
praesidia profani euitus inaiiium deorum «tmquam A loculis summorum pontifieum, Him in eolligendis.
inlerituri; cum eodem saeeulocederent in praedam, diptychis, et catalogis ex earumdein iuscriptionunt
el verterentur in monimenla victoriae de triumphalis et Aetorum autographis nemo jnre dubitaverit, cui
erroribqs partae a verilale religionis CJirisliaiiae. perspecta sit diligentia, quam pari ferme studio im-
Verom baec alias. Nuac in ea digitum iutendimus penderunt proximarum Italise eivitatum episcopi in>
bac tanlum de causa, ul appareal auctoritas rerum, decessorum suorura memoriis praservandis posle-
quaj enunliantur in vetuslis Romanorum pontificiun rilati. Liceat milii proferre ex Noiana ecclesia illtis-
Catalogis, quarti praeserlim, et sexti saeculi (nnde tre dociimeiiium, quod ante annos qutndecim inde
hic Liber Ponlificalis agnoscilur contextus sub Gre- collegi, cum a S. D. N. Clemenle XI ascriptus comi-
gorio II et 111) cura per eas aelates cotisueludo talui eorum, qOos eminentissimo cardinali Carofo
vetus Romae vigeret, tam apud Christianos quam Barberino legato de latere ad Catholicum rcgem His-
apud ethnicos, consigoandi marmoreis tabulis per- paniarum Philipptun V Neapoli ttinc agentein adroi-
inde ac libris pohliflcalibus acta et decrela colle- nistros delegerat Jegationis, permissu ejiisdenr car-
giorum, initiationes et sacerdoUa eorum potissimum dinalisNolam me conlulissem ad sacras antiquitalcs
qui coetui praeessent. ' perluslrandas ejus ecclesiae et ccenieierii S. Felicis
24. Acla et ordinaliones Ecclesiae Romanae splen- B in Pincis dicti : ubi supersunt eomphires basiKcse
didius consignata Jeguntur post assertam nbertalem partes, mnsivo et inscriptionibusdecorataea S. Pau-
divini cultus a Maximo ConstauHino. Bealus enim lino episcopo Nolano. Tanli sacrarii monumenla bene
Damasus papa , qui tabulis marmoreis eonvestiri multa edere cum possim pubiica luce dignissima, iis
curavit atria ecclesiarum, adiius ccemeteriorum, tantum conlentus ero quae pertinettl ad argiimentiim
sepulcra marlyrum, quae tabulae poslmodum dictae a me susceplum ad pertraclanduin in hac praefa-
sunt Platoniw, eiegantibus eliam versibus complexus tione, ncnipe ad sarcophagos et sepulcrales labulas
est in earumdeiii inscriplionibus comptura docu- aliquot episeoporum insculptas, die el anno deposi-
roenta hisloriae decessorura suoruin, et martyrum : tiouis per eonsures indieato.
quorum aliqua integra supersunt aetate nostra in In Zophoro litteris mustvi operis legilur epi-
hypogaeo basilicae Vaticanae, in sede S. Sebasliaui gramma S. Patilini, aequate lestiiiionium aedissacrse
exlra muros,et in lilulp Equilii: alialeguntur apud a se amplificaiae.
Gruterum, et tomo IV Veterum Analectorum Ma- Parvvserat tocvsante sacris angvstvsagendis
billonii, descripUt selale Caroli Magni; alia denique Svpplicibvstpie
Nvnc
negaus panderepossemanvs.
collecta a Martio Milesio in editione operum B. /-. popvlospaliosapiis altaria prirbel
^ Otliciis mediimartiris in gremio.
Damasi. Cvnr.taDeorenovalaplaceui.Novatoriiniasemper
25. Cum vero et in coemeteriis martyrum appa- Clirislvset tn cvmvlvinIvminisamptilicat
Sic el dilectisolivmFelicis lionorans
reat saepe annus ac dies deposilionis, plerumque - El splendoresiinvl provtlit el spalio.
scalpro caelatus in tabulis marmoreis, occludentilius In arca marmorea apud altare
loculum, non raro in calce exaratus, aut minio co- DEP. SANC. FELICIS EPS. V. ID FEBR.
loralus in caemenlo cruslas marmorum jungenic cum POS. CONS. FA. VS. TI. VC (b),
inargine loculamenli; quis non videat, ex his atito-
collecias fuisse sive et Cum S. Paulini ohilus referaliir ad annum 430,
grnphis tabulas, indiciitos,
lalercnlos depositionum, et ruditnenta illa Marlyro- sanclus Felix oclennio post deposilus ejus aetalera
logii Romani, a Bucherio reperla in menibi-.uiis aequat. In alia proxima arca marmorea
quarti saeculiaul quinli, el ab eodem edila post Ca-
nonem Paschalem Victorii Opusculo lerlio pag. 276? DP. EP.PAVLINIIVNIORIS D. UI.ID. SEPTE
FL. DIOSM ORO (c) VC CONS
DEPOSITIOEPISCOPOMJM (a). In alio sarcophago delritae snnt liiterae inscriplio-
Scxto KalendasJstnuarias,Dionysiiin Callisll. r. nis : ila ut incerlum sit an episcopus ibi recondatur.
Tenio KaleudasJauuarii. Felicisin Callisli. Sed nomina consulum supersuut integra : quae indi-
Pridie KalendasJanuarii, Sylvestrl in Priscillse.
QuartoIdus Januarii, Miltiadisin Callisti. canl annum 359.
DecimooctavoKalendasFebruarii Marcellini[Marcelli] SEMPER OBMERITVH VIVEIS PRAECOMA LAVDIS
in Priscillx'.}
Terlio NonasMarlii,Lucii in Caliisii. ET BONA PROGEKIES . . .
Decino KalendsisMaii,Caiiin Callisli.' PEVIASV. . .
VuartoNonasAugusii,Stepliaoiin Callisti. nELIQIJUE...
Scxlo KsilemlasOctobris.Kusebiiin Callisti. IA-...
in
NonisOclobris,Marci Balbinae. . . . ELA. . . SEMPERERIS . . . OMINE
DVCI
Sexlo Idus Dcceinliris,Eutydrianiin Callisli. A : . . OR . . .
Pridie IdusApriles, Julii in via Aureliamilliarioni. In ... FELICIS
Callisti.] EVSEBIO ET YPATIO COSSDp.INFACE
26. Verum de diligenli cura noiariorum aposlofcae yi KALIV»
wdis tum in incidendis epochis depositionum in In alio marmore
(n) Nempe Romaiiorum a Lucio ad Juliuin. (c) lut inendose incisus Fl. •Dioscori consulalus
(b) Amio Christi 438. tneidens in atmtim Cbristt 4i2.
59"" AO ANASTASIUMPROLEGQMENAEDIT. ROM.-VATIC. liO
DP.THEODOSI — ET*C— DtE A DOSflsmOR LEmiS EPISC. VIX. ANN.
- -
VII ID VS DECEMBIiES^ FL- PL M. LXX¥„ DEPST I . . .
FAVSTO. — JVNIORE — SC. £ONS f» SEXXJES. P. GMLSVLAIVM . . ..
Non omttlenda est inscriptio AiireUahi epfecopi, Leonis lerlii episcopi nomen iegitur in marmore
ticet iudicio consiilitm desiituta (nescio an ejus, qui
sepnlcrali, sito in pavimenlo ante absijJeitt basi-
Notatiorum praesulum habetur qtiintus): ubt anni Kca>.
ejusdem sedis ita memornntur. LEO TFJtlWS EPCREDO RESVRGERE
7 DPS.SANC.M. DMN. AVRFXIAXI F.PISC.
1»PiCEftUIBIXIT
•VXNS Alterins Lconis ex Monacba Antislilis esl epi-
PL M tXXX S6D1TAHM.XXXVIII.DEP-.ES. OCTABV.. gramma seputcrale, quod seqwlur. in pavimeulo
KAL.AVG. siUim.
,In sequentt mai-more memorniur Leo episcopus:
P IHCfcEOVrRSCS.SOCIAT.
Et inscriptio perlinere videlur ad annum 547sextiint . . . EXSPIBTATE POTENS; JC. . »
posl cOnsulatumBasitii QVIVITAEX MONACIIO S . . .
ABSTINVIT TANTVM TANTOQ>. .
f HIC REQVIESCITAPOL VT QUASILVMANGELICV.. . . .
LONIA SACRA VIBGO
Luperci etiam episcopi visitur epigraphe marnwea. in slruetura,. ipsins Jiissu adornata circa anmiin.
Cliristi 533, qua actate prnafuit Nolanae Ecclesiae. ^
f IIOC QVOD CERNITIS DrSCITE QVOD LVPERCVS EPISCQPVS COMPSIT ET
ORLNAVIT IN HAC ECCLESIA . . :
LVPERCVS EP FIERI PRECEP
AMORE DI ET SCOrtVMFELlC. ET PAVLIM RVFI LAVRENTi ET PATRICII
,S. Patrieius nepos R. Tartini Turonensis episcopi B quorum a.liqui memoranl annos sacerdolii, dfem de-
audilor fuil sancti Paulini Maximi episcopi Nolani. : posiiionis, aut consiilatiim.
Ab his non disjungendi. sunt lapides sepulcralcs Adeodali archipresbyicri tale esl epilaphiiiin maf-
presbyterorom ,. diaconorum , subdiacpnorum , cf moretim ; in.quo cliam visitur insculpia columba
sacrarura virginum, eadem in ccelesia supersiiies: pro more Chrislianis familJarL
*
ADEODATVS1ND1GNVSARCIIIPRESVITER. SCE. NOL. ECCL. REQVIE
SCIT HIC
tlacc videnlur ejns jitssu Inpidi insculpla, cmri sibi pararet sepulerum. Caclcra quae scqnuntur addita a»
eonfratribus post ejus obitiun : .
DILECTVS A DO ET IIOMIMBVS. IN. SACERDOTIVM
ERAT. ENIM. SERMONE. VERAX. 1N. IVDICIO. IVSTVS.IN. CO.VLMISSO. FIDELIS
DVLCIS ET BE.NESVADVS. IN. VERSIBVS. SVIS SEMPER
ATDVXIT. MVNKRA.QVOPIOSA. QVANDO.1NGRESSVSEST. IN SCM FELtCEM
TEMPORE. QVO. NVLLVS. FVIT. PRETIOSIOR ILI.OS SACERDOS
VrXTf. CVNCTIS DIEBVS. VITE. SVE. ANTE. ORDlN,AT10NIiANN XXX
SEDET. SACERDOTALl ORDINE. ANN L ET DEP EST . . .
In abside antiqua labula marmorea modo affixa parieti lestatur depositioncm Urani pres'iyleri, qnema;
secrefis fuisse S. Paulini Nolaiil episcopi consiat: cujus etiarn liitersc conipliues suut ad Urauium dalae^
DEPOSITIO VRANl PRESB. XI KAL lANVARIAS
Leguntur etiam depositiones presbyleri Patricii, Honorati presliyteri, presbyleri Ftorenlii.
Diaconi Reparali deposilio ailjunctas babet chronologicas notas diei 19 Octobris et anni 553»
DEP. SANCTE.M. REPARATI
DIAC. DEP. D. XIIII. KAL NOVEMB
XII P. C BASILI V C
Subdiaconi Filicelli deposilio consignala est marmori, in quo Januariae (fortasse- ejus. matris, aut consai»
guineac, autagnatac) noinen, et epocha conspicilur anni 536.
t HIC REQVIE?CIT IN PACE IANVARIAf
. . Q VIXIT PL M ANN XXVIIII Cum MA
RITV FEC ANN XV. M XI. D. X. DEP
D XV KA FEBRVAR P C BILI
SARI VI P N D PRIMA
-J- HIC REQVIESCIT 1N PACE FILICELLVS SBD
«V
Sacrarum autem virginum depositiones duae perlinent ad saeculum quinlum. Prior refertur ad anna.Ti
consulatus Aelii, nempe 431, vel 437, vel 446 vel 454.
DEP. SACR. VIRG. M. . . . . .
DIE XIUI. KAL. MART AETIO ET
. . ... . ET PAVLT PRESB
(«) Hoc est, anno 490.
61 PRJJTATIO. , 6£
Justae virgims nomen ctim Jcgereni composilujii cum consulatu Flavii Seveviiti, bis occurrente in.Fastis.
ad aunos 461 et 482,
SACRE VIRGINIS
DEP. IVSIL V. 1DS. NOBEBR
FLS. SEVERINO V. C. CONS
monuit pius saeerdos hujws tcmpli Praepositus, .A ArvaJiiiHi, Ponlifrcum Majorum^ Augurum, Epulo-
sacra hacc montimenta mibi indicans , repertam nuni, Sodalium Titiorum, Augiislaliiim, Isiacorum,
fuisse hanc poslremam labuhiirt marmoream ila ciiltorum Herculis, Solis, Mitjirae, aliaeque hujus-
iuscriptam sub columna ccclesisc dura paries rcfice- modi. sacra professae^el in deeurias plerumque dis-
retur, occhidens loctitum jn loplio excavalum, ubi lribiitap, ut observat Fabreltus Inscript. cap. 6,
cernebantur Jusiae virginis oss» integra, deposila pag. 429 et 449, solebant marmoreis labulis inscul-
manibus cancellatis cum Jamina plumbea pedibus pta affigere temploruni adytis ef vestibulis. His veroi
apposita, in qua visuntiir litterae, nomeii, ac slatum Aclis publica auctoritate proposilis ab elhnicorum
virginis indicantes sub mono^rammale Cbrisli superslitione visa est indicere singulare cerlamen
Domini : nostrae retigionis a Deo protecta virlns et coxislanr
A £ O.JUSTA VIRGO lia per sumhios liierarchas Eccleshe Chrisii mili-
Ibi etiani numisma Licinii reperlum fuisse nar- tanlis : ul Aeta veri sacerdotii CJirislian.-elegis aere-
ravil. perennius incisa nostris iu basilicis, tittilis et colle-
26, H-.ccomnia cum repulo, posl Nolam a Gotlits giis iriumphales veluli faslos opponerenl ,in Petrii
caplam et vaslatam, adhuc reperiri unitis in ecclesise Csipitolio profanis elhnicoriim inilialionibiis et my-
ambilu, qtiae fuerat a B. Paulino restituta cl ampli- B steriis impielatis. Nam Romanne Ecclpsiaepontifices^
ficata,,alqtie iri marmortbus qirinti et sexti sacculi atl perenniialcm nicmoriac, et hisloriae (idem, et
video nomiiia , aetates, deposiliones episcoporum dociimenlitm poslcris transmittendiim aelerni sa-
consignari per consulalus, necnon memorari presby- cerdotii Christo collali a Paire, ab eoipie commu-
terorum ordinationes, diacouos eliam (aeque ac nicati Petro et successoribus vices suas in lerris
snbdiaconos, et sacras virgines) ibidem condilos olieiintibus, ibidem tropaca aposiolorum, el sacras
fuisse, non neglectis lemporum notis , universa de- leges, ac succcssionis jnra, et sericm spect.nulam
mum aptata video ad exemplar ccemeteriorum proposuerunt marmore et aere incisam, ubi ab ido-
Urbis, necesse est ul inde colligam duo corollaria : lorum mystis diligenlissima snpcrsiiiione habebaiur
primum est, B. Pautinum ejus basilicae inslauralo- coltectum quidquid usquam ffierat vanis erroribus
rem, qui origine Romanus, licet in Gallia natus, instilutum ; qiiemadmodiim observal S. Leo Magnus
maximam aelatis partem in Urbe transegeral, in serm. 1, de SS. apostolis Pelro el Paulo. Ita riempe
qtia etiam inter senalores relalus cohsulalum quo- par erat, ul omni genere dociimenioruin evidens
que gesserat anno Christi 575 , cum perspeclani redderetur, Cliristum Deum, Regem, et Sacerdotem
haberet consiieliidinem Ecclesise Romanse, haec secundum ordinem Melchisedechdominari ctiam per
diligenler curanlis per notarios regionarios , intit- servos suos in medio inimicorum suorum (Psal. cx).
Hsse eamdem consiieludinem in Ecclesiam Nolanam, Id clarius ut percipiatur, quod plurimum refert ad
vel anlea inductam confirmasse. Alterum corolla- asserendaiu firmilatem historicam rerum in Libro.
rium est, selale Paulini et proxima, nempe sacculo Pontilicali memoratarum, praeslat obscrvare, ubK
qnario , quando Catalogus ilte prior ponlificum nam reperta fuerint Acta illa paulo anie memorata.
Romanorum sub Liberio conscribebalur, abundasse cooplatronum ethnicae professionis sacerdotum. Fra-
tot documentis genninis et publicis hisloriam biijus truui Arvalium, el cultorum Isidis,, Allidis, Malris,
Ecclesiae Romanae, «l sota ex inspcctione brevium Magnae, Millirae, el Solis, quilius nosfrae religionis
inscriptionum, quae legebantur.in.coemeieriis Chri- antislites veri sacerdotii Christiani Aeta esse oppor
stianis chronologia salis absoluta Romanorum pon- nenda censiierunl.
tificum collige-relur; atil cerle ita luxata ratio 28. Cooptationes decurtarum illius sacerdotalis;
leraporum pontificiorum proferri nequaqiiam posset, collegii ethnicortin), cui Nero Caesar ascriplus legi-
cujus emendalio non esset facilis apud cos qui lur sub Ctaudio imperatore, afflrmat Grtiterus pag»
allenle consulerent litutos sepulcrales Romanae ccc, repertas fuisse Romw in wde wva S. Petri i»
Ecctesix , praeserlim si adhiberentur eliam Acta n Vatieano anno 1596, mense Junio. AfCta Collegil
martyrum, versibus inclusa per Damasum, et incisa Frairitm Arvalium sub Domittsino»qnae V. C. Fa-
eorumdem memoriis, eaque conferrenlur cum in- breltus prodnxil Iiisciiptioniini pag. 443, docet
sctiplionibus Caesarnm et magislraluum a quibus asservari in arcliivo basilicae Vatieanae, ubi eliant
publico judtcio fuerant damnali et pro Christo cuslodiebatur fraginentum illud aetate sua reper-
occisi. tum, quod exhibuit fol. 494. Inilialiones sareitlo-
tf. Redeo nunc ad interraissam comparalionem tnm Milhraecriobolio laurobolioqtic perfeclo in aris
Actorum quse corpora sive sodalitates (ut Cato pluribus insculptae, addilis consulibus et die dedica-
appellat apud Tullium de Senectute) elhnicornm tfonis effdssaesunl prope fJexiim circi Valicani, dum
numinum culttii in Urbe ascriptae , Fratrum scilicel funilamenlajacerenliirnieridionalislateristransversae
63 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 6*
navis basilicae, ubi SS. Simonis et Judae apostolo- jA V. C. PONTIF. ETDECEMVIR. SA. F
rum ara posliuodiim fuit excitata : asscrente Jacobo TAVROBOLW. CONFECTO. III. KAL. MAI
FL. ANICIO. ET. NIGRINIANO. CON. ARAMi
Griraaldi, nolario ad hoc muneris allecto, ul singula FELICITER CONSECRAVIT
diligenter referret in lilleras quae in dejeclione ve- 3.
teris basilicaeatque in molilioue novae per dies sin-
gutos reperirentur. Id prafcslititdiligenter in tabulis M. D. M. I.
ET. ATTIDI MENO
auctorilate publiea exaratis, et munitis impressione TYRANNO CONSER
signaeuli, quaruni autographum hodic asservatur in VATORlBVS SVIS CAE
archivo canonicali ejusdem basilicae principis apo- LIVSHILARIANVS V.C.
stolorum. Enumerat igitur Grimaldus fol. 43 aras DVO DECEMBVR
VRBIS ROMAE
complures marmoreas circa basilicam eodem modo P.S.ET.HIEROCERVX
rcpertas, et a Pompeio Ugonio anUquitalis studium I M. S. D. L. S. D
HECATE
professo recognilas, quae indicabant ab ethnicis Isi- D. N.GRATIANO AVG
dem deorum suorum lnalrem ihidem cullam fuisse. ET MEROBAVDE
Dabo Grimaldi verba :.< In Joco ubi nunc est sacel- CONSS. II11. IDVS
Jum apostolorum Simonis el Judae in absida novi B ] MAIAS (c)
tempii quae ad ireridiem vergit, mausoleum S. Pe- 4.(rf)
tronillae a scriploribus appcllatum, elc. Id quidem ANTONIN. . . .
Marti sacrum fuisse scribilur. Sed vir doclus, et V. C. PQNTIF. E . .
Urbis ecclesiarum anliquitalis indagator sludiosis- DECEMVIR SA. F
TAVRQBOLIO
simus, domimis Pompeius Ugonius, dictae basilicse CONFECTO. 111 KAL
ctcricus beneficiatus, orator insignis, nou Marti, MA. FL. ANICIO. ET.
sed polius Matri, corrupto vocabulo in Malrem pri- NIGRINIANO CON
ARAM. FELICITER
mitus dicatum fuisse existimat. Idque inter alia CONSECRAVIT
potissimura elicit, quod hoc tempore cum Pauli V {.
ponlificis maximi jussu anlerioris faciei angelus "
versus Campum Sanclum ftindaretur, effossaesunt DIIS OMNIPOTENTIBVS
LVCIVS RAGONIVS
ibi quamplures arae Matri Deum MagnmIdww sacrae, VENVSTVS. V. C.
seulpUe Taurobolii et Criobolii sacriliciis, tenipo- AVGVR. PVBLICVS
ribus Conslanlii et Maximiani nobitissimorum Cae- P. R. Q. PONTIFEX
VESTALIS. MAIOR
sartim, Gratiani Augusti, et Meraubaudis Coss., Va- r'u PERCEPTO. TAVR0B0L1Q
lenUniani Aug. et Neoterii Coss., et aliae hujusmodi, CRIOBOLIOQVE
quae in spretum acervatim projeclae litic iltuc, ac X. KAL. IVN.
fractae a Christianis olim fueraut. Nunc visuntiir D: N. VALENTINIANO*
AVG. 1111. ET. NEO
in vinea cardinalis Burghesii exlra porlam Sala- TER10.CONSS(e)
riam. i ARAM. CONSECRA
Inscriptiones ex autographis descriptas exhibet 17
fol. 164, quarum tionnulke, licet editae Ieganlur a 6.
Martinello in opusculo de Imagine B. MariaeVirginis Jtf. D. M. .
apud moniales SS. "Xystiel Dominici, paucae etiam ET. ATTIDI. SANCTO
occurrant apud Fabrellum Iitscriptioniim cap. 9,fot. MENO TYRANNO
a neutro lamen universae Q. CLODIVS. FL4VIANVS
665, pioferuniiir. Quare V. C. PONT. MAIOR
ex Grimaldi codice praestat tum impressas, tum in- XV. VIR. S.F. SEPTEM
editas hic exhibere. VIR EPVLONVM
PONTIFEX DEI SOL1&
i. TAVROBOLIO CRIOBO
j*> LIOQVE PERCEPTO
Jlf. £>.Jlf. / ARAM. DICAVIT
DD: NN. CONSTANTIO NONIS APRILIBVS
'" ET MAXIMIANO NOBB. FELL. MEROBAVDE
CAESS. V. CONSS. XVI1I ET. SATVRNINO
KALMAII(a)IVLlVS.ITA CONSS. (f)
LICVS. V. C. XV VIR
S. F. TAVROBOLIVM 7.
PERCEPI. FELIC. V. C. T
SACERBVS MAXIMA
2.(6) M. D. M. I. LAVROBOLIO
ANTONIN. .... CRIOBOLIOQVE REPETl
(«) Anno Christi 305. (d) Datam ex Fabretlo n. 2, ita describit Gri-
(6) Edila a Fabretto Inscript. pag. 665. Speclat ad mnldus.
aiiniiin Cliristi 350. (e) Christi 590.
(c) Anno Domini 377. (f) Christi 383.
65 PRJEFATIO. GC
TO. D11S. OMNIPOTENTI A ET ATTIDI MENO TYRANNO
BYS. M. D. ET. ATTI INVICTO CLODIVS HERMOGENIA
ARAM. DICAVIT NVS CAESARIVS V. C. PROCONS
NONI8 APRILIBVS AFRICAE. PRAEFEC. VRBIS
FL. MEROBAVDE ROMAE. XV. VIR. S. F. TAVROBOLIO
V. C. 1TERVM CRWBOLIOQVE PERCEPTO
ET. FL. SATVRNINO XUII. KAL. AVG DIIS. ANIMAE
V. C. CONSS. (a) SVAE. MENTISQVE CVSTODIBVS
8. ARAM. DICAVIT
D. N. GRATIANO AVG. TER
MATRI DEVM MAGNAE IDEAE (b) ET . . . AEQVITIO CONSS. (c)
SVMMAE PARENTl HERMAE
9-
MHTPI6EilN
EtC AERAtlENTE AEAPIMN (d) *OIBOTCTE*ANE*OPOC IPETC
KPHCHtVC HrASEOCTEAEONTIOCENCO*Ol ANAPEC
OC MEN Atf ANTOAIHCOC A'AP'An*ECrXEPIHC
OPriA CTNPE3ANTE6EAI IIAMMHTOPlPEIHI
SPIOBOAOTTEAETHC KAI TATPOBOAOIO *tPlCTHC
AlMACl MTCTinOAOICBwMONTIlEPrieECAN
Interpretatio aulem Graccaeiiiscriplionis lalis esl
MATtllDEUM
XV. vir P-hoebi.coronalts. saeerdos
Crescens. divinvsque,Leonlius. sapientes viri
Alter. qvidem. ab. Oriente. aller vero. ab. Occidenle
Ritvs. simvl. peragenles. Deae. omnipotenli Rheae
Criobolii. viclimae. et Tavrobolii. oplhniie
Sangsinibvs. sacris. aram. erexere
» Ex his, subdit Ugonius, duo versus sunl hexa- B reversus, eum liber Grimaldi mHil oblalus fuisset,
tnelri, el duo pentamelri. Habebal a lateribus Cy- memorans iiiscripltones jani relatas Matris Magtise,
belem cum arbore pini, et Attidem cum capitibus et Taurobolii, atque Criobolii percepli, locumque
bouum. Mirandum valde est quomodo hiimani ge- eftbssionis designans in Valicano, hac una Liigdu-
neris hostis juxla sancliorem totius orbis basilicam nensi ara caeterarum usum demoristrari inlellexi,
se ingesserat ad lantam abominalionem sacrilicio- apnd Valicanam basilicam repertarum. Quin etiam
rum idololalriac celebrandam temporibus Christia- liaec Lugdunensis ostendit, eam consuetudinem de
tiorum Caesarum; nec iniranduni si ab aliquo optimo qiia loquitur, transferendi superstitiosum cultuin
viro malleo arae ipsae fractae et aeervatim sepullae Idscae Malris, Taurobolii, et Criobolii ex Vaticano
reperlae sint. >- colle Romanorum ad Colonias vignisse sub Antoui-
29. Haecpostrema Ugonii conjeclura, lol Iapidibns nis. VIRES TAVRI, hoc est (ut cum Salmasio scile
coiifirinala, quae suadebat opinari, sacra Malris exponit P. Colonia) corniia ejus animanlis, seu vi-
Msrgiueel Idaeac pcragi consiievisse in Valicaiio, climae mactalae iu Tsiurobolio apud collem Vatica-
jeiale noslra vim demonsiratiouis obtinuil ex alia nuin Roniae, transferebanlur cum ARA et BUCRA-
ccleberrima inscriplione, reperta in summo colle NIOin Coloniam, ubi decretum fuerat sacra Matris
Liigdunensis Coloniae in Gallia. Eamdem vulgavit, C Detun Magnae Idacae peragere rilu Romirno per sa-
el leclissima, qua pollet, eruditione exposuit adm. cerdotes exornatos occabo et corona a qiiindecem-
rev. P.uer Domiiiicusde Colonia soc. Jesu theologiis, viris sacris faciundis. Pracstat inscriptionem illitis
inullis tnihi nomintbus speclalissinius, el singiihiris arae Lugdunensis cum prolotypo a me inspcclo
fecncvolcnUaeseipie ac doctrtnae causa summopere exacle coiigruenieni ex iibro laudato P. de Colonia
colendus. Ante qiiinqueniiium cutn Romanas anli- mutuari.
quilales secum hislrarcm Lugduni non infrequciiles, MATItlS
TAVItOltOI.IO D MI D
oslcndtl aram Taurobolii signis tncisam, effossam QVOBFACTVM EST EX IMPF.RIO NATRISD
in eo colle, el couimeiilariuin abs se de illa editiim, DEVU.
PBOSALVTE IMPEHVCOIUS CAE8T, AEI.1
liospilalitaiis noslrae lesseram preliosissimam largiri IIADRIANI ANTONINI AVG.PII PP
voluit: lum prae caeieris observandum insinuavil, in I.IBERORVHQVE EIVS
illius arae inscriplione haec verba pcrspicue legi: ET STATV8 COLONIAE LVCVDVN
VlRESEXCEPIT, ETA VATICANO THANSTIILIT ; id eiiim h. AEUILIVg CARPVSIlilll VIR.AVC.ITEU
DENDROPHORVS
de Valicano colle Urbis Romae inlelligi oportere
diserte tradil, cum in Colonia Lugduncnsi nulliis Hie visilur insculplum Capul Tauri, seu Bucra-
occurrat iocus ejusmodi noiuiiie donalus. Iu Urbem D uium coronalum. Sublus legilur :
(a) Chrisli 383. (c) Grimaldus in margine haeCaddit : < Hanc in-
(b) Fabrellus fol. 666, n. 522, ila exprimil M. D. scripiionem multo labore exscripsi propter chara-
M. /., ubi etiam versus aliter dislingtiit, el aplius, cleres jam prope deperdilos.»
ut videtur. — Anno Chrisli 374, (d) ltsij sed mendosc, pro ANAPwjj.
<«7 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. C8
V1B.ES EXCEtlTEXVATICANO TRANS \ inimicns verilaiis et religionis, cx vicinia Pctri ca-
TtH.ITARAET BVCRANIVM thednc suos hierarchas ablegare in provincias ct
SVOINPENBIO CONSECRAMT
SACF.RDOTE colonias Romani tiomtnis. Iii Vaticano, nempe in
Q. SAMMlO SECVttDOABXVVIRIS «repisline solii Petri, aras Milhrac,Isidis, el Malris
OCCABO ET CORONA EXORNATO Magnae,Tanrobolia, Crioboiia, ct ejusmodi porlcnta
-CVI.SAHCTISSIHVS ORDOI.VGVDVNEN*
PEllPF.TVlTATE.il SACKRDOTl DECREVIT nuniinuin ac inysterioruin ila fundare aggressus esl,
APP.ANNIO ATILIOBRADVA T. CLOD.VIBIO ut indeproferreimpiiimcullum iilrobique possel, in
VARO COS O.icntem eiOccidenlem ; miod insiiiiialnonobscurc
ln siuisi.ro lalere «jusdem arae insculptum est Cra- inscripiio Grseca snp. ti. 28. Neqire aliter scnliie
iiiiini ArieUs iiidiciiiniCriobolii. suadel epocba Iranslalionis sacroruin in Lug.Iiinpnsi
Dexlro autem in Iaterc cullri ligura visitur ciim marmore consignala. Observatenim opporlune P. t!e
litleris: Colonia, cuni pluribus erndilis, aiite iinperium An-
CVIVStUESONVCTIVM tonini Pii non reperiri ullum Tauroboliiim, ejusve
FACTVM ESTV. 1D.DEC riltim Roma transiatum; sed neque ullum Romae
Aple observat doctus interpres hiijns ntomimerili, aut in provinciis peracltim, aul perceplum antiquis
«x Terlulliano, Ambrosio, Firmico Materno atiisque II in monumentis, aut bisloricis memorari. Quare col-
scriploribus autiquis, a diubolo, cujus snnl partes ligere possumus circa eam aelatem, qua ordinaudis
invertendi veritatem, inslilutum fuisse, ut ipsas quo- iniperii provinciis Adrianus el Anloninus occupabau-
que res sacramenlorumdivinorum (verbis iiliiur Ter- tur, et qua episcopalium sedium ordinaiidarum par
tiilliani) in idolorum ntysteriis mmuletur. Tingit et cnra detinebat Petri successorcs, dum isti ad aposto-
ipse ulique credenles ei fideles suos, expiationem de loriim tropacapauh) ante constructa pcr Evaristum,
lavacro repromittit. Firmici quoque verbis osteudil, in Confessione B. Pelri clerum colligentes, et epi-
inter errores profanarum ri.ligioniima spiritu nien- copos, presbyteros, diaconosinitiatossacrisordinibus
ilacii subdote induclam crcdulilalein expurgandorum hinc ableganles ad Chrisliana sai-ra, qua in subur-
crimiitum per sanguinem viclimac, anle aras idole- bicariis sedibus , qna iit lilulis urbanis, qna in
rum piofiisuin, el rilu descriplo per Aiisoniiiin itt proviirciis exercenda, eliam in lolo divisis orbe Bri-
Tauroliolio ctCiiobolioitaconspersuin, uteo cruore, tannis, ea, inquam, aclafe, qua noslrae religionis
quasi rore depluenle, perfiinderentiir membra ac anlislites summi iia procurabant sacruin Clnisli
vestes sacerdolis iniiiansli sub scrobe latenlis. His priiicipalum, el saccrdolium , quindecemviri, sacris
iiempe sycophanliis conabalur impietatis magisler faciitndis, aliique daeinonum mystae idolum Dagou
elDeo rcbellis spiritus illudere sanclioribus mysle- contra arcam Domini erigentes, ad radices Vaiicani
riis ulriusqiie Teslamcnli , traducens ad abiisum collis instiliieruiit Tanrobolia ct Criobolia Matris
«uperslitionis conspersionem sanguinis divino jussu Magnae,et occabo ornalos et coronales sacerdotes
a Moyse adhibitam in consecrationeponlilicis Aaro- cum ara, et viribus, et bucranio inde perceptis misc-
nis cjiisque filiorum; et sacrilego ausu leulans fceda runt in colonias ad contagium superslilionis susc
iila simulacra lotionis oppouere dogmatibus spei ac provinciis infei-endum.
iidei noslrae, docenUs, perChrisli sanguinem prctio- 30. Verum pari sorle ac olim Dagon truncus in
sum purgari nos, ct consecrari filiosin salutari Ia- fruslra concisus ac dejectus anie arcam Domini slan-
vacro baptismi; sacerdotes vero dedicari in eodem tem repertus fuerat, etiam e.t monumenta Malris
sangitine per unelionem ordinis el signi ab aelerno Deum,Mithrae,fratrum Arvalium el quindeceinvirum
ponliftce instituli. Sed inspectio marmorum memo- confracla reperla sunl ac lumulluarie disjecla a
ratorutn declarat longtus proveclas sirtcs, licel irri- Chrislianis, et projecta in scabeilum pedum Piscato-
tas, et invidiain maligni spiritus. Eoenim demenliae ris : anle hujus basilicam dum jacerent, fulura inili-
processil, ut cogilaverit de subvertenda hierarchia ciavicloriae per fidemnoslram de genlibusearumque
Ecclesiae,idque speraverit se assecuturum, si secta- n superstitionibus reportalac. Apparet in his fragmen-
toribus suis inspirarel. ut e Vaticano, ubi Chri- tis vanawmulaliodecidenlisidololatriae, aTertulliano
stianaecommunioitiscentrum fixerat Petrus, auciore indicata in idolorum mysleriis, ut ipsas quoque res
Christo, diffunderet ille mysteria Matris Dennildseac sacramenlorum traducerel ad abusum superslilionis :
aiictoribus quindecemviris in orbcm Rdinanum. dum aspersione sanguinis. observatione mesonyclii
Videbat hoslis humani generis, a successoribus Petri delecluque arese Valicanaeet niensis Decembrisc^
post ejus ofoilum episcopos ablegari, perinde ac natnr perverterenoslrac rcligionisinslilnla sanclioriK
Pelrustonsueverat, perorbem universum : et uniia- et in aris, laterculis, marmoreis aeneisque tabulis
lein Ecclesiae servari per nexum sacerdotii maximi profana sua mystcria ad posteros derivare. Alnostri
(ttvinilus instiliitiim; cum nutu principis eprscopalis prxsulcs inlcr ruinas proslralae superslitionis stan-
ordinis omnia membra colligi in conciliis, el dirigi tem arc.ani Dei, et nunquam subverlendam inferna-
legihus cerneret; moderanle rem Chrisliaiiam uni- rum poteslatum viribus pelram oslendenles, supra
versam eo quiinPelri cathedi-a successor et navar- quam Ecclesiaconstiticta est, constanter perseverant
clius scderet quasi ad clavum reipuhlicae Chrisfi vi- per annos miile sexcentos et quod excurrit cuih
carius episcopus Romahns. Commeniur.ilarqnccsl Leone Magno, ejusiine deccssoribns et successoribus
ft PR^EF.tTIO. 70
quarta, el sexta feria more Majorum; jejuniaindicere, A . berenlur, et gesta inarlyriun celebrarcntur carmini-
et Sabbaro apuu bealum Ptiruni vigitias celebrare; in bus incisis in platoniis, Urbc nomluni capia et dire-
quibus , praeserlim, mense Decembri, ordinatioiies pla a Golhis, Vandalis et Hunrris? Si gentilis Delfi-
niiitislrorum sacerdolumque niinorum ac majorum nius Romanos faslos a Bruto et Collsilinoad Julinm
perficiant. Nec segniori cura platonias basiticffiinci- Caesaremordinavil, colleclis mSfmoribusCapitoruiis
derunl monumenlis nunquam desituris sacerdolii ex fori Romani reliquiis, alqtie paiicaruin Urbis ec-
Chrisliani: unde ponlilicalis historia colligi poluit clesiarmn, quo temere translala fueraut fragmenta,
et confirniari in texendis Calalogis sub Liberio et sub qiiemadinodiini Panvinius memorat, posl annos mille
Felice qnarlo, el in Vilis ponlilkum colligendis sub qiiingeiilos iiiiam fueraiit in foroposili; qiiol praesi-
Gregoriis secundo el lerlio. diis chronolugiae sulfulios fuissc credimus auclorcs
Catalogorum pontilicalium sub Liberio cl Damaso?
31. Jucondttm erit insphcere quanla superessct per pracscrtint cum illa aetate post Chronicon ab Eusebio
cam aelatem copia documentorum, non modo in co-
et digeslum per consulcs ex Aclis publicis, jussu Magni
dtcibus archivi aposlolici, sed eliam in parielibus Coiislantiiii ab omnibus impcrii prDvinciis stibmini-
niarmoribus sacrarum adium, qtiae res plerasque stratis, non lam recudcndi esscnl Fasti consulares
comprobareni in boc Ponlificali Libro enunliatas.
'
U ac ponlificii, qu.im confcrcndi cuni labufis Lalinis
Tria ferme ad capita reduci ea
possunl quacin Vitis
noisirionim, coemeierioriini, indicum et diplyclioriiin,
ponlificnm oeciirrunlAoaslasiolributis. Primum ca-
quibus Calalogi adniovcbanliir vcluli nd Lydiuni la-
put esl chronolosgicum, indicans lcmpus sessionis in
pidcm. Anonymus collcclor Faslorum sub Conslaniio,
J^elri calhedra, el consules quibus respondet uniiis
lermimis. al- qiicm Ctispiuianus priiuuni naclus, mox eliam Bu-
cujusque poniificalus inilium ac Capnt chcrius, aequior aesliniaior praeclari illius inonu-
terum*conslatdecrelis et ordinalionibus sacerdotuin
ineiiti, fcliciori curae cardinalis Norisii illuslraiidum
ae ministrorum. Terlium denique indudil donalio-
leliqueriint, ille satis oslendil,
nes iundorum, strucluras basilicarum ac tituIoruMi, eliam citra anonymiis, inquani,
ornamenta et supellectilem preliosam Ecclesiaeobla- lis suffulcirenlur openi Cbronici Eusebiani, quol adjuincn-
cpoclisjeconsulares in Occidente,
tam a pontificHms Rnmanis, imperateribus aliisve facilc alligabaiilur. Mimis ilaque
bocce quibtis pontificiae
principibus. Documenta rerum triplici capilc lieccssariuin duco vcrsari diulius in
enuntialarum ila erant in propatulo sub Gregorio hujusce primi
capitis firmamenlo, ciim cbronologiic et
terlio, quando Liber islc Pontificalis in publicum consularis opes cssenl in nunicralo iispoiitificiac
qui mcdio-
prodivit, ut coniplura legi posseut in marmoribus crein curam adliihercnl quarlo Christi saeculo in
genuinis. Licet indiciinn desumere ubertatisdocu- Q obscrvandis monuuiciilis Roinanis, nondiim
roenlorum ex iis quaepost annos mille jam evolutos Gotlios ct Vandalos pcr
dcinrbaiis. Qiiiiilo vcro saeculo
a Gregorii lerlii actale ad noslram adhuc visuntur Cbrisli
basilicis ct incunlc, licel colluvies barbarorum Urbi su-
supe-esse in lilulis Urbanis, coemcteriis,
arcbivis. pcrfusa bonis arlibus belliim imlkerct, et complurst
ornamcnla deleret, maximam lanien par:em docu-
32. Quod pcrtinet ad primum capul cbronologise niciilorum abolerc neqiiaquam potuil, nequc desli-
poiitificalis per consules rite comprobatae, ostendi- ttitos relinqucre lcstinioniis lcmpnrura el gcstorum
mus, in Aclis martyrum, in platoniis a B. Damaso chronologos et historicos. Ul cuim nnle Golhorum
incisis, in coemeleriis loculisque Christianis tot su- irniplionem Eusebii Faslos et Chrouicon llierony-
peresse documenta constieludiiiis illius aeralis, ut inus, llieionyuii Trosper perduxit ad coiisulatiini
quarto sextoque saeculo Chrisli abunde poluerint Valentis scxluin et Valeiiliiiiani secuniluiii, Cbrisli
inde colligi indiculi , calalogi, diplycha , mar- vero aiiniim 378, ila non deslitit qtiinlo sacculo Victo-
lyrologia. Teritur omnium manibus liber impressus rius Aquilanos Canonem Pascbsilem, cl Pcriodiun
Romaeanno 1654, complexus Inscripliones antiquas annorum DXXXII ordinare pcr ccnsules a duobus Ge-
superslitesinbasilica S. Pauli.viaOstiensi.Placuitex- minis, Chrisli 28, ad Conslanlinum et Riifuin, Clni-
perimenti causa liumerarequolconsulalusillaeconU-] jj sli 457 ; qtiem laborcm ?nonymus sexti saeculipro-
neanl. Legi duos supra ocloginla in iis quajChristia- duxit ad finern Periodi Yiclorianae post consulatum
norumsunl,cl perlingiinl ad numerum436. Complu- liasitii XVIII,Christi 559, et adhuc legitur apud liu-
res praeterea sunl inscriptiones, quaruin fragmenla chcrium. Qijin etiam Fasti marmorei in Coloniis
cum non relineant tol clemenla dictionum in nomi- reperli, quorum fragmenta edidit Grulerus foi. ccic,
nibus consulum indicalis, ut intelligi possil ad quos el Fabreiius inscriplionuni fol. 485, praeter alia in-
consules referanlur, excludendas putavi a sumraa edila quac suo lempore daluri sumus, duiii parianl
pncdicla. Cum igitur unica in aede sacra Romana consules ordinarios, Roinaeprocedenles cuin magi
supersint post annos mille a collectione Libri Ponli- stralibus cjus coloniacaul municipii, ostendunl ne-
ficalis lot pariaconsuluiii,utseplimam fermepartem dum Romae, sed eliam in provinciis speclari poluisse
Fastorum consularium implcre possint a Tiherio ad dociimenla operum publicprum in quibus consulum
Jiistinianum, sivc ab anno passionis Dominicaead Roinanorum scries cognoscerelur. Quod igilur silti-
Felicenv quarlum; quol putamus paluisse omnium net ad primum capul clironologiacconsularis aequan-
oculis sub Liberio ct Damaso, dum catalogi conscri- daccum ponlificia, satis constnre arbitror de docu-
71 At) ANASTASrCMPRQLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 78
inenlis quarto el sexto saeculopraeservalis auctoribus A, In laudalis lilleris Cornelii pnpnr»ad Fabium An-
Cataiogorum sub Liberio el sub Felice quarto. tinchenum, circa annum Chrisli 255, dum narratqr
33. Me itaque conferam ad alterum capul rerum a Novalo presbylero subornatos fuisse elaccitos epi-
enuntiatarum in hisceVilispontificum,quod comple- scopos tres, ut manuum impositione sibi tradercnt
diiur eorumdem decreia nonnulla, et numerum sa- episcopatum, mirifice comprobatur ab aposlolorum
crariun ordinaUonumquassinguliperegerunl. Decreta selate hunc ritum esse repeienduin, quem in Gracca
tit plurimum referebanlur ad disciplinam, ad lilurgiae etiam Ecclesia observalum fuisse anle annos mille
ad ritum sacramentorum. Nam dogmata quingentos cnlligit Morinus (sacrarum Ordinalionum
' tninisieria,
fiilei nostrae^ si qua forle convellere haerelici cona- par. n, pag. 21) ex ordine a Cleinenle Romano pri-
renliir, ab islorum audacia defendehant pontifices nuiin vulgaio, mandanic bealo Pelro, mox a posle-
redditione Symboli apostolici, Majorum iraililionibus rioribus actaiibus auclo. Unde fil Vitarum islarum
el interdictione sacrorum. Hacc autem munimenia auclorem neque inuliliter neque citra auctoritatein
fidei, licet arcani disciplina plernmque conlegeret, asseruisse in Vita Clemenlis: Ideo Linus et Clettts
iieque propterea foretit in propatulo marmoribus in- ante eum conscribuntur, eo quod ab ipso principe apo-
cidenda per eam lempeslateni, sed in archivis Eccle- stolorum ad ministerium sacerdolale exhibendumsunl
sise asservanda cum divinis littcris, et cum genuinis " episcopi ordinali. Princeps enim aposlolorum, ciun
Palruin operibus, visuntur tainen indicala fidelibus normam inslilnerel bac in Ecclesia reliquarum ordi-
in iuarinore Hippolyti episcopi et marlyris, ubi cala- nandarum ac regendarum , non omisit designare
logus ejus lucubrationum indicat jam lum collectas duos episcopos lateri suo adhaesuros, cum qnibus
fuissc aposlolicas tradiliones, per ea verba: AHOCTO- nvanus imponeret episcopis per diversa Ioca in Urbe
AICHnAPAAOCic, el Opuscula dogmatica DEPI8T KM ordinandis, nerope ad exhibendum id ministerium
CAPXOC ANACTACE&C, de Deo, el carnis resurreclione, sacerdolii majoris, quod tres episcopos reqnirebai.
DEPI T'ArA60T KAt no©ENTO KAKON,de bono, et Hinc inter cattones quos vocant Aposlolorum, om-
unde malum. Necessitate aulem poscenle ut per con- nium habetur priraus, qui staluit, minislerio trium
cilia apud sedem apostolicam graviores causaejudi- episcoporum episcopum ordinari.
carentur, et sententiae Patrum confirmarcntur au- In eadem epistola Comelii merito culpatur Nova-
ctoritate pontificis Romani, hujus epistolae et Acla lus, quod posteaquam morbo couvahiil, in quo bapli-
concilii transmittebantur ad Ecclesias praecipuas, ul smutn susceperat, reliqua non pepercerit, qum juxla
iu causa Novati celebrc cxemplum legitur apud Eu- ecclesiasticam regulam percipi debent, neque ab epi-
sebium Historiae lib. vi, cap. 43: Exstant adhuc, tcopo sit consigmitus.Quis non videat hinc luculenler
'
inquit, epistolwCornelii Bomanorum episcopi ad Fa- C probari ecclesiasticas regulas constitulas ante Cor-
bium AntiochensisEcclesiwprwsulem missw, in quibus nelium circa ritus baptismi observandos eliam abiis
el Romanw synodi gesta, et omnium per Italiam, et qui necessitate urgente compendiarium beneficium
Africam, aliorumque locorum illorum provincias sen- sacramenti obtinuissent juxta definitionem decreli
tentim declarantur. Epistolsc vcro quas Petri succcs- Victoris papte, ante annos sexaginla conditi el in
sores dedissenl ad Ecclesias, lanla religione susci- ejusdem Vita ila expressi? Conslituil ut, necessitale
piebantur, laritoque in prelio iiabebanlur, ut eadem facienle, ibi, ubi inventus fuisset, sive tn flumine, sive
Hisloria Eusebii nos doceat, illam, quam Clemens in mari, sive in fonlibus, tantum Christiana confes-
nomine RomanaeEcclesise scripserat ad Corinihios, sione credulitatis clarificata, quicunque hominum ex
iii plerisque Ecctesiis sua, et superiori memoria palam genlilitale veniensul bapiizaretur. Quis non intelligal
recitari consuevisse(Euseb., Hisl. lib. ni, cap. 16) ; hinc percipi disciplinam apostolicam chrismalis, ab
ct ita proximam fuisse habitam senlenliis Epistola? episcopo, non vero a simplici presbytero mini-
Pauli ad Hebraeos, ut cum reliquis Apostoli scriptis strandi, quam a Novato posthabilam hic merito cui-
non tine causa eademrecenseri videatur(ibid., c. 38). pat Cornelius ? Rursus in episcopis subdole accilis
Verura, uti observabam, in hisce Vilis poniificum ' per Novali fautores ad ejusdem consecrationem cen-
decrela plerumque perlinent ad disciplinam, et potior suram exercet Cornelius, objurgans eos fuisse clah-
pars referlur ad lilurgiam. Haecitaque pars bistoriae culum congregatos. Hoc nempe adversabatur decretis
ponlificalis nitebalur testimonio quolidiani mini- Sixli ac Zephyrini, recensitis hoc in Libro Ponlifi-
sierii, apostolicaesedis ritu frequentali, el subinde calit/e formatis a palriarcha impelrandis, ut episcopus,
digesli in Codicem Gelasianum, sive Ordihem Roma- relicta sede sua, Romamveniens redeundi potestatem
nnm quem vocant: ila ut acre pcrennius moniinien- haberet. Imo el o-wyxhtaQivTUt, conclusos,<bpa3tx«T»i,
tum ejusmodi rituum ac decretorum dedicaliiin sit hora decima, p.MovT«;rmi r.pamodjjvza;,temulentos,
in praxi qiiolidiana EcclesiaeRomanae. el crapula oppressos,irrilam et umhraiilem consecra-
34. Quiii eliam in epislolis RomanaeEcclesiacpon- lionem declaral ei contulisse : quibus vitiis ordina-
tificum, quas paulo anle memoravi transmissas et lionis non obscure indicaniur opposili canones de-
diligenler custodilas in archivis sedium praecipusi- cessorum Romanae sedis antistitum ; nempe Tele-
rum, eliicet praxis disciplinaesacramenlorum alio- sphori, missa?celebrationem aptantis ex hora tertia,
rumqiie riluum, quae comprobat alque illtislrat dc- qna Dominus noster ascendit in crucem, ad horam
creia a dcccssoribiis edita. nonam, qua in cruce exspiravil (ut infra in ejns
75 PRiEFATIO. 74
Vita diserle legilur,) excepta nocte Nalivilalis Do- j\ esse oportere m Ecclesia callwtica. In qua tamen
minicae; et Zephyrini, jubeniis ut in prmsentia om- sciebat (quomodo enim illud nescire poluisset?) pre-
nium clericorum et laicorum fidelium, sive levila, sbyteros quidem esse qualuor et quadraginta; septem
sive sacerdos ordinarelur (Euseb., pag. 245, Ilist. autem diacenos lotidemque subdiaconos : acolythos
lib. vi); quod etiam elucet alio in episiolae loco, duos et quadraginta, exorcistas et lectorescum oslia-
ubi dicitur Novatus presbyterii honore insigniliis riis quinquaginta duos. ln Vila Hygini ila reperiemus
ab episcopo, indulgentius cum illo agente, etiamsi perscriplum : Hic clerum composuit et distribuit in
clerus universus, multique ex populo refragarentur, gradus. Seplem diaconorum numerum assignasse
eo quod non liceret quempiam ex iis qui, urgenle vi tradilur Evaristus. Subdiaconos foiidem hic legimtis
morbi, tn lectulo perinde ac ille perfusi fuissent, in inslitulos a proximo Cornelii decessore Fabiano. Or-
clerum assunti. Confirmat haec Tertullianus in libro dinationem clericorum praesenfe clero et poptilo
de Jejunio adversus Psychicos, ubi, licet suggillet celebrandam didicimus in Zephyrino. Quare merilo
praxim Ecclesiae Romanae, attamen eamdem il- Cornelius miratur, a Novalo presbylcro Ecclesiae
lustrat, oslendens, jejuiiitim perduclum ad horam Romanae, ejusque episcopatum ambienle, non lencri
nonam qua Dominus exspiravit, refectionis moduni numerum ordinalorum. Imo interrogat qui lieri po-
tunc permisisse. Quare jure culpat Cornelius papa B tuerit ut rem adeo notam solus ignoraret. Certe cmn
eos episcopos non jejunos, sed crapula vinoque dis- ordinum exercendorum tempora essenl per regulas
lemtoshora decima manus impositionem exercuisse. delinita, cum formataeabeuntibus ab episcopo dandae
Demum in Elencho delictorum Novali, dum illud forent, oporluit indictilos et diptycha omnium cleri-
gravissimum recilatur de sacrilego juramento, ab cortim eorumqtte ordinationis epocham ab admini-
iis exacto quibus Dominicum corpus imperlirclur, slris pontificum et nolariis Romanae Ecclesiae dili-
resultat contraria discipliua, Zepbyrini decretis genter conscribi et asservari. Quare scripluris Vitas
proscripta hoc in Libro Pontificali. Fecit (inquil pontificum deesse minime polerant haec ptiblica
auctor in Vita Zephyrini) conslitulum de Ecclesia, ut documenta ex archivis Ecclesiae ad usus frequentes
palenas vitreas anle sacerdoles in ecclesiam minislri idenlidem producenda.
porlarent, donec episcopusmissas celebraret, ante se Ordinationibus clericorum aflinis est memoria
sacerdolibus aslanlibus, et sic missw celebrarenlur: consccrationum tituli, fontis, altaris, et oblalio do-
exeeptoquodjus episcoininleresset, ut lanlum clerus norum, quae hac occasione episcopus erogabat.
suslinerel omnibusprwsentibus ex ea consecrationede Delibandum leviter est et indicandum quanla docu-
manu episcopijam coronam consecratam, et acciperet mentortim copia parata esset operi Anastasiano,
presbyter tradendam populo. Hae.cdisciplina fuerat a ^1 illis praesertim aelatibtts quibus Catalogi et Vitae
Zephyrino consliluta. Quid conlra eam molitus sit conscribebantur. Fidenter dicam non modo in mem-
Novalus ex Cornelii papae epislola cognoscimus. branis et
phyliris archivi, sed etiam in marmori-
Oblalione, inquit, facta, portionem singulis dividens, metallis et ornamentis Ecclcsiae quamplura
benedictionis loco bus,
dutneam tradit, miseros homines
superfuisse.
jurare cogit, manus ejus, qui portionem accipit am- Consecralionem tiluii quarlo soeculoincisamlabulae
babus suis manibus comprehensasretinens, nec prius
mannoreae per sanctum Damasumvidemus adhuc su-
dimiltens quam jurati isla dixerint: ipsis enim ular
inter praeciaras illas inscriptiones a Fulvio
illius verbis : Jttra mihi per corpus, et sanguinem perstitem vero obitum ab
Domininostri Jesu Christi, te nunquam meas partes Ursino olim collectas, post ejus
redditurum. Ita interitu vindicatas liberalitate Alexandri cardinalia
deserlurum, nec ad Corneliutn esse
Farnesii : quas isle in palatio serenissimae domus
miser itle non prius gustare sinilur, quam sibi ipse
tutissimo loco repositas, et
malum imprecalus sil. Et cum panem illum accipiens suae ad Campum Florae
curae disponendas
dicere debuisset Amen, ejus toco dicit : Non revertar fcrreis verubus septas posterorum
ad Cornelium. reliquit. Hlas, dum haec scribo, serenissinius Parniae
deinceps
55. Mirum dictu est quot fiirnainenta historiae JJ et Placenliae dux Franciscus, vindex avitae gloriae
in brevi bonoque Reipublicae et lillerarum incremenio iiaius,
ponlilicalis hujusce Libri contineanlur 1'rag- studio quo erudilam antiquitalcni
raento unius ex epistolis S. Cornelii papie, nobis pro singulari
Eusebium. prosequitur, fovet ac protegit, in ejtisdem palalio
praeservalo per Quot igilur adjumenta
notariis Ecclesiae loco illustriori afiigiomniunique oculis proponi man-
supererant Romanae. aequalibus
davit. Tabella quam memoro brevissima cst, ut
Eusebio, dum colligerent Acta Vilasque pontificum
ex labulariis Ecclesiae singulorum rescripta servan- tiiulo plane respondeat, ex marmorea crusta scmi-
tibus? Liceat unum adhuc observalum repelere ex palmari et hisce litteris insctilpta
eodein fragmento epistolae Cornelianae, quod miri- T. 1. X. N. EGO (fAMASl
fice illustrabit documenla decretorum simul et ordi- VS. VRB ROME EPS AN
nationum in eisdem Vilis ita diligenler memora- C QOMV COSECRAVI
. . N. R. Q. S. M. S. PA. S.PE
larum:
DeNovati slupiditale ita scribit Cornelius papa : quarum sentenlia talis videtur : Tilulus in Christi
Exgo ille Evangeiii vindextignorabal unum episcopum mniine. Egp Damasius (ita enim promiscue scriptum
PATROL. GXXVII 3
75 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATlC 76
Damasium el Damasum reperio in antiquis moni-. k colleclores Rituum sacrorum, etpraecipue adm. R. P.
tertio celeberrimi Operis
mentis) urbis Romw episcopus hane domum conte- Etlimindus Martene tomo
cravi. Siglarum IBqueiitium sensum non assequor, de Anliquis Ecclesiae Ritibus, lib.n, eap.12, lum in
. nisi forte postremarum S.PA S. PE. quasS. Paulus Oriente, lum in Occidente, ex aetale Consiantini
S. Petrus, veluli signaculum hujus Ecclesiaelioinanae Magni ad consequenles in more positum, ut dcdica-
Oerent
proprium, et a successoribus custoditnm in publicis tiones ecclesiarum et altarium pierumque
documentis deeretorum et iillerarum, exponendas in eonventu episcoporum, qui ea de causa inviiari
esse libenter credam. In aversa parie ejusdem ta- consueveranl. Superstinl eliamnum in Actis concilii
beljfii legunUir nomina sanclorttro quorum reliquiae Tyriensis apuclEusebium lib. ivde Vita Constantini,
snb eo signaculo tituli ac dedicationis concludeban- cap. 43, Constantinopolilani, lib. n, cap. 39, apud
lur, ritu ad nostra etiam lempora derivato ; Sacratem; Arausicani anno 441, cap. 10; Arela-
teasis n, c. 57, et in epistolis B. Ambrosii, epist. 23,
hic re QVIESCIT CAPVT ad Marcellinum, aliisque eompltirrbus, doeumenta
SCI CRESCENTINI. M diei ad dedicandum delect» : ita ut Aotis non so-
ET RELIQVIE. 8. SVP ANT
lum publicis, sed etiam synedalibus inserlae dediea-
Una cum titulo ita insculptp visitiir fucies, anterior g tionum epochae teneanttir. Quin eliam coJligunt ex
'jiarcophagi Christiani, ip qno insculplum esl mono- epistola 9 Gelasii primi, cap. 4 el 25, et S. Gregorii
grarnma nominis Chrjsli Douiini intra corqnam cum Magni lib. v, ep. 45, adeo celebre habitom fuisse
leniiiiscjs,niorefamiliari aelatis bealiParaasi.Nonest ministerium ecclesis» dedicandsB,ut in Italia id non
(iissiinilis figura aut magnitudine alleri tabulae,quam praesumeretit exercere episcopi dicecesani qtiarto et
card} Franciscus Barberinus S> R>E. vice-cancella- quinlo ss*eulo,nisi impetrala prius a summo pontifice
rius in ara maxima liluli sui S. Laurenlii in Damaso potestate. Caeterum etiam in provineiis receplum
ex marmore nobilipre subsliluit, veferem, ul arbi- fuisse inorem signandi epocham primarii Japidis in
tror, allaris fronleni ipiitatus: qusjein aedesFarne- fundamenlo ecclesiarum jaciendo doeel nos marmor
sianas translala forlasse fuit, quando cardjnajis Massiliense editum a V. C. Stephano Baluzlo de
Farnesius liluluoi eumdem el arara maximam variis Scriploribus Ecclesiaslicis in Comm. ad Lactantiuni,
ornain,enlis decoravil, ut geulililia cjiisdem insignia et ab illustribus Massiliae historicis Ruffig lib. x,
lcslanliir i|i laqueari et parietibus auro et coloribus p. 46, in quo legilur jactum fuisse prlmarium lapi-
cxpressa per Thaddaemn Zuccherum, a quo eliam dem illius ecclesiaea fundamentis restitutse eensulatti
gesta Vitaeet mariyrii beati Laurentii eleganter pingi sexto Valentiniani Augusti, scilicet anrio Christi 445,
curavit. Ecclesiae RomanaeLibri Riluales et Pontifi- ^ XIIIKal. Decembris anno xvim episcopatns Rustici;
calcs ex anliqua consuetudine praecipiunt in ecciesiae ubi etiam consignantur nomina episcoporum, subsi-
el allaris dedicalione, ut epocha consecrationis dia corrogantiura ad constructionem sacri aediflcii,
scriplo consignala reponatur cumreliquiis sanctorum numerata summa solidorum quam quisque contu-
ad perennem rei memoriam ab episcopo consecrante lerat. Compendiariis aulem lilteris ila concepta csl,
sub niensa altaris. Observant quoque pii ct eruditi non secus ac Damasi inscriptio paulo ante recitata.
»B DO. ETXPO MISERANTE. LIM. HOC,C. L.K. T. E. ANNOIIII. C, S. YALEN-
TINIANO. AVG. VI. — III.- KLt B, XYIUI. ANN1....EPTVS RVSTI. ... ..... .
,.....,,..
Deo, et Christo miseranle limen noc conkkatum est qnuo quarlo. Consule Vulentitmno Augusto VI. ttrtio
Kalendas Decembris xviiii. onno Episcopalus Ru&tici.
In veteri musivo ecclesiae S. Sabinae.in monte constructos memorabant vetusta epigrammata Grti-
Aventino ejusdcm lituli clerici ita expresserunl epo- teriano in opere impressa p. 1163, num. U; et 1164,
cliam pontificatus sancti Ccelestini, quo Ecclesiam •* num. 2 et 4. Elegantes versus a Sixto III incisi in
regente aedes illa sacra ruagnificentius fundaba baptisterio Lateranensi octastylo, relati a Pahvinio
tur. in libro de septem Urbis Ecclesiis, et a card. Ra-
% CulmenapostolicumcumGaelestinushsibecet spono de Basiiica Lateranensi lib. m, cap. I, super-
Primus et iu lolo fulgeret episcopusorbe slites adhuc leguntur in epistyliis Constantinianrs :
Haec quae mirarisfundavitpresbyter urbis quemadmodum Ambrosii versus legebantur in fbnte
lilyrica de geme Petrus, ete. ecclesiseB. Theclae ejusdem figurseoctogona?(eujus
Facile igitttr intelligimus quae monumenta dedica- mysterium ibi declarat sanctus episeopus) edili per
tionum sacrarum axjium tum temporis superessent, Oruterum ex veteri ms. pag. H68, num. 8, cum re-
in tot marmoribus et musivis, in epistolis dedican- liquis epigrammatibus beati doctoris, indicantibus
titim et concedentium, in Actis aynodalibus, in dedicationes ab ipso peractas, et mysteria rituum
diptychis et Kalendariis ecelesiarum, quotannis re- qui in ifiis adhibentur. Sub Slricio papa sequali
colentium diem dedicationis. sancto Ambrosio incisam videmus epocbam restituti
36. Sacros fontes Damasi, Hilari, Bonifacii, presbylerii in platonia S. Pudenlianae, sen tituli
Coelestini et Joannis summorum pontificum cura Pastoris:
SALVO SIRICtO EPISCOPO FELICIQYE LIOPARDO ECCLESIAE SANCTAE:
77 PftiEFATlO. 78
cxtcra desiderantur. Hilarus Arcliidiaconus, deinde A ler parietinas ejusdem jEtlis apud S. Eusebium
Ponlifex Romanus Ecclesiae*oralorium sancli Lau- servat colleclio marmorum velustorum Musei Al-
rcntii a se refeclum caelavit : quod repertum in bani.
* AVXILIANTEDNO DO N XPO ORANTE BEATO LAVRENTIO MARTYRE
HILARVS ARCHIDIACFECIT.
His autem iu celebritatibus consecrationum cum et Anterum de Actis martyrum scribendis ct in ec-
dona plurima offerrentur ac dicarenlur, largitione clesia reponendis, necnon iis quas eodem sseculo
priiicipuin sive praesulum, tum mobilia, tum imino- Cypriani Felix papa tulit, in ejus Vita sic in-
bilia, quae passim memorat Liber Pontificalis ,'^eo- dicatas : Constituit supra sepulcra martyrum
ruiiidem donoruin documenta, quae terliura eaptit missas celebrari. Comprobanlur per saecula subse-
constituunt nostrae divisionis, proferemus aptius, cuta diptychis, martyrologiis, et ea consuetudine
si prius absolvere nobis liceat ea quae de pontifi- confirmatrice, quam Tertuilianus in libro de Corona
cum decretis supersunt breviler indicanda hoc in Militis baeceamdem recensens cominendat. Demum
capite, complexo decrela pontificiim, dedicalionem aetale S. Gregorii tertii, quando Vilae pontifjcum
sacrarum aidium et ordinaliones sacerdotum ac 8 colligebantur, et in hunc Librum compingebantur,
ministroruni. Acta concilii Romani et decreta ejusdem ponliflcis,
37. Decreta pontilicum et conciliorum babenda
de nataiitiis et qttse auctor vitae commemorat circa finem, ila incisa
sunl, quae martyrum ecclesiarum, fuerunl marmoreae tabulae in basilica Vaticana ex-
etiam constante persecutione conscripta leginius
uti saecula de-
apud Cyprianum lib. m, epist. 6 : Dies eorum, qui- positse, legunluradhuc praeservata posl
bus excedunt, adnolale, ul commemorationeseorum cem, et in hypogaeoejusdembasilicaecuslodila diligen-
inler memorias martyrium celebrare possimus. ter cum caeteris velustis memoriis ahtiquae basilicae
Respondent enim legibus sancitis per Clementem repertis sub Paulo quinto.
PETRO. THEOPHANO.SERGIO. 10RDANE. SEV. IOHANNE
ADSTANTIBVS.QVOQVE. DIACONIBVS.MOSCHO.ARCHIDIACONO
ZACCHARIA.IOANNE. ET. THEOPHVLACTO.ATQVE. GEMMVLO
VEL. CVNCTO. CLERO. ANTEFATVS. DOMINVS.GREGORIVS. APOSTO
LICVS. PAPA. DIXIT. REDVCO. AD. ANIMVM.SCNSSIMI. FRATRES
MEI eic.
Reliqua iegi possunt apud Torrigium de Cryptis ptore carentis: qui fortasse ut contraheret Gre-
Vaticanis, pag. 70, et apud Ciampinum de sacris Q gorii III diploma in breviorem modum, aususest stio
aedificiisa Magno Constantiuo conslructis, cap. 4, marle, vel imperito aliquo dictante, ita insculpere
sect. 15, pag. 101. ac deformare sancti pontificis constitulioiiem ,
38. Cognoscimusitaque Romanam Ecclesiam non quam non dubito in autographo fuisse apte con-
omisisse Acta suorum pontificum , et conciliorum scriptam; lum quia Grsece ac Latine doctus
marmoreis tabulis consignare, et in ce-Ieberrimo describitur Gregorius III in ejus Vita , turti quia
Christiani conventus loco, ad limina scilicet Aposto- slylo salis cullo nedum emendato diclasse cogno-
lorum alligere futura posteris documenta noslrartim cilur ex ejus epistolis, quae supersunt, apud Binium
legum, et tropaea victoriae conlra devictas in urbe el Labbeum edilae cum conciliis.
aliarum domina elhnlcorum superslitiones; ut ubi fra- * IN. N. DNl. Dl. SALVATORIS. N
trum Arvalium et Quindecemvirum decreta rilusqtie IHY. XPI. BREVE. FACTA. A ME
GREGORIO.TERTIO. PAP^E.
legebanlur de profanis sacrificiis pro salule Caesa- DE. OBLATIONES. QVE. OFFER
rum quolannis renovandis, quae paulo ante produ- RE. DEBENTVR. PER. SINGVLOS
ximus numeris 21 el 22, ibi conspicerentur responsa DIES. IN. ECCLESIA. BEATI
PAVLI. APOSTOLI. STATVI
nostrorum praesulum, el Acta conciliorum decer- ENIM. OFFERRI. IDEST. IN
nenlium ut in memoriam martyrum Chrisli et con- D PRIMA. MISSA. AD. COR
fessorum divina res licret, el hymnodia sacra con- PVS. OBLATAM.VNAM. 1N- SEC
cineretur. Producendum est documenlum pontificiae VNDA.MISSA. ADs SCM. TIMOTHEVM
OBLATAM.VNAM. LS.TERTIA. MI
legis ejusdem Gregorii tertii de quotidianis sacris et SSA. AD. IMAGINEM.SALVATORlS
oblalis inferendis supra Confessionem beati Pauli, QVI. ET. APOSTOLORVM.OBLATA
in ejusdem basiiica adhuc spectabile vetusto in VNAM. IN. QVARTA. MISSA. AD
SCVM. GREGORIVM.AD. IANV S
marmore in hanc sententiam inciso, atque vulgato OBLATAM.VNAM.DEINDE. IN
cum reliqnis inscriplionibus antiquis ejusdam Basi- MISSA. QVINTA. AD. ALTARE
licae typis Monetae 1654, Roraae. Exstat etiam MAIORE. OBLATAS. DVAS. QVOD
SIMVL. FIVNT. COTIDIANIS.DI
apud Baronium in fine loini X, pag. 963; sed cum EBVS. OBLATAS. SEX. QVAE
editio Baronii errata sculptoris expunxerit, e AB. ECCLESIA. OFFERANTVft. IN
castigatam lectionem reduxerit ad leges Latin BASILICA. TVA. DOMINE.MEVS
BEATE. PAVLE. APOSTOLE. QVEM
sermonis, placet cum Moneta hic dare cum mendi BREVIS. TITVLVM. AVCTQRITA
in aiarmore satis frequenlibus ad fidem protolypi TE. APOSTOLICA. OMNI. TEMPO
hidicanl cuiin barbariem selalis, accuratiori scul RE. CONFIRMAMVSetc.
79 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 80
Genstant itaque monumenta non pauca marmo- A iitterae sub Pippino et Carolo Magno reviviscerent,
rum vetustorum in Ecclesia Romana ab aetate Hip^ quae irruplione Saracenorum etiam ibi deforraauB
polyli martyris ad Gregorium terlium, sub quo ac ferme deletac fuerant, ut infra leges in Vila S.
Vitse bujus colleclionis ante Anastasium conscri- Gregorii, num. 182, et quemadinodum in Historia
bebanttir: quae nobis exhibent docuraenla genuina Massiliensi deplorat Ruffus lib. xi, cap. 1, proferens
el publica plurium gestorum in conciliis apud se- epitaphium Eusebiae sanclimonialis S. Cyriaci, pag.
dem apostolicam celebratis, ac decrela summorum 128, quam virginem pag. 58 ex antiquis documenlis
pontificum legesque latas: et enumerant bujus probat cum aliis undecim sacris virginibus quibui
," Eccleske presbyleros et diaconos , qui synodis in- praeerat se deformasse narium abscissione, neabar-
terfuerunt: ut plane constare possit pteraque facla baris violaretur, qui circa annos 725 et 730, nempe
enunliata in hoc Libro Ponlificali potuissc jam lum aetate S". Gregorii II et 111, Provinciam vastabant.
falsitatis redargui publico testiinonio , si contra fi- Epitaphium nihilo melioribus grammaticae legibus
dem eorumdera monumenlorum conscripta forent. ita legitur incisum.
39. Liceat hic obiler indicare quantum auclora- P. HICKEQVIESCIT INPASSEEVSEBIA RELIGIOSA
menti concilient hisloriae Libri Pontificalis haec MAGNA ANCELLA DNI
monumenta, quse slyli barbariem praeseferunt pro- B QVI1NS.ECVLO ABHENEVNTE ETATESVAVIXIT
SECOLARES A.NNVS XIII. ETVBIA DNO
priam illius aetatis, qua sub Gregoriis II et III Vitae ELECTA EST1NMONASTERIO SANCTORVM CVRICI
pontificum colligebantur ex catalogis et tabulariis SERVIVET ANNVS QVINQVAGENTA RECESSET SVB
temporum superiorum. Una inscriptfo, quam raodo DIEPRIDIEKALD.OCTOBRIS INDICTIONE SEXTA
ita curata ab illo qui praeerat
' retulimus, sive negligenter
notarius fuerit, sive praeposilus fa- Aliam quoque profert pag. 55 ejusdem styli.
incisioni,
Quin eiiam in regia ipsa Francorum diplomata
bricae, sive alius adminisler basilicae, dum per sin-
ferme versus in frequen- regis Chlotarii secundi autographa, cortici seu papyro
gnlos regulas grammatices edita ab adm, rev. Patre Feli-
ter et graviter peccat, vivum colorem exprimit consignata, leguntur
bien in Historia abbaliae S. Dionysii, ila diclala
infelicis illius aelalis: quam Langobardi duobus
ferme saeculis dominatidnis in Ilalia exptetis ita eirca annum Christi 620.
hospitem effecerant Latinae locutionis, ut Actorum . . . . vtris inlustribus Chrodegario . . .
publicorum exceptores, ut regum ipsorum notarii ienle per baselecabus de suis propriis facollalebus per
lestamenti paginam volueril legaliier delegari per no-
ac diplomatum magistri nihilo correclius diclarent. slris authoretatebus testamentum . . noster Dodo
Exemplum dabo ex tabulario monaslerii olim Salva- Abba de Baselecas Domni DioninsiiMarlheris peculia-
toris titulo, nunc S. Juliae nuncupati, Brixiae fun- C res patroni nostri elc. Chlolacarius im Chrisli nomine
dato per Ansam reginam, regis Desiderii conjugem, '<& rex hanc prwceptionemsubscripsi.
et Adelchis sive Adelgisi matrem. Si quis vero cupiat barbariem earumdem aetatum
40. Ex autographis exscripsi exordia et subsigna- conlcmplari.etiam in brevibus inscriplionibus, tum
tionem duorum diplomatum, quae ita perscribuntur. temporis positis inlra fines Ilalise, proferam ex Pan-
Primum spectat ad annum aeraeChristi 771.. Vinio Antiquit. Veronensium lib. v, cap. 11, et ex
. . . . rius (Fl. Desiderius) vir excell. rex. Mo- com. Moscardo HistoriaeVeronensis Iib. iv, pag. 70,
nasterio Dni et Redemploris noslri sito inlra civitale epigraphen, incisam columellae, olim sub ara maxi-
nostra brixiana, quam nos Xpo juvante una cum re-
verentissima conjuge nostra ansa regina ad fundamen- ma, nunc in ara laterali ecclesiaeS. Georgii in Valte
tis eonstruximus et sacrate domna anselperge abba- Pollicella ad suslinendam altaris merlsam cum tri-
titse dilectm filiw nostrw delulisti excelleniie regni bus similibus coltocatae.Epocbam incisionis el slru-
nostri eo qubd excellentissimusadelchis rex filius no- clurae nobis exhibet sub
ster germanus tuus atque gloriosa conjux nostra ansa rege Luilprando, hoc est
regina genilrix tua conltdisset per. preceptas domina- paulo anle annum Christi 743.
tionis singulis rebus in ipso sanclo monasterio in fini- Non gravabor hanc inscriptionem, liccta Panvinio
bus noslris auslrie velneustrie Spoleti et tuscie curtes et a Moscardo
cum massaritias elc. Scripsi ego petro notario acto j editam, iterum typis dare, cum vrderi
brexia die mensis julii anno filicisstmi regn. . . . "possit illorum neutri spectata, sed aiiorum opera
per indict. viiii fel. minus diligenti transcripta. Miliivero curacontigerit
Sequitur alterum diploma pertinens ad annum com. Oitolinum Oltolioi optime de studiis nostris
772. merilum rogare, ut charta humectata marmori ap-
Flavius adelchis vir excell. rex Monasterio Dni Sal- piicaretur, et characlerum duclussinguli ndelissime
valoris sito in civilate brixiana quod dotnna precel- exprimerenlur; is pro singulari qua praestat erudi-
lenlissima ansa regina genitrix nostra et dicate db tione, et cura quam adhibet in excolendisin patria
anselperga abbalisse dilecle germane nostre elc. ex itostra gravioribus disciplinis, hisloriaeque Drma-
diclo domni regis pro advaldo notariu ex ipsius dictalo
tcripsi ego ermoalde nolario fel. acto civitatein brexia. menlis itlustrandis, in se recepit ut editam ab utro-
undecima die mensis novembri anno filecissimi regtm que historico epigrapben ex autographo ita ex.ceptam
nostri in di nomine quartodecimo p indic. xma. ad me transnrilteret, et eolumeliaesrlferiusinscriplio-
41. In Galiiis eodem saeculo et superiofi regum nem pariter daret, Panvinio, et Moscardo non ob-
diplomata complura nihilo felicius dictataleges apud servatam. In uiraque attendere praestat litterascom-
R. P. Mabillonium de Re diplomatica Jib. vi, donec plures ad Graeci alphabeti forniam incisas, prsecipite
81 PR.EFATIO. 82
D ct L. Prior itaque inscriptio a laudatis scriptori- ,A quam pnncipes Langobardi possederunl, Capuana
bas vulgata talis est: scilicet in ditione, plane similem scribendi barba-
riem notarii reliquerunt usque ad saeculum Cbristi
f IN N ANIIHV XPI AE AONIS
SCI1VHANNES uhdecimum, uti oslendit praeceptum Pandulphi IV,
BAPTESTE EAI principis Capuae,apud Camillum Peregrinum in Hist.
FICATVS EST HA.NC
QVORIVS SVB TEMPORE principum Langob., pag. 229, anno 1034. Nequeab
AOMINONOSTRO istorum exemplis desciverunt caeleraeItaliaeregiones
AlOPRANDOREGE quaeLangobardis paruerant, quod in Spoletaoi du-
ET VB PATERNO catus Historia per comilem Campellum ex genuinis
AOMNICOEPESCOPO inoiitimentis contexta demonslranl acta publica pro -
ET COSTODESEIVS
VV VIAAAIANO ET ducta libro xv, sub duce Hildebrando, pag. 494,
TANCORPRBRIS circa annum 779, sub Widone duce, pag. 496, anno
ET REFOA GASTAAAIO
GONAEAMEINDIGNVS 849, aliisque similibus apud eumdem requirendis.
AlACONNVSSCRIPSI Nemo itaque jure dubitaverit quin aetate Gregorii
In nomiiieDni Iesu Xvi de donts conscribentibus Vitas ponlificum prseslo forent do-
Sancti lohannis B cumenta rerum enuntiatarura non.modo in archivis
Baptistm wdi- et labulariis, sed etiam in marmoribus ecclesiarum,
fiealum est hoe cum legantur etiam nostro saeculosuperstites inscri-
ciborium sub (lempore)
Dominonostro ptiones quaeffcomprobant lum gesta, tum decrela,
Luilprando Bege tum etiam stylum aetatis proprium qua decreta con-
Et Venerabili Paterno scribebanlur.
Domnico Episcopo Pertinet ad hunc tocum, scilicet aa monumenta
el custodibus ejus
Venerabilibus Viris Vitaliano tl oblationum, electionum, ordinalionum et chronolo-
Tancor Presbyteris giae ponlificiae, e Romanis lapidibus diligenti cura
el Befol Gastaldio. - ac flde translatae in Calalogos Vitasque summorum
Gondelmeindignus
Diaconus scripsi. Ecclesiae antistilum, tabella illa marmorea, memo-
In alia columna ex qualuormemorati altaris men- rans donum a Severo presbytero Romana?Ecclesiae
sam sustineniibus leguntur nomina Ursi magistri, tituli S. Petri ad Vincula oblalum sub patrocinio
ejusque disciputorum, per quos struclura ciborii ejusdem principis aposlolorum, post electionera
peragebatur. Properantis preli necessilas prohibet Joannis ejus nominis papaesecundi: quamEni. card.
ne singularum litterarum barbaram formam fusis ad 'C Baronius tanquam illustre documentum ecclesiaslicae
earumdem exemplar characteribus imitemur hisloriae inserendam curavit Annalium tomo VIII, ad
VRSVS MAGESTER annura Christi 531. Visitur marmor in eodem tiltil»
CVM AISCEPOAIS Eudoxis», sive S. Petri ad Vincula, setate nostra cu-
SVIS IVVENTINO stoditum et afflxiim parieti navis Jateralis a parte
ET IVVIANOEAI laevaadorantibus ante altare sanctissimi Sacraraenti
FICAVET HANC
CIVOBJVM ita incisum.
VIRGONAVS 8ALB0PAPAN IOHANNE COGNOME
TEGOAAA .*. TOHERCCRIO EXSCEECCLROM.PRESBVTE
FOSCAR •
RISORDINATO EXTIT SCICLEMENTIS ADGLO
Vrsus nifaister RIAM PONTIFICALEM PROMOTO BEATO PETBO
cum dtscipulis APPATRONO SVOA VINCULtS EIVSSEVERTIS PBOWERT
suis Iuvenlino ETIT. PCLAMPADI ET ORESTIS W CCetC
et Ioviano wdi - Uno ex lapide addiscimus electionem et ordinationem
fieavit hoc
ciborium ponlificis, oblationem Severi presbyteri, et chrono-
Vereeundus |v logiam pontificiam videraus nolis constilaribus illti-
Tegodal (vel Theobald) stratam auctoritate marmorum aequalium usque ad
Foscar, elc. postremos consules Occidenlis. Juvat enim animad-
Possem et ex Iusubribus Langobardorum diploma- vertere, post exactum biennium a morte hujus Joannis
tibus eumdem stylum oslendere: quorum specimen papaell anno Christi 534, signari fastos Justiniano
sit donatio Theoperli, per quam is basilicae S. Am- Auguslo IV et Decio Theodoro Paulino, quem Chro-
brosii omnia bona sua mobilia et immobilia largitur nologi observant fuisse POSTREMUM CONSULOM Occi
anno trigesimo Luitprandi regis, Hdeprandi autem DENTALIUM. Aucloritas itaque Libri Ponlificalis aeque
ab ipso assumpti in consorlium regni anno septimo, ac laudali Calalogi sub Justiniano subnixa esl solido
sub die octavo Idus Maias, indictione xm (Chrisli testimonio lapidum publice positorum. Sed haecdilv
740), roganle Protasio nolario. Ejus autographura gentius expendentur suo loco in notis ad Vilam
in eadem basilica asservatum indicat Joan. Petrus Joannis secundi.
Puricellus in Monumentis Ambrosianaebasilicae Me- 43. Accedo jam ad poslremum caput documento-
Jiolanensis, pag. 10. • rum, pertinens ad donalionem fundorum et ad
42. In alia Italiae parle,longeabInsubribusdissita, ornamenta ecclesiis collata. et in Libro Ponlificali
83 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 84
recensila. Cordalus quisque facileintelliget non fuisse A cap. 7 et 8, ut Symmachus papa testatur in comilio
curata negligenter inarchivis basilicarum ac titulo- Romano, quod Osius Sylvestri Iegatus concitio inler-
riim Urbis documenta publica principum ac priva- fuisset anno 324, num. 44, observanle Baronio ncc
loruiri, quibus praedia sive urbana sive rustica dona- non Binio ad idem concilium lit. h, aliaequesub Julio
liafttur, eum in aestti quoque perseculionis mobilia papa anno ejus quinlo , Christi 341, in concilio
ecclesisebona arcbidiaconis contraderentur, quemad- Antiocheno primo can. 24, ubi ex episcopis qui
modnm S. Lucius papa ea commendavit Stephano, convenerant licet complures ab Arianis partibus
SlephanuS Xysto, Xystus Laurentio, quueerant ero- subdole starent in causa Athanasll, aitaiuen de
ganda in eleemosyiias panperum et in usus sacrorum. rebus Ecclesiae ita statuendum sanxerunt cum ca-
Bona etiam immobilia ad Ecclesiam jam lum perli- tliolicis, imilatis Julium pontificem in Suis legibus:
nuisse, quOrum annuo redilu pauperes aut ministri < Recte habet, ut ea, quoe sunt ecclesiae, ecc.lesiae
alerentur, recte colligunt eruditi ex lege Constantini serventur cum omni bona conscieulia et fide in
apud Eusebium in ejus Vita lib. u, cap. 39, qua jubet omnium praesidem et judicem Deum : quae eliam
ecclesiis restilui bona quae fiscus abstulerat in per- adrainislrari convenit cuin judicio et poteslate epi-
seculione. Omnia ergo (ait Constantinus) qum ad scopi, cui est omnis populus credilus, el eorum
Ecclesias recie visa fuerint pertinere, sive domus, ac B animae quae in ecclesiara conveniunt. Sint aulem
ossessiotit, sive agri, sive horli, seu quascunquealiad manifesta quaead ecclesiam pertinent cum cognilione
nusllo jure, quod ad dominium peninel, immunito, se presbyterorum et diaconorum qui sunt circa eum,
alvis omnibusatqueintegrit manentibut^/ptilui jube- ut sciant et non ignorent, > etc. Sed apostolicas
mus. Videndus ea de re Tbomasinus deBenef. part. Julii leges mullo praeslantius illuslravit concilium
III, lib. i, cap. 3, ubi ex Actis B. Abercii apud Chalcedonense anno 451, sub Leone Magno, act. xv,
Baronium ad annum 163, probat eliam ab elhnicis can. 26 : < Placuil omnem ecclesiam habenlem
iinperaloribus donatas fuisse aliquot ecclesias Chri- episcopum habere oeconomum de clero proprio, qui
slianns anmils reditlbus; cum M.Aurelius legatur ter dispenset res ecclesiasticas secundum seiitentiam
raillibus frumenti modiis donasse Ecclesiara Hiera- episcopi proprii; ila ut ecclesiae dispensatio praeter
politanam, cujus opiscopus filiam ejus a dtemone lestimonium non sit, et ex hoc dlspergatitur ecclesiae
exagitatam sanaverat, neque iliud donum, nisi a facultatcset sacerdolio nialedictionis conlumelia pro-
Juliano Apostata fuisse retraclatum. Necesse igilur curetur. i
erat indioulos praediorura conacribi per notarios Ec- Hanc aulem disciplinam etiam anle canonem
clesiaa ac defensores, praeserlitn cum idem Auguslus concilii Chalcedonensis perlinuisse ad universain
Constantinus sanxis&etut martyrum et confessorum t* Ecclesiam post Juiii conslitulionem declarat epistola
bona per flsoum erepla hteredibus restiluerentur; Cyrilli Alexandrini, conquerenlis quod non ea lantum
vel si hseredes deficerent, loci ecclesije addicerentur: exigerenlur ab episcopis quae proVidentia laudata)
ita Eusebio testante cafi- 36 et 37 ejusdem libri. legis firmala erant ad praeservandam ihdemnitatem
Quare in Vita Sylvestri hie Liber Pontificalis num. rerum Deo dicatarum, sed eliam sdpra Jegisterminos,
43 refert Constantinum eeclesieeS. Laurcntii in agro etcontra episcoporum dignitatem ac jura, ipsi quoquc
Verano a se conslruclae donaria publica conUilj&se, episcopi ad reddendas rationes vocarenUir in dispen-
el inler bona immobiliaeidem addixisse possessionem satione ecclesiasticorum proveriiuum. Edita est epi-
cttjusdam Cyriacetis religiatw feminwt quam fiseus stola Cyriili (qui oMit anno Christi 444, nempe
occupaverat lempofepersecuiioniti. seplennio ante concuium Chaicedoneilse) (omo V,
Vixerat Ecclesite pax reddila, ei AindaOeac (folatae part. n, pag. 211, ubi bsec le^piur: < Male habet,
basilicaevisehanlur perConstantinum subSylvestroet inagnaque trislitia afficit sanctissimos episcopos qui
Marco, cumproxiinus Marci successor Julius papa con- sunt ubique terrarum, quod sumpluum, qui illis cvc-
sliluil ut notiUa rerura et Aclorum adEcdesiain per- niunt, dispensationis ratio ab eis exigaiur, sivc ex
tinentiumper notarios colligeretur el cum auclorilale ij, ecclesiasiicis redilibus, sive ex fruciu aliunde per-
primicerii nolariorum et' sanclae sedis scrinarii cepto. Unusquisque enini nostrum clabil suorum
celebrarenlur. < Hic conslilulum fecit (ait Liber nialorumrationemomnium Judici. Ysisaeniin prctiosa
Ponlificalis in Julio, nura. 50,) ut nullus clericus et possessiones immobiles oporlet servari ecclesiis.
causam quamlibel in publico ageret, nisi in ecclesia, Episcopis autem, qui tunc teinporis divinum sacep-
ct nolilia, quie omnibus pro fide ecclesiastica est dotium administrant, iiicidentiirinsumpluum dispen-
per nolarios colligerelur, et omnia raonumenta in salionem secure credi. >
Ecclesiam per primicerium nolariorum confecta 44. Cum igilur ex Iegibus apostolicae sedis ad
celebrarentur; sive causationem, vel inslrumenta, Ecclesiam universam periinentibus, et ex regufis
vel donationes, vel commutaliones, vel traditiones, conciliorum et Palrum tanla diligentia praeslanda
aut testarnenta, vel allegationes, aut manumissiones foret in bonis mobilibus luendis el vasis preliosis
clerici in Ecclesia per scrinarium sanctae sedis sacrarum aedium servandis sub cecononii custodia,
celebrareut. > necnon in procuranda dispensatione rediluum et
Inde autem profectae leges canonum, auctoritatc oblationum, arbilrio quidem cpiscopi, sed sub tesli-
anostolicalatae sub Sylvestro in concilio Gangrensi II, monio cleri, necessariura fuit conimenlarium bono-
85 PRJEFATIO. 86
rum conscribere, parave indicem et syllabum sacrae A elfundos, hortos ac lerrutas in donaliones recensitag
supellectilis et donorum quaededieabantur, ac tabulas de brevibus tuit delere debtal, ae attferre, et cunctd
dati et accepti ab oeconomisexhiberi. Mirumpropterea ad nomen prwdictasecclesiceB. Pauli apostoli tradere.
non est si minutisadeo ralionibus auclor Libri Ponti- Denique prscipit ut autographum donationi» aposto-
licalis recenset ac dinumerat antislilum et principura lico scrinio reslituatur. VOLVMVSVT HOC PRAE-
dona in singulis ferme basilicis ac titulis. Nostrarum CEPTVM IN SCRINIO ECCLESIAE NOSTRAE
esl partium ostendere per illam aetatem superfuisse EXPERIENTIA TVA RESTITUAT. Tria haec man-
docuraenla publica non tantum in arcbivis et mem- data jam tunc marmori insculpta nobis exprimunt
branis, sed etiam in parielibus el marmoribus, quae universam discipliiiam, et praxim administrationis
comprobarent indiculos rerum descriptarum. bonorum ecclesiae, quaetunc vigebat: et manifestant
45. De possessionibus ac fundis, eorunique annua publica documenta, quae tam in scriniis quam in
praestatione, si ctii dubiuin suboriretur, is esset inarmoribus aediurii sacrarum consignata sexlo ac
circumducendus per basilicas ac titulos Urbis, ubi septimo Christi saeculo juxta morein praecedentittm
spectantur adhuc incisa non tanlum nomina prae- aetatum abunde ministrabant scHploribus Historiae
diorum etproventus, sed eliam consuetudo majorum, Pontifiealis definitas notitias minutarum ejusmodi
Romano more proponens oculis populi, ut olim Augu- Brerum, praesulis, et ministri providam curam illa
slus ralionarium imperii, sic ipsa censum Ecclesiae. etiam aetate non emigientium. Talis igitur est Gre-
In porticu basilicae Vaticanae superest uria ex la- gorii Magni epislola, quam incisam tabulae mar-
bulis marmoreisseptem (tot enimnumeratCiampinus moreae videmus in basilica Docloris gentium via
ex Alpharano, qui duas viderat suo sevo superstites) Ostiensi *
inscriptis nomine massarum et praediorumad eamdem * GftEGORIVSEPISC. SERVVS SERVORVM
basilicam pertinentium; eaque labula a B. Gregorio DI FELICl SVBDIAC.ET RECTORl PATRIMO-
Magno ita insculpla fuit fundis a se donatis ad con- NII APPIAE. Licet omnia, quw hmc aposlolica
cinnanda luminaria. habet ecclesiaB. Petri et Pauli, quorum honore,
et beneficiisacqutsita sunt, Deo sint auctore com-
>J|D0U1N1S SANCT1S ACBEATISSIMIS PETROET PAVLO muniu, esse lamen debet in administratione
APOSTOLORVM PRINCIPIBVS GREGORIVS INDIGNVS SERVVS. actionum diversitas personarum, ut in adsignalis
QVOTIENS LAVDI VESTRAE, elc, STATVOENIM ETAMEIS cuique rebus cura^ adhiberi possit impensior.
SVCCESSORIBVS SERVANDVM SINEALIQVA REFRAGATIONB Cum igitur pro ecclesia B. Pauli apostoli soltici-
CONSTITVO VT LOCAVEL PRiCDIACTMOLIBETISQVl ludo nos debila commoneret, ne minus illic
INFERIVS DESCRIBVNTVR QVOS PROCONCINNATIONE LVMI- habere luminaria isdem prmco fidei eernerelur,
NARIVM VESTRORVM A DIVERSIS QVIBVS DETINEBANTUR qui totum mundum tumine suw prwdicationis
RECOLLIGENS VESTRA VOBIS DICAVI 1MMVTILATA PERMA- IQ implevit, el valde incongruum, ac esse durissi-
NEREIDESTIN PATRIMONIO APPlyEMASS. VICTORIOLAS mum videretur, ut ulla ei speciattter possessio
OLIBETV INFVND.RVMELLIANO IN INTECRO OLIBETV IN non servirel, in qua pqlmam sumens martyrii
OCTABIANO IN INTEGRO HASS.TRABATIANA OLIBET.IN capile est truncatus, ut viveret: ulile judicavimus,
FVND.BVRREIANOVT SVP.OLIBET. INFVND.APPIANO VT eamdemmassam, quw Aquas Salvias nuncupalur,
SVPRA, elc. . cum omnibus fundis suis, \d esl Cella vinaria
Antoniana, Yilta portusa, Bjfurco, Priminiano,
Sequunlur alia quatuor et quadraginta nomina oli- Cassiano Silonis, Cornelii tessellata, atque Cor-
vetorum et massarum huic donalioni inclusa : quae netiano, cum omnijure instructo, inslrumentoque
irt suo, et Omnibusgeneraliter ad tem perlinenlibus
legi possunt apud Paulum de Angetis DesCfipt. ejus cum Chrisli gralia tv,minaribus deputare:
basilicaeVaticanae, pag. 81, apud Ciampinum de Sac. adjicieniet eliam eidemcessioni hortos duos posi-
JEdit. a Magno Constanlino ctfestructis, pag. 81 et tos inter tiberim, et porlicus ipfius ecclesim
et in edilioue S. euhlibus, a porta civitatis parle dexlera, quos
82, Parisiensi Operum Gregorii dividit ffmius inler ddfines horti monasterii
Magni, aliosque apud*auctores. sancti Stephani, quod est ancillarum Dei, positum
46. In basilica S. Pauli, via Ostiensi, legitur anle ad sanctum Paulum, et ad fines passessionisPisi-
raarmori niani : simul et lerrutas quw voeanlur fossa
gradus presbyterii anliquitus insculpta epi- tatronis positas ibi juxta eamdem porticum eunti-
stoia ejusdem ponlificis Gregorii Magnf, dala ad b*i simililer a parte sinistra, ubi nunc Vinem
Felicem subdiaconumet rectorem Patrimonii Appiae: factw sunt, quw terrutm coliwfent ab uno latere
quara inlegram dare praeslat, cum sola possit suffl- possessiotd Eugenitis quondam Schqlastici, el ab
alia parte possessioni monasterii S. Aristi: qum
cere ad comprobanda documenta quae in scrinio omnia quoniam Deo adjuvanle per antedictw
aposlolico servabanlur lum donalionum ejusmodi Ecclesiw prmposilos qui per tempora fuerinl a
pcrtinenlium ad titulos et basilicas Ecclesiae Ro- prmsenli septima indiclione volumus ofdinari,et
quidquid exinde accesserit luminaribus ejus im-
manae,tum administralionis bonorum per praepositos pendi, alque ipsos exinde ponere rationes, idcirco
inslruclos brevibus sive indicibus rerum et fundorum experientiw lum prwcipimus, ut suprascriptam
per ipsos curandorum. Jubet siquidem pontifex ut massam Aquas Salvias cum prwnominatis omni-
bus fundis suis, neenon horlus, alque tetrulas,
antedictae Ecclesiae praepositos, qui per tempora
per quw superius eontineniur de brevibut suis delere
fuerint ab aera donationis,id est aseplima indiclione, debeat ae auferre, et cuncta ad nomen prwdictai
imperii Phocae anno secundo , et consulatus ejus Ecclesiw beati Pauli Apostoli tradere: quaienus
scilicet ex anno Christi ita servientes sibi pfmposili ottlni post hoc carentes
primo 604, ordineutur, excusalione de lumtnaribus ejus ita sine nostra
ut imposterum ipsi raliones ponanl. Mandat enim sludeant sollicitudine cogitare, ut nulltts illic
ulFelix subdiacouus reclorPalrimonii Appiaemassam uttquam neglectus possit existere, Faeta vero
87 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 88
sitpra scriplarum omnium rerum traditione volu- • A providentiam illius setatis plane singularem a qra
mus, ut hoc prwceptum in scrinio Ecclesiae - Anastasius et Guillelmus bibliothecarii,
experienlia lua resliluat. Bene Vale. postrema-
rum Yitarum auctores, non distant, nisi per annos
Dat. viii. Kal. Februarias Imp. DN. N. Phoca : dura ita consulit perenni memoriae atque
pp. aug. anno secundo, et Consulatus anno paucos
ejus indemnitati fundorum Ecclesiae, ul Rado notarius
vritno ind. septima.
regionarius sanctae RomanaeEcclesiseex authenticis
47. Dabo allerum marmor antiquum, snb Grego- scriptis relevatum fuisset testelur quidquid in eo
rio quarto incisum, circa annum 943, et pertinens lapide perscriplum est, et pro cautela et firmitate
ad basilicam Liberianara S. Mariae Majoris, cujus in temporum futurorum his marmoribus- exaratum. tti—
porticu aJBxum spectatur. Ex hoc enim intelligemus tium scriptionis desideratur.
# TERRIT BELTR-MIL-XXH
FVND MVCIANYSIN INTEGRO
FVND COSCONISIN 1NTEG- VBI SVP
FND- PRETORIOLVS IN INT VBI SVPRA
FVND CASACATELLI IN 1NTEG-VBI SVPRA
FVND PROCLIS IN INT.VIA APPIAMLHCVMPANTAN
FND VIRGINIS IN INT VIA APPIA • ML • XIII
FVND CAPITONIS YIA ARDEATINAMIL- 111-
FND FONTEIANVS 1N 1NT- VIA SVPRASCRIPTA MLV
FND FAVSIANVS IN INT- VLVSSTA MIL-P L M XII
FND LAVSIANVSIN INT- VIA- SSTA ML- SSTO
FND CARBONARIORVMIN INT- VIASM P VIIII
FND PVBLICA 1N INT VIA LATINA MIL- PL M XI
FND CASAQVINTI 1N INT- VIALATIN- M PL-M- XI
FND LACITIANVS 1N 1NT- VIA LAVICANAM XV
FND SERGIANVS• IN INTEGRO VBI SVPRA
FVND SEPTEMINVS IN 1NT • VIA
FVN • CAESARIANVSIN INT- V • PENESTRINA M XXX
FN. STAGNIS IN INT- VIA LATINA ML-PL- M- XXX-
FVN- CASALVCl IN INT- VBI SVPRA
FVN CASACELLEN8E • VIA APIA • ML- XIII
VESTRE AECCLE CONFIRMAREMVS
ET NOS 1TA CONFIRMAMUSVT SI QYISQVE
TEMEUATOR EXTITERIT ANATHE
MATIS VINCVLOSVBIACEAT1N PERPETVVM
Uetebris diacoma S. Marite in Cbsmedin a sanctis-. D dam suscepil commentario solida eruditione re-
siino domino nostro ejusque fratris filio eminenlis- ferto praeservat nobis documentum illuslre sculptum
simo ac reverendissirao cardinali Albano in pristi- anno Christi 901 sub Joanne IX, in quo appare
num splendorem redacta, quani V. C. Joan. Marius, diligentta ejusdem aetatis in recensendis etiam mobi-
canonicus Crescimbeni, post litteras eleganliores libus donis et ornamenlis Ecclesiae. Marmor est
in florenlissimis Italiae Academiis fxcnltas illustran- vetus, ex ruinis proxims; aedis S. Valentini, nuuc
91 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. M
dirulce, translalum in portictim S. Maricein Cosme- A ptioiii, et cum ea impresstMpag. 81, lib. n, cap. 10
din, uli docet titulus a cahc-nicisapposilus insCri- Jattdati libri
Vetus monumentuiri ad anrium DCCCCII.
ab Incarnatione, seu Nativitate DCCCCI.
loanne lXi Pont. Maxi
Donalionis factaea Theobaldo Ecclse S. Valentini
quaee Regione huius S. Diaconiceextabat
ln diruto islius SecrCtSrio reperturh
hoc loco Archipresb. et Canonici poss.
Urbano VIII. P. M. anno Itib. MDCXXV.
SVME VALENTINE MARTVR HECDONA BEATE.QVETIBIFERT.OPIFEXTEV
BALDVS CORDE BENIGNO. HEC.ITAQ.SVNT.QVETlBlBEATtSSIME
jUttTlR IDEMTEVBALDVS COJiCESSlT QVATINVS SINTINV8T
SACEHDOTV 1NPERPETVV DONOTIBIQ.HlCSERVIENTIVM
IDEST.DOMVS DVAS SOLARATAS IVNCTAS IN VICINIO TV* ECCL^E
CELLA 1VXTA EAMDEJI ECCLAM ORITICELLVM CVSIOUVISRETROAECLIAM SCI
NICOLAI. VINEAINArfTONIAftO. MISSA
LEM.I. ANTIFONARIA. II. VNVM DIVBNI. ALIVMQ. NOCTVRNI OFFICIIFERIALES II
LIDRV GENESEOS CVM1STORIIS CANONICIS. PASSIONARIVM DIALOGV CVM
SCINTILLARIO 1MNAR1A II. LIBRVM EXMORAtlB. CALICEMARGENTEV. EXAVRA
TV.CVCALAMO ET SVAPATENA. TVRIBVLVM ARGESTEV. MANVALE. I.
Sl. QVISVERO BEATISSIME MARTlR EXIIISQVETIBIAIAMDICTO TEVBALDO CCES
SASVNTVELABILLOAVTABALIISCONCEDENTVR TEMERARIO AVSV ALIQVID
ABSTVLERIT. DISTRAXERIT. VENDIDERIT VLFRAVDAVERIT. SITSEPATVS A DOOMIV
Q. XPlANOR. CSORTIO. QVIN.ET. PPETVO PCVSSVS ANATHEMATE ATQ.CVDIABOLO ET
OIBVSIMPIfSIVNCTVS. AETfeRNO INCENDIO BXGVRATVR TEPOKEPONtfFfCTS tW
NI SVMIQ. IOHIS.ESTSACRATA DtE8VPREMO HECAVLA NOVEBRI8
DV'QVITA ELABENTE INDICTIO CVRRERET ANNVM.
Fundorum enumeralionem Grsecis characteribus ]Bbortum possidet coll. Germanicum, ac tiiteamf
incisam edidil Y. C. Fabreltus Inscript. cap. 10. unde etiam ante paucos annos vetusta monumenla
num. 629, pag. 757, quam iodicavit effossam ad exlracta sunt. Pertinuit inscript. ad ecctesiam
S. Stephanum in Burgo (legendum arbitror t» Coelio sancti Erasmi, seu monasterium, ut fidetur
dictum, el indo translatam ad Gollegitim Germanrr' colligi ex primo versu ejus ffagmeirti, qtiod su-
cum. Nam in monte Caelioecctesiam S. Stepbani, et perest.
ONwNIA
. . . . OT KAI ENAOSOX EIEPOMAPTXPOC EPACMOX KOPNJ*IKIC'
. . AMniCBIAAIRlCWD.UNON «OXNAOCA*PlKANlCKAI HC T0 HAAOXMBA-
(PIN . wNOPA
. OX . OMEPANON . *OXNAOC. ANTIKVICnONUINIANON . AONnANON.
( MIKPO
. . ONTIANONMETA , MAPMOPATOTAA . AAKKTMEFIANON . BOT£rTOXA.A .
(«OfNAOC
. . ATPEHANON . MOXKlANON . KOTAPTiAfANOl* . MASlMlANON' . KACA
( «EPPATA
. . OXNAOC .* MOXKlANON . TECCEPAPOPOXM . AFlnOXi KACTEHC. *OTN-
(AOO. PEP4-HC
. . OXNAOC. KAAKEAAATOXAA . *OXNAOC . CTPOTMAK.1ANA
Celebre vero moriasterium S. Erasriii sittim erat C lea assignant praedia, el insculpunt marmori posiio
prope lilulum S. Slephani in monte Coelio, uti in sacrario S. Aitgeli in Burgo, ita apud Fabretltim
observat Martinellus cum Fulvio et Ugonio, et saepe edito Inscripl. cap. 3, num. 447.
memoralur in hoc ipso Libro Ponliflcali, etpraeci-
<£ PeptttauT
pue in Adeodato num. 138, in Leone III, rium. 405, flitis in ista se
et in Gregorio IV, num. 471. Adeodatus cum ex pultnra noslra
monacho ejusdem coanobii eleclus fuisset pontifex ex tm paginam ad o -
anno Chrisli 669, multa praedia illi contulit. ln mo- blatione, velitimi
naria nostrl Ortl
nasterio, inquit, S. Erasmi silum in Cmiio monte, in transtiberini unei
quo concrevissevistts est prmdictus sanetissimut vir, as sex foris muros ju
mulla nova mdificia augmentavit, sed et Casalia coin- xla porla por-tnen
;9equod fuit
quisivil [al., el multa ibi prmdia coinquisivit] et in —— qd Micini Camel
vita sua abbalem vel congregalionem ibidem insti- In I. urbs. p. d. pa
tnit. tre
Demitm et irt dote attribota sedi sacrae occasione
9f Set qua
sepulcri ad oblationes et jtimiharia Boetius deposi- D ttuor unci
tus octavo Kal. Novembr. ind. xi imp. Dn. N. Justino as fnntfi eucar
perpetuo Attgnsto anno xn, et Tiberio Conslantino piani qifod est consfi
loltim iuxla Scm Cjrprian
Caesare anno ni (qui sunt characteres anni aerae um via labicana inter a
Christi vulgaris 577), et mater e|u9 noraine Argetl- fSnes fundi capiliuiaiiLJ
03 PRvEFATIO. 94
juris Scae Eccl.-Rom. se A oslendere indices fundorum el praediorum de more
d et fundi Flauiani insculptos, quandoque etiam [raobilitim rermn ad
juris publici iux-ta
Sabinianum eadem loca sacra pertinentium, ul earumdem rerum
explicit praeservationi sequenles aetates consulerent.
Exempla proVidentis consilii bujus Romanae Ec-
50. Videmns itaque in Urbe basilicas, tilulos, dia- clesiae derivata sunt in proximos Urbi episcopatuS,
conias, monasteria et sepulcra nobis ostendere, quorum ex marmoribus descripsi ea quaesequuntur.
prsesertim ex aetate B. Gregorii magni, sexto scilicet In ecclesia calhedrali Anagnina Grimaldus epi-
saeculodesinenle et ineunte seplimo, ad Leonem IV scopus incidi ctiravit epigraphen fundos conlplexam,
aliosqttc pontihces decimi saeculi, nobis inquairi cujtts fragmenlum hoc sUDerest.
: .
. PO .
: LE
...... DI GENITRIXMARfA QVIDIGNASTIABERETA
...... MALDV EPSPARBA 1NTRAVREECCLESIA
PAttABlMVS
CVM , . LIBARV COTNOSPLANTABIMVS SEVMEDO
TAEVM. QVI.N. VI. KASALISPOSITISVNTQVOSD N LEOPP. INTRAAM
ABITET NOSDET . . . TIBIDONISCVMPARAMMVS DOMINAMEA1N
^NCIASII. ET. IN FVND.ORTIDlACONORVM VNClAS DVASCVMLASA
SVASSEVMEDIV FVNDPELEGRlftl
VNCIASII.
. . . . VINEAIN IPSOFVND.QVOD EVBARBARIKA CVM
.... DICITVR. AT BALNEVSEVMET.VINEA QVlES SVICOGE
' t. .. .: .. 1NFVND. QVORTIANO
QVANTVM ODOIM TENERfiDIBETVR
1VSSIONE DNlN<APOST0HCI. FVND.MACEBATA
RECOI.LISSIM. 1N
. . . . DO. SINPRINIANVM VNCIASNOBEED IN FVND.ILARIANO VNCIAH
. . . . ANIVNCIAIII. DEFVND.BALNEAREA SEXSEVMET.FVND.
VNCIAS
INTEGRO CVMCASISET BINEISSILBISTERRISET 1NIPSOKASALI.
. . . . SCTA.Dl GENETRIX ET BINEA.
ia ecciesia Tiburtina descripsit Suaresius dona- R 930, et vulgavit 1. n Pitenest. anliq., c. 7, p. 146.
tianem bonorum mobilium et immobilium anliquo marmori ita inclsairi sub Gregorio IV, anno Chrislt
gfc Altendite lumen cuncti qui cernitis hanc FuIIi domum, qtiani sarcire curauil egreg. P. magistcr
militum cultor ecclesiarum, et largitor pauperum. Eo magis saevumtempus transierit, quod huius ve-
tusta fabrica casu ruilura multis esse videbatur. Nunc ca facil Vigit P. cum hac natos suos pro redi-
raendis facinoribus sais, seu et plo anima coniugis sfiaeAgatliae sacaciter ampliavit ft solo usque ad
summum, 'el picluris bariis decofauit. Itaque obnixe quaeso. 0 Christe, et Genitrix virgo, simulque
beate Pauie vas electionis, sociique tui Romula Redempla, Erundpque, qiiarum corpora recondere
in tribus sacris altarihus studuit, vt suscipere dignemiiii lioc exiguum munus, qttod ad vlililalem lem-
pli exhibuit, id est pateiiam.calicem, cortinas, candelabra, thuribulum, canthara ex argeftto, caiiistrum
ex aere, vestes, corlinas, codices, imagines tribus cum signaculisiid resonaiidum Jaudem Dei, quae
siifier camera istius templi slaluere feci. Casas vero fundum Valvianura, simulque vineam in Laurelo,
et silua, et in Barualiana Peliade terra, el Clansuram, Pergulasque unam, et in prata prafum. Si quis
de his donis, quaeego offerre curavi, aliquid siiblrahere praesumpserit, sive episcopus, sive magna par-
vaqiie persona hsredes meos Ih stta teneat potestate. Ntinc autem qui aliquid temerari eortiih praesum-
pserit, sit illi alienum regnum Dei, et a irecenlorumdecem VIII Palrum sentenlia, seu decreto anathe-
matis viupulo subjaceat, et cum Juda traditore Domini parlem habeat. Felices qui hic ingressttri eslis,
pro me quaesooraie, et gaudere lemporibus multis donet Dominus, ul his celere mente deprecari eum
valealis. M. Amen Factuin temporibus Domini Gfegorii Quarli Papae Roraa per Indiclio. 111.
51. Non est disjungenda ab hoc loco vetus inscri- Q consignandi lapidibus publico loco propositis dona-
plio marmorea, pertinens ad annum Chrisli 751, tiones faclas ecclesiis et monasteriis, et in his re-
quam Ravennae excripsi in ecciesia S. Apollinaris in censendi fundorum nomina, fuisse perduclam oclavo
Classe. Oslendjt enim constieludinem Romanara labente sacculo etiam in proxinias Ilaliae regicnes
IN. N PATRIS ET FILII ET SPS SCTI IMP PlISSIMIS DO NN LEONE ET CONSTAN
TINO A DO. CORONAT PACIF. MAGNIS1MPB. LEONE
QVIDEMCLEMENTISS. IMP. ANNOXIS. CONSTANTINOVERO A DO CORONATOIMP
ANNO XI. GVVERNANTEMITALIA DN EVTVCHIOEXCELL PATRICIO.
ct exarch. Itlt. Kal. Februarias ind. XIIII. hic tilnlus monstral opus
laudabile factum, quod pio consilio concepit menfe psut
Joannes almus Pontifex jnnior in nomine quintus qui cum per
vigili aeterni praemia regni fidus ut possideat aegenorum agmtna *
praecanl liminibus sacris hoc sibi monumenlum locauit Apollenari Sco
commendans puluerea nembra, quae surrectura credit
Carnis resnmpto uigore contulit, et donum quod seruis Dni prosit
qui laudes assidttas raarturis collibat fundum caniinilisiria casalibus
Vndique iiallatum cum suis terminibus sicut texlus donalionis designat.
Aplum seruis Dni rauennati terr sllum fertitem feciiiidum ignis
Ad estim fignament et suest quod pabtflenl silicarnm glandifera
poma dans scae eccl conimulata ad inuicem loca fun(Jum trecintu.a
95 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 96
Fauentin terr. consliluto alque fundum pitulis contul terr. reiacen
tem simulque argento quaterdeni pundera mundum quod sibi Iegitime
genitorum conlulil iura qtiod sit inliualum nec reuocetur tinquam
quod uhic collegio monachorum slipendias ad uicem cessit ex cuius
Readitibus praeparenlur affauiles dapes hisque ius nomini annuae colu
erinl, quo iussu dominantis migrauerit
Ad caelestia regna hoc quoram concilio staluit, atque Armauit ul si quis
Successor sedis ecclesieque actor uel abba.
praeposilus huius uenerauilis templi prenominat fundura miliaria
ex partem, uel toiuni per quouis ingenio ab usum seruorum Dni
hic deseruientium alienare praesumpserit, uei commutare aut
perene acta u, chartula largire aelernam condemnationem
suslineat cum traditore juda et his qui pelierit, et qui largire temptaverit constnctus ana
themati vinculs corum trecentordecetoclo pairuum. )•&
52. In omnibus hisce monumentis a me productis A . quam ut indicaremus genuina documenla, quae sola
attendi velim, ea referri ad aelatem inter Gregorium inspectione tuebantur fidem historiae per ea tempora
secundum et quarlum, qua scilicet YilaeLibri Ponli- quibus hae Vitae conscribebantur.
ficalis conscribebanlur; ut inde constare possit cur Numisma est Crispi Caesaris ex aere maximo, et
auctores isti operam tam sedulam et nimiam, ut ita haberi potest omnium ciarissimum, quae Roma Chri-
dicam, impeuderent in enumerandis ponlilicum do- sliana antiquilus procuderit. Licet vero illuslratum
nis, quae per ipsos offerebantur Deo in sacris aedi- mirifice fuerit saeculo superiori in ulraque editione
bus, Romae praesertim constitutis. Quocunque se suorum Annalium a cardinali Baronio, attamen no-
verterent pii scriptores, incurrebant in eorum ocu- bile archelypon non spectaremus, nisi Romaeprae-
los epigraphes donationum, indices fundorum, in- servatum fuisset beneficio Fulvii Ursini primum,
scripta donaria, et usus aetalis occupalae in his deinde excellentissimae Burghesiae domus : cujus
percensendis. Quid ergo haberent potius quara id inter cimelia lecliora jamdiu asservalum, et pecu-
scribendo praestare, quod aequalibus suorum tempo- liari conceptaculo inclusum, una cum alio insigni
rum placere potissimum cognoscebant ? Quid eliam numismate Conslanlini Magni III, et exc. princeps
ad fidem historiae suae commendandam diligentius Marcus Anlonius nuper ostendit, dum pro singulari
consectarentur, quam ut ea colligerent quae com- B quod liausit, una cum majorum sanguine, religionis
probari tot publicis documentis nemo non videat? stttdio et doclrinae, sibi simiilimos liberos exemplo
Anctores Catalogorum ex quarii, quinti, ac sexti docet, ut ex universa et plane regia avorum gaza
saeculi monumentis chronologiam, successiones et illam praeferant partem, quae culttim animi promovet
sacras ordinationes digesserant. Decreta non multa in ulraque ea disciplina. Opporlune vero contigit
protulerunt, quae ad usum Calalogi vix pertinebant. quasi reservalus huic nostrae editioni iteralus con-
Ea tamen colligere potuerunl scriptores proximi ex spectus numrai, iit in eo quodammodo intuerentur
Actis conciliorum, ex archivis Romani palriarchii leclores oevi Constantiniani aequale testimonium, et
ct poiilificia bibliotheca. Haec enim loca patuisse vindicias rerum ex publicis documentis codem sae-
scriptoribus octavi ac noni saeculi, qui collectionem culo in calalogos digestarum, ut ex calalogis Eccle-
hanc claudunt, manifesla conjeclura deducilur ex siaein Vitas pontificura subinde transferrentur. Nu-
verbis eorumdem a Luca Holstenio et ab Emmanuele mismatis figura repetatur.
Scheleslralio perpensis, quemadmodum ex minuto^ ln antica parte nummi Crispus Caesar pecloretenus
rum donorum recensione perspicuum fit hanc nobis exprimitur , laurealus (licet lauri folia non salis
fuisse ab iis praeservatam ex oculata inspectione re- expresserit delineator a Baronio adhibitus) ac loga-
rum plerumque inscriptarum memoria donanlis; tus, scipionem eburneum sinistra lenens, cui aquila
tum etiam ex indicibus rerum mobilium et immobi- de more insistit, dexleram vero apertam eievans,
Jium tum lemporis cusloditis, et in publica niarmora tanquam pacalor et triumphator. Circa prolomcn
saepetranslatis : uti luculenter probalum fuisse con- JegunturlitleraeconsuetaeCRISPIIS NOBilisCAESar.
fido lot ex monumentis, post longam seriem decem Pars adversa mullo est praestantior : exhibet enim
saeculorum aetati nostrae feliciter praeservatis. virum barbatum sedentem inter duos Caesaresstanles
Hsec igitur omnia salis commendant, ut ego arbi- et ornalos habitu militari cura hastis puris. Viri se-
tror, auctorilatem hujusce Lihri Pontilicalis, ea pro- denlis coraa detonsa est ad aures; barba non qui-
ducentis per singulas aetates, quae juxla lemporum dem prolixa, sed plenior, et crispse similior, qualis
illorum usura ac documehia ab Ecclesiae notariis, cernitur in vetustis S. Petri imaginibus praeserlim
hisloriis et bibliothecariis in litteras referebanlur. musivis, et in sarcophagis vasisque sacris ejusdem
53. Praefationi modum imponam, imo et signa- quarli saeculi.Dexlera manqs hujus figurae ad bene-
culum apponam (si fas est dicere) observatione nu- dicendum elevatur, inflexis tantisper articulis quarti
mismatis, quod ejus fronli de industria praefixum et quinli digiti more EcclesiaeLatinae : sinistra vero
fuit; non tam ut imitaremur edilionem Fabrotti, a n hastam tenet, cui venerabile crucis sigoum superne
numismate sacro auspicali paginam primam, ubi infigilur. Circumfundilur capili nimbus circularis,
vultus expressil SS. apostolorum Pelri et Pauli, corpori vero tunica et pallium. Salvaloris nostri
97 PR.EFATIO. 98
imaginem unam aul alleram hic rcpraesentari cen- A j diligenter inspecto numismale, eoque totis ingenii
set Baronius ex duabus quas ex argento efformatas; viribus, omni adhibilo experimento, percognito, et
pondo librarum 120 et 140, altitudine vero pedtimi explorato praesentibus illis etiam, quos ob singulari-
quinque, slaluit Magnus Coiistanlinus in basilica tatem numismatis nonnihil de imposlura pulsari
Lateranensi, quemadmodum in Vila Silvestri me- animo senserat, nullam prorsus in eo fraudem inesse
morat hic Liber Pontificalis nuui. 36 : < Hujus lem- allirmavit: sed sicut ab omni prorsus imposlurae
poribus fecit Conslantinus Augustus basilicas istas, suspicione ostensura numisma scitis probalisque
quas et ornavit. Basilicam Conslanfinianam , ubi rationibus vindicavil, ita contradicentium animorum
posuit ista dona. Fasligium argenteum baliutile, latebras palam fecil, ea nimirum ex causa illud ab
quod habet iu fronte Salvalorem sedentem in sella ipsis improbatum, ut possent viliori emere pretio :
in pedibus 5, pens. libras 120. Duodecim apostolos quod ipse probe cognituin, exarainatuui, probaluni
in quinis pedibus, qui pensaverunt singuli libras omnique ex parte approbatum ab haeredibus posses-
nonagenas cum coronis argenti ptirissimi. Ilein soris, erogato quod petierunt pretio, emit atqtte ex
a lergo respiciens in absida Salvatorein sedentem *eo suum nobilissimis monumenlis conferltssimum
in throno in pedibus quinis exargenlo purissimo, qui museum exornandum putavit. >
pensat lib. 140. » J
B Prosequitur deinde Baronius exponens aaversae
54. In prima Annalium edilione annfl592, tom. III, hujus partis epigraphen : Salus, et spes Chrislus Rei-
pag. 215, cardinalis Baronius, disserens de profes-. publicae SALVS ET SPES X. REIPVBLICAE; quae
sione Christianae religionis a Crispo susceplae in Christi nomen compendiose continet in Graecalitlera
baptismate, illuslre documcntum ejusdem se nacltim X, co saeculo, et subsequentibus usurpala ad illud
fuisse alurmavit hoc in numismate : quod plerisque expriniendum,uti se docuisse pridem memorat eliam
antiquariis aetalis suae videbalur quidem anliquum; ex Juliano in Misopogone. < Usus postea obtinuit,
sed cuiii nonnullis suspectum foret, ab eodem pro- iuquit, ut X elementum, quod super Chrisii caput
ducendo abstinere tunc maluit, ne in suis AnuaLibus ab antiquioribus apponi solet ad nomeii Chrisli si-
quidquam obbruderet quod laboraret suspicione gnilicandum, idem postea fuerit eadera de causa in
mendacii. Triennio autem post, cum adornaret altc- diademate collocatum, eoque modo aptatum, ul cru-
ram operis ediliouem, lomo tertio idem nuniisma cis formam exprimerel, cum alioqui in anliquioribus
produxit et illustravit, tanquam vindicalum ab omni Salvatoris nostri imaginibus parvum absque aliquo
pcriculo et suspicione fraudis auctoritate ouinium signo diadema in modum sphaerae invenialur ex-
aiUiquariorum,et praecaeleris, Fulvii Ursini, iilorum pressum, cum additamento lamen juxla posito no-
facile principis ea tempestale : qui pretio a posses- C minis Chrisli: quo si careat, tunc illud in diade-
soribus consliluto uiliil detrahens, comparavit quan- mate inveniatur per X nolara apposilum (X). >
liplurimi leclissimum hoc numisma, et in celebri 55. Haec omnia libenter produximus ex historiae
museo suo reposuit, adaclis etiam paucis illis anti- ecctesiasticaereslilutore Baronio, ut non modo ejus-
quariis subleslaeftdei, qui de industria revocabant in dem suffragio sed eliam exemplo constaret quanlmn
dubium nummi anliquilatera, ut viliori pretio suum adjiciant momenli ac ponderis historicse veritali
facerent, ad suffragium sincere ferendiim de indubi- genuina mouumenta, si a scriptoribus consulantur.
tata tide monumenii. Praestat coronidis loco verba Unde colligi necesse est quam fideliter perscripserint
dare eminentissimi scriptoris pag. 253 lomi tertii auctores Vitarum per ea saecula, quibus poterant
secundae editionis numero 13, poslquam ea relulit tum a scriptoribus, tum a lecloribus eorumdem ar-
quae scripseral in prima editione ante triennium. gumenli capila ferme singula conferri cum super-
< Hsec quidem, inquit, nos in prima edilione pro- stitibus iisque publicis documentis. Placei ex hoc
fessi sumus, dura de germanitate numismatis quae- ipso numismale conlirmare quam facile simul et
Stio verteretur : in qua tutiorem illam partem exi- accuralum judiciura utrique paratum liaberent in
stimavimus, qua omnis licet levissimae imposlurae l> ] inspeclione aequaliura documeniorum.
suspicio penitus tollerelur. Cura sic igitur in ea edi- Numisma Crispi a Baronio productura, beneficio
tione hujus tomi Romaua nobilissimutn Crispi nu- Burghesiae domus aetati nostrae praeservatum est.
misma omiserimus (in margine addit: Exslabal nu- Ejus inspeclio nos docuit staluam Jllam in adversa
misma in aere apud Horatium Tigrinum de Mariis parte sedentem inter duos Caesares stanles, nimbo
dum viveret) quod de ejus sinceritate a quibusdam ornatain, elevata dextera benedicentem, et crucis
dubitarelur ; modo aulem veluli pulvere oinni dubi- signum hastac imposilum sinislra mauu gestantem,
talionis excusso, evicla veluli causa, operaepretiuin referri debere vel ad Christum Dorainum, ut putavit
nos facturos putavimus, si hoc Joco illud in secunda Baronius, vel, ul aliqui malunt, ad principem apo-
edilione reponendum curaremus, ex eoquod amicis- stolorum et vicarium suum in Ecclesia conslitutum.
siinus meus Fulvius Crsinus, rerum antiquarum Utrumvis exprimat, indubilalum est hoc in nuinis-
solertissimus exploralor (ad qttem veluli Lydium mate testimonium Christianaereligionispublice exer-
lapidem quacquaeveteramonumenla probanda eluci- citae sub Constanliuo, anlequara Crispus ejusdem
dandaque afferri solent, ci.jtis et apud meauctoritas filiusFaustae novercaecalumnia necarelur. Baronius
pluriniiim valet), de ba< ve consullus saepius, et putat, uti dixinius, Christi Domini imaginem in
99 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 100
nummo signatam referre statuam argenteam ejus- £V titulo S. Prudentianae, sub Siricio papa conslructo
dem Salvatoris ac Dei et Domini noslri a Constan- et per Adrianum I instauralo; in triclinio Leonis III,
tinoereclam in basilica Lateranensi, ul refertLiber in Lalerano; in aede S. Conslanliaesub Honorio I,
Pontificalis. Qui vero Petri apostoli simulacrum illa et passira in anaglyphis, picluris et musivis. Quae
in figura deprehendunt, observant cultum cc-rpo- cum ostendanl vultum Petri plane similem expresso
ris, et praecipue lonsuram capitis , ac barbaenic- in hoc numismate, dubitare nos minime sinuntquin
dum assimilari potius imaginibus antiquissimis setate Conslanlini Magni efligiesPelri ab hoc nummo
Pelri apostoli quam Christi Domini. Nam in sar- 'proposita respondeat reliquis inde expressis, juxta
copliagis marmoreis quarto el quinto saeculo cae- historiam ab Adriano papa relatam in epislola me-
latis, et ex coemeterio Yalicano productis in ihorata.
Roma Sublerranea Aringhi tomo I tab., pag. 293. Litlerae aulem S. P. in eodem numero exstanie
et seqq., quolies exprimilur Christus Dominus sub imagine, quam diximus, principis apostolorum,
sive imberbis, sive barbatus, prolixi semper crines vel indicant SANCTUSPETRUS elementis capila-
ei tribuunlur, et barba in acutiim desinens. At in libus utriusque dictionis (utlillera X superne inclusa
aposlolo Petro eadem velusta marmora fol. 293 in epigraphe SALVS ET SPES X. REIPVBLIC*
295, 297, 299,301, 307, et ciim his pictura omries, B 1 continet nomen Chrisli) vel significant SIGNUM
anaglypha, musiva antiqua crines exhibent attonsos PETRl. Nam SIRMIIPERCVSSA moneta liic non
ad aurem, barbam rigentem et non admodum pro- indicatur, ut ego autumo, cum sit insolens in num-
lixam qualis in nuramo visitur. Critcem autem in mis Latinis ex aere maximo oflicinae nionetariae
memoratis anaglyphis gestat S. Pelrus, non secus locum expriinere. Si autem Pelrum apostoium indi-
ac in numismale. Caeiator typi a card. Baronio cal haec ligura, ejusque simnlacrum imposilum sedi
impressi imberbem exhibuit viri sedentis faciem qiiadratae, arbitror referendum ad staluam ejusdem
contra fidem nummi, licet crines ad aurem attonsos apostoli, cum caelerisa Constantino positam in basi-
expresserit fideliter. Imagines SS. apostolorum Petri lica Salvatoris, allitudine quinum pedum, pondo
et Pauli, custoditae in sacrario basilicaeVaticanae librarum nonaginta, cum corona ex argenlo puris-
(easdem affirmant esse a B. Siivestro oblalas Con- simo, quam refert Liber Pontificalis in Silvestro,
stanlino Magno,quarum historiam retulit Adrianus I num. 38. Cruccm vero cum ostendat idem aposto-
ad Carolum Magnum in epistola edita cum actis lus, erectam fortasse illam indicat quam Constanti-
synodi Nicsenaesecundae), Petrum apostolum exhi- nus in basilica Yalicana constiluit supra Confes-
bent crinibus abundantem, sed ad aurein detonsis, sionembeati Petri ex auro purissimo pensantemlibrat
et Paulum recalvastrum, qualis a Luciano describi- C centum quinquaginta. In mensuram loci, ubi scriptum
tur, eodem observante Baronio ad annum 69, oum. est hoc : Constantinus Augustus, et Helena Augusta :
14, et ab ejusdem epitomes auctore Spondano, hanc domum regali simili fulgore coruscansaula cir-
num. 6 et 8. In aenea icuncula S. Petri, olim jn cumdat. Scriptum ex litteris nigellis in cruce. Ea
rruiseo Bellorii a me quoque spectata, et a Petro qtiaenos conjicere nitimur ex indicio numismalis,
Sanclc Barlolo cdila cum antiquis lucernis, part. m, nec salis definire possumus posl diuturnas inSpectio-
tab. 27, eadem lonsura crinium et barbae modus nes, cadem ictu oculi perspicuc noscere poleranl
apparet, quaea Spondano verbis Nicephori refertur, awctorcs Libri Pontificalis, Jegentes in cruce Con-
capillis capitis, ct barbae crispis el densis, sed non slantiniana eorunV selate superstite nomina donan-
admodum proniinenlibus. Anaglypba autem indicata tium, et in argeiileis staluis Christi Domini atque
in sarcophagis Vaticanis quarti et quinti saeculi, apostolorum spectanles efBgiem singulis altribu-
prxserlim id quod folio 294 Aringhii occurrit, nbi tam aetate Silveslri. Ex iisdem monumenlis, si
quater exprimitur Christus Dominus, ter S. Petrus, superessent, collalis cum ntimmo, fortasse constarel,
multo evidenlius deelaranl eam consuetudinem aeta- ad exemplum imaginis B. Petri sub Silvestro et
tis Constantinianae (quando servabanlur imagines Constantino propositae ad cultum cruci Dominicac
u
apostotorum eisdem ferme coaevae,quas Eusebius ejusque geslatori exhibendum a Caesaribusstantibus,
narral a se spectatas Hist. Eccl. cap. 18) tribuendi efformatas fuisse a successoribus Silvestri slatuas
comam prolixam et in humeros fluentem Christo duas B. Petri: marmoream unam, quae asservalur
Domino, crities aulem truncatosad clericalis lonsurae in hypogaeo basilicae Vaticanae; aeneara alteram
modum beato Petro, cum in eisdem marmoribus. in aede superiori constilutam, ad oscula fidelium
ita constanter uterque caelatus sit. In argenfeisi excipienda in signum veneralionis, consuetudine
etlam vasis ministerii sacri ante Constanlinum> dcrivala ab incunabulis Ecclesiee ad baec noslra
Magnttmelaboratis, uti ex operis elegantia et anti- saecula.
. quitate pereipimus, repertls inler rodera veluslio- 56. Non piguit versari paulo diulius in conlem-
ram aediurn sacrarum et ccemeleriorum, qtiaedabi- platione numismatis, el sacrae imaginis, atque
mus itrter notas ad Vilas ponttficum in Urbano I, inscriplionis in illo expressae sub Constantino. Quin
Ide» toabitusoris ©bservalor, ubi CfartstusDbmintis *haecomnia praefigenda curavimus praeffalioni,utpote
daves tradit Petro: qoa eliamforma posteri fidefes> Ihdicia eoriim documentorum quae in numerato
«xMboenmt in rmtSlvis vetustioribtis •Urbis',tttin parata erant atque expo6itascriploribtis Libri Pon-
401 riLEFATIO. 102
lilicalis. Nam satis ostendunt haec veluti specimina, A bus quoa suum est asseretur. Sive notarum auctor
seu reliquiae monumentorum, tunc temporis uni- ex velustioribus sit, sive ex recentioribus, occupabit
cuiqueconstantium,et publicain luceipropositoruii), eum Jocum quem genlililii nominis littera princcps
neque chronologiaedocumenta defuisse serjptorjbgs obtinet juxta seriem alphabeti. Alteserra, Benci-
Calalogi vetuslioris; neque ordinalionum memorias nius, Binius et cacteri omnes singillatim ostendem
et legum ponlificiarum auctori secundi Calalogi; quae meditata contulerint, more jam recepto in com-
neque Vilarum posteriorum enarratoribus indiculos menlariisvariorum.
ecclesiarum, unde nossenl patrimonia, latifundia, 59. Chronologicaevero obsemliones ita sunt con-
pracdia ruslica et urbana, dona mobilia et immobllia, nexae invicem, ut cilra nniversi systematis posilio-
sacram supelleclilem, et minuta quaeque cimelia, nem non possint singulaeperlenlari. Qua de caiisa
basilicis, titulis, diaconiis, monasteriis, aedibusque videtur exigere ralio methodi, ut res integra reser-
sacrls omnibus in Urbe oblata. Gesta vero pontificum vetur loco peculiari, exacturo rationem temporuiu
quae narrant, plerumque sibi aequaliumpost aelatem a Christo nato ad omnia documenta chronologica,
Catalogi secundi, vel ipsi vhjerunt historici Vilarum, quae colligere conati sumus eomplurium annorur.i
vel a publicis archivis paulo anle perscripta mutuati sludio, et experimentis lum ex motibus coelesliuni
sunt, et a eoneordi testimonio seniorum, qui inler- B corporuin diligenler coliatis, lum ex inspeclione ve-
luerant,- sibi tradita collegerunt. lerum lapidum el nummorum : ubi lemporum a nobis
Optimo itaque jure singulis auctoribus hujtisce numerandorum series, et clinracteres publico lesli-
libri debetur clogium, ab Annalium condilore Baro- monio prodili cognoscuntnr.
nio, hisloricae veritatis judice emerito, tributum 60. Paratis igitur adjumentis utere felix, Lector
Anaslasio lomo IX, ad ann. Chr. 752, num. 19 : studioseet benevole : et Romanorum ponlificumVilas
Etti rudi slylo, fidelissime tamen rerum gestarum habeto univcrsae ecclesiasticaehistoriae partem prae-
historiam exttravit. cipuam, annaliuin fontcs, et pretiosas saerae antiqui-
57. Haecfuerunt, amice Leclor, a nobis generalim latis reliquias, primum collectas in CatalogoLiberiano
prsemiltenda de auctoritale eodieum ac documen- ex Actis marty rum etconciliorum, necnon ex epislolis
tis rerum in Libro Ponlificali enuntiatarum. Nan pontificum et confessorum, Historia Hegesippi, Chro-
quae specialim de singulis ejusdem parlibus suo nicis Eusebianis, aliorumque, et ex Diptychis Ec-
loco proferenda erunt, ostendent infra nolae va- clesiarum; post allerum verosaeculum auctasiisdem
riorum. copiis in Cataiogo sub Justiniano et posleriori .seiale
58. Gum enim in Libri imprcssione universa curala subGregorioll ct tH'TfsmsJatas-iflLibrum ponlifica-
sint quae tueri maxime poterant germanam ejus ^ lein, ac fusius extcnsasadjttmento tabularli etbiblio-
jectionem, et plurimum promovere usus et comsnoda thecae aposiolicae, necnon archivorum, marmorum
quae inde consequi Lectores possent, consectari el cimeliarchii singularum ferme Urbis eeclesiarum;
Becesse est parem diligentiaeatqoe ulililatis publicae communibus denique sludiis nationum eruditione
curam ellam in editione nolarum. Quare typographtis praeslanlium, Belgicac, Gallicae, Germanicae, Hispa-
conslituit ex auctoribus omnium consensu probalis, nicae, Illyricae,Ilalicae, aelatenoslra a squalore deler-
Binio, Ciacconio, Labbeo potiores eligere, cl ad sas, et ab injuria temporum vindicatas, ministranll-
contextus explicationem maxime accommodalas, bus uudique codices antiquiores dominis et praefeclis
quas ipsl post Vitas Pontificum retulerunt. Altcserrae bibliotbecaruin. De opella vero noslra, quantulacsin-
riolas in Anastasium pecnliarl libro vulgatas, eoqtie que lan.dem sit, aequi bonique consulas : el juvare
tum brevitate Jaudando, tum tectissima eniditione, cum possis, vel suggerendo nova documenta chro-
dabimus integras. Neve ulla supersint incxplorata nologiae alque hisioriae pontificalis, quae lomo se-
verba, aul gesla, aut documenla hnjus hisiorise, cundo aut tertio inseri possinl, vel salubriter et
quibus ncva lux affundi possit per aetatis noslrse amice corrigendo, si quaeforle Imprudenter excide-
labores; cum aliquot cultores ecclesiasticaehistoriae, rint, meditanti praefationemet notas; scias benelieo
el saerae antiquilalis Christianae in se receperint, ut U raonitori me
gralias habtturum maximas, ctnn nihil
symbolam suam conferant ad illa explicanda, vel anliquius habeam quam peritiorum duclu et pluri-
comprobanda, quae praecedentibus in nolis intacta inorum cum comitatu acccdere quantum licuerit
fuerint, vel non satis declarala, eorumdem adnota- propius ad propositam bene niemoratis mentibus
tioues liberaliter ministralas libenter commnnicabi- veritatem.
mus. Nullaadabunlur perraistae. Singulis interpreli-
105 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 134
FRAMSCI BLMCIIl
PRJEFATIO
1. Produximus lorao priere Vitas Pontificum Ro- j VCatalogorum, quando expendendum erit mutuum
rnanortiH), Anastasii. nomine post ejus collectionem firmamentum, quod sibi invicem praestant haecmo-
donalas : ubi curavimus superiores editiones fideli- numenla, ac testiinonia ecclesiarum et bibliotbeca-
ler exprimi, et variantium leclionum copiis augeri, rum, suis in picturis etCodicibus.
praestantissimis ex codicibus, tam intra quam exlra III. Num. 31, pag. 644 : Calaiogus ponlificum et
Italiain undique conquisilis. Aggredimur editionem decrelorum ab eis editorum ex sexcentorum annorum
secuudi lomi, quo conslituimus comptecli prolego- eodice 638 Vaticano anle AnselmiLueensis episcopi
mena et nolas, ad illustrandum contextum operis decretum. , '
maxirae idoneas. Qua id ralione exsequamur ex,illo- Observare bic etiam prseslal, seriem ac successio-
rum sententia, qui coiisilia et opem huic operi con- nem ponlificum Romanorum, eororaque sedis cbro-
lulerunl, expedite inielligel Leclor ex his quae se- notaxim tanti semper babilam in Ecclesia ftiisse, ut
quu.nlur tum veteres Patres, Irenaeusscilicet, aliique ad priora
2. In praefatione prioris torai, numerp 11, per- Qiristi saecula pertinenles, in scstu persecutionum
pendimus cum Schelestratio saepiuslaudato, primam eamdem atlexanl; tum subsequenles aeiates post
texturara Libri Pontificalis, seu Vilarum, Anaslasii asserlam libertatem divini cultus eamdem explicent,
nomen prmferentium, deberi Antiquis Catalogis Ro- ;fj non modo in basilicis Romanis, sed eliam in pluri-
manorum pontificum, praeserlim vero vetustissimoilli bus Roina dissitis. Duas vidi in Etruria ila ornalas,
sub Liberio papa cqUecto,quem idcireo"tHi basim ac melropoliianain scilicet ecclesiam Senarum, et ve-
fmnlamenmia, aot. cctie iniiium ac rudimentum tustain sedem, sancli Petri nomkie Deo dicatam,
Historiae Pontificalis praeinitlere necessarium duxi- dioecesis Pisanac,quam vocant S. Pelri in Yado.
mus. Primus edidit P. ^Bgidius Bucherius in celebri 4. Calalogis praecipuis a Sebelestratio editis ad-
opere de CycloPasfilaaliViclorii: a quo eril integer dendi sunl alii notaenon posthabeudae, duo praeser.
describendus. tim a R. P. Joan. Mabillonioproducli-exaulograpbis
3., Cataiogi eilatfl coraplures a Scheteslralio affe- bibliotbecae monasterii Corbeiensis torao UI Ana-
runtur : quoruin praestantiores antiquitate cedicum lectoriim, pag. 426, quorum prior desinit in Vigilio,
inlegros dare conslituo. Sunt aulem ii, qui sequun- et ad istius pontilicis aelateni Scriptura refertur circa
lur, in Appendicead OpusCAzonoloyicumab eo pro- medium saeculisexli aeraeChrisliauae; alter vero ad
ducti, neinpe : fineui septimi sub Conone, et ad initium octavi sa>
I, Nuin. 22, pag. 611. Ex- anliquo octingentorum culi sub Sergio II el Joanne VI aelalem comprobat,
sexaginta quinque gnnorum Codice ms. bibliothecm aei|iialenianliquissiuio illi exemplari Codicis Pontifi-
Palalino-Valicanw Catalogus Romanorum poniificum C culis Farnesiuni, lolies cpmmendatp a Luca Hol&te-
sub hoc titulo : Episcoporum Romanw nrbis nomina. nio et a Scbelestratio : ctijus propterea specimen
II. Num. 27,~pag. 626, ex ms. Codice Vdticano exliibebo, ul conferri possit cum specimine secundi
1353, qui descriptus est sub Paulo II, ex vetusto illius catsdogiCorbeiani, vulgalo per Mabilloniurain
Codice 800 ahnorum ecclesimPergamensis. librovde R,e Diplomalica, tabella viu, pag. 3^.
Hunc vero Catalogum, spectabilera anliquitate Visum est mibi duo haec speciuiina esse conjun-
codicis unde transcriptus est, reddit commendalio- genda, ul evidenlius agnosci possit anliquitas feriiie
rem ratio slirdiiologise, resporidens numeris anno- par illorum codicum, probala per viros claj issimos,
rum, mensiiira ac dierum sedis, unicuique pontifici et in ea facullate judiccs maxime idoneos Mabillo-
tribulis in velusla pictura, quae superest in parieti- nium el^Scheleslralium. ,
bus BasilicaeS. Pauli Via Osliensi, aetalis non infe- 5. Succedel praesulis islius dissertatio integra de
rioris Calatogo memorato annorum 800, descripto ex Antiquis Romanorum Pontificum Catalogis, quam
codice ecclesiae Pergamensis, forlasse eliam aequalis promiseram in praefatione prioris lomi, num. 2,
operi musivo, a S. Leone Magno in eadem.basilica - edilum iri ante nolas variorum ad opus Anaslasiuni,
construclo : ut conjicere liceat, vel pictores a libra- cum sil manuductio tutissima, et commentarius qui-
rii&g;Vellibrarios a pictoribus, vel utrosque ab iisdem dam perpetuus ad poniilicafis historiae veritatem in
fontibus hausisse hujusmodi cbronologiam : uti dili- bisce Vitis recognoscendam.
genlius observandum proponam anle coitspeclum 6. Non abs re esse duxi arieram Disseilalioncm
105 PR^FATIO AD TOM. II. 106
ntlexere de Aniiquis Calalogis ponlificum Roma- ;A in tinum codiccm cum vctuslissima collcclionc In-
norutn. scriptionum R/>manarum,in Urbe dcscriptarum lum
Liccl enim laudatus prx-sul tol praeclara conscri- ex sacris, liim ex profanis aedificiis: et retulit intcr
pscrit de hoc argumenlo in memorsiia dissertalione, Analccla erudilae Antiquitalis tomo IV, p. 506. Eo
ut messr-muberem selectae eruditionis allulerit sin- lubenlius curam suscipio novaeeditionis brevis islius
gulis fcrnie in capilibus, allamen spicilegia nobis opusculi adornandae, qtiod videam esse necessarium
reliipiit non conleinnenda, prscserlim cum ipsius ejusdem partes a codicis illius compaclore distra-
disqiiisilio verselur prancipue circa duos Calalogos, ctas invicem ac divulsas, et alieno loco redditas (ut
qui nierilo habenlur poliores, priinuin sub Liberio liquel ex verbis dimidiatis, quae respondentes inte-
coileclum, allerum sub Vigilio, ulrumqiie scrvatum grae diclioni litlcras obtinent in paginis proximis
veleribus in niembranis ; obiler vero attigerit alios Mabillonianis), iterum neclere el inarliculare.
Catalogos, et vix indicaverit historiam el chronolo- Alterum optisculnm ejusdem fcrme argumenti pe-
gsam illoruin, qui palriarchalibus in basilicis Urbis, tendum est ex Historia gentis Anglorum Willelmi
Lalcranensi, Vaticana, et S. Pauli via Ostiensi dc- monacbi Malmesmuricnsis, duccnlis circiter annis
picli antiqiiilus visebautur : quarum in poslrema rccentiori : ubi scriptor iste recensuit, occasione
ctiam snperest fragmentum salis conspicuum a Fa- B sacrae expeditionis susceplac a cruce signalis suh
biano ad Innocenlium ejus nominis primum. Mihi Urbano II ad annum Christi 1096, coemeteria subur-
vero his iinmorari operae pretium visum esl;cum bana sanclorum martyrum, jnxta numerum ac se-
ab Ecclesia Romana videantur proposili publice non riem portamm Urbis, ac viarum praecipuarum suo
sine ponlificum auclorilate; adeo ut mirari conlin- ordine recensita : quam vocare licet Notitiam Vrbis.
gat, a nemine, qtiod sciam, ex scriptoribus instilii- 8. In edendo iitrofpie opusculo memorato aucto-
lam illorum comparalionemcum caelerisremolissima rem habeo eminenlissimum scriptorem, eumque ex
ab aetale scriplis. Perjucundum certe futuriim arbi- acquo venerabilem vitae sanctimonia, ac celebrem
tror observare, Catalognm ih basilica S. Pniili su- sludio et lticubralionibus, quibus veteres Ecclesiac
persiiteni indicia aetatis ostendere vel sancli Leonis libros etsacra monumenta eximia cum laudeillustra-
Magni, vel ab ejus saeculo non admodum dissitae; vit, nempe Joscpbum Mariam Cardinalem Thoma-
eosdemque numeros annorum, mensium ac dierum sium. Hic in notis ad anliquos Libros Missarum,
inlueri ibidem assignalos ponlificibus Romanis, qni praesertiin vero ad Capitulsire Evangeliorum saepe
legunlur in codice oclingenloruin annorum ecclesiae producit leslimonia ex utroque opusculo memoralo :
Pcrgamensis supra meinoralo num. 3, II, aliisque Ex codice sciliccl Einsidlensi, complexo descriptio-
paris anliquitatis infra exponendis in nostra Disser- C nem regionum Urbis, et Collectionem Romanorum
lalione num. 12, quavnon duos lantuin potiorcs Ca- inscriptionum, nono Christi sseculo in Urbe specta-
talogos, sed reliquos etiam consiilerat, pluriiimque bilium; el ex Notitia Urbis, a Wilielmo Malmesmu-
comparalionem instituit, el causas, ni fallor, aperit riensi inserta lib. III suoeIlisloriac genlis Anglornm.
ejus diversilalis quae in numcris chronologicis Non Ievia vero adjumenta censeuda sunt ad decla-
occurrit. randas plerasque parles opcris Anastasiani ca qnx
7. His veluti Prolegomenis Notarum conati sumiis ex opuscnlis indicalis proficiscunlnr. Ciim cnim as-
addcrc niantissam, noiinulla scilicet opuscula, ple- sigiicttir in singulis ferme pontificibus nomen cceme-
risque Vitis illuslrandis opportmia, et non miniis lerii qiio siinl reconditi, ex his tcstimoniis addisci-
brcvitale, quam antiquilatc, specianda, cum in esi mus indicationcm certam eorumdem scphlcri ac de-
digitum intendere saepius debeamus ad colligenda positionis. Si quis aulcm reputet quam proxime
documenla rerum in Vitis memoralartim. nectanlur aetates singulorura monumenlorum, hoc
Priiniim opnsculum hoc nonien praefert: Descriptio csf codicnm, picturarum et inscriplionum, qua; ad
regionum Vrbis. Est auteni recensio praccipuorum luendam et coiiservandam seriem ct Acta ponlificum
locorum inemorabilium, dexlra lacvaque occurrcn- colligiinlur ex quarlo Cbristi sacculo, quo Calalogus
lium, tum inlra muros urbis Romae, tuin in subur- Libei'ianuscontexebaltir;ad seriem pcrdnctam quint.i
banis, juxta ducliim viarum, quas opusculi auclor sscciiloin picturis basilicacS. Pauli ad proxisnos de-
ad inslar brevis Itinerarii, seu TopographicwTabulm cessores S. Leonis Magni, luni ad secundiiin Cata-
littcris commendavit nono Chri>ii steculo circa aela- lognm sub JusliniaiiO circa mcdium saeculisexli, et
lem Caroli Calvi. Inde enim colligi potest locus com- ad Corbeiensis codicis Calalogum Vigilio aeqnalem;
pluriuin acdiuin sacrarum, necnon coemcteriorum hinc vero ad allerum Cnrbeiensein ad finem seplimi
saiicloriim mariyrum, tum eiiam nomenclalura ac ssectili sub Conone, el ad iniiiiim octavi sub Sergio II
disposiiio iiliislrium Urbis ornamenlorum : qtiaeper el Joanne VI perscriptum; lum ad notiliam codicis
eam selateni uoiidum labefaclata, hodieatitem par- Einsidlensisnonisaeciili aelatempraese ferentis alten-
lim dirulsi, partim prsescrvata, obscurilalis quidpiam dat; el considerel descriplionem Urbis productam
relincreiil in lextu Anaslasii, nisi liitjus Ilincrarii circa fiiiem undecinii saeculi ab hislorico Malme-
subsidio illuslrarenlur. Opusculum repcril ssepe Iau- smuricnsi; si has, iuqtiam, successiones sclalum et
datns veterum codiciimvindex Mabill nius in biblio- codicum oequaliumplaceal altcndere, neraononvidet
theca monasterii Einsidlcnsis in Helvctia, compactum ab hiscc montimentis, quae synchrona sunt auclori
PATBOL.CXXVII. 4
107 AD ANASTASIliMPROLKGOVII.NA EDIT. ROM-VATIC. 108
bns Vilarum in Ponliftcali hoc Libro superslilum, A , lnr. Binius cum Labbeo coinponclur (suis lamen nc-
opus Anastasianiim solidc fulciri et nilidc illuslrari : tis cuique sijiinclim assignatis); ctim in editionc
sive depositiones pontilicum memoret; sive funda- Ponlificalis hiijusce Libri anle concilia sub eo pon-
liones coemelerioriim ct ccclesiartim; sive dona lilice habita, quaeipsius Vilacstibjiciiiiilur, iilriusque
iisdem sacris aedibus per eos tributa; sive repara- cura in tintim sludiiim coalescal. Si quaeBlanchinus
liones subinde additas : quibus in rebus recensendis habuerit, ea poslBiniiiin ct Lahbcum profercnlur. .
Vitarum earumdem scriplores non modicain suoe Res attamen chronologicas jejiine admoilum per-
curae partem plerumque posuerunt. traclabil in Nolis huic lomi ii.chidcndis: Uim quod
9. Quiu etiam jndico posse inde conlralii com- universw Chronolcgim Chrisiianw cnra ipsi con-
pendium non exiguum, si lopograpbica tabula ex credila differatur in loiiiiiin pcculiarem, qui, Deo
bisce opusculis describatur, quae lum vias Urbis danle, erit tcrlius isiius edilionis : tom eliam, quia
celebriores, tum praccipuas ex suburbanis exprimat Disserlatio ab ipso contcxia de Aniiquis Cutalogis
juslo intervallo ac dimensione, usque ad ccemeteria pontificumRomunorum, bisce Prolcgomenis inserta
inlra secundum aut lerlium ab Urbe lapidem occur- liiiineio 11, salis oslcndet Observationesad chrono-
rentia; ut juxta utriusque opusculi indicationem laxim ponlificuin referendas (polissime cum accedat
procslanliores meraorioe ac monuuienta dexlra he- B disscrlationi mcmoralae in fiue liujiis lomi posila
vaque occurreniia in viis singiilis, sub aspectum chronologia consularis el p.inliiicia ad uiiiversiiin
cadanl. Erit id profecto genus nolariim brevilale optts Anaslasianum); ita ut facile possil intelligi cui
atque opporlunilate maxime commendatuin. potissimiim Csitalogo,ct quibus ex indiciis ac pro-
10. llis igitur pracmissis declaralionibus, ad opus bationibtis in singulis Poulificibus sil dcfereiidiim.
universum accommodalis, singulaejam Vilacper se- Fusius deinde, ac solidius lemporum noim ac de-
ctiones tcxlui apposilas iu priori lomo erunt Nolis monstraliones per atinos singulos exponenliir tomo
Variorum instruendae, et metliodo, quain probari illo cltronologico, quem sibi solidum vindicabil a>ra
plerisque inlelligo, ila disponendse. Chrisliana, addita elisiinseric annorum a Julio C;e-
Ut appareai, ex priori Catologo Liberiano, per sare ad iniiium aeroeChristi coinmunis, ne quidpiani
Bucherium edito, scriplorem secundi Calalogi sub desideretur hoc in argumento lemporiim, illi neces-
Jusliniano pleraque desumpsisse, quoe deinde ex sario coniiexiim. Moncl aulcin in antecesstim, re-
utroque muluaii sunl scripfores Vitarum Anasia- servari a se indicalo toino lertio tum demonsiraiio-
siani; singulae Vilse poiilificuni a S. Pelro ad Libe- nes temporum diiituruo labore colleclas, per annos
rium erunl verbatim reddendre, uti praeslitil Scbele- plusquam Irigiuta, quibus in chronologia ftnnaiida
stralius : ctijus rei spccimen dedimus in praefationefC et illiislranda exercelur, lum emendaliones Fasto-
prioris lomi, num.XI. Digessil ille per columnas, ut runi Consiilaritim, c geiiiiinis lnonumenlis marmo-
loctmi faceret recensioni ponlificiim successionis e riiin el niiinisniatiiin sinliqiiorum dcductas; lum
scriplis Palrtim collectae,aiqne ul varianiium lecfio- cliani corrccliones, aul cliicidalioiiesclariores utrius-
num comparatio facilior redderetur : quac omiiii que chronologioe ponlificiac et constilaiis, quas
perbelle concinuni ejus proposilo alqne inslitulo. dietim colliguntur ex dociimenlis non autea per-
Noslri vero consilii cum sit hoc in loco ostenderc spectis, si quae inter edilionein adoruandam acces-
verba, ex Catalogis vetuslioribus translaia in Vilas serinl.
Libri Ponlificalis (nam variantes Lecliones complexi Ciaconioproximus juxa alphabeli seriem obtinget
sumus lomo superiore), conlenti erimusproxime ap- locus. Nec lamcn oinnia observata Ciaconii ad Vilas
positos textus conforre Calalogorum et Vilaruro. Ita pontificum pertiiienlia, (|tien)admoduinnec liinii nec
enim fiet, ul in lextu Vilarnm Anaslasiauo rcddendo Labbci noiae unines sunt affcrendoe,ne opus in im-
servari possit series ac numcrus versuum, ad quos mensumexcrescal.Ex istorumcommentariislectiora,
notae referunlur, sive legantnr iu primo, sive in boc el maxime ulilia ad Anastasiani operis declaratio-
secundo operis lomo, quem aggredimur. Hoecver- iiem ita cxccrpenda stisceperunt viri clarissiini, ut
suum ratio servari vix posset, si dispositio ordinare- 1*modtim jusli voliiiiiinis servent : neque aliier seli-
tur per columnas. genlur etiain ex opere crudito R. P. Francisci Pugi
11. Notm subinde consequentur Variorum Auclo- recenter edito, cni litiilus esl: Breviarium Historicc-
rum, quos pollicilus esl lypograpbus hoc tomo com- Chronologico-Criticum, itluslriora pontificum Roma-
plecli, juxla ordinem alphabcti singulorum nomina norum gesta, etc, complectens.Necnon ex prteclaris
el obscrvata produccndo. liicubrationibiis Illuslriss. viri S. Th. D. abb. Joan.
A Scheteslrate caeleris praeponetur, non lam occa- Claudii Soinmier screniss. Lotbaringiae ducis a se-
sione singularis lilleroeA principis in alpbabcio, qusc crelioribus consiliis, et ablegati ad sanctiss. doini-
diclionem inlegram ejus genlililii nominis anlccedil; num noslrum, Nancsxi cdilis anno 1716, (]iiil>iis
quam ex nolarum iilius natura : quaecum verba de- dogmaticam historiani S. Sedis coniplectitur. Yerum
monstrct ex Calalogis translala in Anastasiuin, ab de chronologicis pauca crunt in nolis delibanJa,
e.ruindem scriplorum contcxtu non est disjungenda. cum, uli paulo anlc diclum fuit, plcnior cbronologiae
Altaserra erit proximus. Rencinius htinc conseque- pcrlraciatio reservctur lomo lerlio islius cdilionis.
109 PR.-EFATIOAD TOM. III. 110
PRyEFATIO
1. Professus fueram in praeralione inilio operis A exposili complecterentur smnmam gcslorum a maxi-
praefixa numero 10 acturum me generalim de ori- mis pontificibus edilorum.
gine, auctoritate ac fide historiae in hisce Vilis ex- 3. Fraudare non debeo communione htijus laudis
pressae, tum de illius documenlis et probationibus. saeculum Chrisli decimura lenitim : cujus monu-
Originem vero primam esse arcessendam a calalo- menlum plane egregium elnostro argumenlo in pri-
gis, proeserlim a duobus illis antiquitale proestan- mis idonenm nuper effossum in tabula marmorea ex
tibus supra cacteros, quorum prior sub Liberio papa ruderibus suburbanis vineaenon longc ab Urbis mrje-
refertur ad qnarlum aeraeChristianae saecttlum,alter nibus via Aurelia conslilutee in collibus Valicanis
vero sub Felice IV ad primiim trienlcm saeculi sexli, lubentius dabo, cuin eldgium ponlificis Maximi Ni-
nempe ad annum circilcr 530. De ulroque calalogo colai teriii litleris capilalibus in illo marmore inci-
salis egimus lum concise in praefalione tomi I, tum sum ita accedat ad stylum compendiosae Vilarum
fusius in prolegomenis secundi, ubi catatogorum complexionis in catalogis usurpalae, ut porlio quae-
fonles ac documenla aperuimus in genuinis Ro- dam catalogi videri possit, nisi conspeclus lapidis
manae Ecclesiae monuraentis; et exempla velusliora et litterarum Gothici ductus, ac forma illius aetalis
utriusque illius, nec non aliorum catalogorum pro- propria demonstraret fuisse inscriptionem muro
batiora, el universorum correcliones ac supplemenla B Urbis olim aflixam in ea parle pomoerii Vaticani,
protulimus. Satis igifur consullum fuisse videretur quam legimus etiam apud Pioleinaeum Lucenscm,
buic etiam loino per prolegoinena secundi, quae Jordanem et Plalinam fuisse a Nicolao III fun latam
illustrant aetalem ab ulroque calalogo deflnitam; si aul rcparatam. Suspicor aulem una cum anliquis
ullra Felicem IV non procederenl Vilaehuic t.Tlio mcenibus dejectam fuisse, et in adjacentes vineas
tomo includendae. Verum cum illoe excurrant ullra lemere perlatam a caementariis, quando novae niu-
roelas catalogi Fel[ciani ad finem ferme sanculiscxli, nitiones cum propugnaculis juxta leges archileclurao
a nobis exigunt ul hic afferatur quidquid peculiare militaris hodiernac construciae fuerunt sedente Ur-
suppelit post catalogum Felicis IV ad illiislrandam bano octavo, el diruli veleres mnri cum suis tnrri-
chronologiam, hisloriam ac documenta gestorum a bns, qui civitalis Leoninaeet Valicani palnlii ambi-
pontificibus aetatis inde consecutae. Ilaec vero dige- tum antea constituebant. Marmor mihi feliciter in-
ram partim in praefalione, parlim in prolegomenis, dicatum, et a scalpris lapicidarum exempttim,
partira in notis, quemadmodum in supcriori tomo quibus jamjam admovebatur in frusta excidendum,
praesiilum fuit. vel fornaci calcariae misere deslinatum, numerato
2. Observo igitur primum non desiisse cum Fe- pretio quantocius redemi, et offcrendum esse duxi
lice IV curam compluriura Romanoe Ecclesiae ini- ^ Urbano magistratui, ut in Capitolinis aedibus inpo-
nistrorum in colligendis et in epitomen contraliendis sierum prseservelur una cum caeteris summorum
Vilis ponlificuni, quemadmodum lieri perceperant ab ponlificum monumenlis, quae posthac evenerit e sua
auctoribus ulriusque catalogi, Liberiani ac Feliciani, sede divulsa reperiri. Tanlo enim poliori jure ibi
usque ad annum 530. Vitae ipsae subsequentes, a debent nostrorum ponlificum memoriae retineri, et
bibliothecariis sanctae Romanae sedis pro lempore ab injuriis temporum vindicari prae caeteris antiquoe
concinnaloe,et posicriores calalogi, ad decinunn et vel recentis Urbis principum et magistraluum nomi-
undecimum Chrisli soeciilum perducli, abunde ma- nibus ac fastis; qtianlo regale Chrisli sacerdotium
nifeslant hujus consuetudinis proscciitionem non per beali Pelri sedem in urbe omnium domina de-
inlermissam. Duo lamen afferam pcculiaria docu- dicatum superal rerum humanarum subjccla fastigia.
menta, quaecomprobani, non modo ad Magnum Gre- Velim altamen , ut incilamenlo sil proescripta inilii
gorium, in quo desinil terlius hic toiiius, quin ct ad Rornanarum antiquitatum ab excidio ac oblivione
duodecimum Chrisli saeculum, ad quod nonnulli ex vindicandarum cura, et obsequenlissimum studium
calalogis in superioribus tomis cdili perlingunt, sed erga Urbem tot noniinibus universarum genliunt
eliam ad inferiora lempora, imo et ad noslram aeia- amorem promerilam, quas benigne compleclilur,
tem ideutidem viguisse, et adhuc vigere viros te- alit, fovcl, lioneslat, unica parens ac pulria cxteris
naces anliqui illius moris, qui sive privato studio, offcrens non modo reipubiicae suae munera etiam
sive publico lcslimonio documenli omniuiii oculis suprema, sed quidquid coelo lerrisque preliosissi-
111 AD ANASTASIUMI ROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 112
mum est, et per eam erogandum Deus Opiimus Ma-.A cjtis virtutum exempla transmillal. Sed huic pra>
ximus mortali generi indulsit,'velim, impiam, tit seiliin operi jure nierito praeservabatur Nicolai pon-
inciiamento sit grala haec in communem parenlem lificis rediviva memoria, nempe illius anlislilis, qui,
ac debita animi devoiio, ul praeserveiur beneficen- decessorum suorttm monimentis ad posteros deri-
tssimae matri ac magistrae verilalis quidquid illa vandis iinpense addiclus, Seriem ponlificum Rotna-
suis e visceribus dcpromit antiqui praesertim operis norum in basilicis palriarchalibus sanctorum Pelri
et scripturae ad rerum gcstarum suorumque domi- el Pauli ex vetustissimis exemplis seriei sub Leone
norttin el civium, sancloruin marlyriim in primis et Magno stipernepictis una cum chronologia annorum,
suramorum pontificum, Coesarum dcinde, regum, . mensium ac dierum sedi uniuscujusqiic Iribiienda
dictatorum, consulum, praefectorum Urbi, aliortim- ibidem expressa, ilerari jussit cum imagiuibus co-
que magislraluum, legum , triumpliorum, et insi- ruindem pontilicalum sub epislyliis columnarum :
gnium geslornm , memoriam posteris ingerendam. qiiemadmodutn exposui in prolegomenis lomi se-
Verum haec alias, nec tamen inopporluna, dileclis- cundi ex folio LXXIIad LXXX,quod etiam forma ipsa
simac mihi niatris pielas et suorum monimentorum el figura characlernm manifeslat. Nam veteres illi
cum publico bono arcta necessiludo ac nexus adegil Leonianm seriei lam iu musivo quara in picluris et
adprecari. **inscriptionibtis ponlificum quadrati sunt, non secus
Auspicato igitur contigit ut hoec tabula nobis os. ae in epigrainmatibiis marmori incisis quarto Christi
lenderet pracservatum aelati nostrae documentum sacculosnb Damaso, aut labenle quinto sub Coele-
optimi pontificis ex inclyta gentis Ursinae sobole Stino, Sixto, Leone Magno, Hilaro, etc, in serie
Nicolaum ejus nominis terlium, cum hoecipsa, quam aulem a Nicolao III addila ligura litlerarum non
feliciter degimus, aelas glorielur sanctissimum Pa- recla observaitir, et quadrata aut circularis sed
trem ac dominum nostrum BENEDICTUMXIII ex oblonga et Gothica infiexione curvata : qualem
cadem stirpe progenitum Ecclesioebono poniificem speclamus in labula marmorea sub ejusdem
divinitus d?.lum, et diu sospilem ac florentem prae- Nicolai pontificatu insculpia, quara hic fideliter
esse flagilet quo uberiora ac diuturna scris postcris reddo.
NICOLAI PP. III inscriptio, hoc anno MDCCXXVII reperla, el in Capilolinas aedes translata cum
sequenli Epipraphe ex S. C.
NICOLAI 111 PONTIFICIS MAXIMI SEDENTE SS. D. N. BENEDICTO PAPA XIII
De augmento Divini eultus non tam Gentis Vrsinae decori
Christianm Reipubticw pace quam Patrim ornamento futuram
Itatim tibertale et secnrilate Capilolinis Fuslis apponendam curarttnt
ditionis Ecclesiasticmjuribus Paultts March. de Maccaranis J
ac de Vrbis tranquillo slalu Camillus Capranica ]Cons.
oplime meriii Prosper March. de Ca/farellis )
nnliquum epigraphen Lolharius March. de Lolleriis Prior Cap. Reg.
pomerii Vaticani muris olim affixam Idibus Decembris MDCCXXVIl.
in suburbano Viw Auretiw prwdio nuper invenlum. ObtutilCapitolo .
Francscus Bianchimts Verownsis
SS. V. N. p.pw Pract Voniest.
4. Unnsqiiisque facile intelligit auclorem htijtis- C sianae dum haecdictaret rudi Minerva, quemadmo.
modi inscriptionis prae oculis habuisse stylum ve- duni infelicis illius saeculi conditio ferebal. Sicnt
ierum caialogortim et biographorum aclatis Anasla- enim illi, imo el vetusliores scribere consueverant,
115 PRiEFATIO-AD TOM. 111. 114
Vigilius, natione Romanus, ex patre Joanne consule; A scimus ex collectione veteris codicis bibliolhecoe
Pelagius, nalione Romanus, ex palre Vicariano ; Einsildensis in tomo quarlo Anafectortim MabidonK,
Gregorius, natione RoManus, ex pulre Gordiuno; ei eruditis in eanidem collectionem notis. Patebat
Nicolaus II, natione Ronianus, ex puire Theodoro igiiur seges non modica-documeiitornm scriptoribua
regionario, ita et epigraphis nostrae auclor consi- proseculuris calalogos ac Vilas siiminorum ponlifi-
guandiiin essft duxil, Nicdanm lerlium fuisse na- CIIIII,dom pcrluslrahanl cjusmodi lilulos, tit iude
tione Romanum, ex palre domini Mallhmi cui Rubei colligerent sua spicilegia. Multo autem pleniorcs
agnomen superadditnin, de domo Vrsinorum. Scri- fontes hisioriac illis apc; iebantur in eoruindeni ponli-
pseranl veleres iili de Fetice quarto : Hic fecit basdi- ficnin cpislolis, el conciliorum Actis, uli observalum
cam sanelorum Cosmmel Dainiani, el basilicam S. jain pridem fuit in pra:fatioiiibus primi ac secundi
Saiurnini a solo refecit, el de Leone III civilatis Leo- loSIItnostrae editionis.
ninse ab eo denominatae [iifpote condilorc] me- 6. His autem breviter indicalis, prxterire non
morat secundo anno sui pomificalus [scctiones 33] debeo alterum caput documentorum coinpendiario-
cmpisseconslruere; sexlo autent anno magnis ac mi- runi, quae non modo pioeteritis oelatibus usurpaban-
rabilibus fabricis opus consummasse.Ita et reccntior tur, sed eliam Iiac hoslra vigent, et referunt brevi-
Nicolai terlii laudalor fieri fecil, inquit, palalia et B tatemetordinemcalalogorum et biograpborum.Nam
aulam majora, et capellam, et alias doinos nnliquas in funerc Romani pontilicis curando medici et chi-
umplificavil pontificalus sui anno primo, et anno se- rurgi, qui defuncti cadaver a sacerdotibus poenilen-
cundo ponlificalus sui fieri fecit et circuitum muro- tiariis basilicac Valicanaelotum, balsamo et aroma-
rum pomerii hujus. Apparet igitur salis viguissc libus condienditm suscipiunt, ita proeparaluin et
pluribus etiam sxculis, posl ulrumqne catalogum purgatum sacris niinislris Iradtmt, pontificalibus
Liberianum et Felicianum sero consecutis imilalio- iiidtimentjs ornandum : quod subinde a canonicis et
nem slyli veteris catalogorum el biographorum clero Vaticano delalum ad exsequias novemdiales
sedis aposlolicoe,pcrinde aunolanlihus palrisun, ac de more persolvendas, poslquam triduo exposilum
palreni poniifieum singuloriim, el suinniam gcsto- pio studio populi accurrenlis, el oscula suprema
rum, quemadiiiodumin maiulinis leclionibus tancto- pedibtis viri apostolici venerabililer libantis piluit,
runi ponlificum recilare consueverat Romanus cle- iiicltidunt arcoe ctipressinoe: cui aliam capsam plum-
rus. Mibi aiilem facile perstiasum esl ab aliquo ex bcam siiperinducunl. In hujus autem operculo bre-
clero cjusmodi lectionibus assuelo diclata-n fuisse vem epigraphen disponunt, aeneislitleris exstanlibiis
Nicolai lertii qustm relulimus inscriptionem. Unde compaclani, quarum singnlx acutis processibus cla-
etium intelligitiir ipsos veteres litulos, el epigraplics C vorum more assurgenlibiis infigunlur ct arcte sta-
cperiim a sinniuis poiilifieibns constriiclortiiii aut liiiiiinantiir cum plumbi lamina, ne cxcidaut aut
reparalorum, non maleriem modo, sed etiain verba perturbentur; sed dislincte per eas legatur nomen,
quamloque ministrasse posleris, producentibus suos patria, xtas et cpochaevitaeac pontificalus defuncti
catalogos et breviaria Vitarum ad propriam acta- praesulis. Quarttis supra quadragesimum annu» jstm
tem. labitur ex quo, Deodanle, ad Urbem feliciler accessi,
5. Accessil biograpbis et brevialoribus aiiud Romanam cathedram insidcnie venerabilis memo-
promptuarium proxime post calatogum Liberianum, rise ponlifice lnnoccnlio XI, quo ex humanis rebus
unde pelerent fida ct publica documcnta compen- exemplo pridie Idus Augusti 1689, Feria vi, ad ejus
diariae chronologim,genealogim,et hisloriw uniuscu- corpus incliidendum paratae plumbeae capsae oper-
jusque ponlificis. Nam bealus Damasus, proximtts cnlo infixam vidi oeneis charaelcribiis exslantibus
successor Liberii, cum vcrsibus exornarel plerasque hanc inscriplionem, quam in Ephemeride sua retulit
nieinorias mariyrum aliorumque sanctorum, qttin sacraruin caeremoniaruin magisler pojilificins Can-
eliam privalorum fidelium cineres ita aliquando didus basilicae S. Mariae Transtiberim canonicus
condecoraret, pro ca chariiale qua piissimus Pater D , Cassina.
' *•
proserjuebalur filios Ecclesiae sibi concreditos,
exempla inttilit moris inde conliniiali, apponendi D. 0..M.
scilicet ad septilcra siiceessorum poulificum epigra- INNOCENTIUSXI.PONTIFEX UAXIUUS
ANTEA BENEDICTUS ODE^CALCHUS C0MENS1S
pbes melro alligatas, in quibus eorumdem praesu- OBIITDIEXII. AUGUSTI MDCLXXXIX.
hnn gcsta potiora et chronologia pleruinque signifi- ^iT.tTISSU/EANN.LXXVIII. MENS.II. DIEB.XXIV.
cantur. Exempla litijusmodi epigraphum leguntur VlXIT1NPONTIFICATU ANN.XII.MENS. X.
passim in Baronii Annalibtis, et in appendicc Ibe- DIESXXI.
sauri Gruteriani, necnon in descriplione basilicae Exceperunt venerabiiem Dei servum proximi
ValicanoeBenedicli Canonici, edita a Pelro de An- successores S. M. Alexander VIII, Innocenlius XII,
gelis. Ilarum complures descriptoe fuerunt a comi- ClemensXI, quorum in me beneficentioe si vicem
latn Caroli Magni, quin eiiam ab ipsomet Carolo : reddere scribendo nilar, arrogans plsine et supra
qui. non modo erudilos secuin ducebat, veruni ct vires praesumere ct aggredi vclle coarguar. Non ta-
ipse suuple. marte procudit etcgans illud cpigra- men culpabor, si consuettidiiiem in his quoque tu-
phium S. Adriani papse I tumulo afflxuin, uii cogno- mtilan.iis [queinamodum in Innocentio] servalara.
115 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 116
testis oculaliis asserarn, qnipp^ qui a domeslicis A parochialem SS. Yincentii el Anaslasii, ubi prope
obsequiis Alexandri et Clementis ipsorum digna- aram maximam ex latere Evangelii in pavimento
' lionc delectus,
supremis i'n eos offlciis deesse non recondunlur, brcvissimis inscriplionibus e marmore
debrii. Addo igitur, praeter epigraphen illam pltim- imposilis in hanc sententiam, quarum duas tran-
beo loculo infixam, peculiarem alteram ex oerea la- scribam e pluribus ibi legendis.
mina incltisam ftiisse Alexandri ponlificis capsse ab
eminentissimo ac reverendissimo nepole Petro card. ». 9. n.
Olthobono S. R. E. vicecancellario, nunc etiam epi- PR.ECORDIA.
CLEMENTIS X. I». H.
scopo Sabinensi, dum magni palrui oplime de se OBIITIN QUIRINALI
merili corpus transferrel ad cellam magnifici mo- BK XXII.JULIIMDCLXXVI.
numenti, regio sumplu a se excilati, quod inter D. O. M.
proecipua basilicaeVaticanoe ornamenta suspicimus. PRJJCORDIA.
In ilta pariter labella acnea veterum calalogortini r-NNOCENTIIXIIIP. Jf.
moderatio servala est, breviter indicans nomen, pa- OBIITIN QUIRINALI
BIEVII. JIART.MDCCXXIV.
et
triam, genus, proecipuas vitae ac munerum in Ro-
mana Ecclesia ab eodem pontifice gestorum epochas )j 7. Yidemus itaque, neque in Liberii saecuio, ne-
ita complexa, praefixo Dominicae crucis signo dc que in Felicis qnarli aetate consueiudinem desiisse
more. stylum catalogorum servandi in brevibus ac publicis
t hiijusinodi monumenlis; sed illum fuisse in Romana
Ecclesia constanter ad nos transmissum parliin in
D. 0. M.
sacris diplychis, parlim in calalogis etbreviariis Vi-
ALEXANDRO VIII. P0NT.MAX. tarum , necnon in marmoreis tabulis et metallicis
PETROOTTnOBONO MARCIEQUITIS
VENET^E REIP.MAGNICANCECL. FILIO usqiie ad nostram aetalem, ila ut ralum apud omnes
EX VICT0RIATORNIELA CONIUGE haberi debeal, constare lidem chronologiae ac histo-
VENETIIS NATOXXII.APRIL.MDCX. riae ponliiicimi Romanorum his eliamex documentis,
INTERCARDINALES COOPTATO MDCLll.
ADROMANAM SEDEMEVECTO post calalogos Libcrii et Felicis quarli oelale colle-
PRID.NON.VS OCTOBR. MDCLXXXVIHl. tlos, cx monumcnlis non dissimilibus diptychonim,
IN CIIRISTO QUIESCENTI inscriplionum, cl Actorum publice signalorum, tam
KAL. FEBR. MDCLXXXXI. vita eorum constante in conciliis, ordinalionibus ,
PETRCSCARD.OTTIIOBONUS
S. R. E. VICECANC. FRATRIS NEPOS dedicationibiisgestisque pliiribusinpontificatu, quam.
PATRUO MAGNO OPTIMO PRINCIPI rj ipsorum in funere ac lumiilaiione.
POSUITANN0IUBIL.11DCC. 8. Eranl igilur in pracfifione atlingendae hujus-
Clementi vero XI eniineniissimus ac rcverendissi- modi consuetudincs apud nos vigentes , quae gene-
mus D. Annibal card. Albanus S. R. E. camerarius ratim probant origines ac fonles consecuti ope-
in hypogaeo cliori basilicac Vaticanae, quod sohim- ris Anastasiani post dupticem calalogum sub Li-
modo patuit industri ejus pielali ad ornandum pro berio et Felice IV editum, cum indicent pium offi-
ac
dignitate ac sludio lanti ponlificis ttimiilum, velanle cium non intermissum signan;!i nomen , genus,
ipso nc moles magnifica sibi demortuo excitaretur, lempora singulorum beali Pelri cathedrae succcsso-
noslra debuit at-
praeter inscriptioncm arcsc pliimboede more affixam, rum.Generatim, inquam, praifatio
brevem hanc et antiqui moris tabulac marmoreoe lingere has probationes, nam cactera peculiaria quae
commendavit. 'singillalim demonslrant uniuscujusque ponlificis
characieres chronologicos, el poliorum geslorum,
CLEMENTI XI. P0NT.MAX. indicaliones, illa reservanlur nolis ad sectiones sin-
OLIM.10 FRANCISCO 4LBAN0
CAROLI FILIO. gulas de more afferendis.
AHMBAL CARD.ALBANUS S. R. E. CAM. 9. Perfuncla cum sil praefalio noslra hoc priori
ETVATIC.BASILICE ARCHIPR. raunere, quod versari diximus circa indicationem
PATRUOBSNEFICENTISSIMO P. D
ANNO SAL.MDCCXXH. originum operis consecuti a lermino aelalis utroque
calalogo ex duobtis anliquioribus definilac, con-
Ponuntur et aliaebrevissimaeinscriplioncs Romanis lendit ad aliud officium pracstandum , nempe ut
pcntificibus supremum diem in Urbe claudenlibus, proponal opuscula, quae censui esse in Prolegome-
quando eorum praecordia in curando et aromatibus nis proferenda. Tria vero huic tomo sufficere judi-
condiendo cadavere e corpore exempta in sacro loco cavi,
honorifice recondunlur. Si enim in palatio Vaticano Jn longa serie pontificum implenlium tria ferme
eontigerit pontificem mori,ilIa in secretario basilicae sceculaa beato Silveslro ad Gregorium Magnum, qui
S. Petri tocum obtinentin pavimento prope allare in hoc tomo exhibentur sub Christianis principibus, u'.
xdicula seu eappellaad sanclorum reliquias asservan- plurimum, in pace florens Ecclesia videbalur offcrre
das conslrucla. Sin aulcm in Quirinali obierit (quod sui regiminis minislerium facilius summis ponlifi-
plerisque evenit ex quo palatium incolunt ibi a Pau- cibus cam moderantibus poteslate Cbristi in terris
lo Y fiindatum), deferunlur praccordia ad ecclesiam vicaria ; cura vis aperla persccutorum jam non im-
117 PIUEFATIO AD TOM. III. 118
peteret sacerdoialis ordiuis viros, quemadmodtini A decrelalibus eorumdcm epistolis, non iiidigenl elu-
impetebat sub Decio et Diocletiano. Vernm ubi de- cidalione aul probalione ulla in jirolegonienis :
cumanac iilius perseculionis procella deferbuit, et cum prae manibus omniumsinl Colleclione*canonum
Petri navim cum navarcho absorbere jam non con- veleres, pracsertim Latinae : quarum colfectioinini
tendit, inlestinus haercsum motiis et schismattini cxordia plcriqne scriplores aclatis nosirae referunt
navigantes concussif, et e clavo deturbare modera- ad qniiiiiim saectilumChristi, et aiiginenlsireperiunt
lorem ipsum connisns esl. Tumiiltiis illius a.uclores in sexlo per Dionysium cognomento Exiguum, aut
justa cxpiilsione, ul par erat, e ccetu fidelium pro- in proximis aetalibusciirala pcr Cresconiumel Isi-
jecii , dcgencrarunt ex sociis itineris iii piratas. dorum. Sed et recentiores illustralores jnris ca-
Haetesian-hae exlra Ecclesiam ej'ecti hostiles ani- Boniciabunde cuniularunt veleriini diligenliam in
nios inanifeslanl, intrudirnliir saepe a principibus, aiuplissiniis operibus, acri judicio subaciis el casti-
secmn in errorem pertraclis, ad occupandos eosdem gatis : quod perindc evenil in colligendis decretali-
Ibronos, a quibus fueraut dcposili. lnde autem de- bus epislolis , ac inter eas sccernendis genuinis ct
lonanl contra Romanam fidem ac sedem : quod in veris ab apocrypbis et snpposititiis; ila ut-pars haec
Conslantinopoliianis non semcl conligil : freti po- gestorum ponlificalium nullitis opusculi indiga vi-
tentia sa;ctili catholicae religionis dogma subvertere B
" deatur.
et apostolica jura convellere ac subruere connilun- 11. Quod aulem pertinet ad partem alteram pon-
tur. Infractus interim animus Pelri successorum lificii muncris, et ad praxim divini cullus rile prae-
concrediiam sibi auctorilatcm luetur, ct ad fidei slandam per fundaiiones sacrorum locorurn ac coe-
coiiSlaniiain retincndam, et unitatis ac disciplinae tuum, eorumqne dotaiiones ac dedicationes , necnon
onlineni servandum alios episcopos firmai. In variis per insliluliones ct ordinaliones sacerdotum, et
oetatum vicibus aequalisac sibi constans Romano-- seriem minislerii decenler ab iis obetindi,.haec om-
ruin praesulum vigor promissam sibi diviniitis vim nia utiliter adinittunt delcctum opusculorum aliqnot
manifestat, et petrae illius lirmitatem, contra qusim his prolegomenis inserendorum ad illuslraiionem
portse iufcri non praevalebunl. Hiijnsmodiaulein so- aut comprobationem liistoriaein Vitisdigestae. Annis
Iklilalis aeqnalis in tanta varielate discriininnm per enim ferme lercenlis ab aetate'Conslantini et Syl-
tria illa sacculaa quarlo ad sexluin oeracChrislianae, vcslri ad MagnumGregorium et ad imperium Phocae
quae Roinsiniun iinperiiim iniserc dilacerarunl ac proxime numeralis, quaemateries esl Inijuslomi.oc-
everlerunl, percetlerel miinis evidenier lecloris ani- currunt praecipuoefundalioncs, ac dotationes Eccle-
mum, si mcmbratiin, ut ila dicam, dissecla in lextu siarum, sacraesupelleelilis genera oedibusDeo dicalis
ac in nolis solummodo per partes exliibcretur. Col- "vf illata, aique instrumenia rcliqua divini cultus, anti-
ligenda eral continualsi quadam delincalione ve- quis nominibus hic indirata per bibliolhccarios pro
luli in unum corpus liislorise : quod cum praeslilcrit tempore : quae vocabula neque ante admiserant
ill. ac rev. D. archicpscopus Caesareensis Joan. Lalinoe linguaescriptores, nec postcri ad hanc oela
Claudius Sonmiier in prcefatione ad tomum sccun- tem retinuerunl. Erat igilur illuslranda hoecobseu-
dum suaeHisloriaedogmaticaeS. Sedis, ciiravimus in ritas ope nomenclatoris cruditi, qui facem ojipor-
prolcgomenis liujusce lomi primiim ex opusculis edi lune praeferret. Praelulerat vero providus bisloriu}
num. 1. Illud cx Gallico isliomale in Laliniim trans- reparalor Panvinius, dum opusculum conderet trans-
tulit V. C. D. Cajetanus Ccnni , ab hujusmodi la- missuin LaurcntioCelso, editumque typis ciini Pla-
bore me revelans, eaeicroqiiioccupalum in noiis cx tina de Vitis ponlificuin Coloniae apud Scholiniint
ejusdem praesulis libro Latine reddendis, ct in chro- anno 1574, cui titulus proefixusesl : Inlerpretaiio
nologia continuanda, quoeposlrenmm locum in pro- vocum ecclesiaslicarum qum obscurw vel barbarm
legomenis lenet. videntur. Aniiiiuin induxeram, ut lioc ipsum Pauvi-
10. Primum igilur opiisctilum illud pertinet ad nii opusculnm hic recuderem lanquam fonlem pri-
dilucidandum conspectum Hisloriae.Caelera in prb- mum Hierolexicorum,et opportunum salis ad voccs
legomenis collecta refcruntur ad comprobationem *-'Anaslasii elucidandas, illudque- non iiimis obvium
geslorum quae in eadem Ilistoria scu Vitis ponlili- prae raritateexemplorum.Verum cum jamprodierint
cum memoranlur. Gesta vero praecipuaversanlur vel in lucein lexica, inulto amptiora,eiomnis acvi erudi-
in statuendis regulis fidei ac niorum, vel in legibus tione rcferta, Macri pracsertim et Cangii, quscileralis
decernendis de rilu divini culfus accurafe exer- impressionibusjam non difliculter paranlur, lempe-
cendo.el catisis, etjudiciis pcrtinenlibiisad eumdcni ravi aPanvinii opusculo,aliisque siniilibus iriter pro-
cullum : qno in ccnsu vcniuiit clecliones, ordinatio- lcgoniena rccensendis.Visum mihiestpraestare.ulaf-
nes, et consecraliones sacerdolum majorum ac mi- fcrrera aliquol publica documenlailliusaetatisde qua
noriim, ac ministroruui, fundaliones, dotationes, hic agimus, in quibus ecclesiarum fundatio ac do-
dedicalionessacrarura acdiurii, lotiusque divini mi- talio sociaretur cum expressione sacrae suppellccti-
nisterii canon et ordo ad ea peragenda.. lis, obscuris ac barbaris vocibusbibliolhecarii cliam
Et illa quidcm quoe pertinent ad regulas fidei ac in tcxtu eniinlialoe.
niorum vel in conciliis constiliila per summos pon- 12. Praeferenda vero fuit cacleris charta illa Ti-
lificcsindictis el approbatis, vcl cxlra concilium in burtini archivi Corntitiana appellala a scriploribus
119 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 120.,
diplomaticis : quaeprimum in Jucem producta fuil a A , Conlenli autem erimus illo quasi specimine illu-
V. C. Josepho Suaresio, lunc erudito adolescente, strare prolegomena terlii liujus tomi, cum alia pro-
poslmodum illustrissimo episcopo Vasionensi, deinde lala sint ex inscriplionibus vetustis in praefatione ad
recusa a rei diplomaticoe omnium consultissimo tornum primum numero 45 et seqq.
Mabillonio, et coeteriscbarlis in opere illo plane in- 13. Hisce igitur opusculis prolegomena nostra
comparabili colleclis jure prxmissa. Salis enim cum. inslruxerimtis , eadcm complebimus adjecla
fueril ex hujusmodi documenlo illius setalis de qua chronologia ponlilicia, Caesarea cl consulari triuin
hic agimus, et in publicas labulas relato Leone Au- soeculorumhiiie lonio coinmcndalorum : quam ador-
guslo quarlum et Probiano Coss. (nempe aeroeCliri- nandam curavi ad inslar praecedenlis tomo secundo
stianae anno 471), satis, inquam, eril inde ostendere dispositaeper annos singnlos cum documenlis moni-
consuetudinem donationum ac dolationum sacris inenlorum veierum eamdem comprobanlium : ut
asdibus proeslitarum, et vocabula complura generum dcinile ad sectiones textus bibliolhecarius, et ad
ac specieruti) sacrae supellectilis, in tcxlu Bibliollie- eariini nolas ingressus de more pateat, et regia mu-
carii et in charla Cornuliana peiindc occurrcniia. nialur via.
Imperanle Tiberio Caesare passus esl Domimis no- I? TELKSPHORUS annis undecim , mcnsibus Iribus,
ster Jesus Christus duobus Geminis consulibus, VIII diebus tribus. Fuil lemporibus Antonini Macrini, a
Kalendas Aprilis, et post ascensum ejus bealissiinus consulaiu Titiani et Gallicani, usque Caesareet Bat-
Petrus episcopalum suscepit. Ex quo lempore per bino.
successionem disposiluin, quis episcopus, et quol IIVCINUS annis duodecim, mensibus tribus, dielms
stnnis proefuit, vel quo imperante. sex. Fuil temporibus Veri, a consulatu Gallicani et
PETRUSannis viginti quiiiqtie, mense uno, diebus Yclcris, usque Proesente et Rufino.
novem. Fuit temporibus Tiberii Coesaris, et Caii, et Pius annis viginti, mensibus qualuor, diebns vi-
Tiberii Claudii, et Neronis : a consulalu Vinicii et ginti iino. Fuit lemporibus Antoniui Pii, a consulalu
Longini usque Neronis et Veleris (b). Passus aulem Clari el Severi, usque duobus Augustis. Sub hnjits
ciim Paulo die lerlia Kalendas Julias, consulibus SS. episcopalu fialer ejus Hermeslibrum scripsit, in quo
imperanle Nerone. 'niaudalur conlinclurqiie quod ei praecepit angelus,
LINUSannis duodecim, mcnsibus quatuor, diebus cum venil ad eum in habilti pasforis.
duodeeim. Fuit temporibus Neronis , a consulatu (f) SOTERaiiiiis novem, inensibus tribus, diebus
Salurnini et Scipionis, usqne Capitone et Rufo. duobus. Fuit lemporibus Antonini et Coinmodi, a
CLEMENS (C)annisnovem, mensibus undecim, diebus consulatu Yeri et Erenniani, usque Paterno et Bra--
dtiodecim. Fuil lemporibns Galbae et Vespasiani, a dnn.
r.nnsulalu Trachali et Ifalici, usque Vespasiano Vlet (g) YICTORannis novem, mensibus duobus, diebus
Tito. deccm, a consulalii Salurnini et Galli, usque Prae •
CLETUSannis sex, mensibus duobus, diebus de- Q sente et Extricato.
cem. Fuit temporibus Vespasiani ei Titi, et initio (/i) CALLISTUS annos quinque, menses duos, dies
Domiliani, a consulibusVespasianoVIH et Domiliano decem. Fuit temporihus Macrini et Heliogabali, a
V usque Domitiano IX et Rnfo. consulalu Antonini et Advenli, usque Anloniuo 111et
ANACLETCS annisduodecim, mensibus decem, die- Alexandro.
bus tribus. Ftiit lemporibus Doniiliani, a consulibus URRANUS annos oclo, menscs undecim, dies duo-
Domitiano X»et Sabino, usijue Domitiano XVII et decim. Fuit lemporibus Alexandii , a consulatu
Clemente. Maximiel iEliani, usque Agricola et Clemenlino.
EVARISTUS (d) annis trcdecim, mensihiis seplem, PONTIANCS annis quinque, mensibus duobus, die-
diebus duobus. Fuit lemporibus novissimis Domi- bus septem. Fuit lemporibus Alexandrt, a consulatii
lisini, el Nervoe, el Trajani, a consulatu Valentis et Pompeiani et Peligniani. Eo tenipore Nepolianus (i)
Veri, usque Gallo et Bradtta. cpiscopus et Hippolytus presbyler exsules sunt de-
ALEXANDER annis scptem, niensibiis duobus, die porlati in insulaiii nocivam Sardiuiam, Severo el
liiio. Fuit lemporihus Trajani, a constilatu Palmaeet Quiiitiano consulibus. In eadem insula discinctus csl
Tulli, tisqiie Veliano (e) et Velere. iv Kalendas Octobris, et loco ejus ordinalus esl An-
SIXTUSannis decem, mensibus tribus, diebus vi- leros xi Kalendas Decembris, consulibus SS.
ginti uno. Fuit lemporrbus Adriani, a consulatu Nigii ANTEROS niense uno, diebus decem. Dormit III No-
et Aproniani, usque Vero III et Ambibulo. nas Januarii, Maximo et Africano consulibus.
' (e) Forte, Miiano
(a) Catalogus hic ad Callisium usrjue confusior et
vitiosus est; post illum paulo dislinctior, maxiiue D (/) Decst hic Anicetus, ctti dant annos pene oo.to.
postLiiciiiin. (g) Deest rursus Eleutherius, quem volunl sedisse
(b) Ms. nieus habet Nervm et Veri. annos 15.
(c) Cleinentem Eusebius et Baronitis Clelo post- (/i) Deest ilem Zepherinus, cui dant annos 18.
poitiint. (i) Cuspinianus legit Poniiunus; credo, mciius.
(d) Ms., Aristus.
121 DEPOSITIOEPISCQPORtiM. 124
FABIANUS annos qnaliiordecim, mensem iiniiiii, A CAIBSannis duo;lcciin, mcnsibus qualiior, diebu?
dies decem. Fuit leniporibus Maximini, et Gordiani, septem. Fnil lemporibus Cari et Carini, ex die xvi
el Philippi. A consulalu Maximini el Afrieani, usqne Kalendas Januarii, consiilibus Caro II et Carino, us-
Decio II el Gralo. Passus xu KalendasFebruarii. Hic que in x Kalendas Maii, Diocleliano VI ct Conslan-
regiones divisil diaconibus, et iniillas fabricas pi:r lio II consulibtis.
coenieieriafieri jussil. Post passionem ejus, Moyses MARCELLINUS annis oclo, mensibus tribus, diebus
et Maxiiiiuspresbyteri, et Nicostralus diaconus com- viginliquincjiie. Fnil leiiiporibiis Dioclelianiet Maxi-
prchensi sunt et in carcerem missi. Eo tenipore iniani, ex die pridie Kalendas Julias, a coristilibus
superveuil Novatus ex Africa et separavit de Hccle- Diocleiiano VI et Conslanlio II usque in consiilaiiiiii
sia Novatianum, et qnosdam confessores, poslquain Diocletiani IX et MaxiininianiVIII. Quo lempore fnil
Moyses in carcere dcfiinclusesl, qui ftiil ibi nienses persi.-cuiio: et cessavit episcopalus annis scpfcin (b),
undecim, dies undetiin. inensibus sex, dicbus viginli quinqiie.
CORNELIUS annos dnos, menses tres, dies decem. MARCELLUS anno uno, niensibus septein, diebus
A consnlibus Decio IV el Decio II, usque Gallo et viginti. Fuil temporibus Maxenlii, a consulatu X et
Volusiano.Sub episcopatu ejus Novalus exlra Eccle- Maximiano (c) usque post coiisulalum X et septi-
siam ordinavit Novalianum in urbe Roma, el Nico- mum.
stratmn in Africa. Hoc facto, confessores, qui se EUSEBIUS menses quatuor, dies sexdecim, a xiv
geparavenint a Cornclio, cuin Maximo presbytero, Kalendas Maias usque ad diem xvi Kalendas Sep-
qui cuin Moysefuil, ad Ecclesiam stint reversi; post lembris.
hoc Ceiiiumcellisexpulsi. Ibi cum gloria dormilio- B MILTIADES annis tribus, mcnsibns sex, diebus
nem accepit. novem : ex die sexlo Nonas Julias, a consulatti,
Lucius annos tres,~menses oclo, dies decem. Fuit Maximiano VIII solo; quod fuit iiiense Septembri,
temporibus Galli el Volusiani, usque Valeriano III et Volusiano et Rulino, usque in 111Idus Januarii, Vo-
Gallicno II. Hic exsul fuil: el poslea nutu Dei inco- lusiano ct Anniano constilibus.
lumis ad Ecclesiani reversus est, (a) terlio Nonas SVLVESTER annis viginti uno, mensibns undecim.
Martias, consulibus SS. Fuil (emporibusConslaniiiii, a consnlaiu Volusianiet
STEPHANUS annos qiialuor, menses dtios, dies vi- Anniani, ex die pridie Kalendas Februarii, usque in
ginti iiuuii). Fuit leinjioribus Valeriani el Gailieni, diein Kalendaruui Januariarum, Constaiilio et AI-
a consulatu Voliisiani et Maxiinini, usque Valeriano bino consutibus.
III el GallienoII. MARCUS menses octo, dies viginti. El hic fuit tem-
SIXTUSannis duobus, inensibus undecim, diebus poribus Constantini, Nepotiano et Facundo consuli-
sex. Cccpit a consulalu Maximi et Glabrionis usque bus, ex die xv Kalendas Februarias, usijue in diem
Tusco et Basso, et passns est viu Llus Aiigusli, Nonarum Octobrium, consulibus SS.
a consulalii Tusci ei Bassi, iisqucin die xn Kalendas JULIUSannos quiiidcciin, niensem unum, dies nn-
Atigiisti, JEiniliano el Basso cousulibus. decim. Fuit lemporibus Conslantiiii, a consulalu
DIONVSIUS annis oclo, nicnsibus duobus, diebus Feliciani et Tiliaui, ex die vm Idus Februarii, in
qiiatuor. Fuil lemporibus Gallieni ex die undeuimo dieiu pridic ldus Aprilis Constantio V ei Conslantio
Kalendarum Augiisii, iEiniliano et Basso consiilibus, Ctesare consulibus. Hic lnultas fabricas fecit : basi-
usque ad diem septimum Kalendas Januarii, consu- '•' licam in via Porlcnse miiliario .lcrtio, basilicam in
libus Claudio et Paterno. via Flaminia, niilliario secundo, quse appellatur Va-
FELIXanuis quinqite, mensibus undccim, diebus lentini (</)basilicam Jiiliam, quaeesl regionc seplima,
viginliquinque. Fuil temporibusClaudii et Aureliani, juxta foruin divi Trsijani; basilicam trans Tiberim,
:i consulaiu Claudii et Palerui, usque in consulalum regione quarla decima juxta Callisliim; basiiicam in
' Anreliani 11et Capilolini.
EUTICHIANUS
via Aureljana, milliario lertio ad Callistum.
amiis oclo, mensibus undecim, die- . LIBERIUS fuil temporibus Conslanlii, ex die xi
bus tribus. Fuil temporibus Aureliani, a consulalu Kalcndas Junias, in diem.... a consulibus Cunstau-
Aureliani 111et MarceHini, usque in diem vn Idus lio V el Coiistaniio Csesare (e).
Decembris, Caro 11el Carino consulibus.
(a) Videlur bic deesse decessit. (d) An forte est Valentinus, cui Kalendarium se-
(b) Videtur lcgcndum tribus, ex constiltim serie, qiiens inscribitur.
qusc lameii hic confusa. (e) Omnia pene haec opuscula desinunt his Coss.;
(c) Videtur liic deesse VII.Alii legunt IX et Maxi- inde apparel anno islo Chrisli 5S4 scripla aut cir-
miniano. citer.
DEPOSITIO EPISCOPORUM W.
Sexto Kalendas Januarias, Dionysii in Callisli. D Decimo Kalendas Mai, Caii in Callisti.
Terlio Kalendas Januarii, Felicis in Callisti. Qnarto Nonas Augiisli, Slephani in Callisli.
Pridie Kalendas Januarii, Sylvestri in Priscillae. Sexlo Kalendas Oclobris, Eusebii in Callisli.
Quarto ldus Januarii, Miiliadisin Callis:i. Nonis Octobris, Marci in Balbiuae.
Decimo octavo Kalendas Februarii, MarceJlini in Sexlo Idus Deceinbris, Eiilychiani in Csiliisti.
Priscillae. Pridie Idus Aprilis, Julii in via Aurelia, tnilliarlo
TertioNonasMartii, Lucii (b) in Callisli. III in Callisti.
(a) Nempe lloinanoriim a Lucio ad Julium. medii, Sixltis et Marcellus. Sixlus est inlcr marty-
(b) Lucius borum duodecim ponlificum est antl- res.
quissimus, Julius recenlissimus. Dcsunt duo inler-
123 AD ANASTAStlJMPKOLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 124-
DEPOSITIO MARTYRUM.
Oetavo Kalendas Januarias natus Christus in A Seplimo ldus Augusti, Secundi, Carpophori, Yic-
Betbleem Judsc. torini, et Severiani, Albano el Ostiense.
MENSE JANUARIO. Sexto Ballistaria (d), Cyriaci, Largi, Cresccnliani,
Decimo lerlio Kalendas Februarii, Fabiani in Cal- Memmiae, Julianseet Smaragdi.
lisli ct Sebasiiani in Calaciimbas. Q isirto Idus, Laurentii in Tihurlina.
DiiodeciinoKalendas Februarii, Agnctisin Nomen- in ldibus Aiignsli, Hippolyli-inTiburlina, et Ponliani
tana. Callisli.
MENSE FEBRUARIO. Undecimo Kalendas Seplembris.Timothei Osliense.
QiiinloKalendas, Hennetis in Bassillae,Salaria ve-
Octavo Kalendas Martii , Natale Petri de Ca- tcre.
tliedra. MENSE SEPTEMBRI.
MENSE MARTIO.
Nonis Martii, Perjjeluaeel Felicifalis Africae. Nonis Septembris, Aconti in Porto, et Nonni, et
MENSE MAIO. Herciilsini, et Taurini.
Qiiinlo Idus, Gorgonii in Labicana.
Decimo quarfo Kalendas Junii, Parthini et Cato- Teriio ldus, Proti el Ilysicintlii in Bassillae.
ceri, in Callisti, Diocleliano IX et Maximiano VIII Decimo octavo Kaicndas Oclobris, Cypriani, Afri-
CoSs. cae.Romaecelebrnlur in Callisli.
MENSE JUNIO. Deeimo Kalendas Octobris, Bassillae Salaria ve-
Terlio Kalendas Julii, PETRIin Calacumbas, et 1> _ tere, Dioclcliano IX et MaximianoVIII Coss.
PAULIOstiense.Tusco et Basso Coss. (a). MENSE OCTOBRI.
MENSE JUtlO.
Pridie Idus, Callisti, in via Aurelia, milliario
Sexlo Idus (b), Felicis et Pbilippi in Priscillse : et terlio.
in Jordanornm Marlialis, Vitalis, Alexanilri, cl in MENSE NOVEMBRI.
Maximi Silani (hnnc Silaimin inartyrem (c) Nuvati
furati sunl) el in Praelextali, Januarii. Quinlo Idtis, Clemenlis , Semproniani, Claudi,
Terlio Kalendas Augusli, Abdon, el Senncn, in Nicoslrali in Coiuilatuni.
Ponliani, quod est ad Ursum pileatum. Tertio Kalendas Decembris, Saturnini, in Tlira-
MENSE AUGUSTO. sonis.
MENSE DECEMBRI.
Octavo Idus, Sisti in Callisti, el Praeiexlali, Aga-
piti, el Fclicissimi. Idibus, Arislon in Pontum (e).
(a) Nescio quid hic sibi velint bi consules, forle (c) Forte Novatiani.
aliunde luxali. (d) An forle via Salaria.
(6) Sunt septem filii S. Felicitalis. Jordanorum, (e) An forte Pontiani.
Maximi et Proelexlati cocmeteria erant Romse.
FRANCISCI BLANCHINI
BREVES NOTiE
Celeberrimo huic opusculo exornando lot vigilias C produclum Li in Dissertatione ejusdem argumenti,
insumpserunt Bucherius primus edilor, aliique eru- quam infra impriinendam reservo, titpotc dicato
diti viri, ut novas addere lucubrationes supervaca- Chrislianm Chronotogiw, cujus clavus et cardo est
neum videri possit. Satis enim est consulere disser- epocha Pdssionis Christi Domini, statnenda cum Vic-
tationem Schelestratii, infra recusam, ut illius pre- torio Aquitano vulgaris wrm anno 28 bissexiili, duo-
tium inlelligatur , vindicelur auclorilas , obscura bus Geminis consulibus : quo anno aeroe communis
loca fiant apertiora, lacunaeque delegautur ac sup- 28, sed viise Chrisli Domini 55, inchoato ex ante
pleantur. diem vm Kalendas Januarii (nam solido quinquennio
Breves lanlummodo nolas apponam ad ejusdem 3nle oeram communem eum nalum fuisse nemo jam
opusculi Chronologiam, ductam ex Epocha Passionis dubitat, qui mimmiun Herodis Anlipae inspexerit, a
Christi, constiluta ad diem vm Kalendas Aprilis duo- card. Norisio feliciter declaratum post epochas Syro-
bus Geminis consulibus. De hac vero si cupias docu- Macedonum, cusum sub C.Caligula, etconsignalum
inenta uberiora, spero ampla salis el ccrta a me ejusdem IIERODIS TETRARCHX ANNO XLIII,die vin Kth
123 NOTiE 1N CATALOGUMROJI. PONT. 12G
lendas Aprilis, feria v, primo vero Azymorum die A flwcforttas,oclavoKalendas Aprilis conceptusIradilun
Dominusnoster Jesus Christus cwnans cum discipulis qua et passus. Licet vero passionein iiichoatam die
stiis, postquam sui corporis el sanguinis sacramcnta VIII Kalendas feria quinta , in horlo Gelhsemani,
patefecit, ad monlem Oiivcli, sicttt Evangelia sancla confuderit aHasposlerior ctim passione in crtice con-
testantur, progressus, ibique detentus est a Judmis, summala die vn Kalendas, feria vi, in monle Calva-
tradenle discipulo. Dehincsexta feria subseqttcnte, id riac; altamen Yictorius, uti vidimus, et cum eo
est vn Kalendas Aprilis, crucifixus est et sepultus; chronologi diligenliores distinguunt diem vm Kalen-
tertia die, hoc est v Kalendas Aprilis, Dominicasur- das Passionis inilium in horto, a die vn Kalendas,
rexil a morluis.Verba suntVictorii ad Hilarum, sancti Passionis lermino in Golgolha. Et casligaliores
Leonis Magni tunc archidiaconum, deinde successo- Laclanlii ediliones (uli Lugdiiiicnses duae, Joannis
rem, in praefatione paschalis Festi, edila per Bu- Tornoesii,anno 1587, et ThomaeSonbron anno 1594,
cherium, pag. 9. quae dicunltir ex fide el auctoritale librorum manu-
Ne tamen differam specimen aliquod firmitalis scriplorum emendalw, lib. iv, cap. 10, divinarum
dare hujtis chronologiae, unde ratio teinporum pon- Insliluliomim haec habent: Exinde tetrarchas ha-
lificalis hislorioc inilium ducit, in medium profe- buerunt (Judaci)usque ad Herodem, qui fuit sub impe-
ram, vcl indicabo surama sallem capita probatio- B rio Tiberii Cmsaris, cujus anno quinlo decimo, id est
ntim, quibus Victorianachronot.ixis ac noslra solide duobus Geminis consulibus, ante diem seplimam Ka-
kimlilur, et quantum palilur historiae ralio, dc- lendas Aprilis Judmi Christum cruci affixerunt.
monstratiir. Betulcius quoque, necnoti alii scriplores observant,
In epocha passionis. Chrisli staliilienda, duo sunt in melioribus Lactantii edilionibus legi, ante diem
aucloritale divina nobis traditi cliaracteres neces- septimam Kalendas; licet alii praeferant eas quae x
sario observandi, nempe Paschalis Judaeoruin dies, Kalendas perscriptum habent.
seu decima quarta dies lunm mensis primi, qua ne- E Patribus autem Groecis S. Joannes Chrysosto-
ccsse eral agnum immolari; et feria v, ccenoeDomi- mus in homilia de Nativ. S. Joannis Baplislocloquens
nicac tempus,ac passionis iiiilium,quae deimle passio de Anniiniialione Deiparae Virginisaif: Fuit igilur
complerelur postridie in cruce feria vi, ut, Sabbato quando Ittvc angelus ad Mariam annunliavit VIII
quieli dato, terlia die, quae crat Dominica, Chrislus Kulendas Aprilis, menseMartio , qui esl dies Paschm
a morluis resurgeret. Dominiel conceplionisejtts. In qua enitndie conceptus,
Ilis duobus indiciis lemporum, divina aucloritale in eudem el passtts est. S. Proterius ex Alexandrinis
firmatis in Evangelio, duo alia acceduut, non ca in cpislola Paschali, aj S. Lconem Magnum perscri-
quidem revelalione percepla, sed tradita communi C pia, et apiul Biicberinm edila pag. 85, diem susceptoe
teslinionio Palrum, praecipueillorum qui accuraiiores carnis a diviuo Verbo cum die coenaesub vespera
fuerunl i:i lemporum ralione colligenda, et saectilo pnssionis a!>co celebralac pariat liis verbis : Dominus
Chrisli proximiores. Sunl vero Geminorum consula- pleniludo legis existens, quando dignalus est homo
tus, Fulii scilicetac Rubellii (quod est primum); el fieri, quinla feria, decima quarta luna mensis primi,
dies vni Kalendas Aprilis passione Doniini conse- in camaculocxtmdiscipulis Puscha manducans, pattlo
crata (quod est secundum). Pascbalc feslum, in post aJuda traditur; et sequenti die; quinta decimi
eamdem vesperam incidens , qua post supremam luna crucifigitur, id est sexta feria, elc. Tempero a
eoenani Cbristus Dominus passionem inchoaliirus in pluribus referendis ; cum indicentur apud La Barre
horluni Gethsemaui concessit, pariandum esse cum in nolis ad Terliilliani locum libr. adversus Judacos
quarla decima die lunae, el VIII Kalendas Aprilis, pag. 110 illius e.!ilionis; el apud R. P. le Nourry in
collegil Hippolylus martyr, ila incisum relinquens uotis ad Iibrum LuciiCocciliide Mortibus persecuto-
anno aeraevulgaris 222 ordinem Paschalum superio- rum, cap. 4, pag. 159, quae fusius prosequor ac
rum in suo Cyclo diligenlius expendo in Dissertatione de Epoclia Do-
H KAA.AHPEI DIE VIII KALAPRIL minicoe Passionis incboaloe recte consliliienda die
nieos xc PASSIO CHRISTI. 1D vin Kalesidas, et passionis consuinmalae,sive cruci-
Plura ad eum Cyclurn conluli in disscrlalione de lixiouis, die VII Kalendas Aprilis, duobus Gcmiuis
Cyclo S. Hippolyli marfyris cap. 2, pag. 107. Ilippo- constilibus, anno vulgaris aerae 28, actatis vero
Iyto syncbronus Terlullianus in libro adversns Cbrisli Doinini 55 labenle.
Judaeoseamdcm diem Paschati allribuil Chrisli su- Qualuor igitur characleres diei et anni Dominicae
premo (vm Kalendas Aprilis), eosdemque consules passionis ac morlis, duos quidem divina revelatione
(duos Geminos). Palres et scriptores qui proximi ab certos, duos aulem ex traditione ac senlenlia Palruni
liis floriieruni, atqne ii potissimtim qiii res chrono- rcceplos, lnm in Orienle, lum in Occidenle, sludcnt
logicas penilus inspexerunt, eosdem consnles Ge- cbronologi conciliare. Sedirrilo conaiii res illis ha-
minos eamdemque diem vm Kalendas Aprilis cuin ctenus tentata est, ex quo recesserunl a Viclorio
Cbrisli passione componunt. in pariandis duobus Geminis consulibus cimi anno
E patribus Lalinis S. Auguslinus sit inslar om- bissexlili vulgaris acraeChristi 28. Hos enim ille cum
nium in lib. iv de Trinitatc, cap. 5: Sicul a majori- recte tribuerit cfdem anno, differunt ipsi in conse-
bus, inquit, tratlilum suscipiens Ecclcsim custodit quentcm, a bisscxlili proximum, acroecommunis 39,
m AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. RO.VI.-VATIC. m
et retinctil fipocham passionis die viu Kaiendas A . el memoriam passionis iiisliluit: quarn in hoito
Aprilis ; quac dies couipoui iieqiisiqiiaii)poiesl ciiin inclioans eadem nocle diei 25, proscculiis est in
qualuor indicalischaracteribiis, si consules ifacollo- praetorio illucescenle feria vi et die 26, ab hora
cenlur. Nain si passioiiem coiiferanl in aiiniim 28 sexla ad nonain iu cruce pendens, et Consummatunt
bissextilem ((|iio luna quarla deciina pasehalis Ju- est pronuiilians, inoriem obeundo complevit, vn
daeorumreute parialur cuiiv vu Kalendas Aprilis, et Kalenslas Aprilis numeraiilibus Romanis in annc
ctim praeccilcnti vespera diei vm Kalendas, ut infra juliano bissextili aeraeChristi communis 28.
osrendain), deserunl jam characlerem illius consu- Osleiidendiim erit, secundo loco, duos Geminos
latus, assertuiri a Tertulliano , Laclanlio, Lucio consules noti perlinere ad aniuini 29, ut coinmuniter
Caecilio,Aiignsiino, Sulpicio Severo, Victorio uliisque opinaiitur chronologi, sed ad aiuiurn 28, uli collocavit
Patribusel chronologis : insuper/"(Uriaiii sexiam, qux Victorius.
certus esl characler Dominicaecrucifixionis, in Evan- Utranique assertionem ejusque documenla contra-
gelio perscriplus, non reiinenl, si assignant dicm vin hain ex diffusiori deinonstralione, quam atluli in
Kalendas Aprilis auiii bisscxtilis 28(qn;e fuil feria v) Dissertatione indicata de epocha passionis Chrisli
coiifixioni Uuigcniti Dei iu cruce. Sin vero hanc componepda cum anno vulgaris aerae 28, duobus
diflertint ad vm Kalendas Aprilis anni proximi 29, B 1 Geiuinisconsulibus.
ijuciiisignant iluoliusGeminis coiisulibtis,hos quidem Priorein illam assertionem ila demonslro in eadem
retinenl, et cliaracterem feriae vi, sed alitim chara- dissertaiione, seclione 5, niini. 4.
clerem perinde certum in Evangelio, Paschatis Raliones liinae decimae quartoe Paschalis anno 28
scilicet Judacortim, non modo arcent a die 25 Martii, aeroecommunis ita sunt apertae, ut qui tabulas ea de
sed a lolo mense excludiint. Oslenduiil euim tabtiLe re concinnaruiit, lam veleres qnam recentes, de festo
inoluum luuisolarium, lolis uiidecim diebusante vin Pascbatis, lum Judaici luin Cbristiani, co anno
Kalendas Aprilis lunam qiiartamdecimamproecessisse inter se non dissenlianl. Victorii Canon Paschalis,
Marlio Juliano anni 29, nec propterca fuisse Pascba- inde exorsus Periodura, altribiiit diei Dominicae^S
Jem ; cuni ea luna aequinoctium anlece.leret diebus Martii aetatem lunie deeimocsexlse, et conscqueiiler
plus quam decem. Quare decima quarta Pascbalis Junam qtiarlam decimain alligat feriaevi Martii 2o,
quaeri dcbcl anno29, circa Idus Aprilis. Reiinere qua Dominus in crucem aclus passionem niorle co:n-
igilur neqiieunl diem vm Kalendas snbiis consulibus, plebat, inchoalam vespere pisecedeiili, et niysterid
quos collocant in Faslis ad annum 29 seroe vulgaris. incruenli sacrifieii a sc dedicatam : quse vespera
Quare impossibile oinnino redditur quatitor illos cha- licet, Rouianorum inore, numeranlium dies a niedia
racteres coniponere cuin Geminorum consulalu ita nocte in mediam (uli tesiantiir Macrobius Saturn.
dilalo. cap. 3, et Aulus Gellius Nocl. Alticaruin lib. m,
Retraciis vero iisdcmGeminis consulibus in aniinm cap. 2, el ante hos Pliuius lib. n, cap. 77), perline-
praecedentem, eurnqiie bissextilem, vulgaris aeroe, ret ad diem 25, attamcn Hebracorum legibus refere-
Chrisli 28, ciim Victorio, res omucs nitide ac sxqtia- balur ad inilium diei siibsequenlis, ita prsecipienle
bililer procedunt,el singulis ex qiialuor cbaraclerilius Doiuino Levilici XXIII,32 : A vespera usque in vespe-
sua fides constal. Cum enim feria v anno 28 incidat ram celebrabitis SabBata vestra. E recenlioribus vero
in diem 25 Martii, seu viu Kalendas Aprilis ; i.t P. Franciscus Bor.lonus, generalis terlii ordinis
cum decima quarta luna mensis Nisan eo anno refe- S. Francisci in Tabulis »Paschalibus ab anno incar-
ralur exacte ad diem 2G Martii sive vn Kalendas nalionis Dominicae ordiualis ad anuos bis millc
Aprilis feria vi (ut mox oslendam) jurc dies ccenoe consequentes juxta annurn Juliaiiiim anle corrcclio-
Dominicoeel passionis in borlo incboalae incidil in iiein Gregorii , et jiixla Gregorianum post biijiis
feriam v, sub vcspera diei 25 Marlii, scii vin Kalcn- ponlificis craendaiioiicm, iisdeui plane numeris eflert
das Aprilis, uii prsefert Canon Paschalis S. Hippo- epaclam xvi ct 1'ascba Cliristisinum die Dominica
lyti, enuinerans quartam deciniam liinani Pascbatum U 28 Martii, anno vulgaris scrseChrisli 28
praecedenlium aelalein suam, aiinum sciliccl aeroc Escdemcerte raliones apprime respondent moli-
Christi 222, quo scribebat: et jure dics coiisuiiimatae bus luininarium, u! calculi oslendent, subducti ex
passionis in cruce' refertur ad feriam vi proxiine tabulis aslronomicis, ad caput anni Judaici ila red-
consequentem, quae anno 28 fuit 26 Marlii Juliani, denlibus neomeniain Tbisri seu primi mensis anni
sive VII K.ilendas Aprilis , uti Victorius docel et civilisJuilaeorumper aniium vulgaris aeroeCbrislianac
iiidicalae editiones Lactantii praeferunt. 27, a qua neomenia Thisri dies 177 proxime conse-
Demonslrandum mihi cst igitur primo, quaf.ain quens oslendit neomeniam Nisan (scx lunationibus
decimam diem lunoe mensis Nisan, seu Pasclialis ab illa dissitara, elqux capul est anni sacri, seu
Judaeorum mcnsis, incidisse anno 28 acraecomtnuiiis exordium mensisprimi, ila appcllati in sacris lilteris)
i:i diem 20 Martii, ad quam scilicct cum pertineret die 13 Martii Juliani, in annum bissexlilem 28 ejus-
vespera praecedens dici 25 (ex instilutoiegis Sabbata dem acroe Cbrislianae se diifundenlis. Consuiaraus
numerantis a vespera in vesperam) rite celebrata numeros Iunisolares, in Tabulis D. de la Hire, ah
ccena Feria v ad vesperam diei 25 Clirislus Dominus regia Scienliarum academia aliisque passim appro-
sacraineiiia corpori» el sanguinis stii jugc sacrificium balis, ita colligendos.
129 NOT.E 1N CATALOGUMROM. PONT. 130
RADIXEPOCH/ECOMMUNIS ANNOUUM r.HUISTfINEUNTISKALENDISJASUAim AD M.ERID.PARIS.
SOLISLONG TUDO APOGJEUM S0L1S LUN.P.
LONCITODO APOG2KU;i LITXJ2
AUIMT10ABIF.TIS. AB ARIETE. An0ARIETIS. AB AlllKTE.
S. G. M. S. P. G. M. S. S. G. M. S. S. G. M. S.
0 9 8 43 40 2 9 5 2 4 15 18 9 9 11 I 3S
Annixx compleli. . . . 0 0 9 20 20 50 4 13 54 0 3 3 50 51
Aniiivicompleti.. ... 11 29 35 11 (i 9 2 9 S8 50 8 4 S m
Aiigiisiiiscomplctus.. . . 7 29 30 44 4ll 10 21 51 50 27 4 21
Diesxvn completi. . . . lrj 43 22 3 7 13 K9 53 1 53- "39
Hor.fiVIII 1!) 43 4 23 32 2 H
Miautixxiv lior 0 59 13 10 8
5 23 2 59 2 9 32 24 5 18 49 26 9 18 1 46
2 9 52 21 !) 18 I 4(5
3 13 30 5S Anomaliasolis 8 0 17 40 Aiiomalialunae
l 52 42 1'rosiapb.subr. 4 21 2 Proslaph.arld.
. 5 23 2 59 5 18 49 2'j
Locus verus solis. 5 23 10 17 o 23 10 28 LocusvcrusItinae.
Vera itaque synodus bimiharium cositigil nnno A Juliani (im.ie apud Joannem dicuiitiir fcria vi non
27 aeroeCbristi vulgaris, die 18 Seplembris Juliani, iiitroisscpraetoriiira,ulmanducarent Paschu), licelaHi
lioris8 et niinulis24 posl meridien Parisiis, Romse, cuni Chrislo Domino agnuin tomcdisscnt Pascbalem
vero horis 9 5', post meridiem, el Hierosolymis ad vesperam fcrisc v, die 23 Roinana. Causa iilrius-
hora post meridiem 10 40', cum Hierosolyma sit que senteniiae obscura esse non potest ex diipiiei
orientalior quam Lutetia Parisiorum gradibus lon- putalione el commcnsu vel solius diei Pascbalis,
gitudinis 54 40', siveboris 2 et iiiiniitis liorariis 16. vel diei simul et horarum, in quas incideranl ju»t-a
Ab ea synodo auspicari dcbiierunt Judoeinieiiscm lnotns veros neomenioeTbisri et Nisan. Tbisri neo-
Tbisrict suum Roschenschana,seu Capttt ai>nicivilis nienia die 18 Seplembris commissa horis 10 40, po&t
Lunaris. quo ulebaniiir, exemplo Syromaccdonum, meridiem ferebal post 177 dies noviliinium.Nisam
ah aiiliimno parilcr exordienliuni. Cum itaque novi- die 15 Martii bissextilis Jiiliani el civilis, si dieriitii
liiniumThisri, juxta moliis veros lunisolares, parielur tanlummodo solidorum ( quod in c.ivili pulatione fit)
cum dic 18 Septeiiihris Juliani auni 27 terai Cbrisli aiinoriim et mensitim ratio habeaiiir. At si bora-
vulgaris, necesse est ut in diem 177, niimeratiiin rum eliam qualiioret miiiuloruni 24 additamciUiHii
posl 18 Sepleiiibris, incidat mensis Paschalis novi- curemus, quod praeter solidosdies 177 rcqiiiruiit lu-
liiiiinm anno 28. Sex enim lunaiioncs, quae nume- B naliones mediaesex, a Thisri ad Nisan ; tunc additis
randsesiinl a Thisri ad Nisan , lot dies reqiiirunt. hisce lior. -4et niin. 24, epochaeliorarisc liinationi.s
Addeenimdics 12 superstites mensis Sepleinbris Thisri hor. 10 el min. 40 post meridiem dici 18
posl diem novilunii 18 ad finem Mensis ; deindc Sept. flunl hor. 13. el miii.4 post meridicm dici 25
Cclobris Juliani dies 31, Novembris 50, Decembris Martii inilium quarlae decimse Pas^halis, ad.coque
51, tolidemJanuarii ; Februarii bissexlilis dics 29, exlendilur ullra lcrmimim mediac noctis clsiiidcnh's
et 13 Marlii: erit summa dierum 177, qitoe cornplet more Romano diem 26 et apcrientem diein 27 Mar-
sex liinaliones civiles, aliornis cavas et plenas. lii. Aperlum itaque sit cur Juilscoriini alii poluerint
Demonstralnm est igitnr asssiimpltim primum , rite ex novilunio vcro mensis Thisri, et piitsilione
nempe inolus veros liiniinarium anno aerae Clirisli civili dierum laiilinrimoJo soIiJortun quarlam deci-'
27 ostendere noviliiniiiniTliisri die 18 Septembris mam paschalem referre ad diem 26 llarlii feriam vi,
Juliani Iiorisl0 40, posl meridiem Hierosolymis : et vespcram praecedentem diei 25 feriocvcum Cbri-
eoque iiomincdiem eavndeni 18 Sepleinbris fuisse slo Doininoac disciptilis ; alii vero cum Judscis prx--
csiput anui Judaici labente anno 27 aerae Cbrisli torium non inlroeuntibus feria vi 26 Marlii, ui
. coinmunis : quare diem 177 inde mimcratam (qiisje manducarent Pascha eadem vespera, quam refere-
incidil in diem 13 Marlii anni bissexliiis 28) essc ^ bant ad diera 27, altcndenles horas 3 post melis-.m
primain dicm lunac Nisan, seu mensis Paschalis. noctem, quae iiiitiuin qiinrtse dcciniac ila comparatse
Ad.ledies losolidos huicdici 13 Marlii, ut asscqnaris diiTerebantad diem 27 niore Komatio definiiam, eo
iuiliiiin quartae decimaelunaris, scu diem legilimam quem dicimus anno bissextili, communis oeraeChrj-
Paschaiis Judacorum. lslius lerminus ostendit diem sti xxvni, tluobus Geminisconsulibus.
26 Marlii, qua Christus Dominus, Agntis Dei qui Secundmn hoc asserlum deconstilaluFuIii Goinini
lollit peccatum inuiidi, feria vi in cruce pro nobis et Rubellii Gemini pariando cum anno oerseCbristia-
immolabatur, ex Victorii senlenliaet noslia, die vn nae 28, est alterum ex dernonslrandis quod propo-
Kal. Aprilis ; cum vespera praecedenti (ex ritii legis sucrain, secutus cliroiiologiam Victorii, eosdem st-
Mosaicaead lianc ipsam diem referenda, sed Romano mililer ascribentis aiino bissextili 28, quos reliqui
more ad vni Kal. Aprilis , seu 2o Marlii) Pascba cbronologi dilTeruntad anntun proxiiniiina bissexlili
ipse cum discipulis celebrassel, etpassioncin inclioas- aeroeClirisli cominiiiiis29. Ita vero a me demossslra-
set, cujus sacramcnta inslituerat. lum fuisse jmlico in disscrtatione indicata.
Colligaseliam licet ex calculis indicalis cur ali- Conslat duos Sexlos consules , Sexlum Pom-
qni dixerinl Hebraeorumnonuullos distulisse eodcm peium et Sextum Apuleium (quo an;io bistorici
auno imniolalioneni Agni ad vespcram diei 26 'D omnes consigtiant morlem Augusli, Vclleittsscilicet,
131 AD ANASTASlICMPROLEGOIIENA EDIT. ROM.-VATIC. 135
Tacitus, Siielonius, Dio caeterique ) dislare spatio A indicalo Orcadum insularum spectari debuissc.
annorum quindecim a duobtts Geminis consultbus, Quis ilaque negare possit characlerem hunc coe-
Fufio Gemino el Rubellio Gemino. Series enim non lestiiini moiuum, Dionis in Historia diserle raemo-
inlerrupia islorum quindecim annorum tegilur in ralum, indicare evidenter consulalum ulriusqtie
Faslorum Colleclionibus, quae restillal etiam cx hi- Sexti esse pariandum cum anno vulgaris aerae tertio
sloricis aelatis Augiisti. Nam Vellsius, qui Marco Vi decimo? duosqite Geminos esse componendos cum
nicio consuli, post duos geminos annuin proximum anno bissextili ejusdem aerae28, uli Victorius con-
apericnli, suum opus nuncupal, cuirt Iibr. n, cnp. stiluil ?
123, Pompeio Apuleioqueeonsulibus Augusti niortem Quaeres num duobus Geminis consulibus per an-
retulisset, cl iniliiim imperii Tiberii, c;ip. 126, ejus- nnrii relraclis, series quoque consulum proeceden-
dem Iibri sedecim annos diserlc imle numcrat ad tium usque ad Cocsariana tempora sit tanlumdem in-
coiisulem Viiiicinm. Quindccim proplerea slatuit a simul retralienda ? Id vero ipsiim asserimus. Quin
duobus Scxtis ad duos Geminos, quos Vinicius con- etiam novum argiiinenliim ac demonslralionem pro-
linenter eonsequitur. Quare si duo Sexti consules (iccimus ejusmodi retrocessionis necessario ndbiben-
per.tinenl ad aniiiim aerae Chrisli vulgaris decimum daein disponendis consulalibiis C. Julii Cxsaris :
quartum, dtto Gemini sunt necessario componendi B cujus comes individiius expeditionis Hispanicae Au-
cum anno ejusdcm oerae29, uti omnes lere chrono- lus Hirlius, idemquc bistoricus diligenlissimus, per
logi pariant. Sin duo Sexti sinl evidenter retrabendi dies singulos pnumerans obsidiones oppiJorum et
cum morle Augusti ad annum oeraecommunis, Chri- militaria gesta sui imperatoris, niinislrat iu castris
tti XIII, conscqiiitur et duos Geminos perlinere ad apud Hispalim inolis die III Nonas Manii, bora cir-
annum bissexlilem 28, uti Victorius coiistituit. Esse cilcr sexla nocturna quando luna conspecta fuil, in-
autem ita rcirahendos duos Sextos constiles et Au- dicium miinifesluin anni, quem vocaut confusionis,
gusli morlem ad annum 15 aerae Christianae , ex pariandi cum bac expeditione llispaniensi : et alli-
charactere tcmpoiis in Dionis Ilisloria rclalo ftt evi- gauili aniium Cacsariseniorliialem ciim Julianoecor-
dens. reclionis primo anle aerain Christi 45 ; undc conse-
Dio libro LVI inter prodigia quae el praejudicala quitur el duos Sexios obtinere leriium decimum, et
vulgi opinione ac superstilione mortcm Augusli por- duos Geminosduodetricesimum ocraevulgaris. Fusius
lcndere credebanliir, Sexto Apuleio et Sexto Pom- b;cc disputata el ab omni dilTicultatc expcdita leges
peio consulibiis, enumcral lotalein cclipsim solis : in disserlatione nostra memoiata, in qua boriim coe-
Anno insequenli, ait, Sexlo Apuleio, Sexto Pompeio leslium moluum alque cclipsium calculos accurale,
consulibus, in Cumpaniamprofectus Augustus, exhibi- C ut spero, subductos ostendam.
to Neupoli speclaculo, Nolm morii concessit.Prodigia Conslant igiturin chronologia Viclorii ac nostra,
qum id ei prmdicerenl neque minimn, neque obscura consignante feria v, die 25 Marfii Juliani, anno oerae
evenerunl. SOLTOTUS DEFECEBAT. *OTEya/j «AIO;n«{ vulgaris2S eoque bissextili, duobus Geminis cnnsu-
ilsAure, etc. Torquel ingenia chroiiologorum pariler libus ccenara Dorainicam el passionis exordium, die-
el asirononioriim eclipseos istius indagatio per an- que proxirao 26 Marlii, feria vi, criicifixionem ac
num quartum decimum acrse Chrislianae : quo cerle mortem Domini, quatuor illi characteres ainice com-
nulla ejusmodi cclipsis juxta quascuiiqiie labulas posili : quos in dilato Geminorum collegio ad annura
coelestium moluum speclari poluit. At si banc in- 29 fruslra requirebant chronologi, duos scilicel in
quirant juxla easdem tabulas anno vulgaris aerae sancfis Evangeliis divfiia flde firmalos Paschalis ac
tenio decimo, colleclis numeris cognoscent eviden- Passionis, ccenaeel feriartim v el vi cum ejus inilio
teV, die 28 Aprilis defectum solis in pluribus Euro- ac lermino componendarum ; duos vero a Patribus
p;e provinciis spectabilem conligisse, dum vergeret aelati apostolicaeproximis, et a chronologis peritio-.
ad occasiirn. Totalem disci obscuraiionem sole oc- ribus cum Viclorio memoralos, diei scilicet 25 Mar-
cidcnte visam parvis insulis ab occasu adjacentibus tii cum ccena Dominica, et exordio passionis, ct diei
Brilanniae circa borealem Scoloruin traclum, dis- 26 ejusdem mensis cum aflixione Redeinptoris uoslri
cenl ex suppulaiione ac diagrammate in disserta- in cruce, et consummata passione componendae.
.tione nostra relato : simiiem alteri eclipsi speclandae His vero animadversionibus Catalogi nostri chro-
die 22 Maii, anno 1724, sole pariler occidente, spe- nologiam ab epocba passionis similiter consignata
clatoribus posilis in lillore occiduo Elruriae, circa illuslrari et comprobari confidimus.
Liburntim. Ex iisdein Tabulis Cassinianis, Hirianis, Esscnt quoque notoeadbibendae ad aliquot ponli-
Bononiensibus et Britannicis ulraquc eclipsis lotalis ficum ibi recensiiorum, el ad omissorum aeram sla-
perinde colligitur : quaeparlialis, ut necesse esl eve- biliendam. Verum suis locis aplius collocabuntur
nire, fuerit terrarum tractibus in vicinia posilis Bri- vel disponentur in disserlalione de Calalogis anti-
tanniac, inferioris Germaniae, Galliaeac Lusilaniae; quis pontificum Romanorum, quam paulo infra altc-
sed phases parlialis observalac his in regionibus, lo- xam, post illatn quaea proesule Sclielestratio peteu-
lalem demonsirant in proximo climate acmcridiano da est.
153 CATALOG.ALTLR ROM. PONTfc 134
1. BeatusPelrus apostolus, et princeps aposlolo- A 15. Sother, nalione Campanus, ex palre Concor-
rum, Antiocbeniis, filius Joannis, provinciaeGalilaese, dio de civitate Fundis, sedil annis 9, in. 6, d. 12.
vico Belhsaida, fraler Andrese, piimnin sedit catbe- Hic consiiliiiliilnulla monaca pallam sacratam lange-
dram episcopalus in Anliochia an. 6, el in Romam ret, nec iiicensuin poneret in saiiclam ecclesiam. Hic
ingressus sub Nerone Caesare, ibique sediiannis 25, ordinavit episcopos 11, presbyleros 8, diaconos 9.
menses 2, dies 4. Hic scripsit duas Epislolas, quae 14. Eleuiber, natione Graecus,ex patre Abundio,
Canonicaeiioniiiianlur, et Evangeliuiii Marci, ct or- de oppidoNicopoli, sedit annos 15, m. 3, d. 2. Hic
dinavit episcopos tres, Liniini, et Cletiim, et Cle- constituit ut niilla esca a Christianis repudiareliir,
nieiitem, et prcsbytcros 10, eldiaconos 8. quoe rationabilis hiimanaque esset. Hic ordinavit
2. Linus, nalione llalus, regionis Tuscise, palre episcopos 15, presbyleros 12, diaconos 8.
Herculano, sedil annis 11, m. 3, d. 11. Hic ordina- 15. Viclor, natione Afer, ri patre Felice, sedit an-
vil episcopos 15, presbyteros 18. nos 10, menses 2, dies 10. Hic consliinit ut Puscha
3. Clelus, natione Ronianus de regione Vico Pa- die Dominico celebrarelur, sicul et Pius. Hic ordi-
trilii, palre .dEiniliano,seilit annis 12, m. 1, d. 11. navit episcopos 12, presbyteros 4, diaconos 7.
Ilic ex beati Petri praecepto25 presbyleros ordinavit 16. Zephiriruis, naiione Rorr.anus, ex patre Ab-
in Roma. Alia manu : Sub Vespasiano et Tilo iaipe- undio, sedil annos 8, nienses 7, dies 10. Hic ordina-
ratore. vil episcoposlS, preslyieros k, diacouos 7.
4. Ciemens, natione Romanus, de regione Coelio 17. Calistus, natione Roir.anus, ex patre Domilio
monie, cx palre Fanslino, sedil annis 9, m.2,d.l0. ex regione Rsivcnnaliuni, sedil annos 6, menses 2,
Hic ordinavit cpiscopos 15, presbyleros 10, diaco- g dies 10. Hic nrdinavit episcopos 8, presbyteros 16,
nos 2. Alia manu : Sub Domiliaiio, et Nerva, et diaconos 5. Et aliamanu : SubMarco Aurelio impe-
Trajano imperalore. ralore.
5. Anacletus, naiioiieGroeciisde Albenis, ex patre 18. Urbanus, natione Romaiius, ex patre Poniiano,
Anliocbo, sedil annis 9, m. 2, d. 10. Hic ordinavit sedif annos 4, menses 10, dies 11. Ilic ordinavii epi-
episcopos 6, presbyleros 5, diaconos 5. Alia manu : scopos 8, presbyleros 6, diaeonos 5. Et atia manu :
Sub Trsijano imperalore. -r- Sub Aurelio Alexandro imperat.
6. Evaristus, nalione Grae us, ex palre Judoco 19. Antbeius, natione Grsectis, ex palre Romulo,
nomine Juda, decivitate Betbleliem, sedit annis 9, sedil annos 12, mens. 1, d. 12. Ilicgesta martyrum
m. 10, d. 2. Hic ordinavit episcopos 5, presbyteros diligenter exquisivil; bic ordiuavit episcopuni 1. Et
6, diaconos 2. Alia manu: Sub Trajano impera- alia mann : Sub MaximoImperalore.
tore. 20. Pontianiis, natione Romanus, ex patreCalpur-
7. Alexander, nalione Ronianus, ex patre Alexan- nio, sedit annos 9, nienses 5, dies 2. Ilic ordinavit
dro de regione Caput Tauri, seJil annis 10, ni. 6, episcopos 6, diacouos5. Et alia manu : Sub Maximo
d. 2. Hic consliluil aqiiam sparsionis cum sale be- iuipcr.
nedici. Hic ordinavil episcopos 5, presbyleros 6, dia- 21. Fabianus, nalione Romanus, ex patre Fa-
conos 2. Alia mtinu : Sult Trsijano iinperatore, el sub bio , sedii siiiuos 14, menses 11, dies 11. Hic ordi-
iElio Hsidriano imperaiore. navit II, presbyieros 21, diaconos 7.
8. Xystus, uatione Roniaiius, et patre Pastore dc Et alia episcopos
manu : Sub Gordiano, el Pbilippo, et Decio
regione Vialata, sedit annis 10, m. 2, d. 1. Ilic con-
stiluil ut minisleria sacrala non tangerentiir nisi a p^ imporalore.
22. Cornelius , natione Romanus , ex palre Ca-
iuiiiislris. Hicordinavit episcopos 4, presbyieros 9, stino, sedil amios 2, mens. 2, dies 2. Ilic levavit
diaconos4. Alia manu : Sub risidiiano iinpjiatore. corpora aposloloruni Pelri et Pauli de catacuinbis.
9. Tclispborus, natione Groecus, ex anachorila, Hic ordinavit episcopos 7, presbyieros 4, diac. 4.
sedit annis2l, m. 3. Hicconsliiiiil ul seplein bebdo- Et alia maitu : Sub Uecio imper. el Gallo, et Volu-
tnadas aute Pascba jejiinium celebrareiur, et in siano imper.
Naiale Dominiin nocte, ut missae celebrarenlur, et 23. Lucius, natione Romanus, cx patre Porlirio,
Glona in ercetsis Deocancrelur. Ilic ordinavit pre- seditannos 3, menscs3, dies3. Ilic praecepit nt dno
sbyleros 12, diaconos 8. Alia tnanu : Sub Anlonino presbyieri el Ires diaconi episcopum iu omni loco
Pio imperatore. iion desererent. Hic ordinavit episcopos-7, presbyie-
10. Ygiims, natione Graecus ex philosopho de rns 4, diaconos 4. El atia manu : Sub Valeriano et
Athenis, t-ujusgeiiealogiamnon inveni.sedil annis 4, Gallieno iuiper.
ni. 3, d. 4. Hic cleruiu composuit, etdistrihuit gra- 24. Slepbanus, nalione Romanus, ex palre
dus ecclesiasticos. Ilic ordinavit episcopos 6, pre- Jobio, sedil annos 7, menses 5, dies 2. Hic cori-
sbyleros 15, diaconos 5. Atia munu : Sub Antoiiino slituit sacerdotes, el levitas, ul vesles sacratas iu
Pio imperatore. usu quotidiano non uti, nisi in ecclesia lanliim. Hic
11. Pius, naiione Italus, ex patre Riifino, frater ordiiiavit episcopos 5, presliyteios 6, diaconos 5.
Pastoris, de civitate Aquilse, sedit annis 18,m. 4, Et alia manu : Sub Valeriano et Gallieno impera-
d. 3. llic nngelo inoiieiiie praecepitPascba die Domi- tore.
nico celebrari. Hic ordinavit episcopos 12, presbyte- D 25. Xistus, natione Graecus, ex philosopho, sedit
ros 19, diacouos 21. Alia manu : Sub Anionino Pio aiiniim l.menseslO, dies 23. Hic ordinavit cpisco-
imperalore. psis5, presbyleros 4, diaconos 7. Et alia munu : Sub
12. Anicetus, natione Syrus, ex palre Joanne de Valeriano ct Gallieno imper.
vico Umisa, sedit annis 10, in. 4, d. 5. Hic consti- 20. Dionysius ex monacbo, cujus gencralionem
luil ul clericus coniam non nutriret. Hic orrjinavil non potuiiiius rcperire, sedit aiinos 6, mcnses 2,
episcopos 9, presbyteros 17, diaconos 4. dies 4. Hic presbyicris ccclesias dedit, et parochias,
135 -iJF ANOTjtsftCM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 136
et diocceses consiituit. Hic ordinavtt cpiscopos 8, A . 42. Iiinocenlius, nalione Albanense, ex palre In-
presbyleros 12, diaconos 6. Et alia mann : Sub Va- nocenlio, sedit annos 15, mcnses 2, dies2I. Hx
feriann et Gallieiio imper. constituit ut qni nalus fuerit de Clristiana, denuo
27. Felix, natione Romamis, ex palre Conslan- nasci per baptismiui). Hic constitiiit sabliaio jeje-
tio, sedit annos 4, nicnses 5, dies 25. Hic cor.sli- nare, quia Dominus sabbalo in sepulero jacuil, ct
luil supra memorias martynim missas celebrsiri. discipiili sabbatojaciieriint. Hic ordinavit episcopos
Hic ordinavit episcopos 5, presliyleros 8, diaco- 54, presbyleros 50, diac. 11.
nos 5. Et alia manu : Sub Claudio et Aurcliano iin- 45. Zosimus, natione Grsccns,ex paire Ebramio,
peralore. scdit aiimim I, iiicnscs 3, dies 11. Hic nnilla consli-
28. Eulitanus, nalione Tuscus, cx patre Marino luit in Ecclesia. Hic ordinavit episcopos 8, presbyle-
de Civitale Lunis, scdil ann. I, m. 1, d. 1. Hic ros 10, diaconos 5.
conslituit ul fniges super nliare , lavsc et uvae 44. Bonifacius, nalione.Romamis, ex palre Jocun-
benedici. Ilic ordinavit episcopos 9, presbyteros 14. dio presliytero, sedit annos 3, menses 8, d. 7. Hic
diacouos 5. Et alia nvtnu : Sub Aureliaiio impera- constituil ut nulla mulier, aul monacha pallam sa-
lorc. cralam lavaret, aut inccnsiim in ecclesisi poneret,
29. Cains , nalione Daimata , ex gencre Dio- nisi minisler. Hic ordinavit episc. 36, presbytcros
cleliaiii, ex palreGagio, sedil annos II, menses 4, 13, diac. 3.
dics 12. Hic ordines ecclcsiaslicos disposuil. Hic 45. Ccelcslimis, nalione Romsinus, cx patre Pri-
ordinavit episcopos 5, presliyteros 26, diaco- sco, sedit anuos 8, inensesJO, dies 17. Hic consti-
nos 8. p liiit nt niitipliona anle sacriliciiun cancretur, quod
50. Marcelliims, natione Romanus, rx palre Pro- ante non fiebat, nisi tanlum Epislola beati Pauli
jcelo, scdit annos 9, inenses 4, dies 6. Ilic ordinavit recilabatur et sanctum Evangcliiiin. Hic ordinavit
cpiscopos 5, presbyteros i. diac. 2. episcopos46, presbytcros 52, diaconos 12.
31. Marcelius, nalione Roiiianus, expalreBene- 46. Xistus, iiatione Romaiius, ex patre Xisto,
diclo dc regione Vialata, sedii annos 5, mens. 7, sedit annos 8, menses 19. Hic inc.riiniiiavit post
tlies 21. Hic constiluil titulos in urbe. Roma propter aiiniim, et mensilnis ocio a quodani Basso, et cum
bnplisir.um el poenitenliam. Hic ordiiiavit presbyte- quinqiiaginla seplemepiscopis purgavit sc, ct Bnssus
ros 12, diacouos 2. est (lamiiaiiis. Hic ordinavit episcopos 52, presbyie-
52. Eusebius, nalione Groecus, ex medico, sedit ros 28, diaconos 12.
annos 2, m. 1, d. 3. Hujus lemporibus invenia est 47. Leo, natus Tusci!Sjjex_patreQuinliano, scdH
crux Douiininoslri Jesu Christi, et Judas baptizalus ann. 21, nien. 1, dies 15. Hiccougregavit episcopos
est. Hic ordinavit cpiscopos 14, presbyteros 14, dia- mille diicenlos, qui cxposuerunt fidem caihol.cain,
conos 3. dtias naitiras uno in Chrislo Demn ct hominein.
35. Malhiadis, natione Afer, sedil annos 4. Hic Hic ordinavil episcopos 185, presbyteros 81 ,
consliluitutnulla ralione dic Dominico, aut qiiinla diac. 51.
feria ji-jiiniis quis de fidelibusagerel. Ilic ordinavit 48. llilarius, nalione Sardus, ex patre Crispino,
cpiscopos 12, presbyleros 7, diac. 5. , sedit atrnos 6, inenses 3, dies 10. llic spargit epi-
34. Sylvester, naiioue Romamis, cx pairc Riiliuo, stolas de flde calliolidsrper orbem Orienialeni, et
sedit annos 25, niens. 10, d. 11. Ilic congiegavit P confirmavit trcs synoiios, Nieaeeni, Ephesini, et
cpiscopos trecenios oclodecim elcxposu; runt lidem Chalcedonensem. Hic ordinavit cpiscopos 25, dia-
cailiolicaii), et cbrisma ab episcopo t-onlici,et bapti- conos 5.
zaliini coiifirmari. Hic Dalmatitas prtrcepil indui. 49. Simplicianus, nalione Tihnrliniis, ex palre
llic sacriliciiim loluni in lineiim paiiiium involvi. Castino, sedil annos 15, nien. 1, dies 8. llic consti-
llic ordinavit episcopos 05, prcsbyt. 42, diaco- luil ut iid sancliiiii Petriim et saiiciiiiu Paiilum, san-
nos 26. - cliiiiique Laiircntiiim presbyleri ii>anercnt propter
55. Marcus, nalione Romanus, ex patre Prisco, poenilentcs, et baplisiniim. Itic ordinavit cpiscopos
sedit anrros2, nienses 8, dies21. Hic consliluit ut 57, presbyteros 58, diaconos 11.
cpiscopus civilalis, qui hosliain consecrat, pallium 50. Felix, nalione Roinaniis, cx patre Felicepre-
iilerclur. H.'cordinavil episcopos27, prcsbyleros 25, sbytero de titnlo Fasciola, seilil annos 8, m. 11,
diac. 6. d. 19. Hic ordinavit episcopos 31, presbyteros 18,
56. Jiilius, natione Romanus, ex palre Ruslico, diac. 5.
scditannos 15, meiis. 2, d. 6. Hicconstiiuit ut nullus 51. Gelasius, nalionc Afer, cx pafre Vsilerio,
clcricus caiissimin pulilico ageret, nisi in ecclesia. sedil annos 4, menses 8, dics 19. Hic lil.crn-
Hic ordinavil episcopos 9, presbytcros 27, dia- vit a periculo famis civilalein Romoe. Hic fecit
conos 4. traclalos et byninos sicut beatiis Ainbrosius. llic
57. Libcrius , nalione Romanus, ex palre ordinavit episcopos 67, presby.eros 52, dia-
Aiiguslino, scdil annos 6, menses 5, dies 4. Hic conos 2.
ordinavit cpiscopos 19, presbyleros 18, dia- 52. Anastasius, nalionc Romanus, ex palre Pelro
couos 5. C de regione quinla Capul Tatiri, sedit ann. 1, inens.
38. Feiix, nationc Romauus, ex palre Anastasio, II, dies 24. Hic ordinavil episcopos 16, prcsby-
sedii aiin. 1, m. 3, d.2. Hicordinavit episcopos 19, leros 15.
prcsbytcros 21, diac. 5. 53. Symmachiis, natione Sardus, ex patre Fo.-lu-
59. Dainasiis, naiione Spanus, ex patrc Anlonio, nalo, sedit annos 11, iiienses 7, dios 27. Ilic et Lau-
sedii a; nos 18, m. 3, d. 11. Hic acciisatus in- rentius subinientione imo die ordinali sunt, Symma-
vidiose de adulterio purgaliis est a qiiadraginla cbus in Lateranis, Laiiienlitis iu ecclesia B. Marioe;
qiialuor episcopis. llic conslituit ut psalmi die et Symmaclms conlirmatus est in sede secundum
nocluqiie in ecclesia cancrenlur. Hic ordinavit epi- judicium Theodorici regis, et Symmachus poslea in-
scopos 62, presbyleros 31, diaconos II. criiiiinalus ctiin ccniiiin qiiindeciin cpiscopis se pur-
40. Syritius, natione Ronianus, cx patre Tibiislio, gavit. Hic constituit ut oiiini die 50 Natalitiis
sedil aniios 15. Ilic oniinavil episcopos 52, presby- Sancioruin Gloria in excelsis Deo canerelur. Hie
terosal, diaconos 16. Hic praecepil poeniicntibusin ordinavit cpiscopos 117, presbyleros 92, diaco
ullimum viaticum non uegare- nos 16.
41. Anastasiiis, nalione Romanns, ex palre Ma- 54. Hirmisda, nalionc Campanus, ex palre Juslo
xTuio,sedit annos 3, dies 10. Hic cousiiluil ul qnando de civitate Frjsijione, scdil annos 9, dies 14. Hic
evaiigolitimrecitatur, sacerdoles non se eiigerent, consliliiit clerum, el psalmis erudivit. Hic ordinavil
sed curvi stareril. Hic ordinavit episcopos 11 , pre- eoiscopos55, presbyteros 21.
tiDyleros8, diaconos 5. 55. Joaiincs, nalioiic Ttisctis, ex oatre Con-
137 CATALOG. ALTER ROM. PONTIFICUM. «:>s
slantio, sedit annos 2, menses 8, dies 10. Hic A j Petri. Hic ordinavil episcopos 88, presoyteros 13,
in cnstodia afOiclus moriens: Iiic ordinavil episco- diaconos 11.
pos 15. 72. Severinus, nalioiie Rouinuus, cx patre Ahieno,
56. Felix, nalione Sommum, ex patre Castorio, sedit menses 2, d. 4. Hicordinavit episcopos4.
sedit annos 4, inenses 2, dies 13. Ipse ordinaliis est 75. Joannes, natione Daliualica, expatre Venan-
in quielem. Hic ordiuavit episcopos 19, presbyteros lio, sedit aiinum 1, meiis. 9, dies 18. Ilic per om-
55, diaconos4. nem Dsdmaticam et Ilistriam mtillas pecunias misit
57. Bonifacius, natione Ronianus , ex palre ad redemptioiiem caplivorum, qui praedicali eranl.
Sigiboldo , sedit annos 2 , dies 26. Ilic et Dio- Ilic ordinavil upiscopos 4.
seorus sub iritenlione ordinali sunt; sedi Dio- 74. Martinus, dcciviiatc Tudcrliiia provincioe, Tu-
scorns eodem tempore defunctus, Bonifacius sedcm sciae, seilil annos 6, nieiis. 1, dies 26. Hic congrega-
lcniiit. vit synoduni episcopos ceiitum quinqiic etcomlemna-
58. Mercurhis, qui el Jonnnes, nniione Roiiianiis, vil Cyrriim Alexiindrinuin, et Sergium, Pyrruin, et
ex palre Projecto, de Caelio monle, sedit annos 2, Paiilum patriarcliani Conslnutinopoiiianiiin, qni con-
meiiscs 4, dies 6. Hic ordinavil episcopos 10, prc- ira inifnaciilalam lideui novitates in nocte resumpse-
sbyleros 15. runt, et sextam synodum conscribens conlirmavit
59. Agapilus, natione Romanus, ex patre Gordiano episcopum 1. Hic ordinavil episcopos 28, prcsbyie-
presbytero, sedil inenses II, dies 19. Hic ordinavit "ros 11.
episcopos II, diae. 4. 73. Tbeodorus, naiione Graccus, ex patreTheodoro
60. Silverius, natione Campanus, expalrellormi- n! episcopo de civitale llierusaiein, sedil, aniios 6, mcn-
sda episcopus Romae, sedit ann. 1, menses 5, d. 11. ses 5, dies 18. Ilic ordinavit episcopos 40, prosiyte-
Hic ordinavil epi-scopos81, presbyteros 46, diaco- ros 21, dlaconosi.
nos 16. 76. Eiigeniiis, natione Roinaiiiis, ex patre Rufiano,
61. Pelagius, natione Roinaiius, ex palrc Joanne sedit annos 2, mens. 9, dies 24. Ilic ordinavit episeo
Vicariano, sedit annos 11, nienses 10, ilies 18. IIic pos77.21.
est ordinalus a duobus episcopis et uno prcsbylero. Vilsili.miis,nalione Signensis provincue Cam-
Hic ordinavit episcopos 49, presbyteros 26, tlia- panioe, ex paire Anastasio, sedil iinuos 14, mensesG.
conos 9. Hic regulam ecclesiaslicam alqiie vigorcm, ut mos
62. Joaunes, nalionc Rom.miis, ex patre Ansisiisio, crat, omnino conservavit. Hic ordiuavit ejiiscopca
sedit annos 12, menses 11, dies 26. Hic amavii et 27. presliyleros 22, diacon. 1.
restauravit cyiniteria sancloruni iiiariyruui, et con- 78. Adeodatus, nalione Roiuiiiius, ex inonachis de
stiluil per singulas Domiiiicas oblationes et lumina- palre Cobiano, sedil annos 4, iiienses 2, dies 5. Hic
ria ibidem agere. Hic ordinavit episcoposOl, presby- ordinavit episcopos 47, presbyferos 14, dinconos 2.
leros 26, diaconos 13. 79. Donus, n:\tioitc Romanus, ex patrc Msiiiricino,
63. Benedicliis , natione Roinaiius , de palre sedil ann.mn 1, inenses 5, dios If). Ilic ordinavil cpi-
Bonifacio , sedit aunos 4 , mensem 1 , dies 28. scopos 0, presliyteros 10, diaconos S.
Hic ordinavit episcopos 21, presbyteros 15, dia- fJO.Agatho, nafione Sictila, sedit annos 2, mensos
conos 3. 6, dies 4. I.ic ordinavit episcopos 18, prcsbvleros 9,
64. Pelagius, natione Roniamis, de palre Ungildo, r( diaconos 5.
sedil annos 10, nienses 2, dies 10. Eodein teiuporn 81. Leo Juuior, natione Siciiln, de patre Paulo, se-
lantaepluvioe fuerunt, ul oiiincs dkeiem qniu siqua; tlil iiienses 10, dies 17. Hic eoiisliliiiuin fecit, iilqui
diluvii siiperinundareiit, et lalis cladis, qualis a ordiiiatiis fueril arcliicpiscojtus ab arcbivo ecclesi;e
sseculo nulliis meminii fuissc. Hic ord.navil cpisco- niilla coiisueiiidiiie pro tisu pallii, aifl divcisi oflicii
pos 48, presbyteros 28, diaconos 8. ccclcsiaepcrsolvercdcheal. Ilicordiitavitepiseopos2l,
65. Gregorius, nalione Romanus, de patre Gor- presbyieros 9, diacouos 5.
82. Beiiediclus junior, nalionc Roinaiius, sedit
diano, sedil annos 15, nienses 6, dies 10. Hic expo- iiii-nses 10, dies 12. Ilic ordinavii cpiscopos 12.
suit Omelias40 et Moralia Job, et super Ezechielem, 83. Joannes, nalione Syrus, dc provincia Anlio-
Pasloralemque, et Dialogos, et multa alia fecit. Hic cliia, ex Cyriano, sedilanniiin 1, dies 9. Hic
augumeiilavil in Canone, diesque nostros, usque in ordinavit palre episcopos 15.
finein inissae,Anglosque convertit ad Domiiium no- 84. Sergitis, iiiilione Syrus, Antiocliite regionis or-
slrum. Hic fccit til missa super corpus beali Petri ex patre Tyberio in Parniotiio Sicilise. Hic sta-
caneretur. Hic ordinavilepiscooos62, presbyleros 59. lus, luit IIt leiiiporeDomini cor|)oris Agnus Dei a clero el
diac. 5. .. .
66. Sabiamis, nalione Tuscus decivitate Blera, de populo dcciinlarelur. IJic conslituii ut diebus annuii-
liationis Doinini, et sanctic iVIarise,et saucli Siineonis,
patre Bono, sedit aiiiiiiin I, menses 5, dies 8. tlic quod Ypapanti Gnece dicitur, Lcianise cxeanl. Hic
addidit luiniiiaria in ccclesia beali Pelri. Hic onlina- ordinavit
vit episcopos 26. cpiscopos97, presbyteros 18, disiconos4.
Sedit aniios 13, nienses 7, dies25.
67. Bonifaciiis , iialione Romanus , de palre v 85,'Joaiiues, iiatione Grsncus,sedit aniios 5, m. 2,
Joanne, sedil tnenses 8, dios 28- Hic ordinavit epi- dics 12. Ilic ordiuavii ejiiscopos 15, presbyteros 9,
scopos 21. diiicdnos 2.
68. Bonifacitis, nalione Marsoruni dc civitale 80. Joiinncs, natio:;e Grrecus, de patrn Platonc,
Yaleria, ex palre Joaune medjco, scdil annos 0, sedil annos 2, nienses 6, dies 17. Hic ordinavil cpi'-
menses 8, dies 13. Hic ordinavit episcopos 55, disi- scopos 19.
conos 8. 87. Sisinnus, nalione Syrus,de patre Joanne, se-
69. Deusdedit, nalioue Romanus, ex patre Ste- dit annos 7, dies 15. Hic ordinsivit episcopos 64,
pbano subdiacono, sedit annos 3, dies 35. Hic dile- 10, diaconos 2.
xit cleruin multura. Hic ordinavit eDiscopos 39, pre- presbyteros 88. Constiinliiius, nalione Syrus, de patre .loanuc,
sbyteros 19, diac. 5. sedil annos 7, tlies 15. Hic ordinavil episcooos 61,
70. Bonifacius, natione Campaims, de civitati! presbyteros 10, diacohos 2.
Neapolim, ex patre Joanne, sedit anuos 5. Hic 89. Gregorius, naiione Roinantis, cx palreMar-
constituit ut nullus traherelur de ecclesia. Hic cello, scdit anuos 5, menses 9, dies 11. Hic consli-
ordinavil episcopos 28 , presbyteros 25 , diaco- tuil ul in quadragesimalis quinta feria jejiiniuni at-
nos 4. missarum celebraiiones lierent, quod ante nou
71. Honofosius, nalione Campanus, ex palrc Pe- (jue agebatur. llic ordiuuvii cpiscopos 150, presbyteros
tronio consule, sedit annos 12, inenses II, dics 18. .25, diaconos 4.
llujus lemporibus levata esl trabes in ecclesia b'e'a',:." 90. Gregorius, nalione Syrus, ex patre Joaniie,
PATBOL. CXXVH.
139 AD ANMSTASIUMPROLEGOMEJSA EDIT. ROM.-VATIC. 140
sedifannosl0,menses8, dies25. Hic constituiiGrae- A 92. Stephanus, natione Romanus, ex patre Con-
ca Latinaque lingua eruditos psalmos omnes per or- stanlino, sedit annos 5, dies 24. Hic ordinavit epi-
dinem memoriter relinens, el in eorum sensibus scopos 15, presbyteros 2, diaconos2.
subtilissima excitatione limalus. Hic ordiriavit epi- 93. Paulus.
scopos 80, presbyteros 24, diaconos 4. 94. Adrianus.
91. Zacharias, natione Graecus,ex patre Policro- 95. Leo
no, sedit annos 10, tnenses 3, dies 14. Hic ordinavit 96. Stepbanus.
episcopos 85, presbyteros 30, diacanos 5. 97. Paschalis.
INCIPICNT
DoinnusPelrus sedit annos 25, menses 2, dies 8. B Hormisda annos 9, dies 17.
Linus seditannos 15, menses 3, dies 11. Joannes annos 2, mens. 9, dies 16.
Cleius annos 12, mensem 1, dies 11. Foelix annos 4, mens. 2, dies 13.
Clemens annos 9, menses 2, dies 10. Bonifacius annos2, mens. 1, dies 27.
Aneclilus annos 12, mens. 10, dies 6. Joannes annos 2, mens. 4, dies 6.
Evarcslus annos 13, mens. 7, dies 2. Agapilus menses 3, dies 18
Alexander annos 10, mens. 7, dies2. Silverius menses 8.
Xyslus annos 10, mens. 7, dies 21. 22. Vigilius annos 17, mens. 6, dies26.
Telesphorus annos 11, mens. 5, dies Pelagius annos 4, mens. 10, dies 28.
"Vginusannos 4, mens. 3, dies 8. Joannes annos 12, mens. 11, dies 26.
Anicitus annos 9, mens. 3, dies 5. Benediclus annos4, mens. 1, dies 28.
Pius annos 11, mens. 3, dies 21. Pelagius annos 10, mens. 2, dies 10.
Soler annos 9, mens. 3, dies.... Gregorius annos 13, mens. 6, dies 10.
Eleuler annos 15, mens. 6. dies5. Fabianus annos i, mcns. 5, dies 9.
Victor annos 10 mens. 2, dies 10. Bonifaciusmens. 6, dies 23.
Zcpherinus annos 17, raens-. 2, dies 10. Deusdeditannos 3, dies 20.
Calislus annos 5, mens. 2, dies 10. Bonifacius annos 5, mens. 10, dies 11.
Urbanusannos8, mens. H, dies 12. Honoritisannos 12, mens. 11, dies 17
Antheros mensein 1, dies 15. Severus menses dies 4.
Contianns [ Pontianus ] annos 5, mens. 11. „ Joannes ann. 1,-mens. 8, dies 18.
Fabianus annos 13, mens. 1. dieslO. ** Marlinus annos 6, mens. 1, dies26.
Cornelius annos 3, dies 10. Eugenius annos 2, mens. 9, dies 24.
Lucius annos 3, niens 5, dies 3, Vilalianiis annos 13, menses dies 6.
Slephanus annos 4, mens, 2, dies II. Adeodatus annos 4, mens. 2, dies 5.
Xystus annos 2, mens. 11, dies6. Donusanno 1, mens. 5, dies 10.
Dionysius annos 2, raens. 3, dies 7. Agaibo annos 2, niens. 6, dies 4.
Fcelix annos 2, mens. 10. Leo mens. 10, dies 17.
Euticliianus annos 8, mens. 10, dies 4 Benedicttis menses 10, dies 12.
Cajus annos 10, mens. 4. dies 9. Joannes anno 1, dies 9
Marcellinus annos 8, mens, 2, dies 25 Conon menses 11.
Marcellus annos5, mens. 7. diesil. Sergius annos 12, mens. 8, dies 14.
Eusebius annos 2, mens. 1, dies25. Joannes annos 3, mens. 2, dies 15.
Melchiades annos 2, mens. 7, dies 8. Joannes annos2, mens. 7, dies 17.
Sylvester annos 23. Sisinhius dies 20.
Marcus annos 2, mens. 7, dies 20. Constantinus annos 7, dies 15.
Julius annos II, mens. 2, dies 6. Gregorius annos 15, mens. 7, dies 24
Liberius annos 10, mens. 7, dies 3. Zacharias annos 10, mens. 3, dies 14.
Fcelix ann. 1, naens.3, dies 2. Siephanus annos 5, mens. 5, dies 27.
Damasus annos 18, mens. 2, dies 10. Paulus annos 10, mens. 1.
Syriiius annos 15, mens. 11, dies 25. " Stephanus annos 3, mens. 5, dies 27.
Anaslasius annos 2, dies28. Adrianus annos 23, mens. 10, dies 17.
Innocentius annos 15, mens. 2, dies20. Leo aiinos 20, mens. 10, dies 16.
Zosimus anno 1, mens. 7, dies 25. Stephanus menses 7.
Uonifacius aunos 3, mens. 7, dies 13. Paschalis annos 7, dies 16.
Coeleslinus annos 8, mens. 2, dies 24. Eugenius annos 3, mens. 7, dies 23.
Xystus annos 8, dies 24. Valentiniis menseni 1, dies 10.
L$oannos21, mens. 1, dies28. Giegorius annos 15.
Hilarius annos 6, mens. 3, dies 18. Sergius annos 3.
Siraplicius annos 15, dies 28. Leo annos 8, mens. 3, dies 5.
FcsJix annos 8, mens. 11, dies28. , Benediclus annbs 2, mens. 6, dies 11.
Gelasius annos 3, mens. 8, dies 9. Nicolausaimos 9, mens. 6, dies 20.
Anastasius ann. l,mens. 11, dies 24. Adrianus.
Symmachus annos 15, raens. 7, dies 27. Joannes.
141 CATALOG. ALTER ROM. PONTIFICUH. U2
CATALOGUS PONTIFICUM
Bealus Petrus sedit annos 25, menses 2, dies 7. •Asiipra memorias marlyrum missas celebrare. Obiit
Hic martyrio cum Paulo coronalur post passionem 4 Kal. Jiinii.
Domini anno 38. Euticianus an. 8, m. 10, d. 4, cess. d. 8. Hic con-
Linusan. 11, m. 3, d. 12. Obiit 8 Kal. Oct.; hic stituit fruges super altare lanium uvaeel fabaebene-
ex praeceptoB. Pelri consliluit ut rauliei noa velato dici. Obiit 11 Kai. Aug.
capile in ecclesiam non introeat. 6 Kal. Maii. Caiusan. 11, m. 4, d. 9, cess. tl. H.
Cletus an. 12, m. 1, d. 11. Obiil Hic Marcellinus an. 9, m. 2, d. 25, cess. episcopatus
cx praeceploB. Petri 25 presbylerosordinavit inurbe an. 7. m. 6, d. 25.
Roma. Marcellus an. 5, m. 7, d. 21, ccss. d. 20.
Clemens annos 9, menses 2, dies 10. Eusehius an. 2, m. 2, d. 25, cess. d. 7. Snb nujiis
Anacletus an. 11, mens. 1, dies 7. temporibus inventa est crux Domini nostri Jesu
Evarislusannos 13. Cbisli 5 Non. Maii. Obiit 6 Non. Octobris.
Alexander an. 11, m. 7, d. 1, cessnvit d. 35. Ific Melciades an. 3, m. 7, d. 21, cess. d. 16. Obiit
in passionem Domini miscuit in praedicatione sacer- Idus Decembr.
dotiim, quando missaecelebrantur. Natione Roraa- Silvester an. 23, m. 10, d. II, cess. d. 15. Hic
nus. constituit ut baptizatum liniat presbyler chrismaie
Xistus an. 10, m. 3, d. 21, cess. d. 11. Natione levalum de aqua propter occasionem raortis ; et nul-
Roraanus. Hic constituit ul minisleria sacrata non lus laicus crimen clerico audeat inferre. ltem con-
langerentur nisi a minislris. slituil ut sacriflcium allaris non in sericnm, neque
Telesphorus an. 11, m. 2, d. 22, cess. d. 7. Na- B in pannum tinctum celebretur, nisi tantuin in li-
lione Gnecus. Hic cnnstituit in Nativilate Domini niuin de terra procrealum, ab episcopo benedicium:
noctti missas celebrare, et bymmim angelicum, id sed sicut corpus Domini nostri Jesu Chrisli in sin-
esl Gloria in Excelsis Deo. donem mundam lincam sepultus est, sic missa cele-
Iginus an. 4, m. 3, d. 7, cess. d. 3. Natione Grae- bretur.
cus. Hicclerum composuit, eldislribuit gradus. Marcus an. 11, m. 7, d. 20. Episcopalu* cess. d.
Annilius an. 8, m. 3, d. 6, cess. d. 17. Obiil 15 20. Obiit 5 Nonas Octobris.
Kal. Maii. Julius an. II, m. 2, d. 5, cess. d. 25.
Pius an. 11, ra. 4, d. 5. cess. d. 14. Hic consti- Liberius an. 10, m. 3, d. 4, cess. d. 6.
tuil ul sanclum Pascha die Domintco celebrarelur. Felix (2) an. 1, m. 5, d. 2, cess. d. 58. Passus 3
Soiher an. 9, m. 3, d. 20, cess. d. 22. Hic consli- Idtis Nov.
tuit ut nulla monacha pallam sacralam contingeret, Damnsus an. 18, m. 2, d. 10, cess. d. 31.
nec incensum ponerel in sancta ecclesia. Siri.iiis an. 15, m. 11, d. 25, cess. d. 20.
Eleuther an. 15, m. 6 d. 5, cess. d. 6. Ohiit 7 Anastasius (1) an. 2, d. 26, cess. d. 20. Obiit 5
Kal. Junii. Kal. Maii.
Victor an. 10, m. 2, d. 10, cess. d. 12. Obiit 6 Kal. Innocenlius an. 15, in. 2, d. 21, cess. d. 33. Obiit
Augusli. 6 Kal. Aug.
Zepberinus an. 16, m. 2, d. 10, cess. d. 6. Obiit Zosimus an. 1, m. 8, d. 23, cess. d. 11. Hic con-
5 Kal. Sept. stituila levitis cereura benedici. Obiit 8 Kal. Maii.
Calislus an. 7, m. 2, d. 10, cess. d. 6. Hic con- r Bonefacius an. 3, m. 5, d. 13, cess. d. 9. Obiit 9
slituit ter in anuo Qeri jejunium die Sabbali. Kal. Nov.
Urbanusan. 8, m. 11, d. 12, cess. d. 30. Hicobiit Coelestiuusan. 7, m. 10, d. 9, cess. u. 21. Obiit 8
15 Kal. Jun. Aprilis.
Pontianus an. 5, m. 2, d. 2, cess. d. 10. Obiit Xislus (III) an. 8, d. 19, cess. d. 22.
Kal. [3 Kal.] Nov. Leo (Primus) an. 22, m. 1, d. 26, cess. d. 7. Obiit
Antherus an. 12, m. 1, d. 12, cess. d. 13. 4 Idus Apr.
Fabianus an. 14, m. 11, d. 7, cess. d. 13. Hylarius au. 6, m. 3, d. 10, cess. d. 10
Cornelius an. 3, m. 2, d. 10, cess. d. 66. Simplicius an. 15, m. 1, d. 7, cess. d. 6. Hic fecit
Lucius an. 3, m. 3, d. 3, cess. d. 55. Hic praece- ordinationes in urbe Roma mense Decerabri, el
pit ut duo presbyleri, et tres diaconi in omiii loco Febr, num. 3^presbyteros 63, diaconos 11, episco-
episcopum non desererent propter leslimonium ec- pos per diversa loca.
clesiasticum. Obiit 11 Kal. Sept. Felix (3) an. 8, m. 11, d. 17, cess. d. 5.
Slepbanus an. 4, m. 2, d. 15, cess. d. 22. Hic Gelasius an. 4, m. 8, d. 18, cess. d. 8. HJc fecit
constituil ut veslimenla ecclesiaslica, quibus Deo ordinationes 2 in urbe Roma in inense Febr. et de-
minislraiur, el sacra debent esse, et honesta, quibus cemb. Presbyteros 52, djacones 2, episcopos per di-
aliis usibus nemo debet perfrui, quam ecclesiasticis, versa loca. Hic fecil tractus, et hymnos, 'sicut B.
etDco dignis officiis, quae nec ab aliis debenl con- Ambrosius. Obiit 12 Kal. Decembr.
tingi, nec ferri, nisi a sacris hominibus. Anaslasius an. 1, m. 11, d. 24, cess. d. 4. Multi
Xistus natione Graecus an. 2, m. 11, d. 6, cess. clerici et presbyleri separaverunt se a conimunionc
d. 25. D isiius, eo quod communicassel Fotino diacono, et
Dionysiusan. 2, m. 5, d. 7, cess. d. 5. quia voluit occulle revocare Acalium, riec potuii.
Felix an. 2, m. 10, d. 25, cess. d. 5. Hic constiluit Obiil 4 Kal. Decembr.
145 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 144
Simachtis an. 15, m. 8, d. 27, cess. d. 7. Hic A Etigenius an. 2, m. 9, d. 29, cess. d. 28. Obiit 4
consliluit ut omni die Dominico, vel natali marlyr. Non. Jun.
Gloria in Exeelsis diceretur. Hic fecit ordinationes Vitalianus 'an. 14, m.6, cess. m. 2, d. 13. Obiit 6
4 in urbe Roma mense Decembri, et Febr. presby- Kal. Febr.
teros 92, diac. 16, episcopos per diversa loca 117. Adeodalus an. 4, m. 2, d. 5, cess. ra. 2, d. 5 et
Hormisda ann. 8, d. 17, cess. d. 6. Obiit 8 Idus m. 4, d. 90. Obiit 6 Kal. Junii.
August. Donus (Primus) an. 5, m. 5, d. 10, cess. in. 2,
Joannes an. 2, «l. 8, d. 17, cess. d. 58. Hic a d. 15.
Theodorico rege captus, el maceralus in custodia Agatho an. 2, m. 6, d. 4, cess. an. 1, m. 7, d. 5.
apud Ravennam defunctus est marlyr 15 Kal. Junii. Obiil 4 ld. Jan.
Felix (4) an. 4, m. 2, d. 13. cess. d. 3. Hic fecit Leo (2) m. 10, d. 25, cess. m. 2, d. 15. Obiit 5
ordinationes 2 in urbe Roma mens. Febr. ei Mar., Non. Julii.
presbyteros 55, diaconos 4, episcopos per diversa Joannes (5) an. 1, d. 9, cess. m. 1, d. 19. Obiit
loca 28. Obiil 5 Idus Oclohr. 4 Non. Aug.
Bonefaciiis (2) an. 2, d. 26, cess. m. 1, d. 15. Conon m. 11, cess. d. 13. Obiit 11 Kal. Octobr.
Obiil 6 Kal. Nov. Sergius (Primus) an. 13, m. 8, d. 24, cess. m. 1,
Joannes (2) an. 2, m. 4, d. 6, cess. d. 6. Obiit 6 d. 20. Hic conslituit ad missam cantari Agnus Dei.
Kal. Junii. Obiit 6 Idus Sept.
Agapitusm. 11, d. 18, cess. d. 24. Obiit 10 Kal. Joannes (6) au. 3, m. 2, d. 12, cess. m. 1, d. 18.
Maii. ,.u Joannes (7) an. 2, m. 7, d. 17, cess. m. 4. Obiit
Silverius an. 1, m. 5, d. 11. Hic dolo captus, et 5 Kal. Nov.
monaslica veste induuis, et a Vigilio archidiacono Sisignius d. 20, cess. in. 1, d. 18.
in Pontias insuias missus, pane tribulalionis, et aqua Constanlinus an. 7, d. 15, cess. d. 40. Obiil 6 Idus
angiistioesustenlatus deflciens mortuus esl confes- Apr.
sor, et sepulttis in eodem loco 12 Kal. Jul. Hic laliter Gregorius (2) an. 16, m. 9, cess. m. 1, d. 10. Ilic
subscripsil in dainnatione Vigilii. Sic decet san- adjecil in Canone : Quorum solemnilas in conspectu
clorum fidem Palrum in Ecclesia servari Catbolica, gloriw. Obiit 4 Id. Febr.
ut quod habuit, amillat qui improperabili lemeritate, Gregorius (5) an. 10, m. 8, d. 25, cess. d. 8.
quod non accepit, assumpsit. Zaccharias an. 10, m. 5, d. 13.
Vigilius an. 17, m. 6, d.26, cess. m. 3, d. 5. Stephanus (2) an. 5, d. 29, cess. m. 1, d. 5. Ilic
Pelagius an. 11, m. 10, d. 18, cess. m. 2, d. 25. pergens Franciam, unxit Pipimim, qui veniens Ita-
Joannes (3) an. 12, m. 11, d. 26, cess. m. 10, d. liarn, abstulil Ravennam cum 20, aliis civitatibtis de
3. Obiit 14 Kal. Augusti. manu Aislulpbi, et sub jure Sancti Petri resliluil.
Benediclus an. 4, ra. 1, d. 29, cess. d. 11. Tem- Obiil 6 Kal. Maii.
pore islius gens Longobardorum invasil llaliam. Paulus an. 10, m. 1, cess. an. 1, m. 1.
Pelagius (2) an. 10, m. 2, d. 10, cess. m. 3, d. Slephanus (3) an. 3, m. 5, cess. d. 29.
25. Obiit d. 7 Febr. Adrianus (Prunus) an. 25, m. 10, cess. d. 17. Hic
Gregorius an. 13, m. 6, d. 10, cess. m. 5, d. 23. fccil venire Carolum regem Romam propter Desi-
Hic addidil in Canone : Diesquenoslros in lua pace. ' derium Longobardorum regem. Obiit 6 Kal. Ja-
Hic constituit ul supra corpus B. Petri missa cele- C nuarii.
braretur. Leo (3) an. 20, m. '5, et d. 17. Hic a suis caeca-
Fabianus an. 1, m. 5. d. 8, cess. m. 11, d. 26. lus esl, et in arcta positus ctistodia : post paucos
Obiil8 Kal. Marl. dies recepit visum, et liugua ad loquendum illi resti-
Bouefalius (3) m. 8, d. 22,cess. m. 10, d. 6. Obiit lulaesl. Hic conslituil, utanle lertium diem Ascen-
H Id. Nov. sionis Dominicaeletianioecelebrenlur. Hic coronnvit
Bonefalius (4) an. 6, m. 8, d. 13. Hic impeiravit Carolum.
a Phoca lemplum Pantlieiim, in quo fecit ecclesiam Stephanus (4) an. 7.
S. Mariaeel omnium martyruro. Obiit 8 Kal. Juii. Paschalis an. 7,d. 16.
Deusdeditan.3, d.24,cess.d. 13. Obiit61dus Nov. Eugenius (2) an. 4, m. 7, d. 23.
Bonefalius (5) an. 5 et d. 13. Obiit 8 Kal. No- Vafeiilinus niens. .10, ' d. 40
vcmbr. Gregorius(4) an. 16.
llonorius an. 12, m. 11, d. 17, cess. an. 1, m. 7, Sergius (2) an. 3. Hic coronavil Ludovicum.
d. 18. Obiit 4 Id. Oct. Leo (4) an. 8, in. 3, d. 5.
Severinus ni. 2, d. 4, cess. m. 4, d. 29. Oliiit 4 Benedictus (2) an. 2, m. 6, d. 10.
Non. Aug. Nicolaus (1) an. 9, m. 6, d.-20.
Joannes (4) an. 1, m. 9, d. 19, cess. m. 1, d. 15. Reliqui Pontifices usque ad Paschalem 2, in quem de-
ObiiUId. Ocl. sinil Catalogus, non apponunlur, cum ad Hisloriam
Theodorus an. 6, m. 5, d. 18, cess. d. 42. Obiit 2 Anaslasianam non pertineant. Vide Schelestr. pag.
Id. Maii. D 644.
Martinus an. 6, m. 1, d. 2J, cess. d. 28.
1NC1P1UNT
NOMINA
APOSTOLICORUU. Xislus sed. an. x, mcns. ij, a. j.
Thelispher sed. an. xj, mens. j, d. xxj.
Petius sedit annos xx, raenses ij, dies ii>. Egenus sed. an. iiij, inens. iij, d. j.
Linussed. an. xj, mens. iij, d. xij. Osus [Pius] sed. an. xviij, mens..., d. j.
Clitus sed. an. xij, mens. j, d. ij. Anicetus sed.an. xj, mens. iiij, d. ij.
Climens sed. an. viij, iriens.x, d.j. Socher sed. an. viiij, mens. ij, d. xxj
Euvarislus sed. an. viij, inens. x, d. ij. Eleullierius sed. an. xv, mens. iij, d. ij.J
Alexunder sed. an. xij, mens. vij, d. ij. Victor sed. an. \v, mens. iij, d. x.
145 DE EPISCOPIS ROMANJEECCLESIJC. 14»
Yepherinus sed. an. xviij, mens. vij, d. x. A Anaslhasius sed. an. iij, d. xxj.
Calislus sed. an. v, mens. x, d. x. lnnocentius sed. an. xv, mens. ij, d. xxj.
Urbamis sed. an. viiij, mens. j. d. ij. Josemus sed. an. vij, mens. ix, d. ix, rec. tntiiin
Pontianus sed. an. vij, mens. x, d. xxij. xix.
Anlbirus sed. an..., mens. j, d. xj. Bonefalius sed. an. iij, mens. viij, d. vj.
Favianus sed. an. xiiij, mens. ij, d. x. Celestinus sed. an. ix, mens. x, d. xvij.
Cornilius sed. an. ij, niens. iij, d... Sislus sed. an. viij, mens... d. xix.
Lucius sed. an. iiij, mens. viij, d... Leo sed. an. xx, mens. j, d. xiij.
Slefanus sed. an. vj, inens. j, d... Helarus sed. an. vj, mens. iij, d. x.
Sistus sed. an. j, mens. j, d... Simplicius sed. an. xv, mens..., d. vij.
Dionethius sed. an. viij, mens. v, d... llein Felix sed. an. viij, mcns. v, d. xvij
Felix sed. an. iiij, mens. j, d. x. Alhelacius [Gelasius] sed. an. iv, meiis. viij, d.
Eulhilianiis sed. an. j, mens. j, d... xviij.
Gajus sed. an. xj, mens. iiij, d... An.istasius sed. an. j, mens. xj, d. xxiv.
Marcellus sed. an. j, mens. iiij, d... Symmachus sed. an. xv, inens. vij, d. xvij.
fiusebius sed..., mens... Hormisda sed. an. ix, mens... d. xvij.
Mclsiadissed. an. iiij, inens... Joannis sed. an. ij.
Silvester sed. an. xxiij, niens, x, d... Felix sed. an. iij.
Positio cjus KalendasJanuarias. Bonefatius sed. an. ij.
Mnrcus scd. an. ij, mens. j, d. xx. i> Iiem Joannis sed. an. ij.
Julius sed. an. xv, mens. ij, d. viij. Agapitus sed. an.j.
Liberius sed. an. vj, mens. iv, d. viij. Silverius sed. an. j.
Felix sed... d. j. • Vigilius sed. an. xiiij.
Damasus sed. an. xviij, mens. iij, d. xj. Ab apostoleca sede Petri aposloli usque orden»-
Siricius sed. an. xv. lione sancli Siveslri anni CCLVH.
Linus sedif annos xij, menses v, dies xij. Xystus an. viij, mens.... d. xvij.
Clerus sed. an. viij, mens. ij, d. v. Leo an. xxj, mens. j, d. xiij.
Clemens sed. an. vj, mens. j, d. xiv. Hilarus an. vj, mens. ij, d. xij.
Evarislus sed. an.xiv, mens. iij, d. xij. Simplicius an. xv, mens. j, d. vj.
Alexander sed. an. vij, mens. vj, d. vj. C Felix an. viij, mens. x, d. xviij.
Xyslns sed. an. xxv, mens. ij, j. d. Gelasius an. iv, mens. viij, d. xviij.
Thelisforus sed. an. xj, mcns. iiij, d. xxvj. Anaslasius an. j, mens. xj, d. xxiij.
Yginussed. an. vj, mens. iij, d. iv. Symmachus an. xv, mens. vij, d. xvij.
Pius sed. an. xviij, mens. iv, d. iij. Hormisda an. ix, meiis.... d. xvj.
Anicitus sed. an. xj, mens. iv, d. iij. Joannes an. ij, mcns. ix, d. xvj.
Soter sed. an. xiv, mens. v, d. ij. Felix an. iv, mens. ij, d. xij.
Filetus [Eleulherius] sed. au. v , mens. x, d. Bonifacius an. ij, d. xxvj.
xxij. Joannes an. ij, mens. iv, d. vj.
Viclorsed. an. xv, mens. iij, d. x. Agapitus an. iv, mens. xj, d. xviij.
Severinus sed. an. xviij, mens. vj, d. v. Sylverius an. ij, mens. v, d. xxyj,
Calestus sed. an. v, mens. ij, d. x. Vigilius an. xvij', mens. vij.
Urbanus sed. au. ix, mens. j, d. ij. Pelagiusan.... mens. ix, d. xix. -
Ponlianus sed. an. ix, mens. v, d. ij. Joannes an. xij, rnens. xj, d. xxvj.
Anlherus sed. ah. xj, mens. j, d. x. Benediclus an. iv, mens. j, d. xxvij.
Galitanus [Fabiamis] sed. an. xiv, mens. j, d. x. Pelagius an. x, mens. ij, d. x.
Cornelius sed. an. ij, mens. ij, d. iij Gregorius an. xiij, m. ij, d. x. [Fiunt usque
Lucius sed. an. iij, inens. iij, d. iij". hic LXIII.]
Stephanus sed. an.... Salviiiianus sed. an. j", mens. v, d. ix.
Xystussed. an. j, mens. x, d. xxvj. _ Bonifacitis sed. an.... mens. viij, d. xxii.
**
Dionysius sed. an. vj, mens. v, d. j. Ilem Bonifacius an.... mens. viij, d...
Felix sed. an. iij, mens. j, d. xxv. Deusdedtt an. iij, d. xx.
Eulychianus sed. an. j, mens. j. Bonifacius an. v, mens. x.
Caius sed. an. xj', mens. iv, d. xij. Honorius an. xij, mens. xj, d. xvij.
Marcellus sed. an. ix, mens. iv, d. xvj. Severinus an.... mens. ij, d. iv.
Eusebius sed. an. vj, mens. j, d. iij. Joannes an. j, mcns. viij, d. vj.
Miliiiades sed. nn. iv, inens.... Theodorus an. vj, mens. v, d. xviij
Sylvester sed. an. xxiij, mens. x, d. xj. Martinus an. iij, mens. j, d. xxvj.
Marcus sed. an. ij I. x. Eugenius an. ij, mens. ix, d. xix.
Jiilius an. xv, mens. ij, d. x. * Vilalianus an. xiv, mens. vj.
Liberiiis~an. vj, mens. vj, d. iv. Adeodatus an. iv, mens. ij, d. v.
Felix sedit.... Doims an. j, mens. v, d. x.
Damasus sed. an. xviij, inens. iij, d. xij. Agatho an. ij, mens. vj",d. xiv.
Syricius an. xv. Leo sed. an.... mens. x, d. xviij.
Anastasius an. iij, d. x. Renedictus sed. mens. x, d. xiij.
lnnocenlius an. xv, mens. j, d. xxj. Joannes sed. an.... d. x.
Zosimus an. j, mens. iij, d. xj. Conon sed. mens. xj*.
Bonifacius an. iij, mens. viij, d. vj. Sergius sed. ann....
Coelestinusan. viij, mcns. x, d. xvj. Joanres sed....
147 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT; ROM.-VATIC. 148
FRANCISCI BLANCHINI
ADNOTATIONES
Consilii nostri ratio reddenda est, cur scilicet ex A Ilalicis fidendura esse colligam, et nominalim huic
pluribus anliquis Calalogis pontiflcnm Romanorum, Bergomensi, Romanis illis archelypis lantoe aucto-
quos proferunt eruditi scriptores, eos esse deligendos rilalis apprime respondenti; ubi constet consensus
putaverim, qtios hic inserui tres nempe a Schele- codicum tol anle saecula descriptorum cum numeris
slratio, duos a Mabillonio petitos. Congeri quidem superstilibus monimentorum illustrium RomanaeEc-
poterant mulii plures, si animus fuissel mulliplicitati clesioe, ea qua dixi aetate posilorum. Deleclum no-
sludere potius quam delectui. Ex appendice Schele- slrum egregie conflrmabil consensus plane admira-
stralii ad opus chronologicum oclo diversi suppete- bilis diiorum Iiaticorum codicum el Caialogorum
bant, qaos ille distinxit numeris 6, 18, 22, 26, 27, huic aflinium prelio antiquitalis el vicinia Urbis,
29, 31, 32, ex Valicanis codicibus bibliothecaePala- qtiorum alterum jam edidi priore tomo pag. 4, ex
tioae, Urbinatis, Alexandrinae, aliisqtte per ipsum in- Cavensi codice per Franciscum Peniam diligenter
dicatis. Non deerant in Galliarum pluleis Catalogi descriptum, alterum vero ex codice insigni abbatise
spectabiles, praeter dnos a Mahillonio transcriptos, Farfensis edam infra, cui tribuenda est antiquilas
eum unica bibliotheca Colberlina oclo diversos minir septingenlorum et ullra annorum. Concordia triutn
straverit Pagio, excusos in secunda edilione Criiicue islorum codicum lanla anliquilale praeslanlium, et
Baronianae, una cum duobus denarium numerum " summo consensu tura sibi invicem respondentium,
implentibus, uno scilicet ex Regiis, altero ex Thuanis tum indicatis monumenlis genuinis basilicoeS. Pauli,
codicibus manuscriplis. Anglicis quoque ex colle- miriiice comprobat praeslanliam codicum Italicorum
ctionibus praesto erant series pontificum Romano- in ponliflcia chronologia germanis ex fontibus deri-
rum, illa praeserlim ex Budleiana quam videmus edi- vanda ; praesertim si conferantur numeri in liis ca-
tam in opere poslhumo Pearsonii. talogis ila consoni, cum numeris aliorum exlerorum
Verutn habendain essc ralioneni duxi praestanliae codicum (sive pari antiquilatis laude, sive etiain
potius quam copiae. Tres igitur elegi ex octo Cata- majori commendetur) valde disseniientibus lum inler
logis a Schelesiratio edilis, quorum antiquitatis nola se, tum ab indicationibus genuinis Actorum publi-
ct fonles non obscuri forent,ususque ad illustrandum corum, tam ex conciliis quam ex episfolis ac diplo-
Anastasium maxime accommodatiis. Tria enim illa matibus cerlis pontificum aliorumque principuin
quae textus nosler potiora prodil in unoquoque pon- colligendis. Hac igilur de causa secundum illum
tifice (sallem ut pluriraum), nempe chronotogiam Catalogum, a Bergomensi codicc transcriptum, in-
sedis, aiinis, mensibus, ac diebus explicalani, ordi- ter Scheleslralianos delegi, chronologiae ponlificiae
nationes episcoporum, presbyterorum ac diacono- indicem prae caeteris fldum , et- idoneura haben-
rum enumeratas, decrela denique complura el gesla dum
nonnulla reccnsita. Haec tria, inquam, ex lotidem Tertius denique Catalogus, antiquilalem prodit
Calalogis Schelestralii singillatim confirmanda sus- annorum circiler 650. Idcirco autem addilur huic
eepi. Tria illa compleclilurCatalogus ab ipsoreddi- noslro delcclui, qnod praeter nonnulla decrela, et
tus ex codice octingenioruin sexaginta quinqne anno- gesla ponlificum, aliquol ctiam sacras ordinaliones
rura, dum ipse scriberet (nunc vero ferme nongen- el consuetam chronologiam annorum, mensiuin ac
torum) bibliothecse Palalino-Valicanae. Calalogus dieriiin sedis unicuique iribulorum, indicet tempora
alter, chronologiae tanlum index esl, sed inler flde- vacalionis sedis, sive, ul exprimi solel bis in Cata-
lissimos habendus. Describebatur jussu Pauli secnndi Jogis, quihus cessavit episcopalus. Licet enim iuler
ex codice Ecclesiae Pergamensis, annorum octingen- ponliflcii lcmpora,seu vacalionis sedis, nou ita cerlis
torum rctatem praeseferente. Oslendam in disserla- documcntis lestata sint, ut dubilare non seinel si-
tione de anliquis Catalogis pontilicum Romanorum, nant, id tcmptis pro vario numerantium arbitrio ,
eos esse eaeleris praeferendos, qui descripti esse no- aliquando incboali a die decessoris emorluali, ali-
scuntur ex genuinis monumentis EcciesiaeRomanae, qtiando a deposilione, et protrabi nunc ad dieni ele-
publico praeserlim alque sanctiori loco posilis, et -. clionis, nuncad ordinalionem, el occasione schisma-
per esun setatem quoe abundarct chronologis exactio- tum aut perseculioiium diversimode mlerpolari, ut
ribus: qualium vestigia salis integra proferam ex suis locis singillatim ronslabil; altamen ue hac in
parietinis ecclesiartim palriarclialium, praeseriim S. parte fraudarcm lexlumAnastasianum ea siVeluce.sive
Pauli via Osliensi. Anliquissimis itaque codicibus suffragatiorje, quam Calalogi prseslare possunt hislo
U9 NOTiE AD CATALOCOS SUPERIORES. 150
riae, tcrlium hunc a Scheleslralio mutuandum putavi. A nem in duciibus litterartim el graphica delinealione
Duos vero ut adderem a Mabillonio collectos ex ulriusque cbaracleris ad archetyporum fldera dili-
veluslissirais codicibus bibliothecae Corbeiensis coe- genter exacti, ut paris anliquilatis indicium ulrobi-
nobii plures ine causoe iinpulerunt. Prima est anti- que apparere non dubitaverim. Allera igilur hsec ra-
quitas codicum, quo nomine lum edilori rei diplo- lio fuil addendi hujus secundi Catalogi Corbeiensis,
tnaticse consultissimo, tum eruditis omnibus magno non modo ad chronologiam ponlilicum illustrandam,
in pretio habenlur ; cum Calalogus prinr, ad soccu sed etiam ad asserendain aetalem codicis Anasla-
um sexlum sil referendus, uti ex ejusilem Mabillouii siani, oinuium anliquissimi habendi judicio virorum
nolis indicabatn in proefatione num. 4, posterior au- hac in arte prsestantium, Holslenii, Scheleslratii, et
lem Calalogus circa finem septimi saeculi scriptus Mabillonii. Quin eliam ut judex esse possit ulrius-
agnoscalur. Istius scripturoe specimen dum conlem- que vetustalis quisquis rem diplomalicam el artem
plarer in Rei Diplomaticaelib. v, tab. 8, num. 5, ef calligraphicam excolit, utriusque codicis specimen
prse manibus haberem exemplum ad me transmissum hic inserendum curavi. Habeat itaque lector ex Ma-
ab illuslrissimo viro Maurilio marchione de Sanctis, billoniano exemplo specimen characleris secundt
scriplurae codicis Farnesiani Vilas ponlificura Ana- Calalogi Corbeiensis ad seplimuin Christi saeculum
slasianas coraplexi, tantam deprehendi similitudi- B perlinenlis, quod tale est
Scripturam istius Catalogi Corbeiensis secundi lC pus exarati codicis exprimilur in flne ejus prout bic
referendam essead finem saeculi seplimi Mabillonius legilur, neinpe apud cxnubium Lussovium anno duo-
demonstrat duplici ex causa. Primum ex co quod decimo regis Chlolhacarii, indictione tertiadeci ma ,
desinat in Joanne sexto, qui anno 701 sedere coepit anno quadragesimo Palris nostri feliciler peruclo.
per annos tres. Hiijus aulem pontiflcis anni ac pro- Quod interpretalus sum de sancto Columbano, et
ximi decessoris Sergii non sint expressi, sed tan- de Chlothario secundo, cujus annus in Burgundia
tummodo superiorum pontificum,quorum poslremus duodecimus cura anno Christi 625, indiclione xm
Conon sedisse memoratur mensibus xi nuinerandis praedilo, coincidit: idemque a Luxoviensibus forsan
ex die consecralionis ejusdem Doininica 21 Octobr. compulabatur annus quadragesimus Columbani ad-
anni 686, ad 21 Sept. 687, uti suo loco dicemtis cum venlus in Burgundiam. Si quis vero id ad regnum
Anastasio. Quare post obilum Cononis vivente Sergio Chloiharii tertii, et ad regimen Waldeberti abbalis,
scriptus videlur Catalogus, cui subinde nomen Joan- qui Luxovio annis XLpraefuit, revocandum esse con-
nis successoris quispiam adjecit. Rursus demonslrat tendat, dicendum esset, Waldebertum annum 665,
Mabillonius eamdem aclalem esse tribuendam scri- qui ei supremus assignari solet, excessisse, el perve-
plurse hujus Calalogi ex comparatione characterum nisse ad annum 670, qui sub Chloiharii lerlii princi-
cum specimine omnino simili codicis Bellovacensis, D patu indictione xm praedilus erat. >
in eadem tabula 8, expresso numero 2, ubi epocha His igitur docuraentis testata cum sit oelascodicis
scripturaesignificalur hoc teslimonio : Luxoviensis et Calalogi Corbeiensis, quorum uter-
Explecitvero opus favente Dominoapud cwnubium que exaratus est charactere piatie consiraili, appo-
Lussovium anno 12 regis Chlotacharii indictione 15 nendum duxi hujus exemplo specimen codicis Ana-
anuo 40 Patris nostri feliciter peracto. stasiani.antiquilatecaeleris praeferendi, judicio ulri-
Exponit cpocham Mabillonius liis verbis : « Tem- usque praesulis Holstcnii et Schclestralii, qui lanla
fat AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATlC. ifflgjif.
cairacuiii reliquis conUilerunlKarnestanumislum R011133 didiverba Holsleoii numero 2 111
prsefaliotlis tomoni$gm
lunc asservsiluin. Iuspectioekcomparaiioexempiorum ad niuiii,quse luc re|ielere non «
gravabor. Pagiiia, inqaKp'
prolotypi utriusque lidemdinppiissime exactorum osten- 5i Hicipinnt c ollalionesmauuscrtpliParncsiani,scripli lit-
ih>tqiiamsolideargunienUlust^itHolsiOninsde vetuslale teris iriajusculis,quo niliil antiquius exslare pulo in boc
Vitarum Libri Poiiliticalis,siiperaiilesei.atoinAuastasii; gencre, et codex liaud dubie anle uatnui Auaslasium
cum sola KarnesiauicoJicisscriplurae.un rhanifestet.Hed- scriplus fuit, vel salteiu eo lemporequo Anaslasiusvixit.»
Specimen scriplttrm libri Ponlificulis ex vetustissinio Codice Farnesiano
nnde Yat.anleS lectiones descriiserunt Holsienins et Sehelestrutitts.
155 NOT.-E AD CATALOGOSSUPERIORES. 154
Htiic. teslimonium Holstenii addebam in Praefa- A i vocant) exaratus, ea parte mutilus quae desideraba-
tione indicata, niimero 6, similia observala Labbei tur eiiam aelate llolslenii, illud ipsum denique exem -
ac Lambecii judicium optiinorum antiquitatis codi- plar, unde variantes iectiones proesulille transcrip-
cum aflirmanliuiii visos a se codices optimaenotae• serat, aflirmans caueros codices ab hoc uno Farne-
tempore Caroli Magni exaralos et Ludovici Pii,, siano anliqiiilate superari. Id fratri suo cum
quorum in uno VilmDamaso tribuebantur anlequami significasset marchio Mauritiiis dalis ad eum litleris
nalus esset Anaslasius, aut snllem ex prioris infanlim> die 15 Sept. anni 1719, post annuum scilicetspa-
crepundiis emersisset, in aliis apparebat ex lerminoi lium a priori lomo noslrae edilionis vulgato, casque
Viiarum scriplas easdem fuisse annis cenlum ante- litteras inihi communicans marchio Ignalius cuni
quam Anaslasius nasceretur. Vishorum arguinenlo- oflerret ulriusqtie studium el curam in exemplo seu
rum fit evidenlior ex oculata inspeclione scriptura • speciniine scripturae diligenter etTormandoper peri-
Codicis Farnesiani, ejusque comparatione cuiu similii tum calligraphum, elegit Vitam S. Eugenii iran-
charactere Calalogi Corbeiensis, ad finein seplimi ai scribere : quae brevis cum sil el in fronte folii ex
Cbrislo saeculipertinente. coliimna prima incipiat, atque in secunda columna
Quod atitera allinetad simililudinem hujusexcm- absolvattir, polestcapitaliumcharaclerum, totiusquc
pli per nos incisi cum autographo Farnesiano, va- B ' conlextusacposlremorumvilieversuuiiiformainexhi-
dem se sislileaderadiligenlia marchionis de sanclis, bere. Postquam id prxslilit officiose, aeri incidi feci
crijus beneficio reperlus, praeservatus ac reipublicne, Romaead exempliad me transmissi normam singulos
lillerariac bono redditus est codex, diu desideratus, characleres vilaeS. Eugenii, et impressionis noslrae
el a compluribus fruslra quaesilus, donec viri claris- lypum cum prololypo conferendum eidem reddi
siini conslanlia in benemerendo deponlificia histo- curavijquos ila consenlire deprehendit, uledi lulo
ria delitescentem in angulo et ferme conclamatum, jiosse cum imitationis exaclae aucloramento suoque
usurae lucis restituit. Post obitum enim prsesulisj lestimonio censeat die 29 Aprilis labentis anni 1720,
Scheleslraliicumserenissimi principes Farnesii Par- ita ad me scribens : t Puo ella inferirefrancainente
mam transferri j"ussissent aliquot vetuslos codicesj rimpressione nella di lei opera, assicurandola, che
bibliothecae quam Romae possident, inter caeterosi il caratlere e similissimo all' originale, e che non
'
huic delecluiaccensilos Anaslasianusille transmissusi poleva imilarsi meglio dall' Incisore, ed.io me ne
fuit. Yeriim is cui ordinandorum librorum cura fue- rallegro ben molto. » Quantiim vero diiigenliam
rat concredila, hunc non rnodica sui partemutiluin, ipse exegerit a calligrapbo in eo exemplari descri-
uti eiini Roiiucviderant Holslcnius et Scheleslraiius, bendo, quod huic incisioni Romanse proposilum fuit
totis quinquaginla oclo pontificum Vitis a S. Petroi G ad iinitandum, testes sunt lillerae Placenlia ad me
ad S. Agapelum deperdilis, se posuit, et cnm rejec- dalae20 Novembris 1719, in hanc sententiam, quas
laneis fasciculis incompactorum foliorum oblivionii etiam refero cum evidenlem reddanl Farnesiani co-
fenne demandavit; sive dislulerit diligenlius inqui- dicis aiitiquilaiem : » Lc copie suddette (della vita di
rere cnjus opcris pars illa supersles forel; sive al- S. Eugenio, e di un frammento di quella di Sergio)
tenderel an ab Urbe transmitierentur alia fragmcnta non sono stale trascritte su Ia carta Cinese da lei
qiue ad hunc ipsum codicem perlinere possenl. Ad invialami, per tlue capi. Uno e stalo, per essersi,
alias subinde manus bibliolhecaecura in principiun altesa ranlicbila, nclPoriginale scrilto in pergamena
successione cum devenisset, nemini quidquam sub - assai diminuita la nerezza d'ell inchioslro, in modo
oluil de Anastasio inter bsec relrimenta conquiien- che non trasparira a sufficienza(solto la carta Cinese-
do. Nos aulem Romaedelilescere lihrum suspicali, per potere esattamenle iniilare la fornia del caraltc-
studiose conquiri in pluleis arcbivi Farncsiani sere- re; 1'altro, la esperienza fatta del Copista su la
nissimaedomus in palalio celebri ad Camptim Florte carla Cinese, gli ha fatlo conoscere, che servendosi
enixe flagiiabamus. Illustr. viri ac. germani fralres d'una penna ancorche sollilissima, in punta rendcva
de Sanctis , marchio sciliccl Ignatius praepositus . 1'inchioslro assai grosso, quale poi nell' asciugarsi
negotiis serenissimac doinus perlractandis in Urbe, ritornava soliile, e rislringendosi difformava Iroppo
et marchio Maurilius a sanclioribus consiliis aliisque la siinilitudine del carattere; ond'eslalo necessario
Curis apud principem suuni maxima cum laude a valersi della carta ordinaria, e fatlosi un' Alfabeio
adhihilus, qua sunl humanilaie praedili, ac de oin- con esallissima diligenza di lutte le leltere a simili-
nibus benemerendi studio perciti, a'gre fercbant ttidine di quelle dell' Aulore, col mezzo di questo,
neque hic reperiri codicem Farnesianum ab Hol- e con la inspezione dell' originale ha cosi bene
steuio lantopere conimeiidatum, neqtie in aula prin- imitato il caraiiere, e nella
larghezza delle linee, e
cipis Parmensi : cuin saepe tentassenl meis precibus nelle fatezze di ciascuna lettera, che nen e la mi-
sollicilati, inter pretiosa cimelia serenissimaedomus nima yi
hoc non poslremum monumcnliim reperire. Evoive- diflerenza. Spiacemi che V. S. I. non possa
runt Romauum archivum, ct Parmensem biblothc- farne oculnrmenle il confronlo col Teslo di Anasta-
cam : in qua landcm sagaci curae marchionis Maurilii sio, che in fatli vederebbe una cosa miracolosa.
omnes anguios pcrhislranli ohlalus esl diu optatus Col niedesimo Testo riscontrala la copia, e 1'ho ri-
codex, qiiadralis litteris seu majusculis (nt vulgo trovata fetlelc; onde puo ella stssicurarsi, che la ope-
155 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 156
razione e riscila della perfezione, e squisitezza da A S. Evarislus 8. 10. 2. 14. 5. 12.?
lei desiderata. > .*., S. Alexanderl2. 7. 2. 7. 6. 6.
Nemome reprehendat, si morosius lioec persecu- S. Xystus 10. 2. 1. 25. 2. 1.
tus videor cum illuslrandi Libri Ponlificalis cura a Mirum videri debet nullos annorum nuraeros in
nobis assumpla id exigal, ut opus Anastasio tribu- utroque Catalogo consentire : mensium oranes pa-
tum ad anliquiores scriptores esse referendum cum riier esse discordes, praeler unius Xysti, diesque
laudatis praesulibus ostendam ; quod asserlum plu- tanlum in Lino et Xysto consenlire. Hanc vero
ribus argumenlis flrmatum in praefalione prioris discordiam repulanles criticos, eamque speclantes
tomi, et in dissertalione Scheleslralii mox afferenda, in codicibus sexli et seplimi sseculi, desperatio
hac etiam demonslrationefraudarinondebuil, quam ferrae incessebat chronologiaepontificiaeordinandae
minislrat anliquitas codicum superans aetalemAna- primo et altero Chrisli saeculo. Chronologi heter-
stasianara. Huic autein loco rcservala illa fuit, quo odoxi eamdem nobis cum exprobrarent, teslaiam
de Calalogis Corbeiensibussermo suborius compara- codicibus tanla vetustate praedilis, revocabant in
lionem scripturse illorum cxhiberi postulabat, ut dubiunt pleraque gesta, imo et mariyrium com-
pari cerliludine judicaremus de vetuslale codicis plurium nostris in Catalogis censitorum inter
Farnesiani, opportune praeservali ad instruendam B pontifices pro Christi nomine mortem perpessos.
ejusmodi argumenlo hanc Vaticanam edilionem Vi- Pearsonius diss. n, cap. 6, licel inter Acatholi-
tarum ponlificum Rcimanorum. Gralulor vero im- cos non violenlior, consulere tamen videbatur, ut
pense sereniss. doraus Farnesiae principibus vere conclamalam csse fateremur productionem hislo-
Romanis; quorum sludio perimle praeservalam de- riae et asserlionera uiarlyrii, decretorum, et ri-
bemus cbronologiam et historiam ethnicae Romaein tuum, ab hisce viris sanctissimis Ecclesise archivis
fastis marmoreis e foro effossis, et in Capilolio col- concreditam : uli percipere quisque polcst in tribus
locatis anle duo circiler saecula, ac aetate noslra ac- edilis dissertaiionibus ejus Operum poslhuraorum.
ceptara fecimus chronologiae et historiae ponlificura Ex nostris autem scriptoribus nonnemo suspensus
maxiraorum documentum caeterisnon postbabendum animo quid consilii caperet ignorabal in cbrono-
in illuslranda Roma Chrisliana. logia pontificia stabilienda. Praejudicalis enim opi-
Prima igitur ea causa fuit edendi ulriusque Cata- nionibus duclus cum ralionem liabere tantummodo
logi Corbeiensis cum specimine scriplurae ut eorum slatuissel solius codicum antiquitaiis, minimeneces-
de antiquitale constarcl. sarium ducebat in fontcs dissimilium inquirere Cata-
Allera accedebat ralio, priori non poslhabenda : „ logorum, eorumque de origine et auctoritate rertio-
oslendat mereantur u rem fleri. Nos autem cum Tertulliano (de Corona
quae scilicel quantum prasferri
ponlificiis catalogis exlernorum archivorum, licet militum, pagina 344, edilionis della Barre) decer-
magna vetuslate praeslantibus, Catalogi bibliolhecis nenles ab originibus esse repetendas notiones ad
Italicis antiquilus commendati, et a genuinis docu- historiam pcrlinentes, ipsamque in primis chrono-
menlis RomanaeEcclesiae tum profecli, tum enten- logiam, qtiae basis geslorum baberi debet ac funda-
dati, eo quo infra dicemus modo in noslra dis- mentum, duximus eamdera ab iis Catalogis lutius
scrlalione de Catalogis antiquis pontiflcum Ro- perceptum iri, qui essent profecti a genuinis do-
manorum, corumque delectu et auclorilate. Bre- curaentis Romanae Ecclesiae, praesertira publicc
vibus antem eam compleclemur in antccessum, posilis, el illa aetale quae diligentibus ac peritis
haec observanles. chronologis prae caeleris abundaret :quam definiri
Conferantur inviceni niimeri utroque in Calalogo quarlo et quinto Chrisli saeculo omnes consen-
Corheiensis archivi altributi sedi singiilorum pon- tiunt, ac res ipsa docet, uli fusius ostendam in
lificum. Licet in uno Catalogo et scriplura co- dissertatione indicala de veluslis Roraanorum pon-
dicis appareal antiquitas undecim saeculorum, in tificum Calalogis. Consequitur aulem inde ut si quae
altero decem et idcirco non distet aelas ama- ryseries velustior ponlificum et cbronologia exsla-
nuensium a quibus describebanlur, plus quara ret puhlice proposita in basilicis patriarchalibus
saeculo uno vel allero; allamen incredibilis est Romae (qualem reperiri superstitem magna sui
differentia ulriusque chronologiae. Plerumque enim parle ostendain in S. Pauli via Osliensi), eaque
neque anni consenliunt, nec menses, ut dierum conformis reperiretur tum caeteris documenlis
discrimina negligam lanquain minuliora. Septem Actorum in conciliis el epistolarum indubitatae
numeros fidei cliaracleres relinentium, tum Calalogis anli-
pontificum a S. Pelro proximorum hosce
videraus atlribulos. quioribus prseservatis apud Italicas bibliothecas
In CorbeiensiII. et archiva, hujusmodi seriem fore Lydiura lapi-
In Corbeiensi 1.
dem ad quem fldes Catalogoruin omnium exigeretur.
An. Mens. Dies. An. Mens. Dies. Ubi aulem
plures Catalogi, iique ahliquissimi re-
S. Linus 11. 3. 12. .2. 5. 12. pcrirenlur Italis in bibliolhecis cathedralium eccle-
S. Cletus 12. 1. 2. 8. 2. 5. siarum ac monasleriorum insiguium, qui consenti-
S. Clemens 9. 10. 1. C. 1. 14. renl cum serie indicata et chronologia, esserrt
S. Anacletus decst, dcesl. merilt pracferendi caclcris discrepanlibus. Nair.
157 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 158
Italicarum ecclesiarum proximitas, quae copiain A , descripiorum. Hanc vero difflcultatern prae caeteris
comparandi frequenlius praeberel, scriptos Caialo- comprobanl duo illi Calalogi Corbeienses, tanla
gos et exempla cum prototypis basilicarum pa- discrepanlia epocbarum discordes in tanta afflni-
triarclialium, jure praesumere nos suadebat, cor- tale ac similitudinc velustatis.
rectius descripta cx hisce Romanis fontibus ea Haec breviler indicasse sufficiat, occasione nota-
fuisse quae cum his proxirae consenlirent. Dissita- rum ad Corbeienses Calalogos adhibendan.m, ut
rum atitem regionum et provinciarum scriptores momenta caelera perpendamus quae Italicis tribus
et amanuenses, quibus minor facililas erat acce- antiquissimis favent, consenlicnlibus lum inter se,
dendi ad Urbem, et exempla sua conferendi cum lum genuinis cum documentis Romanae Ecclesiae:
genuinis illis monimentis basilicarum Urbis, non quod in noslra dissertalione post proximam a
ila lidenter poterant errores ac diversilates corri- Schelestratio pelendam conabor pro viribus prae-
gere, quae invenirenlur in numeris codicum a se stare.
EMMANUEL. A SCHELESTRATE
DISSERTATIO
FRANCISCI BLANCHINI
BREVIS APPENDIX
AD' piS^ERTATlQNEM EMMANUELISA SCHKLESTRATEDE ANTIQUIS ROMANORUMPONTIFI-
CUM CATALOGiS.
PATBOL. CXXVII 6
236 AD ANASTASIM PROLEGOMEHA EMTi ROM.-VATIC. 239
* f ttAlMClSiGI BLAHCBini
DISSERTATIO
XXX. ANN
_V.¥
S.MARCELLINUS. VII. O
Picturw veteres basilicm S. Pauti. XXI
o Catal. Liber. ann. 1 m. 7 c. 20
f MARCEL b Cal. Fel. IV. 4 > >
LINUS D Catalogi ex codd. Italiw.
SEB AN
c Bergomensis 5 7 21
VIII
d Cavensis 5 6 21
M.II. B
e Farfensis 5 7 25
XXV
f Lucensis 5 7 21
3 Cat. Liher. aun. 8 m. 5 d. 25 Catalogi ex codd. exlra Ilaliam.
b Ca'. Fcl IV. 8 4 15 g Belgicus Papebr. 5 6 21
h Colberlinus primus 5 6 21
Catalogi ex codd. Itatim. i — secundus 5 4 12
c Cat. Berg. 8 2 25 k — teriius 5 4 21
d Cat. Cave.n. 8 2 22 / — quartus 5 7 12
e Cai. Farf. 6 2 25 »« — quinlus 5 7 21
9 2 25 n — sexlus 5 7 16
/' £nw.-Lucen.
e — seplimus 6 0 22
Caiatogi ex codd. extra Italiam. Consulum paria Mrm Christi
f(
g Cal. Bclg. Pap 8 2 25 Ex coss. Maximiano V et Constantio V 305
/i Cat. Colb. primiis 8 2 25 ad post coss. Diocl. X et Maximiani VU 509
t — sccundiis 9 4 5 a Cat. Liberii non memorat coss.
k — tortius .9 4 25 b Cat. Fel. IV a cons. Maxenlii IV.
,/ .— quarliis 8 2 25 Neque in codicibus Ocric. memorantur coss. ne-
in — qiiintiis 8 2 25 quc anni scdis.
n — sexius 8 0 25 Omnes codices ab a ad o sunt xiv
o — 16 2 25 Ex hisundecim signant annos 5
seplimus
Consulum paria Mrm Cliristi Septem numerant etiam menses 7
Scx addunt etiam dies 21
Ex coss. Diocletiano YI cl Const. II 296 Quaesupersunt in picturis notac numeroruin cuni
adcoss. Diocl. IX ct Maximiano VIII- 504 his concordanl.
Catal. rcg. Suec. sub num. 249 a Schel. edil.,
XXXII.
pag. 277 : o Passione D. N. J. Clirkti usque ad se-
dem bealissimi Marcellini pupm sunl anni 276, mens. rj S. EUSEBIUS.
9. — iEracChrisli, 28 Veleres piclurm basilicm-S Pauli.
Additis 276
Provenit anntts 504 f EVSebi
VS
o b Cat. Lib. -el Fel. IV signant eosdcm coss. SE
p Ocr. primus an 8 m. 2 d. 15 \
— M AWR
(j sccundus 8 10 25 f et eosd.
II.M.I
r — tert. Desiderantur leclioncs / coss.
S> X
s — quartus 8 2 25 ] X
Omnes codices ab « ad o et a p ad s sunt xvn. Y
Ex his duodecim signant annos 8 a Cat. Liber. > m. 4 d. 16
Undecim exprimunt eliam menses 2 b Cal. Fel. IV. ann. 6 13
Qualuordecim quoqne numerant dies 25 Calalogi ex codd. Ilatiw.
Utilegimus in picluris basilicoeS. Pauli. c Bergomcnsis-' 2 1 ii»
303 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 306
d Cavensis 2 2 25 A V p Cod. Ocric. primus annus 3 mens. 7, die<;8.
e Farfensis 2 2 25 q — secundus annos non numerat, sed coss.
f Lucensis 2 2 25 indicat ut supra
Galalogiex codd. extra Italiam rOcriclert.utinprim.. 3' , d 8<
2 2 25 s —qttart. ut in prim. j V
g Belgic.Papebr.
h Colberlinus primus 5 1 13 Constilesmendose enuntiantur a Maxentiononoad
i — secundus 7 5 3 Maxentium secundum. Sed emendantur ex praece-
k — terlius 7 13 denti a Maximiano VIII, seu Maxenlio II.
l — quartus 2 1 25 XXXIV.
m — quinlus 5 13 S. SILVESTER.
n — sextus 2 1 25 Veleres piclurm basilkw S. Pauli.
o — septimus 2 2 25 -f SILVES
Consulumpuria Mrm Chrisli TER
Ex II post coss. Maximiani VII et Diocl. X. 309 SE0
ad postcoss. X Diocl. Maxim. VII coss. Ma- ANN
xentio III. 510 B ft X X 111
o et 6 non memorant consules.
ln codicibusOcriculensium desiderantur lecliones 'M~. X
S. Eusebii. B. XX
Omncs codices ab o ad o sunt xiv. a Cat. Liber. ann. 21 m. 11 f, ..
Ex his sex numerant annos 2 6 Cat. Fel. IV. 23 10 11
Septem signanlmenses 1 Cataloqi ex codd. Italim.
Tolidem quoque addunt dies 25 c Bergom. 23
Ul in picturis basilicaeS. Pauli speclanlur. d Cavensis 23 10 11
XXXIII. e Farfensis 23 10 11
f Luceirsis 23 10 11
S. MELCHIADES.
Catalogi ex Codd. extra Italiam.
Veteres picturm basilicw S. Pauli. g Belgic. Papebr. 23 10 11
f MELTI /t Colb. priinus 23 10 15
ADES t — secundus 23 10 11
SED < fc — lertius
C 23 10 13
AN5T / — quartus 23.
ui.ir m — quintus 23 10 12
VII n — sexlus ....
Jft VI o — seplimus 24 10 11
: I Consulum paria Mrm Chrkti
a Calal. Liber. ann. 3 mens. 6 d. 8 Ex coss. Yolusianoet Anniano, quib. elect. P. R.
6 Cal. Fel. IV 3 6 7 Kal. Febr. . 514
Calalogiex codd. Ilalim ad coss. Conslantium et Ruflum Albinura 335
c Bergom. ann. 2 m. 7 S et ad initium Nepoliani et Facundi 336
d Cavensis 2 6 21 ut in Marco, qui sequitur, anni 21, mens. 11
e Farrensis 3 7 22 Ex die vero 10 Febr., qua ord. cpiscopns 512
f Lucensis 3 7 21 ad eumdem termin. 31 Decembr. 355
Calalogi ex codd. exlra Ilaliam. sunt anni 23, menses 10, dies 20.
g Belgic. Papebr. 3 7 21 lnveteribus picluris basilicae S. Pauli, quemail-
/i Colb. priinus 4 7 U
8 modum, et in plerisque Catalogis, numerata Iegitur
i — seCundus 4 epocha ah ordinalione (quod et in Melchiade et in
k — tertius 4 7 7 Marco observari potest); in Calalogo autem Liberia-
/ — quartus 3 7 8 no videlur epocha consignari a suscepte Roman»
»1 — quinlus 4 7 8 pontilicalu post mortem decessoris.
n — sextus 3 7 8 XXXV.
o — seplimus 3 8 0I S. MARCUS
Consulum paria Mrm Christii Veleres picturm basilkw S; PuuJi.
Ex coss. Maximiano VIII solo, seu ex coss. f MARCUS
Ruftno el Eusebio mense Sept. 11 SEIAN
adCoss. Volusianum et Annianum 514 N. 1 I.
a Cat. Liber. a consulatu Maximiano VIII solo, M. VIII
Volusiano el Rufiuo, clc, ad Volusianum et Annia- D. XX.
iniin coss. 1.
307 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 3' 8
a Calal. Liber. ann. 2 m. 7 d. 20 A ad coss. Consiantinunt Aug. V. el Gallitm Ca>
b Cat. Fel. IV. 2 sarem oi>9
Catologiex codd. Italiw. o Cat. Liber. eosdem coss. assignat
c Bergom. 2 7 20 b Cat. Fel. IV Fclicianum coss. memorat, sc<
rf Cavensis. % 8 20 addit Maximianum.
e Farfensis. 2 8 20 p, q, r, s, S. Julii lecliones in codd. Ocriculeusi-
{ Lucensis 11 7 20 bus desidcraatur.
Catalogi Codd. exlra Itatiam Omncs codd. ab.a ad o sunl Xllll.
g Belgic Papebr. 5 6 21 Ex bis quinque numeranl annos 15
/i Colb. primus 5 8 20 Octovero danl annos 11
t — seeundu» 2 3 II Decem proelerea signant menses 2
k — lertius 2 5 20 Tres vero dies 5 et quinque dics 6
/ — quartus. 2 8 5 Uti exbibent picturoe S. Paulk
m — quintus 2 8 20 XXXVII.
» — sextus 2 8 5 S. LIBERIUS.
o — sepiimus 2 8 20
Consulum paria Erm Ch<-isti Pklurw veleres basilkm S. Pauth
a Ex coss. Nepoliano et Facundo 356 f LIBE
Ex die Kal. Febr. usque in diera prid. Non. Oc- RIVS
tobr. coss. SS. SE
a Cat. Liber. Nepotiano el Facundo coss-s D
Ii Cat. Fel. IV eosdem coss. rcferl AN
p Ocric primus 1 Nl_
o — secundus j desiderantur Lecliones S. X. M
r. — tertius ) Marci. YIIB.III
* — quart. eosd. coss. dat, et a. 2, m. 8, d. 10. a Cat. Lib. eum in eodesinat linem Lib. reticet
Omnes codd. ab a ad o sunl xiv el cum s xv. b Catal. Fel. IV. ann. 5 m. 3 d. 3
Ex his tredecim consignanl annos. 2
Oclo etiam numerant raenscs 8 Catalogi ex Codd. Italiw.
Novem vero exprimunt dies 20 c Catal. Bergom. 10 7 3
Unus dies 21 ^, d Cat. Caveusis 10 3 4
Ul in picturis basilicse S. Pauli. e Cal. Farfensis 10 3 4
XXXVI. f Cat. Luccnsis 10 3 4
S. JULIUS. Calalogiexcodd. extra Itatiam.
Veteres piclnrm basilkm S. Pauit. g Catal. Belgicus Papebr. 10 3 4
% IVLIVS SE h Cat. Golbert. primus 16 7. 3
JfrANNlS- i — sccuiidus '6 3 4
k — lertius 6 6 3
XI. M II / — quarlus 10 7 5
DIES »i — qiiinius 16 7 3
VI H — sextus 10 7 3
a Calalog. Liber. anti. 15 m. 1 d. 11
o — sept. an. 5. et an. tO 7
b Cat. Fel. IV. ann. 15 ra. 1 d. ...
Consulum paria Mrm Chrisli
Catalogi ex codd. Italim.
c Bergom. 11 2. 6 Ex coss. Conslanlio V et Constantio seu Gallo
d Cavcnsis 11 2 5 j) Cxsare 352
e Farfensis 11 2 5 ad coss. Conslaiitiuin VII et Galtum Coes.III. 551
f Lucensis II 2 5 Iii cxsilium dcporiatur anno sequenti quo ccepit
Calalogi codd. extra Italiam. Felix, 555
g Belgic. Papcbr. 11 2 6 Terlio anno redil Libcrius mort. Felice 558
h Colb. primus 15 2 6 ad coss. Gralianum, et Daglaiphum 566
t — secundus 12 2 3 quo anno humanis rebus eximitur, ut in libello pic-
k — lerlius 15 2 6 cum Faustini ct Marcellini.
/ — quartus 11 11 0 Omnes codices ab a ad o suiii XIIH.
m — quintus 15 2 6 ex his octo nuroerant annos 10
•I — sextus II 11 0. demplo scilicet inlervallo lapsus et exsilii Liberii.
o — seplimus 11 2 7 Sex vero roemorant etiam menses 7
Cnnsulumparia Mrw Christi Et totidem exprimunt quoque dies 5
E.vcoss. Tiliano el Feliciano 557 Quot recensentur in picturis basilicaeS. Pauli.
309 RLANCIHNIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG, 510
XXXVII'. A Calalogi codicum extra Italiam.
L. FELIX. g Belgic Papebr. 18 2 10
Pkturm veteres basilkm S. Pauli. h Colberlinus primus 18 2 10
f FELIX t. — secundus 15 3 11
SEJ& k — tertiiis 18 3 11
AN.l / — quarlus 18 2 10
M.lll. rt — quinlus 18 2 <1
». II n — sextus 18 2 10
b Cat. Fel. IV. ann. 3 o — seplimus 18 2 10
Catalogi ex Codd. Italiw. Consulum paria Mrm Chrisli
c Cat. Berg. 1 3 2 Ex coss. Gratiano etDaglaipho 5G6
d Cat. Caven. 1 3 2 ad coss. Clearchum el Richomerem 384
e Cat. Farf. 1 3 2 p Cod. Ocric. priraus 18 2 10
f Cat. Lucen. 1 5 2 q — secundus 18 2 10
Calalogi exCodd. extra Italiam. r — lerlius 18 2 10
g Cat. Belg. Pap. 1 3 2 B s -— 18 2 10
quartus
/< Cat. Colb. primus 1 3 2 Superius demonstratum fuit pag. LXIII et seqq.
i — secundus 1 3 2
(col. 235seq.)'ex pluribus documcnlis synchronis et
k -— terlius 1 3 2
autographis, initium Damasicadere sub coss. Graliano
/ — quarlus 1 3 2 el Daglaipho, 366, Kal. Octobris, et Dnem in consu-
m — quinlus 1 3 6 lalu Clearchi el Richomeris, die xi Dec. 384.
n — sexlus 1 3 2
Quare constat epocha, picturarum S. Pauli lesli-
o — septiinus 2 monio consenliens, quae etiam ex codicibus.
Consutum paria Mrm Christi Oinnes codd. ab a ad s sunt xvn.
Palrum coaevorurateslimonia, necnonAcla S. Fe- Ex his xv numerant annos 18
licis papaeet martyris a Schelcslralio producta una XIIIIrecensenl etiam mensei 2
cum Catalogis antiquioribusdissert. 2,cap.9,docent, XIIIdant quoqtie dics 10
tegitimum Feticis Ponlificatum nonesse extendendum
n tra annum unum, mensestres et dies duos, partem XL.
scilicel exsilii triennalis Liberii, ex anno Christi 357 S. SIRICIUS,
ad annum 258. ' <C Veteres picturm basilkw S. Pauli.
Omnes codices ab a ad' o sunt xim. f SIRICI
ex liis undccim numerant annura 1 VSSED
Tolidem quoque mcmoranl mens. 3 A"NN
Deceinvero assignant eliam dies 2 XV
Quot exhibentur in picluris basiKcae S. Pauli. M. XI
Qufbusaccensendus codex primus et secundus Ocric. JD.XXV
ln primo ita legimus lect. 5 : CapUe truncato marlg- b Cat. Fel. 1Y. annos XV. dies XV.
rio coronatur mi ld. Novembr., et inde ruptum cor- Anast. Bibl. ann. 15 m. 11 d. 25
pus ejus a presb. et clericissepullum est in basilka
construxerat via Auretia xv. Kal.-Decembr. Catalogi ex codkibus llalia.
quam ipse t, Bergomensis 15 11. 25
milliario n. Ejus natale celebralur ocl. Kal. Aug. d Cavensis 15 11 25
XXXIX. « Farfensis 15 11 25
S. DAMASUS. 25
Veterespkturm basilicmS. Pauli. f Lucensis 15 11
f DAMA D Catalogi codicumexlra ltaHam.
SYS g Belg. Papcbrochii 15 11 25
SED h Coiberlinus primus 15 11 25
AN3 i — secundus 15
XVIII k — tertius 15 12 25
"H. II."" B / — quartus 15 11 23
X m — quintus 15 11 25
I»Caial. Fel. IV. ann. XVII. m. IU. d. XL n — sextus 15 6 25
Anastasius Bibl. ann. 18 m. 2. d. 10 o — septimus 15 9 25
Calalogi ex codd. Ilaliw. Consutumparta Msm Qhristi
c Bergomensis 18 2 10 Ex Coss. Arcadio et Bautone 385
d Cavensis 18 2 10 ad coss. Theodorum et Eutropium 399
e Farfensis 18 2 10 p, q, r, s. In codd. Ocnc. nulloe suul lectiones
f Lucensis 18 2 10 Siricii.
311 AD ANASTASIUMPROLOG0MENAEDIT. ROM.-YATIC. 312
Epislolam decetalem Siricii ad Honorium Tarra- A * Calalogus Fel. IV. ann. 15 m. 1 d. 21
conensem (qui Damaso decessori perscripserat) Catalogi ex codkibus Italim.
dalam III ld. Februarii Arcadio et Baulone coss. c Bergomensis 15 2 20
initio pontificatus sui, erudili genuinam falenlur. d Cavensis 15 2 20
PAGIDS. e Farfensis 15 2 21
Omnes Codicesab a ad o sunt xim f Lucensis 15 2 21
Omnes bi numerant annos 45 Catatogi ex rodicibus extra Italiam.
Novem quoque signanl menses 2 g B lgic. Papebr. 15 2 21
Undecim reddunt etiani dies 25 /i Colb. primus 15 2 £0
Uti numerant piclurae basiticae S.Pauli. i — seciinilus 12 2 21
XLI. k — lerlius 12 2 20
S. ANASTASIUS. / — quarlus 15 2 0
Picturm veleres basilicmS. Pauli. m — quintus 15 2 20
f ANAstA n — scxlus 12 2 0
Sl»s se o — septinius 15 2 20
» anN " Consulum paria Mrw Cluisii
II d .X Ex die 22 Decembris, Celso ct Fravitla coss. 401
Xvi ad coss. Ilonorium Aug. XI et Conslanlium ilcriim
* CalalogusFelicislV. an. 4 dep. 12 Martii , 417
Calalogi excodkibus Ilalim. Sedil annos 15, mens. 2, dies 20.
c Bergomensis 2 0 28 p Cod. Ocric. primus ann. 15 m. 2 d. 20
d Cavensis 2 0 20 q — secundus 15 2 20
e Farfensis 2. 0 26 r' — terlius 15 2 20
f Lucensis 2 0 26 Omnes Codd. a b ad o et r sunt xvi.
Catulogiex codkibus extra llaliam. Ex hisxm signant annos 15
g Belgicus Papebr. 2 0 25 Omnes (uno dempto) dant mens. 2
h Colb. primtis 2 0 37 Novem praetereii numerant dies 20
t — secundus 3 0 10
— Quot legimus consignatos in picturis BasilicaeS.
k tertius 3 0 10 Pauli.
/ — quarlus 2 0 25 _ Anno417, Honorio XI et Constanlio II coss. Pa-
m — quintus 2 0 27 scha celebratum esl vm Kal. Aprilis Zosimo Pp. ad
n — sextus 2 0 25 Petri sedem eveclo, ut in epislola Paschasini ad S.
o — seplimus 2 0 26 Leonem Magnutn.
Consulum paria Mrm Christi
Concilium Toletanum primum sub Anastasio papa CAPUT VI.
celebralura est Slilicone consule ad annura eeroe De prosequenda Romanorum pontificum chro-
Chrisli. 400 nologia ex Catalogis attisque documentis
Severus Sulpicius Iib. n. Hist. ila scribit: Herode post S. Innocentium primum.
regnanle anno regni 18, Dominus crucifixus est Jutio SYNOPSIS CAPITIS.
Gemino (Fulio Gemino) et Rubellio Cemino coss.; a I. Conapeiidium docnmentorunipontificiae ad
clironologise—
quo- tempore usquein Sliliconem consulem sutri qnaiuorprioraChristisaecula hactenus comprobalie.
II. Indiealio monimentorum qua3lemporasubseqiientia
anni 372. demonslrant in successioneponliticnuiKomanorumpost
His adde annos 28 aeraeChristi vulgaris ab illius quuruimsaeculumaeraeChristianae.
aeroeinitio ad duos Geminos consules. Fit summa 1. Tradilis regulis crilerii ad recle colligendas
annorum 400 ab inilio aerae Chrisli communis ad raliones pontiflciae chronologiae per documenla ge-
concil. Tolet. primum sub Anastasio Pp. et Stilico- ^ nuina, eorumque usu prolato et comprobalo per
nis consulatum, uli numeratnostra chronologia. singulos Petri successores, atque producto ex pa-
Omnes codices ex b ad o sunt XIII. triarchalibus basilicis Romanis ultra inilium saeculi
Ex his xii numerant annos 2 supra annos solidos quinti, usque ad Innocentium ejus nominis primum ;
menscm nullum : id unum superest ut consequenlium pontiflcum tem-
Pleriquedies 25, vel 26, uli colliginius ex numeris pora pari certiludine definiri ostendamus, etiamsi
supcrslilibus in pictura basilicae S. Pauli. veterum imaginum series in basilica S. Pauli post
XLIl. Innocenlium abrupla, in Vaticana disiecta, in Lale-
S. INNOCENTICS. ranensi igni absumpla, ita conferre cum illis Catalo-
Picturm veteres basilkm S. Pauli. gos non permitlat. Sunt plura adjumenta quae
f INNOCEN reparent notiliam temporum nobis proximiorum, et
GIYS SE.D in pace Ecclesiae liberius fluentium, postquam in
ANN".XV tulo posila spectamus illa quae tempestatibii" undi-
F.II. 5 .XX que excitalis persecutionum xstu involvere atque
3:3 BLANCHINlDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 314
demergere deciimanis fluctibus rabies perseculorum A . liter impendi operam veritati e tenebns educendoe,
frustra lentavit. Yidimus enim conlra cdicla Decii quando regia methodi via ad illam perducens per
et Diocletiani, memorias Chrislianorum undique publica substrata doeumenta, a proejudiciisprivata-
eradere nequidquam lentanliiiin, cum furor genti- rum opinionum, veluti a subortis dumetis ac senti-
tium poleslatum in eleclissimaquwque Chrisli metnbra bus liberalur.
swviret, ut ait Leo Magnus(a), ac prwcipue eos, qui 2. Cum itaque qualuor prioribus Ecclesioe Chri
ordinis eranl sacerdotalis impeteret, non modo slalio- stianoe saeculis videamur collegisse lot suffragia
nem non deserere, dum vita conslnrct, foriissimos publicaeauctorilalis, Romanis proesertim e finibus ac
vigiles ac duces Chrislianoe miltliae, calholicae Ec- suburbicarioe regionis, ubijuxla regulas prudenlis
clesioeepiscopos, Pelri successores; sedctiamposl critices fuerant inquirenda , quae sufilciant ocrae
morlem pro Chrislo obitam eosdem quodararaodo uniuscujusque pontificis in notis ad Anastasium
reviviscere studio successorum; et exemplo ejusdem recte constituendae, superest ut indicemus quanto
Petri spondenlis, se daturum operam ut frequenlcs poliori jure fidenter asseramus, eliam saeculiscon-
nos haberet post obitum suum (b), per singula ferme seqnentibus posse reddi epochas anlislitum succes-
saecula publicis documentis eorumdem annos ct sorum. Id vero neinini dubium videri debet, si
actus signari in diptychis et lalerculis depositionum, B cogilemus Acta concitiorum frequenlia jam occur-
constante persecutione sub Cornelio, in Calalogis rere a quarto Chrisli sacculo,quaetempora coinpro-
sub Liberio, et Felice IV, in picturis basilicarum sub bent ponlificum Romanorum. Quin eliam epislolas
Leone I et Hormisda, in Vilarum scriploribus ct eorumdem posleris esse praeservatas, non jam per
Leclionariis Ecclesiaecodicibus per oetates inde con- partes et fragmenta, ul in historia Eusebii, sed ple-
seculas conlinenti scrie usque ad nostram : cui da- rumqtie inlegras post Siricium, ul eruditorum eon-
lum est ex universis prseeedentibus hanc nubem sensu jam liqtiet. His acldeuda sunt aequaliuin au-
leslium colligere adversus invidiam declamantium, ctorum lestimonia : Ecclesiarnm origines, aut in-
proerepta nobis fuisse documenta aureae illiusoelalis crementa per ipsos curata; aedes sacrae fumlaloe,
anlistilum, vel incuria, vel discordia, vel fubulis, ornatae vel restilutae cum inscriplionibus gcnuinis ;
ineple contextis per gregales litteralores, inexplo- leges lalae, privilegia concessa ; ilinera publicoe ne-
rala quapquepro veris audacter obtrudentes. Nulla cessitalis causa suscepla ; vitoeillorum ab acqualibus
non hisloria aut chronoiogia pluribus soeculisin pu- plerumque scriploribus lilteris mandaloe : et quae-
blica luce posita paluit conatibus scriplorum et cunque argumenta historioe conneclunt Chrisliani
descriplorum, lam per aelatcscultas quam barbaras. ccetus caput, Christi in lerris vicarium, cum reliquo
NuIIa proinde immunis fuit a necessitate seccrncndi, ^ Eccleske corpore ubique geulium expanso. Nec
proesertim in chronologicis numeris, germanura desuiit in compltiribus etiam scpulcrales lituli al-
lectionera idonei scriptoris, ejusque codicum proba- que inscriplioues, et ex his nonnulloea regibus et
torum publica aucloritate, a discrepanti numeratione Auguslis honoris causa exaratae : quod proeslilit
privalornm exemplorum, commenlariorum et ama- Adriano Caroius cognomento M.ignus. Si quis in
nuensium. Ut enira reticeam cclebrem illam in tanta documentorum copia despondcat animo ac
Etclesiis quxstionem, quam S. Auguslinus lib. xv desperet Romanorum poiililicum epocbas proscqui
deCivit., cap. 11, famosissimamappellat, suborlam nos posse, is profecto abstineat necesse est a qua •
ex discrepantia Graecorumcodicum ab Hebroeis in cunque lenlanda chronologia principum et regno-
centenario annorum numero pluriiini patriarcharum rum, cum nulla series proasidentium reipublicx qua-
vitae addendo vel delrahendo, et sistam inlra lucit- libet polestale per soeculaseplemdecim oslcndalur,
brationes humanae lanlum induslriae adminiculo quae singnlorum gesta et annales comprobet tot
scriptas, faslorum calleclores Latiui, tol criticorum documenlis, quot demonslrantur el legunlur in
juilicio vexati in restiluenda consulum seiie, quam aperla Ecclesiaeluce de Pelri aposloli successoribus
sivesuosive imperilorum amanuensium vilio cor- et orbi Chrisliano praesidentibus ex cathedra Ro-
ruperant, oetate autem noslra ab crroribus ferme mana.
omnibus expurgali, satis superque comprobant, uli-
(a) S. Leo Magnus, serm. de S. Laurenl. (b) II Pelr. ii, 15.
3i5 AD ANASTASIUMPROLOGOIIENAEDIT. ROM.-VATIC. 316
FRANCISCI BLANCHINI
OBSERVATIONES
AD OPUSCULA TRIA CHRONOLOGICASUBSEQUENTIA.
Quanlum adjumenli conlulit ad reparationem Ro- A rem, utpote plurimum idonea ad illustrandas Vitas
manae chronologiae, lain consularis quam Caesareae, ponlificum Anastasianaecollectionis.
tisus fastorum municipaliura, in coloniis praeserva- Priorem codicem membranaceura circa finem un-
lus, praesertim Urbi el Lalio proximls, tanlumdem dccimi saeculi scriptum vocant Chronicon Farfense ,
praesidii administrant ad pontificiam ordinationem complexum primo epochas imperalorum a Julio Coe-
temporum restiluendam, ecclesiaeac monasteria re- sare ad Leonem IV, insertis eliara regibus Gotbis ,
gionis suburbicariae : quae non minus atlenta seduti- Vandalis et Langobardis, qui Ilalioc imperarunt,
tate suis in codicibus consignarunt annales aut sal- necnon ducibus ejusdem genlis Langobardicae, tam
tem epocbas ponlificum maxiroorum quam ministri ante quam post Desiderium regem; deinde imperato-
commenlarienses earumdem coloniarum referrenl in res Occidentales a Carolo Magno ad Henricuro III,
publicas tabulas, una cum collegiis consulum Roma- cum recensione ducum Benevenlanorum, Spoletano-
r.orum, proprios duumviros et magistralus. Speci- rum et Sabinensium, addilis etiam nominibus mar-
rnen hujus praesidii dabo tribus in proximis opusculis, cbionum et comitum in eodem Sabinensi traelu oc-
ex archivo Farfensi opportune descriptis anno sqpe- currentium usque ad annum 1084.
riori; cum eo concessissem ad perficiendas nonnul- Alterum vero codicem pariter membranaceum ,
las observaliones geographicas , quae Italiae choro- B ampliori forma praeditum , appellant Regestum Gre-
graphiam emendatiorem exhiberent, producta linea gorii monachi Catinensis, perduclum ex anno Chri-
meridiana a mari Supero ad Iuferum, auspiciis Cle- sli 661 ad annum 1140, ex genuinis diplomatibus ,
mentis XI sanctae memorioepontilicis per Therroas donalionibus.privilegiis summorum pontificum, Coe-
Diocletiani jam signata et magnificenter ornala : sarum, regum Langobardorum , ducum Spoletano-
cousimili plane studio ac diligenlia, qtta in florentis- rum , comilum Sabinensium aliorumque principum
sirao Galliarura regno collegae nostri e regia Scien- et virorura illustrium, quorum icones aliquando in-
tiarum academia, mandante Ludovico Magno, stecu- seruntur. Praefigitur huic secundo codici prologns
lum ac lilteras aeternum illuslraturo principe, lineam domni Joannis Grammalici curo carmine acroslicho,
meridianam ex Observatorio Parisino producendam Grcgorii Catinensis nomen ita signanle. Compendia-
curarunt hiuc ad Medilerranei maris littus circa rias prologi notas integris dictionibus expandam.
Massiliam, inde ad Oceanum juxla Calelum : quam
edere prope diem parant. « IN CHBISTlDEI OMNIPOTENTIS NOHINEINCIMT
PROLOGUS DOMINIJOHANNIS GRAMHATICI SUPERHUJUS
Hoc igitur consilio ductus cum ad Sabinos colles OPERALIBRI.
me contulissem, et humanissime exceptus cssem a « IN NOMINE SANCT^E ET TNDIVIDUJS TRINITATI9 AD
reverendissimo ac religiosissimo abbate D. Arclran-' C nONORKM ET LAUDEM SANCT/E DEI GENITRICIS SEM-
PKIIQLE VIRGINIS MARI.-E CLOIUOSISSIM.E DOMIN^E NO-
gelo Piccioni Romano, in centenaria, quam proxime STIl.E.
atlingit et prospere degit, aetate regularis disciplinoe
speculo et exemplari, intercaDterahospitalitatis ofli- tricio «Imperanle DomnoIIENRICOIIIIRomanorum Pa-
cia , quae mecum liberaliterexercuerunt pro ingenita JESOChristi et Imperatore AB incarnatione Domini Nostri
anno millesimononagesimo secundo ln-
sacri illius ordinis beneficentia lum ipse, lum simU- dictione xv. xvi Kalendas Majas.
limi suo proesuli in bene de nniversis merendo , ac «Divina inspirantegratia placuitDomnoBERARDO
de sacrarum litlerarura studiis reverentissimo abbali bujus Ecclesise Pharphensis
proecipue eorumqtie nobilissima gente progenito Florenlinae Urbis, qua-
cultoribus , ejusdem ccenobii monachi, prae caeteris tinus islius sacri ccenobiiuniversa privilegia, et prae-
vero adm. rev. Patres D. Vincenlius Manenti prior, cepta, necnon et tomos, et legales charlas nimia
el D. Bernardus Cretonius, proefectus archivo, cjus- velustale jam pene consumpla in unum volumen
in documenlis illius colligere, atque ad memoriam posterilalis studio-
que apprime versalus, complura sissime declarata , veracissime transcripta relin-
monumenla mihi speclanda obtulerunl. Duos vero qucre. Et hoc prudentissimo acliim fuit consilio, ne
codices, antiquilate ac rerum in iis descriplarum forte quod saepissimejam evenire novimus, aut cu-
slodum negligenlia, aut vetustate consumente ni-
proestantia celebres, mihi evolvendos ac prolibilu mia, proedicta oblivioni traderentur praecepta. lomi
r,
describendos cum altulissent, Iria ex illis opusoula chartoe carloe. el privilegia. Quae veraciter elucu-
chronologica selegi, quae his in Prolegomeuis ede- brando nihil eis omnino addidimus vcl minuimus ,
S>I7 BLANCIIINIAD III OPUSC. SEQ. OBSERV. 318
ucc miiiavimns. sed corruplis parlihus rethorice A que dics xx. iiul. u. m. non. oct. in ponlifie.il:iin
emendalis. eo respeciu quo scripla cranl ea legaliter csl assuniptus. imperante lyberio augusto. Sic in
translulimus. per nianus confratris noslri magnae dialogorum lib iu. capilulo YHII.menlionem faciens
sagaciiatis GREGORHSahinensi Comilatn oriundi. ail. Priorihus quoque Golhoruin lomporibus. fuit
iu castro Catinensi. nobilissirais parentibus proge- juxta spoletanam. urbem. vir vilaevenerabilis ysaac
uiti, et nostrae Ecclesiae fere ab infantia lacle enu- noin. qui usque ad extrema pene golhorum tempora
triti. pcrvenit. quem nostrorum niulti noverunt; et ina-
xime sacra virgo gregoria. quoenunc in hac Romana
GBBGOMVS SAHGT4E SERVVS FiMVLVfQVE MiRUE. lirlse juxta ecclesiam beatae MARI/Esemper virginis
Begni perpeluiviiamcupiensadipisci. habilal. El posl pauca. Mullaautem de eodem viro
£ jusdemscmper renovavilscripta bealae. narrante venerabili palre heleulerio agnovi. qui ct
G liscenspostobilunifamosnmlinquere votiim. hunc fan.iliariter noverat, el ejus verbis vila fidem
0 ptulitbunc genitorDonadeumnuoque Douo.
Reslituenslibrascentenas, ac monagenas. piaebebat. Hic ilaque vencrabilisysaacortus ex hi-
In templifralresOEOTOKOC aedeheuigna. lalia non fuit, sed primuin de syriae partibus a<t
Vl caperenfnorma?pliarphensisprteniiasacrae. spoletanam urhein venil. Prudens lector aniinad-
S ic priniuspastorBERARDYS monachatau.bos. verle, quop fuerunt Gothortim lcmpora prima vel
C a?lumpaalopost migravitin ordine majnr. quae Romanorum, priusquam hilalia genlili gla.!io
Aunossex denospost Clirisliniille veloclo. ferienda traderetur. Constat igitur quouiam tinle
Tandemqui minimosfrater GREGORIVS auctus.
1ndeqaeterdenostranscendensptusminusaunos. pnciali gloriosissiiui pontificis non modicum tempiis
Nam postquamveslempercerit in ordineuorroae. g condilum est monaslerium istud. pro eo quod vene-
£ xpletisdenisairaisbisoecne quateruis. rabilis raemoriae beatum ysaac collegam scillicet
Nosiro migraloprimopastoreBERARDO. sanclissimi Iiiijus Monachi Laurentii Abbalis. non se
S cedasbas comptecartarumVirginisalmae. vidisse ss. leinporihus extitisse descripsit. sed prio-
I ussitBerardustantumquod abbasecuudus. ribus illorum Gothorura tcmporibus fuisse n.anifesta
Scripsit enim gralis viue quia prsemiaquarit. reiatione professus est. Natn priora Golhorum tcm-
G regoriurnnosccs,de versiliushis catinensem.
Grammatasi reli-gisquxsunt exordiadicti. pora. ul verius conjici potest, ut in scriptis Chroni-
ScriptoremChristusquemdonelscanderecselurn.» coehisloriae Orosii Presbyteri reperitur. llla fiierunl
quando regnante Archndio imperalore quo tempore
Subtus imaginem Farfensem DeiparoeVirginls bic Amhrosius apud Mediolanum. Martinus vero ciijus
depictam legitur et proximum distichon. gloriosus cxtitil transitus. a Doinini passione anno
ccce.xxn. xiatis su;e anno LXXXI.Episcopatus vero
Presbileri PETRIsuntIISBC primordialibri, xxi. in galliisapnd turOnos. elapud Relhleein Hiero-
Soldosnamquedccem pro cartis optul.tipse. nym.is. quicxplclisxci. vilacaiinisadCliristiiin migra-
vit. velntsidera railialtanl. RaclagiisiusrexGolhorum
Prologum Rcgesli fideliter reddendum hoc loco qui virlute et natttra barbaru» erat, et Scitha habens
duxi, ut constarct de anliquilate ac sincerilale do- secum ccxc. homines. primo ilaliam devastavit. ila-
cumentorum unde colleclum fuil, necnon de Gregorii que post regnanlefialre cjus honorio halaricus rex
Catincnsis diligentia in singulis accurate et fideliter Golhorum Romam invasit. parleinque ejus igne cre-
describendis. Nec otiosum fore arbilror indicia pro i" icLx. inavii, viin k. septemb. anno conditionia ejns
liii. ic d;e vi. post quam fuerat in eam ingrcs-
ferre periliae prioris illius chronologi, a quo Chroni- sfis. Uepreclaia Urhe egressusesl. cum lilCaruaiionis
con Farfense ex iisdeindocumemis urcliivi el biblio- dominicoe agerelur amius cccxm. lunc eliam apud
thecae colligebatur. Undecimo enim saeculooeraeChri- ypponiregium fulgcntissimus lotiusque florebat Ma-
gislcr Ecclesiae Auguslinus. qui terlio ipsius civita-
stianae cum scriberel, alqne illuslraret originem lis obsidionis anno mense vi. et LXX.vilas in Chrislo
monaslerii, felici satis conatu explicavit alque quicvit. Deinde agente proesulalum RomanaeEcclesiac
dislinxil involuta caeteroqui et obscura Gothorum eam leone a genserico Roma capla esl. postquani primo
alaricus invaserat n. jam vice explctisabeo
tempora ila ut inter acquales suos cxcellere in arle
lempore ann. XLIIII.n condilione ejus icc. alqtie
chronologica videatur. Quare ex regulis prima et vin. et ab incarnalionc Clir. ccccL.vu. Post h. u.
lcrtia crilices temporum, paulo anle consiitutisopu- tcmporibus agapiii papoeanno dominicaeincarnatio-
nis DXXVIUI.gotbi urbciu possidcnt. universa per
sculi praccedenliscapite 2, cum id i »nm sit, nempe, circuitum (lircplionibus et incendiis absuinunt. qui-
iuler proximiora oetate ac loco docuiuenta illa esse bus gui.iigis legnahat. Quo lempore in Oriente jus-
praefcrenda, quae per idoneos viros ac disciplinoe tiitianus imperabal. denique caplo guiltige golhi
hiliiebadum conslitiiunl qui etiam eodem
tcmporum perilos nobis minislrentur, consequilur anno perimitur. et regiiumrcgem. accepil Erarius. qui nec
ut islius Chronici auctorem non parvi faciendiun dmn anno explelo jugulalur, lunc sihi in regiiiiin
nobiscum sentiant quolquot ex proxime refcrcndo D praeficiiiiilBaduilam qui dicebalur Totila, qui undi-
specimine illius ingenii vim ac soliditaiem perspe- vadil. que exercitu coilecto-rursus universam liilaliain in-
clain habeant in apte colligcndo et consliluendo lcniporibus iirbemque obsessain per xiu. dies iulroierunt.
vigilii papae el justini.ani imperatoris.
commensu lemporum, non sine prudeuti haesitatio- scilicel post incarnationis dominicoeannos DxL.
uis testimonio, ubi cerla ad assevcrandum exaclequc Iuil. xin. ab Archadio ilaque rege, usque ad justi-
defiuiendum argumenta ilhim destituunt. Sic igilur ntmi juniorem. sub quo uarses Romanoruin palri-
tius cun. lolila novissimo goihorum dimicans. eum-
is perscribit de prima fundalione moiiaslerii Far- que superans effugavit. anni sunt fere DXXVIIII.
fensis. Priora item tenipora Goilioruni ceperunt imperaiile
valente. quando item Gothi per geniein hunnorum a
< Legimus tamen in aulenticoeconslruclionis il- sedibus propriis expulsi. transito Dauubio fugentes
lius probaemio. Quod a temporihus Romanoruin a praefato principe suscipiuntur. Nam lemporibus
priusquam Hilalia geniili glailio fcrienda tradereiur, valeiitiniani imperatoris. inler traciae fines cum
tres viri de Siria advenerunt, scilicel ysaac, et coiumuniler babitarent. ibi divisi sunt. Fridigern.
Joannes, atque Laureutius cum stia gcrmana sorore cinn suprascriplis oslrogolhis vocatis orienlalem.
susanna. Dc qiiorum primo diiorum beaius Papa Alieernus vero cum suo excrcilocui vocabulum erat
Crcgorius, qui a beato petro extitii Lxvi. etper an- giiisigolhis R. P. occideiilaletn optinenles. Haec vero
nuin Domiiiiue Iucainalionis DCHI.mcnsesqitcx. at- ptolixius narravimus ttt piiora gothorum lempora
319 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM-VATIC. 3J0
etiamnovissimaeorum.quoeohnarralinncmheati Lau- A i « Deinde ab boc Leouo praesulc iisque ad tcmpiis
reiiiiihiijusmoiiasierii. abbalis.collegoescilicetysaac adeoilati pontificis.qtii circa aiinuinCbristi DCLXXVII.
ciijiissanclissJmuspp.GG.menlionemfeciiinieiposui- exlitit. conslantiniqiie augnsti. qui el conslans vo-
inus. lcmp.pronlpoluimiisedisseremiis. Romaiiorum cabalur lilius heraclii iinperaloris aunorum plusmi-
qiinque leinpora priusqitam hilalia gcntili gladio trailc- nus ccxxvi. Horum sane lempori.bus sanctissimiis
retur ferienda. quoniam utpraefatuiu est, Ires viri fuer. thomas hoc sanctum coenobiumreperisse el restau-
in Syria. ea fuisse arbilramurqiiandololahitalia ab rasse crciliiur.
omnium jtigo veloppressione genlium erallibefrima; t Qnomodo autem a Langohnrdis inlerfeclos cffu-
el ab orientalis jussione imperii gubernabalur R. P. galosque hiij"tisloci habilafores possiiinus oeslimare,
siculi temporibus imperalorum juliani aposlaloe.jo- neqiiimtis plenius nosse quia lcinporibus tyberii
biniani. valentis. graliani. valenliniani. atque Theo- atigusii qui post juslimrm minorent ann. vn. nnpe-
dosii. Proesidenlibus eliam Pontificibus apostolicis. ravit. ut referl ysidorus. Laugobardi hilaliam ca
Damaso. siricio. anastasio priino. innocenlio. zosi- piunt. praesidenle scilicet pelagio. II. Pontifice. Et
mo. el bonifatio primo. quando placidia augusta cum ann. Cbrisli. D. xcm. ex quo ujque ad lempus
lilio suo valentiniano auguslo, ravennoe.et Honoriiis adeodali papae. qui.extitit cirea annum Chrisli. dc.
aiigustiis mediolani residerent. nee non el Ponlifi- Lxxvii. qttaHdo sanclissimum tbomam- reperisse. et
cibus aliis caeleslino, atque XyslolII.. Nam tempori- restaurasse monasterium hoc disseruimus anni sunl
bitsLeonisprimi. clades guandalica premebalitaliam. plus minus Lxxxmi. quod ergo legitur in Constrn-
deinde temporibus Ponlificum hilari. siniplicii. ct clionis probaemio. quod multa per annorumcurricula
Felicis III. a rege odovacro dominabatur. hic a pan- ,n monasterium hoc desolalum permansisset.
nonioefinibus. cum fortissima Herulorum miiliilii- "' t Denique consuienlibus lcgatis- Faroaldi Ducis.
diite. insuper turcilinguorum sive syrorttm auxiliis qui admnniiione Sanctae Dei Genitricis Marioe.plti-
fretusilaliamvenit. etregnavitannis xmi. Deindere- rimas illuc direxerat expensas. vieini eidem loci
sidenlibusgelasio. anastasioll. siminaclio. Horinisda. rcferebant. non se omnino nosse. nec recordarentur
jolianne I. felice HII. theodoricusregnabat. Postquera bujus monasterii integrilatem. Audierant tamen a
proesidenlibus bonifatio II. el iohannell. athalaricus pairibtis suprascriptis. quod ipsipatres vel avos stios
regnabal. ex tunc. praesidentibus agapitol etsilverio meminissent dixisse. quod in casali qui dicittir
ibeodatus regnabat. Vigilio etiam proesidenle. jam aciitiantis jtixla Ires cypressos posita sit Ecclesia
gnlhis guiitigis regnabat. Nam a lempore felicisll.l. Beaiae Marioemiro fabiicata decore. Nunquid lam
qui a B. Pelro AposloloponlifexL. extitit, et deinceps. famosum praecipuumque locuin per Lxxx. nii. lan-
hitalia pcrlulit gladimn gentilis Dominii. non ergo tinn annos oblivioni datum fuisse esl putanduin ?
erant tunc Ronianorum teinpora. qnta licet per pa- lot cnini anni sunt a divastione pritna Langobardo-
tricios. vel citbicularios. sive esarcos orienlalis im- riiin. usqtie qtto reperil illum tbomas Dei servus.
perii. R. P. aliquando gubernaretur. lamen gladio ergo ut verius coniici polesl. non Langobardoruin
gentis golhoruin, herulorum. sive Langobardorurn se;l potius dicenda csl destruclio Gotliorum vel
lota hitalia premebalur. Nam Theodorico regi. Zeno guandalorum. Vel illa scilicet quse temporibus Leo-
iinperalor omnem hitaliam per pragmalicam deilit. nis papie primi vel altera ann. cxxxvi. quoeproesi-
Ceterum prudenti leclori relinqiiiinus, nt de tetn- de.nte agapito evenit. ex quibus gsque ad lenipus
pore proefati viri Laurentii eligat sibi placilum quod adeodati pap;c anni fuerujit ccxxvi. recle crgo cen-
vitleatur verius. Quo aulem lempore prius destru- C i seiiiiuni est lunc illitis desolatio exlitisse. efper tot
ctum boc fuerit Monaslerium. sicnt et constrtictuin. annorum curricula. locuin hunc oblivioni vel igno-
manifestius clariusque minime sciinus; nisi tanitim ranliacdedilum fuisse.
quod legitur in eoilem libro conslructionis. Qitia « Haecomnia idcirco aimolavimus ut mendacium
post obitum beati viri-sanctissimi Laurenliia lango- de hujus loci tempore coiidilionis sive destruciionis
liardis circttmqiiaque tnlerfectis. elTugalisque habi- in ntillo prolerremus. nec dubia pro Cerlis scribeu-
l&toribus. Locus ipse <icsolattis.et in solitudinem tes faili. videreiimr. In ornnibus vero Iegenles vel
est redactus. alque per multa annorum curricnla aiitlienles suppliciter rogamus ul si in aliquo offendi-
absque habitatore permansit. scilicet donec a Gallia IIIIISstilo. lion condeiniieniiir <pioiiiain teste Dco
iuaurigena provincia vir vilae venerabiiis veniens oniiiipolentc, quem neino fallere polcst. ejusqtie
proesbyler Thomas. ad sepulchrurn Domiui demora- cnjus IKVCcausa est iniegerrima genetrice. nihil
rclur ubi ailmonilus a beata Maria. semper virgine. oinnino nictulacii proferiinus stmJiose. ncc aliquid
Deiqite genitrice ad hitaliam reversus est. cl hoc transcribere cupimus ineiidose. Ul etiam vera lan-
sanclum reperit lnonaslerium. et reslauravit. ttliii scribamus fn boe opere. ipsam qu;e Christus
« Cujus scilicet beatissinii thomse proelali. hiijtis est obsecro verilatem vos pro nobis orare devolis-
ceenobii sac, Abbatis. felix, el gloriosum lempus. stuie.
nos per annos Ponlilicuin. et tempora Reguin. suc- « Quoniam aiilem tempora sanctissimi latirentii
cessionesqtte Abbalum. nec non et charlularum in- sulililius indagare hactenus sluduimus, ideo in eoruin
dictiones subscriptaruro secundum aniiosipsiusxxxv. nurrationu morati sumtis. » elc.
et menses vn. ac dies v. quibus huic praefuit recou-
structo ab eo monaslerio enciilealius el perspicacius Catisam dedil huic cxamini chronologico pracfali
colligenles. invenimus exstilisse circa incarnationis aucloris, praoemium. Cbronici ab eodem imiicaium,
Dotuinicaeannum plus minus dc. Lxxx. el indiclio-
nem ym. et conslantini lilii conslantis. et iustiniani et quod in calce folii 10 ac adversae pag. procce-
filii ejus, ac Leonis et lyberii tempora augiis.oriim. dentis eadera manu perscriptum legitur his verbis..
Qui Tyberius leonem imperatorem. qui iuslihianum
aiigustum proiecerat cepit. ejusque imperium fnva- « Manetincolume anno. Lxxn. Desolat. a gothis
sit. Sed lios postmodum idem iusliniamis Auguslus anno Chrisli CCCCLVH. deslituitur aulein ann. plus
captos ittgulari fecit. et principatum recepit-. minus ccxxm, Reoedificaturquoque a Douino Thoma
«A lempore ergo Dainasi primi Pontificis. et post ann. Chrisli DCLXXX. I
aposlatae iuliani imperatoris. videlicet pene incarna- De primo igitur hoc auctore, qui in procemium
lionis Dominicae ann. cccLxxxn. usrpie ad tempns
Leonis primi apostolici. et theodosii filii aiigusti ar- Chronici Farfensis disquirebat adeo caute ac pru-
chadii. quo tempore gensericus roinam cepit. anno denler, ita esse sentiendum reor, ut inler sui saeculi
Christi CCGLXII.tempora fuisse Romanorum arbi-
tramur. annorum pltisminus. cxxxi. Infra quaea no- chroiiologosnon poslrenius habendus sit. An vero ad
strismajoribus acstimatumest sancium hoc cccnobiuin cnmdem referri oporteal, an ad diversos tam Chro-
a bealo Laurenlio constiiicluiii fuisse. nicon ipstim niintts ei velustius , quam duo lisec
521 BLANCHINlAD III OPUSC. SEQ. OBSERV. 522
priora opusctila chronologica qttoe eidem chromco A obsedissel et reccpissel, in basilica Yalicana conse-
pr.cfiguntur, milii non liquet, neque id rescire nostra crari per schismalicos ac dcposilos cpiscopos ciiravit
nKtltuin interesse puto. el anno proximo 1084 imperator ab eo coronari in
Regesli auclorem, et secundi Cbronici quod Rege- Laleranensi voluit. Is vero conlumax ct rebellis
sto praeniitlitur in ampliori codice, esse Gregorium perinde in Gregorium VII ac in Victorem III et Pas-
Catinensem constat ex praefixoejus nomine, tum in chaleni II, Gregorii successores, a qttibus damnatus
titulo, lum in carmine acrosliclio, ac lestimonio iterum ac tertio com haeresi stia fuit, Farfense
Joannis Grammalici. Duobus autem memoralis opti- ccenobium ac Sabinensem tractum lyrannide sua ita
sculis chronologicis, minori et vetustiori, Cbronico occupatum detinuil, ttt Iegilimorum pontificum no-
praimissis, nenipe Calalogo imporatorurn, etc, et mina in ejns tabulas referre nemo sit aosus; sed Iroo
Catalogo Romanorum ponlifictim , Cum Gregorii loco Vicicris III ac Paschalis II, qiri sttpprimunttir,
indicatio nulla apponatur, prout nulla apponilur psetidoponlificem Clemenlem, lertii nomine seja-
ipsi Chronico minori et vetnstiori, illa lubentius re- ctatilem, cx attenlaia Henrici coronatione ad finem
ferrem ad scriptorem antiquiorem Gregorio Cati- soeculi praeferant. Nos asteiisco apposilo brevem
nensr, praesertim cum duoram opusculorain primum notam ad Iiunc anmini adjecimus in editione Chro-
videalur compleri circa aniittm 4056 (totis qualuor B E nici, ul memores sint lectores quisnam iste sit Cle-
et quadraginta antequam Berardus, ejus nomiuis mehs. Esl vero Guiberlus ille Parmensis, cancella-
abbas secundus, proeciperef Gregorio collectionem rius Henrici Germanioe regis, qui Cadaloum anlipa-
Regesli, ut ex prologo Joaunis Grammatici compro- pam promovendum curavit anno lOtil, jam tum
balur); adjecia lanlum in poslremo versu morte, praekidens nefariis molilionibus quas ipse ex Raven-
Henrici III, consignata anno 1084, neque ullo comile nati sedc malis arlibus impetrata ad Romanam
memorato post annum 1040. inhians, niahinalus est deinde contra Gregorium;
Alterum ex duobus opusculis compaclum cum donec voti coinpos factus, ac veris pontificibns
Chronico Earfensi minori et velusliori, conipleclilur semper infensus , snee impietalis pcenas dederit,
chronologiam pontificum Romanorum a S. Peiro tum vivus a fidelibus undique expiilsus, tum ad
ad Beriedictum VII, nempe ad aniuiin 984. Quare annum 1099 vel 1100 cum vita excessit, et post
plusquam soeculointegro prxcedit Regestum Grego- morlcm exhu.malus atque in profluentem dispersus
rii Calinensis, usque Chronicon (secundum) Rege- anno 1105.
slo praefixum et infra afferendum, quod perducitur Horum lyrannide oppressa Roma ipsa com inge-
ad annum 1099. misceret, et cogeretur legitimuin principem ac pa-
. jElalem diversam duorum praecedenlium opitscu- C *• giorem suum in arce S. Angeli sceleratac custodiie
lorum minoris codicis a terlio opusculo in codice mancipalum asservare, schismatis vero antesignanos,
majori ceperto, observandam esse duxi, ul indaga- Guiberlum etHenricum, coronatos in Lateranensi
rem cur in Chronico Regesti (quod secundum jain patriarchio et in Vaticano, sacra et profana jura
appellabo) plures anlipapoe circa finem recenseantur, evertentes inlueri, donec invenirentur publicoe ma-
el plures ex legitimis Romauis ponlilicibus eorum- jeslalis vindices fideles B. Petro cives, ac Romani
dem temporuin reliceaniur. nominis et virtulis memores, qui hsec monslra a
Id vero observare ef observandum coeteris propo- cervicibus propulsarent; quis mirari potuit in Chro-
nere necessarium duco. Ostendet enim vUiosam nico secundo Regesli Farfensis monasterii, ubi
originem Aclorum complurium, quae factiosi homi- castra ac tyrannidern fixerat Henricus, suppressa
nes contra apostolicoesedis jura in foro ac tribuna- iiominaponlificum legitimorum, solumqueinvasorem
libus etiam minoris subsellii nefafio ausu lunc per- Guiberliim Clemenlis 111noniine ctim consorte sce-
fieienda, script-ores vero aetatis nostrae imprudcnlii lerum Henrico postremam paginam iraplere? Quin
consiliovulganda curarunt hoc ex archivo, lanquamt etiam observare juvat Chroni.ci secundi lerminuri.
indicia subversae ex tunc poleslatis supreinaestiin- eumdein esse ac saeculi undecimi, licet Regeslum
morum ponlificum in suam dilionem. Pendet inspe-. u acta postenora contineat per annos quadraginta soe-
clio ex epocha consignala in Cbronico secundo , seui culi siibscquenlis. Unde colligere possumiis Grego-
GregoriiCalinensisadannum 1532, ubi legitur: Henri- rium Catinensem poslrema hoectempora non signas-
cus 1111 rex ad Itoc monasterium pervcnit. Post bien- se, sedfaciiosuin aliquem amanuensem Petri abba-
nium statim consequitur aera deterior i(a concepta : tis Farfensis : de quo abbate consulere satis est
ClemensPp. III. Henricus imperator. Quisnam fuerilt Spondani Epitomen Baronianam ex Bibliothecario
ille Clemens, quisnam ille Henricus, Baronii Annaless isla colligentem ad annum 1108: « Anno,
inquit,
docenl. Henricus, ut ab boc incipiam, est acerri- Christi millesimo centesimo octavo indictione
prima,
mns ille hoslis aposlolicoe sedis, loties anatlicmalee Paschalis papa (ut auclor esl
Bibliolhecarius) rursus
perculstis, et communione ac regno piivalus itcra- lumulluantes quosdam Romanorum (quoruni prin-
lis sentenliis summorum ponlificiim et concilioruui;; cipes ero.nt Ptolomeus comcs Tusculanus, et Pelrns
qni aiisns contra S. Gregorium VII judicia intentare,, de Columna abbas Farfensis) usurpatores reruni
pcr stunmiim scelus, Guiberlum antipapam Clemen- Ecclcsfoe, alfosqne ad defeclionem popttlum pcrmo-
lis III nomine oblrucli, et anno 1085, cum 'Romainii vcnles compescuil,
opcra maximc Pclri Lcoiiiy atque
5>3 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 324
Lecuis Frangipanis, nobilissimorum civium Roma- A chronographiam secundi hujiis Chronici, ea non
iiorttm fideliter pro ipso Paschale agentitim. i distingiientera, ex anno 1050 minoris habendam
• Miror
anonymiim illtim scriptorem, qui anno 1689 rooneo. Superiori oelateoccurrunt aliquot ponlilicuni
Parisiis edidil una cum disserlatione hislorica eirca epocbae iteratae post biennium aul trienninm, nempe
numismata nonnulla Caroli Magni, et successorum Eugenii II, ad annos 820 et 823; Sergii II, ad ann.
Romae signata, eliam Actura ex archivo Farfensi, 838 et 841; Leonis quarli, ad ann. 830 et 835, et
cap. 8, produclum, perlinens ad annum 1105ex quo Anastasii tcrlii ad ann. 906 el 908, uno loco abrasae,
infringere se posse putavit jura snpremae domina- ul ad alterum transferrenlur. Redditae sunt ulroque
lionis suramorum pontificum in stiam ditionem, no- in loco, cttra non satis constet utra earum ab au-
hierit altendere se illa muluari e scriniis Petri ab- ctore Chronici primum signata ftierii; neqne appa-
balis Farfensis, ducis perduellium S. R. E. per illa reat num ipse posterioribus curis an recentior
tcropora, quibtis antipapa el haeresiarcha Guiberitis quispiam bibliolbecarius ex reperlis serius docu-
ejusmodi farinae horoinibos ecclesias ac monnslcria roentis priorem lectionem mutarerit. Nostri quod
repleverat; de quo ita scribit Leo Ostiensis in erat muneris, ideliter indicavimus ctiam vitia at-
Chronico Cassinensi, lib. m, cap. 70 : < Qui Guiber- que erasiones, ne quispiam plus tribuat, aut per nos
tus, etiam pulsis cathoiicis episcopis et abbalibus B tributum arbitretur bis cbronologis quam par sit.
ecclesiarum proepositis, scientia pariter et religione In priori atitem chrouologia pontiiicum Romanorum
pollentibus, sccleralos et idiblas singulis civitatibus (quam habes infra his in prolcgomenis) descripla
et coenobiis vel ecclesiis, singulos, interdum aulem ex. alio anteriori codice, quera vocant Chronicum
binos vel annuos praelalos damnabili prioris magi- Farfense, ubi erasiones nullas invenimus, in penul-
stri sui Simonis Magi mercimonio subslituens, in tirao lantura versu Boaifacium anlipapam, et quarlo
dcpraedalionibus sanctorura locorum et Chrisliano- anlc illum loco Lcoiiero pariter pseudoponlificem
rum sibi non favenlium, imo, et favenlium, dum octavi nomine intrusum cum offenderimus, fortasse
non esset qui armato resisteret, longe laleque additos suspicamur ab impcrilo homine velusliori
voluntate quidem Neronis et Decii, sed minus possi- ex Catalogo in praecedenlibus desinente : ubi vilio
bilitate crassatus cst. » amanuensis, tit arbilror, anle Marinum (quiquartus
Simile quidpiam contigit boc ipso in Chronieo proeponitur memorato Leoni) tres ponlifices omissi
secundo circa mediura saeculi decimi, ad consequen- sunt, Joannes XI, Leo Yll et Stephanus IX.
lia tempora, quando facliones iii Italia ac Romae Caelera in eodem priori Chronico recle proce»
proesertim suboriae crebris schismatibus Ecclesiam dunt.
proscindcbant. Apparet per eosdcm annos vilialus Hac igitur praemissa notitia codicum et auctorum,
codex erasione nominum ac transpositione legittrao- tria illa opnscula chronologica inde accurate de-
rwn ponlilicum, sedpotissimum intermislione schis- scripta liilo proferre jam possumus, utpote suis
maticorum alque inlrusorum quoruin nominibus cliam vitiis el scbisiualum indiciis verilati historicic
asleriseos et breves notas in margine addendas cen- profulura.
sui, ul facilius scccrni possent. Ilis etiam de causis
GATALOGUS IMPERATORUM.
Ubi etiam legitur series regum Gothorumet Langobardorum, cum ducibus Spoletanis ac
Bcneventanis necnon pluribus comitibus Sabinensis tractus.
(Ex CbronicoFarfensi.)
Julius Cesar. Prirao imperavil anno Urbis conditac D Hujus anno XV. Cliristus baptiiatus est: XVIII,
DCXCVUII. passus, obiit.
Oclaviantts iilitis Octavii Scnaloris; imperavit Hoc in Chronko numeri semper exprimuntur per
annis leg. LVI. XLVI; vixit LXXVH. Hujus anno lilcras nutnerales alphabeli Latini. Compendii lamen
imperii XLII. Jesus Chrislus Filius Dei Dominus caussa reddemus sequentes per cifras Arabkas.
noster secundum carnem nalus cst sexta mundi Gajus Callicula, nepos Tiberii ann. 3, mens. 10,
aetate. Secundum Hebrajos a mundi principio annis dics 8, vixit annis 39, occisus.
iiT. DCCCCLU. Secundum Groecos annis vT DVIII. Claudius patruus CalliculaeDrusi privigni Augusti
Urbis DCCLI. obiit. Octaviani. Htijtis anno secundo PetrusRomam ver.il,
Tyberius, privignus, gener, el filius adoptione anno DominicoeIncarnalionis 45, et sedil in cathe-
Augusli imperavil annis XXIII, vixil LXXXIII. dra annis 25, obiif.
'""""
525 CATALOGUSlMP*$t£tORUM. 526
Nero. IIujus avunculus Callicula fuit. Imperavit A Tacilus mens. 6, obiit.
annis 14, vixil vero 31. Hujus exlremo anno Pelnis, Florianus dies 22.
et Paulus Apostoli passi sunt, anno Domini 70. Pas- Probus illustris. ann. 6, mens 4, occis.
sionis 38, ccctsus. Carus Narbonensis, et Carinus et Numeriamis
Galba senator, iroperavit mens. 7, vixit ann. 73, annis 2, occiditur.
occisus. Dioclelianus Dalmatiaenatus filitts Anull. senatoi is
Otho. Lucius Imp. dies 5, vixit annos 38, occisus. libertinus, vixit ann. C8.
Yilellius, imperavil mens. 8, d. I, vixitann. 57, Maximianuscum Diocletiano.
occisus. Constanlius proles filii Claudii imperatoris ex
Yespasianus illuslris imp. ann. 9, d. 7, vix. 09, prima conjiige sua Helena habuil Magnum Conslan-
obiil. tinum. Ex Theodora qtioque privigna Maximi impe-
Titus filius Yespasiani, imperavit ann. 2, mcns. 8, ratoris cognomento Herculii, scx liberos fralrcs
d. 20, vixil 41, oMil. Conslanlini habuit, ex quibus exstilil Conslanlinus
Domitianusfrater Titi junior, iraperavil ann. 15, pater Galli Dalmatii: a quo gcnilus est Dalma-
vixil 35, occisus. tius juvenis, et Julianus Aposlala, imper. ann.13.
Nerva imp. ann. i, m. 4, d. 8, vix. 71, obiit. B Galerius, occis,
Trajanus filius consul Nervae adoptivus, imper. Severus, occis.
ann. 19, m. 6, d. 15, vix 63, obiit. Maximianussocer Constantini, occis.
Adrianus filius consohrinre Trajani, imp. atro. 21, Maxenlius filius Maximiani, occis.
m. 10, d. 20, vixit 60, ann. oMii. I.icinins Daciaeoriundus ann. 14, vix. 60, oceis.
Antoninus Pius gener, et adoptivus Adriani, Maximius, obiit.
genere clarus, annis 23, vixit 77, obiit. Constantinus vero Magnus filitts Constantii post
Anloninus Philosophus severus, nobilissimus, mortem Patris imperareccepit, atque anno!8, im-
ann. 18, vixit 61, obiit. perii baptizalus est a Sanclo Silvestro Papa, post
Severus Annius Antoninus gener, et simul impe- tyrannorura inlerfcctionein, scilicet Maxenlii Her-
rator annis 11, obiit. culii filii et Maxiraiani alque Licinii cognati supra-
Antotiinus Commodus imp. ann. 12, ro. 8, occis. dicti Constantini. lmperavit ann. 31, vixit 66,
Pertinax Praefeclus irap. dics S0, vixit ann. 70, obiit, etc.
occis. Conslans.
Salvius Juliantts imp. m. 7, occis. Constanlius annis 38, vixit 55, occis.
'
C
Severus Philosophus Septimius cx Africa, Tribu- u Magnentius, occis.
nus, pertinax vocalus, imp. ann 16, m. 3, obiil. Yclrannius, depositus.
Anloninus M. Aurelius Bassianus Caracalla, imp. Nepolianus filius Sororis Constanlini, imp. d. 28,
ann. 6, mens. 2, vix 43, ob. (Corr. occis.) occis.
Macrinus Opilius praefeclus, cum Filio Diadume- Gallus, occis.
no annum 1, m. 2, occisus. Julianus annis 7, vixit 31, occis.
Aurelius Antoninus, filius Caracallaeputalus, sa- Jobinianus de Pannonia, m. 7, vix. ann. 53, obiit.
cerdos Heliogabaliann. 2, m. 8, occisus. 38 Valenlinianus I, fiiius Gratiani, Christianissi-
Aurelius Alexander ann. 13, m. 8, occis. mus tribunus scutariorum , Pannoniae: Urbis anno
Maximinusmiles ann. 3, diebusque paucis, occis. 1118
Gordianus Filius Gordiani, et AfricaeProconsul. imp. an. 11, vixil55, anno Christi 409, obiit.
40 Gratianus filius Yalentiuiaiii Aug. ann. 6,
annis 7, occis. vix. 29, occis.
Philippus cum filio Philippo ann. 5, Urbis anno
millesimo, occis. 39 Valens 1, Arrianus, frater Valenliniaui Attg.
Decius Pannoniae Inferioris natus cum filio suo ann. 3, occis.
ann. 2, anno Cbristi 293, occis. > Valenlinianus. 11, lilins Valenliniani aug. occis,
D
Gallus Hoslilianus, et Galli filius Volusianus 41 Theodosius 1, Orthodoxus Hispaniensis, filius
ann. 2, occis. Theodosii ann. 17, vix. 50, obiil.
Emilianus Maurus fuit. imp. mcns. 3, occis. Eugcniits, occis.
Gallienusel fr. ejus Valerianus siiiiul imper. aiin. 42 Archadius ann. 12, et Ilonorius ann. 30, filii
9, occis. Theodosii, Urbis anno 1149 obiil.
Postiimus ann. 10 , occis. 45 Theodosius 2, lilius Archadii annis 55, obiit.
Carus diebus 2, occis. Roma capla est a Gothis, Conditionis anno 1164,
Yictorinusann. 2, occis. die 3.
Tetricus senalor Imperator. Conslanlinus. 2. Comesmens. 7, obiit.
Odenalhus. Theodosius.
Claudiuspost Gallienum imp. ann. 2, obiit. Yalenlinianus 3, ann. 50, gener Theodosil ang.
Quintiiius frater Claudii diebus 17, occis. filitis Constantii ex Placidia Augusta sorore Hono.ii,
Aurelianus ann. 5, mcns. €, occis. occis.
""
*327 *^Arji^ASTASlUSrii^|6G0MENA' EDIT. ROM.-YATIC. 528
44 Marcianus annis 7, Urbis 1211, anno Christi V Juslinianus 2, ilerum imperavit cum filio Tyberio
410, occis. ann. 6.
Maximus m. 2, obut. Philippicus baerelicus, qui ct Bardans dicehatur
Roma capta esl a GenSerico, el a Guandalis, con- an. 1, m. 6.
ditionis anno 1208, per Alaficum ann. 43. Anaslasius 2, qtii et Arthemius.
45 Leo 1, ann. 17. Urbis 1211, oMi«. Theodosins 3, anno 1
Leo 2, filius Leonis Aug. Leo 3, bsereticus exustor imaginum sanctoruin
Majorianus ann. 4. Ravennae imperavil, occis. ann. 24.
Severus ann. 4. Ravennae iniperavit, obiit. Conslantinus 5, ann. 35.
Aiithemius ann. 4. Rayenae imperavit, occis. Leo 4, ann. 5.
Olibrius mens. 7, post quen. Luccrius domeslicus Albuin Langobardorum rex decimus de Pamtonia
Ravcnna? imperavit, obiiu Ticinum venit anno Domini 569; Ep. 7. Conc. 7, et
Theodoricus rex, occis. ult. ann. 3, obsessain obtinuil; et regnavil ann. 5,
Zeno post Leonem imperavit. Gensericus rex mens. 6.
Guandalorum, oM-il. " Cleph. ann. 1, m. 6.
Odoacer rex annis 14, in tola ltalia. Post hunc sine rege sub ducib. Langob. fuerunt
Aitguslulus menses 11. Urbis condilaeanno 1209, an. 10.
a GajoCaesare ann. 517, anrio Christi 475, d,po- Faroaldus dux primus exstitit Spoletanus.
situs. Autbarins Clephonis filius regn. ann. 6.
47 Anastasius 1, hrcrclicus, anno Incarn. Domini Torto dux primus Benevent.
492, imp. ann. 27, occts. Agihilfus dux Taurinalium regn. ann. 25.
Justinus 1, anno Incarn. Domini. 518. Imp. ann. Ariulfus dux Faroaldo successit apud Spoletum.
II, obiit, Post hunc Theudelabius filius Faroaldi superioris.
49 Justinianusl, filiussorotisJustini,an. Dominic. Arichis dux Benevent. ann. 50.
Inc. 529, obiit. Adadoloaldus filius Agiluifi annis 10.
Athalaricus rex ann. 4. Golhis regn. Posl qucm Arioaldus ann. 12.
Theodatus; dein.de vcro Guilligis. Tnnc Hildebadtis; Rolharius genere arod. in anno 77. Langobardo-
ex hinc JErarius. Post hos autem Totila. rum regnal ann. 16, mens. 4.
Juslinus 2, iniiior aug.ann. 11, anno UoTiiriiiSi'8; Ajo filius Arichis anno 1, mens. 5.
Albuin rex Langobard. apud Ticiuum annis 3. Radualdus dux Benevent. ann. 5. Grimualdus dux
Tybcrius 2, ann. 7. Langobardi Ilaliam capiunl. " germantis ejns ann. 25.
Faroahlus dux primus Spoleti. Radoaldus filiusRotharii regn. ann. 5, d. 7.
Cleph regnat anno 1, mens. 6. Autharius filitis Aripertus filius Gunduald. regn. ann. 1, m. 3.
ejus an. 6. Tato dux Spolet.
Tollo dux primus Benevenlanus. Grimualdus gener Ariperli regis regnavit ann. 9.
Mauricius Cappadox aon. 21, cttm Theodosio Ty- Transimundus dux Spolel. eomes diidiim Campani;';.
berio, cl Constanlino filiis SS. Ariulfus dux Raroaldo Perctarit solus regn. ann. 7, cum filiosuo Chuni-
succpssi.l apud Spoletum. Post qtiem Theudebaldus pcrto ann. 10.
lilius Faroaldi Ducis superioris. Agilulfus regn. Romualdus dux Benevent. ann. 16. Grimuahlus
ann. 25. f.lius ejus ann. 5.
Focas Attg. Psci patricii strator ann. 8. Aricbis Gisulfus germanus ejtts.
Dux Bimeventanus annis 50. Cuniperlus absque patre regn. ann. 12.
Hcraclitis lilius Hcracliani Africam regentis Ada- Luilperlus regn. mens. 8.
doloaldus regn. ann. 10. Regipertus dux Taurinensium, invaso regno, mo-
Heraclonus filius Heraclci ann. 2. Ajo dux BenC- n ritur eodem anno.
ventan. Arioaldus ann. 12. Rotharius ann. 16, et Aripertus filius ejus regn. cum eo, sive soltis usq.
mens, 4. ann. 12.
Constantinus 2, filiits Heraclei mens. 6. Talo dux Faroalilus filius SS. Transninndi dux Spoleli.
Spolet. ann. 1, mens 5. Anspramltis regn. mens. 5.
Conslaolinus 3, qui ct Conslans filius Conslaiiiini Luiiprandiis filitis ejus regn. an. 31, m. 7; obiit
ann. 28. Reduald. dux Benevcnt. ann. 5,.occis. indict. II.
fflezeeius Aug. lyraiinus. Grimualdus dux Bencv. Romualdus filius Gisulfi dux Benevent.
an. 25, occid. Transmundus conlra patrem suUm Faroaldum re-
Conslanlinus 4, filius Conslantis Aug. ann. 17. bellans clericum illum fecil, et ducalum Spoletanum
Transmundiis dux Spolet. invasit.
Jusfinianus 2, filius Conslanlini anil^lft Hic Afri Hildericus dtix Spolet.
eani abslulit Sarraeenis." .'• **•- Agiprandtis nepos regis dtix Spolel.
Leo 2, annis 6. . "•>' Hilileprandtis nepos Liutprandi.
Tyberius 5. Ralchis regn. Lupo dtix SpoIeJ..
339 CATALOG.SUlflf.WNT. 350 *
Haistolfus regn. A Azo comes Sabin.
Desiderius germanns Rachisl regis. Hic regnuro Joseph dux Sabin.
perdidit circa annum Incarn. d. 774 et una cum con- Teuzo comes Sabin.
jnge in Franciam est delalus. Transmundus dux.
Tbeodoricus dux Spolet. Otto 1, imperator anno Doroini 960.
Hildeprandus dux Spolet. Pandolfus princeps, et marchio.
Guinichis dux Spolet. Benedictus comes.
Karolus, rex Franconim, et Romanorumimperator Crescentius comes.
primus nlius Pipini regis Francor. Coronatur ann Johannes comes.
Dora. 774. Theophanius imp. annoDomini 990.
Pipinus filius Caroli imp. Otto 5, filius Ollonis 2, imper. anno Domini 996.
Guinichis dux Spolet. Rainerius, et Crescenlius comites.
Karolus 2 imp. Girardus comes
Bernardus rex Langobard. Johannes comes.
Ludovicus imperalor 1, filius Caroli. Heinricus, 1 rex anno Domini 1005.
Lotharius filius Ludovici 1, imperator B Heinricus 2, rex 1, imperator anno Domini 1014.
Gerardus dux. Crescentius, et Oddo comites.
Eschrolonius comes. Oddo et Ber. comites.
Berengarius dux. Gregorius comes.
JLudovicus2 imperator, filius Lotharii. Oddo et Petrus comites.
Karolus 4, filius Ludovici imp. anno Dominl 880. Oddo et Crescentius germani comites.
Karolus imperator. Chuonradus imper. anno Domini 1028.
Guido princeps Italiae imper. anno Dontini 890. Crescentius, et Johannes nepos ejus.
Lamberlus filius Cuidonis imper. Johannes Patricius.
Hugo rex anno Domini 927. Crescenlius et Olto comites.
Lotharius filius Hugonis regis. Heinricus 5, rex auno Domini 1040.
Bonifactus, et Thebaldus filius ejus duces. Heinricus imperalor anno Domini 1047.
Berengarius, et Adelbertus filius ejus regn. anno Heinricus imp. 2, anno Domini 1046, indict. 9.
Dom. 951. Heinricus imp. 2, o [hoc est mortuus est] aimo Do-
Sariio marchio. mini 1056.
Leo dux Sabin. C Heinricus 5, imp. anno Domini 1084.
Rainerius dux Sabin.
Beatus Petrus priinum in Cathedra Antiochiaesedit Evaristus annis xiii, m. vii, d. ii, teraporibus Do-
annis vii, deinde urbera Romam ingressus Dominicae mitiani, lNervaeatque Trajani, cessavil dies xviiii.
D Alexander ann. x, m. vii, d. i, temporihus Trajani,
incarnatipnis anno xlvejuscathedram sedil ann. xxv,
mensib. ii, dieb. vii, Claudii imperatoris anno ii, cess. d. xxxv.
lemporibus Tyherii Caesariset Gaji, Ctaudii et Nero- Xistus ann. x, m. iii, d. xxi, tempor. Adriani,
ais. Hic post incarnalionem Domini anno lxx, post cess. d. i.
passionem vero ejus anno xxxviii, cum coapostolo Telesphorus ann. xi. m. ii, d. xxii, temporibus
Paulo coronatur martyrio. f Antonini Marci, cess. d. vii.
Linusselilannisxi, mensibusiii,diebusxii,tem- anu. iiii, m. iiii, d. vii, temporibus Severi
Yginus
poribus Neronis. Marci, cess. d. iii.
Cletussed. aon. xii, m. i d. xi, temporibus Ye-
Annicius, ann. viii, m. iii, d. iii, lemporibus Se-
spasiani et Titi.
Qeraens sed. ann. viiii, m. ii, d. x, temporibus veri m. cess. d. xvii.
Galbse, et Vespasiani. Cessavil Episcopatus diebus Piusann. xi, m. iiii, d. iii, temporibus antonin
xxii. Pii. cess. d. xiiii.
Anaefetus annis xi, m. i, d. vii, temporibus Do- Sotber ann viiii, m. iH, d. xx, lemporibus Severi
mitiani, cessavit dies xiii. septimi cess. d. xxu.
PATHOL.CXXVII. 11
531 AD ANASTASIU^tWDJjg^EKA EDIT. ROM.-VATIC. 339
Heleuter, ann. xv, m. vi, d. v* l<«ipoi>hnsanto- 4 Zosimus ann. i, m. viii, d. xxv, fiess, ^. xj^
nini commodi, cess. d. vi. >., Bonifatius ann, jp,
Viclor ann. x, m. ii, d. x, temporibu* C^esaris, Celestinus ann. vji,m^-ato^'&$%.
m. x, d^;viiji, cess, d» xxj".
cessavit, dies xii. „ Xistus [III] ann. viii, d. xviii},.cesf» d^-ixii.
Zepherinus anmxvi, m. ibnLx.temporibus.anlo- Leo ann. xxi, ro. i, d. xxvi, 6es^st.,dV tfjf,
nini severi, cess. di vi. Hilar. ann. vi, m. iii, (L^eesJ». d,,jf,
Calixtus, ann. vii, m. ii, d. x.lwnporibusmacrini, Simplicius ann. xv, m. i, d^yij, ce^Sj.jL v,j.
et heliogabali, cess. d. vi. .. .• . , felii,>HJS,..viii, m, *i, d, xvU, tefBpQrjbusptjJM-a-
Urbanus ann. viii, m. xi, d. xii, lempoiibus Itaxi-
miani, ct africani, cess*d. xjx. Gelasius ann. iiii, m. vili, d. Xviii, lewporibuf
Phntianus sed.ann. *, m,4MJ, ii, temp. abjxandji, Zenoni augusti, cess. d. viii.,, , ...
cess. d. x. Anastasius ann. i, m. xi, cj. xjjiy, iemporilius
Anlheros ann. xii, m. i, d. xii, temporibus Maxim., theodorici regis, cess. d. iiii.
et Afric. cess. d. xiii. Simmachus ann. xv, m. vjii, q. xlfvii; Jemnqnbus
Fabianus ann. xiiii, m. xi, d. xi, tempqr}bus Anastasii augi^cess. §, vji. ,,,„.: u...
et
Maxiro.( Africani, cess. d* vii. Hormisda,.ann. viiii, i. cess. vi.
9 - . " i. ...xvii,
T ^i,- Of 4« -Wi.J-iJ>...
Cornelius ann. iii, m. ii, d* X, leinporibus Decii, Johannes ann. n, m. vm, d. xvu, feinppribusju-
cess. d. LXVL ... ,.-:.. stini aug. cess. d. lviii.
Lucins ann. iii, m. iii, d. iii, lewpariln» G*1U,et Felix ann. iiii, m. ii, d. xiii, temjp^rlbus tteodorici
Volusiani, cess. d. xxxv. ,-, . . ., ,.., regis, cess. d. iii.
Steph. ann. xiiii, m.ii, d. xv, temporjbus Galli- Bonifattus ann. ii, d. xxvi, fethporl^us alnalar.
cani, et Max. cess. d. xxii. reg. cess. ih. i, d. xV.
Xistus ann. ii, m, xi, d. vi, teiBporibus Yaleriani, JoJiaBjn^^pij.y ii, m. iiii, d. y\j ien||oriDus aijia-
et Decii, cess. d. xxvi. , ( lar. etjuslini aug. cess. d. v'-
Dionisius ann. ii, m. iii. d. vii, lempartbus gal- Agapit. m. xi, d. xviii, cess. (J. xxiiti.
lieni, cess. d.y. . Silverius ann. i, in.. y, d. Vi. ,.
Felix atfli. ij, m, X*d. xxv, temporibus cJaudii, et Vigilitts ann. xvii, m. vi, J. xxvii, temporibus
palernii, cess. d-v. ., ^ ...... ^sliniani aug. cess. m. iii, 4. v.
Euticianus ann. viii, m, X, $. iiii, femno^bus au- Pelagius anh. xi, m. x, d. xviii, ieinportbiis Narsis
reliani, cess. d. viii. .„.,. palricii, cess. m. ii. --.,.,'..
Gajus ann. xi, ni- UK, d. viiii, lemporibus cari, € Johannes ann. xii, m. xi, d. xxvi, teuiporibus ' ju-
et Carini, cess. d. xi. sliniani aug. cess. m. x, d. iii.
Marcellinus ann. viii, m. ii, d. xxii, temporibus Benedict. ann. iiii, m. i, (1. xxvni, femporibus
—
Diocietiani, et Max. cesT. Episcbpatus, "anh. viT, Jtistiniani, aug. ces». fl. x.
m. vi. Pelagius ann. x, m. ii, d. x, cess. m. vi, d. xxv.
Marcellinusann. v, m. vfytf; ix*, teVrtp.Mttxenffl, CrCg. afllt. icKi,Jhi.vi,.'^>x, temporibus tyberii,'
cess. d.xx- • ; ;... ... __. . ; u/ roaurit. et foc. cess. m. v,, d. xviii. ,.
Eusebius aimi ii* m. itt, 4- *x«, tpai^nfbus con- ,$ai)iaianu% an(), t, iih. v, %'itn, 6e^ m. ii,i.
slanlis, cess. fl. *>B. *#- ••• "r. \ < ,[.i: >,!".'' ,;.
Melcbiades arih. tf), ti». vii, d. XxH, WmpOribui Bwifatiw, m. viu, 4. wui, $#*.». xtj, ^
volusiani, et ruf. cess. d. xvii. ftjnifatms ann. 41, m. w^ (Latw* «enifv fooe.
A Sancto Pelro usque ad Beatum silvestrum, ann. w%. cess. d. xiii.
ccxc, m. x, d. xii. Deusdedil anxi. iii, d. xxiiii, temioritjus Eleutjierii "
Silvester ann. xxiii, m. *, 4. x4, temporjbus oon- pafricii, cessrfl% xiii.
stant., et volusiani, cess. d. xv. , „, Bonifatius ann. v, d. x, temp. Tlieleuterii ' 'pat. '"
cfisS.
Marcus ann. ii, m. viii, d. xx, temporibus constan- ™d. xiij. .
tini, et nepoliahi ac sedi consuJum, ce»s. d. x*, flonorius ann. xij, m. xi, Q. xyii, cess. a/in.1, m.
Jtilius ann. xi, m. ii, d. v, temporibus eonslanlii '., . ..^, ,,
^^rair '',:.^'';;,
iil, ^Sfailt. fifi.BS. ,d.;XXV* ;••,•• ^eyfri#u^ n[i-V» iiii^ c^rs,,m. iiji? xxvliii:
4. d.
Liberius ann. x, ra. ,iii, d. iiit, femporlbus con- Johannes [IV] ann. i, m. yiiii, a. xviiii.ce^s. a.
stanX. fil. constant. cess. d. vii. xliiii. ....
'":'riraix''annVt'in.-ii'i,-d. fl,^ptMilnlns fcottBWiat. fll. Tlieodorus ann. vi, m. v, d. xtlii, lenipKjribus
'"'
constant. cess. d. xxxvii. d. lii. u<-.y-\
..lueodojijjaj^ic. gess.
Camasns anri. xviii, m. ii> «1. x, tomporibus Ju- Martinusann.' vi, m.i, d. xxvi, teBttoribii» olim-
liani, cess. d. xxxi. pii, Cubicula/. cess. d. xxxvii.
Siricius atm. xv,r», yt\, d. xxv, cessam>d. xX. Eugenius ann. vii, ra. viiii, d. xiiii, teSs. fl. tviiii.
Anastasius ann. ii, d. xxvi, cessavit EpiseopattfB, Vitalianus anh. xifif, m. vi, tedlpi^i&-as«hlttJm-
d. xxi. ' lini aug. cess. m. ii.d. xiii. ' ''
;-
Innocentius ann. xv, m. ii, d. xxi, ce$s- d. xxiii. Adeodalusarin! iiii, fti. u, d. V, ceSS.nT.Tfif,1».xv.
.x» REGES.TLM GBEtfOlP-CATlNSrpS^ 53i
Don. ann. i, m. v, d. x, cess. m. ii, d. xv. A Eugenius ann. iiii, m. vii, d. xxiii.
Agatbo ann. ii, m. vi, d. iiii, temporibus heraclii Valenlinus, m. x, al. d. xl.
'
«t lyberii, cess. ann. i, m. vii, d. v. Greg. ann. xvi, cess. d. xv.
Leo fH^ m. x, d. xvii, cess. m. ii, d. xv. Sergius ann. iii, temporib. lotthar. et ludov. Cess.'""'
BenedictusTJT] x, m. d. xii, lemporibus constan- m. ii, d. xv.
tini princip. cess. iti. ii, d. xv. Leo [III] ann. viii, m. iii, d. vF, cess. m. ll* d. xv.
Johannes [VI ann..i,d. viiii, temporibus justinlani Benedt. [Ilfj ann. xx, ni. vi, hY viii, lemporibus
aug. cess. m. n, d. xvfii. consiantin/etlverenae.
Conon. m. xi, temporibus justini, cess. m. ii, d. Nycol. ann. viiii, m. vi, d. xxi
xxiii. Adrian. [II] ann. iiii, m. xi, rj.xiii.
Johannes ann. d. ii. ''
Sergiusann. xiii, jh-tiii. d. "i»> lemporibtis [VIII] x,
' -'Marin. ann. i, m. v.
Itini aug. cess. d. L.
Jobannes [VI] ann. iii, m. if, d. xii, temporiblft Adrian.[III] ann. i, m. iiii.
tyberii aug. cess. m. i, d. xviii. Steph. ann. vi, d. viiii.
Jobannes [VII] ann. ii, m. vii, d. xxii, temporibus Formos. ann. y, m. vi.
tyb. et just. augg. cess. m. iiii. B Bonifalius. d. iv.
Sisinnius
"' • d. ' temporibus justini, cess. m. i, d.
^' xx, Steph. ann. i, m. i, d.xx.
ftviii. Roman. ann. iiii, d. xx.
Constantih. ann. vii, d. xv, temporibus itinn. Theodor. d. Xx.
cess. d. xl. . Johannes [VIIII] aiih. 1), 8. *.
Greg. ann. xvi, hr. viiii, d. Xxviiii, temporibus Benedt. [IIIIJ anh. irii, M. vi, d. xv.
Liulprandi reg. cess. m. ii, d. v. Leo [V] m.i, d. xxvi.
Greg. ann. x, m. viii, d. xxiiii, lemporibus Leoni, Cbrislophor. m. vii.
et constanlin. augg. cess. d. viiii Sergius ann. vii, m. iii, d. xxvi.
Zacbarias, ann. x, nt. iii, d. xiiii, temporibus, Anastasius. ann. ii,m. ii.
Ratchis-regis cess. d. xii. Lando m.vi, d. xxvi.
Stephan. jTl] ann. v, d. xxxviiii, temporibus hai- Johannes [X] ann. xiiii, m. ii, d. iii.
stulphi reg. cess. d. xxxv. Leo [VI] m. vi, d. xv.
- Paulus ann. x, m. i, Sleph. ann. ii, m. i, d. xv. (o)
temporfbus constantin. et
Leon. augg. cess. ann. i, m. I. Marin. ann. iii. m. vi, d. xiii.
Steph. [111]ann. iii, m. v, d. xxviii, temporibus ,r Agapitus ann. x, m. vii, d. x,
desiderii, reg. cess. d. viifl., Johannes [XII] ann, vini, m. iii.
Adrianus[I] ann. xxiii, rtl. x, o". xvii, teinporibtis Benedict. [V] m. ii, d. v.
Caroli, regis primi. Leo [VIII] ann. i, m. viii. (b) {
Leo [111]ann. xx, ni. V, d. XVii, hic coronavit Johannes [XIII] ann. vi, m. x^ d. V.
Caroluin imp. cess. d. X. Benedict. [Vffann. ii, »,:vi.- >•
Stephan. [IV] m. vii, temporioUs Ludovici rnipe- Domn. ann. i, m. vi.
rator. cess. d. ii. Bonifatius m. i, d. xii. (e)
Paschal. ann. vif, <LXvtf,cess. d. iiii, temptStfbus Benedict. [VHJ anu. viiii.
hludov. et hlothr. iroper.
(a) Addendi Jric smit (tes pontittces in Codice Far- (b) Leo dictus VIII, antipapa intrusus ab Hen*
fensi omissi: Joannes Xl, Leo VII, Stephanus IX. rico.
(c) Bonifacius iste pariter intrusus.
FRANClSGt BLANCHINI
PBiEMONlTUMAD DUO SEQUENTIA OPUSCULA.
(fl> URBIS
DESCRJJ»TIO BEGIONlI]|l
SIVE
A $btfa sanctiPetri (6) cura ipsa portsl, hsquepdr- D A porta Flamima eum ipsa porta usque ad portam
lahi Flamiheam turres xvi propugnacula DCCLXXXH,Pincianam clansam, turres xxviui, propugnacuJa
posiernas lii, hece'ssarias mi. Fenestras majores to- BCXLIIII,necess. ui, fenestrse majores forias. u»,
nnsecus fcvn, minores ixn. minorescxvn.
349 DESCRIPTIO REGIONUMURBIS. 550
A porta Pinciapa clausa cum ipsa porta usque ad jA pugnacula cccxxvu, neces. xi, fen. major. forins.
portam Salariam, turres xxn, propugnacula CCLXVI, CLX,min. cxxxi.
necess. xvti, fenest. major. forins. cc, minores CLX. A flumine Tiberi usque ad portam sancti Petrl
A porta Salaria cum ipsa porta usque Nomenta- turres vuu, propugnacula CCCCLXXXVIIII, fen. majMv
nam, turres x, propugnacula cxcvim, necess. u, fe- forins. xxi, et miner. vn, posternseu.
nesi. asajor. forinsecus LXXI,min. LXV. Porta Sancli Petri'in Hadrianio.
A pftrtaNomenlana cum ipsa porta usque Tibur- Sunt turres vi, propugnacula CLXIUI , fen. niajor.
tinam, turres LVII,propugnacula DCCCVI, necess. n, forins, XIIII,min. xvun.
fenest. raajor. forinsecus ccxim, niin. cc. Sunt simul turres CCCLXXXIU, propuguacula VII.
A porta Tiburlina cum ipsa porta usque ad Pras-
cum xx, Poslernse vi, necessariae cvi, fen. major. forins.
nestinam, tntres xvun , propugnacula porta U. LXVI.
Praenestinacccn, necess. i. feu. maior. forins. LXXX,
rainor. cvm. ADNOTATIONESMABILLONII.
A porta Praenestina usque Asinariam, turres xxvi, (n) Haec Romaedescriptio urbis muros repraesen-
propugnacula DIIII,nec. vi fenest. major. forins, . tat m eo statu quo post Belisarii inslauraiiouem
minor. CL. fuerunt, alque etiam nunc ferme perseveraut.
CLXXX,
A.porta Asinaria usque Helroviam, turres xx, ADNOTATIONESBLAJNCHINI.
propugnacula cccxm, nec. nn, fenest. major. forins. (b) Porta S. Petri. Fuit lisec porta ad ripam eite-
cxxx, minor. CLXXX. riorem Tiheris in ingressu ponlis iiilii [nunc ponte
S. Angelo] ad molem Adriaui perducens, in ripa ul-
A porta Metrovia (c) usque Latinam, lurres xi, teriori posilam (nunc CasteiloS. Angelo)ab anonymo
propugnarula ccxcmi, nec. xvn, fenest. major. fo- iiujiis liinerarii auctore diclam HaUrianiuin, et inde
rins. c, minor. CLXXXIII. ad S. Petrum. Quare et jpsam portam vocat portam
A porta Latina usque ad Appiam, turres xn, pro- S. Petri in HadrUtnio. Disjecta fuit postquam pro-
ducto pomoerio per Leouem IV ullra Tiberim, basi-
pugnacula CLXXIIII, neces. vi, fen. major. forins. lica Valicana cum adjacenlibus prtediis constitticjis
LXXX,minor. LXXXV. Urbcni Leoninam, mcenibusinciudebatur. Ante eani-
A porta Appia usque ad Ostensem, lurres xi.viin, dem porlam erectus visebatur arcus Graliani; Valen-
liiiiani ac Theodosii, cum insci ipiione edita, tum in
propugnacula DCXV, nec. xxim, fen. major. forins. vetustissima collectione codicis Einsidlensis Iiuic de-
cccxxx, minor. CCLXXXIHI. scriplioni conjuneta, tum apud Grulerum fol. 174,
A porta Ostense (d) usque ad Tiberim, turres xxxv, n. 1, tiim apud Mazocliiumaliosque ab ipso memo-
neces. f eiiesl. ralos; inter quos Mai'lianus lib. vi, cap. 8, narrat
propugnacula DCCXXXIII, XVII, niajor. arcus fragmenta apud ted-emS. Celsi reperia, quae
forins. cccxxxvm, minor. ccxi. 'C niiiic supersunl ex adverso ejttsdemecclesiaa.In eain-
A flumine Tiberii usque ad porlam Porlensem, sciiptiojie iiidicaiiturporticus;»axuiiie, hinc pcrviam
el per pontem Vaiicanum ad basilicam
lurres uu, propugnacula LVIIII,fenest. major. fo- triumphalem S. Pelriprodiiclui; indeadUienUuiuPOiupeietciicum
rins. x, minor. xv. Fianiinium. Membrana:EijisidJeiisesapud MabilJ.foL
A porla Porlense usque Aureliam, lurres XXVIIII, 487, n. 15, concordanl ciim edilioiie Mazocliii,fol. 6,
neces. fen. forins. eliam in disposilfone tituli Caesarei, fii schedts Car-
propugnacula cccc, n, major. peasibus * Melello apud Grulerbm postpositi siglis
CXXXVII, min. CLXIII. D. D. D. N. N. N. slaule vero arcu ita exscripii ab
A norta Aurelia usque Tiberim, lurres xxmi, pro- Anonymo, uli Mazochiuseo !am disjecto reddidit:
IMP. CAESSS. D. D. D. N. N. N. GRATIANViS.YALENTINIANVS
$T THEODOSIVSPII FELICES SEMPER AVGGG. ARCVM AD COJJlCLV
DENDUMOPVS OMNEPORTICVVMMAXIMAftVMAETERNI NOMINIS
SVI PECVNIAPROPRIA FIERI OHNAIUQVEWSSERVNT.
Ab eadem porta S. Pelri plures progressus Itinerarii Prccneslina ex Praeneste, Tiburtina ex Tibure, etc,
sui ordilur Ar.onymus,uli mox ostendam: quorum m Idem dicas de porta Portuense, quam Porlensem -
uno cum arcum memoret in sinislra, dum pergit ad Dappeliat.
sanclum Apollinarem, conslat denolari hunc ipsum Portae reliquae satis notae, ulpote nomen retmeav
arcum triuin Augustorum, Graliani, Valentiniani ac tes minime varialum apud omnes anliquarios. JQe
Theodosii „ „ .. w Asinaria, qua; hodie non supefest, dubitat Nardinus,
(c) Pprla Metrovia. Ex epislola 69 S. Gregorn Ma- num eadem sit quaeCcelimontana, nunc S. Joantns
titi oliservat dicitur, ex Anastasio in Yita Silverii, eam indicanie
gni, lib. a, appellalur poria Metronis,
Nardinus lib. i, cap. 9. Quare Jtfeiroma potius cH: prope Laieranos; an vero paulo inferius aperta<
cenda esse videtur quam Setrovid. Ejus verba suttt! cum via Asinaria inler Ardeaiinam iet LaUnam a
Ascentit cabaltis per Melronh porlam exeuntet, uteos Festo stalui videatur. De AuTeliaquoque antiquarii
in Latinam vel Appiam viam sequeretur. Silus indicat dispiilaiit, num ad ponlem triumphalem cis Tiberim
non longe abfuisse ab ingressu Aquoecrabra; (nurtc quaerenda sit (cujus pontis fragjiienla prope Aluum
la Marrana) in Urbem, ubi porta clausa eiiam num conspiciuntur), an in edito Janiculi ad Severi muros
yjsilur, dicta aliquando Gabiusa, a Gabiis, quo per- versus S. Pancralii ecclesiam fucrit conslituta.
ducebat. Anonymus Einsidlensis ex numero turrium et pfo»
. (H) Porta Oslense.Mabillonius adnotavit pag. 518, pugnaculorura indicat spatium ambitus Urfeiset m-
num. 73, legi constanter hoc in codice Einsidlensi rorum inter portas Prsenestinam et Latinam, trjj*-
viam Ostensem, portam Ostensem. Ulrobique corri- riam ferme sequalrterdivisum, Ibca portarum Asina-
gendum esse vitiuin ex barbarie illius aetatis, aut rim et Metromatnobis exhibere, illam Prajnestina?,
scriptoris profectum, nemo nescit; cum cx colonia hanc ex Latinae proximiorem. Nec difliculler assequi-
Ostiensi, quo via perducebat, dicta perinde sit ac niur eodem indicio numeri turrium et propugu-a.
391 AD ANASTASlUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 352
culorum, interceptorum inler porlam Porluensem>A NOTiE BLANCHINI.
etportam S. Petri ad pontem jEliuin, portam Au-
reham ibi sitam fuisse quamproxime, qua ex Urbis Auspicio pielatis Chrislianae ordilur Anonymus
murls regionis Transliberinas progredimur in summo viam ex itinere institiito ad limina apostoloruro, pro
Janiculo ad S. Pancratii. Caetera explicatione non. veteri scilicel consuetudine noslrae religionis viro-
indigent. rum, ab aelate Terlulliani et Caii, ferme snpparis
Unum addam ad illustrandum Urbis ambilum ex aevoapostolico, ea monumenta primo convisentium,
hac descriptione, scilicet, turrium numerum pluri- qnaejam lum vocarunt tropwa apottolorum, uti apud
mis in Iocis spectari etiamnum superstitem. Nume- Eusebium legis lib. n, cap. 25 : Ego vero apostolo-
ravi enim a porta Pinciana ad Saiariam duas et rum tropcea postum ostendere. Nam sive in Vatica-
viginti, quot ab Anonymo describuntiir, quanim num, sive ad Ostiensem viam pergere libet, oeeurrent
tredecim inlra hortos Ludovjsianos, novem in ad- tibi tropma eorum qui Ecctestam itlam fundaverunt.
haerentibus vineis usque ad proximam porlam Sala- Hinc igitur exorsus a porta S. Petri ad basilicam
riam. Dislant invicem ferme aequatiter spalio pedum S. Pauli proficiscitUr, flexurus iter per celebriora
Romanorum centum viginti a centro turris unitis ad coemeleria et meraorias priorum pontilicum et Mar-
centrum proximae,qui sunt passirs 25, qualium mille tyrum a S. Paulo ad S. Sebaslianum, et inde per
constituunt milliarium Romaniim lapidibus distin- Appiam viam reversurus in Urbera. Ex porta igilur
clum setale Vespasiani ac nostra. Latiludo turris est S. Pelri per Campum minorem appellaliim apiid Nar-
pedum eirciter 20. Cortinaevero inter turres ut plu- dinuin lib. vi, cap. 5, ubi ejus ichuograpliiam re-
rimiiin pedum centuin, in sex arcus aequales ple-Jgperies, progressus sinislrorsum conspicit lilulura
rumque distribula, ita ut iniri facile possit ex nu- S. Laurentii in Damaso prope thealrura Pompei,
inero turrium summa passuum constiluens ambitum quod dextrorsum relinquit.
niurorum. Assignalis enim passibus 25 distantiae (a) Inde per porticum (plures enim porlicus exci-
iiiiiiiscujtisque lurris a proxima, cum lurres ex cal- latae fueranl ad spaliandum, quas inter hic conslitit
ctilo Anonynii suppulenlur 383, ftt ambitus Romae, portkus Philippi a Nardino ibidein delineaia «. 35)
Aureliani el Belisarii moenibus definilus, passuum usque ad sanctum Angelum, scilicet in Foro Pisca-
9575 septuaginta qninque supra novem niille et rio, uhi cadem diacotna hodie superest.
quingentos. Hodic, inclusa uitie Leonina, et Jani- (b) TemplumJovis. NempeCapitolini, ad sinistram
culo, passus aequare dicilur 15330. progredientis pariter siti. i
(c) Thealrum. Intelligo theatrum Marcelli, ad.dex-
. Praemissa descriptione atque ordine portarum Ur- teram assurgens conlra clivum Capilolinum, et
bis ui.de Anonymus profectiones ordilur, sectiones templum Jovis.
Itiiierarii ad ordinem portarum ita referendas cen- (d) Elephantum Herbarium. Simulacrura scilicet
semus, faclo initio a porla S. Pielri, quan. ipse con- elephanli ab Augusto erectum circa Foium Pisca-
siittiii primam. (Pag. 502, num. 72, editionit Mabil- riuin, uli Nardinuspag. 323 pnulenter auluuiat, in-
lonianee, per not ila ordinatm in sectiones.) dicans memorari in hac regione viu Fori Romani a
P. Viclore et a Nolitia Imperii.
SECTIO I. («) Ad portam Ottentit. Ad porlam Oslieusis viae,
n( in qua primum occurrit porlicus exlra Urbem nsque
ad ecclesiam martyris Meiinaenomine insignilam.
Inportaa. Petrt usquead S. Paulum.
Anonymi IHIJUSaetate videtur pars reliqua porlieus
In S. [In sinislra] sancti (a) Laurentii et theatrum usque ad S. Pauli fuisse disjecta. Sanclus Adrianus
et papa eamdcm paulo posl reparavit usque ad Basili-
Pompei, per porticum [an per posticum] usque ad cam, lesle Anastasio in ejus Vila, sect. 3*2 : Por-
sanctum Angelum et (b) lemplum Jovis. tkum vero qum dueit ad beatum Pautum apostolum a
In d. [m dextera] (c) theatrum : iterum per porti- porta una cum ecclesiatancti Eupli utque ad pmdi-
ctam basilkam sancti Pauli a novo reslauravit. De
cum usque ad (d) Elephantum. Inde per Scholam ecclesia S. Enplii vide quaeerudite congressit V. C.
Graecoram. lbi est aqua sublus montem Avenlinum, Joan. MariaCrescimbeni in HisloriaS. Mariaein Cos-
currens scala usque in montemAvenlinum, et bal- medim, seu Scliola Gracca dictae, lib. vu, cap. 29,
offlcioplurima cnm laude per-
neum Mercurii. Inde ad (e) portam Ostensis. Inde cujus archipreshyieri
fungitur. Idem observat cap. 36 Martinello quoque
per posticum usque ad ecclesiam Mennae; et de memoralam ecclesiam beali Mennae, collecta insi-
Mennae usque ad sanctum Paulum aposlolum ;-inde gnem, dum stalio perageretur ad S. Paulum Domi-
nica iv Quadragesiime, et in hisee scheldis Einsed-
ad sanctum (f) Felicem, et Adauclum, et Emeritam. lensibus occurrenleni inler portam Osliensem et
Deinde ad sanclam Petronillam, et Nereura, et basilicam Pauli, reparatam fuisse a S. Leone III,
Achilleum. Inde ad sanctum Marcum, el Marcellia- uli Anaslasius prodidit in ejus Vita sect. 361,
j queniadmodum narrat; et a S. Paschali I, sect.
O
num. Inde ad sanctum Soterum; inde ad S. Sixtum;
444, donaria eidem ecclesiae beali Menna: fuisse
ibi et S. Favianus, et Antherns, et Milliades. Inde oblala.
ad S. Cornelium. Inde ad S. Sebaslianum. Inde (f) Ad Sanclum Felkem, et Adauclum, et Eme-
revertentes per viam Appiam ad ecclesiam, ubi ritam. Insigne hoc coemeterium paucos ante annos
detectum est hoc in loco per Itinerarium indicato,
S. Sixtus cum suis diacOnibus decollatus est. Inde nempe ab ecclesiaipso S. Pauli superaln proxirao clivo
ad portam Appiam. Ibi forma (g) Jopia, quaevenit in via perducente ad S. Sebaslianum. Primum a
de Marsia, el currit usque ad ripam. Inde ad co- clivo praedicto visitiir in Villa Mandosia, nuper re-
indicio veterum picturarum , in cubiculo
Chleainfractam. Inde ad (A) Arciun recordalionis. pertum cce.neterii conspectarum, quae triuin sanclorum no-
In S, Tberinse Anlonianae. In d. Systus. in S. Ne- mina sub eoruindem imaginibus distincle refere-
reus et Achilleus. Inde per porlicum usque ad For- banl. Easdem delineavit et communicavit ssepelau-
mam. Inde ad VII vias. Ibi sancta Lucia et Seplizo- dandus R. in P. Joamies Marangonius, uti luculenter
Observalionibus ad martyrum coeme-
descripsil
nium. ln S. Circu? maximus. In dex. Palalinus. Et leria pari cum laude supra recensitus canonicus
sic per porticum maximum usque ad Anastasiam, JBoldetlusIih. u, cap. 18, p. 541. Quare nOn iin-
inerilo Bibliotbecarius n. 361 in Vita S. Leonis ter-
elindc semper lii locum hune Feljcis et Adaucli ecclesia et coerae-
383 DESCRIPTIORECIONUMURBIS. •554
terio insignem appellat juxta S. Paulum aposlolum. ,A Juliam cooplatae, aliisque pluribus inscriptionibus
Anliquiias ccemeterii inleligiliir ex eodem lihro familiic Juliae circa hiinc arcum repertis in vinea
Anaslasii sect. 89, in Vita S. Joannis primi, a qno Moroni, editis a V. C. Joan. abh. Aignolio post dis-
rcnovatum fmsse dicilur : Item renovavitcoemelerium sert. De Columna Antonini Pii, nullus superest du-
Feticis et Adaueti. Verum de boc coemelerio ac de bitandi locus quin ad Drusum Claudii Aiignsli pa-
reliquis hac in seclione memoratis vide Notas ad trem, et Drusi Tiberii lilii palruum arcus ille peiti-
opusculum XVI, proxime subnectendum. neat. Sed prae caeteris demonstrant tres inscriptio-
(g) Forma Jopia, qua; venit de Marsia. Legen- nes in schedis Einsidlensibus reperiae cum hoc
dum forma Jutia, teu Appia, qua: venil de Marcia. itinerario, descriptae in porta Appia, quam Papiam
Tres enim aquae, Martia, Julia, Tepula omnium corruple nominanl, ilaeditaeaMabillonioVet. Annal.
nrbem influentium altissimte, anlequam Ciaudius tom. IV pag. 504 et 505.
imperalor Claudiamet Anienemnovum siiperinduce- 76. In Porla Papia.
ret, edilioribus Romae collibus rivos minislrahant,
ad orientalem Urbis partem perductae per triplicem NERONI 1VLIO. D. F. GERMANICO
specum, etiamnum spectahilem extra muros ante Ti. CaesariGermanici Augusti nepoli, lu
poriani Praenestinam (vulgo porta Maggiore) a V. C. lio II. F. Aug. pronepot. Divi
Fabretto descriplum pag. 18, n. 29, dissert. prima Ponl. CaesariAugusti nepot. Divi nepot.
de Aquis el Aquaeductihus. Verum eodem Fabrello Pont. CaesariPontifici Divi Pron. Caesari
observante ibi num. 49, ex Frontino, Martia parle Cos. ler. Imp. ter. Augurique tribuniciae
tui pott hortos •Pallantianoi in rivum qui dicitur )Q potestatis VIII.
Herculaneus, dejkit se per Coelium.Ducltis ipsius, 77. Item ibi.
montis usifru* mhil, ut inferior, tubminislrans, Caesan. LIVIA (*) I. Divi F. August.
initur supra portam Capenam; quibus haac Imp.
\tnodus\ Drusi F. Pontific. Maximo, Uxori Cacsaris
prsesimit Fronlintis : Martia quoque, quai Tepula
intereepta, sicul tupra demonstravimus, rivo Julia; Aug. Cos. 111.Imp. III. tribuniciae pot
Vlll. Palri patriae Aug. XV.'Vir. S. F. VII.
accesserat, nunc a piscina ejusdem lulix modum vir Epulon. Cos. XIII. Imp. XVII. tribunic.
accipit, ac proprio canali et nomine venit, et a piscinit
in eotdem arcus recipiunlur. Colligilur ex his cur potest. XXX.
forma ista supra portam Capenam ex Ccelio per- 78. Item ibi.
ducla dicalur Julia veniens ex Martia. Ulrisque Csesari I. CaesariDruso. Julio Ti. Claudio
enim aquis Martia et Julia ita accedenlibus, ut Augusti. F. Augusli F. Germanici F. Drusi
una ex allerius piscina modum acciperet, et in Germanici F. DIVI. nepot DIVl nepot.Aug.
eosdem arcus reciperelur, facillimum fuit ulriusque pronepot. Neroni Germanico Ponlif. Cos.
nomen accommodare, et Julium dicere venientem Augori. Cos. design. Gennanico linpera-
de Martia formam , qu.nese dejiciebat per Ccelium tori principi juvenlulis.
et cujus modus initur supra portam Capenam. Scio Tres inscriptiones Einsidlensis codicis ita redden-
rei aquariae callenlissimum Fabretlum nos docuisse das hic esse judicavi, uti a Mabillonio sunl edilte,
loco citalo num. 43, 49 et 58, Capenam porlam tum ut oslenderem arcum hunc Drusianum Via
veicrea, et aquam Appiam retrudendam esse intra p Appia ereclum a senatu, et dicatum memorise Drusi
Urhem sub hortis Matthaeiorum, et portam hodier? Germanici (quem idcirco Anonymus appellat arcum
nam S. Sebasliani post Aureliani tempora pro Ca- recordationis) fuisse circumquaque ornalum plu-
pena habitam,nostri tempnrisantiquariis occasionem rimis inscriplionibus dicalis honori Claudiorum, seu
dcdisse, Appiam formam credendi eam quae arcui Neronum, in familiam Juliam ab Augusto adoptato-
recenlis portae S. Sebastiani imminet, cuin sit ra- rum, tum ut demonstrarem anonymum illuin de-
mns Anionis veteris, per specum Octavianum huc scriptorem epigrammalum sive inscriptionum Urbis,
perductus. Verum hacc ipsa occasio vulgaris erroris, nihilo felicius in his versatum, quam in sectionibus
passim accomraodantis tria nomina aquarum, et sui Itinerarii perniiscendis potius quam ordinandis.
ductuum proximorum Julia.', Marlim et Appias, po- Inscripliones enim illae aliquol ex gente Julia, et
tuil facilius aelate hujus Anonymi, barbariem ubique ex genle Claudia singillatim referunt,
praeseferenle, confundere nomina, et permulare Jrsecipuos uliae gentis agnatione donatos, post adoptionem a
Appiam, seu Juliam, in Jopiam, cui obscurse nun- CaasareAuguslo Liviae mariio factam: quae fortassis
cupationi providenler addidit venientemde Marlia , eodem ordine incisse fuerant ac qualuor illae apud
ut intelligamus, quocunque landem nomine appella- Grulerum foi. ccxxvi, num. 9, ejusdem aetatis et
retur, formam essc ex arcubus Martia».Imc perdu- familiaeviros ac feminas indicantes, nempe Drusum
centem aquas, ex Anione vetcri, seu ex Julia, sive et Amoniam, Claudii imperatoris parentes, Agrip-
etiam ex ea quaeAppia tunc credebatur, pelilas. pinam uxorem et Neronem filium. Verum ab ano-
(h) Arcum recordationis. Interprelor arcum me- nymo descriptore ita exceplae sunt ex arcu , ut
moriae Drusi excitatum ab Augusto ex S. C, quem versus continuatos credideril segmenta singularum
superstilem ante portam S. Sebasliani ex ea ligura D ad eamdem reclam lineam exlensa. Quare inirum
quae in nummis exprimitur, evicit Fabrettus saepe in modum implexa et perturbala sunt segmenta illa,
laudatae dissertationis num. 72. Cujus auctoritati non secus ac evenit in arcu non dissimili, ex
accedit lesliinonium fragmenlorum aeneaelabulae saxis quadralis ereclo Spoleti prope ecclesiam Ca-
ibidem repertorum, in quibus decreta ab ordineam- nonicorum Regularium, iisdem principibus gentis
plissirao in honorem alterius Drusi (nempe Tiberii Claudiae in Juliam cooptalis, Gerinanico el Druso
Caesaris filii) recensenlur. Sunl vero eadem quae Tiberii filiis in hanc senlentiam olim excisis, ut
memorat Tacitus Annalium lib. IV, num. 9, nempe ex lilteris superstitibus cognoscitur, licet implexan.
similia iis quae Germauico decernebanlur sub Au- alii reddiderint leclionem, cum non dislinguerent
gtislo Annal. iib. n, num. 83. MemorioeDruti eadem parlem versuum siugulorum ad Germanicum per-
quce tn Germankum decernuntur. Ex his fragmenlis tinentium, a parte proxima, ad Drusi epigraphen,
lnedilis labularum fenearum familiae Claudiae in referenda:
GERMANICOCAESARI Tl. AVG. F. DRVSO CAESARI TI. AVG. F
DIVl AVGVSTIN. D. 1VLI. PRONEP. DIVI AVGVSTIN. DIVI IVLl PRON
IMP, II. AVG. FLAMINI AVG. COS. II. T R.POT. IL~PONT.
...S. C.
(*) Id est LIVL*;.
558 AD ANASTASIUJM PRO^QOjaENA EDIT. ROM.-VATIC. 356
Separatim enim legendum fuit primum:. A in porta Appia, quam Papiam fecit. Confirmant vero
Germanico Caesari Tfberii jAugusti Filio universa isla documenta viliosae rhapsodiaehospitura
Divi Augusti nepoli Divi Julii Pronepoli ex dissilis regionibus huc adventantinm, et raptira
referentium in suam epheineridem ea quae specta-
Imperatori II. Auguri Flamini Augusli. bant, quam frequenler in numeris describendis erra-
Deinde: rent, etiamsi epigraphes palmaribus lilteris marmori
Druso Caesari Tiberii Augnsti Filio incisas, ac sub dio positas, et pleno sole perfusas, si-
Divi Augusli nepoti Divi Julii Pronepoti bique pro lubitu expositas prse oculis haberent; ut
Consuli II. Tribunic. potest IL Ponlifici proinde sumamus id oplimo jure, quod toties indi-
ex senatus Consullo cavimns, Calalogos exlernos summorum pontilicum,
At Illi conlinenter prodncentes singulos versus, exigendos esse ad fidem Italicorum vetustiorum et
ac si per utramque inscriptionem excurrefent, ila Urbi proximiorum, multo pnEclarius respondentiura
iniprudenter legebanl: prolotypis omnium illorum exemplorum, in basilica.
Germanico CaesariTiberii Augusti filio Paulina aliisque patrinrchalihus urbaqis et suburba-
Druso CaesariTi. Aug. F. Divi Augusti n. rtis olim expressis. Verum ex diverticulo in viam.
Divi Juiii pron. divi Augusti nep. Divi' Sequamur itaque duclum Anonyrai, et Portd Sancli
Julii pron. Imp. II. Augusti Flamini Petri suo in Ilinerario Romauo sectiones ac semitas
Aug. Consuli II. tribunic. tiot. II. Pon- proximas ita consignantis.
lifici ex S. C
Eodem errore praeocctipamm fuisse Anonymum, B SEGTIOII.
llinerarii sectiones et veterum inscriptionum partes A Porta S. Petri usque ad porta Atinaria.
permisceniem, conslat ex supra recitalis. Quisenim
non videat, in ea, qua» n. 77 nolata fuit, pag. 504, PER (a) ARCUM.
Mahilloniana, confundi in unam tres distinclas in- Insinittra
scripliones, Augusli, Liviaeet Tiberii? Ad Augustum
perlinent litterae: (b) Circus Flamineus. bi Sancta Agnes
IMP. &ESARI MVI F. AUGUSTO Tnermse Alexandrinae
PONTIFICl MAXIMOPATIU PATRLE S. Eustachii. Rotunda
COS. XIII. IMP. XVII. TRIBUNIC.PO. Thermse Commodianse
TES3J. XXX. m. (c) Minerviam. Ibi S. Maria
Ad sanclum Marctim
Ita «nmi stippletrdns est nom. XXX Forum Trajani et columna ejus.
Ad Liriam istae referunlur : In dextera.
LIVIAI S. Laurenlii in Damaso
UXORI CiESARfS AUG. Tiieatrum Pompeii
Ad Tiberium complures lituli his eisdem verbis. (d) Cypressns
et versibus uuilusi, licet nunieris negligenter excep- S. Laurenlii in Minerva
et
tuj, contra fidem aliarum inscriptionum variatis, Capitolium
ex quibus ita suui restituendi. C S Sergii. Ihi umbilicum Romae
11. CiESARI («) Sancli Georgii.
AUG. F. DIVI N.
cos. n. IMP. fli. „_, R. [REDEUNDO] PER ARCUM SEVERI.
TR. P. VIII. AUGUW In tinittra.
VII. VIRO EPULON. (f) Tiberis
Ojoi«eilieet liluli ac rnimeri Tiberio signabantur S. Hadriani. Forum Roinanum
anne «rae vatgaris qnmio, L. Valerio Messala, C. SubuRA. S. Lticia in Ortheo
Com. Cihna cdsS. qitatido plures populos tn Germa- Sancti Silveslri, et Sancli Martini
nia vicit; et caeleroqui consueverunt ita ordinwl («) Palaliunt jnxta Hierusalem
etiam post adeptura imperium ah Augusli morle, tfli Hierusalem
ex Gruteriana inscriplione constat fol. ccxxxv, num. th) Amphitheatrum
10, et ex bac AnMati. transiata in museum Alba- u) Fonna Lateranense. Monasterium. Honraii
nura. Porta Praenestina
TI. C-ESARl DIVI (j) Sancla Helena, sanctus Marcellinu», et Pe-
AUGUSTI. F. WVI. IVLl. trus
NEPOTL AUG. PONTIFICl ln dextera.
MAXIldO CO$. V. -.ancta Maria Antiqua
IMP. TuT. TR,- POT. XXAVHI. _" Sancli Cftsmfeet Daraiani
AUGURI,^ VIR. SACR Palalius JSefonis, Aepdesia saiicli Jpctriad Vjnculi
f4dENb.~?ir vm. EPULON Arcus Titi et Vespasiani
U iCJRlBOJSlY$L. F. VOT. CELER. (k) Palalium Trajani, Amphitheatrum
JDIL. £X D, D. Ad Sanctum Clementem
)P#Ut> JLURIS (/) Monastetium Honorii, Forma Ciaudiana
Bostemus non djfffculter reliquos principes fami Palriarchium Lateranense,
liae CwHdue,Dfnsum, Germanicum, Neronem Ger-
mamci filiuni, T. Cliudimm DruSi filiuui, qui postea NOTJE BLANCHINl-
imperavjt, et Drusuw Tjberii filiuro hic recogno- (a) Per arcum. Arcum scilicet Gratiani, Valei.ti-
seerc, aptando singalis segstenJa iasoriptionum 76, niaai ae Tkeodosii, i/um pxosintmmpoui & Petri
77,78, ab Eiasidlerisi ananymo pert«rbatar st tanti ipse describit, una cusa epigrapbe, interinseriptioiies
esset haecpluribus prosequi, qnae iiic laiitma deliba- suaecolleciionis ab Einsidlensi codice cxcepta n. 13
vimus, ut arcum recordationis illuslraremus, prope editionis Mabillon. pag. 487, cujus eliam paulo anle
portam Appiam in Itinerario descriptum, el conlir- meininimuSin nolis ad portam SainctiPelri.
maremus ex inscdfttioBitiue geotis Juliaeel Ckmdiae, (b) Cireu* Flatninetts. Ibi Sancttt Agnes. Flaini-
in eadem repertis etia.ni npstra aelate, multo auiea» r nium circum confundil cum jEgonali, in quo Sancta
evidenlioribus aetate illius des: riptoris, qui in suum Agnes.
codicem Einsidlensem ila transferebat a se spectatas (c) Minerviam. Id est Minervium, seu templum
357 DESCRIPTIO REGIONUMURBIS. . , m
ol-im Minervse, ntlnc vero ecclesia sanctae Mariae te A ARCUS SEVERfc
Supra Minervam. # Indextera,
(d) Vide sect. m, lit. e, infra. Tiberis
(e) Sancti Georgii. In velabro;
([) Tiberis. Statua insignis fortasse Tiberinumn S. Hadriani
lluvium reprsesentans , qitde nttrre in Capitofhim n (*) In sinistra.
translnla estex CorijeUorwn yico, sita circa S. Aga-
lliae in Suburra (supra coltem hodie dictum Monte g (d) Cavaftis Constantini
Bagnanapoli ad Balnea Pauli ^Emilii) uti Nafdihuss FORUM ROMANUM
observat e» Rnfe et Yfc-Sorelib. iv., Cap. &; pag. 188. I*1 dexlera.
(g) Palalium juxla Hkrusa\l<e.m, JieiniaiHim dictum'n '. :
fuit, eodem Nardino comprobante ex Anasfasjo no-_ (e) Sancli Cyriaci
Stro in Vita Simplicii, sect. 72: Ete dedkavit... et•t Saneta Agatba. Ibi imagines Pau'* t<»ancta3Mariae
tiltam basilkam Inird (Jrbem fnita palutium Licinia-
num bealw martgris Bibianw, ub%eorpus ejus re-'. .SUBURA
quiescit. In dextera.
(h) Ampliitlieatrum. Castrense prope tilulunl. S. ThermaeConstantini
Crucis ad Hierusalem.
(i) Forma Laleranense. Quae ihter litulum S. Cru-. . (f) Sancti Vitalis in vico longo,,uW &Pt§. Opf.
cis, et Portam Pracneslinam (hodie porta Maggiore) ) n (9) Sanctae Etfphemiaein Yico Patrkii.
ex ductu Claudii in Cbeliummontem ad Lateranum
aquas perducebal. In stnistra.
(j) Sancta Helena. Sanctus Marcellinus et Petrus." Pndentiatia Virgp in Vico PatricK.
Extra porlam Pracneslinam milliario, secumlo eccle-
siaesubstrucliones hoiliesupersunt supra ccemetefium (h) Lsiureiitii in Formonso, ubl flfe assatus ejvf.
eoruindem sanctorum nomine celebrattim. Iterum per Suburam. Thermaa Trajahi ao*yincula,
(k) Palaiium Trajani. ThermaS Trajani. NOM BLANCHINI.
(/) Monasleritim llonorii. Forma Claudiana. Pa-
triarchium Lateranense. Prope formain Claudianam, (a) /»* D. in dentera. Mendum manjfesfum. Per-
post formam Aquwductus patriarchii Lateraneniis in, mulandae necessario Jitterae D et £}. In Jioc enim
Vila Paschalfs i, legimus positnm mouasferium1 progressu ad lajvani procedentis speclahlur circus
sanciorum Setgii et Bacchi. Et in Vila Leonis III( Agonalis (quem sect. 11et hic Flamjnjmji perperam
monasteriuui sanclorum Andieac el Barlholomaci ap-. appellat), Kotunda, Thermae CommMianae, etq, et
pellainr Ildttofii. Num dtto essent mdnastefia, viio-. ad desteram vistinlur sancti Laiirentij tii Damaso,
rum umim, feminaium alieruiii proxima patriarchio> iiieatriun tonipeii, etc, ( , ';.".''
Lnleranensi el fohnae Claudii, qucmadmoduin duo>, (b) In S. Sancli Laureniii. Legeriduhi in p.? itt
ibidem suni nosoVoroia iiirfusque sexus acgrolis se- Dextera, uti paulo anle dixefam lltlera a.
Biifntitit7cWraridiSexcilata (quem silum etiam card» (c) S. Laurentii. Ecclesia fuit^ sub Adriano I di-
Rasponus Honorii monaslerio allrihuit lib, III , cap. cla in Palatinis.sila coritra aeaes Matihaiionim, ubi
15, de Lai. Patriarchio); an ideni monaalerium du-. 0< n.uncvi.silur S. Calharina de Funariis.*. de qua hscc
plici nomine insignitum, non satis liquei. Virorain1 If.ilet etM.irtinellns pag. S6t: » S. Lauhnm fn'Pn(k-
lionaslerium abHonorio papa ftindatnhl , et ab1 tinis, Pallacini monasteMum noviter restauravit
Adriano 1 restitulum ostendit Rasponus ex Anastasio, Adrianus I et conjiinxit ciiro alio uionaslerio snncli
snh invocatione sanctorum Andrem el Barlholotnwi. Slephani, juxta ipsum positi," qhod cognominatur
Monasterium vero post formam Aquwduclus palrijxr- Bnganda; et ordinavit ibi momichos ad psallendum
chii Laleranensis positum clantisse tilulo sanctorum in litulo S. Marci. » De eodem BiWiotl». in Lgone
Sergii el Bacchi novimns ex Vita Paschalis primi; uhi III, Gregorio IV et Benedicto 1JIGrimaldti| inqijit :
ancillarum Dei congregalio qufe ibidetn inerat, ptiu- t lsta ccclesia erat in opposite palalii Mattliaiibfllm,
pertatis inopia nullas omnipotenti Domino sancttsque etperiit in const-SficliorfeinonaSlerHsanclae Calha
illius laudes decanlare cum valerel, etc. Sed pfovitlus rinae. Meininit bttlla Cceleslini terlii, in qtj^ *rocalur(
Pontifex non solum ttncitlis Dei necessari» inihisira- in Castello aureo, id est in Circo Flamiujo. Vocatur
'"';''•
vit, verum el adjecit moiiasieriumtnonachoruui, di- eliani Clausura. r
lans in facultatibus, et in familiis, mqssis.,vineis, do- Seclione 11hujusltinerafti dlcitur etiam 8. Lau-
mibus, quorum congregalioni munus conluiit (non renlii in Miuffrva,ex quo in<h>a»;ur etiam lo^ps^di-
secus ac Paschalis decessor Adflanus cohMeVat ctus ibi quoqoe Cypressus, Yidetur enim r.esbonaere
monachis Sanctorum Andreae et fiartholom-ei ) ut vico qui paticos ajite annos iOCiW<tV'VOlnto;' lor-
Deo, sanctisqueitHufiqudfii et Jfassmosnocte, dieque, tassis ab ulmo arijofe in locttm cgpresii ibi atUftisihdo
modulanter in venerabili ecetesia Salvaloris Domini substitula circa aedem sacram et JiSdJia^rJimi S.
Noslri JESUChristi sita juxta Lateranas decanlarenl. \nLaurentii. ,.,.„, ,
(d) CavaHusCbnstantini. Nardidus olisefvat Noli-
SECTlb III. tiam Imperii Irt fegibhe vni, dicfa FiniiHHomatiHin,
indicare equum Canstanfim' in jpso foro. Male aulein
A portaS. PttrH vsefufad sanctam Luciam ik non ominatur p. 253, tlum piitat sequiore aelalc ita
vrlhta. sppellatam eqtiestrem slatuara Domiliani, eetoljjrem
(a) ln* dextera. Statii caraiinibus. Forlassisetiam GoBStamkioa^cafa
fuit, abraso Doniitlani rtomine, seu bisi fbuiVtfla;
in* D. Circus Flaminews non seciis ac trimpbalis arcus qaetn jpsi. e*66tiuli
RotUrtda spectamus, construxit senalus populasqUe fiomarais
Thermae Commodianae •«1'^dii'tiloTrajariia.fjcu, '.,•«•.?, i'-.',
Forum Trajaui, et Coknhna ejus (e) Sancti Cgriaci. Id esl Quirici et Jtflitux p«ejte
-fottun Nervaa. Apd Anastiftium.itatt.iil^lemtur
> - Jnsinisira. lltiilfls S; Cyriaoi. Evai is ihiTtennis Dii#cleti«Hij ,*t
(b) In S. Sancti Laurentii in Damaso 1H synodo Romana sab Celasio papa: Sixtus IV,uo-
Theatrum Pompei. Cypressus dem ferme diruto praa vetastdle, Jcatfdinalislituluai
translulil ad ecclesiara sahcti «G^mci prope forum
(c) Sancti Laurenlii. Capitolium Nervae,de qua loquimtrr. Hojus ven» antiquitas taata
Sancti Sergit, ubi umbilicum Romse <istt ut a V-igiliopopa conijeowcim^fwwBeffflebsuin
859 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-fAttC. 360
altaris marmoream ex inscriplione in ea reperla A meraorat, sed intellige oteliscum circi Sallustiani,
perceperit Alexander card. Mediceus. Vide Caroltnn quem^inproximis hortis Ludovisianis jacentem con-
Piazza de Hierarchia Cardinalilia, ad titulum SS. spicimus.
Quirici (seu Cyriaci) et Julittae, et antiquatum, seu SECTIO V.
suppressum S. Cyriaci in Tberrais.
(f) Sancti Vitalit... ubi cavall, opt. Intellige si- A porta Flaminea usque Yia Lateranense.
mulacra duo in thermis Constanlini reperla, et ad ln sinistra.
fontem in Quirinali constitula.iyiaejinnien colli dant,
Monte Cavallo. Pariturium
(g) S. Euphemiw in Vico PtHricn. Erat in Vico Sancti Silvestn, et sic per porticum usque colum-
PatriciovetuseGclesia et monaslerium sanctaeEuphe- nam ANTONINI
. miae, et archaugeli Michaelis, teste Anastasio num. Forma Virginis fracta
538, el quidem juxla tilulum Pudentis, num. .407,
in Vita S. Leonis III, uli observavit Floravantes Sancti Marcelli. Iterum per porticum usque ad
Martinellus in sua Roma Sacra, pag. 357, quam Aposlolos.
Eugeniaemartyris ecclesiara cardinalitii tituli honore In Via Flaminia foris murum
decoravit S. Pius V. Hujus tamen successor Sixlus V
solo aequavit, dura amplissima-r viam aperiret a In dextera Sahcli Valentini J.
basilica Liberiana ad coluinnam Trajani; prope cu- lnsinislra Tiberis
jus forum monasterium puellarum Mendicanliumin- B In dexlera.
stituit Clemens VIII, providus Pater, ut patrocinium
ejus virginis et marlyris, Romano populo iu primis Sancti Laurentii in Lucina.
venerabile, aedesacra et collegio, ejusdem laudibus Oboliscura
addicto, leslatum facerel. Videndus ea de re lauda- ColumnaAnlonini
tus Piazza in lilulo suppresso sanctae Euphemiae, Via Laleranense
pag. 699.
(h) Laurenlii in Formonso. Perinde scriptum in Thermae Alexandrinae
Virgilio Valicano : Formonsum pastor Corydon, etc. Sancti Eustachii, et Rotunda
A Formoso papa inslauratum et idcirco diclura opi-
nalur Grimaldusapud Carolum Piaza de Tiluiis Card. Thermae Commodianae
Verum anle Formosi aelatemannis plus quam cente- Minervium, et ad Sanclum Marcum.
nis dictam fuisse ecclesiam S. Laurentii ad Formo. NOTiE BLANCHINI.
sam, tive ad Formosum; et in Formoso colligimus ex
Bibliothec. in Vita S. Adriani, num 339, elin Vita Seclio ista superius explicala Sect. IV, notis non
S. Leonis III, num. 383, 583 et alibi; hodie dicitur indiget.
S. Laurenlii Panisperna. SECTIO VI.
A porta Numentana usque Forum Romanum.
SEGTIO IV.
„ (a) In S. Thermae Diocletianae.
A oorta S. Petri usqucad portam et vtam Sa- (b) Sancti Cyriaci. (c) Sancti Vitalis
tariam. In D. Thermae Sallustianae.
(a) PER ARCUM. Sancta Susanna (d) et Cavalli Marmorei
In tinittra. S. Agalhaein Diaconia
Sancti Apollinaris Monaslerium sanclae Agalhae
Sancli Laurenlii in Lucina Thermse Constantini
FORMA VIRGINIS. In Via Numenlana foris muru
Oboliscum In Sinistra sanclae Agnes ;
(b) In Dexlera sancli Nicoraedis.
(c) Sancti Silvestri. Ibi balneum Sancti Marceili
(d) Sancti Felicis in Pineis.
In D. (e) Circus Flamineus. Ibi S. Agnes. Ad Apostolos
Tbermse Alexandrinae et S. Eustachii. Forum Trajani
Sancti Hadriani
Rolunda, el Thermae Coramodianaa.
ColnmnaAntonini. NOTJS BLANCHINI.
S. Susanna, et aqua de Forma Lateranense -. (a) Codex mulilius in enumeratione viarum a
"
Thermae porta Pinciana et Salaria (quae omnino desunl) ex
(f) Sallustianae, etpyramidem. porta Nomentana (nuncPia) ad Forum Romanum
NOT^E BLANCHINI. perducit.
(b) Sancli Cyriaci in thermis Diocletiani idcirco
(a) Per areum. Gratiani, Valentiniani et Theodos., appellali, uti sect. III, lit. b explicuimus.
de quo supra sect. n, lit. a. (c) Sancli Vitalit dicti in Vtcolongo, lilulus Ve-
(b) Oboliscum. De obelisco Campi Martii adhuc Stinae, qui superest.
jacente prope Ecclesiam S. Laurenlii in Lucina in (d) Cavalli Marmorei. Supra etiam dixit sect. m,
privatis aedibussupra dixi supra. Sancti Vitalisin Vko longo, ubi cavalli optimi. Yide
Sancti Silvettri. Dicli in Capite, olim SS. Dio- notas ibi relatas lit. bb.
(c) el
nysii Silvestri.
(d) Sancti Felkis in Pineis. Praestat legere in Pin- SECTIO VII.
eit, erat enim in colle Pincio, non longe a portaPin- A porta Tiburtina usque Forum Romanum
ciana, ut commuuis antiquariorum opinio fert, vi-
dendaapud Martinellum. ln D. ThermaeSalluslianae
(«) Circut Flamineut, Flaminium vocat Agonalem, Sancta Susanna, et Cavalli marmorei
uti superius adnolavi sect. u, lit. b,
Sancli Marcelli
(0 ThermceSaUuttianw, et pyramidem.Pyramidem
361 DESCRIPTIO REGIONUMURBIS. 362
Ad Apostolos '".i"^: > •" Forma Laieranense ;
A
,-^-
Forum Trajaiji (6) Ad sanctum Erasmum
Sancti Adriani Sancla Maria Dominica
(«) Subura (e) In~Yia Latina, intus in Civilate , ,;i
Sancli Isidori In sinislra
Sancti Eusebii. Via stiblus mon. Oratorium Sanclse Maria; «'
Saiiclus Yilus .....San.cti Gordiani ,-. .,..-.•
Sancta- Mariaein praesepio In dexlera Sancta Lncia
Ilerum Sancti Vili (d) Palalinus (usqiie ad)-S. Anastasiam ;
SanClseEufemiai Sancla Pelronella
Nerei et Achillei > - V
mT£ BLANCHINI.
Marci et Marcellfani ad S. Sotefum _'! ' .'
(a) Subura. Legendnm pulo in sinislra. . . Etin Sancti Cornelii, Xvsli Faviani Antheros, et Jfil-
fine sectionis bujus addendum Subura; nain consta- '
lulratio progressps m litiilo seciiouis eiiuutiata,per- tiadis '/'.
ducens scilieet a porla Nomenlana ad Foruihfio- Ad Sanctiira Sebaslianum.
inaniim; si ut pejrveneris ad S. Eupnemiae ecclesiam,]B
tunc proxhnam sanelae Piidentianae iii Vico Palricio NOTA BLANGHINl. '.
(qnoil supra legis secl. m, lit. c.) coiitiguam SIJBU- %a)De Seplemmis, etc. Seplem vias, Septodiiim,
KAM jntres, el inde ad Forum Romanum. Septisoliuin et SepU.zoniumdedjsse nom-su ecdesiae
sanctae Luciae, qnae hic sita in rfcxlefa raemoraftir e
SECTIO VIII. regione SS. Joannis etPaoli recte adhotatMarli-
ncllus ex plurihus Anastasii locis. Dinconiam sancta-
(a) Item alia via Tiburtina usque ad sanctum Luciw, qua>ponitur jn septem tiiis legis nuin. 40i, ct
Vitum. quidem ab alia diaconia diversam, quae in eodeni
Fonha Claudiana. PER ARCUM num. 40-i, posita dicilur juxta Orpliwa, alijis in'Or-
thea (hodie stiperstilem appellatione S. Luciae in
SanctaeBivianae. Nymphaium Silice snpra meinoralam Sect. n) ad Siihtiram prope
In via Tiburtina foris murum. sancli Silvestri et Mariini tiliiluiii. Sive seplem vias
In sinistra S. Hippoiyli in dexteraSancliLaurentii. fjierinl.ad Seplizojiium Severi, siliim ad.radice^ Pa-
latini Montis contra S. Gregorium in Cljvo Scauri;
Sanctae Agathae sive appellalio corrupia Septizoitu ahierit jn -Septo-
Sancti Eusebii dium et Septisolium; ex hac progressione conslat e
- mTM BLANCHINI. regione SS. Joannis et Paiili, et S.>Gregorii -Jn Clivo
Scauri S. Lucise diaconiam esse collocandam et
(a) Alia Via Tiburtina. Ex v4a Tiburlina Urbem {j ' septem vias, quae muic eliam fenne patent ad Pala-
ingreditnr, non ut antea per portam S. Laurentii, tinum, ad arcum Constaulini, ad Cceliuni per Cli-
sed per porlam Naeviam (hOdieporla Maggiore), ubi vum Scauri, et infra Cojlium ad portam Capenani
Giaudiana cum suis ductibus et inscriptioni- veterem sub horlis Maithseiorum, et ad novam san-
ms snpersies indicat eliam arcum hic ineiiioratiiin,
(orma cti Sebasliani, nec non in Aventinuiu, et ab utraque
per quem progressus S. Bihianaeecclesiam dextror- parte circi Einsidlensis Maximi, indiCare lociin. Seplizonii, undc
siini videt, ac Nympliaeum,siiiistrorsum vero sanctae anonymus hujus seclionis iler inslituit
Agathae, et sancti Eusebii ecclesias, et monasleria. progressurus aci portain Asinariain, circa Laterano-
Saucfce Agathae hac in parte Urbis hodie desidera- rum aedes patentem; quain aliqui putant eamilein
tur. Eaimiem puto quam Marlinellus docet appella- ferine haberi oponere cinn liodieuia smicii Joniniis,
tam In introitu Urbis, ad colles jacentes, in colle el ab Asinioruin hortis ac prxdiis proximis ita ap-
Pinu, in Lardarto, et in monasterio. Plura S. Aga- pellatain. ,.. ,
thae nionasteria occurrunt intra Urbera apud Ana- (b) Ad sanctum Erasmum, Conlra nedein S. Maria;
stasium. Prae caeleris tamen celebre id, quod sanctns in Dominica litiilum S. Stepiiani tloiundi inmonle
Gregorius secundus post obitum Honeslae malris Ccelio, et illi adha-rens inonasterium S. Erasroi,jam
suae construxit in palernis aedibus, praedia ruslica dixi in praefatione lomi primi n. 49, ubi et praedia
et urbana illi allribuens (num. 183) unde nomen ipsi tributa in Graeca inscriptione inemorari viden-
fortasse obtinjtitS. Agatlue in monasterio. Narrat tur. "'.-....'
Bibliolhecarius sanctuiu PonliCcein prae caeteris hanc (c) ln via Latina in
intus civitale. Congruil locus
Urbis partehi sertificiis excolere ac reparare inslkl j. declaralioni V. C, Fabrelli de Aquis et Aquaeducti-
tuisse (num. 177), licel prosequi ullerius praepeditus hus, ii. 4>3,,48et 58, slatuentisub Hoitisj^ailhaeio-
fnerit, adve/sa tempo-um vicissitudine. Nam apor- rum portam Capenani velerem; unde exlra Urbem
ta Saneti Laurentit inchoans hujus civitatis muros erat diveriigiuin Liilimc ab Appia priusquani Aure-
reslaurare decreveral, et aliquam parlem faciens, lianus pomoeriiini aniplilicaiel. Quare Via Lalina
inlra Civitulem jara rccepla ab Anonyiuo noslro jurc
emergenlibns ineongruis variiscjue lumultibus prwpe- exbibetur.
ditusest. Num. aiilem 178 narrat ad S. Laiirentii . .,
exlra muros reparaliones plures ab ipso perfectas, (d) Palatinus. Dextrorsum flectens secus Palatini
et mohasteria duo circa ba«.ilicatnLiberiaiiam insti- traclum pertingit occideiilem versus ad sanctam
tnta, ut inde percipi possit sed Exquilinum collein Anaslasiam. Mox quasi resumpto itinere ex septe,in
poliora ipsius construclio.num benelicia perlinuisse, viis dextrorsHmorienteiu versus.procedi^. atl eccle-
ubi haec sanclav Agathae ecclesia designatur ab au- sias et ccemeteria exlra Urbeni via Appia' ei Ardea-
ctore Itinerarii. - tina. Sanctae Petronillae et SS. Nerei et Achiilei
coenieterium apud Bosium el Aringliium ex ros.
SECTIO IX Actis Vaticanis indicaliir via Ardealina extra muros
' Urhis niilliario imo et scmis. A porta Capena veteri
De septem viis usque Porla (a) Asinaria, (ubi lunc muri Urbis) paulo ultra Alhionem fluviqin
constitisse dicenduni est tum cceineieriiini, tuin
IB siiiistra Joanhis, et Pauli ecclesiam sanctae Petronillae, in qtiu stallonem ,ad
PATROL.CXXVII.
B85 AD ANASTAStUM PR0LOG0.MENAEJMT. ROM. - VATIC. 561
ceriaiu diem habitam sub Leone III, ex Bibliolheca- IVtia ctim verbis praecedentibus utquead sanclamAnn-
rio comprobat Aringhius loco laudalo. Idem coame- stasiam, et inde semper per portkum usqne ad san-
-terium, et caetera quae consequuntur, occurriuit clum Theodorum, dexlrorsum se offerenlibus ' Sisquae
etiain Sect. i bujus Ifinerarii, dum procedilur a Ba- iu Itinerario ita enuraeranlur pag. 312.
silica S. Pauli via Ostiensi ad S. Sebastianum, quam
vide. Palatinus
Teslamentum. Arcus Conslantini
SECTIO X. Meta sudanle
Porta (o) Metrovia ad Formam per septima Caput Africae
vias. Quatuor Coronati
Sancti Joannis iu Laleranis.
In dextera Clivus Tauri (Scauri) (b) Convenit, inqnam, progressus iste cum tilulo se-
A S. Stephanum in Celio Monte ctionis x, proponcmis iier ad Formam ( ductns
Item alia via de porta .(«)Melrovia Aquse Claudiae) per vii vias. Supra enim perduxil
In dextera ad Sanctum Syslum. vialorem a I fonnie Claudia; extremum in Palaliniiin
collem, ul hinc euindem perferat ad atiud extreinuui
In sinistra jEcclesia sancti Johannis cjusdem fonnae Claudiae intra -Urbem, nerope ad
Extra Civitalem, in dextera (d) S. Januarii aquaediictiimLateratienSem, ubi' ti^audiaB amplissi-
In siuistra, Circus Maximus mo specii in porta N;evia LateraiieuVts fhriha dedu-
» ciluf in collem Colium. Ut itaqbeex S. Anasln-
Mons Avenlinus, Septizonium siae tilulo prope circiim Maximum liuc perferalMr,
Kem in eadem via extra Civitatem per porlicum, iiitral prinio dd S. Theodofum.tMaco
Et sic per porlicum usque ad (dd) S. Januarittm, niam scilicet prOpe forum argentarhim et S. Geor-
, ubi Syslus marlyrizalus esu gium sitam. Dexlrorsiim speclatur Palalinus collis,
quem circuil, donec perveniat adarcnm Titi, voca-
-Oratorium Sanclt Syxli. liun ab Anonymo Testamentum, quia Yeteris Testa-
(«) Sancta Eugenia. Ad S. Theodorum. mcnti vasa in triuinpho Titi ad Urbem peflata in-
ifi) Sancta Eugenia. sculpla repraesentat, candelabrum, niensam panum
propositionis, el lliymiamalis, tubas sacerdoialcs.
Ad Sanctum Theodorum. Ttnn procedens ad arcum Constantmi, el nielam su-
NOT-iE BLANGHINI. dantem, circa Ampbilhealri partem mefidionalem
invenit Caput Afrkw sub horlis cceuobii SS. Joan-
Porta Metrovia. Dictmii fuit in notis ad portas nis et Pauli^ ubi reperlus est lapis, positus a paeda-
is, Metroviam in epistolis S. Gregorii Magni ap- gogis puerorum a Capite Africw, indicans hunc lo-
Si)
pettari porlatn Metronis. Fulvio dicitur porta Mclro- CIIIIIin secunda regione Urbis celebr^m, quem rc-
dii, sedquo auclore non constat. fenml Sponius pagin. 227 Miscellaneomm eradiuc
(b) ClivusTauri. Recle emendat Mabillnn.in mar- aiiiiquitatis, et Fabretlus Inscriptionum fol. 296, n.
gine addens Clivus Scauri, uhi S. Gregorius Magniis 257, unde Nardinns corrigitur lol. 99 inducens Ca-
construxil monasteriumS. Andreaein nialerna duiuo C p«»Africi contra textns Vietoris et Ruli. Hinc recta
-dieUim in Clivo Scauri. ad SS. Qualuor Coronntos, el ad S. Joanuem in Late-
(c) Metrovia. inielligimus ilaque hanc portam pa- rani.v(ubi Forma Luleramnsis ductus, cl biijtis se-
Huisse eocirciter loco, ubi Aqua crabra, hodie dicia ctionis meta conslitula fueral) viaiorem sislil, com-
ta Karrana, muros Urbis pervadens recipitnr in de- plens iler ad Formam per vii vias.
*diViparic orienlali montis Cu-lii suh titulo S. Ste-
pbam Rolondi, et bortis Malthaeioriim. SECTIO XI.
(d) Sancti Januarii, et (dd) ad Sanclum Janua-
rium ubi Systus martyrjzatus est. Januarii subdinconi De
«cumSixto 11el soeiis passi corpus sepultum viaAp- porta Appia usque (a) scola Gr&ca tn via
fiaincoemeterio Callisti memorat Bibliolhecarius in Appia.
Sixlo 11,uum.25. Passtonis locuin ex Aclis eolligunt
ad templum Martis. Exlra Urbem igilur, porta Me- (V) Cochlea fracla. Thermae Anloninianoe
trovia, seu Melronis, lintfe in Laiinam el Appiam (c) Arcus recordalionis.
viam ex sequo patet excursus, inter secundum ac Forma Jolria, Sancti Nerei, et Achillei
•tertium lapidem statuendae siint Sixli papae,Jamiarii Sancti Xysli.
ejtis subdiaconi aliorumque martyriim hic recensiio-
-rum inemoriae, uli consenliunt auctores RomaeSnb- NOT.E BLANCHINL
terraneae, et -cum his Canonicus Boldetlus in Obser-
•vat. ad Gcemeteria SS. martymm lib. it, cap. 18, rv (a) Scota Grceca, ln tiiulo edit. Mahill. legilnr
ubi etiam de S. Eugeniae ccemelerio idem slatuil. usque Sancto. Extendit, ut arbilror, syllabam prio-
(e) S. Eugeniaeecclesiam exlra pc»tain Latinam rem sco dictionis integrae scola Gratca, puians per-
prope ccemcterium S. Slephani papae ac mariyris iude scriplum superius sco Sancto, ac inferins sci
leges in opusculo infra edendo in Decima Pora La- Nerei, sci Xysli. Sed jungendas essesyllahaset ver-
tina, quod consule. sus uli nos praestitiiuus, claniat res ipsa, et oratio-
Ad hunc scctionem decimam referri posse autumo uis conlextus, et progressus vise.
ea qujc sequuntur pag. 5l2eitit. Mabilloniaiiae,licet (b) Cochlea fracta. Macbinam aliquam aquaiiam
continuari eliam possint cuhi exlremis verhis in hic olim fuisse conslructam arbitror, eochieae, Ar-
contexiu seclionis primse. iia expressis : In dextera chimedeae artifieio aquas AppiaeVeteris, quaehuuii-
Palalinm. Et sicperparlkum maximum (uiaxiiiiam) liores erant, ad cdiliora piovelienleni, aiitequani su-
MSotread Anastasiam, et inde semper. blimior duclus Maicise, seu Anionis novi per Cceliuro
Prosecutio iliiteris a basilica S. Pauli ad S. Sc- huc perduceretur, uti supra indicavi, sive etiam
bastiamun, et inde regressti in Urhein fa to per post duclus illos a barbaris effraclos indicaverit
viam Appiam versus S. Anastasiam, et ad extremuni Anonymus cochleafn aquariam construclam subsi-
formte Claudiae supra Palatinum,. ut a S. Anaslasia diario nsui humilioris aquae elevandae ad superiora,
cirea Palaiinum flexu instituto per arcum Titi, et sua deinde aetate confractam.
Metamsodantem procedalitr ad ahud extremumFor- (c) Arcus recordationis. Forma Jobia, clc. Hacc
• WtsClattdiaein Laterano. laliserit, connexa senten- jam exposui in seclionibus superioribus.
DESCRIPTIOREGIONUMURBIS. 506
365
A cwnalionem esse ohservavit Nardinus, undc Poeta
SECTIO XII. prospici ait tholum Caesareum:
Micavocor; quidsim cernis; coenatiopa-va;
A porta Aurelia usque ad portam et viam £x me Ciesareuraprospicisecee lliolum.
Prwnestinam Auream diclam pulat ah ornatus elegantia, eoqiie
* Fons Sancti Pelri, ubi esl carcer ejus nomine inlerpretatur esse unum ex coeiiaciilis Do-
Sancti Johannis, cl Pauli mitiaui. Al inihi repuianti animo Marlialcm cele-
brare lib. iv, ep. C4, villam allerius Martialis in
Sancti Georgii,Sancti Sergii per Ponlein Janiculo positam, quam luculenler describit illis
Capilolium, Umbilicum per Arcum. versibus:
Sancti nadriani. Equus Con. Tutlijagera paucaMartialts
Sancti Cyriaci, et Thermae LongoJaniculijugorecumhunt,etc.
subit cogitatio de Mica Aurea hic memorata ila sen-
Consianlini. Forum Ro. liendi, iit ccenactilumfnerit in monte Aureo sivc Ja-
Forma Claudiana niculo, vel a monlis nomine diclum Mica Aurea, vcl
Itein Thermae Diocleliaui ail exemplum illius coenationisAugustoe,quam Nar-
diims Atiream ah eleganlia cullus credidil eamdem
Sanctae Agalhse in secimda regione a Rulb collocalnm.
Sancti Vilalis . (c) Suuctw Mariw. Trunsliberini : unde ad S.
SanctaePudenlianae " Clirysogoniimprogressus, per pontem (Cestium, sive
Sancti Laurenlii in Formonso, uW assalus esl. per SenatoriuiH, aut eliam per Subliciiim) lendit
per arcttin (Jani fortasse quadrifrontis, speclabilem
Monasterium S. Agathae. apud S. Georgii diaconiam.et arcmn Argeiilarioriiu.)
(a) Moliiue,(b) Micaaurea, (c) Sanctae Mariau nd Palatinum, et ad sanctum Theodorum. Ihi sancla
Sancli Chrysogoni, et SanctaeCaeciliae Jfario Antiqua, et reliqna aedificia,jam cxplicata iu
seclionibus superioribus.
Palatinus. Ad Sanctum Theodorum (d) Palatium Pitati. Nisi hoc nomen vulgari sont-
Sancta Maria antiqua nio iribuendum sil, quale noslra aetale confingiint
Sancli Cosmae,el Damiani inepti quique e plehe, Pilali palatitim simililer ap-
Palalium Trajani pellnntes, cilra iillms scriptoris testiinoniiini, aedes
ad ponlein Senatorium superslites prope S. Mariac
S.
Monaslerium Agath;c SUBURA iEgypliacae, quas olim inlialiilatas ferunl a Nicolao
Sancti Laurenlii in Formonso Sancti Vitalis Laurentii ftlio; crederem libenter thermas, el pa-
Sancla Pudentiana, ct Sancta Euphemia latium Novali, conversas fuisse ab Anonymn nostro,
vel ab ejus descriptore saoculioclavi vel noni iu Pa
(d) Palatium Pilali, Sancta Maria Major latium Pilali.
Sanctus Vilus. Nympheuin ' Fons sancli Pelri, ubi est carcer ejus. A porlu
Sancla Biviana Aurelia proccdenlibiis ad Titiilum SS. Joanuis ct
Forma Claudiana C Pauli nullus, quoil sciam, foiis sancli Petri vel car-
cer occurrit. Fons et carcer S. Petri vinculis et
In Via Praeneslina, foris Murum, Forroa Clau- baplisnio SS. Processi el Marliniani illustratiis ab
diana. anliquariis ponitur ad Mamerlinum adradicesCa-
NOT.E BLANCHINI. pitolii. Puto Anonyrouro nostriim memoria lapsuin
confumlere fonlcu. S. Petri ad sanctaui Priscam ia
(a) Molinw. Traiisliberinam regionem ex porla Avenliiio , ubi adininistraium ferunt ab aposloloruiu
Anrelia pervadit, ut per Donlein Sennloriuin, sive principc liaplisina, citro alio fonte ad Maiiicrtiniim
eliam per Ceslium ad Forum perlingat, et progre- ubi carcer ejus ex communi sentenlia asserilur, et
dialur ad viam Praenestinaro. Moltnmprimmn spc- fonlis scalurigine comprobalur. Duclus ilineris hae
ciantiir, sive in Monte Aureo, per aquam Trajanam in sectione suscepli a porta Aurelia ad sancli Joanuis
versaliles, de quibus Fabretlus de Aq. et Aquacducl. el Pauli fonlem aliumsanci Petri vix polest indicare,
num. 247, ex Procopio, TOUTOU 8s, etc. : « E regione quam in titulo sanctw Priscw, ubi fertur exceplus
Transtiherim magnus collis eminet, ihique omnes hospilio bealus apostolus. fnde cx Aventino iit
liiolitrinae jam inde olim exstruclae sunt; quippe progressus ad orientalem plagam Circi Maximi ,
' magna aiquae vis, per alveum siruclilem ad collis et ad tilulum SS. Joannis et Puuli, tum ad sancti
verticem dedueta, inde vehementi cum impetu in Georgii, ad Capitolium et reliqua loca in Itinerario
declive labitur; >sive fluviatiles, quas necessilale descripta.
dictante Belisarius adinvenil, incisis videlicet per Prajter vias intra Urbem sectionibus superioribus
Goliios in Urbis obsidioneaquaeduciibiis,ubi Fabret- D delinitas , legunlur apud Anonymi Itinerarium ,
tus ibidem meroorat niiin. 348 et 350, ex Procopio edil. Mabill. pag. 513, fragmenla indicantia memo-
ita describens : i Pro ponle (sub Jankulo) aptatis rias mariyrum et ccemeteria extra murorum anibi-
funibus, et ab ulraque iluminis ripa validissime ex- liiin ila delruncata, ul operaeprelium non sil eaiiein
tensis, binos leinbos colligavit,hipcdali inter ntrum- supplere, cum ex opusculo proxime conseculuro
que relicto spatio, qna inajori iinpelu e ponlis for- dislincte recenseantur. Fragmeuta Einscldensis co-
nice aqua decurrebat; tum duabus molis ulrique dicis pag. indicata ita redduntur.
leuibo iinpositis, in medio machinam, qua molaevoU n via Portensi extra Civilatem.
vi possent suspcndit. Alios conlinenter lembos ad In Via Aurelia exlra
eorum rationem qui jwne erant, counexuit, ac ma- ln Via Salaria extra Civitatem,inindextera dextera Sancti...
ehinas eodem modo immisit; quae omnes ordine InViaPiuciana extraCivilalem, Sanctae...
profluenlisaquaevi circumaclae, apposilas sibi molas Civilalem, indextera Sancti..
Proti et Hiacynti. Sancli Hermelis.
cicbant, et quantuin Urhi opuserat molebant. >
(b) Mka aurea. Micam aurcam Sextus Rufuscol- ltem in dexlera.
local regionc secunda inter mansiones Alhanaset Abdo, et Sennes
Armauienlarium. Diversa ilaque fuit Mica Aurca, Pancratii, Processi, et Marliniani
de qua noster Aiioiiymusiu hac regione xiv Transli- Saturnini, Sanctae Felicilatis cum vn, Filiis
berina adhuc gradieus cx moiile Aureo ad S. Chry- Basilissae, Sancti Pamphili
sagonum. Micam, de aua Marlialis lib. n, ep. 59, Sancti Johaniiis caoul.
367 AD ANASTASIUMPROl.EGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 568
'Cnm hocce opusculo seplimi, vel octavi saeculi A , maxime doclissimis viris intelligimus, pnesertim
"ilinera inira Urbem descripta sint per qualuordecim Mabilionio in Commentario ad Ordinera Roiuanuni
istius regioncs quarto anie ipsum saeculo a Rufo, et ita scribenli pag. 18 :
-a Victore descriplas, placuil editoribus Analectorum i Explorala est Urbis divisio in septem regiones
illi praefigere litulum Descriptio regionum Urbis. ecclesiaslicas, cum ex Augusti decreto in qualuor-
"Proplen a censuimus nonnihil prodesse ad illustran- decim fuisset dislributa : sed longe obscurior esl,
•dinn Anasiasitim, et Vitas, ubi rcgiones Urbis prae- quae lamen longe posterior fuit, divisio illa ecclesia-
sepe indicantur. stica, ulpole modo obsoleta, quara civilis, hactenns
Verurii regiones Anaslasio, et bibliothecariis re- relenla. Omnium optime Nardinus situm, ac limiles
censitae, sunt septem illae; quandoqtte occurrentes cujusque regionis ecclesiasticae assignavil ex Ana-
eliam in libris Riliialibus ordinis Romani, in quas stasio, qui montem Aventinum in prima, in secunda
sumroi ponlilices redegerunt velustas qualuordecim, viam Mamerlinam, basilicam S. Laurenlii stiper
ab Auguslo constilutas , et in anliquis lapidibus sanctum Clemeniem in lertia, et capul Tauri in
singillatim enuroeratas, praecipue vero in Capitolino quinta collocat. Alias designal idem auctor ex con-
marmore sub Adriano apud Grulerum edilo fol. 248, jeclura. His adde in regione quarta titulum Vestinae,
n. 8, quarum in locum successerunt paulo diversa .B ex veleri inscriplione, quae legitur in Romae subler-
circumscriptione qualuordecim regiones Urbis lio- raneae tomo II, seu lib. iv, cap. 25, uhi laudalur
dic dictaeBioHi.Videnmrilaque Vilarum expositioni, Abundantius, acolythus reg. quartw tt. Veslinw. Qui
et lectorum commodo felicius constilluri, si pneter titulus SS. Gervasii, et Protasii, seu sancti Vitalis
viarum indicia, proponainus per brevem indicalio- poslea appellatus. i
uem tum regionum qualuordecim ab Augusto posi- Nardini sententiam igilur de regionibus ecclesias -
tarum et sub Theodosio princjpe per Victorem, et ticis, quam cap. 4, libri secundi perscripsil, ila red-
Rufum descriptariiiii per pctiora aedificiain iisdem dam. Praemonet Auguslo placuisse numerura regio-
inclusa; tum seplero eeclesiaslicarum (ut vocant) num Urbis, qui quaternarium non excedebat ex an-
•qnas potttUices noslri tolidem diaconis administran- liqua parlitione, cominodioris regiminis causa ad
' das concredideruiil, nec nou subdiaconis, ac nolariis, quatuordccim augere, quarum fines ex recensilis
ad acta marlyriim scribenda et colligenda. Uiraeqne per Victorem, et Rufum, et Notiliam lmperii aedi-
. nilidius perciperenlur, si delinearentur in Tabula ficiis ac iocis illustrioribus hodie etiam cognilis, co-
una cum indiciis viarum, addita eliam parte agri naius esl ipse nobis exhibere puuclualis lineis in
suburbani, quae commonslraret coemeteria Marly- figura pag. 50. Tum subdit:
rmn, poliora inlra secundum aut terlium lapidemab C Major difflcultas subest (finitim regionibos assi-
'Urbis moenihus.Id vero praestare facili negotio quis gnandorum) per lempora primilivw Ecclesiw, quanilo
poleril, si unica figura compleclalur unam apud regiones distributa? fuerunt per pontifices (nostros)
-Nardinum incisam in fine libri prirai, et duas, vel nolariis, ac diaconis : De Ciemeule 1 scribit Anasta-
tres a Fabretto delinealas in opusculo erudilo de sins : Septem notarios inslituit, quibus regiones di-
Aqiiis et aquaeduclibus. Numeris 1,258 et 248. A visit, ut getta martyrum, etc. Ubi cum agalur de
Nardiniana colliget regiones quatuordecim civiles. qualuordecim anliquis regionibus dislributis inlra
A Fabre.ttianis mutuabkur vias, et agri Romani SUIJ- seplem notarios, credibile esl, duabus regionibns
urbani mensuras diiigenlissime ab eo captas, et siugiilos notanos pneposuisse Cleraentera (plur.s
incisas : unde ccemeieriorum loca per vias singulas quippe non reqnirebat in singulis exiguus niimerus
^issignare, [adhibitis eliam Bosio, Aringhio, deRoma Chrislianorum, qui eral per Urbem ferme aequabfli-
isublerranea, et Boldelto de Observationibus ad Ccc- ter dispertiliis); aut pro modo majoris mimeri, vel
ineleria], non eril arduum. Si per typographura li- minoris, et in unaquaque regione diversi, a beato
cueril, labulam lopographicam ciirabimus Prolego- Clentenle regionem alicui unam, alleri duas, vel tres
inenis in line apponendam. Inlerim ex Kardino in- n fuisse assignatas. Idem Anastasius prodidil de EVa-
dicatis qualuordecim regionibus civilibus Augusti risto, sepiem diaconos fuis«e ab eo conslitulos ; qui-
ilecreto definitis, et figura ab ipso delineata utemur bus Fabianus regens Ecclesiam circa annum Christi
pag. 50, nonnihil lamen corrigenda ex Fabrelto ini 238 divisit quatuordecim regiones urbanas. Regiones
regione prima, propter situm veleris porlae Capenae, urbanas septem diaconibut divisit, seplem quoque sub-
a Fabretto verius>indicatumsub horlis Matlhaeiorum. diaconos creavil, qui septem notariis imminerem, e'c
Eiusdem etiam JNardini senlenliam de seplem eccte- Hucusque, licet nolarii, ac diaconi dicantur septem
siasticis regionibus Lalme reddemtis, quain probarii tanlumniodo; atlamen regiOnes apparent lofiden.
m DE REGIONIBUSURBIS. 370>'
atque eaedem fuisse apud Christianos, quae apud A tium : regionem primam ad S. Paulum. Regionem
cihnicos habebantur, neque- ieguntur imminutse a sexiam et septimam ad sanctum Petrum, etc. Scd
iimncio bissepteno. Quare Ciaconius fallilur in Vita hebdomadarii isti pro quatuor regionibus conslituti,
Hygini ila perscribens : i Ad proniovendam religio- cum septem essenl, quod alias tres regiones Heruli
nera Christi, pracdicalionem, baplismum, et cucha- oecuparent, qui calholicaeEcclesiae minime commit-
risliam administrandam seplem priinum diaconi, se-1- - nicarent, ut pote qui secta essent haeretici Ariani; »
ptem regionibus praefecti, quaesolaeex quntuordecim ubi de septem tantummodo regionibus lit sermo.
ah incendio Neronis salvae et incolumes evaseruntj Haud facile adducar, ut credam, fuisse a B. Silve-
arteslanle Tacilo, qui ait: Inregiones quatuordeeim stro seplem novas regiones induclas, nulla anliqua-
Roma dividilur, quarum qualuor integrw manebant, • rum ralione habila : cum nttlla subessct causa cur
tret solo lenus dejectw, septem reliquis pauca teclo- Christiani, contra Urbis consuetudinem, diflicile id
rttm vesligia supereranl lacera et semiusla. i Nam negolinm tentarent. Id potius crediderirn tractu-
neqne Taciliisaffirmal solas septera mansisse habi- temporis evenisse, ul duae proximae regiones uni
tatas, sed lantum asseverat quatuor inlaclas, tres concredilaead procurandtim in unam veltiti coalesce-
destructas sepleroque pnrtiin laceras inde spectalns: rent, el S. Silvestro decernente ita imposterum
neqne post incendimn minus culta, cl hahilatoribus B servari, haberentur inde perpettio lanquam septenae.
frequens Roma fuil, quaro antea fuissel, assercnte Quaenamvero fuerint hae seplem jugatae regiones,
Ticito reslilulam fuisse, ac refeciam elegantiorem. nemo nobis edisserit, neque facile quis explicuerit.
CoIIigilnr etiam ex inscriptione in Capitolinis con- Altamen id tentare gradatim placet. Primo enim
servalorum aedibus asservata, Urbem iu qiialuorde- facem nohis pracferunt recilata verba Anastasii.
cim regiones peraeque divisam etiain aelate Adriani; Ciim basilicae B. Pauli addicla sit a S. Simplicio
qnae talis est qualem Panvinius, el Grulerus re- regio prima etbnica porlae Capenae, traclus nempe
ferunt, licet Nardini editio variet. excurrens extra Urbem usque ad ecclesiam S. Se-
1MP. CAESABI DlVl basliani foris muros, et eidem basilicae proximus;
TRAIANI PARTHICI. FIL. Regio decima tertia Aventinensis ipsi basiiicaeproxi-
DlVl NERVAE NEPOTI mior ratione viciniae conjuganda fuisse videlur prae-
TRAIANO HADRIANO cieteris ctim illa prima : quam conjugationem non
'tRIBVNIC.POTESTAT.™.
MP. n. COS in. P. P. probabilem modo, sed certam rcddil idem Anasla-
MAGISTRl VICORVM VRBIS sins in Vila Eugenii hacc perscribens : Eugenius na-
REGIONVM XIIII. tione Romanus de regione prima Avenlinense.Conflr-
Praeierea tradit Anastasius, a S. Clemenle distribu- C matur ex epislola 19 libri xn S. Gregorii Magni :
tas fuisse notariis regiones quatuordecim, non vero Prwcipimus, ut horlum quemdam Potitani presbyteri,
>eptem. positum itt regione prima ante gradus S. Sabinw, ax-
Ad id, plura post saecula, quibus Romano imperio cusatione postposila, etc.
increroeiilum nullum accesserat, et in Urbe Roraa Alia verba Anastasii in Simplicio, Regionem ler-
jncolaruin numerus valde iinminutus fuerat post tiam ad sanclumLaurentium, ostendunl pari facililate
urientalis imperii caput Constanlinopolim a-difica- lertiae regioni (ethnicis diclae Isidis et Sarapidis,
tain, Yiclor descripsil 11011solas seplem regiones exlehsse vero supra Esquiiias,ex eo circiter loco ubi.
jb incendio Neroniano-. superstiies, sed veterum hodie consistunt ecelesia: S. Petri ad Yincula, et
jualuorJecim numerum univcrsum. Assentior qui- SS. Silveslri el Marlini de Moniibus dicli, ad aliam
dem inler Christianos postea obtinuisse, ul regioucs crepidinem Ccelii, ubi SS. Pelri et Marcellini titulus
dicerentur septeui. Quod si in YitaB. Caii Anasla- ereclus est, includenti quidquid in declivi partecol-
iius scribit, eas pariler fuisse divisas : Hic regtones lium jacel inter S. Clementis titulum, Anjphitbea-
iivisil diaconibus;, et si iu concilio Romano secundo, trum Flavium, et Suhuram), tertiae, inquam, huic*
jctione secunda, legitur de sanclo Silvestro : Fecit .r regioni oslendunt copiilalam fuisse quintam, coin-
septem.regiones, et diaconibus divisit; necesse est plexain reliquas Esqtiiliarum partes cum colle Vimi-
colligere, antiquas illas quatuordecim a plurihus. nali; cum regio nulla esset proximior ecelesiiR
pontificibus varie fuisse divisas, quandoque notariis, S. Laurenlii exlra muros. Confirmalur ista conjun-
aliquando diaconis distributas, id est unam pnc ctio ex epistola 58 lib. n S. Gregorii papae, in qua
altera modo ampliorem, modo angusliorem, prout doiuus Merulana, ubi hodietiiuIusS. Matlbaeivisitur
Chrislianae professionis hominibus abundaret magis, ad fmes quinlae referalnr ad regiouem lerliam ::
aut destitueretur : donec sublatis persecutionibus B. Quia igilur ecclesiam posilam juxta domum Merula-
Silvestcr ad septem non ultra mutabiles eas redegit. nam regione tertia. Suflfagalur etiam Anastasius in,.
In Vita Simplicii papae circa annum Domini 4.64, Adriano, dicens ecclesiam S. Clemenlis in ruinis esse
Anaslasius ila perscribil : t Hic constiluit ad S. Pe- posilam regionis. lerthc: Titutum vero beati Clemen-
trum apostolum, et ad sanctum Paulum apostolum, lis, quocl eliam casurum erat, et in ruinis positum
et ad sanclura Laurenlium marlyrem hebdomadas, Regionis tertiw, quae scilicet ccclesia est in extremo
utpiesbyteri mancrent ibi propler pcenilelites ct margine secundae, sed lcrtiai subest, circa quara
baotismuni. Regioncm terliain ad sancium Laurcu- hujus ruinae cadere pottieiinil. Evidentius lanics
571 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 574
percipitur ex eodem Anaslasio in Vita Stephani III: i\ Cielimonlana, attt dnodecima, appellata Piscina PM-
RestauravittbasUkam S. Laurentii super S. Clemen- blica? Ex BibliolheeariO in Anastasio II apparet
tem regione terlia. Nulla pariler diflicultas iinpedit cognomentum Thauma ad eam pertinere, nec non
qiiominus asseqtiamtir quartam, si perpendamus aliud nomen Caput TaurirAmslasius [inquil] nalione
verba S. Gregorii in 5 epislola secundi libri. Quate- Romanus ex patre Petro de regione quinta TaumaCa-
nns domum positam in hae urbe regione quarta, put Tauri:. de qoa etiam prius dixerat in AIexandro>:
juxta locum qtti appeilatttr Gallhtas atbat; loeum Nalione Romanus ex palre Alexandro de regione ca-
seilicct a Rufo, et a Victore recensiltim in sexta put Taun. Utrumque nomen exhibetnobisiiecimam.
regione dicta Alta semiia, in Quirinali posila, et ad- Nam Thauma [quod Laline est admirandum] vix
hscrenli quarlae ad lemplum Pacis, extensae vero a cuipiam dignius aplari potest quam Palalio Augusto-
loco nunc dicto li Pantani ad Suburam receiitiorum. rum, quod maximam regionis partem complecleba-
Dnaevero, qtias Anastasios indicat prnxiroas fuisse tur : et Caput Tauri, vel fiiit peculiaris ille vicus
basilicse Vaticanaein Vita Simpticii, nempe sexlam, Palatini collis dicltis Capita Bubula, aut pars immi-
et septiinam, quaenam fuerint, manifestum esse vide- nens Foro Boario, ab aeneo Tauro nomen fortasse
lur; cum nnlla pars Urbis (si Transliberinam exci- ndepta. Deeimae vero necessarium est secundam
pias) coHJiincta magis affinitate loci qtiam planities H fuisse conjttnctaro, cui nomen Cwlimontanmfnit,
campi, anttqiHtiis divisa dnas In regiones, ucmpe in nec non forlasse duodecimam illi suhjacentern per-
seplimam, qna? via Lata dicitur, et nonam, cui no- brevj gyro- nisi haeccopularelnr cum prima,porlam
tnen imlitnm Circus Ftaminius : quihus ita jugatis Capenaro, el Aventinum incltidcnle. Hxc fuerant ez
ccclesiaslicaeregionis septhnneappellalio, nl arhilror, meis conjecturis exponenda de seplem regionibus
irihmi fuit. Sextae antem nomen [cum sexta eihni- ccclesiaslicis urbis Romae. Ilaclenus Nardinum au-
corum quarlse conjnncla Jam dicta sit] oportet tri- divimus : qui cunr Marlinclltim sequi in phiribns-
l.utiim fuisse regioni quartaedeeimncTransliberime, fiileatur, nccesse nobis est ejtisdem capul i Romac
in qna S. Petri ecclesia consnrgir. Huic nnlla ex sa«ra, aut partem transcribere quod snpradictarinn
aliis Urbanis regionibus uniri facile potuit; Tiberhio piwtilionum eleuchns erit, et breviariimi.
fluvio a caeteris omnibus eam longe separante; ct t Exinsliluto, inqnil, pauca de sacrac Urbisregio-
cum illa nmpliludine sua satis occupet notariitm (ribits explicabimus. Genliliuni Romanorum Urbem
proprinm, et diaconum. Supersunt e Christianis ah Augusto Caesare in regiones qiiatuordccitn fuisse
regionibus dua1, secundn, et quinla ; et ex, qttatiior- divisam, refert Suelonius cap. 30. Eamdcm in No-
ilccim ethnicis quinque, nempe secunda, octnva, de- roniano ineendio majori ex-parte arsisse scribil Ta-
c.ima, undecima el duodecima. Ad secundam Christia- C citns bis verbis : hi regiones quatuordecim Itoma--
na.m perlinuisse eliam octavam ethnicorum, diclam dividilur, qiiarum qualtior integrac manebant; tres
Forum Romanum, ostendit Anaslasius; dum Zacha- solotenus dejeclae : septem reliqnis pauca leclortim
rias declarat S. Georgii diaconiam dictam in Vela- vesligia snpererant, lacera et semiusla. Et licet
bro, loco soilicet ad octavam Yeterum pertinente, eamdem decimo Neronis anno snis resurrexissc e-
recenseri in seeunda : In venerabili diaconia nominis flammis hislorici lestenltir, nihilominus scriptores
[S. Georgii] sitai in hac Romana civitate regione se- sacri de septera regionibus lanttim verba faciunt,
cunda ad Velumaureum. Ita etiam in Vita Anasta- quod ditabns forsan simul junclis, per has a mini-
sii ait: Hkfecit basilkam, quw dicilur Crescentiana,. stris Ecclesiae Romanaesua munia exerceri ponlilice*
in regione secunda in via Mamerlina in urbe Roma : decreverint, ut rnfra dicemus. Has sic ab Anastasio
quam viam fcrme evidenter constat fuisse prope car- Bibliolhecario recensitas inveniinns.
cerein sub Capitolio dictum Mamerlimim in regione c Regio I Avenlinensis in Eugenio 1 pontilice, et
Fori Romani: et rationabile vklelur asserere con- in Simplicio I.
junctam fuisse cum octava regione undecimam, c Regio 1L in qna Via Mamurtina in Anaslasio I
nuncupatam Circi Maximi, aut sallem illius parlem ponlilice : et-.diaeonia S. Georgii ad Vclum aurenm,.
longiori simul et angustiori tractu juxla Tiberim D in Zaccharia I.
excurrenlem. Secundae Bomen forlasse oblinnii ex c Regio III notatnr in Simplicio I. In liac sita est>
eo rraod primae adhaererel sub Avenlino. Mihi vero / basilica S. Laurenlii, in Slephano III; Tilufus S.CIe-
non opponantur Acta S. Marlinae, ubi eeclesia illa mentis, ibidem, et in Adriano I.
dicilur regionis sextae ; nam via Mameriitia, et dia- c Regio IV in qua ex palre Sergio natus liiit Ser-
conia S. Georgji ad Yelum aureum dicunlur ab Ana- gius 11ponliTex.
stasio spectare ad regionero secundaih; eodemque c Regio V, Tauma Caput Tauri.in Alexandro I et
teste Simplicius ponit regionem sexlam proximam Anaslasio II.
basilicacS. Petri : quoe oninia comprobant mendose c Regio VI in Simplicio papa. Ih ea templum
descriptum fuisse numeriim in Actis S. Marlinae ab S. Martinae, et arcus TriumpbaHs Septimii Severii,
amanuensi, quilocounitatis i substiluil qninarum v, ul in Actis dictaesanctae.
et ex regione n fecil vi. Quinta denique regio eccle- c Rcgio VII in eodem.
siaslicae parlilionis quaenam alia fuerit, nisi dccima c In bas igilur regiones, tanquam in majora
Yeterum dicla Palalittm, aul sccunda, cui nonicn mcmbra, ponlificcs urbem, ni fallimnr, diviseruitl:
•M3 ^i. ./,, DE REGIONIBUSURBIS: 37*.
et cuique regioni notarii, subdiaconij diaconi, pre-, \ S. Eustachii] et in ea sitae una cum diaconia supra-
s''yteri, qui alio noiniiie vocantur episcopi, el de- dicta ThermacAlexandrinae,et oralorium Salvatoris,
fensores ordinati sunt. » , >•«'= quse oninia liodieque supersunt.
His ila ex MarlinellO ac Nardino observalis , ob- Illud quoque ex Martinello tenendum est, Regio-
sctira esse non potest fegionum ecclesiasticarum nesdici minnsproprie apud ecclesiasticos auctores,
partitio, qme '»d illuslranditnr Ahastasinm debnit etiam minora Urbis membra, seu vico», olim ap-
praemilli. Stibdit Nardinus in fine capitis qnarti re- pellatos ab eorumdem parte insigniori; ut AVEN-
gionibus quatuordecim inUrbenunc vigentibus nibil TINENSIS, COELH MONTIS, FELLONIA, PIRI,
esse commune cum tolidcm ab Auguslo conslilulis : VIAE LATAE, MERULANA,PATRICH, et POR-
et rccentes has referri oportere ad ea infausta lem- TAE METODII : vel ab aliquo ejusdem vici aedificio
pora, quibns Romanus populus facliosorum ambittr, insigni, ut COLOSSEI, NAVMACHIAE,AD DVOS,
ac perduellium tiimullu excitatus legilimum ponli- ADAMANTES,CAPVT TAVRI, THAVMA, el OR-
ficls maxim! dominatum exculere, et consulare no- THEA; ilemque GALLINAEALBAE. Aliquando ab.
men, ac senalorium invehere cum quadam reipubli- ecclesiis in vico silis fegio nomen accepit, ut;
caepoputaris specie lenlavit. Fuerit necne recentio- S. THEODORI, S. ADRIANI.Tandem regionem BI-
nim rcgionum epocha ad ca lempora referenda, R BARETICAMrepertam a se dicit in quodam epita-
parum refeft ad Anastasii textum explicandtim, qui phio cliamnum superstite ad S. Laurentii extra
multo anle absolvitur. Relicere tamen non debeo, rouros, ad quam regionem referri ait monasterium
qiiatuordecim regionum civilium numerum, et si- S. Andrese retro basilicam duodecim Aposlolorum.
tnm undecirooetiam Christi saeculopracservatum, et Hanc pariter regionem, hodie dictam Monlium a Vi-
signatmn in Actis publicis. Nam inter caelera do- varw appellalum pulo, insigni aedificio,et parle Ca-
cumenta legitnr fol. 539 in regesto Archivi Farfen- stri Prwtorti. Nam a quinto ct sexto saeculo centenae
sis, sa;pe memoralo in uolis ad opuscula xn, xin, inscripliones, et membranae veterum codicum nos-
xiv, traditio domorum publicis labulisperacta a clero docent, perscriptum fuisse BIBARIVMquod erat
diacoiiiaesaociiEnsiachii anno QuintoBenedkli (VII) VIVARIVMpronunliandum, a Gothis corrupla yoce,
siimmi pontificis, Henrici vero (II) imperatoris tertio non secus alque in Hispania praesliterunt. Ne igitnr
xer indiclionemxv, menseJanuarii 23 (hoc est anno tot nomina cjusdem regionis implexum reddant
Chrisli 1017), quae domus indicanlur posilw Romw Anaslasii texlum, baec addenda censuimus ex lau-
regione nona in scortklari inler Thermas Alexandri- dalis auctoribus breviter colligenles, per hactenus
nas, et inter hos fines, ab uno lalere tenentem Bene- deduclas observaliones ita pariari seplem ecclesia-
dictum presbyierum, qui est hujus nostrw diaconias sticas regiones cum bis seplenis ab Augusto designa-
sancti Eustachii, et oratorium Salvatoris, etc. Regio lis in urbe Boma, uti sequens labella docet.
igitur nona tunc signabatur [quac nunc dicitur
Nomina ecclesiastkarum regionum Urbis. Regiones Augusli vetereseisdemecdesiaslkit
respondeutes,
Itegio prima. . Regio I. Porta Capma:
Rcgio XIII. Aventinus
Aegio secunda Regio II. Cwli montium
Regio VIII. Forum Romanum
Regio terlin Regio XI. Circu* Maximut
Rcgio III. Isis el Serapis
Regio quarla Regto V. Esquilina
Regio 1111. Via Sacra
Regio quinla Regio VI. Alla semita
Regio X. Palatium
Regio sexta Regio XII. Piscina publka
Regio Xllll. Traiisii-ierim
Regio seplima Regio VII. Via Lala
Regio VIIH. CtrcHSFlamiittus
3/5 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROMglA1f§i< m
DESUMPTA
Willelmus Malmesburiensis de geslis regum An- A milliario foris sanctus Valentinus in sua ecclesia
glorum agens liDro IV, ubi prosequitur Acta Willel- reqiriescit.
mi u regis, circa annum 1096, cum Romam perducat < Tertia porta Portiniana [at., Porciniana] et via
nalionis suas viros. ad orientalem expeditionem se eodem modo appellala, sed cum pervenil ad Sala-
comparantes per religionis oflicia, eoqtte nomine sa- riam, nomen perdit, et ibi prope in eo loco qui di-
cram peregrinationem suscipientes ad omnium Ec- citttr Cucumeris, reqttiescunt marlyres Festus ,
clesiarum matrem, ac magistram, ul apud eam de- Joannes, Liberalis, Diogenes, Blaslus, Lucina, et in
posilum apostolofum principem, et marlyrum ccetus uno sepulcro 240 [«<., 260] el in altero 30.
innumeros venerarenlur, praemillit descriptionem < Quarla porta, ct via Salaria, quae modo sancti
coemeteriorum, in quibus memoria eorumdem mar- Silvestri dicitur. Ibi juxla viam sanclus Hermes re-
tyrum cclebrarelur, ex quo ibidem sepulti nomen quiescit, et sancta Vasella, et Prolhus, et Jacinclus,
iisdem sacris cryptis, et supra illas fundatis eccle- Maximilianus, Herculanus, Crispus: et in allero lo-
siis, sive oraloriis, dederunt. In praecedenti opusculo co prope rcquiescunt sancli marlyres Pamphilus, et
septimi, vel octavi saeculidelibala ea lantum fuerant Quirinus septtiaginta gradibus in imo terrae. Deinde
ab anonymo in i-uo Ilinerario. Hic vero diligentius basilica sanctae Felicilatis, ubi quiescit illa, el Sila-
perquisita, et enumerata cum leganlur ab auctore B nns filius ejus, el non longe Bonifacius martyr. Ibi-
undeciini saeculi, valere plurimum censui ad Anasta- dem in altera ecclesia sunt Crisantus, et Daria, et
sii Vilas illustrandas, in quibus ulramque paginan» Salurninus, et Maurus, el Jason, et mater illorum
frequentef implenlindicatioccemeterioruin, uhi pon- Hilaria, et alii innumerabiles. Et in allera basilica
tifices sepeliebantur, el reparaliones, ac donaria a sanctus Alexander, Vitalis, Martialis, filii sanclae
successoribus continenter oblala, ad Dei cultuin in Felicitatis. Et sanctse septem virgines, Salurnina,
liis sacris arenariis, aut in ecclesiis super ea con- Hilarina, Dominanda [al., Dunanda], Roganlina, Se-
struclis, decenter administrandttm. Juxta iiumerum rolina, Paulina, Donata. Deinde basilica sancti Sil-
portarum Urbis ac viarum procedit eliam Villelinus veslri, ubi jacet marmoreo tumulo coopertiis , et
iste in suo Itinerario: cui nuilae propemodum noiae marlyres Cceleslinus, Philippus, et Felix. et ibideni
adhibendae sunl; cum perspicue satis exponatel or- marlyres 363 in uno sepulcro requiescunt; et prope
dinate senlentiam suaiii. Quare illius verba lantuni- Paulus, et Crescenlianus, Prisca , et Demetrius,
modo transcribenda curavi ex folio 154 ediiionis Praxides [al., Praxedis], Potcntiana pausant.
Francofurlensis anno 1601 impressac. Haec autem c Quinla porla Numentana. Ibi sanctus Nicome-
suni: des presbyter, et martyr: ilemque via eodem modo
c Seu ne quid honori desit, adjiciam et portarura C dicitur. Juxla viam sanctae Agnetis, et ecclesia et
numerum, et multiludinem sacrorum cinerum : et corpus, in altera ecclesia sancta Emerenliana, et
ne aliquis obscuritale vcrborum causetur se a co- martyres Alexander, Felix, Papias, in seplirao mil-
gnilione rerum rejici, erit senno quolidianus, et liario cjusdem viae sancius papa Alexander cum
levis. Evenlio el Theodolo pausant.
< Prima porta Cornelia, quae modo dicilur porta c Sexla porta et via Tiburtina, quae modo dicitttr
sancli Pelri, et via Comelia. Juxla eam ecclesia Sancli Laurenlii, juxta hanc viam jacet S. Lauren-
beali Petri sita est, in qua corpus ejus jacet, auro tius in sua ecclesia , et Habundius marlyr. Et ibi
et argenlo, et lapidibus parata, et nullus hominum prope in allera ecclesia pausant bi martyres Ciriaca,
scit numerum mariyrum qui in eadem ecclesia pau- Romanus, Juslinus, Crescentianus; et ibi non longe
sanl. ln eadem via esl ecclesia allera, in qua re- basilica sancli Hippolyti, ubi ipse cuni farnilia sua
quiescunl sanctae virgines Rufina et Secunda. In ter- pausant, id cst decem ct ocio. Et ibi requiescunl
tia sunt Marius, el Martha, et Audifax et Abacuc lilii beata Trifena uxor Decii, et filia ejus Cirilla , el
eorum Concordia nutrix eius. Et in altera parte viae ejus
< Secunda porla Flaminea, quae modo appellatur est ecclesia Agapiti martyris.
sancii Valenlini, ct Flaminea via, et cum ad pon- D < Seplima porta modo Major, olim Sirucrana [al.,
tem Molbium [Milvium]pervenit, vocatur via Ra- Syracusana] dicebatur, et via Lavicana dicitur, qtiae
vennana, quia ad Ravennam ducit. Ibi in priroo a;l bealam Helenam temlit. Ibi sunl nrone Petrus,
377 -4j_p ^fpCOEMETERHS SS. MM. PROPE URBEM. 578
Marcellinus, TiburtiusV Gaao3n#, Gorgonius, cl A Bonilacius, el in monte Nola sancta Tatiana pau-
quadraginla milites, et alijj. innUmerabiles : et non snt. i
longe sancli qualitor Coronativ.- NOT.E BLANCHINI.
t Octava porta sancti Joannis, qtiaeapud antiquos Nullas propemodum notas liuic opusculo esse ad-
Asseranica [al., Assenarica] dicebatnr. ' bibendas dixi; cum satis aperla sinl tuni ea qnae
< Nona porta Metrosa dicitur. ct coram islis am- Willelmus contendit enumerare, lum vitiosa scii-
babus via Latina jacet. , bendi ratio, quaepro illius saeculiimperilia obrepse-
rat in nomina, nostra in cdilione idcirco re-
< Decima porta, et Via Latina.dicilur. Juxla eam lenta, aliquot ul ad verbum redderemus textum exemplaris
requiescunt in una ecclesia marlyres Gordianus, et unde opusculum petebatur. Ejusmodi vero sunl, qticu
rerum inlelligenliain non lurbent: veluli cum poria
Epimacus, Sulpieius Servilianus, Quinlinus, Quar- et via Ftaminea
et ibi in alio loco pro Flaminia scribitur, Assenarka
tus, Sophia, T-rypbenus ; prope pro Asinaria, Metrosa Ioco Melroviw,seu Melroniw,
Terlulliniis, el non longe ecclesia bealse Eugeniae, itiartyr Xenon qui Zenonerat appellandus, seu Zeno,
in qua jacet ct Claudia maler ejus, et Stephanus etc. His igitur leviusculiserratis p'raHefmissis, unura
cum clero suo numero decem et novem et , el alterum locum declarandum duxi.
papa , Prior esl in prima porta Cornelia, et via Cornelia.
Nemesius diaconus. Viam Corneliam agnoscimus cum Panvinio ex Viclo-
< Undecima porla, el via diciiur Appia.Ibi requie- I! re, qiiaro ex velusiis inscriptionibus arguimus sitani
verunt sanctus Sebasliaiius, et Qtiirittus, et olim re- fuisse inler viam Triumphatem, el duas Aurelias [vc-
terem et novam]. Panvinius, pag. 118 : Vium Corne-
qniesciint apostolorum corpora. Et paulo propius liam, cnjus non nisiin marmoreis inscri]ilionibtis, et
Uoniam sunl marlyres Janiiarius, Urbanus, Xenon, apud P. Vklorem menlionem exslare vidi, mediam
Quirinus, Agapetus, Felicissiimis. Et in altera ec- his inter Aurelias, el Triutnphalem hi.c regione (uisse ex
clesia Tiburtius , Valerianus , Maximus; et ibi re- inscriptionibus conjkio.
rondili sunt Stephanus , Sixttis, Zeflerinus, Etise- Romw in aomo Cwsia.
bius, Melcbiades,.Marccllus, Euiichianus,Dionysiiis, C SALLIO AUISTAENF.TO C. V.
Antberos, Ponlianus, Lucianus papa, Optalus, Ju- SEPTEM VIBO.EPVLONVM
iianus, Calocerus, Parlhenius, Tharsicius, Poiilautis SODALI. AVGVSTALI. JVRIDI
CO.PEB.PICEiNVM. ETAPVLIAM
[«•!., Policamtjs] marlyres. Ibidetn ecclesia sancli CVRATOKI. VIARVM. AVRELI
Cornelii, et corpus. Et iu allera ecclesia sancla So- AE.CORNELIAE. T«1VMPIIAL1S CtC.
ihcris, et 11011longc pausant mariyres Hippolylus, ltetn Tibure in pariete wdis S. Pauli.
Adrianus, Eusebius, Maria, Manha, Paulina, Vale- C. POIMLLIO. C. F. QVIR.CARO
ria, Marcellus, el prope |>apa Marcus in sua ecclc- C PEDOM.COS. VII.VIKOEPVLOil.
SODALl.HADRIANALI. LEGATO
gia. lnter viam Appiaro, el viam Osliensem est via IMP.CAESARJS. ANTONI.NI.AVG.
Ardealina, ubi sunl Marcus, et Marcellianus, et ibi Pll. PROPR.GERUANIAE. SVPER.ET F.X
jacel Damasus papa iu sua ecclesia. El non longe KRCITVS.IN.EA. TENDENTIS. CVRATOR.
sancta Pelrouilla, et Nereus et Achilleus, et alii 01ER. PVRLICOR. PRAEF.AERAR.SATVR.
CVRATORI. VIAR.AVRELJAE. VETERIS. ET
pltires. NOVAE. CORNF.LIAE.ET. TIUUMPHALIS ClC.
< Duodecima pnrla, clvia Ostensa [al., Ostiensis]
Easdem inscriptiones Grulerus quoque retnlit,
dieilur, inodo porta S. Pauli vocalur, quia juxta hanc fol. 457, n. (i, illam fol. MS, in duplici basi
eam requiescil in ecclesia sua. Ibidemque Timo- sculptam, Asculauorum unaro, Anconitanorutn alte-
theus marlyr : el non longe in ecclesia sanctae The- rain, niiineris 5 et 0 distinctam ; et in singulis pari
cte suni marlyres Felix, ei Adauctiis, et Nemesius. ordine recensenlur viie Aurelia, Cotnclia, Triiim-
In aqua Salina est caput Anastasii marlyris. phalis. Dc porta auletn Cornelia ciiin sit allimi silen-
tiiiin apud Victorem, et reliquos anle ipsum scriplo-
< Tffliadecima porta Porluensis dicitur et via.' res, nec in lapidibus adhuc repertis iiominetur; col-
Ibiprope in ecclesia sunt marlyres Felix, Alexau- ligere possuinus, viciniam viae transtulisse serius id
iiominis eliain in porlani, ad eam ex Urbe pcrdiicen-
der, Abdon, et Sennes, Symeon, Anastasius, Polionr tem : praesertim si via Cornelia eam dcnoininalio-
Viiicentjus, Milex, Candida el Innocentia. D nem tanluni acccpit ex altero ab urbe uti milliario, nb'i
< Quarladecima porla, el via Anrelia, quae modo Aurelia nova bifariam dividebalur, ex Tabulis
porta sancti Pancratii dicilur, qtiod juxla eam re- Fabretlianis panlo infra spectabiliir. Diibium exci-
tabalur ab erudilis scriploribns antiquiiatum Roroa-
quiescit in sua ecclesia, el alii martyres Paulinus, nariiui dc via Cornelia, nun. esset consliluenda inler
Ariheniius, sancla Sapientia cum tribus filiabus, Atireliaro et Porluensem ; on poiius iuler Aurcliam
Fhle, Spe, Charitale. In altera ecclesia Processus, el ac Tritiuiphalein. Malebant nonniilli boc secuhdiim,
colligebant ex ordine viis eisdem conslanter at-
in
el Martinianus, et terlia, Felices duo, etinquarta tributo per inscripliones paulo anle productas. Alii
Calixtus, et Calepodius, el in quinta sanctus Basi- praeferebant primum illml asscrltim, secuti auclori-
lides. Duodeciroo intra urbem niilliario in monte taient Bosii el Ariughii Roraaesublerr. lib. ii, cap.
11, ii. 8, quibus visum fuit, id cobaerere proxiroius
Coeljo sunl martyres Joannes, Joannes et Paulus, ciun Aclis SS. roarlyrtim ; Acla ab his auctoribns in
et in sua dohio, quae facta est ecclesia post eoriun roediuiu prolala esse arbitror illa, quae ipsi exhibent
martyrium, et Crespinus, et Crespinianus, et sancta capite scxto decimo ejusdem libri, neinpe sanctaruni
Denedicla. In eodem monte esl ecclesia sancli Stc- alioruin viigiiitiui el marlyruin Rulinac,ac Secundae, necnon
liiailyiiiin Marii, Martba;, Audifacis, el Aba-
phanl proloiuartyris, et ibi recondili sunt martyrcs cum : quoseadem Acla asseveranl pro Christo necatos
Primus, ct Fcliciauus, in monle Avenlino sanc.us fuissc via Cornclia milliario ilccinio lcrtio, infimdo
579 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEWT. ROM.-t4gElC. 580
calaBassi,nbielMassaCandida, el SylvaCandida,per A ;- Qnarladecima pprla^.et ma Aurelia, quw modo
poniifices atlributa Cardinali Portuensi sua-_ sancti PancralH d«ttu% ete, El in qttinla sanclux
denl memoralis aucloribus, utepiscopo
viam Corneliam diri-' Basilidess DuodecinioiriliraWfbemmilliario in monte
ganl inter Aureliam elPorttiensem. Yerum si Acta lau- Cwlio sancli Joannes, efPaulus. In boc texla Wil-
dala considercntiir attente, ctloca Massaeac Sylvae lelmi Interpunctio manifeste vitiata lurbat sensiim
-
Candidaeiinacumpraediisproxirais.sanctacRufinaeno- ac topographiam. Sed parata est restitulio genuinae
niineidcirco donalis, quod hodieque retinent, insimul leclionis, qnam crasso admodum errore snbvertit
comparentur, praesertim in emendatioribus Tabulis editio Francofurdensis, vel codex unde ista desumpta
Chorographieis atgri Romani.quas cdidillnm Fahret- ftiil. Mens erat scriptoris, a porla Aurelia per viam
tus V.C.e.iusdemqueagri ac.caeterarumurbisantiqui- cognominem procedentis ad agrum Romanum, enu-
tattim exdiligenlissimo vestigatoreperiiissimtisjudex merare post (juatuorecclesias viciniores etiam quin-
omnium senlontia habilus, in lihro de Aquaeducli- tam ex praecipuis, qtiae in progressu viae Aureliai'
bus, tnm in iis quas in amplioris mnppa; figttra ac- occtirrunt, et 'memoria, aut ccemelertis martyrum^
cnrate admodum incidi curavit ex praestantimn an- coromve reliquiis decorantur. Quare prioribus qua-
liquariorum suffragio Domi.nicus de Rubeis; haec, luor reeensitis subdit: et in quinta sanctus Basilides
inquam, omnia si Cjonferaiittir,nemo non intelligul duodeeimo extra Urbem (sen infra Urbem, ut aetas
perspicue, Cornelt:*." viam ex Anreliae bivio ad illa ferebat) milliario. Completa recensione porta-
Tabernam dictam dei Pidocchio prope vineain Car- nini, et viarum extra Urbcm cosmeleriis insignium,
piijeam. altero ab Urbe lupide juxta diiclus aquae transihat ad enumeranda sanctuaria, ut ipse nomj-
Trajanae Sabaiinae, seu Braccianensis, a Pattlo V iB nat, Romana intra anibilnin muroriim, et pomoe-
reslititlore dictae Aqua Paola, dextrorsum flectere rium Urbis posila. Quare' novara periodnm consti-
vcrsus Triiimphalein, ac dirigi ad agritm Caereta- ttiiint illa verba In monle Coeliosunt martyres Joan~
nuiii; sed ita proximam progredi viae Aureliae, ut nes, et Paulus in sua domo, quw facta est ecclesia
eadem Arenaria, et Martyria, ac cceroeteria ulrique post eorum martyrium, elc, qnae verba male inclu-
Via: apiari ct assignari possint, Corneli;e scilicet, serat lexltis periodo praecedenli : neque enim mons
ittque Anrelias : noii isecus ac in Actis SS. Eusebii, Coelius, et titulus SS. Joannis et Pauli, ad Clivnra
el sociorum, prodtictis ab Aringhio lib. n, cap. 15, Scauri erectus, et umbilicum Urbis propemoduin
ii. 3, sepulli dicantur beali niartyres non longe ab allingens, indicari unquam potest duodecimo intra
urbe Itoma milliario sexto in Arennrio inter viam Urbem milliario.
Aureliam et Triumphalem. Consulattir Fabrelli Constat etiam, lectionem sola inlerpunctione sno
Tabula, inserta libro de Aquaeductibus post nume- loco rcslilula inlegre reparari, si ohserveturdistan-
rum 283, in fine disserlalionis sccnnilae. Conslabit, tia ccemeterii S. Basilidis via Aurelia, quam Beda ,
cx poria Anrelia Procopii, quam Willelmus vocat el Ado suis in Marlyrologiis recensenl milliario ter-
Corneliam, et S. Pelri, per vallera adhxrentcm ba- liodecimo ab Urlie, uti observarnnt laudali anclo-
silicae Yaticanae a Fornacibus appellalam, perduci res Romaesuhlerraneae, cadem teslimonia referentes
viam Aureliam Novam (assurgeniem ad colles occi- lib. II, cap. 15, n. 5. Enumeranl hi cum Beda Basili-
ilenlales post basilicam S. Petri), perduci, inqiiam, des dtios, martyrio affcctos via Aurelia : Basilidem
viam Aureliam novam ad vesligia veteris viae, cujus sub Aureliano, cnjtis nalalis dies celebralur iv Idus
portio adbuc visilur constrata silice inler vineam ^„ Jiinii, cum sociis Tripode, Mandale, alque aliis vi-
Carpineam et Caslellum Aquae Paulae in vinca Bq- ginti, elBasilidem ajterura, cum Cyrino, Nabore, et
rana; el ad Tabernam del Pidocchio Aureliam no- Nazariocoronatum in persecnlione Diocleliani pridie
vam dividi in bivium, cujtis bivii dexterior pars Iilus Jiinii. Secundi htijits Basilidis, ac sociorum
Triumphnli cl Cassiac tanlisper accedens accipit passio consignatur quinlo ab Urbe lapide, ita scrfc-
nomen viw Corneliw, sinislra vero relinet nomen Iienle Beda : RomwviaAurelia milliarto qtdnto passio
Aureliw novw, donec progressu faclo per fiindum SS. Martyrum Rasilidis, Cyrini, Naboris, Nazarii:
del Porcareccio juxta Tabulam Dominici de Rubeis quorum Naborem el Natarium simul cum Gorgonio,
pentingat ad prxdium S. Rufinae hodieqne dicium, marlyre translulit a Roma in Galliam Grodegandus
dextrorsum se extendens versus viam Corneliam, et Metensisepiscopus, permittente Paulo papa Romano*
sinistrorsum ad Sylvam Candidam, tredecim millia- anno Dominkw Incarnalionis 765, etc, cui astipu-
ribus ab urbfedissitam prope Lorium dirttium : inde lnntur martyrologia Rhcbani et Nolkeri, aliique-
vero Aurelia Nova versus veterem sinislrorsum si- scriptores. Prioris vero Basilidis, et sociorum nala-
uuala eidem veleri Aureliw, jiingilur verstis fundum lem diem , et lociinicertaminis ita referunt iidem
della Bottaccia triblis circiler niilliariis dissilum a Beda, el Ado ad IV ldus Junii. Romm via Aurelia,
S. Rufina, et a Porcareccio, ubi Aurelia nova parum tertiodecimo natalis sanctorum Basilidis, Tripodis ,
disjungebalur a Cornelia, dcxlrorsnm tendenle ver- et ilandalis sub Aurclianoimperalore Plalone prwside^
sns Caere.Idem Fabrettus numero 100 laudaii operis et aliorum viginli martyrum. Pari ab Urbe distantia
de A(|uaeductibusproraiscral fore, ut Deo danle haec iu proxima via Cornelia excavatum legimus Arena-
pleuius exponeret in opere jam tum promisso De rium, ubi decollali et conditi sunl Marius, Audifax,.
Agro suburbano, et suburbkario : cujtis desiderio O et Abacum, ut ex codicibus eorumdem Acta expri-
cum crudili leneantur, poscunl ab haeredibus viri memibus, Laleranensi, Valicano, et S. Caeeiliae,ad-
clarissimi, et optime de liiteris meriti, ut produca- nolant saepe laudati Bosius, Severanus, et Aringluis
lur in publicam lucem, si forte contingat id reperiri lib. ii, cap. 16, n. 7. Via Comelia mitliario lertio de-
inter scripla ejusdem inedila. cimo ad Nymphas cata Bassi. Ubi vero quaerendus
Ex hisce igitur Actis niartyrum, a Bosio, Seve- sit locttsad Nymphas cata Bassi, addiscimus ex Ta
rano, et Aringhio produclis, SS. Itulinae, ac Setfiu- bulis archivi basilicae Valicanae ; quascum inspexis
dat, necnon SS. Marii, Marlhae,Audilax, et Abacura, sel Grimaldus, reperit in dpnationibus S, Leonis.
si ea comparenturcum Tabulis Agri Romani, et cum Quarti, lalifundium Calabassi silum esse in caslro
scriplis editis ab eruditissimo noslrae aetalis viro dicto Bucceia, teste Martinello in sua Roma sacra
Fabretto, omnium diligentissime versalo alque in- pag. 327 : Nympha, inquit, Catabassi erat eastrum
tenlp in perluslranda regione siiburbicaria, videtur Bueceiw a S. Leone quarlo monasterio Sancti Mar-
mibi confirmari positus viae Comeliae, a velustis tini, speclanli ad basilkam Vatkanam, donali, quod
iiiscriptionibus indicalus medio loco inter viam hodie optilentum est prwdium rubrorum terrw 750, W
Triumphalem, el Aurelias duas, veterem ac novam, inqnit Gritnaldtis. Et fol. 124, agens de ecclesia S.
nec non indicatio manyrii ac ccemelerii sanctorum J. Calybitaeait: Ex fundo basilkw Valicanw Bucceia
bic descriplorum aple designari: quod eliain appa- nuncupato, eralque via Cornelia lerlio decimo ab Urbe-
rebit cx ndnolalionibiis proximis ad Willelmi tcxlum milliario huc translala fuerunt corpora SS. martgrum
de porla, el via Anrclia. Marii, Marihw , et filiorum ejus, ut tcipsil Jacobut.
381 DE COEMETERHSSS. MM. PROPE URBEM. bSfc
Grimaldus de basilkw prwfatw cannnkis, elc. Nemo A sect. 328]. Laleranensi Palriarchio in alimomam
ignorat ubi sit Rucceia castrum , et fundus fale pa- pauperum, quam ecclesiam S. Rulinae cnm Latera pncili s
tens inier vias Aureliam riovam et Triumphalem , allribulis hodieque possidet Nosocomium
necnon inler dno loca quatuor milliaribus a se in- nense ad Sancta sanclorum ad levamen pauperuin.
vicem dissita, S. Rufina scilicet, et Galera, seu Ca- Promiscue igilur usurpata fuit appellalio lalis ec-
reke, itl anliquitus appellabaiur : ita ut fundusBuc- clesiae S. Rufinae, et fundorum, ac ccemeterioriim
ceia ulritmque locum fcrme conlingal, quemadmo- ad decimum lapidem tum viae Cornelias, tum Aure-
dum Lalii tabula chorographica demonstral. Hic an- liae novae quibus includebanlur : et consequchler
tem quaercndas esse Nymphas cata Bassi colligere eliam ad duodecimum Iapidem, et decimum teriium
etiam possiimus ex Frontino, asserente apud Care- viae Corneliae S. Basilidis cosmeterinm jnre resti
ias AquaeAlsealinae modura attgeri acquisilionibtis tuitnr ex inierpunctione textus ila reparata.
ex proximo lacn Sabatino, sen Braccianensi: Alsie- Ne quidpiam omitlaro inobservatitm hoc in opu-
linw, inquit n. 56, conceplionismodus nec in com- sculo, quod illuslrare possit bislOriam marlyruni,
mentariis ascriplus esi, nec in re prwsenti cerlus in- ac lopographiam Urbis, et agri Suburbani, postre
veniri potuit, cum ex lacu Alsietino, et deinde eirea mus eliam verstis allali lexltts esl dilucidandns. In
Careas ex Sabatino, quanlum aquarii lemperaverunt, Monte Nola, inquit, Sancla Taliana pausal. Gratias
habet non plvs quinariis duobus mitlibus. Respondent haberem maximas Willelmo indicanti sacrum cor-
vero Actis martyrum distantiae istorum locorum , pus et conditorium vfrginjs, et marlyris Romanar
nempe S. Rufinaead milliarium decimum inter Ait- adeo illusiris sub Severo Alexandro, cujus agonis
reltam novam etCorneliam, sed proximius acceden- B virlutem celebrant ex acquo Graeci, ac Laiini [uti
tis ad Anreliam ; et lalifundii Cata Bassi, seu Buccea Baronius ohservat tum in notis ad Martyrol. die 19
per duo attt iria milliaria divergentis, elcompleclen- Janunr., lum Annalium tomollad ann. 227,etGalIo-
tis Corneliam viam usque ad milliarium ab Urbe de- nitis in Yitis SS. virginum Romaiiarum, aliique scri-
cimum lertium quo loco eliara Nymphw occurrunl , ptores] nisi beneliciumWillelmi concideret, vel ipsius
seu accessiones, et eonceptelac, influenles in Alsea- incttria, velculpa amanuensium. Monlem Nola qtiem
tinaro Aouain ex Sabalino lacu apud Careias hodie edilio Francofurdensis habet, intra Urbem vel circa
Galera. Urbem prorsus ignoro. Loquituraulem ibi Willelinus
Liquet igilnr satis de dispositione latifundii Cata de sanctuariis Romanis inlra Urbem, postquam eoe-
Bassi ad Nymphas, tolum ferme spatium occupanlis meleria suburbana juxta portarum el viarum or-
trium circiter milliariiim ex via Aurelia nova ad viam dinem percensuerat. Intra urbem cceperat ex monie
Corneliam, in quo S. Ruflina ad decimum millia- Coelio: prosequebatur per Avenlinnm, in qtio Bo-
riuin, Bnccea ad duodecimum inter Careas , et Lo- iiifacium marlyrem, in litulo SS. Alexii el Bonifacii
riini dinitum occurrtint, et Sylva Candida, ac cce- eliam hodie asservalum, indicaverat, Ordo insliluti
ineteriiim S. Basilidis, passi sub Aureliano, quod ab eo postulabal, ut si quidpiam in ejnsdem montis
propins adha;ret a milliario duodecimo ad decimum Aventini sancluariis a se observaUim addere vellel»
tertiitm, necnon ccemeterinm SS. Marii, Marihae, hic describeret. Sed mons Nola neque in Avcniino,
et socioruni quod proximius cum sit viaeCorneliae ad neque in nllo intra , vel circa Urbem loco [quod
decimum lcrtiiim laptdem, quam Aureliae , refertur sciam] haclenus occurril. Operaeatilein prelium fa-
rnerito ad viam Corneliam tum n Beda, el Adone , P ceret inlerpres aliquis felicior, qui vel loci nomeu
tum a Willelmo Malmesmuriensi, lum a tabulario ^ hodierniiro redderel, vel corrupli lextus gcrmanain
hasilicae Yaticanse, ejiisqne ab inspectore Griinaldo, leciionem; cum Gallonius desudans in virginis ac
et conlesteMartinello, lum a peritioribus lopogra- martyris adeo celebratae vita colligenda ex Graecis,
phis agri Romani. Tanta eniin vicinia ulriusque viae ac Latinis, doleat se reperire non potitisse, ubi nam
Corneliw, ct Aureliw ex allero ab Urbe lapide ubi sacrum ejusdem corptis, aut corporis partes fuissent
dividebantur, easdem admovebal etiam circa deci- depositae. Altamen Bollandus prolulil ex Graecis
mum lapidem, nt eadem ecclesia S. Rufinx ibi con- cotlicibus partem Actorum, diserie asserentem,
slructa quandoa Juliopapa inchoabalur, et a Damaso e|usden>reliqtiias conditas. fuisse regione duodecima.
successore perficiebaiur dicalur posita via Cornelia Unde confirmare posstimus emendalionem, quam
inilliario decimo : qtiando auiem a S. Adriano I suspicnmiir esse adhibendam lexltii Willclmi hoc
eadein ecclesia una cum praediisadjacentibus dona- in verstt.
balur Laleranensi palriarchiu dicalur quidem posila Certe si locus delur conjecturae, libenter credi-
milliario circiler uecimo, sed ad viam Aureliam re- derim, a Willelmo, sive ab amantiensi fuisse scri-
fcralur : non secus, ac praedia Columneiisiuin ad la- plum in autographo compendiariis syllahis In mon.
pidem undecimum sila extra Urbem inler vias Lati- ce. noba sancta Fatiana pausat; ex qtiibus impe-
nani et Appiain, quas hinc inde coiitingnnt, perinile rittts descriplor reddiderit In monle nola sancta Ta-
possenl nuucupari posita via Lalina milliario unde- liana pausat; ctim aucloris incns ftiissel expriinere
cimo, el milliario undeci.uo via Appia. Promiscua /n monasterio cella nova (seu cella noba, si barbare-
vero attribtilio praediurum S. Rnfinae, el ecclesiaead ' exprimebat v consonam) sancta Taliano pausal.
decimum ab Urbe lapideui tun. viseCorneliae, tum DMonasteriiiin Cella Nova niemoratum ab hoc
Aureliae ila demonstralur. Ex Aclis recitatis lib. n , libro Ponlificali in Vita Slcphaiii Quarli sccl.
eap. 16, n. 3, Romaesubterraneae probal Uosius a B. 272 el 273 perlinet ad partem regionis deci-
Damaso perfectam fuisse basilicain Sanclaruni Ru- mae tertiae adhaereniem duodecimw, in qtia nar-
linae, elSecundae,. quam Jiilius Marci successor in rant Acta indicala apud Bollandum sepullam fiiissc
lerriiorio Sylvae Candidte inchoaverat ubi sepulta B. Tatianam. Erat eniro Cella nom oratorium S.
liierant corpora sanclorum Marcellini el Petri. Du- Silvia matris B. Gregorii Magni, situm prope ec~
elaeauleni sunt, ac decoliat-x SS. Rulina et Candida clesiam S. Sabw, uli dcscrihil Joannes diaconus in
Via Cornelia milliario decimo in fundo Buxo, vel Vila cjusdem ponlificis lib. i, cap. 9. Celebre post-
Buxeto in lerritorio Sylvw Candidw. Sancli quoqne moduin fuit boe monasterium S. Sabw,elCella nova
marlyres Pelrus el Marcellinus capile plexisunt in appellatum, etiam sacculis consequentibus : ila ul a
eadem Sylva Candida, et subinde sepulli uhi paulo Panvinio de seplem Urbis ecclesiis, pag. 143, Ab-
post excilabatur tneinOrala ecclesia supra locuin bas S. Sabw Cettw Novw referatur inlef lllos viginti
inanyrii SS. Rulinae et Secundae jussu (Julii ac praeciptios, qui Romano pontifici solemni ritu sacra>
Damasi ponlilicum. Alqui ad lapidein decimum ex- facienti assislebanl, quos recenset ctiain Joanncs.
Ira Urbem via Aurelia lain domus culla Galeria [scu diaconus editus a R. P. Mabillonio in Appendice ad.
Careia, hodie Gatera] posita via Aurelia milliario ordinem Romanum p. 574 mttsaeiItalici.
plus minus ilecimo eadem ecclesia S. Rufinm dona- Ad regionem decimam tertiam referri monnsU*-
lur ab Adriano I Ijuxla Aiiasltisiuiii in ejns V-ila, rium S. Sabw, seu Cella Nova, qua parie attinitit
583 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 384
irgionem diioilecimain diclam Piscina pubtica, con- A siib Aurelianoprincipe iii earo parlem Imjiis regio-
stat ex Urhis lopograpliia. Viclor inler alia aedilicia nis duodecimae utpote pomoerio IIOIKIUIII iiiclusam,
regionisitaduoileciime enumerat Thermas Autunini:. potuisse inferri cadavera : atque adco corpus B. Ta-
qujbiis adhaeret crepido collis, et ambilus mo- lianx sub Severo Alexaudro recondi potuisse regione
naslerii, alque ecclcsiae S. Sabae, ul ab aliquibus duodecima tili Acla iiienioraut, et inde transferri
Urbis topographis proxirnus tilulus S. Balbinae, licel ad proximuin monasieriura Cellae novae, seu S.
iii, Avenlini colle constitiilus eadem acclivi. parle Saba;, ubi nostra etueudalio texlus Willelmi con-
ciira S. Saba, dicatur in Thermis Antonini. Praelerea stmiit.
pivppe,Tlierinas easdein reperta sunt sepulcra com- Fideniius haecdicerem, si dnlum fuisset inspicere
plura, et quidein inagiiificeiiler constructa, praecipue veiusla exemplaria ms. libroruni Malraesburiensis :'
in vii.ea nobiliuui iiiarchionum de Cavaleriis : ut quaesl alicubi quis reperiat, ille de noslris conjectu-
plane colligalur, ante novaiu aniplificalionem Urbis ris seeuriusjudicabit.
D£ CHRONOLOGIA. POiNTlFICIA ,
(LESAREA ET CONSULARI.
Exbibenda nunc est.brevis illa chronologia consu- B consignari per cousulalus, et per iinperia principun»
laris et pontilicia, quam promisi consecuturani per Itoroaiiorum. Uis aulem suo loco non positis, el illa
qualUor priora aerae Chrislianae saxula, ad quaeper- cxcidere necesse forel, quae consulalibus el annis
lingunl Yilae pontificiim priori hoc lomo nolarum Ciesaiuni alligautur. Jain vero rei anliquaria» con-
iiiclusae,-a sancto Petro ad S. Silvestrum ejus nomi- sullis decerneuduin. relinquo, nuni salis lirnia cen-
uis primuin : pront sequente lomo dabiinlur reli- seri possit consitlaris, et Cacsarca chrouologia, quae
quae (a) a S. Silveslro ad Slepbanum Yl, cuin seric iion respondeal comiucnsui, et nutneralionibus epo-
teniporum rcspondeiile. Huic lamen sttmmacquatuor cliarum publice inslilulis, et coeptis in civilalibus,
priorum saeculorum aarae Chrislianae cur prajroitlen- ac provinciis Roman-jedilionis in Asia, Africa, Eu-
dos duxeriiii annos quinquaginia eamdem acram ropa per annos illos quinquaginta ex aevoCaesaris
Clirisli «•cxiine prajcedentes, ne gravetur Icctor ac- diclaloris ad exordium xriu Chrislianae. Anliocheni,.
«••pere ex-lus. quae prsenionenda. esse duco, ad con- el Laodiceni in Syrin aeram Cacsaris diclaloris in-
silii nostri r-ilioiiein nitidius declarandain; unde cboant anle Jtilianam ejusdem ordinationem. Quot
perspicua fiat melbodus, et usus ejusdero chrono- in eadem proviucia Syria;, qiiolin Asia minoriet in
logiae cognoscaiur dispositus ad pleniorcm Libri el Ponio, quol in Africa, et in Europa inslilulae sunt
Ilistoriie Ponlificalis illustrationem. r epochae ex Acliaca victoria Augusli, et nummis
idebalur deducenda series hujus chronologiae ad' insculplae, et conlinuatae sub imperatoriliiis conse-
Yitas ponlificum Romanorum acconunodalaeex prinia ctilis? Alexandriua, et Coplica i£gyplioriun aera,
fundatione Romanaesedis, aut certe ab exordio Vitae Hispanici Augustorum anni, Romani quinqnennales
Petri apostoli primi ejusdem episcopi, paria feruie Itidi, praeler seriem Olympiadum, el annoriiin ab
faciente cum initio aeraeChrislianae. Superiora eniin Urbe condila, pertinenl ad firmanieutuin cbronolo-
tempora libri argumentuin non allingil. Verum per- giae consularis et Caesareae,cui poulificia alligatur.
pcns» instituto nostro in uolis, et observalionibus Ad illarum igittir originera asceudere necesse est,
liun chronologicis, tum hisloricis ad hasce Vitas, bis quinquaginla annis inclusain, ut characteres
quo consliluimiis lempora, ct gesla siuguloitim pon- leiuporum exiganlur ad lidein docuinentoruui, sive
lilicum elucidare; nou modo ex assertione illius in consulatibus, et imperiis, sive in geslis pon-
bibHothecarii, a qno vita colligebalur, sed caeleris tificum si.it enunliati : quo f.at, ut undccunque
etiam documenlis, ac probalioiiilms genuinis, firman- iirmala tempora basim hisloriae substerjianl inton-
libns, el declaranlibus lemporitm characteres, ibidem cussam.
recensitos, et historiae imlicia leviter perslricla; Ipsa vero hisloria summorum ponlificum Novi'
perspicuiiin fiet debuisse per nos rcpeli solida docu- D Tcstamenil qiianium luminis niutuetur a supreniis
inenia lemporuni, ac gestorum ex qiiiiiquaginta itlis annallhtis sacerdoUim veleris legis, qui per
sallem ar.uis aeram Chrisli couimunein proxinie diniidium sarculum praecedunt epocham Chrisii, re-
praecedenlibns : quae nexuni habent pcciiliarero cum putare uttusquisque potest, comparalis Hyrcani, ac
chronologia et hisloria pontifieatus liiaximi Ecclesiae sticcessorum geslis a Josepho traditis sub diverso
Christi, el ciim gestis atque characteribus leniporiim variorum principum dominalu, qui per eam aelalem
intra quadringeiitos eosdem annos a Vitarum ista- Judaeam, et flnitimos tractus oblinuere, cum iis,
rumscriptoribus en.unlialis. qtiaeproxime conligerunl maxirois sacerdolibus Chri-
Clironoiogiain eniin quod aitinet, paiam esl, slianae Ecciesiae, legitima successione in Roniana ca-
epochas'singulorum pontilieum tam iii lextu Ana- thedra Petri locnm, et apostolatnm adeplis. Atiendi
stasii, quara in catalogis Anastasio velustioribus veliin, in illa uiubra Levilici sacerdolii, lanlaia
CHRONOLOGIA
ET
PONTIFICIA JUD^ORUM
Anni AnniRomanorum civiles,eorumque Anni B Anni Anni Juliani proleplki anle JEram Anni
periodi commensuscumJEraCliristicom- Urbis Olym- Chrisli communem. anle
Julianw muni et cum periodo Jnliana condilw piadum Mram
el cycti Scaligeri, distincti pcr consula- absoluti absoluli 51 Clirislt
(gj) tus el res in iltis geslas, assi- in Palil. Labcnle anno51 prolcptico ante 51.
gnalis ubique documentis. etineun- tio wsti'-
tes post vo,etin- ^Eram Cbrisli communem, qui in
4663. AnnusRomanorum civilis Quin- Paiilia- euntes periodo Juliana Scaligeri oblinct
vit>Y(lill**
15. 8. tus anle novaminslilutionem Julia- stit sedem4665, commissa est eclipsis
Liitera norum C. CacsarisDiclaloris, con- centralis solis Romaespectahilis in
Domin. sla' (ex veieri ordin. Regis Tar- mcridie dici 7 Marlii.
C. quinii apud Censorin. de die Nat.
cap. 8) diebus 378; cum ferat In dicm 9 Oclobris hujus anni
Interkalarem mensem MerKedo- Per. Jul. 4663 sive 51 proleptici
nium dierum 23 post Februarium. stylo Jitliano ante aeraro Christi
Ilujtis anni Tarquiniensis (seu communein incidunt KalendwJa-
eivilislunc Uomanorum) Kalendw C «wariianni civilisa Romanis lunc
Januarii prxcesscrunt diebus 84 numerati ex ordinalioneTarquinii
4G64 Kalendas Januarias anni 50 Ju- Ante regis juxta Censoi'inumde die Na-
16, 9 liani proleplici anle aeram Christi Palil. tali cap. 8.
B. cominuncm : adeoqtie incidcrunt "03, Olijmp. Ad eclipses solares hujus, et se-
in diem 9 Oclobr. anni 4665 pe- post 182 quentis anni referlur teslimonium
riodi Julianae labenlis , 51 anle Palil. Diouis lib. xuu.pag. 159, G. L.
aeram Christi comm. proleplice 704. in 50 50
assumpli : et praecesserunl Kal.
ante Annus hic Juliani slyli Quinlus
Januar. novae ordinalionis Julia-
solstit proleplicus, ei 50 anle aeraraChri-
uae diebus 1910.
wst. sti communem, praecedit novam
Signalur hic annus inFastis mar- post ordinalionem annoruro Julii Caes.
morcis Capitolinis his Coss. edilis solstil quinquennio solido, seu diebus
a Sigonio, Pigliio, Panvinio, Gru- iv 1827. Ejus lialendw Jamtaria'- pa^
337 CHRONOL. CONSUL. ET CiES. ROM. ETC. 5'JS
' Anni Anni Rom. civiles, eorumque com- Anni A Anni Anni Juliani proleptici ante Mram Antti
Per. mensuscumMraCliristicommuni U.C. Olymp. Chrisli communem, ante
Jul.el elcum
' periodoJulianaScaligeri. ante
cycli lero ex ..nsdem
. ., . . et post nanlur cum dic 85 anin Tarqui- __;/„.(___£
/QT, marmo tbus, et pn- _pa;j/ niensis, seu civilis a Roinanis tunc
ma Caesaris dictatura ibi sculpta. adhibili. Conslat die^us 565. Si-
COSS. C CLAVDIVSM.F. M.N.MARCELLVS gnatur consulibus
L...coRiieliusLenlulus C. Claudio Marcello
EODEM ANNO L. Cornelio Lentulo.
Dkt. C. IVLIVS.C. F. C. N. CAESAR
Paterculus lib. u his Ccss. scri-
nictator bit exarsisse bellum civiie post
Signatnr etiam cclipsi solis di- Romam conditam anno DCCIII
gitorum 7 Romae spectabili post et ante consulatuin Vinicii (qui
ejus orlum die 21 Augnsti labcnte collegam habuit Cassium Longi-
anno period. Jul.4664 (utex Tab. num aerae Chrisli juxla nos 29)
Astronom.. de la Hire,' aliisqtte annis LXXVIII.
B
colligitur) seu 50 proleptico anie RES GEST^E.
aeram Chrisli communem: quae Judwortim, ac finitimarum regio-
dies in Kalend. anni Tarquinien- num, prwcipue circa sacra, et
sis dicebatur iv Kal. Novembr. pontificet Hebrworum.
RES GEST-B. Hyrcanus summus sacerdos ab
Kalcndis Januarii novi Coss. Aarone uv e slirpe Assainonaeo-
rum principum, qtti pontificatum
Marcellus, et Lenlultts per S. C.
de dimissione exercitus Caesaris iniveratnnnoter(ioO/_/m/jMrf!sl77,
facero bello civili praetulerunt. Cac- Q. Hortensio Q. Melello Creiico
Coss. |Jos. lib. xiv, c. 1] ante
sar, trajeclo Rubicone, Ariini-
aeram Chrisli 69 in regnum quo-
num, mox Urbem, el Italiam oc-
ctipat, expulso Pompeio [Cic. lib. que successerat [Jos. lib. xv, c. 9]
xvi famil. ep. 11]. Iu Hispaniam malri. Pulsus a fratre Aristobulo
resliluebatur a Magno Pompeio,
profectus Pompeii legalos ad de-
ditioncro facicndam cogit. Romain captis Hicrosolymis [Jos. ili. et
reversus DICTATOR creatur, Comi- Dio lib. LJIIJ el per Romanos Pro-
liorum habendoruro causa. Intra Coss. Gabinium, Crassuin, Bibu-
dies xi dictalura abdicans creatur litm his annis proxiroe snperiori-
Cos. in annum seqtienlem cuni bus defendebatur contra inquie-
P. Servilio. [Caes. bell. civ. lib. luin ingenium Aristobuli, el filio-
rum ejus
ui.]
Aunus civilis Rom.quartus ame Olymp. In diem 22 Octobris hiijus anni
novam ordinationem Cacsariscon- 182 proleptici Juliani 50 anle aeram
slat diebus 355. annus Christi inciduntKalendw Januariw
iv anni Tarquiniensis, sett civilis Ro-
Ejus Ealendw Januariw pracce
dunt initium novae ordinalionis Et ex mani.
Caesarisdict. diebus 1532 et inci- wstate 49 49
duni in diem 22 Octobris anni Ohjmp. Annus quartus prolcpticus slyli Biss.
Per. Jul. 4664 seu 50 proleptici 183 Juliani ante ordinalionemCacsaris
anle aeram Chrisli. Huuc annum j\ aniiiis ct 49 anle a-.ram Chrisli commu-
signant consules spectandi in Fa- i. nem periodi Julianae 4665 obtinet
slis marmoreis Capitolinis, et apud suas Kalendas Januarii die 72
Grulerum fol. ccxcv, Panvinium, anni Tarquiniensis tlomanoruni,
Pighiuro, Sigonium. quae in Urbedicta fuit IdusMarlii
C 1VLIVS C. F. C N.CAESAR II civilis ante Caesaris reformalio-
p. SERviiiusVacia Isauricus nem lunc adhibili. Signatur con-
quos proxime subsequitur dicta- sulibus
tura Caesarisprima : quae cum an- C. Julio Caesare II
nua fueril, parle sui maxima, P. Servilio Vacia isaurico
4665 speclat ad annum sequentem. Ita 704 Cum sit Bissexlilis conslat die-
17,10 legitur in marm. Capitolino. A, P. bus 566.
AG CIVLIVSCF.CN.CAESAR mctator post Ejus Kal. Januariae praecedunt
Coss. M.ANTONIYS M.F. M.N. MAgisler Plll. initium novaeordinalionis Julianae
Diclulor. Eqiiilum 705. diebus 1161.
399 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4(0
Anni Anni Rom. civites, eorumque com- Anni A Anni Anni Julimti vroleptki ante JEram Anni
Per.J. mensuscumjEraChristtcommuni U.C. Olgmp, Chtis.i cnmiuunem. unt".
d cycli et cum periodo Juliana Scaligeae an:e RLS GEST^.. g™«
®3 RES GESTiE. ^?*' Ponlificum Judworum, eorumque
Romanorum, earumque docu- genlis et linitimarum.
menla.
Caesar abdicata dictattira crea- CaesarAlexandriaereceplusdom
tus II consul |Caes. bell. civil. lib. intendil cogendis pecuniis sibi de-
bilis a Plolemaeo Aulele palre
111]ab urbeBrttndusium profeclus,
inde solvit, in Epirum navigaus regis pueri , et dissidio conipo-
nendo inter hunc , et sororcm
pridie Nonas Januarii [ibij. In
campis Pharsalkis coniligit media Cleopalram ex paterno lesta-
aeslate [Plularch. in BrutoJ die menio de regno iontendentes;Pt>.
9 Sextilis Tarquiniensis v. EIO. thini eunucbi consiliis lumultti ex-
AVGVSTI D. IVLIVS PHABS. VICIT[le- cilalo, in discrimine versatur.
gilur in vcleri Kalendario mar- [Dio Jib. XLUet PluU in Caes.]
nioreo in ruinis Antialum reperto, Conlrpversias regum ad populum
et in MusacumCard. Alex. Albani B Romanum, qui tulor, et ad sc,
translalo] quaedies respondct diei qui consul esset, pertinere Caesar
9 Junii Juliani. Viclo Pompeio exislimabat. Sibi igilur placcre,
Alexandriam navigat, suspicatus regem Ptolemaeum, ejusque soro-
eum se recepisse in yEgyptum. rera Cleopatram exercilus dimit-
Verum hospitem Magnum perfidi tere, quos haberenl, et de conlro-
vectores oblruncant pridie ejus versiis jure apud se polius, quam
Nalalis h. e. pridie Kal. Octobris inter se armis disceptare. [Caes.
anni Tarquiniensis : quae dies re- lib. III.]
spondet huic anno 25 Quinclilis Aucla poleslas Caesaris per S.
Juiiani [Vclleius lib. 11, cap. 53]. P. Q. R., circa fmem anni collala
Caput ad se allatum Caesarexcepit sibi DICTATCRA, caelerisque liono-
lacrymis, el in suburbio excitalo ribus, ac juribus in annos subse-
sacello Nemeseos sepeliri curavit qiientes duraturis, ad eam cogni-
JAppian. Plutarch. in Caes.Liv. lionem securiussuscipiendam pcr-
lib. cxn]. Serius crediia est Ro- movit, sed insimul yEgyptiorum
inae Pompeii mors post cjus an- G aiHinosa Poihino sludiose sollici-
nulum allalum. Tum vero Caesari tatos conlra ipsum incendit, ex
collati honores, et poleslas maxi- hospite judicem quem viderent
ma. Vt jus ei belti, el pacis in suorum regum. Ptolemoco enim,
omnes hominet etset, etsi neque ad et Cleopalraeregnum ^Egypii at-
populum de iit retulisset. Ut quin- tribuil, horumque germanis Ira-
,jue eontinuis annis consutatum ge- tribus natu minoribus Plolemavo
rerel. Ut DICTATOR non ad se- juniori, et ArsinoaeCyprttm largi-
meslretatttum spalium ul olim, sed lus esl. fCtes. ibi., Livius 112,
integrum iv annum dkeretur. Ut Plul. in Caes.]
tribuniliatt. potestalem ad vitam Ex ileralo igilur ttimultu in
haberet. [Dio lib. XLII.J apertum bellum deductiSiEgypliis
His acceplis honoribus Caesar, et Romanis, incensa est in portu
quamvis extra Ilaliam erat, statim cum navibus celebris illa biblio-
dictaturam iniit. [Dio ibi.J Usse- j. . theca reg:s Philadelplii 400 libro-
rius baec referens illud quoque rum millibus instriicta. [Seneca
observat oppoi tune. Ut recte hinc lib. de Tranqiiill. animi cap. 9 ; :
principatum illius Josephus arces- Oros. I. vi, c. 15 ; Plutarchus in
siverit; Iret annot cum dimidio illi Cacs.et Dio Hb.xLU.] Caesar, licct
atsignant [lib. xiv, c. 17]. Atque non multo suorum militum nttme-
in Syria, ut a prima dklatura An- ro, ad hoc praelium perductus,
tiocheni, ita a tecunda hac dicta- quod sibi evenlHrum non repuia-
tura Laodiceni lemporaCwtariana veral, attainen opportonis auxiliis
dinumerasse videantur, Laodice- fcederatorum, et amicorum P. R.
nam enim wram, unko tanlw" rem prospere gessit. Strenuam
anno Antiochena posterlorem/uis- iilioperaui navarunl Judwi tum
se, Eusebiut inChronico ad annutn Alexandrini,tnmPalwsiini,suatu,
i imperii Probi indkai. et auetoritate-.Hyrcani ponlificit,
•• Circa finem itaqiie auni Tarqui- - et Ai-isiobtdi[Jos.:lib..xiv, c. 14]: >
401 CHRONOL.CONSUL. ET C/ES. ROM. ETC. 402
Annj Anni Rom. civilet, eorutnquecom- Annt __\ Anni Anni Juliani proteplki anle AZram Anni
Periodi mensuscumJEraChrislicommu- U. C. Olymp, Christi communem. ante
,'nlianw ni elcump'riodo JulianoScalig. ante et .... viclor DIEVI Mram
et .... . . post ila cruento praeho Christi
_
niensis, stvecircaautumnaleaequi- paiu,:
cijcti KAL.AraiL. [ut in veteri Kalen-
($'__) noclium, perlalo Alexandriam ad dario in Pal. Farnesiano legilur.,.
Lit. Caesarem niinlio de honoribus sibi
Dom. . . s.admCacsarDiCTATURAM
. „ edilo apud Gruterum fbl. 135] BOC
4665. decreiis, »IE CAESAR ALEXANDRIAH :
RECEPIT
17,10. ad annum integrum inivit, quae
*• G. quae dies respondet 14 Januarii
proplerea exlendilur ad poliorem anni per. Jul. 4666 anle aeram
parlemanni sequenlis,ilautconsu- Chrisli 48 proxime post hunc in-
lesunumaut allerum expostremis choati, dum Caesar in ./Egypto,
anni mensibuslantummodo signent assumpta circa autumnum hujus
AERACAESARIS ANTIOCUENA CUT anni allera DICTATURA, novemmen-
incipiat ex aulumno. Per. Jul. ses exegit, ab Appiano indicatos
4665.Videanni sequentis col 2. lib. n Bell. civ. pag. 484.
Annus civilis Romanorum ter- B Ad Caesarem Alexandriaeagen-
tius ante iiovain ordinationem tem praeter auxilia transraissa le-
Caesaris conslat diebus 377 pro- galionem quoque adornavil Hyr-
pter inserlum Interkalarem Mer- canus pontifex, el rex Judworum,
kedoniumdierum22ex inslil. Tar- per quam impetravil, ut elhnarcha
quin. Ejus KalendwJanuar. prae- gentis suae inscribereltir, et pon-
cedunt inilium novaeordinationis tificatum ad vitam morc palrio,
Cacsaris diebus 1177 et incidunt retineret, cum societale et amici-
in diem xi OctobrisPer. Jul. 4665, tia P. R. judiciorum jure, aliisque
sive anni 49 anle aeram Christi a Josepho memoratis cx aereis
communem. columnis, ac tabulis in foro Ale-
Hunc annum signat xandrino, et Romaein Capitolio
c IVLIVS c F. c N.CAESAR Diclator constilulis lib. xiv, cap. 17.
M. ANTONIVS. M. F. H. N. HAgiSt.
48. 4«
Eq. el circa postremos menses
Cws. EODEHAN.Nodiclaturae ii 704. C Annus lertitis proleplicus styli
Dktalor Caesaris A. P, Juliani anle ordin. Caes. et 48,
II. Q. FVFIVS. Q. F. C N. CALENVS P. P. anle aeram Cbr. comm. Per. Ju-
Coss. p. vAliniits 706. lianae 4666, obtinet suas Kal.
Supersunt dictatoris Magistri Er Januarias die 83, anni Tarqui-
quilum, et consulum 'ejusdem nicnsis, seu civ. Romanorum, in
anni nomina in Fastis marm. Ca- eo dicla 4 Nonas Martii; signalur,
pitolinis, edilis a Grut. Sigonia, Olym. C. Julio Caesare diclatore ur
Pighio, Panvinio, et caeleris,elc 183, M. Anlonio magislro equitum i.
RES GESTJE. annus et circa autumnum,
4666. CaesarmcTATOR n Romaecrealus, i, et ex Q. Tufio Caleno,
18. 11. licet abscns, posl nuntium in Ur- dieb. P. Valinio consulibus.
F. bcm allatum morlis Pompeii, hoc wst n Circa veris initium Caesardi-
esl circa autumni exordia, dicta- ctator itcrum ex ^Egypto, classe
turam slalim iniit Alexandriae ]iroveclus in Syriam Antiocbiae
circa finem anni, eamque, contra D fuii circa diem 6 Maii Jttliani [ex
majorum exempla, ad annum so- Epist. 19, lib. n Cic ad Allic.
lidum duraturam. Quare signatur Usscrius, pag. 351]-, ubirfie duc-
hic annus diclalura Caesaris po- decimo mensis Artemisum, sive
tius, qnam consulibus, Maii edictum propositum de Jure
Pcr byemem bellum difficile,ac Metropoleos, sacrae, asyli, auto-
prcelia plura cum Alexandrinis nomia.et toliusOrientis primatu,
commitlens [Suelon. in Jul. cap. dictatoria Caesarislege Antiochiae
35 ] victoria tandem potius vi, attributo [Jo : Malala Chron. lib.
KAL.APRIL.anni Tarquin. [seu ix] Quare
14 Januarii anni hujus Juliani AERACAESARIS ANTIOCHENA
proleptici ante aerara Chr. 48 et hoc anno conslituta : quae tamen-
Per. Jul. 4666.] ALEXABMIAN RE- dttcilur ex autumno proxime prw-
cErir ut in vet. Kalend. Farne- cedenli. unde anni civrfis inilium
405 AD ANASTASIUMrROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 404
Anni Anni Rom. c viles, eorumque com- Anni U. A Amii AnniJuliar.i proleptict anleJEram Anni
Pcr. mensuscum/EraChiislicommu- C. anle Olyinp. Chrisli communem. anle
Jul. et nielcutn peiiodo Juliano Scalig. et post .... ^T-raiii
_ ._' Patil. deduclum fuissc Anliochcnis Clirisi
eycli . ,.
(~9D siano, et ap.Grut. edilo pag. 133, ostendit Card. Noris ep Syrom.'
Ptolemaeo regc miscre inler prae- diss. m, cap. 4, eamque ex Num-
liandum dcmerso, regnum allri- mis, Galbw sub Muciano signato
huit Plolemaeo Juniori, et Cleo fl.ra.117, et Tiberii Augusti, sub
patrae sorori, quam illi despondit Flacco, anno ejus imperii 1, et
adjiuc puero undecenni uxorcm, Antioch. 82, dcmonsir.1t iniliuui
more -Egyplio. [Strabo lib. xvn, desumere cx autumno anni Per.
pag, 796. Dio lib. XLII. Hirtins. Jul. 4665, aiile communeniChri-
Suelon. in Jul. cap. 35.] In ^Egy- sti Epocham 49. El 'ex' tfuliim-
pto moratus Caesar menses no- i.o hujiis anni 4666, AERACAE-
vem [Appian. lib. n, bell. civ.] SARISLAODICENA ibi. c. 8, § 2.
circa Vcris initiuin Alexandria Anle annos tres" Arislobulus
discessit in Syriatn. Ejus disccs- Ilyrcani Jndaeoruin pontificis fra-
sus ruinor in Italiam pervcnit ter, nt insidiator; ob querclas
III Non. Qtiinclil. seu Aprilis Ju- ctiiit frairc, Romae dclcnlus ,
liaui dic 23. [Cic.ad Atiic. lib.n, deinde Ctcsarianae faciionis fa-
cp. 19] qua die Antiochiae ciim- vorc lil.er dimissus in patriarrt,
dcm egisse docet Jo. Malela lib. a Poinpeianis fuerat vcneno su-
ix Chron. Paucis diebns in Syriae blaltis , ejusque filius Alexander
Provincia constimplis, scxtuin securi pcrcussus Anliochix a Sci-
Caesarein cidem , el Icgionibus pione jiissn Pompeii [Joscph. lib.
Ilinc praefecit. [Dio lib. XLVII.JClasse, xtv, c. 13.'] Anligonus Arislolitili
ccepil qna vencrat, profeclus in Cili- filius hoc anno ad Caesarem vcnit
JEra ciain [Ilirlius, cl Jos. lib. xiv, c. AERA Aniiochiae agenlcm , patris, ac
JEgeo- 16] rcgionum, ct regnum finili- AEG.C. fralris infortunia commcmorans,
rinn iu morum ncgolia ordinavit. Aulo- ET I.AO- et accusans Hyrcantim pontili-
Cilkia noniiam civiialibus dcdil praeci- DIC. JN .- cem , et Antipalrum Ju 'aeornm
ae qua puis, quasinterLAODiCAEA ad roare svit. AD. gubernatorem, mandam Hyicani,
C. Noris undeAERACAES. Ad bcllum Ponti- Ma. ex tanqiiam per viro piiiicipaliiin
Ep. Stjr. cum evocatus conlra Pharnacem Auttim- gentis gcrcrcni. Causa, vicil An-
p. 378, Venit, Vidit, Vicit. [Phil. in Cacs., no Vuil. lipater, apud Caesarcm perorala.
ex Au- ctc.,] inlra quintiiro diem. [Sue- 25 ed. Confirinala Hyrcani pontificisau-
tnmno ton. in Jul. c. 35.] Milliridalem c/orilas:oblata Anttpatro dynaslia,
non ex rcgem Bospbori conslituit. Per quanicunqiic voluissct, cl procu-
vere nt Graeciam ltoroam venit, circum- ratio Judww concredita fuit a C.ae-
Vail. 2 agente se anno, ex quo ftierat sarc. [Joseph., Iib. xiv, cap. 15
edit. dictator ilcrum dcsignalus [Plul. Anliquit. et lib. i Bclli cap. 8.]
in Cacs.]cl consul ni in annum Praeterea Hyrcano ponlifici, ct li-
proximum dcsignaliis consulcs bcriscjus Elhnarcliiam, cl ponti-
circa postrcmos bujus anni mcn- ucaltim Judacorum perpctuo reti-
scs creavit cos, qui in Fastis mar- nere more palrio, judicia dc Ju-
inorcis Capitolinis lcgiinlur D daica disciplina",et jura decima
Q. Tttfium Caleiiuiii rum , ac cxtera Saccrdotalia
P. Valiiiiiim ud trcs poslreinos conlirroavil, caqncderc, Roma-
anni mcnscs Siict.inCla. c. 15. nis, ct Griucis lillcris inscriptas
AERACAESARIS LAODICENA ilicipit ivneas lab ths tum in Capilolio
h. a. ex aulumno, quo Caesar . Roroae, lui i apud Tyrum , Sido-
conccssil Atitonomiain. ncm, ct A caloncm coiistitui jus-
Aniuts civilis Roinanoruiii se- sit [Jos. lib. xtv, c. 17]. Anlipuicr
cttndus ante novant onlinalio-
procuralor Judaeac, ctnn animad-
ncin Caesarisconstat dicbus 555
vcrtcrel Hyrcanum stupidum, ac
Ejus Kalcndw Januariw praece-
dunt inilium novae ordinalionis segncm, filios suos regimini pu-
aiinorum Jiilianoruro diebus 800 blico sub Hyrcano ita adinovit;
el inciiluut in dieni 23 Octobris ut^Pbasa^lusnalu maximus, Hie-
anni Juliani proleptici 48 ante roaolyinac, et cii^cuinjaccnlis re-
435 CIIRONOL. CONSUL. ET CiES. ROM. ETC. 406
Aniii Arnii Rom. civiles, eorumque com- Anni A Anni Anni Juliani prot plici ante /Erani Anni
per.Jul. mensuscuntJEraChristicommuni U. C. Olymp. Chrisli communem. ante
ei cycli el cutn periodo Juliana Scaligeri. ante et . . dux
, .» JEram
gionis esset; Herodesvero tutn (_y_,js_i
^ " apram-Ghristi, seu Periodi Julia- adolescens 15 aut certe juvenis
pamt
Tiae46£G. Iltinc annum signant 25 annorum [ut ex NicolaoDama-
Consules in.marmoribus Capitoli- sceno Josephi codices emendat
,nis ita expressi Usserius fol. 353 annaliumj Gali-
c IVLIVS. c. r. c. N. CAESAR IH. lacam administraret.
M.AEmilius.m.f. q. n. Lepidtis. 47. 47
C. IVLIVS. C F. C N. CAESAR
III mctalor. Annus alter proleptieus slyli
H. AEHILIVS H.F. Q.N.LEPIDVS. Jnliaiii anle ordin. Caesaris, et
47 ante aeram Chrisli comm.
Mag. Eqnil.
4667. Periodi Jul. 4665 , oblinel suas
Sigouitis in Comment. ad Fa-
19,12. slos ad hunc annum V,, C. 707 Kalendas Januarii die 71, anni
E. [ineunlem ex Palilibus] observat R Tarquiniensis, seu civilis Roma-
videri diversam sentenliam ejus, norum, quaediccbatur 14 Marlii,
qtii Fastos Capitolinos ila diges- seu Prid. Id. Mart. Conslal diebus
sit, abraltcra eortim, qui Anmles 365. Signalur consulatu 3 Cacsa-
Roraanos scripserunl; cum ille ris, et dictatura 3 cjtisdem, col-
anno superiori dictaluram n so- lega Lepido.
luramodo allribuat, buic vero et Ol. 183 C. Jtilio Caesarecos. m et dict.
consulatum m et Dictaturam m, ii et in. ni M..<EmilioLep.cos.eiMag. Eq.
proxime sequenli iv consulatum,
et iv Diclaluram, et alteri,-post RES GESTiE.
hunc consulatum v; aliis de Di- Herodes specimen dedit vigi-
ctaluTaJv quaerenlibus, qhae nu- lantiae in suo minislcrio, com-
spiam legltur. Conciliat Sigonius prehenso Ezechia Ialronum dnce;
[el no*scum ilio tollimus omnem sed in eo morti addicendo incon-
conlroversram] produciis verbis
Diouis. Postero vero anno [post sullo ponlifice Hyrcano, audaciae
enm, quem diclalor n exegeratj iiotalus fttit ab Optimatibus Ju-
Dktaluram qitoque una cum con- Q daeorum, et in jtidicium vocatus
sulalu, utrumque tertium gessit, apud ettHtdem Hyrcanum, cui
collega sibi surrogato in utroque delulerunl, eliam Phasaeluui,
magistratu M. Lepido. fratrisexemplo, insolescere; licet
RES GEST/E. Antipater utriusque paler sc ob-
Caesar contra P. Cornelium scquentem pontifici e.xhiberet,
qui tamen cilra nomen regiunt
Scipionem Pompeii Magni soce- colebatur non sccus ac ipse re-
rum, M. ' Catonem, et Maurilaniac
regem Jubam, expeditione su- gnarct. Sextum Caesarem Syriie
seepta xiv Kal. Januarii [6 Octo- proconsulem muneribtis ita deme-
bris anni Per. 4667] pervenit in ruerat[iisque abHyrcanoerogalis,
Lilybaeum: et posl dies 12 in con- licet suo nomine offerret] ul au-
spectu Afiicae fuit [ Hirlius de ctor fuerit sexlus Hyrcano Herodis
bello Afr.] Kalendis vero Janua- absolvendi. Malo taroen suo id
riis [hoc est anni Juliani prole-
die 23 castra ad praeslitit Hyrcanus, ut Saroeas in
plici Ociobris] D concilio ommabatur. Sextus enim
Oppidum Riispinam habitit [ibi].
In acic constitit xtt Kal. April. Csesar, accepla pecitnia,IIerodem
[Januarii Juliaui die 8] Ittslralo praefecit Ccelesyriae: ex quo mtt-
cxercitu.Pridie nonasApril. [Jan. nere fomes illi minislrabatur,
22.] Jubam et Scipionero men.o- arma conlra Hyrcanum movendi,
rabili pugna superavit, cttm.Calo et Hierosolymam obsidendi, nisi
sibi manus intulisset' [Iliriius ubi paler ac frater obslitisscnl.
supra]. Africanobello confectoltli- Joseph lib. xiv, cap. 17.
bus Junii 5
[die Aprilis JulianiJ Sextus Cacsara CsecilioBasso
ad porlum Calaritanum appulsns
reprehensus, quod legionem a C.
post dies xv, Romam venit. [Ilir- Coesaresibi concredilam indecen-
tius in fin. lib. de bello Afr.J
Qualuor tritimphos hoc anno ter haberet, dum altrabi Bassum
Romac dttxil cqdcm mensc, scd juberet, per luraulliim a.legiona-
itilcrjcclis dicbus [Suclon. in Jul. riis occiditur. Conjurant conlu-
407 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 40«
Anni Anni Rom. ckiles, eorumque com- Anni A Anni Anni Juliani ptot plici anieJEram Anni ante
Per. mensuscum/EraChristicommu- U. (L Olymp. Christi communem.
Jul. nielcum periodoJulianaScalig. anle ... - /Eram
el maces pro lndemmtale propria, g/u-uf
et cycl.
* __ _, , ,., . __ , post
cap. 37, Patercul., hb.{», c. 37.] pam. et pro BassO , qui se praelorem
^ •
Gallicum, Pgnticum , Alexandri- Apameae norainatum muniebat.
num, el Africanum. C. Antistius Vetus, aliique Cicsa-
Anni emendalionem instituil, riani eumdem obdenl.
nsus opcra Sosigenis in re aslro- Antipater Caesarianis per lilios
nomica, et Flavii scribae in Fa- suos subministrat auxilia Jos. lib.
slis ordinandis. Dio lib. XLIII; Ma- i Belli cap. 8 el lib. xiv AntL-
crob. Saturn. Iib. i, cap. 14. quit. c. 17 et Dio lib. XLVII.
Annus civilis Romauorum pro- 46. 46-
xime praecedcns novam ordi- Olymp. Annus prknus proleplictts styli
nationem annorum Julianorutn 183 Juliani ante ordinationem Caesa-
Cacsaris dictatoris, qui el annus III ei iv ris, et 46 anleaeram Chrtsti cora-
Confusionis dictus est, conslat B munem Periodi Julianae 4668 ,
diebus 445, quibus praecedil Ka- obtinet suas Kalendas Januarias
lendas Januarias anni principis die.81 anni civilis Romani, qui
in serie Juliana, seu aiinum 45 Confusionis annus diclus fuit, et
anlc aerani Christi commmunem, dics 445 oblinitit : nempe die
EjusKalendw Januariw incidunt 21 Merkedonii inter Febr. et
in diem 13 Octobris anni Per. Jul. Martium inlerkalati, seu tv Kal.
4667el praecedtinldiebus80 Kaletr Marlii. Constatdiebus365. Sgna-
das Januar. anni4668,Pcr.Jul. seu tur initium anni
46 ante aeraroChrisli communem. C. Julio Caesare iv solo, eodem-
4068. Praeler mcnscs Tarquinii xu que dictatore iii, designato uti.
20,13. qui constituunlur diebus 355, ob- Anno procedenle, ad tres no-
E. tinuit tres menses inlerkalares, vissimos ejusdem raenses [duos
nempe Merkedoniura dierum 23, scilicet Interkalares post exitum
inler Febr. et Martium, ct duos ^" Novembr. dierum 34, siugillalim,
Inletkalares inter Novembrenf, ** ct Dccembrem] suffecti sunt con-
-nc Decembrem singuIOs dierum sules
34. Summa dierum hujus aruii Q. Fabius Maximus.
confttsionis fuit 445. Censorin. C. Trebonius.
de die nat. can. 8. et die anni postrcma, morluo in
Signatusfuit consulatu Caesaris magislratu Q. Fabio Maximo, in
qtiartosihecollega.ejusquedictatu- A P ejus Iocum suffeelus est ad pau-
ra partiiu :n, partim nu, ut osten- 707 eas horas
dhnt Fasli inarmorei Capilolini. PP C. Caninius Rebilus.
Dkl.W C.IVLTVS.CF.CN.CAESARIIlDJCt. 708. Plin. lib. vti, c. 53. Suet. in
M.AEMILIVS. M.F. Q. N. LEPIDVS Clatid. c. 15. Macrob. lib. vn,
uag. Eq. E0DEM ANNO cap. 3.
e. 1VL1V8. C F. C N. CAESAR 1111 RES GEST-E.
SINEcollega EODEM ANNO Dum _bellum iu Syria trahitur
COSS^ Q. FABIVS. Q. F. Q. N. MAXIMVS. IN. Caecilio Basso L. Slatius
EST. IN. Bcum Murcus vir praelorius a Julio
Magistralu MORTVVS.
EJVS.Locttm suffect. c CANJ- Csesare Sexli sttccessor mitlitur
NIVS.c. F. c. N. REbila cum tribus agroinibus ex Italia,
et inTabiila Cololiana apudGrut. sed a Basso repellitur forliler
fol. 298. (.. 1VLIVS.CAESARlllt [Jos. lib. i Belli, c. 8, in fin., et
SINECONLEC.A DJCTATOR (terlium Antiq. lib. xiv, e. 17, fin.; Pa-
designatus quartum) lerc. lib. n, c. 69; Appian-.,etc.]
Q. FABIUS. MAXIMUS C. Apnd Josepltum Murcus per-
Sp S- TREBONIVS ccANimvs .c. F peram scribilur Marcus. Aderant
C IVI.IVS.CAESAR.DICT. IV. H. enim Basso in belli societalem
AEHILIVS. H. Eq. Arabum phylarchi, praasertim
Annus consulattis ni absolutus genlis Einessense, et Rhambaeo-
eral, quando Caesar inivit consti- nim nomadum intra Enphratem
latuin iiti, scd nondum absolulus habitantium rcx Alchaudonius
40J CHRONOL. CONSUL. ET C-ES. ROM".ETC. 410
Annt AMMI Rom. civiles, eorumque com- Aniii A Anni Anni Juliani prol plki ante /Etam ' Anni
period. mensuscum/EraCliristtcommu- U.C. Olymp. Chrisli communem. ~anle
Jul. ni et cum periodo Juliana Scalig. an'e /Eram
et cycl. ,. , ,
_ annus diclaturae et posl Arabs [Slrabo lib. xvi, pag. 753, CAriMi
erat tertiae. />„/_/, et Dio, lib. XLVII]Sub anni extre-
(g j.
Quare eodemanno [dictaturae ter- miiin Parilri quoque adveneranl a
tiae sed non eodcm consulattis
Basso in Syriam acciti, sed hye-
lerlii] indicalttr inisse consula- rois inlerveutu non diu adfuerunt
tum IIII sine collega : vel scnlplo-
ris oscilantia insculpla sunt Tabu- [ibi]. Bellum lameh a Parthis rei-
lis Capitolinis ante consulatutn piiblicaesibiqueimminensilaCxsar
Caesaris nii sine collega doo Hla praevidit, ut redux ab Hispanica
verba EODEH ANNO,quae post uti expedilione circa Oclobrem hujns
consulatum recle inserunlttr. An- anni, in aestatem sequenlem Par-
nus iste eonfusionis(credo) scul- tbicain pararel: et C. Octavium
plorem, vel auctorem lurbavit in sludiorum causa
Tabtilis Capilolinis incidendis, ApoIIoniam
ubi abundant verba eodem anno ipraemissum[quem Hispanici belli
" coroitem adhibuerat sibi cogna-
priori loco posita, el desideratur
diciatura nu expressa in Colo- tione per Acciam Juliae filiam
tiano marmore, non secus ac in proximum] destinarel Magistrum
nammis Caesaris cum cons. 1111, eqttitum. Is poslea imperavit, hae-
quibus fidendumulpole aequalibus. res a Caesarescriptus in supremis
RES GEST/E. tabulis, quas hoc anno idibus
C. Julius Caesar inito Romae Sepleinbribus conditas virgini ve-
consulatu quarto sine collega, siali mnximaecuslodicndas (radi-
idemque DICTATOR [ut in Tabula dit. Sitcton. in Jttl., cap. 83.
Colotiana nominaturj, nempe di- Hyrcanus pontifcx, missa ad
ctator III, designalus nn [utHirlius Caesarerolegalione, qucin maxima
scribil initio libri de bello Hisp.J in Roniana republica aticlorilale
magnis itineribus anle confeclis, ila auclum in perpetutim audivit,
cum celeri festin.itione ad bellum confirmalionempeliil decrelorum,
conficiendumin Hispanlam conve- /, quae honorifica et proficua, tura
nit conlra Pompeii liberos. sibi, tum universae Judaeorum
Caesarin Hispania ad diein xi genti, in iEgypio et in Syria con-
Kal. Marlias [in Kal. Juliano 22 diderat. Parlhici belli et Syriaci
Decembr. anni Per. Jul. 4667.] conlra Bassuro imrainens sollici-
Ategua oppido polilus est, ct IM- ludo, practer aniiqua pontificis
PERATOR appellalus. Ad diem xvi Hyrcani et Judaeorum merita cum
Kal. April. Feslo liberalium [PIu- Caesare,impelrarunt cumulalissi-
tarcbo in Caesare, Atovii-tadicun- mam graliam. Recilantur a Jose-
lurj memorabile praeliumad Mun- pho, lib. xiv Antiq., cap. 17, lil-
dam commissum .est: in quo 30 lcracac dacreta Caesarisconsnlis V
circiter millia Pompeianorum ce-* et dictatoi-is perpettti litulis insi-
ciderunt. Auni Juliani proleptici gnita", < quibus Hyrcano Judaeo-
ea dies fuit 17 Januapii. Anle ean. rum ponlitici ejusque liberis sa-
pugnam diebus 12 Hirlius testis cerdotium et pontilicatus Hiero-
oculalus in sua Ephemeride belli n solymorum ac totius geitlisastrui-
Hispanici, in quo Caesarem se- tur eo jure quo el majores eorum
quebatur, scribit ni Nonas Martii hoc sacerdotium gesserunt : ha-
[quae in anno Jul. prolcplico re- bere et munire Hierosolymorum
spondet diei 5 Januarii] Caesari urbem, et gubernare eam Hyrca-
castra moventi hinam visara hora nura filium Alexandri pontificein
noctis sexla opportune affulsisse. Judaeorum et ethnarcham secun-
Id vero evenire nequaquam potuit dum suam volunlalem; el Jud%is
anno primo novi siyii Caesaris secundo locationis anno d<t redi-
[cui passim attribttunt chronologi libus suis subducant, impfiunesque
hanc expeditmnem] cum eo anno sinl ab angariis, et -vecligalibus,
ferente Novilunium ex omniutn elc. Hyrcano eju.sque filiis deci-
seiitentia Kalendis Januarii, Luiia mas persolvant,, sicut haclenus
dic v M.irlii Iriduo post synodum eoruni majoribus. Utque nulltis
etiin soleinfra horizonlem descen- vel pi-aescs,veI dux, vcl legatus in
4U AB liNASTASlUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4ii>
Annl Amti Itom. dvilet, eorumque com- Aniii A Anni Anni Juliani prolepliciante JEram Anni
Per. mensuscum/ErdChristicommu- U. C. Olynip. Chrisli communem. ante
Jul. el ni el cum peiiodo Juliana Scalig. onle fiiiibusJudaeoruinauxilia colligat: ChrUti
ciiili . , . el Post
J' deret bora noclis secunda. In no- />____/. neve mililibus liccat pecunias ab
® 1) slra vero cbronologia annuin con- his cxigere, vel hybernOrtim, vel
fusionis attribuente llispanicsc quocunque alio nomine : sed sint
cxpedilioni Cacsari conira Pom- iromunes ab omnibus moleslalio-
pcii liberos die 111Nouas Marlii, nibus, elc. Manere etiam jtira,
quae diebus 361 .prxcedit novum qtiae ab initio inler Judaeoset eo-
-styltim Julianuin et Novilunium, rutn pontifices fucrant, et qtiac-
aetas lunac f.iit dierum 23 el luna ,ciinque beneficia a S. P. Q. R.
circa quadraiuram cttm sqle con- toncessa. Proeterea codcni jure
slilula oriobalur circa horam no- uli illis licere et in Lydda. Loca
clis sexlam , qtiemadmodum a ctiam, agros, habitaliones, quas
Cacsare, cl ab Hirtio visa cst. pro amicitia reges Syriac ac Pboe-
Victorex Ilispauia Cacsar mensc B nices per donationem populi Ro-
Octobri Romam ingressus Hispa- n.ani possederant, placere senalui,
niciim triumphum egit. In Ires ul Hyrcanus Judoeorumelhnarcha
suilem menses anni reliquos [ad
duos scilicet interkalares post No- habeat: esseque jusHyrcano ejus-
vcmbrcm, ct ail Dccembrem] ab- que fiiiis et legatis ab eo missis
dicatus constilatii, suffectos Con- ludos et gladiatores spectamli in-
sulcs creavii Q. Fabium Maxi- ler senalorcs sedenlibus. Utque
iiiuin, ct C. Trcboniutn, et Fabio quotiescunque poslulaverint, a
morluo in d-iem anni- poslremara dictatore aut magislro equitum
suffecil C. Caniuiitm. in scnalum introducantur, et re-
Mulliet inaxin.i honores Caesari eis omnibus inlra decem
decreli sunl a senalu. Prae cacte- sponsum
dies reddalur, quid a senalu dc-
ris vero, ut DICTATOR PERPETUO
esset : et ul pr.T.nonienIMPERATO- cretum fuerit, > ct.c.
RIShaberet [Suelon. in Jul., c. 76]
quo scilicet.non res benegesla,
sed auctorilas in republica suinma C
significaretur. Diolib. 43; Appian.
lib. n Bell. civ.,pag. 494.
Post annum Cnnfusionis absolutum, paria jam facitint cum annis Jttlianis novaeordinafionis C. Julii Cac-
saris anni civiles Romanorum, aequatis rationibus ita imposlerum conlinuandi, ut sequilur.
Aiiiii Imperatores,ConsuiesRotnanorum, Anni Anni Judworum et finitimorum populo- Anni
Periodi res gestw el dOcumenta. ab Urbe Olym- rum Ponlifices, Reges, res gestw ante
Jiiliana' .. , ,. .. condita piadum etdocumenta. wram
elcycli Kalendis Januani. an[e anle Christi
Hyrcani pontificis annus 25.
Novilunihm niedium hora 5 el Patil. wstalem ..... „ . comm.
Ohjmp. Hyrcaui Judaeorum pontificis _j5_
niinut. 41 post meridiem Romae. '9^,?^
Pttlil 185. Icgati ad Caesarem missi circa (i- Biss.
Litter. Novilunium verum horis 15, 26 ^g' iv. ex ncm annj superioris ab. eodem,
Dom. post mcridiem Kalendarttm Janua-
4669 rii Romae. wlkis hoc ann0 1mnlum consule, et
D Ex Tabulis Aslroiio.m.d e la Hire. Olytnp. diclalore perpetuo , impelranl,
(Q D 184. perfcrri in senatu, cl conlirmari
21,14 Consules '" ea privilegia quae ex Josepho re-
CR C 1VLIVS. CAIiSAR. V. M. ANTONIVS.
censila sunl in fine anni praece-
M,r.
dentis.
SvF. P. CORNELIVS. P. F. Ilis addendttm cst edictum de
Tabula Cololiana apttd Grul., sodaliliis Judaeorumgenti lanluin-
fol. ccxcvm, ct in Tab. marm. roodo in urbe permissis a C. Cae-
Capitolinis sare cos. cum caetcra oronia ve-
C. IVLIVS. C F. C N.CAESAR VM. luisscl: de quo Josephus eodcm
Ant. cap. 17, lib. xiv. Tum ca quae se-
Ntunmi aurei et argentei quuntur. < Post mortem aulem
apud Vaillanl. Occon. Medio- Cacsaris M. Antonitis P. Dolabella
barb. et alios. coss. adrocalo senatti, cl inlrolu-
c. CAESAR, ctc, nos.'QUINT.DICT. clis Hyrcani legatis, relulerunl dc
ri'.i'.rf.T, coruin postnlaiis, ct amiciliam
4li
413 CIIR0N0LL CONSUL. ET CiES. ROM. ETC.
Amri Imperalores, Consules Romanpr^tn, " Anni . t Anni Judworum et finilimornm populo- Anni
Period res geslw et documenla. Urbis Olymp. rum Poutifiees, Reges,•res gestw JEram unie
Jul et . eond el documenra.
cticli ^' 'um,s Caesar sextum trium- „„__, cum cis rcnovavcrunt,et qttidquid Ghrisli.
@ 5 pbum cgit ovans ex monte Albano ct post pclicrunt. Senatitsconsttllo eis de-
26 Januarii. p":iL
crclum est. Dolahclla eliam, ac-
C. IVLIVS C.F. C N.CAESAR VIDICT. lilleris, scripsit
ccplis-ab Hyrcano
IIII OVANS.A. DCCIX EXMONTE AL- universain Asiain, et priinie
per
BANO vii K.FEBR.Fasli triiiinpli.
ejus provinciiE «ivitati Ephesio-
Capil. Grul. pag. rum in hunc modiim. Dolabella
IdibusMarlii C. Caesarin ciiria
imperator Epliesiorum magislrati-
a conjuratis 23 vulneribils cOnfos- bus S. P. Q. R. S. Alcxandcr
stts est. Suffeclus Coss. P. Cornc- filius Tbcodori legalus Ilyrcani
lius .Dolabclla. ac elhnarchae Judauormn
ponlificis
C. Oclavius haeres, ct in Jutiani mihi retulit de civibus suis, quod
familiam adoptatus, C. Julitts militarc non possint, eo quod ne-
Caesar inde diclus cst. Ex Apol- arma gestare", neqtte iter fa-
quc
lonia in Urbem redicns circa Ka- ccre fassit diebus Sabbalhis, ne-
lend Maii fnam xiv Kat Maii,
et in Cumano que viclum more palrio pnssent
Neapoli, postridic sibi quxrcre. Quamobrcm ego
cum Cicerone fuil [lib xiv, Episl. alii antc
qitoquc, qucmadinoiluro
10, ad Allic] lanta amicorum nic iropcralorcs, iiiiroiincs cos
frcquenlia stipari , et populari volo a mililia, pcrmilloqno. ul pa-
gtatia roborari ccepit Senalui 1+iis vivant moribus; convcnicii-
commemlalus a Cicerone, utcirca les .saci'orum causa, sicul leges
Augusttim oienseiii [ lunc sexli- eorunt piisliibiil, el conferentes
lem dicluiiij cxercilum cx coloniis in offerenila lcnipli). sacrificia :
cogerc privata impcnsa inslitcrit. voloque ut h;ec ipsa scribatis pcr
[Liylib cxvn. Florus lib iv, c. 4, urbcs provinciae singnlas, clc. Lu-
ei Tab Ancyranae].BelluroMacedo- cius aulem Lcntuliis consul pro
"iiiciimconlra Gelas, et Parlhicum, scnlentia de Jtt Jxis dixit: J.tidacos
et Legiones a C. Caesare paialae,
.civcs Romanos templa Judaic.t
M. Antonio decrelae stinl cum quo
babenics, el facicnles Ephcsi pro
Octaviusreconciliatus fuerat. Pro-
tribtinali, religionis ergo, iinniti-
vinciae assignalae. Acla Cacsavis ncs a militia pronuntiari xn Ka-
pleraque confirmala. Percussores lcndas Oclobres. Jos. ibi. qni haec
Caesaris, Brutus, el Cassitts, spc decreta narral in acrcis tabulis
ahjecta retinendae reip popularis, fixa in Capilolio. Snffraganlii.
in volunlarium exsilium Alhcnas hislorici Romani in ad-
Joscpho
concedunt. Velleius Iib n, c. 62. hacrcnte columna indicati, qui
Dio lib XLVII.
passim ab Antonio ciiam plnribiis
Ciccro hoc anno iler in Grae- aliis vcmlita, oblenlu Actorum
ciam susccplurus anle Olympia Caesaris, hiijiismodj privilegia in
[ad Atlicum lib. xv, ep. 24 et lib. .uncis labulis incisa atquc in Ca-
xvi,cp.7]ostendit Olympiadis 184 pitolio fixa fuissc confirmant.
ineuntis annum plurimum btiican- .. Mortuo Plolemacosola in iEjjy-
no caedisC. Caesaris esse allcgan-
pio rcgnal Clcopalra Jos lib xv,
dum.
cnp 4.
Anlonius Consul, poteslale et
facla per S. P. Q. R. cognoscendi,
ct cxsequendi de Actis Caesaris,
quac is jussisset, libcrtatcm, ct
jus RomanacCivilalis, el immuni-
tates populis, ac Dynastis passim
vendebat: dequchis omnibus toto
Capiiolio tabulae figcbantur. Cic.
Philip. 2 et lib. n, ad. fam. cp. 1.
Paterc. lib. n Pittt. in Ant. Dio
lib. XLIV,quae omnia coniprobanl
historiam Joscphi.
415 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM. VATIC. 4ffr
Anni Imperalores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Judworum et finilimorum populo- Anni
Per. res gestw et documenta. I rbis Olymp. rum Ponlifices, Reges, res gestw ante
Jut.et conditw et documenla. /Eram
cycti nnte Christi.
et post C. Cassius olim quaestor Crassi, 4*.
®-*."C VIBIVS. C F. C. N. PANSA PalU.
4670 A.HIRTIOS. A. F 709. Syria occupata, in Judaeam con-
22.15. g j. Cc IVLIVS. CAESAR (Octavia- A. P. tendil Procons Dio lib XLVII.et
A. CARRJNAS. C F. IIUS) ClpOSt sui juris fecit pro Republica A
cvF °-- PED|vsQ.F Palil. ludaea exegit argenti talenta 700.
P. VENT1D1VS. P. F 710.
184 HistJud in Bibl Poiygl Paris He-
Lapis Colotianus ap. Grut.
fol. ccxcvm. Olymp rodes ex Galilaea 100 lalenla;
Kal. Januariis Cicero, Philip- Ann totidem Hyrcanus misit Jos lib i
pica qiiinta, Antonium bello per- l ii belli c. 9. et lib xiv Anliquit
c. 18.
sequendum suadet. Poslridie Im-
perium extraordinarium C. Caesari Antipater Malichi fraude vene-
Ociavianodefertur. [Cic. Phil. xi,] „ no e medio tollitur. Phasaelus, et
Reconciliali Lepidus, Antonius, et Herodes filii ultionem differuut
Ciesar Triumviratum invadunl R. patris. Herodes, Cassio permit-
P.C. die v Kal DecembLapisCoIot. tehle, eumdem per salelliles con-
fodit Jos Anliq lib xiv. c. 20. et
ibi, et nummi el hislorici passim.
Cicero occiditur vn Id. Dec. lib i belli, c. 9.
dialog. de causis cor. el.
4671. L. Munatiusl.f.l. n. PlancusM. 710. II in Hyrcanus per Iegalos auream 43.
23.16. iEmilius m. f. q. n. Lepidus n, 711. coronam M. Antonio miltit, ro-
G. Man. Anlonius P. Sulpitius Cons. gans pro genlis suae libertalc, et
Luslrum non fecit. agris a Cassio ademplis, ul resli-
Fasli marm. Colotian. ap. Grut. luanlur. Qiiorura postulala Anto-
fol. 298. Ad Philippos Maeedoniae nius aequa existimans non modo
commissa pugna. Bruti et Cassii admisit, sed proposito ediclo Ty-
legiones xxi, cum tolidem M. An- f, ris , Sidoniis , Anliochenis, et
tonii et Caesaris, Cassius exutus Aradiis in eamdem senteniiam
castris se inlerficit. Brutus ilerato scripsit, ul liberi diraillerenlur
praelio victus se pariter conficit. Judaeisub hasla a C. Cassio, Cas-
Liv. lib. cxxiv; Palerc. lib. n, c. sianisve ventindali, et loca uni-
70. Plut in Brulo. Appian. lib. iv. versa , lisdem Judaeis simililer
Anloniusin Orientales Provincias, adempla redderenlur, essentque
Caesarin Occidenlalesproficiscun- rala privilegia , et jura beneficio
tur parlitis interse copiis,sed in- Dolabellae, ac suo Judaeorura
lerini Anlonius hiemavit Alhenis. gcnti concessa. Jos Iib. xiv,
Plut. in Antonio. c. 22.
4672. L. Antonius P. Servilius p. f. 711. iii mi Anligonus Ulius Aristobuli [qui 42.
24. 17. Rauricus, Lapis Colot. 712. fuerat frater Hyrcani Ponlificis]
F Anlouius ab Asianis praenua adversuspalruura, cujus Regno, et '
exigit 28 legionibus viclricibus Sacerdotio inhiabat, Parthorura
[quae sunt cum auxiliis virorum D arraa suscitat, duce Parbro, jam
170 millia] novera annorum tri- a Labieno excita contra Roma-
butum intra biennium, Appian. nos pactus mille talenta, et
lib iii, pag. 673, deindeabil in Sy- quingentas mulieres, si'ab Hyr-
riam. Oclavianus Cacsar, causam cano in se regnum transferanl,
de agris civium, qui Brulo ct ct Herodem una cura filiis inler-
Cassio faverant, dividendis inler ficiant.
milites Caesarianos, cum ab ipsis Herodem enim, et Phasaelum
nilitibus dirimendam curasset, tetrarchas constiluerat Antouius,
Fulvia illorum odium, Cacsargra- apud quem Daphni Anlochiae
tiam conciliavit. Hinc bellum in- proximaehoc annoagentem accu-
ter Cacsarcm et Fulviae maritum sabantur a Judaeorumproceribus.
Anlonium. Dio lib. XLVIII;Suet. in Auditolamen Hyrcano, qui filiam
Oct. c. 62. Bellum Perusinum Mariamnem Hcrodi desponderat
417 CHRONOL. CONSUL. ET CALS. ROM. ETG. 418
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Judworum et finilimorum populo- Anni
Per. res gestwet documenla. Urbis Olgmp. rum Pontifices, Reges, res gestw ante
lut. et conditw el documenta. Jiram
tycli. ante eumque praestantiorem in rep CJmatt
(9 J «i post adminislranda asserebat, Anlo-
Palil.
nius, neglecla accusatione, te-
trarcham ulrumque fralrem crea
veral. Jos lib xiv, c. 23.
.'•4673. Cn. Domitius m. f. Calvinus n. Parlhi a Lahieno excili Syriam, tit.
25.18. C. Asinius cn. f. Pollio. cum occupasscnl , ab Aiiligono Biss
E. D. Inniani Carinani agrii Nor. incilati Hierosolyniis poliunltir.
Cen. Pis. p. 139. Hyrcattum ponlificem caplivura
Suf. L. Cornelius 1. S. Suf. P. abducunt, et insliganlc Anligono
Cassidius P. f. auribus mulilaut, ne potilificalum
Fasti Lapidis Coioliam Grut. recuperel , in qtiem Anligonuiu
298. intrudunl ab Aarone LVIII.ilero-
Imp. Cacsar, L. Anlonio ad de- * des necquidquam conalus pro
dilionera compulso, Perusiain vi- Hycarno, et suis ditnicare, ad
cter ingressus, ltaliam tolam par- Arabasprimo, lum adCIeopalram
tim volunlate, parliin vi in pote- se recipit. Phasaclus ejus frater
slalem redigit. Antonius tn. Vir, 712. cuin Hyrcano in Galilacaroabdu-
morlua uxore Fulvia, Ca^sari re- A. P. clus, etin vincula coujcclus, alliso
conciliatus, cum illo dividit Roma- 715. ad parielem capile, vila excedit.
num Imperium. Orientalcs omncs P. P, Herodcs Romam propcrat, ubi ab
trans sinum Ionium titm insukc, Antonio, el Caesare ita benigne
quam Provincia: usque ad Euplira- , cxcipitur, ut praeler spem iis
Um Anlonio paruerunt. Occiden- auctoribus, cx S. C. rcgniim
lales vero Dalmalia, Hispania, et Judaeaeoblineat, deduclus in Capi-
Gallia, Caesari, qui Africam Lepi- lol medius inter Caeset Ant Dio
do jain assignaverat. Appian. p. lib Jos lib xiv, c. 24. 25. 26.
709, Dio. p. 374, Plul. in AnU HiilC l.MTIUM REGNIllEUODIS EX
MenseOclobris. Norisc P. p. 140. Q
s. c.
Olymp. Ilyrcani Pontificis 30. Anti- 40.
4674. L. Marcius Censorinus. 711. 18o gOI,iinsirUsi i. Herodis Regis 1.
26. 19. C. Calvisius Sabinus. A. P anitus i. _r
ante i%
C. Kal. Januarii L. Murcius L. f. 715. wsi. el Herodes ex llalia redux cnm
c. n, Censorinus Cos. ex Macedo- P P.
nia triuinphat. Fasti Capitoliui airnn ma»dalis ad Venlidium, ul He-
rodem conira Antigonuni jnvet:
triumphalcs. Grut. p. 296.
Vcntidius primo Labicnum, quod etiara C. Sosio Syriae
deinde etiam Parthos praeliosupe- et Ciliciae praefeclo niandal. He-
ratos expellit Cilicia.et Syria. Dio rodcs in Parlhica expeditione
lib. XLVIII elPalaesliiiamrecuperat, egregiam operam navat Ventidio :
et Roraae v Kal. Dec. Pro-cos. ex ita ut Parlhi, amisso Pacoro duce,
Tauro Monle, el Parlhis trium- et xx millibus suorum caesis,
anno Fasti inlra Mediam, el Mesopolamiam
pliat sequentc. triumph
redacti sint. Vell Pat 1. n, c. 78.
Capilolini ap. Grul. fol. 296.
Jos I. xiv. c. 27. Dio lib. XLIX,elc.
4675. App. Claudius Pulcher. 714- ii. m. Hyrcan 51. Antis 2. Herodis 2. 39.
23. i. C. Norbanus Flaccus. A. P. 3.
B. Iliuc AERABISPANICA deducilut'. 715. Vere itieunte Herodes duas legio-
Doinilius Calvinus Proconsul in P. P. ncs, C. Sosius XI ad Hierosolymac
poteslalem Caesarisanno superiori obsidionem adducunl. Expugnant UIERO-
reduxerat llispaniam jussam tri- mense lerlio in jejunii solemnilate SOI.VMA
bula pendcre ex KaleiulisJan. Iui- Jos lib xiv. in fiit. Anno Sabbatico sosio LT
JF.RK jtts anni, unde incipii ^Era Hispa- incunle. Card Noris Cenoi Pis ET IIE-
IIISPV- nica. pag 145. ex Dione lib XLIX.his RODF.
NICA. P.VENTIDIVS P. F. PROCOS EXTAVRO Coss. Anligonus ad Anloniuin CAPTA.
HONTE ET PARTHEIS. V. K. DECEHB. perductus, cruci alligatus, flagris
8. V. C DCCXV. c;i'stts, ac deiiiJe.iuguIalus : in
i!0 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 420
Anni lmperalores,Consules Romanorum, Anni A Anni Juttworum et finilimorum populo- Anni
Perio- res gestw et docutnenta. .U.C.. olymp.'. rtim Ponlifices, Reges, resgestw ante
di Jul. .1 ,«.,. inie Olijmp. el documenla. /Eram
et cycli Fasl •""umph. Capitolim. el posl ^ 0" qno Assamonaeorttm principatus Cltristi
AJ Orodes Parlh. RexfiliumPhraa- Palil. desiit post annos 126, a Juda
tem regno praeficit. Dio.
Maccabaeo.Dio et Jos ibi.
4676. M. Vipsanius L. F. Agrippa. 715. Anan 1, Herodis 38.
28-2. Hyrcani 32,
L. Canitiius L. F. Gallus. A. P.
5, 4.
A. Dio lib. XI.IX. ,716. Ilircanus Ponlifex a Parlhis de-
Triumviri R.P. L. absoluto qnin- P. P.
lenlus, cognito, qnod Herodcs re-
qiicnnio TriumViralus,-pridie Kal. gnaret, licet honeste detineretur
Jan. ad aliud quinquetinium sc et a Jtid:eis ibi degenli-
Babylone,
iterttm iti Viros renuntiarunt bus lanquam Ponlifcx, ac Rex
inciioanduin cx Kal. Jan. hujiis coleretur [Phraale Parlhorum
anni. Lapis Capit. sup. ad ann. 710. id permittente], impctrare
Rege
V. C. M. Agrippa Bello Siculo in- .. maluil, ul ad Hcrodein proficisce-
ctimbil conlra Sextum Pompeiuin, retur. Comiter excepit socerum
et porltim Baiarum aperil. Dio
Herodes, sed Ponlificem creat
lib. xLviii, p. 388. Ananklum ab Aarone LVIII, Jos
lib xv, cap 1 et 2, cum Hyrcanus
esset auribus mulilatus, et cutn
Herodes caveret nobilem creare
Pontificcm Jos ibi.
4677. L. Gellius L. f. Publicola. 716.
Olymp. Ananielis 2, Herodis 4. 37.
1.3. M.Cocceius Nerva.Diolib. XLIXA. P- Antonius suasus ab Annenitc Btss.
186.
C.F. Cn. Doniitius. m.f.m.n. Calvinus 718,
AMK.iv. Rege AtarasdeTigranis filio, con
"Pro Cos. Hispania xvi K. sextil. A. P. P. t
et 186. tra Medortim regem sasctpit bel»
DCCXVII. lmp. Caesar. Divi. f. c. n. n.
P. P. luiti Parthis favenlem, elPolemc-
iii- VIR.R. P. c. ii. ovans. ex. Sici-
ann. 1. nem Ponli regem socium bclli
lia. Ibid. Noveuib. A. DCCXVII. Fasti
- adbibet. Alexandra uxor Alexan-
liiiimph. Capitol. dri Arislobuli regis filii, per Cleo-
Triumviratus Lepido abrogatus .
vita concessa : ipse relegatus Cir- patram curat Herodi insinnari, ut
Siimmum Ponlificatum filio suo
ccios. Aristobulo conferat, horlalu M.
Antonii Jos lib xv, c. 2. Is cst ab
Aaroiienx.
4C78 L. Cornificius 1. f. Arislobuli 1. Herodis 5.
2, 4 Sex. Poropeius 1. f. Herodes pontificaium abrogat
E. Dio lib. XLIX. Ananieli, et confert Aristobulo
llis coss. Sextus Pompeius Cne,- adolescenti annorum 17 quem
Magni filius de.infelici expedilione festo] Tabernaculorura, sacris
Antonii in Parlhos certior faclus, operatum, ad nalandum de in-
in spem elalus se illis adjungendi duslria invitalum sttffocari insi-
in Asiam Irajicit, uhi ab Amynla, diose curat, ab Aar. LIX.
principe Galatiae, Lycaonise. el Ananielus ilerum pontifex suf- 3t.
Panipbyliae ab Antonio consliiu- 717 i, II focalo subrogatur ab Aarone an-
lus, ad dcditionem compulsus, A.P. lea LVHI, nunc LX.Antonius ab
Mileli jugulalur. Appian. lib. v. 718 infelici expeditione in Syriam re-
Dio lib. XLIX,p. 405, ctc. v ,J dux Herodis muneribus placalur
apud se delati de morte Aristo-
buli. Jos. lib. xv, c. 4.
4679 M. Antonius m. f. 11. Abdic. Ananielis 3. Hcrodis 6. 55
5, 5 K. Januar. in ejus locum suf. L. 718 ii, i;i Herodes domesticis, in reditu ab
D. Scribonius Libo. A. P. Antonio, criminalionibus suarum
L. Sempronius Atratiinis. 719 inulierum irrilalus in cognalos
LapisFast. municip. ap.Grut. P. P. saevit.Jos. lib. xv, cap. 4. Cleopa-
' tra irrelitum suis
ccic amoribus Anto-
His coss. Bellum ILLVRICVM nium inducit ad aiiqiiol conler-
el Bellum UARsicvu,ibi minas regioncs sibi tribuendas.
c. sosivs. c. F. T. \. PROcos. Flagilabat Judaeam, cl Arabiani
121 CHRONOL. CONSUL. ET C^ES. ROM. ETC. 422
Awii lmpcralores,ConsiilesRomanoruin, Anni A Aimi Judworum el finitiinornm populo- Anni
Period. res geslwel documcnta. U. C. Olymp. rum Ponlifices, Reges, res gestw ante
Jul. et ante el docuntenla. JEram
cucli EX- 1VDAEA " i NONAS SEP- e_ p0St ..... dan , .
, suis ., Chrisii
TEMBR. A.DCCXIX Pa/»7. sibi aderoptas rcgibus
J
(___)
C.NORBANVS. C F.FLACCVS. PRO- Verum Antonius restitil, largitus
COS « tamen marilima loca a fluvio E-
EXUISPANIA IVID.OCTOBR. A. Iciilhero ad ^Egyptum praelcr Ty-
DCCXIX rum, cl Sidonero, ibi.
Fasti triumphales Capitolini. Morluo pontifici Judaeorurasuc-
ccdil Jestts filitts Phahae ab Aa-
4680 Imp. Caesar Divi f. u eadcni 719 rone LXI.
4, 6 dic Kal. Abdicavit. In ejus Io- a. P. Jesu fil.Phabocl. Hcrodis 7. 54
C. ctim suf. 720 III et Hcrodes auxiha ab Antonio post
L. Volcalius 1.f. Tullus. ;.'. P. liii bellum Mediaesibi reraissa edttcit
Idem lapis Fastorum municip. conlra Arabas, et vario marle cum
ap. Grut. f. ccic, et Frontin. his JJ illis confligit.
coss. nolal V. C. ann. DCCXIX, et Antoniiis cum rege Mcdorum
posl annos xm. C. Senlium P. socictalcm bclli junxerat, ipsi
Lucretium cos. Boccho rege Mau- conlra Persas, sibi conlra Cxsa-
ritaniae deftinclo, Maurilania in rcm ,* qttod is Provincias Lcpidi
Provinciam redacla. Dio 1. JXLIX. sibi usurpassct. Idcm Antonius
Simultates gliscunl inter Caesa- Armeniae rcgcm per fraudem ca-
rem, ei Anlon. ptum, et vinctum in trittmpho
720 ducit Alcxandriam, et regna di-
721 vidit inlcr filios Cleopatrae. Dio
4681 Cn. Domilius Ahcnobarbus. lib. XLIX.
5, 7 C. Sosius. ,01. 186 Jesu2. Herodis8. 35
' iin et Hillel
BA Idcm lapis, qui enumcral eiiam Babylonius ex Davidica Bitt,
siilfcclos. : 187, i stirpe floret: ex hujus discipulo-
Kal. Januarii consulum allcr- rum numeroso ccelu Jonaihan
calio occasionem dal belli civilis Q U/zielis f. atictor Chaldaicac Pa-
inlcr Cacsarem,et Anlonium. Dio raphrascos clarissimus babclur.
sub init. lib. L. Inter Hillelem bunc, ct Samma-
His coss. Dionys. Halicarn. in iain orlo dissidio familiae, sub-
oriunlur Scribaruro, et Pharisx>o-
praef. bist. numerat Olyinpiadcin
iiietitttem 187, ut ex bieimio sc- rnin, S. Hieronym. iu Isaiain lib.
qucnti colligitur, ubi in diebus iii, cap. 8, el ex illo Ussciius in
acstivis nnmcrat mediam. Amial.
4682 Imp. Caes.Divi f. m. Jesu 3. Hcrodis 9. 52
6, 8 M. Valerius M. f. M. n. Messala 721 i, ii Contra Arabutn regem Arctam,
C. Corvin. Herodes tributorum causa arnia
Idcm lapis, AA. passim. ac 722 • movct. Jos. lib. xv, c. 6.
PVGNA ACTIACA commissa 4 Non. Jttdia vehementi terracmolu
Sepl. Palercul. H, 84. Vide Noris coiiculitur c. 7.
Ccn. Pis. p. 159. Augusltis post llcrodes in discrimen adduclum
rj
AERA cara vicloriam in Asiam Procon- in se timens, quod favissel Anto-
ex sularem profeclus eamdent sialiin nio, posf Acliacain vicloria.rt, ne
VICTORobtinuil. Ex Africae proxima JE- Hircantts adhuc snpersles in re-
iv ACT. gypti partc, Pinaritts Scarpus ex
gnum rcslitualur, de illius ncce
ct Antonii prafeciis ad cum dcfeeil. dcliberal. Ibi. cap. 9.
AVG.IN Didius legalus Caesaris Syriani
SYRIA.occupavil. Unde AERA AVG.INSV-
R!Acx Autttm.Vide Noris Ep. Syr.
p. 251, cdil. Lips.
4683 lmp. CaesarDivi f. nn. ii, ni. Jesu 4. Hcrodis 10. 31
7,9 M. Licinius M. f. m. n. Cras- 722. Ilcrodes posl mlcrceptas Hir-
F. stis cani lilleras ad MalchuinArabum
BELLVM ALEXANDRJNVM 725. regcm, suasu Alexandrac filiae
ldem Inpis, qui ct stiffccloscoss. scriplas ad impelinndum liospi-
AJ3 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 424
Anm lmperatores,ConsulesRoinanorunt, Auni A Anni%Judworum et finillimornm populo- Anni
Piriodi res geslw el documerila. U.C. Oyinp. rum Pcntifices, Reges, res geslw anle
Jul. et nominat. .... m ii- anle et documeiilu. /Ernm
cvcli : hos uiter M. Tullium el pos[ Ghristt
lium ac tutclam, eumdem qnasi
Ciceronis oraloris filium, qui de Pulit.
^ j. reum majestalis Synedrio perac-
profligato Anlonio litteras Augitsli lura occidit. Jos. ibi. Tum ad Au-
pro concione recilavit. Plularch.
gusluin properai in Cyprum posilo
in Cic. Appian. lib. iv, bell. civ dia,!emate supplex. Supra spem
Dio bb. LI, clc.
Regnum ab AnlonioHerodi datum
Atiionius non sine prodilione Vtctor Attgustus auxit Tacit. hist.
a
Cleopalrac, classe, el copiis ad
deslilu- 1.1, c. 9; Jos. Iih. xv, c. 9; Jos.
Aitgustum deficientibus, lib. xv, c.10; et Belli lib.i, c. 15.
lus, in praclio Alexandrino se in-
et Augusto per Syriam contra Anto-
lerimit, paulo post Cleopatra. nium moventi, Herodes dona ad
^Egypto in poteslatein redactae
SOO talenla dedit. Jos. lib. xv,
Auguslus projficit C. Cornclimn
B clO.
Gallura.
^RA HillC EPOCHA AYGVSTl ALEXAS-
AVG. DRINAex qua Censorin. anno
ALRXAN- Chrisli 238 compulal annos
DRl.NA.268.
4684 lmp. Cassar Divi f. V. Jesu 5. Herodis II. 30
?, 10 Sex Appuleitts. 725 iti, tv M. Valcrius Messala cum im-
E. Idem lapis, et lapis Ancyr. et 724 perio exlraordinario in Syriam
Grul. mitlitur Dio1. LI, sed cilo revo-
Kalcndis Januar. agente Sami calur, ut bello Aquitanico dux
Caesare, in ejus verba Romx ju- praesit. Noris Cen. Pis. p. 289, ex
laturo est, actaque ejus confir- Dione; Q. Didio Syriae Praeside.
mala. Dio lib. LI, p. 456. Ibi.
Coesardicltis est IMPERATOR. IU. Angustus mense Sextili Urbcm
p. 458, qui ct lantim clusil ibi p. ingressus tnplicem triumphtim
457, et Patriciorum numertim C egit 1 de Pannon. Dalmalis, et la-
auxit. Lap. Ancyr. ap. Gruter. p. pydit 2 navalem de Vict. Actiaca,
CLXXXI, cum Ccnsor essct ctiui M. 5 de subacla ^Egypto. Macrob. 1
Agrippn, ibi. Sat., c. 12, v Kal. Sept. Ara Vi-
ctoriaein Curia dedicata est. Vel.
Kalend. in aedib.Fames. ap. Grut.
cxxvi.
4'J85 Imp. Caesar Divi f. vn. 724 01. 187 Jesu 6. Herodis 12. 29
9,11 M. Vipsanius l.f. Agrippa II. 725 IV et Herodes efleratus ac delniioni- Bist
DC Bellum Cunlabrkum [lapis An- olymp. bus, et suspicionibus incilatus,
cyranus] et Gallicum, in quo 188 Mariamnem uxorem et Alexan-
Messala Aquilanos domat. i dram socruni interficit. Jos. I. xv,
AERA Ludi qiiinquennales pro Actinca c. 11.
IMPERIIYict. inslituli, quos etiam aetale Mariamnis injttsla damnatio [de-
DIXEN-sua conlinualos asserit Dio lib. tecta post mnrtem ejusinnocenlin]
NALIS Lin. Vide Cenot. Pis. pag. 295. D Ilerodem lorquel. Hujus criminis
ACG. Augustus lege de imperio a se re- pcenam inierpretanlttr Jiidaei pe-
linendo, qttod dimissurus videba- slilentiani, quae Hierosolyrois
lurj in decennium lala, Provincias grassata procerum plurimos as-
dividit, pacalas Senalui ac Po- suropsil. Jos. lib. xv, c. 11.
pulo vero bellis expositas reii-
nuit. Diolib. xin.Idibus Jan.Ovid.
Fast.
4686 Irap. Caesar Div. f. vn. 725 Olymp. Jesu 7. Herod. 15, ex S. C. 10 2S
B M. Vipsanins L. f. Agrippa m. 726 i a inor. Aniig.
10, 12. Lapjs in pai. Farnes. ap. Grut. ii Herodes, qui Coslabaro Idumaco
ccxxiv, 1. sororent Salomen matriinonio jun-
His coss. Caesar AUGUSTOS dictus xerat, eumdem a prima accusa-
fuil ex sententia Munatii Planci. lione precibns Salorocs donaluni,
*S5 CIIRONOL. CONSUL. ET C-ES. ROM. ETC. >v 4?6
Anni Jfflpern/or«s,Co««HlesRomnnor«m Anni A Aiini Judworum et fiiiitimornm popnlo- Anni
Per.Jut. res gestw-,el documenla. U.C. Oltjmp. rttm Ponlifices, reges, res geslw, ante
et eycli. _. ... .._ nnle et et documenta. JEram
&» Dio bb. 53. pos[
JERAKV- Censorin. de die nat. c. 21, ex Palil nunc ilcrum delatura, et ab uxore _gg'
CUSTOR.QU0eurn soluiTtcudendae moneiae . rcpudiaturn nccat. Tum vero a
Censori. a~,r#et. ... ,. • patriis ritibus deflectens Herodes
dkta ex ar«'"Poleslalem habnisse
quacom- ptttat Vaillant. in tab. xx, fam. peregrina inslituta induxit, thca-
pntat ju^_noc >nno MessalaCorvfnus ex tro, et amphilheatro excitatis et
21*5 certaminibus alhleticis quinqueh-
<A Ch. Gaffia iriumphum egit vn K. Oei.
238 *. DCCXXVI. Fasii trithnph. Vide nal. in honorem Augusli Hieroso-
Noris Cen. Pis. 288. lymae inveclis. Jos.lib. 15, c. 11.
4687 lmp Caesar Divi f. Atig. vm. 72S n Jesu 8. Herodis 14 ex S. C. 27
11, 13 T. Slatilius T. f. Taurus n. 727 ni Herodes e Judaeorum primori-
A Idem lapis in Pal. Farnes. ap. bus conjuraios decem, violatac re-
Gful. 254,1. Auguslus in Brilan- ligionis causa sc illuro inlerficcre
niam expeditione suscepia occur- B conalos ultro confessos morte af-
rentibtts Britannorum legatis pla- ficit. Jos. ibi.
catus in Gallia subsislit, et in Cornelio Gaflo ex S. C. dam-
Hispaniam profectus Cantabros nato sed maturata caedcsibi mor-
domat. Ibi legatos Indorum a tem infcrenii successor dalur in
Pandione rege missos excipit, et praefeclura ^Egypli Pclronius.
Scyiharum.Horal. inCarm. secnl. Dio 1. 53.
et lib. 4, Od. 14.
4688 Imp. Caesardivi f. Aug. ix. 727 m Jesu 9. Herodis 15 Cx S. G. 26
f_, 14 M. Junius D. f. m. n. Silanus 728 tv Herodes contra scdilioncs populi
G Idem Lapis. Augustus consula- securilati suae consulens Sama-
tum ix iniit Taracone (Suelon. in riara munire et dc Augusti no-
Octav. c. 26] labente anno 3, inine SEBASTEN appeilare, nec non
olympiadis 188. Euseb. Chr. quo Turrcm Stratonis arcem allerani
Indorum legalos excepit, ibi et consliltiere et pattlo post C-ESA-
ult. *» BEAMvocare instiluit, in Galikca
Syncell. eum Floro lib. 4, c.
Sueton, inOcfc.c. 21. Gabalam, Esthmotiitim in Peraea.
Jani templum iterum clusit. Dio Jos. lib. 15, c 11. Aminta regc
lib. 53, Augusla emerila in Lusi- mortuo; Galatia in proviiici.ini
tania ab Auguslo condita. Pan- redacta cum Lycaonia et Lollio
iheon Romaeab Agrippa. Dio lib. trailita. Rufus.
53.
HINC incipit MWK COPTICA in jfcgypto ei ^ERA SEBASTENORUMin Syritu
Anni lmperatores, ConsulesRomanorum Anni Anni Judworum et finilimorum populo- Anni
Per.Jul. res gestw, el docnmenla. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, res gestw, ante
et cycH. onie et el documenta. /Eram
(jb\) post Patit. Ch.
4689 Imp Caesar div. f. Aug. x. 723 729 Olymp. Jesu 10 Herod. 16,ex S. C. et a 25
13,15 C. Norbanus Flaccus. U 188 morle Anligoni 15. Biss.
F E Idem lapis Farnesianus. iv SaranritaepridemriuncSEDASTENi.CRA
iElras Gallus terlius Praefccttis et 189 epocham suam hinc ordiunlur, ut SEBA-
Augustalis ^Egypti expedilionem I ex eorum liummis osfendit card STENO-
suscipit contra Arabas, lentaturtis Noris. Ep. Syr. pag 534, edit Lips RDU in
eliam, iEthiopum terminoset Tro- anno sterililalis ac peslilentiae in Stjtia
glodilicam Regionem. Strabo lib Judaea Hcrodis xin, a raorle An-
2, p. 118 et lib 17, p. 816. tigoni indicalo apud Josephum
Coptitae ^Egyplii ^Erain suam lib 15, c. 13. Terentio Varronele-
hinc deducunt recepto anno Ju- gato Augusli in Syria et procos
liano, Tholh. die Aug 29 Peta- card Nor Cen Pis. pag 290, ex Jos
vius _lib x,cap71. iElius Gallus tenius Jlgypti prae-
fectus. Nabalheorum Arabum rex
Obodas. Strabo lib 16, pag780,
et Aretas qtti Gallum amice susci-
pit. t
PATROL. CXXVII. 14
427 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 428.
Anni Imperatores,ConsutesRomanorum Anni \ Anni Judworum el finiiimorum populo- Anni
Per. Jul. res gestw, el documenta. U. C. Otgmp. rum Pontifices, reges, res gestce ame
et cttcli. , „ _. .. , xi. ante et el documenla. JEram
Imp Caesar.Divif. Aug _,pal Ch
(jjfo i Jesu H, Herod 10, ex S. C. et <^"
4690 Cn. CalpurniusCn.f.Cn.n.Piso. 729
14,16 Idem lapis Farnesian. 730 ii 14, ab. 4.
Siraoti.BoccliifilI, ab Aarone62.
D Augustus abdicavit [Idem Iapis]
in Albanura profectus [Dio lib. Herodesamoto aponlificaluJesu
Phabelis filiosubstituil Simonem
53], subslitulo in sui locuni L.
AUG Sestio, circa initium April. et ex Uoetbi Alexandrini filium cujus
TR die v, Kal Jul TRIBUNJC POTESTA- filiam Mariamncm ducit uxo-
rem. Jos., lib. 15, cap. 12, et
FOT TEMaccepit, cum anlea etiam di-
ctaluram oblatam conslanter re- 18, cap7. Is ab Aarone numer
LXI. P Petronius arma romaua
cusasset. Patin in Suelon f. 139.
Phraates III Scytharum auxilio promovetullra Syenem m. p. 870,
in regnum restitulus legalos ad in iElhiopas [Plin lib 6, cap 29J,
Caesarem mitlit repetens iilium 1g quorutn regina Candaces resli-
obsidem sibi reddi, el tradi Tiri- tucre coacta est abduclas Cesaris
dalem. Hunc retinet Augustus, staluas. Strabo lib 17, pag 820,
illum concedit; sed repelit signa Diolib 54, pag 524.
sub Crasso et Anlonio antissa Agrippaob simultates cum Mar-
Justin. lib. 42, Dio I. 55. celloin Syriam raissus subsistil in
Leslo insula. Dio ibi.
HING PER ANNUAS TRIBUNICLVSPOTESTATES ROM. PRINCIPUMTEMPORADISTINCTE
NUMERANTUR.
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum Anni Anni Judworum et finilimorumpopulo- Anni
Per.Jul. res geslw, et documenia. U. C. Olymp. mm Pontifices, reges, res geslw anle
ante et et documenla. JEr.Ck.
post
Puhl.
4691 ImpCaesar Aug tr. p. I el n. 750 it Simonis 1, 2. Hcrodis 18 ex 23
C tii S. C.
15, 17 , . L. Arrunlitts
C Coss C. (lauilius Marccllus HerodesCaesarereportum magni-
iEsernintts ficenier construit Pyraeo parem.
Vignol ex antiq lap Puteolano Plcraque saxa in fundamentis ja-
in lib de Col. Pii pag 192. cta longiltidped 50, lalilud 18, al-
Numrai aur el arg Auguslo cttsi. lilud 9. Templum quoque slaluit
Divi f. Cos xi. tr. p. u. 7mp viu, Caesari, nec non theatrum, et ain-
et in parle aversa tres globi, in pbilhealrum lapidca : ejus deni-
quibus EUROpa ASiaAFuicas. r. Q. quegraliam caplal Ciesareaeno-
B. circum M. Coccejus Neva m. mine civitali iinposilo. Joseph xv,
Vir His Coss Augustus in Sici- cap 13.
liam profeclus est ut cam, ac
omnesalias ad Syriam usque Pro-
vincias conslitucret. Dio iib 54.
Vide Noris Cen Pis, pag 292.
4692 Imp Augustus Tr. P ii, in. 751 III Simonis 2, 5. Herod 19, ex 2SJ
C©1! r« ^EmiliusLepidus 732 iv S. C.
^08*5 Q-
M. Lollius
16,18 Herodes cogilans de templo in-
R Lapis Cololianus ap. Grul fol. staurando maleriam convelill. Jo-
ccxcvm. seph lib 15,cap 14. Hinc anni 46,
Horatius in finelib i. Epistolarura ad primum Pascha Chrisli praedi-
his Coss. implere se scribil aetalis cantis numeranlur.Joannis2,20.
annum 44. Idem Herodes filios suos Ari-
Auguslus Agrippam Praefectum stobulum el Alexandrum Roniam
Urbi creat. mittit salulalum Caesarem et tit
Dio lib 54. Vide Cen Pisan p. moribus Romanorum asstiescant.
_92,eique Juliam dat uxorem. Sy- Augustus his permotus ofliciisre-
racusas coloniamfacit. InGracciam gnum ipsiusauget accessione Tra-
transit. Dioibi. chonilidis ct Bataneae,dum Syriae
429 CIIRONOL. CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 450
Anni lmperatoret, Consul.esRomanorum Anni tA Anni Judworum et finitimorum populo- Anui
Per.Jul. resgeslw, et documenta. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, res.gestw, antc
et cycii. anle et el documenla. JEram
•* ci
a praesidet Varro. Jos xv, 15. Vide
. . C. Noris Cen Pis pag 290.
4695 Imp. C. Aug trib pot. m, iv. 732 Olymp. Simonis3,4.HerodexS.C.20,a 21
*7, 19 T„OO M-Apuleius Sex f. Nepos. 753 morte Antlg 17.Josephlib 15, c 13. BiK*
j*9rt
A G 'uoss P. Silius Nerva. 190 Herodes a Gadarensibus apud
Idem lapis. Auguslus in Samo i Augustum accusatus, quasi tyran-
excipit legatos Candacis Reginae. nice regnum adminislraret, non
Ex his Inde in Asiam pergit. Armeniae modo absolutus est a Caesare, sed
Coss niajoris populo Arlabazen aceu- accessione nova donatus regtonts
incipit santi, et Tigranem Romae obsi- ad fonles Jordanis, lemplum ex-
dem petenti regem concedit, et citat in honorem Augttsli, ubi Pa-
*RA per Tiberium induci in regnum nis spelunca sub monte Hermon,
ANA- bunc jubet. Dio lib 54. Tacit An- ]
B a gentibus diclo Panio unde et
ZARBInal lib 2, c. 3, et Nummi. Tyrii et urbs proxima Paneas vocalur, et
Noris Sidonii ab Auguslo libertale mul- Caesarea Augusta sub Panio ab
Ep. tati propter facliones. Dio p. 525 flerode tetrarcha liujtis filio con-
Syr M. Cicero oratoris f. Syriae lega- dita post annos circiter 20. Vide
p. 370. lus Appian lib 4. card. Noris Ep. Syr., pag 450.
4694 Imper Caesdivif. Attgtr. p. IV,v^ 733 Simonis 4, 5. Herod ex S. C. 20
*8- * "oi 20 a morleAnlig 18
L0""s C Sentius Saturninus
F Q. Lucretius [ Vipsalio] Herodeshoc anno xvm regni a
Screverius ii. Fronlino legit Ve- morte Antigoni niateriajam arite
spillo. i convecta aggreditur novam stru-
Suf M. Minucius p.;f. ii cturam lempli Ilierosolymitani e
Idera lapis. His Coss Agrippa in lapidus candidis longis cubit 25,
urbera perducit Aquam Virginem. lat 12, alt 8. Jos lib 15, cap 14.
Fronlin.Virgilius poeta his Coss mo- , Turrim ab Assamoneis in arcera
- erectam, ubi asservabatur stola
ritur.DonalusinejusvilaAiigusius >
Roraamreverlilur.Videcard Nor. Porrtificalis, muniyit, et -voctrvit
Cenet Pis. pag 293, ubi de M. Antoniam, et cryptam ab ea per-
Cicerooe oraloris filio Syriae le-- ducentem in alteram turrim ad .
gato,pag294. portam orienlatem tetnpli. Jos tib
15, cap ull.
4695 ImpCaesdivi f. Aug tr. p. v. v«. 73i Sim5, 6, Herodis «x S.C. 22, 19
19 2 P- Cornelius p. f. Leniu- 733 a lti. Ant. 19.
P lus Marcettin. Herodes Romam navigat, et fl-
14065 Gn. Cornelius Lenltilus Au- ii lios ab Augusto recipil, bonis ar-
gur.
£ Uem iapis : et lapis Ancyrap. iii tibtis instructos domum reducit,
Grut-231. L.Cornelius p. f. Bal- uxores ulriqae jungit, Aristobulo .
bus pro Cos ad diem vi Kal April Beretiicen Salomes sororis filiam,
Alexandro aulem Archelai Cap-
triamph ex Africa A. DCCXXXJV.
Fasti triuraph ap. Grat fol ccc. 0 • padocnm regis AliamGlaphyram.
CnmGaramantasdomuisset. Solin Jos lib 16 c. 1 et 2.
Phn. tib 5. Censoria polestas Au-
gusto collata
4696 Imp. Caesdivif. Aug tr.p. vi, vn 755 Sira 6, 7. Her ex S. C. 23, a 18
20 3 ^0** C. Furnius c. f. 736 m. Anlig 20.
D C. Junius [Siianus.] Alexander et Aristobulus filii in
His Coss ludi saeculares Quincti III Palaestinam cum patre reversi
ex lapide. Farnesiano apud Grut, iv Salomes ac Phreorae insidiis appe-
cccxxvui, i. tuntur. Joseph lib 16, c. 1,
Nummiauret argAugusli tr. p.
VJI,p. a.L. Mescinkis Rufus iu.
Vir Ctppus in quo IMPC-ESA.UG
LUDSECxv s. r.
431 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 452
Anni Imperatores, Consules,Romanotum Anni A '• Anni' Judworum el finitimorum popuh- Anni
Per.Jul. ret 'gestw, et documenla, U. C. Otymp. rum Ponlifices reges, res -gestw, JErw
et cycli. anle et el documenta. - Christl.
®5> . - ., ? . . poslPalil.
4697 ImPG*s***f- Au8lr- P- vii, vnr . 73g '- Olymp, Siin 7, 8 Herod ex S. C- 24, a Bj?
L. Domitius An. f. (Ahe- '757 ^0 m. A.21.
2lJ4
C B Coss [nobarbus) iv Herodes honorifice invilat in
P. Cornelius Scipio eiOl Asia agentera Agrippam post Iu-
Suf L. Tarius Rufus. 191 dos Acliacos a xv, viris h. aniio
Idem lapis i se Praeside celebratos mense se-
pediCaliotempIiQuirini. Diolib ., plembri, el in Syriam proficiscenr
54. His Coss Aug in Gailiam pro- tem, sibi. decrelam Provinciam.
fectusest ob bella ibidem conci- Joslib 15, c. 2.
tala. Ib. Agrippa Hecalombem Deo immo-
lat Hierosolymis. Ibi.
4698 Irap CaesAug tr. pag viii, ix 737 Siraonis 8 et 9. Herbdis 25, 16/
2"2' 5 r«c= M- Livius Hrusus 1. f. 738
A uoss L. l Asander Rex Bospliori moritur,.
Calpitrniiis Piso
Bellum RiiETictjM. II cui Scribonius quidam succedere
ldem lapis. [Ab utroque Nerone conalur, Dio et ex eo Calvis. Bos-
fratre hoc bellum geritur. Horat puoraiiorum molibus occurrere ,'
od 14, lib 4 Carm. His Coss satagens AgrippaOccasionemprae- ,
triuraphant P. Silius proconsul ex bel Herodi Regi se comparandi ad
Alpibus et Pannon et L. Asinius Agrippae coniitalum, et ad pttira
prpconsttl de Sauromalis. Ex fast pro. Judaersbenelicia ab jpso itn- .
tr. Lyd. petranda. Joseph lib 16, c. 4 et 5.
4699 Inip Auguslus tr. p. ix et x. 757 Sim 9,10. Herod ex S. C. 26, 15
c!lcli M. Licinius m. f. m. n. 738 a m. A. 25.
(&3> rooss Crassii9 . Herodes Agrippam his Coss
23 ' 6 Cn. Cbrnelius Cn. f. Leii- n contra Bosphoranos movenlcm
tulusAugur. m coinilatur, doncc eOsdem victos
ldem lapis, et aliusap. Vignolde
Col Pii fol 231, et lapis Ancyra- n Agrippa tradat'Poletaoni Kegi.
Etinidem Agrippam Iliensibus ira-
nus. His Coss Alpini a maresu-
domiti et sub tum placat ct Judaeis Ibiiiaeimmtt-
pero ad infernm
nitatcm abillo impeirat. Joslib 16,
Romani imperii dilionem redacti
in erectum. c 5,4. Disstdracl del.ttionesdoine-
Tropteum Alpibus sticacIlerodem vexntit. Josibi c. 6.
Plinlib3cap20.
xi. - 739 » SimlO, 11. HenKlcx S. C.27 "
4709 kapAuguswsir. pagxet a M. C. 24.
74t)
24,7 rCoss Ti. Claudius Ti. f.f. Varus Nero III Agrippa cum annis decemAsiae
p p> Qujtrtiiius Sex
IV dioecesiinet Syriam administras-••
ldem lapis et Fabrett inscrip set, in Italiain revocaltir nt bcl-
p. 201. HoCanno motluo Lepido lum Pannonicuinadniiiiistret cuin
AUCO6TUS PONTIFEXMAXIMUS crea- M. Vinicio, eiqne in Syria sarro-
tus esi Prid Non Marlii. Veius
gatur M. TMus. Strab. Jos1. 16
Kalend in PalFarnes apudGntt. c. 6, in fia. Vide Noris Ep; Syr
Agrippa *rib. pot. donatur. in D p. 254 et Paterc lib 2, Herodes
aliuJ quiiiquemiiura. Dio iib. 54.
Agrippaecommendai fiUum Anti-
palrum, ut Romam securo perdu- .
cat. Jos ibi.
4701 Auguslus Pont. Max. ir. p. xi, 740 Olymp. Simon 11, 12. Herod ex S. C. 13
25 8 xii. ~1^ 191 28, a m. A. 25. Biss.
v n M. Valerius M. f. Messalar IV HerodesdedicalCaesareamJostib
Coss Corvin. Olymp. 16, c. 9, mox in Italiam ilerum
P. Siilpicius Quirinus
Suf. C. Valgius c. f. C. Canidius 192 navigans Olympicis hidis 192, in
et Macrob.Sat; . i Ellde praesidet et perpeluus Ago-
ldem lapis Colot.
' nolheta declaratur obliberalitatem
» XI, 2. ..
DrususSicambros subegit, Ga.llos ibi exercitam. Joslib i; belli c. 16,
Rhenum transeuntes caecidit,Fri- et lib 16. Antiq cap 9. Vide card
sios ad amiciliam P. R. perduxit, Noris Cen Pis piig 154.
433 CHROISOL.CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 434
Anm Imperatores, ConsutesRomanorum Anni _. \ Anni Judwotum et fimtunorum populo- Anni
Per.Jul. res geslw,el documenla. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, resgeslw,' aute'
et cucli.- , .',.'..' ..' auclus
. anteet et documenla. Eram
(g j Irjumphahbus ornamenlts pos[ Cft.
ovans Urbera ingredilnr. Tiberius Palil.
in Dalmalas et Paiinon." millilur
morluo Agrippa. Dio lib. 54,elPa-
lerculusl. 2.
4702 Aug. Pon. Max. tr. p. xn, xm. 741 Sim 12,13. Herod ex S. C. 29, 12
"*6,9 rn*a Paultts Fabiits Maxiinus 742 a:m; A; 26.
,C Q. JEHIISTubero : I Herodes Augustitm apud Aqui-
Fronlin. de Aquacduct.118, Jnl. u leiam invisit, et liiios accusans
Obsi de Prbdig. c. 134. cum ipsis per Caesarem reconci-
Tiberius Dalmalas et Pannonios lialur, quem talentis ccc donat,
imperio adjecit. Palerc 1, lib. 2, sen sculatis 180, mill [Noris Cen
triumphalihus onrameiiiis ab Aii- Pis pag 154, ex Josepho] dividen-
gusto ornatus Dio li. 54, p. 543. $ lem virilim cccc nummos terlium
Drusus Frisios subegit ibi. in pot Trib xn. Lapis Ancyr. He-
rodes Caesaream dedicat annis 12
a se perfeclam regni ann 28.
Olym 192. Jos et Noris uhi sup.
4703 Aug. P. M. tr. p. xm. xiv. 742 n Sim 13,14. Herod ex S. C. 3«, H
27,10 C. Julius Anlonius Africa- 743 Hi a m. A. 27.
_p Coss ntis. Pbraates Parlhortim Rex qua-
C. Fabiiis MaximUs
tuor iilios obsides ad Auguslum
Sueton. in Claud. c. 2. His coss. mittit vocato in colloquium Titio,
Thealrum Marcelli dedicatum. qui id femporis Syriae praeerat.
Plin. 1. 8, c. 7. Natalis Claudii Strabo lib 16, p. 515, et ex eo
Kalendis Augusli. Suet. et vetus card Noris Cen Pis diss 2, § 9,
Kalend. Anliat. in Mus. Alb. Au- ubi nomina duorum corrigit ex
gustus obeliscum dedicat Soli lapide in Hortis Mediceis asser-
Pont. Maxim. Imp. xi, cos. xi, tr. C vato in Monle Pihcio, ubi Seraspa-
pot. xiv, legitur in basi obelisci danes et RodaspesParlhi Phraalis
ad portnm Flamin. rationarium Regiam Regis filii vocantur. Jos
Imperii scribil. Dio 1. 54, p. 545. lib 18, c. 3.
4704 Aug. P. M. tr. p. xiv, xv. 743 III Sim 14,15. Her ex S. C. 31, a 10
28,11 '-lOSS - NeroCIaudius Drusus 744 iv m. A. 28.
A T. Quinclius Crispinus Herodes ibesaUros quaerit in
Lapis in Pal. Farnes. ubi Augu- sepulcrisDavidis et Salomonis. Ex
stus ltis coss. dicilur Pont. Max. quo Josephus lib 16, cap H, et
Imp. xui, cos. xi, tr. pot. xv, seqq ejusdem Regiain conversam
edittis apud Gruter. fol. LXHI. asserit in seminarium catumnia-
Drusi morlui corpus Romam rum ob inordinatos amores Phreo-
delatum Atiguslus et" Tiberius in rae, et arabilionera filiorum.
fttnere laudalum condunt. Dio i.
55.
4705 ' Aug. P. M. tr. p. xv, xvi. 744 D Qlymp. Sim 15, 16. Her ex S. C. 32, a 9
1,12 C. Martius L. f. L. Censo- 745 192 m. A. 29.
ti p Coss rinus iv Defuncto Obode Nabathaeorum
C. Asinius C. f. Gallus
' Oltjmp Arabum RegesucceditAretas, qui
Lapis in vin. Patazzeschi edit. a 193 antea -Eneas. Joslib 16, c. 15.
Vignol. i Dionysius Halicinproef hisl af-
de ColumnaPii p. 313. firmat se boc anno scribere ag-
Hiscoss.LUSTRCM conditum. Cen- gressum 22 annis post finembel-
sita civium Rom. qttadragies cen- lis civilibus ab Attg imposilum :
liim niillia el 236. Lapis Ancyr. quo anno finem belliscivilibus fe-
ap. Grut. 230, Ti. ad bellum renle numerat medium Olympia-
Germ. cum C. Caes. proficiscitur dis 187, qnando ipse slalim in
Augttslus in KalencL Juliano vi- haliam navigavit.
tiosc intercalatum observans
433 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 436
^Anni Imperatores, ConsulesRomanorum Anni A Anni Judworum et finitimorum populo- Jinni
Per.JiU. res gestw, et documenta. U. C. Olymp. rum Pontifices,reges,res gestw ante
' it jj__j)
cucli. . _..,.. ante et et documenta. Mram
omissoadann. xn. Bissextui corn- post Ch.
git. Plin. lib. 18, cap. 25. Solin. Palil. i
c. 3. Macrob. Sat. Iib. 4, c. 14.
4706 Augustus P. M. ir. p. xvi xvn. 745 i Sim 16. Herodis ex S. C. 33, a 8
2,13 ruoss Ti. Claudius Ti. f. Nero II. 746 ii m. A. 30. Malth i. Sy. Praef Sa-
, .£ Cn. CalpuriusCn.f.Pisoii. turnino PraeJud Volum.
Suff.ex K. Aug. L. Manilius. Q. Simon Boethi Summus Sacer-
Torqualus. dos ob conscientiam veneficii im-
Lapis ap.Panvin. Hoeest scquenli pulatiejusfiliae Herodis uxor. pon-
anno. Augustus militibus emerilis tificatu privatur. Succedit Mat-
preliumpro agrisdistribuit. Lapis thias [ab Aarone LXIII]. Joseph
Ancyr. Tab. 3, ap. Grut. p. 231. 1.17, c. 15 e't 18, c. 3, C. Senlius
Arcus'Augusto erectus in Norico Saturninus legatus Propraet. in
,tr. p. xvii, de quo Plinius lib. 5, ? Syriam venit, cum VolumnioPro-
c. 2. curatore. Nummi signali ^Era
Kal. Jan. Ti.cos. n.deGermani» Aug Vide card. Noris Cen Pis pag
triumph. 306, ex Joslibl6, c. 16.
Dio lib. 54. Vide Noris Cen. Pis. Aretam regem datis muneribus
... P- 198. Aug confirmat ibi.
4707 Aug. P. M. tr. p. xvn, xvm. 746 n Joasar i Herodis ex S. C. 34, 7
3,14 ruoss D. LaeliusBalbus 747 lii m. A. 31.
D C. Antislius Vetus Malthia coacto abdicare Joasar
Monum. Ancyr. Tab. 3, ap Grut.
(al. Goaar] ponlifex creatur [Jos
p. 252. Panvin. in Fast. ex anl. ibi] ab Aarone LXIV.
lap. Fabrelt. Insc. pag. 698, habet Herodis fllii damnali in Concil
Anteslio.
Berytensi strangulanlur Sebaste.
JANUS TERTIUM CLUSUS. Vide No- Jos lib 16, c. 17. Saturnino prae-
ris Cen. Pis. p. 193, ubi per tres side Syriae [ibi] cum Volumnio
n
annos clausum probat.
aliisque ad 150sententiam ferenle.
Anlipater fralribus de medio sub-
latis etiam patrera tollere impie
medilalur. Ibi lib 17, c. 1.
4708 Aug. P. M. tr. p. xvm, xix. 747 in Joasar 1, 2, Herod ex S. C. 55 6
•M5 _-._,_,„
™ss Augustns Divi f. xn. 748 iv ex morle Antig 32.
c L. Cornelius Sulla. Hoc anno orbe in pace compo-
in
Lapis ap. Panvin. Fast. Indu- sito
ctu Aquae Marciae supra portam
VERBUH DEICAROFACTUH EST.
Exquilinam Auguslus P. M. tr. Christus in utero B.MARI.E Virgi-
p. xix. cos. XII. rivos omnium
Aquarum refecit. Numi cum tr nis, Angelo nunliante conceplus
de SPIRITU SANCTO VIII Kal April
p. xvui, cos. xi, et cum tr. p, xix,
cos. xn. SS. PP. ex LucaeEvangelio. Prae-
Sueton in Aug. c. 26, annis 17, " cursor ejus Joannes Baplista na-
abxi Consulatu elapsis xu, bnnc sciliir mense Junio : et VIII Kal
Jan DOMINUS NOSTER JESUS CHRISTUS
nltro peliisse ait et xm, anlea re-
cusatos. NASCITURDEMARIA VIRGINE INBETH-
LEHEM JUD.EINDIEBUS BERODIS RE-
Quirinus cum extraord. imperio
ih Syriam missus census agit in GIScum exisset edktum a Casare
Augusto,ut describereluruniversuo, 1
Judaea. Vide Noris Cenot. Pis.
orbis. Ibi.
p. 322.
-., TtMC DESCRIPTIO PRIMAFACTA
Olum ,
,„_ ESTA PR^ESIDE SVRl.-E CYKINO. Lu-
193 „2.
C8B
IV
re-
4709 Oltimp Tl'grane H-orluo Armenia
5,16 748 194 bellat. Vi. CenPis 185.
BA Augiistus P. M. tr. p. xix, xx. 749 1 Joasar 2, 3, Her. ex S. C. 36, 5 Biss.
437 CHRONOL. CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 438
•Anni Imperatores, ConsulesRomanorum Anni A Anni Judworum el finiiimorum populo- Anni
Per. Jul. res geslw, et documenta. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, res gestw ante
"etcycti. onte et et documenta. JEr»
vgj post Pat. Ch.
C. Calvisius C. f. c. n. Sa- 37, a morte Antig 35.
r . L. binus. KALENDIS JANUARII CIRCUHCISIO
Passienus [Crispinus] DOMINI in qua vocalum est nomen
Rufus.
ejus JESUS.
Lapis in Pal. Farnes. ap. Grut. Quinlilius Varus in Syriam mit-
p. cvi, 4. titur successor Saturnini. Jos iib
Quiniilio Varo in Syriam misso 17, c. 17.
judiciuui defertur Anlipatri parri- Ecdem anno ADORATIO MACORCH,
cidium machinati insidiis itera- el FUGA DOHINI IN JSGYPTUH et C-E- Ecl
lis. Quem nefariae macbinationis DESPUERORUH INNOCENTIUM. Judas lunw
-. . convictum ad Caesarem mittere el Matthias cum socjis Hierosoly- total
cogilans diu relinuit Herodes, ac n mis igni combusti qua nocle Itma
demum quinio ante obilum suum eclipsim lolalem pali spectata fttit
die occidi jussum sibrpraemisit ad in.ejtts exorlu die 23 Mar ex Tab
*;'. sepulcrum. Jos. lib. 17, c. x. Ar- Astr Jos lib 17, cap 10.
thelaus succedit. Herodes gravius aegrotat et mo-
rilur 25 Nov regni an. 37 inilo :
ex qtio Roraaeex S. C. declar Ar- ;
chelatts suceessur. Augusluni adii. >. ,
710 Ang. P. M, lr. p. xx, xxi. 749 i Joasar 3, 4, Archelai 1 et 2. 1
*M 7 L. Cornelius Lenltiliis. 750 lt Reditus Pueri JESUex ^Egy-
tG Coss M. Valerius Corvinus Mes- plo. Matth. 2.
sala. Herodis testamenlum Ca;sar
Lapis infra in not. p. 122, ex confirmal, Archelao ethnarcha
quq corrigen. Reines. cl. v. n. 29, constiluto in Judaea, Idumaea et
et lap. Ancyr. Samaria. Herodi Antipae regio
Iidem coss. in tessera gladiat. Q trans Jord. el Galilaea: Pbilippo
*: Fabr. Inscr. p. 38. Natalis Galbae, Batana Trachonilis elGaulanilis:
qui poslea imperavit. Suet. c. 1. aliquae urbes Graecanici instituli
Syriae contributaeJos libl7, c. 13.
4711 Auguslus P. M. tr. p. xxi, xxn. 750- n Joasar. 4. Eleazari 1. Arcbclai
m 2, 3. 5
7,48 Imp Caesardivi f. Auguslus 751
p Coss xni. Archelaus jam ethnarcha in
M. Plaulius Silvanus. Judaeam reversus Joasaro pontif.
Lapis in" Hortis Mediceis in' abrogat, et conferl in ejiis fralrera
monle Pincio ap. Grul cvi, 7, et Eleazarum Jos. lib. 17, c. 15.
Reines. pag 597. Hoc anno Au- Ad bellum Parthicum Caius Cae-
guslus PATERPATRLEappellatus sar proficiscilur dum Augustus
est iVontsFefcruaiii TR.POT XXI, Paler Patriw dictus est. Vide G.
ex Kalendario Pr*nest Nnris Ce- Noris Cenot. Pis. pag. 188, et
not Pis p. 179. Templum Martis Ovid. Iib. 1 de arte elc.quo etiam
Ultoris dedicat, BellumArabicum, J) anno Auguslus Naumachiam de-
Armen. Partbicum. dit. Ibi. Tiberius Sainum navigat
ul Caium invisal. Velleius.
4712 Aug P. M. (r. p. xxn, XXIII. 751 III Eleazari, 1, 2. Archelai 3, 4. 2
8,19 c Cossus Cornelius Lentulus 752 IV Armenia recepta [ilerum]. Nam
_g L. Calpurnius Piso Augur. antea per Tiberium anno V. C.
Lapis Veron ap. Panvin in Fast 73 | quando in nummis diclus
Grut 166, 3, et Reines p. 597. est Aug. IMP.vn, nunc p. Cainm
quando dicitur imp. xiv.' Vide
Noris Cen. Pis. pag. 185.
4713 Aug P. M. tr. p. xxm, xxiv. 752 0. 194 Eleazari 2, 3. Archelai 4, 5. 1
9.1 r„c„ C. JuliusCsesarVipsanianus 753 iv Caius Caesar consulatum init in
DC L- iEmilius Paulus. 0 195 Syria Kal. Januarii: et Cenol. Pis.
Gruler 1074,2, el Reines 597. i C. Noris pag. 243 et in Oricnte
absoivit. Ibi.
459 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 410
Anni Imperalores, Consutes Romanorum Anni A Anni Judworum et finitimorum populo- Amii
P.er.Jul. res gestw, et documenla. -1). C. Ottjmp, rum Ponlifices,Reges,res geslw anle
tl cycli. anie et et documenta. /Er.
Morttio Artavasde nnper in Ar-
meniae regnum per Caium stabi-
Itlo, Tigranes dona Augusto offert
ut sibi detur. Auguslus ad Caiutn
remitlit supplicationem jussum
bene soerare.
47'47 Imp. Tib. 21, 22, tr. p. 56.37. 786 H Pelri 6,7. Anlioch Sedisl,2. 34
15, 16 c M C. Ceslitts Gallus 787 ui Praesid. Syr. Vitell. 1.
Q M. Servilius Noiiianiis Pelrus cum baplizasset Corne-
Piin lib x.cap 43. Tacit A. . lium anno superiori, hoc anno
vi, 31. Jerosolytnara redit, et de voca-
Parthis Arthabani Regis pertae- tione Gentium loquilurin Goncilio
sis Romam advenientibus, Phraa- Act. xi.
, tem regemobsidem datTiberius, L. Vitellius Syrisepraeficiturle-
mox Tiridatem, cum in ilinere gatus Consularis. Tacit. A. vi et
obiisset, induci in regnum curat ex eo C. Noris Ccnol. Pis. pag.
per L. Vitellium. Tacit vi, Dio 58. 330. Pilatus Procur. completo de-
C cennio a provincialibus dererlur :
Hi cui subrogalur a TiberioMarcellus.
4748 Imp Ti. 22, 23, trib p. 57, 58. 787 tv Pelri 7, 8. Antioch. Sedis2, 5. 55
16.17 rwn>s Sex Papyrius Allenius 788 Praesid. Syr. Vitell. 1 , 2.
g Q. Plauiius Tacit A. vi 40. Viri Cyprii et Cyrenaei, qni
Vitellius cum Hibero Milhridaie dispersi fuerant post Martyrium
expellit Arthabanum, qui Arme- Stephani, Christuui annunliant
niam occupaverat, et Tiridatem etiamCriecis: quade rcul cogno-
inducit in Regnum Parthicum fru- scat Barnabas ab Ecclesia Hiero-
stra obsislentibus Arlhabano , et sol. mitlilur Antiochiam. Actor. xi.
Orode. Tacil ibi. Caipha in ordinein redaclo,
Jonat. Anani f. Ponlif. Judaeo-
rum conslituitur Jos. xvm, 5.
StolaePontificiaccuslodia Sacerdo -
libus restituilura Vilellio.lbi C. 7.
4749 D 0 203 Petri, 8, 9. Antioch. Sed. 5, 4. 36
Imp Ti. Caes divi Aug f. p. M. 788
17.18 tr. p. 38, obiit xvn Kal April 789 iv Vilell. Praes. 2, 5. Marcelli Pr. i. Biss.
A G Suelon c. 79 CAIUS CaesarCaligula et 204 Barnabas Antiochiae mullos ad
dictus Imperator i Chrislum converlit. Acl. xi.
ruo,s Cn. Acerronitts Proculus Pilalo Procuratori succedil Mar-
C. Pontius Nigrinus. cellus, ibi c. 5. Herodes Antipas
KalendariumAntiatMusCardAlb lelrarcha Galil. invisit Vilellium.
itt ilne Prolegom Fabrett pag 674. Herodes Agrippa ex Aristob. filio
ex Jusjur Aril .SnfTex K. Julii A. Nepos Herodis Magni a C. Caligula
CaesTi. Aug f. Tib Claudius. rex appellalur elTetrarchias obli-
net Philippi et Lysaniae.
4~%0 Imp C. CaesarTi. f. divt Aug i Pelri 9, 10. Antiochenae sedis 37
18.19 n. p. m. trib p. 1, %. II 4, 5. Vitellii Praesid. Syr. 3, 4.
F
?'
Ml . + . CHRONOL.*'CONSUL. ET &ES. ROM. 'ETC. i 458
E' .»i, - _ '!>?'.>
..'° Anni Imperaittfes, Consules, Rontano- Anni A Anni Clirislhmorum, Judworum M fini- Anni
'Per.jMl. rum,ns gesta, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Pontificet, Mflt
et etjclt. anie el Reges,res geslw el documenla. Ch.
'< POSJPal
(»j
-^
w»s M. Aquilianus Julianus u Marcellii 1. Proc. 1, 2. Herodis.
p pj01_iug Asprenas Agrip. 1,2.
Fronlin de AquaedL i, num 50 Barnabas profeclus Tarsum in-
cum V. G. 790 et cum altero Im- venit Paulum, et perducit Anlio-
'"*'"
*3periiCaligulae, quo duos duclus chiam : ubi per annum morali
inchoavit. Vide edit Co. Poleni. multos converlunt. Ibi discipuli
denominantur CHRISTIANI. Act. xi.
Malthaeusscribit Evangelium. Vi-
de not. ad ponl. S. Pelri.
VitelliusJudseorumSacerdolium
Magnum a Jonatha in Theophiluin
B fratrem transfert. Jos. xvm, 7.
4751 ImpC.CaesAugp. m. tr.p. 2,3. 790 ii PetrilO, H.Antioch."sedis5, 6. 3
19.1 r Imp C. CaesarAug Germ n 791 lii Vitellii Praesid. 4, 5. Theopbili
E L. Apronius Caesianus Sacerd. 2. Herodis Agrip. 2, 3.
Nummi Calig. ProphetaeAnliocbiaefamemprae-
TR.P.II,COSII, et TR.P.MI,COSDES dicunt futuram sub Claudio. Act.
iu.Vide'Norispag27 et28. Epist xi. Vide nolas infra ad pont. S.
Cons ubi de V. Apronio : el de M. Petri.
Sanquinio Max suffectoin locum Herodes Antipas Romam prorc-
C. Caesarisabdicantis. ctus impetrare nititur a Caio re-
gnumAgrippae:et propriis tetrar-
chiis mulctatur [Galilaeae.acPereas]
etin exsiliummitlitur Jos. xix, 6.
4752 Imp C. Caesar Aug p. m. trib. 791 III Petri 11, 12. Anlioch. Sedis 6, 39
20.2 p. 3,4. 792 iv 7. Pelronii Praesid. 1 qui L. Vitel- Herodit
D Cos Imp C. CaesarAug Germ m, C lio Romam accersilo successor Anlipat
solus datur. Jos. xvm, cap. 11. Herotlis Annus
Nummi cum TR. P. III, COSIU, Agripp. 3, 4. MT. 43
et TR.P. IV,cos III Occasione legionum e Syria in postre-
Caius ad bellumGermanicum.el Occidentem accilarum utitur Pe- mus.
Britannicum prolectus legiones trus ad fidem huc perferendam.
undique accitas ducit. Vide nolas ad pont. SS. Petri, Cle-
Vide notas ad pont. S. Pelri, S. menlis et Eleutherii. Caius Herodi
Clementis, et S. Eleutherii. Agrippae Romam reverso addicit
regnum palrui Antipae. Colossum
sibi Jerosolymis erigi mandat.
Philo Alexandrin. Jud. legatusad
Caium mittitur Jos. I. xix, c. 9.
Imp. C. Caesar. Aug. p. M. tr. 792 Ol. Petri 12, 13. Anlioch Sedis 7, 40
4753 pag. 4. Cos. iv. 793 204 Rom i
D ROMANJE SEDISFUNDATIO.
21, 3 C. Caes. iv. Nummi TR. P. IV,
C g Coss IV.cos. iv. et 205 Petrus in primo suo adventu in FCNDA-
C. Sentius Saturninus. I Urbem fundat Sedem episcopatus TIOSE-
Noris Ep. Cons. p. 27 et Pigius Romani mense Januario. Vide no- DISno-
observantlegend. in Sueton. Calig. tas ad pont. S. Petri, el Paschali HANJE
cap. 17ex omnibustres ordinarios tempore annos sui pontificatus in- Biss
[ consulaltis] conjunxit. In eod. staural xmdie xxv. Aprilis. Vide
Suelon. Nalalis Titi in ejus Vila notasibi.
c. 2 scribitur III Kal. Jan. insigni Petronii Syrpraes 1, 2. Herod
anno necis Caianae, nerape 30 De- Agrip 3, 4.
cembris, hoc est biduo anle Kal. Agrippa placatiorera reddit
ejus meusis Jannarii, quo occisus Caium Jud-aeisindilalione dedica-
est Caius. tionis colossi suiHierosolymisJos
lib xix.
PATROI..CXXVIl. 18
UQ AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEWT. ROM.-VATIC. 4€0
Ami Imperatores, Consules, Rbmano- Anm A Anni Citristianorum, Judworum et fini- JErqe Anm
Per.Jul. rum, ret geslw, et documenta. U. C. Otymp. timorum populorum, Pontificet,
Ch.
eteycli, ante el Reges, res gestw el documenta.
(gj pott Pal.
4754 Imp. C. Caesar. Aug. p. m. tr. 793 Petri 13 14. Sedis Romanae 41
22.4 p. v. 794 n 1,2.
A Occisus est die IX Kal. Febr. Marcus Evangelium a se scri- FUNDATIO
Suet. cap. 19 in ejus Vita. plum Romae,et a Petro approba- SEWS
~ Ti. Calius tura, in iEgyptum defert, el no- ALEXAN
^0^'„ P.Caerellius mine Petri fundat Sedem Atexan- DKINA
E faslis abrasi fortassc fuerunt. drinam. Hcrodi Agrippae optime
Vide nolasBlanch. pap.l8,etdo- de se mcrilo Claudius dat Re-
cum. ibi producla Ti. CLAUD*IUS gnttm Jerosolym et Samarit seu
Drusi f. Aug. p. m. tr. p. a Pra- Judaeam. Joseph xix, 4
lorianis dicitur ix Kal. Febr. Suet. Petronii Praos 2, 3.
Maurilania divisa in Tingitanam, B Ejus nummus ap. Noris Ep. Syr
et Caesariensem. Dio lib. 60. p. 178 JEre Anto.
4755 Imp. Caes.Ti. Claudius Aug. p. 794 ii Petri 14, 15. Sedis Romanae 42
23.5 m. tr. p. 1, 11. 795 III 2, 3. AgrippaeRegrs 1,2.
G
Ti. Clatid. Aug. Pont. m. Judaeivelili obfrequentiam Romac
Coss tr. p. i, cos. II. conveulus agere, alibi permissos.
C. CaecinaLargus. Dio pag 669. Pelrus Roroa regrc-
Kalend. Anlial. in fine ProJeg. dilur in Palaestinam, ut eidem
ex Mus. Aibano. Portus Osliensisa Ecclesiaeconsulat sub novo Rege
Claudio coeplus (Dio. lib. 60) :
Britanuicara Agrippa periclitanti : a quo Jaco-
qui expediliouem pa- bus occidilur : Petrus in vincula
rans advocai legionem iv e Syria. conjectus ab angelo liberalur.
Vide nolas ad pont. S. Pelri. Act xn. Antiochiam, et Asiam
mi. visiiat. Videnoias, ad pont.
S. Pelri. Mox in italiain redit
4756 Imp. Cacs. Ti. Claudius p. m. 795 lii Pelri 15, 16. Sedis Romanae 43
24.6 trib. p. n, III. 796 IV 3, 4. Agrippaeregis 2, 3.
F 1,058 Ti
r«« Claud- Au«- "• Expeditio Rrilannica imp Clati-
L. Vitellius n. dii occasionem dat Petro eundi,
Idem lapis Kalend. Ant. vel mitlendi in Britanniam Evan-
Devictis in Britannia regibut geli: ministros. Vide nolas ut sup.
arcus triumph. Claudio erectus Piuilus revertitur Antiochiam,
in Urbe, el nomen Britannici dela- mox navigat in Cyprum, el a Ser-
lum. gio proconsule vocatur Paulus.
Acl XIII.
Petronio Praes Syr succedit
Marsus. Jos xix, 6. Tac xi.
4757 Imp. Caes.Ti.Claud. p. M. trib. 796 C 0. 205 Petri 16, 17. Sedis Romanre 4 41
25.7 p. III, iv. 797 iv et 5. Agrippae regis 3, 4. Vibii Riss
ED rvoc
^oss M. L- Quinctius Crispinus n. et 206 Marsi praes 1,2.
Statilius Taurus. i Claudius concedit Judaeis pe-
Grul. 1041 , 10. et Ahuelo- tentibus jus asservandae Sloloe
ven. in praef. ad fast. num. xv. Ponliflcatis. Jos I. n. Bcll. cap
Claujjius Romam reversus irium- l. Agrippa Rex nioritur anno sui
phat de Rritannis. M. Tullio Regni 7, et Imperii Clattdii 4,
Coelio paternum principalum ad inchoalO. Dum Agrippa juiiior
Alpes sui nominis adauget, eum-
ejus f. adolescit, Procurator Re-
que regera appellat. Dio 1. LX, gno datur Cuspius Fadus. Jos 1.
pag. 681. xix, cap ult. NorisCenPispag332.
4758 Imp. T Haud, Aug. P. M. tr. 797 t Petri 17, 18 Seilis Korflanac 45
26' 8 p. iv, v. 798 ii 3, 6. Vibii Marsi praesid Syr
401 CHR9N0L. CONSUL. ET C/ES. ROM. ETC. 465
Annt Imperatores, Consules, Romano- ' Anni A Anni Christianorum, Judworumel fim- Anni
Per. Jut. rum, res gestw, et documenta. U. C. Otymp. timorum papulorum, Pontifices, /Erat
et cycli, ante et Reges, resgestw,.et documenla. Ch.
/»r. posl Pal.
4798 Imp. Domilianus Aug. Germ. tr. 837 Olymp Anacleti 2, 3. 85.
10.10 p. 4 et 5. 838 215 Antiochiae,jussu et impensa tum
B r™ss Domitianus Aug. xi. B iv Domitiani, tum Paridis ejus li-
T. Aurelius Fulvtis. et ex berli, Balnea, jEdesque magnificae
Capitolin.inVilaAntoniniPii Re- dkbus construuntur. Jo. Malala Chrono-
porlatas hoc anno victorias de testivit gr lib x.
Germanis a Domitiano vel per se, Olymp,
vel per legatos arguimus ex num- 216
mis signatis tr. p. iv. Im. vm.
et IX. Vide Occonem et JUedio-
barb. Doraitianus triumphat de
Quadis, Dacis, Gelis, Sarmatis, et
Germanis. Ibi.
4799 Imp. Domilianus Aug. Germ. 838 i Anacleli 3, 4. 86
11.11 tr.p. 5,6 839 it Capitolium, quod Tito impe-
•**' rnsc Domilianus Aug xn. rante conflagraverat, hoc anno in-
^oss- Serv. Cornelius Dolabella.
stauratum, dedicatumque fuil a
Antiquus lapis apud Gruler G Domiliano. Deauratum fuisse im-
p. 8, 2, in qtto Domitiani norocn pensa xn millium talenjgrum scri-
erasum, nunc in Musseo card bit Plutarchus in Poblicola: quam
Albani. Et Capilolinus in Vita sumraam xn milliones repulat
Antonini Pii, qui hujusprincipis Calvisius.
diem natalem hoc anno consignat Eodem anno AGON Capitolinut a
xii Kal oclobr. Domiliano instilulus Quinqiien-
nalis, Instar Olympiadum per qua-
driennia quinto quoque anno re-
deunle. V. No. Epoch Syrom
p. 328, 330, et lapid Grut 314, ibi
indicatura.
ii Anacleti 4, 5. 87
4800 Imp Domilianus Aug Germ tr. 839
840 in Anaclelus perennius Ethnico-
12.12 p. 6, 7.
G r^* 88 Imp Domitianus Aug xm. rumCapilolio moniimentum erigit, :
A. Volusius Saturninus. , nempe TropaeaApostolorum, sive
Lapis in Episl Cuperi pracmissa aediculam in Vaticano, ad locum
Faslis Almelov num xxi Eusebius martyrii B. Petri, rudimentum
refert appellaliones meusium Sep- Christianae molis, amplificandaea
tembris, et Oclobris, assentatione successoribus in Dei laudera, et
principis conversas fuisse in men- in honorem Principis Apostolo-
tem Germanicum, et Domitianum rum.
hoc anno VIIDomiliani. Domilianus se deum ac domi-
num appellari jiibet. Ad aunum
ejus imperii vi, refert Eusebius.
Hinc fortasse occasio persecu-
lionis secundw adversus Christja-
nos cultum supremum soh DEO
reservantes.
483 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 484
Anm Imperatores, Consulet, Romano- Anni A Anni Chritlianorum, Judworum et fini- Anm
Per.Jul. rum, res gesiw, et documenia. C.~V. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrw
el cgcli ante el Reges, res geslw et documenta. Ch.
©]) Posl Pal.
iii Anacleli 5,6. '.8
4801 Imp Domitiands Aug Germ tr. 840
Dbmitianus xiv. 841 iv Consulalum Domitiani, el Rufi, Biss.
13.13 /-.„_,__ Imp Aug
F E ^oss L. Minucius Rufus. quera poslremun tribuunt Catalogi
Censorinus de die Nat cap 5, Romani pontificatus Cleto, non ad
hos coss componit cum anno hunc Rufum referas, neque ad
u. c DCCCXLI. Doraitiani xiv, sed ad Dorailia-
Bellum Dacicum contra Deceba- ni ix, in quo collegara habuit
lum, in quo menorantur Suevi. Q. Petilium Rufum n, anno erae
Dio lib LXVII Chr 83, ut conslat ex Consulibus
LUDI SJECULARES SEPTIXIhOC >proximis tributis successori. Vide
anno celebrati juxla Censprinum notas ad pont. S. Cleti.
sup consentientibus Nummis et B
Tacito A. xi, xn, qui eidem xv,
vir sacr faciend interfuit Vide
Pagi ad htinc annum.
O 216 Anacleti 6,7. 89
4802 Imp Domitianus Aug Germ tr. 841
14.14 p. 8, 9. 842 iv Eusebius ad hunc aniium Domi-
D T. Attrelitis Fulvtts ii. et ex liani oclavum refert nobilium cae-
r
A. Sempronius Atratinus. diebus dein, et Philosophos ab Urbe
Capilolin in Vita Pii ileratum wst pulsos ab eodem principe : qui
Fulvi consulattim refert- 0.217 Romam reversus ridiculum de Da-
M. Cocceius Nerva in exsilium i cis triumphum agil Xiphi ex
pulsus revocatur, et consul desi- Dionis excerptislib. LXvuNummi.
gnaiur: cUi Apollonius Thyanaeus Apollonio Tbyanaeo Domitianus
imperium praedixisse dicitur a illudit, barba ejus praecisa. Phi-
Phlloslr. Ex Dione lib LXVII. lostr in ejus Vila.
4803 Imp Domilianus Aug Germ ir. 842 i Anacleti 7,8. 90
(
ii Apolloniis Thyaneus Anliochara
15.15 p. 9, 10. 843
C ruoss Imp Domilianus Aug xv. profectus superslitiosos culius ibi-
M. Cocceius Nerva. dem adaugel: mox in iEgyptura
Velus iuscript apud Fabretium tendit. Malala Cbronol Iib x.
Inscr.p. 274, num 158, ubi Domi-
tiani nomen abrasum.
Agon secundus Capitolinus.
ii Anacleti 8,9. 91
4804 Imp Domitianus Aug Germ tr 843
iit Epocha Capitoliadis [ClaudiaeJin
16.16 r^ 088 e M. Ulpitts Trajanus. 844
B M. Acilius Glabrio. Ccelesyria hoc, vel sequenti anno
DiolibLxvn, edil GL.pag 765, inchoal ex nummis. Vide Card
766 Noris Epoch Syroinaced p. 551.
4805 Imp Doraitianus Aug Germ tr. 844 III , Anacleli 9, 10 92
17.17 p. 11, 12. 845 IV. Agrippa Mathematicus in Bithy- Biss
A G r oss Imp Domitianus Aug xvi. nia Lunam cum Vergiliis conjun-
Q. Volusius Saturninus. clam observabat Novembr 29,
UiCossjungiinlurcum jEra P.R. hora 3, noclis ineunle, anle med
c. DCCCXLIV (anle Palilia) in veleri noci horis aequalibus 5. Piolem
lnscrip apud Gruter, fol 300. Vide libvu, cap 3, coniponensciimanno
Norisii Episl consul p. 57, ubi Nabonassari 811. Tybi secunda.
observalur Doroiiiani nomcn era-
sum. ln alia pariter inscr in qua
Domitianus dicitur tr. pot irap.
xxn. Censor perpeluus. '
4806 Imp Doinilianus Au« Germ tr _ 845 0/217 AnacleiilO, H. 93.
1'
ex SECUNDA
18. 18 p 12, 13. ECCLESI^E de
846 et,V PERSECUTIO,
*•
r. rn«
-L,OSS. • • • Pompeius Collega. dieb. wst 1ua Tertullianus adversus Judaeos.
_ Cornelius Priscus. Ol. 218 1u' eliam asseril S. Joannem A-
ExTacitoinVilaAgricoIoc c.44. l poslolum in ferventis olei doliuin
.*5 CHRONOL. CONSUL. ET CJGS. ROM. ETC 480
. Anm Imperatoret, Contules, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Ajnni
Per.Jul. rum, res gestw el documenta. U.C. Oltjmp. timorum populorum, Ponlifices, JErw
,et eyeli. ante et Reges, res gestw et documenta. Christi
> posf Pal.
rmj.
Suffecli ante Idus Julii M. Lol- iramissum, illaesum evasisse, at-
lius Paulinus que inde in Palhmo.s insulam re-
Valerius Asialicus Saturninus legatum, et ctim eo Hieronymus,
C. Anlistius Julius Quadratus. el Eusebius afiirmant.
Gruter. pag 189. Anazarbi sera hinc auspicanda
ex num Trajani el Adriani signa-
lis epocba 25.
4807 Iinp Domitianus Aug Germ tr 846 i Anacletill, 12. 94
19,19 p. 13, 14. 847 ii Circa haec iempora B Joannes
E. L.Nonius Torquatus Aspre- Apostolus inPalhinon insulam re-
Coss. nas. legalus, scribit Apocalypsim,quam
: Lalcranus.
Fasli Auonymi qtiarti sec ap. paulo post inlerpretati sunt Justi-
" nus Marlyr et lrenaeus. Vide notas
Bucber et Norisium. Velus quc
ad pont. SAnacleli, sub fin.
que inscriptio iii Villa olira Bosia,
nunc Caesarina habet
L. NonioTorquato Aspre-
Coss nate
L. Sergio Paulo
forlasse suffectus Laterano Sergius
Paulus. "
4808 lmp Domitianus Aug Ger tr p 847 n Anacleti 12, 13. 95
20,1 14,15. 848 iii Inter discrimina persecutionis
D xvii. die Dominicae Incarnat 25' Martii
uoss. lmP DomitianusAug
r,-.co
flavjus Clemens. ordinalur Episcopus Evarhtus, et
Fasti Anonymi, ut supra, el Dio abAnaclelo constituitur Vicarius.
pag 766, edit GL. : qui subdit Videnotasad pont. ejusdemEvar.
anno proximo necalum a Domi-
C
lianoCleiiientem palruelera, quera
boc auuo collegain assuinpseral
consulalu. ...
Consulatum Domit.xvmNummi
quoquejunguut cum TR. POT.XIV,
et xv.
4809 Itnp Doraitianus Aug Germ tr 848 iii Anacleti 13 quo aiino marty- 96
21,? p 15, 16. 849 iv rium complet beattis Pontifex, die Bist.
r•L-B L.OSS. G.
R rnce . c Antistius
. Manli|JSvetus. 13 Julii, cum sedisset ann xn,
ya]ens# mens x, diebus vm. Vide prole-
Lapiseffossus apud S. Paulum , gomena et nolas.
edilus a Vignolio in .lib. de Co- Successor eligitur EVARISTDS,
lumna Pii. Caii praenomen retu- qui fuerat ub Anacleto Vicarius
lit. Dio pag 766. conslitutus, et ordinalus episco-
Domitianusxiv, Kal Octobrhora n pus anno snperiori.
1, ante raerid occidilurSuelon qui Hoc anno occisus esl Clemens,
eliam relulit Lunara in Aquario qui Consulalum gesserat cum Do-
per id leraporis conslilutura, quod tnitiano anno proxime superiori.
respondet Tab Aslronomicis. Flavia quoque Domitilla, non se-
M. Cocceius NERVA eligitur Im- cus ac ille Clemens Domiliani
peralor. consanguinea martyrio aQiehur.
4810 lmpNervaCaesAugP. M. tr.p. 849 0218,tv Evaristi 1, 2. 97
22,3 1,2. 850 otexdie- Joannes Apostoius Ephesum
'
•*• uswsti- et Ecclesias Asiae
t.oss. M
rncc CocceiusNerva Augin.
* p Virginius Rufus„i.
redit, gubernal.
vis O Euseb in Cbron easdennjue tuetur
Vetus inscript ap Cuperum in 219, contra haereses ibi subortas, ut
Epistola ad cardCorradinetFron- i Baronius observat.
linus secl 102. Vide eliatn Noris
EpislCons p. 65".
487 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 488
Anni Impetatores, Consules,, Romano- Anni A »Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jut. rum, res gestw, et documenta. U. C. Olymp. timornm populorum, Pontifices, Mr
et cycli. anle et Reges, res gestw et documenta. Ch.
/»TJ post Pal
4886 lmp. Caes M. Aur. Ant. Aug. 925 0.237 Eleutherii 2 el 5. 175
S. Felicilas cum 7. Filiis Romoe
14, 5 Germ., etc, tr. p. 26 et 27 imp C. 926
C
D r M. Aurelius Severus u. iv passa : ipsa quidem 24 Novembr
loss Yi, Claudius Ponipeianus et ex et ejus libcri x Julii. Petav ad
Gruter, 1025, U. Noris Episl diebus hunc aiuiuui.
Cons p. 109. mstivis
Perlinax M. Aurelii legatus O. 258
Rhctias et Noricum ab lios^e vin- i
dical. Marcomanni in dedilionem
recepti, el plurimi in llaliani trans-
lali. Mediobarb ex numm ct
hisl.
4887 lmp. caes M. Aur. Ant. Aug. 926 i Eleutherii 5 el 4. 174
15, 4 Gerin.,elc., tr. p. 27el 28. Inip G. 927 n Pelavius ad li. a. refert plu-
C -Ga,,"s viam Christianorum milituiii pre-
Cnss —
coss Flaccus- cibus a Deo impelralam Romanis
Grut 108 , 5 , quam inscript copiis, et vicloriam inde partam
paulo alilcr a Grulero relatam ac D de Quadis ex Eusebio, Xiphilino,
a Caslalione in nol ad Rulilii ilin ac Dione.
observat Relandus.
Vicloria maxima ex Quadis ex
qua M. Aur. Imp vn.
4888 lmp. Caes M. Aur. Ant. Aug. 927 n Eleulherii 4 et 5. 175
16, 5 Germ etc. tr. p. 28 et 29, linp 7 928 ni Avidius Cassius in Oriente re-
B el8. bellat, et mense Julio occidittir.
Coss. — Calpiirnius Piso Marcus Iinp in orienlem proficis-
M. Salvius Julianus citur. Lydiat et Petavitts ad h. a.
Anonym Quarli Seculi, Idacius, exhisl.
Prosper, Cassiodor in fast.
Commodus in Germaniam a
Patre accilus logam virilem ibi-
523 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM., ETC. 52G
Anni Imperalores, Coiisules^ Rotnano- Anni t
A Anni Ckrisliunorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, res gestm et documenia. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrce
JuL ante el Reges, res gestw el documenla. Christi
el cycli. posi Paltl.
®3>
dem induit, et TR.POT. donalur.
Cnngiarium idcirco datum P. R.
Mediobex nummis, el hist. Vide
et Pagi ad ann 192, n. v.
US9 III Elculberii 5 et 6. 176
Imp. Cas M. Aur. Ant. Aug. et 928
17, 6 c. ir. p. 29 et 50. Imp. 8. 929 iv Fauslina ad Taurum montem Bits.
AG rncc T. VilrasiusPollio* ». moriiur, et inter divas a marito
ooss M. refertur. Nummi ct Hist.
FlaviiisAper.il
Gruler, 50, 4. Fabrett inscr
p. 215, quae hodie Bononiaein
Scient. Inslituto. Noris Epist.
B
«ons pag 142. M. Aurel exOrienie
Romam reversus filio Commodo
appellalo Imp Augusto , die v.
Kal Decembr una cum eo de Mar- .
comannis, Quadis, Suevis, Sar-
malis, Germanisque triumphal.
Lydiat ex num et hist.
4890 Imp. Cses.M. Aur. Anl. Aug. etc. 929 O. 238 Eleulherii 6 et 7. 177
18,7 c. tr. pot. 50 et 31. Imp 8 et £50 iv S. Pothini Ltigdun Episcopi
F 9. tos. 3. et ex mariyrium pag 136.
<>„.. CaesL. Aur. Commo- diebus AthenagorasAiheniensis pbilo-
uoss Imp. dus Aug. mstivis sophus pro Chrislianis ad Imp le-
Quintillus O. 239 gationeinobit.Peiaviusadh.a.qui
Fabrett lnscript p. 213 bodic et Irenaeum a Lugdunensibus mar-
Bononiaein scient. Inslittilo. lyribus Iegalum missum ad Eleu-
Commodo Crispinam uxorem 'C theriuin Papam circa haec tem-
dat. M. Aurelius. lnde in Germa- pora, commemorat ex Eusebio.
niamproficisciturellmpix.dicilur. Perseculio saevit in Gulliis pag
Mediob ex ntimm et hist. 136.
4891 IiiipCaesM.AurAntAugetc.tr. 950 i Eleulherii 7 et 8. 178
19,8 p. 31 et 52 Imp 9, cos 5. 931 u S. Irenxiis' Lugdiinensis episco-
£• uoss• .• •.. • Gavius
r™ Julianus Rufus pus h. a. faclus cst. Petavius ex
Orfilus Euseb.el Hieronymo.
Fabrett et Noris ex codem la-
pide ubi supra.
Victoria Germanica de Quadis,
et Ilermaduris. Mediobcx num et
liist.
4892 Imp CaesM.Aur Ant Aug etc tr 951 n Elenlherii 8 ct 9. 179
20, 9 D. 32 et 33, Jmp 9, el 10 cos 3. 932 III Montanus cuin Priscilla el Ma-
D Imp L. Aurel Commodus D ximilla insanis foeminis heresi
rv,,
^* aug II. Cataphrygum inilium dedere.
T. Annius Aurelius Ve- Idem Petav ex Epiphanio.
rus n.
Ex eod lapide, qui supra Nor
et Fabrelt.
Paternus M. AureJii legalus
Barbaros integri diei praelio su-
perat. HincM. Aiiredicilurlinp x.
4895 Imp. CaesM. Aurel Ant Aug etc 952 I:I Eleulherii 9 et 10. 180
21,10 tr. p. 53 el 34 Imp 10 cos 3. 953 iv Panlaenus Clementis Alexan- Biss.
GB L. Fulvius Bruttius Prrc- drini procceptor, ex Stoico Chri-
Coss sens n. slianus, propagandae religionis
Scx Quinlilius Condianus. desiderio succensus in Iniliam
527 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 528
Anni Imperatores, Consnles, Romano- Antii A Anni Christiattorum,Jutimorum et-fini- Anni
Per. rum, res gestmet documenia. U.C. Otymp. timorum poputorum, Ponlifices, Mrm
Jul. ante et lieges, res gestmet documenia. Chritli.
el cycti. • postPalil.
• Jano Gemino aperto, ad Bellum siiam regionem compulit Jul Ca- ''
Persicum proficiscitur Gordianus pitolin. Hinc inp n.
per Moesiam, ibique quidquid
hoslium fuit in Thraciis vincit.
Capilolin.
4956 Imp. CaesGordianus etc. tr. p. 995 n Fabiani 7 et 8. 243
28,16 5, et6. cos.n, Impn. 996 iii Circa haec tempora Beryllus
A r„«„ Arrianus. Arabiaeepiscopus de Christi divi-
Coss\Papus. nilale haud recte sentiens ab epi-
Gruter 168,1, Fabrelt 699, n. scopis damnatus est: qiiem Ori-
210. Reland ex 1.15, C. de excus g genes ad saniorem menlem redu-
Tutor elc Capitolin in Vita Gordi. xit. Peiavius ex Eusebio vi hist
Misilheus Socer Gordiani fraudc c. 25.
PhUjppi Arabis obil : qui in ejus
Jocum suffecliis invisum mililibus
reddil Gordianura defectu annon-
nae ibi.
4957 Imp CacsGordianus etc. tr. p. 996 m Fabiani 8 el 9. 244
1.17 6, et 7, cos II Imp ii. 997 iv PUILIPPUS , ex Praef Pract CoIIega
G F r«« imperii Gordiano datus per vim
t,oss- Peregrinus.
jEmilianus. ab exercilu, conquestum in con-
Fabrelt 279 n. 171, et alia in cione Principem a subornalis mi-
Mus Ciampino, hodie in MusCard Jitibus occidi curat. Senalus indi-
Albani el in horlis Barberinis alia gne id ferens Marcum imperalo-
quae in 279. Fabr corrigendum rem, deinde Hoslilianum creat.
Aurelianum in ^Emilianum pro- " Ulroque defunclo recipit Philip-
bant. Reland addit 1. 6, C. de Col- pum. Calvis ex hisl Philippus
lalionibus elc. Gordianus fraude ignobilem pacem cum Persis faci-
Philippi occiditur cirea Maium cit, quibus relinquil Assyriam et
mensem aul Junium, cum ei col- Mesopotamiam. Mediob.
lega imperio datus, et quasi tu-
tor ab exercitu fuisset. Vide Pa-
gium.
4958 Imp ^aes Jul Philippus Aug ir. 997 0 255 Fabiani 9 el 10. 245
2.18 p. 1 cl 2 cos. 998 IV Philippus in Arabia Bosram re-
E rKj0SS'Imp M. Jul Philippus Aug et sliluit, el deductis eo colonis
... Junius Tilianus. O 256 Philippopolim nominat. Calvis ex
Fabrelt Junium coss exhibet i Zonara, suffrag nummis. Pri-
119 quem inscr appell C. Mm- scum fratrem Syriacis exercitibus
sium Aquilium Fabium Titianum D praeficit. Severianura generum
V. C. Cos. alia Fabrell p. 610.
Mysiae et Macedoniae.Petav ex
Spon Misceil p. 98. Philippo Aug Zosimo.
et Titiano cos leg ap. Reland
ut 7. C. de rei vindic, etc, et
Gudiana, quae et Reines 425 1
Junium Didianum male efferl loco
Junii Titiani. Philippus Romam
redil, et Plotinum Pliilosopliuio
huc adducit. Calvis.
4959 ImpCacs M.JuI Philippus Aug 998 i FabianilOet 11. 246
3.19 tr. p. 2 et 5 cos. 99«» II Philippus, pace abrogata, bcl-
lum Persis indicit: quod promis-
D ^oss •...• •Alhinus.
f„00 Praesens.
sione reslilutionis provinciarum
561 CHRONOL.CONSUL. ET CJES. ROM. ETC: 5C22
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Christianorum, Judworum el fini- Anni
Period. res gestwet documenta. U.C. Olymp limorum populorum, pontifices, Mrw
Jul. et ante'et Reget, res gestmet documenla. Christi
cycli post Palit.
m
4989 Imp Caes Tacitus Aug tr. p. 1028 III Eiitychiani 2. 276
5.11 cosn. 1029 iv ln Orienle audila morle Taciti Bist
B A r„„
O0SS Imp Tacitus Aug u. Probus eligitur imperalor, qui
. . . vEmilianus.
Syriam, Phoenicem, Palaestinam
Tacilo Aug n, et yEmiliano et jEgyplum universam tenebat:
coss P. U. Ovinius Palernus. caetera Florianus. Zosim apuil
Anori iv. Sev aliique Fastorum
Pagium ad h. a. qui imperium
edit. Veteres. Probi ex mense gprili auspicatur
Barbaros e Romanis finibus fu- quando Tarsi eligebalur eiiam
gat Tacilus. Hinc Vicloria Gol- Florianus.
tbica. Sed ad diem x Kal Maii vita
concedit. Mediob ex num et hist
FLORIANUS Imperium fraterntim
tenet, et seipsum occidit vi Id. Ju-
lii PROBUS Augdicituret imperitim
pacifice oblinel A D v Non Julii.
Idem Mediobet Petav ex Vopisco.
D
4990 lmp CaesM. Aur Probus Ang 1029 263 Eutychiani 3.
6.12 tr. pot 1 et 2 cos. 1030 iv Eusebius in Chron hoc anno
G iv« el 264 imperantis Probi 2, Antiocheno- 277
toss ImpCaesM. AurProbusAtig
M. Aurel Paulinus. i rum 325, Tyriorum 402, Laodicc-
Vetus inscript a Sponio Romae norum 524, Edessenorum 588,
conspecta, et a card Noris edila Ascalonitarum 5S0, insanara Ma-
Cenol Pis pag 325 et de vot De- nichaeorum hacresim in commu-
cenn ex 1. 2, C de revocand donat nem humani generis pernicicm
Ovinius Paternus P C. erupisse scribit. Ex eo Petav Pa-
Probus in Gallias profectus cx gius, etc.
de Barbaris civilates recepit; et
DCCH propemodum occidit. Ex Vo-
pisco Petav.
579 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 580
Anni Imperatores, ConsulesRomanorum, Anni A Anni Christianorum , Judmorum et fini- Anni
Per. res geslmel documenla. U .C Olymp. limorum populorum Pontificet, Mrm
Jul. ante et Iteges, res gestm el documenta. Chritli
il cucli ooslPatil
® »
i Eulychiani 4. 278
4991 imp CsesProhus Aug tr. pot 2 1050
7,15 el3, coss2. 1051 n Analolius LaodicenusEpiscopus
F Imp Probus Aug ii. insignis habetur. Euseb.
Cn««
uoss _
LupUg
His coss Virius Lupus.Pr. Urbi.
Reland ex 1. C. ut nem lic sine
jud auclor. elc.
In Thraciamconcedit Probus et
Geticos populos in amicitiam re-
cipit. Petav et Mediobex Vopisco.
4992 lmp Caes Probiis Aug tr. pot 3 1031 II Eutychiani 5. 279
8.14 ct4, cossS. 1032 - iii Probus in Orientem profectus
E Probus Aug m. * Isauriam liberat, Blemyas subigit,
ri.oss Imp _ Nonius Paternus n. Copton et Ptolemaidem occupat,
Lapis anliq in Musaeocard Al- cum Persis paeem facit. Pelavius
bani. et Mediobet Vopisco.
His coss Virius Lupus Pr.Urbi.
III Eutychiani 6. 280
4993 Imp. CaesProbus Aug tr. pot 4 1032
9.15 el5, coss 5. 1055 iv ProbuS Saturninura Alexandriae Bist
DC rCoss ... Messala Aug diclum per Duces suos vincit,
. . . Gratus el licet invitus, occidit. Mediobex
Marra Felsinea pag 553 el 1. 4 Vopisco.
C. de donalionib Reland. Annales Baronh.a. consulatus
His coss Virius Luput Pr. Urbi. restituunt suo Ioco in JErn comm.
Dionysiana.
4994 Imp Caes Probus Aug tr. pot 5 1053 264 Eulychiani 7. 281
10.16 el6. 1054 r iv Ih Thraciam rediens Probus ex
rnoe ,mP Probns Aug iv. et Oriente centum millia' Baslerna-
Loss _ Tiuerianus° O 265 rum ibi ad tutelam tulelam impe-
Reland ex Inscripl Gudianis, et i rii collocat. Petav.
ap Rubert hist univers pag 588
ubi Probus Aug dicilur tr. p. IV.
Ilis coss OviHJasPalernus. P.U.
Probus Proculum, el Bonqsum
GalliaeTyrannos vincit. Romam
veuit, ubi deGermanis, et Blemyis
triumphal.Congiarium dividit etc.
Mediobex nuin et hist.
CHRONOLOGIA
Anni Imperatores , Consules Romano- Anni Anni Chrislianorum, Judwqrum et fini- Anni
Per. rum,resgeslw,et documenta. 'U.C. Otymp. timorumpoj.ulorum, Ponlifices, Mm
Jul. anle et Reges, res gestm et documenta. Christi.
et Ind. post Pal.
Ci
5027 Imp Constanlinus Aug tr. p; 8 1066 Olym.^ Mclchiadis4. SILVESTRI primus. 314;
Cycl et 9 ex die 25 Julii cos ui Imp xi ante 273 Mclchiades obil deposilus die iv.
©15 etxii." Pntil i ld. Januar.
$) 11 Imp Licintus Aug tr. p. 7 et 8 1067 et ex SVLVESTEReleclus successor
Lit ex die 21 Aprilis cos ni. posl diebus post vacationem sedis apost..
Dom C. Cejonius Rufus Volu- Pa/i/ mslivis dierum 16 (ut in catalogis et
C Coss sianus. n. Bibliolh.) die 31 Januarii Domi-
Indict . .. Anianus. nica in cathedra Romana consli- .
ii Gruter 28, 5 et 387 5 Spon
tuitur, quam lenet annis 21, .
et ex Miscel 99 et leges apud Reland mens. 11, in calalogo Liberiano
Kal ut I. 8, C. de judiciis, etc
expressis usque ad diem 51 De-
Sept Idem Rufus, seu Rufius Volu- cembr. 555. Conslanlto et Albino
iii sianus praef Urhi ex xm Kal coss. - ••i
Sept in Latereiilo Bucheriano : Synodus Arelatensis bis coss.
quem cos ileruin Pagius putavit celebrala est, necnon Ancyrana,
ex male transcripto lapide apud et Neocaesariensis. Baronius, et
Spon 2 76 in horlis Justinianis, Pelavius ad hunc annum
ubi non legitur ITERUM, sed legi-
tur ET FRVM. Donalislae in Africa damnati.
Chronicon Paschale deducit ln- S. Aug. ep. 68 et 162.
diclionum initium ex Sept prae- Maximinus rupto foedere hel-
cedenti Constantino ni et Licinio lum Licinio inferens exuitur ca-
ni consulibus, quem annum vo- stris, ac vix e manibus hostium
cat vm Conatantini, sed cseieri, elapsus in Asiam se cum recepis-
et nos anno solido ante. His igilur set ineunte vere apud Tarsnm
coss Volusiano et Aniano Kal ja- obit. lnde imperium Licinii 'in
nuarii labitur nobis Indiclio n Asia post Marlium mensera nume-
usque ad Kal Sept et ex KaJ randum probat Norisius confir-
Sep xordium ducit Indiclio m. maiis sciilenliam Baronit diss. -
603 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 604
Anm Imperatores, Consules Romano- * Anni A Anni Christianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum,resgeslw, eldocumenla. U.C. ~ Olymp. timorum populorum, Poniifices, Mrm
Jui. anteet Reges, res gestm et documenta. Christi,
tt lnd. post Pal.
5054 Impp Caess Constanlius Aug 1093 Otym Julii ann 4 et 5. 341
1094 279 Antioehiae dedicatio Dominici a
© 14 tr. p. 4 et 5, cos H. iv ConslanlinoM. cceptiet a Constan-
<§) 19 ElConslansAuglr. p.4,5,cosu
D .... Marceilinus et tio ahsoluti: qui adeial. ln Cqn-
riii.a
U0bs
Indict . . . Probinus. 280 cilio ibidem habito Alhanasius
xiv L. 6, c. Theod de Donalioni- exauctoratur, et in ejus locunt
et xv bus, et aliae apud Reland. obtrudifur Gregorfos Caippadttx.
. Praef Urbi AureliusCetsinus Lat Julius papa,.frustfa exspeciatis
Buch cpd Theodos lib 8, t. 12, L Eusebianis in Romana Syiiodo,
6, elc. Athanasium absolvit, qui Alexan-
Quinquennalia Constantis cele- driam proflciscilur. Socr et So-
brata. Constans ex ltalia in Pan- **' zom et Athanas de Synodis.
noniam redil. Franci, rupto foe- Pelav,
dcre. Rhenum transeunt, etGallias Pagius in notis pag 9, consi-
depopularilur. Mcdiob ex hist et gnat Synodum Rom. anno se-
numni. Idat ct Hieron chron. quenti, et hoc anno Sirmiensem.
5055 Impp Caess Constantius Aug 1094 i Julii ann 5, 6. 342
@ 15 tr. p. 5 et 6, cos m. 1095 n Gregorius Cappadox per Prae-
g) 1 Et Cons.tans Aug tr. p. 5 et 6, fectum Philargyrum Constantii
C COSH. jussu Alexandriam inlroducitur:
Indicl g Imp Constantius Aug m. ibiqueingens patrata caedes.Atha-
xv hnp Constans Aug n. nasius clam dilapsus Romam con-
et . L. 33 et 34, ci Theod de Jecu- fugit. Atjianas ad Orlhod Pelav.
rionibus, et aliaeapud Reland. Eusebins ex NicomedConstan-
Praef Urbi Ti. Lollianns Mavor- tinojp Episcopus obit. Catholict
621 CHRONOL. A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M. 622
An»i Imperatores,Consules,Romanorum, Anni A Anni Christianorum, Judworum et finiCt- Anni
Per. res gestm el documenla. V. C. Olymp. morum populorum Pontifices, Mrm
Jjtl. ante.et Reges, res gestw et documenta Christi.
et Ind. postPalil.
tius Kal Apr Lat Buch et Aco Ca- Paulura olim expulsum, Ariani
. tullinus Philomatius Prid Non Jul Macedonium subrogant. Hermo-
lbiet cod Tueod lib 16, t. 10, genes Dux Paulum jussu Con-
1.5. stanlii expellit. Is Roraam confugit
Fortasse legendum Fl. Lollia- cum aliis Calhol Episc expulsis.
nus Mavorlius cum Panvin ad an- Socrat 1. 2 c. x. Sozom 1. 5 c 5.
num 1094, et Acoulius Catulli- Macedonius ab Arianis eligitur
nus. Episc Constantinop in locum Eu-
sebii Nicomed ejusdem invasoris
defuncti. Vide nolas ad Julium.
5056 Impp Cacss Constanlinus Aug 1095 g II Julii 6, 7. 343
© 10 tr. p. 6, 7. Cos III. 1096 lii S. Paulusprimus Eremita mori-
# 2 Et Constans Aug tr. p. 6 el 7. turannos natuscxin,Hieronym in
B Cos II. ejus Vita.
lndict . f? uoss . . . Placidus. Apud Pcrsas dira in Chrislianos
i . . . Romultis. exorta persecutio, in qua Simon
ei n Vet Japis apud Boldett pag 82, Seleuciae et Clesiphontis episco-
coemet ex Grut 455, 4. Panvinius pus, Ustazanes eunuchorum prin-
exbibct. M. Marcius Memorius ceps, ac Tegis educalor, aliique
Furius Balburius Caecilius Placi- complures occisi sunt. Baron et
dus: et cum eo Coulelor ad ann Sozom et S. Hieronymus in chron.
594,jalium lapidera profert ubi Fl. Constans castra movit in Gal-
Pisidius Roraulus V. C. Praef liam adversus Francos; eosque
Urbi. gravissimo praelio devictos, reno-
Et 1.1. c Theodosde Lenon etc vato fcedere, in fines suosreverti
Praef Urbi Aco Catullinus Lat C coegit. Lydiat.
Buch.
5057 Impp Caess Constanlius Aug 1096 III Julii 7 et 8. 344,"
© 17 tr. p.7 et 8. Coss m. 1097 iv Aliud Antiochiae Concilium ab A-
® 5 Et Conslans Aug tr. p. 7 el 8. rianis celebralur : iu eoque nova
A G Cos n. fidei forma conscribitur caeteris
lndicl ruoss . . . Leonlius. prolixior, qnaeet Luciani rnarly-
H ... . Salluslius. ris titulo edita est. Sozoml. 3,
et C. Tlieod lib 8, t. 10, f. 2, cap 5, Athanas de Synodis. Euse-
n: el aliaeapud Reland. bianorum professio Romae reje-
PraefUrbi Aco Calullinussed iu. cta. Baron. PersecutioapudPer-
Id. April Quinlus Rusticus. Lat sas conlra Christianos saevit prae-
Buch. cipue in episcopos et clerum. Ibi.
Et antiqua pondera, et inscri- Acta aliquot raarlyrum hujus
ptiones M. N. cbron Paschale cy- aclatis habentur in codice Syro
cluin decennovennalem his coss P vi seculi in Bibl Vat illato anno
exorditur secundum Romanos, 1717, scripto anno 563.
Syros, Macedones, et jEgyptios.
5058 Impp CaessConsianlius Aug tr. 1097 Olymp Julii 7 et 8.
© 18 p. 8et9, cosm. 1098 280 Constanlius in Mesopolamia ad-
% 4 Et Constans Aug tr. p. 8 et 9, iv versus Saporem regem Persarum
F cos n. et excubat: et in Seleucia Syriac ad
Indict r„„
^* . . . Amanlius 281 Tigrim sila magnis impensis por-
iii . . . Albinus. i umstruit.LydiatuscxTheophane.
et Grut 566, 7, et C. Tbeod lib
Pagius in epislola Hypal p. 254,
IV 10,1.10,1. 7, aliaequeIeges apud ad coss sequentes differt cum Hie-
leland.
Praef Urhi Q. Rusticus et m. • ronymo in chron.
Non Jul Probinus. Lat Buch. Gallus et Julianus Conslantii
Par.vinius nomcn secundi Con- Conslanlini M. fralris filii h. a.
623 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 624
Anni Imperatores, Consutes, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum el finiti- Anni
Per. Jul. rum, res gestmet documenla. U. C. Olymp. morum populorum Pontifices, Mrm
e'. Ind. ante et Reges, ret gestw et documenia. ChrisH.
postPalil.
5072 Imp CacsConstanlius Aug tr. p. 1111 ii Felicis secundi 1 et 2, et Libe- 359
Q 4 22 et 23, cos ix. 1112 Hi rii 7.
<§) 18 Julianus Cacsar cossu. Felix jussu Constanlii vel occi
C r„ ... Eusebius. ditur occulte die xi Novembr. vel
Indict uoss . . . Hypatius. cedit pontificalu, et sedes vacat
n Praef Urbi Juniut Bassus, qui usqtie ad 21 Decembris, qua die
el lii in ipsa prwfeetura Urbis his coss iterura electus a clero Liberius re-
iit ad Deum VIII Kal Sept ut in sumit poniificatum. Vide nolas.
ejus sarcophago in Basil Valic sub Exaucloralus Macedonius Con-
Confess SS. Aposlolorum. Vide slantinopolitanus novara haeresim
Aringh Gruter Fabrett. Aliaequo- condit. Vide notas ad Liberium
que inscript Grmer 1087, 5, et et Felicem II.
leges utriusque codicis apud Re- D Constanlii jussu synodi duaece-
land. Praef Urbi AniciusTerlullus. lebranlur. Prima Seleuciae 27
Julianus Alamannositerum com-
Sept. ubi Acacio novam ixSeaiv
primit, el ad pacem petendam adi- Nicaenacplane contrariam produ-
git. Constanlius Limigantes Sar- cenli semiariani reslilerunt : et
riiatas vincit. Pelavius ex Am- secunda Arimini,quae bonum ini-
mian. 18 et 19. Gralianus nasci- tium habuit, sed infaustum ex-
tur. Hieron. Chron. itum, Tauro Praefeclo episcopos
Sirmiensis formula tertia edila macerante, ut subdolaefidei pro-
his coss. xi Kal. Jun. ex Socral. '
fessioni per Ursacium, et Valen-
et Epiph. Vide notas, ibid. tem oblatae subscriberent. Yide
notas.
Persae conlfa Romanos bellum
633 CffllOlWl^.
' ' SYLVESTRO AD S. GREG. M. ^ 634
"sfi-- Anni A Annt Anni
Anni Imperatores, Consules, Romtnti- Chrislianorum,Judworumetfiniti-
Per. rum, res gestm et documenia. U. C. Olymp. morum populorum Pontifices, Mrw.
Jul. ante et Reges, resgestm el documenta. Christi
et Ind. postPalil.
movent, et Amidam expugnant.
iu Liberii 7 et 8. 360
5073 Imp.Cxs.ConstanliusAug.tr. 1112 - • et iv ValensConslanlii jussu per civi-
© 5 p. 23et24. Cos. x. 1113. tates circuiniens adigil ad sub-
<$ 19 Julianus Caesarcos. m. Id. Aug. scribendum fidei Conciliabuli Ari-
B A tr. p.
' Coss. minensis, el reuuenles expellit:
lndicl. Imp. Conslantius Aug. x. quos inler cogilur fierum cxsulare
III et iv iidem. Fl. Julianus Caesar 3. Liberius. Sozom lib 4, c 18. San-
L. 3 C. de Episc et Cler. aliae- | clus tamen Hilarius Piclaviensis
*
quae apud Reland. Et inscript. librum Constantio cum oblulisset
Boldelt. p. 86, die 28 Aug., fer. 2. in Gallias revertitur, el a Calboli-
Eclipsis solis lotalis in Mesopota- B cis cum exsultalionc veluli Iriuru-
mia*paulo post ejus exortum ex
phans excipilur.
Ammian. Vidc Pag. ad h. a. n. vn. Ghron Pasch h. a. signat depo-
Julianus acclamalur Augustus sitionem Macedonii Episc Con-
contra Constanlium, ad qucm ta- slant cui subrogatur Eudoxius per-
men legatos raillit. VicnnDeedit. ditissimus haerciiciis.
quinquennalia. -
TripJex Anliochiae faciio Mele-
Pr. Urbi Anicius Terlullus u. tianoruln , Euslaibianorum , et
Arianorum. Vide Petav et noias .
infra.
Persae Mesopolamiam invadunt,
et Singaram capiunt.
3074 Imp Caes Constantius Aug tr. 1113 Olym Liberii 8 ct 9. 301
© 6 p. 24 el 25, cos x qui obiit b. a. 111* 284 Julianus post obitum Constantii
£ 1 mNonOctobr Vide notas pag 29. £ iv Constanlinopolira ingressusm. Id.
G Imp VI CI Julianus Aug tr. p. 1 et Dec Christianorum Anlistites in-
Indietet 2, cos IH qui ex die ni Non 285 tra palatium vocatos suoe qucm-
IVel v Octobr solus Rempublicam lenet. i que sectae servire juliet, eo animo
CtM. FI... . Taurus. ut ne inter sc concordes essent.
™ss' Fl Florentius. Ammian Jib xxn. Tunc igilur et
Reines p. 997 ex Aringh et leg. Liberius poluit libere Romam re-
7 C. de dignit aliisoue apud Re- verti. Nani et episcopos exsules re-
land. vocavit. Ammian ibi el Socrat lib
Conslantius e bello Persico re- 3, c. 4.
dux conlra Julianum movet, et in Julianus, Christianac religionis
ilinere prope Tarsum moritur die Sacramenlis omnibusejuraiis, in
III Oclohr. Ammian lib xxi. Vide ponlificem maximum profanis ri-
nolas pag 29. Socrat in fine lib n libus consecralur. Baron ex Pru-
el Zosim lib in c 10. Julianus so- denlio. Sed vide Pagium ad h.
ius imperat, et Constanlinopoliin J> ,, a. n. vu
ingredilur HI Id. Decembr. lbi. Et
praetorio praef creat Sallustium..
Pr. Urbi Anicius Terlullus III.
Primura Pictaviense monaste-
rium iu Gallia constructum. Noris
bist Pelag lib n, c. 2, p. 173,
5075 Imp Cacs Julianus Aug tr. p. 2 1114 i Liberii 9 et 1 . 3C2
© 7 et3, cos. m. 1115 u Ad Julianum variae undique Le-
® 2 - r«..
****' • • • Mamertinus. galiones adveniunt. Ipse contra
F .. . Nevitta. Persas profeclus in itinere Nico-
Indict '
Anliq lapis ex Holstenio apud mediam, Pessinunlem, el Malris
v el vi Vignol de col. Pii p. 328 et Fa- "Deum delubrum adiit, tum Antio-
brelt 695. ehioe hicmavit : ubi de coiiflu-
655 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT| JXi0M.-V*TIC. 636
Annt Imperalores, Consules, Romano- Antti A Annt Christianorum, Judworum et finiti- Anni
Per rum, res gestm el documenta. .•' U.C. Oltjmp. morum populorum Ponlifices, Mrw
Jul. anle et Reges, res gestw el documenla. Chrisli.
el Ind. postPalit.
5146 Impp CaessTheodosius Jtin Aug 1185 Olym Xysti III, 1 et 2. 453
©22 tr. p. 51 et 32, cos xiv4j 1186 502 Synodus Romana a Xysto Papa
# 16 Et Valentinianus Juri Aiig tr. p. iv celebratur, in qua de Pelagianis,
A 8 et 9, cos. m. et ac Nestorianis agilur. Vide No-
Indict r Theodosius Aug xiv^ '505 ris hist Pelag lib n, cap 12,
i Pelronius Maximus. i pag 255.
el ii CTheoddenunieraracluarl.l7, Fauslus hoc anno renunciatus
etc apud Reland et nummi vete- abbas Lerinensis Semipelagiano-
res Pelronii Maximi consulatu in- rum coriphaeus evadit, post Cas-
scripli in Mus aliorum, ac noslro. sianum. Ibi lib 2, c. 2.
El epislolae S. Xysti III papae S. Petrus Chrysologus Raven-
bis coss datac xv Kal Ocl viden- P
natibus datur Episcopus monitu
dae in concil Eph parle 3, ad Cy- S. Apollinaris. Vide Pagium Jun
rill Alex et ad Jo. Antioch. Ibi in S. Xysto num 8.
fol 456. Orientalium appellalio ad Rom
Censorio comite regresso Her- Pont. Vide Pagium.
mericus Suevorum Rex cum Gal-
kecis pacem instaurat. Patav ex
Idacio.
5147 Impp CacssTheodosius Jun Aug 1186 i Xysti 2 et 5. 434
© 23 tr. p. 32 et 53, cos xiv 1187 II Vincenlins Lirinensis h. a.
£) 17 Et Vaientinianus Jun Aug. tr. scripsil libellum suum post Ephe-
G p. 9, 10, cos III. sinam synodum. Pelavius, Noris
Indict Fl. Asper, alii Aspar. Pagius, aliique.
n Coss Fl. Ariovindus, alii Areo- Honoria Valenliniani imp soror
et III binda. ab Eugenio proouratore suo slu-
C. Th. lib. v, tit 3, 1. un. ete D prata, Palatioque pulsa, et Theo-
apud Relanduin. Fabrett, p. 568, dosio transraissa, Attilam conlra
n. 120. in porticu S. Pauli. Occidentalem Rerap concilavit.
His coss Vandali jam nono anno Ibi ex Marcellino Maximiano Ep.
Africam infeslantes paclura cum Conslanlinopolitano morluo su-
Romanis ineunt de Africae par- brogalur Proculus. Ibi ex Socrat
lilione signata anno sequenli. lib 7, c 39.
5148 Lydiaeex Prosp.
@ 24 lmpp CaessTheodosius Jun Aug 1187 ii Xysti 3 el 4. 435
# 18 tr. p. 33 el 34, eos xv. 1188 iu Codex Theodosianus hoc anno
F Et Valentinianus Jun. Aug tr. promulgatur xv Kal Marlii: ubi
Jidict p. 10 et 11, cos IV. in 1. ult c de haerel libri Nestorii
ii/ Coss Theodosius xv. interdicti, et ince-idio damnali.
«iv iidem Augg Pl.Valentiiiianus IV. Proclus CP. li. a respoj«let epi-
m AD ANASTASMJ» PR€LEGOMENA EDIT. ROM.-flllHC. 69*
jfcim Tmperatores,\ Consules Romano- Ami A Anni Christianot^ih,J^w6rumetfini- Annt
Periodi rum, res gestm, el documenia. 0. €. Olymp. ttmornm'pojrafffiferi,Pontijices, Mrm
Jiil et anle et Reges, res gestm et documcnia. Chritti.
Ind, post PaL
5248 Imp Caes Justinianus Aug tr. 1287 ii Joannis 2 et 3, qui^lu die vi, 535
'
© 12 p.8,9,cosiv. 1288 ni Kal. Junii cura sedisset annos 2,
# 4 Theodati regis 1 et 2. merises4,dies 6. ExCatalLucensi
G Cos Belisarius solus 0*. loin II in prol ibl xix, aliisque
ndict. Juslmfant Novell 1,3, 4,7,% apud Pagium h. a. Ccssavit Epi-
xui etc, apad Reland. Iri Occid appel- scopatus dies 7. ......
it xiv Ialnr etiam bic annus poti contu- "
Die 3 Junii ordinatur AGAPITBS
lalUin Pdulini Junioris V.V. ut successor^qui a Theodaio rege
in Actis concilii AVernensis, de Golhorum in legalionem directus
quo Pagius hic et ad ann. Constantinopolim venit h. a. ut
541. habet Marcellin in chron. • -
^jj v
Inilium belli Golhici ad Italiam Epiphanius EpiscopusjregiseU*- ^f"'
recuperandam (Vide Noris de Syn bis ante advenlum Romani praesu-
V. p. 26) qui ad Siciliam recupe- lis moritur : cujus episcppalum
randam missus poslremo sui Ariihimus contra canones, Trape-
censulalus die Syracusas viclor ziiMiria Ecclesia rdfcta, invadit.
ingreditur. Procop de bello Goth Ibi.
1. 1, n. 4. Vide notas ad Joan- Bonifacius Carlh Episc e vivis
nemll. excedit. Reparatus ei suffectus
eoncilium generale Africae cele-
,.. brat : cui Agapitus gratulalur.
Vide Ruinart. *.
5249 Imp CaesJuslinianus Aug tr. p. 1288 iii Agapilil, quiremoto Anlhimo 53»
Q 13 9,10, cos iv. 1280 iv Mennam episc constituil die n Id.
#5 Theodati regis 2, 5, qui occidi- Mart. Vide card Noris de uno in
F E tur, succedente Vilige. •fi ^Trinftpasso cap 10, obit Constan-
Indict. Post consulatnm Belisarii. linopoli 22 Aprilis qua colitur.
xiv Ila signalur hic annus Act. I Corpus Romara relatum sepelilur
et xv concilii Consiahlinop et ln Novell xu Kal Oct. Liberatus in Brev et
Justiniani 16, 18, etc., apud Re- Anaslas et Marcellin. Vacat sedes
Iand. Dibitur etiarii itertim p6st dies 28. SILVERICS successor ordi-
eonsulatum Paulini in ariliq Jap. natur die Dominica 8 Jun. Vide
apud Aringh Tomo II, p. 693. nolas ad Agapilum,
Gothi Viligem regem creant, et In Synodo Conslarilinopol da-
Theodatum occidunt. Procop de mnantur Severus, Petrus Apamc
bello Golh lib 1, nuto 12. Vide nus, ioras, et Anihimus die 21
Pag h. a. n.'2. Maii. Vide Norisium de Synod ~t,
Belisarlus CampaniamVransieiis [OEc. cap 2.
Neapoliih vaslat. Marcellin. et Euphratensem limitem ingres-
mense Decembr Romam recu- sa x'v millia Saracenorunt sub
perat. Vide Pagium ad ann seq i) Alamundaro ob defeclum pascuo-
num4 rum prse siccitale in Perside ex-
perlum, industria Ducum limita-
rieorum arcenlur a bello cui in-
biabant, Marcellin
§250 imp Caes«ustiuianus Aug tr. p. lf89 Wyvtp Sirverii 1 et \. ' 537
ijg 14 10,11, cos IV. 1290 "328 Silverius imperatoris jussu de-
# 6 Viligis regis 1 et 2. iv ponitur a'b episcopatu die 19 No-
D Iterum post consulalum Beli- et vembr (Pagius refert ad 22), et
Jndkt. sarii. 329 Vigilhts diaconus in ejus locum
xv Justinianus Aiilh Coll v, lit 2, H ordinalka episcopus
'intruditur,
et i Novel 47, anno allero post consu- flie 22 Nov bibliolh in Vigilio sect
lalum Belisarii, quem asserit esse im.'
imperii sui under.imum, et ex Decennalia Justiniani h. a. cofh-
Hai Aprilis xu futurum staluit •pleta observal Pagitrs Sen n.-fiin
MS -<f- AD. ANASJi^ffiM PAOLEGOMEXAEDlllloM.-VATlC. 76*
Anni Impemlore$fConsule.tRoii&M&f^^nm ' A Ann. CmtMianorum, Judworum et fini- Anxi !
Per. re$getM£]&dQc£mW&.
' ' ffi'.C, Olymp. ymipum populorum, Poulifices, Mta'.
Ituk .'- :'' S"W ".''W.."•*•" ' " "".'.''.'••.; 'dhteet Reget,ret^etta; el dorumenta.. Chritti..
'ttlni. "'^",A poslPalil.
'
*4t
capl, utjejmposterura ubicqnqne ... g;iftDedicaiionem Ecclesj.c S, So- :..
'Acta cbn^ciiintur lioc iriodo ihcj- .?.-:-* phfae'"die"27Decerobr profert e*
'pere debeant in pribl. .documentis continuatore Marceilini. . _.-
imperii illiut iacraiissimi piihcipis Timotheo Episc Alexandrino
' 'anrio ianlb":'«'*' poti iHainfirre defunclo succedunt primo Gaja-
tortsuth appeltdtionem,, qui in illb niis, deinde Theodosius. Pagius
anno es{,el tertio tbca indidiohem, h. a. ex hist Patriarch. Copt. card . ,
'ef menserh,. ft diem;'&i cab 2 Noris ad annuro seq detsjnod V
mandat, ut iii LalfjingJftocuihehlTs JEc. png3 ex Vicl Chron.
tmmerl 'scribanhir pe'r Titierais, Vitigcs .circja- Vernum .tqni-
fpW liceat omhibiis legere bmnjhb _ 'rioctium Rbmam obsidet. Ibi; n.
:'>
• # «syllabarumLatlhatumnon igfia*- .7, cxconlinuatweMarcellin..
irfe. Banc veroceristituiionem ila Galliarum regni conslilulio :
subsignal. Dat Kalend. . . . Con- cedenle Frsmcia Vitige eam par-
«lanliiiop imperante' Jusliuiano tern qjia> Gothis parebat, Franci
pcrpeluo Aiigiisto anno n post univcrsam possidere incipient,
consulatum BeliSarii V.tl." praeler Septimianam, in qua Vi-
sigothi, el practQrBrilanniam, et
Arrabricain qiiaesuos comiles ha-
bucrc. Vide Pagium ad h. n. 3.
5251 Imp CaeSJiminiahns Atfg tr. 1291 i Silvcrii 2, qui cum obierit in 558
015 p. 11,12; cbsiv 1291 u exsilio mense Junii h. a.locum
#7 *Viligis Regis 2 et 3. fccit successioni VIGILII, qpi ex
'€' Cos Fl. Joannes Or. absqiie y, invasore posl morlem Silvejii le-
indict Collega. gilimusppnlifex ex consensuCieri
i Vet inscript * Fabrelt p. 418 r< fedditus hinc ausplcari debet suae
et n et Gudiana apiid Reland necnon sedis.exordium. Vide nolas in Vi-
Jusliiiian Novel 57 et-VigiliiPapae -giliiun..
epislola ad CaesarArelat et Acla Auclorc Nonno Origenislae in
ConciliiAurelian III, Viilc Pagium Palaeslina (umiikuanlur, dequibus
n. 6 anni 540"et epistola Vigilii, . vide Pagium h. a,, num 12, et
de qua innolisad Agapitum. seqq., et Norisium ab eo prodtt-
Roma fame et pesle vexata post itum in d.iss.deSyn V.
annnm obsidioriisliberalur riiense AlcxandrinaeEcclesiaelurbatio-
Martio.PagiusexProcopio.emen- nem post mortem Tiriiolhei,quan-
dato ejus lextu ex aniroadvers do duo populi electione pereersi
Card tforisii de Syn;V. c. 6. Yuje ordinantur uno dieyepiscopiTheo-
Pagium. dotiut el Gajanus. Card Noris de
Datius MediolEpisc legationem syn V, pag.8, huic anno affigit;
suscipit ad Belisarium auxilium Pagirius praecedenli.
implorans adversus Gothos. lbi -D . ,'!.
n. 22 ex Procopio. i
Clodoveus.Jun in Francia rei
gnare ineipit. Mabil rei dipl lib
4,n. 7.
.£252 Imp CaesJustinianus Aug tr. p. _ 1291 , ri. Vigilii 1 et 2.. 559
016 12,13, cos iv.. I^ yi CbosrbesPersanimrexlegalione '"'
#8 Yiligis Regis 5, 4 etlldebaldi 1. Vitigis permotus ad inferendum
**'
B bcllum Romario imperio procedit.
' Cos,Apipion,Or, sine^ollega.;
Indict Vetus! inscript G«ec Mpntfau- ,r'' Procbp lib 2, de benoPersic cap
ii _ eon uhi cps.Appionis Iegilur cum 2 el 5, ex quo Pelagius ad b. a.
etIII .. Indictit^qiiareemeiidaadaversio n. S, el ad seq,, n. 12. _
apud [Relandum. Item' Jusiinia- Vitiges tameri cum uxore et U-
ni Noycll compkires ah 89 ad beris Rayennaeobsessus a Belisa-
} Q£l .' rio capUiir, ctConslanlUibptran/>-
765 CHRONQLvArS, SYiVE&TROAft S-„«iJEG. M..-, ,366
Anni ImperatQret,Consule$Romanoptm,
' Anni A Aitni -'CArtatKBifl*!//»,
Juda-oxum et fini- Attni
P4r. "'.,-,'&'jiesket^dwwtgfe*i>''~' #.<•£• 0,1t)i*pi tlmtH$ populorum*Ppnwces, Mree
JT.H*..
• etlhd. - '..'"."':""..",•''-•
• •'. - --.'- dhieet Regis, re$ gestafemhCuinenta. Chritti.
pouPalil.
Consilium Romanis erat Oslro- millilur ad Jusliiiianum. Procop
gothosPicenoexpellere.HisTheb- Iibn de Bello Golh ca,p%i. Vide
debertus Francorum Rex superatis ad ann 540, num xi. Gothi
' Pag
Alpibus, vastataque Liguria auxi- Hildebaldum sibi regem consli-
Bhrrt ferebat, sed littens Ifeji- tuunt. Procop et Pag ibi.
sairii sjiasus li! Frarieianr redlt. HildcbaJdus.pOSlVilijgemex Ve-
"Pagiiise"xProcopio, sro.na}du£e rex Golhorum dictus.
5253 Imp-CaesJustimanos Aug ii\*p. 1292 m Vigilii 2et-3. . • •* •
©17 13, 14,eOslvi. .':-' J295 iv Paitbi Syriam ingressi multas 540
#«9 Ararici Regis Geth f, totilae - «.-:•' /ttrhesi siriMfertunt:"Anuotbia;ma-
AG ReghVl. - ' ,,B h.,.. gna demolilur a Porsis.Marcellin. ^
Indict Cos- Jaslimts Junior Or. shie Chron Malala addit Antiochiam . v %
'
iii eoHega. --- ----' '---'-- captomimense Jun. iridktS.
et iv Justiniani Novell-98-el-Pragtriat . Theodosinsopisc Afexsndeiniis
'ftrrict. et «pistolse Vigtht Papae cuin recipere noDeisynfttlumCbal-
datae hoc cos xv Kal Octobr Noris •eedonensem, a.Vrgilio papa ana- o
de-Syn V, p. 8; Dicittir etiam fiic themale percellitur el '£.lu6linano
annns sexies P. C Paulini Jun n. peHitar in exsilium. Nori» de
-Noh Jairaar in papyro Vatic ap. -Syn-vpag».
^Maffemttdipt pagMSS?
Sub hoc Consulatu Juslini Ju-
uioris ftraTct itr Chron Pascbale
^tfttmerat-Olympiadem cccxxx.
HildebaWns aimo- primo sui
Regni occiditur. Rex dicilur Ara-
ricus « '...' :::<'-.
Salomon a Jusliniano missus in
.-,-.. Africam contra Mauros felitfiter
OHBieans rebeUiones perturbat.
Coiitinuator Marqelhnh VideJPa-
gjumh. a. n, 13.
5254 * 81*
LnpCaes JustinianusAug lr> p. 1293 Otym yigffir3et4\ . ;';"•*
©18 14,15,Cosiv. 1294 329 Hiis cpss xV Kal Aprij' Nbvella
rv Justin cxxxi secanchim iea qnse '
# 19 TotUae«gisl.
F *Cos Basiiius JuBior Or. sine ei deflnita sunt a sanctrssimo Papa
lndict collega, etprivalorura poslremus 330 Vfgilio nova Metropblis Ecclesiae
iv qui gessemt consulatum. Vide i lasiinianae primae erigitur, Thes-
etv Panvin. salonicensium Primate antiquis-
*Vetus sima jurisdiclione privato. Vide
inscriptio. Sedaignuchi cu-
bicularii regis Thebdorici dep Ra- P IS>ri§tfe Synod V, c. 4, p. 31.
vennae iv. Id. Martias Basilio Jun PaurusTabennosttanirii Mona-
V. C. Cons. Indictjone quarta, et chorum praepositusa defensoribus
Concil Aurel IV, de quo Pagius ad **:- SynodiChaleedbn brdhiatuftEpisc
ann 545, num 9. '*'~-~: Alex cum TheodOsius,et Gajanus i
Item Justiniani Novellaea 107, pulsi essent iri exsilinm. tbi p. 8 '^-
ao*"146, ap. Rell Ex ejus Nbvella ex Vict Tunun aliisque.
Ex Italia revocalus ab Impera- '
105, deducil, Pagius causam con-
sula|us.de caelero non ita facile tore Befearius Byzanttum vettit.
Ibi traducta hyemc, ineimte vere, *
privalis decerncridi propter ex-
pensas a Procopip indicatas hist Augustus Hhrm adversris CHos-
Arcan c. 26, foen Persasque tnisit summo curii
Araficum aBbgjs, mii cum Go- Imperio beltt, una cum Ducibus1,
this erarit, ebcliuri rcgcni Gothi 'qui rpsurn secuti foerant cx Italla
*f67 Ab ANASTASltlMfPROLEIGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 768
Ahni Imperatoret^ContuletRomdhorum, Anni A Anni Chrislianorum, Judtrorum et fini- Atini
"Per. res gistfeet
~*fr documenta. V. C\ OLgihp. timorum poputotum, Pontificet, Mtoe
Jul,- anle et Reget, tes geslai et documenta. Christi.
•tllnd. trostPalil.
.'-£* '•'•'.
recusajSf, et occidunt : tu.m ad redeunlem. Procop lib II de belk»
regnum elevanl Braduilam cogno- Pers c. 14.
menlo totilam. Romani cura Go- Tolilae Regnum hinc arcessen-
thisvario marle pugnant. Verona dum (ab octavo scilicet belli Go-
tun> intra, lum exlra muros fit thici) docet Pagiiis , Una cuin
belli theatrum. Vide Procopium expugnalione locorum jEmilix,
lili3belli Gotb.,cap6. Panvin tiist et Samnii, de qnibus Procopius
Veron lib4, cap 25. lib III belli Goth c. 6 et 7, Vide
-: Pagium ad ann 543, n. 2.
5255 Imp Cses Justiniam» Aug tr. 1294 1 Vigilii4et5. 54*
p. 15,16, Cos iv. 1235 '>L n- terlia Cbosrois expeditio in
#19 11 Totilae regis 1 el 2. Romanos, de qua Procopius lib II
E DefectuCoss hic annus inscribi- belli Pers cap 20 et ex eo Pagius
Indict tur, post consulatumBasilii Jun V. adh. a. n. 3.
v C. seu P. C. Fl. Basilii V. G. Belisarius licet Persas eu«i
et vi Cons et Haconsequenles anni us- laude abegerit.-altainen Theodorae
quead586. artibus offensam Jusliniani incur-
Hoc anno a FrancorumTegibos ril et-CoBstanlinopolimrevocalur.
Childerico et Clotario ingressis-in Vide-ibi Pagium ex Procop. hist.
HispaniamTarraconensem provin- arcana cap 3 haec indicantem
f ciam depopulantur , Vasconiam, n. 4.
et Canlabriam capiunt. Vide Pa- Pestis gravissima grassatur in
gium ad h. a., n. 6 el 7. iEgypio et ConstantinopoU.Vide
Arthurus Britannorum rex le- Calvis adh. a. ex Procopio.
"thaiiter vulneratus in praelio co-
gnato suo Constantino diadema '<
Brilanniae concessit. ibi num 7.
5256 Imp Caes Juslinianus Aug Ir. 1295 n Vigflii 5 et 6. 545
20 p. 16,17, Cosiv. 1296 lh Pautus Episcopus Alexandrinus
0
# 12 Tolilaeregis 2, et 3. deponilur, et illi Ecclesiae pnefi-
D * Iterura P. C. Basilii Jnn V. G. citur Zoilus. Noris de Syn V QEc
Indict 'epist Vigilii papae ad Gaesawum pag 9 ex Liberato, aliisque.
vi Arelat et ad Auxanium. Vide No- Justinianus hortatu"PeIagiiApo-
«(vii ris;bisl Pelag Ub 2, cap 22. crisarii Rom Sedis, et Monacbo-
totilas Neapolim expugnat, et rhm Palaestinorum Encyclicam *'
milhis habet, ex congressu cum UJ., edit coulhrOrigenem , quara ad
S. Benediclo abbaie Cassinensi patriarchas transmittit, ut ab iis
placidior reddilus. Vide Baronium, ileralo damnetur. Vide Norisitim
el Pagium ad h. a. ibi c. 2 ubi damnatio subsecuta
Obit S. Caesarius Arelat vi Ral iT ~et subscripta probatur.
Sept.VideNoiis hist Pel lib 2,
cap u}t.
5257 Imp Caes Justinianus Aug tr. 1296 ili Vigilii 6 et 544
©21 p. 17,18* Cos iv. 13»? Iv RomaproflcisciturVigiliuscirca
#13 ,. Toiilaeregis 3 et 4. flneni Novembris Conslantino-
C B *P. C. Basilii Jun. Ter. polim evocalus a Jusliniano Ace-
Indict ' Vetus inscripl apud Boldett phalorum subreplionibus insti-
VII ccemetpag 86, et Jusliniani No- gato. IjVide noias infra Vigilio
-tt vin vellae118»147,149 oblulerat Arator. S. R. E. Sub-
Propter expulsionem Ariane- diaconus. Acla Apostolorum car-
ruiu a Romauis ducibus Urbe pmV mine inclusa 1i. a. m. P. C.
sorum Totilas indignatus coulra Basilii mense Aprili lud vu. Viile
f'' canidem movel. Belisarius cum in Pagiiim n. 3 ex Baronio.
%ratiam prineipis rcdiissel h. a., "GliosrocSquartem expeditionc*
769 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M 770)
Inm ImperaU>res,GonsulesRomanorum, Anni A Anjti Chritlianorutn, Judworum el fini- Anni
Per. res geslai el docutnenta. V.C.. Olymp. timoritm populorum, Ponlificet, Mfar
Jmt. ante et Reget, rei gestx et documenta. Chrittk
et Ind. poti Palil,• -\
5360 imp Caes Justinianus Aug tr. 120 n Vigilii 9 et 10. 547
©24 p. 20, 21; coss iv. . 1300 P m Vigilius Constanlinopolim in-
# 16 Totilac regis 6el7. gressus vm Kal Fcbr P. C. Basilii
F ' Sexlies P. C. Basilii Jun, sexies (ex Auct Marcellini) paucos
Indicl * Inscriplio in Ardica S. Vilalis post dies arcet sacriS Mennam
x Ravennaeapud Agnellum edit Ra- Constanlinopolilanum, et contra
et xi chini p. 95, et Nolana a ine de- Acephalos licet patrocinio Tlieo-
scripla. dorae Augusise fullos Decretum
Theodeberlus rex Francomm promulgat. Vide notas infra pag
obit. Regnat Theodevaldus. Pa- 280. Pollicetur se Tria Capitula
gius ad annum 552, n. 21. "damnaturum. Restituit pacem
totila lsaurorum fraude Roma Mennae in Naiali Apostolorum. -' ;;>
polilus sub finem anni praeceden- VWe Noris de Syn V. pag 27 et
tis ab eadem devasianda : litteris notas ad Vigilium et Pagium ad •
Belisarii permoius abstinejt': et X--: h. a. n. 5pt seqq.
i liomanes eaptkos in Caotpafliam .
m AD jfoj&hikvk ^n&MxMmx mt ifom
Anni lmperatore$7Cqn*ute$Rdnianafum, Afmi A1 Aitw
,Per* .tesgetUeetifOfKUknta, " V.fVi- Oiymp. tim»*Hmp«p*&rwm± ,
Jul. anle el Reget, ret getim et documenta. CfctM,
el lnd. posl PatU. • .-..'."%
5298 Imp Ti. Maurilius Aug anno 3 1337 Olymp Pelagii 7 el 8. 585
© 6 et 4, P. cos ejus 2. 1338 310 Theodosius filius nascilur Mau-
0 16 Signalur hic annus in epilaphio iv ritio Aug ex Theoph Pag ad anp
G Candidae IV ld. Sept Imp D. N. et 588 n. 9.
IndictMaurilio PP. Aug anno IV.P. A. 341 S. Hermenegildi marlyrium h.
iii ejusd ann n. Indict quarta. Baron i a. contigisse probat Pagius n. 2
et iv in Marlyr Rom ad diem 4 Sept. et seq ad ann 584.
Reinesp. 960, exCapacio et Sum- Hoc circiler anno S. Columba-
monlio : de quo vide Tagium n. nusmonasticac disciplimcpropaga-
l.h. a. tor relicta Hibernia Insula in Gal-
Ebaricus filius Mironis Regis 15 liam venil, ut ex veluslo Codice
Sucvorum in Gallaecia, el sueces- arguit Mabillonius, el cum eo Pa-
sor privalur regno ab Audica, gius h. a. n. 5.
qui lyrannidem usurpat, sed Au- Cbildebertus Francorum rex
dicam h. a. expedit Leovigildus ullurus necem S. Hennenegildi
Gilhorum rex, ita deficienle in cujus sororem duxerat, exercitum
Hispania Suevorum dominalu quod in Hisp mittit : sed repellitnr a
coeperat anno Christi 409. Vide Reccaredo Leovigildi duce. Isido-
Pagium cx ninn 12, ad annum 582. rus.
5299" linp CaesTi. Maurilius Aug an- 1338 i Pelagii 8 el 9 586
0 7 nos in nummis signat 4 et 5 P. Cos 1339 n Pelagius ad episcopos Islriae in
0 17 ejus 3. schismate perseveranles Trium Ca-
F Aulbaris Langobardorum regis pitulorum causa dat lilleras, et
Indict eleclionem h. a. Mauritii quarlo Legationem instiluit, eosque ad
iv slaluendum ex Abb Biclariensi in- unitalemEcclesiaereducicural im-
et v tendil Pagius n. 2 et 3 ad ann Q ploralo Fl. Smaragdi exarchi auxi-
585. lio : curo quo Langobardi inducias
Leovigildus rex moritur, succe- slaluerantformidanlesChildeberli
dente Reccaredo. ( Ex Biclar Pag Francorum regis adventum cum
ibi n. 14|) Qui Legatos de pace validis copiis in auxilium Roma-
inittit ad Guntramnum Fr. Regem norum. Exulroque Gregorio, Ma-
Pag ibi n. xi. gno scilicet, ac Turonensi, e
Childeberlus qui a FI. Smara- Paulo diacono Noris et Pagius ad
gdo exarcha muneribus invilatus h. a.num 4 clseqq.
in lialiam descenderat contra Lau-
gobardos ab iisdem pari raiionead
pacem secum faciendam, et ad re-
gressum in Franciam perlrahiliir.
Ex Turon et Paulo diac. Pagius
n. 4.
5300 lmp CaesTi. Maurilius Aug an- 1339 D ii Pclagli 9 et 10. 587
© 8 nos in nununis signat 5 et 6 posl 1340 iii Romani perloca Persidis gras-
0 18 coiisulaium ejus quarlum. sanlur. Avares Thraciam infe-
E Severus Aquilejensjs episcopus slant. Ex Theophylacto lib n,c.
ndict qui Helia*successerat, et non mi- 10. Pagius ad h. a. n. 3 el 4.
v nus acriter pro Tribus Capilulis Ex epilaphio Cacsariaein Dine-
el vi depugnabat cum sociis episcopis ccsi Avenion ad Baronium trans-
caplus, et Ravennam perductus a misso, in quo medium noctis
Smaragdo coram Jo. Ravennate die Dominica inlucescenle vi Id.
episc. Tria Capitula cum sociis Decembr quadragies , el vi P. C.
damnat, el liber dimitlitur. Vide Basilii Jun. V. C. C. anno xn re-
Noris de v. Syn p. 102. gni uomini Childeberli regis In-
Smaragdo exr.rcho terlius suc- dict quinlaplurcs epochas slabiliri
cedit Romanus Panvin Fast ex Pagius doccth. a. n. 12.
Paulo diac.
735 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 70(F
Anni lmperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. rum, res gestm et documenta. V. C. Qtymp timorum populorum, Pontifices, Mtm
et lnd. anle et Reges, tes gestm el documenta. CArwti.'
* post Pal.
5301 lmp CaesTi. Mauritius Aug an- 1340 III Pelagii 10 etll. 588
© 9 nos in mimrois signat 6 el 7 el in 1341 iv Jo. Patriarcha Constantinopoli-
0 19 actis publicis liic annus dicilur lanus Synodum habet in causa
DC post consulatum ejus quinlus. Gregorii Patr Anliocfaeniaccusali
Indict Panvinius antiquit Veron lib v de incesto, qui innocens declara-
vi cap 8 hoc anno tradit a Childcber- tur, et ad suum episcopalum re-
ct VII to Franciae rege missum in Italiam dil, quo tempore exercitus Roma-
cxercilum contra Langobardos, nus contra Persas dimicans tu-
sed fame, ac morbo regredi co- mulluabaiur propter annonaeim-
aclumposlmensem lerlium.Autha- minulionem a Philippico fraudu-
rim quoque regem paulo posl D lenler suggestam; sedato tumullu
diem obiisse: cui quarlus in Italia Romani vicloriam insignem de
rcx Langobardorum sublegilur Persis reporlanl, et spolia opima
Agilulphus ex duce Taurinensi pa- Conslantinopolim iransmittunt.
ler Aoaldi qiii anno xxv patcrni Pag li. a. ex Theophyl- eic. n. 3
regni eidem succcssit. Scd vkle et seqq.
ann 590.
5302 Imp CaesTi. Maurilius Aug si- 1341 Olymp. Pelagii 11 etl2. 58»
© 10 gnat in nummis ann 7 et ann 8 1342 341 Romani cum Persis , licet anno
0 1 qui in aclis eliam dicilur post con- IV superiore caesis, apud Marlyropo-
B sulatum ejus sexlus, aliis quintus. et liin praeliari non desislunt. Philip-
lndict. Francorum exercitusaGunlram- 342 picus aegreadmillilur dux ab exer-
vn no rege transmissus, Bosone duce, 1 citu suasioneGregorii Arch Anlio-
el VIII in GalliamNarbonensem, per Clau- cheni : verum infeliciterpugnans
diumLusitanumReccaredi ducem revocalur, el illi sufflcitur a Mau-
cacditur, et castris caplis in fu- C ritio Comentiolus. Ex Thcophy
gam vertitur. Biclar Chr. Vide lacto , et Evagr Pagius h. a.
Pag h. a. num ix. Tiberis inundatio mense Nov
Eodem annoMauritii VII qui cst Romae contigit: quam consecuta
Reccaredi rcgis lertius Uldilas est proxime clades, seu lues in-
contra Reccaredum conjurans, ci- guinaria. Turonens lib x cap 1.
que insidias struens in exsilium
pellitur. Biclar ibi num 12.
Concilium Toletanum in h. a.
celebralur . Ibi n. 4 et 6 qno Go-
thi et Suevi ad Catholicam Fidcm
conversi. Ibin. 8.
5303 Imp CaesTi. Mauritius Aug si- 1542 i Peiagii 12, qui obit 7 Febr. 590
II Vide notas ad Pelag. et Noris de v
©11 gnat in nummis ann 8 et 9, qui ab 1343
0 2 hisl etiam dicilur post cons ejus Syn p. 105..
A septimus.aliiseliamsextus. D Theodosius Maurilii filius suac
Indict Concilium Hispalense primum splalis arinum agens 4, et menses
VIII h. a. celebralum signalaeram : die sex coronatur Aug. Chron. Alex
et ix primo Nonarum Novembriumanno et Theophan. Vide Pagium ad
quinlo regni gloripsissimi Domini ann 588, n. 8, et ad h. a n. 3.
nostriReccaredi regis era DCXXVHI. Post diuturnam vacatiqnemRo-
Vide Pagium h. a. n. 6. manaeSedis GIIECORIUS qui postea
H. a. Childeberti regis Fr. xv Magnusdictus est, ordinalur suc-
juxta Turoncnsem I. x, c. 3, ejus cessor die 3 Seplembr h. a. Indict
exercitus per tres menses Lango- 9. Vide Noris de v Syn pag 93.
bardos in Halia vexabat. Autharis A morle S. Silvestri usque ad
adGunlramnum regem Childeberti initium Gregorii Magnijuxta Co-
cx fratre nepotem legalioncm dices Anastasianos recte nume-
roitlit, ut pacem a patruo ejus ranlur anni CCXLVI. Obiilenim Sii-
impctrct. Scd nondum rcvcrsis e vcsler excunte anno 335. Ordina-
797 CENNI PR^EFATIO AD CHRONOL. SEQ. 798
Anm -mperalores, Consulet, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum el fim- Anni ''
Per. Jul. rum, res geslmet documenla. VC Olymp timorum populorum, Pontifices, Mrm
et Ind. ante et Reges, res gestte el documenla. Christi.
posi Pal.
Gailia legatis Aulharisapud Tici- tus fuit Gregorius 3 Septembris
num moritur Non Septnon sinc 590. Vide notas ad Gregorium M.
veneni suspicione, cum sex annos
regnasset: succedente Agilulpho.
Ex Paulo diac.Pagius ad h. a. n. 17,
etexGregorii M.epistola 17, lib i,
. Panvinius haecrefert ad ann 598.
Vide supra.
CAJETANI GENNI
PRESBYTERI PISTORIENSIS
PR^FATIO
SUMMA SECTIONUM.
ContinuaturChronologiaBlanchinianaab anno Christi i Ulrumque regnum pares vicissitudines passun, pari
S90,seu a S. GregorioM., per tria inlegra sfecula.— *elicilate redit ad iidem stecuio sexto exeunie. —
II. OEconomiahujus quarli volumiuis.— III. Haliaeres XIX.Quotempore novum Hisuaniseacciditiolortuuium
obscurse,lucis mullum accipiunt ab editione Mediol. Saraceniseam invadeniibus,
—
('ermaniaeomni Evange-
Scriplor. ltalicor. — IV. Dissidiis receniiorum obscu- lium annuntiatur. XX. Occasionelaudandi munili-
—
riores facue. V. Unicum essenl prxsidium iisdem
cenliamregis Pipini et imperalorumCaroliM. ac I.udo-
—
velustateobrutis monumentaveterum. VI. At Coss. .'viciPii erga S. sedem, lotius Anaslasianioperis ceco-
privatorumexoletistuliores cliaracterestempo.rumsunt nomiaproponitur.— XXI.Ditioecclesiaslicaemergens
auni PC qni usque ad 668 rile numerantur;
—
iiide veroab Iialorum clefeclione, quum impii Augg. per-sequi
tanquamtribonitiae potestates. VII. Regum Lango- sacras imaginescceperuot,a rege Pipino amplifieatur.
et
bardorum exarchorum,qui Cois. successerunt, pa- .—XXILDistinguiiurdilionis epoche a donatioue Pi-
rum curalianni apudveteres. — VIII. Illi quidem pini. — XXIII.
eos Primus omnium ducatus Romannsab
nomerabantin Actispoblicis, bi autem secus. IX. — imperalore Orientis cum tola Ilalia deficiens ip ditio-
Varia de utrisque apud scriplores opinio. — X. Res nem Ecclesiae concedit. — XXIV.Divinilusflt ut impio
Francorumdiligenter scripUe; al Merovingiorum tem-
Leone temerante sacrosEcctesiaerediius ex palrimo-
—
pore parumcoiijuncuecumnoslris. XI. Post hegiram niis,pinguioresiidemsuccedanlex ditioneccclesiastica.
olympiades, et anni Urbis rari usus; epoch-e lamen — XXV.Ia rebus ad S. sedem — perlinentibuspra?l'eren-
omnes Blanchioian-e c oDtinuantur.— XII. CyclusVicto- da caeterisopiiiiocard. Baronli. XXVIet seqq. Tbeo-
rii adhuc in usu erat apud Italos et Gallos per sepli- Z plianisCoronographiade tribusAugg. Anastasio,Theo-
muni et octavum saeculum.— XIII. jEra descensus dosio, et Leone Isaurico asseritur contra Pagiam et
Laogobardornmin Italiama Blanchinoneglecta, omit- —
recentiores. XXXI. Catalogus regum Laogobardo-
lilur, qiiancjuamnousemel apud veteres memorata.— rnm. — XXXIIet seqq. Notseet observationesin Cata-
— XXXIX.Catalogus
XIV et XV. Status EcclesiseHispaniensis usque ad logum regum Langobardorum.
S. GregoriumM.dum Golbireges Arianirerum potie- exarchorumRavennse.— XL. Not-e et observalionesin
banlur. — XVIet XVII. Stalus EcclesiaaBrltanniarum Catalogumexarchorom Ravennae. XLl — et XLII. Pa-
usque *d eumdempontilicem,dum ad idololatriam —
per et
triciorumduplex genus, imperialium, ponliliciorum.
ADglo-Saxones introductam reversae erant. XVIII.Patricii imperiales.— XLIII. Patricii pontilicii.
l.Eam sane provinciam sortilus sum, qua operse praepediti, a mulliplicibus scilicei diversisque in-
alexque plenior decerni mihi non potuil. Chronolo- gruentibus undique negofiis violenler abrepti, ab
giam quippe Caesareamponlificiam m LibrumPonlifi- itinere inslituto ad aliena curanda oporlueril aJ
calem.ab omnium disciplinarum genere ornalissimo passus ferme singulos divertisse. > (Bar. Annat.
pnesule FranciscoBlancliinoVeronensi susceplam,et tom. VIII, a». 714.) Quam tamen oblinuisse me jti-
usque ad aunum Magni Gregorij primum, Tib. Mau- vat. Qui euim meliussenescentis immortali ejus nomini paren-
ritii nonum, PC. ejus septimum,ieiiciter perductam, n" tarem, cujus jam consuetudine usus
at, quae lmmanarum rerum condilio est, in medio sum, pra^cepta audivi, immensas aliqua cx parte
cursu rclictam, ego conQcere jussus sum. Provin- sollicitudines allevavi? Aut <pai nielius ponerem
ciani, ut verum fatear, cujus lerlia vix parte Annalium tirociniuin, quam eam obeundo provinciam, qu;e
ficclesiae parens defuncius: <Jure, ait, quiescimus, ct et lanli praesulis memoriam et meuro offlcium seris
est quodnequelaborimpro-
quidem itinere fatigali, cum interdum per vastam posterislestaretur?Hinc
reruro gestarura ignoranlia soliludinem fuerit in in- bus, neque assidua meditatio, quse operi conliciendo
vio via laboriose quaerenda; aliquando veluli per necessaria esse intellexi, me unquam deleriuerunt:
ardua moniium instar Jonatlire fuerit manibus pedi- quin potius suavia eadepi esse oflicium mihi ct
tria saccula
busque replandum, ul oppositas immensas ubique amor persuaserunt. Quamobrem quae
diilicullales superare possemus : cum inler haec Blanchiniana chronologia reliquit intacla, ea dili-
omnia quam ssejiissimcdensarum spinarum obicibus genler pervagalus, quidquid ad Librum PonliQca-
799 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 800
lem Huslrandiim conducere ratus sum, pro meoi A menla, sacciilum scptimum caclcris obscurins illu-
modulo accurate digessi, eorumque duo fere integra slianlia, caque vel injuria lemporum,vel librariorum
in hoc volumine speclanda proposui, quod reli- socordia dcpravala cl corrupta; per eadem tamen ,
qui est in quinto et ullimo ex'hibiturus(a).Al quo- adhibitis optimse nolae codicibus, ipsoque acumine
niam, ut chronologi solent, dum lemporum ralio- ingenii, additisque praeclarissimis observatis, non
nem habui, res gestas ipso in Libro Pontificali, et scmel docet remotissimas hinc aelales pede inoT-
notis historicis enarralas, membratim indicarem fenso percurrere. Practerea caUeros inter scriptores
oporluit, idcirco in easdem prsefari aliquid debeo, veteres, auctorem Miscella;ac Paulum Warnefridi
ul vel delibalae et in compendium redactae viam cognomenlo Diaconum ad primxvum splendorem
sternant ad percurrendam lulius anliquilatem un- restilulos, el Librum Ponlificalem vulgo tribulum
deqiiaque lenebris obvolulain. Anastasio cum qualuor codd. ex biblioth. Ambros.
2. Historia igilur hujus voluminis romprehen- var. lecl. in lucem edens, facem haud dubie prae-
dit unius et tnginla summorum •ponlificum, a S. fcrl anliquitates Italas perluslranli multo dilucidio-
Gregorio Magno ad Stephanum III, alias IV, res rem quam qua usi sunt nostram aelatem praeeunles.
gesta (b). Horum pars virlutibus eximiis, pars laude Hinc est quod Valicanam hanc noslrara editionem,
sanctitatis, immorlali memoria digni sunt; quippe optimis tot codicibus a doclissimo praesule ditatam,
qui laboribus, fide , conslanlia, Italiam omnem , locupletiorem prodire volui addilis praestantissimis
urbcm Romam cl apostolicam sedera tum a rcgum quatuor Ambrosianis ex viri ejusdem clarissimi
Langobardorum, plerumque Arianorum , tum ab edilione dccerplis ad pontificum rerumque gesla-
imperalorum Orientis, perquam raro sanclam sedem Q rum tempora firmius stabilienda. Quem ctiain ad
et Christi vicarium revcrenlium saevitie, lyrannide, finem adhibui cod. celeberrimum Farncsianum e
impietatetuilisunt; eorum non pauci in multisaerum- schedis Blanchinianis expressum, et Catalogum
nis, deportatione, exsiliio,morte, calholicam lidemct Veronensem ab erudilissimo P. Josepho Blan-
jura sanclaesedis vindicarunt. Italia praeterea omnis, chino edilum in Prolegomenis, qui vanas leclio-
ncc semel Roma ipsa, pro vita, pro laribus.pro fortu- nes alterius codicis, nempe Vallicellani, adjunxit,
nis, pro liberis dimicanles *,necnon homines perdilis- ita ut quarlus hic tomus additione sex codicum
simi divina omnia et humana violantes alque eveir pracsianlissimorum dilior vulgatis in lucem pro-
lenles, vel visibile in EcciesiaecaputChristi vicarium deat.
nianusimpiascxtendenles : nova Ecclesiamhaeresis, 4. Quid vero? gravius multo incommodum et
novaeperseculiones exagitanles, novi eam martyres nostris et peregrinis rebus erudili, inquam, recen-
ct confessoresillustrantes; nascenlia demumimperia, liores tot lamque variis sentenliis atlulerunl, quam
et rcgnorum excidia.quarli hujus voluminis materia ipsa barbaries Langobardorum. Ut enim de caeleris
sunt. Quam moestissimam lacrymisque proferendam sileam, e mox laudalis aiuiquis scriptoribus auctore
hisloriam , majori ex parte in Libro Pontificali Libri Pontiticalis, etPauloWarnefridi quisnamhodie
enarratam cgo per annos digessi, ut calamitatum veritali adilus pateal? Romanorum scilicet aetates
aetas cerla haberetur. Caeterum ne principium, pro- ponlificum e Libro Pontificali Panvinus, Baronius,
secutio, exilus, tragica omnia essent, eo usque seriem Papebrochius, Pagius, eruerunl: at quam raro una-
rcrum perduxi, quoad invisibile ipsum caput Ec- nimes sunl? Ex Paulo autem Warnefredi Langobar-
clesiae Christus pro eadem pugnans in manu forti, dorum regum hisloriam prae aliis Peregrinus, Si-
pntentiam Langobardorum everlit ac fere contrivit; C ' gonius, Panvinus, Baromus, Pagius , Bacchinus
Orientalis imperii vires, quae adhuc in Ilalia super- summa cum diligentia lexuerunl: al quanlam inler
erant, ejeclis exarchis, penilus delevil; ditionem eos discrepanliam, quot dissidia nos posleri depre-
npostolicaesedis, angustis antea finibus circumscri- hendimus? Perinde esl de auclore Miscellae, qui
plam, protendit; coronam Augusteam male haeren- cum in exlremis libris Theophanem exscripserif,
tem frontibus Orientalium in Occidentem revocavit; merito a Baronio ut Theophanes laudalur, cum illius
eaque per suum vicarium piissimos Franciae reges Chronographiam GL.,post suam mortem evulgatam,
ornavit. Quod ullimum, nempe Occidenlis excita- non viderit. Mulla apud auctorem islum occurriuu
tum imperium, lamelsi hoc volumen haud amplecli- quae alios in sententiam aliam ire coegerunt. ld
tur, quippe finem liabet Caroli Magni regis Franciae vero praesertim nolatu dignum est yisum, quod ab
anno pnmo ; cum lamen apostolicaesedis gloriam, ultimo anno Phocaeres praevertil annuo spalio, rem
ejus ditione undequaque dilatata, idem Carolus, ul inobservatam Baronio. Primi hunc metachronismum
stii praedecessores , antequam imp.erator fieret, deprehenderunt viri doclissimi Henschenius et Pa-
summis viribus asserueril, cujus rei praemiumim- pebrochius, ille in Exegesi de S. Theophanis Chro-
perii poslea coronam accepit, hinc disjungendum nographia, hic in Conalu Hislorico-Chronolog.(loin.
non esse arbitratus sum , ut laeliadeo finis mcntio III Mart., el 6 Maii), et ulerque ad extremum Con-
moeslissimarum rerum mcmoriam deleret. stantini Copronymi annum Christi 775,perduxerunt.
3. Talem vero ac tam variam historiam merilo Contra Antonius Pagius rem ab iis observatam
dolet Baronius lenebris obvolulam ; tanla enim, laudans ac severius expendens, observat Theopba-
septimo praeserlim saeculo, ignorantia Occidentem 1) ' nein recte consignare solis eclipsim anno 1)93,ac
fere toluin pcrvaserat, ut litterae penitus interiisse proinde io viam illum redire posl errorem 84 anno-
vidercntur. In Italiam praecipue id malum advexit rum conlendil; deinde adConstantinum Copronymum
descensus Langobardorum, qui amplius bis centum vcniens, ne ad metachronismum rediisse Theopba-
annis eam vi et armis possederunt. Moslras lamen nem cum viris doctissimis falealur, depravatum esse
res dolendas magis faciunt recentiorum dissidia, ail Chronographum loto imperaloris illius tempore.
quam veterum scriptorum inopia. Et sane ingens At de his infra redibit sermo. Haeccum ita sint,
monumeniorum copia, tot opuscula, privilegia , nemo non videt recenliores ipsos, pro eo ut tenebris
chartae, donationes, el id genus documenla .quae obvolulam historiam illuslrarint, conatos esse ut in
V. Cl. Ludovicus Anlonius Muralori, hibliolhecae incerto eam magis magisque positam confirmarent;
Eslensi pradectus, in lucem edidit nostra astate, quae res quanlum negolii ac periculi scribenli affe-
fidem faciunt quod utcunque inopes litierarum rat, non est petendum.
majores noslri, tamen quae suis lemporibus evene- 5. Ea propter qui nostra aelalc res ccrtas scri-
runt, eorum mcmoriam ad nos trausmittere conali bere pro virili conlendunt, rejeclis aliorum obser-
sunt. Negare non ausiin, quod maximus bic as- valis, prapsidiomonumentorum veterum uti solent.
serlor Ilalicaegloriaeadmodumrara prolulerit mnnu- Horuni ope doclissimus praesul Blanchinus, novis-
(a) Lucem non vidit hoc, de quo loquitur Cenni, (b)Apud nos, sub medium lomi secundi. EDIT.
quintum et tilliinuui volunicn. EDIT.PATROL. PATROL.
801 CENNl PRiEFATlO AD CHRONOL. SEQ. 802
simus Fasloruni consularinm illustrator, numero A conciliis, ponlificum cpistolis, diplomatibus, actis-
pluribus alque erudilione singularibus eosdem ob- que aliis publicis, annisante Constanlinum Pogonalur.i
servatis locupletavit. Exactis vero consulalibus ab imperii semper distinctos videre erit; post
privatorum, ubi consulalus Augustorum perpetui Conslantinum vero aeque ut plurimum cum annis
cceperunt, ac tribunitiae poteslates exoleverunt, imperii postconsulatus procedunt; vixdum enim
minor deinceps occurrit eruditio ex mouumentis, ut augustea cum dignilate exibant, consulari etiam
planum est ex Rlanchinianasetichronologia, quae ab illuslres amabant fieri. Quam rem qui ante Pagium
anno 5(15 Justini -Junioris, Curopalatis primo, non animadvertit, in maximos euin errorcs labi
PC. Basilii, V. C. 24, et ullimo coss. privatorum , oporluit.
ad 590, ejusdem extremum, duas lanlummodo in- 7. Eo nunc revertens unde profectus sum, cum
scriptiones praesefert sialuehtes lempus cerlum; viderem praecipuis temporum indicationibus desti-
primam nempe an. 657, recens effossam in Exqui- tutam meam chronologiam futuram omnino impa-
liis, quam muneris sui gratia exhibct; ulpole a S. rem Blanchinianse, novis eam fulcire adjumenlis
M. ClementeXl, ob miram aiiliquitalis scientiam, medilabar, annos videlicet regum Langobardorum
monumenlorum omnium Romae el foris quotidie exarchorumque Ravennalensium numerando. Ani-
elTossoriim cognilor descriplorque electus. Alleram madverti enim nihil ciiin pontificum omnisque Ilalise
vero affert an. 577, cx card. Norisio de Synodo v; rebus esse conjunclius Langobardica et exarchica
quibus etiam tertia addi potest, nempe epilaphium hisloria. Praeterea comperlum est quod ipsis ex
Candidae,cujus epigraphem Blanchinus ex Martyro- primordiis consulalus perpetui Augustorura utrius-
logio recital an. 585, ad quem pertinel. Hanc aulem . que originem auctores repetunt; nam primo anno
" PC. Jusiini, oeraevulgaris 567, exauctoralo Narseti
quia is non inlegram descripsit, lubet afferre ex successisse tradunl Longinum Ilalise prsefecliiin ,
Baronio, qui Annal, tom. IX, an. 715, occasione
recitandi inscriplionem Theodimi subdiaconi et qui poslinodo insolenti et usque ad eum diem inau-
correctoris Ecclesiae Romanae, ex eadem Neapoli- dito apud ltalos nomine exarchus est appellatus.
tana ecclesia S. Andresead Nidum,ubi illa exslal, epi- Sequenli aulem anno exeunte, Langobardi e Pan-
taphium Candidacrecitat, cujus epigraphcs iia habet: nonia profecli post Kalendas Apriles in Ilaliam in-
gressi sunt. Quid vero utilius rebus nostris fuerit
niC B.EQVIESC1T.INPACECANDIDA C F. QVfEVIXIT Italicac potestatis con-
cxcogilatum quam utriusquesuffeclae
PL. M. ANN.L. DIEIIII. ID. SEPT.IMP.1).N. MAU- sulari, sic volente Nuinine, recensere annos
nlTlO PP. AUG.ANN.1111.PC.EJUSD.AN.II. IND. singulos, qui cuni Caesareis ac ponlificiis pariali,
QCARTA. tum minus dolendum. redderent defeclum consu-
lum, tum magna nos parle operis allevarent, quod
Hujusmodi tamen inscriplionibus quemadmodum ineuntibus lemporum rationes superest ? ld vero
comprobalur quod, exolelis, lulioribus lemporum cum apud anliquos factum non viderim, baud
characteribus, tribtinitiis potestalibus et consula- facturum me operae prelium ratus sum, si cuni
libus (uam semcl inilo ab Augustis consulalu, idein siluerim nummos Byzantinos, tanquam rem in-
postea quoad viverent per PC. 1, 2, 5, elc, nume- utilem , diiplicem annorum seriem enumerassem,
rabatur), imperiales tanturo anni in aclis publicis Italorum rebus stabiliendis inuliliorem. Quod.uuum
signabaniur, simulque laudati poslconsulatus; ila non modo utile, verum etiam necessarium esse
etiam monemur vanum deinceps fore chronologiam G duxi propter lol tamque varias recentiorum opi-
consularem appellare; quippe quam duin Caesaream niones, Faslos lam regum Langobardorum quam
nuncupamus, Auguslea consularique una simul di- exarchorum Ravennae ex privalis et aliorum obser-
gnilatibus conspicuam inlelligimus. vationibus confeci, subjiciendos omnium oculis,
6. Verum, anlequam pergo alia dicere quae opor- postquam satis praefatus ero. Intcrim necesse est ut
tel chronologioe pracmiltere, discrimen illud inagiii comprobem, quae mox aturmabani, parum videlicet
momenli indicem necesse est, quod eruditissimus pensi habitos Langobardorum regum aut exarcho-
Antonius Pagius ct in Epislola Hypalica, et in sua rum annos in aclis publicis aliisque documentis ad
Crilice ad an. 668 observat in poslconsulatibus llalicarum rerum hisloriam illuslrandam accommo-
Auguslorum. Horum siquidem pars rile numeranl dalis.
PC. post annum quo consules processerunt; pais 8. Dubilari certe non potest quin plura exstenl
aulem ab ipso anno inili consulatus perpelui post- inonumenta regum Langobardorum, cujusmodi sunt
consulatus, tribuniliarum inslar poieslalum numc- charlae, donationes et privilegia eorumdem annos
rant: quo inobservalo discrimine ralio omnis lem- numeranlia. Prologi eliam legum a Rothari el ali-
porum pessumiret. Ab anno igilur 566, cum Ju- quot successoribus latarum, annos eorum coinme-
slinus Junior processil consul, usque ad 668, cum morant, ut planum est. Quid autem ulililalis inde
Conslantinus Pogonatus iinpeiii summam ccepit ad- habelur ad Caesaream seu ponliliciam hisloriam ?
ministrare cum fralribus Heraclio et Tiberio, post Utile tum quidem ulrique fueral cum concilia, epi-
palrem Conslantem Syracusis caesum, rilc nuinmi stolae ponlificum, sacraeque etiam divales Cacsarum
et acta PC. exhibent. Inde vero novam in Faslos j^ Augustorumve, Langobardicos aul exarchicos nu-
mulalionem, ut ait Pagius, inductam videre cst: merare aunos consuevissent. At unicum exstal bu-
vix euim Augusli procedcbant coss., PC. annum jusmodi monumentum, nempe concilium Romac ha-
primum numerabant. Ulriusque geueris exempla bitum a S. Zacharia anno 745, in quo Liutprandi
siippetunt ex aclis publicis et monuinentis, non 52 memoralur : quod novo prorsus exemplo, neque
autem ex nummis, qui annos dunlaxal imperii prae- antea unquam faclum monent Baronius cl Pagius.
seferunt: quae potissima causa esl cur in chrono- Hic insuper inde eruit fcedus tunc lemporis essc
logia non usus sim nummaria eruditione, ne in- inilum inler Romanos et Langobardos ad tuemlas
utilibus eam rebus infarcirem. Caelerum Byzanti- sacras imagines contra impium Conslantinuin (Pag.
iioruiii numismatum, prseler nullam eruditionem , an. 645, n. 16). Quod si rara eaque non publica
raritasetiam magna dolenda est numerantium annos docuinenla Langobardorum annos exhibenl, exar-
Augustorura; nam, ul Cangius affirmat (Diss. de choruin non modo rara, sed nulla, quod ego sciam,
inf. mvi nomism., n. 44), demptis nonnullis aereis memoria esl, quse annos indicet. Remque aslruil
juslini Thracis, Justiniani, Juslini Junioris, Tibc- velus inscriptio marmorea ad annum periinens
rii, Maurilii, Phocae, Heraclii el aliquot aliorum, 731, quam praesul Blanchinus a se descriptam Ra-
nec aurei nec argemei ulli cuin iis temporuin vennae in ecclesia S. Apollinaris in classe pu-
notis exarali rcperinntur. Quod palet ex eorumdem blicae lucis fecit in prxfatione erudilissima lomi 1
collectionibus ab Occone, Mediobarbo ipsoque C:in- hujus operis, num. 51, unde hanc parliculam de-
gio factis. Itaquc postcor.sulatus Augustorum in cerosi
805 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 804
1N N PATRIS ET FILII ET SPS SCTI IMP PIISSIMIS DO NN LEONE ET CONSTAN
TINO A DO. CORONATPACIF. MAGNISIMP LEONE
QUIDEMCLEMENTISS. IMP. ANNOXIS. CONSTANTINOVERO A DO CORONATOIMP
ANNO XI. GVVERNANTEMITALIADN EVTVCHIOEXCELL. PATRICIO
Et Exarch. IIII. Kal. Februarias Ind. XUII. etc.
Unde liquet Eulychium exarchorum ultimum, qui A qui dlcontur eam partem quae stipererat Occi-
anno 731 numerabat annum exarchatus quinlum, dentalis imperii summa cum poleslate admini-
omnino eum silere, ac proinde ita facluni a suis strasse, cujus rei certlssimum indicium, nummos ab
eliam praedecessoribus probabile est, inagno cum eisdem cusos servavit antiquilas, quorum formam
historiae nostraiis detrimenlo. Quae res profecto a Cangio expressam in fine Mauricianorum hic
maximam nie in admirationem conjecil, cum vidi exhibeo.
summorum principum morem ab exarchis negligi,
Teslatur Cangius in eorum plcrisquc hanc imagi- !B opportunius dicendum erit. Qnae cun ita sint,
nem pecloralem feminae corona murali ornalae as- contentus, inquam, regum Langobardorum et
pici cum inscriplione Fetix Ravenna; in poslica exarchorum Fastos proponere, et quidem seorsim,
aulem monograroma urbis. Aquilam vero, quae in ut aelates dignoscantur melius, res geslas in chrono-
aliis visilur, signum fortasse putal effingere Romani logia sparsim indicabo, ut earumdem cum caeteris
imperii. auinitas videatur. Eapropter in summa Caesareac
9. Mullum inde incomroodum historia noslra ac- chronologise parte utramque hanc Italicam polesla-
quare scriptis recentiorum ignoscitur. Si
cepit; tanta tem libuit indicare.
emm discrcpantia occurrit in rebus Lango- 10. Profecto quod praesidium nostrarum rerum
bardicis, quas consignavit lilleris scriptor genlilis, chronologia nequidquam desiderat ex Langobardis
patria Forojulianus, ubi primum sua gens constitit, et exarchis, Francorum reges allulissent, quorum
eorum regni aequalis,et cui necessaria ad historiam historiam servalis plerumque temporum ralionibus
conficiendam suppellex non defuit, ut ipse leslalur tum mulli antiquorum scripserunt, nam decora in
lectores admonens, ubi inconiperlum quid narrat eo regno ingenia nunqnam defuerunt, ut videre est
(lib. IV,cap. 43): quid roirum tot tamque varias ivisse n( in celeberrimacollectione Duchesnii; tum recentiores
in opiniones, qui de rebus exarchorum Ravennae eruditissimi variis optimisque observalionibus il-
membratim apud veleres indicalis scripserunt? lustrarunt. At quemadmodum res civiles Franco-
Graeci siquidem, quorum res erat, siluerunt; monu- rum usque ad Carolum Martellum majorem domus
menta Ravennatensia, si qua erant, interciderunt: parum cum nostris conjunctac sunt, et tam ipsius
ipsi exarchi, ul vidimus, suae dignilatis annos ne- Caroli Martelli quam PTppini regis ejus filii res ge-
glcxerunt. Hinc est quod doctissimi cardinalis Ba- staead octavum saeculumjam provectum pertinent,
ronii tempore ipsa eorum series manca circumfe- quo exeunte principem Caesareaechronologiae Iocuni
rebalur, quanquam multi de iis scripserant. Post Francorum reges tenenl, tanquam Romam impera-
Baronium Antonius Pagius et Benedictus Bacchinus, tores : ila nccposlremi Merovingiorum, Caroli Mar-
novis eductis exarchorum nominibus, eamdem se- lelli, neque Carolingiorum primi, Pippini regis re-
riem explere conati sunt. Denique Anonymus Me- censere annos volui, quorum facta, quae tantum
diolanensis, omnium novissimus, hanc sparlam sanctae sedi splcndorem pepererunt, non silui. Neque
ornandam suscipiens, et antiquos et recentiores ad .operosum id mihi fuil: ubi enim a S. Gregorii Ma-
trulinam revocat (Script ltal to.X, labchronograph. n gni anno primo, unde ordior, ad primum S. Grego-
sect 16, n. 79, 80), ita ut magnum aliquid ex illo " rii II, nempe a 590 ad 715* ordo rerum me duxit,
exspeCles. Quid vero ? Dum alienis seriptis confu- viam ingressus sum mullo jucundissimam, tum co-
tandis insislit, aliorum observata in compendium pia rerum abundantem, tum dislinciam lapidibus
refert, ipse admodum jejune, et cum Libro Pontifi- qui iter metiuntur : annalium videlicel scriptores
cali pugnantia in medium affert. De tribus tanlum perquam accuratos inveni, quibus accommodalior
exarchis recens delectis loquitur, ac mirari se olim res chronologo excogitari non polest. Carolinum
ait quod Theodorus Calliopa sex et triginla annos praelerea Codicem nonaginta et novem epistolas con-
explerit a 650 ad 686. Verum niinus alleeum pelere tinentem Gregorii III, Zachariae, Stephani II, al. III,
debuisse Theodoii primordia docelLiiier Ponlificalis Pauli, Stephani III, al. IV, Adriani, el Pseudo-Con-
in S, Martino, de adventu et caatleOlympii diserle stanlini, ad Garolum Martellum, Pippinum, Caro-
loquens, necnon de Theodori novo in Italiam adven- lum Magnum, ejusque fratrem Carolomannum,
tu, quem recte Sirmondus (Synops CollectAnaslas.) quem Grelserus post Baronii mortem, anno 1615
cum anno illigat 653. Pari modo primordia Plalys evulgavil, habni ducein et rebus cnarrandis el
differrej oportuiv anni unius spalio, dc quibus infra ineundae temporum ralioni tiitissimum. Utcunque
805 CENNI PRyEFATIO AD CHRONOL. SEQ. 806
aulcm isla omnia diligenter praesliterim , multisque A j ut ho:Iie eliam Florenlise el alibi. Bucherius tnsu-
rerum accessionibus ditaverim chronologiam, con- per vigere apud Gallos Vicloris Cyclum observat in
sulari ea semper concedet, nec reruni lemporumque Doclr. temp. anno Dionys. 740, ex dissidio Paschali
iliam firmitatem praeseferet quam in Blanchiniana c.iusilemanni;nam Vicloriani xv Kal. Maias, Alexan-
consnevimus admirari. Quod si rerum potius vicis- drini viti Kal. celebrandum contendebant. Idem dis-
situdini quam socordi ingenio vertatur vitio, nec sidium iiislaiiralum ftiil vlginli post annis, nempe
verilali injuria, nec mihi fiel invidia. 760 : cum enim lerm. Pasch. esset dies 5 Apr.,
11. Quas vero accessiones fecerim chronologine Vicloriani noluerunt cuin Alexandrinis celebrare
Caesareaepontificirc, abs re non crit imlicare. Equi- Pascha seq. die Dom. 6 Apr., at distulerunl ad se-
dem per annos digessi res praecipuas, tum civiles, qiientem Dom. 13ejus!!em mensis. Quamobrem Pa-
lnm ecclesiasticas, florentissimorum nostra aelate gius, ad eum annum num. 6, recle admonet Cy-
regnorum, Hispanirc, MagnrcBrilannirc et Germanirc, cluni Victoris viguisse apud Gallos usque ad Caro-
quae in Libro Ponlificali aut memorantur aut enar-" lum Magrium. Perinde Ilalos, qui Pascha juxla Cy-
ranlur. De iisdem regnis cur parce aut nihil Blan- clum Dionysii 95 annortim, jam diu celebrabant,
chiniana chronologia loqualur, infelix eorum condi- non penilus omisisse Cyclum Victoris oclavo saeculo
tio ante Gregorium Magnum causa est : Ariana ineunte, salis superque conslat ex monumenlo per
enim haeresis Hispaniaeregnum, duo caelera idolola- me allalo in notis Chronologicis Conslantini, vide-
tria pessumdabant. Hoc lamen discrimen cst inter licet : Primo anno pontificalus ejus implenlur anni ,
illa quod Gennania lunc primum audiit Evange- cetttum quinquaginla de repetilo Cyclo Viclorii ind.
lium , Hispania vero el Brilannia ab eodem defece- g] VII, anno primo Tiberio imperanle cum Jusliniano
rant. Eapropler causas cur ulrumque regnum defe- patre. Si eiiiin in Catalogo requali eorum temporum
ceril, brevi narratione complectar, ut redeunlium ad pontifices Romani recensebantur juxta Cyclum Vi-
fidem niaxinieque proficienlium magisdclectel histo- ctoris, non igilurtanli habebalur aera Dionysiana, ut
ria. His autem praemilli oportet qure restant dc praetereundae mihi visae sint certiores aerae,cujus-
indicalionibus cbronologicis. Blanchinianas quidem modi sunt olympiades et anni Uriiis,' ne chronolo-
aeras usque ad finem Libri Pontificalis adhibni. Qua giam inhaerere palerer dubiis adhnc epochis : ta-
in re fortasse reprehendar. Dicel enim aliquis cum inetsi Dionysiana eadem, quaebrevi ubique apud Oeci-
Pagio : Periodum Julianam, cyclos solis et lunre, dentales oblinuit, merito aliis omnibus praeferalur.
Dominicales lilteras, indictiones Ctesareas, et aeram 13. Oplandum sane erat ut quoniam varia scri-
Dionysianam , utile quidem et necessarium fuit ptorum opinio operosum reddidit Langobardorum
adhibuisse. Olympiades vero et annos Urbis anle et regum annos singillalim expendere, sallem privala
post Palilia, quaenamutilitas, qureve necessitas con- rerum Italicarum epoche ab adventu Langobardo-
(inuari eporlere persuaserunt? Enimvero postquam rum supra memoralo per annos singulos deducere-
ecrpit nova illa aera, Chrisliano adeo nomini infau- tur; siquidem anni ab illo adventu non semel per
sta, neinpe hegira, utramque earum, ut rari dein- septimum octavumquc saeculum numeranlur. Et, ut
ceps usus, omitti posse Pagius docet, et vere eas dicam quod sentio, vehemenler miralus sum id mi-
omiltit; mihi autem libuit chronographos alios jure nime in menlem venisse Blanehino prrcsuli; quippe
cum Pagio comparandos sequi, cum praesertim ab quem vidi invasionem alteram Italiaea Gothis faclam
eminentissimo chronologo necessarias esse didice- .P ante Langobardiciim, non modo per annos digessisse,
rim Iaudatas olympiadum et Urbis aeras, ad pariau- ^ sed ipsis Gothorum regum annis una cum imperato-
dos Arabum, seu hegirae, et Graecorum annos cum rum enumeratis, ab Odoacris appulsu anno 476, ad
Latinis. (Card. Nor., deEpoch. Syrom.) Ntilla enim, Totilam Tejanique deviclos virtute Narsetis ann. 452
ulverum fatear, ex Blahchinianis, concessu omnium el 453, lotam per eorumdem in Italia moram dili-
fcruditorum, tulior epocha est duabus prrcdiciis. genlissime descripsisse. Sed postea, re atlentius con-
Eapropter lunares et ipse annos begirae numerare siderala, vidi doclissimum virum ab id praeslando
orsus sum a die 16 Julii, fer. vi, cum Arabes inci- fuisse delerritum tol tauique variis Langobardici ad-
piunt a fuga Mahumraedis, ante inilium secundi ventus opinionibus, quae inulilem ejusmodi epochem
anni olympiadis 350, qui est annus rerse Dionysianae reddidissent, ut aiebam num. 7, rem imUilein luttt-
622 U. C. ante Palil. 1374, post Pal. 1375; singu- ram annos regum ejus gentis et exarcborum, ab an-
lisque annis diem mensis et feriam de more indi- liquis neglectos, recenscre. Prrcterea privalas idero
cavi, ne nova annorum forma turbentur res nostrae : cnras non adjunxit Langobardicse historiae. Namque
atiamen olympiadum et U. C annos perpeluo cum adhoesisse eum video chronologiae praeserlim Pagii,
Calvisio et aliis deduxi. qui scriptores Francicos secutus, quandoque adver-
12. Ut planius aulem sil cur doclissimo Pagio salur Libro Pontificali et Paulo Diacono : ac proinde
quin andiam recuso, illud velim animadverti quod ab eodem hac in re paulum digredi coactus ero
cyclus ipse Dionysianus, cujus aera celebrior cerle in fastis coniiciendjs quos sum pollicilus. Equidcm
est quam Arabica, nonnisi lemporibus Caroli Ma- parce et timoris semper plenus in peregrinorum,
gni praeferri esl cceplus Victoriano in Galliis, et, ui etiaro cosevoruro, sententiam ivi. Ubi enim vidi ab-
ego failor, in Italia ipsa, ut mox oslendam. Indeque D balem Biclarensem, sequalem eorum lemporum, con-
est quod, olympiadura et Urbis annis omissis, certa stituta primi Langobardorum regis Alboini caede
quavis epocha destiluerentur res nostrae, Gallorum- anno Justini Jun. 7, Leovigildi 5, rcrre Dionysianac
que cum nostris octavo, ut aiebam, saeculoconjun- 572, octo duntaxat post annos, 5 videlicet Tiberii,
clissimrc. Siquidem Galli anno olympiadis 369 sc- 13'Leovigildi, principumAntharithconsignare, quod
cundo, U. C. 1451 ante Pal. qui est aeraeDionysia- aperle pugnat cnm Paulo Warnefridi et epistolis
nae 699, ulebanlur cyclo Victoris, ul notal Scaliger S. Grej-orii Magni, id mecum dcliberavi ut exteris
ex vetiistissimo cod. Euseb. Chron. et cum eo Noris res nostras referenlibus non audirem. Quis enim
de cyclo Ravenn. ac Pagius ad an. 699, n. 19. lbi ferat regnum Clephonis octodecim mensium, ac de-
enim legilur : In. annum. V. Childeberti. Regis. cennale intcrregnum posl Alboini cxdem, anlequam
Francorum. Pipino. Jubente. ab. Adam. sunt. anni. Aulharis levarelur, ab auclore synchrono intra oclen-
V. mitlia. DCCCC. fuit. Pascha. X. Kal. Aprilis. niiim coarclari? Itaque veniam mihi hanc dabit prse-
Ascensio. Domini. fuit. K. madias. per. Cyclum. sul dociissimus, ut ab se recedam in Langobardo-
nutnetum. annorum. CLX. Repetitio. a. capite. Cy- rum serie lexenda, sive, ut verius loquar, sentenliam
cli. Praeterea continuator Fredegarii suam continua- Anlonii Pagii cum scrinlis conferam auclorum no-
tionem absolyens anno aerae Dionys. 736 ineunle : stralium, ne cum Blanchino alii decipianlur.
A passione, inquit, Domini usque in istum annum 14. His delibalis de cbronologicis indicalionibus
prmsentem in Cyclo Victoris anno 177, Kal. Januar. (non cnim esl quid loquar de nonnullis
die Dom.anni 755; numerai quippe a jnense Martio, prxcipuis
astronomicis quoe propriis signis incurrunl in ocu-
807 AD ANASTASIUMPROLEGOMENA-EDIT.ROM.-VATIC. 608
los), venio nunc ad Hispauirc ac Magnre Brilanniae jA niensis Ecclesia universim misera usque ad Recca-
defecliones a calholica fide breviter enarrandum, ut redum regem duobus fere saeculis fuit; neque un-
rjure sparsim leguntur in chronologia de utriusque quam emersisse eam legimus, nisi anno Pelagii
a«tillam redilu lacilius intelligantur. Ac primum de ponlificis extremo, cum, concilioToleti III celebrato,
Ilispania. Hrec ab ipsis apostolorum temporibus Ec- tnm rex.lum lota ejns gens Arianismum, Leandro
clcsiam habuit, deinde episcopos et metropolitas. Hispalensi et monacbo Eutropio proedicanlibus, de-
Tribus perseculionum srectilis martyrum numero il- leslati sunt. Caelera et ex chronologia et ex notis
lustris fuit. Pace per Constanlinum Ecclesiae reddita, infra petenda. Etenira a S. Gregorii Magni primor-
sacris aedibus sanclisque conslitulis catholicam fide.n diis ad S. Gregorium II, nempe ab exeunte sexto ad
ct Ecclesire disciplinam longe lalcque diffundi glo- oclavi saeculi principiuro, nulia Occidentalis pairiar-
riata est. Ab Adriano primum, deinde ab eodem chalus felicior florentiorque dioecesi Hispana; inde
£onstantino in quinque provincias divisa (Mauritania vero rursus miseram multoque infeliciorem quam
enim Tingilana et Baleares insulaeexlra continenlem anlea fecit Safacenoriim invasio.
silsc sunt), Baelicam, Lusitaniam, Gallaeciam,Tarra- 16. Ab Hispania nunc pergo inMagnam Brilan-
conensem, CarthaginensCm, totidem habuit melro- niam. Haec.allero Eccleske saeculo, regis Lucii pie-
politas, quorum singulis episcopi plures paruerunl. tate a S.'Eleulheri? papa dbtinnil evangelica prsedi-
Brevi ea omnia pessumeunt. Honorio oclavum ac catione illustrari, at postea, quse regni illius vices
Theodosio terlium coss., anno aeraeChristianae 709, sunt, a fide discessit. Magnaeliujus insulre not;li:i
Alani, Wandali, Suevi pervadunt Hispaniam et oin- • tum ecclesiastica tum civilis repeii meinoria debet
nia miscent : ii postmodo debellantur a Golhis, qui j5 ' ex eruditissima descriptione prresulis Blanchiui in
rerum poliuntur : barbari omnes, omnesque a calho- notis hisloficis ad S. Eieutherium; iilrumque enini
lica fidc abhorrentes. At praesertim Gothi, qui duo- ejus slaluin tam aiie insculpit aninio, ut priorum
bus fere sreculis ante Reccaredum regcm, qui haere- trium Ecclesiae saeculorum nullius provinciae imagi-
sim delestalus est, catholicos vexaveriml, Arianis- nem tam affabfe elaboratam fatear me vidisse uu-
niiim profiiebantur. Haec Golhorum religio; cujus quam. Deinde ul uuo velut ductu ad monachi Au-
originem audire oportet. Cum gens Gothorum, ab guslini prsedicatiqnem gradus fial, summa haecfu-
tliinnis pulsa, in Thracia primum consistere a Va- sioris hisloriae capita meminisse oporlet. Constan-
lente impelravit, mox deficiens non sine Romano tino formam imperii ab Adriaino cxcogilatam post
sanguine profligata fuit, ac deroum Graliano impe- Nicrenum concilium instaurante, ac iliviso orbe Ro-
ranle, fceduscnin Romanis percussit, Ulphilamhabuit mano inter qualuor praetorii praefectos*, irium dioe-
episcopum. Hunc principem legationis fecit, cum cesium traclus Galliarum, Hispaniarum, Brilannia-
lerrae indigens quam coleret, a Romanis petiit mo- rum, praefecto prretorii Galliarum obvenit. Provin-
rari quocuiique loci vellent. Quare episcopus Gothus ciaeBrilanniarum a Constantino quatuor inslitutae;
Cpoli degens anno 381 interfuit concilio generali u, has postmodo Valentinianus fecit qiiinque; tres
tiienlibusque sententiam Nicaenorum Patrum adhae- praesidiales, Britanniam I el II, et Fl. Cicsariensem;
sil. Poslea Apolim rediens, incerlum num legalionis consulares duas, Maximam Gaesariensem et Vaten-
fautores quaerens, an pro acceplo beneficio gratifica- tiam. Sic divisa dioeccsis speclabili vicario paruil
turus, cum Arianis commiinicavit. Nec mutto post usque ad coss. Hondr. Aug. VIIetTheodos. Aiig.ll,
Golhi omnes, Ulphilaeprseceptis imbuli, ab Ecclesia P sive usque adan. 407. Tuin vero tyrannidem induit,
catholica lanquam Ariani avulsi sunt. Iidem, vario ^ ievalisque ac brevi caesis Marco etGraliano, felicior
tantum nomine Visigolhomm et Ostrogolhorum, hi succedilConstanlinus, quitrajiciens in Galliain, uni-
in Italiam, illi in Galliam el Hispaniam irrupere. versum Gallum niiliteiii ad suas par-
15. Qui tenuerunt Hispaniam, nempe Visigothi, tes trahii. NactiAquitanumque
occasionem barbari invadunt Gal-
liaeresim ibi altius figere quam alii apud Ilalos po- lias, Respublicae ubique emergunl : liiilanni ipsi,
luerunt, Gothicam suiim liturgiani ubique adhiberi dum Alaricus Romam expugnat an 709, sese in li-
*Het armis conati sunl; sacra deinde omnia paulalim bertatem asserunt. Sic magna insula prjetipiti de-
invertere. Nequidquam catholici episcopi ecdesiasli- fectiooe ab itnperio avulsa, pTimuin infelix, deinde
cam disciplinam tueri, aut catholicam Saltem reli- misera. Romano spolialam niifite, praedaequetratis-
gionera periclitanlem servare nilehantur.Arianienim marinarum genlium palenlem , a;gre liieiitiir jndi-
reges errorem constaniissiine defendebant, riec pie- Quaire anno 421 Iegalis ad Honorimn missis,
taie sanguinisve conjunctione ab ejusdem oppugna- genae. subjeclionem promiltuni , inodo a Pictis cl Scotis
loribus deportalione; exsilio, capite plectendis retar- invasofibus lfberenlur. Roma mittilur Iegio, ab infe-
dali unquam sunt. Testes sunt lam inulti episcopi e slalionibus liberanlur, de muri repagulo admpnen-
suis sedibus ejecti; testes siint tot marlyres pro fide tur. Nova lameu auxilia a Romanis petila sequenli
conslantissime occumbentes; teslis denique est ipse anno;hi autem fatigali expedilioiiibus, vale iisdi-
Hermenegildus, regis Leovigildi filius, qui cum suis cunt.Facii igilur saeviores transmaiiiii, praedis c;e-
fortiler pughans prd fide, ab Arianis victus occidi- dibusque Brilanniae infesfiores sunl usque ad anniiiii
tur. Nonnulli quidem episcopi, callioliere religionis 446, cum Worligernns, Brilannorum rcx, tental»
zelo inllaiiiinali, diiin dissidenles barbari Hispanas Diterum nequidquam Romanorum auxilio ab Aeiio
provincias lacerabant, catbolicosque tam vebemen- magislro milituro Valenliniani 111,de Saxonu.n pe-
ter insequebanlur, sacros canonfesdefendisse memo- tenda ope coaclo consilio deliberat.
rantur. Hinc est quod rebus ad exlremum miseris, 17. Quamobrem sequenli anno juxta consilium
Romani ponlilices, ne quidquid jurisdictionis efat imprudens procerum, missa legalione invital Saxo-
inler episcopos confunderelur, ideniidem eorum ali- nes , qui jam diu fegno ejus inhiabant. Post
quem, zelo caeleris praeslanliofein, vicarialu aposlo- hiennium robustiores Germaniae populi Angli,
Mco ornarunt, ul nullis studium fidei ac disciplihae Saxones, Jullae, Hengislro duce, praesrdium affe-
limitibus contineretnr, al ubicnnque Ecclesia catho- runt Britannis, mox periculum aliaturi. Vix in
licorum essel, ilii incolmtiis eadent servarelur. Hunc insulam ingressi , sedeque in orientali plaga
honoremomniumpriiiio Asturicensi episcopo Turibio consliliila , cum Pictis et Seotis decertant ,
esse dalum legimus a Leone Magno; eumdem uni aut eosque in fugam verlunt. Conventum postea est
alleri Hispalensi Simplicius et Hormisda sunl im- inter Britannos et Anglo-Saxones (ita tres eae na-
perliti, necnon Joanni Tarraconensi episcopo Hor- tiones confiato nomine appellat.e) ut hi ptignarent
misda idem concessit. Praeterea recti lideique sem- in posterum pro Britannorum laribus, inilitiac sti-
per retinentissima Hispania lurbulentissimis hisce pendia accepturi. Pugnat Wortigernus anno 4JU
etiam temporibus nonnulla calholicorum concilia ciun hostibus, deque iis insignem victoriam referl
celebravit, aliaque gessit non pauca, eam incolen- foederatoruin auxiliis , quare prreniiiiai Hcngislo
lium glorise perpetuo ascribenda. Quid vero? Hispa- Canlium Iargit^ir. Interea Hcngistus, deferlioneui
809 CENNI PR^FATIO AD CHRONOL.SE<J. »10
meditans, ffatrem HorSam novumque militem e 1\. plectente. Sic quatuor et sexaglnta annorum spalio
Germania aecersit, cumque iis (iliam Rowen. Hor- vasta ea insula Evangelii leges aniptexa est; cujjus
sariv Ganlii regem salutat; filiaeautem venuslale antea pars minima, nempe Cambria, sdu Wallia, ubi
dementat Wortigernum , qui repudiata uxore isti reclusi erant Biilanni, ltdem. quidem conservabat,
jungitur. Em Wortigerao filius magnae imlolis, cui sed in ritu dePaschateet quibusdam aliisabEcelesia
nomen.Wortimero. Hic Hengisti fraudem depre- Roinana dissidebat.
bensara patri et Britannis nuntial. Hospites loco 18. Quam recie ulriusque regni vipissitudines con-
bostiara babiti; Q.U pugiva: Wortimeri virtule inier- Jnnxerim, velinde patet quod ulrumque Ecctesiae
ficilur.Horsa, ftigalnr Hengistus, qui fratri suece- Oeeiitentalisfaciem minus hofrtdairi seplinio prae-
dehaXin Cairiii regno. Transfuga in Tanet iusiikiin scrrinvsrcculo noBJfpexhibei; cum Langobardorum
se recipiens, rnde in Gemianiam redit; mullisque vesaniti et audawS^Gaesarumdilficilialialioe leuipora
coltectis copiis adest. sequenti- anno , nactusqne reddcbaiiliir. PraVterea lanta i^lriusque siminludo
Wortigermmi praemortuo fiKo rcgnaiitem solum, est, tanla conjunctio,uuqiiae uno ferrtie eodemquc
subdolis filiae artibus invadit regnum. Semel enim teinpore HispaMa.abAriafiis, ab idorolatrjs "Britan-
et iterum factus captlvus Worligernus, pfinio liberr nia catholicara rcligionem et sacras EcClesise ieges
tatetn tribns. provinciis , deinde vltam , tradflis coiictilcar.i passae surit; uno item eoderaque fere
HHmilislocis, coactns est fedlroere. Tuhc barbari tempore itla a S. Leandm Hispa.Iensl,baeca S. Au-
insaera omnia et sacerdotes debaccbaniar, flnnitna gustino nionacbo uberrimo £vangelii fluniine irfigari
et caedibusquidquidreligiooisest proslef nunt\.Wor- eeeper4|ft,aRjueteec impfeiitteih, iila ierfOfein de-
tigernusipseioCambriara seii WalHam fug»elapsus,-.JR " ponenles, decorem Sponsre Cbrisli postlimiftio re-
Genorio in oppido sese munit, Hue qui eirm sccuti voettvertni.-QJianivis'einm,iria^n"un*i id discriraen eas
sunt reliquias Hdei Bdtannicte advexerunt; caetera inteiveTtat quod Biitanrria paulalim iUustr.ata,
omaia ad idololalriam misere Tedierunt. Hepiar- splen^o-femdiuturnins prpeseturerii; Hi$pa.nia vero
cliiam detnde barbafi, seu. septem regna ajiritl sftie itistar fulguris cathulicas voces penelrasse in omhes
tempore constittienint. Juttarum regnum fuit Gasi- fines gloriata, sli' brevi cx,pena gravius magispe
tium, cuhis meiropolis Dorovernum seu Caiitiiaria. deptoranduifidb Saracehicam invasionem incomrao-
Saxones habuerunl tria, quae dicebantur Saxonmn dum. Nam Wpftigerrij cuin paucis^elabentis in VKial-
Otrieniaiiurii,MesicHariorum,et OcciderttaKiim-,Tiia liaui ealamitates, PelagiuS efsui Confugientes in
itertj Angli, nempe Anglorum OrientaKuin, MciMter- Asturiain-perpessi sunt; tanie^n,* eum nova. hrec ca-
raneoruin, seu Merciorum, et Nordanhymbrorum. kmitas, quae trium sceculorum sileHlium Ecclesioe
HancBrkansia conslitutioneni est naclus Augustiniis Hispaniensfqmindixit, octavo saecoJoaceidefit, niiul
mona«hus, 4ui a S. Gregorio magnoad-eftm genleni iiupedit quin toto septim» elabente utruinque re-
esl -ttissjostQuomodo autero nonniillo infervallo ea gimmconjunciirn spectemus amplissiniae religiajHS
regna ad fldeiri reversa sint, quanquam digessi iu segetis feracissiroum, postquam v.idunuscon}unctiin
Ghreootogia, Itibel hic uno duclu ^etibare Cantii utriusque hofrorem duobus fere saecuUsquseprreive-
regnum, «ojris urb*>ptimaria Dorbvemum-seu Can- • runt. Atqiie uliiianJ siinili Britannia infortutiio ite-
tHark»,unde Canltiarios et Vectusrios Beda incolas rirai fuissct obnoxia, ut similis semper utrii|«(jue
voeatue Juttamra origine, onmium priuram evan- conditio ad noslram usque retatem meiiiofarelur I
geKcaluce illu&lraiurarbAugustinomonacho primus- Nara Hispaiu, qui ad Asturiae montes coiifugera#t,
que oronuiiH liepiafchiae regulii jBdiluertos, seu C secumque lidei reltquias advexerant, hauc sempcr
^Etbelbertus, idetolairiara detestaius, catholicam incoluinem seiyaverunl;.e,t ubi angiistos regiii fines
lithjmaiBplecfiluram597. Post seplerri annos, nerape paulalim dilalafe iisdem'hcuit, ad sartam atque te-
604-, Saxenia' Orientalis, quaiii hodie regiotiom ctaro Ecclcsiae-disciplinam ubique eonservandam,
Essexiam et Mediam-vocant, baptismo sui regis pliires episcopos habperunt, nt testalnr synodus
Sigeberti, qui et Seberelus, illuslralur. Northum— Ovetensis anno 882 celebrata, cui episeopi duo. et
bh»y quse m duas otim provineias seu regn.l Bcr- viginti Ovetehsi subjecti interfueruut. Quare postea,
nicioruai <H Deirorum , Beda lesle, dividebatur, Cuinvirtus extreinorum Gotliicaegeiitis regum jgna->
Eduinum regem.baptizari^loriata est aiiao <327,12 via labefactata, sen.simHispanis rediit, ccepepuntquo
Apfilis, -Ke-sanclo PasChatis,Eboruci, ab episcopo barbaros prrelio vincere, atque ex urbibus integris-
PartHtto,eui-pr-emiuai rex dono dedil urbera ipsam, que provinciis pfopuisaW, pari religionem -gressu
ul -wdes'fierefep1sdop»tis; sexnue annoroni pfas- quo arnfa in eas victricia iniulere.. Nec, quamvis
dicatiooemuha per sanctuni episcopum mtllia sunt magha ytilnera acceperaintsacri canones, novi fue-
hapti*tata«.OiientaMiiiii Anglorum regnum , quod runt epiis praecones fidei, qwi,-Evai>ge|ium, a -quo
emnptectebatur provincias Norfolciam, Sutbfolciain llispani non defecerant, iterum annuntiarent.
et-CiUMabrigiaincum insnla £hi, ujf ait Pagius au- 19. Caeterumhanc novam calamilatem Hispaniae
ctorHate Sflpelroartni(an. 637, K.25); suuin quidein magna ex parte anevat gehs inelyta Germsuiorum.a
regem Carpnaldum, seu Erpenvraldum,Chrisiianum S. Bonifacio,cui laclum postea nomen ejusden) gen-t
vWit Ijeri anno 628: at eodem anno euiu dolens tis apostolo, ex idololatnaetenebris universim. edii-
occtsnm, nowiisi 629^ aut tardius 630, siiccedente ij cla per idem tempus. Huic autem universaB;Gei<ma-
Sigberto, episcopns -Felix ejus genlis instrueiidte norum coiiversioni ante exituro seniiini- saBCtiR
munus suscppit. Cccidenlales Saxones, qui el Ge- prOliiserat S.Willibrordi praedicatio, qui omnium
vissse nuncupanluT, anno 635 'baptizato Cynigilso primus in Frisia et allqiia in Gerroaniaeparle Evan-
er,roinrege, Christiani fiunt, pracdicanleBiriiio epi- gerhim annunliavit, iundayit Ecclesiam, eamque
scopo, quem papa Honorras eo miseral nulli addi- martyrum indjgenarum sanguine conglutii-avit. Quaa
clumserH. Rexque idem Cynigilsus,atijue Ostialdus, tam longe et tam late per Occidenlein diffusa Evan-
qui e sacrO euni<fonte suscepit, filiamque IHius gelii pVaedicaiipporfendebant tum, impewi,. tiim
uxorem duxit, donarunt Birino civilatem Dorcic, EcctesiaeOrientalis, semper levis sempercrue incou-
quant is sedein episcopalenTconstituil, be»dieBorce- stautis, primoimminutionein, deindeeuam excidiuni.
siriain fn Cobunis, et Oxoniensi Comiuuu appella- Uhi eiihn audacissimis semper studentes h-eresibns,
iam Mercioruni regnura, quod nsque ad amiuiu 626 demum sacras imagines persecuti Augusti, ad exlre-
ab fhstfluta beptarchia duces administraf unt, at tunc nuun audaces esse coeperunt, et Ecclesiam pessum
Penda tegis nomensibi ascripsil, an. 953, regnante quotidie iTe, et imperium Vaoillansprimum, dein^e
Peada,.fidein est amplexumX>swii,Norlhinnlfroruui penitus dirutum aspexerunt. Quodsi, ut aiebat, Ba-
regis>»v fitfi ejus Aicfridi opera. Australes demum ronius, i consilio Dei faetum ut cuio insurgererit-in
Suxones.,seu Westsaxones novissime omnium he- Romanos pontifices imperaioies , ltaliae milites in
ptarchiae regnorum Christo dederunt iiomcn anno eos rebellarebt, maJenies pro salute pontiKcum in
C61,eorum rege Editwalcbio lidem catholicam am- discrimen adduci, quain Grrccorumnianibus ipsos
PATHOL.CXXVII. 26
811 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIG «J2
relinquerc indcfensos. Ex hoc tcmporc exarchorum A AMPLISSIMIS emtera exesa. At recenliorcs non-
vires admodiim lcmics reddi ecepere; contra vero nulli erudilissimi, praeque iis Antonius Pagius, epo-
Romanis poniificibns, pro qtiibus milites starent, chem civilis administrationis sanctae sedis huc revo-
auctae sunt. Etquod in.libris Regura est, tunc acci- cant. Siquidem bic postquam cum Baronio examinavit
ilii, ul post longam concertationem decresceret in alterum Pippini advenlum in Italiam, donationemque
dies domus Saul, curo David magis proficeret. i amplissimani sanciae sedi factam, quam fuse Liber
(BarMan. 701.) Cum vero ad tantuin amlacirc iidem Pontificalis enarrat in Slephano II, al. III, laudatam
venerunt, nt Chrisli, sanctissiinre Virginis snncto- epigraphem.interprelatur (an, 755, n. 6) quasi hinc
rumque omniurii efligies protrivo.rint, publicisqne certa ineoeperil dorainalio civilis pontificum, sta-
c.is ediclis iibique conculcari prseeeperint, tunc prae- luitque cum cbntinuatoreFredegarii ejus principium
eipua impcrii parte exuti, vanjiMjmperatoriim Ro- anno praedicto 755. Equidem prsetermitto id parvnm
nianorum nomen Jctiiienles, nluil profecto aliud unius anni discrimen , quod intercedit Fredegarii
praeler imaginem ad captam lisque Constanlinopolim conlinuaiorem inlcr et Annales Fuldenses, sequenti
scrvavirunt imperii. Ea propler, quae Blanehinianre ahno Pippini donalionem congignantes; sed juvat
cbronotogiascrant pars major, res civiles •el eccle- a Pagio inquirere nuro aliquid primum insiitiierc
siasticaeOrienlales, minimam nostrae partem occu- el idem ampiificare sint illi unum alque idem? et
pabunt. Tfia enim prredicta florentissima Europrc ne^rammaticisquaesiioiiibus immorer, slatim urgeo:
rcgiia in rernni Orientis locum succedent, sternent- Duplex Cotliamm Alpium restilulio ante Pippini do-
qiie, nt ita dicam, amplissimara viam enarrandis in nalionem facta; prima nimirum Joanni VIIab Ari-
qiiinto operis hnjus volumine de primis Occidentis n perto (Anast. num. f68; Diac. 1. vi, cap. 28); allera
Augustis post instauratum imperium piissimis Fran- Gregork) II, a Liutprando {Anast. num. 179), attendi
ciae regibus tam bene de apostolica sede et de Ro- non debeat, ac si AlpeS gotli-c Patrimonioriim ct
mariis ponliftcibus merilis, quorum prarjdecessores (jurlium conditionero imitentur; sed Galientinm
Carolus Martcllus el Pippinusquidprscclareproeadem caslfum, quod S. Gregorius III redemit a Spoletino
scde gesserint, infra digestum per annos vidcre est, dnco Trasimundo, (jurlesue et Patrimonia imita-
30. Caroli quidem Martelli majoris domus volunlas batur ? Audiatur Anaslasius : « Dans pecunias non
rriagis quam facta commendantur : morte aulem parvas Trasimundo duci eonim, ul cessarent bella
hunc proevenienie Pippinus filius, rex Carolingiorura et quaestiones, poluit causa finirc, et in compage
primus, aposloticam sedem lum a Langobardica sanclse rcipublicre^ atque in corpore <jhrislo dilecti
tyrannide ctlum ab scclestis Iconomacborum conatibus exercitus Romani annecli praecepit. * (Num. 203.)
liberavil; Exarchalu primum et Pentapoli, Num forte pntat Pagius sanctam rempublicam cor-
deinde aliis regionibiis, urbibus castrisque plurimis Romani exereitus dilionem respicere impii
locupfetavit: quaeexlrema in hujus voluminis parle Cpenis, a quo llalia omnis defeccrat, ut Romaiios
fusissime in Pontificali Libro enarfala, in .exlrema pontifices tueretur, in quorum dilionem haud dubie
parkeT parte chronologiaesingillatim expendi. Qua omnis concessisset nisi lot armatorum mole prefne-
Carolus Magiiusel successor Ludovicus Pius, prae retur?Audiat igilur clarius ipso ab Anastasio te-
nliis succcssoribus, munificentissimaliberalilale san- siimonium, ubi agit de quatnor Zachariae civilatibus
ctam Sedero prosecuti siint, eam et ii.arralionispro- restitults: « Praedictas, inquit, quatuor civitates,
lixttas el rootes voluminis differendam ad aliiid vo- _ quas ipse ante biennium per obsidioneni factam pro
Iitmen.persuaserunt. Quid? Miraris bipcrtito pro- C prrcdicto Trasimundo duce Spotelino abstulerat, ei-
inissam chronologiam a Blanchino prrcsnlc(prw). ad dem sanclo cum earum habilaloribus redonavit
lotit. 11)qiiadripcnito divisum iri? Sjs per me mo- viro. i Quae posl, recensente Anastasio patrimoiihi
nitus quod doctissimus vir, copia rerum obtulus, Sabinense, Narnicnse, Auximanum,etc, aliud emicat
eonsilii aliud cepit, cum lerlium opefis volumen eis argumentum quod infra expendam.
Pelagii seeundi aeiatem non produxit, idemque, im- 22. Miralus sum scilicet quod Pagius, qui recte
roanibiis aliorum Iaborum studiis fatigatus, quibus arguit^ointium falso tradentem Romanaro etiam
brevi animam profudit, Prolegomenon vaJde inops urbem in dilionc imperatorum Qpoieos permansisse
in lucem edidit. Quapropter V. C. P. Joseph Blan- usque. ad annum 796, idem postea, distinclis cuni
chini, pnesulis nepos, patrui glorire jure studens, QOinliolaudate palrimoniis juribusque sanctae sedis,
tres oplimae nolae miraeque antiquitatis codices ler- concludal quod : Jura, loca, fines ac tertitoria civi-
tium idem volumcn illuslrantes nactus, Decretum tatum perlinent ad donationem Pippinianam ; patri-
Gelasii, Sacramentarium D. Leonis Magni, et Psal- monia vero tum intra tura extra eani donationem
lerium ahtiquaeversionis Iialae, iiemirius oppOrtune consistunt. Id enim est consttluere Pippinum auclo-
lninusque utiliter ederentur in lucem, buic quarlo rem ditionis ecclesiaslicae,quod aperte pugnat cum
toroo praemisit. 'Consilium profecto erat ttun tria snpra allala epigraphe Ravemiatensi, quae non an-
praedicta opuscula, lum alia plurima ab eodem V. C. ctorem aul inslitutorem, sed amplificatorem ejus-
simirl eongesla seorsim edere; at ne Anaslasii cnm dein dilionis eum appellat. Qua iu re studii causas
noitis variorum continuationem exspectantes delu- iion habens procul, ut bisloricinn decet, nec - pro
derentur, optimuni visum est pontilicum Vitis qurc D Francorum regum, nec pro aposiobcae sedis digni-
supersunt divisis in duas parles biperlilo pariter late Joquilur; lnjtis eniro dilionein in civilibus ex
divisa pfolegomena, ut fieri esl coeplum, praemit- donalipnibus emei>genteinnobis tradit, q,uaeex ultro
tere; ila ul volumen quarlum a S. Gregorio Magno sese dedentinm populofum voluntate suam trahit
ad inilium regni Caroli Magni, nempe ab aimo 590 origiiiem ; piisshnos vero Francorum reges, qui
ad768, perveniat; quintura vero loiiuh opus peffi- ecclesiaslicaro ditionem cerlatim amplificarunt, Pip-
ciat. Neque imprudenler factum id videlur; nahi pino rem feliciter incipiente, perpcram docSl prin-
quartum Langobardorum et Exarchorum tyrannide cipatum iusliluisse, quod manifestc falsum est.
alBiclos ponlifices et lialiam repraesentabil; et quin- Enimvero, ne ullusei scrupulus remaneat, Anastasius
tum praeseferet ditionem aposlolicre sedis. maximis in Slephano II, al. 111(num. 246 et 247), antequam
auctam incrementis per Francos reges ejusdem be- memoret Pippinianam donationem, semel et iterum
neOcio ad suminum imperii fastigium evectos. vocal civilatqs et loca ab Aistulpho invasa tanclw
21. Redeo ad Pippinum, primura ditionis sanclao Dei Ecclesim ac teipublicceRomanorum jura. Deindc
edis amplilicatorem. Huic potissimam amplificatae ad donationem veniens post alteram obsidionem i i-
ditionis ecclesiasticaegloriam deberi omnes fatentur, cini (nnm. 252 et seqq.) primum restitutas testatur
ejns enim rei memoria conservalur in antiqua tabula civitates , deinde perpeluo possidendas Romanis
Uavennatensi apud Papyrfum Masson. Iib. u. pontificibus a Pippino donatas. Quae aulem erant
• PlPINVS.PIVS.PRIMVS.AHPLIFICAND^. ECCLESI/G.hrc restilutae primum, mox donataecivitates ? Earum
VIAM.APERVIT.ET. EXARCIIATVM. RAVENNi£. CVM. omnium, quas Anaslasius ibidem enumerat, nulla,
815 CENNI PR^EFATIO AD CHRONOL. SEQ. 814
prreler Narniam, ad Romanum ducalum perlinebat; iA.pauperum Christi, seu luminarium concinnatibne
cujusdistiiicLaapud.eum menlio occurrit: « Necnon (Pag., an. 760, n. 4), a Langobardis desolabatur;
et civitatem Narniensem quae a ducalu Spoletino is certe, cum vulgi opinionem posuerit, discens ab
aparte Roma-norum per evoluta annorum spatia ecclesiaslica historia quod sanctae sedis admini-
fiierat invasa. i Quapropter nulla ex quatuor lau- Stralio civilis non ccepit aevo Conslantin. Magni,
datis civitatibus antea restitutis pontifici S. Zaeha- tanlulara opinionem de liujus imperatoris donationi-
riae cora suis habitaloribus, in Pippinia donalione bus Patrimoniorum, ac de Pairimoniis ipsis imbibe-
jncluditur; *alRavennatium, ^EmiliacPentapolisque rit, ut pro eorum indemnitate aliquid loqui, seu po-
omaes sunt; quas profecto regiones a Pippino do- tius memoria repetere, necessariuro esse existimem.
natas esse summis pontiflcibus controversia nulla Merooria , inquam, repetere; nam doctissimus
est. Soluni id vocari in controversiam posset, num praesul BlancbJnus in notis ad S. Sylvestrum curn
eaederii regiones, quarum civitaies vocantur Jura Nicolao Alamanno de Lateranensibus parietinis ea-
teip. Romanorum et sanctm sedis, ullro se.ante de- dem Iate expendit, singiilalim enumerat, eorumquo
dlderint ponlificibus cum ab imperatoribiis Orienti-s ex reditibus in summain collatis, 35 milleos splidos
defecefunt, ac postea invasrea Langobardis fuerint; eontici ostendit, quos Nicephorus et Theoplianes
ari Jure bejli a Francis captae, sint donatae pontifi- affirmant pendi quotannis consuevisse a praesidibus
cibus: at quoniam banc evolvens conlroversiam, provinciarum ante Leonem Isauricum. li vero solidi
praefationis modum excederem, intactam relinquere nummum aureorum vulgodoppicseptemdecim millia
satius ducp. - erant ex ejusdem compulo; ac proinde totidem
23. Unum id praeterire non debeo, quod ostendet in quolannis inferebantur in serarium apostolicaesedig,
recte in Iaudala epigraphe appellari amplificatorem, nomine Patrimonioruro; quorum reditus parte de-
perperam vero a Pagio et aliis institutorem ecclesia- cima pinguiores erant, in miuislros exactionum in-
slici principatus Pippinum. Prae aliis, quas lialia sumi solita. Haec profecto si aniroadvertantur, tuiii
seu.sii, mutationibus per exarchos inductis, magna oronem nobis eripient admirationein ob immensas
ea quidern fuft, cum Longinus eam in ducalus for- ponlificum largitiones, basilicarum instaurationes
mam redegit. Perstiterint necne prretores urbani, aliosque' ingentes sumptus, qui nostram aetatem
quorum plures in S. Gregorii epislolis memorantur, referunt; necnon ob idenlidem perpetralas a barba-
parum refert; certe urbs Roma et ejjis ducatus per ris patriarchii Lateranensis expilationes, jussasque
ducem a regia urbe missum regebantur. Sic sletit ab iisdem summas immensas ad redimenda abla,ta :
ulriusque administralio usque ad annum circiter tum in maximainconjicient ob divinre omnipotenlia;
726, cum impius Leo ut nielius ac tutius persequi consilium. Yixdum enim impius Isauricus Patrimo-
imagincs posset, S. GregOriumII, modis omnibusco- nia SS. principum apostolorum, qum olim Ecclesiis
natusest inierlicere. Tantum facinus perpetraluris auri dimidium, et tria conferebant argenti talenta,
« assensum, ait Anastasius (num. 183) Marinus iro- publicmrationiexsolvi prmcepit(Theoph. in Leone),
perialis spalharius, qui Romanum ducalum tenebat, quod nullus prredecessorum ausus erat, vidil exai-
a fegja missus urbe, imperatore mandante hoc pro- tari Ecclesiam, se autem in dies magis humiliari.
bavit.' » Hinc defeclio omnis Italiaeantea memorata; Perinde factum diximus de Langobardis in sancla
hinccrealis ubique ducibusexcussum jugum imperii; manus scelestas extendere non verentibus. Ac pra>
hinc denique origo certa ditionis Ecclesiae; nam terea innumera afferti possent exempla hujusmodi,
Ravennales ipsi in partes divisi, pars eorum ponti- C unde evidens fieret Christum pugnasse semper iu
fici, pars imperatori adhreserunt: ipsc exarchus Pau- manu forli pro Ecclesia, cum ejusdem vicariorum
lus caesus, duxque Romanorum Pelrus aflliclus: gladio ancipili irreverentes principes insultarunt.
castra multa et oppida in iEmilia et Pentapoli Lan- Siimmi enim pontilices ut bona Ecclesire vindicent
gobardis se uedunt: Eutychius exarchorum extre- illo semper sunt usi, semperque ulenlur, quippe qui
mus rilissus Cpoli in caesi Pauii locum, ut impiura non inhrerent solo jure Palrimonii, ul aiebat Blan-
inslauraret facinus in Romanum pontilicem, res chinus, sed alio poliori divinis e legibus emanantc,
Italiae accisas invenicns, Romani ejusdem pontificis quo res Deo sacrae per summtim Dei sacerdotem
supplex auxilium implorat, a quo defenditur. Dux procurandae, possidendre, retiiientlre et repetendae
autem Romanorum Stephanus, Petri successor, non sunt a sacfilegis usurpatoribus, quoties occupentur.
amplius ab imperio peudet, sed a Romano pontifice. Vide nolas Blanchini ad S. Sytvestrum, infra.
Gfegorii 111nutu obsessam a Liutprando Urbem de- 25. Pauca hrcc non polui quin afferrem, ul liquido
fendit; S. Zachariae mandatis obteroperans, dum constarel legenti, ad sanctae sedis res quod altinet.
idem ponlifex Ravennam pfoficiscitur tuiturus Ex- Baronii sententiam sequi oporlere, non Pagii; qui,
archum, caro gubernat. Bistoriam hanc totam nar- u>,multis novis rebus Annales Ecclesiasticos illustra-
rat Anastasius, quam ego explicui, non excogiiavi. veritpraesidio raonumentorumquaepost mortem illius
Null.-un,lil vidimus, novaro regiiuinis formam SS. prodierunlin lucem, meliusque inierit raliones tem-
pontifices Gregorius III el Zacharias induxcrunt-, porum.nonpauca,quredoctissimocardinali objecit, si-
iidem tamen niagnaereruin parlis poliebanlur; ea- luisselulilius.Idque non difflciledeprehendet.quemse-
que propter qtiod suum erat ab invasoribus Lango- D duloutrumqueconferrenonpigeat.Eqtiidem audaoius
bardis repetebant, et bi vicissim tanquam propria fortasse quam par erat, eruditissimi Pagii opiniones
pontificis el urbes et oppida restituerunl. Ila regale ad trutinam revocavi, quam rem ipsemet rcgre
sacerdotium, quo nulltim sanctius, nullum est fir- fero; de scriptore enim agitur qui tantam sibi apud
miusin orbe lerrarum, originem habuitquam regna orones aestimalionemct admirationem collegit, ut
caetera pneclariorem. Studinm nimirum et pietas passim annalista omnium facile princeps prredicetur.
populorum primo itlud instituit, deinde Francorum Huc accedit quod quamvis propriaeopinionis tuendre
regmh munificentia accedentc, qtias virluie^et armis causa, confutare alienam semper licuit,nonnunquam
barbarorum manibus scelestissimisque Orienlis im- tamen genus vitae, conditio, rctas prohibent hujus-
peratoribus eripuere, ea diplomale donationiS fir- modi licentia uti; non enim ingenia omnia ad aliena
inata perpetuo possidenda sedi aposlolicae largiti scripta discutienda eorumque auctoritatem infrin-
sunL. Donationis Carolinaeexemplum ex codicc Far- gendam nalara finxit. Praterea id graviorimerepre-
nesiario,Caroli aevodescripto, videsis infra, col. 225, hensione dignum faciet, quodquem auctorem ad sin-
ad majorem dictorum firinitatem. gulos fere passus consului, ubi spinosiora. ptincia
24. Quod si quis, Pagio adhrcrens, litteras cum fuerunt obvia, ab eo non semel defccerim, quod
eodem interprelaius eri.t Gfegorii III ad Caroluin ingrali animi yilium fortasse aliquis nuncupabit.
MaTtellum,majorem domus Franciae, in quhms do- Qui aulem secus me gererem, quandoque doctissi-
let S. ponlifex, quod quidquid reliquum erat in nuim cardinalem Baronium, , injuria repcchensu-n
partibus Ravcnnatium pro subsidio el alimenlo aspiciens quyndoque eliam pncsulis Blanchini opi-
815 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. m
«iones recta oppugnari considerans? De ordinationi-. A qui duobus mensibus ac diebns novero eis termi-
hus pontificum Romanorum, exeropli ergo, Blan- nuin a Theophane stabililum 25 Marlii pro inau-
chiniana doctrina Pagii opinioni adversatur; nam- guratione Leonis progrediunlur; quod lam Baronii
que hic ordinalos seu consecralos eosdem docet quam Pagii opinionem evertit. Prselerea certum, ul
diebus Dominicis aut solemnioribus festis, quod ut vidirous, principiuin Anaslasii abexilu item certo
evincat, feslis .non semel diebus accenset quae apud Copronymi distat aunis 6?. mensibus 3, diebusll;
velustatem non erant, ut de festo omnium Sanclo- nam totidem excurrunt a die 3 Junii an, 713 ad 14
rum et Calhedra Romana in notis ostendi. Blan- Septembris 775, cum esse mortuum Copronymum
cbinus conlra non modo Romanos ponlifices, sed certo consial. Sed Leoni tribuuntur a Theophane
ipsos episcopos ordinari consuevisse tradil post a. 24, m. 2, d. 25, et Copronymoa, 35, m. 2, d. 26,
pacem Ecclesia*reddilain diebus tanium Dominicis, qui in summam collati dant annos solidos 59, men-
quod muliis astrui possel exemplis episcoporum, ses 5, dies 21, his autem si addantur praedieti anni
praeserlim Angliae ad catholicam fidem recens' con- 4, Anastasii et Theodosii, summa colligetur anno-
versae, yel, ut dicam melius, reversae. Hinc esl quod rum 63, m. 5, d. 21, qure anno uno, duobus mensi-
in taftlrc cpus erudilionis .Baronianam criticcm bus ac diebus undecim amplior erit quam fines
aliquando invectus videar, cum revera ejus auclo- praescripti principii Anastasii atque exhus Copro-
rein erudilissimum semper sequar semperque ma- nymi patiantur. Ad baec accedit quod numerus an-
gis admirer. norum 59, m. 5, d. 21, inter Leonein et Goprony-
26. Crelerum quola quantaque usus fuerim liber- mum dividundorum, minui non polest, nisi magno
tale adversus Pagium, luillam quidem obrero com- g| eum Theophanis chronologiaedetrimento, quod iieri
pellor veniam petere, praelerquam ob conjecturam nou debet recentionim arbitrio, nisi velustatis aiiclo-
qua tritini imperatorum, Anastasii, Theodosii ac rilas suppelat Theophani praeferenda. Theophanes
Leonis Isaurici chronologiam staluere ausus sum, vero illigat principium Leonis cum anno Alexaudrino
eonjeclurn Pagii adversanle; nam ipse etiara histo- 709, nobis 716, roorleinque Copronymi cum 768,
i iam veluslate oblutam conjiciendo maluit tradere, nobis 775, qui duo leriniiii invicem distanl annis59,
quam cum Theophane enarrare. Itaque tft digesta inenses aulero nuroeraniur a 25 Marlii ad 14 Sc-
per annos facilius intelliganlur, promendum cen- plembris. Nec remanet confugium ad mensera Mar-
seo quod conjeci ajiversus Pagium. Animadverli lium 710, Alexandrini, Diouysiani 717, nam cenlies
esse certum Anastasii principiuin apud omnes, monuit Pagius quod Theophanes cum civili anno a
Leonis vero incerluni; nam recenliores, temporum mense Septembri numerat Angustorum annos, ta-
ungusliis compulsi, a Baronio discrepanl spatio melsi aliquol ante menses incoeptos.
annuo, ad annum, 717, initium Leonis differcntes, in 28. Haee cum ita sinl, cbronologiain igilur novam
quorum senlentiam ivissem pedibus, nisi epislola oportet slabilire, speclala rerum serie. Anno 715,
S. Gregorii 11 testala tnilii essel, Leonein imperare Anastasius inslruclain rlassem mitlit adversus Sara-
coepisse ind. xiv, quae annu n indical 716. Quare cenos (Anast. Bibl.;e iriedio Theoph., Miscel.). Sui autem
allerulri opinioni slandum mihi esse pulans, nec milites rebellant, itinere defleclunt, ac
tamen a Theophanis auctoritate rccedendum, lir- Theodosio acclamato iinperalore, obsessum Cpolim
mavi cuin Baronio principium Leonis.aimo praedicto redeunt eodem duce. Hisce audilis Anastasius, rebus
716; et quoniam Copronymi rctaie ab ejusdem 'C pro temporis angustia disposilis, Nicseam confugil,
uxilu metiri oporlere ralus s&m, tam Leonis quain ibique se inunit. Interiin CpoBs semeslrero obsiuio-
Copronymi priuiordia relraheiida dixi in notu ad nem passa, Theodosio se dedit, qui in eam ingrcssns
Gregoriura II. At poslea re malurius considerata, ac coronalur, deinde Auaslasium in ordinem redigit,
pontificum litteris per olium examiuatis, comperi inense Martio ineunle an. 716, ut e supradictis cot-
quod, vitans Pagii lapsum, non leviori lapsu aljo sum ligiiur. Tum temporis Leo, praelor Orieniis, qui
iuiplicitus, dum reinovi principium Copronymi, quod Anaslasiipartes pro vhibus luebatur, degebat Amorii
mox patebit removeri non posse. Trium vero Iauda- in urbe Phrygise Salutaris. Huc pervenit eodem
loruro Ca-saruin aetales nou invicem disjungi at si- auno 716, calipha Saracenorum Suliman, qui lerra
mul connecli dcbere inlelicxi, ac proinde chroiiolo- ducebat exercitum, Umaro classem admoveute Cpo-
giain -Theophanis relinendo ita singulas interiexlas lim, quo Saraceni arroa inferebant. Continuo. Sara-
exhibeo, ut Anasiasium, el Theodosium alque hunc ceni aeclamanl imperalorem Leonem, eoruiuque
ct Leonein simul adininislrasse imperium palam fa- vocibus concinenles inilu.es praetoris inlra moenia,
ciam; nainque esse acclamatum Theodosium su- iniperaiorem eum acclamant. Tentata mox nequid-
et Lednem vivenle Theodosio qiiam Aroorii animorum iide per duccm Saraceoo-
perslile Anastasio,dilucide
idem Theopbanes narrat. raiii Miisalmam, « Consitiuro quippe habcbal atstute
27. Artemius igilur, Philippico in ordinem reda- capere illud, el exspeciandi elasse.n, et sic in Asiani
clo, qui amium unum et sex menses regnum gesse- descendendi alque liiemandi (Auctor Miscel.), > eum
rat, ut rccte Paulus Waruefridi (lib. vi, c. 34', coe- inler el Leoncm convenit: Miisalma in Asiara bie-
pit imperare ipso S. Pentecostes Sabbato, undecima maluniabit; Leo vero, videns liberas Romanas pro-
indiclione circa vesperam, ait Agatho Diac. in sua D vincias, Nicomediam pctit, Qliumque Theodosii ibi
peroralioue (ap. Combefis. Auct. Bibt. PP., apuJ degentem cum regio oumi apparatu secum ducit
Pag. ann. 711 et 715), id est die 3' Junii an. 713, Cpolim; quare Theodosius, consilio habilo cum S.
inij.eravitque annos duos, mcnses novein, ut habet Germano et proceribus, relinquil imperiuin Leoni,
Theophaues, eroemendaius a Pagio (an. 714, n. 3), ipse cum filio fiunl monachi. Haecfacla anuo 716,
ct quidem recte; nam prrclciqiiain quod Liber Pon- ex liiox diccndis planuiu eril. Auno sequeiili 717,
tificalis leslalur S. Gregorium 11,qui ordinatiaturdie i Musalma, qui, hiemans in Asiam, illusumsibi essesen-
19 Maii 715,fuisse leinpoiibus Anaslasii (ila euimi sil a Lcone, arma ilerum niovel in Thraciam, dalaque
csl appellatus Arlemius, quando corouara accepil) ad Suiiinanuro epislola euin accersit cum classe : die
Tlteodosii et Leonis, exstal in edilionibus Concilio- quinla deciiua Auguslicoepiiobsidio illa celebris Cpo-
rum capitulare cjusdein Gregorii U Marl.nianj epi- lis, qu i beata Virgo urbem liberavit (Theoph.; Aul.
scopo el Georgio piesbyteio in Bajoariaro proiici- Misc). CaleiidisveroSeplerobribusipseSulimanprae-
scenlibus, datum ldib. Martii anno Anast. 3, ponli- sio est cum classe; aipaulo post, die scilicetSOclobris,
ficatus (poslconsulalus) 3. Unde liquet Anaslasii ab- iiioritur Suliman, daturque ei succcssor in caliphatu
dicationem, ante dies decero factaui, Ruinae adbuc Omarus, anno secundo imperii Leonis, seraeDiouy-
ignorari. Theodosius vero, Auaslasii successor, im- s.anrc 717, ul Theophanes et Ehnakinus, cujus au-
juxta laudari Pagli ciorilate ulitur Pagius, qui Baronium arguil aiinuo
peravil, ex eodem Theophane, inenses
emendationem, annum imuiii, tres, ita ut'. spatio discrepanteiu (Pag., fl«. 717, n. 1; 718, nr 2).
uterquc Asiguslusannosexplevcrinl ouini.o qu-l.o.', , Iiisupcr anno Leonis leflio iiascilur ei filius Copro-
»17 CENNI PRiEFATIO AD CHRONOL. SEQ. 818
nymus, et coronatur Maria uxor die 21 Octobris, A j d. 20; nec remanent nisi anni 2, m. 9, d. 21, inter
ut babel Theophanes, seu 25 Decembris, ut auctor Anastasiura et Theodosiuro dividundi. Ac prpinde
MiscelUe:quaePagius,similimodoarguensBaroniuin, ab Anaslasio in ordinem redacto ineunle mense
refert ad annum 718 (Pag., an. 719, n. 9). Quaero Marlio an 716, post imperii annos duos, menses
minc : si die 8 Octob. an. 719, erat in cursu iinnus novem, Theodosio non remanent usque ad acclama-
2, Leonis, ae 21 Oclob. sequenlis nnni terlius, qui- liini Leonem nisi dies prrcfati 21, cum lamen lesle-
nam Leo inanguralus fuerit. die 25 Martii anni 717 ? lur Theophanes eum iinperasse annum unum ,*
Apud recentiores sit fides. menses tres, priusquam induerel monachum. Qua-
29. Vel hinc omnes videnl Leonem ccepisse im- propter jjuxta reruni seriem per me allatam el Ana-
perare ante mensem Octobrein anni 716. Epistola stasii , et Theodosii, et Leonis lempora simul
autein saepiuslaudata Gregorii II primordia ejus re- contexere opus est, ne lol tamque variae opiniones
petenda esse suadet ante mensem Septembrem eius- recentiorum Theophanis chronographiae pr-eferau-
dem anni. Equidem, ut dicam quod sentio, Leo lur. Objicienl fortasse aliqui tot ponlificias epistolas
acclamatus fnit Amorii principio expedilionis Sara- aiiiiimi Leoni per roe restilulum , quo I anlea fece-
cenorum, indeque annos numerat Ttienphanes, qui rat doctissimus Baronius auctoritate MenologiiBa-
diem quoque innuit, nempe 25 iriensis Martii; falso siliani, eidem auferre. Sed hujusmodi objectionein
autem Pagiusclaro.it contra Baronium ita docentem, diluendi causa duplex Leonis principium vidcttir
inliaerensejusdem Tlieophanis aucloritati, qui nu- considerandum, cum a militibus acclamalus fuit et
meral aimum primum Leonis ab lud. xv el anno cum coronam accepil. Hinc est quotl annos Leonis
Alex. 709; recte enim omnia procedunt; etenim rj | ponlificiae litlerrc'non numeranl ab acclamatione
tam ind cio xv quam annus 709 incipiunt Kalendis Amorii facla, sed a coronatione peracta Cpoli ,
Septembribus anni Dionysiani 716; nec aliud pecca- posiquam Theodosius monachicum inslilulum am-
vit Theophanes quam indicando ipsuro roensem et plexus esl. Hanc vero et rerum series supra allata
dtem labentis anni, quam rem persuasisse putarem et epislolae utriusque Gregorii II et 111docent essc
Pagio, ut cfederet chronogiaphum, consueti moris faclam mense Decembri, et quidero adulto.ita ut
oblkum, non amplius numerare annos Caesarumciun cum Leo dedit litteras Gregorio II, ind. xiv, haud-
annocivili, at singulari in Leone melhodo usiiin dum coronam imperii accepisset; quo discrimine
esse, nisi de Leonis ipsius principio ita diserle idem iuter Theophanem el pontificum lilteras inobservato,
Pagius (an.lil, n.i): i Theophan., qui Leonis in scopulos saepe offendere conipelleiemiir : quare
exordium cum anno Dionysiano 717 recte copulavit, in Leone dislingui oportel acclamalionem et coroua-
primum imperii ejus annura a Kal. Seplemb. de tionem.
more cum anno civili inchoavit. > At, bona cum 31. Jamque, ut mihi videor, satis praefatus in
Pagii venia, dum Theophanes de more incipit Leo- chronologiam Gaesaream pontificiam , exhibeo Fa-
nis annos cuin anno civili 709, nonne omnis doctri- slos regum Langobardorum el exarchorum Ilaliac
na ejus rueret, lum de reditu Theophanis in viam seu Ravennre : illos quidem primo loco, ulcunqiic
post diulurnum metachronismum contra viros do- exarchi eos praeiverint; nam veluii eflectus causam
ctissimos Henschenium et Papebrochium continuari seqiiitur, ila, Langobardis ut resisterenl, missi iu
contendenles; tum de ratione numerandi ab eodem Iialiara exarchi, post eorura reges recenseanlur ue-
Theophane adhibila, si mensem Marlium anni 717 p' cesse est.
coputasset cum 709 Alexandrini principio? Insuper
animadversionc etiam dignum est, quod indicliouem FASTI REGVM LANGOBARDORUM.
xv non adjungil Theophaues Leonis primordiis, nisi
cum loquitur <teejus morte et de successione Copro- 1. ALBOINUS.Langobardi, annos 42 in Pannoni.i
nymi; non enim aliam debuil illigare cum Seplem- morati, anno 568, die 2 Aprilis in ltaliam profici-
bri Dionysiani anni 716, unde incipil Alexandrinus scuntur, iluce Alboino. Forum Julium priiniun
709. Ibidem vero recte indicat indictionem IX, quia invadunt, ibique reliclo Gisulpho nepote, Alboinus
de die ipsa emortuali 18 Junii anni 741 res est, sequenti anno Liguriara occupat die terlia Sepiem-
ciim nona indiclio in cursu erat. Eademque de bris, ac Mediolanum ingredilur : paulo post aggres-
causa orditur imperium ejusdero Copronymi ab ea- sus Ticinuro, iriennio absolulo eam capit an. 575,
dem die emortuali et indictione, quas illigat cum sedemque regiam instiluit. Idem cum ab ingressu
anno Alexandrino 755, cujus adhuc sopererant Mediolani, Septembris initio, anno 569, regnassei
menses dao ac dies duodecim : quam minutain ani- an. 3, m. 6, Rosemundae uxoris insidiis occiditur
madversionem ncgligenles Henschenius et Papebro- Veronre, mense Martio ineunte (Paul Diac lib n,
chius, continuari metachronismum usque ad finem Hist Langob, capp 7, 9, 25, 26, 27, 28).
Gopronyriii tradiderunt. Caeterum Theophanes duos 2. FLEPHO. Exslincla cum Alboino regia Lan-
prsedictos inenses ac dies duodecim anni Alexandrini gobardorum sobole, genlis ejus nobilissimus Clepho
733 pro anno solido numerat semet et iterum in unanimi consensu rex eligitur; qui exsilio el caedi-
Copronymo, quem imperasse ait annos 55, niani- bus Roraanos aflligit , demum jugulaiur a suis ,
festo sibi contradicens, nam in Leone, eumdem im-1D postquam regnavil an. 1, m. 6, nempe ab eodem
perasse docuerat solos 34. Ac proinde utriusque mense Marlio emortuali Albonian. 573, ad Seplemb.
Augusti aetatem ad annos Dionysianos accommoda- 574 (Paul Diac lib n, cap 51).
tam cum ehronologia Theophanis haud pugnantem 3. AUTHARIS. Post decennale interregnum
sic considero. Leo Isaurus, acclamatus rjmorii die usque ad annum 584 , quo duces triginta quinque
25 Marlii an. 716, imperal an. 25, m. 2, d. 25; mo- omnia tyrannice moderati eranl, magna cum Ilalire
ritur die 18 Junii 741. Conslaritinus Copronymus calamilate (Diac lib u, cap 32; S. Greg, Dial et
imperat ab eodem anno et die emortuali palris an. episi), in consilio universali Langobardorum creatur
34, m. 2, d. 26; moritur die 14 Septembris an. 775. Autharis Ariaiius, quem Clepho ex Messana susce-
30. Itaque nil pensi babitis postremis Leonis perat. Duces dimidiura eorum qux possidebant
annis cnro falsis Indictionibus copulalis , rerumque regalibus usibus tribuunt. Hic post regnum sex
serie diligenter considerata, negleclam a Tbeophanse annorum, ab an. 584 ad 590, veneno, ut ferlur,
seialem,hujus impii Caesaris implevi, numerumquc occubuit Ticini nonis Seplembribus, cum eodem
annorum Copronymi, ab ipsomet Theophane incon- annn ediclo sanxisset ne in Paschate baplizareniur
stanter inituro , restilui. Hinc liquet quod ex annis pueri Chrisliano ritu (Diac lib m, cap 16, el 34;
62, m. 3, d. 12, qui excurrunt ab Junii mensis S. Greg lib i, ep. 17).
die 3, 713, cum inaugurabalur Anastasius, ad 14 4. AGILULPHUS, qui etiam AGO.Post morlem
Septemb.775,emortualem Copronymi, duo scelestis- Autharis regiua Theudeliiuia assensu Langobardo-
siaii Augusti, hic el pater, imperarunt an. 59, m. 5, nim sibi eligil roaritum, el rcgem crcat AgiUiIphum,
819 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. m
Taurinalium ducem, ineunle Novembri an. 590, A acclamant. Regnat annos 31, in.,7; moritur die 13
ideraque anno seq levatur Mediolani ab universo Januar. 744 (Diae. lib. vi, cap. ult.; Heremp.;
populo. Post diulurnum 25 annorum regnum niori- Qnast.; Concil. Rom. habitum 743; Baron.; Pag.
lurNovembri mense anni 615 (Paul Djac,'lib m, n. 16, 743).
cap 34; lib iv, cap 43). 19. HEILDEBRANDUS, Liutprandi nepos eo in
5. ADVLOALDUS. Primus a palre ascilus in languorem decidente, cum cretleretur mori, leyalur
consorlium regni an. 605, et in circo Mediolani ac- a Langobardis; Liutprando poslmodum convale-
clamalus desponsata ei filia Tlieodeberti, ac stabilita scente fit consors regni. Eo mortuo ab ipsis Lango-
pace cura Francis : regnare incipit cum matre bardis dejicilur augurio territis, dum enim levaba-
Theudelinda, eum esset annorum 13; at post annos lur, cuculus insedit regiae hasiae. Qua solus, qua
decera veneno illilus in batnco e solio deturbatur cum Liutprando, regnavil octo aroplius annis (Diac.
tanquam insaniens, matre piaemoriua , anno 625 lib. vi, cap. 55 ct 58; Heremp.; Anast.; Diplom.).
(Diac lib iv, cap 32 et 43; Baron, an. 616). 20. RACHIS. Dejecto a Langobardis Heildebrando,
6. ARIOALDUS. Hic regnuin Langobardorum ad solium evehitur mense Juiio anni 744. Zachariae
invadens, anno, ui videlur 624, Adaloaldo superstile, papae suasu fil monachus an. 749, postquam regna-
regnavit annos 12, nempe usque ad an. 636 ineun- vit annos 4. menses 9 (Heremp., Epil. Chron.; Anast.
tem (Diac lib iv, cap 43 et seq). in Zach. num. 217 et 223 ; Sigeb.: Baron. an. 750 ;
7. ROTHARI, genere Arodus, rcligione Arianus, Pag. ibid. iium. II.
qui omnium suae gentis regnum primus tulil leges 21. AISTULPHUS. Relictum sibi regnum a fratre
scriplas, quas anlca meinoria retinebant : postquam n adminislrat, Romano seraper ponlifici infensus, an-
regnavit annos 16, m. 4, ab iiiennte 636 ad mensem nos 7, ab anno 749 anle mensera Jul. ad 756 post
Maium 652, reliclo filio, quem fecerat rcgni sociura diem SApril. (Sigeb. Chton.; Anasttn Steph. II,al.
moritiir (Diac lib iv, cap 44, 47, 49). III; Baccbin tn Petro Seniori).
8. RODOALDUS, Rolharis iilius , paucis post 22. DESIDERIUS, dux Tuscire, male pereunte
mortcm patris diebus occidilur; quarc anni 5, Aistulpho, rex eligitur : regnat annos 18, a 756 ad
dies 7, regni ejus niimeranlur cuni regno Rotharis, 774, cum a Carolo Magno, tunc rege Francornm,
(Diac lib IV, cap 49 et 50). profligatus, ducilur cum uxore in Ffanciam, Adal-
9. ARIPERTUS, filius Gundualdi fralris Theude- giso filio ejus elabente Cpolira. Sic regnum Lango-
lindae regnare orsus anno eodera emortuali Rotha- bardorum, quo vexata erat ltalia annis 206, virtute
ris , et Rodoaldi 652 in finem vergente, regnat Francorum exslinctura jacuit (Anast. in Adrian.;
annos 9; moritur exeunte 661 (Diac lib iv, eap Ilcremp., Annal., Fuld., Mel., Bert., recenliores
53). meliores omnes).
10. BERTARIDUS et GODEBERTUS, filii Ari- 32. Regum catalogo absolulo, tum aliena, tum
perii, diviso invicem regno, Godebertus Ticini, Ber- mea observata expediam necesse est. Chronologia
taridus Mediolani regnaut usque ad principium 663, Pauli Diaconi diligenler servata, S. Gregorii M. (ep.
an. 1 , m. 3. Tunc enim ab invasore Grimoahlo 17, lib. i) auctoritate illigo niorlem Aulharis cnm
Godebertus occiditur, Berlaridus ad Gaganum rc- nonis Siplembribus aiuii 590. Hinc retro abiens
gem Avarura eonfugit (Diac lib iv , cap 53; lib v, nnmero ejusdem Autliaris annos 6, interregni 10,
cap 35). Clcphonis 1, mens. 6, Alboini 5, mens. 6 ; quibus
C
11. GRIMOALDUS.Fratribus de regno decertan- in summam collatis, me retrocessisse video annis
tibus, quod diviserant, Grimoaldus, dux Beneventi, 21, ac pervenisse ail nonas Septembres anni 569,
in auxilium vocatus a Godeberlo, liuiic suorum cum Alboinus invasa ante biduum Liguria ingres-
fraude prodilorem pulans occidit, regnum invadit, sus mibi esse videtur Mediolanum Liguriae metro-
idque tenet annos 9, ab anno 663 ad 671, incoinple- polim, regiamque olim scdem, ubi praefeclus praeto-
tos (Diac lib v, cap 33). rio Ilaliaeresidebat, quam pene excisam a Gotbis,
12. BERTARIDUS. Audila morte invasoris inlra Narses instauraverat, ut ail Marius Aventicenis. Ab
trcs mcnses e Saxonia redux Garibaldo puerulo hoc igilur annocuin Sigonio initium repelo Langobar-
Grimoaldi filio exturbalo, Avitum regnum tenet dorum in Italia regni, ut Benedictus Bacehinius, a
annos 18 incompletos, Ja 671 ad 688 (Diac lib v, quo aliquot ineusibus discrepo ; naroque is non ab
capp 45 et 47). higressu Mediolani, sed ab obsidione Ticini, 29, ut
13. BUNIBERTUS,Bertaridi (ilius, in consorlium putat, Decerobris, inclioat, ggnelli auctoritate com-
regni ascitus a patre, anno regni sui octavo, post pulsus consignantis mortem Alboini28 Junii : quod
ejusdera morlero regnal annos 12, nerope ab an. profecto improbabile esl, quia Ticinuin triennio post
688, ad 700 exeunlem (Diac. lib. vi, cap. 17; Sigeb. captum incerlam inauditamque originem cum suae
687). obsidionis principio Langobardico in Italta regno
14. UUTBERTUS, admodum puer regnat sub tu- fecissel. Ab anno autcm et die emortuali Aulharis,
tore Ansprando; at mense octavo sequenli, anno nempe 590, nonis Seplembribus, ad initium Rotha-
701, ab invasore Ragumberlo ejicitur (Biac. ibid). ris legislatoris, certa esl cbronologia Diaconi. Dat
15. RAGUMBERTUS,filius Godeberti, a Grimoal- D enimvero Agilulpho an. 25, Adaloaldo 10, Arioaldo
do invasore occisi, dux Thaurinalium, nactus regis 12, qui in summam relati, sunt 47 et ad annum de-
pucri occasionem in. regnum redit, eodem anno mo- ducunt 637, qui die 22 Novembris erat secundus
ritur (Diac. lib. vi, cap. 18). Rotbaris, ut patelex prologoejus legum: <Anno Deo
16. ARIPERTUSII, Ragumberti filius, statim propitiante regni mei octavo aelalisque 58, ind. u,
consors regni ab eodem factus. Magnum habuit re- et post adventum in provinciam Italirc Langobardo-
gui semulum Ansprandum qui apud Bajoariam exsu- rum, ex quo Albium lunc temporis rege proeedente
labat; anno enira exsilii decimo in Italiam veniens divina potentia adjuti sunt, anno 76 feliciter datum
cum Theodeberti, Bajoariorum ducis, auxiliis, rem Ticini in Palalio. > Qui characferes indicant annum
gerit incerlo Marte cum Ariperto : hic autem se.vi- 643, in conclusione vero et dies memoratur 22 No-
clum credens, in Franciam abilurus, in Ticino onu- vemb. Quare ne acquisituri annum prorogemus in-
sius auro mergilur, cuin regnasset annos 12, a 701 dictionem cura Bacchinio, inilium Rbtharis relrahi
a 712 (Diac. lib. vi, cap. 35). debet ad annum 646, el qui annus superfluit in Ghro-
17. ANSPRANDUS, vir egregius, Langobardis nologia Pauli, conjuncto decimo Adaloaidicum primo
apprime charus, vix regnum adeptus morilur Idibus invasoris Ariolandi, duplicari. Porro Adaloatdum
Jun 712, cum tres tanlum menses regnasset (ldem esse superstitem ppst regni invasionem testaniivr
ibid.; Epilaph. Tic ). ( pontificis Honorii litterre pro legitimi regis restilu-
18. LIUTPRANDUS.Ansprandi filitis, quem Lan- lione : sed Honorius ordinatus fuit ponufex die 27
gobardi grati animi ergo patre adhuc superstite Octob. an. 625, codem igitiir anno et invasor fegna-
821 CENNl PR^EFATIO AD CHRONOL. SEQ. 822
bat, el rex legiiimus, qui fuit venenati liquoris sce- A emortuali 13 Jun. illigari oporlet, vel paucos ante
lesla unclioneseu potione in insaniani versus'inva- dies desumi, cum eidem aegrolanli lertioregni mense
soris ejusdem jussu, numerabat regni sui annum 10. ut gratificarenlur Langobardi, filium ejtis adhuc
Pagius Adaloaldum rediisse in regnum falso putat, superslilis levaverunt: tamctsi, ne in incerlo rem
dtiobus nionumentisdeceptus,(:)iBultar. Cassin. loni. posilam scquar, diem ipsam cmorlualem Ansprandi
II) quae vitialam prae se fcrunt datani. Indiciiones 13 Junii principium rcgni Liulprandi coiistiluto.
habent niniirum xv el I, annis Adaloaldi 16 et 17 34. Eapropter utriusque regis, Grimoaldi el Lint-
adjunctas mense Augusto; ctimdoceamurdocumento prandi, principia invicem mihi disjunguntur anni-49
nlio ejusdem mensis indict. IX(Ughell., Ital. Sac, et uienses aliquot, nara totidem excurrunt a 683 ad
t. IV) in cursu esse illius annum 3, ac proinde 712. Paulo aiuem Diacono sunt 52 et nonnulli inen-
praediclisindict. indicari annos 12 et 13. Quod mi- ses : dat siquidem Grimoaldo annos 9 ; Bertharido,
rorcur Pagio perspecium iion fucrit; nam laudata posl 3 menses creato, 18; Cunibeno 12, Liutberto
monumenta ejusdem BuIIarii praeit donatio Agilulphi mens. 8; Aripcrto an. 12 incompletos, quibuscum
pariter vitiata, quippe qua?annum Agilulphi18 copulat numerat inccrtos Ragnmberli roenscs, ac demuin
cum indict. v, Augusto roense, qui erat conjungendus Anspraudo dat menses trcs : qui in suinmam collali
cum ind. xn, ut ex diclis in catalogo satis liquct. efficiunt aroios 52 el duos fere menscs. Oiiinia ta-
33. Operosius aliquanto est Diaconi chronologiam lneu procedenl, si trium priorum regum annos cum
evolvcre ab initio Rotharisad invasionem Grirooal- Sigeberto et recentioribus incompletos accipiamus,
di: Rotharim quippe incipere anno 636 jam vidi- ut in catalogo indicavi, quod ipsc Diaconus fatctur
rous; invasum autem fnisse regnum a Grimoablo g de Bertarido (lib. v, capp. 35 et 37), ncc morlem
anno 663 manifeste ostendit prologus ejus leguni : Cuniberli eis annnm 700 pcrducamus : regum vero
AnnoDeopropilioregnimeisexlo,menseJulio, indicl. quatuor qui successerunt chronologiam, proposila
xi, qnaeannum indicat 668. Quare inter 636 el 663 rerum serie, mox cxpedio. Moriens Cunibertus
ante mensemJulium seplem et viginli anni solidi nu- exeunte anno 700 commiltit regnum Liutbcrto filio
meranlur, cum occurrant apud Diaconum anni 31, sub tutore Ansprando. Dux Taurinatitim Ragumber-
menses 7, dies 7; nam Rothari dat an. 16, m. 4, tus, qui anle annos 38 Gotieberto patre inlerfecto,
Rodoaldo an. 5, d. 7 , Ariperto an. 9 filiisque ac invasore Grimoaldo connivcnle evaserat, in spero
ejusBertarido etGodeberlo an l,m.3. Quapropter paterni regni erectus belliim movet Ansprando. Octo
Bacchini opinionem sura amplexus, qui Rodoaldi elabuntur mciises, dum arma ulrinque uaranlur, ac
aetatemmetitur cum regnopatris.ita ut mors ulritis- mense circiter Maio scq. anni 701 confligiliir apud
qne, paucorum dierum discrimine, uno eurademque Novaram : Ansprandus elRotharildux Bergomatium
anno-evenerit. Neque id novum apud Langobardos, fcederati superantur, Ragumbertus in solinm ascen-
quorum erat in morle posilum, Auguslorum exem- dit, brevi moritur, Aripertus lilius rcgnal. Reparatur
plo, filios sibi asciscere in consortium regni. Ita bellum, fil pugua alrocior, foedcrati prolligaulur,
anle Rolharim fecit Agilulphus, cujus filii gdaloal- caplo el occiso puero Liiilberlo, fugato Ansprando,
di annos 110, cum malre Theudelinda aperte Rothari in cxsilium pulso. Ansprandus deindc, fuga
numerat Diaconus post morlem patris (lib iv, cap. elapsus in Comroacenam insulam, copiis pclitur : is
43); fiiii aulem Rolharis an. 5, d, 7, non distinguit autero ac comperla ad Bajoarios sc recipil anno702
ab annis palris (tib. iv, cap. 50). Ab eodem tainen _ in finem vergente, ul erudile Pagius, motiis Pauli
Bacchinio unius anni disCrimine disjungor ob tar- ''J aucloritale (tib. vi, capp. 22, 35), ac siniul concilia-
dius ab eo conslituta Brioaldi primordia cnm Sigo- lis anriis tetrarchiae Theodeberti, observat. Novem
nio, quae res producerc indict. n edicli Rotharis ibi annos exsulal; decimo vero ineuiile, qui crat
eum compulit usque ad Kal. Januar, quod multis 712, cum tetrarcha Theodeberlo et Bujoariis prresto
damnatur exemplis in historia regni Langobardici, est, rem gerit dubio marle haud procul Ticino. Ari-
cujus ipsum principium an. 569, die tertia Sep- perlus se victum putans, fuga in Franciaui arrepta,
tembris, signatur per indict. m , certum profecto Ticino mergitur circa diem 13 Marlii, ut suadel iri*
indicium quod Langobardi Cresarerc indiclionis mestre Ansprandi regnura, qui, ut diximus,13 Junii
usum habebant, a Kal. Scptemb. incipientis. Crclera ejusdem anni occubuit morlem, relicio filioLuitpran-
procedunt. Sed ea quaesequunlur ab invasionis Gri- do; quem Langobardi ante patris obittim levaverant
moaldi anno 665 ad principium Liutprandi, necesse regem. Hujus stabilito principio, cum Diaconus re-
est utconsiderentur, spectatopriusLiulprandiejus- gnuin ei tribuat annor. 31, m. 7, illigavimus morteni
dem initio. Hoc vero desiderari quidquam cerlius cum die 13 Januar. an. 744, conlra Baccliiuiiim,
non posse videlur; quippe quod desumilur a morle qui anno superiori et mortem Liulpraudi et Rachis
patris, cujus memoria exstal Ticini hac in epigra- principium constituit, hisloriam Libri Ponlificulis
phe sub ejus lumulo : Datum Papim die Iduum Junii non recte, ut mihi videlur, iuierprclaliis, quera se-
indict. x, nempeanno 712, quamaffert Ilorat.Blan- qui deinceps necesse erit; cum morle enim Liut-
chus V. C. in suis notis ad Paul. Diaconum. Gura- prandi cxplicit Historia Pauli de rebus Langobardo-
que ea epigraphe concinit prologus Liutprandi Ie- rum. Speclata igiiur cum eodem Paulo regum octo-
gum : Anno Deo propilioregni mei primo pridieKal. D ] decim chronologia, videndum restat quid de sucees-
Mart. indiet. xi, nempe anno 713. Necnon monu- sorum aetate valeat stabiliri Pontificalis Libri et do-
menlum Parlhenonis monialium S. Mariaeet S. Au- cumentorum praesidio.
reliani titulo a Senalore conditi: Filius honorandi 35. Poslreini Langobardorura reges quatuor,
Albini, et Theodolindmtegnante Liutprando anno 3 Heildebrandus, Racbis, Aislulphus et Desiderius, 30
regni ejus v Kal. Decemb.indict. xni, id est an. 714, omnino annos post Liutpranduin implcnt. Al ciim
quod referl Mahillon. (Itinet. Ilal.) Obiter hic mo- eornm historia destitualurpraesidio Pauli Warnefridi,
neo ut Mabillonioeidera non audiatur referenti ex qui, nc sure gentis excidium historicus parum pru-
moiiaslerio Augustinianorum Ticinensi S. Pelri in dens cnarraret, cum Liulprando desiit, viderelur
Ccelo aureo hoc documenlum : Ilwe omnia qum su- Herkemperto adliaercndum, ne tot tamque variis
pradiximus, adjudicamusren. monaslerio S. Pelriin recenliorum opinionibus lacessiti, cerlamen potius
Cmloaureo, in quo S. ac Vener. Auguslinum adduxi- quain regum Langobardorum cnronologiam instaii-
mus. Datum iv nonas April. regni Liutprandi primo,' rarc diceremur : attamcn quia chronologum parum
ind. x. Nam, praeierquam quod redolet posleriorein exactuiii fuisse Herkenipertum documentaosteudiini,
slrucluram, nec Liulprandus ad regnum ascenderat alio me vertam necesse erit. Constituam igilur primo
mensc Aprili an. 712, neque ecclesia S. Pelri in netatein Heildeprandi conregnanlis cum Liulpraudo,
Ccelo aureo fundala erat, nec demiim S. Auguslini dcinde rerum serie proposita, Heildepraiido ejecto
corpus adveetuin e Sardiniu illuc fuerat. Liulprandi suffccti Rachis principium, ejusquc abdicationem
igilur priiicipium vel cuin dic ipsa Aiisprandi patris ctini fiatris Aislulphi primortliis coiijiiiiciam, hujus
823 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM. VATIC. 824
exitum, ac Desiderii creationem et captivitatem ex-. K tunc rege Francorum debellalus, cum uxoreaspor-
pediam. Conregnasse Heildeprandum cum Liulpran- tatur in Franciam ann 774, finemque affert Lango-
do certum est. Id docet monumentum (vitiatae licet bardorum in Ilalia regni, anno ab eorum ingressu
notae temporariae)quod Joannes Pusleria bibliolhecae ducenlesimo sexto.
Ambros. praefectus, communicavit cum Mabillonio: 37. Restat modo ut Rachis, Aistulphi, Desiderii
Manigutda Dei ancilla, et vestemonialium induta vi- aetates confirmem documentis. Pulso, ut aiebam,
venslege Langobardorum, regnantibus Liutprando et Heildeprando , continuo regnavit Rachis (mensis
Heldeprando, anno eorum 23, ind. v (Itin. ltai.). nimirum Julii die circiter 13, an744), quod compro-
Clarius documenlum ex archivo Lucensi edidit Fio- bant documenta duo : 1. Prologus ejus legum tem-
renlinius apud erudilos celebre : Regnante domino porariam hanc notam habens : Anno regnimeise-
Liutprando excelleniissimorege regni ejut 24, et ex- cundo II die calendarumMartiar, indict. xiv. 2.Privi-
cellentitsimo nepoteejus Domino Hilprand rege anno legiom ab eo dalum Ticino in palalio, quarlo die
1, mense Martio, indict. iv. Unde liquet mense Mar- mensis Marlii, anno felicissimi regni noslri secundo,
tio an. 736 Liulprandum sibi jam ascivisse socinm ind. xiv. feliciter (Ughell. Ilal. Sae. t. II; de Ep.
regni nepotem suum, quem Langobardi, dum morbo Placent). Quae duo documenta cum spectant ad
correptus ille erat, levaverant, idemque postmodo annum 746, cerlissime ostendunt Rachim levatum
convalescens sustinuerat. Alio demum documenlo csse post diem 4 Martii an. 799, ut fatetur Pagius
apud laudalum Mabilloniura (Itin. Ital. et swc. n (ann, 736, n. 9, 744; n. 5, 750, n. 1). Quid vero in
Bened.) confirmatur, quod ipso mense Marlio prre- incerto relinquatur ejusprincipium, qtioil et Herkem-
dicli anni736conregnare ccepit Heildeprandus, erat- n petiauctorilaselBacchiniiobservalaredduntcertum?
quc adhuc snperstes pridie Kalendas Apriles anni Nolat Bacchinius Heildeprando tribuendos post
emortnalis Liutprandi 744. Documenltim autem ita Liutprandum inenses sex, qui, utsupra aiebam, ad
habet : Actum Ticini sub die u Kal, Apr. anno felicis prredieli mensis exilum perdncunt; Herkempertus
regni nostri nono. Per indict. xn. Qtiamobrem Heil- vero relatem Racliis definit annor 4, mensiuro 9,
deprandus, praeter annos oclo solidos, regnavitmen- quod temporis spaliurn ab Julii mensis die lertia
ses aliquot, quorum numerum res vetustate obrulae decima initum ad diem circiter 13 mensis Aprilis
indagare non sinunt. Ac proinde novamabbatis Rac- perducitanni 749. Hoc certe anno abdicasse Rachim,
chinii chronologiam (in excursu Chron. anieJo. Sen.) Fratremque Aistulphum regnare orsum testatur
penitus rejiciens, menses tanlum retinui sex, quos documentum ejus fere seialis, quod ita habet: Anrto
tribuit Heildeprando post Linlprandi obitum, ita ut Dominicm incarnationis 749, centesimovero ocloge-
solio non fuerit deturbalus nisi mense Julio, sex simo ingressionis Langobardorum in llaliam , vir
nempe mensibus post Liutprandi emortualem diem, gloriosissimusAISTCLPHDS (Ratchis) germano suode-
13 Januarii anni 744. At ne simul pugnantia videar victa Pentapoli suasu Domni Zacharim papm facto
tratlere, en Libri Pontificalis synchroni historiam et Romm clerico sceptrum Langobardorum strenue re-
dociimenta, quibus utor. gens, etc. tScript. Ital. I. I, p. 2, de Fundal.mon.
36. Liutprando Ravennam premente, Eutychius Nonant.). Quod monumentum a Pagio alibi observa-
«xarchus el Ravennales oranl pontificem S. Zacha- tum (an. 750, n. 1) non recte ab eodem arguitur,
riam ut auxiliura ferat. Hic legatione ad regem ne- tanquam rerrcLangobardicre annos mutilans; etenim
qnidqiiamadornata, per se Liulprandum ipse conve- scriptor Ligur ab advenlu in Liguriam, sive a Lan-
nit. Rooia proficiscitur Ravennam, hinc Ticinum, iC gobardici regni primordiis coepit, erat aulem
quo pervenit die 28 Junii, anno 743. Die poslera utriusque in cursu annus 180 usque ad Seplembris
•acrum facit in S. Pfttri in Coeloaureo. Agi deinde priores dies aerae Dionysianae749. At mensis in in-
cceplum de Ravennatibus liberandis ac restituendis cerlo adhuc esl: duo scilicet documenta Bistulphi
ablatis. Vicla demum regis durilie, conventum ul, primordia inter menses Martium el Julium ejjusdem
caeteris restitutis, parlem lertiam sibi rex reservaret anni restringunt. Prologus ejus legum coegitPagium
territorii Caesenatisreddendam post Kalendas Junias ut illud conslitueret posl Kal. Mart; ibi enim legi-
(anni videlicet 744), dum interim legati regii mil- tur : Anno fclicissimi regni nostri tn Dei nomine v
terentur Cpolim ac redirent. Romam revertitur S. in die Kalendarum Marliar. indict. vu, qtiae anno
ponlifex his composilis, alque ilerum celebrat fe- convenil 754. Gonfirmatio vero bonorum monasterii
sliim SS. Apostolorum, quorum natalem diem cele- Farfensis : Data Ravennm in palatio quarlo die
.braverat Ticini. Haud ita mullo post morluum esse mensis Julii anno felicissimi regni noslri terlio ind.
I mdil Liutprandum regem ante condiclam universae iv, id esl751, coegit Bacchinium ut Aistulphi prui-
rcslitutionis diem, Kal. Jun. 744. llacc Liber Pontifi- cipium ante inensem Julium constituerel (Pag. an.
calis narral in Zacharia, ac nulla adhibila lemporis 750, n. 1; Bacchin. in Agnell.; Seripl. Ital. t. U, p.
nola, refert deinde expulsionera Heildeprandi regis i, pag. 168). Al monumentum aliud pro monastcrio
a Liutprando relicli, eleclionem Rachisi, pacemque eodem Fartensi : Datum Ticini in palatio 5 Aprilis
cum hoc per ponlificem stabilitam in annos 20; qure anno felicissimi regni nostri in Dei nomine seplimo
omnia evenisse anno 744 lum ex dicendis palam hel. per Ind. ix feliciter, nempe 756, oslendit Aistul-
gt pergo ad caetera quae Liber Ponlificalis narral Q phiim non coepisse, nisi post diem 5 Aprilis ; adhuc
in fme S. Zachariae, el in Stephauo II, al. III. San- enim erat in cursu annus seplimus. Quae cum ita
citae conlemptor pacis rex Rachis Perusium aliaque sint, ab Herkemperlo hic discedendura non arbilror,
Pentapoleos oppida oppugnabat, cum S. pontifex ut Ostiensis opinionem sequamnr cum Baronio, Pa-
eum adit, muneribus placat, orationis suavitate ad gio, Bacchinio et aliis erudilis, quos lattiit novissi-
meliora convertit : quare is, relicto throno, cum nium hoc documenlum ; ul enim paucorum dierum
uxore et filiis contendit ad sacra limina, indc Cassi- discrimen apud Herkemperlum occurrat, majori
num petens monachum induit. Aislulphus, fralerno porro discrepantia ab Ostiensi avertimur, nisi falsis
potitus sceplro, S. pontifici Stephano semper infen- nilimur veterum monimentis.
sus, Pippinum Francorum regem prosancta sede 38. Huc accedit quod Pagius, Sigonium et Ange-
pugnantcm habuit hostem, cujus virlutem semel et lum 'le Nuce, eruentes ex documenlis quod regnum
llerum periclilalus cominus timuit, elusit eminus ; Desiderii coepit anno 756 exeunte, redarguens, et
at demum fcedifragus Deo ullore inler venandum documenta ipsa insimulans vitiali characteris, alia
interiit, postqnam vidit Pippiniana donalione Eccle- adversus eos aucloritate non utitur, praeter Stephani
siaeditionem Exarchatu, Pentapoli et iEmilia aropli- II, al. Ul, epistolam (cod. Car.) ila habentem : < In
ficatam. Aistulplio succedit Desiderius, dux Tusciae, ipsis quippe diebus quibus ad hanc Romanam urbero
opitulante pontifice, Langobardis invilis; qui cum devastandam profectus esl (Aistulphus) post anniii
primo mitis in sanctam sedem, deinde maxima illi spatii circulum ita divino roucrone percussus est,
detrimenta inferre ausus esset, a Carolo Magno ut profeclo iu eo teropore quo fidem suam lentans
823 CENNI PRJEFATIO AD GHfiONOL: SEQ. 826
diversa piacn.i sce.era peKpetratus est, in eo et suam A postS. Deusdedit,antediem24 Decemb. 618(Anast.,
impiam linirel vilam. > At enim ul Pagius recte num. 117 et 118).
disscruit de Romana obsidione (an. 735, hum. 1 et 8. ISAACIUS, patriciut. Destinatus ab Heracfio
seqq.) adversus canl. Baronium, et Kalendis Janua- slalim atque audiit Joannis cacdem anno exeunte
riis, non Juniis anni 755, cailem cceperil, id cerle 618, ad regendam Iialiam venit seq. anno 619, ac
non impedit quin lilterre ponlificis morali ea intlu- diutissime dignitatem tenuit, annos Videlicet 23;
ctione ulantnr discrimine aliquot dierum, si obsidio cura Maurilio charlulario expilavit palriarchium
Tuit trimestris, ul referl Liher Ponlificalis, seu etiam Latcranense anno 639, ac Ravennae occubuil, post-
aliquot mensium, si brevior eadero fuit juxta epi- - quara capile mulctaturo vidii Mauritium chartula-
stolam Pippini apud Baronium (an. 755); sumina riiun, qui contra ipsum ltaliae affectabant imperium
enim rei eadem est, nec Slephanus chronologis anno 643 jAnast., num. 121 et 126; Panvin. Chron.
negotium facessit, quippe annuin indicans emortua- Baron, et Pag. anno 643).
leni Aistiilphi consentil cum Annalibus Francorum, 9. THEODORUS CALLIOPA, patricius, Ilaliara
exceptis Fuldensibus el Lambecianis, qui ad annum regens anno secundo revocalur incerta cattsa (Xnast,
757 ejus niortem producunt. Quare Sigeberli Chro- niim. 126).
nicon Aistulphi aetatem definiens annorum 7 perpe- 10. PLATON, gloriosus palricins. Regere Italiam
ram emendatur a Pagio; namque is ab anno 7.49 coepit anno 645, rexitque usque ad 6t9 (S. Marlin,
eirca ldus ejusdero mensis perveniens, aimos oronino ep. 16; Anast., num. 151; Baron. el Pag. 649, n. 7).
septem explevit. Quin eliaro Herkemperto ipsi li. OLVMPIUS, cubicularius. ProfecltSs Cpoli
addenti menses quinque fortasse audiendum eril; JJ Romam venit cum dignitate an. 649, dum Latera-
is enim annos numeravit Rachis usque ad hujus nense concilium celebrabatur. Italiam rexil qtiatuor
profeclionem ad urbeni Romam, ila ut post conver- annis solidis ac nonnullis mensibus; morbo interiit
sionem suam. roensibus adhuc quinque, velut hie- ah. 653 (Anast., num: 131, 132,133).
mans, in solio Langobardorum permanserit; Aistul- 12. THEODORUS CALLIOPA, patriciut iterttm.
pho vero eosdem mensus tribuerit, tanquam vero Constans, audita morte Olympii, mittitfaciat successoreiii
post Rachis abdicationem regi. Utcunque atilein se Theodorum citm jussione ut captivuni S. Mar*
res habeat, anno praedicto 756 post mensem Apri- tiriuro pontificem. Uicerlum dignitalis lempus (Anast.,
lein segnavit novissimus Langobardorum rex, qui nam. 133; MursrTor.,Rer. Ilai. lo. I, p. n, pag. 303,
coromuni Annalium sententia poslquam regiium lh dubinm yevocat dnplicem Theodori dignitalen).
tenuit 18 annos, certum Langobardici regui exitium. 13. GREGORIUS. Circa anntun 658conjicil abbas
altulit, nam Carolus « cunctum Ilaliae regiiiini atle- Baccbudus missum esse Gregorium exarchuni (<?a;
ptus in Franciam regreditur, ducens secuin Desitle- Pjr&il Const. Syracus. an. 666).
rium cum conjuge ejus. Adalgisus filius ejus Cpolim 14. THEODORUS,exceltenlissimusexarchus. Male
fugit (Annal. Futd. et Lambec, an. 774). > a recenlioribus cfedilus Calliopa, ob Pauli et (jna-
39. Absolutis Langobardoruro fastis, venio nunc stasii silenlium. Hujus item relas incerta : al cx
ad exarchos Italiae, quorum cataloguro colt.itis aiio- Bacchinio ab an. 668 ad 687 pervenit (Anast., num.
rum observalis cum Libro ul plurimum Ponlificali 156; Bacchin. ad Petr. Sen.).
conliciam. 15. JOANNES PLATYS, patricius. Italiam regere
1. LONGINUS. Hic postquam Narses, lot rebus r orditur an. 687'; cumque nullus occurral exarchus
praeclare gestis celcbris, invidia illi ab rcroulis com- **usque ad Theophylactum; eam. rexisse credi potest
parata a Juslino exaucloraruir, in llaliam miliitur usque ad 702, annis circiter 15 (Anast. num. 157 ct
praefectus anno 567. Postmodo Narses Neapolim 159;Pag.«n. 687).
secedens Langobardos e Pannonia per legalos ac- 16. THEOPHYLACTUS, cubiculariut, patricius.
cersit; quare Longinus inauditum Ilalis nomen ac Ravennam mittitur Cpoli anno 702. Italiam regit
digniialem novam, nempe exarchi adipiscitur, tue- annos oclo usque ad 710 (Anast.,num. 165; Pahvin.
...-.•
turque imperii Occidenlispartem a Langobardis non Chron.). ,-- ,
invasaro. Ilaliam rexit, ab adventu ex urbe regia 17. JOANNES RIZOCOPUS, palricius. MissUsiu
367, annos 15|(Paiil. Diac. lib. n, c, 5; Noris. de Italiaih anno 710, excipit Neapoli pontificem Con-
Syn. v; Pag., an. 567, n. 4, ex Mar. Aventic). slantinum, prodeiintem Cpolim : deinde veniens
2. SMARAGDUS,gloriosus charlularius sacri pala- Romam multa indigne ibi perpetrat; ac demum tur-
tii. Hic missus in Ilriliam aiino 583 cum digfiitate, pissiina morte occumbit Ravennre, incertum quo
mox causa incerta revocatur post triennium (Libell. anno. Paoyinus credit 711 ac triennio exarch.atum
Schism.; ap. Nor. de Syn. v; Pelag. II, ep.) vaeasse ait. Scaliger sex annos dat Rir.ocopo,' Pagius
3. ROMANUS, patricius. Revocalo Apolim Sma- vero hunc reprehendit (Anasl., num. 172; Panv.
ragdo anno 586, succedit in exarchaiu, suumquc Chron.; Scalig. de Exarch. Rav.; Pag„ an. 713, n. 4).
obiit diem Ravennre post annos 11, nempe 598 18. FL. SCHOLASTIGUS,cubicularius, patricius.
(Auast.num. 113; Jo. DTac.in V. Greg. 1. m, cap. 44 Miltiiur cum dignilate in Jtaliam affert anno 713"exeunle
et 48; ibique Henscben. Noris. de Synod. v, cap. 9, vel sequentis initio; riam scciroi saeram Ana-
§ S) D slasii qui, Philippico in ordinem redacto salulalur
4. CALLINICUSseu GALLICINUS. Mittitur succcs- imperalor die 4 Jun. 713. Quare Panvinus et Scali-
sor Romani an. 498, post qiiadrieunium revocatur ger biennioperperam dilTerunl,ad annuni nempe 715
(!';iul. Diac. lib. iv, cap. 26. Noris ubi sup; Paiivin. (Anast., nuro. 176; Baron. an. 713).
Cliron.). 19. PAULUS, patricius. Missus a Leone Isaurico
5. FL. SMARAGDUSiterum. Callinico rcvocato in ltaliam anno 726. Conspiralionem adversus S.
Mauritius iteruni mitlit cum dignitale Smaragdum, Gregofium II inslaurat; ipse anno post interficilur
quem Panvinus Italiam rexisse ail annos 9, ab anno Ravennae. (Anast., nUm. 185 el 185; Diac. 1. vi,
videlicet 602 ad 611 (Paul. Diac. lib. iv, c. 26; cap. 49).
Noris. ubi suv. Panv. Chron.) 20. EUTVCHIUS, patricihs ennuchus. Audita
6. JOANNES LEMlGlUS, judex Reipublicm. Hie Isaurus caede Pauli, quem miserat post Marimun
tumuliuanle Jo. prrefccto Neap. occiditur, quarto Spalharium, ut insidias et ipse moliretur ponlifici,
suae dignilatis anno (Anast., num.117; Panv. Chron.) siiniliter Eutychiuro in llaliam vcnire jubet, ut cce-
7.JOANNESELEUTHERIUS, patricius et cubi- ptum ab exarcho Panlo ac spathariis duobus scelus
eutariut, seu eunuchus. CaesoLemigio interponlificii perGceret. Hic novissime omnium diuturnius creteris
tempore posl Bonif. IV, anle diem 19 Oclob. 615, ltaliam tenuit, ab anno videlicet 727 ad 751 •, qua
mittilur successor Eleulheriiis, qui post trienniuih infensus Roroanis ponlificibus, qua ab iisdem pro-
el aliquol menses imperium affectans necalur, pari tectus adversus Langobardos; at demiiin horum rege
ustis forttuia ac Lemigius, tcmpore intcrpontilicii Aislulpho capiente Ravennam anle diein 4 Jul., Eu-
827 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 828
tychius in Graeciam abrit, finemque atlulit exarcha- \ tas taliter ditponenda ett, quatenut Utti non vili
liii, cum annus esselserae Dionysianae751, Zachariae pertonw, nec alicui eoneedatur ignoto. Sit enim valde
10, Constarilini Copron. 32. P. C. ejus 10 , Aistul- notus imperatori, tjt fidelis et prudent, non elatus.
piii 3. Itaque exarcliatus Iialire seu Ravennae, cujns Protospaiharius veniens anle imperalorem otculeiur
primordTa conslitui cum Longini anno prhno 567; suum humerum, et dicat : Maxime impetalotum,
slelit annis circiter 184, habuitque exarcbos oinnino adest auem vocasli. Tunc ttet ad sinistram imperatorit
20, Smaragdi et Calliopaerepetita dignitate (Anast., ilfiut nyparchus, quem nos dicimut prmfeclum, et dicat
lium, 183,185, 186, 187, 194, 215. Receniiores eHmperator: Cum protospathario futurum pattieium
passiro., praeqne iis Bened. Bacchin. in Agneit.). adducito. Dum autem venerit patriciut, tn primis
40. Epocbe isla exitus exarchorum, quo lempore otculetur pedet imperatoris, deinae genu, ad extremum
Iialia fere omnis ab impiis imperaforibus Grrecis osculetur ipsum : tunc osculetur omnes Romanns
defecerat, recte cnm Graecanicfimperii exilio copu- citeumstantes, et dicant omnes : Benevenialis : nobis
labilur; quamvis enim tentata non semel ejusdem nimrum laboriosUm este videtur concessum nobis a
instauratio est, divinitus tamen faclnm ut omnia Deo ministerium solum proeurare : quoeirca te nobis
neqtiidquam Caesaresmolirentur. Exarchalus vero ad adjUtoremfaeimus, et hunc honorem tibi eoncedimut,
sanctae sedis ditionem amplificandam per tot anno- XI Ecclesiis Dei et pauperibut legem facias, tt inde
rum seriem viodicatus Graecis viribus adversns bel- apud altissimum judicem rationem reddas. Tunc in-
licosissimos Langobardos, tandem venit ad mo- duat eum imperalor manlum, et ponat ei in dextro
mentiim ih borum nianns. At poslmodo, a Franco- indice annulnm, et det ei bombacinum propria mann
rum rege Pippino usnrpaloribus profligalis.concessit nscriptum, ubi taliter continealur scnptum : Esio
iti sanclac sedis ditionem una cum Penlapoli et patricius, misericors el justus. Tunc ponat ei in caput
^Emilia; neque ad nostram banc aelatem barbaris aweum eirculum et dimittat. Hanc digniiatem, qua
-impliiispatuil. Idem et oiigine el dignifate celebris, ornati, ut ait Walfridus Slrabo, erant primi post
iilustrior postea est faclus, cum tres eminentissimi Caesares, docet Senator fuisse perpetuam : Mox ut
apostolicae sedis legati triperlito illum administrare, datus fuetit hic honor, in vitm tempus reliquum hf>-
sanclisque legibus conservare summonim ponlificnm minifit eomvus (lib. vi, ep. 2). Ac proinde suspiea-
noroine iricoeperunt, ut nostro aevo videmus fleri. tur Cangius, num propterea breviori alii digniiaii,
Caeterum ut aiiquid dicam de exarchis, quorum ut esset exarchatus, aut alia praefectura, adjungere-
catalogum exhibui, horum chronologiam difficite tur. Idem lamen in cod. Theodos. legens expalricios,
cst per menses el dies digeslam dare; alios enim, idlantum obtinuisse' apud Golbos cum auctoribus
statim alque desigriabantur Cpoli, missosesse, alios altis sentik Prae iis Gutherus hanc dignitatem inter
aut Cresarum volunlale, aut longa via detentos sero paiatinas eminentissiroam non fuisse perpeluam, sed
in Italiam venisse refeft historia. Hiric est qudd ut caetera oflicia ad nutiim principis docet, ac fiuita
aliorum exemplo annos indicafe contentus, quo adminislralione cxpalricios appellari consuevissc
mense aut designarentur Cpoli aut in (de Off. dom. Aug. lib. n, cap. 19).
fotissimum
laliain pervenirent, neglexi disquirere. Id tamen 42. Hihe est quod in Dufresnii opinionem eamus
animadverli, quod usqtie ad Theodorura Calliopam, pedibus necesse est. Qui eniin duo patricii, sede
cum anno 633 secundo missus captivuin fecit S. Cpolim translata, ut ait Porphyrogenitus (de Adm.
Marlinum pontificem Romanum, successio cxarcho- Ithp., cap. 27) milti inde solebant in Italiara (eos
rum certa est. lnde verp usqne ad Joannem Piatyn, C bodie ptoreges diceremus) quorum unus Sicilim, Ca-
qui anno 687 in Italiam vemt, conjecturis doclissi- tqbrim, Neapoli et Amalphiw prwerat : alter vero-
morumyirorum Pagii et Bacchinii nililur, Qui Plalyn Benevento, Capum, Papim cum reliquis, el ttibuta
sequuntur quinque exarchi certe mihi aetatis viden- quotannis fisco imperatoris pendebant; eos cerle
tur; attaroen eos inter sunt tres successionis non dignitate in sedibus milittim pares magistris mili-
ita cerlae, ut nnllum dubiiationi locum relinquant tum in expeditione, ad nutum principis amoveri
Tbeophylactus, Joannes Rizocopus et Paulus; sett consuevisse crcdiderim; lametsi duas inscriptiones,
duo cae'teri, FI. Scholaslicus et Eulychius, hic ab eodem Guthero allatae, sccus doccre videantur.
Paulo, ille Rizocopo omni procul dubio successe- Harum prima exslans Treveris, ila habet:
runt, ul videre esl apud auclores per me laudatos UIC.IACET.ELlVS.CONSTANTIUS
in catalogo. Quamobrem si forte novura aliquem VIR. CONSVLABIS. COMES.ET. MACISTER
exarchuro aetas profefel, aut inter Theodorum Cal- HILITI^. ATQVE.PATRICIVS;
VTRIVSQUE.
liopam et Joannem Plalvn aut inter eumdem et alia Romae: •
Rizocopum, aut demum inter Ft. Schotasticum et Ft. RICIMER.. V. I. HAGISTER.
VTRIVSQ
Paulum, temporum ralione habitaris collocelur ne- PATRICIVS
cesse erit. Plura, ad Chronologiam quod altinet,
nec lemporis nec loci est observare. Quod aulero Quibus ex lnscriptionibus tum coputari patriciatum
spectat dignilatem exarchi, praeter ea quse obiter cum mililia discimus, tum perpetuam esse eam
paulo ahte (numm. 7, 8) aiebam, nonnihil reliquuro dignitalem. Sed diversa fuerit ratio palriciorum qui
niihi feci hic opporlunius indicandum. D in ltaliam mittebantur ante Gothorum tempora : qui
41. Exarchi dignitatem Italis quidem novam, ta- autem patricii horum aelate m Italiam praefecti missl
raetsi alias eam gentes nOn ignorasse testaturGre- sunt, creterique omncs ab Augustis tunc temporis
gorius Magnus (epist. lib. l, 59 el 72, ad exarch. creati, perpetui erant juxta Senatoris doctrinam.
Afric). G-fliciis semper palatiuis adjunctatn disci- Cujiis rei argumentum sunl tot nuinero patricii uno
iiius, dum legimus palricios, chartularios sacri eodemque terapore in aula Conslantinop. degentes,
palatii, eunuchos, cubtcularios et judices civitatum quoruin tex deferentes secum trecenla navigia, timul-
eadem oruatos esse. Eruditis sirigula haec oliicia que et Sicilientium slolum in hane Romanam urbem
enucleatius «expendere otiosum foret; de patriciis abtoluti a regia urbe ad nos properant, aiebat S. pon-
autem nonnulla in memoriam revocare certum mihi tifex Paulus in epistola ad Pippinura (Cod. Carol.li).
est atque deliberatuin, quidquid eorum patientia jain Praeterea lum in Libro ponliticali, tum apud histo-
diu abutar. Duo mihi sunt patriciorum genera; qure ricos Langobardici iu ltalia regui aequales legimus
cnim alia lnulta refert Cangius in Glossario generali frequenter palricios alios alibi, dum eonim unus
hac divisione comprehendi arbitror : alii sunt pafricii Ravennae exarchatum adminislrabat; ptcrumque
C-esarum, alii pontificum, alii nempe ab imperato- enim haec dignitas patriciis conferebatur. Itaque et
ribus, alii a Romanis ponliticlbtis creabantur. For- Belisarius et Narses, qui patricii nomen solum reli-
niani creandi palricios imperiales asservaiam in iuierunt, el exarchi omnes, qui cum exceUcntisshna
bibliolheca-Vatuana ex Paulo forojuliano, seii Dla- dignitate exarchi patriciatum eraiiienlissimum co-
oono, a Cangio cxpressam cxlubeo : Palrhii&iyni- pulafunt, ubi semel ornati co fuerunt, eumdem nuu-
823 CHRONGL.A 5. GREG. M. ADSTEPMANUM III. 830
quam deposuer-unt; nec dum eorum aliqui revoea- Aabiisllebat cum imperatoribus, quia Romanm Ec-
bantur Constanlinopoiim, finila administratione ex- clesim tuitio ex generuli obligatione et speciali paeto
patricii appellati. ullibi reperiuntur. Caeterum baee imperio conjuncta fuit. Qure cum ita sint, perperam
dignitas, utpote prima post Caesares, quemadmodum putavil Cangius, et ante eum alii mulli scriptores,
dicebam antea, ab Augustis Byzanlinis summi ho- palriciatum Romanorum non esse aliud quani pfae-
noris causa conferebatur regibus ac principibus ex- fecturaro Urbis seu cliam Italiae, dignitatem a Ro-
teris, ul videre est apud Cangium in Glossario. manis excogitatara post dejectum Grrccanici imperii
43. Auguslorum exempla seculi snnt Romani jugum, cui assentitur Alamannus (de Later. Pariet.
pontifices, dum FraDcorum reges patricios creave- cap. H), quod Viderinl, Carolum Magnum adeplura
runt. Id tamen discrimen est iriter ulrumque palri- imperialem majeslatem patricii nomen siluisse: nam
ciorum genus, quod patricii imperiales primi erant quidquid imperaloris nomen praeslare videatur pa-
post Caesares inter oflicia palatina : patricii vero iricio Romanorum, poteslas erat una atque eadem,
pontificii dignitate et potestale summa ulebanlur, protectoris videlicet ae defensoris Romanas Ecclesire.
dicebanturque, ut observat Gtitherus, patricii Roma- Ea propter Carolo Magno patricio Romanorum Ro-
norum, non Romani, quia Roroaiiis omnibus impe- mam advenienli idem honor est adhibilus ab Adriano
rabanl, exercilura ducebant, etvere imperatoris ma- qui poslea est adhibilus a Sergio erga Ludovicum
jeslate praefulgebant, ut Carolus Magnus, diclus imperalorem. Adrianus enim suscepit Corolum ob-
propterea painciut Romanorum, ut pater et prolector viam illi ejus sanctitas dirigens venerandas crucet,
Romani loliutimperii (Gulher.,deOff. lib. n, cap. 29). id esl tigna, ticut mot ett ad exarchum aul patricium
Quamobrem ul erudile Pagius cum Marca (ann. 640, n suscipiendnm (Anasl., ntiiii. 315). Eadem praeslitit
num. 6 et seqq.), palricialus pontificum Romanorum Sergius Ludovico, aienle Anaslasio : Sicul mos etl
duo complectebatur: Jutisdiclionem qua reges Fran- imperatorem aut regem suscipere (nuin. 484). Prse-
corum in Vrbe ex eonsensu poniificis et poputi Ro- terea cum Carolum Marlellum Roro. pontifex patri-
mani potiebantur, et protectionem,seu defensionem, cium creavit, ut late Pagius (ubi sup.), Grxcanicum
quam RomanmEeclesim polliciti eranl. Inde est quod imperium adhuc exslabat. Multo igitur major fuit
vexillura milli solilum a Romauis ppnlificibus ad dignilas ponlificiorum quam imperialium patricio-
principes arina ferentes in paganos aut haerelicos, rum. Jam vero satis mulla.
ad ipsos ctiani -patricios miltebatur, quod minime
CHRONOLOGIA
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni C Anni Romani ponlifices et res ecetesia- Anni
Periodt reges, exarchi, res geslw. ab U. C Olymp sticm Orientis et Occidentis. Mrm
Jul et Christi
Indict
5303 MauritiiTibAug8el9post cos 1342 342 S. Gregorius M. post diuturnam 590
m 11 VIIal. vi. 1315 i vacationem ordinatur die 3. Sep-
0b a Mauritius Theodosium fil co- ii terob non 19 Martii, ut mss ap.
**4 ronat. Imperat festis Paschal 26 Bolland.
Indict Martseu2AprexTheophetChron Tunicae I. A. inventioad h. a.
-VIU Alex Pag Baron ad an. refert 593. perlinet. Ex Fredeg et Aimoin pag
,x Franclior felix pugna in Langob n. 6. a. 593, cura Bar.
Biac Turon Bar Pab. Litania septiforni Romae ante
Anlarith R. Lang de pace agens Grcg consecr pag n. 5,16. Sigou.
cum Francis morit. Ticini non ConciliumRom et duaePseudo-
Sepl Theodolinda Agilulph Tatiri- synodi Schismaticor Istrire. Pag
nat. Ducemmaritum ei Regem eli- ii.lS.
git m. Nov et m. Majo seq a. ab rv Dissid in Gatlia de die Pasch
cxerc acclamatur MediolaniDiae et ibiit. Concil Metense iri causa
iib 3 cap ult Pag An. 616 n. % iEgidii perduellis. Ex Turon. Pag
Hormisd Pres. R. Chosrois filii n. 2, a. 594. cum Bar.
electi Regis jussu necatur Theo- S. Columbanus LuxoYienseMo-
phil. tib 3, c. 8; Pag a. seq. nasterium fundat. Pag n. 13, et a.
612, n. 6.
5304 Imp Maurilius Tib Aug 9 et 10, 1343 n S. Gregorii 1 et 2. / 591
@ 12 cos vui al. vn. 1344 lii Gregor synodicaih miltit ad
Q 5 NarsesMauritiiSatellescumDomi Patriarchas Orientis, in qua 4. Ge-
G tiano MelitenesEpiscopoPersicem neralia concil ut 4 Evangel vene-
Indict «ngressfeliciterpugn curiiVaramo. rari se ait, quinliim approbat. §.
tx Finis Persici bellis. quod .20, a. Agathaeiri suburra Eccl a Gotlus
x duraverat. Chrosroes a Vararao prnfanatam dcdical. Ex Diabg
pulsus fegno iuila sociclalc cuni' Bar. AJ S. LcanJr Ep. llisptil rif-
8§i AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 832
Anni Rontanofuht imperatores, Lang. Anni A Arnii Romani pontifices el res ecclesia- Mrm Anni -
period reges, exarchi, res gesim. abV.C, Olvmp
9 v slicmOrienlis el Occidentis.
Jul et Chrisli
Indict
Aommrestitnitur. Ex Theophil et spondet de trina Mersione m Ba
Chron Ate* Pag a. 595, n. 2 et '*. plism et laetatur Reccarednm Reg
Baron bienn diflert. Ahrist Fid aroplexum. 1.1, ep 41,
Zadespratre transfugre, qoiolim el in Episc Donatistam qui Pri-
Hormisdae duxerat, caput ad matum avebal in Afr scribit ep.72.
Chrosroem deferlur, Pag a. seq Langobardi Tbeodoliridae Re-
n. 4, cum Bar. ginae opera Ahristiani fiunt, tit
ExpHcit h, a. Chronic abb Bi- faclierantAhrotiltlisoperaFranci,
clarensis et Ingundis Gothi Bar.
. ,'. Gregor Turon Historia explicit.
Bar a. diflerl 595, ubi Pag n. 11,
asserit, eum forlasse illo anno
mortiiuii), cum sedisset A. 23.
5305 Imp Mauritius Tib Aug 10,11, 1344 iu S. Gregorii 2 et 3. 592
fJ*j13 post cos ix, al. VIII.. 1545 B iv DuobDiaconis nuncianlib Dnna-
«I i Maurifitismovet adversus Ava- (y) listas Afr invalescere Greg Hila-
Indict res> seu Turcaij Traciaeincuban- rittiu Cartularium eo mittrl, eo-
p /j lcs, Pag an. seq n. 10. ' demqtie anno EcclC-irlhagin. Pri-
x Eclipsis solis die 19 Martii. Fre- vilcgia confirinat lib 2 ep 39 scri-
M. degar, cap 13. Aimoin lib 3, bil etiam ad Hibernos, in causa
cap 8. Petav de doctr tem lib 8. scliismalis lib 2; ep: 36. Gussan-
Parallax lalilud 46 29. Latit bor villreus ex mss legil ad lstros ,
41, 29, latit visa 5, 0. Semidiam. qnam opinionem seqtiitur' Noris
Solis 16 58, summa semidiam de Syn V. pag m. 726, to. I. Pa-
54 30, scrup residua 29 30, digiti gius contrarium sentil n. 2.
Eclipt 10 26, ad lab Pruten Calvis H. a. Greg in S. Clementis ha-
quieamaccidisse ail fer 7,hor 10, bel homiliam 38, ex Diac Bar qui
posl med noctem Cp. h. a. tolas 40, vull absolulas. Et
...-.' ' fladrianum Tbebal. episcopum
ihjuste depositum restituil.
Synodus Caesaraugust2.
%o06 Imp Maurit Tib Aug H, 12, 1545 iv S. Gregorii 3,4. 593
© 14 coss x al. ix. 1346 „ tt Greg exposlulatoria de injusla
A 5 Chosroesa Mauriiio auxilia im- (j 345 lege per Mauritium lata in Eccle-
D pelralurus, vovit S. Sergio M. et i siam lib 2, ep. 26, 65.
Indict u,,xit se Christianum fieri velle; GregmittitCp. Sabinianum Diac
XI qnod tamen non fecil, ul lestatur apocrisarium, qui eidem succedit
„, S. Greg ep. 62, 1. 2. in Pontilicatn lib 2, ep. 52, solitu^
Guntramnus R. Francor mori- dineui repelit Dialogis scribendis
tur 28. Mart. Fredeg et Herman dalurus operam, et secum ducit
Conlract Pag n. 17. Baron non Pelrura Diaconum, quo interlocu-
recte constiiiito Regni initio , lore ulitur; Ecclesiretamen curaro
mortem dillert ad a. 598. non negligit, ut variis ex epistolis
Prisco Patricio expeditio in ad varios episcopos patet.
Avares commitlitur. Pag n. 12. Simeoii Slylita jun et Greg An-
Barou. h. a.. etalii aulumant liochen moriuntur Anaslas in Se-
privilegSammedardense.sed sup- detn Antiochrestiinitur. Pag n. 17,
posititium ostendit n.
Pag 8, et eiseq a. n. 4, ex Evagr curo Lam-
Dupin dissert 7. bec idem asserit arguens Chr Alex
supa. id faclum rererens. Barseq
a. et biennio post Greg Antioch
morlein recitat.
5307 mp Manril Tib Aug 12, 13, 1546 i S, Gregorii 4,5. 594
0 15 coss xi, al. x fi 1347 u Greg h. a. inullnm laborat ob
Q 6 Jo.Constanlina imperatrix suasu Schismaticos sese obicientes Con-
C patriarch Cp. petit caput siantii MediolEpiscopi confirriia-
Indict s- Paoli» sed a pontif eludilur. tioni, nisi Synodum v. damnet.
MI Greg I. 3, ep. 50. ltem ob DonatistasAfrrebaplizan-
M„ Evagrii histor sex lib compre- tesl. 3, ep. 32, necnpn ob Siciliae
hendens a fine Theodoreti, et So- HaereticOrconversionem lib 4, ep.
cratis b. a. explicit Phot. Pagius 6, et ob Barbaricinos Gentiles in
ostehdit eam non progredi Aug Sardinia converiendos, 1.3, ep. 25,
mens superior a. et ne Photii opi- 27. Procop de bel Wand 1.2. Ma-
niocorruat,
' h. a. publicatam pu- ximum Salonitanum intrusum a
tat. coramunione sejungit.
Ecllpsis solis die 25 Jul, fer « Anios posl Joannem fit Jeroso-
6lioris sex arite irierid. digili lyrri. Episcopus. Baron a. seq ubi
eclipticf 11, 28 sol in 1 gr. Pag n. 6.
Leon Calvis ex Airiioin conlra MaximianusSyracusan. Episco-
Sigeb qui biennio post eain referl, pds morituf, succedit Joaunes, cui
853 CHRONOL. A. S. GREG. M. AD S. STEPHANUM1H. 834
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani ponliftces et res ecclesia- Ahni
Periodi teges, exarchi, tes gestm. ab V. C. Olymp sticw Orientit el Occidentis. Mm
Jul. et Chr
lndict.
de more Pallium mittit Greg lib
5, ep. 18.
5508 ImpMauritTibAugl3,14post 1347 n S. Gregorii 5,6. 595
© 16 coss xii al. xi. 1348 iu Greg Ezecbielem interpretari
©80 7 Romanus Exarch Roma Ra- desinit Langobardis caede omni
B vennam repetens civitates a Lan- iroplentibus. Homil 22, in fin
Indict gob captas recipit; quare Agi- VirgilArelatensem Vicarium insti-
XIII lulpli invadit Rom imperium. Diac luil in Austria et Burgundia. Pag
lib 4, c. 7, Sigon biennio anle. n. 3. Maximi Salonilani intrusi
• llalia jam ab annis 27, geme- gralia lmp ulentis causam Ravennae
bat sub Langoh armis. Nempe ab cognoscijubet, ubi sedes concessa,
a. 568, Greg lib 4, ep. 34. postea pallium missum. Concil
Maurilio Gregorium parvipen- Rom n, habet, in quo Joannem
dcnie Jo. Cp. oecumen titulo su- Presb Chlcedon a Jtjunalore de-
perbiendi ansam arripit : quare B positum ahsolvit. Greg 1.5, ep. 15,
Greg vetal Sabiniano Apocrisiar iiiillit Moral et Pasloral ad S. Le-
curii eo communicare. S. Greg audriim Hispal.
lib 4, ep. 52, 34, 36, 58. 39. Jo. Jejunator moriturcumsedis-
sel a. 13, m. 5, ab a. 582, die 12.
Apr Noris de Syn V. c. 9, §. 4.
Pagscq a. n.2,5,<ad quem Joan
nioitcm difleruntBaronet Panvin.
5309 Imp MaurilTib Aug 14,15, 1348 iii S. Gregorii 6,7. 596
© 17 poslcoss XIII al. xii. 1549 IV A Cyriaco Joannis Jejun succes-
@ 8 Inip praefecti pacem a Greg sore, et a Gregor ullro citroque
A G ciim Lang saepe teiualun praever- miiluntur legati pro comrounione.
Indict luiil. Augusliuus Monachus cum so-
xiv Chihlebertns Theodorico, et ciis in Angliam missi. ldemque ex
xv Theodoberlo reliclis heraedibus Gallia Romain rediens sociorum
niorit Vil S. Coluriib c. 18, ap. jussu rein difficilero dissuasurus
Bed to. 3. Baron qui initium ejus revertitur cum Greg lilteris, quae
regni perperam illigavil cum exslanl ap. Bedam signalae
a 579, solos 17 aunos regni Mauritii a. 14, post cossi!4, sed
contra anliquor fid illi tribuit. V 13, legendum vult Pag.
Pagn. 13,14, qui mortem com- Res fidei in Africa pessumeunt
probat Greg ep. 58, lib 5. per Donalistas. Greg lib 5,
ZolloDux Benevenl capit Cro- ep. 63.
tonem : et alibi Roiriani muha a
Langobard patiunlur. Sigon.
5310 IropMaiirilTibAugl5,16,post. 1349 iv S. Gregorii 7,8. 597
© 18 Cosxiv, al. xin. 1350 et Greg recipit Responsales Cyriaci
Q 9 Edilbertus Rex Angliaequi Adil- 344 cumcoinmendatitiis imperaioiis, et
F bergam seu Bertam Chrislianam 1 synodica. Sabiniano revpcato mit-
Indict ux. hab dat facultatem Augusiino lilCp. Vnatoliuro. OrientalisEccl.
xv praedicandi in suo regno Cantire. curam suscipit. Ex var epistolis
i Caeterasex Angliaeregna non h. a. n. a., necnon Africanae lib 6
iidem recipiunt. ldem rex Angliae ep. 32.
fit Christianus : ei b. a. August Auguslinus Arelati episcopus
transfretaverat in Angl ex Beda ordinatur, el in Angtiam rever-
pag num 2. et seqq. sus hominum decem miltia bapti-
Mauritii aegrotanlis lestameu- zat. Id. 1. 7, ep. 30. Henschen ad
tura, quo int filios parlilur Impe- jj Greg Vitam a Jo. Diac scriptam
rium, ad h. a. vel ad sup pertinet, differl ordiiiationem Aiigustini ad
non ad seq ut Baron putat. Ex a. seq sed epistola Greg quaro
Theophylacto pag n. 2. a. 598. citat, non minus teslatur Anglo-
rura conversionem factara a 597,
quam ordinationem.
Concilium Toletan de cast
deri.
5311 Imp Maurit Tib Aug 16, 17, 1350 i S. Gregorii 8 et 9. 598
© 19 ost cos xv. al. xiv. 1351 n Greg defensorum oflicium ho-
<9 10 Pax demum sancilur cum nore el dignilafe auget, et ex il
E Lang Probi opera, quae a. seq Fauslinum in Siciliam miltit a
Indict fii-matiir a Regc Lang Greg lib 7, converlendos Judaeos. Id. I. 7,
l ep. 2, 5. ep. 24.
u Romae nunciatur victoria adv Eulogii Alex opera fit conversio
Sclavos et Schismalicor reditus ad haereticorum, 1. 7, ep. 30. Alii
Eccl ldem lib eod ep. 9. Baron. haeretici Thessalonicae insurgunt
Fredegundis Cbilperici Neu- in Chalced cuncil I. 7, ep. 7.
slriac Regis vidua, el Cblotarii II, Aiiaslasius Senior episcopus
8& AD ANASf ASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 836
Annt Romanorum imperatores, Lang. Anhi A Anni Romani ponlificet, et ret ec- Anni
Periodi teges; exarchi, res geslm. ab V. C. Olymp. clesiasttcm Orientis et Occiden- Mra
JutJet tis. Chritli.
Indict.
mater morilhr. Pag n. 9. Aniiochenus'moritur. Pag. n. 9,
Romano Exarcho succedit Gal- Baron au. seq
linicus aliis Gallinicus. Eschen atl Qscensis synodus in Hispania,
Jo. Diac eap 44 et 42. lib 3 et in qua nihil notalu dignum ad no-
Panvin ehron. slra tempora spectans reperitur.
Bail Summ Conc p. 2.
5512 Imp Maurit Tib Aug 17, 18. 1551 ii S. Gregorii 9 et 10. 899
© 20 post Cos xvi, al. xv. 1552 iii lstria schismatici Gulfari ma-
© 11 Gregor dat litteras ad Agilulph, gist milit alioruraque opera 'ad
0' ef Theedolind post subscript pac Ecclesiam redeunt. Id. L 7,
Indict 1. 7; ep. 41, 42. sed timet :ad Ar- ep. 97.
II nulpho Doce Spolet qtii Varnil- Gfeg donaria mittit Secundino
III fridae uxoris cousilio sub condit abb magni int Langob nominis
suhscr Ib. ep. 102. eaque intcr duos Homiliarum co-
Convocatur Conc Ap. et Greg B dices. Lib 7, ep. 53. Cyriacum abb
in Gall et Hisp mitlit, ut con-
suspicat pro OEcuinenici nomine
iinde lilteraead Euseb Thessalon Ib. gregatis ubique synodis mores
Maurit roittit Rom 30: auri li- corrigat et Simoniam aboleat.
bras pauperib erogandas et rogas Lib 7, ep. iii, et seqq Dona mit-
militibus dandasGreg lib 8. ep. 2. tit Reccaredo Gothor in Hisp
Ghaganus Rex Avarum Thra- Regi, et S. Lcandro Ep. Hispal,
chun iuvadit. Ex Theopbyl lib 7, pallium, qui podagra laborabat,
c. 13. Pag n. 2. a. seq ad quem quo morbo lunc etiam pontifex
diflert Bar et ail Pannon infer. vexabatur. Lib 7, ep. 125 et 126.
Pestis grassatur in Africa.
Id. lib 8, ep. 41.
5313 Jmp Maurit Tib Aug 18«t 19. 1352 iii S. Gregorii 10 et 11. 600
© 21 post cos xvn. al. xvi. 1353 iv
12 Sclaviin Ital Greg accipit ab Eulogio Alex
<jjp) irminpquaoccas patriarcha Commentar ab eo fa-
C B Epidauri Episc S. Donati corpus ctum contra haerelicos Agnoitas,
Indict Corcyram transfert' Greg lib 12. ut de illo iudicct, qui eum laudat
III ep. 2,3, 8. ut catholicum. Greg lib 8,
iv Commentiolus de integro Dnx
creatur, el a Romm in ejus gra- ep. 42.
tiam reversis quinquies cuin Ava- ei Concilium Rom IH habetur, in
** Grsec de-
rib pugnatur feliciler Theopbyl <jubdamnatur Andreas
teclus impostor,. ei falsar. Pag
L.8, c 2, 3. n. 7; Bar a. seq.
Revocato Greg mittitur ad Urb ConstantioMediolanensiEpisco-
prrefect. Leontius, qui Sicili.i po mortuo suflicitur Deusdedit
transiens, Libertinum Praefectum Rege Langobardor adversanle. 1.
caesum praefeclura dejicit. Gr. 1.
8, ep. 31. 8, ej>.65.
Givite bellum int Francor: Re-
ges. Theodoric el Theodeb victo-
res, Clotaritis viclus. Aim 1. 5,
c. 88. Bar a. seq. Pag ibid n. 16.
Cometes antea apparueral iri
cceloDiac lib 4, cap 16;
5314 Imp Maurit Tib Aug 19 et 20, 1353 iv S. Gregorii U et 12 601
Q 22 posl cos xviu, al. xvn. 1354 et Greg respondet synodicae Esy-
<9 13 Expleto pacis lcmpore, inter 345 chii Jerosol episcopiAmos mortuo
A Langob et Romanos praeliatum I stiffecli, lib 9, ep. 4. Ad Virgil
Indict ilerum: Romani ab Arnulplio Spo- ... Arelaten et ad Reges Francor
iv haliDuce victi. Diac lib 4, c. 17. " scribit de Simoniaca lalie exlin-
v Baron seq a. Pag ibi n. 2. guenda, quae adhnc in Gall vige-
Reccaredus Hispan Rex cum bat. Ibid.epp 49,55, et seqq. Cum
regnasset annos 15, m. 1, d. 10, Augustino, cui miltil Pallium, et
ab anno 586, versus lin Apr nio- iiistriiclionem de novis creandis
ritur. Ex vas el Vulsa Pag n. 17. episcopis , cum Adilberlo Angl
Mauricius 111 Theodosio dat Rege, et cum Adilberga regina
uxorem filiam Germani Patrici de Fidei progressti. Iih
iuense Nov ann lriip sui20 Tlieop fratulalur
, ep. 58,59, 60. Beda Hist Angl
Dticaiig. de Fam Byzant. 1. 1, cap «%.-
Conciliura Rom IV , falso a
Collectoribus m, nuncupat in quo
sit decretum constituti nomine pro
Monacbis. Pag n. 2. Ludov Bail
hoc ni, vocal m iv, aut eod anno
celebr ait damnatum Andream
Monachum imposlorera. Som
Conc
837 CHRONOL.A S. GREG. M..AS) STEPHANUM111. 83»
Anhi Romanomm imperalores, Lang Anni A Anni Romani pontifices, el rcs eecle- Anni
Period reges, exarclti, res gesuc. ab V. C.
C. .Olymp. sittsiicaiOrientit cfOcctdeiUh. Mrm
Jul Chrisli
el lndic
5315 Imp Maurit Tib Aug20,21 posl 1354 i S. Gregorii 12 ct 13. 602.
© 23 cos xix, al. xvm. 1355 it Gregor macstnm ob cladem
<j§) 14 Mauritiiis, qui f ib ConslniHino Romm superioris anni.ct laborari-
G successit a. 582. M. Aug 14, ul terri pro Aff i Ecclesia solaniur
lndict Blanchin cum Pag posl Imp a. Tergestiiiiis episc schismalicus,
v 20, m. 3, dies aliquot h. a. 27, ct nonnulli hserctici Monophysilre
vi Novcmb mensis imcidatur cuni sponte ad Ecctesiam redcuntes.
snis. Noris de Syn Y. cap 9, § 3, Id. lib 10, ep. 30 el 36.
5. Pag n. 9. Ducang in Byzant Gregor Ecclesiarum S. Petri, et
Famil Augg c. 9, nummmn exhi- 8. Pauli collabentia tecla restau-
bet iiiscripium A. xx,' alleruni A. rat, 1. 10, ep. 24, et scqq.
xx. THL-UP Tltessalonicm ttrbe Invenlio corporis S. Victoris
percussus. Ibid Ducang dc Fam marlvris, pag n. 10. Bar differt
Byz. ad an. 608.
'Antca tamen d. 25 Nov Phocas Aiiaiolius Apociisarius Cp. mo-
centurio a militib clevalus lyrari- B ritur,nulliisqiieeidalursuccessor,
nidem usurpaverat. Theopliylacl lib H, ep. 55.
!ib. 8, c. 5, et seq. Vitle a. 610,
et a Cyriaco Pairiacha coronatur
die 23, Nov, fer 6.
Revocato Callinico, Exarchus
niiititur Fl. Smaragdus ilcrum.
Diac, Noris.
5516 ii' S. Gregorii 13 et 14. 603
Imp Pboca Aug 1 et 2. 1355 III
© 24 linago Phocae et Leontiae Aug 1356 Qiierenli Phocae Apocrisarii
@ 15 venit Roni 7, kal Mai et acclamat cessationem resp Greg causans
F illis in Latcr ab omni Clero Jo. diflicilia extrema tempnra Mauri-
Indict Diac I. 4, c. 20. lii, miltitque Bonifacium cum
vi Chosroes acceptis litteris exal- lilleris ad Augg el ad Cyiiacum
vii (ationis Pliocrc rupto foeilerc cum Patriarch cum Phoca prarsertim
Romm inito, Maurilii ultor canit dolel. Romm jam per 55, aroios
classicum. fheophyl pag n. 3. Langobardor incnrsionihpremi lib
Phocas in uxor et caeteraro 11, ep. 55, mitiil Jo. Defensorein
Mauritii famil superstitem saevit. inllisp in causa Januarii Malacit.
Ex chr Alex Theoph Theophyl *
Q Epi et Slephani qui lCoroitioli
Pag n. 4. Baron perperam a. 607 jussu erant deposili lib n, ep. 57,
et posl caedemmitlitLiliumLega- et Vitalem defensorem e Sardiuia
luiii ad Chosr ut supra 5. mense ad Phocam, Ut gravaroinib ca
posl inaugur. Ibid- Arnulphus in- insula liberaretur. Ihid ep. 57.
stanle Natali App urbis cxcid pa- Brunechildis simulans Eccl
ratGregl. 12. ep. 22. boiium mitlit Bnrgoaldum, et Var-
Vitlericus sumla tyrannide Liu- maricariuin nobiles Francos le-
varo regno llisp dejicil post A. 2. gat'>s ad Pontific ob privatos
lliid. fines pro jiingeudo fuedere cuui
Eclipsis Solis Fredeg Chr c. 24. Phoca. Baron.
Cim I. 3, c. 90, pag a. 612, n. 11. 0
5317 Imp Phoca Aug 2 el 3. 1356 iii S. Gregorii 14. Sabiniani i. 604
© 25 H. a. inscribitur. Phoca Aug 1357 iv Greg BasilicrcS. Panli donat La-
© 16 primum solo cos. tilundiuni ad Aquas Salvias pro
ED Agilulphus facta ilcrum cum luminaribiis. lib 12, ep. 9. Aliae
Indict Rom pace augetur prole mascii- similcs donaliones extant ap.
vu la, ct Theodolinda Christiano Ciampin, de Sacr^Edif, etalibi in-
viu more vtilt baptizari Adulouvaldum _ cerlis annis.
nomine.-Greg lib 12, ep. 7. *J
D Morilur die 12 Marlii ut con-
In oriente dignitates el honores stat inter oroiics. Et ei sticcessor
sunl venales. Ibi ep. 27. ordinatur SABINIANUS, die 30
Iloc vel seq a. Constanlina uxor Aug, posl Vac S. M. 5, d. 18.
Mauriciicuui tribus filiabus, etfilii Baron h. a. illigat Atigustini
f heodosii conjuge in portu Euiro- mOrtem; sed Mabillonus sec 1.
pii ad Chalcedonem jussii Phocac Bened ad annuin differt 607, quod
plcclunlur capite. Theoph bieunio et Pagius facll; faletur aulem
post. Ducang de fam. Byzant. hatic Epocham solis conjccturis
innili. ld. n. 16. Cerleh. a. Sige^
bertus, qui ct Seberelus primtis
5318 Orienlal Saxon. Rex baptisindsii-
© 26 sccpto suuro Rcgntim illnstrat.
H 17 Imp Phoca Aug 3 el 4, post 1357 iv Sabiuiani 1 et 2. 6v>5; .
C cosl. 1558 et Severus Aquilejen Pafriarcha,
lndict Adaloaldo 2, aelat an. agenti in ^46 a cujus nomiiie abborrcbat Greg
viu consorlium Regni a palre adscilo i M. leste Jo. Diac I. 4, c. 58, nio-
IX despondetur Theodeberli filia ritur, eique suIBcitur Joaiuios
839 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VAflC. 840
Anni Romanorum imperalores, Lang Anni A Anni Romanorum pontifices et res ee- Antti
Period reges, exdrciti, res gestm. ab V. C. Olymp clesiasticm Orientis et Occiden- Mrm
Julet tis. • Chrisli
Indict
Abb 'non Marcianus ut perperam *
trima, vel quadriraa, et flrmaliir
pax perpetua cnm Francis. Paul tradit chron Aquileien. Noris de
Djac lib 4, cap 31. Dim 1. 3, cap V. Syn cap 9, § 5.
89, biennio ante. Candidianus eliam, seu Can-
Phocas cum omnem movisset dianus, ulhabet Noris, Gradensis
lapidem, ul .Narsetem oblineret, Palriarcha eligitur favente Exar-
postquam ad Romanos eum redire clio, queniadmodum Aquileien-
iteratis juramentis impetravit sero schismatici elegerant favore
foedifragus vivum comburi jubet. Agilulphi Langobardor. Regis :
Ex Cedr el miscel. Baron. iiaui Gradus in Exarchi dilione
Greg mortem sequilur hyems erat, Aquileja ad Langobardos
frigida, obsnroiisqiie vitibus, et perlinebat. Idem ibid. Sifon.
messibus fames in llalia fuit. Diac
lib 4, cap 30.
5319 lmp Phoca Ang4, 5, cos 11. 1558 g i Sabiniani 2. 606
© 27 Agilulphus iterum Novembri 1559 n Sabinianus moriiur die 2. Febr
i^ 18 mense pacem firmat ad triennium cum sedissel annuni m. 5, d. 4,
B curo Romanis. Paul Diac lib 4, vacal sedes m. n, d. 26 Baron et
Jndict cap 33. Sigon, qui addil h. a. Flaming qui sedis lempus con-
ix Ferrariam, qure lunc vicus erai, traxere, a Pagio redarguuntur n.
x moenibus cinctam ab Exarcho 3 et 4.
Smaragdo, et in formam Caslri Cyriacus Cp. palriarcha mori-
redactain. Calvisius perperam hsec tur Diac Bar dies etiam notatur
tribuit Diacono, el Solis eclipsiro 29 Oclob Sabbato ex chron
trienuio ante visam ad h. a.diflert Alex pag n. 3.
ex male inlelleclo Aimoini loco, Faustus Monachus discip S.
lib 3, cap 90. Mauri Benedicti ex Gallia redux
Honire carilas minus sensibilis vitam S. Abb cuj'us fuerat coraes,
Sahiniani beneficio. Vide Nolas probandara obtulit Bonifacio seq;
Baldini inferius. anno.
5520 Imp Pboca Aug 5, 6 : post cos 1559 II ' Bonifacii III, 1. 607
<v) 28 in. 1360 iit BONIFACIUS III, ordinalur dic
<g*lA19 Phocas Domitiam filiam jungil 29 Januar el cum sedisset octo
Prisco Palricio comiti Excubito- Q tanlum menses d, 22, morilur die
Indict rum et Tyrannidem exercel. E> 200ctob, non 10 Nov ut vult pag
x Theoph pag n. 6. n. 5, sup a. ex cod Ms. coenobii
xi ldem concedit Bonif III, Rom Virdunensis S. Viioni qui sepul-
Ponlifici qui ab eo id petierat, ut tum ait h. a. die 12 Novemb n. 2.
decernerct (contra audaciam Pa- Thomas Cyriaci successor or-
triarchar Cpl qui cacumenicos se dinatur Cp. 22 Januar Idem ex
(Ucebaiu) Romanain Eccl esse Chron Alex stip a. n. 3.
caput omnium Ecclesiar. Baron S. Eulogius Patriarcha Alex
super anno. Vide notas ad eumd cnm sedisset a. 27, non 17, ut
Bonifac. perperam Neceph ab anno 580, ut
Crucium concussio Cp. iu publ lirmat cum Pagio Blanchin raori-
supplicatione magna mala porlen- tur h. a. non seq utcredit Baron,
dit, ul habel Thcodor Siceota. ubi pag n. 3.
S. Desider Vienn. Episcopus a
quadrien exil redux paulo post
Brunichildis jtissu marlyr occum-
bit. Ex Fredg el Aimoin. Pag a.
612, n. 12.
5321 Irop Phoca Aug6, 7, post cos iv. 1360 p iii Bonifacii IV. i. 608
<v) 1 Piiscus insidias inolitur in Pho- 1361 iv BONIFAC:US IV, post inlerponli-
Q 1 cam : quare ad Africae Praetorem ficium mens 10 dier 6, ordinalur
GF Ileraclium dat litteias, ut mitial die 25 Aug
lnd'H filium Heractium adversus Tyran- Per baec tempora Pp. Bonifac a
xi nuni. Ex Theophane Bar Hist fthoca obtinet Paiilhcon.quein de-
xu Miscell. dicat Clirisliano rilu in tionoreni
lnlerim Persae nullo resislenle B. M. V. el sanctorum lnarlyrum
orcupant Armeniam, et Cappado- incerta die licet Martyrologi po-
ciam, fusoque Romano Exercitu nant 13, Maii Pag n. 3, sod auni
flammis ac ferro onroia vastantes ciira Bar Sigon bicnnio post. Pa-
Chalcedoneni usque perveniuul gius aulein putat, ab hoc tempore
5522 Cedr. inslitiitiim fesluui Saiiclorum om-
© 2 nium cal Nov ut hodie celebralur.
@ 2 Vide notas Cbronol ad Bouif.
E Imp Phoca Aug 7, t>,posl cos v. 1361 iv Bonifacii 1 el 2. 609
Indict. Phocassiiigeiierishominibreinp 1569 et In occid h. a. res Eccl prorsus
xn omitleiis creal Comitem Orientis 347 obscuraeBar.
XIII Bonosum hominem iinmitem. Cir- l Thcodorus Seribo Palriarciia
841 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 8«
Attni Romanorum imperalores, Lang. Anni J«i Anni Romani pontifices, et res Eccle- Ani~~
Peiiodi reges, exarchi, res gestm. ttb U. C. Olymp siasticmOrtentiset Occidentis. Mtm
Jul. et Christi.
Indict
censem facit, multosque sibi con- Alex occiditur, cui succedit Joan
viciatos obtruncat. Hist. Miscell. nes Eleemosynar. Ex Chron Alex.
fassilo Bajoarior. Dux h.circit Pag n. 3. Bar seq a.
a. moriiur. Diac. lib 4, cap 41. Isicius Jerosol. Palriarcha mo-
Pag. n. 5. ritur, cum sedisset annos 8. Pag
Abh. A. incipit prochronismus ibid el seq a. n. 9.
Theopbanis, quem sequitur Baron H. a. circiter Virgilius Arela-
quare per annos 84 aerre Alexan- tensis moritur, post quem sederunt
(Irinre addendi anni octo ut cuin Florianus, et Theodosius. Pag
Dionysiana conveniat. Pag Hen- n. 4.
schen to. 3. Mart in exegesi de SeditioneAntiochiaemola, Jiulrei
Ghronogr S. Theoph et Papebroch crutlelissime inseclantur Clirislia-
in conal ad Constaittin docent nos, quo in tumullu S. Anaslasius
continuari usque ad iinem Copron Patriarcha Antioc occiililur :
nemoe ad an. 775.
"R quare Phocas misso exercitu
quaesiionem haberi mandat. Mul-
ti Judseorumdamnatiet urbe ejecti.
Miscell.
5323 Imp Phoca Aug 8, post cos vi. 1362 i Bonifacii IV, 2 el 3. 610
© 3 Ex Chr Alex a. 7, Octobr usq 1363 II Concil Rom cui adest Mellilus
Londoniens. Ep in quo duo pro
Q 5 ad 15. Januar in publ Tabulis
D Iegitur Imp Heraclii a. primo. Anglis decreta. 1. Repressi qui
Indict Phocas ab Heraclio victus mi- Monachis adversabanliir. 2. Con-
XIII serrime obtruncalur 5 mensis firmata fundalio Dorovernensis,
xiv Octobris, quum regnasset a. 7 , seu Cantuarien. Monasterii. Hol-
menses 10, et dies 18, nam coro- sten Collecl Rom pag 224. Pag
natus fuerat die 23 Novembr a. n. 10.
602. Zonar Cedren Ducang. S. Columban cujus Vitam a Jona
Heraclius inauguratur die 5 descriplam correctiorem collat
Octobr a Sergio Palriarcba, et ciini Mss exhibet Mabill sccl 2.
Eudociauxor corouaturAugBaron Bened in exsilitim mittilur a Theo-
et Pag n. 6. dorico Burgundiae Rege. Pag n.
Witterico in Hisp per conju-' 13.
rationem occisopostquamregnavit pV Thomas Cp. Patriarcha moritur
a. 7, succeuil Gundemarus. Isid cui succedil Sergius primo vir
Chron. optimus , deinde Monothelilar.
capul Bar a. 608. Niceph Calv
Pag n. 2.
Cum Anastas Antioch Patr tru-
cidato Niceph explet Patalogum
eorum praesulum,naro qui sequun-
tur sunt Haerectici. Chr Alex Pag
sup a. n. 2.
Concilf oletan de f oletano pri-
malu. **
5324 Imp Heracl Aug 1, 2. 1363 II Bonifacii IV 3 et 4.
© 4 Ex Chr Alex a 14 Jan usque 1364 IU Ecclesiaslicaeres occidenlis h. 611
(H 4 ad Decembexplelumh. a. legilur: a. obscurre ut notat Baron
C, et Consulalu ejusd religiosiss no- S. Columbanus h. a. consilium
lndict stri principis. init Evangelium praedicandi Scal-
xiv Syria a Persis devastatur M. vis. Pag a. 613, n. 5.
xv Maio. Pagn. 2. Hoc, vel seq a. S. Apollinari
Heraclius augelur lilia Epipha- Bituricensi Episcopo diem obeunti
nia ex Eudocia die 7 Jul Idem D succedit S. Astregisilus Abbas S.
num 4. Ex Theoph et Chron Alex Nicebii, cujus res geslas el mira-
quae 15 Aug baptizata Eudocia cula Scriplor Anon trib libris
appellalur. DucangdcFam Bizant. complexus est. Henschen ad d.
Jo. Leroigius h. a. exeuute 20 Maii. Mabill. Pag n. 5 et seqq
Exarcbus iu Italiam venil.
5325 Inip HeraclAug 2, 5. 1364 m BonifaciiIV 4 el 5. 612
© 5 Hic annns inscribitur post cos 1365 iv S. Columbanusin Italiam venit,
Heracl Aug. et ab Agilulpho morae oplione
?5 A Heraclius , minor dictus, et data consislit Mediolani. Bar n.
Indict Consi iiuinus, nascilur die 3 Maii seq ubi Pag n. 5. Sigon addit,
xv et Eudocia morilur die 13 Aug. eum Arianos, qui multi atlhuc
I ExCliron AtexPagn.2, etEpipha- crant verbis, et scriotis probante
nia coronaltir Aug die 4. Oclob Rege, concidisse.
Ex Theoph. Pag n. 2. Ducang de S. Gallus unus ex sociis S.;
FanvByzant. Columbani, tempore profiscendi in
«PersaeRaxale Duce Ctesaream ltaliam, vehementem in febrim in-
Cappadoeiae capiunt. Tiicopliyl eidit, exqua posl S. Columbani
PATIIOL. CXXVII. 27
843 AD ANASfASIUM PROLEGOMENAEDlf. ROM.-VATIC. 844
Anni Romanorum imperatores , Lang. Anni A Anni Romani poruifices et res Ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestw.j ab U. C. Olyntp. slicw Orientis et Occidenlis. Mra
Jul. et Chrisli.
Indicl.
1. 8, c. 12. discessum convalescens condidit
fheodebert. Austrasiae Rex a cellam in Sylva speciosa : post
fratre victus, clericus lieri cogitur, aliquol yero annos celeberrimum
mox occiditur. Fredeg c. 38. Aim • aedificavitMonasterium ad lacutn
1. 3, c. 98. Baron perperara Acronium S. Galli oppido nobili-
sup a. talum, in finib Helvelior ct Vin-
delicor. Hujus hodie Abbas est
Imperii Princeps. Ex Walfr. Pag
n. 5, a. seq.
5326 Imp Heracl Aug 3,4, post cos n. 1365 iv Bonifacii IV, 5 et 6. 613
@ 6 Hic a. legitur III, post cos_He- 1366 et ,S. Tbeodorus Siceota meritur
racl Aug 2 et FI. Heraclii Jun 348 die 22 April., ad quem diem Hen-
<@ 6 i schen, et MenologBasil.
G Conslanlini a Deo custodili lilii S. Goluraban non longe a Papia
Indict ejus a primo semp Augg Iinpp. Bobiense Monasterium iundat, ut
i Heracl Jiin corouatur 22 Jaii non JD
ii 25 Dccemb ut Theophan nec 22 Luxoviense in Francia jam fun-
daverat: ibiqueannopostmorilur.
Apr ut Eleus. Pag ex chron Alex
n. 1, 3. Signn. Pag bien post.
Bobiense Monasterium, cujus
Imp incesto connub neptem sibi fundator S. Columbanus esl pri-
iungit, quse a Sergio Aug coronat. mus Abbas succedenlibus SS.
Bar el Pag n. 2.
Theodoricus Burgundiae, et Au- Attala, Bertulfo, et Wandelberto,
strasiae Rex moritur dissenteriae silum esl in Coltiis Alpibus qua-
morbo. FredegarelAimoin 1. 3, c. draginta milliar ab urbe Ticino,
ut ait Paulus Aiac 1. 4, c. 43 in
100, vel ut Jonse placet, fulmine DicecesiPlacentina. Hujus.Mona-
icius; qualuor relinquit fil Sigi- sterii fundalioni Agilulphi libera-
bertum, Childeberl. Corbum, Ma- litas opem tulit: alii poslea Reges
croveum, cui Chlotarius vilam Langobardorum suis donationibus
permisit. Fredeg c. 42, qua in rc idem amplificarunl. Adaloaldus,
fallitur Bar Jonam sequens in S. ac praecipueLiutprandus, dona-
Columbani Vita. Pag n. 28. Sige- tionibus celebres.
berlus paucos inenses posl palrem
regnal, eoque occiso Chlotar II.
Neustriae Rex Monarcbiam Fran- C
COT oblinet, quam a Cblot I,
morte a 561, plures Reges per
an. 51, circiler tenuerant. Aimoir
inil I. 4. Pag n. 55.
5327 Impp Heracl Aug 4 el a, posl 1366 l Bonifacii IV 6 et 7. 614
© 7 cosin. 1367 n Circa lircctempora S. Columban
Q 7 Heracl Jun 2 et 3. scripsit epislolam super tribus
F Hoc anno, ut videlur, capla capil ad BonifacIV, quam con-
Indicl urbs Damascus. Ex Theophane, et sule nimi 7 et seqq ap. Pag qui S.
Abbalem scripsisse eam refert ex
II Niceph. Pagn*. 2 an. sup cum Bar. Monaslerio Bobiensi Agilulphi R.
iii El Jerosolyma Lindebr.
Sisebulus iii Hisp edicluro pro- Longobb jussn , ad tollendam
ponit in Judaeos, ul omnes intra calumniani, qua Ponlifex haereli-
annum Christiani fiant, aut ex corum receplor dicebalur, n. 23.
Jerosol capta die 26-Oclob Za-
Hisp amissis rebus omnibus pel- charias Prrcsul, SS. Crux, praeda
lantur. Ex lsid Calvis.
Heraclius Martinam ex Sorore, ingens, mullique caplivi abripiun-
et Martino neptim uxorera ducit. tur in Persidem, unde Judaeorum
Canonibus refragantibus, et Ser- D insullalio Christianis, eorumque
eaedes.Bar et Pag n. 38, ex Chron
gio Patriarcha conlradicenle; su- Alex. Al Petav haec differt ad
scepit aulem filios ex illicito con-
tubemio distorlos, el luxatos. seq. an.
Nicepb. Ducangde.Fam Biz.
5328 lrapp Heracl Aug 5 et 6, posl 1367 II Bonifacii IV 7, Deusdedit 1. 615
©"5 cosiv. 1368 III Bonifacius IV, cuni sedi.sset
Heracl Jun 5 et 4. unnos 6, m. 8, d. 12, h. a. nio-
<f| 8 rilur, die seplima mensis Maii, et
£ HeracliuslegalosmitliladChos-
Indict roera, qui nihil promovenl, quin post sedis vac roenseo, dier 15, ei
m carcere detinentur. Pag n. 3, el subrogalur S. DEUSDEDIT, die 19
iv seq Pelav Bolland aliique.a. seq. Oclobris.
Consiantinus alter ex Martina Concilia duo h. a. celebrata
conjnge Imperatori nascitur. Pag Parisien a Sirmondo post Baron
n. 18. publicatum, cujus supersunl Ca-
Rebellante Jo. Neap Praefecto nones 15 Pag n. 15 qui sup for-
Jo. Exarchus occidiiur. lutcrpout tasse .a indictam pulat. Alierimi
845 . CHRONOL. A. S. GREG. M. AD STEPHANUMIII. 846
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni A, Anni Romani pontifices et res Eccle- Anni
Periodi reges, exarchi, res qestm ab U. C. Olymp siasticm Orienlis el Occidentis. Mrm
Jui. etf rhruti.
lndict
tempore cui successor mittitur Egarense anno 3 Sisebuti. Idem
Eleutherius. Hic lyrannidem me- ri. 16. Labb sup a.
ditans Neapolim pergit Jo. ultu- S. Columban moritur in Bo-
rus. ul subditos sibi devinciat; biensi Coenpb die 21 Novembr.
et Jo: Compsino interfecto Ravcn- Baron ct Pag n. 14, uterque ex
nam redit. Jona ap. Mabill.
Agilulphus R. Lang morilur:
succedit Adaloaldsub tutela Theo-
dolindre matris, quicum regnat
an. 10, Diac 1. 4, c. 43. Sigon.
5329 Impp Heracl Aug 6 et 7, post 1368 in Deusdedit 1 et 2. 616
© 9 cos Y. 1369 rv Capta a Persis Alexandria Jo.
Heracl Juu 4 el 5. Eleemosynar Cyprum venit ubi
f9 C Chosroes invadil ^Egipt to- moritur h. a. Pag n. 6; vide an.
Indict tamque Lybiaro excurrit usque g 620, a n. 5 ad 8.
iv Chalcedonem , non Carthaginem Zacharia in caplivilatem ad-
v ut Anastas legit hist Eccl necnon ducto, Modestus presbyler vicar
Auctor Miscellaequos sequitur Ba- Ecclesiara Jerosol administrat. Ex
ron at eos decepit affiniias nomi- Anliocho Mon Bar et Pag ex
num KaijoiScivet KapxqSiuv.Bar Anonymo n. 5.
sop a."Pag. ibi n. 2, et h. a. n. 3, Initium haeresis Monothelitar.
captam Alexandriam ostendit. ldem num 6.
Post haec Persae redeuntes ad Theodolinda Basilicani S. Jo.
propria prresidium ad jobsiden» Bapt construit in Modoetia, sup
dam Chalcedonem relinquunt. Ba- Mediolan12 mill passuum.Exinde
ron super a. haec refert; ai Pagius Langob in omnib aclis S. Jo. in-
reete observat, verno tempore ex- vocare incipiunt. Bar,
peditiones militares consuevisse
suscipi, ac proinde ad h. a. perti-
nere. Pag sup a. n. 1.
5330 Iropp Heracl Aug 7 et 8, post 1369 IY Deusdedit 2 et 3. 617
© 10 cos vi. 1370 et C. Euslasius Abbas Luxovien
@ 10 Heracl Jun 5 et 6, qui cos a 149 Warascis, deinde Boiis praedicat:
B palre h. a- dicitur. •Q i idemque postea ab Agrestio Mo-
Indict Fames, el pestis Cpolih. a. inci- nacho, qui erat schismate trium
Y piunt, quum enim sup a. Persae Capitul infeclus calumniatur.
vi ccepissent jEgyptuin, et Alexan- Quare habilum Matisconense con-
v driam, nihil inde frumenli adve- cilincerlae Epochae. Pag num 4 et
hebalur, unde fames, deinde pes- 5 Baron Concil h. a. vult cele-
tis traxerunt originem. Ex Ni- braluin.
ceph. Pag num 9, et anno seq
n. 11.
5531 Impp Heracl Aug 8 et 9, post 1370 i Deusdedit 3 et 4. Bonifacii 618
<jj) H eos «i. 1371 II V. 1.
©11 Heracl Jun 6 et 7. Deusdedit post sedem annor 3,
A Ap. famegliscenteSportularum dier 20, a die 19 Octob. 615, h.
Indict largitiones sublaUe chr Al. a. die 7 Novemb. moritur, 8
vi halicis lumuliibus in Graeciam sepelitur, ut recle Anast et Mar-
YU perlatis Heraclius ad guberuan- tyrolog aBaron emend. Eique su-
daro ltal in locum Eleutberii de- brogalur BONJFACIUS V, posl Inler-
stinat Isaacium Patricium. Sigon. pontif unius mensis, dier 16, qui
Is autem nonnisi sequenti anno die 24 Deceinb. ordinalur.
venit postquam Eleuther trucida- D Svnodus Hispal. ii, contra Ace-
tus esl in Caslro Luceolis sede phalos. Bar seq a.
vacanle, id est post d. 8 Novemb Sigon aliique volunt h. a. Joan-
eodem temp urbs Roina Elephan- nem V, suffectura Joanni IV, Ra-
tiaca lue laborabat, quae statim ven Ep. sed Rubeus, et cum eo
secuta est terraemotum ingentem Ughell Ilal sac. tom. 2, sentit
Aug niense. Anasl. Calvis. Joannem IV, cognom Classianuni
Joannes Eleulherius Exarchus, ab anno electionis suae 606, se-
quum anno jam quarlo guberna- disse ad 630, duosque Joannes
ret Italiam, audilislmp angustiis; npn recle admitti. V. Bacchin dis-
sede vacante tyrannidem usurpat, sert Chron de Petro Sen cap 6.
5332 et sui Praedecessoris exeroplo tru-
(v) 12 cidatur anle diem 24 Decemb
© 12 Anast.
G Imp Heracl Aug 9 et 10, post 1371 n Bonifacii V1 et 2. 619
Indicl cos vui. 1372 III Hujus a. inilio, vel sup exeunte
vu Heracl Jun 7 et 8. Eadbaldus Canluarior Rex, qui
viu Ad h. a. perlinel pragmalica S. Ethelberti patris aevo fidem
S47 AD AMSTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATiC. 848
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni JA. Anni Romani ponlifices et res Eccle- Jinni
Period reges, exarclti res gestw. abll.C. Olymp. siastica Orienlis et Occidenlis. Mrm
Jul.et et Heg. Chrisii.
Indict.
suscipere noluit convertitur opera
sanctio Heracl ne quis cooptetur S. Laurentii Ep. Canluar qui h.
in Alerum Cp. nisi in defuncti lo- a. moritur, ut trad Sigeb Chron
cum subrogeltir, linde magna et ex Cotseiin. Pag num 5, sup a.
ejusdem imminutio nascitur. Ba- QuamobremMellituset Justus post
ron non recte stipra. ubiPag n.12. annum, a quo in Eranciam
Theophanem, et Cedr secuti abierant, reversi. Beda lib 2.
Sigon et Baron accessum Chagani cap 6. Bar. Pag num 5.
Avarum Regis ad urbem Ap. cla- Mellitu.s,qui Laurentio succedit,
demque ac depraedationem ma- et Juslus Rhofensis Ep. niagna
sotlicitud Angl Ecclesiam gttber-
gnam sup. a. ponunt : quum vero narites hortatoriain a Bonifacio
Chron Alexhaec tradatfacta Junio
M. Ind ix. ad an. 612. ex eoclem Pap accipfunl. Beda lib 2, cap 7.
perlinent. Itaque ne pax quidem
h. a. sancita ut vult Baron nec
petita ut Sigoii inter Herac) et B
Cbagan quidquid Theop Cedren
Zonar secus doceant. Pag n. 4.
a. 621.
5533 ImppHeract AuglOetll. oost 1372 IH Bonifacii V 2 e( 3. 620
® 13 cos ix. 1373 iv S.AnastasiusPersa,quiChrfidci
«31 13 Heracl Jun 8 et 9. amore illeclus ab exercitu jam se-
F E Irruplio Chagani, et Avarura cesseral, h. a. Hierosolymis Cri-
lndict • in Regiam Urbem. Pag n. 4. a. slianiis fit, et Monaslicam vitam
vin seq. amplectitur. Herman et Sigeb
IX Sisebuto Hisp R. mortuo suc- Chron. Pag a. seqcum Bar n. 7,
cedit Suiiiihila qui regnat a. 10, ubi Marlyrhim bujtis sancli a Pe-
mens aliquot. Hujus primordia tavio constitum 622. Bollandi au-
non recte Calvisius illigat seq a. ctoritale restituit ad a. 628.
S- lsidoro hujus enim chron Go-
thor desinil in Sisebuto: et chron
Mundi Sisebuti anno 4, Heraclii
5 (puta post cos) aera 654. Le-
Breul notat in uno cod reperiri
duplicem finalem clausulam, nero- C
pe praediclam, et aliam Regno
Heraclii 18, Suinthilani 7, aera
665, qtiain liquet mendosam esse,
nain biennii discrimine pariantur
Heracl anni 18, cum aera 665, ideo-
que Pagius, quia.625, Stiinthil 5,
absolutum vult chron Gothor fal-
lilur.
5334 Impp Heracl Aug 11 et 12, 1373 iv Bonifacii V 3 et 4. 62*
fj) 14 posl cos x. 1374 et Agrestinus monachus Luxo-
® 14 Heracl Jun 9 et 10. 350 viensis, relicto abb Euslasio, ve-
D Hoe denique anno juxta Chron i nit Aquileiam, naclusqne eam
Indict Alex sancita inter Heracl et Cha- ecclesiam a Romana propter tria
ix ganum pace Imperatof delectuni capitula dissidentem ejus, dissidii
x habet illaturus arma in Persidem, defensorem gerit venenatamque
ut fecit seq a. Pagius n. 4. Cal- sup ea re epistolam per Aurium
vis. Adaloaldi regis notarium ad Atta-
Hac oecasione cura Imperator lam Bobiensem abbatem scribit.
deslitueretur pecunia, thesauros D Ex Beda Sigon. Bar a. 618. Noris
Ecclesiarpro quibusfiebat beflum, de Syn v.
• inutuo sumit, vasaque aurea, et
argentea ex iisd Eccl accepta
ad monetam cudendam usurpat.
Miscell.
5555 Impp Heraclii Aug 12 et 15, 1374 i Bonifacii V 4 et S. 622
@ 15 post cos xi. 1375 ii Heraclio Arroeniae lines in- -
<H Jo IleracliiJunlOetll. Hegir gresso Paulus Monoculus, al. Se-
C Heracl Paschate celcbrolo die an. 1 verianiis, esl obvius, qui Monothe-
Indicl 4, Apr feria 2, snb vesper arma Vesperi lisnium profitebalur : quare iinpe-
x inPersidem fert. Sigon exTheoph. diei 15 rator ex luuc fuisse seduclus
xi Pag a. sup n. 5. cum videttir. Pag. n. 3.
Belli Persici, quod sexennium ncip Maumed pseudo-propheta meiti
duravit, anntis primus. fer 6 inimicorttm fugit ex urbe Mecha.
Idem pecuriiam e sncris vasis Judwo- Unde iniliuro Hegirre, seu aer.i)
conflatam niilitibus distribuil. raiii. Arabum, (}iue annis tantuin luna-
Theoph Anast hist Eccl. Cedren . ribtis constal, nempc 12 mcnsium
849 CHItONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. «50
Anni Ronianorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices et res ecclesia- AM#\
Period reges, exarchi , res geslw. ab U. C. Olymp. slicm Orienlis el Occidentis. Mrm
Jut. et ct Heg. Christi
Indict.
Miscella. Non recte. Bar bicnnio lunarium, quos vocant Muharam,
anle. Scpher, Rabie, Evel prior., Rabie
HinC Pagius Olympiades et Achir post., Giuroadi prior., Giu-
annos Urbis praRlerniitlit, ulpote uiaili post., Regiab., Sahaben,
rari usus in posterum. Ramadan , Schebal seu Xavcl,
Dagoberlus Clolarii n, fil 39 Dulcada Silcade, Dilhada Zilit-
anno pairis regnare incipit in sche : quorum impares 1,3, 5, 7,.
Auslrasia mense Martio h. a. 9, 11 habent dies 30, pares 29'.'
et regnal an. 16. Petav. Pag n. Hegira incipit vesperi diei 15 Jul.,
10, H. ciiin inchoal fer 6 Judaeor. Calvis.
5336 Impp HeracIiiAug 13 et 14, 1375 II Bonifacii V, 3 et 6. 625
© 16 post cos xu. 1376 ni Bonifacii binae litterse Ednino
@ 16 Heracl Jun 11 et 12. Heg 2 regi Nonlanliymbrorum, ej'usque
B Belli Persici annus 2. 15 Jtd uxori Edilburgae, quas recitat
Indict Heracl Persidis viscera pene- B fer. 3 Beda, HistAngl., cap 10 et seqq lib —•
xi trans omnia igne et armis vaslal: ii, hoc vel seq anno scriptae, ubi
xii poslea in Albania hyemans quin- a pontifice auditum, Edelburgam,
quaginla millia captivos Persas, quae paulo ante amplexa erat
quos secum ducebat, libertate calholicam fidem, desponsam
donat Anasl Hisl Eccl Bar sup a. fuisse Eduino Nordanymbror. rcgi,
Sexredus, et Siwardus Orienlal ita tamen ul tam uxori, cum ejus
SaxonuinReges, qui Sebertopatre comilatui liberum reliuquerct
-inortuo ad idololatriain redierant religionis exercitium, Pagius non
contra Kinigildum Occidental. Sa- recte differt ad an. 625.Vide nolas
xonum Regem pugnanles necan- chronol ad Bonifacium.
tur : eisque suecedit Sigebertus
cognom Parvus, qui fidem ad
Onental Saxones revehit. Ex Mal-
mesburieusi. Pag n.3.
5337 Impp Heraclii Aug 14etl5,post 1376 ni Bonifacii V, 6. 624
<D 17 cos XIII. 1377 IV Bonifacins V cum sedisset ab
<£}17 Heracl Jun 12 et 13. Heg 3 ordinal die 24 Decemb 618, annos
AG Belli Persici annus 3 24 Julii 5, menses 10, obiit diem suum 24
Indict Heraclius tres Chosrois Duces C fer 11. Octob h. a. ac die postera est
xu Sarablancaro, Sarbazanem , et deposilus. Pagius non recle ad
xin Sainum tribus praeliis profligat, annum seq differt ratioue ordinat
deinde in Albania iterum hyemat. Paulini in Eboracen episcopum.
Ex Anast Bar sup a. ubi Pag Vide notas chron ab Bonif V.
n. 2. Mellitus Cantuariensis archiep
Adaloaldus Langob Rex quum moritur vm Kal Maii, eique suc-
12 Proceres trucidasset, ab aliis cedit Justus Rhofensis [episcopus,
regno pellitur, et levatur Arioai- qui quamprimum accepto pallio
dus Taurinor. dux. Aira lib 4, et facultate episcopos ordiiiandi u
cap 10. Ex eodem, et Fredeg. Pa- ponlif Bonifacio, ordinavit Rho-
gius an. 626, n. 7 Paulum errasse fensem episcopum Romanum.
conlendens : ipse autem Adaloal- Beda lib n, cap 8.
dus usque ad seq an. est su-
perstes.
5338 Impp HeracIiiAug 15 et 16, 1377 iv Honorii annus 1. 625
©18 post.cosxiv. 1378 et PoslBonifaciumvacasseSedem
©18 Heracl Jun 13 et 14. 351 plusquam dies 13, ut habenl Codd
F Belli.Persici annus 4. i et Calalogi, ralio ipsa nos docet,
lndict Heracl Kalend Martii cum'toto D Heg 4 et Heraclii absentia Cp. Probabi-
XIII exercitu Syriam seplem diebus 13 Jun. lius igitur vacavit annum 1 ,
xiv emensus, venit ad Euphratem, fer 5 dies 3, ita ut IIONORIUS die Octob.
eod. mense trajicit flumen, et 27, h. a. sit ordinatus. Vide uolas
trans Sarum castra ponit, alte- ad Honorium.
ram partem flum occupante Sar- Justus Cantuar Archiep die 12.
baro Chosrois duce. Mulla ab Cal Aug seu 21 Jul ordinat Pauli-
Heracl strenue fiunt; qui ad ur- num Nordanhymbror genti Epi-
bem Sebasleam perveniens Aly scopum, qui in Comitatu Ejlel- >/.
flum trajeclo, in ea regione hye- burgae uxoris Eduini eorum Regis .., .-.,
mat. Ex Theoph. Pag., n. 2. Eboracum proficiscitur, et post'" ' '-*
5339 biennium Eduino baptizato eam
Civilatem Episcopalem Sedem fa- ."' ,
S1919 , cit. Beda lib 2, cap 9. |"
, E Impp Heraclii Aug 16 et 17 post 1378 n Honorii 1 et 2. , j$6
Indiet cos xv. 1379 Heg 5 Urbs Cp. obsessa praesidio B.
XIY Heraclii Junl4eti5. 2 Jun M. V. liberatur, ex ChronAlex.
xv Belli Persici annus 5. fer. 2 Pseudo-Synodus Cptana , ubi
851 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 852
Anm. domttnorum tmperatores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices et res ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestm. ab U. C. Otymp. sticmOrienlis el Occidentis. Mrw
Jut. et et Heg. Christi.
Indict.
Chosroes mitlit Sain cum pot qurestio inter Cyrum Phasidis EpU
exerc. in Heraclium, Sarbarnm scopum et Sergium Patriarcham
vero Cp. cum reliquis copiis, ut de una, an duplici volunlate, de
cum Avaribus, Bulgaris, Sclavis, qua Heracl in Cholchide degens
Gepidibus j'unctus eam nrbem Cyriiniconsuluit, resolvilur,unam
obsideat. Heract tripertita acie 1 nempe esse volunlatem. Libell
agmen ad tirbis defensionemmit- Synod.
tit, 2. Theodoro fratri commen-
dat ut Saino resislat, 3. ipse in
Lazicam regionem (Colcbidem)
ducit. Saes a Theodoro victus in-
terit. Sarbanus dum Cp. obsidelur
Chalcedoneroadorilur circum om-
nia vastans. Ex Theoph Niceph.
Chron Alex. Pag sup a. cum Bar. B
5340 Imp Heraclii Aug 17 et 18, post 1379 ii Honorii2et3. 627
© 20 cos xvi. 1580 III Heraclius Novella dala Kal Maii
Q 1 Heracl Jun 15 et 16. Heg 6 Clentm Cp. praesertim S. Mariaein
D Belli Persici annus 6. 22 Maii Blanchernis ad rainorem num re;
Indict Heracl societalem init cum fer 6 digendum decernit. Ex lib 2, cari
xv Turcis qui inslante byeme cum Pag n. ult.
i. deserunt: qtiare solo Dei el beaue Euduinus Nordanhymbror. Rex
Mariaevirginis auxilio insignem de die S. Pasch 12, April bapti-
Persisvictoriam refert2l Decemb. zalur Eboraci, et hanc urbem
Ninivem occupat, deinde ad Jes- donal: doclori stio et Antistiti
dem castris positis Christi nala- Paulino, qui eam facit Sedem Epi-
lem celcbral. Histor Pers supplet scopalein et sex annis hrreilicaus
Anton Pag ex Elmanico Saraceno multa millia convertit. Red lib 2,
hisioj^.cuni Georgium Pisidiuin cap 14. ......
adliuc ineditum ab amico viro S. Eustasius Luxovien Abbas
Schelstratio.Vaticbibliothcustode, morilur 29, Apr et S. Atlala Ah-
non potuerit hnpetrare. Pag.,n. 4. bas Bobien 10, Marlii, Mablll 2.
Tlieodolinda e throno se deje- Sec Bened Bolland.
ctam videns, absque ulla spe illud C
recuperandi, moerore conlabuit.
Sigon. .
5341 Impp Heraclii Aug 18 et 19 post 1380 628
in Honprii2el3.
© 21 cos xvii. 1381 iv S. Anastashis Persa eutn 70,
© 2 Heraclii Jun 16 et 17. Heg 7 sociis a Chosroe strangulatur, quia
CB Chosroes a filioSiroe acclamato 11 Maii CatholFidem noluitdeserere. Bol-
Indict rege 25 Febr post 4 dies carcer fer 4 land 22, Januar. Ejus deinde ossa
i 28 ejusd mens strangulalur, anno miraculis prafefnlgenlia Romain
ii regni 38, nam coeperat 590. He- delata Sedem ad aquas Salvias
raclius, pace .saucita, cum Siroe tenueruiil. Sigon a. 620.
Cp. triumpharis, i.ngreditur 4 ele- Asieriiis hatria Romanus snc-
phanlis trahentibus curriim, se- ce'dit Dcusnedit in Sede Mediola-
cum gerens opima spolia, prreser- riensis Eeclesise. Ughell Ilal Sac
tim sanclissimam crucem. Pag et Sigon,
sup a. cum Bar ex Elmacin. h. a. Carpualdus, seu Herpenwaldus
exeunte Siroes moritiir. Rex Anglor Orienlal primus bap-
Clotar. II moritur anno R. 44, lizalur, eodemque anno oceidi-
aetat. 45. Monarchiaetotius Fran- tur : ejus aulem successor Siglier-
ciae 16. Patri successeral 584. D ius noiiiiisi post trien regnare iu-
Fredeg.Aimoin. Pag. n. 8. cipit: tunc vero Episc Felix sla-
Dagoberli successoris initium tim praedicationi Anglor dedit
cum Fredeg desumituf ab an. 622, operara. Ex Beda. Pag n. 25,
quum Austrasire rex factus fuit: sup a.
quare hic an. 7, inde dicitur, non
a morte patris. Petav. Rat temp.,
p. 2,1. 4, c. 1, 7.
5342 Inipp Heraclii Aug 19 et 20, 1381 iv Hdnofii 4 el 5. . 629
© 32 post cos xviu. 1382 et *H.a- Baron ponit cohgtessum
Q 3 Heracl Junior 17 et 18. 352 Heradii cum AthanAsioJacobit&i-
A Heracl vivificamCrucem Hiero- i rum Patriarcha, ac proinde mo-
'ndict solyroam defert Zacbaria episco- Heg 8 nothelismi primordia. Pagius fi- -
II po, et Judseos in exsilium pellita 30 April ctitium puiat, cerla monothelisini : *>.
II» S. Civilate. Pag biennio anle cum ferA puncta repens I. Heraclii congres-
Baron Sigonius in ritualibus se sum cum patilo monoc Severiano
legisse testatur, porlam Jerosol a. 622. II Heraclium an. 626, in
sponte occlusam Heraclio coelitus Lazica degentem Cyro injunxitse, ,
853 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 884
Anni Romanorum imperalorum, Lang. Anni .A Anni Romani pontifices et ret ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, tes geslm. ab V. C. Olymp. sticm Orientit et Occidentis. Mrm
Jul.et et Heg Christi.
Indicl.
adraonito, nudisque pedib ingre- ut Sergium consuleret, etc, eum
dieoti. vero lestimoniis usum libelli falso
Dagobertus omnes regni sui adscripti Mennaepro una voluntate
Jadaeos ad baptism suscipiendura standum docuisse III. Epistolam
compellit, sicut 615, Sisebutus Sergii ad Honor634, qua oslendi-
Hispan rex fecerat, Pag ad a. 614, tur ab anno 633, a Cyro tuin Epi-
cura Bar. scopo Alexandrino aliqua fuisse
decreta in Concil Alexandrino.
Pag n. 4.
' 5345 Impp Heraclii Aug 20 et21, 1382 i Honorii 5 el 6. 63
© 23 posl cos xix 1383 n MortuoGeorgioAIexandrinoPa-
t® 4 Heraclii Jun 18et 19. Heg 9 triarcha, ejus successor eligitur
G H. a. desinit Chron Alcxandri- 20 April Cyrus, qui e Phaside illuc trans-
Indict num a Pagio niincupatum, a Du- fer 6 fertur.
m cangio Paschale magniim. jj Per liaectempora Chroatae, qui
iv »Pagius, qni diaconum errasse etChrobali in Dalmatiam veniunt,
aflirmat in Langobard regibus et Christianam Fidem suscipiunt.
recie conslituendis b. a. vnlt Pag n. 14.
Rhotarim Arioaldo mortuo succe- BonusRavennatensi Palriarchae
dere n. 7, anni 638. Quum vero Joanni succedit. Ughell Ilal Sac
anni duodecim a Paulo Diac et Sigon.
Arioaldo assignati ab an. 624 ad Mortuo Cypriano Gradensi Pa-
656, numerentur, liquet nondum lriarcha Fortunatus Arianus inva-
esse mortuum : patebit infra an. dit Sedem, Hunc Papa llonorius
643, num Pagii censura bene exauctoratcreatque Primogeniura
habeat. Bom Eccl Apocrisarium, qua de
reHonorii lilteraeexstanlapud Bar
et Ugheli Ital Sac 'to. 5, ad Epi-
scopos Venetiae, et Hislrirc. Per-
peram Sigon invasorem Fortuna-
tum legilimum facit a. 622.
5344 lmpp Heraclii Aug 21 et 22, 1383 n Honorii 6 et 7. 631
© 24 post cos xx. 1384 III Scoti h. a. celebrant S. Pascha
tf| 5 Heraclii Jun 19 el 20. Q Heg 10 die 21, April. Romani autem 24,
F Heraclius Heracleonam, seu 9 Aptil Martii. Usser. Hunc Quarladeci-
Indict Heraclium ex Martina susceptum fer 3 manorum errorem apud Scotos
i\ Caesarem creat. Niceph. Pag., esse redargulum ab Honorio Pp.
v n. 20. narrat Beda, lib 3, cap 19.
Sisenandus dejecto Suinthila
per tyrannidemHispaniam invadit.
Vulsa. Maria. Calvis. Pag.
5545 linpp Heraclii Aug 22 et| 23 , 1384 iti Honorii 7 et 8 632
Iv Justus Cantuarieu Archiep mori-
© 25 post cos xxi. 1385
Heg 11 tnr iv Idus Novemb., eique datur
96 Heraclii Jun20et21. 28 Mart successor Honorius, cui Papa Ho-
E D Mahumetes die 17, mensis Jun
Inttitt fer 7 norius mittit Pallium , sicut ct
moritur,eiqueAubecrus succedit. Paulino Eboracensi litteraePontif
v Persae Jazdegiirdem nepolem exstant ap. Bedam lib 2, cap 17
vi Chosroae, filium Schahriar, qui et 18.
fngeral a Siroe, regem creant; et
ab ejus eothronismo in solio Cyri
Epoche Jazdegiirdica institula
incerto die, quae tamen a die 16
Junii incipit. Ex Elmacino Pag. D
5346 lropp Heraclii Aug 23 et 24, post 1385 iv Honorii 8 et 9 635
©26 cosxxn. 1386 et Cyrus patriarcha Alexandrin in
<9 7 Heraclii Jun 21 et 22. 355 Pseudo-Synodo Monoihelismum
C i confirraat die4 Maii. Ex S. Max.
Implacabilis belli origo inter
lndict Romm et Saracenos h. a. incipit, Heg Disput.
vi licet Baron ex f heoph illud col- 12 Eduino contra Cedwallam Bri-
vn locet 631, ibi Pag nura 2 18 Mart tonttm regem pro tide pugnante
•:' fertt interfecto Edelburga Cantium re-
Dagobertus anno Regni sui xi, meat ad Eadbaldum regem, ubi
qui a Marlio incipit superioris sancle obiit a. 647. Beda Epito-
anni Sigibertum filium triennem
Austrasiae Regem creat Hinc me. Baron. Pag. n. 25. Paulinus
cum eadem reaux Rhofensem ec-
Fredegar init ejus Regni annos. clesiam pastore vacuam nactus ,
Interim alius ei filius nascitur, eam regis et Honorii archiep hor-
quem' Cblodovxum ab Atavo ap- tatu regendam suscipit, lbique
pellat, Neustriaeque,et Burgundiae morilur.
Regem destinat. Ex Fredeg Pag
o. 51et32. Concilium Toletanum nattouale
855 VD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 856
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices el res ecclesia- Anni
Period reges, exarchi, res gesta. ab U. C. Otymp. jtlica Orientis et Occidentis. Mtis
Jul. et el Heg. ChrisA
Indict.
iv. 70, episcopor praeside Se-
niore episcopo S. Isidoro.
5347 ImppHeracliiAug24et25, post 1586 i Honorii 9et 10. 634
© 27 cos xxin. 1587 II H. a. vel sup exeunle Modesto
©8 HeracliiJun22et23. Heg 13 Hierosol. episcopo inortuo sucee-
B Dux Romm pugnans cum Duce IMartii dil Sophronius, cujus exslat cele-
Indicl Saraceno primum fugatur usque "er 2 bris Encyclica e Pal-EstinaeCon-
cilio ad Patriarchas de inore mis-
vn Damascum, deinde eumdem occi- Christi voluntalem
vin multis. Hre Abubecri res sa, duplicem
dit#cum duplicemque operationem testans:
in Syria h. a. Sigeb et Elmacin,
Pag num 2, sup a. •Abubecrus quse poslea esl recitala in Concil
idem omnium primus coltegit Al- vi, act. 2.
coranum antea in tabulis disper- Ad h. a. pertinentlitterae Sergii
snm ne aliquid periret, et cum 2 ad Honorium, hujusque ad illum.
aii. regnasset morilttr 23 Aug De Honorii Epist. oeconomica ,
snccedit Umarus III, Califa Sara- JJ quae nimium indulgens Monothe-
cenor qui varias urbes Romanis lismo, illum fovere visa est, ideo-
: Heraclius relicta que in vi Syuodo danroationem
eripit quare ei peperit, Vide nolas Martini
Syria, qnum paulo anle feliciler et Agathonis.
pugnassetpersiiumdiicein.S. Cru-
ceni Hierosolymis Constanlinopo-
lim transfert. Sigon ex Niceph.
Pagn. 4, 5.
5548 lmpp Heraclii Aug 25 et 26,post 1387 n Honorii 10 et 11. 63S
©28 cos xxiv. 1388 ni Birino episcopo nulli sedi ad-
@ 9 Heraclii Jun 23 et 24. Heg 14 scripto praedicante Occidentales
A Saraceni profligato agmine Baa- 25 Febr Saxones Chiistiani fiunl. Eoriiin
Indict nis Sacellarii. Imperialis capiunt fer 7 regem Cynigilsum Osualdus rex
Viii Damascum die 23 Jul. Baron sup e ionte baptisiti. suscepit, illins-
IX a. Pag n. 3. que filiam accepil in conj'ugem.
Sisenandus Hisp Rex quarto Postea Birino Dorcic civitas dala
ut suam in ea sedem constiluat.
Regni anno non expleto moritur, Beda, lib. 5, cap. 7
eique succedit Chinlila. Mariana.
Calvis. etPag in seq a. Sisenandi
mortem rejiciunt. C
5549 ImppHeracliiAug26et27, post 1388 III Honorii 11 et 12. 636
© 1 cos xxv. 1589 iv Coiic.it. Tolelanum v. provin-
@ 10 Heraclii Jun 24, 25. HeqiH ciale celebratur, cui praesidet Eu-
GF Cum h. a. illiganda Rotharis 13 Febr genius II, Toletan. episcop.
lndiet primordia suadent tum Arioaldi feri S. Isidorus Hispalcnsis quum
tx duodecimus annus uliiin Regni sedissel annos 37, moritur die 4
x tum praecipue Prologus Rolharis April. Bolland. ibi.
Legura a 643, sui Regni 8, lata-
rum. Blancus in notis ad Paul
Diac lib 4, cap 44.
5350 Imp Heraclii Aug 27 et 28, post 1389 iv Honorii 12 et 13.
© 2 coss xxvi. 1390 et S. Sophronius Hierosol Epise 657
@ 11 Heraclii Jun 25 et 26. 354 qui a 634 Modesto successerat,
E Hierosolyma expugnatur a Sa- i morituf, dum Monoihelit* acrius
lndict racenis, qui Medainum capiunl, HegiiQ turbant Ecclesiam. Marlyrol 11
x qna in urbe Chosroae Persarum 2 Febr Marlii. Bolland plura. lbid.
xi regis thesauri eranl. Quare Oina- feri
rus quo polentissiina imperia stib-
vertil Rom et Persic; illi enim D
jEgyplum et Syriam ; huic Chal-
drcaro, Mediam, et Persidem pau-
latim abstulit. Pag n. 3.
Dagobertus leges Bajoariis,
Francis, et Aleraannis olim a
Theodorico latas instaurat. ldem
n.4.
8351 Impp. Heraclii Aug 28 et 29, 1390 i Honorii 13. 6S£
© 3 post coss xxvn. 1391 ii Honorius quum sedissetan. 12,
@ 12 Heraclii Jun 26 et 27. Heg. 17 m. II, d. 16, a die27 Oclob 625 h.
D Rolharis leges aliquot suae gen- 23 Jan. a. morilur, seu ad S. Petr depo-
Indict tis Edicti nomine publicat (general fer 6 nitur die 12 Octob. ejusque mor-
x'i ear collectio ad an. 643, spe- tem excipit. Interponlificium ma-
XII clat) Paul Diac 1.4, c. 44. Sigon xime diuturnuin unius anni, mens
euindem tradit h. a. Coltias Al- 7, dier 17. Apocrisariis siijuidem
pes invadere, ac patrimon eri- non ante jussio Principis data,
pere. quam rogaturos se promitteient
8.-'7 CilRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHAMJM 1(1.. 858
Aniii Romnnorum imperatores, Lang. Anni ^ Anni Romani pontifices et res Ec- Anui
Pcriod reget, exarcht, res yestw. ab U. C. Otymp. clesiaslicm Orienlis el Occidentis. Mta
Jut. et et Heg. Christi.
Imtict
Dagobertus Francor rex mori- Electum, ut Echtesi subscriberet.
lur 19 Januar 16 a. regni. Fre- Sergius Ecthesim publicat He-
deg c. 79. Aim. 1. 4, c. 43. Auni raclii nomine, pseudo-Synodnm
6, ex praedictis 16, numerantur celebrat, el m. -Decemb moritur
regni Austrasiae Clolario palre ciroi sed a. 28, m. 7, d. 21. Conc
superstile contra recenlior opinio- Laler Secr 3. Pag n. 2 et seq a.
ncm Hadr Vales et ex eo Pag h. n. 8.
a. n. 10, et a. 647, cum Baron, Concil Tolet vi 52 Episcopor
n.2. et Vicarior absentiuin, praeside
Saraceni Antiochiam SyriaKViJt- Seniore Selva Narbonen 9 Janua-
pugnanl. Elinaciii. rii mensis celebratur.
5352 Iinpp Heraclii Aug 29 et 30, 1391 H Sedes Apost vacat Severino ta- 639
<_>4 post coss xxviu. 1392 Hi men jam eleelo.
f_ 13 Heraclii Jun 27 et 28. Hegi- Pyrrhus post meirsem circiter
C S. Pippiuus cognoin Laudensis, _ ra 18 in Sergii locuro electus Patrisrcha
lndict Dux el roajor Uonuis Austrasiae 12 Ja- Cp. slatim pseiiilo-Syiiodum cele-
xu regum moritur. Martvrot habct nuarii brat, una Sergii, et Cyri decreta
'iii 21 Febr. Pag num 14. fer 5 roboral. Libel Synodic Pag n. 9.
Cliinlila Hisprexquarfd a":non Hegi- Sigonius sup anno.
expleto moritui' : succedit Tulga ra 19 Sirmond Synopsi ad collect
fil qui regnat an. 2, mens 4. Ma- 51 Dec Anast h. a. vufi Echtesim publica-
riana lib 6, c. 8, Fredeg Chron fer 6 tam in Heraclio.
seqa.
lsacius Exarchus, et Mauritius
Chartular expilant palriarchiuir-
Lateranense.
iii Severini, et Joannis IV, 1.
5353 Impp Heraclii Aug- S0 et 31, 139« iv Post diuturnam va cationem SE-
640
(v) 5 post coss xxix. 593
Hegi- VEMNUS ordinatus 28 Maii damnat
tg- 14' Heraclii Jun 28 ct 29. ra20 Monolheliias ut ex Diurn Pontif
BA Eadwaldus Anglorum in Can- 21 Dec
lndict lia rex nioritur, cuin regnasset cap 3 lil 6 constat in Synodo, ut
XIII n. 24. Ei succedil Earcomberlus fer 5 ptitat Baron per decretum, ut
^arnerius
xiv fil per queui testatttr Beda, res „u Severino post menses 2 dies 4
ecclesiasticas felicioribus progres- mortuo die 2 Aug, vacal sedes
sibtis auctas. Nain primus Auglor mens 4,dies 24, etdie24Decemb
rcgum idola destrui jussit, et ordinatur successor JOANNES IV,
quadragesiniale jejuiiium obser- qui anle ordinal responderal quac-
vari praecepil. Cujus et filia Ear- stioni Scotor de Paschale. Beda
tongaiha Monaslicam viiain ain- lib2 cap 19. Baron sup a. ibi Pag
plexa, cum monastcria in Anglia n,7.
rara essent, Gallias petens vixit Saactus Maximus Monachus
in Monasl nobilissimaeabbatissae
Fara-. Bar Spond ex Bed lib 3, coroponit Coinputum Ecclesiast
seu brevenr enarration Chrisliani
cap 8. Calvis. Paschalis quae exslat in Cronolog
Patav.
Cyrus Alexandrinus Cp. vocatus
et proditionis arcessitus dejici-
tur.
5354 Impp. Heraclii Aug 31 et 32 1393 IY Joannis IVlet2. 641
© 6 _ posl cos xxx. 1394 et ConciliumRoro contra Monothe-
Heraclir Jun 29. 355 litas, in quoJoannes dogmatacon-
Q 15 T» i
G Heracliusquum regnasset a. 30 21 demnat,personisparcil.,utPagerii-
Indict m. 4 d. 6 a die 5 Oct 61Uinoii- Heg. ditissn.3, sup a.roiltilqiiead lmpe-
xiv lur 11 Febr die Dora duosrelin- 10 Dec ratoresdecreta. Scripsiletianiapo-
xv qtiit Fil Heracl Conslanlin. et fer 2 logiam pro Honorio ad Constanli-
Heracleouam aequojure haeredes, num imperat. ad qiiam Cdnstans
ita ut Mariinain Imperrtric uter- respondel Conslantino roortuo.
ColleclanAnaslas ap. Sirmond
que coleret. Ex Chron Orient cum
Niceph coilalo Pag num 2 Ducang Pyrrhus populari sedilioni ce-
mense discrep. densse abdicat.et Chalcedouem
Heracl Constantinus posl 103 navigal, eique subrogaiurPauhis,
dies 25 Maii morilur, veneno ut Nicepli., Baron el Sigon seqanno,
creditur NovercaeMarlinne, el Pa- ubi Pag n. 2.
triarchaePyrri opera propinato.
Iteraclio ilem seu Heracleona
post sex menses dejecto Coustans
Heracl Consiantini lil Heracl Atig
Nepos levatur. Theoph Cedr Sig
seqa.
Mauricius, qui coutra lsaacium
859 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 8<Xi
Anni Romanorumimperatores,Lang. Anni A Anni Romani pontifices, et res ecclesia- Anni
Period reges, exarchi, res gestm. db U. G.' Olymp. sticw Orientis et Occidenlis. Mrm
tut.et ei Heg. Chritti.
Indicl
APPENDIX AD CHRONOLOGIAM.
Exhibenda nunc sunt, quod anle proiniseram, eardinalis Albani : quod si appellavero Capitolium
unum aut alteruro specimen documeutorum quae allerum ad fastos consulares a Christo nato redden-
nobis oblata sunt genuina, et maxime illuslria ad dos ex synchronis monimentis, eilra invidiam verbi,
seriem et nolas temporum comprobandas, praesertira diclo conslabit veritas. Perinde enim conligit et
in ieclissirao museo lapidario saepea nobis produclo Romano Capitolio, ul faslos suos vcleres et arctie-
et produccndo, emincntissiroi principis Alexamiti lypos iu foro proximo cffossos rcciipcrarel nimiihV
925 APPENDIX AD CHRONOLOGIAM. 92(1
cenlia ac sludio alterius principis Alexnndri cardi- A licet illa quoque mutilata fucrit supcrius. Exhibct
nalis e serenissima Farnesia : cujus henefi- enim geims quoddam fastorura persimile mimicipa-
i centiae, liberalilati etgente
curre acceptum referunl retates libus, veluti Casinensi, edilo in notis nostris ad
omnes decus praecipuura Romanaehistoriae, tum sa- S. Clementem infra, aliisque apud Gruterum et Fa-
. cne, tum profanae. brollum aliosque antiquarios videndis. Quemadmo-
I Speciminis igilur gralia duos ex ingenli numero dum enim in coloniis et in municipiis soleinne erat
seligam lapides, Latinum unum, alterum Graecum: ul, exemplo populi Roinani Quirilum, inciderentnr
itlum repertum ante annos septem in liltore Antiati, qiiolannis nomina consuluni ordinariorum Romre
impensa el sollicitudine memorati cardinalis Albani, ineuntium magistrntum Kal. Januarii, a quibus an-
non sine sanctissimi palris "retilia et adhortalione ni nomenclatura petebatur, deinde recenserentur
haecsolida historiae firmamenta conquireniis; hunc nomina vel duumvirum in coIoniis,velquatiiorviruiu
vero jam pridera notum, et ante annos centenos et juri dicendo in municipiis, aut quinqiiennalium,
vicenos, et quod excurrit, editum a Grutero ex (quod conspicimus in Casinati); ita hoc in lapide
Pighii transmissa scheda, desumpla ex libris Anti- ex ruinis Anlii effosso signati sunt Romani consu-
quitatum Bernardini cardinalis Maffaei;in qua tamen Ies ordinarii serie continuata, cnjus fragmenliun
descripior ita vitiose reddideral nonnullos versus, supersles inchont a consulatu Cn. Acerronii Proculi,
ul penitus occullaverit preliosissimum documentum et C. Ponlii Nigrini, emortuali Tiberii, rerse auleni
aerae Tyriorum, in illo marmore composilum cum Cliristianre 56, et perlingit ad consulalum quinlum
consulalu Galli et Flncci, adeoque cum caeteris omni- Tiberii Claudii, collega Orphilo» serae Christi 51.
bus epochisOrientalium el Occidenlalium populorum _ Singulis vero sub cojlegiis consuluin leguntur in-
orbis Romani : quod modo integrum et custodilum cisa nomina sex magislrorum, vel pro magistro-
in arcbetypo Romam perlalo in museum Albanum, rum, qui quotannis eligebanlur ad curam vel ad
nilidissime sculplura cernimus, et opportune pro- impensam ludorum e corporatis vernis, sive liber-
ducimus ad aeras universas hoc duplici specimine tis domus Augustae in Anliati secessu degentibus
illustrandas, el stabiliendas in nostris tabulis chro- (quem a Tiberii aetate ad Adriantim principein fre-
nologicis, et antiquilatum genuinarum auclorilate quenlatum ab Augustis ostendi in epislola de lapitle
per annos singulos confirmatis. Anliati ex testimonio veterum scriptorum) et ad-
Marmor igitur priinum Lalinis lilteris insculptum, diclis peculiari officio, et opificio sigillalim, ul vi-
et in veteris Antii ruderibus repertum, est frag- detur, in domo Augusla. Clare admodum conspici-
mentum tabulae amplioris, in qua disposilum con- tur VERNARUM DIF.SFESTUSila signalus in illo mar-
tinebatur Kalendarium Julianum, in columnas more die6 Oclobris; et inler magistros sub consu-
duodecim distributum per totidem anni menses, et Ialu Tib. Claudii Caesaris et Vitellii II (aeraeChri-
inslructum dietim iisdem plane liltcris indicantibus stianae 43) legitur LYSIMACIHJS /EDITUUS Dei sui VER,-
dies fastos, nefastos, etcomiliales, necnon aetatem NANI: quem scilicet genium suum tntelarein et pa-
lunae per cyclum oclagrammum , quae legunlur iu tronttm elegerant corporali isli vernae et die feslo
Farnesiano, per alios et per nos edilo et explicalo peculiari celebrabant. Opificia et professiones pro-
in libro de Kalendario et Cyclo Caesaris. priae libertorum et vernarum domus Atiguslae oh-
Praeter fesla praecipua Romanorum et indicia servanlur passim adjunclae nominibus singulorum :
ludorum, legunlur in hoc Anliati propriis diebus C sunt autem illae PISTOR,JUSCULARIUS, MENSOR, TE-
ascripta gesla praecipua principum familiaeJulire, et GULARIUS , TOPIARIUS, PAVIMENTAniUS, DlSPENSATOR,
in eamdem ascitorum, natales, funcra, a Julio SURUILICUS, A SUPELLECT1LE, A CORINTUllS,etC J
Caesarediclalore adaelalem Claudii; inler quae illud aliae quoque nobiliores occurriint PICTOB, ATRIENSIS,
observare non pigeat quod die 20 Augusti consignalur MEDICUS, A BIBLIOTHECA. Verum haec expendenda
nempe: INFERIAE L. CAESARIS. Diem emortnalem Lucii reservamus explicationi peculiari hujusce nioiiu-
Caesaris nunc primum ex hoc Antiali Kalendario menti, suo Ioco edendae.
certam, ila proxime defiuiveral card. Norisius in Chronologiae utilitales hic tantumroodo sunt at-
Cenot. Pis., pag. 265, ut demonstraverit obitum il- lingendae. Epocha pugnae et VICTORI.E PHARSALICB
lius principis deDerialicui ex diebus inlerceplis inler ibi adnotata legilurad diem nonam mensis Augusti
16 et 21 Augusti, contra Salianum et Ricciolium, Divus JUL. PIIARSALI.E VICIT.Hrec nullis monumen-
prolrahentes ad Decembrem. Norisiani computi lis certa hactenus reddebatur, licet felicissimum
veritas et felicilas hoc marmore comprobata lanti ingenium cm. cardinalis Norisii ex collatis auclori-
non esset, ad chronologiam ut ipsemet scribit, si lalibus velerum scripiorum quam proxime ad illam
res ejusdem principis tantum atlingeret. Quod inde accesserit in Epoclia Syromacedonura, dissert. 5,
consequilur, hoc ducimus mullo pluris habendum. cap. 5. Praeslal aliamen omnibus dociimenlis lein-
Consequitur aulem augmenlum fiduciae iniluslriani porumhoc inlapide consignalis series illa consulum,
nostrain excitans ad pontificum nostroruro epocbas qure plus quam viginli paria incisa fuisse ostendit
stabiliendas. Perinde enim possuni ex labulis depo- huic marmori supra hoc semestre spalium exten-
bitionum SS. niarlyrum et poulificum, annuo,rilu sum a Julio ad Decembrem. Totidem curo referret
ab Ecclesia memorutarum, dies earumdem firmari, D prrecedens semesfre deperditum a mense Jahuario
selecta si adjungantur monumentaet comparentur; ad Junium, consequitur ut anni continui plus qtiara
ac poluit ex marniore Antiatum recognosci, illo, quadraginta ac tolidem paria consulum nobis oslen-
nondum conspecto, diem lamen obitus L. Caesaris derenlur e primo Christi sieculo per uniciim hunc
oplime fuisse deduclum aequalibus ex documenlis lapidem, integer si ad nos pervenisset: quibus cum
lapidum et nummorum per Norisium malure consi- addi possent ex marraore Casinali novem illa consu-
deratis; quod praesliluro simililer cognoscimus in lum collegia ex Capitone et Rufo (Christi 67) ad Ve-
circumscnbenda die pugnm Pharsalicm, licel nunc spasiani VIet Titl V (Chrisli 75) felicilerpraeservala
primum declarata sit hoc iu eodem fragraento et inferius impressa in notis ad S. Clemenlem, vi-
Kalendarii ad diem v Idus Augusli, cum non iguo- deremus fnslos consulares plus quam dimidii srcculi
raretur. in aera Chrisliana principis duobus marmoribus
Doluimus reperiri lanlummudo potuisse partem rousei Albaiii comprobulos. Supersunt allamen ex
hnjusce marmoris, quae continet sex menses anni illo numero complures in Antiati, ut rcnea tabula
Juliani posleriores a Julio ad Decembrem, eosquc demonstrat, fidelitei; expressa ex archelypo, et h<:
non integros cum tabula sequioribus aelalibus in inserenda speciiniiiis grutia ex collectione marmo-
partes secla aut confracla decadem dierum postre- rum Latinorum ad chronologiam pertinentium.
nam amiseril in singulis mensibus. Produco, e lapidibus Graecisejusdem musei emi-
Augel prelium hujus monumenti, licel confracli, nentissimi Alexandri card. Albani, alterum docu-
ars ilia tabulre qua: supra Kalendariura extendiiur, nicnluin el (irmamenluin chronologiac, conyingeus
927 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 928
929 APPENDIX AD CHRONOLOGIAM. 930
epocham Tynorum cum sera consulari; quibus con- A quae Latine ila reddendaesunt: Colonorumconvocato
nexis, omnes reliquae Orienlis et Occidentis orbi senatu, die 21 mensis Dii, anni tercentesimi, etc.
Romano cognilaeredduntur, non minus cerlae. Pro his autem verbis nitidissime atque integerrime
Graeca haec tabula exhibet epistolam Tyriorum in marmore praeservatis obtrusit imprudens ille
apud Puleolos «iegenliuin, scriplam x Kalendas Au- descriptor, qui hanc inscriptionem oscitanter excep-
gusti,GailoetFIaccoconsuIibus(idest annorerre Chri- lam retulerat in libros Antiquitatum Bibliothecre
sti 174) ad magislratumpraecipuum.senatumet popu- card. Maffaeiverba quaesequuntur, nibil de Tyrio-
liun palriae suae,Tyriae scilicet civitatis, quam hone- rum aera indicantia : anoXkw TOU"Kuo-Kxfleio-ijff 5i ou
stant omnibus titulis ejns dignitalis, Sacrm et invio- tTOUf.
lalm ac suis legibus ulentis, Melropoleos Phmnicimet Mirum propterea videri minime debet, si advenre
plurium civitaium alque Navarchidos, seu classicm. descriplores chronologire pontificum Romanorum
Eosdem titulos Tyro atlribulos produxerat hoc ipso aelatis barbarae, qui ex tribus basilicis patriarchali-
ex marmorecard. Norisius inter epochas Syromaced. bus annos, menses ac dies iranscribebani sedis sin-
de illa agens diss. 4, cap. 3, ubi feliciler, ut solet, gulorum ibi depiclos, et elongatos palmis plus quam
assecutus inilium aerae Tyriorum, illud perspicue sexagenis ab oculis inspectantium, tot mendis nume-
demonstrat ex Actis conciliorum. Ex Gruteri edilione rorum insperserunt suos Catalogos raplim transcri-
muluatur tanlummodo titulorum attributionem. Cor- ptos ex pariete parum illustrato per fenestras angu-
date id quidem; nam schedae Pighianre, a quibus stiores; cum anliquarii aetatis nostrae cultissimre, ac
Gruterus excepit, obliteraveranl insigne documen- superioris saeculi, dum haec studia fiorebailt et flo-
tum aeraeTyriorum, quod in recenti Gruteriani ope- _ rent, integras dictiones perverterint, et contextum
ris editione perinde lalet, licet complures auctores verborum permutaverint, atque ita inemendata
ibi prodiicaniur, qui ejusdem lapidis raerainerunt. iterum excuderint inconsulto archetypo, quod pole-
Neraiui ex his datum fuit arcbetypura conferre cum rant, ut nunc possuraus, non modo oculis admovere,
scbedis Pighianis. Vidissent profecto integrum et sed etiam manibus conlreclare. Unum hoc specimen
roanifestum documentum aerae Tyriorum ccc ex salis docet causam erroris in Catalogis feslinanler
autumno respondere consulibus Tusco et Gallo (in descriptis, prresertim per hospiles regionum ab Urbe
aera Cbristi 174). Hoc ipsum aperlum reddere par elongalarum : et ulilitatem ac necessitatem consu-
est, postquam cardinalis Arbani beneficio in Urbem lcndi monumenta cum archelypo, etiam post edilio-
perlatura marraor illustre reddil testiraonium epochre nes iteratas aetatis nostrre, hauc laudem professae in
fyri, oplime paiiatre a cardinaii Norisio, ex Actis antiquilatibusemendate ac lideliler exhibendis. Sed
conciliorum, cum aera Christiana et cum Faslis con- ad inscriptionis Puteolanre epocham redeat seriho.
sularibus Romanorum, trode commensus lutissimus Annus aeraeChrislianre communis 174, signatus
colligitur cum caeleris omnibus chronologiaecardini- consulibus Gallo el Flacco, cum initium afierat anni
bus apud Orientales et Occidentales. lu raarmore lercentesimi aeraeTyriorum, expressi in Aclis sena-
igitur Puleolano baecobservantur. tus rogati ad diem 21 mensis Dii, sive ad 8 Decem-
Inscriplionis exordium est litulus epistolae,scriplae hris Juliani, ut responsum daret epislolae a populari-
die decimoKal. Augusli, Tusco et Gallo consulibusa bus suis ad ipsum dalre Puleolis eodem anno, die x
Tyriis apud Puteolos stationem babentibus, ad Kalendas Augusli, manifeslat initium aeraeTyriorum
seualura et ad populares suos, et quidem incisum cadere in auiumnum aiuii anle aeram Chrisli 126.
litteris amplioribus, licet Gruteri prior el postrema < C Ex Actis concilii Tyri, recilalis in synodo cecume-
edilio minutis cbaracteribus lilulum exprimat, utea apud Chalcedonem, actione 9, idem iniiium
perinde ac si essent notae potius quam pars inscri- oplinie collegerat cardinalis Norisius. Confirmat igi-
plionis. lta euim exprimuntur litterae tituli: tur rerre istius character luculenlo hoc lestimonio
EniCTOAHTPA*BICA TH D.OAEI,elC coinprobatus Acta concilii, et mirifice illustrat COIII-
mensum epocharum Orienlalium cum Occidenlali-
Epistola scripta civilali, elc. bus.
Post hanc epislolara incidi curarunl Tyrii statio- Gruleri autem editio, eliamsi e schedis mendosis
iiem habentes Puteolis Acta senatus Tyriorum ea de haiisla, neca quoquam posterioribus curis emendata,
re coacti posl receptam epistolam, die 21 mensisDH nobis plurimo adjumeiilu est ad integritatero hujus
(qui secundus erat in anno Syromacedonum et eniro inscriplionis ad posteros transroillendam. Cum
Tyriorura, ut Iaudatus card. Norisius oslendit, dia- inlra hoc saeculum, a Gruleri prima edilione
gramma •>roducensairoi et mensium Tyriorum, tinde absolutum, Graeco huic marmori Puteolano frag-
cognoscitur diem 21 mensis Dii pariari cum 8 De- rinna menia nonnulla temere fuerint abscissa, nisi Grute-
eembris anni Juliani Romanorum); anno trecentesimo illa editio praecessisset, integrain dare inscri-
(inchoato) reraeTyriorum, ex die 19 mensis Oclobris ptionem exindicanles arclietypo non possemus. Inlegram vero
characteribus quadralis, seu
Romani, de more annum inchoanlis. Hanc rcram ex dabimus,
Actis senatus expressam proxime a receplis l.tteris, capitalibus, quos majusculos vocant, litteras in mar-
tiatis x Kal. Augusli Tusco et Gullo cousulibus, ila more praeservatas; et caeteras in frusiis nunc
iucisam exbibet marmor: ID deperdilis, quae fuerant retate cardinalis Maffrei ex
archetypo lunc integro transeriptae, et a Pighio
AnOISlflSB0TAH2 AXeEISHS. K A. AIOT.TOT. transmissre ad Grulerum, exhibebimus minusculis
ETOTC.T., etc. cbaraclcribus non capilulibus.
EniCTOAH rPAf.t» m xOAEI
TTPIQN THCIEPAC KAI ACTAOT KAI ATTONOMOT MHTPOno^.sw,- yomx»CKAIAAAiiNnOAE
£1N KAI NATAPKlAOC APXOTCI BOTAH AHMil KAI THCr.uftac map idV Of ENIIOTIOAOIC
KATOIKOTNTEC XAIPEIN
AIA6EOTCTOTCKAl THN TOTKTPIOT HMilN ATTOKPATopof TU_W Et KAl TlC AAAHCTATI
tm ECTINEN IIOTIOAOICOjCOI HAEIOTC TMilN 1CAC1KAl HMETEPA ECTI KAI KOCMii KAl
METEeEI TflN AAAUN AtA*EPOTCA TATTHCHAAAIMEVEUEMEAOTNTO 01 EN nOTIOAOICKA
TOIKOTNTEC TTPIOI 01 D.0AAOIONTEGKAl DAOTCIOI NTN AE OAITOTC HMACHEPIECTH TON
APieMONKAI ANAAfCKONTE-- EICTE 6TCIACKAI 6PECKE1AC TUN HATPIQN HMilNeEQN EN 6A
AEA*QCIQMENilNENNAOIC OTK ETTONOTMEN T ON M1C60N THC CTATIQNOC HAPEXEINKA
TETOCTT CN* MiAtCTAH KAITA ANAAriMATA EICTONArQNATONENHOTlOAOIC THCB0T60TCIAC
HMEINHP02 ETEeHAEOME0AOTN IlPONOHCAl TMACTOT AiAMENEIN^AEI THNCTATIiiNAAIAMEN
EI AEEANnPONOIANTO-N KATIiTOCAIAOMENiiNElC TH.\ MIC8QCIN TA TAP ETE
X CN II0IH'.'.AC6E
931 AD ANASTASlUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 952
PA ANAAfiMATA KAlTA TEINOMENA EIC EHICKETHN THCCTATIilNOG EICTAC 1EPACIIMEPAC TOT
KTPIOT ATTOKPATOPOC CTMHECOTCHC EATTOIC EAOrICAME0AINA MH Tnv nOAIN BAPQMEN
THOMIMNHCKOMEN AE TMAC OTI OTAEMIA HPOCOAOC TEINETAIOTTEHAPA NATKAHPiiN
OTTE IIAPA EMnOPiiNTH EN0AAECTATIiiN l QC EN TH (a) BACIAI BACIAIAI PiiMH napamkovpsv
OTN KAI AE0ME6ATMilN TIIC TTXHC 4>PONTICACTE TOT DPArMATOC Vypaftiy EN HOTI
OAOIC . HPO . I . KAAANAXiN. ATrOTCTiiN TAAAii KAI ^AAKXiiKopojfoavw U7taT0iv
AI10*AKION BOTAHC AX0EICHC . Kt . AIOTTOT ETOTC.Y. E*HMEfovTOf
KAAAIKPATOTC HATCANIOT HPOEAPOT
ANETNQCeH EniCTOAH TTPIiiN CTATINilNAPlQN ANAAO0EICA U7T0)a/>"TO<r
ENOC ATTQN EN HHSIOIN HPONOIAN IIO1HCAC0AI ATTOIC TE CN eto-TS 6uo-i«r
KAI ©PHCKEIAC TiiN IIATPIQN HMQN ©EiiN EKEI A*ilClMENilN sv vaoif
KAI MH ETTONEIN TON MIC0ONTHC CTATIQNOC HAPEXElN KATE TOC
KAI TA ANAAQMATA EIC TON ArUNA TilNATON EN HOTIQAOIC THC EOTeOTCIa? au
TOIC nPOCTE0HNAI TiiN TAP ETEPiiN ANAAiiMA TiiN TEINOMENiiN EIC EIII
CKETHN. THC CTATIQNOC EIC TACIEPACH MEPAC TOT Ku/ototlavxoy.paxopo;..
IIECOTCHC ATTOIC EAOriCANTO. 1 NA MH THN nOAIN BAPiiC IN KAI THEMIMNH
CKON OTl OTAEMIA IIPOCOAOC TEINETAI ATTOIC.OTTE HAPA NATKAHPiiN OTTE
nAPA EMnOPQN . QC EN TH BACIAIAI PQMH ME0HN ANATNOCIN *IAOKAHC AIO
AOPOT EIIIEN.OI ENPQMH CTATIilNAPIOI E0OC EIXON AEl H0T6e? uv auTOt\apt
BANOTCIN IIAPEXEIN TOIS EN HOTIOAOIC X CN . ASIOCI mt vuvot SVjroTio).otf
CTATIQNAPIOI ATTA TATTA ATTOIC THPniCSAI H EI MII BouWrai 0<sv pmfinau
T.OIS IIAPEXEIN ATTOI ANAAEXONTAI TAC AT Q CT ATlO Naf S7TJ. TJI«UT»txtpsat
TJE*QNHCAN KAAiiC EIHEN *IAOKAHC AIKAIA ABIiiCouo-t01sv TTOTio^Ot? ast i
OTTQC ErEINETOKAI NTN OTTilC rEINEC0O TOTTO TH itolet auuyipu yi)\«x(hi "':'
TO HCTNE0EIA CjO ANErNiiC0H IIITTAKlON AO0EN TIIO "KaxwtOC npifioyi
NEIAC KAI ATAeoiIOAOC TIOT ATTOT TTPIQN CTATlQ Na/)teovo-TaTKUvOf xvpitx
KHC THC EN KOAQNU CEBACTH IIOTIOAOIC ENQ EAHAOTN T»v
Tra/JS^Stv >jfiSTSpav
IIATPIAA CTI '. . . .-'. . . . IAC ATCTHNMEN AlPiiN
Terlium specimen si Iector desideret confirmatrc .A ctorum dies deposilionis fidelium , praecipue vero
chronologlae annorura maxime illustrium ex genui- sanclorummariyrunielpoiilificumsummorum.Mani-
nis documenlis lapidum hoc in miiseo card. Albani festum enim fit per illius lapidis conspeclum, ipso
praeservatorum, illud habebit inilio notarum, ubi anno Redemplionis nosirrc in Hierosolyma completre
reperiet exempluni ex archetypo desumptum consu- apud Romanos cliarn eihnicos suorum funera ila
latus apud nos Christianos omniura celeberrimi, diligenler fuisse procurata, el in necrologii tabulas
duorum scilicel Geminorum, quod hic non repelam. digesla adeo accurate, nt non modo referrentur
Ex bis autem speciminibus colligi possunl com- scripto in conimentarios familiarum, sed etiam inci-
plura, perquam opportuna tum ad probandam derentur marmori nomina singulorum qui infere-
chronologiam, tiiro ad ilhistrandam hisloriam. Nam bantur cerlo sub consulatu, inense ac die, cum
ex Antiale Kalendario ad firroamentum hisloriae ac indicatione parielis et columbarii, ubi singulorum
temporum ab excessu Tiberii ad quintum consula- cineres conditi asservabantur. Hujusinodi lapide
tuin Claudii qnot corollaria repeli valcant, paulo conspecto leste synchrono ejttsdcm consuetudinis
anle salis indicatum fuii. Puteolani vero lapidis, et Romae vigcniis, quis audeat iidem derogare labulis
epistolae Tyriorum slalionem ibidem habentium, nostrorum lidelium Roroanorum, eodein srcculo in
necnon responsi senatus, ac decreti suae metropo- Urbe conilitis per notarios a Clemente papa consli-
leos documenta nos erudiunt inter crcteia tum lutos, per presbyleros, diaconos, subdiaconos, cle-
de usu illarum vocum slationis et slationariorum, ricos, lossores, martyrutn Actis colligendis, eorum-
aKbiadhibilo ad rem militarem, hic vero ad ccetum, que ministerio addictos etiam a successoribus, et ad
seu collegium, sive ad universilatem popularium _ ipsorum corpora et reliquias curandas et reconden-
iliius nationis in colonia Puteolana degenlium cum das adhibitos, atque celebraluros annuis sacris illo-
jnre sacrorum patrio ritu exercendorum, nec non rum in memoriara Deooblatis (ut Cypriani epistola,
de communicaloriis litteris eorumdem cum sua el mos ac ritus Ecclesi* universre deroonstrat ubique
metropoli, et de loco Stalionis aptando els hmo-xivnv gentium); qnis, inquam, audeat fidem derogare
Tiif o-TaTiwvof, ad Sacrificia, el ad munera religionis labulis depositionis episcoporum, diptychis et cata-
ttfTS 6uo-tKfxai Bpsaxsia;, per dies sacros e": xa; logis martyrum, unde historiae pontiflcireorigo prima
"upat yiiepac. Haecomnia quantum valeanl ad expli- petenda esl, cum videat usum Romanis omnibus
candani viin vocabuli translali ad consueiudinera cadem rctate familiarem exprimendi diem, mensem
ctritum signillcandum stationis Chrislianorum no- et annum per laierculos consulares, quo quisque
strorum, ab aelate nascentis Ecclesiae ad nos deri- vita functus inferretur? Agnati, amici, hacredes,
valum, facile inlelligimus ex idea eidem vocabulo posleri ad haec pietalis ouicia civili consuetudiue
alligata in hac iiiscriplione; cnjus explicanda' el ad propensi, ubi Christianam fidem edocebanlur, et
noslram rem applicandre locus non deerit ubi de charilalis divinae ofiiciis elevabant eam pietatem
slationibus sermo occurrel. Deinum cx tertio speci- nalurae erga confratres, qui Christo secum nomen
iniiie lapidis consignati celebri nola Consutattts duo- dederant, ad fldem rcsurrcclionis, consecrabanl
rum Geminorum, repulet unusqtiisque apud se quan- muilo perennius praxim Romanam. Haec autem, et
tum firmamenli inde accedat noslris diptychis Eccle- similia corollaria ex speciminibus deducenda viam
siae, in quas ab initio ejusdem fundationis relaios muniunl notis et observationibusin Yiiassingulorum
fuisse dicimus ope ministrorura ad id muneris ele- Q ponlificum.
TRACTATUS ANALYTICUS
BHEVITERCOMPLECTENS
GallicoiUionMte
seripiw ab arehieplscopoG-esariensiCl. Sonimier,et Latine redditusa D. Cajetano Gennipresbytero
Pistoriensi.
Prrteslatefn regum et principum in. subdiirfs A i aHctorilaiem majori ctim dignitate ac Mberlale
•sibi geriies-a Deo uiiice profeelamesse l\im sacra exercere potest nulli omnino snspeclus.
-Scriplura (a), lum-conslans tratlitio I-atrttm affir- ln Novo Testamento, uhi de 'EcclcsiaeTnndatione
riialu.At vero nnlla in terris dominalio est, cujiis res esl, illtid in primis occurrit, Petrum nempe et
hisliltilio el jnrisdictio e Scripturre oraeulis eviilen- ejus snccessores singulos c.iput et rnndamentiim
tins appareal, exerciiiumptehiori Palrum anclorilrite Ecclcsiie dcsignari. Ipse, cum antea Siinon (Hcere-
«eroprdbelur, qtirtm divi Petri, quique eiim sec.uti lur, noinen illud Petri assequiiur (rf), ipse prmcipem
SIHU,Romanorum pontificuro. Ex duobus hisce fon- uhique occupat locmn ; per ipsuin reternns Pater
tlbus quidquid haurire Iicnil ad noslra usqtie tem- Jesuni Cbrisltim rnanifestat hominibus Filium Dei
^tora hic trademns, analytica simul et historica me- vivi. Ipsuin ejusque silccessOtes digiiilaiis srou
thoilo in compendium redaclum, ut inde dogmali- rouipotes Salvalor facit (e), .angnlaris nempe
citmSanctae sedis-hisioriam perffciamus. hipidis
Ecclesire, slabiliendae illins graiia, ila ul portae in-
feri fion prrevaleant adversns carti. Ips1!dSiuque ae
ARTICULUSI. successoribns claves tradit regni foeloriim , supre-
niam scilicet Ecclesije
Argnmenta conslitulionis et attribulorum S. sedis e guberii|j^B'pDtcsiatem.
Pro iisdem se SalviUorlpS^^putr
sacra Scriplura desttnipta. orassa, ut ne
corum fides deftciat'(/)., quiu ™Sm fratres suos in>
Sacra Scriptura" constat Veteri et Novo Testa- firlecoiiliTineht, "<?;j^K' '-
hiento : VetiisNovi praeseferebat iinaginem, et Syn- Diviiius iilehi Satvator hoi*is|esiirrectioiiem suam,
anoga Ecclesi-e (6). Rlius ministri varii rriinislros U niiioqiiain in cp?lum ascendit|jf),Petriun et succes-
liujus adumbrabant*, proindeque summns Judaeorum sores insiitnit supreinos Ecclesfre toiius moiierato-
sacerdos pontificem' maxi.miun Christianorum in- res, diim agnos ovesque ul fjascerent imperaylt,
nuebai. Has aulem syrobolioas retaliories, qnas qiiious corpus Eccles{aj tmi%Mim conficilur. Agni
prrfibet Seriplura-j «ventus luce clariores reddidc- siquidem Christiani sunt Jojitini"-ovesque agnornm
nirit. matres paslores varii, quofttrn>Airrb,aliaalfis grcguni
Summo Judfeornm saccrdoti eraf certuro su- portio demanilalur."Itaqi.ie'agnos el bves, populos
prenimnqiie trihtriiaT (c) ail senlenliam feremlam de nempe et pastores," Petro ejtisque successprilnis
rebus oinnibus atf religioirem"spectaritibus , :id vc- coinmlltere tit eos ciislodiaht, perinde est ac su-
i'iim seitsitm legunf apcrieirduiir, ;.ad controversias pi-emos lotiiis Ecclesiaegiibernatfii es deciarare, cujus
absolute omnes definiendas. Haud secns ponlifex ovile iinum ab ifno pastore depenilet (It).
riiaxihws Christianoriun sede utiiiir stabili ac su- Vix (liini Jesus Clirlstiis asceuit in coeliiin.Petrus
rjrema, nlpote qui eamdein in Ecclesia auclorita- sno fiitigi inunere orditur (i), ciimqoeinagna riascen-
lem exefeet. Qiiaiidoque in- Synagriga idem pouti- tis Ecclesiae pariem liierosolyiriis congrega'tam tc-
fex temporali administratione cuin spiriiuali cou- neret, eain ut pararel ad. acciplendum Spirilum
jrmcta fungebalur, ita eonStilnta jain liique firmala saiictum, in prociitoris;Jiidre loctim valuit ut alius
Ecclesia, cnm Romrc imperiurrii quaepene omnilros apostolus s.uffieerettir explendi catisa sacri ejus
doniiuala erat, plures inter reges discissum, pror- collcgii sedes omnes.
sns iiileriissel, Petri" snccessrires vel lemporalium Post Pentecosten Evangelii prredicalioriem Petrus
Tibsoliiioset supremos rerum moderalores dfvirra< P omninm primus est orstts (j) Veteris Testamenti
. providentra Criiistituii.in iocorum et gentium parie mysteria reserans, quibiis _J..'siis,Christus aduiiibra-
ribi edrttm seiles sila est. Quamobrem'regale sa- batur; primtis verbinn Dei"semel alque iteriim an-
cerdotiuui luin lege scripta lum naliirrc adiimbr.".- nunlians octo hominum millia ad Detim convers:t
lum, in qua patres, postea seoiores, e patriar.cliali haptizari fecit, prjmus supremum se largitorem
familia sacerdotis oflicio fuiigebantiir et regni, graliarura perpetrandis mir.iculis demonslrat, infli-
omnibus absolutum numeris irivenilur. Ngcnon gendisque nnailiematibus jmlicem se (lelictoruni
Chrisiiaiioiiroi ouiniuni caput et parens, ab oinni ostendit (fe). Petrus ipse JMOburo minorem Hie-
hujus niundi principuni poleslate solirius, snam rosolymortun episeopum creat; ipsmnque tanquam
(a) Sap. vi, 4; Rom. xni, i, I Pet. xnt. (f) fcuc. xx, 31, 52. -...
tb) ICor. x, 11 ; Hebr. x, i. (g) Joan. x"xi,15 et scq.
(c) Deul. xvii; ll^ Paral. xix; Eccfi. XLV.8, H. (It) Joan. x, 16.
(d) Joan. i,42j Marc. ni,i6 ; Luc. vi, U ; Jfallh. (i) Act. i, 5; Joan. Cbrysosf., liora. S'in Act,
x, 2. }j) Act. ii, el seq.
(e) Matlh. xvi, 13 et seq. (/;) S. Jonn. Cbrysosl. in Joan. hom. 87.-
1-ATKOL.CXXVU. 30
939 AD ANASTASIUMPROL*EGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 940
Ecclesire caput adit Paulus haud ita mtillo, post' A Nicrena (fc)synodus de patriarchaWAnliochentesertis
conversionem suam (a). Cum vero j'am Evangelium auctoriiate suas iu provincias perinde loquitm* ac
per tolam Judaeam perque finilimas provincias late de jure ab onmi anliquilalc teslalo; cui proinde
esset diffusum, idera Petrus invisit Ecclesias luin origo alia non debet tribui, quain ipsius Ecclesiae
ab aposlolis caeteris, tum ab aliis Evangelii prreco- fundalio. Quoatl illiusdrtionis lerminos, in confessoest
nibus inslitiilas, easque in immensum prolendit, apud veteres aniplexani fuisse olim quidqtiid Oriens
vicis undequaque pagisque iniegris Jesu Ghrislo Roro&iiidicebatur itnperii (/); (juindepim nempe
acquisitis ($).' provincias, quse postea uni exprsefeietis-pfaeloriopa-
Praeterea Petrus salutem genlibus primns annun- rucruiit. Prreterea conslat, pro Ecclesiaruro nuniero,
tiat, siculi primus nuniiarat Judaeis. Cum enim quae succedente tempore fiindabanliir, terminos
nationis utriusque communis pater el pastor sn- eamderti 'suos Orientem versus protulisse.
premus fiiliirus sit, eapropter ulrique ostium rescrat Post sedcm Anliochiic positam apostolorum prin-
ad ovile, necnon divinaegratiam adoplionis iraplorat. ceps Romanam ftindavil Ecclesiam ; hoc tamen
Tandom ubi pro fide vinclus careere servatur, discriniine, quod praeler tolius Occidcntis palriar-
parumque abesl quin morle sua speclaculum Ju- chaium Ilonire conditum, omnium insuper Ecclesia-
dreis gratissimum prrcheat, Ecclesia, id quod pro rnm primatuin in ea conslituil. Ab Moysis rcvo id
alio ex aposlolis nnllo unquaro conslat esse lactinn, seroel legimtis prrciiuuliatiim (m), ilernwque a Da-
maxime ue illins lanqnam sui capilis incOlumilate niele prophela (n). Sancti Palres, pi-aeque iis
sollicila. pro ejusdeiu indemnilaie publicas supplica- Aiigiistiiius, iiniinadverlerunl qu;ed;im clhniconiin
tiones indicil (c). n oracula lanqurim indicia , et spiri:uale^l lcroporale
Ronianoruni iroperiuin portcndenlia (o). Cujitsmodi
ARTICULUS II. sunt (|urc ex Ciceronis de Philosophia libris, ex
T. Liyii (p) ac Dionysii lialicariiassensis llist()i'iis((/)
De conslilulione etjurisdiclione sanclm sedis sub D. eque Virgilricarminibujssuppelunt (r). Observaoduin
Petri ponlificalu conslat ex tradilione. -est insuper quod Roma, cum sit in iiinbilico rcgio-
nis omniuni qiiaein terrarum orbe sunl facHe prin-
Anteqnaih Petrus veniret Romain, quam noverat cipis, conuuercio cniin uiitiir cunctarnro geiiliutti-(s);
deslinalam a Deo esse supremam caiholicre Eccle- qno.rejus iroperium longe laleque diffusum id tem-
sire sedem, Antiochire cathedram coliocavit, quae poris, curo ouuri crealitra Evaiigeliiim pimilicandnro
Orienlaiis Romanorum imperii metropolis erat, lo- erat; quod deiiiqiie prrepolens Itoniatioriiiii inge-
cumque, post Romam et Alexandriam, creleras in- niiim, uhj.de iuiperando res est, cerlissinia eraul
terurbes tanli impjsrii principeni occupabat. Visibile religionis praelu/iia.>,quanvDeus ibidem dccreverat
hoc Ecclesire capul in praecipuiscoitstiluendis seili- insiiiuere. Di-vuni Pelnim , penes qiiein suimna
bus imilattir Corroruna divina sibi providenlia exhi- reruin ad rieligionem speclaniiiun administratio
hitam m hujiis mundi regnis CQndendis, maxime id eral, divinre qtvideiusapieullae coiisilium non laiuit,
inlelligens ad iloclFuiaro, airgnienlnm ac diiiturni- quod ut. exsecuttoni mandarel, Konmin se coniu-
taiero lidei, nectVojiJad^exilijriNSEtclesire reginien lil ((). Divusqueaposfolus Pauluspost annos aliquot
profuluriiin. Qiia|i^pfr; ad siligulareni Jesu Chrisli ad Ifomanos' daiislitleras paticis complectiliir qu;e
.gregis iiispcctioiuS^-qilenv Kilius quam lale palet r^1 ibidetu gesseral apostoloruro princeps, pr.vbeiquc
orbis pcpun debebif^'!e6rificere, ircs superiores con- analysiro fuiulalaeal> eodero Ecelesiie. Fides vestra,
,'tiiuil sc.ics : Uoinaec^citieet,Alexandriac et Antio- inquit, annuntialur in universq. mundo. Veslra qui-
cliire; prrcier generaleni onuiiuro inspeclionem, ih dem obedientia (Cbrjsli E.vangelio)in omnem locum
triuin earuni setliuri) uua. conslitularo, qtram ejus divulgataest (u). Pieui estis cliaiitaie ulqHecogui-
successores occupasseiitr, tionis. perfectre fidei vestrre, ita ut allerulrum do-
Patriarclialem Antjochiaeaedem anle ali.is erexit, ccre atipie exemplo lirroaie valeatis.
qnippe qiiaiii tirbem iriel^iaiii crcieris priorem san- S. Pclrus. Romae seripsil primaro quae. exctal
clus apostoltts suo in iiiuere oflendit. De hujus. ere- canonicaui Epislolaro, qiiae priinae instar Decrela-
clioiit; sedis aperle noiiloijuitupScriplura, obnieiriro liuin liuheiida est (v). Ea siquidem , praeterquaro
oraissiouem, ut leslaluf divtis Hieronymiis (</); iitta- quod mysteria idei et inoralia iradil praecepta,
nien argumentis adeo firuiis traditio comprobat, ut discipliure insuper momeHia piirois iis lcinporibus
revocare id iu dubiuin non liceat. Sanclus lgnaliiis congruentia prrcscribu. lu eauem Evaugelii libriim
(e), Pelri posl Evodiuin successor eadein iri pairiar- probat perscriptum ab suo ipsius discipiilo I).
chali sede, divusqufcJoanues Chrysosiomus (('), ex Marco , ea coiitineiitem quae ab se audiveral prxiii-
urbe ipsainel oriiiiidns, id litteris coiisignariinl. cari : alque huncliliruro caibolicae Ecclesiae propo-
Chronographi oinnes cpocham inde sunipiani po- nens lanquain divinilus inspiraium, per isliusmodi
steris coromendaiTint, ut videre est in Chrpuicis jurisdictionis actiiin nstendit supremi auctorilalem
Eusebii. Cx-syriensis (g), Alexandririo (A), Nicephori pontiltcis, ouroia defiiiieroli qure ,ad fidei noruiam
(i) el Adoiiis (;'). 1'oniilices siimroi Damasus, D. Leo moresque informandos (ideliuui.inscrviunl (x).
Magnus, Gelasius cl S. Gfegoriiis Mngnus apertis- D Arguroenluin alirol siipieinre auctorilalis pontificirc
sime id osteiuliin-t; longeque aiite Gregorii ejusdcm praebuit, ciun D. Maicuni roisit Alcxaiii)riain , ut
rcvuui perpctuain hujuS rei menioriain consecravit . Pelri iioiiiine abrerain ibi patriarchalein Ecclesiae
Ecclesia, lcslum iiisliliiens quod celebratur quol- sedem.stabiliret (y). Alexandria principem Roroani
annis seplimo vel oclavo Kaleudas Marlias. Magna inipcrii loctiro posl Hoinatn occupabal; quare ipsius
(o) S. Hieron. de Script. Eccl. et in Chron. Soz. vn, H ; Socr. iv, 30; Theodor. IV, 9.
(n) Bonif
(*) Apud Theod. I. u, c 22. (o) 1, ad Episc lllyr.
(c\ Soz. 1. iv, c 18. Opl. Mil. 1. I ct u coulr. Parin.
(•)) Theod.
id) Ep. Lib. ad PP. ap. Hilar. in fragm. (q) 1. v, c. 2 ct 3.
(e) Socr. I. iv, c ii ; Soz. 1. vi, cap. iO (r) l.ib. li deFid. cath. Cotl. Theodos.
(0 S. Basil. ep. 74. (s) Aimn. Marcel. I. xxvn.
(g) Id. ibid. ((> I Cor. i, 23.
(h) Soz. lib. vi, cap. 21. (u) lbid 24.
(i) Rescrip. Grat. et Vnlent. AA. Aqiiiljno. (v) S. Hier. ep. 57.
(j) S. Anibr. ep. 13, nd Valent. (x) Id. ep. 8, ad Denielr.
(*;) S. Basil. episl^ 55 el 220. (y) S. Ainbr. in 1 Tiiu. c. III ; ileui epist. 1. i,
(/) S. Hier. ep. 57 et 58. ep. 7.
(m) S. Basil. cp. 272. (z)S. Athan. ep. ad African.
951 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 952
scripla siifliciiint. Ilunc prae aliis omnibus adire A arbilratu inoliunlur inducere. Pro Anliocheno eliam
oporlet, et synodi cujuscunqiie, lametsi freqnentis- schisinale eomponendosummopere laboravit. Ei sic-
simre, consultn, absque ponlificis Romani suffrngio uli compeliloribus arbitri dala fueraut, ad bos
nullius sunl roboris (a). D. Bnsilius (b) ad eum de- perscribens divus Ambrosius (q) senientire ila con-
tnlil Apotlinnrem et cjns hreresim ; is atitein nlriim- sulere horlalus est, ut a S. sede facile coniproba-
qtie daronavit. Ecclesire viri subscribere renuenies relur, quo res lota posset transigi.
fonnulae perDamasummissae,abdicaniur(c).Macedo- Quanqu.am huic pontifici ascriberetur epislola
nianis divinilntem sancli Spiritus negantibus idem ad Thessalonicenseni episcopum tradila qtioad rcm
ponlifex interdicit; sectasque omnes Arianorum, prresulis Bonosi breresis arcessiti (r), iiulla lainen
varias divinari:m consiibstnnlialitnlem personarum illatio inde ducilur conlra aiictorilalem sanclrc se-
detrectanles, proscribit (d). Priscilliani prresligias dis. Quisquis eam scripsit, pro imperio loquitur
exiliabilemque doctrinaro avellit; Helvidio nequis- circa doctrinae summara ; neque a prouuntiando se
simo ilem hrerelico obsislit, qui non solum virgi- abslinel, nisi de factis aliqnol, quorum nulla insti-
nilnli nolain iiinrcbat, scd el in Dciparae virginita- ttii quaestio polcsi, praelerquani in locis ubi eadein
tem, diclu nef.is, insurgere niisus erat. evenere.
Patres concilii Constaiiiiiiopolituniprimi abunde Siricius idem Romre damnavil haeresim Jovinia-
testantur in synodica nd poulificem (e) sese jussu ni (s) mandavilque ul Mediolani eadem damnarelur.
ipsius congregalos esse. Fatentur insuper se de- De suo judicio perinde is loquittir atque coiiciliuni
bere Romanfe*adesse synodo quie a pontifice habe- Hierosolyniis celebratum aposlolorum aevojam fece-
baiur (f) quo ab eodem acciti eranl (y). Tres ad R rat. Visum est Spiritui sanclo el nobis. Divina sen-
eura legaiunt episcopos, qui raliones eoruin redde- " tentia et noslro judicio ((). Ad euro Joannes Jcro-
rent qure acta conslitulaqtie in concilio fnerant, ut solymilanus defertur tanquam Origenismi defensor.
ab eodein pontifice coiifirninrenlur (h), scque apud Maxiinus, licet lyrannus, Romam faterelur priraam
illum excnsarent quod non ipsimet ilomam vene- religione esse iu loto ierrarum orbe, prout erat
rint (t). Theodosius item iroperalor suos ad ponti- imperio (u).
ficem misillcgatos, qui praesufisConslantinopoiilani, Pontifex Anastasius Origenismirm proscripsit,
nuper in concilio electi, confirmalionem peterent quod judicium Christiani oroncs demississirae acce-
(j). Hanc electionem ponlifex ralam fecit, proba- perunt («). Rufinus, istiiisuiodi erroris assertor,.
vitque omnia qure in concilio decrcta fuerant circa sunm ad ponlificem misit apologiam. Mox vero
fidem et dogma (k); eaque propter concilium ipsum idem ponlifex eum Romam vocalum et Ialitantem
cecunienicuni appellavit, quod nomen in Ecclesia a coromunione avulsit. Anaslasius in epistola ad
viget. Elcctionem vero Flaviani fejecit (l), quem Joannem Jerosolymitanus tbclarat ad apostnlicam
Palres iidem Meletio in Anliochena sede subroga- speclare seilem jiidicitim ferre de bonis malisve li-
verant, quem ipse semper Anliochenuni prresulera brorum sentenliis, Utpote qurc, pcculiari Dei 0. M.
detrectaverat Paulihi periculo, cui sedem illam ad- providenlia, errores aui adniitfere aut ferre non po-
judicaverat. Consilium utique improbavit (m) quod lest, seque et caiholicam Ecclesiam perpetuo ser-
Palres iuierant Conslanlinopolitanam Ecclesiam vabit in fide. Antistiles Afri Romara se couferunl (x)
palriarchnlem constituendi, eique potiorem post scriptaelegis laxamentum impetraturi, qurc quibus
Romam tribuendi locum, quem semper occupaverat nalurae el doclrinae prrcsidiis paratos esse opor-
Atcxnndrinn. G terct clero ascribendos.praefiniebat..
In lllyrici Orientnlis provinciis aposlolicum vica-
riiiin creavit, qui ponlificis partcs agens (n), res eo ARTICULUS V.
speclantes cognosceret, qnae in patriarchatu Occi-
dentis pro Chrisli iidem amplectentiuin, et Eccle- Traditio quinli smculi nsque ad D. Leonem Magnnm
siarnm quaefundabanlur, nuuiero, mirum in modum pontifieem.
augcbantur.
Siricius papa in decretali ad Tarraconensem epi- Res gestre ab Innocentio papa hujus nominis
scopum alia inter disciplinre capila mandat ul epi- primo, tanquam supremo catholicre ecclesirc capite
scopi, presbyteri el diaconi caelibem vilam agant, sunt Iiujtisniodi. I. Jtis suum reddidit D. Joauni
et monachos ad clericorum dignilatem admilti con- Chrysostomo, e sede Conslantinopoleos ejecto per
cedit. Alia in decretali ad Africanos episcoposvilae faclionem Tbeophili Alexandriiii (y). Hujus rei luui-
crclihis leges recenset, ordinalioni moilum consii- lius ab utraque parte Romam venit. Chrysosto-
luit, ac de irregnlarilatibus verba facit. In utraque mus (2) per suos legatos pontificem rogabai ut Iaium
autem harum prohibet liaerelicos baplizare ad Ec- in se judicium irritum faceret, se in sedem suam as-
clesire commimionem revertenles; quia scilicet legi- sererei, et iniquos judiccs pcenis canonicis mulcta-
tima forma fuit adhibila cum iis baptismtis eonfe- rel (_aa)Ponlifex, causa coguila, quidquid in Chryso-
rehaliir (o). Sanguinarios episcopos, tircreiicisad sloinum actum erat rescidit, partesque omnes ac-
nsqtie capilis dainnationem infensos, exsecralione cersivit, rem fusius el lalius coniestatiirus. lnterea
devinxit; non tamen veluil civiles magislralus ap- p qui Chrysostomo eranl infensi, cum gratin plurimum
pellari,. qui eos truderent in exsilium (p)>Decrcta- apud iinperntorem valereut, episcopum deportari et
lem insuper dedil ad oinnes cathoticos, averlendi ecclesiaslicos ab ejus coinmunione stnnles exlrudi
causn, ut ipse ail, qun est in oranes lotius raundi Ec- suis nbEcdesiis iinpeirarunl. Quicunqueinsectationi
clesias aucloritate, res novas quas aliqui proprio hujusmodi fuerunl obnoxii , confugiunt Romauu
(a) Ap. Theod. 11,22,. et Soz. vi, 23. (n) Innoc I, epist. ad Anys. et ad Ruf.
(* S. Basil. ep. 74. (0) Concil. Tatir., can. 5.
(« Soz. vi,25. (p) Lib. xvm de hacr.Cod. Theod.
(d) Epist. Dam. ad Paulin. (q) S. Ambr., Ep. lib. 1, ep. 9.
Theodor. v, 11. (c) Ap. S. Ambr. ep. 79, inter antiq.
Sev. Sulp. Hist. I. 1. (s) Ep. Sir. PP. ad Eccl. Mediol.
(9) S. August. Rclract. 1. 11,c. 22 (() Hier., ep. ad Pam.
(l>)Ap. Theodor. iv, 9. (u) Ep. Max. ad Valent. Aug.
d) Soz. vi, 12. (i1)Hier. apol. adv. Rulfin.
(j) Synodic. np. Tbcodor. IV, 9. (.T)Concil. vulgo Afric. 11,suk Anastas.
(k) Ep. Bonifacii I ad episc. Illvr-. (;/) Pallad. Dial. sub init.
(I) Phot. libr. de VII Synod. (z) S. Chrysost. ep. i, ad kinoc I.
(»' ) Vide lib. 111,cap. 18, in finc. (aa) Ap. Dial. Pallad.
953 DE PR.-EEMINENTIAET AUCTQOITATES. SEDIS. 954
Qiiare pontifex tot tantisque turbis compescendiss A varios ItaliaePraesules,duaeque ad privnlos Iioiuines.
oecumenicanisynodum intelligens opus fore, llono- In decrelali ad Eugiibinum episcopuro trnditn con-
riiim imperalorem ad scribendttm induxit impera- cludit qiioi cum Ecclesiae omnes Ilaliae, Galli.c, Hi-
lori Arcadio fratri, ut secum impenderet oronem1 spanire, Africaeel adjacenlium insularum, tum con-
operain in re quoead uirumqiie spectabat. Legatoss stiiutae fuerint, tum primos acceperint"prrcsules a
is misil cum litieris, qui a Tbeophili fnclione inl lioinano pontifice perinde requum erat ut ab eotiero
itincre aggressi alque rejccli.vanam el irrilamlega- disciplinae regulas acciperenl, minime rebus novis
lionem feceruni. lnler baec D. Chrysostomus, exsiliii citra ipsius auctoritatem studenles. Genuinus hic
Ciiianiilalibus oppressus, occubiiil. Quam rem In- sensus habendus est decretalislaudatse, neque aures
itoceniius accipiens, reternre lain sancli viri memo- accommodandreomnino sunte recentiorilius cuidam
rhejus vohtitrequissimum reildi, quod ne vivoeiileml per luilibiiiim sensa ejus exprimenli.
et adhiic superslili redderelur angustire lemporiss licm patriarchnli ex auclorilate lnnoccntiiis in
fecerant. Qni eum fuerant insectati, a communione i OcciJenlis Ecclesia (/«)Thessalonicensi inclrnpolilre
onines rejccii (a) omnesquc venia indignos declara- Anysio Aposlolici vicarii dignitatem in lllyrico ,
vit iisqiiedum sancli episcopi iioinen referrenl inl quara superiorum triitin pontificum tempore jani
Siicras diptychas. Cilra hanc It-gem nei|uidquami gesseral, confirmavit. Anysioposlea dunato, in Ru-
conati fuerunt noiroullieorum ad S. sedis conununio- fiiin ejus successorera ipsnro illam conlulit dignila-
ncm rcdirc Ilaque nomine prorsus exceplo eamdemi teui; decem Illyrici provincins ei singillalim dcman-
omnes explerunl. dans, prreter propriam sedis suae suamque in eas-
II. Deinde Innccentius idem, tanquam Ecclesirei p' dero aiicioriiatem, delegavit, utpote nb nposlolica
capul Pelagianismum damnavit (b). Coelesiius, Pe-. sede nimium dissilas. Interea plures dedit encyclicas
lagii discipulorum facile princeps, vindexque acer- lilleras ad earum melropolilas pro.vinciarnm, ut
rimus istins hreresis, damnatus jam fiierat in Afri- ipsorum nemini obscura csset voluiitaspoiHificishac
cano concilio (c), unde provocavit ad S. sedem. Pc- in re.
lagius vero canonicas poenas declinavit, specie qiii- Pontifice Zosimo hrereticus Coelestius appellatio-
dein suos errores dilulendo in synodo Palrestina. nem iterum medilatur, qua ab Africano concilio
Postea vero tam Coeleslius ab nppellatione desci- nutllos ante annos ad apostolicam sedem provocave-
scens, qiiam Pel.igius , cujus doli in apricum prolatii rat (i). Quamohreni Romam se confert, perque li-
erani, duobus in Africaeconciliis ulerque cum per- beliiun siippliceindeprecatur pontificem se ut emen-
niciosissiinn, quain profjtebanlur, doctrina damnalii det si quem insciens in errorem lapsus essel. Ponti-
sunt (d). Haruui synodorum Palres ad ponlificemi fex, eo minime absoluto, causam differt menses
legarunt, qui de rebus a se judicatis rationes red- duos (j). Iiileriin Afris edicit ut vigente hac dilalione.
derenl, supplicesque peterent ut quidquid ipsi proi niittant Roraam accusalores, qui fidei, ut assere-
sua exiguitate sanxerant , aposlolicaesedis auclori- bnnl, iroprobae ipsum insimulent (k). Pelagius ilem
tas confirniaret. Namque isthaecsedes , inquiunt, sibi apud S. sedem prospexerat, huc lidei professio-
poiissimura sortita est munus docendi alios ; valet- nero mitiens contestata denuntialione, ul, si quid
que auclorilate, quam sacra Scriplura pluribus in iuepliim proponeret, imprudenli sibi excidisse judi-
locis eidera aperte tribuit, ad rectum tramilem de- cnretur, sibique daretur venia, quod enixe precaba-
vios reducere ititins ac roeliiis, quam alii possinl r. tur, ab eo qui non secus fidei ilivi Pelri ac ejus cn-
quocunque consilio aliunde sumpto (e). Pontifex *- ' therlrseerat successor. Hac Pelngii sincera, ul vide-
hanc observantiae signilicalionem erga sanciam se- batur , significatione accepla, pontifex cl clerus
dem gratulatus Patribus unde persuasissimum sibi Roinre vix cohibere lacrymas potuerunt, deque ea
esse aiunl certa semper decrela eroanare , praecipue re Afri cerliores ut fierenl voluerunt ('). Hi aiilero
vero si qua de fidei dogroale contentio csl; siroul- contrn quidquid ad detegendam Pelagii ac Coelestii
qtie coeptum ab iis consiliuro juxta iraditionem et cnlliililatem necesseerat, quantocius Romam mil-
consueiudineni omnium lemporum , petendi scilicet tiiiit. Et quoniam Cceleslius, quem Romre iirgebnut
juditiuro quo sua ipsoriim sentenlia roboretur vi- ul siinpliciter et aperle profiteretur quomodo senliret
geatqiie postea in tola Ecclesin ; ratam fecit senten- de Qde, ntifugeral, contra ipsuin et Pelagium Zosi-
tiam ab iis latam in haeresesearuinqiie artilices fau- nius rite judiciuni pronuntiavil, quod encydica ad
torcsque; sic, Auguslino teste, causa fuil abso- totitis Ecclesiae praesules confirmavil (m). ijua cpi-
liila (f). stoln, uti leslalur D. Prospef (n). Petri gladiotlexte-
III. Denique Innocentius (g) lanqnam critliolicrc ras oiuniiira nrmavit antisiiliini, ad inipios elimi-
Ecclesiaecapul suam miiiitatur aucloriiaiero liiero- nnudos. Marius Mercator, et Paulinus diaconus (o)
solymorura episcopo, nisi qua idero polestale est Mediolanensis, referenlcs hujus causre apud S. se-
prreditus liaerciicoritraaudaciam reprimnt, qui omni dein consliluiae actionem latumque juiiicium, tan-
ludibrii gencre Hieronymurael monachos Palaeslinrc, quam axiomata proponunl quibus refragari nemo
quibus prreerat, lredebant. possit, veram fidemin npostolica sede nullo unquam
Suprenuis idem pontifex , tanquam Occidenlis iiievo inspergi; in ea doiium inesse seclarios dete-
patriarcha, rcgulas disciplinaeprrescripsil Ecclesiis D E gendi, ac tiefiila eos poena mul.ctandiauctoritatcin ;
Galliaruni, Hispaniarum, Ulyrici, Africre et Ilalire. judicin ejusesse definitiva : totiusque orbis episco-
Dins fecit decretales pro Galliis, primam tredecim pos Zosinu senleniiae subscripsisse, quod ul prae-
canones, allerara seplera comprehendenles. In po- slarenl iisdem mandaverat, poenamque depositio-
steriori catalogum exhibet Scripturae sacrae libro- nis delrectantibus fuerat minitaius (p). Hoiiorius
rum. Hispaniarum Ecclesiaepriraa in Toletana sy- imperalor pontificis decrelum lata lege roboravii,
nodo quaedamslatuerant, volenle apostolica sede , depositioni exsjlii poenam adjungens, quas pcerois
quaelnnpceniius decretali nd synodum data confir- duodeviginti ex Italia praesules subiere.
uiavit. Decretales epislolreipsius exstant ad Eccle- Ecclesias inter Arelatensera et Viennensem cnn-
sias lUyricitre« ad Africre primatem, una ac sex ad teniione excitata de primalu in aliquot Gallbruui
(a) Theodor 1. S, cap. 35. (i) S. August de pec. orig. c. 6.
(b) Epist. Syn. Garth. ad Inn. PP. i) lbid. c 8.
(c) Item MariusMerc in Comroon. K) Ex vet. cod. Vntic.
(d) Ep. 90 et 92 iuter Auguslinian. /) Zos. PP. ep. 4.
(e) lbid. epist. 91 el 93. (m) S. August. ep. 47 et 157.
(f) S. August de verb. Apost. serm. 2. (») S. Prosp. cont. Coll.il.
(g) Innoc PP. cap 32 et 53. (o) Marius Mcrc mCoiiiiiJon.PuuliH.Diac.il!libci.
(h) Ap. Conc Rora. IHsub Bonif. (•)) Mercat. ibid.
955 AD ANASTASHJMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIG. 936
provincias, Zosimus (a) pro Arelalensi metropolila j\ vicario in lllyrici provinciis (h). Jura sanctaesedis
tiilit sententiani, quem etiam constituit suuin vica- tuelur slrenue quoad Occidentis patriarchatus par-
ritim in Galliis ipsis. Haruni episcopis perscripsit les, adversns Conslanlinopoleos episcopi conalus,
lilteras hac de re, ilemque nd episcopos Africre, qui Orientale Illyricuni speclare obtendens ad Orien-
Hispaniarum ct provincinrum Vieunensis el Narbo- tis iraperium, jurisdiclionem sibi curaveral adjudi-
nensis secundre, ad melrnpolilam Narhonensis pri- cari lege per Theodosium iinperalorem laln. Qui
mae., ad Patroclum Areiilensem, ad clerum p'ipu- collegre sui Honorii commendatione priorem abro-
lumque Massiliensem,ad alios nlias dedll epistolns. •t gavit legem, tulitque aliam qua Romani pontificis
ln decretali ad Hcsichium Salonitnnum inlcrsliiio- anliqua jnra vindicanlur.
rura lempiis praefinit, cique potestatem facit sua in Bonifacius compluribus in Illyricum perscriptis
provincia se gerendi tanquam delegatum a S. sede, epislolis pontificis jura ostendil (i), cum uti Occi-
ut sancitas regulas observari curet, si metropoliiani denlis.pairiarchre, lum utiRomani ponlificis. Quoad
auctoritati deesse aliquid crederet. In alia ad Byza- primum plura existere moniroenta in EcclesiaeRo-
cenae provinciae in Affica episcopos, eosdem arguit manre archivis testnlur, comprohanlia ipsas easdero-
quod laicos sccum admiltant ad jiidiciuin ferendum que Ecclesias quae in discrinien adducebantur, pos-
in causis episcoporum. Divum Auguslinum (b) alios- sideri ab Occidenlis patriarcha. Qnoail alterum, cuin
quc prrcsules ex Afris delegal ut de ecclesiastica re episcopus Constanlinopolitaniis Corinlhi synoduro
in Caesariensiprovincin Mauritaniaedecernant. (ut sihi videbatur) ediceret, scribilponlifex actionem
Apiarins presbyter Sicccnsis dicecesis ex eadem oroiieiii atque deliberationem tolli post Romani pon-
provincia, a proprio episcnpo percussus anathemate, ." tificis judicium : ad ca usqtie tempora neminem
ad S. sedem provocavii. Zosirous ciiui absolvil, in- unqunm fuisse ausiim provocare apostolicae sedis
dcqtte occasionem cepil legalos in Africam raitiendi aucioritatem siimmam, a cujus sentenlia appellare
ut exseciilioni raandareniur constiluliones ipsis non licet; aiictnrilalem se Jesu Christo, non conci-
traditae (c), praeserlim quoad appellaliones, quas liis acceplam referre; Nicrenii|uoque concilii Patres,
tum consueludo, tum sacri canones ecclesiasticis quippe quibiis perstiasissimuni erat quidquid a se
permittebant a propriis jiidicibus. Ilre sanctre sedis honoris collntum foret in apostolicam sedem, ne
conslilulioiies cum nnjiounli concilio Africano Car- maximo quidem intervallo assecuturum prrerogati-
thagiue celebralo, Bonifncio, Zosimi successnre, vas quibus a Christo Domino cohonestata fueral,
pomifice, coroiiiunicalrefuerunl. Sardicensis conci- pro endem niliil esse ausos conslituere : nullura
lii canonum proesi.iio constituliones eae se lueban- posse nb oninium capite Ecclesiarum deficere, quin
tur, qui (amen cnnones Nicaenaetribiuintur synodo, a Christiana siraul fide desciscat.
ciijns rei cntisn per eos Irmlilur in nostra Hisloria Coelesiino pontilice provocationum proseculio fit
dogmalica (d). Africani Paires, cum versassent ad aposiolicam sedem, quas Anionius Fussaliensis
qiiolquol Nicrcnaesynodi exemplaria ubi erant (e), episcopus et Apiarius presbyler delulerant. Quod
nec offenderent eos canones, id consilii cepere ut pro Anlonio judicium fuil latum, consulti speciem
nlia sibi parareni exemplaria ex Orienle, inlerea referebat stiper libello supplici; et ipsius ex dioecesi
vero pontificis decreia servarenlur ; fuluruin spe- populi obstiterunt ne exsecutioni mandaretur. lisdem
rantes ut, nisi quid siinile Nicreni canones ferrent, Anionius minaUir vim, cujus sibi copiam a ponlilice
se ipsos npnstolica sedes haud aliis lcgibus ob- aiebnt fnclum iri. Divus Auguslinus (;'), qui Fussa-
stringeret, qunin quibus prudentia ct apquilasobli- IC liensinm aequitati causre mirum in inodmn studebat,
gandos esse stiaderent. qiiippe qui codem sollicilnnte ab Hipponensi ipsius
Inter haecAnloiiius Fnssaliensis cpiscopus in Nu- episcopniu divisi liiernnl, delulil ail sanclam sedein
midia provocat a senlenli.i coniprovincialiiiin epi- Antoiiii litem, novas ndjtmgeiis rationes ad prohan-
scoporum, (f) qui e propria ipsuni sede rejccerant. diim juiluium conlra ilhiin in Africn pronunlialum.
Coinmendatilias babiiil -liiteras sui metropolilae, Divi ejusdein doctoris ad Qiiodvulideiimepislola nos
fuitque a ponlilice restitutiis in propriam sedem, adinonel se niunus ileruui susccpisse gubernandi
ita lamen ul nulla essel subrcptio in iis quae Roinae Fussalienses (k); unde conjiciliir Afric.norum sen-
exposueral. (g) lloc regnanlc ponlifice iniperatores, tentiam Romrc fuisse confirniatnin.
IIt audaciam Pelagianoruro coinprimerent, qui, sic- Apiarius presbyler, anathemnte iterura percussus
ut haereticorum in more posilum est, declamabant in Africa ob nova crimina, apostolicam ad sedem
contra S. sedem, ab imperio loln Pelagiuni et coe- deniio provocaveral. Ponlifex eodcm cum legato qui
lestiiim omnesque horum adminislros eliiiiinariiiit, antea dederat operam ut restituerelur, eum remisit,
constiliieruntqiie ut si qtii episcopo conlra aposlo- mandavilqne ut beneficio alisoltilionis ulerelur quara
Iicre sedis dccrela recusareul dnmnalioni proscri- ipse largiehalur, dummodo res, quemadmodum ex-
ptorum suhscribere, easilein poenas subirent. posuerat, se haberent. Cum vero is minirae valuisset
Exposlulante Valenlinreurbis clero, quod proprius exposila comprobare, legum severilatem snbiii.
episcopus Maximus nroltis arcessitus criminibiis Nicrenaesynodi copia facta eral Afris abOriente (/);
conspeclum semper cognilorum declinaverit, quos quare iidem ad pontificein Iradiderunt epislolain Iria
S. sedes sacpe saepiuspraesenles judices coiislilucrat.]rj enixe pelentes: priroum, ul ne lani facilesaccommo-
ul cognoscerenl ejus causam; Bonifacius per decre- daret aures provocanlibus; dcinde, ne Roma milte-
talein epistolam deiiuntiiit se quanquain ul conluma- ret, qni una cum reciiperatoribus ab aposlolica sede
ceni damnare possel Maxiuium, tainen velle ipsius conslituenilis in qualibcl provincia, judicaret : diini
causam ad lempus certum differre, novis conslilutis id ininiine sanciluin essel ab ulla synodo (canon Sar-
recuperntorihus, quo piaeiinilo tempore exeunte, dicensis concilii seplimus hos Afros lalebat); tcrtio.
latitaret reus, necne, senientia in ipsiun proiiiuiiin- deinum, ne sreculares magislralus adhiberentur ad
relur. Alia in decreiali ad Narbonensem episcopuro, ea quae ipsi decrevissent exseculioni mandanda.
Arelatensi priroaiis dignilolem auferl, qiicea Zosima ln decretali ad episcopos Viennensein et Narbo-
collnta in euni fueral. Corinthiacum inetropolilara hensem epislola, post aliquol tradilas disciplinaere-
confiruiat, iinpense id suadenle apostolico ipsius gulas super habitu ecclesiaslico, quoriirodara rusti-
(o) Zosim. PP., ep 5. (g) Honor. imperat. rescript. conl. Pela?. ad Att-
lb) S. Augiist. ep. 157, ad Opiat, rel. el Aug.
(c) Epist. syn. conc. Afric. ad Bmiif. PP. (/i) Apud conc. Roman. ui sub Bonif. II.
(a) Lib. iv, cap. 12. (>) Ibid.
(e) Syiiod. supradicin. (j) S. August., ep. 261, ad Coeleslin. pap.
(0 S. Ang., cp. 101. (k) Ejusd. cp. 224.
(/) Synodica coftc. Afr. ad Ccelest. papam.
957 DE PRiEEMINENTIA ET AUCTORITATE S. SEDIS. 958
citnte in pteniteniire sacramento ailminislrando, ac ,\ esse videbantur, cum sese armarent Patres necesse
negligentia in episcoporum gradusque inferioris ec- fuit adversus eoiilumeliosam agendi ralionem Joan-
clesiasticorum eleclione; eosdem episcopos Ccelesti- nis Antiocheni, qni, Nestorii doctrina rairiime pro-
lius rentintiat cognitores in causa duorum episcopo- bata, lamen curaverat ut D. Cyrilli doclrina in con-
rum. In decrelali ad episcopos Calabrire et Apulire ciliabulo eadem in urbe-Epheso coacto damnare-
sacrornm iis canonum scienliam, utpole omuino ne- lur (j). Patres igitur post necessaria monila scbis-
cessariam episcopis, commendat; se significans pro maticos illos oplilno jure a communione sejunxerunt,
siimma qua est polestate prrecipiendi eorumdem ca- neque taraen deposuerunt, sanclre sedis judicio ejus-
noiiuni observanliam, in eos animadversum poenis a moili poenam imponendam relinquenles, uti leslantur
jure praefinifis,qttos ohsequiHm suae auctoritali stiis- in synodica ad Cceleslinum; qiiem item certiorem
qne marolalis debituni ad proprium minime officium fecerunt deposilionis atque exsilii poenae,qtia Neslo-
perduxerit. Alia deroiim in decrelali epistola ad IHy- rium damnaverant necnon alierius episcopi eidem,
ricos prresules declarat munera sni apostolici vicarii suffecti. Tbeodosius imperator duos pontifici legalos
esse : definilivam in ea provincia senlentiain ferre, misit gratulaiura ob vicioriam (k), quam Ecclesia
consecrare episcopos, convocare synodos, el causas relulerat de haeresibus, praeclarissimam, aposiolicis
quae ad aposlolicam sedem referendae ibrenl au- ulens gladiis, quibtis ipsam armaverat. Pontifex in
dire. **• . encyclica ad episcopos qui synodum celebraranl (/)
Pelaginm, sollicitntionibus ac precilvns undequa- seiilentiam depositionis confirinat, lum principis hae-
queadhihilis, cottati snnl ponlificem ad st audien- rcticre illius seclae, tum seclatorum, quos concilii
dos perducere (a) : contra vero is negavil nefariis ]g Patres noroinatim appellaverant. Poena eadem in
capilibus accommodandas aures, ex jnris prrcscri- alios mandni nnimadverti, qui cum in impios eosdem
pto damnalis; unnniqne iis ait viain esse reliquam sensus lapsi essent, haeresis atque ejus aucloris dam-
ad Ecclesiam redeunli, poenitenlinm (b). In mnjo- nalioui ne subscriberent recusarent. Quoad alios,
rem Britnnninm inisit, qui provinciani ab ista hae- Aniiocheiium nempe praesulera ac socios, qui, haere-
rcsi expurgarent. Scotisqtie dedit prresulem cu;ti siro condemnantes, indeiiuiatiiin reliqueranl haere-
evnngelici praeconis potestale, quo in Hiberniaro siarchani, fraterne priusvoluit admoneri quam in-
proficiscereinr, lum ut qni Chrislum ibidem cole- clttroenliiis in eosdem agerelur. Clero populoque
renl, servaret, tum ut novos ad Evangelium culto- Consianlinopoleos perscripsil de ipsoruro prresule
rcs aiijungeret. recens electo (m), ulciijusciinque dubitalionis cau-
Idein ponlifex Nestorianam haeresim condemna- sas procul habenles eum atidirent, quippe qui, cutn
vit cx dclatione ad s« facta pei Cyrillum Alexan- Roroan-e in Ecclesiae sinu altus nulritusque esset,
drinum (c). Ha-resiarcbre pnriter depositionis poe- lieri non poterat ut alia praeter anliquam doctrir
nnm jndixit, nisi staftim intra lempus suosex aiumo nam" irobutus essel; novis namqiie rebus Roraani
se errores ejecisse scriptis confirmaret. Euradem adilus est occlusus : cumque ipsius episcopi do-
D. Cyrillum apostolicum siium vicarium inslituit, ctrina fundamenlalis angularisque esset Ecclesire
ut exseculioni curaret mandari sententinm a se la- lapis, ab eadem recedere nef.is omnino esse.
tam conlra Neslorinm; eaque in eum eollaia digni- De ingenti presbylerorum e Galliis numero, (n)
tas causa fuit cur cectimenicaesynodo Ephesi cele- deque aliquibus ex urbe Genua delalum fuit ad
bralae Cyrillus praeesset (d). Concilium id onuiiuin S. sedem, quod inler se coivissent adversus D.
partium efllagitalu iiidicluro fuil, cuni ptiinis vero ^ Augusiini doctrinam de gralin et libero arbilrio.
flagitanle Nestorio,.qni Cyrillum delatorem suitm Ilaque pontifex doctorem sanclitate conspicuum
et ipsnm hrerelica labe notatum esse contendebat. vindicaturus, qui paulo ante supremum diera ob-
Potestates ambac, pontificia el imperialis, simul, ul ierat, ad Gallicanos episcopos encyclicam dedit
moris erat, conjunclrt;, fiierunt ob convocandos epistolam (o), roandans lit eoruin audaciam pre-
episcopos interpositre (e). Alexaudrinus praesul, lan- sbylerorum coercerel, iisdemque silenliuni indice-
quani delegalus ab aposlolica sede, prima in ses- rct; non enim ecclesiaslicorum ejus ordinis esse,
sione, habila anleqnam venerunt legali tres a pon- aiebat pontifex, vocem episcopis altius i'n Ecclesia
lifice roissi, pracseriil solus; caeleris vero in sessio- extollere ac de doctrina decernere (p). Praelerea
nibus ad absoiutam iisqne syuodam tresii simuluna divi Aiiguslini ineiiioriam exquisitisiis prosequitiir
cum ipso Cyrillo praefuerunl. lniitlibus, quae maxiine decenl episcopuin : ardentis
Eadem in synodo nulla omnino fiiit qnrestio earuni lieinpe sludii erga apostolicain sedero; singulafis
rerum (f) quaea pontifice conslitulre ac definitre fue- ejus sestiroationis qua sumnii ante pontifices illuni
ranl de calbolicre Ecclesiaefide. Id tanmmmodo agi- habuerant ob integritatem docirinae magnosque
laltiui, ttt ei.Iem fidei Neslorins adversans, aut pali- exantlalos labores pro Ecclesia Dei. Ipsemet in hu-
nediaro canere compelleretur, aul ex judicio conlra jusce tractatus exittt articulum singularem conji-
ipsuni ab nposlolica sede pronunlialo deponerelur. ciam de sludio illo ardenli ac veneratione iu aposto-
Quod sane Patrcs prresliieruni, ut aperte demonstrat licam sedem, quortim sanctus hic doctor praeclaram
senlenlia deposilionis qnam conlra illum luleruiit(a). adeo testilicationem reliquil Exlesiae.
Siaiim atque legnli ponlificis veneruiil, lecta;que sunl D In epistolae quam laudauius calce videre est con-
Palribus ponlrficiaelilterre, inter acclamationes gra- geriem constilulorura a pontificibus qui Ccelestinum
tiaruinque acliones Romnno ponlifici, lanquam lidei prrecesserunt, de gratia et libero arbilrio. Ibi tan-
dcpositi custodi oplimo, auditum fuil et ipsis litle- quarn axiomata staluiinliir : necessariara esse gra-
ris (li) et legalonnn advenlu divinitns comprobari tiam ad cogilandum de bono, ad illud appelendum,
senientiam a Patribus lalam conlra Nesloriuro, ut ad amplectenduin; liberum arbitrium inininie per
exsecutioni alia mandaretur, quam antea sancla se- graiiani destrui, quin polius perfici: Deum operari
des conlra eurodeiii pronunliaverat (i). ii) nobis per gratiam velle et agere, ita ul coopera»
Jam legati subscripseranl alque omnia absolula lores ejus ipsi siraus, cum icrre nequeat otiosam a
(«) S. Prosp. ad ver. Collat. iu fin. (i) Ibid.
(li) Id. ibid. et in Cliron. (j) Ibid. Act. 5.
(c) Epist. Coelest. Pp. ad Cyr. ap. conc. Ephes. (fc) S. Prosp. conl. Collat. p.rope lin.
part. i, cap. 15. (') Apud conc Ephes. parte 3.
(d) Id. ihid. acl. i. (m) Ibid.
(e) M. ibid. ac in fin. V. 1. 4, c 21. (n) Apud episl. Coalest. Pp. ad episo.• Gallire,
(/ylbid. act. 2. . 1.
(g) Id. conc. acl. i. (o) Ibid
(h) lbid. Acl. 2. (p) lbid., cap. 2. ,
959 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. UOM.-VATlC. 960
nobis reddi atque negligi; nobis denique, ubi eam A prresnlcs (h). In ea, quam episcopis Italiae per-
senliamus nostros ob lapsus langnescere, oralione scripsil, prae caeteris constitutis, ustira vel laicis
ad Deum confngiendum esse, ut necessarias vircs inlerdixil, proliibnilque solemnem baptismatis ad-
iinpetremtis. Pbslremo ibidem declaratur apostoli- minislralionem extra lempora Paschatis et Penle-
cani sedem hac de re nihil ultra decrevisse (a). cosles. Publicam iteni vetuit fieri confessionem, au-
Sixtus 111,cum Romanae Ecclesire.esset presbyler, ricularem affirmans satis esse. In decrelali ad Sici-
prariclaram adeo sibi collegit aestimalionem siyluui lire praesules (i) iisdem mandat uli ternos mittere
distringens in Pelagianos ardore niaximo (b), tit cpiscopos ex suis per iriennia singula nunquam
scripta ejus dpctrinre el sapicnlix plena orbi uni- desinaiit nd Romauam synodum , velntque ul ahe-
verso proponentla snnclus Atigustinus censneril. Vix nent Ecclesiie honn absque cleri consensn. In alia
ipse cnnscendit Ecclesiae thronum, quidquid actum epistola, ad Mauritaniae Caesariensis episcopos, con-
efat Eplresi adversus Nestorianos quoad hreresim siituil pnesuleni (j) qui eoruin proviticiam invisat,
conlirmavit (c). Vennn quoad schisma ab Joanne deque alio praesule juilicitim ferri ab iismandat,
Antiocheno ei Orientalibus excitatum, noltiit pfrc- qni ad sanctam sedem provocaverat; quo pariter
fracte judicari, siquidem sperabat fore ut monilis sententinm vult deferri lalani in Africa de cntisis
ad officiiimperducerenttir (d). Quamobrem perseribi Eeclesiarum et episcoportim, tit robur ad eamdem
ad illos voluit, iriemque perscripsil lam amice, lam accedai. In decrelali ad Ruslicnm Narbonensem
humaiiiler, ut sibi eos devinxerit, duasque inler se- publicam velal poenitentiam injungi presbyteris (k)
des praecipuas, Alexandrinam alque Aniiochenam, ac diaconihus, legcmque caelibaius ad snbdinconos
concordiam curaverii, quarum discrepanlia univer- *g extendii. Metropolilis lllyrici demonstrnl Romano
snm Orientis lurbabat Ecclesiam. Is quorumdam cal- pontifici curain incuinbere universi orbis Ecclesia-
iidilalem Pelagianorum retexit, qui personata con- ruin; vicnrio anlein ipsius npostniico enriimduntaxal
versione ad Ecclesiam redire conabantur, ut in eam proviiicinruni quae illi fuerinl deraandalae (/); curae
venenuni inducerent. Qua in re-divi Prosperi (e) siquidera parlem, non summain cum eo communi-
senlentia parem hic ampliludiiie et gloria triiunphum catam per se esse testnlur. Episcopos prohibet ab
de haereiicis reportavit pontilicibus, qui de hrerelicis Ecclesia ad Ecclesiam transferri, et ecclesiisticos a
anlea iritimpharanl. Patriarchalem in lllyrico juris- dioeccsi ad aliam, prresulibus propriis invilis, trans-
dictioncm sustiniiil, queroadmodum duae nos docenl ire (m). Varios in.licat gradus jiirisiliclionis atque
epistolae ab eodem iraditse ad lllyrici praesules, a'lia- appelliilionis ab episcopo ad melropolilam, ab hoc
que ad Procliim Conslantinopolilaniim. ln earum ad poiililiccui. Ecclesire Alexandrinae praecipit ut
priroa Anastasio Thessalonicensi dignitatem vicarii cura Roinana parente unam eamderoque ralionein
aposlolici confirmat, quam ponlilices prredecessores lueaitir (n). Anatolio Constantinopoleos praesuli fa-
contulerant in ejus dioecesis episcopos. In altera om- ciillaleni facit ut commiuiioriiEcclesiaeRoroanae per
nibus lllyrici provinciis mandat ut Thessalonicensi illnm resliluantur quicunque haeresim abjecerinl;
episcopo pareant, prout apttd ens consueludo eral, eidemque probibct trium episcoporum iiomina pro-
neque ab isliusmodi observnnlia removerentnr ex nuuliare atl aram, qui S. Flaviannm praedecessorem
iis qure synodus Cbnstantinopolitana contra legcs siiiini fuerant inseclati. In decreiali ad Foro-Julien-
aposlolicae sedis decrevisset, quaeconcilii ejus consli- sem episcopiim Theodorum poeiiilenlire sacramcnti
tutioniim nullam probaverat praeter eas quac ad fiiiem p*-'necessilalein (o) ac virlulem oslendil, qttod etiiim
periinebant. In terlia deinum epislola ,-iriConstnnii- iis qui iu vilae fine siuit constuti vocisque ofliciuro
nopoleos praesulem, ctijns gratia res illte oinnes no- amiserunt non denegandum atlirmat, cuin ir.dicio
vaeagcbniilur, eidem ostendit non ideo sibi esse a aliquo ipsi absolvi peianl aut eos peliisse jatn cou-
snnciionibus canonum, quas peniius noverat, defle- slal, cutn milliim praebere indicium vi morbi el an-
clendum. gustiis lemfioris probihentiir.
Sanclus hic pontifex judicium per se ipse lulil in
ARTICULUS VI. causa Celidouii (p) et Projecli, prresultiro Galliae, a
De auctorilate sanclm sedis sub divo Leone Magno sentenlia Hilarii Arelalensis provocantium. Propiiis
pontifice. in sedibus ulrumque stistiiiuit, ipsumque Hilarium
ab unoquoqtie juiisdictionis aclu prohibuit exlra
Divus Leo, Magnus jure ac merito nuncupatus, suam Arelnlis Ecclesinm, quani ipsi ex indulgentia
ubi primum ad summum pontificatus fasligiura est non nbstulit. Eidem Leontium Foro-Juliensem sub-
evectus ({), fateri ac praedicare orsus est bealura rognvit (q), qui vicarii apostolici munia obirel in
Petrum perpeluo adminislrare Ecclesiam Dei perRo- Galliis. ln epislola ad Viennensis provincire praesules
nianos pontifices; iisdem apostolorum principis fi- dc appellaiionibus ad sauctam sedem loquitur, tan-
dem et auctoritatem nunqnam defuturam; Chrislum quaro de jure quod nulla unquara delrectavit ve-
Jesum, qui eumdem aposlolum Petrum poteslatis tustas.
6uaeconsortem elegit, per ipsum cum creleris populi Vnlenlinianus III inqieralor decretis Leonis Magni
sui priucipibus potesialem illam communicare (g). paralam conciliavil exseculionem lege qure man-
Eorum vero quae docuit exemplum exhibuit Leo hic D dal (r) ut sedis nposlolicaesanctiones oinnes toio in
Magnus adversusManichseosin Italia, Priscillianistas imperio sancle ac religiose servenlur; nullique
in Hispaniis, Pelagianos in Islria, per mandata quae episcopo licitum sit absqne sedis cjusdem aucloriiate
ad provinciarum earumdem prresuies misit extermi- aliquid contra consueludinem velerera conari, ut
nandi causa hos hrerelicos. Quare prrescripsit for- quibttscunque dicta erit dies ad tribtinal Romani
mulas quibus ecclesiaslici suspeclae doctrinae sub- ponlificis, si vadimonium deseruerint, vis a provin-
Bcriberent. ciarum rectoriVus inferalur : aperie autem lege isla
Decrelales multas dedit epistolns, alias ad alios fuit expressum, quod seiilentia in Hilarium pronun-
(a) Vid. mere Hist. Dogm. 1. IV, c 23. (k) Epist. 92, in Collect. Holst.
(b) S. Aug., ep. 104. (/) Ep. 84.
(c) Ep. Six. PP. ad Cyrill. ex coll. Baluz. (m) Ibid.
(d) Ibid. f») Epist. 81, ep. 46.
(e) S. Prosp. in Chron. sub an. 440. (o) Ep. 91.
(f) Serm. de Assuiupi. sua. (p) Epist. 89.
(g) Epist. 2 vel. edii., itero93, item 86. (q) Ibid.
ih) Epist. 1 el 80. (r) Novel. Valent. posi Cod. Tlicod. lil. 21,. de
(') Episl. 4 el 16. Ep. ordinand.
(j) Epist. 87.
961 DE PRJEEMINENTIAET AUCTORITATE S. SEDIS. 962
liata ab apostolica sede imperatorire auctorilalis mi- A hujus potestatem testatus cst in caeteras universi
nime indigebat, ul vel in Galliis exseculioni manda- lerrannn orbis Ecclcsias, prrcque aliis prreclarissi-
retnr, ob siipremam polestatem quam habet pontifex " mis ejus dotibus hanc singularemesi fassus, quoil
in Ecclesia. El eral ipsa quidem sentenlia per Gal- nenipo ab hreretica labe abhorrens nunquam non
lias, eliam sine imperiali sanctione valitura. Quid fuerit, cum summorum niillus pontificum a veritate
enim tanti pontificis atteloritali in Ecclesias non lice- coiitrarium aliquid unquam senserit, al conlra omnes
rel? Nostram historiam videsis (a), palamque erit aposlolicum depositum semper integrum, semper
vignisse hanc legem Francorum regum terapore, omni ex parte purum, cusloiiierint.
qui imperatoribiis successerurit. Idem ponlifex dis- Hisceul medereiur incomir.odissanclus ponlifex (j)
sidia conipo.suit Ecclesins inter Arelatensera ei VLen- falsam eam synodum conderonavii, declaravitque per
nensem inlercedenlin (b), dioeceses consliluens quae lilleras Theodosio imperatori, quoil, qiioniarn ad
melropoleon alteniiri stiffrngnrenlur. sanciam setlem fuerat provoca,:um, ex coiistiluiis per
Etilychcs Constanlinopoli lanqiiam haereticus con- Nicaeni coticilii canones, alind haberi coiiciliuiii
demnalus confugit Romam (c), supplici iibello pro- oportebat. Theodosius vero, euniichi ciijusdnm, qui
miitens emendaturum seomnia quibus reprehensione Eutycheti valde studebal, arbitrio se geiens, beni-
dignis doclrina ejus essei inspersa (d). Ad episcopos giins accommodare aiues noliiit suasionibus divi
eliam aljquot Occidentis dedil litteras, suffragia Leonis, neque Occidentis imperntorum epistolis,
eonroi petens, a quibus responsum accepit, Roina- per quas eidem significnbanl, delreclari non posse
num adire poutificem oporlere babendi causa fidei Roniamnn pontificcm supreroum judicem <ausariini
dogroala; praesulibus quippe privatis (e) Romniii " appellationisquoad fidemeljndiciiimepiscoporum(fc).
pontificis haud acccdenle conscnsu , faciiltaleni Fidem adhibuit Theodosius lalsis couciliabnli actis
aiebant deesse bujusmodi de causis proiHuiliaudi. Dioscori arbilratti constructis, uihil iiempeexNicaeni
Flnvianus Conslnulinopoleos praesul ncla omnia alque Ephesini priroi decretis mutntiiin in co fuisse
Romanum ad ponlificem delulit ndversus Eutyche- alque episcopos ibidera depositos Nestoriana haeresi
lem , necnon senleiiiiam a se latam hi eiimdem (/"); affcctos esse. lmerea poniilicem est deprecaius ut
supplex ab eodem flagitans ul eam sententiam rolio- Analoliuin in Conslautinopoleos sedem, Flaviano
mndo, nascenlera dignaretur haeresim prrccidere, jain denato, suffeclum confirinaret. Imperatorcra
alque impedimenlo esse quin synodus, dc qua per- islum, ciiiii niiniine hreresiin profilerelur (/), haere-
vaserat rumor, celebrarelur; istiusmodi eniin cele- licos tamen lueri Leo papa inlellexil : quamobreiu
bratio nonnisi lurhas in Ecclcsia concire polernt. forc confidens utab insita menti ejus opinione facile
Magmisvero ponlifex .iiluiirabilem illara siiignla- revocarelur, legatis ad euui missis iterum de con-
remqiie ad Flavianum epislolnm dedit, Epislolw greganda synodo elllagitavit; eodemquc tempore
Dogmaticm divi Leonis cognomento celeberrimam, siguilicavil per lilteras , quibus ipse corulilionibus
quri lncnriialionis niyslerii fidem eximie definil atque Conslanlinopoleos pricsulem receus clectuui coniir-
explicat; volensque lmperatoris Theodosii gralia masset. Caeterum optimum sancli pontilicis id consi-
coucilio Ephesi cogendo asseiisum praebere(-/) tres, lium ineiindi gloria Marciano, Theodosii successori,
qui praeessenl, legnlos misit, earodeinque epislolam debebatur.
veluti eorura regtilam qure decerncnda erant. Id Marcianus igiitir poiitus rerum qurc prima obiit
Pontifex meinorat omnibus in epislolis hac de re imperatoris muuia (m), siiisignilicaio aniiiii lueriint,
perscriptis, praeserlim vero iu ea quam tradidil ad C | se scili,cet velle ul poniilicia ex aucloritate habcrelur
Palres concilii, significnns iisdem quaecunque ad concilmm, quo proscriberclur error el catholicae
fliminandos errores, et (idei professiouisquc ejus Ecclesiae tranquillitas instoiirarelur (n). Divum Leo-
unilatero in universo iniuido assereiularo suiit neccs- nero oravit ut ipse per se ailesse dignaretur synoilo;
saria, ex epistola ad Flavianum suppelere (h). Ea svn minus id posset fieri, sibi per litleras potesiatem
synodus in lalrocinium versa esl. Pro concilii sciie faceret cogendre ipsius synoili, in qua episcopi per
prresidia milituni collocata sunt; mngnique tres Suinrouin ponlificera coiistilula profilercntnr.
diices imperii sncruui iu euni coiivenlum sunt in- Chnlcedone congregali sunl Palres. Eique uli
gressi, suffragiis ut libcilatem eriperenl. Dioscorus praeesseut ponlifex legalos mittens iniperntori
Alexniidriiius, Eulychelis propugnalor, sanclissiinis scripsit, fulurum se sperare (o) ui tradilionis fides,
aposloiicre sedis lcgibus posthabiiis, per siiiiiiiinm cujus dogmala ad entii sanctn sedes tradebat, crrori
audaciaui coucilio piiesedit. Pomificiae epislolre, seciarioruro praecluderet onincro adiluin. Ad Palres
fam doginaiicn ad Fiavianum qiinm alia a<lPalres ilein concilii perscripsit, sigiiificans clam iis essc
synodi, haudquaqiinni liierunt lecire. Judicatura fuit non posse desiderium siimri, quippe cujtts religionem
juxtn consilium iuiium n fautoribus Dioscori: Euty- ac fiilem miniine ignorabant (p); ul neinpe iidem,
thes fuil absolutus; militesque districlo ense irruni- riisceplalioiiibus qiiibuscunque poslhabilis, plenam
penles niinnti sirotduas purteseaesuro iii quicun- ill-.imet aperlnm lidei definilionera ampli-cterenlur,
in
ouc iluasCliristtira in nnturas dividerent. Illntani vim quara ipse in litteris nd Flaviaroim expresserat. Sese
siisliimil nemo, praeler pontiiicios legalos, Eusebiuro velle ut suas in sedes episcopi restiluerenlur, si
Dorilecnsem. qui apertits eipraecipuus erat Eutyciiii jj | resipiseeriuil; roullo auteiu roagis ii qui, eoquod
accusalor, ac Flaviniiiun Conslanlinopo!il:uiuroipsins poliorcni luiti essenl pnrtcm, e propriis pulsi erant
episeopiim ac priiiuun Judicem, qui nd sanclam Ecclesiis. Suininopere cnvendiiro iis esse, ne quid,
sedem provocavit ab iis onuiibus qure in eo concilio Eiilychelem damiiaiites, Neslorio indulgerenl.
sancita fnernnt. Legali synoilo prresideiiles eniiHlem incboant, de-
Vir ilera sapiens Theodoretus (i) Cyri praesul in clarnntes pontilicis nieiiiein esse (q) ut concessu ab
Anliocliirc palriarchalii a senlentia ilcpositionis iu illo Dioscorus exclroiaiur, iisqiieilum apud Palres
se hita ad npostolicnm seiieiu appellans coiifugil. tnnqiinro reiiin se sliicrit, ralioiieiiique retiileril au-
IJno eodeinque lempore superiorem augusiae sedis daciae surc, qua ceciHiienicaiii cocgit syuodum wjlla.
(a) Lib. v , cap. 5. (j) Epist. 25.
(b) Episl. 109 ad episc. prov. Arelal. (H)Apud conc. Chalccd. pnr. i, n. 25, 20, 21
(c) Episl. 7, ail Tiioo ios. A. et 28.
(d)Et8,adFlav. ep. (') Episl. 33.
(e) S. Petr. Ghrvsolog. cpisi. ad Euiych. (m) Apinl conc. Clinlcerl,.par. 2, n. 33.
(/) Epist. Flav iul Leon. l'P. («) lbiil.,n. 31.
(g) Epist. 12 el 13. (o) Episl. 49.
(h) Episl. 15. (p) Episl. 47.
(i) Theodoret., epist. 113 el 126. ('/) Coiic. Chatccd., act. 1. •«....
903 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 964
ex apostolicacsedis auctoritale, rem profsus inau-. \ quaseiinqiie firraissimas putant, prreseferenles, uli
ditam, qure ante idteiriporis neqne permissa neque pontiflci fidem facianl, cOmmendalionesqneafferen-
facla uuquam fiierat. Quamobrem e Patrum con- ies quae niaximo sibi usui ad movendum ponlili-
sessu expulsus fuit, el e contrario Theodorelus ad- cis animura sinl fulurrc.
missus, qui ex sententia pontificis propfiam in se- Ponlifex definitionem summa et cerla flde con-
dem fueral restitiilus. GonvinciturDioscOrus D. Lco- firinavil per litteras ad Galliarum episcopos (g), ad
nis Dbgmatlcam Ephesi dolo malo suppressisse;quam imperatorem Marcianum, ad Pulcheriam impera-
concilii Palres omnes pure ac simpliciter se susci- tricem , ad Anatoliuni ('onslanlinopolilanum (h);
pereprofitentur eam omnes promple suscipimusfor- (a). nuilio autem aperlius ad episcopos qui synodum
Allera in actione leslanlur Patres absque omni celebraverant. Canonero vero duodetricesinuini pro
iniila ac dellberalione eidem se epistolae suliscri- Constanlinopoieos calhedra penitus rejecit, reique
psisse. Epistotm omnes subscripsimus. Veram in ea cciiiores fecit litleris iisilem viros illos prastanlis-
' lidem coiilineri afflrmarique cognoscimt, perindeac sinios, litlerisquealiis rem ipsam coinrounicivit cutn
Nictfiiio in symbolo sanctorunique tradilione Pa-' Alexainlrino el Anliocheno palriai-chis (i),' quoruro
trum qui post eam synodum floruere : cunique ea praesertiiii intercrat ea novilas, cumque aliuuoteoi-
recilaia essent, eidem etiam epistolre plaiidcntes scopis eorumdem siiffraganeis.
clainaiunt Palres j'am se subscripsisse : Nosjam S. ponlificis auctorilas exseculione prohibuit
subscripsimus. Tertia in aetione pontifex archi- Iiunc canonem; quod licet molcste ferret Consian-
episcopi universalis nomine ntinciipatur; damnalur tinopoleos praesul (}), lamen ab imperaiore con-
deponilurque Dioscorus, tum variis riominibus, tum n tenliis in ollicio erga pontilicis volunlaiem, huic iin-
eo potissimum quia iinpedimento fuerat quoroinus peratore eodem cogente, per epislolam obsequii
eae lillerae legereniur Epliesi magno cum catholicae plenani satisfccit.
Ecclesiae scandalo, quae jam pltira perpessa liicrai. Divo Leoni roaxime id cordi erat, ut omnibus in
In actione quarla, interrognli Patres ab imperatoriis terrariim orbis Ecclesiis fidem incarnationis Verhi
inquisitoribus utrum divi Leonis epislola conveiii- per siiaro dogmalicam epislolam slabilirel. Hanc
rel cum fidei expositionibus conciliorum Nicaeni et EcclesireGallicanaelanlo cuiii gaudio nmplexaesuiil,
Constantinopolilani, epistolac itcrum acclamnvere. qiiantuni non facile explicari verbis possit (k). Una-
Itaque nihilest certius pura simpliciqtie acceptione nimi siquidem consensti omnes lateb ntur ac pnc-
isla Magni Leonis episiolce iu Chalcedonensi conci- dicabant npostolicaui sedem, unde epistola erat
lio, quidquid autument qui supremrc sanctre sedis profecta, illuin esse addituiii, ex quo sanctus idera
aucioritati adversantur; quorura ipse objeciiones Spirilus qui apostolos replevit scientia, emittebat
dilui mea in Dograaiica Hisloria (b). oracula : doclrinam ejus, Dei esse doctrhiam-, Sal-
Aclio quinta proposilionero hanc nostram egregie viitorem ipsum incarnaiioiiis sure roysterium homi-
confirmat. Concilii Patres lidei definilionem inslrn- nibus trai.ere per os Roniani pontilicis, cui acce-
xerant, quam legati, utpoie minus omnia expri- ptam Gallicanre Eccle iaefideui verae religionis refe-
mentem quae dogroalica epislolit conlra haefersiin rebani, et arclissimo atquc insolubili coigunctionis
definiebal, rejecerunt. Quare ii, tainetsi definilio- vinculo adhrerebant. Uispnnienses Ecclesias tami
nero illam pertinaci studio defenderenl, attamen ubi fuisse coinpotes beneficii sancli ejusdem ponlificis
-agnoveruni discrepantiam qure eam inler et. dogma- lillerae nos docenl ((). Italas Alpiuro liiiiliinas tradil
ticaro epistolam irilerernt, quanloCius eam ita inu- G Leo ipsius decretis suliscripsisse, necnon diligeu-
taruni, ut omne discrimen amoveretiir. Marcianus lissiine obseculas liiisse (m). Oriens, utpole procellis
imperator, qui concilio adfuil (c), provisurum se seniper ac lempeslaiibus agitalus plus quam Occi-
ail ne quis imposlerum de myslerio Incarnalionis denlis provinciae, Iranquillitatem serius pr;cseUilit.
docere auderet aliuTl quam quod aposloli, Nicaeui In Palaeslina descendere ad vim oportuit ul ad ofli-
Palres et Leo ponlifex in epislola ad Flnvianum cium inouachi reiliicerenlur (n), qui pene omnes
iradiderunt. Etitychetis seclatores facti erant, cogercntilrque,
Inter Cbalcedonensis concilii canones duodelricc- relictis ecclesiis quas invaseranl, propria ad mona-
simus lertio inhaarens, Coiisiantinopolitanre synodi steria rcverli. In ^Sgyptum, ubi doginaticreD.Leouis
praesiili urbis hujus alleruin in Ecclesia locum con- epislolae noiiiiulla exempla irrepserant depra\ala,
cedk, alque una simul palriarchaleni jurisdictioiiem qure Nesloriaiiismi errores imlueobant (o), certa mit-
in Ponli, AsireMinoris el Thraeire exarchaiue. Le- lein.lafuerunl exeinpla imperiali s<gno; necnon ma-
gaii, qui consessui non aderant cum hiijusmodi gistratibtts mamlari opus liiit ut eadeni clero popu-
canon iuil propositus (d), acerrime adversnli suiii, loque publice legerenlur. Post Marciani obitiim re-
ubi de ralo eodein habendo aclum est; at quoniam ligiosissimi priucipis, maximeque allireteiilis apo-
sitffragaiio ue procederel fruslra conteiiderunt, de- stolicoe sedi, emersil iterum erroris faclio (p);
creto iirtercesserunt, adliibilo protestalionis ac re- quamobrem oportuit pontificem semel, iteruni ac
clamalionis remedio, et ad sedem aposlolicam lertio novuni ad imperaiorera dare litteras, ut ab
provocarunt. insidiis ttitum redderet, quas religioni ejus parabant
Synodo absoluta Patres imperatorem rogave- D hrcretici, faciliiale abutentes qua ipse audiehat
runi {e) ut quae ipsius erat pielas atque potestas, daimialos a sancla sede, queis prrcter poenileiitiaiii
ftilciret sedisque aposlblicre aucloritaie robofarei nihil ullra erat reliquum. Adlmc insuper flagiiant
fidei professioitero quam feceranl; se nempe apud audiehliam, cum damnati-debeant agere pomiten-
Romanum pontilicem interponeret, conlirmalionis tiam (</).
causa impetrandae. Postea pontifici mittentes acta lia sensit Augustinus cum in causis ejusdem gene-
omiiia concilii, per synodicum oranl ut eadem con- ris apostolica sedes judiciuni tulit. Qiti noslra hac
firmare non dettignettir (f). Apprime autem urgenl tempestate lanli docloris discipulos sese jaclant, ab
eanonis duodelriccsiuii coiiliriiialioneui, ralioncs, hac sententia ordirentur oporteret, quara sludio is
(a) lbid. (j) Epist. Anal. Cp. ap. Collect. Holsten.
(b) Lib. v, c. 9. (fc) Epist. episc. GalL post S. Leon. episl. 51
(c) Act. 6. et 98.
(d) lbid., acl. 16, in fin. (/) Ep. 52.
e) Idem, par. ui, n. 1. (m) Posi ep. 52.
(/) Ibid., n. 2. (n) Vide Ep. 83.
(g) Episl. Imp. ap. Collcct. Holsten. (oi Ep. 69.
(/i) Episl. 52, 53, 54, 55 c.l 61. (/) Epist. 75, 78 et 99, ad Leon. Aug.
(i) Epist. 62, 63, 68« M6. (q) S. Aug. coirt. duas epist. Pelag^Li^ m (in.
963 DE PRjEEMINENTIAET AUCTORITATES. SEDIS. 966
anleuti adeo Initus esl, ul inter caeleros Ecclesire i"kquam cecurocnica hnberetur synodus, nt consuettido
Pnires locroii1'acileprincipem sil asseculus. llli vero illa peiiitus tenereuir, qiirennm cssel, nerape iitriim
longe abest ui glorieiitur CUMD. Prospero sanclrc universalis ac proindeaposiolicae foret iradilionis.
sedis auctorilate uti adexplicandain ac defeiidcmlam c Quoniodoenim poluit istn res tnnlis altercalionum
S. Aiigiislini doclriiuun ; quin e conlrariogloriniitur nebulis involuta ad plennrii concilii liiciileiilam illu-
D. Aiigiisiini nuctoriinlein adiiibere ad npostolicai slralionem confirmalionemqne perduci, nisi priino
scdis doclrinnm oppugiiaiidam. lidem ul videaut • diulius per orbis lerrarum rcginnes inultis hinc
qunnlo in errore vcrsantur, cerlnm milii delibcra- atque hinc (lispiilalionibus cf collalionibus episco-
luniqiie est breviler hic irariere qiiidquid S. doctor poruin pcrlractala conslaret? t(lbid., lib. u.cap. 4).
aul (lixit aul gessil nliis lemporibus Ecclesiaetrndi- Verum eniro vero argiimenlum eviilens iiliiiinqiic
lione allirroans quoad prrccininentinm'cl uuclorila- horumPatrnmarbilraliim esse de disciplina quicstio-
iein sanclaesedis. nem insliiiii, inde ducitur quod Cyprituuis, pnetqr
ea qiue diximus, Denrn misericonlin siippleitiriini
ARTICULUSVII.' rebaiir, si quid baplizalo ab baerelicisdeesset qui in
Testimonia ex divo Augustinoquoad prwemineiiliam Ecclcsiani rcceplus luisset neque iteriim sncro fonte
et aucloritatemsunctwsedis. ahliiius : c Potens cst Domiims (ipsa ejus verba
siitu) iniscricordia sua indulgentiamilare; et eosqui
DivoAngustino ter polissirr.umoblatn occnsio fuit ad Ecclesiam sunm venienles siiupliciler admissi in
snain"prolerendi senteiilinin <le nuctoritate quain Ecclesia dormicrunt, ab Ecclesiac surc muncribus
snncta scdes excrcet alque exercere debet in Eccle- non separnre. » (S. Cyprian., episl. ad Jubai.,
si.i, ctun de appellationibus Ecclesiarum Africaead 1" cap. 13.) Divus auteni Auguslinus ejusinodi reni
Romnnaro dispularelur. Ea ralione snnctus doulor esse aicbat, circa qiiam plenaria ipsa concilia invi-
meritem suain aperuit circa prrerOgaiivas orones ccm poterant emendari. <Ipsa plenaiiaconcilia saepe
Roitiani poulificis el circa praesitlia illn firmiSMina priora posterioribus emendari, cum aliquo experi-
qtiibus idem pontifex esl inslrucliis : cejilri nempe inento rerum aperilur quod clausuni erni. >(S. Atig.
ac vinculi coiilra schismala supremi relaiioiiuro deBapl. conl. Donat., 1. c. 3.) Qtiorisnne nonnisi de
inlerprelis advcrsus hacreses, alqne arbilri siipreroi disciplina est accipiendum, fidei enim ac inoruni
jiiris adversus leineraiores leguiu. leges inviolabiles sunt. Praetcrea sancltis doclor pro
1. Donalislre, qui bnplismum iternre volebnnl, certo hnbuil Cyprinnuin nb opinione illa recessisse,
S. Cypriani aiictorilnlem usurpariint. Quorum con- dequc hac re nihil idco litteris consignatum exslare,
silia ut eludat Auguslinus, Cyprianttm cum principe quin studenlcs bujusmodi errori foriassc suppres-
apostolonim comparaf, quero divus Paulus redar- serint snncli viri scripla cotilrnria, ut ipsius aucto-
giiit. Nihilo(anicn minus faletur vereri se ne com- ritule fttlcirent errorem : < Correxisse nutem, inquit,
paratio biec injuria sit divo Pelro, eo quod aposto- istnm sentenliam non invenilur : non iiicongruciilcr
ioriiin princips curo episcopo alic uullo debcal lamen de tali viroexislimnndiira eslquod correxerit,
eomparaii. < Magis, inquil, vereri debeo, ne in et forlnsse siipprcssuro sit ab his qiti hoc errore
Petriun contuineliosus exislam. Quis eiiini nescit niiniuiii ileleclali siini, ef tnnio velut patrocinio
apostolalus principiilum cuilibet episcopatui prrefc- carere noliicriinl. » (S. Aug., ep. 48, ad Vincenl.)
fenduni? » (S. Aug. de Bapt. cont. Donat., lib. n, Caieruiu, id firiiiissinie comprobnt, divo Augu-
cap. 1;) Mox divura Cyprianum pro virili conatur iC stino fuisse supremam Romani pontificis auctorita-
deferoiere : c Nontlumeniin, aiens, erat diligeiiler tern veritaiis loco, cui refragnri neino possit in Ec-
ilia bapiisiiii qureslio perlractala; sed tnmen snlu- clesia : < Quis eiiiin nescil nposlolatus piineipaliiin
beiriihiira consueludiiiera tencbal Ecclesia... quain cuilihel episcopnliii perferenduin; > quod perinde
credoex apostolica tradilione venienlem... perAgri- is loquitiir de conteiitione iile unde schisma Dona-
piirom prredecessorem suum dicil S. Cypiianus tisiaruro profectum erat, atqne de re jam riefinila
quasi ca;pissc corrigi. Sed sicul diligenlius requi- per senlentiam Intninnh aposlolica sede. Seiiientiuiii
sita veritas docuit, qux post rongnos dubilniionis linnc lulit Melchiadespapa in contenlione Cicciliani
Ibictiis adplennrii coucilii conlirrontionero perducln ci Majorini de Carthaginensi episcopaiu. Caecilianus
est, verius crediiur perAgripintun corrunipi coepisse, quidcui legilinic eleclus fuerai eaque in sede consti-
non corrigi. > (Ibidem, cnp. 7.) Cyprianus quideiu tutus; Majorinum vero insiigaveml iiianiis factioso-
coiisiicliidiiieinillain videbul; ciroi t atitein (prosc- riiin lioininuiii, qui suns ad paries peiiiaxeianl non
quiiiir Augiistiuiis)defensiones ipsius consiieluilinis paucos ex episcopis Afris. Qunie *Aiigiisiniis lucu-
iiontnles aflerrent, ipiibus illa lalis nninia niove- lenler de Crccilianoloquiiur dicens i Possel (Caeci-
retuf, noluit nonduronssetire consiieliiilinicedere... lianus) iion curnre couspirantem miillitiulinein iui-
Mnliiitpraedecessoruui suoruui laiiquani iiivcnluiu niicoruro, cuin se videret et Uomai.a-Ecclesiae,in
dcfendcrc » (Ibid., cap. 8.) qua semper aposlolierecatbe.lra; viguil principalus,
Cyprinuus tuntlein, ul Auguslinus observat, qurc- cf cuuctis lerris, unde Evnngeliuui ud ipsam Afri-
sliouis snromnmnon fidem, sed discipliiiainspcciaie cara vcnit, pcr coroiniiiiicat rias litleras csse con-
jmiicavit, de qun alios alia scnlire neque scbisiroi, rj jiiiictuni, iibi paratusessei suani causain dicere, si
neque hreresim gignit. c Neiiiineinjudicuutes, nul u adversarii ejus ab eo illas Ecclesinsalienare conureii-
jtire romniuiiioiiis aiiquera, si divefsuro sciiscrtt, lur. > (Idem, epist. 162.)
aniovenies. » (Ibid, cnp. 2). < Toleravit coilcgas Ila reapse contigit,ipsismet pelenlibus Donalistis,
aliud sentienlcs sicnt, el ipse toleralus est. > (Ibid., ut causnm Iransiiiariiii-judices,id e.->leoriim lempo-
h IV,c. 9). Earo ob retn miiversalem cogi synoduui ruro sermone, npostolica seJcs, judicuret. Apud
Mportere censuit, disciilienilre alque examinandae pontificcm stelerunt partes ad dictam diem, co-
consneliidiiiis gralia, (piae hrcrelicorum baplisinu gniiisque ulrinque ralionibus Melchiadespro Caeci-
ailmHlebai; au|iie iiiteriui bapiisina deuiio coufcrii lirrooseiilcnlinin lulit. Negnri ceiie non potcsl Do-
posso iis qui ab haerciicisfueranl bnptiznti : i Ante- nalistas judicio huic stare noluisse.el adConsinnli-
quam plennrii concilii senteniia quid in hac rc sen- num iuiperaiorem provocasse. Ac | eriude negnri
lienduui essel, toiius Ecclesite consensio confir- neqiiil liinic principeni, cuin causie nccessiones nb
ntasset, visum est ei eiini lerine ocioginiu cocpi- iis ficrent, dedisse. novos judices , Patres nenipe
scopi&sui&Africnrnm Eeclesiarum, oiiiueiii homincni Arelalensis concilii;. si larocn habcndi siint novi
qui cxtrn EcclesiieCiitholicrecororouiiioneiii bnpl;- judices Patres synodi, quo divus Silvester legulos
7.:iltis fuisset, oportere nd Ecclesiuin vcnieutem inisit, qui causam sui praedecessoris inslar judica-
•lcntiohnpiizari, > (Ibid.-,lib. i, cnp. 18.) Divus ipse rent ac de no is nccessionibus definirenl. Melius
AcgHsliiuiSdeclnfiit qiiml variis in EcclesiiP provm- igifur recognilionem litis, ab imperiitore - onces-
ciis anle oporluerii pcculiares lieri disciissiones*. sain, iiuncupcroiis. Isliusroodiuuleni rucngiiil.oiiciu
<ffl AD ANASTASHMIPROLEGOMENAEWT. ROM.-VATIC. 968
quoroodo concessil imperator? Scilicet etrrum per- A cnm oriijonon legitimask in Afrka, imiiari student
versitattbHs cedens, ail Attguslinus, ulque eorum cailiollcim EcclesMuii, eqiie suis aliquem Roiuam
impudciiliam colriberel; qnid enim convocandum nritlunt, qui exigHiBn Afrorum numerum riegat. En
concilium fuil, cum causa coguita et definita esset Augtfslini verba ipsa : t Si eiiim, inqnit, ordo epi-
Rbmae? Insolentem eorum ngendi ralionem de- scoporitm sibi succedentium' cOnsideraridus est,
testaqs, proseqifllur sanctus doctor : qui ab Eccle- quaiilo Certius et vere 'salubriier ab ipso felro HU-
sirc judicio ad iroperatoris tribvmnl proyoeare efant meramus, qui tolius Ecclesiaefigurarii gerenti Domi-
ausi, < In UnheRoma qtiemadmorinm causa dicta nus ait : Super hanc pelram wdificabv Ecctestitm.
aitque ttntta sil, indicant gesta ecclesiastica. > (ld., meam, et pdrtminferorum nonvincenl eam.Petro
ep. C8.) < Dedil ille alitid Arelalense judicium, enim sticcessit Linus, Lkio Cleriiens, etc, In boc
non quia j;»m necesse eraly sed eorum perversita- ordiiie successionis inillns Donatista episcopus inve-
Jjibus cedens el. omnino cupiens lantatn impuden- nitur. Sed ex transvcrso ex Africa ordinatotn mise-
liam eohibeie. Ncipie enim ansus est Christia- runt (|iii paucis pra;sidens Alris in urbe Roma
nus iinperator sic eorum tiimuliuosas el fallaces MonlensiumseuCuzipiiurum vocabtilumpropagavil. ' ~ >
qtierelal susctpere, ut de judicio episcoporum qui (Iri., ep. 165).
"ftsina; sederani ipse jutficaret... Qua in re quem- II. Si occasione prreseflim Donatistariim Augiisti-
aimodum illes rieieslt'tur audislis. > (Idero, ep. 162.) nus denionslravil auclorilatein sajictm.sedis;,Lauquain
Meletiiailero, ad caiiliiim unilatis coriifa sclusmata, oceasione poiis-
Ipse, imperator dederal litteras ad causam
etrffl speciare Signiiicans ejusmodi delinire, simiiiu Pelagianorum agnovit endcm in sede siipre-
iHqH*!lilhtm jschisma in Ecclesia suscitareUir, pe- g miun jiidicem in. rebus.ad fidei.u peJliflQUiibus
cdliare&ve aiicubi divisiones fiereot, nullo pacio contra hreresim. Coustat primmn a(lver.susl,elagja-
fkfre. «¥estra gravitas, iriquit, pondefahit quoniodo naiii judtcium fuisse lalum in Africa. Ilunc. haertisi.io
Ulalis taadetn absolvattir... Velim vos nnButiigene- in Cojleslio damnarunt Patres concilii Garthagit+o
r*slesehisina, nuilam tBseordiam iri ullo ioco om- celejirati fedcmptionis nosira anno 412, imtfe hisa-
itjp.OreKnquere.» (Apud Euseb.lib.x HiU., c, 5.) nissiinum id eapiil att apostolicaro sedem pToyo<5a\U.
lKHjuecousiderabat banc lilem jairi sentchiia poitti- Ai qiiohiam brereiicns provocationem p«»seciiliis
fids dehnilam. .<Cuin res fuissct apud urbeniRo- haud fiiit, aliquoi iiule aniiis Africani prresuies con-
niiuri ab Moneis ac probiilissirois viris episcopis tra eanidem haeresifnproiHintiarunt, eamqueiteiuiii
lermina*». » (Epist. Const. Imp. Mlaphio.) Cmn siiiscum niicloribus dnmnnrutit .in cohcilus Carlliar
vero uvieHexIt Donatisias provocasse; o furoicm, gmcnsiet Mileviiaiio. UJHiusqueconcilii PsHufepjer
inquitr, inaudilum; o^udaciam prredicandmn! Cbri- synodicas litleras a se tali jiulicii reluleruBl raliones
stiani homrnes et episcopi imitantur gentes. « Ad poiitifici Iiinocentio priino. M.leviuuiiseiticet, i]uib*ts
quam appellalionem Cehstantiniis imperaior sic Arigusiinu&accaisebatuj', atl poniificem laiHjuarii
r-espondit: 0 rabida furoris audacia! sicut in causis pasiorein cominuiiero oroiiiuin perseripscrevet lan-
geiitiiium fieri solet appellationein iiiteiposueruHi. t quam ei, cui summa et prnecipua esl potesias ad
(Opt. Milev., lib. i conl. Pdrm.) novaShrereses elfininaiidas, ad corrigendos .efi*or>es.
VOt- hoc Melchiailis papre judicium definitivum eosque prrfilbcanilos,aiilequam coalescarii. P^lesla-
Caecilianus oninibus est crhiimibus absoliitiis qnre leni Itaric Rcnnanis ponttficibus ab Jesa Chuisla esse
i« ipsiim conjecerant Donaiistre, -proindeqtie in' Ecr r inidUanj, §ui. consipa eorum regere aique exaudire
ctesiae cororouriione perslilit, mfliainque juris sui *- pfeces ttigrialuf, iidem fiaires lateniiir.^^Te, in-
jacluram est passus. Quod ad ejus -eriuflos, pireicr (piiiint, Doinlnus graii* suae prseeipuae uuinere-ui
Donaturo, piiiicipem auclorem sceleris, qui fuit sode aposiolica coliocavii.... Pasioralem. tliligentiaro
depoeiius, alii oroiies, mandavit poivttfex, ut suas qurcsuiuns adhibere digneris; novn qiuppe lyefe-
qinsqiie digniiates ac sua rounera retinerent, diroi- sis, etc. -Ut ab ejs coiifgenilis he latitis serpant....
moiio ab erroris opinrone Tecedereiit. Quamdbt^em Ailjitvanie rofsericordia Dei nostri Jesu Christi, qni
Auguslinusait imnc pentificem opiimufri, Chrtsliiinrc lc et regcre"*coiisiileiiieinet orantcin exauriire <ti-
se:lMkim paeis etpaireni CbrisuanornfH omirUiiii gnalu.r, aiutorilali sanctilatis lurc, tle saixUaruui
depiWnSlrasse.<MiUiailissenteptia judicium cliiHsuia Seripiiirarum aucloritate deprompue, > tic, (id.
est-ftis verbis : Cum CijJciliiuiuiiiineca Dohato coii- ep.m,y
viotuhTesse in alitpiaiparte consliterit, sti» commu- Alla tiiepistola qiiam divus Aiigusliruis^61:qnatuor
iiioni acole.siasticrcinujgro slalu rctineriduiti meritO Arricaniprjesiiles pectilirtrein dederunt .atfj ip6-rw
csse<enseo.»(liL,idid.) cMikimlisultrmaestprolata potit fi.cero,eiderosigniflcamHiuncrissiu esse Pelii^io»
senteuti»:.. Donaui soio, qucro totius iiinti princr- ipii errofem deposuisse videbatur,*jlicin dicere aptui
pcini invenefat, inaxime ciripnto, sanifntis recnpe-' se, ut vel corain vcl per episiolani doctiiiirc stta:
raiidae^Optionero Itlieram, fecit, caeteris paratiis li- rntioriem redderei, h;eresiareb;c h«'ic, aieBlesr6rtB-
becafi-eoranronicalrjr ias mittere.... 0 viruni optiiiiuni I ram majorjs ponderis poiilificiam aucioritatem
o&furiuGhrisiiaiiae paeis, et patretn Gbristianre pk- (|tiam cieteionim orariium universi orbis .eptsiouo-
bfelj (S. Aug-, ep. 162.) '-. ". riini. Sub finem epistohe precantur ab eo vettiaiii, si
Adhoe anpstrinoeese«Hsjudicium Augrisiiniis re- B-fmiiisse niiiiiUmproiixa ea sibimet viflealur, iueii-
BijsitBBnatBia-r tot ae taiitis'in disceptatioulbtfs tes seiHiriime luci splendorem..addere cogiViase,ve-
quas cum iisdem habuit. CurjVqueipSisprobare cori- ritm ab ipsius delinitione cegnosicece, utn.tHi qu&
sjiifflitpartes suas hiliil-oniHiiioesse praelef' fiictio- ipsi scireiitab eodero fonte origineni dncercijl, undc
neifc-wliisiifaticam et ab Jesu 6iifis1i Ecclesia sc- altisshna ipsins sapieiilia emauabal. c Atua, sic
jWteiaro, id pos|tit ob oeulos; qudd neiitpe ThtiRo- loquttiititr, yeneratioue accieroins est -Roroaoi, aut
m4nreJEoelcsiae-cororoniiieneiiones"sent. Argumen-' ciinred perlilleras agendum.... Epfecopepi}mv«atho-.
tH«a boc fimujfifi ijli aiieo videJMur, ul splitiis: licowun aiuctoritale, et maxime sauctiia^t^-ttse^
esset dicere qubtl si e "sanctis aiigeloi.*uri cSoris quani aptid eutn esse mrrjoris ponderis uiinime du-
-uijttuisper bypelesim asseretad partes Oofiati acce- bilainiis.... Dabit sane noJiis vetii;un suavitss ntttis-
depiliHn esse relictis catholicis, ipse angelus e.sset siina cbrdis tvii <juodprolixiorem 6pistela«i fariassis
atiaibema. Galliolicae<jiiidempaftes, aif b. doCtoi*, quain velies tuae.misimus sanctiiati. NOReuun rivu-
eee.sutn, ubi pei;petiius episcoporum sibi iriviccm ^ linu irqstriim tifo lnrgo fonfi augerolo -*efu*idim«s,
succ^deniiuni ordo inveiritur post bealura PelriHn^ sed... utrum etiam.nosler, Iicet cxiguus ex eodeuij
cui {anquara Ecclcsire touus lypum gereiui Reilenj- quo eiiam tuns nbundans, entanei capiie BueiiW-
plflr ail: Super.hanc -petram mdificttbo.Ecct.esititn cum, boca leprobari volumus.» (ld., ep-**.) -•
nuam, et portmitiferi-non pPwvalebuntadversmeatk. En mia?iancto ex isto itoclore sup-Mtunt icsiiHM-. .
Hac in perpetua successiono poBtificum'iinpossibi1t3' nin qiioad rcscripia poiilificis lam coueiliis quam
csi e DonrHi&tisuiluiti prrcsulcni invenire; quibtis epistolts laudalis.
SG!) DE PR/EEMINENTl.VET AUCTORITATE S. SEDIS. 97»
c Quid cnim, ail'libro primo conlra Jtiliaimin, A ejiismodi Irnnsigercnt causas, neqne aniplius pale-
cap. 2, poltiit vir ille sancius Afrtcnnis respondere niur ut srccularibtis magistrntibiis cxsccutio scnten-
conciliis, uisi quod nntiquitiis apostolica sedcs, cl lire mandnretur.
Koiiiiinaciiui crcieris lencl |)crsevcraiiler Ecclesin?» Id Augiisliinis impense orni Caileslinnm ponlili-
Ei epislola 10G: < Ad omnia nobis ille (limocenlins) ceni, nl sibi pcrmillal in Anlimii Fussaliensis causa,
rescripsit eodeni modo quo fas crat ntquc oporlebal (|iii comprovincialibus :tb cpiscopis propria e sede
ajiosloliercsedis anlisliteii'. > Et infra : « Novclluni piilsus dccrctimi nb npnsiolica s;-ilc impelraverat;
el perniciosiiin crrorcni sic ccclesiastica aiiclorilnle qtiod, lamclsi condilionale tantuin crut, laroeii vini
compresstim, ul miilliiro iiiireiiiur esse adhuc quos- niinabaliir. ut exseculioni roniulnrciur ndversario-
dam qtii per qnemlihct errorem gratirc Dei conenltir rum iiigrntiis, Prrelcrea tonge ul D. tloclor jus apo-
obsisiere, si tamcn haecgcsla didicerunt. >Et alibi : slolicae sedis in conlrovcrsiain veiiat, faietur potius
< Rcsistenles atl uos perducile. Jnm ciiim de hnc firinnlqtic cxeroplis qunmpluribiis jn lieioniin, qure
cnusn duo concilia missa siint ad sedem nposlolicam; seu latn, seu confirmnln fiicrunt :tb cndem sede.
indc etiam rcscripla venerunl. Cansn fiiiila csl, titi- llujus rei lestinionia ipse profero ud Coelestini pon-
nam aliquando finialiir crror I Ergo ut advcrtant ino- tificnluro, cx cpislola qurun hiinc ad poniificem de-
iieirois, ut iiistrii.inliir docemus, ul mtilenlur ore- dit, vclustrc editionis 1GI, leccntioris autem 209.
iniis. > (Idem de verb. Aposlol. scrm. 2, in fin.) Crete.riiniS. Augiislinus non modo suprcma jura
At noroluni cecnmenicnin nd syiiodiira appcllandi sancire scdis agnovil, veneraius luitusque cst, veruro
consueiudo coepla cral? Aiidianuisbnc dc re Atigu- ctiam quoiicsciinquc fuil opus, ponlificuin ipsorum
sliiium : i Quid csl quod dicunt? De siinplicibus )3 vindicem gcssil necrrimiiin. Neque tamen ralionem
cpiscopis sine congregntione synodi in locis suis sc- habuil niillnm discriminis hominem intcr alque pon-
deutibiis cxloiia subscriplio esl?Aut vero cougrcga- tiliccm, si quid miscra eoriini vilrc piivata? conditio
lione synodi opiis crnl, ul npertn pemicies dnmnare- noxrcalicui fuissct obnoxin. Al poslcnqnam liiini-
inr? Quasi nulla haeresis aliquandoiiisi synodi con- sierii honorem sanclissimi omnique mnjoris exce-
gregalione damnata sil, cum potius rarissirorc plione vindicavit, fnniam tuelur ipsius miiiislri, qui
inveniautur propter qnns damnandns nccessilas talis omniura maxime ncquam bominum Iirercticorum-
exslilcrit; nuilloqiie sint n(qiie*incomparabililcr que calumiiiis esl oI.iiio-.iiis.Suo loco dicimus quid-
plures, quaeuibi cxstiteriint, illic improbari damnn- quid Donalislis ipse rcspondit, dum Ecclcjjae ohjc-
rique nieruerimt ; atque inde per cretcras terras ctnrenl pontificcs Marcelliiiuin , Marcellum , Mel-
rievitniidac innolesccre potiierunl. Vcruni islortim cliiadcm ac Sylvesliiiniperscculionibiis succubuisse.
superbia hanc ciium gloriani captarc inlclligilur, ul Videmus suis in libris ndvcrsus Pelagianos quani
proplcr illos Oricntis ct Occidentis synodus congre- belle pontificem Zcsimum a ccnsoriu ca nola vjnili-
getur. Orbcm quippe catholicum quoni.iiu Doniino cat, quam sliillissima ca capila ei.lem inurerccona-
cis rcsistente pervertere neqiieuni, saltcm comnio- bnnlur quoad surc auctorilalis excrcilium pro asse-
verc conanttir, ctiui polius vigilantia ct diligcnlia reuda hrercsi quain prolilcbaniur. «Sed si (Fpsissima
pnstnrnli post faclum illis coinpeiens siifliciensque S. doctoris verbnsunl), quod nbsil, iln fuisset do
jiidicium, ubiciinque isli lupi apparnciint, confe- Cociestiovcl Pclagio in Romann Ecclesia judicatuni,
rendi suni, sive m sanenliir atque muteiilur, sive ul illa coriim dogroutn, qurc in illis cl ciiui ipsis
ut nb nliorum snlule atque intcgrilale vitcnlur. > p papa Innocenlius dainnaverat, approbanda et te-
(Id. cont. 2 epist. Pelag., 1. 4, in finc.) nenda proiiunlinreiilur, cx hoc potius esset praevari-
Sanclus idcm doclor cndem de re ait Juliano : calionis nola Romanis clericis iiiurenda. Nunc vero
<Puto tibi eam partcm orbis sufliccre dcbere, in qua ciini... Zosiraus Cuelcsliumse purgare niolieiiteroad
priuium nposlolorum suorum voluil Dominus glorio- consenliendum suprndictis sedis npostolicrc litleris
sissimo marlyrio coronari. Cui Ecclcsiae |irresiden- (quas Africanis Ecclesiis perscripserat Innocentius)
lein beatiun Innoccnlium si audire voluisscs, jain crcbra inlcrloculionc conslriiixeiit, profeclo quid-
lunc pcriculosiini jiivcnlulem tuam Pclagianis la- quid inlerea leuius nctum cst ciiin Cueleslioscrvata
queis cxuisses. > (ld. lib. i cont. Julian. cnp. 2.) -dtinlaxal aiitiquissiniac ct robuslissiinac lidei firini-
Nii igilur nequissimis iis lioniinibus ex Aiiguslino tale , correclionis fuit clenientissiina suasio, non
ernt reliquiun, post Intam nb apostolica sede sen- npprobalio exitiosissima pravilalis. Et quod ah eo-
tcnliam, prrclcr dctcslnlionein criminum ac ]>oeni- dem sacerdote postea Ccclcsliuscl Pelagius repelila
lenliam. < El haec cxsecrabilia damnaia lcncntes auctorilale dainiiati sunl, paiiliilnrointermissre, jnm
el seminanies, adhuc insupcr flagilant audientinm, nccessario prrcfercndaeseverilatis fuit, uon praeva-
ciiin dainnali debeani agerc pumilenlinni. > (ld. ricatio prius cogiiitac ve! nova cognilio vcritalis....
conl. 2 episi. Pelag., lib. i in fine.) Qtiomodoigitur ab istis fidei deseiioribus et oppu-
111.Circa provocationes ad sanctam scdem quoad gnaloribus grnti;e Romani clerici pnevaricalionis
emendandos morcs, rcferam quidquid Zosimo, Bo- nrguunlur sub episcopo Zosimo, quasi aliud sense-
nifacio ac Coeleslinoponlilicibus Augiistini rcvo ac- riul in daninationc posteriore Cceleslii ct Pclagii
lum fuii in Africa.hacde re. Provincia isthrec Occi- qiiam quod sub Iimocentio iu priore senserunt?
denlalisEcclesiaemoleste admodum fcrcbal se subjici D Qiiia niique cum in lilteris venerabilis Innocentii de
nc proindc patriarchnlis suae jura dclraclnbal. Di- parvulis, nisi baplizarciitur in Chrislo, in aeterna
cara uielius : Afri polius de judicii genere atque morte mansuris calholicaefidei clareret antiquitas,
senlentiae exseculione disceplabanl in causis appel- profecto EcclcsiaeRomanre pracvaricalor polius esset
lationis, quain de jure suprerai iribiinnlis, qnod qiiicunqiie ab illa senlcnlia deviassel; quod, Deo
sancire sedi liunquam in discrimcn vocarunl. Per- propitib, quoniain factitm non est, sed ipsa con-
spectum est cousullulionum congrcgaiioniimque eo- staiuer repelita Ccelestiiet Pelagii damnalione, ser-
ruin summam fuisse poniificem inaximum deprecari vatn est, se inlelliganl esse unde alios crimiiianlur,
ut legalos ne imposlerum mitlerel, ad cognilores ct aliquando a fidei praevaricatione saneniur. i (Id.
tantuinmodo in rem praescnlem renuntiaret, qui conlra duat epist. Pelagian., lib. n, capp. 3 Cl 4.)
«Pi.TROL.OXXVH. 31
971 AD ANASTASIUMHiOLEGOMENA EDIT. ROM.-VAT. 172
12CHARTA CORNUTIANA
BLANGIHNIOBSERVATIONESPRjEVLE.
Charta hsec documenlum est ptiblicum donationis A per instrnclum marmoreis inscriptionilins, quamm
niiam ecclesircCornutianre confert Fl. Vnlia Q. Then - uiia indical ex nota consiilalus qui perlinet ad annnm
(loviiisV. illuslris cum enuinerationc supellectiliset SiO rerae coroniunis, Chrisli lidelem cujus loculuin
fiiiidorunieidem aedisacrae aUribuiorum. Signala cst oceludebal ibi deposilum fuisse qundrienuio postob-
Consulalu Leonit perp. Augutti quinto, collega Pro- itum bcati Silvestri, per hrecverba.
biano, nerope anno rerae Chrislianae 471, ut edrtoros
doctissimi prreclari illius dociimcuti obscrvarunl. Si SEMVESTlXO ALOH D.V.IDIAMACTNDISO ETPROC.CONSS.
cuni illa charta conferas Pnr-neslinam inscriptionein, Semvettino Alomno
(Alumno) depotito quinto Idus
insculplam anno Chrisli 950, sub Grcgorio PP. Januarii kcyndtno et Proculo consulibus.
cjuarto, ab eodem Suaresio editam Praeneslis aiitiqure
Itb.n, c.7, pag. 146, eta nobis recusam in praefatinne Si quis priorem syllabam SEMdisjungendam putat
tonii prirai hujiis ediiionis, numero 50, viricbis per a cognomenio Vesiini, et interpretetur conslare siglis
(juinque itta saecula inler utrumque monimenlum in- expriinenlibus SEm piternm memoriae, vel etiam
clusa solemne fuisse bona lam inobilia quam immo- SEMno Veslino(vocedeflexaex Grrcco 2BMNO£, vene-
bilia ecclesiis donata, eadem ferme consueliidine rabitis, ut non raro observantur in Chrisiiauis inscri-
quam servant in Viiis poiitificum huic tempori aequa- plionibus sreculi quarti et subsequentiiim Graecavo-
lium Romanse sedis bibliolhecarii. Addit Mabillonius cabula Lalinis permisla et insiia), utatiir arbiira
d'gnam erudilissimo viro observationem, nempe ine- facullate qua maluerit. Poterit etiam SEM intelligi
«iiorariinter caeiera dona ecclesiaeGornulianae col- nomcn Ilebraiciun Veslini, sive nomen familiaeSEM-
lala Librum Comilit; unde constat anle ann. Ghrisii pronio VESTINO; nam ei apud Fabrettiun ex coenic-
471, fuisse hujusraodi librum absolulum et ad usum B terio B.Casluli lnscript.pap. 555, numero 25, leeitur
cleri adhibilum. CARTORI.VESTINOQUIDEGESSIT.IN.PACE. eic.
Sufficeret hoc unicum et anliquissimum docuinen- Quocunque modo exponatur appellalio Veslini,
lum piiblica auctorilale signatum ad illuslrnndain et eam nibil moror. Id unice observandam propono hac
confirmandam hisloriam, et catalogos bonoriim mo- in epigrapbe, deposilionem scilicet hujus Cbrisliani
biliuin et immobilium, ecclesiis nostris atlributorum viri conligisse quadricnnio lantuin evolulo post B.
siibsingulis ferme pontificibns. Satis itaquc videba- Silvestrum in eodemPriscillreccemelerio conditum die
tur consultum auctoritali luijusce parlis historire 31 Decembris.JulioConsiantioelAlbiiiocoss.. nempe
biographorum sub uno Anastasii nomine hic censito- desinenle anno rerrc Chrislianae 335, quem Consian-
jiim, si uniiin aut allemm dociimenlum ejusmodi tius et Albinus signarunt. Inde eirini ati Kalendas Ja-
ilnnalionum et regestorum producercmus. Verum nuarii anni 340, quas aperuerunt coss. Acyndinus ct
ouiitlenda sine piaculo uon foret allerius praeclari Proculus juxia omnium fastorum laterculos anni IV
irionumenii memoria. :In SS. niarlyrura coeineteriis solidi lantum numerantur.
via Salaria siiis an. 1726 delectum fuit a fossoribus Piseler lianc inscriptiouem ibi repertumest allerius
eroinentissimi cardinalis Marefoschi, eubiculum sa- fragnieiilum proximius allingens deposilionem B. Sil-
cfis iroagiiiibusaniiquilusdepictiun; etcompliiribus vestri, cum signauim sit nota cousulari Feliciani ac
SS. innrlyriini corporibus reierlum, quorum sanguis Titiani, neinpe anni 337. Ita aulein legilur.
in vitreis vasculis, de more aflixis caumenload eoruin Con I STANTIECONSTANTIUS S. DER.1V1.KAL.DEC.
loculos, admolo luinine conspicuus redditur; el insu- | FEL1CUN0 ET XX.TITIANO COSS.
CHARTA CORNUTIANA.
Exeinpbir atitliemicue charlre, imde colligcre eam apsida, et de pnrielibtts ipsis per sepem, quae horlos
poiuinius, eccleshe Cornuliun-e, videlicet, ut divino iiiquilinorum, qui iu Prrelorio commanent, videlur
niinislerio subjecli, coinpelenlem possint el de loco P liiunire, quae sepis descendit per regam ante ad
cni serviunt habcre subslantiain. Hlico quoque de- viamcavara, sive ad Torum, quae redit usqtie ari
corum putamus ut luminaribus teropluin quolitlie arcum supra scriptum; ul inler sepcin el viam ca-
divinaereligionis ornelur, et ingruentibus prae tem- vam post apsida, supradicli clerici horios possint
poiuin prolixitate, artis (sarlum) leclum, reparalio- habere. Praeterea eadem largilale offero fundos, id
niqiie sumplus hoc noslro inunere collatus deesse cst funduin Callicianum , casam novain, cnsain Pra-
iiiin possit. Quibus rebtis congruas procuramus ti, casaro Marluri, casam Crispini, fundum Boari-
expetisas, ut obsequiuro nosirum possil propitiatio- cum, et casam prcssam in provincia Picini Tiburtino
nein divinitalis mereri. Qua consideralione permo- terrilorio conslitutos. Retineo usuin fruclum in vila
lns, largior tenore praesenlis paginie ecclesiae Cor- niea, cidem Ecclesiae calholicrc proprielalem liiijus
linianensi massae j'uris noslri a me ipso Dei favore cpistolae largitionc transcribens, ea lege el condi-
et juvaniine conslitutre, alque fundatae, id esl fun- lione, iu cuni eliara fruclus post obitum meiun ca-
duiii paternura, Maranum, fundtun ntonlem pater- pere cceperit, ac sibimet vindicare; non solum so-
nuin, fuiuiuin casam M.irtis, fiindiun vegetem, qui lemnem niodo agnoscai fiscalium funclionem, verum
esl cnsa Projeclici, et fundum Batilianum (excepta etiain propagationem formarum, qure ab omnibus
sigillosa filia Anastasii, ct Pice (imo picae) Colono- jy doininis hujusmodi praediorum dependi consueviu
liiro, qtiam juri nostro relinuimus alque reline- Impendo argenlum quoque ad ornalura ejusdem ec-
IIIIIS).Provincia Picini (Piceni) Tiburlino lerrilorio clesiae, vel celebritalem stiprascripli myslerii sacro-
constilutos, purru ac direclrc liberalilalis lilulo pos- sancti, in his scilicel speciebus, id est palenam a»
sidendos cum omnibus ad se perliiientibus, et cum genieam , 'calicero argentcum majorem i, calkes
oinni jure instruclo alque insirumenlo sno, sicut argenteos minores n, urceuin argcnteuni, hamulam
ipse possideo, cura onmi scilicel onere professionis oblatoriam, coluro, lliiiniaroalorion, piiarum, cau-
suae., vel neeessitute, quara ceiiuin est formesia tharum argenteum cum calenis el delphinis xvui,
(formensia)praedia suslinere. Donamus eliam eidem coronas argenteas iv, Cum catenulis suis et delplii-
ecclesiaesolum in quo conslituta est, cura area sua , nis viii, cicindelas argenteas v cum catenulis suis.
el n prredicti Praetorii jure separamus, ei ad facien- Slantarea (axnSapun) argenlea, et in confessiona
dos horlos vel habitacula clericis cuslodibusque oslrea argenten u, cum clavi sua : qure omnes spe-
lai-gimur, id est a cava arcus, qui mittitur ad Prae- cies appensatae habent ad stateram urbicara argenti
toiiuin, eldeinde per paricles, qui contra Praeloriuin pondo quinquaginla qualuor uncias. Seplem pharos
redciintes aroctm eccleshc claudunt, usipie trans aereos: duos habenles detpbinos octonos el hermo-
995 AD ANASTASIUMPROLEGOUF.NAEDIT. ROM.-VATIC. 996
ras : cantharos rcreos majores sex, minores xn , el. A cuin (quori absit) observatio cullusque ecclcsire Cor-
lilia rerea n , et stanlaria (o-mSa/jta) aerea xm, nec iiiitianensis videatur occidere, ut lcgem et condilio-
non et in palliis pailium holosericum agnaphum nem ponerem donalioni meae, ne unquam cuilibet
auroclavum i. Item pallium holosericum lelrapho- anlislilum presbyterorum sibiinet succedenlium, vei
runi i, mafortem tramosericum, rhodomelinum dericorum qttidqunm ex his prrediis, vel hortis, vel
aquilatum. Itein mafortem e teleoporphyro tramo- speciebus argenleis, seu vestibus a me supra desi-
sericum opus marinum; item alium (pallium) holo- gnatis, alienare in aliam quolibet lilulo unquam li-
sericum luritalum (luricatum) ; palliuro Cassioli- ceat, aut certe sub occasione culius divini ad alle-
cum, item pallium lineum Aquitanicum, et alia rius ecclesire ornalum qunlicunque ex hac occasione
pallia linea quatuor. transferre. Quod etiam in liis observari eadem con-
Et pro arrc ora, vela tramoserica alba auroclava dilione volo, quae futuro tempore fuerint provoca-
n, vela blattea auroclava paragaudala n, vela holo- tione nostrae dcvotionis adjccta, quoninm largilalis
serica alba auroclava orlhopluma n ," vela trambse- noslrae praesentis perpetuam praefatieEcclesiae cupio
rica prasinopurpura.il, vela tramoserica leucorhq- pertinere substanliam. Quod si quidquam de aliena-
dina n, vela Iramoserica leucoporphyra n, vela lione a me prohibila fuerit forle lentatum; tunc
holoserica coccoprasina n. Ilem alia paralura liolo- B ogo, vel hreres hreredesque sui, vel successor suc-
serica vela blaltea auroclava orthopluma n, vela cessoresve mei, vel quiillis deinceps successerint,
tramoserica aquilata coccoprasina n, vela tra- nniversa qure hujus donalionis sunt lenore compre-
moserica holoblattea u, vcla loricala (luricata) hensa, ad suum jus propfielatemque reducant: quo-
melinoporphyra uncinata duo, vela holoserica holo- niam quod a nobis cogilalione venerandae religiouis
blata ii, vela apoplacia (apoblacia sive ad ploblatea); oblatum, secundum legem et condilionem posilain ,
coccoprasina cancellata rosulata duo; ilem vela licere non debet cuicunque personae vel alterius ec-
aploblattea coccoprasina cantharata v. ltem alia clesire, vel praediis cujuslibet deputare. Hanc auleni
paratura, vela linea auroclava clavatura quadra, scripturam donationis Feliciano notario meo scri-
duo vela .linea auroclava paragaudata Clavatura bendam dictavi, eique relectre a me sine dolo malo
rolunda n, vela linea paragaudata Persica clavalura roanu propria subscripsi et gestis allegari propria
coccomelina prasina n, vela linea paragaudata Per- voluntate inanduvi, slipulanlibusque venerabili viro
sica clavatura leucorhodina n, vela linea blatoseriea presbytero, diaconibus universisque cleiicis meino-
paragaudata u, vela linea blatoserica oiihopluma n. ratae ecclesire de omnibus supradictis spopondi, Sub-
Ilera vela linea pura xiv. Ilero ante regias basiliere, scripta xv Kal. Maiarutn, domno Leone PP. Augusio
vela linea plumata majora fissa numero tria. Iiero C quat. PROBMNO V. C. coss. Fl. Valia. Q. Theudovins
vela linea pura tria. Anle consislorium velum li- V. C. et Iul. el comes et magister ulriusque mililirc
neum purum i. In pronao velum lineum purum i, et hnic donationi a me dictatae el mihi relectce praedio-
intra basilicam proporlicia (pro porlicibus) vela linea ruin oiriiiiura suprascriptorum argenti et vestium ,
rosulala vi, et ante secrelariura vel curricula vela servata el in perpetuum custodita lege et condilione
linea rosulata pensilia habentia arcus u. ltem codi- quam eidem donationi imposui, consensi et subscri-
ces, Evangefia iv, Aposlolum, Psallerium, et Comi- psi, salvo scilicet usufructu Suprascriplorum agro-
tein. Illico ante omnia cautione prospiciens ne me- rum, quem supra eadem mihi scriptura servavi.
NOT.E.
nanc charlam, qure primum a Josepho Maria Sua- servanle. Illius figuram ex veteri argenleo sacris
resio ex archivo Tiburtino publicala est, bic denuo imaginibus opere anaglypho exslantibus decorato.
visum est recudere, et in capile omniuin veterum dedi in notis ad S. Urbanuin, quas vide. Videndi
iustrumentorum apponere, Innquam anliquissiimim quoque Altaserra et Bencinius in notis ad S. Sylve-
inonuiiieiiUim, quod Leone PP. (id est perpeluo) striim, necnon Cangiiis in Glossario Med. et Inf.
Aug. quartum et Probiano V. C. coss., id esl nnno Lalfn. Panviiiiiis in interpr. vocum obscurarum ec-
Chrisli 471 cortditiim est, ut ex Cnssiodoro, Marcel- D clesiasiicarum, edita unu cum ejusdem suppleroenio
lino Comite aliisque faslis constat. In multis obser- nd Plaliiiniii de Vilis Ponliftcum, observal amulam
valu dignis non leviter prrcicrire licet id quod legi- et omam eadem significalione adbiberi etiam a vul-
lur de Libro Comite; qtti Hieronymo ascribilur ante gato interprete sacrorum Bibliorum in vertenda
annos octingenlos ; cerie auctorem Hieronymuin Grrccn voee yuaW lertio Rcgum cap. vn, vers. 40.
requatem, aut suppnrem habet, ex liac charta. MA- Quin etiam a Columellu iu cultu hortorum hamulam
BHX. legi pro vase ad aquas continendas adhibilo.
Visum est aliquot voces ex oblatis vnsis nc' vesti-
hus hujusce donalionis irilerprelari, quae in Biblio- Aut babilemlymphishamulamBacchiquelagenam.
thecario frequentes cum legaulur, lexici vices sup- Quare non tanlum mediae ei infimae, sed eliam
plere possunl ad Vitas Anastasianas. ln lexlu oc- gerinanae Lalinitatis vocabuiiira habendum et aqua-
currunt juxta sequenles numcros. rium vas indicare.
I. Hantulam oblatoriam. Hamula sive amula dimi- II. Colum. i Hoc erat vasculum quoddam (ajt
nutivtim vocis Hanta seu ama, iudicat sequioris aeVi Panvinius loco laudato) sublilissimisforaminibusab
scriploribus urceolum, nostris vero ritualibus in li- iroo perforatum,.quo viiuun ex hamulis in calieem
bris adhibetur srepius ad iilum e.vpriroendum, in refuiidebatur. » Idcirco ex lamina tenui ducebalur,
quo aqtia ad oblationem sacrificii vino admiscenda queroadmodiira etiam niinc in oOicinis aromalorio-
minislratur per subdiacomun; licet suini etiain pos- riini et similibus, ut pcr illa forainina exigua frajc-
sit pro ulroque urceolo vinura et aquam oblationis ctus liquor omnem deponerel frecem, nc scilicct ma-
997 CHARTACORNUTIANA. 998
teries liquoris in cnlice offcrendi quidpiam frcculeii-A igiiur siinilitudine ellychnia in vilreis lampadibus
mm contineret. Ordo Romanus probat aniiquiiiis oleo innatantia cicindela dicla sunt, ac noineu coro-
adhibituro, tunc certe necessarium pro disciplina municarunt ipsis lampadibus et vasculo metallico
communicandisubutraquespecie, quaecopiosamma- quibus istre lampades vitreae inctudunlur.
leriem cum requireret ad consecrandum, cavendum Stanlarea. Slanlarea a stando denominata juxta
erat ne in tanla affusione liquoris illaberetur in ca- eumdem sunt candelabra per se sianlia.
licem quidpiam exlraneum, animalcula, elc. Eadem In confessioneoslrea. Uecte idem auctor putat
de causa-adhibebantur calices majores ac minores corrigendum esse mendum amanueiisis, ac legenduir.
hic etiam memorati. Vide iiguram colatorii seu coli oslia, valvas scilicet ad confessionem, sive in in-
in noiis nostris ad S. Urbaiium, num. 3 et 4, ex an- gressu presbyterii apposilas , nam sequitur cum
liquo cimelio expressam. clavi sua.
III. Pharum, etc. Lampadem cui pe.rcalenulas in- Et in palliis. Ab ennmeratione vnsorum sacri
ferne suspensus erat canibarus argerileus lntior, ne ministerii progreditur ad vestes et prinuun recenset
scilicet ex lampade commota oleuin excideret in sacerdolales, pa//ia scilicet et mafortes. Dcinde vela
pavimeirtnm.Caienaeautein caniharum istum adne- quaepraetenduntur altari, et regiis basilicre foribus ,
clenles lampadiper delpliinum sigilla affubre elabo- et consislorio, et in pronao, el anie secrcfarium.
rala eleganter sustinebanlur, queinadmodum eliam Facile conslat legenii illurum vestium differentias ac
calenulaecoronarum lampadis in morem appensarum nominapeti velexmateria serica, linea, aiirea, unde
ila infibulantur : coronat argenteat IVcum catenulit intexuntur, vel ex texlurae forma, sive addito clavo
suitet delphinit vm. Coronarum suspensio visitur in aR seu limbo pUrpureo, aureo, sive ex figura ejusdem
diptyt-hisconsnlaribus apud Cangium dissert. de inf. clavi quadrata aut rotunda, niodo ex regionibus
aevi numismatibus, et ante thronum episcopiinmu- unde affefebanlur : qtiare dicuntur pallia Aquata-
sivo Ravennati aliisque. nica, et Cassiotica, et vela Persica; sive ex colori-
IV. Cicindelas argenteas. Species lampadum di- bus quibus imbuebaninr, albo, rosaceo, seu rhodo-
versarum Panvinius recognoscit in hisce pliaris, can- melino, et leucorhodino, blatteo seu purpureo (nam
tharis, cerostotis, coronis, elc. Ila enim scribit in •HlayuovGrrecis est conchilii. genus , nolantibus
lexico memoralo sui addilamenti ad Plalinam : Cangio etMacro), prasino et coccoprasino, cocco-
t Phara Dawasus et Bibliothecarius Roinanorum melino, aquilalo, ac Siroilibus. Quid sil paragaudis
poutitlcuin, el prreserlim S. Silvestri Vila, phara dixi supra col. 995 occasione icunculae acnere
canthara, cerotlala, coronas, delphinos, lychnot, et institis scri fasciis praecinctre., qnrc numisma Con-
lynochos pro diversi generislarapadibus el lucernis stantini Maximipncfert pectori aflixum, esse scilicet
in ecciesiis ardeniibus acceperunt. Et niultis erudite fasciain latiorem seu clavum atireum pro regio inore
collalisad iUustrandamvoce pharorum, addit. i Cur apiatum lunicae, pallio nec non aliis veslibus ac ve-
autem pharus -canlharus dicatur, haud cerlo scio, lis, unde paragaudis noraen illis quandoque obvenit.
nisi in formamvasis magni f-ictus fuerit in exlrema Nec dissentiunt lexicographi. Macer. Paragaudis,
parte. Nam pocutam fuil quod Baccho tribuebatur, fascia sivelaticlavi speciessericoel auro contexta, qua
sieut scyphus Herculi dictus acanlharo, quod erat veslium extremitates ornabantur : exCod.
uavigiigenusi Pliniasiib. xxxm, eap. 11, referlMa- Paragaudes purpureas violareeicoloris albo pallio
rium posi vicloriam Chnbricam canlliaris polasse et albae tunicae rite adjnnctas oslendit iinago Mel-
Liberi Palris ereraplo. Virgilius : C chisedech regis et sacerdolis aS. Sixto teiiio in
Etgravis aflrita pefldehatcanlharusansa. musivo Liberianre basilicr* expressa , cujus typnm
iufra damus in nolis ad ejus Vilam. In ejusdero ba-
Ulpianus tradit cantbaros esse per quos aqure silicaemusivo arcus iriuuipbalis per euuulem Six-
saliuut. > HrecPanvinius. Recle : nain patulis vasis tum pariter efformato scribaeJudacorum et sacerdo-
utroliique liquor excipitur. tes, qui Herodi interroganii de loco ubi Christus
Canlbaros igiiur ansalos candelabro impositos nascerelur Scriptuias pioplietaruni ostendunt indi-
conslituisse pharacaiithara ex veteribuS anaglypbis ' cantes Belhleheni, pallia pura praeferunt, nullis as-
arguimus passim occurrentibus in zophoris leniplo- sutis clavis, sed tanlum pectori aQibulata,ut in ejus
rum ad illustrandas redesnon solum ceris, sed etiam musivi icone per, nos ibidem allala spectanduin
odorata mistura aliarum specieruro flaramam nu- exhibemus.
trientium, aromatum, balsami stactis, elc. Pauca hrec indicata occasione charlre Cornuiianre
Pinguiori vero materie el ingrati odoris succo re- salis fortasse fuerint ad obsoletas illas voces vaso-
ferlis vasis hodie passim collustrantur vire in festis rum ac vestium in hisce Vilis meraoralorum intelli-
publicseUcliiiae,vulgo dictis padellm, qure loco pha- gendas, aut saltem ad cognoscendumnullum admo-
raeanlhari adhibentur sub dio. / dum in Bibliolhecario occursurutn ex hujusmodi vo-
Cicindelas quod atlinet hic enunliatas , Cangius cabulis, cujus signilicalio in Lexicis Cangii.ac Macri
ostendit, exFesto, cicindelas appellari insecta illa non reperialur.Quare nec Panvinianum recudere ne-
parvula alata muscarum instar, qure noctu per aes- cesse ducimus, nec diulius his immorari. BLANCJHNI.
latem collucenl, dicta etiam noclitucas. Ex illarum
999 AD ANASTASILMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 1009
PATROL.CXXVII 32
ANASTASII
ABBATIS
ET ECCLESIiE ROMANiE PRE$BYTERI ET BIBLIOTBECARIl
HISTORIA
(Auclor hvjus Libri Pontificatis fere omnia sua mutuatur ekauctore secundi Catalogi (RegraaeSae». el CoHi.)
quod indicamus in lexlu characlere Itatico ; illa vero quw characlere RomanoeXCusasunt, alfunde auctor
desumpsit; ut qum habel demartyrio apostolorumanno Ziposl Christi morlemet de ordinationibtts a Petro
el Linc>peraciis. (EDIT.PATROL. exnotisa Schelestr.) •
(Jn notulisex margineedilionisFahrotllcolleetls,* IndlcatcodicemVelsericollatiimcum Valicano;B, tectionese*
eodd.card. Baronii;B, es ejusdemCardinalissementia;C, ex Concililsedilis per Surnm.) ,
Petrus anms viginli quinque, mense uno, diebus novem. Fuit lemporibus Tiberii Csesaris,
et Caii, et Tiberii Caudii, et Neronis : a consulatu Vinicii et Longini usque Neronis et
Veteris [Ms. Bucherii habet Nervce et Veri]. Passus autein cum Paulo die tertia Kalendas
Julias consulibus SS., imperante Nerone.
NOTCL.EMARGINALES FABROTTI.
» T. {I Concil deest Antiochenus. b VideBaron tom. I Antuil. , anno ZJ. c hinc. d C et B, Clau-
dio. e B, ann. 24, m. 5, d. U. ' B, Claudii et Neronis. ' Vide Bar au 45 ei 68. h C, el canonic*.
• VideBarohan. 41. ) a bapt. k C, Hebr. scribenles. ' C, omnia. mBaron ad an. 69. "C, III Cal.
• C. episc. 3, diac. 7.
iOOS HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRU& 1000
VARliE LECTIONES.
Lectiones varice a Fabrotto additce exlra mar- iA sibi imminere, Cleinciilein episcopunl cortsecravit ,
ginem, ex codicibus Marquardi Freheri eique calhedram vel Ecclesiam omnem disponendam
A primo, B secundo. coinmisit, dicens : Sicul mihi ligandi et solvendi
tradila est a Dominomeo Jesu Christo polestas, ila
Num.l,Kn.4, A.annis6, tih. ead.,B, mens;2,dies cl ego libi commilto, ul ordines disposilores diver-
7. lin. 6, B, quoe canonicae. lin. 7, A; qiiaeposl sarum causarum, per quos actus ecclesiaslicus diri-
omnem, eic, firmaue; B, formaUe. lin. ead., B , getnr ( Maz, profligetur ) et tu minime curis sajculi
firmatae. Hic ordinayit duos episcopos, Linum el dedilus reperiaris, sed soiummodo ad oralionem et
Cletum, qui praesentialiter onnie ministerium sacer- praedicationempopuli vacare stude. Posl hanc dispo-
dbtaie in urbe Roma populo vel supervenienlibus silionem, marlyrio ctim Paulo cOaposlolo suo coro-
exhiberent. Beatus autem Petrus oralioni et praedi- natns est, post passionem Domini anno 39. Hic se-
cationi, populos erudiens, vacabat.Hic cumSimOne dit in episcopatu Romae annos 25, m. 2, d. 8. Se-
Mago mullas disputationes habuit, tam ante Nero- pultus est autem via Aurelia in lemplum Apollinis ,
nem quam ante populum, etquosB. Petrus ad fidem jnxta lorum ubi crucilixuseslsecus palalium Neron.
Christi' aggregabal, ille per magicas decepliories in Vatici 1, ter. lri.,in Kal. JuL.Hic fecit ordinaliones
segregabat, ei dura diutius allercarentur, Simou per mensein Decem. episc. 6, pr. 10, diac. 8.
divino nutu inleremplus esl. Hic beatum Clementem Ejusdem varioe lectiones ex codice Thuano
episcopum consecravit. eique cathedram el Eccle- altero.
siam omnem disponendam commisit, dicens : Sicut
mihi gubernandi tradita est a Domino meo Jesu R " Incipit liber episcopalis, in quo continentur acta
Christo polestas ligandi et solvendi, et ego libi com- B. Pontiflcum urbis Romse.
mitio, ut ordinans dispositores diversarum causarum, /n ep. B. Hier.: lncipit ep. B. Hieronymi pres-
per quos actus ecclesisfelicusprofligelur, lu minime byteri ad bealissimum Damasum episcopum urbis
in curis saeculi dedilus reperiaris, sed solummodo Ronise. ibid. nostra bumililas, sentire cog. qui me-
oralioni et praedicarepopulo vacare stude. Post hanc ruil. RescriptioB. Damasi papaead Hier. p. D. e. v.
dlsposilionem, mariyrio cum PaTiIocoronatur. Lin. R. Num. H. p. sal. temp. sacerdotalis lamen.q. g.
\. lin. 2, Vico Belbsaida. lin. 3, an. 7.
14, Aet B, Diacones 7. Hic B. P. lin. 4, dies 3. lin. 7, filius de baplismo.
Ejusdem Fabrotti lectiones ex tribus codici- lin. eud., fonlem, ad int. Petri firmatse sunt, dum
bus Regio, Mazarino et Thuano excerplce. alius gr. al. heb. al. lat. consonet, t. e. t. sunt lir-
ln epist. B. Hier.* deest inscriptio : qusegesta sunt, matae. Hic ordinavit. lin. 12 III Kal. lin. 13, per men-
rcilitel in. ib. noslra sanctitas r. in ora : al. humili- sem Decembrem, presbyteros 10, diac. 7, episcopos
tas sentiens. Etmox, quis meruerit, etc. Epist. Da- per diversa loca numero 3. Hic ordinavlt.
masi ud Hieronymum: lemporum sacerdotalium. Ve- Lectiones varice
rumtamen qesta P. V. C. Lucce Holstenii sludio
Pag.l, in ora c. Maz.: Liber iste inlilulatiir: excerptce ex codicibus Ilalice prcestantissi-
Damasi de Gestis Ponlilicum. Sed cum non potuerit mis, Yaticanis duobus, Florentinis duobus,
nisiadsua tempora scribere, quod superaddiliim est, Cassinensi, Regio el Farnesiano, edilce vero
alterius est aucloris, cujus nomen non teneo. Verum a V. C. Emmanuele a Scheleslrate tomo I
tn Vita Celasii papas II quidam Pandolpltus ostia- r' Antiquitatis Ecclesice, pag. 403 et seqq. a
rius affirmat se ista scripsisse, quod inlelligi polest
vet de loto opere usque ad sua tempora, velde Vita quo etiam ea collata sunt cum vetustioribus
Gelasii tantum, quod ex Vila Pascltalis secundi con- Catalogis bibliothecceCcesarce.eeVindobonen-
jeclari licet. sis, regince Suecice et Colbertince.
Titulus in cod. M. : Incipit series Pontificum Ro- Num- 1, Unea 2, Flor. 2, cathedram. lin. 4 Flor.
manorum , qui in sedeB. Petri apostoli ab ipso us- dno, inenses 2, dies 3. lin. (i, Flor. et Valie., cano-
que ad hoc lempus setlerunt. Et in ora : Dominus nicaj. HnAO.Flor., 59. lin. 12. Vat. et Flor. iu Kal.
nosier Jesus Christus I. Summus ponlifes nascitur lin. 14 Florent duo el Vat., diac. VII.
XIII aniio Imperii Aug. annis 35, m. 3, in hoc nu- Lectiones varice codicis Cavensis,
mero vixit. trigesimo anno baplizalus. reliquum excerptce ab
ill. prcesule Francisco Penia, Romance Rotce
tempus praedicavit. Post ejus passionem anno se- auditore, cujus aulographum asservatur in
quenli leiiuit Pelrus aposlolus in partibus Orientis bibliotheca Otthoboniana, ut docet hujus
calhedram annis4, deinde anuo Doraini 58 venit
Anliochiara, ubi sedit annis 7, dies 8 : deinde venit modi testimonium operi prcefixum.
Romam, ubi sedil annis 25, m. 7, d. 8. i Prope Salernum in regno Neapolilano sita est
Nuin. 1, Un. I deeit et. lih. 2 : Ap. natione Gali- < civilas Cavensis, et in ea insigne monasterium
lseus de lcrra Belhsayda, lilius Joannis , frater An- < ordinis sancli Benedicti congregationis Cassinen-
drese : primus sedit in cathedra episcopali apud An- D i sis, sub invocalione SS. Tnnitatis. In eo mona-
tiocbiam annis 7; fuit autem tentporibus Tiberii Caes. < slerio anliquus liber veluslis characteribus scni-
el Caii Caligulae,et Tib. Cl. et Neronis. Lin. 6, qui < plus de Vitis pontiflcum Romanorum exstabat.
M. a. e. f. et Qliusin bapt. Post omniura q. ad inter- < Hunc iibrum, instante D. Antonio de Aquino,
rogationem ejus testimonio, boc eslP. f. s. dum alius < qui illum in eo monaslerio invenerot, et D. Ca>
Grsece, alius Hebraice, alius Laliue consonent. Lin. < sare Baronio petenle, D. cardinalis Montaltus,
43. Hic ordinavit Romse duos episcopos, Linum et < ejusdem ordinis. protector, anno 1593 Romam af-
Cletum, qui praesenlialiter omne ininistcrium sacer- < ferri jussit. Cumque ego Franciscus Peuia, Rolac
dotale in urbe Roma populo vei supervenienlibus < auditor, eumdem librum nactus essem, eum, ser-
exhiberent. B. autem Petrus ad orationem et prse- < valis eisdem characleribus, transcribi mihi cura-
dicationem populum erudiens vacabat. Hic vero cum < vi, et per me.ipsum cum antiquo exemplari, iu quo
Siufone Magopiius in Judxa, el postea Romaelam < sunl frequenles soloecis:ni,ob imperitiam forlassis
anle Neronem imp. quam et ante populum mullas < scriploris, contuli, utapparet in hoc libro. i
dispulalioneshabait, el quos Petrus ad fldera Clirisli Hac praemissa nolione, sequilur conlexlus libri,
aggregabat, ille per magicasdeceplionessegregabal. in quo primum occurrit Catalogus Ponliflcum Ec-
Sed dum diulius altercarenlur, Simon divino nulu clesiae Constantinopolitana;, fortasse assulus codici
iiilcremplus est. Petrus vero senliens diera morlis Anastasiano. Tum leguntui epistohe duae, B. Hiero-
" Hanc epistolemexhibeteditis Fabrolli; decst in ediiioneRomanoVaticanaquemsequimur. EDIT
rtdl ANASTASII BIBLIOTHECARII 100$
nyini 'nomine nd B. Dnmasum, et Damasi papse ad A XXVIH XXV Syxlu»
Eulhiceanus
llieronymum inscripUe. Deinde sequuntur CalalOgi
XXIX Gaius
infrascripli Pontif. Rom. a S. Petro ad Gregorium
VII, unde conjectura suboritur de codicis selale. In XXXII Eusebius
poslreflio Catalogo, servata codicis lectione, obscura XXXUI Meltjades
ejus loca cl vitia crassiora ex Baronio corrigenda INCVH.PBISCILLE Vli SALARIA.
adnolavimus. XXX Marcellinus
I\DICULL'Min quo loco unusquisquerequietcit XXXI Marcellus
XXXIV Silvester
pontificum Romanorttm* XL Siricius
Vi BATICANO. XLV Celeslinus
I Petrus LXI Vigilius
IlLinus ADSCHPAVLVH.
IHCIetus L Felix, .
V Anacletus ADSCHLAVR.
* VI Evarislus
* XLHI Zosimus
VUIXystus
IXTefesfor XLVI Syxlus
* XLVIII Hilarus
X Yginus a»
XII Piunj
' XIII iN CVMITERIO CALOPODl VIAAVRELIA.
Efeuther * XVII Calistus
XV Victor XXXVI Jiilius .
XLVIILeo
' XLVIfl
Simplicin» . ADSCAHFELlClTATEH VIASALARlA
t-AGelasius XXXVII Libetius
LII Anaslasius •'XLIII Bohiratius
Llll Symmagus ADVRSVPILEATV PORTVH.
LIV Hormisda
LV Johannes XLI Anaslasius
LVI Felix . XLII Jnnocenlius
LYH Bonifatiu* JN PONTVl-NHAR-i.
LVUI Johannet .' IV
LIX AgapRus * VIClemeiw
Alexander Mil. VI
LXH Pelagius VIANVHENTANA. •
LXIH Johannes- * XVIll Vibanus
LXIV Benedictus- ' XVII Felix
LXV
* LXVIPelagius.
Gregorin»
* LXYI Savinianu» ,„ VIAAVBELIA.
LXVIQBonifatiu» XXVI Dionisius
LXIX Bonifatius XXU Cornelius
LXX Deusdedit XXXV Marcus m cyin. suo via Ardealin
LXXI Bonifalius XXXVIU Felix, in cym._suo via pprtu
LXXII Honorius XXXIX Damasus in cym. suo via Arde
LXXHI Severinus LX
* Silverius, in ponlias
LXXIV Johannes LXXVU Martinus> in acersona
LXXV Theodorus
* LXXVH Numeros in codice Penice mendose iteratos, a
Eugeuiu»
LXXYIU Vilaliami» nobis asteriscis nolatos, corrigere polet ex
LXXIX Adeodatus ejutdem tequenti Catalogo.
LXXX Donus I DomPetrus sedit annos xxv, mensem i, dies vm
LXXXI Agaiho. II Linus. sedit annos xi, menses m, dies xn
LXXXU Leo HI Cletus sedit annos IX, mensem i, dies xi
LXXXIII Benedictus. IV. Clemens sedil annos ix, menses xi, dies x
LXXXIVJohanne» V Anaclilus sedit ahhos xi, mensem i, dies vu
LXXXV Conon. VI Evareslus sedit annos xm, menses vu, dies u
LXXXVI Sergius VII Alexander sedit annos x, menses vi, dies n
LXXXVII Johannes © Vul Sixtus sedit annos x, inenses m, dies xxi
LXXXVUI Johanne» IX Telesphor sedil annos xi, mensesn, dies xxu
LXXXIX Sisinniu» X- Yginus sedit annos iv, menses m, dies vi -
XC Conslantinus XI Anecilus sedit annos u, menses m, dies 111-
XCl Gregorius . » XU Pius sedit annos xi, raenses iv, dies in
XCU Gregoriu» XIH Soter sedit annos ix, menses m, dies xx
XCIII Zacharias XIV Eleuther sedit aniios xv, menses.vi, dies v
IH C1HITEBIO CALIXTI. XV Victor sedit annos x, mensein i, riies x
XVI ZeferiHus sedit annos xvn, inenses u, dies x
XI Anicitus
* XlU XVII Calistus sedit annos vn, medses u, dies x
Soter XVlU Urbanus sedit' ahnos viil, menses xu dies
XVI Zeferinus
* XVIII *n . .
Authero» XIX Antheros seditannos xu, mensem.i, dies x
XX Potitianus XX Poniianus sedit annos v, menses n, dies u
XXI Fabianus XXI Faviaiius se*lil anuos.xiv, menses xi, dies xi
XXIII Lucius XXU COrnelius sedit annos iu, meuses u, dies x
XXIV Stephanus XXIU Lucius sedil annos m, menses ui, dies IU
* tn exempi. Peniaemendose XLV.
»009 HISTORIADfi VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 1010
XXIV Slephanus sedit annos m, tnenses n, dies A LXXV Theodorus sedit annos vi, nienscs v, dies
XV. XVIII.
XXV'Syxtus sedil annos n, menses xi, dies vi LXXVI Martinus sedit annos vi. mensem i, dies
XXVI Dionisiussedit annos n, menses m, dies vi XXVI.
XXVII Feiix sedit annee n, menses x, dies xxv LXXVII Eugenius sedit annos n, menses vm, dies
XXVIIIEulicianus sedit annos vit, menses x, dies xxiv.
XIII LXXVIII Vitalianus scdit annos xiv, menses vi.
. XXVIIIIGaius sedil annos xi, menses im, dies 9. LXXIX Adeodat. sedit annos iv, menses n ,
XXX Marccllinu*sedit annos vi, nienses n, dies dies v.
25, ' . LXXX Donus sedit annum t, menses v, dies X.
XXXI Marcellus sedit annos v, menses vi, dies LXXXI-Agath. sedit amiosii, menses vi, dies in.
XXI LXXXII Leo sedit menses xi, dies xvn.
XXXII Eusebius sedit annos n, menses n , dies LXXXIII Benedict. se<iitmenses x, dies xn.
xxv LXXXIYJohannes sedit aiinos vi, dics IX.
XXXIII Meltiadessedit annos iu, mensesvi, dies LXXXV Cononsedit menses xi, dies XXIII.
xxi LXXXVI Sergius sedit annos xni, menscs vni.
XXXIIIISilvester sedit annbs xxiu, menses x, LXXXVUJohannes sedil annos m, mciises n,
dics xi dies xii.
XXXV Marcussedil annos n, menses vm.dies xx LXXXVlll Johannes sedit annos n, mcnses vn,
XXXVIJulius sedit annos xu menses u, dies v g ilies xvn.
XXXVIILiberius sedit annos x, menses ni, dies LXXXIX Sisinnius sedit dies xx.
iiu XC Constantinus sedil annos vn, dies xv.
XXXVIIIFelix sedit annum i, raenses m, dies u XCIGG. sedit annos xvi, mensesvm, dies xx.
XXXVIUIDamassus sedit annos xyin, nienses n, XCIl GG. sedit annos x, menses vm, dies xx.
diesx XCIII Zacharias scdit annos x, menses m, dies
XL Siricius sedit annos xy, menses xi, dies. XIII.
XXV XCIV Stephanus sedit annos v, dies xxix.
XLI Anastasius sedit annos n , dies xxvi XCV Paulus sedit annos x, mensem i.
XLU Innoceniius sedit annos xv, menses u, dies XCVI Stephanus. sedil annos in, meuses v, dies
xx XXVIII.
XLIIJ Zosimus sedit annum i, menses vm, dies XCVU Adrianus sedit annos xxin, menses x, dics
XXV XVII.
XL.IIII Bonifatius sedit annos III , menses v, dies XCVIIILeo sedil aiuios xx, menses v, dies xvn.
XIII XCIX Stephanus sedil annos vn, inenses vn.
XLV Celeslinus sedit annos vm, nienses x, dies C Paschalis sedii annos vn , menses v , dies
VIIII XVI.-
XLVI Syxlus sedit annos vm, dies xviin CI Eugenius sedit, annos iv , menses u , dies
XLVU Lco sedit annos xxi, menseih i, die» XXUI.'
xxvi P
li CII Valenlinus sedit menses x.dies XL.
XLVIH Hilarus sedit annos vi, menses iu , dies x CIU GG. sedit annos xvi.
XLVUII Simplicitissedit annos xv, dies vn CIV Sergius sedit annos ui.
L Felix sedit annos vm, menses xi, dies xvu. CV Leo seditannos ix, menses in, dies v.
LI Gekuius sedit annos iiu, menses vm, dies CVI Ben. sedit annosu, menses vi, dies x.
xviiu CVII Nycolaus sedit annos ix, menses vi, di«x
LH Anastasius sedit annuni i, menses xi, dies xx.
XXIII CYIII Adrianus sedit annos v.
LIII Symmacbus sedit annos xv, menses vin, dies. Johannes sedit annos x, dies u.
xxvi Marinus sedit anniim i, menses v.
LIIII Hormisda sedit annos vim, dies xvu Adriahus sedil annum i, menses iv
LV Jobannes sedit annos u, menses vm dies Stefanus sedit annos m, dies ix.
XVII Formosus sedit annos v, menses vi.
LVI Felix seditannos im, menses n, dies xm Bonilalius sedil dies xv.
LVH Bonifalius sedil annos u, diesxxvi Stefanus sedit annum i, menses iii.
LVIII Johannes sedit annos n, menses IIII, dies vi Romanus sedil menses III, dies xxn,
LVIIII Agapitus sedit raenses xi, dies xvm Theodorus sedit dies xx.
LX Silverius sedit annum i, menses v, dies xi Johannes sedit annos ii, dies xv. '
LXI Yigilius.sedit annos xvn, menses vi, dies Benediclussedit annos ui, menses vi, dies xr.
XXXVI .n Leo sedit dies XL.
LXII Pelagius sedit annos IIII, menses x, dies '
" Xpoforus sedit menses vn.
XVIII Sergius sedit annos vn, menses m, dies xyi.
LXIII Johannes sedit annos xn, menses xi, dics. Anaslasius sedit annos n, menses n.
XXVII Lando sedit menses vi, dies xxxvi.
LXIV Benediclussedit annos m, mensem i, dies Johannes sedit annos xiv, menses n, dies III.
XVIII. Leo sedit annos VII, dies xv.
LXV Pelagius sedit annos x, menses u, dies x. Stefanus sedit annos u, menscm i, dies xn.
LXVl GG. sedit annos xm, menses vi, dies x. Johannes sedit annos IV, menses x.
LXVU Savinianussedit annum i, mensesv, dies ix Leo sedit annos m, menses vi, dies x.
LXYHIBonifaliussedit mensesvni, diesxxvm. Stefanus sedit annos m, mcnses-iv, dies xv,
LXIX Bonifalius sedit annos vi, menses vm, dies Marinus sedit annos m, raenses iu, dies xni.
XIII. Agapitus sedil annos x, menses vn, dies x.
LXX Deusdeditsedit annos m, dies xxiv. Johannes sedil annos ix, menses m,
LXXI Bohifalius sedit annosv, dies XIII. Benediclus sedit menses n, dies v.
LXXU Honorius sedit.annos xu, menses xi, dies Leo sedit annum i, menses n.
XVII. Johannes sedit annos vi, mcnses xi, dies v.
LXXIII Severinus sedit menses n, dies iv. Benedictus sedit annum i, dies vi.
LXXIV Johanncs scdit annura i, menses IX, dics Bonus sedit anniira i, mcnses vi.
XVIII. Bonifacius sedil menseui i, dies xn.
1011 AflASTASII BIBLIOTHECARH 101?
Benedictus sedit apnos ix. A Bonifalius « natione Romanus ex patre Ferruccio.
Johannes sedit menses ix. sedii mehsem i, dies xn.
Johannes sedit men.sesIV. Beiiodictus natione Romanus episcopus Sutrinus
Johaiirtes-sedit annos x, menses yi, dies x. vocalus cx palre dd. sedit annos vu.
Gregorius sedit annura i, menses y. Johannes episcopus natus Papiae, sedit menses
Johannes sedit menscs x et v f. vui, quera isle snpranominatus BonifciliiisFerruccii
Silvesler sedit aonos iv, meiisem i, dies ix. lilius reversus a Conslaiitinopoli ubi fuerat com-
Jobannes sedit mensesv, dies xxv, prehendit supradictum Johannem papam ac depo-
johannes sedit annum i. suit et in casteilum S. An^eli in custodia misit; et
Sergius sedit annos III. ibi custodire eum fecit, ibique infirmiiate et famis.
Benedictus sedit annos xi, mensem I, dies xxi. inopia per iv menses acriter susiinuit, ac mortuus
Johannes sedit annos ix, dies ix. est,. et ut fertur occisus est. Qui ipse Bjonifatius,
Benedictus sedil annos XIII. post morlem ejus sedit menses xi, qui repehtina
Silvester sedit dies LVI. hiorle inleriit et in lanlum eum odio habuerunt
Greg. sedit annos \i, menses vi. sui, ut postmortem enm cederent, et laneeis vul-
Clemens sedit menses ix. nerarent, atque per pedes traherent, nudalo cor?
Damasus sedit dies xxm. . , . . . pore usque in campum, artte cabaUuni Constantini
Leo sedit annos v, menses n, dies vn projecerunt atque dimiserunt. Ubi mane venienles
Yictor sedit annos u, nienses «i., dies"vii. cierici et yide.nteseum ita turpiter et dedecore ]&-.
Stefanussedit nienses vu, dies xxix. R
D centem, caeswnet lanceaium, collegerunl et sepelie-
Benedictus sedit menses ix, dies xx, runt,
Nicholaus sedil annos u, menses vi, dtes xxv. Joliapnes natione Romanus ex palre Leoneprest
Alexander sedit annos xi, raenses vi, dies xxi. byiero de regione Albas Gallinas, sedit annos x,
Greg. sedit annos xn, mensem i, dies v. menses vn, dies x. ( Iste cxosos habuit clericos,
Viclor sedtt menses. iv, dies vii. propter quod et clerici eum odio habuerunt, et
Clemens sedit annos xx, die» c. ineriio qiiia omnia qriaehabere et acquirere pote-
Urbanns se.dit ahnos xi. menses iv, dies xv. ral, parenlibus suis distribuebat.
Paschalis sedit. ' Gregorius natione Sardorum, ex patre' Ottone
Lando natione Sabinense ex palre Caino sedit sedtt ann. i, mens. v. •
annos vi, dies xxxvi. Johannes natione Graccus, sedit ann. x, T- »• f-
Johannes nat. Raveuna ex palre Jobanne -sedit Silveswr natione Aquftank»rumex palre Agilberto
annos xiv, menses n, dies ni. sedit annos iv, mensem i, dies -ix.
Leo sedit annos m, dies xv. Johannes qui vocatur Sico, nathme Romanus de
Steplianus riat. Rom. ex patre Teudemuudo se- regione Biberatiea, sedil mens. v, dies xxy.
dit annos u, mensem i, dies. xu. Johannes qiri vocalur Fasan.ua, de regione secus
*
Johannes nat. Rora. ex patre Sergio papa sedit porta Metrovi, sedit aniium i.
annos iv, mensesx, Sergius, qui vocator 6» porci, natione Romanus,
Leo nal. Rom. ex palre sedit annos m, menses seditannos in, dies xv.
vi, diesx. Benediclus natione Tusculanus, ex palre Grego-
Stephaiius nat. Rom. sedit annos III, roeases iv, C rio sedil annos xi, menses xi, dies xxi.
diesxv. Johannes germanus ejus frater Atberici majoris
Marimis nat. Rom. sedit annos ni, menses vi, sedit anhos IX, menses ix.
dies xnn- Benedic^us nepos illorum ex patre Aroerico sedit
Agipilus nat. Rom. seJil arinos x, menses vi, annosxiv, mensesiv, et ejectus estde pontificatu,
dies x. et conslitutns est iu sede apostolica Joiiannes Sa-
Johannes nat. Rom. ex patre Alberico sedit aimos viniensis'episcopus, cui posuerunt nomen SU-'
ix, mensesin. vester.'
Benedictus annum i, menses vi. Silvester, qui Johannes Saviniensis episcopas
Leo natipne Romanus protoscrinio ex patre Jo- injuste tenuit calhedram ponlificalenj diebus LVI,
hanne proioscrinio de regione Clius argentarius; et ejectus inde restitutus est praediotus Bene-
sedit annum i, menses IV; quiconsecratus est per dictus, el tenuit pontificatum mensem i, et dies
mensem Decembrio, » vivenle praedecessore suo XXI.-
Johanne. Hic fecit ordinalione in eodem mense pres- El ille ipse eum dedit Johanni archicanonico san-
byteros vu, diaconos n, et cessavit episcopatum cti Johannis ad portam Latinam suo patrino. In <lie
ejus: quo yivenle Romani ordiuaverunt diaconumb Kal. Mai. cui posueruitt nomen Gregorius. Vide Ba-
papam unde obsessi sunt anima foto imperatore ron. ad.ann. 1044.
unde tam famis penuria passi sunt, ut eiiam modium Gregorius, qui vocatur Gratianus, qui etiam le-
furfuris venundaret xxx den. ' nnit poiitificatum annos n, el menses vi, et per im-
Johannes episcopus Narniensis nalione Romanus D pnn legaiiter perdidit illum, et ductus exlilit ab «o.
ex patre Johanne episcopo sedit annos vn, menses transalpinis parlibus. Hoc est in Synodq. Vide Baron.'
xi, dies v, et cessavit episcopatum qui prius fecit adannum 1046.
in exilium menses x, dies xxviu, annuenle Deoiie- Clemcns benignus, qui vocatur Sugerius, nalione
rum recepit papalum, ideo dictum est iste xiv. Saxonum,-sedit menses ix, dies vn, praenbMiBalus^
Benedictus nalione Ronian. ex palre Ildebrando, que Benedictus iierum est in poniificatum.rever-
sedil annum i, mehses vi. c tsle comprehensus a sus : et tenuil eum inenses vm, dies ix, id est a festi-
quo de Crescentio Theodoraefilius et in Castelkuti vitale saticlorum quatuor Coronaloram usque in
sancti Angeli relrusus, ibique' strangulatus esl festivitate S. Alexi.
propler Bonifaiiiun diaconujOi quem miserunt ' vi- Damasus, qui vocatur Poppo, natione Noricus,
vente eo pp. quod aliovocabuloBaviarius dicilur, sedit diesxxiu,
d
Domnus de Sutl, annuni i, menses yi. et cessavit episcopatus menses vi.
a De inlrusiohe Leonis vide Baron. ad an. 8^3, «Intrusus nl infra in Joanne. Vide Baron. a.d
pag. 777, edit. Rotn. ann. 985.<st ad 992, pag. 876, lit. D.
b Legendum a Nieephoro imperatore. ' Temrest. in Vit. Rom. Pont.,;impress. Romae
c Vide fiaron. ad ann. 972 et 974. 1596. Vide Baron. ad ann. 992, an inter calumnias,
d Forlasse leg. de Sulri. Vide Baron. ad ann. Gerberli sit hoc enumeranduiii.
979.
LJ13 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. W14
Leo, natione Teutonicus, qui vocatus esl Brunus, A Sequitur manu R. P. D. Penice hoc teslimo-
sedit annos v, menses n, diesvn, et cessavit episco- nium.
patus menses xi. < Iste insignis liberper multos annos deperdilus
Victor, qui vocalur Gebeardus, rjalione Npricus, < extra monasteriiim fuit. Tandem rev.. domino Ni-
seditannos H, roenses m, dies xiu, et cessavit epi-
scopatus dies viu. < colao Anlonio Murensi episcopo-proctirante, sacro
Slephanus, qui vocatur Fredericus, natiohe Lo- < <
Cavensi coenobiorestilutus fuil, lempore qno pater
tharingus, ex patre Gozolene, sedit hienses vii, < dominus Chrysoslomiis de Neapoli ejusdem sacri
monasterii abbas exislebat. regiminis vero sui
dtes xxvni, et cessavil episcopatus dies xi.
Benedictus, Billilrensis episcopus, nationc Roma- < auno qiiinlo, videUcet annp salutis 1516 die 18
nus, expatreGuidooe, sedil menses ix, dies xx, qui < Novembris. »
expulsus est a sede sua. Ex hoc igitur codice damus variantes le-
Nycolaus, qui vocatur Girardus, nalione Allobros, cliones.
quod alio vocabulo Burgundio dicilur, seditannosn,
nienses vi, dies xxvm; el cessavit episcopatus men- Lin. 2, vico BelhsaiJa. lin. 5, ct Gagi. tin. 8,
ses ii, dies viu. quae ad inlerrogationem, el l. e. h. e.' P. ftrmaie
Alexander, qui vocalur Anselmus, natione Longo- sunt. dum alitis Laiine aliusque Grece et alius
bardus, sedit annos xi, menses vt, dies xxv. Ebraice consonent, tamen cjus leslimonio sunt
Gregorius, qui vocalur Udebrandus, nalione Tu- lirmate. Hio martyrio, eic. lin. II, in templum
scus, ex palre Bunico, sedit annos xu, mensem i, et B Apollinis. tin. 12, III Kal. Julias. lin. 14;' dia-
dies II. conosvn.
NOTvE VARIORUM,
BENCINI. miim indigilat. Hinc in anliqtiissimis verbis ih-
scripiionibiis domnus, aut dominus prsemillitiir no-
Linea 1. — Beatus. Velustiores Romanorum pon- minibus pontificum, et in Triclmio Lateranensi Ca-
tilicura catalogi sive editi, sive inediii, etlibri Pon- rolus Magnus et Leo III ex oequo eo Doinini liiulp
lificalis codices duplicem plerumque tilulum et beati, cohonestantur. Martyribus etiam scvo S. Cypriani
aut domini soli Pctro tribuunt;in reliquorum no- tributum domini tiiulum infra adnotabitur.
minum designatione, etsi primilivae Ecclesiaepontifi- Petrus. Series Romanoruin ponlificum, ac varii
ces marlyrii dignalione essent illustres, nudo sim- vetustiores calalogi, sive ordinem pontilicum exlii-
plicique nomine eos signant. In tilulo beati soli Pe- bentes; sive obiluin signantes , sive indicuii, et alia
tro praeponendo respexisse videntur ad Redemploris similia monumenta ,'nullo discrepante, a solo, et
elogium, quo post Dei Verbi confessionem beati -
ti- uno Petro ordinem successionis ordiuntur, ac niillus
tulo cohonestavit : Beatus es Simon Bar Jona Paulum uti calhedraj Uoniana} episcopum sociat cum
(Matth. xvi, 17). Ad quae respiciens Basilius scripsil Petro: ex quo eliam convellitur nuperum de bici-
quod S. PetrttS (orai. 5 de Poenit.) bealitudinem p" prti capite Petro et Paulp commentum. Imo in-pri-
tongeampliorem avteris omnibus adeplus est. In No- mitiva Ecclesia adeo firma erat unius Petri pontili-
vo enim. Teslamento duo ep litulo cohonestanlur, cis, et solius origo, et ab eo uno successio deducia,
Deipara, qnae divino afflata Spiritu dixit : Ex Iwc ut socium in cathedra admiitere aliemim ab institu-
:
beatam me dtcent omnes yenerationes (Luc. i) el lione evangelica putaretur. Plura congerere non es(
Petrtis Redemptoris voce. Hinc vera origo vocis praesentis inslituti, tria tamen in triplici sctiismati
bentiludinis, et beatissimi, quae pontificibus tribuilur Noyatiani, Donatistarum, el Felicis Liberio in exsi
a Patribirs et conciliis, sic ul anlonpmasiice eo titulo lium aclp, breviter innuenda,- ul Ecclesiaeel popu
designabaiur pouiilex Romanus. Sic Manricius im- lorum liaec persuasio illustreiur, el Iiorum calalo-
perator, anno 590, Gregorium Magnum (in lomo III gorum mogis pon !us elucescat, qui concordiler a
Gonc, pag. 528) : Inquibus omnibus luam beatilu- Petro solo originem desumunt. C>imenim Noyatianus
dinem milites ad illos transmisisse ul adluam. adversus Corneliunt sedem apostolicam invadens
beatiludinem perveniant. Quo titulo ulitur passim schisma conflasset, inter alios, qui cathedr<e defen-
Optalus, et Hieronymus in epislolis ad Damasum. sionem, et Cornelii adversus schismaticos certamen
Liber etiam Ponlificahs infra in Adriano : < In ipso susceperunt, praecipuus laudatur S, Cyprianus, qui
exordio ordinationis suac direxit ad ejus bcatitudi- edilo ea occasione aureo de unilale libro, ac ad di-
nem suos missos Desiderius Longobardorum rex, i versos datis epistolis, perpetuus est in eo effato
Sacculoseptimo poliori jure et usu inductum, ut li- luendo : ex divina nempe instilulione caihedram esse
tnlus soliils Romani ponlilicis essel. Unde Constan- unam, Pelro uni iradilam, in successores deriva-
tinus Pogonatus in epistola ad Donum, dum scribit tain : socium adinittere alienum, et sacrilegum :
de hsereiicorum conatit ad exturbandum Vitaliani D< Super unum, inquit, aedificatEcclesiam suam
papaenomen e sacris dipfychis, ita scribil: ut eji- ut unitatehi manifestarel, unilalis ejusdem origi-
cerelur Yitalianus beatissimus de diplychis (lom. III ncm ab uno incipientem sua aucloritaie disppsuit.i
Conc. Harduini, pag. 1047); et Anaslasius in Bene- Universim in cunctis epistolis datis ad Cornelii
dicto III, num. 556 : < Cujiis beatiludo in tantum |ionlifiCntumIegitimum luendum haec repetit (epist.
lohge lateque reftilsit &U\\\vprscfloruit, ulomnibus 40) : < Deus umis est, et Chrislus unus, et una Ec-
beatissimus dictis et opere dicerelur. >Domini vero, clesia-, et cathedra una snper Peirum Domini voce
vox soli Pelro tribliitur in catalogp exstanle tomo fundata. Aliudallare consirui, eisacerdoiem hovum
priori, pag. 40, succcssoribus nudo noininc imlica- fieri praeler unum aliare, unum sacerdolem non po--
tis. Vctusta esl usurpatio. Ih concilio enim Romaiio lest... adulierum est, impiiim est, sacrilegum csi. »
sub Hilaro Leonis Magni suecessore inler acclama- Et in epislola Anloniano daia, in qua effalum plu-
tiones saopiusrepetiluin est: Per domimtm Pelrum, ribus illustral, cum dixisset Cornelimn Fabiano
ul in perpetuumservenlur, rogamus (in synod. Cas- Martyri successisse, i cuin locus Pelri, et gradus
sin. edila a Lnpo, c. 218, pag.'473). El Stephanus H, calliedra? sacerdoialjs vacaret, tnox infert. Et cum
in sua encyclica in Galliis edita, quam refert Hil- post primuni secundus esse non possit, quisquis post
duinus in Areopagiticis, dominum Pelrum vocat. unum, qui solus esse debeat, faclusest; noii jam
Tributa legitur uadera vox Romanis ponliflcibus a secundus ille , sed nullus est. i Et Lucio Cor
fine sexli saeculi, dum Turon n, cap. 23 (lib. ix nelii successori scribens , adverlit Conieliiuri
Hist., c. 45), doiriinum Cregorium vocat, ct Grego- suo martyrio effaluni comprobasse. < Unde conlra
tiusTuron. dominum Paututn hujus nominis pii- Ecclesiam Chrisli, et episcopum Cornelium bcauuii
1015 ANASTASniBlBLIOTHECARM 101-6
inartyrein vosque oinnes saecularis poteslas subito A fuse eptsti 165, ufci ualalogo RomanorHmpontificuni
proruperit (arte nempe NoVatianorum); unde ail expenso addit s «lo! |Sc Ordiiie snccessionis nuHns
confundendos haerelicos, et relundendos oslenderct Donatisla episcopiis iqvenilur; sed ex transverso ex
Deus, qiise esset Ecclesia, qiiis episcopns ejns unus Africa ordinatum iniserant, qui paucis praesidens
dtvina ordinatione deleclus. i In schismate vero Afris in tirbe Roma Montensium vel Cuziipitarum'
Donaiisfarnni verilas ha>c,et ralalogorum identilasi vocabulum propagavit. i Tauli vero episcopum Do-
et tiniversalis Ecclesiae persuasio, de cathedra una, natianum Romanum faciebanl populi, ut in collalione
soli Petro tfaiii, origine neccssaria ab uno Petro Cartbaginensi dispuiationem ineundam detraclare
provehienle, speciaiissime probala est ab Oplalo obnilerenlur eo absente, sicut in gestis coliationis
in libris adversus Parmeniauum. Cum calholicis legitur. Ignorare calhedram unam in Ecclesia, Pe-
conveniebant Donalistaein priori verae Ecclesice do- trum soliun sedehtein cum successione ponlificum,
le, quara .dicebanl esse calhedram Petri; pariter sicuti Optatus dixerat, ignoranliae ascribi non poterat.
in continuata suecessione in calhedra, in qua unus Ita Cornelius apud Euseb. lib. vi, cap. 43, pag. 244,
cpiscopus sedeat. Sic enim ex tiiriusque sensu , adversus Novatianurrt agens in epistola ad Fabium
Optalus, cujh de prim.a verae Ecclesiae.dote : < Inler AnliOchenum ex eo eliam capite reum schismatis
quas calhedra est prima, ubi nisi sederit episcopus, traducit : < Ergo illc Eyangelii vindex ignorabat
conjungi aliera dos non poterii. > (Lili, n, pag. 34.) iiiiiim episcopum esse oporterein Ecclesia calboliea. >
Cathedram veroesse a S. Petro Romaecpllocalain, El in altera data Cypriano : < Nec enim iguorauius
in qua solus sederit, et hanc a Donalislis ighorari uniim Deum esse, unum Chrisluin esse Dominum,
non posse, sicuti, et successionem a Pelro deriva- ,j quem .confessi sumus, uniini Spiritum . sanetnm,
lam' ita expressil: < Videnduni est, qui el ubi prior unum episcopum in caiholica Ecclesia esse debero. »
calhedra sederil: si ignoras ilisce : si nosli eru- Mox ad rem nostram sic in Novatianis sugillal opi-
besce... ignoranlia libi ascribi non polesu » Tanla nionem, auditumque de bicipili capite commenfum.
crajt et unins calhedrae Petri.-et successiouis conlj- < Dum episcopum sibi constituit, et contra sacra^
nuala series, tit ooii dubilayeiU ita scbismaticum mentum semel Iraditum divinaedispositionis, et ca-
coriipellare. < Igitur negare non potes, scire le iu ibolicae iuiitalis adullerum, el contrarium caput
urbe Roma Pelro primo caihedram episcopalem cxtra Ecclesiam fecit. i Ea communi fidelium persua-
esse collatam, in qna sederit omniuni aposlolorum sione enulrili Romani in circo Iudentes, elsi in par-
Ciipni Pciriis... in qua una cathedrae uni(as ah les diyisi, cum ediclum imperiale audirent, quo
omnibus servaretur, ne caeleri aposlpli sibi quisqtie tilrique parli aut Liberius, aut Felix daretur, con-
«lefeiidereni, ut jam soliismaticus, et peccalor esset, sona voce, simultatibus deposilts ex Tbeodorelo,
qui conlra singularem cathedram afteram colloca- Ilist. Eccl. I. II, c. 17, conclaraartint: Ifnus Deus,
rel. i Deinde ex priori unfus calhedrae Romanae unus Chrislus, unus episcopus.Exinde si alia deessenl,
conslitula veritaie, descendit ad perseverantem boc unum colleclorr libri Ponlilicalis debemus, quod
successionem oslendendam , qiiam juxta vctuslos reservaverit Romanorum pontiflcum seriem, ac in
calalogos sit recenset. < Ergo calhedra tinica, quae cathedra Petri succedenlium episcoporum ordinem,
est prima de dolibus, sedit prior Petrus, cui suc- quae priorem verae Ecclesiaedotem exhibent. Si vero,
cessit Linus, >. reliquisque ponliflcibus assignatis quandoque Patres cum Petro socielalem Pauli ad-
usque ad Siricium, quo tempore velitalionem cum dunt, id intelligendum de socielale praedicalionis,
schismaticis agitabat, concludit: < Cum quo nobis C non calhedrae. Quod adnotarunt Eulherius Thianen-
tolius orbis commercin forroatarum in una com- sis et Helladius Tharsiensis, qui a Joannts Antiocheni
munionis socielalc concordat. > Donalistaepriores sententia deposilionis in ipso lata ob contumaciam
videntes h.inc orbis lotius communem persuasionem, in schismale adversus sanctum Cyrillum ad Sixtum
ne priori dole verae Ecclesiae ralhedrac Romanae, et appellantes, ila scribunt in synodico Cassin., c. 107,
unius, episcopi a Pelro deducla necessaria origine pag, 240 : <Imitamini et magnum pietatis praeco-
sedentis orbari viderenlur, exinde comminiscuntur nem, oraculum raundi; quem nos ut pignus nabeie
pliantaslicum caput, et Romanum prpprium episco- familiaritalis nostrae erga veslram credimus sancti-
pum, quod ila in eis opponit Oplatus. < Vestrae talem. Civis enim noster existens, errore lotius or-
f alhedrae vos origineni reddite, qui vullis sahctam bis exslinclo, jllius aposiolicaesedis faclus esL orna-
Ecclesiam vindicare. Sed et habere vos in urbe menlum, et.a beaio Pelro dextrani spcietalis accepil,
Roma parlem aliquarn dicilis. Ramus cst vestri er- ul appareret ab utrisqtie aequam sqblilitaiem dog-
roris pioieiisus de mendacio, non de radice verita- maium custodiri. > Quo sensu loquilur Gelasius in
lis. Denique si Macrobio dicalur,ubi illic scdeat, suo de sacris libris decreto, et alii Patres.
iiunquij polest dicere in calhedra Petri? quam ne- Antiochenus. A priori Antiocbiae sessione, mora,
scio si vel oculis uovit, cl ad cujus memoiiam npn et episcopalu appellalionem babuit, sicuti Redemptor
accedit quasi sc|iismaticus? > Romanum liunc Do- Nazareiitis. dictus a diulurniori -mora. Anliocheni
nalistarum priraalum , cathedramque Romaiiaro exinde palriarchae episcopalem originem a Pelro de-
exinde proscindit quia honaPelro, sedaVictore ducebanlcx Fulgeniio, lib. ide Trin.: < lllam fidem
Garbiensi, qui schismate in Africa cdnflalo priuius jj corde sincerissimaemenlhux nos velle notescere, per
ausus est Itomae peslilenliae sedem cpllocare. Iufert quam justificati sunl palriarchae, prophetae, aposloli,
itaque Optatns ; < Ergo restal, lil faiealur socios martyres coronati, quara hactenus per totum or-
vcster Macrobius se ibi sedere, ubj aliquando sedit bem sanpta tenet Ecclesia. Qux usque nunc per
Encfopius. Si et ipse Enclopius possit interrogari, successionum' seriem in calhedra Petri apostolj
diceret se ibi sedere, ubi anle sedit Bonifacius Bel- Romae, vel Antiochiae, in cathedra Marci evahge-
ijtanus. Deinde si et ipse inierrogari poluisset^di- listae..,. ab ipsis episcopis praedicatur. > Ex qua ses-
cerel ubi sederit Victor Garbjensis a veslris jam du- sione civilatis, et catliedrae excellenliam deducunt
dum de Africa ad paucos erralicos missus. Quid est Chrysoslomus et Theodoretus : ille dum in S. Ignatii
hoc quod pars vestra in urbe Roma episcopiim civem- mariyris encomio haec adnectit: < Quanquam, et
habere non potuit? Quid esl qupd toti Afri, et pere- prjecipua Deo liujusce civilatis cura fiiit, id quod,
grini in illa civitate sibi successisse noscuhtur? non el re ipsa pleiie declaravit. Siqiiidein toti orbi terra-
apparel dolus?nen flclio, quae est malerschismatis? rum eum quem 'praefecit Petrum, cui claves regni
Interea Viclor Garbiensis, ut liinc roitleretur, non ccelorura dedit, cujus. arbilrio et poleslali cuncla
(licolapisadfontem, quia nec valuitpuriiatem catlnv- permisil, hunc ibi longo lempore-jussit commorari.'
licae miiltiludinis perlurbare. i Argumentum idehi Quamobrem uhiversp orbi ex altera parle respondet
sicpiits illusliavil S. Aiigiistinus, qui ex una callic- civitas nostra. > Tlieodoretus vero cum Dioscori-
«b-a,et successione ab uno, el solo Pelro dcducta, air.bilum vid,eret, quo primalum in Oriente sibi vin-
jscliismaticamDOnatislarum Ecclesiainostendil. Quod dicabat, ita Flaviano, episl. 14, primo scribil: < Hic
1017 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. lOlS
vero DioscorusAle-xandrinuslegibus istis acquiescere jA liores ipso cxstilerant, inslituere, novae autem do-
non vult, sed rursum, ac deorsum beati Marci se- ctrinae palrocinari. >
dem oslendit, idque cum Jiquido intelligat magnam - Evangelium Marci. De isiiusmpdi conflrmatione
civitatem.Antiocbenam magni Petri sedem habere, loquilur Eusebius 1. n, c. 15, ex auctoritale Cle-
qui beati Marei magister erat, chorique apostolorum . mentis Rom. et Alexandrini, et Papi.-e, dum de
princeps et coryphacus. Verum nos sedis Sublimila- Evangelio Marci. < Quod cum Petrus per revela-
tem npvimus, nos ipsos vero et cognoscimus, et me- tionem Spirilus sancli cognovisset, delectatus ar-
timur.i Quo sensu Innocentius I scripsit Alexandro denti hominum studio librum illum aucloritate sua
Ahliocheno, qui ad monila pontificia Chrysoslomi comprobasse dicitur, ut deinceps in Ecclesia legere-
causam tuendam susceperal: < Antiochena Ecclesia tur. Refertur id a Clemente in vi Inslitutionnm li-
velut Germana RomanaeEcclesiaediu ab eadem alie- bro. Cui lestis etiam accedit Papias. Hierapolilanus
nam se esse passa uon est. Nam. missis tlegatis ila episcopus. i
pacem postulavit et meruit, ui Joannis sanclae inc- Linea 8. — Teslimonium ejus, hoc est Petri,
moriae vel clericos, vel laicos in unum colligeret firmata sunt. Legendum cum aliis codd. testimonio.
atque congregaret. » Neque id perperam dictum , dum hujus lestimonii
Lineae3. — Hic Petrus ingressus in urbem Ro- exbibiti indubiuhi testem habemus S. Paulum, qtti
mam. Gravis exorta est disceptatio de adveniu a falsis fratribus accusatus, et quidcm ex SpirJtlis
S. Petri in Urbem, et de anno, sicuti eliam, an uu- sancti revelaliOne Hierosolymam adiit, ui Evanee-
quam in TJrbe fuerit. Heterodoxi ante Lactantii vul-, lium etiam cum Petro conferret, ut scrihit ad Gala-
gatum opusculum de mortibus persecutorum prorue- B • tas c. n : Ascendiautem secundum revelationem, et
bant in opinionem negativam, ac ficlitium Pelri in contuli cum ipsis Evangelium. De qua collalione haec
Urbem adventum propugnabant. Verum post vul- Leoni Magno scribit Tlieodoretus epist. 153, post la-
galum a Balusio Lactanlii Iaudatum opus, nonnisi trocinale Ephesinum Dioscori:tyrajinide oppressus a
msulse huic verilati refragari possunt, necaiident: pontifice suppetias exigens < Si Paulus praeco
cum Lactantius uti dere testalissima loquatur; cum- veritalis, luba Spiritus sancli ad Magnum Pelrum
qne ef suscepli operis arguinenlum, ct impeusus la- se conlulit, ut iis qui Antiochiae de legali conversa-
bor id aperte insinnent. Lactantius enim opus illud tione ambigebanl, explicationem ab illo referret:
exarare voluit, Constantino Magno.annuenle, ad no- multo magis nos humiles, et ut pusilli ad apostolicam
biliores agones recensendos ex immanitate persecu- sedem vestram accurrimus,. Ecclesiarum ttlccri-
loriun imperatorum, et bortim miserandum exitum, bus remedium a vobis accipiamus. i Quae Paulus a
ut inde Chrislianae religionis Veritatem erueret ex falsis fratribus expertus juxta revelationera egit,
reportatis triumphis et tyrannoruni p.crscquentium perfecilque Petrus, similis occasio ex Judaizanlium
poena. Conslanlini ope publica comiiiemaria invisit malitia poluit adesse, Petrum compellens ad decla-
et perlustravit, exinde cum de Pelri et Pauli in Urbe laiulum quae essenl Evangelia retinenda, dum litl
niora, el Neronis in ipsos perseeutione lesletur, et lcgilimissecundumcxsnfJIatisnovum confinxerant,quod Evan-
quiilein Christianae religionis veritatem ostensurus, gelium Hebrteos appellabant ; de quo
si mi de re cenissiina loquatiir de Pelri el Pauli ita Eusebius iib. m, c. 27, dum de Judaizanli-
martyrio : et niiiliitudine Chrisiianorum per ipsos bus: < Lcgis observanliam sibi omniuo uecessa-
riam ducebant... Ibi quidem Pauli pror-
conyersorum, in poslerum rem testatissimam in Q sus rejiciendas esse epistoLas censebant... solum Evange-
dubium revocare ineptissimum censeLiilur.Exslilisse
baec martyrum sub Nerone interemplorum commen- lium iilud, quod secundum Hebraeosdicilur amplexi,
taria certo supponit Tertullianus c. 5, dum et ipse reliqua parvi faciebanl. > Ex Judaizanlium in Pau-
in Apologeiico(lisputaiionem suscipit et defensipnem lum odio profectum reor, itt idem S. Pelrus scripse-
religionis, cum sic genles compellal : < Consulite rit in sua- secunda epislola III, 15 : Sicut charissm
commenlarios vcstros. Illic reperielis primum Ne- mus frater noster Paulus secundum dalam sibi dtx
ronem in hanc s clain lum maxime Itoma; orientem pientiam scripsit vobis, sicut et in omnibus epismlfi
cxsariano gladio ferocisse. Sed lali dedicalore dain- toauens in eis de his, in quibus sunl quwdam jai/j!-
naiionis nosiraecliam gloriamur. > cilia intetlectu, quw indocti ei instabiles depravqnt,
Linea 4. — Jbique sedxl cathedram episcopalus, sicul et caHerasScripturas , ad suam ipsorum pirdi-'
cod. calhedra. lionem. \-'
Legendum Heg. Correspondet marly- Linea 9. — Latine. Cum Libro Pontificali corN
roiogiiun xv Kal. Fe'i., calhedra S. Petri, id esl epi- cordant Syriaca et Arabica S. Marci
scopatus. Cypikinus pariler, qui juxta vetustos co- versiones, Evangelii
dices deunitate opusculum inscripserat: De singula- quae in tcxlti babent in hne Evangelium
ritate caikedrar, de qua inler caetera habct: < Pri- Latine scriplum a sancto Marco.
— In templc>Apollinis. lgnorantur lo-
malus Petro daiur, ut una Christi Ecelesia, et ca- cusLineall.
thedra- una monsirelur. > Quo sensu eiiain scripsit et occasio lempli hujus in Vaticano ab Romanse
episl. 51 : < Pelri catbedram, et Ecclesiam princi- antiquitatis scriptoribus. Verum cum circus Nero-
niamis in Vaticano admiltalur; cum cx Suet. in
palem, unde uniias sacerdotalis exorta est. > Conci- f. Ner. c. 53 certo consfet,
uit Oplalus : < Bonounitalis bealus Petrus, cui satis quod deslinaverat etiam
erat, si postquam negavit, solam veniain conseqne- qui Apoltinem cantu solem aurigando wquiparare
retur: et prar.ferri aposlolis oinnibus meruil, et cia- existimaretur; cumque ad circi vicinia Apollini lem-
ves regni ccelorum coinmunicandas caeteris, solus' pla dedicarentur, sicut de Flaminio referlur, ut
viclores vola Deo persolverent; poterat in Vatieano
accepil. i campo esse ApoIIinis templum , qund exstitisse et
Linea (J.— Quce catholicce nominanlur. Titulusi bic, et alibi affirmatur. Deinde certo rbi Neroniani
scripto alicui traditus denotabat dogmaticam auclo- liorti exstabant, piaculumque repulabalur haec ex-
ritalivam insihulionem. Hinc saectilo proximior s'riiere sine sacra aedicula, ut apparct ex Apulei»
Tbemision nova calaphrigarum placila proponeus, in Apol.pag. 496, qui sui adversarii tnores carpcin,
epistolam edidi', et calholicae lilulo insiguivit ex inter alia scribit : < Isle vero nec diis ruralionis ,
Apollonio haeresis ejusdem celebri oppugnaiore, qui euin pascunt, el vesliunt, scgctis ullas aut vitis,
dtim hicc scribil apud Euseb. lih. v, c. 18 : < The- aut gregis primitias imperiii; iiulluih in villa ejus
niision Speeissnavaritia obvelafus, qui confessiohis delubrmn, nullus locus, aut lucus eonsecratus. >
s;gnum non pertuht, sm) ia-igna pecuniac vi erogala Insuper liquet ex Censorind de die nalali, <qui dum.
vincula abjecit: cum ob cani causam modeslius de origine teniplorutn agit haecproferl: Et cum
deinceps, el submissius agere debefftl, lauquam agros atquc urbes deoruin munere possidcrenl, par-
marlyr sese cffercns, .ausns esl exeraplo Apostoli, tciu quaiudam tmnplis,.sacellisque, ubi eos Nci colereiit,
conscripta epistola calholica, cos qiiidcm, qui fide- dicavere. >Ex his ilaquc deducendum esl, oncin
1019 ANASTASll BIBLIOTUECARH 020,
in suis horlis sediculam, sive etiaaa tempJum Apollini.A .iBLANCHINI.
dedicasse.
Linea H- —htxta palatium Neroniamtm in Vati- N0,f# CHRONOLPGlCiE.
cano. De palalio Neronis in Vaticano altuin silentium Servabo hanc metliodum meis in nolis afferendis,
apud scriptores Neronis gesta narranles. Horti qni- ut chronniogicas praemillam, deinde atlexam histo-]
dehi ibi.eranlr ubi immanis prior illa Rotnaemarly- ricas. Chronologiam uniuscujusque pontificis du-
rjim acta laniena, de qua Tacitus lib. xv Urbis plici mdicalione coHigimus, tum iex Bibliolhecario,
incendium Neronisjussii perpelratiim coramemorans, tum excataiogis : nempe ex consulibus, quaeprima
haecaddil: <Ergo abolendo rumoriNerosubiliditreos, est; et ex numero annOrttm, mensium, ac dierum,
etqiiaesilissimis ppenis, quos per uagilia invisos quae altera est indicatio. In consnlibtis assignandis
vulgus Christianos appellat. Prirao igilur correpti video plernmque id placuisse scriptoribus catalogo-
quiTaiebantur,deinde indicioeorum multitudoihgens. rum ac Vilarnm; ut eos consules assignarent pon-_
haud perinde in crimine incendii, quara odio huinani lilici, qui magistratHm pbirent, dum annus sacer
generts convicti sunt. Et praelereuntibus addita iniret, a Passione Domini, sive a Paschate, pro
Fudibria, ut ferarum lcrgis contecli, laniatti canum more veteri Romanae Ecclesiae computatus. Id per-
interirent, aut crucibus affixi, aut inflammandt, spieuuni est in Petri apostoli pontificatu inchoando,
aique ubi defuisset dics iu usum noctunti luminis Certum est susceptum fuisse max-imumsacerdolium
urerentur. Hortbs suos ei speclacnlo Nero oblulerat, . a B. Petro PaschaK tempore, inter Resurrectionem
el circense ludicrum edehat habitu aurigae permisuis Dominicam, et Ascensionem, conlradente illi Domi-
piebi, vel curriculo insisiens. > Qtiare si hortos inibi g no claves regoi cualorum, et curam universi gregis
exslructos, ludorom pompasexceplas.splendidissimas Dominici, ut eum pasceret, et confirmaret fratrcs
coenas inslructas fuisse compertum est: citni baec suos. Conligit itaque duobus Geminis consulibus,
omnia ex usu recepto perfici non possent absque ad quos referri Passionis Christi epocham, Resurre-
tricliniis, balneis, aliifque officinis, quae amplam clionis, et Ascensionis, «x Patribus passim probavi-
sdificii molem exposlulanl, hinc est quod potuere mus supra Opus.iv, cap. 1, anno vulgaris aerae28.
rudera exslanlia Neroniaiii palalii nomen proinereri, Non his lamen consulibus, sed proxime succedenli-
ad qiiorum vicinja reconduntur apostoloruin corpora. bus, Vinicio scilicet ac Longino, aerae communis
Linea 13.— Per ntenses Decembrios.Ctnn liber 29 tribuitur iniliura Petri : quibus scilicet consu-
Pontiflcalis coaluerit exvetustis aposlolicoe sedis libus primum Pascha a Chrisli vicarioinlerris per-
calalogis, lum iis, in quibus successio designalur, agebatur. Hanc epocham anni sacri a mense Nisan
lum illis, in qtiibus ordinationes, a quolibet pontifice apud Hebraeos inchpati Ecclesia Chrisliana retinuit:
habitaerecensenlur; inde fit quod etiam istaein gestis multo lubentius; cum Reparationis noslras mysieria
cujuslibet adnotentur. Tria vero in hac nota occur- inde repetenda, ac tum temporis recolenda cogno-
runt animadverlenda. Primuin est, quod nsqiie ad sceret. Quare lestalur Beda, dum Romae esset in
Simplicium ordinationes fleri consueverunt in Sab- cereis sanctae Mariae annos a Passione Dominica si-
hato. jejuniprum x mensis : de qua consueludinc gnari consuevisse. El cum per eosdem Patres ap-
plura babelLeo M. in sermonibus ejusdem diei: post tetur eidem lempori Paschali epocha DominicaeIn-
Simplicium vero aliis temporibus ordinaliofuit affixa, carnationis vm Kal. Aprilis; hinc eiiam mos ino-
ut suo loco dicendum. Secundum est, quod formttla p levit numerandi annos a Dominica Incarnatione :
isla per menses Decembrios designat ordinatienem ^ quaeconsuetudo nondum antiqnata est apud aliquot
quolibet anno in Decembris Sabbalo repetitam. Ter- Iialiae civitales, Venetias praesertim, ac Florentiam;
tium esl, quod assignatur, quaudoque numerus licet universus Chrislianus orbis aeram communem
determinatus ordinaUohum. An vero cum clericali deduxerita Nativitale. Praemissa bac nolalione mo-
ordinatione eadem die episcoporum consecraliones ris. catalogorum in collegio consulum assignando
lierent, infra disceptandum. ponlificibus, qui Paschale festuui, non vero Kaien-
das Januarii sub eo consulatu celebraverint, expe-
BINH ET LABBEI. . dieinus chronologiam consularem B. Peiri hoc primo
numero ita disponendam.
fjEic',Bm. V.Linea 2. — Pritnus sedit cathedram Duobus Geminis consulibus, vm Kalendas Aprilis.
epitcapatus Antiochim.E cclesiam Antiochenaro bealus wm Christi communis 28, anno bissextili, feria v,
Petrus inslituendam suscepit, eamquc sepiem annis, primo die Atymorum, Dominus Jesus Cbristus coe-
non. tamen completis, ariniinislravit. Vide Bar. ann. nans cum discipulis suis, poslquamsui corporisel san-
Clnisli 37, n. 9 et seqq.; Bellarm. lib. de Rom. guinis sacramenta palefecit, admontem Oliveli, sicnt
Pont., c. 6. Evangelia sancla teslanlur, progressus, ibique delen-
Linea 4.—Annos viginli quinque. B. Petrum in tus esl a Judceis, tradenle discipulo. Dehinc vi feria
hac calhedra Ronwna usque ad mortem sedisse, subsequente, id est vu Kalend. Aprilis crucifixus est
inleUigendum estde auclorilale, poleslate, ac prae- et seputtus. Terliadie, hocest v. Kal. Aprilis, Domi-
fectura gubernandi Ecclesias universas, non de silu nica, surrexit a morluis. (Yiclorius Aqukan. i»
locali. Conslat enim cum hanc caibedram sepiem I) Can. Pasch.) A Resurrectione sua cum discipulis
annis adniinislrasset, anno Chrtsti 51 et 9 Clau.iii, versatiir per dies quadraginla apparens eis, et lo-
cujus edjcto omnes Jodaei ac Christiani Roma ex- quehs de regno Dei; nempe ex die 28 Mariii Domi-
pellebantur, Peirum etiam expulsum Hierosolymani nica ad diem 6 Maii fer. v, qua illis videntibus ele-
rediisse, et Hierosplymitano coneilio tertio inler- valus ascendit in coelum : quo lerapore numeraniur
fuissej morluo tanien Claudio Romam rediit, et communiler a Palribus et inlerpretibus decem ap-
(bidem viwm finivit. pariliones praecipuae,in sacris litteris recensitae :
Linea 10.— Martyrio cum Paulo coronatur. Pe- quarum in septima apud Capliarnaum pontificis ma-
trus el Paulus anno Christi 68, Neronis 12, in car- xiraf munus, seu Ecclesiae universalis regimen, et
cerem conjecli: ille quod Simonem Magum per episcopatum, antea promissum, Christus Domiuus
ueretn volanlem invocatione diviui nominis dejecis- Petro contttlit, direns : Pasce oves meas (Joan xxi);
get; hic quod pellicem Neronis ad Cbristianain re- nt ex epislola 37, lib. vi magni Gregorii, aliisque
ligbnem convertisset, et ex impudica castani reddi- Palribus confirraatur. Gesla sunt haec duobus Gemi-
dissel. Anno sequenteambo virgiscaesi.post osculum nis eons. Ab his prOximi consules Vinicius Ct Lon-
sibi inutuo daliiin occidunlur : Pelrus cruci capite ginus Kalendis Januarii ahni 29 raagislralum inie-
in terram deinisso afflgilur; Paulus aiilem gladio rant, dum Petrus nonnm niensem sui regiminis
gloriosissime occubuit. inchoarot. Primus igitur annus Petri ponlilicis com-
(Ex LABB.)LiuealO,— Annis iriginta ocio. De- pletur circa Ilnem mensis Aprilis iisdem coss. a?rae
suttt in c, 4. Christi communis anno 29. Posli cmiiin Pascba antc
1021 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. - S. PETRUS 1022
martyrium a Pelro ponliflce maximo celebralum jA Felicis IV, et codex n Colbertinus); lerminus prior
refertur ad consules Nervam, et Vestinum in Cala- numerationis, et epocha Romani episcopatus cadet
logo Liberii aelate conlexto : qui eonsules signant in diem 25 Aprilis anni vulgaris aerae 40, ad quem
annura yulgaris aerae Christi 65, et iisdem coss. refert etiam Henschenius. Septennio autem anle
teriio Kal. Julii Petrus eruci affixus martyrio coro- coniigerit fundatio cathedrae Antiochenae, vulgaris
nalur. Sunt igilur ex constilari chronologia Petro aeraeChristi anno 33. Liltera Dominicalis D eidera
Tribuendi episcopatus amti 37, et menses duo cir- anno assignata Dominicam diem indicat die 22 Fe-
citer, parUm Hierosolynus, partim Anliochena in bruarii, qua festum cathedrae Antiodienaenon modo
sede, et parlim in Romana ab aposlolorum principe hac aelate recolimus, verum et in membranis sub
exacti : quot etiam S. Hieronymus ehumerat in lib. Liberro papa conscriptis, et a nobis ex Bucherio
de Script. ecclesiasticis. Duodecimex his in Oriente edilis supra in Proiegomenis, necnon exS. Auguslino
impendililliustraclusEcclesiisordinandis, anleqnam compertum est, prioribus etiam saeculis aeraeChri-
Romam veniret. Narrat eniin Apoilonius, scriptor stianae celebrari consuevisse. Diem vero Dominicam
ecclesiasticus secundi saeculi, apud Eusebium lib. v. svepovttrjxu episcopali depuiari jam tum consuevisse
Hist. eccl. cap. 18, lanquam ex veterum iraditione, probare facile possem monumentis omnium Eccle-
Pominum apostolis suis praecepisse, ne intra duode- siarum Orientalium et Occidenlalium. Quare uni-
cim annos Hierosolymisexcederent, nempeexlra li- versa confirmanl assumplas epochas, Passionis Do-
mites Syriae, cui suberant Hierolosymae,ne pedem minice.anno 28 acraecommunis die 25, et moriis
proferrent, ad sedes episcopales alibi consliliiendas. die 26 Martii; fundalionis cathcdrae Anliochenae
Namintra duodecennium, iraoetintraquiiiquennium ]g vergenle ad flnem quinqiiennio post Dominicam
a Dominica Passioue Anliochiaecatbcdram episco- Passionem die Dominica 22 Februarii anno 33, et
pak-m fuisse consiitiilani, colligunl Paircs ex Actis septennio post nempe anno aeraevulgaris 40, pro-
aposlolorum. Ipsi e.tiam asserunt Pctrum sepiennio feetioneni apostolorum ex Syria , adventum Petri in
pracsedissecalhcdraeAnlioehena&anlequamin Urbem Urbem, el fundationem cathedrae Romanae. Super-
proficisccretur anuo duodeciino a Passioue Doinini est ut inquiramus,' quid commune halieat cuin
adfuiidandaiii se.lem Romanam. Ita S. Gregorius ad exordio ponlificatus Romani ab aposlolorum principe
Eulogium episcopum Alcxandriuum lib. vi, ep. 37, suscepli dies 25 Aprilis anni 40, ex qtia dic desu-
de cathedra Antiochena, -a Petro fundata : < Ipse milur epocha annorum 25, mensium2 et dierom3,
Uriuavil sedeni, in qua seplem annis quamvis disces- eidem assignaia usque ad triumphalem marlyrii sui
surus, sedit. > Cleuiensquoque Alexandrinus Strom. diem 29 Junii anni 65, ita numerandam si sequamur
Ii!i. vi, pag. 637, edii. G. L. Paris. 1629, titi obser- catalogum Felicis Quarli aetale conscriptum, vel
vat Schtieslratius, leclipnis iuterpunclionem resli- dies'21 Aprilis ejusdem anni 40, ex qna ad 29 Junii
tuens, Aiiliquilal. Eccles. diss. l.cap. 5, art. 5, annin65, Nerone et Veslino coss., iniercipiunlur
conlirmal tradilionem profecliouis aposlolurum extra anni 25, menses 2 et dies 7, numerati in picturis
Syriam post annos duodeciin a Passione Chrisli, vetustissimis basilicae patriarcbalis, et in plerisque
qui jusscrat: < Post dnodecim annos egrediinini in catalogis probatioribus.
mundum, nequisdicat: Nonaudivimus. > Hensche- PorrO cum videam indictam fuisse die 25 Aprilis
nius quoque exercit. 4 ad Chronologiam ponlificiam tkaniam quam vocant majorem non modo anle Gro-
numero 28, poslquam ostenderat atino quinlo a r' gorium iMaguum, sed eliam pluribus anle ipsum
Passione Christi labenle fundaiam a Petro fuisse C aetalibus, ac ferme ab Ecclesiae incunabulis : in
cathedram Antiochenam, haec subdit : « Elapso se- ,. qua lituli universi, acdiacoiiiae, ipsaeque basilicaeex
plennio calbedrae Anliochenae, subslilulo ibidem S. aevo Conslantiniano collectam cleri, ac populi in
Evodio, primam Ecclesiae Chrisiiana; calhedram in Campo Martio, olim in titulo S. Laurentii in Luci-
iirbe Uomana, sede iinperaiorum, et orbis capite, na, nunc in S. Marci, frequentantes, inde proce-
collocavil anno aerac vulgaris quadragesiino : a dunt ad S. Peirtim ; judicavi, per eos dies recoli
quo anuo inchoandi in calalogo jam cilato sunt anni jam tum consitevisse Romanae sedis supra caeleras
viginti quinque sedis hiijus. Et hi viginli quinque primalum ab ipso apostolorum principe conslilutum.
anni babentur in altcro n:ox proferendo calalogo, Quod enim die 18 Januarii festum cathedrae a Beda
uti -ct in Ms. Palaiino, sed a nobis omisso : itein in aliisque ita consignalum suaserit Paulum IV, ul in
Pomificali Rpmano, el apud Anastasium Bibliolbe- conslilutione sua anno 1558 restiluerit ad xv Kalen-
eariuni iu inanu exaralis el praeh)cusis codicibus, das Februarii vetcrem epocham fundalae in Urbe
nccnoii apud Luitprandum, Abbonein, ct alios re- cathedrae Petri; id niliil iinpedit qtiominus intclli-
runi ponlificiarium scriplores. > Deinde numero 35 gamus ea die fundatum episcopalum ; aliquanto
de anno martyrii SS. petri et Pauli agens haecscri- vero post, hoc est mense Aprili, sive ejusdem anni,
bit: < Passi ergo recte indicantur SS. Petrus et sive conseqiienliura huic episcopali sedi primatum
Pauhis, Nerone.Roniae prsesente, Nerva el Yestino supra caeterasfuisse addiium, postquam in proximis
cousiilitius, anno :erae Christianae 65, Neronis si civitaiibus praedicato Evangelio, fundalis Ecclesiis,
spectetur icmpus imperii ceeptum anno xi, qui xn et ordinalis cpiscopis coaluerat sysiema quoddam
solet habcri, licet solum proximo Oclobri esscl in- 1) Ilierarchi um, specic sua salis commoduin Petro
choalus. Prxterea habelbr annus post Passionem jtidicatmn, ad itignilatcui scdis omnium principis
Domiui irigesiinus septimus, quem requiril S, Hie- ininislerio, et subjeclione sua declarandam ct con-
ronymus dc Scripl. ecclesiasticis in Elogio S. Pelri, fovendam. Nicaenaesynoili canon sextus, tot lucubra-
hecnon llonnritis, Isidorus, Nicephorus et alii. i limiibns doctorum virorum illuslratus, salis docet,
Calalpgiomnes.cuin picturis vetuslissimis basilicae quanlum explicel dignilalis pairiarchalis mos ille
S. Pauli supra pioducli fol. 87, annos 25 solidos velus, quo plurcs episcopi Romano aderanl lum ad
altribtiiint B. Petro in sede Romana : qucin xxxvu perfieiemla mysteria, lum ad repraesentandam totitis
anno posl Chrisli Passionem, et duodccimo Ncronis Ecclesiaecorporis juncliiram sub uno capite. Qrdi«
imperii labenle passum fuisse cum Paulo, Vestinoel naia igitur progressio fuit, ut catlie Ira poniilicali.
Nerra cons., praeter indieatos scriptores , luculenter primum erecta, deinde adjunctis gradalim parlibus,
probat Scheleslratius in iaudala- disserl. l Anliq. et praeparatis adjuloribtts suae poteslalis, Ul maxima
Eccles. capiie 5, ari. 5. .-, auctoritas in cjus episcopum conferretiir; etiani
Annis vigintiquinqtte Pelro ila asserlis, ex quo patriarcbaruin ablegandorum facullas a Pelro exer^
calhedram episcopalem Romae constiiuit, menses ceretur, derivanda postmodum in succcssores, Con-
quoqueduo, ac dies tres cur ei tribuaninr placet siat certe ab aposlolorum principe Cliristi Evangc-,.
inquirere. Si cx die Marlyrii 29 Junii anno Chrisli 65 liiiin Romaeprius atiqtto spalio temporis praedicaluni
relroce.lainus per annos 25, menses 2, et dies 5 (ex cathedra hicerecta), deinde rogatu fralriun a
(quo*.illi assigjiai in episcopatu Roniano caulogus Marco in litteras redactum et a Petio approbalum:
t025 ANASTASHBIBLIOTHECARU 1024
ut poslmodum Marcus binc ablegaretur ad funda- A . spicimus, non secus ac in fastis sacertlolalibus fra-
ihenta patriarchatus Alcxandrini Pelri nomine ja- trum Arvalium, marmori pariter insculptis, quornm.
cienda. Obseculus est ille, sumpto Evangelio, quod partehi retulimus in praefhiioneprioris tomj num. 2f.
Romana Eeclesia flagilante a se conscnptum Pelri Pari ergo jure epoclta • sacerdotalis beali Petri, a
auctoritate legendum, et tanquam regulam fidei catalogo Liberiano et, a plerisqtie memoratis, nec-
ubique vulgandum acceperat. Hinc eliam plerique non a picturis basilicarum aevi Leonis Magni, in-
censent dimissum Evodium, ut AmioclienseEcelesiae choalur ex die Parilitnn 21 Aprilis; licet solemnitas
regimen a Pelro jam Romae episcopo sibi contradi- stipplicationis publicae et Collectaead S. Pelrum in,
tum administraret : persuasi tcstimonio Eusebii, litania majori qualriduo post referat memoriam ejus
cujus in Chronico advenlus Peiri in Urbem, el fun- maximae dignitalis : ot proinde tribuantur Petro in
dalio Romanae Ecclesiae primum recens&ur ad an- calhedra Romana ex Parilibus annj aeraecommunis
num ii Qlympiadis 205, Chrisli 43, his verhis : quadragesimi, quo Romae primum sedil, nempe ex.
i Petrus aposlolus, cum primum Aiiiiochenam Eccle- 21 Aprilis, ad diem 29 Junii suo marlyrio consecra-
siam fundasset, Romam millilur, ubi Evangelium latn anno 65 aeraevulgaris, Nerva et Vestino coss.,
praedicans viginli quinque annis. ejusdem urbis epi- iribuatur, inquam, summa-annorum 25, mensium 2,
scopus perseverat. i Eodem anno subsequitur perio- ac dierum 7, qui solidi inter titnimque terminum
cha ad Marcum periinens, a Pelro, eujus erat inter- iniercedunl, sive 8. dierum, ut babent Bergomensis
pres Romae, ordinalum episeopum Alexandrinum, codex c, ac tres Colbertini h km ulrumque lerminum
quae ila per B, Hieronymiint Laline reddilur. Mar- fortasse includentes. Suffragalttr hujusmodi insiilulo
cus, inlerpres Pelri,in Mgypto, et Alexandria Chri- g] iiumerandi amios sacros naseenlis Ecclesiaeab liis
stum annuntiat. Deinde succedit annus ui ejusdem Paschalibus gestis, sive Passlonis, sive Resurreclio-.:
Olympiadis 205, aerae aulem Christianae 44, juxla, nis, et Ascensionis Dominicae mos peraeque custodi-
Eusebium, in quo haec de Evodio leguntur : Prhnus lus apud Orientales el Occidenlales Ecclesias aevo
Antiochim episcopus ordinatur Evodius. Hoc igilur apostolico. Nam praelec Jiuheorum geniem, divinae.
testimonio chronici Eusebiani cbnflrmare posse lugis mandalo statuentem caput anni sacri in luna
videor progressum illum, a sapiente archileclo Petro Pascbali, etiam Christiani, lege Judaeomm soluti,
servatum, in bae Romana sede primum fundanda, ;cram Paschalem ad gesla Christi Domini accommo-
deinde augenda, tum elevanda ad tanlam supra darunl. Ecclesiam Romanain a Passione Domini an-
caeleras dignitatem, ut duarum sedium ab liac dignii- tios signasse supra jam vidinius. Paschalia, quac vo-
late proximarum primos anlislites hic ordinaret et canlnr Chronica ab Antioclienis lidem Cliristi pro-
hinc dimitleret : indicium exhibens ejus primatus, fcssis ila ordinanlur, ut aliquando a Paschate, non
quem couventu omnium litulorum clerus Romanae semel etiam ab Ascensione Douiiniannos compiilent.
urbis (Ecclesiam universam referentis) quoiagnjs In eo, quod perperam vocant Alexandrinum, el fa-
recolii etiam in lilania majori die 25 Aprilis. Gur stos siculos Raderi, martyriiim S» Polycarpi consi-
autcni ea dies obligerit, sic declarandum pulo. gnalur epocha ducta ab Ascensione Chrisli, licet-
Ordo Romanus per anni circulum ila distribuit inartyrium inciderit in Sabbalum profeslum Pascbae.
statas solemnitates, ut quam proxijne responderent Passus et creniaths asserilur Polycarpus t in profesto
tempori, a Chrislo Domino ad ea peragenda delecti, Paschae ipso sabbato hora 8, anno ni duoruin Au-
qtiorum mysleria iis in festis proponit recolcnda. ('L „ guslorum Marci, et Veri, ^EIianoel Paslore coss.,
Missio igilur aposlolorum, Paschali tcmpore peracta auno 135 post Chrisli in ccelum profecliohem. i Ita
inter' Resurreclionem, et Ascensionem, et collata ctiam S. Athanasius Alexandriiius in sermone dc
Petro potestas maximi sacerdotii, atque ovium uni- imagine Berylensi subversioncm Hierosolymorum
versaruni cura concredita, perlinet ad eos dies, qui - peractam docel anno 43 post-AscensionemDomini et
Pascliale festum proxime excipiunt, nec diffundun- Salvaloris ad ccelos.Yideiour igiltir asscculi catisam
lur ultra Ascehsioneni. Licel aulem Pascha sil ino*. piobabilem putalionis mensium ac diertim (praeter
bile, attamen iillra 25 Aprilis diem non protrabitur. annos solidos) Petri sessionis in liac Roinana sua
Neqiie AscensiOnis feslum, quando citimum fuerit, • calb,edra. Nam sive fundatam die 18 Januarii auxe-
ante Aprilis diem trigesiraam unquam incidit. Po- ril, deindeprimatu supra caeleras Ecclesias Paschali
strema igitur hebdomada niensis Aprilis, a 25 die mense, quo ipse a Chrislo Domino curam universi
pulala, niniquam non erit pars quadragenarii die^ gregis acceperal; sive eadem qua Jiindaveral die
rum numeri ante Asccnsionem, cui institutio pon- lanlo ditaverit privilegio; ulrumque componitur
lificatus maximi. novae legis a Christo Domino in cuin usu epochae pontiucatus roaximi deiluecndaea
coelum profecturo alligata fuit. Causa igitur subesl, mense Paschali tuiu in Oriente ubi acceperal, liini
cur ascribalur diei 25 Aprrlis epocha maximi pon- in Occidente quo transliilerat; et propterea causa
lificatus tum instituii a Chrislo Domino, tuni a bea- reddilur, cur feslo catheilrae Bomanaenon remoto a
to Petro. ad Romanam sedem traiislali, annorumque die 18 Januarii, el Antioclienae a die 22 Februarii,
inde pulandorum maximi sacerdotii per principem numeratio ponlificatus maximi Romana in sede a
apostoloruin Romaha in calhedra gcsti ex ea die Pelro conslituti revocetttr ad initium annoruni Urbis
25 Aprilis anni 40 ad diem 29 Jimii anni 65, qua 1Ii condiiae21 Aprilis anno aeraevtilgaris 40, alque inde
niailyiiuiu complevit; ul siinmia sit annorum 25, ad exilum ejus vilae per maiiyrii consummationem
mensiunl 2, ac dierum trium quot habet catalogus die 29 Jtinii anno vulgaris aeraeChrisli 65, signenlur
Fclicis IV. Ncc valde moror differenliain qualridui in caialogis vetustissitnis el in picluris basilicarum,
qua calalogus Liberiauus, necnon plerique supra aiini 25, meuses 2,, et dies 7.
rccensili pag.~87cum vetuslissimis picturis basilicae Claudat haec noslra observata cbronologica, pon-
S. Pauli exordiura xrae constituunt die 21 Aprilis, tificalem epocbam Petri Romana in sede illustra-
inde censenies ad marlyrium annos 25, menses 2, lura, leslinionium scriptoris inter historicos quitiii,
et dies 8. Nam el ipsa aera Nativitatis, qu% serius et sexti sacculi inaximo in pretio habili, tindo con-
inducla per Dionysium Exiguuin consensu deinde firmatur initium ponlificaltis Romani Pclro assi-
publico recepta cst, cctiduo differlur post feslum gnandum anno vulgaris aeraequadragesimo : itlqiie .
DominicaeNativilalis cx die 25 Decembris ad proxi- ex numeratipne jam tum i-ec-cpia,et Roinaeperittde,
inas Kalendas Januarii, ul cura anni civilis cxordio ac in Orienle vulgata. ls esl Ammianus Marcellinus,
apud Romanos consliliilo paria faciat. Praeter epo-. qui Coiislanlinopoli ageits, udventum Joannis papae
cham ahni Juliani ex Kalendis Jamiarii vigcbat apud in rcgiam Urbem Ua consignavit in Cbronico, <Pbi-f
Romanos aera non minus celebris, et in publicis mo- loxeno et Probo consulibiis (lioc est. anno CliW-li
numentis consignala, atque alligala diei 21 Aprilis: 525), Joanues Romanae Ecclesiae papa quinquagcsi- -
neuipe aera aiinoruiii Urbis condilai ex Parilibus. nitis lertiusa Pelro apostoloiuni poulificiiinquc prx-
llanc iu faslis Cupitolinis mai-nioicis scivalam con- sule au. 485 sessionis ejus anno Thcodorito rege,
4025 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 1020
«tc. Urbe digressus Constantinopolim veniL > Annus is A proxinie ab inslitutione Romanae tathcdrae : quod
SeraeChristi communis 40 per nos ex catalogo, el H Eusebiano chronico paulo anie producto inirifice
documentis genuinis Romanae Ecclesiae tributus sedi li congruit.
^pontiflcalia B. Petro in Urbe erectae, uti est vige- '" F.JUSDEMNPT.EHISTORICJE.
simus quintus anle Apostoli martyrium, Vestino et 3t
Nervceconsulibus recte assignatum, ila est 485 ante ,e Lineal,—Anliochenus. Deest- in catalogo Libe-
consulatum Philoxeni etProbi, in profeciione Joan- i- . riano : additur in poslerioribus. Aliqui putant inc-
nis prinii, Romse et Constantinopoli recie suppu- i- tropolim provinciac Romanae, sub qua Galilaea cen-
tatum. sebatur, subrogalam fuisse natali solo, in tetrarchia
Comprobant itaqtie veterum Calalogi, et Chronica,i, regis exleri constituto- Alii opinanlnr, posteriorem
-perinde ad documenla ^enuina Romanae Ecclesiae, ;f aetatemita appellare voluisse Petrum ex episcopatu
chronologiam, apostolorum principis Rotnana in n ibi per septennium administrato; cuin episcopus ha-
sede recte fuisse conslilulam, et in picturis basilica-.. beatur primus inler cives. His allamen lubenlius
rum expressam annorum 25, mensium 2, et die- :- praeferam tertiam causam, a Josepho ita colligeudam.
Tiim 7. Narrat Judaeorumbistoricus libro xn, can. 3, inter
Si placet eliam confirmare ita comprobatamx caeteros honores, suae nationis hominibus decretos
«hronologiam exepocha fundationis calhedrae Antio- i- privilegiis Seleucidarum ac Romanorum, numerari
chenae, a scriptoribus antiqnis ejusdem urbis lilteriss eiiam jus civitatis Antiochenae, ila eis tribulum, ut
prodiuc, attexam ex Joan. MalalaeAntiocheni chro-,. pari coiiditione cum Graecisac Macedonibus ibi de-
nographia pag. 311 edit. Londinensis hoc leslimo-- B 8erent- Prseterea refert id privilegium tam sancte a
niiim : Msri Se im riaaapa, etc. < Eodem aulem,j Romanis principibus confirmalum fuisse et custo-
Tiberio Caesare qtialuor post annis, quam Salvatorr ditum, ut sub Vespasiano ac Tito Alexandrini, et
nosler Jesus Christus surrectus a mortuis in ccelum n Antiochenses frustra tentaverint id juris adiroi Ju-
assumptus fuerat (quo etiam lempore Paulus in[i daeis,-Quare non modo vila Petri constante, verum
Ciliciam transmigraverat relicta Anliochia Magna,t etiam pOstejusdem martyrium (Josepho aequali ejus
nbi vcrbiim Diii primns cum Barnaba praedicasset, aetatis id.perscribente) Antiocheni cives habebantur
prope Panthetim in vico Singonio) : eo, inquam, Judaci. Quare etiam Petrum apostolura nalione Ju-
tempore Pelrus ab Hierosolymis discedens Antio-I daeumex vico Bethsaida Antiochenum civcm dici,
chfam venit : ubi promiilgalo Evangelio episcopii et haberi optimo jure posse ac debere nemo nega-
niunus suscepit, eic, uti haec Clemens et Taltarius5 verit. Verba Josephi sunt referenda. Capht 2 libri
sapientissimi chronographi iilleris prodideruni. > . xn, ila claudit: < Haecsunl in Judaeorum honorem
Opportunus est locus hic inserendi observaiionemi a Philadelpho exhibita. > Tum inchoat caput 3 his
viri in primis docli, quae illustrare poterit cbrona- qnae sequuntur : < Sed el ab Asiae regibus honorali
Iogiam, et fundationem sedis Antiochenae hon minus, sunt propter navatam in militia boiiam ac fidelein
quam Romanaect Alexandrina?. operam. Namque Seleucus cognomento Nicanor in
Pervidit reverendissimus P. abb. Racchinus iji conditis a se per Asiam et inferiorem Syriain urbi-
emdita' disscrlatione de Originibus ecclesiasticae bus, in ipsa denique metropoli Antiocltia jus eivitatis
hierarchiae pag. 194, anliquam illam Apollonii nar- eis dedit, Voluilque pari ibi cum Macedonibus ac
rationem de duodenario annorum. nuraero inierpo-. «_ Graecisconditione degere': quojure nunc quoque vi-
nendo inter Asceusionem Domini, et profeclionemi LJ VUminter eos horaines. Argumento est, qtiia Judaeis
apostolorum ab Hierosolyrais in provincias, coinmo- exlerno oleo nolenlibus iiti, cerla pecuura pro eo a
dius, ac verius esse exponendam, lum ex vi Gracca; . gymnasiarchis pendilur : quem inorem cum Anlio-
dictionis yj^piaH-mi, quam adhibuit Eusebius, fumi cliensii populus proximo bello abrogare vellct, npn
ex comparatione diclorum a Paul.o apostolo, in epi- permisil .Mucianus, qui tum Syriac provinciae pra;-
stola ad Galatas agente de primo adventu.suo Hiero- erat.. Deinde imperante Vospasiano, et Tilb ehis filio,
solymam. Ulrimque enim collegit, praeceptum illisi Alexandriui et Anliochenses rogantes adimi Judaeis
non fuisse, ne pedem proferrent evtra Jerusalem; jus civium, impclrare id non poluerunl : manifesto
sed ne Ecclesias fundarent inlra id temporis, ab Hie-j. Romahorum xquitatis el magnanimitalis indicio,
rosolymitana non dcpendentes. Id euim interpre- . sed praecipue ipsorum principum, qui cum, eo hello
tandum ^upuBnvat zS; 'upovaakw, ab Hierusale;ni multos labores pertulissent, et iufensi essent per-
tegregari, separari, sejungi, seu alteram Ecclesiam tinaciler rebellantibus, nihil tainen de juro ipsorum
fundare, quae ab Hierosolymitana miniine penderel;' diminutum voluerunt: idque nec irae propriae, nec
quatcnus inliia duodecim annos et apostolorum col- duobus populis contra eos licere passi sunt, majo-
legium, cui Pelrus praeerat, lanquam novae legis rem rationem habentes vetennn genlis incrilorum,
synedrium majus Hierosolymislantum sederet.lotique quam praesentis ofiensionis, aut graliae, quam hoc
Judaeorum credentium coetui jus diceret, etc. Coiisti- facto apud hos populos inire potcraht: dicentes eos,
tuere autem principem alteram Ecclcsiam ubi apo- qui contra reiii Uomanam arma lulerant, salis sup-
slolorum quispiam sederet, fieri- noit polerat, quin plicioruni exsolvisse : eos vero, qui nihil peccassent,
et alibi apostolici collegii jurisdictio plenissime D L1non esse aequumspoliari suis privilegiis et juribus. i
exerceretur, et quin sobi desinerel esse Hierosoly- Linca 3. — Ingressus urbem liomam sub Neroite
mitana Ecclesia, quse caeteris praeessct; quod segre- Cmsare. Inilio scilicet principatus Claudii, Neronis
gari, sejungi, separariqueab Hierusalem erat, ttbi pro Drusi iilii, cujus slirpi lamfamiliare fuit cognomen-
Judaeorura more Jurisdictionis plenitudo, et apex. lum Neronum, Sabina lingua forlem significans, le-
Licet igilur cathedram episcopalem dedisset aposto- stibus Suetonio et Gellio; utOd. 4., lib. iv, Horar
lus Petrus Antiochenis ad iident Christi couver- tius bis vocet Nerones ejus agnatos : et filius Domi-
sis ante sexennium complelum a Cbrisli Domini tius ascilus in gentem Claudiam Nero sit appellatus,
Ascensione; potuit nihilominus illius episcopalus proul hic etiam nominatur lin. 8, vel si de Domiiio
jurisdictionem et limites nondum designare, sed Nerone inlelligit, posteriorein adventum Pelri cum
reservare ad duodecennium absolutum, quando priore confundit.
Romam profectus anno 40 juxta nostram sentenliam De iestimoniis veterum, comprobantibusadventuiii
in Romana sede plenitudinem pastoralis offlciicon- apostolorunt principis in Urbem aeraevulgaris. Chri-
tulit, et primatum super universas Ecclesias: eodem- sti anno 40, satis egimus in nolis chronologicis.
que anno, vel proxime inseculo poluit Antiochenae Occasio, et ratic itineris, atque bospilium aposloli
sedis amplitudinem Orienlis altributione metiri, et in Urbe videntur hic atlingenda. Neque in Urbein.
AJexandrinae auctoritaiem constituere supra meri- modo, sed et in remotiores Occidentis regiones
dionales provincias, a quindecim Orientalibus sepa- (quandoquidem apud Britannos quoqUe excurrisse
ratas, in illam Evodiuro, in hanc Marcum ablegans Petrum aliqui putant) an perveneril, nonnihil erit
1027 ANASTASHBffiLIOTHfiCARn im
delibandum, ut cseter* reservemns Vitae BteBtJrerii.A dum militarvjm in alia tCgioite occidcntales tracttis
Anno 40 comomni* *r» Christiam^, qni tteSdeci- imperii tnentp, nt saepe evenit, et in antiquis inscri-
mus erataPassioneDomini, Petrum Komamvenisse, ptionibtis observatur; ostinin magnum aperiebattir
veterum leslimonio probavi. Qccasio si usquami apostolorum principi, et parata lacilitas cum fideli
prompla, hoc certe anno' ccelilus oblata et paratai Centurione in ftaliam navigahdi, et apud ipsius a-
aiit. Conslnl enim ex Aetibus aposloioTHm,divinai gnatos e Cornelia gente, vel amicos hospitandi:
visione praemonilum Petrunt, ut gentes reciperet, Haec rursus mire cohasrent cnm antiqira notione
inchoasse a CorneHo Centurione cohoriis Italicae, hospilii aposlolorom in Urbe opttd Pndenlem, circa
unius scilicel ex qualuor tegionibus, quae lum lein- vicum Cornelionm, quod suo loco dicturi stimus in
poris tn Syria erant coUocatae.Ex Tacito, ae Dione Pio : ul velera mbntimenla iti S. Pudenlianaetrtulo
easdem numerat Pairvinhis noster, legionem lin. .asservafn cenflrinant: inlcr quae inscriptio Puden-
Scylbicam, legionem vi. Viclricem* legionem x. Ge- tianelis e gente Cornelia, a martyrum coemeleriis
tniitam, Piam, Fidelem, et iegionem xn. Fuhnina- via Appta mter primum et secundum lapidem* ubi
tricem. Legionem vi, prope Laodiceam in Syria sub1 sepiilcriim Corneliorum fuisse constat ex Cicer.
Tiberio liiberna habuisse Taeitus refert Annal. u, Tiisc. i, sect. 12, in eamdem ecclesiain trans!aia,et
n. 79, sextam ferralain in Judaeasitam Dio nominat his vCrbissignata visiturj necnon figura slolalseinu-
Iib. LV,ct in Hispania Galbam imperatprera Panvi- lieris, nobilium more phrygial* limbo ampUtudinem
niusobscrvavit ab ea em legione creatum. Baptis- generis indicaiiie.
mum Cornelii referttnt omnes lerme chronologi
Vel malurius , vel ad annum oclavum a Cbrisli -° CORN; PUDENTIANETI
Passione, qui fuerit vulgaris aerae56, quo scilicet BENEM. Q; VIXIT. AN; XLVli
Caius Ttbeno successit Proculo et Nigrino costt
Tertk) ltujns imperii anno <expedilionis Germanicae; D. 1. VAL. PETRONIUS MAT
itnpelus Caium cepit (ut » euis Vita tradk Suelo- DULC, IN PACE
nius cap. 43) neque disUilit, sed legionibus, et au-
xiliis undique excilis, deleclibus ubique acerbissitne Expedillones vero Claudii, ac Neronis in Britanniam
aclis, conlraelo el omnisgeneri» comraeatu quan- quibus effeclumest, ut eaedemlegionesi qiiaemilila-
tum nunquam aliaS, iter aggressus esl. % Expeditip verant inSyria, transferrentur in Britanniam, aeqhe
baec stibjlanea, adquam UgwnesundiqueaccivitCaius, facilem accessttm Evangelii praeconibus in eamdem
in Brilminiam dirigebatur, unde AdminJuinGinobel- insttlam aperiebant, cum semel perducto ad fldem
lini Brilannorum rcgis filiura a patre pulsum in de- Christi Centurione, v«4aliquo es militibus Iegiona-^
dilioneoi recepit; licel ad legenda concbilia in Oceani riis praestantiore, sive «itiara ad alteriUs legionis
iillore seconverteril. Promovil aiiamen boc bellum honores gradatim promoto, vel honestam missionem
Claudius imperii inilio: a qupeliam legiones lura n conseculo post legitima stipencfia,possetexpedite se
et xx, ex Germania, tum IIII et vi ac x ex Syria coniitem illi.darfrlum PetruSj tum quisquis adapo-
in- OccJdCnteuijaliquae etiaro in Britanniam trans- slolicum muntis inferendi illuc Evangellutn delige-
latse leguntur, quarura nummi aliquot, et inscriplio- batur. An cohors Italica Cornelii cum sua legione in
nes in Bfitaiuiia repertac legi possunl apud Tlio- Briianniam transmiliere jussa sit a Caio, vel a
mam Gjtfi Commenl. ad iiBr Briiannicum Antonini: Claudio, affirmare non attsim. Scio tamen yisiim a
proiit St)u(tm quoque Victricem, quae cral ex qtta- C ( me Londini fraginenluin inscriplionis anliquae,plu-
tuor ab Xnguslo reliclis in Syria, paulo post in lta- res cenlurias mililumj eorumque nomina, ac pa-
liara et Qfrmaniam concessisse Panvinius coiligitj triam, uli assolel, indicantis, in cimetiarcltio D.
camdeinqtie Britanniae praesidioaddilam docent III- Kemps prope viam Palle Matl; ubi quolquot expressa
scriplionei a Gale inemoratae. Sive igilur rapido sunt nomina civilatum, jura colomae iisdem mihti-
accilu Cajj, sive Claudio imperium assumente excita bus tribuentium, ad slipendia in legione facienda,
legio fueriL in qua Cornelius Centurio, et coHors totidem ostendunt, eosdem milites Ilalos ftiisse. En
Italica miljiabat; sive ipse Cornelius confeclis justis lapidis fragmenlum, in quo coloniaeItalicae legiona-
siipendii» konesiara missionem oblinueril, aut gra- riorum patriae recensentur.
„*029 ,(IiSTORIA DE VITIS ROM. PQNT. — S. PETRUS. 1030
Fulcinium, Mantua, t loreutta, Ticinium, Patavium, Clusium, Adria, Lepidi Reghuu, Ateste, Eporedia,
Pausutte, Benevenlum, Cremona, Verona, Aquinum, Brundusium, istorum mililum pairiee, Colonice
Romanastmni intra Italiam constitutm.
Doleudiim esi, uon snperesse reliqttas parles epi-- A . fuit, ac redeundum in palriam; mirari subit quo
laphli incisae, unde instruaiiiur, an ad1 rumdam ingeniorum difiicullatem, quae Pctro apo-
itnm, seu ad Vespasianum referanlitr, consulaluss stolo nullo apparatu, et commeatu indigentij sed
fraphtshuie
'li-el lii. hic meraorati, quibits honesta missio cme- sinc calceis, sine pera, ad impulsiim divini Spirilus
riiis hisce raililibus forlasse concessa esl; et ann expedilo, verentur ltalici ilineris repelendi lacul-
cenlurio ille Sabtnus, commune quippiain habeantit talem largiri : quem lamen constal suara primam
cum cognomine per Suetoniuin indicato in Vila Tititi epistolam dedisse Roma , Marco nondum directo in
"cap. 1. Accederet propius conjeclura noslra ad de- s- jEgyplum : quod Eusebius, el Hieroiiymus, alitjue
cernendum num sextae legionis milites habendi fo- i- passim ad annum primum , aut alieruin referunt
rent, aut decimae: quarum utraque meruit sub Au- imperanlis Claudii. Liberalius aganl necesse est cum
gusio, ac Tiberio in Syria, el in Armenia, ex Tacitoa Chrisli nunliis, quorum pedibus cum discipuli pa-
Annal. u, 79. el xm, 40, deinde in Briianniam trans- laiu sislcrcnl pretia fundonim, et palernam gazam,
fala esl ex documenlis a Gale produclis : nec longee ac palrimoiiia, mullo facilius potcranl citm Ceutu-
dislarCl a proponcndn, num cohorli Italicae ulraquee rionis Cornelii famUia iransveciionem in Italiam et
ista cenluria, ex nostrae nalionis viris collecla, ac- in Occiiienlis lines ultimos exliiberc. ln notis, quas
censeri posset. Yoriini sislanius ih limine, conlenlii infra dabimus in Cieinenle.P. Philippus Labbe lomo
indicasse divinae provtdenliae consilio suaviter uni-- primo Conciliorum pag. 190 profert cx Vendelino
versa disponenli, el sexennio anle advenlum Petrii B J Graecum codicem scriploris anonymi de cerlami-
in Urbem coiesti visione advocanli llalicae cohorliss nibus, peregrinalionibus, vita , Ct morte Petri, et
ceiilurionem ad baptisma, et apostolorum principemi Pauli aposlolorum : quem Arundelliae camiiis Sacel-
ad salutem gcnlibus annuntiandani, tam Corneliae e lanus e Graecia secum advexit in Angliam : unde
gentis hpspilium in Urbe, quam facilem viam adj Patricius Junius iiluslrem bunc locum Gracce pro-
toio divisos orbe Brilannos aperiri potuisse uniuss duxit, ila Latine reddilum a Yendelino : i Moralus
per Cornelii conversionem, et per unius cohortis,, Petrus in Britannia dies aliquot, cum multos illu-
seu dticis evocationem in Ilaliam; sive Caius Ca- minassel verbo graliae, Ecclesiasqne constituisset,
Ijgula undique acclrel legiones; sive Claudius Bri-- poslquam episcopos quoqne, presbyieros, et diaconos
taunicac expedilioni eas deslinarel, quae militabantt ordinassel imposilis manibus, dupdecimo Neronis
in Syria, el proximis provinciis, ac tesles fueranll anno iterum Romam rediit. > Subdil Vendelinus :
mirabilium. operum el virlulum nascentis Ecclesiae e < Profectionein hauc Petri in Britanniam aliunde
Cbrisli. yidit etiam Baronius : et est luculenler aslructa non
Neque aliter senliendum est de expedilione evan- ita pridem, i etc. Cessenl itaque mussitare nego-
gelica beati Marci in iEgyptum ad annum alterumi liosa illa.ingenia contra ileraios adventus Petri in
Claudii principalus in Eusebii chronico revocata. Urbem : nec lilem moveant de diffusione evangelica^
Legalio Philonis ad Urbem sub extrema Caii tem- lucis ad Britannos , ad quos legiones integrae ex
pora, dum Herodis Agrippaeadventus ei ferme sup- Syria, ubi Passionis Dominic;e et apostolicorum
bar, tum apud Claudium ancla benevolentia, nalionii acluuin , ac certaminum pars magna fuerant sub
Judaeorum aequiores reddebat principes, facUilatemi r( Tiberio, a Caio Caligula, a Ciaudio, a Nerone traos-
conciliabat in urbe ipsa necessiludinis contrahendae> vehebanlur. Nihil paralius eral ea tempeslate, post
inter Marcum, el Philonem, occasione frequentandae> Iinleum de ccelodemissum ac oslensum oranli Petro,
synagogae, ac itineris socium se adjungendi, dumi et Cornelium Centurionem Italicae cohortis Chri-
Pliilo redirel Alexandriam, ubi < disertissimus illei siianae militiae ascriptuin, quain facilis baec via, di-
Jiidaeorum (ut verbis Hieronymi ular) videns Alexaiir vinilus aperta praecouibus Evangelii atl lines extre-
driae primam Ecclesiam adhuc Judaizantem quasi[ mos Roinani imperii, ex quo,.ut ait Lco Magnus,
in laudem gentis suae librum de eorum conversa- serm. 1, de SS. Apostolis: < Beatissimus Petrus
tione scripsil. > Commenlarii loco adhibendum est princeps apostolici ordinrs. ad arcem Romani de-
imegrum Philonis elogium, a B. Hieronymo ita per- siinabatur iinperii, ut lux verilaUs, quae in omnium
scriplum in libro de Scriptoribus ecclesiaslicis. geniium revelabalur salulem , efficacius se ab ipso
< Pliilo Jiidaeus, natione Alexandrinus, de genere capite per tolum inundi corpus effunderet. >
sacerdptum, idcirco a hobis inter scriptores Eccle- r Nitiinlur adversarii ecclesiaslicae bierarcliiae, ac
siaslicos ponilur, quia librum de prima Marci primatus upostolicaesedis, hanc pelram convellere,
evangelistaeapud Alexandriam scribens ecclesia, in ct fundamento Chrisliani aedilicii subtrahere, sive
noslrorum laude versatus est, non soltim eos ibi, propeinodum negantes cum Calvmo Petrum apo-
sed in multis quoque provinciis esse memorans,.et stolum unquam Roinae fuisse, sive < inveterata lot
habitacula eorum dicens monasleria. Ex quo apparet, saeculoruin auctoritate consensioneque delerriti (ut
lalem primum Christo credemium fuisse Ecclesiam, verbis Pelavii utar Doctr. tenip. lib. ix, cap. 13),
quales nunc monachi esse nilunlur et cupiunl; ul...." boc unum cum eo remittentes, ul illum Romae mor-
nihil cujiisquam proprium sit, nullus inler eos dives, tuiim esse concedant : quod autem vel episcppus
nulliis pauper; patrimonia egentibus dividantiir;. . illius urbis aliquando fuerit, vel diulius in ea man-
orationi vacelur, el psalmis, doclrinae quoque , ct serit, id vero prorsus inficiari se dicentes. > Sequi-
coittiiienliae, quales el Lucas referl primum Hiero- tur Petaviiis : < In eamdem quaeslionem, errorisque
solymaefuisse credentes. Aiunt hunc sub Caio Ca- patrocinium vehementius nuper Spalatensts incu-
liguia Romae periclitatum, quod legatus geulis suae buit; qui lib. iv, cap. 1, adversus ulramque Pelri
roissus fueral: cum secunda vice vcnisset ad Clau- sedem uberrime, ac scrupulosissime disputavit; no-
dium, in eadem urbe locuium esse cuin aposlolo iliini hunc vix solubilem esse praefatus quem nihilo-
Petro, ejusque habuisse amicftias, el ob banc causam minus soluturum se professus est, alque ex ipsis
etiam Marci, discipuli Petri, apud Alcxandriam se- sacrae Scripturae fonlibus rem ita illustraturum om-
clatores ornasse laudibus. > nem, ul adversus lorreniem Scriptorum (sic eitim lo-
His ita perspectis, cum cognoscamus legiones in- quilur) regia via procederet. Sed ubi lam magna ct
legras ex Syria in Iialiara, Germaniam, Britanniam praeclara minatus est, ac recondilaecujusdam, neque
translatas per eosdem ferme annos quibus ex Pa- vulgaris iis in rebusperitiae spem lectoribusostendit,
laestina Herodi Anlipse, seu telrarchae , et Herodi incrcdibile esl diciu, quam se imperile in lota illa
Agrippaeregi, lum etiam ex jEgypto Philoni Ju- temporum conlroversta jactaverit; adeo sane, nt ne
ttcorum legato ullro cilroque navigandum inllaliain prima quidem elenienta arlis illius, quam proGteba- .
1031 ANASTASHBIBLIOTHECARII m$
tur, se didicisse fldem feCerit. De quibus cum ante A 1 ct Ecclesi» Iegeridum sua auctorilale dedit. Assum-
biennitim fere reverendiss. D. Nicolai Coeffeteavi pto itaque Evangelio, quod ipse confecerat, perrexit
Massiliensis episcopi piae memoriae rogalu hortalu- in iEgyptum. i Autographum Evangelii B. Marci
que Dissertalionem scripserim, quam ille Iuculenlo Venetiis asservari in thesauro ejus ducalis basilicae
etegregio Pperi illi inlexuit, quod contra Spalaten- fama est, lilleris principtim id conleslanlibus : quas
semedidit, quaeillic fusius atqucuberiusexposuimus, edidit R. P. Montfaucon in sub Diario Italico pag 55
summatim boc in loeo, quae est propria sedes quac- ct seq. Beneficio excellentissimi D. Foscarihi divi
stionis illius, perstringenda putaVimus. > NOntran- Marci procuratoriS, cui magistralui cura sacri the-
scribam Petaviahi libri capita 13 et 14, cum prae sauri demandala est, impelravi, ut evolvere mihi
raanibus omnium Siht. Summam tanlummodo per- licerel codicis folia , dum annb superiore 1720, die
stringam. Osleudit veritalem alque inscitiam Spala- 2 Decerabris sacrai iipsana veherarer ibidem asser-
tensis, recoquenlis Calvini cranibem, et Magdebur- vata; et adhibito perspicillo diligenter inqnirere,
gensium objecta, tPlies a calholicis dissoluta. Indicat num Graeci, an Lalini characleris forma iu litterfs
ex Luca stibinde a nece Siephani per dispersos disci- appareret, a Momfauconio depiclis : cujus diarium
Chrislianam lucem Judaeis^Antiocliensibusilla- consulto mecum atuilerani, una cum latnella leniii,
•pulos
tam fuisse. Petrum triennio post conversionem Pau- qua possem putrida fPlia diducere, cilra pcriculum
li profectum Antiochiam flxisse in ea civilate sedem fracturae. Incassum laboravimus qiiotquot hoc studio
episcopalem. Auclum deinde- numerum Ecclesiac ienebaniur; nam licet lumina complura admpve-
Antiochenae, quando Chrisliana» fidei ibideni ani- remus, el leiilibns cryslallinis augeremus yisionis
plificalae nunlius Hierosolymam allalus esl. Fre- 13 j angulum, niilluiii tamen clemenli vel Lalini, vel
qtienles excursus Peiri visitandbrum gratia Udelium: Graeci vestigium deprehendere' datum fuit: ila dc-
neque omnes dislincle in Actibus memoratos,. sed trilis aevo, alque erosis (salsedihe forsilan acstua-
conteiilum fuisse Lucam genus edicere, cum refer- riorum) singulis litleris, ut nullius fignra superesset.
ret, Petrura visilando pertransire universos. Videri Narratur in documenlis a Montfauconio allatis ex
poterat salis consultum patrocinio veritatis, per haec Bolland. tom. III. Aprilis, pag. 345, in metropolitana
observala Pelavii chronologorum facile principis ila Ecclesia Pragensi asservari duos ultimos quater-
vindicata?, uti explicat initio capitis 14. Quaeab haere- niones ejusdem codicis S. Marci Lalinis litteris
ticis, inquit, ex accurala annorum disputalione el scriplos quos Carolus Quartus imperator obtinuit,
Actorum historia, contra Petri calhedram opponi so- et memoralae Pragensi Ecclesiae donavit. Hujtis Ve-
lenl.iisfundituseversisacconvictis, nibiljamobslare neti codicis membranacea esse folia, non aulem cx
potest, quin vetus, el apud catholicos recepla tra- •phylira(ui ille opinatur), nemo ex praesentibusattenie
dilio pondus suura el aucloritatem retineal. Verum considerans dubitavit. Refundenda est io acrimi -
quia necessitas cpmponendi sacram hisloriam apo- niam salsi humoris ab auslralibus ventis exciiati,
slolicam cum rationibus profanae, in amtis regum quibus perflanlibns marmora ipsa ecclesiac S. Marri
Judaeorum, ac CaesarumRomanorum praeserlim pa- flunt irrigtia, corrosio alramenli, ac liiterarum, quae
riandiscumPetripraesenliaHierosolyrnis, Paulo illuc apparet tn recentioribus etiam codicibus Evangc-
ascendente, ul Petrttm-videret, Herode Agrippa eum- liorttm eodem armario cuslodilis, iicet horum scri-
dem vinculis mancipante, post Jacobum gladio occi- plurae antiquilas annos 400 non superet. Ea enim
sum, iterum adeunte Hierosolymam Paulo posl ^*„ se insinuante cum aere ipso intima in penetralia,
annos quattiordecim a conversione sive a prinia col- quantolibet sludio cuslodita , effeclum est, ut qua-
loculione cum Pelro et congregatis aposlolisj in con- lineamenla lillerarum R. P. Montfaucon observanli
cilio ad respondendum de legalibus, quod referunt Latinae scripturae indicium evidens exbibuerant, jam
communiler ad aiinum 53 aeraeChrisli vulgaris, omnino diperdita intra annos duos el viginli, nullum
necessitas, inquam, componendi utrasque hislorias suae flgurae vesligium reliquerint.
apostolorum, ac Caesarum cum pariat iroplicatas Linea 7. — Po«l omnem qualuor Evangelio-
quaestiones; inde facile ansam arripiunt hosles Ro- rum fonlem, quce ad interrogationem, el teslimo-
manaecathedrae ex uno, vel altero lexlu liistoricoruin nium ejus firmala snnl icodices Holslenii, el Sche-
quaerendi, ut aiunt, nodum in scirpo. Hinc Petavii lestratii habent fornKla], dum alius Latitre, aliusque
rationibus declinatis, acieque argumentorum retusa, Grmce, el alius Hebraice consonanl, lamcn ejtts te-
Scheleslralioilli in pugna succedenli novos iclus in- slimonio suht firmata. Evangelia Maltbaei, Marci ,
lentant, chronologiam in discrimen revocanles, ul Lucae, non solum firmata teslimonio Petri, verum
nostra hisloria ponlificaiis cum ipsa concidat. Neque etiam formata cx ejusdem respousione textus exhibet.
idpraestant soluinroodoDoduelluset Pearsoirius, scm- Evangelium Joannis, posl martyriuin Pelri atinis
per vehemenlius coulra nos incitati; sed eiiam qui fernie triginia contexlum, ul in Clemenle dicemus ,
moderatius solent nobiscum agere, uli Joannes Mil- auxit canonem Scripturarum, quem clausit Apoca-
lius in praefatione ad Novum Testamenlum suaeedl- lypsis. Edilores Magunlini el Parisini hoc loco non
tionis, etGuillem. Cavein historia Script. eccl. verbo otiose observant, aposlolortim principis testimonio
Petrus, quasi conctamalam cbronologiaenostrae cau- illa scripla, licct divinilus dictata, non caruisse : sive
sam miseranlur. Ut conslare, sibi, et consentire luiii D 1 Malthaeus in re lanli momcnli, quanti eral Cliristi
sacrislilleris, lumdociunentisprobatae historiae eliam gesta el doclrinam scripto consignare, noluerit uii
profanae cognoscanlur lempora, ac gesta, quae Petro potesiate apostolica.citra conscientiam principis apo-
lribuimus,placelAnnalium moreChroniconbreve bic stolorum ; sive lestimonium Petri adhibitum fuerit
altexere ab exordio ponlilicalus Pelri ad Ires pracci- ad versionera Evangelii ex triplici lingua conferen-
puas sedes ab ipso fundatas, Antiochiae quidem ac dam cum autographo Scripturarum ; et sigtiaculum
Romaesuamet praesentia, Alexandriae vero per Mar- adhibitum ad genuinam excmplaris illius auctori-
cum evangelistam. Sed ne inlerrumpam contextum tatem roborandam, quod EcclesiaeRomanae cohtra-
notarum ad hunc numerum, in fine earumdem pote- didit; certum est, pontiilces Romanos Peiri succcs-
rit collocari. sores id honoris, ac juris in Ecclesia catbolica semper
Linea 6. — Et Evangeliinn Marci, quia Marcus oblinuisse, ut cecuraenicorum conciliorum dccreta
auditor cjus fuit, el filius de baptismo. Terlulliamis, tum de fide, tum de moribus, licet prolala ab Ec-
lib. iv, contr. Marcionem cap. 5, causam retulit, cur clesia universa, eiusdem divini Spiritus anlalu, et
ab aliquihus Evangelium Marci tribiicretiir Peiro : aucloriiate , qua Evangelia conscribebanlur, ipsi
indicanle eUara B. Hieronymo in lib. de Script. ec- confirment, ac subsignent, ct rala habeant. flinc
clesiasUcis. Ilujus verba sunt : < Marcus discipulus eiiam vetustus mos inolevit illius ritus sacri, quem
et inlerpres Petri, juxla quod Petrum referentem au- in antiquissima lilurgia , sive Ordine Romano con-
diverat, rogaius Romae a fratribus breve scripsit traditum relulerunl illhis editores, ut scilicel signa-
Lvangeliuin. Quod cum Petrus audisset, etprobavit, culo episcopi toties coinmunireiur codex Evange-
1033 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS, 1034
liorttin, quolies diaconus ab episcopo reseratum et A bus illa indicalio apletur. Ad haec quis unquam vo-
in anihone lectum, perferri iterum ad episcopunv, caverit melam aut sepulcrum Scipionis, aut pyraini-
subinde ad archivum aposlolicum per subdiaconos dem Ceslii ? Rideat merilo leclor lam ineptam desi-
regionarios curaret. gnationem, quam aures vix.ferre possunt, eormhque
Codex Mazarinus, ut a Fabrotlo discimus, refert slupidilatem , qui ulramque metam circi non inlelli-
ordinalionem Lini et Cleti ad episcopatum, ut pos- gant esse duo exlrema ejusdem spinae circi Vaticani:
sent in oflicio sacerdotali iroplendo Petrura juvare : mler quae Petrus cruci aflixus tropaeum erexit Chri-
quando scilicet episcoporum ordinatio contingeret, stianae religionis, a Tertuliiano indicalum, et fre-
quaejam tura per tres episcopos peragi coepit, uti quentalum per septemdeciin saeculaa Pelri martyrio
constal ex canone inter apostolicos 1. Unde etiam ad noslram aelatem piis peregrinalionibus omnituu
suborla est vetus consueludo Ecclesiae Romanaeadhi- nationum.
hendi episcopos suburbicarios, qui eliamnum con- Linea 13. — Hic fecil ordinationes , etc. Ordina-
stituunt sacri cardinalium collegii partem primariam. tiones hocin libro memoralae pertinenl, tili diximus,
Videlur auleni apostolorum Princeps ad numerum ad Ecclesiam Romanani.Cur autemordinum illorurn
sex episcoporum auxisse episcopos suburbicarios; collalio, qui Ecclesiae hierarchiam constiliiunt, epi-
cum in fme hujus primi num. Liber Ponlificalis re- scopalus, presbylerii et-diaconatus, referatur inter
ferat ordinatos a B.Petro episcopos sex, presbyteros praecipua gesta pontificiim, causam colliges ex Actis
. 10, diaconos 8 (seu potius 7, uti correctius exhi- aposlolorum. Observarunt viri docti, eum Ciaconio,
benl codices Surii, Freheri, Mazarini, Florenlini Petri gesta post Ascensionem Chrisli Domini ipso
duo, et Valicani). Ordinaliones enim numeraiae in _" novemdiali spatip inlerpositoanleadventum Spirittis
libro Ponlificali in Vitis pontificum referunlur ad sancli ccepisse ab implendo numero sacri senalus.
Ecclesiam Romanam. Nam salis constat ex docu- Nihil enim antiquius habuit Christi vicarius in sus-
mentis tolius Occidentis, per traclum conlinenlis et cipicnda adininislratione lolius*Ecclesiae, quam in
insularum, palriarchatui Romano siibjeclnrn, ordi- concione omniuro fldelium Christi Domini jussu ad-
nalos fuisse ac transmissos a B. Petro episcopos vocata fratres alloqtti, ac decernere, ut communi-
quamplures : quos vide in notis Ciaconii, Soinier., bus suffragiis viri praestantes duo ex ccetu fidelium
et alioruni. proponerenlur, ct communibus precibus impelrare-
Referuut etiam codices Regius , Mazarinus , et tur, ut unum ex illis divina designatio subtegeret,
Tliuanus dispulationes a Petro habilas ad Simonis quem in locum prodiloris Juda? aposlolum numera-
Magi tecbnas dissolvendas, et morlem divinilus im- rcnt: quod in Mallhia perfectuin fuisse ibidem Iegi-
missam Mago, averlere curanti Romanum populura mus cap. i. Exordium igitur gestorum ponlificalitiin
ab aposlolica doctrina suscipienda. Hnjus reimemi- Petri, Ecclesia?universae regimen suscipientis Hic-
nerunt Justinus iu Apolog. 2, sect. 34; Irenaeus , rosolymis, ccepit ab episcopi, sive aposloli eleclioue
lib. i, cap. 20; Euseb., lib. n, cap. 13. Vide Baron. et consecratione. Ibidem noscimus usum susceptae
ad ann. 44, n. 13, et Sommier. Hisl. dogniaticx S. polesialis sacerdotii ab aposlolis quolidie frequenia-
scdis libro i, pag. 105. lum ( atque adeo a novo presbytero, episcopo, ct
In iisdem codicibus memoratur Clemenlis ordina- aposlolo Maltliia ), tum in verbo Dei inlerprelantlo ,
lio peculiari formula ita descripta. < Petrus vero tum in orationibus offerendis, tum in sacrificio in-
sentiens diem morlis sibi imminere, Clemenlem epi- crtiento iterando, el pane eucbaristico lidelibus tlis-
scopum consecravit, eique cathedratn , vel Eccle- C tribuendo, ex vers. 42 el 46 capilis secundi : Erant
siam omnem disponendam conimisit, dicens : Sicut aulem perseverantesin doclrina apostotorum , et com-
mibi ligandi et solvendi tradita est a Domino meo municatione fraclionis panis et oralionibus, etc. Quoti-
Jesu Cbristo poteslas, ila et ego tibi committo, ul die quoque perseveranles unanimiter in templb, et
ordines disposiloresdiversarum causarum, per quos frangmtescircadomospanem, etc. Presbyteros etiam
acius ecclesiasticus dirigetur, > elc. Qua de re op- conslilutos Hierosolymis ab aposlolis docemur Ac-
portunior erit dicendi locus in notis ad Vilam Cle- tuum cap. xv, quando Anliochena Ecclesia legavit
mentis. Paulum , el Baniabam, et quosdani alios ad aposto-
Linea 10. — Annis 38. Exacte. Juxta noslram tos et presbyteros in Hierusatem super hac qumslione,
cbronologiam anno vulgaris aerae28 passus Domi- scilicet de circumcisione , aliisque legalibus caere-
nus 25 Martii. Anni 37 a Passione complentur 25 moniis. Post officia apostolalus, sive episcopatus ct
Martii anno vulg. %rae 65. Trimestri spalio anni 38 presbyterii, eleciio septem diaconoruin, eoiumque
evoluto , nempe 28 Junii anni 65 Petrus et Paulus ordinatio per manuum intposiiioncm ab aposlolis
marlyrio coronanlur. peracla ( cap. vi) complevit hierarcbiam nascemis
Linea 11. — Sepultus est in via Aurelia in templo Ecclesiae Hierosolymis anno prinio a Chrisli Domini
Apoltinisjuxta locum ubi crucifixusest,juxta palatium Passione; quam lormam sibi traditani liiin Antio-
Neronianum in Valicano. Nemo ex aiiliquis dubi- chena imilata est, dum in ^ea calhedram Petrus
tavit, quod sciam , de loco inartyrii B. Petri. Con- erexit, lum Romana suscepil, et constanlcr retinet,
aetisus omnium actatum docet , in circo Vaticano ex quo huc translulit apostolorum Princeps univer-
eum cruci afflxum inler utramque roetam ejusdem D ; salem calhedram et primalum. De Antiocbenae Ec-
circi prope quem locuniEvaristus lilulum superslruxit clesiae hierarchia tribus hisce gradibus conslituta
sepulcro, Constantinus basilicam Vaticanam. Primus testes suut lillerae illius Ecclcsiaeantisliium a Petro
omnium, ut arbilror, Maplia-us Veggius argulatus proximorum, praesertim Ignalii marlyris, qui pro-
est, inter utramque metam, quod in Actis inarlyrii ximus ab Evodio successit Pelro , eosdem gradus di-
legitur, ita exponi oporlere : ut mela una fuerit obe- serte memoranies. De Homana vero nulla non autas
Uscuscirci Neroniani ad radices Valicani collis, aut leslimonium reddii, el praesertim hic liber Poutifi-
sepulcrum moliAdriani proximum, modo disjeclum, calis, in singulis ponlificibus memoraus presbyteros
quod Scipionis Africani, vel Romuli, vulgus appella- et diaconos Ecclesiae Romanae ab ipsis dalos, e/
Jual; altera vero pyramis sepulcri Cestiani, tota Ur- cpiscopos aliquando lanluin suburbicarios, quahdo-
bis diametro dissita a circo Valicano. (Torrigius, de que eliam in aliis civilalibus per traclum Occiden-
Cryptis Vaticanis, pag. 195.) Nnva plane melhodus talis patriarcbalus instiiuios : quare iu iis recen-
cst loci desiguandi quaut nemo ex melaloribus, aut sendis plerumque addilur episcoposper diversa loca
archileclis usurparet. Nemo prudens certe diceret, numero N. De nuniero presbyteroruin ct tiiacouo-
reginam Suecorutn Cbristinaiti siipremum dieiu iiini Romanae Ecclesiae cril infra dicendi locus in
Romae obiissc in aedibus sitis inter obehscum Vati- Vita S. Cleti. Hic obscrvo episcopos adjulores tres
canum et pyramidem C. Ceslii, ul aedes Riariorum a Pelro inslilutos circa Urbem , Linum, Cletuni ,
indicaret, inler utrumque lerminum constitulas ; Clementem, ut eorum scilicel minislerio peragi in
cu.ii, tota Urbeinleijaceiile, liujus innumeris parli- 'l.he possel episcoporuin consecratio, quaeex iusti-
PATROL. CXXVU 33
»035 ANASTASHBIBLIOTHECABJI 1036
tttttone ac traditione aposlolica tres saltem episco- A anno 40. Mox Lyddacsanat ^Eneam, et in Jpppe Ta-
pos requirit. Sive is numeius a Petro duplicatus bithani a mprtuis excitat; ibique moralus diebus
deinde sit,, sive a successoribus (qui ««Wplicaverunl multis apud SimonemCoriarium (Act. ix, 43,)et de
pariter nuinerura presbytcrorum et tliaconorumcar- vocatiorieGentiuro admonitus, accersitur Caesaream,
ilinatittm RomanaeEcclesiae, extendpntes summam ubi baplizat Corneliunicenturioneni cohortis Italicae
25 presbyteromm ad 50, el diaconos 7 ad 14), cer- (Act. x). Paulus dispulans cum Graecis invidiam
tum esl aetateconcilii Nicaehisex episcopo* receu- incurrit, et ad morteni appctiiur. Fralres, ut illum
seri ex veteri consuetudine Romano pontifici praesto subdqcanl insidiis , deducunt eum Caesareara, et di-
fuisse. mittujjl Targunj (Acl. i\, 50).
ANNALESpontificatus B. Petri ab Ascensione Anno54. — Gallo «t Noniano coss.; Petri vi et vn,
Domini ad fundationem trium sediumprce- «I Antiochenmtedis i et n.
cipuarum, Romance, Alexandrince et Antio- Petrus, bapiizaio Cornelio , ascendens Hieroso-
chence, juxta ceram Christi commmem. lymam, myslerium aperit gratiae, in gentes quoque
diffusae.(Act. xi, 2 seq.),
Amo 28, bissextili. — Duobus Geminis consulibus.
Christus Dominus vui Kal. April. feria v, Pascha, Anno35.— Papiro et Ptauiio coss.; Petri tn et wn,
cum discipulis celebrat, et Paseionem in horlo in- et Antioch.iedii ll et m.
thoat : die vero vn Kal. April., fcria vi, in cruce Ex bis qui dispersi fucrant post martyrium Sle-
pendens moritur. Resurgit die Doniinica v Kal. Apri- g phani erant viri Cyprii et Cyrepaei; qtii cum venis-
lis (Yictorius Aquit. iti Can. Pasch. cl S. Hippolytus sent Anliochiam lpquebantur, et ad Graecosannun-
in Tab. paschali ). Meuse Aprili ad flnem vergente ,' tiantes Dominum Jesum (Act. xi, 20 ), multusque
curam universi gregis fidelium Pelro ueraandat, numerus conversus est ad Dominuro(Ibid.). Per-
cumdemque sumnmni pontificem creat. .-; venit aulem sermo ad aures Ecclesiae, quae erat Hie-
Jlinc incjpUepocbaponiificatus beati Petri ln Ecclesia. rosolymis, super istis, el uiiserunl Barnabam usque
ad Antiochiani (Ibid., vers. 22).
Ghrislus Dominus in ccelum ascendit fer. v, die .. Anno
6 Maii. Ordinalur S. Malthias. 36, biss. — Proculo.et Nigrino coss.; Pe-
tri VIIIet IX, et Antioch.sedis ni et iv.
Eliguntur septem diaconi.
Anno 29. — Vinicio et Longino coss.; Pontif. Pe- Tiberius impcrator diem obit Kal. Aprilis, uti ex
tri } et ii. Dione corrigil Usserius. Caius in jmperio successor
Agrippam Herodis Magni ex Aristobulo filio nepo-
Primo ponlificaius anno nondum complelo Pasclia tein, Romaea Tiberio morienle in vinculis reliclum,
cuiii celebrel B. Petrus; hi consules primo pontifica- regein appellat, tetrarchia Philippi, et Lysaniaeei-
calus ipsius anno tribuunlur in calalogis , Oricnla- dcin alliibula. Herodes (Anlipas Gaiilaeaetelrarcba)
lium more per annos sacros, seu paschaies conlex- asccndit Ilierosolymam ad sacrificium Deo offeren-
tis. Prima Ecclesiaopersecutio , in qua Steplianus dum (Josephus, lib. xvju, cap. 7). Praeside Syriae
coronalur. Actoruni viu. Philippus evangelizal Sa- Vitellio.
mariae.Ibid. Pelrus et Joannes Hierosolymismiilun- Barnabas , nt pervenil Antiochiam, hortabatur
tur Samariam. C onmes, et apposita est multa turba Domino(Act.
—
Attno30. Tiberio Augustov et Sejano coss.; ponlif. xi, 24).
xPeiri uel m. Anno37. — Juliano et Asprenate coss.; Petri ix etx,
Conversio Pauli ( Acl. ix), qui Damasci in syn- et Antioch.sedis iv et v.
agogis praedicat Christum. tbid., vers. 22. Abit in
Arabiam, unde regressus Damasctim triennio post, Herodes Agrippa a Caio impetrat cjus impcrii an-
3 Barnaba perducitiirad Pelruin elJacobum aposlo- no secundo veniain domttni j-edeundi ^i regnum or-
ios Hierpsolymisageptes. Infra ad Ga(. i. dinandum. Flaccns ^Egypli praesesJudaeos persequi-
tur Aiexandria:. Mox ipse comprelieusus jussu Caii
Anno 31. — C«. Domitioet M. Furia Camillo coss.; multatur cxsilio.
Petri lii et iv. Barnabas Antiochia profectus Tarsum qtiaeritPau-
Petrus et Joannes redeunles Hierosoiymam evan- lum : quemcum invenisset pertluxit Aiitiochiain. Et
gelizanl mullis regionibus Samariianorum ( Act. annum lotum conyersati sunt ibi in Ecclesia .-et do-
cuerunl turbam mullam, ita ut cogiiomiiiareiitur
vni, 25).
Attno 32. biss. — Galbaet Sulta coss. Petri iy et v. primtnu Antiocjiiaediscipuli Cbristiani (Act. xt, 26).
Mallbaeus circa huuc annum spripto consignat
Qui dispersi fueranl a tribulatione, qnae facta Evangelium. Id factum asserit Eusebius (ffisl. eccl.,
fuerat sub Stephauo , perambulaveriint usque Pboe- lib. m, cap. 24) cuni Hebraeisprimum fideni pracdi-
nicom, ef Cyprum, et Anliochiam, ncmini loqtientes casset, et ainequain ad alias quoque gentes proli-
verbum, trisi solis Judaeis(Acl. xi, 19 ). Interea Ec- ]D cisceretur (hoc csl ante annum duodecimiima Pas-
clesia per lotaui Jttdaeam, ct Galilacam, el Sama- sionc Domini, ctti profeclioncin aposlolorum in pro-
riam, habebat pacein ( Act. ix, 31). vincias altribuil, el adventura Petri Roraam in
Anno 33. — Persico et Vilellio coss.; Pelri v et v. . scriberet,Cbronico), el aniequain Marcus suum Evangelium
ei Antiochenwsedis, eoque assumpto in 45gyptum lentleret,
quod pariter Eusebiusrelulil ad aniiuni dupdecimum
Paulus ex insidiis JudaeorumDamasclereplus Hie- a passione Christi.
rosolymam venit: tibi ( Aet. ix, 27 ) a Barnaba per- Aimo 38. — Caio Cas. et Cmsiano coss.; Petri %
ducitur ad apostolos ( Petruni et Jacobum): et cum
Pelro manet diebus 15 ( Gal. i, 19). Et erat eum it- el xl, et Antiorh.sedis v el vi.
lis inlrans el exiens, et fidueialiler agens in nomine Herodes telrarcha in Italiam veniens a Caio po-
Domini. Loquebatur quoque genlibus, et dispulabat slulat regnum Agrippae, Caius illum defeciionis
cum Grmcis (Act. ix, 29). Pelrtis pariter modo ui- reiini suspicatus pelljt io exsilium, et multat tetrar-
trans Hierosplymam, motio exiens, ct visitans (ide- chia Galibvaect Peraeae; quarri adjicii regnoAgrip-
les, pertraiisibat universos (lbid., vers. 32). Eodem pa; ejus aemuli, licet uxoris fralris. L. Vitellio e Sy-
annp Pelrus dicendus esl Anliochiam venisse, et in ria accersilo successor datur Pelronius (Josephus,
Ecclesia ibidem collecta ex Judais ( noudiimatlmis- lib. xix, cap. 6). Propbcta; superveniunt ab.Hiero-
sisgentibus) sedem fundasse; ciim narrclur eam solymis Antiochiam. Inter eos Agabus, qui prssdlxi
septennio tenuissc antcquam UomanaHiconstitueiet faiucni, quaefutura erat sub Claudio (Act. xi).
1057 HISTORIADE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS 1038
Anno 39. — Caio Cms.III solo cos.; Pelrixi el xn, et A (ex quo Malala formavit Cassium) e.l Publius Ccerel-
Antioclt. sed. vi et vn. lius; nam haec familia consulares habuil, ex quibtis
C. Caerellium procongulcm Macedoniae[apud Reine-
Cains, divinos honores appetens, colossum sibi sium,
erigehdiiro Hierosolymis decernit. Agrippa Romam amicis pag. 402), nisi et P. Caeler ex ignobilibus
reveriitur : cui Caius adjicit tetrarchiain Herodis Caii fuerit consul creatus eadem facililale
Anlinae ejus patrui, in exsiliuin pulsi Lhgdunum. qua proprium equunt coiiegam sibi destinasse dici-
tur Caius in eodem Hortint altcrutri
Sod.em aflrtoexorta seditio AlexandriaeJudaeos inter suffeclus fortasse poslmagislralu. dies paucos ille Pomponius
et. Qiaecos, ausam prjpbel Philoni legationjs susci- secundus consul, qtiem memorat Dio lib. LX sub
jucuda»ad C. Caesarem,Caius ad bellum 'Germani- .initium, sive Q. Pompeius, ita nominalus a Josepbo
cuw «t Britannicum, qnod medilabaiur, legiones lib. x,
iiiuliqiie exciverat. Legiones aliquot, haclenus in quius duxisse cap. 3. Ulut sil, constat Claudium niliil anli-
Syria, Judaea, et proximis provinciis degentes, in de mutando reipublicm imperio stabilito, quam id biduum, quo
Occitlentem transferuntur; el paulo post sub Claudio ria eximere stalu hcesitatum erat, memo-
mililant in Britanuia. Fortasse eliam cohors Ralica addit loco indicato (Sueton. in Claud., cap. 11); et Joscplms
: Senatum deserlum fuisse a suis
Conielii ceiHurionis, aut milites Christiani ex prae- propugnatoribus, et consules ferme in privalorum or-
sidip Cacsareae,in Itajiam wigrant cura ea legioue. dinem redactos, mmstitia,
Haecomnia oppprtunitatem jtineris, et bospitii Rp- nibus, nec scientibus stuporeque occupalis om-
mae tribuunt beatp Petro: cui providenler,'migrari- quidnam agtndum posl irrila-
tum in se Claudium. Quare hujus anni consules in
dum erat Romam etiam causa Ecclesiae Orientalis, T>Fastis
in ea niutatipne j-egura Judaeorum ac tetrarcba- desiderantur, ut alibi fusius deinonslratur.
Claudius imperium adeplus non sine prudenlibus
ijum. Herodis Agrippaeconsiliis, regnum illi confirmat, et
Anno 40. — Ceto Cms. IV el Saturnino cost., Pe- auget ditlone Judaeae ac Samariae, ornalque regem
tri xii et xin, et Romanm sedis i. honore consulatus : qui subinde reverlitur in Pa-
Petrus apostolus circa initfum anni in Urbem ve- laeslinam.
niens Romanant Ecclesiam fundat. Ex paschali vero Marcus, interpres Petrl, rogatu fratrum scribit
mense, quo compiebatur ejusdem summi ponliftcatus Evangelium, quod Pelro probandum offert. Ab eo-
annus duodecimus, aperitur inilium epochae -pdn- dem aposloiorum principe Roma injttitiir in^Egy-
tificatus Romaiia in sede exercendi. Epocha pascha- plum, ut nomine Petri fundet sedem Alexandrinam,
lis, seii aiini sacrl, more Orientalium et Judaeoruin , et annuntiet Evangelium quod conscrlpserat. (S.
cnnt incideret in mensem' Aprilis , et in diem Apri- Hieronymus, de Scrip. Ecck., in Marco.)
lis 21 incurrerel epocha aiihorum Urbis conditaj, Anno 42. — Claudio
Romaeusurpala ex Parilibus, et Claudii aeiale ita Augusto n et Largo coss.; Pe-
eliam fastis sacerdotalibus etlinico- tri xiv et xv, Romanm sedis u et m, Alexandrina
consignata in, vero l.
rum apud Grulerura fol. 500; Romani alljgartmt
eidem termiho initium pontiflcalus maximi a Petro Judaei Romae, cura nimium frequentes flerent, vo
in Urbem cum sede translati; unde ad martyrium tiii sunt convenire (Dio, pag. 669). Alibi per iuipe-
Petri, 29 Junii anni 65 aeraeChrisli communis, recte rii Romani provincias potestas illis daia ul stlis mo-
numerantur anni 25^,menses 2, dies 8. yEtate au- C ribus uterentur.
tem Cpnstantini Magni, qua Paschalis Christiani' Petrus Roma regreditur in Palaeslinam, tum ut
ratio constliuta est ciirii terrainus paschalis uliimus illi Ecclesiae coosulat, cui sub hoyo rege Agtippa
caderet lu diera 2.5 Ap.ritis, ea die placuit inslitui pcriculuiu inirttinebat: lum nt visiiet Ecclesias cae-
litaniam inajorem, et publicum processum om- leras Orientales, Poqti, Gappadociae,Asiaeet Bitby-
niuni ordinum ad San.ctum Petruni. Quare ad Uanc ni;c, ac reliqqas.
diem referentes aliqui auctores annuni pasclia- Herodes Agrippa ad aeniereados sibi Jqdceos
lcrn ct ponlificium, nuiuerant ex ea qie ad diem saevire in Ecclesiam ccepit- Ac piiumm Jaeobum
29 Junii anni 65, annos 25, meuses 2 el dics 3. occidit, deinde Petrum in carcerem conjecit: unde
Caius Caligula urget dedicationem eolossi Hiero- is ab angelo servatus abit in alium locum (Act. xn),
solyrais. Resistqnt Judaei. Id exprobrat Caius Herodi nempe Aniiochiani, et ih provincias Asiae Minoris
Agrippae, apud se ageali. Agrippa deprecatur in- paulo ante memoratas.
juriaiu palriis legibus. Caius mitigaius respondet Claudius, Britannicam expeditienem parans, lcgio-
clcnirntius. neui quartam ex Syria aliasque evbcat in Occiden-
Pliilo dum inoram trahil Romae,cum Petro col\o- tem. Vide notas superiores nostras ad lin. 5 hujus
quilur, et amicitiam conlrahit: qua eliam de causa numeri.
traditur Marci, discipuli Petri, apud Alexandriam Anno 43. — Claudio
scclatores ornasse laudibus. (S. Hieronymus, de Aug. III et Vitellio II coss.;
Petri xv et xvt, et Romanm sedis III et iv.
Scripl. Ec.cl.t in Philone.) Claudius in Brilanniam accersilus a Suelonio
Anm 41. — Annus Caianw cmdis ix, Kal. Februa- .
rii, S. Petri xm et xiv, Roinanmsedis i ct n. J) " Paullino, eamdem insulam cjusque reges nonnullos
in deditionem rncipit, de qua triumphat Romae
Consules cum biduo inlerregui retulissent in se- anno proximo. Senatus Claudio ilecernic arcum
natu de republicarcstiiuenda, ei abrogando imperio, triiimplialem ob res bene in Britannia
e fastis abrasi, ul ottinis memoria hujtisce tcmporis cujus mnnumcnti inscriptio dimidia sni geslas :
. lolleretur. Jo. Malala in cbronograpliia iradit Ca- adhuc supeistes in icdibus Barberinis etlila paric,
ium interfeetum, et Claudium lmperalorem ele- inter antiquas Inscripl. (Fabrelli, pag. 728, et fuit
ctum Cassio et Solone coss., qui nuspiam in Fastis pleia.) sup-
apparent. Supersunltiomina consulum ordinariorum Perductis Annalibus Petri ad ftindalionem trium
(utpotc Kal. Januarii signalorum) in tessera gladia- sedium praecipuaruni, eoque i.n Judaeam reverso,
loria, apud Fabrettum Inscript., cap. 1, num. 19l, nbi post concilium apostoloium delegajibus habitura
qui in Fastis non reperlunlur : quotl interpreles conununiter refermu (ex Epistola
MARTIALIS ad Galat. n, 1) ad annum ab Ascensione Domini 18,
et inde profecio Antiochiatn (ibi, vers. 11) ut pro-
MANLH vincias proximas visilaret, ad quas deiude Romam
SP. S. IAN reversus primam dedit Epistolam sub Nerone. Pe-
TI. CATJO. P. CAELER. tri gesta per annos distribucre suj>c.rsedeo, cum
docuiiienta singuloiiiui non siippclaui. Satis fuerit
Foiiasse consulcs ortlinarii lmjus anni, Ti. Cuints indicassc illuin in Oiienle >eis;.Uim. \ideri usque
1039 ANASTASIIBIBLIOTHECARIl 1040
ad exitum Clautlii, nempe ad coss. M. Asinium Mar- A Anno 65. — Nerva et Vestinocoss. Neronis annus
cellum, M. Acilium Aviolam Chrisli 54, occupatum 12 ex die ni ldus Octobris. S. Petri xxxvn et ini-
fundandis el visitamlis ecclesiis, in Asia praeser- tium xxxvin, et in Romanasede xxv, mensesi,
lim sitis. Reliquos annos ita disponimus. dies 7, ex 21 Aprilis ann. 40.
Anno 55. — Nerone et Velere coss.; B. Petri xxvn Martyrium SS. apostolorum Petri et Pauli die 29
et xxvin, el Romanm sedis xv et xvi. Junii, annis 37 absolulis a Passione Domini. (S.
in Petro.) Epiphanius retulit ad annum
Jtixta catalogum Liberianum, B. Pctrus Romam Hieronymus Neronis xn. Vide Baron. ad ann. 69, num. 2. Suc-
itcrum venit. cedit in Romana sede et universali totius Ecclesiae
Anno 56. — Salurnino et Scipwne coss.; 15. Pe- S. Linus, de quo nuin. sequenti.
tri xxvni el xxix, et Romanmsedis xvi et xvn.
B. Belrus ordinat Linum episcopum (ex eodcm CIACONII.
catalogo Liberiano) ul minislerium sacerdolalc per
.tbsenliam aposlolorum principis in Urbe exerceat, Linea 1. — Beatus Pelrus apostolus, et prin-
sibique praesenli opitiilelur, ut infra dicimus num. 2. ceps aposlolorum. A Chrislo Cephas, seu Pe-
Circa hunc annum 56 aerae communis Chrislianae, trus vocalns, non quod aliud Cephas, aliud si -
vel paulo ante scripsit B. Petrus primam Epistolam: gnificetvocamus Petrus, sed quod quam nos Laline et Grxcc
quam conslat dalam postquam in discipuli CArtsttant pelram , hanc Hebraciet Syri propter lin-
fuerant appellati, et postquam Ponlo, Galatia , guse inler se viciuam, Cepham niincupenl, ut Hie-
Cappadocia, Asia et Bithynia Ecciesiae fuiulatae ronymus leslalur lib. i in u c. ad Galat. Significat
B
fuerant, ct senioribus, seii presbyleris auclae , et aulem Cepbas non qualemcunque petram, sed soli-
ul rupem , aut caulem, quaefundameiitis
anle octavum Neronis annum, Marci evangelislae dissimam, solet esse firmissima. Neque ob afJfiniiatcm
martyrio insignilum; cuin ejus nomine Petrtis sa- subjecla
lutet fidelium Ecclesias, ad quas perscribit. Inde ad quamuthabet cura Grteca voce KifaVt;, caput signifi-
lsidorus sensit Orig. vn, c. 9. Aliud enim
annuin 65 aerae communis Chrisliana: parliin in cat, est Cephas diclio Syriaca, aliud Kefxlis, id est caput.
Urbc, parlim per provincias Occideniis versatus; ct Fuit autem hoc nomen Simoni a Chrislo impositum
occupalus amplificandis Ecclesiaelinibus, eas prae-
non citra magnum myslerium, et judicium rerum
cipue sedes episcopis ornavit, quas infra enumerant clarissime gerendarum; sicul in Jacobo et Joanne,
notae Somier circa finem. Zebedaei filiis, accidit, qui Boanerges, boc est To-
Anno 58. — Nerone III el Messala coss.; S. Pe- nitrui filii, fulgura, inquam, ab eodem Salvalore
tri xxx et xxxi, et Romanm sedis xvm et xix. nominali, quod alter occiduam, alter orienlalcin
Felici succedit Festus in Judaea procuranda. (Act. deberet plagam illuminare.
Linea 2. — Vico Bethsaidm. Bethsaida parva , et
xxiv, 27.)
S. Paulus Caesarem appellans Roniam mittilur ignobilis Capliarnaclani agri civitas, ad lillus magni
(Act. xxvn) anno Neronis quarlo (S. Hieronymus , lacus Genesareth, sive maris Tiberiadis sila.
de Script. Eccl., in Luca). Linea eadem.—Primus sedit calhedram episcopalus
Anno 60. — Nerone IV et Lentulo coss.; S. Petri in Antiochia. Sexlo pontificalus sui anno procedenle,
xxxu et xxxiu, el Romanmsedis xx et xxi. Anliocliiam, Syriaemetropolim, pervenil, ibidemque
liis C Christi fidei mysteria docuit, elprimus Anliochenam
Jo. Malala Anliochenus in sua clironographia fundavit, rexilque per se ipsum ecclesiam, calhe-
coss. assignat martyrium SS. Pelri et Pauli Romae. dram ejus episcopatus adeptus vm Kalendas Marlii,
Confundit prima vincula Pauli cum secundis. Paulus hoc est die 22 Februarii, quo ab Ecclesia catholica
e sua cuslodia secundam Epislolam scribit ad Ti- celebralur, Sabbato, anno a Nativitale Cbrisli 57,
molheum, eumdem advocans cito in Urbem. Quo diebus viginti tribus ante obitum Tiberii. Hoc autein
adveniente alias Epislolas mittit, a Baronio enume- ex Clemente, Eusebio, Hieronyrao el aliis conslat,
ratas ad ann. 59 et 60. qui id ex antiquioribus ejus Ecclesiaemonumenlis
Anno 61. — Pmto et Turpiliano coss.; S. Petri xxxin collegerunt, eique septennium praefuisse, profiien-
et xxxiv, et Romanmsedis xxi et xxn. lur, non laroen inlegrum. ita habenl velerum Patruui
ita antiquae ecclesiasiicae traditiones,
S. Paulus e cuslodia liber dimittitur. S. Petrus sententiae, omniuin slabilitae consensu -, quibus potius standuiu
Occidenlales provincias visilal el docet (Ex S. lnno- quam alioruin noviliis commentis, qui Antiocheuain
cenlio I, epistola ad Decenlium). S. Lucas Romae calhedram post Romanam a Petro susceptam fuissc
Acla apostolorum conscribit. Vide Baron. ad aun. scripserunt.
61, nuni. 6. Linea 3. — Hic Petrus ingressus in urbem Ro-
Anno 62. — Celsoel Gallo coss.; S. Petri xxxiv et mam sub Nerone Cmsare. Amio Christi 44,Pelri
xxxv, el Romanmsedisxxu et xxm. pontif. 12 , Claudii imperatoris an. 2, Tiberio Clau-
dio Caesare Germanico n, et L. Vitellio Nepote
Marlyrium S. Marcioctavo Neronis anno (S. Hiero- u coss. CumAug. Petrus populos qui ex circumcisioiie
nymiis, de Script. Eccl., in Marco). Theophilus D 1
chronographus apudJo. Malalam, pag. 325, eodem erant, praecipue erudisset, Aniiochenam Ecclesiam
anno refert mortem S. Marci Alexandriae, succe- fundasset, Pontum, Galatiain, Cappadociam, Asiam,
dente Aniano ; et niortem Evodii Antiocbiae, suc- alque Bilbyniam , legibus praedicalionis evangelicae
cedente Ignatio ; ct redilum B. Petri Romain, ut Si- imbuisset, et lolius mundi principem civitalem, el
nionis Magi praesligia subverlat. dominam, tiniversi orbis primariam arcera, Prin-
ceps aposlolorum et primariiis lerrarum dux in-
Aitno 63. —Reguloet Rufocoss.; S. Petri.xxw et gressus xv Kalendas Februarii, boc est die 18 Ja-
xxxvi et in Romana sede xxiu, el xxiv. nuarii, qui incidit tunc in feriam sexiam, finito
Simon Magus , oranle B. Petro , praeceps cadit. secundo anno imperii Claudii.cl sex diebus lcrlio
Yide Baron. et auclorcs ab eo productos ad ann. 68, incboalo, el ponlificaliis sui duodecimo, tribus
et nolas Sommier. infra ad bunc numerum. mensibus cl paucis aliis diebus ininus, novis con-
sulibus Kal. Januarii proxiniis creatis, quiuquennio
Anno 64. —Lecanio Basso et Licinio Crasso coss.; Ilierosolymis, et seplennio ferme in sedc Amiocbiae
S. Petri xxxvi et xxxvn, el in Roinana sede xxiv cxacto, pcrseveranle adlmc lauie, qua: coeperat se-
et xxv. ciindo Claudii anno. Ab adveulu Petri in Urbem pon-
lnccndium Romacsub Neronc, et persecutioprima lificaiusejusiniliumsumpsilineadem.etdiesiUcccIc-
Clirislianorum (Tacit. Annal. xv, sect. 38 el 44). bris in primis est habilus, ct anniversaria iibiquele-
S. Pclrtis sccundaiu Epistolam binc iransmiitit. stivilatc rceoliiur : et calbedra, in qua populos do-
1041 IIISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 10»-
clurtis insetljt, adluic inlegra in ejus basilica asser-. A nam, terlio abUrbe milliario. Pelrus, quod plebeic*
Vaiur, et singulari in vencratione habetur. Cbrisli et vilioris condilionis baberetur, crucis morle aVa>-
autem anno 46, Petri ponlificatus Romani 3, Clau- naiur eodeml3Neronisanno, eodemdiem, inquam,
dii principatiisanno quintoexacto, M. Vinicio Quar- Kal. Julii : quae incitleriint lunc die Mercttrii, 29
liuo n et M. Siaiilio Corvino coss., cum Criennium Junii , C. Fonleio Capitone, et C. Julio Rufo coss.
integrum jam Rouiae Petrus insumpsisset in con- Quotl genus morlis, Chrislus Pelro non solum Urbe
stiluenda et conflrmantla ea Ecclesia et praedicatione excedenti, sed tunc eliam, cum Ecclesiam illi gubcr-
Evangelii, assidua sollicitudo aliarum Ecclesiarum nandam tradidit, praedixit. Cum senueris , inquiens,
OVienlaliumeura tenebat, et avocabat ab Occidente extendes manus tuas, et alius te cinget, et ducet quo
Hierosolymam, ubi per id tempiis non levis eral se- tu non vis (Joan. xxi, 18). Addit Joannes : Hoc
ditio ex circumcisione exorta inler fideles; quapro- aulem dixit, significans qua morle esset clarificaturus
pler ad conciliandam Ecclesiacconcordiam , Pelrus Deutn (Ibid., v. 19). Rogavit Pelrus carnifices ne
Hierosolymam reversus est : Romaevicarium, vel similiter atque Domtnus Cruci afligerelur , sed con-
vicarios relinquens, qui, se absente , gregem Domi- trario et inverso moJo, verilus, ut est verisimile,
nicum conservare et propagare 1n dies possent. ne eadem passio eumdem sibi ab insipientibus bono-
Cont.roversiis inlerim Orientalibus in concilio Hie- reni conciliaret. Et ideo impetravit ut nianus infe-
rosolymitano compositis, tolum Claudii imperaloris rius, superiusautem pedes alfigerenCur.
lempusPelrus in Orienle se conlinuit, donec anno Linea 11. —Juxta locum ubi crucifixus est. Sup-
Cbristi 56, Neronis imperaloris I, Nerone Claudio plicii locus, summilas Jauiculi, seu Vaticani niontis
Caesare Augusto, ei L. Aniistio Vetere coss., Urbem JJ fuit imminens naumachiae Neronis infcrius jitxla
longopost lempore rcversus, Ecclesiaminea revisit, Tiberim sitae : ubi"nunc magnificiim templum su-
et denuo suis sanelis concionibus conforlavit el ain- perstructum , Petri Monlis aurei iiisigniluin titulo ,
pliavil; nam anlea non licuit suam sedem repclerc, ubi puram et immaculalam suani animain in maiius
vetante Claudii edicto, qui Judaeos omnes Roma ex- Dei deposuii. Clemensejus discipulus, eC episcopus,
pulerat; quod lamen ipsiusobilu spiraral. cum maxime venerandum et santtum ejus"corpus
—
Linea{5. Hic scripsit duas Epislolas, qumcalho- magnifice composuissei in ima Vaticani parte, in qna
licm nominantur. Scripsil Petrus Romae exislens, Neronis borti eranl, et circiis cum obelisco, juxla
quamob idololatriam et immeiisa scclera, Babylonem Apollonis lemplum , sepelivil. Ubi niiiic ctiani
vocat, duas Epislolas : priorem, per Silvanuni fide- quiescit basilica illustrissima a Constantino Maxinio
lem fralrem Ecclesiis Ponti, Galatia3, Cappadociac, imperatore in honorem ejusdem ibidcm fundala,
Asiae et Bilhyniae, secundo Neronis anno , Marco totitis Clirisliani orbis cultu et frequentia celeber-
evangelista iu ejus eoinitalii maneulc; postcriorem rima.
vero ejusdem 12 Neronis anno, cum a Deo sibi esset Linea 13. — Hic fecil ordinaliones per menses De-
ejus obitus, et marlyrium proxime subeundum, pa- cembrios. Fecit B. Petrus ordinaliones plnres per
tefactum. Catliolicaeauleni eae Epistolae dictintur, mensem Decembrem, episcoporum per dioecescs
quasi universales, quntl non uni populo aut genti, quinquaginta Irium, et in urbe Roma presbyterorum
scd nniltis acdiversis fucrint scripLe, sicttl Isidorus decem, diaconorum septem : in his fuere episcopi
Orig. lib. vi, c. 2, testatur; inier Scripturas atitem Linus, Cleltis, Clemens, Apollinaris, Marcus , Her-
sacras, el canonicas bae dure Epislolaereponuntur. p magoras.eC alii; presbyCeri AnacleCus,eC EvarisCus,
Nam alii libri sex : Prmdicalio, Evangelium , Actus, postea Romani pontifices.
Revelalio, Doctrina , Judicium , nomine Petri in- PAGU.
scripti, apocryphi, spurii, et falso apostolorum Prin-
cipi tribuuntur. Eam, qusc dicilur Pelri, Apocaly- Linea 6.—Duas epistolas. (Pagius Junior num. 11
psim, ut subdilitiam et illegitiinam a velerihus indi- et 12.) Duas sanctus Pelrus scripsiCEpisColas, quae
catam, apud Palaestinos lanien in ecclesiis quibusdam catholicae nominantur. De priori nulla tinquam du-
semel qiiolannis in die Parasceves aliquando legi bitatio fuit; de posteriori propter styli dissonantiam
solitam inveiiiuius. (Niceph. 1. xu, c. 54.) nonnulla apud aliquos ambiguitas exslilit : sed si
Linea 6. —. Et Evangelium Marci, quia Marcus quis prioris Epistolae slylum penitus inspiciat, non
adjutor ejus fuit, et filius ejus de baptismo. Marcus, multum dissidere a slylo posterioris , facile animad-
Pelri discipulus, ct seclalor, et-in baplismo filius, verlet, atque itl eiiain Magdeburgenscs fatentur.
Evangelium, quod ipse apostolorum Princeps prae- Utramque cerle Epistolam eCcanonicam, et sancti
dicaverat, Romanorum bortatu et precibus Graece Petri esse, Ecclesia docuit in conciliis Laodiceno,
ilidem conscripsit, seu, ut alii volttnt, Latine, Carthaginensi lertio, Fiorentiao et Tridentino.
cujus ea lingua archetypum adversari putant Evangelium sancti Marci a quibnsdam sancli Pctri
Ve.ietiis in Marcianis Thesauris. Syri omnes buic dicittir, quia, utscribit sanctus Hieronymus, Marcus
rei fidem faciunt; et ratiosuadet ut non alia, quam auditor ejus et inlerpres,- rogaCusa fraCribus, illud
Lalina lingua Evangeliuin in usum Lalinis fuluruin scripsit, juxta quod Petrum referenlem audieral :
conscriberetur. Alterutrum horum sit; ex Papia et quod cum Petrus audisset, probavit, et Ecclesiae
Clemente, lib. vi, recitat Eusebius (Hist. lib. n, c. D legendum sua auclorilale dedit : ita Hieronymus in
14), B. Petrum Spirilu sancto revciante.ut intellexit lib.de Script. ecclesiast. in Marco.
opus editum a Marco, auclorilale illud sua ratum Sanclus doctor ibidem in Petro multos alios libros
habuisse, et confirmasse, (Miod in Ecclesia passim subejus nomine scriptos fuisse commemorat: nempe
perlegeretur. Quibus claruin efiicitur, Petro adhuc unum, qui Auctarittni ejus inscribitur; alium Evan-
superstile, Marcum non lam suum, quam Petri gelii; tertium Praedicationis; quartum Apocalypseos;
Evangelium Romae, et conscripsisse, et publicasse : quinlum Judicii; sed eos omnes inter apocryphas
sicut et Lucam, quinto Neronis anno, ibidem, paulo Scripturas reputari ibidem asseril. Praeterea in
post biennium a Caesare absolutum, librum Actus Auctario bibliothecae Patrum exstat liturgia , seu
aposlolorum rascriplum edidisse. missa apostolica, quam excodicemanuscripCo»eardi-
Linea 10. — Htc marlyrio cum Paulo coronalur. nalis Sirleli Pelri inscriptione insignitam, Graeceet
Tertio decimo igilur Neronis annoet Christi 68, ali- LaCineedidit circa finem saeculi decimi sexli Guil-
quot anCe passionem diebus, Pelrus carceri cum lelmus Lindanus Rtiremundensis episcopus ;Bona sed
Pablo , et vinculis mancipali, falsis accusalionibus eam supposititiam esse oslendit cardinalis
delati, lyranni capilalem loleravere sentenCiam; lib. i Rerum liturgicartim , cap. 8 , cuni in ea re-
alligaci prius, et virgis caesi.ut mosRomanis inole- perianlur qtiaedam orationcs ex libro Sacramenlo-
vcrat, praesevtim crimine, quod illis impielatis ob- rum sancli Gregorii Magni, et consarcinata sit ex
jiciebalur. Paulus, quotl Romanus cl nobilis, capile missa Latina , et ex liturgiis Jacobi, Basilii et Chry-
Cruncalur ad aquas Salvias cxlia Portam Trigemi- sostoni. Quibus, aliisque rationibus rite perpensis,
1046 ANASTASIII5IBLIOTJIECARU 1044
suspicatur cam srriptam fuisse eodcih saectilodc- A passuiii arbilrali sunt; a quo anno ad scxagcsiiniint
cimo sexto a qtiodam saccrdote Italo-Gracco, qiii ci (iiiiii(diii, triginia scx efliuxcrc.Ab eo coinpiiConon
petri nomen praellxit, vel quia canon Romanne disscnliiiul Hieronymiis de Scriptoribus ecclcsiasti-
Ecclesiae , cujus Petrtis fundator fuit, praecipiia cis, lam in Elogio divi Petri, quam divi Pauli; Pon-
ejus pars est, velot ei, tanli noininis inierposiliorte, liiicale Romanuiri, Chrysoslomus, Isidorus, fieda,
auclofilatem conciliaret. De translatione corporum Rabanus, Nicephorus, aliique, tradentesPelrttm et
SS. Petri et Pauli lege dicenda in Sixlp II. Pauluin, triginta septem annis post Passioncm
Linea 6. — Et EvdnfieliumMarci. (Pag.Num. 6.) Christi elapsis, mariyrio coronatos esse; nam hi
Roriiaeexistens Sanctus Petrus sahctum Marcum in ulrumque extremum aiinum incomplelum pro com-
jEgyptnm destinavit, libi Ecclesiarii Alexandrinaih pleto numerant, in quo solum a prtoribus tlifferunt.
fundavil. Sanclus qiiippe Epipbanius haeresi 51 scri- Passi Suni atiiem die vigesiina nona Junii, qua in
bit: Post Matlhacuii)secutns est Marciis.jussus a san- omnibus .fere Martyrologiis eoruin memoria recoli-
ctoPetro RomxEVarigeliumedere : ettibiscripsisset, tur, et quidem jn prinr.a Ecclesiae pcrsecutione a
niittiliir a sanclo Pelro in jEgyptiorum regionera. Nerone imperatore excitata.
Primuro Alexandrinuin episcopiinj fuisse Marcum
asserit Eiisehius lib. n, cap. 24, liis verbis : Interea SOMMiER.
Nerone orlaviim imperii annum agenle , primus Lihea I. •—Aposiolus el Princeps apostolorum,
post Marcum evangelistam Alexandiinae Ecclesiae Characicr^ isle djsliiictiis in aucloritalc paslorali
adminislralioneni suscepit-Aiiianus. itlcin Eusebius beati Petri compleclilur duo aCCribuCa,qtiibus ejus-
laudatus cap. 16 et 17, agit tle inslilutione Alexan- g dein naCuraconslat: nempe extensiouem, quaenullo
drinae Eoclesiae a sanclo MafcO , et de moribus liniite cii-cuinscribitiir, et fideles quotqiiot in orbe
Chrislianonihi, quos ipse formaverat; et cap. 15 ait, universd sunt, Christo Domino ita pronuntiante,
sancliim Mai-ciim,fnkiium Rdrhae exisleiiCiumlior- colligit sub uno pastore (Joan. x, 16), ,ul Hal unum
Caiu, Evaiigelilnii scrjpsisse : quod cuhi Petfus pcr ovile, el unus paslor. Allributum aiteriiiii est excel-
revclalioiiem saiicti Spiritus cognovisset, delecta- lentia poteslatis ac direciionis in pastore iiniversali,
tus arilenii lioniinhm stiidio ; libhihi illum ailcto- qui ovium in censu cum obiineai ipsos paslores, tali
vilaie sua comprobasse dicitur ,. ut deinceps in laiitaque vigilamia et rcgendi vi poilere dcbet, ut
Ecclesiis.legerettir. Ideo auteni Ecclesia Alexaiidrlria onmimotla cuni sccuritate grex illum subseqiii va-
primum locuiri post R.dmanaih bbljntiil, qiiia Marcus leauld iilconiing.il, necessarium est ut illius vox,
eanitiem, Petri nomine id slaluchlis, erexil, qiiod ac tlirectio sirit venids et reclttudo : quacsi deesscni,
tcslaiur Gelasitis jiapa in decreto de libris apocry- pci-pcramcura gregis illi concredbretiir; et plus pe-
pbis ; secuntla aulera sedes, inquit, apiid Alexan- riculi iriimineret gregi ita consiituto sub uiio paslo-
ilriam , lieali Pctri.riomine, a Marco cjiis tlisQipulo IC, quam reliclis bvibus siib ducatti plnritim tlirc-
ct Evangclisia consecrala cst : ipse enim a Pelro clomin, a se inviccm non depepdenlihm. Nani si
apostolo i.n iEgyptum, directus verbuiri Verilatis lintis exliorliitans atictor grcgi fiereterroris, alii pos-
praetiicavit, et m:irlyrium coiisummavil. sentoves palantesoppoi tune i-educereiii reclam viain.
Linea 10.-T— Marlyrio cttm Paulo coronalur. (Pag. Attamcn cerlum cst, fiiiem a Jesu Cliristo proposi-
Nnm. 9 et iO.) Siiiionem Magiim Ropiae^fuisse , et liiririn scde una consiiluetitla caelcris omnibiis pra?-
ob artes magicas summo in lionore liabitum refc- p*• cellcnte, unoque ponlifice stuumo in Ecclcsia dccla-
riuil Juslinus marlyr Apologia 2, ct li-cnaeiisIib. i raiidb, fuisse unitalein, et coiisequenlcr veritaieiit,
atlvcrsus hacreticos, caA.feU.Hunc, tiCprodic Arno- sine qua unitas hcqtie essc neque iulelligi iiiiqiiaiu
bius lib.,n advej-sus GenCiles, pag. 23, Ecclcsiam polest. Miijti vero duciores noh siibordinnti diitlius
vebcmentcr conlurbaniem.» precibus prosiravit san- sociari invicem neqiiaqiiam possunl. liiilc vero cffe-
ctus Petrus :, Gum enim Simpn magicis aiiiljus , ut ctum est ut illa uiiitas, quae repbrjlur in solii Eccle-
se Dcum probaret, duobus suffiiliusdaemomis eyo- sia catholica, habila seniper rucril mcdiuhi iulissi-
lasset, orationibus. apostolorum Petri ct Pauli fti- miim ipsius conservatKiae. Quiciinqtie igitur liac JII
gatis daenionibus^delaipsus in lerraro ( populo spe- Ecclesia cenlrum est unilalis, sil cl veriltilis nccesse
clante dimptiis est. A.clasanctorum Petri et Pauli csl, qttod iri iderii recidit, eic, Character pasloris
ex Grcecis translata, a Lipppmano ct Surio ad diem supremi et universalis est, iit iiifallibilissil in grcge
29 Junii edita, habent sanclos apostolos Christiana universo paseenilo, cum nulliis ipsi superior nd cum
fide imbuisse duas feminas, Neronis imperaioris dirigenduiri sil cOnstitulus, prtcter ipsum Cliristtim
pellices , quae deinceps pudice viverc statuerunt. Jesuni, illi dicenlcm citra faciiltatem ullain censura;
Parlc alia. cum Nero Romam incendi jussisset, ob ac poteslaiis ab allero supra ipsiim exercendae:
idque in odiuin pinnium venisset, abolendo ruinori, Pasce agnos meos; pasce oves meas (Joan. xxi, i6,
inquit Tacitus lib. xv Annal., crimen conjecit in 17); qiiemaamodiim antea illi dixei-ai : Tu es Pe-
Cbrisiianos, oosaue hac de causa auaesilissimis trus, el super hanc petram mdificabo Ecclesium
poenis affecit. meam; el tib't dalo claves regni cmlqrum (Matiti.
Qua rc (id csl miraculis, et conversionibus quae, xvi, 18, 19); et: Rogqvipro te, Petre, ut iton dcfi-
per Petrum ct Panlum fiebant) ad Neronem jdelata... D ciat fides iua : et tu aliqnando cohversus coitfirma
primus omnitim persecutus Dei servps Petrum cruci (ralres luos(Luc. xxii, 32). Taliaguiii iuiidanieiila
afflxit, et Paulum inlerfecil, subdit Lactantius lau- lmiitobiiia, stiper quae constal in Ecclesia catholica
datus. Martyrium illud cPntigit Nerva et Vestino stabilitum esse nrimalum, ei caVtei-astlotes JUoma-
consulibus, ut legitnr in Calalogo veleriim ponti- ii;c sedis. — ., .
flcum, ideoque anno Cltrisli sexagesimo quinlo. Linea 6. Quns Epistolas. £x yerbis prioris
Baronius quidem sanctorum aposColorummartyrium Epistolaccoliigit Spmmier oidiiieiii Ecclesianini jaiu
differt in artnum Cbristi sexagesimum septimum, constilnliim snb Petro, ctinii.ail eiis scriliciei pag.
quem ipse vocat sexagesimum nonum, aiCquesuam 44, haecadnotans. Ipse S. Peirtis denolat oi-tlinciii
sencentiam gravissimos habere assertores, nimirum et characierem Ecclcsiarupi ad qiias scriliit stiatu
Caium anliquum Tlteologum; Zepliirinuni Romanum priorcm Episiolam, juxtii drdineiri quem proviiicke
pontificem, ct Dionysium Corinthioruni episcopum; ab-ipso nominalae in Romaiio imjterio obliucbant;
qttos omnes cilans Melaphrastes apud Surium dic ' Peirus aposlolus Jesu Chrisli electis advenis ttispet-
29 Jnnii iisdcm astipiilatur atque concordat, duin ,' sionis Ponli, Galqtim, Cdppadpcim,.Asiw, ct Billiy-
anno trigesimo sexto posl Passionem Domini, eos nite. Amasia erat inetropolis Pdiiii, Aiicyra Galalia:,
necatos aliirmat. Ita Barohius. Sed hinc potius Caesarea CappaJociae, Ephcsus Asiie, Nicoincdiam-
noslra scntenlia coufirmatur. Antiqui enim, ut su- liiyiti». Seplem Ecclesiae, a 1quas Joannes (lirigit
pcrius diximus, Chrisltim duobus Geminis consuli- suiim Aflncalypsirti, scilicel Euhcsus, Sinyrna, Pur^-
bus, idcoque anno aerae Chrislianae vigesimo nono gamus, Tliyatira, Sarties, Plulailclpliia ei Lacilicea,
1045 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 1046
erant mclropoles in Asia minori. Et S. Paulus ad .A cecumenica Consiantihopoli cblebfata (Act. n In
Titum discipulnni scribens, quem episCopumconsti- fine): < Et hbc dignitati stw adderc credimns, qnod
tuerat in Creta insula, una ex provinciis Macedohiae a temporibus PeiH apostpli llulluni alitlm tniquam
sub Romano imperio, cujus melropolis erat Gorty- Orieriialis Ecclesia suscepit episcopum , iitanibus
na, eidem praecipit ut episcoposconslituat pcr civj- nostrab sSedisordinamnt. Et lorsitail, vcl atl dcmoii»
tates, sicut et ego , inquil, disposui libi (Ttt. i, 5). straliortem iaudis ipsiiis, Vel ad desiructioilehi ini-
Constat jam ex S. Scriptura, iriier caelera jura su- micorum instaris res tnnt.i pervenit, ul lllis ipse
pcriorum seditiin id recognosci etiam aeiacevaposco- slmllis csse Videalur , quos in his quandpquP par-
iica, uCinferiorum sedium episcopos Conslilnerent. libtis ipsins apnstolorum primf elcctro drdinavit. »
Linea 8. — Ejus lestimonio sunt firniala. Ibiflem Et pag. 53, laudati auctoris hsec addaiji.
auctores orlhodoxi (netnpe SS. Palres , aliique au- Noseere rjuispiam cupiet Ecclesias , quas Ahtio-
ctores Ecclesidslici,qtios sitpra indicavil) inbaerenles cheno patriarbfiatiii iieatus Petnts siibjecerit. Dici-
auctorilaii Jesu Christi, leslanlis se non venisse mus generalim, Orienlem illl silbdidisse, quemad-
solvere legem, sed adimplere, nec iion verbis ejuS modum subdiitirus erat Rontaho pnlriarcnaiui Oc-
Apostoli docentis, omnia quaesiib lcge contingeliaht cideiltem, et Aquiloncm, ct Alexnhdrino meridio-
figtiram csse rcrnm adimplendarum sitb Evangello, nalem terrae parlem. id vefo habferi hon debet
deccninnt pariter, a Deo constiluente pontiflcalum inanis srtppositio, sed facti vefnx Iiisloria , cujus
Veteris Testamenli adumbralum esse, ac vehiti de- evidenllam insecnta tcmpora elncitlarunt. Qnae Ni-
linealtim rndimenliim poiilificaliis erigchdi lii Nttvo. csenoex conciliOdesuhiittir; ctihi lesletur divisionis
Sub priori foedeic moilis pluribiis revelaliones suas g antiqiiilalem ; demonslvat ab co processisse, pcr
Dcus.aperiebal: aliquando per organum vocis, cujus quem tres illaesedcs ftindalx suut. Universos eniin
vcrba audiebanlur , licet ejus qui prdlerret species crilicos provocare liccl ad aiictorcm , seu fnndato-
non videretur , quemadmodnm in monle Sinai, et rem diversum a Pelro nobis oslentlendum. Nicaeno
ad locum tabernaculi, ac siibinde tempJi nuneiipali ; igilur coocilio id ralum fuisso habiCtim, uc AnCio-
Sancta sanelorum ; aliquando per iiiinisteriiim suhi- cheni patriarclinlus ditio esseCOriens, anliquortiui
nti pontificis induti ornamenlo illius proprio ac sin- nemo dubitavit. S. Hieronymus Joanni Hierosoly-
gulari; aliquando per prophetas, {iliosveviros divi- milanq id exprobrat, quod cum inter episcoposi
nitiis inspiralos. Ut aulem revelationes, quaefitlem Palaestinae ipse censeretur, cognitionem causat;
coinplectcbanliir, et mores ab Israelilis observandos, ecciesiasticaedeferri curasscl ad episcppum Alexnn-
redderentur immunes ab oinni labe et corrtipiidne, drinum : ad quem judicium illud non pertinebat,
quam lapsus lemporis. et opinionum hiimauarum cum direcle ad Caesareensem meCropoliCamspecCa-
vicissitudo rebus cftieris inferre sblel, constituerat fec, et intle apfcllare oporceret ad patriarcliam
in Israele sedem, ac Iribunal fixum, »c 6iipremum, Aniiociienum. < Tui qui regulas quacrjs ecclesia-
qiiod arbilriim forec omnium pertinenlium ad reli- slicas (inquit S. doctor ep. 60) et Nicaenicbncilii
gionem, ad verum setisum leguiii suarum bomini- canonibusuteris; respondc niilii, atl Alexandrinum
bus aperiendum, et ad absoiute decidcndum do episcopum Palaeslina quid .perlinet? Ni^ fallor boc
omnibus conCroversiis. Si difficile, el ambiguum ibi decernitur, ul Pala?stinae metropolis Caesarea
apud te judicium tsse perspexeris, etc. (Dent.' Xvn, sit, et lotius Orieritis Antiochia. Innocentius 1 scri-
8 seqq.) _ bens ad Aiexandrum episcopum Antiocbenum de-
Linea 4. — Calhedrarh episcopatus. In Novo Te- C claral, Revolventes itaqiie auctoritatem Niccnae
slamenlo veritas rerum perfecte respondel hisce synodi, quae unam omnium per orbem terrarinn
figuris Antiqui, etc. Quemadmodumsub priori illo esplicat mentem saccrdotum, quae censuit dc An-
foedere nunquam defuit tribunal certuni constamis liotiiena Ecciesin cunctis fidelibus, ne dicam saccr-
insliUilionis ad verum sensum revelationum ape- dpiibus esse necessarium. custodire, quam supcr
riendum , et ad pronuntiandam sententiam definiti- dioecesim,suam , non super aliquam provinciam
vam in causis ad religionem pertincnlibus; ila redoghoscimus cohslitutam. > Ei pag. 54 ail:
prorsus boc tcmpore novi fcederis snprenta setles Orientis npmine, de quo hic sermo esl, intelligi-
in Ecclesia erecta est, cujus a judiciis prdvoearc tuf uriivefsilas quindecim provinciarum, quaepost-
- non licet: Qvitttjutd Hgitveris;cujos decisiones stmt IttOduiYireitiLD sunt sub iwmenclaiura dicecescos
irrevocabiles : Confirmafratres tuos ; cujns tlireclio Orienlis in notitiam imperii Romani, quarujn regi-
universalis est, ac secura : Pasce agnos meos, pasce nicii admjpislrabalur per magistratum ab imperaiorc
ovesmeas. cohslitillrtm, ut resitleret Antiochiae,donatum litnlo
Ad lecliones codicum, Freheri A et B, et trium praefecli praetorio Oriejitis. Sunt autem hae provin-
Fabrotti, Reg., Maz. ec Th. et ad ea verba : < Post Ciae,Syfiae dnie, toiitlem Paiicstinae, fet Plicenicisc,
ejhs Passidnem (Chrisil) ahno sequenti tenUit Petrus Ciliciaeparitcr duae,Arlncnia, Cyprus insula, Arabia,
apostolus in partibus Orienlis cathedram annis 4; (sauria, Euphratensis, Osrboena, et Mesopolaniia.
deinde anno Dotnini38 venit Antiochiam, ubi sedit Haec divisjo dioecescos Orientalis peracta est anlc
annis 7, dies8; deinde venit Romam ubi sedit Honorii et Arcadii aetaieni. Sub dicione patriarcbic
annis25, mer.s. 7, dies 8, i adhiberi possiirtt ex ]D Antioclieni habebaiitur etiam naiiones Orienlales e.x-
Sommier. Hisloria dogm. S. sedis, pag. 48 et B8, Ifaj IlliesRomani imperii constitulae,cujus jurisdictio
sequences nolae. cxlendebatur pro modo-aueuicnli Ecclesiarum, quae
Temptis appelebat , a divina Providenlia cPHsli- subinde ibi fundabaniuf: Scripior Oricntalis undc-
ttitum ruiidationi Eccleslae Romanae. S. PeCrds iter bimi sa?culirefert ejus auctoritati partiisse Partbos,
illuc instituii, cl visitans EcciesiaS eo In iiinere Medos, Persas, usquc ad Indos. Est autem Nilus
occurrentes, detlit episcopos Cesareae in Paljcstina, archimahdrita apild Allalium in opere de consensu
Sidoni, Beriiho, Byblo, Tripoli Syrlae et Ltiodiceae, EcclesiaeOrient; el Occid. Nec desunt qui crcdant
aliisque locis, quaeantiquis a Scriploribus observata exarchatus Pdnti, Asiae el Thrache primis Ecclesi;c
sunl iri mbnumcntis vetusiisshnis consignaia. Se- temporibus paruisse jiirisdiclioni sedis Antiochfiiae.
cundurn baec revisit suam Antiochenam Eccleslam, (Cabassut. Not. EccL, saecul.u, disserl. 14, num. 3.)
unde perrexil in Cappadociam, Galatiam, Pontum, Atii aflirmant has dioeccses fuisse aulocepbalas,
et Bithyniam, ubique constittiens episcopos. Funda- nulli patriarchalui subjectas, cum singulis me-
vit etiam plerasqu* Thfaciae Ecclesias, ihler quas tropolita praxiplius sive primas praefectus fuisscl
Byzanlinam, quae subinde inclaruit nomine Con- independens, et auclus jurisdictione quadam palriar-
stanlinopoleos assumpto. Haecmemorala reperitnus chali. Cappadociaein Ponio Csesareensis, Asiaemi-
in epistola Agapcti papae ad Petrum Hierosolymita- nori Epliesinus, Thraciae Heraojeensis, anlequam
imm : cujns tcstinioiiium eo est venerabilius et Conslanlinopolis erccta fuisset iii patriarchalum.
soLidius, quod adhibituin invcuiltir in qninla synodo Ncmpe istae suiit, inquiunt, uietiopoles illaeprac cae-
1047 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1048
teris illuslres, de quibus Nicaena synodus loquilur A fuerint Ecclesiae certae a S. Petro conslituCae, aul
canone sexlo : ubi, post asserla iiira sua vetera tri- aetate ipsius ab ejusdem discipulis fundaCaein provin-
bus patriarchalibus Ecclesiis Komae, Alexandriae, ciis occidencalis imperii. Sunt vero quarum de ori-
Antiochiae, declarat apud caeteras provincias hono- gine ab eo repetenda fama percrebuit verosimilior
rem suuin unicuique servandum Ecclesiae. Vide Lu- eaequaesequuntur. In llalia: Capua.Neapolis, Anxur,
pum in 6 can. concil. Nicmni, et pag. 89 : de Occi- Mqv», Nepete, Fesulae Luca, Ravenna, Verona, Pa-
dentalibus Ecclesiis in pairiarchatu Romano fundatis tavium, Ticinum, Aquileia. In Gnlliis: Lemovicensis,
a D. Pctro ita scribit, postquam Marcum ablegasse Tolosana, Burdegalensis. Rheinensis, Arelalensis,
narravil Alexandriam. Eodem tempore B. Pelrus Senonensis, Cenomanum, Vienna, Calalaunium, Bur-
(inquit) alios discipulos transmisit in diversas pro- degala, Alvernia, Santones, Tungri, Treviri, Colonia,
vincias, meridionales, occidentales, et boreales, ut Mogimlia.
ibi Ecclesias fundarent, cum sit manifestum, ail In- Hispanis tributintur episcopi Torqualus, Ctesi-
iioc. I epist. 1 ad Decent. : < In omnem Italiam, phon, Secundus, aliiqne : Germanis Eucherius, jEgi-
Gallias, Hispanias, Africam, Siciliam, insulasque in- stus, et Maricanus. Siculis Pancratius, Marcianus,
lcrjacentes nullum hominum inslituisse Ecclesias, Beryllus, et Philippus. Fertur eliam in Bricannicas
nisi eos quos venerabilis Petrus apostolus aut ejus insulas sub B. Petro Evangeliuin penetrasse : quod
succossores conslituerunt sacerdotes. Aut legant, si admoduin probabile censeri debel, cum Claudii Cae-
in provineiis alius aposloloruiu invenitur, aut legitur sarisBritannica acquisitio liberum aditum ad easdem,
docuisse. > Distincte attamen haud constat, quaenam insulas praeconibtts fldei aperuisset.
scdit annos
3 Cletus, natione Romanus, de regione Vico Patricii, patre Mmiliano,
duodccim, mnsem unum, dies undecim a. Fu\t autem temporibus Vespa-
eiani et Titi, a consulatu Vespasiani vn et Domitiani v, usquc ad Domitiu-
ny,m ix et Rufum b consules. Martyrio coronatur. Hic ex prceceplo beuli Pe-
8 tri xxx.v c presbyteros ordinavit in urbe Roma, mense decembri; qui etiam se-
pultus est juxla Corpus B. Petri in Vatica.no. vi Ealend. Majas, et cessavit epi-
scopatus dies viginti.
CATALOGUS SUB LI3ERIO.
Cletus annis yi, merjsjbus ji, diebus x. Fuit temporibus Vespasianiet Titi, Jnitio
©otnitiani a consuiibus Vespasiano vnr et Doraitiano v, usque Domiliano ix et Rufo.
J«OTUL/EJIARGINALESFABROTTl.
« S, m. 7, d. 2. b B, 9, et Titi 7 nsque ad Trajan. et Glabrionem. « C, B, 25.
VARIiE LECTIONES -
V. SANCTUS ANACLETUS.
NNO CHRISTI 108, TRAJANIIMP. k.
8 Sixtus, nalione Romanus, ex patre Pastore, de regione Via lala, sedit an-
nos decem, menses tres, dies viginti unum a. Fuit autem temporibus Adriani b usque ad
Verum et Anniculum c. Martyrio coronatur. Hic consliluit ut ministeria d sa-
crata non tangerentur nisi a ministris «t. Hic constiluit ut quicunque episcopo-
5 rum evocatus fuissel ad sedem apostolicam f, et rediens ad parochiam suam, non
susciperelur nisi cum Ulteris patriarchse salutationis plebi «, quae est formata. Hic
fecit ordinationes tres per mensein Decembris : presbyteros undecim, diaconos qua--
iuor h, episcopos per diversa loca numero quatuor. Qui etiam sepultus est juxta
corpus beati petri in Vaticanum ni Nonas Aprilis ', et cessavit episcopatus
10 dies duos.
'
CATALOGUS StlB LIBERIO.
Sixtus annis aecem, mensibus tribus, diebus viginti uno. Fuit temporibus Adnani a
consulatu Nigri et Anroniani usque Vero III et AmbibulO. -
NOTUL*: MARGINALES FABROTTI
• B an. 10, mense I el d. 22. i> et Antonini Pii. <=B,
a vasa. o C, m. sacratis. * CB, ltomanani usqne ad Ant. Aug. et M. Anrel. Anlon. cos.
aposl. « CB, nisi ctiin formatis salut. ad plebem a sede
apost. Vtde Bar. ad an. 142. b Cfi tres. i CB VIIIId. April.
- VARLE LECTiONES.
Apud Fabrollum ex codice Frelieri. Hlc constituit itt intra actionem saccrdos incipiens
. Num. 8, lin. 6, B, cum lilleris apostolicac saluta- popuio byinnum decantaret, Sancius s. s. Dominus
tionis. lin. ead., quod. Deus Sabuoth, etc. Ilic fecit, etc. lin. 9, inVaticano.
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Apud Holsienium el Scheleslratium.
Lin. 2, tempore Adr. lin. 3, ann. consules. Hic Lih. 2, Cassin. et Flor. duo, menses duos, diern
cohslituii ut m. s. lin. 6, lit. sedis apostolicae salut. unum. lin. 2, Flor. prim., Aiiibiguiis Bihulus. lin. 5,
p. Ma*. ut edii. Ibid. quod esl f. lin. 7, pr. H. Maz., et rediens, Deest in Vatie. el Flor. et. tin. 6, Cussin.,
pr. 5. diac. 11. lin. 8, loca 4; hic martyrio corona- apnsloiicae. Vatic. et Flor. duo sedis apostolicae,
lus esl. et sepultus j. c. lin. 9, iu Vaticano. lin. 9, Ftor., Vaticano.
Ex codice Thuano allero. Apud Peniam ex codice Carensi.
Lin. 2, menses 2, diem I. lin. 5, aposlolicam re- Lin, 1, Xyslus. lin. 9, BP, in Baticaiium iu No-
diens. lin. 6, salutationis plebi, quod est formatam. n.is April. el cessavil episcopatnm dies u.
NOT^: VARIORDM.
ALTASERRA. < Ambonem etiam marmoreum in eadem eeclefin
Linea 3. — Hic constituit ut minisleria sacra non riis.i fecit, eamque diversis dilavit linteis, alqne minisle-
nisi Idem in Urbano: < Hic fccit ministeria saciata
langerentur, a ministris. Decretum Sixti est, ne oninia argentea.i
vasa sacra ab aliis quam a sacris minisiris contre- Linea 4. — Hic conslituit ut quicunque episco^c-
ctenlur, can. ln sancta de consecr. dist. I. Ex conc. _" rutn evoeatus fuisset ad sedem apostolicam, el rediens
Laodicensi, can. 21, non licet subdiaconis, qnorum ad parochiam suam, non susciveretur, nisi cttm lit-
nondum sacer erat ordo, sacra vasa contrectare. Ex teris salulalionis plebi, qttw esl formttta.
conc. Bracar. i, can. 28, idem interdiclum esf le- Sixii patriarcluealierum decretum est, ne episcopus cvocnlns
ctormus., Can. Non opottet, can. Non licet, 23 dist. ad sedem inde rediens in sua ei-cbsia
aposlolicam,
MMW«§n»suiit vas» gacra. Anastas. in Gregor. II •.. »%iillatur sine formalis, ut liqueat, an babeat
HGl EISTORIA DEVITIS ROM. PONT. — S. SIXTUS. 1162
«ommunionein sedis aposlolicae.Formatae erant lit- ,A diue, et periculo saeculari, anle oculos pltis habcntes
terae quibns significabalur, portitores litterarum ha- timorem Dei, et poenas perpeluas, quam tiraorem
lvere cominumonem sedis aposlolicae. Optat. lib. n hominum, et brevera injuriain, non deserentes fra-
post editam seriem Romanorum poniificum a Petro ternitaiem, el horlantes eos stare in fide. i Ilaec
«sqiie ad Siricium: t Cum (juo nobis totus •orbis epislolarum, el missorura direclio cerlo supponit
commercio formalarum, in una communionis socie- frequentes el assiduos commealtis utriusque parlis. ,
lale concordat. i Et Augustin. epist. 163 : < Hic Ad quod facil, quae observanlur in epislola Cyprinni'
prirao asserere conatus est, ubiqueulriim terrarum esse ad Antonianum, dum scribit aliquos Africac episco-
communionem suam. Qtteerebam epislolas pos, inter quos Pompeius et Stephanus. praesentes
communicalorias, quas Formatas dicimus, posset fuisse electioni CorneIii,etsi tunc ssevissimaDaciana
nuo vellem riare. i persectitio vigeret (epist. 52) : Faclus est episcopus
BENCINI. a plurimis cOtlegisnostris, qui lunc in Roma aderanl;
Linca 4. — Hic consiituil, ut quicunque evocatus legatur et episiola 41, ubi de episcoporura accessu
fuerit ad sedemapostolicam.Secimdo Cliristiano sae- ad Cornelium pontificem ioquitur, et eorumdem iu
cnlo actualem fuisse persuasionem obsequii hujus Africam regressu, ad schismaticorum causam jam
certo supponit Irenaeus eodem tempore vivens, qui prostralam denunliandam per Caldonium, Fortuna-
conslanler asseril: <Ad Romanam Ecclesiam pro- lum, Porapeium, et Stephnnum episcopos, qui in
pter potenliorem principalitatem necesse est om- pleno lotius Africac concilio rcm exposuere, uti
jtem convenire Ecclesiam. i Necessitas conveniendi Cyprianus rescripsit. < Nam et ego, et collegaeplu-
ob potenliorem principatnm exigit etiam evocatio- g rimi qui.ad me convenerant, exspcclavinms adven-
nem. Recurrisse vero in gravioribus causis Ecclesias tIIni collegarum nostrorum Caldonii el Foiiunali,
ad sedem apostolicam probat missio ejusdem Irenaei quos ad te nnper, et coepiscopos noslros, qui ordi-
ad ponlificem facta ab episcopo, et Ecclesia Lugdu- nalioni luaeadfiiernnt legatos miseramus, ut eis adve-
nensi cum epistola, in qua sic apud Euseb. lib. iv : nieniibus, et rei gestae veritaiem reportanlibus parlis
<Has lilteras ut ad le perferret, fratrem et colle- adversae iraprobitas frangeretur. Supervenerunt vero
gam nostrum Irenaeum hortati sunms. Quem qui- Porapeius el Stepbanus, collegaenostri, qui el ipsi
dem, ul coinmendalum habeas rogamus utpole quoque ad inslruenrios istic nos, raanifesta secundum
semulaiorem lestainentiChrisli.i Et in fine ejusriem gravitalem, etfidem suani indicia, et testiraonia pro-
saeculi Tertullianus rie isliusniodi evocatione Eccle- tulermit, ul nec nccesse fuerit atidiri tiltra eos, qui a
sianini Afiicanarum ad sedem apostolicam non Novaliano veneriint missi. i Frequens cpiscoporum
ohscure loquitur, cuui scribit de Ecclesiis aposto- ncfidelium coinmeatns, et epistolae rcsponsivae atl
Kcis adeundis pro veritatis exaraine (de Prmscript. Ecclesias direcla; ob Romanorum ponlilicum disci-
c. 36) : Babes Romam, unde nobis quoque aucloritas plinnm ecclesinslicam inslaurandain oslendunt, li-
prwslo est. Particula vero illa quoqtie designat, brum Ponlificalem poluisse aritiotare admissnm evo-
sicut ab Africana Ecclesia, sic a reliquis exposlulala cationem ad sedem apostolicnm, el cerliori forma
judicia aucloritativa. Quod exemplo probat Asiana- ab Alexandro constabililain esse, quae ex usu re-
rum Ecclesiaruin quarumdam in causa discerncndae cepto et consiieludine priori observabainr.
prophetiae, quaead Anicetum recursum feceranl, et Linea 6. — iVistcum litteris patriarchm. Haoc est
judiciis emanatis (auctorilates vocat Tertullianus lib. una de addilionibus secundo catalogo Rom. ponlili-
adver. Praxeam) deinde utebantur. Ila enim ille : C cum insertis, et quidem posleriori manu, ctim in
« Nam idem luncepiscopum Romanum agnoscenlem praesenti Alexandri saeculo patriarchw nomenclaiio
jara prophetias Montani, Priscae, et Maximillae,et mter ecclesiaslicas Christianorum voces frcquentala
ex ea agnilione pacem Ecclesiis Asi;e et Phrygiac non legatur(ctsi interiEgypliorum sacrosgenlililalis
inferentein, falsa de ipsis et Ecclesiis corum asse- rilus usurparctur hoc tcmpore, ul constat cx Adrinni
verantlo, et Praecessorum ejus auclorilates riefen- imperatoris epistola), el aliena censeatur ab usit
dendo, coegit, el litteras pacis revocarejameraissas, ecclesiaslicariim epistolarum trium priorum saeculo-
et a proposito rovocandornm charismatum conces- rum. Imo inlerpolatorem sccundi catalogi non scri-
sere. > Ejusriem saeculi Dionysius Corinlhiorum psisse patriarchw, sed solnm lillernm P. nempe Pc,tri
episcopus teslis acceriit, qui fralres commcmorat noraen expi-imenlcin puinmus , qua lillera vcluli
commeantes ad seriem apostrdicam, et serinoiiibus tessera episcopi, et Jideles dignoscebant, discrinii-
a ponlilice firmalos in epistola Romanis riala, rium nabanlque cpistolas canonicas a reliquis, et per
Soteris beneficentiam lauriat. < Atque liunc inorem eamdem innotescebat coiiiiiiiiniouis catholicae euin
episcopus vester Soler non servavil solum, veruin esse, qui eadem a sede apostolica dignabalur. Nec
etiam adauxit, tum munera sanctis deslinata sub- aliter inlelligi debere additionem ex eo colligilur,
ministrans, lura fralres peregre advenienlcs lan- quori hisce prioribus temporibus sicut palriarctiae
quam liberos suos palcr amaniissimus bealis sermo- liomen inauriilum, sic nullum exslat vcsligium, aut
nibus consolando. > Commercia lilterarum cuui testiraonium formatas epislolas eo patriarchac no-
dissilis ab Urbe provinciis n scde apostolica codem mine insigniri : cum lanieii freqtientissiuiuin esi
saeculofrequentata, et sequenti docet altcr Dionysius D set in cpistolis pro lessera nomen Petri apponi,
Alexandrinus, cura de proftisa sedis apostolicie lar- uti arivertit Atlicus Conslanlinopolilanus, qui de
gilale in subveniendo Ecclesiis haec Stephano ponli- epistolis canonicis agit, quique asscrit nolam prae-
lici rescripsit apud Euseb. lib. vn, c. 5: t Syria- dictam appositam epistolis formatis de Petri no-
rIIm quoque provinciaeomnes cum Arnhin, quibus mine , fnisse a Concilio Nicaeno approbalam. Cum
idenlidem necessarin simpeditalis, et quibus litteras ilaque millibi legatur, in epistolis canonicis ap-
IIIIIIC
scripsislis. > Eral lilterarum a Stepliano (iire- positam prirais lemporibus nolam norainis pa-
ctarum argumentuni de non rebapiizandis haereticis, triarchae, bcne lamen S. Pelri, et apponi illis lein-
quas epistolas dedil cunclis Ecclesiis (Lirinensi leste poribus lestaiura reliquerit Atticus; nihrnianrium
in primo commonitorio) ne lncresis rebaplizaniium inde, consarciiiatorcm lioriim actorum addidisse
latius serperet, neve eo errore, in oriente dissenii- tantum litteram P., inlelligendo nempe Pelri, sed
nalo, caeteraecoinquinarentur Ecclesiae.De hac sedis amanuensium licentia, potius ignoranlia lilleram
aposlolicae solliciludine in dirigeudis encyclicis ad explanatam per palriarchae vocem. Hae porro iiolau
mala praecavenda loquitur clerus Romanus, sede nominum additae, ut epistolae symbola, plerumque
vacanle, in epislola dala clero Carlhaginensi, apud litleris solis iniiialibus indicabanlur, uti Ferrarius
Cypr. epist. 3 : < Nec enim hoc solum verbis vos late observat in opusculo de litleris ecclesiasticis,
horlaraiir, sed discere poleritis a pluribus e nobis et alii posl ipsum. Credibile igitur videlur Sixliiui
ad vos venicniibus, quoniam ea omnia nos Deo suo dccreto slatuissc, ut imposterum episto-
fccimus, et faciemus cum orani sollicilu- propria
adjuvaulc larum formatarum uolaesset S. Petri nomcn con-
PATROL. CXXVII. 21
«63 ANASTASII BIBLIOTIIECARII 1164
traclum, et per has cpiscopis directas probatnm A ea communione dcstimtis Optalus exprobrat: Nun-
iinins calhedrae Pelri societatem, et communionem , qttid poteris approbare mendacium esse caxkedram
iiti aiebnt Optalus supra, quam ostenlabanl Episcopi Petri, ubi eslnostra societasl Et Augustinus catho-.
per epislolns basce oommunicalorias, ut probarent licos a Donatistis riiscriininat ex socielale cum ca-
itnitalem Ecclesiac el unius cominunionis. Imo si Ihedra Pelri (arfii. Pelil. 1. n, c. 51): Qtta nos tn
qnae synodicae, aut encyclicae-epistolac a conciliis ealholica communione conneclimttr, ut Peliliano Do-
«lebanlur, praemiltebalur pontificis noincn ante nntislae opposuit, ut eorum scliisma exprobraret.
•alios episcopos, ul haec societas , el una calhedrae Inrie episcopi a sele aposlolica regredientescum for-
Pelri comniunio denolaretur. Observalionem S. Au- malam habereni, el hnnc plebibiis ostenderenl, pon-
giistino debemus, qui Incessens Cresconinm Dona- Jifex nomine Pelri plebes benedicebal el salutabal
listnm, inter alia argumenta adduceiiiein communio- juxta Pauli consiietiidinem. Cnnsuevisse cpiscopos
nem lotius Orientis cum Donato recognilam a Sar- cntholicos, mtilto mngis ponlifices, plebes in publicis
rticcnsi concilio, advertit synodum scribenlem Do- coetibiis salulnre doctiit Optatus 1. m, p. 84, dum
nato esse coelura Arianortun, qui ut sese opponerent ila Parmeniaiiuin, el Donastistns, et Macrobii schi-
Sardicensi convenlui calholicorum.aliuni conventum sinalictim ambitiiin convellit: < Episcopalis traclalns
eo loci habuenint: insuper ex eo etiam esse pseu- probniur ab omnibns sanctilate vesliius, salutatione
dosynodum deducit, quia si universnlem consuetu- scilicet geminata. Non enim aliquid incipil cpiscopus
dinem servasset, debuisset synodus, nut praeinitiere ad populum dicere, nisi primo in iiomine Dei salu-
nomen veri ponlificis, aut saliem episcnpi Dnna- laverit. Siiniles sitnt exiltis iniliis. Oiimis tracta-
tislarnm nomen, quem uli Petri calhedrae succcsso- lus in Ecclesia a nomine Dei incipiiur, et ejusdem
rein gregalibus venditabant Donatistac, cuin essel o Dei nomine lerminatur. Quis veslrum audet dicere,
htec recepia consueluilo. Proponit argiimenlum Cre- Episcoporum more Mncnrium populum salulare t
scouii coiilendeulis ecclesiam Orientalem in Sardi- igilur CIIIIInec salutaverit anteqnain aliquid loque-
censi concilio cum Donalo communicasse (1. m, retur , nec salulare ausus sil postquam loculus
c. 34, pag. 186): < Sed Orientales, quos morio est... quitl csl quod dicitis , pollui potuisse episco-
nostros csse conceriis, non latnisse hoc facinus riicis. pale collegiura, cum ab omni epscoporum olhcio
Atque ut hnc probus, inseris principium epislolae Macnritiuividetis nlienum? > Cum igilur fideles uti
concilii Sardicensis, ubi Donali Carthaginis episcopi communionis lesseram haberent formaiam ab apo-
vestri nomen invenitur ascriptom. Quod ideo factiim slobca sedc nbteiilani ab episCopis iu regressu, et
putas et aflinnas, quod videlicet Orientalibus, qui hanc iiitein populis iii:imnrent, ul probarent socieia-
de concilio suo baecscripta misertiut, disciplicueril lera cuni calhedra Pelri, non erat inulile, si plebi-
tratlilorum.et ab eorum se communioiie relraxerunt, bus pontifex salulationem promintiarei, cuin salu-
el proptcrea Donalo vestro communicabant. i Cui tnlio index esset episcopalis, ct inullo raagis ponli-
Crescouiano diclo baec Augiislinus : < Disce ergo, licalis oflicii. Quoraodo iulelligenda veniunt verba
quae nescis : Sardicense coucilium Arianorum fuil, poslrema S. Gregorii I. vn, ep. 29, pag. 226, ad
qiiod notum janitliu est, ul habemus in manibus; Eulogium palriarclmm Alexandriiium scribenlis:
contracliiin maxiine conlra Athanasium episcopmn < Benediclionem S. Marci evangelislae, imo quori
Alexandrinum, calholicum , qui eorum errorem ex esl verius sancti Pelri aposloli, in ea dulcedine, qua
ipsa civiiate orliira, prae c;.eleris acriter arguebnl et esl transmisfn>suscepimus, el salutationis alloqiiiiiin
refellebat. Non igitur mirura si illi baeretici Donatum Q persolvenles. elc. Hinc elucet, quoraodo salulato-
sibi asciscere tentaverunt, quos per totum orbem riae episiolae primis saeculis essent, et in sumriio
calholica dainnabat Ecclesia ; quanquam i;os sine preiio haberentur, nc ciisloriirentur singulari diligen-
civilalum nomitiibus episcopos, ad quos h;e lillerae tia, ut docenl acta Felicis. Legitur vero in Aclis,
tlalae stint habeamus. Aul ergo aliquis Donalus quod Alfius CaRciJianus,cuilempore Diocletinneaepcr-
fuil non in Africa episcopus, cui uoniini Carlhago seculionis onusiinpositiim incendendi sacros codices,
a veslris esladdita, aul, uidixi, Afihanam Orienlalis baec depnsuil in Aelis (post Optal. pag. 96): < Tunc
haeresis tentavit adjungere. Quod hinc maxime cre- millunl iu riomum episcopi Felicis; ut lollerel inile
dibile est quod ad Carthaginis episcopum, Romano Scripturas, ul exuri possenl secundura sacrum prae-
praelerinisso, nunquam Orientalis calholica scribe- cepium. Sic Galalius nobiscum perrexit ad locuin,
ret: ubi sallem vesier scribi dcbuil, quem solelis ubi orationes celebrare consueli fuerunt. Icde catbe-
Roinam paucis veslris iniltere ex Africa. > Interim dram tulimus, et epislolas salutatorias, et orania
taiuen per epistolas a pontifice direclas veram com- ostia couibusia siinl secundum sacrum praeceptum. i
iiiunioneni lndicalam, til cerlum ex reccpla consue- Atlriit Alfius, se baec Felici denuntiasse per episto-
tudine supponit Hieronymus, in schismale Anlio- lam, in tpi.i ha?c legebanlur. < Cura Galalius unus
cbeno a Damaso expostulans , < cui apuil Anlio- ex lege vestra publice epislolas snlutatorias de basi
chiam debeani communicare, >et mox : t Mcielius, lica protuleril. i Veluli reum traditionis sacroruin
Vilalis, atque Paulinus libi haererc se dicunl codiciiin Felix Caeciliani ordinalor traducilur, quia
Obleslor bealiliidineni tuam... ul mihi litleris tuis, epislolas salutalorias perraiserit ex cathedra, ubi
apud quem in Syria debeam communicare signi- p. reservabanlur extrahi a pagano satellile. Porro
u
fices. i Qua persuasione imbutus Gratianus, con- epislolas salutalorias iiuer sacros codices recensere,
stilutum anno 378 ediriit, ut illi calholici censeren- in calhedra episcopali reseryare, in crimen trarii-
;ar qui cum Damaso communicabant, et RufTinus tionis vertere earumriem rapium, supponunl pondus
cum a Siricio formalam oblinuisset, dtim Romac eariimdem : baec aulem aesliraatio aliunde oriri
esset, el deinde ab Anastasio papa ob dogma Orige- JH»IIpoterat, nisi quia haee a ponlificibus exaratae
nianum reprehenderctur, protulit velnti communio- indices cssent comniuniouis et societalis cum ca-
nis catbolicae tesseram Siricii formatam. Unde thedra Pelri, el veluli quoddam sacrum pignus iinius
illud S. Hiercnymi Apolog. n adversus Rufiiium : firiei et commiinionis cum callioiica Ecciesia cerla
.< Siricii jam iu Dnmino dormienlis profers epislo- lessera.
iatn, et vivenlis Anastasii dicla conlenmis. i Qtiw est formata. Formalarum epistolarum va-
Salulationis plebis. Alii codices legiint. Nisi cum riinii est discrimen. Qui addidil hanc perioclieii^
formalis salutationis ad plebem a sede apostolica. voluit designare notas apponi consuetas in episiolis
Allera fornialarum, quas tradebanl ponlilices, erat dalis cpiscopis ex Urbc regredientibus, ut haberent
nota salutationis apostolicaesedis ad plebes directa, liiierara P., el simul denunliatani haberent a ponli-
nierito S. Pelri, cujtis nomen uti tessera crat appo- fice salutationem ad ptebem faclam a ponlifice; et
silum iivforinala. Formata namque eral coiiinuinio- epislolam sic conceplam genus esse epislolae for-
nisijijJex, et societalis tessera cum Petri calhcdra, matae edicil. Per has lempore perseculionis retentas,
de qlia gloriabanlur universi lideles, tili Doualislis ac ad invicem roissas Ecclesiae dcprehendebanlur
i«w HISTORIA DE VITIS ROM. PONT.— S. SIXTUS. H6S
esse in dcclesia per orbem. diffusa; et ubi Iiarum A parle lillerae x : quemadmodum in Colberlino sexlo
formalarum commercia nbn deprehendebanlur, ductus fortitilus i aute eamdem decadis uofam X
extra societatem esse hujus corporis populum, seu variare potuit numerum x in ix : et in seplimo co-
episcopos intelligebalur : haruiii autem subsidio dice Colberlino duclus, seu distinclio similis i post
episcopt ubique locoriim, ubi vigebat calholica Ec- eamdem denarii siglam x reddere poluit xi. Non
«lesia, omnia communionis, socielalis, et hospita- secus in niensium numero Belgicus codex Papebro-
lilatis officia experiebantur. Hujus generis epislolae, chii ostendit, ah amanuensis incuria iteratam notam
nt reor, tesseram quamdamhabebant, per quam pro- annorum x extendisse iriuin mensium summam
iabantur esse in societate cathedrae Petri. Quod in- ad xui; cum nequaquam credendum sit de auctore
nuunt illa Oplativerba de Damaso dicentis: <'Cumquo calalogi, post annos decem x re, ensere voluisse
iiobis totusorbis commercio formatarum in una com- menses tredecim XIII separalim; nam enuntiasset
tnunionis socieiate concordat; i seu, ut Banbius potius annos xi et mensem unum. Pari observatione
legit: <Cum quo nobis lolius orbis commercio forma- iuiiim, aut nlterum scripturae vitium in catalogis
«je,uii in una conununioiiis societale concordai.»Ita- Ilaliae deprehendilur et emendalur; ut in Bergo-
que formata erat index conimunionis et societalis mensi mcnses vu et MII intelliguntur formati sol»
cum calhedra Petri, el exinde cum tolo orbe. Intlicem inflcxu slyli in exaranda nota primae unilalis vn :
porro fuisse communionis hanc formatam, arieo ut qua expuncta alii codices numerant menses u ; sive ,
qui ea erant desiituti, cum Ecclesiis orbis coirimu- accepta pro duplicis binarii sigla aliud exemplum
nicare non censerenlur, oslendunt verba S. Au- exprimit uti. Tanti non est ininiorari in leviusculis
gustini, qui ex usu formalaecalholicse Ecclesiae, qua ]n hisce menriis amaniiensium : quae facile cognoscun-
carebanlDonalislae, Forlunium, et Donatislas extra tur et in concordiam revocantur cum caeleris codi-
communionem esse probat (epist. 163) : < Quaerebami cibus et monimentis tribuentibus Sixto annos x,
tilrum epislolas communicalorias, quns formalasi menses m, dies xxi.
dicimus, posset qno vellera riare, et afiirmabam, Inriicare polius praestat, qua ralione consules
quod raamfestissiinum erat omnibus, hoc morio', Niger et Apronianus aequentur iniiio Sixti, ejusque
facillime iliam tenninari posse quaeslionem. Para- terinino Vertts, et Ambibulus; ciun primi periineant
bam autem, si consentirei, ad illas Ecclesias a vobis; ad annum Cbrisli 117, secunrii vero ad aiiiium 126,
litterae mitterenltir, quas in apostolicis aucloritalibuss novennio lanliini ab illis dissitum; el calalogi loto
pariter legeremusjaniillo teinpoie fuisse fundatas. >, (lecemiHisoliilo, et mensibus fcnne qualernis exten-
Uas fuisse reor, quas salutalorias appellams suprai dant setlem Sixli.
vidimus, quasque episcopi in propria caihedra in, Norium resolvimus cnm Ilenschenio, dislinguenles
ecclesia reservabanl. Sedula vero haecSixti aniraad- ordinationem Sixli in episcopum, Alexandri Vica- .
versio pro identitate hujus formalae, et pro neces- riuui fiituruu), dum is carceri manciparelur per Au-
sariis notis apponendis occasionem habere poluit exi relinnuni judicein, ab eleclione ejusdeni Sixti ad
qiinrumdara irapositoruni perversitnle, qui ul bonis; Romanam sedem promoli, et ad successionem
afuiierent, quorum uberem proventiiin experiebnnlurf Alexamlri, postqnam bic marlyrio coronalus in coe-
ex fidelium liospilalilate, Chrislianos sese jnclabant,, lum migravit riie 3 Maii nnno Chrisli H7, Nigro et
eaque fraude personati fidelium domos et ccclesiasi Aproniaiio consulibus. ^Era ilaque riecennnlis, Sixlo
circuibant. Inler quos memorabilis est ille, de quo) assignata in catalogis, ostendit illum annis x, men-
inter Luciani Dialogos peregrino inscripto, refe-. C sibus iii, cliebus xxi, antequam snbiret martyrium
runttir, quae ea arle a Christianis obtinuerat. Nar- aimo Chrisli 127, die 3 Nonas Aprilis (qua etiam iit
rattir enim ibi, quotl < suscepta peregrinatione cgre- hoc Iibro Ponlificali narratur depositus in Vaticano
ditur vagalurus, satis sibi vialici in Christiunis re-. juxta corpus beati Pelri) ordiriatum fuisse episco-
posilum esse existimans, a qnibus quaquaversum\ pum adjutorem, seu vicarium ab Alexandro. Fuerit
incedebat, stipalus agebal in omni reriiin abundan- igilur dies illitis ordinalionis Dominica 14 DecembriS
tia. > Mansurius priraas Carlhaginensis in epislolat anni aeracChrisli coinniunis 116. Consularis autem
ad secundum Tigilitanum inter alia ex S. Aiigustino 9 epoclia, ex qua supra vidiiniis figendum Alexandri,
in Breviculo h«c habebat: <Quidam eiiam in eademn marlyrium die 3 Maii anno 117, Nigro et Aproniano
epistola facinorosi arguebanlur, etfisci debilores, quii coss., producta ad annum solidum 126 ejusquc con-
occasione persecutionis, vel carere velleni onerosaa sules Verum el Ambibuliun (postreinos ex assignatis
multis debilis vita, vel purgare se putarent, et quasii Sixto) imo et ad diem 3 Aprilis anni sequentis J27,
abluere facinora sua, vel certo acquirere pecuniam,t ejusque consules ordinarios Tiiianum et Gallica-
et in custodia deliciis perfrui de obsequio Cbrislia- num tributos initio Telesphori, ex meihodo calalogi
norum. >Ad has itaque imposterum eludendas ar- refereutis annos ponlificales ad Paschale lempus
tes poluit has nolas epislolis formatis inserere, ett circa Palilia, seu natalem Urbis, dabit Sixto annos
praecludere aditiim hiijus farinae hominibus no- novem, et aliquot inenses, ac dies. Hos eliam defi-
vam hanc lesseram adjiciendam in formalisper niemus, si arimittere voluerimus, tempus interpon-
BINII ET LABBEI. tificii, sett vacationis Romanae sedis post morlem
D Alexandri fuisse dierum 35, qtiot scilicet assignant
(Ex BIN.). Linea 5 el 6. — Non susciperetur nisii liber Pontificalis ct auclor calalogi ab annis sexcen-
cumformalis. Statuitur, ut episcopi ari Romauam(i tis descripti, quem supra exhibuimus in
seriem vocati a suis non recipiantur, nisi forraatass inen.is opusculo vu, fol. 19. Nam Sixli Prolego-
salutalionis litleras exhihuerint. electio, stve
evectio ad sedem apostolican), et htipovio-p.og
ex hac
(Ex LAB.).Linea 5. — Anniculum. Angulum supputatione incidet in diem Dominicam 7 Junii
BLANCHINI. memorati anni 117, etinde ad martyrium subsecu-
NOT.ECHRONOLOGICJE. liini die 3 Aprilis anni 127. Ponlificatum maximum
In disponenda cbronologia S. Sixti tanta est con- 26, admiiiistraveril Sixtus annis 9, mensibus 9, diebus
Cordia documeiilorum, quae colligunlur ex catalo- menses qui ab ordinalione episcopalus egerit annos x»
m, dies xxi, et ex his vicarius egerit raen-
gis aliisque monuinenlis supra editis inter Prolego- ses v, dies
mena folio xc, ut nemo non videat, annos x, ineii- collocaretur xxv, in
antequam successor eligeretur et
cathedra Petri Roraana.
ses in, dies xxi, ab ordinalione episcopali ad marly- Scio conlra hunc vicariatum Sixti opponi a Pear-
rium esse illi tribuendos. Annorum decadem oniness
Italiae caialogi perinde legunt. Exleri quoque con- sonio, pag. 232 Operis posthumi, Acla S. Alexandri;
si velimus cum Henschenio haec haberi lanquam ge-
sentiunt, praetcr Colbertinum quartum, in quo vi nuina. ln his enim cum asseraiur,
pro nola denarii x assumi facile potuit, detrita for- tronam, postquam in suo Severinam ma-
tasse in exemplari ex quo excipiebatui inferiorii rat praedio sepulturae tradide-
corpora SS. Alexandri papse, et sociorura,« ve-
1567 ANASTASII BIBLIOTHECARn 1118
stivisse se cilicio, et taniliu jacuisse anie iimina A 16, constitutum ab copontilice, ut mimstri palcnas
sanciorum, qttos illa sepeliverat, donec veniret e< vitreas in ecclesiam deferrent ante sacerdotes, donec
Oriente Sixttis episcopus; » conscqtii videtur vicario episcopus missas celebraret : quarum nonnullas in
'liunere non fuisse perfuiiclum Sixtura ulpote absen- ceemeieriis martyrum eifossas edidertmt Aringhius
lem. Verum ex die 14 Decembris anni 115, qua et Severanus cnm Bosio, et ieciissiiua eruditione
ordinalum opinamur Sixtum episcopum vicarimn nuper illuslravit V. C. Philippns Bonarroti senator
Alexandri, ad diem 3 Maii 117, qua martyr occubuit, Florenlinus. Ex Aringhio duas proferam, quae Sixli
*ac deposilus fuit Alexander, cum sex menses nomen el imaginem contineut. Retulit ille, libro iv
elfltixerinl, el quod excurril, plura conlingei-e po- Romae sublerraneaej cap. 47, pag. 405. Primani ex
tuerunt, quae postularent, ut Sixtus licel vicarius iilis hic reddain, quae praeler Xysliim (seti Siislum)
Alexandri in orienlem se conferret, unde exspectan- exhibet etiam Timotheum, in sella considentes, el ;v
dus fueril a Severina, poslquam eiectus esset a clero Chrislo Domino corona donatos. Forlasse Timotheus
fUrhis ad maximum pontificatum. Quare neque Acla ille est presbyter ac germauus frater Novaii, Puden-
refragantur chronologiae ita distribntae inler vicaria- tianre, alque Praxedis, cnjus et pastoris compresby-
lum et pontificalum Sixli; neque Aclorum Iides teri dalas uUro cilroque epistolas recitat Baronius
minuilur admissa Sixti absentia ab Urbe, riiira suc- ad annuin 162, occasione dedicalionislituJi Pasioris,
csssor eiigeretur Alexandri, cujus fuerai vicaiius. seu S. Pudentianae, a Pio I poutifiee peracia in Tber-
mis Novaii. Alleram vero iniiigiuem reservabo ad
F.JLSDEH NOT.£HISTOMMi. illuslrandns notas in vitam S. Dnmnsi; cuni hunc
Linea 1.—Ex patre Pastore. Cogiionienliino Pa- g exhibenl cum Xysto 11 eodem ferme ornntu, quo
sioris, secunrio Chrisli saeculo frequens, reperiiiu- in uierque iiloium expressus conspicitur in anliquis-
aliquibus inoniinienlis, et apttd scriplores, familiae simis picturis basilica: S. Pauli. 1'iior itaque hacc
' nomiiie non expresso : et quidem hac ipsa aetate. S. pntera vilrea, (seu patena, ut aliquilius posliuodum
Pius dicilur fraler Pasloris ex civitate Aquileia, in- dicta esl) ita exhiliel imaginem Sixti, a quo Biblio-
fra num. 11, qni el Hermes dicitur appellalus. Vide thccarins afiirmat decreium fuisse, ne sacra eadem
Baronium ad annum 159, n. 4, Lapis e Chrisliano- iiiinisieria ab aliis tangerentur, qnnm a iiiinislris.
rum coemeteriis paulo anle effosstis est ita inscri- Suslns hic legiiur sitbstiinla v latina littera pro Y
phis : PASTORl IN PACE. Familise nomina his in Graeca, ut letrilnr in basi Ohelisci ad porlam Flami-
Pastoribus ignoramus, non secus ac in Pastore, qtii niam inscriplio Augusti AIGVPTO pro AIGYPTO, et
consulatuiu gessil una ciiin L. Papirio JEliauu Chri- alibi Sylla et Sulltt, Syria el Suria peiinde scripta
sli annolG3, licet Panvinius emii jtiriicel ad gentem noiniua virienms, ul plures nolariint. Quod alii u«n
Jiiniam perlinerc; alii vero ad Anrelinm ex inscri- atteiKlenles Justus, loco Suslus, legebant.
plione veteri, in epistola Cuperi praelixa Fastis Al-
inelovenii, nuni. 4. .
'Lineaead. De regione vialata. Rrgio septima inlerj
Augustaeas dicitur w'a lata : quo eliani noinine ntiiic
audit regionis portio.ad radices. collis Quirinalis ex-
tensa ex Varrone ac Rnfo, a Narriino diligenter de-
scripta (unde etiam diaconia S. Marim in via' Lata
iiiincupalur), et ad seplimam ex ecclesiaslicis refe
renda. Vide snpra in Prolegomenis
'Linen 2.—Temporibus Adriani usque ad Verum
et Ambibutum. Recte, ulin notis chronologicis jam
expendimus, consentienlibus Eusebio, Mnrtyrologiis
omnibtis, el auctore vetusiissimi catalogi; licet ab
his recedere non vereatur Pearsonius png. 232, ita
scribens : « Sedil igilur Xystusab anno Domini 101,
Trajano iv, el Paeto coss. usque ad anniim Bomini;
111, Pisone et Rusticocoss. Hunc obiisse voluntBa-
ronius, Petavius el Labbaeus sub Anlonino Pio anno
Domini 139, immani melachronisino. Quem Eusebius,
el martyrologia omnia obiisse traduiil sub Adrfano,'
et quidem sectuidum veiuslissimi calalogi auciorem, _
Vero et Ambiguo coss., anno Domini 126. i Cutn hoc
igilur auclore veiustissimi calalogi, cum Eusebio, el
cumoiniiibus Marlyrologiis nos retinentes martyrium.
Xysti sub Adriano et sub cortstilibus Vero et Am-;
bibulo, Pearsouii Chronolaxim, perinde ac caeteras
ab ipso accusaias, esse corrigendam asserimus tum
in Xyslo, lum iu Telesphoro el Hygino : quod etiam
inTraoslendam luculentius jmmero 10, ubi de Hygino
sermo eril, et dc Cerdonis Tjaeresi, eo sedente sub-
orta.
Linea 3.—Hic constituit, ul minisleria sacrala non
tangerenlur, nisi a minisliis, Erant igitur sacrala
lninisteria, jam lum segregala ab aliis nsibus, qu;c
adhiberentur tanlummodo ad sacrificiuin. Quidui ?
cnm el Petalum, frontalem laminamadhibilaina SS,
apostoiis Jacobo, primo llierosolvinorum episcopo,
et Joanne evangelista teslentur S. Epiphanius ad
lucresim 78, et Polycrates episcopus Asiae octavns •
Joanne, lum apud Eusebium HisL eccl. libro v, cap. 24,
Utm apud Iiieroiiymum de Script. eccl.; de Marco
auteni evangelista idem scribi ab bistorico ejusdem
passionis observat Valesius in notis ad latidatum lo-
ciini Eusehii. Praelerea in Zepbyrino ad Ilneni htijus
seruudi saeculi, de quo agimus, legemus, iufra nura.
1109 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SIXTUS. 179
Morinus de sacris Ordinalionibus parle 111,exer- A Li' enler addam, ab Ecclesia praecepli Dominici
citatione xu, cnp. 3, 11. 8, considerans conlactuin conscia de perceptione corporis Chrisli, ac de co-
vnsorum sacrorum laicis fuisse interriictum per eam mestione oris et gulturis contnctu, aique degluti-
aetalein, qua urgcntc perseculionum discrimine per- lioue perlicienda cilra necessilaleni conlacliis ma-
mittebalur fidelibus corpus ipsum Dominicum tuni iiiiiim minislris reservala, perinde constituluni
recipere a sacerdote, tum secum deferre, tum doini fuisse post illn perseculioniim riiscriniinn, el sacer-
reiinere, et propriis mnnibiis ori admovere (ul lucii- dolum nbsentiain ab eremis, qunm Basilius inriica-
leuter conslat ex epislola Magni Basilii ad Caesariam bal, ne imposterum domi a privatis cuslodiretiir,.
Pati-iciam) dubium excitat opporliinum ad illu- aut propriis manibus ori adnioverelur corpus Domi-
strandum decretuni, de quo loquiniur. Quaerit enim, niciini : qiieniadmodum eideui Ecclesiae placuit sub
cur ex aiquo non fuerit pennissum vasa sacra iisdem Sixio mantis laicorum removeri a contaclii sncro-
manibiis conlrectare, quibus Dominicum corpus rum vasortim, decreto interposilo, quod ante Six-
longc sacratius licebat reetpere et relinere ? Et qui- itim 11011nioiiioralur edituni. Abusus quoriimdain,
dem Basilii epislola perspicue docet eam consuelu- fidclium, irreverenler contrectaiitiiini sanela, quic
dinem diti ante fuisse receptam. < Sacerdos, inquit acceperant, pluribus in conciliis perpensns, quae a
Basilius. particulam tradil : detinel aulem eatn cum Morino ibidem indicantur numero xv, jure coinmo-,
omni liberlale is qui accipit, et sic ori admovet propria vit ponlilices, ul plebem Christi contentani esse ju-
munu. > His vero prtetjiillit in eadem epistola baec berenl necessnrio lantum contactu oris et.gulturis.
verba : < Hoc autem persecnlionis temporibus cogi HI tlegliiliendis et comedendis speciebus eucharistL-
aliqucm, absenle sacerdote, aut minislro, coniniu- JJ cis. Serius atiamen ille abusiis obrepsit; cuni se-
nionem propria manu accipere, minirae esse grave, cundo Christi saeculo, de quo nunc aginiiis, ac ler*
siipervacaneum est deinoristrare : proplerea quod tio, vigeret disciplina, de qita testaiilur Justinus
fonga consuetudo id reipsa confirmavit. Omnes niariyr in Apologia, Terlullianus de Corona militis,
enim, qui iii eremis solilariam vitam agunt, ubi sa- el Origenes honiilia xiu in Exodum : t. Noslis, ait^
cerdos nullus esl, communionem domi servantesper qui divinis niysleriis interesse consuevislis, quod
seipsos parlicipant. In Alexandria vero et jEgypto cum suscipilis corpus Doinini, cum onini caulela
unusqiiisque etiam ex laicis, ut pliiiimiim habet el veneraiione servatis, ne cx eo parum qnid deei-
domi suae comiminionem, el cum vull per se ipsum dat, ne consecrati muncris aliquid dilabalur. 1
coinmunical. 1 Postquam tiniversa haec ex Basilii Qiionsqiie constilit apud plebem Cbristianam vigor
«pistola recilavil Morinus, el confirmavil ex aliis disciplinaeet caulelae, ab Origene coinmendalus, nHiil.
Pntribus, tum Graecis, itiui Lnlinis, merito quaerit obslilitquominus conlradereltir Eucharistia mniiibus
numero t7 : < Cum igilur illa consuetudo langendi reverenler accipienliuin et c.aute scrvantium. Pole-
rorporis Christi tam nntiqua, vulgala, et constans rant enira fidcles singuli diligcnlissime curare-par--
ftierit, quidni, et vasa sacra, calicem el paienam ? 1 tem oblalionis sibi concredilam, ne parum quid ex.
Diibitalionein sofvit per ea, qute sequuntur. t Re- illn decideret. Vasorum auieni sacrormn, in quibus
spoudeo, iiiquil, longe disparein esse iitriusque ohl. ta munera frangebanlur, el sanguis Cbrisii as-
raiioriem. Nam corpus Chrisli res est sacrificata, servabatur omnibus. erog.indiis, si cura et, cuslodi;»
et actio, per quam panis fit corpus Ciirisli, est sa- uniusciijiisquee plebe Christiana, omiiiiimque maui-
criliciuin. Sed de ralione sacrificiorum est, si r biis concrederetur, res periculi plena fitlura eral.
(lemas bolocauslum, ut sacrilicio assidentes illius *- Nam fragmenta rieciriua, et guttiilae inier palerarum
finnl panicipes , ut docelur Deuteronomii xn , et toreumala, el calicum anaglypba spargi ac riissi-
eap. xviii inilio. Et Numerorum xvm, vers. 9 et pari saepe contingeret, si leincre ac passim per ma-
19 , alque nlibi. Ergo Chrisii corpus , quod est niis Oiiiniiini accerientiiini ea vasa porrigerentur.
omniuin anliquoruni sacrificioruni verilas, et per- Quin eliam limeiidnm foret, ne frequenler accide-
feetio, ab omnibtis participari dehet, et ideo con- ret, ut calices viltei (quales luiic fuisse infra vide-
jungi. Deinde Christi corpus, sivc Eucharisike biimis in Zepbyrino) coiilringerenlur, et sanguis?
sacramenlum est veriias , cujus figura erat aputl Douiini efFririderetur, si proniiscuiis vasorum con-v
Jutlaeos agnus Paschalis, qiiera iinaquaeque fnmilia tactus popnlo esset pennissus. Solis ilnque minU
coinedere lenebatur. Denique jubet Christus in in- stris fuit reservandus, non lanlum vasorum gratia,.
sliliitione missae omnes accipere , consequcnler et sed poiius Eiicharistiae cansa accuralissime procu--
conlingere. Corpus igilui-Chrisli a firiclihus contingi randae, ne quid mininiiiin h.erens vascuLis impeii-
absolutae est nccessitalis : inio irieo fit panis corpus tia.aut negligentia populi riilabereliir : quod a mi-
Cbristi maximo cum niiraculo , tit coniiiigaiiir a nistris liinenduni uon eral, ari haec munera rite
liobis, et contraclii suo nos sanctificcl, atque ad obeunria formalis experinienlo diulurno, ac moni-
immorlalitaiem nos dispouat. Eadem erH. eonse- lis cpiscopi el presbyierorum. Ilanc aiilein baberi
qiiemiae vis, si Chiisti corpus in sacramenlo eonsi- oporlere seiileiitiaiu decrcti Sixtini colligo ex alio
dcretur quateuiis scilicel animaruin uoslrnrum me- decreto postniodum edito sub Sotere, ne ttlla monit-
dela et id.tZvpicpucw.ov. Prorsus etiani hoc modo chu pallam sacratam contineeret, nec incensum pone--
conlactus est necessariiis, et ejus participntio. Sed B ret in sancia Ecclesiu. Colligilur ctiam ex Vita Ur-
vasorum longe dispar raiio. Nulla est laicis impo- bani : ubi ciini Icgainus, fecit ministeria sacrata om-.
sita necessitas ea contreciandi; niliil csl illis cuin nia artjentea; et palenas argenteas.v.igintiquinque po-
vasis commune; nulla cum iis participationis et suit, perspicuum fit sacrala niinisteria auclori Vi-
iuiionis realis ulililas; nulla figurarum ciim veri- tariiin non esse alinris vcla, aut tliuris capsulas,
laie relalio. Qtiapropler potuit illis ejusmorii con- sed eulices et patenas, ad conlinenrium corpus Do-^
laclus prohiberi. Populus carnibus sacriliciorum miiiicuin elaboralas. Cur autem, et pallae sacralae
participabat, vasa laiuen sacra langere probibe- eontactus (cujus par est ratio cuni cnlicibus et pa,-
Latur. Vasorum miuisierio deputati erant Levilae : tenis) et praeterea ihuris ariolendi ustis inierriicUis
populi minislerio niliil erat opus. Siini igitiir ratio- sit sanclimonialibus, siio loco dicere conabor in 110-
nes evirientes, propter quas vasorum sacroriim, non tis historicis ad Vilam Soleris.
autem corporis Chrisli contaclus fuit prohibitus Linea 6. — Nisi cum litieris putriarchm salutalio-
(xviu). Verumconcesso pareni esse utrobiqae ratio- nis plebi, qum est formata. Deesl iu codicibus Vati-
nem, quodesse non potest; in iis, quae suotinsiil.ulio- cano et Florenlino periocbe illa : Patriarchw saluta-
nis ecclesiasticae alterum colligi 11011 polct esse pro- lionis plebi, quw esl formala, annolanlibus Ilolslenio
hibilum ex alleriusprohibilione. Polissima enim ratio et Scheleslratio. Palriarchw nomen serius ailrihu-
ejiisraodi prohibitioiiiiui est penesvoiiinlateni et arbi- lum episcopis Christianis, et primum Leoni Magno,
triumins titucntis.Sufliceredebet, legemde uno latam in concilio Clinlcedouensi monuil Thomassiiius de
esse, de altero iiuliam esse. »llactetuts Morinus. Benef; par. 1 lib. 1, cap. 3, iium. 13, qui negat a Ju-.
4171 ANASTASUBIBLIOTHECARII 1173
daeorum Palriarchis id nominis esse profectum,, A rectam praeiicationis Evangelicaeregulam depravare
mmto autem minus a Montanislis, quorum Patriar- niterentur. Sed poslquam sacer Apostolorumeborus
-
chas memorat Hieronymusepistola 54.Fornwit<equo- vario mortis genere exstinclus est, efiliixeratque
gue appellatio serius usurpata est, quam aetas Sixtii jam tolas horainum illorum qni divinam ipsam
ferat. Quare vel inserta est periocha ad exponendai sapienliam suis auribus auseullare merueranl: lunc
ea verba cum litteris, post aetatem Leonis Magni,, demuin exorta est impii erroris conspiralio frande
dum ex catalogis aliisve documentis auclor Viiaeeai et malilia falsorum doclortim. Qui ulpote nullo am-
decreta describeret; vei in aliquot codicibus librii plius ex apostolis soperstite, post haec nndo, quod
Ponlificalis veluli glossema a posleris est apposila. aiunt, capile adversus praedieationemveritatis ariut-
Verum excluso eliam adjectitio commale (Patriar- terinam doctrinam obtrudere aggressi suitt. i Haec
chmsalulationis plebi, quw est formata) vis decretii Ilegesippus.
Sixtini percipitur jubere, ut Iitteras aposlolicae Se- Devixerat sub Trajnno Joannes evangelista, apo-
dis signaculo munilas perferat episcopus ad Roma- stolorum supersies ultimus. Sub eodem principe,
nam sedem evocalus, quando hinc ad suam parce- conslanle persecutione a Plinio deseript», necnon
ciam est reversurus. Luitprandus ita exponit sen- ab Eusebio, atque idcirco referenda ad finem Eva-
tentiam hiijus decreti. < Hic conslituit, ut quisqueJ risti, et ad hunc ipsum de quo agimus Sixti Ponti-
episcopus aiiqua adversitate pulsalus licenter appel- ficatum, Symeon filius Cleophae, Hierosolymoram
let Romanam, et aposlolicam sedem, et illuc voca- secundus episcopus, Redemptoris nostri consobrinus,
lus venire non renuat: nec inde absque aposiolicis> marlyrio dedicaverat aetalem centum et viginii
litteris ad propriam redeat; ut vicini sui ex hoc in-• jj annornm. Tum vero haereticorumlicentia ex occullis
felligant, qualiter ibi suam aliorumque causam ii- latebris in apertum proruens palam aggressa est
niverit. »• adulierinatn doclrinam oblrudere et in agro Evan-
Usus formatw, sive commendalitiae epistolae, in- gelico zizania disseminare : quasi dormientibus int
ductus fuit exemplo aposlolorum : quihus in conci- Christo iis, qui eumdem in carne viderant, nemo-
lio Hierosolymitano ita placuit mnnire legationem vigilum reperiretur, qui posset a trkice iolium se-
Pauli, Barnabae, Judae ac Silnead Ecclesinm Anlio- cernere. Quid igitur consilii caperent, aut quaenam
chenam (Act. xv) nt haec secernere posset missos praesidia opponerent custories agri Dominici, isque
aposlolorum ab aliis absque lcgitima jtissioue ad inprimis Sixlus, qui Pelro successerat in magisle-
eam profectis, quibus apostoli non mandaverant. rio caihedrae cacterarum principis ad confirmaiidos.
In Paulinis qtioque lilleris non semel includitur com- fratres suos ? idem plane remedium opposuil suh-
mendatio eorum qui easdem perferrent. In ralce orienti morbo, quod Aclorura xv apostoli, et se-
cpistolae ad Ephesios commendatur Tycbicus : et in niores adhibuer.mt conlra descenrientesex Jutlaeaad
ea, quae data est ad Colossenscs Tychicus et One- seriitroiiein.et lurlias.et falsa dogmata introducenda
siinus. Sed eliam signi appositio (unde formatas a in Ecclesiara Anlioclienam. Opposueranl illi judicia
farma, seu lypo qui apponebalur dictas voluit aetas concilii ac presbyterii, decreta collegii aposlolici,
posterior teslante apud Cangium in Lexico meriiae Icgatos, el litlcras , quibus teslalam facerent au-
Latinitaiis Sirmondo, aliisque scriploribus eruditis ctoritatem ablegatorum , ct commenriarent verita-
suffraganiibus) videri debet profecla ab exemplo tera doclrinae, ah apostolis eistlem viris traditae, di>n
Pauli : qui omnes cpistolas suas cerlo salulalionis L „ remiilebanliir. Iloc ipsum praesidium, et firmamen-
signo ab se apposito muniri consuevisse leslatiTr in tum, ac lesserani iloclrinae atque unitatis catho-
epistoia ad Thessalonicenses secunda : Saltttatio licae Sixtus paravit contra haeresum violentias ac
mea manu Pauli: quod est signum in omni epistola. insidias ex acquo adhibendum. Consliliiit enim, ut
Ita scribo. Gratia Domini noslri Jesu Chrisli cuin episcopi accili ad Romanam sedem, utpole in Eccle-
omnibus vobis. Amen. Romani ponlifices morem sia univcrsa oblinentem Chrisliani synedrii princi-
htinc aposlolicum imitati signare.consueverunl si- patiim per jura Pelro ac successoribus tradita, ita se
mile quippiara in suis episiolis, graviori praesertim sisierent, ut causa cognita remiltendi cum forent,
de causa scriplis, quas bullas dicimus consistoria- recipi ininime possent absque litteris aposloiicis:
les. Nam crticis signaculo (quod salulis, et gratiae per quas in majoribus Iiisce causis opportune decla-
a Cbristo fidelibus adprecandie indicium est quoti- raretur, num recta el consentanea fidei regulis re-
dianum) lale expanso includunt monogramma sui perla essel ipsorum rioclrina. Lilleris quoque ency-
nominis, sive nomen extensum, et praeterea inscri- clicis usum fuisse Clementem, Petri discipulum et
buntcirculo, eidem monogrammali, elcrucis figurae successorem, conlra haeresiin Ebionis, testalus est
circumduclo, aliquem -versiculum e sacris litteris Epipbanius iis verbis, quae a card. Baronio referun-
desumptum : olim post siglam, quae reddilur Bene tur ad annum 74, nuin. 10 : < Idem Clemens ipsos
valete: nunc posl clausulam supremam epislolae, (Ehionem ejusque sectarios) per omnia redarguil in
respondentem iiiriicatae salutalioiii. Hornm exem- epistolis quas scripsit encyclicis, quae in sanetis
pla vides frequentia apud bullarum collectores, tum Ecclesiis leguntur, quod alium habeat characierem
aptid Ughellium in llalia sacra, tuni apud Mabillo- fi-lesejus et sermo ab his quae snb nomine ipsius in
nium de re Diplomatica, libro quinlo : quihus adrii D 1 circuitionibus corrupta suut. > Haccnimirum vesli-
possuntadnotata a Colelerio iu can. 12 apnslolicum gia signabat illi per eamdem aelatem apostolns Joan-
tomo II, pag. 462, ad Opera SS. PP. saeculiaposlo- nes suis in epistolis conlra Menandrum, Ebionem,
lici. aliosque ab eariem scbola profeclos baereticoset pro-
Verum his opporluniori loco servatis, pauca fecturos, ita conscribens, in I quiriem Epislola, cap.
tanlumraodo hic subdam de causa decreli a Sixto 11,vers. 18, 19 : El nunc antichrisli multi facli suni:
vulgati, ne utlus episcopus a Remana sede evocalus unde scimttsquia novissima hora est. Ex nobis pro-
reciperetur a propria parwcia, si rediret absque lilteris dierunt, sed non erant ex nobis. Nam si fuissenl ex
apostolicis. Ita consulendum putavit unilati Ecclesiae nobis, permansissenlulique nobiscum. Et in II, vers.
servandae sub uno capite, unaque doctrina caibo- 7-11 : Multi seductoresexierunl in mundum, qui non
lica, averlens periculuin quod imminebat post mor- confitenlur Jesum Chrislum venisse in carne : hic est
tera aposlolorum et aliorum e praecipuis viris, qui seductor el antichristus. Videle igilur ne perdatis quw
Christum Dominum in carne viderant. Imminehat operali estis, sed ul mercedem plenam accipialis..
antem id, quod Eusebius relulit ex libris Hegesippi, Omnis qui recedil et non permanet tn doctrina Chrislij
celebris Chrislianorum hislorici, hisque temporibus Deum non kabet: qui permanel in doctrina, hic et
tequalis, ejusdem verbis ila conceptum lib. m, cap. 32: Patrem et Filium habet. Si quis venit ad vos, et hattc
< Ecclesiam ad hxc usque lempora instar cujusdara doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum,
virginis integrara, atque incorruptam permansissc : nec Aveei dixerilis. Qui enim dicit ei Ave, communi-
adhuc in obscuro reccssu delitescentibus quicunque cat operibus ejus malignis. Cum igilur disciplina
1175 IIISTORIA DE VITISaROM. PONT. — S. SIXTUS. U74
apostoiica oslenderet, per cncyclicns lilteras de- A scntentia Romam appcllasse. Fundant se in rcferen-
monstrari oportere commiiiiionem cuin Ecclesfe ifs infra ex S. Epiphanio. > Hiijus lextum producit
catltolica eorum qni essent legitima missione _ab png. 484, et cum illo varias opiniones de epi^copalu
eadem Ecclesia ablegati ad aununtianduni Chrisli . Marcionis. Sed sive Mnrcion fueriltantiimniotlofilius
Evangelium, neque snfficere si quotidara fuissenl ex episcopi, sive el ipse episcopus; eumetbacresim siiam
coetu cum aposlolis congregalo, nisi constaret cum disseminare cceperit sub Adriano; cum Valenti-
eodem coelu ipsos permanere el perseverare in do- ims episcopntum arabiveril in insula Cypro, uli ex
cirina eidera coetni concredita, aliter nec recipiendos S. Philaslrio adraonelP. Lnpus ,pag. 480, ubietiain
in domum, nec Aveeis dicendum; inulto diligenlius id probat sub ponlificalu R. Telespliori, qui huic Sixto
exigendum esse intellexerunt Ecclesiae praesules, successil proxime, detirasse palam, ac praedicasse
praeserlim Sixtus caeteris praeslans in Romana serie, Vaientinum (ex Juslini Apologia) et Marcionem Cer-
quando sub ejustlem pontificatu id monsiro simile donis discipulum sub eodem Telesphoro corruptuut
primiiin atiiliiuin fuil, haereses disserainari nb iis etseductum; Cerdonemque ipsura memoret ex
<jui episcopaluiii oblinuissent, vel episcopatum appe- S. Irenaeo lib. m, cap. 4, inodo exomologesimfecis-
terent: quorum anlesignanus uli apostolorum aetate se et poenilenliam simulasse, morio ari vomitum
fuit Simon , itn posl mortem apostolorum fuit e retliisse; universa ista probnnt, providenlia Sixti,
schola seclarioriim Simonis (Mennnriri, Ebionis, Ba- jatn pei-spicicnlis haeresum aftlatu sitlerari viros
silitlis) Valenliniis. Menanrier enim et Bnsiliries nia- sacraiissimo ordini episcopalus, vel initialos, vel
gos et philosopbos sese jaclabant. Valenlinus vero proxime initiandos , caulum fuisse per saluberri-
probe cum nosset, non salis aucloritaiis ex iis no- r. iiiam illius decreli sanctionem, ne qiiispiam episco-
iiiinibiis apud Cbrislianos sese habiturum, episco- porutii poslulalus ad judicium Roinnnae sedis, ab
pale fasligium ainbiebat: quemadmodum Terlullia- eaque redux reciperetur sine Iitleris encyclicis, cer-
IIIIScapite 4, conlra eiimdem asseverat. Providus igi- tum lestiinoiiiuin proterenlibus de veritate et con-
lur ponlifex Sixtus vidit majus periculum seduceudae fessione rioctrinae aposlolicis dogmatibiisconsonae.
Clirislianae plebis ab iis imminere, qni jure episeo- Salis ergo intelligiiur ex Ecclesiae consiiiuiio-
palus cum haberenlur successores apostolornm, rio- ne sub Sixlol, imperanle Adriano, nempe exhisto-
cendi quoque polestaiem inter poliora sui officii nui- ria haereseos, lum primum ausae inter episcoporum
ijera obtinuissent; si post adeptum episcopatum cathedras se audacler intrudere, posiquam morlali
dignitatis suae juribus 'abuterentur. Edixit ilaquc huic vitae erepti fueranl apostoli, ac discipuh , qui
episcopos aJ tribunal Pelri evocatos ita se sislere Christum Dominum in carne viderant, inlelligitur,
nportere, ut, causi discussa, recipi a suis plebibus • inquam, occasio el vis decreti Sixtini, prbvidenter
minime possent sine litteris encyclicis primarhe se- prospicienlis Ecclesiae unitati ac fidei integrilali
dis. Provide id factum, ea poiissiiiiuin tempestate, servandae per encyclicaslnijusmodilitleras, qnaepost-
qua persecutiones fieqtteiiles non ila facilem retltle- moiluin formutm diclae suni, cerla documenia profe-
biiit convenluni episcoporuin, qualis fuerat aposto- lentes, ac lesseram communionis omnium episcopo-
loriim ad concilium snper dissidiis apud Antioclie- l-iiii)cumPelri sede priraaria tit in reditu ad proprias
aos siibortis in causa legaliuin ohservationum. Quarc plebes lulo reciperentur a fidelibus eorumdem cura
riictatoria veluli nuclorilate, in Pelri sede a Chiislc concredilis.
Domino jam constituta, utendura fuit ad consulen-
dum unilali Ecclesiae atque iudemuitati fidei, ubi G CIACONII.
niaximuin iinmiiieret discrimen ah episcopis ad falsa Linea 5. — Rediens ad parochiam suam non SH-
(logmaia declinantibus, nec ratio temporis siner-el nisi cum litteris pairiarchw. Censuit san-
concilia praesuiuin cogi sub oculis perseculoriini, scipereiur,
cius ponlifex Sixtus, ne episcopi, ad seriem apo-
au'. pnstores removeri ab ovibus sibi concredilis in slolicam
illa lcmporum tlifficullale, qua plebibus in rericulo SIIISplebibus quacunqiie ex cnusa vocati, redeuntes, a
nisi secum deferrent
conslitulis praesenlia fideliura vigilum erat maximc litlcitis Romanireciperentur,
poniificis, populum salutantes, eos-
neces-aiia.
Rurstis Clemens Alexandrinus Slromalum li- que purgaios, vel inslructos, causamque eoruia
(iisciissain fuisse cognoscerent.
hrovu docel, Basiliriis, Valenlini, et Marcionis haere-
ses coepisse sub Adriano. Aitenim pag. 769: tlnfe- PAGIL
riiis autem circa lempora Adriaui imperatoris
facrunt qui haereses excogiiaverunt, et pervene- Linea 3. — Hic constiluit, ul minisleria, elc. Con^
riiut itsque ad aetatem*Anlonini nalu mnjoris. stiluit etiam ex eoriem libro Pontificali , ut sncra,
Sicut Basilides, etsi Glauciam sihi ascribat ma- vasa ab aliis quani a sacris minislris non lange-
gislrum, ul ipsi glorianliir, qui fuit Petri inlerpres. renlur. Ideo aulem id veluil Sixtus, quia lam calix,
Similiter autem Valentinum dicunt audisse Theo- qtiain patena erant vasa consecrnla ; exslat enjm in
dadem. Is autem fuil Pauli familiaris. Marcion ordiue Romano ulriusque consecralio, unclione-
enim cura nalus esset eadera qua ipsi aelate, versa- Chrismalis, cerlisque precibus adhibitis. ldeinde-
batur ut senex cum junioribus. > Haeca Clemen- D crevit postea concilium Laodiceiium anno circi-
le scripla recilans Lupus in scholiis ad cap. 50 ler 363 celebratum, iu quo canone 21 suncilum
Tertulliani de Praescript., subdil : < S. Clemens se- esl, noii oporlere subdiaconum vasa sacrata contin-
CIIJKIO dicit, quod Basilides, et Valentinus, el.Mar- gere; et concilium Agatliense anno 506, sub Sym-
cion, fuerinl coaevi, et omnes coeperint sub iraperio macho, canone 66, stntuit uon oporlere insacralos
Adriani. Quaestioesl, quid cneperint? An vitam, an ministros conliiigere vasa Dominica. Subdiaconis
haereticam praedicatioiiem? Respondeo, quod haere- laiiieu dala facullns isln est in concilio Bracarensi
licam praedicaiionem. Etenim Basilidem sub iinpe- sub Joanne IU, nnno563, canone 10 . < Placitit ut
rio Adriani praedicasse diserte scribil S. Hierony- non liceat cuilibel ex lectoribus sacra altaris vasa
mus in encomio illuslris viri Agrippae Casloris. i porlare, nisi his qui ab episcopo siibdiaconi fuerunt
Idem Lupus observaverat pauto ante , scilicel pag. ordinati. i Acolythis eliam eamdem licenliam con-
479, ex S. Epiplianio, el ex appendice libri Terlul- ccssam ex ordine Romanomanifestum est.
liani de Pi-aescript. Mnrcionem fuisse cpiscopi, et Plcrique scribunt, Sanctus, sancttts, sanctus, efc,
quidein snnclissinii viri, degenerem filium. Addit, a Sixto sacrificio missae addituin esse, sed atictius
ab Opiato Milevilano affirmaii, et ipsum Marcionem Chronicon velerum ponlificum id solum a Sixlo
fuisseepiscoptim. tSunt, inqttit, qui exisliinant, conslitutiim ait, ul, sacerdole hymrtum illum inci-
Marcionem sub patre Amaseno episcopo ac totius pienle, etiam populus eumdein cantaret. Quia vero
provinciae metropolita fuisse Sinopensem episco- progressu teniporis quidam abtisus irrcpserant, ut
p- o, ct ab illius synodali , qua degradatus fuerat, nonuisi in soiemuibus niissis diceretur, eo Wlleiido
1175 ANASTASII^BlBltoTHECARIl 1176
hic canon a concilio Vasensi anno 529 editus est:. A rmt. Decrevil ex libro Pontificali, ul quicunque epi-
< Ut in omnibus missis, seu in matutinis, seu •sropus evocalus fuerit ad sedem Romanam apostoli-
in quadragesimalibus, sive in illis quae pro de- cam, rediens ad parochiam suam non susciperetur,
functorum comineraoralione fiunt, semper San- nisi cum formalis salulationis ad plebem per sedem
etus, sanctus, sanctus, eo ordine quo modo ad apostolicam. Lilteras enim formatas, seu communi-
missas pubticas dicilur dici debeal; quia tam sancta catorias dabat episcopis sedes apostolica, et com-
et lam dulcis, et desiderabilis vox, etiamsi diu no- mercio earum tolus orbis in una communionis socie-
cluqtie possil dici, faslidium non poterit generare. > tate concordabat, ut afilirmat sanctns Optatus Mite-
Aitera pars hymni, Benedictus qut venit tn nomine vilanus. AJ hunc porro locum, lam auclioris Chronici
Domini, Bosanna in excelsis, Chrislo Dominoa tur- velerum ponliflcum quam libri Pontilicalis, episto-
bis in solemni Hierosolymaeingressu ante nassionem larum decretalitim auctor secundam Sixti cpistolam
decantata fuil. De hujus hymni ritu el origine legen- composuit, quae est de vasis sacris a solis ministris.
dus cardinalis Bona lib. n rer. Lilurgic, cap. 10. langendis, et de non redeundo siue formatis episto-
Linea 4. — Hic constiluit, ut quicunque episcopo- lis, iuquil Scheleslralius in nola ad Sixlum.
Apud Fabrottttm ex eodice Freheri. tcmpore. lin. 5, missas eel. tin. 6, iaerucem. /tn. S,
Num. 9, lin. 10, B, duos. Ad not. marg., d. epi- iii JNon.J. lin. 10, dies 7.
scopos per diversa loca 13. 'Apud Holsteniumet Schelestratium.
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Lin. i, Vatie. et Flor., missa celebraretur, nam
Lin. 1, ex patre Anach. tin. 3, ut per seplem h. a. conslituit ut. lin. 7, Flor. et Cass., coronatur. lin. 9,
L\ j. c. et ut in natale Domini n. m. c. et ni omni t. Vat. et Florent. addwnt, episcopos per diversa loca
lin. 5, qna scilicet hora D. n. a. c. et nt ante s. lin. 7, iredecim.
Deo. Hic fccit ordin. lin. 9, diac. 8, episcopos per Apud Peniam ex codice Cavensu
diversa loca 13. Hic martyrio coronalus est et sep. Lin. 1, Telesphorus. fin. 10, dies vu.
j. c. B. P. in Vat. iv Non.-J. et cess. ep. d. 7.
Ex codice Tkuano allero.
Lin. 1, annos xi, m. m, d. xxi. lin.A, nam omni
NOTJE VARIORUM.
A SCHELESTRATE. secundo catalogo, ut rationem, qnam addit de no-i
KOTJSIN TEXTUM ANASTASJI. incipienda missa ante horam diei terliam, id esl
juxta computum horaruni in Palacstina fieri assue-
In Telesphoro incipit auctorLibri Ponlificalis ari- lum, ubi dies hora sexta arite meridicm iucipiebai,
iungere oonnulla quae aliunde dcsumpsit, quam ex et in meridic sexta flniebat. CaHerum ex eo quod
i\T, HISTORIADE VITIS ROM. PONT. — S. TELESPUORUS. 1178
auclor libri Ponlificalis non numerel consules, qn'rm- A Gregorium papam (is est Grcgor. VII) in galli cantii
siinl in|secundo catalogn, el reperiuntttr inprinio.col- missam celebrantem , de altari graviier vulnerattim
ligilur, non— quiriem primo, sed sceuiido nsuni fnisse. rnpuil, ct in lurre sua in ctislodiam misit. i In dic
Linea i. Cum omni tempore anle horw tertiw naiali Doniiiii in missa, quac celehratur in galli
cursum nullus prwsumerel missam celebrare, qua cantii, Evangelium alta voce lcgit Carolus IV iinp.
Dominus v.otler ascendil crucem. Hora diei teriia de qtio Alhert. Argentinens. in Chronic. : < In die
juxta modura compulandi boras diei in Pahesihia tisu quoqne sanclo nntivitntis Domiiiirex cointnunicatus
rcceptuni, ut supra adnotavimus. Praeelarum est fuit, legitque in missa galli caiitu alla voce, hahens
aiitcm hec Telesphori decretnm, qitbd in priinitiva in manu evaginalnm gladitim, Evangclium : Exiit
Ecclesia locum hahere polnit, dum unitm altare in edictum a Cmsare Augusto. i Mediam noclcm signat
singutis Ecclesiis, el non plusquam una missa per canlus, quo Christiani surgebanl ari oraiidum."
diein in illis celebrabalur. ngnslin. in psalm. cxvm : t Post galli cnnliim con-
falli
suevit esse tempus orandi. i In honorem nativitalis
NOT.«IN CATALOGDH FELICISIV ». Domini mulLi singularia introilucln sunt. Primum,
Tantum noctu natalis Domini. Undenam au- quod missa celebratur de noctc. Seruridum, quotl
ctor catalogi desumpserit , Hymnttm angeli- eortemdie tres missaecelebranlur: prior media nocle,
cmn , Gloria in excelsis Deo, lanlum nocta na- qua hora nalus est Chrislus; sccunda riiliicnlo, itl
talis Domini cinlari debnissejuxta Telesphori de- est sub lncem; lertia, hora lertia qna solent cele-
crelum, faleor me ignorare : inilio lamen Eccle- brari missae puhlicae. Gloss. in d. can. Nocte, cap.
sicenon adeo frequenter recitalum fuisse, ul mmc g Consuluisti, de celebrat. missar. Tertium, quod si
fil in omnibns fcslis, vel ex antiquo Sacramenlario nataiis Domini incidat in ferinm sextam, licet vesci
Gregorii M. pniei, quod lempore Caroli M. scriplura carne ex consiieimline generali; cap. uli.xle obscrv.
asservatur in Bibliotheca Palalino Vatic, ubi initio jejttn. rie quo Matth. Paris nd aim. 1255 : < Erat
legilur : < llem riicilur Gtoria in excelsis Deo, si epi- autem illo aiuio tlies natalis Domini feria scxla, et
scopus fueril taniiimmodo die Dominico sive diebtis comerierunt aliqni carnes, ob reverenliam Chrisii,
fcsiis : a presbj leris auteni minimc dicilur, nisi solo quia Verbum caro fnclum, en die prodiit in luceni
in Pascha. > saeculi, unde quidam admiralive ait : 0 cartii con-
NOTjEINCATALOGUM LlBERIANUM. cessus lionor! t Missaepublicaecelebrantur hora ter-
Lineal.— Loco Antonini Macrini legunt Hen- lia, can. Et hoc de consecr. dist. 1, conc. Eineii-
schen. et Papebrochius Adriani, cuni taiuen in ms. Disserl.tens. can. 19, Aurelianens. m, can. 11, de qtio dixi
codice habeatur ut nos hic edimus. - lib. vi, cap. 2. •
Linea 6. — Et ante sacrificium htjmnits diceretur
ALTASERRA. hoc esl, Gtoritt in exceltis Deo. Postretna
angeticus,
Linea 2. — Hic constituit, ut septem hebdomadas pars decrcti Telesphori est,*ul inilio sacrificii raissae
ante Pascha jejunium celebrarelur. Jejuniiim Quailra- caneielur bymnus angelicus, hocesl, Gloria iit
gesiraae non esl primitus institutuni a Telesplioro : excelsis Deo. Primum hoc iiislitiiltim a Telesphoro,
id eiiim inslilutionis apostolicae esse jam observa- nt hymnus angelicus caneretur in missa in natali
liiui ex can. 69 aposlolorum; sed pontificia lege Dnmiiii, ri. can. Nocte sancta. Deinde usu receplum
sancitum, can. Statuimus, dist. i. Jcjunium eniiu til irieiu liymniis riecantelur semper in missis solera-
Quadragesiinae a Domino instffhliin) agnovere Pa - C nibus, eliain iu Ccena Domini, can. Porro, de con-
tres. Hinc illud fulei nostrae opiis voeital Anibros., secr. dist. 1. Syramacho hoc tribuil Anastas. in ejus
serm. 33 : < Diximus supcriore Dominica lioc esse Vil.
fidei noslrae opus prininm ul lioruni qnariraginla BINH ET LABBEI.
(lieriim curriculo dcvotissime jejunemus. i El illiiri
jejunium a quibusdam infringi coutra praeceptum (Ex BIN.) Linea 3. — llic consiituil ut septem heb-
Domini conqucriltir iriem serm. 35 : < Qualis .iHtein domadas. Quailragesimale jejunrum nb aposlolia
Chrisiianus es, cum, Domino jejunanie, tu prandes ? Domini inslitutum att|iie universae Ecclesiaetradilum
Dicite enim inihi, interrogo vos, qui in Qiiadragc- est, ut ex can. apostol. 68 constal; nam diu ante
siiua prandelis, si non in conscientiis vcstris rei Telespborum liujtis jejunii quadragesimalis Ignatius
eslis, quod, abstinenle loto populo, vos soli, conira in Episiola sua atl Pbilippenses mcminit bisce ver-
pra-.ceptumDoinini, devoratis. > Jejiiniiim Quarirage- bis : < Quadragesiniale jejunium ue spemalis; con-
simac ad exemplum jejunii Chrisli iiislitniuni. Hie- linet enini exempluni couversalionis Doniinica3. >
rouyin. in Jonani cap. 3 : < Ipsc quoque Dnrainus (Ex LAB.)Linea 4. — Cum omni tempore. Absunt
verus Joiia,misstisadpra;dicaiionemiiiimdi, jejiuiavit a C. 11.
quadraginta dies, et haereditalein nobis jejtinii riere- BLANCHINI.
hnquens, ad esum corpnris sui sub boc nuniero no
slras auimas prajparal. i NOT^ CHRONOLOGIC-E.
Jejuiiium Quadrngesimae
constituilur seplem hebdomadis. Hinc Crcgorius In hoc ponlifice piclurae basilicaeS. Pauli, lum in
Iioiiiil, 16 in Evangel. in Doniinica i Quadragesini.: D vctusla serie colorala musivo cum epere Leonis
t A praesenli eleiiiin die usque ad Paschalis soleni- Magni, el Gallae Placidiae, lum in recenliori iiera-
nitatis gaudia, sex hebdoinadac veniunt, quarura vi- lione ejusdem epocbae, per Nicolaum III inferiusde-
delicet dies qiiariragiiila tluo fiunt, ex quibus dum lineala, uti dixeram in Prolegomeuis opusc. xi,
sex Dominici abslinentiae sublrahuiitur, non plus in cap. 5, num. 3 ct i, nilide ostendtinl, nume-
abslinentia, qunin triginla et sex dies remanent. > rura annoruni undecim, mensium trium, die-
Linea 3. — Et nutali Domini noclu mhsm cele- rnm viginli iinius bealo Telesphoro essc tribuendum.
brarentur, cum omni tempore anle horw terliw cursttm Par consensus in annis esl omnium catalogorum et
nitllus prwsumeret missam celebrare, quu hora Do- codicum, niemoralorum eodem folioxci.soloCoIher-
minusnoster ascendit crucem. Telespbori conslitiituii) lino sexto vitiiim ostendente in nota numerali vi
esl, ut in nocte nalivilatis Dominicae missae ccle- quam loco xi stibslituit scriplor illius codicis : con-
brenlur, cum exlra htinc diem missae non celebra- stieto vetuslalis dainno fortasse deceplus; dum eva-
rentur ante borara tcrtiam, qua ChrisHis crucifixus nescentibus inferne ductibus decussalis siglaedenarii
est, can. Nocltsancia de consecr. dist. i. In ualaii x nolam quinarii v arbitralusest sc videre in dimi-
Domini niissa celebralnr de nocte in gnlli canlu. diala illa liitera x.quam integram piclurae, et codices
Abbas Urspergens. : < Cenlius quidara c-ivis Roma- manifeslant. Caetera errata leviora adjectx, vel detra-
uus, exfautoribus Hcnrici IV iii nativitale Domiiii ctacunitatisin mensibus inlelligcs ex«iis, quae supra
dixeram in Alexandro. Quafe ad calcem cQluinnas
* Vid. Prolegomena. S. Telesphori in Prolcgomcni* coiicgi, sedis il-
f ANASTASIIBIBLIQTnECARII 1180
. tlviwmses 3, riies 21 exomnibus ino-; •- A rolyniiis in elogio Philonis. < Ex qno apparct, iu-
"*. itfcetteci. quil, lalen) primuni in ChristOcredenliiira fuisse Ec-
liMtrlyrii5 Jnmiarii, qna colitur, spectabit a;l;l elcsiam quales nunc monachi esse vistintur, et cu-
les aniii 158 Camerinum et Nigrinn; ctim prx-;- piunl, ul nihil cujiisqiinmproprium sit, nulliis inter
8 consulains Caesarisu et Balbiui posircnmm n eos dives, nullus pauper, pntriinnnia egenlibus
' s Pascbale dciiionstrel celebralnm consianlee dividanlur, oralioni vncelur, el psalmis, doctrinae
•> T«Iesphori : et Pascha primiim assignattim n qiioque et continentite; qunlcs et Lucas refcrt
sascessori llygino per cainlogum Felicis IV (uam la- i- pii.nniniHierosolyuiisfnisseeredenies. >Viguissequo-
eJUjaproliibet iri cognoscete in Liberiano), praferalil qiiein JtidaeaeariemaetateaposlolicaEssenorum asce-
cmtsules inriicatosantii 138 Nigrum el Caiiioiiiiuni, i, taruut copiara luctilenter oslendit Baronius ad an-
Ivx:ihe igilur 5 Jannarii anni 158 relrocericnles per:i- nuin M, inviclis argiimentis cnniprobnns conlra No-
annos undecim solidos, meuses trcs, di.esviginti et;t valoriini comincnui, plerosque iiloriim, qui a Jose-
tiniiin episcopalus Telesphori. cngnoscimiisilliusor- plio laurianiur, fuisse Chrislianos, ex JiiriaeortunEs-
(linationem fuissc peractain riie Dominica 16 Seplem- i- senis quidein conversos, neque habeiirios illius anli-
hris anni 126, Vero el Auibibulocoss. senicsiri ferine e qiiitalis, quani Plinius ct Solinus iisricm affingunt,
spatio anlequam Sixlus mariyiio coronaretnr. Qaaree sed circa aelalemCliristi Domini, el Herodis Magni
illutl semesire fpalium exegerit Sixti vicarius et:t a scriploribus tantuiniiioiloiiieinoialos : qtii cumcae-
coadjutor, more snlis frcqiieiiier iisurpnln in perse-:- terns Juriacoruni sectas superioribus aetatibns de-
ciilionibus a pontiliciluis Roinanis, ut episcopalein ii scribere non oiniserint, de his ne verbum qnidein
or.lineni suo Vicario coufeirent, oli causas jain in-- ._ proferunt. Ctim vero de Essenis faleatur Solinus,
(licalas in adiiolationihiis chronologicis ad Vilam S.,. " interiora Judaeaeillos colere praedilos morali disci-
Evarisli, numero 2, plina, recessissea rilu geniiuni uiiiversaruni, venere
A raorle Sixli sedem aposlolicam vacasse refertl se penilus abdicare, peciiniam nescire, palmis vi-
coriex Annstasinnushiriuntanluin. Haccigilur cliro- I- ctilare, etpluriinos undiqiie genlium ad eos prope-
notaxis assignanria eril Telesphorn. rare : neque lainen ulliim atlniilti, nisi quem casti-
Anno Christi 126, die Dominica 16 Septcmhris,i, talis fides el iiinocentue nierilum prosequalur;
Vero et Ambihitlo ooss., orriinnliir episcopus. jure Annaliiim parens in eis recognnvit Chrisliat os,
Anrioproxiino 127, die 5 Aprilis, cligilur successor>r ad fidem facilins perductos ex Esseiiorum secin^
Sixti, hiriiioante marlyrio coronati. quaui ex cacteris apuri Juriicos tnne vigcnlibus. Sive-
Anno 158, die 5 Januai-ii, Cainerino etNigrocoss.i. igilur Telesphorus annchoreta Clirislianus fuerit
(Nigrum consulem aliqui appellanl Mttgnum), pro0 cx prioribus illis consilia Evangelica professis in
(iiristo oeciditur, post annos 11, mcnses 3, dies 211 Jtiriaia, aut Alexamlriae sub aposlolis, et Marco;
iinpensos ndministranilo episcopatui Romano, perr sive anachorela priinura inler Jiiria-orum Essenos.
piiinum quidem semeftlre vicaria poieslate illi a ad quos undique geiilium convotahatiir, adeoque
Sixlo collata, reliquo vero tenipore a Sixti niorle,., et ipse ariveniensilluc c Graecia perfeclioris vilae
el.ab cleclione ad ponlificaliim maxiniiiin, uli suc- sliitliose illis adjunxeril, mox cerlior faclus nostra>
cessor Petri, el Sixti in cathedra Roniaua. piofessionis in schola Chrisli eam ariiuveiierit
EJUSDEM NOTJEhiSTORIC.C. rclictis Juriaeorum Essenis; potuil iilroque inoilo
(lici ex anackore.a ad maxiinuni sacerdotium eve-
Linea 1. —Ex Anachorila. Fuisse anachorelnss C ( clus in hac Roinana^sede
"' ab auclore libri Ponti-
iPlate Telesphori neino negaverit, qui alleiidnt exx flcalis.
Evaugelio, anle pra?dicalioijemChristiDomini, Joan- Linea 2. — Hic consliluil ut septem hebdomadas.
iiem illius praecursorem deserii accolnm, zona pel- anle Pfischa jejunium, etc. el Natali Domininoctu
licen succinctum lurabos, et locusiis ; c nielle silve- missmtelebrarenlur, elc. Tam cardinalis Baronius nri
stri famem sedanlem, anlra deserti subisse icneris$ annum 154, num. 2. quani Altaserra ad hanc seciio -
suh annis. Ejiisriemcerte exemplo Pairesaliribiiunt, , neni Anaslasiani texlus oliservanl, jejuniuin Quadia-
et cum liis catholici omnes, originem vhae inonnsticae e gesimaemanasse ex aposlolica institutioue, iri attc-
apuri Chrislianos : quem proplerea iiionacliorum n stnnlibiis praeter Eusehium etiara pluribus episcopis
iirincipeni dixernnt SS. Joannes Cbrysosloinus et:t secumli saeculi ex Asia scribenlibus, se id tradilione
Jlieronymus : aliiquc simili elogio conimi-iitlanl, vi- percenisse, apud euradem Eusebiuin lib. v, Hist.,
riendi apud Baroniuin ad aiinuui Chrisli 31, n. \i ett cnp. 2i, uhi non solum quaestioerat ile Pascbali die,
15. Quin etiara diviims ipse pra?cepior nosler Chri- verum etiam de jejunii varietale, suigulis Ecclesiis
Slus Dominus, uli virtuluin omuiuin cxcmplar ett se liieri afiirmantihus prcprios rilus, ab apostolis
nnrma, ita etiam in deserlo agens per dies quadra- acccptos. Quoriauteni attinet ad noctiirnas horas
ginla virielur insimiasse vitae splitariae insiiiiitiim,', missae sacrificio cclebranda primnm destinatas a
untequam aclivae praecepta daret. Quare Basilius s Tclesphoro, idque tanlumiiiorio in Doininico natali,
agens rie taudibtis eremi, ubi eam coinmcnilavit nbj quasi anlea nemini liccret horam riiei lerliam prac-
exemplis Moysis, Eliae, Elisei, el Jonnnis prajcurso- verlere in raissaccelebralione, opponit meritac;irdi-
ris, alioriimqiie proplielariim , altius oralionein ex-- fj £ nalis Baronius moreiii antelucaui coelus, a Chrislia-
tolleiis iiit : < Et qtiid amplius memorcm? Quando- nis passim frequentatuin riiu anle Telcsphoriim, ct
qtiidem ipse Salvator oiiiiiium in cxordio suae ran- in Plinii tilleris evidenlem. Qunre monct, ita esse
nifestalionis inviserit, ac prnpria ilignalus est se5 jiitctligenda en quae hic affirninnliir de jejtinio Qun-
habilalione consecrare. Poslquam eniin bnptismalis; dragesimae, ul dicanius id a Telesphoro primum esse
aquam, qua lolusesl, lnvit, ul evnngelista teslatur,, coiiiirinaiura scripla lege, quod traditione antea noit
slaljm Spiritns expulit eum in rieserliim.... Debilo- scriptn lniidabiliter lenebalur nb Ecclesiis, riluum
rem se libi munrius agnoscat, iinde practlicalurum,, aposlolicorum observanliam professis.
ac mirahilia facliirtim suscepisse Deiini non igno- Receptae iiilerpretationi ae sentenliae Baronii,
rat. Merilo ilaque referunl scriplorcs noslri cumi alionntitpie aiiclorum de scriplo coiifirmala per Te-
i
Hieronymo cl Cassiano, aliisque ari Mnrci evangcli-. lespliortun lege consueiudinis aposlolicaeila respon-
slae tliscipulos Alexandrinos rationem illius insliniii,, denl inilicia geslorum isliiissclatis; ttt nos nianu-
quam in Essenis, hoc esl in prima illa Ecclesia Chri- diicant ari perspicienda iiicremenla sacrorum riluum,
sliana tanlopere commendavit Philo, ejusdera for- celebritali myslerioruro potiorum adhibila per suiu-
mam describens plane anachorelicam, neque adrao- mos ponlifices pro leniporura ac locorum opporlu-
dum diversa a consuetudine primorum fitleliiim per niiate, ac proviilenler tligesta in eos commentarios,
apostolos conversorum post advenlum divini Spiri- sacerriotales, ex arcani tlisciplina liim teinporis con-
tus : quos iisdem Essenis in Chrislum ciedeuiibiis; creditos miiiistris sacroruni, unde in pace Ecclesiae
per Marci pracdicalionem in iEgypto peijequat Hic- postea ccllectus esl codex Ordinis Romani per autii
1181 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. TELESPHORUS. 1182
rirculum. Telesphori enim aelale pliirimnm per- A Romann morio,seri etiam in recentins fiindaiisinEc-
fectionis accepisse ritus eosdem in potioribus roysle- ctesiis, auxil ipsius fidiiciam ad inipeiranriiim a Deo
riis religionis nosirae anniversaria ctiebrilale reeo- spirilum consilii, nt certis lectionibus ulriusqiie Te-
lenriis probe inlelligimus; si coiilplexum altenili- siamenliprajsciiptisper septem jcjtniii liebtloiiiadasin
inus triuni decrelorum quae hic memoranliir a Te- Quariragesima pararel Doniino plebem perfectam.
lesphoro perscripla, caque coniparamus cum lesli- Ul vero id felicilei- cedere auimarivertit, converstis
moniis Patrum istius aelatis, mores, ac rilus Chrislia- etiam ad Nativitnlis Domitiirac myslerin ciiltu cele-
noriiiii altingenlibus, quantiim illis permisit caulela lniori riisponeiiiln, ilcrniiriiim en noctc riivintim sa-
snnciioris disciplinaenostrae, neqtie infidelibus neque crificiuni praecepil: forlasse ul consiilerel affluentia;
(-.ilechumenis tum temporis aperlius propalaririae. firielium , pliirimmn auciae.siib Alcxandro ex con-
Tria igilur hacc decrela Telcsphori maiiifcstnnl cele- versione Ronianio nobiliinlis ari Cbristiiiii, quo sci-
hrilalem ritus potius quam rei insiitiitionein esse licet copiain sacris nssislenili paratiouem praeberet in
illi tribuendam : ut scilicet lex a Telesphoro perscri- tanla soleniiiiuie. Hyinnum quoque apgelicinn,
pia non invexeril in Ecclesiam morem jejunii Qua- ea nocte concinendum statuisse feruir, ad leneficia
«Iragesimae,jam ab aposlolis indiicliimex imilaiione praeterita recolenda partae pacis Deum iuter et ho-
Christi Domini, cnjus exemplum ipsis, ac nobis mines, alqne in Nalivitale Cbrisli amitintiatae. His
jtorma vivendi proposilnm semper fuil; sed ut in se- igilur incrementis pro leniporum opporitniilale aple
ptem hebdomadibus Quadragesimain constitiienli- riisposilis, ari celebrilalein iejnnioiiini el Paschatis
bus cerlus deleclus precmn slaliilii-ettir, apte riispo- aeque ac Naiivilnlis Dominica: recolciulnm Teles-
nens ad mysleria Paschnlin clero et populo devote g plioti decreta insiriixeruiit RomnnaeEcclesiaeRitua-
celebranda, et ad baplismuni hovis Ecclesiie feti- les libros : qiiorum iixltcittsaiis manifesla nobis prae-
biisadnriiiistranduinpraeviadisposiiionecaiecheseon, scrvaiil Apologia Juslini niartyris, el scripta Teiinl-
et scrutiniontm, quaecum geniculalionibus, el pervi- linni. Quotl cniin pertinel ad liliim jejuiiioriiiii so-
giliis, et oralionibus crebnsjam lumoporlereobser- leiimiiim per Qiiatlragesiinam, manifestiiin est com-
vnri ab ingressuris ad baptisinum Terlullianus pre- parnnti riius inemoratos n Tertulliano, indicalosque
sbyter proximus Telesphori aclati commemorat in li- a Jusiino, atque adeo tisurpalos secundo saeculode
bio qucm de eoilem sacramento perscribit. Slata quo loquimur , cuiu ricscriptis ab Auguslino per
vero tempora Soleninioris bnplismi atlniinistrniitli qiinrtiim sacculum, a Gelasio vero, et a Gregorio Ma-
pcr eam actaiem cumhaberentur elnon tnntuin pasclia- gno in orriinem Romanum, et in Sacramei)laria re-
lia Resurrectionis Dominicae, Pentecoslcs, seri riuctis quinto, sexio, et conseeiiiis saeculis, nihil csse
etiam Nalalitia, el Epiphaniae, quae ita juncla Nati- siinilius. <Ingressuios ari baptisimim(aitTerluilianns
viiali sunt, ul apud jEgyptios dicatur eadem die loquens rie solemni Pascha;)oi'alionibiis crebris, jcju-
tilraque solemnitns celeinata (qiieinariinodum Ec- niis et geniciilalionibtis, el pervigiliis orare oporlet,
clesia Latina uianifesialionem Doinini, Baptisinum, etc. i Haecnenipe.sunt scrutinia, quje vocaiiliirinlU-
el miraculum nupiiale in Epiphania recoli a se lesla- tiialihus RomaiueEcclesiae,ex nieriinnapracserlimheb-
lur); consequens erat, ul Nativitatis eliam Domi- rioniaiteillarum septem, qua; Quariragesimam consli-
nicae, et Epipbaniornm ritus peculiares hisce myste- tiiiml, et jam ttim constilnelianljtixin hnc decretum
riis convenienier adminislrandis aplarenlur a Teie- Telespbori ipso adininislranle pontificatum, et unrie
sphoro in lilulis Romanis , quos paucis ante ipsimi n majora jejunia a Palribus appellnta solenl veleres
auiiis diviserat 25 presbyteris Evaristus. Proxi- auciores arcessere , vivendi npudR. P. D. Martene
nitts Evarisli successor Alexander sialim ac titulis de anti(|iiis Ecclesiae ritibus tomo, et lib. i, artic. n.
siugillalim praefectos vidit a decessore presbyteros , Ex illa hebdomade, ac Dominica meriinna in sacris
legem scriptam canonis quotidiani sacrilicii contra- quotidianis Evangelii lectionem ex Joanne fernie
rieiidam illis curavil, el passionis Dominicae me- dietim Ecciesia Roinana muluutur : indiciuin plane
inoriani, a Cbrisli prima inslitiilione el ab aposlo- manifestiim hiijus deleclus non hnbili ante iniliiim
loriim Iradilione continenter alligatam; licet tuin secimdi saeculi; cnm dileclus Christi aposloltis Evan-
eam, lum formulam certorum verborum ad sacra- gelium siium serius mandaveril litteris, quam ut an-
iueiili inlegritateiii pertinenlium sarlam lectamque lea legi potueril. Rilns vero scruliniorum per has
semper cuslodiiarasciret, prieviis lamenprecibtis, ac Iiebdomadas coacvosliahendos csse cum jplerisque il-
rilibus ad ejusdem passionis tremenda inysleria at- loriini coiiseqiienlium, quos usiirpnmus in ipsa ma-
lenlius recolenda sacerdotem.ministros, elpopulum jori hehrioniatla; sacrisque soleninibns feria vi in
cxcitantibus inslruxit, ut abunrie nolavi. lloc Pnrasceve. et Sabbato saucio, ei Paschali die ad no-
eliam instiluio providit , ut nihil diversum in slram aelatem ex hisce fontibus rievivalos,perspicue
titutis presbyteri inducerent ab eo quod servari coniemplaii possumus iu Apologia prima Juslini,
per episcopum viderenl in quoiidinuis sacris sect. 35, ubi recens baptiMtosdeducens esacrofonle
exemplo apbslolorum. Pnri igilur cura nc sollici- ad synaxim cum caeteris firielibus celebranriam, de-
tudine Telesphoms, posiquara curalam vidit provi- scribit seriem riluum, elprecum, aetate Telesphori,
denlerlegem quntidiani sacrilicii, ejusque rituumiii ac sua servalorum, ita conceplnm, ul virieri potuerit
lilulisper Alexandrum, eensuil sibi esse coiisulen- 0 compendiariam imngincm ex officio majoris hebrio-
rium, ut in iisdeni liiulis aniiiia sncra potiorum maria; Orriinis Romaui , Gelasiani , Gregoriani, ac
celebritatum Pascbatis ct Nalivitalis ( sive Epipha- nostri firieliler trnnsciipsisse, nisi ante ipse eriidisset,
niae Domini) occasione baptismi solemnis limc ad- quam Gelasius, et Gregorius, et noslri Riluales lihri
rtiinistrandi freqtientinres ccRtus fidclium habilura Ordinem missae expendissent ad memoratum sabba-
(quandoquidem ad baptismum , et pcenileulinin tum, et Dominicam Resurrectionis posl ordineni so-
administrandam liluli praecipue fueranl inslituli, ut lemnis baptismi. lta enim scriliiPHj/tff Si, etc. Verlit
diserleiegiinusnum.il ei3I)cerlam legein riliiiini R. P. Joachimus PerioniusBtiiediclinus: <Nos au-
ohtinerent, qua pielas coiifluenlium aptius dispone- tem, postquam iln abluinius, expiavimusque etimqiii
relurper easdem celebrilales ad glorinm Deo exhi- creriidit, elassensus est, eum ad eos qni fratres rii-
bendara, et uno spirittt unaqtie vocc bonorifican- cunttir ducimus euin in locum qno convenerunt
dum Deum, ut apostoli nos montierant. ProcUra- eomprecandi causa conlentis animis, et pro se, e.t pro
tioni Alexandri fuit adjuraenlo complementiim ca- eo qui illustratus esl, omnibusque aliis qui ubique
nonis librorum Novi Testamenli, in Joannis apo- sunt, ut etveritalis discipuli, et j-eipsa bonac sanctae-
stoli morte peraclum : ut possel a receplis perse, nc que vilaecultores, et praeceplorum cusloiles possimus
decessores, el abuniversa cui pracerat Ecclesialihris inveniri, ut aelernam salulem adipiscamur. i Ha;c
eosdem riius, et preces non minus, quam a trnditio - vero omnino respondent stalis precibus Paschnlis
nibus derivare. Eorumdem vero libiorum sacratus octnvae, per quas a Deo comprccamur^nt renali in
censuspaulojam vulgaliorsub Telesphoro, non in Chrislo sacramentum vivendo teneant quod fide per-
1183 ANASTASII BIBLIOTHECARII 1181
ceperunt: qiiematlmodum series precnm pro se, pro A stttm, Telesphorum, et successores. Verum si Ana-
iieopliytis, pro caeteiis oiniiihus qui iihique suut, lolius et scriptor iste receniior respicere voluissent
collectas refenuii, feri-.e sexlac, et Sabbato imijoris ad omnes Ecclesias, praeriicationePetri successorum
hebdomndaesingillatim adriictas abOrdine Romaiio, in tribus pairiarchalibiis sedibus fundalas, ia qui-
ul proEcclesia nniversa ejtisque partibus, onmibiis- bus dies Dominica Resurrectionis feslo perinde ad-
qne aliis qui ubique sunl, el ad eamrieni vocnri, dicla fuit, ac qiiinqiingesiniusab illa dies, qui.pari-
atit revocari possunt, divinacgratiae munera Chrisliis ter in Dominicain iucidit, Pentecostes celebrilati
lai-ginlur. Tiiin vero a precibus proceriilitr ad obla- depiitatus, ut omnia orienlalium el oecidentalium
tionem. < Sub finera, iiiquit, preeum iulernos osculo bcorlologki teslanliir , concilia , Patres, et auctor
sahitanius : deinde ei, qui praepositus esl fi-alribus, aposiolicaruin Coiistitiitioiinm quem conslal scri-
piiuis oiTertur, et poculitm, aqua, et vino'tempera- p-dsse ante Nicaeniconcilii tempora, vidissenl pro-
tnm, i etc. Et paiilo post sect. 87, enriem ditigenlius lecto istortim concordi snffragio diem Doniinicam
prosequitur rie solemni celebrandi rilu riiebus feslis. irieireo rieleciam fuisse episcopornm consccrationi,.
< Die qni solis riicilur omnes qiii in oppiriis, ail, vet quia Spirittim sanctiitii fidelibus illapsuin noverant
in agris moranliir, uniimin locum conveniunl, coni- in ccenaculo simili riie; el inferre riebuissei, ante
menlarinqtie aposlolowin, et proplieiarnm scripta Sixtum, ac TelesphoFiim ab aetale apostolica inva-
Ien'U!)tquaii(liiihora pntilur : deinrie ubi is qui legit iuisse tina ciiiu jejttuio Quadragesimae morem Pa-
riesislit, is qui praeesl nriinonel, et liortaiur, ut ea schalis Chrislinni celebrandi Dominica die , tum
quae le.ctasuiil, bona iinilcmiir. Tum surgimus niiuies, apini Ecclcsias oecirienlales, tum apud caeterasper
ac comprecainur, conclusisque nostris pi-ecibus, pa- D Africam, iEgyptum, Libyas, per Astanam el Ponli-
llis, jnni ut dixi, vinumque, et aqua ofleruntiir : lum cam dioecesim, et per Ciciliam, indiealas in epislola
is qui priinum locuin lenet, > elc. Constantini apuri Eiiselrium de ejus Viia lib. m,
Si quis perpentlal malure utrtimque Justini lesti- cap. 19, et Iltst. Ecc'. lib^v , cap. 23 y ubi Synoili.
nionium ac Tertiilliani, secnmqiie reputel, per eara plui-es ea de re leslimoniura adjiciunt. Hunc vero
aetatera, qua disciplina arcani pnrcius ut dissererenl morem coiisiantissinie pi-aecaeleris observaluni in
rie his coram infirielihiis Clirislianos inOnebat, tam Ecelesia Romana si celebrioris officii ritu decornn-
ninila nibiloftiiims Jiisiiuuin relnlisse de ritibus Te- diun censuil Telespborus, tili ex ejus decreto colligi
lcspbori, aitate. ac stta conslitulis in celebrando jeju- potesl-; sive eiiam Sixtus, uli ex Iremei recensiouu
nio Quadragesimae, quod baplisniali solemni prse- quispiam rietluxit; non ad bos lanlum respexil
iniltebaliir, necnon pcrvigiliis, ac feslis bactenus Anicetus, sed ad caeleros quoque pontifices. supc-
inlicatis, facile intelligil, oplimojure assignari huic riores, qrtorum consucturiinem iiicoiicussaiii sibi.
pontifici decreta superius recensita, licet jejunium c.eierisque proposuil ex aequo servandam, ac Sixli.
Q indragesimae, et sncra antelucaua diu ante sn- alque Telesphori decreta, qtiando respondit, se mo-
cerdotium Telesphori apostolicn ex instiluiione vi- rem prmdecessorumdebere retinere.
gerent. Linea & — Hymnvs amjelicus: Gloria m excelsis.
Ilanc etiam opinari possumns fuisse causam, cur Deo. De antiquilale hujus hymni sacra Evangelia
Ircnaeus ad Viclorem scribens (nptnl Eusebiiim lib. v, teslanlur, cuai primaiii illius pcrodura referanl lo-
Ilist. cap. 23) de conslantia Itomanorura ponlilicuin lidein verbis a ccelestibus spirilibiis prolatam. Reli-
Victoris decessorum in die Paschali nunquam sepa- quas eliani partes ab Ecclesia ariditas vetuslate
ranrio a die Dominica, neque aliis pcriniitendo, ut C exccllere ex eo intelUgimus, quod idem hylnnus iia,
aliter observarent, non ascendit enunieranrio ultra compleius reperiaiur, el Graecescriplus in antiquis-
Sixlum, Telesphori pro.ximum decessorem : a quo simo bibliorum codice, quem Theclae dicunt, et V.
inchoala forlasse, vclmcditatn rituum celebritas fuit, C. Laurenlius Znccaguius scriptum fuisse oslendit
qnam subinde Telesphorus <vel perfecit, vel decrelo lahente quarto Chrisli sacculoaliisque iu exeniplari-
iirniavit. Ita eniin scribit: Presbyleri ante Sote- bus pervetiistis Psalmorum et Canlicoruni. Quin
rem, qui Ecclesiae,cui lu jam praees, praeficiebaniur, eliam Graeceeaniari consuevisse in Ecclesia Turo-
Anicelum dico, Pium, Hyginura, Telesphorum, Six- nensi observat R. P. Marlene de antiqua Eccl.
tum, licel neque ipsi hoc festtim ca die qua episcopi disciplina in divinis celebranriis officiis lomo l\t
Asiaeobservarenl, neque aliis post se ita observari Cnp. 12, n. 20, pag. 89. Verura de illius antjqtiilate.
pcrmitterent, i etc. et de aueloie consule cardin. Bona rerum Lilurgi-
Aliud hiiiCHCuteinliilitPearsoniiis, collalis Anaiolii cnrum lib. n, cap. i.
verhisexejus canonePaschali.ubirieAsianisepiscopis, (JIIU in hoc libro Ponlificali recenseanlur non-
Pascha celebranlibus statim a luna xiv, post aequino- nnlla decreta poulificum Roiiianorum, quibus adno-
clium vernum, non exspectata Dorainicariie.ita scribit: tationes aileximus pro munere suscepto, obscura
< Non acquiescens aucloritati quorumtlam , itl est islius libri loca pro viribus illustrandi, semel hic
Petri el Panli successorum : qui omnes Ecclesias, in praemiltenda esse duco, ea quae perlinenlgeiieraiiin
quihus spirilualia Evangelii semina jecerunt solemni- ad decrela pontificum, qtii sederuiil anle Siriciuui.
talem Resurrcctioiiis Chrisli Domini die tanlnm nc in singulis eadem repetere sit necesse, quanda
Dominica posse celebrari riociieriiiu. i lpsi vitleba- D in illis se quippiain olferet observandiim.
lur, ex his leslimoniis inferri posse morein Pascba- Hujusmorii decreiorum origo compluribus viriere-
lis celebramli die Dominico non esse tribtienriiim turobscura, si eortunriem riociimeiila repeterenliir,
apostolis Pelro el Paulo, sed quibusdain Petri aul firmamenta ex litleris decretalibus, quas suli
successoribiis , quos nominalim percenset Irenaeus, couficto Isitlori nomine primiun vulgnvit Riculfus
(lum ordine retrogrado raemoral decessores Soleris episcopus Moguniinus oclavo Christi saeculo.Ex his
Anicetum, Pium, Hyginum, Telesphorum , Sixlum. aririiscenda uon proponam decrela priorum ponli-
< Xystus igiiur prinius, inlulil Pearsonius , post fictnn; probe cum noverim de colleclione biijusmorii
sancli Joannis obitum Romae episcopus constilutus pseudo-lsidori quid senliant erudili, alque inter hos
Romanae Ecclesiae morem stabilivit : quod anle duo clarissima lumiua Ecclesiasticae aiitiquiiaiis,
sancli Joannis morlem nemo facere austis est : cardinales scilicet .Barouius et Bona. Salis est
enque de causa pi.ital, i Anicelum Polycarpo sua- hujus posterioris senlentiam (qttae altcrius collegae
denti, ut eadem die celebraret, qtia Joannis disci- sui leslimonium includil) describere ex libro i,
ptili, respondisse, <se morem praedecessorumdebere cap. 3 reruin Liturgicaruin, ita conceplam : < Du-
retinere : i ut legiiur in Epislola Irenaei ad Viclo- dIIni ab eruditis observalura est, inquil, illorum
rem apud Eusebiuin : < Nullain (subdil Pearsonius) epislolas decretalcs usque ad Siricium supposititias
ab apostolis in ea re tradiiionem asserebat Anice- esse a quodam Hispano sub nomine Isiriori (quicim-
tus; sed tantummodo moreni apud praedecessores que ille fuerit) sub finem septimi saeculipia fraurie
suos ohlineiilem, i Romtmos scilicet ponliliccs Xy- confktas, cl ex svfltenliis veterura cauouuin, leguiu
1185 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. IIYGINUS. 1186
eliam civilium, et sanclorum Palrnm, qui ct quario A Linea 2. — Hic constiluil ut septem hebdomatti.s
et qninlo saecnlo floruerunt, turpi anachronisnio, ante Pascha jejuninm celebrtirelur. Qiiatliagesiuia;
eoilcmque fere slylo, ac dicenrii charactere niagna jejiinium jam nb nposlolis irariilum can. 6 Aposl. et
ex parte conlextas : quas primum ex Hispania in apud Clem. lib. v et vn. Const. Ignat. epist. i ad
Galliam delulil labente oclavo sa-culo Uiculfus Philipp., sed a multis forlassis propterpersecutioncs
episcopus Mogunliiiiis; el inde in alias rcgioucs neglectum, uovo eriiclo restauravil. '
riisseiiiinatae, ac commiiniler receptae sunt. Sed PAGH.
taiide.it) iinposliira deiecta esl, et Baroniiis rie his Linea 2. — Hic constituit. Instimtio jejunii Qua-
epislolis riisserens, anno 865, earum falsilatem agnn-
scit, el aperle fatetur, ne quis, inquit, caliininiari dragesimnlis Telesphoro a quibusd.im Iribuiliir
ab Ecclesia Romana com- apud Eiiscbium in Chronico, ad annmn Christi 141,
possit, aliquitl hiijiisinorii : < Quadragesimale jejuiiiuin a Tc-
meiitum esse. Earum igitur leslimOniis tiinquaui uhi ita lcgilurhoc
falsis, el inutilibiis, rejeclis, cerliora ex veris et lcsphoro per leuipus iuslilulum, ac praeceplum
et Patrum qiiidani scribmit. i Verum haec verba in Mss. codi-
legitimis poulificum scriptis profereuria cibns desidernri, irieoque Chronico Eusebii iuserta
sunt. i
Hanc regulam Baronii et Bonae carriinnlinm esse, jain aniinariverterunl Arnnlrius Ponlacus, et Jo-
tenendam prOposuiin his seligendis, qnae illuslrare scplius Scaliger in nolis ail illuri Chronicon. Rahanus
decreta anle Siriciuui. Ut enim qiiiricni Maurus lib. n ric Inslitiit. ctcricor. cap. 54. ct
possent ponlificum Tuiliensis abbns lib. iv de divinis Offieiis,
Bona laudato loco exeinplum Baronii seculus, se- Riipertus 9, idem scrihunl ac Eusebius; sed riicentluin
posiloque falso lsidoro, el epistolis couliclis, absli- g cap.
nendum esse judicat ab iis quae originis incerlae Rntanum el Rupertnm deceplos fuisse, sive lesti-
monio libri Ponlijicalis, sive inlcrpolalo jam Eusebii
sunt, nec proxirais aelatibus notae, solasque atlliiben- el recenliores essc auctores quibiis pj-ae
das ad bistoriae firm.imenlum, quac pcliintur a Chronico, sanclis llieronyrao cl Leone firiessil ndhibcnda, ut
genuinis foiilibus probalorum scriptoruni, bisloiica habet Nnlafs Alexander saeculon, dissert. i, ari. 3,
iide praeslanliuiii, aul ex operibus Pairtim in quibus . nbi
recitantur; ita mihi praeslanduiii senlio in exponcuila trailiioiie probnt aniipasrhale jejiinium cx apostolorum
eorumdem decretorum nolitia, origine, occasione, accepluni probabilins asseri.
Linca 3. — Et Nalnli Doniini. Denique Anaslasius,
senteniia, praxi, prout in singulis visiun fuerit op- sive liliri Ponlificalis nuctor, scrihit
porlunum. Telespborum
.consiiiuisse ne quis praesumercl anle cursum horte
flOTMIX CATALOGUH LIBERJANUJt. lerlia; missas celebrare : quod decretum referiiiit
Linea i, 2. — Anlonini Macrini. Mcnriimimaiiife- Anialarius lib. m, cnp. 42, el Strabo cap. 23. Sed
slum amanuensis iu prinio calalogo. L gcuriuin est, bos decepit pseutlo-Isidorus, qui priinoriim ponlifi-
ut in secundo, Anlonini et Marci, hoc est Pii ct cuin epistolas decreiales ausu lemerario finxit, loti-
M. Aurelii : qiiornm tempora imlicanl consiiles in que Ecclesiae tanquam legilinias merces oblrusit.
primo catalogo recensili. Qiiid enim, inquit curriinnlis Bnnn lib. i, rer. Litur-
Linea 2 — Cwsare el Albino. Corrige Cw- gic. cnp. 21, n. 5, mngis alicnuin a contlilione illius
sare n el Balbino ex inscriptionibiis eriitis n Grit- sar.culi, quo Chrisliani, fiirentiiim iinperatorum gla-
teroxxm, 12, el445,10; nccuon a Fabrello png. 5)3. dios rieclinantes, summo sluriio lalilahanl, qiiam
Inscript. ii. 180, aliisque Jiglinis siniilibus Ronise Q liiijuslegis edilio, quas nullo modo poteral observari ?
spectalis, et ouinibus fastis. Noclu ei in occiiltissiinis locis coiivenisse fideles ad
CIACONII. syuaxiin Teilullianus in libio tlc Fuga in persecu-
cl alibi nos docel, qui aliquol annis post Te-
Linea 1. — Telespkorus natione Grafctts. Snnctiis tione, lesphorura scribere ccepit, iinperaulc Severo; ncc
Telesphoriis Graecus, palrin Thuriensis, in Calaliria, aliter sane poleranl, ul et digniiati sacrilicii el pro-
quae olim Mngua Graecinriicla fuil, horiie Terranova
in Sybaris reliquiis aeriificala. pri:e vilae securilali prospiceienl. Probabilis igilur
scntenlia raagisque congrun, quain refei-l Bnro-
Linea eatl. — Ex unacliortia'.Quoniam Telespborus nius annoest,582, lianc leriiae bont; pra-fixiOnein a
fuit anaclioretae lilius, apparet in prima Eccle- sniiclo Damaso sancilam
sia aliquos hnjus sancti instituti fuisse scctalo- fuisse, ex prxscripto, nt
res. aiunl, canonis Nicaeni, qui tanien non exslnl. Qtti
plura de his cupil legat Bonam carri. laudalum.
X. SANCTUS HYGINUS.
12. Piits, ndtione Italus, ex patre Rufino, frater Pastoris, de civitate Aquileia»
sedit annos novemdecim, menses quatuof, dies tres °. Fuit autem temporibus An-
tonim Pii, a consulatu Clari et Severib. c Sub hujus episcopatu Hermes librum
scripsit, in quo mandatum continetur quod ei prcecepit angelus Domini,
5 cum veniret ad eum in habitu pastoris, et prcecepit ei ut sanctum Pascha die
Dominico celebraretur. Hic constituit hiaereticum venientera ex Judaeorum hse-
resi suscipi et baptizari; et constitutum de Ecclesia fecit. Hic fecit ordinutio-
nes quinque per mensem Decembrem presbyteros 19 d, diaconos 21 e, epi-*
N0TLL.E MARGINALES FABROTTI.
« B, an. 9, m. 6, minus d. 3. •>B, Ant. Pii M. Aur. et L. Veri a coss Silvani el Adgurini acfPuJetiierit
et OrphiUim. * Ytde iftir6ti. att. 159. « C, B, 18. »C,20.
*215 ANASTASIIBIBLIOTHECARH 1216
scopos per diversa loca numero 12 «. Qui etiam sepullus esl juxta corpus beati Pelri
10 tn Vaticano v Idtts Julias, ct cessavil episcopatus dies xn. b Hic ex rogatu bentae
Praxedis dedicavit ecclesiam Tbermas Novati in vico Patricii in honorem so-
roris suse sanclas Potentianse, ubi et multa dona obtulit, ubi ssepius sacrificium
Domino offerens ministrabat, imo et fonlem baptismi construi fecit, manu
sua benedixit et consecravit, et multos venientes ad ftdem baplizavit in nomine
Trinitatis.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Ex editione Bucherii et Schelestratii.
Piusannis viginli, mensibus quatuor, diebus viginti uno. Fuit temporibus Antonini
Pii a consulatu Clari et Severi usque duobus Augustis. Sub hujus episcopatu
frater ejus Hermes librum scripsit, in quo mandatur conlinelurque quod ei prsecepit
angelus cum venit ad cum in habitu pastoris.
Lectio catalogi Liberiani, supplelis lacunis, resiituenda ex antea deduclis in Aniceto supra.
Pius annis 8, mensibus 4, diebus 3. Fuit temporibus Antonini a consulatu Rufini et
15 Quadrati usque Orphito et Prisco
Additamenlum calalogo apposilum, ttt videlur, ad supplendam lacunam proxime apparentem in loco
Anicelt.
Sub hujus episcopatu frater hujus Hermes librum scripsit, in quo mandatur conti-
neturque, quod ei prcecepit angelus, cum venit ad eum in habitu pasloris.
NOTULiEMARGINALES
FABROTTI.
• C, B, 14. >>Bar. an. 162.
VARIJE LECTIONES.
Apud Fabroltum ex codlce Regio , Mazarino A Aniceti. ibid., hlc, elc. Hwc desideranlut tn ms.
et Thuano. usque ad vocemTnnitatis.
Num. 12, lin. 2, ann. 11. ibi lempore Ant. Pil. Apud Holstenium et Schelestraiium.
lin. i, quori ei proeceperitA. tin. 5, ut Pasclia. lin. 7, Lin. 2, Vat., annos 11. /in.3 Sub hujus, etc. apud
fecit. Hic ex rogalu ut. lin. 9, loca 10, qui s. e. S. Ivonem, Decret. lib. iv, cap. 145. lin. 7. Florenl.
Un. 10, dies 17, et mox in honore sororis suae S. et Cass. ordin. tres. lin. 10, verba ex rogatu—Trini-
Pudenlianae, el ibid. offer. minislravit, nbi et f. b. tatis, absttnt a Florentinis mss., item a Regio et
consecravii, et conslitui fecit, et manu sua benedixil, Valicauo.
et multos ven. ad f. hapt. in n. Tr. Hic fecit ordi- Apud Peniam ex codieeCavensi.
nationes quinque. Lin. 1, cx patre Rufino fralre Pastoris. lin. 2,
Ex codice Tkuano altero. sedit annos xi, m. nii, dies m. lin. 3, a consiilaiu
Clari et Severi veteris. lin. 5, cum venit. lin. 11, in
Lin. 5, ul Pascha. lin. 10, dies 14. Hic incipit Vila honore sororis suae sanclaePotenlianae.
NOTiE VARIORUM.
Ex editione Schelestratii.
Soter annis novem mensibus tribus. Fuit temporibus
Notm Scheleslratii ad calalogum Liberianum in Sotere.
Lacuna antiquioris catatogi in Sotere suppleri posset ex ms. Caesarco, in quo habetur : Tempore Antonini
et Commodi, a consulatu Veri et Herenniani usque Palerno et Bradua. Verura vilio librarii consulatus !nc
aliunde in ms. irrepsit.
NOTCLiEMARGINALES FABIIOTTI.
a B, ann. i, niinus d. 12. »>B, M. Aur. a coss. Aur. Severi II ei Cl. Pompeiani, usqiie at! Coiiiuiodum
etQuinlilluni. < Vide Bar. an. 179 in kn. d CB, 18. « CB. 11.
1241 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SOTER. 1242
Leclio calalogi Liberiani, suppletis lacunis restituenda ex anteadeductis in Aniceto.
Soter aiin. ix, m. m, d. xxi, fuit temporibus Marci Antonini et Veri," a cousulatu Rustici
et Aquilini usque Claro et Celheero.
VARI.E LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. A Apud Holstenium et Schelestralium.
Num. 13, lin. 2, a. 15, A. tin. 7, AB,U.A, Lin. 2, Valic. Reg. et Florenlini duo , menses 6,
dies 21. dies2l. lin. 3, Florent. secund. Vat. et Reg., iiulhis
Excodice Regio, Mazarino el Thnano. monachtis. lin. i, Reg. nisi. lin. 5, Cass. et Flor.
Lin. 2, mens. 3, riies 21, F, a tempore S. lin. 5, duo, ordin. quinque. lin. 7, Flor. secund., Junias.
presb. 18; Maz. 19. diac. 9, M. 19, lin. 6, loca 11. Apud Peniam ex codice Cavensi.
lin. 7, dies 21. Lin. i, poneret in sanclam Ecclesiam.
Ex codice Thuano allero.
Lin. 2, mens. 6, di. 21. lin. 5, ordin. 6. lin. 7,
ri. 21.
mTM VARIORUIVi.
A SCHELESTRATE. = B biis xxi, seriisbeaii Soteris tnnla est, quantam osten-
Linea 3. — Hic constiluit ul nulla monacha, etc. dunt monumenta recensitn in Prolegomenis , qua
Legunt Ires mss. codices, ul nullus monachus. Ve- mnjor exspectari vix polest; nam in riuobus vel
ruin monachw lectio reliiienria, qunm aucto*rex se- tribus exemplis, quaejuxla calalogum Felicis quarti
yindo calnlogo desumpsit, et codex Palntino-Vntica- ex ni, mcnsibus vi reddiderunl, facile arguiltir ama-
ms saeculovm conscriptiis servat. Nolanrium autcm nuensis negligentiam id peccasse, ut, duabus unila-
rioteris temporibns nionacbas fuisse, sive illae fueriiit, libus quae praeceriunt paulisper inclinnlis, expresserit
quae in monasteriis simul, el in coinniuni vivebant siglnm quinaiii v. Retrocedentes itaque ex die mar-
; Tibaliqua malre, quarum raentioneni facitD. Opla- lyrii 22 Aprilis anni 171, per annos solidos ix,.men-
tus Milevitanus, qpi eas lempore Donatistartim in ses iii, dies xxi, assequimur inilium sedis Soteris,
Africa fuisse afiirmat, sive sint virgines Deo sacralae, figeiidum ipsis Kalendis Januarii initio anni 162, Ru-
quae in parenlum domibus habilabant, et cum rcii- stico ct Aquilino procedentibus ad consulalum. Sive
quo populo ad ecclesiam acccdehnnt, propioremque Soier ea riie fnerit ordinatus episcopns, in qiiam in-
ad sacruiu Rema locum habebanl, ut monachi quo- citlebat Circumcisio Doraini et oclava Nativilatis
quc, de quibus loquiliir Dionysius libro de Hierar- ejusdem; sive Dominica praecedenti, poslreina De-
cbia ecclesiastica. cciiibris; perspicuum est vicinas Kalenrias Januarii
ALTASERIWE. civili more (queni nunc etiam sequimur in annis Na-
tivilalis consignandis) inchoasse aeram as-
Linea 3. — Hic conslituil ut ttulla monacha pal- stimpti aChristi, Solere ponlificatus.
lam sacratam conlingeret, nec incensum poneret in C Vacaveril sedes anle electionem Soteris ex
sancta Ecctesia. Soteris decretum est, ne sanctimo- die raarlyrii iiaque
nialis sacra vasa, vel sacram pallara altaris contin- die 17 Aprilis,Aniceli, quam consliiuimus anno 161,
ad finein ejusdem anni, duobus Au-
gat, vel incensiiiii adoleat circa allaria, can. Sacra- consulibus.
las, 23 dist. Idem decrelum repelilum a Bonifacio I gustis Dilalaeelectionis causani suspicari facile posstimus
ex Anaslas. in ejus Vita. ex antea narralis ad Pium et Anicetum in notis bi-
BINU ET LABBEI. storicis, necnon ex chronologicis ad Hyginum, ubi
(Ex BIN.) Linea 1. — Soter. Aflliclarura Ecclesia- baec retulimus. Marcion baeresiarcha, vacante apo-
rum solalium, pauperum ei egenlium, ieste Dionysio stolica sede post obitum Hygini Romam veniens, et
Alexandrinb, magnus remtinerator. spe dejectus lum communionis obtinendae a presby-
Linea 5. — Hic constiluit ta nulla monacha pal- lerio Romano, per quod repulsus fuerat, lum primac
lam sacram contingerel. Non latitum monachae, sed sedis assequendae, cui inhiavernt, minas inlenlavit
ciiam diaconissae, aliisque laicis, et quibtisdam eliam ieierni scbisinatis a se inferendi. Licel vero post va-
clericis saci-orum vasoruin, et corporalis contactus cationis spatium trimeslre jam cerneret eleclum
4est interdictus. Probabile est hujus constiluiionis Piiim Hygini successorem, audaciae lamen suaelena-
edilae causam fuisse, quoil ex Monlani secla, ut cior multos' a fide catbolica suum in errorem per-
docel Baron. ann. 173, feminae se sacris iniinisce- traxil; linn in Pontum rediens omnia susdeque ver-
rent. lil, neque interea deslilit suos in Urbe asseclas alque
(Ex LABB.)Linea 6. — In cwmeterio.«uxla corpus eniissarios subinde incitare ac fovere : quorum la-
beati Petri C. H. D ineii plurimos S. Polycarpus in Urbem veniens sub
BLANCIUNI. Aniceto revocavit ari firieni, ut in superiori numero
memoravi ex Eusebii Historia et ex Patribus tunc
NOT^E CJIRONOLOGICJE. Romae versatis. Mirum non est si, post disces ura
Soteris epocha satis certa rcdriitnr documentis su- Polycarpi ab Urbe nbennle e vila Anicelo, aninios
perius produclis, tuni in serie cbronologica ponlifl- iterum resumpsit Mnri.on aeterni scbisinatis, quod
cum Bomanorum, inler Prolegomena, lum in noiis ante tuinalus fueral, pro viribus excilandi. Marcio-
chronologicis ad Hyginuui, Piuiii et Anicetum. Ho- nistas enim et Valciitinianos ab eadem schola pro-
rum suraina est. Consules anni 171, Severus II et ctos diu superfuisse satis superque oslenriit scri-
Hereunianus, altributi ab omnibus catalogis et codi- bens sequenli S.TCIIIO Terlullinnus; qui inilio libri
cibus integris initio Eleulheri successoris, ostendunt adversus Valentinianos dicit frequenlissimum inler
paschale lempus circa finein Aprilis, ab Ascensione hmreticos illorum collegium, quia plurimum ex apo-
Domini ejusdem anni, esse illi tribuendu n. Soteri stalis verilatis. Occtirrendnm ilaque eral arlihus, in
auleni, maityrium adepto 22 Aprilis. consules anni siriiis ac violenliae tam efferali lioiiiinis, qui ingenio
superioris, Cethegus cl Clarus, recie assignantur, polerat el etoquio, lotque ejus gregalium, nihil pensi
tanquam poslremi. Concordia codicum et piclura- babeiitiuiii buniana oninia ac riivina niiscere, ul so-
rum S. Pauli in nuraerandis antiis ix meiisibus m, die- leni auimi (quod Tertullianus de Valen'ino roouuil)
1243 ANASTASHBIBLIOTIIEOARII 1214
/>ioprimtiln exciti prasnmptione ullionis acccadi. A pag. 26, ubi ad anniim 166 probabilius relu.il cjus
Occasioneni quoque turbarum contra pacem Ec- pnssioneni posl complures auclores a se prodtictos
clesiiu atixil mors Anlonini Pii, vita fiincii ante. et collatos. Longuni essel universa perpendere, (|iiae
Nonas Martii eodeni aniio 161, quo Anicetus se- illis in tiissertationibus plurima ctim eruditione affe-
quenli mensc supplicio addiclus fidem sanguinecon- runtur, praesertim rie riie manyrii, ex Aclis inci-
signavil. Colligere siquiriempossumus ex ejus mar- dente in magnum sabbatum , ac in riiem 26 Martii,
lyrio clhnicae supcrslitionis miuistros ac sectalores, necnon de anno quo proconstil L. Statius Qnarira-
posl obiiuin miiissimi principis Anloiiini, a quo lus Asiae praeerai, in edilione Latina eoruuidem
coliiberi et prohiberi asstieverant, praeserlim post Actorum iiominatiis, qui consul fuerat anno 142,
decenninm imperii sui, ne Cliristianos insectnrentur, sub Pio. Alii lamen mnlunt alium Stntium Quarira-
libernm criminandi facitltntem sub novis priiicipibus liim inlelligi oporlere, patrem, aut palruum T. Nu-
Marco et Lucio Vero exercere voluisse, deferendo, iniriii Quatlrati, qui consul processit anno 167 cum
et impietatis crinien (ut ipsi jactabanl) objiciendo, L. Vero Aiiguslo m, dum e\ eorumdem placilo pa-
ac legum Ronianarum praesiriiumconira nos implo- Irtius proconsul Asiam adniinistraret hoc cotlein
rando a magislratibiis. Episiola ad conimune con- anno 167, et pbira rie illo legi posse apnri Cl. le
cilium Asiaescripla a M. Aurelio tttnc imperante, et Moinein Prologomenis ari vnrin sncrn nrimonet Re-
per Eusebiuni inserla lib. IV, cap. 13, Historiae, lanrins in Fnslis. Quotlauleni allinet nd diem niar-
statuens miliora rie Christianis juriicia fleri (licet lyrii pai-iaiidnincum 26 Marlii, et magno Snbbalo,
eatndem perperani nscribnl Euschius Anlonino Pio, fnlettir Penrsonius cnp. 29, disserl. 2 n. 5, tltios
ul evidenler ostendil Vslcsius cx titulis, ac nu- r, illos cbariicieres tliei in Actis recensilos oplime con-
niero xv Iribuniiiae poteslntis, conjtincto cum ter- venire etinm nnno Domini 158, AnloniniPii 22. a
tio consulnlu, qui liluli ac mimeri Marcofllio aptan- qiio lameu excludit gcsla marlyrii, cum asserat
lnr, non palri Pio, nuiiieranti triburtiliam potestatera jiingi minime posse codemnnno cumSlnlio Qunrii-alo
xv imo et septem praecericnies, cum consulatu proconsnlc. Atego nec video cur non pottierit Stn-
(jnarto, ipsa, inquati,, epislola indicat perseciilioneui tius Quailrafus iterum in provinciani mitti procon-
in Asia jainpritlera excilatani conlra Christiaiios , ct sul extra sorlera; cum P. Aquius Scaura (apnri
pliirihus in provinciis ah eariimdem recloribus, ncc Griitenim 360, n. 5) i;ui TROCONSVI.E. pnoviNciAM.
poniliis desiisse aliquot sallera locales persecutiones CVPRVM. anle.n oblinucrnl, postinoriiim EX s. C. I.N.
sub Pio parente, easqne invaluisse receniius sub QVINQVENNIVM. COS.ITERVM. EXTRA. SORTEM.AVCTOBI-
Augustis fratribus, etianisi lilterx' suppoiiantur dalae TATE.C CESAR1S. ET.S. C MISSVS. fueril AD. COMIO-
tribunitiae potestalis anno xv, qui Marco Aurelio NENDVM. STATVM.IN. RELIQVVM. PROVINCIJE. CVPBI.
labebaiurex riie v Kal. Mavtii anni 161, riiebus uii- Nec percipio cur nnno 164, atl quem libenier refe-
riecim anle obifiim Pii, ad v Kaf. Martii anni 162. ram niartyrium Polycarpi ex inriicio Eusebii, circ.a
Verum ex lilulo Armeniaci, Marco Aurelio in lilte- initiuni imperii riuorum fralruin Augusloruiii Mani
iis iisriemallribtilo (qucm non assuinpsit nisi trien- elLucii Veri iri memoranlis, referri pariter nc-
nio post, viclo per Cassiuni Vologese,qui Arnienian) queal lum isle procousulalus Asiae extra sorlem
occupaverat, ut niimmi ct inscripiiones riocent), se- Stalio Quadrato collatus ad componenduin forlas-
riusdatam fuisse cpistolam, et trib. pot. xxv polius sis provinciae stntum nuclorilnte Marci, ejusque
quani xv signatam argucmus uumero sequenti. In provineiic molus suborlos cohihendos; lum ulerque
hac igitur epistola, sive tlata in trib. pot. xv, sive C cbaracter lunae Paschnlis decimae quartse, eo nuno
serius, aflirmat primuin imperator, plures reclores inciilentis in diem Sabbati magni, tam ex motihus
provinciarum divo parenti suo anlea scripsisse de jiinaeveris ac mediis, quam ex cyclo Cicsaris. Scio
Christinnis qui deferrentur, et ad necein poslularen- eodem nnno bissextili Dominicalem lilteram B, ex
lur, quiri .cssct stalueiiilum. Deiurie adtlit: sed et dic vi Knl. Mnrtii niulnri in A, eaque dc cnusn
multi ad me de illis retulerunt, qttibusego palris tiiei diem 26 Mnrtii.qtiae in anno comrauni incidissel in
conslilutionemsecutus respondi. CortsliltitioAntonini Sabbntum, ob intercalalionem bissexli pariari eo
Pii parenlis sui fuerat: Ejusmodi homines (Chrislia- anno ctim Dominica. Veiiim cum indicntio riiei, quae
nos) nulla pwna afficiendosesse, nisi forte contra sta- in Graeco lextu Acloriini signata erat Xanihici, in
tum imperii Romani aliquid moliri videantur. Indul- translatione Lnlina viliose conversa deinonslrelnr
genliam Anlonini patris friistrabantur elhnici tan- tum a Pearsonio, tum a reliquis, qtiando inscribilur
qnani teinporariam, ejusque cum morle sublalam) mense Aprilis,die\n Kal.Maii, quae reddeniln fuisse
cuin a Marco successore mulii adhuc qua;rereiit dela- dicebalur mense Marlio die vu Kal. Aprilis; cur
tioues ariniitli contra Chrislianos. Gonfirmalionis non poleril ex nostra sentenlia reddi mense Murtio
vcro paterni rescripti qualis usus vel abusus fuerit die vni Kal. Apriiis ? Certe in eam cndit quarla rie-
tnnt npud reclores provincinrum quain apud magi- cima dies lunae Paschalis , cujus noviluniuin tum
stratns urbanos el senntnm, demonstrant raartyria ex veris motibus, tuni ex meriiis praecesseral die 12
tnni Juslini, catisnm cnpilis in senntu dicemis, et Marlii nontlum couiplela, et recte signabatiir exoy-»
illiislrc inartyriura consecuti intra quinquennium clo Caesaris, per nos explicato ex antiquo marmore
iiiipcrii riuoruni frnlrum Augustorum , sub prac- fj Farnesiano anle annos 19, in libro de Calendario
leclo Urbis Q. Jiiuio Rustico (quori mnrlyrium re- et Cyclo Cmsaris, die 11 Marlii complela. Quare
feruiit pnssini bislorici Ecclesiic vel ad annttm 163 decima qunrta dies lun:e pnrinbnlur eoriein ann.')
vel nd 165aeraeChristi); luni gravissimipersecutionum cnm tlie xin Kal. Aprilis, eodemque magno Sablia-
molus, qui Asiam coucusserunt, eoriein Eusebio tra- to Judaeorum, el Asianorum inore Paschali futuro
riciile cnp. 15 el 14, qunnrio riecedenti Pio M. Aure- nobis vero, ac caeleris Ecclesiis riie Doininica suh-
lius Vertts, qui etiam Anloninus diclus est, ejtts filius sequenle Christinnuui Pascha celebraturis.
cnm Lncio frtttre successit, qua tempeslale cum gra- Caeterum qiiociinque lanilem anno post inilum
vissimi persecutionum motus Asinm concussissent, a M. Aurclio imperiiiin cum Lucio.fratre censenlur
Potycarpus vitam martyrio terminavil. Ubi inirari mnrlyrium Polycarpi, sivc anno 164, ul ego sentio,
neccsso cst, ita abrepluin fuisse nb Eutycbinnis ra- sive 166 vel 167, aul 169, utdocli viri a Ruinartio
lionibiis Pearsoiiium, ul illarum mqiiaririaruiii gra- recensiti judicanl, cerluni est in liltcris Ecclesiae
lia ciim Vita Aniceli, viccnnio solirio praivenerit Smyrnensis, eo de marlyrio dalis ad EcclesiasPonii,
aeram passionis S. Polycarpi, ab Eusebio relalam id legi, nempe sperari jam posse beati Polycarpi
in Chronico ad aiinura septimura M. Aurelii, Euse- inariyrio, quasi signaculo quodam impnsitnm esso
bian.f: tamen cpochae pleriquc criiiliti acquiescunt, fiueiii persecutioni. « Scripsimus vobis, fralres, Itini
etiam perspeclis disserlationibrts Penrsonii ac Dori- dc reliquis marlyribus, liiin dc beato Polycarpi, qui
velli contra Valcsimn : ac prac cacieris tioctus P. mariyrio suo veluti signaculo quodam persecutioni
Ruiuartius in Actis martyruni de Polycarpo n. 6, fiiieni iniposuit. > Praecesserat itaque tum alioruiu
1245 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SOTER. 1240
martyrium, tnm perseculio per illa priora lempora /\ Aniceli, Solerisque tempora, eoriimque, el alio-
principatus Mi Aurelii, quamvis ille palris cxeinpla riiin secunriisaiculi pontilicum marlyria et coronas.
seculus rectoribus provinciarum scripsissel, < Chri- Poterunt etiam inrie colligi et eonfimiari con-
stianos hoinines nulla roolestia afliciendos esse, nisi jectnrae non improbandae circa sedis Romanaeva-
fortc contra staluni imperii aliquitl moliri vitleren- calionem ad aliquot menses prolractam post Aniccti
ttir. > Vigebal enim mitioris istiiii rescripli lex martyrium eodem anno 161, quo Marcus cum fra-
etiam aelate Commotli, uti narrat Eusebins : qui ta- tre Vero ccepcral imperare; cum prreter Marcionis
nien ostenilit, exceplionein-fuisse paratam ad elu- asseclas, inducendi schismatis studiosos, quori ille
(lcnrium istius rescripti niiliiis ingenium etinm in aeternum fuerat coniminatus huic sanctae Ecclesiae
Urbe mcdia, el ab ipso senalu : cum palres consci i- per se illalum iri, rctartlarenl designaiionemsiicces-
pti nihil raorati ediclum Anlonini ndhuc vigeus, ul- soris turbulenln illa studia eihnicorum, post obitum
pole non revocatum, altamen judicnrent ex veteri Aiitonini Pii atl tlelaiiones Chrisiiaiiorum se compa-
lege, Chrisliauos seniel delatos, nisi n proposito suo raiilium. His cnini obnoxium prac caeteris fuliirimi
receilerent, nequaquam esse absolvenriosac, dimit- nnvcrat Romanus clerus quemcunque expedile
tendos Quare privali cujtisqtie honiiiiis invidiae, et elegisset, lervenle adhiico'Slro novorum delalorum;
odio patebal eorum accusatio, el poemc iutenlaiio, paulo aulem securius occiiltalum iri ab hoslitim
ubi semel fuissenl in jusvocaii : quotl luculeiiter auilacia, et ab insiriiis lulatum iri pontiflcem, quein
comprobal illuslri cxcmplo Apollonii, ex senatus collocasset in setlc, setlalo panlispcr impetii conqni-
senlenlin capile plexi pro firiei Chrislianae asserlione, reiiiium ad neceni Ecclcsiaruni praesules et rio-
dum adhuc vigeret lex quae conlra dclalorcs (>hri—JJ ctores.
stianoruui extrema supplic>a decreverat. Praeslat Nihil igitur impedil quo niinus sequaniur riti-
inlegrum Eusehii lcxltira liic redtleie lib. v, cap. 21, ctiiin calalogorum ct aliorum codicutii, ac iiioni-
exceptum ex Actis iiiartyriim a sccollatis. < Com- ntcntoriim quaesuprn memoravimus, ari conslitiieiiT
moilo, inqiiit, iiiiperiurii ISoinaniimobtincntc, rcs rinm elcclionera Soteris Dominicapostrema aimi 161,
quiriem noslrae in tranquilliori slalti versabanlnr, cjusque epochae pontilicalis iniliuni dcsunii colliga-
pace per Dei graliam cunclas terrarum Ecclcsias mus ex Kalendis Januarii anni 162, Rustico et Aqui-
complexa. Alque inlerini salularis Dei sermo ex Hno consiilibus, ihitlein perspicue signatis : doncc
omni genere borainuin quamplurimos atl religiosiim ahsolulis annis 9, mensibus 5, diebtis 21, sui
siiniiiii iiuuiinis cullura pcrlraliebat: adco tit niulli ponlificaliis, conconli lestimonio velerum pietnra-
cx iis, qni in urbe Roma genere alque opihus emi- iiiin, catalogoruni, cl codicum eidem allribulis,
nebnnt, siniul cum universa riomo, ac familia salu- marlyrium parieturjuxta ccclesiasticas tabulas pa-
tem consccntiiri accurrerenf. Verum infesiissiiuiis riter conseiilicntes anno 171, dic 22 Aprilis, qna
honis omnibus dacmon, et suopte ingenio invitlus, colitur.
isiuri ferre non potuit. Rursus igitur varias adver- EJUSDEM NOTJEJIISTORICJK.
sus nos machinas commentus nrmatur. Denique
liomae Apollonium quemrinm e nuii.ero firielium, qui Linea 2. — Fuil temporibus Severi n consutalu
in biimanloribus litleris, et in philosopbia eximius Rusticiet Aqniliniusque ad CethegumelClarum. Con-
babebatui', in juriicium aririuxit, suscilato ei accu- sulalus tilerquc recle coiisignatus demonslral erro-
salore lioniinc quoriam perriitissimo, qui ad hnjus- rem libiarii in suhstitueudo noraine Sei>cn pio
niotli flagitia irioneus imprimis minister dacmonisC Marci el Veri iiomiiiibiis, quae dislinclc expressn
videbalur. Setl miser inlempcslive suscepta accusa- legunlur in secuiido cnlnlogoaclntis Justininni, qtiem
lione, cuni inipernloris edicio capitnlis poena in eos catalogum Biblioihecnrius exscribit.
qni talia dclulissent esset constitula, confestim Linea 3. — Constituit ut nulla monacha pallam
fractis criiribus occiililur, Perenne ejusmotli adver- sacratam contingeret, nec incensum poneret in san-
sus ipsum sentenliam pronuntiante. Mnrtyr vero cta Ecclesia. lndicaveram in notis ad praeceptum
Deo acccplissimus, cum judex niullis eum precibus Apostoli a Lino renovaium develandis mulieribus in
obsecrasscl, pelisselque ab illo, uli corani senatu Ecclesia, primam haeresim Simonis, caclerariiui
i-ationcm fidei su;c redderel, eleganlissima oratione aniesignani, Selenem circumriucenlis tanqiiam sim;
pro defensione fidci suae cornm omnibiis pronim- mentis Ennoiam, per quam angclos, occasionem
tiala, capitali snpplicio a senalii damnalus cst. detlisse contra enm pracmimientli fideies, nc riecla-
Quippe veteri apuri eos Iege sancitum erat, ut Cbri- randi apcrtcin coiivenlu Ecclesiae, fcminas excludi
stiani, qui seniel in jus vocati fueranl, nisi a pro- penitus a saccrdolio, itlque significari per velamen
posito suo discetlerent, nequaquam dimitierenlitr. iinpositum mulicrum capitibus diim oiarent, ul in-
Porro CMnctaab illo in juriicio riicta, et quaecunque telligereni se esse sub viri poteslale; aperto auteiii
Perenni interroganli responriit, el orationem illain, capite viris orandum cssc, ut Christi sacerdotium
qnnm pro fidef noslrae riefensione in senatu habuit, sihi reservnttim recordarenlur. Aririebam, imila-
qnisquis nosse voluerit, ex anliqiiorum martyrum lione Simonis Marcionem haeresiarcliam., et Gtio-
passionibus, a nobis collectis polerit pcrcipcrc. > slicos isliiis aetnlis rie qua loqiiinjui hide arriptiisse
Haclenus Eiisebius. TV(ex Selenc, ac Simoiie) ut ceinpltira ollicia saccrdo-
Haecpaulo fusius exponenda dttxi, lum ehrono- talia suis mulierculis comniunicarenl; lantaque ar-
Jogin;causa, tuni hisloriae. Video enini eos, qui dc rogantia usurpatafnisse ab ambiliosis corum femi-
paucilale niarlyruiii pro ingenii sui proRJtnIicalaopi- nis haecministei-ia , ttl Firmilianus apud sancluin
nioiic scripserunl, et Romanis ponliflcihiis, non se- Cyprianinn scripserii, constar.e, quamriam grega-
cus ac Ciutcrispliiribusperprovincias eamdem gloriae lem impiaefactaeeo audaciac pervenisse, ut < fre-
coronam priino ac. sccundo Sicculoadimcre sunt co- queniersnnctificnre se pnnein, el Eucharistiam fa-
nali, contra oninium Ecclesiarum dociuncnta, ac cere simularet, ct sncrificium Domino sine sacra-
trariiiioncs, plerumque niti legibus Anioninoritm, nicnlo solitae preealionis offerret. > Vigiles Eccle-
miliora de nobis deccrnentibus, riuiiora in delalorcs si;c pastores, quibus in Petri sede ovium pariter
noslroriim rrnlriim. His atlaraen legibus non revo- et agnoriiin cst cur.i concrediln, nnsccnli, seu re-
calis, senatus edicta superioracl prodiiccbal, cl so- nascenii malo Samarilani Sin.onis in Marcionis, el
quebatur, ubi privatoruui artibus iterum sistereniur sociorum schola praesens remetlinm opposiienuit,
judicio illustres elinm Christiaui, quales Juslinus et aposlolicic scilicetdisciplinae prima decreta : ut cleri-
Apolloiiius : ct poenamcapitis ric lantis viris sume- ci in sortem sacerdoiiiClirisliani aDeo vocatia caete-
h.it, eotlem principe non vctante, qui miliorn pro ris riiscernereiilur exierno quoque cnpilis signo. Id
iioslris etlicta vulgaverat. Quare lias observatioues praestiiilAnicelus, Peiri loiisiirnin etPnulicIericisge-
IIOIIintitiles fore judicavi ad liberanda, el viudican- slnnriara iteialo piaecipiciis. Successor autcin Ani-
•.iiiiili injuriosis cxceptiopibus ejusinodi criiicorum ccti Sotcr curavit icupvari teges exclurientes caeteros
1247 ANASTASII BlBLIOTHECARll 1248
fideles in sortem Domini non vocatos a conlacln sa- A relulil lestimonia obsequentis veneralionis SS. Poly-
crati ministerii, quas edixerat Sixtus. Sixlina eiiim carpi et Irenwi erga S. sedem Romanam, dum ad
lex , quae vel unice, vel praecipue prospexerat curae eamdem sese conferrenl, responsi gralia obtinendi a
ac diligentiaepraestandaein contrectatione sacrorum, Pelri successoribus super quwslionibus de disciplina
ne quidpiam scilicet oblati et consecrali muneris subortis , hwc subdit pag. 138:
conversique in corpus el sanguinem Domini impru- < Nempe bisce prioribus etiam saeculis respicie-
denter excideret, atque in lerram dilaberelur (cui banlur ponlifices Romani tanquam communes iini-
periculo cavebalur reservato contaclu vasorum sa- versorum fidelium patres non modo in vita spiritus
crati ministerii solis niinislris, divina institiilione ad iraraorlali tuenda per Christi graliam , verum eliam
sacerdotium vocalis, et ad illud procurandum se- in temporalisvilaesubsidiis necessariiscorpori niini-
dulo poritificiim stndioexercitis),ut redderetur etiam strandis, quae infinito propemodum numero confes-
ulilis ad cohibendas baereses tunc'suborlas, et ab- sorum sublrahebantur a perseculoribtts Ecclesiae ,
usum Marcionis, ac feininarum ejusdem gregalium ctini ad extremam rerum oraniuin inopinm fideles
audaciam coercendam, qua ut ille ad episcopatum., Christi reiligerent. Eusebius Caesariensis oculatus
ila istae ad sacerdotium perlingere praesumebant, testis luculenter ostenriit a se spectata, et atiriita
roboranda fuit per Soterein, interdicto quovis oflicio, suae, ac superiorum aetalum exempla, plane respon-
ac ininisterio sacerdotali etiam leviori feminis qui- dentia teslimonio Dionysii Corinthiorum episcopi.
buscunque, licet sanctimonia professionis, et vir- Hic ad Romanos iideles scribens gratulatur, vigere
ginitalis tittilo Deo per pontifices rite dicatis. Id enim apud ipsos consuetiidineni, ab origihe hujus Eccle-
monachw appellalione (serius quidem inducla, et ex o siae perpetuo custoditam , ut omnia subsidia onmi-
pbrasibus caialogi secundi a bibliothecariis translala bus ecclesiis transmitlere curareul.et singillalim
in btinc numerum, cum per ea de quibus agimus minislrare fratribus indigenlibus, praesertini ad me-
tempora ancillm Dei, et virgines Deo sacrw, aut dia- talla damnalis, praesidia vitae. Id segniter observa-
conissm appellarenfur) intelligendum esse constat, tum ab exordio suae fundationis ( optima parens Ro-
tnni ex adnolalis superius in Clemente ac Pio, ubi mana Ecclesia ) nunquam non praeslilit diligenler ;
indicavimus consuetudinem ab apostolis profectam lieoltis vero Soter, tlecessorum suorum imitalor ,
virginun) Deo dicandarum, luni ex observandis in- ita proseqtiitur cuslodire, ut eiiam cumulare supe-
fra ad Vitam Leonis Magni numero 67, ubi monachm riorum pontificum herteficiis mantissam addat. >
nomine exponitur ea quae virginilatis dedicationem Deinde Eusebii verba ex edilione
' Oxoniensi'profert
consequeretur benedictione velaminis capiti suo im- ita Latine reddita :
ponendi, per ritura paulo anle demonslratum in Pio, < Romanorura consuetudinem , quae assidue ad
ex veleri piciura in cryptis SS. Martyrum reperta in hanc persecutionem noslrn aetalegrassanlem servala
cceraeterio Priscillae. < Hic consliiuit ut raonacha est, raagnopere approbans ( Dionysius) isla scribit:
non acciperet velaminis capitis benediclioneni, nisi Apud vos is mos jam inveteravit, ut omnes fratres
probata ftierit in virginitale sexaginta annorura. > variis afliceretis beneflciis : et Ecclesiis permultis,
CIACONII. quae in civitate quaqne sunt, vitae mitterelis subsi-
dia. Sic non solum egentium sublevalis in-
Linea 6.—Qui eliam sepultus estin cwmelerioCalixti, opiara, plane verum eliam fralribus, qui sunt ad me-
via Appia. Sanclus hic pontifex sepultus esl via Appia r tnUa damnali, opem fertis : sicque per ea benefi-
in cffiineterio, quod ipse conlruxit, et Soleris de cenliae subsidia, quae jam a prirais Ecclesiaeveslrae
nomine suo appellatum est, quem post annos 670 jactis fiindamenlis passim miltere consuevistis, cnm
Sergius ponlifex Maximus hujus nominis secundns in silis Romani, Romanorum consuetudinem a Palri-
Ecclesiam sanctorum Sylvestri et Marlini in mon- bus traditara sedulo observatis. Quam quideni cerle
tibus tilulo equilii transtulit : uf ex anliqua ibi in- beatus Soter vesler episcopus, et hactenus cuslodi-
sc>':9tioneliqnet. vit diligenier, et mirum in modum suo propenso
PAGII. studio adauxit : idque non raodo opes in sanctos re-
Linea 1. — Soter. De Sotere, etEcclesia Roraana flciendos delegatas benigne subminislrando; verum
illuslre exslal tesiimonium Dionysii Corinthiorum epi- etiam fratres ad ipsum advenlaiiles, tanquam pater
scopi. Cnm enim Ecclesia Romana esset opulentis- indulgens, el clemens in liberos, beato ac pio sermone
sima, aliarum ecclesiarum inopiam liberalilate si;a ad virtutem cohorlando. > ( Euseb., Histor. lib. iv ,
sublevabat, et fralribus ad metallum dnmnalis, atit cap. 22. )
in exsilium raissis, aliraenla et muncra subiiiitlere His ex htsloria Eusebii ptoduclis sequentem subjicil
consueverat, quem morem, inquil Dionysius apud observationem laudalus prwsul Sommier inler nolas
Eusehium, iib. iv, cap. 23, < Bealus episcopus vester ad Soterem mertto eligendam, quw merentur etiam
Soter non servavit solum , verum ettam adauxit; tum referri inter observalionesad illustrandam Dionysii
mnnera sanclis destinala copiose subministrans, tum epislolam opporlunas.
fratres peregre advenienles tanquam liberos suos pa- < In imagine anliqtii hujus sanctique pontificis ef-
ter amantissimus bealis sermonibus consolundo. > Haec
S. Dionysius in epislola ad Romanos dala. In htiiic D hodie figiem intuemur Clemenlis XI, ex eadem sede nos
ustiivifiebant colleclaein Ecclesia Romana, de quibus gubernantis. Hujus plena humaniiatis virtus ,
cxslant aliquot S. Leonis papae serraones. QuaeIau- comitalis exccplio, indoles beneficenliae, spectata
dabilis consiietudo jam inde a primis apostolorum eloquentia, et ars admirabilis animos devinciendi,
mentibus iraperandi, alque inspiranda; pielatis
temporibus inslitula, in postrema etiain persecufione et ad. se accedentibus , nola jam decora universis, et
Diocletiani servata est, ut lib. IV,cap. 23, teslatur
Eusebius. Quo terapore Ecclesia Romana Chrislianis perspecta sunt. Experimenlo proprio hsec addidici :
ari metalla Palaestinae, et per jEgyplum damnalis iuio qua die haec in lilleras mando, accepi. Sancli-
colleclns pecunias misit. De hoc niore RomanaeEc- tatera suara ex aerario ponlificio transndsisse Pa-
risios ingentem pecuniae vim ad relevandas inclyli
c.lesia;praelerDionysiuinCorirtthiorum,loquituretiara
Dionysius Alexanririnns in epistola ad Stephannm illius principis necessitales, qui decus calholicacre-
papani, quara refert Eusebius lib. 7 cap. 5 : Syria- ligionis praelulit regiis lilulis suarum nalaliuin. >
rum quidem provinciwomnes, inquit Dionysius, curn Quam libenler hwc in litleras mandalurum cum
Arabitt, quibus identidem necessaria suppeditatis. lia C. V. Sommier putamus Dionysium, si inter nos
Valesius in notis ad cap. 23 libri iv Eusebii. Colilur viverel!sua In ulroqne enim principe conlinuatum ab
S. Soterdie22 Aorilis. origine Ecclesiw Romanwdecus prwcipuumagno-
sceret: tn exsute, et fidei causa svotiato paternis re-
SOMMIER. gnis, constanliam confessorum; in ponlifice, hospi-
Poslquam Sommier lib. u Hisl. dogmalicw S. sedis lis regis gloriosam inopiam Romanw Ecctesiw con-
1249 HISTORIA DE VITIS RO.M.PONT. — S. ELEUTIIERIUS. 1250
sueiis prmsidiislevante, Soteris studium, el charita- A manw Ecclesiw characlercm sua munificenlia tuslo-
lem; de qtia nihil renmil sanctissimus Pater Inno- diens.
cciuius XIII, decessoris Clemeniis beneficia el Ro-
1. Primus nummus argenleus Iegionis x ex An- tannia meruisse sub Oslorio contra Silures et Or-
tonianis freqiienlibns, effossus in agro Maridunensi derices comprobat etiam ex pluribus lateribus, seu
inter Dimetas, qni Silurum parsfuere, illustralur a flglinis, repertis apud Conovium (rudera Caer IIyn
Thoma Gale in celebri opusculo ad Ilinerarium Bri- Vrbis antiquioris, quae postea corrupte dicta ftiit
tannicuin Anlonini pag. 122. Hanc legipnem in Bri- Caer Rhgn ad terlium lapidera ab ostio fluvii cogno-
mt ANASTASfl BIBLIOTHECARII 1208
lnlbis >onovii hodie Cowey contra occidentalem in- A lus tricies cum hnsle conflixit. Duas validissimas gen-
sulam, Mona antiquis, nunc Anglesey Ile appella- tes, superque xx oppida, et insulam Veterem Brilan-
tam) ita signalis inscriptione legionis decimne LEG. niaeproximamindeditionemrecepil,parlimA. Plaulii
x, quam hinc traductam in Paloestinam nomine Fre- consularislegali, partim Claudii ipsius diiclu. > Le-
tensis, et deeimeeFerratensis, sub Vespasiano mili- gioni secundae praepnsiliim a Claiulio Vespasianum
tasse conlra Judaeos, captisque tandem Hierosolymis demonstral Gale in laudato lihro ad itinerariuin
ibi a Tito fuisse relictam memorat ex Josepho belli Britannicum Anlnnini llinere xn : A Caileva Muri-
J.iidaici tibro i el vn : ubi et eam fatiscente jam im- duno, etc. ISCE LEGVAAVGVSTI.M. P. XV. quod
perio, invenit Theodosius Juiiior, ut observat ex ila emendandiiin docel. ISCA LEGio II. AVGVSTA,
Notitia imperii fol. 92. hodie Caerleon, et Britaunis Cuer-Leon-al-Vsk, id
2. Nummus alter, ex argenteis Claudii principis, esl «7r6slegionis ad Iscam. Haec legio secunda tan-
obsignatus arcu iriumpbali DEBRITANNIS, salis diu hic (Londini, el Rutupiis), egil, iiteliam secunda
iiluslratur a Suetonio in Claudio cap. 17 : « Justi Britannica dicerelur , ex Ta ito lib. m, sect. 44 :
triumphi decus unde acquirerel Britauniam polissi- « Vcspasiaii.usei a Claudio proppnsitus, qnod illie-
mum elegit, neqiie tentatam ulli post Julitim, et tunc bello clarus eu;eral, favorem Brilannue oblinuiu > In-
tumultuantem ob non redditos transfugas. Hic vero eodem libro Taciii, sect 23, legiones ix, net xx ap-
sine ullo praelio, aul sangttine, inirapaucissimos dies pellanlnr Britannica. Et vigesimam quotl atlinet,
parte insnlapin deditionein recepta, sexlo qiiam pro- illa ex Germania iuferiori, ubi fueral conslitiila ab
fectus fuerat mense Roroam rediil, triumphavitque Augnsto, posiqiiamaClauilio in Britamiiaiii traducta
maximo apparalu. > Ejtis triuinphi monumcnltim g est, nomen Victricisohlinuit: qiiemadmodum ex ve-
illusire erexit senatus populiisqup Romanus, arcu ex- leribus hisloricis collegit Vaillaiitius in iiuiiimo Gai-
cilato regione nona, uli comprobant Panviniiamlitio- lieni, tibi etiam Valeriw praeferl appellatioiiem. Auli
iies.^d Rufum, et Viclorem; cum reperta fuerit, Plaulii consularis legali, qui pioeerat his legionibus,
Narifino teste, aliisque antiquariis, in via quae ex epigraphen inlegrara nobis praeservat lapis ad pon-
forfle Trivfi perducit ad proximam Flaraiiiiam (il tera Liicanum sub Tibure, quam reddit Gruteru»
Corso) prope aream Coliimnensiuin dictam Piazza di pag. CCCCLIH. Ejus parlem, qine perlinet ad Britan-
Sciarra Colonna, pars non modica magnificoe illius nicam expedilionein sub Clautiio, reluli supra.
ingcriptionis, quam inler ornamenta potiora Barbe- Ad meinoraliim Clautlii triumphiim de Brilannis
rftiarum aedium translalam speclamus, el cujus sup- spectat lainina plumbea, reperla iu Angliaecomitalu
plementa cumpturibus tentata fuerint, omniunt aplis- Somersetensi sub Hemico VIII, quam ex Cambdeno
sime videtur excogitasse Fabrettus in Commentario Grulerus edidil fol. ccxxxvm, 5.
ad veteres suas Inscripliones Urbinates pag. 728,
litteris minuseiilis hic exhibenda, cuin quadrato eha- tl. CLAVDlVS.eAESAR.AVG. P. M.
raclere exprimaraus quidquid superest anliquoe in- TRIB. P. VIUI Il^». XYL DE BftlTAN.
scriptionis.
T.GLAVdio. Drusi. i. Caisart ' Ejtis rci ergo, qnod finesClaudius
imperii pioluHsset, Ur-
: tpieuiadinod»»»
AVGVsto.Germanico bis pomcerium ampliavil
fOJITIIV-t. Masximo.trib. potest. xi. legimus in Veteri cippo Romoespeclando aptidCkMt--
t@©§,V. 1111». xxiiir. patri. patriai cam S. Lticise, editoaGI. V. Fabretto pag. 72*. !«>•,
lplATVSi.Populr.sque. Romanus. Quod. ^Script. et a Gruiero fol. cxevi, 4.
R-gGES..BRITi.miiiaiu. perdueJtes. absque Colonia Veieranornm a ClaHdio in Britanniain
VLLAlACTVra. SUOEIWH, eaptivds. habuerit deducta, et victi; per illuiB reges recensentur, a Gate
i3ENTlS®Pfe barbaras. ullra. oceaniiin pag. 91-eit 113, uoi niimimiiii profert Cunolielini r«S*
PRlMCSilNW&m beltoVimperio. adjecerit . gis Triiiobanttim (hodie Essex.m Middtesex)percut*
PrimHseniinClaudius revera obtinuit, et subegtt. :"snm Camalo<luni(Wfi/rfi;«):ubi scilicetreije»TTiu<>i>«i|i!r
de fiia Agricolmcap. 13) : «Primosomniiim, tum loci jucundilate allecti, suum condidere palaltHm^.
lomanonim divus Jtilius cum exercilu Briianuiam Romanique coLoniamdeduxere. Eo de rege» ejusqu»;
STacit.
ingressus, qtianquam prospera pngna lerruerit in- iiberis Calaralaco el Togodiimno victis per in A. Plau?
colas, ac littore potitus sil, potest videri oslemlisse titiin, de quo supra, vide Dionem tiitro LX lertift
posleris, non tradidisse. Claudius auctor operis, consulaiu Claudii ad annum Urbis 769. Censitor ei-
trangvectis legionibus, auxiliisque, et assumpto in vitun Romanorum hac eailem in colouia legitur
parlem rerum Vespasiano : domiue gentes : capti Gn. Miinatius M. F. Pal. Aurelius Bassus apud
reges: et monstratus fatis Vespasianus. Co istilarinm Gruterum ccccsxxix, 5, correclius tainen apud l"a_-
primus Auliis Plautius praepositus, ac subinde Osto- breitum Inscript. pag. 29. nhi dicitur CENSlTOft
rins Scapiila, uterque belto egreghis: redaclaqne CIVIVM BOMAiSOivl COLONIAEVICTWeESSMk
paulatim in lormam provineioe proxima pars Britan- ftVAE EST 1N BRJTTANSJiA CAMALOOSM &*
niae: additae insuper veteranorum colonioe. Quaedam" «llictionem ejns colonhe referendam esse ad annuai
civitates Cogiduno regi donatae. Is ad nostram usque SBKB Christi 50, C. Anlislio M.SuiJlio cos., vidimu»
menioriam fidissiiiius mausit, vetere, ac jampridem D snpra , ex Tacilo, Annalium ]ib. xu, secl. 33.
recepla poputi Romani consuetudine, ut haberet in- Quae inde secutae sint cLides Bomanorum siib H^
slrumerita servituiis et reges. > rone, alieuatis insulanorum animis, et paulo post,
Vidimus suprat rransvectas fuisse primum legio- victoriae snli Vespasiano, et conslitutio atqueordia»'
nes a Caio CahguJa, qnibus Clattiiius septennio rio provinciaesubprincipibussubsecittis, ibideraretuH.
post in Brilamniea expeditione usus insulae par- 5, 4. Teititts el qiiarlus nninmus ex *re spe-
tem subegit. Ex bis IV, v et % accitae fuerant ex elant ad Adrianum. Horum in primo Brilaniiia ar-
provincia Syria, ubi ab Augusto coUocaUe,a Tiberio migera provinria secura sedet, compositis ab AdriaBO
retentae fuerant: quas propierea spectatriees fuisse motibus, quos indicat politis qnam narrat Sparttsi-.
oporlet gestorttm Cluisti Domini, et apostolonun : nus, haec rapiim cororoemorans :« eohversis egreg»
ita ilisponente Deo, qui genlium primilias in Corne- more militibus Britanniam petiit, in «|Ba utnlla
lio Centurione delegerat; nt inde facilior redderelur correxit, murnmqiie per octoginta millia" passuum
cum illarum militibus iransveciio eortun, qni Evan- prHiius-duxH,qui Barbaros Romanosqne dtvhteret: >
geliura erant insulanis ultra Oceamim positis annun- et paulo post compositis in Britannia rebus eumdem
tiaturi, et i» Veteranornm eolnniis stabiliori eiiam exhibet in Galtiam .ransgresswn. Utrumque nuni-
hospitio, acstationedeposiluii. Degestis Vespasiani muin tolidem verhis passini exponunt antiquarii:
in Britannia Suelonius haee retnlit, ejus Vitae' capite quos inter eques Paiinns, qtii et lerlium niim-
4: <ClaudiopriiwipeNarcissigratialegattisIegionis-in muiu Restitutionis Briianniw apte conjunxit: « Sti*
£ermaniam missus est: iade in Britauniam transla- Adriano, iuquit, Britanni teneri sub ditione Romatit
IH& HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ELEUTHERIUS; li.70
noh polerant, Ergo coiiversis regio more militibus A A potuit per eadem pacata lempora Cdmpiurium Bri-
(ita enim legit Spartiani locum) Brilanniam petiit: tanniaeoppidorumlongitudinem, ac Jalitudinem nobi9
in qua multa correxil, mitrumque per LXXXmillia exhibere.
passiiini), eic. Huic expedilioni adjuogendus venit Belltim exarsisse sub Commodo, et quidem grave,
alter nummiis inajoris inodi, in quo EXERCITUS BRI- pereipimus ex hisloria Dionis libroLxxn : < Fuerunt,
TANNICOS per imperatorem, el milites de.signalur: inquil, sub Commodo bella quoedam cum barharis,
aJterque imperalori dicaius KESTITUTORI BRITANNIAE.qui ultra Daniam sunt, etc. Sed bellum Britannicum
Hasta et clypeus provinciae arma demonstrant. > omniuni longe maximum fuit. Qtiippe ctim Brilanni
HaecPatinus. essent murum transgressi, qui inler ipsos et Roma-
Accessum principis Adriani tum ad componen- nornm castra intercedebat, vaslassentque multa,
dum Brilannioe slatum, tuin ad militarem discipli- Romano dtic«, et militibus, quos secum habuerat,
nain relinemlam niemorabal Florus poela apud caesis; Commoiius limore perterritns, Ulpium Mar-
Sparlianuin lcpidis illis versiculis : celliim conlra eos misit. Is erat homo modestus,
et frugi, forlis, et magnanimus, etc. IgiturMarcellus
EROno'oCaesaresse. - tali iiigenio praeditus, maximis atqtie gravissimig
Ambulareper Krilannos,
Scyibicaspaii pruinas. damnis in Brilannia barbaros affec.it; quo facto,
parum abfuil, quin virtuiis ipsius ergo Commo-
Inde autem evocalitm Juliiim Severum, ad Judaeos dus eum'necaret; laraen ipsum dimisit. Consue-
rebeltes in Pal.vslina subjugandos primuin ducem verat enim Commodus, ut auctor est Lampri-
misit, ut anctor est Dio. . dius. mittere lioiiiinerad provincias regemlas, vel
Proeier terrestres in Bril;>nnia copias, classem g criminuin socios, vel a criminosis cnmmendatos. >
quoque Britannicam inslructam in provincia com- Hiijus Marcelli geslisffiulos Brilannici, et impe-
probanl antiqnae insoripliones : eaque proesertim, ratoris VI Comniodo accrevisse tanipridius reco-
apud Camertes consliliita M. M;cnio Caii filio tribu gnoscit: quos tamen ita non suos historicus re^tita-
Cornelia, quam Reiuesius relulit, et illustravit bat, tit asserat ab atluI;iUiribus altribiitos, eiiamsi
pag. 462, n. 432. Hic exhibcndam esse censeo; in nummis, etinscriptionibus passim leganliir. Bri-
ctiin Atlriani expedilio Britaiiuica, t*t classis Bri- tannis enim aileo despectuin fuisse afflnnal, tit im-
tannieae, et provincioe ipsius conslitutio per banc peratorem contra euin eligere voluerint. Rumorif
uberius explicelur, quani per hisloricos; et inno- occasionem tledit ingens ille niimerus mililum
tescal cohors u Flavia Biillouum equitaliis, a Ro^
nianorum (mille qtiingentos fuisse aflirmal Dio), qui
Vespasiano fortassis instiluta, unde Flavioe noinen -sciiilionem cum excilassenl contra Perennem, seu
accepil; necnon procuralio proviucioe, ct Auguslt Pereniiiiim, pnefeclnm non tam pnetorio, quain iin-
in provincia, et proefectura classis huic M. Musni» perio universo, ul Commodus voluplatibus tantum
concredita. vacarel, tlelecti ex majori numero, et. profecti cx
H. MAENIO C F. COR.AGRIPPAE ETVSIDIO CAMPESTRI Briiaiiiiia in Italiain venerunt, nemiiie prohibcnte, et
HOSPITI DIVlHADRIAMPATRlSSENATORISPIlAF.F.COa ab eodem principe suppliciiim Peiennis inipetrave-
lt. FL.BR1TTON. EQVITAT. ELECTO ADIYOHADRIANO runi. Iudigiiali sunt eniiu mililes, quod amois sena-
ETMISSO INEXPEDITIONEM BRITTANNICAM TRIB.COH. toribus, isle praflcerel bello Brilannico equeslris toci
1. HlSPANOR. EQVITAT. PRAE.ALAE.I. CALLOR. ET ^'* (j viros, prodita re per legalos exercitus, hostis est
PANNONIOR.CATAPHRACTAE. PR0C.AVG. PRVF.F. CLAS- appidlatus : lacerandusque militibus dalus, uli scri-
SISBRITANNICAE PHOC. PROVINCIAE BRITANNIAE EOVO bit Laiiipridius.
PVBLICO PATRONO MVNICIPI VICANl CENSOUUCENSKS 6. Quaestib Severo principe gesta sunt in Britan-
CONSECVTl ABINDVLGENTIA OPTIMlMAX1MIQ. 1MP. nia posiremus indicat iiiiiiiinus, duplici vicloria si-
ANTONINI AVG.P!I BENEFICIO. INTERPRETATIOMS giiaius, fortasse juxla nalioncs tolidem ex iiisulanis
EJUSPRIVILEGIA QVIBVS 1NIVRECIVIVM AVCTI CON- a Severo superatas, et a Dione ita descriptas : « Bri-
FIRMATIQVE SVNTD. D. D. tannoruin duo sunt praesertim genera (loquilur de
iis, qui a<l extremos Roman:e provincioe fines, vel
Classis Brilannicoe praefectum exhibet qunque «tiam ullra oetatesua degebant) Caledonii, et Maeatoc.
iuscriplio apnd Gnilerum fol. 493, n. 6, ubi utim. i i\am caeteroruiu nomina ad hosTero referuntur. In-
legitur Licinius lialicus legalus Aiigiistorum (M. Au- «olnnt Mieata?.juxta euni mtirum qui insulam in
relii et L. Veri), idemque pro praet. provinciae Bri- duas partes dividit. CaJedonii posl illos sunt. > Et
tanniae, qtii in expe.lilione Judaica militaverat sub paulo post totius insulae Brilaimioe longiliHlinem
divo Adriano. «Jefiiiiens millibiis passuum DCCCXCI,laliliidiiicia
5. Ad Antonimim Pium perlinet mimmus quinlus, CLX.XXIX : uhi maxima, uhi minima est xxxvu, hxc
et-ad vieloriam Britannicam, ejtisdem auspiciis re- subdit : « Hujus iiistilie pars paulo minus quam di-
porlatam per Lollinm iirbicum legatum : de qua Ju- niidia nostra est : qnam Severus cuin vellet omnem
iius Capilolinus in ejus Vita : < Per legatos plurinia in poteslalcni redigere, ingressus est in Caleiioniara.
bella gessit. Nam et Brilannos per Loltiiim tirbicuin (Scolioe partem nieridionalem)eamque dum pcrlrans-
legaluiii vicil, alio mnro cespiiitio subinotis barbaris-1B jret, iiabuil maxiina negolia, quod silvas cederet,
duclo : > uti Vaillaulius adnolat in nummi explica- etc. Neque tamen desliiit Severus, quousque ad
tione. Post eam vicloriam, cujus etiam nieniinit extremain pariem insuloevenit, nbi diversum quam
Pausanias lih. vin, pag. 526, inilicatiis a V. C. se- apud nos sit cursiim solis, itemque nocliuin, ac
nalore Bonarroti ad nummos ex aere maximo card. dieriira lam oestivorum quani hibernoriim magnilu-
Carpinei p;)g. 49, ita pacato provinciae slatu nsi dinem diligeiitissime cognovit. Taudein per oiiinem
snul Anlonim Pius, et Philosophus; ut ilinerarium fere terram hostileni vectus (nam plurimum propter
nobis reliquerint, quo Britannia umliqiie peragralur, imbeeillitatcm operu leclica utebantur) revertil ad
a Limine, id esl Vallo [seu Luguvullio hodie Car- socios, Britannis ad fcedus faciendum coactis ea co.i-
lUe] ad pnrimn Ritupis [bodie Stonar] prope Doro- •dilioiie, ut uoii parva regionis parie cederent, etc.
bernium [seu Canterbury] : et ab eo;!em Vallo ad Post haec facla est iteruin defeclio Britannorum.
Clautenlum [Southampton] porliim insulie meridio- Quaniobrem Severus convocatis militibus jussit, ut
natem : elad aestitaiia occidentalia, ubi ISCA LECio- regionem eoruiu invaderent, alque omnes quibus
nis II Aiigustae [hoilie Caerleon] : ct ad Segonlium occiirrissenl interlicerenl: idque prtccepit his ver-
[Caersegom hodie Caernarvon] conlra Monam iusu- sihus •
lain [hndie Man\ maris Hibemici : aliisque itineri-
bus diligentissimeexpositis in opere poslhninoThom. Nemomanus fugintveslras, coeaemquecruentam
Gale. Ptoloinaeusquoque, geographorum non minus Moiifuetus,gravidaqiietn mater gestat iu alvo
qvasi astronomorum celeberriuius sub Autoninis, «*r*—«k ttorrendameffugiatcaedem.
- '
1271 ANASTASH BlBLIOTHECARn .'" !27iJ
Quo facto quod Caledonii cum Maealis defecerant, A quae in nobis Compietaeessent, sed etiam quasoam
coniparabal se ul ipsemet bellum illic gereret. Sed ipsarum in Veleranorum coloniis slabile domicilium
. dum in iis rebus esset, morbo exstinctus est pridie aperire potuisse commanipalaribus Cornelii Centu-
Nonas Februarii. > Hucusque Dionis excerpta per rionis, aut Pauli apostoli, ad fidem in Syria, aut
Xiphilingm, qui addit inilio libri LXXVIIpost mor- Romae conversisyideoque et religionis Christianse
tem Severi, Antoninum fiassianum ejus filium ini- cullum fbvere, atPnlalare, tuin inter caeteros colonos
liiira fecisse imperandi a diremplo cum hostibus tum inter proximos insulares. Neque ministrorum
bello, ac regione stalim cessisse, et munita loca sacromm copiam illis defuisse, quae a providentia
deseruisse, tum in Urbem esse reversum. Sparlianus Romanoe sedis anlisiilum illuc ablegaretur pro va-
Eboraci in Briiannia Severurei;.peiiisse meniorat, ria temporum opportunitate, collegi ex praxi non
< subaclis gentibus, quae Britanniae videbanlur in- dissimilis diligentiae, in proximis provinciis Gallia-
feslae : > narralque «Imperii ejus maxihium decus r.um et Hispaniarum, disponentis gradatini conven-
fuisse Britanniam, muro per transversanf insuram lits fidelium per episcopos gentium, seu vicarios
duclO, utrimque ad finem Oceani munivisse. > Quare apostolicos, et per prcsbyleros ac doclores ad an-
cum limites duo essent, prior jttxta meridiafti pla- ^iuntiandum Evangelium illuc missos; donec oppor-
num ab Adriano ductus, et retiovatus ab^Anfonino ^unitas sese offerret conslituendi certos episcopalus
ex- porlu Clausento (Soulhainptori) ad Luguwllium in praecipuis provinciae oppidis aut melropolibus,
(Carlile) alterquo ab occasst in ortum aufugmallio aut coloniis Komanis in eam deductis. Par enim
ad Cabrosentum ad ostia fftrvii Tina, et Britanniam disciplina yideiur a Marco evangelisla Pelri discipu-
Romanam ita diviclerent»vi%jlle a Mwatis incolen- R lo in palriarchalum Alexandrinum invecla; cum
tibusjuxta eos flnes ad occidetitalem insuloe partem, " ejus successores ablegarent non semel doclores, ac
hic a Caledoniis ullra lijiitem allerum, el ullra presbyteros ad reinolissima terrarum spatia, roganli-
Maeatas silis;protuIit Severus ullra lios fines valli bus nalioniim legatis, ut Cliristum annuntiarent, an-
et apri arma victricia : et sublata divisione valli tequam Clirtaesedes episcopales ibidem fundari pos-
cespitilii pjpimijuxla planum ineridianum ducli cu- sent. Ila Demelrius Alexandrinus anlistes, legalis
jus conlra barbaros usus nullus imposlerum erat fu- Orienlalium rogantibns, Pantoeiuini concessil (ut re-
turus subactis Maealis, murum secundum transver- fert S. Hieronymus de Script. ecclesiaslicis) ejtis rei
fflim solidius excilavit ad utramque Oceani melam ergo ad Indos iisqueprofeclum. Quin el AntioclienaB
*qua Scotia separatur ab Anglia hodierna) inclusit- Ecclesiae fundalio ila gradatim processerat ad
que Britanniae provinciae parlem occiduara Moeatis, exemplum coeterarum, ul primum fratres Judoeo-
et Brilualanensibus tanquam amicis ac fcederatis rum perseeutione dicpersi eo deferreniur, et annun-
populis, ac regibus concessam ab Antoninis, et Com- tiarent Christum Jesum; deinde Barnabas ab Hiero-
modo. Posteri Britanniara secundam appellavere oc- solymis eo milleretur.etassumeretPauItim minislerii
ciduam istam, et ultra vallum Adriani posilam in- socium; denique princeps apostolorum calhedram
sulae partem, quando per novam provinciarum desi- episcopatus in ea meiropoli Orientis erigeret, se-
gnationem sub Constantino quatuor in partcs Bri- ptennio integro per se adminislraret, ac traderet
tannia divisa est. Unica tamen Britannia provincia tandem Euliodio ejusque suecessorihiis possidcn-
tam sub Severo, quam sub Caracalla,ut antea, cen- dam.
sebatur quidquid ultra limitem Antonini cespiiilium Cum vero pacata provinciae tempora, ut pluri-
acquireretur ad Occidentem : sive Maealis subactis, C mum altendeientur ad sedium episcopalium desi-
sive fcederati regis Lucii, Britualanorum finibus im- gnalioncm, ut certi fines, nec facile permutandi pos-
perantis, devoluta ad Romanos regione; improlis sent unicuique attribui, et a successoribus retineri;
llle cura decessisset, tit aliquot ex Annalibus Bri- hinc eral consequens ut eaedempraecipuefigereniur,
tannorum historici memorant supra indicaii. At ubi Romanorum coionioe, aut praesidia, et exercitus,
Caledonios Britanniae accensere e re sua non duxit aut regum sociorum sedes, el emporia, et rcgionum
Caracalla, utpote firmiori patris sui muro salis sub- melropoles essent consiilulse,diuqueperslitissenl cer-
motos, nec a superioribus principibus admodum lis fcederibus ac pace compositae. Idcirco et Brilan-
quaesitos; cum nec itinera eo perducta reperianlur, nia, tinde profecios novimus tres episcopos ad con-
quae reliquam insuloepartem diligenter metianlur. cilitira Arelatense anno 314 antiquissimos omnium
Haec igilur de statu provinciae Britanniac a Clau- illius insulae quorum memoria certa supersii, Ebo-
dioCaesare ad Severura perslringenda esse duxi, ut raccnsem, Londinensem, et colonioe Lindi, unitts et
ex civili constitutione ejusdem insula confirmarem ejusdem provinciae ecclesiaslicae illos connumerahat
documenta Christiani cullus, eo feliciter itlati, et cliam sub Constantino (nl ex ipsorum subscriptioni-
propagali intra Romanaeprovincioe fines per primum bus conslal), quod sedes proediclaejam essent unica
soeculum ab adventu principis apostolorum in ur- iivprovincia Romana pacalis illis temporibus consli-
bem Romam, amplificali vero multo praestanlius tulae, quae ad oetatemEleulherii papae, Antoninorum,
pacatis temporibus utriusque Anlonini (Pii et Philo- et Lucii regis perlinebant. Pracferlur Eboracensis;
sophi), dum Lucius rex Britualanoriim, ortus pa- cum Spartianus per excellentiam civitatem vocet
rente rege Coillio Romanis aniicissimo, ac in eorura ;0 Eburacum : meriloque conlendanl viri docli (utGale
Jide prae caeteris constantissimo, Eleutherii papoe pag. 20 observat) hanc totius insulie fuisse metropo-
selate, de qua agimus, ab eodem pontifice impetra- lim; cujus rei argumenlum eliam capio, inquit, quod
vit, ut per idoneos viros Roma transmissos (non se- tempore Constanlini Magni videam tractum illum, in
cus ac olim Antiocheni ab apostolis, ct ab-Hiero- quo sedel Eburacum,-dici BRITANNIAMPRIMAM.
solymitana Ecclesia, lunc caeleiariim magistra, do- Municipii quoque, el colonioepiomiscuam dignita-
clores acceperant) Britanni regionis suse mysteriis tera ex anliquis monimenlis oblinuisse docet
fidei noslrae plenius imbuerenlur. Oslendi facilita- ilinerarium Anlonini Britannicum ilinere primo.
tem maxiraam a Claudio ad Severum semper para- EBVRACVMLEGIO VI. VICTRIX M. P. XVI Severi
lam iiltio cilroque miltendi ab Urbe in Brilanniam imperatoris nummus a Golzio recensitus in Thesauro
quotquot Evangelii praecones Romanns ponlifex pag. 239.
slaluisset, in quolidianis profectionibus magistra- COL. EBORACVMLEG. VIVICTRIX. Inscriptio i,
tuum ad eam provinciam regendam, et legionum in fol. ccccxcin Gruteri in Thesauro, quam refert eliam
transvectionibus, passim memoratis sub principibus Cambdenus, et aucliorem in tertio versu edidit Gale
utrumqiie hoc soeculumstto imperio emensis. Obser- pag. 24 ostendit M. VERECVNDVM DIOGENEM
vavi, Iegiones integras Chrisli Domini ejusque JIIIII VIRum COLonioe EBORACensis. Panvinius
aposlolorum geslis in Syria praesentcs, inde transla- imperii Rom.pag. 213. Colonia Eboracum, legiovi
las in Britanniam sub Caio, et Claudio, non modo Victrix , de qua Ptolema'us. Colonia Londinuat
adduxisse ingentem nuraerum testium rerum earum, de qua Tqcitus libre XIIII. Seqnitnr Piolomsw cauo-
4273 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ELEUTHERlUS. 1274
nem urbiiim insignium casligalissime nuper editum A Adriani. Nam inscriptio reperta in foro RomanO,
a V. C. Joan. Hudson tomo III Scriplorum iiiinoruin apud Gruterum edita fol. CCCCLVH, n. 2, exhibet M.
veleris geographiae, ubi Eboracum praeferlur Londi- Ponliiim m. f. pup. Laelianum Larciura Sabinuin
nio. .„_ consulem trib. pleb. candidatiim imp. divi Adriani,
De Londini originibus, et increm«|$to post Roma- qui legationes plurcs obtinuit, et prxturas in pro-
norum ingressum serius statuendo naec habet Gale vinciis, etsubAntoninoPio, M. Aurelio, et L. Vero,
pag. 64 : Jain incerlus plane hrnreo, ila me veritas comes in expeditionibus ftterat bello exhibel Germanico,
cum
amet, cui vim insistam, ul Londinum inveniam. Et Armeniaco, Parthico, hunc, inquam,
postquam indicavit Londinium in Canliis a Ptolemoco legione vi viclrice ex G$rmania in Britanniaih trans-
collocari: « Nec promptum est credere, inquit, Pto- euntem tribtinum miiilunu TRIB. MIL. LEG. VI.
lemaeumoscitanter isla scripsisse, qui MarinumTy- VICT. CVM.©JVA,EX GERM. m BRITAN. TRANS-
rium de silu Neomagi, el Londinii tam accurale ad IIT. Deducflo igitur legionisvi-et coloniae_Ebora-
exainen vocaverit. Expediendaelmjus difTicultaiisra? eensis cum sit aequalis Antoninorum temporibus, et
tionem aliam piane nullam vidco, quam ul credara mm colsnia EboKacurtidignilate praeferrelur cleleris
cunabula urbis Londinii (cui nunc similem orbis non ^Oloniis ejwsdem prov#iciaj Britannioe, declarat
habel) quaeri oportere in statione aliqua Romano- conslitulioriem provihcise civilem et ecclesiaslicani,
rum, quam ad meridionalem Thamesis ripam, ad necnon origineni trium sedium episcopalium veluslio-
subditorum lutelam malure collocabant, expulsis rum in ea l'undalariim: parrari cum aetate Eleutherii
inde prius Britannis. Hoecstalio indaganda est nobis papae, Antoninorum, efeLnjcji r^is, et niirifice
ad viam militarem. Hanc paulo ante ostendi ultra JJ comprohal ea qucode orifiiiibus ecclesiaslicaelidjus
"Wesiinoiiaslerium (ad trajecltim Thamesis diclura proviuciae haclenus (licta suftt.
the Horse-Ferry) per Regnos Canlium subinlrare. > Superest, ut de Linrft Colonia [Linc&trijquac ter*
Refert plura aniiquitatis vesligia ibidem reperta, lia Ecclesia ejusdem provinciae apparel in subscti-
inutta Romanorum numismata, opera lessellata, la- ptionibus episcoporum, aliaque proferamdlif' Mihi
teres.rudera. Addil caslrum Cyningslon,vulgoKinton vero nihil praeslandiim superest, quam ut Tbomae
ibidem haberi, uhi carceres publici, oedificiapublica, Gale doclas aeque ac breves nolas trauscribam ex
piscaria, vivarium, el concursus trium semitarum pag. 96 :
militarium a Durobrivis, Neomago, et Sulloniacis <Lindo [Lin Colne] Anonymus Ravennas habet
stationi opportunam sedem, et Rpmanis culiam prae expresse Lindum Colonia. Hoc uno vocahulo adjecto
coeteris indicant. In ea igitttr est sentenlia, ut cre- quanlum lucis affudit ille hislorioe anliquae! Magnas
dat, Aulum Plaulium proelorem hic suhsedisse cura profecto gralias ei debemus, quod tandem subscri-
exercitu Romano ad fluvium Tliamesim, donec ad- plionem concilii Arelalensis iiilelligamus. Adelphu*
volarel Clauditts imperalor ab ipso accitus : t Clau- episcopus de civilate Colonia Londi, haud dubie pro
dius transmittit in Brilanniara, ait Dio, et ad copias Coloma Lindi. Hoc ipsum Beda pene vidil, cum
se aefThamesim exspectantes perrexit, transgressus- hanc urliem Lindi-Collina nominavit. Ptolemaeus
que fltimen cum Brilannis conflixit, Camalodunum quoque Lindum dixit. Romana numismTttain campis
regiam Cinobelini cepit, > etc. ad Boream htijus civiiatis inveniri notat Lelaiidus in
« Post illam de Triiiobantibus victoriam (subdit Ilinerario. >
Gale) Romani caslella, et proesidia ultra Tbaniesin C Commendat eliam ordinationem provincioe, lam
promovebant, paulatimque Brilannos versus Boream civilis, quam ecclesiaslicae jusla partilio Brilanniae
prctrudebant. Ex lioc inleriora, laiiquam in tulo ne- in oequas ferme portiones per tiiplicem hanc colo-
gligi. Colonia Cainalodunum deducilur, Verulamium niam, et episcopalum, Eboraci, Londini, el Lindi
Mtinicipii nomine insignitur, mox Londiniuin lem- colonix. Dividunl eiiiin provinciam spatiis satis
pore Neronis e lenebris emergil. Copia negotiatorum, proxime acquatibus : praesertim si Eboraco altribue-
et commealuum maxime celebre (ait Tacitus lib. xiv), rclur pars illa ulira vallutn Caledoniis reslilula per
nondum colonia, sed praefeclura : proetoriumque lia- Caracallam , quam serius Valentiam provinciam ap-
buisse videtur eo in vico, ubi lapis ille notissimus, pellavit notitia imperii sub Valentiniano. Cerle ad
sive miiliarium, sive columna Mercurialis in capite Eboracensis Ecclesiae anlislitem cura pertinuisse
Fori, per mulla urbis facla, et calamitates eluctalus censenda esl promovendi evangelicam doctrinam
est, et immobilis semper perslilit tanquara deus oelate Commodi, ac Severi ullra vallum, eaque loca
Tenninus. > ad Cliristum perducendi, quae Tertullianus ibidem
Appareligitur ex recilatis observalionibus Gale.ac indicat, ctim ait, Brilannorum inaccessa Romanit
vetcrum leslimoniis, Londinum, Nerone imperanle loca esse Chrislo jam subdila. Heecplenius intelligun-
nondum colouiam, sed praefecturam, aiigmenti occa- lur, si nonniilla producanlur in medium, quae ser-
sionem cepisse ex vicinae coloniae Camuloduni sub- vata videmus setale apostolorum, et proximis, in
versionc, ita proxima suae deductioni (quam diximus fundalione sedium cpiscopalium.
a Claudio peractam anno Clnisii 50), ul nonnisi per In fundandis episcopalibus complures eranl dispo-
ilecennium subsliteril. Tum vero Icenorum regina, sitiones praemittendoe alque altendendae, qtiae lum
Britannia? motibus classicum canens, landiu Roma- D Ecclesiocillius singularis, lum universalis bono pro-
nos exercuit, donec Vespasiani aelate, ac filiorum spicerent, dum nova sedes cpiscopalis erigerelur, ne
ejus Titi, el Domiliani principalu provincioe slalus ' dici de illa possel : Multiplicasti gentem, sed non
prislinaro formam receperit. Adriani, et Anlonini magnificasti Iwtitiam. Prima erat, ut certi fines at-
victoriae plenam in Britannico solo pacem Romanis tribuerentur, inlra quos gregem suum novus ille
pepererunt. Id tcmporis opporlunum fuit instaura- pastor concluderet. Altera, ut fideles singulos inlra
lioni praesidiorum, constitulioni classis Brilannicac, eadem septa sibi commissos ordlnala parlilione tam
et plurium coloniarum deduclioni, aut incremenlo. in civitale, quain in agro ila posset episcopus cen-
Eboraco primas detulit Alcuinus, queiii primum edi- sere, nosse, curare, acregere singillaiini per se,
dit Grabe pag. 29, ita canens : aut per prcsbyleros, ut nemiui deessent ad salutem
Hanc Romanamanusmuris, et turribus altam comparala praesidia doclrinoe, et sacramenlorum.
Fundavit pritno Tertia, ut Ecclesiae illius partium unilas diligenler
Ut lieret ducibussecura potenliaregni cuslodirelur, et unilalis arctissimae nexus cum Ec-
Ki decus imperii,terrorque hostilibusarmis. clesia omnium principe ac malre per aposloli Petri
sedem a Domino constitula. Tres islac condiiiones,
Si antem ea primum condila a Romanis, ul fieret ac tlispositiones, necessario requirendae ad novos
ducibus secura polentia , et colonia facta est, sextoe episcopatus rile fundandos, perspicue deprehendun-
legionis victricis militibus emeritis eo traductis, turex anliqtia disciplina emanare, el bodie retinert
profecto id conligisse minime poluit ante imperium iu consecrando juxta regulas sanctorum Palrum
tm ANA8TASHBKtLlOTHECARIl «7«
electoad tanti ordlnls dignitatem, cnm sacramenio A / primo Christi saeculo,et in secundo sub Antoninis.
sese obstringU ad visitanda singnlis trieimiis liniina Ipsa civilis dispositio, ac nexus parlitnn, tatn urbem
apostolorum,et pastoralis oliicii sui raiionem Christi Romam, qnam rempiibticam, el imperium consti-
in terris vicario Petri suecessori reddendam, sialus tuentium, in coloniis proeserlim, ac mtinicipiis, para-
Ecclesiae suae, tieri. ac poptili disciplinae, et anima- tam parlitionelmepiscopo, ejusque presbyleris mini-
rnm sibi concreditarum salutis : necnou cum proe- strabant civitatis, el agri ad censuin ecclesiasticum
missis a eousccrante episcopo interrogationibus re- redigendi, ut publice in Dominico, vicatim, et per
quirilur : < Vis ea, quae ex divinis Scripturis inlel- domos, non secns ac in primo Hierosolyniorumepi-
ligis, ptebem, cui ordinamias es, et verbis dbcere, scopalu panis fidelibus frangeretur, el cerli parceciae
61 exemplis? Vis tradiUones orthodoxorum Patrum, fines episcopo, cerii preshyteris illico assignareiitur,
et decretales sancl* et aposioficae lejis coustiiu- el ricxns arctissimus cnm Romana sede, universarura
tiones veneranter soscipere, docere, et serVtre? Vis matre et capite a Petro constiluta, ad eamqtie ac-
bealoPetro apostolo, > etcoelera. qua?consequuntur eessus, el conftigium in gravioribns causis facilis
usque'ad poslremiimilltid,,qiio interrogatirF, « nuHfc baberelur, et universalis Ecclesia ka sibi cohaerens
omnibus indigeiHibnsesse volir' propter nomen Do=F in singulis partibus, retlderetur conlra hostium ag-
tnini affabilis, et misericors? > Sporlsiottnm aiilein gressiones tcrribilis, et inexpugnahilis ul castrorum
istarum iinplendariim prjisidia, ac disfjftsitionesnon acies ordinala. Ut in Brilannia sislara, cujus episco-
perseque poieranr<in qnacunqoe ordinalione reipu- paiuum prima fundatio nunc illuslranda proponilur
blkae reperiri, ntsi haef apfederet ad specimen itlius occasione Eleulherii viros idoneos ad eam provin-
r*giminis, quod in popAlload vernin Dei ctiltum per 1g vinciam ablegamis, mira erat facilitas assignandi
Moysen edocio, et aifflftrantlain Chrislianam Eccie- officia, et fines unicuique episcopo ex tribiis anti-
tktm praemissbapostoli experti fueraut. Metatio euim quissimis sedibus jam memoralis, quae suapte spoute
H^onis, ac divisio per tribus duodecira, tribuum tluerervidebatur ex civili ordinalione ejusdem pro-
slngtillrum per familias, familiariim per capita, de- vinciae. Semel ordinalus (cxempti causa) Eboracen-
signatio civiiaiuin sacerdoialium, staloe vices levi- sium episcopus intelligehal sibi atlribulos cum civi-
tarum, ac saccrdotum , censns civium in tibris san- late Eboraci eosdeni fmes parcccioe, qui et agrun
cluarii, coiiventus oninium certis diebus indictus ad cotonioe metarenlur : praeterea jubebatur in provin-
Meni templum, legis divinae repelitio ex codicibus ciam universam tiltra fines parceciae, et cofoniaequ;c-
sanctissime custoditis forraabant animos ad Ecclesiae dam jura exercere (non secus ac Romanus proefeclus
Dei unitatem insiodiendam, non minus quam ordi- Britannioe Eboraci residens supra ejusdem provinciae
nem certum, ac stabilem ex colleclis undique copiis proeturas) quae archiepiscopi, aut primatis postea
fidelium : et paratam reddebant facultatem levitis, sunl appellata. Londinensi vero anlistili tribueban-
ac saeerdotibus singtilos populares suos instituendi tur fines Londini civilatis, et praelurae. Lincolniensi
in divinae legis doctrina, et ofliciis; ciiin illa civilis non dissimilis assignatio circumscripla certis Hmili-
partilio expeditum, ac praesunsprivato cuiqtie civi bus jam nolis agri ejusdem cotoniae. Singulis autem
fedderet legis, ar. sacerdotii ptiblicum benelicium. proesulibus eorumque clero, cl populis cerltis ordo
Quare, el Hierosolymis fumlari placuit episcopalum iinilalis, el obedientiae servandus indicabatur erga
EcclesiaeChristi nasceniis priusquam alibi fundare- Romanam sedem, ejusqtie suinmuni hierarcham,
iur; et per annos non paucos vetitum fuil exlra p"> Petri apostoli successorem. Cum vero in ccloniis
Jtidaeoriiiiifines Ecclesias fundari a Hierosolymiiana apud Romanos id moris vigeret, ut certus magislra-
illa non dependentes, in qua synedrium novaclegis lus ab imperatore mitlereiur ex Urbe CENSITOR
apostoloiiim coetns cui Petrus praecrat novimus CIVIVM ROMANORVM EIVSDEM COLONIAE,
cmistilutum, uti ex Apotlonii uarratione docti queni in colonia Britaunica Viclricensi Camaloduuo
vhri colligunt apud Eusebium supra recensiium, memoravi supra ex veteri inscriptione pag. 147, ea
iu scilicet ciislodireiur cuiii unilaie Ecclesioeor- res in Chrisliano censu fidelium ejusdem episcopalus
do regiminis, ac disciplina facilitatem praebens parifacilitateperficiebatur, utpote civili designatioue
episcopo docendi plebem sihi commissam lum in ubique circuiudiicenle episcopura per eadcm vesti-
lemplo Dei, tum per domos, excmplo aposlolorum gia. Quaecum in hostico soto lenlari vix possent,
in Hierosolyimlana id pr;cstanlium. Quando autem praesertim uhi vario marte confligeretur inler Ro-
apostoli ex Judaea educebantur in provincias a divimi manos, et insulares, (tot enim fines cpiscopaluum
Spirilu orbem uiiiversum suis fidelibus impleturo; fuisseul variandi, quot hinc inde viclonae coulligen-
primum in synngoais Judoporumnonnihil morabaniiir tium suhsequerenlur; si episcopales eaibe.drae alibi
Christum annumiantes, ubi ordinis, atquc unitatis slaluloe ab initio forent, quam in pacalis provinciae
antiquae major spes afftilgebal, demonstiato doclrinae, partibus, el certo coioniarum, aul municipiorum or-
ac disciplinaeCtiristi nexii, et concordia ctim oraculis dini jam assuetis); hinc est, ut antiquissimi provin-
prophelarum, et instiiutis; deinde convertebauliir ad ciarum episcopatus a pace Clirisliaua lubentius de-
gtMrtes,conspccln veteris EcclesiaeJudaicae quoilam- signati, el erecti reperianlur in nietropolibus, colo-
n»odocicuralas : eisqtie populis episcopos in primis niis, municipiis, stationibus, aul praesidiisRoinano-
tribuehant, aptid qtios imitaiio qnaedamllierosolymi- D riim, et in hostili solo fidei quidem nostrae lux
tanse poliliae in constitutione reipublicaerudimemuin circumlata sit per viros idoneos ad docendum, cura
atiquod induxisset repartrlionis aptac ad episcopalis poniiflcis, aui proximoriun antisiilum eodem ablega-
officiicurain facUiusexercendain ca diligcnlia, quam lis; setl episcopales sedes ibidem serius appareant
Vposiolusgentium Ephesiis se praestilisse meinorabat itistitutae.
Act. xx) docens publice, et per domos, et per trien- Quo evidenlior haec disciplina habealur, attendi
liium, nocle ac die non cessans ciini laciymis mo- velim, utab Eleutherio in Britaniiiam presbyleros
nehs unumquenique eorura ex majoiibus nain Ec- primum Romanos feruutablegatos, deinde episcopos
clesiapquos accersiverat; aique ita reddidisset cives ordiuatos; iia et ad reliquas provincias, acfiindri-
lUftiialis amicos, et ordinis retincmli patientes, ac tiones sedium episcopalium Romano e presbyterio
studiosos. Qua vero ratione aposlolici pr.rstiles in saepe delectos, aul cerle ordinalos per diversa loca
episcopatimni fumlalione curanda id obtinerent faci- episcopos legimus a singulis fere ponlilicibus Ro-
lius in regronibus Romanae reipublicaeimperio sub- inaiiis. Causaesuberani huic disciplinaelum abae gra-
jectis, ejusdemque imperii constilulione (maximam vissiuiic, linn ista non accensenda inter postrcmas:
piwtem ex Jiidrcornm, et Groecoruui exemplis suos qu;c di-scendil a facilitae onlinis observandi tam ia
iu-mores tr.iducta) jam dispnsilis a<lordinis, et uii- linibiis certis singiilortim episcopaluum ilesigiiandis,
latis proesi«liaminislranila, patere cuiqur polesl con- quam in eorum uexu cum cathcdra principe lotius
sideranti slatum urbis Roiii.e, et imperii provincia- Ecclesioe retinendo. Tituii presbyteroruai, Peixo
rv» 9iH>Attfteto princrpe, et subsecutis caesaribus apostolo ita mandante, a successoribusin Urbe erecti,
**» HISTORIA DE VITIS ROM. PONT.— S. ELEUTHERlUS. f-T*
babeantur tattat dieteetum. Quod supra atligi in A Anastasium ; cum vitleal in Britanniae provincise eo
notis ad Cleitiiu. et ad Evarislum pag. 77, et clesiastica fundalione coiumentaritim hic esse ita
infra kKemiis in Dinnysio, liiiin. 26 : < llicpresby- conlextiiin, iit non solins Brilanniae Ecclesiarttra,
teri* Eeelesiat divisit. et ccemeierin,et parochias dioe- sed etiam tolius Occidentis episcopaluum, ac provin-
eeset instiluit. t Et clarius in Mamdlo niim. 31: ciarum specimen recognoscal, a Romanae sedis
«• Viginti quinque litulos in nrbe Roma consliluil hierareha siiramo citratiim juxta exemplar principis
qnati diceceses propter baplismum. el paenitenliam apostoJorum, cui succedebal; imo et tolius orbis
multorum, qui eonveriebantur, ex paganis, et propter Ecclesiarum imagiiiem brevialam iiiliieri se putet;
mpuHums mariyium. > Qualis lieiiiiiui erat haecdioe- qiiandoqnidem, el Marcus hinc ahlegatus ad Alexan-
cesum, seu panwiarum, nerape episcopaluiini spe- drinniii palriarchalum non dissimililcr oriliiiandiiro,
cies, ac rudimentum in litulis Komains? Talis sci- et Evodins ad Anliochenum ita adminislrandom <ii-
Hcet.-ac tania, ut ordo alque ailministralio ain- rectus, orhis universi Chrisliani provincias cun> Pe-.
piissimi cujusqtie episcopatus, non minus quani tri caihedra, et cimi Romanae Ecclesise ritsciplma
connexio cum stiiiiino saceHoie percipi posset ex simili jure, nec dispari regiminis methodo coniiecle-
imperlione uuiiiscujusque tituli Ruroani. Divisa erat bant.
Ur'sab Aiignslo in regiones ruaiiiordecim, cerlis Quoe de duplici Iimite, ac vallo Adriani, et An-
limilibiis, ac spaliis designalas. Rpgiones singula; toniui supra dicta siml, ita intelligat velim le-
snos vicos, vici suas iiisiilasagnoseehant. Civilis haec clnr, ut in limite occidcnlali jnxla plantiin me-
divisin regioinnn Urhis ejusque parlium expeditam ridiamim a Clansento ad Liigiivallium perducto-
Feddebal et. perspicnain (qiiemadmodiim ex lapiile g non npinelur valliun perpei.unm ab iniperalorilius
Capitolino dignosetur apud Grulerum edito pag. excilaiiiin, sed a CAausenio\Southnmpton] ,\t\ Iscam
cci., necnon ex Riifo et Victore ) curaioribus, «le- iliivium \llsk] : inde vero ciirstts fluvii ab ostiis a«f
nuntialorihu?, vicomogislris, aliisque minislris ad suos fonles vicem valli suppleat usque Roiunum
regionis cnram inslitntis sui limiiis noiiliara, et [Routon] : tiinc rtirsns excitalo vallo ad oestuaria
procuralioiiem. Nec minus perspeciain liliiloriiiii prope Uevam [Chester] reliqtiam liniilis partem com-
jiirisiliciioiiein in cerlos lines singulis ailributos pleat Oceanus alluens litloralem traclitm Britan-
cadem divisio Romanis presbyteris afferehat. Dia- nioeoccidentalem conlra Monanlam iiisulam ex Devae
conis enim regiouarii, ut erat parala maxime, ac sestuariis ad Luguvallium [Carliie]. Ibi vero alter
nilida ex reginnum ambilit ac limile , cum duoe limes incipit, iniirus scilicet excurrcns ab occidenle
regiones singulis altrihutae qualiiordacim AugUr in orientem ex Lugtrvallio ad Gabrosentum, utrin-
stapas iii seplein pnntificias cniitraherenl: ila cliam quc aliingeiis Oceanuin, et Scoliam hodiernam ab
presbyteris viginli quiiique vicorum noti fines, et Anglia separans. Per limitein illuin priorem ferme
insularum, pontiticia parlitione atlribnli, relinque- juxta diictum meridiani divisa subinde fuit Bri-
bant nihil ambiguuiii, aul cura certi presbyleri taunia prima a secunda, necnon a Flavia Cae-
destitiiliini. Ordims quoqtie ralio qn;e in Urbis poli- sariensi sub Valeniiuiano, ut Gale in labula
lia vicomagislros curalori, ruratorem pradVcto Ur- osteudil.
bjs nectebat, in ecclesiastica partilione aiihibehatur, CIACONU.
ut nolarii subdiaconis regionariis, suhdiaconi diaco-
nis, diaconi preshyteris, el iivsulae,vici, eortimque '-' _ Linea 3. — Hic accepit epistolam a Lueio Brilan-
incolae, ae fideles singuli sive in Cbrislo per bapli- ni«; rcge, ul Christianus efficereturper ejus manda-
smum nascerentur, sive decederenl, sive pceuilentiae tum. lneiuite Eleutherii pontiflcatii, Lticiiis Coylli
per sacranientum gratiae forent restiiuendi, judicem filius, Britannorum rex exstinctam anno Christi 182, et prin-
qnique smim, accensorem in tituli cardinali presby- cipatns sui 13, ciipiens veligionero Chri-
tero agnoscereni, atque ita ctun episeopo, presby- slianaro renovare, qiiam priintiro Joseph Arima-
lerii, et Ecclesiae tiniversae capite, Cliristi vices in Ihiensis, qui Christi corpus sepeliit, navi veclus
lerris agenie, connecterentur. Quis non videat, ul in CIIIIImullo coinilatu, in eain insiilain, sive casu,
ordinatione, aique miiiale imperii Roinani paraimn sive d'nino consiiio, ila volenle Deo, appt-Ileus,
fuisse vehiciitum Evangelio faiilius perferendo jain praedicavii, ulii lam ipse, quam ejus socii multos in- ad
diximus: ita in recte consliliila Urbis parlilione, et pieiatem ex geniilisnio duclos, sacris aquis
regionum nexu cum suis offlciis disposilam cecono- tinxcraiil Ecclesiamque couslilueranl (iiani Gildas,
raiain regiminis litutnrum,'alque in lilulis urbanis, velustissimus illitis genlis scriplor Britannos, jam
eorumque preshyteris, ad hanc ordinis legem ponti- iude ab initio orti Evangelii, Chrisiianam sitscepisse
ftcia aucloritate formatis,- et civili coiisiielu iue ad- religionem lestaiur) atl setlem a|Kislolicani duos ex
jectis, methoilum absolulam addisci drbtiisse regen- suis prudenles, et primores viros, Helvanum, et
darum dicecescon, et parceciarum? Eral igilur ejus Mediantiro, cinn litteris misit qui a pontifrce poslu-
disciplinoecompendium non pnslreuuini, quae in ftiu- larent religionis Clirisiiauae magistros, ut tam se,
dantlis episcoporum catlie 'iis, assignandis finibus, quam ejtis popuhim in ca inslriierenl, inslructosque
nexuque servando cuni sede apostolica r.eqiiirebatitr; baptizarent. Elentherius, nibil cunctalus, Fiigactum,
si a Rnmano pontifice ad ordiiiaudas Ec<lesias fu- D et Dainianum S. R. E. presbyieros, singulari
turi episcopatus, aut provinciae, ablegareniur ex ur- doctrina, el pielate viros illuc roisit, qui regis votis
bano clero presbyleri, tilulorum Urbis magisterio, saiisfacerenl. lla Britannia opera Eletitlierii omniuin
quasi in dioecesuni procuralione exercili : vel epi- provinciaruni prima Evangelium publice suscepit.
scopi Romae ordinaii, el ponlificiae liujus disciplinoe Adeo ut Terlullianus vicimis eorum teinporuni iu
lestes ociilati, qtiandoque etiam ad temporariam vi- lib. conlr. Judieos Brilannoruin iuaccessa Roma-
cariae polestaii- curam adhibili, quasi emeriti du- norimi loca — subdiia lunc Cbristo esse scripseril.
ces Christi vexillaliomim, et censilores civium vere Linca 5. Ut nulla csca usualis a Christia-
Romanorum ad colonias coeleslis Jerusalem dedu- nis repudiaretur. E.ucralitarum lunc hseresi inva-
cemtas, el cum hac earunidem in lerris nielropoli Iescente, quae non soluni nupiias, sed huiuanos
arcte conneclendas, posceutibus populis ac cegilms, cibos dainnabai, instituit Eleulherius, ne quis
concedereniur. fideliiim ob supersliiionem , gentis iillum cibi
Haecliihius exposita si qnis ducat, quam ratio ad- rejiceret, quo homines ex consuetudine vesce-
notationum exposceret ad Eleiilherii sectioiieiu, ex- rentur.
liibenlem Lucii regis poslulaia, pi Fleulherii paler- PAGH
iiaiu ciirain in proinnvenda apud Bnlannos niigioiie
Cliristiaua, et ordinandis Ecclesiis ojusdem proriu- Linea3.—Hic accepii epktolam. Eleutherius,inito»
ciae, indiiigebit, ul spero , xcuisnni non iiiofli- pontiiicatn, epislolam accepit a Lucio Britaiiniaerege,
CW«Bt>,neuue atnatUA a raiioue Admlatiomtm k qua .ogaJjatur, ut diviui verJjt utiuistros^ ajt,sa.cer(te-
*f» -"--^- ; • -' ANASTASII BlBLlOTHECARII ^ ' 1280
les in Bnlanniam mitteret, qui populum in fide, et, A temporenon potuerit, non animadvertunt, in more
ii oribusinstruerent.Quarehic sanctus pontifex Ftiga- positum apud Romanos, ut reges persaepe sibi obstri-
ijum.etDamianum.seu Donatianum misit, qui regem, clos, a«?fcederaios relinquerent, ant ilarent provin-
11alios Chrisliana religione imbulos sacris mysteriis ciis, eliam in suam poteslatem redactis, et imperiu
iniliarunt. De ea conversione, praeter Librum Ponli- subditis : cujusmodi exempla videre licet in Judaea,
ficatem , habemus testimonium Bedae, qui lib. i, Armenia, ipsaque Brilannia sub Nerone, ut meino-
Hist. gentis Angloriim cap. 4, ait : < Cuni Eleulhe- rat Tacilus Annal. lib. xiv, Josephus atit. lib. xiv,
rius vir sanctus pontificattii Romanae Ecclesioeprae- c- 26 et alibi; el Spartianus in Adriano. Aliunde
esset, misit ad eum Lticius Britannorum rex epislo- constat, insulam universam nequaquam fnisse a
lam, obsecrans, ut per ejus mandatum Christianus Romanis domilam; et miirum per octoginla millia
efficerelur, et mox effeclum pioe poslulalioiiis conse- passuum ab Adriano ductum, cui Anloniiius succes-
cutus est. > Porro Eleulherii papae lempore, Britan- sor vatlum adjecit, ut partem iinperio parentem se-
lviam a Romanis nondum tolam subaclam sed politis pararet a reliqua sub insulanorum libero dominio
adhuc inagnam pariem populi trans murum habilan- constituta.
tis regsro habuisse, probat Baronius anno 183, n. 5. Regnum itaque Lucii potnit ultra muriim cotlocari:
SOMMIER. qua de parte Britannioe fortasse ioquitur Tertut-
— lianus, qtiando affirmat Britannorum inaccessa Ro-
Linea 4. A Lucio Britannioe rege, eic. Qui fa- manis loca, Christo vero subdita. Quod si recenlio-
ctum Lucii regis in dubium revocant, aut etiam ne- rum quispiani decorare voluit faclum allrihutis pro-
gant (Basnage, Hisl. de PEglise liv. vii, c. 5, n. 4), n prio marte conficlis, ac stiperadditis, nunquid hoec
ea persuasjone ducti, qnod Biilannia, utpole in pro- additamenla fidem genuinis narrationibus
vinciam redacla sub Claudio, reges habere hoc antiquorum? derogant
15 Victor, natione Afer, ex patre Felice, sedit annos decan, menses duos, dies de-
cem«. Fuit autem temporibus Helii Pertinacis et Severi, a consulatu Cotnmo-
di quinto et Glabrionis usque ad Lateranum et Rufinum b. Hic constituit ut
S. Pascha die Dominico celebraretur, sicut et Eleuther. c Hic fecit sequenles
S cleros. Martyrio coronalur. d Et consliiuit ut, necessitate faciente, ibi ubi in-
ventus fuisset, sive e in flumine, sive in mari, sive in fontibus f, tantum Chri-
stiana confessione eredulilatis clarificata *, quicunque hominum ex gentilitate
veniens, ut baptizarctur h. Hic fecit ordinationes tres > per mensem Decem-
brem : presbyteros quatuor, diaconos septem, episcopos per diversa loca duodecim.
10 Hic fecit constitutum ad inlerrogationem sacerdotum de circulo Paschse, cuni
presbyteris et episcopis facta collatione, et accersito Theophilo episcopo Ale-
xandria? i, facta congregatione, ut a quarladecima luna k, primi mensis, usque
ad vicesimam primam die Dominica custodiatur sanctum Pascha. Hic sepultus tst
juxta corpus beati Petri in Vaticano v Kalendas Augusti, it cessavit episcopatm dies
15 duodecim l.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Victor ann..... n, d. x, Fuit temp Commodi
Nola; Schelestratii ad Catalogum Liberianum.
Lacuna Consulum in Victore suppleri potest ex secundo Catalogo.
Supplemenlum lacunarum Calalogi ex dictis in Aniceto.
Victor annis xn, d. x. Fuit temporibus Commodi et Severi, a consulatu Commodi,"et
Glabrionis usoue Laterano, et Rufino.
NOTULJSMARGINALES FABROTTI.
» B. m. 1, d. 28. b B, m Comm. et Severi, a coss. Comm. Aug. II et Pertin. II usque ad Fabianum et
Hucianum. CC, Pius. d Vide Bar. an. 198. « quicunque hominiim sive, CB. f fonle sive in stagno,
CM « C, declarala. » CB, inleger efficeretur Christianus. » CB, duas. i Bar. ad an. 198 legit episc.
Cwsarece Palcestinw. k C, 15 luna. * CB, 11.
VARM3 LECTIONES.
Apnd Fabroltum excodiceRegio, Mazarinoet Thuano. CaesarisA. Commodo V. el Gravione. lin. 4, sfeut et
Kleuth. lin. 5, eleros. Hic conslituit ut jiecessilate
Num. lSiMtfi. 1, ann. 15, m> 5, lin. 2, fuit, a. t. facieoteubi Urf.it». 8, ven. baptiaetor. ^*? J^.
1281 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 1282
autem, baplizaretur. Hic fecit ord. 2. tin. 11, Th. A j CommodoII el Claberione, lin. 4, Flor., frcquentes.
Alexandnno episcopo, ut a xiv. 1. lin. 15, custodi- lin. 5, Flor. secund. et Vat. deest. ibi. lin. 8, Flor.
retur. /n eod. Freh. lin. 14, 15, B, dies 2. 2 et Vat. duas. lin. H, Alexandriae, leg. Csesareae.
Ex codice Thuano altero. lin. 15, post verba Sanctum Pascha Flor. 2 et Reg.
ordinaliones duas, deinde, marlyrio coro-
Lin. 2, lemporibus Commodi et Gravionis V. lin. ponunt natur, qui et sepultus est.
5, et mart. cor. lin. 5, ubi el ubi inventum fuisset.
lin. 7, ex gentile v, bapt. lin. 8, ord. 2. lin. 9, Apud Peniam ex codiceCavensi.
presb. 12, diac. 8. lin. 10, de circ. P. et dominico Lin. 2, fuit autem temporibus Caesarii ac Com-
Paschse cum p. modi. V. et Gravionem usque ad Lat. et Ruf. lin. 5,
Apud Hottlenium et Schelestratium. necess. fac. nbi ubi inventus fuisset, sive in fl. lin. 8,
Lin. 2, Reg. Vat. et Florent., Cacsaris Aug. a ordinaiiones n, per m. Dec.
mTM VARIORUM.
A SCHELESTRATE. baptismi collatione, quos Victor retinendos decre-
Linea 4. — Sicut et Eleulher. Secundus catatogus vit : gradus omisit Amanuensisordinem enumerare , cum
danlium a
habet: Sicut Pius, qui occasione libri Pastoris prae- ,illa verba, esse per sequenles cleros,
determinaturo aperle designent. Po-
cipere potuit, ut sanctum Pascha die DomincoCele- B ponlifice
brarelur. Canerum hunc ritum, qui apud Asianos ' tuisse vero Victorem ex quadam circumslantia nohis
usu receptus non fuit, Victor papa ubique observari ignotaTerlullianusrem decernere probat ejusdem temporis scri-
voluit eaque de re frequentia concilia lam Rorose ptor de Bap. c. 17, qui ordinem in
collatione servandum,et personarum discri-
quam in aliarum regionum provinciis celebrari jus- baptismi
sit, quod ultimis verbis auctor indical, et omnino men assignavit, dum ait: « Dandi quidem habet jus
concinit illi, quod hac de re tradit Eusebius lib. v, summus sacerdos, qui est episcopus. Dehinc presby-
cap. 25. teri, el diaconi non tamen sine episcopi auctoritate,
propter Ecclesiaehonorem, quo salvo,satva pax esl. >
BENCINl. Et quibusdam interjectis de laicis, quos miuislros ba-
Linea 5. — Hic constituil, ul sanclum Pascha die plismi ordinarios esse negat, addit: < Cum ca nia-
Dominico celebraretur sicut Eleulher. A Beda ex- joribus compelant, ne sibi desumant dicalum epi-
scriptam periochen censeo, et a consarcinalore indi- scopis officitiin episcopatus. /Emulatio schismaium
tam geslis Victoris, dum in libro de sex ^Etatibus maler est. Omnia licere dicit sanclissimus Apo-
Beda habet : < Victor dalis Jibellisconsliluil Pascha stolus, sed non omnia expedire. Sufficial scilicet
die Dominico celebrari, sicut et praedecessorejus in necessilatibus ularis, sicubi aut loci, aul tempons,
Eleulherius. >Similem additionem reperio a Beda aut personae condilio compellit. Tunc enim conscien-
desumptam supra in Eleutherio incertam, ubi lego tia succitrrenlis excipitur, cum urget circumstanna
(I. i Hisl. gentit Angl., c. 4) : < Hic accepit epistolam periclitanlis. Quoniam reus est perdili hominis, si
a Lucio Britanniae rege, ut Chrislianus efficeretur suspenderet praestare, qnod libere potuit. > Argu-
per ejusmandatum. > Beda tolidem ferme verbis ha- C mentum a TerluUiano retractatum et cxpensum
bet : < Cum Eleutherius vir sanclus pontificalui <&ostendit eo aevo aemulationes fuisse circa baptismi
Romanae Ecclesiae praeesset, misit ad eum Lucitis % adminislralionem, ad quas sopiendas Victor tequen-
Britanuomm rex epistolam, obsecrans, ut per ejus f tes cleros, nempe ordinem a majoribus clericis ser-
mandatum Christianus efficerelur, et mox effeclum %vandum decrevit, seriem exponens, quam incuria
piae postulalionis conseculus est, > etc. Additionem amanuensium invidit. De reliquo eliani in necessi-
posteriori manu faclam deduco ex codice 59 bibl. taie servaium ordinem, quando temporis angusliae,
Palatino-Vaticanae n. 59 , ubi exslant anliquissimae et subsidia deferenda non obstabant, docet factum
niembranae repraesenlantes hsec ponlilicum gesla, et proxiniiorum temporum, nerope dum Novaliarius
ibi legilur : Sicut Pius. Accedit quod Irenaeus in vivebat. Hic curo presbyter esset,'et in baptismi ne-
epistola ad Viclorem Pii meminit, non Eleiitherii cessilate versarenlur catechumeni, diaconi non au-
eirca eam controversiam statuentium. (aptnl Ettseb. debant conferre baplismum, ideoque Novatianum
I. v, c. 24) « Sed et presbyteri illi, qui ante Soterem vocarunt, qui renuit venire. Hoc inler crimina No-
Ecclesiam, cui lu nunc praees, gubernarunt, Anice- vatiani rccenset Cornelius in epistola ad Fabium
tum dico, ct Pium, et Hyginum cum Telesphoro, et Anliochenuni ex Rulini interprelaiione. < Scribit
Xyslo, neque ipsi unquam observarunt, > elc. Unde cnim de ipso , quod perseculienis tempore, cum
videtur, addiiionem posteriori manu factam ex Beda in cellula quadam lateret, et a diaconis, ut moris est
esse desumptam; cum solus Beda Viclorem, et subvenire in exitu catechumeiiis rogarelur, > etc,
Eleutherium tanquam earum constiiutionuin aucto- ipse eam provinciam subire metu persecutionis de-
res laudet; anliquissimi vero calalogi memorent D trectavit. Moris itaque erat, etiam cum catechumeni
Viclorem et Pium. lsti aulem sunt sequendi, utpole esscnt subveniendi, ul si presbyleri adessent, ilii
cum Irenaeoconcordantes, qui eodeni lempore vivens baptizarenl. Cum itaque Victor sequentiara deter-
poterat hasce consliluliones edilas perfeclius scire, minaverii personartim, dicere oportet, hanc seriem
et recensere. fuisse omissam, et delerniinaiionis causam olim
Linea 4. — Hic fecit sequentes cleros. Martyrio exslilisse, qua permotus Victor Conslilulum edidit.
coronalur, el constiluil, ul necessitate facienle.. . ut Vide S. Augustinuml. n conlra Parmen. c. 15.
baptizaretur. In gestis mira transposilio occurrit, ct Linea 10. — Hic fecit constitutum. Repetil fusius
inordinala gestorum series, quae pandit, et firmal quod antccedenler dixerat de constilulione circa
: noslram conjecturam de addilis interposilionibus controversiam de die Paschatis. Haecvero repetitio
suac fuci restiluendis. Verba itaque illa Martyrio clarissime prohat additioncs factas, sive secundo
coronatur, adneclenda sunl cum verbis anlecedenti- Rom. poniiliciim catalogo, sive atiis, quodque con-
bus, et legeudum : Hic martyrio coronatur. Hic sarciuatores plerumque noluerint has iinmutare, sed
fecil tequentet cleros et eonsliluit, ul necessitate IIt in catalogis notabanlur, in unum deinde colle-
faciente, etc. Praeter enim codd. Florent. secun., et gerint.
reg. ipse tractationis ordo Iranspositionem probat, Ad inlerrogationem sacerdolum. Addilio plenins
et faclam restitutionemfirmat. Resliluimiiscum pnn- exponit quomodo Vicloris conslitulum fuerit publica-
clis verborum quorunidam designantium omissa esse turo, nempe post epislolas episcoporum, qui singuli
verba aliqua, cum opinemur, olim exslitisse ordi- in singulis provinciis responsa ad Victoris interro-
jwm, «t gradus minislroruni, qui es»et servandus in gatione» dantes, unanimi voto rescripserunl, Patcha
1285 ANASTASIIBIBLIOTHECARII 1284
e$se celebrandiim 'die Dominteapost Irtnani xiv. De A editas ab episcopis, primo landat Palmae Ponti an-
«JHO oi-dine hsecEiisebitis I. v, c. 25 : « At synoiii ob lislitem antiqnisaimumepitcopum, uipote aptiiBi ad
i<l,cceiusque episcoporiim convcnt-re. Atq';e omnes prioiis lemporis cpiisiiei.iidineinui.inifesLauilajn.Se»
imo consensu ecclesiasticam regulam uuiversis fide- cundo qnia rcietens Tbeopliili y«rl>a in syuodica,
libus per epistolas tradiderunt, iie videlicel ullo alio adnoiavililla verba, uiii TlieoplniHs, et propriam
quaro Doroiuico dre mysteriuni Resurrectinnis Do- caniliei" commendal, et diu agilalam discepiatio-
mini iinquain celehrelur : ulque eo duntaxil die nem, quam tamen soluiam ah altis episcopis seribit,
Paschalium jejuiiiortiro lerminuiii observeinus. > juxta recepltnn usimi celebrandi Pasrhaln Dominica
De epistolis vero ewissis ea occasione ita Eusebius sequente limam xiv. Ego... quinqne el texaginla
rem prpscquilur enarrare: « Exstat eiiainnuin cpi- onnos mlm in Domino, qui cum frniribut toto orbe
stola sacerdotum, qui iniic. in Pahesiina coiigregali. dis,ersis sermones swpe contuii. Ha-c iiaqne innuif
sunt : quibus. prajsjdebaiil Theophilus Csesareae Liber Pnnttlicitlis iu secunda uiemoria coHStimiionis
Palccsiiriifi,et Nareisslis Hierosolyiijorum episcopus." edilaea Viclore, sicul praedecessoreslieterminaverint
Alia ilein exstat epistola synodi Rnmanae, eni Vi- dieirt, et ciim Judaiilhiiies decreltiui prosciinlerent
c.toris episcopi nomen priefixiiin est. Habenlur urae- veluti conlrarium ustii apostolico, Vicior episcopos
lerea liller.c episcoporum Ponti, quihtis Palinas Palnestinos ailmonens, et per hos reliquos orbis an-
uttxHe antiquisstiiiiisproefiiit. EpisiolaquoqiieEccle-; tistites, curo probatum tigmn haberct, et qiiidcm ad
siariini Galliaiexstal, qiiibiisprseeral li-enaeirs.Eccte- hUerrogationem accersiio, seu electo TheopJiilo, cui
sjarum quoqtie iu Osdroetue provuicia, et in ur- eam ilfustiandam tradilionerii coininiseiat, decietum
liibus r«giouis illius constitularuin htterae visun- g edidit, ediluroi|tie Jiidaiziiutiuiu andaciam retardavit,
tur. > Hae porrn eidslol* in ununi codiceui relatae, dum posl Victoreiu ad JNicreiiicoiicilii lenipora epl-
inileencyclicu8 vo<ibalur, exstabanl eliani a;late scppi, et Ecclesia usum cuslodivit ceTebranch^ascht
lusebii, qui earum ordineni breviler expressit, de Doniiiiico <iie.
Sui
Alius erat epistolicus codex ejusdem aigumenti, De citculq Posi-Atr, seu terroino Muflh""jejuhib-
quera ibi latidal his verbis : < Seorsim vero BacchyU riim. (Jlrynique disceptatioiiem sulii"Viciore a 3ur
Corintbiornm episcopi, alioruraque conipluritnii epi- daizaiilibus excitalam diverat Eusebius I. v, c. 25:
stojae exstant. > De unanimi consensu baec pandii: «lisdein lemporibiis gravi coniroversia exoria, eo
I Qui omnes earodero iidem, eamdeinque doclrinam qiiod omnes per Asiam Ecclesiae vetusia quadam
proferentes unam edidere seiueuliam. > Liber Pon- tradilinne nixae, quaila decima luna saliitiiris Pa-
tificalis in hae addilione correspomlel euin or.line schaefesluro diem c lebnindum esse «'ensebani, quo
codicis laudali encyclici, ubipraemiltiiur Theophiius,* die praescriptum eraL Judieis, ul aguum iminola-
el Victoris syuodka subsequiliir, ut hic legitur : et rent: eaque omnino luua in qiiarocunqiie deinuut
accertilo (per cpistolam nerope) Theopkilo episcopo diem sepiiinanae incidisset, finem jejnuiis imptmea-
AlexMtidriw(iegendoin oinuinoCaesareae,ui Eusebius duiii esse staluebant : cum lanien reliquae iolwa
seripseral), facta congregatione(epislolarum synodL- orhis Ecclesi* alio more iitereniur, quj ex aposto-
carum iieinpe, quas a<l iiiieirogaiioiiem Victotjs. toriini traditione profectus. ciiaiuiium seivaiur, ut
emiseraut), ut a quarladecima tunu, etc. Has porra scilicei iioii alio quam resurrectionis Dominicae die
epislolas encyclicas fuisse, et denunlialivas, quibus jejiinia solvi liceal. > Finis jejmrioruiit orat alu:ra
e<>aevoepiseopi emergenlia fidei, atii discipliuae du- P disceptationis pars, quod clarius expressit li«n:wis
bia declarabanl juxla tradilLotiem iu piiipiiis Ec- *'. in epistola Viclori data, apud Etiseb. I. v, c. %i,
clesiis servaiam, custoditamque, et has vici- pag.192, diini scribil: < Neque enim de4ie solum
nioribus dirigebant, et ii siinililer aliis per om- conlroversia est, seil etiam de lornia ipsa jejunii.
nes orbis EeJesias aperte docel synodica Palaestino- Quidain eiiini exisliinant unico ilie sihi esse jeju-
ram sub Tbeuphilo,quae ita legentes admonet: <Dale nanduin, alii duobus, alii pluribus : uonnulii eliant
operam, ul epistoi.e nosirae eKemplariaper oinnesEo quadraginla Jtoris diiuuinis ae noctunii* «sompu»
clesias nutuntur, ue nobis crimen impuieiii, qui ani- latis diem sinmi meliuiiiur. Alque haec itv obser-
mas stiasareclo veritatis irainiie facile abducunt. vanilo jejunio v;ir;etas non noslra prifnum a-latll
lllud etiain vobis siguilicaimis, eodem qtio apud uos nota esl, sed longe apud inajores nostms ceepk^
die Pascha Alexamlriae eeJebrari. A nobis euim ad qui negligeitliores, ut crcdibile esl, praesiiJenteset
illos, el vicissiiu ab illis ad nos ljltei;c peileruntur, simpiicilate, et imperili.' ortam cuiisueiudiiiem po-
ila ul uno conseusu, ei simul sacrosancitiin per- steris tradidermiL > Uiramque «jotttroverstain a
agauHis diein. >€onlrovcrsia vero specialissima, quae Viclore t<nninat .m edicit uctor libelJi synodici,
tunc exarsil Viciuris poniilieaiu per Jndaizantes qui de Romana synodo sub Victore, et de delermi-i
excitata in eo versabalur, quod qtii cum Christiana. nalione diei cutn dccretum narrassel, subdit (lom.
religione JegaHumobservaiitias conjungeudas, uti ad V Concil. pag. 149t): « Neque hoc soium, sed etiant
salulem uecessai ias, dogiuatizabanl, decieluro i ro- ea, quae ad hoc festum pertinerant prosequitur, et
sciiiderenl, veluti alienuiti ab usu Ecclesiarum, el ciini ipso syuodi in plurimis provineiis, et p.iiiibus
aposloloruui li-aaitione- Ad horum reiinwleitdas ca- *-' leir?e congregalis idein unanhniter senliunt. > POITO
kuiiiiias Viclor, el reliqui catholici episcbpi in sy- ! veiba illa : quw ad hoc feslum pertinebant, prosequi-
nodis proviuciatibus coeuntes, consueiudiiieiii ccle- tur, salis indcaut etiam de jejiinii solvendi iege
braliouis expositain in synodicis tradideie. In I'a- aliqnid a Viclore staltHum esse. Jejuniuin qtiidem ad
laesttna examen primo institunim, dum ibi aposto- Sabbalum ante Doiuinicani prolraheiidttm sanxit
lieae iiisuiuuones Ecolesi;e vigerenl, tcslai.uuque Viclor, et quittein usque atl Sabbati mediatn«toeiem,
facerent ab apostolis habitam, receptaroque con- reliuquens lainen varias consiieltidiiies gentium, qui
sueludinein, quod praestaruni in lauttaia syuoiliea. paitlo ant jejnniuin qiiadragesiniale sotiratit. Se-
VeUtationem fuis^e de tradiiione, et usu apostotico qtienli cniin saecuJotertio Dionysius Aiex. episcopus
servato ad. Victoris tempora ctare inuuii Eusebius, iu sua epistola Ganonica apud Bever.tom.il, part.
qui «uira relulisset synodum sub Tlieopiiilo Cuesa- i, ab Ecclesia Orientali suscepta, et in Wiocodice
riewi Palaesiiuae,el Narcissi Hterosolyiiiitani, qui canonum priinum. olitinel epistolariim canonicanim
tuuc CtesarieiisLMelropoliiico iure suiidebaiiir, ita locum, el de Romana constieltiiliue ian<tataInqnHur,
peiracialuui coniroversi* arguinentimi proponil: el de varietate reliquarum Ecclesiarn». « MisJstia«t:
* Poslquain de traditione diei Paschalis jam iude ab me inierrogaiis, qua hora diei Paschae jejiinmm
apostolis ad ipsos couliuua successione lnanaverai, solveudiiiu esl. 4)icis enira aiiquos fratres «Scere,
Hittlia m suis htleris dfeseruerunl, uuidem ad finem quodoporteat hoc in g.dli cantn faeere; aliosiKfe,
epistolae bis trtuittur verbis : Daie «peram, > et re- quod hoc sit faeiemlum vespere. Qtti «nitn Rom*
liqua supra lauilala. Quod colligUur etiam ex allera sunt Iratres, ut aiunt, gaHumexspectant-. De iis aa>-
tem,qui tuc sunt,
' dixisti qued cidbs. > «onysi*
. !;-:- - -*?- V'-, '<-: '::je•;.:%
s-t r r.%^^ fe .'•**<!.
jggg HISTORIA DE VTTIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 1286
prae aliis proponit seqtiendani Roraanam. Epiphanii A J S. Patiii (quarura specimen dedi snpra [col. 1001]
sevousquead galli cantum in Orientejejuniumproira- in figura impressa) inler ulramqtie imaginera
ctum, cum de jejuniorum superslilione agil, ipse clype.itam duorum poutiticum proximorum spalium
affirmat : In Ancerato. < Qui sludiosi sunt bidtium, inter orbiculos iinaginuin supcrsles iiiiplclur duplici
ac Iridutim, ac quatridimm superponunt : quidam epigraphe, ubinoniiiia et epochie eoruriideui duorum
lotam bebdomadam usque ad galli cantum, > etc, poniiticiini signantur per litieras Romanas. Numerus
qu* ultima verba explicaitt, lerminum jejunienim annoruiii post nomen ponlilicis, et verbtnu SED AN
fuisse coimnunem, ut in nocte Sabbati galli eanliis sedil annis plerumqite signatur in uno versu : menses
esset jejuniorum finis. fetiperposilio vero in jejnniis in versu proxime iiiferiori : dies vero in infiino.
erat, com praeter ordinariwm jejunium qtiis biduo, Atitjuando tameu numerus in uno versu indioalus,
ant magis abstpie cibo protrahebat. Oecurrit vox oh angustiam spalii cnntinuatur in consequenlibus
eo seiistiin actis martyruni Numidiaen. 8 : Continua- per columnas. lta in ponlifice Eusebio dies viginti
tis in carcere gemina superpositione jejuniis. Ad quinqueita exprimuntur :
episcopalem curam speclasse jejuniorum iites diri- A.
mere, Tertullianus iu libro de Jejunio hoc ipso lem- x
pore scribens, liquido leslalur : Episcopi universat non V
piebi mandare jejunia assolent. Viclor ilaque ah epi- secus, ac in Marco dies 21 ita signantnr:
scopisinlerrogalis terminum jejuniorum agnoscens, XX
in suo consiituto declaravil quid esset sequendura, 1
ut rile Pascliaecirculum celebrarenl. Porro in Eecle- x, | et iu Anastasio dies 26 ita Xcollocanlur :
B
sia Anneniorum adlmc perseveral consueludo, ut
ad Sabbali vesperam DoniiiiicaeResurreclionis jejunia XVI
solvant. ld non allendentibus descriptoribus, facile ex
BINII ET LABBEI. annorum ntimero duplicem versum occupanle con-
ligit loco duarum partiuin legere numeros duos, et
(EXBIN.) Linea H. — Theophilo episcopo Alexan- priorein ad annos referre, alterum ad menses, prae-
driai- Hunc Theophiluni a Victore ad Roroanuin con- cipue ubi mensis nullus supra annos inlegros erat
ciliuin accersilum, fuisse non Alexandrinuiu, sed exprimendus; vel nullus dies addendus supra nienses
metropolitanuin episcopum CaesareaePalaestinae,te- solidos. Hac vero adhibila observatione, pariantur
slalur Eiisebiustib. v, hist. c. 22. siiuiinse in numeris rile siguatis cura consulatibns
Linea 15.— Cuslodialur tanctum Pascha. Consti- similiter recte expressis. Lieitionstrandum est id in
tuit Pascha celebranduni esse Doroinica proxima Victore. Consensu calalogorura aliorumqtie codicum
lunaedecimaequarlae posl :equinocliuin vernum. illi atlributi sunt, ut exposui pag. xciv in Prolego-
(Ex LAB.)Linea 11. — Facta collatione. Interro- nienis anni x, uienses n, dies x. Respoudere hoc
gatio facta est de Pascha, vel de die piima cum nrinime potest diebus, et aniiis marlyni seu obiius
Theophilo. decessoris Eleutherii, et sui Elentherius die 26 Maii,
BLANCHINI Victor 28 Julii ccelo receptus coiitur. Non possunl
D0T£ CBltONOL0GIC.E. igilur inenses duo cum diebus decem proeier annos
solidos inier uirtiiiique lermintim numerari, etiamsi
(
C
Quantum conferat axl assecutionem tum Chro- eatlem die supponauir electus Victor, qua moiie-
nologiae, lum Historiae Yictoris inspectio arcbe- balur Eleulherius. Consultim quotpie ratio repuguat
typorum documeniorum, oslendeul epochae duae assignaio ticceiiiiio; cuin paria consiiliini undecini,
Victoris et Zephyrini, a nobis examinandae et nuniereiitur a Coniinodo V ei Glabrione Christi 18(5,
slabitientke. Vix euim posset de illis quippiain decer- primis Victori atlribulis, ad Saiurninum, et Gallum
ni, sola inspcctiotie catalogorum eiiain ubi universi Chrisli 198 primos ex adscriptis Zephyrino. Quare
consenliuiit; nisi consultis archelypis, unde catalogi nec dies, nec anni coiiseniiunl in epocha Victoris,
- exscripti suut, viliuiii descripliouihusdepreliendaliir. iu qua lanius est codicum et catalof.oiiini con-
In fine Eleutherii pariaudo cuin consulibus Maleruo sensus in numeris. Piciurai Leonianae in basilica S.
etBradua, sive cum primis Victoris anno Christi 185 Panli solani denarii notam prxscrvaul in priino
omues catalogi, et codices coiisentiiint : non secus versu, iu quo porlio legeuatur iiiiineri annoriiin.
ac in ilue Zephyrini, cui ex a-quo 'assiguanl consu- Desidcranliir atilero iillerse versiiuin sequciiliiini,
les anni 217 Praeseutem et Exliicaliim. Finem viue ulii meiises, ac dies, si qui essent, siguaudi eranl.
Eleullierii referunt ad diein 26 Maii; Zeptiyrini ad Non dubito, quin binarii nota nou succederel in
26 Augusti. Ex die 20 M.tii auni 185 ad dieni 26 secundo veisu, IIIIIIlameii relereuda a<lmenses, qui
Augusti aniii 217, iiuiiieraniur anni solidi 52, el nulli erant, sed a<l icliquani partcin duodenarii nu-
nienses tres pariler soliui. Summa temporis Viclori meri aiinorum complens suniiiiain ex parle siguatam
altiibuta ex const-nsu omuiiiin calalugoiiiiu constal in versu supeiiore: ila ut epocha ita expressa in-
decennio, et mensibus duobus, ac diebus decein; teliigatur:
(unicus enim codex Pape.brocb.ii detrahil inensem, I)
I Sedit SED. vel SED. Sedit
et poslreraus ex Colbertiiiis bimeslri integro praeser- annis XII. AN. X. AN. X. annis XII.
vaio adimit ocliduum ex diehus) : quare supersimt diebus 11. D. II. diebus X.
Zephyrino anni 22, el dies 20 : cui lainen catalogus X. X. D. X.
Feiicis Quarti septeniiiuiu assignat, alii octenniuni, pro quadescriplor exhibuit: sedit annis X, niens. n,
alii noveimiuin, alii annos 15, vel 16, 17, 18, 19, diebus x.
ntitlus vero codex ad viceuiiiuin pcrtingil. Consulta Porro anni xn et dies x, post finein Eleuiherii 26
ratioue pingendi numeros in basilica S. Pauli super- Maii 185, recte perlingent ad linem Victoris 28 Julii
sliies, el iu codicibus aliquol vetustis, colligitur satis 197, si vacationis sedis mensis uiins, et dies ^5 al-
manifeste, autios xn, el dies x assignalos fuisse Vi- Irihuanlur posl mortem Eieuiherii ad cleclionem,
ctons sedi, Zepbyrino autem auuos xvm, menses x, et ordinaiionem Victoris 18 Jtilii anni 185 die J)o-
ac dies x : quorum summa complet annos 51, men- niinica : unde ad ejus vitae terniiiium 28 Julii .97
ses 10 et dies totidem, et oniuino respondel consuia- sun.ma numerabitur annorum xn el diertim x.
tibus assignatis, ac lempori utriustjue martyrii, cum Priiui tamen consules illi tribuuiitttr Salurninus, et
paucis diebus interpontilicii, post Victoris mortem Gallus, qui signant annuin 18b, el prinium Pascha
reservandis eleclioni successoris. Qua vero ralione cjusdcm pontilicatus; cum anno praecedeuti iSS,
id deprehendeiim ex piclurig i>. Pauii, et veluslis Paschale lempus, Materno et Bradua consulibus,
codicibus, expono. pertineat ad Eleutherium adbuc in vita supersti-
In picturis pontificum loties descriptis basilicse tem.
1287 ANASTASII BIBLIOTHECARH 1288
Eaaem perversio numerorum provenire polerat A DEDICATA.XIII. KAL. APRILIS CVR P. SEX-
ex codicibus, si anni, menses, ac dies ita dispone- TILIO PROSPICIO.... MVCIOMVCIANOFALCONE.
rentur per coluimias sibi proxiraas, ut in aliquot ET CLARO. COS.
velustis exemplaribus observavi, in quibus ita pro- Edidit etiam V. C. Fabrellus Inscript., pag. 688.
ximae sunt columnoe,ut scriplor facile potueril de- Linea 5. — iific constituit ul sanclum Pascka die
ducere paulisper binarium ex una, et subsequcnli Dominico
movere. Exemplum dabo : celebrarelur, sicut et Eleulher. Et lin. 10:
Hic fecit constitulum ad interrogalionem sacerdotum
Annis. Mens. Diebut. de circulo Paschw cum pretbyteris et episcopis facta
Petrussedit XXV HH VIH collaiione, et accersito Theophilo episcopoAtexandriw
Linus scdil XI III XII [legendum Casarew] facla congressione, ut a qmrta
elc. decima- luna usque ad vigesimam primam die Do-
Victor X II X minica cuslodirelur sanctum Pascha.
Paiilulum spalii omissum a librario negtigenler inter In notis ad Anicettim ostendi
poluil in plinam Paschatis celebrandi die traditionem
el binarium annorum Victoris ac disci-
decadem, Domrnica tribus m
Crrorem inducere descriptores, et ansam praebere, sedibus a Petro apostolo conslilu-
ut denarium referrelur ad cotiinmam annorum, bi- patriarcTialibus
narium vero ad colomnam mensium : quem in er- tam, ct asuccessoribus constanter assertam, ftiisse
rorero non incidisset, si annorum notas exigere cu- deductam in controversiam a quibusdam Asianis,
rassft ad constilatus in antiquissinto Liberii calalogo qui asserebant cum Polycarpo permissum sibi fuisse
: ex duodeciro annos a Joanne apostolo, ut Pascha Dominicum celcbrarent
consigHialos quibus apparet, g
B
tribuendos esse Victori, oclodecim Zepbyrino: quem- die lunaedecima quarta. Beatum vero Polycarpum ,
admodura^exulriusque natalilio die in Ecclesiae,la- Anicetiim, ejus conlroversim causa Romam cum accessisset ad
et ab eo fuisset exceptus honorifice, re
buljs adnotalo conslat; nec nienses duos tribui posse tamen infecla in Asiam rediisse : tuenle Aniceio sibi
Victori supra annos solidos. Germanam ilaque le- tradifam a decessoribus, et a Petro
ctionem epochae Vicloris restituemus codicibus, et ctam consuetudinem : aposlolo profe-
pieluris per easdera litteras numerales : quibus se- observaretur in Occidente'. neque permiltente, ut afiter
licet non magnopere con-
Juiiclis lectio pervertilur, conjunctis cusloditur, si tenderel cum Polycarpo de Joannistemporaria per-
ex consulatibus in catalogo Feliciano norainatis, et missione inlerAsianos : cum uteretur
iridte trahslatis in codices Bibliothecarii, necnon ex vilegio sepeliendi synagogam cnm honore. apostoljcopri-
de re
diehus naialitio insignilis ejus, ac decessoris in ta- tamen turbas ilerum ftiisse excitatas non Ea solum in
bulis ecclesiasticis talis reddalur, qualeni adhibui Asia, sed etiam in Gallia, ubi cum S. Irenseo
pagjna 112 ad supplendas lacunas catalogi Liberiani, bant alii ex iisdem Asianis, cognoscimus ex epislolis age-
iienipe:
Viclor sedit annis xn, diebus x. Fuit lemporibus PasChalibus Patrum, editis per Buclierium in libro
de Doclrina tempOrum, nempe Aiiatolii Alexandrini
Commodiet Severi, a consulatu Commodi v et Gla-
brionis usque Laterano el Rufino. pag. 445, ntim. ,4; Phitippi pag. 469, et aliorum.
Materno enim et Bradua consulibus anno 183, ubi Num. praesens indicat Jegem apostolicaeconsueludi-
vilam complevit Eleulherius die 26 Maii, qua coli- nis vigenlem Romae, et in palriarchalibus Atexan-
driuo ct Antiocheno ralam ftiisse habitam eliam ab
tiir; vacatio sedis protracla videtur circa diem Do- ,
ininicani 18 Jnlii ejusdem anni, qua ordinatus fuerit C * Eleuiheriopapa: per quam confirmatur separari non
dehere Paschalem diem a Dominica proxime conse-
episcopus Victor a elero electus successor : qui quenti diem xiv Ituiaemensis primi. Acrius inslabant
Pascha primuni sui ponlificatus celebraverit anno Asiani sub Victore : ut facilius insinuaret, et
subsequenti 186, Commodo v et Gtabrione consuli- sanctiuscommendaret qui etiam Asianis praxira siiorum
bus, dui primi juxla metliodum Paschalem catatogo-
rara illi iributinttir. Complelis vero post ordinationis decessorum ab universa Ecclesia receptam, coaclo
et accitis ad synodum episcopis, non
diem annis xu el diebtis x, si martyriuro subiit ea- presbyterio, modo in ea confirraavit consuetudiiiis Jegem decrclis
dem die 28 Julii qua colitur, perveneril ad consules suorura decessorum anlea
anni 197, Laleranum et lluliinim, quos illi postre- vulgalam , et in Romaua
ittos tribuunt catalogi et codices memorati. nlqiie universali Ecclesia vigentem; sedauclor eiiam
fuit ut cycli Paschales apte disponerentur, qiiibus
EJUSDEM NOT/EHISTOItlC.E. imposleium ordiriarelur ad annoscompluies Conse-
certa dies Paschalis ab univcrsis fidelibus
Linea 2. — Temporibus Helii Pertinacis. Omnes quenles observanda. Ncque bis conlentns vigiliis, qnas occi-
na^Uiii ex nuinmis et hisioricis, legendum esse Hel- dentales secum impendebanl in re Paschali
vii Pertinacis. Addam libeoler testimonium lapidis ordinanda,episcopi in caeteris eliam provinciis alioruni stu-
anliqui, ex Leprigniani coilibus translati in musaeum dia excitavit ad conferendam symbolaro, praesertim
em.Card. Alexaiidri Albani; cuin in illo certa red- ubi haberentur viri oninibus disciplinis ad eam rem
datur epocha brevissiini ejus iinperii mensium 11, ex necessariis exculti. Victoris jussu indixit conciliui»
dierum. xxv, ita numerali Julio Capitolino in .
ejus jj Theophilus Caesareae: cujus fragmentuin
ex Kalendis Januarii ad diem v Kal. ' episcopus
Vita, Apritis, superest apud Bedam in libro de iEquirioclio vernali,
Falcone et Claro consulibus, hoc est a;rae Chrisli et apud Bucherium in memorata epistola
195. Inscriplio stylobatx, ad susiiiiendani statuara Pascha. Liber Pontificalis, licet meraoret Phitippi de
Theo-
a
principis Capenatibus erectae, taiis esl: pbiluin Victoris aelate Romam advenisse, et in con-
IMP. CAES. P. HELVIO cilio Romano adfuisse, ubi de cyclo Paschali ordi-
PERTINACI. AVG. nando actura fuisse affirroat, attamen errore colle-
COS. H. PONTIFICI ctoris Vitarum sive amanuensium conligit ut, loco
MAXIMO. TRIB. POT. TheophiJi Caesareensis episcopi in Palaeslina, aequa-
P. P. PRINCIPI SEN lis aeiali Victoris, et sub eo cogentis conciliuin in Sy-
FORTISSIMO DUCI ria, obrepserit nomen alterius Theophiti Alexan-
ET OMNIUM VIR drini episcopi, qui de re Paschali docle quidem scri-
TVTVVM (sic). PRINCIPI psit, et circulura dccem novennalera ad annos cen-
CAPENATES. FOEDER tum expandit, sed multo serius vixil; cum Theodo-
•*PR.C.LICMO. SPERAN- sio seniori Auguslo opus nuncupaveril in fine quarti
DO saeculi, ul in episiola Dionysii Exigui de ralione Pa-
schae, scripta anno Chrisli 505, Probo consule, in-
In Iatere dextero ejusdem stylobatis legitur dedi- dict. lii, iegimus in raemorata collectione Buclierii,
cationis epoclia ita siguata : pag. 485, Losebius lib. v Hist. Eccl. cap. 23 et 25,
HISTORIA DE VlTlS ROM. PONT. — S. YICTOR. 1200
memoralcoiupluia concilia congrcgata fuisse in pfo- A A cheiypo dclineataiii, ,et aeri incisam piotitli in lihro
vinciis, praeler eani synodum, qnain Romaehabuit dt Kalendario et cyclo Caisaris, ubi oslendisse puto,
Victor, et Pairum epistolas aetate sna superesse. ex cyclo octagrammo in marmorcb Kalendario Cae-
« Exstal, inquit, eliamnura epislola sacerdoluni, qui saris lunae periodum satis exacle accommodante an-
lunc in Palaeslina congregati siint : qtiibus praeside- nis Julianis, deduclam fuisse methodum duplicalae
bant Theophilus CaesareaeP.ilaesliuae,et Narcissus octaeteridis, qua conslat cyclns Hippolythaeus. Utro-
Hierosolymorum episcopus. Alia item exslat epistola que aulera ex cyclo (Juliano et Hippolylhaeo)coin-
synodi Romanae, cui Vicloris episcopi nomen prae- poni posse oslendi lerliiim cyclum, onnis 1184 Gre-
fixnm est. Halientur praeterea litterac episcoporum gorianis explicatum, ct ilerum repetendura quolies
Pomi, quibus Palma ulpote antiquissimiis praefuit. optis fueril, qui exacte respondeat canonibus Pa-
Epislola qnoque Ecclesiarum Galiiae cxstat, quibus schatis ceiebralioni optune conslitutis liim ab Eccle-
praeerat Irenaeus. Ecclesiarum quoque in Osdroenae sia in Nicaena synodo, lum a Gregorio XIII in corre-
provincia, el in urbibus regionis iilius constilularum ctione Kalendarii, alque htiic eideiu regulae in lextti
Iklerae visuntur. Seorsum vero Baccbyli Corinlhio- Anaslasii recensilac hoc in nmnero, ut a quarta de-
rum episcopi aliorunique complurium epistolre ex- cima luna primi mensis usque ad vigesimamprimam
slant. Qui omnes eamdem fidem, eaindemque do- die Dominica custodiatur sanclum Pascha. Ea ralio
ctriuam proferenles, unam edidere senlentiam. Et cognosci potesl expansa ac demonslrata in opusculo,
haec quidem fuit, ul dixi, illorum definitio. > Illam cui litiilum praefixi: Solutio problemalis Paschatis.
definiiionera superius expresscrat eodem cap. 25, Fraudarem, inquam, insigni documento historiam
liis verbis : « Synodi ob id ccelusque episcoporum _ liiijus nuiiicri, nisi illud monumentum insererem : in
convenere. Alque omnes uno consensu ecclesiasli- " quo una cuni cyclo et canone Hippolyti incisum le-
cani regulam universis fidelihus per epistolas tradi- gitur anno primo imperaloris Alexandri decrelum a
derunl : ne videlicel ullo alio quam Dominico die Pio, Eleuthero, Victore et successoribus Romanis
iiiysterium resurrectionis Dbroini unquam celcbre- ponlificibus constanter proposilum Ecclesiae uni-
tur : ulque eo dunlaxal die Paschaliuni jcjunioriim versae, et Victoris aelate plurium concitiorum con-
terminum observemus. > Capite vero 25, producit cordia assertum, uii vidimus cum Eusebio, ut sci-
verba exepistola synodi Caesariensis,cui interfuerant licet reccpta ex aevoaposloli<o disciplina et exemplo
Narcissus Hierosolymorum , Theopliilus Caesareae, dies Dominica Chrisliano Paschali ceiebrando sein-
Cassius Tyri, Clarus Ptolemaidis , aliique episcopi, per addicerelur, qune post quartam deciraam luna-
teslali de traditione diei Paschalis, quw jam inde ab rem diem inensis primi proxime consequatur : neve
aposlolis ad ipsos continuata traditione manaveral, et jejunia solemnia solvantur anle praediclam diem Do-
in ea monenl, ut exemplaria illorum epislolmper minicam. Ex hoc ciiini marmore perspicuum lit,
omnet Ecctesias mittantur. Significant etiam, se cum eliam fervente perscculionura aeslu, decreluni Ro-
Alexandrinis in die Paschali convenire : cum ea de manoriim pontilicum scriplis et conciliis sancto-
causa suae ad illos, et iJlorum ad se litlerae vicissim rum Patruro Juculenler fuisse illustralum, et genui-
perferanlur. Sludia Vicloris pro apostolicaediscipli- uis documenlis marroori insculplis in Urbe non ca-
uae observantia, et unitate ac pace Ecclesiae tucnda, ruissc, quae viclrix ;cvi religio nostra integra servat
quam in discrimen vocabal coulumacia Asianorum, poslerilati. Argumentuin inde capiant velim Jectores
promovit in Galiiis S. lrenaeus nolis in litteris apud liduciaequam debemus docuroentis lemporum in Ro-
eumdcm Eusebii librum, cap. 24. Constat etiam vi- C (; mana Ecclesia asservatis et publice proposilis post
ros praestantissimos liiijus aetatis Viclori sequalis, et reddilam illi paceni; cum videamus tam splendido
proximarum adlaborasse inordinandis cyclisPascha- monumento decoratos eliam in cryplis martyrum
libus. Anatolius Alexandrinus, episcopus Laodicen- sub Severo Alexandro temporum canones unius epi-
sis in opusculo canonis Paschalis apud Bucherium , scopi scriplo illuslralos, et addiluro calalogum cae-
pag. 459, referl, ea de re fuisse cominentariuin edi- lerarum ejus lucuhrationum. Recensel illas B. Hie-
tum ab Origene Alexaiidriae, ubi sludia florebanl ad ronymus in libro de Scriptoribus ecclesiaslicis, plane
hujusmodi computum necessaria. Ipse vero Anato- respondentes tilulis operum, consignalis hoc in mar-
lius mirw docirinwvir (ut ail Hieronymus de Script. more prope canonero temporum superiorum, per
eccies.) in arillimelica, geometria, astronomia, aliis- heccaeadecaeteridas digestum. Partes illius singutas
que ditcipliuit, cuiut ingenii magnitudinem de volu- cum explicueiiin in dissertalione de cyclo S. Hippo-
mine, quod super Pascha compotuit, metiri licet, eo- lyli edila in Jibro de Kalendario et cyclo Caesaris, et
dem in argumento prseclare versalus scripla sua no- in Germania recusa iu edilione operuin ejusdem S.
bis reliquit, Dionysius Alexandrinus, qui sub Gal- episcopi et marlyris, abslineo a pluribus afferendis
lieno floruil, eodem in stadio se exercuit, tisus ad veteris illius monumenli illiisiralionem, quam
oclaeleriile : ut observat card. Norisius disserl. 2 de posl Petavium el Scaligerum, ibidera reperies auclaui
Paschali Latinoruni cyclo. commentariis in ea editione recusis virorum clarissi-
Verum prae caeteris illuslrat gentiino monumen- morum, aetatis nostraedecus sua erudilione luenlium,
to hujus aetatis in marmore consignalo Hippolylus Philippi a Turre diim viverel episcopi Adriensis,
episcopus, qui duplicata octaeleride sedecira anno- rrj Joaim. abb. VignoliiValicanaebasilicae et hibliolhecae
rum circuliiin concinnavit, deductum ex anno primo olliciis iltustris, el R. P. Virginii Valsechi, in Pisana
imperaloris Severi Alexaudri , ad quem exegerat , academia sacrarura lilterariini interprelis, amicitia
uti Hieronymus tradit, raliones Paschae , et lempo- niihi el sludiorum cominunione jiinctoruin. Iconem
rum canones. Licet enim eodem cyclo usa non sil maimoreae sedis et simulacri Hippolytuin episcopuin
Ecctesia, ex illo lamen occasio et ralio suborta est referentis, cum titteris Graecisin (Juplici sedis latere
coraponendae enneadecaeteridos, seu circuli no- hinc exprimenlibus canonem temporum (et calalo-
veindecini annorum , queui caeleris Ecclesia prae:u- giun operum in sedis inflexione postica) inde cyclum
lit. Praelerea cycltis ille Ilippolylhaeus marmori in- Paschalem ad conseqitenlia leinpora expansum ex
sculptus.el in iiiartyrumcrypliseffossus prope eccle- primo anno Severi Alexandri pag. seqq. subdo duplici
siara-S. Laurenlii extra Muros, in agro Verano, el a aenea labula excusam.
Marcello Cervino cardinali bibliothecario, qui posiea Linea 4. — Hic fecil sequenles cleros. IO.IJ/JOC
apud
ad pontificatum Romanum eveclus Marcelli II no- Eusebium lib. vu, cap. 15, reddilur Laline gradus
inen retinuit, in Valicanam bibliothecam illalus, ubi seu dignitas. Marinus gradum cenliirionis proroeritus
hodie conspicitur, exercuil ingenia plurium chro- habiik competitorem, qui conlendit Marino tanquam
nologorum in eo illustrando. Fraudarem insigni Chrisliano non licere dignitatem capessere, sibi vero
ornamento , et documenlo sacrae antiqtiitalis prae- gradum illum competere. Ila enim Laline reddit
cipuo notas in hunc num., nisi curarem hic inserere Valesius, quod Graece exprcssil Eusebius : A-UTW Si
ejusdem marmoris et cycli imaginem, quamexar- imSciMeivTOV/>i5pov.Transposila vidcnlur in hoc
PA.TUOL.CXXVII. 41
l"
1291 ANASTASII BIBLIOTIIECARII i_<fc»
nuroero prsedicla vcrba : quorum scntenlia videtur A Ul sumroam eorttm perstringam , qnae vero pro-
esse coiiliniianda Cum ordinalionibus infra recensi- ximiora, ela probalisfonlibns collccla esse censeode
tis : Hie fecil ordinationes, elc Quare periocha Vi- aniiquitale Ecclesiarum Scotiae, figere primum
ctoris a Bibliolhecario videlur co:tipacla ex duplici oportet historiam civilis dominationis eariim regio-
cataiogo: cum in eadem bis memorentur decreta num qitoe a Scolis incoli apud veteres dicebantur.
Pasclialia, bis indicenttir ordinaiiones, et fine vitae Sunt vero hscc summa capita ad historiam civilis im-
pei lnarlyrium semel expresso post illa verba, Hic perii perlinentia, qtioelegi possunt et amplo censu
fecil sequenles cleros : martyrio coronatui : nova scriptorum, a celebri Usserio producta in Antiquita-
dccrela addantur : et rursus de re Paschali, mox libus Briiannicarum Ecclesiarum cap. 15. Tanlam
de sepultiira fiat sermo. inde collegit imileriem R. P. Michnel Aifordius-, alias
Linea 9. — Episcopos per diversa loca duodecim. Grillilh, soc. Jesu presbyter Aiiglns , ut compege-
Inler lios aliqtii nuraeranl episcopos a Victore dalos ril quatuor ingentes lomos Annalium Ecclesiae Bi-i-
Caledoniis, seu Pictis, et Scolis, quos interdieitur lanuicae, per quinqtie priofa Christi saacula, impres-
promoveri curasse Chrislianam fidem per insnlam sos post ejus ohilum anno 1665 Leodii , passi;n
Britannicara ultra Romauos fines. Ita eniin inler- iii illis proferens liisloricos ab Usserio observalos.
prelantur illud leslimoniiim Tertttlliani, quod supra Diximus paulo ante col. 1261, potiorem parlem
relalum fttil in Elcullierio, ut sciticet Romanis inac- iiisnlm
eessa loca per Britannias fierent jam pervia Christi Majoris Brilannine, victo lege Caractaco , a
Evangelio. Scolorum historici affirmanl, eorumque Clandio impcralore doinilam fuisse el redaclam in
e nuinero inprimis illuslris Hector Boelhius haec -, provinciain Romanam , earoquc auclain a Domilia-
tilteris mandavit libro v Scolicse hlsloricae, circa B no primuin, deimle ab Adiiano , cl Anlonino Pio
finem de Donaldo Scolorum rege, et hujus temporis non perligisse tamen nisi ad mtirum transversum a
Christianis : « Talem dederatei animum pacis prin- frelo Germanico diiclum ad Occainini Itiberniciim
ceps et auctor, Chrislus Dominus, qnod verae ex Gabrosento ad Ltignvallium. Ueliqna pars insii-
pietali, aspernato malorum dacmonum ctiltii, sese lae ad Bore:«n vergens ullra hunc mlirum , quam
nddixeri.l. Nam Severo imperanle Romanis, apud liodie dicimus regnum Scotia', lunc vero dicta erat
Viclorem pontificem maximum (qui quintus decimus Caledonia, incolebalur a Pictis, el a Brilaniiis, qui-
post Pelrum Ecclesiae praefiiit.) per legalos oblinuit bus postea siiccesserunt Scoli cx Hibernia. Utraque
ut viri doclrina et religione insignes, in Scotiain ab atiteui gens (Picti el Scoli) traditur fuisse origiuis
eo missi, se cum liberis et conjuge Chrisli nomen Scylhicw : <Posl Britones, ait Usserius, in Aquilonari
profilentes baplismale insignirent. Regis exemplum deinde sui parte Pictos primtini, ut putaliir, e Scythia,
Scotica nobilitas secula, aversata impielatem , ex Hibernia Scotos suinpsit Britannia. De
adventu primo in BedaeHistoria ecclesias-
Chrislique religionem complexa , sacro fonle est Pictoruro isla. Conligit gentem Picloruni dc
itbtiila. Ftiit annus ille quo Scoti ad lumen verae tica habenlur
pielatis, Dei optimi maxiini benignilale, vocali sunt, Scytbia , ul perhibenl, longis navibus non mullis
et recepli, ab eo qui primus fuit huroanae saiutis, Oceanum ingressam, circumagente flatu venlorum
tertius supra diicenlcsimum, elc. exlra fines omnes Brilannix Hiberniam pervenisse,
« Donaldus praeter haec primus omnium Scolorum ejusque seplenlrionales oras inlrasse : atque in-
regum (ut in nostris annalibus proditum est memo- vcnla ibi genle Scolorum , sibi quoque in partibus
riae) nuinmum argenteura aureumque signavil: una C illius sedes petisse , nec impetrare poluisse. Est
Hibernia insula omuiuin posl Brilanniam
parte saluliferae crucis , allera sui capitis effigie aulcm ad occidenlem quidem Brilanniae sila; sed
expressa; quo susceptae a se primura inter Scotos roaxiina,
reges Chrislianae pietatis meinoriam ad posteros se sicul conlra Aquilonem ea hrevior, ita in meridieiu
propagaret. Morilur tandero , religiosis et urbanis contra irans illius lines plurirouro prolendens , usqne
operibus Christiaiioque amore (sacerdolibus, qui llispaniae sepienlrionalia (qiiarovis magno
i.(iiiisacram rero inter Scotos tenebant persuadenii- a;qiiore interjacenle) pervenit. Ad hanc ergo usque
bus) in agro Chrisiiaiioruni sepullurae multis et piis ea pervenienles navigio Picli (ut diximus) peticrunt in
precationibus, Ut fieri solet , dicalo conditur. Quo sibi quoque sedes et babitaiionem donari. Res-
prope lempore Aiexander (lulit et is Severi nomen, pondebant Scoli, quia non amhos eos caperet in-
nt honoratior haberetur) Romanum lenebat impe- sula : sed possiiinus, inquiunl, salubre vobis dare
ritih». Inccepere nostri tum primum sacras colere consilium , quid agcre valeatis. Novimus iiisulaiu
Jilleras, sacerdotibus praeceploribus, qttos Viclor esse aliain non procul a nostra conlra orlum solis,
pontifex maximus ad Chrisli dogma propalandura in quam sacpe lucidioribus diebus de longe aspicere
exlremam miseral Albionem. Restabant lamen non solerotis. Hanc adire si vuliis, habilabilein vobis fa-
cerevalealis : vel si qui resiilerinl, nobis auxiliariis
pauci roalis diemonibiis sacrificandi rilus : quos ulimini.
Donaldus rex, nullis suasionibus, nullis adhorlatio- Itaque petemes Britanniam Picli, habitare
nibus sacerdolum, nec ulla vi poluit abolere; sed per septenlrionales insulae partes ccepertint. Nam
nec etiam Elhodius, qui secunduro Donaldi exilum Austrina Brilones occupaverant. Cumque uxores
Scotorum tenuit imperiura. > D Picii non habenlcs pelerent a Scotis, ea solum
HaecBoelhiiis : quem etiam in Scotiae descriptione conditione dare consenseriint, ul ubi res veniret
secutus Paulus Jovitis Donaldum, ail, « primum e in dubium, magis de feminca regum prosapia
Scolis regibus Christianae religionis sacra suscepisse, quam de masculina rcgem sibi eligcrent : quod
primumque in Scotia (cuni venalia in humanos usus usque hodie apud Piclos constat csse servalum. >
aliartim rerum permutationibus, aut aliunde impor- E Germanica Scylhia prodiisse Piclos antea
tala pecunia, in foro et nundinis einerenlur) aurum memoralos conimunis esl opinio, deducta ex Taci-
el argenturo Scotica nola percussisse. > Sed roira- lo in Vita soceri sui : Rutilw Caledoniam habitan-
lurBaronius Ann. lom. V, ad ann. 429, § 2, « lantai litim comw, magni arlus Germanicam originem asse-
haec anliqiiiorem Scolum chroiiographuro Marianuini veranl. Scythiam vero Gennanicam docet hahere
prorsus ignorasse, et Bedam illis propinquum peni- Daniam, Suetiam, Norvegiam ex pluribus testimo-
tus laluisse : > nec desunt qui ad Hiberniam (quae'. niis : inler quaepraeclarum illud Anasiasii Nicwni
antiqua Scolia fuit (tolam conversionis liujus histo- qusesl. 58 edilionis llerveli, vel Sinaitw quaest. 40,
riam transferendam esse existiment, a quibus non cdit. Grelseri. Scythiam solili sunl vocare vcteres
multum dissidere videnlur et illa TbomaeBozii iib. omnem regionem Borealem, ubi sunl Golhi el Dani;
vtn de Signis EcclesiaJ cap. 1 : « Tradtint in Scolia, et.alterum Pocopii lib. n de Bello Goth., p. 252,
quae lunc erat Hibernia, Christi culiuni dissemina- 255 edit. Graecae, ubi Scythiae instila , qiiae Thule
turo eodem lempore, quo in Brilannia, sub annumi ilJi dicitur, Daniae parlein coroplectilur , Sneliaro,
salutis ccni, Victore sedente. » et Norvegiam ; et a Claudiano apvdlalur sedes Pic-
1293 IIlStoRIA DE YITIS ROJI. PONT. — S. VICTOR. an
\m ANASTASffBiBLIOTilEcTRJl 12S6
1297 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 1298
torum in Panegyrico de qttarlo Honorii consu- A' Gestorum itaqnc series ostendit, secundo ac terlio
latu. Christi sacculo Borealem MagnaeBritanniae parlem
HadiiemnlSAXOKE fu«o ultra Romanos fines ita fuisse obnoxiam belloruni
OnciDEg: liicaluitPicTORrM sanpiiineTHULE : molibus fcrine conliniiis , ut episcopatutitn in ea
SCOTOHOM comulosDevitglacialisIERNE. erigendoruin vix u^Ia occasio sese praebuerit : con-
« Ul enim Orcadas (snbdil Usserius Saxonum pi- stame regttla superius indicata ponlificmn Romano-
ratas.lenuisse, ita Pictos Thulen (sive Scandinavia ubi rum, tie episcopales sedes ibi fundarenl prapropere,
ea fuerit, sive septentrionalium insularuin qttae nondtim firmata pace, el consolidato slatu ejus
titneri posset eas facile ruititras. Quando
alia) et Seoiot lernem incoluisse claris et apertis reiptiblicae memorant aticlorcs prodncli a Iaudalo Patre
verbis significat: quod et de Ierne, sive Hibernia igilur Alfordio in Ecclesiae Brilannicae annalihus
iioslra confirmat etiam Beda, in loco jam citalo il- Michaele
lud addens : Hwc proprie patria Scolomm esl: qui ad anniim Chrisli 205 legationem instilulam a Co-
ab hac egretti, lertiam in Britannia Britonibus et dualdo Caledoniorum rege ad Romanum pontificem
ante
Pietit gentem addiderunt. Quod etiam solo linguae Victorem , exemplo Lucii regis, qui paulo
coramunjs testimonio evinci prodilum ostendit ab Jegaios direxeral ad Vicloris decessorcm Eleiithe-
rium , ut Viclor episcopos suae genli deslinaret
Anglo Ciinibdeno Briiann. pag. 12 , et a Scolo ad Christianae
Joanne Majore, de Gesl. Scolorum lib. i, cap. 9. > religionis cullum in ea constitiien-
Ordo igilur successionis istarum genlium fuit, duni, et perhiberet Paschasium legaltim Dodual li a
ut Britones, qiii australem insulaeparlem tenebant, successore Vicloris Zepbyrino id impelrasse (qtiod
sub Claudio principe a Romnnis in provinciam reda- g Victor jam decessisset); cjusque Paschasii a Do-
clam, dorainarentur etiam Boreali, seu Calidoniw, dualdo re^e missi ad Viclorem papahi memoriam
qnae hodie Scotia dicitur : quo arroa Romananeque superesse ui menologio Scolico die 12 Decembris:
sub Claudio perligerant, neque sub Doroitiano. id pulaverim intelligenduni tanquam gentis cpisco-
Ilujiis aulem aelale ex Juvenate satyra 4 : pum nullaeadhttc sedi addiclum, seu Vicarium apo-
Cumjam semianimemlaceraret Flavinsornem stolicum Viclor concesserit. Vero tamen similius
Ultimns,et calvoserviret lloma Nerooi, videtur, Eboracensi episcopo in Britannia Romana
oslendit Ma- jam instiluto, ab Eleulherio ct Viclore mandatum
ncmpe Domitiano, Arviragum regem ut Caledonios, el Maeatas,et Albaniam omneni, seu
rii patrem Brilannis imperasse. Magnae Britanniae parlem Borealem per idoneos
Otnenbabes,inquH,magni, clariqu»Irinmplii: doctores Christianae iidei ctiraret associare; cujus
Regemaliquemcapies, autde temonc Uritanno rei felicius peragendae causa in eosdem popttlos jura
Excidet Arviragus: . Eboracensis sedis Viclor exlenderil. Concessi ergo
quem a scholiaste veleri Arbilam, el in antiquis nu- creduiiiur a proximo episcopo presliyleri et docio-
mismalibtis ARIVOGiimsignaliunindicat. Hoc Arvi- res Christianae legis, qui eidem episcopo subessent,
mgo regnanle, sive ejus filio Mario refert a pluribus donec firmato regionis statu, et civili dominationc,
hisloricis tradi, Pictos Scytharum genus in Biiian- composlta, tempus appeterel fundandi sedes episco-
niam navigasse. Coltatis lemporibus inferl, Pic.os pales inlra eosdem populos ex Caledoniis, Brilonis,
illos Scylhas esse Dacos sive Sauromatas, qni a Pictis, et Hibernis collectos. Licet autem Dempste-
Trajano sede pulsi, cum Daciam snbegit, huc appn- r rus in Apparatu Jib. vn, cap. 6, contendat ex Jorda-
terunt. Picti veto vocati sunt ab inlerpunclis cor- no, Limeriensem Ecclesiara Scoticarum anliquissi-
poribus : qure consueludo ibi vigebat. Dacos si- mam in Hibernia lunc esse fundatam, hujus tamcn
quideut et Sauromalat corpora sua inscribere so- documenla subverlit Usserius; et P. Alfordus op-
lilos fuisse auctor esl Plinius lib. xxu, cap. 1. porlune addit animadversionem : quae tam citae
Longis igitur navibus advecli Scythae, Satirc- fundationis persuasionem a Scotis ipsis excludil.
matae, seu.Daci, qui etPicti a Trajano expulsi, per Considerat enim, in duobus conciliis Basileensi et
mare Germanicum ad Hibernicum delati suiit. Constanliensi oralores Angliae regis tam acritcr
Dum tentant Borealem Hiberniae parlem occupare, disputasse cum oratoribus aliorum regum occidenta-
a Scotis Hiberniae incolis-suadenlur ul sedem sibi lium, quibus praeferri se debere asserebant. Cum
conquirant in Boreali parte Magnae Britannia?; ad Lucius enim rex Britannus prior tempore quam cae-
eam rem auxilia se praeslituros (ex Florilego) qtiod teri Christum adorasset, eliara Lucii sticeessores
etiaropro voto contigit. Picti igitur Albania politi Britanniae reges aQirroabant potiores haberi oporlere
quae Borealior est insulae Britanniaepars, uxorespri- successoribus aliorum regum Occidcntalium: « Cur,
mum a Scotis Hiberniam incolentibns impelrave- inquil, non eodem argumento pugnarunt aliquando
runt. Cum Britonibus deinde Caledoniis, silis ullra Scotorum reges? Nam revera si Dodualdus Scotus ,
murum dividens Britanniam Romanam a Biitannia el Scotorum regumprimusqui hoc anno (205) bapii-
indigenarum, seu Catedonia, quae et Scolia hodierna, zatur, fortius pro Scotorum eminentia quam pro
pacem, amicitiam, et connubia conlraxerunt. Haec Lucio, premeret argumenlum. Angli enim et no-
prima colonia Pictorum fuit in qua Picti Caledonio- mine, et re, et natione, et toto fere ccelo a Bri-
rum nomen promiscuum habuerunt. Scythae vero D tannis diileruut. Scoti Septenlrionem nostrum inse-
illi, seu Scoli, qui jam in Hiberuia, seu Ierne conse- derunt ( si Scotis est haberola fides ) trecentis tri-
deranl, et uxores Pictis advenlanlibus ohluterant, ginta ante natum Chrislum annis, Fregusio Scolo-
in Albiouem, seu Britanuiam niagnam transfretan- rum rege: ut Donaldus ex eadem origine, eodem
les inter eosdero Piclos affines recepti sunl.-Quare sanguine.eodem prorsus nomine a Scotis perhlbelur.
et Commodo imperanle, aique alfectanle Britannici Cur non exclusis Anglis,. poslhabilis Gallis, Hispa-
nomen sibi comparare per insulae lotius acquisilio- nisque, pro prima in conciliis, el Romana. curia
nem valide restiterunt: et Septimio Severo produ- sede disputarunl? > Verum de Dodualdi narra-
cere contendenti Romanos lines ad ejusdem insnlae lione, et de prima oratorum regiorum sede alii
oras extremas sese oppnsiieruni, communi belto dispulent. Noslri arguinenli est hic lanttun, inqui-
cum affinibus Britannis, Galedoniis, Piclis suscepto, rere de fundatione sedium episcopalium in illa insuhe
ad defensionem coinmuiiiiim Laritim. Severi arma Brilannice seu Albionis parte, quam tunc Caledo-
viclricia, licel maximani parlem instilaejam occu- niam appellabant, sive Albaniam, nos hodieScotiam
passcnt, attamen a patris imperatoris obitu alio dicimus. Serius profecto dticimus in ea regione
conversa sunt perAntoninum Caracalluro. Qui Bri- constiiulas fuisse certas sedes episcoporum. Cur
lannis veteribus, Caledoniis, Piclis ac Scolis resli- enim ex iila provinch non iiiveniiintiir episcopi
tuil priores sedes : fomitem fultirum novorum bello- proximis aelatibus subsignati in conciliis; cuin ex
runi sub CTf_isio el Constanlio, ut ex Hcrodiano, Brilannia Romana ejusdem insulae parlc tntiro
aliisque scrij ttVibus colligilur. Severi disiincta tres reperiantur iii Arolatensi
1-09 ANASTASUBIBLtOTTIECAIttt J-QO
teoncilioanle Nicaciitim,cl post Nicacnumin Arimi- A episcopum ordinavit Pallailinm. Ordinato Scolis epi-
iicnsi ? Cur iiulli mcnioranltir antislitcs inter Sco- seopo (siini vcrba Prosperi adv. Collat. ) dmn Ro-
tos successorcs priorum antc Paltadiiim a Ccclestino mtintim insulam studel servare eathoticam, fecil etiam
daiuin , si aliqui exstilissent sub Doduaido rege? barbaram Christianam, lioc est ( explical Thomassi-
Cur neque Hiberni Scotorum parenles ullum admit- niis ) Pclagianos ex Anglia , idololatras c Scolia cx-
liinl ante Palriciiim ? Libralis itaque roomcntis ra- pulit. > Opporltinitas igiltir erigcntli episcopatus
tioniim , ct scr.iploruni testimoniis, cum liquido exspeclata ct diJala est per iiniim el alterum sarcu-
eonslet ex Tertulliano propagatum fuisse in Majori luin; ncqiic interca fraudavit sacramcntis, cl niini-
Britannia Chrisli nomen tiltra Romanos fines inler. stris genlesad Cliristiiiu vocalas; neqiic prcsbyleros
Caledonios ct Pictos, inaccessa Romanis loea'; ct accphalos, aula jurisdictiouc certi cpiscopi non de-
compliires hislorici Britanniae aflirnicnt id conti- jiendenles allribuit populis , seniper ceusendis sti!»
gisse beneficio Vicloris et Zcphyrini, ponliiicum aposiolorum siiccessoribus , adcouue sub episcopali
Uomaiiorum ; neque ulla inveniantiir vestigia ca- hierarchia , ul ad ceelcstcm Jertisalera spcclare pos-
lliednc episcopalis ibidero ercclce sectindo ac terlio sinl : iu qua porbe duodceim, qua: cives admillunt,
Chrtsli sxculo : consequiltir, ul dicatnus, consueto noniina praeferuul duodccim apostolorum Agni. Hacc
sedis aposloticc more divinarum rcrum ministcria diclasint ad illuslrandastiim ortlinaiioncs episcopales
ibi peracla in fide annnntianda, ct sacramcntis po- Victoris per recensionein Caii, ojusaetate non roiniis
pulo adroinislrandis per presbyteros, et doctores, inler episcopos geniiuni , qtiaro inter presbytcros
«o transmissos ac dcJcgatos, ut subessent cpiscopo Roniana! Ecelesiae celcberriuii; ttim Brilannicc in-
Eboraccnsi proxiiniori, sive elJam ut ab co roittc- JJ suhc primas sedes episcopales, nialure quitleni con-
l-enlur de mandato aposlolicae sedis, donec oppor- slitutas in rcgionibus jam coinposilis ad ordincm
iitnilas offerrelur episcopaluum in illa insulae parlc rr-.ipuhlicacslabilem reiiiieiidnni , seriusvero funda-
consiiliiendorum. las ubi iiondiiiii pacatis rebns civilis imperii ct mili-
Coiligerc lainen prastat altcrum coroJlarium c.v lans, saliiiseral illis populis sacra adniinistrari per
diulurna Uitalione ad fundandos cpiscopaltts adhi- presbylcros ii proximis episcopis rcgeiulos, sive pcr
liila inter Caledonios, et Piclos, eoruinquc suc- goiitiiim cpiscopos a Roinano noniificc lcgero accep-
cessores Scolos; nempe,. ab hodicrnis haercticis linos sni iniiiisterii, ciquc siiuindc indicaluros, ubi
presbylcrianis, adeo frcquentibus in Scoiia, fruslia ccrlse sedis ligemla:opporluiiilas orirclur.
obtcndi erroris sui patrocinium cx dcfcctti epis o-
porum.in ea regione per tria priora saecula scrae CIACONII.
Chrisliaiuc: ad quai proplcrea libentcr provocant, Linca 6. — Sive in flumine, sive in mari, sice in
cum dc reginiine cpiscopali in Ecclesia Dei rciiiiendo fnntibus.-Sl.Uuh intcr eaUera liic ponlifex, ut hapti-
juxta inslittitionein Cluisli Doniini serroo e-i. Nul- SIIIIISiiniversim in Paschaie celebretur; at si neces-
tos cpiscopatus ibi fiuidalos ante aelalcniCoiisuiiilini sitas ulla emergercl', aut mortis pcriculum subesset,
Magni ullio adiniitam, eiiamsi annis pliisquaiii gesuilesve ad fidem accederent qtiocunqiiu lcmpore,
centenis cx aelate Severi Christianus cullus in ca rc- el quavis aqua sive marina, pluviali, aul fonlaiia ,
gionc fuerit cxcrcitus. Non idcirco lamen conscqui- sivc ptileali baptizari possc.
tur, ut iilis fidclibtis episcopus non praccsset, aut PAGII.
presbyteri, ac diaconi, perquos doclrina Christi ad C
eos penelraverat, ct eonservabalur, cerlo episcopo Liiiea 10. — Uic fecit eonttitutum , etc. Victcr sy-
jion suliessenl. Haceadem Severiaelale, ac fitioruin, nodum celebravit, in qua decrelum esl, Pascha ,
llemetriiis Alexandrinus anlistes ad Indos usque non decima quarla luiia primi rocnsis die, sed po-
ablcgavil presbyleros, ac doclores , qui Christum tius die Doininico post dcciroam quarlam luiiani ,
lain dissitis rcgionibus aniiunliarcnl, Eusebio tesle. cl posl vernale acquinoctiiimoccurrenle, juxla apo-
Nunqtiid acephali erant presbyleri, et doctores ad siolorum tradilionem essc cctchrandiim , ul habct
id mtinus aposlolicum ila ablegali ? Atqui reduces Eusebius lib. v, cap. 25. Synodo adfuerc episcopi
tx missionibus ralionem rcddebant episcopo Ate- qualuordecim ex libello syuodico. ldem Theophilus
xandrino villicationis suae, non secus ac reliqui ei- auctorilale Victoris, concilium eliam Cacsarcaein
dem EcclesiaeAlexandrinaesubjecli. Quin etiam scho- Pahestina eadem de causa coegit, cujus fraginen-
las calecheseoii in eadem Alexandrina Ecclesia resn- lum exslat apud Bcdam de aequinoctiovernali. Ra-
niebant, ut Panlxno contigil, quein Demetriusillius liones Victoris sunt, ne cominuniccmus cum Jmlaeis
setlis cpiscopus Indoruin legatis poslulanlibus con- Cliristi inlcrfecloribus. Secundo, ul in loia Ecclesia
cesstun, mox ab inslitutione Indoruin reducem scho- sit una ralio Paschalis ceicbrandi, ct pauci Orienta-
t;c ila pnefecit : non secus alque Origcnem , inier- les judaizanles, omnibus Occidentalibus, pluribus-
cessione aetatis nondiun presbylerum, a duce Ara- que Orientalibus populis, cl episcopis aliter sentien-
biae cxpetilmnEvangclii causa ab ipso excipiendi, eo tibus, cedant. Denique, quia aliicr facicntes Oiien-
negolio confecto idem Dcmetrius reversum Alcxan- talcs, quandoque uiio anno bis, quandoque nun-
driam iuslilulorcm scholae calecheseon declara- quam Pascha celebrarent, quae sunl tres rationes,
vit. S;ieculo aiitem inlejjro evolulo posl Indicam D qiiibus Conslanliniis Magnus in cpistola ad omnes
cxpedilionem Panlacni Alhaiiasius Indorum Rcnli Ecclcsias, qux legitur apud Ettsehium lib. in de Vi!a
^piscopuin concessil Frumentium , ut produnlRu- Constanlini, decreti htijus aequitatem confirroalpost
inus, et Socrales lib. i, cap. li : el altero saeculo concilium Nicaenum, in quo Victoris coiislitiituui
pariter absoluto ab Origcnis roissione in Arabiam , confirroalum est,
Moyses anachoreta ab Orlliodoxis episcopis, Sara- SOMMIER,
ccnorum regina expetenle Inslitulorem Chrisliauae
fidei, episcopus est ordiuatus; cum ab Arianae per- Viclor papa ilJuslrem reddit pontificaturo suum
lidiae signifero, qui lunc occupabal thronum Ale- damnalione hairesum suo tempore suhorlarum, cl
xaiidrimim, ordinari non palerelur. llis addit Tho- cura quaro adhibuil perducendi universas Eccle-
iiiassiniis de ver. Eccl. disciplina lib. i, cap. 54 , sias ad Paschale fesluin uniformi designatione c-cle-
cxeinplum iiluslre Victoris ( de quo agimus ) el Ze- brandum.
pbyrini paulo ante memoralum col. 126 in hisce no- Thcodotus quidam apprime cxcnltns ulraque di-
tis: quando scilicct Caius Romanx Ecclesiaepresby ter sciplina rcligionis et scientiarum, licet professione
doclissimiis el clarissimus primum deslinalus fuit, coriarius, fidem Chrislianam sceteste abjuraverat
deinde ordinalus episcopus genlium , narrantc Pho- in perseciitione.Impos pudoris diu tolerandi quo die-
lio cod. 48. Quare idero Tliomassinus subdit : « S;c lim peifundebatur , Byzanlio nalali solo relicto ,
tesle Prospero Ccelcstinus primum Scoiis.id est Hi- Roniiu domiciiium consliluit. Cito vttlgato tjus cri-
bernis, in Scotia, ttt anlca diclum esl, degcnlibus , niinc , nou defuil qui dcsertionem exprobarel; illc
1501 IHSTOJUADE VITIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 150-
ul aposlalaedcdecns dccjiuarei, maluit liaeresimpro- A carne versatus. Percepla ilaque auctorilate prrr-
fiteri, asscverans se ciim abjuraverat Christum, ni- dictus cpiscopus non soluin de sua provincia, sed
hil supra hominem abjurasse. Errori suo palroci- etiain de diversis regionibus oinnes cpiscopos evo-
nium conquirebat ex diviiix Scripturae testimoniis cavit. Ubi cum ilta niultitudo sacerdotum convc-
perperam explicatis proprii ex ingenii libidine, tit nit, lunc Theophilus episcopus prolulit aucloiiia-
solent haerelici- Httnc igilur Victor damnavit, el a iem ad se missain Vicloris papx.; elquid sibi opeiis
fideliiinicommiinione reroovit, tanquam corrupto- fuisset|injiinclum ostendit, > etc. (Fragm. Conc.
rem doctrinaecathoticac. Ejiis sectarii quo se perli- Pala-st., apud Bedam de Mquin. verno.)
nacius tuerenlur, jaclahant , se Romanae sedis do- Alix quoqiie synodi in Ponto sub Palraa, in Gal-
clrinara exacte profiteri a majoribus tradilam, ni- liis snb Irenxo, in Osroena finilimorum, in Graecia
hilque ase vulgari aut doceri, quam ca quaein Eccle- sub Bacchylo, necnon in aliis provinciis, quarmu
sia tradita el recepla fuerant a Petro apostoto ad fiiilunanimis de sedis Bomanx decreto ohsnrvaudo
Viclorera : imputanles Zephyrino pcrversionem dog- consensus. « Aliud item conc. episcop. Ponti, quibus
malis ac disciplina?corruptionem , quam a decesso- Palmas, ulpote anliqiiissirous et maxiinc vencrau-
ribus removebant. . diis, praisiilebat. Aliud Ecclesiarmn Galliac, quas
Veruni orihodoxi scriptores islius aetalis, frau- Ireitxtis regehat episcopus. Aliutl porro Ecclesiarum,
dem ac temerilatem hujusmodi sectariorum mani- qnae Osroenam, et reliquas in eo loco civitates inco-
fesiamnt. Anonymtts inlerhos excelluil, qui eisdein lcbant. Aliud separatim Bacchyli Coriiiihiorum epi-
opposuit scripta SS. Palrum, qui vixerant iisdero scopi; et alia denique aliorum propc inlinilornm,
teniporibus ad defensionem erroris sui delcctis per fj qui uno consensu, judicioquc uno, eanulem de illius
novatores. Qnod aliinet ad Viclorem, idem Ano- festi observaiione lulere sententiam. > (Euscb. Ilist.
nyrous mirari se allirmnt (apud Euscb. Hist. Ecct. lib. v, c. 22.)
lib. v, cap. 27): « quomodo illos non pudeat hacc Solus Polycrales Ephesiorum episcopus, qtii syno-
Viclori lam falso objeclare, praeserlim cum explo- dum sux provincix collegil, in qua Victor rogaverai,
rate cognitiim habeant, Victoreni, Tlieodotum illum ul Asix Minoris episcopos universos advocaret
coriarium, duccm el quasi parenlem hujus impiae, et (quod indicat roandato Rotnani ponlilicis liaecomnia
exsecrandae a fide dcfeclionis, Chrislum Deum pcr- concilia celebrari), solus, inquaro, Polycrates a con-
neganlis, Chrisliana communione interdixisse. > suetudine sua rccedere delrectavit, et Victori per-
Paucis ante annis, « Noiinulli Romae vigebant, quo- scripsil, coiisliltitum fuissc in illo Asianorum episco-
rum Florinus presbylerii ecclesiastici gradu abdi- porum concilio, celebrandum esse Pascha die luiia>
catus, el Rlastus perstmili implicalus errore, pariter quarta decima, in quaincunque hebdoroadx fcriaiu
cum illo principatum obiinuil Irenaeus varias incideret, ex causis in epistob expressis, qitam ad
contra eos coroposiiil cpistolas : unam ad Blastiim, illnin dabat. « Possem, inqtiil, hoc loco episcopos,
qnam inscripsit de schismale, etc. (Euseb. Hist. qui mihi in concilio aderant, commemorare, quos ut
lib. v, cap. 14 et 19). Latenler vult (Blaslus) Jmlai- accerserem a vobis rogatus, diligenler accersebam.
smum introducere. Pascha enim dicit non aliter (Euseb., cap. 25). Isli omnes diem Paschatis 14 i!io
cuslodiendum esse, nisi secundmn Jegem Moysi, liiiix ex Evangelii prxscripto observarnnt; nihil ab
qttartadecima mensis. (Tertullian. lib. de Prwscnpt.) eo insliluto, ac more plane digressi, sed seciinduni
Isti certe complures alios quasi ab Ecclesiae com- L „ regulam, ct normam lidci eum assidue tenuerunt. »
plcxu abstrahenles, in suam pertraxere scnlenliam. (Ibidem.) .
(Euseh. tib. v. cap. 1.4.) Pontifex Romanus indignatus stiper hujtismodi
« lam vero Florinus quoqnc, el Blastus, qui in pre- singttlari Asianorum sententia, qtti etiain jactavcrant
sbylerorum calalogum erant cooplati, in Valentini se illius ininacibiis lilteris nequaqiiam dcterreri,
perniciosam seclam declinaverunl. Ferunl bea- statuit ab Ecclesix corpore eosdem separare, et gra-
lissimum Irenaeiini, eorum morbnm deploranlem, vioribus litteris ad eos dalis adjecit segregaluniin se
scripsisse adversus Valeniinuin. Thcodorct., harel. a communione fidelium quotqttot incorerent eam re-
Fab. Iib. m.) > gionem. « His, qux nobis ad terrorem objiciiinttir,
Victorpapa, ut exstinguerct scnisma quod Bla- minime conlurbor. (Ibid.) His rebusadduclusViclor,
stus cxcilabat in ipso Romanx Ecclesiae sinu, conci- qui lum Romanx Ecclesix prxerat, tolius Asix Ec-
linm in Urbe convocat, in quo decrevil cuslodiri clcsias, cum aliis fmilimis, lanquam allerius fi leiet
morem a suis decessoribus servaluro, el Paschale opinionis, siinul omnes (ul complectar brevi) a com-
festtim celebralum iri perpcluo die Doroinica, quac muni unilate Ecclesix ampulare conalur : et in cos
prima consequerelur diem decimaro lerliam liinx per lilteras graviler invebitur, aique adeo omnes
niensis Marlii usqne ad vigesimain primam. Theo- fratres eam incolenles regionem a comnninione se-
philus episcopus Cxsarex in Pahcslina hoc ad con- cludendos edicit.> (Ibid., cap. 24'.) Vicloris severilas
cilium accilus fuit. « Aliud csl ctiam episcoporum, non omnibus perinde episcopis illius diclo parcnlihtis
qtii Rorox similiter conveniebat, de eadem con- cpportuna videbatur. Ex liis nonnulli datis ad cuni
troversia staliituin ; quod qnidem Viclorein id tcm- lilteris iitsiiiuabant, cum ipsius decessores ea tle
poris episconum fuisse dcclaral. ( Euseb. Ilist. D causa noluissent Asianos rejicere sed pacem ciroi iis
lib. v. c. 22.) Yictor Romanx urbis episcopus , el coluissent, prxstare, juxia suoruni decessoruin
Narcissus Hierosolymorum, elc, quod sibi proba- exempla, ut hos haheret humanius, et pacem ciim
bile visiim fucrit, lillcris ediderunt. > (Idem in Chron. iis conservaret. « Illum igitur magnopere adhorta-
sub annum 198.) ' hanlur, ut pacis, concordix, et charilatis erga
Idem Theophilus aliud suhinde concilium coegit proNimos diligenlem curam haberel. > (Ibid.)
in sua melropoli, non soltiro episcopos stnTraga- Qui hxc singitlalim perscribebant episcopi, non
neos sedis sux, verum etiam ex variis provinciis satis attendebant causas suadentes Ecclesix capnt ad
convocans, maiidante Victore, cui placuil de Paschx agendum severius. Quandiu quxstio versabatur circa
celebratioue ita concordi slaluto diem decerni ac disciplinam haecdissidia secum tralieniein, prxcipue
stabiliri in regionibus quas niundi Salvalor inco- post habilam a S. Polycarpo ca de re collationem
lueral, perinde ac in cxteris provinciis Christiani ciini S. Anicelo, perniitiebalur Asianis Ecclesiis, ut
orbis celebrare ur. Ea de re constat in fragmento iranqiiille • utereiitiir sua consueiudine. Verura ex
concilii per venerabitem Bedam nobis prxservalo:- quo Montanislx ex ritus disciplina procudere ausi
« Papn Viclor Romanx urbis episcopus direxit au- siint dogroa a catholica fide alienum, et Rlasius iude
ctorilatem ad Theophilum, Cxsareensis Palxsiinx occusioncm sumpsit schismalis inducendi, uisiqtte
aiiiisliiem, ut quo rood.TPascba recto jurc a cunclis siint ejus sectarii legem universalem condere cx
calbolicis celctirarctur Ecclesiis, inibi fucril ordi- singulari opinione stiorum : praxis iulolerabilis visa
iiatio, ubi DdWlinusct Salvalor inundi fucrat in cst Viclori, qtii sc adaclum censuit pontificis maximi
1.--03 ANASTASHBIBLIOTIIECARII 130i
anctoiilalc qua fimgeDatur ad eam.lein siipprimen-1A celebrando deinceps secuturi. s'.:nt. >
(Epist. Synod.
daro. Eojusiius id esse.duxit, quod hujusmodi con- conc. Nic. EcctesiwAlex.)In quo, ait Ruftnus,
sueliulo celebrantli Pascha more Judxorum cum alio Patres lioc unum prxsliterunt, ut universis Nicaeni Eccle-
noniine haud lolerarelur, quara deferendi gratia siis proponerent anliquum canonem ea de re edi-
aposlori Joannis memorix, hoc ad lempits permit- lnm, quero scilicel Romana Ecclesia condiderat, in-
tcntis Ecclcsiis quibus ipse in Asia prxerat, tleme- dicatiim in epistola synodali ad Ecclesiaro Alexan-
remli causa fideles ex Judseis ad Christiim convcrsos, drinam data : Jam Romanos nos, et omnes vos, etc.
alque ut Synagoga sepeliretur cum honore; hxc in- Neque iiisiimare fas esl quemadmodum recenlior
diilgeutix occasio jam desierat, ct eausa atque inci- quidain argiitalurin Vita nostrisancti ponlificis(Bail-
lamenliim consilii. let.., ad diem 28 Julii) eos qui a Roroani ponlifi-
FatenJum esi, Asianos a Polycrate perstilisse.nec cis coromunione sejuncti sunt, in aliorum episcopo-
delulisse Vicloris judicio; et complures ex iis qui ruro communione censeri et perseverare,
Ifomano decrelo synodati sitbscripseranl ctim ponti- circo segregari a generali Ecclesix unilale. neque id-
Finjii-
lice, non prohasse, ut sacris inlerdiceretur eis, qui Jianus Cappadox, cujus lestimoiiitim recentior iste
decrelo non parerent. Scd quid inde «onsequilur, adhibel.id nequaquam affirmat. Conqiieriliir laiilum,
nisi hoc uniim, quod Asianis persuasum erat, posse occasione dissidii suborti inler sanctos
in traditis sihi rilibus persistere cilra periculiiiii papam et Cyprianum, procedere votuisse Slephaniim
ponlili-
schismatis, aut hxreseos crimen incitrreudi; cura cem Romanum ad separandum ah Ecclesix ca-
tandem ageretur solumroodo de ratone discipfinx tholicx uiiitate illos qtii probalis rationibus inducli
observanda; et cum episcopi Viclori adhxrentes pu- JJ j rectisabanl admiltere praxim discipfinx ab Ecclesia
tarent esse anenuin a regulis apostolicx charilatis Romana servatx aliquibus in ritibus : qtiod nemo
infligerediirissimam exconimiinicalioiiis poenamcom- ex dcccssoribus fecisse iradiiur- Oportel conlra me-
pluribus Ecctesiis, easque a communi Clirisliaiiorura inoratiim auclorem slatuere ac raturo habere, unum
P.itre sejungere, hujiismodi generis negolio tantum iilcinque fore privari communione Romanx sedis,
inodo intercedente. et privari coromunione Ecclesix univi rsalis; cum
Extra quxslionis orbitam excurril itaqueet evaga- necesse sit (asserenle S. Irenxo) omnes Ecclesias
tur qitisquis cumvecentiori scriplore audet hinc de- terrarum orbis ad hanc Ronianam carumdem
diicere(Maimhourg, Histoire de 1'Eglise Rom. cap.8): principera, el potenliori prineipalitate supra illas
« Maiiifeslura esse atque evidens neque hos episco- prxililara, couvenire. < Atl Romanam Ecclesiam
pos Asianos et Orientales omnes, ncque S. Irenxum proplcr polcnlioreni principalitalem necesse est
et Gallicanam Ecclesiam neque aliaruin regionum omneni couvenire Ecclcsiam. » Versaii in coni -
«:piscopos*ita valide perscribenles ad Victorem pro roiiiiioneciim Roinano poulifice, idem cst, inlerprele
tucnda indemniUUeistarum Ecclesiarum Orienlalium Cypriano, ac vcrsari in cadem cororounione cum
credidisse infallibile esse Romanum ponlificein. > calholica Ecclesia : cum Petri sedes inler Ecctesias
Asiani episcnpi sejiincli non erant a Romana Ecclcsia prinia origo sit uiiilalis sacerdotalis. « Scripsisli
per dogma fidem aut mores allingens. Occidenlales etiam, ul excmpliiro carumdem litterarum ad Corne-
vero, aut uHus ex iis qui hac occasione data scripto linm collegara nostrum iransmillerem, ut deposila
:iut voce peForarunt nunquam dixerunt deesse pon- oroni solliciiiuline, j*amsciret se secum, hoc est cum
lifici Roinano potestalem luijusmodi controversix £^ Ecclesia catholica cominunicare. (S. Cyprian., epitU
definiliva senleotia terminandx. Conqucsli sunt tan- 50, ad Antonian.) Ad Petri caihedram, alque ad
lummodode pcenx severitate; sive illam infiixisset Ecclesiam principalem, unde tniilas sacerdolalis
Viclor, ut nonnulli conlendunt (vide Baron. ad ann. exorla est. > (Idem, epist. 59.) Profanal sacra my-
198), sive eamdcm tantummodo interininalus fuerit, steria quisquis eadero percipit hanc exlra domtini
ul alii existiina.it. S. Irenaeus respondens omnino (ail Hieronymus); et perire in diluvio eligitquisquis
proprii nominis indicationi, ostendendi virura pacis lianc in ai-cam se recipere negligit. « Calhedrx Pe-
tiientlx et conciliandx studiosum (Euseb. lib. v, cap. tri communione consocior... Quicunque exlra hanc
24 Hist.) oflkio mediatoris tunc perfunclus fuit; domum agnum comederit, profanus est. Si quis in
contenlioab ipso reclissime pacala esl (ait Analolius arca Noe non fuerit, peribit regnante diluvio. >
scrinlor vicinus illorum temporum, editus a Buclierio (S. Hieronym., epitt. 57, ad Dom.) Cathedra ista
in Can. Pasck. pag. 445); et inductus fuit Victor Romx a Pelro constiluta unilalem iribuil Ecclesix,
ejus suasione ad suspendendos effeclus excominuni- ait Optatus Milevitanus lib. n contra Parmen., nec
calionis inflictac, quemadmodum comprobanl ex So- cxteris aposlolis datum fuit, ut ad Ecclesias a se
zomenoerudili nostraeaetalis auctores. <Exorlam olim fundatas singulare boc privilegium transmitterent,
controversiam sapientissime dissolvisse mihi videlur cui usurpando nemini allentare dalum est, quiu
Victor.... ex communi consilioplacuit, ut singuli fe- reatum incurrat criminis et schismatis. < In qua
stum prout consueveranl celebrantes a mutua inter una catbedra (Romx collala) unilas ab omriibusser-
se coiniminione nequaquam discederent. > (Sozomen. vatur, ne cxteri apostoli singulas sibi quisque defen-
)ib. vn, c. 21), cit. a Marca I. ui de Concord., c. 3.) derent: ut jam schismaticus et peccalor essel qui
Sed cuicunque tandetn sentenlix adhsereamus cirea D 1 conlra singularem cathedram alterum collocavit. »
attributa et conseculiones islius excommunicalionis, (Optat. Milevit., ibid.) Ncmo ignoret (addil Augttsti-
dubitare nequaquam posstimus quin Victor juslissi- niis) sedem apostolicam prxferri et prxesse cxleris
inam sentenliam tulerit in definienda controvcrsia, suo principalu : et ab hoc cenlro unilalis exclusos
damnans disciplinam Asianorum, lanquam faulricem omniuo esse exlra Ecclesiain, el parlem nultani
schismatis el hxreseos. ld satis oslenderunt tem- habere cum Chrislo Jesu, neque ejus vita vivere,
pora consecuta, cura Nicxno etiam concilio visum sed esse obnoxium irx Dci ctaversioni, quacunque
fuerit necessarium mandare Orientalibus, ut in hu- virlute se pollere autiuncl. < Ecqtiis nescit illum
jusmodi negotio se conformarent moribus Romanae apostolalus principatum cuilibct episcopalui prxfe-
Ecclesiae. « Quod autem ad omnium consensum de rendiim? (S. Augiisl., lib. n de Baptismo contra Do-
sacratissimo festo Paschalis celebrando allinet, nat. cap. 1.) Quicunque unitali Ecclesiae uon com-
scitote quod vestris precibus conlroversia ea de re nuinicant, non sunt in Ecclesia.. (ldem, de Unit.
ab hac calholica Ecclcsia
suscepla, prudenter et coinroode soluta est; ila ut Eccl., c. 4.) Quisquis ergolaudabiliter
ouines fratres, qui Orienlem incolunt, quique Judxo- fueril separafus, quanlum se vivere exi-
rum consuetudinem aule in eo festo observando imi- slimet, hoc solo scclere quod a Chrisli unilate dis-
lari solebant, jam Romanos nos, et omnes vos, qui junclus esl, uon habcbil vilam, scd ira Dei mancl
enmdem morem, quemnos in illo recolendo a primis super ciiiii. > (Ihid. epist. 152.)
temporibus tenuistis, consentienlibus anirais in eo
1505 IIISTORtt DE VITIS ROM. PONT. _ S. ZEPHERINUS: 130»
Apud Fabrottum ex codice Freheri. A manu ep. jam corona consecrata acceperit presbyter
l. p. lin. ll,presb. ll.ibid. loca numero 15. <in.'l_,
Nnm. 16, lin. 5, AB, Slricatum. lin. 10, AB, or- vi Kal. linea seq. dies 7.
dinationcs 7.
Thuano. Apud Holslenium et Schelestratium.
Ex codice Regio, Mazarino et
Lin. I, Vat. an. 16, Flor. tecund. 9, Flor. prim. 7.
Lin. 1, Maz., Zephirus. ibid, sed. ann. 8, m. 7, d. lin. i, Flor.et Vat. addunt: sive clericus. lin.S,Ftor.
10. lin. 3, lstrigalum. lin. 4, fidel. sive clericus, sive dno, pr.Tsentes exeanl consecralionem. fin. 9, et ac-
levita s. S. o. Maz. sive cler. levila s. S. o. Hic fecit ciperent, iidem codd. lin. 11, Flor. _ et Vulic. 13.
constit. in Ecclesia. lin. 6, in Ecclesia ministri sup-
portarent. lin. 11, presb. xui, d. 7, p. d. 1. 13. Apud Peniam ex codice Cavemi.
Ex Thuano altero. Lin. 5, et fecil consiitutnm de Ecclesia, et palenas
vitreas anle sacerdotes in ecclesiam, et mioislros
Lin. 1, annos 8, m. 7. lin. 5, lege praes. lin. i, sive suhportatiles, donec episcopus misSas celebraret.
ctericns, sive Lev. lin. 6, in ecclesia et ministros ce- lin. 9, jam coronam consecraiam acciperel presby-
lebrare cum episcopus missam celebraret anle sacer- ter. lin. 11, episcopos per diversa loca xm (et tupra
dotes astanles sic missa celebrarelur exc. lin. 9, de manu Peniw vm).
NOT^: VARIORUM.
A SCHELESTRATE. B ALTASERR^E.
Linea 3 et4. — Hic consliluit ul in prwtentia. Legil Linae 3 et i. — Hic constiluit ut tn prwsentia om-
anctor Libri Ponlificalis : in prwsentia. Slatuitqtie nium clericorum, el laicorum: fidelium, sive Levita,
Zepherinus, ordinationes publice in ecclesia peragi. sive sacerdos ordinaretur. Zepherini decrelum esl^
proiit etiamnum observatur. Idem Zepliyrinus sla ut ordinaliones pi-eshyieroruni et diaconoruin llant
luisse dicitur.ut celebranti episcopo adstarenl orones in praesentia cleri elpleliis, ut fianl consilio cleri,
sacerdoies istius ecclesia!, qui ritus eliaiuitum pcrse- assensu et testimonio plebis. Idem iribuilur Anaclpto,
veial. can. Rcliqui. 07 disl. Ideni conc. Carlli. iv, can. 22 ;
1507 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1308
« Episcopus sine concilio-ctericorum suorum ctericos A Italico de vitris in ccemelcriis Romaerepertis opu
noii ordinel, ita nt civium conniventiain et testimo- sculo disseril, ctinvenlorum iinagines exhibet. Vi-
iiiiiin qinerat. » (Can. Episcopus. 24 (lisl.)In ordinan- troruin vero usus in Eucharislico peragendo sacrifi-
dis clericis Iiauc legetn sihi iinpostiit Cyprianiis cio induclus censetur, nedum ad niundiliam, verum
epist. 53 ad presfcyteros et diaconos : < De ordina- ui qna possent fideles ostenderentsacramenti per-
tionibus clericorum , P. C. solemtts vos ante consti- agendi excellentiam, et praesenlis numinis majesla-
lere, et mores ac merita singuloriim communi con- lem denotarent. Apud eum plerasque genles vitra
silio ponderare. » Novali ordinationero, quod pre- in conviviis, praecipue quaepicta, et sculpla crant
shyier or.linatus esset retuctante clero et plehe, in summa ;estimatione, qnod paticis Apuleius expres-
nullam el irrilain. firsse tratlit Euseb. lib vi, cap. 35. sit cum de solemni convivio partes exliibet. Meta-
Ordinationein Osherni presbyleri ad Ecclesiain de mor. 1. ii, pag. 52 : < Freqnens ibi nimieriis epn-
Tricheslana in Anglia nullain cssc inlciidebat Jorda- lonuni, cl, utpote ad priraatem feroinam, flos ipse
nits prior Acreiifiae, quot sinc ipsius assensu, jnvi- civitalis. Et opipares cibi, el ebore nilentes lecti,
tis et reclamanlihus parochianis ecclcsiam ingressns aurcis veslihus intexti, ampli calices, varioe qiiidem
esset. Joan. Sarislier. cpist. 119 : < Adversus Osber- gratiae, sed pretiosiiatis unius. Hic viirum fabre si-
tuin preshylcrum super Ecclesia de Tricheslaiia, gillalum , ilii crystallura impunclum; argenlum atihi
Jord. Prior Acreusiae instiliiil conlroversiain , dicens clarum, ut aurum fulgurans, et sttccinum mire ca-
euin prxfalam Ecclesiam possidere , quam sine prio- yaliim in capides, ut bibas. » Antequam a nota ma-
ris assensti, et alterius advocati, citra solemnem or- nIIiii amoveamus, non erit inutile observare quod,
dinem juris, et regni consuetiidinem , invitis et re- "-. eisi Liber noster Ponlificalis saepiusrepetat, hiccon-
clamanlibus parochianis ingressus fucrat. i stituil aul fecil constitutionem de Ecclesia, id non ad
Linea 7. — El sic missw celebrarentur, excepto ampliandam pontificiam majestalem, scd titulo di-
quod jus episcopi interesset, ul tanlum clerus sustine- gnilalis, et Christi privilegio est actum. Promulga-
rel omriibus prmsenlibus ex ea consecrationede manu tioni suhsecutam fidelium persuasionem in edictis
episcopi jam coronam consecratam, et acciperel pre- recipicndis aperle inler alia ipse Terlullianus tesla-
sbyler tradenclam populo. Ex consliliilione Zepherini, tissiinum facit in libro, quein cerlo sub Zepherino
ubi episcopus missam celebrahat, ipse coronain edidit de Pudicilia, quando ab Ecclesia defecit. Lo-
consecratam, id est sacram Eucharistiam, dislri- quens enim de Zepherini decreto concedente lapsis
Jmebat clericis, el reliquas parles tradebat preshy- graviorum criminum reis veniam, ail: < Audio etiam
lero, per eum distribnebat plebi. Ofiiciiimpresbyteri ediclum essepropositum, et quidem peremptorium :
est tradere sacram Eiicharisliam plebi. Presbyteri pontifex scilicet roaximus, quod est episcopus ppi-
rinis in Ecclesia civilatis, praesenle episcopo vel scoporum , edicil: Ego et mcechiae, et fornicalio-
presbyteris ipsius urhis, non possuut oflerre, id est nis delicta pccnitentia functis diinillo. > Suggillat in
niissam celebrare, nec Eucharisliam dare, ex conc. refractariorum numero posilus edictum, sed insimul
Nebcaesar. can.13, can. Presbyteri. 95 dist. Tamen proinulganlis condilionera exprimit, et quidem ex
eliain praesente pieshytero diaconus, si necessitas persiiasione commtini, qua inibuliiin anle defeclio-
urgeal, polesl erogareEucharistiam, ex conc. Carth. nem fuisse his verbis falelur : < Eril igitur et hic
iv, can. Prwsente. 93 dist. El hoec fuit aniiquior adversus Psychicos tilulus, adversus meae quoquc
consiieliuio Ecclesi*. Cyprian. de Lapsis : « Uhi vero scnlenliae retro penes illos socielalem, quo magis
solemnibtts adiriiplelis calicem diaconus offerre prae- C hoc mihi in iiotain levitalis objeclenl. > Pereniploria
seiilibus coepit, » elc. ldem Justin. marlyr Apolog. itaque hahebantur apostolicae sedis edicta , el latiler
II : « E'v%upiv:i<Tuvxo;. Si TOO npoea-TMTo;,xai l-irsv^vj- suscepta esse ab Ecclcsia tum ex TertullianO, luin
,u>jo-a»TO,- Tiu-inasTOO\UO\> , oi r.uXovp.hoinuo -hp.lv ex aliis laudatis Jaudandisquc claret.
5i.ur.ovoi SiSouo-t-i/
szao-TwTtoVnupovTiav,fi£.Tai«§etV ajro Linea 7. — Ante-se sacerdotibus adstantibus. Anli-
TOUeu^aftoTviSsvTOS' K//TOV, oivou xat VSUTO;, r.ui rol; qtium ponlificis celebranlisrilum exhibel Libcr Pon-
ov Tiupovo-iuTcofipavo-t.Prwsidens vero poslquam gra- lilicalis a pracsenli pcrioclie, et sequenlibus verbis,
litirum qctionem perfecil, el populus universus fausla et exprimit, presbyteros cum Pontifice celebrante
acclamalione eam comprobavit, diaconi distribuunt cliam concelebrasse, el ab ipso deinde siipra vi-
unicuique prwsentium, ut parlicipel eum, in quo gra- treas patenas consecralum accepisse, populo distri-
tiw actw suut, panem, vinum el aquam, el absentibus huendum. De quo ritu ob amplialam Roina? religio-
•pcrfemrit. nem inaliquibusimiuulataitaloqtiiturlnnocentiuslad
BENCINl. Decentium Egubinum scribens, c. 1 : « De fermento,
— quod de Dominico per lilttlos miiiimus, superflue
Lines 5. Fecit constitutum de Ecclesia, ut pa- nos consulere VbluislL,cum otnnes ecclesiae noslrae
tenas viireas ante saccrdotes in ecclesia minislri vor- inlra civilalein sunt conslitutae. Cum presbyteri,
tarent. Minislroriiin noinine plerumque veniunt sub- quia die ipsa propter plebetn sibi creditam nobiscum
diaepni, qui cum vel preshyteris, vel diaconis in convenire non possunt, idcirco ferraentum a nohis
niinisterio pr;eslo esse deberehl, sequenles dicuiilur confectum pcr acolythos accipinnt, ut se a noslra
snepins in Ordiue Romano. Et Amalarius , Jib. n de D coinrounionc , maxiroe iita die (Doroinica nempc)
OIDc. Eccl. c. 11 , sulisequentes vocat, Alcuinus, ct non judicent separatos. Quoil per parochias lieri
nlii passim. Pontifex itaque decrevit, ut subdiaconi deberc uon puto. Quia non longe portanda sunl sa-
ante.sacerdotes gererenl vilreas patenas, dum per- cramenla ; iiecnon per ccemeleria diversa presbyleris
acto sacrificio a poniilice presbyteri deberent con- destinamus, et presbyteri coruni conliciendorum jus
secralum panein super has patenas recipere, el po- habent et Iicenliain. > De presbyteroruin assislen-
pttlo tradere, ul roox dicelur. Erat vero Zepherini tia, et concclebralionc cum episcopo cetebranic
idale pervulgatus usus vilrorum, cum et calices ex adetindtts est Morinus de Sacr. ordinat. exer. viu ,
eadem niaieria conficerenliir, quod coe.vus scriptor c. 1, pag. 188. Sicutet Lupus tom. III in responsis
Terlutlianus (cap. 7) lestalur in libro de Pudicilia ad Cerularii calumnias iu Lalinos.
dtun.adversus calbolicos iusurgit : «-Procedant pi- Linea7,8. — Exceptoquodjus episcopiinteresset, ut
cturae calicum vestroriiin, si vel in illis perluceiiit tanlum clerus suslineret. lntra parenihesimperiochein
interprelatio pecudis illius. » El mox (cap. 10): < Si includend.im puto, ac textum sic legenduiii esse: Sic
lorte palrocinabitur paslor, quem in calice pingis : » misswcelebrentur (exceploquodjus episcopi interesset,
in fragili vilri uiateria pastorem expressum, et de- ul tantum clerus sustineret oitus celebralionis sacri-
super piclum deducitur ex verbis subseqitentibus : ficii) omnino prwsenlibus, ct siiiiul ex ea consecra-
< At cgo qni pasioris scripluras liaurio, qui non po- lione de manu episcopi jam corouam consccratam sii-
tcsl frangi. » Dc usu, iinaginibus, ct piclura vitro- menlibus et deindc accipcret presbyter tradendam
rum antiqiiorum crudilissime Cl. vir Buonarotla in populo.
1300 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ZEPHERINUS, 4310
Linea 9. — Coronam consecratam. Eucliarisliciim A Mense Julin
nerope paneni, quoinodo vocalur a Grcgorio Magno Die xxvi, Nat. SS. Zephyrini papw et marl.
lib. lv Dial. c. 4 : Tunc duas secum oblntionum co- et Ttirsidi marl.
ronas detulit. Oliro enim in modiini circuli eranl pa- Paschata igitur viginti Zepherino ponlifici cele-
nis Eiicharisticns, quod ohservavit Conslanliniis btala sub lolidem consiilatilius ordinariis deroon-'
Porphyrogeniiela (Iib. vn Themat., tit. 4', c. 6) : strant, ninncrtim siiperslitcm in basilica S. Panli
« Buccella panis dicitur in modnm circuli facla. > stib ejus iinagine ex priino ac sccundo versu conli-
niialuro reddere amios xvint, decadem .vero, qtta:
BINII ET LABBEI.
Hiibscquilur versu proximo significare menses deceni
Linea 5. — Ut patenas vilreas. Sicuthis temporibus solidos ejnsdem sedi addendos supra nnmerum an-
vitreas patenas in usu fuisse liinc constat, ita eliam noruni praedictura 19, nullo cuni dierum addila-
calicem vilreum, ligneum, atque argenteum, hoc letn- raeiiio. •
pore usilatum fuisse aliunde probatur. De calice vi- Porro, si ex ttie 26 Julii anni 217, quae Zcpheriiii
treo scribit S. Gregorius papa Jib. i, Dial., cap. 7. pontificatuin et vitam martyrio coronavit, regredia-
BLANCHINI. lnur in anteriora pcr annos xvun et mensesx, ter-
minus niiinerationis cadel in diem Dominicam 25
NOTVE CHRONOLOGIC*. Scptembris anni 197, aptam illius ordinationi ad
In Zephyrini epoclia sive a picturis, sive a codi- episcopatuin : quam inter el martyriiiin Victoris de-
cibns describenda errore non dissiinili ac in supe- cessoris sui, referendum ex prnsccdenti sectionc ad
riori iranslulerunt amanuenses parteni nuroeri B dietii 28 Jnlii ejusdem aniii 196, cum intercedant
annorum in sedem mensium, ct mensiuro signa retu- mcnses duo feruie solidi, spatium qtioque congruuin
lerunt ad columnam dieruro. In picluris vetiistissirois vacatioiiis Roraamc sedis inlercipilur.
saeculi Leonis Magni consignaii eraul anni novcra- Ex consuliiin anlem serie ac noniinihus, qu;c
decim et menses decein in irplici versu, quales nunc amanuensium incuria difficilius .permiitari possunt
etiatn de proxiroo iiispicieiilibus cognoscnntiir quam signa niimerorum, esse corrigeiidatn in, codi-
XVII. cibus annorum siiininam, quae descriplorum erralis
II. frequenlibiis est ohnoxia, supra jam dixerani in
__ . ro X. notis ad Clelttm, el iu Praefaiioiie prioris tomi oslen-
Sigla M index inensiiim oetatis vitio ohlilterala, non derain numeris 26 ac 52. Addere taroen oportel
secus ac litierac hosce iiumeros praecedeiilcs, de- superioribus observalis, hanc etiam providenleni
siriptorem docere non polerat, ad menses, non ad curaro, qtiae coniplnribiis conciliis aptissima visa est
(iies denariiiin perlinere. Ralus est separatis ver- ad nsemoriam lcniporis certi liberandam ab oinni
sihus Ires muneros exhibcri, annoruro xvn in primo, dubilatione, ut iierope apponeretur in lilteris coni-
iiiensiiini ii in sccundo, dierum x in. lerlio. Atlribuit probanlibus tenipus ordinaiionis uniusciijusqiie epi-
igitur Zepherino sr.dis Roiuanae annos XVII, inen- nomen consulalus. Est canon concilii Milevi-
ses ii, dies x. Hunc in etrorem non incidisset scopi tani Arcadio et Honoiio V coss., Christi -02, signa-
si
«lcscriplor, consuluissetcalalogos nttmeranies epo- tus niiroero xcix in Codice Grseco-Lalino caiioniini
chas pontilicis Zepiierini per consiilalus, quod nos Ecclcsiac Africanoc, ubi hajc leguniur : Placuit, nt
pi-a-stiiinitis in Prolrgomeiiis. .Zephyrino primi (J quicunque deinceps ab episcopis ordinarenlur per
consules irihuunttir Sfiiurninus.e( Gallus, signantes provincias Africanas, lilteras accipiant ab ordinato-
aiiniini aeraeCiiristi communis 198, consensu co- ribus suis, manu eorum conscriptas, continehtes con-
«lictiin et calalogorum. Quare inlelligitnr priinuni sulem et diem, ul nulla altercalio de posterioribus, vel
Pasclia sui pontificatus eodem anno ab illo celebra- anterioribus oriatur.
luin, quod contigit die Dominica 9 Aprilis. Poslre- Praescribitur nomen consulis indicandum pdtius
iniim vero Pascha (ex consuelo calalogornm stylo quara mimerus annorum quando agilur
jainexpositoinnot. adS. Pclruni),Zephiriiii papaesub ile cpocliaeproeservatione imperatoris, a periculo mulationis; cuni
regiinine celehralum pari consensti calalogortim et notaruni nuroeraliuni viliosa expressio unius ele-
coilicum, qtti niiitili non sinl, enunliaiiir consu- etiam in annis
tilius Prwsente et Extricato, quod incidil anno 217 in menli labe gravissima esse possit
diein Doiuiiiicaiii 15 Aprilis. Consularis igilitr cliro- piiiicipiiin significandis, quae in nomiiiibiis consu-
lum plurium Jilterarum deformalione
noJogia demonslrat, viginli Paschala poniifici Zcphe- lierliciexpriroendis lantum valet.
rinoesseassignandaiquaeannos-novenidecim sotidos, Hoc autem, quod Milevitani Palres statuunl in
ac praeterea menses complures requirunt ; cum ordinalionibus
beatus iste ponlifex vitam produxeril post illius po- veteri episcoporum csse proestandiim, ex
stremi Paschatis diero per nienses tres el semis fere, asserantdisciplina accepluin a se profitenlur, cuni
ad diem 26 Julii nalalem illius niar- superioruin conciliorum decreta a se re-
neinpe usque novari. El certe noinina constiluni passiin appone-
lyrii, ita signalam in vetusto lapidc noni saeculi(ut bantur in Ecclesiis Occidenlalihus non modo episco-
ex forma characleriiin illius aslaiis colligitur spe-
clando in pronao monasterii SS. Stepliani et Silvestri 0 porum epochae in sepulcris, uti ex NolanaeEcclesi;e
in Cainpo Martio, sive in litulo S. Silvestri in capile monumentis exhibui in Praefalione loini primi nu-
nuncupalo. Paiilus I illiqs monasterii fundator dum etiam 26,
niero quod posseni pluribus confinnare, sed
in levinris niomenli gesiis nota lemporum
conderet monachis oralorinm, et in eo coltoearet Romae aiilem quam frequens tisus
roartyrum comptiiriuni reliquias, quorum natalitiis distinguendis.
diebiis erat memoria celebranda, in causa fuit, ut fiieril consiilatus notae appouendac non modo viro-
riini illuslriiiin sepulcris, sed eliam viilgariuin quo-
duplici tabula marmorea inciderentur hincsancloriim
iutlesanctarum noniina, el nalalilia, hoc tituloprscfixo. riinique, etccenieleria ipsis iiifanlum loculis,. apud Clirislianos,
niarlyrum luculenter oslendiinl. Referc-
/n nomine Domini. Hwc est notitia natalitiorum bantur vero roulto diligentius in Acla mai-tyruni
sanclorum hic requiescentium. (quales siint pontifices de quibus loqiiinitir) a nola-
Mense Januario + riis regionariis per Clementeni iustiiulis, el in re-
Die ni. Natatis S. Anlheri papw, elc. gesta Ecciesioe, lum ordinaliones cpiscoporum, tuin
Differam ad numerum Pauli I inlegrum hoc me- etiam ciericorum. ctijusque ordinis promotiories, ut
naetimexhibere, cum de fundalione hujiis monasterii ex epocha illorum minislerii provelii possent ad
ac liluli sermo incidet. Satis fueril ininc indicare, altiorem gradum juxla regulas Palrum". Prie caeteris
opus esse proximum.aut suppar illius aetati : et in vcro aera novi ponlificis consulalii et die erat sigtri-
eo perspicue legi, nalalem-papoe ac martyris Zcphe- ficanda, ul indc judicari facilius posset de veritale
rini pariari cum die 26 Julii formatarum, dccrcioruiii, epislolaruni, quac ad alias
-311 ANASTASII BIBLIOTHECARII 151-.
Ecclesias liinc perferrenlur, ne privalorum fraude A gradus hierarchioe sacerdotalis meminerunt aniiqui
fictitiae pro veris oblruderenlur. libri Rituales, et Ponlifieales, et Sacrameniaria r ut
Jure igilur conslilnimus annorum numeros in inducta intelligalur ab exordio Ecclesioe Cliristianoe,
codicihus expressos exigi oportere ad chronologiam cdm vigeret etiam in praecedenli lege Mosaica. Et
consularem, et ex iila reslilui pontificum epochas, certe servalum fuisse hunc morem non modo oct.ue
uti praeslilimus in Victore et Zepherino, quae ila Gregorii Magni, sed eliam inler ipsa Ecelesiie na-
redditae apte respondent tum consutatibus catalogo- scentis primordia mauifestiim est ex Actis aposto-
rum, luin numeris genuinis aevi Leoniani, in basilica lorum, tam in eleclione Malhiae ad aposlotatunr,
S. Pauli nondum deperditis. quam in constitiilione prima seplem diacnnoriini ail
Post vindicatos annos ac menses pontificatus S. ministerium. Quare gentium doctor Paulus insintiat
Zepherini, resolvendae sunt difiicultates nonnullae, discipulis suis Timolheo ac Tilo, duiti memorat hunc
quae circa diem ejusdem marlyrii natalem 26 Julii episcopum a se relictum Cretoe, ut conslituerel pre-
inovenlur a vir. clar. Florenlinio, Papebrochio, et sbyteros per civitales, illi vero Ephesinorum epi-
Pagio. In Martyrologio, qtiod Florentiniiis editor scopo constituto mandat iu examine virluliiin re-
putal esse llieronymi, videtur natalis dies Zepherini quirendarum in ordinandis ad gradus EccJesiasticae
referri ad 20 Decembris, cujus in periocha ibidem hierarchiae, ut lestinioiiium honum haheant etiam
Iegitur, Romie Zerihyrini episcopi. In aliis vero mar- ab iis qui foris sunt (Tit. i). jEtatis aulem Zephe-
lyrotogiis Bedae, Usuardi, Adonis, quibus consensit rini, de qua nunc agimus in fine secundi soeculi et
etiam Romanura, memnria Zepheriui papae et initio lertii, luculenia testimonia supersunt hiijus
martyris consignatur die 26 Augusti. U consuetudinis non intermissae. S. Cyprianus epist.
Poslremum hoc dnbiiim solvit Anaslasius, qtii 55 : « In ordinaiioriibus clericis [lege in ordinandis
dislincte expressil die 26 Augusti sepultum fuisse clericis], fratres charissimi, solemus vos anle con-
Zephyrinum in ewmelerio suo juxta cwmelerium Cal- sulere, ac mores , et> merila singulorum communi
listi, via Appia. Fuit igitur dies depositionis, non consilio ponderare. Medardus pag. 283 in erudilis
dies martyrii in eo ccemeierio celebrata, in quod in- notis et observat. ad Iibr.,Sacram. S. Gregorii papae,
ferebatur : et inde forsilan exemplum ejus memoriae ad lin. 13, fol. 236, idem haberi observat exepistola
celebrandae die depositionis potius quain die marty- S. Cypr. 68, etapud S. Basil. ep. 181, Vbi hwcma-
rii deduxerunt tam indicala Marlyrologia, qtiam teria, inquit, fusiut tractatur. Addil ex Lampridio,
clertis urbanus. Titulus tainen et raonaslerium SS. ailate Severi Alexandri, quam proxime atligit Ze-
Stephani et Silvestri, diim Paulus I ex coemeterio pherinus successor Callisti, ita notum ac probatum
Caliisti transferret Zepherini corpus in eam eccle- fnisse morem Christianae censurae , de qua loqui-
siaro, restitnit memoriain et celehrilaiem cum indi- tur, ante ordinalionem; ut imperator ille, a Chri-
catione expressa nalalis martyrii diei 26 Julii, in stianis mutualus cnmplura vilae documenta, hunc
eodem lapide bis declarata, ncmpe in litulo docente etiam morem traducere cupierilad electionem eorum
notitiam ibi proponi : Natalitiorum sanctorum ibi oui proeficerenlur provinciis. Lampriditis in ejus
quiescentium, et iterum in repetito Natalis vocahulo Vila : « Ubi aliquos voluisset vel reclores provin-
die 20 Julii, Nat. SS. Zephyrini papw el mart. et ciis facere, vel procuratores , id est r.ilionales
Tarsicii mart. ordinare, nomina eorum proponebat, hortans
Primam vero difflcultalem, promotam ex textu popiilum, ut si quis quid haberet criminis, pro-
martyrologii quod pulant Hieronymi, valde non C baret raanifestis rebus: si non probasset, subiret pce-
nioror. Ibi enim non declaratur an sil natalis, vel nam capitis. Dicebatque grave esse, quod Christiani
"ordinalionis, vel translationis illius Zepherini epi- et Judaei facerent in praedicandis sacerdolibus, qni
scopi memoria, quae incidit in diem 20 Decembris : ordinandi snnt, id non fieri in provinciarum rectori-
sed neque asseritur eum Zepherinuin fuisse episco- bus, quihus ct fortunae hominum comroiiterentur et
pttin Romanum. Romae dicitur sanclum ilium epi- capita. > — « Quare el publiceilla ordinandi sunt cle-
scopum recoli, qui perinde potuit alterius Ecclesioe rici (concludit Medardus post superius relata)
episcopus in Urbe hospes ea die ad Dominum mi- ut episcopus de bis palam scisciielur a populo, ut
grasse; et in aliquo suburbano coemeterio, in quo in nostris codicibus mss. vides, ul juxta anliquum
sepultus fuerit, annua mortis aut depositionis me- morem, quem nolare licet in edicto Theophili pa-
ntoria potuit honorari. Contra evidens testimonium triarchae Alexandrini can. 6 : De liis qui ordinandi
marmorei documenli publice posili saeculo vm, una sunt baec erit forma: ut quidquid est sacerdotatis
cum corpore ponlificis et martyris Zepherini, expri- ordinis consentiat et eligat, et bunc episcopus exa-
mens nalalem marlyrii die 26 Julii, nec dissentiens minel, vel ei eliam assentiente sacerdolati ordine
a depositionis memoria post mensem peractae in suo £zr./>oTovstv Iv |«o->)T« ixiikeo-iz,etc, ordinet prae-
cceuieterio 26 Augttsti, et confirmatae per Bibliothe- sente populo, et' episcopo alioquenie, an possit et
carium, el per complura marlyrologia, et consuetu- populus ei ferre testimonium. Ordinalio autem non
dinem Romanae Ecclesiae,ulramque illam memoriam fiat clanculum. >
marlyrii el depositionis discretis in locis celebran- Praeconia in consisloriis summornm ponlificum ,
tem, infirma prorsus habenda siint objecla, quae j) ad hanc usque diem observata in proponendis
unius codicis aelalis et auctoris incerli tria verba episcopatibus, et senlenlioe sacri rottegii cardina-
siiscilant, nec salis manifestant num de Zepherino lium de more rogatae, ac praeinissaenovis creationi-
nostro loquantur. bus presbyterorum ac diaconorum ejusdcm ccetus,
Detiique Zepherini epocha ita consenliens nomi- quaeantiquilus consueverant in praecedenti consisto-
nibus consnlum , el numeris aelatis Leonianoe , ac rio enuntiari, nunc in ipso limine creatioitis singil-
Vicloris papae sui proximi decessoris marlyrio, ada- lalim exquiruntur, vesiigia sunt veleris disciplinoe,
mussim etiam congruit aerseCallisli successoris, con- ah selale apostolica in Romanam Ecclesiam inductae,
sensu omnium documeniorum perspicuc definilae, nec unqiiain— abrogatae.
ut in notis chronologicis ad numerum sequentem Linea 5. Ut palenas vilreat anle sacerdotes in
exponemus. Undique igitur comprobatur, sedis Ro- Ecclesiam ministri portarent. Vitreas palenas cur
manoeannos xvini el roenses x Zepherino papaefuisse praeferri jusserit Zepherinus, polius quam ltgneas,
pcr hasce notas merito restilutos. aut metallicas, non ditnculler cOnjicimus, si attendi-
mus diligentem curam et anxiam, qua sacerdos in
N0T_!HIST0RIC_3.
conlringendis ac dividendis obtalis et consecralis
Linea 5 et 4. —Hic constituit ul ih prwsentia omnium donis cavere debuit, ne fraginenta dilaberenlur.
clericorum et laicorum fidelium sive Levita, sive sa- Quare Terlullianus Lnlibro de Corona mililis, Orige-
cerdos ordinaretur. Veleris isliiis disciplinae, per ncs horoilia 13 in Exodum, aliiqtie Paires proJucli
qtiam proponuntur in ccelu fidelium ordinandi ad per V. C.Edraundum"Martcnc, de anliqtiis Ecclc-iag
1513 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ZEPHERINUS. 131i
Ritibus lib. i, cap. 5, arl. 5, eam tantopere commen- A et circumacli, ac supposili luminis undcquave in-
danl. IJIa aittem cura et anxietas Ecclesiae catholicae vesligandi.
perennem fidem comprobant conlra sectarios re- Inde factum arbitror, ut aliquibus episcopis vi-
cenles in confitenda Cbrisli Domini praesenlia sub trea maleries elecia sil etiam in calice ad sacrificiuni
consecratis: speciebus. « Constitutiones illas, inquit adhibendo, non tantum studio patipertalis, qnani
(<lereverentia erga sacrificiuro, ac de modo expiandi anxiae hujus sollicitudinis caiisa, quoe inquiri el con-
defectus in ipso occurrentes), ex priraaeva Ecclesiae sumi postulat quidquid consecralione conversum 'est
tradilione ad nos pervenisse haud aegre fatebunlur in corpus et sanguinem Doraini. Celebralur quidem
fipsi seclarii qui modo negant) si vel tantillum ad in quarla epislola B. Hieronymi ad Rusticuni san-
illa Terlulliani verba in libro de Corona miiilis ctus ille episcopus Tolosanus nomine Exuperiits,
cap. 3, animum reflectanl: < Calicis et panis noslri plurimarum virtutum laudibus, sed praeserlira evan-
« aliquid decuti in lerram anxie patimur. > Nec mi- gelicaepauperlalis studio commendatus, de quo ita
nori consideralione digna sunt ea quae scribit Orige- scribit: «Nil illoditius, qui corpus Doniini in cani-
nes, homilia 15 in Exodum : < Noslis, inquit, qui slro sumit vimineo, sanguinem portal in vilro. > Sed
< divinis mysleriis inleresse consuevislis, quomodo card. Baronius in notis Mat-tyrologiiad diero vn Idus
t cum suscipilis corpns Domini, cum omni cautela Augusii, et SeveranusRomaVsublerr. lib. vi, cap. 18,
< el veneratione servatis, et ne ex eo parum quid qui hocexemplum rccensent, osicndiint etiam vitreis
« dccidat, ne consecrali muneris aliquid dilabatur. saepe calicibus lam aposlolos usos fuisse, quam com-
< Reos enim vos esse credilis, si quid inde per ne- plures episcopos el sacerdotes per aliquot saecula
< gligentiam decidat. > Igitnr ex Tertulliano anxie rj consecuta, licet eliam proroiscue uterenlur preliosis
patiebantiir suo lcmpore, hoc est ineunle saeculo calicibus ex quovis ditiorimetallo, ut infra ostende-
terlio, Christiani, si quid ex EucharLlia in terrara mus in Urbano : donec (Oe<-re(um part. m, cap.44 et
decideret; etex Origene reot se esse credebant, et 45, etapud Ivonem tib. i) in concilio Rhemensi lem-
recte credebant, si quando id per negligeniiam ac- pore Caroli Magni pericutum, quod imminebat effu-
cidisset. Vcrum quae landem tanUe anxietatis causa? sionis sanguinis ex fragili inateria apudeos, qui cras-
Quae culpa, quod crimen reot constituerel, et recle sioribus vitris fortasse non utebanlur, occasionem
constituerct, si praeter panem et vinum meramque dederit vilreos calices oronir.o reroovendi a sacrili-
figuram aliud nil.il agnovissent in sacramento? Aliud cio. Audiendus Raronius in nolis ad diem vu ldus
ergo et illud magnum aliquid credebanl, et quitt Augusli. < A temporibiis aposlolorum vitreus calix
illud nisi realis in Eucharistia Christi praesentia? in usu fuisse videtur; unde Marcus hacresiarca illis
Eimdem erga sacram Eucharistiam religionem inspi- temporibus proximus , el ipse aemulatus calholicam
rat Cyrilliis Hierosolymitanus in Catechesi v mysta- Ecclesiam, utens calice vitreo in suis sacris impo-
gogica,ubi fideles post acceptum in manibus sanclum slura quadam per magicam artem exhibita populum
panem, ila admonel : < Cave aulem ne quid inde dementabal: dnm vini color albus, qui foris appa-
< libi excidal: quod enim amittas, boc lanquam ex rebat in vilro , quibusdam praesligiis mulabalur in
« proprio membro amiseris. Nam si quis lilii ra- rubrum. »
< menta aurea daret, nonne magna cum diligentia Praeler decretum concilii Rliemcnsis , produci
« iila teneres, cavens ne quid ex illis periret, daro- polesl consliliiluin gencrale S. Leonis quarli: quod
« nitinque suslineres? Et non multo magis et dili- ille vulgandum curavit per universos episcopos in
< gentiiis de his, quod auro gemmisque preliosius C dicecesitius propriis : et legiltir cuin Conciliis edi-
< est, ne mica aliqua ex illo cadat, providebis? > liiin horoiliae litulo praefixo, lam in cdit. Binii lonio
Haccautem amplius elucescenl ex rilu et modo sup- III, part. i, sect. 2, pag. 272, quam in editione
pleudi defecttts in ipso sacrificio occurrenles, cul- Labhei, lomo VIII , pag. 500 : < Ntillus , inquil, in
pasque in divinum illud sacramenlum commissas ligneo, pluriibeo, aul vilrco calice audeal missas
expiandi, qttas in subjeclis statulis facile quisquis agere. > Sttb iniiiuni cjusdera oclavi soeculi apud
(lepichendct, > etc. _Egyplios pariler adhibilos fuisse vitreos calices ac
Huic igitur disciplinaeanxie curanli, ne quidpiam discos in sacrilicio, cum Ecclcsia Alexandrina spo-
oblali, el consecrati muneris in terram dilabereiur, liala fuissel aurcis et argenleis, quos antea possedc-
cum sludiose intenderet Zcpherinus, vidclur pale- rat, intelligimus ex responso Alexandri jacobilarum
nas vilreas praeferre idcirco voluisse coeleris diversa pseudoanlislilis : qui rcquisilns a roonacliis et a
ex inaterie elaboraiis ad supponendiiin consecratis laicis, ul erogaret consuetam largilionem feria
speciebus, ditin corpus Dominicum in sacrificio offer- in Paschalis, ita se excusavit : < Vidcle , fratres,
retur, et oblala dona, sub quibus lalet, frangeren- quanta ecclesiarum spolialio facla sil, adeo ut pro
tur; quod sciiicet pellucida vilri malerics redderet calicibus aureis et argenlcis, in quihus offerebatur
evidenliora minula quaeqtie fragmenla : in quoruin sanguis pretiosus , fecerimus viireos, et discos scu
singulis peraeque praesens, cuni faleamur integriim patenas sacras ex ligno. > Vide eliam Renaudot in
Domini corpus, lanla eranl solliciludine allenle col- llist. palriarcli. Alexandrinoiuin, pag. 193, circa
ligenda. Accedil quod, cum hoc lempore perseculio- anniim 714.
iiuni saepenecesse forel in cryptis ccenieterioruin, el D Superesl, intersacra cimclia antiquilatis Ecclesioe
hiijusmodi obscuris ac sublcrraneis locis sacra my- apud me custodita, portio vitrei calicis hemisphae-
steria celebrare, ac distribuere fidelibus eucharislica rici, ad eam fere niagnitudinero ac figuram , qua
dona, ejusmodi patenoe vitreac a subdiaconis affe- liodie solemus sacra vasa argentea elformare vel
rendae, ac per diaconos minislrandae presbytero sa- aurea, quaepyxides communi vocabnlo dicuntur, et
cra facienli, ac dividenli inter fideles accedentes ad ad asservandum Eucharisiiae sacramcntuni in altaris
partieipandum.reddebanlconspicuasparticulasctiain niensa collocantur. Spissiori ex vilro conslat vas
minulissiinas, qttuedeciderent; praesertiro si admoio illud nostri cinielii, et in eo figuroe stantes visuniiir
lumine lances istoe vilreae non secus ac specilla in SS. apostoloruin, incisis etiain eorunidem noniini-
fenestris illustrarenlur. Loevigatasuperficies metal- btis, simili genere c;clalnraeac illa sit, qusepcr cava
licarum, quibus hodie utimur eamdem facititaiem anaglypha litleras atque imagines exhibet in poculis
praeslat ininnta quaequefragroenla supra illarum su- ex crassiori cryslallo apud Germanos elaboralis, el
perficiem deprehendendi in aperlo lumine sacrarum ad nos perlatis. Barbaries tum coelaturoein imaginibus,
aedium; sed in obscuris recessibtis, in qtios Cliri- tum scriplurae in nominihus, aclalem indicat septimi
slianis necessc erat lum lemporis scse recipere, du- veloctavi circiter sxculi, paulo anle quara Leonis IV
bilari miniine potesl, quin vilri pellucida nalura consliliitione hujusmodi caliccs prohiberenlur. Su-
copiam praeberel opportuniorem micas omnes dif- pra figuras apostolorum, in noslris fragmcntis se-
fraclarum specieruni colligendi, el gutlulas etiam paralas singillalim per columnas porticuin effor-
luinimas, e calic.eforte decussas, minisleiio admoti, manles, ila legunlur Pelri, Andrecc , cl Philippi
1313 ANASTASil BIBUOTHECA-RIl- •••>• 15l{5
noroina exprcssa : PETRIUS....ANDREAS , PUILIPPUS. J nobis offert complures dcmonstraiiones auctoritatis
A
Caetera in fraginenlis desideraniiir. Supra coluro- supremne, qiiam sancla se.les obtinel ad hoereticos
nas vero singulas nonien Chrisii conspicimr per proscribendos, et absolvcndos quando ab erroribus
Graccum raonogramma expressuin , et ornamenlo rcsipiscuiit. Vigilanlia ac zelus hujus ponlificis con-
circuli inclusuni. Cuin ad ine venalia perferrentur tra cuin procul tliibio excitavil caluinnias hetero-
honcvelusla fraginenia viirei calicis, audivi cffossa doxoruin sui (cmporis, prxserliin vero disciputoriim
fuisse in nionle Avenlino, inler anliqna Ecclesiaeru- Theodoli Coriarii, qui per summam impudenliam
dera propcS. Priscam. Discorum, seu patenaruin ex cumdem insiinulanles taiiqttam corruptorem veleris
vitro fragmenla anliqui operis, qu;c dianietruin sui doctrinoe eo teroerilatis proccsserunt, ut aflirinave-
circuli ostendunt plus quaro bipcdalem, videri pos- rinl (Etisebio lestc lib. v, cap. 27) primum e Romanis
suntin cimeiiarchioem. ac rev. D., cardinalis Gual- pontilicibus fuisse Zepherinum qui senseril pro
terii, omnigenae anliqiiitalis copia referto. Alia vero Christi divinitale (quam Theodoti asseclae iropie ne-
iiiinorisniensiirae, el noslris communibus aeqtianda, gabanl) : < AHinnanl veratn proedicalionis raiioitein
eaque ornata sacris imaginibus sanclorum, ac lilte- usque ad Victoris lcnipora, qui decimus lerlius a
ris, passim reperta in suburbanis marlyrum cryptis Petro Romoe episcopus fuit, integre servalara illam
ac cceineteriis vulgarunl proeter.Aringhium et Se- quidein, scd a Zepherino illius succcssore penitus
veranuro in Roma subierranea, Fabrcttus in libro corruplain el depravatam fuisse.» Iiisigiiein hanc
Inscriplionum fol. 559, et oinnimn liiculenlissime iroposlurani supra refclliuius sub inilium capitis
senaior Bonarroli, et can. Boldeltus saepe a nobis proecedeulis.
ciiin latnle memorali. In his atitem imaginibus, el |n Considcrandiim nic est ex leslimoniis veterum Pa-
litteris exhibentur, ul pluriinum Chrislus Doininiis, truiii, generalini triumphasse Zepherinuui de hae-
Virgo deipara (ul apud Ariiighiiira pag. 589 lom. II, resibus Marcionis, Praxex, Sabellii, Valenlini, alio-
et Boldetium pag. 20_) el SS. aposloli ac manyres, ruiiique seclariorum usquead Calaplirygas : < Mar-
quoruin nomiua praeserlim in canrroe missoerecilan- cion, Praxeas, Sabellius, Valenlinus, et caeteri tem-
lur. In noslri calicis fragmenlo PETRUS , ANDREAS, poribus suis a Viclorino Pictavieusi, el a Zepherino
PUILIPPUSlegunlur expressi. SISION,TIIOMAS, PHI- Llrbico,et Terlulliano Carlhaginensi usque ad Cata-
LIPPUSapud Boldelium pag. 201. P,:TRUSel PAU- phrygas, et ab ahis asserloribus Eccleske Calholicoe
LUSomniuin froqiienlissime, necnonSTEPHANus,LAL- superali sunt.» (OplalusMilevil.adv. Parmen. lib. i,
RENTIUS, CORNELIUS, CVPRIANUS, AGNES,in canoiic auie ined.) Quoil aulem allinet ad Cataphrygas et
perinde ac in htijusroodi vilreis palenaruin el cali- Moiitaiiuin, disccinus ex anliquis noslris auclori-
cuin frustis recensili, aliiquc SS. pontifijes, cl bus, post celebrem dispulaiionem Roina? babitain
niarlyres seu confessores, quorum noinina in Ro- iiiter Caiuin theologum fidei calholicae defcnsoreni,
maiiis cccinelcriis cclebrantur, aut depositione, aut «t Procluro erroris Phrygum proptignalorem , pro-
fiindalione, u.l CALLISTUS, JULIUS,DASIASUS, SIXTUS, iiiintiatum fuisse anatheroa conlra faiiaticos per
TIMOTHEUS, HIPPOLYTUS, VINCENTIUS, videri possunt pontiliccni Zepherinum (Euseb. Hist. lib. vi, cap. 14.
cuiii suis imaginibus apud auctores indicalos. Vid-eS. Hicionyro. in Caio). Tertulliaiius siinililer
CIACONII. conslestatur, et ostendii, sequoque iiivolutiim fuisse
Linea 5. — Ut palenas vitreas ante saccrdotes in inter percttlsos cadem seiitenlia anatheinatis. (Ter-
ecclesiam ministri porlarent. Staluit S. Zepherinus ,G tull. in lib. de Jejun. circa finein.)
nl consecratio divini sanguinis in viireo vasc fieret, Nuperi illi ex hostibns Roroanaesedis, qui nostris
non autem in ligneo, ul antea licri consuevit. Haec temporibus adnuroerare ausi sunl Zepherinum pa-
aulem inslilutio sequeniibus teroporibus immutaia pam inler Montanislas, pari iniquilaie contra eura-
de:n peccarunl, ac vetercs Theodoliani, qui novitalis
est; velitutn eniin fuit, ut nec in ligno fiercl pro- uotani inurere ipsi allenlarunl circa dogma divi-
pler raritatcm, qua sacramenlum iinbibitur, nec in nilatis Chrisli Domini. Proeter ea quoedicta anobis
vitro, propter fragiliiatein; nec in sere , ob leiruni siinl
saporem, qiteni inde concepit. Sed fieri 'voluit ex Eleutherius cap. 3 ad dcfensionem Roniaui ponlificis (sive
atiro, argentove, aut sianno, ut in Triburiensi et Tertullianus is fuerit, sive alius quispiara, quem
Rheaiensi conciliis scriptum apparel. suppresso noraine insimulat, tanquam
litteras coroniunionis concesserit Montanistis); apo-
PAGII. logiam Zepherini pr.cslaiitissiniain coulexit tesli-
Linea 3.— Hic constkuit. elc. Auctor Libri Poiilifi- monium illustre ab historia redditum de illius praxi
calis asscril cuni slaluisse ul ordinationes ptiblice in ac diseiplina, ex diaiuetro plane opposila regu-
ecclesia pera gercntur, proiit etiainnum observaiur, lis eoi-umdemsectarioruui in adroiiiislratione pceni-
ac pi-icterea ut celebranti episcopo aslarenl oinnes sa- tenliae.
cerdotcs islius Ecclesioc.Zepherino sedente, Severus Natalis qtiidam illustris ex fidei confessione co-
iniperator persecutionein in Christianos excitavit, qua ratn lyrannis edita, infeliciter incideral iu haeresiin
«iiirante, Zepherinus, ul gregi suo provideret, de- Theodolianoruin, quoriiin episcopum se ordinari
liluit, sed ea sedala, c lalebris cmergens et munia passus eiiam fuerat: Jesus Chrislus nolens exira Ec-
ponlificia obiens, Natalium, oliro coitfessorem, posl- iD clesiani stiaiti perire eum qui passionum suarum le-
ca pecunioe corruptionc Tlieodotiauoriim hocretico- slis exslilerat, iiilernis necnon appa-
rum cpiscopum factuin, sed tandem cilicio et sacco riiionibus frequentibus inspirationibus
inditliim, ac cineribus aspersum, atl pedes ejus se ul schisma atque hairesim iligualus esl illuin sollicitare,
supplicein abjicicntcm, el palrati sceleris exonio- Nalalis (prosequitur Eusebius, derelinqueret. < Sod cuni
Uist. lib. cap. 28)
logesim agentem recepit : Proclum celebei-riinum noclurnas hujiisinodi visiones ncgligeret v, ulpote ho-
Montani discipulum a Caio spectatissimae vilae et nore illos sedis, et iui-pis lucri cupi-.li-
eruditionis viro, roauifestoe leiueriiaiis sttper nova tale priinaeapud
inescalus niullis roorlalibus exilio esi)
prophclia dcfendcnda conviclum, oninesque pseudo- tandem a sanctis(quae angelis per tolam noctein flagris
propheliae defensores, el iuler alios ipsmn Tertul- coesus, el gravissime verberatns esl. Adeo ul primo
lianum anathemaie perculit. Origeiiein pro Clirisli diluculo
consurgeiis, saccuni induerit, et cinere con-
causa profuguni, qui, ul ait Eusebius lib. vi, cap. spersus confesliin
14 : < Zepherino Romanam Ecclesiaro gubernanle, cum lacryinis ad pedes Zephcrini
sese abjecerit, non soluro cleri, verum
se in urbein Romanam advenisse scribil, cum sibi episcopi etiam soeculariuin vestigiis advolulus, et Christi mi-
in votis fuisscl, sicul ipscroet alibi dixit, Romanam sericordis
Ecclesiam oroiiiuni anliquissimain coraro videre, > flelibus suisEcclesiam ipsam quoqne roisericordeiii
commoveril alque concusserit. Multis-
hiiinauiler et comiier susccpit. que precibus usus, ostensis etiain vibicibus plagaruni,
SOMMIER. quas pro Chrisli confcssione pertnlerai, vix landem
Linca l. — Zeplnjrinus, ctc. Zepherini ponlificalus ad coroniuiiioneiii adinissus esl. >
1317 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. S. CALIXTUS. 1518
Exigebal tum teraporis recepla Ecclesiaedisciplina A clcsi;c proeerat (is crcditnr fuisse Zeplierinus) curo
gravissirois ex causis constilula, ut in restitttendis ab eodem emanasscl decrelum ailullcris cl lornica-
ad communionem reis hnjusmodi, qui insigiiiier toribus poeiiilentilius absolulionis beneficium coi;cc-
deliqueranl el scandalum universis fidelibus oblule- dens. « Ainlio eliam edictura esse propcsilum (Tei-
rant, exlrema cum precautione ageretur, licel sacra- lul., \\\). dePudic.,sub iuit.)et quidemperemploriiim.
menlo pcenitentiae expiari suppliciler poscereut. Pontifex scilicct Maxirous, episcopus episcoporum,
Quoruuidam severitas ullra Ecclesiae leges et caute- dicit : Ego el nicecliioe et fornicallonis fiines di-
Jam ila processeral in soevitiem, ut de crimiiiibus mitlo. » Ex his Tertulliani vcrbis dignoscimus a
nonnullis nec indulgenliam reinissionis habendam prirois Ecclesiae temporibiis consuevisse Romanis
censerent, hoc esi de idololatria, homicidio et adul- episcopis atlribui liluluni pontificis maximi, et cpi-
lerio; ita ut admitterent quidera ad opera poenileniiae scopi episcoporum. Qttod si coiilcndalur, scriptorem
cxercenda corumdem criminum rcos; atiamen con- liunc audaciorem ex haeresi reddituni ironice tan-
tenderenl non posse iisdem ab Ecclcsiae tribunali lum ea noraina papae accommodare voluisse, id sem-
absolulionem pronunliari, scd oporlere ut ad Dei per"ex faclo verbisque resullat, Romanum scilicet
judicium in futurosaeculoremissio reservaretur. Ter- episcopum exerCuisse.eam poteslatem per lnijus-
lullianus Monlani seclaro aroplexus, hos in errores modi lilulos iiidicalani, nlpole qtiain auclorilate
impegerat. Quare'iropotenler excandet contra illuro Chrisii DoniiiiiPetro ct succcssuribus collatam jure
ex Roinauis pontificibus, qtii per eain aelatem Ec- obtinebaiit.
'
17 Calixtm, natione Romanus, ex patre Domitio, de regione Urbera-
vennatio », sedit annos sex, menses duos, dies decem b. Fuit autem tem-
poribus Macrini et Heliogabali, a consulalu Antonini et Aleorandri c. Jlic mar-
tyrio coronalur. Hic constituil jejunium die Sabbali ler a in anno fieri, fru-
5 mcnti, vini et olei e secundum propheliam f quarti,
septimi s, et decimi. Hic
fecit basiliom h trans Tiberim. Hic
fecit ordinationes quinque per mensem De-
cembrem : presbyteros sedecim, diaconos quatuor, episcopos per diversa ioea octo.
Qui eliam sepultus est in coemeterio Calepodii, via Aurelia, milliario torlio, pridie
Idus Oclobris, et fecit aliud coemeterium » via Appia,ubi multi sacerdoles et maityres
10 requiescunt, quod appellatur usque in bodiernum diem coBmeterium Calixti; el ces-
sivit episeopalus dies sex.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Ca-lli\tus annos 5, menses 2, dies 10. Fuit tempoiibus Macrini et Henogaljali, a consula
tu Anlonini et Advetiti usque Antonino III el Alexandro.
N0THLJ3 MARGINA.LES FABROTTI.
C, uibis Ravennatum. b a B, an. 5, m. 1, d. 12. * B, Elogab. el Alexaridii, a Coss. Anloii. II
et Sacerdotis ad Juiiaii. el Crisp. >' CB, qualer. « olei gralia Cfi. f Zach. vni. '« ' quitili. Ang.
i»C B,
bas. S. Mariae. "; Baron. an. 2C, de coemeieriis.
VARI^: LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. diac. i, cp. perd. loca 8. Qui etiain martyrio coro-
iVnui. 17 tin. 7, B, presb. 14. ead. lin. A, 9, B, natiis esl, ct scpiillus in cintilcrio Caleopodii via Aur.
loca 13. inil. 5 ab Urbe 11 Idus Oct. el cessavit cpiscopalus
dies b'.
Ex coaice Regio, Mnzarino et Thuano. Ex codice Thuano allero.
Lii». 1, de regione urbis Ravennaliuin s. ann. 6, Lin. 1, urbe Ravennalium. lin. 5, prophctiani. H!c
m. 10, d. 10. Fuit atitem lemporibus Antonini et f. tin. &, sepultus est.
Aicxandri a cons. Macrini et lleliogahali usque ad
Praesentem et Callicanum corisulcs. Itic constituit Apud Ilolslenium el Scheleztralium.
je. d. s. /?». C, trans Tiberim quc vocalur sanctae Lin. 5, cori. Cass. om. hic martyrio coronatur.
Alaria?. Maz., quse S. M. appellatur. Hic fecit aliud lin. 5, Flor. Cais. et Val. om. quarli, seplimi el de-
ciniiteriiun via Appia, ubi in. s. lin. 10, ciroilerium cinii. lin. 8, F.or. 2, niarlyrio eoronatur el septillus
Calixti. Hic fecit ordinatioucs 5, per in. D, p. 10, cst.
1519 ' ANASTASUWBLlOTHECAKll 13_«>
NOT,E VARIORUM.
A SCHELESTlUTE. \ ciendos publicum locum, ex quo olira, regnante Au-
gusto, Cbristo in Belhlehem nascente, oleum scatu-
Linea 9. — Fecit aliud coemeteiiuin via Appia, ubi riii, concesseril, ac ihidem per Qalixlum pontificem
tnulti tacerdotet el martyres requiescnnt, quod appet- teniplum in jionore partus Virginei consecralum
lutur ntque in hodiernum diem cwmelerium Callixli. erigi permiseril : hac, lnquam, vohiiildle oplinia cnm
lla auclor Libri Pontilicatis, el ila qiioque noslris erga Christianos afjectus fuerit., Callixtum poniifi-
teinporibus coemeleiiura appellalur, cujus ficquens cem non ipsitts Alexandri iinperatoris expresso jussti
liienlio in Actis sanctorum, qui ibidem sepulli sunt. ac decrelo , sed potius consilio ac -decrelo juriscon-
Notandum autem qnod Callixtus hoc cceineieriuin siiltorum, el iniprimis Llpiani, quem Christianis,
fccisse traditur, adeoque verum uon sil, quod a Bur- velut sacrilegis, infcstissiroum fuisse, ex Laclanlio
nelo nolatuin fuil in lillcris de ItiiieiCllalico, cceme- Firroiano lib. iv, c. 11 et 12, occisuro fuisse verius
teria esse gentilium, et primum.quinlo saeculoCliri- esse putavimus.
siianos in lis sepeliri consuev.isse. Yide qtiaeinfra ad Linea 8. — Milliario terlio. Ab urbe nimirum :
Vilam Marcelli aiiuolabinius. lege enini xn tabularum tesie Cicer. de Legibus
lib. n, velilnm fuerat defunctum intra moeniasepe-
ALTASERRJE. lire. Hac igitur lege cngebantiir eliam Chrisiiani
Linea i. — Hic constituil jejunium die Sabbali, suos mortitos extra nioenia sepelire, nisi forle quis
frumenli, vini el olei gratia. Callixlus diciltir auclor clanciiluin (qtiod sacpius accidil) cadaver marlwis
jejunii Sabbati : lanicii ex apostolica instiluiione et siisliilisset, ac in donio piopria sepelissel. Sed Clni-
priinaeva Ecclcsiae consueludine, in meinoriain Chri- n slianis iinperaloribus sanclorum ossa in ecclesias
sli quiescenlis in sopulcro, id repelendum esse ve- translala stini. Baron. ann. 226, n. 7et 12.
rius est. Augiistinus (epist. 8G) : < Scqiiilur Sahba- (Ex LAB.) linea 9. — Et fecil alind cwmelerium.
tuin, quo die caro Chrisli in inoniinienlo requievit. Desuni in C. H.
Hinc exoria est isla in regia illa urlie varit-las, ul BLANCHINI.
nlii, sicul inaxime populi Oriemis, propler rcquiem NOT^!CllRONOLOGlC.t.
significandam, mallcnt relaxare jcjuuiiim; alii pro-
pter humilitalem roortis Doinini jcjuuare, sicul Ro- Epocham B. Calixli, consensu codicnm, et pictu-
mana et noiinullueOccidentis Ecclesite. »Amhros. in r.iiuin, deliuitam, iu Prolegomenis, aimis v, nien-
cpist. ad Roinan. cap. 14 : < Nam sunl qiiidamsiinl qui sibus n, diebus x, dixi adamussiin convenire
qiiaila feria carnem non edendam slaiuerunl; emn cpocha decessoris Zepherini, ct cuin consula-
qui Sabbatis; sunt iteruin qui a Paschavariie ttsqiie ad tibtis assignalis in catatogo Liberiano, nempc ex
Penlecoslen edant. > Injejtmio Sabbali fuere Antonino el Advenlo (Chrisli 218) ad Antoninum IV
consueludines Ecclesiaruin. Romana Ecclesia jeju- ei Alexandrum (Chris i 222). Ex his poslremos tan-
niuin Sabbati servabat, Mediolanensis Ecclesia con- luiii recensent Bibliothecarii lextus, euroqiie iroitali
tra;etin hacreconsuetiidinesEcclesiariiin servandas colices Ocriculenses. Quam apte cnnsenlianl cuni
esse, consulto B. Arobrosio, scripsil Augiisiinus consiilibus, perspicuiim esl ex quinqueniiio ab his
(epist. 318) : <Mater roea Mediolantiin roe consecula,
:
compi-ehenso , et a serie continuala post coss.
iuvenit Ecclesiam Sabbalo non jejiinaniem cceperat aiini 217. Proesenlcm et Exlricatum, qui fuerunt
cum ego talia _ poslrenii in Zephyriuo. Quam concinne respon-
perturbari et llucluari quid ageret,consului
iion curabam : sed propter ipsam de hac ^ deat etiam diebus marlyrii sui, ac decessoris ,
re Lieaiissimaememorioe virum Arabrosium. Uespon- brcviter expediam. Zepherinus niariyrii palinam
dil se nihil docere ine posse, nisi quod ipse facerel: asseculus est die 2GJulii (ut ex labula in titulo S.
quia si melius nossel, id potius observaret. Cumqtie Silvestri in Capile conslare dixi), Vacavit sedes ah
ego pulassem, nulla reddita ratione, auctorilaie sola illius obilu dies vi, ila narranle Bihliolhecario iu
sua nos voIuisseadmonere.neSabbatojejunaremus, ejusdem nuniero, et assentieule catalogo Luccnsi,
subsecutus est, el ait mihi: Cuin Roinam veuio, je- supra relato in Prolegoroeiiis. Eleclus ilaque
jiino Sabbalo; cum hic suro, non jejuno : sicinorem eiiam liicrit successor Callixtus poslridie Kalendas Au-
lu ad quam forle Ecclesiam veneris, ejus gusli: quae Kalendaeanno 217, ciiin incidant in fe-
serva, si cuiquam non vis esse scandalo, necquein- riaro vi, ullitiera Dominicalis E ostendil, dies ele-
quain tibi. >Jejiiniuiii Sabbati etiaro ab Innocentiol clionis Sabbalum 2 Augusli, el ordinationts Doroi-
comprobalum. Auastas. iri lunocenlio : « Hic con- nica proxiine eam diein atliiigens 3 Augusti repu-
stiluit Sabbalo jejiiiiium celebrari, quia Sabbato Do- landa esl. Ex ea die numeralis annis v, mensibus
ininus in sepulcro positus esl, el discipuli ejus jeju- II, dies x, terniiniis nunierationis cadil in diein
naverunl. >Dc jejunio Sabbati etiam Hieronym.apud 13 Octobris anni 222, qtia mariyriuin coniplevit.
Augusiin. epist. 19, et Cassian. de Instit. cceiioliitar. D;e autem 14, qua colilur, sepiilius est in ca'ine-
lib. III, cap. 10; Socrat. lib. v, cap. 21; Niceph. lcrio Calepodii, ul memorat Bibliothecarius in fine
Callixt. lib. xu, cap. 24. iiiiineri : qui eliam tepultut esl in caeineterioCate-
BINII ET LABBEl. podii, via Aurelia, milliario lerlio, pridie Idus Oclo-
D bris. Acla marlyrii a Mombrilio edila narrant ea
Linea3el4.—Marlyrio coronatur. De marlyrie Ca- quideni die iilalum fuisse sacruin ejus corpus in cue-
lixti UomaniiniMarlyrologiumhaecconiinei: < Romae, incterium Calepodii, sedanle diesscptemdecim fuisse
via Appia, natalis beali Calixii papaeet marlyris, qui dcinersitm in puteuin ejus dorous in qua cuslodieba-
Alexaudri imperatoris jussu diuliiis fame in earcere tur, el ingestis nideiibus stifibcatunisinnil atque illi-
crucialus, et quoiidie ftislibus caesus; landem e fe- stiro obiisse beatuin ponliliceni. Vcriiincardinaiis lia-
neslra doinus in qua cuslodiebalur, precipilalus, ronius pridein notavit in Marlyrologio ad indicaturo
alque in puteiim deinersus, vicloriae triumphuro pro- diem 14 Oclobris, eadem Acla iudigere aliqua casti-
ineruit. > Sed curo Alexander iinperator, lesteLara- galione. Intcr caetera vero eniendaiidtiro videlur leni-
pridio in Alexandro, Chrislianam rem non solum pus exiraclionis e puleo : ut exlractio, qnaeposlridie
non laescrit, sed polius plurimum promoverit, Chri- ab ejusmarlyrio facla sil.peiperain referalur ab iro-
sluin inter deos habuerit, eique inalutiiiis horis in perilis aniaiiuensibus post dies xvu. Nain usus putei
larario suo rem divinam fecerit, ac nisi oraculis necessarius inquilinis doinus in qua ciislodiebatur,
deorum dissuasus fuissel, lemplum eidem erigere impediendus nou erat diulurna cadavcris detenlione,
decreveril, Chrislianorum moribus delectalus fueril, el maceralione ; cum tortoribus mandatum fuisset •
eos prOvinciarum rectoribus imitandos propo»uerit, Callixto necero •inferre , non inquilinis reddere
iisque demutn, popinariis expulsis, ad conveiittisfa- puteum cadaveris corrupiione insalubrcin. PostriUie
'
1381 v IHSfOUiA DE VITIS R0M»8QuST. — S. CALIXTLS. 1322
igifur ejus niartviii, non post diesadxvu legendum-iA in eodem cojmcierio Callitti, et Idibus Augusli rc-
arbilror. Qnare mariyrium spectat diem Octobris censetur memoria depositionis Pontiani in Callisti;
13, extractio e puleo ct iltalto. in ccemeterium ad qui riuocum marlyrio et ppnlificalu prsecedunl Luciuiii.
diem 14 :11 plaite siut ab ejnsordinalione ad marly- Quare haberentur jam lum complures catalogi
riura aroii v, ineyses n, dies x, omnium docu- scripli circa mediuin sacculiquarli, in quibus appa-
mcnlorum suffiagio comprobali : quemadmodum renXcommerooraiiones istoTiun maTlyrum et ponti-
signanlur in picturis et codicibus et catalogis de ficiiin liis in ccemeteriis diu anle instilulae; et ciim
quibus inler Prolegomena. ex iitierisS. Cypriani relalisinnotis ad S. Anaclelum,
necnon ex TertuJliiinoin libro de Corona militis con-
KOTJEHlSTORlC.f:. stel dc vctusliori consiieliidineanle imperiuin Severi
Linca 1. •— Aniiofie Romannt, ex patre Domilio, vigente, ul annna (tie recolerenlur cuin oblatione di-
*le regione urbe Ravcnnath. E gente Doniilia nainin vini sacrificii roemori;e n-arlyrnm; infeliciler ad-
asseril Catlislum de regione nrbis Ravenuatium ap- roodiiiu argutalur Btirnclus in epislolis de suo Ilalicn
pellata. In rcgione urbis xiv Auguslea, Transtiberim ilinerc negans h.-ccccemeleria fuisse Chrislianoriini
«fiela, quse est sexta regio ccclesiastica (supra in usibtts depulala ante qiiintiim saeciilnra.fioctae Pa-
Prolegomeuis) horlos Domitii a Publico- Victore gii nolae crassi erroris cumdem inerilo nolant: eui
«otiocaios observani antiqtiarii : el castra Ravcnnn- revincendo, et evcrtendo satis esl quotidianum expe
/Twwin eadem regione simililcr slalutml cuin Do- rimeiitum Chrisliaitaruni inscrrplioimm, in eisdeiu
jiato lil). in de-urhe Ron-a, pag. 310, aliisque aucto- cceroeteriis occludeiiliiun ioculos defunclorum : ulii
ribus. Qtiare poluil Calf sttis hoc cijam uornine fiindi *r.
. uvrotyiumanifestat oetales superiores per consulalus
.td genlem suara- Doniiliam perliuenlis TiUiliiinRo- ibidein insculplas. Mirandum profecto e<tt, quod
iiiauum in illo erigcrc, qui postnioiluro basilica S. oculatiis isle vialor, qui erudilionis cattsa tol ilincia
MariaeTransliberiin, cl Callisli a conditore proniiscue siisccpit, et hasce cryptas ingredi ac perlustrare vc-
iuiucnpatiir. Donali verba snnt : < Suh ipso Janicnto luit, non atlenderit, sallem Hicronymi tcstimonio,
•:on Iwrnm lanliiin Vitelliauorum tempnrariae sla- quod inipso ingiessii ccemeterii Callisti intra eeclc-
tioi.ies, sed perennes iiiililuiiierant instituloe ab Au- siam S. Sehastiani exlra rouros provide incidendiini
gnsto castra Ravennatiumdicta; ncmpe niililum, qui ciirarunl ejusdem ccdesioe pracposili : nbi sanctus
classem Ravennai:collocalam luebanlur ad defenskj- doclor afiiruiat se piierum studiorum causa Ronia:
nem superi Maiis. (Suelon. ui Aug. c. 49). Ili clas- versautem (quod suli iniiiuin quarli soeculi fuisse
siarii venientes ad Urliein ihi slativa hahcbant, et constat) diebus Doiiiinicts cura suis aequalibus
a i hos, sive alios Tabcrna meritoria, ubi nuiic Milcs hnec sacra loca niartyrum dopositionibus refsrlu
S. Mariw Transtiberim pcrtinebat : unde olctim visitare c-onsuevisse.Veruin lanti non est Burneto,
abnnde ad fluviuin usque lluxisse erclesiasiica mo- in sua voluntaria caecilate conlra facti evidenliam
ntinieiila prodidere : el conslaiis faina, designalusipie -saeciilapostponenti, tiola sanctorumPulcum teslimo-
iii lemple maxiroam snb aram locus, vclerique hoc nia, ct aequaiium inouiineulorum dpcuineula incia-
titido nolaltis Fons olei, abuiidc ieslanltir. Quoniain niare.
vero piincipatu Cassariiin rarissimce cxpeditiancs CIACONH.
unritiiiue, Ravcnnales classiarii frei|iiciilcs erant in Linca 4. — Hie coitstilttil jejunuim 4ie• Sabbati.
Urbe, ludisqiie vela diiceliaul in thealro. Lainpri- Callistus ponlifex in -tanla rerum perturbalioTie, et
dius in Coimuodi): < irriliun, iiiquil, il crctlcns C I iihuio luxu imperii lteliogabali ncqtiaquama proprio
(Comniorius) a populo Roniano, a miJilibiis clas- insliltito dcflectens jejunia qitaliior teinporum insli-
siaiiis, qui vela ducebanl, intciiini praeceperat. » tuit, vel poliiis renovavit, Hebroeisolim iiijuncla, in
llaic Douatiis. Vernale scilicet, iEslivale, Auluranale, et Hyeraale,
Mfssut R.tvennalium meminit inscriptio L. Furii quibus lcmporibus deinceps ralio sanctormn ordi-.
L. F. pal. Victoris apud Grulerum fol. ccccxiv, cl iium habita esl, cuin anlea id quidcm tanlummodo
Paiiviiiiuin de urbe Roma pag. 172, qui diciltir Decerobri mense fieri consuevisset.
missu Ravennalium procurator ludi tnagni. AQirmal Linea 5, C. — Hic fecit batilicam trans Tiberim. In
Carotus Piizza iu Hicrarch. cardinal. agcns de hoc honorein scilicet B. Virginis: non lamen credilur
titiilo pag. 307, Blondum Flavium observasse in ah- iUaesse, quoehodie tain celebris el ampla cernitnr;
qiiot Aclis SS. roarlyrum hanc hasilicainS- M.Traus- cutn ea teropeslale ob crebras persecutiones occulla
liberiin vocari Ilavennatium. lu cadcin qnoque re- essenl oniiiia sacella, alque eadein abdila, et plc-
giune Transtibei-iin convenire consuevisse I!. Calli- rumque subierranea, qtiain apertis in locis, ac plu-
sium in domo Pbntiani circa castra Rnvennatium ribus, fierenl. Oraloiiuin igilur, vel humiie sat-el-
tcslanlur Acta ejiisdem martyrii, cusiodila in codi- Jum, initio esse potuit, quod ad minisieriaChrisliaiii
cibus S. CaiciLi;c, el in VaJlicellianis, quoelaudatus poptili inserviret, non quori ad in-vidiamElhnicos
Piazza recenset pag. 561 : < Ali eodein die coepit irritaret. Et forsan illuri iuil lempJum, quod erigere
Alex.ander curiose quaerere B. Callixlum cpiscopum, Christiani, Alexandri Severi imperatoris rescriplo,
el diviilgatum esl ei quod esscl Translibcrim Ln obliniiertint, adversus ganeones, qui popinas in eo-
«lomoPonliani juxlaurbeni Raveiinatiiiiu.» His igilur D rietn situ fabricare volebant, dicentis roelius fore ut
observalis vciisimile reddilur pontilicem Callistum Deus quoniodocunque illo loco coleretur, quam po-
Domitii Dliitinpartem aliquam fundoruin suoruni, pinis inaiiciparelur, ut Lanipridius in Alexandro
vel ad gentiles suos pcrtineniium obiulisse ul Deo scribit. Religiosissimusiiaque ponlifex Callistus hanc
sacram facerel, constitiiens tiliiluin presbyleri Ro Ecclesiam pro votis construxit, Deiparae Virginis
niaiii bac in Urbis parle, in qtia feruni eliam Princi- tilulo, ubi tempore Augusli oLciiin,inagno miraculo,
pein aposloloruiu Judaeis Transliberinam regioncin terra erumpens, copiose fluxit, in signum Christi,
incolenlibiis Christura annuutiasse. Vide Baronium humani geueris Redemptoris, in mundum proximi
ad annum 44. adventus. Sacrtim adliuc foramen exslat, ex quo
Linea 9 el 10. — Fecit et aliud cwmeleriumvia oiim oleuin scaturiit : lerra inferius poslta adliuc
Appia, elc, quod appellatur usque in hodiemum diem oleo madens. Et hoc fiiil templum primum Virgini
cwmeteriumCallisti. Depositiosanctorum nontificum pubiice dicatura.
et martyrttra reddidilmaximccelebrepost Valicanum SOMMIER.
coenieterium Callisli. Opuscula quarli saeculi, supe- Linea 5. — Secundum prophetiam. Nihil admo-
rius edita in Prolegomenis et Bucherio, complu- dum nobis prseservat anliquitas ex ponlificatu Cal-
res meuiorant pontilices et martyres ibi depositos. listi» quatn decretum ab ipso condilum. juxta pro-
Licel vero in eo, cuilitulusesl Depositioepiscoporum, pheliam de jcjunio ter in anuo celebranrio, el in
aiiliqiiissimusex ibi recensilis sit Lucius; atlaraen in gratiarum actionem Deo a nobjs ofierendo pro con
proxirop, cui praeligilur nomen Depositio martyrum, cessis lerrae fruclibus per eadem tempora collectis.
aduoialur xiu Kal. Febr. dies deposilionis Fabiani fruraeiili, vini el olji. Necesse igitur est recoguo-
P4TEOL. CXXVH. 42 ;
%a ANASTASII BIBLIOTIIECARH 132.
scere, Iria hoccjcjuiiin csse, qiise quatuor temporum A jejunium quinli, el jejnnium seplimi, cljejur.ium a&
appellaiitiir. Prophetia cnim de qua hic loquiiur est cimi erit tlomui Jutla in gaudium.
Zacharke cap. vm, versu 19 : Jejunium quarti, el
VARLE LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. A Corn. lin. 6, et ibi snscepil epislolam de sui conrir
Nuqi. 22, lin. 3, Afrieanus Nicostratiiin. lin. 7 el matione marlyrii roissain. lin. 8, dedit clerico lectori.
8, B, scripsit, et dedit Celerino lcclori, lin. 10 et 11, lin. 10, Primiim q. B. Pauli B. L. et posuil. liu. II,
B, Osliensi jitxta locum. lin. 13, AB, monle aureo. B. Petri accepit corpus B. Corn. ep. et p. lin. 13, in
liu. 14, 15, 16, B, tempore ambulavil Cenlumcellas, nionte aureo. lin. 14, in Kal. J. ib. audivil D. eo
irodcm lempore audivit Decius. A, audivit Decius. nuocl. tin. 15, missam Cent. lin. 17, in Tellude n.
A, ilridem,B,qui misit Centumceilas, et exhibuit bea- lin. 18, ul nec deos consideres, n. p. p. nec minas,
iuin. lin. 17, A, inlerlude. B, in tellude, noctu ante ul c. K. lin. 19, Corn. ep. dixil. Ego de c. D. I. a.
teinplum allalus, quem ila aggreditur, dicens, Sic n. c. R. Sed spiritale consilium. Tuncjussil os ejus
deflnisli. lin. 18, A, nec prsecepla et minas princi- cum pl. lin. 23, quod si non faceret, dicens, capile
piun consideres. B, nec prsecepla majorum, nec no- truncari. Hoc autem factum est; qui etiam decolla-
slras niinas limeas. -tin. 20, £1, de corona Donrini lus est in 1. S. et m. effectus. cujus c. nocle coIL.c.
mei. lin. ead. A, sed spirilale consilium accepi. B, B. L. c. cl. et sepelivil juxta cimiterium C.'v. Ap.iii
sed magis propler animas redimendas. lin. 22 et 23, pr. suo. Itaqtie jam ante passionem suam oinnein
II, ad leinpluro Marlis. tin. 23, jB,. quod si non Ecclesiaro tradidil Siephano arch. suo. Uic f. ord.
faceret capite truncari: hoc facttim est, qui cuni usque ad vocem seplem. Sequitur xviu Kal. Sept., el
adorare non vellct, decollatus esl in loco supradiclo, cess. ep. d. 35.
ciijus corpus noctu. ibid., A,post hoc idem Cornelius Holslenium el Schelestralium.
est in Non. Martii, jam anle. tin. 29, Apud
passus itaque
A, in arenario via Appia. B. xvin Kalendas Oclobris, B Lin. 1, Flor. duo, annos duos, dies tres, et sic
et cessavit episcopatus dies 66. Reg. lin. 3-5, hoc facto reversi desumpla verba sunl
ex primoCatalogo. lin. 6, Flor., Cenlurocellas. lin. 7,8,
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Val., etdedil Celerino Veciori. lin. 10, Flor. 2, beaia
Lin. 1, sed. ann. 2, m. 2, d. 3. (in cod. Maz. non Lucina accepil et posuit in prseilio suo via.Osliensi,
dfflonitur numerut dierum), sub bujus episcopatu. juxla lociiin ubi, elc. iia quoque Reg. et Vat. lin. 13,
/m. 4, qui seperaveranl. Maz., se separaveranf. Uin. omnes codd., in MonleAureo. lin. 14, Flor.-et Reg. ni
6, expulsus est. lin. 7, scripsil de Celetino Iectore. Kal. Julii posl lioc ambulavil noclu Cenlumccllas,
Hic teirip. Maz., sc. de CeleimO. lin. H, ad litlus, eodem tempore, elc. Ila
sicut videtur in scr. cod. quidam correxit. Maz., ad Reg. et Flor., Palatii, quem quoque addit Vat. lin. 17,
ita aggredilur dicens,
latns. lin. ead, B. veroPelri corpus accepilJJ. Corn, sic deflnisti, ut nec deosconsideres, ncc. lin 20,Vat.,
el
e"p: posuit juxta locum. tin. 13, in monte aureo in sed magis propter aniroas rediinendas. lin. 23, Flor.,
Va-lic.l':n. 14, Julii; eodem terapore audivit Decius diceret capite iruncanduin. Addit Cass. : Iilem Cor-
(i. e. accepisset Corneliusa B. Cypr. lin. 16, Come- nelius passus est in Nonas MartiiT iiaque ante, eic.
lium, et jussit eum sibi pr. lin. 17, urbis inlelure lin. 29, Reg. el Flor. duo, xviu Kal. Oclobris, ila
in
(M, tellure), cui ita dixil: Sic def. ut nec deos Vat.
consideres (el in ora, al. conlilearis; M, ul nec D. quoque
conlitearis; el in ora, al. consideres). lin. 18, vel roi- Apud Peniam ex codiee Cavensi.
nas timeas, ol conlra R. lin. 20, nec esse conlra Lin. 2, Nobalus Novatianum extra Ecclesiam or-
Remp. Kii. 22, ad lemplum. lin. 23, quod si non dinavit, et Africa Nicoslralum. lin. 9, catacuiiibas
lecisset, capite tmncarelur. Posl hocjubenle Decio P levavit noctu; primum quiriem corpus beali Pa.
passus csl III Non. Marlii, anle passionem suam.lin. beata Lucina, et posuit in pra-dio suo via Ostieuse
29, Calixli in arenario via Appia. Maz., juxla cim. ad iatus ubi (ieeollatus cst. Beattis Cornelius episco-
in areuario. pus accepil corpus beali Pelri ap. lin.ll, ciim pr;r-
Ex codice Thuano altero. tecto Urbis in inter iuriem noctu ante teinpluni Pal-
Lin. 1, annos 2. lin. 4, conf. qui separali erant a ladis; cui ila dixk.
NOTiE VARIOIIUM.
A SCHELESTRATE. ALTASERRA.
Quae in Aotis Cornelii traduntur de corpore Linea 9. — Corpora apostolormn Petri el Pauti de
ii. Petri, qutxl ab co positum fuit juxta locum Catacumbis levavit noctu. Legenriinn Calalumbis.
ubi crucifixus esl in monle Aureo in Vaticano Hic est locus secundo ab Urbe niiliiario, ubi in
lii Kal. Julii, indicant, eliam translalionis diem cryptis condebanlur corpora martyruni. De qno et
ab Ecclesia Romana celebrari, Qnomodo autem fa- rj Atiastasius in Daniaso : < llic fectt basilidas duas,
ctum sit, quod corpus D. Petri ab AnacJeto adhuc unam juxta Tbealrura sancto Laureutio, et aliani
presbylero in Valicano recondilum, rursus a Cor- via Ardeatina,< ubi requiescil in Calacurobis. i ldeui
nelio huc translalum sil, duabus de causis conliii- in Adriano ; Veruro eliain el ecclesiaro apostolo-
gere poluit: vel quia verum est, quod Gregorius ruro, foris portam Appiam inilliario lertio iu loco
Magnus tradil lib. iv rcg. episl. 30 ad Constanlinam qui appellatur Catacumbas, ubi corptis beali Se-
Auguslam, quod Orientales ea auferentes, dum Ro- basliaui raarlyris cum aliis quiescil. > El Gregorius
*mani illos insequebaulur, ea ad sccunduro Urbis lib. III, epist. 5 : < Ad sccundum Urbis milliarium
nriliiarium in catacumbis collocarint, indeque a Cor- in loco qui dicilur Catacuriibas. > Ubi dixii
nclio translata sint: vel quia fldeles in cryptis Vati- Linea 17. —In Tellude noctu ante lemplum Pal-
(janis detecti, sub Catisto papa curo corporibus Pelri ladis. Cornclius pontifex Centumccllis ubi exsula-
et PauH ad calacumbas confugerant; uiil el Romani bat, per prafectiim Urbi. Decio priesenlaius nuciii
poritifices a Fabiano sepeliri coepeninl. Uhde rogatu in Tcllude antc templum martyiis. Male vulgo in
Lucina* Gornelius ea in Vattfeaniim transiulit, ut inlerludo.
pluril>-S.nrobitf Onuplirius in historia manusi-ripta. Linea 20. — Ego de camna Domini litteras accevi.
1357- niSTORlA DE VlTlS ROM. PONT.—S. CORNELIUS. nu
Cornclius mtcrrogatus a Decio de lilleris acceptis A riini, ileni advciiiantibus bonis viris, et nobis cha.
conlra rempublicam, "respondit se litlcras accepisse rissimis collegis nostris Potnpio, ct Stcpliano, a
a corona Domini. Corona Domini est ordo elerico- quibus ha*c omnia ciim trislilia comniuiii asserla
riini. Auclor Conslilulion. aposlolic. lib. H, cap. 28, sunl tlrroiter, et prohata, secundum quod divinae
de Presbyteris : *flc avp£ov\oi ?ov IKVO-XQTCOV , mi traditionis, et ecclesiaslicae inslitutionis sanclilas
-rrj?h.rlvaias S-rsyaKoj,hrri yup «ruvsSjStov, YMjSouXij pariter et veritas exigebat,-litleras nosiras ad te
'TBJ-sxj-Xixrta?. lmitaltis Pauhini (Philipp. iv): < Fra- direximus. Sed et per provinciain noslram haw ea-
iies raei charissimi, gaudiuin raeura, et corona mca, dem collegis singuiis iu noliliain proierenles, ab his
sic stale in Domino. > quoque fralres nosiros ctim lilteris dirigendos esse
Linea 21. —Tunc Decius, iracundin pienus, jussit mandavimus. Quanquam inens nostra, el proposi-
os beati Cornelii cum plumbalis cwdi. Plumbatse ge- tum jain lunc fralribus, et plcbi islic iiniversa* ma-
nus flagelli plimibeis glandibus in capilc inslructi, nifestum fuisset, quando lilteris nupcr ab ntr;i(|iie
<l»ocajdebantttr marlyres, de quo Martyrolog. Rom. parte susceplis tuas lilteras legimus, el episcopalus
6 Jun. ct ibi Baron. tui ordinalionem siitgulorum auribus iiiliiiiaviniiis, >
•Linea 28. — Cujut corpus noclu collegit beata Lu- et reliqua. Ex quo facto deducuntur perutiles eccle-
cina cum clericis, et sepelivil in crijpta. Tempore siastica* observaliones. Primo eruiliir quod Cornc-
perseculionis corpora marlyrum noclu condeban- lius eleclus episcopus illico fuerit coiisecralus,
lur in cryptis. ilierouyni. in Ezechiel. lib. xn, cap. anlequam Novalianus pseudoepiscopatum assu-
40 : < Duiu essem Roroa*puer, et liberalibus studiis meret; et quod licel schismatici direxeriiit con-
erudirer, solebam cum caeleris ejusdem auatis et p. tra Cornelium epistolas calumniaiorias, Cyprianus,
proposili diebus Dominicis sepnlcra apostolorum et et cpiscopi Africa: cx tunc legiliniani Cornelii ele-
inariyiuin circnire, crebroque cryptas ingredi, quse ctioneni agnoverant. Sccundo, concUium Rouia-
in terrarum profunda delbssaeex utraque parte in- hum fuisse adunaluin, ut schisina diliici-ctiir, cl ad
gredientium per parietes habenl corpora scpulto- illad celebrandum nomine Ecclesia1,Africaiix1eleclos
rura. > B. Laurenlium septillum in crypta cuni aliis legalos Caldoniuiu et Forliiualuni, qui adluere con-
inullis marlyribus referl Anaslas. in Xis:o II. Fer- cilio. Deleclus iste reccnsetur in scqiieniibus conci-
reolus ct Ferrucius sepulti in crypta apud Veson- liis : lotidem ex Africa Icgunlur inissi in concilio
tioncm. Gregor. Tur. de Mirac. martyr. cap. 71 ; Aquiteiensi, et in allera Roinaua sub Uilaio, ex quo
< Hic in abdito ciyplx, duo, ut passio declarat, actio conciliaris censenda. Uclraclatio ipsa ostendit
martyres Ferreolus atque Ferrucio sirot sepulti. > ccelum coiiciliarein illis vcrbis expiessuin : Sed quo-
Gra-ci quoque condebant corpora in hypogxis, id hiam diversw partis obstinala et inflexibitis perlina-
est locis suhlerraneis. Pclron. in Satyric : < Ha*c cia, ctc, quibus repra-sentalur cerlamen, et relra-
ergo cum virum extulissct, non conlenta vulgari clatiis habitus. Tertio, Novalianuni post acta concilii
inore, funus passis prosequi crinibus, aul nurialum consecratum episcopuin, ul deducitur ex illis verbis:
pectus in conspectu frequenliae plangere, in condi- Sed eliam gliscenie in pejus crudescente discordia epi-
lorium etiam prosecuta est defunclum, posiluraque scopum sibi constituit, schismalicoruro nenipe faclio.
in liypogso Gneco more corpus cuslodire, ac flere Ex quo et ex verbis Cypriani sequenlibus eoiligiiur
lotis noclibus diebusque ccepil. > Christiani qtioquc persuasio EcclesiiBabhorrcns a bicipiti capiie, tit in
ftigientes inartyrium latebaiu in crypiis. Anastas. ',„ Petro observaluniesi. Quarto, concilii Roniaui exilus
in Caio : < Hic fugiens persecmioneiu Dioclcliani liiit, ut omnes coiilirinali in priori verilaie de legi-
in cryptis liabiiando, martyrio coronalur. > tiroa Cornclii electione, palam anathenia dixerint
BENCINl schismaticis, et roborati agnoverinl poniificcni, et de
hac confirroalione subsecula ad concilium loquilur
Linea 6. — Epislolam de sua cohfirmatione mis- liber PonlificaHs. Coiiflrinalioiiem porro hanc eo esse
sar.t a Cypriano suscepil. Novalianum schisroa directam, ul ex aclu conciliari, et ulriusque parlis
calumniis in Cornelium conliclis eieclionem ponliii- momenlis librata rationc omnis lolleretur dubitatio,
t-is proscindere conabatur; ab eoque ad Ecclesiam giaphice describit idem Cyprianus subinferciis cau-
Africanara schismatici epislolam, et legatos direxe- sara facla*discussionis. t Quod autera scripta collcr
rant. Cyprianus eos non excepit, sed uoiiline EccJe- garum noslrorum, qui illie ordinaliooi lua*aflueruni,
site duos dclegit, quos Roroam misit. Isli eiiain a desideravimus, non vcleres roores obliti, novuin ali-
duobus aliis Africanis episcopis, qui electioni inter- quid quarebanius; nam Laus erat, tit lu te episcopum
-fueranl, et a clero Roniano de legilinia Cornelii factum nuntiares, nisi essel ex adverso discrepans
eleclione instrucli, cura elecloribus illis episcopis faclio, qua* criminosis et facliosis coromeiitis suis
Africam regredientes in concilio Africanoruin rei collegarum pariter, el fralruro plurimoruin turbaret
'Verilalem exposiiernnt, probantes Cornelium legi- mentes, et corda confundercl. Cui rci sopienda*ne-
liiiuuii Fabiani succcssorein, Novatianuroque schi- cessarium duximus, ut scribentiuni nobis inde collo-
smaltco ftirorc Petri eatheriram usui-pare. Cypriamis garura nostrorum firma el solida aucloritas patere-
-cpisccporum iiominc epislolaro dedit, qu;e est iu tur : qui moribus, ac vitae, et disciplina* tu;e con-
nova editionc 45 apud Pamciii editionero 42, ibique D digna Jitlerarum suaruin teslimonia praedicanles,
Corneliuin recognosci cl ame fuisse recognituiii, aemulis quoque et reruin vel novitate, vel pravitaie
uli veriini pontilicem ab Africanis, asseril his ver- gaudenlibus omnem ainbigendi et discrepandi scru-
his : < Quod servis Dei, ct maxime sacerdotibus pulura sustulerunt, et secundum consilium nostiiini
justis et pacificis congruebat, fraler charissiine, salubri ratione librala in hoc fluctu sestuanlium fra-
iitiseramus niiper collegas nostros Caldoiiitim, et triun mentes, sincere ac lirrojter tuum saccrdoliuro
Furluiiaium, ut uon lantum persuasione littcrarum, > Dum ilaque liber Ponlificalis subdit
scd praiseniia sua, el consilio ointiiiiiii vestrum eni- probaverunl.
Cornelium epistolara a Cypriano suscepisse de sua
terenlur, quantum possent, el elaborarenl, ul ad confirmatione, id expendendum juxa eumdem Cy-
caiholica; Ecclesiac unilatem scissi corpoiis nierobia prianum, qui hanc a libro Pontilicali iaudatam epi-
componereiit, ut Chrislianae chaiitalis vinculum co- stolam de confirmatione Comclio direxil, et facla;
piilareui. Sed qiioiiiam diversa; partis obslinata, el discussionis conciliaris ralioiies aperuit, nempe ad
iiiflexibilis pertinacia, non tantum radices, et niaiiis discrepantem factionem relraclu conciliari relun-
siniiro, atqtte amplexura recusavit; sed eliam gli- dendam, el ut ex coiiirouni placito episcoporum om-
scente in pejus crudescente discordia episcopiun nis ambigendi ef discrepandi scrupulus tolleretur.
sibi constituit, el contra sacraineiiluin semel tradi- Verba vero illa : Laus erat, ut lu te episcopitmfaclum
tiini ili*iiiia>dispositionis, cl catholica; uuitaiis adnl- nuntiares, juxta veteres mores, probant vetustam a
leruiu, et coiui-aiiuiii caput cxtra Ecclesiaro fecit, poiUificilHisiisurpatam consueludincin, denuntiandi
acceptis litteris lara suis, quam collcgarum nostro- susccpliiitf poiillficalum, ct titiod hxc cssct sedi?
1359 ANASTASIl BIBLIOTHECARII ISGij
apostolic-s praerogaiiva, et ilentmtiailoni sequerentur A . naiom : ut episcopi, etpresby.tcri,eldiaconcs incou-
episcoporum
' "Linea assueta ohseqiiia. tinenli animadverterenliir. > ld est ut illieo ac pro-
7.—Quam Cyprianus in carcere scripsit. Imo barcntur consiiluti in illis ordinibus, juxta edicla a
nec in secessu, cum post rcditum a secessu episiolam Decio vulgala, punirenlur pcena capitali. Et de sttb-
dedcril. Nec enim in.secessu pottiisset collegarum secula perseculionis tempeslate in clcricos sic antc
pluriinos corigregare, ad audiendos legalos Africa- Cyprianus successo eidein : < Ul non vobis inconli-
nos et socios cpiscopos, qni et adfueraiit Romae nenli scriberem, illa re-j fecil, quod iiniversi clerici
elcclioni Cornelii et concitio Boroano. De quo planc sub icto agonis constituli paratiomnes, proanimi sui
addi possent ex epislolis aliis posl 45 exslantibus devolione, ad divinam et cceleslem gloriam. >Hinc
successive in*nova Cypriani operuin editione de ar- sa*vissima evasit, dum cisdcin etiam in coeineleriis
giimcnto endein.—
sacra agendi oblata adeinpltis locus, Sic eniin docent
Linea 7,8. Et de Celerino leclore suscepit. Celeri- acta exsilii S. Diouysii Alex., ubi Iegimus iEinilia-
nus crat presbyler marlyrum, qui prius el lector, Ibr- num pncfectum dixisse : < Vidco -vos ingratos esse
sjlan deslinnlns ad roartyriini acla excipienda fueral, ac slupidos, qui cleineiiliaro Angiisloriiro miniroe
qitique in his negoliis gerendis graves perlulit in- sentiatis : quainobrem non manebilis in hac urbe,
jurias a perseculoribus, cl. gloriosa confcssionc apud sed niiilcmini in partes Liby.-e,ad locum qiiidicilur
oinnes illuslris erat, uli Cornelius iu epistola ad Fa- Ccphro. Hiinc eniin locuiti jtissu Aiigustoruni nostro-
biuin, apud Euscb. 1. vi, c. 43, p. 242 : Celerinus ruin elegi. Niillatenus aiitem licebit volris, nec qui-
vir, qui curtcla lormentornm genera per Dei miseri- buscuiique aliis conventus agere, aut ea qua* vocan-
cordtam fortissime suslinuit, el qui fidei suw conslau- „ tur ccemeieria adire. Quod si quis ad eum quero jus-
lia infirmitatein corporis sui roborans, adversarium si locuro inininie profeclus dcprehendctur, aui in
penitut debellavit. Ilic, inquam, aNovalianiscirciiin- convenlu aliquo fueril inveulus; is sibi ipscpericulo
venlus schisinaticis adha-sit, ejusque exemplo con- arcesset. Non eniro deerit congrua aniinadversio. >
fessores plures liitibarunl in Cornelii recogiiitione, In Ecclesias pariler a Decio ad Valerianuin usquc
Taniieni schisroalicoruro, imprimis Novaliani, frau- exarsit persecutio (hi enini lantiiro ntiroeranlur, etsi
dibus dtfteciis, Corneliuro legiiiraum poiililicem ha- alii iniperatores inler ipsos medii iinperaverint).
buit, ac in Africa verftatis prolessa: proptignalor stre- Quemodo loquittir llieronynnis, in Vita S. Panli :
nuiis sletii. Iiuiic cuni altero Sidonio dicto, ita < Sub Decio et Valeriano perseculoribtis, quo lem-
laudat ilri pontifex : < Ili oinnes cuiii illuni laiulein poreCornelius Roroas,etCyprianus felici cruore daro-
cognovissenl, el fraudein ejus ac versutiam, perju- nati sunl, mulias apud yEg\ptum, ct Thebaidcm Ec-
ria quoque alque nicndacia, et abborreutem ab clesias tempestas sa*va populata esl. > Et in veteri
omni societale feriialein, el lupinam quamdain ami- Marlyrologio vn KaJ. Septerabris legiiur eo sensu,
citiain deprehendisseiU, ad sanctam Ecclesiam re- apud Holst. in notis ad Marlyr. : < Quos Deciana
vcrs|suni:cunctasqiicilliiispra3siigias, ac neqtiitiam, perscculione jussit Valentinus incloacari; > et aptul
quam jampridem iutra se occullans, sese inlerim Optalum, lib. m, pag. 76 : < Quod bellum perseculio
siibmillebat, praescntibus aliquot episcopis, ac pre- dicilur, qu;e operata esl sub duabus besliis ex illis
shyteris, et laicis coinphiribiis evulgaruut: ingeini- qualuor, quas Daniel de mari ascendentes aspexil.
scentcs, ac doleutes, qued a fraudulenla illa, mali- Prinia fuit Leo. Haec eral persectitio sub Decio, ct
gnaque beslia inducti aiiquanto leinporis spatio ab Valeriano, > ete. S. itaque Cornelius sub Decio ex-
Ecclesia recessissent. > Celerini itaque e schisraale C silio mullatur, sub Gallo et Volusiano mariyr coro-
regressus, el zelus pro Cornelii causa liienda stis- natur. Proplerea S. Cyprianus aptid Pacianora de S.
ceptns comiaemlaliir a libro Ponlificali asserenie, Cornelio scribit, quoa swpe confessus, swpepassus.
quod de his oinnibus lestatissiniam Cornelio dederii Exsilio additam pcenain capitalem, qua marlyrium
epislolam Cyprianus, in qua lucc Celerini gesla re- subiit, certo supponit lauriatus llieronyiniis, qiicm
eolil, et laudat. Ad quod refercnda est altera Cypria- felici cruore damnatum asseril, adeoque prxfereiiria
ni epistola data clero Carlhaginensi, in qua Celeri- esl leclio nostra qiioruindain opinioni, staluentiuin
niiin evehendum edicit ad gradura presbyteralus in exsilio damnaluni Corneliuin.
Ecclesiae Cartliaginensis, et conversionem non ob- Linea 20. — Dt corona Domini, itl est de episco-
slare denolat. epist. 32 : « Nunc ad vos, fratres di- porum epistolis, vel in synodo congregatis vel per or-
iectissimi, cum lanta Domini dignalione venieiiieni, bein diversis, dum cuncii leeilimuin poutificein pcr
testimonio, et miraculo ejus ipsius, qui se persecu- epistolas subscriptas Cornelitun recognoverunt, lo-
lus fueral, illiislrein, quiri aliutl quam super pulpi- quitur hicliberPonlificalis. Episcopus corona vocalur
luin, id est sttpcr (ribtinal Ecclesia*,oporlebil im- a Grcgorio Nazianzenoin epistolaad Nissenum nuni.
poni, utloci altioris celsitate subliinis, el plebi tnii- 2 oper. pag. 87, ubi rie Basilii M. morte : < Solilurii-
versas pro honoris sui claritate conspicuus legat nem eiiim istain Ecclesi;e videre, qua; tali jam spo-
praccpta, et Evangelium Doroiiii, qux forliter ac liala gloria, talique privata csl corona. > Cceniin
lideliter sequilur ? > pr.-ecipueepiscoportim in synodis congregaliiro coro-
Linea 14. —Audiens Decius. Sub Gallo, et Volu- nain indigitare probal Orosius in ea synodo; ubi sui
siano Centumcellis in exsilio martyr obiil Cornelius. D causam proposuit toin. 1 Conc, p. 2007 : < Exposuit
Unde qu;e hic rcfert liber Ponlificalis de martyrio coroiiic vestne breviter til polttit. > El in plena
subsecuio Decii teinpore ila explicauda virientiir, Ephesina synodo act. 3, Philippiis apostolicae seriis
nempe a Decio primo exsilio Corneliuro miillaluro, lcgalus sic : < Ex actorum leclione cognoviniiis quaj
S. .Vero ponlilicein posiea ulliraun diem dausisse in Nestoriuin conslilula sunt in sanelo vestro conci-
Gallo el Volasiano imperiUoribiis. Deciana eniin lio nuiic petimus a corona veslra ul quae iu ve-
persecutio inccepit ab edictis in clericos, episcopos stra synodo lecta sunl, rursum nobis etiani eadem le-
pracipue, ut cotligi polest ex his S. Cypriani verbis gantur. > Et iu cod. Theodosiano 1. unica de epist. :
cpisl. 55, in qua suorum actorum apologiam texil, < Ctim igiiiir sedis apostolica* primalum S. Petri
et ad rem sic de ipso : < ColJegis oinnibus:jiinctus, nierituiii, qui princeps est episcopalis corona;, et Ro-
plebi sii3e in cpiscopalii quadriennio jam probatus, man;e dignilas civitatis. > Ilinc quandoqtte Romano
in quicle senucns disciplina;, in tempeslale pro- pontifici iribuitur, ul in synodo Roroana sub Ililaro
scriptus, applicito, et adjuiicto episcopalus sui no- ab episcopis (in cod. Cass. Lupi pag. 474) : < Ergo
iniiie, lolies ad Leonein petitus, > Decianam perse- p.-ovinciali litlerario serroone debita corona; veslr;e
cuiionem de ctero pritnioies exagiiasse docel idein obsequia deferenies, his qusesumus, nl dignaiionc,
Cyprianus episl. i$2, cum successo rescribil, Vale- qua cieteros, etiain hiiiniiilalein nostrain in orationi-
rianum, senalu rcferente, respondisse se renovare lius veslris in mcnlc habere digncmini, bcalissiiue,
Deciana edicla, el siiniinam eorumdcm. Ita sandus et apostolica revereiiiia in Chrislo a nobis coteiule
Anlisles narral: < Rcscrinsisse Valciianuiii ad Se- Pater. > Quanlioque aliis cpiscopis, ul apud Hiero-
13.1 HISTORIA DE VTTISROM.PONT. — S. CORNELIUS. 1362
nytnuin (episl. 81) : < ut meo noniinc salutes precor A . esset hostes de imperio eoiitendcntcs et iu castris
corouam.tiiaro, >el apud S. Atigiistiiinni(epist. 147): Chrisliani milites adessent, a niilu episcopi peu-
< Per coronain nostram vos adjuraiil vestri. >Oc- dentes. Exinde exarsil in Corueliuin, quein ex
curril eliam in aiitiqtris episcoporiim fornuilis apud episcoporum litleris ante schismalicorum delalis
Marculfuro. I. i, form. 26. < Pra-seniem indiciihiin agnoscere poleral sitpremnra inler episcopos reco-
ad coronam healitudinis veslrae direximus. > Syn- gnosci. Ha;c ila evenisse suadent verba Cypriani
odos vero congrcgatas pluriroas pro Cornelii le- scribentis de Cornelio, cpisl. 52 : < Sedisse inlre-
gilima eleclione aguoscenda, ac ob Novalianorum pidum Roma>in Calhedra eo tempore, cum lyrannus
retundendos impetus, el epislolas ab universis epi- (eo noroine Deciumvot-atob peremplos imperalorcs)
scopis datas, eortim manibtis subscriptas docet infeslus sacerdolibus Dei (episcopis nempe, el c-lero
Eusebius, qui teslalur de eo argtimenlo vidisse majoris ordinis, adversus quos edicla vulgavit, ui
encyclicum tomuin eas epislolas coiilinentem. Cu- supra dictum est) fanda atque iufanda comminare-
jus lnerooriaro commendare non pigeat, ut antiqiia tttr, cum nuilio paiicnliiis, cl lolerabilius audiret
horuro encyclicnrum consuctudo magis illustretur. levari adversus se aramlum principein (de iroperii
1. vi, c. 43 :' < Exslaril adluic epislola: Cornelii Boina- invasoribus sub Decio agil Victor), qiiam ronslitui
iioriiin episcopi ad Fabium AiuiochensisEcclesia; ptrae- Romae Dei sacerdotcm. > Verba porro illa fanda
siilein roiss;c, in quibus el Romana?synodi gesla, et atque in\anda dominaretur salis oslendiint Deeium
oinnitim per Italiam ct Africain, aliasque locoriim revera in S. Cornelium haecaul siniilia dixisse, quoe
proviiRias sententite declarantur. Alia piselerea La- referunlur inter Cnrnelii gcsla. Suspicax tyrannus
lino serinone conscripta exstant Cypriani, el alioruin B veriora credit, qtia? Novaliani cfficiehanl in S. Cor-
anlisiiliim, qtti cum ipso in Africa congregali suiit.... nelium, dum et synodi, ccelus, et liLicineundique
Ilis aljuncla erat alia de his quae in synododecrt-ta deferuntur, qti:e tradtixit veluli molitiones in impe-
erant: et rursus alia de faciaoribus Novati. >Et niox rium. Quomodo vero Decius, qui universum clerura
in iine capilis : < Snb finem aiilein epislola;, nuineruni majorem perdeudum decreverat, Novaliano et asse-
reccnset episcoporttm qui, in urbem Roniam conve- clis de eodem clero pcpercerit, prodit Cornelius in
nienies,. amenliam Novali condemnaverunt, noraina sua ad Fabium, ubi lacinora Novatiani recensens
quoque illorum, et quam quisque regebal Ecclesiaro edicit, eum vocatum, mt calechuinenis in cxilti suc-
ascrihens. Eoruin ilein,qiii Rointe quidem minime currcret, repudiatoqne presbyieratu dixisse se allcri
adfuerant, siiperioruni lainen seiilenliam lilleris suis philosophiaeincurobere, ac propterea renuisse niini-
approbaverunl, vocabula siroul, et civilales, unrie sterio catechumenorum adesse, subditque : < Quin
sii.guli lilleras dederanl, accurale comiiieiuoiat. > potius ira et indignalinne percilus, abiit et disces-
Oic eral loiiius encyclicus cpislolarum tolius orbis ab sit. Neque enim presbyterum se amplius velte esse
episcopis conscriptaruin et siibscriptarum, reservans respondit, sed alterius philosophiaedesiderio tene-
auibeniicas synodicas el particulares epislolas, in ri. > Pacianus notat Novalianum , diiin Cornelius
quibus quisque episcopus nomcn, et civitatis, ubi patiebatur el a Decio, el deinde a Galio, et Volu-
episcop.iliini oblinebat, ac vota recensuit. 11,-ecporro siano alfliclabalur , in securilale vixisse, el ab edi-
series epistolarum tolius oibis, et quid coiuinerent, ciis in clerum publicalis omnino iuisse immunem.
argumeiilmnque relracialum a corona episcopali in Diluens eniro Novalianorum niigas, et inler has,
eo codice contenla ex cpistola Afiicaiiorum apparet, P quod anle Cornelium Novalianus veri confessoris
cujiis siiinniani, arguinenluni el siibscribcntiuronu- litulum habuerit, haec scribit: < Nam quod ante
liieriini graphice pingilCyprianiis in allera ad Corne- passum Novalianum putas, et Cyprianuro dixisse
lium data cpistola 45. Cum enini la! ores exantlalos subjungis : pra-eessit me adversarros meus : vide
narrasset ad Novaiianorum arles cludendas, rcdu- quam manifeste respondeam. Novatianus marlyrium
ceudosque quos schisina infecerat, quibus omuibus nunquam tulit, nec ex verbis bealissiini Cypriani
iuliinabal, ul Ecclesiairadicem el mutricem agnosee- auditum iilud, aut Ieclum est. Habes ejus epislolas,
rent, et tenerent; sic ad propositnm cxplicandum, quibus Cornelitim Urbis episcopum, cui tuncNova-
qiiouiorio piaeter synoriicain Carlhagiuenseni, alii tianus invideral, inimicis principibus resisientem
eliain Africani episcopi lilleras dederint: < Sed quo- saepe confessum, saepe vexatuni referl, plurirois
iiiani lalius fusa esl noslra provincia, habet eiiini confessoribus, pluribus quoque marlyribus diicein
Nuinidiam, et Mauritanias duas cohaerentes; ne iu facttim, et cum pltiriinis gloriosissiiue coronaluni,
urbe schisma factum absenlium aniuios incerta opi- vivente adliuc Novatiano, etiamque securo; uain
nioiie confunderel, placuil ut per episcopos reieula ideo ab Ecclesia recesserat, ne illi labor confessio-
rei verilate, et ad coinprobandara ordinalionein tuani, nis urgeret. > Poltiil itaque Novalianus, qui apud
facla aucloritaie majori, tu demum scrtipulo onini dc fideles, tol in S. Cornclium calnninjas flnxerat, eiroi
siiigiilorinn pecloribiis excusso, per oinnes oinnino apud Decittm deferre, uti patiiae ct majeslatis pro-
islic positos liller-a*flerent (sicut fiunl), ul le iiniversi dilorem, et cattsa existere exsilii, passiouum, ac
collegie noslri, el communicalionem tuam, id est ca- tandem gloriosi martyrii ejusdem; ac proplerea
tholicae Ecclesia;unilalem pariter el cliaritalein pro- Cyprianum bene scripsisse: < S. Cornelitim sa?.pe
barenl firmiter et-tenerent. Quod divinilus evenisse, D confessum, sa-pe vexaluro, el cum pluriinis glorio-
et consiliiiiii nostriun providenler profecisse gaude- sissime coronatura. >
IHIIS.Sic cniin nunc episcopatus lui-el veritas pari-
ter, et dignilas apertissiroa luce, et maiiifeslissima, BINH ET LABBEI.
liriiiissiina comprobatione fundata est: ut ex rescri- Linea 6. — Cenlumcellis pulsus esl. Hic Iocus
plis collegarum nosiroriim, qui ad nos litteras inde egregie describitHr a Plinio sccundo Jib. vi, epist.
fecertint, ordinalionis luue oiigo neccssaria, et ralio 31. Ail Conielkim ibi degentem ct de prostrala per-
justa, et gloriosa qiioque innoceiilia ab omnibus no- lidia triuinphantem Cyprianus scripsit epistolam
scerelur. > Hiecest eorona illa cpiscopalis, lric codex edit. Pamel. 47, qua; sic incipit: Cognovimut, (ra-
ilje encyclicus, unde roborata perinaiisit Coruelii or- ter charissime, fidei ac virtutis veslrw, etc.
dinatio, el probala legilinia elcctio, ac exsufflaiuni
Novatianuin scliisina. Linea 17. — /n interludo corrige in Tellude. ld
Non contra rempublicam. Apud Decium iinperalo- esl in leinplo, in quo ssepe senatus cogi cousuevii,
rero arte Novatianorum diffaroatus fuerat Cornelius, ut ex Ciceroiie, Dione, el Livio apparel. Vide Ba-
quasi ipse pcr priorem synodum Ronianara, in qna ron. ann. 255. num. 6. ,
i»lures inierfueraro: episcopi cuni duobus Africaiiis Linea 20. — De corona Domini. Fidelem Christi
lcgatis, et per synoduin Carthaginensem, ac reliquas plebeni, eamque populi multiindineni, quae episco-
cpislolas cpisroporiini orbis conlra iinpci-iiiromachi- pum vallare consueverat, intelligit nisi fortasse vo-
n-rctur. Credidil Docius, eo quod plurcs cxperlus lueril siguilicare coronam martyrii. Cujus aigumen
*3fi3 ANASTASH BIBLIOJHECARJI I35t
li cst Cypriani cpisiola 50 edit. Paniel. ad Cornel. A Irem et. filium, dccessissc. Eulropius qiioque (esta-
Bovissiroe scripla. Baron.,"anno 255, nuiu. 79. tur, postquam biennio iinpcravcranl, atnbos interfe-
BLANCHINI. ctos. Hoc spatio mensiuro liiginta , qiiibus rei Ro-
manse pra?fuit Decius, qui anle imperium consul jaro
N0T._CFRO.fOLCGiC.-. fuerat ( ut creditur suffccltissub Philippo ex indicio
Beati Cornelii pontificalus qiiamvls pra? cseteris Vita?S. Gentilplii apud Pagium ad annum 250 nit-
flluslretiir tmn epislolis ipsins, tum ejus a?qunlis mero 11), atios duos consulatits, et qtiidem ordina-
Cypriani, ct idcirco videri possit iitius epocha pra? rios gessit: tiniini, qui erat ipsi sectindus, cum «uV
aliis dcfliiitn ; attamen implicalur diflicultatibus tam lega Maximo Grato; nlium vero, quem terliiim nu-
variis apud historicos et ehronologos nostri tempo- merabal, cumDecio filio natu majore, quem niroimi
ris, nt iiitcr eos neque de anno, neqtie de annorum et inscriptiones appellant Q. Herennimn Elrusciim
suiiima convenial : alfis aniio unico id conctudcnti- Messiuin Decium. ( Vide Spon. Miscell. pag. 273. )
Iius cum mensibus 5, ac diebus 10; aliis extenden- Consulalum Decii secnndtiin cum Gralo Fasli refe-
tiJtus ari liienninm, ant triennium solirium. Quidam rtrol ad annum a?ra?Christi commimis 250, consen-
slatiitinl iJlius scdis initiiim anno vtitgaris a?ra?Cliri- tienlibiis inerito omnibus chronologis : apud quos
sli 251, Decio ui el lilio Q. Herennio coss. Alii etiaro peraque ratum est tertium coiisulaium Decii
cnnslilitunt in pntncedcnti consutalu Decii Aug. n palris, collega Decio filio pariari cum airoo a?ra?;
clGrnti anno Christi 250, qiiibus et nos acecdimus. Christiana?251.
Nonnulti scrius prolrahunt Decii principatura , et His in eoiisulalibus ita pariandis cuin a?ra Christi
cum eo cathedram Cornelii: ita ul biennio, vel U nemo hodie refragaltir; ctiin proximi valde sint duo-
triennio poslpnnanl in oera Cluisti commnni liim bus eonsulaiibus maxiinc certo nexu conjunclis cum
eonsnles lum imperalores nieiiioratos (nt P.igins definilo anno a?ra?Christiana?, et reiiqnarum insi-
observat, atiiqne passim chronotogi) conlra eviden- gniortiin, nempe cum itlo celebri apud Censorinum
tem demonstrationem tcmportim. dedie Natali, Ulpio et Ponliano coss., qui clavtis esi
Nostram Chronologiam de sede Cornelii (irmant universa? Chronologia?, et perlinere oslenditur ad
euni pictiiris basilica?S. Panli alia documenta suo :era? Clirisli commtinis anmiin 238, titm cxeclipsi
loco iudicala in serie ponlificum Romanorum intcr solts totali, qnam paulo ante dclalionem tituli Caesa-'
Prolegomena, eteaqtia? hic afferemus; si priusunica ris puero Gordiano Pio eodemque mensc quo impe-
ohservalio permiilatiir, hic nitidins exhibenda, quam ralores conlra Maximinuro acclnroabantnr in Africa
supra explicari posscl in angusto spalio columna? in duo Gordiani pater el filius, scilicel anno proxime
Prolegomenis illi atlributaa. hi ea columna dislinxi superiori 237, Roma?visam ita memorat Capitolinus
tle niorc liltcras hodie superstitcs cpocha?S. Cornelii inejusVita, ul nex crederelur, juxla aslronomicas
per characleres capilales , sive majusculos ; abstiro- Tnbulas ila spectandain die 12 Aprilis ejusdcm
ptos aiitein vctnslale signilicavi per characiercs non anni 237, lum ex characieribusepceharuin illii.-tiiuiii
capitalcs, sive uiinusculos. Lcgitur itaque : a Censoriuo productis ciim nieinorato Ulpii et Poit-
_t corne tiani consuiatu, sub quo nuinerat annum Olympindi-
LfUS cnm ex diebtis a?slivis 1014, a lloma eondita ex Pa-
SED rilibus 991, Julianum 283, Angiisiorum 265, a?ra?
AN _ Ang. AIexandrina?2fi8, Nabonassari 986, Philippi al>
-<exccssu Alexandri Magni 562, el nos curo universis
N 11 ,m. III
DX chronologis a?ra?Cluislianse annuin 258. His planc
assentior.
Excidil sigla M index mensium triadis III, qtia? ni- Unum addo, clironologis hactenus inobscrvalum ,
tida subsoqtiiiur post lacunam, eum diebus decem; nempe cumdeni Q. Herenniuin Decii liliiim, qui con-
nihil deformatis lilteris D X illos signilicanlibus. An- sul ordinarius processit Kal. Januarii anno _51,cuiii
noruni vcro diiorum qnos Cornelio tribuunt S. Hie- palre lerliuin consulaiiim cadem die assumente,
ronynros, Catalogus Liberianus, aliaque documenta eiimdem, inquam, Quinlum Horcnnium Decii flliuni
indicata eiini picturis loco stipra inemorato , sola postremis inensibus anni proxime proecedentis 250,
uniins prima conspicua perniansit. Alleraro cniin abdicanle Gralo, fuisse consulem suffectum et pa-
imitatem curo sigla mensium a?tas absuinpsit. Sup- tris collegaro : ita ut ex inense saltem Oclobri (puto
plendam ilaque judicavi liciinam additis roinuscutis cl niatiirius) signarenlur Aclapublica, Decio Aug. r
characteribus ANN. 1 i. m 111, ut inlegra legerelur el Decio Cwsnre coss., seu duobus Deciiscoss. Ex
epoclia Setlil anttis duobus, mensibut tribus, diebus Kalenriis vero Jnnuariis anni 251 scriberetur, Imp.
decem; cum picloris ilios ftierit ita disponere litteras Cws. Decio Aug. 111,el Decio Cwsare n coss. : quo
etiam in ca?teris epocliis , tibi fuit exprimendiun anno pariter cerluro est ulrumque Decium occu-
biennium. EVSEBIVS SED ANN II. M. I. D. XXV. buisse imperii iseuse trigesiino. Secundus consulalus
ffolioCII.) *_<MARCVSSED ANN II. M. VIII. DXXl. Decii filii cum terlio oatris conjiinclus non obscure
(folio CIV.) Hisita pncmonilis deauctorilalcncslatu indicatur in Actis Piinii marlyris, signalis in'edi-
(locumentorum, quibus innitiliir nostra Chronolosria, ) lione Bollaiiiliaiia consule Tertium Messio Quinto
nssignans cum D. Hicronymo, et cmn vfttusliori Trajano, el Deltio Grato tecundum. Intelligilur enim
cataiogo. integrum biennium sedi S. Cornelii (qui scribendtun fuisse Deeio Grato secnndum; cum al-
eliam legttur duds ordinaliones liabuisse mense De- lerum Grali consulalum nulltis inemoret; neque is
eembri), et preelerea menset tres, in eoriem catalogo, Gralus, qui collega Deltius foerat Decii patris in secundo
cl in picturis dislinclc niimeralos, diesque decem , consulatu appelletur Gratus; neque probabile
apposilos uiuversortim testiinonio ; accedo jam ad videalur a Decio Auguslo per duos priorcs imperii
liujus Cbronoiogia?probationes, et ad dissolvendas sui annos eumdeni collegam lectum fuisse, geritisua?
(lifficullates, quibus omnes conqueruntur implexam extraneum, liberis pra?termissis. Fastis Ftorenli-
In
esse epocham beaii Cornelii. nis mnjoribus, a Relando editis, clare consignatur
Iniliiiii) demouslrationis tJucere oporlct ab impe- consulatus secundus Decii tilii conjugalus cum lerlio
rio Dec.iisuis teinporibus assignando; cum qttocer- Decii palris, anno 251.
tnm nexum habcnl Consulum series, gesta, et mar- 250 Asxtofp', v.h rp«Tof
lyrium Cornelii.ejusquecharacleres, ipsius Cornelii 251 AsxtosT6 -/, x«t AixtofSuurupTOj3'.
etCypriani litleris comprobati.
Triginta mensibus imperassc Dccium perspicue Secundus isle consulatus Dccii filii et Csesaris
docemur a Viclore in Epitome : imperavii menses supponit prinium. Utique anno praecedenti, quo pa-
triginta : cui suffragatur alius Viclor de Ca?saribus, ter iinperare ccepit, et qno ipse Cacsaris appellalioni
os-
a;ribens,t?~„e(o regni .bitmnioDecium utrumqtic, pa- donatus cst vcleri inscriptione, apud Sponium id
1503 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT.- S. COUNELIUS. 13C«
icmlenle png. 273. Eo anno orriinarium non gessit; A ft mala censura sil auctiis. Stiperest ut Decius ma-
quippe Decii Augusti itcrtim constilis coltega fuit nuni ctim hoste conserat ari pnludes circa Tanaiui.
Graliis, ila signatus in Faslis, el in pluribus legibus nondum gelu consiriclas, et iinprudenter progressns
Coriiciinsertis a Relando collectis. Quare suffectom limo infigalur, et cum exercilu pereat inense De-
haberi oporlet, postquam Gratus per menses aliquot cembri. Pelo, Kalcndas Januarii proxime sequenies
ordinarium consulalum gcssisset cum Decio Augu- post illnm terliiim consulalum Decii patris cuni filio
sto. Ilunc filii consulatum suflectum in Actis sena- collega, cui decrelum senalus tribuitur signatuin
tus signatum fuisse una cum secmido, quem pater duobus Deciis coss., quis aperuerit? Ulique Trebu-
Augusius ordinarium gercbat, demonslro ex sena- ninnus Gallus Auguslus itcrum consul, el Voltisiantis
tiisconsulto apud Trebelfium Pollionem in Valeriano, Ca?sar. La Faslorum editores omries, et inscriplio-
quod editum fnisse perscriniiur duobus Deciis con- nes, el lex 16 Cod. de negoi. gest. diiia xi Kal. Maii.
striibus ante diem vi Kalendas Novembris. Rttpertiis Ul vero Gallus Augustus et Volusianus Ca?sar si-
in ohservatiouibus ad Synopsim hisloricam Besolrii gnare possent Kalendas Januarii suo consulalu, per-
pag. 526, aliique scriptores illud senalusconsultum ferendus antea fuit Romam nunlius pugna?, ac morlis
perliahual ad consulatuin ordinarium uiriiisque De- Deciornni ad ripain Tanais. En alterum mensero
ci;, palris terliuin et filii collegae, eumdemque fa- expedito cursori concedendum antcquam Romam
i-iiinl nniborum emorliialem. < Scd qnando (inquit perferat litteras nuntianles in pugna, si placel, De-
Riiperius) uterqiie (Decius) ca?sus? Novembri, ut cembri mense infeliciler cum Scylhis conserta ab-
puto, aul Decerobri, A. U. 1003. Treb. Pollio in sumplos Decios : nequc cadavera corum reperla,
Valer. I. 173. duobus Deciis coss. ante diem vi Kai. B ] neque fuga eos pra*servatos, ncqtie ullibi visos : qua?
Novembris, cum ob imperatoris litteras in a?deCas- omnia spatium lemporis coinplurium dicruin post
lorum senatus haberetur, elc. Ergo Octobri ex- pra?lium poscebant, ul Romam perscribi possent
Iremo adhttc vivebat Decius > etc. Rectc colligit tanquam explorala. Ptitamiisne inlra decembrero
Vitam Decii per inlegruin roensem Oclobris adhuc diinicatum fuisse, de cadaveribus principum frustra
superstilem. Sed roale iufert mortero Deciorum qiucsitiiro, deinde a legalis excrcilus cursorero ciim
coiiligisse ante exitum illius anni quo S. C. tuin litteris ex ripa Tanais missttm in Urbem ad senatum
condebatur. Demonslro. tam celeriler perveuisse, ut intra eumdeni mensein
Decii paler et lilius in pra?lio circa Tanaim con- de novi principis eleclionc in Urbe agi poluerit,
tra Scylhas geslo occubuerunt : el qiiidem protli- Gallus eligi, et consulalus ipsi ac Volusiano fltio de-
lione ct artibus Galli, qtii ulriqne in imperio suc- ccrni ante Kalendas Januarias? His nempe angustiis
cessit, quando in Julo paltidis defixi stint, quo utruiii- coarclantur ii qui senatusconsiillum meinoratuiii
que iniprudeiiler progiessuin sludiosc acciveral in- referunt ad coosulalum ordinariuro duorum Decio-
sidiator. Si pugna, el defixio in palustri liino per rum patris lertium : quibus hacrere aquam necesse
gelida Scylhia; loca Deciis conligil, iad eum certe est; cuni dies 27 Octobris condili Roina? decreti
annuin pertinCre minime pnluit, qtio senatusconsul- diebus 65 dislel (eisque anni brevissimis el minus ad
tiiro Roma? edebalur vi Kalcndas Novcmbris. Ne- pugnam aplis in Scyihia?clirante) a Kalendis Janua-
qne enim pugna curo barbaris, neque ea defixio rii, quas signarc oporlet noinine et consulatu Galli
prxsumenda est, qua?gelu nondum asiriclam .palu- et Volusiani jam Augusta dignilalc fulgcnliiini. At
ricm requirit, ul possit Jimo infixos retinere. Sena- - in alia scnlentia, in qua pcrsisliroiis, deferenle con->
tuscousultuni de censttra Valeriano deferenda, de'i " sulatum suffeclum ante Oclolirein anni 250 Decio fi-
quo loquittir Pollio, e.lilum Boma? duobus Deciis> " lio, quem gcral iribus sttpremis anni raensibiis cuiii
coss. vi Kal. Novcmbiis in jEde Caslorum, subinrie Decii patris secundo, salis temporis superest et op-
perlalum esl in Scylhiam ad Tanaiin (teste Zosimo• portunx tempeslalis anni ari illa gerenda tuiu lloma',
circa finera lib. I) ubi agebat Decius cum copiis non- tun) in Scythia, qua?ab historicis memoraniur. Itanc
dum ad hiberna revocatis, sed inaciem instructis : idI igittir elegeritn chronologjam brevis imperii ac vitas
aflirmanleeliamConslantinoinoratione ad sanctorurai Deciortim per menses irigiuta ab adepta dignitale
ccelum apud Eusebium cap. 24 : in Scythiciscampisi Atigusla, quam liistorici, niiinmi veteres, et inscri-
cumomniexercituprostralum.Ml Roma perferretur.adI ptiones, aliaque documenla genuina? aiiliqiiilatis
Tanaimcelcriierexemplum SCti, demus circa fineini comprobanl.
Novembris eo pervenisse cuisorero.Quid inde? Erat- Anno a;ra; Clirisli 2i9, ineunte paulo post ini-
ne Decius tum temporis confliclurus cura acie ex- tiiim Januarii, yEiniliano et Aquilino consulibus,
plicata in rigidissiina Scylhia? regionc? Eranlne; Trajanus Decius a mititibiis in Paiuionia, ad qnos
Barbari trifariam in acieni divisi ex composito cumi regendos coercendosque missus fuerat amiclns pur-
Gallo, tiim teroporis acciti ad insidias Decio slruen- pura, utscribit Zosimus, ad imperiuin stiscipieiiduiu
das? Quid vero praeslilit Decius acceplis lilleris se- corapellitur. Philippus Aiiguslus vere adullo ad' il-
nalus, deferentibus censuram Valeriano? Trebellius3 luin opprimeiiduni excrcilum movet. Concurrilur
narrat. IIoc S. C. lum ubi Decius accepil, omnesau- a?slale ineunte internecino prariio in campis Vero-
licot convocavit. Agebal quippe in hibernis, el inleri' nensibns circa mensem Jiiliiiin; ciun xiv Kal. Julii
aulicos, tit ferebat anni lempestas hiemalis, non ini D adhtic regnarclPhilippus; ut rescriplum ejus probat
eanipo, el in acie inler duces ad pugiiam paratos. lib. VIIICod. lit. 56, de Kevocal. donat. J. i Phitip-
< Ipsuui eliam Valerianuni pra?cepit rogari, alquei pus cadit pulso amissoque exercitu, et Roma?apud
in conventu summorum viroriim.Tanto SC. felicera le,, castrum Praetorium filius Philippi inU-rficilur. Dc-
inquii, Valerianuin tolius senatus sententia,> etc. Im- cius rerura poiilus. fitium Elruscum Cwsarem facit
perator in laudem Valeriani effusus Ca?sareoelogio) (ail Victor de Caesaiibus) statimque eo in lllyricum
cuiniilatsententiaro senalus, et Valeriani merita elo- prwmisso Romwaliquantulum moratur murorum gra-
qucnter exlollil. Sunlne ista indicia procedentis adI tia, qua instituit, dedicandorum.
pugiiam, an sedenlis pacifice jn aula? Sed quasro:: Anito sequenti 250 procedit KalendisJanuarii con-
undenam Decius Vaierianuin illico accipit ad Ta- sul iteruiu Decius-Augustus, collega Grato: el fi-
naim, contra explicalam Scylharum aciem jam con- lium in Pannonia agenlem posl aliquot menses suf-
gressurus? Yalerianus profccto mililiam sequebatur,, feclutn Grato collegam consuiatus adhibel, statiro
lesle Viclore de Ca?saribus. Quanam vero in Pro- ac in Pannoniam el ipse profectus est adversus Scy-
vincia, non liquet. Zosimus laiiien, cum a Deciorumt llias seu Golhos, qui in Thraciam irruperant. Ilanc
succcssore Gallo ablegattim asserat (lib. i, cap. 28)| expeditionem cum susceperil Deciusmaturrime quam
ad Gallicas atqtie Gerinanicas legiones addiiccndas;; poluil, ita allirmanle Viclore; conjicio in provin-
videtur innuere non tonge ab illis ugcrc consue- ciam profectum adtillo vere eo pervenisse. Absente
visse. Deniusianicu fnisse ita proxiiniiiii, ul Knlendis> Decio, S. Cornelius papa eligebalur, duobus Deciit
Deeeinbris Decii Jaleri asiilerit, ab eoque conlir- consulibus, ul in vetustis Tabulis ecclesiasticis scri-
13(57 ANASTASHBIBLIOTHEGARH 130S
ptuin rcperit card. Norisius Jn -epocJ-is-Syromaeedo- A n mtlitibus, sCd ctiara a sciiaCtt populoque Roinano
iiuni disserl. 3 in fine. Non tamen anno 251, sed a?statc ineunte Augusius dictus fiierat anno 249,
anno250, Decio Patreiterum, et Decio lilio suffecto iEmiliano et Aquilino coss. quo consiilalu consi-
consulibus. Stilfeceril enim in advenlu suo pater giiat legem 2 fibri quarli Cod., lit. de Ha?reditar.
Gralo abdicare jusso, statim "ae in castris firit circa aclione, die iiy- Kalendas Novembris.
initium meiisis Junii. Neque oflicil, s! aliquot leges, Licet hinc arguere cur S. Hieronyrons in Iibro de
imo.el aliquot ipsius Cornelii papaeepistolse post Ju- Scrip. ecciesiasiic. alfirmet S. Cornelium Ecclesiae
nium menseni hoc anno datae consigneiitiir Decio et pra?fiiisse Sub Gaffo et Volusiano; cum non modo
Maximo (hoc esl Maximo Gralo) consulibus. Nam pertigerit ad eonmidem imperium, sed ultra annura
eomplura cxempla nos doccnl, post inilum-a consu- solidum sub iisdem Auguslis Pelri sedem lentieril,
Jibtis suffeelis magistralum promiscue signari pri- ut jam ostendere conahor, firmata cum sil Chronolo-
vala el publiea scripta consulibus sive ordinariis sive gia imperii Decii lot documentis. His autem acceu-
suffeetis. Suetonius scribit nalum Vespasianum pa- sere non pigeat cvidens illnd, quod ah em. carri.
trem xv Kalendas Decembris, Q. Sulpicio Camerino Norisio produCitur disserl. 3 de epochis Syromaced.
C. Poppa?o Sabiiio coss. (in ejus Vila, cap. 2). Fasti ut confirmet Chronoiaxira Panvinii de iraperio per
inarmorei Capitolini arihuc sitpersliles sub his coss. Decium inito _Emiliano et Aquilino coss. Christi
orriinariis ostendunt ex Kal. Julii suffeclos M. Pa- 249, licet alius em. scriptor Baronins differendiim
piiim m. f. m. n. Mutilum, et Q. Poppaeum Q. f. q. putaret. < Ha?c, inquit, contra Panvinii noslri sea-
II. Secundiun. Dedicalio aedicula? regione xrin. Vici teiiliani dieta sunl, qui etiain ibidem in raargine a
censori srgnatur in veluslo lapirie per Fabretlum Baronio indicalur. Al mei concivis Chronologia cer-
«diio.de eok Traj. p. 273, el Inscrip. pag. 103, ho- R ta esl, nec sine errore in dubium revocari polest.
die asservato in Musa?oAlbano, iribuniiia potesinte ,-;,Plurimi autem iriteresl (ait card. Norisius circa li-
ini iniperalorisTrajani consulis iu designali iv, Ro- ':. neni laudala? disserlationis) iniliiiin principatiis De-
teio Aitiano et Claudio Sacerdotw consulibus snf- ;cii suo recte arino slatiiere : quia curo itfe posloccu-
iectis peracla un Kalendas Januarii. Bimestres hi palimi imperiuin persecutionem conlra Christianos
consules, ut appelku Norisius epist. Cuns. pag. 99, inslittierit, qua S. Fabianus papa, aliique In orbe
occupant pestremos tanitiro menses anni acraeChii- Romano roarlyres occisi sunt, ac plura in Africana
sli C (ut palel ex adjecta potest. Irib. 1:11Trajani) Ecelesia id teniporis gesta fuerint ex epistolis S.
quein aperiierunt el signarunl consules ordinarii Cypriani, in magnis annalibus illorum ordo lurba-
Trajanus Aug. ni ct Fronio, sive Fronlinus, ul idem tur. >
Norisius probat in laudala epist. pag. 62, uhi oslen- Constiluta igitur epocha initi principaltts tum a
<lil quoque ex Pljtiio, eotlem aroio plm-es bimestres Deciis anno 249, tum a Gallo et Voltisianocirca Ju-
consuJes a Trajano collegas ascitos. Quandoque et niiim aroii 251 componendain suscipio aeram ponli-
consules ordinarios et suffeclos exprimi curarunt ficatus S. Cornelri cum dociiiiientis genuinis Romanse-
etiaui in puldicis tahulis. Exemplum legilur apud Ecclesia?: inter qox- reeensemiis littcras ejusdera et
Panvinium m Fastis ad airoum V. C. 91:8,Chrisli cleri Romaiii edilas emn Cypriauicis.
155, ila sip-natum Jubentius Celsuspro magislro sub- Mariyrium beati Cornelii papa? refereiidtim esse
tcripsi lii Nonas Novemb. Anlio Pollwne et Opimiano ad diein 14 Septembris comprobant universa illa
cot. ordinar. Severo el Sabino eos. documenla, qua? enumeraiitur a Scheleslratio Anli-
Eccl. dissert. 2, cap. 6, num. 7, una cum Ta-
Nihil igitur impedit ulraque suliseriplio \el aller- C quil.
bulariis
utra arihiliila consulalus orriinarii aut suffccti,.quo- libro de Ecclesia?Roinana?. Asserit Ilieioiiyinus in
minus intelligattir Junio inense suffectiis Gralo con- eodem die Scripl. Eccl., narrans Cyprianum passum
suli ordinario filius Decii, el iiilera? el acla subinde anno. i Ex quo Romw Cornelius, sed non eodem
quo ultimo lextu Scheleslr.) non
signenlur vel Decio et Grato, vel duobus Deciis coss. tanliim lociiin, sed etiara diem(ailpassionis
Eodem anno 250, circa linera Oclobris duobus De- cognosciratis. Cum enim Cornelius eodem Cornelii die quo
ciis coss. (patre ;i cl filio suffeclo) senalusconsulliira Cyprianus
de censura Valeriano Oecernenda Roma? edituni et xvui Kal. Octebris martyr occuhuerit, Cyprianum aiilein
passum fuisse conveniat inter
signatum fuit vi Kal. Noveinbris. Ab Urbe ad se necesse esl Cornelium illo quoque die pro
transinissum recipil Decius in Paiiiionia, ubi lunc onines,Christo obiisse. Porro de die inartyrii S. Cypriani
agebal. Valerianuin advocat, et honores illi' a se- teslalur Kalendarium aiitiqiiissimuin Ecclesia? Car-
nalu decrelos coufirnial mense Novenibri, aut De- thaginensis, a R. P. Jo. Mabilhinioediluin lovio 111
ceoibri. Analecloruin, xviu Kal. Octobr. sancli Cypriani epi-
Annum succedenlem 251 aperiunl Decius paler scopi et marlyris Carthag. Conciiinnl Acta Passionis
consul iii et Decius filius consul iterum arobo ordi- 5. Cypriani. Passus est aulem beattssiriuis Cyprianus
narii vel in Pannonia, vel in hibernis Scythia? ca- mariyr die octava decima Kalendamm Octobrium.
ttlris apud Tanaiin. < Gallus enim ad moliendum ies Qua die in martyrologiis non soliini D. Cypriani,
novas conversus (ait Zosimus lib. l) legatis ad bar- sed eliam Cornelii papa; menioria reperilur. Diem
baros missis, ut in socielatem insiriiarura adversus U igittir marlyrii S. Cornelii cuin cognoscamus per-
Decium venirent, hortabatur. Illis cupidissiroe quod inde certain ac diem passionis S. Cypriani 14 Se-
imperatum erat accipientibus, etc, ettrifariam di- plerobris, de anno jam esl inquirendum. Diversus a
visis, et a Decio in acie prima el secunda ca?sisfu- variis scriptoribus consliluitur. Card. Baronius riis-
galisve, pauci quidam ex acie lertia in paludem a luiil ail 255, ob consnlntus biennio, vel tricuiiio
Galto tignificatam imprudenter perducunt Decium : posiposilos. Scheleslratius referl ad anniim 253; l'a-
ubi in lulo deflxus, el a barbaris undique lelis pe- gius cuiii plerisque figil iu 252. Iluic postrema; Pagii
lilus una cum iis, quos propler se habebat, nemine et aiioriiin ilii adhaerentiron senteiUia?Jihentei- ac-
prorsus evadendi faculialenunacto, periit. > Viclor cedo : ad quaro me impelhinl jnvicla arguineiiia
addit: < Gurgile palmiis ilasubinersum fuisse, ut nec mox afferenda.»
cadaver ejus potueril inveniri. > Viclor alius in li- ConsidCrat Scheleslraliiis laudala disserl. 2, cap.
bro de Ga-saribus sttbdit: < Ha?c ubi Patres com- 6, num. 4, duo Hieronymi lesiimonia. < lii Vita Pairii
perere, Gailo HostiJianoqiie augusta iroperia, Volu- Eremita? tradit: * Sub Decio et Valeri.mo persecu-
6iaiiuni Gallo edilum Ca?sarem decerniint. » Delata toribus, quo tempore Cornelius Roma?, et Cyprianus
itaquc purpura et Augusta dignitas Volusiaiio et Carthagine felici cruore damnali siini, multas apud
Gallo ctrca mcnsem Junium anni 251, cum mensi- iEgyptum et Thebaida Ecclesias teropeslas sa?va
bus trit.inta circiler a prima miJitum acclamatione populala est. >Libro aulero de Scripl. Eccl. in Cor-
imperasset Decius, juxta Victoris Epitoroen, et juxla iieljo referl: Rexit Ecclesiam annis duobus sub Gatla
Viclorem alleruin de Caesaribus exaclo bi$nnio, sci- et Volusiuno. Priori. enini loco asserere videttir Hie-
licet a ca-dc ulriusque Philippi, quando non taiiluin ronyiuus Coruelium sub Decio occubuisse; secundo
1569 HISTORIA »£ ViTiS hOM. PONT. — S. CORNELIUS. 1370
autero, diserle aflirmat sub Gallo et Volusiano mar- A militiie quam mercimonii causa, et corporati ordi-
lyrio coronalum fnisse -. qnae sibi invicem adversa nes Scaphariorum, et lenunculariorum trajectus Ln -
erunt, nisi priori loco Decii, pei secutiouem iiilel- culli, et navium marinarum curatores a nobis lecli iit
ligas, quae sub Gallo et Volusiano continuata est anliquis inscriplionibus Ostiensi in colonia effossis,
et proinde una eademque cura Decii persecutione in horas ferroe singulas (quod nunc in Hollandia fit)
censelur. > solvendi copiam ministrarent ? Poluit Novatns ex
,.At noslra sententia, inhaerens Hieronymi vesli- Africa supervenire post obilum Fabiani, poluit
(,iis, jtrogit cum Decio Valerianum in damnatione interesse pacifica? eleclioni Cornelii, nondum di-
Cornelii (quod Scheleslratius omiserat conciliare) visis fcedo schismate Christi confessoribus a reli-
sedique ejusdem Cornelii principatum attribuit De- quo clero : ut nccessitas nulla impellat Papebrn-
cii, ct partem principaltts Galli et Volusiani. Vi- chium ad recedendum asenlentia Henschenii, dcfi-
dimus enira, aitno 250, die25 Octobris, Decio pafre nicntis vacationero sedis post marlyrium Fabiani
iterum consule cum filio suffeclo abdicanli Grato, ad qtiinluiii ab illa mensem nondum completum.
senalusconsuiium Romae editum de censura VaJe- Mihi certe nulla necessitas apparet negandi ctim
riano decernenda perlatuin fuisse ad Decium in recentioribus auctoribus, a Schelestralio ibi indica-
expeditione Scythica lunc agentem in hibernis ca- lis, ante roensem Augusttim anni 250, scriplas fuisse
stris : et accilum ah eo Valerianum confirmatae lilleras cleri Romani ad Cyprianum ( 30 inter Pa-
dignilatis laudem rettilisse, el amplissiroam po- mclianas) quibiis lestatur, < posl excessum nobilis-
lesiatem, qua? ipsi tradebatur in concione, quam sima? lnemoriae viri Fabinni, nondum episcnpum
Trebellius exponit ita declaratam a Decio : < Tibi £ propler temporum difliculiates conslilulum fuisse. >
egumscrihendariimaHclorilasdabilur. Tibi de ordi- Uuam forlasse si moveanl ex inchoato mense duo-
nihus mullum judicandum esl. Tu arma respicies. Tu decimo carceris Moysi , aliorumque confessorinii
de noslropalatio, tu de judicibus, tu de praefectis emi- anle creationem Cornelii, quem alfninat in periocha
nemissimis judicabis. Exceplo deniqtie pnefeclo Fabiani velustissimus Catalogus Libcrianus (in Pro-
urlris Roroa?,exceptis coiisiilibus ordinariis, et sa- legom.); lniic facile rcsponderaus , - si mensiuin
crorumrege, acmaxima virgine Vcstalinm, si lamen - nuraerus supponatur in Calalogo nou vitiaius, Moysis
incorruptaperinanebil,de omnibus sententias fcres.» carcerein iternlum inlelligi oporlero per _aliquot
Poluit ilaque Valerianus censor in Urbem redux roenses perseculionis Decii anle morlent Fabiani qui
sub inilium anni 251, ad exercendani amplissimam poliorem numeri parlem consliliiant, el unius vel
polestalem missus, ut par esl credere, cum inanria- alierius posi, qui compleant summam mensium xi
tis de Cornelio nominaiim puniendo, ac de illo stip- et dieruin lotidem. Constat enim ex Caeciliode mor-
sumendo, non miuus, quam de Julio Va- tibus perseculorum, Decii perseculionem inchoasse
enle, qui posl profectionem ex Urbe invaserat im- a susceplo per eurodem iinperio. < Et quasi hujus rei
friicium
perium; cum beaio Cypriano teste in epistola ad gratia (iiiquil) provectus esse ad illud principale
Anlonianum Decius < mulio palienlius et lolerabilius fasiigiiim, furere protinus contra Deum ccepit, ut
audirel, levari adversus se seniuluro principem (Ju- protinus caderet. > Cum ilaque paulo post initium
lium Valentem) quam conslilui Roma? Dei sacerdo- anni a?raeChrisliana?249, viderimus iinperium Decio
tem; > potuit, inquam, Valerianus censor ea cum fuisse dclaluro, el ipse protinut furere conlra Deum
potestale bisque cum mandatis missus a Decio, Cor- P cwperit, veros ejus cultores insectando; poiuil quo-
nelium, anno superiori 250 delatura, in exsilium qtie Moyses, cuin sociis carceri mancipari per oclo
pellere Ccntumcellas, anno 251 el siibsequenli 252, vel novcin menses ante martyrium Fabiani; cum in
ab exsilio in Urbem accire, et Decii notnine inlerro- Africa eodcm tempore sseviiumfuisse in Christianos
gare de lilleris a Cypriauo ei reddilis, el pluinbalis consiel ex iitleris Cypriani; Irno et ipse beatus an-
caeilere,et capite truncare, quod renuisset impia sa- listes quaesitus ari leonem in circo saepe fuerit an-
crificia Marli litare, ut Acla pcrhibent, et velusta tequam mors inferretur Fabiano sub inilium an-
Martyrologia eonliinianl, el iiber Pontilicalis.Veriim ni 250. Per absenliam Decii ab Urbe, maturrime
rie serie ac loco marlyrii erit quaerendi locus iu No- quam potuit suscepta expeJilione (ex Victore)
lis hisloricis. Ilic, nbi temporis raliones indagnrous ariulto vere, perseculionem noniiiliil deferbuisse
de epocha initi ponliflcatus, cl gloriose completi per adnolant passira hislorici: ila ul Cyprianus polue-
martyrium ita sialuimus. Sedis vacationeni a mar- ril roense Maio concilia celebrare, qui antea coge-
tyrio Fabiani die 20 Januarii anni 250 (ut in praece- batur latebris quacsitis Ecclesia? siia?, ac sibi con-
denli numeroprobatumfiiil)perduco ad diemelectio- sulere. Tum vero visuin esl eliam Romano clero
nis 4 Junii: qna clerus Romanus diuturiio interpon- satis ttito fposse atl eleclionem procedi; cum. et
tificio finem iinposnit concordi illa eleclione, per Moyses complelis xi inensibus et diebus lolidem
Cyprianuna ita descripla. < Faclus est autem Corue- suoruin vinculoruni in carcere decessissel, et No-
lius episcopus de Dci ct Christi ejus judicio, rie cle- valus ex Africa in Urbem jain advenisset. Verum
ricorum pene omnium lestimonio, de plebis, qu;e peracta eleclione Cornelii dic 4 Junii, ul nos opina-
nunc affuit, suffragio. > Mullo longiori spalio seriis iniir, mngistratmiin elhnicorum rabies adversus
vncalionem plerique exlendunt, differentes Cornelii D lideles ileruin incitata Decii vicloris ingenio obse-
eleclionem ad Juiiiuni mensem anni 251, Iicet Fa- cundavit, < intilio paiienlius ac lolcrabilius audien-
biani martyrium retineant 20 Januarii anni 250, ul- lis levari adversus se aemulum principein, quam
tra annum solidum, imo et totis mensibus xvn im- conslilui Roma?Dei sacerdotcm. Hunc igilur Qorne-
peditam eleclionem asserentes. Coiitendiiiu id prae- lium audiens sedere inlrepidum Roma?in sacerdo-
sumendum ex litteris qualuor cuni responsis lotidem lali calhedra eotcinpore cuin lyraniius infestus sa-
ultro citroque missis ac receplo inler clerum Roroa- cerdolibus Dei fanda atque infanda couimiiiaretur, >
nuin et Cyprianum. Verum Calotris facto revinci exsulare jussit Centumcellas : ubi a Cyprianolitteras
possunt, demonstrantis expediluro comincrcjum complures accepil latienie antio 250, signalo consti-
Urbis cum proxiroa Carthagine, piolalis in inediura libus ordinariis Decio ileruin et Grato, el huic suf-
e sinu logaein conspectu senattis receiiiibus Dcubus, feclo ex roerisibus a?siivis ad fiiiem anni Decio Iili.o.
quos inde afferri cui-averat. Quolidieexperimurpau- Postremis anni niensibus Roraa? decrela Valeriano
cos intra dies (quandoque inlra hebdomadam) ex Li- censura, et in Paniionia sivc in Scylhia confirmata
lybaeo Siciliae promonlorio, iinde spcclatur porlus per ipsum Decium ciini ainplissinia illa facultale
Carthaginis, litteras lroc afferri. Qua? aulem noslra supra cuin Trebellio declarata, qua Valerianus non
est coinroercii facilitas cum Sicilia et Africa, in hac modo de reis, verura ciiam de judicibus judicaret,
rei nautica? negligeniia, si conferatur cuin mioti- boniinem de se noslris iiileiisiiin ita arniavit conlra
diana Iraiisveclione ex porlu Osliensi et Anliati, flo- fideles ineuuie anno 251; ul jam liini cognosccretur
renle Romano imperio, dum classes inslrucl-e tani Valerianus, allcrum se Dcciutn eliam tii iuipcrio
1371 ANASTASII BIBLIOTIIECABJI 1372
pricslilurum : cl Hieronymns rccle scribal in Vila A Cornelii collega? nostri, nt Cornelium nobiscum ve-
Pauli < snb Decio el Valeriano perseciitoribtis Cor- rius noveris, non de malignorum et delraheiilitim
nelium Roma?, Cypriantim Carlhagine felici cruore niendacio, sed de Doinini Dei judicio, qui episcopuni
fuisse damnatos. > Agehat Centumcellis pro Chrislo fecit, et coepiscoporum lestimonio, quortim iiumc-
exsul Cornelius < exspectnris corporis sui carnilices, rus universus per tolum muiidum concordi imanimi-
et tyranni ferocienlis ultores (ut ait Cyprianns) tate cOnsensit. Naro qnod Cornelium charissiroum
adversus eriicla feralia resistens, et minas, et cru- nostrum Deo, et Christo, et Ecclesia?ejus, itemcon-
ciatus, et lormenta fidei vigore caicans. Sed majestas sacerdolimis cunclis laudabili pra?dicatione rommen-
cl honilas Domini, protegens sacerdotem quem fieri dat; non iste ad episcopatum subito pervenit, sed
volnil, factum quoque protexit, ita ut Cornclius ty- per omnia ecclesiastica oflkia promoius, et in divi-
rannum armisel bello postmodum viclor prior sa- uis ailminislralionihus Dominura saepe proinerilus,
cerdotio suo viceril. > In quibus Cypriani verlris ad sacerdotii sublimc fastigiuro cunctis religiouis
(nil Schelestratius) illud praecipuc nolandinn est, grariibus nscendit. Tiim dcinde episcopalum ipsuiu
qnod nequaqtiam lesletur eum morle sna vicisse, nec postulavii, nec voluit, nec ut caeteri, qtios arro-
sed diserte aflirmet < quori sacerdolio suo, hoc est ganlia? et siipcrbia? sun? tnmor inflat, invasii; sed
sacerdolis patientia, omnes tormen.lorum et pcena- quieliis ct rooricstus, et qnales esse coiisttcvenitit
rum minas contempserit, el contcmnendo lyranniiro, qui ad hunc iocuin divinittis eliguntur, pro pudoFe
arrois et bello poslea victum , Christiana? pietalis virginalis conscienfia? sua?, et pro humililate inge-
constantia superaverit. > nita? sibi et ctislodilie verecnndiae, non ut quiilani
Imperterritus etiam agebat Cornelius pro grege n vim fecit, ul episcopus fleret : sed ipse vim passus
Domiiiico, cum per lemptis exsilii vicariuro in Urbe esl, ut episcnpalum coactus exciperel. Et faclus cst
staluisset Lucium, ul in numero proximo oslemlain : episcopus a pltiriinis cotlcgiS nostris, qni lunc in
qiiem episcopinn ordinaveral sub exiluni anni 250 ; urbe Roma aderanl, qni ad nos lilteras honorilicas,
iit in saevissimae perseculionis discrimine fideJibus ef lnudnbiles, et leslimonio sua? pra?dicationis illu-
Roinanis de proximo adesset episcopus, qui Cornelii stres de ojus ordinatione miserunt. Factus est-aiflem
vices adeo diligenter implerel, ut ex proprii Pasto- Cornelius episcopus de Dei et Christi ejns judicio, de
ris absentia ha?c snncln Ecclesin nihil propemoriuin clericorum pene omniitm lesliroonio, rie plebis,qu:c
(letrinienti caperet. lnlerim excitnlis conlra De- tunc affuit, suffrngio, et ile sncerdolum anliqiiornm
ciiiin Scythis per Trebonianum Gnlluro anno 251 et bonoriun viroruro collegio; cnm nemo ante se fa-
incunte, atqtle Ilalica faclione Juliuin ValciUcm, et ctus essel, cuin Fabiaui locus, id est, cura locus Pe-
Maoedonica Lucium Priscum imperalores aecl.t- tri et grarins calhedne saccrdolalis vacarel; quo
inante, Decius, qui liircre protinus contra Deuin occupato de Dei voluiUnte, .itque omnium noslrron
cceperat, protinus cecidit, observnnte C;cciTio de consensione firmalo; quisquis jain episcopus Jieri
mortibns perseculorum (licet iitramqiie faclioneni voluerit, foris fiat necesse est, nec habeal ecclesia-
Prisci el Valenlis proslrasset); naim circa Jiinitim slicam ordinationem, qui- Ecclcsia?non tenet itnila-
imperii mense trigesimo < circumvenlus a barbaris, teii), quisquis ille fucril, miilium rie se licel
el cnm magna exercitus parle deletus, ne sepullura el sibi plurimum vindicans, profanus est, jactans, alienus
qniricm poliiit honorari: scd exulus ac nurius , ul est, forisest. Ecuni postpriroum seciindus essc non
hoslcni Dei oportebat, pabulum feris ac volucrihus possil, quisquis post tiruiro, qui solus esse debeat,
jacuit. > Vibius Gallus ex Decii prodilore successor C fnctiis esi, nori jam secundtis ille, sed nnllus est.
impcrium lenet : et prelio prodilionis sna? cum bar- Tunc deiude post episcopatum non ex ambitu, nec
baris diviso , ipsis pacera ac tributuin pascilnr, exlorliiin, sed de Dei, qui sacerdotes facit.voluntnte
l arrantc Zosimo, et Romam redil, lib. i, cap. 24 : susceplum, quanta in ipso susceplo episcopatu suo
< Ac inilio quidem imperii Deciani memnriam cuin virlus? qiianliim robur aniroi? qualis lirmitas fidei?
honore ac benevolentia usurpabat : et ailerum cx quod nos simplici corde et perspicerc penilus, el lau-
filiis ejtis superstitem adoptahat. > Mirum propterea dare dcbemus. Sedisse inlrepiduro Uomaein sacer-
nonest, si infensiimChristianis animuin Deeii inti- dolali calhedra eo tempore, cuin lyrannus inlestus
laius Corueliuro papain adegit -ad optnlam pro saCerdotibus Dei fanda alque infanda corominarelur;
Chrislo moi-tem dieni 14 Seplembris anno 252, ciiin roiilto et lolerabilius audirel levari
ciim sedissct Corneiius annos n, roenses m, dies x, adversns se patientiusaennilnro principero , quam eonslilni
ut ex picturis sttpersliiibiis S. Patili collatis cum Roma?a?muliim sacerdolem. Nonne hlc, frater cha-
lestiinonio Hieronymi, et VetustiOris caialogi con- rissime, siiinmo viriulis et fidei teslimonio priedi-
sliltiimus. candus est? Nonne inter gloriosos confessores et
Memoraltis Catalogus Liberii etinm consnlcs marlyres depulandus, qui lauliira lemporis sedit
ostendil hujus biennii, dum ait a consulibus Deciolv exspectans corporis sui carnilices, et lyranni fero-
(legendum ni) et Decio n, usque Gallo et Volusiano. cienlis ultores, qui Corneliuro adversus edicta feralia
Levis error in ntimerO consulatus Decii patris qui resislentem, et minas, et cruciatus,et torinenla liriei
Quartum non nlligit, emendntur ex indicio Secundi vigore calcantem vel gladio invaderent, vel crucifi-
allribuli Decio (ilio el colJega?: quem in Fastis FIo- D gercnt, vel igne lorrerent, vel quolibet inaudito ge-
renlinis majoribus recle siguari viriimus per in pa- nere poenarum viscera ejuS et inerobra laniarenl?>
tris et ii fllii anrio 251. Cur atiteni iriliuanlur Cor- Fraudassem praeciptio lumine, el commentario,
iielio consules anni 251 et 252, nec tribuantur con- ac leslimonio lum Cornelii Vitam, lum caeteroruni
siiles anni 250, sub qiiihus seplimestre spatium sui pontificum Romanae sedis liiijus saeculi ac superio-
ponlifkaius exegil, iiuelligilur salis ex methodo saepe rum, nisi legendum hicexhibuisseinlocum inlegrum
mdicata Calalogi et libri Pontificalis inde collecli, Cypriani. Namin uuo allaia? epistolae lestimonio ita
qua? consules assignantponlifici, Pascha sub iis cc- luculenter exponilur tum beati Cornelii sanctitas
rnbranti. Anno 250, quo Fabianus martyr effeclus20 moriini, legitima vocatio, canonica eleclio, ttiin
Jannaiii, vacanle sede per fesla Paschalia, coss. non ratio disciplina? ejusdem lemporis, admoveiilis su-
iribiurotiir Comelio, electo post tempus Paschale premo apici sacerdotii eos qui per modesiiaro et
mense Junio. pudorem virginalis conscierilia? tantain dignilaleiu
NOT_S HISTORIC/E. refugerent, licet per omnia ecclesiaslica officia gra-
dalim probali spem de se tantaro jure excitassent,
Linea 1. —Cornelius natione Romanus, etc. No- ut essent per vim cogendi ad recipiendum episcopa-
las hisloricas ad prinium ingressum Cornelii ad lum.
Romaniim altexit Neque enim singulare id asseril fuisse in iroo
poiuilicntum beatus Cornelio.sed pari exeroplo conviiune tunc rcdditnm
ila scribens episl. ad Antonianum 52 edit.Cvprianus
Pamelii. caeteris poutiliciliiis riivinitus clectis, quales, inqtiit,
( Vcnio jam nunc, fraler charissime, ad personani esse consueverunt aui ad hunc qradum divinitus eli-
1373 HISTOIUADE VITIS ROM. PONT. — S. CORNELIUS. 1374
Marlyrologium Roronniiro
guiiiur. Nemojaro qiiaeral sinceriiis , illuslriiis , se- A mense xi marlyr oecuhuil.ineroorinm
ciirius documenliiro clectionis pontilicum Roinana? hujiis Moysis presbyteri recolit die 2.">
sedis de more habita? per hanc a?latem, quain ex Noverobris, ejusque constanliam laudal tum adver-
lanli raarlyris tesliroonio, qui non inodo acqualis sus Gentiles, lum contra haereticos Novalianos.
fuit istorum teinporum, sed frequcns etiam commer- Qnare intelligimus juxta nostram Chronologiam,
cium lilterarum exercuit cum Romana Ecclesia , anno 250 post rnorlem Fabiano illalam pro Christo
ejusque aposlolicis pracsulibus, Apparenl quoque in mense Januarii, sedem vacasse usque adRomanus, mensem
hisce lilleris Cypriani vesligia canonum ac decrelo- Juiiii, quo Cornelius electus est ponlifex
rum, quae tribuunlur ponlincibus superioris aelalis, postqnam nb Urbe discesseral Decius ad Cornelii belluro
nut hanc proxiroe consecula? : iia ut cognoscalur Pannonicum el Scylhicum, ineuiile vere. A
t-a disciplina moribus jam.recepla, qua? scriplo con- eleclione mensibus circiter qiiinque egit in carcere
(iruiata stibi.nde fuit intra hoc saeculum dequo agi- Moyses, et cum eo reclusi confessorcs, quos nondum
intis per decreta pontiliciim Roroanorum. Ut enim a Cornelio separaverat Novatus : qui ex Africa cum
per omnes ecclesiaslicosgradus sensim ascenderetur venisset vacante sede, sub inilium episcopatus Cor-
ud culmen episcopatus, scripta lex tribuilur Caio nelii turbas ciebat, improbans bcati ponlificis in-
(infra num. 28). Mores vero in Cypriani epislola dulgentiam, qua lapsis pcenitenlibus regressuma ad
exprcssi receplam iusinuanl ante cleclionem Corne- Ecelesiam permittebat : juxta decretum synodi se
lii, quae annis plusquam triginla praecessit pontili- congregata; circa Oclobrem, alioriinique episcopornm
catiiro Caii : < De Dei el Christi ejus judicio, de communem senienliam in eisriem Cornelii litleris
clcricorum teslimonio, de plebis suffragio faclus a g expressam apud Eusebium. Post mortem Moysi
pluribus episcopis el ordinatus dicitur Cornclius, Maximuspresbyter aliiqne confessores Chrisli Nova-
vacanle loco Fabiani (hoc est Petri) et gradu cathe- tianorum artibus ac praestigiis seducli recesserunt a
rirae sacerriolalis. > Quol apostolicos canones ha?c communione Cornelii circa finem anni 250, vel ini-
verba illuslrent : qiiaro causam indicent diulurna? tium 251. Verum, Deo dante, ad Ecclesiam iteralo
vacationis sedis, cinn ttito haberi minime posseul pcrdticli firmiter adhaeseruiil imposlerum Cornelio,
episcopalia el sacerdotalia ista collegia, et suffragia ut ex hiijus epistola ad Fahium (seu Flavianum, ut
cxquiri : et quanla necessitas adegerit in pra?visa alii roalunl) Anlio.chenuni narral Eusebius, et cum
(lillicultate futura?elcctionis post martyrium alicujus eo Biblioihecariiis hoc in iiumcro. Aliquot nomiiia
pnntiflcis, ut vicario munere cuipiam collalo a rie- confessorum fi leliuin cuni Maximo reversorum ad
ccssoris providentia ostenderetur quodammodo Ec- Cornelium leguntur in eisdcm litteris, nempe < Ur-
clcsia? post se utiliter eligendus qui ita eroineret, banus, Sidonius, el Celerinus': qtii ingemiscentes ac
satis deducitur ex recilata cpistola Cypriani. dolenles quod a fraudtilenla illa malignaque besiia
Linea 2. — Snb cujiis episcopatuNovalus Novitia- inducli aliquanlo temporis spatio abEcclesia reces-
num extra Ecclesiam ordinavit, et in Africa Nico- serant, sese iteruin Cornelio et Ecclesia? submisc-
stratum. HistOriamrei gesla?liabes iu lilteris Corne- runt, pra?sentibus aliquot episcopis, ac presbyleris,
lii ad Fabium episcopum Antiochenum, relalis ab el laicis. >Prxlcr hos a Cornelio nominatim recen-
Ensebio hist. lib. vi, cap. 45. Eamdem exhibui in silos, alioruin qunque noroina possemus colligere ex
Pra-fatione lomi I, nuni. 34 : siraulque observavi, fragmento antiqui marinoris reperlo iii cocmelcrio
ex iisdem lilleris Cornelii confirmari decreta coni- - Pi-iscilla?via Salaria, coll.uo cum Marlyrologio vc-
' plura praccedentiumponlificum, perinde ac ex litte- ^ tustiori saepe lauriati Floreiitini; si fragmetui islius
ris Cypriani paulo ante meinoratis. Vide etiam hi- porlio paulo amplior superesset. Visilur jn eo ca-
storiam schismatis Novati brevialam in nolis Pagii thedra eroinens in roedio posila, cui jiemo insiriet :
et Somier. s.'d liinc inde assidenl in humilioribus scabcllis
Linea 3. — Hoc faclo, confessores qui se sepa- supposilo pulvinari viri dtto, indicati propiiis no-
raveranl a Cornelio cum Maximo presbytero, qui cum minihus. Maximus dextrorsum legitur, ubi vir roa-
Moysefuit, ad Ecclesiam sunl reverti, et facti sunt lura? aetatis, utexbarba decenlerattonsa qualem refe-
confessores ftdeles. Acta poliora perseculionis De- runt imagines Adriani judicari polest, indutus lu-
cii, a Valeriano conlinuatae, nobis eripuil immanis nica el pallio more Chrislianoruin manum riexteram
iila Diocleliani, qua? camdem proxiine excepit. eleval complicatis duorum digilorum postremis ar-
Quare iiecessarium ducimus fragmenta undecun- liculis ad beiieriicendiim rilu sacerdotali : ita ut
que colligere, licet insignia supersiut in litteris Cy- Maximum presbylerum ha?cimago referre videatur
priani. Teuipprariam separalionem a Cornelio Ma- assidentera digniori loco in presbylerio prope cathe-
ximi presbyieri aliorumque confessorum CJirisli qui drara cpiscopalera : cui eliam sinislrorsum assidct
cum eo fuerant pro firiei assertione carccri roan- vir aller juniorisa?latis,apposilo nomiiieSecundinus.
cipati, indicat BibliolheCarius emenriatam fuisse Complurcs versus huic labula? fuerunt incisi : quo-
slabili reversione ad Ecclesia? unilalero, hi qna rum. tainen exlrema? lanlum supersunl syllai.a;—
poslmodum permanserunt. Hunc euindem Maxi- TIANJ!EIIJS..... PTUMEST.. UM..PlCTAEST, Ul C]li-
mum presbytcrum sociiim confessionis Moysi (altc- graphis sententiam nssequi plane non valeamus.
rius presbyteri. Romani) memoravit nuiuero pra?- D Forma.elegnns cliaracteruin oslendil incisum fuisse
cedenti in Fabiano : quando post Fabiani niar- lapiriem anle finem lertii a Chrislo sxcuU, arlibus
tyrium Moyses el Maximus fresbyteri, et Nicostra- nonduro in deterius prolapsis : netnpe circa aetatcm
tlis diaconus comprehensi sunl, et in carcerem mitsi Cornelii, de qua agirous. Quare hoc.etiani in indicio
sum. Moiini supra iteratam intelligi oportere hanc teroporis referri videtur hoc monumeiitum ad Maxi-
Moysis delrusionem in carcerem anno 250, post- nuin presbyterum, apostolica? sedis ad unitateni
quam anno praecedenli sub Decio per mcnses com- reversuro, relictis Novato et Novaliano. Secundinus
plures (furtasse 5 vel 6) perpessus vincula, hujus vero cum illo assideus ad alterum laltis calhedne
sccunda? detentionis alio semestri spatio coniiessor videtur is, quem vetera Martyrologia inier martyres
iu carcere occubuit. Intelligimus ita senliendum via Salaria in cceroeterio Prisciilie ri(positos, et
cx liiteris Cornelii ad Fabium Antiochenum, ab hauc nd setatcm perlineutes, sociuro meiuorant ad
Eusebio relatis locoindicafo (Hist. Eccl.,\\b. vi, cap. diem 6 Augnsii, ob.iervante Florenlinio. Producit
43) ubi ita scribit: < Maximus Ecclesia?noslrae [ire- vir clarissiinus ex Martyrologio Corbcicnsi hanc
sbyier, el Urbanus ambo ex fidei noslra?confessionc periochen vi Idus Aug. Romw Natalis SS.' Secun-i
egregiara jam secundo laudem adepli. > Grsecus dini, Severiani, Carpophori, Victorini, et Albini. Et
textus expressius habet : Sit TQVo>oXo-yi«s S65«v in via Sataria Osiensi, Crescenliani,Sergii, Memiuiw,
bis ex confessioneoptiinam glo- Julianx, Cyriacetis, et Smaragdi, SECI-.NDINI,
UpitjTirtY.«pTcoai.p&i>oi, Albini,
riaui conseciili. Ileralo igitur fuerunl ad leiUaiiien Vicloriani, Fauslini, Donaii, Felicis, Silvoni., Hos
producti, el iu carccrem conjecti, in quo Moyses ferme rc.censcl partim dic 7, partim vi Idus Augu,sii
1375 ANASTASII BIBLIOTHECARH 1376
veltisltssiiniim illuri opusciijum scripturo' aelale A vatiani partes (leclinalum; cnm prioribus autem
Damasi, cta nobis edituin ex Buchcrio inter Pro- mensibtis anle Pascha anni 251, expedilo eorum-
iegon-ena, cui tititlus esl Deposilio martyrum. In dero regrcssu ad Cornelinm el ad Ecclesia?unilatem,
quo Bucherius adnotavil margihi esse legcuduin caetera rite procedunl usque ad niariyiium Cornelii.
via Salaria, ut in Corbeiensi. Via eiiiui Salaria Nani, versanle Decio in Pannonia per aeslatem anni
deposili priroum sunt mariyres illi, deinde non- 250, a?mulus princeps Julius Valens conlra eumdem
niilli eoriim translati a B. Marcello papa ih elevabalur circa Urbero :. riuni Cornelius, intrepidus
pracdium Lucinac via Osliensi. (Vide Notas Flo- Dei sacerrios, in calliedra sacerdolali Romaeconside-
renlinii, pag. 740.) Plerique lameii ex cceinelerio ret eleclns ponlifex, et conciliiiin episcoporum ha-
Priscilla? serius extracti per Sergium II, dignoscun- beret de reconciliatione lapsorum circa mensem
tur in lilulum equilii, vetuslo lapirie id testante, ilri Oclobrem, mitius agente in lialia persecutione per
superstile , in quo legunliir nomina Crescentiani absentiam Decii : vircsque etconsilia ejustlem ad-
marlyris, Msmmiw,Julianw, virginum et marlyrnm, ininistrorum dislraheiuibus negoliis aemuli principis
Cyriacw viduw, et in fine Epigraphis dicitur : Hwc Valenlis usque ad exilum ainii. Intcrea Decio patre
sanctoritm corpora translata sunl de cimiterio Pri- III el lilio iterum consulibns aperienlibiis anniim
scillw via Salaria. Viriuam vero iilam Cyriacam seu 251 in Pannonia , unde ad belluin Scyfhrcuro pro-
Cyriacetem ad hancaetatemCornelii perlinere osten- perabanf, mitlitur adUrbem Valerianus , delataipsi
dit ppedium ejusdem in campo Veranoad sepuliurara censura ipsi paulo anle deslinala ex sententia sena-
marlyrum oblatum Ecclesia? sub Xysto II, in fus : qui perseculiop.em Decii cum Maximo pracfe-
quo is, ctim Laurenlio deposilus fuit in persecu- n cto Urbis in Chrislianos ila promovit, ut unaeadem-
lione Valeriani (iit paulo posl legemus posl alterum que habita sit persecutio Decii, Galli, Volttsiani et
nroneriim) sub qua et ipsa decedens dormitionem Valeriani; tum quia Decio imperanle per Valcria-
aecepit in agro suo, depositionem vero oblinuil in ntira censorem mandalo principis exercebalur anno
Prisciila? ad proximam viam Salariam : unde a Ser- 251, maxitna illa potestale aiictum, quaro supra in
gio H extractae ejiisdem reliquia? riivisa?postmodum notis chronologicis recensui ex Trebellio : lum
fuerunl iuter tilnlum equilii etbasilicam S. Laurentii qtiia hanc ipsara prosequebatur, non lam suo quaro
exlra muros. In eodem opusculo Bucheriano tnense (Joininorum ingenio in brevi iinperio Galli et Volu-
Julio prope ccemeteriiiro Priscillac quod noniinal, in siani per annuro 252, lum, deniquc, quia his in im-
adhaerenle coemeterio Jordanorum scrihitur, recoli perio succedens anno 253 , Vaierianiis ex censorc,
memoriani Marlialis, Vitalis, ct Alcxandri (filiorura creatus Augtisius ab inceplis post aliquod temporis
sex Felicitalis) et in Maximi (ccemelerio) recoli me- intervalliiro non desiitit, licet initio sui principaius
moriam Silani: ubi abdit: hunc Silanum marlyrem mitiora de noslris sentirel. Ilinc auteni oritur con-
Novati furati sunl; nempe Novatiani, ul in margine fusio illa temporuin et gestorum lutjus mistae perse-
einendal Bnchcriiis. Ccenieieriuro Maximi ha?c Ta- culionis, in qua Valeriano imperatori complura tri-
bula indicarevirietur.ciiro ejus nomine el imagine e.f- buunliir, qua? anle iinperiimi censori gcrcbanlur,
fossa ad ccemeterium Priscilla? via Salaria primo.ab tum Decii, lura Galli ct Volusiani mandalis ipsi
Urbc lapide in vinea Cl. V. Jos. Baptistac Sroles una comraunibus cum Maxirao praefcctoUrbis; et contra
cum plurihus inscriptionibus, Christianorum depo- Decio, et Gallo, ac Volusiani gesta assignnntur post
siliones indicanlibus, et insignitis nominibus con- eorum ca?dema Valeriano palrata, quasi per ejusdcin
sttliun : quns ntl invisendas me liiiroanissime in- C censuram subiisdemdecessoribuspriucipibuscoutigis-
vitalum anno 1715 donare eliam voluit liisce pre- sent : titconstabilexobservationibusquae sequuiilur.
liosis montimenlis anliquitalis, ut asservarem cum Caelerum Corjielius papa (ut ad ejus gesta orriine
cnclerisad ilhislratidainarlyrum coemeteria, etChro- suo tradenda revertamur) pra?vi(Jcnsarmari conlra sa-
nologiam consiilarem collectis. Cceineteriuni Ma- cerdoitesDei praecipua tela pcrseciitionis Decii, m,i-
ximi ex illo opiisculi indicio recognoscil Bueherius ture proinovendum censuit Lucitim Vicariuin stiiun
in nniis ronrginalihus : in quo cum legatur Silanus ad ordinera cpiscopalcra die Doniinica,. qua? inciilit
inarlyr ( fortnsse Silvanus noniiiiandus) cum sociis in Kal. Deceinbris amio 250 (ul constat ex epocha
ibidetn depositis, eumqiie dicnl siiffuraios fuisseNo- annoruro m, lotirieinquc roensiiiin ct riicruni cjus
vatianos; consolidantur indicia enmdem referenlia episcopnliii allributa in picttiris Pauliiia? basilicie,
rum Secundino nliisqtie ex nominatis inter socios cselcrisque riocnmentis proxinio niiinero a(Iereiiriis)
confessionis Maxiini presliyleri , ad Ecclesiaro ca- aiucquain Valeriamis ceiisor,cumsa?vioribiis roaiida-
Iholicam sul) Corneiio regressi, post fraudes Novali lis sibi fuluris coininiinibiis cum Maxiino prariccto
detectas, ejusque gregalium. Quod autem hi suffn- Urbis, a Decio in Urbem rediret. Post ejus adven-
rari voluerint corpns inarlyris Srlani, aul Silvani de- liini jussus exsulare Cenlumcellas inlrepidus ibidem
pnsili in cceineterio Maximini,' suspicari possumtis. stibstilit, el litieris ujlro cilroque datis ad Cypi ianiini,
il fuisse medilatos, vel ut martyrero stiaefactionivin- fovil iiiiituam ulriusque pracsutisconstanliain ii>fide.
dicarent fraudulenter, quein forle incautum atl eam- Impavidus lanium temporis sedit exspectans corpotis
dem dolose perlraxerant aiilequain resipiscerel; vel sui carnifices,el lyranm ferocientis ulloret, airoi 251
ulhoiiorciiimarlyris sublrahercnl reliquiis .ejusilero D parle reliqua. Circa Junium ulroque Decio in cnnipis
Silani aul Silvani, quem post regressnm ad Eccle- Scvthids ca?so, ad iropcrium evehilur Trebonianus
sinm, sive etiam coiislniitem ctim Moyse nunquam Gallus priino ab cxercitu, deinde a senalii, qui colle-
alienato, sil>ifortasse infciisiorcm pra? coetcris Ijte- gam diguilatis Augu$la? ciim Gallo dixit alte-
ranl experli. Curo verseniur inter indicia, ex frag- riiin Dccii filium nalu miiiorem Hoslilianuro, reli-
menlis epislolaruro cl historiac expiscanda, Inpidum clum Romae a palre Decio et crealum Ca?sarem-
quoque reliquias esse hic proferendas dtixi : ut ali- Gallus initio imperii, ut Zosirous narrat, < imperii
qttando possinlinscrvirc adpleniorem noiiliam islo- Deciani inemoriam cum honore ac benevolentia usiir-
riiin marlyriiin ordinaiidam; si forle coutingat pabal, et alteruin ex cjus liliis superstilcro adopla-
alia fragmenta e rudeiibus vineae ac coemelerii ipsi bat, > nempe Hoslilianuni, quem Viclor in lib.de
ariha-renlis cffodi : qua? conjuncla cum niai-borilius, Ciesaribus a palribus quoque, nerope a scnniu, Au-
et posfremis verstroin syllabis indicalis inlcgraro il- gusfi nppellalione donaluin cum Gallo referl, cmii
lonim sentenliam dcmoiislrcnt. Calli liiius Volusianus Cicsaraeo tanliiiii iilulo deco-
Moysis presbylcri (cujiisniodi nomen Graecis rareiur. Vcruro non riiu superfuisse Decii liliuin Ho-
litteris eleganlis scitlptura? incisum rcperi in cryplis slilianura utcrque oslendit, et iiiinuni comprobanl;
ejusdem coemeterii Priscilla?, seri non ita proximis sivc arlibus Treboniani Galli pcremptum, ut scribil
vinea?Sintesiana?)bealo (ine in carceribus ilaparialo Zosimus; sivepeslilenlia sublalum, ulnarrat Victor,
cum mcnse Novembri anni250 et cum linc cjusdcni qua? aniio 252 Roroanum orbem feruie universiiiu
anni jttgala lemporaria sccessionc sociorum ad No- iuvasit, orla ejt iEihiopia, et per annos dccem cou-
T3T7 IHSTORIA LE VITIS PONT. BOM. — S. CORNELIUS 1378
sequentes deso.avil. Quarelloslilianus superstes esse? A Ecclesia?transferre conslitnil Corneiius ad catacum-
polnil anno 252, quando Cornelius exsul Cenlum- bas : ubi jam Callistus satis ampliim ac tnlum co3-
cellis accitns in Urbem a Maximo, et anle tribttnal1 meterium el convenlum episcopis el plebi Christiana?
produelns.irilerroganfibiis Decio'(hoc est Decii filio) aperuerat : praeterquam quod Cornelius gentis sua?
Hostitiano, qtiem Acla Decium appellant) et Maxiroo } praedium via Appia circa alteruro ab urbe lapidem,
pra?fecto respondit ea qua?in gesiis illius martyrii rc--. ubi Corneliorum velerum sepulcra sita fuisse TuHitis
censel Scheleslratius Anliq. Eccl. dissert. 2, cap. 6,, niemorat, forlasse possedit, el huic usui liberaliter
et nos infra expendcrous in nolis ari lin. 16, donecz oblulil : ac translationem lulius peragere poluil ul-
via Appia secimdo ab Urbe milliario perduclus adi pote in propriuni fiindum, perinrie ac si alicujus e
templum Marlis", eique sacrificare recusans capile? gente sua funus curaret. Sixtus vero secundus Tusco
plexus cum sociis martyrium complevit die xvm Kal. et Basso consulibus retnlisse videtur in prislinam
Ociobris anno 255. sedem e calacumbis, scilicelin Vaticanum reliquias
• Linea 8. — Rogatus a quadum matrona Lucinai Petri, Pauli vero in pra?dium Lucina? via Ostiensi;
corpora aposlotorum Pelri et Pauli de catacumbis te- cum a Stephani papaemartyriojn calacumbis perinde
vavit noclu , etc. Translaiio prima sacrorura corpo- nola sedes convenlus Christianorum haberi posset
rum Pelri et Patili ex loco ipsorum martyrii (ubii ad ccemelerium Callisii, ac nola censeri antea pote-
fueranl primum deposita, el ubi tropaeaaposlolorumI ral siatio ad Valicanum. Uiritisqtte autera transla-
indicabat Caius scriptor secimrii saeculi) ad calacum- tionis commistio in lextum irrepsit, sive ex lacuna,
lias prope ccenieleriiim Callisti, pra?cedere debuitt quales in catnlogo Liberiano supra observayirons
h.inc secundam, qua? ex calacurobis relulit Tuscoi ,-, conjungenles suppresso hiatu iuilia unius ponlificis
ct Bnsso consulibus eadem sacra pignora ad prisii-• cum (ine alterius; sive experlurbnta nolitia perse-
num locum suaeconfcssionis. De prima vero lransla- cutionis Decii Patris, Galli, et filii Decii Hostiliani
tione cum sit allum sileiiliiiin,haecsecunda>,allribui- per Valerianum censorem sub iisdem Caesaribus cum
tur Cornelio, qui certe solido quinquennio ante Tns- allera ipsius Valeriani jara principis, ut sa?p'eobser-
ciim el Bassum cousules martyr OcCubuil.Jure igi- vandnm raonuimus.
tur narralio islius iranslalionis tam Baronio quarai Linea 16. — Deciut jussil prcesenlari cum prwfecio
pluribiis Hisloria?ecclesiasticae scriptoribus visa estt Urbis in Inlerludio noctu dnte lemplum Paltadis. Ex
obnoxia difficulialibus.Profecto hunc jtidico unum exf gestis mariyrii hsec periocha desuinpla est, licet a
anachronismis, quos paulo anle mcmorabam irre-- rudi breviatore, aut descriplore noniiihil defOrmata':
psisse in brevialores Aclorum Cornelii, el hasce Vi- quam ex vestigio veleris Roma? restituit gerinaria?
tas inde collectas, sive ex lacunis catalogorura, sive; lectioni praestaiitissiiiius Anliquitalum interpres Jo.
cx confusione gesforum in perseculione Decii ett Pelrus Bellorius, Nardinum secutus, ut asserit in
Galli, Valeriano censore, et Decii filii cum Galloi notis ad Tabularo xiu vesligii veteris Roma?.Oljser-
post morlem palris Augusta appellatione potiti, ac: vai, in marmore, Icfanographiam Urbis exhibente
in Caesnreaconfirmati per Gailum, cum Volusiano,, sub impp. Severo et Caracalla, prope Telluris aedein,
in censura? munere permanentc Valeriano, el alio- indicatain per litteras IN TELL dclineala conspici
rum gestorum sub Valeriano jam principe, ad qiiemi lenipla duo, ascripto inriicio AEDES Horum
perlinet Tusci el Bassi cotistilaliis, referendus etiami iinuin attribuit Minerva?prope foruni Palladium seu
ad Pontificattim Sixli secundi. Vide in eum nolat; forumNerva?,elcomprobalex Aclis S.Gordiani hunc
Pagii infra num. 24. Non igilur assenliar Pearsonioi C < ipsumlocumejusmarlyriodeleclum apraefecto Urbis
inlerpreianti iranslationero corporum ulriusque apo- Crescenliano. Bellorii verba transcribam. < Faroia-
stnli de loco ipsorum marlyrii ad catacumbas per- nus Nardinus regione iv, lemplura Telluris iriquirens
aclam fuisse Tusco et BassOcoss., eo quod in Depo- in foro Nerva?, advertit Servii verba ad lib. vm'
titione Martyrum tertii opusculi Bucheriani (inler iEneidis : Carinw sunt wdificia facta in Carinarum
Prolegomena noslra) assignetur diei ni Kal. Ju- modum, quw eranl inlra templum Telluris. Probat
lii inemoria deposilionis Petri in calacuinbis, et; illud inlra non importare quae in lemplo sunt, sed
Panli via Osliensi eisdem consulibus Tusco et Basso,, teniplo adjaeenlia aedificia, quasi iiifra lemplum ,
perlinenlibiis ad aiinuni 258, sexennio posl marty- non in templo. Assentimur Nardino, sed ampliori
rium Cornelii. Admittam facile ex loco martyrji adl inlerpreutioiie; intra leinplum Telluris, et iu Tel-
calacumbas idcirco translata fuisse eadem sacratai lure idem esse, idemque significari creriimiis ex no-
corpora, praecipue autem Petri, inchoante persecu- stri vesligii litulo, referrique ad extcriora Joca.'
lioue Decii curo ejus iroperio, per Corneliuro annoi Salis probant Acta sancli Gordiani : Clementianus
251, ex illa causa quam ibi Cestricnsis recenset prwcepit caput ei ampulari anle lemplum in Tellure,
apuri Pagiiim, nempe ut ibi lulius haberi possent'. corputque ejut projici anle Palladis wdem. Anastasius
ttalionet. Addo id, quod Cestriensis non attenriii, de Divo Cornelio : Quem tamen jussit sibi prwsenlari
neuipe consuevisse haberi orriinationes ad Pelri con- cum prwfecto Urbis in Interlude. Erocndat Nardinus
fessionem in Valicano, ul pluribus demonslravi in pra?- in Tellure. Idein Nardinns templum Telluris slatuit
fationetomi I,uiun.50: qucmadmodiiro et Alexanririac, ad foruni Nerva?, seu Palladium, ubi iiiinc aedicula
tesle Liberalo in Brcviculo cap. 20. Patriarcha suc- r» i sancla? Maria?Angelorum in via Alexandrina , qua?
cessor super deccssoris defuncfi corpus excubias anliquilus lendebal ad Carinas, dividebatque regio-
agebal, manuroqiie dexteramejussuocapitiiniponens, nes via? sacra? et fori Romani: qua? via in nosiro
a scpulto roanibus suis accipiebai palliuin beali vestigio apparet. >
Mnrci, colloque apponcbat, et tunc legitiroe sedere Nardini ac Bellorii emendalioni ac senlcnlise ne-
censebatur. Rotna? seclusa hac defiiiicti contrecla- minera puto refragaturum. Addere laraen juvat,
lione, prope locuin Petri confessionis ac deposili quod paulo anle indicabam , in Aclis Decium exhi-
corporis stationes habebaiilur in sacris ordinalio- beri jubenlem, ut praesente praefecto Urbis sibi si-
nibiis, ul conslat ex sennonibus Leonis magni. Di- slerelur Cornelius : quem subinde ad Marlis deduci
rigente igitur Decio sua? persccutionis ictus praeci- imperat, et nolentem sacrilicare capite truncari.
puos in sacerdotcs, ut epislola? Cornelii el Cypriani, Decii Jilius Hoslilianus, noroine Decii inlelligendus
atque Eusebius tcstanltir, necesse fuit ordiuanrios hic est : quem propterea Deciuin Cwsarem Acta
subducere a consueto slationis loco, ethnicis jam semper appellanl : erat enim C;esar a palre creatus
satis nolo sub imperio A.iexandri.Cuni tamen placc- antequam Urbe riiscederet ad bciltim Scythicuui
rel servari velerem consueludiuem vigilandi apttd cuin majore nalu filio Q. Herennio (qui etiam Decius
corpus principis aposlolorum, qui in secunria epi- noroinatur in numinis et inscripiioiiibiis) et in Urbe
stola sua edixeral daturuin se operaro diligenler, relictus : ubi post obitum patris et fratris Auguslo
ul frequentes haberet post obitura suum firicles sibi " iroperio anctum cum Gallo, a quo adoptalus esl,
ojiicreditos; hoc ipsuiu corpus fundaloris,R.omana? raeroorat Viclor. Hunc rgitur juvenem judicia exer-
.379 ANASTASHBIBLJOIHECARH 4380
cenlem contra Chrislianos (ut Patris exempla imi- A ct ofliciis curiac. yEueis laminis incisn nobis patcnt
taretur) advocare par erat praefectum Urbis sibi ad- in libro erudili praesulisJo. Ciampini de Cancellario.
stiturum ad forum Nervae, seu ad forum Palladium. liic exhibenda curamus, ut leclor aguoscal ex ima-
Judicia ibi exerceri consuevisse, el iribunalia seplis ginibus illuslriuni virorum ibidein repracsenlatis luni
et cancellis instructa paluisse accedentibus ostendunt in columnis, tum in hermis, forum Palladium, seu
anaglypha in Arcu Magni Constantini sculpla, idem- Nerva?, ac Trajani proximum exhiheri.
que forum exhibenlia cum imperatore, ac judicibus,
Co.istantinutM. t>i For» Tra'ar,i, tlermis, co'umnis,ac timuhcris Virorum IUintriun mirificc rxctdt», tiant
inra laneeHos,cum Prwsidib.s, et 1'rafeais, al isque fiag slrctibut La.icti.viocrnuits, supplicvmlibeliu ex.iyie.t-
UU\a at (R imvin aiiaqtijphoArcusCoiutiantini.)
Ytae reliquumFori ex eodemanaglyplwdetineatumapud Ciampin.de Vice Cancelt.
Linea 26..— Episcopos per diversa loca numero B PAGH.
scptem. Ex his duos ipse recenset in epislola ad Fa- Linea 2. — Novatus presbyter Carthaginensis ,
bittm Anliochenum apud Eusebiuin : quos nempe gravissimorum criminum reus, cum se propedieni
subsfituit Novalianis totidera deposilis , licet pceni- ab episcopis damnandum pra?videret, Romam fur-
tcnlibus, ulpote ad Jaicain coiumunionem lautum- tim profeclus est, ubi Novatiano presbylero Romano
inorio adroissis. conllandi schismalis auclor fuil. Novatianus quon-
Linea 28, 29. — Juxta cwmet.Callisti via Appia in dam cnergunienus , in lecio baptizatus urgeuie
prwdio suo , elc. Quo anie Iranstuleral ex Vaticano roorbo, cum convaluisset, caeremonias baplismi iu
corpus Principis aposlolorum ; ubi deinde Leo Ma- se s-uppleri nequaquam curavit, nec sacramentuin
gntis ecclesiain conslruxit nomine B. Cornelii insi- Conflniiationis, quod cx Ecclesia? disciplina, statim
gnilam, ut infra in cjus numero. Inde aiilcin extra- post baplisma conferebaiur, suscepit. Aliquanio
ctum corpus ejusdein poniificis a Paschali primo tenipore elapso, presbyler factus cst, episcopo de
dclatum fuit cum SS. Urbano, Caecilia, Tiburlio, regulis ecclesiaslicis cum ipso dispensanle , quau
ct Valeriano, ad liluluro S. Maria?Transtiberim, ubi probibeant ad clerum eos ptomoveri qui in lecio
icquiescit. baptizati essenl. llsec et plura alia de eo narral san-
CIACONII. clus Cornelius in epistola ad Fabium Antiochenum,
cnjus refert Eusebius lib. vi, cap. 45,
Linea 2. — Sub cujus episcopatu Novatus Nova- ubi cl fragmenlum aperit quibus artibtts episcopatmn iuvascrit.
lianum exlra Ecclesiam ordinavit. Novatus episco- Novalianus faclus antipapa ad sanclum Cyprianuro,
pus Africanus, homo dolosus, et vafer, ex Africa C episcopnm Carthaginensem, lcgatos misit; at Cy-
Romam navigans, similia illic ct paria molitus est, prianus ncc ejus ordinalionem approbavit, uec curo
conllans in Ecclesia Romana discordias, ac clero schismalicis communicavit.
portionem plebis avellens : ab eodemque, ul a fonle, Error palmaris Novatiani ct Novalianomm in
:
ronlorum omnium fluxit origo primum nainque ccposilus crat qtiod negarenl, ut jam dictum esl,
schisina in Ecclesia Romana liujus troera fuisse con- Ecclesiam lapsis in persecuiione indulgere posse :
stat. Novalianus enim quidaro S. R. E. presbyfer, deinde caeteris eliam crinrinibus post baptismiini
arobitionis spirilu inflatus , a Novato et quibusdam commissis, niillam ab ca tribui posse vciiiatn asse-
confessoribus, ejusdem Novati suasu et dolis cir- rerent. Eos, qui a catholicis ad illorum sectam de-
ciimvenli, qui diu pro Christi nomine in carcere et licicbanl, rebaplizabant. Secundas nuplias darona-
viuculis fuerant, ponliflcatum Roina? contra Corne- bant, et bigamos a coromunione sua arccbant in
liuin assumpsit, Corneliuro papam, et qui eum creas- pcrpctuum. In adininislrationc baptismntis, Chri-
scnt, in haeresim prolnpsos esse diffamans. sinalis delibuiionem non adhibebant. Tandem celc-
Linea 17. — ln Interludo. Legendum in Tellude, brationem Paschatis, luna ipsa ricciroa qiiarla , vel
seu Tcltore. Telludis autem, seu Telluris, templum Dominica proxime seqoente, vel ut rem indilieren-
erat, in quo saepe senalus coire consuevit: ut ap- tem slafuerunt in concilio Angari , Siricio papa
paret cx Cicerone Philosoph. n , el Dipnc, llist scrienlc, celcbrato : cx qtiibus palct Novatianos
Roman. 1. XLIV. hicrcsim curo schisroatc conjunxisse.
15si HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CORNELIUS. 1382
Praeter concilium Romanum a sancto Cornelio, A clesiir-,et nodum illtim unilatis dissolvere aut fran-
nicnse Octobri anni ducentesimi quinquagesimi gere.Constal utiquesanclum episcopum invelii contra
primi contra Novalianuro el sequaccs celebratum, unpudenliam hostium suorum, qui licet percili ful-
de quo siiperius, aliud a sancto Cypriano Carthagine mine anaihemalum ob scelera notoria, navigare au-
niense Maioanni ducentesimi quinquagesimi secundi dent ad Petri calhedram el ad Ecclesiam principa-
coactuin, in quo defiriitum est Iapsis dandam esse lem, ad quam perfidia habere non polest accessuni.
pacem, peracla poenitenlia plena et diuturna. Tan- Enim vero his loquendi formulis uti est polius ju-
dem post inorlem Fabii Anliocheni episcopi , qui risdiclionem agnoscere et confitcri, quam j-epellere
Novaliani partibus nimis favebal, Deraetrianus, ac declinare. Quando interrogat cur Romam navi-
ejus successor, eodem anno ducenlesimo quinqua- genl, salis indicat, in ea se non esse senleiuia qua?
gesimo secundo, synodum conlra Novalianum cele- asserat nihil ad Romanam sedem perlinere de Afri-
hravit, cujus meminit libellus synodicus. Quod au- canis (superiora enim repeli poslulo qua? praecedenli
tein aliqui scriptores tradunt, aliud cnucilium, in capile alliilimus): sed id conlendit oratio, quod
lialia conlra eumdem antipapam coaclum esse sub sequenlia deroonslrant, iiioslendat inutililateni ejns
Corilelio, nullibi id legilur; sed solum, quia non subterfugii, sive perseverent in scelere, quod nulla
episcopi concilio Roinano mininie indigelprobalione, sive resipiscant pcenitendo, quod
pauci in ItaliaCorneliuin
lnterfueranl, eorum quoque senleiuias in Africa praeslal oslendere, ubi scandalum adniis-
seorsim posiulasse, uude concilium llalicum ex Hie- suni reparari debet conspecln pcenitentiae. Quod au-
roiiymo conflatum est. tem addit de loco causa? pertractanda?, de ipsoium
SOMMIEh. j> condemnalione, de auctoritate Africanorum antisti -
lum, a quibus fueranl judrcali, ac de graviiate ipso-
I.inea 15. — Epistolam. Non dissimulabo hicpondus rum censura? non subvertenda levibus de causis,
addi et niomenti pluriroum nonsoluma Proteslaiuibus, constantia? sacerdolali niiniine responsuris; id vero
verum eiiaro a nonnullis scripioribuse numero|catho- longe abest a protestaiione aul exceptione, quasi
licorum, Cypriani verbis in epislola iudicaia ila con- contendal nibil sancta? Seriifas esse de Africanis de-
ceptis : < Qua?aulera causa veniendi (Romam) et Cernere. Raliones nempe reddil Cornello papae ser-
psciidoepiscopum . conlra episcopos factuni nun- vali ordinis in rebus geieildis, ut prsemonilus poii-
liandi? Aul eniin placet illis quod fecerunt, et in suo tifex de notoria scelesloruro hujusroodi lama et con-
scelere perseveranl : aul si displicet et recedunl, silio deleclo, non alia de causa Romam adeundi,
sciunt quo revertantur. Nam curo slalulura sit om- quam ut eos circumvenirenl alque occuparenl qui-
nibusnobis, et a?quum pariter sit ac justuro, ut bus antea cogniti autperspecti noness.nl, cavere
uniuscujusque causa illic audialur ubi est crimen posset ne quidpiam fraudulenlis hisce captatoribus
admissum, et singulis pasioribus porlio gregis sit indulgenlius concederet, unrie sacerdolalis judicii
ascripta, quam regai unusquisque et guberuet, ra- majestas et gravitas labefactari viderelur.
tionem sui aclus Deo reddilurus; oportet uiique eos Quod autem attiuet ad illorum catholicorum ob-
quibus praesumus, non circumcursare, nec episco- servationes, qui de appellationibus exlra proviu-
porum concordiam cohaerentem sua subdula et fal- cias ad Romanam sedein negotium inde facessunl,
laci lemcrilate collidere : sed agere illic causain quaestio est, num appellatio dicenda sit ad S. Sedeni
suani, ubi el accusatores habere, et lesles sui cri- C el dequa S. Cyprianus couquerilur apiidpoiitilicero
uiinis possint; nisi si paucis desperatis el perditis Corneliuin, lanquam de abnormi agendi raiione. Re-
iiiinor videlur esse auctorilas episcoporura in Afriea pulati eniiii posset polius prseveiilio, quain appella-
coiislitulorum qui jam de illis judicaverunt, et eo- lio ;.cuni Forlunalus Roniain coufugeret, ul ibi reci-
riiui conscieiiiiaiii, rouilis delicloruro laqueis viu- peietur lanquara legitimus episcopus Ecclesia? Car-
ctain, judicii sui nuper gravitale damnaruiit. Jain thaginensis, nou discussa prius eausa ex canoiiunt
causa eorura cogtiila esl: jaro de eis dicta senleiuia legibus in Africa, ubi certe justo judicio conlendere
est: nec censura?congrtiil sacerdotura raobilis atque nequaquam ausus esset. Ul ut sit, in observationibus
hiconslantis animi levitate rcprehentli. > inveuilur satis arobigua seirtentia? ratio. Praeslai
Quidam ex iis (Protestanlibus) oblectantur super eniin nilide intelligere, nuin auctor observatiouum
bis verbis, lanquara dignis sumina altentione ex eo alfirroare vclit, quamcunque appcllalionem ab Afri-
quod, inquiunl, S. Cyprianus papae signiflcat, nihil canis episcopis, et couciliisad Koraanam sedera cen-
ipsi comniuiie cuni rebus transmarinis esse, neque sendara esse aclum abnorroero seu irregularem, dc
iis se immiscere oportere Roinanain sedera. quO S. Cyprianus couqueslus luerit; ad id laiituro
E calholicis vero nonnulli considerant, ita con- contendat observare , appellalionem illam soluni-
qucri Cyprianuui in liileris ad Romanum pontificem modo ila interpositam a Fortunaio judicandam esse
(iatis super appellalione ad lianc sedem, lanqtiam de contra juris ecclesiaslici regulas. Qui facliiiu hoc pe-
agendi modo contra regulas inslittiio. (Fleury, llist. culiare iu judicium trahunt, citra diflicullalein allir-
kccl. lib. vn, num. 8.) Alii vero inferuiil hac data mabunl, parlicularem illaro Forlunali appellatiouem
occasione, prioribus Ecclesia?saeculis judicia Eccle- et suoruiu gregalium fuisse alienam a juris ordine ;
siaslica fieri consuevisse < a synodo cujuscunque rj sive sluderenl in integrum rcslilui super oronibus
provincia? cuin anctorilate melropolitani, adeo ul contra se in Africa judicaiis ct confirniaiis Roma? ,
non Jiceret provocare a judicio lalo in synodo pro- ribi Privatus ab episcopalu depositus, qui falsaro
vincia?. > De Marca, de Coucordia lib. VII, cap. 1, ordinalionera Fortunati nuper percgeral, a Fabi.iiio
Hum. 2.) pontifice pridero abslenlus el pulsus de Ecclesia fuc-
Vcrum Proleslanlibus respondetur, negando Cy- rat; et ubi Novatus aliique perduelles scliisniaiis rl-
piHinuin dicere liac in epislola, aut Roinano pon- lius coiuplices et adininistii, anatiiemate perculsi
filici signilicare non debereillum scse iroiuiscere ue- fuerant ab ipso Cornelio sive agerelur tauluinniodo
gotiisuliramariiris; nam e conlra aridens iis, qine de hac ordinatione Fortunati, scelere in priinis de-
iii superwribus lilieris, aut sermonibus scripserat, testabili , super cujus defensione ne perdilissimi
ca qua?m conseciuione hujusmet episloJa? subsequi quidem hi satellites ausi forent apud Africanos epi-
audiemus rie S. sedis aucloritiite, Petri calliedram scopos , quibus perspecti pridem erant ausus eoruro
hac ipsa in epistola appellat principem Ecclesiarum, et impudeulia, jiidicium iroplorare. S. Cyprianus in
unde unilas sacerdotaiis exorla est, ac retinetur iu epislola ad Corneliuui everlii iuacliinas perversa?
ca-teris : titulos profecto vanes futuros, atque ima- hujus factionis houiinum iu ulroque cx propositis
gitiarios; si saucia?huic sedi negatur jus se immi- consiliis. Caeterum alfirinare voluisse Cyprianuni,
scendi in rebus Ecclesiarum parliculariuin : quarum generalim de quacunque appellalione ab Kcclcsiis
coniplures nullo non lempore niiniimi tentarunt Africanis ad Roinanam, habendas csse provocalio-
scse subtrahcre ab hac principalilatc Rouiana? Ec- iics htijiisiiiodiabnorraes atque irrcgularcs, id de
1383 '** ANASTASll BIBLIOTIIECARH 1584
mum esl quod sentire neqiinqnara debemus ac pro- A ha?c, quaerenda cst in occasionibus oblalis , et in
nunliare, licel indignitas admissi criminis peculiaris opportunitalibiis ac nccessilalihus Ecclesia?expli-
vehemenlius illud impelleret ad thesiin gencricam catio illa et enodatio jurium aiiguslaebuic sedi divi-
phisjuslo quodammodo perstringendani. Ilanc vero nilus allributorum , tinrie licet eorumdem extensio-
exceptionem generis inferre necesse est ex iis qua? nem amplissimam plcnius recognoscere. S. Cypria-
S. episcopus cenlenis in locis diserte expressit de nus, qui procul dubio recognovit in Romana Pelri
suprema dignitate Romana? sedis : quain imaginari sede principia unde in eam derivant universa illa
cerle *pon potiiit. ac traducere tanqnain inanem jura principalitalis ac praerogativae,continenler per
titulum nullo auctorilalis vigore ac substantia soli- ipsain pOssess.i et exercita saeculis censecuiis,
datum. opinari potuit, judicia ecclesiasticoritin definiri ac
ld tandem reponam terlio scriptorum generi terminari oporlere in eisdem provinciis ubi suburlae
anlea indicato: quid inde consequatur, si etihm fuerant aceiisaliones; qiieuiariinoriumcrediriit nulluin
demus jura sancla?Sedis plenum ac liberum cxerci- esse quodcunque baptisma, a quovis ba?reiicoriira
lium consequi non semper poiuisse prioribus Eccle- genere minisiralnin. Num idcirco id eral verilati
sia? sacculis apud universas provincias orbis quae consonum quod ita Cypriano videbatur? Num usus
fide Chrisiiana tuni temporis induebanlur , praepe- universalis auctoritatem legis accominodabat pecu-
dienlibus obslaculis persecutionura, aliisque ad rem liari AfricariOrum praxi, uteam in sua proviucia
lanti momenli stabiliendam uon defuluris, quid, Cyprianus assereret ? Non ita sane. OEcnmenica
' Tatu» iude
inqtiain, consequetur? concilia dc utroque liocce qua?silo consulla plcno
D lunrini exposuernnt catholicam.veritatem, et Eccle-
moliserat KomaDorum condere gentem.
Nibil atlameri evidenlius aut fii-mius constabilitum siaejnra non satis fortasse cognila aut expressa a
se manifestat, quani primordialia et originalia illa marlyre Cypriano. Concilia illa recognoverunt et
jura Romana?cathedrae ac jurisdiclionis. Consulan- adroiserunl jus provocalionis ad S. Sedem lanquam
tur oracula divinarum Scripturarum, et libri anti- inuini ex altribulis suprenia? hujus riignilali ac po-
lestnli adncxis; non secus ac ejus tidelitas inviola-
quorum Palrum vetiislissiniae traditionis sequeslres hilis
lioc nobis deppsilum praeservanles; conslabil nul- in custodienrio firieideposito suis in decrelis ad
lam polestaiem in terris evidenlius ac solemnius baptisnii valiriitaiem pertinentibus, rite ab haereticis
aucloramenlum obtinere a verbo ac lege Dei, quam si coiiferalur : quod loco suo in proxime recensen-
illaiN S. Sedi de qua loquimur ita concessam. A' dis pontificibus liet manifesium.
XXIII. SANCTUS
LUCIUfr- - .
t
ANNOCHRISTI255, GALLIET VOLUSUHIli.
Vitrea paterw sacris imaginibus auro pictis decoratw, el conspersa sanguine SS. Martyrum,
repertce- ad eorumdem sepulcra externe affixoe.
I. In CatmeterioCaliisti et Pmlextali. — II. In Cwmeterio S. Agnetis
. Res lota viyidius exhibettir actorum verbis; quaeA Vale, inquit, et memor eslo fidei mese, et haecte non
jjer ips_m Viviam Perjietuani in martyrio sociam conturberit, sed confirmenl. Simulqiie ansulam de
conscripia cum sint, hic esse reddenda censeo, ad digilo ejuspeliit, et vulneri suo mersaro reddidit ei,
gestoriim et consneludinis evidenliam. ha?reditatein pignoris relinquens illi, el memoriam
XXI. Ilem Saturiis in alia porta mililem Puden- sangUinis. Exinde jam exanimis proslernilur cum
.'.'.<
teni exhorlabalur, diceris: Adsum certe, sicut ca?teris ad jugiilationera solito loco. i R. P. Ruinar-
pronlisi et praedixi, nHllam usque adhuc besliam tius in sua edilione hanc noiam opporlune sulqicit:
sensi. Et nuncde toto corde credas. Ecce prodeo < Quid igitur conqueninliir liacretici, qnod sancto-
illo, et ab imo morsu leopardi consumor. Et statim r_m reliquias religiose asservamus ? Nunquid an-
in fine spectaculi leopardo objeclus, de iroo morsu nulus ille sanguine martyris tiixlus, projiciendus
perfusus est sanguine, ut populus revertenti erat? i Quicunqtie igitur ha?c gesta martyrum re- et
r secundi baptismatis testimonium reclamaverit : dicla contulerit cum scriplis Prudenlii, et cum
fisjtanlo
SalVunilotum,salyum lotura. Plane utiquesalvnserat, perlis vasculis et pateris sanguinea crusla referli-,
qui hcfc spectaculo claruerat. Tunc ^denti militi: el csementofirmiler aflixisexterna in parte undique
1457 HISTORIA DE VITIS RO.M.PONT. — 1ANCTUS CAJUS. 1458
.lausi Ioculamcnli corpns marlyris asservanlis, in- A papa? in Regesl. lib. vi, c. 48, teslimonio constat.
lelligel, ad lestimouium fidei et memoriam sanguinis Quod usque arieo ipsc, alio edilo decreto, prohibuit,
pro Chrislo fusi, nerope ad vindicationem et com- oit vetuerit etiam corpora Romanorum ponuficum,
probalionem marlyrii per euindcm Dei servum for- cum perferunlur, legi tlalmalicis.
tHer tolcralr, et ad pignus tutelw ejusdem , inde a PAGH.
fidelibtis reporlanduin iinniersis in illo linleis , et — Ut auicunque fidelium martyrem se-
cimcliis domi Linea 6.
brandeis, ei annulis, aul hujtismodi sine datmatica aut colobio (id esl liinica siue
servandis, et contradendis posteiis suis (uisse appo- peliret,
sita ejtismodi vascul.i , sub cnnscienlia episcopi, manlcis) purpuralo nullalenus faceret. Quod honoris
et vindicatione caiisa conslilulum est. Sed cum idem honos ponti-
nempe legilima cogniiione prsemissa ficibus, ac ipsis eliam diaconistribuerelur, ul S. Gre-
martyrii: cujus rei gralia Eulychianus in suo rie- indicat lib. iv Dialog. cap. 40, decrelo suo
crelo hac in seclione memorato non morio praecipil gorins idein lib. IV, epist. 44, sancivil, ne ferelrum, quo
sepeliri marlyrem cum colobio purpurato, sed etiam
certiorem se fieri de ritu ita servalo in singiilorum Romani ponlificis corpns ad sepeliendum ducitur,
dalmalicis legerelur.
iiiarlyriim sepullura : quodtamen ad notiliam sibi Sancti Eiilycliiani corpus in palriam Lunaro rela-
divulgaretur. lum, nunc invenitur atque lionoraturLunae Sarzanae,
CIACONII. urbe vicina, dilionis Genuensis, quae peni-
Lin. 1 el 2. — Sedit annos oclo. Fallilur Eusebius, lus desolaia? destruclacque in honore calhedrali
qui octo menses solum Eulychianiim seriisse refert, sticcessit. Eiiiychinnus , qninque ordinalionibus
vcl decem non ad finem pcrduxisse. Quinque enim R mense Decembri habitis, presbyteros 14, diaco-
ordinaiiones roense Decembris facta;, non poluerunl nos 5 fecit, episcopos vero 9 pcr diversa loca.
nisi qtiiuquennio fieri. Quare acquiescendum roagis Sepultus est in cceinelerio Calisli via Appia. Dnaeei
iis qui oclo annos el menses aliquol ejtis ponti- Decrelales ascribiinlur : priroa ad omncs per Ba?ti-
ticaiiti tribuunt: inler qtios esl Panviuiiis et carrii- cam provinciam conslilulos episcopos; secunda ari
nalis Baronius. Qiiibusetiam raiioconsiilum sulfrnga- episcopos Siciliae, qua? supposilitia? snnt;_ cum in iis
tur, el ex ecclesiasticis anliquis labulis lacilecolligiliir. poslerioruin pontificum loca iniegra recitentur, et
Linea 4%— Hic conslituit ut fruges stiper altare alia mulla supposilionis indicia habeahtur.
lanlnm fabw et uvm benedicerentur; ul scilicel erro-
ribus Manichaeorummagis advcrsarelur, qui n malo SOMMIER.
principio crealuras exorlas dicerent, alque eas Linea 4. — Hic consiauil ul fruges super altare
exsecrabiles aflTirmarenl; ipse contra beiieriiceret, lanlum fabw et uvw benedicerentur. Decrotiiro hoc
ac verbo sanctifiearel, et gratias agens, a fiilelihus veterem iraditionem confirmaus super eadem Eccle-
super altare ofierri, ei a sacerdote cuni gratiaruro sia?praxi, edilum procul dubio fuit occasione Iwcresis
aciione benedici voluit. Qui quidem usus anliquus Mauichicorum liinc prodeuntis : quac innitebatur
viguit in Ecclesia, adco nl non primus sil hahcndus errori duorum principiorum •universi, omnino inde-
Euiychianus, qui haec servanda slatueril, sed potius pendeniium cliam iiuer se, juxia illorum placila,
suo decrelo dentto roborarit. boni scilicet, ac mali. Bonum asserebat auctorcro
Linea 6. — Qui lioc consliluit, ul quicunque fide- Jucis, et creaturarum inde formalarum juxla eam
lium marlyrem, sine dalmalica, aut colobiopurpnralo C senlenliain ; Malum vero appellabat principem tene-
i»//_ ratione sepeliret. Eral autem dahnalica vestis brarum, et rerum quas conlendehal inrie proriuclas,
sine nianicis. el colobiuin etiam innnicis carebai, et veluli lerrani et terra? friiclus. Manes hxresiarcha
episcoporum inuceiam, niiiic riiclani, imitabatur. Sed doclrinara lianc hatiserat ex magis, Persarura philo-
religiouis pra?texlu pra;iergressus esl poslea Chri- sopliis, apud quos educalus, etin qiiornm scltola diu
stianus populus ejusmodi decrcli fmes, ut non laiuiim perscveraverat, qtiemadmodum osiendimus in do-
sancloriiin marlyrum corpora dalmalica legerentur; gmaiica religionis Hisloria, lib. u, cap.deoriginc ido-
sed sacroriiin etiaro mini.trornra : ut sancli Gregorii lolalria?.
VARI2E LECTIONES.
Apud Fabrotlum ex codiceFrehert. j\ ost. lin. 7, el sic ep. ord. Hic reg dividit. lin. 12,
martyrio cor. posl an. 8, cum Gavinio. lin. 13, eo-
Num. 29, tin. 2ei 5, AB, lemporibus Cariui. lin. 5, ronaliir. Hic fecit ordinationes 4 per mensem D«-
a eonsiilatu Cari 5. lin. i et 5, A, Conslanlio qninto. ceuibrein, presbyleros xv, diac. xu, cpiscopos per di-
lin. dicta 5, AB, ul ordines omncs. lin. 0, ul prius versa loca nnm. v, qui ctinui sep.
esset osliarius. lin. 11, A, cum Gabinio. £,cuiu Ga-
vino. lin. 13, B, Kal. Marlii. Apud Holstenium et Scheleslratium.
Ex codice Regio, Mazarino el Thuano. Lin. 1, Vat. el Flor. sec. Dalroaliiius. lin. 3, Flor.
2«! Vatic.om.Cariel. lin.ead., Flor.duo,adie\6.lin.
Lin. 2, dies 12, fuit. lin. 5, Cr-ri et Caiini a die 5, Ftor. duo, Val. et AnsetmusLucensis, ordines. lin.
xvi Kal. Jan., a consulalu Cari secundi usque in 6, Cass., ul prius esset. lin 8, quidam codex legit
diein 10. Maz., fuit aulero Cari secundi et Carini ncolylhus. lin. 11, Vat poslairo.viu;inF/or.se.„H(/o
usque in d. 10. lin. 6, si quis licri episcopus ro.dia-ut deeslannoix. lin. ead.Flor.et Cass.,Gavino. lin. 13,
cssel prius osi. J. cx. acolytus, subriiacorois, Cass. et Vat., Marlii.
conus, piesbyler, et ex. lin. 9, posl aniios 9. lin. 11, Apud Peniam ex codice Cavensi
loca 5, qui post annos 11 cuin Gabinio fratre suo Lin. 1, Caius, nalioue Dalmata, ex genere- Diocle-
propter Gabiui prcsbyleri filiam n. S. mariyrio co- tiani imperatoris ex patre Gaio sedit ann. xi, ro. iv,
roiiaius, sepultus est. diebus ix. Fuit aulem leniporibus Cari*el Cariui a
Ex codice Thuano altero. die xvi Kal. Jan. (superscriptum recentius uu Kal.) a
lin. 2, sedit ann. 11, m. 4, d. 12; fuit aulem consulalu Cari II et Carini. lin. 9, marlyrio corona-
lerap. Carini a die xvi Kal Junii, a cons. Cari II. lin. lur per ann. vnu. lin. 11, cuuiGavinio fralre suo.fjn.
5, Hic constiliiit ordines oinues in Eccles. ut sic 13, 14, via Appia x Kal. Magiaruin el ccssavit epi-
-scenderetur. Si quis episcnpus mererelur ut esset scopalus dicbus xi.
NOT/E VARIORUM.
30 Marcellinus, natione Romanus, ex patre Projecto , sedit ttnnis octo <*, men-
sibus undecim, diebus viginti duobus. Fuit autem temporibus Diocletiani et Ma-
ximianih ex die Kalendarum Juiiarum a consulalu Diocletiano sexto , et Con-
stantini e XI usque ad Diocletianum IX et Maximianum VIII, quo tempore fuit d per-
5 secutio magna, ut intra triginta dies septemdecim millia hominum promiscui sexus
per diversas provincias martyrio coronarentur Christiani <*. De qua re et ipse Marcel-
linus ad sacrificinm ductus est, ut thurificaret, quod el fecit, el post paucos dies
pcenitenlia ductus, ab eodem Diocletiano f pro fide Chrisli cum Claudio , et CIJ-
rino , et Antonino capite sunt truncati et martyrio coronantur, conjuraus beatus
10 Mareellinus Marcellum presbyterum , dum pergeret ad passionem suam , ut prae-
cepta Diocletiani non impleret 6. Et post hoc factum jacuerunt corpora sancta
in platea ad exemplum Christianorum diebus sex triginta ex jussu Dioctetiani,
et exinde Marcellus presbyter collegit noctu corpora cum presb) teris et diaco-
nibus cum hymnis, et sepelivit via Salaria in coemeterio Priscillee, in cub;iculo
15 claro, quod patet usque in hodiernum diern, quod ipse prmparaverat i> pamitens ,
dum traheretur ad occisionem in crypla juxta corpus sancti Crescentonis VII Ka-
lendas Maii. * Qui etiam fecit ordinationes duas per mensem Decembris : presby-
teros quatuor, diaconos duos, episcopos per diversa loca numero quinque. Ab
eodem die cessavit episcopatus i annis septem , mensibus sex, diebus viginti quinque ;
20 persequente Diocletiano Christianos.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Marcellinus armis octo, mensibus tribus, diebus viginti quinque. Fuit temporibus
Diocleliani et Maximiani ex die pridie Kalendas Julias, a consulibus Diocletiano vi ti
Constantio II usque in consulatum Diocletiani ix et Maximiani vni, quo lempore fuit
persecutio, et cessavit episcopatus annos septem, menses sex, oies viginti quinque.
N0TL'L<EMAUGINALES FABROTTI
« B, an 8, roinus d. 7. b B, Conslanlii et Galerii irop. a coss. Dioc et. vi et Conslanlio ad Dio-
clet. vni el Maxiroianum vui. < C, Coiistanlii. d Vide Baron. al an. 302 , p. 738 <*Bar. loc. cit.
hanc hisl. nfellit a. p. 739. f Maximiano. &CB, esl truncatiis et mart. coronatus, qui duin pergeret
ad passionero snam adjnravit Marcellinu. h Ipsi S. Pelrtis prajceperat CB. i Bar. ad ann. Dom. 30.,
vag. 790 edit. Vallicellanx 1394, refellil. i Bar. tanl. mens. 6, et d. 24.
VARI^E LECTIONES
Apud Fabrottum ex codice Freheri. B Campaiiiic in civitale, quae vocatur Suessa, suo oro
coraro CLXXX episcopis cum cinerein capiie
Num. 30, lin. 1,2, AB, menses 2, A, d. 35, B, pijeiiiinit et cilicio vestiitis poeniteiitiain agens, et tlicens
dies 25. in AB desunt sequenlia verba. el qiioriiin suo, se peccasse. Ttiiic iraius Diocletianus leiiuit eum
cliirographum cucurrit, et irobecilles 208. lin. 5,
Diocleliani VIII. lin. 12. dies 25. lin. 15 compellens ad sacrificium. Ille autem clamabat di-
AB, B, cens: Pceniteo cuin lacrymis de priore ignorantia,
B, quod ipse pra;ceperat. lin. 16, B, Cresceu- quia graviier deliqtii, et coepit blasphemare Diocb-
lionis. tianiiin, et iriola iheiiioiiiot-uni nianufacla. Tunc ab
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. eodein Diocleliano pro f. C. c. Cl. Cyr. el A. c. s. l.
Lin. 1, sed. ann. 9, m. 2, d. 16. lin. 3, Dioclctiani et marlyrio coronati. Abjuravit a-ileni B. Marc.
(sic fere semper, ul el in aliis mss. codd.) h. et Coti- (Maz., conjuravcrat autera B. M.) lin. 12, Diocl.
sLanlii2. tin. i, eo terapore M. eodero t. lin. 5, |>ro- exinde M. lin. 13, et diaconis. Maz., riiaconibus. lin.
iniscui sexus Clirisliani p. d. p. ro. c. de qua re. tin. 15, quod palet (M., parel) usque in hodiernuin diero,
1, ut thurificaret idolis, qtii (Maz., ul thur. qui et quod ipse pr:Eceperai, duin tr. lin. 16, Crescaitionis
tecil) el post paucos dies syuodo facta in provincia vi Kal. M., hic fecit ord.
H69 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLINUS. 1470
Ex codice Thuano allero. A Aptid llolstenium et Schelettratium.
Lin. 1, Flor. roens. III, diebus xvi. lin. 3. Cass. et
Lin. 1, sedit ann. 9, m. i, dies 16. lin. 3, scribe Val., oclavo. et Flor., Constanlii II. lin. 5, Cass. ita
Diocletiani. tin. 8, 9, Cyriuo cap. s. (r. lin. 9, (|iieni ut. lin. 7, Vul. el Cass., ad saerilicaiidum. lin. 9,
conjurai.s. lin. 11,etproplcr hoc f. lin. 12, riies 36. lin. Flor. sec. coi-onali. tin. 12, Florent. duo et Vat.
15, nocle c. lin. 14, via Salaria in cub. claro in xxvi. tin. 15, Val. Cass. el Florent., proeceperat.
crypta. Qui eliain f. ord. 2 per m. Deccmbrein. lin. lin. 19, an. 7, ita Deusdediiel Vat., sed Anselm. Luc.
J9, quinquc; qui eliam sepultus esl in ciinilerio ann. xu.
Piiscilkc via Salaria vi Kal. Maii in cub., quod patct Peniam ex codice Cavensi.
ab eodem Apud
usque in hod. d. quod ipse praeceperat Lin. 3 el 4, a consulalii Diocleliani VI el Constan-
die, et cessavil ep. ann. 7, m. 6, d. 25, pers. Diocl. tino II. lin. 9 el 10, coroiianiitr. Coiijiirans beatus
Christ. Marccllinus.
NOT/E VARIORUM
A SCHELESTRATE. pcena; ad exeraplum. Anaslas. in Theodoro: « Vi-
Linea 6. — De qua re ipse Marcellinus ad sacrifi- dens aulem Isacius eaptit Maurilii, gavisus est, et
ciuin duclus, c!c. Eadem liabet auctor Libri Pontifi- fecit ad exenipluin mulloruin in circo Ravennate in
calis, qui cum auctore hujiis catalogi anle Isidoriiin stipiiem poni. > Eodem lempore in perseculione
Mercatorem scrir-serunt, apud quem exslant acta Maximiani corpora roartyrum iusepnlla feris et ali-
libus exposita , el ne sepelirentur, cuslodes adhibiti
Syiiuessani concilii pariler anliquissima , et ante " (Etiseb. Grnecos damna-
tenipiis Isiriori-Mercaloris conscripla, quae licet in lorum lib. vm, cap. 19):Apud
aliis supposililia videanliir, quoai! lapsum Marcellini corpora inscpulla manebanl ( Q. Curt. lib.
a vero aherrare non videntur, ul oslendil Oniiphriiis VIII, cap. 2) : « Jure inlerfecliiin Clytum Macedo-
Panvinius in Hislorra ecclesiaslica , quae ms. asser- nes riecerroinl, sepiiltura quoqiic prohibiluri, ni rex
vainr in bibliolheca Valicana. Iiiiroari jussissel. > Apud Roinaiios idem moris fuil
Linea 16. — In crypta juxta corpns S. Crescen- ctiam in animadversione mililtim. Tacit., i Annat.:
lonis. Ex quo loco palet, sanclos martyres in cryplis « Corpora exlra valluni abjecla ostenlui. > Tainen
Diocleliani damnalos sepulttirae trarii
sepultos fuisse. Quod adeo veriiin est, ul nullum ea consliliilione
de re diibiuni esse possil; cum etiam constct, Chri- non velatur (L. Obnoxios, C. de Relig. el snmpt.
stianos tempore perseculiouis in cryptis habilasse, fun.). Coiislanlinopoli erat locus, cui nomen erat
el quaectuiqtiepielatis Chrisliana? otlicia exercuisse. Polagium, destinaiiis sepulturae dainnaloruro, ttijus
Untle de Caio auctor liiijus catalogi : quori fugerit uiemiiiit Ceriren. in ConslauLino CoJjW.iiymo: rufov
perseeitlionem Dioclelianiin cryptis habilando. Sle- r.uTaSixoiv. El temporibus ipsis Dttcii corpora uiat ly-
phanug papa in Calacuinbis in sedc, ubi ad sacri- runi sepulltira; traib vetitum non fnii; el penes
ficiuin offerendum sese pra-parabat, riecollaius est, eopialas sen laboranles liiit cura scpultur-.e corpo-
tit hahent ejus acla. De Xisto rcfcrl D. Cyprianus ruro mariyritm (Cyprian. epist. 3): lElquod maxi-
epistola ad Successiim. i Xistum auiero in ccemeterio mum est corpora niartyrum , autiinminel caeterorum, si non
aniinadversuni esse sciaiis, viu lilus Aiigusti. >De sepelianliir, grande peiiculiiin eis, qiiibus
B. Laurenlio auclor Imjiis catalogi in Xislo II : « B. inctimbil hoc opus. > Cloacas Urbis ctini Tarquinius
aulein Laurentius sepultus est iu via Tiburlina in C Priscus plebis opera facerct, et toedio operis cives
agro Verano in crypta cuni aliis inullis niartyribus. > mortem sibi aconsciscerent, novo pcena;genere eos
De Alexandro marlyre anliqita ejus inscriplio in compescuil propria nece, ilefuncioriim corpora
cocmelerio Calisli reperla : < Alexanrier mortuus non figens crucibijs speclanda civibus, siroul et feris ,
est, sed vivil sttper aslra, el corpns in hoc lumiilo alitibtisque laceranda (Plin. lib. xxxvi, cap. 15 \
requiescit: vilani explevit ciini Anlonio imperalqre : BENCJNI.
qui tibi mullum beneficii anleveuire praeviderel, pro Linea i. — Quo tempore fuit tnagna perseculto.
gralia oriitim redJit, genua eniin fleclcns vero Deo Magna inerito vocalur haec persecutio, duin tres
sacrificalurus atl supplicia riucitur. 0 tempora in- imperatores pari crudelilale et iroinani sacvitia
fansla, qnibus inter sacra el vota, ne in cavernis per plures annos Cliristianoruin lanienam fecerunt.
quidem salvari possuniiis, >etc. De leropore et ejus iniliis riisptilanl clar. viri in no-
Linea 19. — Et cessavil episcopatus annos seplem, tis ad Laclanliiim de Morlibus peisecutoriiin. Ponli-
menses sex , dies viginli quiuque, persequente Dio- ficalis vero Liber hanc niagnaiii vocai, et quod sub
cleliano Christianos. Secundus calalogus Jegit: an- bis leroporibus priora initia, qux>in dccennalibus ap-
nos sex; anliquissimiis catalogus annos quatnor. paruere, magno impelu proruperint adversus Chri-
Cardinalis Baronius ne quidcm annum tinum sedis stianain religionem. Triplex enim perindus assignan-
vacantis admillil. Qua in re ipsi asseulitur Onu- da. Prior in decennalibus, cuni divinos honores
phrius Panvinius, qui cum communi recentiorum Diocletiano sibi vindicanle, et ut credibile est, re-
oslendit Marcelliiiumobiisse eodem anno, quo Dio- -. fiagantibus clericis, in eosdem prior inolus exarsit,
cleliantis purpuram deposuit: unde sequitur, epi- " in quo Caius coactus fuit in cryptis secessuro sla-
scopoLuu)per septem, sex, aut quaiuor annos va- luerc. Aller inoliis ann. 298 in mililes Chrislianos,
carc non poluisse, persequeiile Diocleliano Chrislia- non niorte tamen pleclendos, sed cinguli inililaris
nos, sed eodcuj anno persecuiionein cessasse, quo ablatione cx Laclaulio. Ea, quae proprie persecutio
nioriiiiis est, el cJero Roiuano occasioiiein dedisse esl, peredictoruni vulgaiionciii, ct hic magna dicitur,
substituendi in ejus roctiro Marcelluin, qui plusquaui inccepil iiivicennalibtis, quaecclebrahantur anno 303.
IIIIO anno ponlificalum leiuiii, 'eslanlibus ejus Haccvero gradaliui inslitula fuil, prinio in Palalinos,
actis , quod iu ratabulo « post inullos annos ser- cl milites ex eodeui Lactantio c. 15, pag. 99,
viendo imluiiis aroictu cilicino emisil spiritum sub deinde in clericos, eotleni dicente c. 15 : « Com-
die xvii Kaleud. Seplenibrij. > prehensi presbyteri, et niinislri, et sine ulla pio-
ALTASERR_E. baiione ad conlessionem damnati cuui oranibus suis
dediicebanlur. >
Linea 11.—Etposl hoc factum jacuerunt corpora Linea 5.—U'tinlra triginladies,decem el seplemmil-
sancta in p'anlea, ad exetnplumChrislianorum , die- /iaAommum...coronnr.n'«r.Nuraerusraartyi'umiuter-
but triginta sex, exjussu Diocletiani. Corpora niar- emptorumper iroperii provincias assigiiamr, ul roa-
tyruro insepulla jacuerunt in foro, ad exemplum gn;c persecutionis inriicium. Iroplacabile oriiuni, et
Chrislianorum : id est. ul hoc speclaculo Christiani pertiiiacissima conluroacia malris Galerii Maximia-
inoverentur ad dcfectionero, ex jtissu Diocicliani, ni, quae furiis agilala, tcrmiimm Chrislianai religioni
1471 ANASTASIIBiBLIJTIJECARIl 1172
imponereraeditabaliir,faclam lanienam intramcnsem A liniun. Dioclelianiis enim, vix peraclis initiis Romae
a publiealis ediclispossibflem oslendit. Accedil Iriuin vicennaliuro, in ipsa hyeme decessit, et in Maii men-
iniperalorum Diocleliani , Maximiani , et Galerii se, quando marlyrium contigil, ab urbe longe ab-
Maxiiniani conliimax ideni propositum, cui si con- eral. Quori ita re"fert Lactanlius, forsitan Roinnelunc
jungantur mala idoles, depravali eoruiiidem roores, pncsens, duro cdiclis perseculionis narratis, in urbe
et privata consilia perdendi Chrisliaiios. ne illi fave- Nicomediensi, primo vulgalis, aridit : « lloc igitnr
rent militia Conslanliiim in Galliis agentein, de cujus scelere perpetrato, Dioclclianus, ciiin jam ab eo fe-
nnpcrio ifierito pavebanl, haec, inqiiani, librata, faci- licitas recessisset, pcrrexil staliro Romani, nl illic
le suadebunt, ita rem evenisse, uti in gestis Marcel- viceiinalium diem celcbrarel, qui erat futurus ad
lini rcferlur, et numcruro designatoriim inarlyrum diiodecim Kal. Dece nbi is. Qiiibus soleinnibiis cele-
respondere crudelitali iraperaiorum. His si aridatur, bratis, cuin liberlalcm popnli Roinani ferre non
quod in ediclis imposiluin crimen incendii Christia- possel, iinp atiens ct aeger animi proruinpil ex Urbe,
nis, quasi inlcrimere iroperalores molirendir, magis impenileiilibiis Kal. Januariis, qiiihus illi novus con-
ccrlam facient subsecuiam lanienain. Lacianlius siilaius ileferebalui-. Treriecim riies lolei-arenon po-
eiiaro, cum baccbanlis in Chrislianos malris Galerii luit', ul Roinne potius quain Ravennae procederel
oriia descripsisset, et siibsecuta imperialia edicta, ad- ronsiil. Sed profeclus hyeme, sicvicnle fiigore, atque
dil : « Sed C-jesar(Galerius nempe) non conleiilus imbribiis vcrberalus, morbiiin levem ac perpcliroin
cdicli legibus, aliter Dioclelianum aggredi parat. "traxil, vcxatusque per omne iler, leciica phiriniuro
Nam itlillum atl proposimm criirielissiinae persecu- vehebalur. Sic acslale transacla, per circuilum ripae
liomis impelleret, occultis ministris palaiio subjecil rj strig;e Nicomediam venit, morbo ,jam gravi insur-
incendium. El cum pars quiedam conflagrassct, Chri» genlc. > Qua; circtimslanlia non aniniadversa a
siiani arguebanliir, vclut bosles publici, el cum in- consarcinalore lapsus Marcellini, inlegrain aclorum
genli iuvidia simiilctim palatio Chrislianorum nomen iilenlilaiem corruere facit. DoualisUe enini hisce
ardebat. Ilios, consilio cnm Eunuchis haliito, de ex- fragmcnlis propriam cansain lucii siudebant, ut vi-
slingiiendisprincipibiis cogitasse; duos imperalores dere est in collalione Caithaginensi; et s;epe monel
doini suae penc vivos esse corobiistos. > llaecalumnii. S. Augusliniis , diim eosdein revincit. Elaliora-
per sacerdoies geiilium acutae, qui Galerii roatiis bant enini Donatislae probare, a Marcellino de-
superstiliosissiroum zelum fovebanl, noii poterant fecisse cpiscopalum, ul sequcnliiiin poniificiiro in
non coramovere idololalricas civilales, et saevitiain eosilem latas sententias infirmarent : quomodo et
jiidicutn aciiere,Diocletiaiiiiinr-ue ad prorsus perden- Feliccro Cieciliani ordiualorein rfeum tradilionis in-
dos fideles inipellere, quod effecisse tesialur Laclan- siinulariini, ul ordinalionein irritam ex co titulo
lius, mox suhdens : « Diocleiianus vero, qui semper oslcndereiil : forsitan etiam ad pseudoepiscopaluni
se volebat videri asluliim, el inlelligenteiii, niliil po- Roniaiiiim a Donalislis consliluliim roboraiidiiin,
liiil suspicari ; sed ira inflammatus, excarnificari quasi ipsi illuro rcsl.aiiraverint posl l.ipsuin Marcel-
omnes suos proJinus praeepil. Sedebat ipse, atque lini, ciim ipsi veram Ecclesiam penes ipsos esse iro-
innocenles igne lorrebal. Item juilices iiniversi , maculalain iHibatainquejaclarenl.
oriines denique qui crant in palalio inagislri, dala Linea 19. — Cessat*i'episcopaius. Sedis Romanae
poteslate, torqueliaut. Lranl cerlanies, quis pvior vacatio ob anguslias perseculionis protrahilur, el
aliquid inveniret. Nihil uspiani reperiebalur, nec pa- ob irilcriores Galerii inachinaLiones fit riiiiiuririor.
liebaliii' iram inconsiilerali senis deflagrare : sed C Maler enini Galerii tot Chrisiiaiiorum cieriibus , et
qiiindecim diebus inierjeclis, aliuri rurstts inceiidiuin aeeriiissiiiia per lolum orbem iiroocenliiiro slrage
niolitus esl; sed celerius animadversuiii, nec lamen vix satiaia, tardiores cxislimans perseciilores, li-
auctor apparnit. Tunc Caesar iueriio hyemis profe- liuro indcfessa ciebat adversus Clirislianos. Arri-
clione parata prorunipit, eodcin die coiilcslans fu- puere occasioncm, Galerio consuetis fraudibus rem
gere se, ne vivus ardcal. > Ila Galeiius malris promovenie, ex moiibus rebellibus in principes exci-
jussa, propriaroqiie indolein pcssiinani in Clirislia- laiis, a quibiisdaro lyrannis iniperiuro affeciantilius.
nos acueiis pcisecuiioiii vires addidit, ei laiiienain Episeopis, el clericis veluti auctoribiis seditiomim
snevissiinain prouiovens, el ipse ciim Diocletiauo criinen est iinposituin , el hinc major increbuilper-
exercens, certuro, ac indubiuni reddil iuinieriim secuiio : ciini sacerdotes genliiun suadcrent, facile,
martyruro pereinploruni. Unde sttbJil L icianuus : radicitusque, Chrisiiauam religionein cxstirpandaiu,
« Furebal. ergo imperalor jam non in domcsticos si ejiiscopi et sacri lihri e inedio lollerenliir. Hinc
tanliini, sed in omnes... Omiris sextis ei selatis ho- nova in cleruin vulganlur cdicla, et dira in sacros
inines ari cxiisiionem rapli. Nec singuli, qiiouiain codices exercelur vexalio, unde tradilorum lurba ,
lanta cral niulliludo, ul gregaliin ciiciinidalo ignc (|ii;c occasionem dedil Donalislariiro schismali ex
anibicbautur... Vexabatur universa terra ... el ab Opialo. Conjecliiram noslrain rolioranl verla Ense-
orienie tisque ai occasum Ires accrbissiiii;R beslia; bii, nairaiilis sericm liujits perseculioiiis, qui Ni-
saeviebanl. > Eunidem numeriim proponit Euscbius, comeiliensia eriicla, el hOmiiromsuliseciilam caetlem
iuquiens : « Dici non potesl, quos, et quantos Christi euiii nairassel, cl dixi^sel, lib. viu , c. 6 • «Elhajc
inanyres in omnibiis locis el urbibus passim cernere p. quidein iu ipso perseculioiiis cxordio Nicoinedia;
licuii : > e: lanienara actam motibns civilibus coro- gesia sunl. > Aririit deinde : « Caeieruro paulo posl,
parat, quando freqiientissiina liominiiiii niaclalio. CIIIIIalii in Melilina Armeniie rcgionc, alii in Syria
« llli quidem Dci cultorum, tam virorum, quam inti- iiiipcrium arrip re conali essenl: proinirigaluin est
liernni cicdibus, lanqoani civili quodam bello provin- iinperaloris criiclum, ul oroiics ubique ecclesiaruin
cias subjeclas polliicriint. > Arobo vero cranl viven- antisliles vincli in careerem irmlcreniur. Earuiu
les, cum lyrairoi perseciitiontun 1'uriasagilabant. El vero rerum, quae postea facla; sunt, speclaculum,
Severus : « Nullusunquam magisbellismiindtis exau- oiiinem prorsus dicendi copiam superabai; quippe
stus est : neque roajori uiiiiuani triuropho vieimus, Curo innuinerabilis ubiqiic honiiniiiii niiilliludo cu-
qiiani cuni deccin aiinorum slra.ibus vinci non po- siodi;e manciparelur : et carceres oliro homicidis ,
uiimus". > et sepulcrorum expilatoribus depniali, lunc cpiscn-
Linea 8.— Ab eotlem Diocletiano.... capiie sunt pis, presbyleris, riiaconibus, lecioribus, atque exor-
truncati. Non afliocleliano, sed p;;r ejus judices, cuiii cislis coniplerenliir; arico ul iis qtti ob crimina
anno quo contigil inariyrium Diocleliaims ab llibe coiideinnati fuerani, nulliis jain locus stiperessel. >
dislaret. H;ec vero, quae hic dicuiilur de lapsu A Calerio, ut reor, machinationes inveclie censen-
Marcellini, addita videnliir et suppleta , qu.cque lur, in quo iropcrii el doniinalionis absque consor-
desiimpsil cx aclis quibusdam con.iclis arlc Dona- tio insedcral anibitus et cupido, quod iunuere vide-
tislarum ; et qui confiiixit, nolam leinpoiis non ad- tiir Lactanlius: qui cum nai-rasscl uxercilos tumuliiis,
vertens, falsa inscrtiil dcDiocleliaui aciis in Marccl- advcrtit quod Galcrius (suprii) : « Jai» conflixcrat
1473 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLINUS 1474
nuper Maxiroinianosene, enraque lerruerat, injecio A gaia, insepulltim jacuisse, et posiea scpiiiluiu fuisse
arroorum civiliiiin mctu. > Ha?cvero in clericos ur- via Salaria. Fieri auteni poluit, nou inorlis, scd se-
gentior persecutio ari perdendain, ducibus Clirisliani pulturae diem adnolatuin fuisse iu Marlyrologiis : ct
populi sublalis, religionein, Romae praecipue agi- ita conligisse inniiit Beda , duin scribit ad vi Kal.
S. Marcellini papw, proul. in supra-
tanda,cuin optiroe scirent, Roniano antislili propler Maii, Deposilio
principalioreni poienliam inler Christianos jus su- citalo ros. anliqiiissinio legitur, quarovis in ediJiono
prerouin convenire, adeoque ouinero iropendisse cu- vulgata legalur naiale. Depositionis itaque dies fuit
raro iinpcratoris satelliles, nc ponlifex eligerelur, 26 Aprilis, cum jain 16 Aiarlii passusesset, Diocle-
spem concipienles facile reliqua collapsnra, si su- ritiin liauo ailliuc iiupcraiile, iil sub eo Marctilini inariy-
prenius 11011 eligeretur anlisles. lla Decius, tit ex recte collocari possit. Alque his qiiidem pro-
Cypriano supra notauiin est, Corneliuni uli pontifi- bandis (cum nulla amplius quacslio superesse possit)
cero perdenduin elaboravit : el in hoc ipso primo iion est quod diuiius inhacreamus. >
Diocleliana;;. persecutionis decennio Maxenlius ty- De die atque aroio quo purpuram deposueriiut
raroius cuin Roniaeessol, elejusriem inriolis ac per- Diocieliauiis el Maxiinianus diserle Idatius ex edi
versilalis, successorcm Marcelluni coercere volebat, tione Scaligeii, ul: Sclielestratius observat, ejusdein
ut negarel esse episcopum, ul infra legitur in Mar- verba proriucens « Diocleliano ix et Maxiiniaiio
cello. Ex hac iia^ue origine evenit, ul proira- VIIIhis coss. rieposueruni purpuram. piivali ellecti
heretur successoris clectio post Marcellini niar- Diocletianus et Maxiniianus die Kal. Aprilis. > Iricni
lyriuin. adverlit Ruperliis in Besoldi Synopsini hisloricam
BINH ET LABBEI. p pag. 362, iia scribeus : « Cuni Diocletianus el Maxi-
niianus scnior abdicassent, iidero Kalendis Aprilis,
Linea 6. — Jpse Marcellinus ad saciificttniltim ut scribit Iriacius (non anle diein xi Kal. Maii, ut
duclus est, ut thurificaret, quod et fecit. Qiianquam Golzius et Oiiuphrins iradideruiil) > etc. De anuo
pluriljiis raiiouibus, quas vide apud Baron. anu. 511*2, etiani Zonaias leslaiur Hisl. lib. u, cap. 7, neinpe
iniin. 96 et seq. Ii.ecMarcellini ihurilieanlis hisloria coss. Diocleiiano ix et Maxiiuiano VIII. Male aiiteni
plane refutari et obreplitia esse probabiliter ostemii iiileipielanliii' nomiiilli ciroi Baluzio (iu not. ad
possit; (amen non facile recedenduni esse putanius Lact. de Mortibus persecuiorum, pag. 389 tonii II
ab ea sentenlia, quae commiini hacteniis consen- Miscellan.) Zosiini locuin, quasi Zosimus scripseril,
sione credita e.-l, atque in anLiiinis tabulis ecclesia- spaliuui inlercepiuui a ludis saecularibus celebralis
slicis reperla fuit. Marcellinus itaque idolis sacrifi- per L. Septiiniuin Severuro Libone et Cilone coss.
cando, iiietu morlis induciiis contra fidei confessio- (Christi 204) usqtie ad pracdiciiim consulalum Dio-
nem peccavil, adeoque externo actu lidein negasse cletiani IX el Maxiniiani vm, consiare airois cen-
visus cst : veiiiin interiorc aclu conlra fidem nihil lnm el iino. Tcxlus Zosiroi esl ita reddendus :
eredidil, nihil etiaro dociiil, a(que ideo haerelicus , « Nam a coiisiilatu Cilonis ct Libonis, quo Seve-
vcl inliilelis esse non potuil, cujus rei poeniienlia r:is ludos sa-culares exhibuil, ustjue ail Diocleliaui
paulo posl peracla , poiilificalus sponte ubdicatus , IXCt Maxillliani vni StiSpup.ii.tl; ivttoiTo;irpo; roi:
mariyrium ob fideni sttsceptuin, iiitlicium evidenlis- ixxrlv, Labebatur annnt tiuitt post centtim. > Sen-
siinum praelienl. Vide Augusl., lib. de.unic. Bttplism. stts autciii cst, ul ex Palilibus aroii 304, Ciloue et
contra Petilianum, et Bellartn., lib. iv de Rom. Pon- Libone coss. ad Palilia arori 304, Diocletiano ix et
tif. , c. 9. — C Maxiiniaiio vni coss. complelis ccnluin annis die
Linea 14. In cubiculo claro. Virie notas Ba- Paliliuro, ex ea die labebalur aniius piiutus inchoans
ron. ad Marcellinum in Mariyroloijio. posl ceiiiesinium absoluiuin. Perperain igitur coiKra
BLANCHINI utriusque scriptoris lidein (liflerunl Baluzius et Her-
variub abriicatioiiem iroperii Dioclctiani ad anniiin
NOT_! CURO.NOLOGIC_S. 305 el ad diem Kalendarum Maii. Conslat vero
SedemJIIarcellini annis viu, mcnsibus n, riiebus asserturo Schelestratii, eiim Idacio referens ad diem
25 esse definitaro cl in picluris basilicae S. Pauli, et Kaleudaruin Apriliuin el ad aiiiiiini 304, Diocle-
in calalogis pricslantioribus , aliisque coriicibus liano IXel Maximiaiio vm coss., istorum abdicalio-
oslenrii in Prolegoiuenis fol. ci, et iu iiumero prx- iiem.
cedenli indicavicxacle responriere consulibus eiiiiu- Schelestratii doctis obseivaiionibus hanc uuam
tialis , conslitula riie ordinationis ad episcopaturo addcre liceal, nempe, ex his docuinenlis pcr euni
Doniinica22 Decembris anni 295, ut finis respon- produclis croendandiim esse quintum versuni in
deat diei 16 Marlii anni 304, ad qiiain refcrri ejus OpusculolIBucheriaiio, supra edito inlerPiolegorae-
niartyrium dixeram hic esse osienJenrium. Hoc vero na , ubi recensentur deposiliones episcoporum ,
praestilil iII. praesul Schelcslratius dissert. 2,cap. 8, licmpe summorum ponlificum. In quinto versu illius
iiiim. 6. Ostendit primo, tam juxla anliquos, quain opusculi legilur : « Decirao oclavo Kal. Februarii,
juxta rccentiores scriptores passum fuisse Marcelli- Marcellini in Priscillae. > Rcpoueniluro esl ex in-
iniiii Diocleliano ix et Maximiana viu consulibus, diciis loci ac teinporis nomen Marcelli papoe, au-
id esl anno 504, qui fuil ullimus Diocleliani: «Qua de pj cluiu syllaba poslreina ab amaiiuensi, et dies xvu
re, inqitil, adeo convenil inter recentiores scripto- Kal. Febrtiarii loco xvui aucta siroiliter postrciua
res, ul qui in anlerioruin poiililicum Chronologia unilale; CIIIIIea die xvu Kal. Febr. occurral inar-
sxpius inler se discrepant, circa tcropus quo Mar- lyritiro ac depositio Marcelli papa; ad ccemet. Pii-
ceilinus oectibtiil, uiiiuii ideniqiie senliant. Fidein scilla; via Salaria in oinnibus Martyrologiis; et
hacdere faciiint Onuphrius Panvinius, et Antonius Marcellini roors riemonsiraia sil pariari eiiin 16
Auguslinus, cardinales Baronius et Bellarmiims , Martii, dcpositio vero ctini 26 Aprilis , qua co-
DionysiusPelavius, el Philippus Labbeus, qui oni- lilur.
nes Marcelliniobiluui in anniim 504 refcrunt. Addil His produclis ad diem raarlyrii S. Marccliini
Labbaeusdie 26 Aprilis, qui dies idem ipse esl, quo deroonsirandam , reverlar ad aiiiiiiin : non , ul
in Marlyrologiis Bedae, Rabani, Nolkeri, Arionis et acliiin agam, et ilerato deiiionslrero peiiiuere ad
Usuardi, Marcellini menioria celebralur. Observan- 304 acrae coiiiiiiunis Christianae, Diocleiiano ix et
dum taiiien,qiiod Diocletianus ct Maxiinianus eodero Maxiniiano viu coss., quod a Scheleslralio obscr-
anno purpuraiii deposuerunl prinio die Aprilis : unde vatur firinari conseusu oii.niiim sciiptorum veieriiui
vel dicendiiro, ante diein priinuni Apiilis obiisse ac receiuioruni; sed ut considerein stippuialionera
Marcellinum, vel anno 303, non 304, occubuisse. Pro sumroa; in veteri Calalogo nis. regiroe Sueciae
ciijus diflictiltalissolulione notanda sunt verba vene- obscrvalam a Schelcstralio , qitam alluli in Pro-
raljilis Bedae, qtiibus lestalur, Marccllinum post legomenis inlcr documenia sedis Marcellini col.
mortero dies 36, ui iu ms., vcl 55 ul in editionc vul- 23, annuro cumdem roirifice confirmare, iroo ct
U75 ANASTASii BIBLlOTilECARH 1476
uiiiversani Chronologiam nostram ponlificiam ha- A dum noii esl, quin errore Iibrariorum vacatio se li_
clenus explicalain. ln illo igitur codice hseo le- post ohiliim Marcellini, quse indicabatiir per men-
giinliir : « A Passione D. N. Jesu Christi usque ad ses u et dies v usque ad inilium imperii ad Maxi-
sedem bealissimi Marcellini papa; sunt anni 276, mianum Daiam translali eodein mense Maio a Dio-
mens. 9. > Dixi annortim suminain pariari exacte cleliano his forlasse-aut similibus verbis, ET CESS.
cum Clnoiiologia Viclorii Aquilani et noslra, quoe EPISC VSQVEADMAX.AVG.MENS.II. D. V., i;l est
in opusculo IV el in nolis ari calalogtim Liberia- el cessavit episcopatus usqite ad Maximianum Au-
nuin ostenriit : « Passionein Doniini, el duos ge- gusium menses duos , dies quinque , prodticta fueril
minos consules perlincre ad aroroni oeraeChristi per annos plures, menses, ac dies in corruptis exem-
couimunis 28, aelatis autcm Chrisli Doroini 33, et plis divcrsiuiode transcriplos.
inelioatain fuisse feria 5, die 25 Marlii in horto Cardinalis Baronius (obscrvante Sclieleslratio
Gethsemani , et absolulam in cruce feria 6, die disserl. 2, cap. 8, nuro. 7) Oinifrius Panvinius in
26 Marlii proxime consequente. > ms. Ilisloria ecclesiaslica , et omnes passim noslra;
Nam annis acraeChristi labenlis in Passione 28, oelatis auctores , qui historiam aut chronologiam
si addalur summa indicala annorum 276, proveirit ponlificiam illusiraveriiiil, consullis docuiiienlis, el
dies 26 Martii anni Jabenlis 304 aeraeChrisli com- hic proiluclis, quibus non nioriica adjccisse pulo liis
nmnis. Addo nuiic, legi oportere : « A Passione in observalioiiibiis, hodie coroperluro liabent, vaca-
Domini nostri Jesu Clirisli usque ad sedem hea- tionein sedis post obiiuro Marcellini non soliim ex-
lissimi Marcellini papae siinl arou 276, miii. d. 9. > teusam non fuisse tilira nielas ejusriem aroii, se.l
(hoc est minus diebus 9.) Oslensum cura sit, fi- j> desiisse proxiroe post- Angiisia insignia Maxiiniano
nem sedis B. Marcellini ejusdem roartyrio signa- collata, el imperium a Dioclctiano abdicatura, ele-
luni esse die 16 Marlii; consequiliir, ut ad com- clione Marcelli per cleruni Romanuni feliciler inse-
plendos annos solidos. a Passione Domini 276, de- cuta. Panviiiius piilavil cl. ctum Marcelltim tlicv
sirie-enlur dies 9 posl illam diero 16 Martii auni Kal. Jtilii, ciiin vidcrel atti-ihulos ejusdem sedi an-
304, qtiae beaium linem imposuit sedi eUisdem pon- r.os v, menses vi, tiies xxi. Nos 34 riiebus roaiurius
tificis ac martyris Marcellini. cjtisdem ordinalionem slatuiiniis ; cura in piciuris S.
De vacatione sedis posl obitum Murcellini. Pauli, anni v, menses vn, el in calalogo F.irfensi
dies etiara xxv, proeler eosilcin aroios el menses,
Codex Anastasii referl versu 20 posl martyrinm integre prseservatos conspiciamus.
B. Marcellini vacasse Roroaiiain seriem annos vn, Quaeaulem causa fueril, cur dcscriptorcs calalo-
menses vi, dies xxv, persequenle Diocletiano Chri- goruro aliquot, et ipsc Bibliolhecafius arijeceriiit
slianos. Adnolat Sclielestratius, a Diocleliano pau- vacalioni sedis posl Marcellinuin annos quos abslu-
cis diebtts posl obitum Marcellini depositaro fuisse leriinl successori Marcello, ostendere conabor in No-
purpnram , el injectam Daise Kalendts Maii. Huic tis chronologicis ad epocharo ejusdem Marcelli proxi-
purpttram Dioclelianus injecit stiam, qna se exuit me conscqueiitein.
(scribil L. Ca3cilius de Morlibus perseculorum, nn- NOT._ HIST01ilC._
mero 19) et Diocles iterum factus est. Auclor Cala-
logi scribens aetate Liberii afflrmal cessasse episco- Linea 7. — Quod et fecit,e\c, el pwnilcnlia du-
paium annisiv, mensilius vi, diebus xxv. Calalogus p clut, elc. ; et linea 14.—Via Salaria incwmet. Pri-
sub Justino ann. vi, inens. vi, d. xxv. In aliis nieni- scillw in cubiculo claro, quod ipse prwparaverat pwni-
branis sexti sa;culi habetur, et cessavit episcoputus tent, dum traherelur ad occitionem in crypta jnxla
annos vu, m. v, dies xxv. Ilsec diversitas leclionuin S. Cretcenlonem. Haecperiocha, qu* non legiturin
indicat male vexatum a librariis locuni Bibliotheca- Actis concilii Sinvessani, neque in Gesiis mailyrii
rii et caialogoruin. Si exslaret aulographuin exem- beati pontificis Marcellini, cum asserto concilio e.ii-
plar anliquissiiiii illius calalogi Liberiani, vix aliter tis ex Isidoro Mercalore apud Binium, legitur auleni
ptttem in eo reperlum iri scripluin , quam cessa- in hoc Libro Pontificali, et in catalogo secundo qnoil
visse episcopaliiiii usqtte ad Maxiitiianum Augiisluin rcferlur ad aetatem Felicis papae IV et Justiniani ini-
(Daiam) per nienses u, dies v. Vidimus eiriui huic peraloris, indicat eamdetn fuisse aliunde desum-
Maximiano Daiae injectam fuisse purpuram, qua se ptam , quam ex cominentiliis illis, seu viliosa farra-
exuebat, a Diocleliano sese imperio abdicanie Ka- gine infarlis apud Mercatorem. Quare cum Acta
lendis Maii. Die vero Dominica xxi ejusdero men- exstiterint velustiora, quae pwnilentiw menioriam
sis Maii ostendam elecluin et ordinaltim fuisse a facerenl, inferre quis polerit, lapsum ac poenilen-
Romano clero successorem Marcellini Marcelluin liam beati illius ponliftcis, licet Aiiguslino ignora-
eoriera auno 304, ex aera Marcelli adhuc speclabili tam, haberi oportere consonam verilali.
in picturis Lconianis basilicae S. Pauli, ubi legilur At niihi himc lexlum Bibliolhecarii, el calalogi
S E Dil ANN. V, mens. VII... Suppleta in Calalogo secundi atlentius perpendenli, et varianlcs lectiones
Farfensi qui legitetiam dies xxv. Si enim conferan- ad eumdem texlron adnotalas ah editoribiis, aliud
tur lioec lempora cttm die martyrii, quoe certa est, plane diversuro videlur dediicenduin : neinpe origi-
nempe 16 Januarii iterum posl consutatum x Maxi- D nem asserlionis lapsus, quarlo el quinto so-Culo
miani (hoc cst an. 510), ut in num.Marcelli coinper- prorsus ignoti, fluxisse ex vitiosa varialione uuitis
tum fiet, evidcnler oslenditur ordinatio Marcelli el diclionis in brevialione Actorum gcniiiiioruin B.
collocalio in Romanaserie referri addiem Domiiiicam Marcellini : et asseftam ibi pceniienliam non esse
21 Maii anni 504, quce disiabal mensibtts n el die- referendam ad Maicellinnm, queni a lapsu irnrouncro
bns v a marlyrio Marcellini decessoris sui, comple- et innocentem verosimilius judicaverira, sed refe-
to die xvi Martii ejusdem anni, ulpaulo anle oslenrii rendam ad illos poenilentes, quos a ihurificatione
cum Scheleslratio, ct inchoabal annos v, menses impia, ejusque a lapsti expiare, et ad pcenitenliam
vn, dies xxv , sedis ejusdem assertos in piciuris admillere constituerat Marcellinus per festa Pascha-
Paulinis qua parle sunt supersfiles in nuraero an- lia ciiin neophytis ad baptismi gratiam percipien-
norum et inensium adhuc prseservalo, ct iniegre cx- dam accessuris. Rein nilidius explicabo, si varirfn-
pressis in catalogo Farfensi, qui eliani nuinerum tes lectiones repetanlur ex tomol hiijus editionis in
dierum xxv fideliter relinuit. Ilaec enim sumroa exa- co versu numeri praesenlis, ubi legitur « sepelivit
cte colligilur ex die xxi Maii aroii 304, ad diero xvi via Salaria in ccemeterio Priscillaein cttbiculo claro,
Januarii aimi 310. Cum ilaque rationes chronolo- quod ipse praeparaverat poenitens dum traherelur
giae exacte parientur tam cum epocha decessoris, ad occisionem in crypta. » Alii codices habent quod
quam cura die marlyrii a bealo Marcello compleli ipse prwceperat pwntlens, Velserus ex codicibus Su-
in numero antioruro, mensium ac dieriimcmisignato rianae Collectionis conciliorum, el ex Baronianis
in genuinis documenlis Romanac Ecclesiae- dtibitan- exemplaribus lccturo observat, quod ipse S. Petrus
1477 JIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLINUS. 1478
prwceperal. Iiilelligimus ilaque vexalmn fuisse lo- A pccniicns, et cilicio indulus in concilio sc slilerit, et
cuiu ex Aclis diversimode breviatis. Cnm vero me- ansaro dederit seris posteris ejusdem errata et pce-
inoreliir in exemplaribus indicatis S. Petrus electio- nitenliam atlrihuendi Romano pontifici Marcellino;
nem hujus loci prwcipiens, sive juxla alios codiccs, an revera ipse Marcellinus papa qui humana. infirmi-
prwparans in cwrneterio Priscillw via Salaria; el si- tatis vices experlus in perseculione succiiiiiierit, et
gnificetur pwniietiliu; legendum arbilror, quod el fessione divina Christi gratia relevatus sil, dum pulriica con-
ipse S. Pelrus prwparaverat pwnilenlibus, dum trahe- veniam sibi impetrari a Deo per Ecclesiam
retur ad occisionem in crypta, etc. Quomodo autera posiulal in sacrainenio poenUentiae; cum iibratis
lnin S. Pelms, litm Marcellinus papa praeparave- iflrinque raiionibus asserendi ac negandi card. Ba-
rint locum pcenitenlibus in eadem crypta ccemelerii roniiis valide proponat pjusilein innocenlia; ntonienla
PriscilUevia Salaria , ubi posl niariyiiuni Marcclli- Aitgusliro tesliraonio suffulla, neque a Pcliliano Do-
nus scpiiltus fuil, jam exponam. iialistftium patrono inipetita, nisi calumniis, conimu-
Repetere oportet, martyrium B Marcellini papae nibiis Marcello, Melchiarii, ac Silvestro, qtios constat
conligisse circa diem 16 Marlii, ut supra oslenrii in fuisse ab impulalo criinine ironrones ; liisqne nio
Nolis chronologicis, deposilionem vero fuisse di- inenlis proditclis in nieditim, uiodesle cohibeal lanlus
lalam diebus xxxvi (sive etiaro xxxx ) qttibus jacuil cardinalis de verilale facti, ac vitio Aclorum ferre
jussti perseculonim insepultus, ut ex Actis memo- sciilenliam ; non aurieo ultra metas ab ipso conslilu-
rabal Bililiothecarius, eamque pariari cum die xxvi (as excurrere. Conienlus ero id perficere, quod ad
Aprilisquacolilur. Eodeni airoo Cluisli 304, Pascha olHciuro rommenlarii noslri el observationum per-
celebiarohiro cral die 9 Aprilis. Quare per eos dies, » Linet, nenipc indicare quanlula sil vis ejus vocis aut
quibus Marcellinus delatus ad liibuiial Diocleliani commatis quod ipse prwpttraverat pwnitent : quod
(iitiqiie poslKalondasMarlii, quibiis se priniuin con- forsitam inconsiderate iranscriplum ex alio ila enim-
spiciendiiin dederat iinperator ex diiiliirna segriludi- lianle quod ipse prwpaiaveral pwnitentibus , occasio-
ne iion saiis confirinatus, ut inlelligimus ex L. Caeci- iicm dare potuil aliribiicndi alioruni eiiininis, ac
lio de Morlibus pcrscciilorum, tesle syiichrono) cogi- poeniteiiliae,noslro ponlifici Marcellino.
laiidiiin illi fuit, quo loco tutiori possel, ariveniente Paraveral igilur, instante Paschali fcslo, Marcel-
Paschali feslo, adurinistrare de more baptismuin cate- linus papa hoc cceaieterium, celebre apud fideles ex
ciiumenis in aeslu perseciilionis. Obialus illi fuil baplisnio, a principe apostoloruro pluribus ihideni
ccl.bris ille loctis ad ccemelcriuro Priscilla? via adminislrato, duin hospes Pudenlis ac Priscilhe in
Salaria, nbi memorabant curo velustioribus docu- ejus agro suliurbano, perinde ac donii iulra llrbeii!
iiiiiitis aposloloriun principem baplizasse, quein ad Exquilias, pro leinporum opporlunitate convcrsis
locuin eiiam appcllaruut coemctciiuin Ostriani. Cele- ad lidem salulare Cbristi lavacruin apericbat : cl
bris, iiiquain, habebaiur locus, et in perseculionibus roatnre collecto presbyterio, fortassis eliam concilio
videri poterat (uto adeundus. Id eiiiin conslal ex proxiinioruni JDrbiepiscoporum, canonesproascribebat
Actis Liberii papae, quero a Constaiilio Augusto paroiienlia. Iapsis atl Ecclesioe pacem admitlendis
el ab Ariauis perindc quaesilum ad ueccm, dum cx- juxta singuloruro indigentiam in proximo festo.Pa-
tra Urbero se recepisset in cryptas via Salaria appe- schali. I)iim lisec pararei, inventns a pcrsecutorihiis
lente Pasehali feslo, Acta oslendunt collecto presby- producilur ad tribunal Diocleliani, et ultimo suppli-
lcrio consilia agitasse cum clero dc baptisroo ibidcni cioaddictusmorlemproChristofortiterpalilur, circa
adminisliando, ita consulenle prae cai:ieris Dainaso, C diem 16 vel 19 Marlii, cum sociis, a Bibliolhccario
lunc presbytero el vicario Liberii. Locum aitiein et ab auctoreCalalogi memoratis. Corpora marlyrum
ila aniplum in ea ciypla Oslriani ccemelerii (parte ctiiii jacuissenl ex jussu principis insepulia in Jbro
scilicel coemelerii Priscilla?, ut videre Jicel apud ad exeniplum Chrislianorum per dies 56 vel 40, intra
Ariiighiiiiu Ronuc sublerr. toino Il.lib. IV, cap. 31) quos contigit abdicatio Diocletiani Kal. Aprilis, mox
el capacero concurrenlis lurbae fidelittin, ut iisdero etiam recessus ab Urbe, posleaqiiani ejtis collega
in Actis Lilierii quinqne hoiniiuim roillia ibidenihap- Maximianus Herculetis diePalilium 21 ejusdero men-
lizata fuisse uno in Paschate dicanlur. Eral eliain sis Aprilis imperio similiter cesserat ; proefeclus
causa Marccllino destiiianrii ejusmodi locuin capa- Urbi novique principes ominis causa purgari loruni
cem ad congreganduro presbyteriuin, sive etiaro ad die natali Urbis el imperii sui non illibenler accipien-
synodum episcoporum coUigcnriani e proximis sal- tes, ul par est credere, tacite permiseruni Marcello,
tem Ecclesiis, ut de conirouni senieutia slatuerelur, ut reliquias caesorum colligeret, el intra arenarium
quid esset in proxiroo Paschale peragendum circa conderet in ccemelerio Priscillae, aut certe non ve-
poeiiileniiamlapsis adiiriiristranriara pcr eosdera dies tiierunl. Ilanc seriero geslorum ex indicala loci de-
majoris hebdomadoe, de niore deslinatos lum ad signatione, et Petri nomine in aliquibus codicibus
bapiismum calechuiuenis confereniluni, tum ad pu- meniorato, nec non ex Paschalis festi vicinia, cl ve-
biicos pcenitentes reconciliandos, eosque in pri- teris Ecclesiae disciplina sub Cornelio recenter fir-
mis, qui loriuentoriiro vi, aul nietu pcrcili, a lidei niata occasione dissidiorum ciini Ecclesia Africaita
Cbristianae cullu defccerant. Hoc nempe conciliuin rie lapsis, viderour posse luiiiis colligere, quanluni
fuit (ex periliorum senientia) in crypla collecturo, D conjicere licet exconciso inriicio actorum per cala-
pi-aesenle ac proesideiile Marcellino Roniano ponlili- logos breyialorum. Hosles vero Ecclesiae Romanae,
ce; non quidem incrypta Cleopatriensi apud Sinves- praesertim ii, qui Doiialislarum haeresi pairociniiim
sam (tit aliqui uitumant) vetuslaii peniius ignola, el accoromodarunt, frustra conali sunl caliiniiiiani in-
quoaccedere et congregare ducenios, aul treccntos lenlare Ihui-ificalionisac lraditionis noslris sanciis-
cpiscopos intra dies xv ille non poteral in aestu per- siinis pontificibus Marcellino , Marcello, Melchiadi,
seculionis . ut prudcns quisque facile inlelligit ; Silvestro, leste Aiigustino. Cum vero per quarlum
neque pcenilentiae causa suscipienria. a Marceliino et qirinlum soeculuin accusatorihus hoesissct aqua ,
iniioceule, et ab iropietatis crimine longe alieno, ut neque calumniara promovereiil, ab Auguslino , et a
S. Augustinus a card. Baronio relatus inonel; Vide publica Ecclesiae faraa salis depulsam, visura est post
Baron. ad annnm 502, nutn. 96 : sed poenilenlioe alleruin soeculum transformatis actorum tabulis
causa ex Ecclesio. indulgeniui pcr Marcellinum pon- Marcellinum exhibere Japsum ac pcenilentem in
tilicetn adiiiinislrandae, et ex disciplina, nuper con- concilio duceniorum aut trecentorum episcoporum,
firuiala sub Cornelio, lapsis lam laicis, quani cleri- qnos intra paucos dies a Kalendis Martii anle Idns
cis, imo et saeerdotibus ct episcopis , quoruin non- ejusdero uiensis in persecuiioiie Ecclesioe cilissime
nullos in immani illa perseculione thiiriiicasse, aitl congregasse aicendus essel; cum tamen 318 Pa-
sacros codices tradidisse coustat exCaccilii Laclanlii, (res iii pace Ecclesioe Nicaeaeconvenerint mullo len-
alioruinque scriptoruin teslimonio. Fueriiiie aliquis tius, licet equis publice dispositis uti eisdem per-
iuler hos nomine Marcellinus, qui admissi sceteris iniileret imperaior, Eusebio teste lib. m deVita eons.
ANASTASII BIBUOTUECARU liW
^19
cap. 6, ad iter Celeriter conficiendum. Ad cryptam A oqlai papa: I ad Michaelcin imperatorem Ccnstanii-
yei-oCleopatrensein, nullis geographis, aul hisloiicis nopolitanura conliniiata : ab ea niillaieniis receden-
Eccleshc nolain, hoc tercenlumvirale conciliuro scri- dum, quod ab— aliis iiicompertriro fuerit.
bitur impune celeliratiroi : solusque Maicettinus e Linea 15. Marcellus presbyter collegit noclu
lanlo Pa.lrum nuinero ad tribunal principis evocalus : corpora, scilicel Petri aposloli jussu, qui cidein in
qna. adjimcla, ralioni eoruiri teiiiporuni niniis dis- soninis apparuit.
sona, vereor ut superstructa sint niriiis dietionis er- SOMMIER.
ralo, ab imperitis dcscriptoribus ActorUro oscitanier
admisso, duin illa verba muianl, quas in Aciis, sive nilenliaLinea 7. — Quod el fecit: et post paucos dies vw-
in calalogis legebantur, sepultus esl in cwmelerio duclus, elc. Lapsus, qui conligisse ferlur
Pritcillw tn cubiculo claro, quod ipse prw\uraverat Marcellino papae, declaral profecto homiuis iiiftrini-
pwnitentibus, licet alii legeiiduro assererenl quotl ipse tateni, ac labein volunialis singularium ; nihil lanien
prwparaverat S. Petrns, ut in variantiiius leclionibus infcrt pracjuriiciiaposlolica; sedis dotibus aut pantifi-
Binius adnotavit. Veruin nihil .teraere aflJrroans, sive cis aiictoritali. De lapsu, qni tiibuebalur Marceltino,
iia sciibit Nicolaus I ad imperatorem Conslaiiiinopo-
ipse poeiiiiens, sive aliis pcenilenlibus cubiculum liianuin
pranaraverit, conjecluris nioduiii inipono, et intra ( Michaetem). « Tempore Diocleliani. el
cancellos Baronii lubenler sislo. Ex hoc cceineierio Maxiniiani Aiigiistoi-tiniMarceliinus episcopus nrbis
Priscilke corpus beati Mareellini p pae ac liiarlyris Roinae, qui posiea iiisignis roai-iyr elfectus esl, adeo
ciini aliis pluribus, et quidein illuslribus in Faslis compulsus est a paganis, ul in Lempluiii eortini in-
Ecclesix, neinpe Marcello , Priscilla, Praxede, Pu- n gressus, grana ilniris super prunas projicerel. Cnjus
deuliana,- SrLeo papa ejus nomiitis quarlus in Ur- •rei gratia, colleclo nuinerosoruin concilio episcopo-
bem Iransiulit priroo ad liluluro SS. Quatuor Coro- n m, el inqiiisitione facta, hoc se idein poinifes
naiormn, unrie postmoduin inier alias Urbisecclesias egsse confessus est. ausus Nullus lainen corum proferre
divisa siint sacra pignora : uostroeque basilicx Libe- ii. euni senlentiain est; euiii ei saqrissiine
rianoe contigit veiierabile capul beati Marcellini et oiroies perhiberent: Tuo ore judica causaro luam,
brachium oblinere, qtiae ibidem maxima religione noii nostro judicio. Ei ileruin: Noli, aiirol, audiri in
asservantur. noslro judicio, sedcolligeinsimi liiocausain luani. Et
CIACONII. iieriiindicunt :Primasedesnonjiidicaliiraqiioqiiaro.>
Coiiciliuui, de qtio. loquitur h;cc epistola, est
Linea 1. — Marcellinus nalione Romanus. Pene.s Sinvessairoiii, eujiis ex Actis dedtixit Nicolaiis ea
Graecos in nominibus facta confusio , piilanlcs eum- qu;c piofert de Marccllino, etc. Bieviariiim Roma-
dem esse MarceUinuro ciim Marcello. Alque Euse- i)iiiii periiirie coinprobaL, a Roniaua Ecclesia hujcs
bius\in Chron. elHist.Wb. vi, cap. 16, praeteriens historioe verilatein recognosci.
MareelUini, Marccllinuin tantum adnuineral. Quem His lamen non permoli, couiplures e scriploribus
errorein caeleri seculi esse videnlur, ul Nicephortts recenlioribus rejiciunt eamdeni hislbriaro, his prae-
Calislus Ilist. lib. vi, cap. 34, et Nicephorus episco- serliin ex causis; turo([(iod antiqui scriptores, iisque
piis in Chron. Laiini aiuein non ila, ul Optatus Mi- leniporibus proxinii, qui de Marcellino locuti sunt,
leviianus conlra Parmen. ct sanctus Auguslinus epis. nihil tale de ipso nairani; uiro quod Eusebius nihil
175, cx-terique, qui pari consensione utrumque po- penilus.co. de faclomcinorei; luroquod Theodoretiis
ntint: Post Caiuiii, Marcellinuin ; post Marcellinuro, C elogiiim huic ponlifici allexal, lanquain ei qui glo-
Murcelluni. riaj plurimum adeptus fuerit lempore persectitionis,
Linea 6. — Oe qua re el ipse Marcellinus ad sacrifi- virunt persecutionit lemporibns mugna gtoria nobilita-
cium ductils esl, ul thurificaret, quod et fecil. Non tum (lib. i cap. 3. Vide Euseb. 2.cap. 12). Obsenant,
iniiaiidiim si Marcellinus pontifex lyrannicis insli-u- revera Petiliainiui Donalislaiiivotuisseoblrudere quid-
liientis cedens, lerrore pavidus lidero Christi corrie piam simile de Marceltino, ac de aliquibus ipsius
retinens, exterius abnegaril: reversus ad se, agno- presbyteris; scd a S. Augustiiio declarari, hanc esse
vitet planxit dcliclum suum.Eade resynodusCLXXX caluiroiiaro onulino iiicredibilem : < Quid ergo jam
episcoporuni, presbyierorum xxx, et riiacoiioriiin opus esl, ut episcoporum Roroana. Ecclesioe.quos in-
iririm Sinvessa urbe Cainpaniae, nuiic vulgo Sessa credibilibus caluniniis insectaius est, objecta ab eo
' difuanius?
dictaj congregata, ad qiiain Marcellinus venit squa- criniina Marcellinus, ei presbyieri ejus
lidus, cilicio indulus, captit cinere aspersus, ubi Melliades. Marcellus, el Silvesler, traditionis codiciiro
lacryinis profusis, peccati adroissi gravilateni pu- diviiioruin, et lliurilicalioiiis ab eo crimine arguim-
blice, pakinique confcssus esl. Nullris tanien eorum lur. Sed nunquid ideo etiam convincunlur? aul
proferre iiieuin senteiitiain, aut dainnare aususest, convicti aliqua docuiiientorum lirroiiate inonslian-
cuin dicerenl onincs, ea ferme ratione Pelrum tur ? Ipse sceleratos, el sacrilcgos fuisse dicit : Ego
peccasse, acflendo peccaiurii luisse. Sed cuncli prae- innocenies fuisse responrieo, > etc. (S. Aug. de unico
claro siiinuia; ponliiicia. diguilalis lestimonio dalo, Bap. contra Pelilian., cap. 16.
una voce claniai-unt: Tuo ore judica causaro luain, Rejiciuiit eliain assertaro historiara, relalara ad
non nostro judicio; quoniam ex te, inqtiiunl, justi- D cOiiciliura Sinvessanum : quod contendunl esse con-
ficaberis, aul ex ore tuo coudemnaberis. Prima ciliuin supposililiuro; cuin dicant Sinvessam luciun
nainque sedes a neniine judicaiur. Dainnali siinl ta- esse iroaginariura, cujus nec vola, nec vesiigiuro re-
men in eadem synotlo presbyteri illi et diaconi, qui perluin adhuc fiiil apudulhun ex script oribUssacris
usque ad templuro Vestx fueriiiit comitati, inoxque aul profanis. Addunt esse inereriibile, quod Mar-
euin deserucrunt, et ad ecclesiani venienles, illnin celliiuis, sicviente pci-secutioiie omniupi crudelissi-
atqjie si vidissent, quod suspicai-enlur, accusasseiit. iha, coiivocare uOluerit ad coiiciliura treceritos epi-
De Maicellini pccniienlia 1 toui. Concil. et in de- scopos, etc.
cretis raeinoria. prodituin est a Gratiano. Esl Au- Libralis ulrinque rationibus asserenlium _ac ne-
guslinus,. de uuico baplisin. conlr. Petilian. cap, 16, gantium, quas card. Baronius, el post illutn plures
et conlr. liller. Petil. lib. n,cap. 92, qui Marcelli- congessere, ila demum conctudit suas observal ones vtr
num Ihurifieasse negai Peliliauo id iiiininie pro- clariss. Sommier.
banii. Eusehius lih. v, cap. 26, non novil ejus..lap- Veruin cuicunque tandem senlentiae qui acquies-
suro, sed inarlyriuni laiiltim. Sed de Marcelliui lapsri cat de facli hisloria, inlelligei, nihil inde vitiari.doc-
senlenlia ore oirroium diffamala, et eoiiiniuiii oro- liinani religionis; quoe non docet minislros snos
niiiin conscnsione credila, alque in antiquis ciini esse iiii|iccc-abilesin particulari eecononiia suaruni
homana; Ecciesiue, tuni aliorum aucloruni iiiarlyfo- propiiaiuni actionuro; sed docet eosdeni niinistros
Jogiis, nec non in Breviario Rouiano recepta, et suos a divino Spiriiu animari et susleiitari in regi-
absque coulroversia ulla, et reteuta, el epistola Ni- liiine universalis Ecclesioe. Dislinguenduin est quod
.481 HISTORIA DE VTTISROM. PONT. — & MARCELLUS. 148i
nominis peculiaris est ab iis quaeperlinent ad publi-. A sionem per aclum idololatri;c. Sed nunquam dicelur
cnm munus, cum Augustino conlrn Pelilianum cap. inlerposiiam ab eo fuisse auctoritalem sedis suae, ad
16 ita scribente: « Prorsus quales fuerint Marcelli- stabilienduin aul apnrobandum cultum idolorum;
nus, MarceUus, Silvester, Melchiades, Mensurius, aut ipsum in particulari luerelicum fuisse, autdo-
Csecilianus, aUpie alii, quilxis objiciunt (Donatistae) cuisse quiripiam contra dogroata religionis. Quinimo
l>rosua defensione quod voliuit, nihil pncjudicatEc- qui lapsuni asserunt, asserunt quoqne ceWem po>
clesioecatholicae, tolo orbe lerrarum diffusse.Nullo iiitenliam. Pott paucot diet pcenitentiadHctus, etc
niodo eoruin innocenlia coronamur : nullo modo Qui a Palribus concilii Sinvessani damnart non no-
eorum injquitaie daiiinamur. Si boni fuerinl, in areae luisse narrant, narrant a se ipso damnatum : Non
catliolicre tritura tanquam grana mundati sunt: si possum'in ordine sacerdotttm ette... Damnatus au-
inaJi fuerint, in areae calholica. tritura lanquam sli- tem et Marcellinus episcopus suo judicio. {Concil.
pula corainimili sunt. > Sinvett. in fine.) Coronalus subinde fuit marlyrio,
Ita Marcellini actio, qni violenlia lyrannorum qui dum pergeret ad pastionem tuam, adjuravit
adactus, el perculsus timore morlis ac supplicii, ob- Marcellum presbyterum, ut prwcepla Diocletiani non
lulisse dicitur incensum idoJis, nullam labem infert impleret. Ut sanclus colilur, ejusque meinoria^hi
auctoritati, ac juribus sanctae sedis. Ul horao e.1 veleri Calendario consignala est, atque in MarlyrtF
particularis, qui criiuen adniillit conlra Jidei conf».s- logiis Eccksiae Romana*.
ANPfOCHRMTl309, COPfSTASTlI.1
4.
VARUE LECTIONES.
Apud Fabrotlnm ex-eodiee Freheri. A
iTttw. 32, tin. let%A, menses f, AB, Constanlis. Apud Holttenium et Schetettratium.
Im. 4, Quiriacus. Lin. 4, Vat., ex Medico. lin. ead., Catt. et Flot.,
Ex codice Regio, Mazarino rt Thuano. an. 6. lin.% Flor., dies 5. tin. 4, Flor. et Catt.,
Lin. 1, sedil annos 6, m. 1, d. 5; fuit autem lem- Quiriacus. lin. ead., Val. et Ftor. sec, quos per nia-
poribus Con-tantis. Sub h. t. lin. 4, Quiriaeu. qui nos, elc.
eam inveneral. Hic papa hsereticos tuv. lin. ead., Peniam ex codiceCavensi.
ad manus c. lin. loca 14. Apud
quos imp. 6,
Ex codice Thuano altero. Lin.\, sedit ann. 11, m. 1, dieh. __v. Fuiian-
. J_tn. i, sedit aiin. 6, m. 1, d. 3; fuil autem temp. lem temporibus Constanlis. lin. 5, v nonas Magi.
Constantis. lin. i, quos ad manuin impositionis rec. iin. 4, quos vero ad uatius imposilkinis reconci-
lin. 1, Galixti via Appia. liavit.
•«OT_E VARIORUM.
BKlNCini.
A SCHELESTRATE.
Lin. 2. — Sub hujut temporibut inventa ett crux
Lin. 2. — Ejtit lemporibus invenla ett ernx Do- Domini. Ha*cetiam altera ccnsenda ab amamiensium
mini nottri Jetu Chritli, v Nonas Maii et baptizatus B' osciiantia proiecta additio, qu_einter gesla S. Syl-
estJudat, qui et Cyriacus. Abbo florwcensis habet veslri inserenda est. Helenaenini Constantini inaier
in Eusebio, inventam esse Crucern a Juda , qui post invenil. HaecHierosolvmis hoc temporc «ctitare in-
baplizatus est. Idem indicat auctor secundi catalogi, lempeslivum erat, ciim Syria Maximini lyrannide
et commemoralur bsec historia a Gregorio Turo- et persecutionis turbine agilarelur, et
iacaritis Eusebii pontiftcatos lempore, sttb quo in-
nensi tib. i, cap. 34. ubi de tempore Constantini:«Hu- £^61^61^11^,
jus tempore venerabile crucis Dominica?Iigrtum per ventio facta narralor , nonduro essel Hierosolymha-
studium Helensematris ejus repertum est, prodente nus episcopus; nec Maximmtisin Christianos fiireng
XitdaHebra-o, qui post baptismom Quiriacus est vo- libenli voto concedere poleral soleninein cnicis in-
cilatus. i Quibus omnino eoncinit auctor secundi venlionein. H_ecvero probant, in addiiionibns factis,
catalogi, ex quo forsan haec desumpsit Gregorius suisque Jocis inserendis Librum 'PontiScalem subja-
Turonensis. Porro negant Irojus historia* ventalem cuisse oscitantiae, aut i-jnorantia.qnorumdam. Pari-
Baronius, el Onuphrius Panvinius cum Gelasio papa, ter inMarcellini gestis inseruntur hsec verba in qui-
qui eam noveMamrevelationera vocat. busdamAnastasianis eodicibus,quorumchirographum
eucurrit, certo spectantia ad Sylveslrum, ubi de con-
ALTASERILE cilio Nieeno agilur, ut suo loco dicemus.
Lin. 4. — Hic hwrelicot invenit in ttrbe Roma,' BINU ET LABBEI.
quot vere ad manus impositionem reconciliavil. Re- Linea 2. — Sub hujut temporibut inventa etl crvx
conciliatio publicorum poenitenlium,et conversorum n/ Domini. Cttm boc tempOre neque mater llelena,
haereticoriim, perlinet ad episcopum, Jliqueper ma- neque fllius imperator Conslanlinus Cbrislianam re-
nuum impositionem, can. ln cap., 50 dist., can, Iigionem stisceperint, ipsaque crux Dominica post
Quamvit, 68 dist., can. Si jubet. 26, qu. 6. Ana- celebratum Niccenumconcilium, omnium propean-
slas. in Silveslro : Et eomtituit ul presbylerum tiquissimorum consensu invcnta dicaiur, longis^ime
Arianum retipitcentem non tutciperet, ntti ensicoput a veritale abest id quod hic auetor Bbri PontiflcaJis
toci detignatt. Idem stalutum a Sirieio. Anastas. asserit, cruceni Domiirisub Eiisebiopomifice hfr&-
in ipsiusVita Sigebert ad au. 387. tam esse. (Baron.,nnnt$tl, nura. 41.)
»97 UISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. EUSEJ-HJS. «98
BLANCHINI. , tum fuit. Ordinattis est igitur Yicarius exemp.o dc-
A
KOT-ECHROSOLOCIC-E. cessoriun, ut obiret eptscopalia ministeria vice Mar-
celli, donec islo coroiiaro niartyrii assecuto, cleri
Brevem Eusebii ponlificatum quadrimestri spatio Romani suffragiis eligeretnr successor instanle feslo
et diebus xvi definit catalogus Liberianus; cujus Paschali anni 510 Kalendis Aprilis : unde catalogus
utntmqiie terminnm curo distmcte recenseat, nenipe Liberianus recte auspicatur ejns sedem eiiumerare
ex die x-ivKal. Mali ad xvi Kal. Septerobris, indicat definitaro, niensibus 4 et dielius 16, usque ad diem
lectionem non sibi conslare. Ex die cnim 18 Aprilis 17 Augusti, qua obiit : ctun caeteri deducant oeram
ad 17 Augusti iiumerantur menses quatuor vix so- episcopalein Eusehii ab ordinatione, nerope ex Do-
lidt. Deposilio ejtisdem Callisti vi Kalendas Oclo- minica Pentecostes 21 Maii anni 308, v.l ex trittiio
bris, qua colitur, perspicue legitur cum reliquis de- Penlecosles absoluto 23 Maii: et qua die exacte nu-
positionibns pontificum Romanorum ex mcinbranis merantur ad diem 17 Augnsii ejus emortualem in
qnarti saeculi a Bucherio ediiis (vide Prolegomena terris, ac nalaliliam in coelis anni n, menses u, dies
nottra): quibus non adversainr dies mortis relata ad XXV.'
17 Augusli in opusculo 1, scilicet in ealalogo Libe- -iOT_JHiSTOBIC*.
riano eisdem ex membranis producto. Si electus ^ Linea 2, — Hnjns temporibns inventa est crux Do-
fuisset successor Marcelli (marlyrio coronati die 16 mini nostri Jesu Chrisli v Nonas Maii. Perioclie de-
Jauuarii) mensibus 4 et diebus 16, anle diein 17 sumpta ex Catalogo seeundo anachronisiniiin conli-
caderet dies ejus electioinis in sabbatnm, nel, quoil bona fide Bibliotliecarins descripsil, el in
Augusli;hebdoroada.
Majoris ipsis Kalendis Aprilis; cuin dies B] Eusebii iiumernm relulit: cum Dominicaecnicis re-
proxima secunda Aprilis esset Doroinica Pascha.. contigerit sub Silveslro, ut omnes colligiiut
Probabile adniodum videlur iideles in persecutione perilio cuni Baronio ex veterum Patniro lestinioniis. Verum
Maximiaiii, a Maxentio in Urbe conlinuata, curasse, audor secundi Catalogi inventionem Crucis Doroi-
nl P.ischalitms inysteriis celebrandis clerus Romanus nica*substituil apparitioni coeleslis signi, Cou-
ea die poiitilicem eligerel. Eusebius vero, qui jam slanlino exhibitae anlequamejus confligeret ciiro Maxen-
ordinatus fuerat episcopus bienuio ante, et vicario lio; quae apparitio recle componerelur curo pontifi-
nomine snpplevil vices Marcelli iu catabulo detenli, caiu Eusebii, si Eusebius papa superfuisset usque ad
mox oslendaro, aptissimus visus esl qui ca- iniliuro iniperii Constantini, et annos sex in ponli-
Suod
tedram apostolicam illico implerct. Fuisse biennio ficaiii exegisset, quot illi atlribuit idem auctor se-
ante episcopali ordinatione insignilum Eiisebiuro de- cundi catatogi contra aliorum testimonia : quem
clarat suinma annorum duoruin, roensiuro tolidem, taroen Bibliothecarius seqiiendum non pu.tavil, bien-
ac dieriim xxv ipsi tribiila in picluris S. Pauli, et iiiiini tanlummodo nunierans episcopalus Cusebii.
in plerisque caialogis inler Prolegomena relatis In illa teinporum perlurbalione, qimro posi obiJ,tin>
ciiro epocha consulari, quam mox expendam. Conslanlii aniio 506
Recie auiem flaluilur ordinatio die Domiuica Penle- duxerant lol Aiigusli per subseqiieiis sexenniuni in-
inter se discordes, el constiles
costes 21 Maii, seu in triduo Penlecosles 23 Maii iii Italia diversi a coiisiilibus extra Iialiam signatis ,.
anni 308, ex qua inemorati anni u, menses u, dies quam exliibui in nolis chronologicis ad Marcelluni
xxv in picluris Leonianis, et in catalogis recensiti, roirum videri non debet, scriptoiein sexli s;eculi in-
exacle pariatitur ctim die morlis ex Liberiano Cata- ,C cidisse in metachronismuin unius vel alleritis anui
logo consiimta 17 Augusti anno 510. Quod aitinel in parianda cum consulalibus epoclia apparilioiiis,
ad consulatiis in Prolegomenis fol. cu, col. 2. vcr- crucem Domini Conslanlino repiocsentaiitis; cuui
stis ex nono ad duodecimum ante finem coluinna. aitclor ille ad sexenniuro exleiiderel '
ubi iegebalur. poiuificaiuiii:
Eusebii. Addisciinus ab alio Eusebio, neinpe a Ca-sa-
Consulum paria _Era*Cbr. riensi, visinnem primam spectalam fuisse Conslan-
Ex ii posl coss. Maxim. vn et Dioclet. x 309 tino per anniim 511. Siquidem Conslantinus aniio
ad post coss. x Diocl. Maxim. VII coss. 312, die vi Kal. Novembris victoria potittis est, sub-
Maxentio m. 310 merso ad poniem Milvium Maxentio; contra qiiein
legcndum est aiwua expeditione exercituro fuisse per plures con,-
ex coss. Maximiano vu et Dioclet. x. 308 stictus tradiint historici videndi apud Pagiuin ad au-
ad ii posl coss. Dioclet. x et Maxim. vu, num312, ntim. 4.
scu Maxeulio m solo 310 • Marravit auiera Eusehio Constantinus, visum a se
Postremus enim consulatus vilte Eusebii cogno- cceleste illud signuin anleqiiam aggrederetur aunuain
scilur ex eo qui primus assignalur ejus proxiroo illaui expedilionem contra Maxeniiiim, statiin ac
successori Melchiadi: cui Calalogus Liberianus at- frelus Dei auxilio, quod invocare constiluit imitatione
tribuit Maxiniianum TIII soliim : et exponitur in pateriii exeinpli IJrbem liberaiuriis ab oppressiOne
opusc. de Praefeclis Urbi ejusdeut qnarti saeculi,cum! tyranni, adesse propiiium sensit. Tum vero appara-
caiteris edilo per Buccheriiiin, esse annus a*r:eChri- tus bellici exordiuin «lu_.ita consiriictione Labari,
sti 511, in quo legitnr Maximinnus vm toiut quod D cui divinum Clirisli nomen, et sigiium crucis sibi
fuii tnense Septembri'Rufinoel Eusebio (verius Rufioii inonsirala. inclusit : quemaduiodum iegirous apud
Volutiano et Entebio). Si consules anni 311 priroi Euseb. de Vila Conslantini lib. i, cap. 53 et scq. Iu
tribuuniiir Melchiadi, pritnum Pascha sui pontilica- Lalina aiitem Ecclesia hujus apparitionis memoiia
tus Romani sub iis celebranli; necesse esl, ul post- recolcbatur eadeni die 3 Maii, m quain incidil fes-
remi ad ejus decessorem Eusebium pertinenies sint tiiro iiiveiil-Bcrucis Dominica>,apnd Hierosolymam
illi qui proxiine eos prsecesserunl, nempe coss. annl,. ab llelena Augusta reperta. iiiullo seritis, neuipe post
310. Notatur auiem anniis 310 boc utulo : Iterumi celebnuionem concilii Nicaeni. Siquidem in lectioni-
Maximiani x et Maximiani vu (ini bus priini Noctiirni ejusdem feslis in veteribus libris
vinciis), seu Maxenlio m tolo (Romae).Biennioi diviuoruiii
Ccontulatum oiUciorumadhibilis anle S. Piuro V nar-
bune aiinum anlevertunl exlra llaliam in orbe Ito- ratur prior illa apparilio, et reservatur secundo No-
mano Maximiatius tenior decies, et Maximianusju- clurno bisloria crucis Dominica.,a B. Helena repertae,
nior tepliet cott.; inlra llaliaro vcro Mnxentiut, et recitanda ex oralione S. Ambrosii de obilu Tbeo-
Romulut coss. anni 308. Quare ordinatio episcopalisi dosii. Placel easdem lecliones hic exhibere qtiemad-
Eusebii referenda est ad diem Doiniuicam 23 Maiii modum legunlur itnpressa. in Breviario Roinano ex
ejusdem anni 308. Non utique ad cpiscopatum Ito- officina Lucii Anlonii .untae anno 1562.
manum; cuin Marcellus in catabulo delentus adhuc: «Anno dticenlcsiino trigesiiiiosextoadestruclioni
viverel, et longo martyrio viiaro produxcrit ad diemi tenipli, et eversione JerusaJem a Vespasian-, et Tiloi
16 Januarii anno 510, ut in cjusdem nuinero proba- filio ejus, regnanle piissiroo et scrcmssitno Constjn-
1199 AJSASTASHBlBLIOTHEeARII liiOO
tino Aitgiislo, sexto anno regni ejus gens niuHa bar- A /j Domint nostri Jesu Ghrisli. Non inveniliir, qua ra-
barnruin coii-?regala cst contra Romanos ad belluni, (ione crux Chrisli, pontificaiu Eusebii invcnla sit,
duce Maxentio. Necdum Coiistaitlinus lempore illo ciiin niliil tunc Coiistantiniis in Syria juris baberet,
Crucis Domirtica.acceperal signum. Eratauiein cor qu:e incredibili Maximiani tyraniiide preuiebauir.
cjus flduciain habens in Doniino. N'ocle eadeni vir Iiisiiper Rufinus ItJ). i, c. 7et8; Theodoretus lib. i,
splendidus appamil ei, dicens : Constaniine, ne ti- c. 18; So_QmeiiijSlih. u, cap. I ei 2; et Socrates
Ineas; sed in ccelufnrespice, et vide signuiu vicio- lib. i,.cap. 17, id vicesimo fere anno posl Nicsiniini
ri:e. Evigilaiis a somno vidit ab orientis parle in concilium celebratum (quod magis quadrat) facturo
ccelocrucis sigiiiitn ftilgore ignito rutilans. Et per- ftiisse Iraduni.
lerritus lali aspeclu vidil angelos sibi aslare, di- Liiiea 4. — Bic hwreticos invenil in urbe Romd.
cenles : Conslaiitine, in hoc signo vinces,- etc. Flo- Scilicet Donalisias, qnos pcenitentes per solaro ma-
renlinius adnolal in suo veteri Marlyrologio appa- niium iiiiposilioiicin Ecclesias catliolica; rcconci-
rilionein hanc a Grsecis referri ad diem 18 Augusli, liavit.
inventionem cructs ad diem 5 Maii, cxaltalioiiein ad PAGII
14 Sepieuibris. Cnm igilur officia nostri rilus Ro-
inani iilriusque tiisloria* roenioriani recolereut die Linea 2 —S. Eusebius, natione Graictis., paJrc
Festo inveiitioiiis., auctor secundi caialogi sub epo- Medico, pontilicaliim adcpius csl dic qiiinta Fe-
cha prioris coii.udit secundaro; et utrainque ciroi brnarii, quae Dominicalis erat anno Irccentcsiiiio
referret ad initia expedilionis Conslanlini contra decinio, posiquam se.les vacasset dics viginli, ut
Maxeniium, qtia. staiuenda sunt anno 511, sexennio gj irailuni LibcrPonlificalis el AuciiiisClironicoii vete-
priori Conslantininonditm evoltilo a niorle palris sui riim ponlifictiin, in (piibiis tarocn falso Jcgitur' crti-
Constantii, illaro affixil lemporibus Eiiselm pap.i-, Ceni Dohiini sub Eitseliii poiilificalu invcnlani fuisse,
quem annos sex exegisse sub Constantino principe ciiin consiet ex anliquis auctoribus non contigissc
persuasum habebal. Bibliolhecarius ptus juslo lidens Dominicaj CruCis invcniioneni aiiie leropora cbuciHi
huic vitiosa* asserlioni catalogi, duin transfert in Nic_eni.De ea inveniione post conciliuni iliud liaec
vilam Eusebii, etiam in correcla epocha ejusdem legtintur in fine Chronici Euseliii secirodtiin ediiio-
poniificatus relihuit cOnfusionem hisloria* inventae nctn Pontaci : « Helena Conslantini maier divinis
crucis a B. Helena,cum histnria prima. apparilionis, monila visionibus, beaiissiiirom ciiicis signiun, iu
quam retrahi posse censcbat ad Inennium ante vi- quo roundi salus pnpendit, apud Jcrosolyniain rcpe-
ctoriam de Maxentio relalam a Cohsianlino. rit; i qiianquani enim ea verba non reperiantiir in
Linea 7. — /« ewmet. Catlisli in cryptd via Appia. plerisque Eusebii inss, cndicibus, legtnitiir lamen iu
Ibidero nunc requiescere leslantur Ciaconius, et pluribtts aliis, et ih cditiotubiis aiiterioriiius; inio
Pancirolius in sacris Romana* Ecclesise iltesauris hice inventio iidem fere veibis refertiir apud Sulpi-
recondilis : qni eliam observanl, cx tot Romanis lium Severiiro lib. ji> Idacium, Adonein et alios;
ponlificibus in eodem ccemelerio sepullis solos Euly- apiid Riifiiium lib. vi, cap. 8; apud Arobrosiuiu, de
chianum et Eusebiiun ibi nunc snperesse; cum cae- oliilu Theodosii; apud Sozoroenuin lib. u, cap. 1;
teri fuerint in Urbeni translati, ne barbarorum apud Theodoretiiin lib. i, cap. 18, et plures alios ab
injuriis illoruin reliquiae palerent. Parles atlamen Arnaldo Pontaco in Notis ad hunc Eusebiani Cbro-
reliquiarum S. Eusebii papae cuin possideal tilutus C nici loeiini landatos, in quibus ea invento ad Nicacni
SS. Silvestri et Dionysii, quas recognitas compro-' concilii lempora i-eferlur. P._elerea ilclenam Con-
bant labula. archivi illitis inonasterii signatae die 50 sianlini roatrem, sub Eusebio. papa Domiiiicam cru-
O.'lobr.l267, aliasque partes memorel idem Panci- ceni Jerosolymis invcnisse, nulla ratione dici potesl,
rol. pag. 665 asservatas in tilulo S. Laurentii in C iin nihil tuni Consianliiius iii Syria liaberel, quae
Eormoso, seu panispernae; conslat liujus quoque Maxiniini lyranniile preinebalur,. neque adhuc plene
ossa venerabilia non secus ac reliquorum fuisse in Chrishiro credebat,' quod post crucis in coelo
praeservata a successoribus eliiiTJrbem coroporlala vi?ioncm, qnae anno lanluin 312 conligit, ardentis-
in excursionibiis barbarornni, ac subinde divisa, et siuie fecil, ideoque hoc tempore Cliristianam reli-
partiin conccssa menioratis ecclesiis urbanis, partiro gibnein noiiduni susceperal, sicul nec roaiei* ejus
uelata ad S. Sebasliani exira mtiros, non secus ac Helena. Denique sub Eusebii ponliricatu, Macarius
de B. Fahiani papa* lipsanis diximns in ejusdero nouduin erat episcopus Jerosolyiiiortiin, qilatn Eccle-
notis. siam anno tanlum 512 regendain susccpil, et taiiien
CIACOMI. sub eo facta supponilur S. crucis inveniio.
. Linea 2. — Sub hujus temporibus inventa est crux
33 Miltiades », natione Afer, scdil annis tribus, mensibus septem, rlieDUS duoaeciui'"
ex die Nonas Julii a consulatu Maxentii IX usque ad Maximum XI, qui fuit
mense Septembris Volusiano et Bufino consulibus c.Hic conslituit nulla ratione die
Dominico, aut quinta feria jejunium quis fidelium ageret, quia hos dies pagani
5 quasi sacrum jejunium celebrabanl. Et Manichcei inventi sunt in Urbe ab eodem.
Hic fecit ut oblatianes consecratce per ecclesias, ex consecratu episcopi diri-
gerentur , quod declaratur fermenlum d. Hic fecit ordinationem unam per men-
sem Decembrem : presbyteros seplem e, diaconos quinque , episcopos per di-
NOT-L_E MARGINAtESFABBOTTI.
» B, Melchiades. b B, ann. 2, m. 2, d. 7. « B, a coss. Gal. Maximini VIII et Licinii_id ConstantTr._ni.
irop. III el Licin. II. d Vide Baron. ad ann.Dom.Zl5. ..«' C B, sex.
1501 IIISTORIA DE VITIS RC^. PONT. — S, MELCHIADES. 1302
versa loca duodecim. Hic sepultus est in cuemeterio Calixti, via Appia, in. crypta, m
0 Idus Decembris; et cessavit episcopatus diebus sexdecim.
CATALOGUS SDB LIBERIO.
Miltiades anms tribus, mensibus sex, diebus octo, a die sexto Nonas Julias a consulatu
>Maximiano vm solo, quod fuit mense Septembri, Volusiano etllufino, usque in III Idus
Januarii, Volusiano, et Anianoconsulibus.
VARIJE LECTIONES.
Apud Fabrollum ex codiee Freheri. t lin. 3, Septembri v. lin. 4,etqnis de fldelibus
j^ ag. qnia
eos d. lin. 5, urbe Roma, ab eodeni dic fecit obla-
Num. 33. lin. 1, AB, Melciades, A, d. 7, B, d. tiones consecratas per eccl. lin. 7, orilin. iinam,
21. lin. 1, B, usque ad Maxenlinm secnndum. A,
ad Maximum V. lin. 9 el 10, A, iv Mus De- presb. 7, d. 6. lin. 9, iiiiin. 12. lin. ead., via App.
usqne iv Id. D. et c. ep. d. 17.
cenib.
Ex codice Regio, Mazarmo el Thuano. Apud Holttenium et Sclielettratium.
Lin. Flor., Melchiades. lin. ead., Flor., ann. 4,
Lin. I, Melchiadcs n. A. sed. ann. 4, m. 7, dies mens. 6,I, dies 8. lin. 3, Val-. nt niilla. tin. 5, Flor.,
8; fiiit anlem lemporc e.x die Non. Julii a consulaiii tunc inventi sunl. lin. 5, 6, Vat. minor., eodem die
Maxcntii. lin. 2, ad Max.'II. tin. 3, liic consliluit, fecil, ul oblal., etc. lin. 6, Flor., el cousecrala,
nl nnlla ralione. tin. 5, celebrabant (M., celebranl). autem ex consecralu. lin. 9, Flor., xi. lege
Tnnc Maniclisei i. f. i. urbe Roma. Al) eortem die
fecil oldationes consecratas per ecclesias, ul ex con- Apud Peniam ex codiceCavensi.
secraln episcopi dirig. lin. 8, diac. (5.lin. 9, in cry- Lin. 1, Melliades nat. AOfer,sedit annis m, m.
pta iv IJ. D. et c. e. dies 17. vii, diebus xn. lin. 2, usque ad Maxiimiin II. lin. 5,
Ex codice Thuanoaitero. inventi snnt in Urbe; ab eodem dic fecil oblationes
consecralas. Un. 9 et 10, in erypla nn lchis De-
Lin. 1, Mclciades n. A, sedil ann. 4, ex die N. cembr.
NOT.E VARIORUM
A SCHELESTRATE. ] alios diaconos dclegerit Stralonem renm tradilionis
B
ad loca illa recuperanda : < Recilaverunt eliam alia
Linea 6. — Consecratum quod declaratur fe.r- gesta, uhj Melchiadem legebalur misisse diaconos
meuium. Ob disciplinam arcani Euchnrislia hoc loco cum lilteris Maxenlii imperaloris, et prsnfecli pr;e-
fcrnientiim vocalur, nl dissertatione ea de re edita torio ad prpclorem Urbis, ul reciperet loca, qu;c
monslravimus. Encharisliam naniqne episcopis et fueranl a Clirislianis teinpore persecuiionis ablata.
preshyleris ad iii-hcmvenienlibus millere consucve- Ubi eliani Mclchiadis crinien (eniins iiulluin appa-
rant pontilices, ul teslatur D. Irenaeus apud Euse- rerel; dixeiunt siiperioribus traditionis gestis, ira-
bium lib. v, cap. 24. ditorem Siratoneiu fuisse recitaium. > Loca vero
ALTASERILE. fuisse sacra in breviculo ejusdem collaiionis dicunliir
Linea 6. — Hic fecit, ut oblaiiones consecrnta; pcr Ecclesiaslica. Sic enim ilii : i Et ctim his qiioquc
Ecclesias ex consecratu episcopi dirigerenlur, quod gestis nulliim Melchiadis crimen :etdixerunt cogniiori, et
declaralur fermenium. A Melchiadedecretuin, ulfer- calholicis defunsorihiis apparercl Dona-
lnentum, id est panis fermentalus betieilictus ab chiades tislx, Slratonein diaconum, quem cum aliis Mel~
ad recuperanda loca ecclcsiaslica iiiiserM,
episcnpo vice enlogim millercliir per Ecclesias in superiorilnis recilatum traditorem; et iileo.
symboluin coinmiiiiionis. De quo Anast. in!V. in volebant etiamgeslis Melchiadeuicrimine Iraditionis asper-
Siricio.
BENCINI. gere, quod diacono illo non dcgradalo iilereiur. Iit
— perseciilione auiem sua ilixeruni, Melchiadem ler-
Linea 6. flic fecit, ul oblationes consecratw per tr lium episcopum luissc ab illo, qui liinc eral, ciim
F.cctesias.Istiusmoili solcmnis per Ecclesias Urbis traditio facta esset. > El dum calliolicorum regcrit
consecralio, et solemnior Eueharislue niissio duranie responsionein, el ipsi de rcstilutis ecclesiasticis lo-
adhuc nono pcrseculionis anno, el Ecclesiis cx prio- cis, et a Mclchiade recuperaiis meniincre, aientes :
ribus edictis lisco addiciis, cohaerere non videbalur i Elsi demoiisireliir, quoil ninnino non deinonslra-
ciiin lemporiini circiimsiattiiis, gestisque enarraiis. bitur, eiiindein Slratonem diacoiuuii tradidisse, qiieni
Verum libri Poutificalis narralio optime cum speciali postea Melchiades ad recuperanda loca ecclesiasiica
Maxentii imliilgenlia Ronia:, sicul el Africae, vulgala cum aliis diaconis inisit; uon ronliiiiio Melchiadem
coliinret, quam Chrislianis concessil Constanlini isto crimine aspergi, quem potuit perseculio longe
exemplo, verius mclii. Consiantinus cum anno 307, facere absciitem, ul hoc omniiio nescirct, ciimqin:
iinperiiiin suscepissel, i nibil agil prius, quatn Cliri- innoccniein putaret, quem neino reinn .icciisando
stianos culliii, ;ic Deo suo reddere. H.TCfuit prima moiistraret. > Basilicarum ilaqnc reslilulio pcr
sanclio sancta: religionis iiisliliila, i (Ibid. c. 34, ex Maxenliiim pulilicatiir ante anniiui 311, el anno
Laclanlio.) Christiani milites cingnlo nudali ex Dio- seqiienti a Coiislaniino lyrannus profligalur, iinile
clcliani eiliclo, lurmatiui Conslantini exercilum im- locum tribuil Melchiadi, ul ad anliqiium morem
pleveranl. Maxentius, Romaua mcenia Chrisliauo- easdem lesliluerei, pra:cipue in inissarum celebra-
ruin iniiltiiudine replela conspiciens, saevitiain oc- lione, et Eticliaristi;e deporlaiioiie per Ecclesias.
cultans ex Eusebio, ne ad Constanlinuni delicerent, llinc consulto dicil Liber Ponlilicaiis, fccit, nec uti-
ROIDSDEcclcsias Clirislianis restituendas publico lur verlio consiituit, denolando hanc iiidiiclam con-
edicto decernil. Loca universa ecclesiaslica Romano siieludincm non uovani csse, scd pristina: restaura-
clero fuisse restituta, et Melcbiadein delegisse dia- lD tionem. Maxeniiuui vero tempori inservisse, el a
conos ad ea recnperanda ex Maxenlii rescripto pcrscculioiie cessasse ntetu incusso," non vero ex
docent Acta eadem prolata in celebri collatione atiimi persuasione, suadet allcra Africanis Ecclesiis
Carlhaginensi c. 12,13, et S. Aiigusliniis in lib. post iiidulgenlia prnclamata. Diun eniin audiret Alexau-
collat., in quo diluil Donatislarum criiniiiatioues druin Tyraiinum in Africa uova u.oliri, el imperiiiii)
Melchiadi iniposiias, qiiarum- ima erat, quod inier adversus Maxenliuni occupare, illico millit pacciu
1503 ANASTASII BIBL!OTIIECARII 183«
Ecclesiis Africrc, persecntionis lempeslaiem lempe-, A talogi Liberiani el Felicis IV, prater oosdem anno3
rat, imperalqiie ut Chrislianis lihertas concedcretiir, m numeranl mensesvi el dies xm, ctim deducajit
de qua Oplatus lib. i : < Tempeslas persecutionis epocham ex die vi Nonas Julias, quae pariter
peracla et definita est. Jnbenle Deo, imliilgentiam fuit Dominica apta ordiiiationi, non minus ac dies
tnittente Maxenlio libertas Chrislianis esl reslituta. > 4 Junii, quam indirant rationes ex Patilinis picturis
Et infra rcferl faclani etiam restitutionem sacrorum deiluctae. Legitur enini in Liberiano : < Milliades
locorum. annis m. mensibus vi, diebus vm, a.die sexto Nonas
Linea 7. — Quod declaratnr fermenlum. Expressid Jnlias a consiilatu Maximiano vn solo (quod fuit
baec rohorat conjcciiiras Scheleslrali pro!>antis in mense Seplembri Volusiano et Ruflno) usque in ut
lihro dediscip. Arcani, Eucbarisliam vocatam lilulo lilus Januarii Volusianoel Aniauo coss. > Siveigrtirr
fermemi, non ad maleriain indicaudam, quasi hsec ordinalns fuerit episcopus Melchiades die 4 junii
esset panis fermentaiiis, non azymus, sed ad eucha- . anno 510, etexegerit episcopalus annos III, menses
rislicuni panem explicandum. Series enim verborum vu.dies.VII, sive ordinationem suscepcril die 2 Ju-
aiilccedenlium sunl dc cnnsecratione panis euchari- lii ejiislem anni 510, el<episcopalus iiiiineret annos
stici, nl per se constat. Liher vero Ponlifiealis, ut III, nienses Vi, dics vm, perimle-reciilit terniinns
denclarel (|uid esset consecratuiii episcopi, addit, ejns vilae in 10 Januarii anni 514. Constabil eliam
qnod declaratur fermenium; qtiasi dicerel: Melehia- eiun sedisse vicario nomine ex die ordinationis ad
des, cum ob pcrseciiionem in oratoriis privalisso- morlem Eusebii, eodem anno 310 siibsccutam sub
iemnia celcbralionis agi non possent, Maxcntii edi- Maxentio die 18 Augiisli, et aliquol diebtis ab illius
ilo in recuperalis ecclesiis, renovavit priiniiin insti- nj marlyrio proximis eieciiim fuisse successorem tam
iiiiuiii de consecralione Eucharisiiic facien la ab jiixta aeram calalogi Lilieriani.qiiam jnxla epochain
episcopo, presliyteiis pncsRnlibtis, qiribus consecra- piciiirarum basilica; S. Pauli, quatuor taiiluiu heb-
tum dahaiur, illinl quo I apuil fuleles (ernieiuum de- domadibus iuvicem dissilas.
claratiim, deno:abal. Encharisiiam. ul ad ccclesias Anno 512. Constantino Augusto u, ct Licinio
deierenles, pnpnlo dislribtierenl. Aug. II coss. anteqiiam Maxeniius mense Oclobri a
Conslantino profligalus in Tiberiru delurharetur,
BINH ET LABBEI. cum soeva perseciilione Clirislianos vexaret, imo lot
Linea 6. — Hic fecit, ut oblaliones contecratoeper lyraiiuis quot mililibus perdendam Urbem contra-
ecclesias ex conseeralu episcopi dirigereniur, quod deret (uli probal card. Baronius ad anniim 312, nu-
declaralur fermenlum. Loous sane ohscuriis, ila ta- meris 8 et 9) Melchiades Silveslruni ordinavit, in
inen explicamhis : Melcliiades pontifex instituit, ut perseculioiie tam diranecessaritim sihi ailjulorein
panem fermeiitaluin, a popnlo, aul presbyteris obla- ac Vicariiiin consiitueiis die Domiuica 10 Februarii,
IIt in sequenti numero declaraho. Seilit igitur Mcl-
luin, ab episcopis consecralum, singuloruin titulo- chiades
rum, aul parueciaruin preshyteri in syinboluin ca- anni vicarius Ensehii cx die 4 Juiiii, vel 2 Julii
lliolic;e iinionis, ac commirmoiiis non modo ipsi 310, ad fineui circiter mciisi>'Augusli ejusdeui
acripcrent, veriim eiiam aliis fiilclibus sttb se con- anni, et inde p-leclussuccessor sedil Roinanus pon-
stilulis, qui sacralissiina Eucharislia non cominuni- lifex usque ad 10 Januarii aimi 314.
cassent, certo tempore distrihiierenl. NOT.EHISTOR1C.S.
(Ex LAB.) linea 7. — Quod dectaratur fermenlum. r
C Linca 3. — Hic consiilnil nulla rnlione die Domi-
Loeus, ut videlur, corruplus
nico, aut quinla jeria jejnnium quis fidelium ageiei,
BLANCHINI. quia, etc. Qn»runl vilarum exposiiores, nec satis
N0T.ECUR0N0L0GIC/G. declarari adhuc pulaiit, qu;cnam f.ierint jejimia
ellinicorum die Dominica, el feria quint i, qua; Ira-
Mclchiadis epoeha definita annis m, mensibus vn, dtltir hic Chrislianisiiiterdixisse Melehiades, ne ciim
diebus vii, in pieluris integre praservalis in basilica supersliliosis illis ciillui d;eniniiiim inipie dicalis ca-
S. Pauli, quibns exacte responilent pleriqne ca- sta noslra confnnderentur, vera? religionis docuinen-
lalogi supra recensili in Prolegomenis conlirma- to a Chrislo Doiniuo, el ab aposlolis inslitula. Hac-
liir eliam ex consulihiis recte assignalis iu cala- tenus deinoiislrariint perspicue adversus caliiinnia&
!ogo Liberiano, el ex eo reslilueiulis in secundo seclariorum aelatis noslr.e pliirimuni interesse inler
catalogo, aique in textu Anastasii (iibi amanuen- supersliiiosa a Montauo adinventa et pnescripta jc-
sium incuria et iinperilia miilliplices illorum anno- jiinia sui Paracleti, ct nosira legitime iiulucta el frc-
riim consules suapte natura confusos expressit ne- qiienlala liim in Qiiadragesima, iuin per anni cirou-
gligenliiis ac deformavii) nempe ex Maximiano vu lum, prseserlim ab iisqui prodtenlnr juxta probaias
tolo, quod fuit mense Seplembri Rufio Volusiano rcgulas Palrum poenileiilis vitse sancliinouiain : qua
(ita enim iioiiiinainlits est Italicus ille consul non de re videndiis Baronius ad aaimni 17', u. 2i.
Rufinus Volusianus, ut anie moiiiiiniiin. pr;ecedenli Verum desideralur ailliuc notio evidenlior, qme
et demonslrabo in notis Chron. ad Silveslrum) illuslrct cauielam ac decrelmn M'Ichia;lis, caventis,
nempe ex aimo Christi 511, quo priinum Pasch;i D I ne pntarenlur nostra jejmiia ab clbnicorum ritihiis
celebralum fuit a Mclchiade successore Eusebii vita einanare, si die Doiniuico, aut feria quinta celebra-
perfuncti 17 Augnsti 310, usque ad coss. Volusia- realur. Rem, ni fallor, expaiiunl verba, tpue proxi-
num el Anianum anni 314, die 10, Januarii, ejusdem me conseqiiuntur, nempe • et Manichwiinventi snnt
natali, ila deelarala in calalogis Liberii et Felieis in Vrbe ab eodem. Card. Baronius ad annuin 572
quarli, necnon in lapide octavi sseculi affixo in por- observat ex epislola 2-2S. Hieronyni versum fuisse
ticn ad lilulum S. Silveslri in capite : uht post illa Rom;e in calumniam jejiHiantium Cfirislianoruin je-
verba : jiiniimi superstiliosuin ejusdem seel:e Manelis : < ila
In nomineDominihaenest notitian;ttalitiorum ot quem viderent pallenlem atque trislem , miserum
Saueloruiuhic requiescentiuin et Maniclixum voearenl. > Ibidem vero praemisit
fttisse Manich;eos eliam Diocletiani lege proscriptos
versu seciindo MensisJanuarii legilur inulto anle, quam ejiisino.ii caliimuia appelercntiir
10
Die ejusdem mensisNal. S. Meltiades papm elmart. fideles Roaiae agcnles, vivente scilieet Melchiade,
Exhac igiturdie 10 Januarii anni 314, coss. Vo- sednondum ad Pelri c;)lheilra'ii provecto. Erant igi-
ltisiano el Aniano si receJamus in anteriora lein- tur jam tuin in Urbe Manich:ei : cl jure pr.ecavebat
pora per annos m, menses vn, dies vn illius epochae Melcbiades, ne legitima cl saucla nostra jejiinia lo-
in Paulitise basilicae picturis sevoL?oais Magni con- cuin facerent caliimniu illoniut, qui interprelaluri
signatos, incidit dies ordinalionis ejus ad episcopa- crant secus noslrorain iiistiliiliiin cl praxim, qtiasi
tuni in 4 Jjuii aiuic 310, quae fuit Dymiuica. Ca- pelitam ex Muii •Ii3canr.ii s'ipsi'sliiiosa abstinenlia.
1S0£ HISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. MELCIHADES. 1508
Scd iterum prior qnoeslioaniinuni pulsal. el expoui a A qiioquc de Baptismo cap. 5, initialos fuissc per lava-
nobis poslulat, quid demiim cominune ciim super- cruiii eofnniemoral) : cl si adhuc iuemini Mi.hra
sliliosis elhiiicorum jejuniis haheret abslinentia Ma- signal illic in fronlilms mililes snos, celebrat panis
nichxorum, ila ul Melchiadi, quasi divinaiili fiilu- oblalionein, et iinagiiieiii resiirrectionis induit, et
ram caliininiam.prjsecavendiimfueritdecrcto, exclu- sub gladio redimit coronam. Ul vero Eucbaristia;
dcnte diem Dominicamet quiniain feiiaiu asolenini iinago hiculeulius adiiinbrareliir, panis, et poculum
caiholicorum jejunio, ne crederentur cx manichseo- aquce ponehatur, verbis quibusdam addilis, uli rc-
rum inslilutis jejiinare. Opporlune suggerit causain fert Justinns marlyr. Apolog. 2, pag. 98 edil. GL.
caulebe luin lemporis necessarite impressa non miil- Paris. 1615. >
losanle annos Archelai episcopi dispulalioadverstis Omissis tamen iis, qune ad sacramentornm inii-
Maneiem, illius secUe aucloieni, in collectaneis mo- talioneni sacrilegam pertinent, properandum esl ad
iiumenlorum EcclesiaeGr.cca: aujiie Latin» lninpri- ea, qiiac Mitbra cultores, et iuler hos Manicheeicuin
iniiiii edilis cum eruditis observaiionibiis a Lauren- propriie sectse auctore Millirac sacris inilialo, cjiis-
tio Zaccagnio, < doctrina el omnigena ecclesiasticse que idoli tacerdote, ac eudio, ita peragebanl; ut
erudiiioiiis peiiliapraefeclnramibibliotliecaeValicaiue cavendum fueril decreto Melcbiadis, ue jejunia no-
proiuerilo: > quo elogio virum illuslrein prosequitur stra ctim eoriiinde.ii absliiieniiis vidcrenlur conve-
clarissimus alter asialis nostree scriptor Philippus a nire. S. Gregorius Nazianzenus orat. 3 in Julianiini
Turre episcopus Adriensis, inler praxipuos Oiiiniipje pag. 77, tomo I, edit. Paris. 1650 : < In sacris Mi-
doctrina ornatos sseculi uostri prasules et ipse enu- ihrx adliibitos asserit crucialus, justasque, aut etiam
iucraiidus. In dissert. de Mithra cap. 5, pag. 207, is n•, inysticas iistiones: >quod comprobal pr;csul Adrien-
colligebat ex emiiitiato Archelai colloquio adversus sis pag. 211, ex Suida el Porphyrio : sed clarius
Maneteni, hunc Persiim ex CorbitioManem effectum illustrat ex Nonno, et ex Niceta episcopo. < Noiimis
barbaricx illius pliilosophiae studiosum, qu;e apud (non Elias Cre.tensis, ut male cilat Barlbius ad Sia-
suos populares vigebal, addidicisse errores Zoroa- tii locum in fine libri primi Thebaidos, Adsis o me-
stris el uiagorum, netnpe solis cullum, palingenesim mor hospiiii) eiiumerat Gradus tormenlorum ociu-
aiiiniaruin, duo muinli priucipia, bonum, ac mulum ginta, quibus probandi eranl ii, qui Milhra sacris
genium, et htijusmodi errorum porlcnta : quaeinvol- iniliananlur. Nicelas episcopus apud eumdem Na-
venda, et couimiscenda suscepit distorlis rilibus, et zianzenum expressius recenset bis verbis : < Iu ipso
dictis, e Chrislianoruin libris a se diligenter conqui- probalionis ingrcssii per qiiinqiiagiuta lotos dies,
sitis; ut novas htereses ex pnecedeniibiis compagi- cos fcrme cruciant, deinde duos dies llagris cxdunt,
naret. Pateriiac vero superstiiiouis pr% cxteris tenax, tuin in nivem viginli dics immergunl. >
cultiim ignis ac solis professa:, voluit etiam sacris At in codice GraecoLaur,:nlian;«, scripto ab annis
MilhnEinitiari. Quare Archelaus episcopus ila ho- septingentis, et per V. C. Moiitfaiiconium' Latine
mineiii alloquitur : < Barbare sacerdos Millira:, et reddito gradus ocloginta ila numeralos nobis exhi-
collusor, solcm lanlum colcs Mithram locoruin my- betpag. 212 : < Hujus aulcm Mithrae mysleriis qusc-
sticorum illuininalorem, ul opinaris, et conscium, dam iniliationes sunt maxime apud Chaldaeos. Qui
hoc est quod apud eos ludes (ul reddit Zaccagnius) Millinc mysleriis iiiilianlur quibusdam ceu gradibus
sive ludius (ul legendum putal episcopus Adriensis) cruciatus probari solcbanl: ila ut primum leviore
et tanquain elegans miinus peragis mysteria. > Tuin paeuariim genere afljcerentur, deinceps vehemen-
addit laudatus prsesnl Adriensis. < Maneles igiltir C tiore. Exempli causa : primo iiiitiandos fa ne alflige-
Arcbclao est mimus et ludius, qui sub ferarum for- banl qtiiiiquaginla dielius, ac si h;ce constanicr
niis more bislriouico mysteria Mithra: peragebat, lolerarent, illos biduo caedi curabani, ac deiuceps
unde et cjus cutlusor dictus. Conjecluram hoc loco> eoileui poanaegenere singtilos exercebant viginti oclo
addain, quoniam de Manete sernio est. Narrat Plu- diebus : eoque pacto cunctif cruc.alibus, si qtii ini-
larchusite Iside et Osiridepag. 369, Persarum ma- tiabantur liicc palienies ferrenl, lunc demum perfc-
gos Zoroastris senieniia duos deos staluisse inter sei ctiora mysteria edocebanlur. > — < Si niiineriiiii
contrarios, Oramazan, et Arimanium, quortim unus. colligas probationum, quinqiiaginla scilicet famis,
mala, alter bona conferret: interque eos mediiimi duo Uagellaiionuin, repeiiio eodem poenae gcnere
coli Miihram,qiiem idcirco(ivrixw, idesl mediatorem, pcr alios vigiuli octo dies, ipsosmel octoginla gradus.
seu iniermedium iiuiicupabant. Annon igilur a Mi- Nonni deprehendes, > elc. Concludii has observa-
Uirsesacerdotibus uefaria Manelis doclrina de diio- liones laudatus praesul altendens, < Praisidem iguis
bus principiis, uno bono, allero malo fluxit, quam lerreni esse Milliram seu Solem, qni eum conseival,
priuium Schylianus, deiude Terebinlhus, e cujus et fovet, uti putarunl vetcrcs, niaxime Persse. Quos
libris Manes ipse liausit, ipsi docueruul? Mithra iiide nil niirum ejusdem ignis cultum retulisse ad
certe Deus ilie mediaior idem est ac murus, quem siium pnesidem, el consei vatorem, Solein videlicet,
fcrebat Manes iiilermediuni inter bonum ct ma- seu Mithram. > Observat eiiam ex Aiigiisliuo, Maui-
liini : de quo in iueinorata dispulatione Arcbelai cliaeos profanare assuetos omnia Cbristiana sacra-
pag. 39. Porro Terebinthuiu seu Buddam sermo- nienta superstitiosis suis mysteriis ex corum duce
neni Iiabiiissede duobus principiis cuin Mithra: sedi- ,p. Manete, Mithr;e sacris initialo, hanc eliain blasplie-
tuis, et sacerdolibtis referl Epiphauitis hseresi68 de: miain collegisse, ut Christiim Domiiiuni Soleni essc,
Manichais, nuin. 5. > His aiklit enidilissiiiius praesuli seu Milhram putarent. <lmo Maincliaei(iiiquil pag.
ilcscriplionem rilus, quo sacerdotes Mithrae aiiima- 211), qtiorum ncfariiiui, ducein Millirae addiciuui
l.iiin liguras induebant superslitioso lavacro mundaiii vidimiis, Solem qui Millira est ipsumuiet Cliristum
a<l aiiimarum Iransiiiigralioiiem speclaloriljus suis putabanl, lesle Auguslinu in Joannem cap. 8, tract.
iiisiiiuandam cum erroribus lani liicrelkoriiiu, quam 34, pag. 554. >
elhnicorum ail Manelis asseclas derivatis per culto- Haec integre fuerunt exscribenda, ut assequere-
res Mitlira: ac Solis, el permislis sacrilega iutitatioiie mtir, quain provide caveinluin fuerit per decreta
rituum Chrisiiaiiorum. thec enim scribit. < Veriun Melchiadis, ne disciplina Christiani jejunii degene-
a;l Mitline initiaiioncs re.ieo, qua3 impio mysterio- rarel, aut prolluxisse pularetur, el propendere in
rum rilu perficiebantur. Is quippe ad iiiiilairicntuin superslitiosa jejuuia Milbriacorum, quds mter Manes
sanctoruin Cliristiana: reiigionis sacranienlorum cooptalus, tradiderat scctariis suis Jlanicbaeis, excm-
coinposilis per gradus profana: augiiraiionis teleuc plo suo redditis ex ludiis ac mimis Milhr.aeluiliis
ad sacra capessenda inforiiiabaulur. Nec ausim se- ac mimis sacrauienloriim Clirisli, errores et super-
cus ea describere, quam ipsismet verbis Tertulliani siitioues, confundenies Chrislum cum Sole el Mitlira.
de pra-script. cap. 40 : < Tingit el ipse dialjolus Patcl etiam cur hoc lempore Maneti proximo (qui
qiiosdam utique credenles, et fidcles suos : expia- sub Probo et Aureliano vixcrat a:iale Melcliiadis,
tionein delicloi uiii de lavacro repromiltit > (in libro (licel nonduni ponlilicis), ha^rcsis Manicliaeaserpens
1507 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1508
iti cancer, cum fuisset delecta sub Melchiade ponti- A mysterii, a singulis fidelihus pro lubitu el indigentia
ficaiuni adepto abigeuda fuerit in exordio sni regi- assumi permillitur alia norma praescripta est) : sive
niinis pontificia ejiismodi lege, veterem disciplinam cum Eleullieritis opponeret hseresibus Basihdis ct
coiifinnante, ne dielms Doiuinicis jejunia solemnia Carpocraiis, duo reruin principia staluentibiis boni
peragerentur eliain in seplein hebdoinadibus Qua- el mati, eaque referentibiis inleret deos, et animorum
dragesimae, a Telesphoro ex iraditione in legem transinigralioncin comineiilis, ideirco supersti-
scriplain redactis, neve quinta feria in jejuniis ini- liose ad abstinenlibus a cibis quibusdam etaniinaiitibus,
liandorum per qualuor anni leinpora extra quadra- quae Crealorem niali seu malum principium per
gesimam indictis , ut supra legimus in numero illas referebanlur, promtilgans legem indiscrele ad-
Callisli , iucludercliir. Quinqiiaginla enim gradus hibendi ad usum commtinein qtiodcunque esculen-
primi probalionis Milhriacorum lolidem erant dies tiiui, iilsupra legimus numero 14; sive cuiri Mel-
coniintiaix abslinenliae per seplem hebdomadas, chiadcs constilueret, ne solemnia Ecclesise jejunia
per quinquaginta tolos dies eos \ame crucianl, ait defbrmareiilur el variarenlur a veteri instiuilo, ex-
Nicelas apud Nazianzemiin. Septem- hebdomades cltidenle diem Dominicam ab illo nuniero eliain in
noslri jcjimii ab apostolis tradili exemplo Dnminico, quadragesima, et per quatuor anni tcmpestaies exi-
el per Telespbortini scripia lege constabilili, videri mente feriain quintam a triduo jejunii, Deo semper
qiiiiiquagiuta iili primi gradus probalionis oOercndi, non secus ac publicas fidem preces, per legiti-
lithriacorum, pracsertini si ut a Manete Solis cul- mos pontifices Deo dicalas, per
Soteranl exercilam ine-
tore illa inslitulio suscepta fuerat, frequenlareliir moria passionis ac R surreclioiiis Christi Domini.
eliam a Manicliaeis Solem colenlibus impie confu- g . H;cc provida Melcbiadis cura nisi prsecessisset,
sum ciini Christo Doiiiino. Huic periculo scelestae quam pulamtts confusiouem sulioriluram fuisse de
pcrsuasionis el confiisionisquod pnesenlius remeditiin catholicorum iinaginario consensu cuin disparato
opponeret Melchiadcs slaiim ac delexil in Urbe ciillu Maiiicluicoriiin et Mithriacorum ? cum sola
Manichasos? Decrelum scdicel opponendum censuit temporis aflinitas in septem hebdomadibus jcjunio
veleris disciplinae aposlolicae, castum riium, et cau- deputandis apud catholicos, duin Milhriaci praescri-
sain secerneus a superstitiosis inveulis Mithriacorum bercnt dies quinqiiaginta fauiis tolerandx Solis cul-
cl Manichseorum. Scplein, iuquit, hebdomades noslri toribus, sensiin induceret aetale Hieroiiyini, a Mel-
jejiinii ne unquain credsinlur esse lotidem hebdo- cbiade non disjtincta integro saeculo, pruritum re-
niades in dies qiiinquagiiila probalionis a Milhriacis ferendi inler Manichxos Solis ac Mitra: cuitores,
explicata: aut aeforuiaite. Qiiadraginta enim sunt ciim suo duce Christi noinen eidem scelesie alli-
dies jejunii rite per poutifices Clirislianos Deo dicati genle, quolquot a jejunio pallentes ac inaceratos
sub exemplis Doinini et propbclarum. Cum his non conspicerent.
accenseantiir septeiu dies Doniinici singulas hcbdo- Conslat igitur ratio decreti sub Melchiadc conditi
madas iiichoantes, qui cum praiferant memoriain el cansa ejusdem illico interponendi poslquam in
Resurreclioiiis Christi in quovis circulo bebdoina- Urbe detecta est secta Manicliseorum. Quare et in
dario, nefas esl eosdem dcptilari jejuuio, indicio contexiu Bibliothecarii uiia cademqiic periodo illa
passionis. lta el jcjunium aliud solenmc alitleris Patribus coiilinelur, quie speclat ad Mithriacos, per particu-
peiinile tradiliini, et a Callisto niamlalum per lam causalcm quia; dnni leginins : < Hic coiislituit
singulas anni lempestaies, ut exdcm singillatim da- nulla ratione die Dominico aul Feria 5 jejiiniiini quis
lori omnium bonoriini Domino coiisecreiuur, con C fideliuin ageretquia hos dies pagani, lanquam sa-
linelur feriis quarla, sexla , et sabbalo, Passioni cruin jejunium celebrabanl: > allera vero causa re-
Dominicic idcirco specialiui attributis, quod conci- spiciens Manichseos, a paganorum Milbriacis suas
linni ejus tradcndi feria 4,mors Feria 6, sabba- superslitiones cdoctos, proxime redditur commate,'
lo sepullura contigeril. Feria vero quinta stalis hisce ab eadem periodo fortasse non disjungendo, verbis
jejuniis niore majorum non includitur; nain vesperse, qiue stibseqiuiiitur ita conceplo, et Manichai invenii
ejusdein i.liei, qiiando passio in horlo inclioata esl, sunt in urbe Roma ab eodem,
referunliir niore palrio divina: legis ad feriam 6 sub- CIACONII.
sequeiilem. Vileiuus ilaque, aif Melchiades, eliam in Linea 6. -— Hic fecit, ul obtaliones contecratm per
his novilalem alqnc coiiliisioiicm cuin profano cultu, Eccles.as, ex consecratu
sive occasioncm falsoe pcrsiiasionis, apud Eihnicos declaratur fermentum. episcopi Miltiadcs
dirigerenlur, quod
ponlilicalu suo
faciie prodilura: ex conliniiaia serie tridui Ethnico- niultos baereticos Donaiistas Roina: delilescere coin-
rum in siecularibus ipsorum sacris, ul vocanl, hoc peril, idcoque ut dignoseereniur el dislingtiercnttir
esl supersiilionibus, celebrati jejunio et pervigiliis a catholicis, et iuorbidtim pecus a sano, instituit
accomniodalis ad iiianiiiin deorum suorum falmlas. panein fermentatum benediclum, quo, ob comniuni-
Servelur inlerrupla illa norma jejunii per ferias a cationis syinboluin, ab episcopo impieriirentur cun-
Palribus nobis assignatas, qiiibusclaredeiiioiistrelur, cti parochiales presbyleri, qureuuidera sub se con-
nosirae consuetudiuis instiluia nihil baberecominuue stitulis fidelibus distribuerent, cerlis diebus. Appel-
cum Solis el Mitbrae cullu, aul ciim Chrislo Mani- labatur aulem fermeiilum, ad disliiictionem azyini
chaeoruin cum Sole confuso; sed in nostri forma je- D " panis, ex quo soleret coufici Eucharistia? diclum-
jtiuii solum a nobis Deuin unice coli Jesum Cluisiuin esl Sacramenlum, quod csset episcopali bene-
Filium Dei, Solis, Coeli, Terrse, rerumque oiunium que diclione sacratum. Hic rilus perseveral apud Grae-
ac teroporuni condilorem cuin Palre ac Spirilu , cos iuviolalus.
eumque CbrisUim nos fateri pro uoliis in carne pas-
sum hsec jejunia prsenionsirasse exemplo, acdedi- PAGII.
«asse merito su;e Passionis. Periculo ita submolo Scbisma Donalislanim , cujus iniliiim pleri-
tonfusionis Chrislianorum calholici ac veri dogma- que oiiines cum Barouio, ad annum trecenlesi-
lis cuin perverso Manicliaioruin, alqne Etlinicorum, iniim sextinn revocanl, aniio laulum tr.ecentesiino
caslam jejunii disciplinam , qualein a niajoribus. ac- duodeciiiio iiichoaluiii est, poslquara pax Africanu:
ceperal providcnler servavil Melchiades, et in illa Ecclesiae reddita fuil a Maxcnlio : < Teinpeslas
consignavit apertaui Fidei nostrae professionem, ut perseciitionis, ait Optalus lib. i contra Parmenia-
e diametro opposila seiuper agnosccrelur supersli- iium, peracta ci delinita cst. Jiibeuie Deo , iudnl-
lionibus Ethnic orum, ct dolosaeiraiisforiiialioni coi<- gentiain niitteute Maxenlio, Chrisliauis liberlas cst
iupt;e fidei Maiiielueoruin. Quare jurc fuit a Biblio- rcstilula. Botrus et Ccleusius, ul dicitur, apud Car-
thecario enuineranda inter decrela pontillcinn Ro- thaginem ordinari cupienlcs operam dederunl, ul
liiaiiorniii solemnis hsec dcclaratio, qunc ad indicta absentibus Numidis, soli vicini episcopi pelerentur,
omiiibus Christianis jcjunia perlinet (nam privaiorum oui ordinaliouein apud Cartliagincm celebrarcht.
abstinentiav, qiue pu'iiilenli;e laiiiiun cuusa, uon Tunc siiflVagiololius populi Caeciliamiscligilur, c.t
1509 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MELCIIIADES. 1510
mantis imponente Felice Aplunstinlano episcopo,, A rcbaplizasse et episeopis lapsis niantim iinposuisse»
ordinalur, > elc. Perseciitioni autem in Africa finis> (|iiia schisma Donalislariim in haeresim evaseral,
impositus est anno laiilnm 512, ul probal Adnola- cujus hi praecipui errores. Primo haptismiim exlra
tor Baronii. Bolrus et Celeusius, ciim spe stia se; Ecclesiam collatum iiullum esse coiilendebani, ct
dejectos viderent, conjurare adversus Caecilianum, , quia Ecclesiam inlra suam scctam coarctabani,
ordinatnm episcopum Carihaginensem , cceperunt, idco catholicos a se deceplos, suoque schismali iin-
et adhibila in societatem Lucilla , poteniissiiiia fe- plicitos rebaplizabanl. Secundo, Ecclesiam.in ca:le-
uiina, Caecilianoinfensa, ac senioribus plebis calho- ris orbis regionibus iraditoriim contagio , malorum-
licc, quibtis Mensnrius, Caeciliani decessor, orna-* que comiiiiiiiione periissc asserebant, et in AlVica
inenia Ecclesix commendaverat, episcopos Numi- reniansisse in sola parlc Donali, idcoque episcopis
iliae,qui non niediocrenriiijuriain sibi faclam puta- lapsis maniis de novo imponebant. Terlio landeni
banl, quoil ad Caeciliniyordinationem evocati noai Ecclesiam calholicam nieretricein vocahanl, ut
fuissent, Carlhaginem convenire ciirariml, qui nu- relerl S. Aiigusiiniis in Concione de gcslis cuni
mero sepliiaginia congregali, Cx-cilianumabsentem,, Einerito. Qui plura cupit de schismaie Donalisla-
quod evocalus venire noluisset, damnavermit; duo) riim, legal disserlationeiu ab Henrieo Valesio de eo
crimina illi objicienles. Priinum quod a traditori- edilain, Eusebii editioni siihjuiictam
bus ordinalns fuisset episeopus; deinde quod cuin
cssel diaconus, victum afferri martyribus in custo-\ SOMMIER.
dia positis prohibuisset. Posl lutc in lociun Ca:ciliauii Linea 2. — A contulatu Maxentii ix. Cum finein
Majorinum ordinariml episcopum in gratiam Lucillae,, n accepisset in Africa perseculio circa aniiiiin 511,
cnjiis domcsticns eral. Hoc est iiiiliuni schismalis; episcopis Cartbaginensis ,provinci;c lilierum ftiit iu
Donatistariiin, sic diclorum a Donato a Casis Nigrisi ea metropoli convcnire aif eligendum Mcnstirii epi-
episcopo, Majorini ordinatore, qiiem Aiiguslinus ini scopi successorem. Inserilur hic pars aliqua histo-
Breviario Collalionis lertia:, el in libro Retraclalio- riae Ecclesise Africaiuc; connexa cum sii hisioriie
niiiii scribit, Caecilianoadbuc diacouo schismafecisse; Uoiuanae sedis. Ca:cilianus igitur Carthaginensis
Carlhagine, ejusque facinoris reiim poslea convi-- Ecclesiae diaconus canonice cleclus cl consecraliis
vltiin fuisse in synodo Boniana sedcnte Melchiade.. fuit episcopns cleri suffragiis, lotius populi accc-
Sed quoiiiam in ordinalione Cseciliani vclienieiiliusi denle consensu. Contra liunc legilime clecliim et
erupit, idcirco schismatis initium ab illa ordina- riie consccralum sediliosorum faclio partiin ambi-
lione desumiluf1. lione, parlim avaritiae studio seducla, se ila auda-
Schismatici adversus Ciecilianum scripserunt li- cter erexit, ul episcopmn rccognoscere delrectarct.
bellos, el Anulimim Africa: proconsulem interpel- Convocavil Carlbagiiieui episcopos aliquol Nuniiiliie,
larunl, ut eos ad Conslanliniiiii, luncin Galliis; el vicinarum regionum numero scptiiaginia, a?gre
ageniein, milteret, qtiibus eiiin rogabant, ut de; ferenles adeum electionem se non fuisse vocatos. Ui
Gallia judices dari prxciperel. Imperalor leclis Do- veluli ad conciliiun congregati, cum ad eum conveu-
naiistarum libellis, subiracunde respoudil, teste: tum se sislere Caecilianiisremiissel, ejus ordinalio-
Optalo Milevitano : < Pelitis a ine in sseculo jtidi- nein csse nullam declaranl, et Majoiinimi in ejus
cium , cuni ego ipse Cbrisli judicium exspeclcm. > locum substituunt. Datis subinde lilteris ad uui-
Dedil lamen judires Maternuin Agrippiiiensc.m; „ versas Ecclesias Africanas suadcbanl, ti( a coniuni-
Rheticium Aiigustodutiensem et Marimim Arclalen-. C ' nione Caecilianirecederent, et ad Majoriniini defice-
sem episcopos, qui cum Melchiade papa , el aliisi rent, a se promolum. Talis origo est schismatis
episcopis ltalis ab ipso dcligendis causain Caeciliauii Donalislarum.
judicarent. Verum duo magni Ecclesiie Africanae episcopi
Congiegala est Ronia?synodus, die secunda Oclo- nempe Oplatus Milevilanus et Aiigiislinus, qui scri-
bris, feria sexta, idcoque anno Christi trecenlcsiinoi pserunl sieculo integro ab illa seditione iiondiiin
deciino tertio, in domo Fauslae in Lalerano. Ei prae- penitus consopila, sed ad ipsorum nHalem adhuc
fuit Melchiades, cui assidebant tres. prsefaii episcopii coiilinuaia, lestaniiir id esse conslanler iiuliciiini
et qiiiudccim llali. In Donalum a Casis nigris lalai eainqtie lesseram, un;le schisinaiici semper dclecti
genlenlia est suffragautibus universis, < quod con- suut alque li;t:ietici; nempe, quod se subdiixerint
fcssus sit rebaptizasse, el episcopis lapsis nianiini ac separaverint ab unione ciim Ecclesia Romaua :
imposuisse, quod ab Ecclesia alienum est. Testes; < Qiiaere haruin origineiu reruni; el invenies hanc
inducti a Donato confessi sunt se non habere quodi te iu vos dixisse senicniiam, cum schisniaticis liaere-
in Caecilianuindicerent, Caecilianus omnium supra- licos sociasli. Non eiiim Cseeilianus exivit a Majo-
memoraloruhi senteutiis inliocens esl pronunliaius, rino, avo suo, sed Majoriims a Caeciliauo. Nec
etiani Milliadis sententia, qua judicium clausuin est Caccilianus recessit a caibedra Petri vel Cypriani,
bis verbis : Ciim constiterit Caecilianum ab iis , qui sed Majorinus, cujus tu callieilrain sedes, qiue anle
ciini Doualo veneraiit, juxta professionem suain non ipsuiii Majoiinum originein non habebal. > (Optat.
aecusari, ncc a Donato coiivictuui esse in aiiqna Milevil. advers. Pariueniaii. tib. i.)
parte' consliteril , suse communioni Ecclesiasticae1t) < Caeciliauus possel non curare conspirantein
inlegro stalu relinendum merilo esse censeo. > niulliliidiiiein iiiiiiiicoriiin ; cum se viderei el lto-
Referiintiir b;ec ob Optaio Miievitano lib. i adver- niaiise Ecclesiac, in quasemper Aposlolicx Calliedrae
sus Paruieiiianum, qui alleram parlem scntentix, viguil principatiis, et cunciis tcrris, unde Evangc-
de damnatioue scilicet Donali, et de susceptioue litnn ad ipsam Africam venit, per coiiiiiiiinicaioiias
episcoporum parlis Majorini praelermisit. Huic Sy- lilteras esse conjiiiiclum : ubi paiatus esset suam,
uodo Marcus prcsbyter, postea, sauclo Silveslro caiisam dicerc, si adversarii ejus ab co rllas Eccle
iiioriuo, Roniaiiiis pbnlifex, iuterfuit, ut videre est sias alieuarc conarentur. > (S. Auguslin. ep. 162.)
apud Valesium in Notis ad librum x Eusebii cap. 8, Hoc negoliiim revera delatum fuit ad Melchiadem
et in Critica Baronii anno 515. Feruiil lum Dona- papam Eusebii successoreiii, posl illain rerum coi;-
listas coudemnaios, a sentenlia episcoporum coucilii versioiiem, religionis bono a Deo felicitcr parlaui
ad liiiperalorein appellasse , dictuiuque a Conslan- in Conslaiilini proniolioiie ad imperium.
lino, cuui id acccpil : < 0 rabida furoris. ainlacia! Hic enini princeps ex vicloria sibi divinitiis con-
Sicut in causis Geiitilium lieri solet appcllaiioiiem cessa sub auspiciis vivilicaecrucis, a seet ab univer-
inlerposuerunt. > Disputatur inler doctos, nuin soexercilu in ccelo spectatae, confirmaius in ea, qua
haec ad imperalorem appellalio factn fuerit in erga Clirisliatlos afleclus eral aninii prbpeiisioue,
lioc Romano , an in Arelalensi concilio sub Sil- banc iion deslitil coiilesliin declarare pei' edicta,
vesiro. liberum exercilium religionis nnslra:, boiioriiiiiqi,c
Porro Donaius a Casis nigris .confessus est se ouiiiium rcstitiitioiiem cjiisdcin uoslrx' religionis pro-
isu ANASTASII BIBLIOTIIECARJI 1514
fessoribus decernentia. Siniindc Auguslaedignitalis A quomodo, quave rationft, illa qnam supra diximus,
ouctorilatem intcrposuit ad componeiidas domesiicas diiigeiilissime, rectissimeque diriinaltir, etex juris
Ecclesiie periiirbaiiones, ejusdein sauctaruin legum pnescriplo tandem absolvalur. Quandoquidem illud
palrociniiiin professus. vestrum sludium minime lalet, me tanlam reveren-
Cerlior itaque factus de sediliosis molibus, quos tiam sanclaeel catholicaeEccle.-iaetribuere, ut velim
in Africa suscitaverant Donatislae, praecepit magi- vos nullum generale schisma, nullam discordiam in
slraiibus in ea provincia a se constitiiiis, ul eosdem ullo loco omnino reliiiqnere. Summa magni Dei
reprimercnt, dalisque lilteris ad Caeciliaiuun legili- majestas vos, honoralissiini viri, multis annis con-
muin episcopum Carihaginensis Ecclesiae, eumdem servet. > (Apud Euscb. tlist. lib. x, cap. 55.)
ccrtiorem fecit, non defuturos minislros suos opitu- Ulriusque parlis viri Romain cuin advenissent,
lari,- illorum auxilium ubi iniploraret. Cerlus aulem ubi pariter aderant tres illi Galliarum episcopi in
CIIIIIcssel, schismalicos a se posttilaturos, ut apud Consianlini lilleris memoralL necnon alii quindecini
transmarinos judices causa illorum cum Caeciliano ex Ilalia aiitisiiles, conciliura celebratiim fuil sub
deciderelur; imperator non autus de cauta episcopi auctorilate Melchiadis papae. < Melchiade aposlolicae
judicare (observante S. Aiigiislino in epist. 166) eam sedis episcopo pncsidente. Relicius cum aliis judex
discuttendam, atque pniendam Eiriscopis delegavit. inlerfuil. > (S. Aug., lib. t contr. Jul., cap. 2). < Con-
Jtavero de eadem perscripsil ad Melchiadein papain. venerunt in domuui Fauslae in Laterano Constan-
< Conslantinus Augustus Milliadaecpiscopo Bo- lino III et Licinio III coss. vi Non. Octobr. die feria
ninno, et Marco salulem. Quoiiiamejusmodi lilterae sexta. > Opl. Milev. lib. i, clc. < Caecilianusomniuin
complures ab Anulino clarissimo Africaeproconsule 3£ supramemoratoruin senteniiis innoceus esl pronun-
ad ine missae sunt, in onibus crmslat Caecilianum tiatus : etiam Miltiadis senleniia, qua judicium ciiu-
episcopum civitalis Carinaginensium, a quibusdam sum esl his verbis : Ciiin constilerii C-ecilianum al>
collegis suis in Africa ordinalis episcopis, inultis iisqni cum Donato venerunl, juxta promissionem
de rebus iu crimen vocnri, ct illud mihi niolesliiin suam non accusari, nec a Donato convictum esselu
videlur, ut in his provinciis, quas divina providentia aliqua parte conslilerit: siiae coinmunioni ecclesia-
ultro nc sua sponie sub memn siibjtinxerit iniperiiuii, sticae integro statu retinendiim merilo essc sentio. >
«l in illis locis, in quibus crebra hominum frequen- (Opt. contr. Parmen. lib. i.)
tia versatur, non modo multiludo ad deteriora de- < Qualis ipsius beali Melchiadis ultima est pro-
fleclat, ct distrabalur dissidiis, sed episcopi etinm lala sententia, quam innocens, quam iutegra, quani
disrordiam inter se ipsi exerceant: visum esl mibi, atque pacifica, qua neque -collegas, iu qui-
IIt idem Caccilianus, cum decem episcopis, qui illtim Erovida
us nihil consliterat, de collegio suo ausus esl remo-
reum facere videantur, et decem aliis, quos ipse vere : et Donalo solo, quera loiius niali principem
su;e liiis dijudicalioni necessarios existimavcrit, invenerat, maxime culpalo, sanitatis recuperandae
Romam navigio trajicial; ul ibi coram vobis, et optionem liberam fecil : caeleris paralus litteras
Reticioetiam, et Maicruo, et Marino collegis veslris, communicatorias millere, etiam iis, quos a Majo-
quos en de causa Roniam malurare jusseriin, possit • rino ordinaios esse conslaret: ita ul quibiiscunque
audiri, sic^tsanclissiina Dei lex, tili noslis, postulat. locis duo essent episcopi, quos dissensio genii-
Atque ut (SPbtiinibus hisce plenissimam, acciiralis- nasset, euin confirniari veilet, qui fuissel ordinatus
simaniqiie liotitiam possitis habere, exemplaria lil- ru« prior : alteri aulem eorum plebs alia regenda pro-
teraruin, ad me ab Anilio missarum, lilieris meis viderelur, elc. 0 virum oplimum! 0 nlinni Chrislianae
subscripta ad vestros praedictos collegas misi. Quas pacis, et patrem Christianae plebis! > (S. Aug.
cum veslra gravitas perlegerit, exquisile ponderabil, epist. 163.)
34 Silvester, natione Romanus, ex patre Rufino, sedit annis viginti tribus, mensi-
bus decom, diebus duodecim a. b Fuit autem temporibus Constantini tt Yolusiani ex die
Kalendarum Februariarum usque ad diem Kalendarum Januariarum, Constantio c,
et Volusiano consulibus. d Hic in exsilio fnit in montem Soractem persecutione
5 Constantini concussus , et postmodum rediens cum gloria, baplizavit Constan-
linum Augustum, quem curavit Dominus per baptismum alepra, cujus persccutionem
primo fugiens, in exstliofuisse cognoscitur.
Hic fecit in urbe Roma ecclesiam in preedio cujusdam presbyteri sui, qnj
cognorainabatur Equitius , quem lilulum Romanum constituit , juxta Thermas
10 Domitinnas, qui usque in hodiernum diem appellatur tilultis Equitii, ubi et heec
dona constituit : patenam argenteam, pensantem libras xx, et dono Augusti Con-
stantini. Donavit autem scyphos argenteos duos, qui pensaverunt singuli libras
denas; calicem aureum, pensantem librasduas; calices minisleriales quinque, pen-
NOTUL^:MARGINALES FABROTTI.
a B, ann. 21, m. 10, p. 1. b B, a coss. Volus. et Aniani ad Conslanlium et Albinum. e C, Conslan-
tiuo. d Vidc Baron. ad ann. Dom. 524.
1513 HISTORIADE VltlS ROM. PONT. — S. SILVESTER 15W
'
santes singuli libras binas ; amas argenteas duas, pensantes singulse libras denas;
1» patenam argenteam chrismalem auro clusam » pensantem libras quinque; phara i»
coronata x, pensantes sing. Iib. octonas; phara aerea xx, pensantes singula libras
denas; canthara cerostrata xn serea, pens. singula libras tricenas; fundum Va-
lerianum in territorio Sabinensi, qui praestatsol. LXXX C; fundum stalianutn in ter-
ritorio Sabinensi, qui prsestat sol. 55; fundum Duas Casas in territorio Sabinensi,
20 qui prsestat sol. XL; fundum Percilianum terrilorio Sabinensi, qui prsestat sol. xx;
fundum Corbitaypum territorio Corano, qui praestat sol. XL d ; domum in Ur-
be cum balneo Sicinini regione, quae praestat sol. LXXXV; hortuui intra urbem Ro-
mam in regione Adduoframantes <>, qui praestat sol. xv; dorauni in regiona
Roffea ' intra Urbem, ouae prsestat sol. LVIII et tremis «
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Silvester annis viginti uno, mensibus undecim. Fuit temporibus Constantini, a Consu-
latu Volusiani et Aniani, ex die pridie Ealendas Februarii, usque ifl diem pridie Kalen-
darum Januariarum, Constantino et Albino consulibus.
35 Bic fecit constitutum de omni Ecclesia. Etiam hujus temporibus factum est
concilium cum ejus consensu in Niccea Rithynice k, et congregati sunt trecenti decem et
octo episcopi catholici, et quorum chirographum cucurrit, alii imbecilles ducenli octo,
qui exposuerunt fidem, integram, sanctam, catholicam, immaculatam, et damnave-
5 runt Arium, Photinum et Sabellium, vel sequaces eorum. Et in urbe Roma con-
gregavit ipse cum consilio Augusti episcopos ducenlos septuaginta septem, et damnavit
iterum Calixtum, el Arium, et Folinum, et Sabellium; et constituit ut presbyterum i
Arianum resipiscentem non susciperet, nisi episcopus loci designati >; et chrisma
ab episcopo confici ; et privilegium episcopis dedit ut baptizatum consigna-
10 rent propter harrelicam suasionem. Hic et hoc conslituit ut baptizatw** liniret
presbyter chrismate levatum de aqua , propter occasionem transitus mortis. Hic
constituit ut nullus laicus crimen, clerico inferre audeal. Hic constituit ut dia-
coni dalmatica uterentur in ecclesia, et pallio linoslimo k lceva earum tegeretur*
Hic constituit ut nullus clericus propter causam quamlibet in curiam intro-
15 iret, nec dnte judicem cinctum causam diceret, nisi in ecclesia. Hic constituit
ut sacrificium allaris non in serico neque in panno tincto celebraretur, nisi tan-
tum in linteo ex terreno lino procreato, sicut corpus Domini nostri Jesu Chri-
sli in sindone lintea munda sepultum est, sic missa celebraretur. Hic constituit
ut si quis desideraret in Ecclesia militare, aut proficere, ut essel leclor l annos
20 haberet xxx, exorcista dies xxx> acolythus annos xxxv m, subdiaconus annos y, custos
tnarlyrum annos v n,- diaconus annos xxx et vn, presbyter annos m, probatus ex
omni parte, etiam et ab his qui sunt foris testimonium habere bonum, unius uxo-
ris virum, uxorem a sacerdote benedictam. Et sic ad ordinem episcopatus ascen-
dere, nullum majoris vel prioris locum invadere, nisi ordinem temporum cum
25 pudore cognoscere omnium clericorum voliva ° grata, nullo omnino clerico
vel fideli contradicente. Hic ordinationes presbyterorum et diaconorum fecit
septem P per mensem Decembris; presbyteros XLII, diaconos xxxvn, episcopos per diversa
loca diversis temporibus tn urbe Roma numero LXXVI.
36 r
Hujus temporibus fecit Constantinus Augustus basilicas istas, quas et orna-
vit : basilicam Constantinianam , ubi posuit isla dona : fastigium argenteum
battutile, quod habet in fronte Salvatorera sedentem in sella io pedibus y,
pens. libras cxx ; duodecim apostolos in quinis pedibus, qui pensaverunt^sirP
MOTDLiEMARGINALES FABROTTI.
• C, clausam. i C, Pbaros. = C, 40. * C, 60. « ad duos adamantes. f C. Orphea. • « C, tremis-
sem. i» C, Nicainum i. i C, presbyler. i C, designaret eum. k Palla linoslima i C, ostiarius an. 30;
leclorSO. «aim. 5, C. n C, ann. 7. » Vola. P C, 7. tC, 65. * Vide Baron. tom. III ad ann.
Dom, 324.
PATROL. CXXVII. 48
15IS ANASTASIl BIBLIOWIECARII 1516
'9 cum coronis argenti purissimi. Itern a tergo respiciens
guli libras nonagenas
iti absida Salvatorem sedentefi» in tbrono iri pedibus quinis ex argento puris-
simo, qui pens. Jibras CXL; angelos quatnor ex argenlo, qui sunt in pedi-
btis quinis costas cum crucibus tenentes, qui pensaveruni singuK iibras cv ,
cutn gemniis alavandinis in oeuios. Fastigium ipsum ubi stant angeli vel apo-
1© stoli peiisat libras duo ftriilia viginti quinque ex argenlo dolatico. Farum «
ex auio purissimo, qood pendet sub fastigio cum delphinis quinquagitita, quae
peiw. cum catcna sua libras xxv; coronas quatuor cum delphinis viginti ex au-
ro purjssinio pensantts sing. libras xv; cameram basiliese ex amro trimuie it» lon- ;
guniy et i» Ifttom i« pedibus quirrgenlis; altaria Septem ex argento battali >>
i* pens. sing. Kbras cey patena» arnreas 1septem, qtiae pensant singulae librasxxx; pa-
tenas argenteas xms pensantes singulaslibrasxxx; scyphos- aurtos vn, qui pens. sin-
guli libras decem, scyphtnn siegularem ex metallo corallo , ornalutu undique
ie gemmis prasifiris et hyaeintMnis, atiro interelusum, qui pensat ex otnni par-
te Iibras viginfi^et urfcias tres; scyphos atgenteos viginti, pensanteS singulos li-
20 bras xv; amas ex auro purissimo duas, pensantes sing. Hbras quinquaginta por-
'
tantes sing. metfemrrds * tres ; amas argenteas viginti, quae pensant singulae li-
bras decem, pOrtahte* singulae medeinnos smgulos; calices minores ex auro pu-
rrssimo quadfaginfa , pensantes sirrgtilffs Hbras singulas ; calices minores mini-
- steriales in basilica :
qutnquaginta pensantes singufi libras binas. Ornamenta
2$ Farum e cafrtharum ex auro pxtrissimo ante altare in quo ardet oleum nardinum
pistrctim cum delphinis Ocfoginta, qui pensant libras triginta, ubi candelaB
ardent ex oIer> nardino pistico fn greoiio Eccfesiae. Pharum canlharum argen-
leum cum delphinis centum et viginti, quod pensat libras quinquaginta, ubi
Ofeon* arrtfet nardinum pisticum? phara canthara _ argentea in gremio basilicae
3© quadf$frftta pens. singula libras triginta, ubi ardet oleum quod supra. Parte
dextra bastKcae. Phara argenfea quadraginta pens. singula libras viginti. Phara
earrfhara in iaeva ba*siKcae argentea viginti quinque; pehs. singula fibras viginti;
canthara cyrostrata* in gr&mio basilicoe argentea quihquaginta, pens. singula H-
bras vigmti : singularum librafum metiae f fres ex argento purissimo, quae pen-
35sanf sirrgulae Kbras ccc, portantes singulae medemnas decem; candelabra auri-
chalcha septem ante altaria, qute sunt in pedibus x, cum ornafu suo ex argenfo,
mterclusa sfgillis prophetdfurh, pens. singula fibras "triginta g. Quae constituit
m servifro- lirminum , M est, massarni Garilianatn in territorio Suessano, praesfan-
tem singulis annis; solidos quadringentos; massam Muronicam h in territOrio
W suprascripto, praestantem soMdos cccxt »; massatn Aurianam terriloria Laurenti-
no>, praestantem solidos q-uingentos ; massarrr urbanam territorio Anfiano prae-
stantem- solidos ctucentos qoadraginta; massani' Seftliliana-m ferritorio Ardeati-
no, prsestantom solidos doeenios qi*adragirrta; massara Castis territorio Catinae
prffistantetn solados i»ille; massa>R* Trapeam territorio Gasinensl, .preestant. soii-
4.8 dos miile sexce»tos et quinquagirrta; tktoraffiateria duo ex awo [)urissimo
pens. Hbras triginta. Donom aromalreura mt» aitaria a«ni« singulis libras CL.
Fontetft saoctBtn', i' ubi bflptizatus est Augtrslus Constantirru» ab eodem episco-
po Silvestro. lpsum sanctum fontem ex mefallo k porphyretieo ex omui parte
cooperfcwa, iateinseeiis, efe focis, et desuper, et quarttum aqaa continet ex ar-
50 gento purissin» in pedibus v, qui pensavit argeati iibras tria miiFra et octo. In
medio £ontis< coluainas poppbyceticas, qua> portant phiaiam auream, ubi can-
d«la esiy pwMtanii ex.a«Bo- purissimof librae RH^UIO* ar*»t> in; drebus- Paschaebal-
NOTCL*!MARGIJNALES
FABBOTTI.
« C, pljarnm, » C, purisslnw. « C, 16. & C, Medimnos. « C, pkrrum. f C, melrela;. * trecea-
tas. •> ffauronicarn C. r C, $60. i C, Bafdn, ad ann. Dom. 324, pag. 189. l C, lapide.
{517 mSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SlLVESTER. iSlS
samum ffb. cc; nixum '* vero ex stippa amianti. In labium »> fbntis bapfisterii
aguum ex atffo purissimo fundentem aquam, qui pensat libras xxx. Ad dexte-
55 ram Agni Safvatorera ex argento purissimo in pedibus v, pens. libras CLXX; in
laeva Agni beafam Joannem Baptistam ex argento in pedibas v,ten'entem tifulum scri-
ptum,qui hoc habet: Ecce Agnus Dei, ecce quitoltit peccatum mundi, pensantem
libras centum; cervoS ex argentotn, furideriles aquam, qni pensant singuli lib.
Lxxxe; thimiamaterium aureum cum gemmis prasinis et hyacinthinis XLH, pensans
60 Kbras decem.
"
37 Donum fonfis bapfisferii massam Festi praepositi sacri cubiculi, quem do-
.navit Angustus Constaotinus pfaestantem sdfidos ccc; massam Gaba territorio
Gabinensi praestantem solidos ccii; massam Pictas territorio suprascripto prae-
Statibanam a territorio Corano praestanlem soli-
stantem solidos ccv; massam
5 dos cc; massam iutra Siciliam Taurana ferrilorio Parampniensi praestantem
solidos quingentos. Intra Romam domos vel hortos praestantes solidos duo
miilia ducentos. Fundum Bassi, qui praestat softdos centum viginti; mas-
sam laninam praestantem soKdos ducentos; fttndum Caculas <>terrilbrio Mo-
mentano praestantem solidos quinquaginta; massam Statianam territorio Sabi-
fO norum praestafiteirr solidos CCCL; massam Murinas territorio Appiano Albanensi
praestantem solidos ccc; massam Virginis ferritorio Corano < praestantem soli-
dos ducentos. Ef transmarina infra partem Africae; massam Vineis territorio
Micaria « praestantem solitios octingentos; massam Capsis terriforio Capsitano
praestarttem soHrlos sexcentos; massam Varia Sardana territorio Monensi prje-
15 stantem soHfloS quingentds; massam Cameras terrilorlo Curalupi praestantem
solidos ccccv; massam Mimas h, terrilorio Numidiae pr*stantem solidos DCCX,
massam ' Baldarioleario territorio Numidiae praestantes solidos octiigentos • et
decem. Item in Graecia territorio Cretas massam Cefalinam in Creta praestan-
tem solidos quingentos; in Mengaulo massam Amaron praestantem soli-
20" dds ccxxil
38 Item his tempdf jbus fecit Augustus Constanfinus, ex rogatu Silvestri epi-
scopi, basilicam beato Petro apostolo in templo Apollinis. Cujus loculum cum
corpore S. Pelri recondicfit, ipsum loculum uridique ex aere cyprio coriclusit,
quod est immobile. Arf capuf pedes quinque, ad pedes pedes quinque, ad Jatus
5 dexfrum pedes quinque, ad latus sinistrum pedes quinque, subtus pedes quin-
que, supra pedes quinque. Sic inclusit corpus beati Pelri apostoli, et recondi-
dit, et orOavit supra ex cdlumnis porphyreticis, et alias columnas vitineas i qnas
de Graecia perduxit. Fecit aulem et cameram basilicae ex trimma auri fulgen-
tem, et super cofpus beati Pefri aes et quod conclusit *. Fecit crucem ex auro
lOpurissimo, pensanfem Iibras centum quinquaginta. In mensuram loci, ubi scri-
ptum est hoc: Constantinus Augustus et Helena Augusta hanc domum regali
simili fulgore coruscans aula circumdat, scrfptum exlitteris puris nigellis in cru-.
ce. Fecit autem candelabra aurdchalca in pedibus x, numero quatuor argen-
to conclusa cum sigillis argenteis; Actus apostolorum, pensum singuH fibras
15 ccc; calices aureos tres cum gemmis prasinis et hiacynthinis singuli, qui ha-
bent gemmas XLV, pens. singuK Kbras xii; metretas argenteas II, pens. lib. cc; ea-
Hces argenfeos viginti peus. sing. lib. x; amas aureas duas pens. sing. lib. x ;
amas argeriteas quinque pens. sing. lib. tres; patenam ex auro purissimo unam
cum furre et columba ornatam gemmis prasinis et hyacinthinis, quae sunt nu-
20 mero cum marsraritis albis ccxv, pens. libras triginta ; patenas argenteas quinque
NOTCLJEMAHGINALES tABROTTI.
« fi; AnfiCxumMyxtmi. »>Labro. c C, 806. d Slalilianam. e C, Catulli. f C, Sorano. * C, Mu>
carlo*. '!• 67, iNttmmas. t BaWrrriolrOTia C. i C, B. tliyneas. t' Extretitarti ex auro fiilgenlem supra
corpus beali Petri supra oesunde conclusum est. C, supcr os quo.
1519 ANASTASIIBIBLIOTUECARII 1520
pens. sing. libras xv; coronam auream ante corpus, ubi ost Phamecantharus cuui
delphinis quinquaginta, qui pens. lib. xxxv ;phara argentea in gremio basilicae xxxu
cum delphinis, pens. sing. lib. decem; addexteram basilicae phara argentea xxx,
pens. sing. Kb. vm; ipsum allare argento et auro clusum cumgemmis prasinis et
25 hiacynthinis et albis ccx ornatum undique , pens. lib. CCCL; thimiamaterium ex auro
purissimo cum gemmis undique ornatum num. LI, pens. lib. xv.
39 Item in reditus donum, quod obtulit Constantinus Augustus beato Petro
apostolo per dicecesem Orientis in civitate Antiochia «:domum Datiani, prae-
slantem solidos ducentos quadraginta, domunculam incaene b, praestans soli-
dos viginti et trimisium«; Ceele in Aphrodisia, praestans solidos viginti;
5 Balneum in cerateas, praeslans solidos XLII; Pristinum * ubi supra praestans
solidos viginti tres. Popina suprapraeslans solidos decem ; hortum Maronis,
praestantem solidos decem ; hortum alium ubi supra, praestantem solidos
. undecim, sub civitate Antiochia; possessio Sibillffl donala ab Augusto prae-
stans solidos cccxxm, cartas decadas centum et quinquaginta, aroinatum lib.
10 cc, nardini olei lib. cc, balsamum Hb. xxxv. Sub civilale Alexandria, pos-
sessio Timialia, donata Augusto Constantino. ab Ambronio, praestans solidos
sexcentos et viginti, cartas decadas ccc, olei nardi ccc, balsamum Hbras
quadraginta, aromata Jib. CL, storacis Isauricae lib. %1. Possessio Euthimica
ducis praestans solidos quingentos. Donavit Augustus Constantinus posses-
15 sionem Patlinopolim praestans solidos octingentos, cartas decadas cccc,
piper medemnos quinquaginta, crocos libras centum, storace libras centum
et quinquaginta, aromata cassia libras cc, olei nardi libras ccc, balsami Hb.
c, lini saccos centum, casei e sillum libras centum et quinquaginta, oleum
Cyprium lib. centum, papyrum rucanas f libras mundas mille. Possessib quam
20'donavit August. Constant. Hybromias praestans solidos quadringentos quin-
quaginta, cartas decadas cc, aromata cassiae Hb. quinquaginta, olei nardini
libras ducentas, balsami libras quinquaginta. In provincia Euphratensi sub ci-
vitale Cyro possessionem Armanalanam praestantem solidos CCCLXXX;possessio
Mobaris, preestans solidos CCLX.
40 8 Eodem tempore fecit Augustus Constaniinus basilicam beato Paulo apo-
stolo ex suggeslione Silvestri episcopi. Cujus corpus sanctum ita recondidit in
aere et conclusit, sicut et beati Petri Constanlinus Augustus, cui basilicaB do-
num hoc obtulit : sub Tarso Ciliciae in insula Cordionis praestans solidos octin-
5 gentos. Omnia enim vasa sacrata aurea, argentea aut aerea ita posuit, sicut et
in basilicam sancti Petri apostoli, ita et beati Pauli apostoli ordinavit. Sed ct
crucem auream super locum beati Pauli apostoli posuit pensantem Kbras centuui
et quinquaginta. Sub civitate Tyria possessio comitum, praestans solidos quin-
gentos et quinquaginta; possessio Tiniia, praestans solidos ducentos et quinqua-
10 ginta; possessio Fronimusa praestans solidos septingentos, oleum nardinum li-
bras septuaginta , aromata Kbr. quinquaginta, cassia Khr. centum. Sub civitate
^Egypti possessio Cyprias , prastans solidos septingentos et deccm , oleum nardi-
nuiu libr. septuaginta, balsamum libr. triginta, aromata libr. septuaginta, sto-
race libr. triginla, stacten Hb. centum et quinquaginta. Possessio Basilea praestans
15 solidos quingentos et quinquaginta, aromata Hbr. quinquaginta, oleum nar-
dinum libr. sexaginta, balsamum libr. viginti, crocos libr. septuaginta. Possessio
insula Machabeo, preestans solidos quingentos et decem, papyrum mundum
racanas quingentas, Knum saccos trecontos.
NOTULJEMARGINALESFABROTTI.
a Ilcm in redilus domus B. Petri oblulil Coustantimu per dioecetes Orientis hwc in chitale Antiochiw.
& Vicene. C, Nicenam. c C trcmissem. d C, pistrinum. * C, cariopliyllorum. ' Papyrii canas. * Vide
Baron. ad ann. Dom. 324,
1581 HISTOIUADE VITIS ROM. PONT. — S. SILVESTEK. 1522
41 « Eodem tempore fecit Constanlinus Augustus basilicam in palatio Sesso-
riano, ubi etiam de ligno sanctae crucis Domini nostri Jesu Christi posuit, et
auro et gemmis eonclusit, ubi etiam et nomen ecclesiae dedicavit, quae cogno-
minatur usque in hodiernura diem Hierusalem. In quo loco constituit donum :
5 candelabra aurea et argentea ante lignum sanctum lucentia secundum nume-
rum Evangeliorum quatuor, quae peusaverunt singula libras triginta; phara can-
thara argentea quinquaginta, quae pensaverunt singula libras xv'; scyphum au-
reum purissimum, qui pensavit Kbras x; calices ministeriales aureos quinque,
pensantes singulos libras singulas; scyphos argenteos tres, pensantes libras octo;
10 calices tninisteriales argenteos decem , pensantem Hbras binas; patenam au-
ream, pensanfem libras decem; patenam argenteam auro clusara cum gemmis,
pensantem Kbras quinquaginta; ipsum sanctum altare aureum, quod pensat li-
bras ducentas et quinquaginta; amas argcnteas , pensantes libras viginti. Et
omnia agrorum circa palatiuni ecclesiae dono dedit. Item possessio Sponsas, via
15 Lavicana , preestans solidos ducentos sexaginta et duo ;. sub civitate Lauren-
tium * possessio Patras, praestans solidos centum et viginti; sub civitate Nepesina
possessio Anglesis, praestans solidos centum quinquaginta ; sub civitate supra-
scripta possessio Terega, praestans solidos centum quadraginta ; sub civitate su-
prascripla Falisca possessio Herculis, quae donata est Augusto Constantino, et
20 Augustus obtulit ecclesiae Hierusalem , praestans solidos CXL ; item sub civitate
Falisca possessio Nimphas, praestans solidos centum et quindecim; sub civitate
Juder possessio Angulas praestans solidos centum quinquaginta tres.
c Eodem fecit basilicarn sanctae raartyris
42 tempore Agnetis ex rogatu Con-
stantiae filiae suae, et baptisterium in eodem loco, ubi et baptizala est soror ejus
Constantia cum filia Augusti a Silvestro episcopo, ubi donum constituit hoc :
patenam ex auro purissimo pensantem libras viginti; calicem aureum pensantem
5 Kbras decem ; coronam , pharura canlharum cum delphinis triginta ex auro
purissimo, pensantem libras quindecim; patenas argenteas duas, pensantes sing.
Hbras viginti; calices argenteos quinque, pensantes singul. Hbras decem; phara-
canthara argentea triginta, pensantia sing. libras oclo; pharacanthara serea auri-
chalca quadraginta. Cerostrata aurochalcha argento clusa sigillata quadraginta ;
10 iucernam ex auro purissimo nixorum d duodecim super fontem, quae pensabat
Kbr. xr, et donum in reditum circa civitatem Fidenas omnem annum • praestans
solidos centum et sexaginta Via Salaria sub Pavetinas usque omnem agrum
S. Agnes praeslantem solidos centum et quinque; agrum Muci, praestantena
solidos octuaginta; possessio Vicopisonis, praestans solidos ducentos et quinqua-
15 girita; agrura Caculas ' praestantem solidos centum..
43 B Eodem tempore Constantinus Augustus fecit basilicam beato \ Laurentio
martyri, via Tiburtina in agrum Veranum supra Arenarium cryptce, et usque ad
corpus B. Laurentii martyris in qua fecit gradum ascensionis et descensionis. In quo
foco construxit absidam, et exornavit marmoribus porphyreticis, et de superior'
5 Ioco conclusit de argento, et cancellos ex argento purissimo ornavit, qui pen^
Hbras mille, et ante ipsum locum in crypta posuit lucernam ex auro purissimo
nixorura h decemr pensantem Kb. triginta ; coronam cum delphinis
argenteam
quinquaginta, pensantem lib. triginta; candelabra aerea duo in pedibus denis, pen-
santia sing. Kbr. trecentas. Ante corpus beati Laurentii martyris argento clusam
10 passionem ipsius, sigillis ornatam cum lucernis byssihis argenteis, pensantes sing.
libr. quindecim. Donum quod obtulit : patenam auream, pensantem libr. viginti;
patenas argenteas duas, pensantes sing. Kbr. xxx; scyphum ex auro purissimo pen-
NOTULfi MARGINALES FABROTTI.
• VideBaron. loc. cit. *• Lorenlum. * Vide Baron. loc. cit. * lychnorum. • C, agrum. • * C,
Casulas. * Vide Baron. loc. cit. b C, lyclinortim.
"''"""'
1523 ANASTASll BIBLIOTHECARIl 1524
sanfem Jibr. xy ; scypbos argenleos duos pensantes sing. Hbr, decem; calices uiirii-
steriales argenleos decem, pensantes sing. libras viginti; amas argenteas duas, pen-
15 santes libras x ; phara argentea trjginla pensantia singula libr. xv; metretum ex
auro pensans libras cenlum quinquaginta, portantem medemnas tres. In eodem
loco possession. cujusdam Cyriacetis religiosae feminae, quam flscus occupave-
rat tempore persecutionis. Veranum fundum praestan. solidos centum quadra-
ginta; possession. Aqua Turia ad latus praesfan. solidos centum quiuquagiuta tres;
20 possessiou. Augusti, territorio Sabinensi , praestan. nomine Christianorum soli-
dos cxx ; possessio Sufmatarum praestan. solidos sexaginta sex; possession. Mici-
. nas Augusti, | raestan. solidos centum quinquaginta ; possession. Thermulas prae-
stant. solidos sexaginta ; possession. Aranas, praestant. solidos septuaginta; posses-"
sion. Septimiti, praestant. solidos centum triginta.
44 a Eisdem
temporibus Augustus Constantinus fecit basilicam beatissimis mar-
tyribus Marcellino presbytero el Petro exorcislce inter Duas Lauros, et mauso-
leum, ubi beatissima mater ipsius sepulta cst Helena Augusta, in sarcophago por-
phyretico, via Lavicana, milliario ab urbe Roma tertio. In quo loco et pro amore
5 matris suae et veneratione sanctdrum posuit ddna voti sui : patenam ex auro
purissimo, pensantem Kbras triginta quinque ; candelabra argentea auro clusa
quatuor in pedibus xn, pensantia singula Kbras ducentas; coronam ex aufo pu-
rissimo, quae est pharus cantharus cutn delphinis centum et viginli, pensanlem
libras xxx; calices aureos tres, pensantes singuli libras decera cum gemmis prasi-
10 nis et hyacinthinis ; amas aureas duas, pensantes singulas Hbras xi; aVtare ex
argento purissimo, pensans Jibras cc. Ante sepulcrum beatm Helenae Augustae
fecit ex metallo porphyretico ex sculptis sigillis , pharacanthara viginti ex ar-
gento purissimo, pensan. singula Hbras viginti. ttem in basilica sanetdrnm Pe-
tri et Marcellini donurn quod dedit tale est : altare argenteum purissimum ,
15 pensans Hbras ducentas; patenas aureas purissimas duas, pensantes Jibras quin-
decim ; patenas argenteas duas , pensantes singulas Hbras xv; scyphum aureum
majorem , pensantem libras viginli, ubi nomen Augustae designatur; scyphos
argenteos quinque, pensantes singuli libras xn; calices ministeriales argenteos
viginti, pensantes singuli Kbras tres; amas argenteas quatuor, pensantes singul.
30 libras xv; annis singulis olei nardi pislici libras noningentas , balsami libras
centum, aromata incensum ante corpora sanctorum Marcellini et Petri Kbras
eentum. Fundum Laurentium juxta formam i> cum balueo , et omnem agrum
a porta Foforrilana c via itineraria usque ad viam Latinatn, ad montem Al-
bium *. Ipse mons Galbius possessio Augustae Helenae praestans solidos mille
25 centum et viginti. Insulam Sardiniam cum possessionibus omnibus ad eam-
dem pertinentibus , praestantem solidos mille et viginti quatuor; insulam Mo-
senum cum possessionibus ad eamdem pertinenlibus, preestan. solidos oclingen-
tos et decem; insulam Attitiae et montem Argentarii • praestantem solidos
sexcentos. Possessio in terrilorio Sabinensi, quae cognominatur ad Duas Casas,
30 sub monte Lucretio, praestans solidos ducentos.
f Eodem
45 tempore fecit basilicam Constantinus ex suggestione Silvestri in
civitate Ostiensi , juxta portum uibis Romae , bealorum apostolorum Petri et
Pauli, et sancti Joannis Baptistae, ubi et donum obfulit : patenam argenteam,
pensantem Kbras triginta; calices argenteos decera, pensarites Kbras quirique;
6 amas argqnteas duas, pensantes singulas Kbras decem; phara argentea triginta,
pensan. singula libras quinque; scyphos argenteos duos, pensantes singuli H-
bras novem ; patenam argenteam chrismalem singularem , pensantem (ibras
decem; pelvim ex argenfo ad baptismum, pensanlem libras viginti; insulam,
NOTULiBMARGINALES FABROTTI.
« Vide Baron. toc. iit. b C, Formiam. c omnes agros a Sessoriana. <i et usque ad montem
« f porla
Galbium. eum monte Argenlario. Vide Baron. loc. cit.
«85 MSTORIA DE ViTIS ROM. PONT. — S. SILVESTER. 182«
quae aicitur Assis iri. territorio Portuensi et Ostias » possessiones omnes ma-
10 ritimas usque ad digitum solis, praestantem solidos trecentos; possessionem Grae-
corum in territorio Ardeatino, pfeestantem solidos octuaginta; possessio Quiriti
territorio Ostiensi, .praestans Soiidos trecentos et undecim; possessio Balneolum
territorio Ostiensi, preestans soiidos quadraginta duos; possessio Nunsula, praj-
stans solidos triginta. Item quod obtulit Gallicamis basilicae suprascriptotum
15 sanctorum Petri et PauK, et Joahnis Bapiistee, id est, cdroham argenteam cum
delphinis, pensantem Kbras viginti; caKcem afgenteum anaglyphum, pefisstntem
Jibras quindecim; amam argenleam, pensantem Kbras xvni ; massam Millianam
territorio Sabinensi, solidos centum et quindecim et trimisium b;
praestantem
fundum picluras territorio Velliterno, praestantem solidos quadraginta tres;
20 fundum Surorutri via Claudia territorio Vegeutano, preestantem solidps quin-
quaginta sex; massam Gargilianam territorio Suessano, preestantem solidos sex-
centos quinquaginla quinque.
46 e Eodem tempore fecit basilicam Augustus Conslantinus in civitate Alba-
nensi, videlicet sancti Toannis Baptisfse, ubi et posuit dohiim hoc : patenatn
argenteam , peiisantera libras xxx; scyphiim argehteum deailratum,pensanlem libfas
duodecim; calices ministeriales decem, pensantes sing. Kbras tres; afflas arg^n-
5 teas duas, pensantes sing. Kbras viginli; possessio lacum furnid, cum adjacetitibUs
campestribus, praestans solidos quddraginta; possessio Molas, preeslans solidos
quinquaginta; possessio Albanensis, cum lacu Albanensi, preestans solidos du-
centos et quinquaginta; massam Muci, preestantem solidos centum septuaginto.
Omnia sceneca deserta vel domos inlra urbem Albanensi sanclae Ecclesiea dd-
10 num obtulit Augustus Constantinianae °; possesslones Hdrti, praestantes solidos
viginti; possessio Tiberii Caesaris, praesians sojidos qctuaginta; possessio Mari-
tanas; praestans soKdos quinquaginla; massam Nemus, preestantera solidos duceri-
tos et octuaginta; possessio Armatiani iri ferfitofio Carano, pfaestans solidds
centum et quinquaginta; possessionem Statilianam, preestant. solidos septUaginta.;
15 possessionem Medianae, preestant. solidos triginta.
47 ' Eodem tempore fecit beatissimus Constantmus Augustus iritra urbem Ga-
puam basilicam apostolorum, quam cogndminavit Constantinianam j ubi po-
suit. dona haec:patenas argenteas duas, pensari. sidgulas libras viginti; scyphos
argenteos tfeS, pensantes sing. libras vui; calices ministeriates xv, petosantes^
5 singulos Kbras duas; amas argenteas duas pensariteS singulas libras x; candelabra
aereain pedibus denis pensantia singula Hbras CLXXX; pharacanthara ex argerifo tfi-
ginta. Eidonum quodobtuKt : possessionemin tefritdrid Menterrio; massam Stati-
lianara, praesfantem solidos trecentos et quindecim; possessionem in territo-
rio Cagelano * pfaestantem solidos ocluagiflta quinque; possessionetn Paternum
10 terrllorio Suessano, praestantem solidos centum quinquaginta; possessionem ad
centum territorio solidds seiflginta} possessiohem irl eo-
Capuano, preestantem
dem territorio Suessano Gauronicam, praestantem solidos quadraginta; possessio-
nem Leonis praeslantem solidos quadraginta.
46 h Eoderii tempdre fecit basilicam beatissimus Consianiinus Augustus in ur-
be Neapolitana,cui obtulit et dona haec: paterias argenteas duas» pefisart. Sihg. H-
caliees
bras viginli quinque; scyphos argenteos duos, pensan, sing. librasdecem;
ministeriales xv, pensan. sing. Hb. duas; amas argenteas n, perisari. Sitlg. Kbras
5 qutndecim; phara argentea *x, pensan. sirigula libras octo; pharcuflerea %%, pe.n-
san. sing. libras decetn. Fecit autem formam aquBftductUs per miUitSfia rjctO. Fecit
vero et forum in eadein civifate, et donum bbfulit hoc: possesslwiem Machafi,
N0TTJL.EMARGINALES FABROTTI.
» C, qu» est inler Portum et Ostiam. J>C, tremissein. « Vide Baron. ioc. ett. a C. Laurentina.
• J^orte Coratanlinu», ' Vid,eBaron. loc. ciu s C, Gajelano» •• Vide Baron. lot. eih
1527 ANASTASHBIBUOTIIECARII 1528
praestantem soltdos centum et quinquaginta; possessionem et Cymbranam, prae-
stan. solidos centum et quinque; possessionem Hyrclinam « praestan. solidoscvm;
10 possessionem Affilas, praestan. solidos CL; possessionera NinfuJas, preestan. soli-
dos xc; possessionem Insulam cum Castro, praestanlem solidos LXXX; hic Sil-
vester fecit ordinationes vi per mensem Decembris : presbyteros XLII , diaconos xxvi,
episcopos per diversa loca LXVb. Hic sepultus est via Salaria in cameterio Pri-
scillas milliario ab urbe Roma lertio, xi c Kalendas Januarias. Qui vere catho-
15 Hcus et confessor quievit, et cessavit episcopatus dies quindecim
NOTTJLiBMARGINALES FABROTTI.
• C, Sclinum.; »>B, alias 36. c C, pridie.
VkKlM LECTIONES.
'Apud Fabrottum ex eodiceFreheri. A quod donavit Constantino Augusto. lin. 15. B,
Num. 54, lin. 2, B, cliebus11. lin. 5, A, Constan- Passinopolim. lin. 16, B, sloracis. lin. ead. B, croci
tino. lin. i, AB, in monte Soracte, et postmodum lib. 100. tin. 18, B, casias. lin. ead., gariopliyllo-
rediens. lin. 15. A, argenteam ministerialem. lin. 17, rum B, olei Cyprii B. lin. 19, B, ex papyro racanas.
hn. 20, B, bybioniion. lin. 23, B, Tyro, elc. Arma-
A, cerostala, B, cseroslata. lin. 18, B, qui praeslat; nazon.
pensionem solidos 70. lin. 19, solid. 50, duas casas
quse praestant. lin. 20, B, fiindum Priscillianum. lin. iVum.40, Kn. 8 el 9 B, 550. /in. 11, cassiaj lib. 50.
81, A, Corvianum, B, Corbiniantnn. Ixn. diela 21, lin. 12, B, 200. /tn. 16, B, croci balsami possessio
AB, solidos 60. lin. 23, AB, ad duos amantes. lin. insulae macab. lin. ead., A, lib. 70. lin. 17, B, ex
24,B, 59ettremissem. A,inregioneOrphea,B Horfea. papyro, efe., lini saccos.
Num. 35, lin. 2, A, cx ejus praecepto, B, cumi Num. 41, /iii. 4, B, lisec consliluit dona. /in. 6,
ejus. lin. 7, A, ut presbyler. tin. 13, B, et pallia H- AB, lib. 80. /i». 12, A, aureum. /in. 13, amas tres.
iiossima lsevani eorum legerent. lin. 19, ila milita- lin. 15, sexaginla tres Laurent. AB. lin. 18, AB, Te-
Tet, aul proficeret, ut. lin. 20, AB, acolytus. lin. 21, regia. sol. 160. lin 21e/ 22, A B, i 25, civitate Tudes.
AB, diaconos 7. lin. 24, A, nisi ordinis lempore, Num. 42, /in. 1, B, Agnes. lin. 2, B, Consianii.e
B, nisi ordine. A, cum pudore cognoscere votivam deest. lin. 3, B, dona htec. lin. H, B, civitalein Fi-
gratiam omnium clericorum, B, cum pndore cogni- glinas. lin. 12, B, Salaria sub parietes, A, parieli-
to, omniumqne clericorum voliva gralia, nulloque nas. lin. 14, B. vici. lin. 14,15, B, 350 casulas.
omnino clerico contradicente. lin. 26 et 27, AB, fe- Num. 43, /tn. 2, agro Verano subarenario, A, su-
cit 6, AB, diaconos 7. B pra arenarium. tin. 4, B, marmor purpureis. lin. 6,
Num. 36, lin. 2, B, dona, cameram ex aur-o pu- A, lib. mille. lin. 8, AB, lib. 20. lin. eadem 8, A,
rissimo, et fastiginin apgenleum solum. lin. 5, B, aurea. /in. 9, A, lib. 120, B, 200. /in. 10, B, binexis
lfbras nongenias. lin. eadem B, lergo respicientem. argenteis. /in. 18, B, solid. 160, Aqua Tuscia. lin. 21
lin. 9, B, cnm gemmis alamandinis. lin. {0, B, ex e<22, B, Nicenas. /iit. 22, B, 110. /in. 23, B, solid. 65.
argento collalicio, B, cameram ex auro purissimo, JVam.44, /tn 3et 4, B, purpureo via. /in. 7, B, lib. 25.
ct farum. lin. 12, B, cum calena, quaepensal librasi lin.9, lib. 250. tin. H, lib. 60. tin. 12, B, marm. pur-
50. lin. ead. el 13, ex auro trimmela. A, auro trim- pureo exculium sigillis posuii phara, etc. lin. 21, B,
me in pedibus in longuni, el latum. lib. AB, latnmi in incensum. lin. 25et24, B, porta Sensuriana us-
Hbras500. lin. 14, ex atiropurissimo. tin. 16, A, argen-- que ad viam Pr.enestinain, a via Latina ad montem
teas f. B. lin. ead., B, calices500. lin. 23, B, majores.. Gabium. lin. 27 et 28, B, 320. linea 26, 27, Meseuo
tin. 27, in gremio. Un. 39, A, massam Amonicam. B. lin. 28, B, Massidise,quse est mons Argentarius.
B, Berronicam. lin. 44 et 45, A, solidos 200. B, 850.- Num. 45, lin. 2, B, juxla porlam. lin. 3, B, dona
lin. 55, B, 170. lin. 58, B, 125. /i». 59, AB, gem- obttilil hsec. lin. 5, B, sing. lib. binas. lin. eadem5,
niis prasinis. B, byacintbinis 42. B, lara canthara. /*».9, A, Artii, quaj est inler Por-
Num. 37, lin. i, massam Tulilianam, B, Stalilia-- lum et Hostiam, tin. 10, B, digilum soli. /in. 11,-B,
nam, AB; 300. lin. 5, AB, massam Tauranam in- solid. 655. linea eadem, B, Quirinis. lin. 15 et 14,
tra Siciliam tenitorio Paranensi. lin. 6, B, domos,., 4B. Nympliulas, B, dona quae oblulil Gallicanus.
vel horrea. lin. 7, 8, A, massam Lamnas, 6, massaa IVIIIH.46, lin. 2, B, posuit lioec.lin. 5, B, laci-
lalina. lin. ead. 8 et 9, A, terrilorio Ntimentano. lin.. C
( turni. lin. 6, solid. 60. AB. tin. 8, B, sotid. 160.
13, AB, massam Juncis territorio Murcarino. lin.-. lin. 9, B, Albanensem. lin. H, A, 70, B, 28, A,
14, B, territorio Almense. lin. 15, B, terrilorio Cry- marinis, B, Marina. /in. 13, B, Marlianas in terri-.
pla Lupi. AB, massam numas. lin. 16, AB, soli- lorio Corano.
<los 650, AB, massam sulphcralain. lin. 17, B, so- Num.il, lin. i, B, lib. 9. lin. 6,B, aerea quatuor.
lidos 720. lin 7, B, et obtulit possessioneshas., massam Slali-
Num. 38, /in. 3, AB, B. Petri ita recondidit. lin. lianam., A, Minlucno, B, in terrilorio Menlur-
9, A, Pelri quod aere conclusit. lin. 10, AB, in men-- nensi. lin. 8, B, 320. lin. 9, A, Cazetano , B, Cagi-
suras loco. tin. 11 et 12, A, domum regali anlse si-- tano. lin. eadem 9 et 10, B, palerni in territ. lin. 12,
mili fulgore cornscantem circumdat. lin. eadem 12,;, - AB, solid. 60.
B, vigellis. lin. 15, B, gemmis prasinis. lin. 17, AB,', iVam. 48, lin. 8, B, Cimbriariam. tin. 9, B , Seli-
Amas a. p. s. lib. 20. lin. 19, AB, prasinis. lin. 21,, nam, lin. 10, Nymphulas. A, solidos 160. /in. 11 ,
AB, corpus ubi est oleum nardinum, quse est, et:t in&iriamin caslro solid. 80. Potl quas verba in A et
farum canthartim cum delphinis 50. lin. 24, B, pra- B sunl hwc. Iisdem lemporibus conslituilB. Silvesler
sinis. tin. 25, B, 400. ornalum. lin. 26, num. 60. in urbe Roma titulum suum in regione terlia juxta
Num. 39, /tn. 1, B, in reditum. lin. % B, in civi- <
'
i- Thermas Domitianas', quae cognominanlur Trajanse
tate Antiocbia domum Daliaui. lin. 3 «(4, B, jugere,i, litulus Silvestri [A, Equiti], ubi donavilConstanlinus
etc, et tremissem. lin. eadem 4, celhe in Aphrodisia a Augustus haec : palenam argenteam pensantem lib.
B. lin. 5, B, pislriiium. tin. 9, sol. 322, B. lin. 10,I, 20; amas argenleas duas peusanles libras 10; scy-
B, balsamum lib. 60. lin. 13, Isauricse lib. 50, B. phos argent. duos, pens. sing. lib. 8; fara can-
lin. 14, B, quingentos chartas decbadas 70 perr thara argentea 10, pens. sing. lib. 10 ; canthara
^Egyptiim sub civitate Armenia posscssio Agapi,, cerostata serea 16, pens. sing. lih. 90 [A,M); ca-
.1523 HISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. SILVESTER. 1530
lices argenleos ministeriales 5, pensan. sing. jib. A t cellcnliae babere sancimus. Cujus amplissimus nosler
2; fundtis Percellianusjin lerritorio Sahinensi pra-slat senalus videtur gloria adornari, id est, palricios et
solidos 50; fundus Barbalianus in terrilorio Feren- consules effici; nec non et ceteris dignitatibus
sis [A, feslis], prsestat solidos 66et tremissem, fun- imperialibus eos promulgamus decorari; et sicut
tus Statianus in terrilorio Tiibulano praeslat solidos imperialis exstat decorata militia, ila clerum S. Ro-
66 et tremissem; fundus [A, Berucolasl Beruelas in manaeEcclesiaeomari decernimus; etqiieinadnioilum
territorio Corano praestat solidos 40 [A, 70], fun- imperialis potenlia diversis offlciis, cnbiculariorum,
dus Silpilianus in terrilorio Corano praestal soli- nempe osliarioruni, alque omnium cubiculariorum
dos 70, fundus Tauri in territorio Vegetano pr;e- ordinalur, ila et sanctam Romanam Ecclesiam
slal solidos 42 , fundus Sentianus in territorio decorari voliimus : et ut amplissime pontificale decus
Triburtino pmeslat solid. 30 , fundus Cejanus in prefulgeat, decerniniiis et hoc ut clerici ejiisdem
territorio Praeneslino pneslat solidos 50, Fundiis sanctae RomanaeEccle9iaemappulis el linteaminibus,
Tcrmulas in lerritorio Praenestino pr. sol. 58 [A, 55]; id est candidissimo colore decoralos (M. decoratis)
possessio Cilonis territorio Praeneslino '-prreslans equos equilent; el sicut nosler senatus calcenmeiitis
sol. 58; oblulit omnia necessaria titulo Equitii. Hic ulilur cum udonibus, id est candido linteaminc
fecil ordinat. etc. illustrenlur, et ita coelestia sicut terrena ad latulem
Ex eodice Regio, Mazarino el Thuano. Dei decorenlur. Prae omnibus autein Iiceniiam
Num. 34, lin. 2, diesll. (in. 3, Februarii el 16 Iribuinius B. Silvestro et successoribus ejus ex nostro
JanuarH. lin. 4, in monte Syrati (in ora M, Soractis) inditio, quem pacatus (M. placalus) proprio consilio
pers. Constantini percussus (M, concussns). Poslnio- g clericare voluerit, el in numero religiosorum cleri-
dum rediens cum glo. lin. 6, a lepra. Hic Constauti- corum connumerare ntillus ex hominibits praesumat
nns imperator quarlo die stii baptismatis privilegium snperbe agere. Decrevimus itaque el hoc, ut ipse el
EcclesiaeRomanaeconlulit ponlifici, tit in tolo orbe succcssores ejus diademate, videlicet corona , quam
Romano hnnc ita caput babeant, sicut omnis judi- ex capite noslro illi concessimus ex auro purissimo,
cem regem. In eo privilegio ila inler csetera legilur: et gemmisi preliosis uti debeant pro onore B. Petri.
IJtile judicavimus una cum omnibus satrapis noslris, Ipse vero lieatissimus papa super coronamclericalus,
et universo senatu, oplimatibus eliam, et cunclo po- quam geril ad gloriam B. Petri ipsa ex auro non esl
pulo Romnno iroperio subjacenti, ul sicut B. Pelrus passus uti corona. Phrigium vero , candido uilorc
in lerris vicarius Filii Dei videlur esse constilutus, splendidam resurrectionem Dominicam designans,
etiam et pontifices ipsius principis apostolorum cjiissacralissimo verlici manibus nostris imposuimus,
vicem, principatus potestatem amplius quam tcr- et tenenles frenum equi ipsius pro revcrentia
renae nostrse imperialis serenilatis mansueludo ha- B. Pelri straloris offlciumilli exhibuimus. Statuentcs
here videtnr concessam a nobis nostroque imperio eodem Phrigio omnes successores ejus singularifcr
obtineat: eligenles nobis ipsum principem aposlolo- uli in processionibus ejus ad imilationem iinperii
rum, vel ejus vicarios firmos apud Deum essc patro- nostri. Uiule ut ponliiicalis apex non vilescat, sed
nos. El sictit noslra est terrena imperialis polculia, magis quam lerreni imperii dignitas gloria et polenlia
ila ejus sacrosanclam Romanam Ecclesiam dccrevi- decorelur', ecce lam palalium nostrum qiiamqne
mus vencranter honorare, et amplius quam nostrum Romanam urbem, el omnes Italiaeseu Occidentaliini)
imperium terrenumque llironum sedem sacratissi-. p" regionum provincias, loca , civilales, bealissimo
m.tm B. Petri gloriose exallare, tribuentes ei et po- ponlifici et universali papae Silveslro contradicimus
teslatem, dtgnitatem atque vigorem et honorificen- alque relinquimus, et ab eo el a successoribus ejus
tiam imperialem, atque decernenles : sancimus, ul per pragmalicum constilulum decernimus dispo-
principatum teneal tam super qnatuor sedes, Alexan- nenda, atque juri S. Romanae Ecclesiae concedimus
drinam, Aniiochenam, Hierosolymilanam, Constan- permanenda. Unde congriumt perspeximus nostruin
tinopolilanam, quse etiam super omnes in universo imperium et regni poiesialera Orientalibus transferri
orbe terrarum Dei Ecclesias, et pontifex qui pro regionibus, et in Byzanliae provinciae optimo loco
tempore ipsius sacrosanctae Romanse Ecclesiaeexti- nomini noslro civilatem aedificari, el noslrtim illic
terit celsiores princeps Jcunctis sacerdotibus totius conslitiii imperium : quoniam ubi principalus sa-
inundi existat, et ejus judicio quaecumque ad cullum cerdotum et Chrislianae religionis capul ab impera-
Dei vcl fidem Chrislianorum, vel stabililalem pro- tore coelesli coiisliiutiiiii esl, justum non est, ut illic
cnranda fuerint disponanlur, et infra ecclesias bea- imperalor lerrenus habeat poiestatem. llaec si omnia
torum aposloloruni Pelri el Pauli pro conliniialione qu;c per banc imperialem sacram, el per alia divalia
luminariorum, possessionem praediaque (Maz, pos- decrcta slaliiinius, el confirnmiius usque in fineiii
sessionum prsedia) contulimus, et rebus diversis mundi illibala et inconcussa permanere decernimus.
eas dilavimus, et per noslram imperialem sacram, UndecoramDeo vivo, qui nos regnare pnccepit,
tam in Oriente quam in Occidenle, etiam a Seplen- et coram terribili ejus judicio oblestaniur onincs
trionali (M, vel eliam in Seplenlrionali) elMeridionali nostros successores iinperalores, vcl cunctos opti-
plaga, videlicet in Judaea, Graecia , Asia , Thracia , malcs, satrapas etiam ainplissiinumque senalum ,
Africa et Italia, vel diversis insulis noslris a largilate iD et uiiiversuni populum in toto orbe terrarum nunc
eis concessimus, ea prorsus ratione ul per iiiaiius ct in poslcruin nulli eorum quoquomodo baec aut
bealissimi palris noslri Silveslri summi pontificis infringere vel in quoquam convelli. Si quis aiitein,
successorumque ejus omnia disponanlur, et infra quod non credimus, in hoc lemeralor aut conteniplor
bealo Silvestro et omnibus successoribus ejus de exlilerit, terreuis condeinnalionibus subjaceat
praesenti tradimus palatium imperii nostri Latera- innodalus, el sanctos Dei principes apostolorum
nense. Deinde diadema, videlicet coronam capitis Petrum el Paiilum sibi, et in praesenli et in futura
nominis nostri, simulque Phrigiura , nec non et vita senlial contrarios alque' in inferno inferiori
superhumerale, videlicet lorum, quod imperiale concrematus ciini diabolo et omnibus deficiat ini-
circumdare assolet collum. Verum etiam et chlami- piis. Hujus vero imperialis noslri decreti paginam
dem purpuream alque tunicam coccineam, et impe- propriis manibus roboranles, stiper veneraniluni
rialia omnia indumenla, seu etiam diguitatem corpus B. Pelri posuimus. Data Roniae III. Kal.
imperialium praesidenlium equilum. Conferentes ei Aprilis. Fl. Constantino Augusto quarto consule,
eliam imperialia sceplra, simulque cuncta signa et Gallicato IV cons. Hic etiam Constantinus impe-
atquebanda,etdiversaetiam ornamenla imperialia.et rator fecit in urbe Roma, elc. lin. 10, qui eiiam
omnem processionem imperialis culminis, et gloriam usque in hod. lin. 11, data const. ibidem. ex dono
polestatis noslrae.Viris etiam reverentissimis clericis Const. Aug. Donavit quoque scyp. lin. 14, libras
diversi ordinis eidein sacrosanclae Romanae Ecclesiae duas. lib. decein. Patenam arg. auro clusain , el
•ervientibus iliud culmeujsingiilaris potentiae et prae- curisnialem pens. lib. 5; fara coronata decem pen-
I&3J ANASTASII BIBLIOTHECARH 1532
santia singula lib. 8; fara serea 20 pensantia sing. A lerr. Paranense pr. sol. 150. Intra urbem Romam
ltt>. 10; canlhara cerostata 12 aerea pensantia sin- dom. vel bortos pr. sol. duo ratllia trecenlos. Fun-
gula lib. 30. lin. 19. fundum et duas casas in tcrrit. dos Bassi pr. sol. 120, fiindum caculas in t. Nomen-
lin. 20, in territ. Sabin. tin. 21, funiiiimCorbianum tanopr. s. 50, massara Lamitas in lerritorio Carci-
inter. C. qui p. sol. 60. lin. 22, balneo iu Sicininein liano (M, Cartiolano) pr.sol.200, massaro Slatianam
(Maz., Sicminem), regionem, quse pr. sol. 80; hor- in terr. Sabinense pens. sol. 350, massam Murinas
tum intra urbem Romam iu regioue ad duos Ada- in territ. Appiano Albanense p. s. 300, massam
manles, qni p. s. 15; domum in regione Orphea i. Virginis in territ. C. p. s. 202. Trans mare intra
u. q. p. sol. 58 et trimisium. pailes Africaemassam Vineis ln t. Mucario pr. sol.
Num. 35, lin. 1, Ecclesia. Hujus leinporibus f. e. Hn. 14,niassam Pharia inSardinia p, sol. 500, mas-
conc. ex ejus cons./tn. 3, calh. quor. cliirog. cuc. sam Cameras (Maz., Camaras) in lerrit. Cultiilupi.
etalii imb. 208, qui oiwies exp. lin. 5 , Folinum, lin. 16, massam Numas in lerrit. JNumidiaep. sol.
(Maz.Phol.) et Sab. et seq. eor. lin. C, cum c. 810 (M, 650), massara sulphuratam in terril. Ntt-
Conslantini A. lin. 8, des. hic consliltiil clirisma c. miiliae pr. sol. 720, mass. Baldavolaria in terr.
Hic privileg. lin. 10, hic consl. nl bap. liniai p. ch. Nnmidiae pr. sol. DCCCC (M. ul ed.) ; in Graecia mass.
levalum (M, linialum). lin. 13, dalm. togerenlur in Ceplinlinampr. sol. 500, Jumengaultim mass. Amason.
eccl. et palla linastima t. lin, 14, hic const. et ut n. Num. 38, lin. 1, codem lempere Constantintis
lin. 17, in lineo ex terra proc, (M, in lineo lerreno) Aug. fecit basilicam B. Petro aposl&loex rog. S. fep.
lin. 18, linca munda. tin. 19, prelicere , ul essel in t. Ap. in quo loco corpus ejusdem aposloli niiri-
prinium ostiarius, deindo leclor, et poslea exorcista B ] fice collocavit. Loculum ipsum in quo sanciissinuim
tcmpora quaeepiscopiiscoustiluerai. Deindeaco- posuil corpusundiqueexierecyp. conc. lin. 4, quod cst
})er
ytus annis 5, subdiaconus ann. 5, custos marty- immobilc ad caput, ad pedes, ad lalus dexlrumct ad
rum ann. 5, diaconus ann. 5, presbytcr ann. 5, sinislrum subler, et snper pedes 5 habens grossi-
sit probatus omni parle, etiam el ab iis q. f. f. t. inilinis. Sic corpus B.Petri conclnsit, el ornavit su-
h. b. unius uxoris vir, qui uxorcm habeat a sac. perius ex coluinnis p. et aliis coliimnis intineis (M,
benediclam, et sic ad onlinem episcopalus ascen- bithineis quas dc G. adduxit. Fecit atitem et canic-
dere, nullum majorem, vel p. 1. inv. sed ordinem ram basilicae exlremam ex auro fulgentem siipra
temporum cum p. e. omuiq; (M, omniuniq;) cl. v. corpusbealt Pelrisupra, elc. S. iinde conclusum est.
gratia, n. o. cl. vel f. conl. llujus lemp. Fccit crucem. lin. 11, A, cum Hetena A. lin. 13 ex au-
Num. 36, lin. 4, libras 130 el diiod. A. i. q. p. riclialco numeroi, in ped. 10. tin. 14, argenleis.
qui pensanl libras non. c. c. arg. p. Ilem a lergo Actus aposlolorum habentia pens. sing. lib. 300.
respicienlem. lin. 7, qiti pcns. 1U>.150. ang. 4 ex tin. 15, cutn gemmis prasinis 43 pensant. sing. lib.
arg. qui p. sing. in pedib. quinqne libr. 105, coro- 12, calices argenleos 20, sing. pens. lib. 10; tnelrc-
nas 5, ciun gemm. alabandinis jn oculos teneiiles tas argeiileas4, pens. singuhe Iibras200; amas aur.
liasias; fasligiiim ipsum peus. libr. duo niil. 25. Fa- lin. 18, am. arg. q. p. s. lib. 20, tin. 19, cohmiba
rum ex a. p. sub. fasligio cum d. 50. cx cum cnlena, ornats g. p. et hiac. et margaritis 215. lin. 21, co-
qucepens. lib. 25. lin. 15, ex auro eriiiilani. l:n. 14, ; ro:iam auream ante corpus sanclum est pharum
latum habentem, lib. 500, altaria 7 ex arg. puris- canlliaruni cum delphinis 50, pcns. lib. 35 (M, lib.
simo pens. s. lin. 15. septein pens. sing. lin. 16, .r 36), phara argenteaSO; in gremio basilicse Salvalo-
arg. 16 pens. singuloBlil>. 30. scyphos ex a. pur. 7, ris ad dextram eum delphinis 20 , pens. singula
pens. lib. 16ex mer. corallo oviiaiiiin iindiqiie gera. lib. 10, phara argentea ad sinistram 20, ettm del-
pras. lin. 18, intercl. pens. lib. 20. //«.' 20 , phinis 15, pensanlia singulalib. 8 (M, lib. 13.), ip-
pens. singuli lib. 15. lin. 21, medcnos. lin. ead., suni allareex argento et auro clnsum ctiin. g. p. et
viginli pensantes 5. lin. 23, pensantes sjnguli hiac. et albis 210, pens. lib. 350; thymiamaterinm
lib. 1, caliees majores min. lin. 21, ornamcntum aureum cum gemmis undique ornalum, pens. lib. 15.
in b. Farum canl. lin. 26, ocluaginia pens. lib. 30. Num. 59, tin. 1, in reditus domus B. Petri obtu-
Fara canlara arg. in greinio basilicae 45 (Maz. 65), lil Constaiiliims per dioceses Orientis h;ee in civi-
ubi ardel oleum commune supra in dcxtera parte tale Anliochiaed. Daliani 7040, domunculam Nicenae
basilicu* pensantia fiingula lib. 30; phara canlfiara prastanlem solidos 520 et tremissem. lin. 4, cellam
in laeva basilieae 26 pens. singula lib 20. lin. 33, in Aphrod. praest. solidos 520. balueas m ceretias
canlhara cerostrala argentea in g. b. quinque pens. praslans sol. 42, pistrinum, ubi sup. p.s. 23, pro-
s. !ib. 20, pielrelas 3 ex nrg. p. pens. sing. lib. 300, pinain prsest. s. 10,hortumMaronis(M, Majonis). lin.
p. s. medenas 10. lin. 36, cuin orn. ex arg. inter- 8, possessionem Sibillse donalam A, pracst. sol. 3Q3,
cltiso fig. P. pens. sing. lib. 300, qttae constituit in carlhadechadas 150 (M. catedrechadas). lin. 10,200
servilium luminum, massam gargilianam in terr. hnlsam. lib. 35 nardi oleiim lib. 200, sub civ.
Suess. pr. solidos 400 , massam Banlonicam lerr. Alcxatidrinam possessionem T.imialicam donatam
Suess. p. sol. 360,massamurbanam,elc.(il/<u.,mas- Auguslo ab Amb. prsestantem sol. 020, cartadeclia-
sam Aurianam) in terril. Laur. p. s. 500; rnas- das 300, olei nardihl lib. 500, balsami lib. 60,
samurb. In territ. Antiano pr. s.240; massam castis D I aromatum lib. 150, sloyce Isaurice lib. 50. Posses-
in terr. Catinense (Maz., Catlienense) pr. sol. 1650. sionem Eutumi caduci praestantem sol, 500, cartha-
lin. 46, pens. singula lib. 50. tin. 47 , Constanllnus dechadas 70, per jEgyptum civilalem (Jlf, sub.
Aug. ex lapide porpbyretico ex o. p. lin. 49, et civitnt.); Armentanam possessionem Agapi, qitam
quantum aquam continel ex arg. pur. pens. libr. donavit Conslantino Angusto prsest. sol. 800; pos-
3008; in inedio fontis columna porphyrelica quae sessionem Passinopolim prsestantem sol. 300 (M,
porlat phiatam aur. ttbi candela esl ex auro puris- 800), carihadechadas 400, piperis madennos 50,
simo pens. Hb. 50, ubi ardenl in dieb. Paschae bal- crOcl lib. 100, slorace lib. 150> oassise 200, ga-
sami lib. 200 , nuxum vero et sluppa amanti (M., ryophili lib. 150, balsami lib. 100, olel Cyprii lib.
amiaflli) in labio fontis M, labro) agntim cx auro p. 100, olei nardini lib. 300, lini saccos 100. papyri.
f.' aq. pens. lib. lin. 57, *eccata m. tin. 58, aquam racanas nnmdas mille. Possessiotiem quam donavit
pens. «ingilli lib. 86 tbim. Bx auro puv. pensans lib. Ubramius ConStantino Aug. piwstat sol. 350,
10- cttrWjfem. pr. et hiat.lindiqueornaliii*! fiiim. 42. earthadecliadas 500, aromala cassl» iib. 50, balsami
Num. 37i lin. 1, (lonumAdsancltim fontemj mSs- lib. 50. In prov. Eufratense sul5 civitate Tyrl pos-
«am,Vesti ln territorio Pranestino praestanlem soli- seSsionem Armanason pr. sol. 580, possessloitem
dos300; massam Gaba in lerrilorioSabinensi (Maz., Obariae pi'.i:sta:itein solidos 260.
Gablniense) pr. sol. 202; massam pietas in terriloiio Num. 40, lin. l.eodem lempore fecil Constantinns
supradiclo praesl. sol.ao^jmassamSlatiliaiiaminlcr. Aug. basilicam B. Panli apost. ex Stigg.B. Silvestri.
Cor. pr. sol. 300; massam intra Siciliam Tauranam in Cujus. tin. 3, sicul corpus B. Pelri vasa sacrata.
1533 1IIST0RIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SILYESTER. 1534
(M, vasa quoque sac.) aurea vel arg. aut acr. ita .A atiro purissimo. lin. 7, libras 250, coronam auream,
ordinavit sicut in basilicam B. Petri, sed et cruoem quac est pharus cantharus cunt delphinis 220. lin. 9,
auream. /i». 7, aiirearu super'loculum B. Paulieodem c.ilic. aur. 3 cum gemmis prasinis et hiacinthinis
inodo posuil pens. 1H>.150, sed et dona ista obtulit; . pe;is- s. 1.10; amas aur. 2 peus, sing. lib. 40. lin. 11,
possessionem sub Tarso cilicp insulam -Cordianam Atiguslae, quod sepulehr. esl ex meiaUo porphyrelico
pxaesl. sol. 800, sub civilatem Tyriam possessionem exculluin sigillis, fara canthara argeiitea 20; item
comitii pr. sol. 550, possesionem Timram pr. sol. in basilica bealorum inarl. Marcelliui el Pelri hsec
250, posscssionem Fonnusam p. s. 700, olei nardini donn oblulit : altare ex argenlo purissimo pens. lib.
lib. 70, aromatum lib. 50, cassiae lib. 50, sub civit. 200, palenas cxauro purissimo 2 pens. sing. iib. 15,
iEgyptiam possessionem Tirei prseslanl sol. 710, patenas arg. 2 pens, siitg. lib. 15, scyphum ex anro
olei nardini lib. 70 , balsami lib. 30, aromalum purissimo, majorein ubi nomen Augusli designainr,
lib. 70, storace Iib. 30, slacles lih. 150, posses- pens. lib. 20, scypltiim aurcum minorem ( M, ar-
sionem Basileam praest. sol. 550, aromatum iib. genleum m.) pens. lib. 10, scyphos argenleos 5,
50, olei nardini lib. 20, croci lib. 60, posses- pens. sing. lib. 12, calices argenleos 3 ministeri des
sionem insulse Machabaeorum praest. solidos 510, 20, peiisanles singuli lil). 3. /itt. 20, olei nardini p.
papyri mundi racanas 500, lini saccos 300. lib. DCCC. ( M, ncccc.) lin. 21, aromata incensi bea-
Num. 41, lin. 2, ubi de ligno S. lin. 4, in quo loco tis marlyribus lib. 100. lin. 22, ct omnes agros a
isla dona oblulit: candelabra argentea quatuor ante porta Sessoriana usque ad viam Praenesiinam , et
sanclum lignum lucenlia sec. num. 4 Evang., pen- usque ad viam Lalinam, el usque ad moiilein Ga-
sanlia singula lib. 80, fara cantliara argenlea 50, bum ( M. Galbum ), possessionem Augustae Ileleitac
pcns. libr. 50; scyphos argenteos 4, pens. singuli B 1 praest. sol. 320 : insulam Sardiniam cum poss. suis
lil). 8 (M, scyphum cx anro purissimo pens. lib. 10); o. ad. e. p. p. sol. 34; Mexeuam cum poss. suis om.
calices aureos ministeriales deceni, pensanles sing. ad eamdem insulam perlin. lin. 28, insulam Maliiiisc,
lib. 2 (M, lib. 5) [calices argenlcos niinisteriales quaeesl mous Argentarius praestanlcii). lin. 29, pos-
decem pens. singuli lib. 5] (intlusa non sunt in eod. sessionem in lerrilorioSabinense.qiiaeappeliaturDuas
M,); patenam auream pens. lib. 10, patcnain argen- Casas, sub monte Lucretii praeslantem solidos 200.
leani auro cl. p. Irb. 50 (M, auro cl. cum geminis), Num. 45, lin. 1, hisdem leniporihus fecit idem
altare argenleum pens. lib. 250, amas argenlpas 3, Aiiguslus es. sugg. Silv. episcopi basilicam in civilale
pens. singulae lib. 20; oinnes qrtoque agros circa .- Osiia juxla p. V. R. in honore B. Apost. P. et Pauli,
palat. ecclcsiae dono dcdit. Possessionein Spou,sas et JoaiinisBaptistae, ubi obtulit hacdona : patenam
v. L. praeslanlem sol. 263, sub civilatem Laiircntum arg. pens. lib. 30. ttn. 7, lib. 8, pat. arg. I. 7 sin-
possessioncm Palras, praRstaniem solidos 120; sub giusc. lin. 9, Assii, quae est inter Porlum et Osliam
civilale Nepes possessionein erogam praestautcm ctvilatem possessiones omnes maril. lin. 11, posscs-
sol. 160; sub civitale Valisca possessionem Nymphas sioues Quirini in lerrit. Osliense praesl. sol. 42,
praslantein sol. 15 ( M, 115). Itcm sub civiiatc posscssiones in iusulas praestantcs sol. 30; ilcm
Valisea possessionem Herculi, quam donavit Augu- obiulit Gallicanus basilicaesupradiclse SS. aposlolo-
stus, et Augiisla eam obtulit Ecclesiae Hiemsalcin rum Pelri et Pauli, et Joannis Baptistae, liaecdona :
praest. sol. 160; sub civilate Tuder. possessionein coronam arg. lin. 17, massarn Mallianum in lerrit.
Anguli, pra.-staiileni sol. 153. Sabinense pr. sol. 115 et tremissem ; fundum Pic-
Num. 42, liu. 1, eodem tempore fecit Constaii- |Q coras in terr. Bellimo pr. sol. 43, fundum Surorum
linus A (in M. deest A.) basilicain S. Agnetis mar- via Claudia in terr. V., pr. sol. 57, M. G. in terr. S.
. tyris cx rogatu filiaesuae Conslanliae, el bnpt. lin. 2, Num. 46, lin. 1, liisdcm temporibus fecil idem
est Cnnstantia soror cjus, et Olia Augusli ConSlaniia Aug. in civ. Alb. basiiicam iu honore S. Joannis
a S. Silv. episcopo, et baplistcrium ibi conslituit. Baptistse, uhi oblulil haecdona : patenam arg. lin.
Ibidcm autem haec dona obtulil: palenam -auream 4, lib. 6. lin. 5, possessiones Lacmuturni c. adjac.
pens. lib. 20, cal. aur. I. 10, lib. 10 (M, 20). lin. 8, prsesianles soi. 60 ; fuiidum Molas prsestantem sol.
fara screa aur. lin. 9, cerostaia auric. argcntea 50, possessionera Albanensem c. 1. Alb. prseslanlem
sig. 40 lucernas aureas nixoriim 12, super fonlem sol. 250, massam Mulii pr. sol. 170 : omnia seuica
pensantes singiike Iib.*l5; in redditu ecclesiaecirca deserta, vel domos civitalis in tirbe Albam; omnia
civiialcin Sidclenas agros pratslanles solidos 160; in circuil. eccl. Conslnnlinianae obtulil Auguslus
via Salaria sub parielibus usque pracstantes snl. 105; possessionem Tiberii Caesaris praeslanlem sol. 80 ,
agruni Mutii praestanlcm solitlos 80; possessionem possessionem Orli prseslantem sol. 20, possessionem
vici Pisonis. praeslanlem sol. 250; agrum Casitlns p. marilimam praest. sol. 50, possessionem Armalima-
Num. 43, lin. 5, B. L., in qua f. gradus Asc. nam in lcrril. Coranopraest. sol. 50, M, 150, possess.
tin. 4, el desuper loctim concl. el de arg. purissimo Slatilianam pr. sol. 70, possessionem Medinam p.
pens. libr.fni. lin. 6, lib. 20, coronam ex arg. puris- Num. 47, tin. 1, hisdem temporibus fecit idem
simo cum D. 1. 9, B. L. argenlo clausis sigillis fecit Auguslus intra urbem Capuam bas. A. /in. 2, ubi et
passionem ipsius cum lucernis nixis argenleis deccm obtulit dona haec, pal. lin. 4, argenleos 4. lin. 5 ,
pens. singulae. lin. 15,' in codem loco detlit posscs- J) . lib. 7, candclabra 4 in pedibus, etc. ( M, candelabra
'
sionem cujusdam Cyriacelis religiosae femitiae,quam Graeca4 in pedibus ), fara canthara serea 30, pens.
fiscus occup. t. pers. fundum Veranuni praesi. sol. sing. lib. 5, [ fara canlhara argentea 30, pens. sing.
160, fpossessionem nqua Tuscia 1. 20, posscssioucm !ib. 8. ] (in cod. M. inclusa desunt.) Oblulitque quo-
Aug, in territ. Sab. praeslantem sol. 120, posscs- que possessiones, massam Slnlilianam in lerrit.
sioqem Tertnulas pr. sol. 60, possessioncm Ooanns Mercorano prsest. sol. 515, possessionem Mtinera in
(M, Deanas) pr. sol. 70, palcnam auream p. lib. 20, tcrrit. Cajctano pr. sol. 85, possessionem Paternam
paienas argenleas 2 pens. lib. 50, scyphum ex auro in lerrit. Sucss. pr. sol. 150, possessionem Gatiro-
purissimo p. 1. 15, calices argcnleos minislcrinles nicam in tcrril. Sucss. pr. sol. 40, possessionem ad
10, pens. singuli 1. 2, amas arg. 2 p. lib. 10, fara Centum in territ. C. pr. sol. 60.
argentea 30, pcns. sing. lib. 30, melreta ex argento Num. 48, lin. 1, hisdem lemporibus fecit idem Au-
pensanlia lib. 150. gustus in urbem Neapoliin basilicam, ubi obtulit baec
Num. 44, lin. 1, hisdem temporibus fecit dona : palcnas «. d. p. s. lib. 25 ; calices argentcos
Conslaiilinus A. bagilicam via Lavicana inler Duas niinisleriates 15, p. s. lib. 2; scyphos argenleos duos
Lauros bealis martyribus Marcellino presbylcro ct pens. singuli lib. 10; anias argenteas 2, pens. sing.
P. ex. el maiisoleum consiruxit, tibi bcatissimam lib. 15; lara argentea 20, pens. sing. lib. 10. Fecit
Helcnam Auguslam malrem suam posnil.in sarco- autem ibrmam aquae per inillia 8. Fecit qnoqiie et
phago porphyrelico, ubi ob anioreui marlyriim el forum et domum, et oblulit possessiortes istas : p6s-
matris SIMB hac ffctnavoli sui oblulit : palenam ex sessionem Macarii pr. sol. 150, possessionem Cy-
1533 ANASTASn BIBLIOTIIECARII 153tf
lirianam (M. Cyprian.ini) praesl. soi. 105, possess. A cont. e. n. p. libras t. m. o. ln medio fonle coliiinna
Sclinvnn ( M, Seliniam ) pr. sol. 10?, poss. Avilas porphyretica quae portal p. a. ubi candelae pens.
I>r. Sol. 140, posses. Nymplinlas pr. sol. 15, poss. et inox, ubi arilel balsami lib. 200. lin. 53, in Iabio
In-vila c. C. pr. sol. 80. Hisdem lemporibus consti- fonlis agnum. lin. 57, peccata tn. lin. 59, Thim. ex
twit B. Silvester in urbe Roma titulum suum in re- auro purissimo pens. lib. 10 cum gemm. pr. et h. cv
gionc 3, juxta Thermas Domitianas, quaecognomi- undique numero gemmas 42.
natitur Trajanse, et tilulum Equitii (in ora, Silve- Num. 37, tin. 1, donum sanclo fonti massa F.
stri, ul M. ),ubi donavit Constnntinus A. haec: pa- territorio Penestrino pr. sol. 300. lin. 4, massa Sla-
lennm argent. pens. lib. 20, calices argent. minisle- liliana. lin. 4,5, sol. 300. lin. 5, terr. Paranense. lin.
riales 5, pens. sing. lib. 2, amam argenlcam 1, 6, intra urbem Romam. lin. seq. trecenlos. /in.7, 8,
pens. sinf. lib. 5, lib. 10, scyphos argent. 2 pens. massa Lavinas in lerrit. Carciolano pr. s. 200. lin. 9,
sing. lib. 8, fara canlhara arg. 10 pens. sing. lib. 5, Sabinense. lin. 12,duc. trans. inter parlesAf. massa
raiithara cerostrata aerea 16 pens. sing. lib. 40. Junctis t. Mucario. lin. 14, Sardina pr. s. q., massa
Ftindum Prescilium in lerritorio Sabinense praestat Caucaras t. Curtalupi p. s. 405, massa Nummas t.
solid. 50; fundum Barbalianum in lerritorio Feren- N. p. sol. 720, massa lialdarioliario. lin. 18, decem.
Vispraestat solid. 35 et triinissiiin; fundum scafia- InGr. massa Cephalia pr. s. q. in mengilum m.
riuin in territ. Tribulano pr. sol. 46 el trimissmn ; Amazoii.
fimdiim Berrualas in terr. Corano pr. 70 ( M, 40 ); Num. 38, lin. 1, eodem lempore A. C. fecit basi-
fundiiin Tauri (M, fundtim Siipplicianum) in territ. licam. B. P. A. in t. A. cujus locum ctim corpns S.
pr. sol. 70; fundum Tanri in territorio Vegenlano D P. ila recondil. iin. 3, Cypro. lin. 5, subter p. lin. 6,
prsestat solidos 52.; fundum Senlianitm in lerritorio includil, recondil et exornavit. lin. 7 , viligenas.
Tiburtino pracstat solidos 30 ; fundum Ceranum in lin. 8, exlremam auro fulg. elS. C. B. P. snpra vere
terrilorio Prseneslino praest. sol. 50 (M, 35 ); [fun- quod, c. Fecil crucem auream purissimam p. 1.150
dum Termulas in terr. Praenestino pruislat sol. 35 ] in mensura, et locus ubi S. tin. 11, regalem si. f.
[ inclusa non sunt in M.); possessioncm Cilonis iu coruscans aula circundas.se. ex lit. nigellis. lin. 14,
territ. Praeneslino pr. sol. 58. Oblulil eliam Atigustus pcns. s. lin. 15, prasinis 45, pens. s. I. 12. lin. 18,
omnia necessaria tilulo Equilii. Hic Silvester fecit . iib. 20, puienam auream ctim turre ex auro pur.
ordinat. 6, p. m. D., presb. 42, diac. 36, ep. perd. cum columba or. lin. 20, cum inarg. 215. lin. 21,
1.65. Hic catholicus el confessor quievit el sepultus coronain a. anle c. quem farus cantliarus cuiii d.
cst in cimil. Pr., via Salaria, milliario 3 ab urbe R , lin. 22, basilicae30, pens. s. lib. 8; ipstitn allare ex
II Kal. Jaimar. (M, mil. ab u. R. n, Kal. J.), el ces- argcnto auro clusum. lin. 25. alb. 210, pcns.
snvit ep. d. 15. sing. 350; timi aureum cum g. ex midique or. pens.
Kx eodice Thuano allero. lib. 15.
Num. 34, tin. 1, ann. 28, m. 10, d. 11. lin. 4, in Num. 39, lin. 1, in reditum donum quod. lin. 2,
monte Saracle, el poslmodum. lin. 7, dinoscilur. incivit. Antiochenam. Domus D. tin. 5, baln.in Ce-
lin. 13, minist. 2. lin. 17, ciroslala. lin. 18, Sol... reles. lin. ead., 42, diapharinum, et lin. 6, propina
fundum Percilianum. lin. 21, Corbianum t. Carano ubi supra p. lin. 7, hortum ubi snpra.p. s. 11, snb
q. p. s. 60. lin. 23, ad duos amantes praestante sol. civ. Anthiochinam P. S. don. Aug. p. s. 322 car-
15. lin. 24, Orphea, et mox, trimisium. ladecades aromata lib. 200, bals. lib. 35; sub civi-
C
Num. 35, lin. 2, cum ejus praeceplo in N. lin. 3, laiem Alexandrinorum p. Timialica. lin. 12, carlade-
cntholici, qui cxpos. fid. int. cath. lin. 7, Photinum, cadas 300, oleum nardinum lib. 300, bals. lib. 60.
el Sabell., et const. lin. 9, et privil. episcopis, ut tin. 13, storace lsauria lib. 50. lin. ead., Eutimi ca-
bapt. lin. 13, Dalmaticis in eccl., ut et pallia lino- duci p. s. 500, cart.idecadas70, per jEgyptum subci-
stima. lin. 16 , ut sacrificium a. n. i. s. n. i. p. t. vilalem Armenia, possessio Agapi quam douavit Au-
celcbrnri, nisi tantum in lineo ex terrn pr. lin. 18, gusto Constanlino. PossessioPassinopolim seprsest.
linea m. sep. est, et si quis desidernrel in ec. m. sol. 800, carladecadas 400, piper medennos 50, croco
niit p. ul esset leclor. anii. 30. lin. 20, acol. an. 5. 1.etc. ut lin. 16, oleo nardinum 1.I300,«balsamum
liii. 21, diaconus 7 P. lin. 22, eliam a foris qui I. 100, linum saccus 100, cariophiium I. 150, ol.
sunt test. h. b. lin. 24, accedere. lin. 25, Voliva Cyp. lib. 100, papir aracanas munduin mille; pos-
gralia , ntillo omnino clericorum contradicente. sesssio quam donavit C. A. Bromins pra-.slalsol. 450,
«ii. 27, diac. 27. tin. 28, 66. cartadecadas 200 , ar. cassia lib. 50, balsamum
Num. 36, lin. 1 , quas orn. lin. 3, batulile. lib. 50; in pr. Eupbratense S. C. Ciro, possessio
lin. 4, et 12. apost. qui pensant singuli in q. p. lib. Armanazon praestal sol. 580.
n. cum coronis ex argento purissimo. lin. 6, 7, pu- Num. 40, eodem t. fecit basilicam B. P. A. ex
rissimo pens. lib. 140, et A, ex argento, qui pen- S. lin. 2 , recondit. lin. 3, sicul B. P. const. A. et
sant singuli 3 pedibus quinos libras 105, cum gem. domnum Conslantium Augustus, et domnum obtulit
alabnndinis in oculos tenenles astas; fasligium sub T. Ciliae insulam Cordiorum pr. lin. 5, nam
ipsimi pensat lib. d. m. 22 ex argenlo donalilio; omnia vasa sac. a. vel. arg., aut aereata posuit sicut
camcram ex auro puriss. et farum ex auro puriss. _. in basilica II. P. liu. ead., sicut in basilica B. P. iia et
"
qui pendunt sub f. c. delph. 50, ex auro puriss. B. P. A. ornavit. lin. 10, Froniinisa ibid. oleo nar-
pens. singuli librain unani cum calena, qui pensant dinum. lin. 14, basilia. lin. 17, insulae M.
lii). 25. /iit. 13, ex nuro irimila in 1. el in lat. Num. 41, lin. 1, Sosoriano. lin. 2, ietin anro et
libras 500. lin. ead., arg. piirissimo p. lin. 15, scy- g. c. ubi el nom. e. d. lin. 4, consliluit dona ista :
phum pensantes singulae lib. 30, pat. arg. 16, peus. cand. nnle lignum S. argenlea 4 sec. n. 4 Eu., pens.
sing. 1. 30; sc. auro purissimo 7, pensantes singuli s. lib. 80. lin. 7, quinque pens. s. 1. 15, sc. #a. p.
!. d. scyp. sing. ex melallo corallo orn. lin. 19, pens. lin. 10, pens. lib. binas, palenam arg. a. c.
pens. sing. 1. 15. lin. 21, medennas 3. ibid. am. c. g. p. I. 50, altare argenteum pens. lib. 250, amas
arg. 20. pensanles sing. lin. 24, ornamentum. a. 3, pens. singulaelib. 20. lin. 14, dono d. Possessio
Hn. 26, octuag. pens. 1. l.; farum caht. cum delp. Sp. via Laur. pr. sol. 120, sub civitale Nepesina p
20, qui pens. I. 50 , lin. 33, cereostata. lin. 34, A,pr./in. 18, Ter. quacpraeslalsol.160, sub civ.Fal.
viginli uielretas 3. lin. 35, portnntes medempnos. Nimpha pr. sol. 115, item sub. civ. Faliscse p.
lin. 37, trecentas , quibus const. in ser. lum. , Boss. erculi, quam donavit Augustoet Augustusob. eccl.
inassam Gargilianam ler. S. pr. sol. 400, massa H. pr. sol. 143, sub civitate Tuder.
Bauronica ler Suessano pr. so!- 360; massa iVitm.42, lin, 1, Agnse. /in. 3, Augusti, et ibidera
Auriana. et iia deinceps. lin. 42, quadraginta, massa conslituil hoc. Patenam auream pens. lib. 20. /in.8,
Castis ter. Caleneiise. lin. 44, Trapeus t. Caten. phara serea aiiroch. 40 ceroslata. lin. 10, lucerna
lin, 47, A, Const. ex lapide porpbyr. iin, 49, aqnam aurea nix. 12, s. f. pens. lib. 15, in reditum circa
1537 ' HISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. SILVESTER. 1558
c. Fidelinas omnem agrum pr. lin. 12, via Salaria A A.Supplicianum terrilorioCorano pr. sol. 70. Fundum
sub pari etin has usque o. ag. p. sol. 150. tin. 14 , Tauri in lerritorio Vegelano pr. sol. 42. Fundum
possessio vicum Pisones p. lin. 15, ag. Casulas. Sentianum territorio Tiburtino pr. sol. 30. Fundum
Num. 43, lin. 1, beati Laurentii m. lin. 2, super Cejanum lerrilorio Prseneslino pr. solidosoO.Fundiim
arenario cr. et us. ad C. S. L. m. in qua f. gradus. Termolas in territorio Praenestino pr. sol. 35. Pos-
/in. 4, et desuper loci. e. de a. et c. de arg. tin. 7, sessio Cilonis, lerritorio Praenestiiio, pr. sol. 59.
lib. 20, cor. ex argenlo piirissiino cum d. lin. 9, Obtulit et oninia necessaria titulo Eqttiti. Hic Sil-
clusas singnlis passionem illius nixis argenteas pens. vester f. ord. 6 per menscm Decembrem. lin. 13,
sing. lib. 15; in eodem loco possessio cujiisdam cimilerio, atque ila perpetuo tcribilur. lin. 14, m
Quiriaci. lin. 18, solidos 160, possessio aqiia Tuscia pridieKalend. Jan.
ad lal. pr. sol. 153, possessio Aug. lerr. Sabinense Apud Holtlenium et Schelettralium.
pr. sol. 120, n. Chr., possessio Micinias A. pr. sol. Num. o4, lin. 2, tnss.,.dies xi. lin. ead., Vat. Con-
110, possessio Termolas p. s. 60, possessio Ar. pr. stantini imperatoris, el Volusiani coosulis ex die
sol. 70, phara argenlea 30 pens. sing. lib. 8. Kalen. Februariarum. lin. 4, verba perseculione
JVum.44, lin. 1, eisdem t. A. C. f. b. via Laviana — concussus ont. Val. lin- 9, tilulus Equitii esl ec-
inter Duas Lauros B. Petro et Marcellino marty- clesia S. Marlini de Monlibus, ut recte adnotat Pan-
ribus, et M. ubi bealiss. Auguslam malrem suam vinius in Hisloria Ecclesiaslicams. quw asservalur
posuil in s. p., ubi et donavit patenam aurenm in Bibt. Vatic. lin. 15, chrismalem, Vatic, iiiini-
puriss. pens. lib. 35. C. lin. 7, coronam auream , slerialem. lin. 18, Vat., pensionein solid. 70. lin. 20,
quae esl. /tn. 10, lib. 40. lin. 11, Hb. 200, fara can- R j lscinum Vat. minor. lin. 21, Flor. et Cass., Corbia-
°
thara arg. 20 pens. sing. lib. 20, quod dedit; altare num. lin. 23, Val., ad dnos amanles. lin. 24, Flor.
ex arg. puriss. lin. 13, duas pens. sing. lib. 15, el alii, Orpea. lin. ead., mss. tremissem.
scyphum aur. m. purissimum, ubi nom. Augusli Num. 55, lin. 2, consensu, Flor. duo, Vat. et
des pens. lib. 20; scyphum aureum minorem pens. Cast. prseeeplo. lin. 5, tierfroet quorum — 208, de-
lib. 10 ; scyp. arg. q. p. s. lib. 20. lin. 20, oleum sunt. in Vat. Desunt. in Florent. Lin. 7, Flor.
nardi pisticum lib. 900, balsamum lib. 100, aromala om Calixlum et lin. 7,8, Flor. ut presbyter
inc. S. niarlyribus suprascriptis bealis Marcellino Arianus bresipiscens non susciperelur, Florent.
el Petro. tin. 22, F. Laurentum. lin. 23, ad porlam 'tecund. addit. : nisi episcopus loci designarel.
Sororianam viam. lin. 24, M, Gabum ipsum monlem lin. 10. Uic et hoc citat hunc. locum ex gesiis
Gabum. lin. 25, Ins. S. c. possessiones omnes pr. Pontificalibus Rup. abbas lib. v divin. O/jic. cap. 16.
sol. 1024, Messeno cum possessiones suas omnes lin. 13, mtt. el pallia linoslima lsevameorum tege-
pr. sol. 810, insulse Matizise, quod est montera rent. tin. 16, Flor. celebrelur, nisi laiiliiin. lin. 17,
Argenlarium pr. lin. 29, Sabinense, quod appellatur Val. mts. \\\ liueo ex terra procreato. lin. 18, liuea.
Duas Casas s. m. Lucreli. lin. 19, Flor. esset leclor an. 20, exorcista dies 30,
Num. 45, lin. 1, eod. t. f. Const. Augustus bas. acolytus annos 5.... diaconus ann. 7. lin. 22, Flor.
in civitate Hostia. lin. 3, et J, Bapt. obtulit hoc. unius uxoris virum a sacerdote benediclsc. tin. 24,
/in. 4, pens. singuli lib. 5. lin. 7, lib. 8. lin. 9, Flor. nullum majorem vel priorem locum invadere.
Assis, quse est inter Portuin et Osliam possessiones Vat., nisi ordine temporum.
omnes m. usque ad diliquium S. lin. 10, possessio Num. 36, tin. 2, Vatic, cameram ex auro puris-
Gr.lin. seq., solid. 81. lin. 13, possessio Ninfulas, C « simo, elc. lin. 8, lege haslas. lin. ead., Flor. lcnen-
lin. 14, basilicse suprascriptse S. npost. P. et P. el J. tem.bastam. lin. 10, Cass. et\Vat., colaticio. tin. 14,
B. oblulit hoc cor. arg. lin. 19, F. picturas territ. mss., purissimo. lin. 48, Vat. om. ipsum S. Iba-
Bellit lin. 20, F. Suronum v. C. t. vigint. tem.
Num. 46, lin. 1, iisdem temporibus. lin. ead-, iVutn. 38, lin. 1, Flor/et Cass., eodem lempore.
Albanense S. J. B. ubi posuit hoc P. lin. 6, pens. lin. 4, Flor. sec. om. quod est. lin. 8, Flor. deest ex.
sol. 60. fundum Molas. hn. 8, massa Muci. lin. 9, /tn. ead. Flor. trimilam. lin. 9 Flor. el Cass. quod
omnia scenaca v. d. civitatis in urbe Albanense, aere conclusit. lin. 10, Flor., Val. et Cass. meiisiirse
omnia in circuilu ecclesise Constantinianse oblulit loco. lin. il,|12, Flor. 2, Regalt fulgore corruscan-
Atig., possessio Horli pr. sol. 20. lin. 11, Marinos lem.
pr. s. 50, possessio Armalianum in terr. Corano Num. 40, lin. 6, Vat. el Flor. sec. in basilica.
pr. sol. 450, possessio S. pr. sol. 70 p. Mediana. Num. 41,lin.2.3, Vat. et\Flor. sec, in auro. lin. 4,
Num. 47, lin. 1, hisdem temp fec. Const. A. lin. Flor. tec hsec constituit. lin. 20,21, Mss., sub civilale
2, ubi et obtulit dona haec. lin. 6, in ped. 10, Falisca possessio Nymphas prsestatsolidoscxxv; iiein
numero 4, pens. S. I. 180, ph. argent. numero 30, sub civitate suprascripla Fal. poss. Herculis, quam
pens. sing. lib. 5, phara canlhara aerea numero 3o donavit Augusla el Auguslus obl. Eccl. Hierusaiem,
et oblulit possessiones, massa Statiliana lerritoria praestat.
Menturinum pr. lin. 8, possessio in lerrit. Gaitano Num. 42, lin. 3, Vat. et Flor. om. cum filia Au-
pr. sol. lin. 10, 151, possessio ad Centum in territ. gnsti.
C. lin. 12, Cauronicario. lin, 13, sol. 60; T
rj iVatn. 43, lin. 2, Flot et Valic. in agro Verano
Num. 48, lineal.Jiisdem temporibus f. C. A. bas. sub arenario cryptse. lin. 3, Vat. et Flor. 2 om. in
lin. 2, Neapolimubioblulilhsec./in. 6. miilia 8. Fe- qua. lin. 4, Cass., purpureis, Vat. el desuper. lin. 9t
cit autem et forura et doraum oblulit possessio. lin. Florent. el Vat., ducemse.
8, possessio Cimbrana. lin. 9, possessio Sclina. lin. Num. 44, lin. 3, 4, Val., purpurco.
10,140. poss. Ni. lin. 11, possessio in Insulas c. C. iVani. 45, lin. 1, Vat., Augustus. lin. 3, Florent.
pr. sol. 80. lsdem temporibus constituil B. Silvester Cass. Val., dona oblulil hsec.
in urhe Roma lilulum suum in regione 3, juxla Num. 46 , lin. 2, Cass., dona hacc
Thermas Domilianas, qui cognominatur Trajanus li- Num. 47, lin. 2, Flor., quse cognominalur Con-
tulus Silveslri, ubi donavit Consianlinus A. palenam stantiniana.
argent. pens. lib. 20, amam argenleam pen- Num. 48, tin. 2, supplendum ex mss; iisdcm
santem lib. 10, scyphos argenleos 2, pens. sing. lemporibus. lin. 14, Flor., quarto pridieKal.
lib. 8, fara cantara arg. 10, pens. sing. lib. 5,
cantara cereostata serea 16, pens. smg. lib. Apud Peniam ex codice Cavensi
40, calices argcuteos minisleriales 5, pens. sing. Num. 34. linea 4, in monlem Siraptim. lin. 9,
lib. 2. Fundum Percilianum in lerrilorio Sabi- thermas Domitianas, quae usque, elc. lin. 15, pale-
nense pr. sol. 50. Fundum Barbatianum in ler- nain argenteam auro clusam chrismale pens. lib. y ;
rilorio Feienles pr. sol. 35 et trisniisium. Fundura phara coronata x pehs. sing. lib. oclonas; fafa
Beruelas io lerrilorio Corano pr. solL40. Fundum erea xx pens. sing. lib. denas; cauthera cerosiala xn.
153» ANASTASH BIBUOTHECARII 154»
Hiv. 23, in regione ad duos amawtes, qut prastat £ ecxv. lin. 21, ubi est farus cantharus. lin. 26, cttm
sol. xv. gemmia ex imdique ornatum.J
Num. 35, tm. t, et daT»pnaveFur*thtrima. lin. 6, Num. 39, lin. 5, doniunculam iacefie. lin. 9i,aro-
el d»mpi»avit. tin. 7, etFotimfln et SabeMium./i». 16, mata lib. ec, nartli olei lib. cc. <>».13, storaci* au-
riisiin paonuin liBtfltim. tin. 18, ire srrjdwie linesr • rica.
mtitMla. tin. 20, acwtotiB arm. 5, lin. 21, diae, Num. 40, tm. 13 et 14, storace lib. LXXX.
aun. vtt. lin; 24, mifcm majorem vel priwis locun*. Num-.41, lin. 5, airte lignnm sanctum lucerrtes,
lin. 25, votrva gratia. lin. 26, 27, lecit vi, per m. A. elc, quae pensavernnt singulas lib. xxx; pbara can-
pr. XLII, dlfte. jfitvfl, diversis temporibus i. urbe lara arge»tea L, qiix pensavenmt singtite lib>.xv.
Roma episcopos per diversa loca num. LXXV. lin: 13, amas argenteas nr, pens. lib. xx. lin. 20 et
Num. 36, lm. 7, KlWceiL.lin.9, ubi stabant angeli 21. strb civjlate Tuder-
vel. /»»>11, qaaepeMet. Zttt.14, ex argento batm- iViti».42^/»«. 3, ubi coBStituit «JonuTivboc. lin.
lili. lin. 17> ornatum e» undrque. Hn. 18, qui pensa- 12, via Saterta sub parietimis.
vit. li». 21, medempnos m. Hn. 22, medempnos. tin, Num. 43, lin. 16, portanteni meetipttas i». /i». 19,
2i,ori>anientom. /wt. 29, in g-remiobasilicarxLv. /i». possessi» aqua Tuzi» atl lalus praest. sol. CLIII.pos-
32, peiteamsmgiirisltb. xx./i». 33, pensum siiigulis. sessio Augusti terrilorio Sabihensi. tin. 23; posses-
lin. 54, metretas m. Kn. 35, medempnos. lin. 37, sio Aranas praest. sol. LXX.
libi cec, quibns consEituit in servitio kmtimffif. id est, Nnm. 44, lin. 24, ipse mdns AIWus (supertu seri~
massa garilisma tevritorium Susesanum. liri. 39^iBas- ptum Gavum), lin. 26 el 27, insulam Mcsemim. lin.
sam mnriconam territorio snpraseripto, prestante 27, cuin possessionibiis ad eandem pertiuetMibits
sol. CCCXL ; massa aurisna territorib. tin. 44, mas- B omnihiis praest. sol. DCCCS. lin. 28, insultwn Atitiae,
sam Trapeas. /1«. 46y£annossmgutos. lin. 51, co- quod est montem Argentariis. lin. 29, qu;e cogno-
liumias porfiretica, qoaepotlat fialam auream, nbi miflattir DuatsCasas.
candela *st pensiii» aiuro pwissHno Hb. t». tm. 53, Num. 45, tm. 1, ei sngg. Sitv. episcopt. ffin. 7,
nixum vero et stipp&m amiami. patettam arje. ehrismate si«gulare. titt. 9, quae die.
Num. 38, lirt. 1, item htijtis ternporibws. /tir.'3, ' nrsis. Ww.13, poss. NaiHfubm. /4»: 16, ealicem arg.
recondidit. Ipsm» foculwn. lin. 7, ex eefampnis. ibi .aiioglypkatlim.
et Gotumpnas. tin. 9, supra e. b. p. ere qftod"concltr- Nnn*. 48, /»rt. 6, per r**l!W*VJH.tin. 10f posSessio-
sit. Fecit erucer* ex a. p. pertsans Rb. d. 8n. 14 et neru Niwfute». ft'». lf, po8s. msilam.
15, libras ecc tin. 19, 20, numere- margarhfs albis-
MT£ YARIORIIM
A SCHELESTRATE. ccm, eirnWa 'Srrvesrrid fforifa? fuisse baptfzatum. i
Exstat in M. codice 833 bib. Paiat. inscriplio ad
Num. 34, Bnea 5. — Bapltzavit Cmstwitinm* forttem S. Jbairnis', cul suhjtmgitur r < Hic loctfsolirn
Auguslum. Gravis qrtdiern'dJe5 Socoet persoaa,- qirae'C sordentis tumuJi squalOre coiigestus sumplu et stu-
Constantinwn- baptizarvit, controvei-sia est init«reruv di6 Christi faihuir Bifari episCopf, JuVante Domino
ditos, qui ex Eusebio, Hieronymio, Am-brosio, aliis- taiita nidernm more sublata, qoanlum cubiiinis nunc
que Patribus statu*M, et«n baplizjatum in ftne vilse videtiir ad^of&rehduniChrfsto Doinitio munus, orna-
ab Eusebio Nicomediensi. Vermii Roma>baptizattfm fus.alque deificalus est. >' Quod certo indicio est,
fuisse a sancto. Silvcstro, babet commums et anli- fonfem a Conslantini lemporifjus ibidem exsiidsse,
qua Romanae Ecclesiae tradrtio, q\iam Liber Pon- qui ciiamnum Constanxini bapttelerium vocatur.
tificalis hoc loco exhibet, et ex secundo cata- Num. 38, nnea2. —C»/ns tocvtum cum corpote'
logo didicit, cujws auctor e* antiqwioribas aetis S. Petri reconditttt,6\c. Loculus, Cu|us IHCfl( men-
forsan in scrinio. apostohcae sedts asservatis eain tio, est capsuia seu condiimiiim, qud S'. Pelri refi-
desunipsit. qui;c conditse erant. Pliniiis loquens de quodam, cu-
Num. 35, lia. 1. — Bic- feeif eenttitulnm de omni jus cremari non poterat: < Hunc, inquit
Ecctesia. Quodnam flt hoc eonSlitutum, nort corpus
-expHcat creinari cuni: reltquo corppre non politisse tradunt
auclor libri Pontilicalis : Ubi lamen sub Silvestro- conditumque loculo, fn lempm. > Caf suliim itaqu»
pax ecclesiis reddlta fuit, multaque tempore pets^- seu coiidilorium, quo B. Petri reliquMe conti^
cutiomim aut slatui atil observari non potuerant, rst- baiittir, Romanus S. Pelri canonieus in •libr^
tio temporum exigebat, ulipse tanquam episeoporunt Vaticana basilica ait fuisse argenteuin, illudque
episcopus, nt- verbis Tertudismi utar, vef tanquam Constantiuo arae inctusura : < Loculum argenleu*
Pater Christiana ptebh, ut cum- Augustino loquar; iiiqnit, coutinentem: sanclissimum corpus omni partfl
rilus*,«t eollapsam Eccresiae-disciplinam erdtnaret, n exAcre et cyprie coriclusit, auod est immobile. >
quod eum fecisse nequaquam dubilare licet.. Lqco ex mre ei cyprio, rectius fegit auctor Kbri: Pon-
Litiea lS. — Hie constituit, nt si quisdestdetaret tificalls: Ex aive Porroeliamnum, urnaaerea
in Ecclesia mililare aut proficere, ut esset leclor, etc. exslat sub allari Cyprio.
S. Petri in basilica
Unom ex decretis Siivestri ad omnem Ecclesrarm forsan renovari jussit Olho Quartus, Vaticana, quam
teinpore In-
dici iUud, tariis ordi' qui
speetaritibus, potest quodde noceuiiilll regnavit : nam si recte meniini, Oihonis
naiittoreii) lemporibus cdidisse ferttir, ut nimirum- etlnnoecnlii ITInomina iu ea inctsa Icgi.
lector haberet annos viginli, qui Exorcista rieret post imperaloris
dies 30. Acolylhus post annos quinque, subtliaconus ALTASERRiE.
posi arnios a suseepto acolythatu quinque, diaconus- Num. 34, linen 4. — ffte in exS&tofuif mmontem
post annos quinque, presttyter post anrms tres, ubi Soracteitt. SHvesler ratuitiwmonte Soracte, fugiens
omnes ordines recensentur excepto Ostiatii, quf persiwntionem' Constatitrnf. Soracte mons vieinus-
lorsaw sub nomine cuslodis marlyrum inteliigilur.- UrDi. Pftn. lilj. n, catf. %&: t El Soracte Vicino urbi
Ecclesiae namque anliquitus marlyria vocata fuere, traciu. > Wcfn lib; f, cnp.2 : t Haiid*proctlf urBe
adeo ut Ostiarii, etiam custodes inariyrnm in Eccle- Rofnafn Vfamicorumagro famniae sunt pauiae, qme
siis recondilorum dici poluerint. voc^ntur Hrrpise, SacritiCTO aiinuo, quodlit ad rnort-
Num. 36, linea 48. — Fontem sauctum, ubi bapli- tem SoraciBtirApolfirii, Super ambnstam lignr anibu-
zaius esl Auguslus Conslanlinus. Praeclara suni Tbeft. laiil.es, IIOBadutiinWr. >'
phanis scriptoris Graici-verha, qurbus' libro Pontiff- Littca 8*.— Itic fecit trt urtie Roma Eccfesiam iit
calr eoucinit : c Magnus Coitsranlinns cum Crispo prmdio cu.ju.sdampresbyferi suiT qui cogvominabatur
iilio Romse a SftvesWo-baptijBafusesf, proutr ad" lianc Equitius, quem tilulum Romanum coustituit juxtar
tisqne dien* velsris Romae incolse baptrsterium ser- ThermasBoittiffanas', qui usqtte in Aoitfernuntdieni
vaiv*kj*tes#mofrrafir etfld«m, postf tyrannorum ne- appetlaMrtmtut EqufHi. ftvarisluspridrus'irrmbe
1541 HISTORIA DE VITIS ROM. P0NT. _ S. SILVESTER. 1542
divisit titulos, id. cst Ecclesias parceciates prcsby- A ptizalum eonsignarenl, propter Merelicam tuasio-
teris. Excrescente •muhitudine frdelium, Marcellus . nem. Consignatio seti conflrmatio baptizatortfm est
25 tilulos in Urbe constiluit. RedtHta pace Ecclesiae ordinis episeopalis, et pertinet ad episcopos tantum,
ponlificesper tempora auxere titulos TJrbis. Silvesler . ex synodo Romana habita snb Siivcslro. Quod com-
constituit tilulum Equitii, cui nomen ab Equitio probatnm est can. Presbgteris et seq. de consccr.,
presbytero. in—cujus fundo positus est. dist. 4, can. De his, can. Manus, ea». Nomssime et
Lihea 14. Amas argenteas duas pensantes sin- seqq, de consecr., dist. 5. Hieronym. ad Luciferia-
gula; libras denas. Hamae sunt vasa e quibus acetum nos : « Non quidem alinoo hanc esse Ecclesiarum
vel aqua, funditur ad exslingueiida incendia, 1. 5, consueludiiiem, ut ad eos, qui longe in minoribus
§ Sciendum, ff. de Offic prcefeet.vigil.; L Quwsiium, urbibus perad presbyleros et «Raconos baptizafi s»»t,
%Acetum, de Instruct. legat. Plin. lib. in, eptst. 33. cpiscopus invocalionem sanefiSpiritus manum
Amaein usu ecclesiastico, sunt vasa e quibus vinttm imposititras excurrat. >
vel aqua funditur in calieeifi propter sacrilieium Linea 10. -f- Hic el hoc constiluit, tit baptizatum
missae.Anaslas. in Beriedict. III : « Amam unam ex linhel presbyler cliritmate levaium de aqua, propter
argento purissimo, pensantehi libras decein. » Ordo occasionemtransilus moriis.*Chrismalio seti unctio
Koinanus: < Amas argenteas, carrlatorium, et caetera baplizaiorum institutaa Silvestro propler oceasionem
vasa aurea et argentea. > Inde amulae diminutivuni. transitus niorlts, id est propter-'freqtrentes casus,
Anastas. in Gregor. III : « In oratorio amulas snper qtii contingebant, ut recens baplizali Obirent. De
auratas paria duo. > Idem in Adriano I : « Amulam quo vicecomes de Baptism. Iib. v, cap. 5.
offertoriam unam pensanlem libras sexaginta et g Linea 11. —Hic constituif, ulmdlut taicm crimen
septem. > Hamarnm el hanialarum usum apcrte in- clerico inferre aitdeat, etc. Ex syhotlo Romana habiia
dicat Ordo Romanus: < Amulae argenteae ad vina sub Silveslro can. 14, laici MOUauditmtur lestes vel
fundenda paralae. > accusatores adversus cpiseopum., can. Nutlus,^i,
Linea 15. —Palenam argenteam chrismalem auro qu. 7, can. Testimoiiium 11, qu. 1, qtiia oppido
' clusam, pensantem tibras quinque. Palena chrismaiis, multi infesli eis exisuinl, cair. Laicos, can. Latci, 2,
est patena in qua ehrisma deponebalur, paraliun ad qu. 7.
ordinntiones, vel baplismitm. Auro clusa dicitur, Linea 12. — Bic coristituit, ut diaconi dalmatica
qnia includebalur aurea theca eustodiae causa. Pa- uierentur in Ecclesia, el pallio linostino tmva eorum
lena est vas patens, in quo reponitur sacrum corpus- tegeretur, etc. Silvestri inslilutuni est, uf diaconi
Chrisli. Anaslas. in Nicotao 1:« Pa^tenamex auro Ecclesiie Romanse dalmaitcis ulerentur intra Eccle-
purissimo misit Michael Imperator, cum diversis siam. Caeteris interdicliim est usu dalmaticae, nisi ex
lapidibus pretiosis albis, prasmis et hyacinthinis. > privilegioi ul Arelateiisibtis, can. Comntunis, 25 dist.,
Hinc patena calici adjungitur. Ditmarus lib. 6 : « Et vel cerlis diebus, can. deJejunio, 76. dist. Dalniatica
magnum calicem ex eodem metalio cuui palena si- est tunica sine manicis quas est veslis diaconorum.
mul et tistula dedit. > Augustin. Quaest. Veier. Testam. caj>. 46 : « Quasi
Linea 15,16.J—Pkara eoronala decem pensaftles non hodie diaconi dalmaticis Induaritur sieut epi-
sing. libras oetonaS. Pharus «sl majus lychni sett scopi. > EtAmiiiian. lib. xxrv : « Pectoralem lunicu-
candelabri vet lucernse geiiHS iranslatitte a Pharo lam sine manicis texlam, Maras quidam nomirie in-
Alexandrina, quae de noote navfgantimis aditicebat. "_ dutus est, ul appellant Chrisliani, diaconus. > Dal-
Anastas. infr. hoc loco : < Pharum ex atiro puris- maticae additur palliiiin Iinostinunt in laevain ornattt
simo, item pharum canlbaruih ex auro purissimo clericortrm, quod est. paHium HiietfiH,alba, seu map-
ante altare, in quo ardet oleum nardicum pisitciim. > pnla, qua utebantur diaconi Ecclesiae Romanse, ean.
El rursus : x Pharum cantbarum argcnteum cum Diaconus, can. lltud, 93 disl. lioc est, orariom quod
delpbiuis centum et viginti. > Mem in Adriano : diaconi geslanl in sinislro htunero, can. Vnum ora-
« Fecit et farirnr majorem in eadeni beali Pelri ec- rinm, 25. dist.
clesia in typura crucis, qui pendet ante presbyte- Linea 14. — Hic constituit; ut nullus clericus prop-
riuni, habentem candelas 1365. >Idem in Benedict. ter causam quamlibet in curiam introiret, nec ante
III :« Pbarum canlharum argenteum sedentem in judicem cinclum causam diceret, nisi in Ecclesia. Ex
pedibus quatuor, in quo lucerna simul et cerei pone- synodo Romana sub Stfvestro veEalur, ne quis cle-
bantur juxta leclorium, miro opere fecrt. > Lco ncus causani dicalapudjfidiceni cinclum, id est ci-
Osliensis Chronic. Cass. lib. m, cap. 31 : «Feeit et vilem, can. Nultus clericus, 11, qu. 1. Chicti judiccs
pliarum cum 12 cxlrinsecus pertinentibtis lurribus sunt magislratus omnes, qui habent impi-rium me-
sex, et triginla lampadibus. > Walafridus Slrabo rum, qui habebant jus cinguli et gladii'. Gregor.
Vit. S. Galli lib. n, cap. 34, apud Sur. tom. V .- Nazianz. epist. 46 ad Africanuiii: xav rijv KVOIUKXTOV
« Farum quae ante altare sancti Galli pendebat, pro ^/SKVJ TliVflSTK^ifOMg5t«J TS^KfiWVOff.
ap^ljv, Y.3.V SlVC
incendendis lumiuaribus. > Ak oleum e nardo pisti- incruentum itnperium gerat, sive cum gladio et cin-
cum, id est fidele, preliosum, ut Marci 14, v«p5ou gulo. Hinc ciucti discinctis opponuntur, id est judices
7t.*Ttxow.Hieronym-. in Mattl). lib. rv, cap. 26 : in nctu posili, his qui magistratu tteftincti siinl,
« Narduut pisiicum, hoc est verum et absque tlolo. > D Sidon. lib. v, epist. 7 : «.Cinctis jura, dislinctis
Interdum pliaro jungitur cantharus, quod est genus privilcgia. > Idem conslituil Juliiis, de quo Anastas.
vasis, cui sttperpoiiilur pharus. in ejus Vit. : r Hic constitulum fecit, ut nullus cle-
Num. 55, lin. 8. — Et chrisma ab episcopo con- ricus eausam qtiamlibet in publico ageret, nisi in
fici. Consecratio chrismalis est ordinis episcopalis, Ecclesia. > —
ex synodo Romana habila stib Silveslro can. 4. Ea Linea 15. fltc consliiuit, ut sacrificium allaris,
est vetita presbyteris, et dala solis eptscopis, quod non in serico atque in panno lincto celebraretur, nisi
probavit syn. Lartbag. u, can 3, et Carthag. m, tantum in tinleo ex terreno tino procrealo. Synodus
can. 68, can. Sijubel, et seq. 26, qn. §•. Hieronym. Romana sub Sylveslro statiiit, ne sacrilicium raissae
in Sophon : « Sacerdoles' quoqoe, qtti daut baptis- celebrelur in panno serico, vel tinclo, sed in linco
mum, et ad Eucltarisiiam Domini imprecantur nd- laiilum, can. Coiisulio, de Consecr., dist. 1. Vesiis
venlutn, faciunt.oleum chrismatis, mauus huponunt, linea fuit insigne sacerdolum. Jacobus Nazarenus
calechumenos erudiunl, levitas, et alios constittiiint lineo tahtum jiailio usus est, de quo Matth. xtv: Fu-
sacerdotes. > Frodoard. in Chronic. ad ann. 967, de git udoiescens, relicta sindone, qua erat ttmiclus. Inde
Adalberone Laudunensi episcopo : « Remis denrrjue alba dicilur vestis sacra cle: icorum. Paul. Diacon.
poslea Kal. Aprilis, episcopus est ordinatus, in sancto de Vit. P. Enierilens. cap.fi : « Quoniam igitur Do-
Palraarura die, exin Laudunum rediens, sncrutn minico die, dum in atriuni cufti mullis liliis Ecclesia:
chrisma sacravit ecclesiaslico inore, > etc. tenderet, ut mos est, archidiaconus cum ciero in
Linea 9; Et privilegium episeopis dedit, ul ba- albis, > elc.
1543 iNASTASH BiBUOTHECARII 1544
vLinea 20. Subdiaconus qnnos qmnque, icltstos mar- A mas .excludant, id est exaHihiant, vel ^probaiitargen-
tgrum annos qniuque. Cuslos marlyrum non erat lum. Afigustin. de Spiril. el liiter. cap. 11: < Unde
notnan prohrii gradtis» sen ordinis ecctesiastici, jsed et exciusores dicnnlurquiiTaqi artiftces- argeijiarii.
offlCiisubdiacouOruR).A Fabkiito septem subdiaconi Hine est ei illud in Psaluiis ; Ei exctudantur iu'qui
in Urbe instituti, qni nolariis loiidein per scptem probati suni argenlo.\*IdcmjnPsalm. : «•xxxiyCude
regiones Udtis dispositis itniiiiiierent, ut acla iiiat- dicuntiir el in arte argenlaria exclusores, id esl,
tyrum in inlegro, id est ex flde conscriberenlur.ut quadam confusione massae ad suae fonluc expjres- -
observatum est ex Anastasio in Fabjano. Horum sores. »
offieiuraetiam erat custodire martyrcs, his aliinenta Linea33. -r-"Canthar<ticyrotlraia in gremio basniea;
ii» carcere niinisirare, corpora iiiQrtuoruin sepelire, argeniea quinquaginta. Canlhars cer6strsrta,(sicehim
clc.ivere ne sepultOTiim corpora eriperenlur. Vel legeiulunw vel sintpliciler cerostrata) suut vasa in
cuslodes martyrum Icgebaulur ex ordine subdiaco- quibus collocanlur ccrei, vei luccrnae. Anaslas. jn
noruro , postqiiani subdiaconatiis munere funcli Vigilio : « Cerostatas argenleas deaiiraias majores
essent quitiquennium; et horum muiius erat in duas, quaj slanl ilsque Iiouie.anle «orpus beati Petri
i)iiiiiquennium, aiitequani progressus pateret ad apostpli.» Anastas. jn Honorio : < Ftjcit et^rostatas
diaconatitm, ... majores -ex argenlo parla dtjo, qtiaesunl anle corpus
Num. 36, linea %.— Fastigium argenteum balutile. beati Petri .aposloft.'> W4m ilf Leotie III- t fecjt
Basilica Constantiniana adornata fastigio argenleo. cerostalas ntajores versaliies aoagJyphos ex argento
TlMitpIispagaiiorum adjici solebat fasltgium, id est purissimo. > In canlharis afdebal oleurai in pKaris
cuhiien, «rualus causa. Arnob. lib. i advers. Gejtf.: ij yerei el lucernae. Bulcinger^ile Rom. ponlilit. Hli.u,
< TcnipJa feiibus, scarabeis, ct buculis, siibliinibus cap. 6 : < ln caniharis eti.^m mitlebaiur thtts siifutiis
suiii elata fasligiis. > iEque apud Cliristianos sedibus cuusa. > Anastas. in Benedict. III: t Caiitliaruiii m-
sacris /astigia iuiponi moris fiiit. De basilica Con- lcrrasilem, in quas thtis miltitur. >
siishtjniana testatur Anastasius hoc loco, et infra in Linea 34. — Metrene tret exarggiito purissimo,
SAXI«;I|I: « Fecit aulem Valentinianus, ex ro^alu porlantes'singulce medinmos decem, etc. Metreia est
Sixiiepiseopi, fasligium argeiileiim in basilica Con- mensura liquidorum, juta >ihi yel ojei, coptiiieiis
staijiiiiiaiia, quod a barbaris sublatum fuerat. > Fa- medimnos decem. Medimnus capit modios sex. Me-
sifgium hujirs basilicse fuit ex argento batulili, id diinnae mentio habelur Joann. cap. 2 : rH<rttii $'ir.eZ
ex
csi, cooflaltim argento ducto in laminas, quod-fit vSpixt Xwftvai-IS xtiprtKi xtrttjjTovKct.x».j>i<ru.ov
tuv im-
prrcussioiie roelalli, vocc ducta a Latino batnere, Stduv xupovacti &»«psTpijT«f8ii», yrpsts. Erant ibi
quail smntperciiiere. Plaut. in Casma: « Sculponeas hydria lapidem tex positd>, secundum purificaiiwem
qiiibusr baiuatur libi os. > TiantjuilJ. in Calignl. cap. Jiuiworuitt, Cfipienlessmpilm melrelas dnas, aut tres.
JJyTmillonem e ludo radibiis secum batneh- Quem ad usuhi 8 ^iui^taiRtitiff.^ugaia&'.«itii
32 ?.'..< .lii"t|fi>iiiodi
teiii. > Et cap."54 : « Batuebat pugnatoriis armis. > meftetoc, non alieinun e$t-crfldeieeas ilatas, quibiis
Hoc seiisu, eadeni voce usus est Anastas. iufr. hoc continerctur oleiim propiet*'iuccrnas &c4est;e. llc-
loeo,: < Altai-ia septem ex argenip balutiti.» >5Edes trelse solebant offerri, quia eraut in uia Ecclesue, ut
augiisiseef,iamfasiigium habuere. Flor. lib. iv, cap. 2; infrahocloco ; « MeiretasargeiiteaSdqaspensantes
« Offineshonoies (tnum in principem congesti';' cirea libras ducentas.» Et i»frveqil.:,< Mefreluiliexawi-o
teiopla imagines, iri theatro dislincla radiis corona, pensans Hbras centum qiiiritiuaginta portaiitem me-
suggestus iu curia, fasligium in domo, mensis in C diirtnos ires, > ..
>
ccelb. Ambros. in Psalni. cxvtn : < Non stellat ut ^LiiteaSj». — Cundeln^ra aurichafm septem anie
fastigia culrrtii)um, quse bene tecta atque niuiiila altaria,pan ornaiMt#o<ex avgento, inlerciutu&igtlHs
sunt. > praphetarum. Gandelabra ex- aurichah») solebaut or-
Linea 9. — Cum gemmis Alabandinis in oculis. nart sigilliSj.id estsignis apostolorum «l propiiela-
AlabandinaegemmS sunt, qnse petimturex Alabnnda ruh>. Anasi, ijhtlr.liqc loco : « Fecii autern candela-
urbe Carise, haud procul a MseahdBDflu. Plin. lib. bra aurichaloa in pcdibus deceia imniero, quatuor
xxxvu, cap. 2: < Alabandinas cryslallos. > Ideui cap. coijclu^a ctitii sigilfis argenteis. Gei^strata auro-
7 cjiisd. lib. : i Alabafldicos carbunculos. > Auaslas. clialca argento clusa sigillala quadraginu. > Sigilla
in Grcgorio IV : « Alajiiandiuas majores nuuiero sunt parvula signa, Gregor. Turon/de Miraie.:iuaiv
viginli. > tyr. lib. i, .cap>41 : < Adoratis diis atque corum si-
Linea 10. — Ex argento dolatico. Argentum dola- gillis prostratus. > Vestes eliam soJebanl ihlexi si-
ticum est argenlum dolalum, vel dedolatuin. gillis seu imagunculis, unde dicuntur vesles sigitlat;e,
Linea 13. —• Cameram basUieceex auro Irimme.. L. 11. C. Th. detcenic. de qtio plura dicemus infra
Cain|ra, id est lestudo basilica; Gonstanliiiianae, fuit suO loco. , -
laqueala ex auro Triiiiniue, id est ex auro ducto-in Linea iS^—ThywiamateTia duo exauro purissimo.
bracteas. Eodem sensu bac voce usus est Anastas. Conslaniinus oblukl lliymiainnieria duo, id est tliu-
I.oe loco : » Eecil aulem et camcrani basilicae ex ribuja, ad thus adolenjtiumaiitealtare. Thymiaiiia-
trimnia auri fulgeiitem. > De quo Bulenger. de Rom. teriiun a Graeeo tfofutivnpmv.Ejus usum ostendit
ponlif. lib. h,—cap. 67. D Anaslas. in Sergio : « Jlic fecit thyiiiiamaterium
Liiiea 17. Scyphuni singulareift ex metallo eo- aureuin majus, cuin columnis el cooperctilo, qnod
ralio ornatum, undique de (leinmispratinis el hyacin- suspendit ante imagines tres atrreas beati Petri apo-
thinit auro interctusum. Scyphus, quod est genus stoli, in quo inceitsum, et odor suaviimis festis tlie-
poculi, de geniniis auro ihlerclusus diciLur, quia biis, duin uiissarum soletnnia celebr;uitur, omnipo-
gemmae. includunlur auro. PauJus in L. Pediculis. lcn.ti Deo opuletiiius mittitur. > Tbaris adoieitdi
§ 1, de aur. etajrgent. legat. : < Auro tacto adnuiiie- anliquissimtis Ecclesise rilus commendalitr : Eyagr.
raiilur geminaeauro ihclusse. > llinc inclusores dicli lib. it, cap. 7 : eufiiaxijpiovHJJJTWKTO, xed-jthiXKTOV
aiirifices, qui gemmas aiiro includunt. Hieronym. sv cSx«6tio-T»xeur«v £jri9vftt«o-aj,iitiyjn;-iauTov
lib. v in Hierem. :« Fabros auleni, et inclusores yel X/)OVOV ciirwt, jtpgffei»xeu; xfKtd X«T«tfT6V8SOVckou/xivo;.
legis jnterpretes, atque doctores debcinus accipere, TlMrtouluM ei
postulat, foto choro, in qno simal con-
vcl ariifices inclusoresque auri, atque gemmarum, sliterunl, thus udolens se prosternit humi, precibui,
quae ars apud barbaras naliones pretiosissinia est. > et oralionibus Deum placaturus. ^
Augusiifl.deMirabilib.sacr. Scriptur. lib. n, cap. Linea 47.— Fontem ubi bapiizalut est
29: < Mililibus, el fabris, et incluspribus..">Eodem Augustut Constanlinus absanclum, eodem Stivestro.
seiisu Anaslas. iiifr. boc loco dixit t « Gandejabia Cessanle persecutione, baptisteriaepiscopo institut a in Ec-
aurichalca septem ex argenlo, inlerclusa sigillis pro- clesiis, baptismi conferendi causa. Fontes vocaiuut,
phetaruni. > Et supra : < Patenam chrisinaleiii auro quod ab iuitio baptismus ministrabatur in foiHiouS.
clusam. > E coatrario etciusores dicuntur, qui gem- Fous iste, in quo baptiiants esl Constantiuus. fuit
1345 HISTORIA DE VITIS-ROM. PONT. — S. SILVESTER. 1340
ex meta.o, id est marmore porphyretico, ut moxi A bant dicare coronam suam. Infelicilcr periit, non
siibjungilur : < Ipsum sanctum fontera ex metallo> sine vindicta numinis, Leo Copronymi filius, quod
porphyrelico, ex omni parte coopertum intrinsecus,, coronam Heraclii in magno leraplo dicalam abstulit,
et ibrisi et desuper, et quantum aqua continet exi et publice gestavit, de quo Cedren. in ejus Vita. Co-
argento purissimo. » Metallum pro marmore accipi- ronae etiam dicabanlur in honorera martyrum. Au-
tur bic, ut et in 1. Ilem tifundi, § Sed ti hac, ff. dee gustin. (epist. 205) : < Sertiiro vero illud, quod plus
Vsufrucl.; 1. 3, § ult. de Iteb. eor. qui sub tutet. vet/ illo foro, corona martyrii est, quo vitam finivit
cur. sunt. Spartian. in Pescennio INigro: cdrporis. > Et infra : < Quia gladio vitam non (inivit,
aureolam, qnae in signum datur martyrii, lalis non
Nigrumnomenn»Det,nigriim tormavimusipsi, hubel. » Paulin. de Vita D. Martin. lib. vi •
Ll consenlireutformametalla tibi.
Cassiod. 2. Var. 7 : < Ornent aliquid saxa jacentia1 Abripuitsanclamdextra velleote corouam,
Quae meritum sancll propter conjunctadecebat.
post ruinas, ita lamen ut metalla ipsa de locis pu-
blicis corruisse apud le manifesla ratione doceatur. i> Num. 42, linea 1. — Eodem tempore fecit basilicam
Linea 53.—Myxum tero ext tuppa amianli. Myxum 1 tanctm mariyris Agnelit ex rogaluConiiantice filicesua>,
est ellycbnium lucernae. Anastasius in Hilaro : « Lu- et bapiittertum in eodem loco. Baptisterium cral in
cernam auream cum myxis luminum decem. > Vulgo ) . limine ecclesiae. Greg. Turon. de Mirac. D. Marlin.
meclte, veteribus ellychniiim. Plin. lib. xxm, cap. 4 : lib. n, cap. 6 : < Venit ad sanctam basilicam, qut
< Ellychnia ex uva (iuiit clarilalis praecipuae.> diebus multis jacens ad ostium illud, quod secus
Linea 53. •* In labro fontit baptisterii, agnum ext R n,
D baplisteriutn ad medium diem pandit egressum. >
auro puristimo fundentem aquam. In labro fontis5 Num. 43, linea 2. — Supra arenarium cryplce.Are-
baptisterii Conslantiniani erat agnus atireus, ex oree narium est ccemelerium ubi sepeliebantur mariyres,
fundens aquam destinatam baptismo infanlium. La- quia plerumque erat in locis arenosis. Innocent. 111,
brum est vasis genus, in quo infantes lavari solent, lib. it, epist. 140 : < Ecclesiam sancti Juliani cum
quasi lavabrum. Isidor. Origin. lib. xx, cap, 6. Hicc domibus, cellis, cryptis, vineis, et arenariis suis. >
rabrum fonlis baptisiualis est concha, qua contine- El Anaslas. ipse in Theodor. « Eodem tempore reve-
baiur aqua comparata ad baptismum, uli labrum0 Iata SMOIcorpora sanctorum marlyriim Pnini et Fe-
porphyreticum aiibi est vas marmoreum, in quoa liciant; qute erant in arenario sepulta via Numen-
conditur corpus defuncli. Ambros (episl. 34): < Est1 tana. > Alibi coemeteria dicuntur areae, sepulturae.
hic porpbyreticum labrum pulcbernmum, et in ususs Tertull. ad Scapulam :« Sicutet sub Hilariano prae-
hujiismodi aptissimum : nam et Maximianus Diocle- side, CIIITI de areis scpulturarum nostrarum accla-
liani socius ita humalus est. > El Leo Ostiens. Chro- massent, areae non sint, areaeipsorumnon fuerunt.»
nic. Cassinens. lib. n, cap. 9 : < Otho II Romam re-. Linea 3. — /n quo loco contlruxit abiidam, et exor-
diens eodera lempore defunclus est, alque in labroa navit marmoribus porphyreticit. Constantinus cohdi-
porphyretico sepultus in alrio Ecclesise beati Petrii , dit basilicam S. Laurentii martyris in urbe, et in ea
aposloli, introeuiitibus in Ecclesiae ipsiuS paradisumi posuit corpus martyris, in crypta; supcr qna con-
ad kevaiu. > Labra sunl et lavacra, in quibus lavan- slruxitabsidam ornalam marmoribus porphyreticis.
lur lintea, L. Lines. Ifi dt act. comp. Alibi labra stintt Absis vel absida est sedificium, quod imponi solebat
margines agrorum. Servius in Virgil. eclog. 5 :« Vi-. sepulcris marlyrum in modum absidis. Anastas. in
tis agrestis, quia in lerrse margimbus nascitur, la-. C Honorio de Ecclesia B. Agnelis marlyris : « Fecit
brusca dicilur a labris et exlremitalibus agrorum. ,> absidam ejusdeirTbasilicaeex-musivo. > Leo Osliens.
JNuni.38, linea 18. — Palenam ex auro purissimo0 Chronic. Cassinensi lib. m, cap. 27 : « Legatos prac-
unam cum lurre el columba. Conslantinus palenarnii (erea Conslanlihopolim ad conducendos musaei et
auream obtulit cum turre, el columba in custodiaraa quadralarii operis peritos opifices miliit, ut alii ab-
corporis Chrisli. Sacra Eucharistia custodiae causaj sidam, el arcum atque veslibuluin mnjoris ccclesiae
locari solebst in lurricula aurea, vel argentea, cuiii musivo componerent. > Absis erat structura marmo-
incubabat columba aurea, vel argentea. Prseter huncc ribus adornata, in medio basilicae, in qua erat sedes
locuin, Anaslasius in Innocent.):« Turrera argen- episcopi. Anaslas. in Benedict. III:« El impelu faclo,
team cum patena et columba deaurata, pensantem li- absidam in qtiae episcopi psallenles residebant cum
bras triginta. >Idem in Hilario: • Turrem argenteam1 clero, leones veluti ferocissinii conscenderunt. > PIc-
cum delphinis, pensanlem libras sexaginla, colum-- rumque absis erat raarmorata, id est, cruslis mar-
bam auream pensanlem libras duas. > Gregor. Tu- moreis convestita, eterat camerata, id esl fbrnicata.
ron. de Mirac. martyr. lib. i, cap. 72 : < Alius au- Paulin. epist. 11 ad Severum : < Absidem solo et
tem super sepulcrura sanclum calcare non meluens,, parielibus. marmoratam , camera tnusivo illusa cla-
dum columbam auream quaerit elidere. > TurreraI rificat. » Cassian. collat. 24, cap. 6 : < Si quis ab-
ex auro conflaiam a Felice Bituricensi episcopo,, sidis cameram volens in sublime concludere, subti-
Eucharistise servandse causa, carmine celebravil1 lissimi illius centri lineam jugiter circumducat. »
Fortunalus lib. m, cap. 23. Ejusdem turris tnemi- Absis erat eminenlior et gradibus conscendebatur.
nit Greg. Turon. de Mirac. mart. lib. i, cap. 86 : D Auguslin. (epitl. 203) :« Transit
< Acceptaque turre diaconus, in qua minisleriumI transil ambilio; in futuro Christi honorhujus saeculi,
Dominicicorporis babebatur, ferre coepilad oslium. >i gradatae, nec cathedrae velalae , etc. judicio, nec absidae
> Leo Ostiens.
Super turricula in qua custodiebatur corpus Chrisli,, 1.1 Chronic. Cassin. c. 19 : « Porro in ejus basilicae
pendebat columba aurea, sighum Spiritus sancti. absida media, ad quam per oclo gradus ascendilur,
El hoc est, quod inlelligit Joannes Chrysostomus3 altare constiluit in honorern Domini Salvaloris. >
Hooiil. 31, ad plebem Antiochen., cum ait, corpusi Sepulcris sanctorum, inquam , solebal imponi cul-
Dominicum reponi super altare non fasciis involu- nien in modum absidis. Sepulcro
lum, ut olira cum esset in cunis, sed Spiritu san- nensis episcopi absidam imposuit Tetricus, Gregorii Lingo-
cto convestiliim. filius
elsuccessor. Greg. Turon, deVit. Patr. cap. 7:
Lin. 21. — Coronam auream ante corput, ubi ettt ejus, < Cura bealus ponlifex iu angulo basilicaefuisset se-
pharocantharut cum delphinisquinquaginta. Constan-- pullus, sanctus Tetricus , filius et successor ejus ,
linus coronam auream oblulit anle corpus B. Petri. anle altare basilicae fundamenla jecit, erectaque
CoronJe pendebanl ante altare ct sepulcrum B.. absida miro opere conslruxit, et transvolvit,
Pelri. Anastas. in Sergio : < Canlharos, et coronas,, transvoluta, disruptoque pariete, arcura qua
quae ante sacrum altare, et confessionem beati Pe- sedificavit,
tri aposloli ex antiquo pendebant, deponi fecit. > quod opus perfeclum atquc exomalura, ut In medio
absidae locutum fodil, quo corpus beali Patris trans*
Coronae aureae solebunt offerri Deo, quia Cbristuss ferre volens, convocat
solus regnat, solus imperat. Imperatores ipsi sole-- illud officium, » etc. Absiserat presbyjteros el abbates ad
caneellis septa;.«»
PATROL. CXXVU. 49
1S47 ANASTASHBIBLIOTHECARIi ijufr
hoc est, quod ait mox Anastasius : Et cancellos ex A , simul et fistula dedit. > Alii eranl maiores calices,
argento purissimo ornavit. Sepulcra marlyrum so- qui oroalus causa pendebant in arcubus vel trabi-
lcbant cancellis ambiri. Augustin. de Civit. Dei lib. bus. Anastas. in Leone III: « Fecit in basilica beati
xxii, cap. 8. < Venit etPascha, atque ipso die dominico Pauli apostoli calices majores fundatos ex argento,
mane, cum jam frequens populus prsesensesset, et qui peudenl in arcu majore, numero undecim, el
loci sancli cancellos, ubi martyritim eral, ideni ju- alios qui pendeiit inler coluiiinas majores, dexlra
venisorans teneret. >Gregor. Turon. de Mirac.mar- laevnque numero quadraginla. > Et iiilr. in eod.:
lyr. lib. i, cap. 28: < Hocenim sepulcrum sub altari « Fecil aulem in basilica beati Pelri apostoli calices
collocatura, valde rarum habetur; sed qui orare de- majores ex argento mundissimo , qui scdent supe-.
siderat, reseralis cancellis, quibuslocus ille ambitur, trabes arg. >Et infra : « Fecit vero calices fundalos
accedit super sepulcrum. > ex argento_, qui pendent iiiter columnas majores
Linea 6. — kt ante ipsum locum in crypta posuit dextra iaevaquebasilicae,numerosexagintaquatuor. >
lucernam ex auro purissimo, myxorum decem. Con- Neque omittendum quod calices, quorum ususerat
stanlimis anle sepulcrum B. Laurenlii martyris po- ad communicandum, dicebnnlur coinmunicalcs :
suit lucernam auream. Lucernae, et lychni ardere « Fecit vero communicales ex argento purissimo
solebant anle sepulcra martyrum et sanclorum con- per singulas regiones, qui prsecederent per staiiones
fessorum. Ante sepulcruin B. Thomae apostoli apud per. manus acolylhorum. > Alii erant calices, qui
Edessam Syrise arsisse traditur lychnus perpeluus , ornalus causa ponebantur circa altare. Anastas. in
sine fomento olei syrpique : de quo Greg. Turon. Leone IV : « Oblulit etiam B. Petro apostolo calices
de Miracul. marlyr. lib. i, cap. 32: < Lychnus n deargeiito.qui sedenl super circuilu allaris, nuni. 16,
elenim inibi positus atque illurainalus, ante locum pensaiiieslibras.iVelministeria.Anastas. inAdriau,l:
sepullurac ipsius, perpetualiler dienoctuque, divino < Item fecit patenam et calicem in basilica beafi
iiuiu resplendet, a nullo fomento olei scirpique ac- Pelri apostoli pro quolidianis minisleriis ex auro
cipiens, » elc. Anle sepulcrum Felicis Nolani mar- purissimo.> Alii erant majorescuin ansisad ornatum,
lyris pendebat lychnus, de quo idem Tur. cap. 104 de quibus Anastas. in Leone UI: < Et calicem ma-
ejusd. libr. : < Ad hujus quoque cellulaeparielem , jorem cum gemmis et ansis duabus, pensanlem li-
quo beatum corpus lumulo conditum requiescit, ad- bras quinquaginta oclo, > etc. Idem in eodem : Ob-
haeret appendens porlicus, in qua dependens fune lulit calicem majdrem fundatum cum syphone, pen-
Jychnus, lumen loco consueverat ministrare. > Ante tanlem libras—triginta et teptem.
corpus B. Laurenlii marlyris bis senas lucernas ar- Linea 25. Jntulam Sardiniam cum pottestioni-
gehteas oblulil etiam Conslantinus, de quo Anasias. but omnibus ad eamdem perlinentibus. Conslanlinus
lnfra hoc loco : < Ante corpus beali Laurentii mar- Sardiniam insulam obtulit basilicaeSS. Marcelliniet
tyris, argenlo clusam passionem ipsius sigillis or- Pelri a se conditaein dolem Ecclesiae. Inde Sardinia
nalara, cum lucernis bymixis ( sic lege pro byssinis) iusula fuit juris el proprietatis Ecclesise Romanae,
argenteis. > Lucerna bymixos est, quae habet duo de quo in cap. Si diligenli. de Praacript. el cap. Ea
myxa (deux micltes). Anastas. in Leono III. < Fecit> te, de jurejur. ubi dixi.
lucernas majores fusiles bymixas anaglypbas duas. Num. 45, linea 7. — Patenam argenteam chritma-
Linea 16. — /n eodem(oco possessiocujusdemCy- lem sinqutarem, pentaniem librat decem. Palcna
riacetis religiosm feminm, quam fitcut occupaverat chrismalis est vas, in quo servatur chrisma, com-
tempore persecutionis. Marlyrum bona fisco addice- C G paralum ad chrismalionein se unctionem baptizato-
bantur. Hieronym. de Scriplor. ecclesiaslic. cap. 54: rum. Chrismarium vocanl synod. Allissiodor. can,
< Origenes qui et Adameniius , decimo Severi Per- 6 : « Presbyteri chrisma petant, sed cura chrisma-
linacis anno, adversus Chrislianos persecutione rio ellinteo, sicut reliquiae sanclorum deporlari so-
commota, Leonide palre , Chrisli martyrio coro- lent. > Patenas ad chrisma vocat Anastas. in Inno-
nalo, cum sex fratnbus, et raatre vidua paupere centio : < Palenas duas ad chrisma pcnsantes siu-
relinquilur : rem enim familiarem ob confessionem gulas libras quatuor. > Ampullamchrismatis Oplat.
Chrisli fiscus occupaverat. > Milevit. advers. Donalist. lib. n : < Ainpullamquo-
Nuin. 44, linea 1.—Eisdem temporibut Constanti- que chrismatis per fenestram, ut frangcretur, jacta-
nut fecil batilicam bealitsimis marlyribut Marcel- verunt. >
lino pretbytero, et Petro exorcittm, inter duat lauros, Linea 8. —Pelvim ex argenlo ad baplitmum. Pel-
ei mautoleum ubi beatissima mater ipsius sepulta ett vis ad baptismum est hydria, qua continebaiur aqua
Helena Augusta in sarcophago porphyretico, via La- benedicta ad baptismum.
vicana, milliario ab urbe Roma tertio. lnter duas Linea 16. — Calicemargenteumanaglyphum.Calix
Lauros, id nomen loco posito via Lavicana, lerlio ab anaglypbus est caelatus, id esl, signis seu sigillis
Urbe milliario. juxla quem Constanlinus exstruxit iqsculplus. Vasa anaglypha sunl vasa caelata, signis
basilicam SS. Marcellini el Petri. lbi Severum ob- seu sigillis insculpla. Anastas. iu Adrian.: < Cruccm
sessuin ab his qui erant parlium Cassii, Nigri et iuterrasilem anaglypham. > Idem in Innocciiiio :
Albini, refert Terlull. Apologelic. cap. 35 : < Unde < Sryphum argenteum. anaglyphatum. > ldem in
Cassii, et Nigri, el Albini, unde qui inter duas IDLeouelll : < Necnon et crucem anaglypham inter-
lauros obsident Caesarera, unde qui faucibus ejus rasilem ex auro purissimo, peiidenlcui in pergula
exprimendis palaestricam ejus exercenl, unde qui ante allare. > Pergula erat exedra antc altare, in
armali palalium irrumpuut. > qua exponebantur sacra donaria. Vide Cujac. 11,
Linea 18. — Calices ministeriales argenteosviginti, obs. 13.
pentantes singulos libras tres. Calices alii eranl nii- Num. 48, linea 6. — Fecit autem formam aqum-
nores, qui erant comparati ad n.inisterium sacrificii ductus per milliaria octo. Formac sunt canaies stru-
altaris, unde ministeriales dicti, ut hic et infra : ctiles, per quos aqua ducitur, ut hic el 1.1, vm, ix,
< Calice