Vous êtes sur la page 1sur 799

Anastase le Bibliothécaire. Anastasii abbatis, sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri et bibliothecarii opera omnia... accurante J. P. Migne,.... 1852.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.


PATROLOGIiE

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHEGA UNIVERSALIS, 1NTEURA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMIGA,

OMNIUM $. PATRUM, DOCTORUM SGMPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM


QUl
AB JEVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUKT;
. RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQU;£ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC^ TRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESIiE SiECULA,
-. JDXTAEDITIONES ACCURATISSISUS, INTERSE CUUQUE NONNULLIS CODICIBUSHANUSCRIPTIS COLLATAS.
, PERQUAH-DILIGltNTER CASTIGATA;
COMUENTARIIS
DISSERT4TI0NIB0S, LGCTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTiNENTER ILLUSTRATA ;
OHNIBDS OPERIBUS POSTAHPLISSIHAS EBITIONES QOX TRIBUS NOVISSlllIS ™ DEBENTUR
S^ECBLJS AlsSOLUTAS
DETECTIS, AICTA;
LNDICIBCSPARTICDLARIBUS ANALVTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS iffelEMI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA J
CAFITOUS 1NTRAIPSUHTEITUHRITEDISPOSITIS, HECNON ETTITULIS SINGULARUM PAGINARUH HARGINEU SUPKRKHIEH
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAHQUK HATERIAU SIGNIFICANTIBCS,ADORNATAJ
OPERIBDSCUHDUBIIS TSHAPOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE INOhDlNfiADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAH POLLENTIBDS, AHPLIFICATA;
DUOKDS INDICIBUSCENBRALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET KERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUI»
UNDSQOISQUE I N TIIEHA
PATRUH QUODLIBET SCRIPSERIT UNO 1NTUITUCONSPICIATUR; ALTEUO
SCRIPTUU/E SAClt/E, EX QUOLECTOBJ COHPERIRE SIT OBVIUUQUIHAM PATRLS
ET 1NQUIBOS OPERUH SUORUU LOCISSINGULOS SINGULORUH UBRORUH
SCRIPTURiE TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIOACCURATISSIHA, C£TERISQUE OUNIBUS FACILEANTEPONENDA, Sl PERPENDANTUR : CHARACTERUU NITIDITAS,
CBAKT/K QUALITAS, 1NTECR1TAS TEXTUS, PERFECTIO COBRECTIONIS, OPERUU R ECUSORUH TCH V/HTF^S.
TUHNUUERUS, FORUA VOLUHINUH PERQUAH COHHODA SIBIQUEINTOTOOPERIS DECURSU CONSTJWTKR 'V//\
SIHIUS,PBETIIEXIGUITAS,PR<ESERT1HQUE ISTACOLLECTIO,UNA, HETUMHCA ETCURONOLOGIM9 /*Sl\^C\
SEXCENTORUH FRAGHENTORUH OPUSCULORUMQUB HACTENUS UIC ILLICSPARSORUU ( V- \S/y>
PRIHUH AUTEH IN NOSTRA BIDLIOTHECA, EX OPERIBUS ADOHNESjETATES , CO Yi^
LOCOS,LINGUAS FOKHASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATCROH. £"i V^. \*f\
SERIES SECUNDA,
IH OUAPRODEUNTPATRES, DOCTORESSCRIPTORESQUEECCLESLfiLATINJE.\y>
A GREGORIOMAGNOAD INNOCENTIUMIII. V--
ACCURANTE J.-P. MIGNE, \
^BIBMOTHECS CLERI UNIVEB.SA,
SIVI
CURSUUMCOMPLBTORUMIN SINGULOSSCIEHTIiB ECCLESIASTICJE
RAMOSEDITORB.

PATROLOGIA —
BINA EDITIONETYPIS MANDATAEST, ALIANEMPE LATINA,ALIAGRJSCO-LATINA.
VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTAVOLUMINA EDITIOMSLATINJE; OCTINGENTIS
ET
— MERELATINAUNIVERSOS
1ULLETRECENTAGRjECO-LATlN-E. AUCTORES TUMOCCIDENTALKS,
TLM
ORIENTALBSEQUIDEMAMPLECTITUR ; HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSlONELATINADONANTUR,-

PATROLOGITE TOMUS CXXVII.


ANASTASII BIBLIOTHECARII TOMUS PRIMUS.

EXGUDEBATUR ET.VENIT APUD J.-P. Mlf.NE EDITOREM,


IN VL\DIGTAPAMBOISE, PROPEPORTAM LUTETLE PARISIORUMVULGODEJXFEHNOMLNATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.
1853
SJECULUM IX.

J\. 11 A O J- -L\. Ljll

ABBATIS,

SANCH ROMANJE ICQHU PRESBYTERI ET BIBUOTHECABII,

OPERA OMMA.

EDITIO PRJE ALIIS


OMNIBUS IISIGNIS,
"'
'-..- -. •. <- #
AD FIDEM MANUSCRIEIORUM CODICUM
ET JUXTA PROBATISSIMAS EDITIONES
EXPRESSA, BLANCHINI NEMPE ROMANO-
VATJCANAM, QUOAD LIBRUM PONTIFICALEM, MABILLONII,
CARDINALIS MAII, ETC, ETC. ..,

ACCURANTE J.-P. MIGNE,


BIBLHOTIIEC^
CLERI IHVIVEUS^,
SIVE
CURSUUMCOMPLETORUM
W SINGULOSSCIEiVTIiEECCLESIASTICJE
RAMOSEDITORE.

TOMUS PRIMUS.

VENEUNT3 VOLUMINA21 FRANCISGALLICIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE


I"NVIADICTAVAMBOISE,PROPE PORTAMLUTETUEPARISIORUM EDITOREM,
SEU PETIT-MONTROUUE. VULGODENFEIlNOMINATAJf,

1852
ELENCHUS

RERUM QUJ5 IN HOO TOMO CXXVII CO^TIHENTUR.

ANASTASiUS ECCLESIJE ROMAN^E PRESBYTER ET BIBLIOTHECARIUS.

^jjProlegomena ad Vitas Romanorutr pontiticum. Col. 19


Vitse Romanorum pontificum. 1004

lmprimerie MIGNE,au Pelit-Monlrougt,


ANNODOMINITtCCCLXXXVllI.

ANASTASIUS

ABBAS ROMANUS

ECCLESIJi; ROMANiE PRESBYTER ET B1RLIOTHECARIU8.

IN ANASTASIUPI

NOTITIA HISTORICA ET BIBLIOGBAPHICA


(A|>udOudmmn,Scripi. Eccles.tom. II.)

ANASTASIUS abbas Romanus, Ecclesiae RomanaeA conlra cannnes Ecclesiam suam quinquennio deser
presbyter et biblioihecarius, orilinis milii incom- ruisset. » de Hsec Labbeus contra Vossium, quem cum
licilum esl, ordinis in opere
perli, sed, qiianlum augurari sauctae Hisloricis Latinis accurate volverim,
ilivi Benedicii : bibliolhecarius RomanaeEc- nihil lale ab eo scriplum a mi; repertum est. Ve-
<lesi;e, oflicium quod lioc saeculo nono viris litlera- rum sentenlia isla esl Anlonii Possevini Jesuilse,
tissimis conferri consueverat. Cujus autem ille loci lomo l Apparatus sacri, pag. 71, ubi sic : < Anasta^
nbbas fuerit, constal jam ex Itinerario Italico litte- sius Romanus monachns, et alibas ordinis sancii
rario Joannis Mabillonii, parle n, pag. 82, ubi Ana- Benedicti, congregationis Speciiensis, presbyter car-
siasins isle in prologo ad quaednm miracula sancti dinalis tituli sancti Marcellini, et bibliothecarius
Itasilii episcopi, sic orditur : (1rso venerabilisubdia- Gregorio IV pontifice Maximo. Sed auno 850 iu
cono sanclaeRomanoeEcclesiai, seu medico et dome- synodo Romana, a Leone papa IV exauctoralus,
siico domini nostri sacratissimi papm Nicolai Anasta- quod Ecclesiam suam conlra canonum decreta, per
sius exiguus abbas monasterii sancta; Dei genilricis annos quinque deseruissel Vir quidem perdoctus,
Mariat Virginis, siti trans Tiberim, ubi olim circa ingenii sui moniinenta reliquit Conlinuationem Hi-
Domini nativitatem fons olei fluxit, in Domino salu- storiae ponlificiae S. Damasi papae, ab ejus obim
lem, etc. Hinc labenie saeculo nono, sub summis usque ad Adrinnum papam, Imjiis nominis secun-
ponlificibus Nicolao 1, Adriano II el Joannes VIII dum. Transtulit e Grseco in Laiinum sermonem
lloruit. Juxta clarissimum Spanhemium in Disquisi- Vilas SS. Joannis Eleemosynarii, Demetrii mariyris,
tione hislorica de papa femina § 55, pag. 271, et aliorum Patruni. Unani Dionysii Hieraicbiani,
< Claruisse eum jam sub Leone IV, cui a secreiis B Septimam synodum, et alia. » H;cc Possevinus. Vir
fuerit, et successuris aliquot ponliflcibus, urgent fuil pro sevi sui genio non indoctus Anastasius, qui
precario nonnulli historici ponlificii. i El quod habet utriusque linguae Gra3caj et Laiinie periliam habuit
Onuphrius pag. 126, ad Platinam, referre ipsummet haud vnlgarem, denique cum primariis soeculihujus
Anastasium < se crealionibus Sergii II, Leonis IV, viris, Photio et Hincmaro arciam satis amicitiam
lienedicti lll, Nicolai 1, Adriani II et Joannis VIII in- coluit. Si porro vera est cardinalis Baronii chrono-
lerfuisse, » in Anastasio hocce minime legimus. Ve- logia, usque ad annum fernie 886 vitam produxit,
rius auiem Joannes Launoius, epistola ad Michaelem etsi quonam morluus sit anno, nullus huc usque de-
Morollium parte in, epist. n, pag. 170, < floruisse lexerit. De scriptis autein ejus agmii Bellarniinus in
sub Adriano II el Joanne VIII pontificibus. i Pelrus opere de Scriptoribus ecclesiasticis, ad annum 858,
LambeciusinCommenlariisbibliolhecaeCaesareaeVin- breviter. Sed fusius post ipsiim Philippus Labbeu*
dobonensis, lib. u, pag. 277, < floruisse sub papa in Dissertatione Hislorica de Scriptonbus ecclesia-
NicolaoI, Adriano II et Joanne VIII. > Sane Adriano II slicis a Bellarmino recensitis, tomo I, pag. 63;
inscripsit versionem synodi Auli-Photianae, vulgo Guillelmus Cavus in Hisloria Scriplorum Ecclesiae,
oclavae, cujus exlremis inierfuil anno 869. Conslan- ad annum 870, pag. 559, ubi cum mulla a Bellar-
tinopolim eo ablegalus anno ad Basilium Macedonem, mino omissa referant, non omnia tamen Anastasii
a LudovicoII imperalore, in causa nuptialis cotiimer- opuscula recensent: unde occasionem hic agendi do
cii (sic ille) inter fllium imperaloris Basilii et Ludo- Omnibusnobis notis Anaslasii abbalis Operibus acee-
vici Augusti filiam procurandi. Addunt hunc ipsuin pimus. Claruil ergo tum propriis operibus, lum Grae-
Anaslasium, creatiouis papalis non unius teslem, n-" corum operura seu Grtece scriptorum variis in lin-
Benedicti III, mox ab excessu Leonis IV, creationi guam Latinam versionibus, quibus nomen suun»
speciatim interfuisse, ex his verbis : Missi quoque posleris immorlale commendavit.
qui imperatori noslrum Decrelumde benignissimiele- I. Ilaque ConciliumGeneraleoclavum seu Conslan-
ciione Benediciiporrexerunt. Talein igitur esse, qui tinopotitanum iv, cui praesens ipse Constantinopoli
nonnisi perspecta et animadversa lilieris mandave- anno 869 inlerfuit sub Basilio Macedone, pariiir»
rit, nec m rcbus hujus lemporis memorandis mala! Latinescripsil, parlimexGraeco verlit, alque Adriano
fidei accusari possit: ut idem Launoius in epistola ad papae11dicavil, quod exstat Conciliorum lomo VIII,
Carolum Mauricium Tellerium, parte iv, pag. 155: col. 961 ad 1175, ultimaeeditionis Parisiensis anni
< Erat Vossius el si qui alii, illum cum Anastasio 1672, qiue Labbeana passim dicitur. IIIud autem ex
presbytero cardinale S. Marcelli, et bibliotliecario Graecis in Lalinam linguam, horridiorem quidem
Gregorii IV papj; conlundunt, qui a Leone IV in illam et miuus cultam transtulit, liberiori modo adjj.
synodo Romana anno 850 esl cxaucioralus, co quod ciens et mulans : cujusinodi sunt et quaeseqmuUur.
PATaoL. CXXVII 1
H IN ANASTASIUM 12
II. Conciliumvn Generaleseu Nicmnumsecundum, B rare, profuliira pullif;e enulitormn niiliiati, > Ex-
quod ille oblulil Joanni papae VIII, inscripluiii : Do- slanl quoi|iie duo niss. codices ejusmodi, in bililio-
mino coangelicoJoanni pontificisummo, et universali theca C;*'sarea Vindobonensi, inter mss. corficcs
papm, Anaslasius exiguus. Ex inlerpretala nuper, elc, thcologicos Latinos 20 et 496, ut notal Lainberins
quod exstat quoque lomo VII diclorum Coiiciliorum !ib- vni CnmiiienlarioriMiilnijiis bibliolliecae, paginis
cilalae edilionis, col. 29 el seqiienlibus. Addil Lab- 183 et 186. Item ejusmoili aller codex inlor mss.
beus, ul quod omiserunl alii observure,eliam vi Gene- codicesBodleianaebibliolheca!codice36U; i,i codici-
rale scu Conslanlinopolitanumlertium. Sed debuerat bus Hyperoi Bodleiani, codice 148. H;ec denique eo-
Labheus indicare quibus ille rationibus vel qiianam dem Dionvsii Areopagitae Opera cum prmfatione
aucloriiale hoc assererel: an ob slyli simililudincm Anastasii kibliolhecarii ad scbolia a se in Laliiium
iiiierprelationis hujus concilii cecumenici sexli cum versa, liabcntiir quoque mss. in bibliolbeca Paulina
inierpretalionibus septimi atque oclavi ? An ex velere Lipsiensi, nt conslat ex Catalogo iiianu criptorum
qiiodam scriptore hoc altestante? Id quod me lalel. hiijiis bibliotbeca; libroruni, impresso Lipsia; anno
III. Latinam fecil Vilam sancii Joannis Eleemosy- 1686, cura el sludio Joacbimi Ftfieri bibliothecarii,
narii, patriarchw Atexandrini, de qua haecSigeberius p. 102.il. 2et3.
cap. 103 de Scriptoribus ecclesjaslicis : < Anaslasius, VII. Ilisloria Ecclesius.ica sive Chronologia tripqr'-
jubenle Nicolao papa, transtulil in Latiriam lingnam tita, in qua S. Nicepbori patriarchae Coiisianlinopo-
Vilam Joannis EleemosynariiY scriptain Graece a litini Chronicon, ordinem et maximam parlein Chro-
Leonlio episcopo. > Idemferme Joannes Trilhemius. nici a Georgio Syncello, et Thcopliane confessore
Habes autem illam ex iiiterpretaiione Anaslasii in B alque Agri abbate teleberrimo, ab initio mundi ad
Vitis Pairum- Heriberli Uosweidi socielalis Jesu, Leonis Armeiii imperiiim deducti, Laline inlerpre-
Anluerpiac el Lugduni sxpius impressis, ut omnes lalus esl : ut ipsemet pluribus, in pra-falione ad
sciunt. De illa sic Lambecius toino VIII Coinmenta- Joannein urbis Romanic diaconum explicat. Ex lii*
rioriim BihliothecaeCaesareaeVindobonensis, p. 271. vero Graecorum Excerptis inulia in Miscellam qu;e
< Transtulit hanc Vilam ex Grseco in Lalinum ser- dicitur hisloriam derivata sur.l : aut ab lioc ipso qui
monem Anastasius, S. RomanaeEcclesiae Bibliolhe- precibus suis exlorsernt, Joanne di;icono : aut a
carius, abbas Koinaiius ordinis S. Benedicli, el pre- Landulfo Sagaci, aut i|iiocuiique alio illius consarci-
sbyier cardinalis lituli S. Marcelli, jussu papae Nico- nalore : qui alius omnino essedebuit a Paulo War-
l.ii"primi, qni anno Cbrisli 858 elecius est, et nnno ncfridi Longobardo, Aquileiensi diacono ac Cassi-
867 obiil. Eaque versio Lalina, posl alias varias nensi postea monacbo, cui tamen plerique fcrnut
editiones impressas, optirne edita est ab Heriberto oimies Miscellam hanc hactenus hisloriain tribue-
Rosweido soc Jesu in libro 1 de Vitis Palruin, el a runt.
Bullando el Henscbenio in lomo II de sanctis Janua- VIII. Collectanea de iis qua; spectant ad hisloriam
rii uiensis, die 23. > Monotheiilarum hwrelicorum, et Marlyrium sancli
IV. Ilem Vitam sancii Demelrii marlyris ex Groeca Marlini papm, ilemque sancti Maximi abbutis et alio-
Lalinam reddidil, necnon Acla pleracjue et Passio- rum, quae Jacobus Sirmondus edidil iu 8°; Parisiis,
nes qutc in manuscripiis codicibus occurrunt. Exslat anno 1620,apud Sebaslianum Cramoisy, via Jacobaea,
siuteiii Passiq sancti Demetrii marlyris ab eodein sub Ciconiis. Ibi de eis qui sub Constanle iinperalore
Anastasio lianslaia, toino I Veterum Analecioruiii Q Oiientis, vincula, carceres variasque vexationes
Joannis Mabillonii,DominopiissimoimperaloriCarolo passi sunl, in quibus duo Anastasii reconsenlur.
semper Augusto nuncupala, p. 65. Alter S. R. Ecclesiae apocrisiarius, alter sancli
V. Inter ea multa quae ex Graecis Latina fecit, Maxinii discipulus, quorum epislohe iu iisdern leguu-
Iiabes Vitam S. Dionysii Areopagitm, cujus transla- lur Collectaneis, quae in gratiam supradicti Joannis
tiouem anno 876 ad Carolum Calvum imperatorein diaconi, cum ecclesiaslicam llisloriam medilaretur,
misit. Opusculuin istud depcriit, praefationeexcepta, e Graicis versa in uniim concinnavit. Quod vero
«liiain babemus apud Siiriuni lorno V ad diem 11 idem sit et Collectaneorum et Historiae ecelesiasticae
Octobris, in line Areopagiticorum. Hanc eamdein auctor, ex pra-falione disces, in qua id aperie pro-
jiraelationcm recudit ad inss. codicum fidem Joannes fitetur, nonnullnquc cx iis opusc.ulis exponit, quae
Mabillou in Analectis suis. In ea aiilem ait se non Latiniiaie donata, in banc Colleciioneiiiconjecerat :
X«T«jro3«f verlisse omnia, sed sensum lamen bona quae libi ex subjecio imlice, si careas, iniposteruin
lide expressisse. sallein eriint iiotissima.
VI. Scribil Gerardus Joannes Vossius lib. n de 1. Anaslnsii Bibliolhecarii epislola ad Joannem
llisloricis Latinis, cap. 35, pag. 319, edilionis ulti- diaconum urbis Iionue.
mae, in bibliotheea Canlabrigiensis in Anglia Acade- 2. Joannis IV papai Apologia | ro Honorio 1 papa,
'iuioe, haberi inss. Dionysium de Hierarchiu coelesti, ad Conslantiuum imperalorem, Ueraclii jilium.
de Hierarchia ecctesiaslica, de divinis Nominibus et 3. Excerplum ex epistola s.ntcti Maximi ad Ma-
Mystica Theoloyia, codice m cum prxfatione Anasta- rinum presbylerum, upologiuminter caaera pro Ilono-
sii ad regem Carotum Calvum. Haecille aliena lide, ex rio faciCnlis.
relalu nempe TbouiacJamesii in Ecloga Uxouio Can- 10 4. Ex epistola ejusdem sancti Maximi ad Pelrnm
tabrigiensi, cui reponil ipse Labbeus in opere suo de illustrem, ubi Pyrrhi et Sophronii Uierosolymitani,
S-criploribus eeelesiaslicis tomo I, verbo Anastasius ac papai Honorii menlionemfacil.
bibliothecarius, pag. 67. < ln Codice ins. collegii no- 5. Ex epislola ejusdem sancli Maximi, ad Ma-
slri Biluricensis socielatis Jesu, elegantissima innnu rinum presbyterum Cyprium, de processione Spiriius
ab ociingenlis circiter annis, in lnembranis exarata sancti.
legnnliir S. Dionysii Areopagitae opuscula qiialuor. 6. Theodori papm synodica, ad Paulum patriar-
1. De ccelesli Hierarchia. II. De Ecclesiastica Hie- cham Conslanlinopolitunum.
rarchia. UI. De divinis Nominibiis. IV. De Mysiica 7. Ejusdem propositio transmissa Constanlinopo-
Theologia, ex versione Joannis EritigeiiaeScoli,. ujus lim.
eiiain habetur praefatio cum quibusdam versibus, ad 8. Ejusdcm epistola ad episcopos qui consecrave-
Carolum Calvuni regem Fraiicormn. PraYmisitvero runt Puulum palriarcham Conslantinopolilanum.
Anaslasius S. R. Ecclesiae bibliothecarius, ad euin- 9. Commemorutio quid tegali Romani Conslan-
dem Carolum regem cpislolam datam x K.al.Aprilis, linopoligesserint, ex episiola S. Maximi ad abbalem
iiidiclione vm, boc esl anno, ut reor, 875, in qua de Thatassium.
scholiis a se in Lalinum sermonem conversis, quae 10. Anastasii Bibliothecarii epislola ad Marlinum
in codice nd marginem ascripla habenltir, haec episcopumNarniensem.
hab.l: lpso meriloanxius ccepisedulus qumrere, etc, 11. Martini papmepislola ad Theodorum.
quie^si cui arriscrini, non enl operosum coinmuui- 12. Ejusdem epistolu secunda ad Theodorum.
13 NOTITIA IHSTORICA ET BlBLICGBAPlliCA. It
13. Commemoralioeorum qtuv in sanctum Mar- A conjectura restituii Joannes Mnbillonloeo chalo, eo
tinum Conslantinoooliacla sunl, cx epistola cttjusdum quod tempus et slylus Anastasio convcnianl. Idcm
ad Occidentales. sane dicendi geniis. eadem praefationis melho-
14. Marliui papm epislola• dum ab exsilio scriplce. dus, qnae in praefalione Anastasii ad Passionem
15. Relatio factm moiionisin sanctnm Maximum BICCCCLXXX manyrum. Ilemque in Prmftiiione
et sociumejus, coram principibus in secretario. Vitm sancti Joannis Eleemosynarii, apud Heribertum
16. Sancti Maximi epislola ad Anastasium mona- Hosweidum in Vitis Palruiii p. 137 editionis Lugdu-
chum, discipulumsuum. nensis anni 1617.
17. Anaslasii monachi episto.a aa monachos Ca- XII. Denique idem edidil Translationem ex Grwco
larilanos. in Lalinum Vittvsancti Donali episcopi apttd Enriam
18. Relalio de dogmatibtts qum agilata sunlinter in Syriit, cujus prologum idem qui supra proferl in
sanctum Maxiinttm,el TheodosiumCmsuremBylhynim eodem Itinere Italico, pag. 85, hanc Versionem esse
episcopnm, el proceresqiti cum eo ernni. Anastasii non dubilans, lamelsi" ejus nomen in
19. Anaatnsii, presbyleri el apocrisiarii Romm, Cassinensi codice desiderelur, ex quo praefalionem
ey.istolaad Theodosinm Gangrensem, una cum subja- descripsit. integriim anlein libellum edere, ipsi
cenlibus tesliinoniis ei syllugismis. visum non cst operae prelium, cum ipsissima ista
20. Bypomnesticon declurans Gesta sanclorttm quae in codicc Cassinensi smit, apud Mombriliiim
Mnximi et ulriusque Anastasii alque Mnrlini papm, vulgala sint : tamelsi in Aprili Boliandinno ad diem
necnon Theodori, Euprepii et aliorttm. Bernardus 30 .non alia Donali Acta reieranlur quam ex Menacis
de Montfaucon vir cnniiliis, nioiiaclius Bencdicli- n Gracoruui.
nns congregalionis sancli Mauri in Gallia, in Diario XIII. Exslat Anastasii presbyteri et abbatis ac bi-
llalico, Parisiis, in-4°, anno 1702 edilo, cap. 21, pag. bliothecarii S. Romanm Ecclesimad Adonem archi-
309, haecCollectaneaAnastasii Bibliotheearii, Groece episcopum Viennensem epistola in Conciliis ulliiiia:
mss. exstare inqiiil in Italia, in bibliolhcca sancti editionis LabbennaeParisiensis annil672, lom. VIII,
Joannis de Corbonaria, Augusliuianoriiin. col. 568, De obilu Nicolai papm I el electione
IX. Transtulil quoque ex Gneco in Latinam lin- Adriani II, inler episiolas Nicolai papae primi, anno
giiam Passionem MCCCCLXXX marlyrum, (|iise 867, indict. xv. Vicieas et ejus epistolam nonis
versio cxstat Bomoein bibliotbeca sanctae Crucis in Jauuarii aimi 876 ad Ilincmnrum lthemenscm ar-
Jftiu-ialem, cujus prologum nobis oblulit Joannes cbiepiscopnm indictione ix dalam, lonio 111Con-
M:ibillonin Itiuerario suo Italico parlc n, pag. 80, ciliorum Gallioe, pag. 423, quam ex Codice Rhe-
ubi eiiam in hac praefalione Anastasius meminit mensi exbibuii Jacobus Sirniondus, Biuio aliisque
quod opiisciiluui istud susceperit agendiim : Post Collectoribus antea incognitam. Unam quoque ad
translalam a se ad pelitionem ejustlem, Passionem Anaslusiuin Bibllolhecarium scripsil epistolam Plio-
prwcipui docloris et martyris Petri, Alexandrinmur- tius patriarcha Coiisiantmopoliianiis , ordine 170,
bis episcopi : quac eiiamnum alienbi in Legendariis p»g. 244, breveni,. ex qua concludere prompium
illis iiifinilis latel, quie in bibliothecis pulvere ob- est magnae lunc auctorilatis luisse Anasiasiiim
lecta latcnt. Rom;e.
X. Idein ex Graeco in Latinuni produxit Vilmn XIV. Exslat quoqiie S. Theodorii Studilw abbatis
sancti BusiHi Cwsarew Cappadocum archiepiscopi, Coiistanlinopoliiani senno de sunclo Bartholomteu
cujns operis integram prxfalioneni edidit idein Q Apostolo, qiii circa aiinuni 820 inler Groecos clarus
JoannesMabillon, in eodem llinere Litlerario Ilalico, doctrma atque pielale emicuit, quem AnastasiiN
parte n, p.ig. 82. Hanc operain laudal Baionius in S. R. Ecclesiae bibliotliecarius cx Gra:cisin Latmam
nolis ad Marlyrologium Romanum, die prinia Ja- liugiiain transtiilil et ex ms. codice edendiim
iuiarii, ibidemque imlicat praefatiorieni Lrsi S. R. curavit, Spicilegii tomo III, pag. 13, Lucas de
Ecclesi;e subdiaconi in Vitam S. B.;silii a se Latiui- Acberio iuonachus Benedictinus congregalionis san-
tate donatain. Quam eliam habes apud HeriLertum cli Mauri in Galiia.
Rosweidini; in Vitis Patrum lib. i, pag. 116* el in XV. Ciiin niorluo Adriano II Romano ponlifice
notis pag. 125, versu Urso. Veriiin pradalio illa cum cijus liibliothecarius seu referendariiis, vel, ut
Viia qu;e subsequitur, non alia est ab Anastasiana , niodo Ioquuntur, secret.iriiis et ab cpistolis fuerat,
quaehabetur in isto Ilinere lialico, inscripiione ex- idem iiiiinus sub Joanne VIII successore egisset,
cepia, qtiaeapud Rosvfeidum aliosque dccurtata ac laiiquani bibliolbecarius seu Secretarius Joannis VIII
inuiila est. Ex qua aulem integra nianifesle colligi- papaepraedicii, cujus lateri et cpistolis adhserebat,
lur, Anaslasium vulgataeVilaeesse interpretem, quae epislolas sex sub riomine ejusdem GroecasLatinasque
Urso perperani in impressis tribuilur : ideoque siniul edidil, ad negotia OrienlalisEcclesiae spectan-
iinposieruin Vilae inteipreiationem islius, tribuen- les, qnae cxslanl lomo Vlll Conciliorum edilionis
dam esse Anastasio bibliothecario, qui eam Urso Labbeaiue, in Appcndice ad concilium octavuin
insligante aggressus cst. Conslantiiiopolilanuin ex ins. codice Vaticano, co-
XI. Idem aggressus versionem Pussionis sancto- liiiniiis 1451, 1401, 1473, 1477, 1479, 1485. Qui si
rum Cyriel Jouimis, cujus prologus relertur in eodcin supersles diiilius in vivis fuisset, alias quoque pon-
Itinerario llalico, pag. 83, exstal(|iie cuin lexlu " tilicis ejiisdein epislolas uiiaque lingna Graeca ac
Passionis in' velerrimo codice bibliotbecae sancli Liiina posteris rebquisset. Mortuo aiilem illo sub
Petri apud Carnulas, ordinis divi Benedicli. Nonien Joanriis Vltl ponlilicalu, Zacliarias illi in bibliotbe-
quidem Auaslasii, quod in vitioso alque ex silu carii scu refcreinlarii oflicio successor datus est,
corrupto ins. exeinplari erat obliieratuui, ex aniio inilii incoinperto.

NOTITIA BIBLIOGRAPHICA ALTERA.


(Apud Fabricium,Bibliolli.med. et inf. Lalinitalis,lom. I.)

AHASTASIBS, bibliolhecarius Romanus, abbas el 858 Adriani II, qui ab anno 867, et Joannis VIII, qa'
presbyler, iino presbyter curdinis, sive cardinalis ab ab auno 858 ad 882, ponlificalum gessit, el toriass»,
an. 848 elares temporibus Nicolai I, qui ab auno etiani secutorum leiuporibus. Mulia ex Graecs Laiiiio
13 IN ANASTASIUM 15
vertit < rudiore plerumqiie slylo et semibarbaro,. \ cum Historia Anastasii Ecclesiastica, Parisiis 1649
qusnquam, >ul Combefisius in Bibliotheca Concio- fol. inlerVenetis Scriplores Hisloriae Byzantinac, quos no-
naloria rccte judicat, < nec ipso inulili, plerisque vissime typis recusos constnt. Anionii Da-
in mediis illius acviauctoribus Graecis nobis fuluris dini Alleserraenotae et observaliones excusae sepa-
perobscuris, nisi lucem ille scienlia quam sermone ralim, Parisiis 16804. Post Busoeumet Fabrnlluin,
perilior, vel ita nobis reddens affudisset. > Habemus splendidam hujus l.ibri Ponlificalis editionem auspi-
vero ex Anastasii versione : l. ChronologiamNice- cijs Clementis XI papae curare coeperunt doctissimi
phori Conslantinopolitdni, qui an. 828 dicm obiil, viri Franciscus Bianchinus et Joannes Vignolius
eique siihjunclam slichometriam librorum saerorum. nolis el observalionibus ilhtstraiam (6), Romae1718,
2. Historiam Ecclesiaslicam, quae inter Scriptores 1724, 1728fol. neque terlio hoc lomo opusabsolvi-
Historiae Byzanlinaj prodiit, ex eodem Nicephoro, tur, qui in Gregorio Magnojam desinil. Posl nbso-
Georgio Syncello et Theophane confessore circa lulam a Fabricio Bibliothecam hane Lalinam prodiit
nnnum 872 conlractam. 3. Acla synodisextmConslan- qiiartum volumen Romanae editionis. IIiijus tria
linopoli in Trullo habilx anno 680. i. Acla synodi priora a Fabricio indicaia sunt. Praccedunt prole-
septimr, sive synodi NicaenaeII an.787. 5. Acta stj- gomena nonnulla, in quibus continentur Josephi
tiodi octavm Constanlinopolitani an. 869, cui ipse Blanchini Veronensis congrcgalionis Oralorii de
interfuit. 6. Cottectanea ad conlroversiam et histo- Urbe presbyteri disserlationes epislolares septem ;
riam Monolhelilarum spectanlin, aSirmondo edila, luni opusciilum de Vitis Romanorum ponlificum a
atque Combeiisio, ct obvin etiam tom. XII Biblio- B. Petro aposlolo usqne ad S. Paulum primum ex
thecae Palriun Lugdunens. De quibus singulis dixi r>Veronensi codice. Itein aliud opuscuhim contincns
toino IX Bibliotheeac Groecae, pag. 337 seqq., de rodicem Sacraiuentorum veius RomanaeEcclesiaea
Chronologia etiam iom. VI, pag. 155. Passio il)00'J S. Leonc papa coufectum, de quo dicemus, ciiin
marlyrum sub Adriano et zVnloniuoPio cxslal in de S. Leone agendum erit. Opiisculuin III exhibet
Actis Snnclorum 22 Junii, lom. IV, pag. 182. V.ta Gelasii I decretum e Florenlino codice desnmplum
Joannis Eleemosynariipalriarchae Alex. apud Ros- . cmn aliis duobus collatum IV. Fragmenlum Calalogi
vreidum lib. i de Vilis Patrum, et in iisdem Sanclo- Pontificalis in Vigilio desinens, quod inlegrius recu-
rum Aclis23 Januarii. Passio S. Demelrii marlyris diliir, quam legeretur in lom. III ejusdera editiouis
apud Joanneui Mabilloniumlom. I Analect., pag. 65, Anaslasianae. Opusculum V dat Fragmenliim Inve-
et edilionis novae pag. 172. Eiicomium S. Bartho- clivae in Romain pro Formoso. Opusciiluni VI fcrt
lomaei aposloli ex Graxo Theodori Sluditae, in Da- appeiulicein seu variantes ad Mariyrolugiuin Bedae
cherii Spicilegio, lom. 111,et editionis novaetomo II, ediluin in principio loini II Actorum Sa. Bollandi
pag. 123, alque in Coinhetisii Bihliolheca Con- collatum cum codice Veronensi soeculo circiter x.
cionatoria lomo VII. Epislola ad Carolum Cal- VII Opusculum exhibel Psalterium cum Canticis
vum praelixa Scholiis S. Maximi el Joannis Scyiho- juxta Vulgatam aniiquam, et Italam versionem cuin
politani in DionysiumAreopag. ab Anaslasio versis, vnrianlibus, et collalioiie inslilula cum aliis vetuslis-
edita ab Usserio in Epislolis Hibernicis, png. 45. simis Psalteriis. Excipit haec omnia Cajelani Ceiini
Epistola ad eunidem Carolum praemissa Vitw Dio- presbyleri Pistoriensis Chronologia Caesareaponli-
nysii scripUea Mcthodio, apud Snrium ad 8 Oclo- licin lomi IV ab an. Christi 590 usqiie ad 768.
bris, et Pelriim Franciscum Chifleliura de uno ' Toluni vero luculenter recensilum exslal novo
C
Dionysio, aliosque. De vila illa ab Anastasio vcrsa ejusdem Vignolii (c), Romae 1724, forina quarta
vide Mabillonium tom. I Analect., pag. 59 seq., et niajore, atque sub i.ieni fere (empiis claris-inii Mu-
novaeeditionis pag. 212, ubi llincmari de eadem ad ratorii sludio in tomo lertio Rerum Ilalicarum, Me-
Carolum imperatorem liltcras exhibel. Ueni Mabil- diolani 1725 fol., addita (d) etiam aliorum aucloriim
lonius tomo I Musei llalici pag. 80 seq. vulgavit velerum continualione de Vilis Pontilicuin a Leoue
Anaslnsii prologos in versas a se Passionem 1480 IX ad Joannem XXII.
martyrum in Palacslina sub Chosroe (de quibus Acla Chronicon breve Cassinense in anno Cbrisli 857
Sanctorum 22 Junii, tom. IV, png. 188), Miracula desinens, quod Anastasio tribuilur, edidil laudalus
S. Basilii Cmsareensis, Passionem SS. Cypri et Muratorius tomo secundo magnae illius alque llalis
Joannis, et Vitum S. Donali episcopi apud Euricon lionoii semper futurae Colleclionis lom 11, p. 249,
in Syria. Tribuitur illi eliam versio Risloriw de Jo- sed Anastasium auclorein esse vix ac ne vix quidem
saphat et Barlaam inler Joannis Damasceni Opera, siiii persuadet.
Epislolw S'Cyrilli Alex. ad Gennadium, Vilae Pelri Epislolaad Adonem archiepiscopum Viennensem,
Alexandrini, Passionis S. Agathii sociorumque ejus : alque allera de obitu Nicolai 1 papm elelectione papw
el narralionis Miracuti Berylensis, de imagine Chri- Adriani II el tertia ad HincmarHmleguiilur in lomis
sli a Judaeistransfixa an. 765. Concilior. Regia XXXUl, Labbei Vlll, Harduini V,
Praeterea ipse scripsisse tradilur Anastasius Vitas el Vencia Coleti X.
Ponlificum («) a Petro iisque ad Nicolaum 1, quas Martini I, pap;e Epistolus XIV, XV, XVI, XVH
cum GuileJmo Bibliothecario de Vita Adriani II et et XVIIIversas ab Anastasio exhibel et proefationem
Stephnni VI sub Anaslasii nomine primus ex Marci p ejus ad Marlinuin Narniensem episcopum inemoral
Velseri Bibliotheca vulgavit Joannes Busaeus, Mo- Biuius tom. II Coucilior. edil. 1618, atque inde
gunliae 1602 4. Deinde Carolus Annibal Fabrotlus aiii
_ (a) Neuliquam omniiim,sed paucoriimqiiorumdanr. (c) AclaEruditorum an. 1727,pag. 52.Journal des
fortasse a Gregorio IV ad Nicofaum I, quibus vicinus Savanls an. 1726. Jun. pag. 2,'«. Munioiresde Tre-
vixil niictorem posse esse Anaslasium, IIOMsiue voux an. Ii27, pag. 89.
causa moiienl enulili. Vide prae caeteris Friderici (d) Vide conspeciuin meum thesauri Lilterarii
Spanhenii Opera lom. II, p. 649 scq. et quaecollegii Itaiiaepag. 27 seq. el Acla Erudilormn aniio 1724,
Oudinus tom. II, p. 258 scqq. pag. 577 seq. ubi eiinin de Peiri Boerii episcopi
(b) Giomalede'Letleratid' Ilalia loin. XXXI, pag. circa an. C. 1580. Urbevelani notisf in Anasta-
441 seq. Acln Erudiloriim an. 1719, pag. 425. Anuo sium MSS.
-1725,pag. 153. Anno 1651, pag. 349.
17 ELOGIA. I»

ELOGIA PRO ANASTASIO.

Guilielinus S. R. E. bibliothecarius in Vita Adria- A B. Platina de Vitis Pomificum, in JOANNE IX.


ni- II (a). Carolus imperator Norinannorum rcgem in gra-
Legnli S. R. E. textum synodi (nempe octavmge- tiam recipiens, e baptismatis fonte levavil, ut scribit
neralh Constantinopottcelebralw), verenles ne quid Anaslasius, qui tum in prelio erat RomanacEcclesias
falsum GraecaIevitas in eam congesseril, Anastasio bibliolhecarius, vir sane utraque lingua doclus, ut
snnctae sedis aposlolicae bibliothecario (qui ttinc e Graecoin Lalinum et seplimam universalem syn-
temporis pro causn Ludovici serenissimi noslri Ait- odum, et Hierarchinm Dionysii Areopagitae,el Vitas
gnsti cum Suppone archiministro post eos Conslan- mullorum Caroli grntia in Lalinum elcganler ef
tinopolim, divina, ut credilur, dispensalione 'ailve- docte transtulerit
nernl) subtililer inqiiirendnm, anlequam snbscri- Onuphrius Panvinius in Plalinam, annotal in Nico-
bant, coniinittunt. A quo quia in utrisque linguis laum I
eloquenlissimus existebat, sludiosissime perscruta- Anaslasius monachus, el S. R. E. bibliolhecariu»
tatus, omne quod ad Iaudem serenissimi noslri usque ad Nicolaum I Romanorum pontificum Vitas,
Caesaris, sanciissimus dominus Adrianus pontifex quaeadhuc apud me sunt, scripsit, sub quo et ejus
in epistoln sui decessoris Arsenio episcopo immi- successoribus Adriano II el Joanne VUIin Urbe flo-
nenle ndjecerat, reseratum inveniunt. ruit. Qusesequunlur concinnavilGuilielinus quidam,
Joanues Trithemius, de Scripioribus ecclesiaslicis. alter bibliolhecarius, qucc in libro sub Damasi no-
Anaslasiiis apostolicae bibliothecae cuslos et in- mine circumferlur, exstant.
staurator sagacissimus, in divinis Scripturis erudi- Sigebertus Gemitacensis, de iltuslrwus EcclesimScri-
lus, et in saecularibuslilterisnobiriter doclus, Graeco ploribus, cap. 104.
el Latino mullum peritus eloquio, ferlur nonnulla Anaslasius, jubente Nicolaopapa, transtulit in La-
composmsseopuscula, sed ad manus nostras nihil tinuni Vitam Joannis Eleemosynarii, scriptam Grjece
coruin pervenil. Translulil auiem mulla Graecorum a Leontio episcopo.
volumina in Lalinum, nam jubente Nicolao papa I
translulit Vitam Joannis Eleemosyuarii : lib. 1. Cwsar Baronius Annalium EcctesiasticorumtomoIX.
Unam S. Dionysii Hierarchiain : lib. i. Synodum Anastasius bibliothecarius, etsi rudi stylo, fidelis-
vu universalem: lib. i. Vilas multorum SS. Palrum: sime tamen rerum geslarum historiam enarravit,
lib. i, et alia plura. Scripsit et Hisloriam Ecclesia- imo in reruin sui lemporis narralione nullum flde-
slicam usque ad sna tempora, rogante Carolo II, liorem et meliorem scriplorem habemus, apud queia
cui imprimis charus erat. Claruit sub Ludovico im- mngis cum siinplicilale verilas quam cutu fuco inen-
peratore secundo, anno Doraini860. dacia yaluerunt.
(a) Exstat in hoc opere.
\ri i MIUOIIM PONTMCII
A R. PETRO APOSTOLOAD NICOLAUMl PERDUCTJE

CURA

ANASTASII

S. R. E. BIBLIOTHECARH,
ADJECTIS VITIS

ADRIANI II ET STEPHANI VI
UCTORE

GUILLELMO BIBLIOTHECARIO
EDITJE PRIMUM
Uaguntice typis AWini anno MDCIl, ex Bibliotheca Marci VELSERI Augustanw R. P. ff
Viri; deinde Parisiis a Carolo Annibale FABROTTOJ. C. Ttjpis Regiis MDCXLVll.— Cum
variis lectionibus exceptis tum ex codd. nrss. bibliothecw Vaticancr. tum ex Conciliorum to-
inis CRABREIet RINII, tum ex Annalibus Ecclcsiasticis cardinalis BARONII, necnon ex aliis
codd. mss. Germanice et Gattice, prcesertim Freherianis Jl Regio, Mazarino, et Thua-
nis II.
NUNC TERTIUM PRODEVNT
Cum Auctario variantium lectionum jampridem descriptarum ex vetuslissimis exemplari- '
bus, et cnlaTogis mss. Vaticauis II, Florentinis II, Cassinensi, Regio, Farnesiano, bi-
. bliothecffl Caesarere Vindobonensis, reginae Sueciffi, et Colbertinse per Lucam HOLSTENIUM
et Emmanuelem A SCHELESTRATE bibliolhecae Vaticanae praefectos; — Additis etiam plu-
ribus coJlectis ex veteri cod. ms. Cavensi a Francisco PENIA S. Rotaa Roraanas auditore,
antea non editis.
Senata ubique divisioneseciionum BenedictiMiu.ixi, ChristinmSueciat veginwbibliolhecarii,quibus sinqillatitn
subduntur Lectiones omnes supra recensilai.
CUM PRJEFATIONE ET INDICE LOCUPLETIORI,
OPERA ET STUDIO

FRANCISCI BLANCHINl VERONENSIS


1NSA.CELLO AP0STOLICO SUBDIACONI,
Et ejusdem sanctissimidomini nostri ab Iwnore sacri cubiculi.

EPISTOLA DEDICATORIA.

Sanclissimo domiuo nostro CLEMENTIXI, pontifici maximo, Joannes Maria SALVIONI lypographus Va-
ticanus.
Cum arlium bonarum praesidio, cl incremcnlo datum, BEATISSIUE PATER,le agnoscant facultates uliles,
ac necessariae in republica opiime consliliita ; typographica non poslrema luo se munere ac largitate resti-
tulam senlit; qutn etiam de tuo judicio glorialur: quod hanc veluti adminislram unirersarum impense fo-
veas, earumque in primis, quae in religionis ofiiciisprocurandis benelicia sua rcferunl ad aeternilatem. Quos
itaque labores in cadem excoleniia, lenucs quidem, sed non poenitendos, tuis auspiciis, hacicnus impendi,
experior a clementia tua ila benigne susceplos, el a munificenlia ttia ita largiter ornalos ad ine rediisse ,
nt iu domicilio RomanaeUniversitalis, quanrSapientiam vocaul, ofiicina amplissima inslrucla, in eo !cm
51 AD ANASTASIlM 1'ROLEGOMENAEl)IT. ROM.-VATIC.— EPIST. DEDICATORIA. 22t
Archigymnasiolypograpbus, mox etiam Vaiicanus, te danle, siui reiiiiiitialus. Hcc nominis amplitudo me
sollicilum reddit, ul qui par graliae refercndae11011 sim niuiiilico erga ine priicipi, exspectalioni s uictissimi
Pati-is sallem "promodulo respondere connitar. Qua igilur ralione id conlcndaui hae e.litione Operis Ana-
stasii, id libi, PATERREATISSIME, laboris, et consilii mei non tanlum dnniiuo indulgentissimo, verum etiam
judici ac palrono clemenlissimo, cxponendum huiniliter duxi : luoque sub auspicio caeteris aperiendmn,
nt sciant quicunque opella nostra impOslerum usiiri sunt, quibus pracserlim operibus prela oDicinaenostrae
exerceri cupiam, ex quo Valicani lypogr.iphi miinere a sacerdole maximo suni donalus.
(a) Typographiam Vaticanam cum iustiliierel immorlalis mcmoriae ponlifex Sixtus V, professus est eo
consilio fundalam, ad sanclorum scilicel opera restituenda , calholicamque religionem loto orbe propagan-
dam. Quanto autem studio se comparaverint ad iinplendiim susceplae provinciae miinus quotquot ejus
efficinaelibrariae curam administrabanl, salis oslendiint opera egregia per eos annos edita lypis Valicanis :
iiiriiisqiie Teslainenti lectio quam emendatissima , concjlioriim generaliinn Acla ex probatissimis codicibus
descripta, sanclorum Pairum liiciibrationes ad velerum cxemplariuin fldem summopere casiigatae, Annales
Ecclesiaea Rarouio tunc inchoati, et ejusraodi libroruin genera nunqiiam intermoritiira. Nae celebres illi
edilores Vaticani Al.linain clcgantiaui ctim utililale et majeslate argumenli oinnium gravissimi conjunxe-
runt. Posl uberem igitur messem undique conquisitam, et adeo feliciler illatam in Ecclesiae horreum,
qua-lespicilegium supererit a me colligcndum, eo dlgnum uomine, quo placuit SANCTITATI VESTR.E conalus
meos honeslare, dum in vUam revocaret post uniim, aut allerum sacculumlypographiani Vaticanam? Animo
tainen desponderc nos minime sinit sacrorum seges, quani magniis paler fainilias paralam servat induslriie
coloni, non secus ac vineaefrucius, et mercedis provenliim vinitoribus vocatis ad horani nonam, et unde-
cimam. Nam quae provincia tibi non ferax fiilura sit, REATISSIHE PATER, si ab extrema eliam Syria, et
deserlis, ac soiitiidinibus Nitriae ac Tbebaidis colligis fructus, pluribus anle nos sacculis denegalos aut
occultaiosf Acta enim Mariyrum, ab Eusebio collecta, et tnrbine quodam aelatis barbarae ita abrepla ac
dispersa, ul post annos non integros trecentos frustra qiiaererentur in scriniis Ecclesiae, nuper ex Oriente
aitulisli cum aliis pracclaris coilicibus diicemis , luo jtissu ac inunilicenlia coinparalis ad inslriiendani
novis copiis bibliothecam Vaticanam. Quanta ampliludo regionis nostris laboribus cxcolendaehoc uno in
prospeclu anle oculos aperilur! Cum ilaque malcria editionum defulura minime sit sub optimo principe,
sacris lilteris impense addicto, praeslabit, ut ego arbilror, specimen ejus diligentiae exhibere, quam lua-
Vaticana lypographia polliceri pote-lculioribus graviorum disciplinaruiu, tum iu delectu operum edendo-
rum, luin iu castigationc alque elegantia cditionis
Tria haec spondere cum ausim , etiam praestare conatus sum in his excudendis Romanorum Pontificum;
Vilis, quaeAnaslasii nomine donari solenl. Delectus in priniis ulilis reputari profeclo debet, qui gcsta prae-
cipua coinplectilur decessorum luorum in Pelri calhedra, successioneinque non inlerruptam : universa h;ec
genuinis notis descripla ex diptychis el heortologiis nascentis Ecclesix. Non alia riidiiiienla maxiuii operis
Annalium Raronio fuisse falelur iuclytiis scriptor (b) in epistola nuncupaloria ad Sixlum pontificem, quani-
Vilas sancloruni et exempla Patrum : unde adversaria colligens ad iisum faniiliariuiii coiicioinim, pro con-
sueludiiie Oralorii sui quolidie habendarum, ex parvo seinine ingentem arborem exortam vidil. At Vittu
maximorum ponlificum hac etiam brevilale enuntialae, qua polissimuni verilas gaudel, quanto reruiti
pondere el moineiito polleant, satis, spero, indicabilur in praefatione ad Lectorem. Casligatio accurala
(quod erat alterum a me pollicitum et prafislaiidum) se prodet in uiiiiiscujusqiie folii conspectu priino,
Vidcbit Lector, omnium fere cullarum iialionum , quae in Europa sunt, collatis studiis hanc operis emen-
dalionem esse adornatam. Codicum praestanliorum variantcs lecliones, quas bibliolhecaeprae caeleris cele-
bres atlulerunt, Valicana, Cacsarea Vindobonensis, Regia Ludovici Magni, Regia Clnislinae, Florenlina,
Farnesiana, Rarberina, Olthoboniana, Cavensis el Colbertina, occurrent ad singulas lectiones. Ex Germa-
nia superiori Velserus, et Freherus, necnon liinius, et Surius; ex inferiori Lucas Ilolsteuius, et Emmanuel
a Schelestrale; ex Gallis Labbeus, et Fabrollus; ex Hispanis Penia; ex llalis Baronius (ul unus sit inslar
omnium) symbolam suam contulerunt. Hoc agmen scriptorum primi suhsellii vadem adhibeo deleclus operis
a me suscepli, et castigalionis promissae : quod etiam pertinet ad dignitatem Ecclesiae omnium malris,
libenter approbaturae, in tol nationum filiis devotam sibi pietatem feliciler occupatam in describendis lide-
litergestis ponlificum maximorum. Tertium illud, quod pollicebar duclus auspiciojussionrs, et benelicentiae
luae, PATEHBEATISSIME, est eleganlia editionis : qtiam usus docuit conferre pluriinum ad operis perenni-
latem. Hanc vero consectalus sum impeiisis non mediocribus, consilio praestantiuin virorum, el compara-
lione edilionuin, quae pcrilonim consensu habenlur maxime nobiles. Felicem me repulabo, si pro votis
id obtiuuero, ut SANCTITAS VESTRA persuasiim habcal, lypographi sui fidem, obedieiiliam, ac diligenliani
(ai Ex K. P. Ronanni iu cxpl. iiumnii postr. Sixli V.
(b) Baron. loin. I. Aimal. in cpistola Dcdic. ad Sixluni V
23 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. U
ita semper paratam fore; ul is apostolicis pedibus saepe accidens, el per salulis nostrse signuni ponlilkia
manti productum a Deo vircs impetrans, a quo omnis sufficientia noslra est, ex hoc qualicunque speci-
mine, veneratione maxima tibi oblato, ad conslilulam sibi Vaticani impressoris metam nunquam non pro-
gredi videalur.

CLEMENS PAPA XI
AD FLTURAMREI MEMORIAM.

Cum, sicul nobis abunde perspeclum est, dilectus filius Joannes Maria Salvioni, ubi primnm
lypographiam snam in aedibus gymnasii Sapientiacnuncupati almaeurbis nostrac ei ad id jussu noslro assi-
gnalis, nostraque impensa ampliatis, magnifice aperuit; impensius autem et alacrius, postquam nos illum
per speciale chirographum die 28 Augusti anni proxime praeteriti manu noslra signalum lypographiae
Vaticanaead aedes praediclas a nobis translaiaepraeposuimus,et typographum Valicanumcam honoribus,
privilegiis, praerogativis et facullatibus consuetis, congruo ei insuper constituto stipendio, deputavimus;
in eam curam, nullis parcendo sumptibus, indesinenter incubuerit, ut libri nitidissimis characterihus
impressi, summaque diligentia ,ac fide recognili et emendati, ab eadem sua typographia in publicum
cderenlur: nec sane laudabili proposito frustralus sit, cum quamplura, quae ille haclenus vnlgavil, volu-
mina, praesertim sacrorum ecclesiaslicommqiie scriptorum iia exculta, ornata alque corrccla in Iuccm pro-
dierint, ul a litteratis viris, iisque omnibus, apud quos bonaearles in pretio sunt, communi plausu excepla
fuerint. Novissimc vero, sicut idem Joannes Maria nobis nuper exponi fecit, ipse celebrem librum, cui
litulus: Anastasii Bibliolhecariide Vilis RomanorumPonlificum, a B. Petro apostoload Nicolaum I, adjeetit
Vitis Adriani II el Stephani VI, AucloreGuillelmo Bibliothecario, suis typis ad publicam omnium ac pne-
scrtim ecclesiaslicaehistoriae studiosorum uiiliialem mandare decreverit; sed lamen verealur ne, poslquam
editus fuerit, alii, qui exalieno labore lucrumquacriinl,librumlnrjusmodi inipsius JoannisMariaepraejiidiciuni
lerum imprimi curent. Nos ejusdem Joannis Mariae indemnilali, ne ex impressione hujusmodi aliquod
dispendium palialur, providere, illumque specialibus favoribus et gratiis prosequi volentes, el a quibusvis
excommunicalionis, suspensionis et interdicti, aliisque ecclesiaslicis sentenliis, censuris et poenis, a jure,
vel ab homine quavis occasione, vel causa lalis, si quibus quomodolibetinnodalus existit, ad effecturn pra>
senlium duntaxat consequenle harum serie absolvenles, et absolutum fore censentes: supplicationibus
cjus noniine nobis super hoc humililer porreclis inclinati, eidem Joanni Mariae,ut viginti annis proximis a
primaeva libri praefali impressione compulandis duranlibus, dummodo tamen ille a dilecto ftlio magistro
sacri palatii aposlolici approbalus sit, nemo lam in Urbe praefata, quam in reliquo Slalu ecclesiastico me-
diate vel immediate nobis subjcclo librum prsedictum sine speciali memorali Joannis Mariae, aul ab eo
causam habenlium licentia imprimere, aut ab alio, vel aliis impressum vendere, aut venalem habere, aut
proponere possit, aposlolica aucloritate lenore praesenlium concedimuset indulgemus. Inhibenles propler-
ea ulriusque sexus Chrisli fidelibus, prsesertim librorum impressoribus, et bibliopolis sub quingenlorum
ducalorum auride Camera, et amissionis librorum, et lyporum omniumpro una Cameraenostrae aposlolicae,
«t pro alia praefatoJoannis Mariaeac pro reliqua tertiis parlibus accusatori, el judici exsequenti irremis-
sibililer applicandis, el eoipso absque ulla declaralione incurrendis poenis,ne dictis viginti annisdurantibus
librum praefalum, atit aliquam ejus parlem, lam in Urbe, quam in reliquo Statu ecclesiastico supradictis,
sine hujusmodi licentia imprimerc, aut ab aliis impressum, aut impressam vendere, seu venalem habcre
quoquomodo audeant, seu praesumant. Mandanles propterea dileclis filiis noslris, et aposlolicae sedis
de latere legalis, seu eorum vice-Iegatis, aut praesidcntibus,gubernaloribus, praetoribus, et aliis jusliliae
minislris provinciarum, civitalum, lerrarum, et locorum Slalus nostri ecclesiastici praefali, qualenus prae-
dicto Joanni Maria;, seu ab eo causam habenlibus praedictisinpraemissis efficacis defensionis praesidioassis-
lente; quandociinque ab codem Joanne Maria fuerint requisili, pcenas praedictas contra quoscunquc
inobedientes Irremissibiliter exsequanlur. Non obslanibus constilutionibus, et ordinalionibus aposlolicis, ac
quibusvis stalutis, ct consiieludinibus, etiam juramenlo, confirmatione aposlolica, vel quavis firmitale alia
roboratls, privilegiis quoque, indultis, et lilleri? apostolicis in contrarium praemissorumquomodolibet con-
cessis, confirmatis, el innovatis, caeterisque conlrariis quibuscunque. Volumus aulem ut praesentium
iranssumplis el jam in ipso Libro impressis, manu alicujus notarii publici subscriplis, et sigillo personaein
ccclesiaslica dignilale conslitutac muniiis cadem prorsus fidcsubique adtiibeatur, quoe ipsis praesentibus
«dhiberetur, si forenl exhibitac, vel ostensae.Datum Romaeapud S. Mariam Majorem sub annulo piscatoris
(tie piinia Junii 1718, pontificatus noslri anno 18.
F. cardinalis OLIVERIIJ.
2* SERIES SS. PP. DE QUIBUS ANAST. i(i

CATALOGCS ET SERIES PONTIFIOl ROMANORUM


DE QUIBLS

IN HOC OPERE ANASTASII AGITUR.

I. Sanclus Petrus. SECT.JI A LIX. S. Agapelus. 94


II. S. Linus. 2 LX. S. Silverius. 97
1«I. S. Cletus. 5 LXI. Vigilius. 102
IV. S. Clemens. 4 LXII. Pelagius. 109
V. S. Anacletus. 5 LXIII. Joanneslll. 110
VI. S. Evarislus. 6 LXIV. Benedictus. 111
VII. S. Alexander. 7 LXV. Pelagiusll. 112
VIII. S. Sixlus. s LXVI. S. Gregorius. 115
IX. S. Telesphorus. 9 LXVII. Sabinianus. 114
X. . S. Hyginus. 10 LXVIII. Bonifacius III. 115
XI. S. Amcelus. \\ LXIX. S. Ronifacius IV. 116
XII. S. Pius. 12 LXX. S. Deusdedil. 117
XIII. S. Soter. 13 LXXI. Bonifacius V. 118
XIV. S. Eleutherius. u LXXII. Honorius. 119
XV. S. Viclor. 15 LXXIII. Severinus. 121
XVI. S. Zephyrinus. 16 LXXIV. Joannes IV. 124
XVII. S. Calixtus. 17 LXXV. Theodorus. 125
XVIII. S. Urbanus. 18 LXXVI. S. Marlinus. 130
XIX. S. Anlerus. 19 LXXVII. S. Eugenius. 134
XX. S. Ponlianus. 20 n LXXVIR. S. Vitalianus. 135
XXI. S. Fabianus. 21 ' LXXIX. Adeodalus. 157
XXII. S. Cornelius. 22 LXXX. Donus. 139
XlXlll. S. Lucius. 23 LXXXI. S. Agatho. 140
XMV. S. Stephanus. 24 LXXXII. S. Leo II. 147
XXV. S. Sixtus II. 25 LXXXIII. Renedictus II. 151
XXVI. S. Dionysius. 26 LXXXIV. JoannesV. 154
XXVII. S. Felix. 27 LXXXV. Conon. 156
XXVIII. S. Eutychianus. 28 LXXXVI. Sergius. 158
XXIX. S. Caius. 29 LXXXVll. Joannes VI. 165
XXX. S. Marcellinus. 50 LXXXVIII. Joannes VU. 167
XXXI. S. Marcellus. 51 LXXXIX. Sisinnius. 169
XXXII. S. Eusebius. 52 XC. Constantinus. 170
XXXIII. S. Melchiades. 55 XCI. S. Gregorius II. 177
XXXIV. S. Silvester. 54 XCII. S. Gregorius III. 10«
XXXV. S. Marcus. 49 XCIII. S. Zacbarias. 206
XXXVI. S. Julius. 50 XCIV. Stephanus II. triduo vixit in Ponl. 227
XXXVH. S. Liberius. 51 XCV. StephanusUI. 227
XXXVIII. S. Felixll. 55 XCVI. S. Paulus. 257
XXXIX. S. Damasus. 54 „ XCVII. Stephanus IV. 2G2
XL. S. Siricius. L
55 XCVIII. S. Hadrianus. 290
XLI. S. Anastasius. - 56 XCIX. S. Leo 111. 358
XLIl. S. Innocenlius. 57 C. Stephanus V. 426
XLIII. S. Zosimus. 59 CI. S. Paschalis. 430
XLIV. S. Ronifacius. 60 CII. Eugenius 11. 452
XLV. S. Coelestinus. 62 CIII. Valentinus. 453
XLVI. S. Sixlus III. 63 CIV. S. Gregorius IV. 457
XLVII. S. Leo. 66 CV. Sergius II. 479
XLVIII. S. Hilarus. 68 CVL S. Leo IV. 494
XLIX S. Simplicius. 72 CVIL Benedictus 1U. 556
L. S.Felix III. 73 CVIII. S. Nicolaus 1. 577
Ll. S. Gelasius. 74 CIX. Hadrianus II. 613
Lll. S. Anastasius II. 75 Vitaedesiderantur
LIII. S. Symmachus. 76 CX. Joannis VIII.
LIV. S. Hormisda. 82 CXI. 1 Marini.
LV. S. Joannes. S7 CXII. Hadriani III.
LVl. S.FelixIV. 90 CXIII. Stephani VI. 641
LVII. S. Bonifacius II. 91 Vila superest
LVHI. S. Joannes II. 93

IIDEM PONTIFICES JUXTA ORDINEM ALPHABETI.

Adeodatii». 137 Agatho. 140 Anaclelus. 8


94 Alexaiuler. 7 Anastasitis. 3«
Agapettis.
27. AD ANASTASIUMPROLEGOMEJSAEDIT. ROM.-VATIC. 28
Aniceius. II Gregorius III. lr0 Pius. 12
Anlerus. 19 Gregorius IV. "457 Pontianus. H)
Benedictusl. 111 Iladiianus 1. 2!H) Sabiniauiis. 111
Benedictus II. 151 Hadrianus II. 013 Sergius 1. \n$
Beiiedicliis III. "E>56Hilarus. S8 Sergitis II. 479
Bonifacius I. 60 Honorius. 1IU Scverinus. 121
Ronifacius II. 91 Ilnrmisda. 82 Silverius. 97
Bonifacius III. 115 llygimis. 10 Silvester. 51
rJonifacius IV. 116 Iniiocenliiis. 57 Simplicius. 7-2
Ccelesiinus. 62 Joannesl. 87 Siricius. Ui
Caius. 29 Jnaniies II. 93 Sisiniiius. 16'.)
Calljxlus. 17 Joannes III. 12i Sixlus 1. 8
Clcmens. 4 Joanncs IV. 110 Sixlus II. 25
Cletus. 3 Joaiines V. - 154 Sixlus 111. 03
Conon. 156 Joannes VI. 165 Soter. 15
Constantiiuis. 170 JoannesVU. 167 Stephanus I. 24
Cornelius. 22 Julins. K0 Stephanus 11. . 227
Damasus. 54 Lco I. 66 Memoraiur, sed non describi-
Deusdedil. 117 Leo II. 147 lur ejus Viia, quia deccssit
Dionysius. 26 Leo III. 358 die lertia post electionem.
Donus. 139 LcolV. 494 Slcpliaiius.HI. 227
Kleutherius. 14 Liberius. 51 Slcphanus IV. 262
Evaristus. 6 Liuus. 2 Siephanus V. 426
Eugenius I. 134 Lucius. 23 Siephantis VI 641
Eugenius II. 452 Maicelliiws. 50 Syiumachus. 70
Eusebius. 52 Marcellus. . 51 Telcsphorns. 9
Eiiiychianus. £8 Marcns. 49 Tbeodorus. 125
Fabianus. 21 Marliuus. 130 Urhanus. . 18
Felix 1. 27 Melcbiades. 33 VaiYniiiius. 455
Felix II. 53 Nicolaus. 577 Yicior. 15
Felix III. 73 Paschalis. 430 Vigilius. 102
Felix IV. 90 Paulus. 257 Vitaliaiius, 155
Gelasius. 74 PelagiuS I. 109 Zachurias. 206
Gregorius 1. 113 Pelagius 11. 112 '/.ephyrinus. 16
Grcgorius II. 177 Petrus. 1 Zosinuis. 59

IN YITAS PONTIFICM ROMANORII

PRiEFATIO

AUCTOBE FRANCISCO BLANCHINO VEBONENSI


Basilicw Liberianw canouico et subdiacono sacelli ponlificii.

SVNOPSIS PRiEFATIOMS.
1. Ulilitasinquireiidide aiictorihnsVitanim poiiiifiruin eUitaiMiusa:late circa anniimClnisli750, ex liujusYj|a
Bouianoruiii,quascomplectiturliic litier diclus POKTIFICA- Hieonipleiain vemsliscodicibusins. ilil desineniihus.
LIS: eorumquede auciornmalal», slylo, praeslantia,illu- 7. Scbelpslraliusconlirmalsenl»nii»niHols'cnii ex lo-
slrata per erudilos pra?sulesHolstenium,Cianipiiium,et stinioniis libii iii\ila LeonisII el in VilaCononis: ipias
Scheleslratiumin OperibusHoniifiedius. indieaiitesuumdH.ni ancloremseripMsseauie annum750.
2. Labores Holsleniiconmiendanlplurimumoperis rii- 8. I'rini33liuic collprlioni Vitarum nsque ad Urejjo-
gnllatemin prieclaraDissertalioneSihelesiralii : qusere- riuin III aciesscriiutappendic.i-s duse,a diversisscriplori-
censel exemplariaIialicaruiubibliothecarumpiaecipua.pb bus adjocla?.Prima coriiplecliturViiasZachariaeel Ste-
ulrnque praesuleconsulla phani III, posteriorreliqii.-istis | ead Adrianumsecuiniiim:
3. Ilius Dissertationisintegra ediiioreservalur tomo qnas inler Anaslasiusitil.bolhec.iriusunicauiscripsit Ni-
seeundo,complexuronolas variorumad liuuclibrum pou- colaip.ipa-oriiui el Guilleliiius,Atiasiasiisuccessor,duas
lilicalem. poslrenias.
i. inlerea meriilatapotinrantrmsque praesulis(Holsle- fl. llic I.iber Poutilicalis,licet contexlnsab auclorilHis
nii, et Sclieleslratii)mde seliyuntur, perlineiili.iad criti- octavi el iicinisaeculi,desuinplusesi magua sui parle cx
cen istius libri, aiigeudanovisobservaiionilmsin liacprjp- duoltus Calulogisponlilicuiurtomanorum,quoruni prior
fatione; ubi agendumprouonilur,denominelibri, cjusque conscriplusfint quarlo (.liristi sa>culosub Lilieriopapa,
wlale. auclorious,origine, el incremmiis,r.ecnonde iliius aller sub l''eliee p.ipa IV, aHateJustiniani.Sed p iori ra-
histofiwfide, ac documentis. talogo «cnuino adjecit imposioraliquis seqmoris at.cis
5. Nomuiavetustiora liujus librisunt: LiBR.nPONTIFICV- comineiililiasepistola-iduas, Hieronymi .d Uamasuni,et
LIS, S LlBEH
CIt (.ESTOMJM PONTIFICALIUM, SCUV IT.E PoNTIFI- Daiuasi ad Hierouymum: quaj iu errorem traxeiuul in-
CUMROMAHORUM. Li<el uovissiine appcllatus a Velsrro caute a[>pellanli's iiunr.librumnomineDamasi.
flieril LlUEU ANASTASII lilBLIOTHECAIUlDEVlTISPONTIFK U.M lil. Ilis dclibatis ex DisserlalioneSclielisti-atii,et ex
BOEINORU.M, atiajncn pars ma\iuia ejusdemsseouloiniegro medietalisHolslenii,proponiturin hae Pra;auone agrn-
snle Aiiaslasiumcons>:riptaluil. Lnumeranlurexernpluria dum de oi-ijiiiie,auctoriiateac fidehislori* iu Insi-e \ ilis
litiri, Ana-lasii;p|ale anliqui.ra. expres^aB,ejusquedocumeulis,seu prolialioiiilius.
6. Ab Holstemnprobalurpars primalibri rorppliclens lt.Oiigo prima debetur dnoiius inriiiaiis,
Vitas summorunipoulilicuina S. 1'etro a I GreyoriumIII, primoscilicetsub LiOcrio,et altcrisubCalaloKi^ KCIIK'.IV. Au lor
29 PRJEFATIO. 50
«ecun'iCalalog'sexloS.TCIIIO transcripsitveba priorit jaiu (lo^iim"nt.i marmoreistahtilisfnscnlptafuernnl.a succcssn-
rontexli qnarlo ssiculo; e.t ex aliis docnmeulisaddidil i ilius Pulri in sode aposolfcaRomana,ut roiiqirolia'ile"-
plura in Lib rianaesualis Catalogo,ulpote hreviori, non nuin-Piii<cripliuiii-sS. Dainasipapse,ef alioruiuadlmcsn-
expre»sa.Scriptorvero priinsepa.tis Lihri Ponlilicalisr e- pTsliles.
luiil oitaio sseculoinViiasPoniificumverliasecnndiCala- 25. lix ulroque numeroinscriplionnmlemporepersp-
lo^i, cl pura similileradjVcilaliuiidepercepta. cutionis,et in pa.-elu-clesi;cconle.Misuiil inilirnlidi-posi-
12. Addiiionesl.din Ponlilicalissupra Catalogum se- liOiiiinepisioporiim,el iiiarlyruin,ad usumEcclesiaeHo-
rundumplprumquesunt exposiiiones,ac velulinolaeube- inansequarloChrislisseculo: quoruinaliquotediditHuche-
nores, ciariusexponeulesea qnsecoulracliuset obscurius rius una cuin prioriCatalogoponlificumHomanoruinsub
in secundi)Calal.igoindicabantur. Liberio.
13. De auctoriiatereriim iu utroqneCatalogopnunl'a- 26. Mosin RomanaEcclesiacnslodiiussignandiepochas
larum. Et primuni agitur ric utriusque Calalogiaelale, ponlilicumper coiisulalus,et colligendiex eisdipt.vca,pt
exemplaribuset pditione. iudirulos, ac suncessionps,sipparcltransniissusad alias
li.,l'rior Catalogus,sub I.iberio ionditus, ci'ca an- provimassericsppiscopales;in flaliasubindefundalasau-
num 55t. edilusfuita Uuclieriocumaliis reliqniisopus u- cioritate summi ponlificis.Atreruulur exempla Kclesisn
loriiMicjuslem saeculiquarii, plurimo in prelio hahi'is Nolanssppiscoporumita signaiorum in amiquislapidibus,
spud eru.iitos.Descriplusfueral in vetusiis membranis, speclantiaad lelatem inter ntrumqiieCataloguminlerce-
diui speclalis a Cuspinisino. Inde traiiscripius,alque ite- ptam.(juare inultodiligentiussprvaiusest mosnoninler-
rurn collalus cum aliis exemplis,casligatiorcditus esl a ruptus istius clironologis»in EcclesiaRomana,omniurn
Schelesiralio. malre per bealumPetrum insliluta.
15. Alter Catalogussub Felice IV , sr-laleJusiiniaai 27. SummipontificesChrisliauiquarli el quinli sxvoli,
conlextus, circaaniiiimChrisli 530, vulgaius fuit a Sche- sacrasordinatinnes plerumquecelebrantesin liasilicaVa-
lestralio ex codice*criploaHateCaroliMagni,olimin rc- ticana(uli constalex sermoiiibiisLeonis Magni)jure nic-
gia UihliolbecaChrislinseSupcorumrpginsi».nuncin Vaii- rilo curaruut lot moiiumenlispuhlicei cisiscelehrare di-
cauaasservato: collalaopera StephauiBaluzii,rniriisr;».t- gnitatemmaximisacerdoiii,a ClinsloDominoperc.ppti,Pt
tis leclionesvariautescodicis Cclberlini,ejusdemaelalis communicaliII. Pelro, el successorilius,ut appouerent
CaroliHsigni. sacra vcrasreligionis, hoc prseserlimin locoVaiicanico-
16. De auctoritalererum in Calalogisexpressarum,qnse lis, quem Roma elhnica ficdaveralActissacerdotalibus
snni : in prtori quideui nomen ponlilicis,anni regiminis, profanarumsuariunn-ligionum,sivesuperslitionum.
el pariacoiisulum,quibusinivil, el quibus desiil; in se- 28. KecensenturActa marmoreacollegii Fralruoi Ar-
cunrioaulemCatsriogo sdiiiur nomen pairis, et regio Ur- valium,et cooptalioaesetbnici sacerdotii, el inilisHioiics
si
l)is, Homaiiusest, vel palria, si extraneus; et niiiupius Isiacorum, Mithrse,Sarapidis, Malris magnse,Solisquo
ordiiialioiiuin: et aliqnotdecrela seu Coustitutionesillius sacerdolum,reperta in ipsa crepidine cobisciica basili-
pontitiiisde quoagitur. cam Vaiicanam,quseoslendunl,ibifuisseab elhnicisfre-
17. Nomenpontilicisreddere cum patris nomineproba- quenlatashujusmodisiipersliliones,quihus aholendis,ut
Inr fuisseex moreaelalumquihus calalogi soribebanlur. ail Leo Magnus,feliciterdcslinaius1'elrusApostoluss>--
ItegioniSnosnen,in pouiilicibisnatione Ronianisobserva- dem veriiatisin Urbo fixit, omniumerrorumtunc tempo-
IIIIII,videtur ex insiitutioneClemenlisprimi, et indicsil ris magistrasub impp.Claudij,et Nerone, et a se reddita
Calalogumillumfuissecollectumex Actisniarlyrum,scri- disripniavcritalis.
plis per septem notarios,ab eodemS. Clemente.consiiln- 29. Ex veleriara insculptaanuoa^rseChrislianse160, el
tos in Urbe.(JuoeActaiu perspcutionibiisDeciiet Diocle- I.ugdunireperia, atque illusiraiapcr R. P. Domiuicumd«
liani luerant alisumpta,supplebarilursatis per historiam Coloniasoc. Jesu llieolo^um,percipimus,secundoChrisli
HegesippisupcrslilemsetaieEusebii, necnonex testmio- saeculoab elliuicisiisuiuinduclumIrausmiUendiex Vali-
niis Irt-naei,el aliorumsrriplis, unde Eusebiuspotuilsuc- canocolle Bo-t^hioritam-siriiei^ijfiosuii) IdeseMatrisdeo-
CessiouemponlilsciimItomanommedere, adeoquecli.m rum aUiisdemdictsein Colouias:semulantediabolo,ul ait
auctorCatalogiscribeusEusebii sseculoeamderusucc.s- Tertullianus,in idoloruniuiysteriisirrilo conatu subver-
sioneuipolailexldbero. lere noslrasacra pcr sacriiegamimitalionem.
18. Chroimlogia poulificumHomanorum,per consulalns 30.Conaliisctlinicorumirriti, non spcusac Dagonissi-
in ulroqueCaialogocousiguata,liaberietiaui poiuitquario nulacrum coram arca leslamenticonciderunt: nostriquu
etseilo sa-culo,partiuiex iuscriplionibusmartynmi,dc- Roinani prsesulessupcr rninas confraclseidololatriseeri-
positorumin coemeteriissuburlianis,partim ex actis eo- geines irucis tropsenm,et ActasacerdotiiClnistianiseui-
riiiniicmponlilicuinet marlyruiii,necessarionirmorsinii- per illustriora, ac lirmiora ostendemes,eadern signarnul
bus principes el magislralussub quibusmarlyrioaOBcie-»marinorpistabulis, ci ad pprenaeni rei ineuiorisirnlivo-
banlur. runi publice,prseserlmiin Vaticanabasilica,cliani a-iaiu
19. Acta genuina passionisS. IgnaliiprobantuetaleS. S. Gregoriilerlii, qua srilicel edehalurliicLiher ponlili-
ClempiiliseademActasiguaricousuevisseepochaiuipera- calis..Ouare salis conslat de fide,el auctorilatererum in
lo is cl consulum.Aliavero ActaItnmaiiacumrecpiiseaul ulroqueCatalogo uiide L ber Ponlilicalis
prstTeclumLrbi, et Proviucialiacummemorentprsesilem, desuinplusfuit. ineiiiorataruni,
aut prsefeclumpruviucise,(oiilinentcharacteresaslalissa-
lis delinios ad conlexeiiduinsseculisquarlo,etsexio, pii- 51. Graduslitex documonlisCalalogoruinaddociimenta
mum, et ultiuiuinCalalogum. roliiiiiseliisloriaesuper CatalogosadditsEin eodemLibro
20. Ordioalionesper secundumCatalognmmcmoratSB Ponliticali.Ostenditur,aelaiesancliGregorlilertiiinpluriina
in singuhs poiiliticihusprobaniiirhaheri dehuissein Ec- documeniasuperfuisscinreruni, qnscscd narrantur l.iliro
cle-daItomana ex priina institulionesacerdolalisliierar- Puntilicali, nonsoluin Archivis, etiamin publici»
chisEservaioexemploveteris sacerdolii,epocbamordiua- inscripionibns : qiiibus lisec ipsa historia comprotialur
t'Oniimrhemoranlisin divinislilteiis. juxla tria poliorarcrum rapitain Libroenunliala.fCavero
21. Iu Urbelanta fuiiexislimaliosacerdotiieliam pro- sunt : 1. Clironologiaet sucressio ponlificuin.2. Eorum
fani apudelhnicosut bi dibgenterexpresserintcooptatin- S3irseordinaliones.HieraicbiamEcclesise consliluentes,
nes et initialionessuasaereisel marmoreisdocnmemis,et et decreta, seu constilutiories.5 . Sacraruin sediumlund.i-
Fastis Collegiorum,per consuleset annosUrbisreleren- caha. liones, instauraliones,donariael reliqua gcsla poniili-
libus soccessiouessacerdolumeliam ininorum; el in Ka-
Irndariis,sclateAugnsti,et Claudiipubliceproposilis,ad- 32. Dum Liber Ponlificalisconscribebalursub Gre-
iiolaverintdiern ponliticalusmaxiuii per eosdempriuci- gorio III, priinumcaputpcrtiuensad chronologiamponti-
pesassnmpli. liciamprsseleradjumenladuplicisCaialogi,lirniamenlaob-
22. Mosincidenditabulis marmoreisActasacerdolalia linuii in diplychisEcctesiai-uin, in Aclisconciliorum,lli-
apud Romanosvignil a priinoChrislissecuload quarlum, sloria, et ClironicisEus-hii, el cafteroriiui Laiinaeet
ut prohaturtestimoniislapidumqusesupersunl. GrsecaeErclesisesciiptorum,•alioruuiqueOrientsdium,iu
25. (Juare episcopiliomaniPelri successoresin ponti- genuinis iiiscripiionibiisroMiieterinruui SS. marlyrum,
ficatuvere maximoper Clnisiiimii.slilulo, iieciun pritiii prseserlimHouisinis, (iiise nosira elisim selale supersuiit
Dileles,de lanto sacerdotio,ejusque hierarchix gradibus j.osl aitnosmil e ab edilione Libri Ponlificalis.
pro dignilate sentientes, secuti inorem ssicrarurnlittcra- 33. Capulalterumreferendumaddecretael ordinationes.
rim, p| usumpariter suorumfeniporum,sludueruntetiam colligipoferat ex iisdemfontilms,iumetiam ex rililiusli-
priorihusEcclesisesaeculisdiligenlercurare laliulasordi- lurnisein EcclesiaKunianaobservalis,neciionii\ episloli»
naiionumsacerdolahum.Quinetiam loinpore persecutio- ponlilicuinRoiiiaiioriun.
nuiii unliis relii|uciunt decreia msirmoiilius iinpressa(ul oi. Ilarum epislolarumaliquot fragmenta producla irv
in irani.oreasede S. Hippolyticeniimus) de Paschate,ac EusahiiHistoria.conlineutindiciadecrctorumseJis aposto-
jejunio,referendaadActa poulifir.iiiii. licscaniistitum,pra.'cedenlium casdcmepistolasab Euso-
2t. Pace Eiclesiiereddi^asub Constaatino,nmltop'urj biorclut.is.
51 AO ANASTASIUMPROLEGQMENAEDIT. ROM.-VATIC. X-2
35. Ordinallonesepiscoporiim,presbyterorum,et dia- arcMvumrelata. Uude colligitur abundass»documeuls
ronoruni, memoralte in Catalogis,el inrie riesciiptseab donationumselatem scriptorumLibri Pontiflualitam in
auctore Libii Pontificalisminflce eonflrmaulurex me- arcldvisquamiu parietibussacrarumredium.
nioriis genuinis consecralionisooclesiarum,et altsiriinn, 48. Legnntur eliam insculptsBvelustis lapidibus for
quse niarmorihusmandari crrperuot etiam prioribus Ec- muloeprecunia summispontiiicibusincisne,et prasertim a
clesisBsssculis.Profertur cnnsecraliosedissacrsemarmnri S. GregorioIII, qusesupersnntin cryptisVaticanis.
rommendalaa S. Damasop:<pa: alisi-queepochse fundalio- 49. Prseter liasilicas palriarchalesUrbis, eliam titnli
MimecelesiarnmeodemSSPCHIO signatsp,et insculptseniar- prcsb.vterorum,et diaconioe,alisequea?dessacrse,et mo-
moribttseliam in proviuriisOccidehtalibus. nasteriaservanl marmoreadocnmenlafundorumad eadeni
36. Sacri fonles a SS. Dauiaso,Sixlo. III et Hilario sacra loca perlinentiurn. Videmus exemplum in lilulo
construcli,aul ampliflcati,nernonalirestrnclurseecclesia- Pammachii,siveHS.Joannisel Pauli, in diaconiaS Marise
rum cognoscunturex corumiem ponliUcum inscriptionibus in Cosniertin, quse etiam Schola G mca dicilur, eiqne
genninis. proximain ecclesia,nuncdiruta, SanctiValentini: necnon
37. /Kiato S. GrpgoriiIII etiamArta conciliiRomani, 1n Grsecainscriplione destrurli Monaslerii S. Erasmi
rnpmoratiinhoc Libro Ponliticali,legunlurmarmoriincisa prope lilu'umS. Stephauiin monteCselio: eTin dotatioue
et asseivaiain cryptis veierishasilirseVaticanip. BepulcriannoLlirisli577 servala iu sacrarioS. Angeli iu
38. In basilica S. Pauli vla Osliensi legitur incisum Btirgo.
setateejtisdemS. Gregorii III ipsiusdiplooia,scu Breve, >:0.Communishsecpraxis, Pt consnelndourbana in ba-
otvocant, d<>nunero quoliliano iuissarumel nblalionum silicis, liiulis, diaconiis,ecclesiis etiam miooribus, ino-
ihidem constituto. (Juare compluragenuina documenla oasteriis, imo el in sepulcralibiisdonaiionibos Romsa
derretorum aposloliosesedis antistiluin ab Initio lerlii observataa sextossecuload decimum, derivataetiamfuit
sseculiad nonumuon modo lexebanlnr in mariiinreista- ad proximosUrbiepiscopaiug,ul comprobantinscriptiooes
bulis selateskriploruruLibri Pontilicalis,sed etiam nostra ecelesiaecalhedralisAnagninseac Tiburlinse.
leguniur. 51. Qnin eliamin ecclesias,et regiones Ilaliseab Urbe
39. Eademmonumentainseriplionnmbarbarostylojnci- reinoliores id moris penelras.sedocet Inscriplio, selate
samm ostendunt seutetn I.ibri Pontificalis: primumcon- S. Gregorii III incisa prope Ravenuamin celebri sede
texti paulopnst inilinmnctavi sseculi,quandobarhariesa S. Apollinarisin Classe.
Longobardisin Italiam ihvecta, et late produclaper du- 52. Pleraque hsec monimenta in Urbe et extra ITr-
cenlosannoseorumdemdominalionis,Lalinaelingusecul- bem prodncla,cum pertineanlad setatemscriptorumLi-
tnm ita foedaverat,ut etiam regii diplomatumrhagistriac bri Ponlificalis,ahundedocentstudiuinpeculiareillorum
notariiLaliiiisermonisregulasdmnesnegligereiit. lemporumin proponendispublice indicibusbonorummo-
40.ProducuuturexempladuoriimdiplomatumDesiderii tiiliuin, el iuimobiliumad ecclesiasperlinenliiim: inqui-
I ongohardorumregis poHreoii,et Adelchisejus filii; ex bus propterei describendislantam operam collocaruut
aiitographis asservatisRrixise in archivo nionasterir S. iudicali auctores Vilarum,pro more et ingenio suorum
Jnlise. aeqnalium.Universavero docent, superfuisse tunc lem-
41. Eadembsrbaries irrppserat in Galliseparlemlitto- poris ropiam documcntorumad univcrsa comprobanda,
ralem llaliseproximam,tnnc temporisturbatama Sarace- quse Libri coi.texluset bisloriacompleclitur.
nis, ul osteiidil inscriplioMasslliensis,incisa circa
' selatem 53. Illuslranlur li.ic documentaex numismate Crispi
Gregorii III. - Cspsaris,edito per cardiualemBarooium,uuucdenuo re-
42. NotariiprincipnmLongobardorumCapuaeet Spoleli perto inter rimelii excelieutissimip.incipis Burgbesii,et
uihilo clemenlius babueriinl per eadem lemporaLatinas huic piaefationiprslixo. Numismadescribilur.
lilteras : quos deinde posteri sunt imilati usque adssecu- 5t. Numismajam tum recognitnmaFulvioUrsinoanfi-
lnm decimum.Qusre comprobatur nndequaque ex slyio qnariorumprincipe, ab eoque romparatumet vin licaium,
aatatis proprio in publicis monumcntis, scriptores Libn" afferlur » card.Barenioad aiinum321 lanquamindubilatse
Pontilicalisoclavo, etnono sseculoibumdictasse. aniiqutatis teslimbnium, ei documentumpublici cultus
43. Terliumcapul rerumiu VilisPontilicummemorata- Clirfstianse retigionisin Urbe a Constanlinosuscepta.
rum complecliturbona mobiliaet immobiliaecclesiisdo- 55. Et douoriimab eodein principe oblatoromin Lale-
nata, quse parlem nonmodicamLibri constiiiuint.Horum ranensibasilicaSalvatoris; ciunin adversaparle p.xpre»sa
pariler donorum compluradocomenla, eaque publica, Tideatur slalua sedens vel Christi Doinini, vel apostoli
niiiiistrabantscriploribus l.ibri Ponliiicalisarchiva eccle- 1'etri, quales ex argento iilrique posiue a Constanlinoin
siarimi, ex legibus sarrorum canonuro,et pontilicumde- eadembasilicamemoranlurin hocLibro Poutificali.
creiis instrueudaregestis, ac docuuieutisgenuinis ejus- 56. Ea donariaprincipumcum superessent selate scri-
inodidonationuui. ptorum Libri Pontilicalis,osteudunlcuitue paluisSecom-
44. Prseter membranas arcbivorom, eliam marmora plura d.icumenlapublicarerum in illo memoratarum.
ecclesiarumincidebantur,nnn raro nondnibusfundormn, 57. Ilaclenusde observalionibusgeneratim perlinemi-
et aclls dpnationum. bus ad Vitas pontiticnmhocin librocollectas.Qusespecia-
43. DonatioS. QregoriiMagniad luminariaconcinnanda lim de singnlis dicendasunt lomossecundusexhibebit.
in bastlicaVaticanaadhuc legitnr incisamarmoribnsejus- Rationotarumiu editione observandaproponitur.
dem sel3te, et modocernitur parieti affixain porticuejus- 58. Cuminlioc tomotypographuseacollegerit quse per-
dem bastlicse. tinent ad germanam Libri leclionem,ejusque usnm, et
46. In basilicaS. Panli legilur diplomaejusriemponlifi- commodainde pereipienda:spondet in secuudotomo col-
ois, commendatumtabuloemarmoresesitnili de causa, lectuiniri potioresAdnolatones Variorumin VilasPonli-
riatum vero ad Felicem subdiacouumet rectorem pro- ficum,parlimdcscriptasex impressisab Altaserra, Binio,
vinciaePalrhionii vise Appisein primo 1'hocaeAugusli Ciacconio,Labbeo, partim ministratas ab aliis liistonae
consulaluindicl. vn, vm februarii, hoc est anno Chrisli ecciesiasticse stodiosis,quorum nominasingillalimprsefixa
ex
C04; qoo marniore apparetjussiopontiticiade autogra- juxta ordinernalpbabeli'tribuent cuiqnesuasnolationes.
pho prseceptoscriniisapostoiicisinferendo. 59. ChroqologiCieobservationesin lomo secundoprse-
47. In alio marmorebasilicseLiberiansesub Gregorio termittentur, cum edendaesint tomo tertio: cui etiain
qnarto non modo legitur enumeratiofundorumecclesise reservalur totuinsystema cbronologissrestitulse,sive re-
donatorum, sed eliam produciturcausa, et comprobatur parationistemporomab exordioasrscChristianae.
ususper eadem temporafrequeolatns inridendimarmori- 60. Epilogns rerum de opere et editione dictarum in
bus documemapublicadonationum,post acia geauina iu pra?fatione.
35 PRjEFATIO. 34

Kum::sCrispi Cnes.ex Muiwo rrincip. Burghesii,vtimFulvii Ursin:.

PRi-EFATIO.

1. Erunt fortasse qui judicent minime necessa- A praeslantissimorum tolius Italite codicum mss. a se
riiiin prsefari in Yilas ponlificuiii Roinanorum, ct collatas retulit ex bibliolhecis Vaticana, Regia Chri-
de Anastasii nomine iliis praefixo, liiin dc vero au- stiniana, S. Marci Florentina, Cassinensi, et Fame-
clore, sive aiicloribus, eorutiique setale, slylo, prte- siana. Praslat, ul numerum tertiura capitis V. Dis-
stanlia, diligenlius inquirere hoc nostro sseculo, quo sertalionis Scheleslralii describam integrum : ut ex
prseelara illustrium crilicorum jttdicia pielo com- Holstenii verbis in eo relalis resultet, qure dignitas
missa teruutiir omnium manibus, non modo apud libri sit, lantum virum occupanlis parte non modica
scriplores bibliolhecarum, sed eliam apud eos qui seiatis sua3 in vera ejus lectione restituenda; qnas
hoc de argumento dissertaliones aut Libros nomina- etfain antiquitas codicum, unde eamdem collegit, in
tim et iu Urbe ediderunt. Quis enim nescial examen aliquibus superans sajculum Anastasii, el oslendens
Libri Pontificalis (quo nomine donaliir hsec Vitarum priorum Vilarum scriptores esse Anaslasio veiu-
colleclio) ab erudilo praesule Joanne Ciampiuo typis stiores:
Uomanis edilum anno 1688, et post quadriennium < Cum ex praadictis Annibalis Fabrotti verbis (ait
ab illa edilioue in lomo priino Antiquitatis Ecclesim Schelestratius num. 3) manifeste appareat, cditiones
Illuslratm per alium celeberrimum pra3sulein Emma- Libri Pontificalis ad suum usque tempus mendis
nuelem a Scheleslrale Vatieanae BibliolhecaePrsefe- R repletas fuisse, et meliorem ediiionetn ex nis. codi-
clum fuisse vulgalam Disserlalionem lertiam, in cibus curari posse , curam hanc in se susceperat vir
priinis erudilam el gravem, hoc lilulo insignilam: doclissimus proedecessor quondam nieus Lticas Hol-
De antiquis Romanorum Ponlificum Catalogis, ex qui- slenius, qui Anastasii Historiam de Vitis Roriiano-
bns Liber Ponlificalis concinnatus fu\t, el de Libri rum Pontificum edilionis Mogunlinae cum praestan-
Pontificaiis Auclore et praistanlia ? tissimis lotius Ilaliaecodicibus conlulit, ut illam coi-
! 2. Hanc certe Dissertalionem, novem c.ipitibtis rectiorem emendalioremque ederel. Autograplunii
dislinclam, tanli fuciendam judico, ut opcra pre- Holstenii ex libris Moroni emplum in bibliotheca
tium ducam eamdem integram edere qusindo nolai Vaticana reposui, in cujus pritno folio nianu Holsle-
in Anastasium prodibunt: cum coinpleclaliir tna- nii adnotata sunt sequentia : < De mss. codicibus, ad
tura judicia, et observationes ttim ipsius Schelestra- < quos Anastasium conlulimus. Quie a piincipio U-
lii, lum ejus decessoris in Bibliolheeoe pracfectura < bri usqtte ad paginam 53 atramento nolala sunl
clarissimi Lucae Holstenii : cnjus laboribus, per an- < in marginc, vari;e lectiones sunt ex codice ms.
nos plurimos assidue impensis poliora qiisjequede- < Vaticano, qui fuit sacri Monasterii Casinensis, vel
bcri, quse de prseclaro hoc monumento ecclesiaslicae < ex Sanctuario Monibritii, vel eliam colleclione
hislorice ad nos pervenerunt, saiis oslendet tesli- C < Canonum Anselmi Lucencis, qttac nianuscripta
moiiiuin, ejusdem llolslenii manu signalum in eo < exstant in bibliotbeca eminenlissimi cardinalis
.exemplaii Anastasiano, in quo vaiianies leclioues < Barberini. Quse minio nolala a principio usque
38 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 36
« ad eamdem paginam 53, siinl varianles leeliones A j dos, qui opus Anastasianae collectionis pluribus sac-
i oplimi codicis inanuscripli Florentini ex biblio- culis praecesseruut.
< theca convehlus S. Marci. Inde pagina 54 inci- 4. Cum igitur viderem excerpi posse ab illa Dis-
< piunt collationes ms. Farnesiaui scripti litteris sertalione ea quse Librtim Pontificalem pressius al-
< majusculis, quo nihil antiquius exslare pttlo in tingunt, et.prsestantibiis, quae stipersunt, observatis
< hoc genere, et codex baud dubie ante nalum Ana- llolslenii addi non pauca posse, quse recte per eum
< stasium scriptus ftiit, vel sallem eo tempore quo constiliita confirment magis, el vilarum hujusmodi
< ipse Anastasius vixit. Et quia collationes Farne- histonam , criticen , ac documenta propcniodum
< siani codicis niinio scriplse sunt usqtie ad pagi- prsesenlia reddant, ac demonstrata, non inulililer
< nam 63, hoc esl tisque ad Bonifacium IV, idcirco me adlaboraturum speravi, si conlraherem poliora
< ad distinguendiiin codicum diversorum lectiones ab iisdein scriptoribus fusius perlractata et probala:
< a pag. 54 usque ad 63 collationes Codicis Floren- eaque oeclendo invicem, et inosculando cuiii recen-
< tini alramento nolavi. In!e a pag. 63 usque ad 72, libus observalis, definitum undequaque judicium
< ad Vitam S. Etigenii, Farnesiana) collaliones atra- relerre satagerem de origine, incremenlis, usu, do-
< mentot Florentinae minio nolalae sunt. Iteruni a cumentis, et prseslanlia lnijus Libri Pouiificalis.
< pag. 72 tisque ad paginam 107, ubi incipil Vita B 5. Librum Pontificalem huuc appellalum fuisse
< Zachariae PP., Farnesiana niinip, Floreniiiiianq ante Velseri edilionem, qui conipleclitur Vitas pou-
< atramer.lo collata sunt. Pag. 107. Vila Zachnriac lilicuni Romanorum a S. Petro ad Nicolaum pri-
< in Farnesiano desideralur Collationcs ex Floren- inuin, omnes consenliunl. Anastasio monacho S.
< lino codice minio nolalae sunt usque ad paginam R. E. Bibliothecario primus Velserus allribuit, Bel-
< 115, ubi Farnesiamis ilerum incipit. Ubi ilerum larminio, el Panvinio consenlientibiis cilra ullain
< Florenlinac lectiones atramento nolantnr tisqiie ad asserti ralioncm. Buronius inlercessil pracjudicatse
< paginam 136, inde rubro usque ad mediam pagi- opinioni Velseri : ct colleclorcm potius quam scri-
< nam 138. Inde cniin ilerum alramento iiolantirr ptorem earuiudein Vilarum antc Adriamiin II alfir-
< usque ad principium pagiiue 143, nam inde usque mavit habendum esse Anastasiiiin (Baronius atl ann.
< ad paginam 158 Floreniini codicis lectiones si- 867, n. 159) : cui scnlenluc Ilolslenius subscribit,
< gnanlur rubro, atquc ibi in Vita Adriani desinit. el cum eo Schelestralius, triplicem causam profe-
< Habui deinde aliuni codicem manuscripium Lon- rcns ila senliendi (Schel. diss. 3, cap. 7, n. 1).
< gobardicum antiquissimtim, ex eadem bibliotbeca 6. Prima posila est in lcsliinonio scriptorum,
< conventus S. Marci, multo vetustiorem priore: vita fiinclorum ante Anastasiiim , qui ifsertc profe-
< ejus Iectiones atramenlo uotavi; ubi cum Farnc- (C rtint Librum Gestorttm Pontificalium : quos inter
< srano et Florenlino I convenit, lectiones dictorum Beda, sx-culo inlegro praBccdcns aclatemAnaslasii.
< codicum linea nigra subduxi, qua hiijus optimi Alii vero scriptores poslea insecuti hunc libriim,
< codicis consensus nolatur : sed ubi peculiare Ponlificalem vocant, el Gesta Romanorum Pomifi-
< quid habct, atrameiilo signavi, apposita nola Fl. cum ,-nunquam vero appcllant Librum Anastasii. H-
< 2, hoc esl Florenliiius codcx 2. Desinit atilem co- tera ralioducitiircxxlsite codicum,observataa Lab-
< dex isle in Leone II, pag. 80; praclerea mulilus beoclLambecioJiidicibusopliniisscriptiiraclibrorum.
< esl a pag. 47 usqtic ad pag. 58. Ciirn boc codice Labbeus libro de Scriploribus in Damaso aflirmal,
< Florentino 2, in omnibtis ferme conseniU cod. Anaslasium non posse esse auctorem prioiispartis;
< Valic. 5269, qui desinit in Gregorio H. llujus co- cum, inquit, vxderim mnnuscriptum codicemoptimw
< dicis notae sunl Valic. Minor. vel V. M. > notm, tempore Caroli Magui exaralum, in quo vitw
3, Hacc ilaque ciini ego sentiani de Holslenii ct illw Damaso jam tribuebantur antequam aul naltts
Scheleslralii laboribus plane admirandis, limaloque esset Aiiastusius, aut sallem ex prioris infanlim cre-
judicio circa Librum Ponlificalem ab eis prolalo, pundiis emersisset. Lamliecius indical alium praccla-
actum agere foitasse arguar novam prsefalionem rum codicem, ad Ludovici Pii lcmpora pertinentein,
allexens; et videbor Lectorem non relevare tuedi- D 1 qui Vilas Poniificum Romaiioruin claudil in Slc-
lalis praestanlium virorum, sed inulilibiis meis one- pbano II, aliis III diclo. Hujus atilem eleciio cadit in
rare; si differam intosmim notarum referre Disser- annum 752, obitus in 757. Schelestralius producit
talionem inlegram Schclestralii, el hanc oblrudam tres alios codices, Vaticaniun 5269, dcsinentem
utinam non improbandain. cuin Vila S. Gregorii II, qui obiil annis cenliiiii ante
Abstinuissem uiiqiie a pertractatione argumenli, Aiiastasium; Regitim Cbrisliiue , el Florentinum
adeo feliciter tentali el promoii per tantos viros, si S. Marci , quoriim ulerqiie desinil in Adriano I,
ad nos integra pervenissenl Holslenii meditala, nec nonduin nalo Anastasio : Ex qttibus, inquit, salis su-
praematura ejus morte subrepta luissenl complura perque conslal, Librttm Ponlificalem Anaslasio anti-
quae is addcre proposueral, nli Schelestratius ohser- quiorem esse: adeoque illum istius libri auclorem esse
vat; nut si hiijus scriploris secundi Dissertatio lota twn posse. Tertiani rnlionem colljgunt Holslenius et
de Anastasio foret, q»* prcccipue eonscripla est De Schelestralius cx diversitate slyli, quae observatur
Antiquis Romanoium Ponlificum Catalogis, et capita in Vitis successorum S. Gregorii tertii, ssilicetZa-
nonnulla continel, edila ad eos Catalogos illuslran- charia; et subseqiieiiiiuni; cuin prwcedentes Vitat
37 PR^FATIO. 53
ns^Mead Cregolium tertium eumdem stylum el auclo- A J ginus entra primiis a Jiistino Juniore inslitiiius est
rem praeseferant. Differentias singiiloriim enumerant exarchus anno 567, postrenuis Eulychius ab Aisltil*
cap. 7, num. 7, el cap. 8, ntim. 5 et seqq. pbo Longobardorum rege pulsus anno 752. Unde ex
His aulem diligenler expensis, de Libri aelale, at- praedicto loco patet auctorem VitacCononis scribere
(pie Auctore, ita definiunt ( Scbel. cap. 8, num. 2). debuisse aute medium octavi saeculi, quo exarchi
< Videlur ilaque Liber Ponlificalisconscriptus fuisse seu praefecli imperatoris Constanlinopolitani inltalia
posl mortem Constaniini pap.e, qui anno 714 obiil, essc desierunt : scribere aulem poluisse circa oclavi
idquc firmatur atictorilale nianuscripli codicis Vali- saeculiinitium, quo Ravennae nondum sedere desie-
cani 5269; qui licet ante 500 circiter annos exaratus rant exarcbi, ad quos de electione novi ponlificis
sil ex antiquiore tamen descriptus fuit, ulpotefiniens referri solebal, utex Libro Diurno constat.
Catalognm pontificum.quem Libro Pontificali prsepo- Salis igitur evidenler patet tum ex ipsomel Libri
snit, in Gregorio II, Conslanlini successore. Liber Ponlificalis auctore, tuni ex aequalibus, et proxime
veroPonlificalis, qui Calalogum in codice subsequi- subsequentis aeviscriploribus, Vitas porilificum.qune
tur, liriit his verbis : Gregorius nalione Romanus, ex a sanclo Grogorio perlingunt ad Constanfintim pa-
palre Marcello sedit «nnosxvi, mensesxi, diesxi.Fuit pam, conscriptas, et vulgatas esse a viro in Urbe
aulem lemporibtts Anaslasii, Theodosii, Leonis alque B I versanle sub S. Gregorio II, et administranie archi-
Constanlini Augustorttm; ubi lanlum refert lempus vum apostolicum, aut bibliolhecae ctirani gerente : a
poniificatus sine ullis aclis. Ex quo colligilur, au- quo VitaeSS. Gregorii II et III post eorumdem ob-
clorem inchoasse quidem Yilam Gregorii, sed non itum adjectae fuerunt.
absolvisse, dum Liber Pontilicalis prodiif. Putarem 8. Viias aulem ponlificum Romanorum a S. Pelro
igiiur post obitum Consianlini prodiisse Librum ad SS. Gregorium II et III ( quaesunl pars potior, et
Poniificalem, quod oinnino convenit iis quse supra prima islius collectionis) aiixerunt appendices duac,
notaviinus de Venerabili Beda,a quo oniiiimn piimo subindc addilac, quae appellari eliam possunt pars
Liber Ponlilicalis citatus reperiiur. Vixit enim Beda alleract tertia collectionis ejusdem. lllam, nempese-
ab anno 673 usque ad annum 735 ; ciiiiique postGre- cundam partem, tribuil Scheleslralius anonymo ali-
gorti secundi ponlificatuin, qui anno 714 ccepit, et cui ex clero Romano, ctti archivum palebal. Ea com-
anno 731 desiit, Venerabilis Beda supersles ftierit, plcctitur VitasZachariaeet Slephani III. Tertiam seu
Librum Pontilicalem vidcre el cilare potuit. Ul igi- postremam partem sive appendicem assignat com-
l:ir menlem meain aperisim de Libri Poniificalis tem- pluribus, plerumque viventibus aetale illorum ponli-
pore, quo primum in luceni prodiit, paucis absolvam. licum, quoriim scripserunt Vitas : ita ul haec tertia
Crediderim ante annum 752 publici juris faciuni, el C *- pars possit eliam jure subdividi in plures, si essent
huiccollecliorii appendicem poslea ab eodem auctore partes pro scriplorum numero dividendae. Anaslasio
adjunctam, quae Vitas Gregorii II et Gregorii III autem monacho et bibliothecario sedis apostolic.e
complectebalur. Quod firmatur ex iis quaeobservavit (ul Panvinio diciiur) Vitain Nicolai primi esse assi-
Lncas Holstenius. Cum enim omncs pontilicum Vi- gnandam nou dilliletur; cui Guillelmus biblioiheca-
las sedulo pervolvisset, adnolavit, gesla pontificuni rius duas postremas adjecil, in codice Fabroltiano
a Petro aposlolo usque ad Zachariam, Gregorii III expressas ; cuin Velserianus codex desiisset in Vita
successorem, eodem omnino stylo adeoque ab eodein Nicolai per Anastasium contexta; unde illi placuit
Auclore conscripta fuisse. i noiiicn Anasfasii tribuere universae colleclioui, quod
7. Eamdem aelatem colligit Schelestralius (ibid. eral cjns coronidi lanlummodo accominodan-
num. 1) ex ipsius libri verbis in VitaLeonis secun- duin.
di. Hic suscepit Sanctam Sextam Synodum, quw per 9. Post assignatas auctoribus octavi et noui saeculi
Dei providenliam NUPER in Regia Urbe celebrala est. partes singulas operis, qtiod rectidimus, quacret ali-
< Cum enim, inquit, auctor lesletur, Nuper ih urbe quis r.on iminerito, cur Damasi liber a pluiibus dt-.
Conslantinopolilana celebratam fuisse sextam syno- calttr, et habeatur is qtii Vitas ponlificum illius de-
dum, celebrata aulem sit sexta synodus sub Agatho- cessoruin complectitur, licet stylus prodalauctorem
ne, Leonis secundi pracdecessorc, anno 681, auctor sub Gregorio II ttim has, tiini reliqu.is prioris, quani
haec scribere debuit non procul a fine septimi s;e- dixiiniis, partis Vilas conscribentem? Aperuit cau-
culi, etc. > Addit indiciurn par ex Vila Cononis, de sameiroris saepe latidatus Scheleslratius, oslendcus
cujus assuniptione ad pontificatum, quae contigit ea qtuc leguiitur in Vilis poiuificum indicalis, elquae
anno 686, ita scribit : Etmissos pariteruna cum cle- priorem parlem constiluunt islius collectionis, de-
ricis, el populo ad excellenlissimum Theodorum exar- scripta fuisse ineunte octavo saeculo totidcin ferme
chum, CT uos EST,direxerunt. < Notanda sunt, ail, verbis ex duplici Catalogo longe auliquiori aulistiluin
hsec verba ul mos est. Non enim dixit anclor ul mo- Roinaiiaesedis, adhue superstite in membranis. Prior
ris fuit, vcl ut fieri solebat, sed ul mos est; signili- autem ex his duobus Catalogis, indicaus sctalem Li-
cans illis verbis hanc Vilam conscriplam fuisse quo berii papae, qui Damasum habuil succcssorem pro-
lempore ad exarchos de eleclione novi poniificis re- xiiuum, occasionem referendi ad euindem Dainasuin
ferebatnr : adeoque lunc cum exarchi Ravennoe papam, tanqiiam ad auciorein contextus aut appro-
eraul. Fuerunl autem ducentis fcrmc annis. Lon- bationis illius Calalogi, obtulit ncscio cui sequioris
59 AD ANASTASIUMPROLEGOipNA EDIT. KOM.-VATIC. , 40
setalis homini male fcriato : qui suo marte procudil tA citer annis post Damasum papam |ub Gregorio 11
duas epistolas commentitias, sancti Hieronymi ad primum conlexius fucril ex genuinis documenlis pu-
Damasiim, poscenlis eumdem Catalogum sibi com- blicae auclorilalis, quae servabantur in bibliotheca
municari, et Damasi ad Hieronymum transmittenlis ponlificia, ant in archivis eliam praecipuarumUrbis
Calalogum quem poposcerat. Fratis impostoris non ecclesiarum ; neque alleruter ex Catalogis Damaso
difficulter obrepsil saeculis imperilis, quando post est ascribendus, cum vetustior ille prodierit sub Li-
incursum Longobardoruin concederant litterae : ea- berio Damasi decessore in quo desinit, quare nec
que de causa conligil ul Carolina aetate in codice annos enumerat ejus ponlificaiiis nondum absoluti;
menibranaceo ad Coiberlinam bibliolhecam modo alter vero Catalogus ad saeculura sexlum pertineat,
pcrtinente, et in altero paris antiquilatis ex Reginae iitpole perlingens ad Felicera IV, sub Justiniano.
Suetise libris, ab Alexandro VIII comparatis, et 10. Cum ilaque neque Damasus velustiorum Vi-
'dono datis bibliothecaeValicanae, in qua nunc asser- tarum hujusce collectionis auctor habendus sit, ne-
vatur, utraque epislola, licel ficlitia, Vitis pracpone- que Anastasius illarum, aut recentiorum quippe qui
retur. Quod aulem mirandum magis est, eliam hoc upicam Nicolai papael addideril praecedenlibus con-
noslro saeculo, aul ccrte proxime superiori, quo stu- texlis sub Gregorio II, sed anonymos habeant scri-
dia historiae el crilices, silu cl squalore delerso, R ptores quotquol a Gregorio III supersunt usque ad
non modo refioruerunl, sed eliam ad maturilalem Nicolaum I: dubitari forlasse conlinget de auclori-
perducta fuere, invenli sunt qui adco os-.ilanier le- latc ac fide gestorum quae describuntur; aut si
gerent lum eas epistolas, lum eliam seplimam cum acquabilius agere Lector uialit, saltem requiret cau-
responsione, a Marlio Milesioedilas inter Opera san- sam cur fidenler asseramus quaecuuque in hoc Libro
cli Damasi, ul non altenderent conle&lum, chrono- narrantur fuisse collecta ex genuinis documentis
logiam et sentenlias Damasi et Hieronymi scriptis publicaeauctoritalis, quae in bibliotheca ponlificia,
esse plane conlrarias. Quare Labbeus toino II Con- etarchivis, aut monumentis praecipuarum ecclesia-
ciliorum easdem ita sigillat: Supposilitiw, apocry- rum Urbis palebant anonymis scriptoribus, inde
phas, et ineptissimwviris doctis habenlur : lantumque colligentibus Vitas el gesla ponlilicum Roina-
a stylo Damasi et H\gronymi distant, quantum coelum norum.
a terra, et polus Antarcticus abArctico. Subdil Sche- Praefationis noslrae praecipuum caput hoc esse
leslratius hac disserlalione num. 4, cap. 3. Neque libeoter agnosco: nequeprovinciamdetrecto, autdif-
ulleriori probationehmc indigent, cum vet lilleras in- ficuitaiem dissimulo; sed plane oslendendum assumo
spicienti eadem plane occurrant, proul ex epistolisper anonymos istos auclores Vitarum ex genuinis do-
Marlium Mitesium pubticalis adeo clare oslenderam Q cumenlis publicaeauctoritatis ea desumpsisse quaein
in prima Antiquitalis Ecclesiaslicwedilione, ul V.C. hunc codicem retulerunt. De singulie distiiicle ul id
Papebrochius in Propylwo ad quarlum tomum Maii, probem, prscfationis modus minime patilur, ctim
pag. 3, sententiam Henschenii prwdecessoris sui re- polius hoc perlineat ad notas, sed universim ut
traclandum duxeril, adjungens se, ralionibus meis oslendam, ac veluti fonlis indicem unde scriplores
conviclum, malle epistolas illas ex tomo primo Aprilis illi suas areolas irrigaruut, ita perspicue pneslaii
expunctas. posse autumo, quara quod maxime.
Siipposilitiie igitur Iitlerce Damasi papac ad Hiero- 11. Certum in primis est duos illos Catalogos,
nymum, el Hieronymi ad Damasum, quae ab ineplo sive Indiculos ponlificum Romanoruin editos quarlo
viro sequioris aetatis confictae,et praeposilaefueranl saeculosub Liberio I, et sexto saeculo sub Feiice IV,
Catalogis vetustioribus, uni scilicet collecto sub Li- esse lexturam pnecipuam earumdem Vilarum in Li-
berio, et alteri post hunc proximo inter antiquos ad bro pontificali, qtiae hanc seialem meliuntur. Tanta
mediura sacculisexti referendo,ill3e,iiiquam,episiolae id evidenlia couslat, ut oculis judicanduin subjece-
per fraudem appositae Catalogis quando describe- rit admodum providenler cum Holsleuio saepelau-
bantur aetateCaroli Magni, et prae oscitanlia poste- dalo proxiinam ab eo laudem promerilus Schelestra-
rorum minus attente observatae, in causa fuerunt ut fj tius. Plures in columnas divisil spalia paginarum.
Marlinus Polonus aliique pauci crediderint, Dama- Tres autem adhibuit ad exhibendam in singulis
sum papam auclorem esse nominandum sive Catalo- ponlificibus historiam Vilae, juxta triplicem con-
gi sive libri in quo gesta pontificum conlineniur. Re lexlum primi, et secundi Calalogi, el libri ponlilica-
autem vera neque Liber isle Ponlilicalis a B. Damaso lis, ut iu boc specimine percipere uuusquisque po-
scriptus esl; cum lolis trecentis el quadraginla cir- terit et comparare.
Verba Verba Verba
primi Calalogi. secundi Calalogi. Libri Ponlificalis.
Clemensannis IX,men- Clemensnatione Roma- Clemensnalione Romanus de regioneCwtiomonte
sibus xi, diebus xu. Fuit nus de regione Coslio ex patre Fauslino, sedit annos ix, mentes u, dies x.
temporibus Galbaeet Ve- monte ex palre Faustino, Vixit nutein lemporibusGalbw et Vespasiania con-
spasiani , a consulntn seditx.annos ix, menses u, siilatu Trajani [codex VatiC.Florenl. el duo Cassin.,
Trachali el Italici usqiie dies Fuit autem tem- Tragati] et Ilatici usque VespasianumIX et Tilum.
Vespasiano VII et Tilo. poribus Gulbw et Vespa- Hicdum imiltos lib os zelo fi.lei Christiame religio-
siani a consutatu Trachali nis ascriberet, martyrio coronatur. Hic fecil septim
41 PRjfcFATiO. 43
VerJa Verla Verba
LifcriPontificalis. secundi Catalogi. jirimiCatalogu
tegiones dividi [Cassinens. et divisil\ notariis fideli- et Italici usque Vespasta-
bus Eceletim, qui gesla martyrum sollicite et cnriose no IX et Tito. Martyrio
unusquisgueper regionemsuam diligenter per^uirerel. coronatur. Hic fecit se-
Hic fecil duas Epistolas , quae Catholicaenominan- ptem regiones, et divisit
tur. Hic ex pi-aecepldB. Petri suscepit ecclesiam notariis lidelibus Eccle-
\Fiorent. Ecclesioe pontiHealum^ et pontificaliim sise, qui gesla marlyrum
gubernanduro, sicut ei.fuerat a DoniinoJesu Chrislo sollicite et curiose unns-
calhedra tradita, vel commissa ; lamen in epistola, quisque per regionem
qnae ad Jacobum scripla est, qualiler ei a B. Petro suam diligenter perquire-
commissa est Ecdesia repeties. Ideo Linus et Cle- ret, et fecit duas Episto-
ius anie eum scribuntur, eo quod ab ipso princi|ie las. Hicfecilordinadorves
apostolorura ad ministerium episcopale exhibendum tres, presbyteros x, dia-
sunt episcopi brdlnali. Hic fecit ordinaliones duas conos II, episcopos per
per mensemDecembrempresbuteros x, diaconos n, diversa loca v, per meu-
episcoposperdhersa loea xv. Obiit ntarlyr anno Tta- sem Decembris. Obik
juni III, qui eliatn seputtus esl in Grweia vni Kal. marlyr . tertio Trajaai:
Decembris: et cessavit episcopalus dies xx.il. qui sepultus est in Grae-
cia ix Kat. Decemb. et
cessavit episcopatus dies
XXI.
12. In prima colonvna exprimuniur terba prioris £^ Vrbemviverettl vilam (quo censu Jodalcaevitae Chri-
€atalogi sub Liberio editi, pefrcharaclercs rotiindos, sliaitos passim confundi consuevisse per iflam aela-
nt vocant; in secunda vero eadem verba Catalogi tem nemo dubitat); unde etiam Clementi nostrse re-
veluslioris, quaein alterum Catalogum relala snnt ligionis professio in scriplis edifa negolium faces-
quando edebatur sub FelicelV, reddunlur characte- sere per delatores facilius potuit. Quin etiani sub
ribusobliquis , quos Itdlicos appellant, tit ictit oculi miliorls ingenti prlncipibus Antonino Pio, et M. Au-
percipiatur quidquid reiinuit scriptor sub Justiniano relio, cum postea coraperlum sit scripla in defen-
ex Indiculosub Liberio, et quidquid,addidit ex aliis sionem Christiam dogmatis capitale judicium intu-
docttmentis in priori Gatalogo non expressum. Tcr- lisse Justino, Quadrato, Atheiiagorae, Apollonio,
tia vero coiuraiia, quae destinatur excipiendo con- poenam supremam decernente senalu vel inagistra-
texlui Lihri Ponlificatis, eadem methodo refert cha- libus, adnitentibus pleruTtrquesacerdotibus etbnico-
racteribas Italicis, sive obliquis, quaecunque descri- rum ut in nos Christianos, tahquam impios violato-
pta sunt totidem verbis ex Catalogo cohdilo sub res superstitionis suae, etiam Augusfi mitiores, ut-
instiniano; rotitndis vero litleris alia, quacscriptor pote ceremoniarum suafum vindices, et maxime
Viwc adjecit rion expressa in Catalogis praediclis, gentilium sacrorum arbllci, easdem poenasdecerne-
sed aliunde percepla. Observare tamen licel hoc in ]B rent et irrogarent; niirura non est, sub Trajano
specimine vitaeS. Cleinenlis, additiones a scriptore primum, vcl praacipuumpost apostolos et evangc-
Libri Ponlilicalis apposkas oontexlui verborum se- listas auctorem tot voluminnm Christiana sacra
oundi Catalogi esse vix aliud, quam notas, aul ex- tuentium occasiOnem martyrii subeundi ex iis ope-
plicationes earumdein rerara, quae in Gatalogo con- ribus percepisse : qnod videtur indicare in hac pri-
traclae, et quodamitiodo involnlac continebantnr. ma additione ad Catajogum secundum Liber Pon-
Buas addiliones hoe in exemplo exaibet Liber Pon- lificaiis.
tificalis, primam in martyrio Clementis, afteram in Altera addilio respicit ordinem saccessionls, qua
eaccessionis.ordinc, et auctoritale, qua post B. Pe- B. Petro snbrogatus est Cleniens omnimoda cum
trnm Ecclesiaepraefuit. Martyriumex-presseratCata- potestate lolius Ecclesiae Christianae gubernandae.
togus illis verbis: Obiit tuartijr tertio Trajani : quse Haec aulem periocha non admodum differt ab an-
Liber PonlUicalrs ila retulit: Obiii martyr anno notatione, et quasi interpretatiohe lextus Catalogi.
Trajani terlio. Sed islius libri aaclor putavitrecen- Siqiridein in priori Catalogo Cleraens pteponitur,
sendaro esse occasionem niartyrii Genieniis : nentpe Clelo; cum in secundo Catalogo et in Libro Pontili-
cum libros complures conscriberet beatus pontifex cali Ctemens postponatur. Causam diversftatis scri-
zeh) Christianaereligionis, et Acta martyrum dili- C plor adjecit. Quantae autem auctoritatis habenda sit
genler colligi curaret per notarios fldeles, seplem haecadditio colligi potest ex verbis S. Leonis papae
regionibus . smgillalim allributos, martyrio fuisse secundi, a Vendelino relatis apud Labbeum Conci-
coronatum. Ulraque scripta Clementis et nolario- liorum generalium tomo I, pag 190. Postquam enim
rum etiam in Catalogo memoranlur. Auclor Vitae retulerat, ex anonymo scriptore Graeco,beatum Pe-
videlur in additione innnuere, Clemenlis raartyrium trum Roma abscedenlem ordinasse Linum, veluli
conseculum ex occasione religionis noslraeper hu- coadjutorem in iis exercendis quae sunt muneris
jasmodi scripta propugnandaeac propagandae. Con- episcopalis, reversum in Urbem duodecimoNeronis
stal enim sub Domitiano ex Suetonio in ejus Vila, anno invenisse Linum martyrio e vita sublatnm:
cap. 19, Judstkum-fiseum acerbissime aclum, ad quare in ejusdem locum subrogasse Clementem, qui
quem deferebatttur,qui velut professi Judakam intra paulo post Petro in cniceirl acto successit; addit
PATROL.CXXVII. 2
\|£ AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATlC. 44
testimonium Leonis secuiidi, idem. iiidicanlis de .A volum (Dissert. ad Fast. Consular. par. t), ul easdem
sjCleto. Verba Vendelini IIEBC sunl: < Ecce, utvivente polius membranas quara illarum fragmenta Cuspi-
adhuc Pelro Linus sederil episcopus : quem propter- nianus vulgasset. Laterculos, inquil, consulares ex
ea chorepiscopum Marianus , aliique.. scripserunt: laudato anonymi codice excerptos suovolumini passim
inter quos Lco II, successor Agatlionis : Petrns, inseruil,quos sane viri eruditi inlegros ab codem edi-
inquit, adjulores sibi ascivii Linum,et Cletum,non tos maluisseitt. Exemplum duplex hodie superest
tamen ponlificiam poleslatem eis trqdidit, sed Cle- indicati Cataiogi, descriptunVa velustiore aliquo auto-
menli. Tam certum semper fuil, una cum Petro grapho, ctijus apographum membranae ipsaecensendae
Linum praefuisse fidelibus Romanis, et ab eodem sunt, Cuspiniano olim tTactalae, bod.ie deperdilae.
Petro traditum pontificalum Ctementi. Sic ergo li- Uiiiiin exemplom servat bibliotheca Caesarea Vindo-
quidior incipit fluere liaec; chronologia in hunc boiiensis inler mss. liisto.ricosconsignatuin num. 56,
modum. » teste Lambecio Hb. iv Cominentariorum,'et Sche-
Hic non assumo dirimendam qnaestiohem dc Lini lestralio dissert. 3, cap. 2, num. 1, Anliquilatis
et Clelt pontificalu maximo, quam iuler notas ad Ecclesiae. Allerum visitur in bibliolheca Anhier-
Librttin Pontificalem ad examen revocabimus. IJ piensi RR.PP. societ. Jesu, quo usus est in sua edi-
unum ostendere cupio, quod proponebam, nempe Q tione BucheVius, coiiquestus inembranas Brehneri
conlexlum Libri Ponlificalis a s.iiicto Petro usque ad aetate sua non esse supcrslites.
Felicem IV desumi plerumque ex Calalogo summo- Schelestratius (Antiq. Eccl., diss. 5, cap. 2 n. 1)
rura, pontificum, per eam aelaxemcondito : et addi- curavit lectionein exempli Caesarei Viiulobonensis
tiones, qn«e ab auctqre Libri Ponlificalis adjcctae conferri cunt Bucberiana, sive Anluerpiensi, per R.
sunt, dcsumpiDJsfuisse ex documeutis nuclorilaiis P. Janningum; Uim, ul lacunas Juijus impleret ex
nou dissjinilis ab enunltalis in prtino et sccundq Ca- Vindobonensi; lum. eiiam, ut varianles ulriusque
tajogo. / - . - exempli lectiones daret : quemadmodum Bucherius
13. Verum ordoraiiocinij poslulatu.1 ipsa de in margipe annolavit ea qu;e variant in suo codice
aucloritate rerum in ulroque Catalogo.eniintialaru.-n a leclione Cuspiniani. Hqrum igilur illustrium viro-
paulo diligentius inquirnmus. Gjim enim bujusce rum collaiis laboribus, deprehendinius Catalogum,
Libri textura praecipua fueritex Catalogis desumpta, quiilein fuissccontextum sub Libeiio papa, sed ejus-
»gnoraremus,profeclo qtiantum iiiliui possit Vitarum deni atitographum «oo superesse. Expluribustamen
collecioribus, nisi anle exploralam haberemus fidem exemplis inde transeriplis unum ovembranaceum
ulri.usque Catalogi, ibtiiisquc operis fundamentum. Cuspiniano spectalum liodie desiderari, duo eharla-
Age igitur, primum de exeinplariujn-fide ac veluslate G cea superesse minoria anliqiHtatis, et in eis depre-
videanius.ijnd^ Cafalogi descripli sunl; mox dedo- hendi aliquot errala amanuensium, quse Schelestra-
cumeiilis geiiuinis unde scriploies Catalogerum tius curavit detergere per collaiionem utriusque
potueriiil illa destmiere qiiae ad nos transmiserunt. codicis cum Cuspiniano; adeo ut in Sclteleslralii
14. Calalogum .priqrgm .s«b Liberio conditum edilione salis emcndalum opnsctilum habeamus.
15. Aher Catalogus ad aetatem Jusliniani referUir»
ejrca awium 354 etjjdit primus Paler, ^Egidius Bu-
cherius iu praclaro suo Coiniii.eiUarioad Cauojioiii cum desinat in Felice IV, circa annum Cliristt 530.
Pasciialem Victbrii Aquitani, una cum (jiiatuor aljis EJitus piimuin fuil ex codicc membranaceo (|iia-
opusculis ad eamdeni aetalem referendis, uti consiat dralae formae, scripto circa oetalein Gsiroli Magui :
ex enumeratione consulum Romanorum, expressa qiiem Parisiis emptura a. regina Chrisliiia, el Roma-m
in primq opuscuk) de,praefeclis Urbi, etin seciindo, translaliim, post ejus vero inortem ab haeredibos
cqmplexo Fragmenlum yelerum Fastonint, cum Fe- coemptum Alexanderpapa VIII bibliotbecai.Vaticamft
riis, Epaclis, el Cyclo Latjnonim per annos 84 dif- donavit cum caeleris codicibus mss. Ex eo coslice
fiiso : ie quo etiam librum celebrem aclate noslra rcginEeCliristrnaevuigarunt primi RR. PP. Hensche-
conscrtpsit Henricus cardinalis Norisius. Quinque D nius ct Papebrochiiis in Prolegomenis ad toniiim
haec opuseula, imcr ,quae principem. locum oblinet primum Aprilis. Vei"umnon satis aceurate descri-
Calalqgus de quq- aginius, qonlinebanlur in antiquis plum deprehendit ill.-praesul Schelestratius, €um ab
membranis, a Joanne Brennero, rcgjo.secretario et ipolyla regina Romae commoranie facultatem obti-
actuario iri scnatu Luxemburgensi, dono datis Ansq- nuissei ejtts vivendi ac pcnes se habendi per menses
vilfio, regi"catholico a privalis Bruxelioe coustliis u qompltires. Quin etium cum percepisset aliud exeni-
et ex iis Cuspjnianus transcripserat nomina complu- plum ejiistlein.Calalogi reperiri in velusto codioe-bi-
riuin cqnsulum.tit pcrsacpe lestalur iu suqJi.bro.Ea-; bliothcctc Colbertinae (num. 1868) ejusdemantiqui-
storum : ita etiam observante Bucherio (cap, AAr. tatiS) ncmpe alatis Caroli Magni, impelravit a ela-
pgg. 2-ii)i: lis (inembranis) pluscula ignoli quidem, rissimo yiro Slephano Baluzio ut iirde fidditer
set aiiliquhsimi, «I qui sub Constaniino Constqnlini traiiscribereiur. Plurimum vero gavisus est eiim,
Mltgni ftlio vixisse yidelur, scriptorjs continebanlur. utrainqiie lectionein, codicis Regimc Clirislinae, seu
opusculq, quw Cnspinianus in nianus habuisse se plu- Valicani, et Colbertini pjane consentire exportus est:
riutis Fasiorum suorum locis significat. His addili Icvjori tanttim diserimine aliqnando inlercedente
eardinalis Kbrisius emdiloruni noiiiine cqmmuue uuius elcmcnli in lilleris vel unilalis in numeris : et
2S T-R^FATIO.I 4G
per ulriimque codicem vidit dari ordinatam seriem A Patris, Filius Dei vivi, cumdemSimonem dcsignatum
priorum pontificum Romanorum, eamque responden- vicarium sutim hominat SimonemBar-Jona, Simonem
tem Canoni; quam leclionem edilio llenschcniana filium Joannis, deinde Ceplias, Petrum (Matlh. xvi).
turbaverat. De codicum scriptura alque aetate sup- Prxcursor Christi Joannes de genere sacerdotali
pari Carolo Magno dubitare non sinit figura chara- dicitur Joannes Zacharim filius. Joannes evangelista,
cterum et libri, necnon adjeclio sequentium ponlifi- et Jacobus ejusdem frater vocali ad aposlolatum di-
cuni, in Colberlino quidem ad Adrianum primum, cuntur fitii Zebedei. Satis elucet liis in exemplis
et Leonem quartum; in Valicano vero, seu Chrisli- consueiudo aetatis ac regionis : qna-m ab Hebrscis
niano et Alexandriivo ad Paschalem I; ubi eliam passira retentamea tempestate addiscimus ab eoruni-
legiturteslimonium aelatis in periocha his concepta dem sacerdote atque bistorico Josepho, propritnn
verbjs : A passione Domini nostriJesu Christi usque rtomen ita consignante in prologo ad librum de belro
ad sedem bealissimi Marcellini papw sunt anni 276, Judaico : Ego Josephus Matathiw filius, Hebrmut,
mensesi. De apostolatu jam facio Chrisli mariyris sacerdos ex Hierosolymis. Quid huic censuetudini
Marcellini usque ad lempus dotnini Caroli regis 25 similius, quam ea qtiae servatur in secundo Cala-
annis regni ejus, Itoc est ttsque ad VIII Kal. Aprilis . logo? Anicetus, natione Syrus, ex patre Joanne, d*
sunt anni 490 et menses 13. Haecde Catalogorum an- B iiico Amisa, elc. Pius, nalione Italtts, expalre Rufino,
tiquitale, ac de velustate alque aucloritate codicum fraler Pdsloris, de civitate Aquileia, etc. Soter, na-
unde petila editio illorum fuit, delibasse sufficiat, tione Gampanus, ex paire Concordio, de Civkate F»tt-
Qui plura cnpit, adcal Iaudatam Scheleslraiii disser- dis, etc. Eleuter, nalione Grmcus, ex palre Abundan-
lalionem. tio, de oppido Nicopoli, etc. Apud Romanos vero,
16. Gradus inde faciendns est ad inquirendnm praesertim in Catalogis contexendis, id passim Ser-
de auctoritate rerum iji ulroque Cataiogo enuntiata- vatum fuisse doccnt inscripliones. Cum enim in
Tum. Summatim agendum est, quibtis subnixus do- pluribus vitac civilis usibus habenda esset ratio aeia-
«umentis auctor quarti sacculi sub Liberio rescire tis, familiseque plebeiae aut patriciae ea necessitas
posset, ac noliis iradere quaecunquescripla retnlit in memorandi parentes, patriam, sstatem indtrxit apuil
primum Calalogum; parique lege quaerendum cst dc Romanos consuetndinem ut illa plenimque consigna-
alteriusCatalogi ntictore sub Jusliniano, qiiibiisnani renlur non modo in libris censoriis (unde pars
dc fontibus hauserit; tuin ea quae adjecit supra Ca- maxima eorumdem historiac fluxit, leste M. Tullio),
lalogum primum pontificihus in eo memoralis usque vcruni etiam in tabulis marmoreis, auctoritaie pu-
ad Liberium, lum ca quac in caeteris posl. Liberium blica positis aut privala. Quod aulem allendi mere-
pcrduxit ad Felicem IV. 'C lur, praecipiie in secundo Catalogo, id est, in Ponti-
Ut juslaedisquisilioni faciam salis, attendi velira, ficibus Romanis in Urbe natis, non memorari friftum,
in priori Calalogo a sancto Petro ad, Liberium hacc cui erant ascripti utcives, sed regionem. Id vero in-
recenseri in singiilis pontificibus : nomen, annos, dieat, ut ego arbilror, hasce noliones, quae in Cata-
menses, ac dies eorumdem rcgiminis ; consiilum Jogis rcperiunlur, fuisse colleclas ex tabulis et
pari.i, quibtis initium ac fineni pontificalus consi- regestis conscriplis per seplem nolarios Ecclestac
gnat; et aliculn decrela nonnulla, ut in Fabiano; Romanae, a Clemente I Petri discipulo et successore
aiiquot vero aedificiain Julio, quem Liberius excipit assignalos tolidera regionibus ecclcsiasticis Urbis,
iilius Catalogi postremus. In secundo aulem Catalogo in quas conlraxit quatuordecimab Aiiguslo constitu-
additur nouicn palris, et loctis in Urbe, aul in pro- tas, ad martyrum gesla colligenda. Mariyrum atitem
vincia, ubi natus est is qui pontifex poslea evasit. in numero sunt omnes Romani ponlifices usque ad
Adjecta suut decreta et inslituliones rituum sacro- Sylveslrum. Hic fecit septem regiones (sunt verba
rum, praescrtim in sacrificio missacperagendo, aut Calalogi secundi in Clemenle) el divisit notariis fide-
circa publicam Ecclesiac disciplinam induclae. Adjc- libus Ecclesim, qui gesta marlyrum sollicileet curiose
clae cliani ordinaliones in duplici ordine hierarchico UNCSQUISQUE PERREGIONEH SCAM diligenter perqnire-
hujus sapctae Ecclesiae Romanae, preshylerorum sci- D ' ret. Mosiste ad octaVumsaecnlumperductus est, cum
iicetacdiacoriorum, necnon episcoporiim exlra Ur- infra Adrianus I (num. 291)' a Paulo I fuerit consli-
bem, ab aliis pontiflcibus celebralae. Per iilas vero tiiltis notarius regionarius.
aelates, unde incipiunt, el in quas desinunt Catalogi Legimus itaque in secundo Calalogo : Cletus, na-
praedicii, usu receplum erat haec omnia inemoriac lione Romanus, de regione Cwiio monte, ex palre
mandare, praesertim in describendis indicibus sacer- Fatistino, eic. Regionis Urbanae indicatio oraittilur
dolum. Videndum est accurafe per singula. in Zephyrino proximo decessore Callisti : quod sci-
17. Nomen pontificis conjungere cum parentis licet Acta, quae satis integra sub Anloninis servata
iodicatione solemne fuil tum apud Christianos, tum fuerant, cum illi principes Ecclesiam milius habe-
apud Hebraeos, inioet apud Pionianos ethnicos, con- rent, adeo lurliata sunt in persecutionibus Severi et
siante Vita beati Pelri. Niillum documenlum illu- Decii, ut providenlia Fabiani sub Becio passi fuerit
strius afferri polest quam quod sacrosanctig in Evan- iterato occurrendum, nfeomnino interirent, et cori-
geliis veritas consignavit. Jesus Ciirislus aeternus sulendum reparationi Actorum veterum, ac fjluro*
ponlifex a Siinone cum dicereliir, indicatione vcri rum securitati per novam divisionem regionutn
4T AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4.?
. septem in Urbe, lolidem diaconis nssignatis,parique'. A "»"»o suscepli episcopalus ttndecimo, pontificatnm
ferme numcro subdiaconorum, qui notnrios sollici- Romanm urbis sorlitus est Hyginus. HisloriaeAn-
tarenl ad colligenda marlyrum gesla : quemadmo- giislse scriptores Graeci ac Lalini consignant an-
dtim uterque Calalogus lestatur in Fabiano, num. num emortualem Adriani, ct primum imperaiuis
21 : Hic regionesdivisil diaconibus. Ita referl Cala- Anlonini cognomenlo Pii, Nigro el Camerlno consu-
logus primus. Addil secundus Catalogus : Et fecil libus; contirniante lapide apud GrUterum, fol- cci.vl,
sex subdiacoitos, qui septem nolariis imminerent, ul n. 4, signato in adversa parte eornmdem consiitum
gesta martyrum fideliler colligerent. Verum haec ipsa collegio, ul adverlil eminentissimus NorisiusEpistohc
gesta recenliora collecla post Fabianuni, incendio consularis pag. 85. Catalogus secundus refert exor-
plerumque sublala per immancm perseculionem dium ponlificatiis Hygini ad consules Camerinum et
Diocleliani, praeclari operis reliquias admoilum pau- Magniun (ila enim vilio amanuensium imperiloriiin
cas nobis transmiserunt, quemadmodum Scheleslra- faclura est ut Nigrutn in Magnumconvcrsum vidca-
lius annotat ad hnnc locum : De paucis admodum nuis), nempe Camerinum ct Nigrum. Licet in priori
martyribus, ail, meutio fil in antiquiore Calalogo; Calalogo Iacnna impediat ne consulum nomina legi
et eorum Acta non describil, sed tanlum marlyrii possint, supplentur haec facile ex praecedentibus et
genus verbo indicat. Vnde putem Acla marlyrum, a B conseqiienlibus; quibus fribuitur vitae terminus rfe-
nolariis el subdiaconibus primilivw Ecclesiw descri- cessoris e.t initium episcopatus in successore. Po-
pla, in persecutionemDiocletiani cum cmteris Eccle- slremi consules, quos idem Calalogus numerat sedis
siw membranis periisse. Velsi qumintegra ex incendio Telesphori, sunt Caesaret Balbinus (Albinum corru-
evaserunt, ea ad manus nostras non devenisse, sed pte reddidit amanuensis una littera dempta) nempe
temporumvetnslateferme omnia consumptaesse. Acla L. JEUUSCwsar II et P. CmliusBulbinus, ita incisi
vero plura servata sunl marlyrum, qui praecesserant in Auximsitimarmore apud Grulenup fol. ccccxtv,
1 et n saeculoaerac Chrislianae ctim descripta jam 10, positovi Idus Julii. Hos cOr.su.esproxime exci-
foreril exiguo aul nullo periculo stib Anloninis; ita piunt Camerinus et Niget in Fastis Consularibus,
ut HegesippusJlomae agensiinde potuerit ea tempe- quarto Christi saeculo descriptis (adcoqtie aetatis
state conlexere libros quinque eeclesiaslicaBHisloriae ejiisdem cum priori Catalogo) et a Bucherio simul
sub Eleulhcro papa, leslibus Hicronymo el Eusebio, editis, illustralis vero a card. Norisio in dissert. post
quorum relate superslites fuisse idem Eusebius scri- cpochas Syromacedoiium. Recte igitur pomintnr
btUih. iv, cnp. 22. Ex iisdem Comraentariis Hege- postremi consules Telesphoro assignati .£lius Cwtar
sippi, cum iste falealur (Hist. Eccl. lib. iv, cap. 8) se II et Balbinus, et primi Hygino allributi Cametinus
dedisse complura quaeverksimam apostolicaepraedi-'C et IVifjer.Rursus confirmanlur ex aliis praecedenti-
cationis hisloriam complcclebamur, etprrEcipue Ca- bus collegiis in ulroqueCatalogo rccensilis cum annis
talogum, el successioncm ponlificum Romanorura pontificum, etparialis cum annis iniperatorum. Nam
colligat non in uno loco (ibid., cap. 22), arguere utertpie Catalogus assignal Telesphoro nnnos episco-
possumus superfuisse notariorum Acta, exprimenlia pntus undecim, et menscs tres, ejiisqne proximo
nomen, palriam, regionem et annos illius prntificis deccssori Xysto annos deccm, et menses duos vel
qui martyrio afilciebatur; monente eliam Cypriano Ires : quorum sit exordium collegium consuhim
lib. iii, cpistola 6, ad presbyteros et diaconos Roma- Nigri et Aproniani, finis vero Coss. Verus et Ambi-
nos data, ul ne omillerent consignare diem obitus bulus. Summa episcopaluum Xysli et Telesphori dat
eorum qui in carcere pro Christo decedentes erant annos xxi et menses circiter sex. Adrianus rn impe-
marlyribus accensendi. rio excgil annos xx cl menses xi, Dione teste in cjus
18. Quin etiam Ioculus sopnlcralis non raro con- Vita; cui nummi et lapides suffraganlur, si Norisii
signabalur dic el anno depositionis indicato per observationes adhibeamits Epist. Consularis pag.
consules ordinarios; quod in privalis etiam fidelibus, 85. Dio autem tradit se nccepisse ea quse scripsit ab
nec marlyrio affectis, nec sacerdolio insignilis pas- _ Aproniano, patre sno, qui ir.r,c Ciiicrjepraeerat, com
sim occurrit, duin inspicimus coemeleria suburbana, decedente Trajano in eadem provincia, Adriani
et titulos legimus vel in cryptis marlyrum, vel in adoplio, et imperium factione Plotinaeprocessit. Qui
libris Romae sublcrraneac, effossas inde labulas et consules Igitnr fuerunt ordinarii, Trajano decedenle
epigraplies memorantibus. Hinc Eusebius potuil Ro- Seliniinle die 10 Augusli (fuerunt autem Niger et
manorum ponlificum inilia et successionis leinpus Apronianiis, ut univcrsa monimenta comprobant, ct
finemque confcrre cum annis imperatorum (quod hislorici cum Dione), cosdemincidisse falcmlum est
ssepe facit) ex indicio consulatus, quo elcclus quisque in exordiuin Xysli. Ulerque atHem catalogiispari.it
fuerat ad regimen Ecclesiae capcssenduin , et quo initium Xysti cum iisdem Coss. Nigro et Aulo-
sacerdoliura ac vilam expleverat. Excmpluni demus niano. Dccimo aiitem ab illis ioco subsequunlur in
in Telesphoro et Hygino. Scribit Eiisebius Hist. lib. fastis Verus et Ambibulits, quos pariler aequala ratio
iv, cap. 10: Cwterum Adriano vita perfuncto, cum annorum nndecim Xyslo assignalorum oslendil re-
unum et viginii annos imperasset, Antoninus cogno- spondere. Consensus itaque sumtnaeannorum tain iu
menlo Pius adminislr,alioneniitnperii suscepit. Htt- imperio principutn quam in episcopatu ponlificiijji
jus anno primo cttm Telespltpnts migrassel e vila Romanorum respondens lalerctilis cousulum utro-
49 PRJFATIO. 50
biqne positis, tam in catalogis memoratis quam in \ reperil primum catalogum ; ex indicio praefectorutn
Eusebii Cbronico et Historia, eodem sseculo scripla perinde ac ex notione constilum epochas martyrum
quo prior Calalogus edebalur, demonstral illa aetale (adeoque et pontificum) colligi posse coinpcrlum
superfuisse indiculos et documenta nolariorum Ec- foret. Quarto autem saeculoCbristi dum Catalogus
clesiae Romanae, unde scriplores Calalogi non minus prior conscribebatur, seriem praefeclorum fuisse
cerlam qunm-Eusebius chronologiam el seriem pon- pcrspeclam arguit fragmenlum illud praeservans per
lificum concinnarent. solidos annos centum singulos successores. Hanc
19. Verum quis dubitet aetate Eusebii et prioris veroconsueludrnem, sive etiam necessitalem hislo-
Calalogi adLiberitim pertingentis, in Ecclesia Romana- ricam eosdem magislratus commemorandi in geslis
cxstitisse indiculos annorum et consulaluum, uniciii- Ecclesiae viguisse dixi aetale ab apostolis proxima.
que ponlifici assignalorum? cum Acta niartyruin, Neque id moris juslo maturius a me inchoari quis-
qniRomae praesertim patiebmlnr aetate ab apostolis piam repulet, cum evangelicis oraculis doceainur,
proxima, perstcpe exprimant nomina consiilinn aut a divino Spiritu dictatam regnlam ila deliniendi
praefeclorum Urbi, aul imperii principnm, et diera epochas illuslrium gestorum Chrisli, ejusque disci-
passionis. In Aclis sancti Ignalii, n. 2 el n. 8 editio- pulorum. Nalalis Domini consignatus a S. Matihseo
uis Riiinartii legimus quoque annum imperii cum B (Matth. i) per annos postremos regniflerodis Magni,
eonsulibiis parintitm. Facta aulem sunl hwe die anle a S. Luca indicatttr per descriptionem primam.ex
XIIIKal. Januarias prwsidenlibns apnd Romanos Sy- edicto Augusti faclam praeside Syriae Cyrino (Luc. n).
ria et Senecio secundo (ita habent nuni. 8, ntimero Ejusdem baplismus ac praedicatio Joannis refertut-
autein 2 scribitur) post annum quartum jJRiiin. corri- ad annum quintum decimum imperii Tiberii Caesari.H,
git nonum] Tra/uni, ejusque victorias de Scy his ac procuranle Pontio Pilato Judaeam , telrarcha aiiiem
Thracibus [intelHge Dacis] reporlalas en comigisse. GalilacaeHerode, Philippo autem-fratre ejiistelrarcha
C. Sosius Senecio 111et L. Licinios Snra H Coss> Ittinesc el Tracbonitidis regionis, et Lysiiiia Abiliuae
anno Trajani quarlo processerunt, et inlerposilo- telrareha, sub principibns sacerdotum- Anna et
quinquennio cum nonus ahnus ejusdem imperii labe- Ciipha (Luc. m); ciijns eliatn postrenii annuo pon-
retur, iidcmconsules Senecio IVet Sura 111fastos ape- tificalu desijnatur a Mallhaeo, Marco, et Joanne
riicrunt. Victoria vero Trajani Dacica conligit anno annus Dominicae passionis ^(Mutth. xxvi, 3, 37;
scxto imperii Trnjani, ejusqiie Iribuniliae polestatis Marei xtv, 61; Joan. xi, 49 ; xvm, 14). Apostolo-
labente, ut ex lniiiiisiiiatibus Iiiculenler probavit rum vero gesta per S. Lucam Romae conscriptn lot
eniiuentissimiis Norisius Epistolae Consularis, pag. abundant indkiis chronologioeper successiones prac-
66. Quare nioncbat recle Riiinartins post anmtm tv C sidum Syriae, et magistratus, tum in provinciis lum
Trajtmi mendnm esse amantiensis vertetuis in IV Romae agenle Patilo ibidem recensitos, ut S. Hiero-
iiunierum ix; cui optime convenil epocha Dacicae nymus colligat liistoriam pertingere ad biennium
viclorise ante triennium rclatoe, et expedilio suscepla' Rontm commorantis Pauli, id esl, usque ad quarlum
iii Parlbos et in Armeniam, quae in ejusdem Actis Neronis annum (S. Hieronym. in lib. de Script.
pariler memoralur. Et revera conlcxlus verborum Eccl. in Luc). His igitur exemplis eruditi scriplpres
ita videtur requrrere, cum Senecio et Sura secundo ecclesiasticae bistoriae, pracserlim Romaeagentes, et
praesidentes, hoc est iterum collegae in consulatu cum aposlolis versati aut cum viris aposfolicis, quem-
(uegligenler expresso per voces Syria et Senecio se- a iinodum versatus est Hegcsippus , inter caetera
cundo) recurrant anno Trajani iiono. In sepulcra- vcrilalis criteria, quibus opera sua confiniiariint,
Kbus etiam titulis depositio martyrum signala non non omisere geslorum tempora ad nolas cpocJias
rarolegilur nominibus consulum, ut passim ostendere revocare. Hegesippi locum produxit Eusebitis de
possumtis in fragmenfis lapidum qua?.e sacris cceinc- marlyrio Jacobi fralris Domini. Epocham illius mar-
teriis quotidie extrahuntur. In Actis marlyrum in lyrii significavit proximam obsidionis Hierosolyrai-
Urbe passorum nomen praefecti' Urbis quandoque . tanae paulo post subsecutae. Nec multo post, inquit,
expriniitur: qui magislratus licet non esset annuus, D obsidio Vespasiani, el Judworum captivitas subsecuta
relalus tamen ad alias notioncs expeditionum, victo- est. Hmc Hegesippus,cumClemenleconsentiens(Euseb.
riarum, tnortis principuiu, aul siniile quidpiam , in- Hist. Ecd. !ib. n, cap. 23). Sunt verba Eusebii; quf
cidensin ea tcmpora.et in Actis marlyrii expressum, cum adducat eodem loco teslimonium Josephi, refe-
redditur character satis idoneiis ad pariandum ciiin rentis caedem Jncobi Justi ad intervallum triunr
consulatu. In Actis Juslini nvartyris Ruslicus prae- . niensium, numeralum ex morte Festi ad Albinuur
feclus Urbi eumdein ac soctos iiiterrogat et capite procuralorem a Nerone subrogatum , quo iriinesirf
plcclit. Publjcus praefeclus Urbi legilur in Actis spatio Ananus junior gessit pontificatuin , confirmat
S. Felicitalis sub Anlonino. Si hodie haberemus morem geniis atque xlalis suae, et Romae scriben-
inlegram seriem praefeclorum Urbi per duo priora lium historicorum, Ut epochas non omitlerent iden-
srccula aerae Christianae, quemadmodunv integra ti.lem memorare gestorum quoe describebaivt: et
series legitur successorum in eomagistratu ex ann» historiae suachoc himen non denegare, quod Romana
Chrisli 254 ad 554, in opusculo quarli saeculiedilo archiva in geslis provincialibns, et inscriptiones
per Bucherium ex iisdem mcmbranis, in quibus publicae miniMrabant, Eadem vero archiva, ct niar.-
51 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROAI.-VATIC. 52,
mora, el indiculi, et hisloriae adhuc integrae labente A suaeordinalionis : quas preces edidit cardinalis Tho-
quarlo Christi soeculo, quo Eusebius et llieroiiyimis niasius libro iu Sacram. Rom. Ecclesiac, pag. 211,
florebant, aperlum oslendebant hoc ipsum lumen hoc litnlo : Oralio in natali presbyteri, qualiter sibi
temporum auctori Calalogi sub Liberio, cujus de missam debeat celebrare-.
documenlis chronologicis inquirere duxi non omit- Ciini itaqueetinos vetuslissimus fueril sacerdotum
tendum. prioris foaderis, ut consjgnarent diein inauguralionis.
20. Gradum hinc faciam ad cognoscendam et et obiltis publicis labulis; et in exordio SacerdotiL
aliis comprobandam certitudinem atque auctoritatem novi fcederis dies nalalis. calhedrae non minus quam
caeterarum rerum quae in utroque Calalogo memo- nalalitius marlyrii in Petro sil annotatus ; eaque
rnntur. Ordinaliones presbyterortim, et diaconorum ralio sit habita in successoribus Petri, el ad episco-
Urhis, nec non episcoporutn hinc transmissorum ad pos minorum urbium derivata sit, iino, et in presby-
alias ecclesias vel fundandas, vel gubernandas, obli- teri consecralione adhibita deprehendatur, quis
ncnt locum poliorem , ctiin in singulis ponlificibus dubilet a nolariis EcclesiaeRomanaelioecpotissimum
reperiantur. Videndum igitur est qui fleri potueril ut documenta in litleras relata et in Archivis cuslodita,.
per tria priora saecula a Christi Domini passione lain unde postmodum catalogi, et diplycha, et indiculL
diligenler numeratas repererinl ordinationes in Ec- B sunt collecti ?
clesia Romana auclores secundi Calalogi, pertinenlis 21. Romae vero accuralius curatas et consignatas.
ad aetatem Felicis quarli et Jiistiniani. fuisse-ordinationes Chrisliani ac vere divini sacer-
Nemo negaverit ab exordio Mosaicsrelegis fuisse dotii quis inficiabitur, qui observet cliam profauos
consignalum annum ac diem erectionis tabernaculi, anlislites ethnicarum supersiitionum apud Roinanos.
ejusque consecralionis, simulque Aaronis pontificis,, lanlo in pretio fuisse habilos, ut cooplalijnes eor.ini.
ei filiorum ejus sacerdotum Exodi capite XL: Locu- insculperenlur ntimmis, marmoribus, aris, tain in Au-
tusque est Dominus ad Moysen dicens: Mense primo, guslis universiiinperiimoderaloribuscum occuparenl
prima die mensis eriges tabernaculum lestimonii, et deorum suorum maximum ponlificatum.quatn in pri-
pones in eo arcam, etc. Applicabisque Aaron et filios valis quibusque minus aliquod sacerdolium adeplis?
ejus ad fores labernaculi teslimonii, et lotos aqua Oniillo annales poiUificum eoruinque libros linteos
indues sanctis veslibus, ut ministrent mihi, el unciio esse primam originem Romanae historiae, ut in libra
eorum in sacerdotium mternum proficiat. Fecitque sccundo de Oralore memorat Marcus Tullius : Erul
Moyses ontnia quw prwceperal Dominus. Igitur mense historia nil aliud nisi annalium eonfeclio : cujus rei,
primo anni secundi priina die mensis collocalum est memoriwquepublicmretinendw causa, ab initio rerum
tabernaculum. Erexitque Moyses illud, etc. Laverunt- C Romanarum usque ad P. Mucium ponlificem maxi-
que Motjses, el Aaron ac filii ejus manus suas et pedes mum res omnes singulorum annorum mandabat lilleris
eum ingrederentur tectum fmderis, et accederenl ad ponlifexmaximus, efferebatque inalbum, et prapone-
altare, sicul prmceperat Dominus Moysi. Nec lanlum- bal tabulam domi, polestas ut essel populo cogno-
modo in sacris litteris consignalus est dies conse- scendi; ii qui eliam nunp annales maximi nominantur.
crationis Aaronis primi pontificis summi, verum et Satis fuerit inspiccre labulas cooptationum ad sacer-
ejusdem obilusdies, mensis el anntis, et filii Eleazari dotia quoe supersunt, apud Gruteruin descripUe e-
Miccessioet inauguratio ad maxlmum sacerdotium marmoribus Romanis fol. ccc, et apud Paiiviuium
expresse memoratur Numerorum cap. xxxni, vers. in Faslis ad annum Urbis 945. Praeler anni notauv
38 : Ascenditque Aaron sacerdos itt tnonlem Hor per collegia consulum indicalam , incisa est etiam
jubenle Domino: et ibi morluus esl anno quadrage- epocha annorum ab Urbe condita. Fragmentum dabo
simo egressionis filiorum hrael ex Mgtjpto, mense ex collectione excell. domini Alexandri Albani r
quinto, prima die mensis, cum esset annorum centum . . COELIO APOLLINARE COS
viginli trium. Inde incipit ponlificalus Eleazari filii P. R. C. A. DCCCCXXII
Aaron. Doraino euim praccipiente Moyses spoiiavit Q. CLQDIVS MARCELLINVS
Anron vestibus suis, et iudiiit eis Eieazarum, ut -0 COODTATVS
referlur Numerorum xx. Et tunc Aaron decessit e T. AELIO CILONE II. FLABIO LIBONE . . .
P. R. C. A. CCCCL
vita collectus ad palres suos. Epocham sacerdolii M. VALERIVS PAETVS AQVIL. . . ,
summi Mosaieae legis diligen ler relalam in divinas COOPTATVS
lilteras cum animadverlerent nostri iiontiftces Chri- C. IVNIO ASPRO II C. IVLIO ASPRO. .
P. R. C. A. DCCCCLX...
stiani, censuerunt non minori cura esse referendam FAVSTINIANVS
m Ecclesiae labulas dedicationem calliedrae, quae COOPTATVS
responderet erectioni tabernaeuli; ac slaluerunt AVG. III ET COMA
P. R. C. A. DCCCCLXX. . .
tujuslibet episGopiordinalionis diem annua memoria
telebrarfi, quae Aaronis consecrationi compararelur. Nummos qui cupiat ejus rei testes, observet ar-;
Quin etiam in rilualibus libris velustissimis, el in genteos et aureos Neroni Caesari a senatu cusos sub
Canonibus Conciliorum conspicimus, fuis&eassigna- palre Claudio, cum epigraphe: SACERDOS COOPTATVS
tas certas preces cuique sacerdoti secundi ordtnis, INOKNECONLEGIVM SVPRANVMERVM EXS. C. Esimdem
ncmpe presbytero, ut annuo sacrificio recoleret diein coqptalioncm refart marmor vetusUim.apud Grutc-
53 : J?FWEFATlO- - 54
rnm fol. ccc, ad coiisulatura v Claudu Augusti, col- A tia , adeoque inter antaquissima Urbis censendum^
tega Orfifo post Roniam conditam anno 804. Ponti- ila insculptum oslendunt iiiomimenla-ejuscollegiiqcae
ficalus autem Maximia se initi diem ila incidil Au- MusaeumAlbanum iliustrant, a nobissaepe consuleh-
guslus in Kalendario marmoreo, olim aptid Mafleios, dtim. Dabo porlem inscriplionis quar ad noslram
iiiiuc autem in Farnesianis aedibus asservato ad rem periinel, einn rciiqua vidcri possint descripta
Cariiptim Florae : Hoc DIECAESARi>0NTir.HAXIMUex eo.leni marmore apud Sponium, Miscellan. pag.
FVCT.EST (ad diem pridie nonas Martii); et in alio 5, et apud Fabrellum lnscriplionujHpag. 442.
Kalendarii fragmenlo nnper effosso apttd Anlinnv . . . . ISDEMcos (nempe L. Cetoiiio
cura et impensLslaudati vindicis eruditae aiiliqtiita-* Cmitmodo-D. Novio Prisco) K. MAKT.IN AEDE
C NCORDiAE ADSTAXTrBVS.ERATRIBVS ARVALIBVS EX
lis excell. Alexandri Albani SS. D. N. fratris filii TABELLA 1MP.CAESARIS VESPASIANI AVG.MISSA C.
sigualur dies xtv Kal. Nov. SALVIVM LIBERALEM~N.BASSVM 1NLOCVM C. MATIUI
PATRVINI DEMORTVIC0OPTAMVS INC0LLEGI.0 ADFVE-
HOCDIECAESAR TOGAM VIRILEM SUMPSIT RVNTL.VERATIVS. QVADRATVS C. VIPSTANVS APRO-
NIANVSL. C SALVIVS
MAF.CIVS.POSTV51VS LUIhRALIS
supplcntibus fracluram N. BASSVS. ISDEM COS.MAG. C. SALOM MATItllPA-
taarmoris, quae sequenlia surripuit, Nicolao Dama- TRVINT 1MCVIVSLOCV3I SVCCESSIT OBIITMAGISTE-
RIVMEODEM ANNO ISDEMCOS.K. MART.P. SAI.I.V-
sceno, et Siieionio, quorum ex tcslimoniis collegit Q STIVS.BLAESVS. ISDEMCOS.V. 1D.MART.IX AEDE
card. Norisius in Ceiiotaphiis Pisanis drsserl. ti, CONCORDIAEL UAG.L. SALLVSTIVS BLAESUS COOPTA-
pag. 115, Auguslum eadem die togam purara in- T.VSIN LOCVM C: MATIDIPATRVINl COLLEGI FRA.-
TRVM ARVALIVM CONVOCAVITET
duis.se,deposita puerili praetexla, et pontificemcrca-
tiim in locum L. Domitii. In alio lapideapud Gritle- 22. Tabulaecomplurcs marnjoreie,Actishujtis cof-
ruin pag. ccxxvui, 8, non soliim ifldicalur dies quo legii insculptae, et in Gruleriana colleclioiie memo-
Tiberius Caesar ponlifex maximus crealus fiiit, sed ralae post fol. cxvm, qua; olim apud Fulvium Ursi-
de iudustria asscrilitr idem dies alleclus ad dedi- num, nunc vero jn palatio Farnesiaiio visiiriliir su-
candas staluas Caesanmiel Augustarum. PERPETVO-. perstites, demonstranl etiam sequentcs sclalcs, us-
QUEF.IVSDIE DESICATIOMS DATVROS NOSTESTATI SU- qne ad qiiartumet qtiinliimsaeciiliimClirisli,c'aiiidcm
VtJSQVEHDIEMQVOFBEQVENTIOR QVOTANNIS SITSEll- cmisiieiiidinem cusfodisse, incidcndse scilicel dict
VABITVR VI IDVSMARTIAS QVIAHACTI. CAESAR PONT. quavota publica concipicbanlur pro saliitcCaesaruni.,
MAX.FELICISSIJIE CREATVS EST. et qua concepla solvcbanlur; ritu siipersliliunis
Solemue igitur erat apud Romanos aeraeChrislia- ethnicae diligenler explicato in aliis quoque marmo-
nae saectilis primo, secundo ac terlio, ut memorati libns ejusdem collegii, quae ante aiinos circiler vi-
lapides ddccnt, signare in Faslis collegiorum sacer- IC ginli effossa ad scxtnm Inpidcm cxtra Urbcni, et
dolalium (nedum in libris ponlilicalibtis) cooplatio- inde a ine reportata edidil recolcmlacliicnioriacprae-
nes novorum sacerdotum, et eleclioncs ponliflciim sul Philippusa TurrecpiscopiisAilrieiisis, mihidiun
minorum et maximorum. Qiiin eliain diem cerlani viveret amicissimus. Eadcm modo asservalur ifi
eaoptalionis in collegium fratrum, Arvalittm (in sa- paulo anle laudalo inusco cxccll. f>. Alexandri AL-
ecrdolium scilicet collaluni Romulo ab Acca Lauren- baiii
IMP.CAES.M.AVR.ANTQNINO AVG.1III.C. AVFIDIO VICTORINO II. COS.LNCAPITOMO OtC.
ISDEHCOSS VII 1D IANVAR IN PRONAO .... FRATRES ARVALES SACRIFIClVM.
DEAEDIAEINDIXERVNT. Q.LICINIVSNEPOSMAGISTER VELATO CAPITE CONTRA ORIENTEM
. . . QUOD BONVM FAVSTVM FELIXFORTVNATVM SALVTAREQVE SITIMP.CAES.M.AVRELIO
(nomenCommodiabrasum)ANTONINO AVG PIOSARMAT GERAIMAXIMOP MPPcos UIIOPTIMO
MAXIMOQVE PBINCIPIDIVIH ANTONINI FtL DIVIANTOM.M 1IEPOTI WVI.IIA1IUIAM PRONE-
POTIDIVITRAIANI ABNEPOTI SENAT«P Q R FRATRIBVSQVE ARVALIBVS SACRIFICIVjf DEAE
»1AEHOCANNO ERITANTEDIEMXVIKALIVNIAS ROMAE ANTEDIEM XIIH.K 1VNlXYVf.o
KT DOM.I XHU. K IVNCONSVUMABITVa DOMIADFVERVXT IN COLLQ LICINIVS. NEPOS MAG.
clc.etphiribusinlerposjlisritus hujusce supcrsiiliosi Sacrificiipersoluli ita dcscribiiun
1SDEM COSXVIKIVN.
Kt DOMVM I.ICININEPOTIS MAG FRATBES ARVALES PRAETF.XTATI !5ACniFICIVM DEAEDIAE
TVBEETVINO FECERVNT IBIQVE BISCVMBENTES TORALIBVS SEGMENTATIS MLMSTRANTinVS.
PVERISPATRIMIS ET MATRIMIS SENATORVM FILISAELIOAVIOLA ET ACILIOSEVERO ClC.
ISDEH COSXllll K1VNIN LVCO DEAE DIAECj.LICINIVS NEPMAG ADARAM IMMOLAvil. . POR-
CILI.ASPIACVLARES NLVCICOINCHVENDI ET OPERISFACIENDI, 1BIQVE BACCHAM IIONORA-'
RIAMALBAM AD FOCVLVM IMMOLAVTT SACERDOTES IN TETRASTVLO CONSEDERVNT ET EX
SACRIFICIO EPVLATI SVNTSVMPTISQVE PKAETEXTIS ETCORONIS SPICEIS.BITTATIS LVCVM.
BEAEDIAESVJIMOTO ASCENDERVNT ET PER Q. LICINIVM NF.POTEM ET CA.TIL1VM SEVERVM ,
PROFLAMINEH AGNAM OPIMAM 1MMOLAVERVNT PERFECTO S ACRIFICIO OMNES TVHE ET
VINOFECERVNT DEINDE CORONIS INLATSSIGNISQVE VNCTISPETRONIVM PRISCVM EXSA-
TVBNAElbuS PRIMISINSATVRNALIA SECVNDA MAGFECERVXT ETFLSVLPICIANVH KLAMl.NEM .
lietuti (ot versus hujusce inscriptionis e inullo p rumdem concepli, ac persoluli, cl magistroritm coF-
pluribusquibuseaconstat, ut ostenderem, imperanlie legii, et Flaminum creatorum. Ad saectilum leriiiim ~
Commodocirca finem sacculi secundi viguisse nio- peninet alia inscriptid ejusdem collegii sub Caraf-
rem incidendi in publicis tabulis cpllegioriimsacer- calla, quie cum praecedenlirepcrta fnit, et legi polesf
dolalium sipud Romanos annum, ac diem sacri ed- in Iaudato libro praesulisde Ttii re edrta post dissec-
55 AD ANASTASHJ» PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VAfla 56
tntiones de Veteribus MomimentisAntii etde Milhra. j LPersicorumi et Eliacortim, et
Cryphiontra oslensio
Referuntur vero ad quartum saeculuma-rseCbrislia- memorala sub initium inscriptionis sint potius verba
nae marmora non dissimilis argumenti, licet ad Mi- sacroram,
quam initiatioRis propria, ul placet lau-
thram perlineant, cum ejusdem superstitiones adhuc dato auctori disserlatioais de Mithra,
cap. 5, pag.
ab ethnicis jn Urbff retinerentur. Apparenl in iis 203, atlamen dies et annus consecrationis diserte
inscriptionibos signali eonsiilalus ac dies initialionis exprimilur in eodem lapide peraclae in consulalu v
eorura qui sacerdolibus Mithriacis ascribebantur, VaJentiset Valentinni junioris priino, quando Aure-'
ritu a Prudenlio expressn. Lapides cjus rei testesa lius Victor Augentius .-Emiliano Corfoni filio eonse-
Grulero meniorali folio HLXXXVII visuntur adhue in cralo sacerdoti Solis tradidit Coracica.
palalio Barberino ad Qutrinalem. Licet enim iraditio
DAT1ANO ET CEREALE CONS
NONIVS VICTOR OLYMPIVS V. C.
PP. AVR. VICTORAVGENTIVS V. C. P.
TRADIDERVNT PERSICA PRI. NON. APRIL. FEL
CONS SS. TRADIDERVNT ELIAGA
XVI KAL. MAI. FELIC
OSTENDERVNT CBYPHIOS VIII
KAL. MAI. FELIC
DD. NN. VALENTE. V. ET
VALENTINIANO IVNIORE PRIMVM
AVGG. CONS. VI. IDVS. APRIL
AVR. VICTORAVGENTIVS.V.C.
P. P. FUAO. SVO. AEMILIANO. CORFONI
aLYMPlO. C. P. ANNO. TRICESIMO
CONSECRATIONIS. SVAE. TRADIDIT. CORACICA
FELIC. CON. SS. OSTENDERVNT
CRYPHWS. VIII. K. MAI. FELIC
23. Alias consecrationes die certo signalas oslendit ]B calhedram pontificalem S. Hippolyti episcopi et
Griiierus fol. xxviu et sequentibus : quas inter sin- martyris sub Severo Alexandro cum ejusdera stalua
gularis est illa, ubi SexliHus Agesilaus yEdesius se insidente, quam ex coemeterioLucinae in agro Ve-
in aeternum renatum dicil Taurobolio Criobolioque rano translatam ad bibliothecam Vaiicanam tot eru-
percepto DD. NN. Valente V et Valentiano Jun. ditorura libri illustrarunt, chorurn ducentibus Baro-
Augg. Coss. Idibtis Augusiis; undedignoscilurposita nio et Bucherio. Titulus ila inscripiis est ETOUC A,
circa finemsaeculiquarti cum pluribus ejusdem acta- etc id est ANNOPRIMO REGIMINISALEXANDRl
lis inscriptionibus ibi relalis. IMPERATORISFACTA EST XIV PASCHAE IDlr
Cum igilur collegia sacerdotalia elhnicaesupersti- BVS APRILIBVSSABBATOCVM MENSIS EMBO-
tionis, quaeRomae vigebant a prirao Christi saeculo LISMALIS FVISSET. ERITQVE SEQVENTIBVS
ad finem quarti, sodalium suortim Faslos et Acla, ANNIS SICVT IN TABVLA SVBIECTVMEST.
iniliationes, rilus, dccreta, dcdicationes non modo EVENIT VERO IN PRAETERITIS SICVT INDICA-
mandarent litleris in libris Iinteis, aut eburneis tabel- TVM EST. SOLVERE AVTEM OPORTET IEIV-»
lis inscriberent, sed etiam marmoribus insculperent, NIVM VBI DOMINICAINCIDERIT. In hoc igilur
et proponerent in atriis, et in pronao suarum aedium, lapide, inciso anno Christi 222, tex Sacrorum, quae
tum etiam Kalendariis insererent in foro posilis, ad 'C proponitur observanda in Festo praecipuocelebrando
aiictoritatem et perennitatem conciliandam suis in- Paschatis Cbrisliani, continel institulum jejunii sol-
slilulis; Cltristianac professionis cultores non minus vendi |)ominica die, ab apostolica tradilione per-
providi, et multo sanctioribus excmplis imbuli per duclum ad Ecclesiam Orienlalem et Occidenlalem,
divinas litteras utriusque Testamenli, merilo censue- et confirmalum decrelis Pii, Eleuiheri et Victori»
runt ad digtiitatem verae religionis pertinere, ut Ja- pontificum Romanorum, post coacta biijus postremi
terculos ederent pontilicales, etmarlyrumpnssiones, praeserlim jussu concilia a Theophilo in Palaestina,
vetuti Faslos Ecclesias-triumphales , ornarent notis ^et alibi, «ti suo loco dicendum erit. Quare super-
chronoIogieisanni,sett consulum, mensisacdiei.qno sunt vesligia non obscura poiilificiarum constitu-
verilali tesiimoniutn praebnerant sanguine et confes- tionitiiij et sacrarum legum observandi ritus festo-
sione. Intelligebant enim pergraturoDeo fulurum, et rum, et jejunii solvendi, ihcisa vetustis in marmo-
tH
posterismaximeulile, ulltdespublica Aclisconstaret, ribus Roaianis, eliam constante perseculione,
et annua meinoria recoli possel eorum ingressus ad iam tum addiscerenl hierarchiae summi hujus Ec-
marmora Chri-
gloriam, in iis praesertim coemeteris suburbanis clesiae omnium princip»,. Urtiana
in quibus martyres atque ponlifices deponebanlur. stianis sacris insculpta erigenda esse ad instar cippi
Decreta vero ponlilicum aut conciliorum, quae prio- D triumphalis supra confraclas labulas ethnicae super-
ribus etiam sacculis anle Constantinum Magnum stilionis: quse tunc a fratribus Arvaltbus, anisque
edila fueranl, aliquando expressa fuisse tabulis, aut Daemonummysteriis, et sacerdolibus Isidis, Sera-
cippis marmoreis aperle nobis osleudit insciiplio pidis, Mjthrse, Solis, et Matris Magnaededicabantur,
Canonis Paschalis in veluslo marmore exprimenie 6ub fallaci spe promissae sibi acternilalis, tanqiiam
57 PRJIFATIO. S8.
praesidia profani euitus inaiiium deorum «tmquam A loculis summorum pontifieum, Him in eolligendis.
inlerituri; cum eodem saeeulocederent in praedam, diptychis, et catalogis ex earumdein iuscriptionunt
el verterentur in monimenla victoriae de triumphalis et Aetorum autographis nemo jnre dubitaverit, cui
erroribqs partae a verilale religionis CJirisliaiiae. perspecta sit diligentia, quam pari ferme studio im-
Verom baec alias. Nuac in ea digitum iutendimus penderunt proximarum Italise eivitatum episcopi in>
bac tanlum de causa, ul appareal auctoritas rerum, decessorum suorura memoriis praservandis posle-
quaj enunliantur in vetuslis Romanorum pontificiun rilati. Liceat milii proferre ex Noiana ecclesia illtis-
Catalogis, quarti praeserlim, et sexti saeculi (nnde tre dociimeiiium, quod ante annos qutndecim inde
hic Liber Ponlificalis agnoscilur contextus sub Gre- collegi, cum a S. D. N. Clemenle XI ascriptus comi-
gorio II et 111) cura per eas aelates cotisueludo talui eorum, qOos eminentissimo cardinali Carofo
vetus Romae vigeret, tam apud Christianos quam Barberino legato de latere ad Catholicum rcgem His-
apud ethnicos, consigoandi marmoreis tabulis per- paniarum Philipptun V Neapoli ttinc agentein adroi-
inde ac libris pohliflcalibus acta et decrela colle- nistros delegerat Jegationis, permissu ejiisdenr car-
giorum, initiationes et sacerdoUa eorum potissimum dinalisNolam me conlulissem ad sacras antiquitalcs
qui coetui praeessent. ' perluslrandas ejus ecclesiae et ccenieierii S. Felicis
24. Acla et ordinaliones Ecclesiae Romanae splen- B in Pincis dicti : ubi supersunt eomphires basiKcse
didius consignata Jeguntur post assertam nbertalem partes, mnsivo et inscriptionibusdecorataea S. Pau-
divini cultus a Maximo ConstauHino. Bealus enim lino episcopo Nolano. Tanli sacrarii monumenla bene
Damasus papa , qui tabulis marmoreis eonvestiri multa edere cum possim pubiica luce dignissima, iis
curavit atria ecclesiarum, adiius ccemeteriorum, tantum conlentus ero quae pertinettl ad argiimentiim
sepulcra marlyrum, quae tabulae poslmodum dictae a me susceplum ad pertraclanduin in hac praefa-
sunt Platoniw, eiegantibus eliam versibus complexus tione, ncnipe ad sarcophagos et sepulcrales labulas
est in earumdeiii inscriplionibus comptura docu- aliquot episeoporum insculptas, die el anno deposi-
roenta hisloriae decessorura suoruin, et martyrum : tiouis per eonsures indieato.
quorum aliqua integra supersunt aetate nostra in In Zophoro litteris mustvi operis legilur epi-
hypogaeo basilicae Vaticanae, in sede S. Sebasliaui gramma S. Patilini, aequate lestiiiionium aedissacrse
exlra muros,et in lilulp Equilii: alialeguntur apud a se amplificaiae.
Gruterum, et tomo IV Veterum Analectorum Ma- Parvvserat tocvsante sacris angvstvsagendis
billonii, descripUt selale Caroli Magni; alia denique Svpplicibvstpie
Nvnc
negaus panderepossemanvs.
collecta a Martio Milesio in editione operum B. /-. popvlospaliosapiis altaria prirbel
^ Otliciis mediimartiris in gremio.
Damasi. Cvnr.taDeorenovalaplaceui.Novatoriiniasemper
25. Cum vero et in coemeteriis martyrum appa- Clirislvset tn cvmvlvinIvminisamptilicat
Sic el dilectisolivmFelicis lionorans
reat saepe annus ac dies deposilionis, plerumque - El splendoresiinvl provtlit el spalio.
scalpro caelatus in tabulis marmoreis, occludentilius In arca marmorea apud altare
loculum, non raro in calce exaratus, aut minio co- DEP. SANC. FELICIS EPS. V. ID FEBR.
loralus in caemenlo cruslas marmorum jungenic cum POS. CONS. FA. VS. TI. VC (b),
inargine loculamenli; quis non videat, ex his atito-
collecias fuisse sive et Cum S. Paulini ohilus referaliir ad annum 430,
grnphis tabulas, indiciitos,
lalercnlos depositionum, et ruditnenta illa Marlyro- sanclus Felix oclennio post deposilus ejus aetalera
logii Romani, a Bucherio reperla in menibi-.uiis aequat. In alia proxima arca marmorea
quarti saeculiaul quinli, el ab eodem edila post Ca-
nonem Paschalem Victorii Opusculo lerlio pag. 276? DP. EP.PAVLINIIVNIORIS D. UI.ID. SEPTE
FL. DIOSM ORO (c) VC CONS
DEPOSITIOEPISCOPOMJM (a). In alio sarcophago delritae snnt liiterae inscriplio-
Scxto KalendasJstnuarias,Dionysiiin Callisll. r. nis : ila ut incerlum sit an episcopus ibi recondatur.
Tenio KaleudasJauuarii. Felicisin Callisli. Sed nomina consulum supersuut integra : quae indi-
Pridie KalendasJanuarii, Sylvestrl in Priscillse.
QuartoIdus Januarii, Miltiadisin Callisti. canl annum 359.
DecimooctavoKalendasFebruarii Marcellini[Marcelli] SEMPER OBMERITVH VIVEIS PRAECOMA LAVDIS
in Priscillx'.}
Terlio NonasMarlii,Lucii in Caliisii. ET BONA PROGEKIES . . .
Decino KalendsisMaii,Caiiin Callisli.' PEVIASV. . .
VuartoNonasAugusii,Stepliaoiin Callisti. nELIQIJUE...
Scxlo KsilemlasOctobris.Kusebiiin Callisti. IA-...
in
NonisOclobris,Marci Balbinae. . . . ELA. . . SEMPERERIS . . . OMINE
DVCI
Sexlo Idus Dcceinliris,Eutydrianiin Callisli. A : . . OR . . .
Pridie IdusApriles, Julii in via Aureliamilliarioni. In ... FELICIS
Callisti.] EVSEBIO ET YPATIO COSSDp.INFACE
26. Verum de diligenli cura noiariorum aposlofcae yi KALIV»
wdis tum in incidendis epochis depositionum in In alio marmore
(n) Nempe Romaiiorum a Lucio ad Juliuin. (c) lut inendose incisus Fl. •Dioscori consulalus
(b) Amio Christi 438. tneidens in atmtim Cbristt 4i2.
59"" AO ANASTASIUMPROLEGQMENAEDIT. ROM.-VATIC. liO
DP.THEODOSI — ET*C— DtE A DOSflsmOR LEmiS EPISC. VIX. ANN.
- -
VII ID VS DECEMBIiES^ FL- PL M. LXX¥„ DEPST I . . .
FAVSTO. — JVNIORE — SC. £ONS f» SEXXJES. P. GMLSVLAIVM . . ..
Non omttlenda est inscriptio AiireUahi epfecopi, Leonis lerlii episcopi nomen iegitur in marmore
ticet iudicio consiilitm desiituta (nescio an ejus, qui
sepnlcrali, sito in pavimenlo ante absijJeitt basi-
Notatiorum praesulum habetur qtiintus): ubt anni Kca>.
ejusdem sedis ita memornntur. LEO TFJtlWS EPCREDO RESVRGERE
7 DPS.SANC.M. DMN. AVRFXIAXI F.PISC.
1»PiCEftUIBIXIT
•VXNS Alterins Lconis ex Monacba Antislilis esl epi-
PL M tXXX S6D1TAHM.XXXVIII.DEP-.ES. OCTABV.. gramma seputcrale, quod seqwlur. in pavimeulo
KAL.AVG. siUim.
,In sequentt mai-more memorniur Leo episcopus:
P IHCfcEOVrRSCS.SOCIAT.
Et inscriptio perlinere videlur ad annum 547sextiint . . . EXSPIBTATE POTENS; JC. . »
posl cOnsulatumBasitii QVIVITAEX MONACIIO S . . .
ABSTINVIT TANTVM TANTOQ>. .
f HIC REQVIESCITAPOL VT QUASILVMANGELICV.. . . .
LONIA SACRA VIBGO
Luperci etiam episcopi visitur epigraphe marnwea. in slruetura,. ipsins Jiissu adornata circa anmiin.
Cliristi 533, qua actate prnafuit Nolanae Ecclesiae. ^
f IIOC QVOD CERNITIS DrSCITE QVOD LVPERCVS EPISCQPVS COMPSIT ET
ORLNAVIT IN HAC ECCLESIA . . :
LVPERCVS EP FIERI PRECEP
AMORE DI ET SCOrtVMFELlC. ET PAVLIM RVFI LAVRENTi ET PATRICII
,S. Patrieius nepos R. Tartini Turonensis episcopi B quorum a.liqui memoranl annos sacerdolii, dfem de-
audilor fuil sancti Paulini Maximi episcopi Nolani. : posiiionis, aut consiilatiim.
Ab his non disjungendi. sunt lapides sepulcralcs Adeodali archipresbyicri tale esl epilaphiiiin maf-
presbyterorom ,. diaconorum , subdiacpnorum , cf moretim ; in.quo cliam visitur insculpia columba
sacrarura virginum, eadem in ccelesia supersiiies: pro more Chrislianis familJarL
*
ADEODATVS1ND1GNVSARCIIIPRESVITER. SCE. NOL. ECCL. REQVIE
SCIT HIC
tlacc videnlur ejns jitssu Inpidi insculpla, cmri sibi pararet sepulerum. Caclcra quae scqnuntur addita a»
eonfratribus post ejus obitiun : .
DILECTVS A DO ET IIOMIMBVS. IN. SACERDOTIVM
ERAT. ENIM. SERMONE. VERAX. 1N. IVDICIO. IVSTVS.IN. CO.VLMISSO. FIDELIS
DVLCIS ET BE.NESVADVS. IN. VERSIBVS. SVIS SEMPER
ATDVXIT. MVNKRA.QVOPIOSA. QVANDO.1NGRESSVSEST. IN SCM FELtCEM
TEMPORE. QVO. NVLLVS. FVIT. PRETIOSIOR ILI.OS SACERDOS
VrXTf. CVNCTIS DIEBVS. VITE. SVE. ANTE. ORDlN,AT10NIiANN XXX
SEDET. SACERDOTALl ORDINE. ANN L ET DEP EST . . .
In abside antiqua labula marmorea modo affixa parieti lestatur depositioncm Urani pres'iyleri, qnema;
secrefis fuisse S. Paulini Nolaiil episcopi consiat: cujus etiarn liitersc conipliues suut ad Urauium dalae^
DEPOSITIO VRANl PRESB. XI KAL lANVARIAS
Leguntur etiam depositiones presbyleri Patricii, Honorati presliyteri, presbyleri Ftorenlii.
Diaconi Reparali deposilio ailjunctas babet chronologicas notas diei 19 Octobris et anni 553»
DEP. SANCTE.M. REPARATI
DIAC. DEP. D. XIIII. KAL NOVEMB
XII P. C BASILI V C
Subdiaconi Filicelli deposilio consignala est marmori, in quo Januariae (fortasse- ejus. matris, aut consai»
guineac, autagnatac) noinen, et epocha conspicilur anni 536.
t HIC REQVIE?CIT IN PACE IANVARIAf
. . Q VIXIT PL M ANN XXVIIII Cum MA
RITV FEC ANN XV. M XI. D. X. DEP
D XV KA FEBRVAR P C BILI
SARI VI P N D PRIMA
-J- HIC REQVIESCIT 1N PACE FILICELLVS SBD
«V
Sacrarum autem virginum depositiones duae perlinent ad saeculum quinlum. Prior refertur ad anna.Ti
consulatus Aelii, nempe 431, vel 437, vel 446 vel 454.
DEP. SACR. VIRG. M. . . . . .
DIE XIUI. KAL. MART AETIO ET
. . ... . ET PAVLT PRESB
(«) Hoc est, anno 490.
61 PRJJTATIO. , 6£
Justae virgims nomen ctim Jcgereni composilujii cum consulatu Flavii Seveviiti, bis occurrente in.Fastis.
ad aunos 461 et 482,
SACRE VIRGINIS
DEP. IVSIL V. 1DS. NOBEBR
FLS. SEVERINO V. C. CONS
monuit pius saeerdos hujws tcmpli Praepositus, .A ArvaJiiiHi, Ponlifrcum Majorum^ Augurum, Epulo-
sacra hacc montimenta mibi indicans , repertam nuni, Sodalium Titiorum, Augiislaliiim, Isiacorum,
fuisse hanc poslremam labuhiirt marmoream ila ciiltorum Herculis, Solis, Mitjirae, aliaeque hujus-
iuscriptam sub columna ccclesisc dura paries rcfice- modi. sacra professae^el in deeurias plerumque dis-
retur, occhidens loctitum jn loplio excavalum, ubi lribiitap, ut observat Fabreltus Inscript. cap. 6,
cernebantur Jusiae virginis oss» integra, deposila pag. 429 et 449, solebant marmoreis labulis inscul-
manibus cancellatis cum Jamina plumbea pedibus pta affigere temploruni adytis ef vestibulis. His veroi
apposita, in qua visuntiir litterae, nomeii, ac slatum Aclis publica auctoritate proposilis ab elhnicorum
virginis indicantes sub mono^rammale Cbrisli superslitione visa est indicere singulare cerlamen
Domini : nostrae retigionis a Deo protecta virlns et coxislanr
A £ O.JUSTA VIRGO lia per sumhios liierarchas Eccleshe Chrisii mili-
Ibi etiani numisma Licinii reperlum fuisse nar- tanlis : ul Aeta veri sacerdotii CJirislian.-elegis aere-
ravil. perennius incisa nostris iu basilicis, tittilis et colle-
26, H-.ccomnia cum repulo, posl Nolam a Gotlits giis iriumphales veluli faslos opponerenl ,in Petrii
caplam et vaslatam, adhuc reperiri unitis in ecclesise Csipitolio profanis elhnicoriim inilialionibiis et my-
ambilu, qtiae fuerat a B. Paulino restituta cl ampli- B steriis impielatis. Nam Romanne Ecclpsiaepontifices^
ficata,,alqtie iri marmortbus qirinti et sexti sacculi atl perenniialcm nicmoriac, et hisloriae (idem, et
video nomiiia , aetates, deposiliones episcoporum dociimenlitm poslcris transmittendiim aelerni sa-
consignari per consulalus, necnon memorari presby- cerdotii Christo collali a Paire, ab eoipie commu-
terorum ordinationes, diacouos eliam (aeque ac nicati Petro et successoribus vices suas in lerris
snbdiaconos, et sacras virgines) ibidem condilos olieiintibus, ibidem tropaca aposiolorum, el sacras
fuisse, non neglectis lemporum notis , universa de- leges, ac succcssionis jnra, et sericm spect.nulam
mum aptata video ad exemplar ccemeteriorum proposuerunt marmore et aere incisam, ubi ab ido-
Urbis, necesse est ul inde colligam duo corollaria : lorum mystis diligenlissima snpcrsiiiione habebaiur
primum est, B. Pautinum ejus basilicae inslauralo- coltectum quidquid usquam ffierat vanis erroribus
rem, qui origine Romanus, licet in Gallia natus, instilutum ; qiiemadmodiim observal S. Leo Magnus
maximam aelatis partem in Urbe transegeral, in serm. 1, de SS. apostolis Pelro el Paulo. Ita riempe
qtia etiam inter senalores relalus cohsulalum quo- par erat, ul omni genere dociimenioruin evidens
que gesserat anno Christi 575 , cum perspeclani redderetur, Cliristum Deum, Regem, et Sacerdotem
haberet consiieliidinem Ecclesise Romanse, haec secundum ordinem Melchisedechdominari ctiam per
diligenler curanlis per notarios regionarios , intit- servos suos in medio inimicorum suorum (Psal. cx).
Hsse eamdem consiieludinem in Ecclesiam Nolanam, Id clarius ut percipiatur, quod plurimum refert ad
vel anlea inductam confirmasse. Alterum corolla- asserendaiu firmilatem historicam rerum in Libro.
rium est, selale Paulini et proxima, nempe sacculo Pontilicali memoratarum, praeslat obscrvare, ubK
qnario , quando Catalogus ilte prior ponlificum nam reperta fuerint Acta illa paulo anie memorata.
Romanorum sub Liberio conscribebalur, abundasse cooplatronum ethnicae professionis sacerdotum. Fra-
tot documentis genninis et publicis hisloriam biijus truui Arvalium, el cultorum Isidis,, Allidis, Malris,
Ecclesiae Romanae, «l sota ex inspcctione brevium Magnae, Millirae, el Solis, quilius nosfrae religionis
inscriptionum, quae legebantur.in.coemeieriis Chri- antislites veri sacerdotii Christiani Aeta esse oppor
stianis chronologia salis absoluta Romanorum pon- nenda censiierunl.
tificum collige-relur; atil cerle ita luxata ratio 28. Cooptationes decurtarum illius sacerdotalis;
leraporum pontificiorum proferri nequaqiiam posset, collegii ethnicortin), cui Nero Caesar ascriplus legi-
cujus emendalio non esset facilis apud cos qui lur sub Ctaudio imperatore, afflrmat Grtiterus pag»
allenle consulerent litutos sepulcrales Romanae ccc, repertas fuisse Romw in wde wva S. Petri i»
Ecctesix , praeserlim si adhiberentur eliam Acta n Vatieano anno 1596, mense Junio. AfCta Collegil
martyrum, versibus inclusa per Damasum, et incisa Frairitm Arvalium sub Domittsino»qnae V. C. Fa-
eorumdem memoriis, eaque conferrenlur cum in- breltus prodnxil Iiisciiptioniini pag. 443, docet
sctiplionibus Caesarnm et magislraluum a quibus asservari in arcliivo basilicae Vatieanae, ubi eliant
publico judtcio fuerant damnali et pro Christo cuslodiebatur fraginentum illud aetate sua reper-
occisi. tum, quod exhibuit fol. 494. Inilialiones sareitlo-
tf. Redeo nunc ad interraissam comparalionem tnm Milhraecriobolio laurobolioqtic perfeclo in aris
Actorum quse corpora sive sodalitates (ut Cato pluribus insculptae, addilis consulibus et die dedica-
appellat apud Tullium de Senectute) elhnicornm tfonis effdssaesunl prope fJexiim circi Valicani, dum
numinum culttii in Urbe ascriptae , Fratrum scilicel funilamenlajacerenliirnieridionalislateristransversae
63 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 6*
navis basilicae, ubi SS. Simonis et Judae apostolo- jA V. C. PONTIF. ETDECEMVIR. SA. F
rum ara posliuodiim fuit excitata : asscrente Jacobo TAVROBOLW. CONFECTO. III. KAL. MAI
FL. ANICIO. ET. NIGRINIANO. CON. ARAMi
Griraaldi, nolario ad hoc muneris allecto, ul singula FELICITER CONSECRAVIT
diligenter referret in lilleras quae in dejeclione ve- 3.
teris basilicaeatque in molilioue novae per dies sin-
gutos reperirentur. Id prafcslititdiligenter in tabulis M. D. M. I.
ET. ATTIDI MENO
auctorilate publiea exaratis, et munitis impressione TYRANNO CONSER
signaeuli, quaruni autographum hodic asservatur in VATORlBVS SVIS CAE
archivo canonicali ejusdem basilicae principis apo- LIVSHILARIANVS V.C.
stolorum. Enumerat igitur Grimaldus fol. 43 aras DVO DECEMBVR
VRBIS ROMAE
complures marmoreas circa basilicam eodem modo P.S.ET.HIEROCERVX
rcpertas, et a Pompeio Ugonio anUquitalis studium I M. S. D. L. S. D
HECATE
professo recognilas, quae indicabant ab ethnicis Isi- D. N.GRATIANO AVG
dem deorum suorum lnalrem ihidem cullam fuisse. ET MEROBAVDE
Dabo Grimaldi verba :.< In Joco ubi nunc est sacel- CONSS. II11. IDVS
Jum apostolorum Simonis el Judae in absida novi B ] MAIAS (c)
tempii quae ad ireridiem vergit, mausoleum S. Pe- 4.(rf)
tronillae a scriploribus appcllatum, elc. Id quidem ANTONIN. . . .
Marti sacrum fuisse scribilur. Sed vir doclus, et V. C. PQNTIF. E . .
Urbis ecclesiarum anliquitalis indagator sludiosis- DECEMVIR SA. F
TAVRQBOLIO
simus, domimis Pompeius Ugonius, dictae basilicse CONFECTO. 111 KAL
ctcricus beneficiatus, orator insignis, nou Marti, MA. FL. ANICIO. ET.
sed polius Matri, corrupto vocabulo in Malrem pri- NIGRINIANO CON
ARAM. FELICITER
mitus dicatum fuisse existimat. Idque inter alia CONSECRAVIT
potissimura elicit, quod hoc tempore cum Pauli V {.
ponlificis maximi jussu anlerioris faciei angelus "
versus Campum Sanclum ftindaretur, effossaesunt DIIS OMNIPOTENTIBVS
LVCIVS RAGONIVS
ibi quamplures arae Matri Deum MagnmIdww sacrae, VENVSTVS. V. C.
seulpUe Taurobolii et Criobolii sacriliciis, tenipo- AVGVR. PVBLICVS
ribus Conslanlii et Maximiani nobitissimorum Cae- P. R. Q. PONTIFEX
VESTALIS. MAIOR
sartim, Gratiani Augusti, et Meraubaudis Coss., Va- r'u PERCEPTO. TAVR0B0L1Q
lenUniani Aug. et Neoterii Coss., et aliae hujusmodi, CRIOBOLIOQVE
quae in spretum acervatim projeclae litic iltuc, ac X. KAL. IVN.
fractae a Christianis olim fueraut. Nunc visuntiir D: N. VALENTINIANO*
AVG. 1111. ET. NEO
in vinea cardinalis Burghesii exlra porlam Sala- TER10.CONSS(e)
riam. i ARAM. CONSECRA
Inscriptiones ex autographis descriptas exhibet 17
fol. 164, quarum tionnulke, licet editae Ieganlur a 6.
Martinello in opusculo de Imagine B. MariaeVirginis Jtf. D. M. .
apud moniales SS. "Xystiel Dominici, paucae etiam ET. ATTIDI. SANCTO
occurrant apud Fabrellum Iitscriptioniim cap. 9,fot. MENO TYRANNO
a neutro lamen universae Q. CLODIVS. FL4VIANVS
665, pioferuniiir. Quare V. C. PONT. MAIOR
ex Grimaldi codice praestat tum impressas, tum in- XV. VIR. S.F. SEPTEM
editas hic exhibere. VIR EPVLONVM
PONTIFEX DEI SOL1&
i. TAVROBOLIO CRIOBO
j*> LIOQVE PERCEPTO
Jlf. £>.Jlf. / ARAM. DICAVIT
DD: NN. CONSTANTIO NONIS APRILIBVS
'" ET MAXIMIANO NOBB. FELL. MEROBAVDE
CAESS. V. CONSS. XVI1I ET. SATVRNINO
KALMAII(a)IVLlVS.ITA CONSS. (f)
LICVS. V. C. XV VIR
S. F. TAVROBOLIVM 7.
PERCEPI. FELIC. V. C. T
SACERBVS MAXIMA
2.(6) M. D. M. I. LAVROBOLIO
ANTONIN. .... CRIOBOLIOQVE REPETl

(«) Anno Christi 305. (d) Datam ex Fabretlo n. 2, ita describit Gri-
(6) Edila a Fabretto Inscript. pag. 665. Speclat ad mnldus.
aiiniiin Cliristi 350. (e) Christi 590.
(c) Anno Domini 377. (f) Christi 383.
65 PRJEFATIO. GC
TO. D11S. OMNIPOTENTI A ET ATTIDI MENO TYRANNO
BYS. M. D. ET. ATTI INVICTO CLODIVS HERMOGENIA
ARAM. DICAVIT NVS CAESARIVS V. C. PROCONS
NONI8 APRILIBVS AFRICAE. PRAEFEC. VRBIS
FL. MEROBAVDE ROMAE. XV. VIR. S. F. TAVROBOLIO
V. C. 1TERVM CRWBOLIOQVE PERCEPTO
ET. FL. SATVRNINO XUII. KAL. AVG DIIS. ANIMAE
V. C. CONSS. (a) SVAE. MENTISQVE CVSTODIBVS
8. ARAM. DICAVIT
D. N. GRATIANO AVG. TER
MATRI DEVM MAGNAE IDEAE (b) ET . . . AEQVITIO CONSS. (c)
SVMMAE PARENTl HERMAE
9-
MHTPI6EilN
EtC AERAtlENTE AEAPIMN (d) *OIBOTCTE*ANE*OPOC IPETC
KPHCHtVC HrASEOCTEAEONTIOCENCO*Ol ANAPEC
OC MEN Atf ANTOAIHCOC A'AP'An*ECrXEPIHC
OPriA CTNPE3ANTE6EAI IIAMMHTOPlPEIHI
SPIOBOAOTTEAETHC KAI TATPOBOAOIO *tPlCTHC
AlMACl MTCTinOAOICBwMONTIlEPrieECAN
Interpretatio aulem Graccaeiiiscriplionis lalis esl
MATtllDEUM
XV. vir P-hoebi.coronalts. saeerdos
Crescens. divinvsque,Leonlius. sapientes viri
Alter. qvidem. ab. Oriente. aller vero. ab. Occidenle
Ritvs. simvl. peragenles. Deae. omnipotenli Rheae
Criobolii. viclimae. et Tavrobolii. oplhniie
Sangsinibvs. sacris. aram. erexere
» Ex his, subdit Ugonius, duo versus sunl hexa- B reversus, eum liber Grimaldi mHil oblalus fuisset,
tnelri, el duo pentamelri. Habebal a lateribus Cy- memorans iiiscripltones jani relatas Matris Magtise,
belem cum arbore pini, et Attidem cum capitibus et Taurobolii, atque Criobolii percepli, locumque
bouum. Mirandum valde est quomodo hiimani ge- eftbssionis designans in Valicano, hac una Liigdu-
neris hostis juxla sancliorem totius orbis basilicam nensi ara caeterarum usum demoristrari inlellexi,
se ingesserat ad lantam abominalionem sacrilicio- apnd Valicanam basilicam repertarum. Quin etiam
rum idololalriac celebrandam temporibus Christia- liaec Lugdunensis ostendit, eam consuetudinem de
tiorum Caesarum; nec iniranduni si ab aliquo optimo qiia loquitur, transferendi superstitiosum cultuin
viro malleo arae ipsae fractae et aeervatim sepullae Idscae Malris, Taurobolii, et Criobolii ex Vaticano
reperlae sint. >- colle Romanorum ad Colonias vignisse sub Antoui-
29. Haecpostrema Ugonii conjeclura, lol Iapidibns nis. VIRES TAVRI, hoc est (ut cum Salmasio scile
coiifirinala, quae suadebat opinari, sacra Malris exponit P. Colonia) corniia ejus animanlis, seu vi-
Msrgiueel Idaeac pcragi consiievisse in Valicaiio, climae mactalae iu Tsiurobolio apud collem Vatica-
jeiale noslra vim demonsiratiouis obtinuil ex alia nuin Roniae, transferebanlur cum ARA et BUCRA-
ccleberrima inscriplione, reperta in summo colle NIOin Coloniam, ubi decretum fuerat sacra Matris
Liigdunensis Coloniae in Gallia. Eamdem vulgavit, C Detun Magnae Idacae peragere rilu Romirno per sa-
el leclissima, qua pollet, eruditione exposuit adm. cerdotes exornatos occabo et corona a qiiindecem-
rev. P.uer Domiiiicusde Colonia soc. Jesu theologiis, viris sacris faciundis. Pracstat inscriptionem illitis
inullis tnihi nomintbus speclalissinius, el singiihiris arae Lugdunensis cum prolotypo a me inspcclo
fecncvolcnUaeseipie ac doctrtnae causa summopere exacle coiigruenieni ex iibro laudato P. de Colonia
colendus. Ante qiiinqueniiium cutn Romanas anli- mutuari.
quilales secum hislrarcm Lugduni non infrequciiles, MATItlS
TAVItOltOI.IO D MI D
oslcndtl aram Taurobolii signis tncisam, effossam QVOBFACTVM EST EX IMPF.RIO NATRISD
in eo colle, el couimeiilariuin abs se de illa editiim, DEVU.
PBOSALVTE IMPEHVCOIUS CAE8T, AEI.1
liospilalitaiis noslrae lesseram preliosissimam largiri IIADRIANI ANTONINI AVG.PII PP
voluit: lum prae caeieris observandum insinuavil, in I.IBERORVHQVE EIVS
illius arae inscriplione haec verba pcrspicue legi: ET STATV8 COLONIAE LVCVDVN
VlRESEXCEPIT, ETA VATICANO THANSTIILIT ; id eiiim h. AEUILIVg CARPVSIlilll VIR.AVC.ITEU
DENDROPHORVS
de Valicano colle Urbis Romae inlelligi oportere
diserte tradil, cum in Colonia Lugduncnsi nulliis Hie visilur insculplum Capul Tauri, seu Bucra-
occurrat iocus ejusmodi noiuiiie donalus. Iu Urbem D uium coronalum. Sublus legilur :
(a) Chrisli 383. (c) Grimaldus in margine haeCaddit : < Hanc in-
(b) Fabrellus fol. 666, n. 522, ila exprimil M. D. scripiionem multo labore exscripsi propter chara-
M. /., ubi etiam versus aliter dislingtiit, el aplius, cleres jam prope deperdilos.»
ut videtur. — Anno Chrisli 374, (d) ltsij sed mendosc, pro ANAPwjj.
<«7 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. C8
V1B.ES EXCEtlTEXVATICANO TRANS \ inimicns verilaiis et religionis, cx vicinia Pctri ca-
TtH.ITARAET BVCRANIVM thednc suos hierarchas ablegare in provincias ct
SVOINPENBIO CONSECRAMT
SACF.RDOTE colonias Romani tiomtnis. Iii Vaticano, nempe in
Q. SAMMlO SECVttDOABXVVIRIS «repisline solii Petri, aras Milhrac,Isidis, el Malris
OCCABO ET CORONA EXORNATO Magnae,Tanrobolia, Crioboiia, ct ejusmodi porlcnta
-CVI.SAHCTISSIHVS ORDOI.VGVDVNEN*
PEllPF.TVlTATE.il SACKRDOTl DECREVIT nuniinuin ac inysterioruin ila fundare aggressus esl,
APP.ANNIO ATILIOBRADVA T. CLOD.VIBIO ut indeproferreimpiiimcullum iilrobique possel, in
VARO COS O.icntem eiOccidenlem ; miod insiiiiialnonobscurc
ln siuisi.ro lalere «jusdem arae insculptum est Cra- inscripiio Grseca snp. ti. 28. Neqire aliter scnliie
iiiiini ArieUs iiidiciiiniCriobolii. suadel epocba Iranslalionis sacroruin in Lug.Iiinpnsi
Dexlro autem in Iaterc cullri ligura visitur ciim marmore consignala. Observatenim opporlune P. t!e
litleris: Colonia, cuni pluribus erndilis, aiite iinperium An-
CVIVStUESONVCTIVM tonini Pii non reperiri ullum Tauroboliiim, ejusve
FACTVM ESTV. 1D.DEC riltim Roma transiatum; sed neque ullum Romae
Aple observat doctus interpres hiijns ntomimerili, aut in provinciis peracltim, aul perceplum antiquis
«x Terlulliano, Ambrosio, Firmico Materno atiisque II in monumentis, aut bisloricis memorari. Quare col-
scriploribus autiquis, a diubolo, cujus snnl partes ligere possumus circa eam aelatem, qua ordinaudis
invertendi veritatem, inslilutum fuisse, ut ipsas quo- iniperii provinciis Adrianus el Anloninus occupabau-
que res sacramenlorumdivinorum (verbis iiliiur Ter- tur, et qua episcopalium sedium ordinaiidarum par
tiilliani) in idolorum ntysteriis mmuletur. Tingit et cnra detinebat Petri successorcs, dum isti ad aposto-
ipse ulique credenles ei fideles suos, expiationem de loriim tropacapauh) ante constructa pcr Evaristum,
lavacro repromittit. Firmici quoque verbis osteudil, in Confessione B. Pelri clerum colligentes, et epi-
inter errores profanarum ri.ligioniima spiritu nien- copos, presbyteros, diaconosinitiatossacrisordinibus
ilacii subdote induclam crcdulilalein expurgandorum hinc ableganles ad Chrisliana sai-ra, qua in subur-
crimiitum per sanguinem viclimac, anle aras idole- bicariis sedibus , qna iit lilulis urbanis, qna in
rum piofiisuin, el rilu descriplo per Aiisoniiiin itt proviirciis exercenda, eliam in lolo divisis orbe Bri-
Tauroliolio ctCiiobolioitaconspersuin, uteo cruore, tannis, ea, inquam, aclafe, qua noslrae religionis
quasi rore depluenle, perfiinderentiir membra ac anlislites summi iia procurabant sacruin Clnisli
vestes sacerdolis iniiiansli sub scrobe latenlis. His priiicipalum, el saccrdolium , quindecemviri, sacris
iiempe sycophanliis conabalur impietatis magisler faciitndis, aliique daeinonum mystae idolum Dagou
elDeo rcbellis spiritus illudere sanclioribus mysle- contra arcam Domini erigentes, ad radices Vaiicani
riis ulriusqiie Teslamcnli , traducens ad abiisum collis instiliieruiit Tanrobolia ct Criobolia Matris
«uperslitionis conspersionem sanguinis divino jussu Magnae,et occabo ornalos et coronales sacerdotes
a Moyse adhibitam in consecrationeponlilicis Aaro- cum ara, et viribus, et bucranio inde perceptis misc-
nis cjiisque filiorum; et sacrilego ausu leulans fceda runt in colonias ad contagium superslilionis susc
iila simulacra lotionis oppouere dogmatibus spei ac provinciis infei-endum.
iidei noslrae, docenUs, perChrisli sanguinem prctio- 30. Verum pari sorle ac olim Dagon truncus in
sum purgari nos, ct consecrari filiosin salutari Ia- fruslra concisus ac dejectus anie arcam Domini slan-
vacro baptismi; sacerdotes vero dedicari in eodem tem repertus fuerat, etiam e.t monumenta Malris
sangitine per unelionem ordinis el signi ab aelerno Deum,Mithrae,fratrum Arvalium el quindeceinvirum
ponliftce instituli. Sed inspectio marmorum memo- confracla reperla sunl ac lumulluarie disjecla a
ratorutn declarat longtus proveclas sirtcs, licel irri- Chrislianis, et projecta in scabeilum pedum Piscato-
tas, et invidiain maligni spiritus. Eoenim demenliae ris : anle hujus basilicam dum jacerent, fulura inili-
processil, ut cogilaverit de subvertenda hierarchia ciavicloriae per fidemnoslram de genlibusearumque
Ecclesiae,idque speraverit se assecuturum, si secta- n superstitionibus reportalac. Apparet in his fragmen-
toribus suis inspirarel. ut e Vaticano, ubi Chri- tis vanawmulaliodecidenlisidololatriae, aTertulliano
stianaecommunioitiscentrum fixerat Petrus, auciore indicata in idolorum mysleriis, ut ipsas quoque res
Christo, diffunderet ille mysteria Matris Dennildseac sacramenlorum traducerel ad abusum superslilionis :
aiictoribus quindecemviris in orbcm Rdinanum. dum aspersione sanguinis. observatione mesonyclii
Videbat hoslis humani generis, a successoribus Petri delecluque arese Valicanaeet niensis Decembrisc^
post ejus ofoilum episcopos ablegari, perinde ac natnr perverterenoslrac rcligionisinslilnla sanclioriK
Pelrustonsueverat, perorbem universum : et uniia- et in aris, laterculis, marmoreis aeneisque tabulis
lein Ecclesiae servari per nexum sacerdotii maximi profana sua mystcria ad posteros derivare. Alnostri
(ttvinilus instiliitiim; cum nutu principis eprscopalis prxsulcs inlcr ruinas proslralae superslitionis stan-
ordinis omnia membra colligi in conciliis, el dirigi tem arc.ani Dei, et nunquam subverlendam inferna-
legihus cerneret; moderanle rem Chrisliaiiam uni- rum poteslatum viribus pelram oslendenles, supra
versam eo quiinPelri cathedi-a successor et navar- quam Ecclesiaconstiticta est, constanter perseverant
clius scderet quasi ad clavum reipuhlicae Chrisfi vi- per annos miile sexcentos et quod excurrit cuih
carius episcopus Romahns. Commeniur.ilarqnccsl Leone Magno, ejusiine deccssoribns et successoribus
ft PR^EF.tTIO. 70
quarta, el sexta feria more Majorum; jejuniaindicere, A . berenlur, et gesta inarlyriun celebrarcntur carmini-
et Sabbaro apuu bealum Ptiruni vigitias celebrare; in bus incisis in platoniis, Urbc nomluni capia et dire-
quibus , praeserlim, mense Decembri, ordinatioiies pla a Golhis, Vandalis et Hunrris? Si gentilis Delfi-
niiitislrorum sacerdolumque niinorum ac majorum nius Romanos faslos a Bruto et Collsilinoad Julinm
perficiant. Nec segniori cura platonias basiticffiinci- Caesaremordinavil, colleclis mSfmoribusCapitoruiis
derunl monumenlis nunquam desituris sacerdolii ex fori Romani reliquiis, alqtie paiicaruin Urbis ec-
Chrisliani: unde ponlilicalis historia colligi poluit clesiarmn, quo temere translala fueraut fragmenta,
et confirniari in texendis Calalogis sub Liberio et sub qiiemadinodiini Panvinius memorat, posl annos mille
Felice qnarlo, el in Vilis ponlilkum colligendis sub qiiingeiilos iiiiam fueraiit in foroposili; qiiol praesi-
Gregoriis secundo el lerlio. diis chronolugiae sulfulios fuissc credimus auclorcs
Catalogorum pontilicalium sub Liberio cl Damaso?
31. Jucondttm erit insphcere quanla superessct per pracscrtint cum illa aetate post Chronicon ab Eusebio
cam aelatem copia documentorum, non modo in co-
et digeslum per consulcs ex Aclis publicis, jussu Magni
dtcibus archivi aposlolici, sed eliam in parielibus Coiislantiiii ab omnibus impcrii prDvinciis stibmini-
niarmoribus sacrarum adium, qtiae res plerasque stratis, non lam recudcndi esscnl Fasti consulares
comprobareni in boc Ponlificali Libro enunliatas.
'
U ac ponlificii, qu.im confcrcndi cuni labufis Lalinis
Tria ferme ad capita reduci ea
possunl quacin Vitis
noisirionim, coemeierioriini, indicum et diplyclioriiin,
ponlificnm oeciirrunlAoaslasiolributis. Primum ca-
quibus Calalogi adniovcbanliir vcluli nd Lydiuni la-
put esl chronolosgicum, indicans lcmpus sessionis in
pidcm. Anonymus collcclor Faslorum sub Conslaniio,
J^elri calhedra, el consules quibus respondet uniiis
lermimis. al- qiicm Ctispiuianus priiuuni naclus, mox eliam Bu-
cujusque poniificalus inilium ac Capnt chcrius, aequior aesliniaior praeclari illius inonu-
terum*conslatdecrelis et ordinalionibus sacerdotuin
ineiiti, fcliciori curae cardinalis Norisii illuslraiidum
ae ministrorum. Terlium denique indudil donalio-
leliqueriint, ille satis oslendil,
nes iundorum, strucluras basilicarum ac tituIoruMi, eliam citra anonymiis, inquani,
ornamenta et supellectilem preliosam Ecclesiaeobla- lis suffulcirenlur openi Cbronici Eusebiani, quol adjuincn-
cpoclisjeconsulares in Occidente,
tam a pontificHms Rnmanis, imperateribus aliisve facilc alligabaiilur. Mimis ilaque
bocce quibtis pontificiae
principibus. Documenta rerum triplici capilc lieccssariuin duco vcrsari diulius in
enuntialarum ila erant in propatulo sub Gregorio hujusce primi
capitis firmamenlo, ciim cbronologiic et
terlio, quando Liber islc Pontificalis in publicum consularis opes cssenl in nunicralo iispoiitificiac
qui mcdio-
prodivit, ut coniplura legi posseut in marmoribus crein curam adliihercnl quarlo Christi saeculo in
genuinis. Licet indiciinn desumere ubertatisdocu- Q obscrvandis monuuiciilis Roinanis, nondiim
roenlorum ex iis quaepost annos mille jam evolutos Gotlios ct Vandalos pcr
dcinrbaiis. Qiiiiilo vcro saeculo
a Gregorii lerlii actale ad noslram adhuc visuntur Cbrisli
basilicis ct incunlc, licel colluvies barbarorum Urbi su-
supe-esse in lilulis Urbanis, coemcteriis,
arcbivis. pcrfusa bonis arlibus belliim imlkerct, et complurst
ornamcnla deleret, maximam lanien par:em docu-
32. Quod pcrtinet ad primum capul cbronologise niciilorum abolerc neqiiaquam potuil, nequc desli-
poiitificalis per consules rite comprobatae, ostendi- ttitos relinqucre lcstinioniis lcmpnrura el gcstorum
mus, in Aclis martyrum, in platoniis a B. Damaso chronologos et historicos. Ul cuim nnle Golhorum
incisis, in coemeleriis loculisque Christianis tot su- irniplionem Eusebii Faslos et Chrouicon llierony-
peresse documenta constieludiiiis illius aeralis, ut inus, llieionyuii Trosper perduxit ad coiisulatiini
quarto sextoque saeculo Chrisli abunde poluerint Valentis scxluin et Valeiiliiiiani secuniluiii, Cbrisli
inde colligi indiculi , calalogi, diplycha , mar- vero aiiniim 378, ila non deslitit qtiinlo sacculo Victo-
lyrologia. Teritur omnium manibus liber impressus rius Aquilanos Canonem Pascbsilem, cl Pcriodiun
Romaeanno 1654, complexus Inscripliones antiquas annorum DXXXII ordinare pcr ccnsules a duobus Ge-
superslitesinbasilica S. Pauli.viaOstiensi.Placuitex- minis, Chrisli 28, ad Conslanlinum et Riifuin, Clni-
perimenti causa liumerarequolconsulalusillaeconU-] jj sli 457 ; qtiem laborcm ?nonymus sexti saeculipro-
neanl. Legi duos supra ocloginla in iis quajChristia- duxit ad finern Periodi Yiclorianae post consulatum
norumsunl,cl perlingiinl ad numerum436. Complu- liasitii XVIII,Christi 559, et adhuc legitur apud liu-
res praeterea sunl inscriptiones, quaruin fragmenla chcrium. Qijin etiam Fasti marmorei in Coloniis
cum non relineant tol clemenla dictionum in nomi- reperli, quorum fragmenta edidit Grulerus foi. ccic,
nibus consulum indicalis, ut intelligi possil ad quos el Fabreiius inscriplionuni fol. 485, praeter alia in-
consules referanlur, excludendas putavi a sumraa edila quac suo lempore daluri sumus, duiii parianl
pncdicla. Cum igitur unica in aede sacra Romana consules ordinarios, Roinaeprocedenles cuin magi
supersint post annos mille a collectione Libri Ponli- stralibus cjus coloniacaul municipii, ostendunl ne-
ficalis lot pariaconsuluiii,utseplimam fermepartem dum Romae, sed eliam in provinciis speclari poluisse
Fastorum consularium implcre possint a Tiherio ad dociimenla operum publicprum in quibus consulum
Jiistinianum, sivc ab anno passionis Dominicaead Roinanorum scries cognoscerelur. Quod igilur silti-
Felicenv quarlum; quol putamus paluisse omnium net ad primum capul clironologiacconsularis aequan-
oculis sub Liberio ct Damaso, dum catalogi conscri- daccum ponlificia, satis constnre arbitror de docu-
71 At) ANASTASrCMPRQLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 78
inenlis quarto el sexto saeculopraeservalis auctoribus A, In laudalis lilleris Cornelii pnpnr»ad Fabium An-
Cataiogorum sub Liberio el sub Felice quarto. tinchenum, circa annum Chrisli 255, dum narratqr
33. Me itaque conferam ad alterum capul rerum a Novalo presbylero subornatos fuisse elaccitos epi-
enuntiatarum in hisceVilispontificum,quod comple- scopos tres, ut manuum impositione sibi tradercnt
diiur eorumdem decreia nonnulla, et numerum sa- episcopatum, mirifice comprobatur ab aposlolorum
crariun ordinaUonumquassinguliperegerunl. Decreta selate hunc ritum esse repeienduin, quem in Gracca
tit plurimum referebanlur ad disciplinam, ad lilurgiae etiam Ecclesia observalum fuisse anle annos mille
ad ritum sacramentorum. Nam dogmata quingentos cnlligit Morinus (sacrarum Ordinalionum
' tninisieria,
fiilei nostrae^ si qua forle convellere haerelici cona- par. n, pag. 21) ex ordine a Cleinenle Romano pri-
renliir, ab islorum audacia defendehant pontifices nuiin vulgaio, mandanic bealo Pelro, mox a posle-
redditione Symboli apostolici, Majorum iraililionibus rioribus actaiibus auclo. Unde fil Vitarum islarum
el interdictione sacrorum. Hacc autem munimenia auclorem neque inuliliter neque citra auctoritatein
fidei, licet arcani disciplina plernmque conlegeret, asseruisse in Vita Clemenlis: Ideo Linus et Clettts
iieque propterea foretit in propatulo marmoribus in- ante eum conscribuntur, eo quod ab ipso principe apo-
cidenda per eam lempeslateni, sed in archivis Eccle- stolorum ad ministerium sacerdolale exhibendumsunl
sise asservanda cum divinis littcris, et cum genuinis " episcopi ordinali. Princeps enim aposlolorum, ciun
Palruin operibus, visuntur tainen indicala fidelibus normam inslilnerel bac in Ecclesia reliquarum ordi-
in iuarinore Hippolyti episcopi et marlyris, ubi cala- nandarum ac regendarum , non omisit designare
logus ejus lucubrationum indicat jam lum collectas duos episcopos lateri suo adhaesuros, cum qnibus
fuissc aposlolicas tradiliones, per ea verba: AHOCTO- nvanus imponeret episcopis per diversa Ioca in Urbe
AICHnAPAAOCic, el Opuscula dogmatica DEPI8T KM ordinandis, nerope ad exhibendum id ministerium
CAPXOC ANACTACE&C, de Deo, el carnis resurreclione, sacerdolii majoris, quod tres episcopos reqnirebai.
DEPI T'ArA60T KAt no©ENTO KAKON,de bono, et Hinc inter cattones quos vocant Aposlolorum, om-
unde malum. Necessitate aulem poscenle ut per con- nium habetur priraus, qui staluit, minislerio trium
cilia apud sedem apostolicam graviores causaejudi- episcoporum episcopum ordinari.
carentur, et sententiae Patrum confirmarcntur au- In eadem epistola Comelii merito culpatur Nova-
ctoritate pontificis Romani, hujus epistolae et Acla lus, quod posteaquam morbo couvahiil, in quo bapli-
concilii transmittebantur ad Ecclesias praecipuas, ul smutn susceperat, reliqua non pepercerit, qum juxla
iu causa Novati celebrc cxemplum legitur apud Eu- ecclesiasticam regulam percipi debent, neque ab epi-
sebium Historiae lib. vi, cap. 43: Exstant adhuc, tcopo sit consigmitus.Quis non videat hinc luculenler
'
inquit, epistolwCornelii Bomanorum episcopi ad Fa- C probari ecclesiasticas regulas constitulas ante Cor-
bium AntiochensisEcclesiwprwsulem missw, in quibus nelium circa ritus baptismi observandos eliam abiis
el Romanw synodi gesta, et omnium per Italiam, et qui necessitate urgente compendiarium beneficium
Africam, aliorumque locorum illorum provincias sen- sacramenti obtinuissent juxta definitionem decreli
tentim declarantur. Epistolsc vcro quas Petri succcs- Victoris papte, ante annos sexaginla conditi el in
sores dedissenl ad Ecclesias, lanla religione susci- ejusdem Vita ila expressi? Conslituil ut, necessitale
piebantur, laritoque in prelio iiabebanlur, ut eadem facienle, ibi, ubi inventus fuisset, sive tn flumine, sive
Hisloria Eusebii nos doceat, illam, quam Clemens in mari, sive in fonlibus, tantum Christiana confes-
nomine RomanaeEcclesise scripserat ad Corinihios, sione credulitatis clarificata, quicunque hominum ex
iii plerisque Ecctesiis sua, et superiori memoria palam genlilitale veniensul bapiizaretur. Quis non intelligal
recitari consuevisse(Euseb., Hisl. lib. ni, cap. 16) ; hinc percipi disciplinam apostolicam chrismalis, ab
ct ita proximam fuisse habitam senlenliis Epistola? episcopo, non vero a simplici presbytero mini-
Pauli ad Hebraeos, ut cum reliquis Apostoli scriptis strandi, quam a Novato posthabilam hic merito cui-
non tine causa eademrecenseri videatur(ibid., c. 38). pat Cornelius ? Rursus in episcopis subdole accilis
Verura, uti observabam, in hisce Vilis poniificum ' per Novali fautores ad ejusdem consecrationem cen-
decrela plerumque perlinent ad disciplinam, et potior suram exercet Cornelius, objurgans eos fuisse clah-
pars referlur ad lilurgiam. Haecitaque pars bistoriae culum congregatos. Hoc nempe adversabatur decretis
ponlificalis nitebalur testimonio quolidiani mini- Sixli ac Zephyrini, recensitis hoc in Libro Ponlifi-
sierii, apostolicaesedis ritu frequentali, el subinde calit/e formatis a palriarcha impelrandis, ut episcopus,
digesli in Codicem Gelasianum, sive Ordihem Roma- relicta sede sua, Romamveniens redeundi potestatem
nnm quem vocant: ila ut acre pcrennius moniinien- haberet. Imo el o-wyxhtaQivTUt, conclusos,<bpa3tx«T»i,
tum ejusmodi rituum ac decretorum dedicaliiin sit hora decima, p.MovT«;rmi r.pamodjjvza;,temulentos,
in praxi qiiolidiana EcclesiaeRomanae. el crapula oppressos,irrilam et umhraiilem consecra-
34. Quiii eliam in epislolis RomanaeEcclesiacpon- lionem declaral ei contulisse : quibus vitiis ordina-
tificum, quas paulo anle memoravi transmissas et lionis non obscure indicaniur opposili canones de-
diligenler custodilas in archivis sedium praecipusi- cessorum Romanae sedis antistitum ; nempe Tele-
rum, eliicet praxis disciplinaesacramenlorum alio- sphori, missa?celebrationem aptantis ex hora tertia,
rumqiie riluum, quae comprobat alque illtislrat dc- qna Dominus noster ascendit in crucem, ad horam
creia a dcccssoribiis edita. nonam, qua in cruce exspiravil (ut infra in ejns
75 PRiEFATIO. 74
Vita diserle legilur,) excepta nocte Nalivilalis Do- j\ esse oportere m Ecclesia callwtica. In qua tamen
minicae; et Zephyrini, jubeniis ut in prmsentia om- sciebat (quomodo enim illud nescire poluisset?) pre-
nium clericorum et laicorum fidelium, sive levila, sbyteros quidem esse qualuor et quadraginta; septem
sive sacerdos ordinarelur (Euseb., pag. 245, Ilist. autem diacenos lotidemque subdiaconos : acolythos
lib. vi); quod etiam elucet alio in episiolae loco, duos et quadraginta, exorcistas et lectorescum oslia-
ubi dicitur Novatus presbyterii honore insigniliis riis quinquaginta duos. ln Vila Hygini ila reperiemus
ab episcopo, indulgentius cum illo agente, etiamsi perscriplum : Hic clerum composuit et distribuit in
clerus universus, multique ex populo refragarentur, gradus. Seplem diaconorum numerum assignasse
eo quod non liceret quempiam ex iis qui, urgenle vi tradilur Evaristus. Subdiaconos foiidem hic legimtis
morbi, tn lectulo perinde ac ille perfusi fuissent, in inslitulos a proximo Cornelii decessore Fabiano. Or-
clerum assunti. Confirmat haec Tertullianus in libro dinationem clericorum praesenfe clero et poptilo
de Jejunio adversus Psychicos, ubi, licet suggillet celebrandam didicimus in Zephyrino. Quare merilo
praxim Ecclesiae Romanae, attamen eamdem il- Cornelius miratur, a Novalo presbylcro Ecclesiae
lustrat, oslendens, jejuiiitim perduclum ad horam Romanae, ejusque episcopatum ambienle, non lencri
nonam qua Dominus exspiravit, refectionis moduni numerum ordinalorum. Imo interrogat qui lieri po-
tunc permisisse. Quare jure culpat Cornelius papa B tuerit ut rem adeo notam solus ignoraret. Certe cmn
eos episcopos non jejunos, sed crapula vinoque dis- ordinum exercendorum tempora essenl per regulas
lemtoshora decima manus impositionem exercuisse. delinita, cum formataeabeuntibus ab episcopo dandae
Demum in Elencho delictorum Novali, dum illud forent, oporluit indictilos et diptycha omnium cleri-
gravissimum recilatur de sacrilego juramento, ab cortim eorumqtte ordinationis epocham ab admini-
iis exacto quibus Dominicum corpus imperlirclur, slris pontificum et nolariis Romanae Ecclesiae dili-
resultat contraria discipliua, Zepbyrini decretis genter conscribi et asservari. Quare scripluris Vitas
proscripta hoc in Libro Pontificali. Fecit (inquil pontificum deesse minime polerant haec ptiblica
auctor in Vita Zephyrini) conslitulum de Ecclesia, ut documenta ex archivis Ecclesiae ad usus frequentes
palenas vitreas anle sacerdoles in ecclesiam minislri idenlidem producenda.
porlarent, donec episcopusmissas celebraret, ante se Ordinationibus clericorum aflinis est memoria
sacerdolibus aslanlibus, et sic missw celebrarenlur: consccrationum tituli, fontis, altaris, et oblalio do-
exeeptoquodjus episcoininleresset, ut lanlum clerus norum, quae hac occasione episcopus erogabat.
suslinerel omnibusprwsentibus ex ea consecrationede Delibandum leviter est et indicandum quanla docu-
manu episcopijam coronam consecratam, et acciperet mentortim copia parata esset operi Anastasiano,
presbyter tradendam populo. Hae.cdisciplina fuerat a ^1 illis praesertim aelatibtts quibus Catalogi et Vitae
Zephyrino consliluta. Quid conlra eam molitus sit conscribebantur. Fidenter dicam non modo in mem-
Novalus ex Cornelii papae epislola cognoscimus. branis et
phyliris archivi, sed etiam in marmori-
Oblalione, inquit, facta, portionem singulis dividens, metallis et ornamentis Ecclcsiae quamplura
benedictionis loco bus,
dutneam tradit, miseros homines
superfuisse.
jurare cogit, manus ejus, qui portionem accipit am- Consecralionem tiluii quarlo soeculoincisamlabulae
babus suis manibus comprehensasretinens, nec prius
mannoreae per sanctum Damasumvidemus adhuc su-
dimiltens quam jurati isla dixerint: ipsis enim ular
inter praeciaras illas inscriptiones a Fulvio
illius verbis : Jttra mihi per corpus, et sanguinem perstitem vero obitum ab
Domininostri Jesu Christi, te nunquam meas partes Ursino olim collectas, post ejus
redditurum. Ita interitu vindicatas liberalitate Alexandri cardinalia
deserlurum, nec ad Corneliutn esse
Farnesii : quas isle in palatio serenissimae domus
miser itle non prius gustare sinilur, quam sibi ipse
tutissimo loco repositas, et
malum imprecalus sil. Et cum panem illum accipiens suae ad Campum Florae
curae disponendas
dicere debuisset Amen, ejus toco dicit : Non revertar fcrreis verubus septas posterorum
ad Cornelium. reliquit. Hlas, dum haec scribo, serenissinius Parniae
deinceps
55. Mirum dictu est quot fiirnainenta historiae JJ et Placenliae dux Franciscus, vindex avitae gloriae
in brevi bonoque Reipublicae et lillerarum incremenio iiaius,
ponlilicalis hujusce Libri contineanlur 1'rag- studio quo erudilam antiquitalcni
raento unius ex epistolis S. Cornelii papie, nobis pro singulari
Eusebium. prosequitur, fovet ac protegit, in ejtisdem palalio
praeservalo per Quot igilur adjumenta
notariis Ecclesiae loco illustriori afiigiomniunique oculis proponi man-
supererant Romanae. aequalibus
davit. Tabella quam memoro brevissima cst, ut
Eusebio, dum colligerent Acta Vilasque pontificum
ex labulariis Ecclesiae singulorum rescripta servan- tiiulo plane respondeat, ex marmorea crusta scmi-
tibus? Liceat unum adhuc observalum repelere ex palmari et hisce litteris insctilpta
eodein fragmento epistolae Cornelianae, quod miri- T. 1. X. N. EGO (fAMASl
fice illustrabit documenla decretorum simul et ordi- VS. VRB ROME EPS AN
nationum in eisdem Vilis ita diligenler memora- C QOMV COSECRAVI
. . N. R. Q. S. M. S. PA. S.PE
larum:
DeNovati slupiditale ita scribit Cornelius papa : quarum sentenlia talis videtur : Tilulus in Christi
Exgo ille Evangeiii vindextignorabal unum episcopum mniine. Egp Damasius (ita enim promiscue scriptum
PATROL. GXXVII 3
75 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATlC 76
Damasium el Damasum reperio in antiquis moni-. k colleclores Rituum sacrorum, etpraecipue adm. R. P.
tertio celeberrimi Operis
mentis) urbis Romw episcopus hane domum conte- Etlimindus Martene tomo
cravi. Siglarum IBqueiitium sensum non assequor, de Anliquis Ecclesiae Ritibus, lib.n, eap.12, lum in
. nisi forte postremarum S.PA S. PE. quasS. Paulus Oriente, lum in Occidente, ex aetale Consiantini
S. Petrus, veluli signaculum hujus Ecclesiaelioinanae Magni ad consequenles in more positum, ut dcdica-
Oerent
proprium, et a successoribus custoditnm in publicis tiones ecclesiarum et altarium pierumque
documentis deeretorum et iillerarum, exponendas in eonventu episcoporum, qui ea de causa inviiari
esse libenter credam. In aversa parie ejusdem ta- consueveranl. Superstinl eliamnum in Actis concilii
beljfii legunUir nomina sanclorttro quorum reliquiae Tyriensis apuclEusebium lib. ivde Vita Constantini,
snb eo signaculo tituli ac dedicationis concludeban- cap. 43, Constantinopolilani, lib. n, cap. 39, apud
lur, ritu ad nostra etiam lempora derivato ; Sacratem; Arausicani anno 441, cap. 10; Arela-
teasis n, c. 57, et in epistolis B. Ambrosii, epist. 23,
hic re QVIESCIT CAPVT ad Marcellinum, aliisque eompltirrbus, doeumenta
SCI CRESCENTINI. M diei ad dedicandum delect» : ita ut Aotis non so-
ET RELIQVIE. 8. SVP ANT
lum publicis, sed etiam synedalibus inserlae dediea-
Una cum titulo ita insculptp visitiir fucies, anterior g tionum epochae teneanttir. Quin eliam coJligunt ex
'jiarcophagi Christiani, ip qno insculplum esl mono- epistola 9 Gelasii primi, cap. 4 el 25, et S. Gregorii
grarnma nominis Chrjsli Douiini intra corqnam cum Magni lib. v, ep. 45, adeo celebre habitom fuisse
leniiiiscjs,niorefamiliari aelatis bealiParaasi.Nonest ministerium ecclesis» dedicandsB,ut in Italia id non
(iissiinilis figura aut magnitudine alleri tabulae,quam praesumeretit exercere episcopi dicecesani qtiarto et
card} Franciscus Barberinus S> R>E. vice-cancella- quinlo ss*eulo,nisi impetrala prius a summo pontifice
rius in ara maxima liluli sui S. Laurenlii in Damaso potestate. Caeterum etiam in provineiis receplum
ex marmore nobilipre subsliluit, veferem, ul arbi- fuisse inorem signandi epocham primarii Japidis in
tror, allaris fronleni ipiitatus: qusjein aedesFarne- fundamenlo ecclesiarum jaciendo doeel nos marmor
sianas translala forlasse fuit, quando cardjnajis Massiliense editum a V. C. Stephano Baluzlo de
Farnesius liluluoi eumdem el arara maximam variis Scriploribus Ecclesiaslicis in Comm. ad Lactantiuni,
ornain,enlis decoravil, ut geulililia cjiisdem insignia et ab illustribus Massiliae historicis Ruffig lib. x,
lcslanliir i|i laqueari et parietibus auro et coloribus p. 46, in quo legilur jactum fuisse prlmarium lapi-
cxpressa per Thaddaemn Zuccherum, a quo eliam dem illius ecclesiaea fundamentis restitutse eensulatti
gesta Vitaeet mariyrii beati Laurentii eleganter pingi sexto Valentiniani Augusti, scilicet anrio Christi 445,
curavit. Ecclesiae RomanaeLibri Riluales et Pontifi- ^ XIIIKal. Decembris anno xvim episcopatns Rustici;
calcs ex anliqua consuetudine praecipiunt in ecciesiae ubi etiam consignantur nomina episcoporum, subsi-
el allaris dedicalione, ut epocha consecrationis dia corrogantiura ad constructionem sacri aediflcii,
scriplo consignala reponatur cumreliquiis sanctorum numerata summa solidorum quam quisque contu-
ad perennem rei memoriam ab episcopo consecrante lerat. Compendiariis aulem lilteris ila concepta csl,
sub niensa altaris. Observant quoque pii ct eruditi non secus ac Damasi inscriptio paulo ante recitata.
»B DO. ETXPO MISERANTE. LIM. HOC,C. L.K. T. E. ANNOIIII. C, S. YALEN-
TINIANO. AVG. VI. — III.- KLt B, XYIUI. ANN1....EPTVS RVSTI. ... ..... .
,.....,,..
Deo, et Christo miseranle limen noc conkkatum est qnuo quarlo. Consule Vulentitmno Augusto VI. ttrtio
Kalendas Decembris xviiii. onno Episcopalus Ru&tici.
In veteri musivo ecclesiae S. Sabinae.in monte constructos memorabant vetusta epigrammata Grti-
Aventino ejusdcm lituli clerici ita expresserunl epo- teriano in opere impressa p. 1163, num. U; et 1164,
cliam pontificatus sancti Ccelestini, quo Ecclesiam •* num. 2 et 4. Elegantes versus a Sixto III incisi in
regente aedes illa sacra ruagnificentius fundaba baptisterio Lateranensi octastylo, relati a Pahvinio
tur. in libro de septem Urbis Ecclesiis, et a card. Ra-
% CulmenapostolicumcumGaelestinushsibecet spono de Basiiica Lateranensi lib. m, cap. I, super-
Primus et iu lolo fulgeret episcopusorbe slites adhuc leguntur in epistyliis Constantinianrs :
Haec quae mirarisfundavitpresbyter urbis quemadmodum Ambrosii versus legebantur in fbnte
lilyrica de geme Petrus, ete. ecclesiseB. Theclae ejusdem figurseoctogona?(eujus
Facile igitttr intelligimus quae monumenta dedica- mysterium ibi declarat sanctus episeopus) edili per
tionum sacrarum axjium tum temporis superessent, Oruterum ex veteri ms. pag. H68, num. 8, cum re-
in tot marmoribus et musivis, in epistolis dedican- liquis epigrammatibus beati doctoris, indicantibus
titim et concedentium, in Actis aynodalibus, in dedicationes ab ipso peractas, et mysteria rituum
diptychis et Kalendariis ecelesiarum, quotannis re- qui in ifiis adhibentur. Sub Slricio papa sequali
colentium diem dedicationis. sancto Ambrosio incisam videmus epocbam restituti
36. Sacros fontes Damasi, Hilari, Bonifacii, presbylerii in platonia S. Pudenlianae, sen tituli
Coelestini et Joannis summorum pontificum cura Pastoris:
SALVO SIRICtO EPISCOPO FELICIQYE LIOPARDO ECCLESIAE SANCTAE:
77 PftiEFATlO. 78
cxtcra desiderantur. Hilarus Arcliidiaconus, deinde A ler parietinas ejusdem jEtlis apud S. Eusebium
Ponlifex Romanus Ecclesiae*oralorium sancli Lau- servat colleclio marmorum velustorum Musei Al-
rcntii a se refeclum caelavit : quod repertum in bani.
* AVXILIANTEDNO DO N XPO ORANTE BEATO LAVRENTIO MARTYRE
HILARVS ARCHIDIACFECIT.
His autem iu celebritatibus consecrationum cum et Anterum de Actis martyrum scribendis ct in ec-
dona plurima offerrentur ac dicarenlur, largitione clesia reponendis, necnon iis quas eodem sseculo
priiicipuin sive praesulum, tum mobilia, tum imino- Cypriani Felix papa tulit, in ejus Vita sic in-
bilia, quae passim memorat Liber Pontificalis ,'^eo- dicatas : Constituit supra sepulcra martyrum
ruiiidem donoruin documenta, quae terliura eaptit missas celebrari. Comprobanlur per saecula subse-
constituunt nostrae divisionis, proferemus aptius, cuta diptychis, martyrologiis, et ea consuetudine
si prius absolvere nobis liceat ea quae de pontifi- confirmatrice, quam Tertuilianus in libro de Corona
cum decretis supersunt breviler indicanda hoc in Militis baeceamdem recensens cominendat. Demum
capite, complexo decrela pontificiim, dedicalionem aetale S. Gregorii tertii, quando Vilae pontifjcum
sacrarum aidium et ordinaliones sacerdotum ac 8 colligebantur, et in hunc Librum compingebantur,
ministroruni. Acta concilii Romani et decreta ejusdem ponliflcis,
37. Decreta pontilicum et conciliorum babenda
de nataiitiis et qttse auctor vitae commemorat circa finem, ila incisa
sunl, quae martyrum ecclesiarum, fuerunl marmoreae tabulae in basilica Vaticana ex-
etiam constante persecutione conscripta leginius
uti saecula de-
apud Cyprianum lib. m, epist. 6 : Dies eorum, qui- positse, legunluradhuc praeservata posl
bus excedunt, adnolale, ul commemorationeseorum cem, et in hypogaeoejusdembasilicaecuslodila diligen-
inler memorias martyrium celebrare possimus. ter cum caeteris velustis memoriis ahtiquae basilicae
Respondent enim legibus sancitis per Clementem repertis sub Paulo quinto.
PETRO. THEOPHANO.SERGIO. 10RDANE. SEV. IOHANNE
ADSTANTIBVS.QVOQVE. DIACONIBVS.MOSCHO.ARCHIDIACONO
ZACCHARIA.IOANNE. ET. THEOPHVLACTO.ATQVE. GEMMVLO
VEL. CVNCTO. CLERO. ANTEFATVS. DOMINVS.GREGORIVS. APOSTO
LICVS. PAPA. DIXIT. REDVCO. AD. ANIMVM.SCNSSIMI. FRATRES
MEI eic.
Reliqua iegi possunt apud Torrigium de Cryptis ptore carentis: qui fortasse ut contraheret Gre-
Vaticanis, pag. 70, et apud Ciampinum de sacris Q gorii III diploma in breviorem modum, aususest stio
aedificiisa Magno Constantiuo conslructis, cap. 4, marle, vel imperito aliquo dictante, ita insculpere
sect. 15, pag. 101. ac deformare sancti pontificis constitulioiiem ,
38. Cognoscimusitaque Romanam Ecclesiam non quam non dubito in autographo fuisse apte con-
omisisse Acta suorum pontificum , et conciliorum scriptam; lum quia Grsece ac Latine doctus
marmoreis tabulis consignare, et in ce-Ieberrimo describitur Gregorius III in ejus Vita , turti quia
Christiani conventus loco, ad limina scilicet Aposto- slylo salis cullo nedum emendato diclasse cogno-
lorum alligere futura posteris documenta noslrartim cilur ex ejus epistolis, quae supersunt, apud Binium
legum, et tropaea victoriae conlra devictas in urbe el Labbeum edilae cum conciliis.
aliarum domina elhnlcorum superslitiones; ut ubi fra- * IN. N. DNl. Dl. SALVATORIS. N
trum Arvalium et Quindecemvirum decreta rilusqtie IHY. XPI. BREVE. FACTA. A ME
GREGORIO.TERTIO. PAP^E.
legebanlur de profanis sacrificiis pro salule Caesa- DE. OBLATIONES. QVE. OFFER
rum quolannis renovandis, quae paulo ante produ- RE. DEBENTVR. PER. SINGVLOS
ximus numeris 21 el 22, ibi conspicerentur responsa DIES. IN. ECCLESIA. BEATI
PAVLI. APOSTOLI. STATVI
nostrorum praesulum, el Acta conciliorum decer- ENIM. OFFERRI. IDEST. IN
nenlium ut in memoriam martyrum Chrisli et con- D PRIMA. MISSA. AD. COR
fessorum divina res licret, el hymnodia sacra con- PVS. OBLATAM.VNAM. 1N- SEC
cineretur. Producendum est documenlum pontificiae VNDA.MISSA. ADs SCM. TIMOTHEVM
OBLATAM.VNAM. LS.TERTIA. MI
legis ejusdem Gregorii tertii de quotidianis sacris et SSA. AD. IMAGINEM.SALVATORlS
oblalis inferendis supra Confessionem beati Pauli, QVI. ET. APOSTOLORVM.OBLATA
in ejusdem basiiica adhuc spectabile vetusto in VNAM. IN. QVARTA. MISSA. AD
SCVM. GREGORIVM.AD. IANV S
marmore in hanc sententiam inciso, atque vulgato OBLATAM.VNAM.DEINDE. IN
cum reliqnis inscriplionibus antiquis ejusdam Basi- MISSA. QVINTA. AD. ALTARE
licae typis Monetae 1654, Roraae. Exstat etiam MAIORE. OBLATAS. DVAS. QVOD
SIMVL. FIVNT. COTIDIANIS.DI
apud Baronium in fine loini X, pag. 963; sed cum EBVS. OBLATAS. SEX. QVAE
editio Baronii errata sculptoris expunxerit, e AB. ECCLESIA. OFFERANTVft. IN
castigatam lectionem reduxerit ad leges Latin BASILICA. TVA. DOMINE.MEVS
BEATE. PAVLE. APOSTOLE. QVEM
sermonis, placet cum Moneta hic dare cum mendi BREVIS. TITVLVM. AVCTQRITA
in aiarmore satis frequenlibus ad fidem protolypi TE. APOSTOLICA. OMNI. TEMPO
hidicanl cuiin barbariem selalis, accuratiori scul RE. CONFIRMAMVSetc.
79 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 80
Genstant itaque monumenta non pauca marmo- A iitterae sub Pippino et Carolo Magno reviviscerent,
rum vetustorum in Ecclesia Romana ab aetate Hip^ quae irruplione Saracenorum etiam ibi deforraauB
polyli martyris ad Gregorium terlium, sub quo ac ferme deletac fuerant, ut infra leges in Vila S.
Vitse bujus colleclionis ante Anastasium conscri- Gregorii, num. 182, et quemadinodum in Historia
bebanttir: quae nobis exhibent docuraenla genuina Massiliensi deplorat Ruffus lib. xi, cap. 1, proferens
el publica plurium gestorum in conciliis apud se- epitaphium Eusebiae sanclimonialis S. Cyriaci, pag.
dem apostolicam celebratis, ac decrela summorum 128, quam virginem pag. 58 ex antiquis documenlis
pontificum legesque latas: et enumerant bujus probat cum aliis undecim sacris virginibus quibui
," Eccleske presbyleros et diaconos , qui synodis in- praeerat se deformasse narium abscissione, neabar-
terfuerunt: ut plane constare possit pteraque facla baris violaretur, qui circa annos 725 et 730, nempe
enunliata in hoc Libro Ponlificali potuissc jam lum aetate S". Gregorii II et 111, Provinciam vastabant.
falsitatis redargui publico testiinonio , si contra fi- Epitaphium nihilo melioribus grammaticae legibus
dem eorumdera monumenlorum conscripta forent. ita legitur incisum.
39. Liceat hic obiler indicare quantum auclora- P. HICKEQVIESCIT INPASSEEVSEBIA RELIGIOSA
menti concilient hisloriae Libri Pontificalis haec MAGNA ANCELLA DNI
monumenta, quse slyli barbariem praeseferunt pro- B QVI1NS.ECVLO ABHENEVNTE ETATESVAVIXIT
SECOLARES A.NNVS XIII. ETVBIA DNO
priam illius aetatis, qua sub Gregoriis II et III Vitae ELECTA EST1NMONASTERIO SANCTORVM CVRICI
pontificum colligebantur ex catalogis et tabulariis SERVIVET ANNVS QVINQVAGENTA RECESSET SVB
temporum superiorum. Una inscriptfo, quam raodo DIEPRIDIEKALD.OCTOBRIS INDICTIONE SEXTA
ita curata ab illo qui praeerat
' retulimus, sive negligenter
notarius fuerit, sive praeposilus fa- Aliam quoque profert pag. 55 ejusdem styli.
incisioni,
Quin eiiam in regia ipsa Francorum diplomata
bricae, sive alius adminisler basilicae, dum per sin-
ferme versus in frequen- regis Chlotarii secundi autographa, cortici seu papyro
gnlos regulas grammatices edita ab adm, rev. Patre Feli-
ter et graviter peccat, vivum colorem exprimit consignata, leguntur
bien in Historia abbaliae S. Dionysii, ila diclala
infelicis illius aelalis: quam Langobardi duobus
ferme saeculis dominatidnis in Ilalia exptetis ita eirca annum Christi 620.
hospitem effecerant Latinae locutionis, ut Actorum . . . . vtris inlustribus Chrodegario . . .
publicorum exceptores, ut regum ipsorum notarii ienle per baselecabus de suis propriis facollalebus per
lestamenti paginam volueril legaliier delegari per no-
ac diplomatum magistri nihilo correclius diclarent. slris authoretatebus testamentum . . noster Dodo
Exemplum dabo ex tabulario monaslerii olim Salva- Abba de Baselecas Domni DioninsiiMarlheris peculia-
toris titulo, nunc S. Juliae nuncupati, Brixiae fun- C res patroni nostri elc. Chlolacarius im Chrisli nomine
dato per Ansam reginam, regis Desiderii conjugem, '<& rex hanc prwceptionemsubscripsi.
et Adelchis sive Adelgisi matrem. Si quis vero cupiat barbariem earumdem aetatum
40. Ex autographis exscripsi exordia et subsigna- conlcmplari.etiam in brevibus inscriplionibus, tum
tionem duorum diplomatum, quae ita perscribuntur. temporis positis inlra fines Ilalise, proferam ex Pan-
Primum spectat ad annum aeraeChristi 771.. Vinio Antiquit. Veronensium lib. v, cap. 11, et ex
. . . . rius (Fl. Desiderius) vir excell. rex. Mo- com. Moscardo HistoriaeVeronensis Iib. iv, pag. 70,
nasterio Dni et Redemploris noslri sito inlra civitale epigraphen, incisam columellae, olim sub ara maxi-
nostra brixiana, quam nos Xpo juvante una cum re-
verentissima conjuge nostra ansa regina ad fundamen- ma, nunc in ara laterali ecclesiaeS. Georgii in Valte
tis eonstruximus et sacrate domna anselperge abba- Pollicella ad suslinendam altaris merlsam cum tri-
titse dilectm filiw nostrw delulisti excelleniie regni bus similibus coltocatae.Epocbam incisionis el slru-
nostri eo qubd excellentissimusadelchis rex filius no- clurae nobis exhibet sub
ster germanus tuus atque gloriosa conjux nostra ansa rege Luilprando, hoc est
regina genilrix tua conltdisset per. preceptas domina- paulo anle annum Christi 743.
tionis singulis rebus in ipso sanclo monasterio in fini- Non gravabor hanc inscriptionem, liccta Panvinio
bus noslris auslrie velneustrie Spoleti et tuscie curtes et a Moscardo
cum massaritias elc. Scripsi ego petro notario acto j editam, iterum typis dare, cum vrderi
brexia die mensis julii anno filicisstmi regn. . . . "possit illorum neutri spectata, sed aiiorum opera
per indict. viiii fel. minus diligenti transcripta. Miliivero curacontigerit
Sequitur alterum diploma pertinens ad annum com. Oitolinum Oltolioi optime de studiis nostris
772. merilum rogare, ut charta humectata marmori ap-
Flavius adelchis vir excell. rex Monasterio Dni Sal- piicaretur, et characlerum duclussinguli ndelissime
valoris sito in civilate brixiana quod dotnna precel- exprimerenlur; is pro singulari qua praestat erudi-
lenlissima ansa regina genitrix nostra et dicate db tione, et cura quam adhibet in excolendisin patria
anselperga abbalisse dilecle germane nostre elc. ex itostra gravioribus disciplinis, hisloriaeque Drma-
diclo domni regis pro advaldo notariu ex ipsius dictalo
tcripsi ego ermoalde nolario fel. acto civitatein brexia. menlis itlustrandis, in se recepit ut editam ab utro-
undecima die mensis novembri anno filecissimi regtm que historico epigrapben ex autographo ita ex.ceptam
nostri in di nomine quartodecimo p indic. xma. ad me transnrilteret, et eolumeliaesrlferiusinscriplio-
41. In Galiiis eodem saeculo et superiofi regum nem pariter daret, Panvinio, et Moscardo non ob-
diplomata complura nihilo felicius dictataleges apud servatam. In uiraque attendere praestat litterascom-
R. P. Mabillonium de Re diplomatica Jib. vi, donec plures ad Graeci alphabeti forniam incisas, prsecipite
81 PR.EFATIO. 82
D ct L. Prior itaque inscriptio a laudatis scriptori- ,A quam pnncipes Langobardi possederunl, Capuana
bas vulgata talis est: scilicet in ditione, plane similem scribendi barba-
riem notarii reliquerunt usque ad saeculum Cbristi
f IN N ANIIHV XPI AE AONIS
SCI1VHANNES uhdecimum, uti oslendit praeceptum Pandulphi IV,
BAPTESTE EAI principis Capuae,apud Camillum Peregrinum in Hist.
FICATVS EST HA.NC
QVORIVS SVB TEMPORE principum Langob., pag. 229, anno 1034. Nequeab
AOMINONOSTRO istorum exemplis desciverunt caeleraeItaliaeregiones
AlOPRANDOREGE quaeLangobardis paruerant, quod in Spoletaoi du-
ET VB PATERNO catus Historia per comilem Campellum ex genuinis
AOMNICOEPESCOPO inoiitimentis contexta demonslranl acta publica pro -
ET COSTODESEIVS
VV VIAAAIANO ET ducta libro xv, sub duce Hildebrando, pag. 494,
TANCORPRBRIS circa annum 779, sub Widone duce, pag. 496, anno
ET REFOA GASTAAAIO
GONAEAMEINDIGNVS 849, aliisque similibus apud eumdem requirendis.
AlACONNVSSCRIPSI Nemo itaque jure dubitaverit quin aetate Gregorii
In nomiiieDni Iesu Xvi de donts conscribentibus Vitas ponlificum prseslo forent do-
Sancti lohannis B cumenta rerum enuntiatarura non.modo in archivis
Baptistm wdi- et labulariis, sed etiam in marmoribus ecclesiarum,
fiealum est hoe cum legantur etiam nostro saeculosuperstites inscri-
ciborium sub (lempore)
Dominonostro ptiones quaeffcomprobant lum gesta, tum decrela,
Luilprando Bege tum etiam stylum aetatis proprium qua decreta con-
Et Venerabili Paterno scribebanlur.
Domnico Episcopo Pertinet ad hunc tocum, scilicet aa monumenta
el custodibus ejus
Venerabilibus Viris Vitaliano tl oblationum, electionum, ordinalionum et chronolo-
Tancor Presbyteris giae ponlificiae, e Romanis lapidibus diligenti cura
el Befol Gastaldio. - ac flde translatae in Calalogos Vitasque summorum
Gondelmeindignus
Diaconus scripsi. Ecclesiae antistilum, tabella illa marmorea, memo-
In alia columna ex qualuormemorati altaris men- rans donum a Severo presbytero Romana?Ecclesiae
sam sustineniibus leguntur nomina Ursi magistri, tituli S. Petri ad Vincula oblalum sub patrocinio
ejusque disciputorum, per quos struclura ciborii ejusdem principis aposlolorum, post electionera
peragebatur. Properantis preli necessilas prohibet Joannis ejus nominis papaesecundi: quamEni. card.
ne singularum litterarum barbaram formam fusis ad 'C Baronius tanquam illustre documentum ecclesiaslicae
earumdem exemplar characteribus imitemur hisloriae inserendam curavit Annalium tomo VIII, ad
VRSVS MAGESTER annura Christi 531. Visitur marmor in eodem tiltil»
CVM AISCEPOAIS Eudoxis», sive S. Petri ad Vincula, setate nostra cu-
SVIS IVVENTINO stoditum et afflxiim parieti navis Jateralis a parte
ET IVVIANOEAI laevaadorantibus ante altare sanctissimi Sacraraenti
FICAVET HANC
CIVOBJVM ita incisum.
VIRGONAVS 8ALB0PAPAN IOHANNE COGNOME
TEGOAAA .*. TOHERCCRIO EXSCEECCLROM.PRESBVTE
FOSCAR •
RISORDINATO EXTIT SCICLEMENTIS ADGLO
Vrsus nifaister RIAM PONTIFICALEM PROMOTO BEATO PETBO
cum dtscipulis APPATRONO SVOA VINCULtS EIVSSEVERTIS PBOWERT
suis Iuvenlino ETIT. PCLAMPADI ET ORESTIS W CCetC
et Ioviano wdi - Uno ex lapide addiscimus electionem et ordinationem
fieavit hoc
ciborium ponlificis, oblationem Severi presbyteri, et chrono-
Vereeundus |v logiam pontificiam videraus nolis constilaribus illti-
Tegodal (vel Theobald) stratam auctoritate marmorum aequalium usque ad
Foscar, elc. postremos consules Occidenlis. Juvat enim animad-
Possem et ex Iusubribus Langobardorum diploma- vertere, post exactum biennium a morte hujus Joannis
tibus eumdem stylum oslendere: quorum specimen papaell anno Christi 534, signari fastos Justiniano
sit donatio Theoperli, per quam is basilicae S. Am- Auguslo IV et Decio Theodoro Paulino, quem Chro-
brosii omnia bona sua mobilia et immobilia largitur nologi observant fuisse POSTREMUM CONSULOM Occi
anno trigesimo Luitprandi regis, Hdeprandi autem DENTALIUM. Aucloritas itaque Libri Ponlificalis aeque
ab ipso assumpti in consorlium regni anno septimo, ac laudali Calalogi sub Justiniano subnixa esl solido
sub die octavo Idus Maias, indictione xm (Chrisli testimonio lapidum publice positorum. Sed haecdilv
740), roganle Protasio nolario. Ejus autographura gentius expendentur suo loco in notis ad Vilam
in eadem basilica asservatum indicat Joan. Petrus Joannis secundi.
Puricellus in Monumentis Ambrosianaebasilicae Me- 43. Accedo jam ad poslremum caput documento-
Jiolanensis, pag. 10. • rum, pertinens ad donalionem fundorum et ad
42. In alia Italiae parle,longeabInsubribusdissita, ornamenta ecclesiis collata. et in Libro Ponlificali
83 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 84
recensila. Cordalus quisque facileintelliget non fuisse A cap. 7 et 8, ut Symmachus papa testatur in comilio
curata negligenter inarchivis basilicarum ac titulo- Romano, quod Osius Sylvestri Iegatus concitio inler-
riim Urbis documenta publica principum ac priva- fuisset anno 324, num. 44, observanle Baronio ncc
loruiri, quibus praedia sive urbana sive rustica dona- non Binio ad idem concilium lit. h, aliaequesub Julio
liafttur, eum in aestti quoque perseculionis mobilia papa anno ejus quinlo , Christi 341, in concilio
ecclesisebona arcbidiaconis contraderentur, quemad- Antiocheno primo can. 24, ubi ex episcopis qui
modnm S. Lucius papa ea commendavit Stephano, convenerant licet complures ab Arianis partibus
SlephanuS Xysto, Xystus Laurentio, quueerant ero- subdole starent in causa Athanasll, aitaiuen de
ganda in eleemosyiias panperum et in usus sacrorum. rebus Ecclesiae ita statuendum sanxerunt cum ca-
Bona etiam immobilia ad Ecclesiam jam lum perli- tliolicis, imilatis Julium pontificem in Suis legibus:
nuisse, quOrum annuo redilu pauperes aut ministri < Recte habet, ut ea, quoe sunt ecclesiae, ecc.lesiae
alerentur, recte colligunt eruditi ex lege Constantini serventur cum omni bona conscieulia et fide in
apud Eusebium in ejus Vita lib. u, cap. 39, qua jubet omnium praesidem et judicem Deum : quae eliam
ecclesiis restilui bona quae fiscus abstulerat in per- adrainislrari convenit cuin judicio et poteslate epi-
seculione. Omnia ergo (ait Constantinus) qum ad scopi, cui est omnis populus credilus, el eorum
Ecclesias recie visa fuerint pertinere, sive domus, ac B animae quae in ecclesiara conveniunt. Sint aulem
ossessiotit, sive agri, sive horli, seu quascunquealiad manifesta quaead ecclesiam pertinent cum cognilione
nusllo jure, quod ad dominium peninel, immunito, se presbyterorum et diaconorum qui sunt circa eum,
alvis omnibusatqueintegrit manentibut^/ptilui jube- ut sciant et non ignorent, > etc. Sed apostolicas
mus. Videndus ea de re Tbomasinus deBenef. part. Julii leges mullo praeslantius illuslravit concilium
III, lib. i, cap. 3, ubi ex Actis B. Abercii apud Chalcedonense anno 451, sub Leone Magno, act. xv,
Baronium ad annum 163, probat eliam ab elhnicis can. 26 : < Placuil omnem ecclesiam habenlem
iinperaloribus donatas fuisse aliquot ecclesias Chri- episcopum habere oeconomum de clero proprio, qui
slianns anmils reditlbus; cum M.Aurelius legatur ter dispenset res ecclesiasticas secundum seiitentiam
raillibus frumenti modiis donasse Ecclesiara Hiera- episcopi proprii; ila ut ecclesiae dispensatio praeter
politanam, cujus opiscopus filiam ejus a dtemone lestimonium non sit, et ex hoc dlspergatitur ecclesiae
exagitatam sanaverat, neque iliud donum, nisi a facultatcset sacerdolio nialedictionis conlumelia pro-
Juliano Apostata fuisse retraclatum. Necesse igilur curetur. i
erat indioulos praediorura conacribi per notarios Ec- Hanc aulem disciplinam etiam anle canonem
clesiaa ac defensores, praeserlitn cum idem Auguslus concilii Chalcedonensis perlinuisse ad universain
Constantinus sanxis&etut martyrum et confessorum t* Ecclesiam post Juiii conslitulionem declarat epistola
bona per flsoum erepla hteredibus restiluerentur; Cyrilli Alexandrini, conquerenlis quod non ea lantum
vel si hseredes deficerent, loci ecclesije addicerentur: exigerenlur ab episcopis quae proVidentia laudata)
ita Eusebio testante cafi- 36 et 37 ejusdem libri. legis firmala erant ad praeservandam ihdemnitatem
Quare in Vita Sylvestri hie Liber Pontificalis num. rerum Deo dicatarum, sed eliam sdpra Jegisterminos,
43 refert Constantinum eeclesieeS. Laurcntii in agro etcontra episcoporum dignitatem ac jura, ipsi quoquc
Verano a se conslruclae donaria publica conUilj&se, episcopi ad reddendas rationes vocarenUir in dispen-
el inler bona immobiliaeidem addixisse possessionem satione ecclesiasticorum proveriiuum. Edita est epi-
cttjusdam Cyriacetis religiatw feminwt quam fiseus stola Cyriili (qui oMit anno Christi 444, nempe
occupaverat lempofepersecuiioniti. seplennio ante concuium Chaicedoneilse) (omo V,
Vixerat Ecclesite pax reddila, ei AindaOeac (folatae part. n, pag. 211, ubi bsec le^piur: < Male habet,
basilicaevisehanlur perConstantinum subSylvestroet inagnaque trislitia afficit sanctissimos episcopos qui
Marco, cumproxiinus Marci successor Julius papa con- sunt ubique terrarum, quod sumpluum, qui illis cvc-
sliluil ut notiUa rerura et Aclorum adEcdesiain per- niunt, dispensationis ratio ab eis exigaiur, sivc ex
tinentiumper notarios colligeretur el cum auclorilale ij, ecclesiasiicis redilibus, sive ex fruciu aliunde per-
primicerii nolariorum et' sanclae sedis scrinarii cepto. Unusquisque enini nostrum clabil suorum
celebrarenlur. < Hic conslilulum fecit (ait Liber nialorumrationemomnium Judici. Ysisaeniin prctiosa
Ponlificalis in Julio, nura. 50,) ut nullus clericus et possessiones immobiles oporlet servari ecclesiis.
causam quamlibel in publico ageret, nisi in ecclesia, Episcopis autem, qui tunc teinporis divinum sacep-
ct nolilia, quie omnibus pro fide ecclesiastica est dotium administrant, iiicidentiirinsumpluum dispen-
per nolarios colligerelur, et omnia raonumenta in salionem secure credi. >
Ecclesiam per primicerium nolariorum confecta 44. Cum igilur ex Iegibus apostolicae sedis ad
celebrarentur; sive causationem, vel inslrumenta, Ecclesiam universam periinentibus, et ex regufis
vel donationes, vel commutaliones, vel traditiones, conciliorum et Palrum tanla diligentia praeslanda
aut testarnenta, vel allegationes, aut manumissiones foret in bonis mobilibus luendis el vasis preliosis
clerici in Ecclesia per scrinarium sanctae sedis sacrarum aedium servandis sub cecononii custodia,
celebrareut. > necnon in procuranda dispensatione rediluum et
Inde autem profectae leges canonum, auctoritatc oblationum, arbilrio quidem cpiscopi, sed sub tesli-
anostolicalatae sub Sylvestro in concilio Gangrensi II, monio cleri, necessariura fuit conimenlarium bono-
85 PRJEFATIO. 86
rum conscribere, parave indicem et syllabum sacrae A elfundos, hortos ac lerrutas in donaliones recensitag
supellectilis et donorum quaededieabantur, ac tabulas de brevibus tuit delere debtal, ae attferre, et cunctd
dati et accepti ab oeconomisexhiberi. Mirumpropterea ad nomen prwdictasecclesiceB. Pauli apostoli tradere.
non est si minutisadeo ralionibus auclor Libri Ponti- Denique prscipit ut autographum donationi» aposto-
licalis recenset ac dinumerat antislilum et principura lico scrinio reslituatur. VOLVMVSVT HOC PRAE-
dona in singulis ferme basilicis ac titulis. Nostrarum CEPTVM IN SCRINIO ECCLESIAE NOSTRAE
esl partium ostendere per illam aetatem superfuisse EXPERIENTIA TVA RESTITUAT. Tria haec man-
docuraenla publica non tantum in arcbivis et mem- data jam tunc marmori insculpta nobis exprimunt
branis, sed etiam in parielibus el marmoribus, quae universam discipliiiam, et praxim administrationis
comprobarent indiculos rerum descriptarum. bonorum ecclesiae, quaetunc vigebat: et manifestant
45. De possessionibus ac fundis, eorunique annua publica documenta, quae tam in scriniis quam in
praestatione, si ctii dubiuin suboriretur, is esset inarmoribus aediurii sacrarum consignata sexlo ac
circumducendus per basilicas ac titulos Urbis, ubi septimo Christi saeculo juxta morein praecedentittm
spectantur adhuc incisa non tanlum nomina prae- aetatum abunde ministrabant scHploribus Historiae
diorum etproventus, sed eliam consuetudo majorum, Pontifiealis definitas notitias minutarum ejusmodi
Romano more proponens oculis populi, ut olim Augu- Brerum, praesulis, et ministri providam curam illa
slus ralionarium imperii, sic ipsa censum Ecclesiae. etiam aetate non emigientium. Talis igitur est Gre-
In porticu basilicae Vaticanae superest uria ex la- gorii Magni epislola, quam incisam tabulae mar-
bulis marmoreisseptem (tot enimnumeratCiampinus moreae videmus in basilica Docloris gentium via
ex Alpharano, qui duas viderat suo sevo superstites) Ostiensi *
inscriptis nomine massarum et praediorumad eamdem * GftEGORIVSEPISC. SERVVS SERVORVM
basilicam pertinentium; eaque labula a B. Gregorio DI FELICl SVBDIAC.ET RECTORl PATRIMO-
Magno ita insculpla fuit fundis a se donatis ad con- NII APPIAE. Licet omnia, quw hmc aposlolica
cinnanda luminaria. habet ecclesiaB. Petri et Pauli, quorum honore,
et beneficiisacqutsita sunt, Deo sint auctore com-
>J|D0U1N1S SANCT1S ACBEATISSIMIS PETROET PAVLO muniu, esse lamen debet in administratione
APOSTOLORVM PRINCIPIBVS GREGORIVS INDIGNVS SERVVS. actionum diversitas personarum, ut in adsignalis
QVOTIENS LAVDI VESTRAE, elc, STATVOENIM ETAMEIS cuique rebus cura^ adhiberi possit impensior.
SVCCESSORIBVS SERVANDVM SINEALIQVA REFRAGATIONB Cum igitur pro ecclesia B. Pauli apostoli soltici-
CONSTITVO VT LOCAVEL PRiCDIACTMOLIBETISQVl ludo nos debila commoneret, ne minus illic
INFERIVS DESCRIBVNTVR QVOS PROCONCINNATIONE LVMI- habere luminaria isdem prmco fidei eernerelur,
NARIVM VESTRORVM A DIVERSIS QVIBVS DETINEBANTUR qui totum mundum tumine suw prwdicationis
RECOLLIGENS VESTRA VOBIS DICAVI 1MMVTILATA PERMA- IQ implevit, el valde incongruum, ac esse durissi-
NEREIDESTIN PATRIMONIO APPlyEMASS. VICTORIOLAS mum videretur, ut ulla ei speciattter possessio
OLIBETV INFVND.RVMELLIANO IN INTECRO OLIBETV IN non servirel, in qua pqlmam sumens martyrii
OCTABIANO IN INTEGRO HASS.TRABATIANA OLIBET.IN capile est truncatus, ut viveret: ulile judicavimus,
FVND.BVRREIANOVT SVP.OLIBET. INFVND.APPIANO VT eamdemmassam, quw Aquas Salvias nuncupalur,
SVPRA, elc. . cum omnibus fundis suis, \d esl Cella vinaria
Antoniana, Yilta portusa, Bjfurco, Priminiano,
Sequunlur alia quatuor et quadraginta nomina oli- Cassiano Silonis, Cornelii tessellata, atque Cor-
vetorum et massarum huic donalioni inclusa : quae netiano, cum omnijure instructo, inslrumentoque
irt suo, et Omnibusgeneraliter ad tem perlinenlibus
legi possunt apud Paulum de Angetis DesCfipt. ejus cum Chrisli gralia tv,minaribus deputare:
basilicaeVaticanae, pag. 81, apud Ciampinum de Sac. adjicieniet eliam eidemcessioni hortos duos posi-
JEdit. a Magno Constanlino ctfestructis, pag. 81 et tos inter tiberim, et porlicus ipfius ecclesim
et in edilioue S. euhlibus, a porta civitatis parle dexlera, quos
82, Parisiensi Operum Gregorii dividit ffmius inler ddfines horti monasterii
Magni, aliosque apud*auctores. sancti Stephani, quod est ancillarum Dei, positum
46. In basilica S. Pauli, via Ostiensi, legitur anle ad sanctum Paulum, et ad fines passessionisPisi-
raarmori niani : simul et lerrutas quw voeanlur fossa
gradus presbyterii anliquitus insculpta epi- tatronis positas ibi juxta eamdem porticum eunti-
stoia ejusdem ponlificis Gregorii Magnf, dala ad b*i simililer a parte sinistra, ubi nunc Vinem
Felicem subdiaconumet rectorem Patrimonii Appiae: factw sunt, quw terrutm coliwfent ab uno latere
quara inlegram dare praeslat, cum sola possit suffl- possessiotd Eugenitis quondam Schqlastici, el ab
alia parte possessioni monasterii S. Aristi: qum
cere ad comprobanda documenta quae in scrinio omnia quoniam Deo adjuvanle per antedictw
aposlolico servabanlur lum donalionum ejusmodi Ecclesiw prmposilos qui per tempora fuerinl a
pcrtinenlium ad titulos et basilicas Ecclesiae Ro- prmsenli septima indiclione volumus ofdinari,et
quidquid exinde accesserit luminaribus ejus im-
manae,tum administralionis bonorum per praepositos pendi, alque ipsos exinde ponere rationes, idcirco
inslruclos brevibus sive indicibus rerum et fundorum experientiw lum prwcipimus, ut suprascriptam
per ipsos curandorum. Jubet siquidem pontifex ut massam Aquas Salvias cum prwnominatis omni-
bus fundis suis, neenon horlus, alque tetrulas,
antedictae Ecclesiae praepositos, qui per tempora
per quw superius eontineniur de brevibut suis delere
fuerint ab aera donationis,id est aseplima indiclione, debeat ae auferre, et cuncta ad nomen prwdictai
imperii Phocae anno secundo , et consulatus ejus Ecclesiw beati Pauli Apostoli tradere: quaienus
scilicet ex anno Christi ita servientes sibi pfmposili ottlni post hoc carentes
primo 604, ordineutur, excusalione de lumtnaribus ejus ita sine nostra
ut imposterum ipsi raliones ponanl. Mandat enim sludeant sollicitudine cogitare, ut nulltts illic
ulFelix subdiacouus reclorPalrimonii Appiaemassam uttquam neglectus possit existere, Faeta vero
87 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 88
sitpra scriplarum omnium rerum traditione volu- • A providentiam illius setatis plane singularem a qra
mus, ut hoc prwceptum in scrinio Ecclesiae - Anastasius et Guillelmus bibliothecarii,
experienlia lua resliluat. Bene Vale. postrema-
rum Yitarum auctores, non distant, nisi per annos
Dat. viii. Kal. Februarias Imp. DN. N. Phoca : dura ita consulit perenni memoriae atque
pp. aug. anno secundo, et Consulatus anno paucos
ejus indemnitati fundorum Ecclesiae, ul Rado notarius
vritno ind. septima.
regionarius sanctae RomanaeEcclesiseex authenticis
47. Dabo allerum marmor antiquum, snb Grego- scriptis relevatum fuisset testelur quidquid in eo
rio quarto incisum, circa annum 943, et pertinens lapide perscriplum est, et pro cautela et firmitate
ad basilicam Liberianara S. Mariae Majoris, cujus in temporum futurorum his marmoribus- exaratum. tti—
porticu aJBxum spectatur. Ex hoc enim intelligemus tium scriptionis desideratur.

NOTO ROGATARIOQ.MEO^SCRIBENDAMDICTAViCVIQ. SVBTERMA


NV propria literis grecis subscripsi, el testib. a me rogatis op
tuli subscribendam allegandi eliam gestis quib. placuerint, et
tempore quo volueritis sine cessum non spectata denuo
mea professione ex more concedo licentiam de quare quibtis
Q. omnib. SSTis STipulatione, et sponsionem solemniter inter
posita. act. ROM. IMP. die cons. et indict. SSta..
>JfFl. xanthipPi Filia qdm EGisTl imperialis a jecretis huic char
ttil usufructuarie donalionis de SSla massa qa pagani
cense in integro cnm fugdis, et CaSALibus suis idestF. arturi _
anus F. garganus F. manianus F. Viarus F. crisCianus F. turi
ta F. Solinianus F. Casa porcinare F. Calvisianus F. Rubianv
F. Sipicianus F. bubianus unc. sex F. ucupia F. Casauiti F. erut
lianus'F. ferratulas F. casulari F. Calgianus unc. qnal
tuor F. pistore F. petrociana F. casabili F. optavianus F. ar
buscianus F. gurgus F. casagini F. turanus F. rubianus F. fe-
lianns F. manilius F. oglata F. collianus unc sex F. lilipia
nus F. orciauus F triscasas, etortus vineatv intro civit.
Signina necnon etF. candiGianv. integroet omnibus
ad eis generaliter pertinentibus lact. a me in omnes man
sionarios essentibns, et introeuntibus perenniter ba
SiliCAE SC E Dl genitricis Mariae q. ap praesepe pro obLATiONB.
animae nostrae sicut superius legilur ad omnia SSta
relegens CONsensi, el subscripsi, et testes qui subscbi Berent
rpgavi () vji Fl. anaslasius tribb. Sci petri. () >Jttbeo
daius adorator numeri theodosiac. () >$fEgo geor
gius opt. num. mil. Sermisiani () >$tFl. epiphanius auri
fex. () % theodorus acol SC E ROM.eccl. huic Char
tul. usufructuarie donationis de SST a massa q a paga
nicense cum fundis, et casalibus suis iiiintegronecnon
et fund.'qa candidiajii in integro omnibusq. ad eis gene-
raliter pertinen Tib. excepto mancipiis, et mobilibus rebus.
seseq; molentib. facta xantippi glf. in omnes mansiona
rios essenlibus, et introeunlibus perenniter baSjLiC E SCAE.
DI. geneiricis qa ad praesepem sicut superius legitur ro
gitis a SSta Donatrice qnp scripsimus ipsa praesenle te ^•
tes subscripsimus, et hanc donationis charlulara in
praesenli traditam vidimus. ()
fifcego theodorus VH tabell. Vrb. Rom Scriptor huius char *
tul. usufructuariae donalionis post lestiun sub
scriptiones, et iradilione facta complevi et absolvi
S Temporibus Domini nri Sanclissimi gregorii quar
lipapaeex rogatu RadonisNot. Reg. Scae Rom. eccl
boc ex authenticis scriptis relevatum pro caute
la, et firmitate temporum futurorum '« Marrao
ribus exaratum est
48. Si quis conferat inscriptiones SS. Gregorii B ] (licet pro assumpli argumenti serie videri pos-
Magni et Gregorii lertii supra datas numeris 38 ct sim monilor non iraporlunus,) si percensere jve-
45,. el hanc poslremam sub S. Gregorio qtiarto, Iim omnia illius aetatis monumenta, marmoreis
translatas in marmoreas tabulas ex diplomalibus tabulis consignata, quse studium juvabant illo-
genuinis, et propositas oculis praesentium ac posle- rum scriptorura, ac nostrum acuunt in com-
rorum in parietibus ecclesiarum, facile intelliget probanda historia, slyt> et auctorilate hujus-
quanlam copiam documentorum a sexto saeculo ad modi Vitarum. Legemus numeris 523 et 524, in
dtcimum archiva et marmora praeservarent scripto- Vila S. Leonis quarli, formulas precum ab .pso
ribus Libri Pontificalis, praeserlira in decretis pon- conceptas, tum ad Ostia Tiberina in propulsandis a
tificum recensendis et enumerandis bonis ecclesia- littore Saracenis, lum Romae in dedicitione urbis
rum. Leonitiae, ita de i!'ius nomine nuncujotae : Deus,
Nimins profecto sim pro modo praefalionis cujus dextera bealum Pelmn. ambulantem m /Ittcli-
89 PR^FATIO 90
bus; et: Deus, qut aposlolo Luo Pelro, etc. In tricu- A 49. Ne Jongius tamen^abscedam a proposita in-
nio autem Lateranensi, quod Leonianum a condilor dicalione marmorum nncisorum nominibus ac noti-
Leone tertio appellatum fuit, ejusque retinet effi- tia fundorum Ecclesiae, cum eam testatam feccrint
giem, musivum et inscriptionem, Zophorus illius praecipuis basilicis Romanis allatae inscriptiones
absidae, quae dicebatur Casa major, et in nova stru- nostro etiam aevo supersliles, indicabo quoque in
cttira Sixti V disjecta fuit, Panvinio leste in libro titulis et diaconiis exempla ejusdem consuetudinis,
de seplem urbis Ecclesiis, et card. Raspono de Pa- in Urbe custoditae per .eadem lempora, de quibus
triarcbio Lateranensi, lib. IV, cap. 6, continebat nobis sermo est, et extra Urbem in proximis eccle-
epigraphem : per quam prior illa formula precum siis cathedralibus observatae.
aptabalur invocando apostolorum patrocinio supra Tilulus SS. Joannis et Pauli, quem eminentissi-
bospiles ac peregrinos in ilinere a periculis praeser- mus ac reverendissimus card. Paulutius, S. D. N.
vandos et ibidem excipiendos convivio : Deus, cujus exemplum imitatus, in proximo titulo S. Clementis
dextera beatum Pelrum el coapostolum ejus Paulum dalum, magnificenter instaurat, et iliustrandum
ler naufragantem de profundo pelagi liberavit, tua curavit erudito Commentario per V. C. Philippum
sancta dexlera prolegat domum islam, et omnes fide- Rondinioum, Faventinae Ecclesiae canonicum, prae-
let convivantes, qui de donis apostoli tui hic twlan- R servat nobis specimen vetustae»diligentiae in fundis
hr, etc. Oratorium sancti Gregorii tertii in veteri Ecclesiae recensendis. Exhibet enim tabulas marmo-
basilica Vaticana ostendebat afflxas tabulas marmo- reas antiquilus insculptas diplomale S. Gregorij
reas ab eodem pontifice incisas formulis precatio- Magni inler ejusdem epistolas recensito num. 22
num abs se constitutis, quarum maximam parlem libri ix, ad Deusdedit cardinalem et Joannem ar-
superslilem legimus in earumdem labularum frag- chipresbyterum ejusdem lituli, ubi non solum le-
mentis, translatis in hypogseum tnemoratae basilicae, guntur fundorum noinina et locus iridicatur in via
et impressis per Ciampinium de Sacris ^Edif. a M. Romana, et conflrmatio Gregorii Magni, sed etiam
Constantino constructis cap. 2, p. 104, et per Tor- Constantini papae nomen opposilum in margine
rigium de Cryptis Valicanis aliosque scriptores : declarat, notitiam fundorum ejus tiluli a decessore
Exaudx nos, omnipotens el misericors Dominus, etc. suo Gregorio confirmatorum saeculo praecedenli,
lnveniiMitur itaque et adbuc superant aetate nostra aetate sua, neinpe oclavo Chrisli saeculo, rursus
antiquilus incisa marmoribus basilicarum Urbis recognitam et roboratam, per ea verba quae litteris
praccipuarum non modo nomina et chronologia ac ulrinque descendentibus exprirauntur, nempe a
decreta compluriura pontificum Romanorum ante legentis laeva parte « NOTITIAFVNDORVMIVRIS
decimum saeculura, sed etiam forniulae precum ab f HVIVS TITVLI, et a dextero latere * CONSTAN-
ipsis instilutae. TINVS SERVVS SERVORVM

# TERRIT BELTR-MIL-XXH
FVND MVCIANYSIN INTEGRO
FVND COSCONISIN 1NTEG- VBI SVP
FND- PRETORIOLVS IN INT VBI SVPRA
FVND CASACATELLI IN 1NTEG-VBI SVPRA
FVND PROCLIS IN INT.VIA APPIAMLHCVMPANTAN
FND VIRGINIS IN INT VIA APPIA • ML • XIII
FVND CAPITONIS YIA ARDEATINAMIL- 111-
FND FONTEIANVS 1N 1NT- VIA SVPRASCRIPTA MLV
FND FAVSIANVS IN INT- VLVSSTA MIL-P L M XII
FND LAVSIANVSIN INT- VIA- SSTA ML- SSTO
FND CARBONARIORVMIN INT- VIASM P VIIII
FND PVBLICA 1N INT VIA LATINA MIL- PL M XI
FND CASAQVINTI 1N INT- VIALATIN- M PL-M- XI
FND LACITIANVS 1N 1NT- VIA LAVICANAM XV
FND SERGIANVS• IN INTEGRO VBI SVPRA
FVND SEPTEMINVS IN 1NT • VIA
FVN • CAESARIANVSIN INT- V • PENESTRINA M XXX
FN. STAGNIS IN INT- VIA LATINA ML-PL- M- XXX-
FVN- CASALVCl IN INT- VBI SVPRA
FVN CASACELLEN8E • VIA APIA • ML- XIII
VESTRE AECCLE CONFIRMAREMVS
ET NOS 1TA CONFIRMAMUSVT SI QYISQVE
TEMEUATOR EXTITERIT ANATHE
MATIS VINCVLOSVBIACEAT1N PERPETVVM
Uetebris diacoma S. Marite in Cbsmedin a sanctis-. D dam suscepil commentario solida eruditione re-
siino domino nostro ejusque fratris filio eminenlis- ferto praeservat nobis documentum illuslre sculptum
simo ac reverendissirao cardinali Albano in pristi- anno Christi 901 sub Joanne IX, in quo appare
num splendorem redacta, quani V. C. Joan. Marius, diligentta ejusdem aetatis in recensendis etiam mobi-
canonicus Crescimbeni, post litteras eleganliores libus donis et ornamenlis Ecclesiae. Marmor est
in florenlissimis Italiae Academiis fxcnltas illustran- vetus, ex ruinis proxims; aedis S. Valentini, nuuc
91 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. M
dirulce, translalum in portictim S. Maricein Cosme- A ptioiii, et cum ea impresstMpag. 81, lib. n, cap. 10
din, uli docet titulus a cahc-nicisapposilus insCri- Jattdati libri
Vetus monumentuiri ad anrium DCCCCII.
ab Incarnatione, seu Nativitate DCCCCI.
loanne lXi Pont. Maxi
Donalionis factaea Theobaldo Ecclse S. Valentini
quaee Regione huius S. Diaconiceextabat
ln diruto islius SecrCtSrio reperturh
hoc loco Archipresb. et Canonici poss.
Urbano VIII. P. M. anno Itib. MDCXXV.
SVME VALENTINE MARTVR HECDONA BEATE.QVETIBIFERT.OPIFEXTEV
BALDVS CORDE BENIGNO. HEC.ITAQ.SVNT.QVETlBlBEATtSSIME
jUttTlR IDEMTEVBALDVS COJiCESSlT QVATINVS SINTINV8T
SACEHDOTV 1NPERPETVV DONOTIBIQ.HlCSERVIENTIVM
IDEST.DOMVS DVAS SOLARATAS IVNCTAS IN VICINIO TV* ECCL^E
CELLA 1VXTA EAMDEJI ECCLAM ORITICELLVM CVSIOUVISRETROAECLIAM SCI
NICOLAI. VINEAINArfTONIAftO. MISSA
LEM.I. ANTIFONARIA. II. VNVM DIVBNI. ALIVMQ. NOCTVRNI OFFICIIFERIALES II
LIDRV GENESEOS CVM1STORIIS CANONICIS. PASSIONARIVM DIALOGV CVM
SCINTILLARIO 1MNAR1A II. LIBRVM EXMORAtlB. CALICEMARGENTEV. EXAVRA
TV.CVCALAMO ET SVAPATENA. TVRIBVLVM ARGESTEV. MANVALE. I.
Sl. QVISVERO BEATISSIME MARTlR EXIIISQVETIBIAIAMDICTO TEVBALDO CCES
SASVNTVELABILLOAVTABALIISCONCEDENTVR TEMERARIO AVSV ALIQVID
ABSTVLERIT. DISTRAXERIT. VENDIDERIT VLFRAVDAVERIT. SITSEPATVS A DOOMIV
Q. XPlANOR. CSORTIO. QVIN.ET. PPETVO PCVSSVS ANATHEMATE ATQ.CVDIABOLO ET
OIBVSIMPIfSIVNCTVS. AETfeRNO INCENDIO BXGVRATVR TEPOKEPONtfFfCTS tW
NI SVMIQ. IOHIS.ESTSACRATA DtE8VPREMO HECAVLA NOVEBRI8
DV'QVITA ELABENTE INDICTIO CVRRERET ANNVM.
Fundorum enumeralionem Grsecis characteribus ]Bbortum possidet coll. Germanicum, ac tiiteamf
incisam edidil Y. C. Fabreltus Inscript. cap. 10. unde etiam ante paucos annos vetusta monumenla
num. 629, pag. 757, quam iodicavit effossam ad exlracta sunt. Pertinuit inscript. ad ecctesiam
S. Stephanum in Burgo (legendum arbitror t» Coelio sancti Erasmi, seu monasterium, ut fidetur
dictum, el indo translatam ad Gollegitim Germanrr' colligi ex primo versu ejus ffagmeirti, qtiod su-
cum. Nam in monte Caelioecctesiam S. Stepbani, et perest.
ONwNIA
. . . . OT KAI ENAOSOX EIEPOMAPTXPOC EPACMOX KOPNJ*IKIC'
. . AMniCBIAAIRlCWD.UNON «OXNAOCA*PlKANlCKAI HC T0 HAAOXMBA-
(PIN . wNOPA
. OX . OMEPANON . *OXNAOC. ANTIKVICnONUINIANON . AONnANON.
( MIKPO
. . ONTIANONMETA , MAPMOPATOTAA . AAKKTMEFIANON . BOT£rTOXA.A .
(«OfNAOC
. . ATPEHANON . MOXKlANON . KOTAPTiAfANOl* . MASlMlANON' . KACA
( «EPPATA
. . OXNAOC .* MOXKlANON . TECCEPAPOPOXM . AFlnOXi KACTEHC. *OTN-
(AOO. PEP4-HC
. . OXNAOC. KAAKEAAATOXAA . *OXNAOC . CTPOTMAK.1ANA
Celebre vero moriasterium S. Erasriii sittim erat C lea assignant praedia, el insculpunt marmori posiio
prope lilulum S. Slephani in monte Coelio, uti in sacrario S. Aitgeli in Burgo, ita apud Fabretltim
observat Martinellus cum Fulvio et Ugonio, et saepe edito Inscripl. cap. 3, num. 447.
memoralur in hoc ipso Libro Ponliflcali, etpraeci-
<£ PeptttauT
pue in Adeodato num. 138, in Leone III, rium. 405, flitis in ista se
et in Gregorio IV, num. 471. Adeodatus cum ex pultnra noslra
monacho ejusdem coanobii eleclus fuisset pontifex ex tm paginam ad o -
anno Chrisli 669, multa praedia illi contulit. ln mo- blatione, velitimi
naria nostrl Ortl
nasterio, inquit, S. Erasmi silum in Cmiio monte, in transtiberini unei
quo concrevissevistts est prmdictus sanetissimut vir, as sex foris muros ju
mulla nova mdificia augmentavit, sed et Casalia coin- xla porla por-tnen
;9equod fuit
quisivil [al., el multa ibi prmdia coinquisivit] et in —— qd Micini Camel
vita sua abbalem vel congregalionem ibidem insti- In I. urbs. p. d. pa
tnit. tre
Demitm et irt dote attribota sedi sacrae occasione
9f Set qua
sepulcri ad oblationes et jtimiharia Boetius deposi- D ttuor unci
tus octavo Kal. Novembr. ind. xi imp. Dn. N. Justino as fnntfi eucar
perpetuo Attgnsto anno xn, et Tiberio Conslantino piani qifod est consfi
loltim iuxla Scm Cjrprian
Caesare anno ni (qui sunt characteres anni aerae um via labicana inter a
Christi vulgaris 577), et mater e|u9 noraine Argetl- fSnes fundi capiliuiaiiLJ
03 PRvEFATIO. 94
juris Scae Eccl.-Rom. se A oslendere indices fundorum el praediorum de more
d et fundi Flauiani insculptos, quandoque etiam [raobilitim rermn ad
juris publici iux-ta
Sabinianum eadem loca sacra pertinentium, ul earumdem rerum
explicit praeservationi sequenles aetates consulerent.
Exempla proVidentis consilii bujus Romanae Ec-
50. Videmns itaque in Urbe basilicas, tilulos, dia- clesiae derivata sunt in proximos Urbi episcopatuS,
conias, monasteria et sepulcra nobis ostendere, quorum ex marmoribus descripsi ea quaesequuntur.
prsesertim ex aetate B. Gregorii magni, sexto scilicet In ecclesia calhedrali Anagnina Grimaldus epi-
saeculodesinenle et ineunte seplimo, ad Leonem IV scopus incidi ctiravit epigraphen fundos conlplexam,
aliosqttc pontihces decimi saeculi, nobis inquairi cujtts fragmenlum hoc sUDerest.
: .
. PO .
: LE
...... DI GENITRIXMARfA QVIDIGNASTIABERETA
...... MALDV EPSPARBA 1NTRAVREECCLESIA
PAttABlMVS
CVM , . LIBARV COTNOSPLANTABIMVS SEVMEDO
TAEVM. QVI.N. VI. KASALISPOSITISVNTQVOSD N LEOPP. INTRAAM
ABITET NOSDET . . . TIBIDONISCVMPARAMMVS DOMINAMEA1N
^NCIASII. ET. IN FVND.ORTIDlACONORVM VNClAS DVASCVMLASA
SVASSEVMEDIV FVNDPELEGRlftl
VNCIASII.
. . . . VINEAIN IPSOFVND.QVOD EVBARBARIKA CVM
.... DICITVR. AT BALNEVSEVMET.VINEA QVlES SVICOGE
' t. .. .: .. 1NFVND. QVORTIANO
QVANTVM ODOIM TENERfiDIBETVR
1VSSIONE DNlN<APOST0HCI. FVND.MACEBATA
RECOI.LISSIM. 1N
. . . . DO. SINPRINIANVM VNCIASNOBEED IN FVND.ILARIANO VNCIAH
. . . . ANIVNCIAIII. DEFVND.BALNEAREA SEXSEVMET.FVND.
VNCIAS
INTEGRO CVMCASISET BINEISSILBISTERRISET 1NIPSOKASALI.
. . . . SCTA.Dl GENETRIX ET BINEA.

ia ecciesia Tiburtina descripsit Suaresius dona- R 930, et vulgavit 1. n Pitenest. anliq., c. 7, p. 146.
tianem bonorum mobilium et immobilium anliquo marmori ita inclsairi sub Gregorio IV, anno Chrislt

gfc Altendite lumen cuncti qui cernitis hanc FuIIi domum, qtiani sarcire curauil egreg. P. magistcr
militum cultor ecclesiarum, et largitor pauperum. Eo magis saevumtempus transierit, quod huius ve-
tusta fabrica casu ruilura multis esse videbatur. Nunc ca facil Vigit P. cum hac natos suos pro redi-
raendis facinoribus sais, seu et plo anima coniugis sfiaeAgatliae sacaciter ampliavit ft solo usque ad
summum, 'el picluris bariis decofauit. Itaque obnixe quaeso. 0 Christe, et Genitrix virgo, simulque
beate Pauie vas electionis, sociique tui Romula Redempla, Erundpque, qiiarum corpora recondere
in tribus sacris altarihus studuit, vt suscipere dignemiiii lioc exiguum munus, qttod ad vlililalem lem-
pli exhibuit, id est pateiiam.calicem, cortinas, candelabra, thuribulum, canthara ex argeftto, caiiistrum
ex aere, vestes, corlinas, codices, imagines tribus cum signaculisiid resonaiidum Jaudem Dei, quae
siifier camera istius templi slaluere feci. Casas vero fundum Valvianura, simulque vineam in Laurelo,
et silua, et in Barualiana Peliade terra, el Clansuram, Pergulasque unam, et in prata prafum. Si quis
de his donis, quaeego offerre curavi, aliquid siiblrahere praesumpserit, sive episcopus, sive magna par-
vaqiie persona hsredes meos Ih stta teneat potestate. Ntinc autem qui aliquid temerari eortiih praesum-
pserit, sit illi alienum regnum Dei, et a irecenlorumdecem VIII Palrum sentenlia, seu decreto anathe-
matis viupulo subjaceat, et cum Juda traditore Domini parlem habeat. Felices qui hic ingressttri eslis,
pro me quaesooraie, et gaudere lemporibus multis donet Dominus, ul his celere mente deprecari eum
valealis. M. Amen Factuin temporibus Domini Gfegorii Quarli Papae Roraa per Indiclio. 111.
51. Non est disjungenda ab hoc loco vetus inscri- Q consignandi lapidibus publico loco propositis dona-
plio marmorea, pertinens ad annum Chrisli 751, tiones faclas ecclesiis et monasteriis, et in his re-
quam Ravennae excripsi in ecciesia S. Apollinaris in censendi fundorum nomina, fuisse perduclam oclavo
Classe. Oslendjt enim constieludinem Romanara labente sacculo etiam in proxinias Ilaliae regicnes
IN. N PATRIS ET FILII ET SPS SCTI IMP PlISSIMIS DO NN LEONE ET CONSTAN
TINO A DO. CORONAT PACIF. MAGNIS1MPB. LEONE
QVIDEMCLEMENTISS. IMP. ANNOXIS. CONSTANTINOVERO A DO CORONATOIMP
ANNO XI. GVVERNANTEMITALIA DN EVTVCHIOEXCELL PATRICIO.
ct exarch. Itlt. Kal. Februarias ind. XIIII. hic tilnlus monstral opus
laudabile factum, quod pio consilio concepit menfe psut
Joannes almus Pontifex jnnior in nomine quintus qui cum per
vigili aeterni praemia regni fidus ut possideat aegenorum agmtna *
praecanl liminibus sacris hoc sibi monumenlum locauit Apollenari Sco
commendans puluerea nembra, quae surrectura credit
Carnis resnmpto uigore contulit, et donum quod seruis Dni prosit
qui laudes assidttas raarturis collibat fundum caniinilisiria casalibus
Vndique iiallatum cum suis terminibus sicut texlus donalionis designat.
Aplum seruis Dni rauennati terr sllum fertitem feciiiidum ignis
Ad estim fignament et suest quod pabtflenl silicarnm glandifera
poma dans scae eccl conimulata ad inuicem loca fun(Jum trecintu.a
95 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 96
Fauentin terr. consliluto alque fundum pitulis contul terr. reiacen
tem simulque argento quaterdeni pundera mundum quod sibi Iegitime
genitorum conlulil iura qtiod sit inliualum nec reuocetur tinquam
quod uhic collegio monachorum slipendias ad uicem cessit ex cuius
Readitibus praeparenlur affauiles dapes hisque ius nomini annuae colu
erinl, quo iussu dominantis migrauerit
Ad caelestia regna hoc quoram concilio staluit, atque Armauit ul si quis
Successor sedis ecclesieque actor uel abba.
praeposilus huius uenerauilis templi prenominat fundura miliaria
ex partem, uel toiuni per quouis ingenio ab usum seruorum Dni
hic deseruientium alienare praesumpserit, uei commutare aut
perene acta u, chartula largire aelernam condemnationem
suslineat cum traditore juda et his qui pelierit, et qui largire temptaverit constnctus ana
themati vinculs corum trecentordecetoclo pairuum. )•&

52. In omnibus hisce monumentis a me productis A . quam ut indicaremus genuina documenla, quae sola
attendi velim, ea referri ad aelatem inter Gregorium inspectione tuebantur fidem historiae per ea tempora
secundum et quarlum, qua scilicet YilaeLibri Ponli- quibus hae Vitae conscribebantur.
ficalis conscribebanlur; ut inde constare possit cur Numisma est Crispi Caesaris ex aere maximo, et
auctores isti operam tam sedulam et nimiam, ut ita haberi potest omnium ciarissimum, quae Roma Chri-
dicam, impeuderent in enumerandis ponlilicum do- sliana antiquilus procuderit. Licet vero illuslratum
nis, quae per ipsos offerebantur Deo in sacris aedi- mirifice fuerit saeculo superiori in ulraque editione
bus, Romae praesertim constitutis. Quocunque se suorum Annalium a cardinali Baronio, attamen no-
verterent pii scriptores, incurrebant in eorum ocu- bile archelypon non spectaremus, nisi Romaeprae-
los epigraphes donationum, indices fundorum, in- servatum fuisset beneficio Fulvii Ursini primum,
scripta donaria, et usus aetalis occupalae in his deinde excellentissimae Burghesiae domus : cujus
percensendis. Quid ergo haberent potius quara id inter cimelia lecliora jamdiu asservalum, et pecu-
scribendo praestare, quod aequalibus suorum tempo- liari conceptaculo inclusum, una cum alio insigni
rum placere potissimum cognoscebant ? Quid eliam numismate Conslanlini Magni III, et exc. princeps
ad fidem historiae suae commendandam diligentius Marcus Anlonius nuper ostendit, dum pro singulari
consectarentur, quam ut ea colligerent quae com- B quod liausit, una cum majorum sanguine, religionis
probari tot publicis documentis nemo non videat? stttdio et doclrinae, sibi simiilimos liberos exemplo
Anctores Catalogorum ex quarii, quinti, ac sexti docet, ut ex universa et plane regia avorum gaza
saeculi monumentis chronologiam, successiones et illam praeferant partem, quae culttim animi promovet
sacras ordinationes digesserant. Decreta non multa in ulraque ea disciplina. Opporlune vero contigit
protulerunt, quae ad usum Calalogi vix pertinebant. quasi reservalus huic nostrae editioni iteralus con-
Ea tamen colligere potuerunl scriptores proximi ex spectus numrai, iit in eo quodammodo intuerentur
Actis conciliorum, ex archivis Romani palriarchii leclores oevi Constantiniani aequale testimonium, et
ct poiilificia bibliotheca. Haec enim loca patuisse vindicias rerum ex publicis documentis codem sae-
scriptoribus octavi ac noni saeculi, qui collectionem culo in calalogos digestarum, ut ex calalogis Eccle-
hanc claudunt, manifesla conjeclura deducilur ex siaein Vitas pontificura subinde transferrentur. Nu-
verbis eorumdem a Luca Holstenio et ab Emmanuele mismatis figura repetatur.
Scheleslralio perpensis, quemadmodum ex minuto^ ln antica parte nummi Crispus Caesar pecloretenus
rum donorum recensione perspicuum fit hanc nobis exprimitur , laurealus (licet lauri folia non salis
fuisse ab iis praeservatam ex oculata inspectione re- expresserit delineator a Baronio adhibitus) ac loga-
rum plerumque inscriptarum memoria donanlis; tus, scipionem eburneum sinistra lenens, cui aquila
tum etiam ex indicibus rerum mobilium et immobi- de more insistit, dexleram vero apertam eievans,
Jium tum lemporis cusloditis, et in publica niarmora tanquam pacalor et triumphator. Circa prolomcn
saepetranslatis : uti luculenter probalum fuisse con- JegunturlitleraeconsuetaeCRISPIIS NOBilisCAESar.
fido lot ex monumentis, post longam seriem decem Pars adversa mullo est praestantior : exhibet enim
saeculorum aetati nostrae feliciter praeservatis. virum barbatum sedentem inter duos Caesaresstanles
Hsec igitur omnia salis commendant, ut ego arbi- et ornalos habitu militari cura hastis puris. Viri se-
tror, auctorilatem hujusce Lihri Pontilicalis, ea pro- denlis coraa detonsa est ad aures; barba non qui-
ducentis per singulas aetates, quae juxla lemporum dem prolixa, sed plenior, et crispse similior, qualis
illorum usura ac documehia ab Ecclesiae notariis, cernitur in vetustis S. Petri imaginibus praeserlim
hisloriis et bibliothecariis in litteras referebanlur. musivis, et in sarcophagis vasisque sacris ejusdem
53. Praefationi modum imponam, imo et signa- quarli saeculi.Dexlera manqs hujus figurae ad bene-
culum apponam (si fas est dicere) observatione nu- dicendum elevatur, inflexis tantisper articulis quarti
mismatis, quod ejus fronli de industria praefixum et quinli digiti more EcclesiaeLatinae : sinistra vero
fuit; non tam ut imitaremur edilionem Fabrotti, a n hastam tenet, cui venerabile crucis sigoum superne
numismate sacro auspicali paginam primam, ubi infigilur. Circumfundilur capili nimbus circularis,
vultus expressil SS. apostolorum Pelri et Pauli, corpori vero tunica et pallium. Salvaloris nostri
97 PR.EFATIO. 98
imaginem unam aul alleram hic rcpraesentari cen- A j diligenter inspecto numismale, eoque totis ingenii
set Baronius ex duabus quas ex argento efformatas; viribus, omni adhibilo experimento, percognito, et
pondo librarum 120 et 140, altitudine vero pedtimi explorato praesentibus illis etiam, quos ob singulari-
quinque, slaluit Magnus Coiistanlinus in basilica tatem numismatis nonnihil de imposlura pulsari
Lateranensi, quemadmodum in Vila Silvestri me- animo senserat, nullam prorsus in eo fraudem inesse
morat hic Liber Pontificalis nuui. 36 : < Hujus lem- allirmavit: sed sicut ab omni prorsus imposlurae
poribus fecit Conslantinus Augustus basilicas istas, suspicione ostensura numisma scitis probalisque
quas et ornavit. Basilicam Conslanfinianam , ubi rationibus vindicavil, ita contradicentium animorum
posuit ista dona. Fasligium argenteum baliutile, latebras palam fecil, ea nimirum ex causa illud ab
quod habet iu fronte Salvalorem sedentem in sella ipsis improbatum, ut possent viliori emere pretio :
in pedibus 5, pens. libras 120. Duodecim apostolos quod ipse probe cognituin, exarainatuui, probaluni
in quinis pedibus, qui pensaverunt singuli libras omnique ex parte approbatum ab haeredibus posses-
nonagenas cum coronis argenti ptirissimi. Ilein soris, erogato quod petierunt pretio, emit atqtte ex
a lergo respiciens in absida Salvatorein sedentem *eo suum nobilissimis monumenlis conferltssimum
in throno in pedibus quinis exargenlo purissimo, qui museum exornandum putavit. >
pensat lib. 140. » J
B Prosequitur deinde Baronius exponens aaversae
54. In prima Annalium edilione annfl592, tom. III, hujus partis epigraphen : Salus, et spes Chrislus Rei-
pag. 215, cardinalis Baronius, disserens de profes-. publicae SALVS ET SPES X. REIPVBLICAE; quae
sione Christianae religionis a Crispo susceplae in Christi nomen compendiose continet in Graecalitlera
baptismate, illuslre documcntum ejusdem se nacltim X, co saeculo, et subsequentibus usurpala ad illud
fuisse alurmavit hoc in numismate : quod plerisque expriniendum,uti se docuisse pridem memorat eliam
antiquariis aetalis suae videbalur quidem anliquum; ex Juliano in Misopogone. < Usus postea obtinuit,
sed cuiii nonnullis suspectum foret, ab eodem pro- iuquit, ut X elementum, quod super Chrisii caput
ducendo abstinere tunc maluit, ne in suis AnuaLibus ab antiquioribus apponi solet ad nomeii Chrisli si-
quidquam obbruderet quod laboraret suspicione gnilicandum, idem postea fuerit eadera de causa in
mendacii. Triennio autem post, cum adornaret altc- diademate collocatum, eoque modo aptatum, ul cru-
ram operis ediliouem, lomo tertio idem nuniisma cis formam exprimerel, cum alioqui in anliquioribus
produxit et illustravit, tanquam vindicalum ab omni Salvatoris nostri imaginibus parvum absque aliquo
pcriculo et suspicione fraudis auctoritate ouinium signo diadema in modum sphaerae invenialur ex-
aiUiquariorum,et praecaeleris, Fulvii Ursini, iilorum pressum, cum additamento lamen juxla posito no-
facile principis ea tempestale : qui pretio a posses- C minis Chrisli: quo si careat, tunc illud in diade-
soribus consliluto uiliil detrahens, comparavit quan- mate inveniatur per X nolara apposilum (X). >
liplurimi leclissimum hoc numisma, et in celebri 55. Haec omnia libenter produximus ex historiae
museo suo reposuit, adaclis etiam paucis illis anti- ecctesiasticaereslilutore Baronio, ut non modo ejus-
quariis subleslaeftdei, qui de industria revocabant in dem suffragio sed eliam exemplo constaret quanlmn
dubium nummi anliquilatera, ut viliori pretio suum adjiciant momenli ac ponderis historicse veritali
facerent, ad suffragium sincere ferendiim de indubi- genuina mouumenta, si a scriptoribus consulantur.
tata tide monumenii. Praestat coronidis loco verba Unde colligi necesse est quam fideliter perscripserint
dare eminentissimi scriptoris pag. 253 lomi tertii auctores Vitarum per ea saecula, quibus poterant
secundae editionis numero 13, poslquam ea relulit tum a scriptoribus, tum a lecloribus eorumdem ar-
quae scripseral in prima editione ante triennium. gumenli capila ferme singula conferri cum super-
< Hsec quidem, inquit, nos in prima edilione pro- stitibus iisque publicis documentis. Placei ex hoc
fessi sumus, dura de germanitate numismatis quae- ipso numismale conlirmare quam facile simul et
Stio verteretur : in qua tutiorem illam partem exi- accuralum judiciura utrique paratum liaberent in
stimavimus, qua omnis licet levissimae imposlurae l> ] inspeclione aequaliura documeniorum.
suspicio penitus tollerelur. Cura sic igitur in ea edi- Numisma Crispi a Baronio productura, beneficio
tione hujus tomi Romaua nobilissimutn Crispi nu- Burghesiae domus aetati nostrae praeservatum est.
misma omiserimus (in margine addit: Exslabal nu- Ejus inspeclio nos docuit staluam Jllam in adversa
misma in aere apud Horatium Tigrinum de Mariis parte sedentem inter duos Caesares stanles, nimbo
dum viveret) quod de ejus sinceritate a quibusdam ornatain, elevata dextera benedicentem, et crucis
dubitarelur ; modo aulem veluli pulvere oinni dubi- signum hastac imposilum sinislra mauu gestantem,
talionis excusso, evicla veluli causa, operaepretiuin referri debere vel ad Christum Dorainum, ut putavit
nos facturos putavimus, si hoc Joco illud in secunda Baronius, vel, ul aliqui malunt, ad principem apo-
edilione reponendum curaremus, ex eoquod amicis- stolorum et vicarium suum in Ecclesia conslitutum.
siinus meus Fulvius Crsinus, rerum antiquarum Utrumvis exprimat, indubilalum est hoc in nuinis-
solertissimus exploralor (ad qttem veluli Lydium mate testimonium Christianaereligionispublice exer-
lapidem quacquaeveteramonumenla probanda eluci- citae sub Constanliuo, anlequara Crispus ejusdem
dandaque afferri solent, ci.jtis et apud meauctoritas filiusFaustae novercaecalumnia necarelur. Baronius
pluriniiim valet), de ba< ve consullus saepius, et putat, uti dixinius, Christi Domini imaginem in
99 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 100
nummo signatam referre statuam argenteam ejus- £V titulo S. Prudentianae, sub Siricio papa conslructo
dem Salvatoris ac Dei et Domini noslri a Constan- et per Adrianum I instauralo; in triclinio Leonis III,
tinoereclam in basilica Lateranensi, ul refertLiber in Lalerano; in aede S. Conslanliaesub Honorio I,
Pontificalis. Qui vero Petri apostoli simulacrum illa et passira in anaglyphis, picluris et musivis. Quae
in figura deprehendunt, observant cultum cc-rpo- cum ostendanl vultum Petri plane similem expresso
ris, et praecipue lonsuram capitis , ac barbaenic- in hoc numismate, dubitare nos minime sinuntquin
dum assimilari potius imaginibus antiquissimis setate Conslanlini Magni efligiesPelri ab hoc nummo
Pelri apostoli quam Christi Domini. Nam in sar- 'proposita respondeat reliquis inde expressis, juxta
copliagis marmoreis quarto el quinto saeculo cae- historiam ab Adriano papa relatam in epislola me-
latis, et ex coemeterio Yalicano productis in ihorata.
Roma Sublerranea Aringhi tomo I tab., pag. 293. Litlerae aulem S. P. in eodem numero exstanie
et seqq., quolies exprimilur Christus Dominus sub imagine, quam diximus, principis apostolorum,
sive imberbis, sive barbatus, prolixi semper crines vel indicant SANCTUSPETRUS elementis capila-
ei tribuunlur, et barba in acutiim desinens. At in libus utriusque dictionis (utlillera X superne inclusa
aposlolo Petro eadem velusta marmora fol. 293 in epigraphe SALVS ET SPES X. REIPVBLIC*
295, 297, 299,301, 307, et ciim his pictura omries, B 1 continet nomen Chrisli) vel significant SIGNUM
anaglypha, musiva antiqua crines exhibent attonsos PETRl. Nam SIRMIIPERCVSSA moneta liic non
ad aurem, barbam rigentem et non admodum pro- indicatur, ut ego autumo, cum sit insolens in num-
lixam qualis in nuramo visitur. Critcem autem in mis Latinis ex aere maximo oflicinae nionetariae
memoratis anaglyphis gestat S. Pelrus, non secus locum expriinere. Si autem Pelrum apostoium indi-
ac in numismale. Caeiator typi a card. Baronio cal haec ligura, ejusque simnlacrum imposilum sedi
impressi imberbem exhibuit viri sedentis faciem qiiadratae, arbitror referendum ad staluam ejusdem
contra fidem nummi, licet crines ad aurem attonsos apostoli, cum caelerisa Constantino positam in basi-
expresserit fideliter. Imagines SS. apostolorum Petri lica Salvatoris, allitudine quinum pedum, pondo
et Pauli, custoditae in sacrario basilicaeVaticanae librarum nonaginta, cum corona ex argenlo puris-
(easdem affirmant esse a B. Siivestro oblalas Con- simo, quam refert Liber Pontificalis in Silvestro,
stanlino Magno,quarum historiam retulit Adrianus I num. 38. Cruccm vero cum ostendat idem aposto-
ad Carolum Magnum in epistola edita cum actis lus, erectam fortasse illam indicat quam Constanti-
synodi Nicsenaesecundae), Petrum apostolum exhi- nus in basilica Yalicana constiluit supra Confes-
bent crinibus abundantem, sed ad aurein detonsis, sionembeati Petri ex auro purissimo pensantemlibrat
et Paulum recalvastrum, qualis a Luciano describi- C centum quinquaginta. In mensuram loci, ubi scriptum
tur, eodem observante Baronio ad annum 69, oum. est hoc : Constantinus Augustus, et Helena Augusta :
14, et ab ejusdem epitomes auctore Spondano, hanc domum regali simili fulgore coruscansaula cir-
num. 6 et 8. In aenea icuncula S. Petri, olim jn cumdat. Scriptum ex litteris nigellis in cruce. Ea
rruiseo Bellorii a me quoque spectata, et a Petro qtiaenos conjicere nitimur ex indicio numismalis,
Sanclc Barlolo cdila cum antiquis lucernis, part. m, nec salis definire possumus posl diuturnas inSpectio-
tab. 27, eadem lonsura crinium et barbae modus nes, cadem ictu oculi perspicuc noscere poleranl
apparet, quaea Spondano verbis Nicephori refertur, awctorcs Libri Pontificalis, Jegentes in cruce Con-
capillis capitis, ct barbae crispis el densis, sed non slantiniana eorunV selate superstite nomina donan-
admodum proniinenlibus. Anaglypba autem indicata tium, et in argeiileis staluis Christi Domini atque
in sarcophagis Vaticanis quarti et quinti saeculi, apostolorum spectanles efBgiem singulis altribu-
prxserlim id quod folio 294 Aringhii occurrit, nbi tam aetate Silveslri. Ex iisdem monumenlis, si
quater exprimitur Christus Dominus, ter S. Petrus, superessent, collalis cum ntimmo, fortasse constarel,
multo evidenlius deelaranl eam consuetudinem aeta- ad exemplum imaginis B. Petri sub Silvestro et
tis Constantinianae (quando servabanlur imagines Constantino propositae ad cultum cruci Dominicac
u
apostotorum eisdem ferme coaevae,quas Eusebius ejusque geslatori exhibendum a Caesaribusstantibus,
narral a se spectatas Hist. Eccl. cap. 18) tribuendi efformatas fuisse a successoribus Silvestri slatuas
comam prolixam et in humeros fluentem Christo duas B. Petri: marmoream unam, quae asservalur
Domino, crities aulem truncatosad clericalis lonsurae in hypogaeo basilicae Vaticanae; aeneara alteram
modum beato Petro, cum in eisdem marmoribus. in aede superiori constilutam, ad oscula fidelium
ita constanter uterque caelatus sit. In argenfeisi excipienda in signum veneralionis, consuetudine
etlam vasis ministerii sacri ante Constanlinum> dcrivala ab incunabulis Ecclesiee ad baec noslra
Magnttmelaboratis, uti ex operis elegantia et anti- saecula.
. quitate pereipimus, repertls inler rodera veluslio- 56. Non piguit versari paulo diulius in conlem-
ram aediurn sacrarum et ccemeleriorum, qtiaedabi- platione numismatis, el sacrae imaginis, atque
mus itrter notas ad Vilas ponttficum in Urbano I, inscriplionis in illo expressae sub Constantino. Quin
Ide» toabitusoris ©bservalor, ubi CfartstusDbmintis *haecomnia praefigenda curavimus praeffalioni,utpote
daves tradit Petro: qoa eliamforma posteri fidefes> Ihdicia eoriim documentorum quae in numerato
«xMboenmt in rmtSlvis vetustioribtis •Urbis',tttin parata erant atque expo6itascriploribtis Libri Pon-
401 riLEFATIO. 102
lilicalis. Nam satis ostendunt haec veluti specimina, A bus quoa suum est asseretur. Sive notarum auctor
seu reliquiae monumentorum, tunc temporis uni- ex velustioribus sit, sive ex recentioribus, occupabit
cuiqueconstantium,et publicain luceipropositoruii), eum Jocum quem genlililii nominis littera princcps
neque chronologiaedocumenta defuisse serjptorjbgs obtinet juxta seriem alphabeti. Alteserra, Benci-
Calalogi vetuslioris; neque ordinalionum memorias nius, Binius et cacteri omnes singillatim ostendem
et legum ponlificiarum auctori secundi Calalogi; quae meditata contulerint, more jam recepto in com-
neque Vilarum posteriorum enarratoribus indiculos menlariisvariorum.
ecclesiarum, unde nossenl patrimonia, latifundia, 59. Chronologicaevero obsemliones ita sunt con-
pracdia ruslica et urbana, dona mobilia et immobllia, nexae invicem, ut cilra nniversi systematis posilio-
sacram supelleclilem, et minuta quaeque cimelia, nem non possint singulaeperlenlari. Qua de caiisa
basilicis, titulis, diaconiis, monasteriis, aedibusque videtur exigere ralio methodi, ut res integra reser-
sacrls omnibus in Urbe oblata. Gesta vero pontificum vetur loco peculiari, exacturo rationem temporuiu
quae narrant, plerumque sibi aequaliumpost aelatem a Christo nato ad omnia documenta chronologica,
Catalogi secundi, vel ipsi vhjerunt historici Vilarum, quae colligere conati sumus eomplurium annorur.i
vel a publicis archivis paulo anle perscripta mutuati sludio, et experimentis lum ex motibus coelesliuni
sunt, et a eoneordi testimonio seniorum, qui inler- B corporuin diligenler coliatis, lum ex inspeclione ve-
luerant,- sibi tradita collegerunt. lerum lapidum el nummorum : ubi lemporum a nobis
Optimo itaque jure singulis auctoribus hujtisce numerandorum series, et clinracteres publico lesli-
libri debetur clogium, ab Annalium condilore Baro- monio prodili cognoscuntnr.
nio, hisloricae veritatis judice emerito, tributum 60. Paratis igitur adjumentis utere felix, Lector
Anaslasio lomo IX, ad ann. Chr. 752, num. 19 : studioseet benevole : et Romanorum ponlificumVilas
Etti rudi slylo, fidelissime tamen rerum gestarum habeto univcrsae ecclesiasticaehistoriae partem prae-
historiam exttravit. cipuam, annaliuin fontcs, et pretiosas saerae antiqui-
57. Haecfuerunt, amice Leclor, a nobis generalim latis reliquias, primum collectas in CatalogoLiberiano
prsemiltenda de auctoritale eodieum ac documen- ex Actis marty rum etconciliorum, necnon ex epislolis
tis rerum in Libro Ponlificali enuntiatarum. Nan pontificum et confessorum, Historia Hegesippi, Chro-
quae specialim de singulis ejusdem parlibus suo nicis Eusebianis, aliorumque, et ex Diptychis Ec-
loco proferenda erunt, ostendent infra nolae va- clesiarum; post allerum verosaeculum auctasiisdem
riorum. copiis in Cataiogo sub Justiniano et posleriori .seiale
58. Gum enim in Libri imprcssione universa curala subGregorioll ct tH'TfsmsJatas-iflLibrum ponlifica-
sint quae tueri maxime poterant germanam ejus ^ lein, ac fusius extcnsasadjttmento tabularli etbiblio-
jectionem, et plurimum promovere usus et comsnoda thecae aposiolicae, necnon archivorum, marmorum
quae inde consequi Lectores possent, consectari el cimeliarchii singularum ferme Urbis eeclesiarum;
Becesse est parem diligentiaeatqoe ulililatis publicae communibus denique sludiis nationum eruditione
curam ellam in editione nolarum. Quare typographtis praeslanlium, Belgicac, Gallicae, Germanicae, Hispa-
conslituit ex auctoribus omnium consensu probalis, nicae, Illyricae,Ilalicae, aelatenoslra a squalore deler-
Binio, Ciacconio, Labbeo potiores eligere, cl ad sas, et ab injuria temporum vindicatas, ministranll-
contextus explicationem maxime accommodalas, bus uudique codices antiquiores dominis et praefeclis
quas ipsl post Vitas Pontificum retulerunt. Altcserrae bibliotbecaruin. De opella vero noslra, quantulacsin-
riolas in Anastasium pecnliarl libro vulgatas, eoqtie que lan.dem sit, aequi bonique consulas : el juvare
tum brevitate Jaudando, tum tectissima eniditione, cum possis, vel suggerendo nova documenta chro-
dabimus integras. Neve ulla supersint incxplorata nologiae alque hisioriae pontificalis, quae lomo se-
verba, aul gesla, aut documenla hnjus hisiorise, cundo aut tertio inseri possinl, vel salubriter et
quibus ncva lux affundi possit per aetatis noslrse amice corrigendo, si quaeforle Imprudenter excide-
labores; cum aliquot cultores ecclesiasticaehistoriae, rint, meditanti praefationemet notas; scias benelieo
el saerae antiquilalis Christianae in se receperint, ut U raonitori me
gralias habtturum maximas, ctnn nihil
symbolam suam conferant ad illa explicanda, vel anliquius habeam quam peritiorum duclu et pluri-
comprobanda, quae praecedentibus in nolis intacta inorum cum comitatu acccdere quantum licuerit
fuerint, vel non satis declarala, eorumdem adnota- propius ad propositam bene niemoratis mentibus
tioues liberaliter ministralas libenter commnnicabi- veritatem.
mus. Nullaadabunlur perraistae. Singulis interpreli-
105 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 134

FRAMSCI BLMCIIl

PRJEFATIO

iJD TOMUM SECUNDUM EDITIONIS ROMANO-VATICANjE.

1. Produximus lorao priere Vitas Pontificum Ro- j VCatalogorum, quando expendendum erit mutuum
rnanortiH), Anastasii. nomine post ejus collectionem firmamentum, quod sibi invicem praestant haecmo-
donalas : ubi curavimus superiores editiones fideli- numenla, ac testiinonia ecclesiarum et bibliotbeca-
ler exprimi, et variantium leclionum copiis augeri, rum, suis in picturis etCodicibus.
praestantissimis ex codicibus, tam intra quam exlra III. Num. 31, pag. 644 : Calaiogus ponlificum et
Italiain undique conquisilis. Aggredimur editionem decrelorum ab eis editorum ex sexcentorum annorum
secuudi lomi, quo conslituimus comptecli prolego- eodice 638 Vaticano anle AnselmiLueensis episcopi
mena et nolas, ad illustrandum contextum operis decretum. , '
maxirae idoneas. Qua id ralione exsequamur ex,illo- Observare bic etiam prseslal, seriem ac successio-
rum sententia, qui coiisilia et opem huic operi con- nem ponlificum Romanorum, eororaque sedis cbro-
lulerunl, expedite inielligel Leclor ex his quae se- notaxim tanti semper babilam in Ecclesia ftiisse, ut
quu.nlur tum veteres Patres, Irenaeusscilicet, aliique ad priora
2. In praefatione prioris torai, numerp 11, per- Qiristi saecula pertinenles, in scstu persecutionum
pendimus cum Schelestratio saepiuslaudato, primam eamdem atlexanl; tum subsequenles aeiates post
texturara Libri Pontificalis, seu Vilarum, Anaslasii asserlam libertatem divini cultus eamdem explicent,
nomen prmferentium, deberi Antiquis Catalogis Ro- ;fj non modo in basilicis Romanis, sed eliam in pluri-
manorum pontificum, praeserlim vero vetustissimoilli bus Roina dissitis. Duas vidi in Etruria ila ornalas,
sub Liberio papa cqUecto,quem idcireo"tHi basim ac melropoliianain scilicet ecclesiam Senarum, et ve-
fmnlamenmia, aot. cctie iniiium ac rudimentum tustain sedem, sancli Petri nomkie Deo dicatam,
Historiae Pontificalis praeinitlere necessarium duxi- dioecesis Pisanac,quam vocant S. Pelri in Yado.
mus. Primus edidit P. ^Bgidius Bucherius in celebri 4. Calalogis praecipuis a Sebelestratio editis ad-
opere de CycloPasfilaaliViclorii: a quo eril integer dendi sunl alii notaenon posthabeudae, duo praeser.
describendus. tim a R. P. Joan. Mabillonioproducli-exaulograpbis
3., Cataiogi eilatfl coraplures a Scheteslralio affe- bibliotbecae monasterii Corbeiensis torao UI Ana-
runtur : quoruin praestantiores antiquitate cedicum lectoriim, pag. 426, quorum prior desinit in Vigilio,
inlegros dare conslituo. Sunt aulem ii, qui sequun- et ad istius pontilicis aelateni Scriptura refertur circa
lur, in Appendicead OpusCAzonoloyicumab eo pro- medium saeculisexli aeraeChrisliauae; alter vero ad
ducti, neinpe : fineui septimi sub Conone, et ad initium octavi sa>
I, Nuin. 22, pag. 611. Ex- anliquo octingentorum culi sub Sergio II el Joanne VI aelalem comprobat,
sexaginta quinque gnnorum Codice ms. bibliothecm aei|iialenianliquissiuio illi exemplari Codicis Pontifi-
Palalino-Valicanw Catalogus Romanorum poniificum C culis Farnesiuni, lolies cpmmendatp a Luca Hol&te-
sub hoc titulo : Episcoporum Romanw nrbis nomina. nio et a Scbelestratio : ctijus propterea specimen
II. Num. 27,~pag. 626, ex ms. Codice Vdticano exliibebo, ul conferri possit cum specimine secundi
1353, qui descriptus est sub Paulo II, ex vetusto illius catsdogiCorbeiani, vulgalo per Mabilloniurain
Codice 800 ahnorum ecclesimPergamensis. librovde R,e Diplomalica, tabella viu, pag. 3^.
Hunc vero Catalogum, spectabilera anliquitate Visum est mibi duo haec speciuiina esse conjun-
codicis unde transcriptus est, reddit commendalio- genda, ul evidenlius agnosci possit anliquitas feriiie
rem ratio slirdiiologise, resporidens numeris anno- par illorum codicum, probala per viros claj issimos,
rum, mensiiira ac dierum sedis, unicuique pontifici et in ea facullate judiccs maxime idoneos Mabillo-
tribulis in velusla pictura, quae superest in parieti- nium el^Scheleslralium. ,
bus BasilicaeS. Pauli Via Osliensi, aetalis non infe- 5. Succedel praesulis islius dissertatio integra de
rioris Calatogo memorato annorum 800, descripto ex Antiquis Romanorum Pontificum Catalogis, quam
codice ecclesiae Pergamensis, forlasse eliam aequalis promiseram in praefatione prioris lomi, num. 2,
operi musivo, a S. Leone Magno in eadem.basilica - edilum iri ante nolas variorum ad opus Anaslasiuni,
construclo : ut conjicere liceat, vel pictores a libra- cum sil manuductio tutissima, et commentarius qui-
rii&g;Vellibrarios a pictoribus, vel utrosque ab iisdem dam perpetuus ad poniilicafis historiae veritatem in
fontibus hausisse hujusmodi cbronologiam : uti dili- bisce Vitis recognoscendam.
genlius observandum proponam anle coitspeclum 6. Non abs re esse duxi arieram Disseilalioncm
105 PR^FATIO AD TOM. II. 106
ntlexere de Aniiquis Calalogis ponlificum Roma- ;A in tinum codiccm cum vctuslissima collcclionc In-
norutn. scriptionum R/>manarum,in Urbe dcscriptarum lum
Liccl enim laudatus prx-sul tol praeclara conscri- ex sacris, liim ex profanis aedificiis: et retulit intcr
pscrit de hoc argumenlo in memorsiia dissertalione, Analccla erudilae Antiquitalis tomo IV, p. 506. Eo
ut messr-muberem selectae eruditionis allulerit sin- lubenlius curam suscipio novaeeditionis brevis islius
gulis fcrnie in capilibus, allamen spicilegia nobis opusculi adornandae, qtiod videam esse necessarium
reliipiit non conleinnenda, prscserlim cum ipsius ejusdem partes a codicis illius compaclore distra-
disqiiisilio verselur prancipue circa duos Calalogos, ctas invicem ac divulsas, et alieno loco redditas (ut
qui nierilo habenlur poliores, priinuin sub Liberio liquel ex verbis dimidiatis, quae respondentes inte-
coileclum, allerum sub Vigilio, ulrumqiie scrvatum grae diclioni litlcras obtinent in paginis proximis
veleribus in niembranis ; obiler vero attigerit alios Mabillonianis), iterum neclere el inarliculare.
Catalogos, et vix indicaverit historiam el chronolo- Alterum optisculnm ejusdem fcrme argumenti pe-
gsam illoruin, qui palriarchalibus in basilicis Urbis, tendum est ex Historia gentis Anglorum Willelmi
Lalcranensi, Vaticana, et S. Pauli via Ostiensi dc- monacbi Malmesmuricnsis, duccnlis circiter annis
picli antiqiiilus visebautur : quarum in poslrema rccentiori : ubi scriptor iste recensuit, occasione
ctiam snperest fragmentum salis conspicuum a Fa- B sacrae expeditionis susceplac a cruce signalis suh
biano ad Innocenlium ejus nominis primum. Mihi Urbano II ad annum Christi 1096, coemeteria subur-
vero his iinmorari operae pretium visum esl;cum bana sanclorum martyrum, jnxta numerum ac se-
ab Ecclesia Romana videantur proposili publice non riem portamm Urbis, ac viarum praecipuarum suo
sine ponlificum auclorilate; adeo ut mirari conlin- ordine recensita : quam vocare licet Notitiam Vrbis.
gat, a nemine, qtiod sciam, ex scriptoribus instilii- 8. In edendo iitrofpie opusculo memorato aucto-
lam illorum comparalionemcum caelerisremolissima rem habeo eminenlissimum scriptorem, eumque ex
ab aetale scriplis. Perjucundum certe futuriim arbi- acquo venerabilem vitae sanctimonia, ac celebrem
tror observare, Catalognm ih basilica S. Pniili su- sludio et lticubralionibus, quibus veteres Ecclesiac
persiiteni indicia aetatis ostendere vel sancli Leonis libros etsacra monumenta eximia cum laudeillustra-
Magni, vel ab ejus saeculo non admodum dissitae; vit, nempe Joscpbum Mariam Cardinalem Thoma-
eosdemque numeros annorum, mensium ac dierum sium. Hic in notis ad anliquos Libros Missarum,
inlueri ibidem assignalos ponlificibus Romanis, qni praesertiin vero ad Capitulsire Evangeliorum saepe
legunlur in codice oclingenloruin annorum ecclesiae producit leslimonia ex utroque opusculo memoralo :
Pcrgamensis supra meinoralo num. 3, II, aliisque Ex codice sciliccl Einsidlensi, complexo descriptio-
paris anliquitatis infra exponendis in nostra Disser- C nem regionum Urbis, et Collectionem Romanorum
lalione num. 12, quavnon duos lantuin potiorcs Ca- inscriptionum, nono Christi sseculo in Urbe specta-
talogos, sed reliquos etiam consiilerat, pluriiimque bilium; el ex Notitia Urbis, a Wilielmo Malmesmu-
comparalionem instituit, el causas, ni fallor, aperit riensi inserta lib. III suoeIlisloriac genlis Anglornm.
ejus diversilalis quae in numcris chronologicis Non Ievia vero adjumenta censeuda sunt ad decla-
occurrit. randas plerasque parles opcris Anastasiani ca qnx
7. His veluti Prolegomenis Notarum conati sumiis ex opuscnlis indicalis proficiscunlnr. Ciim cnim as-
addcrc niantissam, noiinulla scilicet opuscula, ple- sigiicttir in singulis ferme pontificibus nomen cceme-
risque Vitis illuslrandis opportmia, et non miniis lerii qiio siinl reconditi, ex his tcstimoniis addisci-
brcvitale, quam antiquilatc, specianda, cum in esi mus indicationcm certam eorumdem scphlcri ac de-
digitum intendere saepius debeamus ad colligenda positionis. Si quis aulcm reputet quam proxime
documenla rerum in Vitis memoralartim. nectanlur aetates singulorura monumenlorum, hoc
Priiniim opnsculum hoc nonien praefert: Descriptio csf codicnm, picturarum et inscriplionum, qua; ad
regionum Vrbis. Est auteni recensio praccipuorum luendam et coiiservandam seriem ct Acta ponlificum
locorum inemorabilium, dexlra lacvaque occurrcn- colligiinlur ex quarlo Cbristi sacculo, quo Calalogus
lium, tum inlra muros urbis Romae, tuin in subur- Libei'ianuscontexebaltir;ad seriem pcrdnctam quint.i
banis, juxta ducliim viarum, quas opusculi auclor sscciiloin picturis basilicacS. Pauli ad proxisnos de-
ad inslar brevis Itinerarii, seu TopographicwTabulm cessores S. Leonis Magni, luni ad secundiiin Cata-
littcris commendavit nono Chri>ii steculo circa aela- lognm sub JusliniaiiO circa mcdium saeculisexli, et
lem Caroli Calvi. Inde enim colligi potest locus com- ad Corbeiensis codicis Calalogum Vigilio aeqnalem;
pluriuin acdiuin sacrarum, necnon coemcteriorum hinc vero ad allerum Cnrbeiensein ad finem seplimi
saiicloriim mariyrum, tum eiiam nomenclalura ac ssectili sub Conone, el ad iniiiiim octavi sub Sergio II
disposiiio iiliislrium Urbis ornamenlorum : qtiaeper el Joanne VI perscriptum; lum ad notiliam codicis
eam selateni uoiidum labefaclata, hodieatitem par- Einsidlensisnonisaeciili aelatempraese ferentis alten-
lim dirulsi, partim prsescrvata, obscurilalis quidpiam dat; el considerel descriplionem Urbis productam
relincreiil in lextu Anaslasii, nisi liitjus Ilincrarii circa fiiiem undecinii saeculi ab hislorico Malme-
subsidio illuslrarenlur. Opusculum repcril ssepe Iau- smuricnsi; si has, iuqtiam, successiones sclalum et
datns veterum codiciimvindex Mabill nius in biblio- codicum oequaliumplaceal altcndere, neraononvidet
theca monasterii Einsidlcnsis in Helvctia, compactum ab hiscc montimentis, quae synchrona sunt auclori
PATBOL.CXXVII. 4
107 AD ANASTASIliMPROLKGOVII.NA EDIT. ROM-VATIC. 108
bns Vilarum in Ponliftcali hoc Libro superslilum, A , lnr. Binius cum Labbeo coinponclur (suis lamen nc-
opus Anastasianiim solidc fulciri et nilidc illuslrari : tis cuique sijiinclim assignatis); ctim in editionc
sive depositiones pontilicum memoret; sive funda- Ponlificalis hiijusce Libri anle concilia sub eo pon-
liones coemelerioriim ct ccclesiartim; sive dona lilice habita, quaeipsius Vilacstibjiciiiiilur, iilriusque
iisdem sacris aedibus per eos tributa; sive repara- cura in tintim sludiiim coalescal. Si quaeBlanchinus
liones subinde additas : quibus in rebus recensendis habuerit, ea poslBiniiiin ct Lahbcum profercnlur. .
Vitarum earumdem scriplores non modicain suoe Res attamen chronologicas jejiine admoilum per-
curae partem plerumque posuerunt. traclabil in Nolis huic lomi ii.chidcndis: Uim quod
9. Quiu etiam jndico posse inde conlralii com- universw Chronolcgim Chrisiianw cnra ipsi con-
pendium non exiguum, si lopograpbica tabula ex credila differatur in loiiiiiin pcculiarem, qui, Deo
bisce opusculis describatur, quae lum vias Urbis danle, erit tcrlius isiius edilionis : tom eliam, quia
celebriores, tum praccipuas ex suburbanis exprimat Disserlatio ab ipso contcxia de Aniiquis Cutalogis
juslo intervallo ac dimensione, usque ad ccemeteria pontificumRomunorum, bisce Prolcgomenis inserta
inlra secundum aut lerlium ab Urbe lapidem occur- liiiineio 11, salis oslcndet Observationesad chrono-
rentia; ut juxta utriusque opusculi indicationem laxim ponlificuin referendas (polissime cum accedat
procslanliores meraorioe ac monuuienta dexlra he- B disscrlationi mcmoralae in fiue liujiis lomi posila
vaque occurreniia in viis singiilis, sub aspectum chronologia consularis el p.inliiicia ad uiiiversiiin
cadanl. Erit id profecto genus nolariim brevilale optts Anaslasianum); ita ut facile possil intelligi cui
atque opporlunilate maxime commendatuin. potissimiim Csitalogo,ct quibus ex indiciis ac pro-
10. llis igitur pracmissis declaralionibus, ad opus bationibtis in singulis Poulificibus sil dcfereiidiim.
universum accommodalis, singulaejam Vilacper se- Fusius deinde, ac solidius lemporum noim ac de-
ctiones tcxlui apposilas iu priori lomo erunt Nolis monstraliones per atinos singulos exponenliir tomo
Variorum instruendae, et metliodo, quain probari illo cltronologico, quem sibi solidum vindicabil a>ra
plerisque inlelligo, ila disponendse. Chrisliana, addita elisiinseric annorum a Julio C;e-
Ut appareai, ex priori Catologo Liberiano, per sare ad iniiium aeroeChristi coinmunis, ne quidpiani
Bucherium edito, scriplorem secundi Calalogi sub desideretur hoc in argumento lemporiim, illi neces-
Jusliniano pleraque desumpsisse, quoe deinde ex sario coniiexiim. Moncl aulcin in antecesstim, re-
utroque muluaii sunl scripfores Vitarum Anasia- servari a se indicalo toino lertio tum demonsiraiio-
siani; singulae Vilse poiilificuni a S. Pelro ad Libe- nes temporum diiituruo labore colleclas, per annos
rium erunl verbatim reddendre, uti praeslitil Scbele- plusquam Irigiuta, quibus in chronologia ftnnaiida
stralius : ctijus rei spccimen dedimus in praefationefC et illiislranda exercelur, lum emendaliones Fasto-
prioris lomi, num.XI. Digessil ille per columnas, ut runi Consiilaritim, c geiiiiinis lnonumenlis marmo-
loctmi faceret recensioni ponlificiim successionis e riiin el niiinisniatiiin sinliqiiorum dcductas; lum
scriplis Palrtim collectae,aiqne ul varianiium lecfio- cliani corrccliones, aul cliicidalioiiesclariores utrius-
num comparatio facilior redderetur : quac omiiii que chronologioe ponlificiac et constilaiis, quas
perbelle concinuni ejus proposilo alqne inslitulo. dietim colliguntur ex dociimenlis non autea per-
Noslri vero consilii cum sit hoc in loco ostenderc spectis, si quae inter edilionein adoruandam acces-
verba, ex Catalogis vetuslioribus translaia in Vilas serinl.
Libri Ponlificalis (nam variantes Lecliones complexi Ciaconioproximus juxa alphabeli seriem obtinget
sumus lomo superiore), conlenti erimusproxime ap- locus. Nec lamcn oinnia observata Ciaconii ad Vilas
positos textus conforre Calalogorum et Vilaruro. Ita pontificum pertiiienlia, (|tien)admoduinnec liinii nec
enim fiet, ul in lextu Vilarnm Anaslasiauo rcddendo Labbci noiae unines sunt affcrendoe,ne opus in im-
servari possit series ac numcrus versuum, ad quos mensumexcrescal.Ex istorumcommentariislectiora,
notae referunlur, sive legantnr iu primo, sive in boc el maxime ulilia ad Anastasiani operis declaratio-
secundo operis lomo, quem aggredimur. Hoecver- iiem ita cxccrpenda stisceperunt viri clarissiini, ut
suum ratio servari vix posset, si dispositio ordinare- 1*modtim jusli voliiiiiinis servent : neque aliier seli-
tur per columnas. genlur etiain ex opere crudito R. P. Francisci Pugi
11. Notm subinde consequentur Variorum Auclo- recenter edito, cni litiilus esl: Breviarium Historicc-
rum, quos pollicilus esl lypograpbus hoc tomo com- Chronologico-Criticum, itluslriora pontificum Roma-
plecli, juxla ordinem alphabcti singulorum nomina norum gesta, etc, complectens.Necnon ex prteclaris
el obscrvata produccndo. liicubrationibiis Illuslriss. viri S. Th. D. abb. Joan.
A Scheteslrate caeleris praeponetur, non lam occa- Claudii Soinmier screniss. Lotbaringiae ducis a se-
sione singularis lilleroeA principis in alpbabcio, qusc crelioribus consiliis, et ablegati ad sanctiss. doini-
diclionem inlegram ejus genlililii nominis anlccedil; num noslrum, Nancsxi cdilis anno 1716, (]iiil>iis
quam ex nolarum iilius natura : quaecum verba de- dogmaticam historiani S. Sedis coniplectitur. Yerum
monstrct ex Calalogis translala in Anastasiuin, ab de chronologicis pauca crunt in nolis delibanJa,
e.ruindem scriplorum contcxtu non est disjungenda. cum, uli paulo anlc diclum fuit, plcnior cbronologiae
Altaserra erit proximus. Rencinius htinc conseque- pcrlraciatio reservctur lomo lerlio islius cdilionis.
109 PR.-EFATIOAD TOM. III. 110

EJUSDEM MMISCI BIANCDINI

PRyEFATIO

AD TERTIUM TOMUM EDITIONIS ROMANO-VATICAMF

1. Professus fueram in praeralione inilio operis A exposili complecterentur smnmam gcslorum a maxi-
praefixa numero 10 acturum me generalim de ori- mis pontificibus edilorum.
gine, auctoritate ac fide historiae in hisce Vilis ex- 3. Fraudare non debeo communione htijus laudis
pressae, tum de illius documenlis et probationibus. saeculum Chrisli decimura lenitim : cujus monu-
Originem vero primam esse arcessendam a calalo- menlum plane egregium elnostro argumenlo in pri-
gis, proeserlim a duobus illis antiquitale proestan- mis idonenm nuper effossum in tabula marmorea ex
tibus supra cacteros, quorum prior sub Liberio papa ruderibus suburbanis vineaenon longc ab Urbis mrje-
refertur ad qnarlum aeraeChristianae saecttlum,alter nibus via Aurelia conslilutee in collibus Valicanis
vero sub Felice IV ad primiim trienlcm saeculi sexli, lubentius dabo, cuin eldgium ponlificis Maximi Ni-
nempe ad annum circilcr 530. De ulroque calalogo colai teriii litleris capilalibus in illo marmore inci-
salis egimus lum concise in praefalione tomi I, tum sum ita accedat ad stylum compendiosae Vilarum
fusius in prolegomenis secundi, ubi catatogorum complexionis in catalogis usurpalae, ut porlio quae-
fonles ac documenla aperuimus in genuinis Ro- dam catalogi videri possit, nisi conspeclus lapidis
manae Ecclesiae monuraentis; et exempla velusliora et litterarum Gothici ductus, ac forma illius aetalis
utriusque illius, nec non aliorum catalogorum pro- propria demonstraret fuisse inscriptionem muro
batiora, el universorum correcliones ac supplemenla B Urbis olim aflixam in ea parle pomoerii Vaticani,
protulimus. Satis igifur consullum fuisse videretur quam legimus etiam apud Pioleinaeum Lucenscm,
buic etiam loino per prolegoinena secundi, quae Jordanem et Plalinam fuisse a Nicolao III fun latam
illustrant aetalem ab ulroque calalogo deflnitam; si aul rcparatam. Suspicor aulem una cum anliquis
ullra Felicem IV non procederenl Vilaehuic t.Tlio mcenibus dejectam fuisse, et in adjacentes vineas
tomo includendae. Verum cum illoe excurrant ullra lemere perlatam a caementariis, quando novae niu-
roelas catalogi Fel[ciani ad finem ferme sanculiscxli, nitiones cum propugnaculis juxta leges archileclurao
a nobis exigunt ul hic afferatur quidquid peculiare militaris hodiernac construciae fuerunt sedente Ur-
suppelit post catalogum Felicis IV ad illiislrandam bano octavo, el diruli veleres mnri cum suis tnrri-
chronologiam, hisloriam ac documenta gestorum a bns, qui civitalis Leoninaeet Valicani palnlii ambi-
pontificibus aetatis inde consecutae. Ilaec vero dige- tum antea constituebant. Marmor mihi feliciter in-
ram partim in praefalione, parlim in prolegomenis, dicatum, et a scalpris lapicidarum exempttim,
partira in notis, quemadmodum in supcriori tomo quibus jamjam admovebatur in frusta excidendum,
praesiilum fuit. vel fornaci calcariae misere deslinatum, numerato
2. Observo igitur primum non desiisse cum Fe- pretio quantocius redemi, et offcrendum esse duxi
lice IV curam compluriura Romanoe Ecclesiae ini- ^ Urbano magistratui, ut in Capitolinis aedibus inpo-
nistrorum in colligendis et in epitomen contraliendis sierum prseservelur una cum caeteris summorum
Vilis ponlificuni, quemadmodum lieri perceperant ab ponlificum monumenlis, quae posthac evenerit e sua
auctoribus ulriusque catalogi, Liberiani ac Feliciani, sede divulsa reperiri. Tanlo enim poliori jure ibi
usque ad annum 530. Vitae ipsae subsequentes, a debent nostrorum ponlificum memoriae retineri, et
bibliothecariis sanctae Romanae sedis pro lempore ab injuriis temporum vindicari prae caeteris antiquoe
concinnaloe,et posicriores calalogi, ad decinunn et vel recentis Urbis principum et magistraluum nomi-
undecimum Chrisli soeciilum perducli, abunde ma- nibus ac fastis; qtianlo regale Chrisli sacerdotium
nifeslant hujus consuetudinis proscciitionem non per beali Pelri sedem in urbe omnium domina de-
inlermissam. Duo lamen afferam pcculiaria docu- dicatum superal rerum humanarum subjccla fastigia.
menta, quaecomprobani, non modo ad Magnum Gre- Velim altamen , ut incilamenlo sil proescripta inilii
gorium, in quo desinil terlius hic toiiius, quin ct ad Rornanarum antiquitatum ab excidio ac oblivione
duodecimum Chrisli saeculum, ad quod nonnulli ex vindicandarum cura, et obsequenlissimum studium
calalogis in superioribus tomis cdili perlingunt, sed erga Urbem tot noniinibus universarum genliunt
eliam ad inferiora lempora, imo et ad noslram aeia- amorem promerilam, quas benigne compleclilur,
tem ideutidem viguisse, et adhuc vigere viros te- alit, fovcl, lioneslat, unica parens ac pulria cxteris
naces anliqui illius moris, qui sive privato studio, offcrens non modo reipubiicae suae munera etiam
sive publico lcslimonio documenli omniuiii oculis suprema, sed quidquid coelo lerrisque preliosissi-
111 AD ANASTASIUMI ROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 112
mum est, et per eam erogandum Deus Opiimus Ma-.A cjtis virtutum exempla transmillal. Sed huic pra>
ximus mortali generi indulsit,'velim, impiam, tit seiliin operi jure nierito praeservabatur Nicolai pon-
inciiamento sit grala haec in communem parenlem lificis rediviva memoria, nempe illius anlislilis, qui,
ac debita animi devoiio, ul praeserveiur beneficen- decessorum suorttm monimentis ad posteros deri-
tssimae matri ac magistrae verilalis quidquid illa vandis iinpense addiclus, Seriem ponlificum Rotna-
suis e visceribus dcpromit antiqui praesertim operis norum in basilicis palriarchalibus sanctorum Pelri
et scripturae ad rerum gcstarum suorumque domi- el Pauli ex vetustissimis exemplis seriei sub Leone
norttin el civium, sancloruin marlyriim in primis et Magno stipernepictis una cum chronologia annorum,
suramorum pontificum, Coesarum dcinde, regum, . mensium ac dierum sedi uniuscujusqiic Iribiienda
dictatorum, consulum, praefectorum Urbi, aliortim- ibidem expressa, ilerari jussit cum imagiuibus co-
que magislraluum, legum , triumpliorum, et insi- ruindem pontilicalum sub epislyliis columnarum :
gnium geslornm , memoriam posteris ingerendam. qiiemadmodutn exposui in prolegomenis lomi se-
Verum haec alias, nec tamen inopporluna, dileclis- cundi ex folio LXXIIad LXXX,quod etiam forma ipsa
simac mihi niatris pielas et suorum monimentorum el figura characlernm manifeslat. Nam veteres illi
cum publico bono arcta necessiludo ac nexus adegil Leonianm seriei lam iu musivo quara in picluris et
adprecari. **inscriptionibtis ponlificum quadrati sunt, non secus
Auspicato igitur contigit ut hoec tabula nobis os. ae in epigrainmatibiis marmori incisis quarto Christi
lenderet pracservatum aelati nostrae documentum sacculosnb Damaso, aut labenle quinto sub Coele-
optimi pontificis ex inclyta gentis Ursinae sobole Stino, Sixto, Leone Magno, Hilaro, etc, in serie
Nicolaum ejus nominis terlium, cum hoecipsa, quam aulem a Nicolao III addila ligura litlerarum non
feliciter degimus, aelas glorielur sanctissimum Pa- recla observaitir, et quadrata aut circularis sed
trem ac dominum nostrum BENEDICTUMXIII ex oblonga et Gothica infiexione curvata : qualem
cadem stirpe progenitum Ecclesioebono poniificem speclamus in labula marmorea sub ejusdem
divinitus d?.lum, et diu sospilem ac florentem prae- Nicolai pontificatu insculpia, quara hic fideliter
esse flagilet quo uberiora ac diuturna scris postcris reddo.

NICOLAI PP. III inscriptio, hoc anno MDCCXXVII reperla, el in Capilolinas aedes translata cum
sequenli Epipraphe ex S. C.
NICOLAI 111 PONTIFICIS MAXIMI SEDENTE SS. D. N. BENEDICTO PAPA XIII
De augmento Divini eultus non tam Gentis Vrsinae decori
Christianm Reipubticw pace quam Patrim ornamento futuram
Itatim tibertale et secnrilate Capilolinis Fuslis apponendam curarttnt
ditionis Ecclesiasticmjuribus Paultts March. de Maccaranis J
ac de Vrbis tranquillo slalu Camillus Capranica ]Cons.
oplime meriii Prosper March. de Ca/farellis )
nnliquum epigraphen Lolharius March. de Lolleriis Prior Cap. Reg.
pomerii Vaticani muris olim affixam Idibus Decembris MDCCXXVIl.
in suburbano Viw Auretiw prwdio nuper invenlum. ObtutilCapitolo .
Francscus Bianchimts Verownsis
SS. V. N. p.pw Pract Voniest.

4. Unnsqiiisque facile intelligit auclorem htijtis- C sianae dum haecdictaret rudi Minerva, quemadmo.
modi inscriptionis prae oculis habuisse stylum ve- duni infelicis illius saeculi conditio ferebal. Sicnt
ierum caialogortim et biographorum aclatis Anasla- enim illi, imo el vetusliores scribere consueverant,
115 PRiEFATIO-AD TOM. 111. 114
Vigilius, natione Romanus, ex patre Joanne consule; A scimus ex collectione veteris codicis bibliolhecoe
Pelagius, nalione Romanus, ex palre Vicariano ; Einsildensis in tomo quarlo Anafectortim MabidonK,
Gregorius, natione RoManus, ex pulre Gordiuno; ei eruditis in eanidem collectionem notis. Patebat
Nicolaus II, natione Ronianus, ex puire Theodoro igiiur seges non modica-documeiitornm scriptoribua
regionario, ita et epigraphis nostrae auclor consi- proseculuris calalogos ac Vilas siiminorum ponlifi-
guandiiin essft duxil, Nicdanm lerlium fuisse na- CIIIII,dom pcrluslrahanl cjusmodi lilulos, tit iude
tione Romanum, ex palre domini Mallhmi cui Rubei colligerent sua spicilegia. Multo autem pleniorcs
agnomen superadditnin, de domo Vrsinorum. Scri- fontes hisioriac illis apc; iebantur in eoruindeni ponli-
pseranl veleres iili de Fetice quarto : Hic fecit basdi- ficnin cpislolis, el conciliorum Actis, uli observalum
cam sanelorum Cosmmel Dainiani, el basilicam S. jain pridem fuit in pra:fatioiiibus primi ac secundi
Saiurnini a solo refecit, el de Leone III civilatis Leo- loSIItnostrae editionis.
ninse ab eo denominatae [iifpote condilorc] me- 6. His autem breviter indicalis, prxterire non
morat secundo anno sui pomificalus [scctiones 33] debeo alterum caput documentorum coinpendiario-
cmpisseconslruere; sexlo autent anno magnis ac mi- runi, quae non modo pioeteritis oelatibus usurpaban-
rabilibus fabricis opus consummasse.Ita et reccntior tur, sed eliam Iiac hoslra vigent, et referunt brevi-
Nicolai terlii laudalor fieri fecil, inquit, palalia et B tatemetordinemcalalogorum et biograpborum.Nam
aulam majora, et capellam, et alias doinos nnliquas in funerc Romani pontilicis curando medici et chi-
umplificavil pontificalus sui anno primo, et anno se- rurgi, qui defuncti cadaver a sacerdotibus poenilen-
cundo ponlificalus sui fieri fecit et circuitum muro- tiariis basilicac Valicanaelotum, balsamo et aroma-
rum pomerii hujus. Apparet igitur salis viguissc libus condienditm suscipiunt, ita proeparaluin et
pluribus etiam sxculis, posl ulrumqne catalogum purgatum sacris niinislris Iradtmt, pontificalibus
Liberianum et Felicianum sero consecutis imilalio- iiidtimentjs ornandum : quod subinde a canonicis et
nem slyli veteris catalogorum el biographorum clero Vaticano delalum ad exsequias novemdiales
sedis aposlolicoe,pcrinde aunolanlihus palrisun, ac de more persolvendas, poslquam triduo exposilum
palreni poniifieum singuloriim, el suinniam gcsto- pio studio populi accurrenlis, el oscula suprema
rum, quemadiiiodumin maiulinis leclionibus tancto- pedibtis viri apostolici venerabililer libantis piluit,
runi ponlificum recilare consueverat Romanus cle- iiicltidunt arcoe ctipressinoe: cui aliam capsam plum-
rus. Mibi aiilem facile perstiasum esl ab aliquo ex bcam siiperinducunl. In hujus autem operculo bre-
clero cjusmodi lectionibus assuelo diclata-n fuisse vem epigraphen disponunt, aeneislitleris exstanlibiis
Nicolai lertii qustm relulimus inscriptionem. Unde compaclani, quarum singnlx acutis processibus cla-
etium intelligitiir ipsos veteres litulos, el epigraplics C vorum more assurgenlibiis infigunlur ct arcte sta-
cperiim a sinniuis poiilifieibns constriiclortiiii aut liiiiiinantiir cum plumbi lamina, ne cxcidaut aut
reparalorum, non maleriem modo, sed etiain verba perturbentur; sed dislincte per eas legatur nomen,
quamloque ministrasse posleris, producentibus suos patria, xtas et cpochaevitaeac pontificalus defuncti
catalogos et breviaria Vitarum ad propriam acta- praesulis. Quarttis supra quadragesimum annu» jstm
tem. labitur ex quo, Deodanle, ad Urbem feliciler accessi,
5. Accessil biograpbis et brevialoribus aiiud Romanam cathedram insidcnie venerabilis memo-
promptuarium proxime post calatogum Liberianum, rise ponlifice lnnoccnlio XI, quo ex humanis rebus
unde pelerent fida ct publica documcnta compen- exemplo pridie Idus Augusti 1689, Feria vi, ad ejus
diariae chronologim,genealogim,et hisloriw uniuscu- corpus incliidendum paratae plumbeae capsae oper-
jusque ponlificis. Nam bealus Damasus, proximtts cnlo infixam vidi oeneis charaelcribiis exslantibus
successor Liberii, cum vcrsibus exornarel plerasque hanc inscriplionem, quam in Ephemeride sua retulit
nieinorias mariyrum aliorumque sanctorum, qttin sacraruin caeremoniaruin magisler pojilificins Can-
eliam privalorum fidelium cineres ita aliquando didus basilicae S. Mariae Transtiberim canonicus
condecoraret, pro ca chariiale qua piissimus Pater D , Cassina.
' *•
proserjuebalur filios Ecclesiae sibi concreditos,
exempla inttilit moris inde conliniiali, apponendi D. 0..M.
scilicet ad septilcra siiceessorum poulificum epigra- INNOCENTIUSXI.PONTIFEX UAXIUUS
ANTEA BENEDICTUS ODE^CALCHUS C0MENS1S
pbes melro alligatas, in quibus eorumdem praesu- OBIITDIEXII. AUGUSTI MDCLXXXIX.
hnn gcsta potiora et chronologia pleruinque signifi- ^iT.tTISSU/EANN.LXXVIII. MENS.II. DIEB.XXIV.
cantur. Exempla litijusmodi epigraphum leguntur VlXIT1NPONTIFICATU ANN.XII.MENS. X.
passim in Baronii Annalibtis, et in appendicc Ibe- DIESXXI.
sauri Gruteriani, necnon in descriplione basilicae Exceperunt venerabiiem Dei servum proximi
ValicanoeBenedicli Canonici, edita a Pelro de An- successores S. M. Alexander VIII, Innocenlius XII,
gelis. Ilarum complures descriptoe fuerunt a comi- ClemensXI, quorum in me beneficentioe si vicem
latn Caroli Magni, quin eiiam ab ipsomet Carolo : reddere scribendo nilar, arrogans plsine et supra
qui. non modo erudilos secuin ducebat, veruni ct vires praesumere ct aggredi vclle coarguar. Non ta-
ipse suuple. marte procudit etcgans illud cpigra- men culpabor, si consuettidiiiem in his quoque tu-
phium S. Adriani papse I tumulo afflxuin, uii cogno- mtilan.iis [queinamodum in Innocentio] servalara.
115 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 116
testis oculaliis asserarn, qnipp^ qui a domeslicis A parochialem SS. Yincentii el Anaslasii, ubi prope
obsequiis Alexandri et Clementis ipsorum digna- aram maximam ex latere Evangelii in pavimento
' lionc delectus,
supremis i'n eos offlciis deesse non recondunlur, brcvissimis inscriplionibus e marmore
debrii. Addo igitur, praeter epigraphen illam pltim- imposilis in hanc sententiam, quarum duas tran-
beo loculo infixam, peculiarem alteram ex oerea la- scribam e pluribus ibi legendis.
mina incltisam ftiisse Alexandri ponlificis capsse ab
eminentissimo ac reverendissimo nepole Petro card. ». 9. n.
Olthobono S. R. E. vicecancellario, nunc etiam epi- PR.ECORDIA.
CLEMENTIS X. I». H.
scopo Sabinensi, dum magni palrui oplime de se OBIITIN QUIRINALI
merili corpus transferrel ad cellam magnifici mo- BK XXII.JULIIMDCLXXVI.
numenti, regio sumplu a se excilati, quod inter D. O. M.
proecipua basilicaeVaticanoe ornamenta suspicimus. PRJJCORDIA.
In ilta pariter labella acnea veterum calalogortini r-NNOCENTIIXIIIP. Jf.
moderatio servala est, breviter indicans nomen, pa- OBIITIN QUIRINALI
BIEVII. JIART.MDCCXXIV.
et
triam, genus, proecipuas vitae ac munerum in Ro-
mana Ecclesia ab eodem pontifice gestorum epochas )j 7. Yidemus itaque, neque in Liberii saecuio, ne-
ita complexa, praefixo Dominicae crucis signo dc que in Felicis qnarli aetate consueiudinem desiisse
more. stylum catalogorum servandi in brevibus ac publicis
t hiijusinodi monumenlis; sed illum fuisse in Romana
Ecclesia constanter ad nos transmissum parliin in
D. 0. M.
sacris diplychis, parlim in calalogis etbreviariis Vi-
ALEXANDRO VIII. P0NT.MAX. tarum , necnon in marmoreis tabulis et metallicis
PETROOTTnOBONO MARCIEQUITIS
VENET^E REIP.MAGNICANCECL. FILIO usqiie ad nostram aetalem, ila ut ralum apud omnes
EX VICT0RIATORNIELA CONIUGE haberi debeal, constare lidem chronologiae ac histo-
VENETIIS NATOXXII.APRIL.MDCX. riae ponliiicimi Romanorum his eliamex documentis,
INTERCARDINALES COOPTATO MDCLll.
ADROMANAM SEDEMEVECTO post calalogos Libcrii et Felicis quarli oelale colle-
PRID.NON.VS OCTOBR. MDCLXXXVIHl. tlos, cx monumcnlis non dissimilibus diptychonim,
IN CIIRISTO QUIESCENTI inscriplionum, cl Actorum publice signalorum, tam
KAL. FEBR. MDCLXXXXI. vita eorum constante in conciliis, ordinalionibus ,
PETRCSCARD.OTTIIOBONUS
S. R. E. VICECANC. FRATRIS NEPOS dedicationibiisgestisque pliiribusinpontificatu, quam.
PATRUO MAGNO OPTIMO PRINCIPI rj ipsorum in funere ac lumiilaiione.
POSUITANN0IUBIL.11DCC. 8. Eranl igilur in pracfifione atlingendae hujus-
Clementi vero XI eniineniissimus ac rcverendissi- modi consuetudincs apud nos vigentes , quae gene-
mus D. Annibal card. Albanus S. R. E. camerarius ratim probant origines ac fonles consecuti ope-
in hypogaeo cliori basilicac Vaticanae, quod sohim- ris Anastasiani post dupticem calalogum sub Li-
modo patuit industri ejus pielali ad ornandum pro berio et Felice IV editum, cum indicent pium offi-
ac
dignitate ac sludio lanti ponlificis ttimiilum, velanle cium non intermissum signan;!i nomen , genus,
ipso nc moles magnifica sibi demortuo excitaretur, lempora singulorum beali Pelri cathedrae succcsso-
noslra debuit at-
praeter inscriptioncm arcsc pliimboede more affixam, rum.Generatim, inquam, praifatio
brevem hanc et antiqui moris tabulac marmoreoe lingere has probationes, nam cactera peculiaria quae
commendavit. 'singillalim demonslrant uniuscujusque ponlificis
characieres chronologicos, el poliorum geslorum,
CLEMENTI XI. P0NT.MAX. indicaliones, illa reservanlur nolis ad sectiones sin-
OLIM.10 FRANCISCO 4LBAN0
CAROLI FILIO. gulas de more afferendis.
AHMBAL CARD.ALBANUS S. R. E. CAM. 9. Perfuncla cum sil praefalio noslra hoc priori
ETVATIC.BASILICE ARCHIPR. raunere, quod versari diximus circa indicationem
PATRUOBSNEFICENTISSIMO P. D
ANNO SAL.MDCCXXH. originum operis consecuti a lermino aelalis utroque
calalogo ex duobtis anliquioribus definilac, con-
Ponuntur et aliaebrevissimaeinscriplioncs Romanis lendit ad aliud officium pracstandum , nempe ut
pcntificibus supremum diem in Urbe claudenlibus, proponal opuscula, quae censui esse in Prolegome-
quando eorum praecordia in curando et aromatibus nis proferenda. Tria vero huic tomo sufficere judi-
condiendo cadavere e corpore exempta in sacro loco cavi,
honorifice recondunlur. Si enim in palatio Vaticano Jn longa serie pontificum implenlium tria ferme
eontigerit pontificem mori,ilIa in secretario basilicae sceculaa beato Silveslro ad Gregorium Magnum, qui
S. Petri tocum obtinentin pavimento prope allare in hoc tomo exhibentur sub Christianis principibus, u'.
xdicula seu eappellaad sanclorum reliquias asservan- plurimum, in pace florens Ecclesia videbalur offcrre
das conslrucla. Sin aulcm in Quirinali obierit (quod sui regiminis minislerium facilius summis ponlifi-
plerisque evenit ex quo palatium incolunt ibi a Pau- cibus cam moderantibus poteslate Cbristi in terris
lo Y fiindatum), deferunlur praccordia ad ecclesiam vicaria ; cura vis aperla persccutorum jam non im-
117 PIUEFATIO AD TOM. III. 118
peteret sacerdoialis ordiuis viros, quemadmodtini A decrelalibus eorumdcm epistolis, non iiidigenl elu-
impetebat sub Decio et Diocletiano. Vernm ubi de- cidalione aul probalione ulla in jirolegonienis :
cumanac iilius perseculionis procella deferbuit, et cum prae manibus omniumsinl Colleclione*canonum
Petri navim cum navarcho absorbere jam non con- veleres, pracsertim Latinae : quarum colfectioinini
tendit, inlestinus haercsum motiis et schismattini cxordia plcriqne scriplores aclatis nosirae referunt
navigantes concussif, et e clavo deturbare modera- ad qniiiiiim saectilumChristi, et aiiginenlsireperiunt
lorem ipsum connisns esl. Tumiiltiis illius a.uclores in sexlo per Dionysium cognomento Exiguum, aut
justa cxpiilsione, ul par erat, e ccetu fidelium pro- in proximis aetalibusciirala pcr Cresconiumel Isi-
jecii , dcgencrarunt ex sociis itineris iii piratas. dorum. Sed et recentiores illustralores jnris ca-
Haetesian-hae exlra Ecclesiam ej'ecti hostiles ani- Boniciabunde cuniularunt veleriini diligenliam in
nios inanifeslanl, intrudirnliir saepe a principibus, aiuplissiniis operibus, acri judicio subaciis el casti-
secmn in errorem pertraclis, ad occupandos eosdem gatis : quod perindc evenil in colligendis decretali-
Ibronos, a quibus fueraut dcposili. lnde autem de- bus epislolis , ac inter eas sccernendis genuinis ct
lonanl contra Romanam fidem ac sedem : quod in veris ab apocrypbis et snpposititiis; ila ut-pars haec
Conslantinopoliianis non semcl conligil : freti po- gestorum ponlificalium nullitis opusculi indiga vi-
tentia sa;ctili catholicae religionis dogma subvertere B
" deatur.
et apostolica jura convellere ac subruere connilun- 11. Quod aulem pertinet ad partem alteram pon-
tur. Infractus interim animus Pelri successorum lificii muncris, et ad praxim divini cullus rile prae-
concrediiam sibi auctorilatcm luetur, ct ad fidei slandam per fundaiiones sacrorum locorurn ac coe-
coiiSlaniiain retincndam, et unitatis ac disciplinae tuum, eorumqne dotaiiones ac dedicationes , necnon
onlineni servandum alios episcopos firmai. In variis per insliluliones ct ordinaliones sacerdotum, et
oetatum vicibus aequalisac sibi constans Romano-- seriem minislerii decenler ab iis obetindi,.haec om-
ruin praesulum vigor promissam sibi diviniitis vim nia utiliter adinittunt delcctum opusculorum aliqnot
manifestat, et petrae illius lirmitatem, contra qusim his prolegomenis inserendorum ad illuslraiionem
portse iufcri non praevalebunl. Hiijnsmodiaulein so- aut comprobationem liistoriaein Vitisdigestae. Annis
Iklilalis aeqnalis in tanta varielate discriininnm per enim ferme lercenlis ab aetate'Conslantini et Syl-
tria illa sacculaa quarlo ad sexluin oeracChrislianae, vcslri ad MagnumGregorium et ad imperium Phocae
quae Roinsiniun iinperiiim iniserc dilacerarunl ac proxime numeralis, quaemateries esl Inijuslomi.oc-
everlerunl, percetlerel miinis evidenier lecloris ani- currunt praecipuoefundalioncs, ac dotationes Eccle-
mum, si mcmbratiin, ut ila dicam, dissecla in lextu siarum, sacraesupelleelilis genera oedibusDeo dicalis
ac in nolis solummodo per partes exliibcretur. Col- "vf illata, aique instrumenia rcliqua divini cultus, anti-
ligenda eral continualsi quadam delincalione ve- quis nominibus hic indirata per bibliolhccarios pro
luli in unum corpus liislorise : quod cum praeslilcrit tempore : quae vocabula neque ante admiserant
ill. ac rev. D. archicpscopus Caesareensis Joan. Lalinoe linguaescriptores, nec postcri ad hanc oela
Claudius Sonmiier in prcefatione ad tomum sccun- tem retinuerunl. Erat igilur illuslranda hoecobseu-
dum suaeHisloriaedogmaticaeS. Sedis, ciiravimus in ritas ope nomenclatoris cruditi, qui facem ojipor-
prolcgomenis liujusce lomi primiim ex opusculis edi lune praeferret. Praelulerat vero providus bisloriu}
num. 1. Illud cx Gallico isliomale in Laliniim trans- reparalor Panvinius, dum opusculum conderet trans-
tulit V. C. D. Cajetanus Ccnni , ab hujusmodi la- missuin LaurcntioCelso, editumque typis ciini Pla-
bore me revelans, eaeicroqiiioccupalum in noiis cx tina de Vitis ponlificuin Coloniae apud Scholiniint
ejusdem praesulis libro Latine reddendis, ct in chro- anno 1574, cui titulus proefixusesl : Inlerpretaiio
nologia continuanda, quoeposlrenmm locum in pro- vocum ecclesiaslicarum qum obscurw vel barbarm
legomenis lenet. videntur. Aniiiiuin induxeram, ut lioc ipsum Pauvi-
10. Primum igilur opiisctilum illud pertinet ad nii opusculnm hic recuderem lanquam fonlem pri-
dilucidandum conspectum Hisloriae.Caelera in prb- mum Hierolexicorum,et opportunum salis ad voccs
legomenis collecta refcruntur ad comprobationem *-'Anaslasii elucidandas, illudque- non iiimis obvium
geslorum quae in eadem Ilistoria scu Vitis ponlili- prae raritateexemplorum.Verum cum jamprodierint
cum memoranlur. Gesta vero praecipuaversanlur vel in lucein lexica, inulto amptiora,eiomnis acvi erudi-
in statuendis regulis fidei ac niorum, vel in legibus tione rcferta, Macri pracsertim et Cangii, quscileralis
decernendis de rilu divini culfus accurafe exer- impressionibusjam non difliculter paranlur, lempe-
cendo.el catisis, etjudiciis pcrtinenlibiisad eumdcni ravi aPanvinii opusculo,aliisque siniilibus iriter pro-
cullum : qno in ccnsu vcniuiit clecliones, ordinatio- lcgoniena rccensendis.Visum mihiestpraestare.ulaf-
nes, et consecraliones sacerdolum majorum ac mi- fcrrera aliquol publica documenlailliusaetatisde qua
noriim, ac ministroruui, fundaliones, dotationes, hic agimus, in quibus ecclesiarum fundatio ac do-
dedicalionessacrarura acdiurii, lotiusque divini mi- talio sociaretur cum expressione sacrae suppellccti-
nisterii canon et ordo ad ea peragenda.. lis, obscuris ac barbaris vocibusbibliolhecarii cliam
Et illa quidcm quoe pertinent ad regulas fidei ac in tcxtu eniinlialoe.
niorum vel in conciliis constiliila per summos pon- 12. Praeferenda vero fuit cacleris charta illa Ti-
lificcsindictis el approbatis, vcl cxlra concilium in burtini archivi Corntitiana appellala a scriploribus
119 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 120.,
diplomaticis : quaeprimum in Jucem producta fuil a A , Conlenli autem erimus illo quasi specimine illu-
V. C. Josepho Suaresio, lunc erudito adolescente, strare prolegomena terlii liujus tomi, cum alia pro-
poslmodum illustrissimo episcopo Vasionensi, deinde lala sint ex inscriplionibus vetustis in praefatione ad
recusa a rei diplomaticoe omnium consultissimo tornum primum numero 45 et seqq.
Mabillonio, et coeteriscbarlis in opere illo plane in- 13. Hisce igitur opusculis prolegomena nostra
comparabili colleclis jure prxmissa. Salis enim cum. inslruxerimtis , eadcm complebimus adjecla
fueril ex hujusmodi documenlo illius setalis de qua chronologia ponlilicia, Caesarea cl consulari triuin
hic agimus, et in publicas labulas relato Leone Au- soeculorumhiiie lonio coinmcndalorum : quam ador-
guslo quarlum et Probiano Coss. (nempe aeroeCliri- nandam curavi ad inslar praecedenlis tomo secundo
stianae anno 471), satis, inquam, eril inde ostendere dispositaeper annos singnlos cum documenlis moni-
consuetudinem donationum ac dolationum sacris inenlorum veierum eamdem comprobanlium : ut
asdibus proeslitarum, et vocabula complura generum dcinile ad sectiones textus bibliolhecarius, et ad
ac specieruti) sacrae supellectilis, in tcxlu Bibliollie- eariini nolas ingressus de more pateat, et regia mu-
carii et in charla Cornuliana peiindc occurrcniia. nialur via.

CATAI06US nW\mW ROMMORIMw

Quem Cuspianus totum in Faslos suos transtulit.

Ex JEgidii Bucherii Commentario in Canonem Paschalem Victorii, pag. 269 Editionis


Plantinianw Anlverpiw MDCXXXIV,cum nolis marginalibus ejusdem Bucherii.

Imperanle Tiberio Caesare passus esl Domimis no- I? TELKSPHORUS annis undecim , mcnsibus Iribus,
ster Jesus Christus duobus Geminis consulibus, VIII diebus tribus. Fuil lemporibus Antonini Macrini, a
Kalendas Aprilis, et post ascensum ejus bealissiinus consulaiu Titiani et Gallicani, usque Caesareet Bat-
Petrus episcopalum suscepit. Ex quo lempore per bino.
successionem disposiluin, quis episcopus, et quol IIVCINUS annis duodecim, mensibus tribus, dielms
stnnis proefuit, vel quo imperante. sex. Fuil temporibus Veri, a consulatu Gallicani et
PETRUSannis viginti quiiiqtie, mense uno, diebus Yclcris, usque Proesente et Rufino.
novem. Fuit temporibus Tiberii Coesaris, et Caii, et Pius annis viginti, mensibus qualuor, diebns vi-
Tiberii Claudii, et Neronis : a consulalu Vinicii et ginti iino. Fuit lemporibus Antoniui Pii, a consulalu
Longini usque Neronis et Veleris (b). Passus aulem Clari el Severi, usque duobus Augustis. Sub hnjits
ciim Paulo die lerlia Kalendas Julias, consulibus SS. episcopalu fialer ejus Hermeslibrum scripsit, in quo
imperanle Nerone. 'niaudalur conlinclurqiie quod ei praecepit angelus,
LINUSannis duodecim, mcnsibus quatuor, diebus cum venil ad eum in habilti pasforis.
duodeeim. Fuit temporibus Neronis , a consulatu (f) SOTERaiiiiis novem, inensibus tribus, diebus
Salurnini et Scipionis, usqne Capitone et Rufo. duobus. Fuit lemporibus Antonini et Coinmodi, a
CLEMENS (C)annisnovem, mensibus undecim, diebus consulatu Yeri et Erenniani, usque Paterno et Bra--
dtiodecim. Fuil lemporibns Galbae et Vespasiani, a dnn.
r.nnsulalu Trachali et Ifalici, usque Vespasiano Vlet (g) YICTORannis novem, mensibus duobus, diebus
Tito. deccm, a consulalii Salurnini et Galli, usque Prae •
CLETUSannis sex, mensibus duobus, diebus de- Q sente et Extricato.
cem. Fuit temporibus Vespasiani ei Titi, et initio (/i) CALLISTUS annos quinque, menses duos, dies
Domiliani, a consulibusVespasianoVIH et Domiliano decem. Fuit temporihus Macrini et Heliogabali, a
V usque Domitiano IX et Rnfo. consulalu Antonini et Advenli, usque Anloniuo 111et
ANACLETCS annisduodecim, mensibus decem, die- Alexandro.
bus tribus. Ftiit lemporibus Doniiliani, a consulibus URRANUS annos oclo, menscs undecim, dies duo-
Domitiano X»et Sabino, usijue Domitiano XVII et decim. Fuit lemporibus Alexandii , a consulatu
Clemente. Maximiel iEliani, usque Agricola et Clemenlino.
EVARISTUS (d) annis trcdecim, mensihiis seplem, PONTIANCS annis quinque, mensibus duobus, die-
diebus duobus. Fuit lemporibus novissimis Domi- bus septem. Fuit lemporibus Alexandrt, a consulatii
lisini, el Nervoe, el Trajani, a consulatu Valentis et Pompeiani et Peligniani. Eo tenipore Nepolianus (i)
Veri, usque Gallo et Bradtta. cpiscopus et Hippolytus presbyler exsules sunt de-
ALEXANDER annis scptem, niensibiis duobus, die porlati in insulaiii nocivam Sardiuiam, Severo el
liiio. Fuit lemporihus Trajani, a constilatu Palmaeet Quiiitiano consulibus. In eadem insula discinctus csl
Tulli, tisqiie Veliano (e) et Velere. iv Kalendas Octobris, et loco ejus ordinalus esl An-
SIXTUSannis decem, mensibus tribus, diebus vi- leros xi Kalendas Decembris, consulibus SS.
ginti uno. Fuit lemporrbus Adriani, a consulatu Nigii ANTEROS niense uno, diebus decem. Dormit III No-
et Aproniani, usque Vero III et Ambibulo. nas Januarii, Maximo et Africano consulibus.
' (e) Forte, Miiano
(a) Catalogus hic ad Callisium usrjue confusior et
vitiosus est; post illum paulo dislinctior, maxiiue D (/) Decst hic Anicetus, ctti dant annos pene oo.to.
postLiiciiiin. (g) Deest rursus Eleutherius, quem volunl sedisse
(b) Ms. nieus habet Nervm et Veri. annos 15.
(c) Cleinentem Eusebius et Baronitis Clelo post- (/i) Deest ilem Zepherinus, cui dant annos 18.
poitiint. (i) Cuspinianus legit Poniiunus; credo, mciius.
(d) Ms., Aristus.
121 DEPOSITIOEPISCQPORtiM. 124
FABIANUS annos qnaliiordecim, mensem iiniiiii, A CAIBSannis duo;lcciin, mcnsibus qualiior, diebu?
dies decem. Fuit leniporibus Maximini, et Gordiani, septem. Fnil lemporibus Cari et Carini, ex die xvi
el Philippi. A consulalu Maximini el Afrieani, usqne Kalendas Januarii, consiilibus Caro II et Carino, us-
Decio II el Gralo. Passus xu KalendasFebruarii. Hic que in x Kalendas Maii, Diocleliano VI ct Conslan-
regiones divisil diaconibus, et iniillas fabricas pi:r lio II consulibtis.
coenieieriafieri jussil. Post passionem ejus, Moyses MARCELLINUS annis oclo, mensibus tribus, diebus
et Maxiiiiuspresbyteri, et Nicostralus diaconus com- viginliquincjiie. Fnil leiiiporibiis Dioclelianiet Maxi-
prchensi sunt et in carcerem missi. Eo tenipore iniani, ex die pridie Kalendas Julias, a coristilibus
superveuil Novatus ex Africa et separavit de Hccle- Diocleiiano VI et Conslanlio II usque in consiilaiiiiii
sia Novatianum, et qnosdam confessores, poslquain Diocletiani IX et MaxiininianiVIII. Quo lempore fnil
Moyses in carcere dcfiinclusesl, qui ftiil ibi nienses persi.-cuiio: et cessavit episcopalus annis scpfcin (b),
undecim, dies undetiin. inensibus sex, dicbus viginli quinqiie.
CORNELIUS annos dnos, menses tres, dies decem. MARCELLUS anno uno, niensibus septein, diebus
A consnlibus Decio IV el Decio II, usque Gallo et viginti. Fuil temporibus Maxenlii, a consulatu X et
Volusiano.Sub episcopatu ejus Novalus exlra Eccle- Maximiano (c) usque post coiisulalum X et septi-
siam ordinavit Novalianum in urbe Roma, el Nico- mum.
stratmn in Africa. Hoc facto, confessores, qui se EUSEBIUS menses quatuor, dies sexdecim, a xiv
geparavenint a Cornclio, cuin Maximo presbytero, Kalendas Maias usque ad diem xvi Kalendas Sep-
qui cuin Moysefuil, ad Ecclesiam stint reversi; post lembris.
hoc Ceiiiumcellisexpulsi. Ibi cum gloria dormilio- B MILTIADES annis tribus, mcnsibns sex, diebus
nem accepit. novem : ex die sexlo Nonas Julias, a consulatti,
Lucius annos tres,~menses oclo, dies decem. Fuit Maximiano VIII solo; quod fuit iiiense Septembri,
temporibus Galli el Volusiani, usque Valeriano III et Volusiano et Rulino, usque in 111Idus Januarii, Vo-
Gallicno II. Hic exsul fuil: el poslea nutu Dei inco- lusiano ct Anniano constilibus.
lumis ad Ecclesiani reversus est, (a) terlio Nonas SVLVESTER annis viginti uno, mensibns undecim.
Martias, consulibus SS. Fuil (emporibusConslaniiiii, a consnlaiu Volusianiet
STEPHANUS annos qiialuor, menses dtios, dies vi- Anniani, ex die pridie Kalendas Februarii, usque in
ginti iiuuii). Fuit leinjioribus Valeriani el Gailieni, diein Kalendaruui Januariarum, Constaiilio et AI-
a consulatu Voliisiani et Maxiinini, usque Valeriano bino consutibus.
III el GallienoII. MARCUS menses octo, dies viginti. El hic fuit tem-
SIXTUSannis duobus, inensibus undecim, diebus poribus Constantini, Nepotiano et Facundo consuli-
sex. Cccpit a consulalu Maximi et Glabrionis usque bus, ex die xv Kalendas Februarias, usijue in diem
Tusco et Basso, et passns est viu Llus Aiigusli, Nonarum Octobrium, consulibus SS.
a consulalii Tusci ei Bassi, iisqucin die xn Kalendas JULIUSannos quiiidcciin, niensem unum, dies nn-
Atigiisti, JEiniliano el Basso cousulibus. decim. Fuit lemporibus Conslantiiii, a consulalu
DIONVSIUS annis oclo, nicnsibus duobus, diebus Feliciani et Tiliaui, ex die vm Idus Februarii, in
qiiatuor. Fuil lemporibus Gallieni ex die undeuimo dieiu pridic ldus Aprilis Constantio V ei Conslantio
Kalendarum Augiisii, iEiniliano et Basso consiilibus, Ctesare consulibus. Hic lnultas fabricas fecit : basi-
usque ad diem septimum Kalendas Januarii, consu- '•' licam in via Porlcnse miiliario .lcrtio, basilicam in
libus Claudio et Paterno. via Flaminia, niilliario secundo, quse appellatur Va-
FELIXanuis quinqite, mensibus undccim, diebus lentini (</)basilicam Jiiliam, quaeesl regionc seplima,
viginliquinque. Fuil temporibusClaudii et Aureliani, juxta foruin divi Trsijani; basilicam trans Tiberim,
:i consulaiu Claudii et Palerui, usque in consulalum regione quarla decima juxta Callisliim; basiiicam in
' Anreliani 11et Capilolini.
EUTICHIANUS
via Aureljana, milliario lertio ad Callistum.
amiis oclo, mensibus undecim, die- . LIBERIUS fuil temporibus Conslanlii, ex die xi
bus tribus. Fuil temporibus Aureliani, a consulalu Kalcndas Junias, in diem.... a consulibus Cunstau-
Aureliani 111et MarceHini, usque in diem vn Idus lio V el Coiistaniio Csesare (e).
Decembris, Caro 11el Carino consulibus.
(a) Videlur bic deesse decessit. (d) An forte est Valentinus, cui Kalendarium se-
(b) Videtur lcgcndum tribus, ex constiltim serie, qiiens inscribitur.
qusc lameii hic confusa. (e) Omnia pene haec opuscula desinunt his Coss.;
(c) Videtur liic deesse VII.Alii legunt IX et Maxi- inde apparel anno islo Chrisli 5S4 scripla aut cir-
miniano. citer.

DEPOSITIO EPISCOPORUM W.

(Ex eodem Bucherio.)

Sexto Kalendas Januarias, Dionysii in Callisli. D Decimo Kalendas Mai, Caii in Callisti.
Terlio Kalendas Januarii, Felicis in Callisti. Qnarto Nonas Augiisli, Slephani in Callisli.
Pridie Kalendas Januarii, Sylvestri in Priscillae. Sexlo Kalendas Oclobris, Eusebii in Callisli.
Quarto ldus Januarii, Miiliadisin Callis:i. Nonis Octobris, Marci in Balbiuae.
Decimo octavo Kalendas Februarii, MarceJlini in Sexlo Idus Deceinbris, Eiilychiani in Csiliisti.
Priscillae. Pridie Idus Aprilis, Julii in via Aurelia, tnilliarlo
TertioNonasMartii, Lucii (b) in Callisli. III in Callisti.
(a) Nempe lloinanoriim a Lucio ad Julium. medii, Sixltis et Marcellus. Sixlus est inlcr marty-
(b) Lucius borum duodecim ponlificum est antl- res.
quissimus, Julius recenlissimus. Dcsunt duo inler-
123 AD ANASTAStlJMPKOLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 124-

DEPOSITIO MARTYRUM.

(Ex eodem Bucherio.)

Oetavo Kalendas Januarias natus Christus in A Seplimo ldus Augusti, Secundi, Carpophori, Yic-
Betbleem Judsc. torini, et Severiani, Albano el Ostiense.
MENSE JANUARIO. Sexto Ballistaria (d), Cyriaci, Largi, Cresccnliani,
Decimo lerlio Kalendas Februarii, Fabiani in Cal- Memmiae, Julianseet Smaragdi.
lisli ct Sebasiiani in Calaciimbas. Q isirto Idus, Laurentii in Tihurlina.
DiiodeciinoKalendas Februarii, Agnctisin Nomen- in ldibus Aiignsli, Hippolyli-inTiburlina, et Ponliani
tana. Callisli.
MENSE FEBRUARIO. Undecimo Kalendas Seplembris.Timothei Osliense.
QiiinloKalendas, Hennetis in Bassillae,Salaria ve-
Octavo Kalendas Martii , Natale Petri de Ca- tcre.
tliedra. MENSE SEPTEMBRI.
MENSE MARTIO.
Nonis Martii, Perjjeluaeel Felicifalis Africae. Nonis Septembris, Aconti in Porto, et Nonni, et
MENSE MAIO. Herciilsini, et Taurini.
Qiiinlo Idus, Gorgonii in Labicana.
Decimo quarfo Kalendas Junii, Parthini et Cato- Teriio ldus, Proti el Ilysicintlii in Bassillae.
ceri, in Callisti, Diocleliano IX et Maximiano VIII Decimo octavo Kaicndas Oclobris, Cypriani, Afri-
CoSs. cae.Romaecelebrnlur in Callisli.
MENSE JUNIO. Deeimo Kalendas Octobris, Bassillae Salaria ve-
Terlio Kalendas Julii, PETRIin Calacumbas, et 1> _ tere, Dioclcliano IX et MaximianoVIII Coss.
PAULIOstiense.Tusco et Basso Coss. (a). MENSE OCTOBRI.
MENSE JUtlO.
Pridie Idus, Callisti, in via Aurelia, milliario
Sexlo Idus (b), Felicis et Pbilippi in Priscillse : et terlio.
in Jordanornm Marlialis, Vitalis, Alexanilri, cl in MENSE NOVEMBRI.
Maximi Silani (hnnc Silaimin inartyrem (c) Nuvati
furati sunl) el in Praelextali, Januarii. Quinlo Idtis, Clemenlis , Semproniani, Claudi,
Terlio Kalendas Augusli, Abdon, el Senncn, in Nicoslrali in Coiuilatuni.
Ponliani, quod est ad Ursum pileatum. Tertio Kalendas Decembris, Saturnini, in Tlira-
MENSE AUGUSTO. sonis.
MENSE DECEMBRI.
Octavo Idus, Sisti in Callisti, el Praeiexlali, Aga-
piti, el Fclicissimi. Idibus, Arislon in Pontum (e).
(a) Nescio quid hic sibi velint bi consules, forle (c) Forte Novatiani.
aliunde luxali. (d) An forle via Salaria.
(6) Sunt septem filii S. Felicitalis. Jordanorum, (e) An forte Pontiani.
Maximi et Proelexlati cocmeteria erant Romse.

FRANCISCI BLANCHINI

BREVES NOTiE

In chronotogiam Catalogi Romanorum pontificum duclam ex epocha Passionis Christi


Domini YIH Kalendas Aprilis duobus Geminis Coss.

Celeberrimo huic opusculo exornando lot vigilias C produclum Li in Dissertatione ejusdem argumenti,
insumpserunt Bucherius primus edilor, aliique eru- quam infra impriinendam reservo, titpotc dicato
diti viri, ut novas addere lucubrationes supervaca- Chrislianm Chronotogiw, cujus clavus et cardo est
neum videri possit. Satis enim est consulere disser- epocha Pdssionis Christi Domini, statnenda cum Vic-
tationem Schelestratii, infra recusam, ut illius pre- torio Aquitano vulgaris wrm anno 28 bissexiili, duo-
tium inlelligatur , vindicelur auclorilas , obscura bus Geminis consulibus : quo anno aeroe communis
loca fiant apertiora, lacunaeque delegautur ac sup- 28, sed viise Chrisli Domini 55, inchoato ex ante
pleantur. diem vm Kalendas Januarii (nam solido quinquennio
Breves lanlummodo nolas apponam ad ejusdem 3nle oeram communem eum nalum fuisse nemo jam
opusculi Chronologiam, ductam ex Epocha Passionis dubitat, qui mimmiun Herodis Anlipae inspexerit, a
Christi, constiluta ad diem vm Kalendas Aprilis duo- card. Norisio feliciter declaratum post epochas Syro-
bus Geminis consulibus. De hac vero si cupias docu- Macedonum, cusum sub C.Caligula, etconsignalum
inenta uberiora, spero ampla salis el ccrta a me ejusdem IIERODIS TETRARCHX ANNO XLIII,die vin Kth
123 NOTiE 1N CATALOGUMROJI. PONT. 12G
lendas Aprilis, feria v, primo vero Azymorum die A flwcforttas,oclavoKalendas Aprilis conceptusIradilun
Dominusnoster Jesus Christus cwnans cum discipulis qua et passus. Licet vero passionein iiichoatam die
stiis, postquam sui corporis el sanguinis sacramcnta VIII Kalendas feria quinta , in horlo Gelhsemani,
patefecit, ad monlem Oiivcli, sicttt Evangelia sancla confuderit aHasposlerior ctim passione in crtice con-
testantur, progressus, ibique detentus est a Judmis, summala die vn Kalendas, feria vi, in monle Calva-
tradenle discipulo. Dehincsexta feria subseqttcnte, id riac; altamen Yictorius, uti vidimus, et cum eo
est vn Kalendas Aprilis, crucifixus est et sepultus; chronologi diligenliores distinguunt diem vm Kalen-
tertia die, hoc est v Kalendas Aprilis, Dominicasur- das Passionis inilium in horto, a die vn Kalendas,
rexil a morluis.Verba suntVictorii ad Hilarum, sancti Passionis lermino in Golgolha. Et casligaliores
Leonis Magni tunc archidiaconum, deinde successo- Laclanlii ediliones (uli Lugdiiiicnses duae, Joannis
rem, in praefatione paschalis Festi, edila per Bu- Tornoesii,anno 1587, et ThomaeSonbron anno 1594,
cherium, pag. 9. quae dicunltir ex fide el auctoritale librorum manu-
Ne tamen differam specimen aliquod firmitalis scriplorum emendalw, lib. iv, cap. 10, divinarum
dare hujtis chronologiae, unde ratio teinporum pon- Insliluliomim haec habent: Exinde tetrarchas ha-
lificalis hislorioc inilium ducit, in medium profe- buerunt (Judaci)usque ad Herodem, qui fuit sub impe-
ram, vcl indicabo surama sallem capita probatio- B rio Tiberii Cmsaris, cujus anno quinlo decimo, id est
ntim, quibus Victorianachronot.ixis ac noslra solide duobus Geminis consulibus, ante diem seplimam Ka-
kimlilur, et quantum palilur historiae ralio, dc- lendas Aprilis Judmi Christum cruci affixerunt.
monstratiir. Betulcius quoque, necnoti alii scriplores observant,
In epocha passionis. Chrisli staliilienda, duo sunt in melioribus Lactantii edilionibus legi, ante diem
aucloritale divina nobis traditi cliaracteres neces- septimam Kalendas; licet alii praeferant eas quae x
sario observandi, nempe Paschalis Judaeoruin dies, Kalendas perscriptum habent.
seu decima quarta dies lunm mensis primi, qua ne- E Patribus autem Groecis S. Joannes Chrysosto-
ccsse eral agnum immolari; et feria v, ccenoeDomi- mus in homilia de Nativ. S. Joannis Baplislocloquens
nicac tempus,ac passionis iiiilium,quae deimle passio de Anniiniialione Deiparae Virginisaif: Fuit igilur
complerelur postridie in cruce feria vi, ut, Sabbato quando Ittvc angelus ad Mariam annunliavit VIII
quieli dato, terlia die, quae crat Dominica, Chrislus Kulendas Aprilis, menseMartio , qui esl dies Paschm
a morluis resurgeret. Dominiel conceplionisejtts. In qua enitndie conceptus,
Ilis duobus indiciis lemporum, divina aucloritale in eudem el passtts est. S. Proterius ex Alexandrinis
firmatis in Evangelio, duo alia acceduut, non ca in cpislola Paschali, aj S. Lconem Magnum perscri-
quidem revelalione percepla, sed tradita communi C pia, et apiul Biicberinm edila pag. 85, diem susceptoe
teslinionio Palrum, praecipueillorum qui accuraiiores carnis a diviuo Verbo cum die coenaesub vespera
fuerunl i:i lemporum ralione colligenda, et saectilo pnssionis a!>co celebralac pariat liis verbis : Dominus
Chrisli proximiores. Sunl vero Geminorum consula- pleniludo legis existens, quando dignalus est homo
tus, Fulii scilicetac Rubellii (quod est primum); el fieri, quinla feria, decima quarta luna mensis primi,
dies vni Kalendas Aprilis passione Doniini conse- in camaculocxtmdiscipulis Puscha manducans, pattlo
crata (quod est secundum). Pascbalc feslum, in post aJuda traditur; et sequenti die; quinta decimi
eamdem vesperam incidens , qua post supremam luna crucifigitur, id est sexta feria, elc. Tempero a
eoenani Cbristus Dominus passionem inchoaliirus in pluribus referendis ; cum indicentur apud La Barre
horluni Gethsemaui concessit, pariandum esse cum in nolis ad Terliilliani locum libr. adversus Judacos
quarla decima die lunae, el VIII Kalendas Aprilis, pag. 110 illius e.!ilionis; el apud R. P. le Nourry in
collegil Hippolylus martyr, ila incisum relinquens uotis ad Iibrum LuciiCocciliide Mortibus persecuto-
anno aeraevulgaris 222 ordinem Paschalum superio- rum, cap. 4, pag. 159, quae fusius prosequor ac
rum in suo Cyclo diligenlius expendo in Dissertatione de Epoclia Do-
H KAA.AHPEI DIE VIII KALAPRIL minicoe Passionis incboaloe recte consliliienda die
nieos xc PASSIO CHRISTI. 1D vin Kalesidas, et passionis consuinmalae,sive cruci-
Plura ad eum Cyclurn conluli in disscrlalione de lixiouis, die VII Kalendas Aprilis, duobus Gcmiuis
Cyclo S. Hippolyli marfyris cap. 2, pag. 107. Ilippo- constilibus, anno vulgaris aerae 28, actatis vero
Iyto syncbronus Terlullianus in libro adversns Cbrisli Doinini 55 labenle.
Judaeoseamdcm diem Paschati allribuil Chrisli su- Qualuor igitur characleres diei et anni Dominicae
premo (vm Kalendas Aprilis), eosdemque consules passionis ac morlis, duos quidem divina revelatione
(duos Geminos). Palres et scriptores qui proximi ab certos, duos aulem ex traditione ac senlenlia Palruni
liis floriieruni, atqne ii potissimtim qiii res chrono- rcceplos, lnm in Orienle, lum in Occidenle, sludcnt
logicas penilus inspexerunt, eosdem consnles Ge- cbronologi conciliare. Sedirrilo conaiii res illis ha-
minos eamdemque diem vm Kalendas Aprilis cuin ctenus tentata est, ex quo recesserunl a Viclorio
Cbrisli passione componunt. in pariandis duobus Geminis consulibus cimi anno
E patribus Lalinis S. Auguslinus sit inslar om- bissexlili vulgaris acraeChristi 28. Hos enim ille cum
nium in lib. iv de Trinitatc, cap. 5: Sicul a majori- recte tribuerit cfdem anno, differunt ipsi in conse-
bus, inquit, tratlilum suscipiens Ecclcsim custodit quentcm, a bisscxlili proximum, acroecommunis 39,
m AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. RO.VI.-VATIC. m
et retinctil fipocham passionis die viu Kaiendas A . el memoriam passionis iiisliluit: quarn in hoito
Aprilis ; quac dies couipoui iieqiisiqiiaii)poiesl ciiin inclioans eadem nocle diei 25, proscculiis est in
qualuor indicalischaracteribiis, si consules ifacollo- praetorio illucescenle feria vi et die 26, ab hora
cenlur. Nain si passioiiem coiiferanl in aiiniim 28 sexla ad nonain iu cruce pendens, et Consummatunt
bissextilem ((|iio luna quarla deciina pasehalis Ju- est pronuiilians, inoriem obeundo complevit, vn
daeorumreute parialur cuiiv vu Kalendas Aprilis, et Kalenslas Aprilis numeraiilibus Romanis in annc
ctim praeccilcnti vespera diei vm Kalendas, ut infra juliano bissextili aeraeChristi communis 28.
osrendain), deserunl jam characlerem illius consu- Osleiidendiim erit, secundo loco, duos Geminos
latus, assertuiri a Tertulliano , Laclanlio, Lucio consules noti perlinere ad aniuini 29, ut coinmuniter
Caecilio,Aiignsiino, Sulpicio Severo, Victorio uliisque opinaiitur chronologi, sed ad aiuiurn 28, uli collocavit
Patribusel chronologis : insuper/"(Uriaiii sexiam, qux Victorius.
certus esl characler Dominicaecrucifixionis, in Evan- Utranique assertionem ejusque documenla contra-
gelio perscriplus, non reiinenl, si assignant dicm vin hain ex diffusiori deinonstralione, quam atluli in
Kalendas Aprilis auiii bisscxtilis 28(qn;e fuil feria v) Dissertatione indicata de epocha passionis Chrisli
coiifixioni Uuigcniti Dei iu cruce. Sin vero hanc componepda cum anno vulgaris aerae 28, duobus
diflertint ad vm Kalendas Aprilis anni proximi 29, B 1 Geiuinisconsulibus.
ijuciiisignant iluoliusGeminis coiisulibtis,hos quidem Priorein illam assertionem ila demonslro in eadem
retinenl, et cliaracterem feriae vi, sed alitim chara- dissertaiione, seclione 5, niini. 4.
clerem perinde certum in Evangelio, Paschatis Raliones liinae decimae quartoe Paschalis anno 28
scilicet Judacortim, non modo arcent a die 25 Martii, aeroecommunis ita sunt apertae, ut qui tabulas ea de
sed a lolo mense excludiint. Oslenduiil euim tabtiLe re concinnaruiit, lam veleres qnam recentes, de festo
inoluum luuisolarium, lolis uiidecim diebusante vin Pascbatis, lum Judaici luin Cbristiani, co anno
Kalendas Aprilis lunam qiiartamdecimamproecessisse inter se non dissenlianl. Victorii Canon Paschalis,
Marlio Juliano anni 29, nec propterca fuisse Pascba- inde exorsus Periodura, altribiiit diei Dominicae^S
Jem ; cuni ea luna aequinoctium anlece.leret diebus Martii aetatem lunie deeimocsexlse, et conscqueiiler
plus quam decem. Quare decima quarta Pascbalis Junam qtiarlam decimain alligat feriaevi Martii 2o,
quaeri dcbcl anno29, circa Idus Aprilis. Reiinere qua Dominus in crucem aclus passionem niorle co:n-
igilur neqiieunl diem vm Kalendas snbiis consulibus, plebat, inchoalam vespere pisecedeiili, et niysterid
quos collocant in Faslis ad annum 29 seroe vulgaris. incruenli sacrifieii a sc dedicatam : quse vespera
Quare impossibile oinnino redditur quatitor illos cha- licet, Rouianorum inore, numeranlium dies a niedia
racteres coniponere cuin Geminorum consulalu ita nocte in mediam (uli tesiantiir Macrobius Saturn.
dilalo. cap. 3, et Aulus Gellius Nocl. Alticaruin lib. m,
Retraciis vero iisdcmGeminis consulibus in aniinm cap. 2, el ante hos Pliuius lib. n, cap. 77), perline-
praecedentem, eurnqiie bissextilem, vulgaris aeroe, ret ad diem 25, attamcn Hebracorum legibus refere-
Chrisli 28, ciim Victorio, res omucs nitide ac sxqtia- balur ad inilium diei siibsequenlis, ita prsecipienle
bililer procedunt,el singulis ex qiialuor cbaraclerilius Doiuino Levilici XXIII,32 : A vespera usque in vespe-
sua fides constal. Cum enim feria v anno 28 incidat ram celebrabitis SabBata vestra. E recenlioribus vero
in diem 25 Martii, seu viu Kalendas Aprilis ; i.t P. Franciscus Bor.lonus, generalis terlii ordinis
cum decima quarta luna mensis Nisan eo anno refe- S. Francisci in Tabulis »Paschalibus ab anno incar-
ralur exacte ad diem 2G Martii sive vn Kalendas nalionis Dominicae ordiualis ad anuos bis millc
Aprilis feria vi (ut mox oslendam) jurc dies ccenoe consequentes juxta annurn Juliaiiiim anle corrcclio-
Dominicoeel passionis in borlo incboalae incidil in iiein Gregorii , et jiixla Gregorianum post biijiis
feriam v, sub vcspera diei 25 Marlii, scii vin Kalcn- ponlificis craendaiioiicm, iisdeui plane numeris eflert
das Aprilis, uii prsefert Canon Paschalis S. Hippo- epaclam xvi ct 1'ascba Cliristisinum die Dominica
lyti, enuinerans quartam deciniam liinani Pascbatum U 28 Martii, anno vulgaris scrseChrisli 28
praecedenlium aelalein suam, aiinum sciliccl aeroc Escdemcerte raliones apprime respondent moli-
Christi 222, quo scribebat: et jure dics coiisuiiimatae bus luininarium, u! calculi oslendent, subducti ex
passionis in cruce' refertur ad feriam vi proxiine tabulis aslronomicis, ad caput anni Judaici ila red-
consequentem, quae anno 28 fuit 26 Marlii Juliani, denlibus neomeniain Tbisri seu primi mensis anni
sive VII K.ilendas Aprilis , uti Victorius docel et civilisJuilaeorumper aniium vulgaris aeroeCbrislianac
iiidicalae editiones Lactantii praeferunt. 27, a qua neomenia Thisri dies 177 proxime conse-
Demonslrandum mihi cst igitur primo, quaf.ain quens oslendit neomeniam Nisan (scx lunationibus
decimam diem lunoe mensis Nisan, seu Pasclialis ab illa dissitara, elqux capul est anni sacri, seu
Judaeorum mcnsis, incidisse anno 28 acraecomtnuiiis exordium mensisprimi, ila appcllati in sacris lilteris)
i:i diem 20 Martii, ad quam scilicct cum pertineret die 13 Martii Juliani, in annum bissexlilem 28 ejus-
vespera praecedens dici 25 (ex instilutoiegis Sabbata dem acroe Cbrislianae se diifundenlis. Consuiaraus
numerantis a vespera in vesperam) rite celebrata numeros Iunisolares, in Tabulis D. de la Hire, ah
ccena Feria v ad vesperam diei 25 Clirislus Dominus regia Scienliarum academia aliisque passim appro-
sacraineiiia corpori» el sanguinis stii jugc sacrificium balis, ita colligendos.
129 NOT.E 1N CATALOGUMROM. PONT. 130
RADIXEPOCH/ECOMMUNIS ANNOUUM r.HUISTfINEUNTISKALENDISJASUAim AD M.ERID.PARIS.
SOLISLONG TUDO APOGJEUM S0L1S LUN.P.
LONCITODO APOG2KU;i LITXJ2
AUIMT10ABIF.TIS. AB ARIETE. An0ARIETIS. AB AlllKTE.
S. G. M. S. P. G. M. S. S. G. M. S. S. G. M. S.
0 9 8 43 40 2 9 5 2 4 15 18 9 9 11 I 3S
Annixx compleli. . . . 0 0 9 20 20 50 4 13 54 0 3 3 50 51
Aniiivicompleti.. ... 11 29 35 11 (i 9 2 9 S8 50 8 4 S m
Aiigiisiiiscomplctus.. . . 7 29 30 44 4ll 10 21 51 50 27 4 21
Diesxvn completi. . . . lrj 43 22 3 7 13 K9 53 1 53- "39
Hor.fiVIII 1!) 43 4 23 32 2 H
Miautixxiv lior 0 59 13 10 8
5 23 2 59 2 9 32 24 5 18 49 26 9 18 1 46
2 9 52 21 !) 18 I 4(5
3 13 30 5S Anomaliasolis 8 0 17 40 Aiiomalialunae
l 52 42 1'rosiapb.subr. 4 21 2 Proslaph.arld.
. 5 23 2 59 5 18 49 2'j
Locus verus solis. 5 23 10 17 o 23 10 28 LocusvcrusItinae.
Vera itaque synodus bimiharium cositigil nnno A Juliani (im.ie apud Joannem dicuiitiir fcria vi non
27 aeroeCbristi vulgaris, die 18 Seplembris Juliani, iiitroisscpraetoriiira,ulmanducarent Paschu), licelaHi
lioris8 et niinulis24 posl meridien Parisiis, Romse, cuni Chrislo Domino agnuin tomcdisscnt Pascbalem
vero horis 9 5', post meridiem, el Hierosolymis ad vesperam fcrisc v, die 23 Roinana. Causa iilrius-
hora post meridiem 10 40', cum Hierosolyma sit que senteniiae obscura esse non potest ex diipiiei
orientalior quam Lutetia Parisiorum gradibus lon- putalione el commcnsu vel solius diei Pascbalis,
gitudinis 54 40', siveboris 2 et iiiiniitis liorariis 16. vel diei simul et horarum, in quas incideranl ju»t-a
Ab ea synodo auspicari dcbiierunt Judoeinieiiscm lnotns veros neomenioeTbisri et Nisan. Tbisri neo-
Tbisrict suum Roschenschana,seu Capttt ai>nicivilis nienia die 18 Seplembris commissa horis 10 40, po&t
Lunaris. quo ulebaniiir, exemplo Syromaccdonum, meridiem ferebal post 177 dies noviliinium.Nisam
ah aiiliimno parilcr exordienliuni. Cum itaque novi- die 15 Martii bissextilis Jiiliani el civilis, si dieriitii
liiniumThisri, juxta moliis veros lunisolares, parielur tanlummodo solidorum ( quod in c.ivili pulatione fit)
cum dic 18 Septeiiihris Juliani auni 27 terai Cbrisli aiinoriim et mensitim ratio habeaiiir. At si bora-
vulgaris, necesse est ut in diem 177, niimeratiiin rum eliam qualiioret miiiuloruni 24 additamciUiHii
posl 18 Sepleiiibris, incidat mensis Paschalis novi- curemus, quod praeter solidosdies 177 rcqiiiruiit lu-
liiiiinm anno 28. Sex enim lunaiioncs, quae nume- B naliones mediaesex, a Thisri ad Nisan ; tunc additis
randsesiinl a Thisri ad Nisan , lot dies reqiiirunt. hisce lior. -4et niin. 24, epochaeliorarisc liinationi.s
Addeenimdics 12 superstites mensis Sepleinbris Thisri hor. 10 el min. 40 post meridiem dici 18
posl diem novilunii 18 ad finem Mensis ; deindc Sept. flunl hor. 13. el miii.4 post meridicm dici 25
Cclobris Juliani dies 31, Novembris 50, Decembris Martii inilium quarlae decimse Pas^halis, ad.coque
51, tolidemJanuarii ; Februarii bissexlilis dics 29, exlendilur ullra lcrmimim mediac noctis clsiiidcnh's
et 13 Marlii: erit summa dierum 177, qitoe cornplet more Romano diem 26 et apcrientem diein 27 Mar-
sex liinaliones civiles, aliornis cavas et plenas. lii. Aperlum itaque sit cur Juilscoriini alii poluerint
Demonstralnm est igitnr asssiimpltim primum , rite ex novilunio vcro mensis Thisri, et piitsilione
nempe inolus veros liiniinarium anno aerae Clirisli civili dierum laiilinrimoJo soIiJortun quarlam deci-'
27 ostendere noviliiniiiniTliisri die 18 Septembris mam paschalem referre ad diem 26 llarlii feriam vi,
Juliani Iiorisl0 40, posl meridiem Hierosolymis : et vespcram praecedentem diei 25 feriocvcum Cbri-
eoque iiomincdiem eavndeni 18 Sepleinbris fuisse slo Doininoac disciptilis ; alii vero cum Judscis prx--
csiput anui Judaici labente anno 27 aerae Cbrisli torium non inlroeuntibus feria vi 26 Marlii, ui
. coinmunis : quare diem 177 inde mimcratam (qiisje manducarent Pascha eadem vespera, quam refere-
incidil in diem 13 Marlii anni bissexliiis 28) essc ^ bant ad diera 27, altcndenles horas 3 post melis-.m
primain dicm lunac Nisan, seu mensis Paschalis. noctem, quae iiiitiuin qiinrtse dcciniac ila comparatse
Ad.ledies losolidos huicdici 13 Marlii, ut asscqnaris diiTerebantad diem 27 niore Komatio definiiam, eo
iuiliiiin quartae decimaelunaris, scu diem legilimam quem dicimus anno bissextili, communis oeraeChrj-
Paschaiis Judacorum. lslius lerminus ostendit diem sti xxvni, tluobus Geminisconsulibus.
26 Marlii, qua Christus Dominus, Agntis Dei qui Secundmn hoc asserlum deconstilaluFuIii Goinini
lollit peccatum inuiidi, feria vi in cruce pro nobis et Rubellii Gemini pariando cum anno oerseCbristia-
immolabatur, ex Victorii senlenliaet noslia, die vn nae 28, est alterum ex dernonslrandis quod propo-
Kal. Aprilis ; cum vespera praecedenti (ex ritii legis sucrain, secutus cliroiiologiam Victorii, eosdem st-
Mosaicaead lianc ipsam diem referenda, sed Romano mililer ascribentis aiino bissextili 28, quos reliqui
more ad vni Kal. Aprilis , seu 2o Marlii) Pascba cbronologi dilTeruntad anntun proxiiniiina bissexlili
ipse cum discipulis celebrassel, etpassioncin inclioas- aeroeClirisli cominiiiiis29. Ita vero a me demossslra-
set, cujus sacramcnta inslituerat. lum fuisse jmlico in disscrtatione indicata.
Colligaseliam licet ex calculis indicalis cur ali- Conslat duos Sexlos consules , Sexlum Pom-
qni dixerinl Hebraeorumnonuullos distulisse eodcm peium et Sextum Apuleium (quo an;io bistorici
auno imniolalioneni Agni ad vespcram diei 26 'D omnes consigtiant morlem Augusli, Vclleittsscilicet,
131 AD ANASTASlICMPROLEGOIIENA EDIT. ROM.-VATIC. 135
Tacitus, Siielonius, Dio caeterique ) dislare spatio A indicalo Orcadum insularum spectari debuissc.
annorum quindecim a duobtts Geminis consultbus, Quis ilaque negare possit characlerem hunc coe-
Fufio Gemino el Rubellio Gemino. Series enim non lestiiini moiuum, Dionis in Historia diserle raemo-
inlerrupia islorum quindecim annorum tegilur in ralum, indicare evidenter consulalum ulriusqtie
Faslorum Colleclionibus, quae restillal etiam cx hi- Sexti esse pariandum cum anno vulgaris aerae tertio
sloricis aelatis Augiisti. Nam Vellsius, qui Marco Vi decimo? duosqite Geminos esse componendos cum
nicio consuli, post duos geminos annuin proximum anno bissextili ejusdem aerae28, uli Victorius con-
apericnli, suum opus nuncupal, cuirt Iibr. n, cnp. stiluil ?
123, Pompeio Apuleioqueeonsulibus Augusti niortem Quaeres num duobus Geminis consulibus per an-
retulisset, cl iniliiim imperii Tiberii, c;ip. 126, ejus- nnrii relraclis, series quoque consulum proeceden-
dem Iibri sedecim annos diserlc imle numcrat ad tium usque ad Cocsariana tempora sit tanlumdem in-
coiisulem Viiiicinm. Quindccim proplerea slatuit a simul retralienda ? Id vero ipsiim asserimus. Quin
duobus Scxtis ad duos Geminos, quos Vinicius con- etiam novum argiiinenliim ac demonslralionem pro-
linenter eonsequitur. Quare si duo Sexti consules (iccimus ejusmodi retrocessionis necessario ndbiben-
per.tinenl ad aniiiim aerae Chrisli vulgaris decimum daein disponendis consulalibiis C. Julii Cxsaris :
quartum, dtto Gemini sunt necessario componendi B cujus comes individiius expeditionis Hispanicae Au-
cum anno ejusdcm oerae29, uti omnes lere chrono- lus Hirlius, idemquc bistoricus diligenlissimus, per
logi pariant. Sin duo Sexti sinl evidenter retrabendi dies singulos pnumerans obsidiones oppiJorum et
cum morle Augusti ad annum oeraecommunis, Chri- militaria gesta sui imperatoris, niinislrat iu castris
tti XIII, conscqiiitur et duos Geminos perlinere ad apud Hispalim inolis die III Nonas Manii, bora cir-
annum bissexlilem 28, uti Victorius coiistituit. Esse cilcr sexla nocturna quando luna conspecta fuil, in-
autem ita rcirahendos duos Sextos constiles et Au- dicium miinifesluin anni, quem vocaut confusionis,
gusli morlem ad annum 15 aerae Christianae , ex pariandi cum bac expeditione llispaniensi : et alli-
charactere tcmpoiis in Dionis Ilisloria rclalo ftt evi- gauili aniium Cacsariseniorliialem ciim Julianoecor-
dens. reclionis primo anle aerain Christi 45 ; undc conse-
Dio libro LVI inter prodigia quae el praejudicala quitur el duos Sexios obtinere leriium decimum, et
vulgi opinione ac superstilione mortcm Augusli por- duos Geminosduodetricesimum ocraevulgaris. Fusius
lcndere credebanliir, Sexto Apuleio et Sexto Pom- b;cc disputata el ab omni dilTicultatc expcdita leges
peio consulibiis, enumcral lotalein cclipsim solis : in disserlatione nostra memoiata, in qua boriim coe-
Anno insequenli, ait, Sexlo Apuleio, Sexto Pompeio leslium moluum alque cclipsium calculos accurale,
consulibus, in Cumpaniamprofectus Augustus, exhibi- C ut spero, subductos ostendam.
to Neupoli speclaculo, Nolm morii concessit.Prodigia Conslant igiturin chronologia Viclorii ac nostra,
qum id ei prmdicerenl neque minimn, neque obscura consignante feria v, die 25 Marfii Juliani, anno oerae
evenerunl. SOLTOTUS DEFECEBAT. *OTEya/j «AIO;n«{ vulgaris2S eoque bissextili, duobus Geminis cnnsu-
ilsAure, etc. Torquel ingenia chroiiologorum pariler libus ccenara Dorainicam el passionis exordium, die-
el asirononioriim eclipseos istius indagatio per an- que proxirao 26 Marlii, feria vi, criicifixionem ac
num quartum decimum acrse Chrislianae : quo cerle mortem Domini, quatuor illi characteres ainice com-
nulla ejusmodi cclipsis juxta quascuiiqiie labulas posili : quos in dilato Geminorum collegio ad annura
coelestium moluum speclari poluit. At si banc in- 29 fruslra requirebant chronologi, duos scilicel in
quirant juxla easdem tabulas anno vulgaris aerae sancfis Evangeliis divfiia flde firmalos Paschalis ac
tenio decimo, colleclis numeris cognoscent eviden- Passionis, ccenaeel feriartim v el vi cum ejus inilio
teV, die 28 Aprilis defectum solis in pluribus Euro- ac lermino componendarum ; duos vero a Patribus
p;e provinciis spectabilem conligisse, dum vergeret aelati apostolicaeproximis, et a chronologis peritio-.
ad occasiirn. Totalem disci obscuraiionem sole oc- ribus cum Viclorio memoralos, diei scilicet 25 Mar-
cidcnte visam parvis insulis ab occasu adjacentibus tii cum ccena Dominica, et exordio passionis, ct diei
Brilanniae circa borealem Scoloruin traclum, dis- 26 ejusdem mensis cum aflixione Redeinptoris uoslri
cenl ex suppulaiione ac diagrammate in disserta- in cruce, et consummata passione componendae.
.tione nostra relato : simiiem alteri eclipsi speclandae His vero animadversionibus Catalogi nostri chro-
die 22 Maii, anno 1724, sole pariler occidente, spe- nologiam ab epocba passionis similiter consignata
clatoribus posilis in lillore occiduo Elruriae, circa illuslrari et comprobari confidimus.
Liburntim. Ex iisdein Tabulis Cassinianis, Hirianis, Esscnt quoque notoeadbibendae ad aliquot ponli-
Bononiensibus et Britannicis ulraquc eclipsis lotalis ficum ibi recensiiorum, el ad omissorum aeram sla-
perinde colligitur : quaeparlialis, ut necesse esl eve- biliendam. Verum suis locis aplius collocabuntur
nire, fuerit terrarum tractibus in vicinia posilis Bri- vel disponentur in disserlalione de Calalogis anti-
tanniac, inferioris Germaniae, Galliaeac Lusilaniae; quis pontificum Romanorum, quam paulo infra altc-
sed phases parlialis observalac his in regionibus, lo- xam, post illatn quaea proesule Sclielestratio peteu-
lalem demonsirant in proximo climate acmcridiano da est.
153 CATALOG.ALTLR ROM. PONTfc 134

CATALOGUS ALTER ROMANORUM POJNTIFICUM


Hx antiqtto octingentorum sexaginla quinque annorum codice ms. bibliothecw Palatino-Vati-
cana sub hoc tiiulo a Scheleslralio num. 22, p. 611, relatus:

EPISCOPORUM ROMANJE URBIS NOMINA.

1. BeatusPelrus apostolus, et princeps aposlolo- A 15. Sother, nalione Campanus, ex palre Concor-
rum, Antiocbeniis, filius Joannis, provinciaeGalilaese, dio de civitate Fundis, sedil annis 9, in. 6, d. 12.
vico Belhsaida, fraler Andrese, piimnin sedit catbe- Hic consiiliiiliilnulla monaca pallam sacratam lange-
dram episcopalus in Anliochia an. 6, el in Romam ret, nec iiicensuin poneret in saiiclam ecclesiam. Hic
ingressus sub Nerone Caesare, ibique sediiannis 25, ordinavit episcopos 11, presbyleros 8, diaconos 9.
menses 2, dies 4. Hic scripsit duas Epislolas, quae 14. Eleuiber, natione Graecus,ex patre Abundio,
Canonicaeiioniiiianlur, et Evangeliuiii Marci, ct or- de oppidoNicopoli, sedit annos 15, m. 3, d. 2. Hic
dinavit episcopos tres, Liniini, et Cletiim, et Cle- constituit ut niilla esca a Christianis repudiareliir,
nieiitem, et prcsbytcros 10, eldiaconos 8. quoe rationabilis hiimanaque esset. Hic ordinavit
2. Linus, nalione llalus, regionis Tuscise, palre episcopos 15, presbyleros 12, diaconos 8.
Herculano, sedil annis 11, m. 3, d. 11. Hic ordina- 15. Viclor, natione Afer, ri patre Felice, sedit an-
vil episcopos 15, presbyteros 18. nos 10, menses 2, dies 10. Hic consliinit ut Puscha
3. Clelus, natione Ronianus de regione Vico Pa- die Dominico celebrarelur, sicul et Pius. Hic ordi-
trilii, palre .dEiniliano,seilit annis 12, m. 1, d. 11. navit episcopos 12, presbyteros 4, diaconos 7.
Ilic ex beati Petri praecepto25 presbyleros ordinavit 16. Zephiriruis, naiione Rorr.anus, ex patre Ab-
in Roma. Alia manu : Sub Vespasiano et Tilo iaipe- undio, sedil annos 8, nienses 7, dies 10. Hic ordina-
ratore. vil episcoposlS, preslyieros k, diacouos 7.
4. Ciemens, natione Romanus, de regione Coelio 17. Calistus, natione Roir.anus, ex patre Domilio
monie, cx palre Fanslino, sedil annis 9, m.2,d.l0. ex regione Rsivcnnaliuni, sedil annos 6, menses 2,
Hic ordinavit cpiscopos 15, presbyleros 10, diaco- g dies 10. Hic nrdinavit episcopos 8, presbyteros 16,
nos 2. Alia manu : Sub Domiliaiio, et Nerva, et diaconos 5. Et aliamanu : SubMarco Aurelio impe-
Trajano imperalore. ralore.
5. Anacletus, naiioiieGroeciisde Albenis, ex patre 18. Urbanus, natione Romaiius, ex patre Poniiano,
Anliocbo, sedil annis 9, m. 2, d. 10. Hic ordinavit sedif annos 4, menses 10, dies 11. Ilic ordinavii epi-
episcopos 6, presbyleros 5, diaconos 5. Alia manu : scopos 8, presbyleros 6, diaeonos 5. Et atia manu :
Sub Trsijano imperalore. -r- Sub Aurelio Alexandro imperat.
6. Evaristus, nalione Grae us, ex palre Judoco 19. Antbeius, natione Grsectis, ex palre Romulo,
nomine Juda, decivitate Betbleliem, sedit annis 9, sedil annos 12, mens. 1, d. 12. Ilicgesta martyrum
m. 10, d. 2. Hic ordinavit episcopos 5, presbyteros diligenter exquisivil; bic ordiuavit episcopuni 1. Et
6, diaconos 2. Alia manu: Sub Trajano impera- alia mann : Sub MaximoImperalore.
tore. 20. Pontianiis, natione Romanus, ex patreCalpur-
7. Alexander, nalione Ronianus, ex patre Alexan- nio, sedit annos 9, nienses 5, dies 2. Ilic ordinavit
dro de regione Caput Tauri, seJil annis 10, ni. 6, episcopos 6, diacouos5. Et alia manu : Sub Maximo
d. 2. Hic consliluil aqiiam sparsionis cum sale be- iuipcr.
nedici. Hic ordinavil episcopos 5, presbyleros 6, dia- 21. Fabianus, nalione Romanus, ex patre Fa-
conos 2. Alia mtinu : Sult Trsijano iinperatore, el sub bio , sedii siiiuos 14, menses 11, dies 11. Hic ordi-
iElio Hsidriano imperaiore. navit II, presbyieros 21, diaconos 7.
8. Xystus, uatione Roniaiius, et patre Pastore dc Et alia episcopos
manu : Sub Gordiano, el Pbilippo, et Decio
regione Vialata, sedit annis 10, m. 2, d. 1. Ilic con-
stiluil ut minisleria sacrala non tangerentiir nisi a p^ imporalore.
22. Cornelius , natione Romanus , ex palre Ca-
iuiiiislris. Hicordinavit episcopos 4, presbyieros 9, stino, sedil amios 2, mens. 2, dies 2. Ilic levavit
diaconos4. Alia manu : Sub risidiiano iinpjiatore. corpora aposloloruni Pelri et Pauli de catacuinbis.
9. Tclispborus, natione Groecus, ex anachorila, Hic ordinavit episcopos 7, presbyieros 4, diac. 4.
sedit annis2l, m. 3. Hicconsliiiiil ul seplein bebdo- Et alia maitu : Sub Uecio imper. el Gallo, et Volu-
tnadas aute Pascba jejiinium celebrareiur, et in siano imper.
Naiale Dominiin nocte, ut missae celebrarenlur, et 23. Lucius, natione Romanus, cx patre Porlirio,
Glona in ercetsis Deocancrelur. Ilic ordinavit pre- seditannos 3, menscs3, dies3. Ilic praecepit nt dno
sbyleros 12, diaconos 8. Alia tnanu : Sub Anlonino presbyieri el Ires diaconi episcopum iu omni loco
Pio imperatore. iion desererent. Hic ordinavit episcopos-7, presbyie-
10. Ygiims, natione Graecus ex philosopho de rns 4, diaconos 4. El atia manu : Sub Valeriano et
Athenis, t-ujusgeiiealogiamnon inveni.sedil annis 4, Gallieno iuiper.
ni. 3, d. 4. Hic cleruiu composuit, etdistrihuit gra- 24. Slepbanus, nalione Romanus, ex palre
dus ecclesiasticos. Ilic ordinavit episcopos 6, pre- Jobio, sedil annos 7, menses 5, dies 2. Hic cori-
sbyleros 15, diaconos 5. Atia munu : Sub Antoiiino slituit sacerdotes, el levitas, ul vesles sacratas iu
Pio imperatore. usu quotidiano non uti, nisi in ecclesia lanliim. Hic
11. Pius, naiione Italus, ex patre Riifino, frater ordiiiavit episcopos 5, presliyteios 6, diaconos 5.
Pastoris, de civitate Aquilse, sedit annis 18,m. 4, Et alia manu : Sub Valeriano et Gallieno impera-
d. 3. llic nngelo inoiieiiie praecepitPascba die Domi- tore.
nico celebrari. Hic ordinavit episcopos 12, presbyte- D 25. Xistus, natione Graecus, ex philosopho, sedit
ros 19, diacouos 21. Alia manu : Sub Anionino Pio aiiniim l.menseslO, dies 23. Hic ordinavit cpisco-
imperalore. psis5, presbyleros 4, diaconos 7. Et alia munu : Sub
12. Anicetus, natione Syrus, ex palre Joanne de Valeriano ct Gallieno imper.
vico Umisa, sedit annis 10, in. 4, d. 5. Hic consti- 20. Dionysius ex monacbo, cujus gencralionem
luil ul clericus coniam non nutriret. Hic orrjinavil non potuiiiius rcperire, sedit aiinos 6, mcnses 2,
episcopos 9, presbyteros 17, diaconos 4. dies 4. Hic presbyicris ccclesias dedit, et parochias,
135 -iJF ANOTjtsftCM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 136
et diocceses consiituit. Hic ordinavtt cpiscopos 8, A . 42. Iiinocenlius, nalione Albanense, ex palre In-
presbyleros 12, diaconos 6. Et alia mann : Sub Va- nocenlio, sedit annos 15, mcnses 2, dies2I. Hx
feriann et Gallieiio imper. constituit ut qni nalus fuerit de Clristiana, denuo
27. Felix, natione Romamis, ex palre Conslan- nasci per baptismiui). Hic constitiiit sabliaio jeje-
tio, sedit annos 4, nicnses 5, dies 25. Hic cor.sli- nare, quia Dominus sabbalo in sepulero jacuil, ct
luil supra memorias martynim missas celebrsiri. discipiili sabbatojaciieriint. Hic ordinavit episcopos
Hic ordinavit episcopos 5, presliyleros 8, diaco- 54, presbyleros 50, diac. 11.
nos 5. Et alia manu : Sub Claudio et Aurcliano iin- 45. Zosimus, natione Grsccns,ex paire Ebramio,
peralore. scdit aiimim I, iiicnscs 3, dies 11. Hic nnilla consli-
28. Eulitanus, nalione Tuscus, cx patre Marino luit in Ecclesia. Hic ordinavit episcopos 8, presbyle-
de Civitale Lunis, scdil ann. I, m. 1, d. 1. Hic ros 10, diaconos 5.
conslituit ul fniges super nliare , lavsc et uvae 44. Bonifacius, nalione.Romamis, ex palre Jocun-
benedici. Ilic ordinavit episcopos 9, presbyteros 14. dio presliytero, sedit annos 3, menses 8, d. 7. Hic
diacouos 5. Et alia nvtnu : Sub Aureliaiio impera- constituil ut nulla mulier, aul monacha pallam sa-
lorc. cralam lavaret, aut inccnsiim in ecclesisi poneret,
29. Cains , nalione Daimata , ex gencre Dio- nisi minisler. Hic ordinavit episc. 36, presbytcros
cleliaiii, ex palreGagio, sedil annos II, menses 4, 13, diac. 3.
dics 12. Hic ordines ecclcsiaslicos disposuil. Hic 45. Ccelcslimis, nalione Romsinus, cx patre Pri-
ordinavit episcopos 5, presliyteros 26, diaco- sco, sedit anuos 8, inensesJO, dies 17. Hic consti-
nos 8. p liiit nt niitipliona anle sacriliciiun cancretur, quod
50. Marcelliims, natione Romanus, rx palre Pro- ante non fiebat, nisi tanlum Epislola beati Pauli
jcelo, scdit annos 9, inenses 4, dies 6. Ilic ordinavit recilabatur et sanctum Evangcliiiin. Hic ordinavit
cpiscopos 5, presbyteros i. diac. 2. episcopos46, presbytcros 52, diaconos 12.
31. Marcelius, nalione Roiiianus, expalreBene- 46. Xistus, iiatione Romaiius, ex patre Xisto,
diclo dc regione Vialata, sedii annos 5, mens. 7, sedit annos 8, menses 19. Hic inc.riiniiiavit post
tlies 21. Hic constiluil titulos in urbe. Roma propter aiiniim, et mensilnis ocio a quodani Basso, et cum
bnplisir.um el poenitenliam. Hic ordiiiavit presbyte- quinqiiaginla seplemepiscopis purgavit sc, ct Bnssus
ros 12, diacouos 2. est (lamiiaiiis. Hic ordinavit episcopos 52, presbyie-
52. Eusebius, nalione Groecus, ex medico, sedit ros 28, diaconos 12.
annos 2, m. 1, d. 3. Hujus lemporibus invenia est 47. Leo, natus Tusci!Sjjex_patreQuinliano, scdH
crux Douiininoslri Jesu Christi, et Judas baptizalus ann. 21, nien. 1, dies 15. Hiccougregavit episcopos
est. Hic ordinavit cpiscopos 14, presbyteros 14, dia- mille diicenlos, qui cxposuerunt fidem caihol.cain,
conos 3. dtias naitiras uno in Chrislo Demn ct hominein.
35. Malhiadis, natione Afer, sedil annos 4. Hic Hic ordinavil episcopos 185, presbyteros 81 ,
consliluitutnulla ralione dic Dominico, aut qiiinla diac. 51.
feria ji-jiiniis quis de fidelibusagerel. Ilic ordinavit 48. llilarius, nalione Sardus, ex patre Crispino,
cpiscopos 12, presbyleros 7, diac. 5. , sedit atrnos 6, inenses 3, dies 10. llic spargit epi-
34. Sylvester, naiioue Romamis, cx pairc Riiliuo, stolas de flde calliolidsrper orbem Orienialeni, et
sedit annos 25, niens. 10, d. 11. Ilic congiegavit P confirmavit trcs synoiios, Nieaeeni, Ephesini, et
cpiscopos trecenios oclodecim elcxposu; runt lidem Chalcedonensem. Hic ordinavit cpiscopos 25, dia-
cailiolicaii), et cbrisma ab episcopo t-onlici,et bapti- conos 5.
zaliini coiifirmari. Hic Dalmatitas prtrcepil indui. 49. Simplicianus, nalione Tihnrliniis, ex palre
llic sacriliciiim loluni in lineiim paiiiium involvi. Castino, sedil annos 15, nien. 1, dies 8. llic consti-
llic ordinavit episcopos 05, prcsbyt. 42, diaco- luil ut iid sancliiiii Petriim et saiiciiiiu Paiilum, san-
nos 26. - cliiiiique Laiircntiiim presbyleri ii>anercnt propter
55. Marcus, nalione Romanus, ex patre Prisco, poenilentcs, et baplisiniim. Itic ordinavit cpiscopos
sedit anrros2, nienses 8, dies21. Hic consliluit ut 57, presbyteros 58, diaconos 11.
cpiscopus civilalis, qui hosliain consecrat, pallium 50. Felix, nalione Roinaniis, cx patre Felicepre-
iilerclur. H.'cordinavil episcopos27, prcsbyleros 25, sbytero de titnlo Fasciola, seilil annos 8, m. 11,
diac. 6. d. 19. Hic ordinavit episcopos 31, presbyteros 18,
56. Jiilius, natione Romanus, ex palre Ruslico, diac. 5.
scditannos 15, meiis. 2, d. 6. Hicconstiiuit ut nullus 51. Gelasius, nalionc Afer, cx pafre Vsilerio,
clcricus caiissimin pulilico ageret, nisi in ecclesia. sedil annos 4, menses 8, dics 19. Hic lil.crn-
Hic ordinavil episcopos 9, presbytcros 27, dia- vit a periculo famis civilalein Romoe. Hic fecit
conos 4. traclalos et byninos sicut beatiis Ainbrosius. llic
57. Libcrius , nalione Romanus, ex palre ordinavit episcopos 67, presby.eros 52, dia-
Aiiguslino, scdil annos 6, menses 5, dies 4. Hic conos 2.
ordinavit cpiscopos 19, presbyleros 18, dia- 52. Anastasius, nalionc Romanus, ex palre Pelro
couos 5. C de regione quinla Capul Tatiri, sedit ann. 1, inens.
38. Feiix, nationc Romauus, ex palre Anastasio, II, dies 24. Hic ordinavil episcopos 16, prcsby-
sedii aiin. 1, m. 3, d.2. Hicordinavit episcopos 19, leros 15.
prcsbytcros 21, diac. 5. 53. Symmachiis, natione Sardus, ex patre Fo.-lu-
59. Dainasiis, naiione Spanus, ex patrc Anlonio, nalo, sedit annos 11, iiienses 7, dios 27. Ilic et Lau-
sedii a; nos 18, m. 3, d. 11. Hic acciisatus in- rentius subinientione imo die ordinali sunt, Symma-
vidiose de adulterio purgaliis est a qiiadraginla cbus in Lateranis, Laiiienlitis iu ecclesia B. Marioe;
qiialuor episcopis. llic conslituit ut psalmi die et Symmaclms conlirmatus est in sede secundum
nocluqiie in ecclesia cancrenlur. Hic ordinavit epi- judicium Theodorici regis, et Symmachus poslea in-
scopos 62, presbyleros 31, diaconos II. criiiiinalus ctiin ccniiiin qiiindeciin cpiscopis se pur-
40. Syritius, natione Ronianus, cx patre Tibiislio, gavit. Hic constituit ut oiiini die 50 Natalitiis
sedil aniios 15. Ilic oniinavil episcopos 52, presby- Sancioruin Gloria in excelsis Deo canerelur. Hie
terosal, diaconos 16. Hic praecepil poeniicntibusin ordinavit cpiscopos 117, presbyleros 92, diaco
ullimum viaticum non uegare- nos 16.
41. Anastasiiis, nalione Romanns, ex palre Ma- 54. Hirmisda, nalionc Campanus, ex palre Juslo
xTuio,sedit annos 3, dies 10. Hic cousiiluil ul qnando de civitate Frjsijione, scdil annos 9, dies 14. Hic
evaiigolitimrecitatur, sacerdoles non se eiigerent, consliliiit clerum, el psalmis erudivit. Hic ordinavil
sed curvi stareril. Hic ordinavit episcopos 11 , pre- eoiscopos55, presbyteros 21.
tiDyleros8, diaconos 5. 55. Joaiincs, nalioiic Ttisctis, ex oatre Con-
137 CATALOG. ALTER ROM. PONTIFICUM. «:>s
slantio, sedit annos 2, menses 8, dies 10. Hic A j Petri. Hic ordinavil episcopos 88, presoyteros 13,
in cnstodia afOiclus moriens: Iiic ordinavil episco- diaconos 11.
pos 15. 72. Severinus, nalioiie Rouinuus, cx patre Ahieno,
56. Felix, nalione Sommum, ex patre Castorio, sedit menses 2, d. 4. Hicordinavit episcopos4.
sedit annos 4, inenses 2, dies 13. Ipse ordinaliis est 75. Joannes, natione Daliualica, expatre Venan-
in quielem. Hic ordiuavit episcopos 19, presbyteros lio, sedit aiinum 1, meiis. 9, dies 18. Ilic per om-
55, diaconos4. nem Dsdmaticam et Ilistriam mtillas pecunias misit
57. Bonifacius, natione Ronianus , ex palre ad redemptioiiem caplivorum, qui praedicali eranl.
Sigiboldo , sedit annos 2 , dies 26. Ilic et Dio- Ilic ordinavil upiscopos 4.
seorus sub iritenlione ordinali sunt; sedi Dio- 74. Martinus, dcciviiatc Tudcrliiia provincioe, Tu-
scorns eodem tempore defunctus, Bonifacius sedcm sciae, seilil annos 6, nieiis. 1, dies 26. Hic congrega-
lcniiit. vit synoduni episcopos ceiitum quinqiic etcomlemna-
58. Mercurhis, qui el Jonnnes, nniione Roiiianiis, vil Cyrriim Alexiindrinuin, et Sergium, Pyrruin, et
ex palre Projecto, de Caelio monle, sedit annos 2, Paiilum patriarcliani Conslnutinopoiiianiiin, qni con-
meiiscs 4, dies 6. Hic ordinavil episcopos 10, prc- ira inifnaciilalam lideui novitates in nocte resumpse-
sbyleros 15. runt, et sextam synodum conscribens conlirmavit
59. Agapilus, natione Romanus, ex patre Gordiano episcopum 1. Hic ordinavil episcopos 28, prcsbyie-
presbytero, sedil inenses II, dies 19. Hic ordinavit "ros 11.
episcopos II, diae. 4. 73. Tbeodorus, naiione Graccus, ex patreTheodoro
60. Silverius, natione Campanus, expalrellormi- n! episcopo de civitale llierusaiein, sedil, aniios 6, mcn-
sda episcopus Romae, sedit ann. 1, menses 5, d. 11. ses 5, dies 18. Ilic ordinavit episcopos 40, prosiyte-
Hic ordinavil epi-scopos81, presbyteros 46, diaco- ros 21, dlaconosi.
nos 16. 76. Eiigeniiis, natione Roinaiiiis, ex patre Rufiano,
61. Pelagius, natione Roinaiius, ex palrc Joanne sedit annos 2, mens. 9, dies 24. Ilic ordinavit episeo
Vicariano, sedit annos 11, nienses 10, ilies 18. IIic pos77.21.
est ordinalus a duobus episcopis et uno prcsbylero. Vilsili.miis,nalione Signensis provincue Cam-
Hic ordinavit episcopos 49, presbyteros 26, tlia- panioe, ex paire Anastasio, sedil iinuos 14, mensesG.
conos 9. Hic regulam ecclesiaslicam alqiie vigorcm, ut mos
62. Joaunes, nalionc Rom.miis, ex patre Ansisiisio, crat, omnino conservavit. Hic ordiuavit ejiiscopca
sedit annos 12, menses 11, dies 26. Hic amavii et 27. presliyleros 22, diacon. 1.
restauravit cyiniteria sancloruni iiiariyruui, et con- 78. Adeodatus, nalione Roiuiiiius, ex inonachis de
stiluil per singulas Domiiiicas oblationes et lumina- palre Cobiano, sedil annos 4, iiienses 2, dies 5. Hic
ria ibidem agere. Hic ordinavit episcoposOl, presby- ordinavit episcopos 47, presbyferos 14, dinconos 2.
leros 26, diaconos 13. 79. Donus, n:\tioitc Romanus, ex patrc Msiiiricino,
63. Benedicliis , natione Roinaiius , de palre sedil ann.mn 1, inenses 5, dios If). Ilic ordinavil cpi-
Bonifacio , sedit aunos 4 , mensem 1 , dies 28. scopos 0, presliyteros 10, diaconos S.
Hic ordinavit episcopos 21, presbyteros 15, dia- fJO.Agatho, nafione Sictila, sedit annos 2, mensos
conos 3. 6, dies 4. I.ic ordinavit episcopos 18, prcsbvleros 9,
64. Pelagius, natione Roniamis, de palre Ungildo, r( diaconos 5.
sedil annos 10, nienses 2, dies 10. Eodein teiuporn 81. Leo Juuior, natione Siciiln, de patre Paulo, se-
lantaepluvioe fuerunt, ul oiiincs dkeiem qniu siqua; tlil iiienses 10, dies 17. Hic eoiisliliiiuin fecit, iilqui
diluvii siiperinundareiit, et lalis cladis, qualis a ordiiiatiis fueril arcliicpiscojtus ab arcbivo ecclesi;e
sseculo nulliis meminii fuissc. Hic ord.navil cpisco- niilla coiisueiiidiiie pro tisu pallii, aifl divcisi oflicii
pos 48, presbyteros 28, diaconos 8. ccclcsiaepcrsolvercdcheal. Ilicordiitavitepiseopos2l,
65. Gregorius, nalione Romanus, de patre Gor- presbyieros 9, diacouos 5.
82. Beiiediclus junior, nalionc Roinaiius, sedit
diano, sedil annos 15, nienses 6, dies 10. Hic expo- iiii-nses 10, dies 12. Ilic ordinavii cpiscopos 12.
suit Omelias40 et Moralia Job, et super Ezechielem, 83. Joannes, nalione Syrus, dc provincia Anlio-
Pasloralemque, et Dialogos, et multa alia fecit. Hic cliia, ex Cyriano, sedilanniiin 1, dies 9. Hic
augumeiilavil in Canone, diesque nostros, usque in ordinavit palre episcopos 15.
finein inissae,Anglosque convertit ad Domiiium no- 84. Sergitis, iiiilione Syrus, Antiocliite regionis or-
slrum. Hic fccit til missa super corpus beali Petri ex patre Tyberio in Parniotiio Sicilise. Hic sta-
caneretur. Hic ordinavilepiscooos62, presbyleros 59. lus, luit IIt leiiiporeDomini cor|)oris Agnus Dei a clero el
diac. 5. .. .
66. Sabiamis, nalione Tuscus decivitate Blera, de populo dcciinlarelur. IJic conslituii ut diebus annuii-
liationis Doinini, et sanctic iVIarise,et saucli Siineonis,
patre Bono, sedit aiiiiiiin I, menses 5, dies 8. tlic quod Ypapanti Gnece dicitur, Lcianise cxeanl. Hic
addidit luiniiiaria in ccclesia beali Pelri. Hic onlina- ordinavit
vit episcopos 26. cpiscopos97, presbyteros 18, disiconos4.
Sedit aniios 13, nienses 7, dies25.
67. Bonifaciiis , iialione Romanus , de palre v 85,'Joaiiues, iiatione Grsncus,sedit aniios 5, m. 2,
Joanne, sedil tnenses 8, dios 28- Hic ordinavit epi- dics 12. Ilic ordiuavii ejiiscopos 15, presbyteros 9,
scopos 21. diiicdnos 2.
68. Bonifacitis, nalione Marsoruni dc civitale 80. Joiinncs, natio:;e Grrecus, de patrn Platonc,
Yaleria, ex palre Joaune medjco, scdil annos 0, sedil annos 2, nienses 6, dies 17. Hic ordinavil cpi'-
menses 8, dies 13. Hic ordinavit episcopos 55, disi- scopos 19.
conos 8. 87. Sisinnus, nalione Syrus,de patre Joanne, se-
69. Deusdedit, nalioue Romanus, ex patre Ste- dit annos 7, dies 15. Hic ordinsivit episcopos 64,
pbano subdiacono, sedit annos 3, dies 35. Hic dile- 10, diaconos 2.
xit cleruin multura. Hic ordinavit eDiscopos 39, pre- presbyteros 88. Constiinliiius, nalione Syrus, de patre .loanuc,
sbyteros 19, diac. 5. sedil annos 7, tlies 15. Hic ordinavil episcooos 61,
70. Bonifacius, natione Campaims, de civitati! presbyteros 10, diacohos 2.
Neapolim, ex patre Joanne, sedit anuos 5. Hic 89. Gregorius, naiione Roinantis, cx palreMar-
constituit ut nullus traherelur de ecclesia. Hic cello, scdit anuos 5, menses 9, dies 11. Hic consli-
ordinavil episcopos 28 , presbyteros 25 , diaco- tuil ul in quadragesimalis quinta feria jejiiniuni at-
nos 4. missarum celebraiiones lierent, quod ante nou
71. Honofosius, nalione Campanus, ex palrc Pe- (jue agebatur. llic ordiuuvii cpiscopos 150, presbyteros
tronio consule, sedit annos 12, inenses II, dics 18. .25, diaconos 4.
llujus lemporibus levata esl trabes in ecclesia b'e'a',:." 90. Gregorius, nalione Syrus, ex patre Joaniie,
PATBOL. CXXVH.
139 AD ANMSTASIUMPROLEGOMEJSA EDIT. ROM.-VATIC. 140
sedifannosl0,menses8, dies25. Hic constituiiGrae- A 92. Stephanus, natione Romanus, ex patre Con-
ca Latinaque lingua eruditos psalmos omnes per or- stanlino, sedit annos 5, dies 24. Hic ordinavit epi-
dinem memoriter relinens, el in eorum sensibus scopos 15, presbyteros 2, diaconos2.
subtilissima excitatione limalus. Hic ordiriavit epi- 93. Paulus.
scopos 80, presbyteros 24, diaconos 4. 94. Adrianus.
91. Zacharias, natione Graecus,ex patre Policro- 95. Leo
no, sedit annos 10, tnenses 3, dies 14. Hic ordinavit 96. Stepbanus.
episcopos 85, presbyteros 30, diacanos 5. 97. Paschalis.

INCIPICNT

Nomina pontificum sanctse Romanae Ecclesi* per ordinem.


(Ex ms. codice Valicano 1353, qui descriptus
r est sub Pattlo II ex veluslo codice800 annorum eecksiat
ergameusis.)

DoinnusPelrus sedit annos 25, menses 2, dies 8. B Hormisda annos 9, dies 17.
Linus seditannos 15, menses 3, dies 11. Joannes annos 2, mens. 9, dies 16.
Cleius annos 12, mensem 1, dies 11. Foelix annos 4, mens. 2, dies 13.
Clemens annos 9, menses 2, dies 10. Bonifacius annos2, mens. 1, dies 27.
Aneclilus annos 12, mens. 10, dies 6. Joannes annos 2, mens. 4, dies 6.
Evarcslus annos 13, mens. 7, dies 2. Agapilus menses 3, dies 18
Alexander annos 10, mens. 7, dies2. Silverius menses 8.
Xyslus annos 10, mens. 7, dies 21. 22. Vigilius annos 17, mens. 6, dies26.
Telesphorus annos 11, mens. 5, dies Pelagius annos 4, mens. 10, dies 28.
"Vginusannos 4, mens. 3, dies 8. Joannes annos 12, mens. 11, dies 26.
Anicitus annos 9, mens. 3, dies 5. Benediclus annos4, mens. 1, dies 28.
Pius annos 11, mens. 3, dies 21. Pelagius annos 10, mens. 2, dies 10.
Soler annos 9, mens. 3, dies.... Gregorius annos 13, mens. 6, dies 10.
Eleuler annos 15, mens. 6. dies5. Fabianus annos i, mcns. 5, dies 9.
Victor annos 10 mens. 2, dies 10. Bonifaciusmens. 6, dies 23.
Zcpherinus annos 17, raens-. 2, dies 10. Deusdeditannos 3, dies 20.
Calislus annos 5, mens. 2, dies 10. Bonifacius annos 5, mens. 10, dies 11.
Urbanusannos8, mens. H, dies 12. Honoritisannos 12, mens. 11, dies 17
Antheros mensein 1, dies 15. Severus menses dies 4.
Contianns [ Pontianus ] annos 5, mens. 11. „ Joannes ann. 1,-mens. 8, dies 18.
Fabianus annos 13, mens. 1. dieslO. ** Marlinus annos 6, mens. 1, dies26.
Cornelius annos 3, dies 10. Eugenius annos 2, mens. 9, dies 24.
Lucius annos 3, niens 5, dies 3, Vilalianiis annos 13, menses dies 6.
Slephanus annos 4, mens, 2, dies II. Adeodatus annos 4, mens. 2, dies 5.
Xystus annos 2, mens. 11, dies6. Donusanno 1, mens. 5, dies 10.
Dionysius annos 2, raens. 3, dies 7. Agaibo annos 2, niens. 6, dies 4.
Fcelix annos 2, mens. 10. Leo mens. 10, dies 17.
Euticliianus annos 8, mens. 10, dies 4 Benedicttis menses 10, dies 12.
Cajus annos 10, mens. 4. dies 9. Joannes anno 1, dies 9
Marcellinus annos 8, mens, 2, dies 25 Conon menses 11.
Marcellus annos5, mens. 7. diesil. Sergius annos 12, mens. 8, dies 14.
Eusebius annos 2, mens. 1, dies25. Joannes annos 3, mens. 2, dies 15.
Melchiades annos 2, mens. 7, dies 8. Joannes annos2, mens. 7, dies 17.
Sylvester annos 23. Sisinhius dies 20.
Marcus annos 2, mens. 7, dies 20. Constantinus annos 7, dies 15.
Julius annos II, mens. 2, dies 6. Gregorius annos 15, mens. 7, dies 24
Liberius annos 10, mens. 7, dies 3. Zacharias annos 10, mens. 3, dies 14.
Fcelix ann. 1, naens.3, dies 2. Siephanus annos 5, mens. 5, dies 27.
Damasus annos 18, mens. 2, dies 10. Paulus annos 10, mens. 1.
Syriiius annos 15, mens. 11, dies 25. " Stephanus annos 3, mens. 5, dies 27.
Anaslasius annos 2, dies28. Adrianus annos 23, mens. 10, dies 17.
Innocentius annos 15, mens. 2, dies20. Leo aiinos 20, mens. 10, dies 16.
Zosimus anno 1, mens. 7, dies 25. Stephanus menses 7.
Uonifacius aunos 3, mens. 7, dies 13. Paschalis annos 7, dies 16.
Coeleslinus annos 8, mens. 2, dies 24. Eugenius annos 3, mens. 7, dies 23.
Xystus annos 8, dies 24. Valentiniis menseni 1, dies 10.
L$oannos21, mens. 1, dies28. Giegorius annos 15.
Hilarius annos 6, mens. 3, dies 18. Sergius annos 3.
Siraplicius annos 15, dies 28. Leo annos 8, mens. 3, dies 5.
FcsJix annos 8, mens. 11, dies28. , Benediclus annbs 2, mens. 6, dies 11.
Gelasius annos 3, mens. 8, dies 9. Nicolausaimos 9, mens. 6, dies 20.
Anastasius ann. l,mens. 11, dies 24. Adrianus.
Symmachus annos 15, raens. 7, dies 27. Joannes.
141 CATALOG. ALTER ROM. PONTIFICUH. U2

CATALOGUS PONTIFICUM

Et decrelorum ab ipsis editorum.


E\ scxcenlorura annorum codice 6381 Valicano, ante Anselmi Lucensis episcopi Decrelum.
ORDO ROMANORUM PONTIFICUM.

(Quseper uncosiucludunlur,aliamanusuntadnotataio codice.)

Bealus Petrus sedit annos 25, menses 2, dies 7. •Asiipra memorias marlyrum missas celebrare. Obiit
Hic martyrio cum Paulo coronalur post passionem 4 Kal. Jiinii.
Domini anno 38. Euticianus an. 8, m. 10, d. 4, cess. d. 8. Hic con-
Linusan. 11, m. 3, d. 12. Obiit 8 Kal. Oct.; hic stituit fruges super altare lanium uvaeel fabaebene-
ex praeceptoB. Pelri consliluit ut rauliei noa velato dici. Obiit 11 Kai. Aug.
capile in ecclesiam non introeat. 6 Kal. Maii. Caiusan. 11, m. 4, d. 9, cess. tl. H.
Cletus an. 12, m. 1, d. 11. Obiil Hic Marcellinus an. 9, m. 2, d. 25, cess. episcopatus
cx praeceploB. Petri 25 presbylerosordinavit inurbe an. 7. m. 6, d. 25.
Roma. Marcellus an. 5, m. 7, d. 21, ccss. d. 20.
Clemens annos 9, menses 2, dies 10. Eusehius an. 2, m. 2, d. 25, cess. d. 7. Snb nujiis
Anacletus an. 11, mens. 1, dies 7. temporibus inventa est crux Domini nostri Jesu
Evarislusannos 13. Cbisli 5 Non. Maii. Obiit 6 Non. Octobris.
Alexander an. 11, m. 7, d. 1, cessnvit d. 35. Ific Melciades an. 3, m. 7, d. 21, cess. d. 16. Obiit
in passionem Domini miscuit in praedicatione sacer- Idus Decembr.
dotiim, quando missaecelebrantur. Natione Roraa- Silvester an. 23, m. 10, d. II, cess. d. 15. Hic
nus. constituit ut baptizatum liniat presbyler chrismaie
Xistus an. 10, m. 3, d. 21, cess. d. 11. Natione levalum de aqua propter occasionem raortis ; et nul-
Roraanus. Hic constituit ul minisleria sacrata non lus laicus crimen clerico audeat inferre. ltem con-
langerentur nisi a minislris. slituil ut sacriflcium allaris non in sericnm, neque
Telesphorus an. 11, m. 2, d. 22, cess. d. 7. Na- B in pannum tinctum celebretur, nisi tantuin in li-
lione Gnecus. Hic cnnstituit in Nativilate Domini niuin de terra procrealum, ab episcopo benedicium:
noctti missas celebrare, et bymmim angelicum, id sed sicut corpus Domini nostri Jesu Chrisli in sin-
esl Gloria in Excelsis Deo. donem mundam lincam sepultus est, sic missa cele-
Iginus an. 4, m. 3, d. 7, cess. d. 3. Natione Grae- bretur.
cus. Hicclerum composuit, eldislribuit gradus. Marcus an. 11, m. 7, d. 20. Episcopalu* cess. d.
Annilius an. 8, m. 3, d. 6, cess. d. 17. Obiil 15 20. Obiit 5 Nonas Octobris.
Kal. Maii. Julius an. II, m. 2, d. 5, cess. d. 25.
Pius an. 11, ra. 4, d. 5. cess. d. 14. Hic consti- Liberius an. 10, m. 3, d. 4, cess. d. 6.
tuil ul sanclum Pascha die Domintco celebrarelur. Felix (2) an. 1, m. 5, d. 2, cess. d. 58. Passus 3
Soiher an. 9, m. 3, d. 20, cess. d. 22. Hic consli- Idtis Nov.
tuit ut nulla monacha pallam sacralam contingeret, Damnsus an. 18, m. 2, d. 10, cess. d. 31.
nec incensum ponerel in sancta ecclesia. Siri.iiis an. 15, m. 11, d. 25, cess. d. 20.
Eleuther an. 15, m. 6 d. 5, cess. d. 6. Ohiit 7 Anastasius (1) an. 2, d. 26, cess. d. 20. Obiit 5
Kal. Junii. Kal. Maii.
Victor an. 10, m. 2, d. 10, cess. d. 12. Obiit 6 Kal. Innocenlius an. 15, in. 2, d. 21, cess. d. 33. Obiit
Augusli. 6 Kal. Aug.
Zepberinus an. 16, m. 2, d. 10, cess. d. 6. Obiit Zosimus an. 1, m. 8, d. 23, cess. d. 11. Hic con-
5 Kal. Sept. stituila levitis cereura benedici. Obiit 8 Kal. Maii.
Calislus an. 7, m. 2, d. 10, cess. d. 6. Hic con- r Bonefacius an. 3, m. 5, d. 13, cess. d. 9. Obiit 9
slituit ter in anuo Qeri jejunium die Sabbali. Kal. Nov.
Urbanusan. 8, m. 11, d. 12, cess. d. 30. Hicobiit Coelestiuusan. 7, m. 10, d. 9, cess. u. 21. Obiit 8
15 Kal. Jun. Aprilis.
Pontianus an. 5, m. 2, d. 2, cess. d. 10. Obiit Xislus (III) an. 8, d. 19, cess. d. 22.
Kal. [3 Kal.] Nov. Leo (Primus) an. 22, m. 1, d. 26, cess. d. 7. Obiit
Antherus an. 12, m. 1, d. 12, cess. d. 13. 4 Idus Apr.
Fabianus an. 14, m. 11, d. 7, cess. d. 13. Hylarius au. 6, m. 3, d. 10, cess. d. 10
Cornelius an. 3, m. 2, d. 10, cess. d. 66. Simplicius an. 15, m. 1, d. 7, cess. d. 6. Hic fecit
Lucius an. 3, m. 3, d. 3, cess. d. 55. Hic praece- ordinationes in urbe Roma mense Decerabri, el
pit ut duo presbyleri, et tres diaconi in omiii loco Febr, num. 3^presbyteros 63, diaconos 11, episco-
episcopum non desererent propter leslimonium ec- pos per diversa loca.
clesiasticum. Obiit 11 Kal. Sept. Felix (3) an. 8, m. 11, d. 17, cess. d. 5.
Slepbanus an. 4, m. 2, d. 15, cess. d. 22. Hic Gelasius an. 4, m. 8, d. 18, cess. d. 8. HJc fecit
constituil ut veslimenla ecclesiaslica, quibus Deo ordinationes 2 in urbe Roma in inense Febr. et de-
minislraiur, el sacra debent esse, et honesta, quibus cemb. Presbyteros 52, djacones 2, episcopos per di-
aliis usibus nemo debet perfrui, quam ecclesiasticis, versa loca. Hic fecil tractus, et hymnos, 'sicut B.
etDco dignis officiis, quae nec ab aliis debenl con- Ambrosius. Obiit 12 Kal. Decembr.
tingi, nec ferri, nisi a sacris hominibus. Anaslasius an. 1, m. 11, d. 24, cess. d. 4. Multi
Xistus natione Graecus an. 2, m. 11, d. 6, cess. clerici et presbyleri separaverunt se a conimunionc
d. 25. D isiius, eo quod communicassel Fotino diacono, et
Dionysiusan. 2, m. 5, d. 7, cess. d. 5. quia voluit occulle revocare Acalium, riec potuii.
Felix an. 2, m. 10, d. 25, cess. d. 5. Hic constiluit Obiil 4 Kal. Decembr.
145 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 144
Simachtis an. 15, m. 8, d. 27, cess. d. 7. Hic A Etigenius an. 2, m. 9, d. 29, cess. d. 28. Obiit 4
consliluit ut omni die Dominico, vel natali marlyr. Non. Jun.
Gloria in Exeelsis diceretur. Hic fecit ordinationes Vitalianus 'an. 14, m.6, cess. m. 2, d. 13. Obiit 6
4 in urbe Roma mense Decembri, et Febr. presby- Kal. Febr.
teros 92, diac. 16, episcopos per diversa loca 117. Adeodalus an. 4, m. 2, d. 5, cess. ra. 2, d. 5 et
Hormisda ann. 8, d. 17, cess. d. 6. Obiit 8 Idus m. 4, d. 90. Obiit 6 Kal. Junii.
August. Donus (Primus) an. 5, m. 5, d. 10, cess. in. 2,
Joannes an. 2, «l. 8, d. 17, cess. d. 58. Hic a d. 15.
Theodorico rege captus, el maceralus in custodia Agatho an. 2, m. 6, d. 4, cess. an. 1, m. 7, d. 5.
apud Ravennam defunctus est marlyr 15 Kal. Junii. Obiil 4 ld. Jan.
Felix (4) an. 4, m. 2, d. 13. cess. d. 3. Hic fecit Leo (2) m. 10, d. 25, cess. m. 2, d. 15. Obiit 5
ordinationes 2 in urbe Roma mens. Febr. ei Mar., Non. Julii.
presbyteros 55, diaconos 4, episcopos per diversa Joannes (5) an. 1, d. 9, cess. m. 1, d. 19. Obiit
loca 28. Obiil 5 Idus Oclohr. 4 Non. Aug.
Bonefaciiis (2) an. 2, d. 26, cess. m. 1, d. 15. Conon m. 11, cess. d. 13. Obiit 11 Kal. Octobr.
Obiil 6 Kal. Nov. Sergius (Primus) an. 13, m. 8, d. 24, cess. m. 1,
Joannes (2) an. 2, m. 4, d. 6, cess. d. 6. Obiit 6 d. 20. Hic conslituit ad missam cantari Agnus Dei.
Kal. Junii. Obiit 6 Idus Sept.
Agapitusm. 11, d. 18, cess. d. 24. Obiit 10 Kal. Joannes (6) au. 3, m. 2, d. 12, cess. m. 1, d. 18.
Maii. ,.u Joannes (7) an. 2, m. 7, d. 17, cess. m. 4. Obiit
Silverius an. 1, m. 5, d. 11. Hic dolo captus, et 5 Kal. Nov.
monaslica veste induuis, et a Vigilio archidiacono Sisignius d. 20, cess. in. 1, d. 18.
in Pontias insuias missus, pane tribulalionis, et aqua Constanlinus an. 7, d. 15, cess. d. 40. Obiil 6 Idus
angiistioesustenlatus deflciens mortuus esl confes- Apr.
sor, et sepulttis in eodem loco 12 Kal. Jul. Hic laliter Gregorius (2) an. 16, m. 9, cess. m. 1, d. 10. Ilic
subscripsil in dainnatione Vigilii. Sic decet san- adjecil in Canone : Quorum solemnilas in conspectu
clorum fidem Palrum in Ecclesia servari Catbolica, gloriw. Obiit 4 Id. Febr.
ut quod habuit, amillat qui improperabili lemeritate, Gregorius (5) an. 10, m. 8, d. 25, cess. d. 8.
quod non accepit, assumpsit. Zaccharias an. 10, m. 5, d. 13.
Vigilius an. 17, m. 6, d.26, cess. m. 3, d. 5. Stephanus (2) an. 5, d. 29, cess. m. 1, d. 5. Ilic
Pelagius an. 11, m. 10, d. 18, cess. m. 2, d. 25. pergens Franciam, unxit Pipimim, qui veniens Ita-
Joannes (3) an. 12, m. 11, d. 26, cess. m. 10, d. liarn, abstulil Ravennam cum 20, aliis civitatibtis de
3. Obiit 14 Kal. Augusti. manu Aislulpbi, et sub jure Sancti Petri resliluil.
Benediclus an. 4, ra. 1, d. 29, cess. d. 11. Tem- Obiil 6 Kal. Maii.
pore islius gens Longobardorum invasil llaliam. Paulus an. 10, m. 1, cess. an. 1, m. 1.
Pelagius (2) an. 10, m. 2, d. 10, cess. m. 3, d. Slephanus (3) an. 3, m. 5, cess. d. 29.
25. Obiit d. 7 Febr. Adrianus (Prunus) an. 25, m. 10, cess. d. 17. Hic
Gregorius an. 13, m. 6, d. 10, cess. m. 5, d. 23. fccil venire Carolum regem Romam propter Desi-
Hic addidil in Canone : Diesquenoslros in lua pace. ' derium Longobardorum regem. Obiit 6 Kal. Ja-
Hic constituit ul supra corpus B. Petri missa cele- C nuarii.
braretur. Leo (3) an. 20, m. '5, et d. 17. Hic a suis caeca-
Fabianus an. 1, m. 5. d. 8, cess. m. 11, d. 26. lus esl, et in arcta positus ctistodia : post paucos
Obiil8 Kal. Marl. dies recepit visum, et liugua ad loquendum illi resti-
Bouefalius (3) m. 8, d. 22,cess. m. 10, d. 6. Obiit lulaesl. Hic conslituil, utanle lertium diem Ascen-
H Id. Nov. sionis Dominicaeletianioecelebrenlur. Hic coronnvit
Bonefalius (4) an. 6, m. 8, d. 13. Hic impeiravit Carolum.
a Phoca lemplum Pantlieiim, in quo fecit ecclesiam Stephanus (4) an. 7.
S. Mariaeel omnium martyruro. Obiit 8 Kal. Juii. Paschalis an. 7,d. 16.
Deusdeditan.3, d.24,cess.d. 13. Obiit61dus Nov. Eugenius (2) an. 4, m. 7, d. 23.
Bonefalius (5) an. 5 et d. 13. Obiit 8 Kal. No- Vafeiilinus niens. .10, ' d. 40
vcmbr. Gregorius(4) an. 16.
llonorius an. 12, m. 11, d. 17, cess. an. 1, m. 7, Sergius (2) an. 3. Hic coronavil Ludovicum.
d. 18. Obiit 4 Id. Oct. Leo (4) an. 8, in. 3, d. 5.
Severinus ni. 2, d. 4, cess. m. 4, d. 29. Oliiit 4 Benedictus (2) an. 2, m. 6, d. 10.
Non. Aug. Nicolaus (1) an. 9, m. 6, d.-20.
Joannes (4) an. 1, m. 9, d. 19, cess. m. 1, d. 15. Reliqui Pontifices usque ad Paschalem 2, in quem de-
ObiiUId. Ocl. sinil Catalogus, non apponunlur, cum ad Hisloriam
Theodorus an. 6, m. 5, d. 18, cess. d. 42. Obiit 2 Anaslasianam non pertineant. Vide Schelestr. pag.
Id. Maii. D 644.
Martinus an. 6, m. 1, d. 2J, cess. d. 28.

CATALOGUS ROMANORUM PONTIFICUM.


fEx P. Mabillonio,Vel. Anulecl.)

1NC1P1UNT
NOMINA
APOSTOLICORUU. Xislus sed. an. x, mcns. ij, a. j.
Thelispher sed. an. xj, mens. j, d. xxj.
Petius sedit annos xx, raenses ij, dies ii>. Egenus sed. an. iiij, inens. iij, d. j.
Linussed. an. xj, mens. iij, d. xij. Osus [Pius] sed. an. xviij, mens..., d. j.
Clitus sed. an. xij, mens. j, d. ij. Anicetus sed.an. xj, mens. iiij, d. ij.
Climens sed. an. viij, iriens.x, d.j. Socher sed. an. viiij, mens. ij, d. xxj
Euvarislus sed. an. viij, inens. x, d. ij. Eleullierius sed. an. xv, mens. iij, d. ij.J
Alexunder sed. an. xij, mens. vij, d. ij. Victor sed. an. \v, mens. iij, d. x.
145 DE EPISCOPIS ROMANJEECCLESIJC. 14»
Yepherinus sed. an. xviij, mens. vij, d. x. A Anaslhasius sed. an. iij, d. xxj.
Calislus sed. an. v, mens. x, d. x. lnnocentius sed. an. xv, mens. ij, d. xxj.
Urbamis sed. an. viiij, mens. j. d. ij. Josemus sed. an. vij, mens. ix, d. ix, rec. tntiiin
Pontianus sed. an. vij, mens. x, d. xxij. xix.
Anlbirus sed. an..., mens. j, d. xj. Bonefalius sed. an. iij, mens. viij, d. vj.
Favianus sed. an. xiiij, mens. ij, d. x. Celestinus sed. an. ix, mens. x, d. xvij.
Cornilius sed. an. ij, niens. iij, d... Sislus sed. an. viij, mens... d. xix.
Lucius sed. an. iiij, mens. viij, d... Leo sed. an. xx, mens. j, d. xiij.
Slefanus sed. an. vj, inens. j, d... Helarus sed. an. vj, mens. iij, d. x.
Sistus sed. an. j, mens. j, d... Simplicius sed. an. xv, mens..., d. vij.
Dionethius sed. an. viij, mens. v, d... llein Felix sed. an. viij, mcns. v, d. xvij
Felix sed. an. iiij, mens. j, d. x. Alhelacius [Gelasius] sed. an. iv, meiis. viij, d.
Eulhilianiis sed. an. j, mens. j, d... xviij.
Gajus sed. an. xj, mens. iiij, d... An.istasius sed. an. j, mens. xj, d. xxiv.
Marcellus sed. an. j, mens. iiij, d... Symmachus sed. an. xv, inens. vij, d. xvij.
fiusebius sed..., mens... Hormisda sed. an. ix, mens... d. xvij.
Mclsiadissed. an. iiij, inens... Joannis sed. an. ij.
Silvester sed. an. xxiij, niens, x, d... Felix sed. an. iij.
Positio cjus KalendasJanuarias. Bonefatius sed. an. ij.
Mnrcus scd. an. ij, mens. j, d. xx. i> Iiem Joannis sed. an. ij.
Julius sed. an. xv, mens. ij, d. viij. Agapitus sed. an.j.
Liberius sed. an. vj, mens. iv, d. viij. Silverius sed. an. j.
Felix sed... d. j. • Vigilius sed. an. xiiij.
Damasus sed. an. xviij, mens. iij, d. xj. Ab apostoleca sede Petri aposloli usque orden»-
Siricius sed. an. xv. lione sancli Siveslri anni CCLVH.

1NCIPIT DE EPISCOPIS ROMANM ECCLESIM.


(Ex eodemMabiHonio.)

Linus sedif annos xij, menses v, dies xij. Xystus an. viij, mens.... d. xvij.
Clerus sed. an. viij, mens. ij, d. v. Leo an. xxj, mens. j, d. xiij.
Clemens sed. an. vj, mens. j, d. xiv. Hilarus an. vj, mens. ij, d. xij.
Evarislus sed. an.xiv, mens. iij, d. xij. Simplicius an. xv, mens. j, d. vj.
Alexander sed. an. vij, mens. vj, d. vj. C Felix an. viij, mens. x, d. xviij.
Xyslns sed. an. xxv, mens. ij, j. d. Gelasius an. iv, mens. viij, d. xviij.
Thelisforus sed. an. xj, mcns. iiij, d. xxvj. Anaslasius an. j, mens. xj, d. xxiij.
Yginussed. an. vj, mens. iij, d. iv. Symmachus an. xv, mens. vij, d. xvij.
Pius sed. an. xviij, mens. iv, d. iij. Hormisda an. ix, meiis.... d. xvj.
Anicitus sed. an. xj, mens. iv, d. iij. Joannes an. ij, mcns. ix, d. xvj.
Soter sed. an. xiv, mens. v, d. ij. Felix an. iv, mens. ij, d. xij.
Filetus [Eleulherius] sed. au. v , mens. x, d. Bonifacius an. ij, d. xxvj.
xxij. Joannes an. ij, mens. iv, d. vj.
Viclorsed. an. xv, mens. iij, d. x. Agapitus an. iv, mens. xj, d. xviij.
Severinus sed. an. xviij, mens. vj, d. v. Sylverius an. ij, mens. v, d. xxyj,
Calestus sed. an. v, mens. ij, d. x. Vigilius an. xvij', mens. vij.
Urbanus sed. au. ix, mens. j, d. ij. Pelagiusan.... mens. ix, d. xix. -
Ponlianus sed. an. ix, mens. v, d. ij. Joannes an. xij, rnens. xj, d. xxvj.
Anlherus sed. ah. xj, mens. j, d. x. Benediclus an. iv, mens. j, d. xxvij.
Galitanus [Fabiamis] sed. an. xiv, mens. j, d. x. Pelagius an. x, mens. ij, d. x.
Cornelius sed. an. ij, mens. ij, d. iij Gregorius an. xiij, m. ij, d. x. [Fiunt usque
Lucius sed. an. iij, inens. iij, d. iij". hic LXIII.]
Stephanus sed. an.... Salviiiianus sed. an. j", mens. v, d. ix.
Xystussed. an. j, mens. x, d. xxvj. _ Bonifacitis sed. an.... mens. viij, d. xxii.
**
Dionysius sed. an. vj, mens. v, d. j. Ilem Bonifacius an.... mens. viij, d...
Felix sed. an. iij, mens. j, d. xxv. Deusdedtt an. iij, d. xx.
Eulychianus sed. an. j, mens. j. Bonifacius an. v, mens. x.
Caius sed. an. xj', mens. iv, d. xij. Honorius an. xij, mens. xj, d. xvij.
Marcellus sed. an. ix, mens. iv, d. xvj. Severinus an.... mens. ij, d. iv.
Eusebius sed. an. vj, mens. j, d. iij. Joannes an. j, mcns. viij, d. vj.
Miliiiades sed. nn. iv, inens.... Theodorus an. vj, mens. v, d. xviij
Sylvester sed. an. xxiij, mens. x, d. xj. Martinus an. iij, mens. j, d. xxvj.
Marcus sed. an. ij I. x. Eugenius an. ij, mens. ix, d. xix.
Jiilius an. xv, mens. ij, d. x. * Vilalianus an. xiv, mens. vj.
Liberiiis~an. vj, mens. vj, d. iv. Adeodatus an. iv, mens. ij, d. v.
Felix sedit.... Doims an. j, mens. v, d. x.
Damasus sed. an. xviij, inens. iij, d. xij. Agatho an. ij, mens. vj",d. xiv.
Syricius an. xv. Leo sed. an.... mens. x, d. xviij.
Anastasius an. iij, d. x. Renedictus sed. mens. x, d. xiij.
lnnocenlius an. xv, mens. j, d. xxj. Joannes sed. an.... d. x.
Zosimus an. j, mens. iij, d. xj. Conon sed. mens. xj*.
Bonifacius an. iij, mens. viij, d. vj. Sergius sed. ann....
Coelestinusan. viij, mcns. x, d. xvj. Joanres sed....
147 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT; ROM.-VATIC. 148

FRANCISCI BLANCHINI

ADNOTATIONES

Ad Calalogos superiores, necnon ad specimina scripturce secundi Corbeiensis, et codicis


Farnesiani, libri Pont.

Consilii nostri ratio reddenda est, cur scilicet ex A Ilalicis fidendura esse colligam, et nominalim huic
pluribus anliquis Calalogis pontiflcnm Romanorum, Bergomensi, Romanis illis archelypis lantoe aucto-
quos proferunt eruditi scriptores, eos esse deligendos rilalis apprime respondenti; ubi constet consensus
putaverim, qtios hic inserui tres nempe a Schele- codicum tol anle saecula descriptorum cum numeris
slratio, duos a Mabillonio petitos. Congeri quidem superstilibus monimentorum illustrium RomanaeEc-
poterant mulii plures, si animus fuissel mulliplicitati clesioe, ea qua dixi aetate posilorum. Deleclum no-
sludere potius quam delectui. Ex appendice Schele- slrum egregie conflrmabil consensus plane admira-
stralii ad opus chronologicum oclo diversi suppete- bilis diiorum Iiaticorum codicum el Caialogorum
bant, qaos ille distinxit numeris 6, 18, 22, 26, 27, huic aflinium prelio antiquitalis el vicinia Urbis,
29, 31, 32, ex Valicanis codicibus bibliothecaePala- qtiorum alterum jam edidi priore tomo pag. 4, ex
tioae, Urbinatis, Alexandrinae, aliisqtte per ipsum in- Cavensi codice per Franciscum Peniam diligenter
dicatis. Non deerant in Galliarum pluleis Catalogi descriptum, alterum vero ex codice insigni abbatise
spectabiles, praeter dnos a Mahillonio transcriptos, Farfensis edam infra, cui tribuenda est antiquilas
eum unica bibliotheca Colberlina oclo diversos minir septingenlorum et ullra annorum. Concordia triutn
straverit Pagio, excusos in secunda edilione Criiicue islorum codicum lanla anliquilale praeslanlium, et
Baronianae, una cum duobus denarium numerum " summo consensu tura sibi invicem respondentium,
implentibus, uno scilicet ex Regiis, altero ex Thuanis tum indicatis monumenlis genuinis basilicoeS. Pauli,
codicibus manuscriplis. Anglicis quoque ex colle- miriiice comprobat praeslanliam codicum Italicorum
ctionibus praesto erant series pontificum Romano- in ponliflcia chronologia germanis ex fontibus deri-
rum, illa praeserlim ex Budleiana quam videmus edi- vanda ; praesertim si conferantur numeri in liis ca-
tam in opere poslhumo Pearsonii. talogis ila consoni, cum numeris aliorum exlerorum
Verutn habendain essc ralioneni duxi praestanliae codicum (sive pari antiquilatis laude, sive etiain
potius quam copiae. Tres igitur elegi ex octo Cata- majori commendetur) valde disseniientibus lum inler
logis a Schelesiratio edilis, quorum antiquitatis nola se, tum ab indicationibus genuinis Actorum publi-
ct fonles non obscuri forent,ususque ad illustrandum corum, tam ex conciliis quam ex episfolis ac diplo-
Anastasium maxime accommodatiis. Tria enim illa matibus cerlis pontificum aliorumque principuin
quae textus nosler potiora prodil in unoquoque pon- colligendis. Hac igilur de causa secundum illum
tifice (sallem ut pluriraum), nempe chronotogiam Catalogum, a Bergomensi codicc transcriptum, in-
sedis, aiinis, mensibus, ac diebus explicalani, ordi- ter Scheleslralianos delegi, chronologiae ponlificiae
nationes episcoporum, presbyterorum ac diacono- indicem prae caeteris fldum , et- idoneura haben-
rum enumeratas, decrela denique complura el gesla dum
nonnulla reccnsita. Haec tria, inquam, ex lotidem Tertius denique Catalogus, antiquilalem prodit
Calalogis Schelestralii singillatim confirmanda sus- annorum circiler 650. Idcirco autem addilur huic
eepi. Tria illa compleclilurCatalogus ab ipsoreddi- noslro delcclui, qnod praeter nonnulla decrela, et
tus ex codice octingenioruin sexaginta quinqne anno- gesla ponlificum, aliquol ctiam sacras ordinaliones
rura, dum ipse scriberet (nunc vero ferme nongen- el consuetam chronologiam annorum, mensiuin ac
torum) bibliothecse Palalino-Valicanae. Calalogus dieriiin sedis unicuique iribulorum, indicet tempora
alter, chronologiae tanlum index esl, sed inler flde- vacalionis sedis, sive, ul exprimi solel bis in Cata-
lissimos habendus. Describebatur jussu Pauli secnndi Jogis, quihus cessavit episcopalus. Licet enim iuler
ex codice Ecclesiae Pergamensis, annorum octingen- ponliflcii lcmpora,seu vacalionis sedis, nou ita cerlis
torum rctatem praeseferente. Oslendam in disserla- documcntis lestata sint, ut dubilare non seinel si-
tione de anliquis Catalogis pontilicum Romanorum, nant, id tcmptis pro vario numerantium arbitrio ,
eos esse eaeleris praeferendos, qui descripti esse no- aliquando incboali a die decessoris emorluali, ali-
scuntur ex genuinis monumentis EcciesiaeRomanae, qtiando a deposilione, et protrabi nunc ad dieni ele-
publico praeserlim alque sanctiori loco posilis, et -. clionis, nuncad ordinalionem, el occasione schisma-
per esun setatem quoe abundarct chronologis exactio- tum aut perseculioiium diversimode mlerpolari, ut
ribus: qualium vestigia salis integra proferam ex suis locis singillatim ronslabil; altamen ue hac in
parietinis ecclesiartim palriarclialium, praeseriim S. parte fraudarcm lexlumAnastasianum ea siVeluce.sive
Pauli via Osliensi. Anliquissimis itaque codicibus suffragatiorje, quam Calalogi prseslare possunt hislo
U9 NOTiE AD CATALOCOS SUPERIORES. 150
riae, tcrlium hunc a Scheleslralio mutuandum putavi. A nem in duciibus litterartim el graphica delinealione
Duos vero ut adderem a Mabillonio collectos ex ulriusque cbaracleris ad archetyporum fldera dili-
veluslissirais codicibus bibliothecae Corbeiensis coe- genter exacti, ut paris anliquilatis indicium ulrobi-
nobii plures ine causoe iinpulerunt. Prima est anti- que apparere non dubitaverim. Allera igilur hsec ra-
quitas codicum, quo nomine lum edilori rei diplo- lio fuil addendi hujus secundi Catalogi Corbeiensis,
tnaticse consultissimo, tum eruditis omnibus magno non modo ad chronologiam ponlilicum illustrandam,
in pretio habenlur ; cum Calalogus prinr, ad soccu sed etiam ad asserendain aetalem codicis Anasla-
um sexlum sil referendus, uti ex ejusilem Mabillouii siani, oinuium anliquissimi habendi judicio virorum
nolis indicabatn in proefatione num. 4, posterior au- hac in arte prsestantium, Holslenii, Scheleslratii, et
lem Calalogus circa finem septimi saeculi scriptus Mabillonii. Quin eliam ut judex esse possit ulrius-
agnoscalur. Istius scripturoe specimen dum conlem- que vetustalis quisquis rem diplomalicam el artem
plarer in Rei Diplomaticaelib. v, tab. 8, num. 5, ef calligraphicam excolit, utriusque codicis specimen
prse manibus haberem exemplum ad me transmissum hic inserendum curavi. Habeat itaque lector ex Ma-
ab illuslrissimo viro Maurilio marchione de Sanctis, billoniano exemplo specimen characleris secundt
scriplurae codicis Farnesiani Vilas ponlificura Ana- Calalogi Corbeiensis ad seplimuin Christi saeculum
slasianas coraplexi, tantam deprehendi similitudi- B perlinenlis, quod tale est

Scripturam istius Catalogi Corbeiensis secundi lC pus exarati codicis exprimilur in flne ejus prout bic
referendam essead finem saeculi seplimi Mabillonius legilur, neinpe apud cxnubium Lussovium anno duo-
demonstrat duplici ex causa. Primum ex co quod decimo regis Chlolhacarii, indictione tertiadeci ma ,
desinat in Joanne sexto, qui anno 701 sedere coepit anno quadragesimo Palris nostri feliciler peruclo.
per annos tres. Hiijus aulem pontiflcis anni ac pro- Quod interpretalus sum de sancto Columbano, et
ximi decessoris Sergii non sint expressi, sed tan- de Chlothario secundo, cujus annus in Burgundia
tummodo superiorum pontificum,quorum poslremus duodecimus cura anno Christi 625, indiclione xm
Conon sedisse memoratur mensibus xi nuinerandis praedilo, coincidit: idemque a Luxoviensibus forsan
ex die consecralionis ejusdem Doininica 21 Octobr. compulabatur annus quadragesimus Columbani ad-
anni 686, ad 21 Sept. 687, uti suo loco dicemtis cum venlus in Burgundiam. Si quis vero id ad regnum
Anastasio. Quare post obilum Cononis vivente Sergio Chloiharii tertii, et ad regimen Waldeberti abbalis,
scriptus videlur Catalogus, cui subinde nomen Joan- qui Luxovio annis XLpraefuit, revocandum esse con-
nis successoris quispiam adjecit. Rursus demonslrat tendat, dicendum esset, Waldebertum annum 665,
Mabillonius eamdem aclalem esse tribuendam scri- qui ei supremus assignari solet, excessisse, el perve-
plurse hujus Calalogi ex comparatione characterum nisse ad annum 670, qui sub Chloiharii lerlii princi-
cum specimine omnino simili codicis Bellovacensis, D patu indictione xm praedilus erat. >
in eadem tabula 8, expresso numero 2, ubi epocha His igitur docuraentis testata cum sit oelascodicis
scripturaesignificalur hoc teslimonio : Luxoviensis et Calalogi Corbeiensis, quorum uter-
Explecitvero opus favente Dominoapud cwnubium que exaratus est charactere piatie consiraili, appo-
Lussovium anno 12 regis Chlotacharii indictione 15 nendum duxi hujus exemplo specimen codicis Ana-
anuo 40 Patris nostri feliciter peracto. stasiani.antiquilatecaeleris praeferendi, judicio ulri-
Exponit cpocham Mabillonius liis verbis : « Tem- usque praesulis Holstcnii et Schclestralii, qui lanla
fat AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATlC. ifflgjif.
cairacuiii reliquis conUilerunlKarnestanumislum R011133 didiverba Holsleoii numero 2 111
prsefaliotlis tomoni$gm
lunc asservsiluin. Iuspectioekcomparaiioexempiorum ad niuiii,quse luc re|ielere non «
gravabor. Pagiiia, inqaKp'
prolotypi utriusque lidemdinppiissime exactorum osten- 5i Hicipinnt c ollalionesmauuscrtpliParncsiani,scripli lit-
ih>tqiiamsolideargunienUlust^itHolsiOninsde vetuslale teris iriajusculis,quo niliil antiquius exslare pulo in boc
Vitarum Libri Poiiliticalis,siiperaiilesei.atoinAuastasii; gencre, et codex liaud dubie anle uatnui Auaslasium
cum sola KarnesiauicoJicisscriplurae.un rhanifestet.Hed- scriplus fuit, vel salteiu eo lemporequo Anaslasiusvixit.»
Specimen scriplttrm libri Ponlificulis ex vetustissinio Codice Farnesiano
nnde Yat.anleS lectiones descriiserunt Holsienins et Sehelestrutitts.
155 NOT.-E AD CATALOGOSSUPERIORES. 154
Htiic. teslimonium Holstenii addebam in Praefa- A i vocant) exaratus, ea parte mutilus quae desideraba-
tione indicata, niimero 6, similia observala Labbei tur eiiam aelate llolslenii, illud ipsum denique exem -
ac Lambecii judicium optiinorum antiquitatis codi- plar, unde variantes iectiones proesulille transcrip-
cum aflirmanliuiii visos a se codices optimaenotae• serat, aflirmans caueros codices ab hoc uno Farne-
tempore Caroli Magni exaralos et Ludovici Pii,, siano anliqiiilate superari. Id fratri suo cum
quorum in uno VilmDamaso tribuebantur anlequami significasset marchio Mauritiiis dalis ad eum litleris
nalus esset Anaslasius, aut snllem ex prioris infanlim> die 15 Sept. anni 1719, post annuum scilicetspa-
crepundiis emersisset, in aliis apparebat ex lerminoi lium a priori lomo noslrae edilionis vulgato, casque
Viiarum scriplas easdem fuisse annis cenlum ante- litteras inihi communicans marchio Ignalius cuni
quam Anaslasius nasceretur. Vishorum arguinenlo- oflerret ulriusqtie studium el curam in exemplo seu
rum fit evidenlior ex oculata inspeclione scriptura • speciniine scripturae diligenter etTormandoper peri-
Codicis Farnesiani, ejusque comparatione cuiu similii tum calligraphum, elegit Vitam S. Eugenii iran-
charactere Calalogi Corbeiensis, ad finein seplimi ai scribere : quae brevis cum sil el in fronte folii ex
Cbrislo saeculipertinente. coliimna prima incipiat, atque in secunda columna
Quod atitera allinetad simililudinem hujusexcm- absolvattir, polestcapitaliumcharaclerum, totiusquc
pli per nos incisi cum autographo Farnesiano, va- B ' conlextusacposlremorumvilieversuuiiiformainexhi-
dem se sislileaderadiligenlia marchionis de sanclis, bere. Postquam id prxslilit officiose, aeri incidi feci
crijus beneficio reperlus, praeservatus ac reipublicne, Romaead exempliad me transmissi normam singulos
lillerariac bono redditus est codex, diu desideratus, characleres vilaeS. Eugenii, et impressionis noslrae
el a compluribus fruslra quaesilus, donec viri claris- lypum cum prololypo conferendum eidem reddi
siini conslanlia in benemerendo deponlificia histo- curavijquos ila consenlire deprehendit, uledi lulo
ria delitescentem in angulo et ferme conclamatum, jiosse cum imitationis exaclae aucloramento suoque
usurae lucis restituit. Post obitum enim prsesulisj lestimonio censeat die 29 Aprilis labentis anni 1720,
Scheleslraliicumserenissimi principes Farnesii Par- ita ad me scribens : t Puo ella inferirefrancainente
mam transferri j"ussissent aliquot vetuslos codicesj rimpressione nella di lei opera, assicurandola, che
bibliothecae quam Romae possident, inter caeterosi il caratlere e similissimo all' originale, e che non
'
huic delecluiaccensilos Anaslasianusille transmissusi poleva imilarsi meglio dall' Incisore, ed.io me ne
fuit. Yeriim is cui ordinandorum librorum cura fue- rallegro ben molto. » Quantiim vero diiigenliam
rat concredila, hunc non rnodica sui partemutiluin, ipse exegerit a calligrapbo in eo exemplari descri-
uti eiini Roiiucviderant Holslcnius et Scheleslraiius, bendo, quod huic incisioni Romanse proposilum fuit
totis quinquaginla oclo pontificum Vitis a S. Petroi G ad iinitandum, testes sunt lillerae Placenlia ad me
ad S. Agapelum deperdilis, se posuit, et cnm rejec- dalae20 Novembris 1719, in hanc sententiam, quas
laneis fasciculis incompactorum foliorum oblivionii etiam refero cum evidenlem reddanl Farnesiani co-
fenne demandavit; sive dislulerit diligenlius inqui- dicis aiitiquilaiem : » Lc copie suddette (della vita di
rere cnjus opcris pars illa supersles forel; sive al- S. Eugenio, e di un frammento di quella di Sergio)
tenderel an ab Urbe transmitierentur alia fragmcnta non sono stale trascritte su Ia carta Cinese da lei
qiue ad hunc ipsum codicem perlinere possenl. Ad invialami, per tlue capi. Uno e stalo, per essersi,
alias subinde manus bibliolhecaecura in principiun altesa ranlicbila, nclPoriginale scrilto in pergamena
successione cum devenisset, nemini quidquam sub - assai diminuita la nerezza d'ell inchioslro, in modo
oluil de Anastasio inter bsec relrimenta conquiien- che non trasparira a sufficienza(solto la carta Cinese-
do. Nos aulem Romaedelilescere lihrum suspicali, per potere esattamenle iniilare la fornia del caraltc-
studiose conquiri in pluleis arcbivi Farncsiani sere- re; 1'altro, la esperienza fatta del Copista su la
nissimaedomus in palalio celebri ad Camptim Florte carla Cinese, gli ha fatlo conoscere, che servendosi
enixe flagiiabamus. Illustr. viri ac. germani fralres d'una penna ancorche sollilissima, in punta rendcva
de Sanctis , marchio sciliccl Ignatius praepositus . 1'inchioslro assai grosso, quale poi nell' asciugarsi
negotiis serenissimac doinus perlractandis in Urbe, ritornava soliile, e rislringendosi difformava Iroppo
et marchio Maurilius a sanclioribus consiliis aliisque la siinilitudine del carattere; ond'eslalo necessario
Curis apud principem suuni maxima cum laude a valersi della carta ordinaria, e fatlosi un' Alfabeio
adhihilus, qua sunl humanilaie praedili, ac de oin- con esallissima diligenza di lutte le leltere a simili-
nibus benemerendi studio perciti, a'gre fercbant ttidine di quelle dell' Aulore, col mezzo di questo,
neque hic reperiri codicem Farnesianum ab Hol- e con la inspezione dell' originale ha cosi bene
steuio lantopere conimeiidatum, neqtie in aula prin- imitato il caraiiere, e nella
larghezza delle linee, e
cipis Parmensi : cuin saepe tentassenl meis precibus nelle fatezze di ciascuna lettera, che nen e la mi-
sollicilati, inter pretiosa cimelia serenissimaedomus nima yi
hoc non poslremum monumcnliim reperire. Evoive- diflerenza. Spiacemi che V. S. I. non possa
runt Romauum archivum, ct Parmensem biblothc- farne oculnrmenle il confronlo col Teslo di Anasta-
cam : in qua landcm sagaci curae marchionis Maurilii sio, che in fatli vederebbe una cosa miracolosa.
omnes anguios pcrhislranli ohlalus esl diu optatus Col niedesimo Testo riscontrala la copia, e 1'ho ri-
codex, qiiadralis litteris seu majusculis (nt vulgo trovata fetlelc; onde puo ella stssicurarsi, che la ope-
155 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 156
razione e riscila della perfezione, e squisitezza da A S. Evarislus 8. 10. 2. 14. 5. 12.?
lei desiderata. > .*., S. Alexanderl2. 7. 2. 7. 6. 6.
Nemome reprehendat, si morosius lioec persecu- S. Xystus 10. 2. 1. 25. 2. 1.
tus videor cum illuslrandi Libri Ponlificalis cura a Mirum videri debet nullos annorum nuraeros in
nobis assumpla id exigal, ut opus Anastasio tribu- utroque Catalogo consentire : mensium oranes pa-
tum ad anliquiores scriptores esse referendum cum riier esse discordes, praeler unius Xysti, diesque
laudatis praesulibus ostendam ; quod asserlum plu- tanlum in Lino et Xysto consenlire. Hanc vero
ribus argumenlis flrmatum in praefalione prioris discordiam repulanles criticos, eamque speclantes
tomi, et in dissertalione Scheleslralii mox afferenda, in codicibus sexli et seplimi sseculi, desperatio
hac etiam demonslrationefraudarinondebuil, quam ferrae incessebat chronologiaepontificiaeordinandae
minislrat anliquitas codicum superans aetalemAna- primo et altero Chrisli saeculo. Chronologi heter-
stasianara. Huic autein loco rcservala illa fuit, quo odoxi eamdem nobis cum exprobrarent, teslaiam
de Calalogis Corbeiensibussermo suborius compara- codicibus tanla vetustate praedilis, revocabant in
lionem scripturse illorum cxhiberi postulabat, ut dubiunt pleraque gesta, imo et mariyrium com-
pari cerliludine judicaremus de vetuslale codicis plurium nostris in Catalogis censitorum inter
Farnesiani, opportune praeservali ad instruendam B pontifices pro Christi nomine mortem perpessos.
ejusmodi argumenlo hanc Vaticanam edilionem Vi- Pearsonius diss. n, cap. 6, licel inter Acatholi-
tarum ponlificum Rcimanorum. Gralulor vero im- cos non violenlior, consulere tamen videbatur, ut
pense sereniss. doraus Farnesiae principibus vere conclamalam csse fateremur productionem hislo-
Romanis; quorum sludio perimle praeservalam de- riae et asserlionera uiarlyrii, decretorum, et ri-
bemus cbronologiam et historiam ethnicae Romaein tuum, ab hisce viris sanctissimis Ecclesise archivis
fastis marmoreis e foro effossis, et in Capilolio col- concreditam : uli percipere quisque polcst in tribus
locatis anle duo circiler saecula, ac aetate noslra ac- edilis dissertaiionibus ejus Operum poslhuraorum.
ceptara fecimus chronologiae et historiae ponlificura Ex nostris autem scriptoribus nonnemo suspensus
maxiraorum documentum caeterisnon postbabendum animo quid consilii caperet ignorabal in cbrono-
in illuslranda Roma Chrisliana. logia pontificia stabilienda. Praejudicalis enim opi-
Prima igitur ea causa fuit edendi ulriusque Cata- nionibus duclus cum ralionem liabere tantummodo
logi Corbeiensis cum specimine scriplurae ut eorum slatuissel solius codicum antiquitaiis, minimeneces-
de antiquitale constarcl. sarium ducebat in fontcs dissimilium inquirere Cata-
Allera accedebat ralio, priori non poslhabenda : „ logorum, eorumque de origine et auctoritate rertio-
oslendat mereantur u rem fleri. Nos autem cum Tertulliano (de Corona
quae scilicel quantum prasferri
ponlificiis catalogis exlernorum archivorum, licet militum, pagina 344, edilionis della Barre) decer-
magna vetuslate praeslantibus, Catalogi bibliolhecis nenles ab originibus esse repetendas notiones ad
Italicis antiquilus commendati, et a genuinis docu- historiam pcrlinentes, ipsamque in primis chrono-
menlis RomanaeEcclesiae tum profecli, tum enten- logiam, qtiae basis geslorum baberi debet ac funda-
dati, eo quo infra dicemus modo in noslra dis- mentum, duximus eamdera ab iis Catalogis lutius
scrlalione de Catalogis antiquis pontiflcum Ro- perceptum iri, qui essent profecti a genuinis do-
manorum, corumque delectu et auclorilate. Bre- curaentis Romanae Ecclesiae, praesertira publicc
vibus antem eam compleclemur in antccessum, posilis, el illa aetale quae diligentibus ac peritis
haec observanles. chronologis prae caeleris abundaret :quam definiri
Conferantur inviceni niimeri utroque in Calalogo quarlo et quinto Chrisli saeculo omnes consen-
Corheiensis archivi altributi sedi singiilorum pon- tiunt, ac res ipsa docet, uli fusius ostendam in
lificum. Licet in uno Catalogo et scriplura co- dissertatione indicala de veluslis Roraanorum pon-
dicis appareal antiquitas undecim saeculorum, in tificum Calalogis. Consequitur aulem inde ut si quae
altero decem et idcirco non distet aelas ama- ryseries velustior ponlificum et cbronologia exsla-
nuensium a quibus describebanlur, plus quara ret puhlice proposita in basilicis patriarchalibus
saeculo uno vel allero; allamen incredibilis est Romae (qualem reperiri superstitem magna sui
differentia ulriusque chronologiae. Plerumque enim parle ostendain in S. Pauli via Osliensi), eaque
neque anni consenliunt, nec menses, ut dierum conformis reperiretur tum caeteris documenlis
discrimina negligam lanquain minuliora. Septem Actorum in conciliis el epistolarum indubitatae
numeros fidei cliaracleres relinentium, tum Calalogis anli-
pontificum a S. Pelro proximorum hosce
videraus atlribulos. quioribus prseservatis apud Italicas bibliothecas
In CorbeiensiII. et archiva, hujusmodi seriem fore Lydiura lapi-
In Corbeiensi 1.
dem ad quem fldes Catalogoruin omnium exigeretur.
An. Mens. Dies. An. Mens. Dies. Ubi aulem
plures Catalogi, iique ahliquissimi re-
S. Linus 11. 3. 12. .2. 5. 12. pcrirenlur Italis in bibliolhecis cathedralium eccle-
S. Cletus 12. 1. 2. 8. 2. 5. siarum ac monasleriorum insiguium, qui consenti-
S. Clemens 9. 10. 1. C. 1. 14. renl cum serie indicata et chronologia, esserrt
S. Anacletus decst, dcesl. merilt pracferendi caclcris discrepanlibus. Nair.
157 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 158
Italicarum ecclesiarum proximitas, quae copiain A , descripiorum. Hanc vero difflcultatern prae caeteris
comparandi frequenlius praeberel, scriptos Caialo- comprobanl duo illi Calalogi Corbeienses, tanla
gos et exempla cum prototypis basilicarum pa- discrepanlia epocbarum discordes in tanta afflni-
triarclialium, jure praesumere nos suadebat, cor- tale ac similitudinc velustatis.
rectius descripta cx hisce Romanis fontibus ea Haec breviler indicasse sufficiat, occasione nota-
fuisse quae cum his proxirae consenlirent. Dissita- rum ad Corbeienses Calalogos adhibendan.m, ut
rum atitem regionum et provinciarum scriptores momenta caelera perpendamus quae Italicis tribus
et amanuenses, quibus minor facililas erat acce- antiquissimis favent, consenlicnlibus lum inter se,
dendi ad Urbem, et exempla sua conferendi cum lum genuinis cum documentis Romanae Ecclesiae:
genuinis illis monimentis basilicarum Urbis, non quod in noslra dissertalione post proximam a
ila lidenter poterant errores ac diversilates corri- Schelestratio pelendam conabor pro viribus prae-
gere, quae invenirenlur in numeris codicum a se stare.

EMMANUEL. A SCHELESTRATE

DISSERTATIO

LE ANTIQUIS ROMAN. PONTIF. CATALOGIS


Ex quibus Liber Pontificalis concinnalus fuit,
ET DE LIBRI PONTIFICALIS AUCTORE AC PR^ESTANTIA.

APUT PRIMUM. ] primis de auctoribus ipsis nonnulla praemitlere,


B
De anttquis Patribus et scriploribus qui successtonem et quandonam et qua exactitudine singuli scripse-
Romanorum ponlificum suis operibus aul chro- runl, breviter investigare. Ac primo quidem agen-
nicis inseruerunt. dum esl de sanctis Palribus, illisque auctoribus,
Inter anliquosPatres et scriploresquiRomanorumpon- qui Romanorum ponliflcum, successionem adnota-
..licumCalalogumlexuerunt,suut antiquissiiiiiD. Ire- runl. Horum
nseus,qui «ubEleutherioKomamveoit; D. OptalusMi- antiquissimus est D. Irena?us Lugdu-
levitanus,qui in— Siricio; ac D. Auguslinus,qni in Ana- nensis in Gallia episcopus, qui lib. m, cap. 5,
staslo liniuiit. II. llos subserulusest VictorTunu- Romanorum ponlificuin
nensis,de quo IsidoriHispalensisleslimoniiiniadfertur. Calalogum texuit, his ver-
Edilum est ChroniconVicloris a Scaligero,el ultinia bis illi finem imponens : t Nunc duodecim loco
ejus verba, in quseerror Clironologicusirrepsil, corri- episcopalum ab apostolis habet Eleutherius. i Vixit
gnnlur.— III. Aliamponiiliciunseriem Eusebius Cliro-
nico suo, et uisloriseinseruit. Clirouicona D. Hierony- Eleulherius ante medium sccundi saeculi, quo om-
mo l.atinefactumvariislocis aucluniest ac supplelum, nibus de successione Romanorum pontilicum in
de cujusprsestanliaMarcelliniteslimoniumadducilur.
De Hisloriaper RufloumLaline factaet suppletapauca Urbe constare debebat : nondum enim a morte
tiolanlur.— IV. ClirouicoEusebianoalia iuanu inserti Petri ocloginta quinque anni efHuxerant. Cum
sunt anniChristi, ao.in nonnullislociscorrectiouelndi-
gel. — V. DesideranturGrsecaexemplariahujus Cbro- itaque Ireuaeus sub Eleutlierii pontificalu Romae
nici; exstanl tamen Latinseversiones Hieronjuii,qui C fucrit, et Romanorum pontificum Caialogum texue-
supplemenlumadjecit, non quidemin juveniliaelale,ut
nonnulli putant, sed anuo setatis 47, ut ex anno quo rit, cjus hac de re leslimonium non conlemnen-
Hieron.vmus obiil, (ierluciiur.— VI. SequilurClironicon dum, sed ul praestantissimum antiquilalis moni-
sancli Prosperi, qtiod iiilegrum edidii PhilippusLab-
bens, qui VictorisAquitani, et Genoadii Massiliensis menlum magni faciendum videlur. Irenaeo autem
tesiimoniade illo adilucil.Adnecluiilurhuic Clironico subjungimus duos Africanorum Patruin Calalogos,
consulesab IccarnalioiieChrrsti,usque ad Consulatum
ValenlinianiVIII et Anlhemii: relinel tamen Chronici quorum alterum S. Oplatus Milevitanus episcopo
Eusebianierroreselnorinullosalioscircaconsulesadjecit. sub Siricio, alierum D. Augustinus sub Anaslasio
— VHProsperumsubsecutusesl Marcellinuscomescu-
jns ChronicimentionemfacitCassiodoros,asseritqueil- Siricii successore ediderunt. Palres vero illi D.
lud perduiisse usqueaJ Jusiinianiimperatorislempora, Irenaei sententiam seculi Clelum oniitlunt, et solura
quodilem ejusdemMarcellioitestimouiocomprobatur. Anaclelum
agnoscunt, ut latius infra ex eorum
1. Plures quidem nostra et parenlum noslrorum Catalogis conslabil.
memoria Romanoruin pontificum Vitas conscri- 2. Porro cum superiorum Palruni Catalogi' so-
pserunl; sed ex antiquioribus pauci reperiunlur qui lum ad Anastasii pontiucatum perlingant, nosque
in hac parte historica operam indiisirianique suam seriem chronologicam usque ad Joannem 111,qui
rollocarunt. Sunt taraen nonnulli qui in operibus et Justiniano superstesfuil, prosequi debeamus, boruiu
Chronicis suis aul successionem pontificura, aul ^Palruin Catalogum supplebimus ex Chronico Vi-
aunos et menses pontificatum assignarunt, quoriim ctoris, qui Tununensis in Africa episcopus fuil, ct
cum Wc Calalogos referre debeamus, placuit in .tesle Isidoro libro i Originuin, capitc iillinio < gesta
139 AD ANASTASlUMPROLEGOMENAEDlT. ROM.-VATIC. lb'0
seqiienlium aetalum usque ad consulatuni Justiui A j rit, ex ultimis duobus iiuuieris XVII el XVI niaui-
Junioris imperalorisexplevh.iHabet quoquelsidorus feslum fit. Hi enim nuraeri omnino recpondenl verae
libro de Viris illuslribtis, cap. 58, de eodem Viclore chronotaxi, quaeab anno 43 Augusli usque ad annum
Tunonensi, eum ccepisse suam Hisloriain a mundi primum Justini annos quingenlos sexaginta seplem
principio; ita eniih ibidem referl: i Viclor Tununen- compulat; et si anno munili 5199, quo Christus
sis Ecclesiae Africanae episcopus. Hic a principio secundura Victorem natus cst, quingenli sexaginla
muiidi usque ad primum Jiislini Junioris imperium, scptem anni adjunganfur, habebilur annus mundi
hrevem per consules annuos bellicarum ecclesiasti- 57G6",qui debel esse primus Jiislini juxla computum
carumque rerum nohilissimam promulgavit Hislo- Vicloris. Atque haec quidem de errore qui irrepsit
riam, laude et notatione illusirem, ac memoria in Chronicon Vicloris, quod desinit primo anno Ju-
dignissimam. Hic pro defensione trium Capilulorum stini, quo etiam flnis impositus est Faslis consulari-
a Jusliniano Augusto exsilio in /Egyplum transporla- bus, ac Juslinianus imperalor mortalitatem explevil;
lur. Inde rursus Conslaulinopolim vocatus, dum unde el eodeni anno nos quoque finem rebus chro-
Justiniano imperalori, et Eulychio Conslanlinopoli- nologicis ad- antiqtiitalem speclanliluis imponemus.
tanaeurbis episcopo dblreclatoribus eorumdem trium 5. Priori chronolaxi a Petro usque ad Pelagiura 1
Capilulorum resisteref, rursus in monasterio ejus- " deductae adjicimus secundam, quara Eusebius Caesa-
dem civitalis custodiendus miililur, alque in eadem riensis in Palaestina episcopus Graecosermone con-
tlamnalione, ut dicunl, permanens morilur. » Prae- scripsit, et D. Hieronymus aliique proseculi sunt.
(iarum est hoc Isidori de Victore Tununensi tesli- Ac primum quidem locura, ul jam indicavi, inler
tnonium, ex quo non solum conslal de Chronico, illos oblinet Eusebius, qui natus est terlio Chrisli
scd eliani de persona ct actis Vicloris, qui trium saeculo, quo nondum perierant complura apostolico-
Capilulorum defensor existens, nonnulla pro partium rum virorum scripta, ex quibus de primis ponlifici-
studio hisloriae suae inseruisse credilur. Edidil Chro- bus eorumque Actis praeclare conslabat. Ex iis ab
nicon ipsius in Thesauro lemporum Josephus Scali- Eusebio Chronicorum Canonum omniraodam hislo-
ger, apud quem his verbis incipit : c Anno decimo liaiii scriplam fuisse, teslis esl D. Hieronymus, qui
octavo, consulalu Tbeodosii Junioris Vtclor episco- libro de Scriploribus ecclesiaslicis faletur eam a se,
pus Tununensis Ecclesiac Africae Hisloriam prose- ct Latiniiaie donalam, et variis in locis auctam
quilur, uhi Prosper reliquit. i Quoeverba non siinl fuisse : i Sciendum eiiini est, i inquil in praefalione
Vicloris Tununensis, sed allerius scriptoris, qni Eu- ad Chronicon Eusebii, i rae et inlerprelis, et scripto-
sebii, Hieronymi, Prosperi et Victoris Chronica in ris ex parte olliciousum : quia et Graecafidelissime
iiniim opus collegil, ct quse antiquioris scriploris expressi, et nonnulla, quae mihi inlermissa videban-
Chronico deerant, ex posterioris bisloria aut Cbro- lur, adjeci, in Romana maxime historia, quam Eu-
nico adjunxit. Finit vero Chroniconsuum his verbis : sebius, biijus conditor libri non tam ignorasse, utpote
• Colligiiiilur omncs anni.ab Adamo primo homine erudilissinius, quam ul Graece scribens parum suis
tisque ad naliviialem Domini noslri Jesu Chrisli neccssarium perslriuxisse milii videiur. Ilaquc a
sccundum carnem, quae facla VMCXCIX,a nalivitale Nino, et Abraham usque ad Trojaecaplivitalem pura
vero Domini noslri Jesu Christi, quae facla est XLIII Grreca translalio est. A Troja usque ad vicesimum
Augusii Octaviani Caesaris imperii anno, usque in an- Conslantini annum nunc addila, nunc misla suut
nuin Juslini primuin principis Rom. qui Justiniann piiirima, quae de Tranquillo, et caeteris illuslribus
in imperio successit, anni DXXVII, fiunl siinnl ah Hisloricis curiosissime excerpsimus. > Vocat boc
Adam usque in aiinum primum memorati Principis opus plane mirandum Marcellinus comes, aitque non
Romanorum, anni VMDCCXXVI.i ln quibus verbis solum Eusebium, sed- el D. Hieronymura auctorem
cerlum est errorem deprehendi circa annos qui a ejus slaliii debere. Qua de re audienda sunt ejus
nativilate Chrisii usque ad principatum Juslini in- verba : t Poslmirandum opus, quod a mundi fabrica
tercessisse diciinlur ; ab anno enim 43 Augusli im- j, usque in Conslanlinum principcin Eusebius Caesa-
peratoris, quo Chrisli nativilas a Victore ponitur, riensis hujus saeculi originem, tempora, annos,
usque ad primum anniim Justini, quingenli sexa- regna virlulesque mortalium, et variarum artium re-
ginta seplem anni inlercesserunt, non autem anni pertores, omniumque pene provinciarum monumenla
diintaxat quingenti viginli septem, ut habeliir in commcmorans Grnecoedidit stylo nosterque Hiero-
verbis supra cilatis. Hunc aulem errorem vitio ta- nymus transtulit in Latinum, et usque in Valenlem
bellariorum irrepsisse pularem, liumero L in X Caesarem Romano atljecit eloquio. Igilur ulerque
mulato. Quamvis enim ullimus annorum numerus hujus operis auctor. i Atque haec quidem de prae-
ab Adam usque in primum Justini aiinuni apud stantia Chronici Eusebiani, de qua plura alia adde-
Viclorem adjunclus, supradictum errorem Victori raus poslquam nonnulla nolaverimus dc Eusebii
tribui debere inmial, id tamen non raagnopere curan- Historia, cui series quoque pontificum inserla repe-
dum videtur, cimi priino numero semel corruplp, rilur. Exstat in Archivo basilicaeprincipis apostolo-
posterior a tabellarijs ad priorem accommodalus rum de Urbe ms. codex anliquus, qui hunc tiluluni
videalur. Quod autem viiio labellariorum, non vero habet : ln Chrisli notnine incipit Hisloria Ecccle-
Yktoris Tununensis hic error in Chronicon irrepse- siastica, qnam S. Hieronymus dcChronico Ensebii
161 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 162
Cmsariensis Palmstinm de Grmco translulit in Lali- A peraloris Conslantini, quod xx cjus imperii anno
num ad Chromatium episcopum. Verum, ul quidam cclebratiim fuisse non solum patet ex aliis, sed ex
hujus libri possessor in margine notavit, versio non ipso quoque Eusebio lib. m, de Vita Consianlini,
esl D. Hieronymi, sed Rufini Aquileiensis presbyleri, cap. 14. Adeo ut ex his omnibus appareat Cbronicon
qui eam jussti Chromaiii Aquileicnsis episcopi fecit, Eusebii valde corruptiim ad manus nostras perve-
ut ex pracfalionepatet, et eamdem hisloriam prose- nisse, neque ab ipso quidem Hieronymo, qui plura
cutus est, ul posl librum IX,in quo Eusebius dcsinit, de suo addidit, fuisse plcne ab erroribus purgattini
in codice ms. addilur : « Hucusque Eusebius rerum aut verilali suac ubique reslitutiim.
in Ecclesia gestarum meinoriani tradidit. Caetera 5. Enimvero quae inodo exstant in bibliothecis
vero, quae usque ad praesens lempus per ordinem manuscripta Chronica Eusebii, fere omnia Latina
siibseciitura sunt, quaevel in majorum litteris repe- sunt ex versione D. Hieronynii, qui aliud ab anno
riinus vel nostra memoria adscivit, Patris religiosi vicesiino Constanlini, in quo Eusebii Chronicon dc-
praeceplis et in hoc parenles, qna poterimus brevi- sinit, usque ad consulatum Valenlis VI et Valenti-
late, addemus. i HaecRufinus, qui duos libros adje- niani II Augusloriim prosecutus est. Sunt qui putant
cit, et usque ad Theodosii senioris obilum historiam D. Hieronymum Eusebiani Chronici supplementum
ecclesiaslicam perduxit. Atque haec de Historia Eu- B scripsisse in jiivenili aetale, adeoque illud tantse
sebii, redeamus jam ad ejus Chronicon. auctorilatis censendum non esse. Opinionem suarn
4. Exstanl Eusebiani Chronici editiones quamplu- conflrmare possunl iis ralionibus, quibus Barouius
rimae, in quibus adnolantur anni Cbrisli, quos cer- ad annum 420 permotus Hitroiiyrnum sepluagesiino
lum esl nec ab Eusebio positos nec a D. Hieronymo octavo aetatis anno obiisse tradidit. Cum enim con-
additos, quandoquideni hic modus niimerandiauctore stet inter omncs D. Hieronynmm circa anntitn 420
Dionysio Exiguo primum introductus sil post saecu- obiisse, el ipse Hieronymus Chronico suo finem im-
Iiim quintum, tempore Justiniani imperaloris : uiule posuerit anno Valenlis XIV, qui cum anno 577, con-
et in manuscriplo codice Amandino nusquam anni curril, conscquerelur omnino Hieronyniura circa
Christi notantur. Exhibenltir tamen in mss. codici- anniun tricesimum quinluni aelatis Chronicon absol-
bus anni imperatorum, quibtts adeo certum est acla visse. Verum praeterquam quod tricesimus quinlus
adnolata fuisse ab antiquis, ut ipse Eusebius in annus vitae dici non possit juvenilis aetatis, noiant
Historia ecclesiastica passim per annos imperatorum alii haud adeo cerlum esse quod Baronius proban-
assignet Romanoruin pontificum lempora, et illu- dum suscepit, Hieronymum scilicet septuagesimo
slriora sub ipsis in Ecclesia gesla. Hinc et Eusebii oclavo aetatis anno obiisse. Quinimo id rejicit com-
Chronicon per annos^mperatorum exhibituri, cer- C munis recenliorum sententia ob tres poiissimum ra-
tam juxta sententiam Eusebii Romanorum ponii- tiones, quarum prima ex verhis ipsius Hieronymi
ficum epocham flgeremus, si certum et fidele Euse- desumitur, utpote ex quibus habemus, Hieronymum
biani Chronici exemplar nancisci potuissemus. Vernm non semel se senem, Augustinum vero juniorem
cum manuscripta quae Rpmae vidimtis, recenliora vocasse: Cum enim constet S. Auguslinum anno 450
sint, et antiquiora alibi servaia eliam varient in vulgaris aerae, aelalis vero suae septuagesimo sexto,
notandis imperatorum annis, idemque observet Au- Hipponae in Africa obiisse, si D, Hieronymiis anno
berlus Mirseusde mss. codicibus Aquicinctinis Orte- 420 ct aelalis suae sepluagesimo octavo raorlalitalem
lianis el Lipsianis : quin etiam cum editio Arnaldi explevissel, tantum duodecim annis natu maj'or
Ponlaci Vazatensis episeopi ex plurihtts mss. exem- Augustino fuisset Hieronymus, ob qiiorum annontm
plaribus elucubrala, a Scaligeri editione plurimum differentiam idem Hieronymus nunquam se senem,
difleral, patet profecto vacillare codicum el editio- Auguslinum vero juvenem dixisset. Secunda raiio
num auclorilatem, nihilque certi ex iis haberi posse. desiimilur ex teslimonio S. Prosperi, D. Augustini
Docet id editio ipsius Miraei, quae habet, regnante discipuli, qui in Chronico suo adnolat lempus nati-
jElio Pertinace Viclorem suscepisse episcopalum, vitatis el obitus D. Hieronymi. Ifa eniin habet jusia
"
ubi ipse Eusebius libro v Historiae, capite 20, tradit codicem Lodonenseni apud Ponfacum : Basso et
Eleulherium obiisse decimo anno Commodi iinpera- Ablavio Consulibus, Hieronymus nascitur. El in omi>i-
loris, Iribus annis anlequam jElius Pertinax ad im- bus manuscriptis, et editis : Hieronymus presbyter
perium pervenit, et tunc quoque Eleulherio succes- moritur anno mlatis nonagesimouno pridie Kal. Octo-
sisse Victorem. Habet plura similia Chronicon Euse- bris Theodosio IX et Constanlio III consulibus.
bii, quae pugnant cum iis quae tradtinlur in ipsius Theodosius et Constantius praediclum consulatum
Historia; quin etiam alia quae correctione indigenl, gesserunt anno 420, Bassus vero et Ablavius anno
ut ea quae refert de Marcellino et Marcello quorum 331. Ab anno aulem 351 usqtie ad annum 420 plus
temporibus floruit, quos tamen pro uno eodemque quam 78 anni reperiunliir, cum 90 aimi inlercedant:
ponlifice insigni errore habuit. Finil subindc ponli- adeo ul S.'Prosper veritati proxime accesserit, dum
licatum Melchiadis anno III Conslanlini, ciim constet Hieronymura anno aelatis nonagesimo uno obiisse
anno vn aui vm Constantini sub Melchiade celebra- tradidil. Et hisce plane conveniunt quae apud Mar-
tura fuisse Roinaiiuin in causa Donali concilitim. cellinum comitem leguntur : Hieronymum admodum
Ponit denique Nicseimmconcilium adaniiuni xv im- senem vitm sum fittem fecisse : et quae apud S. Au-
163 AD ANASTASIUMPROLOGOMEtid EDIT. ROM.-VATIC. IGi
Sustinuin lib. i coutra Julianum, cap. 7, usque ad /{ Iio Gemino consulibus, inchoamus. > Et in Chro-
decrepitam mtatem pervenisse. Haecenim cum de ho- nico : Incipit adnolatio eonsulumcum historia Rufino
niine septuaginla oclo annorum vix dici possint, et Gemino, et Rubellio Gemino coss. El flnit: Valen-
viro nonaginla annorum melius conveniant, seque- tiniano VIII et Anthemio. Ilabet et sanctus Prosper
retur omnino D. Hieronymum eo lempore, quo in hoc Chronico errores Eusebii circa Clelum et
Chronicon absolvit, annum aetaiis quadragesimum Anacletum, ac Marcellinura ct Marcellum, ex quibus
septimum egisse. Unde illud nunquam pro juvenilis duos lanlum pontifices constal. Facta quoque eccle-
cetalis opere habucrunt antiqui, sed ut eximium siaslica certis consulibus perperam quandoque appo-
Ilieronymi opus in pretio habuerunt. Cum ldatius in sila relinuit, uli el Iacunam manifestam posl Soteris
praefatione sui Chronici nonnulla dixisset de Chro- episcopatum Aproniano et Paulo consulibus ascri-
nico Eusebii: < Posl hunc, inqnit, successor syngra- plam, deest enim Eleulherii ponlificatus, non quidem
pheus perfeclus universis faclorum, dictorumque vitio auctoris omissus, sed temporis injuria corrosus,
monimentis Hieronymus presbyler idera Eusebius ut insinuat ordo Romanorum ponlificuin, quorum
cognomenlo, de Graeco in Latinum scripturae hujus undecimus ibi scriplus est Soter, Viclor autem deci-
interpres a vicesimo anno supradicti iraperaloris in mus tertius, nulla menlione duodecirai pontiflcis
qiiarttim decimum Valentis Augusti annum subditam I1 facta. Atque haec de Prosperi Chronico , ex quo in-
texit historiam. > Ila Idatius provinciae Gallaeciae tegrum Romanorum ponlificum catalogum exhibui-
episcopus qui se in juvenili aetate Hieronymum in mus in prima anliquitalis edilione; hic vero, ne
parlibus Orientis vidisse testatur. Notandum autem antiquornm scriplorum chronotaxes mullipliccmus,
esl verhum illud perfectus, siquidem illo utilur, ut supplementum duntaxat pontificum tradituri sumus.
significet, Chronicon D. Hieronymi maximi facien- 7. Prosperum prosecuti sunt alii scriptores, qui
dum esse ob operis perfeclionem, adeoque conlemni hisloriam ecclesiaslicara usque ad sua lempora de-
non debere tanquam imperfeclum aut inconsiderate duxerunt. Inter bos prsecipuum iocum obtinet Mar-
edilum. cellinus comcs Illyricianus, de quo Cassiodorus
6. Sequilur Cnromcon i'rospcri, fidelissimi quon- senalor libro divinarum Lectionum, cap. 17, scri-
dam magni Auguslini discipuli, cujus supplemenlum bit: < Hieronymum subsecutus esl Marcellinus Illy-
post Clironicon Eusebii et D. Hieronymi, sacpius ricianus, qui adliuc patricii Justiniani ferlur egisse
typis prodiit. Unde plerique credebanl S. Prosperum canceljos, sed meliore diclione devotus a lempore
nihil amplius quam Eusebiani el Hieronymiani Theodosii principis usque ad fores imperii trium-
Chronici supplemenliim conscripsisse. In quo eos phalis Augusti Jusliuiani opus sutim, Domino ju-
graviter errasse notal Labbeus tomo I NovseBiblio- vante, perduxit. > Audiendus*rjst de suo Chronico
thecae manuscriptorum libroruin in syllabo scripto- ipse Marcellinus, qui in praefationepostquam Euse-
rum bis verbis : < Deceplos fuisse quamplurimos hiani et Hieronymi Chronici mentionein fecisset, de
eliam eruditissimos, qui Prosperum arbitrali sunt supplemento illi a se adjecto sic habet: < Ego vero
HieronymodunlaxatChronicoappendicem altexuisse. simplici duntaxal computalione orienlale lanquam
Certum quippe est, multisque velerum teslimoniis secutus imperium, indictiones, perque consules in-
comprobatum, ab initio rerum ad sua usque tempora frascriplos, centum etquinquaginla anuos, a seplima
uno vehili filo, ac tenore chronicara epitomen per- videlicet indiclione, et a consulalu Ausonii et Olybrii
duxisse. Teslatur id Victor Aquilanus in praefatione [quibus etiam consulibus Theodosius Magnus crealus
Canonis Paschalis ad Hilarum orbis Romaearchidia- cst imperator] enumerans, et usque in consulalum
coniim, poslea papam : cujus Eusebii lenorem vir Magni, indictionis coiligens, eorumdem auctorum
venerabilis Prosper secutus iisdem Chronicis hacc operi subrogavi, itemque alios septemdecim annos
eadem egregia brevitate composuit, ut eorura iiiiiiura a Consulatu Juslini Augusli primo, usqtie in consu-
a mundi inchoarelur exordio. i Addit leslimoniuui lalum Justiniani Augusti IV suffeci, hi sunt simul
Gennadii in Calalogo de Viris illuslribus : < Prosper . anni CLVI.> Hactenus Marcellinus, qui Chronico
Q
homo Aquitanicae regionis sermone scholasticus, et' suo omnes pontilices Romanos qui CLVIannorum
asserlionibus nervosus, multa composuisse dicilur. spatio sederunt inseruit, el salis accurate pontiflca-
Ex quibns ego Chronica nominis illius praelitulata tus illorum annos adnolavit.
Iegi, continentia a primi hominis condilione juxta
divinarum Scriplurarum fldeni usque ad obilum CAPUT II.
Valentiniani Augusti, et captivitatem urbis Romaea De antiquisstmo catalogo, qui in Liberio papa de-
Genserico Wandalorum rege factam. > Edidit hoc sinit.
S. Prosperi Chronicon Philippus Labbeus tomo su-
perius citato Parisiis anno 1657, el ex illo videre I. poreAnliquissimusitomaiiorumpontifjcumcstaioguslem-
Liberii pa se exaralus,(.uspinianoquondamnulus,
licet S. Prosperum juxla Eusebii et Hieronymi fideni sed OnuplirioPanvinioiucognitus,landemlypisdescri-
sua Chronica iisdem plerumque verbis exbibuisse, esta Buclierio,ac servatur manuscriplusin Codice
iblioihecseCsesarese.— II. Codex bibliolhecsBCtesa-
Sus
praeterquam quod consules addiderit a morte Chrisli reseuoncontinet aislographumsed apograpbumrecen-
ad sua usque lempora : « Consules, inquit, a mani- liiisa ccc aunisscriplum.— 111.Kx pr.idiclocodiceva-
riantes lectiones obiiuui, quae cum editione Bucherii
fcslatibne Domini, id esl a Rufino Gemino et Rubel- comeniuntnoncumediiioneHenscbenii,qusedifferen-
165 SCHELESTR. DISSERT.Jt^ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 166
tia tamen nonohest antiquilali operis, sed eam |>otiiisA nis antiquissimis tempore Liberii exaralis etiamnum
commendat.— IV.Henschenii sentenlia, quod prior
catalogi pars usque ad Urbanumab Anthero papa cou- superesset in bibliolheca Caesarea. Magno proinde
scripta sit, secundapars osque ad Liberiumadjeclaftie- addiscendae verilatis desiderio ductus scripsi ad
rit a saoctoDamaso.—V.Papebrochiusde pruiiaBpartis v. cl. Conradum
auctorecnmHenschenioconvenit, secundsepartisqua- Janingum pro compilandis sanclo-
tuor aoclores posuit-—VI. Ostendiiur quod Aiilherus rum Actis anno 1688 bibliothecas Germaniae visitan-
papa nonsit auctor priorisparlis catalogi.— VII. Cotn- tem, et iter Viennain usque instituentem, ut inter
probaturex duobuserroribus in hoccatalogo circa or-
diuem suecedenliumsibi ponliGcumcommissis: pouit Codices manuscriptos hisloricos Lalinos quinquage-
eniin Clemeiilemante Cietum, et Pium postAnicefum, simum sexlura
cumconstetClemeutemCJeto,et AnicetumPiosucces- pervolveret, nec modo vetttstioris
sisse. — VIII.Desecuodaepartisauctoribusostendilur, catalogi varias lectiones excerperet, sed eliam cha-
nequaquamab auctore terlii saeculi ponliBcesadditos
fuisse usque ad Felicis ponlilicalum,idque probaturex racteris specimen, ut de aetate scripturae judicare
erroribus chronologicis,ad quos evitawlosnon juval re- possera, ad me transmitteret. Fecit vir ille, pro sua
currere ad vicarialuni,ut conslat ex lemporequo Ste- humanitate, quod ab ipso petieram,
plianus pontilicalumtenuit. — IX. Monstraturquoque, die litterisque
sequeotespost Felicem pontificesnonesse a tribus au- 29 Juiii anno 1688 Viennae ad ine datis, non
ctoribusdiversisadjunctos,sedab uno eodemqueaucto- modo varias lectiones istius codicis misit, sed
re. — X. Quodlamen his non obslanlibusauctor hujus signi-
catalogiantiqnissimussit, et circa Liberii pontificalum ficavit quoque : < Ex iis palam fieri, neque hunc
vixerit, variis ralionibuscouiprobatur.— XI. Idemad- JJ catalogum Caesareaebibliothecae ex catalogo Hens-
miseruntnonsolumCalhotici,sed eiiam bserelici,e\-
cepto Dodwello,cujus sententia exptoditur. chenii, neque llenschenii calalogura ex codice bihlio-
thecae Caesareae descriplos esse, sed ulrumque cx
1. Anliqnissimus Romanorum ponlittcum calalo- alio atque alio exemplo desumptum, idem aliquod
gus, qui hodie superesl, ille quidem videtur, qui antiquius protolypon mediate habuisse, propter quos-
usque ad Liberi pontificalum pervenit, ex quo Cu- dara eosdem plane in ulroque defeclus. Quod au-
spinianus consules desumpsit, quos commentario teni ad anliquitatem spectat, ut mihi verosimile
suo iu Aurelii Cassiodori Fastos- inseruit, ul ad fi- videtur, aelatem primi ejus aucloris posse ad tempus
nem hujiis capitis ex ipso commentario demonstra- Liberii papae referri, ita ausim afJfirmare,hoc exem-
bimus. Eumdem catalogum habuit in anliquis mem- plura Caesareum annis, ut summum, quingenlis ve-
branis Nicolaus Fabricius Peiresci dominus et sena- tuslius non esse : idque suadet (si non et persuadeat)
tor Aquensis, uli testalur Anlonius Cappellus, de adjunctum in eodem codice opusculum quod inscri-
Coena etPassione Chrisli, cap. 5, et, si Henschenio bitur Chronicon Polonorum, facitque mentionem
credamus, Imnceumdem catalogum habuil Onuphrius Alexandri papse III, ut de notis posterorum tempn-
Panvinius, qui commentario in librum n Fastorum rum, quas inquirere aliis impedito non licet, la-
incipil citare Damasunt de Vitis pontificum, a con- C ceam, adeoque illius aetatera excedere non polest.
sulalu Salurnini et Scipionis, sub quibus sanctus Jam vero hoc opusculum scriptura quidem • diver-
Linus in praefato catalogo dicilur creatus fuisse epi- sum a catalogo esl, charta tamen (neque enim mem-
scopus. Verum erral vir eruditus. Exstat enim in branaceus est codex hic, neque idem cum illo, de
Bibliolheca Vaticana posl Onuphrii Panvinii Fasto- quo Bucherius nosler apud Lambeciutn, libro iv),
rura librum index librorum et aclorum mss. quae adeo simile ul ne ovum ovo quidem magis esse pos-
Onuphrius Panviniusde Vitis ponlificiim viderat, aut sit; nequevero characler ipse catalogi anliquitalem
penes se habuerat, in quo indice nullatenus supra- majorem indicat, si non et minorem. Addo tamen
dictus calalogus comparet, sed solum cilantur ponli- cjus specimen, > etc. Haecille, quem recte judicasse
ficum Romanorum Vitm Damasi papm, Anastasii, el de setate scriplurae, ex specimine ipso ad me trans-
Guilielmi S. R. E. Bibliothecariorum, Pandulfi Pi- misso conjeci, vix enim ccc annorura actatem supe-
sani, et recentiorum auclorum, a quibus Onuphrius rare posse judicavi.
pulavit conscriptum fuisse tibrum Pohliflcalein, de 3. Cum ilaque ex praefatis lilteris cOnslet hujus
quo infra ageraus. Onuphrius itaque nunquam vidit velustioris catalogi autograplium deperditum esse,
antiquissimum catalogum, qui desinit in Liberio et non nisi recentiora transumspta reperiri, quae
papa, quemque nonniilli credebant deperdilum fuisse, " multum inter se differre cognoscuntur operae pre-
usque dum iEgidius Bucherius illum in commentario lium me faclurum exislimavi, si praedictum catalo-
siio ad Canonem paschalera edidit, notans autogra- gum infra cum variantibus lectionibus ederem :
phum penes se habuisse Cuspinianum. Quod ileni unde nil aliud hoc loco adjungam, quam catatogum,
testatur Lambecius, lihro iv Commentariorum de prout ab Henscheuio in Actis sanctorum, et a nobis
hibliolheca Caesarea his verbis : < Eximius codex in Anliquitate illustrata editus fuit, longe integrio-
ms. quem Bucherius laudat, et desiderat, sed fere rem esse eo qui in bibliotheca Caesarea eliamntim
tanquam perdilum deplorat, superest etiamnum in reperitur. ln codice enim Caesareo desunt pontifices
auguslissima bibliolheca CacsareaVindobonensi aeque Anicelus, Eleutherius, et Zephyrinus, qtii in nosfra
integer, ut ipse Cuspinianus eo olim usus est, obli- editione exslant: cum autem iidem tres Ponlifires
netque inler codices manuscriplos historicos lalinos eliam desiderentur in editione Bucherii, valde vero-
locmn quinquagesimum sexlum. i simile mihi visum est, membranas, quas Bucherius
2. Ex hisce Lambecii verbis dubium mihi orlum penes se habuil, ex Codice Caesareodescriptas f isse.
esl, nutn autographum pnedicti caialogi in membra- In qua seutcntia vel maxime confirmatus fui, dum
IG7 AD ANASTASIUMPROLOGOJfgfe EDIT. ROM.-VATIC. 168
collatis leclionibus Codici Csesarei, easdem fere A ctilpus Linus fuil, et lertius Auacletus, elsiplerique
omnes, duabus vel tribus exceplis, in edilionc Bu- Latihorum secundum posl Petrum aposlolum pulent
cherii reperiri animadverti. Alio itaque exemplari fuisse Clemenlem. Ubi opinamur nomine Lalino-
Bucberius, alio anfe nos Henschenius usus esl. Quae rura indicari hunc Caialogum a sanclo Damaso mis-
tamen nihil ohslanl hiijiis calalogi et germanitali, et sum ad sancluin Hieronymum, qui eliam lih. i, ad-
anliquilati, cum facile conlingere poluerit, sicul in versus Jovinianum appellal Clemenlem successorem
caetcris antiquorum operibus frequenter contigit, aposloli Petri, el iu cap. LII, Isaiae scribens, ait,
librarios et tabellarios non exacte descripsisse co- eum posl Pelrum Romanam rexisse Ecclesiam, sci-
dices, sed ciiin ninltis mendis el lacunis ad posteros licet interposito ad modicum lempus sancto Lino,
transmisisse. Uude afflrmare audeo, menda et lacu- cui successisse Clenientem tradunt Oplaius Milevi-
nas signum esse quod opera ab anliquis scriptoribus tanus, lib. n, cl sanctus Auguslinus, epist. 165. >
profecta sint. Quaecum ila esse passim ex manu- 5. Hactenus Henschenius de antiqtiiore calalogo,
scriplis codicibus doceamur, restat ut de aucloribus circa cujus senteiiliam noiinulla habuit v. c. Pape-
hujus calalogi, el quibus temporibus scripserint, brochius, quae corrigenda duxil. Duos enim catalngi
paucis inquiramus. auctores facit Henschenitis, Antherum scilicct prio-
4. Pulavil quidem Henschenius lomo primo san- B ' ris, et Damasum posierioris partis, quam tamen
po-
ctorum Aprilis, hujus catalogi duas partes esse, steriorem partem a qtialuor diversis compositam
singulasque a diversis auctoribus conscriplas fuisse: fuisse, crediditPapebrochius; unde in Propylaeo ad
< Prima, inquit, ej'ns pars coraplelur cum sanclo Acta sanclorum Maii sequentia nolavil: < Secunda
Urbano poniiflce anno 230 martyrium passo. In hac ergo pars inciperet a diclo Pontiano, et in hac pas-
priori parle nulli consules bis repetuntur, quamvis sim majora pontificum elogia referuntur, iidem con-
sub iisdem sub quibus sedere inceperunt quidam sules repelunlur, dies ordinationis et mortis ponli-
fuerint vita funcli, aut martyrio coronali eoruin de- ficum assignantur. Et haecpars quatuor successive
cessores.... Auctor htijtis partis videturposse statui auclores videltir liabuisse nonnulla styli diversilale
sanclus Antherus papa, qui gesla marlyrum diligen- digooscendos; qnorum primus cum sanclo Feli.ce
ter a notariis exquisivit, et in ecclesia recondidil. finiverit, secundus tres hujus successores adjeceril,
Sedit is solum uno mense in suo ponliflcatu, vide- Eulychianum, Caium, et Maicellinum; teriiusjtin-
iurque gesta marlyrum, polissimuin summorum xerit Marcellum et Etisebium : quartus a Melchiadc
ponliflcum exquisivisse"necdum pontifex sub sancto usque ad Liberii initia scriptionem continuaverit,
Pontiano successore sancli Urbaui, iino Actsr san- floriierit autem sub hiijiis decessore Julio, in cujus
clorutn Urbani et Calisti hujus dccessoris videri a C ( elogio praeter morem in priorfbus
elogiis servaium,
sanclo Anlhero scripta, dicemus25 Maii, quo colilur hab.etur accurala basilicarum ab eo exstruclarum
sanctus Urbanus, el 10 Maii, quo colunlur sancli narralio. > Omitlo caelera, quae cum Henscbenii
Calepodius presbyter, Palmatius consul, Simplicius sententia superius indicata coiriciduiil, adeo ut juxta
senalor, atiique marlyres, quorum res geslae in Actis Papebrochium nihil corrigendum sil iu ejus verbis,
sancti Calisli continentur. Secunda ergo pars iuci- quam quod loco duorum antiquissinii calalogi au-
perel a diclo Ponliano, et in hac passim majora clorum, quinque omnino auclores subsiiluendi sinf.
poiiiificum elogia referuntur, iidem consnles repe- Circa qiiam correclionem an felicius processerit
tunlur, dies ordinalionis, et mortis ponliflcum assi- quam Henschenitis, jant iiiquireiiduni esl; omnia
gnanlur. Et haec pars ad finem fere deducilur ubi enim quae de primae, el secundae partis auctoribus
sancti Julii elogium praeter morem aliorum habet a duobus his viris cll. dicla suiit, nullaieniis subsi-
accurafam basilicarum ab eo exslruclarura narralio- stere existimo.
nem, ex qua 12 Aprilis ad hujus sancti Julii vilami 6. Et ut de prioris partis auclore in primis agsi-
confirmamus hujus calalogi eminenletn solidiiatero. mus, dicitur auctor fuisse sanctus .Anlherus papa,
Successit sancfo Julio Liberius, cujtis tempore hunc: de quo catalogus secundus, qui in Felice IV desinit,
velerem iudiculum Romanorum pontiflcum conlex-• saeculosexlo conscriplus : < Hic gesta marlyrum di-
lum fuisse, asserit Dionysius Petavius, libro v, Ra- ligenler a notariis exquisivil, et in ecclesia recondi-
tionarii leiuporum, cap. 5, qui eum penes se habuit. dit. > Alius Romanorum pontifictim calalogus lem-
Post obilura Liberii conslilutus esl ponlifex Ronia- pore Caroli Magni exaralus, et in bibiiotheca Pala-
nus sanclus Damasius, qui rogalus a sanclo Hiero- lino-Vaiicana asservatus babel de Anthero : < Hic
nymo gesla pontificum, quoe potuit reperire in suae • gesta marlyrum diligenter exquisivit. > Liber Ponti-
sedis sludio, ad eum direxit. Quse Damasi verbai ficalis, prout hodie exslat, repelit verba catalogi
arbitramur inlelligenda de jara indicato calalogo> sexto saeculo contexli, ita ut constanli catalogorum
iisaue ad Liberium ejus decessorera deducto. Epi- el libri Pontificalis tradilione constet Antheram
sloWs utriusque hac de re, et sancti Hieronymi, ett papam gesla marlyrura diligenter a nolariis exqni-
sancli Damasi ex Codicibusmss. praeponimus. Idemi sila, in ecclesia condidisse. Sed, quaeso, quid haec
sanctus Hieronymus, de Scriploribus ecclesiasticis,, fiiciunt ad priorera parlem catalogi, in qua a Petro
tap. 15, slatuit sanclum Clementem quartum postt apostolo usque ad Pontianum sola Romanorura pon-
PelrumRornantimpontificem, siquidem, inquil, sc- lificuin noniina exhibentur, ntillaque actoriwn aut
109 SCHELESTR. DISSERT. BE ANTIQ. ROM. POXT. CATALOG. 170
martyrii raentio reperilur; praelerquam in Piiljfe. A Romanis Ponlificibus demonstravimus. Tertio po
qui unico verbo sub Nerone passus dicitur, ei in nit annos ponlifictun et consules exordio et fini
Pontiano, qui in exsilium misstis perhibelur ? Si hsec poniificatuum assignatos, scd adeo in plerisque locis
pars contineret iila quorum anliqui catalogi memi- sibi repugnantes, ut tempus annorum el mensium
nerunt, nonne gesla pontificum eorumque marlyrii adverselur consulibtis, el constilum lempora paucio-
genus in illa adnotala fuissent? Hsecenim sunt qtisc res, pluresve annos, quam a calalogo exhibenlur,
Antherus papa a notariis diligenler conquisiisse, et designent. Unum e piiiribus adduxisse snflicicl. Habct
in Ecclesia recondidisse fertnr, non aulem mera de octavo poniificc anliquior hic calsilogus . < Six-
Remanorum ponliflcum nomina cum consulibus, tus aunis x, mcnsibus m, diebus xxi. Fuit tempo-
quibus singuli coeperunt, ei desierunt, ut in priori ribus Hadriani, a consulalti Nigri et Aproniani,
parte antiquioris calalogi, dequa in praesenliagimus. iisquc Vero iu et Anibibulo. > Anni mimcrantur
Deinde notandum omnino est, Antherumgesia mar- decem, et menses tres, iibi Niger el Aproniainis
lyrum conquisiisse,uon solum summorum ponlificum, consules fiicrunl a;ra vulgari 117. Verns autein in et
sed aliornm quorumcunque fidelium, qui pro Chrisli Ambibnliis consulalum obierunt xra 126. Ab nnno
fide in dies marlvrium obibant, adeo ut gesta, quae aulem 117 ad 126, non possunlnumerari anni decem,
ipse in Ecclesia recondidit, potius Marlyrologii B et mcnses tres, sed tanium anni novem; ideoque et
quam calalogi formam hibuisse oporluerit. Subjun- Godefridus Henscheiiius in sua chronotaxi protulit
gitvero auetor libri Ponlilicalis in Fabiano : Fecit pontiOcatiim Sixli ad anuum 127. Quoil et alibi
septem tubdiaconot, qui seplem nolariis imminerent, faclum videtur conlra morem calalogi, qui ultimos
ut gesta martyrum in inlegrum eolligerent. Quo consules exhiberc consuevit, quibus occubuerunt
loquendi modo indicatur, cunctos marlyrum pro- pontiflces. Alque haec, ni fallor, siifliciuiit ad evin-
cessus, tormenta, verb.i, et gesta, a notariis jussu cendum priorem catalogi partem ab Anthero papa
Fabiani diligenler quoque adnolata fuisse. conscribi non poluisse.
7. Ut autem clarins coustet Antherum papam non 8. Videamus jam de secunda parle, qiiam Hen-
esse auctorcm prioris calalogi partis, refert calalogi schenius ab uno auclore, nimirum Dsvmasopapa,
auctor Clemenlera ante Cletum contra perpetuaui Papebrochins vero a quatuor diversis auctoribus,
RomanaeEcclesiaetraditionem, quae in anliqtiissimo qui ab Anlhero usque ad Damasi tempora scripse-
eanone missae jam inde a terlio vel quarto saeculo runt, exaratam fuisse putartint. Utque de primo
memoriam fecit Lini, Cleti, Clemenlis, qui est ordo horum qualuor agamus, credidit Papebrochius, eum
primorum pontiftcum juxta Romanam Ecclesiam. ' cum sanclo Felice finiisse, cunique Felix Dionysii
Fieri ergo non potest quod gesta marrtyrum a nota- G successor vixerit circa anniim 272, ejtis partis au-
riisRomanis diligenter conscripla, et ab Anlhero clorcm ante sseculi lertii flncm floruisse. Vermn si
papa in scriniis RomanaeEcclesiac recondila, alium auclor lerlii saeculi partem catalogi ab Anthero ad
ordinem habuerint, el Glementem Cleto pracposue- Fclicera composuisset, perspeclos procul dubio ha-
rint. Neque ad hujus calalogi aitctorera respexit buissct sui lemporis ponlificatiis , et consulatus,
divus Hieronymus, dum scripsit in Clemente, em». suisque consulibus ponlifices assignnsset : et tnmen
fuisse ordine quarlum, tametsi plerique Lalinorum videraus, etiam in hac parle calalogi, saepius consu -
tecundum pott Petrum apOstolum fuisse putenl. Jes unius pontificatus misceri cum consiililms alte-
Enimvero per plerosque Latinorum non intellexit rius pontificatui assignatis. Unde provcnit quod
divus Hieronymus Romanara Ecclcsiam, aut ejus frequenter recurrcndum sit ad vicariatum, ulquo
pontifices, sed sanctum Optatnm, nonnullosque tempore praedecessor adhuc sedcbal verus pontifex,
scriptoresLatinos, et forsan aticlorem hujus calalooi, successori assignareiur vicariatus ut sic verificari
qni tempore Liberii vixit, et non Damasus, sed posset eum quodammodo fuisse ponlificcm. Ita de
privalus scriplor fuil; unde divus Hieronymus ab vigesimo quarto ponlifice habel calalogus: < Sle-
hujus aucioris et sancti Optatj sententia discessit, V pbanus annos qualuor, menses duos, dics viginti
et Clementem non secundum, sed quarlum a Pelro unum. Fuit leniporibus Valeriani ct Gallieni, a con-
ponlificem fuisse statuit. Secundo ponit prior cata- sulatu Volusiani el Maximini usque Valeriano III et
logi pars Anicetum anie Piuin, quod esse allcriim Gallieno II. > Volusianus et Maxirainus fiierunt con-
catalogi errorem, ostendiinl istorum temporum sules snno 253, quibus ponitur a catalogoinitium
scriptorum duo omni exceplione majores, Irenaeus pontificatus Lucii, unde tunc sanctum Slephaiium
nimiram Lugdtinensis in Gallia episcopus, el Hege- Lucii vicarium fuisse, scribit Henschenius, qui Ste-
sippus bistoricus, qui sub Anicelo et Bleulberio phano tanttim tribuit menses quinque posl mortenr
Romam venerunt, et quorum teslimonia ante MCCCL Lucii, iisdem consulibus Valeriano III el GallieBfl
annos in libris de Historia Ecclesiaslica relulit Eu- II, seu anrto 255 assignatam in catalogo, Sed
sebius Cxsareensis in Palaeslina episcopus. Sane quamvis hic Jocus communis de vicariattj) .ajpfis
tam lrenacus quam Hegesippus tradunt Anicetuni esset ad supplendum multos catalogi defectns, ta-
ftiisse post Pium. Quod etiam tradidil cum communi men in pontificatu Slephani vix ulla ratjone adhibere
Rouianae Ecclesiae scntenlia divus Hieronymus, ut possct, cum ei non soluin duos anl tres annos pon-
facile cplligi potest ex iis qux disserlatione II de lificaltis tribuant antiqiiiorcs et m.wJerniomncs sed
PATHOL.CXXVII. 6
171 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 172
olures res ipsa postulct. Enimvero sancltim Stepha- A oofPtefoquoad stylum, scribendi methodum, et lem^
ritlm,. ui verum ponlificem ullra quinque menses poris notas diversum est, solumque in Eusebio de-
contra rebaplizanles egisse teslalnr Cyprianus, diim sideralur consnlatus : quod tamen mirum videri non
hac in re cum aucloriiate ponlificia lanquam epi- debet, cum non pluribus annis, et sub diversis con-
scoporum episcopumegisse insinuat. Idem signiflcat sulibus, sed paucis dunlaxat mensibus, eodem anno
Firuiilianus agens de pelra Ecclesise fundamentali, sederit; htiic autem anno consulatum addere auctor
de qua Stephanum gloriari solitum, manifesle de- omiserit, quia in Melchiade Eusebii sticcessore con-
-clarat. Adderem hic plura in liujus rei confirmalio- sulatus illius anni allegandus eral. Ita eniin oatalo-
nem, nisi Papebrochius ipse in nolis ad Stephani gus ; < Mihiades annis tribus, mensibus sex, dicbus
vitara, quas exbibet in Conalu chronico hislorico novem, ex die vi Nonas Jutias a consnlalu Maxi-
confessus fuisset, hacc recte a me nolata fuisse, miano VIII solo, quod fuil mense Seplcmbri, Voiti-
ipscque observasset, cjusdem Firmiliani epistolam siano et Ruflno, osque in III Idus Januarii Volu-
'dalam esse, cum fere vigesimus secnndus annus esset siano el Aniano coss. > Maximianus solus consul fuit
a morle Alexandri impcraloris, ul notat Baronius anno, quo periit: lumque suffecti sunt Volusianus
in Annalibus : ea autem acciderit anno 235. Quare et Rufinus, adeo ul omnes hi consules in auniim
Firmiliani epislolam necesse est scriplam fuisse B incidanl, quo ab auctore catalogi superius assignata
anno circiler 257, quo lempore inter Slephanum, et fuit mors Marcelli. Unde manifeste cclligiiur in
Cyprianum Carthaginenscm, Dionysium Alexandri- ponliflcatu Marcelliab auctore catalogi sludio omissa
nuin, aliosque, adhuc agilabatur contrdversia de fuisse consulum noraina, ne ea repeterentur in Mel-
valpre baplismi ab liaereticis collato, adeoque chiade. Quod cerle nunqtiara faclura esset, si Mar-
anno 255 exstinclus non fuerit Stephanus, ul con- celli tempus a lerlio, Melchiadis a quarto auctore,
siites a calalogo assignati indicabant. llaec fere ulv. c. Papebrochius credebat, huic calalogo in-
.Papehrocliius, qui fruslra conalus est in nolis su- serta fuissent. Ab uno itaque, et eodcm auctore se-
pradiclis tempus Slephani in anliquiori calalogo ex cunda pars catalogi conscripta fuil, ul supra indi-
consnlibus assignatum suse aeraeresiiluere. cavimus, tantumque abest ex catalogo colligi posse
9. Neque majorifundamenlo nitiinliir eaquaede eumdem a diversis auctoribus contexlum fuisse, ut
secundo, lerlio et quarlo secundae parlis aucloribus potius ex perpetuo lemporum nexn colligalur ab
iiol,aiitiir..Sine ullo namque teste, sine ttlloscriptore, uno eodemqne auclore confeclum fuisse. Nisi quis
siiie ullo anliquilalis monumento aflirmalur secun- dicere velit, auctorem hiijus catalogi, annos, raeii-
dam calalogi jiarlcm a lot ancloribus fttisse con- n ses, et dies ex aliquo anleriori monumento desum-
J
scriplam, el gratis omnino slatnitur altero auctore psisse, co quod illi perpeluo a consuluin nolis discrc-
Eulychianum, Caium el Marcellinum; altero Mar- pare soleant.
cellum et Eusebium ; .altcro demum reliquos 10. Porro non a diversis, sed ab uno eoderaque
omnes a Melchiade usque ad Liberium faisse cala- auctore conipositum fuisse httnc anliquioroin cata-
logo adjectos. Ut enim a primo incipiaraus, quid in logum, judicavit Cuspinianus, qui eum primo ex
-Eutychiani, Caii et Marcellini aclis reperilur, quod manuscripto codice eruit, et commentariis suis in
non in aliis anlerioribus pontificibtis legilur? De Cassiodori consules inseruit, scribens ad consula-
Eutychiatio habet catalogus : i Eutychianus annis tum duorum Geminorum: < Oblatum est mihi per-
octp, nicnsibus tindecim, diebus tribus. Fuit tempo- velus opusculum anonymi auctoris, quo pontifices
ribus Aiireliani 1H et Marcellini usque in diem vn niaximi sttb quiboscoss. fuerint enunieramur. In co
Idus.Decembris, Caro n el Carino consulibus. > De ita scribilur : linperante Tiberio Caesare passus est
Dionysio aulem uno ex Eutychiani prscdecessoribus: Dominus Jesus Chrislus duobus Geminis coss. vm,
I Djonysius annis oclo, mensibus duobus, diebus Kalend. Aprilis. Et post ascensum ejtts bealissimus
qoaluor. Fuit lemporibus Gallieni ex die xi Ka- Pelrus episcopatura suscipit, > elc. Ex primis hujus
leiidarum Aiigtisii, iEmiliano et Basso coss., rt opusculi verbis, quaaeadem omnino sunl cum prirais
usqtie in diem scplimuin Kal. Januarii, coss. Claudio verbis catalogi, de quo in prsesenti agiinus, facilc
et Paterno.) Quid, quoeso, in his duobus ponlificibus colligiturcatalogum eumdeiu esse quem Cuspinianus
est quod diversitalcm auctorum indicet ? Idem omni- olim habuit, quemque anonymo auctori tribuit,
np e.ststylus, eadem melhodus nolandi lempus, quo prout tribucre pergit in operis progressu, ubi cata-
ttlerque pbntifex sedit, adcq ut omnia verba unum logi istius mentionera facit, et signantcr ad coosula-
eianidemqiie,nonplures auclores fuisseindicent.Idem tum Satiirnini I et Venuvi, agensdePetro his ver-
plsjne.de Marcello et Eusebio dicendum, quos Pa- bis : < Vetustissimunr comperi in bibliotheca qua-
piejirochius ab aitero auclore adjeqtos credebat. De dam opusculum anonymi aucloris. quo continenttir
JtjLi.rcello eniin ita habet catalogus : < Marcellusanno ponliflces Romani sub quibus coss. fuerint a Divo
Uflb,m,ensibusseptehi, dies viginli. Fuit ternporibus Petro usque ad Marcellinum, qui sub Diocletiano
Maxeniii, a consulatii... X et Maximiahi VI, usque fuit, quemadmodum deinceps narrabiinus. > Con-
,post. consujatum X et VII. > Et de Eiisebio : < Euse- slanter, et recte affirmat Cuspinianus, veluslissi-
bius inensesiY,, dies xvi, a xiv Kal."Maias usque in mum bpuscnlum esse antiqui scripioris anonymi;
diem xvi Kalendas Septetnbris. > In quibus nihil sed memoria l.ipsus videlur, dum refert pontifices
173 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 174
Romanos usque ad Marcellinum dnntaxat in eo con- A ptus est hic Calalogus sub pontificatu Libcrii, cu
lincri. Nam post Marcellinum ex eodem opusculo successit Damasus. Fuil tgitiir cjus nuctor ipso
recensel adpost consulaiuin X el VII iterum, Mar- Hieronymo paulo anliquior. > Edidit lunc disserta-
cellura; ad consulatum Maximi VIII et Licinii Mel- lioneminlerOperaejiisposilviina Londini,annolG88,
chiadein; ad constilalum Volusiani ct Amani Syl- Dodwellus Dubliniensis, q i llcet prolixioribus no-
vcslrum; el ad consulatum Feliciani et Tilani Ju- lis el cominenlariis suis antiquilalcm lionniinquani
lium, et hunc quidcm his verbis : « Auclor ille in- illustrare conetur et id quoque de praesenli Catalo-
cerlus de Pontificibus horuni Coss. sic comracminil: go facere contcndat, ejus taiucn antiquilali absque
Julius annis XV. M. I. D. XI. Futt temporibus ullo fuudamenlo aut ralione delrahit.
Conttantini a Coss. Feliciani et Tiliani ex die vin CAPUT III.
Idus Februarii, in diem pridie ldus Aprilis Conslan-
lio V et Constanlio CmsareCoss. Hactenus auclor dc Ansiinnliqnior Catatogus a Damaso papa conscriplus
? El an duw epistolm Damast, et llieronymi
ponlificibus maximis, quem citavi, progredilur, nec ea de re edilm suppositilimceitsendiesinl ?
qnidquara ulterius offcndi, quoad papae dicli sunt. > l. AuliqiiiorCatalogis Damasopapsetrihuitur aucloritale
Ula Cuspinianus exprcsse affirmat, poutiflces cum tuarum epislolarun, quarum allera a D. llleronymoad
consulibus ultra Marccllinum usque ad Julium pri- g sunt. Damasum, altera a Daina.-oa-J D. Hieroiiyinoir.scriptae
— II. Harum lillerarum germauiiaiem rjx simili-
muin procedere, prout eliamnura procedunl in no- bus litteris inler opera Daniasia MaitioMilesto editis,
comproliat God-fridusHensclienius. — III. Adjmigit.
stra calalogi edilione, in qua Libcrius quidem adjun- Heiischeuiusnonnulla,ex quibus probareconaiur, duos
gilur, sed absque consulum adnolatione, eo quod l.ibii Pomilicalisa ucioresfuisseAntherumel Damasuui
papas. — IV. Primum llensclieniifiindamentum ex lit-
auclor Liberii quidem inilium non lamen flnem as leris a MarlioMdesioedilis, relulaUir,eo (mod lillerse
sccutus sit, sed ante Liberium obierit. illsesupposiiitiaesint, reele Erasmi et Labbei censuris
II. Neque hoc noslrum duntaxat, sed etiam alio-. nataise.— V. Epislolaequoque Dam.isiet llieronyinide
Libro Ponlificalisupposititisesuut, ut in | rimis probalur
rum de hujus aucloris aelate judicium est, scribenle ex slylo Hieronymi,quiplurimumdiflerla styloepisto-
Bucherio, qui inlegrum calalogum primus edidit: lse siipposilittse.—VI. Idem confirmaturex nonnuliis
< Hucusque, ad Liberiura scilicct, ponliQcumRoma- epistolsesupposililiseinsertis, qure ver.tali repiignam,
ul in priinis, quodHicronymuspostsurnptumpresbyle-
norum Calalogus ante Liberii mortcin concinnalus, ratus gradumDamasiad pontifkatumas^uaiptfoneni cn-
gnoveril,el scire cupieritquis Koitianoruiu pooiilicuiu
quam mcmbrana nonnisi punctis cxprimit. > Ubi conlra canones excessisse coguoscalur.— VII. Neque
membrariaememinit, in qua Iria alia opuscula eodem juvat dicere, llieronymuin id scire cupiisse,quia mar-
consulibus lyro'ogio 0|icrani dabat. Nam pro ido sulliciebalsciru
lerapore iisdemque scripla reperieban- quinampro ( hristiaitareligionemsirtyriipalmamadepli
tur. Ac piimum quidcm erat fraginentuin Faslorum fueraul.—VIII.D.imasiquoqueepistolamsupposililiain
ex sljio incultoet tudi ostendilur.— IX. Anli-
ab anno Christi 205 ad 354 , quo consules erant Q e>se, quioreir.Caulogumncque a Dmnasoconscriplum,neque
Conslanlius VIIet Constanlius III. Exstabat quoqtie ciis auctoritate probalumprodiisse,neque ad divum
de Praefeclis Urbi cum boc titulo: Ex Hicronjmumtransmissumfuisse,monstranius.
opusculum
temporibus Gallieni, quis quanlum lemporis prmfec- 1. Inquisivimus superiori capile de pluribus au-
turam Vrbis adminislraveril, in quo iidem praefecli cloribus, an ab illis tertio saeculo anliquior Catalo-
ab anno 254 usque ad annum 354 receiisenlur, fl- gus edilus ftierit, ostendimusque aucloreni Hlius
nienle illo l-.isverbis: ConstanlioVII etConslanlioIII, lempore Conslanlii imperatoris quarlo saeetilo
Vilrasius Orfilus prwfeclus Vrbi. Demum calenda- scripsissc, sed nomcn hucusqtie ignoratiim esse.
riom anliquum conlinebatur Valentino ciiidain in- Nunc inquirendum est de Damaso papa, qui quarlo
scriplum sub Constantio, quem ultimum imperato- saeculo sedit, num illi forle Calalogus adjudicaii
mm recenset, ct non divum, ut caeteros omnes, sed possil. Occasionein huic quacslioni praebuerunt dtiae
dominum vocat; signum nianifestissimum quod epislolae, quariim alteram a D. Hieronymo ad Da-
auclor sub Constanlio scripserit, idemque ille sit masum papam, allerara a Damaso ad D. Hierony-
qui usqtie ad consulalum Conslanlii seplimum prae- mum his verbis conscriptas fuisse ferunt :
fata opuscula perduxit, et catalogum Romanortim , < Beatissimo papaeDamaso Hieronymus.
pontiflcum sub Constanlio bis verbis lerminavit: < Gloriam sanclitalis tuae nosira humilitas deprc-
Liberius fuil temporibus Conslantini et die xi Kal. « calur utsecundum apostolicaesedis auctoritatem,
Junias in diem a Coss. Conslantii V et Constan- « quara cognovimus per luam sanctilatem gulter-
lio Cmsare. Ubi neque consuialus, quo Liberius < nari, actus gestorum a beali Petri apostoli princi-
obiit, neque dies niortis ejus apponilur qtiia, ut < palu usqtie ad vestra tempbra, quaescilicet in sede
recte Bacberius observat, ante Liberii mortem con- i lua gcsla sunt, nobis per ordinem paucis enarrare
cinnalus fuit. Idera sentit eruditiis Pelavius lib. v, « digneris, qiialenus nostra humilitas sentichs re-
cap. 5, Ralionarii temporum, ubi scribit: .<Velus « cognoscal quis ineruit dc episcopis supradictae sc-
indiculus Roinanonim poniiiiciiin Litierii lempore « dis mariyrio coronari, vcl si quis contra canones
confcxtus, quem pencs nos babemus. > Et post < apostolorum excessisse cognoscatur. Ora pro
Petavium Pcarsonius, a religione quidem calholica « nobis, bealissirae papa. >
alienus, sed vir acutissimi ingenii et magni judicii, « Damasus episcopus urhis Romae Hieroiiymo
qui, diss. i dc successione primorum Romae episco- « presbylero.
porum, capite 13, num. 2, ingenuc falelur: < Scri- « Gaudet Ecclesia tuo fonte jam satiata; cl am-
175 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 176
< piius silit curiosilas tcrnporum sacerdotalium, tit. A sed approbator duntaxat. Auclor lamen vixit sub
< quod dignom est. cognoscatur ; quod indignnm , Liberio , ut Pelavii testimonio Henschenius com-
« respualur. Verumlamen gcsta ponlificum, quaepo- probal: « Sancto Julio Liberins, cnjus
tempore hnnc
< tuimus reperire in sedis noslrae sludio, ad luam veterem Indiculum Rqmanorum ponlificnm conlex-
< charitatem gatidentes direximus. Ora pro nobis lurn fuisse, asserit Dionysitis Pelavius lib. v,
qui
< ad sancfam resurreclioncm, fraler el compresbytcr. cum penes se habiiit. Post obilum Liberii conslitu-
t Vale
*' in Christo Deo el Domino noslro. Dat. x. tus cst pontifex Romanus S. Damasus, qui rogatus
c Kalendas Juiiii, cl acccpla Kalendas Octobris : a sancto Hieronymo, gesta pontificum, quae potuit
« missa de Roma Hierosolymam. > reperire in suaesedis studio , ad eum direxit. Quae
2. Primas has epistolas lypis descripsil Gode- Damasi verba arbilramur inlelligenda de ja:n indi-
fridus Henscheuius: lomo enim primo Aprilis ante cato Catalogo usque ad Liberium ejus decessorem
Catalogos Romanorum pontiflcum eas ex antiquis deducto. Epistolas utriusque hac de re et S. Hiero-
rass. edidit, ac pro germanis habtiit, laudans Mar- nymi et S. Damasi ex codtcibus manuscriplis prae-
lium MilesiumSarazaniiim J. C. Romanum, eo quod ponimus. Idem S. Hieronymus de Scriptoribus Ec-
typis Vaticanis anno 1038 inter Opera sancli Damasi clesiasticis capiie 15 staluil S. Clemenlem qiiartum
alias episolas bisplane similes edideril; pag. enim B ' post Petrum Romanum ponlificem, siquidem inquit,
121 et sequcniis habct epislolam Damasi ad Hiero- secundus Linus fuil.et tcnius Anaclelns, elsi ple-
nymum, ex qua supra memoralus Henschenius se- rique Lalinorum secundum post Petrum Apostolura
qiientia exccrpsit. putent fuisse Clemenlem: Ubi opinamur nomine La-
« Damasns episcopus fralri ct compresbylero tinorum indicari hunc Catalogum a S. Damaso
« llieronymo in Domino salutein. missum ad sanctum Hieronymuiii, qni cliam libro
. t Dum multa corpora librorum in meo arbitrio primo adversus Jovinianum appellat Clemenlein
t allata fuisscnt, conligit, ut et libriim Psalniorum in successorem aposloli Petri. Et in caput Isaiae LII,
mco animo festimis cognocerem delineri, et me- scribens ait, eum post Pelrum Romanam rexissc
« moriam capr.citatis ineic imbuere cogitavi, fraler Ecclesiam, scilicet inlerposito ad mediiim lempus
« amanlissime, et in Cbrislo semper sacerdos, se- S. Lino, cui successisse Clementera, tradunt Opta-
« cundum septuaginla Inlcrprctes.... invenire vesii- lus Milevitanus lib. n, et sanclus Augustinus
< gia. Pelo etiam charitatem luam, ul Graecorum epist. 165. >
< psallentiam ad nos dirigere tua fraternilas delec- i. Haclenus Henschenius, qui ex liltcris a Mar-
« telur... Peto ergo per fralrem el compresbylerura tio Milesio publicalis probare nititttr lilterarum
< noslrum Bonifacium, ut jubeat fraternitas tua rei' C cttmmerciura inlec Damasum papam etdivum Hiero-
« hujus nobis aperire vesligia. Missa v. Kalend. nyraum de similibus materiis, ut facilius persuadeat
« Novembris. > litlcras de gestis Romanorum pontificum a se pri-
Subnectit responsionem Hieronymi presbyteri id mum editas, et germanas esse, el Daraaso papse ac
Damastim. Hieronymo presbytero tribui posse. Verum in prima
< Bealissirno papae Damaso scdis apostolicseurbis Antiqnilatis illiistratae editione miralus fui quod
« Romae Hieronyraus supplex. Henschenius non observaverit epistolas dc psalmo-
< Legi litleras aposlolatus vestri, posccnles ut dia Basilese anno 1516 publicatas fuisse per Era-
« secundum simplicitalera septuaginta Inlerpretum smum, qtii de priori eirca psalmodiam epistoia a
« canenduin Psaimographum inlerprelari festinem... Damaso ad Hieronymum conscripta gequenlem cen-
« Precalur ergo cliens luus ut vox ista psallentium suram lulil: « Clarius esl qnam ut admoneri debeat,
« in sede lua Romana die noctuquc canalur , et in hanc epistolam ejusdem esse arlificis cujus est ea
< fine cujuslibel psalmi conjungi praecipiat aposto- quac proxime sequilur, et eadem febri laboranlis.
« lalus liii ordo : Gtoria Palri, et Fitio, el Spirilui Deum iminortalem! quae fuit impudenlia, hoc tri-
t tancto, sicitl eral in principio, > elc. bnere Damaso? > Addit de responso Hieronymi ad
5. Edilis hisce duabus cpistolis, adjungit idem D ' Damasum : <Mirum est invenlum fuisse, qui speravit
Henschcnius: « Non videtur aulem S. Damasus ipse futuriim ul haec epistola, qua nihil fingi potuit in-
conscripsisse priorem Catalogum de Vitis pontifl- sulsius, ncc indoctius, nec infanlitis, a quoquampro
cura, sed soluni has ad Li.berium decessorem suum Ilieronymiana legeretur. > Et ne Erasmi auctoris
a variis deduclas approbasse ct ad sanclum Hiero- suspecli judicio nili velle vidcamur, censuras eju3
nymum direxisse. Igilur cum Ptolomaeus Lucen- novissimeconflrmat lomo II CollectionisConciliorum
sis, apud Milesium pag. 21, dicil quod usque Da- in nolis marginalibus ad duas epislolas a Milesio
inasum Chronica sununorum pontiflciim vigorem pubJicaias Philippus Labbeus : < Supposilitiao, apo-
recipiunl, Damaso scribente, eodem approbanle , cryphae et inepiissimae viris doclis babenlur lan-
seii subseribente id fieri intelligimus, ct quod ipsi lumque a stylo Damasi et Hieronymi distant, quan-
Vitaepontificum, ut primo scriptori passim tribuan- tttm ccetuni a lerra, et polus antarticus ab arlico. >
lura Sabeltico, Panvinio et aliis, minus approba- Neque nllcriori probalione hsec indigent, cum vel
mus. > Ipso itaque Henschenio fatenlc, Damasus litteras inspicienti eadem plane occurrant, proul ex
nou erit proprie aticlor liujus antiquioris Calalogi, epistolis per Marlium Milesitira publicalis a:!eoclare
177 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 178
ostenderam in priuia Antiquitalis Ecclesiasticaeedi- A lam seriplam esse, cum D. Hieronymus in Syria
lione, ul V. C. Papebrochius in Propylaeo ad quar- pcrcepH Damasum papam sedi apostolicaepraefectum
tnm tomum Maii, pag. III , sentenliam Henschcnii fuisse : quod repugnal iis quae in secunda Damasi
praedecessoris sui relractandam duxeiil, adjungens, epistola supponuntur : ibi enim innuilur D. Hiero-
se ralionihus meis convicluni malle epistolas illas nymum, cum hanc epistolara scripsil, fuisse presby-
ex tomo I Aprilis expunclas. lerum : faclus est autem presbyler a Paulino Antio-
5. Agnoverat Papebrochius quam eleganli, quam chiae episcopo, postquam disccsserat ex eremo
florido stylo, usi eranl D. Hieronymus el S. Daraa- Syriae, ex qua duas supra memoratas epislolas scri-
sus, quorum plunma opera , de quibus nullus est pserat ad Damasum papara. Adeo ut falsura omnino
ambigendi locus, ad manus nostras perveuerunl. Ut- sil D. Hieronymum jam presbylerum prirao cogno-
aue de D. Hieronymi operibus id in primis prohe- visse Damasi proniolionein ad pontificalura, et pa-
'ius, exstant Epilaphia Paulae, Fabiolae, Lucinii, teat, ab horaine aliquo actorum Hieronymi ignaro
Marcellaeet Nepoliani a sanclo illo doctore edila; praedictam epistolam conscriplam fuisse. Ne.que ex
exslant complura opuscula adversus Helvidium, Jo- hoc parachronismo tantum, sed etiam ex sequenli
vinianum, Vigilaniium, Pelagianos, Montanum, Ru- barbarisno, quatenus nostra humilitas sentiens re-
flnum, aliosque ipsius Hieronymi vel religionis ca- B cognoscat, constat, pracdiclam epislolam D. Hiero-
tbolicae adversarios composita : exstant plerique nymo abjudicandam esse, qui eamdeni nunquam his
traclalus de viriulibus, innumera Commentaria de verbis conclusisset, vel si quis contra canones apo-
Scripturis sacris, et ut finiam, inter diversas epislo- slolorum excessisse cognoscatur. Nam sensus Jiorum
Ias, duaeinsignes ad Damasum papam conscriptae, verborum obscurus est, conlra morem scribendi D.
quaruro altera, ordine 57, sic incipit: « Ilieronynius Hiertnymi, qui declarasset de quibusnam aposlolo-
Damaso. Quoniam vetusto Oriens inter se populo- rum canonibus, et de quonam escessus generc ibi
rum furore collisus, indiscissam Domini tuuicani et agebal.
desuper lexlam minutalim per frusta discerpil, et 7. Quamvis autem supponi posset quod D. Hiero-
Christi vineam exterminant vulpes, ut inter Jacos nymus lunc Martyrologio operara dabat, et ideo a
conlrilos, qui aquam non habent, difficile, ubi fons Damaso papa Calalogum Romanorum ponlificum
signalus, et hortus ille conclusus sit, possit inlelligi. pelebat, ul ex eo dignoscerct quinam mariyrii paJ-
Ideo mihi calhedram Petri, et fidem apostolico ore raam adepli erant; tamen mirum videri potesl D.
laudatam censui consulendam ; inde nunc meaeani- Hieronymum petiisse a Damaso ut indicaret si quis
mae poslulans cibum, unde otim Christi vestimenta pontificum praevaricalor apostolicorum canonum exi-
accepi, >elc. Altera autem 58 sic orditur:« Hiero- C stens ex hoc mundo discessisset, cum ad Damasum
nymus Damaso. Imporluna in Evangelio mulier tan- scripserat se cathedram Petri et fidem apostolico
dem meruit audiri: et ctauso cum servis ostio, ore laudatam ideo consulere, quod haeccalhedra sit
media licet nocte, ab amico panes amicus accepit. petra Evangclica, supra quam aedificalamEcclesiam
Deusipse, qui nullis conlra se viribus superari po- sciebat; quod Romanorum lides sit illa, quam a
test, pubiicani precibus vincilur. Ninive civitas, quae Paulo laudalam el nunquam defecturam credebat,
peccalo periit, flelibus stelit. Quorsum ista lam ita ut apud solos Petri successores incorruptam Pa-
longo repetila principio ? Videlicet, ut parvum ma- trum haeredilatem servari profilerelur. Haec enim
gnus aspicias, > ctc. Alque ex his, ni fallor, abunde cum Hieronymus in epistolis ad Damasum tradiderit,
conslat quam eleganti slylo, quam ornalo usus sit quo consiiio, qua ralione se de quorumdam Petri
Hieronymus in litteris ad Damasum papara con- successorum praevaricationc dubitare, ad Damasum
scriptis, quanlumque ab ipsius scribendi modo diffe- ipsum scripsisset? Anforle, si quisquara Romano-
rat epislola de geslis ponlificum superius exhihita. rum pontiftcum in aliquo deliquissel, illud ad Mar-
6. Dum enim D. Hieronymus aliquid a Damaso tyrologium D. Hieronymi spectare polerat? De
papa pelebat, ornalo sermone et longo repetita exor- sanctis ponlificibus eorumque martyriis D. Hierony-
dio Damasum exorare solebat, ut cx duobuspraedi- D mus pro conficiendo suo Marlyrologio sollicitus essc
clarura lilterarum fragraenlis colligere licel. At epi- dcbebat, el cum Romsein juventute sua studuerit, ac
stola de geslis Romanorum ponlificum Hieronymo saepius cryptas marlyrum ac aposlolorum terapla, in
tribula slylo humili, et abjeclo sine ullius cxordii quibus SS. pontificum corpora recondita erant,
ornamento statim indicat quod petilur, ut palet ex perlustraverit, vix credibile est D. Hieronymum ta-
hoc illius inilio : Gloriam sanclitatis tum noslra hu- luisse Romanorum pontiflcum marlyria, mulloquc
militas deprecalur. Posl quod statim prosequitur: inverisimilius est Damasum papara solum tria aut
Vt secundum sedis apostolicw auctoritatem, quam qualuor pontificum martyria enumeralurum fuisse
eognovimus per luam sanclilatem gubernari, aclus in aniiquiori Catalogo, si illum ad D. Hieronymum
gettorum a beali Pelri aposloli principatu usque ad cura epistoja superius allata transmisisset. Qua de
vetlra lempora, quw scilicet in sede tua gesta sunt, re stalim agemus, cum monslraverimus, quod de
nobis per ordinem paucis enarrare dignerts. Ubi eliam Damasi epislola ex slylo dijudicari possit, eam esse
uotanda sunl illa vcrba : Quam cognovimusper luam supposililiara.
sanctiittem gubemuri: quibtis indicalur hanc cpisto- 8. Inepltis cqiiidcm scribendi modus qui in cpi-
*"9 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 180
stola conspicilur, longe est a Damasi siylo, et lo-j Vstolorum excessisse cognoscatur. El respondel Da
quendi puritate alienus. Incipit namque epislola masus Calalogum pontiflcum a D. Hicronymo pcli-
his verbis : Gaudel Ecclesia tuo fonle jam satiala, el lum e( a se transmissum continere Actus gestorum,
amplius silit curiosilas temporum sacerdolalium. aut gesta pontificum, quibus eoruni obilus, et morlis
Qua? sola sufliccre deberent ad epistolam Damaso genus ailneclebatur. De his autem omnibus vix
abjudicandam : praeterqnani enim quod D. Hierony- quidquam reperitur in antiquiori Catalogo. Nam
mus, dum munus prcsbyteri primum obtinuerat, vix ulla gesla pontilicum in eo coramemorantur, et
non tam multa scripserit, ut Ecclcsiam operibus inler tot ponliflces, quot a sancto Pelro aposlolo
suis rcpleveril, adeoque verum non sil qnod Eccle- usque ad Damasum papam scderunt, tanium qua-
sia jam esset ipsius fonlc satiala, siihjuiigilur : Ta- luor marlyria enumerantur, Pelri nimirum el Pauli
men et amplius silil curiositas temporum sacetdola- aposlolorum , de quibus dicilur : Pelrus passus cum
lium. Quaeverba sicut incplum sensuni reddunl, iia Paulo die 111Kalend. Julii; Pontiani, de quo relier-
Damaso nequaquam tribui possunt. Quid enim 'si- tur : In eademinsula (Sardinia) discinclusest iv Ka-
gnificant lempora sacerdotatia ? Num sacerdotes lend. Oclobris; Fstbiani, de quo narratur : Passus
tunc imperium tenebant, aul lunc primuro in Eccle- xm Kal. Febr.;.el Cornelii; dequo asseritur : Cen-
sia esse coepcrant, in qua anle non fucranl? Nonne B lumcellas expulsus ibi cum gloria dormitionem acce-
lemporibus Damasi papac imperalores regnabanl pil. Horum ilaque pontifictim marlyria solumir.odo
sicut sub Damasi praedeccssoribusimperii guberna- commemoranlur in Calalogo, qui si a Damaso papa
cula tennerant? Sl imperatores ante Damasum gtt- cnnscriptus aul ipsi probalus fuisset, illeque esset
bcrnarunt, si antea ponlifices et sacerdotes in Ec- cujus in litteris menlionem facere supponilur, cre-
clesia exsliterunt, quid, quaeso, sibi volunt tempora dine polest Damasum caclera pontifictiin martyria
sacerdolalia ? Quomodosiliebal curiositas lemporum ignorasse? (gnorabat forsan Clemenlis niarlyrium
sacerdolalium? An curiositalc ducehanlur sacerdotes lolo terrarum orbe celeberrimiim ? Nihiine omnino
ad andicndas a D. Hieronymo inlcrprelaliones Scri- supcreat de gestis martyrum, quaejuhente Anlhero
pturarum, ut quondam Athenienscs rcrum novarum a nolariis fideliler conscripta et in Ecclesia rccon-
cupidi a D. Paulo? Quod si Damasus papa expri- dita erant? An menle exciderat quod de Stephani
mcre voluisset h.mc sacerdolum ciipiditalem, dixis- papae marlyrio ejus Acta tcslabanttir? Ignorarcne
set curiositas sacerdotum, non curiositas temporum poleral quoe de Xysli obilu reiuleral clerus Ronia-
saeerdotalium, ut in prirna Anliquilalis edilione niis, scripseral Cyprianus, et in fcsto S. Laitrentii,
animadvertiinns. Quibus adjungere possumus tolam qui Xystum post Iriduum seculus erat, legehal Ec-
hanc Damasi epislolara stylo adeo nuli et inculto C clcsia? Latebatne ipsum quid contincbat Canon
scriptam esse, ut nulla periodus in ea reperiatur Missaesaeculotertio compositus? Hacc, ni fallor, ni-
lam erudito et eloquente poulificedigna, de quo D. mis clara sunt, quam ul a quoqtiam in dubium vo-
Hieronymus librc de Scriploribus testalnr quod ele- cari possint.
gans in versibus componendisingenium habuit. Ejus CAPUT IV.
epislolaeeleganli stylo conscriplaeeditae snnl a Mar- De secundo Cataloqo, qui cum Aclis Felicis ejus
lio Milesiocl a Luca Holslenio : pleraque item car- nominis quarlxfinit.
mina etiarrnum reperiuntur in Bibliolhcca Palrum I. eodem Calal-gus ex ms.codice reginre bueci;e<?ditus,et ex
eduiorieincorreclus est, ac Cle-
marmoreis tabulis posl primaui
cdita , el alia insculpta, quibus- menli loeus suus reslilulus.— II. Dodwelliliac de re
cum si conferanius conslruclionein epislolaesuperius cavillationcsrefutanlur,et Calalqgnmsexlosserulo con-
scriptnm esse, —
convenitinler omnes. III. In Codice
edilsc, facile conslabit has phrases, in noslrwsedis IIIS.post 1'elitemIVduodecimponlilicumnominaad-
sludio, et gaudenler direximus, alio auclore quam diiniurcum nota temporum,qureab imperiloaliquoad-
jecta esse, ex erroribus,qui in bancsippendicemirre-
Damaso editas. Prodit aulem se ipsum auctor bac pseruiit,osten.litur.— IV. CodexreginseSiiecisehanc
clausula : Data x Kalendas Junii, et accepta Iialen- appendicemexhibens,nonconlinelautogiaptiumCata-
logum, sed posl sseculumsexluinscriptusest circapon-
das Oclobris; missa Roma Hierosolymam, quaesicut _^ lificalumPasehalisprimi.—V. Ex alioanliquiorirodice
in nulla aliarum Damasi epistolarum reperilur, iia U descriptusesl Calalogus, qui etiam conlinelur
CaroliMagniexaralo,
in codice
teste V.-C.
Collierlino,lempore
ab illo fabricala est, qui integram epislolam Da- Baluzioiu litteris ad medalis. — VI. Aflerunturlectio-
maso supposiiil. nes ex utroquecodice,qusediflerunt ab edilioneHen-
schcniana,inter se tameuconveuiunl. — VII. lix dictis
9. Alquc hacc quidcm sufiiciant de supposilione colligiturulruinqiiems. codicem VIII. lemquecan-
ex uno eo
cpistolarum. Nnnc solum monstrandum csl anli- tiquiorecodicedeseriplumesse.— Catalogus on-
sules, quosad iniliumet linempotitiucatuuni a D.Petro
ne
quiorem Calalogum quidem Damaso tribuendum 1 a.l f.iberiumadducil,ex antiquioreCatalogodesumpsit.
— IX. PonlificumAcla partiin es anliquioriCatalogo,
csse, licel epislolae illse germanaeessenl. Quod facilii auclorsrcund)Catalogi,ot va-
si velimus illa
1 parliuialiundedesumpsit—
negotio comprobatur, perpendere riis exemplisprobalur. X. ldciu conGrrnatur ex aliia
poutilicumgesiis,quse comuiemorat. — XI. Marlyruni
qiiaein priori epislola pelit Hieronymus, et in poste- Acta, quibus auclorCalalogiulilur, ssecnlo sexlo anli-
riori respondel Damasus papa. Pelit eniin D. Hiero- earumqoe numerumdesum-
qiiiorasunt. Ordin.tsones sedis apostolicae,quoddesi-
nymus ul iransmillanliir Actus ges.oruin a B. Pelr i psisse videtur ex regeslo

iiebal in Hormisda. XII. Aucloremigiiur KonianiiiB
aposloli principatu usque ad sua tempora, quateniii ' fuisse, el lorsan prsefecluuiarcbivi,plerisquet.asal^i
agnoscat quis meruerit de episcopis supradictae sediis ^erbiscomprobalur.
marlyrio coronari, vel si quis contra canoncs apo 1. Calaloguin de quo in prcescnti agimus, ex co-
M SCllELESTR. DISSERT. DE AiSTIQ. ROM. PONT. CATALOG. .182
dice oibliolhccacChrislinae Suecorum reginaeprimi A J 3. Neque his ohstare dehet quod in codice reginae
noslris temporihus publicarunt Godefridus Hensche- Sueciaepost Felicem IV addantur aliorumduodeciw
niiis et Daniel Papebrochius in prolcgomenis ad poiitincllranomina sine ullisActismodo quo sequiltir:
tomum I Aprilis, cx quibus el ego in prima Anliqui- 57. Bonifacius seditann. 2, dies25.
latis illusiratae e.Iitione anno 1678, partem illius 58.. Joannes sedit ann. 2, menses 3, dies 25.
tisque ad Sylveslrum eadem fide descripsi, qua ipsum 59. Felix sedit ann. 4, menses 2, dies 12. ,
clarissimi viri in Iucem emiserant. Ubi autem Ro- 60. Bonifacius sedil ann. 2, dies 27.
inam pervenissem, et nonnullos errores in edilioncm 61. Joannes seditan. 2, mcnses 3, diesS.
irrepsisse suspicatus esscm, a sapientissima regina 62. Agapilus scdit menses II, dics 17. ,
facullatem videndi codiccm et cura edilo conferendi 63. Silverius seditann. 1, niensesS, dies II.-.
petii, quod pro suo erga me benevolenlia facile con- 04. Vigilius sedit ann. 16, menses 6, dies25..
cessit. Codicem itaque ms. penes me habui per 65. Pelagius sedil ann. i, menses 10, dies 28.
menses plurimos, et diligenler Catalogum de quo 66. Joannes sedit ann. 12, nieiis. 11, dies 26.,
agimus cum edito conluli, ct quanlum inler se 67. Benediclus sedil ann. 4.
discreparent aniinarlverli. Non solum enim pleraque 68. Pelagius sedit ann. 10, mens. 2, dies 10.
verba in edilo omissa sunt, quae in manuscripto B ' AB. Pelro usque nunc fiunt anni 444 el mensessex-,
reperiuntur,. sed nonnulli quoque ponlifices praepo- exceptointervaUopontificatus.
slero ordine in edito exhibcnlur, quaj recle in ma- Nam ab imperita plane manu adjiincln sunt posUem-
uuscripto legunlur. Fidem huic rei facit ordo quin- pora Justiniani imperatoris, cum necanni rcspondeanl
que primornm ponlificum, quo in hoc Catalogo edili Calalogo,.neqiieponliGcuniordoin hac Catalogiappen->
sunt ad tonium priinum Aprilis. Ibi enim prirao loco dice observetur. Ut enim ab iiltimo incipiam: hic tres
Pelrus, secundo Linus, tertio Clemens, quarto Cle- ponlificesFeiix.BoiiifaciuselJoannesinsexponlifiices
lus, et quinlo Anaclctus recensetur, cum lamen in dividunlur, rcpetilis ipsorum noininibus, ut vel cxeo
manuscripto codice reginae Sueciae, qui post ejus patet quod inter Felicem IV, in quo desinit Catalo-
morlem cum caeleris bibliolhecacsuse manuscriptis gus, et Silverium, quera septimura a Felice quarlo
in Valicanam migravit, expresse habealur ordo pon- rccensct appendix, tantum tres ponlificcs Bonifa-
lilicum, ul sequilur : 1. Pelrus, 2. Liniis, 3. Cletus, cius II, Joannes secundus el Agapitus in vera pon-
4. Clemens, 5. Anaclclus. Quo eliam ordine Ro- tiflcum serie rcpeiiantur. Redundanl igitur trcs
niana Ecclesia ponlifices illos recenset in Canone poiilificalus in appendice, errorc plane iiicxcusalrili,
Missae, dum meminil Lini, Cleli, Cletnenlis. Ubi cui acccdil errouea temporum nola, de qua secuodo
Cletus medius ponitur inler Linuni et Clementem, ^ loco dicendum suscepimus. Nota enim illa siguifi.cat
uon vcro posl Clemenlem collocalur. a B. Petro usque ad pontificalum Pelagii II, absque
2. Alque ex bac Catalogi emendatione reftilaii lempore sedis vacanlis, numerari 444 annos, qiiod
potest Henricus Dodwellus, qui in dissertalione sin- sive a principio pontificattis Pelri, sive a fiiie,iJJiua
gulari de Rom, ponlilicuin primorva successionc, sumas, a verachronologia mirumin raoduin aherrat..
c. 9, 8 1, conqtieritur ab auctore Catalogi ordinera Pelagitis enim scciindus ponlificalum gessit ante
iinniulalnm esse praepositumqtie gcnuino Clciiieuti Gregorium Magnum ad finem fexti saecuii,adeo ut
Clelum siippositilium ab iis qui auclorem secundi plus quam sexaginta anni in corapulo desiderenlur.
Cataloei subseculi sunl : id enim falsum esse jam Non solum enim a Pelro usijue ad tempus quo.-ap-
ostendimus ex ipso codice manuscripto, quem ia pendix illa coiisciipta.est anni 4*4, sed etiainsi a
bibliotheca Alexandrina habemus, et unicuique mon- Petri excessu, qui anno . aerae vulgans. 68 conligit,
strare possumus. Auclor enim hujus Catalogi Cleluni pontifices coraputemus, anni 522 usque ad Gregorii
Clemenli praeposuit,jam indea Felicis IV temporibus, ponlificalum, qui anno 590 coepil, intercedunt; a
suh quihus ipsum scripsisse Dodwellus falelur liis quibus dctraclo lemporum intervallo sedi vacanti
verbis : « Anno enim 530 secundum Catalogum col- tribuendo, semper manebit ultra quingenlos annos
legil auctor inccrlus sub Jusiiniano ad finem Felicis inler Peiri el Pelagii secnndi lempora intercedere.
quarti. > Concinit Pearsonius dissertat. idesucces- 4. Neque mirum cuiquam videri debel quod ia
sione primorum Roniaeponlilicuni, cap. 12, num. 6. appendice hujus Catsdogi lam fcedierroresreperian-.
Ubi Calaiogumillum sexloswculo exaralum esse affir- lur. Codex enim reginae Sueciae, ex quo Csitalognm
mat. El ante Pearsonium viri clarissirai Papebro- typis edimiis, non continel ipsius Galalogi autogra-
chiuS; et Henschenius, qui ante proosmium biijtis phum, sed iransumptum ante. plura. saeculaconseri-
Catalogi notaiit, lempore Jusiiniani imperaloris con- pluin. Codexenim iuqiio conliiietur hic Calatogus,
tcriptum esse. Qua quidem in rc viris erudilis con- con.linet pag. 1, breve Chrouicon ab anno 815,. tjuo
sentio, cum ex Catalogo ipso dcdticalur, sub Juslino Carolus Maguus morlutis est,. et Ltulovicus ejus
et Jiisliniano,'quorum temporibus illuni promiscue lilius imperium assumpsil, usque ad aniium miltesi-
in hocopere ascrihrmus, fuisse concinnalum : finem mum, quo consequenier hunc codicem conseiiptunv
namque facit in Felice quarlo, qui consulalu Ore*. fuisse dicercn), nisi ab anno 918 usque ad aiHium
stis, anno imperaloris Jusliniani quarto, et aerae > 1000 soli anni descripli essent, et si qoid resigeSltBad-
vulgaris 530, obiit. notetur, alioiiinnainLadjectum esse vkteatur^cx q-uo
<«S AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 184
tonjiccre iicet bujxisChronici auclorem vixisse ante A ptus csl sub imperio Karoli M. Calalogus ponliflcum
amiuin 918. Solent eniin aliqui chronographi in mss. Romanorum incipit a S. Petro, et habet hunc lilu-
codicibus annos coniinuala serie ponere, etiam illos lum : Ilic sttnt pontifices sanetw Romanw Ecclesiw
qui ipsorura aelalem subsequenltir, et si quid vila beati Petri Apostoli. Desinil autem in Adriano I,
illorumduraiilememoratu dignum conligerit.propiia hoc modo : XCVII Adrianus sedit ann. XXIII.
mauu adnoiare, vcl si posl vilam ipsorum efenerit, M. X. D. XVII. Poslea quidam vetus addidit :
posleris adsiotandum relinquere. Ex his quidem de XCVIH. Leo papa. > Atque haecsunt prima Baluzii
aetale manuscripti codicis judicare iiceret, si cerlum verba, quihus constat de aniiquilale codicis ms. ex
esset, Cbronicon praefatum ab eodem amanuensi Calalogo simili, ut puto, illi quem nos diximus
conscriptum fuisse, quo reliqua in opere conienla coiiiinei-iin Codice bibliothecae AlexandrinaeVati-
scripta sunt, qua de re non sine ratione dubium canae, qui desinit in Paschali primo.
moveri polesl. Quantuin enim ex characlere judi- 6. Porro de secundo Calalogo, de quo hic agimns,
care possum, hoc Chronicon inilio codicis posiluni notal varias lecliones in Gestis pontificum reperiri,
c.uninotilia provinciarum et arhore consanguinitaiis quas hic paucis exceptis referemus, eo quod variae
Chronicon immediate subsequciiiibiis, recentiori illaeleclioues potius respectu edilionis Henschenianae
inanu adjccta sunt. sicut el in flne nonnulla posl JJ quam noslri rodicis ras. locum habere animadverlc-
aetalem codicis addila leguntur. Porro codex est rim. Sic notat vir cl. legi in Pelro : ln territurium
in folio, forma quadrata, et characleribus acvoCaroli triumphale via Attrelia in Kal. Julii, quo modo eliam
Magni usitatis conscriptus. Unde fsicile crediderini legitur in ms. codice Alexandrino Vaticano, licet
illis temporibus ftiisse exaratum quo scriplus est habeat editio Henscheniana : Inler Zetarium trium-
calalogus Romanorum pontificum, qui pag. 10 exhi- phale III Kal. Junii. Deinde notat Baluzius ex suo
betiir, et desinit in Paschaii 1, cui subjicitur nola codice : Clettts ponilur ante Clementem.Quod idem
temporum bis verbis: A Passione Domini nostri Jesu baliet codex Alexandrino-Vaticanus, quamvis Hen-
Ghristi usque ad sedem bealissimi Murcellini papw scheniana edilio, nescio qua raiione, aut quo funda-
tunt anni 276, menses 8. De aposlolatu jam faelo mento, Clelum Clenienti postponat. Nolal insuper
Christi martyris Marceltini usquetempus gloriosissimi Baluziusex codice Colbertino : In Viclore legi, cum
Domini Cnroti regis 25 annis regni ejus, hoc est usque Theophiloepiscopo Alexandrimde Luna. Quod idem
vm Kal. Aprilit, tunt anni 490 et menses 13. Circa legitur in codice Reginae Suecise, licet edilio Ilen-
hoc igitur lempus, id est paulo post initium noni scheniana loco Alexandrimponat Cmsarem,et Theo-
sxcmi, conscriptus videtur codex quondam reginae philus non Alexandriae, sed Cacsareensis episcopus
Sueciae, nunc nibliothecae Alexandrinae Vaticanss, C fuerit. DeindeBaluzius ex codice Colbeitino in Lucio
ex quo secundum Romanoruro pontiflcum Catalogum papa : Capite truncatus esl vi nonas Martii, quod
edimus, quem hujus codicis labellarius ex ulio anli- eliam habetur in codice Alexandrino, licet in Hen-
quiori eodice descripsit. scheniana editione legalur : ni nonas Martii. Ba-
5. Certum hujus veritalis argumentnm suppedi- luzius iterura ex codice Colbertino legit in Damaso :
tarunt nuper litterae viri Ci. Antonii Pagii, quibus Sedit annot xvn, menset m, diet xi. Fuii temporibus
retulit aliud hujus Catalogi exemplar ms. repcriri in Jutiani, fecit bibliothecatduat. Quod idem legilur in
bibliolheca Colbertina : « ln bibiiotheca Colbertina, codice nostro, licel in editione Henscheniana oniit-
inquit, exstat Calalogus, a quo Baluzius vir claris- talur: Fuit temporibut Juliani. Denium in Felice
simus existimat Talalogum reginae Sueciae fuisse papa legit ex suo codice Baluzius : Cessavit episco-
descriptum. > De hoc codice frequentibus vicibus patus die i, prout eliain habetur in nostro, licet
fuibus Parisiis fui, nihil audiveram, nec quidquam Henscheniana edilio habcal : Cetsavit episcopatus
anle Pagii litteras ad finetn anui 1680 ad mc dalas per dies m, cum quibus verbis Henschenius flnera
perceperam. Quare magno addiscendae verilalis Calalogo imponit, uhi tamen in nostro ms. codice,
studio ductns, Luletiam scripsi ad V. Cl. Joannem ex quo Calalogum describi curavit, sequunlur illa
Harduinum, ut a Baluzio et varias illius codicis D duodccim pontiflcura nomina cum nola annoruin
lectioncs. et judicium de aetate qna conscriplus est, 444, qui a B. Pelro usque tunc intercesserunt, quae
peteret. Utruinque pro sua humanilale pracslitit vir eadcm sequuntur in codice Colbertino, utvir cl. Bam-
idarissiinus Baiuzius, tunctaqiie quam celerrime ad zius in variis leclionibtisad ine transmissis lestalur.
Hie misil Harduinus. Quare illorum benevolentiae 7. Et ex his quidem inanifeste constat nlrumque
debeo ego, dcbct respublica iilteraria uotitiam co- codicem nis., Colbertiuum et Alexandrino-Vatica-
dicis Colbertini, quaenon parutn conferet ad discer- num, exhibere euindem omnino Cataiogum, et vel
aenduin fontera ex quo aucior Libri Ponlilicalis secnndura ex priino descriplum esse, ul Pagius
Acla successorum Petr.i hausil, ut soo ioco videbi- retuicrat, vel uirumque coUicemex altero aniiqutori
mus. Adjungoitaque verba clarissimi Baluzii, quibus fuisse desumptiim; quod uliimuin facile conliugere
nidicium de ms. codice Colbertino, et varias lectio- potuit, cum uterque codcx Colberlinus et Alexan-
ues Catalogi nostri exhibel: < Codcx 1868 biblio- drino-Valicanus anliquissiiuus sil, et characteribus
'.heeae Colbertinae, «piem constat esse siniilem ei Carotiuis conscriptus, et uoniiullacvarianles lccliu-
(ptl exslabat in bibliotheca reginx Chrislinae, seri- nes, licct paucte admodum, in ulroquc reperianlnr.
185 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 186
Sic Colbertinus in Petro legit Territurium, et via A lempio Apollinisjuxla locum ubi crucifixus esl, juxla
Aurelia, ubi Alexandrino-Vaticanus habet Terretn- palatium Neronianum in Valicano, inter Zeturium
rium, et via Aurilia. In Telesphoro Colbertinus : Et triumphale 111Kal. Junias. Qiise aliunde desumpta
cettavit episcopatus dies vn, ubi Alexandrino-Valica- sunt, el errorem continent circa Kalend. Junii, cum
nus habet, dies vi. In Ygino Colbeitinus : Episcopos legendum sit III Kat. Jutias. Idem probatur ex Actis
per diverta loca vn, Alexandriiio-Vaticanus, per di- quae prior Calalogtis in Pio refert his verbis : Sub
verta loca vi. ln Aniceto Colberlinus, per diversa hujus episcopalu frater ejus Hermes librum scripsit
loca ix. Vatic. per diversa loca vui. Item primus : in quo mandatum continelur quod ei prmcepit ange-
cessavit episcopalus dies vn, secundus, dies vi. Col- lus, cum venit ad eum in habilu pastoris. Quaeverba
bertinus in Zephyrino : Episcopus inlerest, tantum omnino transcripsit auctor secundi Catalogi, adjun-
ctericus sustinerit, Alexandrino-Vaticanus : Episcopo gens tamen : et prmcepit ei ut sanclum Pascha die
inlerett, tanium Clerus sustineret. Atque bae aliaeque Dominica celebraretur. Quae aliunde quoqiie desum-
variantes lectiones facile convincunt anliquiores psit. Confirmatur etiam ex iis quae prior Catalogus
codiccs exslilisse, ex quibus Catalogus Colberlinus exhibet in Ponliano : Eo tempore Ponlianus episco-
et Alexandrino-Valicanus descripti fuerunt, omnes- pus, et Hyppolitus presbyter, exsules sunl deportati
que hos habuisse originem ex aulographo quod sub B in insulam nocivam Sardiniam, Severo et Quintino
Justiniano imperalore, post morlem Felicis quarli, consulibus. In eadem insula discinclus est IV Kalen-
conscriptum fuit: quod enira in ulroque inanuscri- das Octobris, et loco ejus ordinatus esl Anteros xi
pto Codice Colbertino et Alexandrino-Vaticano post Kalendas Decembris, consulibus suprascriptis. Quae
Feliceni adjunganlur duodecim ponlificum noinina, auctor secundi Calalogi parlim descripsil, parlim aliis
cum annis, mensibus et diebus quibtts sederunt, ab verbisrettitit, parlimomisit.SicenimhabetinPonlia-
aliquo imperito iibrario adjunctum fuisse oslendi- no : Eodem tempore Pontianus episcopusetHippolytus
mus, idque lemporibus Pelagii secundi factum pula- presbyterexsiliosuntdepprtati ab Alexandroin Sardi-
rous, quibus librarius ille Cataloguin ex aulographo niam insulam Bucinam, Severoel Quintiano Coss.: in
describens ponliflces post Felicem adjecil, et erro- eadem insula afjlictus, fustibus maceratus, defunelus
neam illaut lemporis uotam de 444 annis a Petro est lii Kal. Novembris. Ubi Iicet pleraquc sint ex
usque ad Pelagiura secundum, qui anno 577 ponlili- priori Catalogo descripta, adjuncta lamen sunt no-
catum adeplus esl, adjunxit. Alque satis hactenus men Alexandri imperatoris, et raodus quo maiiyrium
de manuscriptis codicibus ex quibtis Catalogiis pu- snhiil; mutaluin quoque est nomen loci, et dies xi
blicalur. Nunc de illis quae Calalogo coiilincnlur, Kal. Decembris in diem ni Kal. Novcmbris commu-
paucis agendum est. C tatus. Quibus accedil quod auctor secundi Catalogi
8- Habet hic Catalogus consules quibus singuli sub Pontiano niillam menlionem faciat Anlheri;
pontifices creali sunl et decesserunt, incipiondo a unde facile apparet auctorcm secnndi Catalogi
Petro apostoloruni principe et prirao Romano pon- Acta quidem nonnclla ex anliquiori Catalogo de-
tificeusque ad Liberium, cum quo fiuit priorCalalo- scripsisse, non taraen eiim in omnibus fuisse secu-
gus,eiexquoauctorsecundiCataIogi eo usque consu- tum, sed aliunde quoque ea desuinpsisse.
lum nomina descripsit, ut tribus polissimum ratio- 10. Confirmari haec possunt ex iis quae auctor
nibus comprobalur,- quarum priraa ex consulum prioris Calalogi habet in Fabiano, Cornelio et Lu-
nominibus, qux eadem ubique reperiunlur, desuiui- cio summis ponlificibus : nam qua? refert in Fa-
tur. Secunda ex erroribus, qui iu utroque quoad biano, partim descripsit, parlim omisil auctor se-
consulum noraina iidem ferme comparent. Tertio ex cundi Catalogi. Quse prior Catalogus exhibet i.i
eo quod auctor post Liberiura nullos consules posuit Cornelio, secundus Calalogus plane omisit, et ne
in sequentibus ponliflcibus, eo quod deficiente priori verbum quidcm ex iis relulit. Quse auctor prioris
Calalogo non habehat, unde desumerel consulum Calalogi refert in Lucio, atictor secundi fere omnia
noliliam. Deficiunt itaque in hoc secundo Cata- verbalim descripsil, ut conferenti ulrumque hunc
logo a Liberio usque ad tempora Joannis I el ]D Calalogum manifesle patebit. Praeler hacc autcin acla
Felicis quarti, quortim duorum lempora auctor per habet anliquior Caialogus in Marcellino : Quo tem-
singuios designat, quia sub iilis vixit scripsilque; pore fuil perseculio, et cessavil episcopatus ann. vn,
unde et cum iis finem Catalogo imponit. ' mens. vi, dieb. xxv. QuaescciindusCalalogussicrefert:
9. Nec sola consulura nomina, sed nonnujla qtio- Quo tempore fuit persecutio magna et cessavit
«ue ponlificum Acta ex primo Calalogo auclor se- episcopalus annos %ex,menses sex, dies viginti quin-
cundi Catalogi eo modo desumpsisse videlur, ut que, perseqttente Diocletiano Christianos. In quibus
tamen liciium sibi crediderit, iis quandoqiic ncgle- verbis, qnae ad pcrseculionem spectaut, ex priori
ctis", aliunde acta referre. Sic quamvis in prinio Calalogo descripta sunl; quae ad annos sedis vacan-
Catalogo habeatur de Petro : Passus. autem cum tis pertinenl, mutala sunl; quae ad pcrseculoris
Paulo die ui Kalendas Julias, Coss. suprascriplis nomen faciunl, aliundc dcsiimpta sunl. Sequunlur
imperante Nerone; et auclor secundi Calalogi ex demum noiinulla acta in Julio prinio, cnjus acdificisi
priori habeal: Hic martyrio cum Paulo coronalur... sacra aticlor prioris Catalogi recenset, quorum ne
adjungil tamen : qui el sepultus est via Aurelia in verbuni quidem in secuiido Calalogo. Unde' satis
18" AD ANASTASIUMPBOLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 188
superque ex Actis ipsis confirmalum esse putamus, A fuerit. Ac de nomine auctoris nihil niihi coraperluai
quod probandum suscepimus, auctorem secuudi est, cuin Calalogus scriptus sil scxlo saeculo,quo
Uatalogi Acla quidem nonnulla ex priori Catalogo neino e veleribus Acla Romanorum poniificiira collo-
descripsisse, iicitura tamen sibi existimasse, iis gisse mcmoratur. Quantiim tamen ex Aclis ipsis co!-
quandoque omissis, aliunde Acla desumerc, quae ligi videlur, auctor Romaefloruit, el archivo aposio-
quamplurima in singulis pontificibus refert. lico forsah praepositus fuit. Quod cnim auclor Romsc
11. Adducit enim complura, ex antiquis sanclo- scripserit, indical magna rerum Urbis ct sigri Ro-
rum Aclis desumpla, quorum aliqua licet non iis mani nolitia quam habuit. Omnia coemeleria, etiain
ipsis temporibus conscripta siul quibus conligerunt, quam longissime ab Urbe sita, omnia sepulcra mar-
saeculolamen sexlo anliquiora sunt omnia, et ple- tyrum, eliara in cryptis ct cavernis posita, omnes
rumque ex proconsularibus marlyrum gestis et veris ecclesias et regiones Urbis, omnes reiiquias et tku-
sancloruin Actis deducta videntur. Sic dicendum de los, oiniies vias viarumque distantias, csclera de-
iis quae auctor liiljus Calalogi tradit in Alexandro I mum omnia perspecla habuit. Quod aulem arcbivo
de Eventio ct Theodulo; quaede Valeriano S. Caeci- aposlolico forsan praefeclusfueril, deduci videlur.ex
liae sponso refert in Urbano ; quae de B. Lucina tra- iis quaehabet de Leone Magno : Hic fecit epistolas
dit in Comelio; quae dc B. Laureulio narrat in B mullas exponensfidem calhoticam rectam, qum hodie
Xysto, cnjus marlyiii Acla D. Ambrosii (emporibus archivo EcclesimRomanmtenentur. Eiex actis Hor-
reperiebanlur. Nec sola roartyrum Acla sed staliila misdac, in quibus auctor refert, ex raandato Justini
quoque pro disciplina Ecclesiae edita cxhibet auctor omiies episcopos libello caiholicae fidei subscripsis-
in siugulis poiilificibus : refcrl enim in Lino quod se : Qui lexlus libelli, inqtiit, hodie archivo recondi-
statuerit ut niiilicr in ecclesia vclato capile inlroiret; tus tenetur. Quomodo enira aucior Romanum archi-
in Xyslo, quod constitueril ul ministcria sacra non vum citasset, nisi illrid vidisset eique forsan prae-
tangercnlur, nisi a minislris; in Anicclo, quod posilus fuissel. II!.' sane quae de singiilorum ponlifi-
jtisserit ne clericus coinam ntitrirct: in Victore, cum decretis, de eoruni geslis, de episcoporum,
quod staluerit ul pascha die Dominicocelebraretur : prcsbyterorum el diaconorum ordinationibus ubique
in Lucio, quod praeceperit ut duo presbyleri.etlres aflirmal, clare indicanl auclorcm ea omnia ex re-
diaconi in omni loco episcopum non desererenl; et gcstisarchivi desumpsisse, adeo tit, si sedis aposlolicae
sic in aliisponl.ilicibus, qiuc nimis longum esset sin- bibliothecarius non fuerif, accessum ad bibliolhecani
gula enumerare, et facile videri possunl in ipso Ca- poniificiam habuisse censendus sit.
talogo, cx quo lioc unum diiiitaxat adjungam quod '
in singulis ponliiicibus refcrat quol ordinationcs fe- G CAPUT V.
cerint, et quot episcoposs,sacerdotes, ac diaconos De Libro Ponlificali.
consecrarint, incipicndo a Cleiiicnle I, in quo refert: I. T.iher'Ponlificalisprimuma Petro CrabbetoroisConci-
Ilic fecil ordinaliones Ires, presbyteros10, diaconosS, lioruminseilns, ssepiusdeindea BaroniocitalusinAfl-
nalibus, lypis demum Mogunlia?anno 1602inlegre ex-
episcopusper diversa loca 5. In Evarislo : Hic fecil CIISUS —
est. II. Posl Mogmitinamedilionemprodiitfa-
ordinationes qualuor, presbyleros:'17, diacoiios 9, rrsiensisAnnalihusVabrolli,qui ei varianteslecliones -
ex quiinpieuiss. rolicibus subjerit, quorum duo in Bi-
evtscoposper diversa loca 15; et ila in aliis poiitifi- bliotliecis(ierrnauise,tres in Galliarumbililiolliecisex-
cibus usque ad IJorniisdain, in quo aticlor non ad- slant.— III. Opus,quod Annibal Falirollus se incor-
rectumreliqui s- faletnr, LucasHolsteniusex codicibus
notat numcrum ordinationum, diaconorum, sacer- Vniicanis,Heisiiis,Medicseis,Cassinensibus,et Farne-
dotum vel episcoporum, sed simpliciter referl: Hic sianoomniumantiquissimocorrigendumsuscepll: ejus-
que verhade inss. codieibus,quibus ususest, afferun-
fecil ordinationes, presbyteros, episcoposper loca. Et —
lur. IV. KxcodiceFarnesianoaddiiciturfragmentuin
in Joanne Hormisdae sticcessore : Ilic ordinationes vitis SerpiiII, hactenusinedKiiin,et varianteslecliones
ex aulogriiplioHolsieniiexliibentur.—V.In LibroPoo-
fecit pef loca. In Felicc auiem, Joannis successore, tilicali addilsesunt complnresdoualionespite,basilicis
in quo Catalogiis desinit rursus habet numeruin his Urliisfactsp.— VI. Compluraqnoqne uiarl.yrumActa,
inter quselicelnoiuii.llaex inoiiiimenlisdubiisdesuinpla
vcrbis: Ilic fecit ordinaliones duas, presbyleros quin- ii\ siut, illa tainei)ab antiquioria3vo, et quandoquea |irl-
quaginla quinque, diaconos qualuor, episcopos per mlsEeclesisessecufii- extilisseconsiat.—VII.Actapoo-
tiflcuma Peiro aposlolousque ad Constantinumpapam
loca viginti novem. Ex quibus coliigo auclorem ex breviora, a Conslantinousque ad Stephanumsexlum
aliquo Romanae Ecclesiac regeslo aul moninsenlo ampliorasunt, adeo ut totamferineliistoriamecclesia-
ante llormisdac lempora conscripto desumpsisse no- sticamcomprebendant.
liliam ordinationum ; idco autem neque iu Hormisda, 1. Poslquam egimus de duobtis antiquioribus Ca-
neque in Joanne, sed solum in Felice IV adnolasse, t logis Romanorum ponlificum, restal ul de Libro
quia desidenle regeslo atit monimenlo, non habe- Pontificali traclemus, quem primus ex mss. codici-
bal aliam hac de rc noliliam quam qua? temporc bus eruisse videtur PclrHSCrabbe, qui eum edkioni
Felicis qua: li, sub quo vivcbat, ad aures suas pcr- ConciliorumColoniensianni 1538inseruil lioc lilulo:
vuierat. Liber Pontificum a Pelro papa ttsque ad Nicolaum
1*2.Alque haec.quidem suflicianl de sccundo Cata- papam I, in quo eorum gesladescribunlur, primorum
logo, dc qno, quia seqtienlibus capilibus mulla ali.i per Damasum papam, retiquorum attlem per alios ve-
observabimus, hoc loco inquircndiim reslat a quo- leres ac fide dignos. Vilas primoriim pontiflcttuia
nam aticlore hic Catalogus cl iibinatn compositus Pelro usque ad Libcritini cilal e» Libro PohtlfcaK
139 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 11-0
Damasi, reliquorum vero a Damaso usque ad Leo- A inquit, etfortasse praestahat paucorum eum manib.is
nem tertiutn citat ex Libro Pontificali. Cujus vesli- teri , quam denuo cum tot mendis prodire. Scd
giis inbaerenles Laurentius Surius, et qui Surium omnino meliusest, eliara inemendatisaucloribusfriii,
siibseculi sunt, Conciliornm compilaiores, Romano- qnam eis penitus carere. Inlerim dum melior ediiio
rttra poniificiim Vitas sparsim collectioni Concilio- curetur, varias Iectionesex tribuscodicibus veteribus
rura inseruerunt, tili et Annalibus plura Libri Ponti- excerptas adjecimus, quorum ope sine dubio casti-
ficalis fragmcnta inseruit Baronius, qui cum cx mss. gatior edilio potcril adornari. Usi autcm sumus rcgio
codicibus libri islitts lecliones frequenter emendas- codice, et Mazarino, quo Gabriel Naudeus, praecel-
set, occasionem praebuit auctori praefalionis, qune lerrlis doctrinae vir, eminentissimi cardinalis biblio-
libri hujus edilioni Mogunlinae anno 1602 typis thecam auxit. Ulerque autem videtur ab eodem
Joannis Albini publici juris faclae praepohilur, asse- exemplari manasse, in paucis enim invicem diffe-
rendi: « Quod vari;e lecliones vel ex duobus Conci- runt. Conluli eliam cum codice Tliuano.antiquissimo
liorum lomis Surianae editionis, vel ex Annalibus illo quidem, sed scribae librarii inscilia in multis haud
Baronianis; in ouibtis verba Anaslasii passim in satis emendato. >
singulis ponliflcibus, paucis praetermissis, citanlur, 3. Cum ex praediclis Annibalis Fabrotli vcrhis
surjt desuinplae. > Porro Anastasii raentionem facit, B manifeste appareat ediliones Libri Pontificalis ad
quia sub nomineillius Librum Ponliflcalem ediderat, suura usque lempns mendis repleias fuisse, et me-
hoc illi praefixolitulo : Aunsiasii S. R. E. bibliothe- liorem edilionem cx mss. codicibus curari posse,
carii Historia de Vilis Romanorum pomificum a curam hanc in se susceperat vir doclissimus, prae >
Pelro aposlolo usque ad Nicolaum I, nunqttam hac- decessor quondain meus , Lucas Holstenius, qui
lenus typis excusa. Deinde Yita Adriani II et Sle- Anastasii hisloriam de Vilis Romanorum ponlificum
phani IV, auclore Guillelmo bibtiolhecariocx biblio- edilionis Mogunlinaccum praestantissimis totius Ifaliae
theca Marci YelseriAuguslanm R. P. II. viri. mss. codicibus conlulit, ut illam correctiorem eraen-
2. Quod si quisquain pelat qua ralione editio Mo- datioremque ederet. Aulographum Holslenii ex libris
gunlina anni 1602 vocetur prima hiyus Libri Ponli- Moroni emplum in bibliotheca Vaiicana rcposui, in
flcalis edilio, cum anle tot annos eum edidisset cujus primo folio manu Holslenii aduolala sunt
Crabbe in edilionc Coiiciliorum Coloniensi, facilis sequenlia : < De inss. codicibus, ad quos Anaslasium
esl hujtisquaeslioiiis responsio.quo.i nimirumCrabbe conlulimtis. Quaea principio libri usque ad paginam
hunc Librum Pontificalem neque integrum, neque 53 alramento notata sunl in margine, variaeleclioRCS
uno et coniiniio conlcxlii edidisset, prout cx ms. sunt ex codice ms. Vaticano, qui fuil sacri monaslcrii
cOdice Marci Velseri iiiuniviri Augustani prodiit, C Casinensis, vel ex sanctuario Monibrilii, vel eliam
addito uoinine .iucloris, «;ui Anastasius Biblio- collectione Canonum Anselmi Lticensis, quae manu-
ihecarius supponitur, sub quo nomine Annibal scripta exstat in bibliolheca eiuinentissimi cardinalis
Fabroltus anno 1048 in fol. typis regiis eumdem Barbcrini. Quae minio notata a principio usque ad
Librum Ponliflcalemedidit cum plcrisque variisleclio- eamdein paginam 53, sunt variae lecliones cpiimi
uibus, quas ex variis inss. codicibus desumptas operi codicis inanuscripli Florcniini, ex bibliolhcca con-
subjecit. Ac primo quidern ex binis mss. codicibus venlus S. Marci. Iiide p.igina 54 incipiunt collationcs
MarquarJi Freheri, qtiorum aller in Leone IV, alter ms. Farnesiani scriptis lilteris majusculis, quo nihil
in Slcphano VI, dcsiuil. Deinde adjungit alias va- antiqtiius exslare pulo in hoc genere, et codcx haud
rianles lectioncs ex iltiobus codicibus, regio nimirum dubie anle natum Anaslasium sc.riptiis fuit, vel sane
cl Mazarino, quorura ultimus hunc lilulum pracfert: eo lempore quo ipse Anastasius vixil. El quia colla- •
lncipit Series Pontificum Romanorum, qui in sede tiones Farnesiani codicis minio scriptae siint usquc
B. Pelri aposloli ab ipsousque ad hoc tempussederunl. ad paginam 63, hoc est usque ad Bonifacium IV,
Referl autem inler alia ex his duobus codicibus in idcircoad dislinguendum codicum diversorum lectio-
Sylveslro fragmentura donationis Constanlini salis ncs, a' pagina 54 usque ad 64 collaliones Codicis
amplum, quod in nullis aliis Libri Pontificalis codi- " Florenlini alramenlo notavi. Inde a pagina 63 usquc
cibus hucusque reperi. Unde conj'eci librum in illis ad 72... ad Vitam S.Eugenii, Farnesianae coljationes
codicibus inlcrpolatum esse, eosque recenliori manu airaincnlo, Florenlinae minio nolalae siint. Ilcrum
conscriplos fuisse; qua in re eonfirmatus sum ex iis a pagina 72 usque ad paginam 107, ubi incipil Yita
quae Annibal Fabrotlus adnolavit circa finem harum Zachuriac PP., Farnesiana minio.Florenliniana atra-
lectioniim de Bomanorum ponlificum Vilis, quas mento collata sunt. Pag. 107 Vila Zachariae in Far-
conlincnt usque ad Martinum V. Anliquior proinde ncsiano dcsideratur, ccllaliones ex Fiorcnlino codicc
est codex Thuanus, cujus varianles lectiones prae- minio notalae suut usque ad paginam 115, ubi Far-
dictis suhjecil cum hoc codicis litulo : lncipil liber nesiaiius iierum incipil. Ubi ilcrum Florcnlinsc
Episcopalis, in quo continenlur Acla B. Ponlificum lectiones atranienlo nolanlur usque ad paginam 136,
Drbis Romw. Mutilus est et desinit in StephanoIV, •inde rubro usque ad mediam paginam 13S. Imle
ut Annibal Fabroltus fatelur in flne, praefalus initio eniii) ilerum atramenlonolanlur usque ad principium
operum Anaslasii, hunc Librum Ponlilicalem mendis paginse 143, nam inde tisqne ad paginam 158 Flo-
scatcre. <Auctorcm hunc mcndis scatere non inficior, iciitini codicis lcclioncs signaislur rubro, aUMteibi
191 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 192
in Vita Adriani dcsinit. Habui deinde alium codicem A quaead rem noslram magis faciunt. Ac illud in pri-
inanuscriptum Longobardicum antiquissimum, ex mis notatu digntim ducimus , Librum Ponlificalem
eadem bibliolheca conventus S. Marci, mullo velu- ullra pontificum Acla a secundo catalogo exhibita
stiorem priore, ejus lecliones alramenlo notavi, ubi conlinere quaraplura alia, ul inler alia videre est in
cum Farnesiano et Florentino convenit, lecliones Clemenle, Cornelio et Marcello pontillcibus. QUIB
dictorutn codicum linea nigra subduxi, qua btijiis autem in Sylvestro adduntur, Iongeclariusmonslrant
oplimi codicis consensus notalur : sed ubi peculiare id quod probandum suscepimus. Acla enim S. Syl-
quid habet, alramenlo signavi, opposila nola Fl. 2, vestri sunl Iriplo ampliora, quam illa quae exhiben-
hoc esl Florenlinus codcx 2. Desinit aulem codex tur a secundo catalogo. Consislunt aulem prsecipue
iste iu Leone II, pag. 80. Practerea muiilus est a in donalionibus piis, qtias Constantinus fccit pro
pag. 47 usque ad pag. 58. Cum hoc codice Floren- Urbis et agri subufbani ecclesiis. Post Sylvestmm
lino 2 in omnibus fcrme consentit cod. Valic. 5269, frequenter addita sunt ab auclore Libri Pontificalis,
qui desinit in Grcgorio II. Hujus codicis nolaesunt quaea ponlificibus Romanis oblala sunt Urhis eccle-
Vatic. minor. vel V. M. > siis et basilicis. Sic in Damaso papa, Innocenlio,
4. Fideliter hucusque retuli quaeLucas Holslenius Bonifacio I, Sixto III, Leone I, Hilaro, Simplicio,
initio adnolavit, ex quo nerao non videt quam ira- " Symmacho et reliquis pontificibus eorumdem suc-
mensi laboris opus vir aeterna memoria dignus cx cessoribus, ut quisque ex ipso LibroPonlificalifaeil
prsestantissimis Valicanae, Regiae, S. Marci Floren- videbit.
tinae, Casincnsis, et Farnesianae oibliolhecarum 6. Praeter donationes vero in Libro Pontificali
codicibus inclioaverit, ct morle praevenlus nobis conlinenlur plura marlyrura Acta, inlcr quae licet
imperfectum reliquerit, ex quo, ne tantus labor nonuulla suppositilia sint, antiqua tamen et primis
pereat, post hanc dissertationem LibrumPontificalem Ecclesiaesaeculisconscripla videntur. Sicin Clemenle
aB. Pelro usque ad Felicem quarlum edemus, ccctcra cilatur quidem epistola ejus ad Jacobum, illa tamen,
relinquentes iis qui inlegro Libro Ponlificali edendo licet Clementis non sit, ei ante Eusebii tempora tri-
animum intenrjunt. Sunt enira complures posl Feli- buta fuit. In Marcellino nienlio fil ejus lapsus ct
cem quarlum lectiones, quae ad corrigendum opus poeniteniiae,quae quamvis desumpta siut ex Actis
illud facere possunt. Sunl eliam quaedam fraginenta anliquissimisconciliiSinvessani, Acta tamen iila ante
in Vita Sergii secundi, quae ex antiquissirao codice Isidori Mercaloris aetalem concinnala fuerunt. In
Farnesiano in fine retulit, ex quibus pro specimine Eusebio mentio fil invenlionis sanclae crucis opera
sequentia referinius. In Vila namque Sergii II, posj Cyriaci Judxi, qnac licet desumpta sinl ex Actis a
illa verba : « Quod nullus ponlificum per lot anno-' Gelasio papa rejeclis, Gelasii tamen aelale anliquiora
rum curricula ad tanli decoris speciem perducere sunt. Pauca quaedam alia narrantur de ponlificum
arbitralus esl. > Sequitur in ms. Farnesiano : « Hic mariyriis, quae licet ex Aclis inlerpolatis excerpia
sanctissimus praesul formam.quaeJovia vocatur.quce sinl, Acla lamen semper reperienlur ab anliquioris
pcr evoluta annorum spalia demolita alque a ruinis aevi auctoribus conscripta fuisse, ut quaede Ponlii
plena exislebat, prospiciens, sicul benignus et pius aliorumque nonniillorum marlyrum Aclis superius
pastor a novitcr eam reslauravit : et tanla aqua adducla sunl. Reliqua omnia ex sinceris et minime
abundanler praefulsit, qua pene lolain civilatem inlerpolalis rnarlyrum Aclis, vel ex publicis nolario-
saliavit. Hujus leniporibus fltivius, qui appellatur rum sedis aposlolicae tabulis, vel ex probatorum
Tiberis, alveum suum egressus est et per campestria scriptorum operibus desumpia sunt.
dedil. Inlimuit elianl inundalioneaqiiarura mullarum 7. Oinillo Acla ipsa Romanorum ponlificum, in
perindict. octavam inensis Novenibris die xx.ii, quod quibus a Petro aposlolo usque ad Conslantinura
agebatur Sabbatum Nalalis sanctac Caeciliaemariyris, papam recensendis auctor Libri Pontificalis breviter
etingressusestper posterulam quaeappellalur Sanclae se expedire solet. A Conslantino autem papi usque
Agalhae , in Roinanara urbem , hora prima diei. ad Stepbanum sexlum adeo diffusus est, ul merito
Transcendit inlerea in aliquibus locis, ct muros dici possit, lolam hisloriam ecclesiaslicam sub isto-
Urbis, el egressus est in ecclesiain B. Laurenlii, quae rum ponlificum Vilis comprebcndisse : exhibet enim
appellatur Lucinae,et exinde ingressus cst ad Bealam quaecunqueRomae, quaecunquein Ilalia, quaecunque
semperque Virginem Dei Gcnilricem, quae positacst in Europa et Oriente ipso acla sunl in rebus ec-
in viai Lala : et inde transivit ad Beatum Marcum, clesiasticis ab imperaloribtis. Sic in Conslaniino
per plaleas se exlendit, agros dcserlavit, eradicans narranlur quae Conslanlinopoli coniigcrunl. Sub
arbusla. Hujus liora noclis aquam amovit, et fluvius Jusliniano el Pbilippico, in Gregorio secundo, quae
ad proprium suiim regressus est alveum, > etc. conlra Agarenos, in Hispania a Gallis; Constanlino-
5. Atque ex his quidem patet quo in prelio ba- poli a Leone principe peracta sunt. Describit Longo-
bendae sint varise illaelectiones el fraginenla ex mss. bardorum invasiones, Francorura pro EccJesiabella,
codicibus a Luca Holslenioexcerpta; ciunque orania aliaque quamplurima, quae vix alibi rcperire est
edere ad instilulum nostruni miniu.e pertincant, a adco ex.icte,adeoclaredescripla. Dcsinil in Stephano
de-
reliquis recensendis abstinebimus, et ad ipsum Li- sexlocuiii illis vcrbis: Eos de cmloauxilium petere
brum Pontificttlem redeunles nounulla observabimus bere contra fiageUumimminens, et mox Iwta. Caetera
193 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 194
desiderantnr : unde palet Vilam hanc esse mulilam, A Libri Pontificalis menlionem faciat: « Damasus, in-
el aliqnid desiderari in Libro Ponlificali quod ex quit, Romahae Urbis episcopus, elegans in versibus
integriori exemplari suppleri polerit. componendis ingenium habuit, multaque el brevia
opuscula heroico metro edidit, et prope octogcna-
CAPUT VI. rius sub Thcodosio principe mortuus esl. > Huc etiam
An Liber Ponlificalis a Damaso papa conscriptus sit ? accedit quod nemo Librum Ponlilicalem Damaso tri-
buerit ex omnibus illis qui eum citarunl a Venera-
I. DuseepisfolseDamasipapseet Hieronymipresbyleri in
mss.codicilnisLibro Ponttfcalipriepositsesiiot. Cnde— a bilis Bedae temporibus usque ad posteriora haecsae
nonnullisLiber PonlificalisDamasopaps»tribuilur.
II. Damasumnon esse auclorem Libri Poutilicalis,D. cula. Ul enim omillamus tempora quac inter Dama-
Hieronymiauctorilateostenditur, el ex omnibusscri- sum papam et Venerabilem Bedam roedia sunt,
ptornmlestimoniiscomprohaiur,qui postBedamLibrum
PontiRcalemsine ulla Damasimentione cilarunt. — quibus apud nullos scriptores Libri Pontiflcalis
III. AdducunturS. AncelmiLuccnsis et card. Deusde- mentio reperitur, Beda primus, quod sciam, mor-
dil loca ex geslis Damasicitala, quaelamea non ex Li- talium, cilavit in Marlyrologio suo ad vm Idus
bro PoatilicaliDamsisopapastributo, sed ex specialibus
Damasi.gestis per Monbrilinmeditis desumptasunt, et Augusli nonnulla de morte Sixti ex Gestis pontifica-

nihil faciunt ad prsesentemqusBsiionem. IV. Neque libus, quae nec Damaso, nec alicui parliculari au-
mss.codicesValirani,quihas Liber Pontiflcaliscontioe-
tur, Damasamauciorem babere polueiunt, eo quod B ctori tribuit. Hincmarus archiepiscopus Rhemensis,
plurinmDamasisuccessorumvilascontineant,unde ter- qui saeculo nono scripsit, epistola 28, ad Nicolauni
tii codicisscriplor expresse notavit,Datnasumnon po-
taisse nisi usque ad sua lemporasrribere. — V. Petri primum, hujus libri sub titulo Libri epitcopalis me-
Lambeciisei.tentiaafferlur de priori Libri Ponliflcalis minit, quem nulli plane auctori ascribit. Rodulphus
parte a notariis aposlolicsesedis, diversis qnidem tem-
poribns, sed eodemslyloconscripta, et a Damasopapa presbyler, qui eodem lempore cum Hincmaro Rhe-
in tabulisVaticanisreperta ac ad Hieronymumtrans- mensi vixit, in vita Babani abbatis, per Browerum
uiissa.— VI. Lamberiisenlenlia examinalur,et osten- lib. III intcr
ditur, quod nolariisaiostolirsesedis lanquamauctoribus Antiquilales Fuldenses edita, quaedam
prior Libri Pontiflcalispars tribui non possit —VII.Ne- de reliquiis sanctorum ex Gestis ponlificalibus citavit,
que a Damasopapaprobatafuit, ut ex pluribus,quibus sed nequaquam ea Daraaso tribuenda esse -dixit.
scatet, erroribus, et ex slyli ruditale ac uniformitatea
Petro usque ad eos oui septimosseculoscderunt mon- S. Ivo Carnotensis Episcopus saepius parle iv Decreti
stratur. Librum Pontificalem cilat, sed nullibi eum a Damaso
1. Cum superiori capite monstraverimus antiquio- auctore conscriplum fuisse prodit. Tilulus capilisOi
rem Calalogum non esse illum cujus menlio in epi- esl iste : De libris Gelasii ex Libro Pontificali. Titu-
stolis Ilieronymi cl Damasi papaereperitur, inquiren- Ius capilis 124 : Iteni de confirmatione sexlat synod
dum est boc capile an forsan de Libro Pontilicali in ex Libro Pontificali. Roraualdus, qui a Luca Hol-
prcedictislitteris agatur. Ualionem dubilandi prscbent rj stenio presbyler, ab aliis Salernitanus episcopus di-
plerique todices manuscripti, in quibus hac duae cilur, in Historia, quae manuscripta Romaeasserva-
epistolaeLibro Pontificati pracponuniiir. Sic libro n lur, liunc librum simpliciter Pontificalem vocat; Vi,
Commenlariorum lcslatur Lambecius, quod sub nu- inquit pagina 80, in Pontificali legitur. Et ut flniara,
niero277asserveturinbibliolheca Cacsarea «volumen Laborans cardinaiis in compilatione decrelorum nac-
niemhranaceum pcrvetuslum, magnique prclii in 4, tenus non edifa, quae in archivo basilicae principis
quo continetur historia Romanorum ponlificum, qu»3 aposlolorum de Urbe, cui haec scribens praepositus
valgo quidera Anastasio bibliolhecario iribuiiur, in siini, rcperilur, bis menlionem facit hujus libri, cui
hoc auleni et aliis qualuor bibliolhecae Caesareae titutum Gestorum pontificalium tribuit: parte enim
codicibus rass. ascribitur S. Damaso papac, nempe II, cap. 10, Gcsla pontilicalia citat, et parle xi, cap.
propier pracfalionis loco illi praefixasepislolas, qua- C, ex Gestis Romanorttm ponlificum Agalho nalione
rum una incipil: Beatissimo papm Damaso Hierony- Siculut, etc, Ubi videre licet Laborantem cardina-
mus. Gloriam sanclilatis lum nostra httmililas depre- lem nulli auctori tribuisse librum quo Gesla Roma-
calur. El secunda : Damasus episcopus urbis Romm norum ponliflcum continentur.
Hieronymo : Gaudel EccUsia luo fonte saliala. Pro- 5. Ea Damaso papae tributa esse a S. Anselmo
pter bas igitur duas epislolas, pergil ibidem Lambe- ]3 Lucensi, aliquandiu credidi, eo quod libro terlio
cius, quae non solum in jara raeraoralis auguslissimae Decreti, quod manuscriplum reperilur in bibliotheca
bibliolhecaeCaesareae,veruni ctiam aliarum illuslrium Barberina legalur : < De Liberio papa et admoni-
bibliolhecarum codicibus quibusdam mss. historiae tione cjus : ex geslis Damasi papae tit. 120. Iratus
isti de Vilis pontilicum Romanorurn praelixaesunt, est vehementer Conslantius imperalor contra Libe-
credilum a nonnullis est omnium illarum Vitarum, rium, et jusstt eum exlra civilatem habitare. Habi-
quae eo opere conlinentur a S. Pelro apostolorum tabat autem ab urbe Uoma miliiario tertio quasi
principeusque ad sanclum Damasum.ipsum sanclum exsul in cocmiierio via Salaria. Venienle autem
Damasum esse auctorem. > die Paschae vocavit universos presbyteros Romanos
i 2. Quamvis aulem Lambecius hanc quorumdam el diaconos, et sedit in eodem coemiterio, et dixil :
opinionemproponat, recle lamcn observat complures Nolitc limere, quia vobiscum non habito in civilate,
illi conlradicere tum ob alias rationes, tiim ob eam habetis vicarium nostrum fratrem et compresbyte-
praecipue quod D. Hieronymus Iibro de Scriploribus rum Damasum, ciijtts testimonium vos mihi perhi-
Ecclesiaslicis opcra Damasi papacrcccnsens, nullam buistis. > Etpaulo posl: t Domini sancli et compre-
195 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 196
sbyleri, nolile cogilare de craslino, sic enim dixit A cis verba : licet enim auctor illius manifesle affirmet
niagisler noslor. > Eadem omnino liabel cardinalis Librum Pontiflcalem, qtio VitaeRomanorum ponli-
Deusdcdil in manuscripta Colleciione Viclori III nun- flcum a Damaso usque ad Marlinum V contincnlur,
ctipaia, ctijus unicum, ul puto, exemplar Jn biblio- Damaso papae ascribi non posse, indicare tamen
llieca Vaticana asservalur. Libro enim n, capite 26, videlur Vilas ponlificiim a D. Pelro usque ad Libe-
cum in margine auctor collectionis nolasset : ex rium Damasi praedecessorem a Dairiaso ipso ftiisse
gestis Damasi papm, ponit texlum ut Anselmus Lu- conscriplas. Quam opinionem quodammodo ample-
censis his verbis : Liberio vehementer Conslantius xus est Pelrus Lambecius libro n Commentariorum
imperalor irulus est; el jussit eitm extra civilalem ha- Bibiiolhecie Caesarex, capile 8, ubi sub numero 277
bitare, ctc. Haecenim cum pri.mo inluilii Iegissem, mentem stiara explkat sequenlibus verbis :
credidi a duobus his scriptoribus ex Libro Ponlificali 5. < Verisiinile, inquil, mihi videlur, primam
testimonium afferri, illumque librum Damaso papae hisloriae islius de Vitis pontificum Romanorura ori-
ab ipsis tribui. Verum ubi praedictum tcslimonium ginem non tantum S. Damaso mullo esse anliquio-
in Libro Ponlificali nullatenus reperi, errorem nieum rem, verum etiam inde a prima notariorum S. sedis
animadverli, el nequaquam hic Librum Ponlilica- aposlolicaeper S. papam Clemenlem inslilulione de-
lem, sed Vitam, seu gesla Damasi papae, quae a B rivandam et repeleudani esse. Cum enim horum
Mombrilio ex anliquis mss. codicibus edila sunt, nolariorum praecipuum munus fuerit gesta sancto-
citari cognovi. Non tribuit itaque bealus Anselmus rum marlyrum sollicite et curiose perquirere, et
gcsla Romanorum pontificum Damaso papsc, el Li- diligenler adnotala in Ecclesia recondere; siraul
brum Ponlifii alem ibi non cilavil, idque manifestum etiam lunc necessario coeperunt scribi VitaeRoma-
fit ex litulo 121 : De exsilio Liberii papm, et Felice norum ponlificum instar simplicis alicujus Catalogi,
ejus consilio ordinalo ex rPonlificali. Testimoniiim quo compendiose indicarelur ctijtisque nomen, pa-
enim quod hac de re exhibel, in Libro Ponlificali tria, pater, tempus pontificatus, ordinationcs, con-
reperifur, quem ut ex lilulis ipsis apparet, a geslis stilulioncs, obittis ac sepullura, et cessatio-episco-
Damasi dlstinguit, prout eliam dislinxit cardinalis palus usque ad succcssionem novi pontificis. Post
Deusdedit, qui libro n', num. 75, ex Romano Ponli- liberlatera aulem Ecclesiae Christianae, ab ira-
ficali plura pontificum decreta rcfert, quae omnia in peralore Constanlino Magnopromulgaiam, uti pau-
Libro Pontificali reperinntur, quera nequaquam Da- latim crevit Ecclesioe Romanae splendor et opu-
maso (ribuendum esse aflirmat. lentia, sic etiam Catalogus ille evasit amplior et
4. Cum ex praediclis sufficienler conslet ah anli- grandior. Quoniam praeter supra enarrata inseri
^
quis scriptoribus Librum Ponlificalem nequaquam etiam illi coeperunt, quasi cuidam ralionario, ex-
Damaso papae tribulum fuisse, videndum nuiic est slrucliones, inslauraliones et exornalioncs templo-
de manuscriplis ejusdem libri codicibus, an in iis runi aliorumque locorum sacrorum una cum speciali
liber ille Daraaso scribatur. Reperiunlur in biblio- recensione omnis sacrae supellectilis, omniuraque
theca Valicana tria hnjus libri exemplaria, quorum donationum tam mobiliura quam immobilium, cum
alterum sub numero 5762 custodittir. Ubi exhihitis suis reddilibus. Hic ergo Catalogus, qui licel diver-
folio 1 supra citalis Daraasi el Hieronymi epistolis, sis temporibus et a diversis auctoribus componerc-
subneclittir hic litutus : In nomine Domini incipit lur, ordine tamen el slylo, ul in aliarum solemnium
series pontificum Romanorum, qui in sede B. Petri tabularum conlinualione plerumque fleri solei, ubi-
apostoli ab ipso usque ad hoc tempus sederunt. Ex- que sibi erat similis, laluit recondilus in taJbulaiio,
hibct autem Vitas usque ad Hoiiorium III, qui anno sive archivo basilicaeValicanae S. Petn apostolorum
1131 decessit, ita ut hic pontifices reperiantur qui principis usque ad poiitilicaiuni S. Damasi, a quo
per 700 annos post mortem Daniasi sederunt, adco- cum S. Hieronymus per supra exhibitam epislolam
que Damasus nequaquam hujus Libri Pontificalis peliisset ut acla ponlificum Romanorum a S. Petro
auctor esse possit. Secundum exemplar sub nuni. usque ad sua tempora sibi enarraret, curavit is anti-
5269, pagina 49, post pracdiclas litteras, refert Ca- quam istam hisloriam ponlificalem ex labulis Vali-
talogum Romanorum pnntificum a Petro usque ad canis describi, et Roma miili Hierosolymam, ideo-
Gregoriuin II, illoruinque Vilas sine ullo tiiulb sub- que eam in responso suo ad S. Ilicronyini epislolam
ncclit, quia optime cognoveral tabellarius D.imasum non appellat sludium suum, sed sedis apostolicae
aucsorem essc non poluisse Pontificalis hiijiis Libri, siudium. Sic enim revera interprelanda sunt baec
qui tot ponlifices a morte Damasi tisque ad Grcgo- verba : Tamen, quod gestum est, quod poluimus re-
rium sccundum adjongit. Tertium aiilciii excm|)lar perire nostrm sed<s sludium, ad tuam cliarilalem
sub num. 3763 Romanorum poiilificum Vilas a Pelro gaudentes direximus. Ipse igitur S. Damasus non
ad Martinum quintum prosequilur, ac 1'olioprimo composuit hisioriam illam ponlificum Romaiioriini,
quidem duas praefalas epistolas ponit, sed hoc lilulo sed sludio sanctae sedis aposiolicae inde a S. Cle-
eis pracfixo: Liberiste iniitulalur : Damasus de Gestis mcntis primi temporibus ex diversorum adnoialio-
Pontificum : sed cum non polueril nisi usque ad sua nibus paulalim conflatain, puhlici lantuin fecit juris,
lempora scribere, quod superaddiium est, alterius est ct cum sancto Hieronyrao coinraunicavit. >
auctnris, cujus nomen non teneo. Nolanda snnl codi- 6. Plura sunt in hac Lambecii sciUenlia quse ad
197 SCIIELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 198
trulinam revocari merenitir, ut de auctore Libri A lem, qua Latinae linguae elegantia excellebat neqna-
PoHlificalis manifeste constare possil. Quamvis enim qtiam sapere videlur, cumqne uniformis sit in om-
JLambecius vere asseral primam bistoriae de Vitis nibus ponliflcum Vilis a S. Petro apostolo, usquc ad
Romanorum pontificum originem S. Damaso inullo eos i;ui sexlo vel septimo saeculo sederuht, omnitio
es3e anliquiorem, et a notariorum S. sedis aposlo- colligitur neqtiaquarn a diversis, sed ab uno eodera-
licae inslilulione dcrivandam repelendamque esse, qite auctore, qui postcrioribus saeculis vixit scripsit-
probare tamen non possum quod subjungit his ver- que, fuisse composiiuin. Alque hoc omnino in causa
bis.: < Cum enim borum notariorum praecipiiiim fuit, quo communi recentiorum scnlentia Liber
munus fuerit gesta sanclorum martyruni sollicilc et Ponlificalis Anastasio Bibliotbecario noni saeculi
curiose perquirere, et diligenler adnolala in Ectiesia scriptori tributus fuit, ut stalim videbimus. Neque
recondere, simui etiam lunc neccssario cceperunt igitur licebil mihi admiltere, qtiod Lambecius his
scribi VitaeRomanorum ponlificum instar simplicis vcrbis adjungit : < Hie ergo Catalogus qui licel di-
alicujus Catalogi, quo compendiose indicaretur cu- versis lemporibus, el a diversis aucioribus compone-
jusque iiomen, palria, paler, tcinpus ponlilicalus, retur, ordine lamen, et slylo, ut in aliarum solera-
ordinationes, consliltitiones, obilus ac sepullura, el niunt labularum coulinualione plerumque fieri solet,
cessalio episcopalus usque ad succcssionem novi ubiqiie sibi erat si:uilis. > Quamvis enim idem om-
pontificis. > Cura enim, falente Lambecio, horimi nino styltis servari possit in iliis labulis, quai vix
notariorum praecipuura rauntis fucrit gesla sancio unum, aul aliud verbum cnntinel, ttl in faslio con-
rum marlyrum sotlicite et curiose perquirere, el di- sularibus, in sedium paliiarcbaliiim tabulis, Roma-
ligenler adnolala in Ecclesia recondere, scquitur norum impcratorum Calalogis, morliiorum dipiycbis
omtiino hos nolarios prancipuamppcram in descri- et similibus quilius vix qiiidquani praeler nomina
bendis Romanorum ponliflctim mariyriis impcndisse, cxhbientur, in illis lamen (abulis, quae ultra nomina
et Acta illa in Romana Ecclesia reposuisse, adeoque ponlificiim Acta plurima exhibent, ut in Libro Pon-
initio Ecclesiae non simpliccm et brevcm aliqucm tilicali, vix p issibile ejfa diversis auctoribus eura-
Calalogum, sed integram poiilificiim marlyrum bi- dcm stylum servari, 111cuique perilo manifestius
sloriam exaratam fuisse, quac sub Dioclcliano forsan patcre exislimo, quam quod in hac veritate com-
deperdila fuit, vix enim ejus memoria apud posteros probanda lempus leram et lcctoribus prolixitate
rclicla est, apud quos tamen remansit brevis qtiidam sermoiiis laediiimafleram.
Catalogus Romanorum pontificum, qui non a Da- CAPUT VII.
maso, sed ab homine privalo lemporc Libcrii papac
Damasi praedecessoris conscriptus fuit, nl capile C An Liber Pontificalis Annstasio Bibliothecario tri-
buendus sit ?
praeccdenii perspicue oslendimus. Ule aulcin Cata-
logns est, et noii alius, qui successu tcmporum va- I. quod Vclseri, Dellarmini et Onupbrii Panvinii senlentia,
Liher Pontiticalistribuendussit AnaslasioBiblio-
riis notitiis aucius fuit, et tempore Jusliniani im- tliecario.— H. BaroniietHolslenii sententia, qua Liber
peratoris in illud opusculum excrevil, de quo sub 1'ontificalisAnastasiotanquamauctori adjudicalur,tri-
bus modisprobaripossevidelur.—111.Primo ex eorum
secundi Catalogi lilulo egimus. Probare ilaque non vel cumAnastasiovel anle eum scripse-
lestiiii<>niis,qui
possum, quod dicil Lambecius, notariorum CataJo- runt, et tamen sine AuastasiinomineLilri Pnnlificalis
mentionemlaciunt, ut Rodulplins.presbyter,Hincmarus
gum lempore Consianlini magni variis actis el gestis ftheniensis,auclor lilri HilualisCaroln Magnotributus,
augeri ccepisse, et in archivo basilicae priucipis el VenerabilisBeda.— IV- Idesnconfirinaliireoniin le-
ex eum slimoniis,qui post Anastasiumscri|iserunl, el Librum
apostolorura dc Urbe reposilum fuisse, quo alisqueAnaslasiimenlionecilarunt, ut An-
PontificsilKiii
usque ad Liberii pontiftcatum a variis aueloribus selmiisLucensis, cardinalisOeusdeilii,et IvoCasnoien-
deduclum Daniasus papa desunipsil et descripiiiin sis ftomualdus,Laboraus cardinalis, et Bernardus Pa-
piensis prsepo>itii5.— V. Demumex eoquod licet all-
Roma llierosolymam ad Hicronymum misit. qui priorempartemDamasopapae,riemolamenanlelisec
7. Sane inter raiiones evidenies quas sibi obstare ultima sseculareperlns sit, qui pnsteriorempartemAna-
stasioiribnerit, ut probatnr tcstimoniis Martini Poloui
ipse Lambecius cognoverat, prima quidem illa est elZenonis Palaviuiepiscopi.— Vf. Secundoprobalur
anctoriiale mss. codicum,qui anliquitate sua Anaslasii
quod hisloiia ipsa mullis chronographiae erroribus D setaiem stiperant, et lamen Librum Ponlilicalemcouti-
et nonnullis incerlis asscrtionibus referta sit, ut fa- ncnl.—VII.Tcrlio probaiurex riiversiiatestjii, ex qna
cile probari potest ex iis quae praecedenti capite de LucasHolsteniusrecte collegit,ultimam Libri Ponlifi-
calis partema iliversis auctoribus ronscriplam fnisse,
anliquioribus Calalogis diximus, quos auctor Ponti- adeoqueuni Auastasiotribuiuon posse,quamvisid non-
flcalis adeo manifesle scculus est, ul eos dcscripsisse uulli receiiliores existimarint.
et in usiim suum assumpsisse cognosralur. Unde 1. Cum pateal ex iis quaesuperiori capite dixi-
eadem ratio, ob quam Anfhero priorem partem an- mus, Librura Pontificalem nequaquam Damaso papae
tiqui Catalogi el Damaso posteriorem adjudicavi- tribui posse, hoc capite inqiiirendum est num Ana-
raus, demonslral Librum Poiitiflcalom Damaso papae stasio Biblioihecario tribuendus sit. Sic enim habet
tanquam auctori vel approbalori adjudicaudum esse. Marcus Velserus in praefatione ad Libruni Pohlifi-
Secunda vero ratio, ob quani Lambecii opiuior.em calem, quem anno 1602 sub nomine Anastasii Bi-
adraitlere non possumus, ex slylo ej'usque unifor- blioihecarii edidit: « Qtiia stylus, totaque scrihendi
mitate desumilur : cum eniin slylus incultus, rudis ratio, qtiac esl in Vitis prioribus Damaso hacienus
el impolitus sit, primorum Ecclesiaesacctiiortimaeta- inscriplis (uti quivis non obesae naris lector facite
193 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 200
odorari et adverlcre poterit) prorsus in eam sen-1A cgregio ac praestanlissimo historiographo habebatur,
tentiam inclinamus, omnium illarum, licel nonnullis quem in charla donationis pro scbolasticis Fulden-
in locis adulterina aliorum adjeclione, vel detra- sibus egregie laudal Ludovicns Ludovici Pii frater,
ctione ob summam superioruin saeculorum insciliam rex Gennania? et Orientnlium Francorum. Hic vero
. depravalae sint, veruin et germanum parenlem esse Rudolphus in Vila Rabani abbalis, edila a Browero
Anaslasium S. R. Ecclesiac bibliolhccarium, quarc lib. in inter Antiquitates Fuldenses, ila scribil:
ej"usnomenclatura tolum opus ornare non dubita- Theodorus « attulit quoque ossa-SS. Agapili, Ja-
vimus. > Et cum Velsero Bellarminus libro de Scri- nuaiii, el Magni diaconorum B. Xisti papae, qui cura
ploribus in Damaso : « Trihuilur S. Damaso liber eo sub Decio decollali sunt, sicut in Geslis Pontifi-
de Vitis ponlificiim, qui exstat in primo lomo Con- calibus legilur. > Ubi a Rudolpho preshytero citatur,
ciliorum; sed liber ille est Anaslasii Bibliothecarii, non quidem Anastasii opus de Vitis pontificum, sed
non Damasi, ut nottim est. > Et in Anaslasio Biblio- Gesta pontificalia; adcoque colligilur quod Rudol-
thecario : < Scripsit Vilas Pontiftcum Romanorum phus, qui eodem tempore cum Anastasio vixit, jam
a S. Pelro usque ad Nicolaum primum. > Et anle Librum Pontificalem penes se habuerit. Hincmarus
Bellarminum Onuphrius Panvinius in notis ad Pla- quoqne Rhemensis arehiepiscopus, epistola 26 ad
linam, in Vila Nicolai primi : < Anastasius mona- B 1 Nicolanm papani, Libri episcopalis nieminil, qui alius
chus, el sanctae Romanae Ecclesiae bibliolhecarius, esse non potest quam Pontificalis, ex quo refert
usque ad Nicolauin primum, Romanorum pontiflcum tomo II, pag. 305, de Ebbone a Sergio ad synodum
Vitas, quae adhucapud mesunl, scripsil, sub quoct evocalo, < quod ad eam non convenerit, videlicet
ejus succcssoribus Adriano II el Joanne VIIIin urbe sicut superius memoralae lilterae auclorilalis vcstrae
floruit. Qu% sequunlur, concinnavil Guillelmusqui- demonstrant. Talis a sede apostolica, el papa Sergio
dam alter bibliolhecarius, quae in libro, qui snb habilus, qtio lis ab aliis non iguorabalur haberi,
Damasi nomine circumfertur, exstant. > Alque haec id est, ut Codex Episcopalis oslendit, pro criminibus
quidera viri illi eruditi, quorum sentenlia a caeteris suis honore privatus et ab Ecclcsia pulsus. > Et
minime probatur. paulo infra : < Sicut sanctus Gelasius de Acacio di-
2. Eminenlissimiis namque cardinalis Baronius ad cit, qui a sede apostolica damnalus, et non rcstitu-
annum Chrisli 867 agens de Anastasio Bibliolheca- tus, licct Anastasius papa, sicut in Libro Episcopali
rio scribit: « Collectorem polius quam scriptorem legimus, eum recipere voluerit, vitam finivit. > Quae
Vilarum praeleritorum pontificum Romanorum affir- ullima de Anastasio secundo habentur in Libro Pon-
mamus. > Et qui post Baronium scripsil crudilus tificali, ita ul nullum dubium esse possit quin" Hin-
Holstenius in illo Anaslasiani operis exemplari, quod cmarus Rhemensis per Librum episcopalem, Gesla
ad praeslanlissimos codices bibliothecac Valicanae, ponlificalia intellexerit. His adjungi potesl liber ri-
Regiae, Mediceae, Farnesianae el Casinensis rccen- lualis, quem Onuphrius Panvinius (a) in notis ms.
suit, agens de lioc Baronii loco, ila in manuscriplis ad Cencium Camerarium Carolo Magno allribuit,
suis notis observat : < Baronius Anastasium collc- in qiio de Purificalioiie S. Mariae : < De hac feslivi-
ctorem potius quam scriptorem Vitarum ponlificum tale, el aliis feslivitalibus S. Mariaein Gestis ponti-
usque ad Nicolaum prinium afflrmat ad anntim Chri- ficalibus legilur quod Sergius papa pracceperil Leta-
sti 867, nnm. 139; sequentem auieni Adriani Vilam nias fieri in die Praesenlaiionis Domini in templo.
ab eo scriptam existimat, et meo quidem judicio Ita enira scriplum est, ut in diebus Annunliationis
rectissime. > Hscc paucis Lucas Holslenius, cujus Domini, Dormitationis, ac Nativitatis S. Dei- geni-
opinionem firmare licet tribus potissiraum ralioni- tricis Mariae, et S. Simeonis, quod Hypapante di-
bus , quarum prima nililur leslimonio scriplorum cilur Graece, cum letaniis exeant a S". Adriano, el
qni vel ante Anastasii lempora Librum Pontificalem ad S. Mariam populus occurrat. > Hsec ibi, quae non
citarunl, vel post Anastasii morlera euin nequaquam sub Caroti Magni, sedincerti aucloris nomine edila
Anaslasio 'tribiicrunt: sccunda ex mannscriplorum l> sunt post fragmenla Caroli Magni. Sed quid haere-
codicumanliquilatedesumitur, ulpote exqua Librum mus in liiijus Rilualis leslimonio, cum habeamus
Ponlificalcra anle Anastasii lempora exstitisse mon- locum clarissimum Venerabilis Bedae,qui plus quam
slratur. Tertia deinum ex slyli diversilale repetilur, centum annis ante Anastasii tempora obiit, et tamen
nam ex ea constal plures Vitas a diversis auctoribus Gesta pontificalia citavit? In Martyrologio enim ad
Libro Ponlificali adjectas esse, adeoque Anastasium VIII Idus Augusti : « Romae S. Sixli episcopi, Feli-.
collectorem polius quara auctoreni ejus fuisse. cissimi, et Agapiti diaconi, qui decollati sunt sub
3. Ut aulem a priina ralione incipiamus , profe- Decio : decollati sunt ciim eo et alii quatuor sub-
renda sunt nonnullorum teslimonia qui vel cum diaconi Janiiarius, Magnus, Vicenlius et Slephanus,
Anaslasio Bibliolhecario vixerunt, vel diu, antequam ut in Gestis pontificalibus Jegitur. > Ila Beda in
fuit natus Anastasius, scripserunt. Exslat sane in Martyrologip, quod Henschenius ex pluribus antiquis
Annalibus Francorum, editis ex bibtiollieca P. Pi- niss. codicibus correctius edidit, el quod in duobus
thoei ad annum 865, menlio Rudolphi Fuldensis octingentorum annorutn mss. codicibus bibliolhecx
ccenobii presbyteri, qni tunc ilorebat, et pro doctore Palatino-Vaticanae reperilur. Quare certo conslal
(o) Cod. ms. Valic.
201 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 208
quod anle Anaslasium Liber Pontiflcalis lemporibus A . 5. Porro quamvis scriplores veleres reperti sint
Bedae jam conscriptus fuerit, et idcirco Anastasius qui Vitas pontificum a Petro ad Liberium Damaso
illius auctor esse non possit. :' tribuerunt, neminein tamen reperi qui posteriorum
4. Idero confirraatur ex iis auctoribus qui, licet , pontificum Vitas a Damasopapa iisque ad Nicolauni
post Anaslasinm Bihliothecarium scripserint, et Li- primum, sub quo Anaslasius Bibliolhecarius scri-
brum Pontificalem citarint, nunquam tamen Ana- psit, Anastasio adjudicavit. Marlinus Polonus in
stasiimentionerofecerunt.AnselmusLucensis episco- Chronici sui procemio citat omnes auclores ex qui-
pus strbfJregorio VH.Itb. iu Decreli,c.ip. 120,agensde bus hisloriam imperalorum et pontificum Romano-
exsilio Liberii papae, et Felice ejus consensii ordina- rum desttmpsit : « Compilavi, inquit, praesens opus-
to, lilirum, ex quo locum desumpsit, cilat liis verbis: culum ex scriptis Titi Livii; item ex Chronicis
Ex Pontificali; et lib. I, cap.77, habet hunc lilulum : Orosii; item ex Chronicis Damasi papae de Geslis
De obedknlia, et humilitale, qiiam rex Pipinus Ste- poniificum; ilem de Geslis Bovisii episcopi Sntrini,
pharto papm exhibuit, ex Ppntificati. Ubi nnllalenus de Gestis pontifictim; ilem ex Chronicis Pauli Ro-
Anastasii meminit, eo quod Liber Ponlificalis An- mani diaconi card. de Gestis ulroruinque; item de
selmi teraporibus nonduro Anastasio tribulus fuerit. Chronicis Gilbeni de Geslis utrorumque ; item ex
Cardinalis Deusdedit in Collectione Canonum, quara B ' Chronicis Richardimonachi Cluniacensis, > etc. Haec
Viclori III nuncupavit, lib. u, num. 75, plura de Martinus Polonus, qui nullibi Anaslasii Bibtiolheca
Conone papa cilat ex Romano Pontificali: ubi Liber rii meminit, licet omnes enumeret quos de Romanis
Pontificalis vocatur Romanus, quia in eo Romano- pontificibus legerat, et inter iltos Damasum papam
rum poniificum acla continentur, qnae tamen prae- ponendum esse existiinarit. Eodem modo Jacobus
fatus cardinalis sine ullo auctoris nomine refert, eo Zeniis episcopus Patavinus in libro de Vitis ponti-
quod liber ille temporibus snis nulli auctori tributus fictim, nondttm typis descripto, habet quidem Da-
esset. Idem conslal ex Ivone Carnotensi episcopo masum papam pro auctore prioris parlis Libri Pon-
part. IV, cap. 79, ubi habet« Sergium papam, pro- tificalis , sed neqtiaquara Anastasium Bibliolheca-
pler quaedam capittila extra ritum ecclesiasticum riuro posterioris partis auctorem agnoscit; ut enim
annexa, non subscripsisse synodo, quam Juslinianus Felicem secundumverum ponlificem fuisse oslendat,
imperalor in regia urbe collegerat. Ex Libro Ponti- Damasi aucloritate id in priniis comprobat (a) :
flcali. > Ex cap. 94 : de Iibris Gelasii ex Libro Pon- « Damaso, inquit, de antecessoribus suis Romanis
lificali. Ex cap. 124. Ilem de confirmalione sextm ponlificibus, et his potissimum qui eo agenle vilam
synodi, ex Libro Ponlificali. ldcm plane Roinualdus praefuerunt, fides probabilior adhibenda videlur. Si
Salernitaniis archiepiscopus in Historia ms. Librum " enim Damasus ipse hujus conditor operis fuit, quod
Pontificalem his verbis cilans : Hic idem (Leo IV), epislolic initio operis sitae praeseferunt, qnis dubilare
ut in Pontificali legitur, invidiu.se super quibusdam poterit, cerlius leniiisse illum, qui maximi pontili-
criminibiis pulsatus syiiodmn congregavit, et sese ces per sua leinpora praefueruiit? s Et haec quidein
juramento innoxiiiiudemonstravit. Eodem ferc modo Zenus Palavinus de priori Libri Poulilicalis parte a
inlituial libruin illum Laborans cardinalis, qui anno Petro apostolo ad Damasi poutificatuiu, ob duas epi-
1182 scripsit, ut ex ejus coinpilaiione, quae ms. slolas quas ostendimus supposiliiias esse. Audianius
inarcuiyobasilicaeS.Pciiiassiirvalur, licet colligere; nunc quid dical de Vitis pontificum qui Daroasum
parte eiiim n, cap. 10, et parte xi, cap. 6, ciial ab- papam subsecttli sunt. lla enim habet ad flnem Vitse
solule Gesta Pontificum, uullumque illorum gestorum Felicis seciindi : « Qiianqitam eniui lot scriplores
auctorem indical. His accedil Bernardus piimum alii fucriiiil, qui post Damasuin, sequeiilium ponti-
Papiensis pracposilus, posiea Faveiitiniis episcopus ficum gesta adjicere conali siinl, lameu quoniam
in Colleclione Decrclalium, qiiam Anionitis Augusli- scriploriiin ipsorum obscurum esl nomeii, attcloies-
ntts Tarracoueiisis archiepiscopus, inter aiiliquas que admoduiu incerfi, inculuis vero, el perhorri.ius
Decretalium Collectiones primo loco edidit : libro .n scriuo, barbarieiii reilolens, niagis nec multo profe-
namque terlio, lilulo 4, cap. 2, habel : Ex Ges.is clo nobis usui eraul, > etc. Ex quibtis inanifesiuni
Romanorum poniificum. Leo III, nalione Romanus, fit Zenum Pataviuum exisliinassc verum esse, quod
concilio Lothurii el Ludovici imperalorum, sanclam probanduiu suscepimus , non quidem ab Anastasio
el venerabilemLXXVII episcoporum in ecclesiaB. Pe- Bibliothecario , auclore notissimo, sed a pluribus
tri synodum congreguvil; el lib. v, tii. 5, cap. 2 : iisque ignoli noniinis aiicloribus, Librum Pontiiica-
Exgesiis Romanoruinponttficum. TemporeZachurim, lera composilum fuisse.
natione Grmci, contigil, elc.; et tit. 7, csip. 1. Ex 6. Secunda raiio qua conslal Librum Ponliflca-
gestis Romanorum pontificum. Tempore Slepltuni lem Anastasio Bibliotbecario iribueuduin non csse,
papw, natione Siculi, etc. Ubi Gesta Romaiioruni nilitur aucloritaie inanuscriplorum codicum, qui
ponlilicum cilantnr, nulli laiuen anciori tribuuntur, antiquitale Anasiasii aclalem superant. Qua de re
quod nimirum illis lemporibus nondum sub Anasta- audiendus est Philippus Labbeus libro de Scriplori-
sii Biblioihecarii nomiiie Liher Ponlilicalis circum- bus in Damaso, ubi allirmat Anastasium non posse
ierretur, ut jain supra indicaviraus. esse auclorera prioris parlis. « Cuiii, inquil, vitleiim
(a) ln codice ros. bib. Vaticanae.
PATROL. CXXVII. 7
20* AD ANASTASHJH PROLEGDlrENA EWT. ROM.-VATIC. 201
manuscriptum codicem optimae hotae, tempore Ca(- -\ Leone terlio, Slephano' quinto, Paschali prhrio' «rt
roli Maghi cxaratfim, in quo Vitse illre DamasO jani Etfgenio secundo, nihil omnino observat Lucas Hol-
tura tribuebantur, anteqMariiaut natus esset Anasta- stenius; de Valentino lamen, Eugenrf su(*essore,!
sius, aut saltein ex primis infariiisBcrepundiis eriier- notavit iri ma¥gtte: i Haec Vita pectfiiirri"styTof»hs#>
lerata agnoscftttf. • Pbst qtiem, orirfsSKad triuiB
Jsisset. > Repetit haec Labbei verba Lambecius Iib. n
jBibliothecae Caesareae,cap.8, ad codicem 277, quem successorum Vitas notis, de Benedicfo tertio rta ha-
'membranaceum et pefvetustuiri vocat, et ejusdem bel: «Hic affectalum et inepfissinfhm exaggerandi
generis esse perhibet cum eoquemLabbeus se vidisse profluvium bbserva, et nufneros poelrcds. i Et ad
affliiiiat:« Ejusdero generis est eiiam, inquit, prae- Nicolaiprimi Vitam sequentia: «Hartc Viiariiri sedis
slanlissimus ille et collalu dignissimus codex ms. apostolicae bibliothecario scriptam, docet frequens
Ambrosianus, de quo in praesens agilur, utpote cum scrinii ecclesiaslici mentio. > Hactenus Lucae Hot-
tam ex scriptura quara uliis circumstantiis cerlo stenii hotse de Vifis pontiflcum a Gregorio tel-tio,
constet eum ad imperatoris Ludovici Pii tempora sub qiio Venerabilis Beda vixit, usqije ad lempora
pertinere. Pertingit autem ibi historia pontificum Nicolai primi, quibus Anastasius flibliolhecarius
Roinanorum tantum usque ad papam Siephanum floriiii, qiias notas eb lubentius hic adrfiixirinis, qiiod
secundum, vel, ut alii supputant, tertium, qui ]$ vir eruditissiriius riiagnam vitae paftem corisumpserit
anno 752 electus est, et anno 757 ohiit. > Accedunt in conferendis cum edito Ariasiasii opere manu-
demum codices manuscripti tres, quorum ajter in scriptis codicibus, et in discefnenda styloruin diver-
bibliotheca Vaticana reperilur sub numero 5269, in sitate aculissimi judicii fuerit. Ex quibus facile
quo VilceRomanorum pontificitm desinunt in Gre- unicuique patebit, ut ego certo exisfimo, ultimam
gorio II, qui centum annis ante Anastasiuni Biblio- Libri Pontiflcalis parlem nonquidem uni Anaslasio,
thecarium obiit, alii duo in bibliolheca reginac sed pluribus et diversis auctoribus adjudicari
Suecise, et bibliotheca sancli Marci Florentiae asser- debere, prout sequenti capile ostendemus.
vantur, qui codices in Adriano primo flniunt, quo CAPUT VIII.
nondum natus erat Anastasius. Ex quibus, salis A quibusnam aucioribus et quandonam Liber Ponti-
superque constat Librum Ponlificalem Anastasio ficalis conscriptus sit?
anliquiorem esse, adeoque illum istius libri aucto- I. Liber Pontificalis,quoad priorempartem,quaecompfec-
rcm esse non posse. tilur Vitas pontiBcuniustjue ad Cotislaiitiuumpapam,
corfscripiusesi posi s. xtam synoduni, idqoVeo tempore
7. Tertia ratio qua probatur non quidem uni —
quo Exarchi Ravennseserlebant. II. Post morl^m
Anastasio Bibliothecario, sed pluribus aucioribus -• Cvnstanlini pape prodiit circa initiumoctavisseculi, cui
ah eoifemauctore primaappendixadjectafuit ViUr rn
ultimam Libri Pontificalis partem tribuendam esse,' Gregorii II et Gregorii III, quod probaiur ex riia-
ex diversitate styli desumilur, de qua exstat accu- nu-criplocodice Vsiticano,el Bedssteslimonio,ac Hol-
stenii judicio coinprobaiur,quiomiies Rom pontiticum
rata Lucae Ilolsteriii sententia in nolis manuscriptis Vitas S B. Petro usrjue ad Znciiarian.uno eoduntnioe
ad Anastasium de Vitis Poutificum, in quibus obser- stylo conscriptasesse docet. — III. Satisflt it»tluonio
vat partem iliam quae Vitas a Zacharia nsque ad legatoriiioAgallionisab llunibertocardinati
— all»li>,quod
snpposititium esse ostenditur. IV. Prior illa Libri
a
Nicolaum primum complectitur, variis auctoribus Koii.ifjcalispars ba,!>eiauctorem Homanuiu,et forssiu
fuisse. notat de bibliotliecseporiiiticite,aut arclnvo apostolicoiraeposi-
siylo diverso conscriplam Sicque tuuV;— V. Ab'a'lioauctore adjretsesuni vitf Za6hirise,
Vita Zacharice : « Stylo nonnihil puriore et nervoso Stepbani IIJ et Pauli pritni, quseseoundamajipendicem
hisloriam efiiciunt, et eod,em siylo couscriVlsesunt ab uoo ex
scripla, totamque pontificatus complecti- tlcto' KoiiriiiiiO',
cjrii sircliivumapoSfnHcam' citafifn Vittt
Steptiant tertii. — VI.. Vita Slepbani IV (jon. habet
tur, contra qtiod in superioribus pontificibiis, quo- anctorprnAfricanum,ut putat Holstpnius,sed Itomanum
rum ij^sta eumdeiri stylum et auctorera praeseferitnt, eOntetripbrar.eiim, ut probalurex Actiset contirufiaturex
factum erat. J De Paulo papa, Stephani tertii suc- VitaAdriaiiiprimi,qusrniali eodeini<uctoreLateranensis
aut Vaticansebasilicseciericocooscriplamfuisseconsut.
cessore, hotat idem Holsfenius: « HaecVita valde Et hsecest tcrtsa appendixLibroPoiitificalladditst,qu«-
jejuna nihil hisforicum habet, ejftsdera cum supe- curoliniuniduo codices mss. Regius, et Flnreoliuus S.
> mentein Holstenii idem Marci.— VII. VilaLeonisIII aliuui plaueauctoremha-
rioribus styli. Itaque juxta i) bet, qui V forsari basilictoS. Pauli ascriptus erat; H
auctor tres supradictorum pontiflcum Vitas adjecit. Stephaui ViiamPontilicaliquoque adjecit. Lnde biec
De Stephano quarto autem habet seqrientisi: « Vita esset quarta appendix ad Librum 1'onlificalem.—
VIII. Vita Gregorii IU auctorem Romanumhsbet, et
Stephani papai scripta est diverso stylo a siiperiori- styfoeTeganticonscriptaest, a quostytoVilse— EugennII,
sivebarbarisnios Valeitini et IV
Gregorii noniiihij diflerunt. IX. Ser-
bus, niodosque loquendi peculiares gii U Vilastjlo differt a prioribus, et ab eodeui auctore
hahet, quae nescio quem africanisnrom sapere viden- Libro PoDiiQcaliadjecu est, a quo l.eonis IV Vita
tur. > Ad Adriarii vero Vitam, i}M totarii ejus conscriptafuit, quem Homsein magna^dignitate cpnsii-
X.
tutumfuisseActa ipsa lesUntiir.— AuastasiusBirilio-
ponliflcatus historiam continet, riimT riotat, nisi ad tliecariusnon fmt auciorVitarmtiSergii II et LetmisIV,
multominusBenedicti III, qui Leoni IV,sucees-,it,cuius
finem, ubi in margine:« flic ftrilt codex Florentinlis Vita altectatoet peculiari slylo coiiscriptacst. Probatur
sancti Marci, et mss. sereriissim» regiriae, > indi- itaque iltoruin sentenffaqu» ATjasUsiiirti; viteNtcohtil
auctoremfacit.
cans, ut infra videbimus, hanc Vitam ab aiictore illo
forsan conscriptam, vel adjectam ftiisse, qui Librum l.Postquam superioribus capitibusmonstratutn est
Ponlificaleih, ex quo codices bibliothecae reginse Sue- Librum Ponlilicaleni, qui Vitas pontificum a Petro ad
ciacet bibliothecaesancli Marci descripti sunt, inunum Nicolaum primum coraplectilur, Anaslasio antiquio-
vohimen collegit. De Adriani primi successoribus rem esse, et non ab uno, sed diversis aucloribus
205 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTlQ. ROH. PONT. CATALOG. 206
corapositum fuisse, lnquirendum est hoc capite qui-. S. Vixit enim Beda ab anno 673 usque ad anrium 735,
nam illi auctores esse possint et quandonam scri- cumque post Gregorii secundi pontificatum, qui
jiserint ? Notandura autem est Librum Ponlificalem anno 714 ccepit, et anno 731 desiit, Venerabilis
hic recte in duas partes dividi, iri pfiorem nimirum, Beda superstes fuerit, Librum Pontifiealeriividere ct
quaeuno siylo ab eodem auctore cohscripta fuit: et citare potuii. Ul igittir mentem meam deLibri Pon-
posleriorem, qiiaediverso stylo a pluribus auctoribus tificalis tempore, quo primum in Iucem prodiit, j
exarata videtuf. De priori parte, quae Viias ponlifi- paucis absolvam, crediderim ante annum 732 pu-
cum uno stylo complectitur, habelur primum lem- blici juris faciura, Cl huic colleciioni appendicem
poris, quo conscripta fuil, indicium iu Vila Leo- postea ab eodem anetore adjunclam, quae Vitas
nis II, ir. qua de hoc pontilice narrafur: « Hic Gregorii II et Gregorii III complectebalur. Quod
suscepit sanciam sexlam synodum, quae per Dei pro- firmaiur ex iis quoe observavit Lucas Holstenius:
vidcnliam nuper in regiai urbe celebrata est. > Curii cum eniin omnes pontificnm Vitas sedulu pervoi-
enira auctor testeiur nuper in urbe Constanlinopoli- vissel, adnolavit gesta ponlificurfi a Peiro apostolo
tana cclebratani fuisset sextam synodum, celeirata usque ad Zachariam, Gregorii III successorem,
autem sit sexla synodus sub Agathone, Leonis II eodem omnino stylo adeoque ab eodem auctore
praedecessore, aniio 681, auclor haecscribere debnit coiiscripia fuisse. Superiorum pontificum Gesla,
non procul a fine sepliroi saeculi; alias enini verum inquit Lucas Holsteuius in nOlis ad Vitam Zachariae,
esse non polest quod dixil, nuper celebrutam fuisse eumdem siylum el auctorem prmsefetunt. ldque cum
sexlam synodum. Secundura indicium babetur iri ex leclione ipsius libri oonstet nulla probatione
Vita Cononis ; ibi eniin iegitur de ejus assumptione indigcre existimo.
ad ponlificatum, quae anuo 686 contigit: < et missos 3. Objici lamen potest huic noslrae sententiae
pariler una cum clericis et populo ad excellentissi- auctoritas Humberli cardinalis SylvaeCandidae, qui
mum Theodorura exarclium, ut raos est, direxe- in opiisculo contra Nicetam Pecloratum, edito ab
runt. > Notanda sunt haec verba, ut mos est; non Henrico Canisio lomo VI Anliquarum Leclionum,
enim dixit auctor, ut moris fuit, vet, ut fieri solebat, refert, a legalis Agalhonis papae in sexia synodo
sed ut mos esi; significans iltis verbis hanc Vitam cilatum fuisse locum ex Gestis pontificalibus, adeo-
conscriptam fuisse quo tempore ad exarchos de que Librum Pontificalem conscripfum fuisse ante
electione novi pontiQcis referebatur, adeoque lunc teinpora Constantini papai, cum Agatho per triginta,
cum exarchi Ravennaeerant: fuerunt autem ducen- ferme annos ante Constanlinum obierit. Verum
tis ferme annis; Longinus enim priraus a Juslino p antequam huic objecfioni respondeam, locus ipse
Juniore instilutus est exarchus anno 567, postremus afTerendusest, qui ita habet apud Canisium : « Tttnc
Eutychius ab Aistulpho Longobardorura rege pulsus piissimus princeps Consfanlinus interrogavit eos
ann. 752. Unde ex praedicto loco patet auctorera qualiter Romana Ecclesia de sacrificio corporis et
VitaeCanonis scribere debuisse ante medium octavi sanguinis D. N. Jesu Christi ordinem teneret. Hli
saeculi, quo exarchi seu praefecli imperatoris Con- responderunt: In calice Domini non debet solum
stanlinopolitani in Ilalia esse desierunt: scrihure offerri vinum, sed aqua niixtum. > Et postea:
autem poluisse circa octavi saeculi initiuin, quo « Oblatio vero quae in sacrificiura allaris offertur,
Ravennae nondum sedere desierant exarchi, ad quos nullam commistionem aut corruptionem fennenti
de eteclione novi pontificis referri solebat, ut ex debei habere, sicut beata Virgo Maria absque omni
Libro Diiirno conslat. corrnptione Christum concepit et peperit. Hinc iu
2. Videtur ilaque Liber Ponlificalis coiscriptus Ecclesia mos obtinuit, ut sacrificiura altaris non in
fuissepost mortera Conslantini papae, qui anuo 714 serico aut in panno tincto, sed iu lino terreno cele-
obiit, idque lirniatur auclorilate manuscripli codicis bretur, sicut corpus Domini fuit in sindone munda
Vaticani 5269, qui licet ante 500 circiier annos sepultum; sic et oblalio munda debet esse a fermen-
exaratus sit, ex antiquiore tamen descriptus fuit, p lo, juxla quaeinGestispontificalibtisa beatoSylvestro
utpote fraiens catalogum pontificum, quein Libro legimus slatulum. > Hactenus legati, et prosequun-
Pontificali prsrponit, in Gregorio II, Constanlini suc- tur Acta : « Tunc placuit piissimo principi Constan-
cessore. Liber vero Pontificalis, qui Calalogum, in liuo haec tradilio aposlolicae sedis, > etc. Partem
codice subsequitur, finit his verbis : Gregorius, hujus loci ab illis verbis, hinc in Ecclesia mos
nalione Romanus, ex palre Marcetlo, sedit annos xvi, obtinuit, pro libri Pontificalis anliquilate citavit
menses ix, dies xi. Ftitt aulem temporibus Anastasii, Pearsonius in operibus poslhumis, dissert. i, qui
Theodosii, Leonis, alque Constantini Auguslorum; nullalenus animadvertit Acta, quse Humbertus re-
ubi tantura refert tempus pontificalus sine nllis actis, fert, penitus apocrypha esse, et ab aliquo Latino
ex quo colligitur auclorem quidem inchoasse Vitam haud dudum ante Humberti tempora fuisse con-
Gregorii, sed non absolvisse, dum Liber Pontiflcalis ficta ; non enim reperitur, in sexta synodo praedicta
prodiit. Putarem igitur post obitum Constantini pro- alloculio Constanlini imperatoris, vel legatorura
diisse Librun Pontificalem : quod omnino convenit sedis apostolicaeresponsio. Sed nec legati ex Gestis
iis quae supra notavimus de Vonerabili Beda, a quo pontificalibus cilare potuerunt, qtiae in ittis non
oronium primo Liber Ponlificalis citalus reperitur. reperiuntur, sicut non reperiuntur apud Anastasiunj
207 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 203
Biblioihecarium in Sylvestro, neque apud auctorem A Romaescripsisse, quod ex gestis in unoquoque pon-
sccundj Catalogi in eodem, ubi tanlummodo legilnr. tifice memoratis aperte comprobari potest. Sicut
quod sanctus Sylvester consliluerit, « ut sacrificium namque de secnndi Catalogi auciore ostendiraus ca-
altarisnoninserico, neque in pannolinctocelelirare- , pitc 2, eura magnarii Urbis et agri Romariinotiiiarh
tur, nisi tanlum in lineo ;• ct sicut corpus Doraini habuisse, onines Ufbisregiories et ecciesias, onines
noslri Jesu Christi in sindone linea sepultum est, ecclesiarum reliquias et titulos, nmnes agri Romani
sic missa 'celebraretur. > Haec sunt verba auctoris . viasomnesqueyisirum distanti isperspectashnbuisse:
secundi Catalogj, apud quem nulla similitudo insti- sic et (leLibriPoiitificalis auctofe dicendum videtur,
tuilur inler conceplionem B. Mariae Virginis absque quia eum omnia illa loca.. apprime novisse, ex ipso
omni corruptione, et oblationera sacrificii absque Libro coliigilur. Allegat riorinunquam instrumenla
omni fernienlo; quinimo nulla plane menlio fer- . publica in archivo sedis aposlolicaeasservata, ut p;t-
menli reperilur, quod verbum auctor praedicloriim tet ex Vita Leonis secundi, ubi agens de ordinalione
Aclorum loco ex Gestis ponlificalibus desumpto Ravennatensis archiepiscopi scribit, pro pallio non
'
adjunxit post tempora Anaslasii Bibliolhecarii, ut- solvendo edilum constitutum quod archivo Eeclesim
pote qui ultiroa verba ita felert: « Sicut corpus continetur. Et ex Vita Joarinis V, qui arino 688 ad
Domini nostri Jesu Christi in sindone Tinlea raunda B pontificatum assumptus est, ubi d.e Novelli Sardiniae
sepultum est, sic missa celebrareiur. > Ubi nemo episcopi ordinatione sedi apostolicae reslituta afflr-
non videt haecsignificare, quod sicut corpus Christi mat: Quod ejUs ckirographus archivo Ecclesim de-
in sindone lintea sepultum est, "sicsacrilicium cor- lentus est. Ex quibus non obscure colligi videtnr au-
poris Christi in linteo mundo offerrelur, quaetamen ctorcm fuissc bibliotliecoepontiliciae aut arcbivo se-
in alienum sensum detorta sunt, et ad quacstioncm dis apostolicaepraefectum,nisi quis dicere velit eum
de ferraento inler Graecos et Latinos post Photii ad archivum aut bibliolhecani habuisse accessum,
tempora ortara translata his verbis: sic et oblatio sicque ex archivo cilasse quod in eo asservari vide-
munda debetesse a fermento.Auctor igilur tcstimonii rat vel cognoverat
ab Ilumberlo cardinale allati post orlam inler Grae- 5. Atque hactenus quidera de illa Libri Pontificalis
cos et Latinos dc pane azymo et fermenlalo quae- parte, quae eodem stylo, ab eodem auctore scripia
slionem vixit, adeo ut niliil plane pro aniiquitalc videlur, compleclens pontifices a Petro apostolo us-
Libri Pontificalis cx ejus verbis stalui possil. Verum qtie ad Gregoriura IH. Nunc de altera parte pratfati
proinde est, quod jam adnolavimus, Bedam pri- libri agendum, quaediverso.stylo exarata esl, el in-
inum fuisse, qui eacitavit, eo quodipsius lempori- cipil cum Vila Zachariae, qui anno 742 Gregorio II!
bus Liber Pontificalis in Iucem edilus fucrii. C successil, de cujus gestis censuil Lucas Holstenius
i. Cum igitur de lemporc consfet qno Liber Ponli- in mss. suis adnotalioiiibus : « Vita Zacharise papse
iicalis scriptus fuit, reslat ut de auctore iuquiramus, slylo non nihil puriore et nervnso s ripta est, et
de quo Pearsonius dissertat. i, cap. 12, ntim. 8: tota histoiia. > Quod nimiruin hsec Vita contineat
« Auctor ejus anonymus et incertus saeculi sexti toiam ponliflcatus historiam. et auctor diversus eam
scriplor, et stalus primitivae Ecclesiae ignarus fuit, Libro Ponlificali adjecerit, a quo sfylo nonnihil pu,
unde phiribus et foedis erroribus scatet, fictisque riore differre vi ielur. Dixi nonnihil, quia in pteris-
narrationibus plenus est. > Haecvir erudilus quidem, que quidero locis id locum habet. in aliis lamen sty-
sed a religione catholica alienus, ctii proinde non lus abjectus et vilis videtur, uti in sequeutibus, quam-
placet illa rituum et doctrinarum aniiquitas, quae vis et illa puriori slylo conscriiitsi sint: Nulli malum
religioni calholicsehoc in libro iribuitur et de qua pro malo reddens, neqtte vindictam secundum meri-
sequentibus capitibus ageinus. Reverlamur proinde tum tribuens, sed pius ac misericors a tempore ordi-
ad Libri auctorero, qiiem roale saeculisexti auctorem nationis sumomnibus faaus, elc. Caeterabarbariem
dixil, recte anonymum vocavit. Non enim sexto, sed istius aetatis snpiunt : Egressus ex hac Romana ct-
septimo saeculo anctor Libri Ponlificalis vixit, inle- _. vitate, cum sacerdolibus el clero perrextl fiducialiler
groque sseculorecenlior esl quain Pearsonitts credi- et audacler ad ambulandum in tocum Iiiteranncnsium
dit: anonymus lamen fuil, quia nomen suum ipse Vrbis; el infra : Esum sum; sit conviavil prm-
tacere voluit, aliique vel iguorarunl vel memoriae peditionemnitebanlur facere... sibi redonaret.... eum
prodere omiserunl. Hoc lamen niliil ejnsdem scriplo- repedandum absotvit.... in quo et suam finiri vitam
ris aucloritaii offlcere videlur, cum pro ea sufhciat jure professus est jurando. Haecin Vita Zachaiiac,
quod locum, et ollicium quo funclus est, coramemo- quaelamcn Romsescripta sunl, ut paiel ex loco jani
rarit. Nam ex iis quisque facile colligere polerit citalo, ubi auclor dicil: ex hac Romana civitale . illis
fuisse virum de statu Ecclesise oplirae instructum, eniro verbis se Romaescripsissc signilicat,quod etiam
nemiiiemque res ecclesiasticas magis perspectas sequenlibus indicavit: < Et sic regressus est Oeo
habuissc. Ut autem quod dicimus ipsius auctoris le- propilio cum viclorise palma in hanc urbein Ro-
stimoniiscomprobemus,in Sisinnio sic habet: < Erat raam; > et. infra: < IIujus deniqne temporibus ma-
auiein coristans animo, et curara agens pro habita- gnum tbesaiirum Dominus Deus noster in hac
toribus hujus civitalis. > Addit Holstenius ex ms. Roinana uibe per eiimdcnl ajmificum poutificeni
codice Vaticano-Romaiw.Adeo ut conslet auctorem pronalare dignalus est. In venerabili itaque patiiar.
209 S&IELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 210
ctiio sacralissimum beati Georgii martyris idem. A sunt de synodo sub Constantino Copronymo anao
sanclissimus papa m capsa reconditum reperit ca- 754 Constantinopoli celebrata , quam cuiii nupcr
put ln venerabili diaconia ejus nominis sita in factam esse auctor scribat, necesse est eum circa
hac Homana civitate regione secunda ad Velum au- haec lempora Romaescripsisse. Quod ex scquenlibus
reum illud dcduci fecit. > Quibus omnibus locis au- clarius patebit. Sequiltir enim in Libro Ponlificali
ctor Romanam urbem eam esse significat in qua Vita Adriani primi, quam (licet de ea Lucas Holsle-
prsesenieiu Vitam scripsit, ubi et eodem slylo scri- nius nihil adnotaverit) ab eodem auctore scriplam
p-it Vitam Slephani III, qui Zachariae successit, ut- csse pulo, liim ob styli similitudinem, tum ob phra-
pote de qiio aflirmat quod reslauravil qualuor in hac ses easdem et eosdem barbarismos qui phrasibus
Romuna urbe sila anliquitus xenodochia, et perpeluo miscentur. Cital ubique hanc Romanam urbem. El
Rtituunam hanc urbetn cifat, addilque versus finem alicubi dicit: Secum eum huc Romam reducerel. Ex
de civitalibiis ope Pippini Ecclesiae redditis: « Do- quibus loquendi modis colligilur quod anctor Romae
nalionem in scriptis B. Petro, alque sanclae Romanae scripsit, prctit facile confirmalur ex iis quae inilio
Ecclesiae, vel omnibus in perpetuum pontificibus hujiis Vilac de Adriani palre commemorat: Patre
aposlolicae sedis misil possidendara,. quae et usque Theodato dudum coitsttle et duce, poslmodum vero
hactenus in archivo sanctac nostrae Ecclesiae recon- " primicerio sanctm nostrw Ecclesiw. Ex his enim cla-
dila tenetur. > Ubi auctor aflirmat se non solum rissime patet auctorem fuisse ex clero Ror.iano, et
Romanum, sed eliam Romanae Ecclcsioe clcricum forsan Lateranensi, aut Valicanae basilicaeascriplum,
fuisse, indicatque se archivo aposlolico praeposilum unde facile ptitarcm, Slepbani IV et Adriani primi
Stcpbani Vitam conscripsisse. Addit aulem, usqne Vitas fuisse lerliam appendicem ad Libruni Pontifi-
kactenus, co quod auctor posl Paulum Slcphani suc- calem : in cujus verilatis confirmationem addtici
cessorem, cujus quoqiie Vilam eodcm slylo conscri- possunt duo antiquissimi codices manuscripti, Flo-
psit, supersles fueril. Trium ilaque horiim pontifi- rcntinus nimiruni sancli Marci, et alter Cliristinae
cum Vitaeeodem slylo scriplae, et ab uno ex clero Suecoruni reginae, qui post Vitam Adriani prirai
Roraano Ponlificali Libro adjeclaesunt. finiunl, eo quod ex illis Libri Pontificalis codicibus
6. Scquilur in Libro Ponlificali Vila Slcphani IV, de descripli essent, qui anle Leonem lerlium, Auriani
qua Lucas Holstenius ita censuit : < Vita Stephani primi successorem, exarali erant.
papae scripta est slylo diverso a superioribus, inodos- 7. Sequilur Vita Leonis lerlii,quac alio slylo alio-
que loquendi sive barbarismos peculiares habet, qui que auclore conscripla est. Nullaeenim phrases ex
nescio quem africanismum sapere videntur. > Hacc supra relatisin ea repeiiunlur; nullibi, dum Roroanae
ille, nihil aliud indicans; quarc divinare oporlet urbis mentionem facit, pronomen hane adjungit:
qn«s loquendi modos peculiares ipse notaverat. An non dicit ponlificem, dum ex Gallia Romam, rediit
inter illos censendi sint scquentcs, judicel prudens huc venisse, sed simpliciler Romanac urbis meminii -•
lector: Monachicum fore suscepturos habitum. llem « Franci, inquit, Romam illum remeare, in suam
absolutis omnibus eorum tebus in monasterio clivi aposlolicam sedem honorifice, cura niraio, ut decuit,
Staluri relrudi fecerunt, ttbi fame el siti cremans, cmiseruni honore, qui per unamquamquc civiialem
dnmansque aqttam, ita exhalavit spirilum teme- tanquam ipsiim suscipienles aposlolum usque Ro-
ritalis prmscriptione insurrexerunt supcr ipsum mam deduxerunt. Tunc Romani, prae nimio gau-
Michaelium causas de Justitiis B. Pelri.... con- dio suum rccipienles paslorem > Et in-
tpicientes se in magno deceplu esse posilos, elc. Hacc fra: < Romam intrans cum rnulto gaudio et lae-
prudenlis lecloris judicio suhjeci, ego enim hos pe- litia in palriarchium Lalcranense intravit. > Ex quo
culiarcs loquendi modos africanismum sapere, ne- loquendi modo facilc inlelligilur, auctorem huj'us
scio qua ratione asseruerit et unde collcgerit Ilolsle- Vilaejnon modo alinm esse a priori, sed dubilari
nius. Videnlur namque raihi indicare illoinm tem- ctiam posse num Romacscripsit; nihil enim in tola
porum barbariem, quae eliam Romanas aures occu- jyilla Vila occurrit tinde ea dc re suspicari Iicet nisi
paverat, praesertim cum constet ex plerisque Iuijus ex illis verbis: « Nona vero indictione peccalis no-
Vilse locis auclorem.cjus Romae scripsisse; quando stris imminenlibus subilo terracmotus faclus pridie
cniin de urbe Roma agit, hoc loquendi modo utitur : Kalendas Maii.etecclcsia beatiPauli aposloli ab ipso
ln hanc Romanam urbem. Et paulo anle medium : terraemotu •concussa, omnia sarta tecla rueriint. >
Et huc, vel ul habct alia lectio, hic Romam attule.- Ex liis enim possel quis colligere quod auctor liujus
rttnt. Et ibidem : Poslmodum vero t/uidam iniqui Vilae ascriptus fuerit ecelesiac sancti Pauli extra
Campani, qui huc Romam adveneranl. El infra : Bum Urbem, quam ubique vocat basilicam docloris mundi
Tuscani et Campani hic Romm aggregali fuissent. Et beati Pauli apostoli. Quod ideo adnoto quia forsan
postea : Simulavit se quasi oralionis causa adbeatum D. Paulum tanquam patronum sttae basilicae distin-
Petrum Romam propcraturttm. Quibus verbis nemo guere voluit a caeleris apostolis, quos dum nominat,
non videt, auctorem Romaescripsisse. Nolanda quo- simpliciler apostolos vocare consuevit. Ab eodein
que sunt verba sequentia : Confundentes atqtte ana- forsan auctore conscripta est Vila Stephani V qui,
themalUanles exsecrabilem illam synodum, qum in Leoni III successit; naro paucis de ejus geslis enar-
Grmcim vartibus nuper facla est. Quoc inlelligeiida ralis, fere totus est in describendis donis quae divcr
211 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. RQM.-VAflC, %%
sis ecciesiis obtulit, quod idem in Leonis III Vita jA mutila sin|, quae Lucas Holstenius ex praestanlissimo
'
observare licet. codice Farnesiano supplevit in illis variis Jeclioni-
8. DePaschalis primi Vita conslat eam ab auctore bus ei nolis quae ad marginem et finein sui excmpla-
Romano coriscriptam fuisse : meminil enim urbis ris adj'ecit. Eodem stylo conseripta videtur Vita
Romae tanquam civitatis in qua scribebat. Sic narrat Leonis IV, quae phrases supradiclis similes exbibet,
de translatione corporis sanctae Caeciliaecum magno et auciorero Romae scfipsisse indicat his verbis :
honore intramuros:«Hujus Romanaeurbis in ecciesia Monasterium beati Martini confessqris C/i)is5iJ,quad
ipsius sancti marlyris dedicata ad iaudem et gloriam exlra muros hujus civitatis Romanmjuxta eeclesiam
omnipotentis Dei, ejusdem virginis corpus cum cha- bedti Petri aposloli silum esl. Alibi indicalur, aucto-
rissimo Valeriano sponso atque Tiburtio, et Maxirao rem fuisse contemporaneum , ut quando narrantur
martyribus, necnon Urbano et Lucio pontificibus sub Agarenorum strages. Dtim enim vento divinitus
sacrosancto aliari collocavit. > Ex quibus verbis non iinmisso dispersae Agarenorum naves ad porlum
modo constat de Ioco ubi haec Vita scripla est, sed pervenire nequiverant: Supet his novis mysticisque
etiam de styli elegantia, qua ab auctore adornala mitaculis, inquit auctor, qum nostris licel non meri-
esl Paschalis hisloria. Illam sane cotligere licet ex tis lemporibus divina vslendere ac demonslrare di-
iis quae de incendio civilalis Leoninaeenarrat: < Sed JB gnata est.. . clementia. Ubi nemo non videt aucto-
'
neque hoc silenlio prseiereundiini esse arbitramur, rem teslari haec quae narrat suis teioporibus conti-
inquit, quod eodem tempore, diabolica operante ver- gisse. Indicat quoque cujus aucloritaiis fuerit dum
sutia, per quorumdam genlis Anglorum dissidium, refert se una cum Romanis proceribus jussisse u^t
ita cst omnis illorum habitalio, quaein eorum lingua Saraceni qui capti erant ligarenlur. El addit :
Burors dicitur, flamma ignis exundante combusta, Postea per diversa ariificum opera, quidquid neces-
ut eliam nec vesligia pristinae habiialionis in eodem sarium videbat, per eos omnia jubebamus deferri.
loco inveuiri potuissent, cujus exuberanle incendio Quisnam aulein hujus et praecedentis Vilae auctor
pene tolam porticura, qtiaeducit ad basilicam princi- sil, nullibi exprimitur, nullibi indicatur.
pis aposlolorum ignis fonies devastavit. > Haec et 10. Putabat quidem non nemo auctorem esse
Dlum ihi.jem auclor slylo satis eleganti, a qUo non- Anaslasiuui Bibliothecarium , qui praedictas Ser-
nihil differre videlur stylus quo conscriplae sunt gii II el Leonis IV ac subseijuentes Benedicti 111et
Vitae successorum Eugenii II, Valentini et Grego- Mcolai I Vilas Pontilicali adjecit. Verum obstat
rii IV, ex cujus geslis colligilur, auciorem post Gre- Vita Benedicii III, quae nequaquam Anaslasio Bi-
gorii aelaiem scripsisse. Agens enim de monasterio bliolhecario iribui potest, ob affectatuni, et ineptissi-
sancti Csdiixii trans Tiberim, scribit: «In quo etiaui C mam exaggerandi profluvium ae numetos poelicos,
monachos canonicos aggregavit, qui inibi ofliciuni quae in ea reperiri , observavit Lucas Holslcnius.
facerenl et omnipotenli Deo grates et laudes diebus Tanlum initium istius Vitae legendum est, ut id.
singulis et noctibus prosecuti intimo cordis spira- comprobettir : Beatus vit isle dilectissimis viscetibus
mine decantarent, quod sicut in praesenliarum cer- editus, siderio pollens rore, crescensqueceletius divi-
ninnis, maguo certamine magnoque sludio pastor notum studio apicum , Patris ad erudiendum arbi-
eximius hoc opus valde firmissiinum ampliavit. > trio traditur. Simili inepto exaggerandi profluyio
Ex quibus verbis plane deducilur auctoiem Romae plena est hujus ponlificis Vila, in qua neqtiaquam
quideni vixisse, sed post tempora Gregorii quarli. repetita fuisset successio Romanorum ponlificum
9. De Sergio secundo, qui Gregorio IV successit, Gregorii IV et Sergii II, quae in Leonis IV Vila
facile colligitur, ex primis gestorum verbis, Vilam exhibita erat, si unus et idein auctorVitam Leonis
ejus ab alio quodaro auclore conscriptam esse, et Benedicti composuisset. Magis igitur probanda
siquidem inilio repeluntur omnes anni Romanorum videtur illa eruditorum virorum sententia , quae
pontificum a Leone lerlio usque ad Sergium secun- Anastasio BibliolhecarioVilam Nicolai primi tribuit.
dum, quod minime faclum essel, si urius idemque Fuit haec sentenlia Lncac Holstenii, qui initio vitae
auctor Vitas pontificum , qui a Leone usque ad D Nicolai adnotavit: « Hanc Vilam a sedis apostolicae
Sergium secundum deerant, Libro Ponlificali adje- bibliothecario s"criptam docet frequens scrinii
cisset. Auclbr ilaque Geslorum Sergii secundi ecclesiastici mentio. > Unum istius veritatis exem-
diversus est ab iis qui superiorum pontificura Vilas plmn adducere sufliciet. De gestis namque Lolharii
conscripserunt, idque manifesle monstratur ex ita scribit auctor : Sicut in illis male composilis
stylo, qui singuhiris videtur, inlerjeclis ubique inter •gestis in scrinio hujus sedis repositis declaralur. §.
noniiiia et adjecliva pluribiis verbis. Sic dicilur Tunc Mmiliensis bibliolhecae Aposlolicae meminit,
inilio Geslorum : Ingenti- cmpit cum studio... acti- sicut in geslis, qum in bibliolheca rejaeent, quisquis
bus potlere viderelur piis ab omnibus , et moribus investigaverit, poterit reperire. Quibus verbis auctor
clarescere majorum cwperil nobilium. .. communi- manifesle indicat se scrinio et bibliolhecae apo-
bus tradidit literis et ut mellifluis instrueretur can- stolicae praepositum fuisse. Unde non immerito
lilenw melodiis . . . pmne literalis disciplinmsumpsit: eminenlissimus cardinalis Baronius tomo IX Anna-
ingenium. Omitlo reliqua, nihilque peculiariter liuin Gesla Nicolai primi passim Anastasio Biblio-
noianduiu occurrit, nisi quoii plerisque iu 1ocis aclai thecario, qui sub I^icolao primo iu Urfee floruit,
213 SCHELESTR. DISSERT. DE ANTIQ. ROM. PONT. CATALOG. 214
altribuit; Bellarminus aulem libro dc Scnptoribus, A J l.Vl de priori parte Libri Pontificalis, qua Vilaa
immerito Anastasio omnes Roinauorum ponlificuml Romanorum ponllficuni a Pelro usque ad Grego-
Vilas, quae Libro Pontificali cominentur, tribuit: : rium 11ab uno eodemque auctore descriptae conli-
« Scripsit Vilas Romanorura pontificura, inquiebatt nenlur, nullum in primis dubium esse videlur, quin
Bellarminus, a sancio Petro usque ad Nicolauml auctor pro hac parte usus sit Catalogo Romanorum
primum. > Si enim lol auctores Vitas ponlificural pontificuiu sub Justiniani principatu concinnalo. In
scripserunt ante Anastasiura, dicendum cuin Lticai singulorum namque poniificum Vilis tot tsuilaque
Holstenio, Anasiasium potius collectorem qtiaral hiijtis veritalis exempla occurrunt, ut auclor Pon-
auctorem Vitarum pontificum esse potuisse. Unde» lificalis plerumque verba Catalogi exscripsisse
non alia ratione uti pottiit Velserus, qui priinilini videatur. De Simplicio papa babet Catalogns : « Iiic
Llbrum Ponlificalera lypis sub hoc littiio edidit: : conslituit ad sancltun Pelrum, et ad sanclum Pau-
Anastasii S. R. Ecclesim bibliothecarii Historia de> lum , et ad sanctum Laurcntium hebdomadas, ut
Yitis Romanortim pontificum u bealo Petro aposlolo» presbyleri manerent propler baptisinum, el pceni-
ttsque ad Nicolaum prtmum, nunquam hactenus lypisi tcntiam petentibus , de regione prima ad sancuim
excusa. Quainyis eniiii rationeni reddat in praefa- Paulum, de regione lertia ad S. Laurenlium , de re-
lione ad lectorein, « quia slylus, loiaque scribendi B I gione septima ad S. Petrum. > Quac auctor Ponli-
ratio, ordo, et melhodus earuin Vilarum, quoe post; ficalis his vcrbis rcferl : « Hic consliluit ad S.
beati Damasi Vitam in hoc codice exstanl , omnino, Petrum aposlolum, et ad S. Paulun aposlolum, et
consentire videtur cum phrasi universaque scribendii ad sanclum Laurentiuni martyrem hebdomadaii), ut
raiione, quae est in Vitis prioribus Damaso hactenusi presbyteri manerent ibi propter poenilentes, ei bapti-
inscriplis, uli quivis non obesae naris leclor facile, sinum, regionem tertiam ad sanctuni Laurentiuin,
odorari et advertere poterit, prorsus in eam sen- regionem primam adsancluni Paiilura,regionein sex-
tenliam incliiiamus, omniura iliarum (licet nonnuliis( lam, vel seplimam ad sanctnm Petrum. > Haecatictor
in locis adulterina alioruin adjectione , vel detra- Lil)ri Ponlificalis, quoe ncino non vidot, cx Calalogi
ctione, ob summara superiorum saeculoruminsci- loco supcriiis allalo dcsumpla esse. Habet quoque
tiam depravalae sint), verum et germanuin parcntcra( Calalogus in Simplicii anlecessore Hilaro papa :
esse Anastasium S. R. Ecclesiae bibliothecariuui. « Hic fecit decretalem et per universum Orieiilem
Quare et ejus nomenclatura totum opus ornare non! direxil, ct epistolas de fide catliolicn. > Qua? atictor
dubitavimus. > Quamvis, inquam, his verbis au- Ponlificalis his verbis tradit:« Hic fecit decrclalem,
ctor, ab uno eodemque Anastasio omnes ponlificum, el per universum Orientem sparsil epislolas de fide
Vitas conscriptas fuisse iudicet, miruin tainen inLC * catholica et apostolica, confirmans trcs synodos,
moduni a vero aberrat, ut facile ex supradictis Nicaenam, Ephesinam, et Chalcedonensem. > Quae
colligi potest. Atque haec quidem sufliciant de Libro, verba constal desuropta csse ex praefalo Calalogi
Ponlificali ejusque auctore. Restat ut videamus ex. loco, in quo taroen nihil de tribus synodis legitur,
quibusnam antiquitatis monimentis liber ille con- adep ut necesse sit auctorem Libri Pontificalis hoc
scriptus sit, et quaenara ei fides a viro cordato adhi- Catalogo posteriorem esse, cura illi nonnulla addi-
beri possit vel debeat. deril forsan ex eodera fonle cx quo auclor allerius
Catalogi tempore Caroli Magni ante 850 annos
CAPUT IX. sequentia desumpsit in Hilaro papa : < Hic spargit
Ex quibutnam antiquitatum monimentis Liber Pon- epistolas dc fide Catholica per orbem Orientalem,
tificalit concinnatus sil, et quwnam ei fides adhi- et confirmavit tres synodos, Niessnam, Ephesinam,
beri possit. et Chalcedonensem. > Qttaeex geslis Hilari papae
I. Auctorpriorispartis Libri Pontificalisa Petro ad Zacha- primum ab auclore Libri Poutiflcalis, deinde ab
riam usos est Catalogosexlo saecuto exarato , ut patet auclore Catalogi tempore Caroli Magni contexti de-
in primisex diversislocisquseex Calalogodescripsit.—
II. Secuodoid constat ex consulumnotis, quas auclor r sumpla videntur.
Libri Pootiticalisex secun>ioCatalogodesumpsit,nam ¥• 2. Secundo constat hoc ipsura ex consulum no-
nullosalioscobsulesquamin secundoCalalogoassigna-
tos exibet. — III. L)e actis quse auctor Poutiflcalis tis, quae in Libro Pontificali ad unuraqueraque
aUundehabuit, partim scitur, parliui ignoratur, uude ponlificalum occurrunt, et quas auctor secundi
desumpta sim— IV. Inler illa quorum fons et origo1 Catalogi partim ex antiquiore Catalogo tempore
scilur, simtnonuullaActa Coroeliipapseex aniiquiore
Catalogodescripu : AclaStephani, Marcellialiorumque \ Liberii conscripti desurapsit, partim de suo addidit,
ex ipsorumVitis, seu martyrii actis collectasunt. — ita ut ex eo constare existimem
V.Qusede donationibusin Sylvesfroei Marcoadduntur quod omnes consu-
ex iusirumentisecclesiarum,et arcuivo sedts aposto- les a Lini pontificatu usque ad Marcum papam sint
lica?prodierunt, unde de Libii Ponlilkalis prsesiantia i
consiai.—VI. Ex posteriori parte Libri Poutilicalisa iidem oninino qui in ulroque Catalogo et Libro
Zachariausque ad sxicolaum primum,de.ejus praslantia Ponlificali assignantur, et sic auctor secundi Cata-
conslai, quia ab auctoribussyncliroiiisconscriptaest. — logi, ex antiquiore Calalogo, Libri vero Pontilicalis,
VII. Deinde,quia ex autlieniicisistoiurn lemporummo- auctor cx secundo
iiiineiitsconcinnatafuit. — VI11 Ex rii.lis enim patet Catalogo consules desumpsisse
qua veuerationeaciipiendasiul, qusedc bi-.toria,disci- credantur. Ut autem hac de re exemplum clarissi-
plina, lilibo.,, el iiil.i in I ii.ro Poulificaliicperiuniur. niiim afferamus
— IX Hseieuciij.si ;d iregarenonstiiitausi, ut ex illo- habet antiquior Catalogus in Marco :
rum lestiBionjjseruiiur. « Fuit lemporibus Coustaulini Nepotfano et Facundo
216 AD ANASTASIUMPROLEGOMENA«T. ROM.-VATlC 216
consulibus, ex uie xv Kalendas Febr. usquc in.diem Aln Vita Pii papae habentur quidem sequentia:
Nonarum Octobrium consuiibus supradictis. > Quae < Hic ex rogatu bealae Praxedis dedicavit ecclesiam
anctor secundi Calalogi sic refert: < Fuit tempori- Thermas Novati in vico Patritii in honorem sororis
bus Constantini et Nepotiani secundo consulibus ex suaesanctse PoteotiaBse,ubi et multa dona obtulit,
die Kalend. Febr. usque in diem Kalend. Octobris. > ubi saepe
sacrificit^JDomino offerens ministrabat;
Error librariorum hic est in consulum nominibus, imo, et fontem l«ptisrrii construi fecit, manu sua
nonnullaque niutalio facta videtur in diebus quibus benedixit et consecravit, et multos venientes ad fi-
Marcus sedere ccepit et desiit. Porro auctor Pontiflca- dem baptizav.it in nomine Trinitatis. > Haeclanien
liserroreshosretinuil; nam ait:«Fuitautera lempori- verba, ut Lucas Holstenius nolavit, absunt a Flo-
bus Constanlini etNepoliani ac Secundi consuium, ex rentinis codicibus manuscriptis et Regio, et quia
die Kalend.Febr. usque in diem Kalend. Oclobris. >Ex extra ordinem apposita sunt ad finem Vilae, poslea
quibus confirmari videlurquod auctor Libri Ponlifi- eidem Libro Pontificali adjecla fuisse credunlur.
calis consules el dies Ponlificalus Marci desumpserit Adjecta quoque sunt quse in Libro Ponlificali haben-
ex secundoCatalogo saeculosexto conscripto, qui tunc tur sub Victore: «Hic fecit constilutum ad inlerro-
librariorum incuria depravatus est. Porro antiquio- galionem sacerdotum de circuloPaschaecum prcsby-
rcm CalaJogum fonlem esse ex quo auctor secundi 3 teris et episcopis facla collatione, et accersito Theo-
Calalogi consulum nomina protulit, nemo in dubium philo episcopo Alcxandriae facla congregalione, ut
vocabit, qui consideral post poniificalum Liberii, in a quarla dccima Iuna primi niensis usque ad vigc-
quo antiquior Calalogus finem accipil, in secundo simam primam die Dominica cuslodialur sanclum
Catalogo nullos amplius consules assignari. In Pascha. > Haecenim ibi exlra ordinem reperiuntur,
Damaso enim Liberii successore hahet auctor se- postquam de ordinationibus aclum erat, ubi ct no-
cundi Calalogi : « Sedit annos 17, raenses3, dies xi. tandum quod illa quaeAtTheophilo Alexandrino nar-
Fuit temporibus Juliani. > Auctor vero Ponlifica- ranttir falsa skit, cum Theophilus Caesareensis fue-
lis : i Sedit annos decem et octo, mensibus duobus, rit, ad quem Victor, tesle Beda, hac de re scripsit.
diebus decem. > El post enarrala illa quaead inlru- Adjecta tamen non sunt, sed semper in Libro Pon-
sionem Ursicini spectant : « Fuit aulem temporibus tificali exslilisse videnlur sequenlia, quae in secundo
Juliani, > nulla omnino nientione facla consulalus Calalogo non reperiuntur: « Fecit constitultim de
quo Damasus cceperat finieratque pontificalum. Ecclesia, ut patenas vitreas anle sacerdotes in Ec-
Idem videre Iicel in Siricio, Anaslasio, Innocenlio clesiam ministri portarent, donec episcopus missas
primo, Zosimo aliisque Daraasi successoribus , us- celebraret, ante se sacerdotibus astantibus, cl sic
que ad Joannem, cujus tempori cum auctor secundi C missae ceiebrantur, excepto quod jus episcopi inter-
Catalogi vicinus fueril, ejusdem pontilicalus inilium esset, ut lanlura clerus sustineret omnibus praesen-
et linem cerlis consulibus assignavit:« Sedil, inquit libus ex ea consecratione de manu episcopi j'am co-
de Joanne, annos duos, menses octo , dies quinde- ronam consecratam, et acciperet presbyter traden-
cim , a consulatu Maximi usque ad consulalum dam populo. > Quae undenam desumpta sint, faleor
Olibri. > Quae eadem repelit auclor Pontificalis in me ignorare.
hoc pontifice, uti et in Felice quarto, quocum auclor i. Nequaquam lamen ignoratur unde desumptum
secundi Catalogi finit: « A consulalu Aburti usque sit quod in Cornelio papa habet auctor Libri Ponti-
Snconsulatum Lampadi et Oreslis, a die iv Idus ficalis his verbis : < Sub cujns cpiscopatu Novalus
Juliarum usque in diem iv Idus Octobris. > Aburti Novalianumextra Ecclesiam ordinavit, et in Africa
loco auclor Pontificalis legit Mamortini. Csetera Nicoslratum. Hoc facto confessores, qui se separa-
verba eadem omnino sunt. Unde auctor Libri Ponli- verunt a Cornetio cum Maximo presbytero, qui cum
ficalis ea a secundo Catalogo muliatus videlur. Moysefuit, ad Ecclesiam Sunt t-eversi: et facti sunt
Cujiis manifeslum signum illud qnoque censendum confesiores fideles. Post hoc Cornelius episcopus
est quod posl Hormisdam et Felicem, qui duo ullimi Cenlumcellis-pulsus est, et ibi scriptam epistolam de
sunt ab."auctore securidi Catalogi exhibiti, liuIliuS " sua corifirriiatione, mrssam a Cypriano, quam Cy-
alteriusponlificatus per consules designetur in Libro prianus in carcere scripsit, et de. Celerino lectore
' '
Ponlificali. suscepit. > Hsecenim dcsumpta sunt partim ex an-
3. Cum itaque ex dictis pateat uridenam auctor tiquiore Catalogo,partim ex Cypriano ipso, ut auclor
Libri Ponlificalis consulum notas et pleraque gesta non obscure indicat. Reliqua, quae babenlur post
descripsit, videnduiri est unde'-'caetera Acta, quae in beati Pelri translationem de causa ob. quam, bealus
secundo Calalogo mimriie reperiuiiliir, desuhipserit.; Coriieliiis maflyrib cOronaiuseSt, «x: Aetis sancti
Plura equidem reperiuntur in Libro Pontificali quara hujus pontiftcis desumpta sunt, uli et ex Aclis Sie-
in securido Catalogo, ut patet in prirais ex verbis phani, quae auctor Libri PontilicaJis habet ab his
sequentibus, quae habenlur in D. Petro : Obiit verbis : Suis temporibus, usque ad illa : Fecil ordi-
post passionem Domini 38. Haecnamque de tem- naliones. QUSB omnia in secundo Calalogo deside-
•»ore obitus Petri non in secundo Catatogo, sed rantur. Pauca omnino addila sunl in Vitis Caii ei
apud D. Hieronymum libro de Scriptoribus Eccle- MarccllinJ, pluro vero in Vita Marcelti, in qua se-
siasticis reperiunlur , ex quo auclor illa destimpsit. qucntia legimlur : « Hic rogavit quamdam matro-
217 , SCIIELESTR. DISSERT:DE ANlTQ. ROM. PONT. CATALOG. 2i8
nam, nomine Priscillam, et fccit coemeleria via Sa- A trium successorum, Eugenii II, Valentini et Gre-
laria, et xv lilulos in urbe Roma coiistiluit, quasi gorii III, Vilas ab auctoribus Romanis conscriptas
diuecesespropter baptismttm et pcenitentiam multo- esse circa eorumdem ponlificum tempora, patel ex
rura qui convertebantur ex paganis. > El ut caeiera numero 7. Sergii II et Leonis IV gesta non modo ab
omittam, plura de Lucinae domo in ecclesiam con- auctore Romano et conlemporaneo , sed magnae
secrata, et per Maxentium in stabulum conversa, in auclorilalis viro et oculato teste fuisse descripta,
illis Marcelli Actis, quae manuscripta etiamnum su- monstravimus numero 8. Et quamvis ignorelur quis
persunt, reperiuntur, adeo ut ex his vel similibus Benedicti III Vitam exararit, ab auctore lainen con-
Actis desumpla esse conslet. temporaneo editam fuisse oportutt; siquidem con-
5. Porro sicut Actis pontificum usus fuit aucior cinnata fuit anle Anastasiuin Bibliolliecaritim, qui
Libri Ponlificatis pro Vitis illorum qoi tribus primis Vilam illam cum Vita Nicolai primi, qui Benediclo
saeculis vixerunt, ita in Vita sancti Sylvestri usus successit, a se conscriptas Libro Pontificali adjecit,
videlur variis donalionibus piis et instrumentis ec- ut facile conjicere licet ex iis quae numero 9 capitis
clesiarura, quae in archivo sedis aposlolicae asserva- saepe cilali tradidimus.
bantur. Additiones enim Libri Ponlillcalis consis- 7. Nec solum ab aucloribus coaevis, sed efiam
tiini ut plurimum in donationibus ab imperatore B cx aulhenticis RomauaeEcclesiae monimentis histo-
Constaniiiio, ejusque pietalis haeredibus, et Romanis ria pontificia secundae hujus parlis conscripla fuil.
ipsis poulificibus factis. Omitto eas quse qtiamplu- Si enim Romanorum pontificum, qui ab anno 742
rimse in Vila Sylveslri conlinentur; satis namqtie usque post noni saeculi mediuin sederunt Vilas per-
erit pauca ex Vila sancti Marci delibasse, in qua volvamus, reperietnus profeclo auclores Vitarum
legilur : < Hic fecil duas basilicas, tinam via Ardea- illQrum ex Romanae Ecclesiae regeslis, ex scriniis
tina, ubi requiescil; et aliam in urbe Roma juxta aposlolicae sedis desumpsisse ea quae retulcrunt.
Palaciuis. Hujus suggeslione oblulit Conslantinus Oinnes ciiim Romae scripserunt, et vel basilicarum
Aiigustus basilicae, qnam coemeterium consliluit via Lateranensis, Vaticanae, et D. Pauli archivis prae-
A dealina, fundum rosaruro cum omni agro cam- positi fiierunt, vel earumdem basilicafum clero
jeslri praeslantem solidos 40. ln Basilica in urbe ascripli chartas et regesla archivorum consulere
Roina obtulit haec : patenam argenleam pensanlem poluerunt. Sic auctor inSlephanolII, Zachariae suc-
libras 30, urnas argenteas duas pensantes libras20, cessore : « De omnibus receptis civilalibus donatio-
scypbam argenteam pensanlem libras 10, calices nem in scriptis abeato Petro,atque a sancla Rotnana
ministerialesargenteos3 pensanles libras binas : co- Ecclesia, vel omnibus in perpetuum pontificibus
ronain argenieampensaniemlibraslO, fundum Anto- C apostolicae sedis misit possidendam, quaeliactenus in
uianum via Claudia praeslanleui solidos 30, funduna arcbivo sanctae nostrae Ecclesiaerecondita leneliir. »
Vaccanum via Appiapraeslantem solidos40,ettrimi- Siequoque in Vila Adriani primi citat auctor dona-
sios duos : fundtim Orrea via Ardeatina praestantem tionem Caroli Magni bealo Petro factam : < Sicut,
solidos 55 et trimisium unum. > Haec omnia auctor inquit, in eadem donatione contineri monstratur. >
Libri Ponlificalis, qui cum Romae scripserit, si Bi- Addit exemplar illius donalionis super corpus beati
bliothecae aposiolicae aut archivo non praepositus Petri posilum: « Aliaque, iuquit, ejusdem donationis
fuerit, accessum saltem ad ea habuit, et inde noli- exempla per scriniarium hujus sanctae nostrae Ec-
liam donalionum habuisse videlur, eaque pro au- clesiae descripla ejus excellentia secum deporlavit. >
gendis pontificum gestis usum fuisse. Unde colligere Quibus quidem verbis indicat auclor" se non fuisse
licet quanti fieri inereantur illa quae hac de re in scriniarium archivi Vaticani, fuisse' tamen ejusdera
Liliro Pontificali continentur, cum vel ex sedis apo- ecclesiae ascriptum, et donationum, exempla a Scri-
slolicae' archivis, vel ex Catalogis qnarlo et sexto' niartd exarata conspexisse. Quid plura ? Ih Vitis
saeeulo concinnatis desuinpta sinl. Atqiie Iiaec qui- reliqiiorum ppntificum usque ad Nicolaum I tolies
dem de priori parte Libri Pontificalis, quae ab uno scriniorum apostolicaesedis meiitio facta reperituf,ut
, eodcroque auclore. a D. Pelio usque ad Zacharianr D vel ob hanc ralionem eoruin omniuin auctorem
• papam contexta. est.'. Anastasiuni Bibliothecarium 'slatuefiiit Oriuphrius
6. De Zachariac et .sequenfiiimpontificum Actis Panvinius, Ctaconius aliique yiri efudiii. .„'. ....
usque ad Nicolauin primum factlius nos expediemus, 8. Atque ex his omnibus patet qnanlae auctoritaiis
cum jam supra monstratum sit quod ab: auctoribus posterior pars Libri Poiitificalis hafbenda"sit, utpote
c >s£ianeis,.quiRomae.vixerunt, conscrjpta sint. Sic quae ab auctoribuS coiitenippraheis ex artli(iuisJ'Ro-
Z'.icbarise, Stephaiii III el Pauli gesta seripsit aticlor.' manae Ecclesiaemoniiitwnlis.iuiapchivis iej"us asser-
RoraanaeEcclesite clero ascripltis, et forsan archivo vatis contexlaest. Licet auteni prior pars nOn con-
apostolicg praepositus. Sic eliam Vilae Slephani IV scripta sit ab aucloribus Synchronis, ex anliquis
el Adriani primi ab auclore synchrono, qui basilicae tamen Romanae Ecclesiae monimentis pariter con-
Lateranensis'aut Vaticanaevero ascriptus erat, editae cinnata fuit: adeo ut pro discernendis Romanae Ec-
/iieniiit, ut cap. 6, nuin. 5, ostendimus. Auctor clesiaeriiibus, pro ejusdem disciplina et dogmatibus
Vilae Leonis III, forsan e clero basilicae sancti Pauli cognoscendis, hic liber merito allegari possit, cum
fuii, ul eodem capite innuitur num. 6 Paschalis et ex eo lioiuui oranium notitia eruatur. Si enim dc
219 AD ANASTASiUMPROLEGOMENAEDIT. ROMifTATIC. 220
ritibus sacrificii, qui jam inde a primis temporibus jA 16 : IfJfSeiiptorfim forte non malqru. csse. > Alibi
coeperunt; si de ordinalionibus episco|)orum. sa- fatetur, eo vcteres Ecclesiae Roraanaelabujas conti-
cerdolum, diaconorum, subdiaconurum et inferioris neri, niiilque eo scriplo incorruplius edilum, nihil-
cleri, eortimque inuniis; si dc reliquiis niariyrum, que a falsi suspicione alienius reperiri possc. Hanc
deinvocalioiie sancloiuin, de psalmis et orationi- Bloudelli seiUciiliam. seculus esl Salmasius, qui
bus iii Ecclesia recitari solilis; si de varia summi fatetur ciim Blqndfflry-auctorein quasi solis radio
pQiililiciselcctione; si de sexcenlis aliis discipliiiw, scripsisse, qiujjgRn""senlenliam, dnm in operibus
rifuum et dogmalum ecclesiasticoruin capiiibus posthumis Dissertatione i de serje Romaiiorumpon-
agamus , reperiemus profeclo in 'hoc Libro Pouti- lificum, capite 12, improbare sludet Pearsouius,
flcali unde cunctis satisfiat: perspeclos habcbimus rationem iium. 12 adducit: < Quia auctor ejus ano-
Iiaerelicorumerrores et cognoscenius quando ct a nymus ei incertus sexli saeculiscripior, at status pri-
qiiibus damiiiUi sinl; coiiciliocumgcneraliuni acta, milivae Ecclesiae ignarus fuil. > Adjuiigii nonnulla
poniiliciiin decreta, synodoruiri nationalium et pro- quaepraeoccupati aninii ii;dicia spiranl, et aversae
vincialiuni sialuta observabimus; et quibus modis rcligionibus hostem produnl: unde niirum nemini
Ecclesiae regimen octo primorum saeciiloruinspaiio videbilnr, quod narrationes in Libro Pontificali con-
conslilil, faciloconjicienius. Ita ul vix sciam an in B leniae ipsi displiceant, ritus RomanaeEcclesiseibidem
lola antiqniiate opns aliud reperiatur, ex quo lam cxhibifos contemnat, ilocliinas sivedognialapriniili-
mulla acex Libro PonlificaJiaddisci possint. vaeEcclesiaein eo expressa suggilietct repudiei. Os-
9. Aiquc kec siilliiiaut dcLibri Pontilicatis prae- ' lendiuius sane cx qnibus fontibus ca quae in Libro
sluntia el aucloritate, quani haerelici ipsi non con- Poniificali tradunlur, desumpta sint. Ex quihusfacile
lemnendam csse dcclararuni. Blondellus cnim, diun quisque disccrnct, Pcarsonium liiimaniquid passum
COiitraTiirriaimin scribil de cpislolis decrelalibus . esse, diini conlra Libri Ponlificalis auclorem insur-
primoruin ponlificum, ohscrvat in prolegomenis, gil, queiu diiiii sacciiloseplimoscripsissp.falclurrae-
capite 12, Libri Pontilicajis scripioreni vixisseanle lius de Romana Ecclcsia, cjusque disciplina, rilibus
anmim seplingenlesimum el citari a « Beda, Ama- el fidc instructum fuisse, quatn novissimis his tem-
lario Fortunaio, Walafrido Strahone, et aliis Ana- poribus nalos, agnoscerc debuisset. Atquc hoc mcum
siasio Bibliolhccario anliquioribus. t Adjungif capl dc Libro Ponlificali jiidiciuin est.

FRANCISCI BLANCHINI

BREVIS APPENDIX
AD' piS^ERTATlQNEM EMMANUELISA SCHKLESTRATEDE ANTIQUIS ROMANORUMPONTIFI-
CUM CATALOGiS.

SECTIONESAPPENDICIS. |Q ex lioreotinis. — XIX. AntiquitascodicisFarnesiani


compfobaluretiam ex imaginituisaliquot pontilicum
I. AppendixII.PC durlici inservittiisserlatioui,tum Sche- ibideindepictis,prsecipueox imagine S. Pauli papseI,
lestfatisms*jam ajlatse,tum no«tr-emoxauerendseet in- siinilliniapiciurisiubsisiliciS. PauliseriemRomanorum
sciiplre'le Horriauoriun PonlilicumCalalogis.—11.Au- ponlilicuiuextiibentibus.— XX.(JUSB desunfin codice
ctoiilasLibri Poulilicalispetiliir potissiinumex docu- Farinsiano suppleri|io?suntper aliagenuinadocumen-
menlis autographis,illa setate nondumdeperdiiis,qua ta, uti proxiuiadissertatioosteodet.
Lilier Iste, seiiVitsein eodem collectaecorrtexebaniur
ab oculatistlloruintemporumirispectoribns.— III. An-
tituistexernpla Libri Ponlilicalis,utpote sel»teproxima I. Appcndiccm atlcxere non gravabor docti prae-
cisdeindocumentisauiogfaphis,supplenl(juodammo.lo stilis. disserlalioni de Anliauis Romanorum Pontifi-
viceseoruntidenfi documeiitorum.— IV. Varianleslectlo*
nes codicuu)vetustiorumeditio uostracomplertilur.— cum Catalogis,quaclucubrationi etiam nostraeeodem
V'. Autiquitascodicumex illorumscriptursespecimiui- de arguraenlo coiiscriplac, el proximo loco aflereu-
i "ouscomprobatur.'— VI, Idcircofuerantante notashsee
! specimina proferenda.— VII. I)e ulroque sjiecimine dae, non erit inopporluna. Ut enim postrerao capiti
coiicis Farnesiaui,prtore jam allato, i.l alteromoxaf- laudalae disserlatinnis aple respondent ea quse hanc
fVrendo.—VIII, IX, X. SpftcimcudonaiionisCaroliMa-
gDtex .FsrnesianoCodiceferme sequalisueculodonatio- in mantissam rcferimus, ila non minus commodam
nis indicalade cansamaximoin pielio nabeudum.Iiic viam muniunt ad ilia planius pervadenda quae con-
thhibetur—XI Speciminascri|>luiacduorumcodicnm
Floremtiporum ex bibl.oihecaS. MarriMipnrioritius ad- gessimus in opuscuium proxime consccuiurum.
dantur. —XII, XIII, XIV./Etas velusinxisex ilu>>bus D dissertalioni inter-
Florentiniscodicihusmemoratiscomprotiaturqiioqueex Quare hanc appendiceiu utrique
calalogoAntislilnmNeapolitanoruinin ealerri feru.e sercndain suasit coiiiiiiiinis utilitalis ralio, quae
tetnporadesiueute,ad qnse, •
referuntur oonrein^!viise unam et altoram attingebat.
SiuiusLibri-Poiilitlcsilis. XV. r.alalopn^illc ad cliro-
nol >giauiponlificumcompriihamiam adiuo.luinntilh, liic II. Scbelestratiiis capite nono suae dissertalionis

profe lur. — XVI.liesum.uisdicitir ex HisKuia.lom- a primo nninero ad 6, docet ea quae in Libro Ponli-
nis Uiaconi XVILSpeciutcnliliHraruuiejuslem l'.a-
Ulogi..—J,YiIl.Specimeucbaractens codicis secuodi licalt euarrautur a B, Pelro ad Zachariam, desuui-
221 APPEND. AD DISSERT. PRJICED. m
pta fuisse per auctorem, seu auclores Vitarum, ex Acodiciini
. vetustiorum, unde colligilur ectas Libri
vetustis Calaiogis, ex Actis mariyrum et concilio- Pontificalis.
rum, ex documentis archivorum , sedis praesertira V. Id unum deerat laudatae dissertationi Sche-
apostolicae et basilicarum Urbis. Deinde ex numero leslralii : qui cum aelatem Anaslasio superiorem
6 ad fineni capitis demonstrat ca quae a Zacharia aut certe supparem cum Holstenio assignet codici
ad Nicolaum I expressa sunt, per diyersos auclores Farnesiano, et ulrique codici Florentino liibliolhecae
synchronos, ut plurimum Roiiianse Ecclesiacclero S. Marci primas post illura tribuat, omne lulisset
et ofliL-iisascriplos fuisse propriis oculis perspecta punctum, si prolato specimine illius scripiura? ocu-
dura gerereniiir, sive collecia ex aulhenticis docu- lis peritorum rem subjecisset iprsesertim cum paucis
nientis aetate sua deposilis aut asservatis passim in adraodum liceat asserti illius veritatem longa pere-
cbarluiariis, bibliofhecis, archivis hujus ejusdem Ec- grinaiione, el impensa ilineris non modica, aulmu-
clesiae, et in publicsim lucem eraissa corum leslibus, neram' suorura offlciis profectionem impedientibus,
qui fidem scripioruin arguere ac suggillare facile explorare.
poliiissent, si auclores illi secus ac gesta fuerant YI- Piii-siiii in.ra, post Calaiogos summorum pon-
mandare litteris ausi forent. Quare intulit, tantam tificiini, id quod poleram absens ah illuslri hiblio-
esse auctoritatem lantamque praeslaiitiam lmjusce R llieca serenissimi ducis Paniiensis, opem feivnle
Lihri Poniificalis, ut numero 8 diserle afUrmct < se pricsiantissimo litterarum fautore, saepius mihi me-
vix scire an in tota antiquitale opus aliquod repe- inoraniio, marchione Maurilio de Sanctiis, cclsitu-
riatur, ex quo tam multa, ac ex Libro Pontificali, dini suaea sanctioribus consiliis et ab arcanis Slalus.
addisci possinl; > et nuniero 9 producal ingenua Specinien paginae 16, in qua Eugenii papae I Vila
testimonia eliam criiicorum catholicse religioni cae- integra conlinebalur accuratissime transcriptum ille
leroqui non additorum, qui pra»stanliam Libri ullro ad iue transmisii, quod aereincisum protulipag. xxm
agnoverunt ex coniparalione Historiae Vitarum ctim (col. 149, 150) ad exempli fidem. Supereratut etiam
monumentis genuinis eideni nequalibus. Ultid prae- de Florenlinis codicibus, tanlopere cominendalis
sertim retulit ex Blomiello , qui ait, < in eo Libro ab Holstenio, lectoris eruditi mcnlem et oculos
veteres EcclesiaeRomanaetabulas contineri, nihilque facerem certiores.
eo scripto incorruplms editum nihilque a falsi sus- VII. Quod in notis ad opuscula praedicla negalum
picione alienius reperiii posse , > et huic persimile miiii libique fuerat, lector benevole, abunde nunc
judicium a Sahnasio profeclum docuit, fatentc cum ministraluin appendix ista bono cum nurainc offe-
Blondello < aucloreni Libri Pontificalis, quasi solis ret. Acceptum vero referas beneficenliae opliml
radio scripsisse. > ^ priucipis, doinini et Maecenalis noslri, ac sanclis-
III. Perviderant etiam Fabrotlus, Holstenius et siroi Patris CLEMEMTIS XI, qui cum ex iEgyplp
Arabia el Syria copias litlerarias, praesertim sacras,
Schelestratius, Librum hunc, integra fide ac veri- feliciter curaverit, passus non
tatis studio coUeclum ex genuinis documentis ple- in Urbem convehi
est viciniora haec subsidia historiae poiilificiaein liac
rumque publicis, tanlo usui posteris futurtiro,quanto
nunc esse cognoscimus, ut vicero quodanimodo sup- Yalicana edilione desiderari. Me cum deligere illi
illorura tunc placuisset, pro confirmata viginti annorum clemen-
pleat documenlorum, quae autographa tia, qua sludiisiioslrisindulgeiitissiniumpatronum se
perspiciebantur quando prodihant Yitae eliam po-
stremac tuni Anastasii luui Guillielmi bibliotliecarii, comprobat, ad insignia collatce dignilatis perferenda
ct superioribus addebantur. Quare censuerunt con- eminentissimo cardinali Joauni Francisco Barbadico-
suleudos esse codices eorum qui exstarent antiquis- (litlerarum patrocinium non segniter exercenli" ex
quo Ecclesiae Veronensi datus episcopus, tum ad
simos, et variantes lecliones inde excerpendas et in Brixiensero
: transtalus, ulrohique clariora excilavit
publicum proferendas ut hoc in opere edendo, nihil fecit non modo adeundi Parmam et
ab aetale noslra subtraherelur maximo illi studio ingenia) copiam
ubi codices illi ponlificales anliquitate
veritatis, quod adeo sanclum professi fuerant aucto- n Florentiam,
res -Yitaruin in iis conscribeiidis. spectabiles asservanlur, verum eliam peiiuslrandi
aulograplia documenla complurium archivorum et
IV. Editio noslra hoc idem studium ulterius pro- ecclesiarum : quae lucis publicae usuram cum me-
movit, afferens ex pluribus aliis codicibus, quotquot reanlur aeque ac Yitae Ponlificum, a conterraneis
praeslare antiquitale percepimus, variantes lectioncs. meis editoribus acceptura esse quantocius confido.
ISeque is erit lerminus conatus nostri, pro veritatis Ratus itaqoe a me conferendum tantumdem lalipris
hisloricae demonstratione suscepti. Cupimus ipsa, si ac diligentiae, quantum sanclissimus Pater jargifus
ficeat, docuraenta oculis omnium subjicere. Indicala fuerat praesidii ad haec raunimenla comparanda
idcirco sunt in praefaiione prioris tomi antiqua mo- Historiae ponlificum ejusque editioni, inspiciendos
numenia, quaegenuina testimonia sunt, aelati noslrae mihi esse duxi codices Farnesianum ac Flpfenlinqs,
praeservata, ad fontes hujus hisloriae aperiendos. ac describendos iis sailem parlibus quae lumina evi-
Nuncetiam exempla monstraiuus, quae fuiem aslruant denliora praeferrent studiosis antiquitatis ac verila-
ac pnesenliam quodamniodo reierant aiitographo- lis. Cum beneficeutia ponlificis raaximi cerlavit in
Bus, f& yero SUJHaccurate delineata speciuiina Iaborc nostro foveudo atque Qrnandp serenissimi
m ADJANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 22j
ducis Parmensis Francisci I elTusain rae liberalilas: A \ Pphiificalis, a S. Petro excurrens ad S. Zachariam,
cum patere mihi maudaverit universa anliquariae Jam innotesceret per Yenerabilem Bedam atiosque
ac JiUeraria? gazae suae moniimenla, tum Parmae, antiquiores Carolo Magno indicala ct producta, ac
tum Colorni, ubi eininenlissimura ac reyerendissi- manibtis lereretur Gallorum , Anglorum aliornm-
mum D. cardinalem Gozzadinum regia, qua sotet, que Occidenlalium. Nihil itaqne illuslrius nihilque
rnagnlficenlia hospifem exceperat; quo etiaro tiltro certius ad fidera hujus hisloriae a-serendam, ilro-
me profecturum accersere dignatus per (ridimm rumque nionimenlorum veritatem afferri poteral,
integrum cumulavit omni genere muiiificentise.Co- quara codices aequalessaeculodonalionis, qni ibidem
dicem itaque Farnesianum riiihi pro lubitu evolven- tunc vulgabanlur, ubi auctor donalionis Carolus
dum ac describendumconlradi jussi per marchionem Magntis exempla Aulogfaphi sui deposuerat. Perinde
Mariritium de Sanctiis antea memoralum. Eo autem enira fidem astruunl germani doi-unienli descripla
liibenlitis impendi quantum in mc erat sludii in per scriniarium exempla donalionis, iic descripla
libro consulendo, et in conferendo speciroine cha- per bibliothecarios et araanuenses Romansesedis in
racleris, jam transmisso in Vila S. Eugenii, aliisque llisloria Yitarura verba douationis, eaque cura Libro
paginis describendis ex illo celebcrrimo exemplari, PoiUificali vulgata in provinciis eodera saeculoCa-
quo splendidius ac firmius auctoraiiienlum diligeniiae roli Magni, judicum, ducum, abbatum, episcoporum
ac veritaiis posilum. videham in praesentia ac testi- regni aique imperii Carolini, qni donationi inierfue-
monio eniinenlissimi cardinalis : cui fsivere optimis rant, ejusque aulographo subscripseranf. Scripiura
artibus indolcs est a majoribus accepta, noslris vero igitur codicis ita vetusli demonsiralio esl historiae
studiis opitulari consuetudo virlutis, mecum exer- B ] ac donationis. Quare hanc praecaHerisjure alleg;iiara
citae per annos plus quam triginla. a Schelestraiio, observatam ab Holslenio, vulgalam
Ylll..Vernm ne ab instiliito appendicis me revto in Galliis a Carolo Magno, ad praesidium vcrilalis
cet sollicilus ardor grati erga faulores animi, e- tanquam exemplar alterum genuinuin milii fideliter
ingenua cura lestandi per quos profeceriin,' dicam describendam et huic appendici insereiidani duxi, ad
breviter potiora quae excerpenda esse duxi ex co- ostendendam veritaiem secundaepartis Libri Pontili-
dice Farnesiano ad illustrandam disserlationcm calis ; qiieinadmodum ad illustrandam priorem par-
Scbeleslratii. tem elCalalogos, prolataa nobis fueruntiniiotis Vita
Memineram pracfafnm prsesulem postremo capite S. Eugenii el speciraina Caialogorum Mabilloniana.
ejusdem dissertalionis, numero 7, diiin commenda- X. Sic itaque legilur codicis Farncsiani pag. 60.
ret aucloriialein etiam secundae partis Libri Ponti-
licalis, haec protuHsse : < Nec solum ab auclorihus
coscvis, sed etiam ex aulheniicis RonianaeEcclesiae
moiiinieiitis historia ponlificia secundae hujus partis
(a Zacharia ad Nicolaum) conscripta fuit. > Ctijus
rei comprobandaecausa illustriadmodum documento,
inemorat donaliones Pippini et Caroli Magni, per
Vitaruin auclores ex autographis descriplas. < Sic
inqiiit, auctor in Stephano III, Zncharia?successore:'
De omnibus receptis civitalibus domitioneminscriptis
ii beulo Peiro atque a sancla Romuna Ecclesia, vel
omnibus in perpetuum pontificibtts aposlolicm sedis
emisit possidendam,quw hartenus in archivo sanctm
nostrw ecctesimrecomtita tenetur. SiC quoque iri Vila
Adriani priroi cilat atictor donationem Caroli Magni/
bealo Petro factam. Sicut, inquit, in eadein dona-
lione contineri monstralnr. > Addil cxomplar illius
donalionis posilum supra corpus beali Petri, t irn
subdit •: Aliaque ejusdem donationis exempla per
scriniarium hujus sanclm noslrw ecclesim
' descripta '
ejnt excellenlia tecum deportdvit.
IX. Haec igitur mecuni reputans, ac recognosCens
atiliquiiatemhujusce codicis, vetustaie Carolinaedo-
nalioiiis paulo roinOrem, ac lanliimiionsupparem,
duxi prae caeteris esse mihr fidelilcr describeriduni
ex.illo rcodice ejusdem donalionis exemplum. Fa-
..tendum eiiimest nihil praesiantius deligi posse ex iis
lneiiibraniSjriohgentoruni ferme annoruin aetateni
praseftsireiitibiis; ad coiiipariiiiclamfidein veraciiatis j
: et'aucioraiiienlum histOiiacVitiirum exgenuinis iiio-
nimentis. Cordato cuiqueviro caosa in apertoest:
si consideret Carolum Magnuin ctirasse ut coinplura
.exeinpla sriaBrdonationisper scriuiaritim S. R. Ec-
«Mestse deseriberfentur exantbgfaptfo, eaque'exefnpla
' ita-desoripta secrim in Galltas tfansfrilisse eOdem
atVnttquo supra corpus B. Petri suismet.itianihtis
ipse'6bl(ilerat'autogra'phum, stibsignaiumiribn niodo
a se, verririi eiiairi'-&b~uiiiversis episcopis; abbati-
bus, ducibits e( graphionibus, coinriiUni studio o e-
reniibus eliani judicibus suis, uli legimus Libri
Pohtiucalis secliorie 519, in Yita S. Adriani. Eodem
1
vero saeeulo, quo plura exempla suae donationis ita
descripta detulerat Carolus in Gallias, eliani exempla
secundaepartis Libri Poniificalis describi et in pro-
vinciis vulgari ccepisse manifesle comprobanl codi-
ces Farnesianus et Ftorenlini earn conlinenles ; cum
ante Carolinam donalionem prior illa pars Libri
225 APPEND. AD DISSERT. PBJECED. 22G
827 JAD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 228
429 APPEND. AD DISSERT. PRJECED. 230
Haecilaque ex codice Farnesiano, omnium anti-- A ubi supersunt adhuc vetustissitnse orbiculares ima-
quissimo, duxi exscribenda et exhibenda, ad vim de- gines episcoporum a S. Asprenate, primo Neapoti-
monstrationis complendaro in arguroentis Holsteniii tanoruin episcopo, seriem successorum ordienlcs,,et
et Schelestralii quae indicant fontes genuinos histo- singulorum nominibus insignitae: quse picturae ,in
riac pontificalis. ingressu coeineterii, perinde ac in suburbanis Romae
XI. Non levia quoque momenta solidacveritalisi et cryptis atque cubiculis mai lyrum, olim coloratae,
addenda sunt ex duobus codicibus Florentinis bi- superinducto post aliquot saecula primo ac secundo
bliothecae S. Marci; quos ut evolverem, cOnferrem, calcis iiitegumenlo, Conspicuae sunt ubi fragraenta
transcriberera, in ea teraporis angustia qua prerae- posterioris ititegiimenii exciderunt. Orhiculi vero
bar maturans reditum meum in Urbem, operamt has iraagines episcoporum includentes imitantur
quoque suam amicissime contulerunt admodunl rev. speciem illorum qui seriem pontificum retinent in
Palres ordinis Pracdicatorum, lanto sludio iricilati basilica S. Paulivia Osliensi, etin Zophoro veteris
ad bene riierendum de litieris, quanlum etiami basilicae Vaticanae observabanlur anteqnam di-
in Urbe experimur, dum bibliolhecam Casa- ruerelur sub Paulo V, quorum si exempla requi-
natensem adeuntibus patenlem exhibent , pro ras Romae ab oclavo et nono saeculo, satis erit
constanti ingenio sacrae illitts familiice, ad men- B in litulo S. Praxedis observare oratorium sive
tes hominum pietate ac doctrina excolendas capellam S. Zenonis, a S. Paschnli I similiter in
natae. fronte exornatam, et in hypogaeoutriusquc diaconiae
XII. Duoruni codicum, quos Holstenitts vidit ac S. Mariaein via Lala, et S. Nicolai in carcere Tul-
caeteris indicavit in bibliotheca Florentina S. Marci liano prophelarum imagmes orbiculis ejusmodi in-
tanquam praestanlia proximosa Farnesiano, unum clusas et coloribus efformatas, additis noruiniLus
dixit antiquioreni et scripttim litteris Longobardicis. singulorum. Reperies apud praesulem Cianipinum
Codex est membranaceus in forma octavae partis tomo II Veterum Moniinenloriim, plerasque ex his
fotii ut vocant, et vetustatis suaedocumenta praefert aeneis tabulis incisas; et apud eumdem, toiriol, cap.
non riiodoin scriptura lextusLibri Poniificalis, verum 21, in musivo tituli S. Sabinae sub Cceleslino I, et
eliaiii in Calologo episcopbruui NeapolitanoeEccle- in basilicaeLiberianae arcu triumphali et niusivo snb
siae, qUi praeraittitur Vitis ponlificum Romaiiorum, Xislo III, videbis morem ila servatum quarlo et
el iiidicat, ni fallor, adEccIesianiNeapolilananihiinc quinto saeculoserae Chiistianae. Nani imngiries SS.
libruin aliquando perlinuisse, aut descriptuin fuisse apostolorum Peiri ei Pauli in orbiculis coloraias et
a simili codice, qui ad eamdem Ecclesiam specta- aliari imposilas pro veteri cbnsuetudine exhibet nP-
rel. ' striiin miisivum qiiiriti saeculi, in basifica Liberiana
C
XIII. Porro Catalogus ille Neapolitanorum anti- a XHIOIII construcium. Quani consuetudinem Ro-
slitum confert plurimum ad corroboraudara chro- maedocent eliam saecula superiora; nam in vitreis
nologiitm, historiam el anliquitatem operis Anasta- orbiculis aetaie mailyrum auro'interrasili delineatas
siani. Singulis enim episcopis Neapoliianis assignat noslra ccemeteria suburbana persaepe offefurit sacras
annos episcopatus, plerumque etiam raenses ac imagines ciim norainibus Chrisli Doinini ejiuque vir-
dies : tuin addit nomina poniificiiiii Romanorum et ginis matris, apostolordrii, raartyfum aliorumquc
imperatorum qui per eosdeni aniios vixerunt: eoque sanctorum, quas Aringhius in Roma Siibfefranea,
noraine contestis est chronologiaeponlilici* plnriini Fabreitusiii loino Inscriptionum, e! omniuinelegan-
faeicndus, praesertira cum aduolaverini in praefatione lissime illuslravit Philippus Bonarroli senator Flo-
prioris lomi hujus editionis numero 26, in ecclesia rentinus, in sludio Rei Antiquariae persaepe eraefi-
Nolana ejusque vetusiissinia basilica et coemeterio tus Olympiadibus nomen dare. Novissime etjam per-
S. Feliois in Pincis dicto, pliiriinum exornaia mtisi- strinxit hanc sacrammelampiissimus marlyruril cu-
vis operibus ac versibus a B. Paulino, adhuc supe- stos, cullor et illuslrator M. Antonius canoniciis
ressc tot vetustas inscriptiones, quot ibidem retuli, . Boldettus, lib. i, cap. 39. Observationum ad coeme-
consignatas uominibus pontificum Nolanorum, eo- teria, quibus tum Romana turn longc dissila luculen-
ruinque annis episcopalus, nec non consulibus, qui- ter exornat.
hus deponebanfur. Yicinia utriusqueecclcsiae.Neapo- XIV. Catalogus igitur ille praesulum EcclesiaeNea-
lilanae ac Nolanae, et coemeteria Romanis similia, politanae, quortim imagines ac series veteri excon-
qHaeNeapolr conspiciuntur, et abundant velustis suetudine orbiculis commcndatas in sacris coemefe-
inscriptionibus genuinis (mihi speclalis beneficio riis spectabantur, in codice vetusiiori ex Florentinis
emineniissimi cardinalis Canteloni tum arcbiepi- integer exhihetur, tantoque in pretio habendus est,
scopi, aeque sanctissimis moribus ac sacra doclrina ut integruni dare necessarium diicahi. Opefis1 enira
illtislris, vigilantia, constantia, prudeniia omnique Anaslasiani testis omnino aequalisaetate accedu; cum
pastorali virlute memoriae aeternae commendali), desinal in quadragesimo septimoepiscopo Strepbano:
demonstrant, epocbas illius provinciae anlislitum ciii praemiitiiur quadragesimussextusintef Neapolila-
fuisse rion mintts diligenter litteris mandatas. Ejits nos antisliles Athatiasius, hac epocha ornaiiis. Atha-
rei docuuieiitum aliud superest in coemeterio S. nasius episcopusseditannos xxxvn, mens.vi, dies u. Hic
Gaudiosi, uti cardinalis doctissimus demonstrabat; fecit basilka sancti Juliani martyris, foris Vrbe sita.
231 AD ANASTASIUM PROLOGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 232
Fuit temporibus Joanni. Marint. Adriani. Stephani. A . martyris. Fuit temporibus Gelasii pap. et Zenoni
Fomosi papw. et Basilii. el Leoni. et Alexandri ejus basilicam imp. xx. Stephanus sed. ann, xv. mens. ij. Hic fecit
. ad nomen Salvatoris copulata cum episco-
filhs Jmperatoribus. Liber ponlificalis a-GuillelniQ pio qiic iisiiata nominis Stephania vocatur. Fuit
bil|Hf|flieeario coptinuatus post Anastasium pertin-. temppribiis Anastasii. Simmachi pap. et Anastasii
gitMr: eosdem pontifices Adriahum II et Stephanum: . itnp.-xxj;-Pomponitis episc. setl.-aririOsxxviijl dfes."
Testem x. llic fecit basilicam ad nomeri sancteDeigenilri-
'YijfHFormosi proximos decessares. igilur
dabo LibfO Nea- cis^seriipei'^Vifgirirs.Mafieque dicitur fnajprrs. Fuit
synehrohuni Pbrilificati'Catalogurii ' temjforibus; Orriiisde'.i'Jphanniy Feiici Boriifacii pa-'
poliiarium, et quidem integriuii, urjsi^curii riiendis; pae'ifel"Aria4w!5ii. et Justirii iirip."xxij; Joanries episc."
est. Menda enin» et .barbaries mediocrrs.sfil. ann. xx. dies xj; Hic absida eetitesiai
quibus respersum ipsa
,ex,.uicendio reforriiavit.Feeit ba-
fiderasetatisifaciunt, aeque acspecirtieri chafacteris, ; SlepJiariie^Iiip^isi
silijbas' saricli fjauferitir marlyris: Fuil teiriporibus
uti, ostendimns jn praefatione ad toniuni pririjum,-' Joharini. Agapiii; SilvifSfii,Vigilii. pap. et; Jiistini
nuriiero 59.et. sequeotipus. En ipsum Calalogum et imp.'xViij. Yincentius episcl sedi ariri. xxiij. Hic
ab Holslenio fecit prefulgidd pcclesia. ad nomen bealissimi pre-
specimen scripturse' Longobaidicse ;.' corspris JOhanriis BapliSte. Fecit et baptisteriuni
dictae. (VifLsupra, col. 227,228.) \'.. fontis 'miripris 'irifus episcopib. Friit "temjloribris
XV. « tiiee-tuntNomina Anlistilum;qtti Neapoti,et Pelagii Johanni pap. et Justiniani et Justini iriip.
quorum tempora fuerunt id est: i j> xxiiij. Redux episc. sed. arin. jij. dies xxiiij.'Fuit
. temporibus 'Benodicii pap. "et Tiberii Consiantini
« Aspren episcopus sedit annos xxiij. Fuit lem- irap xxv. DeinetriuS episc. sed. ariri: iiij. Fuit tein-
poribus Clementis.: Anaclili. Evarisli. Alexandri poribus Pelagii pap. et Mauricii iirip. xxvj. Forlu-.
papae. et, Trajani et Adriani imperaioribus. ii. Epi- natus epic, sed. ann. vij. dies xj. Fuil temporibus
timitus episcopus sedit annis xvij. Fuit temporibus Gregorii pap. et Mauricii imp. xxvij. Paschasius
Xysti. Telesphori papae. et Adriani imperatoris. iij. episc. sed. ann. xiiij. dies vj. Fuit lemporibus
Marori episcopus sed ann. xxiiij. Fuit teraporibus Sabini. Boi.ifacii. alius Bonifacii pap. et Foce iinp.
lgini et Pii papae. et Antonini Pii imperatoris. et xxviij. Johannes episc. sed. ann. xx. mens. vj. dies
flliorum ejus iiij. Probus episc. sed. ann. xxiiij. Fuit xiiij. Hic fecit consumatorium albatorum inter fontes
temporibus Anecyti. Soteris. Eleutheri papse. et majore et ecclesiae Stephaniae. Fuil temporibus
Antonini Yeri. et Lucii Commodi. et Elii Pertinacis. Deusdedit. Bonifacii. Honori pap. et Eracbi irap.
seu Severi iniperaloris. v. Paulus episc. sed. xxxj. xxviiij. Cesarius episc. sed. ann. iiij. dies iiij. Fuit
Fuit temporibus Yictoris. Zepherini. Calisli papae. temporibus Seberini pap. et Eraclii irop. xxx. Gra-
et Antonini Caracalla el Macrini imp. vj. Agrippinus liosus episc. sed. ann. vij. Fuil lemporibus Johanni.
episc. sed. ann. xij. Fuit temporibus Urbani. Pon- Theodori pap. et Eraclii et filii ejus imp. xxxyj.
liani papae et Aurelii, et Alexandri imp. vij. Eusla- Eusebius episc. sed. ann. vj. Fuit temporihus Mar-
chius episc. sed. ann. xvij. Fuit lemporibus Anleri. tini pap. et Constantini imp. xxxij. Leonlius episc.
Fabiani papae. et Maximini. et Gordiarii. et Philippi sed. ann. iiij. Fuit temporibus Eugenii pap. et
imp. viij. Ephebus episc. sed. ann. viiij. Fuit tein- Constanlini imp. xxxiij. Adeodatus episc. sed. ann.
poribus Cornelii. Lucii. Stephani papae. Et Decii. et iC xviij. Fuit temporibus Vitaliani pap. et Conslanliiii
Galli. el Volusiani. et Einilisuii.el Valeriaiii el Gal- imp. xxxiiij. Agnellns episc. sed. ann. xxj. dies xv.
lieni imp. viiij. Forinnalus episc. sed. ann. xxj. Fuit Hic fecil basilica ad nomen sancli Laurenlii iiiarly-
teiiiporibiis Xysii. Dionisii. Felix. Euticii papae el ris. que dicilur diaconia. Fuit lemporihiis Adeodali.
Claudii. el Aureliani. et Taciti. et Probi iinper. x. Doui. Ag tlioni. Leoni. Benedicti. Johanni. Cononi.
Maxiinus episc. sed. ann. txij. Fuil leniporibus Sergii psip. et Constaiilini Jiisliniaui imp. xxxv.
Gagi. Marcellini. Marcelli pap. et Cari. et Carini. el Juliaiitis cpisc. sed. anii. vij. raens. iij. Fuit teiup.
Aureliani. el Diccleiiani. et Maximiani imp. xj. Zo- Seryii pap. et Leonlii el Tiberii imp. xxxvij. Faustus
siiuus episc. sed. ann. xiiij. sub quo sancta Resti- episc. sed. iuiu. xv. niens. viij. uiesxxvj. Fuit temp,
lula a Coiisiantino imp. facla : Fuit temporibus Jobamii. alteriiis Johanni. Coiisisiutini pap. et Justi-
Eusebii. Milliadi. Silvestri pap. el Coiisiaiitinriiinp. niani. ei Philippici. et Anaslasii. el Tbeodosii imp.
xij. Severus episc. sed. ami. xlvij. niens. ijVufesxj. xxxvij. Sergius episc. sed. ami. xxviij. mens. iiij.
Ilic fecit basilicas iiij'. un i foris lirbe juxia sanclain dies iiij. Fuit temporinusGregorii. alterius Gregoni.
Susaiiiia. el noininis sui. alia intra civitate^riiie alii Zacbarie pap. et Leoni. el Constanlini imp. xxxviij.
Severiana. alii sanclum Georgiuin vocaiit>.vEl fecil Cosmas episc. sed. urm.j. inens. ij. dies iij. Fuit temp.
S. Marlini. e\ sancli potili uionasteria. lemporibiis Zacharie |>ap. el Constanlini imp. xxxviiij. Ciildus
Silvestri. Mafci. Julii. Liberii. Felici papae. et Con- ejiisc. sed. anu. xij. meus. iiij. dies iij. Hic fccil
slantini. et Constaiui. et Conslaiuini. et Constnntis ecelesiam sancti Sossi non procul ab urbe. Fuil leinp.
Filii ejus. et juiiani. et Jobiuiaiii. seu Balentiniani Stephani pap. ci Constaiilii iinp. xl. Paulus episc.
inip. xiij. Ursus episc. sed. ann. iiij. Fuil lempori- Q sed. ann. iiij. liiens. ij. dics vi. Hic construxil mar-
bus Damasi pap. ei Valc.ili. et Gratiani inip. xiiij. nioreum baptisterium in monnslerio sancli Jauiiarii
Johstnues episc. sed. anii. xxvij. Fuit temp. Daiuasi. foris Urbe. Fuit tempore Pauli pape et Consiautiiii
Siricii. Anastasii pap. et Theodosii. et Arcadio. et imp. xli. Stepiiaiius episc. sod. auu. xxxiij. iuens.
Honorii imp. ejus liliis. xv. Nosiiainus episc. sed. v. dies xxv ij. fhc fecit ecclesiani sancli Petri intus
anii. xvij. HicTecit Balneiiin Nosliani. Fuit tenipo- episcopio. fecii et inlra iiionastt-ria ad i.onien sancti
ribus lmioceniii Zosimi. Bonifacii pap. et Theodo- Festi. et saucti Panlaleoius uiart. el sa:icli Gaudiosi
sii. xvj. Timasius episc. sed. ann. xxxj. Fuil teinpo- confessoris. Adoidil eliam in sancli Gaudiosi mo-
ribus Celeslini. Xisti. Leoni pap. et Theodosii unp. iiasieno basilica sancle Siisanne in qua corpus ejus-
xVij. Felix episc. sed. ann. viiij. inens. iij die vi. dem inartyris ibi ipse rccouluiit. Kenovavit eccle-
Fuit lemp. Leoni pap. Marciani. el Buleiuiniani sia Stephuiiie igne cremsila. Et ibi corpora sancti
imp. xyiij. Soter episc. sed. anu. xxj. Hic ecclesiam Euliceni, et Acutii mart. coilucavit. fuii teinp. Sle-
beatorum Aposlolornm conslriixit. Fecil el baptisle- phani. Adi iaui pap. et Constantini. ei Leoni el Con-
rium fontis inajoris intus episcopio. Fuit teinpori. us slaiilini imp. xlij. Paiilus episc. sed. arin. xx. inens.
Hylarii. Simphcii. Felici pap. et Leoni iutp. xviiij. iiij. dies vj. sub hoc lecitque donina Euphrasia mo-
Victor episc. sed. ann. xj. tnens. x. liic fecit basi- nasierium saucle Marie que dicilur ad Aliui, et
licas duas foris civitaleni. Unam ante ecclesiara S. Antbirai consul fecit basilicam saucli Pauli apostoti.
Januarii martyris. el S. Agrippini confessoris ad el inonasleriuiii sancti Cyrici et Julille mart. fuit
noraen S. Slephaiii. alia ad nomeii saucue Euphemie temp. Leoni. Stephaui Paschali pap. et Ereni et
233 APPEND. AD DISSERT. PRiECED. 234
Nicifori. et Slauraci. et Micheli. et Leoni. et Con-. A Calalogum hunc speclabilem in codicc Florenlino
stanlini imp. xliij. Tiberius episc. sed. ann. xx. lantae antiquitalis, quantaro declarat specimen scri-
mens. iiij. dies xj. in diebus Theodenand. et relicla plurae ac series pontificum; ejus Joannis diaconi
pre... Anthimi Dueis in pretoriu. fecit monasterium.
ad nomen sancli Marcellini et Petri mart. fuit temp. lestimonio passim ulunlur historici EcclesiaeNea-
Eugenii. Balenlini. Gregorii pap. et Michaelio et politanae, et cum his Ughellius IlnliseSacrae lomo VI,
Theophili imp. filio ejus xliiij. Johannes episc. scd. Iicet Catalogum ipsum in bibliollieca sancti Marci
ann. vij. mens. viiij. dies xxij. fuil lemp. Sergii latenlem nemo
pap. et Michaeli imp. xlv. Alhanasitis episc. sed. quod sciam hactenus produxerit.
ann. xxij. mens. vj. dies xxiiij. Hic ecclesia sancti XVII. In labula secunda hujus Appendicis seri
'Januarii mart. intus episcopio renovavit. F.iiit lemp. incisa, post imilalionem codicis Farnesiani, retuli
Leoni. et Benedicti. Nicolai Adriani pap. et Michaeli.
et Basilii imp. xlyj. Atbanasius episc. sed. ann. xxij. specimen Catalogi memorali, et primos versus Libri
mens. yj. dies ij. Hic fe.cit hasilica S. Juliani mart. Pontificalis, in vetusliore ex duobus codicibns FIo-
foris urbe sila. Fuiltemp. Johanni.Marini. Adriani. rentinis ita perscriptos lilteris, quse Holstenius
Slephani. Formosi pap. et Basilii. et Leoni, et nominitat Langobardicas.
Alexandri ejus filiis imp.xlvii.Stephanus episc. sed.
ann. viij. mens. x. dies.... > XVni. Paulo recenlioris setalis est alter codex
Florentinus S. Marci; non lamen a superiori adet>
XVI. Liceat Catalogo subnectere periocham in B remolae ul saeculum decimum conseqtiattir. Quod
codem codice illi praefixam rubricatis litteris manu ex adjeclo in eadem labulst specimine constare
Holstenii, ni fallor, his verbis: Est Epitome Joannis polest.
diaconi, cttjus opusculum de Episcopis Neapolilanis Codicis islius (pariter membranacei) folia Vitas
kabelur in bibliothecaYaticana. Joannem diaconum Ponlilicum perducunt ad seclionem circiter 323
Romanae Ecclesiie sub Joanne papa VIO, cui etiam nostrae editionis in Vita Adriani I. Succedunt folia
inscripsil Vilara S. Gregorii Magni, et sub impera- el qualerniones nonnulli exposilionis B. Ambrosii
loribus Ludovico Juniore et Carolo Calvo raemoral episcopi in Canlica canlicorum.
Sigiberlus in Chronico ad annum 873 et in Catalogo XIX. Ne quidpiam per nos orailtatur quod illu-
cap. 107, tum ex eo Vossius de Hisloricis Laiinis slrare yaleat lum documenta scripturae Yilarum
lib. ii, cap. 36. Eumdera Joanneni diaconura Ana- aequalia collectioni Anaslasii, lum observata Appen-
stasii Bibliothecarii non modo aequalem, scd etiam dicis nostrae ad dissertationem Scheleslratii tribus
amicum et familiarcm fuisse aflirraat Labbe de in codicibus commendatis, apposui in tabula spe-
Script. Ecclesiaslicis non uno in loco. Quare tum . ciminis characterum codicis Farnesiani initium
nihil affinius huic operi compingi poterat in unum Yitae S. Pauli papae primi : in quo liltera prin-
ccdicem, tum nihil alfinius accedere huic edilioni, C ceps exhibet protomen pjusdem ponlificis graphice
et per nos afferri, sive ad aetatem sive ad teslimo- delineatam in orbiculari figura, persimili clypeatis
nium colteclionis Vilarum comprobandum aequalibus iraaginibus pontificum Romanorum, speclandis in
documentis : pnesertim cum eodem saeculo nono, basilica S. Pauli Via Ostiensi, aliisque Romanis,
quod Calalogus isle claudit, praecessisset sub Carolo indicalis hac in appendice num. 15 ct fusius
Magno illustris ille diaconus Paulus Wenifrid (cujus exponendis in proxima dissertatione. Poteram et
opera cum Joannis diaconi Miscella fuisse confusa alias iraagines proferre ex eodem codicc pontilicis
nonnemo apud Labbeum et Vossium observal), et benedicentis, quae visuntur in fine S. Leonis III,
Metensium episcoporum seriem ac gesla conscri- anle initiusr Vitac S. Adriani, et persimiles sunl iis
psisset, flagitanle Angerano archiepiscopo : non quae spectantur in rausivis ecclesiarum Urbis eadero
secus ac Joannes iste diaconus seriem et gesta aelale construciis. Yerum ea.satis esse sum ratus,
episcoporum Neapolitanorum, hortatu forsilan ali- quae includi commode poterant in amea lamina,
cujus anlistitis ejusdem Ecclesiae, pro more illius litlerarum specimini exhibendo destinata.
aetatis, quae imitari coapit bibliolhecarios Romanae XX. Dolendurn vero est in eo codice Farnesiano
sedis in serie ac geslis suorum praesulum colligen- desiderari Yitas priorum pontificum a S. Petro ad
dis, uti constat ex AgrielliOpere de Archiepiscopis S. Silverium : quae si superessent, epoclise singu-
Ravennalibus, aliisque ad lianc circiter aetatem lorum conferri poterant cum aliis exemplaribus
referendis. Indicare etiam possumus alium Joannem Yilarum, et cum nuraeris chronologicis supersti-
diaconum sancli Januarii, a quo Acta illius beati tibus inter picturas ponlificura memoralae basilicsa
episcopi ac martyris, Sosiique ac sociorum descripta Paulinac via Osliensi a S. Petro ad S. Innocenlium
fuisse legimus apud Vossium de Hist. Lat. pag. 708, primum, reservalas ad illuslrandum in proxima
cum eorumdem translationi inlerfuerit, licet a Vos- noslra dissertalione. Supplere tamen conabor detri-
sio recenseatur inler scriptores aetatis jncerlae, et menla codicis prsestantissimi per alia genuina monu-
cum translatio S. Januarii conligerit saeculo nono, menta historiae pontificiae,et aliorum codicum aelate
uti ex Chronico Casinensi compertum est. Sive igi- proximorum : qtribus praemitti debuit notitia Far-
tur secundus hic Joannes diaconus S. Januarii, sive nesiani et Florentinorum, hac in appendice pro-
prior ille Romanus Anaslasio bibliolbecario araicilia lata
junctus (cui ego fidenlius tribuerem) construxerit

PATBOL. CXXVII 6
236 AD ANASTASIM PROLEGOMEHA EMTi ROM.-VATIC. 239

* f ttAlMClSiGI BLAHCBini

DISSERTATIO

m AMQUIS ROMAIORTJM PONTI^IJM e&TAL0ois>

Eontmqm compdruUoni ac delectu, institueftdo,

Ex genuinis documontis RonaantB Eoclesiae ad tiiutn hisWritfi tlt cM6n6ltj\pM.

PRIMtM. \ vel altero hunlerandd vel ihter pOnilncess^aecessoWs',


CAMIT vel inter vibarios et COadjUtdfesabsentiurn^ SiVtJ
De regulis observandis ad eocamen rectce etiatn deeximendbvel recipiendoirtcensupontincuni
chronologice, prwsertim ponlificice. legilimorum occasione schismaiis tunc suborti, ea
SINOPSIS CAPITIS. salis dissolvitur ac dissipatur documentls ab Ecclesia
I. Vki j&SnUHeoffl ftomanorunioHgiiiethdociiht 6x cata- receptis et appfbbatis, Ut in Felice U aliisque pe^
lpijis*,<jteonitnent,l,respraecipussnotiones, nejppe.sucr paucis erit slio lttco demonstrandiimi
casioftfni, clirambgtiimH gesjtd edriimdem pontijicurri.
— II. Succcssioooii intetttipta summorum fjotUitieuti), 3. Cuin itaque saiis cautum Blt successiom t«m
qu« noiiaest omnium,priESiaotissima, ej,inaxinutneoes- interruplse, qu* pfifecipua erat cura el conBilitlm
ssYria,cbiligiturqiiideiii ex CaUlogTs, stedeliainex SS.

p&Hbusabtttidetomprobaiur. III. Chrondlogise pon- scriptorufn in Caialbgis attexendht, snperest rit se^
Uftejserjiscrimina.D.lerutnfiue emanaruntex inraeriUaaut ciinda illa nolio, scilicet ohronologia et epocha
nesugeriiia ainanuensiumei descri|ito'rum. Uua ratione
desfcii|)lof«rflt»tiia repulSlida sit noxia pikius quam uniuscujusque poiitificis, «x iisdera Catatogis dedtt-
com^o1a,noniifi<ii^ cbr.onologisiejecfe instituend:Bt,nisi caiiir. Hic vero nrjiinemo usurpafct iritum illud:
wsmet ,cfH«ii'ui« tol.descnploruniet codiciim cerlis re-
gufls referaWr ad tttdkginem veriuttis. — IV. SjusQiodi Inopem me copinfecit^ Abundantia enim auclorunr,
refiulsecapita pftwuno erunt nrofererulse,etcompro- passim obirodeVitium Gatalogos pontiflcura Roma-
bandseex arlis critkse axiomaubusaCdlscipliiia. B nonlin sifte ileiectU, ailt cefte i»n InemoMitis ifM-
i. Yitarum qufje hic illuslrantur, originem deberi tibtts et docdmeiilis iinde peluttltii- 6pcb(B iisdtan
antiquis Catalogis laro hodie certuin exploralumque tribulsfe, «ffitit ut frequehs riiunierrirum dlscordiai
estj quaui quod maxime. Ctim enim Yilee tria eom- quae minist menstbris ac diebris irrepsit Ve! ^t
pleetanlursuccessianem, chronologiamel gesta eorutn aniannensiatt) ihcitria, vei ex notitiis temere ac
qui Petro apostolorum Principi subrogatij. cum tumidtuarie coltectis, H>sa copia scriptorum et
Romano episcopalu universalis Ecclesise regimen, (lescripiorum, inier se discrepantium, impediat
linic seili aliixiini, susceperunt administrandum; potriis quam adjavet studiosos chonologifle in vera
succpssio inanifeslatur in omnibus Catalogis; in lemporum rSlione ctjestitueada. Turbaniw vero
plerisque chronologia; geslorum vero pars in ali- maxime criltcorum |udicia inbis temporibBS deft-
quibus_ continetur. Jiire igiiur fstctum esl ut pri- niehdis afe aspectu et rmtiua collatione veterom
mum de Catalogis pontificum agant qui eorumdem Caiaiogorttm, qu* decem aut plura eliara sseoola
Yitas contendunt illustrare. antiquilalis praeseferunt. DissimulaTe minime pot-
,?. E.\ triplici aulem notione successionis, ehrono- sumus Calalogum LibefMnurtv Iiabeii quidem tjm-
logim zt /f/eslorum prsecipua^cum ,sit et maxirae nium vetustissiraum cWiscnsu«ibcrorain hominum,
ne,cessaria illaprinceps, quse non inferruptam osten- C verttm ihcU*aride viliata raMtmeconsulum non ano
di^sjriem poiiiiffcum maximorumf .TicariSi Ctiristi in loco, idque contra Fastorum fidem; et quodinue
po.tesiate in ierris fungentium ad universalis Eccle- necessario consequitur, de inlervalfis tempormri
si<8.,regWen aiJmiiiisirandurn., divinae proyidenliaj perperam numeratis iri eadcm pontiiicia chronologia
consilio factum yidemus ut non ihterrupta constaret per mendosaconsuhim paria inde coliecta. Aiterwm
illa "successio, tum ^er CataJogos, iiim per scripta Calalogum a priori proximura antiquitate, et «ow-
Patrum ad nos iransmissa ab ipsis Ecclesiie incu- texttrin iraperante Jusliniatio obsercaat iwn ro*-
nabulis. Quce consideratio suasit stcpe laudalum sentire cum reliquis passim productis ab eodem
Scjiejestialium ut osten^leret, «x Irenseo aliisque Schelestratio, qui duos piiores etcudft, neennti a
Pajrtbusj^ajjidein jseriem ae sucoessionem quam Sinwondo et MabiHotti», «t Pnpo, q«n compliires
ipsi„
* ~+ ex a/t*-"h.
ij."- dipiycliis liausarant aliisque
.iti-u, .*.it. - idocuraenlis
vti.ji'^-1 » iJ -i» '• ediderunt ex Coaieibus hihlteihecatum illuetritMn;
"Uvji»,.is(.
aetatum sibi proximarum, servari in Catalogis el exaratis sexto, ociavo ae nono sjeculo aef» Chi**
in Libro PonliDcaliex constanli traditione rnajorum. stiatiae.
Si qutc vero exigua diiiicullas suborirelur de uno 4. Ne tarnin animo despoudeamus in elicieada
«437 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 238
verachronotaxi ex lanta vanelate slve scripiornihi. A sive alia qualinet ab universls chronologis recepta ;
siye descriploniffl et amanuensium, acceptum feri- provenial necesse est ex regulis cri.terii, sive judicii,
mus regulis proximo capite proferendis ac slabi- quibus chronographi et biographi discrepantes utun-
liendis, ut noslro examini praxnttlantur tanquam tur in comparatione, praelatione ac delectu testimo-
leges judiciorum certse, {ct prudenli cuique adhi- niorum, unde singuli accipiunt partes setatum, sub-
bendse alque observandse in criterio historiae ve- inde colligendas in solidum epilogismum ac sum-
riUUi».. inam. Tantum igitur deferendum erit uni potius
quam alleri supputationi ac sententise, quantutn
CAPtJT ii regulsjedelectus instituendi ad prseferendamunam-
ad Chro- quamqrie rationem ac summara, atque testimonia
TradmHt reMktie ihguirehdam illam atTirmantia,propius accesserint ad indicaiiones
notogicam ttrttdtem ex Cdlalogis vetmtio-
maxime probabiles hisloricse verilatis. De his igitur
ribus, tempora diversimode conslgrianti-
bus in dala teris pontificum Romanorum regulit delectus erit antea statuendum, per quas
necnqn aliorum principum ac virorum il- conlendimus, inter discrepantes senlentias eam de-
lustnum. • ligere et conseclari, quam ratio criterii demonstret
B propius accedere ad veritatem. Regulae autem cri-
SiNOPSlS CAPITIS. terii nostri breviter exponentur, earumque flrma-
I. Begukecriteriistatuendse.quibusuumur in prsBferen- menta petenlur ex necessaria connexione quam ralio
dis Chrohologorum quibusin- ostendit iisdem inesse cum veritale:
sehlehiiis, ac teStiriionits

nittmlur. II. Regulaprima.In te«nt>oribus asserendis
consulere prxstat monumeau publiqa, si quse.sunt:
eaqug prSfeferenda, qiiaepef vifdsidoneos posita, loco REGULAPRIMA.
ac tentporesirit proiimtoraselatf,de qua cum matirae
igitur. -r III. Begulamconnrnjantexemplisscriptores 2. Prima delectus regula est ut iu examine, com-
maxfmeilluslfestnstoriaeet dhrohologiaasaera?,etiairi paralione ac pralatione cujuslibet
ditinitut itiipirati. — IV.Eatndemscwtuuutwellamsu- cliroriologia3do-
etores Hislorisaet chronolpgUB pwfans., qoijisetefis cumenta publica,>si quse sunt, eonsulamus, per
-
srilgeneHs-priecelrant. V.^gu(dWunafd. t pubii- viros idoneos posita, eaque prsesertim quse
eis, ic proxiattstutn «eute lorh looo documetKlHi ma- propius
gistraUiom curael auetoritatejpositis,illst prseferantiir, accedunt setate ac loco ad eos viros eorumque gesla
qnseseihelcoitsiiUilaper idoneosac legilimoscuratores de.quibus chronologia atque historia conlexitur et
fxiidie»trolanialis,pefmanserintadeo iuiegrael eusto- ordinatur.
diu1;ut uuijum praeseferanlindiciuraerasioius,aulmu-
lalionis, sed heque lethere violari potuissereipsa.con- Duas itaque notiones considerat in documcnlis
sieu — VI.CoroUttrhtm reguUe tecundm. Eiemplorum
emeqdatioues,si exeuiplaria^aolograplia uullasiut unde chronologiam firmaturis lisec nostra regula : ut
peti possint, requiranlur ex docnmentispublicissetatis|C publiea sint, quod est primum; uique propiora,
ejdsdem aat —
proximae. VII. Megulaterlia.Ex doca-
meutis, aliundemrnislralisqtutmex loco ubi res pro- quod erit allerum.
iime gerebanlnr,sufTragliprserogativasit penes illud, 3. parli auetoritalem conciliant scriptores
eujusauctoricausa scieutiae,peritiadisclpllna?,acstu- arlis Ulrique historicse quolquot excellniit, et in eo scri-
diumvefiiatis facujutem dederit. amplioremtemporjs

3crerun) berqulretidarum. Vln. Cdrotlarutdtior$- bendi generi habenlur principes, prscsertim sludio
lertiw. (Joroltmiumprmium. Consensuspiurium
fvkepriptprumvel. dounmentorum lpcoac tempoce proxi- veritalis, quaepotior est latis historice. Nam si ab
lioruin,prsesertimsi publicaaucloritatemunianlur,iii- illis scriptoribus pelenda regula sit, quos Yeritas
jicium uabeadum est verhalis taisloricsB et ehronolo-
gjcse. (JorofJonwnsecmdum. £x hujusmudi«sonsensu i|isa inslituit, hi quoque divinitus iuspirati digitum
ralfonabiliteremendanlureiempla posteriusdescripta, intendunt ad publica docuraerila, ut lemporum a se
si at) eo et ab antiqnioribnsditfenrttt.— IX. Regttti
quarta.Commeasuslemporurp,ab historicisdocumentis designatorum characleres ostendanl. Edictum Cse-
nidicatorum,cumdiebuslegilirnis,a jure consiitulbad saris Augusti Lucas commemorat, cum descriplio
e» perai|ettda qase geslst ineoioramur, indieiumest
chtouologisB reela iostiUilai._—X. Eiompla Unjusre- prior sub (Juirino adhibenda est ad annum Clirisli
gulseproferantnr.— XI. Quintaregula. Demonstratio natalem indicandum. Ejusdem vero baplismi ac
cttronotoguereele InstHnta;erit chirfacteraliquisob-
servalimoluscqelesiis,ouiexaoter.espondeatintervallo magisterii exordia ut enuntiet ac liberet ab omui
lemporis, requisito ad eos motiis coelestiumcorporum . oliscuritate, recenset lura sacros, tum civiles ma-

perficiendos. XII. Exemhlumillttsire hnjus quintseD
regulse exhibelur.in r«£fireii(|9auno consuiatus[et gistralus, qui polestale publica tura temporis funge-
morlis]Jovihiani Augusti, collegaVacroniauoiilio, ad barituf in ea ftgiorie nbi gerebantuf HM qritiesibi
anoumcenhCbritticommnnis361',eidemqueassr^nah- descrtfeendaesse rioverat in
dis molibusccelestibos,in veusu epigrabhe,lumtem- Evangelio : Annoqninto
porisposila.cousignatis.— XIII. Ex eodeni consulatu decfitio, inr|uit, inipieiii TibeiiiCwsarit; ptvctttante
itii comproDatoslabiHtarepochaponliticatus;a S. Da- Pontib Pilaio
masosuscepii,annovulgaris»ro Chrisil5tf6:;-. . Judmam, tettareha atttem Galilma
Hetode, PMlippbauieni ffittre kjus letrdtima fVurmw,
1. biscrepantia summarum quae colli&untur jn el Trachonilidisregionis,etLysania AbilinwteiVarcKa,
chfonologicaserie difigenda setalls, vitseac regimi- sub principibus sacerdotum Anm et Caipha, facium
nis ponliucuiriRoriiariornm, sive quofiiirivis princi- est verbumDomini syiperJoannem Zachariw filium in
pum ac virorum iUuslrium, rid complufa prieserlim deserto. Qua?duni observant yeteres Patres, prajter
ssecula perlingeniiuin, cum in arithmeticce regulas mysteria sacris Iitleris semperinsita, causasetiam
referfi minime possit, rile sefvaias in metbodo an- reperjunt ita deducendi per documeqtapubljca iet
nofura Juliariofririi, perinde consiiluia apud unius- proxima menles horainum ad percipiendam atlenlius
cujustiue sententise sectatores iu peritwb Juliaua, ac tenacius retinendam veritaiem. De priori eteuiia
239 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VA.TfG. 349
epocha Cyrini, a S. Luca memorata, ila sentit Am-1& scriptorum praecellenliumretulit consensus omnium
brosius(a). <Prrjeside, inquit, Cyrino, facta est hsec setatum. Ratum illis, perinde ac nobis, fuit muluarl
prima professio, ut quasi consulera quemdam signi documenta temporum ac rerum quas enarrarent, ex
gratia huic libro evangelisla adscripsisse videatur. pubiicis monumenlis maxime probatis, ac selate
Nam si consules ascribuntur tabulis emptionis, quanto locoque proximis rebus iisdem sibi propositis ad
magis redemplioni oranium debuit tempus ascribi? historiam. Profitenlur enim passim illa quae narrant
Habes ergo omnia quse in contfaclibus esse consue- a se fuisse percepta ex annalibus pontificum, ex
verunt. Vocabulum summam illic potestatem geren- libris censoriis, ex Aclis publicis ac labulariis,
tis, dierii, locum, causam, lestes quoque adhibere librisque Iinteis ac elephanlinis magistratuum
solent. Hos quoque nativitali suse et generationi se- aucloritale perscriptis, atque illorum qui Rei-
cundum carnem Chrislus adhibuil qui signarenl publicai praeerant jussu deposilis in bibliolhecis,
Evangelium, dicens : Vot eritis mihi testes in Hieru- sive etiam in "sacrariis et fanis. Haec luculenlius
talem. > De secundse chronologisecharacteribus late sum prosectilus in Prxfalione ad Historiam
disserit S. Gregorius (6) plura ex nvyslicosensu Universalem, cap. 4, ex M. Tullio in libro u de
producens, ex Htlerali vero id prsecipuuni exponens, " Oralore, ubi ait: « Erat historia nil aliud nisi an-
temporum scilicet enarrationem ita diligentem pro 1 nalium confectio; cujus rei raemorioequerelinenda
more veterum prophelarum iuisse ab evangelista causa ab initio rerum Romanarum usque ad P. Mu-
tervalam ut nulla deesset aucloritas instrumenli, cium pontificem maximum res omnes singulorum
divina licel fide longe solidius firmati, ex iis indi- annorum mandabat litteris pontifex maximus, effe-
calionibus, quas rationabilis cura solet in publicis rebatque in album, proponebatque labulam domi,
et gravissimis aclibus adnotare. .Longe ante Grego- poteslas ul esset populo cognoscendi; ii qui etiam
rium id perviderat et ab apostolica aetate perceperat nunc annales, maicimi nominantur. > Hoc etiam
Tertullianus (c), in Apologetico adversus gentes coufirmat Macrobius Salurnal. Iib.it,cap. 2, cui
professus hanc disciplinam, ut cerlas tempofum praemittendus est Livius lib. iv, num. 20, memorans
nolas publicis documenlisanliquitatis et archivorom veteres annales, et libros magistratuum Iinleos,
expressas, contestes advocaretejus, quse noslrorum reposilos in aedeMonetae,quos MacerLivineius citat
scriptorum perpetua est assecla, veritalis. Ila enim idenlidem auctores, ut probet nono post demum
scribil cap. 19 : « Primum instrumenlis istis > (lo- anno cum T. Quinctio A. Cornelium Cossum con-
quitur de divinis libris antiqiii foederis, qui apud sules habere. De commentariis aulem censoriis Livio
Serapseum Ptolemsei bihliolhecsecum ipsis Hebraicis „ proximus Dionysius Halicarnasseus lib. i, pag. 60,
lilleris exhibenlur, et a Judueis palam lectitantur) edit. G. L. Sylburgii, fatelur hos a palribus filios
i auctoritatera summa aiitiquitas vindicat. Apud vos per manus accipere consuevisse, ut lpsi posteris
quoque religionis est inslar fidem de temporibus pari cura conlraderent, haud secus quam sacra
asserere. > Quare intulit, germanam praxim hujus paterna et gentilitia. Ad hsec itaque monuroenta pu-
fidei de temporibus asserendseeani esse, ul resera- blica provocant (passim hislorici rei Romanse,
rentur archiva genliurii universarum, qua? anliqui- quando statuendum est de verilate, modo aut lem-
tale praeslarent, et genuinis notis nostrorum tempo- pore rei gestse. Hos igitur fonles adeundos essc sibt
rum ac voluminum conferrenlur. < Haec ait (cap. et hauriendos cognoverunt eliam e Grsecis celeber-
difll- rimi,
20) quibus ordinibus probari possint non tam qualis Diodoras Siculus lib. i, sect. 4; Diony-
cile est nobis exponere quam enorme etarduum.Sed sius Halicarnasseus, Appianus Alexandrinus, alii-
interim longum mullis inslrumenlis cum digitorum que. Solidcehuic basi documentorum publice posito-
Reseranda rum
supputariis gesticulis assidendum est. superstruendam molem universam chronologise
anliquissimarum eliam genlium archiva, yEgyptio- atque historise, eliam ad reraolissimas xtates ex-
rum ChaldiEorum, Phcenicura, > elc. tensae, cognovit Euhemerus, eumque secutus La-
omnis »>ctanlius Divinarum Iiistitulionum lib. i, cap. 11;
Constat itaque divinas litteras, utpote
eliam facem exemplo Tullii et Varonis, in re gravissima staluenda,
veritatis magistras, huic experimento
vindicanda, d«- quos etiam imilatur Arnobius. Nam ut oslendant
prseferre, ut in ratione temporum homines fuisse eos quos ethnicorum superstitio uti
cumenla genuina ab omni antiquitate, quam publica
avide deos impie colebat, Jovem dico, Saturnum, Neplu-
cura diligenter a se custoditam minislrei,
num et reliquos, eorumdera historiam ac tempora
conquirantur. ostendunt, per Euhemerum diligenter collecta ex
4. Yerum ut numilioris subsellii vades priori huic lilulis sepulcralibus, et inscriptionibus sacris, qus»
arlium in templis antiquissimis publice prostabant. Yerba
legulse adbibeamus, inlra septa humanarum
bislori» nostrse, et chronologiae duces tulissimos Laclanlii sunt. « Anliquus auctor Euhemerus, q»i
iudaganti, non recusabunt esse illius assertores ac fuit ex civitale Messana, res gestas Jovis et csele-
viridices quotquot e Lalinis aut Gnecis in censum rorum qui dii pulantur, collegit ex inscriplionibus

(a) In Lucain. cap. 2. (c) Cap. 19.


\b) Hom. 20, in Evang.
BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 242
141
sacris, quae in templis antiquissimis habebantur, A A gulorum ejusmodi scriptorum (aut verius descripto-
fitamanuensium codices
inaximeque in fano Jovis Triphilii, ubi auream co- rum) diclis praeferatur: quod
lumnam positam esse ab lpso Jove titulus indicabat; exigendo ad ea documenta' quibus auctoritas populi
m qua onmia sua gesta prsescripsit, ut monumentum ac magistraluum tot calculos adjecit quot assertio-
esset posteris rerum geslarum. i Tum addit:«Hanc num vindices e conspectoribus fecit.
historiam, et inlerpretalionem Ennitis esl secutus. > REGULA TERTIA.
Cum igitur documenta publice posita genlis totius,
aut universitatis, aut magisiraluum, habeantur 7. Terlia regula sit: Vt ex documentit aliunde
testimonia maxime idonea ad res geslas comproban- ministratis quam ex loco ubi res proxime gerebantur,
das, multo praeclarius atque efficacius id praeslent suffragii prmrogativa sil penes illud cujus auclori
necesse est in determinandis tcmporibus exlra quae eausa scienlim, peritia disciplinm ac studium veritatis
res geri miiiiine poluerunt. Temporum autem par- facultalem dederit ampliorem temporis ac rerum
tilio varia cum fuerit apud nationes diversas, el perquirendarum
apud eamdem nalionem cum aliquando sit iminutala, Hanc regulam tradiderunt quotquot familiam dn-
consequitur ut e monumentis publicis seriem tem- cunt in ratione temporum ordinand.a sive bisto-
porum comprobaturis illa sint babenda potiora qute I rici, sive chronologi. Ut enim inter veteres Fabius
proximiora reperianlur locis ac lemporibus de quibus Pictor , L. Cencius , M. Cato, C. Licinius Macer,
quam maxime agitur. Uli enim facti recentis vici- Mi Terentius Yarro, T. Pomponius Allicus , ila e
niora lestimonia lubenlius admillit judex, qui cau- rccentioribus Cuspinianus, Sigonius, Panvinius, B.i-
sam sd Mitiseprudenler requirit in asserlore per- ronius, Pelavius, Norisius omnium commendatissimi
ceptam proximo ac vivido sensum experimento, el colligunt undique teslimonia ad notiones temporura
oculis subjecta fidelibus praeferl iis quse transmissa ac gestorum stabiliendas et castigandas; ila ut
per aures in aniraum testantis languida insinuatione singulis aptari possit quod de Cuspiniano memorat
sc infuderint, ita eliam in monumenlis rerum ac Nicolaus Gerbelius in prefalione ad ejusdem Fastos.
temporum admiltendis vis qnaedam polior jure tri- < Collatis, inquit, vetuslissimis utriusque lingucc
builur proximitati. Efiicit cnim ut neque arlifices auctoribus, si quos in istis deprehendat errores,
monimentorum videri possinl memoria lapsi, neque eos moderatissime castigavit. Deinde vero qua ra-
audaces in mentiendo, sive in temere proponendis tione, quo modo discrepantes dissidentesquc inler se
falsis signiiicationibus rerum ac temporum anie conciliandi sint; quid addendum uni, quid adimcn-
oculos eorum quorum in conspectu illa agebantur, « dum alteri, incredibili cura industriaque common-
cum cordato cuique viro eosdem arguendi et corri- ' stravit. Quodque singulari cum voluptate leges si
piendi liberlas foret. qui inter se consenserint, remque tandem iisdetn
Esto igitnr crilerii noslri chronologici haec regula verbis exposuerint, eos omnes in unam veluti clas-
princeps : Ut in temporibus asserendis monumenta sem contrahit, colligitque studiosissime. Quae dili-
publica, si qum sunt, consulamus ; eaque prmferamus gentia quanlum locis obscuris tenebrosisque Iucem
e publicis quw,per viros idoneos posita, toco actem- afferat, quanlam inlricalis claritalem, perspicuita-
pore sint proximiora wtati de qua cum maxime agitur. tem, confusis, nemo non, qui mediocriin litleris ju-
REGULA SECUNDA. dicio pollet, intelligit. Breviter, nihil inexploratum
reliquit, excussit omnia quae sibi usui fulura cre-
5. Erit secundus canon: Vt e publicis ac proximis debat. Bibliotliecas
tum wtate tum loco documeniis, magistraluum cura plurimas perlustravit: niliil tam
niliil lam vetus, quod non summa vigilantia
et auctoritale potitit, illa prceferantur quw temel con- recens,
pervesligaverit. Nullum omnino saxum nullumque
tlituia per idoneot ac legitimot curatores publicm vo-
adeo el custodila ut lapidera , nulluin triumphalem arcum, nulla ira-
luntatis, inlegra permansetint,
nullum ptmsefetant indicium etasionisautmulalionis; peratorum edicta, nuilas marmorum bases, nul-
ted neque temete violati potuisse reipsa constet. ' los parietes aut muros praetermisit, ex quibus
j)
non titulos, inscriptiones, epitaphia deprompse-
Ex hoc secundo canone consequitur.
rit, inque doctissiuios hos commentarios transtu-
COROLLARIUM lerit. >
6. Ut codicura anliquorum (si aulographa scripta Ex hac vero terlia regula, viris doclissimis ita
non sint iis in codicibus, sed exempla) emendalio
probata, duo descenduntcorollaria, in usura noslrum
petenda sit ab inspectione el comparatione cum pu- adinodum profutura.
j blicis documenlis ejusdem aelalis aut proximse supra
indicatis. COItOlLARlrjMPRIMtJM.
Nam vetus exemplum scriptoris pnvali inducit 8. Yerilalis historiae indicationem esse perspi-
hominem solitarium ejus historise ac veritalis vadero cuam consensum piurium, sive scriplorum ex peri-
et assertorem. At publica documenta contestes ad- tioribus et proximioribus loco ac lcmpore, sive do-
hibenl amrmationis suac vel populos, vel magistra- cumentoruin , ila pariter aflinium, prcesertim si
tus. iEquum igitur est ut fides publica, cui judicium publica auctoritate tum scriptores illi, tuta docu-
privalarum publicarumque rerum concreditur, sin- nienla niuniauiur.
m AD ANASTASltM PROLEGOMENAEJHT> RQM,,Jji4TI£. 244
COROLLARHJH SECUNDDM. J tus S. Damasi papa iafluirenti #ente«tis£ dmn jo i|la
A
constituenda inter se dtscrepanjes. Asserat una cqm
JnrJicaJioneset cpnsensus supra indicalos habere
vim maximam ral-ionajiilitercastigandi aique emen- vetustissimis inscripiionibus ae picturis basi)ica>S.
dandi exempla poslerius "descfipta', ubi a consensu Pauli, et cum Catalogis fere omnibus, bistoripis, et
memoralo recedant chronoiogis, B. Daraasum sedis6e annos xyiw, men-
CoroJIarium ulrumque, ut ego arbilror , quem- ses II, dies u. AJtera vero senienlia, subhixa forsi-
adriiodumet feguia, riou indiget afgumenlis uf pro- tan unico iili Catalogo, quem ScbeJestraiius secun-
bettfr, sed tantuiri exemplis ut exponatur. Sexcenla diim appellat inter eos quos produxil iomo prinio
occurrent, ut Gerbelitis indicabat, in Cuspiniano, eon- Afltiquitatis Ecclesise, tribuit anrios xxn, menses m,
sensum altendente in proximioribus etperilioribus, dies xi, vel ex Baronii suuragio menses n, dies
adcoricillanddssiveefnendandos remotioves etimpe- xxvn «upra annps xvn, quos il|i placet itstiireviare
riliores, tum ex auctoribus, tum ex Itbrarii», qui ex xvin solidis, assignaljs a 6. Hieronymo el a Pro-
dissenliant. Neque irifrequentia nobis occurrent in «pero, a?qualibusDamaso, ul in Maximi praefectu-
caeteris supra laudatis scffptoribuS, si lubeat ex No- ram anmis initiatipnis ejusdem Damasi incidat, secus
risianis Operibus unicam epistolam consularem per- judicaUirp, si observavisset (quod aJii paujo post
cuffefe. Yerum ex his Prolegomenis nostris placet B * adpotamnt in membranis v&tfanorvm Urbis a Bu-
cherio edilis, et ad saeculumDaniasi pefMnentibus)
exempluni mutuari, ut judicet cofdatus iector riiim
tertiae hujus reguls»ejusque correllariis asseatirine- prajijjctos Urbi non ex Kalendis Januarii per annum
cesse sil. soliduta, uli Consulesordinaril, sed ex qualibel an-
ni die ad tempns, pro arbitratu imperajorwij deli-
Hujus itaque regulae tertiae ductu supra m notis
ad chronologiam Catalogi Romanoram poniificiim niendnm ad menses pJures vei pauciores, inlra vel
conciliare coriatus sum cum Victorio Aqukano ve- ultra auni malas, raagistralum gessisse.
leres Patres, et aequalia dociiraenta, in epoclia pas- SentenJiaeitaque dtia;, vei eriam plures, licel in
sionis Christi ailiganda cum annd vulgaris terae summa ita discordes, aiiawen in uno ex terminis
Chiistianae 28 et cum duobus Gerainis eonsulibus. Summan)elaudenie, die scUicel et anno empruiali
Cur enim in Romana chronologia , tam constriari B. Pamasi, necesse egf,ut conveniant : quaedics sit
11 peceinbris, Recimere et CJearcho coss., aerae
quaci Caesarea, necnon ponliflcia, eos duces norise- Christi
eomniuais 58*. Diero enim comprobant Ec-
quefer, vel Romanos, vel provinciales, qui sequa-
liuiri suorum judicio praestarent caeteris m colligen- clesiae laitularia, et rituales lihri, Marlyrologia Be-
dis atque bfdiriaridis charatcleribus temporHmf Aut dx, Lsuaidj, Adonis, quibus cpnseniit Baronius in
cur non deferrem pfa; suis aequalibus Yictorio C Romano, Jicet unum vel alterura relrabat ad diem
Aquilano iri aera Paschalis ac passionis Dominicae i0 DeCembri» apud Florenlinum. Annum vero et
slabilienda, eum hurie ipsum videamus setectum eonsules Recimerem et Glearcbum retujitin Chroni-
j"udicio-duorum pontificum Romanorum (HUari ac cum suum Prosper, qui tupc scribejjat. Ex die igi-
Leonis Magrii) ad ralionem temporam ordinandam tur 41 Deeembris aani Chrisli 5i>4 recedenlibus
et instaufaMam ? nobis in superiora lempora per annos solidos xyiu,
menses n, d/es x. iuxta sententiam Roma-
REGULA QJJAJiTA. prjoreni
nis monumentis Jnnixam, coiligitur dies suscepli a
9. Quaria regula cbrouojogiae concinnandsg erit Damaso porilificatus iticidens in Kalendas Octobris
commentut tetnporum, ctbhhtoricis documentit indi- Chrisli arino 566, Gratianb et Daglaipho eoss.Lit-
catorum, cum diebus legUimisa jute eonttifutif ad tera Dominicalis A ejusdem anni demonstfat Kalen-
ea peragenda qua getta memoranfur. Regujam de- das Octobris, quibus aflixa est, pariari cum Domi-
claret exempluin. nica die; quae crim sit apta consecrationi episcopali
Dies legitimus sacrarum ordinatjonum, praeser-. jrixta leges sacroruin canonum, quartse huic regulae,
tim episcopalium, fuit etiaiu prioriblis EccJesiae ad cfaronoIogTampontifieiam dirigendam a nobis
Ghristianae saeculis dies fiomjnicus, posf, jejuniumi 'U adhibilae, fifmameritura praeslat. Mutuuin vero prae-
et vigilias Sabbali, quemadmodum comperimusi sidium regula confert ad eani priorem chronologiam
lum exdoetrinacan«j.i»ym, lura ex Lepnis Magnii pontiflcalus Damasi praeferendam secundse, eidem
sermonibus, Si <juaigilur discrepanlja sit io Cata- assignanli annos xvn, menses ui, dies xi,«u»prio.r
logis epocham alicujus ponlificis djversuiwde. sta- illa dietn legitimam assigtiet ordinationi; seqinda
luenlibus, indicio hnjus regulae, illara praetulerim. i. vero feriani vi, hoc esi consecratioai nrinime aplanr,
chronologiam t caeteris paribus) quae ordinationemi quse fuil Kalend. Septembris anni 367; iinde niime-
alliget legitimo tempori; reliquis vero, quae consti- rarentur ad diem 11 Decemhris J584aimi xvii, men-
tuta a majoriBus terapora in ordinatione pervertant, *es III, dies xi. Praeterea si mavo Kalendas «dcto-
minirat? fldam, nisi aliunde consliterit pergpicuis> bris mortalitatem exuit Liperius (utin libeUo ad
documentis derogatum fuisse consuetudini et legibus>< Vheottostum testantur PausUnus et MarceUinus),
canonum fat$«aabili ex ewsa per eos tyd«JerogantJjf |f f»ofocto dies legitiina eueeessoris eligendi prtever-
potestate pollerent. •-..<•:•> tew non potuit eam nwrtera diebus xxm. Rurfusdn
10. Proponantur itaqttt) mihi d* epocha pontifica- ee Hbelb)consignatur obilus Liberii Graliano et Da
245 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 246
glaiplio coss.', VIIIKal. Octobris : eodemque consu- A consules aperuerunt, ostenditur fuisse emortualis
latu signalur ab Hieronymo in Chronico ordinatio Joviani ante diem vm Idus Maii, cum Jovianus vo-
Damasi successoris. Eosdem consules aperuisse cclur divns in ea inscriptione. Eulropius id egregie
annum acrae Chrisli 366 certum est apud chronolo. confirmat.qui hocipso consiilatu acfunere siiam hi-
gos, et evidenter pcr nos probabilur in exemplo storiam claudit; ubi de Joviano loquens ita perscri-
regulse quintce, qua caput boc concludemus. Sunt bit. < Decessil imperii mense septimo, quarto «Jeci-
igitur anni solidi xvm, nec lanttim xvn, ab Octobri mo Kal. Marlias, selalis, ut qui pliirinnim ac mini-
anni 366 ad Decembrem anni 384 cum mensibus mum tradunt, tcrtio et trigesimo anno: ac benignitale
duobus enumerandi, et pontificise adminislralioni principiim, qui ei successerunl, inter divos relatus
B. Damasi iribuendi : ope lnyus regulae qtiartac, cst. El Is stalus crat Romanse rei Joviano eodem et
quam in criterio chronologico successionis et sedis Yarroniano coss., anno Urbis conditsc mijlesimo
Romanorum ponlificum adhibemus. cenlesimo el nono decimo. >
Fasti consulares idem collegium consulum eam-
REGULA QUINTA.
demque mortem referunt ad annum aerae Chrisii
11. Quinta regula, seu polius demonsttalio chro-
vulgaris 364, qui bissexlilis fuit. ln annum vero
nologiw recle conslitutte eril characler aliquis obser- B bissexlilem incidisse mortem VaJentiniani festntur
vati motus cojleslis (puta eclipsis solaris aut lunaris, alius hisloricus
scqualis, scjlicet Ammianus Maicel-
vel aliorum siderum inerrantium positus inler se, et referens circa finem libri xxv et initio xxvi
linus,
figuratio) qui exacte respondeat intervallo temporis Joviani Atigusti processum consularem. cuin Varro-
requisito ad eosdemtnotus cmlesliuxncorporum perfi- niano filio vagienie et perlinaciler reluclanle ne in
ciendos.
sella veheretur ex more, subsecuta Joviani morle
Axiomatis vim habet apud chronologos ea de qua
paulo posf funeslatiim ; et post dies decem ab eo de-
loquimur rcgula. Nerao eiiim est ila ieviter versatus cessu, quibus nemo tenuil imperii gubernacpla ad-
in chronologia et historia, qui nesciat essp praeci- venisse
Valentinianum, universorum suffragiis acci-
puam aetalis demonslralionem in bello Peloponne- tiim ad iinperandum ; distulisse tamen ad dieni bis-
siaco suis lemporibus assignando eam qiiam mini- sexlili in medium, « ut
proximam progressum
strant eclipses a Thucydide recensitac. Assyrionim bissextum vitans Februarii mensis tunc illucescens,
pariter regum anni certi redduntur in aera Nabonas- quod "aliqnolies rei Roinan* fuisse cognorat infau-
sari ex Hlis eclipsibus, quas Plolemaeusin Almagesto sUnii, t
perlingeret ad diem proximam : « qua pro-
recensuil: quod perinde aptalur hisloricis pariler in campum,pennissusque trihiinal ascendere
grcssus
et chronologis aetalum ac regionum universarum, ex C celsius slriicium, comiliorum specie et voluntale
quo sapientissimus rerumCpnditor cceleslia corpora praescntium secundissima, ut vir serius reclor pro-
ila librala et in motus varios a se percila fuisse pro- nuntialiir Mox principali Iiabilu circumda-
fessus est, nt essent documenta temporis exacte lus et impcrii.
corona, Aiigustus nunciipalur, > etc.
mensurandi per annos, menses ac dies. Rissexlilis nota, quam liislorici asserunt, locum
12. Non patiar hujus regulae lum explicandse,
quidem anni indicaret in quadrjennio, sed suspensos
tum confirmandaeexemplum desiderari. Luculentum fidhiic relinerct animos in qnadriennio bis
qijonam
vero snperest in anliquo Iapidc, ex suburbanis Chri- sextilis'a Valonliniano evitalns
reperiretur, nisicha-
Slianoruin coemcteriis Romano in agro efiosso, racleres Sabbaii in dieni vm Idus Maias inciden-
et dono milii liberaliter dato a V. C. M. Anlpnio
lis, ac lunac positus in signo Capricorui dura ad
Boldetto basilics» Sanctae MariaeTranslilierim cano- ortivum Ilorizonlem deferreturcirca lioram noctis
nico; ut in erudito ejus Commentario de sscris quartam eaindemque nalalem pueri Simplicii, in eo
mariyrum Coemeteriis nuper edilo leges, lib. i, cap. marmore sculpli, certos nos redderenl consules mt-
19, pag. 84. Verba aulera fideliier reddita ex ipso niprafos et su.ccessionem Yalentiniani peiiinere ad
roarmore jiapcsunt: anniini epochsoChristi communis 564. ,
PVER NATVS A W V Cyclus decimus Latinorum, annis Jnlianis 84 con-
DlVO lOVIANOAVG ET slans, a R. P. Buchenoeditus, .'I et ab> eminenlissimo
VARRONlANO' COSS i rj- lil'A
ORA NOCTlS'1111 card. de Noris explicatus, coenerat apnp yulgaris
1N YlfiT Vllf iDVS ^ADIAS aeraeChrislianac 298, ..' Fausfo II et
;-.K.IV.Ir •.; Gallo
f7'iiic consulilms;
j HtifKia
DIE SATVRNIS LVNA VIGESIMA quare anno aeraeCIirisj.ianie564 }abebalur ejiis cycli
SIGNOAPI ORNO NOMINESIMPLCIVS annus 64, ferebatque Kaieiujis Januariis dieiii Jovis,
JoJ sunt. ppta? cbrono)qgjf.je,annpm ap djeni demon- seu feri.im v el lunam xn, uti consignaliir in anti-
«tranles, quas inscriplio islacompjeclitur; ut eadem quis membranis a Norisio el Bucberio K
illustratis.
^. ... ... , .... itli:;.'"!,! ii.-ic«ri....
fek«vf BP&fl .eiempjaj" dqpgnifinfftVnmyeterrrm Dies igitur Kalcndarum Mau, qure m anno bissexlili
lempora 'comprobanliom. Singulas breviter percen- est J2"2, incidebal in diem Salurni : necnon qctava
.8ebff! §$ P°ii&»me sjsiam ii) mojilpqrcfleiestium dies mensis ejusdem (quae dicitur vnt' ldus Maii)
«iorporum, yui reliquas indicationes certo tempofi Satumi nomine donabatur. Hurgus"si'Kalcndis' Ja-
jfljpgnntef jn demoiistraliones CQnveftunf. niiarii ejus aniii jnxta cyclum Latinorum , satis
Anuus quem Jovianus Auguslus, et Varronianus exacte eo saeculo procedentem, uti cafd. Norisius
217 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATiC. 248
ostendit, luna erat duodeciraa, post dies 121 com- \/ viii Idus Maiiluna illKjux
pletos (iu bissextili, ubi dies dissimulatur, remanent ta motus medios in gradu 16. 21. 11. Ca-
120),Iona erat lerlia deciina et posldies 7fueril luna pricorni ; eademque hora gradus illc Capricorni
vicesima, uli numeratur in inscriplione. cum luna surgebat ab horizonle orlivo consulibus
Tandem, ut ad lunaeorientis positum in signo Ca- divo Joviano el Yarroniano, nempe anno xraj
pricorni hora noclis quarla ej'usdem diei et anni de- Christi communis 364, eodemque bissexlili, dum
monslrationem lemporis exigamus per tabulas aslro- puer Simplicius aascebalur.
nomicas, ita erit procedendum. Annp aeraeCliristi Demonstraliones igilur temporum ab hisce cha-
communis 364, die 8 Maii, sol versabatur in racteribus observatis coelestiummotuuiii, itarespen-
giadu Tauri duodevicesimo; et die seplima in dentium inlervallis annorum, mensium ac dierum,
meri lie percurrebat gr. 17 Tauri. Die igitur quibus abaetale nostra distant, ul elicere studeamus
septima occidcnte sole oriebalur gradus 17 Scorpio- ex sEqualibusdocuraenlis, quinla haec regula cbro-
nis. Post horas qualuor (ea est hora quarla noclis in nologiaenobis propositaeconstituit.
epigraphe memorala) oriebatur gradus 18 circiler 13. Quantum vero valeat ad epochas Romanorum
Capricorni. Luna vero circa eumdem gradum signi pontificum slabiliendas ex hoc ipso consulalu Jovia-
ejusdem lunc versabalur juxta motus medios, uti ex B ni et Yarroniani et Joviani morle, evidenler refc-
tabulis astrononiicis palere cuique potest. Ne quid- renda ad annum aerceChristi vulgaris 364, breviler
piam desiderelur in criterio tam illustrium notarum ostendara.
temporis , affixarum consulibus Joviano Aug. et Sanctus Hieronymus, lunc selale florens, ln ad-
Varroniano, et anno Joviani emortuali, quaecollectae dilamento Chronici sui ad Eusebianum, morlem a
leguntur in memorabili hoc lapide, praestai experiri Joviano obilam, dum consulatum cum Varroniano
per quaslibet labulas lunares, etiara mediorum mo- gereret, refert ad annum quartum olympiadis 284,
tuura ( ut facilitati consulamus ubi necessilas nulla una cum successione Valenliniani. Biennio aulem
est conseclandi unum aut allerum gradum aequatio- post, anno scilicet secundo olympiadis 285, obitum
nis, qua cx mediis motibus colligaraus veros) lunce Liberii papae el successionem Damasi consignat, cui
positum in signifero circulo ad tempus in marmore ipse ab epistolis fuit in aposlolatu. Biennio etiam
signalum, nenipe ad Iioram quartam noclis, conse- distant a Joviano et Varroniano consulibus, juxla
culseoccasum solis die septima raensis Maii, quando Cassiodorum et caeteros faslorum colleclores, con-
post horam sesquialleram a quarta lioclurna, media sules Gratianus et Daglaiphus, quibus Liberii mors
nocte dirimente juxla Romanas leges diem 7 ab oc- assignatur inlibello precum Faustini et Marcellini ad
tava, iiluxit octava dies Maii, quac appellatur vm G Theodosium, supra relato in regula quarla. Semel
Idus Maii, ineunle Sabbalo, Quiritibus diclo die Sa- igilur, deraonstrato quod paria faciant annus consu-
turni. latus ac mortis Joviani, collegaefilii sui Yarroniani,
Die 7 Maii sol versabatur in gradu Tauri 17, urbi cura anno aeraeChristi coramunis 364, Liberii papae
arcum seminoclurnum Roinani climatis efflcit hora- obitus post biennium consecutus testiraonio scri-
rum scqualium quinque. Hora igilur quarla noclis ptorum aequalium, ac Daraasi eleclio necesse est ut
posteum occasum apud Romanos, noclem quamlibet referantur cum consulibusGraliano et Daglaiphoad
dividentes in horas xn, respondet horis astronomicis annum aeraeChristi vulgaris 366.
post meridiem diei septimae10, cura minutis hora- Quinquc hisce regulis criterii chronologici pro-
riis 20. positis, expositis ac probatis, procedeVe tulo
Radix mediorum moluum lunaein meridiano Ro- possumus ad lempora pontificum Romanorum sin-
mano Kalendis Januarii aera Christi communi gillalim ordinanda ac demonstrauda capilibus sub-
ineunte dat - sequentibus.
Sign. Grad. Min. Sec. CAPUT III.
Locum lunae medium in 4. 14. 55. 6. .."I Series pontificumRomanorumeorumque chronologia
anni ccc corapleti dant molum 6. 23. 30. 3. proponitur deducendaet ttabilienda ex monumento
publico Ecclesiw Romanw, adhuc superslite in ba-
Anni LXcompleti 1. 10. 42. 1. tilica patriarchali S. Pauli apottoli via Ottienti,
Anni III completi . 0. 28. 9. 10. ibidem posito a S. Leone Magnouna cum mutivo,
vel a Symmacho papa dum illam picturis ornaret
Apriliscompletusannibissext. 5. 4. 20. 57.
quinto Chritti tteculo.
Dies sex solidi ex merid. Ka- SYNOPSISCAPITIS.
leridarum Maii ad merid. I. Series et cataloguspootiflcumRotnanorum,pidura et
diei 7 Maii 2. 19. 3. 30. litteris expressusin basilicaS. PauliviaOstiensi,staelo
Horae decem posl merid. 7 Leoai Hagoo, vel Symmachopapseu-ibueodusest, et
adquintum;Christisncnlum referendtts.— II. A non-
Maii *.. 0. 5. 29. 25. nullissetalisnostrtescrfptoribusiudicatus,sed a nemiae
20. 10. 59. hacteDusin lucem datus, aut «tUigenterobservatus,et
Minuta|M>raria collatuscumscriplisCaUiogis,uuucprimumeditur. Si-
- milis videturalteri Caialogo,eutnserie pontifletun,et
Hora igitufrquarta noctis, :*T cum picturis,utriusqaeTestamentibistorlasperindere-
qua ¥' 9. #, 21. 11. ferentibus,positovel restitato setate Fomiosipapa io
basilicaValicana.In utraque etiatn basilicaseriesponti-
nocle illucescebat Saooatum ficumlecenlior adjecla fuit infra superioremsub Ni-
249 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 250
colaoIII, qu» in hasilicaS. Pfuti adhuesuperest, plu- }A liberahtate ia perfectum ac sludio sancli ponlilicis
rimnmtarnen labefaclala,supra epislylia columnarum.
— III. Series illa vetustior,saeculoquinlo picta in basi- Leonis teslatur inscriptio, quaeeliara nunc legitur,
llca S. Pauli, perlingit a S. Pelro ad S. Inuocentium hanc sentenliam versibus complexa:
primumin pariete australinavismediaote;cumimagines
et inscripliones,qqseproximeconsequebauturin pariete PLACIDIA: PU MENSOPERISnEcvs HOMNE palemi
occidentali,hodie sint incODspicuse.— IV. Seriesrecen- GAVDET PONTIFICIS STVDIO SPLENDERE LEONIS.
tjor, NicolaiIII jussu depicla, uti narrant Veggius,
Grimalduset Ciampinus, dislinguitur a superiori et Proximse huic musivo adhaerent piclurae, Veteris
mullo anliquiori,proul in tabulisCiampinianisobservari Testamenti hisloriam referentes,
quae Valicanamexhibcut et hic inseruntur. — quae ornant paric-
rest,Prseterduas ordinatasseries aetate I.eonis Magniet tem australem navis medianse ejusdem basilicae a
Nicolai lertii depicias, visuotur in adverso pariele ad frontem, occidenli soli obversam.
borealinavismediauseS.Pauliimagines presbyterio
qusedampontifi- His ex adverso
cum repeuise, et coofusoordiue terhere appicise,opus respondcnl in pariele boreali gesta
iocerti temporis,quaruiupropterea ratio nullain ilispo- Novi Testamenli coloribus expressa. Uterque paries
silione chmnologiaebabendaest. — VI. Describuntur
dute illseseries ordinsiise,in basilicaValicanaolimcolo- innililur columnis viginti, donalis basi, capitulis,
ratse(velnstiorquidemsub Formosopapa, rrcenlior sub epistylio, zophoro et coronide. Supra coronidem de-
NicolaoIII), et per Grimaldumpublicistahulisinsertse,
aMeqiiambasilicavelus principisapostolorum dirueretur pictus cst slylobales, per totara navis longitudinera
sob Paulo Qainto. — VII. De auctoriiate utriusque sccundura ab
«eriei anliquae, sseculisLeoiiis Magni, Syinmachiet ] productus, quasi separans tristegum
Formosiplclsein basilicisSS. Petri et Pauli, et recen- inferiori; elin eostylobalevisilurseries etCatalogus
tioris ibiaemadditseper NicolaumIII. Quodpertinel ad ponlificuin Romanorum , et singulorum imagincs
serem snb NicolaoelTormalam;cumnumericlironolo-
gici, in hac expressi, fuerinldesumptiab ilta antiquiori, conspiciunlur a B. Pelri prolome numerandae, di-
suamaucloritatemabeademmuluantur.Ornamemavero gniori loco et arae maxime propriori sita. SinguUc
pontificalia,pro arbilratupictorissuperadilitaiiiiaginibus
pontiGcum a S. Silvestroad consequentes,contra fiilem imagines coloralae sunt in spatiis orbicularibus,
el usum, tam seriei superiorisac vetustiorisibidemsu- quas propterea Romani veteres dixerunt clypeauts ;
perstitis, quam musivorumet picturarumUrbis,et nu- et duas inter
mismatumin Urbe cusorum usque ad sseculumChristi iraagines el orbiculos lanlumdem spa-
nonum,ac der.imumincboatuin, declarant — tanlumiriodo tii reliclum fuit, ut totidem breves epigraphes, ct
usum setatisNicolai,sub quopingebantur. VIII. Or-
namenlumvel insigne quadratumin unicaLiberiiima- quidem palmaribus litleris, pingi in arca poluerint,
gine observatuma Grimaldoin serie Valicana,nonmo- quse nomcn cxprimunt iilorum pontiOcum quibiis
do petitum fuita veleri pictura et consuetudine, sed
eiiamiodicalseriem aliquam fuisse antiquilusdepictam apponunlur, ima cuin numeris annorum, mcnsiiiin
aetaleLiberiiin eo desiuens,nonsecus ac antiquissimus ac dieruiii, quibus unusquisquc Romanara sedem le-
CatalogusBucherianus;cum ejusmodiinsigne quadra- nuit,
tum coostanterasseralurteslimonioscriplorum,veterum per iitleras numeiales Romano more consi-
pariter et recentiorum.babendum esse indiciumponlifl- gnalis.
ds viventis.— IX. Ostenditurex historicorum asser-
tlone concordi,seriem pooliiicumUomanorum,in tribus p( 2. Mirabar ilaque Calalogura et sencm chronolo-
Mtriarchalibushasilicisintra el extra Urbem, nrmpe gicam ita conspicuam, ila vetuslam, tam illustri loco
Laieranensi, Vaticanaet Paulina, depictamantiquitusa
Nicolaolertio fuisseiteralam,veleri intacta remanente, positam vel a B. Leone Magno una cum musivo, vcl
a qua ordinem singulorumponliflcumel Chronologise a Symmacho una cum picturis, et unicuique propo-
numerosdesuml el redd>ille curavit in sua recentiori, sitam ad
dispositainfra imagines et epigraphes velustioris. — legendum ac describendum, nullius chro-
X. Auctorilasantiquseillius seriei, qusearchetypusCa- nologi calculos adhuc exercuisse, imo nec animum
laloguset fonscseterarumdicenda est, satis adhucob- excitasse ullius scriptoris ad eam accurate expri-
servabiliset praeservataest in basilicaS. Pauli.
mendam, et inserendam historise, ac descriptioni
1. Mirabar lot e scnploribus qui Romanorum ponti- basilicae, tot voluminibus celebralae. Neque enim
ficum Calalogos eorumque tempora tain diligenter Serranus, de septem Vrbis Ecclesiis illam recensuit:
inquirunt in bibliothecis, tum Graccislum Latinis, neque Panvinius, in Iibro ejusdem argumenti, con-
ac eruditis commenlariis illustrant, neniinein, quod tentus indicare, pag. 73,- totam Basilicam picturis
sciam adjecisse animum ad vulgandum et compa- antiquis Veteris ac Novi Teslamenti ornalam esse.
randum cum scriptis Catalogis illum qui palam pro- Ciampinus, Velerum monimenlorum tomo primo in-
positus ab aetate LeonisMagni, vcl Syramachi'papae, tegrum caput 24 impendil in describendo musivo
ut paulo infra ostendam, in celeberrima basilica rj ] arcus majoris, per S. Leonem Magnum conslructo;
Doctoris genlium via Osliensi, altero ab TJrbelapide, cum sola musiva opera delegerit exponenda. Piclu-
omnium aspeclui palet, cum in eodem praeferendo rarum eqnidem meminit in libro de Sacris ^Edificiis
caeteris monumentis ejusdem argumenti conspirent a Magno Constantino constructis, simili prorsus nio-
universae conditiones ac regulae examinis et criterii, do dispositarum in basilica Vaticana, quae supersti-
expositae ac vindicalae capite superiori. Unde enim tes praeservabanlur usque ad initium sacculi xvn,
promeremus probabiliora documenta ponlificum Ec- donec sub Paulo V parietes diruerentur in constru-
clesiae Romanse, quam ejus ex basiiicis primariis ? ctione novae basilicae; quarum eliam icones incidil
Unde petenda sunt indicia tum vetustiora, tum evi- tabula x, ubi exhibet orlbograpliiam parietis, na-
dentiora, publicae aucloritalis ac testiraonii, quam in vera medianam illius ecclesiaeconstiluentis, eadem
hac, Doctoris gentium nomine erecla, ubi elucet plane parlilione eodemque ornatu cultam, quo cul-
sludium Leonis Magni in ea procuranda, tum etiam tam ornalamque videmus superficiem parietum, ad
in ornamentis eligendis ac disponendis, conspicuunt navem mediam pertinentium in basilica S. Pauli.
in opere musivo, adbuc superstite supra arcum ma- Ordo enitti columnarum e paviraenlo surgens sustU
ximum oavis medianae? Gallae Placidiae pietate, et net epistylia, zophorumet coronidem, nli in Vati-
251 AD ANASTASIOM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 252
Cana demonslrant tabulae Ciampinianoe x et xi; A nenijiim Romanofpj pontificum successorum S. In-
niWsriaclus ciim siiri, liic iterum exhibendas duco, nocenlii.
qno fidelius subjicianlur oculis' animoqiie leclorum PmrQ sanclum Jnnocenlium habendum esse inter
ea quaedevelustissima serie summorum noriiilicum Pclri siicces?orosquadragesimum secundum testatur
ih basilica ad viam Osliensem depicta quinlo Christi Bed* qp^ex ^alaiinp-l/aticapus anle annos 863 scri-
saeculb, ac de altera serie multo recentiori, utpole ptus, unde Catalogiis desumplus esi, quem Schlesira-
suli Nicolao III colorata, tenenda sunt; atque' ita tius fijiijit mimeio %%ip lipro Aiiliquilatis Ecclesise
chronoiogieas epigraphes in vetusliori superstiles illuslralue, et nos supra relulimus. Qiiadragesimo
conferre criiri Cataibgis possit qtiisquis archefypum secun^b jpcp etjam bociirrjt in sepqndo (jatalogo
observare voiuerit ih basilica S. Pauli. In zophoro bibliothecac reginoe Suecise (hodie Alexandrino-
igltur, a collimnis suffulto iii veteri basilica Valicana, Vaticanje), undb p^raqufi ye^rbaVifarum opcrjs Ana-
plures orbiculares areae G H G'H tafi. * conlinebant slasiani desumpla sunl, et a Schelestralio, et a nobis
imagines ponfiticum Romanorum, eiabofatas sub eililo una cum lexlu f-ibri po{)(ificalis ejusqne va-
Nicolao Hl, qiiae vesliebantnr fnlegumenlis capilis riantibus lectionibus.
muko serius adhibitis adorhatum pontificalem, mi- 4- Supra serlempoiHiOcuu)in slybliale jta dppictam,
tra scilicet elevalaaut etiam corona ornata, etc, B I et supra cxteras picluras, in areis quadrilateris ex-
uti Ciampinius expressit evidenlius tab. xi, in eadcm prinientes h|s)!flrlas Veteris Tcstamenij, feneslra^
serie supra litteriim E. Similes icones ejusdem Ni- amplaelumen admittunt: quarum lnlerslitia implent
colai HIiiissii in basilica sancti Pauli depictas cerni- imagines prop|)etarbni cplossea ferme statura , non
mus ih iniferiori serie, capilulis eolumnarum impo- secus ac in basilica Lalernnensi (actum nuper
sita : quaepfacter iinagines pontificum, eprum qiio- videmus,~§eu res(j|utiinj'fujssp pfnatum, prp veteri
que nomina feddunt, el clironologiam iitteris expres. more, in iribns praecipuis basilicis Romsecustodito.
sam, alqne ostendunt flguram characterum pro- Nanvet in yaticanae yeteri slriip^ura' seriem Roma-
priam setalis ejusdem Nicolai. Hanc seriem imitati norumantistilumsimilitercolpratam,illiqueimposiias
Sunt piclores et cselatores, qui vultus pontificum iiistorias utrjusque Teslamenli.ijuibu^immiherent
Romanorum seneis aut Tigneistypis primi ediderunt, figuraepropbetarum, diserte memorat Jacobus Gri-
non aitendentes seriem thulto ahtiquiorein superne maldusnptarlus, ctif demandafa fiiit cura percepsendi
posilam, lum in Paulina basilica, tnm in Valicana, ac describendi, el publicis tabulis inserendi disposi-
supra coronidem columnarum in parallelepipedo, tionem «| prpamen|a yc|eristlljusa?d}ficiianteguam a
seii stylbbaie, per Ciampinianam tabulam xi signalo ecementariis dirueretur in navae basilicaeamplialione
litieris A8. Nempe arlifices iili compendium lahbris 'V Siib faujb. qujnlo. ^uihetiani |q cr^ptis Vpficanis
uacii in imagihibus delinearidis, quae aspectui erant hodieque visilnr grapbice delinesla, el coloribus
proximiores, parum fuere sollicili de ahliquilale ve- reprjesenlala, luiri iclihographia, turt ortlipgraphia
tustioris seriei, fn qua tamen eiueet aHas et nios basilica) velerjs, quam praesul Ciampiiiius asneis
ftlorum lemporum, quaj" duo ibi exprimtintur; ut deiifde lahQjis reddidit in laudato libfb de sacris
'
paulo post bbsefvabo. ,' cediliciisa MagnoConslamino consjructis. His qnoque
3. Tn basilica igituf S. Pauli series ista vetustior aucloribus (Grimaldo el Ciampino) debemus prseser-
shmmbrum ponlilicum non inlerrupta iegitur in" vatam nobis memoriam lum epoebae pieturarum,
pafleie ad'meridianam plagam nayis medianaecon- tuifl seriei duplicis pontificum Romanofum -ibfdem
fctiliilb. Cbhtihet drbicufares areas 42 et imagines dispositse: qubrdm teslimonia non pigebit apponere,
totidein pohtificum a 8. Pelro ad S. lnnocentium ut constare pbssit de anliqiiilale atque auctoritate
ejus nominis pfimhm, iirsingalis slngulas : nee non ejusmedi niohimenlerum, ae de doeumentis chrbno-
tbtidem brevefsepigra^Resi ifi slyiobale uti dixefam" logite ponlificioe,lotseeculorumincorruptotestiniOnio
coloratas palmaribus litlefis, qiise nomen rcddunl in his asservatse: otijus rel gratia hsee diligeritius
ponlilicis sibi adhoerentis cum iiidicalione annorum, ,!" experidere et ottserVarecorislilui.
teiensium ac dlefuhi ih Petrl sede illi attributofum. ' Ciaihpinus igiiur de SacHs^VEdtfieiis cap. 4,pag.34
Pflstreina ex '£% perliriens ad sancium InnbeehWum, et seqq., descftberis pafles sfnguias alque orna-
ita coricepSiaegt: -^ " ntenta parielum veterrs basilic3e"VatieaniSi-«(l ad
serlfeih pontifieum pervenit, |am iridicatarti, et in
* INSKJCEN tabulis x et xi detinealam, eai pfctriras a Pftrmoso
CIJS^B» pap» additas s«Urestitutas fiiisSeSigWficatMsvttbis:
AJINXV . i Relf^use^erb pffituf^^qUa'ftiiii'«ft*"fafe*istoriam
rtftxx Vbteris ffes(a'ihenti desighabat'; et IstdrBm noniiullie
Hane Tefb Consequebanrurproximse post flesuram ihjuria tempoffs ertnt delelas,-W ist eaabm tab. x
feiilmie afigui potest; altefS *erb par» sopirius
J&wiJtojj6f1s! fhtercldefMt tuii«'imagWe^ lh* in- fllVersbrtimsa'iicC«TUtfi infAg^tiesirtsjpassettlabirtirHse
i'crqiti6h^'4laps6 Ihteguirienlo caicis"iibi fucrai# ^v pictuwe ariliqhissinMeerant et jain vetustafe quasi
colbfat»'; hecqufdpian^pefest exeapctiiraprieler cbnsumpl;», jussti Forniosi primi sumihi pbntificis
aliquas portiones cifcufoforiii imagines, blimCbnii- factae, qti) itfiruit aiino' 89$ Aaersmt 6liato !n zo-
253 BLANCHINI DISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 254
phoro, qui imminet columnarum epistyliis, viclelicet \x obtigit in pariele' Doreali numerando a fronte basi-
in orbicularibus illis signis indicalis in tabula x, lit. licae, proximus ponlifex qui occupat nonuin orbicu-
G H depicla Romanorum pontificum capUa, sicufj |um inscribilur MARCELLUS, nempe marlyr sub
etiam ih aliis orbicularibus signis bis superposilis ut Diocleliano, tolis quingentis annis vetustior Adria-
ibidem litteris I, L et clarius demonslralur in alia no I; deinde sequitur AGATON, ducentis et oclo-
tabula xi in ampliorem fprpiam designaia sub lit- ginfa ferme annjs recenfior Marcello, et sajculo fer-
teris A, R, C, D, et sip de reilquis. i Haec Ciam- me solido praecedens Adrianum. Neque felicius aut
pinus. ^iligentius piclor ille parjetis borealis exprcssit
Verum ex tabulis publicis, ea de re confecfis plironojogiam, quam polera,t sallein in ponlificibus
a commendatp Jacobo Grimaldi, ex destjnafipne repefitis mult|arj ex pa|iefe adverso. Yidisset enim
Pauli V, notario ad id muneris delecfp, cnjus auto- Marcello tribufos in sede Pefri anpps quinque et
graphum in archivp sacrosanctae basijicfe custoditum menses sepleni (quot «liam in velustis ac sinceriovi-
consulere ac describere mihi perniissum fuit, an- bus Calalogis assignanlur), nec ad oclennium cmn
nuenle eminen|i6Sinio ac reverendissimo D. cardinali bii|iestri spatio, iit ipsp pinxif, prorogari. Consiat
Albano archipresbylero, et consensu toiius reveren- igilur picturas parielis borealis serius fnisse super-
dissimi capiluli (uude etiam hauserat Ciampinus), g; addilas a:lale sequiori, qualem vidimus jidicari
proferre juvaf recensionera velerum piclurarum quae etiam per marmoream epigraphem ejusdem lateris
ibi spectabantur, Conslabit cnim seriem illam ponii- borealis, barbaro stylo deformantenl brevem episto-
licum, quaesupra epislylia et coronidem columnarum lam Gregorii terlii, a nobis prolatam in praefaiione
sublimiori in stylpbate depicta erat, sub picluris foini primi numero 58. Velustiorem igilur sericm
Veteris Testamenti colorato, ihdicatam litteris IL in ac superiori loco posilam in basilica S. Pauli via
tab. x Ciampinlana,fuisseapliquiorem etpeitinuisse Osiicnsi cum appellavero, intelligam indicare ge-
ad, selafein Formosj papae; allerara vero scriem nuinam iljam, neque hactenus deforniatam, qiiae in
eprumdem poniificum, quse consliiufa erat inlra pariete australi a B. Pelro numerat pontifices dnos
cpronidem et epislylium prdinis columnaruni in zo- pt quadraginla usque ad S. Jnnocentium ejus nomi-
pliorq, u|i{ siint lilferae G, H, tab. x apud Cianipi- nisprinium. Adjectiliain vero partem, sequiori a1l:\le
nuin, opus fuisse oelatis multo recenfipris : quippe posilam, ac manifeste vitialam, perturbalo ordine et
quse NicpJai lerlii mandalo depicla jbi fuerat fofis perversis nptis chronologicis |n advcrso paricle
iOO ferme annis post seriepi a Fornipso snpprhe borcali picfarn tanquam rhansodiam incondilam,
disposilam. cujus neque auctor, neque exejpplar, imOnec exem-
5. Eadem diversilas aelafis clare deprehendUnr pluin ullum cognoscilur. nihili jiabendam, ex regula
eliam nunc spectabilis in duplici serjp Romanprum sepunda capiiis superjpris.
aniisiilum in basjjica S. Pauli. Hoc unuin intcresl 6. Subter pam seriem vetustiprem, soeculoquinto
quod in basilipa Paujina series supra gpronjdeni sila parieti australi commendalain, alia series recenlior
jpsactegug referens ordinpm et:chrono[ogiain eornm, adjecfa fuit a Nicolao ejus noininis ferfio etiam in
dem ppnlificum, in pariete cjnidem ausfrali, et in basilica S. Pauli; eaque a S. Pefro ad consequentes
styiobale supppsifQ picluris Veferis Testamcnti refe- ponlifices prdine congruo deducitur, adjeclis eliam
renda yjdetur ad quintum Cluisli sseculum, ut infra nofjs cbronojpgici^ per litferas o$kias ut vocant.ct
psfendam; ad gupd ssecujum dubio procuj perlinet barbarjcp (Jqciu (prout ea feyebapt teippora) defor
inusivum arcus Iriumpbalis, eidem parjeli proxi- mes. Verum et picturae et litterae pleraeque decide-
miun, in eadem navj. ipediana memoraUe basilicae, runt, cum cajx fepeps snperindiicta vetusfis parieti-
in qup adhuc legunlur nomina Lcpnis Magni et Pla- nis, et gypsp subacla, non saljs apte cohoeserit.
cidiaeAuguslae,opus id perfici jubenfium; in pariele Nulla tamen jactura fuit historise, aut chronologise
autem adverso, ad plagam scilicet borealem sito, in monumento adeo recenti, ubi antiquum illud, ad
series pontilicum perturbate disposita per jmperi- P sajcuiuhi Leonis Magni referendum, potissima sui
tum aliquem curatorein operis, qui sequiori saeculo parte inlegrum constat.
implere voiuit vacantes areas orbiculares, aut iabe- Duplicem igitur seriem Paulinae basilicse, nempe
factata pigmenta parietis advcrsi assimilare, infelici Leonianam iilam velusfjssimafn supra coronideni,
plane conatu omnia commiscendo, citra ullam ordi- et recenliorem a Nic plao lertio apposjtam infra co-
njs aut cbrpnplogiae observationem, proximos loco rpnjdem ip episiy!||s, jmilabantur duae ijjic specla
exhibplpo|!fifices pluribu| saeculis ipvicem sejnnclos, biles jn Vaticana, quarum superjpr Fprmoso papae,
pluresque repetit expressos suo loco in eadein serie inferjpr eidem Nicojao lerfio irij.uiliir etiam in la-
gaeculo gujnto depicfa in pariete australi. Nam bulis publicis Grimajdi notarii, folip 161 ila per-
AJriano ejus nominis primo, cui octavus orbiculus scriptis.
255 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT, UOM,-\AT|C. 256
857 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 288
i Hoc anno (1610) navicula in atrio manu Jolti pi- A et indicia suggeret ad setalem atque auctoritatera
ctoris egregii musivo effecia, pro quo opere duo ulriusque seriei demonslrandam. Plane inlelligimus
mBlia et ducenlos florenos Jacobus card. Stepha- ex narralis ac descriplis a Grimaldo, ac delinealis a
nesca, NicolaiIII pronepos, de suo expenderat, fuit Ciampino, servatam fuisse eamdem fere melhodum
septa lignis optimeque munita, ct super ruinis, quae ornamenli navis medianse in ulraque basilica, in
montem eflecerant, translata fuit, > etc. columnis et in picturis, tain supra quam infra coro-
< In muris super majoribus columnis mediaenavis nidem exhibentibus ponlificum imagines, eorumque
erant piclurse Formosi papse. In parle dextera egre- seriem ordinatam, et notis chronologicisinsignilam:
diendo basilicam erant hislorise Novi Teslamenti: nec non in cscteris picluris, biblicam historiam refe-i
sed quia murus pendebat, et facilis erat ad se ibi rentibus supra seriem pontificum vetusliorem; et in
glulinandum , vix cernebantur. Aliquas notavi: prophelarum imaginibus, ad colosseam staluram su-
Apparuit undecimapottolis. — Descensusad timbum. perne exlensis, et fenestrarum interstitia sub laqueari
—Baptismus in Jordane; et super quarlam et quin- implentibus, quales supersunt in basilica- S. Pauli.
tam columnam erat Crucifixus pariter depictus cum 7. Nostri argumenti est prosequi diligenlius au-
duobus lalronibus; infra quem cernebantur capila cloritatem ulriusque seriei ila ordinatse, recenlius
anliquissima depicta aposlolorum Simonis et Judse: B quidem per Nicolaum IHin utraque basilica, anti-
anle accendebantur (umina in feslo eorumdem apo- quilus vero per Formosum in Valicana, et per Leo-
-stolorum. In altero vero
pariele, quera pariter pen- nem Magnum vel Symmachum in Paulina.
dentem pulvis offendere non poterat: Arca diluvii, Ut a nobis proxima et per Nicolaum III curala
inundatio aquarum. — Lot egreditur de Sodomis. — exordiamur, quam omnes ferme recentiores post
Abraham tres vidit et unum adoravit. — Immolatio Tempestam piclorem et incisorem, relicla superiori
Isaac. — Moyseset Aaron loquuntur ad Pharaonem, ac vetustiori, ulpote a conspeclu magis remola, ex-
ut dimittat poputum. — Moyseset Aaron virgam ver- cuderunl; dolendum est arlifices a Nicolao adhibi-
tunt in serpentem, >etc. Sequitur alias Exodi hislo- tos, qui satis exacte reddiderunt numeros chrono-
rias enumerans, ibi depiclas, in tab. Ciampini x, in logicos in serie velustiori expressos, eadem fide ac
areis quadralis; tum haec subdit de serie pontilicum diligentia non fuisse imiialos ornamenta imaginum
vetusliori ibi lit. I. L. qusc in antiqua serie incorrupla adhuc supersunt.
i Infra bas picturas erant capita ponlificum cum Vidissent profecto nec S. Silvestro, nec successorl-
manlo more anliquorum, cum nominibus, verbi gra- bususque ad sseculumChrisli decimum aptatasfuisse
tia : Siricius sedit ann. xv, mens. v, d. xx (Anasla- a mnjoribus nostris tiaras illas ingentes, vel nudas,
sius sedit ann....) Felix sedit ann.J, mens... (Jutius " vel coronalas (seu pingerenl coloribus, seu musivis
sedit ann.... (Eusebius sedit ann....) Ormisda sedit crustulis coagmentarent, sive eliam in numismati-
ann.... > bus cuderent vullus ponlificiim), quas ipsi suo marte
Taudem descenaens ad inferiorem seriem eorum- procudebant, et contra fidem picturarnm et musivo-
dem pontificum,jussu Nicolai 111ih zophoro et in rum Urbis adliuc superstitum addebant, transferen-
epistyliis dispositam, ita scribit. les iisum aetalis suse, ociingenlis annis a Lconiano
< In zophoro musivi operis supra peristyliis colum- sscculodissiUc, et plus quam nongenlis ab setate S.
narum erant rolae cum imaginibus summorum pon- Silvestri, ad ea tempora superiora. Satius fuisset in-
tificum, quas, ut inquit Mapheus Veggius, pingi fecit spicere imaginem Honorii I, ejusdem selate posilam
Nicolaus 111.In lalere sinistro egrediendo basilicam in musivo absidis S. Agnetis extra Muros, aul Leonis
Pius, Soler, Eleulhcrus, Victor, Zephirinus, Calli- terlii in triclinio Leoniano ad Lateranense patriar-
slus, Urbanus, Antherus, Pontianus, Favianus, Cor- chium, aut Paschalis primi, triplici in sede Sacra
nelius : supra perislylio Africanae columnse Lucius, musivo opere ab ipso expressam, scilicet in titulis
Stephanus, Sixtus, Dionysius, Fclix, Eutichianus, S. Praxedis, ac S. Cseciliae,el in diaconia S. Mariae
Caius, Marcellinus. Isti oclo pontifices erant in pa- n in Domnica, aliisque operibus excusis apud Ciampi-
riete frontis lempli. Marcellus super altera columna num. Vidissent tum decessores Silvestri, tum suc-
Africana, Eusebius, Miltiades. Silvester habebat cessores usque ad linem noni a Chrislo sseculi, nudis
tiaram cuinuna tanlum corona. Alii ante ipsum ha- capitibus ila exhiberi, ut solum ornamentum cleri-
bebant diademata cum pallio more Grseco. Post Sil- calis lonsurse seu coronse in propriis capillis osten-
vestrum qui sancti sunl habebant diademata rolunda, dant, quales apparent genuinse illae alque intactse
et tiaram cum una corona, Marcus, Julius. Liberius imagines, in basilica S. Pauli sseculoquinto pictse, et
habebat tantum diadema quadratum. Felix, Dama- perductae a S. Petro ad Innocenlium primum. Qrna-
sus, Siricius, et Anaslasius. Supra picluras Formosi menla igitur ponlificalia setatis Nicolai III, per pro-
erant prophetse slanles (vide in tab. x Ciampini, lit. lepsim iranslataet superaddita Silveslri sseculo,nibil
C. D.) tola denique ipsa Formosi piclura inepta sa- auclorilalis anliquae transferunt in eamdem seriem.
tis, et barbara, et decolorata. > Notsevero chronologicoe,numerantes annos, menses
Haeca Grimaldi codiceper nos descripta suificient ac dies sedis unicuique ponliflci assignalos, et in ve-
ad percipiendam melhodum ornalus veteris basilicae lusla scrie adluic superslites, cum eamdem fidelilcr
Valicanaeplane simtlem ornatui Pauliux basilicsc, referanl (quantum consequi licet ex iis numeris qui
259 AD ANASTASIUM PROLEGOMENA EDIT. 260
^ >>> ..... ROM-VAJIC,
.... , i.-\c^t...i «'
supersunl), ad seriem Nicolai transferunt auclori- .jA terliuni repetiia in basilica Vaticana, diserte nos
tatem anliquibris, nbn seciis ac exempla publica au- monmt iiiter ponliiicei qiiaiii i&ctiii sobiiii VM-
ctoritate recognita ab exemplafibus muluanlur. riurii lioc ihsigni qua&rafo fuilse decbraliini, ciini
Quare ubi numeri seriei superioris injuria tempo- cceteros ahie Silvesti-iini 'coi'bna cterliiaiiS tbnsurile;
ris ila objiterati sint, ut iniegri non apparearit, post Silvesiruin tiard pjCtbr Nieiilal dHiaVljscl.
suppleri poasunt ex Jiac Nicplai serie eosdcm repe- SinguJare rioc irisi|^(t ^ij^^ttiitt, S UUM elent-
tenfe, jjuxta reguiam cnterii cbronologici a nobis plari peiitum. ciirn' «rtifet nSii isit atisiii thtifafS
conslituiam cagite superiori numefo § et ?. Ut si^- in liberib, iieque aiiis appi.ig^re, iiuiicid cst £e-
pra iamen retuli, pjclurae istaea Nicolao IlJ superad- rieni niiquam antiqiiittis CxSliiisSe, qiise hoh skiis
ditsp antiquis in parielinis siipra calcem gypso suba- ac ilie fcfataibgus Biicii^f^niis'piti ttfirii coi^
clam a Jabris murariis imperilis, minus firmiter ad- stante vita Liberii; et iilcirCo \%\ua'MMi \ns\iijni,
hserentes maxunam partem j.exciderunt.
i i;.'..> ...;.'*;. > ^' Quare
, j;:':i.^' -.;;L indiciuhi scilicei Vivehtis, ejiislieni caniii M^if-
sub-
r., ii.:.^->
sidio sunt exiguo paucis in numeris supplendis. suerit. Quare .gfitise liabendaj siiiit eHhiaidb, (Jiii
Aliunde tanien qomplentur supplementa chronologica etiaiii fn UM «i^llii ttl pri#vSveMt m i^
seriei vefuslioris, nenipe ex yetustis exehjplis ab co- cumeiiia Miim silpefibfdm et Calalbgi Liljefiaiii.
dem archetypo desumptis, et fideliter expressis lri B d. Caeteruift naiic seficni rtcehtibfelti, NicblaiJ
codicibus et Cataipgis per anhbs bciihgenibsetribh- teriio mahdanie «ie^^ttm -fnM aiinii ab iiiiic |u*
gentos nosirara setaiem superantibus, ut infra cx- dringehtrs etpadra-pta tani in basitlci %. fcaiiii,
ponemus ubi adhiic visitiir, (Juaiiiih aiiii ituhbus pdtf iafciia-
8. Quaesuperius a n]e dicta siiht de clencali lah- Jibiis, Laieranenii ac VJiticaiia."ietHuiiieriin^ atqmi
tum corona in capiiibus !-' Romanorum ^poriiiflcuiri ex- ordincni pbuiificiJm «)^li.h'pluai MM i &fnV ifia
-"• .' '•'.':- j; aliis
i.;- u>"- *'!"«;
pressa tum in musivis, ,funi m vetenbus piclu- antiquiofi, saecul'6LeSbiiisMaghi tn Paiilitiaj et S*-
ris usque ad sseculum Cliristi decimiirii ihchbatum, ' culo i'ormosi in talicniiaebarieiiblts S.ijlevViis posliS,
nihil repugnant quadralo illi itgnp Sive instgni pnne contestes tVaiiediiistbficoi |uOi'quot a' Nlc-olaiaiiate
capiia eorumdero expresso, et ab eruditis scripibrl^ ad nostram huihefaniuf. Sint ihsiat* dhihium M
bus non soluin indicafo, sed etiam eiplicato, quod quos brevifatis causa liic "rec^iiseb.fterteiiieilis Pla-
csilicet adhibebant ad indicandum eum vifum ciii tina in Vita Wcbiai lii ita efiairSt: ull eliani Pl&i
tale ornameniuin appbriebatuf j in vivis tiinc agefe lemacus Lucensis apud Raynaldum a*dahrium Chfi-
quandb ejiisdem imago pin^ebalur. jii iriembfatis sti 1^0, niinierb W. tefe PlotdniSeitrihHscfibahi
musivis Leonis tertii et Pascbalis pfimi, aHisc[iie cx Raynatdb; WM McM iri tfiti* pMHamaii-
pluribus Romse coriilructis, et iupersiitilius super 6 bus basiiieis sbrieiri iliSnt Vetuslibreiii Riis^iefcbSspi-
apsidas lilu|prurm S.Mafci et 5§. CbSmae ac jja- cuaui, et ab M Serie, StebtM juSsti, oirdinetriac hu-
mianl, quadratum iliud insighe viveiitibjis pohiiii- meiiim SummoTum pbntiiifetitr»foisSe desumpttini,
cibus adjjibetur, qiu}d esse vivehiium ihdicium fe- quem de prpximo speclandum inferiori ac freceii-
statur eiiam Joannes diaconus ,in yita S. Gregorji tiori Sua iose i»fb|oSjiiti>«.^fcpiari-iteffluil, iii^uiit;
Maghi, lib. iv.^ap. §i. Addit ilah|,apnus in expli- muitas novilktes fecit • 06tib |iiia ^fld 5.JPetrnin'
caiione rousivi Lateranensis, pag. 6S,>lesseram esse aedificavitpalatlum muliiiih solerohe pbriillicale, et?.
tum vitse cpnstantis, ium virtiilujn^ retfadis, attff- Hic ecciesiani ieati tdtSni reMaiit'
|e1fi ^1
butampraecipuepraesuiibus sacerdolum, etaliquando et mimefum suroihbfum ^bntiiicum recit *describi
etiaro piincipibus, regi.a sivc eiiain augusta ijignitafe secunduiii iiuaipi jii ecclelia iilali t^Sl*4b_fi{MJ
fuuaentibus; pti eviaehlef bsi'en3it 0pervetusla "...!' .;.:„;ex eniiiientl, et beati pauli, ac sahcti' Joannii b*lLa-
'." \'i .'•*-'>'-'i!'s'
ft;>-\\ \i'''"''i *l>-
epigraphe noagims Caroli Mag^niita ornatse, m qua leranb. >
significari dicuntur qiuitupr.yifiules pjsecipu^ 'j|uas lf. Ai| riaric Igitiif seribro ai-cfeet^atri rtsalfe ff£
dicimus cardinalefiii iilbadjiuc vivcnte conispicioa?. ceSse estj quaiia iiiwiaus
^uilStb a ftobH Iseclito
Hoc igititr qnadrafum insigne. viyentiaiii poniifl-
j> dissitus imiiandam et seqiieniani pfbfosuit, .iitpoib
cum unagmibus veieri ex iisu .adii.ii)i"tum.qiiba bb-' -gehuinam, et a pecessbfroris liuis peHbt ssebuiaJ>fit
servamus m piensqne musivjs apte deoimum Chnsli pbsitam: i'n efsclem patriaroteiibus tia%ijlcu{,lqiiaS
soec.ubimconstruclis, non niodo non cxcluaitur ab uhK'ersus Ciifistianus populus, ad iimiha apbstbib-
indiciis antiquje seriei ponii(iciae3 seii mirum ifa rum apcurfens, frequentafe, bo^ervSre a'cd^eacfftfefe
mpdum conferf. ad eppiproband^ra jwrem aucibrl; saiagebat. 1
taleni $usmj&di y,ftuilsejef|ei jj^ficalis ae^ictae Et cefte mifafi sublt a]t Srcnetypaii itlani senein
in basiiicis JRpiaanis^^ ac ;v.e^eru«iC^afegprum, pj-av a Nicplao pbslens lndicatam tanquafli exemplar, et
cipue iliius antiquissimi io Liberio desine.ntis, quem in diiabus saitem basilicis iisijiie ad «tatem ^auu
consensu eruditoruiu omnium apud Bucuernun, qi|nil siipefstJjbni |iillnj s$a LltefapnslS in|c%iidt8
Scbelesiratium et caeijerosde hoc argumenlo scri- cbhsuiiipia iTueratpost Sicoiauriij oculbs cbifuS nbn
bentes, vidimus aucloiitale ac veiustaie cscleris ante- fufsse cohvefsbs o^ii b*eiCatAtbgiSfet 'ciifoifofeiid
ferri. . ^ .. { . . .>. pontilicuro solliciti, tot cbdices et arcbiia cbhsuroe-
Diligentia quam Grimaldus adhibuit Th descri- rurit, ut aritiqbissiiria rhohuhiehta el maximefb
benda serie sumnioiura pontificura, per Nicolaum miiria prolerrent. tluanlum assbqui ihedilaiiiib pbs-
2CI BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 2G2
sum, easque regnlas consectando quae ad verilalem \t titionesac transpositionestum eorumdem, lum succes-
soWitipotiliticum,nullo ordine servato selaii»aiit siic-
chfoholbgise iriveriiehdahi et coniprobandam supe- cessiqnis,sed teqriere adjepiasab imperiloaljquocura-
riOri capitS firmalaesuht, Nicoia! senientia omniumi lore ajtatis Lncerlae
sequioribuss;cculis.—X. Ordinatain
illam seriem et qnirilo saecnlopictamiu
eriidilbfum siuijia manuducil ad eam quam tanlo- basilicaS. Pauli,cljrdhologiam,
necnonslmllemsub Formosopapaoliin
pere flagitant, verilalem. Series enim illa ahtiquior exstanlem in Lateranensiet ih Vaticana,referunt codi-
et genuina, tanta sui parle adhuc prsescrvata ef ces velnstiores ac sihefifibres arcliivoftnn lialiab. —
XI. Conlirmaturaucborilasejusdeinchrouologiieexcon-
conspicua in parietinis basilicse S. Pauli, auctoriiale i sensu non interruplo duodecimsasculoruina Leoniaiio
et antiquitate iia cseteras anleceilit, ut ommum sse- ad nostrum,consianterexprirritintiuiiieanidem ChroilO-
logiampublicisdocumentis:quaeper singu|osponliliees
cuioruin suffragio habita fuerit fons et origo corre- et eorumdemepocbascumPaulinasupradictaconscutire
ctibrum catalogorum; quod proximo capite a nie de- ostendentur capiigpfoiiimb.
mbnstfalum iri cbnfido. 1. ^Elalis nostrde desiclia ibret, ac incuria non
GAPUT IV. toleranda, si negligeret in medium profeffe prelib-
De antiquitate et auctorifate seriei et chro- sas illas reiiquias Catalogi archelypi pontiilcum
nologxce pontificum Romanorum, quce una Romanorum qua3 soiae jam supersunt in australi
cum musivo sancti Leonis Magni picla con- pariete interno basilicae sancti Pauii via Osliensi,
spititur in navi mediq oasilicce S. Pauli B 1 deletis omnino atque disjectis caeteris imaginibus
via Ostiensi. —- Ostehditur Catalogus poh-
Romanorum vetustiores ac atque inscriplionibus similis Catalogi ponlificalis,
tificum fiaelio- qui ad posteritalis documenlum depictus fuerat
reshihcoriginem traxisse et s&culornm coh-
tum ibi, lum in uttaque basilica patriarcbali inlra
sequentium suffragio noh ihterrtipto etirn-
dem chronologiam hic depittam cceteris Urbem , Laleraneiisi et Vaticana ,. ut paulo ante
prcelatam semper fuisse publica auctori- memoravimus ex Ptolemaep Lucensi, Platina, Yeg-
tate. gio, Raynaudo, Grimaldo aliisque hisloricis.
SYNOPISCAPITI Reliquias Calalogi cum appellaverim eas, qua)
I. Series et chronologiappntiUcuniItomanorum, depicla, supersunt, imagir.es el epigraphes pontilicum llo-
in basilicaS. Pauli, satis coiispicuepraeservataadhuc
superest in plerisquepontiftcibusa S. Petro ad S. Iimo- manorum, nolira haberi ita exigup numero, aut co-
centiumprimum, ul compararipossitcuiu Catalogisve- loribus, ac lilteris ita evanescenlibus, aul consum-
lusiioribusei probalioribus,prasertini asseivatisin ar-
cbivisItalias.— II. Curdebeat conterri ctim .eodicibus ptis, ut niaxima pars non sit conspicua a S. Petro
Ilalise,jjrajcjpu^VjBrocum proximiofibusUrbi, exre- ad sanctum Innoccnliuro primum. Quin imo ex
gulis efiieiii cnronologici,Coiisiitutiscapile superiori. duabus et
— III. Accurtlar dilifeUtia adttibentlaTiiit in eadem quadraginta imaginibus tolidem pontili-
ClironoloKUL. lideliter describeiictaeximagioibus,e\ in- cum maximorum, qui eamdem actatem metiunlur,
scriptiohibussuuimorumpontiflcurn,pictls in paneie "(
australi navis medlanx quinto circiter Clirisli sseculoi plerajque sunl integrae, praacipue post S. Anlheruin.
luslruuieulaadliUjitaut littfi'«esingulajquai.supersuut Expariautemnumeroinscriptionum) expritneiilium
redderentur 3spectuievidentesinea distaniia.—IV.Anr antislilis nomen et chronologiaiu,
tiqui descriplorcs Catalogonim,J>rses<srtim qui dissilis umuscujusque
\aiifovinciis exlra ludiam versabantiireliainsiRomam unica est, cujus lillerae omnes interciderint. Com-
adirent, et hasce picturas, iniagiues et epigrabhesob- plures in reliquis inlcgrae, praeserlim a S. Fabiano
servarerit,com cTestiiiferentnrin is«a observationeii.s
prsesidiisquseBOStelkiter.adhibuiBMS, comphiravitiose ad S. Innocenlium. E viginli vero superioribus a
trauscriberefacile potuerunl; el cum in numeris per beato Petro ad Fabianurn tot lilterse sunt evidentes
Komanaslitteras in prolotJTiDfepfaesentatis colnres
languidiusehioescanl,ac ta taota (.juamasunt ab oculo tum in nominibus, ttim in nuraeris, Romano more
disiantia spectati ex paviinenloaciemvisus requirant per litteras efformalis.', ul
perfectam,vel dioptHcissubsidiis — adjutam,ne fallalur comparari facile possit
iuspeclorqui Mptim eos per.vaUat, V. Italis verode- chronologia bic depicta cum Catalogis probalio-
scriploribus,alque ii pra; caeterisqui regjouis suburbi- ribus et antiquioribus, quibus mirificc concordal.
cariaeet Campafilse intraclu vefsalTantur,iicebat sajpius
et raajori cum olio picturas illas alque epigrapheslum ,2. Tres aulem sunt Catalogi praestanliores auclo-
obseryare, tum describere; quare e.\ eoiiemproioljpo ritate et antiquitate inter eos qui ex Archivis Italiae
poterant correfitiusisxeinplumnobis relinquere, quam
esteri Romaraconcedrntes,sed sollicitereditom natu- peliti sunt, ad quos exigendam esse censui (idem
rantes ad suas bibliothecaset monasteria.— VI. Series chronologiae in Paulina basilica depiclae, nempe
poutilicumRdmanor\imfcorumquechronologia, paima-J"
nbus luterisdephniiuipariete auslralibasilica?S. 1'auli, Farfensis, Cavensis el Bergomensis. Cur vero duxe-
dignoscituresse re:preuiia ad qiuntunisseculumChrisli. rim seligendos ex archims Ilaliai polius quam ex
Ptimum "ei pieturajstyio, coilatocum musivo, Leonis
Magoi et Galla;nacidias«tate ceuslructo.<—VII Se- documenlis regionum exterarum, id consequitur cx
cundoloco-idcoioprobamrex uarratis in Libro Punlilj- regulis prima ac tertia, ejusdemque ex Corollariis,
cali; unde constalplcluras fuisse adJitas una cum mu- firmatis
sivo in basilicaS.Pauli a sapctoLeone Magno,et repa- capile superiori, dum cpnsectaremur nietbo-
ralas velauctaseodem sseculoper Sjniawcliuinpapaui: dum inveniendae chronologicae veritalis numero se-
nequenieriioraluriiitersuccessores quispiamqui ea dein cundo,
picturas fleri4nraverlt. — Vtll. Teriio*evi6citur ex le- septimo et octavo. Oslensum fuit numero
stimonioS.Adrianiliapae,ad Cariliuu Maynuinscribeu- secundo ad veram chronologiam statuendam consuli
lis pro cyltu sacrarumimaginum,ih efistola recilata at- a nobis
que eolta in Actis syBodlNicsenas secundse\ ubi musi- oportere monumenta publica , si queesuiU :
ynuippus el.picturae.tnslui-iarumat^ue irnagiuurnbasir : eaque pmferenda qua>t per viros idoneos posita, loco
fica)S. Pauli tiibuunlufnominatiinS. LeotiiMagno.-^- ac
ix. (JuartnmargH-mentnm, demonstfansbaiieSeriem«t tempore sint proximipra atali «c gestis de qulbus
clironologianiibi posilsmhii-?;se sajculo•guinto,deduoi- cum masAmeagitur. Rursus numero septimo consti-
iur ex termino in quo tlesihit eadeni«eries ordinata tutum
imagiirauj,fetcbronologia'summorttnipdniiiicUm: ciim fuit, ex documentis alinnde mirustralis, quum
rehquss imagiuescotorak*iu pmeie byi'«aiisiut rep«- exkco^ubimproximegerebanlur,sulfragU pmroga-
263 AD ANAStASIUM PR0LEGO.MENA£DlT._ROM.-VATlC. 264
iti.am esse penes illud, cujus auctori causa sciemiw,, A salis vividam lucem dislribuunt, sed remotioribus
peritia disciplinw, ac studium veritatis facullalem de- languidiorem. Pluribus etiam in locis et picturis,
derit ampliorem lemporis ac rerum perquirendarum. praeserlim iis quaeimagines exhibent a bealo Petro
Tandem numero oclavo id inferebam : Consensum proximas, aqua depluens olim per lecti aut feneslra-
plurium scriptorum vel documenlorum, loco ac tem- rum rimas, vitium induxerat, ct pulvis adhaerens
pore proximiorum, prasertim si publica auctoritate parietem ita contexerat, ut duclus litterarum essenl
munianlur, indicium habendumesseverilalis hislorica; minus manifesti. Adversus hanc difficultalem aspe-
el chronologicai. clus et accessus plura subsidia comparavimus quot-
3. Nemo non intelligel cur haec condiliones quae- qubt ex condiclo convenimus anno superiori 1720,
rendae fuerint in codicibus Italiae, praescrtim Romse diebus praeserlira 12 Martii, 29 Aprilis el 10 Maii,
proximioribus, qiioruro Farfensis primus, Cavensis ad recognoscendas imagines et epigraphes ibi de-
aller, Bergomas lertius viciniaetitulo haberi debent. piclas. Nam sole clarissimo circa meridiem, et horis
Considerabam enira »criptoribus et custodibus bi- a roeridie proximis basilicam illuslranle intendeba-
bliolhecarum atque archivorum Roniae proximio- mus oculorum "aeiera, non solum ea luce adjulam,
rum, occasionem fuisse paralam adeundi frequenter verum etiam ttibis opticis armatam ad aiigendura
Urbem, ct conferendi saepius suos Catalogos et do- B angulum a minulis etiam parlibus objecli efforma-
cumeiila clironologiae pontificise propriis in codici- lum, quo evidenlius perciperentur. Direclis vero
bus consignatae cum archetypis monumentis basili- pluribus tubis hinc in musivum, S. Leonis Magni et
carum patriarchalium inlra el circa Urbem; in qui- Placidiae nominibus insignitum, inde in hislorias
bus patebant oculis omnium series et epigraphes Yeteris Teslamenti, supra imagines pontificum in
pontificum, complexse eorumdera successiones ac pariele australi coloralas, ut slylum piciurae ulro-
lcmpora. Erudilis aulem viris maria transraissuris, bique observaremus et comparareuius. Perspicue
aul montes superaturis, ac plures provincias pera- autem comperimus vultus viginti qualuor seniorum
graluris, ut in Italiam et Lalium tandem perveni- Apocalypseos, in musivo S. Leonis delineatos, ita
rent, rarae admodum occasiones offerebanlur Ro- similes esse vultibus Aaronis el Moysi, pictura es-
mam concedendi, atque hic moram diuturnam tra- pressis in memoratis hisloriis Exodi, praecipue ubi
hendi, et necessaria ila parandi ad picluras et epi- plagas yEgypto illalas pictor exhibuit, ut ejusdem
graphes diligenter inspiciendas iterato experimento artilicis raanus aut cerle ejusdem scholaearlificium
(quod mihi necessarium fuit, licet ab annis triginta utrobique se prodat. Eadem ratio -veslium compo-
seplem in Urbe versanti, et cupienli nihil inexplo- nendarum, idem cullus corporum; omnia denique
ralum relinquere in iis quae dubia videbantur); ut C ingenium indicant ejusdera opificis. Nec dispar est
monachus, exempli causa, coenobii in Gallia vel in habiludo facierum, quas tribuil pictor suramis ponli-
Brilannia siti eadem facilitale omnia lustrare pos- ficibus, in ea serie disposilis a S. Pelro ad Inno-
set, qua potuit monachus abbaliae Farfensis aut centium primum, exhibens protomen singulorum,
Cavensis, quem studia amicorum omnium et com- ornatam candida lunica, purpureis limbis dislincla
provincialium juvabant, ut me adjuvarent in his in fuluris, el pallio candido humeris superfuso: quce
morosius disquirendis ac dislinguendis. imagines, seu protomes singillalim includunlur area
Nemo etlam non concedet oculorum fallaciam orbicularis figurae, seu clypeo (unde veleribns
esse frequentem in numeris describendis, praecipue dictse sunt imaginesclypeatai), apposila singulis or-
cum ex bumili loco, ex pavimento scilicet ecclesise, biculis brevi epigraphe, palmaribusKtteris indicante
liospes observat epigraphes et lilteras numerorum nomen ponlificis, el annorura, mensium ac dieruni
indices , depictas in editiori loco, eoque non satis numerum qui ejusdem sedi tribuunlur. Has vero
claro, tolis ducentis plerumque palmis inter piclu- epigraphes esse contendo archetypura prsestantis-
ras ct oculum interceplis, quanla est dislanlia ob- simura Catalogi pontificalis, ex genuinis docuineniis
scrvanlibus expavimenlo basilicae sancti Pauli. Non Romanae Ecclesiae productum, ibique consignalum
"
pigebit ea breviter indicare, quae anno superiori aetate Leonis Magni, merito a nobis observandum
1720 prseslilimus, per dies plures ileratis experi- ac describendum, et conferendum cum velustis Ca-
mentis, ut verum ducluin lilterarum earumque nu- talogis mullo majore cura qiiam- impendant politio-
merum assequeremur. rum litlerarum studiosi in colligendis fragmentis
i. Licet enim palmares sint cbaracteres Latini al- Ennii, Catonis alioruinque profanae erudiiionis insi-
phabeti, quibus constant epigraphes, nomina et gnium scriptorum. Omnia idcirco subsidia undiquc
chronologiam ponlificum enuntiantes in serie me- conquisivimus ad hasce epigraphes nitide distin-
morala navis mediaeac lalere auslrali basilicae san- guendas ac fideliter describendas.
cli Pauli, in ea lamen distantia ducentorum fere pal- . His aulem subsidiis destituti (praesertim dioptricis
morum a conspeclore in pavimento posito aegre ad- telescopiorum) qui ante inventum eorumdem nudis
modum discerni possunt, nisi pleno lumine perfun- oculisex pavimento observabant, allucinari facile
danlur per solis radior , a fenestris amplioribus in poterant in litteris numerabilibus discernendis; et
frontc occidentali eccleske admissos horis pomeri- nullo negotio signura quinarii Y subslituere suis in
dianis; quae lamen fcnestrae proximis imaginibus exemplis polerant pro inlegra denarii nota X cuius
265 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 260
dimidia pars in exemplari pulvere obsita delilesce- /S.bus quam in caeterisduabus basilicis , quas adire
ret, aut lumine non salis vivido perfnnderetur, aut ad conferendas epigraphes illi non vacabat. Praeci-
imbrium decidentium injuria coloris evidenliam puam hanc fuisse causam opinor diversitatis lot
amisisset. Eadem difficultate laborarunt in asse- in Calalogos inductae, quam deinde novis errori-
quendo unitatum numero, ubi plures se invicem bus cumularunt aroanuenses aetatum sequiorum ,
consequuntur; ac proinde Yll pro VIII,sequeac VIII tum ubi notas numerales perverterenl incuriose ,
reddere pro YIl poluerunt, ubi acies oculorum im- tum ubi in codicibus oblitteratas audacter sup-
pediebatur externis ejusmodi occullaiionibus cha- plerent aut oscitanler praelerirent; nec quisquam
racterum. reperiretur qui cogitaret de transmittendo ad Urbem
Nbs ad haec iropedimenta amovenda impetravi- exemplo sui codicis, ut numeri conferrenlur cum
mus tum a sanclissiroo Patre Clemente XI, cujus in protolypis basilicarum, quarum de.picturis et chro-
patriarchali basilica id erat tentandum , tum a re- - nologia nihil admodum suboluerat antiquario aui
verendissimoabbate et roonachisCassinensibuseam- bibliothecario, dissitis in provinciis agenti, et in
dem religiosissime procurantibus, ut longiores sca- Urbe nunquam versalo.
las admovere licerel, quas ab Urbe adduci curavi- 5. Haccigilur praesidiacomparationiset inspectio-
mus, et per mihislros idoneos non solum scopis ac B I nis, paratu admodum difficilia hospitibus e dissita
linleis everri, et pulverem abslergi, quo clarius lit- regione ad Urbem accedentibus, commode salis
terae et colores apparerent, verum etiam effeciraas palere poterant scriptoribus et bibliothecariis, in
ut iidem idonei viri qui scalas portaliles conscende- Latio, Sabinis et Campania commorantibus, quibus
rant, absterso pulvere digitos admoverent ad litleras facilis ad Urbem accessus, dum sarta tecta basilicar
singulas, easque nominalim inclamarent nobis, e curarcnlur, occasionem paraliorem offerre potui'
pavimento observantibus per tubos oplicos, num suos Catalogos cum hisce picturis d.e proximo con
conspectu nostro eadem indicatio fideliler apparerel, ferendi: quod etiam oblinere non difficulter con
quaevoce tangenlis lilteras proferebatur. Yeteribus tigit caeteris in ltalia constilulis, ct ad Urbem
illis chronologiaepontificiaestudiosis Romam adven- pluries evocatis. Ea igilur consideralio nos impulii
tanlibus ante inventum lelescopii, ac seriem istam, ut Italicofum' archivorum codices velustiores in
et notas chronologicas transcribere tentantibus, li- cbronologia pontificia ordinanda, et cum hisce
gnea castella erant adhibenda, et singulis imaginibus picluris conferenda praeferremus caeteris, pari for-i
atque inscripiionibus admovenda plurimis cum im- tasse antiquilate praestanlibus, sed longe ab Ilalia
pensis et curis, ut pari felicitate assequi possent dissitis in bibliothecis et archivis olim depositis
numeros hoc in archelypo Romanis litteris colora- C aut asservatis vel transcriplis per eos qui Ur
tos. Quanta vero diflicultas sit hospitibus Romam bem adire ct curo noslris conferre minime stu-
adeuntibus, ut emenso longo itinere de castellis et duerunt.
machinis cogitent ab Urbe in basilicam tfansferendis 6. Subsidia vero pafata scriptoribus et bibliolhe-
et erigendis, ut sordibus parietum detersis, litteras cariis in suburbicaria regione degentibus, cum longe
cvidentius de proximo transcribant, imaginari facile aucliora et cumulatic-ranobis oblala sint urbem in-
polerit quisquis alliludinem parietum et picturarum colentibus, qui propterea pro lubitu tot argumenta
dislantiara a pavime.nlo consideret. adhibuimus in litteris diligenter recognoscendis, ct
Mirandum fgilur non est si tot Catalogi, etiam in comparalione styli picturae, et iraaginum cum
anliquitus descripti ab his eisdera picluris, et epi- musivo S. Leonis, usi scalis ac telescopiis, et de-
grammatibus basilicarum Urbis per hospites et pe- lectu habito clariorum dierum ad observandum ;
regrinos exlerarum nationum, Romam voli aut reli- nostro j-ire id usurpare fidenter possumus, ut asse-
gionis causa adeunles, tanta numerorum diversitale ramus, ad quintum Chrisli saeculum,ad quod Leo-
inter se differant, licet ab eodem fonle fortasse nis Magni musivum pertinet, spectare etiam seriem
fuerint petiti. Cum cnim tribus in basilicis Romanis •~ ponlificum et chronologiam depiclam in pariele
depicta forent antiqua exempla ejusdem seriei et australi interno navis raediaebasilicac S. Pauli, et
chronologia (quam Nicolaus III anle annos 450 pertingentera a S. Petro ad S. Innocenlium primum:
inferiori loco in singulis iterandam duxit), aliquot idque ex consimili stylo -musiviet imaginum oculari
numeri minus evidentes in Laleranensi , exem- experimento satis deprehendi.
pli causa, quam in Yaticana, aut in hac minus 7. Accedit ad comprobandara hanc epocbam sx-
quam in Paulina, si a descriptore unica lanlum in culi Leoniani, communem musivo arcus majoris,
hasilica observanle, idquc raptim, ul viatores ple- et picturis adornantibus internam faciem parielis
rumque solent, aul acie oculorum infinniori prae- australis per universam longitudinem navis mediae
dilo exciperentur, transformari facile poterant in ejusdem basilicae, et seriei ponlificum sub eisdcm
nomeros differenles; dum alius descriptor evidcn- et cum eisdero pictae, accedit, inquam, ad epocham.
liores naclus in alia basilica, quam hospilio suo Leonianam ulrobique asserendam aucloritas gra-
proximioremliibenlius fortasse adibat,numerosexa- vissimorum auclorum, tribuens Leoni Magno
cle reddidit in suo exemplo, erraturus tamen in aliis opus ulrumquc in basilica S. Pauli pracservatum,
numerisejtisdem basilicae,niinus distincle apparcnti- nempe rausivum arcus majoris, et piclas histo-
PATROL. CXXVII. 9
267 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 268
rias Vetens Testamenti, atqne imagines vene-. A in presbylerio ac porticibus collocati, non omissu-
rabilium Palrum ejusque decessorum in sede Ro- rus certe picturas additas, si quae adjectaefuissenl; '
niana. cum in ejusilem pontificis Yita, sect. 360, recen-
Ac primum Liber ipsePonlificalis nemini attri- suetit imaginem Salvatoris cum reliquis in fasligio
buit renovationem basilicae S. Pauli, quaeconflagra- sub arcu majori basilicae Valicanae pictam fuisse
verat, praelerquam sanclo Leoni Magno; cui etiara ejusdera mandalo, ad inslar earum imaginum qusc
inscriptio aevi Leoniani, conspicua in ejusdem mu- in Lateranensi et in Paulina dispositac fueranl a
sivo, omnem reparalionem et ornatum refert acce- sancto Leone Magno. Quod atlinet ad Paulinum, in
ptum, dum ait: circuitu allaris tantummodo a Lcone III picturac
Placidisepi»mensoperisdecusomnepaterni legunlur elaboralse. Sect. 416 : c Super columnas,
Gaudelponli/icisstudiospleudoreLecnis. inquit, marraoreas, quse stant in circuitu altaris
Quale vero sit ornamentum a Leone additum ipsius doctoris mundi, ubi trabes quondam ligneae
post reparationem, musivum salis oslendit, ejus- posilaefuerant, el jam nimia vetuslale marcuerant,
que stylo persimiles piclurae jam indicalae; quas bic sacer antistes super ipsas coluinnas lilios poni
paulo post videbimus ab Adriano primo rcferri fecit, et super lilios ex metallis marmoreis platonias
ad eumdem sancttim Leonem. Meminit Liber *»posuil, diversisque picluris opus mirae magniludinis
Ponlificalis picturarum a Symmacho papa addila- decoravit. > Sed exlra altaris circuilum nihil tum
rum post confessionem in cadem basilica his memoral piclum fuisse. Demum sub Sergio II, secl.
verbis sect. 79 : < Item apud beatum aposlolum 495 : <Ecclesiae bealissimorum principum Petri et
Paulum iu basilica renovavit absidam, quae in Pauli a Saracenis fundilns depraedataesunt. > Be-
ruinam imminebat, et post confessioncm pictura nediclus tertius, aller ab eo successor, scct. 568 :
ornavit. i Quae si intelligenda sunt de picturis a i In basilica docloris mundi beati Pauli aposloli
presbyterii gradibus ad frontem occidenlalem colo- sepulcrum, quod a Saracenis destructum fuerat,
ralis, per totam navis Iongiludinem,quam post con- perornavil. > Neque ullus hic de picturis sermo, in
fessionemconsequi scriptor ex presbyterio spectans eadem basilica conslilutis nequc in Vitis succcs-
imaginetur, id ipsum esl quod conlendimus, ad sae- sorum.
culum quintum aeraeChrisli spectare picturas. Nam Caeterumconsuctudinisjam induclaeanle saeculura
et Symmachus papa, sextus a Leone Magno suc- Leonis terlii, proponendi imagines patriarc.haruin
cessor, ad idcm saeculuroLeonianum refertur, ut- in ecclesiis, testis est locuples Liber isle Ponlificalis
poie clectus anno Chrisli 498. Sin aulem absis S. in Agathone (sect. 145), ubi memorat sublatas fuisse
Pauli intelligatur a Symmacho renovata (cui Leo (C sirailes imagines palriarcharum Orienlalium, quando
primus nullam reparalionem adhibuit, qua nondum hi, sancla synodo decernenie, damnationis senen-
indigebat, licel cameram sive absidcm Lateranensis tiam subierunt. < Abstulerunt, inquit, de diplychu
et Vaticanaebasilicaeornavisse memoretur sect. 67, ecclesiarum nomina palriarcharum, vel de picturis
cum beati Pauli basilicam, igne divino combustam, ecclesiaefiguras eorura, aut in foribus, ubi esse po-
hoc est de ccelo tactaro, seu fulgure ictam, el inde terant auferenles, id est Cyri, Sergii, Pauli, Pyrrhi,
conflagrantem, per navis longitudinem ab arcu ma- Petri, > etc.
jori renovaret, et omni cultu ornaluque decoraret), In ecclesia autem beati Petri in Yalicano iutegro
et picturis ornala ecclesia binc inde post caraeram saeculoante Leonem III pictas fuisse imagines vene-
seu absidam in senatorio, et matron&o, quod con- rabilium Patrum, hoc est summorura ponlificum, sub
struxit (sect. 79); pictae historix et imagines, una Joanne VII, hic idem Liber Ponlificalis in cjusdcm
cura musivo arcus majoris, ut autc, pertinent ad Yila recenset, sect. 167.' ,
Leonem. Saeculisccnseculis narrantur in Vilis pon- 8. Yerum quid pluribus opus csl ad probandum
tificum salis diligenter compluresreparaliones hujiis hanc seriera, una cum picluris hisloriam Geneseos
basilicce, qua in tectis, qua in pavimenlo, qua in et Exodi exhibenlibus, el cum musivoarcus majoris,
parietibus; sed nullius pictursc coromemoralio fit, D exprimente viginti quatuor seniores Apocalypseos,
praterquam earum quas Leo III perfici curavit in coronarum oblalione Salvatorem nostrum adoran-
presbyterio. Adiianum primum in tccto mulasse tes, esse opus elaboralum jussu et cura Leonis
scribil (sect. 340) trabes quindecim. Leo teriius, Alagni?Cum sanclus Adrianus primus ita perscribat
quando basilica docloris gentium vi lerrcemotus ita in epislola ad Carolum Magnum, producta in synodo
concussa est, ut omnia sarta tecta corruerent (quod Nicaenasecunda, et una cum Actis ejusdem synodi
legimus .sect. 380) illam renovare statim ccepit, et publici juris facta a Labbeo, Concil. general. tomo
< sicut aaliquilus existebat, inquit, ampla et ma- VII, col. 955, el distincte numeret inler sacras pi-
xima fortiludine ppnens in meliorem deduxil sta- ciuras a Lcone Magno munificenter additas in ec-
tum, et in meliori specie eam marmoribus deco- clesiis a se constructis, sive refectis, triplicein clas-
ravit, tamque presbyterium, quamque lotam eccle- scm, quam basilica B. Pauli adhuc retinct, scilicet
siam marmoravit, et ejus porlicus renovavit.» Nihil musivum opus, Salvatoremmundi referens el viginli
admodum de picluris memorat hac in reparatione, quatuor seniores, ct coloribus efformatas historias
scd marmoris lanlum meminit in paviracnlo atquc (Veleris Testainenti), necnou imagines, scilicet cly-
269 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 270
peatas illas, quae seriem pontificum Romanorum re- A 9. Praeter hacc tcslimonia Adriani I ac Libri Pon-
praesentant sub historiis Biblicis jam indicatis. Red- lificalis, et a pingendi slylo deducta, atque aelali
dam epistolaeverba, pracmissoIitlerarum argumenlo. Leonis Magni tribuentia tam musivum quam piciu-
Comprobandum Susceperal Adrianus in illa epistola ras historim Biblicm et imagines suramorum ponti-
cultum sacrarum imaginum ex traditione majorum ficum, loculamenta ipsa, sive areae orbiculares de-
acceptum, et a dccessoribus suis constanter asser- monslrant seriem illam velusliorem, et ordine non
tura, praccipue in sex generalibus conciliis, quibus inlerrupto proccdenlem, non fuisse extensam ultra
ipsi per se vel per legatos suos de more prxsede- saeculum S. Leonis et Symmachi, aerae Christiana?
r-ant. Enumerat itaque musiva, picturas, et id genus quintum. Spatia enim orbicularia, quae advcrsa suiit
opera quae in basilicis Romanis Deo dicaverant, imagini S. lnnocentii primi, et in pariete boreali
haeresibus profligatis, a concilio Nicaeno, Silvester, destinabantur seriei pontificum post illud saeculum.
Marcus et Jtilius.; Damasus a Conslanliniano; post continuandae juxta ordinem successionis, constanler
Ephesinam synodum Xystus tertius; post Chalce- observatum in pariete australi a S. Petro ad S. In-
donensem Leo Magnus. Ubique recenset triplex illud nocentiiim I in orbe, seu clypeo, qiii occurrit primus
genus ornamentorum in musivis, in historiis, in ima- a fronte ecclesiae occidentali procedentibus ad pre-
ginibus coloratum. Ita ornatas exhibet Lateranensem B sbyterium, proferrc debuerant imaginem Symmachi,
ac Yalicanara basilicam sub Silveslro, Marco et Ju- saeculum quintum claudenlis et sexlum apcrientis;
lio. Et a tunc, inquit, usque haclenus summorum cum inter Innoccntium et Synimachum decem pon-
'
pontificum, videlicet Silveslri, Marci et Julii mirm lifices numerenlur, ac tolidem orbes seu clypei in-
magnitudinis sanctm eorum ecclesim(Laleranensis et tersint in pariete occidenlali inter australem et bo-
Yaticana) apud nos sunt depictm tam in musho (ab- realem intercepto : unde crustatim calx et gypsus
et in iis colorauc imagines et epigraphes dcciderunt.
' sidis et arcus majoris) quamque in cceleris historiis
(utriusque Testamenli coloratis in parietibus navis In secundo aulem orbe sen clypeo lateris borealis,
mediae, uli exhibet labula Ciampiniana x superius subseculura erat imago Hormisdae, post Symma-
impressa cum sacris imaginibus (vcnerabilium Pa- chum electi. In tertio Joannes primus, in quarto
trum sive pontiiicum decessorum) ornatis. Prose- Felix hiijus nominis quarlus, el ita in proximis se-
quitur per proxima concilia induclionem stiam. Ad riem ponlificum continuaturis. At seriem hic de-
quartam vero synodum cecumenicam deveniens, sub siisse dum pingeretur, res clamat. Nam practermisso
Leone Magno Chalcedone celebratam, dislincte me- primo ac secundo orbiculo, seu clypeo, et epigra-
morat musivum, historias et imagines juxta decesso- phe, ubi deciduaacalcis et gypsi labes divinare non
rum exemplum ab eo pontifice conslitutas in basi- C sinit quemnam ex ponlificibus pictor colorasscl, ler-
lica sancti Pauli, quas hodie supcrstites inluemur. lius et quartus orhiculus illisquc apposilae inscri-
t Itemque, ait, de sanclo quarlo concilio egregius ptiones nos docent ordinatam seriem ibi non con-
alque munificus praedicator S. Leo papa et ipse fecit lineri. Repetitur cnim tertio in orbiculo, seu clypeo,
ccclesias, quas in MUSIVO et diversis HISTORIIS, seu S. Eusebius, perinde ac si habendus esstt pontifex
IHAGINIBUS pingcns decoravit. Magis auiem in BASI- a S. Pelro quinlus et quinquagesimus, ciim in ad-
LICXSAKCTI PAULIAPOSTOI.I arcum ibidem majorem verso pariete australi in vetusta et ordinata scrio
faciens, el musivo depingens Salvatorem Dominum suo loco expressus.sedem oblineat sibi congruentem
nostrum Jesum Christum, seu viginti quatuor se- inier Marcellum et Melchiadem, quae a S. Petro est
niores nomine siro versibus decoravit, et a lunc trigesiroa secunda. Quartus ab hoc repetito Eusebio
usque haclenus fideliter a nobis veneranlur. > Duo (nam ires proximi desiderantur cum dcperdilis in-
hic observanda sunt in teslimonio Adriani, scilicet, scriplionibus) esl Anastasius, qui in serie anliqua
ecclesins a S. Leone ornatas fuisse musivo, historiis et ordinala parieiis australis est ab Eusebio nonus.
et imaginibus, praecipuePaulinam, cujus in musivo Anaslasium cxcipit Marcellus, licet Eusebio ante-
nomen suum ac versus apposuit. Alierum esl parli- riur juxla sericm veram, in adverso pariele adhuc
cnlam seu conjunclionis et vim habere (ut fcrebat D conspicuam. Marcello apponitur Adriantis , annis
usus aelalis illius, in Libro Ponlificali saeperepeti- ferme quingentis ab illo dissitus; deinde Agatho, qui
tus), quod evidens est in descriplione musivi operis, Adrianum praecessit et alios sedecfm ejusdcm do-
a Leone Magno dedicaii in basilica S. Pauli. Asserit cessores. Plane itaque consiat ex orbiculo tertio
ibi depicliim esse Salvatorem mundi Doininum no- lateris borealis seriem non cominuatam, sed pro
«trum Jesum Cbristum, seu v°ginli qualuor seniores, arbitrio pictoris, aetale incerfa conducti ad implen-
cum et vultus Redemptoris nostri et figurae viginli das imaginibus areas orUcularcs et spalia insrri-
quatuor seniorum binc inde dispositae siraul exhi- plionum (quae vacanlia relicta fiieranl sacculo Lco»
beantur. niano ad succcssorcs qui inposterum eligerentur
Constat igitur eliam ex Adriani I leslimonio tam suo ordine ibi colorandos el ornandos chronologicis
musirum quam \ncinras hiatoriarum Yelcris Testa- notis annorum, mensium ac dicrmn sui sacerdotii),
menli et imagines ponlificum Romanorum fuissc in eadem spaiia temere impleta fuissc, fignris ponti-
basiliea sancti Pauli a sanclo Leone Magno consti- ficum, fortc fortuna cnlleciis a pictore nndecunqiirt
ttitas. ei libuisscl, modo repeliti» cx veteri modo infarlis
271 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 27^
«x calalogo successorum, postpositis, pcrmislis, ad- ,Vannorum, mensium ac dierum eorumdem sedis nor
ditis eliam inscriptionibus temporum, qu;c nihilo modo cxhibcre, sed cliam nominibus consulum co.'
cssent cmcndatiores quam rhapsodia imaginum annos distingucre in iis qui Ecclcsiam rcxerunt,
quam elegerat. constante consulum magistratu. Scriptorum vcro
10.'Asserta iiaque cum sit oelali Leonianae series codicum oetas colligitur tura ex specimine chara-
illa veluslior et gcnuina chronologia parictis au- cteris, lum ex periocha in uno reperta, exlensa ad
slralis, tum indicatione manifesla piclurarum slyli, sieculum decimum tertium aeraecommunis. Quarc
«aindem aelatem cum musivo referenlis, tum pluri- communicanda haec omnia esse ccnsuit; idque pcr-
bus lcsiiinoniis Adriani papae primi et Libri Ponti- opportune, prelo nondum subjecta cum foret haec
ficalis, jurc aflirmare possumus originem Catalo- disserlalio. Transcriplas ilaque lccliones lura cx
gorum velusliorum atque emcndaliorum hinc essc membrauaccis codicibus mss., lum ex impressis ad
repelcndam : Italicis vero, ac pracsertim suburbica- me misit, quas ego conferens cum- Catalogo Libe-
riis, in archivis el codicibus, sacpius collatis cum riano aliisque collegia consulum assignantibus Vilac
isto archctypo, talem originem deinonstratum iri, ponlilicum, et cum numcris chronologicis in basi-
ubi conscnsus manifestelur. proeslaniiorum Catalo- lica S. Pauli pictura expressis, miruin in modum
"
gorum ihi repertorum, cum superstitibus picturis afficior,consensum colligcnsplaneconstantem horum
a S. Lcone curatis in basilica S. Pauli. Porro documenlorum quoeministrantur ab urbe Rom.i, ct
talem consensum inter vetustissimos Italiae co- a regionibus suburbicariis, et ab aliis archivis ec-
dices ct picturas hujus seriei Leonianae, per sin- clesiarum Ilaliae per saeculaferme singula acroeChri-'
gulos ponliliccs cxploratum proponam capite sub- slianae. Consequilur enim Acla martyrum, collegiis
sequenti. consulum plerumque signata conslante pcrsecuiionc,
11. Addam poslremo loco ex regulis critcrii Calalogns, oelateLiberii colleclus, cui piclurac Vali-
chronologici prolalis et probalis capite superiori, canac paria faciunt, imaginem Liberii ornanles
cbronologiam hanc ponliliciam, ex monumentis ge- vivenlis indicio. Hunc excipif Leonianus istc, in
nuinis ac publicis Romanae Ecclesioc collectam, et basilica S. Pauli depiclus et custodilus, sive in
in proccipuis cjusdem basili.cis per eosdem ponlificcs Leone sistat, sive perlingat ad Symmachum, ponti-
posilam, conservatam et repetiiam, atque consensu fieem quinti sacculiet sexti : cui proplerea fere syn-
praeslanliorum codictim conlirmatam, solidari ile- chronus»est Catalogus secundus sub Felice IV et
rum posse constanli suffragio el approbatione om- Justiniano, tanti habitus ab Henschenio, Papebro-
nium actalum, a Leonis saeculo ad nostrum inler- chio, Holslenio, Schelestratio, qui ex prototypo
ceftarum, pcr documenta oequepublica, hos numc- u cmendavit, el ab omnibus eruditis. Succedunl soe-
ros chronologicos ita praeferentia cacleris rationibus, culis seplimo, octavo, nono ac dccimo Calalogi ar-
ut eosdcm servandos ac praelegendosin divinis offi- chivorum Ilaliacvetusliores ac praestanliores, nempc
ciis proescripserit clero universo usque ad saeculum Bergomensis, Cavcnsis et Farfcnsis, circa undeci-
Chrisli dccimum quintum completum. roum transcriplus ex antiquiori. Hunc excipiunt
Debeo proesidium invicti hujus argumenli dili- proxime codices meinbranacei divinorum ofliciorum,
gentiac, erudilioni ac benevolentiac admodum rev. reperii in archivo ecclesiaeOcriculensis : el repe-
Patris D. Joannis Marangonii, qui sacris ccemetewi* tiliones veteris seriei ct chronologiae ponlificiic, a
martyrum curandis et historiae ecclcsiasticae illu- Nicolao lertio curalae tribus in basilicis patriarcha-
slrandoc comes addilus pietati ac pcritia; viri cla- libus intra et cxtra Urbem, sxculo decimo lertio,
rissimi Marci Antonii Boldelti basilicae Transtibe- donec in fine decimi quinli socculi typographia
rinoc canonici, anno superiori 1720, mcciim incubuil recens inventa divinarum precum in libris, clcro
per plures dies fideliter describendo catalogo ct ad recilanduro propositis, eamdem repetat chro-
chronologiac ponlificuni ex co, de quo loquimur, nologiam, a Leoniana aeiale, imo cl a Liberiana
Leouianae aetatis protolypo in basilica S. Pauli. La- n publice dedicatam in ecclesiis et in patriarchio Ro-
benle autem. annol721, cum verbo Dei minislrando mano.
deputatusfuisselper sacrum jejunium Quadragesinioe Nisi bscc series non interrupta probalionum et
in collcgiata ecclesia, olim cathedrali, oppidi Oeri- documentorum hahenda sit demonstraiio hisloricoc
culani, vix eo pervenerat ct aposlolici muneris ct chronologicae veritatis, juxta regulam superius
officium exercere coeperat, cum in archivum sub- conslilutam capite secundo, numero octavo, fateor
secivas horas titiliter impensurus deducilur, et co- me prorsus ignorare qnid aliqtiando cerlum humana
piam veterum codicttm in membranis scriplorum, fide in historico et chronologico genere dici posstt.
necnon haud exiguam impressorum ante finem sae- CAPUT V.
culi xv reperit, ad officia divlna celcbranda in ve-
Profertur series et chronologia pontificum
teri cathedrali collcctam. Observat in scriplis ac in
Romanorum, qum superest, swculo quinlo
impressis, procsertim Veneliis anno 1594, apud An- cerce Christiana picta in basilica sancti
dream de Tonesanis de Asula dxexx Jttnii, lecliones Pauli; ejusque concordia demonstratur per
propositas ad rccitandnm in festis summorum pon- epochas singulorum distinctas et compara-
tificum sanctis ascriploruin, chronologicas nolas tas Cum probatioribus Cataloqis omnium
273 BLANCHINTDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 274
alatum, ordinatim disppsitis, ut illorum jA luunt, tum quae chronologiam sedis illius, annis
consensus appareat cum laudato prototypo mcnsibus ac diebus constantem, efferunt pariter per
basilico? 'Paulince a S. Petro ad S. Innocen- lilleras capilales Romanas in vetustiori iila serie,
tium I.
SYNOPSISCAPITIS; coloribus expressa in basilica S. Pauli: quam seriem
f. Melhodoshic servanda in exponendiset comparandis depiclam dicimus saeculo quinlo, circa aetalem Leo-
singillalimepochissummorumpontificum,praservalis nis Magni, quando et rausivura componebalur,
io basilica S. .Pauli, cum eornmdemchronologiade-
scripla in codicibusprobalissimisoinniumsetatum.— ejusdem opiflcii ac scholac slylum ostendens. Quoc-
II. Prhnumreddenlnr tideliler cx archelypoillius pi- cunque igitur littcrac in archelypo sunt etiamnum
cluraelitteraesoperstitesct lacunx quarumsupplemcnta
pelenlur ex Catalogis,o— limdescriptisab lisdemarche- conspicuoe, illae a nobis imprimenlur characteribus
lypisbasiiicirumUrbi.i. III. Calalogi,ex diptychisel capitalibus rotundis, servato ordine et nuraero-ver-
Aclis martjrum Roinanorumsimilibusquedocumentis
cotlectiquarlo,quintoel sexloClirislisaeeul»,cumela- suum, seu linearum, quo pictor disposuit epigra-
boralisint florenlibusper eas setalesvirisin re clirono- phen imagini proximam ejus pontificis ad quem
logicapraestantbus,sunlca'teris prseferendi,etprae re- refertur. Lacunoc vero versibus ae lilteris
liquisadhibendiad comparationem.Duoinler hoscele- injuria
berrimisunt, Liberianusa Ducberioprimumeditus, et temporum illatoe, si quoc fuerint, oslendentur ex
alter productusad oelalemFelicisIVel Justiniani,qui diverso
aunosepocbarumeliam per cousules illostrant,'confe- characlerc supplementorum ibidem a nohis
rendicumserie chronologica,in his piclurisbasilicarumB adhibendo. Porro supplementa seriei veluslioris
Urbis proposilape.r eademsaeculaLiberii, Leonis Ma- aelatisLeonianaeubi
gni, et proximesuccedenliumaposlolicseseJis amisli- polerunt in eadem basilica repe-
tum. — IV. His deinde succedent Calalogi,peliti ex riri, et mutuari ex recentiori serie, snb Nicolao
archivis regionis saburbicariae,aliisque inlra Ilaliam. terlio ibidero
Qnataor praocaeteriseligunlur, Farfensis, Cavensis, repetita, uti dixitnus, imitatione supe-
Bergomensiset Luceusis,ulpote qHia saeculoCuristl rioris, ea consignabunlur characteribus capilalibus,
sexto ad ubdecimumnon inodocollativideantur, sed non tamen
etiam descriptiex iisdemarcbetypisbasilicarumUrbis. rolundis, sed inclinatis, sive, uli vocant,
— V. Ne omittanturCatalogiasservaliin arcliivisexira Italicis. Sin ea litterarum et lacunarum supplemenla
Italiam,si qui auale proximiet emendalioresrcputen- exciderint eliam ex Nicolai terlii picturis (qtiae
inr. qualessuritBelgicusPapebrochiiex membranissae-
euli xi descriptus ex asliquioribus, el complures a certe majorem lahem conlraxerunt, minus firmiter
Pagio cditi ex biblioihecaColbertina,horom quoque adlioerenleveteribus parielinis calce, gypso, colore,
numericonferuuturqui cumsnpcrioribus fermeobique
consenliunt.— VI. Calalogisita se consequenlibusa lot saeculisa conslructione parielibus superinduclo).
quartoCbristisjeculoadundecimumsuccedetearumdem supplendae sunt vacanlcs litterac et dictiones ex Car
epocliarumcollatiocum epochispomilicum,relatis in
codicesdivinorumofiiciorumadusuinecclesiarumprope talogis vetustiorihus et emendatioribus, pracseriiin
Urbem,tamscriptosquam impressosa saeculodnode- depositis in arcbivis regionis subufbicariac, utpote
cimoad finemdecimiqnimi. Prodacentnrtres in mem-
branisscripliad usum antiquaecatbedralisOcriculensis, archelypo proximiorihus loco ac lempore, juxta
et unus impressuspaulo posl exordia artis typogra- C regulas criterii conslitutas.capite secundo, in flne
pUica;,Veneliis.scilicet,anno 1492, qui omnes salis
exaete cum pracedenlibus concordanl. VII. Hanu- numeri i, cum credi possint ac debeant vel binc

scriptis Ocriculeosibusauctoritasaccedit, derivala ex desumpti, vel anliquilus collati cum iis prololypis
origineab Komanis.—VIII.Metliodirationepraemissa, per ecclesias palriarchales Romacspeclandis. Iudicia
quam io comparandisepochisservare consliluimus,el
nolionibuscodicom qui electi sunl ad comparandum vero lectionis legilimaehis in lacunis ila rcstilucndoe
scriplamchronologiam cum picla in basilica S. Pauli, ex
hanc ipsam damus, et cum ea reliquas ex iudicatis Cafalogis erunl in hac noslra editione lilleroc
codicibus collectas, ul iclu oculi conferri invicem alphabeti minusculi rolundm, ut vulgo dicilur, non
possint.
1. Quoecunquehaclenus praemissa sunl, referun- tamen capitales, quae solaeadbibenlur in litteris su-
lur ad firinamentiim ac demonstrationem istius ca- perstitibus archelypi Leoniani. Ila demum flet ut
leclor ipsum fere prototypum basilicoeS. Pauli et
pitis quinli, in quo utilitas noslrae disserlationis el
inquisitionis lota versaiur. Demonstratio aulem ar- cpigraphes ibi pictas quinlo Christi sacculoproc ocu-
lis habeat, servato numero versuum ac lillerarum;
gumenli hocce capile perlractandi nulla re alia el lacunas et supplementa, lum a.serie Nicolai III,
prorsus indiget quam exposilione et ordinalione.
tum a Catalogis pctita, hoc in exemplo
Kxpandemusilaque singulas epochas in auslrali pa- distinclescriptis cernat
riele basilicaeB. Pauli piclas, et ordinabimus com-
parationes illius archelypi cum omnibus subscquen- 3. Prae caetcris igitur Calalogis ct indiculi&chro-
tium oelalumdocumenlis, si h:ec perficiamus qtix nologiaepontilicioe,affinitateoelalis ac loci Leoniano
methodumconstituunl nostroe exvansionis, ordinis ct archelypo proximioribus, contcndamillosesse ohser-
comparationis. vandos maxime et confcrendos, qui per ea soccula
2. Priinum depulare conslitui in unaquaque pa- prodierunt, quae pciilioribus lcmporum scriploribus
gina columnam unain singillatira unicuique ponlifici abundabant : ila deccrnenlibus regulis prima ac
a S. Pelro ad hinocenlium ejus nominis primum, tertia, supra confirmatis capite 2, n. 2 ct 7, ubi
ubi seriesPaulina abrumpilur. In cjus columnaesu- ratum id habendum essc diximus : Inter documehta
prema parle reddam fideliter epocham ibi attribu- lemporum publica, si qum sunt, ea esse prmferenda
tam uni ex pontiQcibus Romanis,juxtaordinem quo qum per viros idoneos posita sinl proxima wtali de
picUe sunt et apposilacclypealis imaginibus eorum- qua cum maxime qumrilur. Ex doeumentis vero
dcm ponlificuni Romanorum. Lilleroc Romanaein aliunde minislratis quam ex loco ubi res proxime ger
prolotypo superslilcs a me indicantur iniliali clia- rebantur, suffragii prmrogativamforepenesillud cujut
raclcie roliuido; tuni qnae nonien pontificis cbnsli- auctoii causa scientia;,peiitia dkciplinw, ac studiui»
275 AD ANASTASIUMPROLEGOMEXAEDIT. ROM.-VATIC. 270
verilatis facullatem dederit ampliorem temporis ac A cum cbaracteribus certis annorum
supra indicato,
rerum perquirendarum. ac caeteris pracfercndo ex deraonslralis a me inter
AltendenlibUs ilaque nobis in delectu Catalogo- haec prolegomena pag. xn (supra col. 129). Suo
rum lum proximilatem loci ac temporis, rebus ac itaque jure Leo Magnus pingere polcrat atque
viris, quos reproesenlant, tum peritiam disciplinoe, proponere, lanquam numeris omnibus absolulam,
et causaro scienliocin auctoribus qui eosdera Cata- seriem el cbronologiara in basilica S. Paufi, cui
k)goscontexuerunt, fit manifestumhoc etiam noroine nos acceplum referimus quidquid in chronogra-
esse caeteris praeferendam chronologiam iis in Cata- phia ponlificia per Catalogos inde transcriptos Ro-
logis apparentein qui conlexebantur et proponeban- mana documenta constanler ac fidcliler posleris
tur publice in basilicis Romanis per oetalem liberii, tradiderunt.
saeculo Christi quarlo, et Leonis Magni saeculo Sacculo tandem proximo, nempe sub Felice
quinto, el Symmachi, Felicis quarti, ac Juslini el quarto, et Jusliniano principe, ad quara aelatem
Justini.ini principum, saeculosexlo aeroeChristianac. pertinet Catalogus appellatus a Schelestratio secun-
Nam aetatesillse'ae soecula prae caeteris abundarunt dus, chronologoruni studia nondum defecerant,
perilis in re chronologica scriptoribus, iisque adhi- florentibus Aromiano Marcelliuo inler Orienlalis
bitis per Romanos ponlifices ad suppulanda atque B imperii scriptores , et in Occidenle recoleniibus
ordinanda lerapora, occasione disceplationuin tunc eadem studia Prospero et Cassiodoro : a quibus
vigentium de celebratione festi Paschalis. Consianle abunde>consullum fuit ordinandis temporibus ponti-
vita Liberii, manibus erudilorum terebalur Eusebii ficum et consignandis per iaterculos consulares.
Chronicon, et a Hieronyroo, qui beato Damaso Libe- Incidit in proximos annos DionysiusExiguus Roma-
rii successori fuit ab epislolis, non modo Laline red- nus abbas, tum rei Paschalis, tumaeraeChrisli cultor
debatur, ut ejusdem usus communis fieret universo emeritus , cujus cyclus ita placuit summis pontiflci-
Occidenli, verum etiam producebalur usque ad sua bus, ut eum vulgandum esse crediderint ad usum
tempora. A Latinis etiam chronologis hoc socculo Ecclesioeuniversoe,et chronologia ita commoda visa
perficiebantur et illustrabantur cycli paschales : est posteris, ul per eam enunliari annos Chrisli
indiculi consuluin emcndatiores iisdem apponeban- voluerint ab aetale Caroli Magni, et conseculis qui-
lur, uti denwinscrantbujusce generis opuscula cele- busque soeculis tum in privata re adniinistranda,
berrima a Bucnerio vulgata post cyclum Yictorii; lum in publicis aclibus consignandis, quemadmoduro
in quibus laterculi consulares el praefectorum Urbi hodie adhibetur.
colleclio ad quarlum Chrisli soeculum pertinens, •4.Harum igilur oclatum Calalogos Ct chronolo-
eodemque perscripta et nomina ac depositionespon-' C giam pontificiam, quaro conlinent^ a Romanis docu-
tiflcum Romanoruro, ejusdem aetaiis in membranis, mentis acceptam, esse reliquis proeferendam cum
quarum aliquac bis etiam Prolegomenis insemntur demonstraverim, consequens est ut eamdem bic
superius. JElas itaque Liberii papoe ferax ailmodum apponerem ad conferendum et ad indicandum
fuit diligcnlium ac perilorura de re chrouologica ejus consensum cum archetypo S. Pauli. Diligenler
scriplorum. lndicavi eliain paulo anle (cap. 5, num. 8) igitur indagando genuina illius exemplaria in anli-
seriem vetustiorem poiilifictimRomanorum, in basi- quioribus codicibus et archivis regionis suburbi-
lica Valicana depictam ostendisse vivenlis indicium caricc, aul proximiorum Urbi ecclesiarum, quae
sola in imagine Liberii per insigne quadralum ejus saltem esscnt inlra Italiaro consliluta, et propterea
capiti aptalum; unde colligitur vel illam seriei Vali- potuerinl soepius conferri a roajoribus noslris cum
cauocparlem coloratam fuisseconstantevita Liberii, prolypis Romanis, Farfcnsis, Cavensis el Bergo-
ct serius productam poslea fuisse ad flormisdam ; mensis exempli numeros exprimendos curavi pro-
vcl ab antiquiori serie Liberianac oclatis pelituin xime post Catalogos Liberii, Leouis et Felicis quarti
exemplar, quod in Vaticana lali emblemale adorna- soeculoexaralos in anliquis membranis, aut pictos
batur. Utrumlibet vero admillamus, cerlutn est in parielibus patriarchalium Urbis ecclesiarum.
eadem aelale Liberii, qua vetuslior ex Catalogis D Quarium addo, quem appello Lucensein, utpote
scriptis, et vetustior ex depictis in parielibus basili- annexum colleclioni Canonum, sive Decrelo Anselmi
carum Urbis siuitil producehanlur, chronologoruni episcopi Lucensis,
praeslantiorum copiaro fuisse conspeclaro. 5. Ne tamen omilleremus consensum indagare
Leonis Magni tempora non minus quam Libcriana exlerorum quoque Catalogorum; si qui baberentur
abundabant doctis cbronologis, qtios ad ea sludia emendatiores, visura est post ltalicos memoratos
incitaverat rei paschalis inquisiiio, et cx admi- illitis etiara lypura subneclere, quem edidit rev,
nislris sedis apostolicoeconslitueral ejusdemponlili- P. Daniel Papcbrochius in suo Conatu chronbislo-
ces, uli demonstrant litleroc Viclorii Aquitani, et rico ad Calalogos pontiflcum Romanorum, pag. 75
cyclus Paschalis ab eo transmissus ad Hilaruro, hujusmodi nolilia praefixa
Leonis papae lunc archidiaconum, deinde successo- i Ne quid porro sublrahain suppellectilis nostrae
rem. Hujus perilia lemporum quanta fuerit abunde auliquiariae, unde illuslrari ponlificum bistoria pos-
colligi posse credaro exactissimo ex commensu sit, addo membranam , anle annos, ut apparct,
C'usdem chronologix dc Cbrisli Domini passionc sexcenlos descriptam cx alia vctusliori, finem cura
277 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 278
Vigilio papa obtinente, um eliam flnem accipiunt A dicibus per Gruterum in Thesauro, et Mabillonium
NOVIINA APOSTOLICORUM inter Analecla Mabilloniitomo in Analeclis, tom. IV, p. 483, editis; attexara suo
111, pag. 426, descripta et invenla post collectio- loco ad nolas, singulorum pontiflcum Vitis colligen-
neni quamdam decrelalium canonuraque ultra annum das, aliquot Catalogos e praestantioribus exlra Ita-
571 nou extensam. Sed ut multa noraina viliose liatn (quos inler censendi sunt in prirais ii quos
isthic scripla, sic et numeri valde diversi habentur produxil Pagius in secunda editione Crilicse Baro
a nostrae membranaenumeris. Nec minor diversitas nianae tomo I, plerique ex bibliotheca Colbertina
occurrit in altera Corbeiensi roembrana, quac in desumpti), quorum consensus cum serie el chrono-
eodem Analectorum torao pag. 429 incipit De epi- logia basilic-c sancli Pauli, ltalicis exemplaribus
scopis Romanm Ecclesim, el protrahitur usque ad conflnnala, ita proxime haec noslra documenta Ro-
Joannem VI, in eo sic finiens, ut ejus deccssorisque mana et Italica consequitur, ut parura admodum ab
bis reccdat. '
Scrgii 1 annos diesque omiserit adnotare. >
Porro utriusque Corbeicnsis supra raemini ac 6. Eosdem quoque Catalogos bibliothecarum
speciincn dedi supra in Aduoialionibus ad Calalo- provincialium advocabo in supplemenlum concor-
gos ponlificumex numero 5 ad 9, ubi etiam obser- dis testiinoniiquod eliciendum curavi ex libris Le-
vala fuit discrepantia ferme incredibilis ambo- B ctionariis, ut vocant divinorum ' officiorum , re-
runi chronologiae, tum inter se, tum reliquis pertis in regione suburbicaria, ubi adhibebantur
CaUilogis comparatoe; ila ut in septem prioribus passim a clero ecclesiarum ad quas pertinebant.
pontiflcibus a sancto Petro numeratis, nulla anno- De his notitiara altexam, ut appareat eam recen-
rum, et unius tantum ex illis mensiura summa con- sionem et collationem jure per rae factara, et adje-
cordet. Ycrum cum altenderemponiificem Anacletura clam proxime post concordiam Ilalicorum Calalo-
in utroque Catalogo Corbeiensi desiderari, visus gorum cum serieet chronologia basilicaesancli Pauli,
sum causam assequi aut suspicari posse cur tam hoc piaecipuo consilio . duclum, ut comprobarem
frequenter inler se el ab aliis illi dissenliant. Defe- ila constanter fuisse retentos eosdem numeros et
ctus enira ejus nominis inler alios pontifices Roma- pubiicis documentis ilaratos liabitos etiam post illa
nos manifeslat neulrum ex iis Catalogis fuisse ex saecula chronologorum pracslanlioruin, a saeculo
Romanis descriptum, et a fonte ac prototypo, quem deciino nd decimum quintum, ut in sacris ofliciis
in basilicis patriarchalibus Urbis summi ponlifices recitandis per festa summorum pontificum in ic-
constilueruut. Quae res contirmat axiouia supra gione Urbi proxiraa adhibercutur. ALiorura vcio
eiiuntiatum capile 2, num. 1 el 2, ac (olies repeli- pontificum, quorum festa non celebrabanlur, ex
tum in hac nostra disserlalione, nempe : Studiosis C hisce lihris documenta chronologiae et collaliones
vene chronologiocac seriei Roinanorum pontiflcuni, cum peti nequeant, suppIemenla*conquirenda esse
ul eam assequantur, consulenda esse gcnuina et pu- judicavi ex Calalogis iniJicalis pereadem ssecula posi
blica documenta hujus Eeclesiae, in qua Petri suc- decimum scriptis, aut descriplis ex probalioribus
cessores non modo sederunt, sed eliam apostolatus et emcndatioribus exemplis. Verum haec supple-
sui ac decessorum memoriaro Iuculenlam posteris menta notis in Vilas esse reservanda satius duxi, ne
reliquerunt disserlalio in librum excresceret, si lot collalioni-
Ex aliis autem Catalogis, quos proferunt bi- bus implerelur, aut ab instilulo consilio recederet
bliolhecaeet archiva exlra Ilaliam, satius duxi hunc subjiciendi oculis unico obtulu consensum eorum
insignem a Papebrochio merilo existiinatum et monimenlorum, quoe proximitas Urbis emendaliora
collatum cum vetusliorihus Corheieusibus, iu chro- ut conscrvarenlur ellecit per singula soeculaacraeChri-
uologia sibi invicem adversantibtis, ederc, ttt appa- stianac.
realquantum hic recedit ab illorum muueris nulla Tres vero sunt codices lectionum ejusmodi ,
probabili auctorilate flrmatis, imo se inutuo oppu- scripli anle annos quadringentos in merabranis et
gnantibus, tantum eum accedere ad conconliam cum adhibiti in ecclesia olira calhedrali, nunc collegia-
rationibus temporum consignatis in basilica sancli " la, Ocriculensi, in qua nuper a se repertos fuisse dum
Pauli, elinvetustissimis alque Urbi proximis exem- baecprolegomena ederein, mihi nuntiavit laudalus
plaribus ila perscriptis, dum series et chronologia P. Joanues Marangoni Kalendis Martii, ct subindc
culoribus expressa supcrerat ab oetate Liberiana, a me rogatus ul exemplum dignarelur transcribere
Leoniana, et Felicis et flormisdac, et Formosi eiiam lcctionuin, chronologiam pontificiam continentium,
iu aliis basilicis palriarchalibus intra et exlra Ur- pro sumnia humanitate sua illico ex iis diligenler
bem. Aitamen, ut appareat non defuisse etiatn in desumptum transmisit in epistola ciijus lalinam ver-
provinciis exlrallaliam aliquot diligcnles ac pruden- sionera dabo, ut appareat ex ilia characler actalis
les temporum collectores, qui idenlidem transcribe- scripturae codicum ab eo accurale observalus. Haec
rent, conferrent alque emendarent suos Calalogos igilur ad me perscribit:
ad fidem horum documcnlorum, in Romanoc Ec- i Hac in ccclesia collcgiala, ubi concionibus lia-
clesioe basilicis unicuiquc palenlium, simili cura, bendis per quadragesimam incumbo, reperi va-
quam nonnulli cx iis adhibuerunt in vetuslis inscri • rios codiccs sacros, ad usuni veleris cathedralis
ifliouibus Romaetranscribendis, comprobalam a co- olim collectos, gothica litterarum forma pcrsci-
279 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 280
ptos : quos inter Breviarium, ut vocant, anle A 7. His autem codicibos utor eo lubentius quo
aunos circiter quadringentos, quoad assequi pos- diligenlius exactos fuisse judicare par est ad exem-
sum, exaratum. In illo slatim observavi lectiones plaria Ecclesiae Romanae; lum quia codices ad usum
sanctorum ponliflcum, quae insignilacsunt non solum cathedralis ecclesiae in regione suburbicaria sitae
annis eorumdem sedis, verum ctiam indicationibus jam tum formali, apud eamdem collegiatam nunc
consulum, qui eosdem annos signarunt. Idcirco cum etiam cuslodiunlur; tum quia secundus ex manuscri-
meminissem diligentiac, quam anle aliquot menses ptis affirinatur disposilus secundum rubricam Fra-
adhibuisti in basilica sancli Pauli, quo tecum bis Irum Minorum anno 1354, vigenle illius ordinis
concedere mihi contigit observandi causa, judicavi instiluto, Cui serapbicus Pater et conditor legem
hanc notitiam forlasse profuluram notis quas tulerat, etiam lestamento firmatam, ut ejus regulae
adornas in Anastasium. Quare a me diligenter professores sacrosanctoe Romanae Ecclesioe consue-
descriplas accipe, praesertim in lilteris numerorum tudines ac rilus diligcnlissime cuslodirent.
indicihus, et in nominibus consulum, eliamsi cha- 8. Procmissis notionibus melhodi, expansionis et
racleres codicum unde eas descripsi sint admodum ordinis a me servandi in proponcndo archelypo
vetusti, nec distinguanlur inlerpunctionibus com- Calalogo, serie et chronologia ponlificiim Romano-
matum, aut litteris capitalibus, scu majusculis, ut B r«m ex picluris Leonianis basilicae S. Pauli, et in
vocant, i etc. addenda illius comprobatione, petita ex Calalogis
In fine codicis secundi observat adjeclam fuissc probalioribus, intra el exlra Iialiam custodilis , e'
cpaclara, lilteras Dominicales, et numeros cycli per duodecim consecuta saecula ad nos transmissis;
solaris per annos viginli oclo, consecuturos ex necnon producta nolilia codicum quibus ejnsmod>
aimo 1307 ad proenuntiandam Dominicam Se- ratio temporum commendata ad nos derivatur,
pluagesimac aliaque fesla mobilia. Quare pru- ipsam seriem basilicae expandere jam aggrediar.
denter arguit scripluram codicis esse vetustiorem Atlribuam unicuique ponlifici unam ex duabus co-
anno 1307. luninis, quibus singuloe paginoc constant. Iu supe-
i In fine, inquit, liujus codicis (secundi) adsunl riori ejus parte collocabo epigraphem illius pontifi-
iiolati dies, in quos Dominica Sepluagesimae inci- cis ex Paulina basilica ila descriplam lilteris capita-
dere debebat per octo viginli annos, sequenli libus rotundis, aul inclinalis, ut capitales rolundm
modo: indicenl characleres in ea basilica adhuc superslites
M. I. ccc. vii xvi a. x. slanle Jamiario et quidem in veteri protolypo Leoniano; inclinatm
,M. 1. ccc. viii xxvii g. f. xi. lnlranieFe- vero capilates, quas vocant characleres Ilalici, de-
bruario, etc. C monslrenl snpplcmenta illius epigraphis veluslioris,
qui characteres non sunl ejusdem manus qua code* petita ex lilleris superstitibus seriei recentioris
fuit exaralus, nec eodem alramento formati. Quare ibidem depictae sub Nicolao tertio. Lacunae vero,
credi potest codicem fuisse scriptura anle annum quarum supplemenla per neutram ex itlis seriebus
1307. i (Leonis el Nicolai) haberi possunl, quando utrobique
De tertii codicis octale nullus est dubilandi locus, exciderint characleres, accipienda esse duximus ex
cum observaverit vir clarissimus posl ofiicia de Calalogis regionis suburbicarioc (liceat hoc nomine
tempore hanc legi periocham : quatuor illos appellare, qui integris in inscriplio-
« Explicit breviarium sccundum rubricam Fra- nibus cum Paulina serie concordes reperti sunt in
innn Minorum, scriplum manu propria Dopni Jacobi Farfensi, Cavensique ecclesia, in Lucensi et in Ber-
Joannis de Narnia snb anno Domini mille ccc. liiij. 7. gomate) : quae supplementa minusculis, ut vocant,
mcnse Madii die xxix. Deo gratias. characteribus rolundis indicanda esse jtidicavi, quo
« Amen. Amcn. > aperlius signiflcaretur lacunae spathim' ibi nunc
Proeter bos codices scriplos divinorum offlciorum, superesse, ubi olim lilleras exslitisse idem spalium
ibidem reperit velus Breviarium , gothicis characle- declarat, et aucloritas aliorum Calalogorum, in re-
ribus, ut vocapt, impressum Veneliis ab Andrea de JD J liquis consenliens, et huic spatio convenientes as-
Torresanis de Asula die 20. Junii 1494, in-folio; in signans litleras quae inseranlur.
quo cum assignenlur sedi ponlificum anni, mcnses Archelypo igittir documenlo seriei et chronologiae
ac dies, et plerumque memorentur eliaro consulatus, ponlificum, ex parietibus S. Pauli ita deprompto,
non discrepanles - ab cxpressis in Calalogis Ecclesioc supplelo el recognito, addentur alia subsidia regionis
Romanae, hujus etiam impressi codicis rationera suburbicariae, nempe cbronologia in libris divinorum
babendam esse duxi, ejusque lestimonium esse an- officiorumlam scriplis ex saeculo xm, quam impres-
nectendum praccedenlibus, ut luculenter appareat sis ante finem decimi quinti, expressa per numerum
laudalam chronologiam fuisse conslanter adbibilam annorum, mensium ac dierum, et per consules : ubi
ct publicis monumenlis insertam, et ecclesiastico vero incidamus in ponlificem cujus Jecliones aut
aucloramento firmalam (nam lalis aucloritas codi- feslum iis in codicibus non rcperiatur, sive anni non
cibus ad rem divinam prescriplis et impressis prae rccilenlur, subrogabunlur teslimonia cbronologioe
cseleris adhibeiur) ex quarlo Cbristi saccuload fincm collecta cx aliis Catalogis antiquioribus ct casliga-
dccimi quinli. tioribus, pracserlim ex illis quos Pagius produxit ex
281 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 282
bibliolheca-Colbertina, scriplos circa oelatemCaroli A j Alii codicesecclesiresuburbfeariae.
Magni; nec non ab iis quos proximis a Carolino p q r s. Codices qualnor ad usum chori ecclesimnunc
imperio saeculis exaratos ex Yalicana vulgavit collegiatm,olim cathedralis, Ocriculanm, posl smeu-
liim xu.
Schelcslralius, una cum vetustioribus, inde per eum p Lectionarius libcr membrannceus, scriptus circa
et prolatis, et inter bocc prolegomena recusis supra. finem saeculixm.
q Lectionarius alter membranaceus, cujus scri-
SERIES CHRONOLOGICA pturac epocha proecedit annum 1308.
r Tertius Lcclionarius aelatis el scripturae similis.
s Breviarium impressum Yenetiis ab Andrea de
PONTIFICUM ROMANORUM Torresanis de Asula 20 Junii 1494.
A S. PETRO APOSTOLOAD S. INNOCENTIUM Supcrsedeo ab aliis codicibus aflerendis.pracsertim
PRIMUMFIDELITER DESUMPTA impressis, ut in iis sistam qui ad-usum ecclesiarum
Urbi proximarum adbibebantur.
Tum ex vetustissimis imaginibus el inscri
I.
ptionibus, una cum musivo opere sancli
Leonis Magni pictis in basilica S. Pauli S. PETRUS APOSTOLUS.
via Ostiensi; tum ex recentioribus, infra ' Picturcs vetuslw in basilica S. Panli Via Ostiensi.
illas eadem in ecclesia positis jussu Nico- B j pclrus
lai 111. sed
CONFIBMATA A NN
Ex codicib''»et Calalogispraeslantiorumarchivornmet
bibliotliecarumlam iutra quamextra Italiam. XXV
¥. II
BLANCHINI MONITUM. J&. VII
Ne cogar ad cohimnas singulas bujus seriei repe- a Catalog. Liher. ann. 25 mens. 1 die» 9
lere nolitiam codicum et Catalogorum, eorumque b Catal. FelicisIV 25 2 3
oetatis alque scriptune producere lestimonia, semel Catqlogi ex codicibusItaliw.
id pracslo in antecessum. Aptavi unicuique eodici et 25 2 8
c, Calalog. Bergom.
Catalogo significando.Ulleram nlphabeli quae in sin-
gulis columnis, ubi reperielur, indicabit semper d Cavensis 25 15
eumdem codicem et Calalogum, ejusque aetatem, uti e Farfensis 25 2 7
hic recenseo. 25 7
f Lucensis 2
a Calalogus est quarti saeculi snb Liberio papa, Calalogi ex codieibnsextra Italiam.
editus a Bucberio et a Scheleslratio, idemque im- 25 2 7
inler haec g Belgicus Papebrochii
pressus supra Prolegomena. I
b Calalogus sexli saeculisub Felice IV, edilus a C /i Colberlinus primus 25 18
Schelestralio ex bibliotheca reg. Suec., nunc Vati- t — sccundus 25 2 3
cana Alexandrina. k — tertius 25 2 8
/ — quartus 25 1 7
C d e f. Codiceset' Catalogi bibliothecarum et archi-
vorum Ilalim. „ m — quinltis 25 2 8
c Calalogus Bergomensis, editus a Schelestratio, » — sextus 25 17
et hic denuo cusus supra, descriptus sub Pio II, ex o - septimus 25 5 7
veleri coilice annorum 800, spectanle ad Ecclesiani
Consutum paria JErm Christi.
Bergomensem.
d Calalogus Cavensis ex codice undecimi soeculi, Ex coss. Vinicio et Longino 29
desinenle in Gregorio VII, a nobis editus infra. ad coss. Nervain et Vestinum 65
e Catalogus Farfensis ex codice per soeculnm xi a Calal. Liberianus in cod. Bucherii lcgens
transcripto ex veluslioi i, infra edendus in
his Prole- Nervam et
gomenis. Verum, ab ipso cmendalur in margine:
f Catalogus Lucensis. Ila appello eum quem supra Nervam el Yestinum.
dedi pag. xix (col. 14.1),ex Vaticano codice, comple- Oinnes recensiii codices sunl xim.
clenle Decrelum Anselmi Lucensis, ante annos 600 Omnes Petro assignanl sedis Rom. ann. 25
scriptum, lesle Sehelestratio, qui primus edidit. ]
Codices archivorum el bibliothecarum extra Italiam. Oclo ex eis menses pariler 2
g Codex el Catalogus Belgicus Papebrochii, aule Scx eliam expriraunt dies 7
annos sexcentos descriptus ex velustiori, desinente uti
in Vigilio papa, saeculivi, de quo supra pag. XXXVII, legimus in picluris vetuslissimis basilicte S.
(col. 180), n. 1, et cap. 5 hujus dissertalionis, n. 5. Pauli. II.
h i k I m n o. Septem Catalogi, ex bibliolheca Cotber- S. LINUS.
tina editi a Pagio in secunda editione lomi primi Veteres piclurm basilicmS. Pauli.
Criticm ad Baronium pag. i et seqq., quorum A linu s
AEsl noni saeeuli, desinens in Benediclo II, ad sed
annum Chrisli 858.
t Saeculixi, ad annum 1073 in Alexandro II. AN N
k Saeciilixi, ad annum 1099, in Paschali II. XI
/Saeculi xn, ad ann. 1134, in Honorio II. M
m Soeculicjusdcm ad ann. 1130, in Innoc. II.
u Sacculicjusdem ad aim. 1191, in CceleslinoIII. III
o Sscculi xiu, ad ann. 121'i, in lnnoc. IV. ir xn
283 AD ANASTASIUMPROLEGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 284
a Cat. Liberii ann. 12 mens. 4 d. 12 A a Catal. Liberii . omnesconsi-
b Cat. Fclicis IV. H 3 12 b Calal. Fel. IV. j gnant eosdem
Catalogi ex CodicibusIlatiw. p Ocriculensis primus f coss.
c Bergom. 11 3 12 q — secundus [
d Cavensis 11 3 12 r — lertius \
e Farfensis 11 3 12 s — '
quarlus
f. Lucensis 11 3 12 Omnes codices ab o ad o sunt xim.
Catalogi ex Codicibus extra Italiam. Ex bis 9 consignant aunos 12
g Belgic. Papebr. 11 3 12 Deeem habent mensem 1
h Colb. primus 15 3 12 Novera numerant dies M
t — secundus 11 3 12 IV.
k — lerlius 11 3 12 S. CLEMENS.
/ — quartus 15 3 12 Veteres picturm basilicm S. Pauli.
m — quintus 45 3 12 f clcmens
.» — sexlus 7 3 12 sed
0 — seplimus 11 3 3B ANN
Consulum paria JErm Christi. YIIII
Ex coss. Salurnino et Scipione 56 M. II.
ad coss. Capitouera et Rufum 67 Sr. X
a Cat. Libcrii . . « Catalog. Liber. ann. 9 m. 11 d. 12
.b Cat.Fel.c.IV
„ „ .. ... \\ omnes consignant
Mm ^» a b Calal. Fel. IV. ann. 9 2 10
pOcr.culens.spr.mus f ^. coUi ,ur Catalogi excodd. llalim.
1 - «ecundus/ c Bergomensi 9 2 46
annl XIel corrigun_
r — tertius 1 d Gavensis 9 2 10
|(jp j danl xy
s — quartus ', e Farfensis 9 2 10
Onines codices seu per numeros, seu per consules f Lucensis 9 2 10
rorrecli dant annos xi Calalogi ex codd. exlra Italiam.
Omnef praeter unicuni a menses 3 g Belgicus Papebrochii 9 2 40
Omnes procler unicuro o dies 12 h Colbertinus primus 9 2 10
Uli legimus in picturis basilicae S. Pauli. i - secundus 9 1 11
III. C k - tertius 7 1 11
/ — quartus 9 2 10
S. C L E T U S. —
m quintus 9 2 10
Veteres piclurm basilicw S. Pauli. -
n sextus 9 2 10
Circa imaginem hujus ponliflcis el epigraphen ila
o — septimus 9 2 10
consuinptae sunt, ut nulla Iitlera legi possit. Ex Consulum paria Mrm Christi.
CatalOgis et coss. ita colligilur numerus annorum, Ex coss. Trachalo et ltalico 68
raensium ac dierum ejusdem sedis. 79
YIIHet Tilo
a Catalog. Liber. ann. 6 m. 2 d. 10 ad coss. Yespas.
Corrige Vesp. VIII et Tito 77
b Catalog. sub Fel. IV. 12 16 u Catal. Lib. . Omnes consignani
Catalog. ex codicibusItalim. b Cai. Fel. IV. eosdem coss. Co-
12 J
e Bergomensis 1 11 p Ocric. priraus [ dex 9 mutilus est
d Cavensis 12 1 11 q — secundu / nec perlingit ad
e Farfensis 12 11 11 r — tertius I feslum S. Clemen-
f Lucensis 12 1 11 '
» — quartus tis.
Calalogi ex codicibusextra Italiam. Omnes codices ab o ad o sunt xim.
g Belgicus Papebrochii 7 \ 16 Ex his tredecim signant annos 9
/i Colbertinus primus 12 1 11 Undecim habent menses 2
— *
t secundus lff 1 11 Decem numerant dies 10
fc — tertius 12 1 11 Uli legimus in picturis basilicae S. Pauli
( — quartus 8 2 10 V.
m —." quintus 2 10 S. ANACLETUS.
n — sextus 1 1 11 Picturm veleresbasilicm S. Pauli.
o — seplimus 11 1 11 -J; anacletus
/ et o repetunl numeros S. Clemenlis sed
Consulum paria /Erm Christi. A N N
Ex coss. Vespas. VII et Tito V. 76
uil coss. Dominitian. VIIIl el Rufo 85 M. X
Corfig. Dcmit. XllII et Rufo 88 D. VII
285 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. R«. POiVT. CATALOG. 280
a Cat. Liber. ann. 12 mens. 10 d. 3 A . Consulum paria JErm Lhristi
b Cat. Fel. IV. 12 10 3 Ex coss. Valente ct Vetere 96
Catatogiex codd. Ilalia: ad coss. Galluin el Braduam 108
c Bergom. ann. 11 m. 1 d. 7 a Cat. Liberii omnes consignant
d Cavensis 11 17 b Cal. Fel.1V eosdem consules.
* Farfensis 11 17 p Ocric. primus Ocriculensis secun-
f Lucensis 11 1 7 q — secundus dus hac parte mu-
r — terlius tilus est.
Cataloqiex codd. extra Itatiam. '
s quartus
g Belgic. Papebr. 12 17 Omnes codd. ab a odo sunt xiui.
A Colb. primus 12 10 7 Ex his oclo danl annos
— secundus 13
t 13 10 7
k — terlius 13 10 7 Septem danl menses 7
Oinnes numerant dies 2
/ — quartus 12 . 10 7 Ubi legi nuineri possunl perinde ac legimus
t — quinlus 12 10 7
in superstitibus numeris bas. S. Pauli.
n — sexlus 12 10
— septimus B Yll.
o 9 2 10
repetit mimeros S. Clera. S. ALEXANDER.
Consulumparia JErm Cliristi. Veteres pielurm basilicm S. Pauli.
' Ex coss. Domilian. X et
Sabino 84 f alexander
ad coss. Doniil. XVU et Clcmenlem 95 sed
<j Cal. Lfberii omnes cons.gnant ann
b Cal. Fel. IV eosdera consules X
p Ocricul. priimis m
q — secundus ii
r — lertius d. IH.
s — quarlus a Calal. Liber. ann. 7 m. 2 d. 1
Omnes codd. ab a ad o sunl xnu, b Cat. Fel. IV. lO . 7 2
Ex bis seplem dant annos * 12
Cataloqi ex Cod Italim.
Octo assignant menses 10 c Bergomensis 10 7 2
Undecim numerant dies 7 R o* Cavensis 10 7 1
Uli legimus in picluris basilicaeS. Pauli. e Farfensis 10 6 2
VI. * Lucensis 11 7 1
S. EYARISTUS. Cat. ex codd. exlra Italiam.
Piclurm veleres basilicm S. Pauli. g Belgicus Papebr. 10 7 2
h Colbertinus primus 10 6 2
t . evaristus - secundus
se d t 10 7 2
k — lertius 10 7 2
AN N
/ — quartus 10 7 2
Xm.fi
m — quinlus 10 6 2
YII "
n — sextus 10 7 2
D. ii
a Cal. Liber. ann. e — septimus 8 5 2
13 m 7 d. 2
b Cat. Fel. IV. 9 0 2 Consulum paria n,rm Chrisli.
Catalogi ex codd. Ilalim. Ex coss. Palma, ct Tullo -109
D ad coss. ^llianura , et Yelerem 1-16
c Bergom. 13 7 2
d Caveusis 15 7 2 u Cat. Liberii Orones codices in
e Farfensis 15 b Cat. Fel. IV. secundis Coss. con-
7 2
p Ocric. primus cofdanl. Sed prio-
f Luccnsis 3 > >
q — secundus rcs aliqui relicenl.
Catalogi ex codd. extra Italiam. r — lertius
g Belgic. Papebr. 13 7 2 s Ocriculensis quarlus non raemorat coss. sed
/i Colb. primus 17 6 2 assignat annos 10 m. 7. d 12«
i — secundus 9 0 2 Omnes codices ab a ad o cum s sunt xv.
k — terlius 9 6 2 Ex his xi dant annos 10
/ - luarius 13 7 2 Decem legimt mcnses 7
»i — qiiiiilus 13 0 2 xi numerant dics 2
» — sexlus Desideralur Unica dies diffcrcnliac inlerest hos inler codices
; o — septiraus 10 7 , el picturas S. Pauli.
287 AD ANASTASIUM PROLEGOMENA EDIT. ROM.-YATIC. 288
VIII A e Farrensis 11 2 29
S. X Y S T U S. f Lucensis 11 2 2?
Vcleres piclurm basilicw S. Pauli. Catalogi codicumextra Italiam.
g. Belgic. Papebr. 11 5 22
f xyslu* h Colberlinus primus
sed 11 4. 3
i — secundiis 21 3 0
a n II —
k terlius 11 3 22
x —
/ quarlus 11 3 8
m m —' quintus 11 2 22
iil n — sexlus 6 3 8
S X o — scplimus vacal.
XI
a Cat.Liber.ann. 10 m. Consulum paria.
3d. 21
b Cat. Fel. IV. 10 2 1 Ex coss. Titiano et Gallicanc 127
Gatalogi ex codd. llalim. ad coss. L. Caesnrem II el Balbinum 237
c Bcrgoinensis 10 7 21 „ « Cat. Lib. eosdem habet consules, scd in sccuii-
d Cavensis ip 3 21 , dis Albinum loco Albini meiulose refert.
e Farfensis 10 3 21 b in Cat. Fel. IV coss. desideraniur. In codicihus
f Lucensis 10 3 21 Ocricul. p, q, r, s, desideranlur lectiones S. Tele-
Cat. ex codd. exlra Italiam. iphori.
g Belgic. Papebr. 10 13 22 Oiiines codices ab a ad o, sunt xun.
h Colberlinus primus 10 4 21 Ex bis undecira assignanl Telesphoro ann. 11
i —- secundus 10 2 1 Octo numerant etiam mcnses 3
k — lerlius 10 2 1 Seplem addunt et dies 22. Uous dies 21
/ — quarlus 5 3 21 uti legimus in picluris basilicoc S. Pauli m ulraque
m — quintus 10 2 31 serie Leonis M. el Nicolai 111.
n — sexlus 9 3 22 X.
o — septimus 11 4 22 S. HYGINUS.
Consulum paria JErm Christi. Veleres piclurm basilicm S. Pauli.
Ex coss. Nigro el Aproniano 117
ad coss. Verum cl Ambibulum 126 p< f Hyginus
a Lat. Libernr Codices a. b. in se- Hl
b Cat. Fel. IV cundis coss. con- M
p Ocric. primus sentiunt. Codex b. III
q — secundus reticet priores. Cac- D.
r — terlius leri codiccsp,q,r, s. VIII
s — quarlus carent lectionibus a In Calalogo Liberiano lacunae reperiunlur irr
S. Sixti. Hygino. Fuit lemporibus
Omncs codices ab a ad o sunl xiv. b Catal. Fel. IV numerat an. 4 m. 3 d. U
Ex his xi dant annos 10 Calalogi ex codicibusItalim.
Sex legunt menses 3 c Bergomensis 4 3 8
Seplem numeranl dies 21 d Cavensis ' 4 3 7
Quidquid picturae siiperesl cum bis concordal. e Farfensis 4 3 7
f Lucensis 4 3 7
IX.
S. TELESPHORUS. Catalogi codicum extra Ilaliam.
] 4 3 7
g Belgic.. Papebrochii
Veteres picturm basilicm S. Pauli. h Colberlinus primus 4 3 8
h lelesphorus f THeLeSFoRVs i - secundus 4 3 4
sed sedlT ANN. XI. M. III. k - tertius 4 3 0
ann D. XXI. / — quarttis 4 5 8
XI. M Piclurm m — quinlus 4 2 8
III. D. Nicotai III. n — sextus 4 3 8
XXI o — seplimus 4 5 8
Picturm smculiS. Leonis"Magni. Omnes codices ab n ad o sunt xnu.
a Catal. Liberii ann. 11 m. 3 d. 3 Ex bis tredecim assignant Hygino annos 4
b ,at. Fel. IV. 11 3 21 Uudecim vero Iribuunl menscs 3
Catalogt ex codd. Ilalim Scx dcuique dant dics 8
c Bergomensis 11 3 22 uli legimus in picturis basilicx S. Pauli.
d Cavcnsis 11 2 22 « Consulum paria c Catalogo Libciiano deduci
289 BLANCHINIMSSERT. DE AN1. P.K. PONi. CATALOG. 290
lacuna prohibet. Sunt vero assignandi (ex Camerino A XII.
el MagnooeraeChrisli 138 S. ANICETUS.
coss.) ad Severum et Priscinum 141 Veterespiclurw Basilicm
b Calalogus Feiicis IV habel a consulatu Magni et S. Pauli.
Camerini usquead Orfito et Camerino. Sed cum idem f anice
Calalogus Hygino assignet sedis annos quatuor et tus sed
incipial a coss. Camerino et Magno, necesse est ut ANN *
postremi consules sint Severus et Piscinns pracsertim XI ,
cum collegium coss. Orfiii et Camerini nuspiam re- nT.IIII
periatur, adeoque ibi sit mendum in codice corri- d. III
gendum. a In Catalogo Liberiano*, hic luxalo, Anicetu?
XI. omiltilur, ejusque anni adduntur Pio.
b Catalogus Fel. IV. Aniceto attribuif, ut in pictu
S. PIUS («). ~
ris, annos 11 m. 4 d. 3
Velerespiclurm basilicm S. Pauli. a Ms. Caesareum prioris citalogi ex edit. Cuspi-
f pius niani, et Scheleslr. correct. lacunam habet in nu-
sed ann rocris annorum; aed cxprimit Anicelum, et coss.
VIII Gallicanum et Yelerem illius in exordio.
5. III. D. Catalogi ex codicibusItalim.
III permulant annos Pii cum Aniceto, uli diximus
g1 in columna praecedenti. Nos reddimus, ul in co-
o Catalogus Liberianus hic mutilus Anicetum suc- = dicibus occurrunt, sed monemus esse cum proe-
cessorem reticet, ejusque annos addit PiO, cui at- B ced. permutandos.
g c Bergomensis 9 3 3
ribuit ann. 20 m. 4 d. 21. -• d Cavensis 8 3 3
6 Calalogus Felicis IV mendose descriplus loco s: e Farfensis 9 , 3 3
innorum 8 exprimit 18 m. 4 d: 3 quare et duobus f Lucensis .8 3 3
Auguslis coss. ejusdem terminum figit, qui claudunt Catalogi ex codicibus extra Italidm
mnos Aniceti. g Belgic. Papebr. 8 5 3
/i Colb. primus 11 4 3
/ Cataloai ex codicibusItalim. — secundus 11 4 3
G fc — tertius 12 4 3
g5 permulant annos Aniceti cum Pio, qma nonmiiiis — quartus
s in exemplaribus Anicetns mendose praeponilur / 11 4 21
„ Pio, et niMnerireccnseiilur contra ordinem pi- m — quintus 11 4 21
g— cturoe S. Pauli. n — sextus 9 0 3
c Bergomensis 11 3 21
> d Cavensis 11 4 3 o — septimus 9 4 3
^- e Farfensis 11 4 3 XIII.
g. f Lucensis 11 4 21 S. SOTER. !
ln picturis basilicwS. Pauti a Nicolao 111 additts.
ex
Catalogi codicibus extra Italiam.
f SOTHER SED Afi
g Belgius. apebr. 11 4 21 VUII. M. 111. D. XXI
h Colb. primus 11 4 21 Yetustior scries aclatis Leonianae ita detrita est
i - secundus 11 4 3 in S. Solere, ut legi omnino non possit
k — tertiss 15 4 21 o Catalog. Liber. ann. 9 mens. 3 dies 2
i — quartos lt 3 21 b Catal. Felicis IV. 9 6 21
tp — quintus H 4 21 _ Catalogi ex codd. Italiee.
n —• sextus 9 3 0 c Catalog. Bergom. 9 3 >
o — septimus 9 3 9 d Cavensis 9 5 20
\a) LiicetIrenoeus, islorum temporum oequalis,lib. Orfitum, et Priscum : ad coss. duos Augustos
iii, cap. 3, Pium Aniceto praeponat, quod etnos fe- Chrisli 149. Chrisli an. 160.
cimus, varia tamen posipositio sequenlium aelatum
implcxos reddit Calalogos, quorum descriplores vix Consulum paria annorum ralionibus conscnliunt,
poteram fidem exigere ad hanc picturam, autographi si desumantur ex antiquiori Catalogo bihl. Caes.
locum oblinentem; si jam tura detrita aul labefa- ad ras. exemplar, el ad edil. Cuspinianicorrect. ex
ctata erant nomina, ut hodie sunt. Colligitur laroen Scbelcslralio; et Pio, qui praecessit,tribuantur coss.
ex lol Catalogis, praecipueltalicis, summa annorum Severus el Priscinus (non Severus el Clarus) usqne
vcl xx, vel xix, cum mensibus vn, et diebus xxiv, ad Orfilum et Priscum an. Chrisli 149; Aniceto au-
inter ntrumque ponliQcem dislribucnda. Hanc, nos tem coss. Galljcanus et Vetus, in eodem ibi consi
ita distribuiraus ex picturis S. Pauli. gnali (aeque ac in secundo Catalogo) iisqije ad duos
Augustos, male memoratos in Pio, uti ratio teinpo
f Pius sed. an.8 m. 5 d. 3. f Anicelus sed. an. 11m. rum el summa anuorum demonstrat. Vtde nolas ad
Ex coss. Severo el PrU,4 d. 3. Ex coss. Gallicano SS. Pium el Anicetum.
sdno;Christil41adcoss. et Yelere, Chrisli an. 150
m AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 292
e Farfensis 9 3 20 A p Ocrictil. primas coss. Paler. et Rra.hiam
f Lucensis 9 3 20 q — secnndus coss. Patern. et Braduam
Catalogiex codkibns exttd Italiam r — tertius coss. eosdem
g Belgicus Papebrochii 9 3 21 s '*—' qnarius coss. eosdem
h Colberlinus primus 9 6 21 Omrres codtees ab a ad o snnt xnn.
i — secun-dfl.» 9 6 21 Ex hTsdnodecfm legiint annos 5
it - * terlius 1T) 5 21 Urois legit etiam mfetises 4
/ — quartus 9 5 0 Novemnnmerant insuper dies 5
m — qninlus 9 6 21 In picliirls supcrstitibus veleris seriei Lconianac
n — sextus 9 5 0 eosdem numeros recogtioscimus in mensibus ac die-
ov — septimus' 9 S 11 bus. Numeri annorum vetuslate sunt assumpti.
Consulum paria JEra Christi. XV
Ex coss. Rnstico et Aquilino 162 S. VICTOR.
ad coss. Cethegnm et Clarum 170 Piclurw veteresbasilicm S. Pauli.
a eatal. Liberianus lacunatn ostendit loco coss. Picturse soecuiiS. Picturae octatis Ni-
Soteris Leonis Magni colai III
b Calalogns FelicislV indicaMoss. suprad. fvictor fVlCTOR
p Ocric. primus : in lioc desiderantur lectiones' sed s e d' a n n. x
q — sectindus numerant eosdem a n n 11. d. x
r — tertiHS ann. 9. m. 3. d. 3. X
s — quartus In coss. concordant II
Omnes codices ab o ad o sunt xun. d. x
Ex his tredecim numerant ann. 9 a Catalogus Liber. ann, 10 m. 2 d. 10
Novem vero habentmenses 3 b Catalog. sub Felice IV. 10 2 10
Quinque recensent dies 21
a Ni- Catalogi ex codd. Italim.
ac
Non sccus Iegimus in picturis basilice, c Bergomensis 10 1 10
colao III repetilis ex veteri serie, in qua S. Soteris d Cavensis 10 2 10
epigraphe bodie consumpla est. e Farfensis 10 2 li)
XIV. f Lucensis 10 2 - 10
S. ELEUTHERlUS. Catalogt ex codd. exira llaliam.
(j
Picturm veteres S. Pauli g Belgicus P.apebrochii 10 I 10
f ELEuTHER h Colbertinus primus 10 '2 10
i — secundus 10 2 10
s e d. a n n. xv k — tertius 10 2 10
/ — quartus 10 2 10
ro IHI m — 10 2 10
quintus
n — sextus , 10 2 10
a Cat. Liberii ann. Desideratur epocba o — 10 2 10
2 sepiimus
b Cat. Felicjfs IV. <5 m. 3 d. Consulum paria Airas Cliristi
Catatoai ex codd. Ilalim. J5xcoss.,Comniodo V et Glabrione 186
c Befgom. 15 6 5 ao coss. Leteranuni, et Rufinum 197
d Cavensis 15 6 5 a Catalogus Liberianus edil. Buctteriante, pag.
e Farleiisis 15 6 5 annis novem, mensibus tribus, diebus diiobus.
270,
f Lucehsis 15 6 5 Idem
Catal, Liber. ex edit. Cuspfwarii apmi Sche-
Catalogi ex eodd. extra 1laliam. D lestrat. pag. 418 : annis decem, mensibus duob.
g Belgic. Papebr. 15 4 5 diebus decem. In coss. lacuna.
h Colbr. primus 15 6 5 b Catal. Felicis IV eosdem coss. memoral
i —* secniulus 15 3 2 Ocric pfim. ) eX CpmmodoV. el Glahr.
p
k — 'tertins 15 5 5 9 — secund. ] ad Laterannm et ttnftir.
l — quailus 15 0.0 f — tert.etomnesassignant a,x, ni.ii.d.x.
m — quintus 15 6 5 * — qnartus leclionibus his caret.
tt — sexlus Lactnia esl in ele. OnwiesGodices ab a ad o sunt xirti.'
« — septimus 15 6 5 Omnes Victori Iribuual annos 10
Consulum paria jEmGhristi Duodecim ex his assig»a«l menscs 2
Excoss. Vero ef Nerenniano.Corrlga Omnes, uno dempto, numeratit dres 10
Seyero D el Hereiiniand 171 Siiperstes denarii nota X m picturis r>asilicse'S,
Ad cossiMaternum, etBraduam 185 PauK oetatis Leonian* ai5 sedem annomm denotal
a Cat. Liherii eosdem assigtia partem priorem mimeri \\1, et nulbmi mcnsere,
b Cat. Fclic. IY. eosdem oslcndit ciim dtebiis x, qiii eranl tributi Yiclori. Scd dcscri-
293 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. GATALOG, 294
ptores improvidc inlerponenles inter x ct bina- A \ a Catal. Liber. ann. 5 m. ,2.f. 10
rium n siglam mensium M. ex annis xn efforma- 6 Cat. Fel. IV. 5 2 11
runl annos x, menses n, Viclori non assignandos, Calalogt ex codd. Ilaltm.'
ut probatur in nolis ad ejus Yitaro. c Cat. Bergom. :5 2 10
XVI. d Cat. Cavensis 7 2# 10
e Cat. Farfensis 7 2 10
P. ZEPHYRINUS.
Picturm veteres basilicm S.Pauli. f Cat. Lucensis 7 %-...:< 10
Piclurae ssecali Piclurae aetatis Nicolai Calalogi ex codd. exlra Ilaliam^
S. Leonis Magni Terlii g Calal. Belgicus Papebr. 5 %... -. 10
n Cat. Colbert. primus 5 % . 10
+ Zephy f zEPHiRIN
rinus SED ANN i — secundus 6 2 10
sedan xvn k — terlius 6 6 10
n.XVH i. m. . / — quarlus 5 2 10
II x m — quinlus 2
m. X 5 10
« Catalog. Liber . . . n — sextus 5 2 10.
b Calalog. Fel. VI. ann. 7 m. 6 d. 101B o — septimus 0 2 2
Catal. ex codd. Italim Consulum paria Mrat Christi
a Bergomensis 17 2 10 Ex coss. Antonino ct Advento 218
b Cavensis 16 2 10 ad coss. Anlonino IV et Alexandro 2?2
c 'arfensis 17 2 10 a Cat. Liberii eosdem coss. assignat
d Lucensis 16 2 10 6 Cal. Fel. IV priores coss. recenset
Catalogi ex codd. extra Italiam. p Oric. primus codex reeenset coss. poslremos .
g Belgicus Papebrocbii 16 2 10 q — secundus mutilus est
h Colberlinus primus 18 7 10 r — tertius coss. memorat quos primus
i — secundus 9 7 10 < — quarlus similiter
k — terlius. 8 8 7 Codices hi dant annos 5 m. 2 d. 10
/ — quartus 13 2 10 Omnes codices ab o ad o el a p ad « sunt xxn.
m — quintus 19 6 10 Ex his undecim dant annos 5
n — sextus 18 2 10 Sedecim assigpant menses 2
o — seplimus 9 6 10 Quindecim numeranl dies -...,; 10
Consulum paria Mrm Christi C Uli legimus in picluris basilicoe. "
Ex coss. Salurnino et Gallo 198 XVIIL t
ad coss. Praesentera et Extricalum 217 S. URBANUS.
a Calalogus Liberianus eosdem consules memorat Piclum veteres basilicm S. Pauli.
post Iacunam Victoris, supplendam ex cod. bibliolh. f YRBA f VRBAN SED,
Caesareaeedit. Cuspiniani apud Scbeleslratiuni p. 420. NYS ATfSVm, Jf^fi ..
atalogus Felicis IV eosdem. coss. refert. . . -T> d..sai,
*>/>»9» r, *, Ocriculens. I,2et4 eosdero consules AN. VIII
signant; tertius caret lectionibus sanctfZepbyrini. m. XI
Omnes codices ab a ad o sunt xmi d. XII
Tres ex his tribuunt Zephyrino annos 16 a Ca.t. Liber. ann. 8 m 11 d. 12
Duo annos 17, duo ann. 18, unus 19 b Cat. Fel. IV. 3 |o 12
Duodecim vero assignant et dies 11 Calalogi ex codd. ltaliw.
Ex consulum nominibus constat, numerandos c Cat. Berg. 8 II 12
esse annos xvim, quem numerum in picturis duplici D d Cat. Caveri. 8 W
'
12
versu signalum pcvo Leoniano e Cat. Farf. 8 11 12
XVII. II. / Cat. Lueen. 8 1! 12
juxla areae spatium anguslius, male divisernnt de- Catalogi ex codd. exlta Ilallam. *
scriptores in annos xvn el menses n, addila sigla M. g Cat. Belg. Pap. 8 II 12
quam aetas posterior deinde interposuit non secus ac h Cat. Colli. primus 9 ' 10 12
inepocha Yictoris.Vide notas ad Vitani S. Zephyrini. i — secundus 4 fO 11
XVII. k — lerlius 4 f0" 12
S. CALLISTUS. / — quarlus 9 ff* s 12
Picturm veteres basilicm S. Pauli. m — quintus '9 10 12
f callisTVS f C^LISTVS n — sexlus 11 H 12
se-B- SEBT AN. v o »—seplimus 9- >ll-
anN M. II 12
VM d; X Consuium paria . Mw C&risli
•II. B Ex coss. Maximoet ^EIiano 225
X ad coss. Agricok.ro et Glcnientiniuii 250
293 AD ANASTASJUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 206
a HSat.Lib. assignat cosdem coss. A f utERVS
* Cat. Fel. IV. Consiiles non refert. SffJ.
Consules non rccen- AN
p Ocr, primus NI
q — secundus sent, sed tribuunl Ur-
'r -*• lerlius bano sed. an. 8, m.
^ — quartus 11, d. 12. Ex catalogis emendatioribus ita reslitui poteslepo-
Omnes codices ab o ad o et a p ad s sunt xxu. cl.a S. Anleri: sed. an..., mens. 1, d. 12.
Ex his deCeth tribuunt annos 8 a Calalog. Liber. mense 1, diebos 10
TrCdecim nuraerant menses 11 b Cal. Fel. IV. ann. 11 m. 1 d. 12
Omnes, uno demplo, signaht dies 12 Calal. ex eodd. Ilaliw.
Tt: numerantur in picluris basilicae. c Bergom 0 1 15
d Caven. 12 1 12
XIX. e Farfen 12 1 12
S. PONTIANUS. f Lucen. 12 1 12
In veleribus picturis basilicae S. Pauli, Pontiani B Catalogi codd. exlra Ila.tam
g Belgic. Papebr. 12 1 20
epigraphe ita absumpta est, ut nullae supersint h Colb. primus 19 5 2
Utleraepraeter initiales, quoepriraam illius nomi- t — secundus 0 1 12
nis svllabam consliluunt, ejusque locum certum k — tertius 12 1 12
indicanl ita perscriptae. -
/ quartus 1 15 0
* PONtiaBUo m — quinlus 11 1 12
sed. . . n —# sextus 15 0 0
o — septimus 0 1 15
• • • * Consulum paria JErmChristi.
Ex Catalogis ita suppletur epocha S. Pontiani : Consulum par unicum Antero tribuilur lam in
sedit ann. 5, mens. 2, dies2. Libcrii, et Felicis IY quam apud S. Pro-
Calalogis
a Catal. Liber. ann. 5 m. 2 d. 7
sperum. Acla quoque S. Pontii et Eusebius mensem
b Cat. Fel. IV. 8 5 2 unicum regimiius Ecclesiae Anlhero tribuum. Quare
Calalogi ex codd. Italim. Gatalogis a, c, t et o inhaerendum : et inde caeleri
e Bergom. 5 11 0 - sriht corrigendi: ut mensis unicus, el dies 10 vel
d Cavensis 5 2 2 " 12, aut 15, ei iribuanlur sub coss. Maximinoel Afri-
e; Farfensis 5 2 2 cano aerseChrisli 236
e Lucensis .5 2 2 Uti ex sequenli epocha S. Fabiani.
xxi;
Catalogi codd. exlra Ilaliam.
5 2 2 S. FABIANUS.
g Bebzic. Papebr
h Colo. primus 19 5 2 Picturw veteres basilicm S. Pauli.
i — Seeundus 6 5 2 f FAVIA
• NVS
h — terlius 6 5 5
/ — quartus 5 2 0 SE D
n> >— quintus 9 5 2 ANN
n ',- sextus 5 0 0 xni
o - 5 2 2 M. \.B
septimus
Consulum paria Mrm Christi X
a Catalogus Liber. ann. 14 m. 1 d. 10
a Ex coss. Pompeiano et Feliciano 231
b ad coss. Severuro et Quinctianuj» 235 Q b Catatogus Felicis IV. 14 m. 2 4. 11
«. OroneSr codices Ocriculenses Catalogi ex codkibus Italim.
p, q, r, signant c Bergomensis
ann. 5, m- % d. 12, et eosdcm coss. memo- 13 1 10
d Cavensis 14 11 H
rant tertias et quartus.
e Farfensis 14 11 H
Omnes codices ab a ad o el r sunt xviu.
Ex bis xiii assignai.t annos 5 f Lucensis 14 H 7
xi dant menses 2 Chlalogi ex codicibus exira Italiam.
2 g Betgicus Papebr. 14 2 10
ix numerant dies
XX. . h olb. prinius 14 1 10
i — secundu 14 11 11
S. ANTERUS. k — tertius 14 1 10
Tam iri aritiquioribus picturis soccttiiLeonis Magni / - quartus 13 1 10
quam in secundis a Nicolao tertio additis, epocl.ae m — quintiis 14 1 10
S. Anteri nihil admodnin cosspioitum est. Supcr- n — sextus 14 1 lo
sunt in veteri -serie sequenles litteroe : o — septimus 14 11 II
297 BLANCIIINlDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 298
Consulumparia Mrm Christi .V Unus vero signat annum 1
Ex coss. Maximinoet Africano ' 236 Duo ascribunt menses 3
ad coss. Decium II et Gratuin 250 Decem addunt etiam dies 10
a Cat. Liber. a consulalu Maximini et Africani - Incertum esl num picturae referant sedissc ANNIs
usque Decio II et Grato III, an vero ANN. I, m. III D. X, quod videlur vero-
b Cod. Fel. eosdem coss. recenset; sed posterio- similius, tit ex consulibus evincitur.
ris Groli cognoroenlum vertil in Quadrali, vi- xxni.
tio amanuensis. s. LUCIUS."
p Cod. Ocric. primus eosdem habet coss. Picturm veteresbasilicm S. Pauli.
q — secundus eosdem recenset
f L u ci
r — terlius. In hocdesideranlur plura VS SE
s — quartus eosdem coss. referl DAN
Omncs codices ab o ad o sunt Xllll, et additis a p N.III
ad s suut XVIII. M. III
Ex bis XVI iribuunt Fabiano annos 14 ». III
Duovero assignant annos 13 ;5 a Catalog. Liber. ann. 3 mens 8 d. 10
Octo addunt etiam mensem 1 b Catal. Felicis IV. 3 3 3
Octo pariler adscribunt dies 10
Catalogiex codd. Itatim.
Ut in picluris basilicoeS. Pauli e Catalog. Bergom. 3 3 3
XXII. d Cavensis 5 3 3
S. CORNELIUS. e Farfensis 3 3 5
f Lucensis 3 3 3
Picturm veteres basilicmS. Pault.
corne Catalogi ex codkibus extra Itatiam.
f
LIVS g Belgicus Papebrochii 3 3 3
SED n Colberliiius primus 3 3 0
i — secundus 3 3 3
AN
fc — tertius 3 3 5
Nl. m RI —
i quartus 3 3 3
»X —
m quintus 3 5 3
a CalalogusLiberianus an. 2 m. 3 d. 10 —
1 m. 3 n sextus 3 3 3
b Catalogus Fel. IV ann. 1 d. " o — seplimus 3 3 3
Catalogiex codkibus Ilalim. Consulumparia Mrw Christi
c Bergomensis 3 0 10 Excoss. GalloIIelVolus." 252
d Cavensis 5 2 10 ad coss. Yaleriano III et Gallieno II. 255
e Farfensis 3 2 10 a Calal. Liberianus eosdem coss. reddit
/ Lucensis 3 2 12 b Catalogus Felicis IYeosdera coss. scribit, sed
Catalogi ex codicibmextra Ilaliam. Gallienum mendose Gallicanum nominat.
g Bclgic. Papebr. 3 2 10
p Ocric primus
/i Colb. primus 2 2 3 — secundus Lectiones.Lucii PP. et mart.
— q
i secundus 2 2 2 r — tertius desideranutr.
k — terlius 2 2 4 s — quartus
/ — quarlus 2 10 0 Omnes codices ab o ad o sunt XHII, et cum p ad
m — quinlus 2 2 5 . s XVIII.
n — sextus 3 3 0 Omnes scribunt annos 3
o — septimus 3 10 10 Omnes (uno dempto) memoranl mens. 5
Consulumparia Mrm Christi Omnes (uno dempto) etiara dies 3
Ex coss. Decio III el filio seu duob. Deciis 251ad Uti in autographis picturis basilicae S. Pauli.
coss. Gallum et Yolusianum 252
XXIY.
(i Cat. Lib. a coss. Decio IV el DecioII usque
Galloet Volusiano. S. STEPHANUS.
b Cod. Fel. IV reticet coss. Piclurw veteresbasilkm S. Pauli
S. Hieronym. de Script. Eccl. Rexit Ecclesiam f STEPHa
annis duobus sub Gallo el Volusiano. NVS
p Ocric. primus SE»
q — sccundus coss.non recenseni, sed assi- ANN. 1111
r — tertius gnant sedis annos 5, dics 10. M. II &
s — quartus XV
Oinncs codd. ab a ad o et a p ad s sunl XVIII. a Cai. Liberii ann. 4 m. 2 d. 21
Ex his scx assignant anuos 2 ''b Cat. Fclicis IV. o m. 5 d. 2
PATKOL.CXXVII. 10
299 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 300
Cat. ex codd. Italim A o Calal. Liber. a consulalu Maximi et Glakr.
c Bergom. 4 2 l usque Ttisco [Fusco] et Basso coss.
d Cavensis 3 2 1! 6 Cod. Fel. IV eosilem coss. refert
]* e Farfensis 14 2 II p Ocric. primus eosdem coss. repetunt Maxi-
f Lucensis 4 2 1; q — secundus minum et Glabrionem, et
' r — tenius Tuscum et Bassum, et al-
Cataloyi ex codd. extra Ilaliam.
g Belgic. Papebr. 4 2 l'J s — quartus tribuunt ponl. an. 2, m.
h Colb. primus G 6 5 11, d. 6.
i — secundus 7 5 5 Omnes codd. ab a ad o et a p ad s sunt xvm.
k — tertius 7*5 5 Ex his xv tribuunt annos 2
/ — quartus 4 2 15 Et XIInumerant menses 11
m — quinlus 6 6 S Et x assignanl etiam dies 6
n — sextus 4 2 M Uii legimus in picluris basilicse S. Pauli.
o — septimus desideratur XXVI.
Consulum paria Mrm Christi
B S. DIONYSIUS.
Ex coss. Volusiano II et Max-imo 253
ad coss. Yalerianum 1111et Gallienum III. 257 Picturm veteres basilkw S. Pauli.
a Cal. Liber. eosdem coss. refert, sed secundis f Dlony
detrahit unitalera, Yaleriano III et Gallieno II. SIYS
p Ocric. priraus nec annos, nec coss. recenset. SE-D
q — secundus ann. 2, mens. 11, dies 7. ANN.IIx
r — tertius concordat cum Ocric. prinio. M. IIi
* — quarlus ann. 4, mens. 2, dies 15. D. YU
Omnes codices ab o ad o et a p ad « sunt XVIII. a Calalog. Libcr. 8 m. 2 d. 4
Ex his sex numerant annos 4 b Catal. Fel. IV. ann 5 2 4
Insuper vn produnt menses. 2 Calal ex codd. Italiw-
Et v iiumerant etiam dies 15 2 3 7
c Bergomensis
Ut in protolypo basilicae S. Pauli. d Cavensis 2 3 6
XXV. e Farfensis 2 3 7
S. SIXTUS C f Lucensis 2 3 7
Pkturm veleres S. Pauti. ex codd. extra ltaliam.
Calalogi
f six 2 3 7
g Belgicus Papebrocbii
TVS h Colbertinus primus 2 5 7
SED t — secundus 7 2 4
A_NJS" k — terlius 6 2 6
TT.M / — 2 3 12
quarlus
XI. & m — 2 3 7
quintus
VI n — sextus 2 5 13
a Catalog. Liber. ann. 2 m. 11 d. 6 o — septimus
b Calalog. sub Fel. IV. 1 10 24 Consulum paria Mrw Christi
Catal. ex codd. Iialim. Ex coss. /Emiliano et Basso 259
c Bergomehsis 2 1! 6 ad coss. Cfaudium, et Palernum 269
d Cavensis 2 11 6 a Catal. Lib. eosdera coss. assignat
e Farfensis 2 11 6 b Cat. Fel. IV eosdem refert
f Lucensis 2 11 6 p Ocric. primus S. Dionysii papae lectiones
Catalogi ex codd. extra Italiam. q — secundus nullae in his codicibus ha-
g Belgicus Papebrochii 2 11 6 r — tcrtius benlur, cum illius feslum
h Colbertinus primus 2 10 23 s — quarlus incidat in diem S. Stephani
i — secundus 1 10 23 protomartyris.
k — tertius 2 10 23 Consulum paria oslendunt, annos ut minimum
/ — quarlus .. octo exlendi sedera Dionysii : eamque summam in
t» — ' quintus 2 10 23 exemplari prototypo olim fuisse indicatam, perlitte-
n — sexlus 2 11 15 ras UX, a quibus excidente postrema X superstites
o — seplimus 2 11 8 duaelilterae II ansam dederunl Catalogis contrahendi
Consulum paria fErw Christi ad bieunium longiorem aetatem.
Ex coss. Maximini et Glabrionis ord. ep. 2-5-p'.., Ompes codices ab o ad o sunl XIIH; ex his pleri-
Ex coss. seq. Yaleriano IV et Gallien III. el. P. R. que dant pariter ann. 2, mens. 3 et dies 7, ul in
ad coss. Fuscum.etBassum mariyr. 258 picturis, suppleialis per UX in annoruin nmnero.
501 BLANCHIM DISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATAL3G. 302
XXVH. A Catalogi Codicttm extra Italiam.
S. FELIX.
g Belgic. Papebrochii 9 10 4
Veierespklurm basilicm S. Pauti. h Colbcrtinus primus 8 10 5
f feliX i —- secundus 111
sed aN k — terlius 114
n. iv. 15 / — quailus 8 10 5
x. d. xxv m — qiirnlus 8 10 4
a Catal. Liberii ann. 5 m. II d. 25 n —
\ sexttts 8 10 2
b Cat. Fel. IV. 4 5 25' o — septimus 9 10 4
Caialogi ex codd. Italim.
c Bergomensis Consulum paria Mrte Christi
2 10 Ex coss. AureKano III el Marcellino 275
a Cavensis 2 10 25' ad coss.
e Varfensis 2 Carum II et Carinum 283
10 25
\ a Cal. Lib. eosdem consules refert
/ Lucensis 2 10 25 o Cal. Fel. IV eosdem coss. signat
Catalogi codicum extra Italiam. Cod. Ocric. primus
2 R p J S. Eutychiani PP.
$ Belgic.Papebr. 10 25 —
h Colbertinus primus q secundus f Lecliones nulloein
4 5 15 r —
t — secundus 3- 5 tertius [ his codicibus oc-
85 * —
k — terlius 3 3 25 quartus J currunt
t — Omnes codices ab a ad o sunl XIUI
quarttis 2 10
— Ex bis octo signanl annos 8
m quinlus 4 3 25
— Decem numerant menses 10
n sextus 2 10
o — Oclo addunt ctiam dies 4
septimus
Consutum paria Quoeomnia cum piclurae numeris consoniiunt, si
Mrm Christi
Ex coss. Claudio et Palerno biduum in ea oblitteratum suppleator.
269
ad coss. Aurelianum U et Capilolinum 274 XXIX.
a Cat. Lib. eosdem consulcs refert S. CAJUS.
b in Cat. Fel. IY eosdem consules signat
Picturw vetercsBasilkm S. Pauli.
p Cod. Ocric. primus Jsignant eosdem con-
— secundus (sules et ann. 2, m. f CAl-VS
q
r — terlius /10.... C SEA-AN
s — XI
quartus J
Omnes Codd. ab o ad o et ab p ad « sunt XVIII. M IIH
Sex inter bos ex consulibus, et tres ex numerisi BfVIIII
dant annos 4, a Catal. Liber. ann. 12 m. 4 d. 7
Undecim vcro Iribimnt menses 10, b Catal. Fel. IV. 11 4 12
Novem exprimunf etiam dies 25; Calalogi eS codd. Ilalim.
Qui numeri, in piclura oblitterali prae velustale, c Catal. Bergom. 10 4 9
ila videntur supplendi. Codices, qui bicnnium si-! d Cat. Cavensis 11 4 9
e Cat. Farfensis
gnant, vel Iriennium el qiiinquennium foriasse, 11 4 9
errandi ansam desurapserunt ex oblitleralis ducli- f Cat. Lucensis 11 4 9
bus nuraeri IV, quos pularunl II, vel 111,vel V re- Catalogiex codd.extra Ilaliam.
ferrc. g Calal. Belgicus Papebr. 11 4 9
XXVIII. h Cat. Colbert. primus 11 4 12
S. EUTYCHIANLS. i Colb. secundus 11 4 12
D k — lerlius 11 4 12
Veteres picturm basilicw S. Pauli.
EVTICHI / — quarttis 11 4 8
f
ANVS m — quinlus 11 4 2-2
SEDIT n — sexlus 11 4 8
AM . o — seplimus H 4 8
VII! 5 Consulum paria Mrm Christi
X, D Iln Ex coss. Caro II el Carino ordinatus 285
o in Catalogo Liber. an. 8 m. 11 d. 3, Ex coss. Carino II et Numeriano 11 Pp. 284
b Catal. Fel. IV. numerat 11 11 ad coss. Diocleliano VI et Constanlio U qui 290
Catalogi ex Codkibus llaliw. pertinent ad successorem.
c Bergomensis 8 10 4I n Cal. Liberii habet eosdem coss.
d Cavensis 7 10 4I 6 Cal. Fel. IV signal priores coss ct in sur.ces-
e Farfensis 8 10 '4 y sore signat secundos.
' Lucensis 8 10 4I p Desideranlur Lecliones
503 AD ANASTASIUM PUOLOGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 304
<; Ocr. secundus an 11 4 12 et cosd. coss. \ XXXf.
r — tertius 11 4 12 et eosd. coss. S. MARCELLUS.
s — quarlus 11 4 12 et eosd. coss. Veteres piclurm basiUcmS. Pauh
Omnes codices ab a ad o et a p ad s sunt xvn.
11 f MAR
Ex his sedecim babcnt annoS
4 CEI,
Omnes danl menses
dics 9 LVS
Quinque signanl eliam
S
Uli legimus in picturis basiiicoe S. Pauli.

XXX. ANN
_V.¥
S.MARCELLINUS. VII. O
Picturw veteres basilicm S. Pauti. XXI
o Catal. Liber. ann. 1 m. 7 c. 20
f MARCEL b Cal. Fel. IV. 4 > >
LINUS D Catalogi ex codd. Italiw.
SEB AN
c Bergomensis 5 7 21
VIII
d Cavensis 5 6 21
M.II. B
e Farfensis 5 7 25
XXV
f Lucensis 5 7 21
3 Cat. Liher. aun. 8 m. 5 d. 25 Catalogi ex codd. exlra Ilaliam.
b Ca'. Fcl IV. 8 4 15 g Belgicus Papebr. 5 6 21
h Colberlinus primus 5 6 21
Catalogi ex codd. Itatim. i — secundus 5 4 12
c Cat. Berg. 8 2 25 k — teriius 5 4 21
d Cat. Cave.n. 8 2 22 / — quartus 5 7 12
e Cai. Farf. 6 2 25 »« — quinlus 5 7 21
9 2 25 n — sexlus 5 7 16
/' £nw.-Lucen.
e — seplimus 6 0 22
Caiatogi ex codd. extra Italiam. Consulum paria Mrm Christi
f(
g Cal. Bclg. Pap 8 2 25 Ex coss. Maximiano V et Constantio V 305
/i Cat. Colb. primiis 8 2 25 ad post coss. Diocl. X et Maximiani VU 509
t — sccundiis 9 4 5 a Cat. Liberii non memorat coss.
k — tortius .9 4 25 b Cat. Fel. IV a cons. Maxenlii IV.
,/ .— quarliis 8 2 25 Neque in codicibus Ocric. memorantur coss. ne-
in — qiiintiis 8 2 25 quc anni scdis.
n — sexius 8 0 25 Omnes codices ab a ad o sunt xiv
o — 16 2 25 Ex hisundecim signant annos 5
seplimus
Consulum paria Mrm Cliristi Septem numerant etiam menses 7
Scx addunt etiam dies 21
Ex coss. Diocletiano YI cl Const. II 296 Quaesupersunt in picturis notac numeroruin cuni
adcoss. Diocl. IX ct Maximiano VIII- 504 his concordanl.
Catal. rcg. Suec. sub num. 249 a Schel. edil.,
XXXII.
pag. 277 : o Passione D. N. J. Clirkti usque ad se-
dem bealissimi Marcellini pupm sunl anni 276, mens. rj S. EUSEBIUS.
9. — iEracChrisli, 28 Veleres piclurm basilicm-S Pauli.
Additis 276
Provenit anntts 504 f EVSebi
VS
o b Cat. Lib. -el Fel. IV signant eosdcm coss. SE
p Ocr. primus an 8 m. 2 d. 15 \
— M AWR
(j sccundus 8 10 25 f et eosd.
II.M.I
r — tert. Desiderantur leclioncs / coss.
S> X
s — quartus 8 2 25 ] X
Omnes codices ab « ad o et a p ad s sunt xvn. Y
Ex his duodecim signant annos 8 a Cat. Liber. > m. 4 d. 16
Undecim exprimunt eliam menses 2 b Cal. Fel. IV. ann. 6 13
Qualuordecim quoqne numerant dies 25 Calalogi ex codd. Ilatiw.
Utilegimus in picluris basilicoeS. Pauli. c Bergomcnsis-' 2 1 ii»
303 BLANCHINIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 306
d Cavensis 2 2 25 A V p Cod. Ocric. primus annus 3 mens. 7, die<;8.
e Farfensis 2 2 25 q — secundus annos non numerat, sed coss.
f Lucensis 2 2 25 indicat ut supra
Galalogiex codd. extra Italiam rOcriclert.utinprim.. 3' , d 8<
2 2 25 s —qttart. ut in prim. j V
g Belgic.Papebr.
h Colberlinus primus 5 1 13 Constilesmendose enuntiantur a Maxentiononoad
i — secundus 7 5 3 Maxentium secundum. Sed emendantur ex praece-
k — terlius 7 13 denti a Maximiano VIII, seu Maxenlio II.
l — quartus 2 1 25 XXXIV.
m — quinlus 5 13 S. SILVESTER.
n — sextus 2 1 25 Veleres piclurm basilkw S. Pauli.
o — septimus 2 2 25 -f SILVES
Consulumpuria Mrm Chrisli TER
Ex II post coss. Maximiani VII et Diocl. X. 309 SE0
ad postcoss. X Diocl. Maxim. VII coss. Ma- ANN
xentio III. 510 B ft X X 111
o et 6 non memorant consules.
ln codicibusOcriculensium desiderantur lecliones 'M~. X
S. Eusebii. B. XX
Omncs codices ab o ad o sunt xiv. a Cat. Liber. ann. 21 m. 11 f, ..
Ex his sex numerant annos 2 6 Cat. Fel. IV. 23 10 11
Septem signanlmenses 1 Cataloqi ex codd. Italim.
Tolidem quoque addunt dies 25 c Bergom. 23
Ul in picturis basilicaeS. Pauli speclanlur. d Cavensis 23 10 11
XXXIII. e Farfensis 23 10 11
f Luceirsis 23 10 11
S. MELCHIADES.
Catalogi ex Codd. extra Italiam.
Veteres picturm basilicw S. Pauli. g Belgic. Papebr. 23 10 11
f MELTI /t Colb. priinus 23 10 15
ADES t — secundus 23 10 11
SED < fc — lertius
C 23 10 13
AN5T / — quartus 23.
ui.ir m — quintus 23 10 12
VII n — sexlus ....
Jft VI o — seplimus 24 10 11
: I Consulum paria Mrm Chrkti
a Calal. Liber. ann. 3 mens. 6 d. 8 Ex coss. Yolusianoet Anniano, quib. elect. P. R.
6 Cal. Fel. IV 3 6 7 Kal. Febr. . 514
Calalogiex codd. Ilalim ad coss. Conslantium et Ruflum Albinura 335
c Bergom. ann. 2 m. 7 S et ad initium Nepoliani et Facundi 336
d Cavensis 2 6 21 ut in Marco, qui sequitur, anni 21, mens. 11
e Farrensis 3 7 22 Ex die vero 10 Febr., qua ord. cpiscopns 512
f Lucensis 3 7 21 ad eumdem termin. 31 Decembr. 355
Calalogi ex codd. exlra Ilaliam. sunt anni 23, menses 10, dies 20.
g Belgic. Papebr. 3 7 21 lnveteribus picluris basilicae S. Pauli, quemail-
/i Colb. priinus 4 7 U
8 modum, et in plerisque Catalogis, numerata Iegitur
i — seCundus 4 epocha ah ordinalione (quod et in Melchiade et in
k — tertius 4 7 7 Marco observari potest); in Calalogo autem Liberia-
/ — quartus 3 7 8 no videlur epocha consignari a suscepte Roman»
»1 — quinlus 4 7 8 pontilicalu post mortem decessoris.
n — sextus 3 7 8 XXXV.
o — seplimus 3 8 0I S. MARCUS
Consulum paria Mrm Christii Veleres picturm basilkw S; PuuJi.
Ex coss. Maximiano VIII solo, seu ex coss. f MARCUS
Ruftno el Eusebio mense Sept. 11 SEIAN
adCoss. Volusianum et Annianum 514 N. 1 I.
a Cat. Liber. a consulatu Maximiano VIII solo, M. VIII
Volusiano el Rufiuo, clc, ad Volusianum et Annia- D. XX.
iniin coss. 1.
307 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 3' 8
a Calal. Liber. ann. 2 m. 7 d. 20 A ad coss. Consiantinunt Aug. V. el Gallitm Ca>
b Cat. Fel. IV. 2 sarem oi>9
Catologiex codd. Italiw. o Cat. Liber. eosdem coss. assignat
c Bergom. 2 7 20 b Cat. Fel. IV Fclicianum coss. memorat, sc<
rf Cavensis. % 8 20 addit Maximianum.
e Farfensis. 2 8 20 p, q, r, s, S. Julii lecliones in codd. Ocriculeusi-
{ Lucensis 11 7 20 bus desidcraatur.
Catalogi Codd. exlra Itatiam Omncs codd. ab.a ad o sunl Xllll.
g Belgic Papebr. 5 6 21 Ex bis quinque numeranl annos 15
/i Colb. primus 5 8 20 Octovero danl annos 11
t — seeundu» 2 3 II Decem proelerea signant menses 2
k — lertius 2 5 20 Tres vero dies 5 et quinque dics 6
/ — quartus. 2 8 5 Uti exbibent picturoe S. Paulk
m — quintus 2 8 20 XXXVII.
» — sextus 2 8 5 S. LIBERIUS.
o — sepiimus 2 8 20
Consulum paria Erm Ch<-isti Pklurw veleres basilkm S. Pauth
a Ex coss. Nepoliano et Facundo 356 f LIBE
Ex die Kal. Febr. usque in diera prid. Non. Oc- RIVS
tobr. coss. SS. SE
a Cat. Liber. Nepotiano el Facundo coss-s D
Ii Cat. Fel. IV eosdem coss. rcferl AN
p Ocric primus 1 Nl_
o — secundus j desiderantur Lecliones S. X. M
r. — tertius ) Marci. YIIB.III
* — quart. eosd. coss. dat, et a. 2, m. 8, d. 10. a Cat. Lib. eum in eodesinat linem Lib. reticet
Omnes codd. ab a ad o sunl xiv el cum s xv. b Catal. Fel. IV. ann. 5 m. 3 d. 3
Ex his tredecim consignanl annos. 2
Oclo etiam numerant raenscs 8 Catalogi ex Codd. Italiw.
Novem vero exprimunt dies 20 c Catal. Bergom. 10 7 3
Unus dies 21 ^, d Cat. Caveusis 10 3 4
Ul in picturis basilicse S. Pauli. e Cal. Farfensis 10 3 4
XXXVI. f Cat. Luccnsis 10 3 4
S. JULIUS. Calalogiexcodd. extra Itatiam.
Veteres piclnrm basilkm S. Pauit. g Catal. Belgicus Papebr. 10 3 4
% IVLIVS SE h Cat. Golbert. primus 16 7. 3
JfrANNlS- i — sccuiidus '6 3 4
k — lertius 6 6 3
XI. M II / — quarlus 10 7 5
DIES »i — qiiinius 16 7 3
VI H — sextus 10 7 3
a Calalog. Liber. anti. 15 m. 1 d. 11
o — sept. an. 5. et an. tO 7
b Cat. Fel. IV. ann. 15 ra. 1 d. ...
Consulum paria Mrm Chrisli
Catalogi ex codd. Italim.
c Bergom. 11 2. 6 Ex coss. Conslanlio V et Constantio seu Gallo
d Cavcnsis 11 2 5 j) Cxsare 352
e Farfensis 11 2 5 ad coss. Conslaiitiuin VII et Galtum Coes.III. 551
f Lucensis II 2 5 Iii cxsilium dcporiatur anno sequenti quo ccepit
Calalogi codd. extra Italiam. Felix, 555
g Belgic. Papcbr. 11 2 6 Terlio anno redil Libcrius mort. Felice 558
h Colb. primus 15 2 6 ad coss. Gralianum, et Daglaiphum 566
t — secundus 12 2 3 quo anno humanis rebus eximitur, ut in libello pic-
k — lerlius 15 2 6 cum Faustini ct Marcellini.
/ — quartus 11 11 0 Omnes codices ab a ad o suiii XIIH.
m — quintus 15 2 6 ex his octo nuroerant annos 10
•I — sextus II 11 0. demplo scilicet inlervallo lapsus et exsilii Liberii.
o — seplimus 11 2 7 Sex vero roemorant etiam menses 7
Cnnsulumparia Mrw Christi Et totidem exprimunt quoque dies 5
E.vcoss. Tiliano el Feliciano 557 Quot recensentur in picturis basilicaeS. Pauli.
309 RLANCIHNIDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG, 510
XXXVII'. A Calalogi codicum extra Italiam.
L. FELIX. g Belgic Papebr. 18 2 10
Pkturm veteres basilkm S. Pauli. h Colberlinus primus 18 2 10
f FELIX t. — secundus 15 3 11
SEJ& k — tertiiis 18 3 11
AN.l / — quarlus 18 2 10
M.lll. rt — quinlus 18 2 <1
». II n — sextus 18 2 10
b Cat. Fel. IV. ann. 3 o — seplimus 18 2 10
Catalogi ex Codd. Italiw. Consulum paria Mrm Chrisli
c Cat. Berg. 1 3 2 Ex coss. Gratiano etDaglaipho 5G6
d Cat. Caven. 1 3 2 ad coss. Clearchum el Richomerem 384
e Cat. Farf. 1 3 2 p Cod. Ocric. priraus 18 2 10
f Cat. Lucen. 1 5 2 q — secundus 18 2 10
Calalogi exCodd. extra Italiam. r — lerlius 18 2 10
g Cat. Belg. Pap. 1 3 2 B s -— 18 2 10
quartus
/< Cat. Colb. primus 1 3 2 Superius demonstratum fuit pag. LXIII et seqq.
i — secundus 1 3 2
(col. 235seq.)'ex pluribus documcnlis synchronis et
k -— terlius 1 3 2
autographis, initium Damasicadere sub coss. Graliano
/ — quarlus 1 3 2 el Daglaipho, 366, Kal. Octobris, et Dnem in consu-
m — quinlus 1 3 6 lalu Clearchi el Richomeris, die xi Dec. 384.
n — sexlus 1 3 2
Quare constat epocha, picturarum S. Pauli lesli-
o — septiinus 2 monio consenliens, quae etiam ex codicibus.
Consutum paria Mrm Christi Oinnes codd. ab a ad s sunt xvn.
Palrum coaevorurateslimonia, necnonAcla S. Fe- Ex his xv numerant annos 18
licis papaeet martyris a Schelcslralio producta una XIIIIrecensenl etiam mensei 2
cum Catalogis antiquioribusdissert. 2,cap.9,docent, XIIIdant quoqtie dics 10
tegitimum Feticis Ponlificatum nonesse extendendum
n tra annum unum, mensestres et dies duos, partem XL.
scilicel exsilii triennalis Liberii, ex anno Christi 357 S. SIRICIUS,
ad annum 258. ' <C Veteres picturm basilkw S. Pauli.
Omnes codices ab a ad' o sunt xim. f SIRICI
ex liis undccim numerant annura 1 VSSED
Tolidem quoque mcmoranl mens. 3 A"NN
Deceinvero assignant eliam dies 2 XV
Quot exhibentur in picluris basiKcae S. Pauli. M. XI
Qufbusaccensendus codex primus et secundus Ocric. JD.XXV
ln primo ita legimus lect. 5 : CapUe truncato marlg- b Cat. Fel. 1Y. annos XV. dies XV.
rio coronatur mi ld. Novembr., et inde ruptum cor- Anast. Bibl. ann. 15 m. 11 d. 25
pus ejus a presb. et clericissepullum est in basilka
construxerat via Auretia xv. Kal.-Decembr. Catalogi ex codkibus llalia.
quam ipse t, Bergomensis 15 11. 25
milliario n. Ejus natale celebralur ocl. Kal. Aug. d Cavensis 15 11 25
XXXIX. « Farfensis 15 11 25
S. DAMASUS. 25
Veterespkturm basilicmS. Pauli. f Lucensis 15 11
f DAMA D Catalogi codicumexlra ltaHam.
SYS g Belg. Papcbrochii 15 11 25
SED h Coiberlinus primus 15 11 25
AN3 i — secundus 15
XVIII k — tertius 15 12 25
"H. II."" B / — quartus 15 11 23
X m — quintus 15 11 25
I»Caial. Fel. IV. ann. XVII. m. IU. d. XL n — sextus 15 6 25
Anastasius Bibl. ann. 18 m. 2. d. 10 o — septimus 15 9 25
Calalogi ex codd. Ilaliw. Consutumparta Msm Qhristi
c Bergomensis 18 2 10 Ex Coss. Arcadio et Bautone 385
d Cavensis 18 2 10 ad coss. Theodorum et Eutropium 399
e Farfensis 18 2 10 p, q, r, s. In codd. Ocnc. nulloe suul lectiones
f Lucensis 18 2 10 Siricii.
311 AD ANASTASIUMPROLOG0MENAEDIT. ROM.-YATIC. 312
Epislolam decetalem Siricii ad Honorium Tarra- A * Calalogus Fel. IV. ann. 15 m. 1 d. 21
conensem (qui Damaso decessori perscripserat) Catalogi ex codkibus Italim.
dalam III ld. Februarii Arcadio et Baulone coss. c Bergomensis 15 2 20
initio pontificatus sui, erudili genuinam falenlur. d Cavensis 15 2 20
PAGIDS. e Farfensis 15 2 21
Omnes Codicesab a ad o sunt xim f Lucensis 15 2 21
Omnes bi numerant annos 45 Catatogi ex rodicibus extra Italiam.
Novem quoque signanl menses 2 g B lgic. Papebr. 15 2 21
Undecim reddunt etiani dies 25 /i Colb. primus 15 2 £0
Uti numerant piclurae basiticae S.Pauli. i — seciinilus 12 2 21
XLI. k — lerlius 12 2 20
S. ANASTASIUS. / — quarlus 15 2 0
Picturm veleres basilicmS. Pauli. m — quintus 15 2 20
f ANAstA n — scxlus 12 2 0
Sl»s se o — septinius 15 2 20
» anN " Consulum paria Mrw Cluisii
II d .X Ex die 22 Decembris, Celso ct Fravitla coss. 401
Xvi ad coss. Ilonorium Aug. XI et Conslanlium ilcriim
* CalalogusFelicislV. an. 4 dep. 12 Martii , 417
Calalogi excodkibus Ilalim. Sedil annos 15, mens. 2, dies 20.
c Bergomensis 2 0 28 p Cod. Ocric. primus ann. 15 m. 2 d. 20
d Cavensis 2 0 20 q — secundus 15 2 20
e Farfensis 2. 0 26 r' — terlius 15 2 20
f Lucensis 2 0 26 Omnes Codd. a b ad o et r sunt xvi.
Catulogiex codkibus extra llaliam. Ex hisxm signant annos 15
g Belgicus Papebr. 2 0 25 Omnes (uno dempto) dant mens. 2
h Colb. primtis 2 0 37 Novem praetereii numerant dies 20
t — secundus 3 0 10
— Quot legimus consignatos in picturis BasilicaeS.
k tertius 3 0 10 Pauli.
/ — quarlus 2 0 25 _ Anno417, Honorio XI et Constanlio II coss. Pa-
m — quintus 2 0 27 scha celebratum esl vm Kal. Aprilis Zosimo Pp. ad
n — sextus 2 0 25 Petri sedem eveclo, ut in epislola Paschasini ad S.
o — seplimus 2 0 26 Leonem Magnutn.
Consulum paria Mrm Christi
Concilium Toletanum primum sub Anastasio papa CAPUT VI.
celebralura est Slilicone consule ad annura eeroe De prosequenda Romanorum pontificum chro-
Chrisli. 400 nologia ex Catalogis attisque documentis
Severus Sulpicius Iib. n. Hist. ila scribit: Herode post S. Innocentium primum.
regnanle anno regni 18, Dominus crucifixus est Jutio SYNOPSIS CAPITIS.
Gemino (Fulio Gemino) et Rubellio Cemino coss.; a I. Conapeiidium docnmentorunipontificiae ad
clironologise—
quo- tempore usquein Sliliconem consulem sutri qnaiuorprioraChristisaecula hactenus comprobalie.
II. Indiealio monimentorum qua3lemporasubseqiientia
anni 372. demonslrant in successioneponliticnuiKomanorumpost
His adde annos 28 aeraeChristi vulgaris ab illius quuruimsaeculumaeraeChristianae.
aeroeinitio ad duos Geminos consules. Fit summa 1. Tradilis regulis crilerii ad recle colligendas
annorum 400 ab inilio aerae Chrisli communis ad raliones pontiflciae chronologiae per documenla ge-
concil. Tolet. primum sub Anastasio Pp. et Stilico- ^ nuina, eorumque usu prolato et comprobalo per
nis consulatum, uli numeratnostra chronologia. singulos Petri successores, atque producto ex pa-
Omnes codices ex b ad o sunt XIII. triarchalibus basilicis Romanis ultra inilium saeculi
Ex his xii numerant annos 2 supra annos solidos quinti, usque ad Innocentium ejus nominis primum ;
menscm nullum : id unum superest ut consequenlium pontiflcum tem-
Pleriquedies 25, vel 26, uli colliginius ex numeris pora pari certiludine definiri ostendamus, etiamsi
supcrslilibus in pictura basilicae S. Pauli. veterum imaginum series in basilica S. Pauli post
XLIl. Innocenlium abrupla, in Vaticana disiecta, in Lale-
S. INNOCENTICS. ranensi igni absumpla, ita conferre cum illis Catalo-
Picturm veteres basilkm S. Pauli. gos non permitlat. Sunt plura adjumenta quae
f INNOCEN reparent notiliam temporum nobis proximiorum, et
GIYS SE.D in pace Ecclesiae liberius fluentium, postquam in
ANN".XV tulo posila spectamus illa quae tempestatibii" undi-
F.II. 5 .XX que excitalis persecutionum xstu involvere atque
3:3 BLANCHINlDISSERT. DE ANT. RR. PONT. CATALOG. 314
demergere deciimanis fluctibus rabies perseculorum A . liter impendi operam veritati e tenebns educendoe,
frustra lentavit. Yidimus enim conlra cdicla Decii quando regia methodi via ad illam perducens per
et Diocletiani, memorias Chrislianorum undique publica substrata doeumenta, a proejudiciisprivata-
eradere nequidquam lentanliiiin, cum furor genti- rum opinionum, veluti a subortis dumetis ac senti-
tium poleslatum in eleclissimaquwque Chrisli metnbra bus liberalur.
swviret, ut ait Leo Magnus(a), ac prwcipue eos, qui 2. Cum itaque qualuor prioribus Ecclesioe Chri
ordinis eranl sacerdotalis impeteret, non modo slalio- stianoe saeculis videamur collegisse lot suffragia
nem non deserere, dum vita conslnrct, foriissimos publicaeauctorilalis, Romanis proesertim e finibus ac
vigiles ac duces Chrislianoe miltliae, calholicae Ec- suburbicarioe regionis, ubijuxla regulas prudenlis
clesioeepiscopos, Pelri successores; sedctiamposl critices fuerant inquirenda , quae sufilciant ocrae
morlem pro Chrislo obitam eosdem quodararaodo uniuscujusque pontificis in notis ad Anastasium
reviviscere studio successorum; et exemplo ejusdem recte constituendae, superest ut indicemus quanto
Petri spondenlis, se daturum operam ut frequenlcs poliori jure fidenter asseramus, eliam saeculiscon-
nos haberet post obitum suum (b), per singula ferme seqnentibus posse reddi epochas anlislitum succes-
saecula publicis documentis eorumdem annos ct sorum. Id vero neinini dubium videri debet, si
actus signari in diptychis et lalerculis depositionum, B cogilemus Acta concitiorum frequenlia jam occur-
constante persecutione sub Cornelio, in Calalogis rere a quarto Chrisli sacculo,quaetempora coinpro-
sub Liberio, et Felice IV, in picturis basilicarum sub bent ponlificum Romanorum. Quin eliam epislolas
Leone I et Hormisda, in Vilarum scriploribus ct eorumdem posleris esse praeservatas, non jam per
Leclionariis Ecclesiaecodicibus per oetates inde con- partes et fragmenta, ul in historia Eusebii, sed ple-
seculas conlinenti scrie usque ad nostram : cui da- rumqtie inlegras post Siricium, ul eruditorum eon-
lum est ex universis prseeedentibus hanc nubem sensu jam liqtiet. His acldeuda sunt aequaliuin au-
leslium colligere adversus invidiam declamantium, ctorum lestimonia : Ecclesiarnm origines, aut in-
proerepta nobis fuisse documenta aureae illiusoelalis crementa per ipsos curata; aedes sacrae fumlaloe,
anlistilum, vel incuria, vel discordia, vel fubulis, ornatae vel restilutae cum inscriplionibus gcnuinis ;
ineple contextis per gregales litteralores, inexplo- leges lalae, privilegia concessa ; ilinera publicoe ne-
rala quapquepro veris audacter obtrudentes. Nulla cessitalis causa suscepla ; vitoeillorum ab acqualibus
non hisloria aut chronoiogia pluribus soeculisin pu- plerumque scriploribus lilteris mandaloe : et quae-
blica luce posita paluit conatibus scriplorum et cunque argumenta historioe conneclunt Chrisliani
descriplorum, lam per aelatcscultas quam barbaras. ccetus caput, Christi in lerris vicarium, cum reliquo
NuIIa proinde immunis fuit a necessitate seccrncndi, ^ Eccleske corpore ubique geulium expanso. Nec
proesertim in chronologicis numeris, germanura desuiit in compltiribus etiam scpulcrales lituli al-
lectionera idonei scriptoris, ejusque codicum proba- que inscriplioues, et ex his nonnulloea regibus et
torum publica aucloritate, a discrepanti numeratione Auguslis honoris causa exaratae : quod proeslilit
privalornm exemplorum, commenlariorum et ama- Adriano Caroius cognomento M.ignus. Si quis in
nuensium. Ut enira reticeam cclebrem illam in tanta documentorum copia despondcat animo ac
Etclesiis quxstionem, quam S. Auguslinus lib. xv desperet Romanorum poiililicum epocbas proscqui
deCivit., cap. 11, famosissimamappellat, suborlam nos posse, is profecto abstineat necesse est a qua •
ex discrepantia Graecorumcodicum ab Hebroeis in cunque lenlanda chronologia principum et regno-
centenario annorum numero pluriiini patriarcharum rum, cum nulla series proasidentium reipublicx qua-
vitae addendo vel delrahendo, et sistam inlra lucit- libet polestale per soeculaseplemdecim oslcndalur,
brationes humanae lanlum induslriae adminiculo quae singnlorum gesta et annales comprobet tot
scriptas, faslorum calleclores Latiui, tol criticorum documenlis, quot demonslrantur el legunlur in
juilicio vexati in restiluenda consulum seiie, quam aperla Ecclesiaeluce de Pelri aposloli successoribus
sivesuosive imperilorum amanuensium vilio cor- et orbi Chrisliano praesidentibus ex cathedra Ro-
ruperant, oetate autem noslra ab crroribus ferme mana.
omnibus expurgali, satis superque comprobant, uli-
(a) S. Leo Magnus, serm. de S. Laurenl. (b) II Pelr. ii, 15.
3i5 AD ANASTASIUMPROLOGOIIENAEDIT. ROM.-VATIC. 316

FRANCISCI BLANCHINI

OBSERVATIONES
AD OPUSCULA TRIA CHRONOLOGICASUBSEQUENTIA.

Ex Archivo Farfensi nunc primum edita.

Quanlum adjumenli conlulit ad reparationem Ro- A rem, utpote plurimum idonea ad illustrandas Vitas
manae chronologiae, lain consularis quam Caesareae, ponlificum Anastasianaecollectionis.
tisus fastorum municipaliura, in coloniis praeserva- Priorem codicem membranaceura circa finem un-
lus, praesertim Urbi el Lalio proximls, tanlumdem dccimi saeculi scriptum vocant Chronicon Farfense ,
praesidii administrant ad pontificiam ordinationem complexum primo epochas imperalorum a Julio Coe-
temporum restiluendam, ecclesiaeac monasteria re- sare ad Leonem IV, insertis eliara regibus Gotbis ,
gionis suburbicariae : quae non minus atlenta seduti- Vandalis et Langobardis, qui Ilalioc imperarunt,
tate suis in codicibus consignarunt annales aut sal- necnon ducibus ejusdem genlis Langobardicae, tam
tem epocbas ponlificum maxiroorum quam ministri ante quam post Desiderium regem; deinde imperato-
commenlarienses earumdem coloniarum referrenl in res Occidentales a Carolo Magno ad Henricuro III,
publicas tabulas, una cum collegiis consulum Roma- cum recensione ducum Benevenlanorum, Spoletano-
r.orum, proprios duumviros et magistralus. Speci- rum et Sabinensium, addilis etiam nominibus mar-
rnen hujus praesidii dabo tribus in proximis opusculis, cbionum et comitum in eodem Sabinensi traelu oc-
ex archivo Farfensi opportune descriptis anno sqpe- currentium usque ad annum 1084.
riori; cum eo concessissem ad perficiendas nonnul- Alterum vero codicem pariter membranaceum ,
las observaliones geographicas , quae Italiae choro- B ampliori forma praeditum , appellant Regestum Gre-
graphiam emendatiorem exhiberent, producta linea gorii monachi Catinensis, perduclum ex anno Chri-
meridiana a mari Supero ad Iuferum, auspiciis Cle- sli 661 ad annum 1140, ex genuinis diplomatibus ,
mentis XI sanctae memorioepontilicis per Therroas donalionibus.privilegiis summorum pontificum, Coe-
Diocletiani jam signata et magnificenter ornala : sarum, regum Langobardorum , ducum Spoletano-
cousimili plane studio ac diligenlia, qtta in florentis- rum , comilum Sabinensium aliorumque principum
sirao Galliarura regno collegae nostri e regia Scien- et virorura illustrium, quorum icones aliquando in-
tiarum academia, mandante Ludovico Magno, stecu- seruntur. Praefigitur huic secundo codici prologns
lum ac lilteras aeternum illuslraturo principe, lineam domni Joannis Grammalici curo carmine acroslicho,
meridianam ex Observatorio Parisino producendam Grcgorii Catinensis nomen ita signanle. Compendia-
curarunt hiuc ad Medilerranei maris littus circa rias prologi notas integris dictionibus expandam.
Massiliam, inde ad Oceanum juxla Calelum : quam
edere prope diem parant. « IN CHBISTlDEI OMNIPOTENTIS NOHINEINCIMT
PROLOGUS DOMINIJOHANNIS GRAMHATICI SUPERHUJUS
Hoc igitur consilio ductus cum ad Sabinos colles OPERALIBRI.
me contulissem, et humanissime exceptus cssem a « IN NOMINE SANCT^E ET TNDIVIDUJS TRINITATI9 AD
reverendissimo ac religiosissimo abbate D. Arclran-' C nONORKM ET LAUDEM SANCT/E DEI GENITRICIS SEM-
PKIIQLE VIRGINIS MARI.-E CLOIUOSISSIM.E DOMIN^E NO-
gelo Piccioni Romano, in centenaria, quam proxime STIl.E.
atlingit et prospere degit, aetate regularis disciplinoe
speculo et exemplari, intercaDterahospitalitatis ofli- tricio «Imperanle DomnoIIENRICOIIIIRomanorum Pa-
cia , quae mecum liberaliterexercuerunt pro ingenita JESOChristi et Imperatore AB incarnatione Domini Nostri
anno millesimononagesimo secundo ln-
sacri illius ordinis beneficentia lum ipse, lum simU- dictione xv. xvi Kalendas Majas.
limi suo proesuli in bene de nniversis merendo , ac «Divina inspirantegratia placuitDomnoBERARDO
de sacrarum litlerarura studiis reverentissimo abbali bujus Ecclesise Pharphensis
proecipue eorumqtie nobilissima gente progenito Florenlinae Urbis, qua-
cultoribus , ejusdem ccenobii monachi, prae caeteris tinus islius sacri ccenobiiuniversa privilegia, et prae-
vero adm. rev. Patres D. Vincenlius Manenti prior, cepta, necnon et tomos, et legales charlas nimia
el D. Bernardus Cretonius, proefectus archivo, cjus- velustale jam pene consumpla in unum volumen
in documenlis illius colligere, atque ad memoriam posterilalis studio-
que apprime versalus, complura sissime declarata , veracissime transcripta relin-
monumenla mihi speclanda obtulerunl. Duos vero qucre. Et hoc prudentissimo acliim fuit consilio, ne
codices, antiquilate ac rerum in iis descriplarum forte quod saepissimejam evenire novimus, aut cu-
slodum negligenlia, aut vetustate consumente ni-
proestantia celebres, mihi evolvendos ac prolibilu mia, proedicta oblivioni traderentur praecepta. lomi
r,
describendos cum altulissent, Iria ex illis opusoula chartoe carloe. el privilegia. Quae veraciter elucu-
chronologica selegi, quae his in Prolegomeuis ede- brando nihil eis omnino addidimus vcl minuimus ,
S>I7 BLANCIIINIAD III OPUSC. SEQ. OBSERV. 318
ucc miiiavimns. sed corruplis parlihus rethorice A que dics xx. iiul. u. m. non. oct. in ponlifie.il:iin
emendalis. eo respeciu quo scripla cranl ea legaliter csl assuniptus. imperante lyberio augusto. Sic in
translulimus. per nianus confratris noslri magnae dialogorum lib iu. capilulo YHII.menlionem faciens
sagaciiatis GREGORHSahinensi Comilatn oriundi. ail. Priorihus quoque Golhoruin lomporibus. fuit
iu castro Catinensi. nobilissirais parentibus proge- juxta spoletanam. urbem. vir vilaevenerabilis ysaac
uiti, et nostrae Ecclesiae fere ab infantia lacle enu- noin. qui usque ad extrema pene golhorum tempora
triti. pcrvenit. quem nostrorum niulti noverunt; et ina-
xime sacra virgo gregoria. quoenunc in hac Romana
GBBGOMVS SAHGT4E SERVVS FiMVLVfQVE MiRUE. lirlse juxta ecclesiam beatae MARI/Esemper virginis
Begni perpeluiviiamcupiensadipisci. habilal. El posl pauca. Mullaautem de eodem viro
£ jusdemscmper renovavilscripta bealae. narrante venerabili palre heleulerio agnovi. qui ct
G liscenspostobilunifamosnmlinquere votiim. hunc fan.iliariter noverat, el ejus verbis vila fidem
0 ptulitbunc genitorDonadeumnuoque Douo.
Reslituenslibrascentenas, ac monagenas. piaebebat. Hic ilaque vencrabilisysaacortus ex hi-
In templifralresOEOTOKOC aedeheuigna. lalia non fuit, sed primuin de syriae partibus a<t
Vl caperenfnorma?pliarphensisprteniiasacrae. spoletanam urhein venil. Prudens lector aniinad-
S ic priniuspastorBERARDYS monachatau.bos. verle, quop fuerunt Gothortim lcmpora prima vel
C a?lumpaalopost migravitin ordine majnr. quae Romanorum, priusquam hilalia genlili gla.!io
Aunossex denospost Clirisliniille veloclo. ferienda traderetur. Constat igitur quouiam tinle
Tandemqui minimosfrater GREGORIVS auctus.
1ndeqaeterdenostranscendensptusminusaunos. pnciali gloriosissiiui pontificis non modicum tempiis
Nam postquamveslempercerit in ordineuorroae. g condilum est monaslerium istud. pro eo quod vene-
£ xpletisdenisairaisbisoecne quateruis. rabilis raemoriae beatum ysaac collegam scillicet
Nosiro migraloprimopastoreBERARDO. sanclissimi Iiiijus Monachi Laurentii Abbalis. non se
S cedasbas comptecartarumVirginisalmae. vidisse ss. leinporihus extitisse descripsit. sed prio-
I ussitBerardustantumquod abbasecuudus. ribus illorum Gothorura tcmporibus fuisse n.anifesta
Scripsit enim gralis viue quia prsemiaquarit. reiatione professus est. Natn priora Golhorum tcm-
G regoriurnnosccs,de versiliushis catinensem.
Grammatasi reli-gisquxsunt exordiadicti. pora. ul verius conjici potest, ut in scriptis Chroni-
ScriptoremChristusquemdonelscanderecselurn.» coehisloriae Orosii Presbyteri reperitur. llla fiierunl
quando regnante Archndio imperalore quo tempore
Subtus imaginem Farfensem DeiparoeVirginls bic Amhrosius apud Mediolanum. Martinus vero ciijus
depictam legitur et proximum distichon. gloriosus cxtitil transitus. a Doinini passione anno
ccce.xxn. xiatis su;e anno LXXXI.Episcopatus vero
Presbileri PETRIsuntIISBC primordialibri, xxi. in galliisapnd turOnos. elapud Relhleein Hiero-
Soldosnamquedccem pro cartis optul.tipse. nym.is. quicxplclisxci. vilacaiinisadCliristiiin migra-
vit. velntsidera railialtanl. RaclagiisiusrexGolhorum
Prologum Rcgesli fideliter reddendum hoc loco qui virlute et natttra barbaru» erat, et Scitha habens
duxi, ut constarct de anliquilate ac sincerilale do- secum ccxc. homines. primo ilaliam devastavit. ila-
cumentorum unde colleclum fuil, necnon de Gregorii que post regnanlefialre cjus honorio halaricus rex
Catincnsis diligentia in singulis accurate et fideliter Golhorum Romam invasit. parleinque ejus igne cre-
describendis. Nec otiosum fore arbilror indicia pro i" icLx. inavii, viin k. septemb. anno conditionia ejns
liii. ic d;e vi. post quam fuerat in eam ingrcs-
ferre periliae prioris illius chronologi, a quo Chroni- sfis. Uepreclaia Urhe egressusesl. cum lilCaruaiionis
con Farfense ex iisdeindocumemis urcliivi el biblio- dominicoe agerelur amius cccxm. lunc eliam apud
thecae colligebatur. Undecimo enim saeculooeraeChri- ypponiregium fulgcntissimus lotiusque florebat Ma-
gislcr Ecclesiae Auguslinus. qui terlio ipsius civita-
stianae cum scriberel, alqne illuslraret originem lis obsidionis anno mense vi. et LXX.vilas in Chrislo
monaslerii, felici satis conatu explicavit alque quicvit. Deinde agente proesulalum RomanaeEcclesiac
dislinxil involuta caeteroqui et obscura Gothorum eam leone a genserico Roma capla esl. postquani primo
alaricus invaserat n. jam vice explctisabeo
tempora ila ut inter acquales suos cxcellere in arle
lempore ann. XLIIII.n condilione ejus icc. alqtie
chronologica videatur. Quare ex regulis prima et vin. et ab incarnalionc Clir. ccccL.vu. Post h. u.
lcrtia crilices temporum, paulo anle consiitutisopu- tcmporibus agapiii papoeanno dominicaeincarnatio-
nis DXXVIUI.gotbi urbciu possidcnt. universa per
sculi praccedenliscapite 2, cum id i »nm sit, nempe, circuitum (lircplionibus et incendiis absuinunt. qui-
iuler proximiora oetate ac loco docuiuenta illa esse bus gui.iigis legnahat. Quo lempore in Oriente jus-
praefcrenda, quae per idoneos viros ac disciplinoe tiitianus imperabal. denique caplo guiltige golhi
hiliiebadum conslitiiunl qui etiam eodem
tcmporum perilos nobis minislrentur, consequilur anno perimitur. et regiiumrcgem. accepil Erarius. qui nec
ut islius Chronici auctorem non parvi faciendiun dmn anno explelo jugulalur, lunc sihi in regiiiiin
nobiscum sentiant quolquot ex proxime refcrcndo D praeficiiiiilBaduilam qui dicebalur Totila, qui undi-
specimine illius ingenii vim ac soliditaiem perspe- vadil. que exercitu coilecto-rursus universam liilaliain in-
clain habeant in apte colligcndo et consliluendo lcniporibus iirbemque obsessain per xiu. dies iulroierunt.
vigilii papae el justini.ani imperatoris.
commensu lemporum, non sine prudeuti haesitatio- scilicel post incarnationis dominicoeannos DxL.
uis testimonio, ubi cerla ad assevcrandum exaclequc Iuil. xin. ab Archadio ilaque rege, usque ad justi-
defiuiendum argumenta ilhim destituunt. Sic igilur ntmi juniorem. sub quo uarses Romanoruin palri-
tius cun. lolila novissimo goihorum dimicans. eum-
is perscribit de prima fundalione moiiaslerii Far- que superans effugavit. anni sunt fere DXXVIIII.
fensis. Priora item tenipora Goilioruni ceperunt imperaiile
valente. quando item Gothi per geniein hunnorum a
< Legimus tamen in aulenticoeconslruclionis il- sedibus propriis expulsi. transito Dauubio fugentes
lius probaemio. Quod a temporihus Romanoruin a praefato principe suscipiuntur. Nam lemporibus
priusquam Hilalia geniili glailio fcrienda tradereiur, valeiitiniani imperatoris. inler traciae fines cum
tres viri de Siria advenerunt, scilicel ysaac, et coiumuniler babitarent. ibi divisi sunt. Fridigern.
Joannes, atque Laureutius cum stia gcrmana sorore cinn suprascriplis oslrogolhis vocatis orienlalem.
susanna. Dc qiiorum primo diiorum beaius Papa Alieernus vero cum suo excrcilocui vocabulum erat
Crcgorius, qui a beato petro extitii Lxvi. etper an- giiisigolhis R. P. occideiilaletn optinenles. Haec vero
nuin Domiiiiue Iucainalionis DCHI.mcnsesqitcx. at- ptolixius narravimus ttt piiora gothorum lempora
319 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM-VATIC. 3J0
etiamnovissimaeorum.quoeohnarralinncmheati Lau- A i « Deinde ab boc Leouo praesulc iisque ad tcmpiis
reiiiiihiijusmoiiasierii. abbalis.collegoescilicetysaac adeoilati pontificis.qtii circa aiinuinCbristi DCLXXVII.
ciijiissanclissJmuspp.GG.menlionemfeciiinieiposui- exlitit. conslantiniqiie augnsti. qui el conslans vo-
inus. lcmp.pronlpoluimiisedisseremiis. Romaiiorum cabalur lilius heraclii iinperaloris aunorum plusmi-
qiinque leinpora priusqitam hilalia gcntili gladio trailc- nus ccxxvi. Horum sane lempori.bus sanctissimiis
retur ferienda. quoniam utpraefatuiu est, Ires viri fuer. thomas hoc sanctum coenobiumreperisse el restau-
in Syria. ea fuisse arbilramurqiiandololahitalia ab rasse crciliiur.
omnium jtigo veloppressione genlium erallibefrima; t Qnomodo autem a Langohnrdis inlerfeclos cffu-
el ab orientalis jussione imperii gubernabalur R. P. galosque hiij"tisloci habilafores possiiinus oeslimare,
siculi temporibus imperalorum juliani aposlaloe.jo- neqiiimtis plenius nosse quia lcinporibus tyberii
biniani. valentis. graliani. valenliniani. atque Theo- atigusii qui post juslimrm minorent ann. vn. nnpe-
dosii. Proesidenlibus eliam Pontificibus apostolicis. ravit. ut referl ysidorus. Laugobardi hilaliam ca
Damaso. siricio. anastasio priino. innocenlio. zosi- piunt. praesidenle scilicet pelagio. II. Pontifice. Et
mo. el bonifatio primo. quando placidia augusta cum ann. Cbrisli. D. xcm. ex quo ujque ad lempus
lilio suo valentiniano auguslo, ravennoe.et Honoriiis adeodali papae. qui.extitit cirea annum Chrisli. dc.
aiigustiis mediolani residerent. nee non el Ponlifi- Lxxvii. qttaHdo sanclissimum tbomam- reperisse. et
cibus aliis caeleslino, atque XyslolII.. Nam tempori- restaurasse monasterium hoc disseruimus anni sunl
bitsLeonisprimi. clades guandalica premebalitaliam. plus minus Lxxxmi. quod ergo legitur in Constrn-
deinde temporibus Ponlificum hilari. siniplicii. ct clionis probaemio. quod multa per annorumcurricula
Felicis III. a rege odovacro dominabatur. hic a pan- ,n monasterium hoc desolalum permansisset.
nonioefinibus. cum fortissima Herulorum miiliilii- "' t Denique consuienlibus lcgatis- Faroaldi Ducis.
diite. insuper turcilinguorum sive syrorttm auxiliis qui admnniiione Sanctae Dei Genitricis Marioe.plti-
fretusilaliamvenit. etregnavitannis xmi. Deindere- rimas illuc direxerat expensas. vieini eidem loci
sidenlibusgelasio. anastasioll. siminaclio. Horinisda. rcferebant. non se omnino nosse. nec recordarentur
jolianne I. felice HII. theodoricusregnabat. Postquera bujus monasterii integrilatem. Audierant tamen a
proesidenlibus bonifatio II. el iohannell. athalaricus pairibtis suprascriptis. quod ipsipatres vel avos stios
regnabal. ex tunc. praesidentibus agapitol etsilverio meminissent dixisse. quod in casali qui dicittir
ibeodatus regnabat. Vigilio etiam proesidenle. jam aciitiantis jtixla Ires cypressos posita sit Ecclesia
gnlhis guiitigis regnabat. Nam a lempore felicisll.l. Beaiae Marioemiro fabiicata decore. Nunquid lam
qui a B. Pelro AposloloponlifexL. extitit, et deinceps. famosum praecipuumque locuin per Lxxx. nii. lan-
hitalia pcrlulit gladimn gentilis Dominii. non ergo tinn annos oblivioni datum fuisse esl putanduin ?
erant tunc Ronianorum teinpora. qnta licet per pa- lot cnini anni sunt a divastione pritna Langobardo-
tricios. vel citbicularios. sive esarcos orienlalis im- riiin. usqtie qtto reperil illum tbomas Dei servus.
perii. R. P. aliquando gubernaretur. lamen gladio ergo ut verius coniici polesl. non Langobardoruin
gentis golhoruin, herulorum. sive Langobardorurn se;l potius dicenda csl destruclio Gotliorum vel
lota hitalia premebalur. Nam Theodorico regi. Zeno guandalorum. Vel illa scilicet quse temporibus Leo-
iinperalor omnem hitaliam per pragmalicam deilit. nis papie primi vel altera ann. cxxxvi. quoeproesi-
Ceterum prudenti leclori relinqiiiinus, nt de tetn- de.nte agapito evenit. ex quibus gsque ad lenipus
pore proefati viri Laurentii eligat sibi placilum quod adeodati pap;c anni fuerujit ccxxvi. recle crgo cen-
vitleatur verius. Quo aulem lempore prius destru- C i seiiiiuni est lunc illitis desolatio exlitisse. efper tot
ctum boc fuerit Monaslerium. sicnt et constrtictuin. annorum curricula. locuin hunc oblivioni vel igno-
manifestius clariusque minime sciinus; nisi tanitim ranliacdedilum fuisse.
quod legitur in eoilem libro conslructionis. Qitia « Haecomnia idcirco aimolavimus ut mendacium
post obitum beati viri-sanctissimi Laurenliia lango- de hujus loci tempore coiidilionis sive destruciionis
liardis circttmqiiaque tnlerfectis. elTugalisque habi- in ntillo prolerremus. nec dubia pro Cerlis scribeu-
l&toribus. Locus ipse <icsolattis.et in solitudinem tes faili. videreiimr. In ornnibus vero Iegenles vel
est redactus. alque per multa annorum curricnla aiitlienles suppliciter rogamus ul si in aliquo offendi-
absque habitatore permansit. scilicet donec a Gallia IIIIISstilo. lion condeiniieniiir <pioiiiain teste Dco
iuaurigena provincia vir vilae venerabiiis veniens oniiiipolentc, quem neino fallere polcst. ejusqtie
proesbyler Thomas. ad sepulchrurn Domiui demora- cnjus IKVCcausa est iniegerrima genetrice. nihil
rclur ubi ailmonilus a beata Maria. semper virgine. oinnino nictulacii proferiinus stmJiose. ncc aliquid
Deiqite genitrice ad hitaliam reversus est. cl hoc transcribere cupimus ineiidose. Ul etiam vera lan-
sanclum reperit lnonaslerium. et reslauravit. ttliii scribamus fn boe opere. ipsam qu;e Christus
« Cujus scilicet beatissinii thomse proelali. hiijtis est obsecro verilatem vos pro nobis orare devolis-
ceenobii sac, Abbatis. felix, el gloriosum lempus. stuie.
nos per annos Ponlilicuin. et tempora Reguin. suc- « Quoniam aiilem tempora sanctissimi latirentii
cessionesqtte Abbalum. nec non et charlularum in- sulililius indagare hactenus sluduimus, ideo in eoruin
dictiones subscriptaruro secundum aniiosipsiusxxxv. nurrationu morati sumtis. » elc.
et menses vn. ac dies v. quibus huic praefuit recou-
structo ab eo monaslerio enciilealius el perspicacius Catisam dedil huic cxamini chronologico pracfali
colligenles. invenimus exstilisse circa incarnationis aucloris, praoemium. Cbronici ab eodem imiicaium,
Dotuinicaeannum plus minus dc. Lxxx. el indiclio-
nem ym. et conslantini lilii conslantis. et iustiniani et quod in calce folii 10 ac adversae pag. procce-
filii ejus, ac Leonis et lyberii tempora augiis.oriim. dentis eadera manu perscriptum legitur his verbis..
Qui Tyberius leonem imperatorem. qui iuslihianum
aiigustum proiecerat cepit. ejusque imperium fnva- « Manetincolume anno. Lxxn. Desolat. a gothis
sit. Sed lios postmodum idem iusliniamis Auguslus anno Chrisli CCCCLVH. deslituitur aulein ann. plus
captos ittgulari fecit. et principatum recepit-. minus ccxxm, Reoedificaturquoque a Douino Thoma
«A lempore ergo Dainasi primi Pontificis. et post ann. Chrisli DCLXXX. I
aposlatae iuliani imperatoris. videlicet pene incarna- De primo igitur hoc auctore, qui in procemium
lionis Dominicae ann. cccLxxxn. usrpie ad tempns
Leonis primi apostolici. et theodosii filii aiigusti ar- Chronici Farfensis disquirebat adeo caute ac pru-
chadii. quo tempore gensericus roinam cepit. anno denler, ita esse sentiendum reor, ut inler sui saeculi
Christi CCGLXII.tempora fuisse Romanorum arbi-
tramur. annorum pltisminus. cxxxi. Infra quaea no- chroiiologosnon poslrenius habendus sit. An vero ad
strismajoribus acstimatumest sancium hoc cccnobiuin cnmdem referri oporteal, an ad diversos tam Chro-
a bealo Laurenlio constiiicluiii fuisse. nicon ipstim niintts ei velustius , quam duo lisec
521 BLANCHINlAD III OPUSC. SEQ. OBSERV. 522
priora opusctila chronologica qttoe eidem chromco A obsedissel et reccpissel, in basilica Yalicana conse-
pr.cfiguntur, milii non liquet, neque id rescire nostra crari per schismalicos ac dcposilos cpiscopos ciiravit
nKtltuin interesse puto. el anno proximo 1084 imperator ab eo coronari in
Regesli auclorem, et secundi Cbronici quod Rege- Laleranensi voluit. Is vero conlumax ct rebellis
sto praeniitlitur in ampliori codice, esse Gregorium perinde in Gregorium VII ac in Victorem III et Pas-
Catinensem constat ex praefixoejus nomine, tum in chaleni II, Gregorii successores, a qttibus damnatus
titulo, lum in carmine acrosliclio, ac lestimonio iterum ac tertio com haeresi stia fuit, Farfense
Joannis Grammalici. Duobus autem memoralis opti- ccenobium ac Sabinensem tractum lyrannide sua ita
sculis chronologicis, minori et vetustiori, Cbronico occupatum detinuil, ttt Iegilimorum pontificum no-
praimissis, nenipe Calalogo imporatorurn, etc, et mina in ejns tabulas referre nemo sit aosus; sed Iroo
Catalogo Romanorum ponlifictim , Cum Gregorii loco Vicicris III ac Paschalis II, qiri sttpprimunttir,
indicatio nulla apponatur, prout nulla apponilur psetidoponlificem Clemenlem, lertii nomine seja-
ipsi Chronico minori et vetnstiori, illa lubentius re- ctatilem, cx attenlaia Henrici coronatione ad finem
ferrem ad scriptorem antiquiorem Gregorio Cati- soeculi praeferant. Nos asteiisco apposilo brevem
nensr, praesertim cum duoram opusculorain primum notam ad Iiunc anmini adjecimus in editione Chro-
videalur compleri circa aniittm 4056 (totis qualuor B E nici, ul memores sint lectores quisnam iste sit Cle-
et quadraginta antequam Berardus, ejus nomiuis mehs. Esl vero Guiberlus ille Parmensis, cancella-
abbas secundus, proeciperef Gregorio collectionem rius Henrici Germanioe regis, qui Cadaloum anlipa-
Regesli, ut ex prologo Joaunis Grammatici compro- pam promovendum curavit anno lOtil, jam tum
balur); adjecia lanlum in poslremo versu morte, praekidens nefariis molilionibus quas ipse ex Raven-
Henrici III, consignata anno 1084, neque ullo comile nati sedc malis arlibus impetrata ad Romanam
memorato post annum 1040. inhians, niahinalus est deinde contra Gregorium;
Alterum ex duobus opusculis compaclum cum donec voti coinpos factus, ac veris pontificibns
Chronico Earfensi minori et velusliori, conipleclilur semper infensus , snee impietalis pcenas dederit,
chronologiam pontificum Romanorum a S. Peiro tum vivus a fidelibus undique expiilsus, tum ad
ad Beriedictum VII, nempe ad aniuiin 984. Quare annum 1099 vel 1100 cum vita excessit, et post
plusquam soeculointegro prxcedit Regestum Grego- morlcm exhu.malus atque in profluentem dispersus
rii Calinensis, usque Chronicon (secundum) Rege- anno 1105.
slo praefixum et infra afferendum, quod perducitur Horum lyrannide oppressa Roma ipsa com inge-
ad annum 1099. misceret, et cogeretur legitimuin principem ac pa-
. jElalem diversam duorum praecedenlium opitscu- C *• giorem suum in arce S. Angeli sceleratac custodiie
lorum minoris codicis a terlio opusculo in codice mancipalum asservare, schismatis vero antesignanos,
majori ceperto, observandam esse duxi, ul indaga- Guiberlum etHenricum, coronatos in Lateranensi
rem cur in Chronico Regesti (quod secundum jain patriarchio et in Vaticano, sacra et profana jura
appellabo) plures anlipapoe circa finem recenseantur, evertentes inlueri, donec invenirentur publicoe ma-
el plures ex legitimis Romauis ponlilicibus eorum- jeslalis vindices fideles B. Petro cives, ac Romani
dem temporuin reliceaniur. nominis et virtulis memores, qui hsec monslra a
Id vero observare ef observandum coeteris propo- cervicibus propulsarent; quis mirari potuit in Chro-
nere necessarium duco. Ostendet enim vUiosam nico secundo Regesli Farfensis monasterii, ubi
originem Aclorum complurium, quae factiosi homi- castra ac tyrannidern fixerat Henricus, suppressa
nes contra apostolicoesedis jura in foro ac tribuna- iiominaponlificum legitimorum, solumqueinvasorem
libus etiam minoris subsellii nefafio ausu lunc per- Guiberliim Clemenlis 111noniine ctim consorte sce-
fieienda, script-ores vero aetatis nostrae imprudcnlii lerum Henrico postremam paginam iraplere? Quin
consiliovulganda curarunt hoc ex archivo, lanquamt etiam observare juvat Chroni.ci secundi lerminuri.
indicia subversae ex tunc poleslatis supreinaestiin- eumdein esse ac saeculi undecimi, licet Regeslum
morum ponlificum in suam dilionem. Pendet inspe-. u acta postenora contineat per annos quadraginta soe-
clio ex epocha consignala in Cbronico secundo , seui culi siibscquenlis. Unde colligere possumiis Grego-
GregoriiCalinensisadannum 1532, ubi legitur: Henri- rium Catinensem poslrema hoectempora non signas-
cus 1111 rex ad Itoc monasterium pervcnit. Post bien- se, sedfaciiosuin aliquem amanuensem Petri abba-
nium statim consequitur aera deterior i(a concepta : tis Farfensis : de quo abbate consulere satis est
ClemensPp. III. Henricus imperator. Quisnam fuerilt Spondani Epitomen Baronianam ex Bibliothecario
ille Clemens, quisnam ille Henricus, Baronii Annaless isla colligentem ad annum 1108: « Anno,
inquit,
docenl. Henricus, ut ab boc incipiam, est acerri- Christi millesimo centesimo octavo indictione
prima,
mns ille hoslis aposlolicoe sedis, loties anatlicmalee Paschalis papa (ut auclor esl
Bibliolhecarius) rursus
perculstis, et communione ac regno piivalus itcra- lumulluantes quosdam Romanorum (quoruni prin-
lis sentenliis summorum ponlificiim et concilioruui;; cipes ero.nt Ptolomeus comcs Tusculanus, et Pelrns
qni aiisns contra S. Gregorium VII judicia intentare,, de Columna abbas Farfensis) usurpatores reruni
pcr stunmiim scelus, Guiberlum antipapam Clemen- Ecclcsfoe, alfosqne ad defeclionem popttlum pcrmo-
lis III nomine oblrucli, et anno 1085, cum 'Romainii vcnles compescuil,
opcra maximc Pclri Lcoiiiy atque
5>3 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 324
Lecuis Frangipanis, nobilissimorum civium Roma- A chronographiam secundi hujiis Chronici, ea non
iiorttm fideliter pro ipso Paschale agentitim. i distingiientera, ex anno 1050 minoris habendam
• Miror
anonymiim illtim scriptorem, qui anno 1689 rooneo. Superiori oelateoccurrunt aliquot ponlilicuni
Parisiis edidil una cum disserlatione hislorica eirca epocbae iteratae post biennium aul trienninm, nempe
numismata nonnulla Caroli Magni, et successorum Eugenii II, ad annos 820 et 823; Sergii II, ad ann.
Romae signata, eliam Actura ex archivo Farfensi, 838 et 841; Leonis quarli, ad ann. 830 et 835, et
cap. 8, produclum, perlinens ad annum 1105ex quo Anastasii tcrlii ad ann. 906 el 908, uno loco abrasae,
infringere se posse putavit jura snpremae domina- ul ad alterum transferrenlur. Redditae sunt ulroque
lionis suramorum pontificum in stiam ditionem, no- in loco, cttra non satis constet utra earum ab au-
hierit altendere se illa muluari e scriniis Petri ab- ctore Chronici primum signata ftierii; neqne appa-
balis Farfensis, ducis perduellium S. R. E. per illa reat num ipse posterioribus curis an recentior
tcropora, quibtis antipapa el haeresiarcha Guiberitis quispiam bibliolbecarius ex reperlis serius docu-
ejusmodi farinae horoinibos ecclesias ac monnslcria roentis priorem lectionem mutarerit. Nostri quod
repleverat; de quo ita scribit Leo Ostiensis in erat muneris, ideliter indicavimus ctiam vitia at-
Chronico Cassinensi, lib. m, cap. 70 : < Qui Guiber- que erasiones, ne quispiam plus tribuat, aut per nos
tus, etiam pulsis cathoiicis episcopis et abbalibus B tributum arbitretur bis cbronologis quam par sit.
ecclesiarum proepositis, scientia pariter et religione In priori atitem chrouologia pontiiicum Romanorum
pollentibus, sccleralos et idiblas singulis civitatibus (quam habes infra his in prolcgomenis) descripla
et coenobiis vel ecclesiis, singulos, interdum aulem ex. alio anteriori codice, quera vocant Chronicum
binos vel annuos praelalos damnabili prioris magi- Farfense, ubi erasiones nullas invenimus, in penul-
stri sui Simonis Magi mercimonio subslituens, in tirao lantura versu Boaifacium anlipapam, et quarlo
dcpraedalionibus sanctorura locorum et Chrisliano- anlc illum loco Lcoiiero pariter pseudoponlificem
rum sibi non favenlium, imo, et favenlium, dum octavi nomine intrusum cum offenderimus, fortasse
non esset qui armato resisteret, longe laleque additos suspicamur ab impcrilo homine velusliori
voluntate quidem Neronis et Decii, sed minus possi- ex Catalogo in praecedenlibus desinente : ubi vilio
bilitate crassatus cst. » amanuensis, tit arbilror, anle Marinum (quiquartus
Simile quidpiam contigit boc ipso in Chronieo proeponitur memorato Leoni) tres ponlifices omissi
secundo circa mediura saeculi decimi, ad consequen- sunt, Joannes XI, Leo Yll et Stephanus IX.
lia tempora, quando facliones iii Italia ac Romae Caelera in eodem priori Chronico recle proce»
proesertim suboriae crebris schismatibus Ecclesiam dunt.
proscindcbant. Apparet per eosdcm annos vilialus Hac igitur praemissa notitia codicum et auctorum,
codex erasione nominum ac transpositione legittrao- tria illa opnscula chronologica inde accurate de-
rwn ponlilicum, sedpotissimum intermislione schis- scripta liilo proferre jam possumus, utpote suis
maticorum alque inlrusorum quoruin nominibus cliam vitiis el scbisiualum indiciis verilati historicic
asleriseos et breves notas in margine addendas cen- profulura.
sui, ul facilius scccrni possent. Ilis etiam de causis

GATALOGUS IMPERATORUM.

A JULIO C^SARE AD IIENRICUMIII.

Ubi etiam legitur series regum Gothorumet Langobardorum, cum ducibus Spoletanis ac
Bcneventanis necnon pluribus comitibus Sabinensis tractus.
(Ex CbronicoFarfensi.)

Julius Cesar. Prirao imperavil anno Urbis conditac D Hujus anno XV. Cliristus baptiiatus est: XVIII,
DCXCVUII. passus, obiit.
Oclaviantts iilitis Octavii Scnaloris; imperavit Hoc in Chronko numeri semper exprimuntur per
annis leg. LVI. XLVI; vixit LXXVH. Hujus anno lilcras nutnerales alphabeli Latini. Compendii lamen
imperii XLII. Jesus Chrislus Filius Dei Dominus caussa reddemus sequentes per cifras Arabkas.
noster secundum carnem nalus cst sexta mundi Gajus Callicula, nepos Tiberii ann. 3, mens. 10,
aetate. Secundum Hebrajos a mundi principio annis dics 8, vixit annis 39, occisus.
iiT. DCCCCLU. Secundum Groecos annis vT DVIII. Claudius patruus CalliculaeDrusi privigni Augusti
Urbis DCCLI. obiit. Octaviani. Htijtis anno secundo PetrusRomam ver.il,
Tyberius, privignus, gener, el filius adoptione anno DominicoeIncarnalionis 45, et sedil in cathe-
Augusli imperavil annis XXIII, vixil LXXXIII. dra annis 25, obiif.
'""""
525 CATALOGUSlMP*$t£tORUM. 526
Nero. IIujus avunculus Callicula fuit. Imperavit A Tacilus mens. 6, obiit.
annis 14, vixil vero 31. Hujus exlremo anno Pelnis, Florianus dies 22.
et Paulus Apostoli passi sunt, anno Domini 70. Pas- Probus illustris. ann. 6, mens 4, occis.
sionis 38, ccctsus. Carus Narbonensis, et Carinus et Numeriamis
Galba senator, iroperavit mens. 7, vixit ann. 73, annis 2, occiditur.
occisus. Dioclelianus Dalmatiaenatus filitts Anull. senatoi is
Otho. Lucius Imp. dies 5, vixit annos 38, occisus. libertinus, vixit ann. C8.
Yilellius, imperavil mens. 8, d. I, vixitann. 57, Maximianuscum Diocletiano.
occisus. Constanlius proles filii Claudii imperatoris ex
Yespasianus illuslris imp. ann. 9, d. 7, vix. 09, prima conjiige sua Helena habuil Magnum Conslan-
obiil. tinum. Ex Theodora qtioque privigna Maximi impe-
Titus filius Yespasiani, imperavit ann. 2, mcns. 8, ratoris cognomento Herculii, scx liberos fralrcs
d. 20, vixil 41, oMil. Conslanlini habuit, ex quibus exstilil Conslanlinus
Domitianusfrater Titi junior, iraperavil ann. 15, pater Galli Dalmatii: a quo gcnilus est Dalma-
vixil 35, occisus. tius juvenis, et Julianus Aposlala, imper. ann.13.
Nerva imp. ann. i, m. 4, d. 8, vix. 71, obiit. B Galerius, occis,
Trajanus filius consul Nervae adoptivus, imper. Severus, occis.
ann. 19, m. 6, d. 15, vix 63, obiit. Maximianussocer Constantini, occis.
Adrianus filius consohrinre Trajani, imp. atro. 21, Maxenlius filius Maximiani, occis.
m. 10, d. 20, vixit 60, ann. oMii. I.icinins Daciaeoriundus ann. 14, vix. 60, oceis.
Antoninus Pius gener, et adoptivus Adriani, Maximius, obiit.
genere clarus, annis 23, vixit 77, obiit. Constantinus vero Magnus filitts Constantii post
Anloninus Philosophus severus, nobilissimus, mortem Patris imperareccepit, atque anno!8, im-
ann. 18, vixit 61, obiit. perii baptizalus est a Sanclo Silvestro Papa, post
Severus Annius Antoninus gener, et simul impe- tyrannorura inlerfcctionein, scilicet Maxenlii Her-
rator annis 11, obiit. culii filii et Maxiraiani alque Licinii cognati supra-
Antotiinus Commodus imp. ann. 12, ro. 8, occis. dicti Constantini. lmperavit ann. 31, vixit 66,
Pertinax Praefeclus irap. dics S0, vixit ann. 70, obiit, etc.
occis. Conslans.
Salvius Juliantts imp. m. 7, occis. Constanlius annis 38, vixit 55, occis.
'
C
Severus Philosophus Septimius cx Africa, Tribu- u Magnentius, occis.
nus, pertinax vocalus, imp. ann 16, m. 3, obiil. Yclrannius, depositus.
Anloninus M. Aurelius Bassianus Caracalla, imp. Nepolianus filius Sororis Constanlini, imp. d. 28,
ann. 6, mens. 2, vix 43, ob. (Corr. occis.) occis.
Macrinus Opilius praefeclus, cum Filio Diadume- Gallus, occis.
no annum 1, m. 2, occisus. Julianus annis 7, vixit 31, occis.
Aurelius Antoninus, filius Caracallaeputalus, sa- Jobinianus de Pannonia, m. 7, vix. ann. 53, obiit.
cerdos Heliogabaliann. 2, m. 8, occisus. 38 Valenlinianus I, fiiius Gratiani, Christianissi-
Aurelius Alexander ann. 13, m. 8, occis. mus tribunus scutariorum , Pannoniae: Urbis anno
Maximinusmiles ann. 3, diebusque paucis, occis. 1118
Gordianus Filius Gordiani, et AfricaeProconsul. imp. an. 11, vixil55, anno Christi 409, obiit.
40 Gratianus filius Yalentiuiaiii Aug. ann. 6,
annis 7, occis. vix. 29, occis.
Philippus cum filio Philippo ann. 5, Urbis anno
millesimo, occis. 39 Valens 1, Arrianus, frater Valenliniaui Attg.
Decius Pannoniae Inferioris natus cum filio suo ann. 3, occis.
ann. 2, anno Cbristi 293, occis. > Valenlinianus. 11, lilins Valenliniani aug. occis,
D
Gallus Hoslilianus, et Galli filius Volusianus 41 Theodosius 1, Orthodoxus Hispaniensis, filius
ann. 2, occis. Theodosii ann. 17, vix. 50, obiil.
Emilianus Maurus fuit. imp. mcns. 3, occis. Eugcniits, occis.
Gallienusel fr. ejus Valerianus siiiiul imper. aiin. 42 Archadius ann. 12, et Ilonorius ann. 30, filii
9, occis. Theodosii, Urbis anno 1149 obiil.
Postiimus ann. 10 , occis. 45 Theodosius 2, lilius Archadii annis 55, obiit.
Carus diebus 2, occis. Roma capla est a Gothis, Conditionis anno 1164,
Yictorinusann. 2, occis. die 3.
Tetricus senalor Imperator. Conslanlinus. 2. Comesmens. 7, obiit.
Odenalhus. Theodosius.
Claudiuspost Gallienum imp. ann. 2, obiit. Yalenlinianus 3, ann. 50, gener Theodosil ang.
Quintiiius frater Claudii diebus 17, occis. filitis Constantii ex Placidia Augusta sorore Hono.ii,
Aurelianus ann. 5, mcns. €, occis. occis.
""
*327 *^Arji^ASTASlUSrii^|6G0MENA' EDIT. ROM.-YATIC. 528
44 Marcianus annis 7, Urbis 1211, anno Christi V Juslinianus 2, ilerum imperavit cum filio Tyberio
410, occis. ann. 6.
Maximus m. 2, obut. Philippicus baerelicus, qui ct Bardans dicehatur
Roma capta esl a GenSerico, el a Guandalis, con- an. 1, m. 6.
ditionis anno 1208, per Alaficum ann. 43. Anaslasius 2, qtii et Arthemius.
45 Leo 1, ann. 17. Urbis 1211, oMi«. Theodosins 3, anno 1
Leo 2, filius Leonis Aug. Leo 3, bsereticus exustor imaginum sanctoruin
Majorianus ann. 4. Ravennae imperavil, occis. ann. 24.
Severus ann. 4. Ravennae iniperavit, obiit. Conslantinus 5, ann. 35.
Aiithemius ann. 4. Rayenae imperavit, occis. Leo 4, ann. 5.
Olibrius mens. 7, post quen. Luccrius domeslicus Albuin Langobardorum rex decimus de Pamtonia
Ravcnna? imperavit, obiiu Ticinum venit anno Domini 569; Ep. 7. Conc. 7, et
Theodoricus rex, occis. ult. ann. 3, obsessain obtinuil; et regnavil ann. 5,
Zeno post Leonem imperavit. Gensericus rex mens. 6.
Guandalorum, oM-il. " Cleph. ann. 1, m. 6.
Odoacer rex annis 14, in tola ltalia. Post hunc sine rege sub ducib. Langob. fuerunt
Aitguslulus menses 11. Urbis condilaeanno 1209, an. 10.
a GajoCaesare ann. 517, anrio Christi 475, d,po- Faroaldus dux primus exstitit Spoletanus.
situs. Autbarins Clephonis filius regn. ann. 6.
47 Anastasius 1, hrcrclicus, anno Incarn. Domini Torto dux primus Benevent.
492, imp. ann. 27, occts. Agihilfus dux Taurinalium regn. ann. 25.
Justinus 1, anno Incarn. Domini. 518. Imp. ann. Ariulfus dux Faroaldo successit apud Spoletum.
II, obiit, Post hunc Theudelabius filius Faroaldi superioris.
49 Justinianusl, filiussorotisJustini,an. Dominic. Arichis dux Benevent. ann. 50.
Inc. 529, obiit. Adadoloaldus filius Agiluifi annis 10.
Athalaricus rex ann. 4. Golhis regn. Posl qucm Arioaldus ann. 12.
Theodatus; dein.de vcro Guilligis. Tnnc Hildebadtis; Rolharius genere arod. in anno 77. Langobardo-
ex hinc JErarius. Post hos autem Totila. rum regnal ann. 16, mens. 4.
Juslinus 2, iniiior aug.ann. 11, anno UoTiiriiiSi'8; Ajo filius Arichis anno 1, mens. 5.
Albuin rex Langobard. apud Ticiuum annis 3. Radualdus dux Benevent. ann. 5. Grimualdus dux
Tybcrius 2, ann. 7. Langobardi Ilaliam capiunl. " germantis ejns ann. 25.
Faroahlus dux primus Spoleti. Radoaldus filiusRotharii regn. ann. 5, d. 7.
Cleph regnat anno 1, mens. 6. Autharius filitis Aripertus filius Gunduald. regn. ann. 1, m. 3.
ejus an. 6. Tato dux Spolet.
Tollo dux primus Benevenlanus. Grimualdus gener Ariperli regis regnavit ann. 9.
Mauricius Cappadox aon. 21, cttm Theodosio Ty- Transimundus dux Spolel. eomes diidiim Campani;';.
berio, cl Constanlino filiis SS. Ariulfus dux Raroaldo Perctarit solus regn. ann. 7, cum filiosuo Chuni-
succpssi.l apud Spoletum. Post qtiem Theudebaldus pcrto ann. 10.
lilius Faroaldi Ducis superioris. Agilulfus regn. Romualdus dux Benevent. ann. 16. Grimuahlus
ann. 25. f.lius ejus ann. 5.
Focas Attg. Psci patricii strator ann. 8. Aricbis Gisulfus germanus ejtts.
Dux Bimeventanus annis 50. Cuniperlus absque patre regn. ann. 12.
Hcraclitis lilius Hcracliani Africam regentis Ada- Luilperlus regn. mens. 8.
doloaldus regn. ann. 10. Regipertus dux Taurinensium, invaso regno, mo-
Heraclonus filius Heraclci ann. 2. Ajo dux BenC- n ritur eodem anno.
ventan. Arioaldus ann. 12. Rotharius ann. 16, et Aripertus filius ejus regn. cum eo, sive soltis usq.
mens, 4. ann. 12.
Constantinus 2, filiits Heraclei mens. 6. Talo dux Faroalilus filius SS. Transninndi dux Spoleli.
Spolet. ann. 1, mens 5. Anspramltis regn. mens. 5.
Conslaolinus 3, qui ct Conslans filius Conslaiiiini Luiiprandiis filitis ejus regn. an. 31, m. 7; obiit
ann. 28. Reduald. dux Benevcnt. ann. 5,.occis. indict. II.
fflezeeius Aug. lyraiinus. Grimualdus dux Bencv. Romualdus filius Gisulfi dux Benevent.
an. 25, occid. Transmundus conlra patrem suUm Faroaldum re-
Conslanlinus 4, filius Conslantis Aug. ann. 17. bellans clericum illum fecil, et ducalum Spoletanum
Transmundiis dux Spolet. invasit.
Jusfinianus 2, filius Conslanlini anil^lft Hic Afri Hildericus dtix Spolet.
eani abslulit Sarraeenis." .'• **•- Agiprandtis nepos regis dtix Spolel.
Leo 2, annis 6. . "•>' Hilileprandtis nepos Liutprandi.
Tyberius 5. Ralchis regn. Lupo dtix SpoIeJ..
339 CATALOG.SUlflf.WNT. 350 *
Haistolfus regn. A Azo comes Sabin.
Desiderius germanns Rachisl regis. Hic regnuro Joseph dux Sabin.
perdidit circa annum Incarn. d. 774 et una cum con- Teuzo comes Sabin.
jnge in Franciam est delalus. Transmundus dux.
Tbeodoricus dux Spolet. Otto 1, imperator anno Doroini 960.
Hildeprandus dux Spolet. Pandolfus princeps, et marchio.
Guinichis dux Spolet. Benedictus comes.
Karolus, rex Franconim, et Romanorumimperator Crescentius comes.
primus nlius Pipini regis Francor. Coronatur ann Johannes comes.
Dora. 774. Theophanius imp. annoDomini 990.
Pipinus filius Caroli imp. Otto 5, filius Ollonis 2, imper. anno Domini 996.
Guinichis dux Spolet. Rainerius, et Crescenlius comites.
Karolus 2 imp. Girardus comes
Bernardus rex Langobard. Johannes comes.
Ludovicus imperalor 1, filius Caroli. Heinricus, 1 rex anno Domini 1005.
Lotharius filius Ludovici 1, imperator B Heinricus 2, rex 1, imperator anno Domini 1014.
Gerardus dux. Crescentius, et Oddo comites.
Eschrolonius comes. Oddo et Ber. comites.
Berengarius dux. Gregorius comes.
JLudovicus2 imperator, filius Lotharii. Oddo et Petrus comites.
Karolus 4, filius Ludovici imp. anno Dominl 880. Oddo et Crescentius germani comites.
Karolus imperator. Chuonradus imper. anno Domini 1028.
Guido princeps Italiae imper. anno Dontini 890. Crescentius, et Johannes nepos ejus.
Lamberlus filius Cuidonis imper. Johannes Patricius.
Hugo rex anno Domini 927. Crescenlius et Olto comites.
Lotharius filius Hugonis regis. Heinricus 5, rex auno Domini 1040.
Bonifactus, et Thebaldus filius ejus duces. Heinricus imperalor anno Domini 1047.
Berengarius, et Adelbertus filius ejus regn. anno Heinricus imp. 2, anno Domini 1046, indict. 9.
Dom. 951. Heinricus imp. 2, o [hoc est mortuus est] aimo Do-
Sariio marchio. mini 1056.
Leo dux Sabin. C Heinricus 5, imp. anno Domini 1084.
Rainerius dux Sabin.

CATALOGUS SUMMORUM PONTIFICUM


Ex eodem Chronico Farfensi, scripto circa finem seeculi undecimi, sed ex yetusliori cocide
(ut videtur) excerptus, cum a S. Petro pertingat ad Benedictum ejus nominis VII, nempe
ad Christi annum 984. Hoc in Catalogo exprimuntur non modo anni, menses ac dies,
quibus pontifices singuli sederunt, sed etiam anni. menses ac dies interoontificii seu va-
•calionis sedis usque ad fienedictum III.

Beatus Petrus priinum in Cathedra Antiochiaesedit Evaristus annis xiii, m. vii, d. ii, teraporibus Do-
annis vii, deinde urbera Romam ingressus Dominicae mitiani, lNervaeatque Trajani, cessavil dies xviiii.
D Alexander ann. x, m. vii, d. i, temporihus Trajani,
incarnatipnis anno xlvejuscathedram sedil ann. xxv,
mensib. ii, dieb. vii, Claudii imperatoris anno ii, cess. d. xxxv.
lemporibus Tyherii Caesariset Gaji, Ctaudii et Nero- Xistus ann. x, m. iii, d. xxi, tempor. Adriani,
ais. Hic post incarnalionem Domini anno lxx, post cess. d. i.
passionem vero ejus anno xxxviii, cum coapostolo Telesphorus ann. xi. m. ii, d. xxii, temporibus
Paulo coronatur martyrio. f Antonini Marci, cess. d. vii.
Linusselilannisxi, mensibusiii,diebusxii,tem- anu. iiii, m. iiii, d. vii, temporibus Severi
Yginus
poribus Neronis. Marci, cess. d. iii.
Cletussed. aon. xii, m. i d. xi, temporibus Ye-
Annicius, ann. viii, m. iii, d. iii, lemporibus Se-
spasiani et Titi.
Qeraens sed. ann. viiii, m. ii, d. x, temporibus veri m. cess. d. xvii.
Galbse, et Vespasiani. Cessavil Episcopatus diebus Piusann. xi, m. iiii, d. iii, temporibus antonin
xxii. Pii. cess. d. xiiii.
Anaefetus annis xi, m. i, d. vii, temporibus Do- Sotber ann viiii, m. iH, d. xx, lemporibus Severi
mitiani, cessavit dies xiii. septimi cess. d. xxu.
PATHOL.CXXVII. 11
531 AD ANASTASIU^tWDJjg^EKA EDIT. ROM.-VATIC. 339
Heleuter, ann. xv, m. vi, d. v* l<«ipoi>hnsanto- 4 Zosimus ann. i, m. viii, d. xxv, fiess, ^. xj^
nini commodi, cess. d. vi. >., Bonifatius ann, jp,
Viclor ann. x, m. ii, d. x, temporibu* C^esaris, Celestinus ann. vji,m^-ato^'&$%.
m. x, d^;viiji, cess, d» xxj".
cessavit, dies xii. „ Xistus [III] ann. viii, d. xviii},.cesf» d^-ixii.
Zepherinus anmxvi, m. ibnLx.temporibus.anlo- Leo ann. xxi, ro. i, d. xxvi, 6es^st.,dV tfjf,
nini severi, cess. di vi. Hilar. ann. vi, m. iii, (L^eesJ». d,,jf,
Calixtus, ann. vii, m. ii, d. x.lwnporibusmacrini, Simplicius ann. xv, m. i, d^yij, ce^Sj.jL v,j.
et heliogabali, cess. d. vi. .. .• . , felii,>HJS,..viii, m, *i, d, xvU, tefBpQrjbusptjJM-a-
Urbanus ann. viii, m. xi, d. xii, lempoiibus Itaxi-
miani, ct africani, cess*d. xjx. Gelasius ann. iiii, m. vili, d. Xviii, lewporibuf
Phntianus sed.ann. *, m,4MJ, ii, temp. abjxandji, Zenoni augusti, cess. d. viii.,, , ...
cess. d. x. Anastasius ann. i, m. xi, cj. xjjiy, iemporilius
Anlheros ann. xii, m. i, d. xii, temporibus Maxim., theodorici regis, cess. d. iiii.
et Afric. cess. d. xiii. Simmachus ann. xv, m. vjii, q. xlfvii; Jemnqnbus
Fabianus ann. xiiii, m. xi, d. xi, tempqr}bus Anastasii augi^cess. §, vji. ,,,„.: u...
et
Maxiro.( Africani, cess. d* vii. Hormisda,.ann. viiii, i. cess. vi.
9 - . " i. ...xvii,
T ^i,- Of 4« -Wi.J-iJ>...
Cornelius ann. iii, m. ii, d* X, leinporibus Decii, Johannes ann. n, m. vm, d. xvu, feinppribusju-
cess. d. LXVL ... ,.-:.. stini aug. cess. d. lviii.
Lucins ann. iii, m. iii, d. iii, lewpariln» G*1U,et Felix ann. iiii, m. ii, d. xiii, temjp^rlbus tteodorici
Volusiani, cess. d. xxxv. ,-, . . ., ,.., regis, cess. d. iii.
Steph. ann. xiiii, m.ii, d. xv, temporjbus Galli- Bonifattus ann. ii, d. xxvi, fethporl^us alnalar.
cani, et Max. cess. d. xxii. reg. cess. ih. i, d. xV.
Xistus ann. ii, m, xi, d. vi, teiBporibus Yaleriani, JoJiaBjn^^pij.y ii, m. iiii, d. y\j ien||oriDus aijia-
et Decii, cess. d. xxvi. , ( lar. etjuslini aug. cess. d. v'-
Dionisius ann. ii, m. iii. d. vii, lempartbus gal- Agapit. m. xi, d. xviii, cess. (J. xxiiti.
lieni, cess. d.y. . Silverius ann. i, in.. y, d. Vi. ,.
Felix atfli. ij, m, X*d. xxv, temporibus cJaudii, et Vigilitts ann. xvii, m. vi, J. xxvii, temporibus
palernii, cess. d-v. ., ^ ...... ^sliniani aug. cess. m. iii, 4. v.
Euticianus ann. viii, m, X, $. iiii, femno^bus au- Pelagius anh. xi, m. x, d. xviii, ieinportbiis Narsis
reliani, cess. d. viii. .„.,. palricii, cess. m. ii. --.,.,'..
Gajus ann. xi, ni- UK, d. viiii, lemporibus cari, € Johannes ann. xii, m. xi, d. xxvi, teuiporibus ' ju-
et Carini, cess. d. xi. sliniani aug. cess. m. x, d. iii.
Marcellinus ann. viii, m. ii, d. xxii, temporibus Benedict. ann. iiii, m. i, (1. xxvni, femporibus

Diocietiani, et Max. cesT. Episcbpatus, "anh. viT, Jtistiniani, aug. ces». fl. x.
m. vi. Pelagius ann. x, m. ii, d. x, cess. m. vi, d. xxv.
Marcellinusann. v, m. vfytf; ix*, teVrtp.Mttxenffl, CrCg. afllt. icKi,Jhi.vi,.'^>x, temporibus tyberii,'
cess. d.xx- • ; ;... ... __. . ; u/ roaurit. et foc. cess. m. v,, d. xviii. ,.
Eusebius aimi ii* m. itt, 4- *x«, tpai^nfbus con- ,$ai)iaianu% an(), t, iih. v, %'itn, 6e^ m. ii,i.
slanlis, cess. fl. *>B. *#- ••• "r. \ < ,[.i: >,!".'' ,;.
Melcbiades arih. tf), ti». vii, d. XxH, WmpOribui Bwifatiw, m. viu, 4. wui, $#*.». xtj, ^
volusiani, et ruf. cess. d. xvii. ftjnifatms ann. 41, m. w^ (Latw* «enifv fooe.
A Sancto Pelro usque ad Beatum silvestrum, ann. w%. cess. d. xiii.
ccxc, m. x, d. xii. Deusdedil anxi. iii, d. xxiiii, temioritjus Eleutjierii "
Silvester ann. xxiii, m. *, 4. x4, temporjbus oon- pafricii, cessrfl% xiii.
stant., et volusiani, cess. d. xv. , „, Bonifatius ann. v, d. x, temp. Tlieleuterii ' 'pat. '"
cfisS.
Marcus ann. ii, m. viii, d. xx, temporibus constan- ™d. xiij. .
tini, et nepoliahi ac sedi consuJum, ce»s. d. x*, flonorius ann. xij, m. xi, Q. xyii, cess. a/in.1, m.
Jtilius ann. xi, m. ii, d. v, temporibus eonslanlii '., . ..^, ,,
^^rair '',:.^'';;,
iil, ^Sfailt. fifi.BS. ,d.;XXV* ;••,•• ^eyfri#u^ n[i-V» iiii^ c^rs,,m. iiji? xxvliii:
4. d.
Liberius ann. x, ra. ,iii, d. iiit, femporlbus con- Johannes [IV] ann. i, m. yiiii, a. xviiii.ce^s. a.
stanX. fil. constant. cess. d. vii. xliiii. ....
'":'riraix''annVt'in.-ii'i,-d. fl,^ptMilnlns fcottBWiat. fll. Tlieodorus ann. vi, m. v, d. xtlii, lenipKjribus
'"'
constant. cess. d. xxxvii. d. lii. u<-.y-\
..lueodojijjaj^ic. gess.
Camasns anri. xviii, m. ii> «1. x, tomporibus Ju- Martinusann.' vi, m.i, d. xxvi, teBttoribii» olim-
liani, cess. d. xxxi. pii, Cubicula/. cess. d. xxxvii.
Siricius atm. xv,r», yt\, d. xxv, cessam>d. xX. Eugenius ann. vii, ra. viiii, d. xiiii, teSs. fl. tviiii.
Anastasius ann. ii, d. xxvi, cessavit EpiseopattfB, Vitalianus anh. xifif, m. vi, tedlpi^i&-as«hlttJm-
d. xxi. ' lini aug. cess. m. ii.d. xiii. ' ''
;-
Innocentius ann. xv, m. ii, d. xxi, ce$s- d. xxiii. Adeodalusarin! iiii, fti. u, d. V, ceSS.nT.Tfif,1».xv.
.x» REGES.TLM GBEtfOlP-CATlNSrpS^ 53i
Don. ann. i, m. v, d. x, cess. m. ii, d. xv. A Eugenius ann. iiii, m. vii, d. xxiii.
Agatbo ann. ii, m. vi, d. iiii, temporibus heraclii Valenlinus, m. x, al. d. xl.
'
«t lyberii, cess. ann. i, m. vii, d. v. Greg. ann. xvi, cess. d. xv.
Leo fH^ m. x, d. xvii, cess. m. ii, d. xv. Sergius ann. iii, temporib. lotthar. et ludov. Cess.'""'
BenedictusTJT] x, m. d. xii, lemporibus constan- m. ii, d. xv.
tini princip. cess. iti. ii, d. xv. Leo [III] ann. viii, m. iii, d. vF, cess. m. ll* d. xv.
Johannes [VI ann..i,d. viiii, temporibus justinlani Benedt. [Ilfj ann. xx, ni. vi, hY viii, lemporibus
aug. cess. m. n, d. xvfii. consiantin/etlverenae.
Conon. m. xi, temporibus justini, cess. m. ii, d. Nycol. ann. viiii, m. vi, d. xxi
xxiii. Adrian. [II] ann. iiii, m. xi, rj.xiii.
Johannes ann. d. ii. ''
Sergiusann. xiii, jh-tiii. d. "i»> lemporibtis [VIII] x,
' -'Marin. ann. i, m. v.
Itini aug. cess. d. L.
Jobannes [VI] ann. iii, m. if, d. xii, temporiblft Adrian.[III] ann. i, m. iiii.
tyberii aug. cess. m. i, d. xviii. Steph. ann. vi, d. viiii.
Jobannes [VII] ann. ii, m. vii, d. xxii, temporibus Formos. ann. y, m. vi.
tyb. et just. augg. cess. m. iiii. B Bonifalius. d. iv.
Sisinnius
"' • d. ' temporibus justini, cess. m. i, d.
^' xx, Steph. ann. i, m. i, d.xx.
ftviii. Roman. ann. iiii, d. xx.
Constantih. ann. vii, d. xv, temporibus itinn. Theodor. d. Xx.
cess. d. xl. . Johannes [VIIII] aiih. 1), 8. *.
Greg. ann. xvi, hr. viiii, d. Xxviiii, temporibus Benedt. [IIIIJ anh. irii, M. vi, d. xv.
Liulprandi reg. cess. m. ii, d. v. Leo [V] m.i, d. xxvi.
Greg. ann. x, m. viii, d. xxiiii, lemporibus Leoni, Cbrislophor. m. vii.
et constanlin. augg. cess. d. viiii Sergius ann. vii, m. iii, d. xxvi.
Zacbarias, ann. x, nt. iii, d. xiiii, temporibus, Anastasius. ann. ii,m. ii.
Ratchis-regis cess. d. xii. Lando m.vi, d. xxvi.
Stephan. jTl] ann. v, d. xxxviiii, temporibus hai- Johannes [X] ann. xiiii, m. ii, d. iii.
stulphi reg. cess. d. xxxv. Leo [VI] m. vi, d. xv.
- Paulus ann. x, m. i, Sleph. ann. ii, m. i, d. xv. (o)
temporfbus constantin. et
Leon. augg. cess. ann. i, m. I. Marin. ann. iii. m. vi, d. xiii.
Steph. [111]ann. iii, m. v, d. xxviii, temporibus ,r Agapitus ann. x, m. vii, d. x,
desiderii, reg. cess. d. viifl., Johannes [XII] ann, vini, m. iii.
Adrianus[I] ann. xxiii, rtl. x, o". xvii, teinporibtis Benedict. [V] m. ii, d. v.
Caroli, regis primi. Leo [VIII] ann. i, m. viii. (b) {
Leo [111]ann. xx, ni. V, d. XVii, hic coronavit Johannes [XIII] ann. vi, m. x^ d. V.
Caroluin imp. cess. d. X. Benedict. [Vffann. ii, »,:vi.- >•
Stephan. [IV] m. vii, temporioUs Ludovici rnipe- Domn. ann. i, m. vi.
rator. cess. d. ii. Bonifatius m. i, d. xii. (e)
Paschal. ann. vif, <LXvtf,cess. d. iiii, temptStfbus Benedict. [VHJ anu. viiii.
hludov. et hlothr. iroper.
(a) Addendi Jric smit (tes pontittces in Codice Far- (b) Leo dictus VIII, antipapa intrusus ab Hen*
fensi omissi: Joannes Xl, Leo VII, Stephanus IX. rico.
(c) Bonifacius iste pariter intrusus.

pGESTUM GRIQORII CATINENSIS

Chrofwofo (tGregorio Catinensi, monacao ejus£em tmrie&nebii Farfensi*, collectum em


$ij)lpmali[ius pontfficum Romanorum, imperatorum, regum Langobardeatum, ducurtn co-
mitum alhsque publicis tabulis, ibi asservatis ex anno Christi 661 ad aymim 1098, inauo
apparet series jyonHificum Romanorum, imperatorum, regum, ducum, etc.it/iecnon ejusflern
cmnobii abbanm,'p&siidgulos annos'6##:Chri&ti d,islinctum, cumnotisindictionum.
scripto circa fln. saec..»Ht ;
(Ex codicearchiyiFajrfjepsfs,

AMf.-'0.' IHW* D Ann. D Ind.


" " '
DCLXI liii EugeniuSPp DCLXIII <$i frliaif: fp.
-*
MLXJI v "^ m.mf "-' :'-yir'•:"-"«& «;«
535 AD ANASTASlllM raOL^OOMENA EBTf. 1TOM.-VAT1C. 35«
Ann. D. lnd. A Ann. 0, lnd.
DCHV VIH DCCXVII xv Flnvius Tiberis intumuit per
»j»x.vi yJiM, 4 dies viii.
DCLXVH x DCCXVIH i Theodosius imper.
DCLXVUI ...., XI DCCXVIIII II Leo aug.
pci.xvtui , x|i .-,(^slaii'i^;.im|«r. 8» Con- DCCXX III
stanlin. imper. DCCXXI IV Constantin. imper.
DCLXX XIII DCCXXII y
PCLXXI xun ;| DCCXIII VI
DCLXXII XV -/"fe:. ' % DCCIXIV VII Lueerius Abb. Transimundus
BCLXXIII I >.';*'. dux Filius Faroaldi.
DCLXXIIII II DCCIXV VIII
DCLXXV III DCCXXVI IX
DCLXXVI IIII .".-"' DCCXXVII X
DCLXxvii v Adeodatus Pp. Dccxxvni xi
DCLXXVIII VI BDCCXXVIIII XII
DCLXXVUII VII DCCXXX xin Leo imper. imagines sancto-
DCLXXX VUI 8CSTHOMA8 ABB. rum incendit. -
SCLXXXI VIIII Donus.Pp. DCCXXXI xiv
DCLXXXII :x Agalho Pp. DCCXXXII xv Greg. IQ. Pp.
Dcxxxxiu xi Leo II. Pp. DCCXXXIU i
DCLXXXllIl XH DCCXXXIV II
DCLXXXV xm Bened. Pp. II. Sarraceni Gar- DCCXXXV iil CoenobiumDom, Salvat.»di-
ficat. in letan.
thaginem ceperunt.
DCLXxxvi xini Johs. V. Pp. Justinian. ang. DCCXXXVI IV
DCLXXXVII xv Conon. Pp. DCCXXXVII v
...-,
DCLXXXVIII i x Sergius Pp. L DCCXXXVHI VI
DCLXXXVIIII u .:'- DCCXXXIX VII
DCXC III DCCXL viu Fulco ald. abb.
DCCXLI IX
DCXCI IIII Transmund. dux pat. fa- G
DGCXLII x Zachar. Pp.
ruald.
DCCXLIII xi Luitprand. rex.e.
DCXCII DCCXLIV XII
DCXCIII « DCCXLV
' xin Ralchis. rex.
ncxcitn VH . :
••''* '>"'. DGCXLVI xiv Lupo. dux.
DCXCV THI LeO imper. DCCXLVII XV
DCXCVI VIIII > DCCXLVIII I
DCXCVII x DCCXLIX ii
Dcxcvni xi Tyberius aug^ Haistulph. rex.
DCCL II
Dcxcvun xii DCCLI iv Leo imper.
BCfii XIH DCCLH v Steph. B. PP.
DCCI XIIII DCCLIII VI
DCCII xv Johann. VI. Pp. DCCLIV VII
Dccm I . Faroaldus Dux. DCCLV VIII
DCCIIII II
'"" - DCCtVI. , ,IX .
DCCV III D DCCLVII x Desider. rex Albuin. dux.
DCCVI HII Paui. Pp.
DCCVII v Johanu. Pp. Justinian. imp.
DCCLVHI XI
Becvni """•'•' vT Sisihn. Pp. Gonstanlin. Pp. DCCLIX xn Guandelpt.abb. Stepb.IILPp.
nccviti m DCCLX xnr Adekh. rex.GisulplfUS.Dux.
DCCX vin - '-'
Spol.
occxt vnn DCOLXI xr? Jtalan. Abb.
DCCXH x Justinian. imp. 6. Philipptc. DCCLXII XV
impsr. 1
DCCLIIH "'!ti Theodicus dux
t. ccxin xi Liutprand. rex. Anast. imp» DCCLXIV n Ab initio mun4i. a. v. oeec
Docxin xn Lxviiii, dhena^mantucrMi
Detsxv xin, Grsg. D. Pp, DCCLXV »
Dccfvt xim Haunept. abb. Luna cruen- DCCLXVI rv
tata est. pccLxvn y
33* REGESTUM GBEGORHCATINENSIS. »8
Ann. D. nd. A
A Ann. D. Ind.
DCCLXVIII vi Stephan. UI. Pp. Dcncxxii xv
DCCLXIX vu Pipin. I. rex. e. Dcccxxm i Eugenius Pp
DCCLXX vui Probat abb. DCCCXXlV II
BCCLXXI IX DCCCXXV III
DCCLXXII x Adrian. Pp. I. DCCCXXVI iv Valenun. Greg. Pp.
DCCLXXIIt XI Dcccxxvn v
DCCLXXIV xn Karol. rex. hildebrand. dux. DCCCXXVIII VI
DCCLXXV xin DCCCXXIX VII ''-''
DCCLXXVI XIIII DCCCXXX VIII
DCCLXXVII XV DCCCXXXI IX
DCCLXXVIU I DCCCXXXII x Sichard. abb.
DCCLXXIX II DCCCXXXHI XI
DCCLXXX 1U Dcccxxxrv XII Escroton.etGerard. comites.
DCCLXXXI iv Pipin. II. rex. Ragabald. abb. DCCCXXXV XIII
DCCLXXXII v * DCCCXXXVI xiv Berengar. dux.
B
DCCLXXXIII vt DCCCXXXVII xv
DCCLXXXIV VII DCCCXXXVIII I Sergius Pp. [III.]
DCCLXXXV Vlll BJCCCXXXIX II
DCCCXL III Leo Pp. (IV.) '""
DCCLXXXVI ix Altpt. I. abb.
DCCLXXXVII X DCCCXLI iv Sergius Pp. (III.)
DCCLXXXVIII XI DCCCXLII V
DCCLXXXIX" XII Guinich. dux. DCCCXLIII vi Leo Pp. (1111.)
DCCXC. XIII Hauroald. abb. DCCCXLIV VII
DCCXCI XIV DCCCXLV vui iEocleslae apostolor. Petri,
DCCXCU XV et P. devastantur.
DCCXCIII I DCCCXLVJ IX
DCCXCIV II DCCCXLVII x Hilder. abb. Bened. Pp. [III.]
SCCXCV III DCCCXLVIII XI
DCCXCVI iv Leo III. Pp. . ICCCXLIX XII
DCCXCVII v lnundatio aq. fil Romae in C DCCCI. XIII Ludovic [II]. imper.
via Lata. ad II. slaturam. DCCCLI XIV
DCCXCVIIt VI DCCCLII XV
DCCXCIX VII DCCCLIII |
ncccx VIII DCCCLIV II
DCCCI rx Karol. II. imper, Ternemot. DCCCLV III
A: *'
magn. fit. DCCCLVI IV
DcccLvn v .. Petro abb. *"
BCCCII X Bend. Abb. o ?'
''.• /
DCCCIII XI DCCCLVlII VI :v:/
DCCCLIX VII ••.. *'
DCCCIV xn
DCCCV XIII DCCCLX VIII .*•'*;
DCCCVI xiv Roman. dux. DCCCLXI IX
DCCCVII XV DCCCLXII X
DCCCVIII I DCCCLXIII XI.
DCCCIX n Defectiosol.fit.ab.hor.lii. , - DCCCLXIV XII
nsq. vi. DCCCLXV xni Nycol. Pp.
DCCCX m DCCCLXVJ xrv
BCCCXI IV DCCCLxvu xv Dom. hludovicus imp. veniJ
DCCCXII in hoc monasleriumi
Dcccxiu TI Ludovicus I. imper. Bernard. DCCCLXVIII i
rex. DCCCLXIX II
DCCCXIV vii Guinich. dux. Kar. imp. e.• DCCCLXX III
DCCCXV viu DCCCLXXI iv Adrian. [II.] Pp.
Dcccxvi ix Ingoald. abb. Gerard. oux. DCCCLXXII v Johann. abb. *
DCCCXVU x Steph. IV. Pp. Pasclial. Pp. DCCCLXXIII VI
DCCCXVUI xi Lothar. imper. DCCCLXXIV VII Johann. [VIII.] Pp.
DCCCXIX xu DCCCLXXV VII
DCCCXX xiu Eugenius Pp. DCCCLXXTI ix Karol. [II,] imper
DCCCXXI XIV DCCCLXXVU X
«19 AD AMSfcjkltJBiH PRCMLftGClttENA EDlf, ROM.-VATIC. -Xf'
Ann. D, Ind. A Ann. D. Ind. . u ** . ,5,
DCCCLXXVIII xi fiarol. [H.l mann. kspoft DCCCCXXXI «« fhe^balcWs dux.
DCCCLXXIX . Scn, :' DCCCCXXXH « i -Htelhar.reg. fil. hugM^fe« v
DCCCLXXX XIII DCCCCXXXIII vi fWSi(V!$ Pp. . Wl,** ;,j.-
DCCCLXXXI xiin ^Anselm. Bbb. Kar. IHI. tflq». DCCCCXXXIHI VII V-' >'«•
DCCCLXXXII *»,:.»:.-.'/ v. DCCCCXXXV f%I . n^
ncccLxxxm i Teuto al*. Marini*s*pv DCCCCXXXVI viin Campo ab». . > f *
DCCCLXXXIV U Adrian. [H.] Pp. >•<' BfiCCCXM«t x Steph. (WlI.)Pp.
DCCCLXXXV m Steph. [V.] Pp. DCCCCXXXVllI XI
DCCCLXXXVI IV DCCCCXXXVIIIIXII Hildeprid; abb.
DCCCLXXXVII V ,....' DCCCCXL xin Eclipsis. sol. f.t. A-hseafilSi
ncccLxxxviu i JSordebert. abb. Spent. M*. march. 6. •
DCCCLXXXIX VII Vital. abto. DCCCCXLI XIIII
peccxc VIH PeCnis afeb DCCCCXLH xv Marin. Ppv [II.] Otto rex #
DCCCXCI ix Guido imper. MonasterKmt ™ liltitalkvm. "'"
Salvatoris a paganis M* DCCCCXLUI i Sarilo abn.
cenditur. DCCCCXLIV II Nix grandis cecidft. ffl; R.
DCCCXCII * Fornios. Pp. Lambert. i«9pi martii.
DCCCXClll XI DCCCCXLV ni Agapittis Pp. [II].
DCCCXCIV xi| Guido imper. e. DCCCCXLVI itn Bonifatius, el TehatcV.doteS.
DCCCXCV xjn Boftif. (VI.) Pp. Stephatnre DCCCCXLVII v Hugo rex e.
(VI.) Pp. DCCCCXLVIII vi Dagobert stbb.
DCCCXCVI x|» Arnttlfus rex roma vettft» DCCCCXLIX VH
DCCCXCVH xv Boman. fip. Thcod. Pp. DCCCCL Vlll
DCCCXCVIU i » . Johann. (VIII.) Pp. DCCCCLI VIIII Otlo rex venit ilaliam.
•cccxcix u Benedict. Pp. DCCCCI.U x Berengarius, et adelbertut
DCCCC III reg.
BCGCCI iv Leo Pp. [IV.] Xpopbor. Pp» DCCCCLIII xi Johs [XII.] Pp.
DCCCCII v Serg. Pp. {III.] DCCCCLIIII :#i Albericus princeps roms .
DCCCCIII VI ^
DCCCCLV XIM
^,
DCCCCIV V|I BCCCCLVI -XIHI
DCCCCV VIII BCCCCLVH XV
DCCCCVI ix .... Anastasius Pp. Hteiw BCCCCLVIH I
hinc abrasm vettigin» rtti* •CCCCLIX II "'•
III f
querunt., DCCCCLX
DCCCCVII x DCCCCLXI «II
DCCCCVIII xi Anaslas. (tH.) Pp. Lamte Ppt DCCCCLXII v Otto rex coronalus est romjB
DCCCCIX XIJ ,.., ; a Jbhe. Pp.
DCCCCX xm Joliann. X»Pp. , J*I
DCCCCLXHI vi *
Leo [VIII.] Pp. Bened.Jfa
DCCCCXI XIV
*lmo Leo pteudo papa. ...
DCCCCXII XV
DCCCCXIII I DCCCCLXIV TII „
DCCCCLXV viii Johs (VUI,j Pp.
DCCCCXIV II
DCCCCLXVI vnii Johs abb. , , ....,.,_.
DCCCCXV III u.
iv DCCCCLXVB X I^oJe^icusjpessil.Johs.fhJ^
DCCCCXVI Impius impar. »
DCCCCXVII v BBfertgar;; /;F
DCCCCXVIII VI -,-.-t DCCCCLXVUI xi Olto II. inper. Sol detssH>
hor. in.vXDII. K. AugtoK
Dccajxix ^n, JoJkajm- ahh.
Dccccxx Rimo abb. DCCCCLXIX XII Sol fuit invtenebris. naasv
; ^u ,
DCCCCXXI IX BaceinJMieXXII.
x Leo (VI.) Bp DCCCCLXX XIII
DCCCCXXII
DCCCCXXIII XI poccc&xxi . xou Jtenedt PpmFes/igia eriMr«•*'
minis awpparent refVKHM
DCCCCXXIV . f If:
DCCCCXXV Stepb. Wft Dornnum, ubi «men
ju* (VB.tPp. „ bmittilur. -
DCCCCXXVI XIV
DCCCCXXVII jfK>_ Hugo.cex.i DCCCCLXXII iv lWrmY. Hrj^o abb. nascit.
DCCCCXXVIIU i Jobs Pp. [S4v] m. ap. ''*
Dccr«xxvmi u DCCCCLXXUI t ^ieoplian^kimper.
pccccxxx iii Ralfred. abfc. DCCCCLXXIV n Ecclesia Dohi. SalvaloriS&$•
-
»4i mteimiWiimMmmHm. w
' • •
Ann. D. Ind. :
& Ann. d. lnd.
ficatur * bojano.fS6WI MXVIII I ' '/
pn. 'f nvisrx.nt MXIX II " "
DccccriWv III B^g.iihp.^Boni-falW1!^ HXX III -': '
: MXXI IV
:%II.]
•""• *"!rmotnfcftor apostoHeS'tW> MXMI V
dis. Ylte Baron. ad aW. MXXIII VI i
974;.->- :-•.. MXXIV ..;n r* #ohonn. (XX.) Pp.
DCCCCLXXVI lin Bened. (Vli) Pp. imo [VH<r HXXV VIII Chuonradas rex.
DCCCCLXXVI1 v MXXVI IX ' -'
DCCCCLXXVni VI HXXVII x ¥ Cononimp. Guldoabb.
»%ccefcxxi<~ % • *Ila legitur. Sed fortaste
TkiiiccLX*! <VIH legendutn Cuonradus.
DCCCCLXXXI lnl MXXVIII XI
DCCCCLXXXH X MXXIX XII
Tirxa:Lt*xirt xt SMCXX %m
Bcecettxxrv wr MXXX4 X*V
BCCCCLIX** XHt «tto rill]. rex. Johs. (XIV.) MX^XI. - . > »
Pp. MXXXIII i Benedict. [VIII.] Pp.
•Cfeccttiin «fti lofean. (XV.) Pp. Hugo abb. «*»nw II Sol obscuralur hora VI.
ingreditur monaster. S. MXXXV UI
bric. ' ;..;¥ HXXXVI iv Hugo abb. reordinatur v. id.
BccccLixxvn xv Bonifatittt-Pp. * Imo iittmmr .• IiWiii.
- itemm udu apest. VkUs . MVYxvij v Chuonrad. imper.
Baron. ad ann. 985. Mxxxviu vi Guido (II.) abb. 6.
DccccLXXxvm i Johap^i (IHFfc)"?»/ • MXSHX
" vi| -flugo abb. 6. Suppo abb.
9CCCCLXXXIX II " •" '' " MXL vni fienric. (III.) rex. Almer.
DCCCCXC III
""
BCCCCXC1 IV "MILI ."' ix
BCCCCXCII V MXLtl X
«Becc«JbH * £NXLH4 v »iLv«ter pp. (III.) &f/S«sn».
'bxcam vft YideBaron. a4.ann.iOU.
fccccx-CV vni MXLIV x« firegoriu» (VL) Pp. Henri-
BctCcxcvt' rx' (IM<cfl..^jn.yimp«Y; *XLV xiu -eus,(«..)imper.
*cc«Hfcvn x Albeflcuslafib; SriBf. Pp. WX-LVI w Suppo abb. 9. Clemens (II.)
DCCCCXCVIH xi DOM.HVGO ABB «KLVtt XV Pp.
MXLVIH i «SM.SER.ABB.Bened.Pp.
jmmf» ,m «,.. ..... «XLIX u J>ama6usP|>.
* - m JN» mw> *> iwfamp i ML III LeoPp. [VW.]
,. .. ... .,,.• m . . . ..'.:.' w* : - »
-«'tn , * .
>> fy
i -MUH vi „ :'/

-«* . fl ;«|Vin.^.)jPg.J^ricm} I BXV HBI . ... V - .


" " ' «LVI i» fijenijiciisimper. 9.
:bnim x
M*. ,»'. . >y»*>r.p.]Pp.,9.
MLVIH u StepM.VIW.Pp.Baron.(X.)
avu jf Mmfr IX} Pp-» '...
J"W v|
4«x »JI ^mn>^-»«,,
,*x Wi £ej$«j |jy,] Pj>. *LS xii ffjsal,&hiVp.
J«xf .,..,». . •afcx' mm ., . .
rfsxii . x $p,^iyu,\fy,, WM ftn Ai^tmL^l.JPp.
MXHI XI -«B]UI XV
IKIV XH Henricus (I.) imper. Hugo •«LBM | . .
Ab. feordinatur seeundo. MLXIV M
*8V BXAV W
" • xm ' •
jfxvt xtf m»n-' -.•».-
. ^^^ «***>« **jft* •'> >•''>;. .»,;.;:-v .:-#-»- .--:«'«>.---J^.v>.. .','-.' v •*>**-|l
•IMMMV''^1*-',''
< 345 AD ANASTASWMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC
•-&
Ann. D. lnd. A Ann. D. Ind. ^ -*'"
MLXVIII vi MLXXXVI IX
MLXIX VII MLXXXVII X
MLXX VIII HLXXXVUI XI BOM.BER. SS. I. i*»,^jigp;i{
MLXXI IX Rainl. abb. TP!
MLXXII X MLXXXIX XII Bern. 'II.) abb. it-
MLXXIII XI MXC XIII
MLXXIV xn Greg. [VII.] Pp. MXCI XIV
MLXXV XIII MXCH XV
MLXXVI XIV MXCIII I
MLXXVII XV MXCIV II
MLXXVIII | MXCV iii Lunae obscuralio VJH.JL
MLXXII I| Mart. Stellarumque occa-
MLIIX III sio II. non ap.
MLXXXI IV MICVI IV
MLXIXII v Henricus (IV.) rex ad hoc B MXCTII v Hierosolim. VI. K. Octob. re-
monast. primo venit. euperat, est a Christianis.
MLIXXIII VI *Clemens (III.) Pp. Hein- Columaeplurimae ab occi-
ricus imper. dente in orienlem per-
* Schitm. I* ett Guibertut
gere visse, sunt Ber. (U.)
anlipapa. abb.
MtXXXIV VII MXCVIII VI
ULXIXV VIII Fames vaiida fuit. MICIX VII

FRANClSGt BLANCHINI
PBiEMONlTUMAD DUO SEQUENTIA OPUSCULA.

Duo proxima opuscula, Vilas ponliflcum, uti spe- G compluribusante nossaeculisconscriptorum.nondum


ro, illustrabunt non uno in loco. Cum enim observa- excidissenl parielinae eorumdem aedificiorum, qu»
tum sit eanimdem Vitarum scriplores, praesertim poslmodum diruta, ac ferme solo sequata sunt, nec
antiquiores, consuevisse, pro more Actorum publi- viarum ductus et regionum discrimina novis con-
corum, non modo tempora singulorum diligenter structionibus variata reddidissent ea nomina posteris
enumerare per consulatus, sed etiam loca adnohire obscuriora.
ubi eorumdem Vilaeexordium conligit, et ubi actus Primum igitur ex hisce opusculis lopographicis
supremi atqueofficiaperacta sunt; eaque loca idcirco
prolulit ex codicemembranaceo noni saeculi,reperto
notabiiia iisdem visa fuerint ac posteris indicanda, in bibliotheca Einsldlensis monasterii, R. P. Joan.
suscepti operis ralio videtur a nobis postulare, post Mabillonius, et retulit Inter Vetera Analecta, tomi
ea proesidia comparata quse ad chronologiam refe-
ut eliam de historiae di- quarti pag. 506, cui tilulus merilo ascriplus fuit:
runtur, topographia hujus Vrbit. Est enim ordinala quae-
iucidanda cogilemus. Porro in singulispropemodum Descriptioregionum
dam enumeralio sedificiorumpracipuorum vel intra
Vitis recensetur locus natalium el locus deposilionis. ambitum Urbis
sit natus subinde Pelri ca- Romx, vel extra Urbem, dextra ke-
Si autem is Romse qui
tbedram hic est assecutus, solel biographus regionis j) vaque ad speclabilium in progressu ex aliqua Urbis
porta certum lerminum viatori constitulum. Posl
quoque nomen apponere, et quandoque partem re-
eas descripliones regionura Urbis, quas saeculoVa-
gionis illustrem aliqua peculiari nuncupatione pro- lenliniani et Valenlis concinnarunt Publicus
ferre. Neque minor esl diligenlia scriploris in loco et Sextus Victor,
indicando. Memoratenim Rufus, illain ab Aldo Manuccio, hanc a
«lepositionis ccemeteriuro, Panvinio nostro primum editas, millanihac veluslio-
basilicam aul titulum, ubi quod mortale illius ponti- rem mihi
ficis fuerat sepeliebalur. Ne igitur ad singulas Vitas veleris bisloriaeel conligil observare. Qiianto aulem bono
rei antiquariae ilte producl» fue-
iterare cogamur expositionem regionis aut coemete-
esse duximus rint, declarat Panvinius in praefalionead P. Victorem
rii sic indicati, compendiosius pro- ita
perscribens:
ferre duo opttscnla, hanc lopographiam nonnihil
declaralura. Antiquilatis laus utriquc conciliat au- ( Hic untis libellus est, cujus polissimum ope
clorilatem, et designat parles Urbis, aut suburbani omnes qui hactcnns de Urbis Bom« aniiquitale
agri, de quibus agilur in recensione regionis aut scripserunt mirum in modum subievali sunt. Cujus
cceuieterii, cwmper seuteni iUorum opusvulorum, etiam vel male inleliecti vel coucisi occasi-MMurtur,
545 BLAWCIUNIAD OPUSC. II SEQ. MONIT. 346
tos passiin errores in universa Romana antiquilate A dicem, dum ipse modo ex una, modo ex alia Urbis
'jommiserunt. » .->•;»• porta (quod hospiles ac peregrini solent) ad aHquem
Par certe ulililasatqueuberlas non est illarum ve- termmum, suo itineri sive ex condicto constj^itum,
tustiorum descriplionum Rufi et Vicloris sub Valen- sive forte forluna oblalum procederet, observans in
tiniano, Urbe nondum a Gothis diruta, ac islius via quae ipsi observarentur notalu digna. Accessit
Anonymi, quem scripsisse intelligimus post clades iisdem scbedis, ita perfunclorie exaralis, uldexlra
plurimas Romsea barbaris illalas. Nam octavo cir- pro sinistris quandoque enunlient, nova perlurbatio,
eiter vel nono aerse Chrislianae saeculo banc esse tri- a compactoris negligemia, aut supinitale, ut arbi-
buendam conslat, cum poslerior sit aetate Beiisarii; tror, profecu. Membranas enimillas, dupbcicolumna
quippecum in ea memorenlur molitue (pag. 509 edit. versuum in singulis foliis dislinctas (uti apparet ex
Mabill.) seu motendinaria, et veluslior esse videalur dimidiatis dictionibus in aliquo versu expressis per
Leone IV ejusque de nomine appellatae Urbis Leo- lilteras capitales, quihus respondenl syllabse ac lit-
ninae ambilu, quo Vaticanam basilicam eique adja- terae eamdem dictionem complenteset columnam
centia praedia providus ille pontifex lutatus est ad- proximam ejusdem paginae occupantes, illique jun-
versus frequentes incursus Saracenorum : uemo gendae) secuit aliquis in partes tluas, alque ita
non inlelligit hanc iu Ionge ab illis distare, ut ne B compegit, quasi columnae consequerentur, non
conferri quidem possit. Rufi enim et Victoris plena cohxrerenl. Ejusmodi. lamen damnum ivparare
esi recensio, elegans, casligata, singulis in regio- non fuit difiicile, cum dicliones ipsae consecuturas
nibus enumerans vieos, sediculas, templa, lacus, syllabas demonstrarent, uti observare poterit quis-
balinea, tbermas, aedificia denique memoratu di- quis edilionis Mahillonianse paginas ita contulerit,
gna, tam publica quam privata. At haee descriplio uti nos praestitissecognosce.t. Exempli causa postre-
jejunior paucas admodum indicationes insignium mus versus pag. 507 edit. Mabillonii prosequenlibus
monimentorum percenset. Redditur atiamen uiilis iler a porta Flaminia intra Urbem ad laevamindicat
ordinata illa, licet parca indicatione locorum, juxta sequentes versus pag. 508, e| cum eis titulum S.
viaeduclum dextra laevaque sequentium, ct obver- Sitvestri (in capite nunc appeHalum) el tic per por-
santium ei qui aliqua ex porla Urbis procedat ad ticum usque Cotumnam AR (lege AN); mox eadem
aliam.velad cerlum vke suae terminum intra vel via Flaminia inlra urbem progressis sinistrorsum
extra Urbem; in ejusmodi progressionum titulis in- pariter ofiertur Forma Virginit (aquae scilicet Vir-
dicatum. ginis) fracta, deinde Saneti Marcelli tilulus. Iterum
Utinam ad nos pervenisset minus abrnpta et mi- „ per portkum utque ad Apottolos. Quis ilaque nen vi-
nus eonfusa fcaecqualiseunque pereensio. Noscercmus deal hanc recensiOnem aedifioiorum ad sinislram
saltem vesligium aliquod viarum omnium pnecipua- constitutorum a Porta Flaminhr ad san-
ejus, qui
rum, qus in Urbe frequentabantur post clades Go- ctos dtiodecim
thicas «l Vaudalicas, ac direptiones Langobardorum aposlolos via Flaminia [Tiodle Curri-
intra Urbem procedat, jungendam esse
etSaraeenoram. Atmalo lilterarum fato contigit ut culari dicta]
eoBeetk» isu ab auctore scriberetur negligenter, alteri sectioni, ea quae dextrorsum visunlur eadem
more adversariorum aut sehedarum memoriae Un- via demonstranti pag. 508, sed perturbato ordine
tum eausa, ut casus obtulit, dietim relatarum in co- postpositae et ila perscriptae ?
Via Lateranente
Sancti Laurentii in Lucina
TONINI. Obeliscum •
Columna Anlonini
Unde coUigitur versus praecedentes pag. 507 cum bis consequentibus et postpositis pag. 508 ita esse jun-
gendos
A Porta Flatniuia uique via Laleranense
/n Sinittra Pariturrium Sancti Laurenlii in Lucina In dextr
Sancli Silvestri et sic per
porticum usque columnam ANTONINI. Obeliscum
Sancti Marcelli. Iterum per * Columna Antonini . .
porlieum oSque ad Apostolos Via Lateranense ..
Indieat vero itinerarium Anonymi se in porU Fla- D titulum tancti Marcelli, et iterum per portkum ad
minia eonstitutum, et pefgentem recta usque ad ti- titulum SS. apottolorttm pervenisse, et ad ViamLa-
taubssancti Marcelli et sanctorum duodecim aposto- teranentem, quae (uti ex lilulo seclionis apparet) fue-
lorum, sinistrorsum quidem vidisse Pariturium (alii rat consliluta hujus itineris meta.
legendum puUnt Penttirrmm, hoc esl arabilum tur- Dextrorsum vero consUt adnotasse tilulura sancli
rium 29 a porta Flaminia ad Pincianam, in mcennW Laurentii in Lucina, deinde obetitcum, nerape obe-
et clivo conspicuarum, quas enumerat pag. 514); liscum insignem Campi Martii, nostra eliam aelate
deinde titulum sancti SUvestti, unde per portkum jaeentem prope eumdem litulum, cujus pars maxima
(ex iis qu» supererant in Campo Martio) utque ad etiamnum visitur in celta vinaria domus privatae, et
Colknimm ANTOMNI (nempe ad Cochli(ieu> M. a Nardino describilur lib. vi, cap. 6, pag. $54, me-
Aurdii Autonini) progressuiu in sinislra peuansisse tnorante prope hunc obeliscuro, loco styli erecwm
SW AD ANASTA8IUMPROLEGOMENAEDIT. R#Hl>VATlC.
Anguslo tn Campo Martio, uti Plinius narrat, lfb.. A Addam quoque veritel.s «u-^r*wwito
xxxvi, cap. 9 , »d deprehendendas solis umbras, turbata ratione sectionum Itinerarii, Beenoa
dlerunjqne ae noctium magnitudinem in scialerico ejusdem erralis capiendum. Observari vetim
horologio horirontall indicandam, reperta fuisse Itirferarii auctorem in singulis portis ftomaei'
Iragmehla aenea deaurata regularum horaset um- stere atque iler dirigere vet ab una Urimi poria, .'
bram d-eiiotaniMwn.Post obeJiscBm dextrorsum oc- aliam, vel a porta ad Fornm, utl ex lltnlis v f
«urrebat eotumna Antonini, alia seilicet eolumna, Constat. Cohsilium illi fuerat, quod saepe aaii.elij
quse ihidem perstkit ereeta in clWo CHorio vulgo servatu digniora ad sinistram sita in una CDIUBMB
dieto usqne ad ahnem W02, cura deiegerelnr ex disponere , prsefixa lilera S, sinistri lateris indice»
stylobate atque Inseriplione, eelebrem illam esse, vel exlensa inlegra diclione in tinittra ; necnon dex»
Aqtonhio Pio dedicalara In ejus apotheosi, atqtte in trorsum posita in alia columna collocare, cui lillefi
niimismatibus expressam : et idcirco transferreluf D significans dexternm laltis progredienlis, vel ex>
ad ornatum fori proximi ante palatium juridicundo tensa diclio, in dextera praefigeretur. Mirum dietu
et publicis tabuitriis asservandis nuper construcUim. est, anonymum nostrum aliquando easdem siglas D
Post eam Columnam Antonini Pii pertingimus ad et S permulasse, et ea qnae ad dexteram obversaren»
viam Lateraneggem, eam seiiicet qiise inde perducU B tur, pro sinislris negligenter obtrudere; aut e conr
ad Laleramint, dextrorsum fleetendo oer loca in pro- verso qua? ad lsevam viderat, dextera inscripsisse iu
ximis yersibus ita recensita : suis adversariis. Hoecnempe oslendunt quanto facir
Thermae Alexandrinse Jiori lapsu hospites illiuS selatis non admoijum cullae
Sancti Eustachii, et rotunda peccare potuerint in describendis epigrammatibus
TherfflaeGomtnodiame antiquis, eorumque numeris chronologiae indicibus
Minervium, et ad fe. Marcum : ex autographis Catalogis basilicarum, ex areubus et
Descriptor Ilinerarii, cum ex porta Flaminia ad monumenlis principum ac magistratuum, qui pote-
vlam Lateranensent hos perdueens dextra laevaque rant integrum viae ductum raendose reddere sinjjr
•potfora aedificiarecensuisset; iterum sislil in porta; slnim ex dextero. Quarenon injuria censui in hjs
et converso itinefe foris nwros, hsecaddit: fidendtim esse polius leclioni codicum positorum in
fn Via Fiamiaea foris murum bibliolhecis Urbi proximis, et cum aulogiaphis mo-
In Dextera Sanett Valentini numentis saepecollatae, quam caeteris abltalia longe
In Sinistra Tiberis>, remotis, quorum texlus cum aulographis conferre
Hae igiUir observatfone adhibita, sectiones trans- vix ille potuit, qui raptim ea describebat more ili-
iBositaebujus itinerarii ad suum ordinem rediguntur, *G neranlis, 11011salis eruditi, aut morse impatieutis, «U
ac sejuoctis partibus connectuntur. Sj membranae redilum inaturaret. >
ijSt» Einsidjenses fuieseat integrae, satis commodam . His prasmonitus Leclor permittel ut schedas Ein-
jljrbis ichnographiam haberenuis, et ccemeleriomm sidlenses, earuinque sectiones tali ordine disponaai,
catalogum topdgraphicuni pleniorem. Yeruin ex por- qui melhodum Itinerarii reddat, citra ullam verbo-
larnm enumeratione qiiam exhibel, apparet com- rum aut versuum deiriuiieatioiiem, scrvatis dicjUpnj-
^fmifes Secfldhes desiderari. Prseslat atlamen illius bus singiilis edilionis MabiUonian*, eujns folia dex-
aetatis documenta quaelibet, licet detruncata pro- tra laevaque (ubi componeada sunl) appositis nuiue-
ducere, auam iis omnino fraudare Iiisloriam Awa- ris wdicanda curavi.
stasii.

(fl> URBIS
DESCRJJ»TIO BEGIONlI]|l
SIVE

ANONYMI imEHAMBM PER URBEM, M CltCA U#M,


Cufti iftdLcatiooibiw oJbservabiliiim «diflciprum, iJpidem suDerstitum circa octayum ChrWi'
sjeculum

Ex pttg, 814 tdkUnk MabiUonianaepreemiUitar enumemtio p*yrt8r#mUri>if, fiiusgue yurorum wtylU


..,.,..,
ac descriptio.

A $btfa sanctiPetri (6) cura ipsa portsl, hsquepdr- D A porta Flamima eum ipsa porta usque ad portam
lahi Flamiheam turres xvi propugnacula DCCLXXXH,Pincianam clansam, turres xxviui, propugnacuJa
posiernas lii, hece'ssarias mi. Fenestras majores to- BCXLIIII,necess. ui, fenestrse majores forias. u»,
nnsecus fcvn, minores ixn. minorescxvn.
349 DESCRIPTIO REGIONUMURBIS. 550
A porta Pinciapa clausa cum ipsa porta usque ad jA pugnacula cccxxvu, neces. xi, fen. major. forins.
portam Salariam, turres xxn, propugnacula CCLXVI, CLX,min. cxxxi.
necess. xvti, fenest. major. forins. cc, minores CLX. A flumine Tiberi usque ad portam sancti Petrl
A porta Salaria cum ipsa porta usque Nomenta- turres vuu, propugnacula CCCCLXXXVIIII, fen. majMv
nam, turres x, propugnacula cxcvim, necess. u, fe- forins. xxi, et miner. vn, posternseu.
nesi. asajor. forinsecus LXXI,min. LXV. Porta Sancli Petri'in Hadrianio.
A pftrtaNomenlana cum ipsa porta usque Tibur- Sunt turres vi, propugnacula CLXIUI , fen. niajor.
tinam, turres LVII,propugnacula DCCCVI, necess. n, forins, XIIII,min. xvun.
fenest. raajor. forinsecus ccxim, niin. cc. Sunt simul turres CCCLXXXIU, propuguacula VII.
A porta Tiburlina cum ipsa porta usque ad Pras-
cum xx, Poslernse vi, necessariae cvi, fen. major. forins.
nestinam, tntres xvun , propugnacula porta U. LXVI.
Praenestinacccn, necess. i. feu. maior. forins. LXXX,
rainor. cvm. ADNOTATIONESMABILLONII.
A porta Praenestina usque Asinariam, turres xxvi, (n) Haec Romaedescriptio urbis muros repraesen-
propugnacula DIIII,nec. vi fenest. major. forins, . tat m eo statu quo post Belisarii inslauraiiouem
minor. CL. fuerunt, alque etiam nunc ferme perseveraut.
CLXXX,
A.porta Asinaria usque Helroviam, turres xx, ADNOTATIONESBLAJNCHINI.
propugnacula cccxm, nec. nn, fenest. major. forins. (b) Porta S. Petri. Fuit lisec porta ad ripam eite-
cxxx, minor. CLXXX. riorem Tiheris in ingressu ponlis iiilii [nunc ponte
S. Angelo] ad molem Adriaui perducens, in ripa ul-
A porta Metrovia (c) usque Latinam, lurres xi, teriori posilam (nunc CasteiloS. Angelo)ab anonymo
propugnarula ccxcmi, nec. xvn, fenest. major. fo- iiujiis liinerarii auctore diclam HaUrianiuin, et inde
rins. c, minor. CLXXXIII. ad S. Petrum. Quare et jpsam portam vocat portam
A porta Latina usque ad Appiam, turres xn, pro- S. Petri in HadrUtnio. Disjecta fuit postquam pro-
ducto pomoerio per Leouem IV ullra Tiberim, basi-
pugnacula CLXXIIII, neces. vi, fen. major. forins. lica Valicana cum adjacenlibus prtediis constitticjis
LXXX,minor. LXXXV. Urbcni Leoninam, mcenibusinciudebatur. Ante eani-
A porta Appia usque ad Ostensem, lurres xi.viin, dem porlam erectus visebatur arcus Graliani; Valen-
liiiiani ac Theodosii, cum insci ipiione edita, tum in
propugnacula DCXV, nec. xxim, fen. major. forins. vetustissima collectione codicis Einsidlensis Iiuic de-
cccxxx, minor. CCLXXXIHI. scriplioni conjuneta, tum apud Grulerum fol. 174,
A porta Ostense (d) usque ad Tiberim, turres xxxv, n. 1, tiim apud Mazocliiumaliosque ab ipso memo-
neces. f eiiesl. ralos; inter quos Mai'lianus lib. vi, cap. 8, narrat
propugnacula DCCXXXIII, XVII, niajor. arcus fragmenta apud ted-emS. Celsi reperia, quae
forins. cccxxxvm, minor. ccxi. 'C niiiic supersunl ex adverso ejttsdemecclesiaa.In eain-
A flumine Tiberii usque ad porlam Porlensem, sciiptiojie iiidicaiiturporticus;»axuiiie, hinc pcrviam
el per pontem Vaiicanum ad basilicam
lurres uu, propugnacula LVIIII,fenest. major. fo- triumphalem S. Pelriprodiiclui; indeadUienUuiuPOiupeietciicum
rins. x, minor. xv. Fianiinium. Membrana:EijisidJeiisesapud MabilJ.foL
A porla Porlense usque Aureliam, lurres XXVIIII, 487, n. 15, concordanl ciim edilioiie Mazocliii,fol. 6,
neces. fen. forins. eliam in disposilfone tituli Caesarei, fii schedts Car-
propugnacula cccc, n, major. peasibus * Melello apud Grulerbm postpositi siglis
CXXXVII, min. CLXIII. D. D. D. N. N. N. slaule vero arcu ita exscripii ab
A norta Aurelia usque Tiberim, lurres xxmi, pro- Anonymo, uli Mazochiuseo !am disjecto reddidit:
IMP. CAESSS. D. D. D. N. N. N. GRATIANViS.YALENTINIANVS
$T THEODOSIVSPII FELICES SEMPER AVGGG. ARCVM AD COJJlCLV
DENDUMOPVS OMNEPORTICVVMMAXIMAftVMAETERNI NOMINIS
SVI PECVNIAPROPRIA FIERI OHNAIUQVEWSSERVNT.
Ab eadem porta S. Pelri plures progressus Itinerarii Prccneslina ex Praeneste, Tiburtina ex Tibure, etc,
sui ordilur Ar.onymus,uli mox ostendam: quorum m Idem dicas de porta Portuense, quam Porlensem -
uno cum arcum memoret in sinislra, dum pergit ad Dappeliat.
sanclum Apollinarem, conslat denolari hunc ipsum Portae reliquae satis notae, ulpote nomen retmeav
arcum triuin Augustorum, Graliani, Valentiniani ac tes minime varialum apud omnes anliquarios. JQe
Theodosii „ „ .. w Asinaria, qua; hodie non supefest, dubitat Nardinus,
(c) Pprla Metrovia. Ex epislola 69 S. Gregorn Ma- num eadem sit quaeCcelimontana, nunc S. Joantns
titi oliservat dicitur, ex Anastasio in Yita Silverii, eam indicanie
gni, lib. a, appellalur poria Metronis,
Nardinus lib. i, cap. 9. Quare Jtfeiroma potius cH: prope Laieranos; an vero paulo inferius aperta<
cenda esse videtur quam Setrovid. Ejus verba suttt! cum via Asinaria inler Ardeaiinam iet LaUnam a
Ascentit cabaltis per Melronh porlam exeuntet, uteos Festo stalui videatur. De AuTeliaquoque antiquarii
in Latinam vel Appiam viam sequeretur. Silus indicat dispiilaiit, num ad ponlem triumphalem cis Tiberim
non longe abfuisse ab ingressu Aquoecrabra; (nurtc quaerenda sit (cujus pontis fragjiienla prope Aluum
la Marrana) in Urbem, ubi porta clausa eiiam num conspiciuntur), an in edito Janiculi ad Severi muros
yjsilur, dicta aliquando Gabiusa, a Gabiis, quo per- versus S. Pancralii ecclesiam fucrit conslituta.
ducebat. Anonymus Einsidlensis ex numero turrium et pfo»
. (H) Porta Oslense.Mabillonius adnotavit pag. 518, pugnaculorura indicat spatium ambitus Urfeiset m-
num. 73, legi constanter hoc in codice Einsidlensi rorum inter portas Prsenestinam et Latinam, trjj*-
viam Ostensem, portam Ostensem. Ulrobique corri- riam ferme sequalrterdivisum, Ibca portarum Asina-
gendum esse vitiuin ex barbarie illius aetatis, aut rim et Metromatnobis exhibere, illam Prajnestina?,
scriptoris profectum, nemo nescit; cum cx colonia hanc ex Latinae proximiorem. Nec difliculler assequi-
Ostiensi, quo via perducebat, dicta perinde sit ac niur eodem indicio numeri turrium et propugu-a.
391 AD ANASTASlUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 352
culorum, interceptorum inler porlam Porluensem>A NOTiE BLANCHINI.
etportam S. Petri ad pontem jEliuin, portam Au-
reham ibi sitam fuisse quamproxime, qua ex Urbis Auspicio pielatis Chrislianae ordilur Anonymus
murls regionis Transliberinas progredimur in summo viam ex itinere institiito ad limina apostoloruro, pro
Janiculo ad S. Pancratii. Caetera explicatione non. veteri scilicel consuetudine noslrae religionis viro-
indigent. rum, ab aelate Terlulliani et Caii, ferme snpparis
Unum addam ad illustrandum Urbis ambilum ex aevoapostolico, ea monumenta primo convisentium,
hac descriptione, scilicet, turrium numerum pluri- qnaejam lum vocarunt tropwa apottolorum, uti apud
mis in Iocis spectari etiamnum superstitem. Nume- Eusebium legis lib. n, cap. 25 : Ego vero apostolo-
ravi enim a porta Pinciana ad Saiariam duas et rum tropcea postum ostendere. Nam sive in Vatica-
viginti, quot ab Anonymo describuntiir, quanim num, sive ad Ostiensem viam pergere libet, oeeurrent
tredecim inlra hortos Ludovjsianos, novem in ad- tibi tropma eorum qui Ecctestam itlam fundaverunt.
haerentibus vineis usque ad proximam porlam Sala- Hinc igitur exorsus a porta S. Petri ad basilicam
riam. Dislant invicem ferme aequatiter spalio pedum S. Pauli proficiscitUr, flexurus iter per celebriora
Romanorum centum viginti a centro turris unitis ad coemeleria et meraorias priorum pontilicum et Mar-
centrum proximae,qui sunt passirs 25, qualium mille tyrum a S. Paulo ad S. Sebaslianum, et inde per
constituunt milliarium Romaniim lapidibus distin- Appiam viam reversurus in Urbera. Ex porta igilur
clum setale Vespasiani ac nostra. Latiludo turris est S. Pelri per Campum minorem appellaliim apiid Nar-
pedum eirciter 20. Cortinaevero inter turres ut plu- dinuin lib. vi, cap. 5, ubi ejus ichuograpliiam re-
rimiiin pedum centuin, in sex arcus aequales ple-Jgperies, progressus sinislrorsum conspicit lilulura
rumque distribula, ita ut iniri facile possit ex nu- S. Laurentii in Damaso prope thealrura Pompei,
inero turrium summa passuum constiluens ambitum quod dextrorsum relinquit.
niurorum. Assignalis enim passibus 25 distantiae (a) Inde per porticum (plures enim porlicus exci-
iiiiiiiscujtisque lurris a proxima, cum lurres ex cal- latae fueranl ad spaliandum, quas inter hic conslitit
ctilo Anonynii suppulenlur 383, ftt ambitus Romae, portkus Philippi a Nardino ibidein delineaia «. 35)
Aureliani el Belisarii moenibus definilus, passuum usque ad sanctum Angelum, scilicet in Foro Pisca-
9575 septuaginta qninque supra novem niille et rio, uhi cadem diacotna hodie superest.
quingentos. Hodic, inclusa uitie Leonina, et Jani- (b) TemplumJovis. NempeCapitolini, ad sinistram
culo, passus aequare dicilur 15330. progredientis pariter siti. i
(c) Thealrum. Intelligo theatrum Marcelli, ad.dex-
. Praemissa descriptione atque ordine portarum Ur- teram assurgens conlra clivum Capilolinum, et
bis ui.de Anonymus profectiones ordilur, sectiones templum Jovis.
Itiiierarii ad ordinem portarum ita referendas cen- (d) Elephantum Herbarium. Simulacrura scilicet
semus, faclo initio a porla S. Pielri, quan. ipse con- elephanli ab Augusto erectum circa Foium Pisca-
siittiii primam. (Pag. 502, num. 72, editionit Mabil- riuin, uli Nardinuspag. 323 pnulenter auluuiat, in-
lonianee, per not ila ordinatm in sectiones.) dicans memorari in hac regione viu Fori Romani a
P. Viclore et a Nolitia Imperii.
SECTIO I. («) Ad portam Ottentit. Ad porlam Oslieusis viae,
n( in qua primum occurrit porlicus exlra Urbem nsque
ad ecclesiam martyris Meiinaenomine insignilam.
Inportaa. Petrt usquead S. Paulum.
Anonymi IHIJUSaetate videtur pars reliqua porlieus
In S. [In sinislra] sancti (a) Laurentii et theatrum usque ad S. Pauli fuisse disjecta. Sanclus Adrianus
et papa eamdcm paulo posl reparavit usque ad Basili-
Pompei, per porticum [an per posticum] usque ad cam, lesle Anastasio in ejus Vila, sect. 3*2 : Por-
sanctum Angelum et (b) lemplum Jovis. tkum vero qum dueit ad beatum Pautum apostolum a
In d. [m dextera] (c) theatrum : iterum per porti- porta una cum ecclesiatancti Eupli utque ad pmdi-
ctam basilkam sancti Pauli a novo reslauravit. De
cum usque ad (d) Elephantum. Inde per Scholam ecclesia S. Enplii vide quaeerudite congressit V. C.
Graecoram. lbi est aqua sublus montem Avenlinum, Joan. MariaCrescimbeni in HisloriaS. Mariaein Cos-
currens scala usque in montemAvenlinum, et bal- medim, seu Scliola Gracca dictae, lib. vu, cap. 29,
offlcioplurima cnm laude per-
neum Mercurii. Inde ad (e) portam Ostensis. Inde cujus archipreshyieri
fungitur. Idem observat cap. 36 Martinello quoque
per posticum usque ad ecclesiam Mennae; et de memoralam ecclesiam beali Mennae, collecta insi-
Mennae usque ad sanctum Paulum aposlolum ;-inde gnem, dum stalio perageretur ad S. Paulum Domi-
nica iv Quadragesiime, et in hisee scheldis Einsed-
ad sanctum (f) Felicem, et Adauclum, et Emeritam. lensibus occurrenleni inler portam Osliensem et
Deinde ad sanclam Petronillam, et Nereura, et basilicam Pauli, reparatam fuisse a S. Leone III,
Achilleum. Inde ad sanctum Marcum, el Marcellia- uli Anaslasius prodidit in ejus Vita sect. 361,
j queniadmodum narrat; et a S. Paschali I, sect.
O
num. Inde ad sanctum Soterum; inde ad S. Sixtum;
444, donaria eidem ecclesiae beali Menna: fuisse
ibi et S. Favianus, et Antherns, et Milliades. Inde oblala.
ad S. Cornelium. Inde ad S. Sebaslianum. Inde (f) Ad Sanclum Felkem, et Adauclum, et Eme-
revertentes per viam Appiam ad ecclesiam, ubi ritam. Insigne hoc coemeterium paucos ante annos
detectum est hoc in loco per Itinerarium indicato,
S. Sixtus cum suis diacOnibus decollatus est. Inde nempe ab ecclesiaipso S. Pauli superaln proxirao clivo
ad portam Appiam. Ibi forma (g) Jopia, quaevenit in via perducente ad S. Sebaslianum. Primum a
de Marsia, el currit usque ad ripam. Inde ad co- clivo praedicto visitiir in Villa Mandosia, nuper re-
indicio veterum picturarum , in cubiculo
Chleainfractam. Inde ad (A) Arciun recordalionis. pertum cce.neterii conspectarum, quae triuin sanclorum no-
In S, Tberinse Anlonianae. In d. Systus. in S. Ne- mina sub eoruindem imaginibus distincle refere-
reus et Achilleus. Inde per porlicum usque ad For- banl. Easdem delineavit et communicavit ssepelau-
mam. Inde ad VII vias. Ibi sancta Lucia et Seplizo- dandus R. in P. Joamies Marangonius, uti luculenter
Observalionibus ad martyrum coeme-
descripsil
nium. ln S. Circu? maximus. In dex. Palalinus. Et leria pari cum laude supra recensitus canonicus
sic per porticum maximum usque ad Anastasiam, JBoldetlusIih. u, cap. 18, p. 541. Quare nOn iin-
inerilo Bibliotbecarius n. 361 in Vita S. Leonis ter-
elindc semper lii locum hune Feljcis et Adaucli ecclesia et coerae-
383 DESCRIPTIORECIONUMURBIS. •554
terio insignem appellat juxta S. Paulum aposlolum. ,A Juliam cooplatae, aliisque pluribus inscriptionibus
Anliquiias ccemeterii inleligiliir ex eodem lihro familiic Juliae circa hiinc arcum repertis in vinea
Anaslasii sect. 89, in Vita S. Joannis primi, a qno Moroni, editis a V. C. Joan. abh. Aignolio post dis-
rcnovatum fmsse dicilur : Item renovavitcoemelerium sert. De Columna Antonini Pii, nullus superest du-
Feticis et Adaueti. Verum de boc coemelerio ac de bitandi locus quin ad Drusum Claudii Aiignsli pa-
reliquis hac in seclione memoratis vide Notas ad trem, et Drusi Tiberii lilii palruum arcus ille peiti-
opusculum XVI, proxime subnectendum. neat. Sed prae caeteris demonstrant tres inscriptio-
(g) Forma Jopia, qua; venit de Marsia. Legen- nes in schedis Einsidlensibus reperiae cum hoc
dum forma Jutia, teu Appia, qua: venil de Marcia. itinerario, descriptae in porta Appia, quam Papiam
Tres enim aquae, Martia, Julia, Tepula omnium corruple nominanl, ilaeditaeaMabillonioVet. Annal.
nrbem influentium altissimte, anlequam Ciaudius tom. IV pag. 504 et 505.
imperalor Claudiamet Anienemnovum siiperinduce- 76. In Porla Papia.
ret, edilioribus Romae collibus rivos minislrahant,
ad orientalem Urbis partem perductae per triplicem NERONI 1VLIO. D. F. GERMANICO
specum, etiamnum spectahilem extra muros ante Ti. CaesariGermanici Augusti nepoli, lu
poriani Praenestinam (vulgo porta Maggiore) a V. C. lio II. F. Aug. pronepot. Divi
Fabretto descriplum pag. 18, n. 29, dissert. prima Ponl. CaesariAugusti nepot. Divi nepot.
de Aquis el Aquaeductihus. Verum eodem Fabrello Pont. CaesariPontifici Divi Pron. Caesari
observante ibi num. 49, ex Frontino, Martia parle Cos. ler. Imp. ter. Augurique tribuniciae
tui pott hortos •Pallantianoi in rivum qui dicitur )Q potestatis VIII.
Herculaneus, dejkit se per Coelium.Ducltis ipsius, 77. Item ibi.
montis usifru* mhil, ut inferior, tubminislrans, Caesan. LIVIA (*) I. Divi F. August.
initur supra portam Capenam; quibus haac Imp.
\tnodus\ Drusi F. Pontific. Maximo, Uxori Cacsaris
prsesimit Fronlintis : Martia quoque, quai Tepula
intereepta, sicul tupra demonstravimus, rivo Julia; Aug. Cos. 111.Imp. III. tribuniciae pot
Vlll. Palri patriae Aug. XV.'Vir. S. F. VII.
accesserat, nunc a piscina ejusdem lulix modum vir Epulon. Cos. XIII. Imp. XVII. tribunic.
accipit, ac proprio canali et nomine venit, et a piscinit
in eotdem arcus recipiunlur. Colligilur ex his cur potest. XXX.
forma ista supra portam Capenam ex Ccelio per- 78. Item ibi.
ducla dicalur Julia veniens ex Martia. Ulrisque Csesari I. CaesariDruso. Julio Ti. Claudio
enim aquis Martia et Julia ita accedenlibus, ut Augusti. F. Augusli F. Germanici F. Drusi
una ex allerius piscina modum acciperet, et in Germanici F. DIVI. nepot DIVl nepot.Aug.
eosdem arcus reciperelur, facillimum fuit ulriusque pronepot. Neroni Germanico Ponlif. Cos.
nomen accommodare, et Julium dicere venientem Augori. Cos. design. Gennanico linpera-
de Martia formam , qu.nese dejiciebat per Ccelium tori principi juvenlulis.
et cujus modus initur supra portam Capenam. Scio Tres inscriptiones Einsidlensis codicis ita redden-
rei aquariae callenlissimum Fabretlum nos docuisse das hic esse judicavi, uti a Mabillonio sunl edilte,
loco citalo num. 43, 49 et 58, Capenam porlam tum ut oslenderem arcum hunc Drusianum Via
veicrea, et aquam Appiam retrudendam esse intra p Appia ereclum a senatu, et dicatum memorise Drusi
Urhem sub hortis Matthaeiorum, et portam hodier? Germanici (quem idcirco Anonymus appellat arcum
nam S. Sebasliani post Aureliani tempora pro Ca- recordationis) fuisse circumquaque ornalum plu-
pena habitam,nostri tempnrisantiquariis occasionem rimis inscriplionibus dicalis honori Claudiorum, seu
dcdisse, Appiam formam credendi eam quae arcui Neronum, in familiam Juliam ab Augusto adoptato-
recenlis portae S. Sebastiani imminet, cuin sit ra- rum, tum ut demonstrarem anonymum illuin de-
mns Anionis veteris, per specum Octavianum huc scriptorem epigrammalum sive inscriptionum Urbis,
perductus. Verum hacc ipsa occasio vulgaris erroris, nihilo felicius in his versatum, quam in sectionibus
passim accomraodantis tria nomina aquarum, et sui Itinerarii perniiscendis potius quam ordinandis.
ductuum proximorum Julia.', Marlim et Appias, po- Inscripliones enim illae aliquol ex gente Julia, et
tuil facilius aelate hujus Anonymi, barbariem ubique ex genle Claudia singillatim referunt,
praeseferenle, confundere nomina, et permulare Jrsecipuos uliae gentis agnatione donatos, post adoptionem a
Appiam, seu Juliam, in Jopiam, cui obscurse nun- CaasareAuguslo Liviae mariio factam: quae fortassis
cupationi providenler addidit venientemde Marlia , eodem ordine incisse fuerant ac qualuor illae apud
ut intelligamus, quocunque landem nomine appella- Grulerum foi. ccxxvi, num. 9, ejusdem aetatis et
retur, formam essc ex arcubus Martia».Imc perdu- familiaeviros ac feminas indicantes, nempe Drusum
centem aquas, ex Anione vetcri, seu ex Julia, sive et Amoniam, Claudii imperatoris parentes, Agrip-
etiam ex ea quaeAppia tunc credebatur, pelilas. pinam uxorem et Neronem filium. Verum ab ano-
(h) Arcum recordationis. Interprelor arcum me- nymo descriptore ita exceplae sunt ex arcu , ut
moriae Drusi excitatum ab Augusto ex S. C, quem versus continuatos credideril segmenta singularum
superstilem ante portam S. Sebasliani ex ea ligura D ad eamdem reclam lineam exlensa. Quare inirum
quae in nummis exprimitur, evicit Fabrettus saepe in modum implexa et perturbala sunt segmenta illa,
laudatae dissertationis num. 72. Cujus auctoritati non secus ac evenit in arcu non dissimili, ex
accedit lesliinonium fragmenlorum aeneaelabulae saxis quadralis ereclo Spoleti prope ecclesiam Ca-
ibidem repertorum, in quibus decreta ab ordineam- nonicorum Regularium, iisdem principibus gentis
plissirao in honorem alterius Drusi (nempe Tiberii Claudiae in Juliam cooptalis, Gerinanico el Druso
Caesaris filii) recensenlur. Sunl vero eadem quae Tiberii filiis in hanc senlentiam olim excisis, ut
memorat Tacitus Annalium lib. IV, num. 9, nempe ex lilteris superstitibus cognoscitur, licet implexan.
similia iis quae Germauico decernebanlur sub Au- alii reddiderint leclionem, cum non dislinguerent
gtislo Annal. iib. n, num. 83. MemorioeDruti eadem parlem versuum siugulorum ad Germanicum per-
quce tn Germankum decernuntur. Ex his fragmenlis tinentium, a parte proxima, ad Drusi epigraphen,
lnedilis labularum fenearum familiae Claudiae in referenda:
GERMANICOCAESARI Tl. AVG. F. DRVSO CAESARI TI. AVG. F
DIVl AVGVSTIN. D. 1VLI. PRONEP. DIVI AVGVSTIN. DIVI IVLl PRON
IMP, II. AVG. FLAMINI AVG. COS. II. T R.POT. IL~PONT.
...S. C.
(*) Id est LIVL*;.
558 AD ANASTASIUJM PRO^QOjaENA EDIT. ROM.-VATIC. 356
Separatim enim legendum fuit primum:. A in porta Appia, quam Papiam fecit. Confirmant vero
Germanico Caesari Tfberii jAugusti Filio universa isla documenta viliosae rhapsodiaehospitura
Divi Augusti nepoli Divi Julii Pronepoli ex dissilis regionibus huc adventantinm, et raptira
referentium in suam epheineridem ea quae specta-
Imperatori II. Auguri Flamini Augusli. bant, quam frequenler in numeris describendis erra-
Deinde: rent, etiamsi epigraphes palmaribus lilteris marmori
Druso Caesari Tiberii Augnsti Filio incisas, ac sub dio positas, et pleno sole perfusas, si-
Divi Augusli nepoti Divi Julii Pronepoti bique pro lubitu expositas prse oculis haberent; ut
Consuli II. Tribunic. potest IL Ponlifici proinde sumamus id oplimo jure, quod toties indi-
ex senatus Consullo cavimns, Calalogos exlernos summorum pontilicum,
At Illi conlinenter prodncentes singulos versus, exigendos esse ad fidem Italicorum vetustiorum et
ac si per utramque inscriptionem excurrefent, ila Urbi proximiorum, multo pnEclarius respondentiura
iniprudenter legebanl: prolotypis omnium illorum exemplorum, in basilica.
Germanico CaesariTiberii Augusti filio Paulina aliisque patrinrchalihus urbaqis et suburba-
Druso CaesariTi. Aug. F. Divi Augusti n. rtis olim expressis. Verum ex diverticulo in viam.
Divi Juiii pron. divi Augusti nep. Divi' Sequamur itaque duclum Anonyrai, et Portd Sancli
Julii pron. Imp. II. Augusti Flamini Petri suo in Ilinerario Romauo sectiones ac semitas
Aug. Consuli II. tribunic. tiot. II. Pon- proximas ita consignantis.
lifici ex S. C
Eodem errore praeocctipamm fuisse Anonymum, B SEGTIOII.
llinerarii sectiones et veterum inscriptionum partes A Porta S. Petri usque ad porta Atinaria.
permisceniem, conslat ex supra recitalis. Quisenim
non videat, in ea, qua» n. 77 nolata fuit, pag. 504, PER (a) ARCUM.
Mahilloniana, confundi in unam tres distinclas in- Insinittra
scripliones, Augusli, Liviaeet Tiberii? Ad Augustum
perlinent litterae: (b) Circus Flamineus. bi Sancta Agnes
IMP. &ESARI MVI F. AUGUSTO Tnermse Alexandrinae
PONTIFICl MAXIMOPATIU PATRLE S. Eustachii. Rotunda
COS. XIII. IMP. XVII. TRIBUNIC.PO. Thermse Commodianse
TES3J. XXX. m. (c) Minerviam. Ibi S. Maria
Ad sanclum Marctim
Ita «nmi stippletrdns est nom. XXX Forum Trajani et columna ejus.
Ad Liriam istae referunlur : In dextera.
LIVIAI S. Laurenlii in Damaso
UXORI CiESARfS AUG. Tiieatrum Pompeii
Ad Tiberium complures lituli his eisdem verbis. (d) Cypressns
et versibus uuilusi, licet nunieris negligenter excep- S. Laurenlii in Minerva
et
tuj, contra fidem aliarum inscriptionum variatis, Capitolium
ex quibus ita suui restituendi. C S Sergii. Ihi umbilicum Romae
11. CiESARI («) Sancli Georgii.
AUG. F. DIVI N.
cos. n. IMP. fli. „_, R. [REDEUNDO] PER ARCUM SEVERI.
TR. P. VIII. AUGUW In tinittra.
VII. VIRO EPULON. (f) Tiberis
Ojoi«eilieet liluli ac rnimeri Tiberio signabantur S. Hadriani. Forum Roinanum
anne «rae vatgaris qnmio, L. Valerio Messala, C. SubuRA. S. Lticia in Ortheo
Com. Cihna cdsS. qitatido plures populos tn Germa- Sancti Silveslri, et Sancli Martini
nia vicit; et caeleroqui consueverunt ita ordinwl («) Palaliunt jnxta Hierusalem
etiam post adeptura imperium ah Augusli morle, tfli Hierusalem
ex Gruteriana inscriplione constat fol. ccxxxv, num. th) Amphitheatrum
10, et ex bac AnMati. transiata in museum Alba- u) Fonna Lateranense. Monasterium. Honraii
nura. Porta Praenestina
TI. C-ESARl DIVI (j) Sancla Helena, sanctus Marcellinu», et Pe-
AUGUSTI. F. WVI. IVLl. trus
NEPOTL AUG. PONTIFICl ln dextera.
MAXIldO CO$. V. -.ancta Maria Antiqua
IMP. TuT. TR,- POT. XXAVHI. _" Sancli Cftsmfeet Daraiani
AUGURI,^ VIR. SACR Palalius JSefonis, Aepdesia saiicli Jpctriad Vjnculi
f4dENb.~?ir vm. EPULON Arcus Titi et Vespasiani
U iCJRlBOJSlY$L. F. VOT. CELER. (k) Palalium Trajani, Amphitheatrum
JDIL. £X D, D. Ad Sanctum Clementem
)P#Ut> JLURIS (/) Monastetium Honorii, Forma Ciaudiana
Bostemus non djfffculter reliquos principes fami Palriarchium Lateranense,
liae CwHdue,Dfnsum, Germanicum, Neronem Ger-
mamci filiuni, T. Cliudimm DruSi filiuui, qui postea NOTJE BLANCHINl-
imperavjt, et Drusuw Tjberii filiuro hic recogno- (a) Per arcum. Arcum scilicet Gratiani, Valei.ti-
seerc, aptando singalis segstenJa iasoriptionum 76, niaai ae Tkeodosii, i/um pxosintmmpoui & Petri
77,78, ab Eiasidlerisi ananymo pert«rbatar st tanti ipse describit, una cusa epigrapbe, interinseriptioiies
esset haecpluribus prosequi, qnae iiic laiitma deliba- suaecolleciionis ab Einsidlensi codice cxcepta n. 13
vimus, ut arcum recordationis illuslraremus, prope editionis Mabillon. pag. 487, cujus eliam paulo anle
portam Appiam in Itinerario descriptum, el conlir- meininimuSin nolis ad portam SainctiPelri.
maremus ex inscdfttioBitiue geotis Juliaeel Ckmdiae, (b) Cireu* Flatninetts. Ibi Sancttt Agnes. Flaini-
in eadem repertis etia.ni npstra aelate, multo auiea» r nium circum confundil cum jEgonali, in quo Sancta
evidenlioribus aetate illius des: riptoris, qui in suum Agnes.
codicem Einsidlensem ila transferebat a se spectatas (c) Minerviam. Id est Minervium, seu templum
357 DESCRIPTIO REGIONUMURBIS. . , m
ol-im Minervse, ntlnc vero ecclesia sanctae Mariae te A ARCUS SEVERfc
Supra Minervam. # Indextera,
(d) Vide sect. m, lit. e, infra. Tiberis
(e) Sancti Georgii. In velabro;
([) Tiberis. Statua insignis fortasse Tiberinumn S. Hadriani
lluvium reprsesentans , qitde nttrre in Capitofhim n (*) In sinistra.
translnla estex CorijeUorwn yico, sita circa S. Aga-
lliae in Suburra (supra coltem hodie dictum Monte g (d) Cavaftis Constantini
Bagnanapoli ad Balnea Pauli ^Emilii) uti Nafdihuss FORUM ROMANUM
observat e» Rnfe et Yfc-Sorelib. iv., Cap. &; pag. 188. I*1 dexlera.
(g) Palalium juxla Hkrusa\l<e.m, JieiniaiHim dictum'n '. :
fuit, eodem Nardino comprobante ex Anasfasjo no-_ (e) Sancli Cyriaci
Stro in Vita Simplicii, sect. 72: Ete dedkavit... et•t Saneta Agatba. Ibi imagines Pau'* t<»ancta3Mariae
tiltam basilkam Inird (Jrbem fnita palutium Licinia-
num bealw martgris Bibianw, ub%eorpus ejus re-'. .SUBURA
quiescit. In dextera.
(h) Ampliitlieatrum. Castrense prope tilulunl. S. ThermaeConstantini
Crucis ad Hierusalem.
(i) Forma Laleranense. Quae ihter litulum S. Cru-. . (f) Sancti Vitalis in vico longo,,uW &Pt§. Opf.
cis, et Portam Pracneslinam (hodie porta Maggiore) ) n (9) Sanctae Etfphemiaein Yico Patrkii.
ex ductu Claudii in Cbeliummontem ad Lateranum
aquas perducebal. In stnistra.
(j) Sancta Helena. Sanctus Marcellinus et Petrus." Pndentiatia Virgp in Vico PatricK.
Extra porlam Pracneslinam milliario, secumlo eccle-
siaesubstrucliones hoiliesupersunt supra ccemetefium (h) Lsiureiitii in Formonso, ubl flfe assatus ejvf.
eoruindem sanctorum nomine celebrattim. Iterum per Suburam. Thermaa Trajahi ao*yincula,
(k) Palaiium Trajani. ThermaS Trajani. NOM BLANCHINI.
(/) Monasleritim llonorii. Forma Claudiana. Pa-
triarchium Lateranense. Prope formain Claudianam, (a) /»* D. in dentera. Mendum manjfesfum. Per-
post formam Aquwductus patriarchii Lateraneniis in, mulandae necessario Jitterae D et £}. In Jioc enim
Vila Paschalfs i, legimus positnm mouasferium1 progressu ad lajvani procedentis speclahlur circus
sanciorum Setgii et Bacchi. Et in Vila Leonis III( Agonalis (quem sect. 11et hic Flamjnjmji perperam
monasteriuui sanclorum Andieac el Barlholomaci ap-. appellat), Kotunda, Thermae CommMianae, etq, et
pellainr Ildttofii. Num dtto essent mdnastefia, viio-. ad desteram vistinlur sancti Laiirentij tii Damaso,
rum umim, feminaium alieruiii proxima patriarchio> iiieatriun tonipeii, etc, ( , ';.".''
Lnleranensi el fohnae Claudii, qucmadmoduin duo>, (b) In S. Sancli Laureniii. Legeriduhi in p.? itt
ibidem suni nosoVoroia iiirfusque sexus acgrolis se- Dextera, uti paulo anle dixefam lltlera a.
Biifntitit7cWraridiSexcilata (quem silum etiam card» (c) S. Laurentii. Ecclesia fuit^ sub Adriano I di-
Rasponus Honorii monaslerio allrihuit lib, III , cap. cla in Palatinis.sila coritra aeaes Matihaiionim, ubi
15, de Lai. Patriarchio); an ideni monaalerium du-. 0< n.uncvi.silur S. Calharina de Funariis.*. de qua hscc
plici nomine insignitum, non satis liquei. Virorain1 If.ilet etM.irtinellns pag. S6t: » S. Lauhnm fn'Pn(k-
lionaslerium abHonorio papa ftindatnhl , et ab1 tinis, Pallacini monasteMum noviter restauravit
Adriano 1 restitulum ostendit Rasponus ex Anastasio, Adrianus I et conjiinxit ciiro alio uionaslerio snncli
snh invocatione sanctorum Andrem el Barlholotnwi. Slephani, juxta ipsum positi," qhod cognominatur
Monasterium vero post formam Aquwduclus palrijxr- Bnganda; et ordinavit ibi momichos ad psallendum
chii Laleranensis positum clantisse tilulo sanctorum in litulo S. Marci. » De eodem BiWiotl». in Lgone
Sergii el Bacchi novimns ex Vita Paschalis primi; uhi III, Gregorio IV et Benedicto 1JIGrimaldti| inqijit :
ancillarum Dei congregalio qufe ibidetn inerat, ptiu- t lsta ccclesia erat in opposite palalii Mattliaiibfllm,
pertatis inopia nullas omnipotenti Domino sancttsque etperiit in const-SficliorfeinonaSlerHsanclae Calha
illius laudes decanlare cum valerel, etc. Sed pfovitlus rinae. Meininit bttlla Cceleslini terlii, in qtj^ *rocalur(
Pontifex non solum ttncitlis Dei necessari» inihisira- in Castello aureo, id est in Circo Flamiujo. Vocatur
'"';''•
vit, verum el adjecit moiiasieriumtnonachoruui, di- eliani Clausura. r
lans in facultatibus, et in familiis, mqssis.,vineis, do- Seclione 11hujusltinerafti dlcitur etiam 8. Lau-
mibus, quorum congregalioni munus conluiit (non renlii in Miuffrva,ex quo in<h>a»;ur etiam lo^ps^di-
secus ac Paschalis decessor Adflanus cohMeVat ctus ibi quoqoe Cypressus, Yidetur enim r.esbonaere
monachis Sanctorum Andreae et fiartholom-ei ) ut vico qui paticos ajite annos iOCiW&lttV'VOlnto;' lor-
Deo, sanctisqueitHufiqudfii et Jfassmosnocte, dieque, tassis ab ulmo arijofe in locttm cgpresii ibi atUftisihdo
modulanter in venerabili ecetesia Salvaloris Domini substitula circa aedem sacram et JiSdJia^rJimi S.
Noslri JESUChristi sita juxta Lateranas decanlarenl. \nLaurentii. ,.,.„, ,
(d) CavaHusCbnstantini. Nardidus olisefvat Noli-
SECTlb III. tiam Imperii Irt fegibhe vni, dicfa FiniiHHomatiHin,
indicare equum Canstanfim' in jpso foro. Male aulein
A portaS. PttrH vsefufad sanctam Luciam ik non ominatur p. 253, tlum piitat sequiore aelalc ita
vrlhta. sppellatam eqtiestrem slatuara Domiliani, eetoljjrem
(a) ln* dextera. Statii caraiinibus. Forlassisetiam GoBStamkioa^cafa
fuit, abraso Doniitlani rtomine, seu bisi fbuiVtfla;
in* D. Circus Flaminews non seciis ac trimpbalis arcus qaetn jpsi. e*66tiuli
RotUrtda spectamus, construxit senalus populasqUe fiomarais
Thermae Commodianae •«1'^dii'tiloTrajariia.fjcu, '.,•«•.?, i'-.',
Forum Trajaui, et Coknhna ejus (e) Sancti Cgriaci. Id esl Quirici et Jtflitux p«ejte
-fottun Nervaa. Apd Anastiftium.itatt.iil^lemtur
> - Jnsinisira. lltiilfls S; Cyriaoi. Evai is ihiTtennis Dii#cleti«Hij ,*t
(b) In S. Sancti Laurentii in Damaso 1H synodo Romana sab Celasio papa: Sixtus IV,uo-
Theatrum Pompei. Cypressus dem ferme diruto praa vetastdle, Jcatfdinalislituluai
translulil ad ecclesiara sahcti «G^mci prope forum
(c) Sancti Laurenlii. Capitolium Nervae,de qua loquimtrr. Hojus ven» antiquitas taata
Sancti Sergit, ubi umbilicum Romse <istt ut a V-igiliopopa conijeowcim^fwwBeffflebsuin
859 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-fAttC. 360
altaris marmoream ex inscriplione in ea reperla A meraorat, sed intellige oteliscum circi Sallustiani,
perceperit Alexander card. Mediceus. Vide Caroltnn quem^inproximis hortis Ludovisianis jacentem con-
Piazza de Hierarchia Cardinalilia, ad titulum SS. spicimus.
Quirici (seu Cyriaci) et Julittae, et antiquatum, seu SECTIO V.
suppressum S. Cyriaci in Tberrais.
(f) Sancti Vitalit... ubi cavall, opt. Intellige si- A porta Flaminea usque Yia Lateranense.
mulacra duo in thermis Constanlini reperla, et ad ln sinistra.
fontem in Quirinali constitula.iyiaejinnien colli dant,
Monte Cavallo. Pariturium
(g) S. Euphemiw in Vico PtHricn. Erat in Vico Sancti Silvestn, et sic per porticum usque colum-
PatriciovetuseGclesia et monaslerium sanctaeEuphe- nam ANTONINI
. miae, et archaugeli Michaelis, teste Anastasio num. Forma Virginis fracta
538, el quidem juxla tilulum Pudentis, num. .407,
in Vita S. Leonis III, uli observavit Floravantes Sancti Marcelli. Iterum per porticum usque ad
Martinellus in sua Roma Sacra, pag. 357, quam Aposlolos.
Eugeniaemartyris ecclesiara cardinalitii tituli honore In Via Flaminia foris murum
decoravit S. Pius V. Hujus tamen successor Sixlus V
solo aequavit, dura amplissima-r viam aperiret a In dextera Sahcli Valentini J.
basilica Liberiana ad coluinnam Trajani; prope cu- lnsinislra Tiberis
jus forum monasterium puellarum Mendicanliumin- B In dexlera.
stituit Clemens VIII, providus Pater, ut patrocinium
ejus virginis et marlyris, Romano populo iu primis Sancti Laurentii in Lucina.
venerabile, aedesacra et collegio, ejusdem laudibus Oboliscura
addicto, leslatum facerel. Videndus ea de re lauda- ColumnaAnlonini
tus Piazza in lilulo suppresso sanctae Euphemiae, Via Laleranense
pag. 699.
(h) Laurenlii in Formonso. Perinde scriptum in Thermae Alexandrinae
Virgilio Valicano : Formonsum pastor Corydon, etc. Sancti Eustachii, et Rotunda
A Formoso papa inslauratum et idcirco diclura opi-
nalur Grimaldusapud Carolum Piaza de Tiluiis Card. Thermae Commodianae
Verum anle Formosi aelatemannis plus quam cente- Minervium, et ad Sanclum Marcum.
nis dictam fuisse ecclesiam S. Laurentii ad Formo. NOTiE BLANCHINI.
sam, tive ad Formosum; et in Formoso colligimus ex
Bibliothec. in Vita S. Adriani, num 339, elin Vita Seclio ista superius explicala Sect. IV, notis non
S. Leonis III, num. 383, 583 et alibi; hodie dicitur indiget.
S. Laurenlii Panisperna. SECTIO VI.
A porta Numentana usque Forum Romanum.
SEGTIO IV.
„ (a) In S. Thermae Diocletianae.
A oorta S. Petri usqucad portam et vtam Sa- (b) Sancti Cyriaci. (c) Sancti Vitalis
tariam. In D. Thermae Sallustianae.
(a) PER ARCUM. Sancta Susanna (d) et Cavalli Marmorei
In tinittra. S. Agalhaein Diaconia
Sancti Apollinaris Monaslerium sanclae Agalhae
Sancli Laurenlii in Lucina Thermse Constantini
FORMA VIRGINIS. In Via Numenlana foris muru
Oboliscum In Sinistra sanclae Agnes ;
(b) In Dexlera sancli Nicoraedis.
(c) Sancti Silvestri. Ibi balneum Sancti Marceili
(d) Sancti Felicis in Pineis.
In D. (e) Circus Flamineus. Ibi S. Agnes. Ad Apostolos
Tbermse Alexandrinae et S. Eustachii. Forum Trajani
Sancti Hadriani
Rolunda, el Thermae Coramodianaa.
ColnmnaAntonini. NOTJS BLANCHINI.
S. Susanna, et aqua de Forma Lateranense -. (a) Codex mulilius in enumeratione viarum a
"
Thermae porta Pinciana et Salaria (quae omnino desunl) ex
(f) Sallustianae, etpyramidem. porta Nomentana (nuncPia) ad Forum Romanum
NOT^E BLANCHINI. perducit.
(b) Sancli Cyriaci in thermis Diocletiani idcirco
(a) Per areum. Gratiani, Valentiniani et Theodos., appellali, uti sect. III, lit. b explicuimus.
de quo supra sect. n, lit. a. (c) Sancli Vitalit dicti in Vtcolongo, lilulus Ve-
(b) Oboliscum. De obelisco Campi Martii adhuc Stinae, qui superest.
jacente prope Ecclesiam S. Laurenlii in Lucina in (d) Cavalli Marmorei. Supra etiam dixit sect. m,
privatis aedibussupra dixi supra. Sancti Vitalisin Vko longo, ubi cavalli optimi. Yide
Sancti Silvettri. Dicli in Capite, olim SS. Dio- notas ibi relatas lit. bb.
(c) el
nysii Silvestri.
(d) Sancti Felkis in Pineis. Praestat legere in Pin- SECTIO VII.
eit, erat enim in colle Pincio, non longe a portaPin- A porta Tiburtina usque Forum Romanum
ciana, ut commuuis antiquariorum opinio fert, vi-
dendaapud Martinellum. ln D. ThermaeSalluslianae
(«) Circut Flamineut, Flaminium vocat Agonalem, Sancta Susanna, et Cavalli marmorei
uti superius adnolavi sect. u, lit. b,
Sancli Marcelli
(0 ThermceSaUuttianw, et pyramidem.Pyramidem
361 DESCRIPTIO REGIONUMURBIS. 362
Ad Apostolos '".i"^: > •" Forma Laieranense ;
A
,-^-
Forum Trajaiji (6) Ad sanctum Erasmum
Sancti Adriani Sancla Maria Dominica
(«) Subura (e) In~Yia Latina, intus in Civilate , ,;i
Sancli Isidori In sinislra
Sancti Eusebii. Via stiblus mon. Oratorium Sanclse Maria; «'
Saiiclus Yilus .....San.cti Gordiani ,-. .,..-.•
Sancta- Mariaein praesepio In dexlera Sancta Lncia
Ilerum Sancti Vili (d) Palalinus (usqiie ad)-S. Anastasiam ;
SanClseEufemiai Sancla Pelronella
Nerei et Achillei > - V
mT£ BLANCHINI.
Marci et Marcellfani ad S. Sotefum _'! ' .'
(a) Subura. Legendnm pulo in sinislra. . . Etin Sancti Cornelii, Xvsli Faviani Antheros, et Jfil-
fine sectionis bujus addendum Subura; nain consta- '
lulratio progressps m litiilo seciiouis eiiuutiata,per- tiadis '/'.
ducens scilieet a porla Nomenlana ad Foruihfio- Ad Sanctiira Sebaslianum.
inaniim; si ut pejrveneris ad S. Eupnemiae ecclesiam,]B
tunc proxhnam sanelae Piidentianae iii Vico Palricio NOTA BLANGHINl. '.
(qnoil supra legis secl. m, lit. c.) coiitiguam SIJBU- %a)De Seplemmis, etc. Seplem vias, Septodiiim,
KAM jntres, el inde ad Forum Romanum. Septisoliuin et SepU.zoniumdedjsse nom-su ecdesiae
sanctae Luciae, qnae hic sita in rfcxlefa raemoraftir e
SECTIO VIII. regione SS. Joannis etPaoli recte adhotatMarli-
ncllus ex plurihus Anastasii locis. Dinconiam sancta-
(a) Item alia via Tiburtina usque ad sanctum Luciw, qua>ponitur jn septem tiiis legis nuin. 40i, ct
Vitum. quidem ab alia diaconia diversam, quae in eodeni
Fonha Claudiana. PER ARCUM num. 40-i, posita dicilur juxta Orpliwa, alijis in'Or-
thea (hodie stiperstilem appellatione S. Luciae in
SanctaeBivianae. Nymphaium Silice snpra meinoralam Sect. n) ad Siihtiram prope
In via Tiburtina foris murum. sancli Silvestri et Mariini tiliiluiii. Sive seplem vias
In sinistra S. Hippoiyli in dexteraSancliLaurentii. fjierinl.ad Seplizojiium Severi, siliim ad.radice^ Pa-
latini Montis contra S. Gregorium in Cljvo Scauri;
Sanctae Agathae sive appellalio corrupia Septizoitu ahierit jn -Septo-
Sancti Eusebii dium et Septisolium; ex hac progressione conslat e
- mTM BLANCHINI. regione SS. Joannis et Paiili, et S.>Gregorii -Jn Clivo
Scauri S. Lucise diaconiam esse collocandam et
(a) Alia Via Tiburtina. Ex v4a Tiburlina Urbem {j ' septem vias, quae muic eliam fenne patent ad Pala-
ingreditnr, non ut antea per portam S. Laurentii, tinum, ad arcum Constaulini, ad Cceliuni per Cli-
sed per porlam Naeviam (hOdieporla Maggiore), ubi vum Scauri, et infra Cojlium ad portam Capenani
Giaudiana cum suis ductibus et inscriptioni- veterem sub horlis Maithseiorum, et ad novam san-
ms snpersies indicat eliam arcum hic ineiiioratiiin,
(orma cti Sebasliani, nec non in Aventinuiu, et ab utraque
per quem progressus S. Bihianaeecclesiam dextror- parte circi Einsidlensis Maximi, indiCare lociin. Seplizonii, undc
siini videt, ac Nympliaeum,siiiistrorsum vero sanctae anonymus hujus seclionis iler inslituit
Agathae, et sancti Eusebii ecclesias, et monasleria. progressurus aci portain Asinariain, circa Laterano-
Saucfce Agathae hac in parte Urbis hodie desidera- rum aedes patentem; quain aliqui putant eamilein
tur. Eaimiem puto quam Marlinellus docet appella- ferine haberi oponere cinn liodieuia smicii Joniniis,
tam In introitu Urbis, ad colles jacentes, in colle el ab Asinioruin hortis ac prxdiis proximis ita ap-
Pinu, in Lardarto, et in monasterio. Plura S. Aga- pellatain. ,.. ,
thae nionasteria occurrunt intra Urbera apud Ana- (b) Ad sanctum Erasmum, Conlra nedein S. Maria;
stasium. Prae caeleris tamen celebre id, quod sanctns in Dominica litiilum S. Stepiiani tloiundi inmonle
Gregorius secundus post obitum Honeslae malris Ccelio, et illi adha-rens inonasterium S. Erasroi,jam
suae construxit in palernis aedibus, praedia ruslica dixi in praefatione lomi primi n. 49, ubi et praedia
et urbana illi allribuens (num. 183) unde nomen ipsi tributa in Graeca inscriptione inemorari viden-
fortasse obtinjtitS. Agatlue in monasterio. Narrat tur. "'.-....'
Bibliolhecarius sanctuiu PonliCcein prae caeteris hanc (c) ln via Latina in
intus civitale. Congruil locus
Urbis partehi sertificiis excolere ac reparare inslkl j. declaralioni V. C, Fabrelli de Aquis et Aquaeducti-
tuisse (num. 177), licel prosequi ullerius praepeditus hus, ii. 4>3,,48et 58, slatuentisub Hoitisj^ailhaeio-
fnerit, adve/sa tempo-um vicissitudine. Nam apor- rum portam Capenani velerem; unde exlra Urbem
ta Saneti Laurentit inchoans hujus civitatis muros erat diveriigiuin Liilimc ab Appia priusquani Aure-
reslaurare decreveral, et aliquam parlem faciens, lianus pomoeriiini aniplilicaiel. Quare Via Lalina
inlra Civitulem jara rccepla ab Anonyiuo noslro jurc
emergenlibns ineongruis variiscjue lumultibus prwpe- exbibetur.
ditusest. Num. aiilem 178 narrat ad S. Laiirentii . .,
exlra muros reparaliones plures ab ipso perfectas, (d) Palatinus. Dextrorsum flectens secus Palatini
et mohasteria duo circa ba«.ilicatnLiberiaiiam insti- traclum pertingit occideiilem versus ad sanctam
tnta, ut inde percipi possit sed Exquilinum collein Anaslasiam. Mox quasi resumpto itinere ex septe,in
poliora ipsius construclio.num benelicia perlinuisse, viis dextrorsHmorienteiu versus.procedi^. atl eccle-
ubi haec sanclav Agathae ecclesia designatur ab au- sias et ccemeteria exlra Urbeni via Appia' ei Ardea-
ctore Itinerarii. - tina. Sanctae Petronillae et SS. Nerei et Achiilei
coenieterium apud Bosium el Aringliium ex ros.
SECTIO IX Actis Vaticanis indicaliir via Ardealina extra muros
' Urhis niilliario imo et scmis. A porta Capena veteri
De septem viis usque Porla (a) Asinaria, (ubi lunc muri Urbis) paulo ultra Alhionem fluviqin
constitisse dicenduni est tum cceineieriiini, tuin
IB siiiistra Joanhis, et Pauli ecclesiam sanctae Petronillae, in qtiu stallonem ,ad
PATROL.CXXVII.
B85 AD ANASTAStUM PR0LOG0.MENAEJMT. ROM. - VATIC. 561
ceriaiu diem habitam sub Leone III, ex Bibliolheca- IVtia ctim verbis praecedentibus utquead sanclamAnn-
rio comprobat Aringhius loco laudalo. Idem coame- stasiam, et inde semper per portkum usqne ad san-
-terium, et caetera quae consequuntur, occurriuit clum Theodorum, dexlrorsum se offerenlibus ' Sisquae
etiain Sect. i bujus Ifinerarii, dum procedilur a Ba- iu Itinerario ita enuraeranlur pag. 312.
silica S. Pauli via Ostiensi ad S. Sebastianum, quam
vide. Palatinus
Teslamentum. Arcus Conslantini
SECTIO X. Meta sudanle
Porta (o) Metrovia ad Formam per septima Caput Africae
vias. Quatuor Coronati
Sancti Joannis iu Laleranis.
In dextera Clivus Tauri (Scauri) (b) Convenit, inqnam, progressus iste cum tilulo se-
A S. Stephanum in Celio Monte ctionis x, proponcmis iier ad Formam ( ductns
Item alia via de porta .(«)Melrovia Aquse Claudiae) per vii vias. Supra enim perduxil
In dextera ad Sanctum Syslum. vialorem a I fonnie Claudia; extremum in Palaliniiin
collem, ul hinc euindem perferat ad atiud extreinuui
In sinistra jEcclesia sancti Johannis cjusdem fonnae Claudiae intra -Urbem, nerope ad
Extra Civitalem, in dextera (d) S. Januarii aquaediictiimLateratienSem, ubi' ti^audiaB amplissi-
In siuistra, Circus Maximus mo specii in porta N;evia LateraiieuVts fhriha dedu-
» ciluf in collem Colium. Ut itaqbeex S. Anasln-
Mons Avenlinus, Septizonium siae tilulo prope circiim Maximum liuc perferalMr,
Kem in eadem via extra Civitatem per porlicum, iiitral prinio dd S. Theodofum.tMaco
Et sic per porlicum usque ad (dd) S. Januarittm, niam scilicet prOpe forum argentarhim et S. Geor-
, ubi Syslus marlyrizalus esu gium sitam. Dexlrorsiim speclatur Palalinus collis,
quem circuil, donec perveniat adarcnm Titi, voca-
-Oratorium Sanclt Syxli. liun ab Anonymo Testamentum, quia Yeteris Testa-
(«) Sancta Eugenia. Ad S. Theodorum. mcnti vasa in triuinpho Titi ad Urbem peflata in-
ifi) Sancta Eugenia. sculpla repraesentat, candelabrum, niensam panum
propositionis, el lliymiamalis, tubas sacerdoialcs.
Ad Sanctum Theodorum. Ttnn procedens ad arcum Constantmi, el nielam su-
NOT-iE BLANGHINI. dantem, circa Ampbilhealri partem mefidionalem
invenit Caput Afrkw sub horlis cceuobii SS. Joan-
Porta Metrovia. Dictmii fuit in notis ad portas nis et Pauli^ ubi reperlus est lapis, positus a paeda-
is, Metroviam in epistolis S. Gregorii Magni ap- gogis puerorum a Capite Africw, indicans hunc lo-
Si)
pettari porlatn Metronis. Fulvio dicitur porta Mclro- CIIIIIin secunda regione Urbis celebr^m, quem rc-
dii, sedquo auclore non constat. fenml Sponius pagin. 227 Miscellaneomm eradiuc
(b) ClivusTauri. Recle emendat Mabillnn.in mar- aiiiiquitatis, et Fabretlus Inscriptionum fol. 296, n.
gine addens Clivus Scauri, uhi S. Gregorius Magniis 257, unde Nardinns corrigitur lol. 99 inducens Ca-
construxil monasteriumS. Andreaein nialerna duiuo C p«»Africi contra textns Vietoris et Ruli. Hinc recta
-dieUim in Clivo Scauri. ad SS. Qualuor Coronntos, el ad S. Joanuem in Late-
(c) Metrovia. inielligimus ilaque hanc portam pa- rani.v(ubi Forma Luleramnsis ductus, cl biijtis se-
Huisse eocirciter loco, ubi Aqua crabra, hodie dicia ctionis meta conslitula fueral) viaiorem sislil, com-
ta Karrana, muros Urbis pervadens recipitnr in de- plens iler ad Formam per vii vias.
*diViparic orienlali montis Cu-lii suh titulo S. Ste-
pbam Rolondi, et bortis Malthaeioriim. SECTIO XI.
(d) Sancti Januarii, et (dd) ad Sanclum Janua-
rium ubi Systus martyrjzatus est. Januarii subdinconi De
«cumSixto 11el soeiis passi corpus sepultum viaAp- porta Appia usque (a) scola Gr&ca tn via
fiaincoemeterio Callisti memorat Bibliolhecarius in Appia.
Sixlo 11,uum.25. Passtonis locuin ex Aclis eolligunt
ad templum Martis. Exlra Urbem igilur, porta Me- (V) Cochlea fracla. Thermae Anloninianoe
trovia, seu Melronis, lintfe in Laiinam el Appiam (c) Arcus recordalionis.
viam ex sequo patet excursus, inter secundum ac Forma Jolria, Sancti Nerei, et Achillei
•tertium lapidem statuendae siint Sixli papae,Jamiarii Sancti Xysli.
ejtis subdiaconi aliorumque martyriim hic recensiio-
-rum inemoriae, uli consenliunt auctores RomaeSnb- NOT.E BLANCHINL
terraneae, et -cum his Canonicus Boldetlus in Obser-
•vat. ad Gcemeteria SS. martymm lib. it, cap. 18, rv (a) Scota Grceca, ln tiiulo edit. Mahill. legilnr
ubi etiam de S. Eugeniae ccemelerio idem slatuil. usque Sancto. Extendit, ut arbilror, syllabam prio-
(e) S. Eugeniaeecclesiam exlra pc»tain Latinam rem sco dictionis integrae scola Gratca, puians per-
prope ccemcterium S. Slephani papae ac mariyris iude scriplum superius sco Sancto, ac inferins sci
leges in opusculo infra edendo in Decima Pora La- Nerei, sci Xysli. Sed jungendas essesyllahaset ver-
tina, quod consule. sus uli nos praestitiiuus, claniat res ipsa, et oratio-
Ad hunc scctionem decimam referri posse autumo uis conlextus, et progressus vise.
ea qujc sequuntur pag. 5l2eitit. Mabilloniaiiae,licet (b) Cochlea fracta. Macbinam aliquam aquaiiam
continuari eliam possint cuhi exlremis verhis in hic olim fuisse conslructam arbitror, eochieae, Ar-
contexiu seclionis primse. iia expressis : In dextera chimedeae artifieio aquas AppiaeVeteris, quaehuuii-
Palalinm. Et sicperparlkum maximum (uiaxiiiiam) liores erant, ad cdiliora piovelienleni, aiitequani su-
MSotread Anastasiam, et inde semper. blimior duclus Maicise, seu Anionis novi per Cceliuro
Prosecutio iliiteris a basilica S. Pauli ad S. Sc- huc perduceretur, uti supra indicavi, sive etiam
bastiamun, et inde regressti in Urhein fa to per post duclus illos a barbaris effraclos indicaverit
viam Appiam versus S. Anastasiam, et ad extremuni Anonymus cochleafn aquariam construclam subsi-
formte Claudiae supra Palatinum,. ut a S. Anaslasia diario nsui humilioris aquae elevandae ad superiora,
cirea Palaiinum flexu instituto per arcum Titi, et sua deinde aetate confractam.
Metamsodantem procedalitr ad ahud extremumFor- (c) Arcus recordationis. Forma Jobia, clc. Hacc
• WtsClattdiaein Laterano. laliserit, connexa senten- jam exposui in seclionibus superioribus.
DESCRIPTIOREGIONUMURBIS. 506
365
A cwnalionem esse ohservavit Nardinus, undc Poeta
SECTIO XII. prospici ait tholum Caesareum:
Micavocor; quidsim cernis; coenatiopa-va;
A porta Aurelia usque ad portam et viam £x me Ciesareuraprospicisecee lliolum.
Prwnestinam Auream diclam pulat ah ornatus elegantia, eoqiie
* Fons Sancti Pelri, ubi esl carcer ejus nomine inlerpretatur esse unum ex coeiiaciilis Do-
Sancti Johannis, cl Pauli mitiaui. Al inihi repuianti animo Marlialcm cele-
brare lib. iv, ep. C4, villam allerius Martialis in
Sancti Georgii,Sancti Sergii per Ponlein Janiculo positam, quam luculenler describit illis
Capilolium, Umbilicum per Arcum. versibus:
Sancti nadriani. Equus Con. Tutlijagera paucaMartialts
Sancti Cyriaci, et Thermae LongoJaniculijugorecumhunt,etc.
subit cogitatio de Mica Aurea hic memorata ila sen-
Consianlini. Forum Ro. liendi, iit ccenactilumfnerit in monte Aureo sivc Ja-
Forma Claudiana niculo, vel a monlis nomine diclum Mica Aurea, vcl
Itein Thermae Diocleliaui ail exemplum illius coenationisAugustoe,quam Nar-
diims Atiream ah eleganlia cullus credidil eamdem
Sanctae Agalhse in secimda regione a Rulb collocalnm.
Sancti Vilalis . (c) Suuctw Mariw. Trunsliberini : unde ad S.
SanctaePudenlianae " Clirysogoniimprogressus, per pontem (Cestium, sive
Sancti Laurenlii in Formonso, uW assalus esl. per SenatoriuiH, aut eliam per Subliciiim) lendit
per arcttin (Jani fortasse quadrifrontis, speclabilem
Monasterium S. Agathae. apud S. Georgii diaconiam.et arcmn Argeiilarioriiu.)
(a) Moliiue,(b) Micaaurea, (c) Sanctae Mariau nd Palatinum, et ad sanctum Theodorum. Ihi sancla
Sancli Chrysogoni, et SanctaeCaeciliae Jfario Antiqua, et reliqna aedificia,jam cxplicata iu
seclionibus superioribus.
Palatinus. Ad Sanctum Theodorum (d) Palatium Pitati. Nisi hoc nomen vulgari sont-
Sancta Maria antiqua nio iribuendum sil, quale noslra aetale confingiint
Sancli Cosmae,el Damiani inepti quique e plehe, Pilali palatitim simililer ap-
Palalium Trajani pellnntes, cilra iillms scriptoris testiinoniiini, aedes
ad ponlein Senatorium superslites prope S. Mariac
S.
Monaslerium Agath;c SUBURA iEgypliacae, quas olim inlialiilatas ferunl a Nicolao
Sancti Laurenlii in Formonso Sancti Vitalis Laurentii ftlio; crederem libenter thermas, el pa-
Sancla Pudentiana, ct Sancta Euphemia latium Novali, conversas fuisse ab Anonymn nostro,
vel ab ejus descriptore saoculioclavi vel noni iu Pa
(d) Palatium Pilali, Sancta Maria Major latium Pilali.
Sanctus Vilus. Nympheuin ' Fons sancli Pelri, ubi est carcer ejus. A porlu
Sancla Biviana Aurelia proccdenlibiis ad Titiilum SS. Joanuis ct
Forma Claudiana C Pauli nullus, quoil sciam, foiis sancli Petri vel car-
cer occurrit. Fons et carcer S. Petri vinculis et
In Via Praeneslina, foris Murum, Forroa Clau- baplisnio SS. Processi el Marliniani illustratiis ab
diana. anliquariis ponitur ad Mamerlinum adradicesCa-
NOT.E BLANCHINI. pitolii. Puto Anonyrouro nostriim memoria lapsuin
confumlere fonlcu. S. Petri ad sanctaui Priscam ia
(a) Molinw. Traiisliberinam regionem ex porla Avenliiio , ubi adininistraium ferunt ab aposloloruiu
Anrelia pervadit, ut per Donlein Sennloriuin, sive principc liaplisina, citro alio fonte ad Maiiicrtiniim
eliam per Ceslium ad Forum perlingat, et progre- ubi carcer ejus ex communi sentenlia asserilur, et
dialur ad viam Praenestinaro. Moltnmprimmn spc- fonlis scalurigine comprobalur. Duclus ilineris hae
ciantiir, sive in Monte Aureo, per aquam Trajanam in sectione suscepli a porta Aurelia ad sancli Joanuis
versaliles, de quibus Fabretlus de Aq. et Aquacducl. el Pauli fonlem aliumsanci Petri vix polest indicare,
num. 247, ex Procopio, TOUTOU 8s, etc. : « E regione quam in titulo sanctw Priscw, ubi fertur exceplus
Transtiherim magnus collis eminet, ihique omnes hospilio bealus apostolus. fnde cx Aventino iit
liiolitrinae jam inde olim exstruclae sunt; quippe progressus ad orientalem plagam Circi Maximi ,
' magna aiquae vis, per alveum siruclilem ad collis et ad tilulum SS. Joannis et Puuli, tum ad sancti
verticem dedueta, inde vehementi cum impetu in Georgii, ad Capitolium et reliqua loca in Itinerario
declive labitur; >sive fluviatiles, quas necessilale descripta.
dictante Belisarius adinvenil, incisis videlicet per Prajter vias intra Urbem sectionibus superioribus
Goliios in Urbis obsidioneaquaeduciibiis,ubi Fabret- D delinitas , legunlur apud Anonymi Itinerarium ,
tus ibidem meroorat niiin. 348 et 350, ex Procopio edil. Mabill. pag. 513, fragmenla indicantia memo-
ita describens : i Pro ponle (sub Jankulo) aptatis rias mariyrum et ccemeteria extra murorum anibi-
funibus, et ab ulraque iluminis ripa validissime ex- liiin ila delruncata, ul operaeprelium non sil eaiiein
tensis, binos leinbos colligavit,hipcdali inter ntrum- supplere, cum ex opusculo proxime conseculuro
que relicto spatio, qna inajori iinpelu e ponlis for- dislincte recenseantur. Fragmeuta Einscldensis co-
nice aqua decurrebat; tum duabus molis ulrique dicis pag. indicata ita redduntur.
leuibo iinpositis, in medio machinam, qua molaevoU n via Portensi extra Civilatem.
vi possent suspcndit. Alios conlinenter lembos ad In Via Aurelia exlra
eorum rationem qui jwne erant, counexuit, ac ma- ln Via Salaria extra Civitatem,inindextera dextera Sancti...
ehinas eodem modo immisit; quae omnes ordine InViaPiuciana extraCivilalem, Sanctae...
profluenlisaquaevi circumaclae, apposilas sibi molas Civilalem, indextera Sancti..
Proti et Hiacynti. Sancli Hermelis.
cicbant, et quantuin Urhi opuserat molebant. >
(b) Mka aurea. Micam aurcam Sextus Rufuscol- ltem in dexlera.
local regionc secunda inter mansiones Alhanaset Abdo, et Sennes
Armauienlarium. Diversa ilaque fuit Mica Aurca, Pancratii, Processi, et Marliniani
de qua noster Aiioiiymusiu hac regione xiv Transli- Saturnini, Sanctae Felicilatis cum vn, Filiis
berina adhuc gradieus cx moiile Aureo ad S. Chry- Basilissae, Sancti Pamphili
sagonum. Micam, de aua Marlialis lib. n, ep. 59, Sancti Johaniiis caoul.
367 AD ANASTASIUMPROl.EGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 568

APPENDIX AD OPUSCULUM PMCEDENS.

DE UEGIONIBUS URBIS ROMJE.

'Cnm hocce opusculo seplimi, vel octavi saeculi A , maxime doclissimis viris intelligimus, pnesertim
"ilinera inira Urbem descripta sint per qualuordecim Mabilionio in Commentario ad Ordinera Roiuanuni
istius regioncs quarto anie ipsum saeculo a Rufo, et ita scribenli pag. 18 :
-a Victore descriplas, placuil editoribus Analectorum i Explorala est Urbis divisio in septem regiones
illi praefigere litulum Descriptio regionum Urbis. ecclesiaslicas, cum ex Augusti decreto in qualuor-
"Proplen a censuimus nonnihil prodesse ad illustran- decim fuisset dislributa : sed longe obscurior esl,
•dinn Anasiasitim, et Vitas, ubi rcgiones Urbis prae- quae lamen longe posterior fuit, divisio illa ecclesia-
sepe indicantur. stica, ulpole modo obsoleta, quara civilis, hactenns
Verurii regiones Anaslasio, et bibliothecariis re- relenla. Omnium optime Nardinus situm, ac limiles
censitae, sunt septem illae; quandoqtte occurrentes cujusque regionis ecclesiasticae assignavil ex Ana-
eliam in libris Riliialibus ordinis Romani, in quas stasio, qui montem Aventinum in prima, in secunda
sumroi ponlilices redegerunt velustas qualuordecim, viam Mamerlinam, basilicam S. Laurenlii stiper
ab Auguslo constilutas , et in anliquis lapidibus sanctum Clemeniem in lertia, et capul Tauri in
singillatim enuroeratas, praecipue vero in Capitolino quinta collocat. Alias designal idem auctor ex con-
marmore sub Adriano apud Grulerum edilo fol. 248, jeclura. His adde in regione quarta titulum Vestinae,
n. 8, quarum in locum successerunt paulo diversa .B ex veleri inscriplione, quae legitur in Romae subler-
circumscriptione qualuordecim regiones Urbis lio- raneae tomo II, seu lib. iv, cap. 25, uhi laudalur
dic dictaeBioHi.Videnmrilaque Vilarum expositioni, Abundantius, acolythus reg. quartw tt. Veslinw. Qui
et lectorum commodo felicius constilluri, si pneter titulus SS. Gervasii, et Protasii, seu sancti Vitalis
viarum indicia, proponainus per brevem indicalio- poslea appellatus. i
uem tum regionum qualuordecim ab Augusto posi- Nardini sententiam igilur de regionibus ecclesias -
tarum et sub Theodosio princjpe per Victorem, et ticis, quam cap. 4, libri secundi perscripsil, ila red-
Rufum descriptariiiii per pctiora aedificiain iisdem dam. Praemonet Auguslo placuisse numerura regio-
inclusa; tum seplero eeclesiaslicarum (ut vocant) num Urbis, qui quaternarium non excedebat ex an-
•qnas potttUices noslri tolidem diaconis administran- liqua parlitione, cominodioris regiminis causa ad
' das concredideruiil, nec nou subdiaconis, ac nolariis, quatuordccim augere, quarum fines ex recensilis
ad acta marlyriim scribenda et colligenda. Uiraeqne per Victorem, et Rufum, et Notiliam lmperii aedi-
. nilidius perciperenlur, si delinearentur in Tabula ficiis ac iocis illustrioribus hodie etiam cognilis, co-
una cum indiciis viarum, addita eliam parte agri naius esl ipse nobis exhibere puuclualis lineis in
suburbani, quae commonslraret coemeteria Marly- figura pag. 50. Tum subdit:
rmn, poliora inlra secundum aut terlium lapidemab C Major difflcultas subest (finitim regionibos assi-
'Urbis moenihus.Id vero praestare facili negotio quis gnandorum) per lempora primilivw Ecclesiw, quanilo
poleril, si unica figura compleclalur unam apud regiones distributa? fuerunt per pontifices (nostros)
-Nardinum incisam in fine libri prirai, et duas, vel nolariis, ac diaconis : De Ciemeule 1 scribit Anasta-
tres a Fabretto delinealas in opusculo erudilo de sins : Septem notarios inslituit, quibus regiones di-
Aqiiis et aquaeduclibus. Numeris 1,258 et 248. A visit, ut getta martyrum, etc. Ubi cum agalur de
Nardiniana colliget regiones quatuordecim civiles. qualuordecim anliquis regionibus dislributis inlra
A Fabre.ttianis mutuabkur vias, et agri Romani SUIJ- seplem notarios, credibile esl, duabus regionibns
urbani mensuras diiigenlissime ab eo captas, et siugiilos notanos pneposuisse Cleraentera (plur.s
incisas : unde ccemeieriorum loca per vias singulas quippe non reqnirebat in singulis exiguus niimerus
^issignare, [adhibitis eliam Bosio, Aringhio, deRoma Chrislianorum, qui eral per Urbem ferme aequabfli-
isublerranea, et Boldelto de Observationibus ad Ccc- ter dispertiliis); aut pro modo majoris mimeri, vel
ineleria], non eril arduum. Si per typographura li- minoris, et in unaquaque regione diversi, a beato
cueril, labulam lopographicam ciirabimus Prolego- Clentenle regionem alicui unam, alleri duas, vel tres
inenis in line apponendam. Inlerim ex Kardino in- n fuisse assignatas. Idem Anastasius prodidil de EVa-
dicatis qualuordecim regionibus civilibus Augusti risto, sepiem diaconos fuis«e ab eo conslitulos ; qui-
ilecreto definitis, et figura ab ipso delineata utemur bus Fabianus regens Ecclesiam circa annum Christi
pag. 50, nonnihil lamen corrigenda ex Fabrelto ini 238 divisit quatuordecim regiones urbanas. Regiones
regione prima, propter situm veleris porlae Capenae, urbanas septem diaconibut divisit, seplem quoque sub-
a Fabretto verius>indicatumsub horlis Matlhaeiorum. diaconos creavil, qui septem notariis imminerem, e'c
Eiusdem etiam JNardini senlenliam de seplem eccte- Hucusque, licet nolarii, ac diaconi dicantur septem
siasticis regionibus Lalme reddemtis, quain probarii tanlumniodo; atlamen regiOnes apparent lofiden.
m DE REGIONIBUSURBIS. 370>'
atque eaedem fuisse apud Christianos, quae apud A tium : regionem primam ad S. Paulum. Regionem
cihnicos habebantur, neque- ieguntur imminutse a sexiam et septimam ad sanctum Petrum, etc. Scd
iimncio bissepteno. Quare Ciaconius fallilur in Vita hebdomadarii isti pro quatuor regionibus conslituti,
Hygini ila perscribens : i Ad proniovendam religio- cum septem essenl, quod alias tres regiones Heruli
nera Christi, pracdicalionem, baplismum, et cucha- oecuparent, qui calholicaeEcclesiae minime commit-
risliam administrandam seplem priinum diaconi, se-1- - nicarent, ut pote qui secta essent haeretici Ariani; »
ptem regionibus praefecti, quaesolaeex quntuordecim ubi de septem tantummodo regionibus lit sermo.
ah incendio Neronis salvae et incolumes evaseruntj Haud facile adducar, ut credam, fuisse a B. Silve-
arteslanle Tacilo, qui ait: Inregiones quatuordeeim stro seplem novas regiones induclas, nulla anliqua-
Roma dividilur, quarum qualuor integrw manebant, • rum ralione habila : cum nttlla subessct causa cur
tret solo lenus dejectw, septem reliquis pauca teclo- Christiani, contra Urbis consuetudinem, diflicile id
rttm vesligia supereranl lacera et semiusla. i Nam negolinm tentarent. Id potius crediderirn tractu-
neqne Taciliisaffirmal solas septera mansisse habi- temporis evenisse, ul duae proximae regiones uni
tatas, sed lantum asseverat quatuor inlaclas, tres concredilaead procurandtim in unam veltiti coalesce-
destructas sepleroque pnrtiin laceras inde spectalns: rent, el S. Silvestro decernente ita imposterum
neqne post incendimn minus culta, cl hahilatoribus B servari, haberentur inde perpettio lanquam septenae.
frequens Roma fuil, quaro antea fuissel, assercnte Quaenamvero fuerint hae seplem jugatae regiones,
Ticito reslilulam fuisse, ac refeciam elegantiorem. nemo nobis edisserit, neque facile quis explicuerit.
CoIIigilnr etiam ex inscriptione in Capitolinis con- Altamen id tentare gradatim placet. Primo enim
servalorum aedibus asservata, Urbem iu qiialuorde- facem nohis pracferunt recilata verba Anastasii.
cim regiones peraeque divisam etiain aelate Adriani; Ciim basilicae B. Pauli addicla sit a S. Simplicio
qnae talis est qualem Panvinius, el Grulerus re- regio prima etbnica porlae Capenae, traclus nempe
ferunt, licet Nardini editio variet. excurrens extra Urbem usque ad ecclesiam S. Se-
1MP. CAESABI DlVl basliani foris muros, et eidem basilicae proximus;
TRAIANI PARTHICI. FIL. Regio decima tertia Aventinensis ipsi basiiicaeproxi-
DlVl NERVAE NEPOTI mior ratione viciniae conjuganda fuisse videlur prae-
TRAIANO HADRIANO cieteris ctim illa prima : quam conjugationem non
'tRIBVNIC.POTESTAT.™.
MP. n. COS in. P. P. probabilem modo, sed certam rcddil idem Anasla-
MAGISTRl VICORVM VRBIS sins in Vila Eugenii hacc perscribens : Eugenius na-
REGIONVM XIIII. tione Romanus de regione prima Avenlinense.Conflr-
Praeierea tradit Anastasius, a S. Clemenle distribu- C matur ex epislola 19 libri xn S. Gregorii Magni :
tas fuisse notariis regiones quatuordecim, non vero Prwcipimus, ut horlum quemdam Potitani presbyteri,
>eptem. positum itt regione prima ante gradus S. Sabinw, ax-
Ad id, plura post saecula, quibus Romano imperio cusatione postposila, etc.
increroeiilum nullum accesserat, et in Urbe Roraa Alia verba Anastasii in Simplicio, Regionem ler-
jncolaruin numerus valde iinminutus fuerat post tiam ad sanclumLaurentium, ostendunl pari facililate
urientalis imperii caput Constanlinopolim a-difica- lertiae regioni (ethnicis diclae Isidis et Sarapidis,
tain, Yiclor descripsil 11011solas seplem regiones exlehsse vero supra Esquiiias,ex eo circiter loco ubi.
jb incendio Neroniano-. superstiies, sed veterum hodie consistunt ecelesia: S. Petri ad Yincula, et
jualuorJecim numerum univcrsum. Assentior qui- SS. Silveslri el Marlini de Moniibus dicli, ad aliam
dem inler Christianos postea obtinuisse, ul regioucs crepidinem Ccelii, ubi SS. Pelri et Marcellini titulus
dicerentur septeui. Quod si in YitaB. Caii Anasla- ereclus est, includenti quidquid in declivi partecol-
iius scribit, eas pariler fuisse divisas : Hic regtones lium jacel inter S. Clementis titulum, Anjphitbea-
iivisil diaconibus;, et si iu concilio Romano secundo, trum Flavium, et Suhuram), tertiae, inquam, huic*
jctione secunda, legitur de sanclo Silvestro : Fecit .r regioni oslendunt copiilalam fuisse quintam, coin-
septem.regiones, et diaconibus divisit; necesse est plexain reliquas Esqtiiliarum partes cum colle Vimi-
colligere, antiquas illas quatuordecim a plurihus. nali; cum regio nulla esset proximior ecelesiiR
pontificibus varie fuisse divisas, quandoque notariis, S. Laurenlii exlra muros. Confirmalur ista conjun-
aliquando diaconis distributas, id est unam pnc ctio ex epistola 58 lib. n S. Gregorii papae, in qua
altera modo ampliorem, modo angusliorem, prout doiuus Merulana, ubi hodietiiuIusS. Matlbaeivisitur
Chrislianae professionis hominibus abundaret magis, ad fmes quinlae referalnr ad regiouem lerliam ::
aut destitueretur : donec sublatis persecutionibus B. Quia igilur ecclesiam posilam juxta domum Merula-
Silvestcr ad septem non ultra mutabiles eas redegit. nam regione tertia. Suflfagalur etiam Anastasius in,.
In Vita Simplicii papae circa annum Domini 4.64, Adriano, dicens ecclesiam S. Clemenlis in ruinis esse
Anaslasius ila perscribil : t Hic constiluit ad S. Pe- posilam regionis. lerthc: Titutum vero beati Clemen-
trum apostolum, et ad sanctum Paulum apostolum, lis, quocl eliam casurum erat, et in ruinis positum
et ad sanclura Laurenlium marlyrem hebdomadas, Regionis tertiw, quae scilicet ccclesia est in extremo
utpiesbyteri mancrent ibi propler pcenilelites ct margine secundae, sed lcrtiai subest, circa quara
baotismuni. Regioncm terliain ad sancium Laurcu- hujus ruinae cadere pottieiinil. Evidentius lanics
571 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 574
percipitur ex eodem Anaslasio in Vita Stephani III: i\ Cielimonlana, attt dnodecima, appellata Piscina PM-
RestauravittbasUkam S. Laurentii super S. Clemen- blica? Ex BibliolheeariO in Anastasio II apparet
tem regione terlia. Nulla pariler diflicultas iinpedit cognomentum Thauma ad eam pertinere, nec non
qiiominus asseqtiamtir quartam, si perpendamus aliud nomen Caput TaurirAmslasius [inquil] nalione
verba S. Gregorii in 5 epislola secundi libri. Quate- Romanus ex patre Petro de regione quinta TaumaCa-
nns domum positam in hae urbe regione quarta, put Tauri:. de qoa etiam prius dixerat in AIexandro>:
juxta locum qtti appeilatttr Gallhtas atbat; loeum Nalione Romanus ex palre Alexandro de regione ca-
seilicct a Rufo, et a Victore recensiltim in sexta put Taun. Utrumque nomen exhibetnobisiiecimam.
regione dicta Alta semiia, in Quirinali posila, et ad- Nam Thauma [quod Laline est admirandum] vix
hscrenli quarlae ad lemplum Pacis, extensae vero a cuipiam dignius aplari potest quam Palalio Augusto-
loco nunc dicto li Pantani ad Suburam receiitiorum. rum, quod maximam regionis partem complecleba-
Dnaevero, qtias Anastasios indicat prnxiroas fuisse tur : et Caput Tauri, vel fiiit peculiaris ille vicus
basilicse Vaticanaein Vita Simpticii, nempe sexlam, Palatini collis dicltis Capita Bubula, aut pars immi-
et septiinam, quaenam fuerint, manifestum esse vide- nens Foro Boario, ab aeneo Tauro nomen fortasse
lur; cum nnlla pars Urbis (si Transliberinam exci- ndepta. Deeimae vero necessarium est secundam
pias) coHJiincta magis affinitate loci qtiam planities H fuisse conjttnctaro, cui nomen Cwlimontanmfnit,
campi, anttqiHtiis divisa dnas In regiones, ucmpe in nec non forlasse duodecimam illi suhjacentern per-
seplimam, qna? via Lata dicitur, et nonam, cui no- brevj gyro- nisi haeccopularelnr cum prima,porlam
tnen imlitnm Circus Ftaminius : quihus ita jugatis Capenaro, el Aventinum incltidcnle. Hxc fuerant ez
ccclesiaslicaeregionis septhnneappellalio, nl arhilror, meis conjecturis exponenda de seplem regionibus
irihmi fuit. Sextae antem nomen [cum sexta eihni- ccclesiaslicis urbis Romae. Ilaclenus Nardinum au-
corum quarlse conjnncla Jam dicta sit] oportet tri- divimus : qui cunr Marlinclltim sequi in phiribns-
l.utiim fuisse regioni quartaedeeimncTransliberime, fiileatur, nccesse nobis est ejtisdem capul i Romac
in qna S. Petri ecclesia consnrgir. Huic nnlla ex sa«ra, aut partem transcribere quod snpradictarinn
aliis Urbanis regionibus uniri facile potuit; Tiberhio piwtilionum eleuchns erit, et breviariimi.
fluvio a caeteris omnibus eam longe separante; ct t Exinsliluto, inqnil, pauca de sacrac Urbisregio-
cum illa nmpliludine sua satis occupet notariitm (ribits explicabimus. Genliliuni Romanorum Urbem
proprinm, et diaconum. Supersunt e Christianis ah Augusto Caesare in regiones qiiatuordccitn fuisse
regionibus dua1, secundn, et quinla ; et ex, qttatiior- divisam, refert Suelonius cap. 30. Eamdcm in No-
ilccim ethnicis quinque, nempe secunda, octnva, de- roniano ineendio majori ex-parte arsisse scribil Ta-
c.ima, undecima el duodecima. Ad secundam Christia- C citns bis verbis : hi regiones quatuordecim Itoma--
na.m perlinuisse eliam octavam ethnicorum, diclam dividilur, qiiarum qualtior integrac manebant; tres
Forum Romanum, ostendit Anaslasius; dum Zacha- solotenus dejeclae : septem reliqnis pauca leclortim
rias declarat S. Georgii diaconiam dictam in Vela- vesligia snpererant, lacera et semiusla. Et licet
bro, loco soilicet ad octavam Yeterum pertinente, eamdem decimo Neronis anno snis resurrexissc e-
recenseri in seeunda : In venerabili diaconia nominis flammis hislorici lestenltir, nihilominus scriptores
[S. Georgii] sitai in hac Romana civitate regione se- sacri de septera regionibus lanttim verba faciunt,
cunda ad Velumaureum. Ita etiam in Vita Anasta- quod ditabns forsan simul junclis, per has a mini-
sii ait: Hkfecit basilkam, quw dicilur Crescentiana,. stris Ecclesiae Romanaesua munia exerceri ponlilice*
in regione secunda in via Mamerlina in urbe Roma : decreverint, ut rnfra dicemus. Has sic ab Anastasio
quam viam fcrme evidenter constat fuisse prope car- Bibliolhecario recensitas inveniinns.
cerein sub Capitolio dictum Mamerlimim in regione c Regio I Avenlinensis in Eugenio 1 pontilice, et
Fori Romani: et rationabile vklelur asserere con- in Simplicio I.
junctam fuisse cum octava regione undecimam, c Regio 1L in qna Via Mamurtina in Anaslasio I
nuncupatam Circi Maximi, aut sallem illius parlem ponlilice : et-.diaeonia S. Georgii ad Vclum aurenm,.
longiori simul et angustiori tractu juxla Tiberim D in Zaccharia I.
excurrenlem. Secundae Bomen forlasse oblinnii ex c Regio III notatnr in Simplicio I. In liac sita est>
eo rraod primae adhaererel sub Avenlino. Mihi vero / basilica S. Laurenlii, in Slephano III; Tilufus S.CIe-
non opponantur Acta S. Marlinae, ubi eeclesia illa mentis, ibidem, et in Adriano I.
dicilur regionis sextae ; nam via Mameriitia, et dia- c Regio IV in qua ex palre Sergio natus liiit Ser-
conia S. Georgji ad Yelum aureum dicunlur ab Ana- gius 11ponliTex.
stasio spectare ad regionero secundaih; eodemque c Regio V, Tauma Caput Tauri.in Alexandro I et
teste Simplicius ponit regionem sexlam proximam Anaslasio II.
basilicacS. Petri : quoe oninia comprobant mendose c Regio VI in Simplicio papa. Ih ea templum
descriptum fuisse numeriim in Actis S. Marlinae ab S. Martinae, et arcus TriumpbaHs Septimii Severii,
amanuensi, quilocounitatis i substiluil qninarum v, ul in Actis dictaesanctae.
et ex regione n fecil vi. Quinta denique regio eccle- c Rcgio VII in eodem.
siaslicae parlilionis quaenam alia fuerit, nisi dccima c In bas igilur regiones, tanquam in majora
Yeterum dicla Palalittm, aul sccunda, cui nonicn mcmbra, ponlificcs urbem, ni fallimnr, diviseruitl:
•M3 ^i. ./,, DE REGIONIBUSURBIS: 37*.
et cuique regioni notarii, subdiaconij diaconi, pre-, \ S. Eustachii] et in ea sitae una cum diaconia supra-
s''yteri, qui alio noiniiie vocantur episcopi, el de- dicta ThermacAlexandrinae,et oralorium Salvatoris,
fensores ordinati sunt. » , >•«'= quse oninia liodieque supersunt.
His ila ex MarlinellO ac Nardino observalis , ob- Illud quoque ex Martinello tenendum est, Regio-
sctira esse non potest fegionum ecclesiasticarum nesdici minnsproprie apud ecclesiasticos auctores,
partitio, qme '»d illuslranditnr Ahastasinm debnit etiam minora Urbis membra, seu vico», olim ap-
praemilli. Stibdit Nardinus in fine capitis qnarti re- pellatos ab eorumdem parte insigniori; ut AVEN-
gionibus quatuordecim inUrbenunc vigentibus nibil TINENSIS, COELH MONTIS, FELLONIA, PIRI,
esse commune cum tolidcm ab Auguslo conslilulis : VIAE LATAE, MERULANA,PATRICH, et POR-
et rccentes has referri oportere ad ea infausta lem- TAE METODII : vel ab aliquo ejusdem vici aedificio
pora, quibns Romanus populus facliosorum ambittr, insigni, ut COLOSSEI, NAVMACHIAE,AD DVOS,
ac perduellium tiimullu excitatus legilimum ponli- ADAMANTES,CAPVT TAVRI, THAVMA, el OR-
ficls maxim! dominatum exculere, et consulare no- THEA; ilemque GALLINAEALBAE. Aliquando ab.
men, ac senalorium invehere cum quadam reipubli- ecclesiis in vico silis fegio nomen accepit, ut;
caepoputaris specie lenlavit. Fuerit necne recentio- S. THEODORI, S. ADRIANI.Tandem regionem BI-
nim rcgionum epocha ad ca lempora referenda, R BARETICAMrepertam a se dicit in quodam epita-
parum refeft ad Anastasii textum explicandtim, qui phio cliamnum superstite ad S. Laurentii extra
multo anle absolvitur. Relicere tamen non debeo, rouros, ad quam regionem referri ait monasterium
qiiatuordecim regionum civilium numerum, et si- S. Andrese retro basilicam duodecim Aposlolorum.
tnm undecirooetiam Christi saeculopracservatum, et Hanc pariter regionem, hodie dictam Monlium a Vi-
signatmn in Actis publicis. Nam inter caelera do- varw appellalum pulo, insigni aedificio,et parle Ca-
cumenta legitnr fol. 539 in regesto Archivi Farfen- stri Prwtorti. Nam a quinto ct sexto saeculo centenae
sis, sa;pe memoralo in uolis ad opuscula xn, xin, inscripliones, et membranae veterum codicum nos-
xiv, traditio domorum publicis labulisperacta a clero docent, perscriptum fuisse BIBARIVMquod erat
diacoiiiaesaociiEnsiachii anno QuintoBenedkli (VII) VIVARIVMpronunliandum, a Gothis corrupla yoce,
siimmi pontificis, Henrici vero (II) imperatoris tertio non secus alque in Hispania praesliterunt. Ne igitnr
xer indiclionemxv, menseJanuarii 23 (hoc est anno tot nomina cjusdem regionis implexum reddant
Chrisli 1017), quae domus indicanlur posilw Romw Anaslasii texlum, baec addenda censuimus ex lau-
regione nona in scortklari inler Thermas Alexandri- dalis auctoribus breviter colligenles, per hactenus
nas, et inter hos fines, ab uno lalere tenentem Bene- deduclas observaliones ita pariari seplem ecclesia-
dictum presbyierum, qui est hujus nostrw diaconias sticas regiones cum bis seplenis ab Augusto designa-
sancti Eustachii, et oratorium Salvatoris, etc. Regio lis in urbe Boma, uti sequens labella docet.
igitur nona tunc signabatur [quac nunc dicitur
Nomina ecclesiastkarum regionum Urbis. Regiones Augusli vetereseisdemecdesiaslkit
respondeutes,
Itegio prima. . Regio I. Porta Capma:
Rcgio XIII. Aventinus
Aegio secunda Regio II. Cwli montium
Regio VIII. Forum Romanum
Regio terlin Regio XI. Circu* Maximut
Rcgio III. Isis el Serapis
Regio quarla Regto V. Esquilina
Regio 1111. Via Sacra
Regio quinla Regio VI. Alla semita
Regio X. Palatium
Regio sexta Regio XII. Piscina publka
Regio Xllll. Traiisii-ierim
Regio seplima Regio VII. Via Lala
Regio VIIH. CtrcHSFlamiittus
3/5 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROMglA1f§i< m

ENUMERATIO AC DESCRIPTIO TOPOGRAJffllCA

UEMETERIORDIU NS. MAUTVlll.n PROPE XRBEM

DESUMPTA

Ex Historia Malmesburiensis circa finem sceculi xi.

Willelmus Malmesburiensis de geslis regum An- A milliario foris sanctus Valentinus in sua ecclesia
glorum agens liDro IV, ubi prosequitur Acta Willel- reqiriescit.
mi u regis, circa annum 1096, cum Romam perducat < Tertia porta Portiniana [at., Porciniana] et via
nalionis suas viros. ad orientalem expeditionem se eodem modo appellala, sed cum pervenil ad Sala-
comparantes per religionis oflicia, eoqtte nomine sa- riam, nomen perdit, et ibi prope in eo loco qui di-
cram peregrinationem suscipientes ad omnium Ec- citttr Cucumeris, reqttiescunt marlyres Festus ,
clesiarum matrem, ac magistram, ul apud eam de- Joannes, Liberalis, Diogenes, Blaslus, Lucina, et in
posilum apostolofum principem, et marlyrum ccetus uno sepulcro 240 [«<., 260] el in altero 30.
innumeros venerarenlur, praemillit descriptionem < Quarla porta, ct via Salaria, quae modo sancti
coemeteriorum, in quibus memoria eorumdem mar- Silvestri dicitur. Ibi juxla viam sanclus Hermes re-
tyrum cclebrarelur, ex quo ibidem sepulti nomen quiescit, et sancta Vasella, et Prolhus, et Jacinclus,
iisdem sacris cryptis, et supra illas fundatis eccle- Maximilianus, Herculanus, Crispus: et in allero lo-
siis, sive oraloriis, dederunt. In praecedenti opusculo co prope rcquiescunt sancli marlyres Pamphilus, et
septimi, vel octavi saeculidelibala ea lantum fuerant Quirinus septtiaginta gradibus in imo terrae. Deinde
ab anonymo in i-uo Ilinerario. Hic vero diligentius basilica sanctae Felicilatis, ubi quiescit illa, el Sila-
perquisita, et enumerata cum leganlur ab auctore B nns filius ejus, el non longe Bonifacius martyr. Ibi-
undeciini saeculi, valere plurimum censui ad Anasta- dem in altera ecclesia sunt Crisantus, et Daria, et
sii Vilas illustrandas, in quibus ulramque paginan» Salurninus, et Maurus, el Jason, et mater illorum
frequentef implenlindicatioccemeterioruin, uhi pon- Hilaria, et alii innumerabiles. Et in allera basilica
tifices sepeliebantur, el reparaliones, ac donaria a sanctus Alexander, Vitalis, Martialis, filii sanclae
successoribus continenter oblala, ad Dei cultuin in Felicitatis. Et sanctse septem virgines, Salurnina,
liis sacris arenariis, aut in ecclesiis super ea con- Hilarina, Dominanda [al., Dunanda], Roganlina, Se-
struclis, decenter administrandttm. Juxta iiumerum rolina, Paulina, Donata. Deinde basilica sancti Sil-
portarum Urbis ac viarum procedit eliam Villelinus veslri, ubi jacet marmoreo tumulo coopertiis , et
iste in suo Itinerario: cui nuilae propemodum noiae marlyres Cceleslinus, Philippus, et Felix. et ibideni
adhibendae sunl; cum perspicue satis exponatel or- marlyres 363 in uno sepulcro requiescunt; et prope
dinate senlentiam suaiii. Quare illius verba lantuni- Paulus, et Crescenlianus, Prisca , et Demetrius,
modo transcribenda curavi ex folio 154 ediiionis Praxides [al., Praxedis], Potcntiana pausant.
Francofurlensis anno 1601 impressac. Haec autem c Quinla porla Numentana. Ibi sanctus Nicome-
suni: des presbyter, et martyr: ilemque via eodem modo
c Seu ne quid honori desit, adjiciam et portarura C dicitur. Juxla viam sanctae Agnetis, et ecclesia et
numerum, et multiludinem sacrorum cinerum : et corpus, in altera ecclesia sancta Emerenliana, et
ne aliquis obscuritale vcrborum causetur se a co- martyres Alexander, Felix, Papias, in seplirao mil-
gnilione rerum rejici, erit senno quolidianus, et liario cjusdem viae sancius papa Alexander cum
levis. Evenlio el Theodolo pausant.
< Prima porta Cornelia, quae modo dicilur porta c Sexla porta et via Tiburtina, quae modo dicitttr
sancli Pelri, et via Comelia. Juxla eam ecclesia Sancli Laurenlii, juxta hanc viam jacet S. Lauren-
beali Petri sita est, in qua corpus ejus jacet, auro tius in sua ecclesia , et Habundius marlyr. Et ibi
et argenlo, et lapidibus parata, et nullus hominum prope in allera ecclesia pausant bi martyres Ciriaca,
scit numerum mariyrum qui in eadem ecclesia pau- Romanus, Juslinus, Crescentianus; et ibi non longe
sanl. ln eadem via esl ecclesia allera, in qua re- basilica sancli Hippolyti, ubi ipse cuni farnilia sua
quiescunl sanctae virgines Rufina et Secunda. In ter- pausant, id cst decem ct ocio. Et ibi requiescunl
tia sunt Marius, el Martha, et Audifax et Abacuc lilii beata Trifena uxor Decii, et filia ejus Cirilla , el
eorum Concordia nutrix eius. Et in altera parte viae ejus
< Secunda porla Flaminea, quae modo appellatur est ecclesia Agapiti martyris.
sancii Valenlini, ct Flaminea via, et cum ad pon- D < Seplima porta modo Major, olim Sirucrana [al.,
tem Molbium [Milvium]pervenit, vocatur via Ra- Syracusana] dicebatur, et via Lavicana dicitur, qtiae
vennana, quia ad Ravennam ducit. Ibi in priroo a;l bealam Helenam temlit. Ibi sunl nrone Petrus,
377 -4j_p ^fpCOEMETERHS SS. MM. PROPE URBEM. 578
Marcellinus, TiburtiusV Gaao3n#, Gorgonius, cl A Bonilacius, el in monte Nola sancta Tatiana pau-
quadraginla milites, et alijj. innUmerabiles : et non snt. i
longe sancli qualitor Coronativ.- NOT.E BLANCHINI.
t Octava porta sancti Joannis, qtiaeapud antiquos Nullas propemodum notas liuic opusculo esse ad-
Asseranica [al., Assenarica] dicebatnr. ' bibendas dixi; cum satis aperla sinl tuni ea qnae
< Nona porta Metrosa dicitur. ct coram islis am- Willelmus contendit enumerare, lum vitiosa scii-
babus via Latina jacet. , bendi ratio, quaepro illius saeculiimperilia obrepse-
rat in nomina, nostra in cdilione idcirco re-
< Decima porta, et Via Latina.dicilur. Juxla eam lenta, aliquot ul ad verbum redderemus textum exemplaris
requiescunt in una ecclesia marlyres Gordianus, et unde opusculum petebatur. Ejusmodi vero sunl, qticu
rerum inlelligenliain non lurbent: veluli cum poria
Epimacus, Sulpieius Servilianus, Quinlinus, Quar- et via Ftaminea
et ibi in alio loco pro Flaminia scribitur, Assenarka
tus, Sophia, T-rypbenus ; prope pro Asinaria, Metrosa Ioco Melroviw,seu Melroniw,
Terlulliniis, el non longe ecclesia bealse Eugeniae, itiartyr Xenon qui Zenonerat appellandus, seu Zeno,
in qua jacet ct Claudia maler ejus, et Stephanus etc. His igitur leviusculiserratis p'raHefmissis, unura
cum clero suo numero decem et novem et , el alterum locum declarandum duxi.
papa , Prior esl in prima porta Cornelia, et via Cornelia.
Nemesius diaconus. Viam Corneliam agnoscimus cum Panvinio ex Viclo-
< Undecima porla, el via diciiur Appia.Ibi requie- I! re, qiiaro ex velusiis inscriptionibus arguimus sitani
verunt sanctus Sebasliaiius, et Qtiirittus, et olim re- fuisse inler viam Triumphatem, el duas Aurelias [vc-
terem et novam]. Panvinius, pag. 118 : Vium Corne-
qniesciint apostolorum corpora. Et paulo propius liam, cnjus non nisiin marmoreis inscri]ilionibtis, et
Uoniam sunl marlyres Janiiarius, Urbanus, Xenon, apud P. Vklorem menlionem exslare vidi, mediam
Quirinus, Agapetus, Felicissiimis. Et in altera ec- his inter Aurelias, el Triutnphalem hi.c regione (uisse ex
clesia Tiburtius , Valerianus , Maximus; et ibi re- inscriptionibus conjkio.
rondili sunt Stephanus , Sixttis, Zeflerinus, Etise- Romw in aomo Cwsia.
bius, Melcbiades,.Marccllus, Euiichianus,Dionysiiis, C SALLIO AUISTAENF.TO C. V.
Antberos, Ponlianus, Lucianus papa, Optalus, Ju- SEPTEM VIBO.EPVLONVM
iianus, Calocerus, Parlhenius, Tharsicius, Poiilautis SODALI. AVGVSTALI. JVRIDI
CO.PEB.PICEiNVM. ETAPVLIAM
[«•!., Policamtjs] marlyres. Ibidetn ecclesia sancli CVRATOKI. VIARVM. AVRELI
Cornelii, et corpus. Et iu allera ecclesia sancla So- AE.CORNELIAE. T«1VMPIIAL1S CtC.
ihcris, et 11011longc pausant mariyres Hippolylus, ltetn Tibure in pariete wdis S. Pauli.
Adrianus, Eusebius, Maria, Manha, Paulina, Vale- C. POIMLLIO. C. F. QVIR.CARO
ria, Marcellus, el prope |>apa Marcus in sua ecclc- C PEDOM.COS. VII.VIKOEPVLOil.
SODALl.HADRIANALI. LEGATO
gia. lnter viam Appiaro, el viam Osliensem est via IMP.CAESARJS. ANTONI.NI.AVG.
Ardealina, ubi sunl Marcus, et Marcellianus, et ibi Pll. PROPR.GERUANIAE. SVPER.ET F.X
jacel Damasus papa iu sua ecclesia. El non longe KRCITVS.IN.EA. TENDENTIS. CVRATOR.
sancta Pelrouilla, et Nereus et Achilleus, et alii 01ER. PVRLICOR. PRAEF.AERAR.SATVR.
CVRATORI. VIAR.AVRELJAE. VETERIS. ET
pltires. NOVAE. CORNF.LIAE.ET. TIUUMPHALIS ClC.
< Duodecima pnrla, clvia Ostensa [al., Ostiensis]
Easdem inscriptiones Grulerus quoque retnlit,
dieilur, inodo porta S. Pauli vocalur, quia juxta hanc fol. 457, n. (i, illam fol. MS, in duplici basi
eam requiescil in ecclesia sua. Ibidemque Timo- sculptam, Asculauorum unaro, Anconitanorutn alte-
theus marlyr : el non longe in ecclesia sanctae The- rain, niiineris 5 et 0 distinctam ; et in singulis pari
cte suni marlyres Felix, ei Adauctiis, et Nemesius. ordine recensenlur viie Aurelia, Cotnclia, Triiim-
In aqua Salina est caput Anastasii marlyris. phalis. Dc porta auletn Cornelia ciiin sit allimi silen-
tiiiin apud Victorem, et reliquos anle ipsum scriplo-
< Tffliadecima porta Porluensis dicitur et via.' res, nec in lapidibus adhuc repertis iiominetur; col-
Ibiprope in ecclesia sunt marlyres Felix, Alexau- ligere possuinus, viciniam viae transtulisse serius id
iiominis eliain in porlani, ad eam ex Urbe pcrdiicen-
der, Abdon, et Sennes, Symeon, Anastasius, Polionr tem : praesertim si via Cornelia eam dcnoininalio-
Viiicentjus, Milex, Candida el Innocentia. D nem tanluni acccpit ex altero ab urbe uti milliario, nb'i
< Quarladecima porla, el via Anrelia, quae modo Aurelia nova bifariam dividebalur, ex Tabulis
porta sancti Pancratii dicilur, qtiod juxla eam re- Fabretlianis panlo infra spectabiliir. Diibium exci-
tabalur ab erudilis scriploribns antiquiiatum Roroa-
quiescit in sua ecclesia, el alii martyres Paulinus, nariiui dc via Cornelia, nun. esset consliluenda inler
Ariheniius, sancla Sapientia cum tribus filiabus, Atireliaro et Porluensem ; on poiius iuler Aurcliam
Fhle, Spe, Charitale. In altera ecclesia Processus, el ac Tritiuiphalein. Malebant nonniilli boc secuhdiim,
colligebant ex ordine viis eisdem conslanter at-
in
el Martinianus, et terlia, Felices duo, etinquarta tributo per inscripliones paulo anle productas. Alii
Calixtus, et Calepodius, el in quinta sanctus Basi- praeferebant primum illml asscrltim, secuti auclori-
lides. Duodeciroo intra urbem niilliario in monte taient Bosii el Ariughii Roraaesublerr. lib. ii, cap.
11, ii. 8, quibus visum fuit, id cobaerere proxiroius
Coeljo sunl martyres Joannes, Joannes et Paulus, ciun Aclis SS. roarlyrtim ; Acla ab his auctoribns in
et in sua dohio, quae facta est ecclesia post eoriun roediuiu prolala esse arbitror illa, quae ipsi exhibent
martyrium, et Crespinus, et Crespinianus, et sancta capite scxto decimo ejusdem libri, neinpe sanctaruni
Denedicla. In eodem monte esl ecclesia sancli Stc- alioruin viigiiitiui el marlyruin Rulinac,ac Secundae, necnon
liiailyiiiin Marii, Martba;, Audifacis, el Aba-
phanl proloiuartyris, et ibi recondili sunt martyrcs cum : quoseadem Acla asseveranl pro Christo necatos
Primus, ct Fcliciauus, in monle Avenlino sanc.us fuissc via Cornclia milliario ilccinio lcrtio, infimdo
579 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEWT. ROM.-t4gElC. 580
calaBassi,nbielMassaCandida, el SylvaCandida,per A ;- Qnarladecima pprla^.et ma Aurelia, quw modo
poniifices atlributa Cardinali Portuensi sua-_ sancti PancralH d«ttu% ete, El in qttinla sanclux
denl memoralis aucloribus, utepiscopo
viam Corneliam diri-' Basilidess DuodecinioiriliraWfbemmilliario in monte
ganl inter Aureliam elPorttiensem. Yerum si Acta lau- Cwlio sancli Joannes, efPaulus. In boc texla Wil-
dala considercntiir attente, ctloca Massaeac Sylvae lelmi Interpunctio manifeste vitiata lurbat sensiim
-
Candidaeiinacumpraediisproxirais.sanctacRufinaeno- ac topographiam. Sed parata est restitulio genuinae
niineidcirco donalis, quod hodieque retinent, insimul leclionis, qnam crasso admodum errore snbvertit
comparentur, praesertim in emendatioribus Tabulis editio Francofurdensis, vel codex unde ista desumpta
Chorographieis atgri Romani.quas cdidillnm Fahret- ftiil. Mens erat scriptoris, a porla Aurelia per viam
tus V.C.e.iusdemqueagri ac.caeterarumurbisantiqui- cognominem procedentis ad agrum Romanum, enu-
tattim exdiligenlissimo vestigatoreperiiissimtisjudex merare post (juatuorecclesias viciniores etiam quin-
omnium senlontia habilus, in lihro de Aquaeducli- tam ex praecipuis, qtiae in progressu viae Aureliai'
bus, tnm in iis quas in amplioris mnppa; figttra ac- occtirrunt, et 'memoria, aut ccemelertis martyrum^
cnrate admodum incidi curavit ex praestantimn an- coromve reliquiis decorantur. Quare prioribus qua-
liquariorum suffragio Domi.nicus de Rubeis; haec, luor reeensitis subdit: et in quinta sanctus Basilides
inquam, omnia si Cjonferaiittir,nemo non intelligul duodeeimo extra Urbem (sen infra Urbem, ut aetas
perspicue, Cornelt:*." viam ex Anreliae bivio ad illa ferebat) milliario. Completa recensione porta-
Tabernam dictam dei Pidocchio prope vineain Car- nini, et viarum extra Urbcm cosmeleriis insignium,
piijeam. altero ab Urbe lupide juxta diiclus aquae transihat ad enumeranda sanctuaria, ut ipse nomj-
Trajanae Sabaiinae, seu Braccianensis, a Pattlo V iB nat, Romana intra anibilnin muroriim, et pomoe-
reslititlore dictae Aqua Paola, dextrorsum flectere rium Urbis posila. Quare' novara periodnm consti-
vcrsus Triiimphalein, ac dirigi ad agritm Caereta- ttiiint illa verba In monle Coeliosunt martyres Joan~
nuiii; sed ita proximam progredi viae Aureliae, ut nes, et Paulus in sua domo, quw facta est ecclesia
eadem Arenaria, et Martyria, ac cceroeteria ulrique post eorum martyrium, elc, qnae verba male inclu-
Via: apiari ct assignari possint, Corneli;e scilicet, serat lexltis periodo praecedenli : neque enim mons
ittque Anrelias : noii isecus ac in Actis SS. Eusebii, Coelius, et titulus SS. Joannis et Pauli, ad Clivnra
el sociorum, prodtictis ab Aringhio lib. n, cap. 15, Scauri erectus, et umbilicum Urbis propemoduin
ii. 3, sepulli dicantur beali niartyres non longe ab allingens, indicari unquam potest duodecimo intra
urbe Itoma milliario sexto in Arennrio inter viam Urbem milliario.
Aureliam et Triumphalem. Consulattir Fabrelli Constat etiam, lectionem sola inlerpunctione sno
Tabula, inserta libro de Aquaeductibus post nume- loco rcslilula inlegre reparari, si ohserveturdistan-
rum 283, in fine disserlalionis sccnnilae. Conslabit, tia ccemeterii S. Basilidis via Aurelia, quam Beda ,
cx poria Anrelia Procopii, quam Willelmus vocat el Ado suis in Marlyrologiis recensenl milliario ter-
Corneliam, et S. Pelri, per vallera adhxrentcm ba- liodecimo ab Urlie, uti observarnnt laudali anclo-
silicae Yaticanae a Fornacibus appellalam, perduci res Romaesuhlerraneae, cadem teslimonia referentes
viam Aureliam Novam (assurgeniem ad colles occi- lib. II, cap. 15, n. 5. Enumeranl hi cum Beda Basili-
ilenlales post basilicam S. Petri), perduci, inqiiam, des dtios, martyrio affcctos via Aurelia : Basilidem
viam Aureliam novam ad vesligia veteris viae, cujus sub Aureliano, cnjtis nalalis dies celebralur iv Idus
portio adbuc visilur constrata silice inler vineam ^„ Jiinii, cum sociis Tripode, Mandale, alque aliis vi-
Carpineam et Caslellum Aquae Paulae in vinca Bq- ginti, elBasilidem ajterura, cum Cyrino, Nabore, et
rana; el ad Tabernam del Pidocchio Aureliam no- Nazariocoronatum in persecnlione Diocleliani pridie
vam dividi in bivium, cujtis bivii dexterior pars Iilus Jiinii. Secundi htijits Basilidis, ac sociorum
Triumphnli cl Cassiac tanlisper accedens accipit passio consignatur quinlo ab Urbe lapide, ita scrfc-
nomen viw Corneliw, sinislra vero relinet nomen Iienle Beda : RomwviaAurelia milliarto qtdnto passio
Aureliw novw, donec progressu faclo per fiindum SS. Martyrum Rasilidis, Cyrini, Naboris, Nazarii:
del Porcareccio juxta Tabulam Dominici de Rubeis quorum Naborem el Natarium simul cum Gorgonio,
pentingat ad prxdium S. Rufinae hodieqne dicium, marlyre translulit a Roma in Galliam Grodegandus
dextrorsum se extendens versus viam Corneliam, et Metensisepiscopus, permittente Paulo papa Romano*
sinistrorsum ad Sylvam Candidam, tredecim millia- anno Dominkw Incarnalionis 765, etc, cui astipu-
ribus ab urbfedissitam prope Lorium dirttium : inde lnntur martyrologia Rhcbani et Nolkeri, aliique-
vero Aurelia Nova versus veterem sinislrorsum si- scriptores. Prioris vero Basilidis, et sociorum nala-
uuala eidem veleri Aureliw, jiingilur verstis fundum lem diem , et lociinicertaminis ita referunt iidem
della Bottaccia triblis circiler niilliariis dissilum a Beda, el Ado ad IV ldus Junii. Romm via Aurelia,
S. Rufina, et a Porcareccio, ubi Aurelia nova parum tertiodecimo natalis sanctorum Basilidis, Tripodis ,
disjungebalur a Cornelia, dcxlrorsnm tendenle ver- et ilandalis sub Aurclianoimperalore Plalone prwside^
sns Caere.Idem Fabrettus numero 100 laudaii operis et aliorum viginli martyrum. Pari ab Urbe distantia
de A(|uaeductibusproraiscral fore, ut Deo danle haec iu proxima via Cornelia excavatum legimus Arena-
pleuius exponeret in opere jam tum promisso De rium, ubi decollali et conditi sunl Marius, Audifax,.
Agro suburbano, et suburbkario : cujtis desiderio O et Abacum, ut ex codicibus eorumdem Acta expri-
cum crudili leneantur, poscunl ab haeredibus viri memibus, Laleranensi, Valicano, et S. Caeeiliae,ad-
clarissimi, et optime de liiteris meriti, ut produca- nolant saepe laudati Bosius, Severanus, et Aringluis
lur in publicam lucem, si forte contingat id reperiri lib. ii, cap. 16, n. 7. Via Comelia mitliario lertio de-
inter scripla ejusdem inedila. cimo ad Nymphas cata Bassi. Ubi vero quaerendus
Ex hisce igitur Actis niartyrum, a Bosio, Seve- sit locttsad Nymphas cata Bassi, addiscimus ex Ta
rano, et Aringhio produclis, SS. Itulinae, ac Setfiu- bulis archivi basilicae Valicanae ; quascum inspexis
dat, necnon SS. Marii, Marlhae,Audilax, et Abacura, sel Grimaldus, reperit in dpnationibus S, Leonis.
si ea comparenturcum Tabulis Agri Romani, et cum Quarti, lalifundium Calabassi silum esse in caslro
scriplis editis ab eruditissimo noslrae aetalis viro dicto Bucceia, teste Martinello in sua Roma sacra
Fabretto, omnium diligentissime versalo alque in- pag. 327 : Nympha, inquit, Catabassi erat eastrum
tenlp in perluslranda regione siiburbicaria, videtur Bueceiw a S. Leone quarlo monasterio Sancti Mar-
mibi confirmari positus viae Comeliae, a velustis tini, speclanli ad basilkam Vatkanam, donali, quod
iiiscriptionibus indicalus medio loco inter viam hodie optilentum est prwdium rubrorum terrw 750, W
Triumphalem, el Aurelias duas, veterem ac novam, inqnit Gritnaldtis. Et fol. 124, agens de ecclesia S.
nec non indicatio manyrii ac ccemelerii sanctorum J. Calybitaeait: Ex fundo basilkw Valicanw Bucceia
bic descriplorum aple designari: quod eliain appa- nuncupato, eralque via Cornelia lerlio decimo ab Urbe-
rebit cx ndnolalionibiis proximis ad Willelmi tcxlum milliario huc translala fuerunt corpora SS. martgrum
de porla, el via Anrclia. Marii, Marihw , et filiorum ejus, ut tcipsil Jacobut.
381 DE COEMETERHSSS. MM. PROPE URBEM. bSfc
Grimaldus de basilkw prwfatw cannnkis, elc. Nemo A sect. 328]. Laleranensi Palriarchio in alimomam
ignorat ubi sit Rucceia castrum , et fundus fale pa- pauperum, quam ecclesiam S. Rulinae cnm Latera pncili s
tens inier vias Aureliam riovam et Triumphalem , allribulis hodieque possidet Nosocomium
necnon inler dno loca quatuor milliaribus a se in- nense ad Sancta sanclorum ad levamen pauperuin.
vicem dissita, S. Rufina scilicet, et Galera, seu Ca- Promiscue igilur usurpata fuit appellalio lalis ec-
reke, itl anliquitus appellabaiur : ita ut fundusBuc- clesiae S. Rufinae, et fundorum, ac ccemeterioriim
ceia ulritmque locum fcrme conlingal, quemadmo- ad decimum lapidem tum viae Cornelias, tum Aure-
dum Lalii tabula chorographica demonstral. Hic an- liae novae quibus includebanlur : et consequchler
tem quaercndas esse Nymphas cata Bassi colligere eliam ad duodecimum Iapidem, et decimum teriium
etiam possiimus ex Frontino, asserente apud Care- viae Corneliae S. Basilidis cosmeterinm jnre resti
ias AquaeAlsealinae modura attgeri acquisilionibtis tuitnr ex inierpunctione textus ila reparata.
ex proximo lacn Sabatino, sen Braccianensi: Alsie- Ne quidpiam omitlaro inobservatitm hoc in opu-
linw, inquit n. 56, conceplionismodus nec in com- sculo, quod illuslrare possit bislOriam marlyruni,
mentariis ascriplus esi, nec in re prwsenti cerlus in- ac lopographiam Urbis, et agri Suburbani, postre
veniri potuit, cum ex lacu Alsietino, et deinde eirea mus eliam verstis allali lexltts esl dilucidandns. In
Careas ex Sabatino, quanlum aquarii lemperaverunt, Monte Nola, inquit, Sancla Taliana pausal. Gratias
habet non plvs quinariis duobus mitlibus. Respondent haberem maximas Willelmo indicanti sacrum cor-
vero Actis martyrum distantiae istorum locorum , pus et conditorium vfrginjs, et marlyris Romanar
nempe S. Rufinaead milliarium decimum inter Ait- adeo illusiris sub Severo Alexandro, cujus agonis
reltam novam etCorneliam, sed proximius acceden- B virlutem celebrant ex acquo Graeci, ac Laiini [uti
tis ad Anreliam ; et lalifundii Cata Bassi, seu Buccea Baronius ohservat tum in notis ad Martyrol. die 19
per duo attt iria milliaria divergentis, elcompleclen- Janunr., lum Annalium tomollad ann. 227,etGalIo-
tis Corneliam viam usque ad milliarium ab Urbe de- nitis in Yitis SS. virginum Romaiiarum, aliique scri-
cimum lertium quo loco eliara Nymphw occurrunl , ptores] nisi beneliciumWillelmi concideret, vel ipsius
seu accessiones, et eonceptelac, influenles in Alsea- incttria, velculpa amanuensium. Monlem Nola qtiem
tinaro Aouain ex Sabalino lacu apud Careias hodie edilio Francofurdensis habet, intra Urbem vel circa
Galera. Urbem prorsus ignoro. Loquituraulem ibi Willelinus
Liquet igilnr satis de dispositione latifundii Cata de sanctuariis Romanis inlra Urbem, postquam eoe-
Bassi ad Nymphas, tolum ferme spatium occupanlis meleria suburbana juxta portarum el viarum or-
trium circiter milliariiim ex via Aurelia nova ad viam dinem percensuerat. Intra urbem cceperat ex monie
Corneliam, in quo S. Ruflina ad decimum millia- Coelio: prosequebatur per Avenlinnm, in qtio Bo-
riuin, Bnccea ad duodecimum inter Careas , et Lo- iiifacium marlyrem, in litulo SS. Alexii el Bonifacii
riini dinitum occurrtint, et Sylva Candida, ac cce- eliam hodie asservalum, indicaverat, Ordo insliluti
ineteriiim S. Basilidis, passi sub Aureliano, quod ab eo postulabal, ut si quidpiam in ejnsdem montis
propins adha;ret a milliario duodecimo ad decimum Aventini sancluariis a se observaUim addere vellel»
tertiitm, necnon ccemeterinm SS. Marii, Marihae, hic describeret. Sed mons Nola neque in Avcniino,
et socioruni quod proximius cum sit viaeCorneliae ad neque in nllo intra , vel circa Urbem loco [quod
decimum lcrtiiim laptdem, quam Aureliae , refertur sciam] haclenus occurril. Operaeatilein prelium fa-
rnerito ad viam Corneliam tum n Beda, el Adone , P ceret inlerpres aliquis felicior, qui vel loci nomeu
tum a Willelmo Malmesmuriensi, lum a tabulario ^ hodierniiro redderel, vel corrupli lextus gcrmanain
hasilicae Yaticanse, ejiisqne ab inspectore Griinaldo, leciionem; cum Gallonius desudans in virginis ac
et conlesteMartinello, lum a peritioribus lopogra- martyris adeo celebratae vita colligenda ex Graecis,
phis agri Romani. Tanta eniin vicinia ulriusque viae ac Latinis, doleat se reperire non potitisse, ubi nam
Corneliw, ct Aureliw ex allero ab Urbe lapide ubi sacrum ejusdem corptis, aut corporis partes fuissent
dividebantur, easdem admovebal etiam circa deci- depositae. Altamen Bollandus prolulil ex Graecis
mum lapidem, nt eadem ecclesia S. Rufinx ibi con- cotlicibus partem Actorum, diserie asserentem,
slructa quandoa Juliopapa inchoabalur, et a Damaso e|usden>reliqtiias conditas. fuisse regione duodecima.
successore perficiebaiur dicalur posita via Cornelia Unde confirmare posstimus emendalionem, quam
inilliario decimo : qtiando auiem a S. Adriano I suspicnmiir esse adhibendam lexltii Willclmi hoc
eadein ecclesia una cum praediisadjacentibus dona- in verstt.
balur Laleranensi palriarchiu dicalur quidem posila Certe si locus delur conjecturae, libenter credi-
milliario circiler uecimo, sed ad viam Aureliam re- derim, a Willelmo, sive ab amantiensi fuisse scri-
fcralur : non secus, ac praedia Columneiisiuin ad la- plum in autographo compendiariis syllahis In mon.
pidem undecimum sila extra Urbem inler vias Lati- ce. noba sancta Fatiana pausat; ex qtiibus impe-
nani et Appiain, quas hinc inde coiitingnnt, perinile rittts descriplor reddiderit In monle nola sancta Ta-
possenl nuucupari posita via Lalina milliario unde- liana pausat; ctim aucloris incns ftiissel expriinere
cimo, el milliario undeci.uo via Appia. Promiscua /n monasterio cella nova (seu cella noba, si barbare-
vero attribtilio praediurum S. Rnfinae, el ecclesiaead ' exprimebat v consonam) sancta Taliano pausal.
decimum ab Urbe lapideui tun. viseCorneliae, tum DMonasteriiiin Cella Nova niemoratum ab hoc
Aureliae ila demonstralur. Ex Aclis recitatis lib. n , libro Ponlificali in Vita Slcphaiii Quarli sccl.
eap. 16, n. 3, Romaesubterraneae probal Uosius a B. 272 el 273 perlinet ad partem regionis deci-
Damaso perfectam fuisse basilicain Sanclaruni Ru- mae tertiae adhaereniem duodecimw, in qtia nar-
linae, elSecundae,. quam Jiilius Marci successor in rant Acta indicala apud Bollandum sepullam fiiissc
lerriiorio Sylvae Candidte inchoaverat ubi sepulta B. Tatianam. Erat eniro Cella nom oratorium S.
liierant corpora sanclorum Marcellini el Petri. Du- Silvia matris B. Gregorii Magni, situm prope ec~
elaeauleni sunt, ac decoliat-x SS. Rulina et Candida clesiam S. Sabw, uli dcscrihil Joannes diaconus in
Via Cornelia milliario decimo in fundo Buxo, vel Vila cjusdem ponlificis lib. i, cap. 9. Celebre post-
Buxeto in lerritorio Sylvw Candidw. Sancli quoqne moduin fuit boe monasterium S. Sabw,elCella nova
marlyres Pelrus el Marcellinus capile plexisunt in appellatum, etiam sacculis consequentibus : ila ul a
eadem Sylva Candida, et subinde sepulli uhi paulo Panvinio de seplem Urbis ecclesiis, pag. 143, Ab-
post excilabatur tneinOrala ecclesia supra locuin bas S. Sabw Cettw Novw referatur inlef lllos viginti
inanyrii SS. Rulinae et Secundae jussu (Julii ac praeciptios, qui Romano pontifici solemni ritu sacra>
Damasi ponlilicum. Alqui ad lapidein decimum ex- facienti assislebanl, quos recenset ctiain Joanncs.
Ira Urbem via Aurelia lain domus culla Galeria [scu diaconus editus a R. P. Mabillonio in Appendice ad.
Careia, hodie Gatera] posita via Aurelia milliario ordinem Romanum p. 574 mttsaeiItalici.
plus minus ilecimo eadem ecclesia S. Rufinm dona- Ad regionem decimam tertiam referri monnsU*-
lur ab Adriano I Ijuxla Aiiasltisiuiii in ejns V-ila, rium S. Sabw, seu Cella Nova, qua parie attinitit
583 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 384
irgionem diioilecimain diclam Piscina pubtica, con- A siib Aurelianoprincipe iii earo parlem Imjiis regio-
stat ex Urhis lopograpliia. Viclor inler alia aedilicia nis duodecimae utpote pomoerio IIOIKIUIII iiiclusam,
regionisitaduoileciime enumerat Thermas Autunini:. potuisse inferri cadavera : atque adco corpus B. Ta-
qujbiis adhaeret crepido collis, et ambilus mo- lianx sub Severo Alexaudro recondi potuisse regione
naslerii, alque ecclcsiae S. Sabae, ul ab aliquibus duodecima tili Acla iiienioraut, et inde transferri
Urbis topographis proxirnus tilulus S. Balbinae, licel ad proximuin monasieriura Cellae novae, seu S.
iii, Avenlini colle constitiilus eadem acclivi. parle Saba;, ubi nostra etueudalio texlus Willelmi con-
ciira S. Saba, dicatur in Thermis Antonini. Praelerea stmiit.
pivppe,Tlierinas easdein reperta sunt sepulcra com- Fideniius haecdicerem, si dnlum fuisset inspicere
plura, et quidein inagiiificeiiler constructa, praecipue veiusla exemplaria ms. libroruni Malraesburiensis :'
in vii.ea nobiliuui iiiarchionum de Cavaleriis : ut quaesl alicubi quis reperiat, ille de noslris conjectu-
plane colligalur, ante novaiu aniplificalionem Urbis ris seeuriusjudicabit.

D£ CHRONOLOGIA. POiNTlFICIA ,
(LESAREA ET CONSULARI.

Exbibenda nunc est.brevis illa chronologia consu- B consignari per cousulalus, et per iinperia principun»
laris et pontilicia, quam promisi consecuturani per Itoroaiiorum. Uis aulem suo loco non positis, el illa
qualUor priora aerae Chrislianae saxula, ad quaeper- cxcidere necesse forel, quae consulalibus el annis
lingunl Yilae pontificiim priori hoc lomo nolarum Ciesaiuni alligautur. Jain vero rei anliquaria» con-
iiiclusae,-a sancto Petro ad S. Silvestrum ejus nomi- sullis decerneuduin. relinquo, nuni salis lirnia cen-
uis primuin : pront sequente lomo dabiinlur reli- seri possit consitlaris, et Cacsarca chrouologia, quae
quae (a) a S. Silveslro ad Slepbanum Yl, cuin seric iion respondeal comiucnsui, et nutneralionibus epo-
teniporum rcspondeiile. Huic lamen sttmmacquatuor cliarum publice inslilulis, et coeptis in civilalibus,
priorum saeculorum aarae Chrislianae cur prajroitlen- ac provinciis Roman-jedilionis in Asia, Africa, Eu-
dos duxeriiii annos quinquaginia eamdem acram ropa per annos illos quinquaginta ex aevoCaesaris
Clirisli «•cxiine prajcedentes, ne gravetur Icctor ac- diclaloris ad exordium xriu Chrislianae. Anliocheni,.
«••pere ex-lus. quae prsenionenda. esse duco, ad con- el Laodiceni in Syrin aeram Cacsaris diclaloris in-
silii nostri r-ilioiiein nitidius declarandain; unde cboant anle Jtilianam ejusdem ordinationem. Quot
perspicua fiat melbodus, et usus ejusdero chrono- in eadem proviucia Syria;, qiiolin Asia minoriet in
logiae cognoscaiur dispositus ad pleniorcm Libri el Ponio, quol in Africa, et in Europa inslilulae sunt
Ilistoriie Ponlificalis illustrationem. r epochae ex Acliaca victoria Augusli, et nummis
idebalur deducenda series hujus chronologiae ad' insculplae, et conlinuatae sub imperatoriliiis conse-
Yitas ponlificum Romanorum acconunodalaeex prinia ctilis? Alexandriua, et Coplica i£gyplioriun aera,
fundatione Romanaesedis, aut certe ab exordio Vitae Hispanici Augustorum anni, Romani quinqnennales
Petri apostoli primi ejusdem episcopi, paria feruie Itidi, praeler seriem Olympiadum, el annoriiin ab
faciente cum initio aeraeChrislianae. Superiora eniin Urbe condila, pertinenl ad firmanieutuin cbronolo-
tempora libri argumentuin non allingil. Verum per- giae consularis et Caesareae,cui poulificia alligatur.
pcns» instituto nostro in uolis, et observalionibus Ad illarum igittir originera asceudere necesse est,
liun chronologicis, tum hisloricis ad hasce Vitas, bis quinquaginla annis inclusain, ut characteres
quo consliluimiis lempora, ct gesla siuguloitim pon- leiuporum exiganlur ad lidein docuinentoruui, sive
lilicum elucidare; nou modo ex assertione illius in consulatibus, et imperiis, sive in geslis pon-
bibHothecarii, a qno vita colligebalur, sed caeleris tificum si.it enunliati : quo f.at, ut undccunque
etiam documenlis, ac probalioiiilms genuinis, firman- iirmala tempora basim hisloriae substerjianl inton-
libns, el declaranlibus lemporitm characteres, ibidem cussam.
recensitos, et historiae imlicia leviter perslricla; Ipsa vero hisloria summorum ponlificum Novi'
perspicuiiin fiet debuisse per nos rcpeli solida docu- D Tcstamenil qiianium luminis niutuetur a supreniis
inenia lemporuni, ac gestorum ex qiiiiiquaginta itlis annallhtis sacerdoUim veleris legis, qui per
sallem ar.uis aeram Chrisli couimunein proxinie diniidium sarculum praecedunt epocham Chrisii, re-
praecedenlibns : quae nexuni habent pcciiliarero cum putare uttusquisque potest, comparalis Hyrcani, ac
chronologia et hisloria pontifieatus liiaximi Ecclesiae sticcessorum geslis a Josepho traditis sub diverso
Christi, el ciim gestis atque characteribus leniporiim variorum principum dominalu, qui per eam aelalem
intra quadringeiitos eosdem annos a Vitarum ista- Judaeam, et flnitimos tractus oblinuere, cum iis,
rumscriptoribus en.unlialis. qtiaeproxime conligerunl maxirois sacerdolibus Chri-
Clironoiogiain eniin quod aitinet, paiam esl, slianae Ecciesiae, legitima successione in Roniana ca-
epochas'singulorum pontilieum tam iii lextu Ana- thedra Petri locnm, et apostolatnm adeplis. Atiendi
stasii, quara in catalogis Anastasio velustioribus veliin, in illa uiubra Levilici sacerdolii, lanlaia

(s^Posteriorem hanc chronologiani, .priori, Lectoris gralia, apjwsilara, exhibemus. EDIT.


385 »1!. CHHONOL.PONTIF., &ESAR. ET CONSUL. 586
etnicare majestatem dignilnlis regiie usque ad exlre- Aj liidini praeirealtendimus morem non dissimilein Ec-
ma tetnpora successorutn Aaronis, inlra eosdem clesiui Judaicae, collectum ex Annalibus a Josepho
atinos quinquaginta supremos Ghrisli veritalem sna ejusdem saccrdole, atque historico sub ipsa lempoia
ftgnra enunliaiites, ul consiet Hyrcanum summum aposlolorum. Is enim epocbam pontificaleui Ilyr-
pontilkein, licet captivum a Partbis delenttim, a cani ad ea, quicdixiinus, temporaperiineiilis ita.con-
iudaeis tamen in eadem captivilalecum iiloversan- signat per consulatus liisloriaesuaelib. xnu, cap. 1 :
libtis cis el ultra Euphratem, non secus habitum Cum igitur pontificalumaccepitselHyrcanut anno ter-
iuisse, quam regem, til historia Josepbi diserle iitc- lio septimw.ac sepluagesimwsupracentesimamOlym-
morat iihro xv Anliquil., cap. 1 et 2, iu liac noslra piadis, Q. Hortensio, Q. Metetlo Cretico consulibus,
Chronologia indicalo ad annum Christi 38. Lucu- ttalim bellumeis Aristobulusinlulil.
lentius autem apparelex juribus ac titulis elhnarchae Nescio an liis altenderint recentiores illi scri-
inier suos, et fcederis, ac societalis cuin Romana plores, qui imaginati stint consultiin noniina posie-
republica ipsi concessis tum a senalu, tum a Caesare rioribtis curis adjecla fuisse calalogis ponlificiiin
dictatore, relatis ad annuni ante aeram Chrisli 49, Rouianoruro : quibus indicavi in praefalione tomi
ex eodetn Josepho : ita ul ponlifex maxjinus Judaeo- priini, per qualuor priora saecula aune Chrislianae,
riiin potestate sociorum poptili Romani regtnn plane B 1 etiam Roinanos consignarecoiisuevisse cpochas sa-
pollerel, usque ad praefinita lempora per prophelas, cerdolum in sua collcgia cooplaloruro, perinde ac
quando ad Herodeni alienigenam translalo regno, Josephtis in Urbe scribens initia Ilyfcani dislinxit':
hoc ipsum indicium Christi advenientis edendum qui alibi quoque dinunieral successiones inlegrae
erat. Perpendi veliui ea jura jtidiciorum genlis suae, seriei sumroorum pontilicuro, ct aimos singuloruin
tributoriim, decimarum, successionis Hyrcan-ssuro- usqtte ad excidium lempli, et Hierosolyroaesub Vc-
mo pontifici, ac liberis ejus in Capilolio asserta, spasiano. Mirandum polius foret, si hoc nou praesti-
aeneisque tabulis lum in Urbe omnium domina, luui lissent priores illi apostolonmi discipuli, quj Pelro
iu duabus ab hac dignitale proximis civilaiibus et Paulo convixerant Roraae, et rilum sacrorum
(Alexandria in jEgypto.Anliochia in Oriente) pnblice scriptoruni probe noverant annos diligenler enume-
positis testala inveniri: et causam ejus honorificae randi, a Moyse,acprophetis iiisiniiaiiim, a Stepbanp
concessionis expressam, qtiod ponlilicis Hyrcani in coiicionibus adhibitiim, a Paulo in epistolis releti-
auctoriuii parentes Judxi tum qui in Palaeslina, tunt, a Luca iu Evangelio servatuni, et iii Actis
tum qui in ^Egyplodegehant, suppelias Cacsarilulis- aposioloruiu. Videbant in Urbe Josephuni, paucis
sent in Alexandrina obsidione. annis a marlyrio principis apostoloniin scribeiileih
Oraitli haec cerle non poieranl citra dispendium C 4 hisioriam genlis suae, sacerdotuin maxiinorum aeta-
luminis inde obventuri hisloriae ponlificali Ecclesise tem singillatim referre ad annos principuiii suorum,
Chrislianae. Quando enim in isla legirous ereclam ac Roiuanoruni. Videbanl ni Urbe quaelibel cbllegia
fuisse ab apostolorum principe sedero ltoinaiiain sacerdotum niajorum signare consulibus, et epocha
caeteris praestiiurara, suoque nomine ita fundatas Urbis couclilae cooplaliones singulorum, quemad-
Alexaudrinam, el Antiochenam , ul proximaedigui- inoduin leslatuiJJ nobis faciunt lot veiusla iiiarmora
tate baberenlur post Romanara, in qua una succes- ex illa aetate noslris oculis praeservala in fastis , iu
soribus conlulit, u.l Ecclesiain rcgerenl universara Kalendariis, in Aclis collcgiorum, hac noslra chro-
(quod iegimus in Clemenie) ; slatim occurrit, iu nologia saepe producendis ad demonstrationem ed-
maximo Hyrcani sacerdotio spectari eam consuelu- ruindem coiisulatuum, et certi ipsorum temporis ac
dinem, ut Coloniaededuclace.x populo ad verum Dei documenli. Slupidi propeinodum fuissent noiafii
cullum exercendum electo, hierarchae stiinmo in seplem aCleme.ile insliluli, diaconi, ac siibdiacoiii
omnium sacrorum legibus ita parerent. Nec species totidem a Fabiano post Anteri curam delegati ad
dispar imitationis obversatur animo allendenli pri- gesta martyrum scribeuda el colligenda (i|uos inter
mum e Christianis imperatoribus Conslantinum in eminent dignilalc alque exemplo Romaui ponlifices
vita Silveslri regiis patrimoniis, et insignibus honc- D' ejus aetalis fere omnes mariyrio
coronati), si lam
slantem regale sacerdolium novae legis iu maximo " celebri, lam comniuni, lara probatae cousuetudihi
ejusdem pouUlice, ac Romana sede hujus propria ; ipsi laiilummodo defuissent. Verum iie relabanitir in
cum videal ab imperii Romani insliiuloribus priutis docuinenia chronologiae ponlillciae lol rationibtts
Julio, el Auguslo, licet ethnicis principibus, concessa, jani assertae, convertiniur ad historiae probaliones ,
et assertajura judiciorum, deciroarum, ac priiicipa- ex iisdem aunis quinquaginta de induslria per nos
tus in geutem siiam Judaeorum Ecclesiae moderatori collecias.
summo, et totius Levilici ordinis hierarchae ma- Negari nequaquam potest, quin his qnae,de prinro,
ximo. el altero adventu principis apostolorum in Urhein
Observare quoque juvat, in calalogis nostris e Syria, ac de consilio caihedruesuiiimi pontificatus
pontificalibus, unde vilaeoriginem trahunt, exordia bic staluendse illi divinitus inspirato, peffecisse tra-
pdnlificum consignari per consulalus, amiosque hu- dilur sectione priraa, viara quodamiuodo stein.tni
merari eorumdein pontilicum eliam per hacc priora gesla, qnacpertinent ad annum aule Chrisli aeram 45,
Uualuor saeculaaeraeChrislianae. Huic enim consnc- qttando consules An:onius, ac Dolabella.oost itiortcui
587 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. S88
Ciesaris, aiiclores fuertmt senaiui popttloqtic Ito- A Christiani cuhus snper depressa, et confusa ruoera
mano renovandi Jndaeis eadem privilegia posccniibiis Judaeorttm, ac Genlium, rttina sua nos opprimere
per legatbs ab Hyrcano ipsorum pontifice missos, contendentium, ut plenius noscalur, pelenda est ejus
qwfeCaesar antea contulerat: inter quae illud memo- historia, et observalio ex geslis borum quinquaginta
ratur a Jose$ho, ut jus ipsis foret sodalkia in Urbe annoruin Cbristi epocham praecedentium: in qttibus
habendi saerorum suorum, etiam si alia exterarum maxima vis, et amplitudo apparet utriusque populi,
nationum vetarenlur. Hac indulgentia Itomauorum, contra nostros pontifices connisuri: sive specles ele-
et Caesaris praesertim, Judaeis conciliata pr& cacleris vationem posterioris templi, cujus excidium praedixit
hationibus, pcculiari Dei providentia disponebaitlur Domiiins, licet ab Herode tanta magnificentia resti-
Caesaris successores ad priroa sodalilia nostra Roraae tutum est, ut hnperitis videretur gloriam prioris
confovenda, qtnc scilicet in priino et altero adventu snperaliirum; sive exlensionem consideres, acro+iur
Petri ad Urbem ethnici dislinguere nondum noveraril imperii Romani, et copiam universaruin superstitio-
a Judaeorum conventibtts; praecipue cum viderent nuni in eo vigentium, et in sacrificulis suis totidem
apostolos Juda'ornm contribules inter eos primum hostes jam cOinparanlium«onlra episcopos Romana:
fidemCbrisli pronuhtiare.Pari quoque ratione ebser- sedis : quibus apostolOrum principis eura, prae eac-
vari polest via complanataadChristianaeEcclesiae epi- B teris, transmriiilur cum sacerdotio in omnes gentes
scopafos post Romanum maxime celebres fundan- proferendi Evaiigelium Christi. Apparatus iste orbis
dos ante Neronis perseculionem Antiocbiaeet Ale- tcnarum contra Ecclesiam nisuri, et per Ecclesiam
xandriae; ctim utrobique obtinerent Judaei eadem saluberrime superandi, explicandus eral in ainplis-
privilegia superiorum regum, a Julio Caesareconfir- siiria pompa siia per annos quinquaginta anle aeraui
iuala, et a senatu populoque Rotnano, ct a Cacsaris Chrisii conspecta, ut lucem affunderet hisloriaepon-
sucessofibus per bos quinquaginta annos, et per tificali. Nam concisaeillaepriorum Pelri successoruin
consecutos usque ad Titum, jus scilicet civitatis, et vitae, quae uno, aut altero VersUgrandia eorum ge-
jus cxercendi patria sacra ritu majorum. Nec dissi- sta coiicliidnnt trita illa ac simplici Clausula sacra-
mili beneficentia opis divinae lotsedes aliorum epi- rum ordinationum, ireavit presbyleros N, episcopos
scopattium ante Neronis perseculionera paratae fue- per diversa loca N. qnol ingeutibus faclis praegnent,
ranl electis advenis dispersionis Ponti, Galatiae, acquisilione scilicet provinciarum , fundatioiie se-
Cappadocia?, Asiae,et Bylhiuiac, et insiilarum Asiac, diuni, conversioneregionum, non parum deelarabilor
alque Europae adjacenlium; cum in iis regionibtis, ab adjecta notilia Orieitlis, et Occidentis, intra hoc
perinde ac in Graecia, et Macedonia, synagogaeJit- spatium dimidii saeculi aei-aeChristianae praemissi:
daeorum apertae bppignerassent (ut ila dicaro) aditum C qno cxliibetur status orbis ferme "universi per
viris aposlolicis, per Moysis labernaculum ad in- eosdem pra^sules aposlolicos ad Ecclesiae catholicae
teriora velaminis perlaturis, novi fcederis tabulas, et societaiem "redigendi.
arcam Novi et aeterni Teslamenli, observante beato Quaruni methodo id exhibendum curaverim hac
Ambrosio [lib. vm in Lucam prope fincm] Christum iii clifonologia, licel conspectus ipse satis docere
Dorainum ila venisse,ut per Judwos transiret ad gen- possit; atlainen paucis declarare non piget.
tes. Ipsa captivitas Hyrcani apud Parlhos, et Judaeo- Duplex colUmna singulas pagihas bifariam divi-
rum in Mesopotamia degentium erga eum reverenlia dit, ut in una referatur chronologia, et historia ci-
monstrabat semilam, Dei nutu aperlam ad perdu- vilis elhhicortiin, in aliera sacerdotalis populi divi-
cendum ultra fines Roraani imperii fllios liberae num culiuro rite exercendum a Deo vocati: nempe
Christi sponsae, cura eo penelrassent nali ancilhe Judaeoriiin Ecclesiaj anle advenlum Doarini; et
illius, quae generat in servitutem. Licel vero eihni- Christianie, post eum lerris datum Deurii et Hbmi-
corum perseculio.ies, a Judaeorum exemplis et in- nero, et lapidem angularem , qui facit utraque
sidiis excitatae adversus Chrislum Domini, et contra uiiuiu.
illius Ecclesiam slalim ac per aposlolos condeba- In priori columna assignata Chronologiae,Ct hi-
tur, npn secusac fluclus abyssi magnae contra arcani D storiae gentititn, ac praesertim Romanae reipublicae,
undique impulsi eamdem iinpelerent, stalim ac per- et imperii principtim, quibus cura Ecclesiae historia
fecta ejus fabrica, iuler illam Noe congregaverat nexus contiiiiius ptae ca-teris intercedit, res oceitleii-
praeservandum a communi clade viventium genus; talis'tractus digestaosunl lam iri chronOlogla quaui
attamen elevationis suae gradus experta est iisdein in hisloria.
in fluclibus mirabililer a Deo subslratos Ecclesia Chronologiacindicatio generalis, complexura cba-
Christi: qui salutem facturus ex inimicis nostris, racteres annoruni singillatim ex cyclo occidenta-
consulto voluerat ibi antea Xundari synagogas, ubi libus chrouologis hodie recepto (utpote discerheiue
synagogae filii conlra Ecclesiam iirgerent vortices citra ullum coiibisionis periculum quemcunqde an-
genlium, ac suos, ut ad camdem illisj ulrique con- num, ejusque a praesenli distantiam) conspicilur iu
ciderent, el, aggregalis fluclibus,-arcam salularem marginali ductu columnac, primaque sede siuistroi-
ad altiora proveherent. . sum per seriem descendenle: sub eo tilulo supefne
Haee igitur projectio fundamenti in Oriente et in posilo : Anni periodi Julianw ubi periodus Juliana a
Occidente, ad excitandtim Deo templum vivum, Scaiigero inventa, aunos singulos ordinat, additis
589 DE CHRONOL. PONTIF., C-4ESAR.ET CONSUL. 5<J0
characteribus cycli solis, et lunae, ac litterarum A , eflbssionibtts ruderum, quae dietim fiunt, nisi prius
Dominicalium. Eidem anno periodi Juiiana; assignat accessu cornm quos ipse delegisset ad eadem re-
secundaria series cum ea descendens annos civiles cogtioscenda, et ad Iiisloriae praesidium describenda,
Romanos ab Urbe condila. Cum vero annorum pe- in luto collofiareUJr• qurdquiderudita anliquitas
riodi Julianae Scaligeri sit exordium Kalendis J:t- nobis seris posteris"ita. reservavit. Placuit beneff-
nuarii, seu veri posl Caesaris ordinationein, seu pro- cenlissimo Patii id muneris tenuitali meac conferre,
leplici ante ordinalum a Julio Caesare Kalendarum ; proposito per eminentiss. card. Spinulam catnera-
annorum vero ab Urbe condita dies princeps sit, rium ediclo providenter confirmante, velera jussa
quae festi Palilium fuerat Itomanis, eaqtie in calen- ponlificuin decessorum die 30 Septembr. anni 1704,
dario Caesaris assignetur xi Kal. Maii; consequiliir, ponlificalus sui quarto. Per hos viginti annos dele-
nt pars anni periodi Juliaiue ex 1 Januarii ad 21 gat;e raibi curae lum naturalis sollkiludo (ut Fron-
Aprilis, spectet ad coinplendum annuin ab Urbe tinus experiebalur in commisso sibi munere a Nerva
eondita, et ex 21 Aprilis ejusilcm periodi Julianae, principe, quem ambigit num appellct diligentiorem,
eompuletur novus anuus, illum completum conse- an amanliorem reipublkw) tum fides sedula non ad
quens in serie temporis ab IJrbe condila. Quocirca diligenliam modo, verum ad amorem quoque com-
duplex numerus annos singulos aflicit hac in co- B missw rei me cum instigaverint; quotquot velustos
lumna, unus perlinens ad annum complendum ante lapides effodi contigit (fuere atiiem plurimi) aut
Patilia, alter ad novum denominandura post Patilia, nummos, chronologiee consularis et Caesareae ra-
nli ad singulas paginas ostendit titulus in fionte tiones comprobantes, aut corrigenles, huic operi
praefixus. reservavi. ln hac igilur columna, ubi consulura no-
Intra hasce series epocharum ulrinque descen- mina cum pracnominibus et cognomentis integre
denlium procedil duclus columnae amplioris, indi- exhibentur, qitando certo nosci potuerunt, aslerisco
cans documenta prcccipua tcmporis ad eumdem an- indicata reperies ad annos singulos loca, in quibus
num perlinentis, ex magislralibus Romanorum pu- cadero collegia consulum, vel in praenomine, vel in
blica auctorilate annum signantibus, cujusmodi sunt nomine, aut cognoroenlo reddendo, ex cerlae aucto-
«onsules, et imperatores. Consulum ordinariomm rilatis monumentis corriguniur quanlum assequi
praenomen, nomen, et cognomentum reddere conati potui hoc vicennio, ex quo demandala niihi fuit haec
sunt phires, qui in Faslis correcle exhibendis ope- provincia recognoscendi et praeservandi ad ustim
ram contulerunt. Qui Cuspinianum, Sigonium, Ma- sacrae et profanae historiae pretiosa haec documenta.
nutium, Panvinium, Pighium, Gruterum, Goltzium, In singulis collegiis consulum aut lalerculis indicare
^1
aliosque superioris soceuli auctores noveruiil, mo- placuit auctoritatem documenli unde comprobantur.
nendi non sunt, quantum superesset ad perficien- Licet autem Almelovenius et Relandus boc ipso
dum, post exhauslos lot viromm pneslanliuni la- tempore pleraque ex his monumentis recenter de-
bores. Quanlum promoverint chronologiam eonsti- teclis acceperinl, el publico litlerarum usui plurima
larem viri aetalis nostrae doclissimi, ministratis do- cum Iaude protulerint, attamen ab inccepto desi-
cumentis lapidum, et nummorum felicilcr deleclis, slcndum mihi non esse judicavi: cui in Fastis se-
ab iisque diligenter colialis, et explicalis, unica paratim edendis (si otium el facuUaiem Deus con-
«pistola consularis Norisii noslri ad celebrem chro- cesserit) complura congesla, ex numniis pnesertim
nologum Pagium luculenler docere potest: cui AI- et lapidibus epochas praeferentibus, et ex ccelestibtts
melovenius et Relandus praeclara additameiHa nuper observalis sttppetuiil, usuram plcnioris lucis repa-
impressis Fastorum suorum volumiuibus contule- ralioni teinporum projstilura.
runt. In Caesareavero chronologia compoitenda cum Hujiis lapidai-ii addilamenli noslri ad Fastonim
consnlari, quantum post Occonem desudaverit C. casligatoruin atictorilalem specimen unicura ex-
Mediaburbus, teslatur opus egregium Nnmisinalnin hibere contenlus ero : nempe ineditam iiisciiptionciii
ab eo praemissum edilioni Faslortim, quam medita- » marmoreac tabulae, in Anliali Iillore cum aliis nobi-
batur. Ne aulem eamdem perficeret, obslitere dubia libus ruderibus egestae, cura et impensis emincnlis-
complura, in nominibus consulum praescrtim non- sinii principis Alexandri cardinalis Albani, qui do-
dum soluta, defeciu documenlorum, qiue certa red- clissimi palmi Clementis XI adhortatione et exem-
derenl teslimonia veritatis. plo, lutelam eruditac anliquilatis ct patrociniumstis-
Huic spartae adornandae opeliam ct nos contuli- cepit. In illa marmorea tabula incisum legilur fra-
mus -Iiac in columna. Cum enim Clementis XI gmentum Kalendarii Juliani, coinplexum semesirem
aciernaememoriae poniificis studium ac favor in pro- posieriorero anni a Kalendis Julii, non dissimile
uiovendis disciplinis, liisque praesertim, quae ex ge- Farnesiano in hiieris cycli lunaris, singulis diebtis
nuina anliquitate subsidia conferunt ccrta ad hislo- assignalis, et in aliis dierum adjunctis, satis exposi-
riam Ecclesiae dilucidandam, perspectum haberet, tis innoslra dissertalionede Cyclo et Kaiendario Ca>
e Romanis monumenlis ferax in dics succrescere saris : aitctum veroin hoc marmore pluribus epochis,
'
spicilegiuin ad velerum messero nou spernendis nia- illuslriora gesta ejusdem Caesaris et Augusti, eoruin-
nipulis cumulandam. cavit ne incisa litleris vctusta que principum familiac,ad certos dies referentibus,
marmora intra, vel exlra Urbcm loco raovercntur in in qtiibus et dicm vicloria; PJiar&alicae,v I Itis Au-^
Pt Al) ANASIASIUMPUOLEGOMENAEDJT. ROM.-VATTIC. S92
hactenus Ignoratam : et, qnod ad rem noslram /Adein lineaeanui Romani civilis lerminum indicanies
-jjjjMsti
ehronologicam fastosque consular.es tttm eompro- laiu in coliitnna periodi Scaligerianae qnam in eo-
bandos, lum castigaHeres exhibendos confert, con- Juinua annorum Romanornm civilinm. His tatnen
tinens septem collegia consulnm gub imperatoribiis atlbiberi convenil duplex nomerus, qttorum prior iu-
1iberio, €«• Galigula-et Claudio. tofeo liujus prae- ^icet annuin Urbis conditae cotnplcndiim «adew
stan-fissimVfragmentibdetem jypum in fine istorojn anno civili, et Scaligeriano dje 21 Aprilis in Paiili-
ProJegomeuoruro-; et reservabo inlerpretaliooem, el bus, alter vero nuraerel ahnum Jiovmn ab Urlie con-
notas, quas attoxui ad uberiorem ejtis nioniimeiiti dita «x Palilibns, seu 21 Aprilis ineutrteni. Signare
rHnsiralionem, vef editioni Fastorum, vel Analeetis autcro iiecesse fttit singulis aimis duplicem huncnti-
Airtiquitatis ineditse. .•-< meruro, ul denionstratio nostrae cliiouologiae.HOH
GaelerJsquoque iwdlcationilms astronomicis, eer- careret ^locuiuentis pracservalis inter, veuisia maiv
tam anni sedem diemqueuoii raiiius evidenter qtiam inofa Capholina, et Fratrma Arvalinm, quaeeosdem
kocce<marmor demonslrantibus, carere non voliii constjles componuut ante Palilia ciim priori «u-niero,
Prefegojnenis adnexinn Breviarium /Chronologiae, post Palilia cum posteriori annorum 'ab UrJjo^on-
huie tomo kiserviens, a Jujio Csesaf-ead fiiiein Vitae •dita. .'- ' >..; -:, .--.-.. .
beati Syvestri papae. Eclipses igitur solis ac lunae.B Ilsec pattca de priori colurona, Occidentalium res
qualuor hisce saeculisobservatas, el a scriptoribns coroplexa , eique adjacentibus Jatereulis clironolo-
Jkteris consignalas, jconiiotavi, in iisdem labuhs gias»Occidentaliuiii indicasse sulliciat. Caetera ad
•tj^ronologicisper solis consueium siguum ©, si so- eas pertiuentia , solo conspectu tabulae satis perci-
lares sunl; autVperaltcrius luminuris iudiciuro <___[,si piuntur.
snnL lunares, Ubi haec signa ocet»rrunt, is aiiitus Altera columna bisloriae ponlificiae el Orieatalis
ejusque sedes, seu a prsesenti aimo dislanlia, eclipsis iateralibiis pariter duabus utrin<nie desceiulentibus
phasibus comprobatur, quarura calcolos respondere includitur, quaruui una chronologiae olyinpiaduro,
labuiia ex aequo ac ohservatiouibus demonsiro in altera aiinis, lum anle aeram Chrisli ceinmuneiu per
opusculo de Reparationc, Temporum, Inter bas ecli- quinquaginta Julianos (incluso quinqtiemiio Gaesa-
pses-insignes, notmullas a cliionologis iion repertas riai.0 proleptipo) qui eani praeceduijt, luin^ab aera
videre licet, ut ad anniim 13 aeraeCiiristlanae. Christi coininuni,- ineunte cuu. sexlo ct quadragc-
Huic vero deinortstrationi leroporuni constabi- simonovae ordinationis Julialix', nuinenindis inser-
liendae, benefieentia sanctissimi Patris, el imnqiuun Vit. Yisuin esl ad Coluinnam historiaetraclus Orieii-
salis luudali prineipis Gletnenlis XI firaesidia eoiitn- lalis adjungere olyiiipiadum epocbain, quae iblge-
lit: eunt,scilicet, excitalo sub initium suscepli Ec- ^ jicraliin frequeiitabuiur. Aimos vero aerae Clnisti
clesiae regiminis gnojuone astronoinico, ad usuin Ka- comimuiis in allera apposui, ul ponUIiciain (quae U-
lendarii eotislruclo in Thermis Diocletiani, in quo nis est praeeipuus huic labalae et. oi>ei'i ccaisLitulus
cum posteri lu0iin;yium motus diligenijssime ex- dcnioustrarel uflidius ac. referret «d l*oiuiticeni
plOrare possinl, ad luenila Gregorii XIII beneficja iUuni asternuro «ecuudum ordijiein Melebisedeeb,
necessarios; ut rei Paschalj, pqiitificia proviilentia qui, nostrae salutis cattsa uasci voluit in tempore, et
procurandae, quidquid aplandiim fueral ooporliiue aunos suiadventus eu praidicaikmis dtsliuguiaeiti-s
comparavil; ila etiam' cbiojiologi;e undequaque eou- pontilicuni in ulioqua Tesianieulo a se consijnu-
ilnnandae et reparanda., solidiora quaurue adniiiii- toruin. ,.. . -.: ...„. .
cula providenler.adjuiixit. lu hac propterea colurona, inter duas latlerales
His generatim praemonilis de chronologiae docu- 8ie»Ua.attieadveiUuinChristi Doinini,
praepositi sunt
jnentis djgestis in hasce labulas, expediam breviier anni pontitictim Hebraeorum lunc oblinentium sum-
earumdem de dispositione ea, qnae dicenda super- inttmEoclesiae Dei sacerdotium. Post adventum Do-
sunt, usus ut illarmn sit paratior inini, principem locuro in colurona tenet, utoar est,
Quinquennium illud lemporum Caesarianoruni, unmeraiio annotum wtatk Cnristi Dvmini ex noslra
anie forinara anni Jiilianaro a dictalorc iniliictam, «eutentiai (quae hodie omnium ferme consensu Itiana-
requirebat ut duclus columnaeostenderet diversum lur) qubiquennio prjeveitentium aeram virigarem;
initium anni elvilis Romani, lunc incideus in prole- nain anni aeraccommunis
signantur in laterali serie
pticum regiijarem seriei Scaligeriaiiae trimestri sub lilulo wrw communisUUpraefixo.
fcrmespafioantesolsutiuin bruroale, quod solstitium Com vero ad aniium aetatis Christi 33 pervehtttm
proxinie eoiiseqiiitur post dies. septejn capat anui ' csl, aeraeconiinoms 28, in quo, redeinptionis-nostr.e
Juliani Kalendis Januarii. Id. in eo quinqueiwio opere consiiminato, -asceudens in ceelum Doroinus
praeslifirous, iiilerctiryenlibtis ad eam teippestatem constituii in leiris novum pontificaluro tnaxirattm
lineis, qiiaeannos ciyites Itomanorunt ab Urbe con- - Ecclesiae suae in Petro apostolo ae successoribus,
dila in Palilibus completos et ex Palilibus renovatjOS numerat baec coluuina annos
pontificalus Petri
osteudiuit. ',.....-.... aposlolj ante eonditom Romanam sedem, et ex an-
Completo atttem qninqiiennio. per annum Confu- no aeraeeomiiiunis quadragesimo, qtio- episeOpa-
sionis ojictum, in.quo noyus ciyilis Julianae fornjaea Uim Romainun ab eodem
principe aposlolowm futi-
dictatore dalus est civibus Roiuaiiis, pariantur qni- J.datum vrobare nititur noslra
Chronologi*? -Sedis
595 DE CHRONOL.PONTIF. CJESAR. ET CONSUL. 394,
Bomanae annos recenset tum inPetro, tuminsuc-1 A sores lcgilimi ila defuncti pastoris. Distinclionis gra-
cessoribtis. tia, ordinationem ad episcopale munus cum refero,
Praeter annos pontificum novae legis nnmeranlur nomina eorum consueto characterc in hisce labulis
hac in columna etiam ppnlifices Judaeornm usqtie • exprimo, neque annos eorum in columna numero,
ad deslructionem lempli Hierosolymitani snbVe- sed ejus Romani ponlificis qui lunc Eccfesiam re-
spasiano. Licetenim, translalo ad Ecclesiam Chri- gebat. Ubi vero in sede Romana succedunt rite a<l
stianam sacerdotio per eum Ponlificem qni per san- eamdem cooptali per cleri Romani sufffagia, ibi
guinem suum semel introivit in Sancta, oeterna re- eorumdem nomina majusculis lilteris exhibeo, et
deroplione invenla, cessaverit umbra legalium, et annn-s ponlificatus eorum inde dinumero, ul expe-
poniificatus Judaeorum conciderit; atlamen cnm dile percurranl oculi in tabula chronologica quij-
nominetenushistoria Judaica per Josephum cnllecta, quiil dc singulorum epochis comprobatum attulisse
et miae plnrimiim confert ad Ghrislianam elticidan- videor in notis.
dam, sticcessores Annae et Caiphaerecenseal; alie- Gesta quae ad annos singulos e probalis auclori-
num videre non debuit, distinguendi temporis et bus collecta utraque columna includit Occidenla-
comprobandi causa, eliam hos recenseri usqne ad lium et Orienlalium, sunt pontiliciae ct universaoec-
excidium lempli. 1 clesiasticae hisloriae, vel chronologiae causa, vel ac-
B
Eadem de causa admisimns in eadem columna no- lorum ipsorum afiinitate ita conncxa, ut disjungi aut
minaet epochas regum Jndaeortim, ne quidpiam ne- pralerili sine dispcndio evidentiae non paliantur.
gligamus eorum quae ad emendandam et perficien- Uhi vero salis spalii non erat in columna Occiden-
dam aut comprobandam chronologiam adhiberi uli- talium nd gesta includenda ad eam perlinentia, et
lfter possunt. abundabat in alia columnn Orkntalium, ibi etiam
Praeslant inter hacc aeraequamplures Orientalinm res Romanas quandoque incltisimus. Onernnda non
civitalttm in earum nummis signatac,ac pariataenon erat pluribus quam selcclis hisce documenlis nostra
•scmelcum annis Principum Roraanorum. Quaeres, labula, ne universalis hisloriaa et chrqnologiaepom-
qnantum adjumenli contulerit ad chronologircper- pam explicare potitts videretur (quod hic praestan-
fectionem , salis cognoscimus ex opere in prirois dum non assumpsi) quam ponlificiaeapparalum in-
celebri card. Norisii de Epochis Syromacedonum : strucre omnibus aut saltem praecipuis documentis,
quo nihil liraatius aetas nostra fortasse tttlit et posle- quod nostrarum esse parliuin constituti mihi operis
raevix invenient. Islarum docnmenta nisi addidissem, ratio moncbat.
fraudassem profecto demonslrationem istorum tcin- His igitur de tabularum argumento conslructione,
porum potiori auctoritate, quani illis comparanl lot C aucloritate et complexione praemissis, ipsas jam ta-
publica et iisdem temporibus aequalia moniroenla btilas proponamus.
scriplorum, paginis qux autographae non sinl, sed
a descriptoribus ad nos transmissae, merito praefe- Qno facilius comparari possint cum noslrae chro-
tahulis docuinenla epocharum nummiset
renda. Anguslia tabolarum non palilur ul iconcs nologiae lapidibus nniiquis ihcisa, illiistriores aeras quae in
nummorum aut explicalioncs addamus : qnacpelen- numismalibns visuriliir, ant ahnucloribiis cclcbran-
dx*sunt a libris em.,.»Norisii,Vaillantii aliisque ad lur, hic damus per ordinein digestas, el ad annum
periodi Julianaecx nostra piitaiione ila relatas : prae-
epocharum originem'annis suis afligendam adhibitis, rnissis a:racChristianae charactcrfbus, el partibus
ibique propterea- indicatis. praccipuis.quarum gratia caetcras comparamus.
Annomm singulorum scrie ita comprobaia cx iEra Christi commiinis Kalendis Januarii parialur
consulibus Roraanis, ex annis principum, ex urbitnn cum anno inchonnte periodi Jnlianse 4714, cyclo so-
lis 10, ltinae 2, littera Dominicali B; Urbis condilac
epochis utrasque numeraliones jungentibus, in juxla Fastos marmoreos, qnos sequimnr, ante Pali-
Orienle et in Occidente signalas in publicis actibus lia 753; ex Palilibus 754, olympiadis 195, anno pri-
ac monimenlis, assignanlur epochae singuloruin mo ante dies aestivos, et secundo inchoanle ex die-
bus sestivis.
ponlilicum Romanorum : qiiarum documcnla, ncxus Natalis Christi Domini praecedit aeram coinmu-.
et definilio notis in nostris chronologicis , quas ad D nem annis 5 soiidis et diebus 7. Mn ejns haplismi
eorumdem Vitas singillalim allexui, quaerendasunt. et Evangelii circa inilium anni ejus aetatis 30 in-
choati, pcriodi Jtrl. 4738, aerae communis 25. Ejns-
Dislinguere non omisi ordinalionem ad episcopalum duin passio, mors, resurrectio, ascensfo, et pontifi-
ab eleclione ad ponlificalum Romanum in iis, qui calus max. novaelegis ab ipso collatus Petro et suc-
probanlur charactere episcopali antea insigniti, sive cessoribus, anno ipsius aelatis 33, aerae communis
ui vicarii forenl Pontificis his adjuloribus indigcnlis 28, per. Jttlianae 4741. Fundalio sedis Itoinanae,per.
Jul. 4753, aeraeCltristi 40.
(quales cooptali Ieguntur a Pelro aposlolo Linus,
Clctus et Clemens), sive ut deslinarentui episcopi Aliantm epocharum consitutio.
gentium exlerarum , et dum exerccrenlur quasi ti- ACliaca Aiignsti per. Julianae 4682, ex aulumno.
rocinio mnneris pastoralis in Urbe vicario nomine iEgaeensium in Cilicia 4666, ex aiiluinno.
Alexandrina Augusti 4683, ex 29 Augusti prima
ab co pontifice Romano, quieosdem ita destinaverat Thothfixi.
mox ablegandos ad fundalionem novnrum Ecclesia- Anazarbi in Cilicia 4694, ex .iiit.
rtim, vacante, dtim exercentur per mortem pontifi- Aniiochena Cacsaris4665, cx aut.
cis , Romana sede, ad eamdem eligercnUirsncccs- Aparoeensium, quae et Seleucidarum 4402, cx au-
tlllllllO.
PiTnoi.. CXXVII. 13
305 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDlt. ROM.-VATIC. 396
Aradiorum 4455, ex aulumno. A Gadarensium 4650, ex ant.
Ascalonitarum 4610, ex aut. Gazensiuin 4652, ex aul.
Augusli in Syria 4682, ex aut. Laodicenorum 4666, ex aut.
Augttstorum Hispanica 4675, ex Kal. Jnnuar. Neapolilanorum Samariie 4682, ex aut.
Aitgusioriim-ex quo Auqustus appellaius est Caesar Palmyrenorum 4402, ex autumno, quaeet Seleucid.
Oct. 4688. Philadelphiensium Pompeiana 4650, ex aut.
Cacsaris diclatoris seu novie ordinationis Julianae Sebaslenorum Samariae 4688, ex aut.
4669, ex Kal. Jan. Selettcidarum 4402, ex aulumrio.
Chalcidensium 4806, ex autumno. Sidoniorum 4602, ex aulumno.
Coptica Juliana 468sl, ex prima Thoth,29 Aug. Tiberii imperii proconsularis 4723, Christi 10.
Damascenoruro 4402, quae-el Seleucid., ex aul. Tt ipolitarum, quaect Seleucid. 4402, ex aut.
Edessenoruin 4402, quae et Seleucid., ex aut. Tyriorutn 4588, ex autumno.
Emesenorum 4402, ut supra. Urbis couditae 3961, ex 21 Aprilis in Palilibus.

CHRONOLOGIA

AD TOM I EDIT. UOM.-VATIC.

CHBOlMIA fjOMULABIS n CISABEA BOMANOBUH

ET

PONTIFICIA JUD^ORUM

Ab annis quinquaginta asram Christi proxime prceccdcntibus usque ad sanctum Stjlvestrum


ejits nominis primum.

Anni AnniRomanorum civiles,eorumque Anni B Anni Anni Juliani proleplki anle JEram Anni
periodi commensuscumJEraCliristicom- Urbis Olym- Chrisli communem. anle
Julianw muni et cum periodo Jnliana condilw piadum Mram
el cycti Scaligeri, distincti pcr consula- absoluti absoluli 51 Clirislt
(gj) tus el res in iltis geslas, assi- in Palil. Labcnle anno51 prolcptico ante 51.
gnalis ubique documentis. etineun- tio wsti'-
tes post vo,etin- ^Eram Cbrisli communem, qui in
4663. AnnusRomanorum civilis Quin- Paiilia- euntes periodo Juliana Scaligeri oblinct
vit>Y(lill**
15. 8. tus anle novaminslilutionem Julia- stit sedem4665, commissa est eclipsis
Liitera norum C. CacsarisDiclaloris, con- centralis solis Romaespectahilis in
Domin. sla' (ex veieri ordin. Regis Tar- mcridie dici 7 Marlii.
C. quinii apud Censorin. de die Nat.
cap. 8) diebus 378; cum ferat In dicm 9 Oclobris hujus anni
Interkalarem mensem MerKedo- Per. Jul. 4663 sive 51 proleptici
nium dierum 23 post Februarium. stylo Jitliano ante aeraro Christi
Ilujtis anni Tarquiniensis (seu communein incidunt KalendwJa-
eivilislunc Uomanorum) Kalendw C «wariianni civilisa Romanis lunc
Januarii prxcesscrunt diebus 84 numerati ex ordinalioneTarquinii
4G64 Kalendas Januarias anni 50 Ju- Ante regis juxta Censoi'inumde die Na-
16, 9 liani proleplici anle aeram Christi Palil. tali cap. 8.
B. cominuncm : adeoqtie incidcrunt "03, Olijmp. Ad eclipses solares hujus, et se-
in diem 9 Oclobr. anni 4665 pe- post 182 quentis anni referlur teslimonium
riodi Julianae labenlis , 51 anle Palil. Diouis lib. xuu.pag. 159, G. L.
aeram Christi comm. proleplice 704. in 50 50
assumpli : et praecesserunl Kal.
ante Annus hic Juliani slyli Quinlus
Januar. novae ordinalionis Julia-
solstit proleplicus, ei 50 anle aeraraChri-
uae diebus 1910.
wst. sti communem, praecedit novam
Signalur hic annus inFastis mar- post ordinalionem annoruro Julii Caes.
morcis Capitolinis his Coss. edilis solstil quinquennio solido, seu diebus
a Sigonio, Pigliio, Panvinio, Gru- iv 1827. Ejus lialendw Jamtaria'- pa^
337 CHRONOL. CONSUL. ET CiES. ROM. ETC. 5'JS
' Anni Anni Rom. civiles, eorumque com- Anni A Anni Anni Juliani proleptici ante Mram Antti
Per. mensuscumMraCliristicommuni U.C. Olymp. Chrisli communem, ante
Jul.el elcum
' periodoJulianaScaligeri. ante
cycli lero ex ..nsdem
. ., . . et post nanlur cum dic 85 anin Tarqui- __;/„.(___£
/QT, marmo tbus, et pn- _pa;j/ niensis, seu civilis a Roinanis tunc
ma Caesaris dictatura ibi sculpta. adhibili. Conslat die^us 565. Si-
COSS. C CLAVDIVSM.F. M.N.MARCELLVS gnatur consulibus
L...coRiieliusLenlulus C. Claudio Marcello
EODEM ANNO L. Cornelio Lentulo.
Dkt. C. IVLIVS.C. F. C. N. CAESAR
Paterculus lib. u his Ccss. scri-
nictator bit exarsisse bellum civiie post
Signatnr etiam cclipsi solis di- Romam conditam anno DCCIII
gitorum 7 Romae spectabili post et ante consulatuin Vinicii (qui
ejus orlum die 21 Augnsti labcnte collegam habuit Cassium Longi-
anno period. Jul.4664 (utex Tab. num aerae Chrisli juxla nos 29)
Astronom.. de la Hire,' aliisqtte annis LXXVIII.
B
colligitur) seu 50 proleptico anie RES GEST^E.
aeram Chrisli communem: quae Judwortim, ac finitimarum regio-
dies in Kalend. anni Tarquinien- num, prwcipue circa sacra, et
sis dicebatur iv Kal. Novembr. pontificet Hebrworum.
RES GEST-B. Hyrcanus summus sacerdos ab
Kalcndis Januarii novi Coss. Aarone uv e slirpe Assainonaeo-
rum principum, qtti pontificatum
Marcellus, et Lenlultts per S. C.
de dimissione exercitus Caesaris iniveratnnnoter(ioO/_/m/jMrf!sl77,
facero bello civili praetulerunt. Cac- Q. Hortensio Q. Melello Creiico
Coss. |Jos. lib. xiv, c. 1] ante
sar, trajeclo Rubicone, Ariini-
aeram Chrisli 69 in regnum quo-
num, mox Urbem, el Italiam oc-
ctipat, expulso Pompeio [Cic. lib. que successerat [Jos. lib. xv, c. 9]
xvi famil. ep. 11]. Iu Hispaniam malri. Pulsus a fratre Aristobulo
resliluebatur a Magno Pompeio,
profectus Pompeii legalos ad de-
ditioncro facicndam cogit. Romain captis Hicrosolymis [Jos. ili. et
reversus DICTATOR creatur, Comi- Dio lib. LJIIJ el per Romanos Pro-
liorum habendoruro causa. Intra Coss. Gabinium, Crassuin, Bibu-
dies xi dictalura abdicans creatur litm his annis proxiroe snperiori-
Cos. in annum seqtienlem cuni bus defendebatur contra inquie-
P. Servilio. [Caes. bell. civ. lib. luin ingenium Aristobuli, el filio-
rum ejus
ui.]
Aunus civilis Rom.quartus ame Olymp. In diem 22 Octobris hiijus anni
novam ordinationem Cacsariscon- 182 proleptici Juliani 50 anle aeram
slat diebus 355. annus Christi inciduntKalendw Januariw
iv anni Tarquiniensis, sett civilis Ro-
Ejus Ealendw Januariw pracce
dunt initium novae ordinalionis Et ex mani.
Caesarisdict. diebus 1532 et inci- wstate 49 49
duni in diem 22 Octobris anni Ohjmp. Annus quartus prolcpticus slyli Biss.
Per. Jul. 4664 seu 50 proleptici 183 Juliani ante ordinalionemCacsaris
anle aeram Chrisli. Huuc annum j\ aniiiis ct 49 anle a-.ram Chrisli commu-
signant consules spectandi in Fa- i. nem periodi Julianae 4665 obtinet
slis marmoreis Capitolinis, et apud suas Kalendas Januarii die 72
Grulerum fol. ccxcv, Panvinium, anni Tarquiniensis tlomanoruni,
Pighiuro, Sigonium. quae in Urbedicta fuit IdusMarlii
C 1VLIVS C. F. C N.CAESAR II civilis ante Caesaris reformalio-
p. SERviiiusVacia Isauricus nem lunc adhibili. Signatur con-
quos proxime subsequitur dicta- sulibus
tura Caesarisprima : quae cum an- C. Julio Caesare II
nua fueril, parle sui maxima, P. Servilio Vacia isaurico
4665 speclat ad annum sequentem. Ita 704 Cum sit Bissexlilis conslat die-
17,10 legitur in marm. Capitolino. A, P. bus 566.
AG CIVLIVSCF.CN.CAESAR mctator post Ejus Kal. Januariae praecedunt
Coss. M.ANTONIYS M.F. M.N. MAgisler Plll. initium novaeordinalionis Julianae
Diclulor. Eqiiilum 705. diebus 1161.
399 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4(0
Anni Anni Rom. civites, eorumque com- Anni A Anni Anni Julimti vroleptki ante JEram Anni
Per.J. mensuscumjEraChristtcommuni U.C. Olgmp, Chtis.i cnmiuunem. unt".
d cycli et cum periodo Juliana Scaligeae an:e RLS GEST^.. g™«
®3 RES GESTiE. ^?*' Ponlificum Judworum, eorumque
Romanorum, earumque docu- genlis et linitimarum.
menla.
Caesar abdicata dictattira crea- CaesarAlexandriaereceplusdom
tus II consul |Caes. bell. civil. lib. intendil cogendis pecuniis sibi de-
bilis a Plolemaeo Aulele palre
111]ab urbeBrttndusium profeclus,
inde solvit, in Epirum navigaus regis pueri , et dissidio conipo-
nendo inter hunc , et sororcm
pridie Nonas Januarii [ibij. In
campis Pharsalkis coniligit media Cleopalram ex paterno lesta-
aeslate [Plularch. in BrutoJ die menio de regno iontendentes;Pt>.
9 Sextilis Tarquiniensis v. EIO. thini eunucbi consiliis lumultti ex-
AVGVSTI D. IVLIVS PHABS. VICIT[le- cilalo, in discrimine versatur.
gilur in vcleri Kalendario mar- [Dio Jib. XLUet PluU in Caes.]
nioreo in ruinis Antialum reperto, Conlrpversias regum ad populum
et in MusacumCard. Alex. Albani B Romanum, qui tulor, et ad sc,
translalo] quaedies respondct diei qui consul esset, pertinere Caesar
9 Junii Juliani. Viclo Pompeio exislimabat. Sibi igilur placcre,
Alexandriam navigat, suspicatus regem Ptolemaeum, ejusque soro-
eum se recepisse in yEgyptum. rera Cleopatram exercilus dimit-
Verum hospitem Magnum perfidi tere, quos haberenl, et de conlro-
vectores oblruncant pridie ejus versiis jure apud se polius, quam
Nalalis h. e. pridie Kal. Octobris inter se armis disceptare. [Caes.
anni Tarquiniensis : quae dies re- lib. III.]
spondet huic anno 25 Quinclilis Aucla poleslas Caesaris per S.
Juiiani [Vclleius lib. 11, cap. 53]. P. Q. R., circa fmem anni collala
Caput ad se allatum Caesarexcepit sibi DICTATCRA, caelerisque liono-
lacrymis, el in suburbio excitalo ribus, ac juribus in annos subse-
sacello Nemeseos sepeliri curavit qiientes duraturis, ad eam cogni-
JAppian. Plutarch. in Caes.Liv. lionem securiussuscipiendam pcr-
lib. cxn]. Serius crediia est Ro- movit, sed insimul yEgyptiorum
inae Pompeii mors post cjus an- G aiHinosa Poihino sludiose sollici-
nulum allalum. Tum vero Caesari tatos conlra ipsum incendit, ex
collati honores, et poleslas maxi- hospite judicem quem viderent
ma. Vt jus ei belti, el pacis in suorum regum. Ptolemoco enim,
omnes hominet etset, etsi neque ad et Cleopalraeregnum ^Egypii at-
populum de iit retulisset. Ut quin- tribuil, horumque germanis Ira-
,jue eontinuis annis consutatum ge- tribus natu minoribus Plolemavo
rerel. Ut DICTATOR non ad se- juniori, et ArsinoaeCyprttm largi-
meslretatttum spalium ul olim, sed lus esl. fCtes. ibi., Livius 112,
integrum iv annum dkeretur. Ut Plul. in Caes.]
tribuniliatt. potestalem ad vitam Ex ileralo igilur ttimultu in
haberet. [Dio lib. XLII.J apertum bellum deductiSiEgypliis
His acceplis honoribus Caesar, et Romanis, incensa est in portu
quamvis extra Ilaliam erat, statim cum navibus celebris illa biblio-
dictaturam iniit. [Dio ibi.J Usse- j. . theca reg:s Philadelplii 400 libro-
rius baec referens illud quoque rum millibus instriicta. [Seneca
observat oppoi tune. Ut recte hinc lib. de Tranqiiill. animi cap. 9 ; :
principatum illius Josephus arces- Oros. I. vi, c. 15 ; Plutarchus in
siverit; Iret annot cum dimidio illi Cacs.et Dio Hb.xLU.] Caesar, licct
atsignant [lib. xiv, c. 17]. Atque non multo suorum militum nttme-
in Syria, ut a prima dklatura An- ro, ad hoc praelium perductus,
tiocheni, ita a tecunda hac dicta- quod sibi evenlHrum non repuia-
tura Laodiceni lemporaCwtariana veral, attainen opportonis auxiliis
dinumerasse videantur, Laodice- fcederatorum, et amicorum P. R.
nam enim wram, unko tanlw" rem prospere gessit. Strenuam
anno Antiochena posterlorem/uis- iilioperaui navarunl Judwi tum
se, Eusebiut inChronico ad annutn Alexandrini,tnmPalwsiini,suatu,
i imperii Probi indkai. et auetoritate-.Hyrcani ponlificit,
•• Circa finem itaqiie auni Tarqui- - et Ai-isiobtdi[Jos.:lib..xiv, c. 14]: >
401 CHRONOL.CONSUL. ET C/ES. ROM. ETC. 402
Annj Anni Rom. civilet, eorutnquecom- Annt __\ Anni Anni Juliani proteplki anle AZram Anni
Periodi mensuscumJEraChrislicommu- U. C. Olymp, Christi communem. ante
,'nlianw ni elcump'riodo JulianoScalig. ante et .... viclor DIEVI Mram
et .... . . post ila cruento praeho Christi
_
niensis, stvecircaautumnaleaequi- paiu,:
cijcti KAL.AraiL. [ut in veteri Kalen-
($'__) noclium, perlalo Alexandriam ad dario in Pal. Farnesiano legilur.,.
Lit. Caesarem niinlio de honoribus sibi
Dom. . . s.admCacsarDiCTATURAM
. „ edilo apud Gruterum fbl. 135] BOC
4665. decreiis, »IE CAESAR ALEXANDRIAH :
RECEPIT
17,10. ad annum integrum inivit, quae
*• G. quae dies respondet 14 Januarii
proplerea exlendilur ad poliorem anni per. Jul. 4666 anle aeram
parlemanni sequenlis,ilautconsu- Chrisli 48 proxime post hunc in-
lesunumaut allerum expostremis choati, dum Caesar in ./Egypto,
anni mensibuslantummodo signent assumpta circa autumnum hujus
AERACAESARIS ANTIOCUENA CUT anni allera DICTATURA, novemmen-
incipiat ex aulumno. Per. Jul. ses exegit, ab Appiano indicatos
4665.Videanni sequentis col 2. lib. n Bell. civ. pag. 484.
Annus civilis Romanorum ter- B Ad Caesarem Alexandriaeagen-
tius ante iiovain ordinationem tem praeter auxilia transraissa le-
Caesaris conslat diebus 377 pro- galionem quoque adornavil Hyr-
pter inserlum Interkalarem Mer- canus pontifex, el rex Judworum,
kedoniumdierum22ex inslil. Tar- per quam impetravil, ut elhnarcha
quin. Ejus KalendwJanuar. prae- gentis suae inscribereltir, et pon-
cedunt inilium novaeordinationis tificatum ad vitam morc palrio,
Cacsaris diebus 1177 et incidunt retineret, cum societale et amici-
in diem xi OctobrisPer. Jul. 4665, tia P. R. judiciorum jure, aliisque
sive anni 49 anle aeram Christi a Josepho memoratis cx aereis
communem. columnis, ac tabulis in foro Ale-
Hunc annum signat xandrino, et Romaein Capitolio
c IVLIVS c F. c N.CAESAR Diclator constilulis lib. xiv, cap. 17.
M. ANTONIVS. M. F. H. N. HAgiSt.
48. 4«
Eq. el circa postremos menses
Cws. EODEHAN.Nodiclaturae ii 704. C Annus lertitis proleplicus styli
Dktalor Caesaris A. P, Juliani anle ordin. Caes. et 48,
II. Q. FVFIVS. Q. F. C N. CALENVS P. P. anle aeram Cbr. comm. Per. Ju-
Coss. p. vAliniits 706. lianae 4666, obtinet suas Kal.
Supersunt dictatoris Magistri Er Januarias die 83, anni Tarqui-
quilum, et consulum 'ejusdem nicnsis, seu civ. Romanorum, in
anni nomina in Fastis marm. Ca- eo dicla 4 Nonas Martii; signalur,
pitolinis, edilis a Grut. Sigonia, Olym. C. Julio Caesare diclatore ur
Pighio, Panvinio, et caeleris,elc 183, M. Anlonio magislro equitum i.
RES GESTJE. annus et circa autumnum,
4666. CaesarmcTATOR n Romaecrealus, i, et ex Q. Tufio Caleno,
18. 11. licet abscns, posl nuntium in Ur- dieb. P. Valinio consulibus.
F. bcm allatum morlis Pompeii, hoc wst n Circa veris initium Caesardi-
esl circa autumni exordia, dicta- ctator itcrum ex ^Egypto, classe
turam slalim iniit Alexandriae ]iroveclus in Syriam Antiocbiae
circa finem anni, eamque, contra D fuii circa diem 6 Maii Jttliani [ex
majorum exempla, ad annum so- Epist. 19, lib. n Cic ad Allic.
lidum duraturam. Quare signatur Usscrius, pag. 351]-, ubirfie duc-
hic annus diclalura Caesaris po- decimo mensis Artemisum, sive
tius, qnam consulibus, Maii edictum propositum de Jure
Pcr byemem bellum difficile,ac Metropoleos, sacrae, asyli, auto-
prcelia plura cum Alexandrinis nomia.et toliusOrientis primatu,
commitlens [Suelon. in Jul. cap. dictatoria Caesarislege Antiochiae
35 ] victoria tandem potius vi, attributo [Jo : Malala Chron. lib.
KAL.APRIL.anni Tarquin. [seu ix] Quare
14 Januarii anni hujus Juliani AERACAESARIS ANTIOCHENA
proleptici ante aerara Chr. 48 et hoc anno conslituta : quae tamen-
Per. Jul. 4666.] ALEXABMIAN RE- dttcilur ex autumno proxime prw-
cErir ut in vet. Kalend. Farne- cedenli. unde anni civrfis inilium
405 AD ANASTASIUMrROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 404
Anni Anni Rom. c viles, eorumque com- Anni U. A Amii AnniJuliar.i proleptict anleJEram Anni
Pcr. mensuscum/EraChiislicommu- C. anle Olyinp. Chrisli communem. anle
Jul. et nielcutn peiiodo Juliano Scalig. et post .... ^T-raiii
_ ._' Patil. deduclum fuissc Anliochcnis Clirisi
eycli . ,.
(~9D siano, et ap.Grut. edilo pag. 133, ostendit Card. Noris ep Syrom.'
Ptolemaeo regc miscre inler prae- diss. m, cap. 4, eamque ex Num-
liandum dcmerso, regnum allri- mis, Galbw sub Muciano signato
huit Plolemaeo Juniori, et Cleo fl.ra.117, et Tiberii Augusti, sub
patrae sorori, quam illi despondit Flacco, anno ejus imperii 1, et
adjiuc puero undecenni uxorcm, Antioch. 82, dcmonsir.1t iniliuui
more -Egyplio. [Strabo lib. xvn, desumere cx autumno anni Per.
pag, 796. Dio lib. XLII. Hirtins. Jul. 4665, aiile communeniChri-
Suelon. in Jul. cap. 35.] In ^Egy- sti Epocham 49. El 'ex' tfuliim-
pto moratus Caesar menses no- i.o hujiis anni 4666, AERACAE-
vem [Appian. lib. n, bell. civ.] SARISLAODICENA ibi. c. 8, § 2.
circa Vcris initiuin Alexandria Anle annos tres" Arislobulus
discessit in Syriatn. Ejus disccs- Ilyrcani Jndaeoruin pontificis fra-
sus ruinor in Italiam pervcnit ter, nt insidiator; ob querclas
III Non. Qtiinclil. seu Aprilis Ju- ctiiit frairc, Romae dclcnlus ,
liaui dic 23. [Cic.ad Atiic. lib.n, deinde Ctcsarianae faciionis fa-
cp. 19] qua die Antiochiae ciim- vorc lil.er dimissus in patriarrt,
dcm egisse docet Jo. Malela lib. a Poinpeianis fuerat vcneno su-
ix Chron. Paucis diebns in Syriae blaltis , ejusque filius Alexander
Provincia constimplis, scxtuin securi pcrcussus Anliochix a Sci-
Caesarein cidem , el Icgionibus pione jiissn Pompeii [Joscph. lib.
Ilinc praefecit. [Dio lib. XLVII.JClasse, xtv, c. 13.'] Anligonus Arislolitili
ccepil qna vencrat, profeclus in Cili- filius hoc anno ad Caesarem vcnit
JEra ciain [Ilirlius, cl Jos. lib. xiv, c. AERA Aniiochiae agenlcm , patris, ac
JEgeo- 16] rcgionum, ct regnum finili- AEG.C. fralris infortunia commcmorans,
rinn iu morum ncgolia ordinavit. Aulo- ET I.AO- et accusans Hyrcantim pontili-
Cilkia noniiam civiialibus dcdil praeci- DIC. JN .- cem , et Antipalrum Ju 'aeornm
ae qua puis, quasinterLAODiCAEA ad roare svit. AD. gubernatorem, mandam Hyicani,
C. Noris undeAERACAES. Ad bcllum Ponti- Ma. ex tanqiiam per viro piiiicipaliiin
Ep. Stjr. cum evocatus conlra Pharnacem Auttim- gentis gcrcrcni. Causa, vicil An-
p. 378, Venit, Vidit, Vicit. [Phil. in Cacs., no Vuil. lipater, apud Caesarcm perorala.
ex Au- ctc.,] inlra quintiiro diem. [Sue- 25 ed. Confirinala Hyrcani pontificisau-
tnmno ton. in Jul. c. 35.] Milliridalem c/orilas:oblata Anttpatro dynaslia,
non ex rcgem Bospbori conslituit. Per quanicunqiic voluissct, cl procu-
vere nt Graeciam ltoroam venit, circum- ratio Judww concredita fuit a C.ae-
Vail. 2 agente se anno, ex quo ftierat sarc. [Joseph., Iib. xiv, cap. 15
edit. dictator ilcrum dcsignalus [Plul. Anliquit. et lib. i Bclli cap. 8.]
in Cacs.]cl consul ni in annum Praeterea Hyrcano ponlifici, ct li-
proximum dcsignaliis consulcs bcriscjus Elhnarcliiam, cl ponti-
circa postrcmos bujus anni mcn- ucaltim Judacorum perpctuo reti-
scs creavit cos, qui in Fastis mar- nere more palrio, judicia dc Ju-
inorcis Capitolinis lcgiinlur D daica disciplina",et jura decima
Q. Tttfium Caleiiuiii rum , ac cxtera Saccrdotalia
P. Valiiiiiim ud trcs poslreinos conlirroavil, caqncderc, Roma-
anni mcnscs Siict.inCla. c. 15. nis, ct Griucis lillcris inscriptas
AERACAESARIS LAODICENA ilicipit ivneas lab ths tum in Capilolio
h. a. ex aulumno, quo Caesar . Roroae, lui i apud Tyrum , Sido-
conccssil Atitonomiain. ncm, ct A caloncm coiistitui jus-
Aniuts civilis Roinanoruiii se- sit [Jos. lib. xtv, c. 17]. Anlipuicr
cttndus ante novant onlinalio-
procuralor Judaeac, ctnn animad-
ncin Caesarisconstat dicbus 555
vcrtcrel Hyrcanum stupidum, ac
Ejus Kalcndw Januariw praece-
dunt inilium novae ordinalionis segncm, filios suos regimini pu-
aiinorum Jiilianoruro diebus 800 blico sub Hyrcano ita adinovit;
el inciiluut in dieni 23 Octobris ut^Pbasa^lusnalu maximus, Hie-
anni Juliani proleptici 48 ante roaolyinac, et cii^cuinjaccnlis re-
435 CIIRONOL. CONSUL. ET CiES. ROM. ETC. 406
Aniii Arnii Rom. civiles, eorumque com- Anni A Anni Anni Juliani prot plici ante /Erani Anni
per.Jul. mensuscuntJEraChristicommuni U. C. Olymp. Chrisli communem. ante
ei cycli el cutn periodo Juliana Scaligeri. ante et . . dux
, .» JEram
gionis esset; Herodesvero tutn (_y_,js_i
^ " apram-Ghristi, seu Periodi Julia- adolescens 15 aut certe juvenis
pamt
Tiae46£G. Iltinc annum signant 25 annorum [ut ex NicolaoDama-
Consules in.marmoribus Capitoli- sceno Josephi codices emendat
,nis ita expressi Usserius fol. 353 annaliumj Gali-
c IVLIVS. c. r. c. N. CAESAR IH. lacam administraret.
M.AEmilius.m.f. q. n. Lepidtis. 47. 47
C. IVLIVS. C F. C N. CAESAR
III mctalor. Annus alter proleptieus slyli
H. AEHILIVS H.F. Q.N.LEPIDVS. Jnliaiii anle ordin. Caesaris, et
47 ante aeram Chrisli comm.
Mag. Eqnil.
4667. Periodi Jul. 4665 , oblinel suas
Sigouitis in Comment. ad Fa-
19,12. slos ad hunc annum V,, C. 707 Kalendas Januarii die 71, anni
E. [ineunlem ex Palilibus] observat R Tarquiniensis, seu civilis Roma-
videri diversam sentenliam ejus, norum, quaediccbatur 14 Marlii,
qtii Fastos Capitolinos ila diges- seu Prid. Id. Mart. Conslal diebus
sit, abraltcra eortim, qui Anmles 365. Signalur consulatu 3 Cacsa-
Roraanos scripserunl; cum ille ris, et dictatura 3 cjtisdem, col-
anno superiori dictaluram n so- lega Lepido.
luramodo allribuat, buic vero et Ol. 183 C. Jtilio Caesarecos. m et dict.
consulatum m et Dictaturam m, ii et in. ni M..<EmilioLep.cos.eiMag. Eq.
proxime sequenli iv consulatum,
et iv Diclaluram, et alteri,-post RES GESTiE.
hunc consulatum v; aliis de Di- Herodes specimen dedit vigi-
ctaluTaJv quaerenlibus, qhae nu- lantiae in suo minislcrio, com-
spiam legltur. Conciliat Sigonius prehenso Ezechia Ialronum dnce;
[el no*scum ilio tollimus omnem sed in eo morti addicendo incon-
conlroversram] produciis verbis
Diouis. Postero vero anno [post sullo ponlifice Hyrcano, audaciae
enm, quem diclalor n exegeratj iiotalus fttit ab Optimatibus Ju-
Dktaluram qitoque una cum con- Q daeorum, et in jtidicium vocatus
sulalu, utrumque tertium gessit, apud ettHtdem Hyrcanum, cui
collega sibi surrogato in utroque delulerunl, eliam Phasaeluui,
magistratu M. Lepido. fratrisexemplo, insolescere; licet
RES GEST/E. Antipater utriusque paler sc ob-
Caesar contra P. Cornelium scquentem pontifici e.xhiberet,
qui tamen cilra nomen regiunt
Scipionem Pompeii Magni soce- colebatur non sccus ac ipse re-
rum, M. ' Catonem, et Maurilaniac
regem Jubam, expeditione su- gnarct. Sextum Caesarem Syriie
seepta xiv Kal. Januarii [6 Octo- proconsulem muneribtis ita deme-
bris anni Per. 4667] pervenit in ruerat[iisque abHyrcanoerogalis,
Lilybaeum: et posl dies 12 in con- licet suo nomine offerret] ul au-
spectu Afiicae fuit [ Hirlius de ctor fuerit sexlus Hyrcano Herodis
bello Afr.] Kalendis vero Janua- absolvendi. Malo taroen suo id
riis [hoc est anni Juliani prole-
die 23 castra ad praeslitit Hyrcanus, ut Saroeas in
plici Ociobris] D concilio ommabatur. Sextus enim
Oppidum Riispinam habitit [ibi].
In acic constitit xtt Kal. April. Csesar, accepla pecitnia,IIerodem
[Januarii Juliaui die 8] Ittslralo praefecit Ccelesyriae: ex quo mtt-
cxercitu.Pridie nonasApril. [Jan. nere fomes illi minislrabatur,
22.] Jubam et Scipionero men.o- arma conlra Hyrcanum movendi,
rabili pugna superavit, cttm.Calo et Hierosolymam obsidendi, nisi
sibi manus intulisset' [Iliriius ubi paler ac frater obslitisscnl.
supra]. Africanobello confectoltli- Joseph lib. xiv, cap. 17.
bus Junii 5
[die Aprilis JulianiJ Sextus Cacsara CsecilioBasso
ad porlum Calaritanum appulsns
reprehensus, quod legionem a C.
post dies xv, Romam venit. [Ilir- Coesaresibi concredilam indecen-
tius in fin. lib. de bello Afr.J
Qualuor tritimphos hoc anno ter haberet, dum altrabi Bassum
Romac dttxil cqdcm mensc, scd juberet, per luraulliim a.legiona-
itilcrjcclis dicbus [Suclon. in Jul. riis occiditur. Conjurant conlu-
407 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 40«
Anni Anni Rom. ckiles, eorumque com- Anni A Anni Anni Juliani ptot plici anieJEram Anni ante
Per. mensuscum/EraChristicommu- U. (L Olymp. Christi communem.
Jul. nielcum periodoJulianaScalig. anle ... - /Eram
el maces pro lndemmtale propria, g/u-uf
et cycl.
* __ _, , ,., . __ , post
cap. 37, Patercul., hb.{», c. 37.] pam. et pro BassO , qui se praelorem
^ •
Gallicum, Pgnticum , Alexandri- Apameae norainatum muniebat.
num, el Africanum. C. Antistius Vetus, aliique Cicsa-
Anni emendalionem instituil, riani eumdem obdenl.
nsus opcra Sosigenis in re aslro- Antipater Caesarianis per lilios
nomica, et Flavii scribae in Fa- suos subministrat auxilia Jos. lib.
slis ordinandis. Dio lib. XLIII; Ma- i Belli cap. 8 el lib. xiv AntL-
crob. Saturn. Iib. i, cap. 14. quit. c. 17 et Dio lib. XLVII.
Annus civilis Romauorum pro- 46. 46-
xime praecedcns novam ordi- Olymp. Annus prknus proleplictts styli
nationem annorum Julianorutn 183 Juliani ante ordinationem Caesa-
Cacsaris dictatoris, qui el annus III ei iv ris, et 46 anleaeram Chrtsti cora-
Confusionis dictus est, conslat B munem Periodi Julianae 4668 ,
diebus 445, quibus praecedil Ka- obtinet suas Kalendas Januarias
lendas Januarias anni principis die.81 anni civilis Romani, qui
in serie Juliana, seu aiinum 45 Confusionis annus diclus fuit, et
anlc aerani Christi commmunem, dics 445 oblinitit : nempe die
EjusKalendw Januariw incidunt 21 Merkedonii inter Febr. et
in diem 13 Octobris anni Per. Jul. Martium inlerkalati, seu tv Kal.
4667el praecedtinldiebus80 Kaletr Marlii. Constatdiebus365. Sgna-
das Januar. anni4668,Pcr.Jul. seu tur initium anni
46 ante aeraroChrisli communem. C. Julio Caesare iv solo, eodem-
4068. Praeler mcnscs Tarquinii xu que dictatore iii, designato uti.
20,13. qui constituunlur diebus 355, ob- Anno procedenle, ad tres no-
E. tinuit tres menses inlerkalares, vissimos ejusdem raenses [duos
nempe Merkedoniura dierum 23, scilicet Interkalares post exitum
inler Febr. et Martium, ct duos ^" Novembr. dierum 34, siugillalim,
Inletkalares inter Novembrenf, ** ct Dccembrem] suffecti sunt con-
-nc Decembrem singuIOs dierum sules
34. Summa dierum hujus aruii Q. Fabius Maximus.
confttsionis fuit 445. Censorin. C. Trebonius.
de die nat. can. 8. et die anni postrcma, morluo in
Signatusfuit consulatu Caesaris magislratu Q. Fabio Maximo, in
qtiartosihecollega.ejusquedictatu- A P ejus Iocum suffeelus est ad pau-
ra partiiu :n, partim nu, ut osten- 707 eas horas
dhnt Fasli inarmorei Capilolini. PP C. Caninius Rebilus.
Dkl.W C.IVLTVS.CF.CN.CAESARIIlDJCt. 708. Plin. lib. vti, c. 53. Suet. in
M.AEMILIVS. M.F. Q. N. LEPIDVS Clatid. c. 15. Macrob. lib. vn,
uag. Eq. E0DEM ANNO cap. 3.
e. 1VL1V8. C F. C N. CAESAR 1111 RES GEST-E.
SINEcollega EODEM ANNO Dum _bellum iu Syria trahitur
COSS^ Q. FABIVS. Q. F. Q. N. MAXIMVS. IN. Caecilio Basso L. Slatius
EST. IN. Bcum Murcus vir praelorius a Julio
Magistralu MORTVVS.
EJVS.Locttm suffect. c CANJ- Csesare Sexli sttccessor mitlitur
NIVS.c. F. c. N. REbila cum tribus agroinibus ex Italia,
et inTabiila Cololiana apudGrut. sed a Basso repellitur forliler
fol. 298. (.. 1VLIVS.CAESARlllt [Jos. lib. i Belli, c. 8, in fin., et
SINECONLEC.A DJCTATOR (terlium Antiq. lib. xiv, e. 17, fin.; Pa-
designatus quartum) lerc. lib. n, c. 69; Appian-.,etc.]
Q. FABIUS. MAXIMUS C. Apnd Josepltum Murcus per-
Sp S- TREBONIVS ccANimvs .c. F peram scribilur Marcus. Aderant
C IVI.IVS.CAESAR.DICT. IV. H. enim Basso in belli societalem
AEHILIVS. H. Eq. Arabum phylarchi, praasertim
Annus consulattis ni absolutus genlis Einessense, et Rhambaeo-
eral, quando Caesar inivit consti- nim nomadum intra Enphratem
latuin iiti, scd nondum absolulus habitantium rcx Alchaudonius
40J CHRONOL. CONSUL. ET C-ES. ROM".ETC. 410
Annt AMMI Rom. civiles, eorumque com- Aniii A Anni Anni Juliani prol plki ante /Etam ' Anni
period. mensuscum/EraCliristtcommu- U.C. Olymp. Chrisli communem. ~anle
Jul. ni et cum periodo Juliana Scalig. an'e /Eram
et cycl. ,. , ,
_ annus diclaturae et posl Arabs [Slrabo lib. xvi, pag. 753, CAriMi
erat tertiae. />„/_/, et Dio, lib. XLVII]Sub anni extre-
(g j.
Quare eodemanno [dictaturae ter- miiin Parilri quoque adveneranl a
tiae sed non eodcm consulattis
Basso in Syriam acciti, sed hye-
lerlii] indicalttr inisse consula- rois inlerveutu non diu adfuerunt
tum IIII sine collega : vel scnlplo-
ris oscilantia insculpla sunt Tabu- [ibi]. Bellum lameh a Parthis rei-
lis Capitolinis ante consulatutn piiblicaesibiqueimminensilaCxsar
Caesaris nii sine collega doo Hla praevidit, ut redux ab Hispanica
verba EODEH ANNO,quae post uti expedilione circa Oclobrem hujns
consulatum recle inserunlttr. An- anni, in aestatem sequenlem Par-
nus iste eonfusionis(credo) scul- tbicain pararel: et C. Octavium
plorem, vel auctorem lurbavit in sludiorum causa
Tabtilis Capilolinis incidendis, ApoIIoniam
ubi abundant verba eodem anno ipraemissum[quem Hispanici belli
" coroitem adhibuerat sibi cogna-
priori loco posita, el desideratur
diciatura nu expressa in Colo- tione per Acciam Juliae filiam
tiano marmore, non secus ac in proximum] destinarel Magistrum
nammis Caesaris cum cons. 1111, eqttitum. Is poslea imperavit, hae-
quibus fidendumulpole aequalibus. res a Caesarescriptus in supremis
RES GEST/E. tabulis, quas hoc anno idibus
C. Julius Caesar inito Romae Sepleinbribus conditas virgini ve-
consulatu quarto sine collega, siali mnximaecuslodicndas (radi-
idemque DICTATOR [ut in Tabula dit. Sitcton. in Jttl., cap. 83.
Colotiana nominaturj, nempe di- Hyrcanus pontifcx, missa ad
ctator III, designalus nn [utHirlius Caesarerolegalione, qucin maxima
scribil initio libri de bello Hisp.J in Roniana republica aticlorilale
magnis itineribus anle confeclis, ila auclum in perpetutim audivit,
cum celeri festin.itione ad bellum confirmalionempeliil decrelorum,
conficiendumin Hispanlam conve- /, quae honorifica et proficua, tura
nit conlra Pompeii liberos. sibi, tum universae Judaeorum
Caesarin Hispania ad diein xi genti, in iEgypio et in Syria con-
Kal. Marlias [in Kal. Juliano 22 diderat. Parlhici belli et Syriaci
Decembr. anni Per. Jul. 4667.] conlra Bassuro imrainens sollici-
Ategua oppido polilus est, ct IM- ludo, practer aniiqua pontificis
PERATOR appellalus. Ad diem xvi Hyrcani et Judaeorum merita cum
Kal. April. Feslo liberalium [PIu- Caesare,impelrarunt cumulalissi-
tarcbo in Caesare, Atovii-tadicun- mam graliam. Recilantur a Jose-
lurj memorabile praeliumad Mun- pho, lib. xiv Antiq., cap. 17, lil-
dam commissum .est: in quo 30 lcracac dacreta Caesarisconsnlis V
circiter millia Pompeianorum ce-* et dictatoi-is perpettti litulis insi-
ciderunt. Auni Juliani proleptici gnita", < quibus Hyrcano Judaeo-
ea dies fuit 17 Januapii. Anle ean. rum ponlitici ejusque liberis sa-
pugnam diebus 12 Hirlius testis cerdotium et pontilicatus Hiero-
oculalus in sua Ephemeride belli n solymorum ac totius geitlisastrui-
Hispanici, in quo Caesarem se- tur eo jure quo el majores eorum
quebatur, scribit ni Nonas Martii hoc sacerdotium gesserunt : ha-
[quae in anno Jul. prolcplico re- bere et munire Hierosolymorum
spondet diei 5 Januarii] Caesari urbem, et gubernare eam Hyrca-
castra moventi hinam visara hora nura filium Alexandri pontificein
noctis sexla opportune affulsisse. Judaeorum et ethnarcham secun-
Id vero evenire nequaquam potuit dum suam volunlalem; el Jud%is
anno primo novi siyii Caesaris secundo locationis anno d<t redi-
[cui passim attribttunt chronologi libus suis subducant, impfiunesque
hanc expeditmnem] cum eo anno sinl ab angariis, et -vecligalibus,
ferente Novilunium ex omniutn elc. Hyrcano eju.sque filiis deci-
seiitentia Kalendis Januarii, Luiia mas persolvant,, sicut haclenus
dic v M.irlii Iriduo post synodum eoruni majoribus. Utque nulltis
etiin soleinfra horizonlem descen- vel pi-aescs,veI dux, vcl legatus in
4U AB liNASTASlUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4ii>
Annl Amti Itom. dvilet, eorumque com- Aniii A Anni Anni Juliani prolepliciante JEram Anni
Per. mensuscum/ErdChristicommu- U. C. Olynip. Chrisli communem. ante
Jul. el ni el cum peiiodo Juliana Scalig. onle fiiiibusJudaeoruinauxilia colligat: ChrUti
ciiili . , . el Post
J' deret bora noclis secunda. In no- />____/. neve mililibus liccat pecunias ab
® 1) slra vero cbronologia annuin con- his cxigere, vel hybernOrtim, vel
fusionis attribuente llispanicsc quocunque alio nomine : sed sint
cxpedilioni Cacsari conira Pom- iromunes ab omnibus moleslalio-
pcii liberos die 111Nouas Marlii, nibus, elc. Manere etiam jtira,
quae diebus 361 .prxcedit novum qtiae ab initio inler Judaeoset eo-
-styltim Julianuin et Novilunium, rutn pontifices fucrant, et qtiac-
aetas lunac f.iit dierum 23 el luna ,ciinque beneficia a S. P. Q. R.
circa quadraiuram cttm sqle con- toncessa. Proeterea codcni jure
slilula oriobalur circa horam no- uli illis licere et in Lydda. Loca
clis sexlam , qtiemadmodum a ctiam, agros, habitaliones, quas
Cacsare, cl ab Hirtio visa cst. pro amicitia reges Syriac ac Pboe-
Victorex Ilispauia Cacsar mensc B nices per donationem populi Ro-
Octobri Romam ingressus Hispa- n.ani possederant, placere senalui,
niciim triumphum egit. In Ires ul Hyrcanus Judoeorumelhnarcha
suilem menses anni reliquos [ad
duos scilicet interkalares post No- habeat: esseque jusHyrcano ejus-
vcmbrcm, ct ail Dccembrem] ab- que fiiiis et legatis ab eo missis
dicatus constilatii, suffectos Con- ludos et gladiatores spectamli in-
sulcs creavii Q. Fabium Maxi- ler senalorcs sedenlibus. Utque
iiiuin, ct C. Trcboniutn, et Fabio quotiescunque poslulaverint, a
morluo in d-iem anni- poslremara dictatore aut magislro equitum
suffecil C. Caniuiitm. in scnalum introducantur, et re-
Mulliet inaxin.i honores Caesari eis omnibus inlra decem
decreli sunl a senalu. Prae cacte- sponsum
dies reddalur, quid a senalu dc-
ris vero, ut DICTATOR PERPETUO
esset : et ul pr.T.nonienIMPERATO- cretum fuerit, > ct.c.
RIShaberet [Suelon. in Jul., c. 76]
quo scilicet.non res benegesla,
sed auctorilas in republica suinma C
significaretur. Diolib. 43; Appian.
lib. n Bell. civ.,pag. 494.
Post annum Cnnfusionis absolutum, paria jam facitint cum annis Jttlianis novaeordinafionis C. Julii Cac-
saris anni civiles Romanorum, aequatis rationibus ita imposlerum conlinuandi, ut sequilur.
Aiiiii Imperatores,ConsuiesRotnanorum, Anni Anni Judworum et finitimorum populo- Anni
Periodi res gestw el dOcumenta. ab Urbe Olym- rum Ponlifices, Reges, res gestw ante
Jiiliana' .. , ,. .. condita piadum etdocumenta. wram
elcycli Kalendis Januani. an[e anle Christi
Hyrcani pontificis annus 25.
Novilunihm niedium hora 5 el Patil. wstalem ..... „ . comm.
Ohjmp. Hyrcaui Judaeorum pontificis _j5_
niinut. 41 post meridiem Romae. '9^,?^
Pttlil 185. Icgati ad Caesarem missi circa (i- Biss.
Litter. Novilunium verum horis 15, 26 ^g' iv. ex ncm annj superioris ab. eodem,
Dom. post mcridiem Kalendarttm Janua-
4669 rii Romae. wlkis hoc ann0 1mnlum consule, et
D Ex Tabulis Aslroiio.m.d e la Hire. Olytnp. diclalore perpetuo , impelranl,
(Q D 184. perfcrri in senatu, cl conlirmari
21,14 Consules '" ea privilegia quae ex Josepho re-
CR C 1VLIVS. CAIiSAR. V. M. ANTONIVS.
censila sunl in fine anni praece-
M,r.
dentis.
SvF. P. CORNELIVS. P. F. Ilis addendttm cst edictum de
Tabula Cololiana apttd Grul., sodaliliis Judaeorumgenti lanluin-
fol. ccxcvm, ct in Tab. marm. roodo in urbe permissis a C. Cae-
Capitolinis sare cos. cum caetcra oronia ve-
C. IVLIVS. C F. C N.CAESAR VM. luisscl: de quo Josephus eodcm
Ant. cap. 17, lib. xiv. Tum ca quae se-
Ntunmi aurei et argentei quuntur. < Post mortem aulem
apud Vaillanl. Occon. Medio- Cacsaris M. Antonitis P. Dolabella
barb. et alios. coss. adrocalo senatti, cl inlrolu-
c. CAESAR, ctc, nos.'QUINT.DICT. clis Hyrcani legatis, relulerunl dc
ri'.i'.rf.T, coruin postnlaiis, ct amiciliam
4li
413 CIIR0N0LL CONSUL. ET CiES. ROM. ETC.
Amri Imperalores, Consules Romanpr^tn, " Anni . t Anni Judworum et finilimornm populo- Anni
Period res geslw et documenla. Urbis Olymp. rum Poutifiees, Reges,•res gestw JEram unie
Jul et . eond el documenra.
cticli ^' 'um,s Caesar sextum trium- „„__, cum cis rcnovavcrunt,et qttidquid Ghrisli.
@ 5 pbum cgit ovans ex monte Albano ct post pclicrunt. Senatitsconsttllo eis de-
26 Januarii. p":iL
crclum est. Dolahclla eliam, ac-
C. IVLIVS C.F. C N.CAESAR VIDICT. lilleris, scripsit
ccplis-ab Hyrcano
IIII OVANS.A. DCCIX EXMONTE AL- universain Asiain, et priinie
per
BANO vii K.FEBR.Fasli triiiinpli.
ejus provinciiE «ivitati Ephesio-
Capil. Grul. pag. rum in hunc modiim. Dolabella
IdibusMarlii C. Caesarin ciiria
imperator Epliesiorum magislrati-
a conjuratis 23 vulneribils cOnfos- bus S. P. Q. R. S. Alcxandcr
stts est. Suffeclus Coss. P. Cornc- filius Tbcodori legalus Ilyrcani
lius .Dolabclla. ac elhnarchae Judauormn
ponlificis
C. Oclavius haeres, ct in Jutiani mihi retulit de civibus suis, quod
familiam adoptatus, C. Julitts militarc non possint, eo quod ne-
Caesar inde diclus cst. Ex Apol- arma gestare", neqtte iter fa-
quc
lonia in Urbem redicns circa Ka- ccre fassit diebus Sabbalhis, ne-
lend Maii fnam xiv Kat Maii,
et in Cumano que viclum more palrio pnssent
Neapoli, postridic sibi quxrcre. Quamobrcm ego
cum Cicerone fuil [lib xiv, Episl. alii antc
qitoquc, qucmadinoiluro
10, ad Allic] lanta amicorum nic iropcralorcs, iiiiroiincs cos
frcquenlia stipari , et populari volo a mililia, pcrmilloqno. ul pa-
gtatia roborari ccepit Senalui 1+iis vivant moribus; convcnicii-
commemlalus a Cicerone, utcirca les .saci'orum causa, sicul leges
Augusttim oienseiii [ lunc sexli- eorunt piisliibiil, el conferentes
lem dicluiiij cxercilum cx coloniis in offerenila lcnipli). sacrificia :
cogerc privata impcnsa inslitcrit. voloque ut h;ec ipsa scribatis pcr
[Liylib cxvn. Florus lib iv, c. 4, urbcs provinciae singnlas, clc. Lu-
ei Tab Ancyranae].BelluroMacedo- cius aulem Lcntuliis consul pro
"iiiciimconlra Gelas, et Parlhicum, scnlentia de Jtt Jxis dixit: J.tidacos
et Legiones a C. Caesare paialae,
.civcs Romanos templa Judaic.t
M. Antonio decrelae stinl cum quo
babenics, el facicnles Ephcsi pro
Octaviusreconciliatus fuerat. Pro-
tribtinali, religionis ergo, iinniti-
vinciae assignalae. Acla Cacsavis ncs a militia pronuntiari xn Ka-
pleraque confirmala. Percussores lcndas Oclobres. Jos. ibi. qni haec
Caesaris, Brutus, el Cassitts, spc decreta narral in acrcis tabulis
ahjecta retinendae reip popularis, fixa in Capilolio. Snffraganlii.
in volunlarium exsilium Alhcnas hislorici Romani in ad-
Joscpho
concedunt. Velleius Iib n, c. 62. hacrcnte columna indicati, qui
Dio lib XLVII.
passim ab Antonio ciiam plnribiis
Ciccro hoc anno iler in Grae- aliis vcmlita, oblenlu Actorum
ciam susccplurus anle Olympia Caesaris, hiijiismodj privilegia in
[ad Atlicum lib. xv, ep. 24 et lib. .uncis labulis incisa atquc in Ca-
xvi,cp.7]ostendit Olympiadis 184 pitolio fixa fuissc confirmant.
ineuntis annum plurimum btiican- .. Mortuo Plolemacosola in iEjjy-
no caedisC. Caesaris esse allcgan-
pio rcgnal Clcopalra Jos lib xv,
dum.
cnp 4.
Anlonius Consul, poteslale et
facla per S. P. Q. R. cognoscendi,
ct cxsequendi de Actis Caesaris,
quac is jussisset, libcrtatcm, ct
jus RomanacCivilalis, el immuni-
tates populis, ac Dynastis passim
vendebat: dequchis omnibus toto
Capiiolio tabulae figcbantur. Cic.
Philip. 2 et lib. n, ad. fam. cp. 1.
Paterc. lib. n Pittt. in Ant. Dio
lib. XLIV,quae omnia coniprobanl
historiam Joscphi.
415 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM. VATIC. 4ffr
Anni Imperalores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Judworum et finilimorum populo- Anni
Per. res gestw et documenta. I rbis Olymp. rum Ponlifices, Reges, res gestw ante
Jut.et conditw et documenla. /Eram
cycti nnte Christi.
et post C. Cassius olim quaestor Crassi, 4*.
®-*."C VIBIVS. C F. C. N. PANSA PalU.
4670 A.HIRTIOS. A. F 709. Syria occupata, in Judaeam con-
22.15. g j. Cc IVLIVS. CAESAR (Octavia- A. P. tendil Procons Dio lib XLVII.et
A. CARRJNAS. C F. IIUS) ClpOSt sui juris fecit pro Republica A
cvF °-- PED|vsQ.F Palil. ludaea exegit argenti talenta 700.
P. VENT1D1VS. P. F 710.
184 HistJud in Bibl Poiygl Paris He-
Lapis Colotianus ap. Grut.
fol. ccxcvm. Olymp rodes ex Galilaea 100 lalenla;
Kal. Januariis Cicero, Philip- Ann totidem Hyrcanus misit Jos lib i
pica qiiinta, Antonium bello per- l ii belli c. 9. et lib xiv Anliquit
c. 18.
sequendum suadet. Poslridie Im-
perium extraordinarium C. Caesari Antipater Malichi fraude vene-
Ociavianodefertur. [Cic. Phil. xi,] „ no e medio tollitur. Phasaelus, et
Reconciliali Lepidus, Antonius, et Herodes filii ultionem differuut
Ciesar Triumviratum invadunl R. patris. Herodes, Cassio permit-
P.C. die v Kal DecembLapisCoIot. tehle, eumdem per salelliles con-
fodit Jos Anliq lib xiv. c. 20. et
ibi, et nummi el hislorici passim.
Cicero occiditur vn Id. Dec. lib i belli, c. 9.
dialog. de causis cor. el.
4671. L. Munatiusl.f.l. n. PlancusM. 710. II in Hyrcanus per Iegalos auream 43.
23.16. iEmilius m. f. q. n. Lepidus n, 711. coronam M. Antonio miltit, ro-
G. Man. Anlonius P. Sulpitius Cons. gans pro genlis suae libertalc, et
Luslrum non fecit. agris a Cassio ademplis, ul resli-
Fasli marm. Colotian. ap. Grut. luanlur. Qiiorura postulala Anto-
fol. 298. Ad Philippos Maeedoniae nius aequa existimans non modo
commissa pugna. Bruti et Cassii admisit, sed proposito ediclo Ty-
legiones xxi, cum tolidem M. An- f, ris , Sidoniis , Anliochenis, et
tonii et Caesaris, Cassius exutus Aradiis in eamdem senteniiam
castris se inlerficit. Brutus ilerato scripsit, ul liberi diraillerenlur
praelio victus se pariter conficit. Judaeisub hasla a C. Cassio, Cas-
Liv. lib. cxxiv; Palerc. lib. n, c. sianisve ventindali, et loca uni-
70. Plut in Brulo. Appian. lib. iv. versa , lisdem Judaeis simililer
Anloniusin Orientales Provincias, adempla redderenlur, essentque
Caesarin Occidenlalesproficiscun- rala privilegia , et jura beneficio
tur parlitis interse copiis,sed in- Dolabellae, ac suo Judaeorura
lerini Anlonius hiemavit Alhenis. gcnti concessa. Jos Iib. xiv,
Plut. in Antonio. c. 22.
4672. L. Antonius P. Servilius p. f. 711. iii mi Anligonus Ulius Aristobuli [qui 42.
24. 17. Rauricus, Lapis Colot. 712. fuerat frater Hyrcani Ponlificis]
F Anlouius ab Asianis praenua adversuspalruura, cujus Regno, et '
exigit 28 legionibus viclricibus Sacerdotio inhiabat, Parthorura
[quae sunt cum auxiliis virorum D arraa suscitat, duce Parbro, jam
170 millia] novera annorum tri- a Labieno excita contra Roma-
butum intra biennium, Appian. nos pactus mille talenta, et
lib iii, pag. 673, deindeabil in Sy- quingentas mulieres, si'ab Hyr-
riam. Oclavianus Cacsar, causam cano in se regnum transferanl,
de agris civium, qui Brulo ct ct Herodem una cura filiis inler-
Cassio faverant, dividendis inler ficiant.
milites Caesarianos, cum ab ipsis Herodem enim, et Phasaelum
nilitibus dirimendam curasset, tetrarchas constiluerat Antouius,
Fulvia illorum odium, Cacsargra- apud quem Daphni Anlochiae
tiam conciliavit. Hinc bellum in- proximaehoc annoagentem accu-
ter Cacsarcm et Fulviae maritum sabantur a Judaeorumproceribus.
Anlonium. Dio lib. XLVIII;Suet. in Auditolamen Hyrcano, qui filiam
Oct. c. 62. Bellum Perusinum Mariamnem Hcrodi desponderat
417 CHRONOL. CONSUL. ET CALS. ROM. ETG. 418
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Judworum et finilimorum populo- Anni
Per. res gestwet documenla. Urbis Olgmp. rum Pontifices, Reges, res gestw ante
lut. et conditw el documenta. Jiram
tycli. ante eumque praestantiorem in rep CJmatt
(9 J «i post adminislranda asserebat, Anlo-
Palil.
nius, neglecla accusatione, te-
trarcham ulrumque fralrem crea
veral. Jos lib xiv, c. 23.
.'•4673. Cn. Domitius m. f. Calvinus n. Parlhi a Lahieno excili Syriam, tit.
25.18. C. Asinius cn. f. Pollio. cum occupasscnl , ab Aiiligono Biss
E. D. Inniani Carinani agrii Nor. incilati Hierosolyniis poliunltir.
Cen. Pis. p. 139. Hyrcattum ponlificem caplivura
Suf. L. Cornelius 1. S. Suf. P. abducunt, et insliganlc Anligono
Cassidius P. f. auribus mulilaut, ne potilificalum
Fasti Lapidis Coioliam Grut. recuperel , in qtiem Anligonuiu
298. intrudunl ab Aarone LVIII.ilero-
Imp. Cacsar, L. Anlonio ad de- * des necquidquam conalus pro
dilionera compulso, Perusiain vi- Hycarno, et suis ditnicare, ad
cter ingressus, ltaliam tolam par- Arabasprimo, lum adCIeopalram
tim volunlate, parliin vi in pote- se recipit. Phasaclus ejus frater
slalem redigit. Antonius tn. Vir, 712. cuin Hyrcano in Galilacaroabdu-
morlua uxore Fulvia, Ca^sari re- A. P. clus, etin vincula coujcclus, alliso
conciliatus, cum illo dividit Roma- 715. ad parielem capile, vila excedit.
num Imperium. Orientalcs omncs P. P, Herodcs Romam propcrat, ubi ab
trans sinum Ionium titm insukc, Antonio, el Caesare ita benigne
quam Provincia: usque ad Euplira- , cxcipitur, ut praeler spem iis
Um Anlonio paruerunt. Occiden- auctoribus, cx S. C. rcgniim
lales vero Dalmalia, Hispania, et Judaeaeoblineat, deduclus in Capi-
Gallia, Caesari, qui Africam Lepi- lol medius inter Caeset Ant Dio
do jain assignaverat. Appian. p. lib Jos lib xiv, c. 24. 25. 26.
709, Dio. p. 374, Plul. in AnU HiilC l.MTIUM REGNIllEUODIS EX
MenseOclobris. Norisc P. p. 140. Q
s. c.
Olymp. Ilyrcani Pontificis 30. Anti- 40.
4674. L. Marcius Censorinus. 711. 18o gOI,iinsirUsi i. Herodis Regis 1.
26. 19. C. Calvisius Sabinus. A. P anitus i. _r
ante i%
C. Kal. Januarii L. Murcius L. f. 715. wsi. el Herodes ex llalia redux cnm
c. n, Censorinus Cos. ex Macedo- P P.
nia triuinphat. Fasti Capitoliui airnn ma»dalis ad Venlidium, ul He-
rodem conira Antigonuni jnvet:
triumphalcs. Grut. p. 296.
Vcntidius primo Labicnum, quod etiara C. Sosio Syriae
deinde etiam Parthos praeliosupe- et Ciliciae praefeclo niandal. He-
ratos expellit Cilicia.et Syria. Dio rodcs in Parlhica expeditione
lib. XLVIII elPalaesliiiamrecuperat, egregiam operam navat Ventidio :
et Roraae v Kal. Dec. Pro-cos. ex ita ut Parlhi, amisso Pacoro duce,
Tauro Monle, el Parlhis trium- et xx millibus suorum caesis,
anno Fasti inlra Mediam, el Mesopolamiam
pliat sequentc. triumph
redacti sint. Vell Pat 1. n, c. 78.
Capilolini ap. Grul. fol. 296.
Jos I. xiv. c. 27. Dio lib. XLIX,elc.
4675. App. Claudius Pulcher. 714- ii. m. Hyrcan 51. Antis 2. Herodis 2. 39.
23. i. C. Norbanus Flaccus. A. P. 3.
B. Iliuc AERABISPANICA deducilut'. 715. Vere itieunte Herodes duas legio-
Doinilius Calvinus Proconsul in P. P. ncs, C. Sosius XI ad Hierosolymac
poteslalem Caesarisanno superiori obsidionem adducunl. Expugnant UIERO-
reduxerat llispaniam jussam tri- mense lerlio in jejunii solemnilate SOI.VMA
bula pendcre ex KaleiulisJan. Iui- Jos lib xiv. in fiit. Anno Sabbatico sosio LT
JF.RK jtts anni, unde incipii ^Era Hispa- incunle. Card Noris Cenoi Pis ET IIE-
IIISPV- nica. pag 145. ex Dione lib XLIX.his RODF.
NICA. P.VENTIDIVS P. F. PROCOS EXTAVRO Coss. Anligonus ad Anloniuin CAPTA.
HONTE ET PARTHEIS. V. K. DECEHB. perductus, cruci alligatus, flagris
8. V. C DCCXV. c;i'stts, ac deiiiJe.iuguIalus : in
i!0 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 420
Anni lmperalores,Consules Romanorum, Anni A Anni Juttworum et finilimorum populo- Anni
Perio- res gestw et docutnenta. .U.C.. olymp.'. rtim Ponlifices, Reges, resgestw ante
di Jul. .1 ,«.,. inie Olijmp. el documenla. /Eram
et cycli Fasl •""umph. Capitolim. el posl ^ 0" qno Assamonaeorttm principatus Cltristi
AJ Orodes Parlh. RexfiliumPhraa- Palil. desiit post annos 126, a Juda
tem regno praeficit. Dio.
Maccabaeo.Dio et Jos ibi.
4676. M. Vipsanius L. F. Agrippa. 715. Anan 1, Herodis 38.
28-2. Hyrcani 32,
L. Canitiius L. F. Gallus. A. P.
5, 4.
A. Dio lib. XI.IX. ,716. Ilircanus Ponlifex a Parlhis de-
Triumviri R.P. L. absoluto qnin- P. P.
lenlus, cognito, qnod Herodcs re-
qiicnnio TriumViralus,-pridie Kal. gnaret, licet honeste detineretur
Jan. ad aliud quinquetinium sc et a Jtid:eis ibi degenli-
Babylone,
iterttm iti Viros renuntiarunt bus lanquam Ponlifcx, ac Rex
inciioanduin cx Kal. Jan. hujiis coleretur [Phraale Parlhorum
anni. Lapis Capit. sup. ad ann. 710. id permittente], impctrare
Rege
V. C. M. Agrippa Bello Siculo in- .. maluil, ul ad Hcrodein proficisce-
ctimbil conlra Sextum Pompeiuin, retur. Comiter excepit socerum
et porltim Baiarum aperil. Dio
Herodes, sed Ponlificem creat
lib. xLviii, p. 388. Ananklum ab Aarone LVIII, Jos
lib xv, cap 1 et 2, cum Hyrcanus
esset auribus mulilatus, et cutn
Herodes caveret nobilem creare
Pontificcm Jos ibi.
4677. L. Gellius L. f. Publicola. 716.
Olymp. Ananielis 2, Herodis 4. 37.
1.3. M.Cocceius Nerva.Diolib. XLIXA. P- Antonius suasus ab Annenitc Btss.
186.
C.F. Cn. Doniitius. m.f.m.n. Calvinus 718,
AMK.iv. Rege AtarasdeTigranis filio, con
"Pro Cos. Hispania xvi K. sextil. A. P. P. t
et 186. tra Medortim regem sasctpit bel»
DCCXVII. lmp. Caesar. Divi. f. c. n. n.
P. P. luiti Parthis favenlem, elPolemc-
iii- VIR.R. P. c. ii. ovans. ex. Sici-
ann. 1. nem Ponli regem socium bclli
lia. Ibid. Noveuib. A. DCCXVII. Fasti
- adbibet. Alexandra uxor Alexan-
liiiimph. Capitol. dri Arislobuli regis filii, per Cleo-
Triumviratus Lepido abrogatus .
vita concessa : ipse relegatus Cir- patram curat Herodi insinnari, ut
Siimmum Ponlificatum filio suo
ccios. Aristobulo conferat, horlalu M.
Antonii Jos lib xv, c. 2. Is cst ab
Aaroiienx.
4C78 L. Cornificius 1. f. Arislobuli 1. Herodis 5.
2, 4 Sex. Poropeius 1. f. Herodes pontificaium abrogat
E. Dio lib. XLIX. Ananieli, et confert Aristobulo
llis coss. Sextus Pompeius Cne,- adolescenti annorum 17 quem
Magni filius de.infelici expedilione festo] Tabernaculorura, sacris
Antonii in Parlhos certior faclus, operatum, ad nalandum de in-
in spem elalus se illis adjungendi duslria invitalum sttffocari insi-
in Asiam Irajicit, uhi ab Amynla, diose curat, ab Aar. LIX.
principe Galatiae, Lycaonise. el Ananielus ilerum pontifex suf- 3t.
Panipbyliae ab Antonio consliiu- 717 i, II focalo subrogatur ab Aarone an-
lus, ad dcditionem compulsus, A.P. lea LVHI, nunc LX.Antonius ab
Mileli jugulalur. Appian. lib. v. 718 infelici expeditione in Syriam re-
Dio lib. XLIX,p. 405, ctc. v ,J dux Herodis muneribus placalur
apud se delati de morte Aristo-
buli. Jos. lib. xv, c. 4.
4679 M. Antonius m. f. 11. Abdic. Ananielis 3. Hcrodis 6. 55
5, 5 K. Januar. in ejus locum suf. L. 718 ii, i;i Herodes domesticis, in reditu ab
D. Scribonius Libo. A. P. Antonio, criminalionibus suarum
L. Sempronius Atratiinis. 719 inulierum irrilalus in cognalos
LapisFast. municip. ap.Grut. P. P. saevit.Jos. lib. xv, cap. 4. Cleopa-
' tra irrelitum suis
ccic amoribus Anto-
His coss. Bellum ILLVRICVM nium inducit ad aiiqiiol conler-
el Bellum UARsicvu,ibi minas regioncs sibi tribuendas.
c. sosivs. c. F. T. \. PROcos. Flagilabat Judaeam, cl Arabiani
121 CHRONOL. CONSUL. ET C^ES. ROM. ETC. 422
Awii lmpcralores,ConsiilesRomanoruin, Anni A Aimi Judworum el finitiinornm populo- Anni
Period. res geslwel documcnta. U. C. Olymp. rum Ponlifices, Reges, res gestw ante
Jul. et ante el docuntenla. JEram
cucli EX- 1VDAEA " i NONAS SEP- e_ p0St ..... dan , .
, suis ., Chrisii
TEMBR. A.DCCXIX Pa/»7. sibi aderoptas rcgibus
J
(___)
C.NORBANVS. C F.FLACCVS. PRO- Verum Antonius restitil, largitus
COS « tamen marilima loca a fluvio E-
EXUISPANIA IVID.OCTOBR. A. Iciilhero ad ^Egyptum praelcr Ty-
DCCXIX rum, cl Sidonero, ibi.
Fasti triumphales Capitolini. Morluo pontifici Judaeorurasuc-
ccdil Jestts filitts Phahae ab Aa-
4680 Imp. Caesar Divi f. u eadcni 719 rone LXI.
4, 6 dic Kal. Abdicavit. In ejus Io- a. P. Jesu fil.Phabocl. Hcrodis 7. 54
C. ctim suf. 720 III et Hcrodes auxiha ab Antonio post
L. Volcalius 1.f. Tullus. ;.'. P. liii bellum Mediaesibi reraissa edttcit
Idem lapis Fastorum municip. conlra Arabas, et vario marle cum
ap. Grut. f. ccic, et Frontin. his JJ illis confligit.
coss. nolal V. C. ann. DCCXIX, et Antoniiis cum rege Mcdorum
posl annos xm. C. Senlium P. socictalcm bclli junxerat, ipsi
Lucretium cos. Boccho rege Mau- conlra Persas, sibi conlra Cxsa-
ritaniae deftinclo, Maurilania in rcm ,* qttod is Provincias Lcpidi
Provinciam redacla. Dio 1. JXLIX. sibi usurpassct. Idcm Antonius
Simultates gliscunl inter Caesa- Armeniae rcgcm per fraudem ca-
rem, ei Anlon. ptum, et vinctum in trittmpho
720 ducit Alcxandriam, et regna di-
721 vidit inlcr filios Cleopatrae. Dio
4681 Cn. Domilius Ahcnobarbus. lib. XLIX.
5, 7 C. Sosius. ,01. 186 Jesu2. Herodis8. 35
' iin et Hillel
BA Idcm lapis, qui enumcral eiiam Babylonius ex Davidica Bitt,
siilfcclos. : 187, i stirpe floret: ex hujus discipulo-
Kal. Januarii consulum allcr- rum numeroso ccelu Jonaihan
calio occasionem dal belli civilis Q U/zielis f. atictor Chaldaicac Pa-
inlcr Cacsarem,et Anlonium. Dio raphrascos clarissimus babclur.
sub init. lib. L. Inter Hillelem bunc, ct Samma-
His coss. Dionys. Halicarn. in iain orlo dissidio familiae, sub-
oriunlur Scribaruro, et Pharisx>o-
praef. bist. numerat Olyinpiadcin
iiietitttem 187, ut ex bieimio sc- rnin, S. Hieronym. iu Isaiain lib.
qucnti colligitur, ubi in diebus iii, cap. 8, el ex illo Ussciius in
acstivis nnmcrat mediam. Amial.
4682 Imp. Caes.Divi f. m. Jesu 3. Hcrodis 9. 52
6, 8 M. Valerius M. f. M. n. Messala 721 i, ii Contra Arabutn regem Arctam,
C. Corvin. Herodes tributorum causa arnia
Idcm lapis, AA. passim. ac 722 • movct. Jos. lib. xv, c. 6.
PVGNA ACTIACA commissa 4 Non. Jttdia vehementi terracmolu
Sepl. Palercul. H, 84. Vide Noris coiiculitur c. 7.
Ccn. Pis. p. 159. Augusltis post llcrodes in discrimen adduclum
rj
AERA cara vicloriam in Asiam Procon- in se timens, quod favissel Anto-
ex sularem profeclus eamdent sialiin nio, posf Acliacain vicloria.rt, ne
VICTORobtinuil. Ex Africae proxima JE- Hircantts adhuc snpersles in re-
iv ACT. gypti partc, Pinaritts Scarpus ex
gnum rcslitualur, de illius ncce
ct Antonii prafeciis ad cum dcfeeil. dcliberal. Ibi. cap. 9.
AVG.IN Didius legalus Caesaris Syriani
SYRIA.occupavil. Unde AERA AVG.INSV-
R!Acx Autttm.Vide Noris Ep. Syr.
p. 251, cdil. Lips.
4683 lmp. CaesarDivi f. nn. ii, ni. Jesu 4. Hcrodis 10. 31
7,9 M. Licinius M. f. m. n. Cras- 722. Ilcrodes posl mlcrceptas Hir-
F. stis cani lilleras ad MalchuinArabum
BELLVM ALEXANDRJNVM 725. regcm, suasu Alexandrac filiae
ldem Inpis, qui ct stiffccloscoss. scriplas ad impelinndum liospi-
AJ3 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 424
Anm lmperatores,ConsulesRoinanorunt, Auni A Anni%Judworum et finillimornm populo- Anni
Piriodi res geslw el documerila. U.C. Oyinp. rum Pcntifices, Reges, res geslw anle
Jul. et nominat. .... m ii- anle et documeiilu. /Ernm
cvcli : hos uiter M. Tullium el pos[ Ghristt
lium ac tutclam, eumdem qnasi
Ciceronis oraloris filium, qui de Pulit.
^ j. reum majestalis Synedrio perac-
profligato Anlonio litteras Augitsli lura occidit. Jos. ibi. Tum ad Au-
pro concione recilavit. Plularch.
gusluin properai in Cyprum posilo
in Cic. Appian. lib. iv, bell. civ dia,!emate supplex. Supra spem
Dio bb. LI, clc.
Regnum ab AnlonioHerodi datum
Atiionius non sine prodilione Vtctor Attgustus auxit Tacit. hist.
a
Cleopalrac, classe, el copiis ad
deslilu- 1.1, c. 9; Jos. Iih. xv, c. 9; Jos.
Aitgustum deficientibus, lib. xv, c.10; et Belli lib.i, c. 15.
lus, in praclio Alexandrino se in-
et Augusto per Syriam contra Anto-
lerimit, paulo post Cleopatra. nium moventi, Herodes dona ad
^Egypto in poteslatein redactae
SOO talenla dedit. Jos. lib. xv,
Auguslus projficit C. Cornclimn
B clO.
Gallura.
^RA HillC EPOCHA AYGVSTl ALEXAS-
AVG. DRINAex qua Censorin. anno
ALRXAN- Chrisli 238 compulal annos
DRl.NA.268.
4684 lmp. Cassar Divi f. V. Jesu 5. Herodis II. 30
?, 10 Sex Appuleitts. 725 iti, tv M. Valcrius Messala cum im-
E. Idem lapis, et lapis Ancyr. et 724 perio exlraordinario in Syriam
Grul. mitlitur Dio1. LI, sed cilo revo-
Kalcndis Januar. agente Sami calur, ut bello Aquitanico dux
Caesare, in ejus verba Romx ju- praesit. Noris Cen. Pis. p. 289, ex
laturo est, actaque ejus confir- Dione; Q. Didio Syriae Praeside.
mala. Dio lib. LI, p. 456. Ibi.
Coesardicltis est IMPERATOR. IU. Angustus mense Sextili Urbcm
p. 458, qui ct lantim clusil ibi p. ingressus tnplicem triumphtim
457, et Patriciorum numertim C egit 1 de Pannon. Dalmalis, et la-
auxit. Lap. Ancyr. ap. Gruter. p. pydit 2 navalem de Vict. Actiaca,
CLXXXI, cum Ccnsor essct ctiui M. 5 de subacla ^Egypto. Macrob. 1
Agrippn, ibi. Sat., c. 12, v Kal. Sept. Ara Vi-
ctoriaein Curia dedicata est. Vel.
Kalend. in aedib.Fames. ap. Grut.
cxxvi.
4'J85 Imp. Caesar Divi f. vn. 724 01. 187 Jesu 6. Herodis 12. 29
9,11 M. Vipsanius l.f. Agrippa II. 725 IV et Herodes efleratus ac delniioni- Bist
DC Bellum Cunlabrkum [lapis An- olymp. bus, et suspicionibus incilatus,
cyranus] et Gallicum, in quo 188 Mariamnem uxorem et Alexan-
Messala Aquilanos domat. i dram socruni interficit. Jos. I. xv,
AERA Ludi qiiinquennales pro Actinca c. 11.
IMPERIIYict. inslituli, quos etiam aetale Mariamnis injttsla damnatio [de-
DIXEN-sua conlinualos asserit Dio lib. tecta post mnrtem ejusinnocenlin]
NALIS Lin. Vide Cenot. Pis. pag. 295. D Ilerodem lorquel. Hujus criminis
ACG. Augustus lege de imperio a se re- pcenam inierpretanlttr Jiidaei pe-
linendo, qttod dimissurus videba- slilentiani, quae Hierosolyrois
lurj in decennium lala, Provincias grassata procerum plurimos as-
dividit, pacalas Senalui ac Po- suropsil. Jos. lib. xv, c. 11.
pulo vero bellis expositas reii-
nuit. Diolib. xin.Idibus Jan.Ovid.
Fast.
4686 Irap. Caesar Div. f. vn. 725 Olymp. Jesu 7. Herod. 15, ex S. C. 10 2S
B M. Vipsanins L. f. Agrippa m. 726 i a inor. Aniig.
10, 12. Lapjs in pai. Farnes. ap. Grut. ii Herodes, qui Coslabaro Idumaco
ccxxiv, 1. sororent Salomen matriinonio jun-
His coss. Caesar AUGUSTOS dictus xerat, eumdem a prima accusa-
fuil ex sententia Munatii Planci. lione precibns Salorocs donaluni,
*S5 CIIRONOL. CONSUL. ET C-ES. ROM. ETC. >v 4?6
Anni Jfflpern/or«s,Co««HlesRomnnor«m Anni A Aiini Judworum et fiiiitimornm popnlo- Anni
Per.Jut. res gestw-,el documenla. U.C. Oltjmp. rttm Ponlifices, reges, res geslw, ante
et eycli. _. ... .._ nnle et et documenta. JEram
&» Dio bb. 53. pos[
JERAKV- Censorin. de die nat. c. 21, ex Palil nunc ilcrum delatura, et ab uxore _gg'
CUSTOR.QU0eurn soluiTtcudendae moneiae . rcpudiaturn nccat. Tum vero a
Censori. a~,r#et. ... ,. • patriis ritibus deflectens Herodes
dkta ex ar«'"Poleslalem habnisse
quacom- ptttat Vaillant. in tab. xx, fam. peregrina inslituta induxit, thca-
pntat ju^_noc >nno MessalaCorvfnus ex tro, et amphilheatro excitatis et
21*5 certaminibus alhleticis quinqueh-
<A Ch. Gaffia iriumphum egit vn K. Oei.
238 *. DCCXXVI. Fasii trithnph. Vide nal. in honorem Augusli Hieroso-
Noris Cen. Pis. 288. lymae inveclis. Jos.lib. 15, c. 11.
4687 lmp Caesar Divi f. Atig. vm. 72S n Jesu 8. Herodis 14 ex S. C. 27
11, 13 T. Slatilius T. f. Taurus n. 727 ni Herodes e Judaeorum primori-
A Idem lapis in Pal. Farnes. ap. bus conjuraios decem, violatac re-
Gful. 254,1. Auguslus in Brilan- ligionis causa sc illuro inlerficcre
niam expeditione suscepia occur- B conalos ultro confessos morte af-
rentibtts Britannorum legatis pla- ficit. Jos. ibi.
catus in Gallia subsislit, et in Cornelio Gaflo ex S. C. dam-
Hispaniam profectus Cantabros nato sed maturata caedcsibi mor-
domat. Ibi legatos Indorum a tem infcrenii successor dalur in
Pandione rege missos excipit, et praefeclura ^Egypli Pclronius.
Scyiharum.Horal. inCarm. secnl. Dio 1. 53.
et lib. 4, Od. 14.
4688 Imp. Caesardivi f. Aug. ix. 727 m Jesu 9. Herodis 15 Cx S. G. 26
f_, 14 M. Junius D. f. m. n. Silanus 728 tv Herodes contra scdilioncs populi
G Idem Lapis. Augustus consula- securilati suae consulens Sama-
tum ix iniit Taracone (Suelon. in riara munire et dc Augusti no-
Octav. c. 26] labente anno 3, inine SEBASTEN appeilare, nec non
olympiadis 188. Euseb. Chr. quo Turrcm Stratonis arcem allerani
Indorum legalos excepit, ibi et consliltiere et pattlo post C-ESA-
ult. *» BEAMvocare instiluit, in Galikca
Syncell. eum Floro lib. 4, c.
Sueton, inOcfc.c. 21. Gabalam, Esthmotiitim in Peraea.
Jani templum iterum clusit. Dio Jos. lib. 15, c 11. Aminta regc
lib. 53, Augusla emerila in Lusi- mortuo; Galatia in proviiici.ini
tania ab Auguslo condita. Pan- redacta cum Lycaonia et Lollio
iheon Romaeab Agrippa. Dio lib. trailita. Rufus.
53.
HINC incipit MWK COPTICA in jfcgypto ei ^ERA SEBASTENORUMin Syritu
Anni lmperatores, ConsulesRomanorum Anni Anni Judworum et finilimorum populo- Anni
Per.Jul. res gestw, el docnmenla. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, res gestw, ante
et cycH. onie et el documenta. /Eram
(jb\) post Patit. Ch.
4689 Imp Caesar div. f. Aug. x. 723 729 Olymp. Jesu 10 Herod. 16,ex S. C. et a 25
13,15 C. Norbanus Flaccus. U 188 morle Anligoni 15. Biss.
F E Idem lapis Farnesianus. iv SaranritaepridemriuncSEDASTENi.CRA
iElras Gallus terlius Praefccttis et 189 epocham suam hinc ordiunlur, ut SEBA-
Augustalis ^Egypti expedilionem I ex eorum liummis osfendit card STENO-
suscipit contra Arabas, lentaturtis Noris. Ep. Syr. pag 534, edit Lips RDU in
eliam, iEthiopum terminoset Tro- anno sterililalis ac peslilentiae in Stjtia
glodilicam Regionem. Strabo lib Judaea Hcrodis xin, a raorle An-
2, p. 118 et lib 17, p. 816. tigoni indicalo apud Josephum
Coptitae ^Egyplii ^Erain suam lib 15, c. 13. Terentio Varronele-
hinc deducunt recepto anno Ju- gato Augusli in Syria et procos
liano, Tholh. die Aug 29 Peta- card Nor Cen Pis. pag 290, ex Jos
vius _lib x,cap71. iElius Gallus tenius Jlgypti prae-
fectus. Nabalheorum Arabum rex
Obodas. Strabo lib 16, pag780,
et Aretas qtti Gallum amice susci-
pit. t
PATROL. CXXVII. 14
427 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 428.
Anni Imperatores,ConsutesRomanorum Anni \ Anni Judworum el finiiimorum populo- Anni
Per. Jul. res gestw, el documenta. U. C. Otgmp. rum Pontifices, reges, res gestce ame
et cttcli. , „ _. .. , xi. ante et el documenla. JEram
Imp Caesar.Divif. Aug _,pal Ch
(jjfo i Jesu H, Herod 10, ex S. C. et <^"
4690 Cn. CalpurniusCn.f.Cn.n.Piso. 729
14,16 Idem lapis Farnesian. 730 ii 14, ab. 4.
Siraoti.BoccliifilI, ab Aarone62.
D Augustus abdicavit [Idem Iapis]
in Albanura profectus [Dio lib. Herodesamoto aponlificaluJesu
Phabelis filiosubstituil Simonem
53], subslitulo in sui locuni L.
AUG Sestio, circa initium April. et ex Uoetbi Alexandrini filium cujus
TR die v, Kal Jul TRIBUNJC POTESTA- filiam Mariamncm ducit uxo-
rem. Jos., lib. 15, cap. 12, et
FOT TEMaccepit, cum anlea etiam di-
ctaluram oblatam conslanter re- 18, cap7. Is ab Aarone numer
LXI. P Petronius arma romaua
cusasset. Patin in Suelon f. 139.
Phraates III Scytharum auxilio promovetullra Syenem m. p. 870,
in regnum restitulus legalos ad in iElhiopas [Plin lib 6, cap 29J,
Caesarem mitlit repetens iilium 1g quorutn regina Candaces resli-
obsidem sibi reddi, el tradi Tiri- tucre coacta est abduclas Cesaris
dalem. Hunc retinet Augustus, staluas. Strabo lib 17, pag 820,
illum concedit; sed repelit signa Diolib 54, pag 524.
sub Crasso et Anlonio antissa Agrippaob simultates cum Mar-
Justin. lib. 42, Dio I. 55. celloin Syriam raissus subsistil in
Leslo insula. Dio ibi.
HING PER ANNUAS TRIBUNICLVSPOTESTATES ROM. PRINCIPUMTEMPORADISTINCTE
NUMERANTUR.
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum Anni Anni Judworum et finilimorumpopulo- Anni
Per.Jul. res geslw, et documenia. U. C. Olymp. mm Pontifices, reges, res geslw anle
ante et et documenla. JEr.Ck.
post
Puhl.
4691 ImpCaesar Aug tr. p. I el n. 750 it Simonis 1, 2. Hcrodis 18 ex 23
C tii S. C.
15, 17 , . L. Arrunlitts
C Coss C. (lauilius Marccllus HerodesCaesarereportum magni-
iEsernintts ficenier construit Pyraeo parem.
Vignol ex antiq lap Puteolano Plcraque saxa in fundamentis ja-
in lib de Col. Pii pag 192. cta longiltidped 50, lalilud 18, al-
Numrai aur el arg Auguslo cttsi. lilud 9. Templum quoque slaluit
Divi f. Cos xi. tr. p. u. 7mp viu, Caesari, nec non theatrum, et ain-
et in parle aversa tres globi, in pbilhealrum lapidca : ejus deni-
quibus EUROpa ASiaAFuicas. r. Q. quegraliam caplal Ciesareaeno-
B. circum M. Coccejus Neva m. mine civitali iinposilo. Joseph xv,
Vir His Coss Augustus in Sici- cap 13.
liam profeclus est ut cam, ac
omnesalias ad Syriam usque Pro-
vincias conslitucret. Dio iib 54.
Vide Noris Cen Pis, pag 292.
4692 Imp Augustus Tr. P ii, in. 751 III Simonis 2, 5. Herod 19, ex 2SJ
C©1! r« ^EmiliusLepidus 732 iv S. C.
^08*5 Q-
M. Lollius
16,18 Herodes cogilans de templo in-
R Lapis Cololianus ap. Grul fol. staurando maleriam convelill. Jo-
ccxcvm. seph lib 15,cap 14. Hinc anni 46,
Horatius in finelib i. Epistolarura ad primum Pascha Chrisli praedi-
his Coss. implere se scribil aetalis cantis numeranlur.Joannis2,20.
annum 44. Idem Herodes filios suos Ari-
Auguslus Agrippam Praefectum stobulum el Alexandrum Roniam
Urbi creat. mittit salulalum Caesarem et tit
Dio lib 54. Vide Cen Pisan p. moribus Romanorum asstiescant.
_92,eique Juliam dat uxorem. Sy- Augustus his permotus ofliciisre-
racusas coloniamfacit. InGracciam gnum ipsiusauget accessione Tra-
transit. Dioibi. chonilidis ct Bataneae,dum Syriae
429 CIIRONOL. CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 450
Anni lmperatoret, Consul.esRomanorum Anni tA Anni Judworum et finitimorum populo- Anui
Per.Jul. resgeslw, et documenta. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, res.gestw, antc
et cycii. anle et el documenla. JEram
•* ci
a praesidet Varro. Jos xv, 15. Vide
. . C. Noris Cen Pis pag 290.
4695 Imp. C. Aug trib pot. m, iv. 732 Olymp. Simonis3,4.HerodexS.C.20,a 21
*7, 19 T„OO M-Apuleius Sex f. Nepos. 753 morte Antlg 17.Josephlib 15, c 13. BiK*
j*9rt
A G 'uoss P. Silius Nerva. 190 Herodes a Gadarensibus apud
Idem lapis. Auguslus in Samo i Augustum accusatus, quasi tyran-
excipit legatos Candacis Reginae. nice regnum adminislraret, non
Ex his Inde in Asiam pergit. Armeniae modo absolutus est a Caesare, sed
Coss niajoris populo Arlabazen aceu- accessione nova donatus regtonts
incipit santi, et Tigranem Romae obsi- ad fonles Jordanis, lemplum ex-
dem petenti regem concedit, et citat in honorem Augttsli, ubi Pa-
*RA per Tiberium induci in regnum nis spelunca sub monte Hermon,
ANA- bunc jubet. Dio lib 54. Tacit An- ]
B a gentibus diclo Panio unde et
ZARBInal lib 2, c. 3, et Nummi. Tyrii et urbs proxima Paneas vocalur, et
Noris Sidonii ab Auguslo libertale mul- Caesarea Augusta sub Panio ab
Ep. tati propter facliones. Dio p. 525 flerode tetrarcha liujtis filio con-
Syr M. Cicero oratoris f. Syriae lega- dita post annos circiter 20. Vide
p. 370. lus Appian lib 4. card. Noris Ep. Syr., pag 450.
4694 Imper Caesdivif. Attgtr. p. IV,v^ 733 Simonis 4, 5. Herod ex S. C. 20
*8- * "oi 20 a morleAnlig 18
L0""s C Sentius Saturninus
F Q. Lucretius [ Vipsalio] Herodeshoc anno xvm regni a
Screverius ii. Fronlino legit Ve- morte Antigoni niateriajam arite
spillo. i convecta aggreditur novam stru-
Suf M. Minucius p.;f. ii cturam lempli Ilierosolymitani e
Idera lapis. His Coss Agrippa in lapidus candidis longis cubit 25,
urbera perducit Aquam Virginem. lat 12, alt 8. Jos lib 15, cap 14.
Fronlin.Virgilius poeta his Coss mo- , Turrim ab Assamoneis in arcera
- erectam, ubi asservabatur stola
ritur.DonalusinejusvilaAiigusius >
Roraamreverlilur.Videcard Nor. Porrtificalis, muniyit, et -voctrvit
Cenet Pis. pag 293, ubi de M. Antoniam, et cryptam ab ea per-
Cicerooe oraloris filio Syriae le-- ducentem in alteram turrim ad .
gato,pag294. portam orienlatem tetnpli. Jos tib
15, cap ull.
4695 ImpCaesdivi f. Aug tr. p. v. v«. 73i Sim5, 6, Herodis «x S.C. 22, 19
19 2 P- Cornelius p. f. Leniu- 733 a lti. Ant. 19.
P lus Marcettin. Herodes Romam navigat, et fl-
14065 Gn. Cornelius Lenltilus Au- ii lios ab Augusto recipil, bonis ar-
gur.
£ Uem iapis : et lapis Ancyrap. iii tibtis instructos domum reducit,
Grut-231. L.Cornelius p. f. Bal- uxores ulriqae jungit, Aristobulo .
bus pro Cos ad diem vi Kal April Beretiicen Salomes sororis filiam,
Alexandro aulem Archelai Cap-
triamph ex Africa A. DCCXXXJV.
Fasti triuraph ap. Grat fol ccc. 0 • padocnm regis AliamGlaphyram.
CnmGaramantasdomuisset. Solin Jos lib 16 c. 1 et 2.
Phn. tib 5. Censoria polestas Au-
gusto collata
4696 Imp. Caesdivif. Aug tr.p. vi, vn 755 Sira 6, 7. Her ex S. C. 23, a 18
20 3 ^0** C. Furnius c. f. 736 m. Anlig 20.
D C. Junius [Siianus.] Alexander et Aristobulus filii in
His Coss ludi saeculares Quincti III Palaestinam cum patre reversi
ex lapide. Farnesiano apud Grut, iv Salomes ac Phreorae insidiis appe-
cccxxvui, i. tuntur. Joseph lib 16, c. 1,
Nummiauret argAugusli tr. p.
VJI,p. a.L. Mescinkis Rufus iu.
Vir Ctppus in quo IMPC-ESA.UG
LUDSECxv s. r.
431 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 452
Anni Imperatores, Consules,Romanotum Anni A '• Anni' Judworum el finitimorum popuh- Anni
Per.Jul. ret 'gestw, et documenla, U. C. Otymp. rum Ponlifices reges, res -gestw, JErw
et cycli. anle et el documenta. - Christl.
®5> . - ., ? . . poslPalil.
4697 ImPG*s***f- Au8lr- P- vii, vnr . 73g '- Olymp, Siin 7, 8 Herod ex S. C- 24, a Bj?
L. Domitius An. f. (Ahe- '757 ^0 m. A.21.
2lJ4
C B Coss [nobarbus) iv Herodes honorifice invilat in
P. Cornelius Scipio eiOl Asia agentera Agrippam post Iu-
Suf L. Tarius Rufus. 191 dos Acliacos a xv, viris h. aniio
Idem lapis i se Praeside celebratos mense se-
pediCaliotempIiQuirini. Diolib ., plembri, el in Syriam proficiscenr
54. His Coss Aug in Gailiam pro- tem, sibi. decrelam Provinciam.
fectusest ob bella ibidem conci- Joslib 15, c. 2.
tala. Ib. Agrippa Hecalombem Deo immo-
lat Hierosolymis. Ibi.
4698 Irap CaesAug tr. pag viii, ix 737 Siraonis 8 et 9. Herbdis 25, 16/
2"2' 5 r«c= M- Livius Hrusus 1. f. 738
A uoss L. l Asander Rex Bospliori moritur,.
Calpitrniiis Piso
Bellum RiiETictjM. II cui Scribonius quidam succedere
ldem lapis. [Ab utroque Nerone conalur, Dio et ex eo Calvis. Bos-
fratre hoc bellum geritur. Horat puoraiiorum molibus occurrere ,'
od 14, lib 4 Carm. His Coss satagens AgrippaOccasionemprae- ,
triuraphant P. Silius proconsul ex bel Herodi Regi se comparandi ad
Alpibus et Pannon et L. Asinius Agrippae coniitalum, et ad pttira
prpconsttl de Sauromalis. Ex fast pro. Judaersbenelicia ab jpso itn- .
tr. Lyd. petranda. Joseph lib 16, c. 4 et 5.
4699 Inip Auguslus tr. p. ix et x. 757 Sim 9,10. Herod ex S. C. 26, 15
c!lcli M. Licinius m. f. m. n. 738 a m. A. 25.
(&3> rooss Crassii9 . Herodes Agrippam his Coss
23 ' 6 Cn. Cbrnelius Cn. f. Leii- n contra Bosphoranos movenlcm
tulusAugur. m coinilatur, doncc eOsdem victos
ldem lapis, et aliusap. Vignolde
Col Pii fol 231, et lapis Ancyra- n Agrippa tradat'Poletaoni Kegi.
Etinidem Agrippam Iliensibus ira-
nus. His Coss Alpini a maresu-
domiti et sub tum placat ct Judaeis Ibiiiaeimmtt-
pero ad infernm
nitatcm abillo impeirat. Joslib 16,
Romani imperii dilionem redacti
in erectum. c 5,4. Disstdracl del.ttionesdoine-
Tropteum Alpibus sticacIlerodem vexntit. Josibi c. 6.
Plinlib3cap20.
xi. - 739 » SimlO, 11. HenKlcx S. C.27 "
4709 kapAuguswsir. pagxet a M. C. 24.
74t)
24,7 rCoss Ti. Claudius Ti. f.f. Varus Nero III Agrippa cum annis decemAsiae
p p> Qujtrtiiius Sex
IV dioecesiinet Syriam administras-••
ldem lapis et Fabrett inscrip set, in Italiain revocaltir nt bcl-
p. 201. HoCanno motluo Lepido lum Pannonicuinadniiiiistret cuin
AUCO6TUS PONTIFEXMAXIMUS crea- M. Vinicio, eiqne in Syria sarro-
tus esi Prid Non Marlii. Veius
gatur M. TMus. Strab. Jos1. 16
Kalend in PalFarnes apudGntt. c. 6, in fia. Vide Noris Ep; Syr
Agrippa *rib. pot. donatur. in D p. 254 et Paterc lib 2, Herodes
aliuJ quiiiquemiiura. Dio iib. 54.
Agrippaecommendai fiUum Anti-
palrum, ut Romam securo perdu- .
cat. Jos ibi.
4701 Auguslus Pont. Max. ir. p. xi, 740 Olymp. Simon 11, 12. Herod ex S. C. 13
25 8 xii. ~1^ 191 28, a m. A. 25. Biss.
v n M. Valerius M. f. Messalar IV HerodesdedicalCaesareamJostib
Coss Corvin. Olymp. 16, c. 9, mox in Italiam ilerum
P. Siilpicius Quirinus
Suf. C. Valgius c. f. C. Canidius 192 navigans Olympicis hidis 192, in
et Macrob.Sat; . i Ellde praesidet et perpeluus Ago-
ldem lapis Colot.
' nolheta declaratur obliberalitatem
» XI, 2. ..
DrususSicambros subegit, Ga.llos ibi exercitam. Joslib i; belli c. 16,
Rhenum transeuntes caecidit,Fri- et lib 16. Antiq cap 9. Vide card
sios ad amiciliam P. R. perduxit, Noris Cen Pis piig 154.
433 CHROISOL.CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 434
Anm Imperatores, ConsutesRomanorum Anni _. \ Anni Judwotum et fimtunorum populo- Anni
Per.Jul. res geslw,el documenla. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, resgeslw,' aute'
et cucli.- , .',.'..' ..' auclus
. anteet et documenla. Eram
(g j Irjumphahbus ornamenlts pos[ Cft.
ovans Urbera ingredilnr. Tiberius Palil.
in Dalmalas et Paiinon." millilur
morluo Agrippa. Dio lib. 54,elPa-
lerculusl. 2.
4702 Aug. Pon. Max. tr. p. xn, xm. 741 Sim 12,13. Herod ex S. C. 29, 12
"*6,9 rn*a Paultts Fabiits Maxiinus 742 a:m; A; 26.
,C Q. JEHIISTubero : I Herodes Augustitm apud Aqui-
Fronlin. de Aquacduct.118, Jnl. u leiam invisit, et liiios accusans
Obsi de Prbdig. c. 134. cum ipsis per Caesarem reconci-
Tiberius Dalmalas et Pannonios lialur, quem talentis ccc donat,
imperio adjecit. Palerc 1, lib. 2, sen sculatis 180, mill [Noris Cen
triumphalihus onrameiiiis ab Aii- Pis pag 154, ex Josepho] dividen-
gusto ornatus Dio li. 54, p. 543. $ lem virilim cccc nummos terlium
Drusus Frisios subegit ibi. in pot Trib xn. Lapis Ancyr. He-
rodes Caesaream dedicat annis 12
a se perfeclam regni ann 28.
Olym 192. Jos et Noris uhi sup.
4703 Aug. P. M. tr. p. xm. xiv. 742 n Sim 13,14. Herod ex S. C. 3«, H
27,10 C. Julius Anlonius Africa- 743 Hi a m. A. 27.
_p Coss ntis. Pbraates Parlhortim Rex qua-
C. Fabiiis MaximUs
tuor iilios obsides ad Auguslum
Sueton. in Claud. c. 2. His coss. mittit vocato in colloquium Titio,
Thealrum Marcelli dedicatum. qui id femporis Syriae praeerat.
Plin. 1. 8, c. 7. Natalis Claudii Strabo lib 16, p. 515, et ex eo
Kalendis Augusli. Suet. et vetus card Noris Cen Pis diss 2, § 9,
Kalend. Anliat. in Mus. Alb. Au- ubi nomina duorum corrigit ex
gustus obeliscum dedicat Soli lapide in Hortis Mediceis asser-
Pont. Maxim. Imp. xi, cos. xi, tr. C vato in Monle Pihcio, ubi Seraspa-
pot. xiv, legitur in basi obelisci danes et RodaspesParlhi Phraalis
ad portnm Flamin. rationarium Regiam Regis filii vocantur. Jos
Imperii scribil. Dio 1. 54, p. 545. lib 18, c. 3.
4704 Aug. P. M. tr. p. xiv, xv. 743 III Sim 14,15. Her ex S. C. 31, a 10
28,11 '-lOSS - NeroCIaudius Drusus 744 iv m. A. 28.
A T. Quinclius Crispinus Herodes ibesaUros quaerit in
Lapis in Pal. Farnes. ubi Augu- sepulcrisDavidis et Salomonis. Ex
stus ltis coss. dicilur Pont. Max. quo Josephus lib 16, cap H, et
Imp. xui, cos. xi, tr. pot. xv, seqq ejusdem Regiain conversam
edittis apud Gruter. fol. LXHI. asserit in seminarium catumnia-
Drusi morlui corpus Romam rum ob inordinatos amores Phreo-
delatum Atiguslus et" Tiberius in rae, et arabilionera filiorum.
fttnere laudalum condunt. Dio i.
55.
4705 ' Aug. P. M. tr. p. xv, xvi. 744 D Qlymp. Sim 15, 16. Her ex S. C. 32, a 9
1,12 C. Martius L. f. L. Censo- 745 192 m. A. 29.
ti p Coss rinus iv Defuncto Obode Nabathaeorum
C. Asinius C. f. Gallus
' Oltjmp Arabum RegesucceditAretas, qui
Lapis in vin. Patazzeschi edit. a 193 antea -Eneas. Joslib 16, c. 15.
Vignol. i Dionysius Halicinproef hisl af-
de ColumnaPii p. 313. firmat se boc anno scribere ag-
Hiscoss.LUSTRCM conditum. Cen- gressum 22 annis post finembel-
sita civium Rom. qttadragies cen- lis civilibus ab Attg imposilum :
liim niillia el 236. Lapis Ancyr. quo anno finem belliscivilibus fe-
ap. Grut. 230, Ti. ad bellum renle numerat medium Olympia-
Germ. cum C. Caes. proficiscitur dis 187, qnando ipse slalim in
Augttslus in KalencL Juliano vi- haliam navigavit.
tiosc intercalatum observans
433 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 436
^Anni Imperatores, ConsulesRomanorum Anni A Anni Judworum et finitimorum populo- Jinni
Per.JiU. res gestw, et documenta. U. C. Olymp. rum Pontifices,reges,res gestw ante
' it jj__j)
cucli. . _..,.. ante et et documenta. Mram
omissoadann. xn. Bissextui corn- post Ch.
git. Plin. lib. 18, cap. 25. Solin. Palil. i
c. 3. Macrob. Sat. Iib. 4, c. 14.
4706 Augustus P. M. ir. p. xvi xvn. 745 i Sim 16. Herodis ex S. C. 33, a 8
2,13 ruoss Ti. Claudius Ti. f. Nero II. 746 ii m. A. 30. Malth i. Sy. Praef Sa-
, .£ Cn. CalpuriusCn.f.Pisoii. turnino PraeJud Volum.
Suff.ex K. Aug. L. Manilius. Q. Simon Boethi Summus Sacer-
Torqualus. dos ob conscientiam veneficii im-
Lapis ap.Panvin. Hoeest scquenli pulatiejusfiliae Herodis uxor. pon-
anno. Augustus militibus emerilis tificatu privatur. Succedit Mat-
preliumpro agrisdistribuit. Lapis thias [ab Aarone LXIII]. Joseph
Ancyr. Tab. 3, ap. Grut. p. 231. 1.17, c. 15 e't 18, c. 3, C. Senlius
Arcus'Augusto erectus in Norico Saturninus legatus Propraet. in
,tr. p. xvii, de quo Plinius lib. 5, ? Syriam venit, cum VolumnioPro-
c. 2. curatore. Nummi signali ^Era
Kal. Jan. Ti.cos. n.deGermani» Aug Vide card. Noris Cen Pis pag
triumph. 306, ex Joslibl6, c. 16.
Dio lib. 54. Vide Noris Cen. Pis. Aretam regem datis muneribus
... P- 198. Aug confirmat ibi.
4707 Aug. P. M. tr. p. xvn, xvm. 746 n Joasar i Herodis ex S. C. 34, 7
3,14 ruoss D. LaeliusBalbus 747 lii m. A. 31.
D C. Antislius Vetus Malthia coacto abdicare Joasar
Monum. Ancyr. Tab. 3, ap Grut.
(al. Goaar] ponlifex creatur [Jos
p. 252. Panvin. in Fast. ex anl. ibi] ab Aarone LXIV.
lap. Fabrelt. Insc. pag. 698, habet Herodis fllii damnali in Concil
Anteslio.
Berytensi strangulanlur Sebaste.
JANUS TERTIUM CLUSUS. Vide No- Jos lib 16, c. 17. Saturnino prae-
ris Cen. Pis. p. 193, ubi per tres side Syriae [ibi] cum Volumnio
n
annos clausum probat.
aliisque ad 150sententiam ferenle.
Anlipater fralribus de medio sub-
latis etiam patrera tollere impie
medilalur. Ibi lib 17, c. 1.
4708 Aug. P. M. tr. p. xvm, xix. 747 in Joasar 1, 2, Herod ex S. C. 55 6
•M5 _-._,_,„
™ss Augustns Divi f. xn. 748 iv ex morle Antig 32.
c L. Cornelius Sulla. Hoc anno orbe in pace compo-
in
Lapis ap. Panvin. Fast. Indu- sito
ctu Aquae Marciae supra portam
VERBUH DEICAROFACTUH EST.
Exquilinam Auguslus P. M. tr. Christus in utero B.MARI.E Virgi-
p. xix. cos. XII. rivos omnium
Aquarum refecit. Numi cum tr nis, Angelo nunliante conceplus
de SPIRITU SANCTO VIII Kal April
p. xvui, cos. xi, et cum tr. p, xix,
cos. xn. SS. PP. ex LucaeEvangelio. Prae-
Sueton in Aug. c. 26, annis 17, " cursor ejus Joannes Baplista na-
abxi Consulatu elapsis xu, bnnc sciliir mense Junio : et VIII Kal
Jan DOMINUS NOSTER JESUS CHRISTUS
nltro peliisse ait et xm, anlea re-
cusatos. NASCITURDEMARIA VIRGINE INBETH-
LEHEM JUD.EINDIEBUS BERODIS RE-
Quirinus cum extraord. imperio
ih Syriam missus census agit in GIScum exisset edktum a Casare
Augusto,ut describereluruniversuo, 1
Judaea. Vide Noris Cenot. Pis.
orbis. Ibi.
p. 322.
-., TtMC DESCRIPTIO PRIMAFACTA
Olum ,
,„_ ESTA PR^ESIDE SVRl.-E CYKINO. Lu-
193 „2.
C8B
IV
re-
4709 Oltimp Tl'grane H-orluo Armenia
5,16 748 194 bellat. Vi. CenPis 185.
BA Augiistus P. M. tr. p. xix, xx. 749 1 Joasar 2, 3, Her. ex S. C. 36, 5 Biss.
437 CHRONOL. CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 438
•Anni Imperatores, ConsulesRomanorum Anni A Anni Judworum el finiiimorum populo- Anni
Per. Jul. res geslw, et documenta. U. C. Olymp. rum Pontifices, reges, res gestw ante
"etcycti. onte et et documenta. JEr»
vgj post Pat. Ch.
C. Calvisius C. f. c. n. Sa- 37, a morte Antig 35.
r . L. binus. KALENDIS JANUARII CIRCUHCISIO
Passienus [Crispinus] DOMINI in qua vocalum est nomen
Rufus.
ejus JESUS.
Lapis in Pal. Farnes. ap. Grut. Quinlilius Varus in Syriam mit-
p. cvi, 4. titur successor Saturnini. Jos iib
Quiniilio Varo in Syriam misso 17, c. 17.
judiciuui defertur Anlipatri parri- Ecdem anno ADORATIO MACORCH,
cidium machinati insidiis itera- el FUGA DOHINI IN JSGYPTUH et C-E- Ecl
lis. Quem nefariae macbinationis DESPUERORUH INNOCENTIUM. Judas lunw
-. . convictum ad Caesarem mittere el Matthias cum socjis Hierosoly- total
cogilans diu relinuit Herodes, ac n mis igni combusti qua nocle Itma
demum quinio ante obilum suum eclipsim lolalem pali spectata fttit
die occidi jussum sibrpraemisit ad in.ejtts exorlu die 23 Mar ex Tab
*;'. sepulcrum. Jos. lib. 17, c. x. Ar- Astr Jos lib 17, cap 10.
thelaus succedit. Herodes gravius aegrotat et mo-
rilur 25 Nov regni an. 37 inilo :
ex qtio Roraaeex S. C. declar Ar- ;
chelatts suceessur. Augusluni adii. >. ,
710 Ang. P. M, lr. p. xx, xxi. 749 i Joasar 3, 4, Archelai 1 et 2. 1
*M 7 L. Cornelius Lenltiliis. 750 lt Reditus Pueri JESUex ^Egy-
tG Coss M. Valerius Corvinus Mes- plo. Matth. 2.
sala. Herodis testamenlum Ca;sar
Lapis infra in not. p. 122, ex confirmal, Archelao ethnarcha
quq corrigen. Reines. cl. v. n. 29, constiluto in Judaea, Idumaea et
et lap. Ancyr. Samaria. Herodi Antipae regio
Iidem coss. in tessera gladiat. Q trans Jord. el Galilaea: Pbilippo
*: Fabr. Inscr. p. 38. Natalis Galbae, Batana Trachonilis elGaulanilis:
qui poslea imperavit. Suet. c. 1. aliquae urbes Graecanici instituli
Syriae contributaeJos libl7, c. 13.
4711 Auguslus P. M. tr. p. xxi, xxn. 750- n Joasar. 4. Eleazari 1. Arcbclai
m 2, 3. 5
7,48 Imp Caesardivi f. Auguslus 751
p Coss xni. Archelaus jam ethnarcha in
M. Plaulius Silvanus. Judaeam reversus Joasaro pontif.
Lapis in" Hortis Mediceis in' abrogat, et conferl in ejiis fralrera
monle Pincio ap. Grul cvi, 7, et Eleazarum Jos. lib. 17, c. 15.
Reines. pag 597. Hoc anno Au- Ad bellum Parthicum Caius Cae-
guslus PATERPATRLEappellatus sar proficiscilur dum Augustus
est iVontsFefcruaiii TR.POT XXI, Paler Patriw dictus est. Vide G.
ex Kalendario Pr*nest Nnris Ce- Noris Cenot. Pis. pag. 188, et
not Pis p. 179. Templum Martis Ovid. Iib. 1 de arte elc.quo etiam
Ultoris dedicat, BellumArabicum, J) anno Auguslus Naumachiam de-
Armen. Partbicum. dit. Ibi. Tiberius Sainum navigat
ul Caium invisal. Velleius.
4712 Aug P. M. (r. p. xxn, XXIII. 751 III Eleazari, 1, 2. Archelai 3, 4. 2
8,19 c Cossus Cornelius Lentulus 752 IV Armenia recepta [ilerum]. Nam
_g L. Calpurnius Piso Augur. antea per Tiberium anno V. C.
Lapis Veron ap. Panvin in Fast 73 | quando in nummis diclus
Grut 166, 3, et Reines p. 597. est Aug. IMP.vn, nunc p. Cainm
quando dicitur imp. xiv.' Vide
Noris Cen. Pis. pag. 185.
4713 Aug P. M. tr. p. xxm, xxiv. 752 0. 194 Eleazari 2, 3. Archelai 4, 5. 1
9.1 r„c„ C. JuliusCsesarVipsanianus 753 iv Caius Caesar consulatum init in
DC L- iEmilius Paulus. 0 195 Syria Kal. Januarii: et Cenol. Pis.
Gruler 1074,2, el Reines 597. i C. Noris pag. 243 et in Oricnte
absoivit. Ibi.
459 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 410
Anni Imperalores, Consutes Romanorum Anni A Anni Judworum et finitimorum populo- Amii
P.er.Jul. res gestw, et documenla. -1). C. Ottjmp, rum Ponlifices,Reges,res geslw anle
tl cycli. anie et et documenta. /Er.
Morttio Artavasde nnper in Ar-
meniae regnum per Caium stabi-
Itlo, Tigranes dona Augusto offert
ut sibi detur. Auguslus ad Caiutn
remitlit supplicationem jussum
bene soerare.

Veleret nummi.anmm Christi Natalemex Patribusillustrantes. 1 et 2. ColoniwCwsaraugusta? m Bispania.ediii a


3o. Vaiituinin Col.,reliqui iti Syriu : 1. sub Augustotrib. post XIX. Cos.XI. DES. XII. aimo Chrhti Kutati. 2, an a
proxhiOtr. pvt, XX. -5,Prws de syria: Saturnino EV.
(anno 55I-, qnos ub censum aclum in Syrta Iratlit Terlulliamu. Ex-
2
Alus.nos<ron/m seqq.i, Prwside QuinclilioVaro, anno XXVI in
Aug. Syria.S, anno XXVII. 6. UerodisAntipa?
sub C. Caligulaauno 43, a rnorteHerods Magni.Ex Mu<woWgor.
HINC MRA. CHRISTI COMMUNIS EXORDIUM CAPIT.
Anni Imperatores, Consules Romanorum Anni B Anni Christianorum, Jtutworum et fini- Anni
Per.Jut. res gestw, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifkes, /Erw
el cycli. anteet Reges, res geslw el doeumenta. Chrisli
* Palil.
471* Imper. Caes.Angustus trib. pot. 753 Otymp. CHRISTUS DOMINUS PONTIFEX IN 1
Cycli 24, et ex die 27 Junii tr. pol. 25. 754 195 iETERNUM SECUNDUH ORDINEH MEL-
tol. lun. Cen. Pis. an. i et CHISEDECH.
ex dieb Jiidacorum Ponlificis Eleazari
*°' 2 nas* P- ^'nici"s-
Litt. p- Alfenius ^arns. wstivis anntts 3 et 4; rcgis Archelai 5
Dom. Reines. ex antiq. lap. p. 592. n et 6.
B. His coss. Tiberius, oclavo stii Caius Caesar Angiisli ftlius
secessus anno, Romam revocatur. Orienli praepositus conlra Parthos
Stiet. in Ti. cap. 14. Patercul. ad bellum secomparans, colloquto
lib. 2, cap. 99, et 102. Lucius habitocuroPhraate regis filio, pa-
Caesar morilur Massiliae20 Aug. cem firmat. Vide card Noris Cenot
Cenol. Pis. et Kalend. Antiai. in Pis pag. 317
«» CHRONOL. CONSUL. ET C^S. ROM. ETC. U%
Annt Impernlores, ConsttlesRomanorum Anni A Anni Chrhtianorum, Judworum et fini- Anni
Per.Jul. res qestw, et doeumenla. U. C. Olymp. tbitornm populorum, Pontifices, JErar
et cycli. ante et Reges, res gestw, et documenta. Chritti
®D posl Pal.
musaeo card, Alexandri Albani in
fine prolegomenon.
4715 Imp. Aug. trib. pol. 25 et 26. 754 ii Chrisli Domini annus setalis 7. 2
l!' 5 ivw. p- ^lius Lamia. 755 ui Eleazari Jud Pont 45, regis
A uoss M. Servilius. Arch 6, 7.
Val. Max. lib. 1, c. 1. Panvin. Caio Caesari Artageram obsi-
Augnslus, tertio decennio ex- denti prodilor vulmis iniligit. Illo
plelo, morum ac legum regimen ex vulnere decumbenle, ministri
in aliud decennium accipiens le- per avaritiaro in provinciamgras-
giones 25 per provincias distri- santur. Lollius accusationem prae-
buil: ltaliae, et Galliaelitlora clas- veniens se interficit. Rector juven-
Sibus munit, centesimae, et vige- tae ilii subslituitur Quirinius, qui
simaeveeligalibus institutis. Goltz. " censum in Judaea egerat nascenle
et Lvdial. ex Dion. Suet. Tacito. Domino : Vide AA. prod in Cenot
Pispag317 et341.
4716 Imp. Ang. tr. pot. xxvi, xxvn. 755 ui iEtat. Christi Domini annus8. 5
12.4 ~ " L. jElius Catns. 756 lv Eleaz 5, 6. Archelai 7, 8.
G C. Sentius Salurninus Caius Caesar his coss IX Kal
LapisPisanus :ubi Aiigustiisvin Marl diera obil C.Noris Cen Pisan
Kal. Mart. trib. pot. 26. Tiberins pag 342. Auguslo numerante trib
abAttguslo adoplaltir v Kal. Jul. pot 26. Ibi ex eodem lap Pisano.
Paterc. lib. 2, n. 103, ct in Ger-
inaniam mittilur. lhi.
4717 Imp Aug trtb pot 27 28. 756 iv JEl. Christi Domini 9. 4
13.5 L. Valerius [Messala] Volae- 757 Ol 195 Eleaz 6. Archel 8 9. Biss
p £ Coss sns. et Jesu lil Sias i Jos 18 c. 5 Elea-
[Cn.[CorneIius]Cinna Magnus 01196 zar ab Archelao abire jttssttsPon-
Anliq lap in aedibOtthobon. Fa- i tificaiu successorem accipit Jesura
brett Inscript p. 705 einendans fil Sias [Ab Aarone LXV.]JOS1
Grulerura fol 1083, 8. 17c. 15a qtio etiam dicitur Joaz-ir.
4718 Imp Aug trib pot 28 29. 757 I Mi. Chrisli Domini 9. 5
146 r ' M. iSmiliusLepidus 758 II Jcsu lil Sias seu Joazar 1 2. Ar- IVD.SA
D L. Aruntins chel 9 10. in Pro.
i Extessera gladiat Fahrett ln- Arcbelaus a primalibus Judaeo- redacta
seript p. 38. Solis eclipsisex Dione rnm accnsatus apud Augustum Ro- anno 9
lib55p. 57. mam accersiiits damnatur exilio: et 10 Ti
Rello Pannonico, et Dalroatko |
per Ralonem excilato, Tiberius relegalurapud Viennam: et Judwa ex Jos
accitur ex Germ in Illyricum. cum universa ejtts ditione Syrise Vid Pe-
Plures nationes domat tttm ihi, provinciaeattributaPraesidemacci- lavii
tum in Germania, et Pannonia pil Quiriuium, qui censum in ea' Chron
praesertim Marcoroannos, et Lan- facit. Jos lib 17 c. 15. IVD^Ain
_ Provinciam redacla anno ab Act
gobardos, ex Germania. Paiercu-
ltts lib 2 c. 106 Dio I. 55. Vicl 37 Jos lib 18 c. 5.
4719 Imp Ang trib pot 29 50. 758 n jElat. Cbrisli Domini 11.
15.7 A Licinius Nerva Silianus 759 III Jesu sett Joa- Qiiirinius Praeses.
C Coss Q. Caecilius Melellus Creti- zar 2 3... Coponius Procur.
rus Silanus Sub bac secttnda descriptione
Lap ap. Panvin in Faslel Grul Quiriuii in Judwa, J.udas Galilaeus
295 una cuin sulf ubi Auguslus (de quo Aclor v 37) una cura S»d-
dicitur trib pot xxx. Contra DCCC doco Pharisaeo auclore quartae|u-
rebcllanliummilliaexquibiiscc mil theorum seclae, census causa, se^
armat. Tiberius imp. luelur, dum ditionem movens caedibus omnia
faucibus Italiae iinniin. Palerc ibi. rcplet. Jos 1. 18 c. 1 el 2.
iii iElat. ChrisliDominil2quin.an. t
4720 Imp Aug trib pol 50 31. 759
iv iii lemplo dispulat inler Doc-
10.8 ruoss cc M. Fttriiisp.f.p. n. Camillns 700
ls Scx Nonius 1.1'.I. n. Quincti-
liantis.
443 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-yATlC. 444
Anni Imperatores,ConsutesRomanorum Anni A Annit Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jui, res gestw, et documenta. ab U. C Olgmp. timorum populorum, Pontifices, JEr.
et cncli. ante et Reges, res gestw el documenta. Christi
XS*3> post Pal
. lores. Lucae 2. Jesu seu Joazar
Fasli Capit ubi legunlur etiatn
3 Annacseu Anani 1
sulfecti K. Jul.
•L. Apronius. A. Vibius Qoirinius abrogalo Joazari Sa-
cerdotioPonlificalum defert Anano
Dalmatia pariim bello partini
seu Aunae.Jos. lib. 18, c. 3.
pactione 111polestatem Romano-
rum redacta. Dio lib 55 , Vell
I. 2.
4721 Imp Aug trib pot 31,52. 760 01. yEtat. Christi Domini13. 8
28,9 Q. Poppaeus q. f. q. n. 761 196 Praesid. et Procural. Rom. Bitu
AG Coss AScabli,'"S f. r • r iv Annae 1, 2. Praes. Quir. Proc.
Q. Sulputus q. q. n. Ca- _ el 197
merinus Coponius
i M. Ambivius.
Fasti Capil cum suff ex K. Jul Coponio primo Procuratori Cae-
M. Papio Q. Poppaeo Rellum Dal- saris in Judaeam roisso succedit
mat a Tiberio conlecium dedi- SCCUIHIUS Procuralor M.Ambivius,
tione facta : et clades Variana in Quiritio Praeside adhuc Syriaia
Germania accepta. Dio, lib 55. administrante. Jos. Hb. 18, c. 3.
Velleius lib 2, c. 170. Vespasia- Vide Card. Noris Cen. Pis. i.
nus nascilttr xv. K. Dec Suet 323-,327.
c. 2. Vesp.
4722 Imp Aug Trib pot 32, 33. 761 i jElat. Christi Domini 14. 9
18« 10 P. Cornelius P. f. P. n. 762 ii Annae2, 3. Quirini. Praes. 4.
F AmbiviiProc. 1, 2.
uoss C.Holabella
r<m Junius C. f. ra. n. Silantts Salome Herodis Regis uxor mo-
Flam Mart riens Jamniae toparcbiam Judaeae
I Fasti Capit cuni Cos suf Sex C relinquil. Jos. !ib. 18, cap. 3.
I Cornel Lent Malag elc. Ti.ad cla-
dem Varianam ulciscendam inis-
sus. Dio lib 55. Paterc lib 2.
4723 Imp Aug Trih pol 33, 34 762 n iEtat. Chrisli Domini 15. 10
' lii Annae3, 4. Quirini Praes. 5.
'9, ** M. jEmilius q. f. m. n. Le- 7(>3
E Coss pidus AmbiviiProc. 3. AEBA
T. Staiilius Taurus n. In Syria quoque, ut in caeleris IMPERII
Lapis anliq in MusCard Albani, Provinciis cum Tiberius b. a. fa- PRO-
et ap. Almeloveen bis coss x Kal ctus sit Imperii Proconsularis Au- CONSU-
Oct Aug Trib p. 34, Grttt 239. gusti Collega, illius Epocha hinc LARIS
3 Tiberius Augusti f. eidem factns desumilur, ut apud Eucam, e. m. TIBERII
est ex S. C. in Proconsulari Im-
perio Collega. Vell lib 2.
4724 Imp Aug trib pol 34, 35. 763 0 iii jEtat. Christi Domini 16. 11
20, 12 TiCaesar Aug f. uib pot 13, 764 iv Annae 4, 5. QuiriniSyr.Pr.6.
D 14. ImperiiPro- Annius Rufus succ
Germanicus Caesar Ti. f. cons.Ti.l,2. M.AmbiviiProcur.
Cnss C. Allg n. c. f.
^0"'5
Fonlejus c. n. Ca-
pito.
^i«sli Gapit cum suf ex K. J.
& Tisellio.
Natalis Caii Caliguke prid Kal
Sept. Suet c. 8, et alii lap ap.
Sigonium.
Triumphus Tiberii de Pann et
Dalm- Patwc 1. 2, triennio post
415 GHRONQL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 448
Anni lmperatoret,Contules Romanorum Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. res gestw, et documenta. U. C. Otyinp. timorum popuiorum, Pontifices, . JErm _
el cycli. ante et Reges, res geslw, el documenta. Christu
® j> posl Pal.
clademVarianam. Ibi Vide Sigon.
4725 Imp Aug tr. pol 35,36. 764 01. jEtat. Chrisli Domini 17. *2
21.13 Ti. CaesarAug. f. trib pot 14, 765 197 Annae Pont. 5, Quirini Syr*
CB 15. iv 6. Biss. Praes. 7.
C. SiliHsp. f. p. n. 198 Imperii Procons Ann. Rufi Proc.
Coss L. Munatius I. f. 1. n. Plan- I Ti. 2, 3. Jud. 2.
cus Herodes Antipas Sepphorim ci-
Fasli Capit et tess glad ap. vitatem a Quinclilio Varo olim in-
Monlfaucon. ccndio absumptam non modo re-
His coss Auguslus quintum in siiluit pe.r hos annos, sed etiam
Dccenniuni regendam temp. susci- praecipuam arcem Galilseaeconsti-
pit. Diolib. 56, p. 588. 8 luit, ubi ipse residerel. Vid. Pez.
Quare initium aerae annorum hist. Evang. tomo I, p. 505, ex
AUGUSTI ex Lege de Imp. decen- Josepho Iib. 18, Ant. 5, 3. Philip-
nali perlata recte pelilur ex Per. pus Paneadem vocat Caesaream,
Julian 4685. Vide supra. Belhsaida vero Juliadcm. ibi.
4726 Imp. Ctcsar Aug, etc, Irib. .pot. 765 i JElat. Christi Domini 18. 15
'
22.14 36, 37. 766 II Anani6,7. Quirini Praes.
A Ti. Caesar Aug f. etc trib pot Syr. 8.
15, 16. Imp. Procons. Rufi Proc. Jud.
Ti. 4,5. 3.
Sex PomP?ius
Coss |ex
Apuleius. JErx. Chrisli communis die 18.
Lapis Ancyran. apud Gruter, Aprilis.
fol. 230 in ntus Em. Eclipsis Solis lolalis his Coss.
C. Gualterii lap ap. Panvin Noris an te morleni Augusti relata a Dione
ep. cons et Fabrelt Inscript. Nura- lib. LVI,et eclips. — in Pann. post
mi Tiberii TR.P. XVIAUGF P ejusd C mortem Augusli. Tacit.
TR. POTXVIPONTMAXDIVIF. — Eclipsis Lunae in Pannonia con-
His eoss xiv Kal Sept Augustus — specla post mortem Augusti a le-
morilur. Auctoreset KalendAnliat gionibus tumultuantibussubGerm.
in MusaeCard Albani. Ta.
Ex lab. Astrorr. tolalis spectari
potuit occidente Sole in occidua
parte Insularum Britann. boc an-
no 13.
4727 1,2. Tib. Imp. trib. pot. 16,17. 766 ^Etat. Christi Domini 19. 14
^3- 13 ^05* Drusus
Tncc Caesar. Ti. f. 767 ii Anani 7, 8. ( Quirinii Praes. Syr
Q C. Norbanus Fiaccus ni 9, 10.
Tacit. annal. 1 et seq. usque ad ImpProcons.Ti. Silani Pr. Sir i.
ann. 29. Tiberius vi. Id. Mart. 5,6. Nummi
Pont. Max. factus est. Vetus Ka- . . . Val Grat Proc
lend. et inscript. Flor. in Diario 0 Jud I.
P."Montfaucon p. 382. Nalalis Vi- SHanus anno I Tiberii. et Au-
tellii viii. Kal. Oct. Suet. in eo- gusli in Syria 45.
dem c. v. Nummos obsignalAntiochiae.C.
Noris ep. Syr p. 252
In Muswo Mediceo, et nostro.
Is est Csecilius Silanus Cretkus
aflinis Germanici. Tacit lib 2 et
Valerius Gralus Proc Judaeae in
locum Annii Rufi 1.18, c. 3.
2,3. Tib. Imp. trib. pot. 17,18. 767 III JStat. Cbristi Domini 20. i$
^728 r„„ T.StaliliusSisennaTaurus 768 iv AnaniS, 9. SilPrSyrlO.il.
24,16 .U)SS L. Scribonius Libo ImpTibPr6,7. Val Grat Proc
F Tacit. annal. i, ubi gesta hujus Jud. 1,2.
447 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 448
Anni Imperatores,ConstttesRomdnorum Anni A Anni Chrislianorum, Judwdrum el fini- Anni
Per. Jul. res gestw, et documenta. U. C. Olymp. limorum poputorum, Ponlifices, JErat
et cycli. onle el Reges, res geslw et documenta. Christi
rg j) posl Pal.
anni. Germanicus Orienli praelici- His coss mota Orienlis regna.
tur cum exlraordinario iraperio, Parthi ptjtlso in Armeniam Rege
quo tendit anno sequenli. Vonone, <pii fuerat Romae obses,
Arlabanitm acceperant. Vonones
opem Ti. Iroploral. Sttet iti Ti. c.
49. Tacitannl. 2, c. 4.
4729 3,4. Tiberii tr, pot. xvm, xviiu. 768 Olymp. jElat. ChrisliDomini21. 16
23,17 rtj0SS- _,_, C. Pomponins Flaccus 769 198 Ismael Pont ab. Calp Pis Praes BU*
ED C. Cajlius Rufus iv AaroneLxvui. Syr 1.
Lap. antiq. indic. a Cupero Tach*; e. 199 Imp Proc Tib 7, Val Grat Proc
Ann. ii, 41. i 8. . Jud 2, 3.
.His Coss. triumphat Germanicns B Ismacle Pont amolo Ananus
de Catlis, Cheruscis, elc. Tacit. Pont LXIX.Jos lib 18, c. 3.
Cappadocia in prov redacla post
mortem regis Arehelai. Cn. Piso
praefeclus Syriae , amolo Silano
Cretico Tacit ann 2.
4730 4, 5. Imp. THier. tr. pot. 19, 20. 7(59 i iEtal. Chrisli Domini22. 17
26>18 Tn«« ii EleazarAnani fi-PisonisPraesSyr Epach
**oss# Ti- Divi A"8- f- A"S- MI- 77°
Iius 2. TIBERIA
c Germ.CaesitrTi.Aug.f. n.
Lapis Flor. in iEdib. Rodulph. Pont ab Aarone ValGrat Pr. Jud ms
apud Monlfaucon diar. Ilal. p. LXX. 3, 4. Metr
382, et Tacit. ann. 2. Epocha Tiberiadis ex nuni. No- Gulilww
ris ep. Syr, p. 558.
Commagene in Provinciam re-
dacla post obilum Antiochi regis,
et reclor illi impositlis a Tiberio
Q. Severus Tacit ann. 2.
4731 5, 6. Imp. Tib. trib. pot. 20,21 770 iii Mlal. Cbrisli Doroini2J. 18
27- 19 r-n^c M. Jitnius Silantis 771 III SiinonCamtlhif. Pisonis Prae o>yr
w,!"!,• L. Norbanus Balbtis 3.
ji
Lapap.Panvin.etGritler. 1041, AbAarone LXXI.Grati Proc Jud
14, et tessera gladialoria Mus. no- 4, 5.
stri. Tacit. annal. 2, 59. Valerius Gralus a Ponlificalu
Germanicus /Egyplum luslrat. amoto Eleazaro Simonem Cami-
ibi ad 62. Ihi fitium Pont LXXIsubsliluit.
Jos lih 18, c. 3. S. C. de sacris
iEgyptiis Judaicisquc Ilalia pel-
lendis. Tacit annal 2, c 85.
4732 6, 7. Imp.Ti. tr. p. 21, 22. 771 iit yEtal. Chrisli Domini24. 19
28 1 r,„ M. Valerins Messala 772 _ IV Simonis Pont i PisonisPr.Syr4.
L0SS- M. Aurelius Cotta
A eoque amoto
Tacit. annal. 1.3, c. 3et 17, el Josephi Caiphaei Grali Proc Jud
L. 12, § 3, ff. de Accusal. et L. 4, Pont LXXH. 5, 6.
§ 2, ff. de Off. Procons. Imp ProcosTi. 10,11.
Drtisits ex Germania oVansUr- Germanici in Syria mortui cor-
km ingreditur bisCoss. Tacit. ibi. pusRomam deferlur a Pisone, qtti
reusveneficiidelalusdamnationem
morte praevenit. Tacit annal 3,15
Salurninus. Vide Noris Cen Pis
Ol. 199 p. 328.
iv jElat. Christi Domini 25. 20
4733 7, 8. Imp. Ti. tr. p. 22, 23. 772
*» 2 rn« Ti- di- f- ""• 775 Olymp. CaiphacPonl2,3. Saturnini Prol Biss.
t,0SS- Drusus Ti.A"g- A"S-
c F Aug. f. n. 200 Prae Syr 1, 2.
449 CHRONOL. CONSUL. ET CMS. ROM. ETC. 450
Anni Imperaloret, Consules Romanorum Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. res gestw, el documenta. U, C, Olymp. timqrum popnlorum, Pontifices, JErat
et cycli. onte « lleges, res geslw, el documenta. Chritii
^j postPal*.
Nummi Tiberii tr. p. 22, coss. 3, Imp. Ti. Procos Grati Proc Jud
et ir. p. 23. Cos. 4. Junius Bkesus 11,12. 6,7.
Sejani avunctili favore in Africam Valerius Graltis.ProcUrator Ti.
millilur contra Tacfarinalcm. Ta- Aug. in Judaea, anmiis mutationi-
cit. an. 3,31. bus Summorum Ponlificum hos
annos varial usque undecimuin sui
regiinijtisexpletum, quo Roniam
revocatur. Jos 1.18, c. 3.
4734 8, 9. Tib. Imp. 8, et 9, tr. p. 773 I i£tal. Christi Domini 26. 21-
2 3 23, 24. 774 II Caiphae 3,- 4, vel Annaetxxiu.
E D.Baterius Agrippa.lnscr. Nam Gratus PrOcurator Judaeae
L0SS L. ap. Panv. Galba. Tacit.
rn,g B anuuos Pont. statuebat Satum.
Sulpicins Prol. Syr. Praes. 2, 3.
annal. m, 52.
Ex qtto Nos usque ad xi an-
In PonleArimin. Ti. Caesardic. mim Grali signabimus allernis
Pont. Max. Imp. vm. TRIB. POT. annuos Ponlifices Annain etCai-
XXIIII. pharn ineuntes circa init. anni
Druso GaesariTiberius trib. po- Civilis Judaeorum ex Auctoribus,
testatein concedit.. Tacit. An- pFaecipueexJosepholib 18, cap 3.
nal. III, 56. Junius Blaesuspriva-
lorum postremus Iraperatoris ti-
lulo consauitaliir. D. A. n, 74.
4755 Ti. Imp. 9,10, tr. post. 25, 24. 774 n iEt.Chrisli Domini27. 21
34 L Asinius Pollio 775 iii Annae el Cai- Flacci Syriae
rw
U0SS
D C. Antistius Vetus phae Praesid. i,
Grater. 1041,15. Fabrelt. Inscr. Allernanlium 4, GraliProc. Jud.
pag. 627. Tacil annal. iv, i. Se- Cl 5, 8,9.
'anus ul viam ad Imperiura sibi L. Pomponius Flaccus Syriae
aperiat, Drusura veneno necat per Pneses provinciam obiinet. Noris.
Liviam nxoreui, et invidiam cri- Cen. Pis. cap 16i pag529, ex Tacit,
minis sui traitsfert in Agrippinam ibique moritur p. 530, post annos
innocentem. Tac. A. u, 74, xi, (onstilibus Galba et Sulla.
4736 Ti. Imp. 10,11, tr. pot. 25,26. 775 iii iEtal. Christi Domiiii28. 23
* 5 r™ss L. Corncliits Cethegus 776 im Caiphie^et Annae Flacci Syr. Pr.
C L. Viseliius Varo Altern. 5, et 6. 1,2.
Tacil. A. iv , 17 , Fronlin. da GraliProe. Jud.
Aquaeduct. 9,10.
Bellum Africanum confeclum Sejanus ut plurimos ita etiam
occiso Tacfarinale. Ti. decenualia Judaeos delalionibus, el calumniis
Imperii renoval tr. pot. 26. in urbe vexal. Philo de lcgat. ad
Caitini. Vide Usser Ann. p. 564,
D Gralo ad annum proxiiiiuin snc-
cessor designatur Ponlius Pilattts.
Vide Cen. Pis. p. 526,
4737 Ti.Itnp.ll,12,trib.pou26,27. 776 01. »/Etat. Cbrisli Doniini 29. 24
5 & ^0SSHSCornelius Lentulus 777 200 Annus Imperii Ti. 11, 12, a Biss
Coss M. Asinius im morle Augusti sedProcon. luiperii
BA Agrippa Bapli-
Lap. aptid Ceretanos edit. a Olymp. Syria;l4, 15. sma et
Piazza Hierarch, Card. p. 86. 201 in Anno xv, ImperH Tiberii Cwsa- prwdi-
Tacit. A. iv, 34. l ris, proeurdnte Pontio Pilalo Jti- catio
Sejanus a Tiberiopetere ausus dwam, telrarcha autem Galilww Joann.
nuptias cum Livia, Caii, et Drusi Herode, Philippo . aulem fratre
Caess.vidua, repulsam patilur, et ejuslelrarchalturam^elTrachonit.
secessum ab Urbe insinuat Tibe- Regtonis, et Lijsania Abilinw letr.
rio.Tacit. A. iv,59, 41. sub Princ. Sacerd. Anna et Gai-
451 AD ANASTASIUMPRULEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 4!%
Anni Imperatores, ConsulesRomonorum Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. res gestw, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Ponti/ices, JErts .
et: cycli. ante et Reges, res gestwet documenta. Chritli
& ]) post Pal.
pha factum est verbum Domini ad
Joannem. Luc. m.
4738 Ti. Imp. 12, 13, tr. pot. 27,28. 777 i Jesus Christus incipiens quasi 25
6«7 Pnoa ^™' Cornelius Geluticus 778 II annorum triginla baptizatus a AERA
C G. Calvisius Sabinus Joanne in Jordane aperit ^ERAU EVAN-
Lapis Veient. in Mus.Card. Alba- EVANGELII, doctrina et miraculis GELII
ni, edilus a Fabretto Inscr. p, illuslrat Galilaeam primum, lum
170. Tacii. A. iv, 46. Ti. Roma etiam Judaeam (cum ascendisset
secedensin Campaniamquasi tcm- ad Pascha lerosol. ,Jo. xi), et in
plum dedicalurus abit nunquam Judaea baptizat. (Jo. m), Rediens
reversurus in Urbem. Tacit. A. in Galilaeam converlit pmlierem
»v, 53. It Samaritanam (Jo. iv) et agnoscitur
Satvator Mundi. Ibi. Joannes in
vinculis.
4739 Ti. Imp. 13, 14, et Imp. Pro- 778 n ^Eialis Chrisli Domini31,ejus- 26
7.8 cons. 16, 17, tr. p. 28, 29. 779 lii que Praedicalionisannus secundus
F r°°ss M. Licinius Crassus Frugi incipil cum profecturus ad Fe-
L. Calpurnius Piso stum Pascbae, et ubique miracuht
Tab. aenea Mus. Moscardi Ve- edidisset non nisi in patria male
ronae. Alia ap. Spon. Miscell. p. acceptus. Reversus in Galiiaeam
278. Tacit. annal. IV. c. 2. ex discipulis eligit xn Apostolos.
Ruina amphitheatri Fidenatis. Lucaevi. Joannes capile trunca-
Incend. Monlis Ccelii. Ibi. tur. Pharisaei in eum conspirant
cum Hcrodianis. Matth x, xiu.
MarcinijLucaeiv, et IX.In deserlo
Bethsaidae 3 panibus saliat 5
C millia hominum, et rursus 4 rail-
lia qualuor panibus. ibi.
4740 Ti. Imp. 14,15.1mp. Procons. 779 iii ./Elal Chr. Domini 32. Ejusque 27
8.9 17,18, tr. p. 29,30. 780 nii Praedic ann 5.
E fnc=
U0SS Appius Junius Silanus In Jerusalem profecturus a Sama-
SiliusNerva rilis non recipitur. Designat et
Tacit. A. 4, 68. praemiitil Discipulos 72. Hospitio
Julia Augusti neplis obil. Ta- recipilur a Marlha, et Magdale-
cit. ibi. 71. Agrippina Germanici na Lucae x; docet Discipulos
Filia nubit Cneo Domitio. Tacit. orare eap xi. Iterata Petri con-
ibi, cap. ult. fessio apud Caesaream Matth xvi.
Jo vi, dum aliqui ex Discipulis ab
eo recedunt.
Ibi moratur in Galilaea, et in-
sidias Pharisxorum declinat quos
^ lamencoarguitJo. vm et ix, mira-
cults suam divinilalcro confir-
mans et doctrinam.
4741 Ti. Imp. 15, 16. Procons. Im- 780 Ol. iElat. Clirisli Domini 33, ejtis- 28
9.10 perii 18, 19 trib. p. 50, 31. 781 201 que Praed, an. 4. Biss
DC C. Fufius Geminus iv Caecusa nativilate sanatttr. La- AERA
Coss L. RubelliusGeminus et Ol zarus a Domino revocatur ad vi- PASSIO-
in Mus. 202 tam, qui Ccena Paschali peracta • NIS
Lapis Card. Gualt et lapid alii I feria v, die vm, Kal April. ad' Christi
ap. Noris Ep. Cons pag 9. Vesp. PASSIONEH nocle inchoat, et Dom.
Tacit A, v, i. die scquenti 26, Marlii Fer. vi, JEra
Julia Augusla obit. Tiberius ve- consummat CRUCIFIXUS. Ponti-
lut: elfraenisindulgetviliis, Sejano Resurgil dieDominica28, Mart. ficatus
ad clavum Reip sedenle ibi. Apparet Apostolis ante Ascens. : Petri.
453 CHRONOL. CONSUL. ET CLES. ROM. ETC. 554
_ Anni ImperMtores,Consules Romanorwn' Anni A Anni Christianorum, Judaicrum et fini->\ Anni
tVerJul. res gestw et documenta. . U. C. Olymp. timprum populorum, Sontijices, Mrae
PeU
' cycli. ante et Reges, res gestw et documenta. Chritti.
(Sr$ pos( Pal.
per dies 40, quibus PETRUH Apo-
f slolorum Principem creat Eccle-
siaesuaePonl. Maximum.
4742 Ti Inip 16,17. Imp Procons 19> 781 i Ponlificaliis Pelri 1, et ex tem- 29>
10.11 20, tr. p. 31, 32. 782 II pore Paschali 2, Acia Apost. hu-
Bo ,,.-. L Cassius Longinus
rCos» jus anni vide infra in notis p. 16,
M -vi.jciug priina Ecclesirc perseculio a Ju-
Grulerl087etNoris Ep. Consex daeis. Marlyrium Slephani Act.
Tab Nolan Spon Miscell pag 34. 8, Philippus evaingelizalSamariae
Palerc SuffectusConsul. act.
Cum C Cassio Longino
L NacviusSurdinus B
Noris Ep. Cons et Spon pag 80.
4743 Ti. Irap 17, 18, tr p 52, 35. 782 Pont. Pelri 2, 5. 30
lii Conversio Pauli. Actor. 19.
^1' 12 Imp Caes Ti. divi Aug F. •783
A Coss Aug V. Vide infra nolas. Praedicai
L j-EliusSejantis in Synagogis : abil in Arabiam,
Lapis Nolanus ap. Grut ct Noris reversurus Damascum[ad. Gal. 1]
EpislCons p. 15, ubieliamsuffecii Syriae pnesid. Fiacci 8, 9. Ctim
Coss recensenlur. Sejanus [Orosio tesle lih 7, cap 4]
Sejani lapsus, et exitium xv ohsliterit Tiberio, rogalionem fe-
Kal Nov. Tacit Ann 6,25. reuli, ut Chrislus Dominus inter
Deos referretur; consequitur Pas-
sionem Dominicamante hunc an-
num morlis Sejani contigisse.
Vide Scheleslr. antiq. Eccl. disc.
C i, cap v, art n, ntim 3, el 4.
Imp Tibcrii 18, 19, trib pot 783 III Petri 3, el ex Pascbali tempore 4. 31
'
33,34. 784 iv- PetruselJoannesredeuntesJero-
4744 Cn Domilins Ahenobarbus solymam evangelitant multis Re-
"' 15 C°SS "nianus
12 Furius Caroillus Scribo- gionibus Samaritanorum Act. vui
° 25.
Tacit A. vi i suff ex K. Jul A.
Vitellius.
Gruter 1087, ex lapide Nolano
Natalis Olhonis IX, Kal Maii.
Sueton c. 2.
L. Piso per annos xx [ cceptos ]
Praef. Urhi moritur : alii piitanl
per x. Vide C. Noris Cenol Pis.
p. 323.
4745 Imp Tiberii 19, 20, tr. pol54, 78 i Olymp. Pelri 4, 5 32
13,14 55. 785 202 Qui dispersi fueranl a tribula- Bus.
F E L. Sulpicins Galba , qui iv lione, quw facta fuerat sub Ste-
_-._.
U0SS L.poslea Se;g. Otytnp, phano perambulaverunt usque
CorneliusSullafelix. 203 Phwnkem, el Cyprum, et Antio-
Tacil A. vt. 15. Gruter 1087 i chiam, nemini loquentes verbum
ex Nolana Tahula Servius. Sed lifsi solis Judtcis. Acl. xi, 19,
ex tesseragladiatoria luncL. Sul- Interea per lolam Judwam, et
pkhit. Galilwam, et Samariam habebat
Galba. Vide Noris epist cons
pacem. lhi c,ix, 31.
pag 18
.,. .nrususGermanicif. et Agrippina
'*
455 AD ANASTASIUMPROLOGOMENA^EDIT.ROM.-WlC. "381
Anni Intperatores, QonsulesRomanorum Anni A Anni Christianorum, Judworum "tt fitti- AnntJti
Per.Jul. res :§ttiw, et documentu. U.C. Olymp. limerum poputorum,<$ontijices, /Era?*S
el cycli. * ".* * ante et Reges, res geslw ei documenta. Ckrittffl
m$) post Pui
*
ejus Maler inedia vilam liniunt 785 i Petri 5,6, Sedis Anliochenae1. 35
Tacii. vi, 25, 25. 786 ii Petrus baptizal Cornelium Cen-
Imp Tib20, 21, tr. pol 55, 36. turiouem. Mox fundatur Sedes
4746 Paulns Fabius Persicus Amiochena, ubi discipuli poslmO- FUNDA-
14,15 Coss L. Vitellins Froniin Aquaed dum denominati sunt CHRISTIANI. TIOSF.-
D V. C.785.
Grut 116 117. Vide Noris ep. Actorix,etx. Vide notas iufra. DISAN-
cons p. 22. Numnr.usPomponii Flacci Pro- TJOCHE-
Tacit A. vi, 28, ex Dione liic an- praeloris Syriae anno superiori KJB.
nus dicitur xx. Tiherii. His Coss signatus j£ra Antiochen. 82, quo
ihi defuncto, toto biennio Syria
posl longuin saeculorum atnbilum
n sine Legato consulari fuit. Tacit.
PhoenixiniEgypluni venit. Tacil.
A. xi 28. A. vi, 27, Suet. in Ti. c, 41. Vide
Noris Cen. Pis. pag 330.

47'47 Imp. Tib. 21, 22, tr. p. 56.37. 786 H Pelri 6,7. Anlioch Sedisl,2. 34
15, 16 c M C. Ceslitts Gallus 787 ui Praesid. Syr. Vitell. 1.
Q M. Servilius Noiiianiis Pelrus cum baplizasset Corne-
Piin lib x.cap 43. Tacit A. . lium anno superiori, hoc anno
vi, 31. Jerosolytnara redit, et de voca-
Parthis Arthabani Regis pertae- tione Gentium loquilurin Goncilio
sis Romam advenientibus, Phraa- Act. xi.
, tem regemobsidem datTiberius, L. Vitellius Syrisepraeficiturle-
mox Tiridatem, cum in ilinere gatus Consularis. Tacit. A. vi et
obiisset, induci in regnum curat ex eo C. Noris Ccnol. Pis. pag.
per L. Vitellium. Tacit vi, Dio 58. 330. Pilatus Procur. completo de-
C cennio a provincialibus dererlur :
Hi cui subrogalur a TiberioMarcellus.
4748 Imp Ti. 22, 23, trib p. 57, 58. 787 tv Pelri 7, 8. Antioch. Sedis2, 5. 55
16.17 rwn>s Sex Papyrius Allenius 788 Praesid. Syr. Vitell. 1 , 2.
g Q. Plauiius Tacit A. vi 40. Viri Cyprii et Cyrenaei, qni
Vitellius cum Hibero Milhridaie dispersi fuerant post Martyrium
expellit Arthabanum, qui Arme- Stephani, Christuui annunliant
niam occupaverat, et Tiridatem etiamCriecis: quade rcul cogno-
inducit in Regnum Parthicum fru- scat Barnabas ab Ecclesia Hiero-
stra obsislentibus Arlhabano , et sol. mitlilur Antiochiam. Actor. xi.
Orode. Tacil ibi. Caipha in ordinein redaclo,
Jonat. Anani f. Ponlif. Judaeo-
rum conslituitur Jos. xvm, 5.
StolaePontificiaccuslodia Sacerdo -
libus restituilura Vilellio.lbi C. 7.
4749 D 0 203 Petri, 8, 9. Antioch. Sed. 5, 4. 36
Imp Ti. Caes divi Aug f. p. M. 788
17.18 tr. p. 38, obiit xvn Kal April 789 iv Vilell. Praes. 2, 5. Marcelli Pr. i. Biss.
A G Suelon c. 79 CAIUS CaesarCaligula et 204 Barnabas Antiochiae mullos ad
dictus Imperator i Chrislum converlit. Acl. xi.
ruo,s Cn. Acerronitts Proculus Pilalo Procuratori succedil Mar-
C. Pontius Nigrinus. cellus, ibi c. 5. Herodes Antipas
KalendariumAntiatMusCardAlb lelrarcha Galil. invisit Vilellium.
itt ilne Prolegom Fabrett pag 674. Herodes Agrippa ex Aristob. filio
ex Jusjur Aril .SnfTex K. Julii A. Nepos Herodis Magni a C. Caligula
CaesTi. Aug f. Tib Claudius. rex appellalur elTetrarchias obli-
net Philippi et Lysaniae.
4~%0 Imp C. CaesarTi. f. divt Aug i Pelri 9, 10. Antiochenae sedis 37
18.19 n. p. m. trib p. 1, %. II 4, 5. Vitellii Praesid. Syr. 3, 4.
F
?'
Ml . + . CHRONOL.*'CONSUL. ET &ES. ROM. 'ETC. i 458
E' .»i, - _ '!>?'.>
..'° Anni Imperaittfes, Consules, Rontano- Anni A Anni Clirislhmorum, Judworum M fini- Anni
'Per.jMl. rum,ns gesta, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Pontificet, Mflt
et etjclt. anie el Reges,res geslw el documenla. Ch.
'< POSJPal
(»j
-^
w»s M. Aquilianus Julianus u Marcellii 1. Proc. 1, 2. Herodis.
p pj01_iug Asprenas Agrip. 1,2.
Fronlin de AquaedL i, num 50 Barnabas profeclus Tarsum in-
cum V. G. 790 et cum altero Im- venit Paulum, et perducit Anlio-
'"*'"
*3periiCaligulae, quo duos duclus chiam : ubi per annum morali
inchoavit. Vide edit Co. Poleni. multos converlunt. Ibi discipuli
denominantur CHRISTIANI. Act. xi.
Malthaeusscribit Evangelium. Vi-
de not. ad ponl. S. Pelri.
VitelliusJudseorumSacerdolium
Magnum a Jonatha in Theophiluin
B fratrem transfert. Jos. xvm, 7.
4751 ImpC.CaesAugp. m. tr.p. 2,3. 790 ii PetrilO, H.Antioch."sedis5, 6. 3
19.1 r Imp C. CaesarAug Germ n 791 lii Vitellii Praesid. 4, 5. Theopbili
E L. Apronius Caesianus Sacerd. 2. Herodis Agrip. 2, 3.
Nummi Calig. ProphetaeAnliocbiaefamemprae-
TR.P.II,COSII, et TR.P.MI,COSDES dicunt futuram sub Claudio. Act.
iu.Vide'Norispag27 et28. Epist xi. Vide nolas infra ad pont. S.
Cons ubi de V. Apronio : el de M. Petri.
Sanquinio Max suffectoin locum Herodes Antipas Romam prorc-
C. Caesarisabdicantis. ctus impetrare nititur a Caio re-
gnumAgrippae:et propriis tetrar-
chiis mulctatur [Galilaeae.acPereas]
etin exsiliummitlitur Jos. xix, 6.
4752 Imp C. Caesar Aug p. m. trib. 791 III Petri 11, 12. Anlioch. Sedis 6, 39
20.2 p. 3,4. 792 iv 7. Pelronii Praesid. 1 qui L. Vitel- Herodit
D Cos Imp C. CaesarAug Germ m, C lio Romam accersilo successor Anlipat
solus datur. Jos. xvm, cap. 11. Herotlis Annus
Nummi cum TR. P. III, COSIU, Agripp. 3, 4. MT. 43
et TR.P. IV,cos III Occasione legionum e Syria in postre-
Caius ad bellumGermanicum.el Occidentem accilarum utitur Pe- mus.
Britannicum prolectus legiones trus ad fidem huc perferendam.
undique accitas ducit. Vide nolas ad pont. SS. Petri, Cle-
Vide notas ad pont. S. Pelri, S. menlis et Eleutherii. Caius Herodi
Clementis, et S. Eleutherii. Agrippae Romam reverso addicit
regnum palrui Antipae. Colossum
sibi Jerosolymis erigi mandat.
Philo Alexandrin. Jud. legatusad
Caium mittitur Jos. I. xix, c. 9.
Imp. C. Caesar. Aug. p. M. tr. 792 Ol. Petri 12, 13. Anlioch Sedis 7, 40
4753 pag. 4. Cos. iv. 793 204 Rom i
D ROMANJE SEDISFUNDATIO.
21, 3 C. Caes. iv. Nummi TR. P. IV,
C g Coss IV.cos. iv. et 205 Petrus in primo suo adventu in FCNDA-
C. Sentius Saturninus. I Urbem fundat Sedem episcopatus TIOSE-
Noris Ep. Cons. p. 27 et Pigius Romani mense Januario. Vide no- DISno-
observantlegend. in Sueton. Calig. tas ad pont. S. Petri, el Paschali HANJE
cap. 17ex omnibustres ordinarios tempore annos sui pontificatus in- Biss
[ consulaltis] conjunxit. In eod. staural xmdie xxv. Aprilis. Vide
Suelon. Nalalis Titi in ejus Vila notasibi.
c. 2 scribitur III Kal. Jan. insigni Petronii Syrpraes 1, 2. Herod
anno necis Caianae, nerape 30 De- Agrip 3, 4.
cembris, hoc est biduo anle Kal. Agrippa placatiorera reddit
ejus meusis Jannarii, quo occisus Caium Jud-aeisindilalione dedica-
est Caius. tionis colossi suiHierosolymisJos
lib xix.
PATROI..CXXVIl. 18
UQ AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEWT. ROM.-VATIC. 4€0
Ami Imperatores, Consules, Rbmano- Anm A Anni Citristianorum, Judworum et fini- JErqe Anm
Per.Jul. rum, ret geslw, et documenta. U. C. Otymp. timorum populorum, Pontificet,
Ch.
eteycli, ante el Reges, res gestw el documenta.
(gj pott Pal.
4754 Imp. C. Caesar. Aug. p. m. tr. 793 Petri 13 14. Sedis Romanae 41
22.4 p. v. 794 n 1,2.
A Occisus est die IX Kal. Febr. Marcus Evangelium a se scri- FUNDATIO
Suet. cap. 19 in ejus Vita. plum Romae,et a Petro approba- SEWS
~ Ti. Calius tura, in iEgyptum defert, el no- ALEXAN
^0^'„ P.Caerellius mine Petri fundat Sedem Atexan- DKINA
E faslis abrasi fortassc fuerunt. drinam. Hcrodi Agrippae optime
Vide nolasBlanch. pap.l8,etdo- de se mcrilo Claudius dat Re-
cum. ibi producla Ti. CLAUD*IUS gnttm Jerosolym et Samarit seu
Drusi f. Aug. p. m. tr. p. a Pra- Judaeam. Joseph xix, 4
lorianis dicitur ix Kal. Febr. Suet. Petronii Praos 2, 3.
Maurilania divisa in Tingitanam, B Ejus nummus ap. Noris Ep. Syr
et Caesariensem. Dio lib. 60. p. 178 JEre Anto.
4755 Imp. Caes.Ti. Claudius Aug. p. 794 ii Petri 14, 15. Sedis Romanae 42
23.5 m. tr. p. 1, 11. 795 III 2, 3. AgrippaeRegrs 1,2.
G
Ti. Clatid. Aug. Pont. m. Judaeivelili obfrequentiam Romac
Coss tr. p. i, cos. II. conveulus agere, alibi permissos.
C. CaecinaLargus. Dio pag 669. Pelrus Roroa regrc-
Kalend. Anlial. in fine ProJeg. dilur in Palaestinam, ut eidem
ex Mus. Aibano. Portus Osliensisa Ecclesiaeconsulat sub novo Rege
Claudio coeplus (Dio. lib. 60) :
Britanuicara Agrippa periclitanti : a quo Jaco-
qui expediliouem pa- bus occidilur : Petrus in vincula
rans advocai legionem iv e Syria. conjectus ab angelo liberalur.
Vide nolas ad pont. S. Pelri. Act xn. Antiochiam, et Asiam
mi. visiiat. Videnoias, ad pont.
S. Pelri. Mox in italiain redit

4756 Imp. Cacs. Ti. Claudius p. m. 795 lii Pelri 15, 16. Sedis Romanae 43
24.6 trib. p. n, III. 796 IV 3, 4. Agrippaeregis 2, 3.
F 1,058 Ti
r«« Claud- Au«- "• Expeditio Rrilannica imp Clati-
L. Vitellius n. dii occasionem dat Petro eundi,
Idem lapis Kalend. Ant. vel mitlendi in Britanniam Evan-
Devictis in Britannia regibut geli: ministros. Vide nolas ut sup.
arcus triumph. Claudio erectus Piuilus revertitur Antiochiam,
in Urbe, el nomen Britannici dela- mox navigat in Cyprum, el a Ser-
lum. gio proconsule vocatur Paulus.
Acl XIII.
Petronio Praes Syr succedit
Marsus. Jos xix, 6. Tac xi.
4757 Imp. Caes.Ti.Claud. p. M. trib. 796 C 0. 205 Petri 16, 17. Sedis Romanre 4 41
25.7 p. III, iv. 797 iv et 5. Agrippae regis 3, 4. Vibii Riss
ED rvoc
^oss M. L- Quinctius Crispinus n. et 206 Marsi praes 1,2.
Statilius Taurus. i Claudius concedit Judaeis pe-
Grul. 1041 , 10. et Ahuelo- tentibus jus asservandae Sloloe
ven. in praef. ad fast. num. xv. Ponliflcatis. Jos I. n. Bcll. cap
Claujjius Romam reversus irium- l. Agrippa Rex nioritur anno sui
phat de Rritannis. M. Tullio Regni 7, et Imperii Clattdii 4,
Coelio paternum principalum ad inchoalO. Dum Agrippa juiiior
Alpes sui nominis adauget, eum-
ejus f. adolescit, Procurator Re-
que regera appellat. Dio 1. LX, gno datur Cuspius Fadus. Jos 1.
pag. 681. xix, cap ult. NorisCenPispag332.
4758 Imp. T Haud, Aug. P. M. tr. 797 t Petri 17, 18 Seilis Korflanac 45
26' 8 p. iv, v. 798 ii 3, 6. Vibii Marsi praesid Syr
401 CHR9N0L. CONSUL. ET C/ES. ROM. ETC. 465
Annt Imperatores, Consules, Romano- ' Anni A Anni Christianorum, Judworumel fim- Anni
Per. Jut. rum, res gestw, et documenta. U. C. Otymp. timorum papulorum, Pontifices, /Erat
et cycli, ante et Reges, resgestw,.et documenla. Ch.
/»r. posl Pal.

M. Vinicius n. Lap. Au- 2, 3. Fadi Proc'l, 2.


Coss. tiat. Kal.
Taurus Slatilius Corvinus. Herodes rex, Chalcidis a Claudio
Pblegon Trallian. cap. 6 de Mi- Aug impetrans jus eligendi Sum
rabilibus habel, T.Slatilius,Taurus mi Sacerd. Judaeorum, ac pro
Corvinus. Vide Noris. Epist. Con- se, el hacredibus oblinens usque
sul. p. 32. Eclipsis solis Kal. ad excid Hierosol amoto Simone
Aug. Nal. Claudii. Dio lib. ix, Canlhara tribuit Pontif Josepho
p. 682. Cami filio. Jos lib xx.
4759 Imp. Ti. Claud. Aug. P. M. ir. 798 n Pelri 18,19. Sedis RomanaeG,7. 46
27,9 p.v, vi. 799 in Adiabenoruin regina Helena, et
B rooss' Valerius Asialicus u. B Izates filius Judaicam relig. susci-
M. Junius Silanus piunf. Reliquiae arcic Noeticaein
Fasli. Anon. IVsaeculi apud Bu- eorum dilione inventae.Josepli. xx,
cher. et Noris Episl. Cous. p. 32. cap. 2.
Ti. CLAUDIUS DRUSI.F. CES. AUG. Vibio Marso praesidi Syriae 1,2
GER.PONT.HAX.TRIB.POTEST. v. successor dalus C. Cassius Lon-
IHP.xi. P. p. cos. lii. DES.iv. lnscr. ginus. Joseph. xix, cap. ult. et
ap. Fabrelt. p. 413. Alia Romaein Tacit. lib. xi,et xn Annal.; quos
duct. Aquae Virg. quaeap. Gruter. conciliat C. Norisius, ep. Syrom.,.
CLXXVI, 5. p. 181,corrig. Cen. Pis.,pag. 352.
4760 Imp. Ti. Claud.Aug. P. M. trib. 799 lit Petril9,20. Sedis Roinante, 47
28, 10 p. vi, VII. 800 iv 7, 8.
•4 ^3-
r«« Ti- Cland- AuS- "'• In Cocum Cnspis Fasli proc.
L. Vilellius ni. Jud. Ti. Alex. C. Cassius. Longi-
- Censorin. de die Nat. cap. 17.
nuspraes. Syr. 1, 2.
Sueton c. 2. in Vitell. Inscrip. ® C Fames in Jttdaea, olim praedicta
ap. Spon. pag. 505, ct Reines299. LBDI ab Agalo Acl. xi, de qua Jos. xx,
Eclips. lunae Kal. Januar. Vide s.«co- cap. 3.
Petavium de doct. temp. Ii. xi. c. LARF.S
IX.LUDISiEcuLARES b. a. celebrali.
Plin. lib. vn, c. 48, el x, cap. xi.
Tacit. A. xi. ea. 11.
Plaulius doinitisBrjlaniiis orna-
tnenta iriumphalia consequitur.
Velus inscr. ad Ponlem Lucanuin
sub Tibure. Dio lib. i.xxiv.
4761 Ti. P. M. tr. Olymp. Petri 20, 21. Sedis Rom. 8, 9. 48
Imp. Claud, Aug. 800 206, iv C. CassiiLongini,2,3. Ti. Alex. Biss.
1, 11 p. vn, vin. 801
G F coss. «/207,i proc. 1, 2-. Agrippaeregis 1.
.-___ A. Vitellius
L vipstanius Herodes rex Chalcidis, amoto
a^f^*?
Census h. a. conslitut. censita ponlificalu Jud. Joscpho CamUfc&i^
** Annaniam suflicit: dequo '"•
capita civiura Roman. ad sex mil- Atftjs//'
liones, el 994 mill. Tacil. xxiii,2. Joseph. xxiv, 3. J^-
Claudius Judaeos Roma penif:
Idcirco Petrtis in Judaeam redilS ;"
Aquila et Priscilla Corinthum. Act. ^=--"
xvin, 2.
4762 Imp. Ti. Claud. Aug. P. M. tr. 801 i Pelri 21, 22. Sedis Rom. 9, 10 49
2,12 p.vtn, ix. 802 ii C. CassiiLong. 3, 4. Ti. Alex, PRIMU.4
E c Q. Veranius proc. 2, 5. Agrippae reg. 1, 2. CONCIL.
A. Pompcius [Longinus] Gallus C. Cassius Longinus Syriaeprac- APOST.
Velus Kalend. AnLiat.in mus. ses jubelur a Claudio deducere Hieros.
card. Alb. in line Prolegoni. Po- Milhridatem regem Romae obsi- super
mceriuin a Clamlio prolatum. Vel. dem, in proprium regnum Partho- rit.
iU^rip. ap. Cloac. S. Luciac,edit. rum conlra usurpatorem Gotar- Jud.
483 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 464
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni _A Ann. Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jut. rum, res aestw, et documenta. U. C. Olymp. limorum populqrum, Pontifices, JErw
et cycli. ante et Reges, res geslwet doeumenta. Ch.
/a^ posl Pal.
a Panvin. in Fast. Tacit. A. xn, zen, a quo tamen ille vincilur et Att. xv
23. Fronlin. de Aquaed. art. 102. trucidalur. Tacit. xn.
Ti. Alexan. subrogatur in proc.
Judaeae Vervidius Cumanus. Jos.
xx, 3, 4.
4763 lmp. Ti. Claud. p. M. tr. p. ix 802 n Petri 22, 23. Sedis Rom. 10,11. 50
3.13 etx. 803 iti Agripp. reg. 2, 3.
D uoss- C.
_r>.„_, Antistius Vetus Hoc anno, vel proxime super.
M. Svillius Nervillianus juxta Petavium lib. xi, cap. 12,
Vet. Kal. Ant. inMus. card. Alb. in fine CONCIL. APOSTOLORUH Hie-
in fine Proleg. Tacit. A. xn, 25. rosolymis celebrat. post Iegat. Ec-
Inscript. in Villa Matthaei,ap.Grut. B* clesioe Anlioch. de quo Aclorum
cxm, 3, et Fabretl. pag. 726. Ti. xv Paulus a concilio redux AntiO-
CLAUD.,etC.TRIB.POTEST.X.1HP. chiaesubsislit cum Barnaba. Mox
XIIX.COS.1111.DESION. V. Syla, comite Syriam ac Ciliciam
Colonia Camalodunum in Bri- peragrat. Lyslris sumit Timo-
tannia deducta. Vide notas infra theum. Pergit in Macedoniam,
p. 142 et 146. mox in Achaiam, et Corinthum,
ibique reperit Priscillam et Aqui-
lam, triennio ante Romam pulsos
a Claudio. Act. xx, xvn, xvm.
Vide Pelav. 1. xi, c. 12.
4764 Imp. Caes. Ti. Claud. Aug. P. 805 lii Petri 23, 24. Roraanae Sedis 51
804 iv 11, 12. Agripp. reg. 3, 4. Prae-
4.14 M. t. p. x, XI. sidis Longini 5, cui succes sor da-
C r/_„ Ti. ClaudiusAug. Germ.v.
uoss- Ser. Cornel. tus h. a. C. Ummidius Durmius
Orphitus.
Tacit. A. xii, 41. C Quadralus.
Kalend. Anliat. in fine proleg. Hujus ioscript. et nummos vi-
ex Mus. card. Alb. ex eodem Mus. de ap. Noris Ep. Syr. pag. 182,
inscript. ap. Fabrett. pag. 472. et Cen. Pis. p. 332. Tacit. xn, c.
ualio Felici Pallantis Galilaeorum
Lapis ap. Gruter. p. ccc. sub
his Coss. numerai ann. p. R. c. 5. Ventilio Curaano liberlo Ju-
DCCCIV, nempe posl Palil. ut ex daea proc. datur, orta seditione
alio infra ad annum ^Erae Chri- Galilaeae.Jos. xx.
sti 92.
In Lap. ap. Panvin. Ti. Claud.
tr. pot. xi. Imp. xxiv. Cos. v.
4765 Imp. Caes.Ti. Claud. Aug. P. M. 804 207 Petri 24,25. Rom. Sed. 12,13. 52
5.15 tr. p. xi, xn. 805 iv Agrippaejun. 4, 5. Ctimani proc. Bist.
B A r„_.^085- P. Cornelius Sulla Faustus 208 1, 2. Praesid. Quadrati 1, 2. Feli-
L. Salvius Otho Titianus i cis, 1, 2. Ananiae Jud. pontif. 4,
Tacit. A. xn, 52. Fronlinus de qui Romam vinclus mittilur cum
Aquaeduct. art. 13, numerat an- aliis de sedilione reis. Jos. xx, 5.
nos U. C. in codicibus varie scri- Cumanus pariler Romam acci-
ptos : relinenda lectio DCCGV. tus. Ibi.
Paulus ex anno 50 per 18 men-
ses Corintbi cuni degisset, Act.
xvin, venit Ephesum. Act. xix, 1,
ubi moratur per biennium. i, 10.
i Petrus25,26.Rom. Sed.13,14. 55
47t>8 Imp.Caes. Ti. Claud.Aug.P. M. 805
n Praesid. Quadrali 2, 3. Agrippae
6.16 tr. p. 12, 13. 806
G r^0**' D. Junius Silanus. regis 5, 6. Felicis proc. 2, 3.
Q. HateriusAntoninus. S. Paulus ex domo Atjuilae, et
Tacit. A. XII, 58. Priscillae, apud quos hospilabalur
Scribit his Coss. Neronem na- in Asiaminori datprimam Episto-
465 CHRONOL.CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 4Gff
Anni Imperatoret, Consules, Romano- Anni \ Anni Chrislianorum, fudieornm et fini- Anni
Per.Jul. rum, res gestw, et documenla. U.C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices, JErw
et cycli. ante et Reges, res gestwet documenta. Ch
/tt_j) post Pal.
tum ann. xvi, duxisse uxorem lam ad Corinthios, ex ejusdem
Octaviam. Natus fuerat Nero x Epistolaecap. ult.
mens. post obilum Tiberii, nempe Claudiusanno imperii xu Agrip-
VIIIKal.Jan. anno 36 aeraeChrisli. pam regem donat Philippi letrar-
Parlhi Armenia pellunl Rhada- chia, et Balanaea, et dilionibus
mislum - mox abscedunt. olim Lysaniae, Trachonitide, et
Tacit. xni, 6, 7. Abiiina. Chalcidem vero eidem
abstulit, cui praefuerat quadrien-
nio. Joseph. xx, 5.
4767 Imp. Caes.Ti. Claud. Aug.P. M. 806 ii Petri,26, 27. Rom. Sed. 14,15. 54
7.17 tr. p.13,14. 807 iii Quadrali pr. 3, 4. Felicis proc.
F „ M. Asinius Marcellus B 3, 4. Agrippaereg. jun. 6, 7.
^0^- M. Acilius Aviola. Paulns, explelo Ephesi biennio,
Tacit. A. xn, 64. Macedoniaminvisit, et per Asiam
Ilis Coss. Claudius diem obiit navigal in Syriam. Act. xx.
ni id. Oct. aetalis anno LXIV,im- Rumore de Parthis Romam per-
perii xiv. Sueton. c. 45. Nalus lato Nero delectus habet, et socios
fuerat Kal. Aug. Julio Ant. Afri- reges Agrippam Judaeum, et An-
cano, et Q. Fabio Max. Coss. tiochum Commagenum jungerc
SucceditNERop.m. trib. pol. 1. arma sua jubet conlra Parthos
sub Domitio Corbulone, quem re-
linendaeArmeniaepraeficit. Tacil.
xin, 6, 7, 8.
4768 Imp. Caes.Nero Claud. Aug. tr. 807 III Petri 27, 28. Rom. Sed. 15,16. 56
8.18 p. i, II. 808 iv Quadrali proc. 4, 5. Felicis proc.
& rncc
^088, lmP- C«s. Nero Claud.Aug. 4, 5. Agrippaeregis 7,8, qui Jo-
L. Anlistius Velus C ijalham Jud. ponlificem per si-
Tacit. A. XIII,ii. carios necat, succedente lsmaele,
Nero Parlhis Arraenia pulsis Pbalei fil.
Urbem ovans ingreditur. Brilaiir Paulus quinto adit Hierosoly-
nicum necat. Tacil. ibi. mam circa Penlecoslem: A Judaeis
capitur, et Felici sistitur. Act. 24.
4769 Imp. Cacs.Nero Claud. Aug. tr 808 208 Petri 28,29. Rom. Sedis 16,17. 56
9.19 p. ii, III. - 809 IV Quadrati proesid. 5, 6. Agrippae Bits.
D C ^«._.3' Q. Volusius Salurninus 209 regis 8, 9.
P. Cornelius Scipio i B. Petrus Romam reversus dat
Tacit. Ann. xm, 25. Olium fo- primam suam Epistolam ad ele-
ris, fceda domi luxuria. Ibi. ctos dispersionis Ponli , Gala-
tiae, etc. ,
Felki in procuratione Judae.se
succedit Porlius Festus. Felicis
"' ad tribunal sislilur Paulus. Act.
xxiv, ct cum lidei causam coram
illo, el successore , necnon rege
dixissel, Caesaremappellat, el Ro-
inam miltitur. Acl. xxv, xxvi.
4770 Imp. Caes.Nero Claud. Aug. tr. 809 i Petri 29, 30. Rom. Sed. 17,18. CT
10,1 p. in, iv. 810 ii Quadrati praes. 6, 7. Agrippae
B r ' Nero Claudius Aug. n. regis 9, 10. Festi proc. 1, 2.
L. Calpurnius Piso Ismaelis pontif. 1. <
Tacit. Ann. xm, 31. Petrus conslituto Lino Vicarb
ColoniaeCapua, elNucena, ad- provincias occidentales visilat, ct
•Jitis velerauis, firmatacsunt. Ibi. episcopos per eivitales. .
Adventanli Romam Paulo, qui
posl naiifragium Mclilam appule-
467 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 468
Anm Imperatores, Consnles, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum el fini- Anni
Per.Jul. rum, res gettw, et docutnenta. U. C Otymp. limorum populorum, Pontifices, Mrw
et cycli. ante et Reges, res geslw et documenta. Chrisli
g»-j. post Pal.
rat, et Syracusas, deinde Puteo-
ios, fideles Romani occurrunt ad
forum Appii ad tres Tabernas.
Actor. xxvm.
4771 Imp Cses Nero Claud Aug tr. «10 ii Pelri 50,51. Rom Sedis 18,19. 58
11,2 p. iv, v. 811 III Quadrali praes 7, 8. Agrippa: Re-
A Q " lmp Nero Claud Aug m.
M. Valerius Messala. gis 10,11. IsmaelisPontif 2.
Paiilus per hoc biennium [ex
Tacit An. xm, 34.
suo advenlu Romam] in conducta
Inter Parthos Romanosque pro-
domo in Urbe moralttr, et libere
telatum de oblinenda Armenia
Cbrislum praedicat. Hinc scribit
bellum, hujns anni initio acriler B
resumitur. Tiridalis calliditatera Epistolas ad Galalas, ad Ephesios,
Corbulonis virtus armis oppugnat. ad-Philippenses, ad Colossenses:
et circa hoc leropus apnstolorum
Artaxata, igne vastala.
Acla; in Urbe pariter scribii Lucas.
A Quadrato Syria; Praeside si-
gnali nummi an. Neronis quarto
EHIEOTAiPATOT ET. A. Vide No-
ris, Epoch Syromaced.
4772 Imp Nero Claud Aug Ir. p. 811 iii Petri 31,52. Rom Sedis 19, 20. 59
12, 3 v, vi. 812 ivQuadrati Praes 8, 9. Agrippae
G ruoi*- L. Vipsanms Apronianus. Regis 11, 12. Ismaelis Jutl ponlif
L! Fonteius Capito. 2, 3.
Tac Ann xiv, 1. Petrus Apnslolus occidentales
Nero per matris parriciutum ad Provincias peragrans, el episcopos
uttptias adulleras Poppaeaegraduni in eis consliluens dicitur eliani
facil. Solis defeclus in Campania C penetrasse ad Britannos, ttt in
spectatus inler horam 7 et 8, in nolispg 53, ex Veteribus Scrip-
Armenia vero inler 10 et 11. Pli- toribus a Vendelino observatis
nius Iib u, cap 70. Romac in hao tradilur.
eclipsi slellie interdiu visae. Tacit
xiv, 12, el Xiphilintts ex Dione.
Conligit die 30 Aprilis ex Tab
Astronomicis.
4773 Imp Nero Claud Aug tr. p. 812 Jl. 209 Pelri32, 33. Rora Sedis20, 21. 60
13, 4 vi, vn. 815 iv et ex Quadrati 9, 10. Agrippae Regis Riss.
F F uoss. 'mP
rnce ^el'° Claudius Aug iv. dieb wsli-12, 13, qui Amoto Ismaele Jud
Q0Sgu__Coinelius Len-
tulns. vis Olym pontifice surrogat SimonemCabei,
"" 210 Simonis olim summi pontificis fi-
Tacit Ann xiv, 20. Fronlin de Luat
i lium; mox Anan«m,siveAnaniam.
Aquaednct secl 102. Grttter p. Quin-
108, ex antiquo lapide hodie asser- quenna- I> Joseph xx, 7, 8, cum Ismael pon-
valo in Palatio Farnesiano. les in lifex ad Neronem legalus sttper
Romaein- Urbein dissidio Judacorum cum Feslo
QuinquennaleItidiorum ProcuraioreRomaeobses a Caesare
slitnlitm udmorem Graecicerlatni- stituti
detinerelur.
nis.Nummi veleres, elTacilus ibi.
4774 Imp Nero Clatid Aug tr. pot. 815 i Pelri 35, 54. Rom Sedis 21, 22. 61
14, 5 vn, vin. 814 ii Quadralo per decennium Syria
D ri>css —CaesoniiisPaetus. Provincia ftincto snccedit Cor-
F, pelr(_ni,ls Turpilianus. bulo.
Tac. A.xiv, 29. . Fesio Procuratori Judaeaesexea-
nium adminisiralionis agenti suc-
cedit Albinus.
Regis Agrippx ann 15,14. Atia-
ni pontif Jud 80, jussti J"acobtts
469 CHRONOL. CONSUL. ET C^S. ROM. ETC. 470
Anni Imperalores , Consutes, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum el fini- Anni
Per. Jul. rum, res gestw, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Ponlifices, JErw
etcycli. ante et Reges, res geslw et documenta. Chrislt
(g__, posl Pal.
Magna clades illata Romanis in apostolus lapidatur. Joseph xx, 8.
Britannia. Camalodtinum Colonia Anano succedit Jesus filius Dam-
ducta: sed in ea civium ac socio- naei. Ibi.
rum 70 millia occisa. Ibi: et Dio De successione Corbulonis, et
Iib 92. Vide nolas infra p. 142. Alhini consule Card Noris Cenol.
Pisan pag 334.
4775 Imp Nero Claud Atig tr. p 814 II Petri 34, 35. Rom Sedis 22, 23. 62
15, 6 vin, ix. 815 in Corbulonis 1,2. Agrippse Regis 14,
C r^oss- P. Marius Celsus. 15. Albini proc 1, 2. Jesufil Dara-
L. Asinius Gallus. naei pont. Jos xx, 8.
Tacit A. xix, 48.
Nero accusationibus, ac caedi- Marlyriuni S. Marci Alexan-
bus Urbem replet. Parlhum Volo- JJ driac, succedenle Aniano,. octavo
• Neronis anno. S. Hieronym de
gaesem Armeniam invadentem
Corbulo forliter reprimit. Sed Script. eccl. Evodio Antiocbiaeoc-
ciso succedit Ignatius.
CaesoniusPaclus turpi foedere cum S. Pelrus Romam redit, Simo-
liosle transigil. Tacit ibi.
nem Magum oppttgnatttriis. Theo-
phil apud Malalam.
4776 Imp Nero Claud Aug tr. p. 815 in Petri 35, 36. Rom Sedis 23 24. 63
16 7 ix, x. 816 ir Corbulonis 2, 3. Agrippae Regis
B r^os* L Memmius Regulus. 15,16. Albini Proc 2, 3. Jesu fil
L. Verginius Rufus. Damnaei 2, 3..
Tacit A. xv, 23, et Frontin de Simon Magus, orante bealo
Aquaeditct scct 102. Pelro, prseceps in lerram Iabilur.
Corbulo iteruro reprimit Vologae- Pauli iiinera in Hispaniam ab
sera, el adigit Tiridalem ad depo- aliquibus allribula bienuio praece-
nendum insigne regittm ante imagi- C denli, ab aliis praesentibus anno.
nem Neronis, ab hujus manu idem Videnotas ad pont. S.Clemcnlis.
recepturum. Populi Alpittm Mari-
timamm ad jus Latii admissi.
Tacit ibi.
4777 ImpNeroClaudAugtr. p. x, xi. 876 Otymp Petri 36, 37. Rom. Sedis 24 25, 64 Biss
1? 8 L. Lecanius Bassns. 877 210 iveJ Corbulonis Icg Syr. 3, 5. Agrip- PRIMA
A G Coss' M. Licinius Crassus. ex die- pae regis 16,17. Albini proc 3, 4. ECCLE-
Tacit xv, 43, et Frontin de bus wst Jestts filius Gainalielis fit Jud SUE
Aquaed sect 102.
Histrionicam exercet Nero. Ta- Otymp ponlifex, et successor Jesu lilii PERSE-
211 i. Damnaei. Joseph. xx, 8. CUTIO
cil ibi. Urbis incendium ortum
Ludi His coss, occasione .ncendii
xiv Kal Sextiles. Ihi sect 42.
translati Urbis Neroniani, PRJMA ECCLESI^B
Elidenses jussu Neronis transfe-
ad an- PERSECUTIO a Genlibus intentata
runt Olympicos Iudos in annum
num crmleliter soevit.Tacil Annal. xiv,
proximum. Philostratus in Vila
lib v. Hinc j) proxi- 44.
Apollonii olympiadum mum Ordinatio S. Clemenlisad epi-
co:nmensus per ann varialur.
scopatum. Vide notas, ad pont.
S. Clemeniis.
4778 Imp Nero Claud Aug tr. p. 817 Olymp Pelri 37, 38 Rom. Sedis 25. 65
18 9 xi, xn. 818 211 Annus complelur die 25 Aprilis, Marty-
F rcoss. A: Licinius Nerva Silianus. ad hunc et martyrium subsequitur post riim
M Vestinus Atticus. annum menses duos die 29 Junii, quando SS. apo-
Tacil A. xv, 48. Noris Epist dilalw crucifigilur in Vaticano. Ex die stolorum
Cons pag 43, ex inscript Grut j. ex 21 Aprilis, unde anni Urbis nu- Petri et
8, 3, el ex Aucloribus. dieb. merantur, attributt sunt Petro Pauli
Anmisl OI.VHPIADIS cc.xi.exanno wslivis. nnni 25, menses n, dies vn Sedis
superiori ad i.unc dilatus cum Romanae. Vide nolas ad pont. S.
LudisEIaeis(Philoslr in Vila Apol- Peiri, etc.
471 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 472
Anni lmperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum,Judworum et fini- Anni
Per. Jul. rum, res gettw, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices, JEros
' ante et
etcycli. Reges, res geslw et documenta. Ch,
©J post Pal.
Ionii)jussu Neronis, qui sni cer- LINIPAP.Eann 1.
taminis Quinquennales ludos se- LINUSpost marlyrium B. Petri
cundos in liunc annum incidentes eligilur successor die proxima
(Tacit. A. xvi, 2) paria facere 30 Junii.
cum olympiadum cursu forlasse, Paulus apostolus eadem die,
voluit. qua Pelrus cruci afflgebalur,
truncaturcapite, anno37 post Pas-
sionem Domini. S. Hieronymus.
Rex Agrippa, amolo Jesu Ga-
malielis filio, Matlhiam Theophili
filium ponlificem Jud. creat. Jo-
B seph. xx, 8.
4779 Irap Caes Nero Claud Aug tr. 818 i Lini 1 et 2, ex die 50 Junii. GG
19 10 pot xn, XIII. 819 it C. CasstiusGallus SyriaePracses
* uoss L.
r„»c Suetonitis Paulinus.
c.PonliusTelesinus.
an 1, regis Agrippae17,18.
Gessius Florus proc. Jud. rapi-
Tac A. xvi, 19, et Frontin de
Aquaed secl 102. nis, ac saevitia sua belli Judaici
Tiridates ad Neroms genua, occasionein praebet. Joseph. de
more servili, accedens, insigne Re- bello Jud. lib n,cap 15, Matlhia;
gium ab eodem recepit in Urbe. ponlif Jud. anni 1, 2.
Suetonius in Nerone cap 13. Tacil Nummi hujus Caestiisignati aera
A. xvi. Dio, etc. Antiochena PIA 114, producuntur
Nero Janum claudit, patiio post a card. Norisio in Epochis Sjro-
macedonum.
aperiendum, suborlo Judacorura
bello. Mox in Graeciam navigat.
Dio lib Lxni.
C
4780 Irop Caes Nero Claud Aug t. p. 819 ii „ni 2,3, cui martyrio coronato 67
2011 xin. xiv. 820 ni. die 23 Sept succedit CLEMENS, ex
n
D toss. C.
r„„. Fonleius Capilo.
c. Julius Rufus.
die 24 Septerab.
Lino tribuuntur ab ordinatione
Fasti marmorei ColoniaeCasinalis
episcopali. soscepta anno 59 die
in MusaeoAibano. Vide notas ad Dominica 23 Junii coss. Saturni-
pont. S. Clemenlis. pag 47. no, et Scipione (ex catalog el lib
Fl. Vespasianus dum in Achaia
cum Nerone versalur, bello con- ponlif) anni xn, mens ui dies xu.
Vide notas ad pont. S. Lini.
tra Judaeos administrahdo praefi- C. Caestii Galli 1, 2. Agrippae
citur. Jos lib m, Belli, capl.Tacrt
regis 18, 19. Matthiae pontif Jttd
v, Histor. Vide card Noris, Cenot 5, 5.
Pisana pag 335.
4781 ImpCaesNeroCIaudiusAuglr.p. 820 iii Cleraentis 1,2. 68
21 12 xiv, se ipsum conficil 4 ldus Jtt- 821 iV Caestio Galloin provincia Syria Biss.
n
C B nii. Vide card Norisii Episl Con- defuncto.
snlarem. P. Licinius Mucianus Succes-
rve,-. _Ti. Calius Silius llalicus.
uoss. sor datur circa autumnum pro
Valerjus Trachalus.
praet Syriae, et nummum cudit
ANNISP. R. C. DCCC,XXI.Gru- Galbae imp signalum aeraeAntio-
ter fol 300, eosdem consules me- chenae anno cxvn. Vide Noris
morat. Frontinus seclion 102,
Epoch. Syromaced. pag 165
de Aquaed et Fasti Castnates in
regis Agrip.pae19,20.
MusaeoAlbano infra in nolis ad Matlhiae ponl 3, 4.
pont. S. Clemenlis, suffectos coss
videapud Gruterum 238, 12.
Julius Vindexin Gallia usurpans
iujperium occiditur. Galba in His-
pania oblalum iniperium rccipii.
473 CHRONOL. CONSUL. ET O/ES. ROM. ETC. 474
Annt Imperalores, Consulet, Romano- Anni.. A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Annl
Per.Jul. rum, resgestw, et documenla. U. C. Olymp. limorutn populorum, Ponlifices, Mrw
et cycli. ante. et Reges, res gestw, et documenta. Ch,
® ]> post Pal.
In Africa Macer, in Germania Ca-
pito acclamanlur, sed irrito
eventu. •
4782. Imp. Sergius Sulpicius Galba 821. Olymp. Clementis papae 2, 3. IMuciani 69
22. 15. occidilur die xvm Kal. Febr. aeta- 822. 211 propraet. Syriae 1, 2. Matlh. pont.
A. tis 73. Sueton. in Galba c. 23. iv Jud. 4, 5.
et ex Hoc anno Kal. Julii T. Fla-
r„„
Coss Imp.Ser.SuIpiciusGalban.
T.Vinius. diebus vius Vespasianus, dux belli ad-
LapisCasin. infr. in not. ut sup. wstivis versus Judaeos, adnitente prae-
Et Tacitus hist. i, 1. Capitolii con- 0. 212_Jside ^Egypti Ti. Alexandro, et
flagralio. . i Syriae legato Muciano, salula-
Salvius Otho adoplione frustra- r, tur imperator in Syria. Mucia-
tus seditionemmolilur, Imp. dictus no cum exercitu contra Vilel-
occiditur 95 Iraperii die. Suelon. lium profecto, Titus Vesp. filius
Vitelliut a Germ. Legionibus bellum adminislrat in Judsea, dura
Imp. Salutalus occidilur 20 De- Vesp. paler primo in jEgyptum,
cembris, explelo anno 57. Suet. et deinde Romam lendit ad insignia
"Tacil. Vide Pelav. xi, 16. imperii eapienda.
4783. Imp. Caes.FI. Vespasianus Aug. 822. i Clemenlis papae 3, 4. 70
23. 14. P. M. tr. p. 1. 825. II Nummus Tili noslro in Musaeo
G Imp. Caes. Fl. Vespasianus. consignatus duplici aera Antio-
Coss. Aug. TitusCaesar Vesiasia- cbena cxx Caesariana, et cn Ati-
nifil. ad hunc annum perlinel:
guslaea
Lapis Fastorum Casin. in notis quo ante Idus Jutias Syria omnis
ad pont. S. Clementis. in Vespasiani sacramenio fuil. Ta-
Capitolii nova fundamenla jacla cit. Capta Hierosolyma, lemplum
die 21 Junii. Tacit. Civilis Bata-
Q incensum annis 107 post regnum
vus junclis amicitiis cum Gallis Herodis in illa exercitum (Jos.
Roraanos obsidet, eorumque le-
xx, 8) die Sabbali Kal. Sept. Phi-
giones adigit ad jurandum in sua lostr. in Vita Apollonii. Matlhiae
verba, necnon Coloniam Agrippi- Jud. ponlilici a rebellibus sufiici-
nam. Conlra liunc missus Cerealis lur Phananus. Omnes ponlifices
resVespasianifirmat. Tacit. Hist. v.
ab Aarone ad Phananum 84 nu-
merantur a Josepho lib. xx, c. 8.
u Clementis papse 4,5. 71
4784. Imp. Caes.Fl. Vespasianus Aug. 825
24. 15. tr. p. 1,2. 824. ni Titus Judaeis licet a se devictis
F Imp.Caes.VespasianusAug. praeservat privilegia, nequidquara
Coss. III. intercedenlibus Alexandrinis, et
M. CocceiusNerva, Anliochenis ut eadem anliquaret.
Fasli marm. Casinat. in Musaeo Josephus. Vide nolas p. 11.
card. Albani infra innot. ad pont Triurophus Vespasiani palris ac
S. Clem. Grutcrus folio ccc, i, hos U Titi filii de Judaea subacla Kal.
coss. exhibel in Vet. inscript. ciiui Julii, quo tr. poteslas Tito con- -
Epocha Urbis conditaeDCCcxxiv. ferlur a patre. Casarea marilima,
Janusclusus.OrosiusIib. vn, cap. ubi Vespasianus saltilalus primum
9. Fundamenta templi Pacis a Ve- fueral imp. fit Rom. colonia. Num-
spasiano jacla. Vide notas ap ppnt. tni colon. Vaillanl. et Reland. de
S.Clem.Inscript. ap. Gruterum p. IIIbibus Palaeslinae,lib. m, p. 500.
573. Vespasiani trib. pot. 2, juu-
git cura titulis irap. vi, cos. m.
DES.IV. '
iti Clemenlis papae 5,6. 72
4785. Imp. Caes. Fl. Vespasianus Aug. 824
25. 16. tr. p. 2, 3. 825
iv Complura aedilicia Antiochia; Biss.
constructa. Malala. CaesoniusPac-
E D Imper Vespasiantts Aug iv.
Coss. Titus Caes Vespasiani Aug tus regno peliit Anliochum poslrc-
F. n. niuro Seleucidarum regem Conia-
475 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 476
Anni Imperatoret, Comules , Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. rum, res gestw, et documenta. U. C. Olymp, timorum populorum, Ponlifices, JErw
el cijcli. ante et Reges, res gestwet documenta. Ch.
(g__, posl Pat.
Fasti Casinat in MtisaeoAlbano genes. Hic in Ciliciam lugit: tilius
in not. S. Clera. Eclipses duae in- vero ad Parlhos. Verum utrisque
tra dies xu (verius xiv) aPlinio sibi reconciliatis Vespasianus re-
memorantur sub his Coss lib u c. gnum restituit. Alani, Scytbarum
13. nalio juxta Tanaim, Mediam va-
stant, fugienle rege Pachoro. Iis-
dera Armeniam invadentibus re-
sistit Tiridates. Josephus lib. vn
Belli, cap. 27.
4786 Imp Caesar Vespasianus Aug tr. 825 0. 212 Clementis 6, 7. 73
26,17 p. 3 4. 826 iv Intra hoc quinquenniura ex
C Domitianus Vesp Aug. f. B et ex anno ^EraeChristi 71 ad 75 dum
Coss Caes. n. diebus lcmpluin Pacis Romae conslrui-
— Valerius Messalinus.
wstivis lur, et assenlalores Vespasiano
Fasti Casinales ut supra, et 0. 213 atlribuiint cum Josepbo lib. vu,
Frontinussect 102. Philosophi om- i cap. 12, ea quae de Chrislo Do-
nes, praelerMusonium Roroa pulsi. mino pacis principe fueranl a pro-
Xiphilinus ex Dione lib LXVI.Vide phelis enunliala.Clemenspro suo
nnlas ad pont. S. Cleli. pastorali munere Christi vaticinia
Petilius Cerealis Brigantes in recte interprelalus odia Ethnico-
Brilannia domat. Tacitus, de Viia rum incurrit. Vide nolas ad pont.
Agricolae. S. Cleii.
4787 Imp CaesarVespasianus Attg tr. 826 i Clementis 7, 8. /»
27.18 p. 4, 5. 827 ii Achaia.Graecia, Lycia,Rhodu$,
R r^08* Irop Vespasianus Ang v. Byzanlium, Samus, Thracia, Cili-
Tilus Caesar Augusli f. m. cia, Comagene, quaeantea sub re-
Fronlin de Aquaed sect 102 et *J gibus fuerant, in provincias reda-
Fasti marm Casinates, utsup. Imp ctacsunl. Eutropius, et Rufits.
Vespasianus, ac Titus filius Cen- Europa a Thracia sejuncta. Me-
sores creati Lustrum fecerunt tropolis facta lleraclea. Antiochia
LXXV omnium postremum. Plinius el Caesarea ornaiae. Odaeum ma-
iib vn cap 49. Censorin de Die gniftcum Caesareos conslructum,
nat cap 6. ubi fueral Synagoga Judxorum..
Jo. Malala.
4788 Imp. C-cs. Vespasianus Attg. tr. 827 n Clementis 8, 9. . 75
28.19 p. 5, 6. 828 iii Occasio exsulandidalaClemenli
A ^oss* 'mP-
rncc Vespasianus Aug. vi. papae ex declaralione valicinio-
Tilus CaesarVesp. fil. iv rum ad Chrislum pertinenlium
lidem Fasli raarm. Casinntes in Pacis Principem, quae ab assenta-
MusaeoAlbano. toribus impie detorquehantur ad
Imp. VespnsianustemplumPacis n Vespasianum. Videnolasul supra.
. Romaededicat, el nummos signat Philosophi pariter Roma pulsi.
dedicalionis cum nol. Cos. vi. Expeditio Domitiani sufiecti
Idem ex colosso Neronis capul cos v. in Sarmatas ex nuinmis
ampulat, solisque in eo collocal. apud Mediooarb. Et Joseph Belli
Xiphilinus ex Dione. S. Hierony- lihvu.c. 24
mtts ejusdem colossi meminit.
4789 lmp. Caes.Vespasianus Aug. tr. 828 iii Clemenlis 9 10. 76
1,1 p. 6, 7. 829 iv IIi consales tribuunlur poslre- Iliss.
G F rMISS. Imp.Vespasianus Attg. vn. mi Clemenli papse in Calalogo Li-
Tjlus vespasiani f. Aug. v. beriano : sub qtiibus postreraum
NummiapudOcconemel Meilio- PaschasuiPontificatus maximi ce-
barbam. lebravit. Vide nolas ut sup. Cle-
Sparlianus in Vita Adriani his mcns seahdical Pontificalu Roma-
consulibus natum asserit ix Kal. no din 5 Decembris cum sedissel
477 CHRONOL.CONSUL. ET CJE&: ROM. ETC. 478
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum el fini- Anni
Per.Jul. rum,res gettw, et documenta. U.C. Olymp. limorum populorum, Pontifices, JErw
eteycli. unte et Reges , res geslw et documenta. Chritli
(gj postPal.
Febr. eumdem principem. annos ix, mensesu.diesx. Vide in
Julius Fronlinus iu Britannia Prolegomenis seriem chronoI.Pon-
Siluresdoraat. Tacit. in Vila Agri- tif Rom el in nolis, ad pont. S. Cleli
colac. ubi etiam agitur de vacatione Ro-
manae sedis usque ad die xv Fe-
hruarii anni sequentis.
4790 Imp. Caes. Vespasianus Aug. tr. 829 Olym ClettiselectusClemenlissucces- 77
2,2 p. 7,8. 830 215 sor in Cathedra Romana colloca-
E r Imp. Vespasianus Aug. viu iv lur die Dominica 16 Fehruarii,
i.oss. TUus Vesp u Aug v| et ex quam ex ea die tenuit annis vi,
Ex Kal. Julii suffeclus T. Fla- diebus mens n,diebusx, ex his coss. ad
B ' eest Consules an. 83. Vide prolego-
vius Domitianus vi, et Cn. Julius
Agricola. Olymp- mena et nolas ut supra.
Velus lapis apud Panvin. et 214
numrai apud Occonem.
Agricola post absolulum magi-
slratum consulalus suffecli missus
in Brilanniam, quam paulo post
ferme universam subegit. Tacit.
in ejus Vita.
4791 lmp. Caes. Vespasianus Aug. tr. 830 i Cleti 1,2. 78
3,5 p. 8, 9. 851 ii Tres urbes Cypri terraemotu
D. r L. Ceionius Commodus corruunt. Euseb. Orosius.
D. Novius Priscus
Lapis apud Spon. secl. 1, art.
2, in vinea.
c
Montallo, hodie in MusaeoAlex.
card. Albani.
Lues ingens Romae, ita ut per
diessingulos eiferrentur hominum
x miilia. Suelonius el Eusebius
ih Chron.
4792 luip. Caes.Vespasianus Aug. tr. 831 n Cleii 2, o. 79
4,4 p. 9, 10. 832 lii Templum Ventorum Anliochiae
C rt-oss. Imp. Caes. Vesp. Aug. ix. constrtiilur :t Vespasiano, prope
xiiusCaes.Vesp.Aug.f.vn. thcatrum.
Nummi apud Occon. et Medio- Jo. Malala pag 339.
barb. el Inscriplio apud Fleetvood
pag. 78, ubi corrigenda est ex
nuinmis trib. pot. 9.
Vespasianus Aug. obiil vin Kal. D
Julii annum agens aetatis 69, su-
perque mensem nc diem septi-
nitini. Suelon. c. 24. Tittis impe-
rat ex tlie vu Kal. Jul.
Vesuvii eruclalio Kal. Novembr.
qua Plinins periit: ex Epislola
Plin. Junioris.
4793 Imp. Tilus palri successil trib. 852 in Cleti 3, 4.
" <
5 pot. 9, 10. 835 iv Dum ethnici superstitiones rtti- Riss
B A Imp. Ti divi Vesp. f. Aug. turas in Capitolio instaurant,
Coss. p. m. tr. p. ix, Cos. vm. Cletus Romanam Ecclesiam Pre-
DoinilianusCajsar Cos. vn.
sbylerio perenni xxv. Titularium
Nummi apud Occonem, et Me- cx Pelri Ap. praecepto munit.De-
diobarb. ei inscriplioiics Grttle- dicatio Amphitheatri ac Thcrtna-
479 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 480
Anm xmperatoret, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. rum, res gestw, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrw
et cycli. anie et Reges, res gestw et documenla. Ch.
A_j) post Pal.
rianae 172,10 et 316,1 et 943, 1. rum a Tiio proprio nomine. Dio
Incendium ingens Romae,quo con- lib LXVI.
Vola nuncupata his Coss. vn.
flagraverunl lemplum Jovis Capi-
tolini, templum Nepluni, Isidis, id decembr. ad reslilulionem, et
Sarapidis, septa, et balnea Agrip- dedicalionem Capilolii ab Imp.
Tito CaesVespasianoAuguslo, etc.
pae. Dio lib. LXVI.
Velus inscriptio in MuseoAlbano,
edita ab episcopo Adriensi Philip-
po de Turre in fine Monument.
Veteris Antii pag 385.
4694 Imp. Titus Caes. Divi Ves. f. 833 Olymp Cleli 4,5. . 81
6, 6 Aug. tr. p. x, xi, qui eliam hoc 834 214 Placidis Tili temporibus oppor-
G anno Idibus Seplembr. decessit. B iv lune^ulitur Cletus ad ordinandura
Sueton. cap. 11. In ejus Vita. et ex RoraanaeEcclesiae Prcsbyleriura,
r L. Flavius Silva Nonitts. diebus xxv. Presbyteris Titularibus ex
Asinius Pollio Verrucosus. wst mandato Principis Aposlolorum
Hi Coss. memorantur in Faslis 215. constans, Sd tolidem vices sacer-
'
marm. Fratrum Arvalium in Mu- i dolales in Christiana Ecclesia
seo card. Alex. Albani, editi in referendas, universitalis lypum:
Monumentisveteris Antii p. 99, ut in notis fusius explicalur
et 387, a Phil. a Turre episcopo pag 37, el 232.
Adriensi. Et in alio lapide infra in Si cum Pelavio legendura sit in
notis ad pont. S. Pii I. Suelonio, Tilum decessisse anno
Tilo succedit DOMITIANUS (Mter aetatis XLI(non XLII,ut in codici-
Nero) incepta paulo anie Olymp. bus fere omnibus habelur); con-
ccxiv, alque anno Nabonass, 829, stat ratio; cum natus dicatur m
jtixla Plolem, Lydiat, in Fast. Kal. Januarii insigni anno necis
habel ccxv, p. m. tr. p. cos. vn, C Caianae,hoc est biduoante Kalen-
DES.VIII.Nummi. das ejus Januarii, quo occisus esl
Caius.
4795 Imp. Domitianus Aug. p. ra. tr. 834 i Cleli 5, 6 82
'
7, 7 p. 1,2. 835 ii Philosophi ex Ilalia pulsi a Do-
F P -c Imp- Domilianus Aug. vm. miliano. Xiphil ex Dione. Chri-
Coss T Flavius Sabiuus. sliani quoque, virtutem longe prae-
Gruter. 68, 18, et 314, 3 slanliorem prae Philosophis pro-
Invenlaeab AgricolaOrcades, et fessi, eoque nomine ab elhnicis
Imperio additae. Tacilus in ejtis cum philosophis confusi, Domilia-
Vita, in qua et ad Hibemiam pe- ni seviora lempora experiuntur.
netrasse scribit. Vide notas ad ponl. S. Cleli.
4796 Imp. Domitianus Aug. tr. p. 2,|3. 835 i Cleli 6, 7, ANACLETI ann i, ex 83
8> 8 _n. Domitianus Aug. vm. 836
uossc Imp. Pelilins Rufus * n.
iii lie Doroinica 7 Sept. Vide nolas.
E Q. Cleius manyrium compiet die
Ex antiquo lapide Smyrnensi 26. Aprilis (ex Tab Eccl) cuin
apud card. Noris Epist. Conf. p. 53. sedissel ann vi, mens u, dies x,
Suifectus Rtifo C.Valenus Mes- Vacat sedes Ro-
(ex Calalog liber)
salinus. Gruter, 314, 5. mana usque ad diem 7. Septembr
Vide nolas ad pont. S. Anacleti.
Hi Coss, sub quibus Cielus pos-
Iremum Pascha sui regiminis ce-
lebravit, illi tribuuntur postrenii
in Catalogis, el Codd. Vide nolas,
et prolegomena.
4797 Imp. Domilianus Aug. tr. p. 5, 4. 836 m Anacleti 1,2. 84
®> ® rvoo 'mP- Domilianus Aug. x. 837 IV. Hi Coss Iribuunlur primi Ana- Biss.
*
T. Aurelius Sabintts.
D.C. cleto in Calalog Liberiano, ct
Ex lap. antiquo apud Almelo- Codd relalis inler prblegomeiia
481 CHRONOL. CONSUL. ET C7ES. ROM. ETC. 482
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum etfini- Anni
Per.Jul. rum, res geslw, et documenla. JJ. C. Olymp. limorum populorum, Pontifices, Mrw
etcycli. ante et Reges, res geslw et documenta. Ch.
^g-j post Pai
veen inPraet. ad Fastos num.xiv. fol VII et in notis ut supra cum,
ln Germaniam profectus Domi- primum Pascha sui Pontificatus
tianus arguitur cum exercitu ex sub iiscfem celebraverit.
nummis signatis tr. p. iv, vel
Cos. x, cum Epigraphe Victoria
Augusli, et cum tilulo Germanki,
et Imp. ii, III, iv, apud. Occo-
nem et Mediob.

4798 Imp. Domilianus Aug. Germ. tr. 837 Olymp Anacleti 2, 3. 85.
10.10 p. 4 et 5. 838 215 Antiochiae,jussu et impensa tum
B r™ss Domitianus Aug. xi. B iv Domitiani, tum Paridis ejus li-
T. Aurelius Fulvtis. et ex berli, Balnea, jEdesque magnificae
Capitolin.inVilaAntoniniPii Re- dkbus construuntur. Jo. Malala Chrono-
porlatas hoc anno victorias de testivit gr lib x.
Germanis a Domitiano vel per se, Olymp,
vel per legatos arguimus ex num- 216
mis signatis tr. p. iv. Im. vm.
et IX. Vide Occonem et JUedio-
barb. Doraitianus triumphat de
Quadis, Dacis, Gelis, Sarmatis, et
Germanis. Ibi.
4799 Imp. Domilianus Aug. Germ. 838 i Anacleli 3, 4. 86
11.11 tr.p. 5,6 839 it Capitolium, quod Tito impe-
•**' rnsc Domilianus Aug xn. rante conflagraverat, hoc anno in-
^oss- Serv. Cornelius Dolabella.
stauratum, dedicatumque fuil a
Antiquus lapis apud Gruler G Domiliano. Deauratum fuisse im-
p. 8, 2, in qtto Domitiani norocn pensa xn millium talenjgrum scri-
erasum, nunc in Musseo card bit Plutarchus in Poblicola: quam
Albani. Et Capilolinus in Vita sumraam xn milliones repulat
Antonini Pii, qui hujusprincipis Calvisius.
diem natalem hoc anno consignat Eodem anno AGON Capitolinut a
xii Kal oclobr. Domiliano instilulus Quinqiien-
nalis, Instar Olympiadum per qua-
driennia quinto quoque anno re-
deunle. V. No. Epoch Syrom
p. 328, 330, et lapid Grut 314, ibi
indicatura.
ii Anacleti 4, 5. 87
4800 Imp Domilianus Aug Germ tr. 839
840 in Anaclelus perennius Ethnico-
12.12 p. 6, 7.
G r^* 88 Imp Domitianus Aug xm. rumCapilolio moniimentum erigit, :
A. Volusius Saturninus. , nempe TropaeaApostolorum, sive
Lapis in Episl Cuperi pracmissa aediculam in Vaticano, ad locum
Faslis Almelov num xxi Eusebius martyrii B. Petri, rudimentum
refert appellaliones meusium Sep- Christianae molis, amplificandaea
tembris, et Oclobris, assentatione successoribus in Dei laudera, et
principis conversas fuisse in men- in honorem Principis Apostolo-
tem Germanicum, et Domitianum rum.
hoc anno VIIDomiliani. Domilianus se deum ac domi-
num appellari jiibet. Ad aunum
ejus imperii vi, refert Eusebius.
Hinc fortasse occasio persecu-
lionis secundw adversus Christja-
nos cultum supremum soh DEO
reservantes.
483 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 484
Anm Imperatores, Consulet, Romano- Anni A Anni Chritlianorum, Judworum et fini- Anm
Per.Jul. rum, res gesiw, et documenia. C.~V. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrw
el cgcli ante el Reges, res geslw et documenta. Ch.
©]) Posl Pal.
iii Anacleli 5,6. '.8
4801 Imp Domitiands Aug Germ tr. 840
Dbmitianus xiv. 841 iv Consulalum Domitiani, el Rufi, Biss.
13.13 /-.„_,__ Imp Aug
F E ^oss L. Minucius Rufus. quera poslremun tribuunt Catalogi
Censorinus de die Nat cap 5, Romani pontificatus Cleto, non ad
hos coss componit cum anno hunc Rufum referas, neque ad
u. c DCCCXLI. Doraitiani xiv, sed ad Dorailia-
Bellum Dacicum contra Deceba- ni ix, in quo collegara habuit
lum, in quo menorantur Suevi. Q. Petilium Rufum n, anno erae
Dio lib LXVII Chr 83, ut conslat ex Consulibus
LUDI SJECULARES SEPTIXIhOC >proximis tributis successori. Vide
anno celebrati juxla Censprinum notas ad pont. S. Cleti.
sup consentientibus Nummis et B
Tacito A. xi, xn, qui eidem xv,
vir sacr faciend interfuit Vide
Pagi ad htinc annum.
O 216 Anacleti 6,7. 89
4802 Imp Domitianus Aug Germ tr. 841
14.14 p. 8, 9. 842 iv Eusebius ad hunc aniium Domi-
D T. Attrelitis Fulvtts ii. et ex liani oclavum refert nobilium cae-
r
A. Sempronius Atratinus. diebus dein, et Philosophos ab Urbe
Capilolin in Vita Pii ileratum wst pulsos ab eodem principe : qui
Fulvi consulattim refert- 0.217 Romam reversus ridiculum de Da-
M. Cocceius Nerva in exsilium i cis triumphum agil Xiphi ex
pulsus revocatur, et consul desi- Dionis excerptislib. LXvuNummi.
gnaiur: cUi Apollonius Thyanaeus Apollonio Tbyanaeo Domitianus
imperium praedixisse dicitur a illudit, barba ejus praecisa. Phi-
Phlloslr. Ex Dione lib LXVII. lostr in ejus Vila.
4803 Imp Domilianus Aug Germ ir. 842 i Anacleti 7,8. 90
(
ii Apolloniis Thyaneus Anliochara
15.15 p. 9, 10. 843
C ruoss Imp Domilianus Aug xv. profectus superslitiosos culius ibi-
M. Cocceius Nerva. dem adaugel: mox in iEgyptura
Velus iuscript apud Fabretium tendit. Malala Cbronol Iib x.
Inscr.p. 274, num 158, ubi Domi-
tiani nomen abrasum.
Agon secundus Capitolinus.
ii Anacleti 8,9. 91
4804 Imp Domitianus Aug Germ tr 843
iit Epocha Capitoliadis [ClaudiaeJin
16.16 r^ 088 e M. Ulpitts Trajanus. 844
B M. Acilius Glabrio. Ccelesyria hoc, vel sequenti anno
DiolibLxvn, edil GL.pag 765, inchoal ex nummis. Vide Card
766 Noris Epoch Syroinaced p. 551.
4805 Imp Doraitianus Aug Germ tr. 844 III , Anacleli 9, 10 92
17.17 p. 11, 12. 845 IV. Agrippa Mathematicus in Bithy- Biss
A G r oss Imp Domitianus Aug xvi. nia Lunam cum Vergiliis conjun-
Q. Volusius Saturninus. clam observabat Novembr 29,
UiCossjungiinlurcum jEra P.R. hora 3, noclis ineunle, anle med
c. DCCCXLIV (anle Palilia) in veleri noci horis aequalibus 5. Piolem
lnscrip apud Gruter, fol 300. Vide libvu, cap 3, coniponensciimanno
Norisii Episl consul p. 57, ubi Nabonassari 811. Tybi secunda.
observalur Doroiiiani nomcn era-
sum. ln alia pariter inscr in qua
Domitianus dicitur tr. pot irap.
xxn. Censor perpeluus. '
4806 Imp Doinilianus Au« Germ tr _ 845 0/217 AnacleiilO, H. 93.
1'
ex SECUNDA
18. 18 p 12, 13. ECCLESI^E de
846 et,V PERSECUTIO,
*•
r. rn«
-L,OSS. • • • Pompeius Collega. dieb. wst 1ua Tertullianus adversus Judaeos.
_ Cornelius Priscus. Ol. 218 1u' eliam asseril S. Joannem A-
ExTacitoinVilaAgricoIoc c.44. l poslolum in ferventis olei doliuin
.*5 CHRONOL. CONSUL. ET CJGS. ROM. ETC 480
. Anm Imperatoret, Contules, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Ajnni
Per.Jul. rum, res gestw el documenta. U.C. Oltjmp. timorum populorum, Ponlifices, JErw
,et eyeli. ante et Reges, res gestw et documenta. Christi
> posf Pal.
rmj.
Suffecli ante Idus Julii M. Lol- iramissum, illaesum evasisse, at-
lius Paulinus que inde in Palhmo.s insulam re-
Valerius Asialicus Saturninus legatum, et ctim eo Hieronymus,
C. Anlistius Julius Quadratus. el Eusebius afiirmant.
Gruter. pag 189. Anazarbi sera hinc auspicanda
ex num Trajani el Adriani signa-
lis epocba 25.
4807 Iinp Domitianus Aug Germ tr 846 i Anacletill, 12. 94
19,19 p. 13, 14. 847 ii Circa haec iempora B Joannes
E. L.Nonius Torquatus Aspre- Apostolus inPalhinon insulam re-
Coss. nas. legalus, scribit Apocalypsim,quam
: Lalcranus.
Fasli Auonymi qtiarti sec ap. paulo post inlerpretati sunt Justi-
" nus Marlyr et lrenaeus. Vide notas
Bucber et Norisium. Velus quc
ad pont. SAnacleli, sub fin.
que inscriptio iii Villa olira Bosia,
nunc Caesarina habet
L. NonioTorquato Aspre-
Coss nate
L. Sergio Paulo
forlasse suffectus Laterano Sergius
Paulus. "
4808 lmp Domitianus Aug Ger tr p 847 n Anacleti 12, 13. 95
20,1 14,15. 848 iii Inter discrimina persecutionis
D xvii. die Dominicae Incarnat 25' Martii
uoss. lmP DomitianusAug
r,-.co
flavjus Clemens. ordinalur Episcopus Evarhtus, et
Fasti Anonymi, ut supra, el Dio abAnaclelo constituitur Vicarius.
pag 766, edit GL. : qui subdit Videnotasad pont. ejusdemEvar.
anno proximo necalum a Domi-
C
lianoCleiiientem palruelera, quera
boc auuo collegain assuinpseral
consulalu. ...
Consulatum Domit.xvmNummi
quoquejunguut cum TR. POT.XIV,
et xv.
4809 Itnp Doraitianus Aug Germ tr 848 iii Anacleti 13 quo aiino marty- 96
21,? p 15, 16. 849 iv rium complet beattis Pontifex, die Bist.
r•L-B L.OSS. G.
R rnce . c Antistius
. Manli|JSvetus. 13 Julii, cum sedisset ann xn,
ya]ens# mens x, diebus vm. Vide prole-
Lapiseffossus apud S. Paulum , gomena et nolas.
edilus a Vignolio in .lib. de Co- Successor eligitur EVARISTDS,
lumna Pii. Caii praenomen retu- qui fuerat ub Anacleto Vicarius
lit. Dio pag 766. conslitutus, et ordinalus episco-
Domitianusxiv, Kal Octobrhora n pus anno snperiori.
1, ante raerid occidilurSuelon qui Hoc anno occisus esl Clemens,
eliam relulit Lunara in Aquario qui Consulalum gesserat cum Do-
per id leraporis conslilutura, quod tnitiano anno proxime superiori.
respondet Tab Aslronomicis. Flavia quoque Domitilla, non se-
M. Cocceius NERVA eligitur Im- cus ac ille Clemens Domiliani
peralor. consanguinea martyrio aQiehur.
4810 lmpNervaCaesAugP. M. tr.p. 849 0218,tv Evaristi 1, 2. 97
22,3 1,2. 850 otexdie- Joannes Apostoius Ephesum
'
•*• uswsti- et Ecclesias Asiae
t.oss. M
rncc CocceiusNerva Augin.
* p Virginius Rufus„i.
redit, gubernal.
vis O Euseb in Cbron easdennjue tuetur
Vetus inscript ap Cuperum in 219, contra haereses ibi subortas, ut
Epistola ad cardCorradinetFron- i Baronius observat.
linus secl 102. Vide eliatn Noris
EpislCons p. 65".
487 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 488
Anni Impetatores, Consules,, Romano- Anni A »Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jut. rum, res gestw, et documenta. U. C. Olymp. timornm populorum, Pontifices, Mr
et cycli. anle et Reges, res gestw et documenta. Ch.
/»TJ post Pal

Adopiio .Trajani cum TR. POT.


ipsi collata circa initiura Novem-
bris. Noris ibi.
4811 Imp Nerva vita excedit 28 Ja- 850 i Evaristi 2,3. 98
23,4 nuarii.SucceditTRAJANusP.M.trp. 851 i Menelaus astronomus Romae
G 1,2 observat Spicam Virginis a Luna
Imp TNervaAugust iv. occultatam horas 5, post mediam
Coss M. Ulpius Trajahus Cae- noclem emersisse hora 6, Ptolem
sar ii.
Almag lib vi, c 7.
•uuperus in Episfpraefixa Fas- Ex Tab Astron colligitur ad
tis Almeloveen num xvn. diem xi.
3
Eclipsis solis ab Aurelio Victore Januarii mane. Hunc annuni
hoc annoindicalur. Calvisius ejus- vocat Nabonassari 845, diem 16,
dem calculos colligit ad diem 21.
Mechir.
Marlii hora 5 y post merid.
4812 851 n Evarisli 3, 4 99
Imp Trajanus AugP.M. trp. 2,5
Cornelius Palma. III S. Joannes Apostolus, et Evan-
uoss. A-
24 s fncc 85?
' c Sosius Senecio gelista raoritur Ephesi. S. Hiero-
Lapis apud Panvinium in Fastis nym et Euseb in Chronico
Tacit inilio Hist.
852 III Evarisli 4, 5. 100
4813, lmp Trajanus Aug P. M. tr. p
853 v S Clemens hoc anno Imperii
23, 6 p. Trajanus Aug m.
E D Sex Julius Frontinus m. Trajaui lerlio ( Euseb et sanctus
Lapis ap. Card. Noris Epist Hieronym in Chronico )apud Cher-
Consulari pag 61, stiiTecli videri sonam exuians marlyr occumbit.
possunt in lapide Musaei Albani Vide notas ad pont. S. Clemenlis.
qui editus fuit a Fabretto Inscrip L Pliuius Jun. (lib n, 2. Episl xi,
p. 203 et de Col Trajani cap 9 mense Januario cum esset Consul
p. 273 ubi Trajanus dicilur die iv designatus in Kal. Septembris (ex
Kal Januarii P. )f. TR. P. IV, cos Epistola^O, lib vi,) accusat coram
III DESIV. Trajano flrtium consule mariura
Priscum. Vide Noris Epist Cons
pag 69.
4814 Im. CaesNerva Trajanus Aug p. 853 0.219 Evaristi papae 5, et 6, post 101
26,7 M. tr. p. 4, 5. 854 ann IV diem 13, Julii.
C. Trajanus Aug iv. et ex Co Mediobarb ex nummo Tra-
^0'* Imp
rn„a
Sex Arliculeius Paetus. diebus jani in quo TJGRIS signalo IMP.nt,
Gruler 35,2, et 190 2. Spartia- vstivis TR. P. iv, arguit, per Legalos
nus in Vila Adriani cap 3. Lapis O 220 partam h. a. fuisse Trajano vic-
apud Gruler fol 246 ex Manulio i toriara aliquam circa Mesopola-
atlribuit Trajano t. pol iv, cos IV. miam, aut Parlhiam. Jo. Malala
Nummi quoqueapudOccon et Me- D Chronogr lib xi, refert complures
diob trib pol v cos iv necnon in- molus Parlhicos sub Trajano, sed
scriptiones apud Gruter 198 3 4. indicat annum ejus xn.
Adrianus h. a. quaestor fuit.No-
risEpistConsp. 65, ex Spartiano.
4815 Imp Trajan Aug Germ tr. p. 5 854 i ivaristi 6, et 7. 102
27,8 et6. 855 i Evarislusin UrbeRoma Titulos
B C. Sosius Senecio ni [for- dividit Presbyteris, el regiones,
Coss tasse nj. diaconis vn , praecipuis , quos
L. Licinius Sura n. adesse jubel Episcopo praedicanti.
Trib pot 6, Trajani Coss IV, ap. Biblioth.
Fabrelt de Col Trajan pag 228.
Fasti Anonymi quarti s.eculi ha-
bent h. a. Servilio n el Snra.
489 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 490
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Chrislianorum, Jttdworum et fini- Anni
Per. Jul. res gestw, et documenla U. C. Olymp, timorum populorum, Ponlifices, Mrw
et cycli. ante et Reges, res geslw et documenla. Christi.
m postPalil.

ProfeclioTrajani ad primuin bel-


luin Dacicum contra Decebalttm.
Card Noris Epist cons oag C5, ex
Sparliano.
4816 Imp Trajanus Aug Germ tr. p. 855 n Evaristi 7 et 8. 105
28,9 6, 7. 856 ni Vicloria Dacica Trajani Biss
A 0" P. NeratiusSuraiu.
^fn« Decebalus supplex Trajano ad-
Marcellus volvitur. Ejusdem Legalos ad.pa-
Fasli Anonym quarti srec ha- cem petendaro missos Trajanus in
bent Surano n el Marcello. Spar- llaliam adducit ad Senatum. Pace
tianus in Adriano ail hunc a Tra- B iirmala Trajanus triumphat, et
jano Praelorem creatuin Surano n DACICIIS appellalur. Vidc Fabrell.
et Serviano Coss. Aliqui pulattt de Col Trajan pag 275
sulfectos. Trajanus h. a. appellatur
DACICUS in vet inscrip Grut 190, 3
quae nunc in Mus Card Alb TR. P.
VII, IMPiv, cos iv DESv. Nummos
coniestesprodttcitCardNoi-isEpist
cons pag 66.
4817 Imp Trajanus Aug Ger Dacicus 856 in Evarisli 8 et 9. 104
1.10 tr. p. 7, 8. 857 IV DecfbitJui fixniera pacis infri-
GF Trajanus Aug v Nummi gens iterum hostis declaratur,
Coss Maximus. Inscri-
ptio Panvin.
De qua vide card Noris Episl
Cons p. 67.
Inscriplio Gruter 246 8. Traja- G
numappellat TR.POTVIMPVH cosv. ,
4818 Imp Traj Aug Gertp Dacic tr 857 Olymp. Evaristi 9 et 10. 105
2.11 p.8, 9Im. 4. 858 220. Secundum bellum Dacicum.
D ruoss Ti. Julius Candidus n. • n anniv Eodem tempore Palma" Syriae
.Q. Aclius Qua(iralus el ex Praeses Arabas Boslrenos in pole-
Pagi ex inscript Spon. Alia In- diebus statem P. R. redegit. Mediobarb.
script ap. Panvin in Fasl et Gru- wslivis ex Nummis, et Dione. Unde Tra-
ter 184 5, Spartianus in Adriano Olymp janus Imp v, diclus. Vide Fabrett
cap 3. 221 de Col Traj pag 290.
Adrianus h. a. tribunalu pteo.s i
functus a Trajano crealur Legalus
Legionis, et secum ducitur ad se-
cundum bellum Dacicum, ex Spar-
tian. Vide Card Noris Epist cons
pag 67. »
4819 Imp Traj Aug Ger Dacic t. p. 858 i Evarisli 10 et 11.; 106
5.12 9 10, Im. 5. 859 II Incboante perseculionesub Tra-
D L. Cejonius Commodus Ve- jano , ab Evaristo ordinatur Epi-
Coss rus scopus Alexander die Domi-
L. Tulius Cerealis. nica 27 Septembris, Vicario
De primo Sparlianus et Capito- munere funclurus. Vide' notas
lin in vita JEWiver de 2, plin jun pag 81, col l,ubi corrige erraiura
episl xi Iib. 2, Panvin in fast De- versu ult et lege, anno 106, die Do-
cebalus viclus et ad morlem com- minica, 27 Sept : ex qua die ad
pulsus. martyrium Alexandri Papae pictu-
Dacia provincia facta. Nummi rae S. Pauli eidem tribuunt epi-
et Dio: et ex iis Co. Mediobarb. scopatus annos x, mensvn, dies
iti. Fortasse lcgendum dies vi,
PATUOL, CXXVil. 1C
491 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 492
Anm mperatoretfConsulesRomanorum, Anni A Annt Clirisiianorum, Judworum cl fin> Anni
PerJul. ret gestce, et documenta. U.C. Otymp. timorum populorum, Pontifices, dErw
et cycli. anle et Reges, res geslw et documenta. Christi.
vostPalil.

tot enim fiuunt ex 27 Sept anni


106, ad 3. Maii 117, qua co-
litur.
482Q Imp. traj Ang. Ger. Dacic tr. p. 859 IJ Evaristi 11 et 12.
4.13 10, H, Imp. 5. 860 Hi Acta marlyrum sincera et sele- 107
cta R. Patris Martene pag 11 et
C rL ss L. Licinius Sura ni.
C. Sosius Senecio ni. 696, hoc anno Imperii Trajani
Antiqua inscriptio apud Boldelt nono passum docent Ignatium epi-
observat ad Coem pag 79, qui scopum Anliochenum. Alii diflfe-
recte animadvertit, hoc anno pas- runl cum Pagio ad annum 112.
, sum Ignatium martyrera. Arabia Adquisila, et tit Imp vi
*> Trajano parlus per Palmam
Nummi ap. Fabrett de Col Traj
p. 290
4821 .mpTraj.Aug. Ger. Dacic t. p. 860 in Evarisli 12et 13. ALEXAN-108
5.14 11, 12, Imp. 6. 861 1111 DBIi. Biss
Hi consmes postremi assignan-
BA App Annius Trebonianus
Coss. Gallus tur Evaristo : qui martyrio coro-
M. Alilius MetellusBradua nafus 26 Oclobr, a sua ordina-
Gruter p. 23, 7, 9 el 65, 7 et tione numerat episcopatus annos
1082,15. Tajanus in Trib pot xn, xni, m. vi, d. ii, inclusis exlre-
dicilur Imp vi, apud Gruter, 190, iiiis, illi assignatos in Catalog
4, observanle Fabrello de Col. Traj el Pict. Vide Prolcgom fol LXXXIX,
pag 290. ct Notas p. 76. A successione au-
tem post morlem Anacleti nu-
„ merat annos Romani pontif 15,
m. 2, dies 12, circ Evaristo suc-
cessor eligitur ALEXANDER, et inca-
thedraPeti^bllocaturdie Domini-
ca 3 Decembris hujns anni: ex qua
oblinet sedis Rom ann ix, mens
v, ad diem martyrii 3 Maii
117.
4822 Imp Traj Aug. Ger. Dac t. p. 12, 8&1 O 221 Alexandri Pp. 1 et 2. 09
6,15 13, Imp 6. 862 iiu Hi coss primi tribuuntur Ale-
G uoss A.
r„oc Cornelius Palma ii, et ex xandro papae sub iisdem Pascha
C. Calvisius Tullus ii. diebus p. sui regiminis celebranti : ex
Capilolin in vita M. Aurelii, et wstivis nota regula Paschal. Vide notas
Anonym quarti saeculiin fastis ap. Olym pag 76. Circa hoc iempus legatio
Bucheret Norisium. 222 Bilhynica C. Plinii Junioris sta-
Via Trajana a Benevento Brun- I tuenda est ex doctimentis a Card. .
> J)
dusium strala. Circus exlruclus Norisio productis Epistcpns p. 70.
dicatur. Medieb ex nummis.. Inde ad Trajanum scribit de mo-
derandis Christianorum suppliciis
lib x epist 97.
4823 Imp Traj Aug. Ger, Dac t. p. 13, 862 i Alexandri Pp. 2, 5. 110
71,6 14, Imp6. 863 II In Bilhynia mirum in modum
F * augetur numerus Christianorum.
ru>ss . Ser Salvidienus Orfitus
jj pejucaeus Priscinus Plin Epistolae lib x, 97-98.
Ex vetusto lapide effosso ad
portai»Capenam,impressoinnotis
pag 122, ubilegendum est PEDU-
CJBUS:eiex figlinis apudFabrelt
p. 509 et ht noslro Mtisaeo.
493 CHRONOL.CONSUL. ET CfES. ROM. ETC. 494
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, sttAnni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. res gettw, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrw
et cycli. ante et Reget. res gestw et documenta. Chrisli.
@5 poslPaUt.

Optimi cognomen sibi a senalu


decretum Trajanus hoc anno ad-
mittit. Mediob ex historicis. Vide
Pag Crit Baron ad hos coss et
sequentes.
4824 Imp Traj Aug.Ger. Dac t. p. 14, 863 ii Alexandri Pp. 3 et 4. 141
8,17 15,Imp6. 864 tii Alexander papareligionem chri-
E Calpurnius Piso stianam in Urbe plurimum pro-
^*8- C.
_«_____
M. Vettius Bolanus. movet, roagna parte nobilitatis
lnscrip in aedibus March de romanae ad Christum perducta. Bi-
Maxiraisad circum Agonalero, quse r. bliolhecarius in ejus Vita. Vide
fuerat olim ad S. Stephanum in notas p. 82.
monle Ccelio, ut ex Manutio Grut
128,5. Fabrettus inscript 696,
173. Boldet obs ad Coemet p. 78,
in epistola Cuperi praemissaFastis
Almelovenii num x, perperam le-
gitur M. Calpurnio Pisonw et L.
Junio ruttko Juniano Bolano cos.
4825 i Imp Traj Aug Ger Dac t. p. 15, 864 iii Alexandri Pp. 4 et 5 112
8,18 46 Imp. 6. 865 mi Idatius inFastis ad hunc annum Biss
D fjici. Trajanus Aug Vi. scribit; His eos. fuit persecutio
^ 88 *I™P *
T. Sextius Africanus. christianorum.
Card Noris epist cons pag 71, Expeditio Trajani ad belluraPar-
ex Julio Obsequenle de prodi- thicum, elArraeniacura, quod rex
giis, elex Gruteri inscrip 1029,6. _ Armeniorum non a Trajano, se^.a
Profectio Augusti ad bellum Ar- . rege Parthorum diadema accepis-
raeniacum et Parthicum signata set. Dio lib 68, vide card Noris
consulatu ejus sexto in nummis Epist cons D. 72.
visitur apud Occonem et Mediob.
de quibus Noris epistolaeConsula-
ris pag72, et Fabret. tfe Col TraJ.
4826 Imp Traj Aug Ger Dac tr. p. 865 Olymp ii.exandri Pp. 5 et 6. 113
10,19 16, 17. Imp. 6. 866 222 Armenia [olimArmeniae]et Me-
B *" Publicius Celsus n. iv sopotamia in potettalem populi
Coss C. Clodius Crispinus. et ex romani redaclw. Nummi vet et Dio .
Inscrip vetus inPal Farnes edita diebus lib 68, Jo. Malala exhibet ah his
a Grutero pag 214. wst 01. diversa nomina regum Armenio-
223 rumetParlhorum, seu Persarum,
i cum quibus haecbeila gessit Traja-
_ nus: qui Antiochia profectus inira
: bienniura Samosata et Comage-
nem occupavit, et imperii romani
fines protttlit in*Mesopotaniiarn.
4827 Imp Traj Aug Dac t. p. 17,18. 866 i Alexandri Pp. 6 et 7 H4
11 1 Ipip 6, 7. 867 II Assyria in potesl P. R. redacla.
A P Ninnius Hasla JNummi veteresj Trajanus in Ar-
^*88 Q.P. Manilius Vopiscus meniam movens.ejectoParthama-
Inscript quae supra in Palat sare , eamdem romanam Provin-
Farnes ap. Gruler 214. Columna ciam facit. In Mesopotamiam
in Foro Trajani dedicata: cujus in ingressus, splendide exceptus a
stylobate inscribitur Trajanus TR. rege Abgaro, regnum eideni ratum
P. xvn, IMP vi, cos vi. Gruter habet. Deinde expugnata Nisibi,
247,8, et dicitur Dacicus, sed non- et Batnis inter Tigrim el Euphra-
dum Parthkus. Arcus Beneventi tera urbibus, quas rex Parthorum
495 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 496
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni A , Amtt Cltrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per Jul. ret gettw el documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Ponlifices, Mrw •
et cycli ante el Reges, ret gettw et documenta. Christi.
/m-K pottPalit.

Trajano erectus, .n quodicitur tenebat, ab exercilu PARTHICOS ap-


Optimus Augustus Germ Dacicus pellatus fuit, nondum tamena se-
Pont Max TR. POTXVIII,"IMPVI, natu. Vide card Noris Epist cons
cos VI, PP. pag 73.
4828 Imp Traj Aug Ger Dac t. p. 18, 867 ii Alexandri Pp. 6 el 7. . 115
12.2 19.1mp7. 268 III Pars magna romanae nobilitalis
G U0SS L.
r. Vipstanius Messalla per Alexandrum papam ad fidcm
M. Vergilianus Pedo Christi conversa.Videnotaspag82.
Gruter inscrip 74,1, quae hodie Antiochia terraeraolu concussa.
n VillaMalthejorura in monteCce- Dio, et Malala, qui et diem indi-
' lio, et 1066, el 1070. cat 13 decembris aeraeantioche-
His coss in alia inscript Gruter -1
B nae!64.
, p. ccc, numeratur annus post Rhodus insula simililer labe-
Urbem conditam 867, de qua Ba- factata. Pedo consul in comilalu
ronius in Appendice ad Tomum Trajaniruina oppressusAnliochiae
x Annalium, el Noris Epist con- Dio lib 68.
sular p. 75. Jttdaei in Mesopolamia, atque
in ^Egyplo lumultuantes slragero
ingentem suslinenl. Ibi, el ap.
Euseb lib 4, hist c. 2.
4829 Imp Traj Aug Ger DacParlh t. 868 MI Alexandri 7 et 8. 116
13.3 p. 19, 20. Imp7, 8, 9. 869 iv Hi coss poslremi tribuunlur Biss
P E r. cc L. iElius Lamia
t,(,ss Alexandro papac. Vide prolego-
. . . jElianus Veter roena fol xc.
Phlegon apud Card Noris Epist Ingravescente magistraluuin
eons pag 76.
persecutione per absenliam Traja-
"( ni ab urbe, Sixtus episcopali or-
dinalione insignitur ab Alexandro
die Dominica 14 decembris. Vide
notas pag 89; et Vicarius cousli-
tuilur, dum in carcere detenlu*
Alexander probiberelur complura
munera exercere. Ibi
4830 0. 222 Alexandri Pp. 9. SIXTIPP.I. 117
lmp Trajanus Aug Germ Dacic 869
IV S. Alcxander, labente nono sui
14.4 Parthicus tr. pot xx. Imp vm, 870
D obiit Selinunte in Cilicia die iv. et ex ponlificalus anno, ab ordinatione
Id. Augusti, cum pridie ejus diei diebus vero episcopali absolutis annis x,
favore Plotinae uxoris adoptatus wstivit mensibusvu, diebus ni [seu verius
fuisset HADRIANUS : qui succedens 0. 223 vi ] marlyrio coronalur die 3
nalalem Imperii celebrari m. Idus i Maii vide notas pag 80 et 85 ex
Augusti. Dio. Sparlianus etc. T.
] pict et catal. S. SIXTUSeleclus
. .* . Quintius Niger successor in sede aposlolica col-
Coss. * C. Vipslanus Apronia- localur die Dominica 7 Junii,
hus Hi coss illi assignanlur primi.
Gruler 578, 1 ,et 1008, 7,'et Nummi Tripolitarum in Syria
1009, 2. Noris Epist Cons pag 77. percussi lam Trajano, quam Ha-
Spon Miscelisect 1, art 2. driano cum eadem Epocha 428.
HKY.successionemHadrianicom-
prohant h. a. Vide card Noris
Ep Syr p. 99. Judaeorum slrages
niaxima. Spartian.
4851 ImpHadriani 1, et ex die xi 870 i Sixli 1 et 2. 118
5,5 Aug secundus tr. p. 1,2. 871 U Quartam Ecclcsiae perseculio-
C. nem ad hunc annura relulit Peta-
vitts in Chronoi.
497 CIIRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 498
Anni Imperaiores,ConsulesRomanorttm, Anni A Aniri Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
PerJul. ]V. res gestce, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrw I
et cycli. ante et Reges, res gestw et documenla. Chritii.
<aj poslPalil.
Imp Caes Traj Hard Attg Hadrianus Syriaepraeponit Ca-
Coss cos II. tilium Severum Spart.
TiCiaudiusFuscusSalinalor.
Fabrelt Inscripl. p. 677, num Idem iinperator Cosdroi Persa-
rum regi concedit tres ultra Eu-
33, Panvin in Faslis et Epislolae
Trajani etPlinii nomina Salinalons phratem provincias, a Trajano an-
confinnant. tea adquisilas, Armeniam Majo-
Hadrianus imaginem Trajani, rem, Assyriam, et Mesopotamiam.
quasi triumphum de Parthis agen-
tis, curru triumphali per Urbem
vehit Spart in Hadr.
Brilanni teneri sub Romana di-
B ;>
tione non possunt. Dio et Sparl in
Hadr Baebius Macer Praef Urbi.
Ibi.
Hadrianus in Moesiam profeclus
cum Sarmatis.et Roxolanis pacem
firmal. Ibi Vide Petavii Chronol.
H9 *
4832 ImpHadrianus Augtr.pot2et3, 871 n Sixti2et3.
16.6 ex die xi Aug lmperii 3. 872 iii Judaeos tumultuantes a Tinio
^- Tnco
^* *mP Hadrianus Aug m. Rufo Judaeae praeside compressos
Q. Junius Rusticus. narrat h. a. Pelavius ex Eusebio.
Spon Miscell pag 278 Nummi Vet
Spart in Hadr cap 8.
4833 Imp Hadrianus Attg lr. pot 3 ct4 872 iii Sixti3et4. 120
17.7 ex die xi Aug 3. 873 IV Bellum contra Sauromatas ge- Biss
A G r
^^ L. Calilius Severus stum. In Sarmatas movens Ha-
L. Aurelius Fulvus ^ drianus Moesiam petit, ct cum
Gruter 499, 9 Capilolinus in
Rege Roxolanorum pacera facit.
Pio c. 1. Occo, et Co Mediob ex nummis
et hist.
4834 ImpTraj Hadrianus tr. p. 4 ct 5 874 0 224 Sixli4et5. 121
18.8 init. 5 Imperii annum die xi Aug. 87.3 iv Nicomedia, et vicinis urbibtts
F r L. Annius Verus n. et ex terraemotu eversis, ad Carum in-
L. Aurelins Augurinus
dkbns slauratiouein Hadrianus de pu-
Inscriptio Aricina apud Cuper wst blico complura largitur. Euseb in
num 2 in Epistola praelixa Faslis
0 225 Chron.
Almelovenii.
i
Hoc anno natus est M. Aurelius
Pbilosophus[qui postea imperavit]
Romae in monte Caeliodie vi Kal
Maii his coss Capitoliu in ejus
vita. D
Hadrianus Romam redit Con-
giarium distribuit Circum reiicit
ANNDCCCLXXIV NATURBNummiYe-
teres.
4835 Imp Hadriantr. p. 5 et 6 874 i Sixti5et6.' 122
*9<9 mM Man' Acilius Aviola 875 ii Colonias in Libyam a Judaeis
^088 C. Cornelius Pansa
E vaslalam dedttci jubet HadriahusJ,
Gruter 337. Occo et Mediobarb ex Nummis
Hadrianus Gallias, Germaniam et hist.
Britanniam invisit, ex qua rursus
in Galliam transit. Occo et Medio-
barb ex nummis et hist.
In Britannia inurum per 80 m.
499 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 500
Anni Imperatores,ConsulesRomanornm, Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
PerJul. resgettw,eldocumenta. U.C. Olymp. limorum populorum, Pomifices, JErw
el cycli. ante et Reges, res gestw, et documenta. Christi
(gj post Palit

passuum ducit. Spart.


In Gallia ap. Nemausenses Ba-
silic&iiiPlolinae excitat.
4836 Imp Hadrian tr. pot 6 et 7. 875 n Sixti 6 et 7. 123
20.10 Q Q. Arrius Paetinus 876 m Saturninus Antiochenus, et Ba-
D C. Ventidiiis Apronianus silides Alexandrinus, et Garpo-
Gruter 1079, 10 et 1082, 16. crales haeretici institutores ne-
Figlinae apud Fabrelt. Inscript fandae Gnoslicorum sectae. Epi-
pag 505 et 509, et in Mus Albano. phan et Euseb lib 4, hist c. 7 et 8.
Hispanias petens Tarracone
hyemavit Hadrianus, ubi ./Edeiii B
Augusti restituit Occo et Mediob
ex nummis et hist.
4837 Imp Hadrianus tr. p. 7 et 8. 876 III Sixli 7 et 8. 124
21.11 rnoc Mau Aeilius Glabrio. 877 iv QuSdratus Apostoiorum discipu- Riss.
CB C. Bellicius Torquattis. lus, et Aristkles AtheniensisPhilo-
Grnter p. 337. Fabrett Inscr sophus libros pro Chrlstiana reli-
p. 505. gione alferunt Hadriano. Serenus
Per Asiam, et Insulas in Acha- Granianus ad eumdem iilteraspro
iam navjgat, Athenis hyemat, Chrislianis miliit. Idem Hadrianu6
eisque plurima beneficia largilus Minucio Fundano AsiaeProconsuli
Eleusinia sacra suscipil Hadrianus. scribit, non sine objectu criminura
Occo et Mediob ex nummis, et damnandos esse Chrislianos. Pe-
historicis, Sparliano, etc. tav. ex Euseb Chron el liist.
01 225 Sixti 8 et 9. 125
4838 Imp Hadrianus tr. p. 8 et 9. 877
Scipio Asiali- 878 iv Luna deficjt anno Nahon 872
22.12 ^0^ Cornelius
r.„0
cus ii,
Q
A et ex Pachon 17, hora 8, 24, a meridie
Q, Vetfins Aquilinps. diebws- Alexahdriac,hocest Aprilis 5feria 4
Gruter 1082 16 Fabrell Inscr tivis. Petavius ex Ptolomxo lib 4 cap 9.
p. 804. Olym
Hadrianus ex Graeoia in Sici- 226
liami transit: post Romam redit. i
Mediob ex mimmis et hist.
4839 Imp Hadrianus tr. pot 9 et 10. 878 i Sixli 9 et 10. 126
23.13 r._,„
^oss M. * Varius Ambibulus. 879
' L.AnniusYerusin. ii Perceculione Hadriani t.ondum
G cessanle, Sixtus hoc anno ordinat
Noris ex antiquo lapide Episl
Episcopum Telesphorum die Do-
cons p. 79. minica 16 Septembris. Hi Coss
Hadrianus in Africam transit, •
postremi assignanlur Sixlo, qui-
multaque beneficia Africanis pro- bns ultimum sui pontificatus Pa-
vinciis tribuit. Mediob ex num- scha celebravit; Vide Proleg p. xc
D
mis ethist. et Notas pag 86 et seq.
4840 Imp Hadrianus tr. p. 10 et 11. 879 ii Sixti 10, TELESPHORI primus ex 127
24.14 Tilianus 880 iu D. 5 Apr.
F Coss .. .GallicanusGruter, Sixtus marlyrio coronatur die
p. 302. 3 Aprilis, anno sedis. stiaedecimo
Ciampin de sacr aedif ex vet nondum completo : sed ab ot-dina-
iigtina, quaehabet M. Attilius, etc. tione Episcopali annis x mens m
Ex alia vero apud me videntur dieb xxi illi attribulis in Cafalo-
c colligi. " ' Attilius Titianus gis et picturis. Succedit TELESPHO-
r„„ T. RUSelectus die 8 April et ad ca-
UJSS . . yilliusGallicT. ATIL.
Q
[TITIAN. thedram evectus die Dominica ?
ila enim legitur : SQUIGA cos. Aprilis. Quare lii coss, sub qui-
EXPR. Q. SER. bus primum Pascha celebrat sui
PUD.FM.M.V,
501 CHRONOL.CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 502
Anni Iniperalores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per.Jul res qestce,et documnla. V. C Otymp. timorum poputorum, Ponlifices, JErm
et cucli- ante et Reges, res gestce et documenta. Christi.
postPalit.
(gj
. Obser Satur iiv 1 15. Librae Pontificatus, ipsi assignanlur in
a Ptolemaeo signata anno xi. Ha- Catalogis, et codic. Vide notas
driani die 7. Pachon 874. Na- pag 96.
bon incidilin 26 Marlii Calvitt Hadrianus in Orientem rursum
proficiscens Alhenis Jovi Olympio
aedem, sibique aram collocat Me-
diob ex num et hist.
4841 Imp Hadrianus tr. p. 11 et 12. 880 IH Telesphori 1 et 2. 128
25.15 L. Nonius Asprenas Tor- 881 IV HadrianusinAsia reges adami- JJiss.
jg /) Coss qualus * n. citiam invilat, interque hos Cos-
M. Annius Libo rhoem Parthorum, remissaFilia,
* Gruter
p. 337 et in vet flglina B quani Trajanus ceperat. Mediob
apud Fabrett lnscr 510 et iq m num ad h. a.
noslroMusxo. Capitolinusquoque Nicopolls et Csesareaterraemolu
in MarcoAnlonino cap 1. eouciderunt. Euseb.
Hadrianus Patris Patriae appel- Aquila Ponticus genere, prose-
Jationem admiltit. Euseb et Sa- lytus, et ex Christiano Judaeus,
bina Augusta dicilur. Mediob ad Grsece scripturas interpretalur.
h. a. Petav ad h. a. ex Epiphanio de
mens et pond.
4842 Imp Hadrianus tr. p. 12 et 13; 881 O 228 Teiesphori 2 et 5. 429
26.16 r„c Q. Jnniiis Balbns 882 iv Hadrianushoc anno, quemolym-
C P- Juventius Celsus Mar- et ex piadis 227 primum et ejus imperii
cellus II. diebus 13 Eusebius numerat, dicilur ex
His coss ad diem xn Kal Mart eesiivis Asia in ^Egyptuin profectus. Vide
dicitur Hadrianus TR. POT. SII. 0 229 C.NorisEpoch.Syromacedp.498.
os III in senea tabella ap Gru- " i Syriam a Plioenice separare
ter 573. lenlat Hadrianus in Anlioclien-
Vide Noris Ep. Syr p. 498 et sium odium. Mediobad h. a.
Fabrett Inscripl p. 506. Juventio
n. et Marcello ii. Alia flglina ap.
Fabrett 508 et in Mus Albano
habet.
M. Pompeio Macrino P. Juveniio
Cetsocos.
4843 lmp. Hadrianus tr. p. 13 el 14; 882 i Telesphori 3 et 4. 130
27>17 r™= Fabius Catullinus 885 n HadrianusHierosolymisinstau-
^oss 0> M. Flavius Aper
B ralis M\i& Capitolinsenomen iin-
Gruler. 108, 6, Faorett. In- posuit, eoque coloniam deduxit.
script.. ex figlina pag. 503, Pan- Judaji segre ferentes genliles stia
vin. in Fast. in urbe collocari, occulic primum
Hadriani profectionem in /Egy- D lumultuari coeperunt»Petav ad h.
ptum per Groeciam el Asiam, a. ex Sparliano. Idem imperator in
ejusque admissionem ad Eleusinia Arabiam profectusPelusiumvenit,
sacra [anno 2, Olympiadis ineun- ibique Pompeii sepulchrum ma-
te ex Plutarcho fieri consueta ] gnificenlius extruxit. Ibi ex Dione
refert ad hunc annum Calvisius : lib 69.
qui etiam observationem Martis
in 21, Geminorum consenlienti-
bus tab. Astron. die 26, Tybi -
[Ptol. lib x, cap 7] h. a. refert
ad 15 Decembris.
4844 Imp Hadrianus tr p 14 et 15. 883 n Telesphori 4 et 5. 131
28,18 Sex Octavius Laenas Pon- 884 iii Adventum Hadriani in ^gy-
^ Goss [linnus plum, demersionem Antinqi, et
M*Antonius Rulhjiis fundalionem Antinoiseurbis <leil-
503 AD ANASTASIUMPROLEGO.MENAEDIT. ROM.-VATIC. 504
Anni lmperalores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Chrisiianorum, Judworum el fmi- Anni
Per. Jul. res gestee, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices Mrm
et cycti. ante et Reges, res geslce et documenta. Christi
dJ3> pottPalil
Grut 179 6 et 337 [vitiose An- lius nomine ad hunc annum refe-
nius] et Fabrelt. inscript. p 509, runt Petavius, et Mcdiobarbusex
ex vet figlina, nummis, necnon Calvisius. Vide
Spart et Dionem lib 69.
«845 Imp Hadrianus tr p 15 el 16. 884 m Telesphori 5 et 6. 132
1,19 f. Senlius Augurinus 885 iv f.jHadrianusexjEgyptoinSyriam Biss
^oss Arrius Severianus n, (al
p reversus in Graciam redit. Judsei
LSerg.) inlerim rebellant duce Cocheba,
De priori cos Panvinius in Fast. sive Barchoclteba, qui Chrislia-
ex Plinii Episl lib 4. nos opem sibi conlra Romanos
De 2 idem, qui eum cos suffe- ferre delreclantes variis modis
ctum antea docuerat. B excarnificat. Euseb. Chron el lib
Almeloveen exhibet Arrium Se- 4, Histor c. 6 et ex eo Petavius.
verianum cos cum Tito Aufidio Severus e Britannia conlra eos
Frontone suffeclum anno 129 ex roissus. Dio lib 69. ^Equin. Au-
Digest de haered petit 120, § 6. tnmn observalum a Plolemaso
Hadrianus Alhenis hyemat, ubi anno Nabon 870, Alhyr 7. Pro 1
aedes plures, et Bibliolhecam con- Iib 3, cap 8.
dit, et Agonem edit Mediob ex
num et hist.
tr p 16 et 17. 885 Telesphorl 6 et 7. 133
4846 Imp Hadrianus Olymf
— * Anlonius Hiberus 886 228 Julius Severus Rom Dux Ju-
2.1 c *
£ — Nummius Sisenna iv daeos singillatim aggressus scvius
Antiq lapis mus Albani: in quo et ex quidem, sed minore periculo con-
ex die prid id Maii his coss ad diebus trivit. Petavius ex Dione lib 09.
diem vu Kal Jan Orfito et Prisco msiivis Lmiae defectio notata anno 17,
coss dicitur vixisse L Balbillus C Olymp Hadr Nabon 880. Payhi 30, hoiis
Numitorianus annis xvi, mens vn, 229 15,16, a Meridie, Maii6, Feria 3
dies xu. Alius lapis apud Panvin Petav ex Prol lib 4, c. 6 et Cal-
in Fastis, nunc in mus Albano ubi vis qui etiam observ Jovis et Sa-
legitur UIBERO cos. turnini h. a. Prol signalas cum
Tab consenlientes reperit.
4847 Imp Hadrianus tr p 17 18. 886 i Telesphori 7 et 8. 134
' n Luna defecit anno Nabon 882 D
3.2 rL0SS C Julius *Servianus m. 887
D C Vibius Varus. Chojac2, horis 11, a merid.octob
Grut 108, 7, nunc in mus card videlicet 20, Fer 3.
Albani. Item 431, 9. Ciampin Petav ex Ptolem ibi et Calvis
de sac aulif cap 4, pag 30, ex fi- qui obs. Veneris, el Mercurii ad-
glina, qux nunc in musato card jungit ex eod Ptol
Albani, el ap Fabreltum inscr 509 Marcion per id tcmpns hseresim
et Noris Ep cons qui indicat erro- suam vulgare coepil : ut in ani-
rem natum in Gruteri 115,1, ubi D madvers ad Epiphan pag 83
legitur Ser Seniiano m et L. Jn- ostendimus. Idem Petav.
venllo Vcro coss.
Romam redit Hadrianus ex in-
scr. Gruteri Mediob.
Telesphori 8 et 0. 135
4848 Imp Hadrianus tr. p. 18, 19. 887 n
*.3 r„^ 'Pontianns 888 III Betherem obsident Romani, ea-
L0Ss 'Atilianus
c " que landem poliunlur. Ita ducibus
Figlina ap. Fabrett inser pag faclionis occisis, ac 580 mill Ju-
509 et de Col-Traj p. 197, qusefigl daeoruminlerfectis, ut Judaea pcne
• nunc in mus card Albani de qua deserta esset omnis, bello finis
etiam Noris card Epist cons pag impositus. Exinde agro Hieroso-
83. lymitano Judseis interdiclum est.
Anonymus iv. Sxculi in Faslis Dio 69. Euseb 4, bist c. C.
505 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 506
Anni lmperalores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Chrislianorum, Judeeorum el fini- Anni
Per. Jul. res geslm, et documenla. U. C Olymp. timorum populorum, Ponlifices, JErat
el cycli. ante et Reges, ret gestm et documenta. Chrisli
@j postPalU.

li. a. signat Luperco et Attico. Deficientibus omnibus, qui ex


L. iElius adoptalur ab Hadriano circumcisione erant, Hierosoly-
Mediob. morum primus e gentibus episco-
pus fuit Marcus. EusebChrohet4,
Hist c. 6, Pelavius.
4849 Imp Hadrianus tr. p. 19, 20. 888 III Telesphori 9 et 10. 136
5.4 L. Cejonius Commodus 889 vi Pharasmanes Iberorum rex Biss
^ss Sex Velulenus Civica Pom- Alanos contra Romanos concivil.
peianus Sed eos Flavius Arrianus Cappa-
Panvin Fast et ex Grut 99, 5 et dociae praefectus repressit. Tan-
|$ dem Romam adveniens Pharas-
, qnae nunc in Capilolio, ct
manes auctus est iroperio. [Petav
874,5.
x Dione.
Calvisius ex Ploiemaeo refert
observ h. a. ab eo habilas : Ecli-
pseos Lunaris xx, Hadr num 5, *
19. Pharmuti seu 6 Martii, hor 4.
p. med noc Alexandriae. Digil 6,
Saturn in 14, Capric die 24, Me-
sori, seu 8 Julii. Jovis in 8, Pi-
scium die 31, Aug 15, Paophi.
Veneris in 19. Aquarii die 25,
Decembr seu 9, Mechir.
4850 Imp Hadrianus tr. p. 20 et 21. 889 0 228 Tclesphori 10 et 11. 137
6.5 L. jElius Verus Caesarn. 890 ann III Hi consules assignantur postre-
Q Coss P. CaelinsBalbinus Vibul- n et ex mi Telesphoro in calalogo Libe-
lus Pius diebut riano, quibus annum signantibus,
Gruter 25, 12 et 445, 10, Fa-
mstivis. supremum sui ponlificalus Pascha
bretl. Inscript pag 513, n. 180, ex
0229 celebravit.
figlina nunc iu Mus Albano. i Hygihus ordinatione episcopali
Phlegon Hadriani libertus opus
suum de Olympiadibusad hoc us- insigniiur die Dominica 50 Se-
plembris, ex qua ad ejus marly-
qne lempus lib vm comprehendit. rium numeranlur anni episcopa-
Petavius ex Suida.
tus iv, mens m, dies vm, ex
picturis S. Pauli et codicibus ipsi
assignandi. Vide notas p. 105, et
Prolegom fol xc.
4851 Imp Hadrianus tr. pot 21, mo- 890 i Telesphorusmartyriocoronatur 138
7.6 ritur die vi Idus Julii. Succedit 891 II die 5 Januarii anno xi, sui pontifi-
F A.NTOMMJS PIDS adoptalus v Kal catus nondum completo ; sed ab
Martii praemortuo L. /Elio Caesare D ordine episcopali susceplo ann xi,
postridie Kal Januarii hujus anni. mens m, dieb xx.
Vide Mediobarb, fol 189, et No- Eligitur successor HYGINCS qui
ris ab eo cilat. sedere ccepit die Dominica 6Ja-
... Camerinus nuarii. Vide nolas pag 96. .
Coss ... Niger Grut 256, 5 Fa- Catalogus Felicis IV, primos
bret. consules Hygini ponlificisnominat
In 508, nura 132, ex veteri fi- Magnum et Camerinum, quo anno
glina, quae et in Musaeocard AI- primum Pascha celebravit sui
bani. Hadrianus vi Idus Jnl mo-
ponlificatus. Vide Prolegomena et
rilur cum iraperasset ann xx, notas ad Felicem IV
mensib. xi Spartianus. Eutropius
mendose habet ann xxi. Nummi
et inscript nihil allingunt de anno
xxii. VideC.NorisEp. consp.85.
507 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 508
Anni Imperatores,ConsuletRomanorum, Artlij S Anni Christianorum, Juritrornm et fini- Anni
Per. Jid. res gestm, et documenta. U. C. Qlymp, limorum populorum, Ponlifices, Mrat
et oytti. ante et Reges, res gesta' et documenta. Cliristi.
pottPalil.
(g.j

4852 _ Imp. AntoninusPius Aug. tr. p. 891 ii Hygini 1 et 2. 139


8 7 fet2, ex die25,Febr. 892 III Sub inilium Antonini Justihus
E « AntoninusPiUsAugii. marlyr primam pro Christianis
wm Imp ... Bruitius Prsesens*it. apologiam edidil, quae vulgo se-
Spon Miscell pag 552. Censorin cunda ponilur. Petavius: cujus et
dedie Natcap 21. Chronol et Anjmadvers. ad Epiph
In locum Anlonini Pii abdican- contra haeres 46, pag 85, viden-
tis suffectus consul A. Jdnliis Ru- doe.Plolem lib 9, cap 9, observa-
flnus Fabrett Inscr pag 726. vit h. a. Mercurium die 17 Maii
./Equinoct. Autumna Ptolemaeo 'in gr. 17, 30, Geminorum, quem
observatum anno Nabonass 887, 1) annum dicil secundum Antonini,
Athyr 9, seu Sep 26, h. 7, p. Nabon 886, Epiphi mens die 2, et
m. n. etc. x, diebus post Martem in 1, 33,
Sagitt consent tab Calvisius etc.
4855 Imp. Antoninus Pius Aug tr. p. 892 ni Hygini 2 et 5. 140
9,8 2el5. 893 iv Valentini Haeresiarchaeadven- Biss
DC Q ImpAnloninusAugPiusiii. lus Romam anno 5, AnloniniPii
M. jElius Anrelius Csesar Euseb Observationes Plolemaei
[qui ct Verus tunc diceba,- cum Tab Aslron a Calvisiocom-
lur} Alniel in Fgsl. Cuperi parata; sunt hoc anno, Veneris in
Episl n. vm, male exbibet 13, 45, Arietis 18 Febr el 30 Ju-
numeros Consulatus Anto- lii in pr. 18, 30, Geminorum:
nini Pii vu et M. Aur u. ^Equin vernum 21 Martii hor 1,
Panvin ex inscript quau in Pal p. merid [in qua error aliquis] et
Farnesiano visitur.ubi Antoninus in solstitio scslivo 25 Junii, ubi
dicilur TR. POTIH, cos ni el ibi- C pariter nonnihil erralum pulat
dera in alia Inscnpt, Grsecaedila Calvisius.
per Gruter 316,1. Itcin in Gruter
126, quae est Capitolio : et ex fi-
glina MusaeiAlbani.
4854 Imp.AploninusAug.Piu.8tr. 893 Olym. Hygini 3 et 4. 141
10.9 p. 3-et4. 894 229 Postremi coss. pontificatusHy-
' ann. iv
B M. Peducseus Syloga Pri- gini ex docum. allalis pag. 101,
Coss scinus et ex 105, 110 et seqq., in notis quas
T... HoeniusSeverus diebus vide: cum Hyginus anno proximo
Grulerus ex antiqua inscript wslivis ineunte marlyrio afficiendussub
182 4. Ohftoip.his coss. postremum Pascha cele-
Antonius Pius die 19, Febr trib 2^0 braverit. Lacunae Calalogi Libe-
pol 4, assuinit: et paulo posl uxor i riani perperam suppletaeab ama-
ejug Faustina moritur. Calvis ex nuensibus ita resliluendaeut pag.
Capitolino : qui (amen anno imp " 112 Nolarum : ubi et consulum
lertio amissam Faustinam scribit. noininain Calalogornmlacunis ob
Ptolemaeus anno 4. Autonini, adinilatem vocum et cognominum
Nabonass888, die 19. Phamenolh confusa cx lapidum documentis
anU solis exortum observat Mer- reslituuiitur.
curiumin gr. 13, 50, Capricorni. Die Paschae10 Aprilis Pius or
Calvisius ad huncannum refert ob- dinaturfuturus vicariusHygini.V.
sarvalionem et ad diem 2 Febr Nblas pag. 121.
quo mense tr pot 4, paulo pOstas-
sumpsit Antoninus.
4855 Imp Antoninus Aug Pius Ir. 894 i Hygini 4. Pii papaeI. 148
11.10 p. 4, et5. 895 ii Hyginus marlyrium complet
circa diem 8 Januarii: deponilur
A ruoss L. Cuspius Rufinus.
L. Statius Quadratus. in coemet.Vaticano die xi Janua-
509 CHRONOL.»CONSUL.ET CJES. ROM. ETC. 510
Anni Imperalores, ConsutesRomant rum, Anni A Anni Christianorum, ludmorum el fini- Anni
Per. Jul. res gestm, et documentai U. C. Otymp. limorum popnlorum, Pomifices, Mrm
et cycti. ante et Reges, ret gestm el doeumenta. •Cltristi
tQg. posl Palil.

Panvin ex Inscript et Gruterus rii sedis siiseaiino mi, expleto eum


1082,18. diebus v : sed ab ordinatione epi*-
Agon Capitolinus xv, celebratug scopali suscepla annis nn, mens.
hoc anno, labente Anlonini Pii ni,dieb.vni,quot illi ex Catalogis
trib pot v, ul in lap. Panvinii ob- et Anastasio tributos ibi oslendi-
servat Lydiatus : qui tameu male mus pag. 101, et 112 not.
colligit annos lanlum 18 imperii His coss. initium Pii relalum
Trajani cum dimidio, et unum par eliam ab Eusebio observat Calvi-
Consulum e fastis circa hsec lem- sius. Nam successor Hyginl ele-
pora eximendum. Calvisius sa- ctus die Dominica 9 Aprilis in
crum certamen Iselast. Puleolis H Petri calhedra collocatur. Vide
institulum h. a. rcfert ex inscript nolas.
numerante Anlonini tr. p. 4.
4856 Imp Antoninus Aug Pius tr. 893 n Pii 1 et 2. 145
12.11 p. 5 et 6. 896 -M Marcion, qui annb superiori va-
G C. BelliciuS Torquatus. canle Romana sede Romam vo*'
* Coss Ti ; Claudius Alticus nerat, circa hsec lempora haere-
Herodes. seos sure semina spargit, ex test.
Panvin in Fast et Gruter, 172, Terlull. contra eumdem. Vide
10 et 316 1 el 9431 et Montfaucon notas ad Pium I, praecinente Va-
Diar Italic pag 389 el 590, corrigil Icntino hocresiarcha, qui an. 3
Grut. Hujus Herodis Atlici Con- Antonini Pii ad llrljem accesse-
sularis nieminit Gellius lib 1, c. 2. rat.Vide supra ad ann. 140. Anlo-
Capitolinus, et inscriptio in Mus ninus prohibet ne Sibyllina car-
Card Alltani. mina aul Ciceronis libri de nat.
Q deorum, de divinat. elc. legantur,
quod viderentur deortim suorum
commenta evertere. Ex Apolog.
Jusdni, et ex Arnobio observ.
Calvisius.
4857 Imp Antoninus Aug Pius tr. 896 ni Pii 2 et 5. 144
13.12 p. 6et7. 897 iin Valentinus iEgyplius, Cerdo, et Bhi*
F E . rUOi>s P Lollianus Avitus. Marcion blasphemiis suis occaslo-
C Gavius Maximus. nem praebent paulo pOst subse-
Gruter inserip 301, quae emen- cutis Potili, Blasli, Synerotis,
datior apud Monlfaucon diar Italic Preponis, et Pythonis. Theodore-
p. 389 et 390^ ewrigit Grut. tus, ex quo Pagius ad ann. 143
Antoninus circa taoc tempug videndus, el ad 144.
Britannos per Lollium Urbicum
legalum vincit, et muro cespititio
alio barbaros arcet. Calvis ex Ca- B
pitolino.
4858 Imp Antoninus Aug Pius tr. 897 0.250 Pii3et4. 145
14,15 p. 7ei8. 898 IIII Taurus Bcrytius philosophus
D Imp. Anloninus Aug et ex Platonicus florere h. a. dicilur
* ™ss
Cos* M.Pius n- < diebus apud Euseb. in Chron. ,
Aelius Aurelius Cae- mstiv\s
sar ii. Olijmp.
Figlinse ap. Fabrgtt pag 513, 251
inscript n. 185, qiiae et ih Musaed I
Albano.
Liberalitates ih el iv. Antonini
Pii, et Templum D. Augusli resti-
lutum ex nummis ad h. a. reliilit
511 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-V-ATIC. 512
Anni Imperatores, ConsulesRomanorum, Anni A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. Jul. ret gestm, el documenla. U. C. Olymp. timorum populorutn, Ponlifices, Mrm
el cycli. ante et Reges, res getlm et documenta. Chritti.
•» OL
4859 Mediobarb. Vide etiam Pagium ad 898 i Pii4et5. 146
15.14 h. a. 899 n Cullus Sarapidis iterum revoca-
C Imp Anloninus Aug Pius tr. tus in Urbe sub his coss. perhi-
p. 8 et 9. belur a Calvisio ex teslimonio
Sex Erucius Clarus n. vetusti lapidis hunc annum expri-
Coss Ch. Claudius Severus mentis.
Gruter 514, 2..
Fabrell Inscr p. 614, nu. 146
et 504, nu. 115. Spon Miscellp. 70.
Reland ex 1.1. C. de Impub et 1.5,
§ 2, ff. de off. praefvigilum. Fon- B
tanin antiq Horlan lib 2, c. 1,
pag 202, ex veteri inscript legit
Eruccio. Spon legerat Erucio.
4860 lmp. Anloninus Aug. Pius tr. 899 n Pii 5 et 6. 147
16.15 p. 9, et 10. 900 n Arriamis Philosophus Nicome-
B ..... Largus diensis; Maximus Tyrius; Apollo-
Coss ..... Messalinns Fabr. nius Chalcidicus Stoicus; Basili-
Inscr. 401, 296. des Scythopolitanus insignes Phi-
Hoc anno tribunicia potestas tosophi, qui Verissimi Caesaris
Marco Aurelio Caesari collata ad praeceplores fuerant: quibus ad-
diem v Kal. Martii, ex quo ad scribendus et Sextus Cheroneusis
Kal. April. 180 quo obiit, nume- Plularchi nepoS. Floruit et Volu-
ral tr. pot. 33 completum, et ini-: sianus Martianus J C. Grammatici
tum 34. porro Latini Aper, Pollio, Euly-
* Hoc anno UIDISJSCULMIES ab C chius, Proculus, Siccensis. Fronlo
Anlonino celebrali, ut probat quoque Cornelius orator. Petav
card. Noris Epist. cons. p. 88, re- Doclr Temp ex Capilol el Euseb.
fragante Pagio, pag. 46 Cril. Bar.
4861 Imp. Antoninus Aug. Pius tr. 900 III Pii 6 et 7. 148
17.16 p. 10 et 11. 901 iv Anicelusordinaturepiscopusdie Bitt
AG L. Torqualus ni. Dominica 14 Decembr. Vide notas
Coss Male ap. Almelov. n. p. 121.
C Julianus Veter. Hi Consules, oblacunas Catalogi
Inscriptio Gudii relata a Relando Liberiani ab amanuens perperam
in Fastis ad hunc ann. Fabretlus supplelas, inale translati ad Perio-
ex figlina pag. 510, inscript. n. cbam Hygini restituuntur ordina-
151. Torq. et Jul. Cos. Relandus lioni Aniceli. Vide not., p. 104
ex 1. 5, ff. de manumitt. vindic. etl20,
qui figlinam Fabretti ad hunc an-
num pertinere non putat, cum ©
omillalur nota 3. Cons. in Tor-
quato. Sed illa aliquando omilti-
tur in figlinis ob angusliam spatii.
Vota decennalia Anlonini susce-
pla. Med. ex num.
4862 Imp. Antoninus Aug. Pius tr. 901 Olymp. Pii 7 et 8. 149
18.17 n. 11 et 12. 902 231 Anicelusordinaturepiscopushis
1V- coss die Dominica 15 Decembris :
F Serv. Cornelius Scipio Or- et ex ,. cum more T,
fltus, al. Orphitus. quae dies Romano ex-
rn„
^5
Q. *Nonius Priscus, al. Q. *es"* primatur xvni, anle eas Kal Ja-
Sosius Priscus.
Olymp. nuarii, quas proxime aperiluri
Panvin. ex antiq. inscripl. quae 2321 erant Gallicanus et Veter coss.,
et ap: Aldum, et Gruler. 32, 9, et 1 snb quibus Pius decessit»propter-
513 CHRONOL. CONSUL. ET C^S. ROM. ETC. ol4
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni \ Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. ret aettm, et documenla. U. C. Olymp. limorum populorum, Pontifiees, Mrm
et eych.
' anteet Reyes, res gestm et documenta. Christi.
poslPalil.
Q2

48, 1. Fabrett. pag. 473. Gudius ea in quibusdam Calalogis nomen


ap. Reland. ex h»p. viae Ardeatinae Gallicani etVeteris coss apparent,
legendum monet Q. Sdsius, et eaque in lacunis Calal. Liberiani
male supplelis confusa cum ini- '
Spon. Misceli. p. 85, et Fabrett.
de Col. Traj. pag. 248, qui etiam tio Hygini, ejusque ad Periocham
corrigunt Orphitus. Alii et Orfi- translata : quae pertinent ad indi-
tum et Nonium expressum docent cium ordinalionis Pii. Vide nolas
in lapid. a Fabretto recognitis, el proleg.
qui pag. 474 et Nonium et Sosium
reperit. Vide Reland. in-Faslis. * -'-
Ex coss. anni 135 ad hos coss. B
inscripiio Musaeicard. Albani nu-
merat annos xvi.
4863 Imp. Anloninus Aug. Pius tr." 902 i Pii 8 et 9. AMCETI I. 150
19,18 p. 12etl3. 903 II S. Pius martyrium complet die
£ xi Julii cum sedisset annis viu,
Q. Romulus Gallicanus.
Coss .... Antistitus Vetus, seu mensib m, dieb m, ab elect ad
Veter. Rom Pontif £b ordinatione aulem
Ex ant. inscript. Gruter. 108,7. episcopali ann ix, mens m, d. n,
Sponii 502. Fabretti 505 et 511. inclusis extremis. Vide notas.
Relandus ex pluribus inscript. qui ANICETDS Pii successor eligitur
legem 1 Cod. de procuratoribus biduo post ejus mortem die Domi-
datam Gallicano et Venusto coss. nica 13 Jtriii: ex qua ad diem mar-
corrigendam docet Gallicano et lyrii 17 Aprilis anni 161, nume-
Vetere cou. ranlur sedis anni xi. Vide nolas
G pag95, 112,113, 117 et 121, ubi
ostenditur ab ejus ordinatioue
15 Decembr 149, ad martyriidiem
17 Apriiis 161, recte computari
annos xi, mens m, dies m, ex-
pressos in Catalogis et picturis
S. Pauli.
4864 fanp. Antoninus Aug. Pios tr. 903 II Aniceli 1 et 2. 151
20,1» p. 13etl4. 904 ni Crescens homo impurus, secta
J> .... •* Condianus al. Gor- Cynicus, floret. Hic, cum Justino
Coss dianus. essetinimicus, effecit landem, ut
Maximus.
postea femporis martyrio corona-
Fasti anonyrai iv saeculi,Chron. retur. Calvis qui etiam Justini
Alexandr. viliose Cordianus. Cas- Apologiam refert ad annum proxi-
siodor, ldalius, Prosper Gordia- me pra?cedeutem.
nus. Vide Reland. in Fastis : et D
jPagium ad hunc annum. Nondum
/detecti sunt lapides qui litem di-
rimant.
4865 Imp Anloninus Aug Pius tr. p. 904 III Aniceti 2 et 3. 152
2,11 14etl5. 905 iv Hoc anno inhibitam fuisse ab Bist
Antonino persecutionem scribit
^0^ Mari
^ & fncQ Ancilius Glabrio.
M. Valerius Homullus. Calvisius exJustino; jussumque,
Grater 1077, Spon Miscell 278, ul Chrislianorum accusalores sup-
JTabrett 506, Reines 230, Gruter plicium subeant: addita causa,
344, 4, ap. Reland in Fastis. Vide quod suppliciis Christiani deleri
et card Noris Epist cons p. 91. non possent, cum ipsi mortem vi-
Romfe340. Insulaeincendio con- tae praeferant.
sumpue. Ex Jul Cap Calvisius.
515 AD ANASTASIUMPRQLEGdMENAEDIT. R0M.-VAT1C. 516
Anni lmperalores,ConsulesRomanorum, Anni ji Anni ChrisUanorum, Judmorum el fini- Anni
PerJJut. res gestm, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices, Mrm
etcycli. , anteet Reges, res gestm et documenta.JHkristi.
_5 postPalil.

4866 Imp Anloninus Aug Pius tr. p. 905 Ol Aniceli3et4. 153


22.2 15etl6. 906 232 , Pace per Antoninum reddita,
A pwss C. Brultius Praesens. IV Christiana»llorcnOEcclesiae.Ton-
A. Junius Rufinus Gru- et ex sura clero praescripla. Paschali de
teY fdf 501, ubi Consulatus iste diebus observanlia quaesilum. Vide nolas
compOriitur cum anrio Post Ro- mstivis pag. 144.
mam Condilam DCCCCVI. Spon Ol 233
Miscellj>. 52, iii Apperidad Marm i
Oxon p. 305, Reland carcl Noris
Epist cons p. 93.
4867 ' Imp Antoninus Aug Pius tr. o. 906 ,, i Aniceti 4 et 5. 54
25.3 16etl7. 907 ii Hiatus bistoriaeromanaesub An-
G L. Aelius Aurelius Com- tonino Pio non obseure arguit, ab
Coss modus.. . . _- Elhnicorum studio de induslria
T. Sexlius Lateranus. fuissc suppressa, ne aequa erga -
tnscriptio Romana, quanVex Gu- Christianos ejusdem decreta, at-
dio recilat Reland, in fastis confe- que exqmpla paterent posteris»
renda cum Sponii Miscell p. 74,
el Fabretii Inscr p. 358 et 510,
Gruter 1021, Marm Oxon 282,
Noris Epist cons p. 94.
4868 tmp Antoninus Aug Pius lr. p. 907 n Aniceli 5 et 6. 155
24.4 17etl«. .908 III Cassianus Hierosolymis Marco
F wiccessisse dicitur uoc anno ab
w**' C.
r^, Julius Severus.
M. Rufinus Sabinianus. . Eusebio notanle Calvisio.
Suff ex Kal Novembr. G
Antius Pollio Opimianus. Vide
Rclandi Faslos, el ibi 1. i, C. dc
edendo Sabino u, et Severo Coss
Grut 607, 1, Bernardin Rulil in
vltis IC. yet p. 1£9, Npris Epist
cons jfr. ?6.
ui Anieeti 6 et 7. - 486
4869 ImpAntoninus Aug Pius tr. p. 9^8
21^5 18, 19. ;l£, SubAntoninoPiouni&is tantun \>:•-
^ f9
E D *r-._ M. Cejooius Silyanus. senalor Romaeproscriplus est At-
,t,ass c se„tius Apgtirfmis. - liluis Titianus, senalu punieate,
:VgtusInscrip Itfaxfibtft,*
March de quod reus affeclat» tyrannidis es-
Maxihiis ad Circum Agonalem» sel. CapiloJjn apud Calvis h, a.
-;#HinIn inftrite Ctielib,"quamrecl- Quare palam IH, cur sub Anloni-
*ft ex Manneie Grcrtttas 128, 5. t rio Pja diupost primam Apolo-
Ubi legitur Sentiuti Afia Gftrl X| giam praeservalus, licet crescenje
120, quae cxstalinCapitolio. Alia cynico jndignanle, fuerit Jusiinus,
et 128, 5, corrigenda. Cuperus in et Aniceitts pontifex Aiitonino in
Ep. praefixa Faslis Alomeloveem yita superstite, uti et Polycarpus,
n. vii, recitat diversa nomina coss et Irenxu^, aliiquc geslis ac scri-
\-> sed locum non iudicatubi Roinae piis THusiresviri Chrisliani.
«*sie*«.
4670 Imp Anloiilntts Atfg Pftrs tr. tf. 909 0/253 Aniceti7et8. fef
' 910 vi De iis coss vel quid eorum anno
26,6 ISetSO.
C • • . * et ex qclum sit nihil comperlutn esl.
nZJ Barparus.
*""" . . . Regulos. diebus Lydjatus ia Fastis. Sed de con-
. ^mrettflnscriiJt p. 15*9, ttifi mstivis sulihus cerlum cxfiglinis et in-
rtS8ToboTtis^Jugtlnianis/Figlmr Ol 234 scripliohibus relatis a. FabreMo
apud eumdem pap i!W'; V. 112; i cl Sponiq ubi eljuui ujiquid..-gpfr
' '
517 CHRONOL. CONSUL. ET C/ES. ROM. ETC. , 5=118
Anni Imperatores,RomanorumConsules, Anni A Anni Christianorum, Judmqrum et fihi- Ahni
Per Jnl. _mres gestm, el documnela. U.C. Olymp.. limdrum populorum, Pontifices, Mrm
et cycli. ante et Reges, res geslm et documenla. ChrUti.
'"' a? -.
Oj pottPalil.

quae et in nostro Musoeo. SpOn rum anno aeliim cOmperimus. Vi- •


Miscell pag 20. . dendus quoque SuareiusPr*nestis i
antiquaepag. 51.:
4871 Imp. Anloninus Aug Pius tr. p. 910 i Aniceti 8 et 9. 158
27.7 2bet21. 911 n S. Polycarpus Romam venit ob
B "** .',.... .. Sacerdos.
'f/ Tertuilus. quaestionesPaschaeEuseb etChron
Alexandrinum. Occurfenti si-
'" Fabrett
Inscript p. 559, ex ve-> bi Marcioni et dicenli: Agnoice
tert lap tn sedibus Alterlanis Iri not, respondit Polycarpus : Agno-
mohte Plnclo, uBI et hodie vi- seo te primogenitum Satanm. S.
SRuir. Irensus apud Eusebiuin. '
jj
SCtum Tertulfianum hoc ahno
factum, fii a cpnsule Teflullp
dictum staluH Relandus cum Ho-
tdmarino de IClis, et ex Cujacio
id J 2 Insl dfeSClo TerluD.
4872 - ir Aniceti 9 et 10. 159
Imperator Antoninus Aug 911
28.8 Pius tr. p. 21 et 22\ ..'..,' 912 lU De re Paschali circa bunc annum .
' '
A Coricilium RomaehaWtnm, cui S. :'
WS8 •...• • PlautiusQuintiiius
ri.Q«
StatiuS Priscus. . .""""' Polycarpos, Aliiquedecem episeopi
. Gruter68, 3,FabrettInscriptp~. inleruerunf. Ex lib Synodieo apud
509; num. 143, ex figlina. Vota Pagium. Vide notas ad Anicetuni.
spluta Decennii n,ctsuscepla De-
cennii l». JEdes divi Aug festi-
tuta Mediobex nummis.
^ Aniceti 10 et 11. 160
4873 Imperator Anloninus Aug Pius 912 ni
1,9 tr. p. 22et23. 913 ni Circa horc tempris Biactri, Hyr- Biss
6f ' App Annius Alilius Bra- »; cani> et Indi legatog ad Antorii- ....,
. Coss dua. . , num imp misisse dicunlur. Lydia-
^ T. ClodVibius*Varus.. lus in Fastis ex Epitome Sex Aiir
Lapis in Musaeo Albano, de Vicioris.
'
fi» ^ajjrelii^ in^cripl, p. JI28.
Spon p. 120, ellnscr Lugdun in
Aciis Trivoltan. 1705, ari. 95.
Liberalitas Antonini vni. Mediob
:>.. ex nummis. _, •:,..•
4874 . „ Imp Antonimis Aug Pius tr, p. 913 Oiymp Aniceti n. Pos!obitum.4u_!o- 0t
2,10 ^etejMHevKal-Marllr. p. 24, 914» 234 nini Pii, ,
E eosvi. Imperii n. Morjtur Nonis , [iv Anicetusmartyriumcompletdje
Martii. Succedit M. Aurelius tr. . , . .f. et-ex 17 Aprilis, sui ponljficatus rp-
p. 15, inila ad diem v Kal Mar- ... diebus mani anito xi, nomium expfeto,
tii: qui mox.adoptivum fralreni mt Ol w& ab ordinatione esiscopaji ann
sive filium L. Verum- assumit 235 xi, mens ui, die xx, si-ve juxta
collegam imperii, et paulo post > :t aljos Catalogos anrio xi, me«»;iv,
geaeruin destinat. .;. dh? m. Vide notas pag-ilife Suc- ;-
MfAttuorum Augustorum hinc cessor eligitur SOTEBcirea fioeai
auspieatur ex Nonis Mart. anni.
Imp CaesM. Aurel Antonin Nuroi Orthosienshim ap. card
^ 088 Norisp. 104,etC(ipitoliadisEpoch
Imp Caesh. Aurelius Verus Syromaced p. 325, sigHantur
Augir. anno 92. -:
. , Inscript Puteolana edita per Vi-
- gnolium de Col Pii pag 523, Fa-
brctt p. 313 et «84, num 179. Vi-
519 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 520
Aani lmperatoret,Consules Romanorum, Anni A Anni Christianortim, Judworum et fini- Anni
Ver. Jut. re» aestm,et documenta. U,'-C: Olymp. timorum populorum, Pomifices, Mrw
elcycii mMti Reget, ret gettm et documeni*. Christi.
®2) & r pottPatil.
de et nostr Diss de Cyclo Caes
pag7S.
4875 fmp CaesM. Anrel Antonin Aug 914 i SOTKHJS 1 ex Kal Januar. 62
3.11 tr. p. 15 et 16, et L. Aurel Verus 915 n Soter eleelus Anfceti sueces-
D sor circa finem anni 161, ordjna-
Aug tr. p. 1 et 2. .;-,-
.. tur episcopus, et in Petri Sede
Q. Junius Rnsticus.
r- C. Vetlius AquHinus; Noris coJIocaturKalendisJanUarUhujus.
^ 08' «pist cous p.: 101, suff annt oetava nativitatis Dominicae,
Kal Julii loco Aquilmi. vel Die Dominjca Kal Januarii
T. Fkrvius TertuHus. Grulef p. prnxime praecedenli. UiiUs Sedis
431, 5 et286, 7. ftorls Epist cons Epoebaex KalJsjmriiutpoteanjlJ.
p, 101. Rehnd ejc.I. 3. €.- de a^: Romanicivilis exordio coinputata,
"lendis Hb-a,pareniibus. Vide m> g ad diem martyrii 22 Aprilis anni
tas pag 139, col 171, constat annis ix, mens «I,
Trberis inundatio. Bellum Par- dtebus xxi, ita signalis in aliquot
thicum contra Volgesem decre- Calalogis.Viaenota8p.l32eH37.
lum. Mediobei nummis. Vologaeses Parthorura rex Sy-
riam vastat et Armeniam occupat.
AdbellumParthicutBetAmjeaia-
cuin L« Tern» pfoflciscituj'. >
4876 Iinpp Caess M. Aurel Anlonin 915 li SeterisS. M5
4.12 Aug tr. p. 16 et 17, et L. Aurel 916 ui Armenia capt» per Priscum le-
C VerusAug tr. p. 2 el 3. galum.
ces 5 L-. •. •. Aelianus.
racc ; fartln ultra Euplirateri) sub
Pastor. moti. VoJogsesesa Cassio victos.
Gruter Inscript p. 116, quae visi- M. Aurelius Armeniaeus diciiur
tur m Capitolio. ex mimmis etbist Mediob.
f« '-''-'
Stalius Priscus Armeniam in- ''"'-'.*'"'.-
vadit, et Artaxatas capit Mediob
ex fitst.
4877 Inip CajsM. Aurel Ant Aug Ar- 916 m Sqterfe 34 <«*
5.13 men tr. p. 17 et 18, et L. Aur; JB17 IV Ad hunc annnm referri debei Bist
B A Verus Aug Afmenianus tr.p. 3 martyrinm S. Polycarpi. Vide no-
et 4. ta»p;i53. -
Coss *M. *Pompeius Macrinus. .. Rex Armenisdatos, Etnumm.
*P. *Juventius CeJsus efkist'
Ex vet figlina MusaeiAlbani de
qua Fabrett inscript pag 507.
4978 Imp Caes M. Aur. Anlonin Aug 917 0 235 Soteris4. 165
6, H Armen tr. p. 18 et 19, et L. Cei. »18 iv CassiuslegatusMesopotamiam,
G CHrVerus Aug Armen tr. p. 4 Mex et Assyriam ^ienetrat: Seieucjsm
et 5. diebus capit: et Cresiphontem aepoputa~
r^. L. Arrias Pudens
088 M.«avins D mstivit tur. Hinc ambo Augusli dicuntor
,- CrfitHS. Qlymp Parthici Maxitm,:** irap m, Me-
Gruter 1032, 6 et 751, 3. Spon 236 iiol -ex-oum et Wst.
Misoell p. 33. ReJand. ...--.-- ' -.-:...
I
4879 lmppCaess M. AntorrinAugAr- 918 i - SoterteS. : v .
7,15 men Parth Max tr. p. 19 el 26. 919 ii Sub Prael Urbis Ufnico aliqnot 166
F Imp5etL.VerbsAugArmPartb. martyria h. a refert Buinartius.
Max tf. p. 5 et t>. Imp 3. Vide mrt pag 13^:
^' Mareins Verus Medos invadit
v h. Ftiftlfas gottio.
L. Yerus ad Eophratem ilerum
-6n*er 1D09*12. Noris ep. cons
profeclus eontra barbaros per le-
p. 106. Spon Misc p. 33 et 34>.
Hls-coss 4 Idus Octobris Com- galos rem prospere geril; et Imp
iv. dicitur uterque Augoslus. Ex
modus dicitur Cmtar. Lamprid in
.' num et hist Mediob.
ejus VHa cap 12.
S21 CHRONOL,CONSUL. ET CJES. ROM, ETC. 522
Anni Imperatores, Consules, Rotnnno- Amii A Anni Christianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum, res geslmet documenla. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
Jul. nnle ct Reges, res geslw et documenta. Christi.
et cycli. yo&iPalit.
®1>
4880 Impp CaessM. Anlonin Aug Ar- 919 n Soteris 6. 167
8.16 men Parlh Max tr. p. 20 et 21. 920 iu Pionius marlyr In a. coronam
E Imp 4 et L. Verus Aug Armeii consequitu
Parih Maxtr. p. 6 et 7, Imp 4. Jusliniquoquemarlyrium ad h.
Coss L' Verus Augn.
— Quadratus.
a. est referendum ex sententia
Rninariii. Videnolas aaSoterem.
FabretUM.scriplp 501 ex figlina
vet quacest in Mus Albano.
M. Aurel Sarmalicus dicilur.
Peslis Marcomannicam expedilin-
nem retardat. Mediob ex num et
bist. B
4881 III Soleris 7. ^68
lmpp Cacss M. Ant Aug Armen 920
9.17 Parlh Max Ir. p. 21 et 22. Imp 4 921 MH Avidius Cassius Arabes et Bu- Bhs
[D C et 5, et L. Verus Aug Arm Parlh colicos in ^Egyplo vincit.
Max tr. p. 7 et 8, Imp 4 et 5. Ilinc uterque Aug Imp v, Me-
r„„ T. Junius Monlanus. diob cx iiuni ct hisl.
coss L. Vetlius Paullus.
Ferretti MusaeumLapid p. 27,
ap. Reland in Fast.
4882 Impp Csess M. Ant Aug Armen 921 O. 236 Soleris 8. 169
10,18 Par Max tr. p. 22 et 25. Imp 5 et 922 IIII Melito SardensisEpiscopus pro
B L. Verus Aug Arm Parlli Max tr. el ex Cbristianis apologiam edidit.
p. 8 et 9. Imp v, qui in exped. Mar- diebus Euseb Chron et hist. v, cap 25.
com obit. mstivis Eodem lempore et Apollinaris
r^ ss Q. Sosins Pnscus. Olymp. Ilicrapolilaiius, et Milliades pro
P. CaeliusAppollinaris. 237 Chrislianis scripserunt : et Pray-
His coss numeranlur anni P R lns Gnosiae ac Philippus Gorly-
C 922 in inscript ap. Gruter. p. i nac Episcopi : lum Dionysius Co-
300, 1 coss iidem mcmorantur in rinthi Episcopus. Pelav ad ann
alia inscripl Gruter 550, 2 et in
prox Ex Hieronymo descrip Eccl.
alia MusaeiCard Aibani edila a
Fahrelto pag 494 iidem coss le-
gunlur cum anno P R C 922. Re-
landus memorat ex eod Fabrelto.
Expeditio Marcomannica : in
qua obit L. Verus nicnse Dec seu
Januario scq media liyemn.
48S3 IinpCies M.Aiit Aug Arin Parlh 922 i Sotcris 9. 170
11,19 Max Sarm tr. p. 23 et 24, Imp. v 9i3 ii Ili coss postremilribminttirSo-
A et vi. leri. Vide Prolegom fol xcin et
D Nolas pag 152.
ruoss M. Conielius Celhegiis. Eleniherius ordinalur Episcopus
C. Erucius Clarus Noris.
Ex anliq lap ep. cons pag 108. coadjutor futurus Soleris in PER-
Gruterusp. 126exstalinCapilolio. SECUTIONE QUARTA sub M. Aurclio
Victoria Germanica ex qua M. et L. Verocoepta. Ejus ordinalio-
Aur dicit. Imp vi. nis dies Dominica 22. Jantiarii ex
caialogis. Vide Nolas ad Soterem.
4834 Imp Caes M. Aur Ant Aug etc 923 n Soleris 10 quimartyrio corona- 17i
III lur die 22. Aprilis, cum sedisset
42,1 tr. p. 24 et 25. Imp vi. 924
• r' L. Severus. * annos vui, Mens m, dies xx.
G Seplinlius
^0^ L.* Alfldius Herennianus. Successor e igilur post ejns
Fabreti pag 510 ex (iglina ex- morlem ELEDTUERiusqr.i ordinatus
bibel Severus n el Herennianus. fuerat Episcopus ad coadjuvandiim
Card Noris putat cx Gniteri insc Solerem in pcrscculionis discri-
PiTROI. CXXVII. 17
523 AD ANASTASUIMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 524
Anm Imperatores, Consules, Ttomano- Anni " Anni Lhristianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum, res gestm et documeuta. U. C. Olytnp. tituorum popntorum, Ponlifices, JErm
Jul. anle et res geslm el documenla. Chrisli.
et cycli. Palil. lieges,
posl

6, pag 1045, bunc Herennianum .mine die Dominica 22, Januari


csse genlis Alfidiae. anno superiori. Sedit ann xv,
Vota Decennalia solula, Vicen- m. iv, d. v.
nnlia nuncupala.Mediob ex luimni. In laciniis Calalogi Libcr male
Vide etiam Fabrett p. 625, consutis per librarios hi Coss per-
tracli ad Soterem, pertinent ad
Eleutherium ibi deperdilum, et
restiluendum, ul in nolis ad Eleu-
iberium.
4885 lmp Caes.M. Aur. Ant. Aug. etc. 924 III Elculherii 1 el 2. 172
15, 2 tr. p. 25 et 26, Imp vi. 925 n IV De perseculione nonnihil re- Biss.
*" E Coss missa hoc anno post martyrium
°,rfl,."s
Maximus Soteris,vide notas pagl32 et 159.
Gruter inscript p. 126, quaevi- El praesertim in Asia minus saevi-
situr in Capitolio. El p. 419, 5 tum post Epislolam M. Aurelii, ad
et 1014, 1 et 1072, 3. Spon Mi- cumdem annum referendamex ibi
scell pag 172. Germania subacla. probatis, cum dicalur tr. p. xxv
Marcomanni in transitu Damibii et lilulo Armeniaci jungalur. Vide
deleti a M. Aurelio. ibi adnotala.
His coss Commodus appellatur Clirislianorummilitumprecibus
Germanicus Idibus Oclobris. pluvia impetrata, sili Jaboranle
Lamprid inejusVita. exercilu Romano, et hoslium cas-
tra turbata.

4886 lmp. Caes M. Aur. Ant. Aug. 925 0.237 Eleutherii 2 el 5. 175
S. Felicilas cum 7. Filiis Romoe
14, 5 Germ., etc, tr. p. 26 et 27 imp C. 926
C
D r M. Aurelius Severus u. iv passa : ipsa quidem 24 Novembr
loss Yi, Claudius Ponipeianus et ex et ejus libcri x Julii. Petav ad
Gruter, 1025, U. Noris Episl diebus hunc aiuiuui.
Cons p. 109. mstivis
Perlinax M. Aurelii legatus O. 258
Rhctias et Noricum ab lios^e vin- i
dical. Marcomanni in dedilionem
recepti, el plurimi in llaliani trans-
lali. Mediobarb ex numm ct
hisl.
4887 lmp. caes M. Aur. Ant. Aug. 926 i Eleutherii 5 el 4. 174
15, 4 Gerin.,elc., tr. p. 27el 28. Inip G. 927 n Pelavius ad li. a. refert plu-
C -Ga,,"s viam Christianorum milituiii pre-
Cnss —
coss Flaccus- cibus a Deo impelralam Romanis
Grut 108 , 5 , quam inscript copiis, et vicloriam inde partam
paulo alilcr a Grulero relatam ac D de Quadis ex Eusebio, Xiphilino,
a Caslalione in nol ad Rulilii ilin ac Dione.
observat Relandus.
Vicloria maxima ex Quadis ex
qua M. Aur. Imp vn.
4888 lmp. Caes M. Aur. Ant. Aug. 927 n Eleulherii 4 et 5. 175
16, 5 Germ etc. tr. p. 28 et 29, linp 7 928 ni Avidius Cassius in Oriente re-
B el8. bellat, et mense Julio occidittir.
Coss. — Calpiirnius Piso Marcus Iinp in orienlem proficis-
M. Salvius Julianus citur. Lydiat et Petavitts ad h. a.
Anonym Quarli Seculi, Idacius, exhisl.
Prosper, Cassiodor in fast.
Commodus in Germaniam a
Patre accilus logam virilem ibi-
523 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM., ETC. 52G
Anni Imperalores, Coiisules^ Rotnano- Anni t
A Anni Ckrisliunorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, res gestm et documenia. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrce
JuL ante el Reges, res gestw el documenla. Christi
el cycli. posi Paltl.
®3>
dem induit, et TR.POT. donalur.
Cnngiarium idcirco datum P. R.
Mediobex nummis, el hist. Vide
et Pagi ad ann 192, n. v.
US9 III Elculberii 5 et 6. 176
Imp. Cas M. Aur. Ant. Aug. et 928
17, 6 c. ir. p. 29 et 50. Imp. 8. 929 iv Fauslina ad Taurum montem Bits.
AG rncc T. VilrasiusPollio* ». moriiur, et inter divas a marito
ooss M. refertur. Nummi ct Hist.
FlaviiisAper.il
Gruler, 50, 4. Fabrett inscr
p. 215, quae hodie Bononiaein
Scient. Inslituto. Noris Epist.
B
«ons pag 142. M. Aurel exOrienie
Romam reversus filio Commodo
appellalo Imp Augusto , die v.
Kal Decembr una cum eo de Mar- .
comannis, Quadis, Suevis, Sar-
malis, Germanisque triumphal.
Lydiat ex num et hist.
4890 Imp. Cses.M. Aur. Anl. Aug. etc. 929 O. 238 Eleulherii 6 et 7. 177
18,7 c. tr. pot. 50 et 31. Imp 8 et £50 iv S. Pothini Ltigdun Episcopi
F 9. tos. 3. et ex mariyrium pag 136.
<>„.. CaesL. Aur. Commo- diebus AthenagorasAiheniensis pbilo-
uoss Imp. dus Aug. mstivis sophus pro Chrislianis ad Imp le-
Quintillus O. 239 gationeinobit.Peiaviusadh.a.qui
Fabrett lnscript p. 213 bodic et Irenaeum a Lugdunensibus mar-
Bononiaein scient. Inslittilo. lyribus Iegalum missum ad Eleu-
Commodo Crispinam uxorem 'C theriuin Papam circa haec tem-
dat. M. Aurelius. lnde in Germa- pora, commemorat ex Eusebio.
niamproficisciturellmpix.dicilur. Perseculio saevit in Gulliis pag
Mediob ex ntimm et hist. 136.
4891 IiiipCaesM.AurAntAugetc.tr. 950 i Eleulherii 7 et 8. 178
19,8 p. 31 et 52 Imp 9, cos 5. 931 u S. Irenxiis' Lugdiinensis episco-
£• uoss• .• •.. • Gavius
r™ Julianus Rufus pus h. a. faclus cst. Petavius ex
Orfilus Euseb.el Hieronymo.
Fabrett et Noris ex codem la-
pide ubi supra.
Victoria Germanica de Quadis,
et Ilermaduris. Mediobcx num et
liist.
4892 Imp CaesM.Aur Ant Aug etc tr 951 n Elenlherii 8 ct 9. 179
20, 9 D. 32 et 33, Jmp 9, el 10 cos 3. 932 III Montanus cuin Priscilla el Ma-
D Imp L. Aurel Commodus D ximilla insanis foeminis heresi
rv,,
^* aug II. Cataphrygum inilium dedere.
T. Annius Aurelius Ve- Idem Petav ex Epiphanio.
rus n.
Ex eod lapide, qui supra Nor
et Fabrelt.
Paternus M. AureJii legalus
Barbaros integri diei praelio su-
perat. HincM. Aiiredicilurlinp x.
4895 Imp. CaesM. Aurel Ant Aug etc 952 I:I Eleulherii 9 et 10. 180
21,10 tr. p. 53 el 34 Imp 10 cos 3. 953 iv Panlaenus Clementis Alexan- Biss.
GB L. Fulvius Bruttius Prrc- drini procceptor, ex Stoico Chri-
Coss sens n. slianus, propagandae religionis
Scx Quinlilius Condianus. desiderio succensus in Iniliam
527 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 528
Anni Imperatores, Consnles, Romano- Antii A Anni Christiattorum,Jutimorum et-fini- Anni
Per. rum, res gestmet documenia. U.C. Otymp. timorum poputorum, Ponlifices, Mrm
Jul. ante et lieges, res gestmet documenia. Chritli.
el cycti. • postPalil.

-Primi - consulis nomina Noris perrcxit. Petav ex Euseb hist v,


«licit ex Gruleri p. 1093, 1, qnem cap x.
eumdem pulat qni ibi dicilur
Cos itcrum.
His coss xvi K. Ap. M. Aurclius
moriiur cum imperassct an xix
diebusxi aelalisanno 59.[Victorin
Epitome] natus anno 121.
Succedit filius COMMODUS trib.
pot S et ex mense Augusto 6 Imp
4 cos n desig I:I.
4894 Imp Caes L. Aurel Commodus 933 utymp. Eleuthcrii lO.et 11. 181
22, 11 Aug Germ Sarm tr. p. 6 et 7 934 239 Theodosio Ponlicus genere, ex
A. Imp 4 cos 3. iv Marcionita Judaius, hoc tempore
et ex vixit, qui sacras litteras Graece
Imp CaesM.Aur Anlonimis
Coss Aug III. diebus inlerpretalus esl. Petav ex S.
L. Aiitisliiis Burrus. mst Epiphanio de mens et pond. pag
Fabreil Inscripl.p. 440 alia ap. Olymp. 540.
Reland in Fast quae1n vinea RR. 210
1»P. soc Jesu ad Castrum Prael: 4
item Gadilana ap. eumdem Relan-
dum in Faslis.
Triumphal Commodus de Ger-
manis et Pius dicilur. Mediob.
4895 ImpCsesM. Anlonin Commodus 934 i Eleulherii 11 etl2. 182
23, 12 Aug etc. tr. p. 7 et 8 lrop 4, cos 3. 935 II Templum Serapidis Alexandriae
G incensum. Euseh. JuliusPollux hoc
*"• r^oc C. Petronius Mamertinus
^" . . Cornelius Rulus tempore floruit. Pelav ubi sup.
Rc bene gcsta in Sarmalia
Imp v ac Perenni occiso Felix
dicilur Commodus. Mediob ex
jiummis el hist.

489C Imp Cacs TM.Ant Commodus 935 n Eleuiherii 12 cl 15. 1S3


24.13 Pius Felix Aug etc. tr. p 8 et 9 956 li Circa haec lempora .1 Lucio
F Inip 3, cos 4. Britanniac rege ad Eleulherium
linp Caes M. Aur Antoninus papam missis posliilalionibus ad
r^ 0', 8 Aug iv. Id est Comm. impetrandos Evangelii praicones,
C. Aufidius Victorinus n. ciim Romanorum Coloiiiarum in-
Ex Musaco Card Albani lapis staiirationes, el Legionum trans-
fralrum Arvalium aptid deTurrein D vecliones stib Antouinis faclae
MontimVet Anlii pag 388, et alius fuissenl, Christiana religio ibidem
apud Fleetvoodnag 19 4. amplificala, et primac sedes epi-
Imp CommodusAug Pius Felix scop ereclie fuisse videntur. Con-
iv et Viclorinus n coss in Iap sule notasp. 143 cl 149.
Grul 351 et ap. Noris Epist Cons
p. 115.
Dicilur h. a. Imp vi victis Ger-
manis et Dacis ejus Imperium re-
cusanlibus. Mediob.
4897 Imp Caes M. Ant Commodus 936 iii Eleiitherii 13 el 14. 184
25.14 etc tr. p. 9, 10, Imp 6 et 7, cos 4. 937 iv Gothi ex Noricis, vcl Snedicis btss.
£ D ruobb L. Eggius Marullus plagis crumpentes multas ma-
An. Papyrius yElianus gnasqtic cladcs diversis provinciis
529 CHRONOL. CONSUL. ET C.-ES. ROM., F.TC. 53»"
.Aimi Imperatares, Consules, Ilomano,- Anni A Anni Chrittianorum, Judmorum et faii- Anni
Per. rum, res gfslm, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
**'• anteet Reties, res gesta, et ddcumenla. ChriUU.
<*cycli. post Palil.

Lap ap. Fabrell inscripl p. 367, inferunt. Ad utramque Visurgis


368, et Noris epist cons pag 116, ripam sedem figejiles Osluali et
et Grut in al. lap 35, 12 et 30, Westuali a vicinis dicli sunt.
2 et 49, 5. Fabrellns reeognovit Calvis cx annal Frisicis.
et correctiones edidil. Rel.
Brilanni rebclles per lcgatos
victi. Hinc Commodus Imp 7, et
Britannicus dicilur. Aniiona Ro--
mae distribula. Vola x Suscepla.
Mediob ex numm elc.
4898 lnip CacsM. Commodus Antoni- 957 0.24f" EIcutheriil5eH6. VICTORISI. 185.
26, 15 nus Aug Pius Felix Brilannicus 938 iv Eieiilhcriiis]j marlyrium subit
G Germanicus, Sarmaticus etc tr. et ex 26 Maii. Eligitur VICTORsucces-
p. 10 et 11, Imp 7, cos4 dieb sor, et ordinatur Pontifex Max.
mst. die Dominica 18 Julii.
Coss ^' ^Il,lllsMaternus
Bradua.
0. 241 Ili coss postrcmi assignantur
Lap ap. Grul 192,13, et Spon i Eleulherio ;n Calal Liberiauo;
Mlscell p. 80, et Almeloveen ex- licct lihraril, non' attenta lacuna :
epislola- Cupcri- Faslis uraemissa eostlem cum primis admoverint
num xi. Soleri. Numerus annorum 9 Iri-
Cleander 25, consiilos in liunc bulormn Soteri in eotlem Catalogo
annum designal. Mediob el Calvis - indicnt utrosque dislanles inter se
ex Dione. Pagius. tainen tot coss annis xv [lempore scilicct nssi-
referendos probal posl annunr gnalo Eleulherio in omnibus Ca-
186. Ipse refcrt ad 189. talogis] pertinere ad successorem.
/r Vide Prolegom fol xcni et Nolas
pag!12, 120 el 157.
4899 lmp GsesM. COmmodusAnloiii- 938 i Victoris l.et 2, 1S&
27.16 mis elc tr. p. 11 ct 12, Iinp 7 et 939 n Hoc nuno primum sui Ponlifi-
B 8, cos 5; calus Pas&liacelebrat Viclor.
Iinp Commodus Auguslus Apolloiiii Senaloris orationem
Coss [Felix v. in Senatu pro Clnisliana reli-
Man Acilius Glabrio u. gione et marlyrium anle buncan-
Gruter 94, 2, el 364, 4, ac iiinn referri oporlere Pagius docel,
Noris ep. cons p. 117. Pciavius ad proximum
Expediiio Commodi, in hosles
seu Pannones, seu Mauros. Ejus-
dem Alloculio, exerciltium victo-
ria, redilus, classis Africana
instituta. Mediob ex nummis ct
hisl. V
Commodusdicitur Imp 8.
4030 ImpCaes CommodusAntoninus 939 n . Vicloris 2 el 5/ 181
28.17 etc tr. p. 12 et 13, lmp 8, cos 5. 940 ni Apollonius Senalor Chrislianae
A r„.„ Crispinus rcligionis accusatus oralioncm ad
Lo»s ^Eiiamis Senaluin habuit: ctijus sententia
Fabrelt inscr 575, 3, el Cupe- securi percussus esl. Pelavius cx
rus in praef ad Faslos Almclov Euseb hisl lib 5, c. 20 el Marlyr
iiuni 3. Rom.
Sacra Isidis colens Commodiis Pliilippi Prsefeciuram, qui paler
Anubim portat, pluresque crude- Virginis et Marlyris Eugeniae-
lilates religionis reslituendae spe- fuit, ad hunc annum retulil Baro-
cie committit: hinc Auctor Pie- nius et ex co CaLvisius.
latis in liuiumis inscribilur <apud
PROLEGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 532
531 AD ANASTASIUM
Romano- Anni A Anni Christianorttm, Judmorum et fini- Atm
Anni Imperatores, Consules, U. C. timorum populorutn, Pontifices, Mri
Per. rum, res gestm, et documenla. Olymp.
anle I reges, ret geslm et documenta. Chrii
Jul.
et cycli. postPai

Mediob. Perennis prcef praet con-


spirans inlerficitur.
Inde praefecti pract duo consti-
tuti. Petav ex Herodiano.
94G Victoris 3 et 4. 18
4901 Imp Commodus Augustus elc III
tr. pot 15 et 14, Imp 8, cos 5. 941 iv Demelrii Episcopi Alexandriui Bist
1,18
AHiusFuscianus*u. exordium h. a. referl Pagius : Pe-
GF U08S C.
r„„
. . Duillius Silanus" n. lavius ad proxime consequentem.
Gruler 1006, 9, et Noris eplst
cons pag 117, Gale in Iler-Rri-
tann Antoniui pag 58. Lamprid
in Commodo.
Capitoliura de ccelo tactuin :
Bibliolhecae succensae.
Pelav ex Euseb. Ad biennium
praecedens retulit Mediobarb.
941 Victoris 4 cl 5. 18
4902 Imp Caes Commodus Aug etc Olymp.
tr. p. 14 et 15, Imp 8, coss 5. 942 241 Alexandriae xi Episcopus crea-
2,19
Junitis Silanus. iv lur Demetrius, praefuilque an
E ruoss
Q. Sexlilius Silanus, et ex XLIU.Ex Eusebio Pelavius.
seu duobus Silanis coss. Rei- diebns
inscr msliv
ness p. 55j, et.Fabrett
Otymp.
pag 77. 242
Suflecius h. a. consulestSeve- l
rus, quo natus est Geta, ut ex C
Spartiano colligit Calvisius.
Cleandcr olim de calasta em-
plus , alterque post Perennium
minisier lyrannidis Commodi, fu-
rori populi traditus unco trahilur
ad necem. Lyd. Anno seq peslis in
llalia saevit. Mediob.
i Victoris5el6. 19C
4903 Imp Commodus Aug elc. tr. p. 012
945 II Serapion, ciijus scripla citat
Z, 1 15 etl6, lmpS, coss vi Eusebius, crealur Episcopus An-
D ruoss ImpCommodusAnloninusvi tiochiae. Calvis ex Eusebio.
M pelroujus Seplimianus.
Grul fol 300,2 ubi hi coss con-
junguntur Kal Decembr" cum anno
post Romam condilam 943.
Vota xx suscepla (imperii Com- D
roodi) et vota pro salute P. R.
[peslis causa]. Roma appellala
Colonia Commodiana. Mediob ex
uum et hisL
» Victoris 6 el 7. 191
4904 Imp.Commodus Anioninus Aug 943
elc tr. p. 16 et 17, Imp 8, coss 6. 944 ui Misna Judaeorum a Rabbinis Ad-
4, 2
da, et Juda, el aliis conscribitur.
** uoss Cassius Bradua.
r«oc Apronianus.
Ex corum libris Calvisius ad^
Reiues p. 171, ex antiquo lap et annum praecedenleir
Noris epist eons p. 118, Spon
Miscell p. 114.
Incendium Romae alterum circa
Forum concremat leinplum Pacis.
&33 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 534
Anni Imperalores, Consnles, Romano- Anni l
A Anni Christianorum, Judmorutn et fini- Anni
Pen rum, res gestm et documenta. U. C. Olymp limorum populorum, Pontifices, Mrm
Jut. anle et
el cycli. reges, res gestmet doc.umenia. Chrisli.
post PaV
&*
ct Vestae elc. Herodian Xiphil
Lamprid.
4905 944 n Victoris 7 et 8. 192
lmpCommodusAntAugetc.tr.
5, 3 p. 17 el 18, Imp 8, coss vn. 945 iv Pagius observat ad liunc annum Biss.
BA rwa commodus Aug vn. moriis Commodi JEram Alexan-
L0SS hnp P. Helvius Pertinax n. drinonim ab Incarnalione sive a
Gruter 184, i. Nalivitate Domini exordium su-
Hoc anno excunte prid Kalend inerc ab anno Juliano 43, Latino-
Januarii Commodus Imp strangu- rum vero a 46. Quare Clementis
Jatus est, cum imperasset annos lbcum in morle Commodi nume-
xn, mens ix et semis, anno August rantem annos 194, a Nalivitale
iEgypt222, a caede Julii Caes256, Domini non putat ad JEram Dio-
a primo Agone Capilolino Domi- nysianam confirmandam inscr-
liani 107, ex Clem AlexLydial. vire.
4906 lmp Caes P. HELVIUS PERTINAX945 0. 242 Victoris 8 el 9. 193
6.4 AugcrealurKalendis Januarii, qui 946 iv Ab exercitu Syriaco post Julia-
G pridie ejus diei annum sui consu- et ex niim necalumc PESCENNIUS NIGER
latus n expleverat collega Com- diebus diciiur Imperator, mox ab exer-
modi eadem die anni el consulalus mstivis ciln SEVERIocciditur.
postrema , interfecti. Verum et 0. 243 L. Septimius SEVERusImperalor
ipse a mililibus, ejus disciplina: i crealus ab exercitibus lllyr et
impalienlibus, neci tradilur lertio Pannon anle Id. Maii; et a Senatu
imperii inense licilanle imperium anle Kal Julii in Orienlem piofi
DIDIOJCLIANO , post seplimestre ciscilur conlra Pesennium.
impcrium pariter necalo,qtiemad-
modum et NIGROconligit. C
Socius Falco n.
uoss Q. Eruccius
f,
AlarttsFabrelt
inscr p. 688, quae nunc in musaeo
card Albani et exhibelur in not
pag 157.
Vide suff coss ap. Relandiim.
Eleclus linp SEPT SEVERUS.
9047 Imp CacsL SEPTIMIUS SEVEnAug 946 Vicloris 9 et 10. 194
7.5 tr. p. 1 et 2 imp 2, 3 et 4, coss 2. 9i7 i Severus cum Nigro in Oriente
E Imp L. Scpliniius Severus n belhun gerit, ac vincit. Niger An-
Coss. Aug II. liochiam fuga dilapsus; eaque
L. Poslumius Albinus n. capla ad Euphralem properans
Fabrett Inscr 567, Almelov in occidilur. Pelavct Mediobex hist
fast ex epistola cup n. 17,Reland et iiiimmis.
eliam ex 1.2, A. de edendo et 1. 1", D
c. de fidejussor, etc.
4908 Jnu/CaesL. Sept Severus Aug. 917 ii Vicioris 10 el II.
, 6 tr. p. 2 et 3 Imp 4 et 5,. cos n. 9i8 »i Expediiio SeveriinEsdrohenos, 195
E rL0SS ... Scapula Tertullus. in Arabes el Adiafcenos. Plures
. Tinejus Clemens. urbes captae, inter quas Nisibus
Gruler 1027 et 4 el alia inler Mediobex iiummis ct hisl.
Gudianas inscript ap. Reland.
4909 Imp CaesL. Sepl Severus Aug 9i8 III Victoris 11 ell2. 19«
9, 7 tr. p. 3 et 4 Imp'5, 6, 7 et 8 949 iv ConciliadePasclialecelebrando Biss.
D C cos il. Romae a Viciore et Caesarece a
rcoss A. Domilius Dexter. Theophilo jussu Vicloris alibique
L. Valerius Messala Thra- celebrata.
sea Priscus. Severus dicilur Parlhicus Ara-
535 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 536
Anni Imperatoret, Consules, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, res gestmel documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices, Mrm
Jut- anteet Reges, res gesiw et documenta. Christi.
elcycli. postPalit.
m
Grul 444, 2. Complures leges bicns, et Parthiciis Adiabenictisob
his coss signalas ex Cod producit vastatam 'Arabiam, et Paiibos el
Reland in Fastis. Adiabenos viclos anno superiori.
Caracallaa Severo contra Albi- Belluin in Allinum conversuni.
num movente Caesar dicitur. Msdiobex iiuninict hist.
4910 lmp CaesL. Sepl Severus Aug- 949 01. Viciorisl2 el 15. ZEPHYRWI I. 197
10, 8 tr. p. 4 et 5 Imp 8, 9,10, cos 2. 950 243 Ili coss iribuuniur poslremt
* • • • Laieranus. iv Viclori a catalogoFelicis IV, aliis-
fnca
^0"" . . . Rulinus Gruter
46, 9 et ex qHe in Proiegom 94 sub his mar-
et51,1, el300, ubi conjunguiilur diebns lyriocoronaiurcum scdissetannos
hi coss cum anno P. R. 949. .. mstivis xn et dies x. Post ejus obilum
Byzanlio expugnala, et Albino 0.244 successor eiigiturZEPiiYRixus dies
in Galliis victo xn Kal Marlii, Se- i Dominica 25 Sepleinbris, qua or-
vcrus coniinuo Romam redit. Mc- dinalus sedit annis xvin, mcns x
diob ex hist et nummis. usqiie ad diem 26 Jtinii anni 217
quo inarlyrium consummavit.Vide
noias ad Victorein.
4911 Inip CaesL. Sept Severus Aug 930 i Zepliirini 1 el 2. 198
11,9 tr. p. 5 et 6 Imp 10, cos 2. 951 ii Ili coss ab omnibiis calalogis el
A f, Ti. . . Salurninus. codicibus in Prolegom fol94 primi
A . . . Gallus. iribuunlur Zephyrino, sub eisdem
' celebranli priinum Pascha sui
Grutpag99,1 etpag 500, ' ubi
hi coss jiingunlur cum anno P. pontificatus.
R.A. 750. Ilem Fabretl Inser296, Ludi magnifici a Severo exbibili
Spon 227, Rclandus addit leges 4 in (piibus Christianus coronam
et S.A. qtiibiiscaus infirrog. etc. P capili imponere recusavil, occa-
Severus Nonis Marlii Caesarem sionem praebenlTeiitilliano scri-
appellal Gelani, et ante K. Apri- bendi librum de corona mililis.
lis tribuuic polcstateui confert Pelav ex Herodiau Xiphil Sparl ct
M. Anloniiio Caiacallae filio natii Teiiullian.
niajori. Mcdinbex niiiiiinel hist.
4912 linp C;cs L. Sept Sevcrus Aug 951 ii Zephyrini 2 el 3. 199
12.10 tr. p. 6 et 7 Itnp 10 et Hcos2. «J52 m Ad Parthicum bellum profeclio
G „, P. Cornelius Anulinus n.
rC0Ss Aug.,in Syria res benegestae: inde
M. Aulidius Fronto. triumphus Judaicus Aiilonino de-
Grut 263, 1 el 672,12, Panvin crclus. Mcdiobex nunun cl hist.
Rom lib i, p. 90, ap. Reland qui ct
pliiresGiidianasinscript proferl,cl
lcges lalas his coss 1, 3, de negot
gest etc.
4915 Inip CsesL. Sept Sevcrus Aug 952 III Zephyrini 3 el 4. 200
15.11 tr. p. 7 et 8, Imp xi, Parthicus 953 iv Persecuiionis velitalio quaedam Uiss.
F E Maximus Coss u. in Africa fuil praesideSalurnino.
rU0SS T. Claudius Severus. Petav ex Terlull ad Scap c. 2.
C. AufidiusViclorinus. Seleucia, Babylonia, Ctesiphon
Grul 269, 2, ubi dicit dedic pr. el Parlhia capta ac depopulala.
non April imp CaesM.AurelAnt Ca- Hinc Severus Aug Parlliicus Ma-
racalla trib pot 5, alia inscr Grut ximus appellalur Mediobexnumin
p. 300, ubi consulalus isle juga- et liist.
*
tur cum anno P. R. C. DCCCCLH. Abgarus Osdrohenonim rex Se-
Idib April. vero se dedil.RexArmeniae fcedus
Relandus indical leges Iiis coss iinn eo facit. Lydiatus.
signatas (Severo et Viclorino),
perpcram trahi ad Severuiu Aug
657 CIIRONOL. CONSUL. ET CiES. ROAL ETC. m
Anni lntperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrisiidnorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum, res ggstm et documenta. U. C. olymp. limorum populorum, Ponlifices, Mrm
Jul. ante et Beges, res gestm et ddcutnenla. ChriiJi.
et cycli. post Palit.

m, cos ut I. i. C. de pactis etc.


4914 Imp CsesL. Seplimius Severus 953 0.244 Zephyrini 4, 5.
14, 12 Aug. lr. p. 8 et 9. Parlh Max 954 iv Parthicus triumphus Severo de- 201
D cos u, des m, lmp xi. Et Imp ei ex crelus, quem recusat. Antoninus
Anloninus Severi fik tr. p. 5, 4. diebus Severi filius de Judacis triumphat,
mslivis et toga virili donalur. Mediob cv
Coss ^" Ahnius Fabianus.
M. Nonitts Mucianus. O. 2i5 nummet hist.
Velinscript in Mus coll Romani i
Grut 52, 6 et 310, 6 et 315, 6 elc.
Ieges ap. Reland 1. 4, C. de negot
gest et 1. «. C. dejur dot etc.
Caracalla toga virili a palre do-
natur, et cos designalur. Mediob
ex num, et bist Septizonium ftomae
exstruclum, et Thermae Seve-
rianae. Lydiatus.
4915 lmp CaesL. Septim Severus Aug 954 t Zejihyrini 5 et &
15,15 Parlh Max ir. p. 9 et 10, cos III, 955 II Quinla PERSECUTIO conira Cliri- 202
V Imp xi. Et Imp Antonin Sev fil tr. stianos commota praeseiiim Ale-
p. 4, 5 cos. xandriae et in iEgypto, Laelo prae-
Imp C. L. Septimius Severus fecluram oblineule. Judaeos et
' Chrislianos fieri vetilum. Petav
ros<;
^0!sS Augui.
Imp C. M. Aurel Anloninus ex' Spart.
Aug. Antiochiae procedunt Severus
Tubus plumb in nostro Musaeo. eos in, et Anioninus f. collega.
Fabrelt inscript pag 250. C ^Egyplo perlustrala, Romam in-
Gruter 500, 1, ubi consulatus gredilur triumplians Severus, cuin
iste componitur cum aniio post filio dictus Partliicus Arabicus, et
Romam condiiam DCCCCLIV. Parthicus Adiabeniciis. Mediobarb
Severus el Anloninus Romam ex uumm el Iiist.
reversi decennalia Severi per-
agunt el Panlheon resliuiunt.
491C 955 n Zcphyrini 6 ct 7. 203
Imp CaesL. Septim Severus Atig
16, 14 Parlh Max tr. p. 10 el 11, cos ni, 956 III Anno decimo imperii Severi
B lmp xi. Et lmp Antonin Sev lil labente persecutio in iEgypto Leo-
tr. p. 5, 6 cos. nidem palrem Origenis tunc an-
rw>So P. »SepiitvsiusGela. num xvn agenlis el desiderio
L ^ulvius piamianus ti. marlyrii flagrantis marlyrem fe-
Pagius ex card Norisio. Reianil cit. In Galliis vero Irenacum, el
ex 1. 2, § 47, ff. ad S. C. Terlul- innumerabiles alios, ul contra Do-
lianum, aliisque legibus, et ex D duellum oslenilit Pagins ex Euse-
Fonlanin Anliq Hort lib 1, c. 5. bio, Gregorio Turonensi, allis-
Arcus in Foro Romano positus que.
Severo el Anlonino. Vola xx sus-
cepta. | Mediob ex lap num et
hrsi.
iii Zepliyrini 7 cl 8. 204
4917 Imp CaesL. Sept Severus Aug 956
17, 15 Parth Max tr. p. 11 et 12, cos ni 957 w Anno Antioclienorum 252 acstate Biss
AG Imp. Et Iinp Anionni Severi f. ir. hujus anni desinente juxla Chro-
p. 6, 7 cos nicon Eusebii, Ludi saeculares a
r,_„ L.FabiusSeplmiiusCilon. Severo celebrati. Lydialus. Hos a
C0SS M. Flavius Libo Censorino male nominalos Octa-
Lapis oliin Vatic nunc Muscard vos conlendit Norisius in epislola
Albani ed. a Fabretlo inscr 494, consulari. Refragalur Norisio Pa-
qui consulalus coiiiponilur cuin gius, quos vide.
559 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 540
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni i
A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni '
Per. rum, res gesta et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Poniifices, Mrm.
Jul. ante et Reges, res gestm et documenta. Christi.
et cycli. post Palit*
<BD
anno P. R. C. DCCCCL... 956. Et
Gruler406, 9, Boldelt 83, Reland
ex 1.3, C. de procuratoribus, etc,
et Grut 386, 1 et 397,13ret Gu-
dianis, elc.
Ludi saeculares vm ex S. C.
fac.ii, el Liberalitas vi. Metliob ex
num et bist Plautianus praef pract
occisiis quasi 'conspirasset cont
imp Peiav ex Herod 3 Sparl., et
Xipliil. iB
4918 lmp CaesL. Sept Sev Aug Parlh 95T Olymp. Zephyrini 8 et 9 205
18, 16 Max tr. p. 12 et 13, cos m, Imp 958 245, iv Tertullianus in Africa, Clemens
F xi. El Imp CaesAntonin Severi f. et ex Alexandrinus in iEgypto insignes
Aug tr. p. 7, 8, cos 2. diebus habentur. Pelavius.
M. Aur test. Ol.
r^™* Imp Anloninus n.
P. Septimius Geta Caesar. 216
Lapis iu Villa Carpinea edit a i
Boldett Obs ad Ccemel p. 442.
Reland cx 1.1 C. de mod multar.
4919 Imp CaesL. Sept Severus Aug 95fr i Zephyrini 9 et 10 2C6
19, 17 Parl Max tr. p. 13 et 14, cos 3, 959 li Origenes seipsum caslravit. Pe-
E Imp xi. Et ImpICaesAntonin Sev tavius ad b. a. ex Euseb lib 6,
f. Aug tr. p. 8 et 9, cos 2. cap. 7.
ri.oss — Nummius Albinus
_ Fulvius ^mjijanus. G
Panvin in Fasl ex lap qui ex-
stat in Villa Medicea exlra por-
tam Flamiu et Gruler 115, 9 et
175, 8, Reland ex 1.4C. de pact.,
etc.
4920 Imp cses L. Sept Severus Aug 959 u Zephyrini lOef 11. 20T
20, 18 Parth Max ir. p. 14 el 15, cos 3, 960 1« Terlullianus conlra Marcionem
D lmp XII, el Imp CaesAntonin Sev scribit. Pelav ex eodem lib conlra
f. Aug tr. pot9ell0. Marcionem 1, cap 15.
Imp n, cos II, design in Pavirt Mhiulius Felix Romae causas
in Fast. agens dialogum pro Christiana
rn««
toss APer- relig edidit. Petav ihi.
Maximus.
Gruter 103, 6, Reland 1. 1 C.
*
de liligiosis, eic.
Britannica Victoria per Severi
duces reportala. Ilinc Imp xn, et
Caracalla Imp u.Mediobex numm
et hist.
Decennalia Vota Antonii susce-
pla. Mediob ex numm.
4921 lmp CaesL. Sept Sev Parlh Max 960 in Zephyri 11 et 12. 20*
21,19 tr. p. 15 et 16, cos 3, imp 12, et 961 iv Tertulliani libcr de Pallio h. a. Bist*.
CB imp Cacs Anlonin Sev f. Aug tr. scriptus esse inlelligilur ex ejus
p. 10 et 11, cos 5, lmp2. cap 3 Petav.
ruoss ImpM. AurAntonin Augiii.
P.SeptimiusGetaCaesarii.
Panvin in Fast et Grut 45, 13,
541 CHRONOL. CONSUL. ET C^S. ROM. ETC. 542
Anni Imperalores, Consules, Romano- Anni J
A Anni Chrislianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum, res el
geslm, documenla. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontijices, Mrm
Jul. ante et
el eycti. Reges, res gestm et documenta. Christi.
post Patil.
®D
et 1017, 5, Reland 1. 2 C. de re-
miss pignor., etc.
DecennaliavotaAnlonini soluta.
ljisc in Britanniam cum palre
proficistilur. Mediob ex num et
bist.
Geta Caesar augetur a Palre
TR. POTet tilulo Augusti. Ibi.
4922 O. 246 Zephyrini 12 et 13. -09
lmp CaesL. Sept Severus Parlh 961
22, 1 Max tr. p. 16,17, cos 5, lmp 12, 962 iv et ex Minucius Felix, scriplor cele-
A et lmpp Caess Severi filii Anton diebus bris Dialogi, cui nomcn Octavius,
Ir. p. 11 el 12, cos 5, Imp 2, et B wst. florel Calvis.
Gela tr. p. 1, 2, cos2. O. 247
i
— Claudius Civica Pom-
Coss peianus.
— Lollianus Avitus.
Lapis in^Edib principis Alleria?
in Monle Pincio. Vignol inscript
Select p. 510, Spon Miscell40, Re-
land alio ex lap Gudii: el ex 1.
un. C. de priv dol.
Caledonii, aliique Barbari in
Britannia victi. Mediob ex numin
et hist.
4923 Imp Severus tr. p. 17, 18, cos 962 I Zcphyrini 13 et 14.
23, 2 3, Imp 12, duclo muro 130 miliar 965 (C II Severi excursio ad exlremos 211
G Britanniam dividit, pluresque fines insulaeBritanniaeviam munit
vincit Barbaros, et Brilannicus Chrislianae fidei praeconibus ad
cum filiis ac Imp xm appellalur. Christo subdenda loca Romanis
Et Impp Caess Severi filii Augusli antea inaccessa. Ex Terlulliano.
Anloninuslr. p. 12 etl5, ac Gela Vide nolas ad Zepbyrinum.
tr. p. 2, 5, ctc. Mediob ex nura.,
elc
€o Manius Acilius Faustiniis.
C. CaesoniusMacer Rufinia-
nus [al. Rulinus].
Griiter 300, 1, et 544, 4, cx
Panvin Reland eliam ex 1.1C. de
bonis libert., elc.
4924 II Zephyrini 11 etl5. 211
Imp Severus Aug tr. p. 18, prid 963
24, 3 Non Febr morilur Eboraci cos 3, 964 ] ni Ante hunc annum Caracaliac
F imp 13. Ejus ciueres a filiis in imperantis priinum, quo is parte
Imperio successoribus Romam Brilanniae cessit a patre imperio
deferunlur, qui eum Divum ap- addiiae, recognoscere oporiet fun-
pellant. datos in eadem insula tres epi-
4925 Impp Antoninus Aug Partb scopalus, Eboracensem [YorkJ,
1, 8 Max Brilann tr. p. 13 et 14, cos Londinensem, et Coloniae Lindi
G F. 5, Imp 2, et Gela Aug Brilann tr. [Lincoln]. Vide uni supra.
p. 5,4, cos 2 imp.
Q. Elpid Rufus Lollianus
Coss Gentianus.
— Pomponius Bassus.
Pace cum Barbaris in Brilannia
inita, Romam rcdeunt Augusli
fratrcs Aiitoninus et Gcta.
K43 AD ANASTASHJMPR0LEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 54*
Aiini hnperatoret, Commlet, Romano- Anni A .4"'"' Chrui.ianortim, Jnda'orum el fiiii- Anni
Per. rum, res geslmet documenta. U.C. Olymp. . limorum popvtorum, Pontifices, Mrm
Jwl. ante el Regcs, res gestm et documenta. Christi.
et cycli. vosl Palil.
©3
liupp. Cacss. Anloninus Pius 964 III Zephyrini 15 et 16. 212
Aug. Purtb. Brilannicus Pontif. 863 IV Aiitiochiacnoaus Episcopnscon- Bitt
Max. lr. pot. 14 el 15, Cos. 3, P. slituitur Asclepiades. Euseb ad
P. et P. Sept. Geta Pius Aug aim post obiluin Severi.
Brilann. tr. p. 4, 5, Cos. 2 Iin-
per.
L0SS C.
r„.B Julitis Asper,
C. lulius Asper,
seu duobus Aspf. Coss.
Eabrelt. Inscr. 51 et 494 cx
lap. Vat. nunc in musaeo card.
Al. Albani ubi hi coss. jungiintur
cuin anno Urb. condil. DCCCCLX...
964 vel post Palil. 965. Panvin.
Fast. et Gruler 132, 1. rReines.
476 in episl ad Ruperl 557. Spon
Misc. pag. 84, haecrefert ad coss.
anni praccd. Reland. ex 1.4 C. de
edendo, etc
Anloninus fralrem Gelam in
gremio matris ciccidil atl diern v
Kal. Marl. Mediob. ex num. et
hist.
4926 Imp. Caes-.Antoninus Pius Ang. 965 O. 240 Zephirini 16etl7. 215-
2.9 Panh.. Brilann. Ponl. max. tr. p. 966 iv et ex Alexander tricesimtis quintus
£. 15,16, Co. IV Imp.ii. Q dieb Jerosolymorum Episcopus ordina-
fWc Anloniniis Aitg. iv mst tur adhiic vivenle Narcisso, et
™ss' J,nP-
D. CaeliusBalbinus n. O. 241 cum co pariter Ecclesiam regit.
Suff. ex K, Mart. M. Anlonius i EiisebinChron.,sedilliiisEpistolae
Gordianus, el... Maii Helvius Per- apud Baroniiim ariuo 199, riu. ix
tinax.. Gruter. 49, 2 el 208, 1 et probani Episcopuin vicinre Eccle-
1117, 8 et 1075,10. six Alexandrum fuisse, et adhi-
Reland. suffeclos probal ex Ca- biltira de consensu Alexandri, an- *
pitolino el Spartian. Idetn Coss. rium 116 agenlis ex divinaerew-
ordinarios recital e legibus pluri- lationis nutu ad ejus Ecclesiae ad-
bus I. 2 C. de jure dot., elc. uiiuislrationem.
Profeclio Caracallae ad bcllum
Germanicum, ubi ob vicloriam re-
portalam Germanieus dicilur.Me-
diob. ex ntini. et liist.
4927 Inip. Caes.Aiitoninus Germani- 966 B I. Zepbirini 17 et 18. 214
3.10 cus, elc. • tr. p. 16, 17. cos. 4, 967 li Circa hmc tempora Terluliianut
D. Imp. 2 et 5. in Monlani dogma lapsus est. Pc-
toss. _ _ _Silius
r«e. Messala tuvius : qui addit,posl lapsuni
Sabimis hunc, scriplum ab eo fuisse li~
Grut. 4, 6eli22, 1 elll08, 6; brum de Motwgamia- annis 160,
Rel. cx 1. 2'£. si cerluin peiat, posiquam S. Pauhis primam Epi-
elc. slolam tlederat ad-Corinlh excap -
Liberalitas 8 el 9 Caracalhc, 3, cjusdem libri Teiitill.
qiiiMacedoniam et Asiam lustral.
Mediob.ex num. el hist.
4928 Imp. Caes. Anloninus, clc. tr. 967 u Zephyrini 18 et 19. 215
C. 14 p. 17,18 , cos. 4, Imp. 3. 908 IH Alexandrinis iratus Anloninus
4 - - illos internecionc cnedit. Medio-
Coss. J,-1"8,.11- barb ex hist iisdem, undc Pelav.
545 CIIRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 546
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Clirislianomm, Judwnmm e[ fini* Anni
Per. rutn, res gestw, et documenla. U.C. Oiymp. .limorum populorum, Pontificcs, Mrm
7w/. ante el reges, res gcstwet documenla. Chmii,
et Cycli. post Palil.

Grnter. 312, 2; Reland. ex I. 5


C. arbitr. lutcl., elc.
Anlonintts Aiiliochia profcrlus
Alexandriam venit: ubi honorifice
susccplus, immissis copiis suis
promiscuam mullitudinem occi-
dit, quod in ipsum aliquando di-
cta jecissent.
PoslAiiliochiam rcdit. Petavitis
ex Spart. et Herodiano.
4929 m Zephyrini 19 ct 20. 216
lmp. Anlonintis, ctc. tr.' p. 18, 968
5, 12 19, cos. 4, Imp. 3. 969 iv Caracalla Abgarum Osrhoeno- Bist.
BA. * C. * Atlus Sabinus vel ruin Regem coiitra dalam fideni
Coss. Calius"Sahiiius. ad se vocalum habct in vinculis.
Sex. * Cornelius Anulinus. Adversus Paiihos movet, fruslra
Noris episl. Cons. ct Fabrelt. adseaccersito ArmcniorumRege.
-Iirscr. p. 681 corrigenles Gruler. Parlhoiiim regno inliiat, el in
183, 4 et Panvin. Icgenles in 2 Arbelis campis eoriimdem Rc-
•consuleAur. pro Com. et in primo gura sepulcra cveriit. Ex flio-
€. Aliuin. Sed inscriplio a Sponio iic Xiphil.
relata 271 babel Calio Sabino ti
et Anulino.
Beland. ex I. 1 C. de Poslu-
Jando, etc.
BellumPartmcum lnsidiis acliiui
conlra Aiiabanum. Barbari plu-
res caesi.Anboninus in Mesopola- C
niiam revertilur.
4930 IIIT) Antoninus eic tr. p. 19, 969 Olymp Zcpnyrini 19 et 20. CALLISTI i. 217
2, 9 20, cos 4, Imp 3, ad d. vi, Itl. 970 248 Zcphyrinus marlyrii palmam
E Aprllis occiditnr apud Edessam iv et conseqtiitur die 26 Julii, vacal se-
insidiissuoriim. Succcssor eligilur Olymp. des dies vi, CALLiSTUseligiturSab-
u. OPELIUS SEVERUS 249 bato die 2 Aug. et die proxima 3
MACRINUS, qui
filium suuin Antoniiim Diadume- Aug. qitae ct Dominica, ordinatus
miin, sive Diadiimeniaruni Ca> sedct annis v mens. n diebus x us-
sarem creal.et Aug ex nunirnis et que ad 13 Oclobr. qua marlyr ef-
hist. fectiisdepoiiilurdiel4quacoliliir,
in ccemeterio Cnlcpodii. Vide no-
rU0SS C. Briiltius Praesens tas pag. 175. Zepbyrini sedes ex
T. jVlessiiisExtricatus.
Gruter. 500, 1, ubi hi cossjun- dic ordinnlioiiis Dom. 25 Sept.
Reland '|) 197 ad diem martyrii 26 Juliinst
gunturannOP.R.G.DCCLXX,
1. C. de neg gest elc. Niun- nnnorinn xix et mens. x. Vide
' ex 9,
mi ^Egiorum in Cilicia signati Dia- Prolegom. et notas ad- Zephyri-
dumeniano apiKl Vaillanl. ^Era niiin.
264, qiraecoepitV. C. 706,-ab Au-
lumno indicanl hunc annum.
4951 lmp CaesM. Opel Sev Macrinus 970 i Callisti 1 ct 2. 218
5,10 Ang tr. p. 1, et 2, qtti Diadunie- 97i n Nuhimis et artibus Juliae Macsoe
D nianum filiuin Caesarem dicil Au- matris Elagabali, quae soror erat
gtislum. Juliae Pi;e uxoris Seplimji Severi
Imp CocsM. Opel Sev Ma- Augusti exercitus Syriacus, mox
Coss crin Aug. etinm Lcgioncsreliquiaca Macrino
M. Coclatiuus Advenius. deficiiinl ad Elagabalum.
PrioremcFaslis erasit Elagaba-
547 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 543
Anni lmperaloret, Contulet, Romano- Anni A Anni Chritlianorum, Judworum et fini- Anni
Per. rum, ret gettm et documenla. U. C. Olymp. timorum populorum, Ponlifices, A'rce
Jut. ante el Reget, ret getlm et documenta. Cnristi.
et cycli. post Palil.
®H
lus, et Coclalinum Adventum coss.
retinuit, cum a. d. vn. Idus Ju-
nias ab eodem victus Macrinus et
occisus esscl cum filio. Noris ep.
S. p. 151.
In lap VillaeFonsecae in monie
Coelio leguntur coss Ang
scilicel. Mucrinus erasus ct Cocla-
tinut adventus.
4932 ImpCaesM. Aii.Antonius [EIc- 971 ii Callisti 2 el 3. 219
4.11 gabalus] Aug p. m. tr. p. 1, et 2, 972 ni Alagabalus Romam redicns
R
C cos 2, des 3. . dcum siuiin cognominem inlulit,
M. *Aur Antonius Aug n ciquc templum condidit. Pctav.
,Q .. Tinejus sacerdos ex Hcrodiano et Lamprid.
Inscriplio in vet tubo plumbeo
iioslti Musaei.Alia apud Grulerum
p. 300, 1, in qua conjungitur idem
consulalus ciiin anno i>. R. C.
DCCCCLXXH. Alia GrtU. 87, 4 no-
tam n consulalus apponit eliam
sucerdoti. Reland terliam produ-
cil ex Reines. aliisqtie, quae non
ileral cpnsulalura secundi. Ilelio-
gabalusprxmissaimagine sua Ro-
mam venit, et Solis sacerdotem
gerit, nummosque cudil SACERDOS .
DEISOLISELAGABAL. C
4935 in Callisti 3 el 4. 220
Imp CaesM. Aug Anlonin, etc. 972
5.12 tr. p. 2, 5, cos III. 9"3 lv Florcl inter JudaeosR. Samuel Biss.
BA Imp Antoninusm qui Te kuphas in Kalendario Ju-
£ liano ex die 7 Oct. retraxit in diem
Eulychianut Comazon.
Lapisolim Valicanusnunc inMus 24 Seplembris. Calvis. ex Thal-
card Alex Albani lios coss jungit mudislis.
anno p. u. c. DCCCCLX. . . id esl Julitis Africanus legalionem ad
975. Iinp. suscipil pro instauraiida Ni-
copoli in Pakestina, quae et Em-
mans. Pelav. Ilunc Africanum
pulal Calvisius Scriplorem Olym-
piadum ftiisse.
4954 Imp M. Aur Anlonius Pius Aug 975 0. 249 Callisli 4 el 5. 221
C,13 f. tr. p. 3, 4, cos 3, dcs 4. 974 ,, IV S. Urbanus ordinalur episcoptis
j-
D . . . Gratus et 0. die Dom. 10 Junii: unde ad ejus
Go 250 marlyrium 23 Maii230 mimerah-
. . . Claudius Seieucus,
Anlonius Imp Alexandrum Ma- i. (iir anni vm mens xi el dies x.vi
niaeaefilium patruelem suum ad- et ad deposilionem 20 Maii dies
optat, et CaesaremAppcllat Pelav xv. Vide notas ad Callistum
ex Herodiani v. Xipliil et Lam-
pridio.
974 i Callisti 5 el 6. URBANI i 222
4935 IriipM.Aurel Anloninus Anglr.
u Callislus martyrium complet
7,14 p. 4, 5, cos 4, des 5, qui occidi- 975 die 12, deponltur die 14 Ootobris
F Uir die vi. Id. Mart aelalis anno
tr. cum sedisset annos v, mens. ii,
18, Vilsech de Elag p.
M. Aurel Anloninus iv. dies x ex ordinalione episcopali
f,
M. Aur Severus ALEXANDER percepta die Dominica 3 Augusti
Caesarqui succedit Imp Gruter 75, 217. Successor eligitur URBASLS
549 CHRONOL. CONSUL. ET CES. ROM. ETC. 550
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrittianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum res gestm, el documenta, U. C. Olymp. limorum popiUomm, Ponlifices, Mrm
Jul. ante et reges, res geslm el documenta. Christi.
tl cycti. -posl Palii

2, et 1082, 9, et 508, 1, Reland qtii ab anno praecedcnli vicarius


ex n, et 5, c. de pignor actio- fneral et episcopus ordinatns.
ne etc. Vide notas p. 178 et Prolegom.
Annoprimo SEVERIALEXANDRI fa- fol. xcv.
cta est xiv Paschalis Idibus April. Hoc anno decima quaiia Pascha-
Sabbalo. Marmor S. Hippolyli ex lis incidit in diem Iduum Apri-
coemet. S. Laur in agro Verano lium Sabbate. Ex marmore S.
translatum in Biblioth. Valic edi- llippolyli asservalo in bibliolh.
tus in Nolis pag 160. Eodem an- Vaticanae, effosso ex ccemeterio
no persecutionem movent in Chri- in agro Verano pag 160, ubi est
stianos Jurisconsulli, de quibus ,» cyclus Paschalis per Heccaedecae-
anno sequenli. teridas contexlus.
4936 Imp Caess Aurel Sev Alexan- 975 n Urbani 1 et 2. 223
8 n der p. m. tr. 1 2, cos. 976 III S. Urbanus primum Pascha ce-
•^ lebrat sui pont Hom his cos die
^1* ^-
fnca Marius Maximus n.
L. Roscius ^Eliauus. Doininica vm Idus Aprilis, ut in
Grut. 1005 2 cyclo S. Ilippolyti supra pag 160.
Noris Episl Cons ex Tab aenea. Quare et hi coss. primi ei tri-
Spon 261, Fabrell 599, AlexaiH buuntur. Vide nolas pag 178.
der Papinianmn, Paulum, Pompo- J.udseis ab Alexandro conces-
nium, Celsum, Modestinum, Ve- sum, ut prafectum sutim habe-
nulejum JClos peritissimos adbi- rent, el iu PaUeslina habilarent
bet consitiarios. Sed hi Chrislia- Calvisius ex Eusebio.
no nomini infensi persecutionera
contra Chrislianosmovent. Petav.
ad ann. praeced. ex Lamprid. C iii Urbant 2 el 3. 254
4957 Imp. Caes M. Aur Sev Alex etc. 976
9,16 tr. p. 25Co&. 977 iv Alexander in suo larario inter Biss.
D C illustrium virorum ct dcorum
'ruos' .. . . Julianus n.
. . . Crispinus. suorum signa collocat etiam ima
Fabrett inscript p. 695 num ginem Christi Domini. Lampritl
260 ex quo Card Noris in Epist in ejus Vita.
Consulari p. 157. Reland ex 1.xi
C de inoffic teslara ctc.
UlpianusJCtusinsignis, et pracf
proetorio a militibus practoria-
nis inlerficilur.
01. Urbani 3 ct 4. 225
4958 lmp Caes M. Atir Sever Ale- 977
10,17 xander etc tr. p. 5 4, cos. S78 250 Olympias CCLIacta. Est ann
Fuscl,s "' IV olympiadicus 1001. Calvis.
uoss '. .• .'•*Dexter.
Coss ei
Gruler 9 2 et 21, quac inscri D 0.251
ptio nunc est in Palalio Farnesia i
no. Romae alius lapis Gruteri 495
asservabaturin acdibusCaesarinis a
me spectalus, in quo legi Dedica-
vit K. Decembr.L. Turpilio De ...
ro M. MecioRufo cos. Sed creuiin-
lur hi coss suffecti. Vide Relan-
dum et in eo 12 C. de leslam elc
Alexander Thermas RomaecOn-
slruit, leges condit, et Mathemali
cos docero instiluil ex Lampridio.
4959 i Urbani4el5. 226
lmp CaesM. Aur Sev Alexan- 978
1118 der elc. tr. p. 4 et 5 , cos n, 979 II Arlaxerces Persa deficit a Par-
851 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ttOM.-VATlC. 552
Amii Imperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Chiistian-orum, Judmorum el fini- Anni
t/.t. Olijmp. limornm populorum, Ponti/ices, Mrm
Per. rum, retgestm ei documenta.
Jul. • - anle et Reges, res gestm et documenia. Christi,
et cycli. post Palil
@2>
A M. Anr Sev Alexaint Ihis, ct Artabano bellum infert,
Imp auuo quarlo Alexandri, ut Aga-
Coss Aiii;ii,C. Marcellus Quiu-
tilkiniis n. thias iiabet. Calvisius.
Gruler 84 5, Fnhrell 279, nunc,
HI MusaeoCard Albani. Relantl
ex Girdianis, et cx I. 8 cl 9, C. de
paciis, elc
J?I"M»dicitur Alexandcr. Thcrmae
Alexnndrime dicalm.. Euseb Libc-
ralitas m. Mediob ex nnmm
iUO Imp Crcs M. Aur Sev Alexanr 979 B II Urbani 5 et 6. 227
12,19.der clc. Ir. p. 5 et 6, cos 2. 980 in Geminus preslyler Antioche-
G * M. * Ntimniras Albinus. nus, ciijus scriploriim Euseb. et
rL0SS •
. . . Maxinius. Ilieronym. meminerunt, hoc tein-
Gru 7, 5, Noris Ep. cons 139 pore lloret. Calvis-
Reines 524 Reland ex 1. 5, C. de
transactiouibus etc.
III Urbaiii 6 et 7. 228
4941 Imp Cnes M. Aur Sev Alexan-
15.1 der etc lr. p. 6 ct 7, Cos. 2. 980 IV Artaxerces tertio prxlio tandem Biss
17 E r • Ti. • Mamlius Modestns. 981 Artabanum Paiihum occidit, el
^oss * totuin ejus rcgniim occupat. Dio.
Seigius.CalpurniusProb.
Noris Epist cons pag 141, ex
Gruter 300, Reland ex 1. 2, C. de
moderat mulclnrum, etc.
O. 251 Urbani 7 cl 8. 229
4942 ImpCaes M. Aur Sev Alexan- 981
14.2 der etc tr. p. 6, 8, Cos 5. 982 iv Arlaxerces irrumpit in Arme-
D C O. 252 niam in fines Romanos. Alexan-
r^oss Imp SevAlcxandcr Augm.
... Cassius Dio n. l der scribil ad eiim, ne faciat, sed
Dio init el fine liisl Gruler 1079 potius pacem colat in novo regno:
ubi corrigend. Dio CASSICSqui sed superbe respondet. Ideo cum
exhibetur Dionysius. Vide Noris exercilus Roinani, quod mollius
Epist Cons p. 1 i6, Reland ex leg habiti essenl, nihil roboris habc-
xi, C. de Procuralorib, elc. rent, discipliua miliiaris excoli
Mediob ad aliquam expeditio- coepta. Cnlvis ex Dione.
nem in Germanos ah Alexandri
ducibus susceplam referendos pu-
tavil nummos h. a. incisos lr. p.
vm, Cos iii, De Germanis, et Ger-
mania Devicla.
4943 Imp Caes M. Aur Sev Alcxan- 982 I Urbnni 8 et 9. PONTIANI I. 230
15, 3 der elc tr. p. 89, Cos 3. 983 n S. Urbanus mnrlyrium subil23
Virius Agricola. D Mnii: dcponilur die 25 numera-
C r^0^ L. Sex Catius Cleiiienliniis. lis nb ordinalione episcopali sus-
Noris Epist cons p. 146elGru- cepla ad diem depositionis annis
ter 300, 1, Relandex I. 12, C. de vin, mens xi, diebus xn.
negot gest etc. Profeclio Alexandri s. PONTIANUS eleclus svccessor
Augusti ad Bellum Persicum. Me- ordinalur die Dominica 29Aug.,
diob ex nuni. iinde ad ejns marlyrium 50 Oct
235 11iiunt anni v, mens n, dics
n. Vide nolaspag 181.
Martyrium SS. Caeciliae,Valc-
riani et sociorum. Vide nolas pag
179. Origenes Alexandriae a Dc-
metrio episcopo vexalur. Pelavius
ex Euseb 6 hist.
553 CIIRONOL. CONSUL. ET C<ES. ROM. ETC. 5qt
Anni lmperalores,Contutet Romanorum, Anni A Anni Chrislianorum, Judworum etfini- Anni
Perio- ret geslmet documenla. U.C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
di Jul. ante Reges, res gettm et documenla. Chritli.
et eyeli et post
®5 Palil.
4944 lmpCaesM. AurSev Alexauder 983 li Pontiani 1 el 2. 231
16.4 elc tr. p. 9, 10, Cos5. 984 m Origenes anno x Alexandri Cae-
B ... * Civica saream confugit, relicta schola
r««
ooss . . . * Pompeianus.
Pelignanus. Alexandrina, cui prseerat. lbi mor-
Inscriptio Gudii apud Reiand tuo Demetrio episcopo Heraclas
in Faslis etl. 3 C. de probationi- succedit. Per id tempus Origenes
bus etc. creditur Hexapla, necnon Octapla
Vota Decennalia solula, et Vi- composuisse, cum sui sludiosissi-
cennalia nuncupata. Viclcia Per- mos episcopos nactus esset Fir-
sica. Mediobex num ethist. milianuin Caesareae in Cappado-
n cia.Alexandrum Hierosolymorum
et Theoctistum Caesareaein Palae-
stina. Petav ex Epiphan de pond
et mens et ex Euseb hist C. 6,
cap 20.
4945 Imp Caes Sev Alexander etc 984 iii Pontiani 2 el 3 232
17.5 tr. p. 10, H,Cos3, 983 iv Floret Theodorus qui et Grego- Bist.
* G rr.ce • • • Lupus. rius cognomenlo Thaumarturgus
coss . . . Maximus;
discipulus Origenis cum fratre
Fabretli inscr et
p. 676, Cuperi Athenodoro. Euseb ibi cap 23,
monum. Antiq p. 230, et leges necnon Africanus. Petav ex Eu-
apnd Reland enumeralae, ul 1. .5 seb.
C. de Testam elc. Ammonius Chrislianus philo-
Triumphus Persicus Alexandri
sophiam Platonicam Alexandriae
Romam reversi, ubi Felix dicilur.
profitetur, cujus discipulus fuit
Congiarium V. Mediob ex num-
mis. Q Porphyrius Lycopolit. Petav ex
Res feliciter peractae in Mauri- Porphyr.
lania Tingiiana per Furium Cel-
stim, in Illyrico per Varium Ma-
crinum, in Armenia per Junium
Palmatum. Lydiat cx hist.
4946 Imp Cxs Sex Alexander etc 985 Vlym Pontiani 3 et 4. 233
18.6 tr.p. 11 12, Cos 5. 986 252 Circa id lempus nontiata irru-
F Cn<.e ... Maximus iv ptione Germanorum transgresso-
*'oss ... Palcrnus Olym runi Rlienum el Danubium, Roma
Relantl ex inscript Gudianis 255 nos fines, revocatus ex Oriente
«l ex 1. 4, ci ex S. C. de su- i Severus Alexander imperator
specl luloribus, aliisque, quarum triumphavit de Arlaxerce rege
nonnullaen vel III afligunt Consuli Parlhorum mense Octobris. Nu-
Maximocontra lidem inscriptio- meri corrupii apud Herodianum
num. videntur impulisseplerosque in er-
rorem de tcmpore gcslorum
Alexandri imperatoris Romani in
Oriente, alioquin incertis, et in-
certorum. Lydiat.
4947 Imp CacsSev Alcxander, ctc. 980 Pontiani4, et5. 254
* HippolytusPorluensis xqualis
lfl,7 tr. p. 12, 15, cos. 5. 987 n
Maximus n. horum temporum in cxcerptis apud
E ^0^ '••
r™*
C. CaeliusUrbanus Canisium Tomo n, a Passione
Fabrctl pag 565, el Aringh lib Chrisli usque ad hunc annum 15.
5, Romx Subl cap 57, pag 327, Alexnndri computnt annos 206 ,
habcnt Maximum et Urbanum, quot cliam respondent nostrae
tit Reincs p. 658, sed pag 407, Chronologiae statuenti Passionem
observat C. Caelium Urbanum Domini vulgaris JErx anno28
PATROL.CXXVII. 18
355 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATtC. 556
Anni lmperatoret, Contulet, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, res geslm, el dbcumenla. U. C. Olymp. limorum poputbrum, Poniifices, Mrm
Jul- anteet Reget, ret gestmet documenla. Chrisii.
et cycli. pott Palil
@3> consularem, a Pagio pulari con-
sulem hujtis anni. Reland addit
leges ubi Maximus n et Urbanus
coss h. e. 1. 14, C. de negot
gest., etc.
987 II Pontiani 5, el 6. ANTERII. 235
4948 lmp CaesSev Alexander, elc,
20.8 tr. p. 15, 14, cos 3. 988 I:I Poniiaiiiis vila funelus in exsi-
D .... Severus lio III. Kal Novembris cum sedis-
Coss L. Rangonius Urinatius set annos v, mens n, et dies toti-
LartiusQuinctianus. dein, paulo posl deponilur, el,
Gruter 45, 9 et 463,1 et 1029, non mulio serius ejus reliquiaeRo-
4, Boldelt p. 79, Reland addit 1. convehunlur. Eius festum
Bmam
2, C. de offic praef prset orient de colilur 19. NovembrSuccessoreli-
qua videnduselPagiusin Crit Bar. gilur ANTERUSel ordinatur die
His coss imp Sev Alexander Domin22 Novembrisex qua sedil
-cum matre Mamaea in lumullu mense i, diebus u, usque ad 3 Ja-
mililari occiditur Moguntiaci die nuarii anni proximi. Vide nolas
18 Martii, cum imperassel an- ad Pontianum.
nis xiu, diebus ix, ex Lampridio,
posl mortem Elagabali die vi Mar-
lii. Successor eligitur MAXIHINUS.
4949 Imp. Caes C. Jut Maximinus 988 III Anteri i. FABIANI I 236
21.9 Augt. p. Iet2. 989 iv Aulerusmarlyreffeciusvixiniio £iss
Maximinus Aug. altero mense Pontificatus recon-
rc un coss ImPJ(|iius
Tncc
Africanus ditur3 Januarii, diuvacante post
Reland ex 1.13, C. de paclis et ejus obitum sede [ cum in Cleri-
1. 6, C. de jure dot Maximum vi _ cos inaxime saevirelMaximimis ]
<iosex charta Ravennali Chrisiia- indicio supervolanlis columbaeeli-
1)32feminaead bunc annum referri gilur FABIANUS , el ordinatur die
pulal Sponius Antiq p. 283, sed Domin xi, Decembris : ex qua se-
forlasse pertinet ad vi consula- dil annos xm, mensi, dies x. Vide
lum Maximiani. notas ad Anterum
Maximinus Germaniam per 400
milliaria vaslat, et Germanicut
dicilur. Mediob ex num et hist.
4950 lmp CaesMaximinus Aug Germ 989 O 255 Fabiani 1, el2. 237
.22,10 tr. p. 2 el 5, cos impp Caess GOR- 990 iv Sexta PERSF.CUTIO sub Maximino
A DIANI duo pater et filius. el ex cccpta, quoe tamen localis potius
diebus fuit, et in Cappadocia praesertim
Cn« b — PerPeluus
.... Comelianus wst exercebatur: miligata est, com-
Fasti veteres, Cassiodor Idat O 254 pressa Maximini potestate per
Prosp et Bucber undc emendatur i elcctionem Gordianorum, hisque
Grulerus 25, 10, Coriolanum " occisis per aliam elecl. Pnpieni et
>perperam legens. Balbini. Vide Pag ad ann 255
Mensis Aprilis die circ 12, in Eclipsis solis lotalis h. a. Romae
Africa Gordiani duo pater el lilius speclala, ila ut nox crederetur
imperium assumunt a Senalu ae- [ Capitoliniis ] respondet in Xitb
"lamati d. vi Kai Jun Valsech de Aslronom diei 12 , Aprilis horis
Tr. P. v. Elagab pag 34. Senaius pomerid.
ad tuendam remp xx viros legil
[Petav ex Lamprid et Herodiano]
audila Gordianorum morte, mox
PUPIENUM Ct BALBINUH AUGC.
'4951 lmp CaesMaximinus Aug, elc, 990 i Fabiani 2, el 3. 258
23,11 t. p. 5 el 4. 991 i: Alia Eclipsis solis Romae spe-
G Occidilur Aquileiam frustra claia die 2 Aprilis, quam Tabulae
357 CIIRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 558
Anni Imperalores, Consnles, Romano- Anni A Aimi Christianorum, Judworum.et fint- Anni
Per. rum res gesim, et documenta. U. C. Oltjmp. limorum populorum,Ponlifices, Mra
Jul. anle et Reges, res gestw et documenta. Chritti.
ei cycli. post Palil.
®D
«bsidens mense Martio. Au- Astronomicae pariter ostendunt
gusti vero senes Pupienus et Bat- horis matutinis.
binus interimuutur militari se- Uic annus, cujus velul index
dilione in Ludis Capitolinis ante et titulus quidam est Utpii et Pon-
exitum Maii. Solus imperal pest tiani Consulatus [ ait Censorinus
eos GORDIANUS cognomento Pius. de die Nat c 8, ] secundum Varro-
Ex Herodian. Yide Pag ad ann nem esl ab -Olympiadep. 1014, ex
258. dieb msl., a Roma aulem Condita
^ M. Ulpius Crinitus 991, et quidem ex Parilibus etc.
... Proculus Pontianus. Vide nolas ad Fabianum.
Consulaius iste celebris redditur .
B
apud Censerinum plerisque Epo-
chis, et apud Hisloricos eclipsi
Solis in electione GORDIANI.
4952 Imp CaesM. Anl Gordianus Pius 991 ii Fabiani 5 et 4. 239
24,12 Fel Augtr.p. 1,2. cos. 992 iii Mortuo Zebino Antiocheno Epi-
F• r. Imp. Gordianus Aug. scopo succedit Babylas. Euseb vi,
Man. Acilius Aviola. hist c XXIII, Pelav Calvis.
Gruter 8, 7, el 50,4, aliaeinscr.
Cuperi el Gudiiap. Reland et lcges
plurimae, nempe 1. 5, C. de mod
muletc
4955 Imp CaesGordianus Pius etc. tr 992 iii Fabiani 4 et 5. 240
25,15 p. 2, et5. cos. 995 IIII Origenes Athenas proficiscitur, Bitt
E ° m-c Sabinus n. ut Bibliothecam suam inslruat.
uoss' Venustus. CaJvisius.
Gruler 509, 6, Capilolin in Gord c<
c. 25. Reland addit leges , nempe
;, 12 C. de Iegatis etc.
Sabinianus iu Africa contra
Gordianum rebellans a Maurita-
niae Praeside compriraitur. Petav
ex Capitoiin. Liberalilasn.Mediob
ex nummis.
4954 Imp CaesGordianus Pius elc. tr. 995 O 254 Fabiani 5 et 6 241
26.14 p. 5el4. cos. n. 994 iiii Bellum Persicum exoritur. Ar-
et taxerce Persarum rege viia funclo
PQ ' Imp CaesGordianus Aug n
Civica Pompeianus. Olym post annos xv Regni sui Sapores
Gruler 29,13,14, et 30,1, 5,5, 255 succedit, homo crudelissimus,
* lapis ap. Fabrelt 682, 65, nunc in i qui hoc anno Mesopotamiam et
MusaeoAlbano. Reines 665. Reland Syriam invadit, Calvisex Agathia.
ex 1. 14, C. de paclis etc. et ]D
Gudian Cuper in EpisloJaante Fast
Almelovnum 19.
Gordiani nuptiae cum filia Misi-
thei quem Praes Praetork) creat.
ilinc liberalitas ui. Nummi.
4953 Imp CaesGordianus etc I. p. 4, 994 I Fabiani 6 et 7. 242
27.15 et 5. cos. n. 995 li Gordianus ad bellum Persicnm
B *
C. Vettius Alticus profcctus per Mcesiam trajicil in
r
uo"'- C. Asinius Praetextatus. Asiam [uride in nummis h. a. cu-
Capilplin. in tribGord c 26, et sis TRAJECTUM AUGexplicat Me-
Grul445, 6, etl006, 8, plures djob] Anliochiam adit: Carrhas,
insct Gudianae ap Reland et I. 1 Nisibin, aliaque oppida Misithei <
C de vi bonor raptor etc. opera recipit do Persis, quos in
liS9 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 560
Anni Imperatoret, Contulet, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum et .fini- Anni
Per. rum, ret geslm,et documenta. U. C. Olymp limorum populorum, Pontifices, Mrm
Jul. ante et Reges, res gestm et documenta. Chritti
et cycli yost Palil.

• Jano Gemino aperto, ad Bellum siiam regionem compulit Jul Ca- ''
Persicum proficiscitur Gordianus pitolin. Hinc inp n.
per Moesiam, ibique quidquid
hoslium fuit in Thraciis vincit.
Capilolin.
4956 Imp. CaesGordianus etc. tr. p. 995 n Fabiani 7 et 8. 243
28,16 5, et6. cos.n, Impn. 996 iii Circa haec tempora Beryllus
A r„«„ Arrianus. Arabiaeepiscopus de Christi divi-
Coss\Papus. nilale haud recte sentiens ab epi-
Gruter 168,1, Fabrelt 699, n. scopis damnatus est: qiiem Ori-
210. Reland ex 1.15, C. de excus g genes ad saniorem menlem redu-
Tutor elc Capitolin in Vita Gordi. xit. Peiavius ex Eusebio vi hist
Misilheus Socer Gordiani fraudc c. 25.
PhUjppi Arabis obil : qui in ejus
Jocum suffecliis invisum mililibus
reddil Gordianura defectu annon-
nae ibi.
4957 Imp CacsGordianus etc. tr. p. 996 m Fabiani 8 el 9. 244
1.17 6, et 7, cos II Imp ii. 997 iv PUILIPPUS , ex Praef Pract CoIIega
G F r«« imperii Gordiano datus per vim
t,oss- Peregrinus.
jEmilianus. ab exercilu, conquestum in con-
Fabrelt 279 n. 171, et alia in cione Principem a subornalis mi-
Mus Ciampino, hodie in MusCard Jitibus occidi curat. Senalus indi-
Albani el in horlis Barberinis alia gne id ferens Marcum imperalo-
quae in 279. Fabr corrigendum rem, deinde Hoslilianum creat.
Aurelianum in ^Emilianum pro- " Ulroque defunclo recipit Philip-
bant. Reland addit 1. 6, C. de Col- pum. Calvis ex hisl Philippus
lalionibus elc. Gordianus fraude ignobilem pacem cum Persis faci-
Philippi occiditur cirea Maium cit, quibus relinquil Assyriam et
mensem aul Junium, cum ei col- Mesopotamiam. Mediob.
lega imperio datus, et quasi tu-
tor ab exercitu fuisset. Vide Pa-
gium.
4958 Imp ^aes Jul Philippus Aug ir. 997 0 255 Fabiani 9 el 10. 245
2.18 p. 1 cl 2 cos. 998 IV Philippus in Arabia Bosram re-
E rKj0SS'Imp M. Jul Philippus Aug et sliluit, el deductis eo colonis
... Junius Tilianus. O 256 Philippopolim nominat. Calvis ex
Fabrelt Junium coss exhibet i Zonara, suffrag nummis. Pri-
119 quem inscr appell C. Mm- scum fratrem Syriacis exercitibus
sium Aquilium Fabium Titianum D praeficit. Severianura generum
V. C. Cos. alia Fabrell p. 610.
Mysiae et Macedoniae.Petav ex
Spon Misceil p. 98. Philippo Aug Zosimo.
et Titiano cos leg ap. Reland
ut 7. C. de rei vindic, etc, et
Gudiana, quae et Reines 425 1
Junium Didianum male efferl loco
Junii Titiani. Philippus Romam
redil, et Plotinum Pliilosopliuio
huc adducit. Calvis.
4959 ImpCacs M.JuI Philippus Aug 998 i FabianilOet 11. 246
3.19 tr. p. 2 et 5 cos. 99«» II Philippus, pace abrogata, bcl-
lum Persis indicit: quod promis-
D ^oss •...• •Alhinus.
f„00 Praesens.
sione reslilutionis provinciarum
561 CHRONOL.CONSUL. ET CJES. ROM. ETC: 5C22
Anni Imperatores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Christianorum, Judworum el fini- Anni
Period. res gestwet documenta. U.C. Olymp limorum populorum, pontifices, Mrw
Jul. et ante'et Reget, res gestmet documenla. Christi
cycli post Palit.
m

Fasti cl leges ap. Reland ut componitur. Mediobex liist.


1.8. C. de rei vindic.it., etc.
Philippus Palcr Philippum fi-
lium Ctcsarem creat. Calvis ex
niimmis.
4960 ImppCaes M. JulPhilippusAug 999 II Fabiani 11 el 12. 247""
4.1 tr. p. 5 el 4 cos n et M. lul Phi- 1000 IU Ludi hoc anno. et sequcnti Ro-
C lippus [filius] Aug tr. p. cos. maecelebrati ab utroque imp Phi-
Imp M Jul Philippus Atig n. lippo [patre et filio] abunde com-
Cos. M.Jul Philippus Cacsseu duo- probanl eos nondum Christianos
bus Philippis AUg. B fuisse. Vide Pagium ad h. a. et
Reland ex 1. 2". C. Gregor dc notas Pagii Jun. infra a p. 190-
rei vindic et Faslis, el nummis ad 192.
suffraganlibus. Adde Grut 273, ut
Pagius observ.
UrbiscondilaeMilliarium Siicu-
lutn Ludis celebratum, in quibus
Pbilippus Caesardicilur Auguslus
Trihun Poleslale eidem collata.
Mediobex nuniin.
4961 ImpCaes M. Jul Philippus Aug 1000 IIIFabiani 12 et 13. 248-
5.2 tr. p. 4 el5. cosinel IinpCacsM. 1001 iv S. Cyprianus, mortuo Doiialo, Biss
BA Jul Philipp [F.] Atig tr. p. 1 et 2 episcopus Carlhag creatur, et S.
COSII. Dionysius Alexandrin init h. a.
c ' ImpM.JulPhilippusAugiii.u. sedit an. 17, Petav ex Eus.
InipM. JulPbilippusAug Q Aurelius Viclor ab hoc anno
Nunimiet Inscript ut aenea Mu- Ludorum saecularium Phiiippi ad
saeiPicchiali Neapoli, de qun Bcl- eonsulatum Philippi et Saliae
lor nd vestig Vel Romae lab 3 Chrisli 348 quo scripsil, ccn-
Fabrelt p. 687 et Reland. tum coinpulat, observante Calvi-
LUDIs.cciiLAKES boc anno cclc- sio, aliisque.
brati ex iisdem nummis, et histo- Scylha; limites transgressi prae-
ricis. Thealrum Pompeii incen- das agu-nl : conlra quos millilur
sum, et Hecatonslylon Euseb in Marinus, qui eos vincit. Hinc
chron. Victoria Carpica. Mox ab exerciui
imp. Marinus conlra Philippum
eligitur : contra quem Deciut a
Philippo mitlitur. Mediobex num
et Iiisi.
4t)U2 Imp Cacs Philippus Aug., etc 1001 O 256 Fabiani 13 et 14. 249
6.3 tr. p. 5el6cos. 3. et Inip Caes 1002 -> iv et Decius SEPTIMAM in Christianos
G Pbilippus Aug [filj tr. p. 2 et 3. 257 PERSECUTIONEM commOvet. Euseb
cos 2. l chron. et hist lib. vi, cap 220ros
Ulerqueh. a.occidilur, pater Vc- lib. vi c. 21.
ronae, fiiitisRomae.SuccedilDt;cius
ex inferiore Pannonia oriundus.
r M... ,'Eniilianus n.
. . Junius Aquilinus
Grnter 74. 6. et 103. 2. et Fa-
brelt 434. bod in Muscard Albani
cl 6. 35. Rcland cx I. I. C. de
revocand donation., etc.
In Paniionia Dccitisab cxcrcilu
circa Febr ad impcriuni poscilur.
563 ^AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC H4
Anni Imperafores, Consules,-Romano- Anni . A Anni Cliristianorum, Judworum et fini- Anni
Per. rum, res gettm, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifieit, Mrm
Jul. ante et Reget, retgeslm et documenta. CJirisli.
tl cycli- pottPalit-

Philippus vere adulto contra ipsum


movet. MenseJunio obit in praelio-
Veronae. Imperat Decius. Vid&
notas p. 199.
4963 Imp Caes An Messios Quintus 1002 i Fabianil4qni martyrhim com- 2SG*
7,4 Trajanus Decius Augtr. p. ietn. 1003 ii plet et in Coemet.Callisli deponi-
F cosn. tur xm Kal Febr cum sedisset
Coss ^mP* Decius Aug ii. ann xm m. l,diesx. Vacatsedes
.... Maximus Gralus. usque ad Kal Junii. Vide nolas p.
Gruler 273,6 elex nura ubi Tra- 201.
janus Decius tr. p. 3 cos 2. Vide g CdRNELiuseligiturrelordiiiatur
eard Noris Epoch Syromaced p. die Dominica Junii 2 unde ad ejus-
350. Reland ex 1. ut, C. de jur marlyrium 14 Sept aoni 252 nu-
dot, elc. Julius Valens invadere meranlur anni u. mens m. diesx.
nilitur imperium in Italia, dislra- tn Catal Liberii: dies xu. in Ca-
eto ad Scythicum bellum Decio- tal Lucens. Vide Prolegom p. 97r '
Vide notas pag 201. Deletur a et notas pag 197, et pag 205.
Valeriano conlra eum mi&so, Fervente persecutione, in Cle-
qui mox a senalu censor cligitur, rum prsesertimdirecla, ordinatur
confirmante Decio Acta Sen. si- a Cornelio episcjpus vicarius Lu-
gnata duobus Deciis cos cum eius Kal Dccenibr die Dominica,
Gralo suffecisset filium Q. He- unde ad ejus marlyrium die3 Mar-
rennium. Vide nolas. tii 254 nUmeraniur anni m. mens
ui. d. iu. ipsi in Cat et Picl tri-
buli.
C H CorneHil el2; 2Ef
4964 Imp Cses Traj Decius Aug tr. 1003
1004 HI S. Cornelius in exsiliumpellilur
8,5 p. 2 et 3, cos m.
Centumcellas a Censore Valeriano.
E rW)SS- Imp. Traj- Decius Aug m. Vide not pag 204 et 205. llle im-
Q. Herennius Etrusc. Mes-
sius Decius Caesar n, seu duobus pavidus Ecclesiam regitdalis ullro
Deciis coss [ordinj ut ait Tfe- cilroque ad Cyprianum litteris.
bell. Poll in Valer.
Novatus ex Africa Romant cum
OccisoDeeioejusquefiliocirca Ju-
GALLUS advenissel auno s;tp 1iori sede
nium, TRBBONUNUS, r ct
aller Decii filius, ac vaeanlc, Ii. a. contra induigen-
HOSTILIAKUS, tiam Cornelii papae crga lapsos.
clamantur AUGG et Volutianut GalU
lurbas ciel. Vide nolas ad Corne-
ulius^dlcilur Caesar. Viclor de Cae- lium.
saribus^et nummi. Videnolaspag
200et20S.
Lucius Priscus in Macedonia
imperium usurpat, sed brevi B
concidit. Mediobarb ex numm.
nr Corneni 2 et 3. Lucii 1. 252
4965 Imp Cacsar C. Vib Trebonia- 1004
nus GalJus Aug tr. p. 1 et 2; cos 1005 IV S. Corneliiis a loco exsilii Ro- Bits
9,6
D C 2 et Val Hostilianus Messius quin- mam vocalus ad tribunat Vale-
tus Aug tr. p. 1, 2 et imp Vib riani Aug el Maximi Praef Urb
Volusianus Aug ex Caesarereniin- capile. pteelilur Christi martyr
tiatus tr. p. 1 el 2. Via Appia diei4 Septembris. Vide
nolas pag 205. Die Dominica 18
-
t-oss. Imp Trebon Galtus Aug n ex vicario in ejus
Yolusiamis Caesar mox Oclobris. LUCIBS
Aug. locum a Clero electus Romanam
Grut 995, 9 et i3&t; 1 et sedem tenetpbsl illius martyrium.
Reland ,1. xvi, C. de negol gC6t,etc. Vide notas ad Cornelium.
565 CHRONOL. CONSUL. ET CJE&. ROM. ETC. 50«:
Anni Imperalores,Consides, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judmorum et fini- Anni- |
Per. rum ret gestm, et documenla. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
t Jul. ante et Reges, res gestmet documenta^ Christi
et cycli. posl Palil
VSfS
Gallus Romam reversus, post Pestis in jElhiopia exorla to-
redemptam a Barbaris annuo sti- tum ferme orbem Romanum in-
pendio pacem, adoplal Hoslilia- vadit. Viclor de Caesaribus.
niiiii, mox necat. Zozimus lib
i, c 25. Alii peste perenipium
putant.
4966 Imp Caesc. V'bius Trebon Gal- 1005 257 Lucii 1 et 2. 235»
10.7 lus Aug. ir. p. 2 et 5; cos 2 et 1006 iv Saevienieadhucperseculionein
B in p Caes c Vib Volusianus Aug et Ot Clerum praecipue, Lucius ordinat
tr. p. 1 el 2 cos 2. 2JS episcopum Stephanum ex archi-
Imp. c Vib Volusianus i diaconocrealum vicarium biscoss-
Cuss. Aug ii. B die Pentecostes 25 Maii.quo teni-
M. Valerius Maximus.
Fasti Anon iv sceculi,elc pore Lucius exsulare cogebatur
iExiLUNcs consularis coulra brevi rediturus in Urbem. Vide
Gallum et Volusiariura ab exer- nolas ad Lucium.
citu MoesiacoAug dicitur ob stre- jEgsei in Cilicia signant b. a. in
nue navatam operam adversus nummis iEmiliano percussis ae-
• ram 299 ductam ab v.c. 706 ex.
Scythas. Gallus VALERIANUM able-
Auturano. Anazarbus Valeriano-
gatad Gallicas legiones elGerma-
nicas adducendas. In pracliocirca nummo3 cudit b. a. signalos Epo-
lnteramnam Gallus et Volusianus cha 272 dedncta ex v.c. 733 ex.
occumbunl. ^Emilianus imperat Autumn. Vule notas ad Lucium.
ex Junio ad Seplembrem, qttando
Spoleti a snis obtruncatur, ad
Valerianum deficientibus. hist et
nummi. Vide nolas. (^
4967 Imp CaesP. Licinius Valerianus 1006 r Lucii 2. Slephani 1. 254
11.8 Ang tr. poll et2; cos 2 et imp 1007 it Lucii martyrium h. a. statueri-
A Caes P. Licin Gallienus Valeriaui dum die 3 Martii, exnctis ab or-
f. Aug tr. p. cos 1 et 2. dinatione episcop'aliannis3. m. 3.
d. 3. ipsi allribulis in Picturis S.
Imp P. Licinius Valerianus
Coss. Aug. Pauli et in Catalogis.
Irap P. Licin GallienusAug. STEPHANUS successor eligitur a
Reland ex antiq inscript Gudia- Clero die 9 Aprilis Dominica Pas-
niset Grut 275,1. sionis. Vide notas ad Stepha-
PRJGFECTI CRBisannuatimnunie- nura.
ranlur ex his coss ad centum
annos proxime consequentes in
membranis quarti saeculicum coss
editis a Bucherio aliisque usque
ad ann 352. Hoc anno Loilianus D
praef Urbi.

4968 Imp CaesP. Lic Valerianus Aug 1007 n Stephani 1 et 2. 255


12.9 tr. p. 2 et 5. cos. 5,Imp CaesP. 1008 lii Siephanus h. a. primura sui
G Lic Gallienus Aug tr. p. 2 et 3 Poiilificatus Pascha celebrat: qua-
cos 2. re hujus anni Coss primi scribun-
tur in ejus Epocha.
("oss 'mP ^a't,lr'anus IIf Sixtut ordinatur Episcopus cc—
Imp Gallienus n.
adjittor Slephani in persccutione
Reland. ex 1.3, C. de Teslib., etc. die 2 Septembr Dominiea. Hinc
Aurelianus Gothos in lllyrico vin- ad marlyrium anni n, mens xi,
cit. Mediobarb ex numm et hist dies v, nempe ad Aug 6, anni 258.
Valerius Maximut, Prsef. Urb. Vide nol pag 225.
567 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VAT1C. 508
Anni lmperatores,ConsulesRomanorum, Anni A Anni Ghristianorum, Judmorunt et fini- Anui
Per. res gestmet documenla. U. C. Olymp . litnorumpopulorum.Pontificet, Mrm
Jul. et anle Reges, res gestm el documenta. Chrisli
'!/««• et post
®3> Palil.
4969 Impp Caess P. Licin Valeria- 1008 III Slephani 2 et 5. 256
15.10 nus el Gallienus Augg. tr. pol. 3 1009 iv Per absentiamStephani in exsi- Bist
F E et 4, coss. 3 et 2. lium pulsi Vicarius Sixtus fjuxta
Coss VaIerius Maximus 11. Epistolas Cypriani in notis pag
....Glabrio. 216 i indicatas] Pontifiealia cele-
Velus inscriptio in aedibusCo. braverit ofiicia in Pascbate hujus
Carandini. Bolognettiad S. Marcuro anni. Ab aliquibus catalogis idcir-
edita per Fabrettum.p. 723 Inscr. co primi coss hinc illi tribuunlur.
Nummius Albinus praef urbi ex Vide notas ad Slephanum.
Opusc Bucher.
GallienusPoslumo cum exercitu
in Gallias custodiendus et erudien- B
dtis mitlitur. Gothi ab Aureliano
vfcti. Mediobexnummis et hist.
4970 Impp CaessP. Lic Valerianus et 1009 O 258 Stephani 5 et 4. Sixli i. 257
14.11 Gallienus Augg trib pot 4 et 5 1010 IV Stephamis capile truncalur in
D coss 4 et 3. et sede sua ad Catacumbas die 2
O 259 Augusti, cum setlisset qua vica-
Coss *mP ^a'er'anus Aug iv.
Imp Gallienus Aug m, ex l ritis, qua ponlifex ann IV, niens n,
nummis. dies xv, juxla catalogos cl pjctu-
Reland ex 1. ni,, C. de inollic ras. Vide notas ubi supra. Post
donat., elc. ejus marlyrium.
Praefectus Urbi.uma* Donatus. SIXTUSanlea vicarius eligilur a
Anonym iv saec. clero successor. Vide nolas loco
Valerianus in Persas movens, indicalo.
relicto iu urbe Gallieno, Byzanlii _ Persarum rex Syriam,
cum exercilu' subsislit. Mediob Sapor
Ciliciam el Cappadociam depopu-
ex. num et bisU latur. Contra euindem prolicisci-
tur Valerianus.
4971 Tmpp CaessValerianus Aug tr. 1010" i Sixli 1 et 2, vix inilus : ejusque 258
15,12 p. 5 et 6 coss 4, et Gallienus 1011 u martyrium die 6, Aug. ab ordinat
G Aug-tr. p. 5 et 6, coss. 5. episcopali an. u, mensib xi,diebus
c . . MemmiusTuscus. vr. Vide notas ad Sixtum. OCTAVA
Bassus. PERSECUTIO.
Reland ex 1. xv, C. de in ofiic Ex suggestione Macriani Arcbi-
lest., etc. PraefUrbiCorne/ius Sm- synagogi Antiocheni et Magorum
cularit. Valeriano Persarura fines iEgypliorum [Euseb Hb vn , c. 9]
ingresso, Inyenuut a Mcesiacisle- alroci persecutione in Christianos
gionibus dicilur imperalor : sed a ubique saevil Valerianus, datis ad
Gallieno victus oceidilur. Mediob- Senatum, et ad prsesides provin-
exnummethisL ciarum lilteris, ut epitcopi el pre-
" sbyleri, et diaconi in' eonlinenti
animadvertaniur. Ep. 82, 5, Cij-
priani qui capile truncatur 14 Sept
quemadmodum et igne torretur
S. Laurenlius Romae,etc.
4972 lmpp CacssValerianus Aug tr. 1011 II Sede vacante praefuerunt pre- 259
16,13 pot. 6 et 7, coss 4 et Gallienus 1012 m sbyleri usque in diem xvu, Kal
B Aug tr. p. 6 et 7, cos 3. Augusii. Calalogi Vet. Vide notas
.... jEmilianus. DIONTSIUS eligitur pontifex Ro-
rcoss
.... Bassus n. manus et ordinatur Dorainica 19
Reland exl. i. C. Gregor si advers Seplerabris, ex qua sedit usque ad
donat.,elc.Pr. UrbiCor/ie/iHsSa:- diem 27 Decemhr 268, ann ix,
cularis. mens m, dis. vn ut ex Calalog ct
A Pcrsis capilur Valcrianus, Pict. Vidc nolas ad.Dionysitiin.
'
569 CHRONOL. CONSIL. ET CJES. ROM. ETC 57a
Aimi Imperatores,ConsnlesRomanorum,,.-Anni A Anni Chrislianorum, Judmorum et fini- Anni
Periodi ret gestm et documenla. U.C. Olymp timorum populorum, Pontifices, Mrm
Jul. et anle Reges, res gestmet documenta. Christi.
cycli et posi
(02) Palil.

apud quos miserabili servirlute Capto Valeriano a Persis, plures


consenescit. in diversis provinciis imperium
Regilianus in locum ingenui usurpanl, quorum meininit Pollio
Aug dicilur, Gallienus Romam re- in xxx, Tyrannis. Pelav.
dit. Postumus in Galliis rebellat.
Mediobex numm el hist.
4975 Imp CaesGallienus Aug [caplivo 1012 in Dionysii 1 et2. 260
17.14 palre apud Persas delento] tr. p. 1015 iv PersecutioaGallienodesiit. Eu- Biss
K 7 cl 8. Cos 5. seb lib. VII,c. 14 et 17.
r^" .. Cornelius Saecularis n. Scythis irrumpentibus, templum
. . Junius Donatus B Dianae Ephesinae succenditur, et
L. 2. C. de incepd., elc Reland Nicaca,capitur Chalcedon, Trape-
SaeculariII et Donatocoss.Corne/ius zuntii diripiunliir, etc. Pelav et
Smcularis P. U. Opuscul. Bucher. Euseb Zosimo et Trebellfo.
Hos et praecedeiites coss. ab Paulus Samosatenus fil episco-
AnnaJibus expunclos reslituendos pus Aniiochenus. Pag ad ann 261,
probant chronologi. Vide Pagium n. v.
ann 280. Maerianus Aug dicitur
cum filiis ab excrcilibus Orientis,
el ab Aureolo vincilur, et occidi-
tur cum Jiberis el Quieto. Mediob
cx num el hist.
O. 259 Dionysii 2 et 5. 2GI
4974 Imp CacsGallienus Aug etc tr. 1013
18.15 p. 8 el 9. cos. 4. 1014 IV iEinilianus praef.^Egypti in se-
F r^oss Imp CaesGallienus Aug IV. C et ditione quam forliter compresse-
L. Petronius Taurus Volu- 260 rat occupatis horreis assumit im- !
sianus. i perium; sed a Theodoro Dttce
Gruler 1028,2 Fabrelt Inscrip. Gallieni vivus capitur, et ad Gal-
356, lienuin mitlilur. Calvis ex Aure-
Gallieno iv et Volusiano Num- lio.
tnius Albinus P. U. C. Cassius Post Macriani morlem [ciijus
Poslumus ex praefeclo limitis rebcllio in yEgypto in causa fuit,
Rheni, occiso Valeriano, lertio ne beneficium remissae pcrsecn-
filio Gnllieni, cujus curator erat, lionis alibi concessum jEgyptii
cum filio suo Postumo in Galliis Chrisliani perciperenl] h. a. re-
assurail imperium, et 7 annis ob- scribit Gallienus.
linet. Calvis ex Aur Vicl Pollione,
ctc
l Dionysii 3 et 4. 262
4975 Imp Caes Gallienus Aug etc tr. 1014
19.16 p. 9 et 10 cos v. 1015 D ii Dionysius Alexandrinus episco-
P Imp Caes P. Licin Gallie- pus delalus ad Dionysium papam
Coss nus Aug v. super obscure scriptis, quibus
Fatistinus. Ariani postea usi sunt, suspicio-
L. 2, c. de ordinat jiidiciorum. nem purgal dalis ad eum Iilteris
Reland. Pelav.
Gallienovet Faustino coss Num- Gotlu occupalis Thraciis Mace-
ntius AlbinusP. U. doniam vaslant, mox vicli rece-
Terraemotus ingens Romae, in dunt. ScylhaeAsiamvastant, lem-
Libya et Asia. Pcstis Romaeet in plum Dianae spoliant. Pagius ad
Achaia. Ex libris Sybillinis pax h. a. ex PolJione
Deum quaesita etc. Mediobar ex Porphyrius Plaloniciis Chrislia
num et hist. nis infensus seripto" e Tyro Re- ^
Decennaliaa Gallieno cclcbrala. mam h. a. vcnit ibi.
Nuinmi vclcrcs.
571 AD ANASTASILM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 572
Anni Imperatores,Consules,Romano- Anni .,A Anni Christianorum, Judworvcniet fini- Anni
Per. rum, res gestw, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorvm, Ponlifices, Mrm
, Jut. anle el
et cycli. Reges, resgestmel documenta. Christi.
post Palil.
VS&J)
4976 Imp Caes Gallienus Aug tr. p. 1015 n Dionysii 4 el 5. 263
20.17 lOetll, coss5. 1016 Regilianus in Pannonia, et
D Coss •. '. .• Maximus
A,bin,,s »•
,
in Saturninus in ^gypto tyrannidem
Dexler usurpantes caedunlur. Ex Trebel-
Inscr in horlis Barberinis edita lio Pelav et Calvis hic ad annum
a Yalesio in not ad Euseb, lib iv
ile Vila Const pag 240 et a Re- praecedenlem, ille ad seq refert.
lando, qui observal cx card No-
risio lapidem spectare ad coss
anni 227. Pagius eumdem coss
ulroque anno ordinarium censel. B
Nummius Albinus P. U.
Trebeltianus inlsauria elCelsus
in Africa imperium sibi sumunt,
sed paulo post interficiunlur. Cal-
vis ex Pollione.
4977 Imp Caes Gallienus Aug tr. p. 1016 ni Dionysii 5 et 6. 264
21.18 11 et 12, coss6. 1017 iv Odenatus rex Palmyrenorum Biss
C B rl,0SS Imp Gallienus Aug vi. Saporem Persarum regem Roma-
. . . Saturnius. nis finibus ejicil, Nisibin el Car-
PoIIio in Gall c. 10. Vaillant in rhas occupat, captivos Persas ad
niimm arg Gallien tr. p. xn, Galiienum mitlil: a quo Augustus
coss vi. appellatus totius Orientis oblinet
Gallieni Iriiiraphus Persicus. imperium. Pollio in duob Gallie-
Mediobex num el hisl. nis cap 10.
C 260 Dionysii 6 et 7. 26.t
4978 Imp CaesGallienus Aug etc tr. 1017
22.19 p. 12,13, coss vi 1018 IV Synodus Antiochiaeconlra Pau-
A c P Licinius Valerianus n. ct lum Saraosalenum cogitur. Petav
uos" L CaesoniusMacerLucillus 261 et pag ex Euseb 7, hist c 22.
Rufinian. i
His coss dedicatio murorum Ve-
ronensium legilur in porta quam
Burtaream vocant. Gruter 166, 2
ct Panvin anliquil Veron Relaind
ex I. 7, c. de excus lutor Paternus
pracf urbi.
Gallienus bellum Posturao infert
in Galliis el vincit pluries. Scylhac
vincunlur et ad sua redeunl. Me-
. diob.
4979 D i Dionysii 7 et 8. 256
Imp Gallienus Aug tr. p. 13, 1017
23,1 14, coss vn. 1018 n Odenalus Palmyrenorum rex ob
G r„c Gallienus Aug vn. slrenue navalam operam contra
b0&s imp
. . . Saliinillus. Persas a Gallieno Augustus dici-
Gruler274, O.Reland exl.7, c. tur, et paulo post insidiis slructis
de probationihus. Palernus Pr. U. occiditur. Mediob ex numm et
His coss Servilius Lollianus in hist.
Gallia conlra Posluraos imperator
appellalus esl. Mceonius autem
lyrannus occisus est. Lydiatus ad
h. a.
n Dionysii 8 et 9. 267
4980 Imp CaesGallienus Aug tr. p. 1018
2i,2 13, 14, coss. 7. 1019 in OdenatoPalmyrenorum rege in-
F lcrfecto, Zenobia ejus uxor princi-
573 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC, 574
Anni lmperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrittianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum ret getlm, et documenla. U. C. Olymp. iimorum populorum, Pontifices, Mrm
Jul. anle et Reges, res gestmei documenta. Christi.
el cycli. poslPaiil.

^01* •...• . Paternus.


r.t£ palum obtinuit. Gallienus. Ilera-
Arcesilaus. clianum Ducem contra Persas de-
Reland. ex 1. 4, C. de in lit stinal: qui a Palmyrenis victus
dand tulor v curat. est. Pelav ex Trcbell Zenobia bel-
Petronius Volusianus P. U. licosissima mulier non solum Per-
Postumis lyrannis occisis M. sas repellit, sed eliam in yEgypitim
Aur Viclorinus imperalor diciltir polentiam exlendit. Calvisitis ex
et in Germania Pomponiut Mlia- cod Trebellio.
nut. Lydial.
4981 Imp CaesGallienus Aug tr. p. 1019 III Dionysii 9 et 10. 268
25,5 15, coss7. 1020 iv ZenobiaOrientaleimperium no- Bitt.
C0SS .. .. .. Paternus
ED r„cc n. niine Herenniani, Timolai, et Va-
Marinianus. ballati filiorumatlminislrat. Mediob
"Boldetex lap antdesacr coemet ex nummis et hist.
p. 80. Pelron Volusianus Pr. Ur.
Gallienus Golhis in Illyrico cae-
sis, fugatisque Scythis prope Me-
iliolanum occidittir insidiis Mar-
tiani et Cecropii ducum. Petav
et Mediobex hisl el numm.
SuccessiteiCLAUDiuscircilerix
KalendAprilis[Pelav ex Trebellio]
qui vincit et occidit Aureo/nm Zo-
simus. Tetricus paler et fil impe-
rium usurpant.
4982 Imp Caes.MAurClaudGoth Aug 1010 261 FELIXposl obilum Dionysii die- 2(19
£6,4 tr. p. 1, 2, coss 2. 1021 c iv bus v, eleclus et ordinatus Ponli-
C r.ss Imp M*Aur Claud Aug n. Olymp. fex roroanus die 3 Januarii Dora
... Nonius Palernus. 262 ex coss Claudio Palerno [ul ha-
Vclus Iap in Mus Alban Reland l bel catal liber el liber Ponl sedit
cx 1. .6, c de servilutib el aqua. annos v, niens xi, diesxxv, usque
Claudio gtig n et Palerno coss ad 3 Kal Januar] anni 274, (ut
Flavius Anliochianus P. U. in Opuscdeposit episc). Vidc notas
linp CaesFl ClaudioPio Felici in- ad Feliccm.
victo Aug Pont Max trib pot n,
coss n, Procos etc Rupert hist
univ ex Salmas. Claudius variis
pra-liis Gotbos fundit, pluresque
de iis vielnrias i-eportat. Med ex
niiiii et hist.
4985 ImpCaesClaudiusGothicusAug 1021 i Fclicis 2. 270
27,5 tr. p. 2, 5, coss 2. 1022 D ii Paiilus Samosatenus damnalam
D priorc Antiochcno concilio haere-
™ss .• •. .• Furius
rns Anliochianus.
Oifilus. sira repetens in secunda Synotlo
Reincs p. 443 Antiochena ilerum damnalur, et
Anliochiano et Orfilo coss An- sede ejicitur. Sed cum Ecclesiis
tiochiinus P. U. cedere nollet,-interpcllato Aure-
Reland ex 1. 2, c. dc divers re- liano vi detrusus est. Euseb Iib 7,
script antea producla a card No- hist c. 23 et 24. Athanas de Syn
ris de vot decenn qui observal qui et indicat Romac cclcbratam
inde colligi Claudium vixisse sal- supcr ea re Synodum a Dionysio
lem usque ad 25 Octobris h. a. Papa. Pctavius
Oclobri exeunte Claudius"peslc
morilur. QUINTILLUS ejus fratcr
anlea qiioque Aucsucccdil; ct die
^
575 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDlT. ROM.-VATIC. 576.
Anni linperalores, Consules, Ronano- Anni A ' Anni Christianorum,Judmorumetfini- Anni
Per. rum, res gestm, el documenta. U. C. Olym timorum populorum, Pontifices, Mrm
Jul. anteet Reges, res gestmel documenla. Christi.
et cycli. post Palil.

xx morilur. Imperat AGRELIANUS.


Mediob etc
II Felicis 3 27t
4981 Imp Caes D. Domitius Aurelia- 1025
28,6 nus Aug tr. p, 1, 2. Cos. 1024 MI Rescriptuiri Aureliani ad Seria-
A * lum (ex Vopisco) de libris Sibyl-
Imp CaesValerAurelianus
Coss Aug ii. linis consulendis afiertur a Peta-
L.CejoniusViriusBassusn. vio ad h. a. Miror vos, Palres-
Poslumius Varus P. U. sancli, tamdiu deaperiendis Sibyt-
Rcines pag 384, corrigendus ex linis dubitasse libris, perindequasi
GudianisapudReland. Alamanni et in Chrisfianorum Ecclesia, nonin
Marcomanui Rom imperium infe- _ templo deorum omnium tractare-
stant. Clades etiam ab iis ingens lis. Nempe [ail Petav] quod Cbri-
ad Placentiara accepla. Ob id trc- sliani ab istiusmodi profanorum
pidalum Romae, et SibyJIini libri librorum Iectione ulique in eccle-
Aurcliano jubenie consulli. Petav siis abhorferent. Addit ex Vopi-
ex Vopisco, ex quo addit viclos so, plerosque nobiles post ad-
postea Golhos, reversum in Urbe ventum Aureliani in urbe occisos.
Aurelianum, qui et Pomoerium Haesilalioilla indicat copiamChri-
amplificavit. stianorum inler nobiles Romanos.
Hincnonapersecut.
4985 Imp CaesAurel Aug tr. p. 2, 5, 1024 lii Felicis 4. NONAPERSECUTIO.272
1.7 cos2. 1025 iv AureJianus persecutionem in Biss
G F Ciirislianos tentatam antea, sub
Coss '. •. •. §,1j*tus:
Voldumianus. hoc tempus instauravit. Pelav. ex
Metins Falconius, et Nicoma- S. Leone M. Serm 2 de Pent.
chus suff coss ex Vopisco Re- „ Expeditio contra Zenobiam Pal-
land. myrenorum reginam.
Flavius Anliochianut P. U.
Contra Zenobiamet Palmyrenos
movens Aureliauus, in Thraciis,
in lllyrico, et trans Danubiura
Barbaros viucit.
Hinc Gothicut, et Sarmaticus
dicitur.
4986 Imp CacsAurelianus Aug Gol- 1025 O 202 Felicis 5. 273
2.8 thicus Sarm Ir. p. 5, 4, cos 2. 1026 IV Aurelianus cum Zenobia coufii- Biss
***Claudius Tacilus. et git, eam vincit el capit. Orienle
E Coss ... Placidianus. O 263 restiluto, in Europam transit, ubi
Ex vet inscrip Firra ap. Rupert i Carporura copias aflligit, et a Se-
in liisl Univers Reland. natu Carpicus, Armeniacus, Par-
Tacito et Placidiano coss Virius Q tliicus Adiabenicns dicilur. Me-
Orfilus P. U. diob ex num et hist.
4987 lmp CaesAurelianus Aug Gollh 1026 I Felicis6. =74
3.9 Sarm Carpicus Armeniac Parlh 1027 n S. Fefix cum sedisset ann v,
D Adiaben et c tr. p. 4, 5. Cos n. mens.xi, dies xxv, obit his coss
r«cc Aurelianus Aug m. 3 Kal Januar exCalalogquisedem
M>ss ImPC. Juiius Capitolinus. vacasse referuut diebus v. Vide
Gruter 1082,12, ubi legend ni, noias pag 238.
nolat Reland. Idem Gruter276, 5, Firmius in ^Egyplorebellat, sed
exhibet tr. p. V, Aureliani cum cos vincitur ab Aureliano. Mediob ex
ni, et eamdem cum cos design 5. hist.
Viriu» Orfilus P. U.
Telricus Tyrannus GalliaeAu-
rcliano se dcdil: qui magnificuin
iriumphum ducit cx Orientect Oc-
377 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM. ETC. 578
Anni Imperaiores, [Consules, Romano- Anni A 1 Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. rum, res gestm, et documenta. U. C. Olymp timorum populorum, Ponlifices, Mrw
Jul. ante et Regcs, res gestw el documenla. Christt
et cycli. post Paluli
cidente. In Gallias profeclus ab
obsidione Barbarorum Vindeiicos
liberal. Mediobex num et bist.
4988 Imp CaesAurelianus Aug eic, tr. 1027 ii EUTYCHIANUS Dominica dic Ja- 275
4.10 pot 5, cos 4. 1028 III nuarii 3, Aureliano et Marcellino
C Imp Aur Aug iv. (Postu- coss, ut liabel Calal liber ordina-
Coss mus. Syagrius.) lus episcopus Rom scdit ann vm,
T. Nonius [at. Avonius]
mens xi, dies iv iisque in diem vi
Marcellinus P. U. Idus Decembr Caro 11 et Carino
His suff Aurelius Gordianus, et coss Christi 283. Vide nolas ad
Vetlius Cornificius ex Vopisc in _ Eutychianum.
Aur elTacil Grut 276,4 et 358,3. a1
Fabrett747. Marm Fels 534.
Conlelor de P. V. 39, ubi Reland
notat negligi prinium Aureliani
cons suff.
Aurelianus m illyncum rever-
sus ut in Persas moveret, inter
Heracleam et Byzanlium mense
Januario h. a. occidilur M. Clau-
dius TACITUSpost sex mens in-
terregn a Senatu eligilur. Mediob
ex Vonisco et numm.

4989 Imp Caes Tacitus Aug tr. p. 1028 III Eiitychiani 2. 276
5.11 cosn. 1029 iv ln Orienle audila morle Taciti Bist
B A r„„
O0SS Imp Tacitus Aug u. Probus eligitur imperalor, qui
. . . vEmilianus.
Syriam, Phoenicem, Palaestinam
Tacilo Aug n, et yEmiliano et jEgyplum universam tenebat:
coss P. U. Ovinius Palernus. caetera Florianus. Zosim apuil
Anori iv. Sev aliique Fastorum
Pagium ad h. a. qui imperium
edit. Veteres. Probi ex mense gprili auspicatur
Barbaros e Romanis finibus fu- quando Tarsi eligebalur eiiam
gat Tacilus. Hinc Vicloria Gol- Florianus.
tbica. Sed ad diem x Kal Maii vita
concedit. Mediob ex num et hist
FLORIANUS Imperium fraterntim
tenet, et seipsum occidit vi Id. Ju-
lii PROBUS Augdicituret imperitim
pacifice oblinel A D v Non Julii.
Idem Mediobet Petav ex Vopisco.
D
4990 lmp CaesM. Aur Probus Ang 1029 263 Eutychiani 3.
6.12 tr. pot 1 et 2 cos. 1030 iv Eusebius in Chron hoc anno
G iv« el 264 imperantis Probi 2, Antiocheno- 277
toss ImpCaesM. AurProbusAtig
M. Aurel Paulinus. i rum 325, Tyriorum 402, Laodicc-
Vetus inscript a Sponio Romae norum 524, Edessenorum 588,
conspecta, et a card Noris edila Ascalonitarum 5S0, insanara Ma-
Cenol Pis pag 325 et de vot De- nichaeorum hacresim in commu-
cenn ex 1. 2, C de revocand donat nem humani generis pernicicm
Ovinius Paternus P C. erupisse scribit. Ex eo Petav Pa-
Probus in Gallias profectus cx gius, etc.
de Barbaris civilates recepit; et
DCCH propemodum occidit. Ex Vo-
pisco Petav.
579 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 580
Anni Imperatores, ConsulesRomanorum, Anni A Anni Christianorum , Judmorum et fini- Anni
Per. res geslmel documenla. U .C Olymp. limorum populorum Pontificet, Mrm
Jul. ante et Iteges, res gestm el documenta. Chritli
il cucli ooslPatil
® »
i Eulychiani 4. 278
4991 imp CsesProhus Aug tr. pot 2 1050
7,15 el3, coss2. 1051 n Analolius LaodicenusEpiscopus
F Imp Probus Aug ii. insignis habetur. Euseb.
Cn««
uoss _
LupUg
His coss Virius Lupus.Pr. Urbi.
Reland ex 1. C. ut nem lic sine
jud auclor. elc.
In Thraciamconcedit Probus et
Geticos populos in amicitiam re-
cipit. Petav et Mediobex Vopisco.
4992 lmp Caes Probiis Aug tr. pot 3 1031 II Eutychiani 5. 279
8.14 ct4, cossS. 1032 - iii Probus in Orientem profectus
E Probus Aug m. * Isauriam liberat, Blemyas subigit,
ri.oss Imp _ Nonius Paternus n. Copton et Ptolemaidem occupat,
Lapis anliq in Musaeocard Al- cum Persis paeem facit. Pelavius
bani. et Mediobet Vopisco.
His coss Virius Lupus Pr.Urbi.
III Eutychiani 6. 280
4993 Imp. CaesProbus Aug tr. pot 4 1032
9.15 el5, coss 5. 1055 iv ProbuS Saturninura Alexandriae Bist
DC rCoss ... Messala Aug diclum per Duces suos vincit,
. . . Gratus el licet invitus, occidit. Mediobex
Marra Felsinea pag 553 el 1. 4 Vopisco.
C. de donalionib Reland. Annales Baronh.a. consulatus
His coss Virius Luput Pr. Urbi. restituunt suo Ioco in JErn comm.
Dionysiana.
4994 Imp Caes Probus Aug tr. pot 5 1053 264 Eulychiani 7. 281
10.16 el6. 1054 r iv Ih Thraciam rediens Probus ex
rnoe ,mP Probns Aug iv. et Oriente centum millia' Baslerna-
Loss _ Tiuerianus° O 265 rum ibi ad tutelam tulelam impe-
Reland ex Inscripl Gudianis, et i rii collocat. Petav.
ap Rubert hist univers pag 588
ubi Probus Aug dicilur tr. p. IV.
Ilis coss OviHJasPalernus. P.U.
Probus Proculum, el Bonqsum
GalliaeTyrannos vincit. Romam
veuit, ubi deGermanis, et Blemyis
triumphal.Congiarium dividit etc.
Mediobex nuin et hist.

4995 Imp CacsProbus Aug tr. pol 6 1034 i EulycJiiani 8. 282


11.17 et7, cossv. • 1055 D li Carus Iraperator filios Carinum
A Coss Imp Probns Aug v. et Ntimcrianum Coesares creat,
— Victorinus. illitm in Galliis rclinquit, liiinc
Fasli Anon IVsaec. sccum ducii ad belluin Persicum.
His coss Pomponius Victorianus
Pr. Urbi
Probus b. «.' jnxla Pagiutn
iriumphat dc Germ et Blem.
bemde bellum parans adversus
Persas,tnmultumilitari apiul Sir-
mium interucitur mense Novem-
bri. Succedit M. Aurel CARUS.
Chronologi omnes ex Vopisco et
Aur. Victore.
m CHRONOL. CONSUL. ET CMS. ROM. ETC 5S2
Anni Imperalores,Consules,Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum, res gestm et documenla. U. C. Oltjmp. timorum populorum, Ponlifices, Mrw
Jul. ante et Reges, res gestm et documenta. Christi.
et cycli. posl Palil.
4996 Imp Caes M. Aur Carus tr. pot 1055 u Eulychiani 9. Caii i. 285
12.18 1 el2 cosn. 056 ii Carus Mesopolamiam capit, et
G Imp Caes M. Aur Carus Clcsiphonlem pervenit. Hinc Per-
Coss \tig ii. sicus dictus est : I !em fulmine
M. Aur Carinus Caesar. ictus inlerit circa Decembrem.
Reland ex 1. 4, c. de leslibus.
His coss Titurius Roburrus [al. Vopisc Eutrop Zosimus.
His coss Eulycbianus obit de-
Robustus] Pr. Urbi. posilus in Callisti vi Idus Decembr
Morluo Palre circa Decem-
[Prolegora Opusc n,. pag 9] cum
brem, ulerque filius CAniNuset sedisset annis viu, mens xi, vide
NUUERIANUS Augusti dicuntur. Me- notas pag 245. Cessavil episcopa-
diob ex num et hist. lus dies vm, CAIUSeligilur Pon-
B
tifex, el ordinatur die Dominica
16 Decembr ex qua sedii ann xi,
mens IV, dies IX.Vide notas p.
143 el 252.
4997 Imp Caess M. Aur Cannus et 1056 ni Caiil,2. 284
15.19 Numerianus tr. p. coss 2. 1057 iv Hinc incipit JERA DIOCLETIANI,Biss
F E quac et HARTVRUU a Noemenia
Imp CaesM. Aurel Carinus
rnw
^0bS Aug n. Tbolhfixa, id esl xxix Augusli. Pe-
Imp CaesM. Anr Numeria- lav et caeteri Chronologi,
nus Aug n. Initium Cycli Lunaris apud
Suffecti Diocletianus Aug et Chrislianos ^Egyptios hoc anno :
\nnius Bassus: deinde M. Aur
Val Maximianus, et M. Junius apud Latinos ex Paschale se
Maximus. Reland ex 1. 5, c. de qiienti. Calvis Pagius, aliiquc.
donation, etc. Schclastr ex cod C
Justinian Iib 5 lege, Ut nemo.
Cejonus Varns P. U.
Carinus et'"Numerianus ludos
Romanos magnifico apparalu
edunt, Numerianus occidilur ab
Apro socero.DiocLETiANusAug di-
cilur Mediobet num et hist.
0 265 Caio2et3. 2
4998 Imp Carinus Aug tr. p. cos 2. 1057 iv In Chron Alexandrino sub hiijus
14.1 Et Imp Dioclelianus Aug tr. pot 1938 et 266 airni coss legitur : Ab his coss Dio-
D 1 ct 2 cos 2. i clelianei anni in Paschali digerun-
mp Gal Val Dioclel Aug lur. Qtta de rc legenda sunt quae
Coss cos n.
Aristobulus. anno pracccdenli num iv diximus.
Rell.7. C. de haeredinstituend. Pagiusad b. a. n- 3.
CejoniusVarushis cossPraefUrbi
Carinus apud Margum Moesise D
oppidum occiditur, cuin pluribns
jam praeliis a Diocleliano fusus
essel: qui Caesarem creat Maxi-
mianum Herculeum, el ablegat in
Gallias ad domandos Bacaudas
iumulluanles
4999 Imp Dioclelianus Aug tr. pot 2 1058 i Caii 5 et 4. 286
1059 II S. Scbaslianus dux primac co-
15.2 el5, cos2. Irnp 1,2,5.
ltoriis Praetorianorum marlyrio
C M. Junius Maxiraus n.
Coss VelliusAquilius. coronatur. TiburliusitemChroma-
Gruter 309.8 Fabrett Inscrip 680. tii filius.elalii. Ex ActisPelavius.
Relex 1.5,5,6,7, deinoffdenol,etc Diocletanius contra Narseum
His coss Jnnins Jteimns. P. U. Persarum Rcgem Nicomedia rao-
585 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM..VATIC. 584
Anni Imperatores, Constiles,Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judmorum elfini- Anni
Period rum,res gestmet documenta. U. C. Olymp timorum populorum, Pontificet, Mrm
JiJ. et anle el Reget, rex getlm et documenta. Christi.
eycli posl Palit.

Maximianus ex Caesare crealus vens, decedere cogit Syria, qnam


Augustus a Diocletiano vincit occupaverat, Antiochiam recipit,
Amandum et jElianum. Hinc Dio- et bosles submovet ullra Tigrim.
cletianus dicitur Imp 4 et 5, qui
eliam dicilur Britannicut Max ob
rem per legatos con Caransium in
Brilannia felic gestam iu lap ap
Baron Noris, et Pagium.
5000 Imp Diocletianus Aug tr. pot 5, 1059 II Caii 4 et 5. 287
16,5 et 4, cos 5 Imp 5. 1040 iii Kalendis Januarii Maximianus
B El Imp Maximianus Aug tr. p. B insignem victoriam reportat de
1 el 2, cos. Gcrmanis, dum suas prosequitur
Imp Diocletianus Aug m. in Oricnte Diocletianus : quibus
r
Imp MaxTmianusAug cuditur triumphalis nummus, ex-
Grut 285, 2, quaehodie in Mus plicalus eruditissime a card. No-
Albano: ubi solvunlur difiicultales ris, ex Gaza Medic.
promotaea Petavio, et Pagio ob in-
scriplionera Constanlini eidem
marmori insculptam poslerius.
Noris el Reland ex 1. 18 c. de pa-
ctis, etc. Junius Maximut P. U.
Franci Carausioconfoederali ad
petendam pacem adiguntur. Lyd.
ni Caii 5 et 6. 288
5001 Imp Diocletianus Aug tr. p. 4 1040
iv
17.4 el 5. Cos 5, imp vi. 1041 iEgyplus ad Achilleum dcficit, Biss.
A G Et Maximianus Aug tr. p. 2 ct Q qui purpuram ibi assumil, rebel-
lantibus eliam Quinquegentianis
5. Cos 2.
in Africa prope Cyrenen. Ex Eu-
Imp M. Aur Val Maxim sebio ad hunc annum retulisse se
Coss. Aug n.
PomponiusJanuarius scribit Calvisius. Sed Eusebius ad
Idem putatur qui h. a.Praef Urbi annum Olymp. 169, et ad Diocle-
a card Noris, et Reland 1.6. C. de liani 15, hoc retulit: eumque se-
culi Pelavius et Pagius ad an. 290
patria potest etc
et 296. Yide infra.
Mamerlini Panegyricum Maxi-
miano diclum ad h. a. refert Pa-
gius. Card Norisius ad prsece-
denlem.

5002 Imp Diocletianus Aug tr. p. 5 1041 Olymp. Caii 6 et 7. 289


18.5 et 6. Cos 5, irap 6. Imp Maximia- 1042 266 Cassiodorus sub his Coss. scri-
F nus Aug tr. pot 3 et 4. Cos 2. T> iv bil, in consorlium regni assum-
Coss. Bassus u. «(267 pium fuisse a Diocletiano Maxi-
Quinctianus. i mianum. Sed monumenla genuina
L.O.C.deaccuselinter. inscriptionum et nummorum os-
His coss PomponiusJanuarius lendunl triennio anle id conti-
P. U. gissc. Vide supra.
Vicloriam de Sarmalis, et Da-
ciam receplam ad h. a. relulit
Mediobarb.
5005 Imp. Dioclelianus Aug U\ p. 6 cl 1042 i Caii 7 et 8. 290
19.6 7. Cos 4, imp 8. Imp Maximianus 1043 II Alexandria h. a. vel proxime
E Aug tr. pot 4el5..Cos3. conseqnenti ad Achilleum desci-
vit. Ex Eusebio Pagius ad an. 296,
Coss Diocletianus Aug iv.
MaxiraiamisAiig m. num. 6, id probat ex nummis et
585 CHRONOL. CONSUL. ET CAiS. ROM., ETC. 586
Anni Imperatores, Consules, Romanorum Anni A Anni Chrislianorum, Judmorum ct fini- Anni
Per. ret gettm, el documenta. V'. C. Olymp. timorum populorum, Pomifices, Mrw
Jul. ante Reget, ret gestw et documenta. Chrjsti.
etcycli. el posl
©5 1'alil.
Gruler 1086, 1, et lap in S.
Martini de Monlibus, et ap. Gud
el Reland nec non iu 1.4. C. de
jiir et facti ignor etc. [Victoria
Rhetica de Germanis. Mediobarb.|
Turrianus Gralianus P. U. f
Pax cum Carausio icla cui Aug
lilulus concessus in nummis. Ex
nummis et Eulropio, Noris et
Pagius.
5004 ' Imp Dioclelianus Aug tr. p. 7 et 1045 B " Caii8et9. ^291
20.7 8. Cos 4, imp 9. Imp Maximianus. 1044 iu His Coss. .tenebrae fuerunt intcr
D Au. tr. p. 5 et 6. Cos5. diem, et eo anno levati sunt Con-
/*„.,» ... Tiberianus n. stantius et Maximianus Caesares
Uoss' ... Dio Kal. Martii. Idaticus iu Fast. «.
. Boldett obs ad Ccemet p. 87. Petavius eclipsim solis fere lo-
Reland ex 1.6. C. de reb creditetc. talem colligit Carthagine die 15
Junius Tiberianus P.U. Maii h. 3. p. m.
Bellis undique orienlibus, Dio- Narseum Orienti bellum inlu-
cleiianus et MaximianusMedioiani lisse anno praecedenti creationem
deliberant de creandis Caesaribus CacsarumConslaiilii et Gal. Maxi-
ad lutelam imperii. Vid Pagium
niiani refert Euseb. in Chron. Sed
ad h. a. n. 5.
jam et bellum, et victoria, et
tfiuinplius Persicus praecesserat
anle annum 288. Vide supra. "
5005 Imp Diocleiianus Aug tr. p. 8 1044 C m . Caii 9 et 10. 292
21.8 et 9. Cos 4, imp 9. Imp Maximia- 1045 iv Vicloriam Carpicam per Gal. Biss.
C B nris Aug tr. pol 6 et 7. Cos 5. Maximianum relalam ad h. a. re-
fcrt Lydiatus.
Coss •" Hannibalianus.
... Asclepiodolus.
Fabret inscrip. p. 626. Relandex
1. 5. C. de divers rescript elc.
Claudius Marcellus P. U.
Consiantinus Chlorus Constan-
tini Magnipaler, et Cal Maximia-
nus h. a. Caesares creali. Baron
el Pagius ex hist ct numm.
5006 lmp Diocletianus Aug tr. p. 9 1045 0.267 CaiilOetll. 293
22.9 el 10. Cos v, imp x. Imp Maxi- 1046 IV DecennaliavotasoIuta:xx nun-
A mianus Aug tr. p. 7 et 8. Cos iv. et ciipata. Mediob.ex numm.l
'mD Di°c,el'anus Aug v. 268 Dioclelianus bellum jEgyptium
Coss i Achille debellato h. a. confecisse
.ImpMaximianusAug.iv.
Fleelvood ex inscript ad lacum sci ibilur a Lydiato ; ilemque Na-
Constantiaead ann 295, in sylloge balhaeos finibus motos ad Nilum
pag 117. iraditxisse : el consilium inire cce-
Allectus, occiso socio Carausio, pissc de persequcndis Chrislianis.
imperium in Brilannias tenet.
Vide Pag ad ann 296, n. 5. "*'""
1046 i Caiilletl2. 294
5007 Imp. Biocletianus Aug. tr. pot. Diocleliani prima pqrsecutiopar-
1047 n
25,10 10etll.Cos.v.Imp. xlrop.Maxi- licularis citra edicla. Vide Bencini
G mianus Aug. tr. p. 8 et 9. Cos. iv.
nolas in Caio infra, qui ad
,,u>ss. Fl. Val. Const. Chlo. Caes.
G Gal Yal Maxiini# Caes. hunc, vel ad praecedenlem annum
SpOn. pag.'99. Miscell. ex lap. Decennalium refert ex Eusebio,
PATROL.CXXVII. 19
587 AD ANASTASIUMPROLEG0MENA EDIT. ROM.-VATIC. 588
Anni ImperatoretfContulesRomanorum, Anni \ Anni Christianorum, Judworum el fini- Anni
Per. res geslw, el documenla. U.C. Olymp. timorum populorum, Ponlifices, Mrm
Jul. ante et Reget, ret gestmet documenta. Christi.
tecycli. post
®2) Palil.
in Villa Burghesia. Reland. I. 6. Dioclelianum se adorari ut Deum
C. de jur. et facti ignor., elc. jussisse, et gemmas in vestibus
Acyndinus P. U. calceamentisque adhibuissc, quod
Diocletianus adversus Bastar- Pagius coufirmat ad ann. 301,
nu. Z.
nas, Carpos, et Sarmalas rebelles
Galerium Maximianum mittit. Pa-
gius ad h. a. n. 4, ex ldatio.
n Caii 12. Marcellini 1. 295
5008 Imp. Diocletianus Aug. tr. pot. 1047
24.11 11 et 12. Cos. v. Imp. x. Imp. Ma- 1048 III Caius martyrium complet die x.
' Kal Maii, cnra sedisset ann vi,
F ximianus Aug. tr. pot. 9 et 10.
Cos. iv B mens IV, dies vni. Vide notas
- ^** • • • • Tuscus. pag 252. Sedes vacat usque ad
toss- .... Anulinus. diem xx Decembris.
Boldett. ad Coemel.p. 82. Gruter. His cots Carporum gens in Ro-
27, 3 et 58,4. Reland. ex 1.25. C. mania se tradidit. Idat. Erant po-
famil. erciscund., etc. pnli Carpi in Sarmalia Europasa
Aristobulus P. U. inter Carpatem montem, el Vis-
Fleelvood inseript.refert in Syl- tulam fluvium. Vide Gluver et
loge pag. 117, ad lacum Constan- Pag ad h. a. HARCELLINUS electus
tiae, ubi Diocletianus Aug. dicilur successor Caii ordinatur episeo-
tr. pot. xi. Imp. x. Cos. v, et Ma- pus die Dominica 22 Decembris:
ximianus tr. p. x. Imp. vm. Cos. ex qno tempore sedet ann vm,
: iv, uterque Pont. Max. Sarnial. mens n, dies xxv, usque ad xvi
Max. Persie. Max. Marlii anni 304. Vide notas ad
Caium.
50(19 Imp. Dioelctianus Aug. tr. pot. 104J8 G in Marcellini 1 et 2 296
25.12 12 el 13. Cos. iv, x Imp. Imp. 1049 iv Alexandria cum omni jEgypto Bist
FD Maximianus Aug. tr. p. 10 et 11. b. a.recepta juxta Eusebium, sexto
Cos. IV. anno postquam desciveral ad A-
rCoss.
,. lmP- Diocletianus Aug. vi. chilleum. V. Pagium ad h. a. n. 6,
FJ ValConstanliusChlorus qui et bellum Persicum h. a.
Cacs.ii. renovalum refert, transmisso in-
Fleelvood ex lap. Tingitano in de Galerio Caesarc. Vide Pag ad
Afriea relulit hos Coss. in Syl- ann 297, n. 4.
loge p. 8, n. 3. Reland. ex 1.11.
C. Gregor. tit. incert. add. 1. 5.
C. comm. ulr.judic.
Castiut Dion. P. U.
Allectus a Constantio et Ascle-
piodolo mari lerraque viclus inter- 4
fectusque est. Ita Britannia post D
decennium a rebellione Carausii
rccepta. V. Pagium ad ann. 296,
num. 6.
5010 Imp. Dioclelianus Aug. tr. p. 13, 1049 Olym. Marcellini2 et 5. 297
26.13 14. Cos. 4. Imp. x. Imp. Maximia- 1050 268 His coss victi Persae, ait ldatius,
C nus Aug. tr. p. 11, 12. Cos. v. iv et cum eo Petavius, et Pagius, qui
lmp. ix et x. el el Chronici Alexandrini testimo-
f«,»
^ 088, l,nP- Maximianus Aug. v. 269 nium addit.
Gal. Val. Maxim. Caes. u Jo. Malala in sna Chronogra-
L. 3, C. si a non compel. jud. pbia memorat moles ingentium
Retand. acdificiorumAnliochiaeconstruclas
Mraniut [Panviuio Afraniut] a Diocleiiano tendente ad beJlum
Annibatianut P. U. Persicum: et eo beHo confecto,
589 CHRONOL.CONSUL. ET CJES. ROM., ETC. 590
Anni Imperatores, Consules Romano- ' Anni A Anni Chrislianorum, Judmornm et fitii- Anni
[Per. rum, retgeslw, et documenla. U. C. Olym. timorum populorum,Ponlificet, Mrm
Jul. ante et Reges, res gestm et documenta. Chritti.
et eutii. post
9> Palil.
caslrapassim per confiniaexslrucla
Juxttt Lksgoms a Conslanlino fuitse a Diocletiano ab Mgyplo
Cwtare ix miltia Alemannorum ttsque ad fines Perskos, collocatis
emta. Euseb. Vide Pag. ad ann. ibi limilaneis militibus, el ducibus
297, n. 5. perprov. eonslilutit, qui castra,
elc., cuttodirent.
5011 Imp. Diocletianus Aug. tr. pot. 1050 i Marcellini'3el4. 298
27, 14 14,15. Cos. 6. Imp. ilmp. Maxi- 1051 n Velurius militimmagister Chris-
B mianus Aug. tr. p. 12,13. Cos. 5. tianot militet persequitur, paula-
Imp. x. lim ex illo tempore persecutione
Fauslus n. adversum nos incipiente. Euseb in
****' *. •. Anicius
fVcc
SeverusGallus. B Cliron juxta edit Pontaci. Vide
Boldet. ad Coemet. pag. 87. Pagium ad ann 297, n. 6 et ad
Reland. ex I. 21. C. de pacti.s. h. a. 298,-n. 2.
, Arlorius Maximus P. U. Arnobius scribit adversus Gen-
Thermm Diocletianm Romm fa- tes, nt lib 2 ipse testatur anno U.
ctm, et Maximianm Carthagine. C. 1050. VidePagiiim adann302,
Euseb. juxta edit. Pontaci. Vide n. 14.
Pag ad ann. 298, nn. 3.
5012 Imp. Diocletianus Augtr. p. 15, 1051 n Marcellirii 4 et 5. 299
28, 15 16. Cos 7. lmp x. Imp Maximia- 1052 iii EcclesiacHierosolyraitanaevige-
A nus Aug tr. p. 13, 14. Cos 6. simum h. a. praefuisseHermionem,
Imp x. et Anliochiaedecimumnonum Ty-
Coss 'mP Diocletianus Aug vn. rannum, et Alexandriae sextum
Imp Maximianus Aug vi. decimum episcopum ordinatum
L. 22 et 23. C. de pact. post Theonam h. a. fuisse Petrum
Aniciut Fauttut P. U, C scribit Euseb in Cbron ej'usdem
Hit Cos VictiMarcomanni. Ida- edit.
tius in Fast et Eutrop. Vide
Pag. ad h. a. n. 2. Hoc anno
thermas Mediolani, palatium A-
quilaeae,el Brixiae, et amphilhea-
trum Veroriaeconditum exislimari )
scribit Lydialus. Sed antiquiora i
haec poslremi aedificiafateri nc-
cesse est.
5013 Imp Diocletianus Aug tr. p. 16, 1052 III Marcellini 5 et 6. - 300
1, 16 17. Imp x. Imp Maximianus Aug 1053 IV Auctor historiae Patriarcharum Biss
G F tr. p. 14, 15. Cos 6. Imp x. Coptitarum tradit h. a. Theonam
Fl. Val Constanlius Chlo- obiisse, episcopum Alexandri-
rL0SS rns Caesm. num, Jubm octavo, die Mercurii
C. Gal Val Maximianus D [seu 3. Januarii, quo feriam quaf-
Caesar. m.
tam occurrisse Pagius observatad
Gothofred lib iv. Antiq hist pag h. a. n. 5] et S. Petrum succes-
234 ex anliquo lap apud Meiaur
sisse triennio ante persecutionem
in agro Forosempron et in alio
ex Eusebio confirmat Pagius:
Romaereperlo.
Reiand ex 1.24, et 25. G. de pa-
clis, etc.
Pompeiut Faustinus P. U.
His temporibus claruerunt Spar- Otymp
269
tianus, Capitoliuus, Lampridius, >v
Gallicanus , Pollio, et Vopiscus et
5014 histLydiat. 270
2, 17 Imp Diocletianus Aug tr. p. 17, 1055 l Marcellini 6 et 7. 501
E 18. Cos7. Impx. ImpMaximianus 1054 Meleliani schismalis cpocham
591 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 5S2
Anni Imperaloret, Contulet Romqno- Anni A 'Airoi Chrtttianorum, Judworttm et fini- Anni
Per. rum, ret gestw,el documenta. V. C. Olymp. timorum populorum, Ponliftces, Mrm
Jul. anleel Reget, ret qestwet documenta. Chritti.
et cyeti. post
®J> Patil.
Aug tr. p. 15, 16, Cos 6. Imp x huie anno alligandam colligit Pa-
T. Fl. Poslhumius Titia- gius ex Epistola Encyclica S. Ana-
Coss nus II. stasii eontra Arianos: quem vide
Nepotianus ad ann. 306, n. 24.
Panvin ex vet lap et Grul 312,9.
Fabrett Inscript p. 208.
His Coss Mtiut Didnysiut P. U.
5015 Imp Dioclelianus Aug tr. p. 18, 1054 i MarceHini7 et 8. 302
3, 18 19, Cos 7. ImplO. Imp Maxi- 1055 u Dioclefianusex triumpho Per-
D "mianus Aug tr. p. 16,17. Cos 6. sico Romae aclo hiemalum re-
Imp 10. _ dieris in Bithyniara incitatus a
Fl. Val Constanlitrs Caesar Maximiano, quem mater contra
Coss C. Gal Val Maximianu* Christianos inflammaverat, et sen-
Caesar IV. lenliis judicum, el responso Apol-
L. SC.de jur et fast ignor Fasli liuis Milesii, perseculionem ad-
versus Christianos decernit in an-
Anonym iv. sec et ejusd aetatis
de P. U. num proximum. Ex Laclant de
Nummut Tutcut P. U. mort persecutor. Vide Pagium ad
Constantii eiGalMaximiani Cae- ann302, n. 3. ,
sarura Decennalia celebr Diocle-
tianus et Maximianus Romam ... j v
reversi trtumphantes ingrediun-
"tur. Mediob ex num Lydiatus,
aliique : mox redit hiemalum in n Marcellini8 et 9. 3C3
Bithyniam Diocl. III PERSECUTIO DECIHA ECCLESl^E.
5016 Inip DioclelianusAug tr. p. 19, 1055
1056 Ab Augustis Senibus Nicome-
4,19 20, cos 8, imp 10, imp Maximia-
C nus Aug tr. p. 17, 18, cos 7, diae propositum edictum die Ter-
imp 10. muialium, h. e. vu Kal Martias
Diocletianoocties, Maximianose-
^f, Imp Dioclelianus Aug vrii.
lmp Maxiiiiianus Aug vn, pties coss [Laclant] et niense Mar-
L. 28. C. de pact. tio in diebus Paschae Ecclesioe
Tiberianut P.U. subversae sunt secundum Antio-
' Vicennalia principum Romaeee- clienos anno 551. [Euseb.] quibns
lebrala Mediobarb ex Lactant et aslipulalur Idalius his coss. In
uummis. edicto legebatur: Utomnet ubique
Eccletiarum anlittitet vincli in
carcerem truderentur. Euseb hist
! lib VIII, c. 6.
5017 Imp Diocletianus Aug tr. p. 20, 1056 III Marcellini 9, Marcelli 1. Perse- 504
5,1 cos 9 , imp 10, imp Maximia- 1057 I) iv culionis 2; Bitt
BA nus Aug tr. p. 18, cos 8, imp 10. Marccllinus cum sedisset annis
8, mens 2, dieb 25, martyrium
r^0** Imp Dioclelianus Aug ix.
Imp Maximianus Aug vm. complet die 16. Martii h. a. quo a
L. 24, C. de donationib etc Re- Passione Dominica recte compu -
land. lantur anni 276, minus dieb 9.
Aradius Rufinut P. U. Vide notas pag 257 et 258.
Ravennae consul procedit Dio MARCELLUS eligitur successor et
clelianus. Mediob ex Lact. Vide ordinaturepiscopus die.Domin21.
• etiam Pagium h. a. num 2. Maii, ex qua sedit usque ad diem
His coss Diocleiianus purpuram 16. Januarii anni 210, anaos v,
Nicomediae, Maximianus Medio- >nens vn, diesxxv. Vide notas ad
lani deponunt abdicato imperio, Marcellum.
ut in notis pag 258, juxla Euse-
595 CHRONOL. CQNSUL. ET CJES. ROM., ETC- 59*
Anni Imperatores, Contulet Romano- Anni A Anni Chrittianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, ret geitm, et documenta. U. C. Olymp. timorumpoputorum,Pontificet, Mrm
Jul. anle Reget, res gestw et documenta. Chritth
et cycli. et post
Palil.
bium, Idacium, et Zonaram, juxta.
Caecilium Lactantium anno pro-
xime consequenli. Vide Pag.
5018 Abdicato imperio, Augusli se- 1057 Olymp. Mareellil,el2.Perseculronis3. 305
6,2 nes Diocletianus et Maximianus 1058 270 Bit temporibut Galeriut impe-
G purpuram cum deposuissent, CON- iv raior atperum et immitem, contra
STASTICS Chlorus et MAXIMIANUS et vero Conttanlius mitem et be-
Gal. Augusti esse coeperunt, Cav 271 nignum te prmbuit. Lydiat ad.
sares vero creati Severus et Ma- i h. a.
ximinus [Daia]. Idatius ad aun
praeced.
Caecil Lactant ad hunc annum B
Kal Maii.VidePagium adann 504.
Praef. Urbi PosthumiusTilianus
prid. Idus Febr.
Impp Caes Fl. Val Constantius
et Gal Val Maximianus Augg.
Fl. Val Constanlius Cacsar
Coss Galv' mox Au8 v'
Val Maximianus Caesar
v, mox Aug v.
L. 10, C. de juret facli ignoretc
Reland.
His coss.
5019 Imp Caes Fl. Val Constanlius 1058 Marcelli 2, ct 3. Pcrscculio- 506.
1,5 Aug tr. p. 13,14, cos 6, Imp Caes 1059. nis 4.
F Gal Val Maximianus Aug tr. p. i Quarto pertecutiontt anno CON-,
r
14,15, cos 6, Imp 19. u STANTINUS regnare ortut. Euseb in
Aug vi. Chron.
uoss. Fl.ValConstanlius
r„0
Gal Yal Maxini A(|g T1 Gal Maximianus in Oriente Se-
Reland ex 1.10, C. de juris, ct verum Caesaremcreat. Vide nolas
facti ignor etc. ad Marcellum.
Anniut Anulinut P. U. 14 Ka- Scbisma Majorini in Afriea, et
lend Apr. Meletii in iEgypto ad h. a. rcfer-
His coss Eboraci in Britanuia tur a Pelavio.
defunctut ett Conttantiut [Chloriis]
el poslea levalut ett CONSTANTINOS
VHI.Kal Aug.
Fasti Idatio tribuli. .
1NITTUM IMPERH CONSTANTINI MAGNI.
Maxcntius usurpat imperium 25
Sept. n.
Ab hmc per annos sex diviso
inter plures Augustos iraperio, alii
fuere coss in ltalia ubi Maxentius
imperabat, alii in reliquo orbe
Romano. Vitle notas.
5020 Imp CaesEl. Val Conslanlinus 105» H Marcclli 3, ct 4. Persecutio- 307
8,4 Aug tr. p. 1, 2, cos Imp CaesGal 1060 ui nis 5.
£ Val Maxiraianus Aug tr. p. 15, SeverutCwtara MaximianoHtr
16, cos 6, imp 19. cuiio conanle resumere imperium
Cot in orbe Romanoexlra Italiam. inlerfecius esl sub mensemMaium.
rM>SS.M. Aur Val Maximianusix. Lydiat. ex Cbron Euseb. Vide ta-
Fl.ValConstanlinusCaesar.. mcn Pagium ad ann 306, n. 9, ex
Cos.in Ilalia tub Maxentio. Caecilio de morte persec cap 25».
595 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 596
Anni Imperatores, Contulet Romano- Anni A , Anni Christianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum, ret et
gettm, documenta. U. C. '
Juli Olymp. timorum poputorum, Poniificet, Mm
ante Reget, res gettm et documenta. Christi,
et eyeli. et post
«U> Palil.
Pott vi. Consulatum Conslantii ea nitidius exponentem et suis
et Maximiani. Vide notas. temporibus assignanteffl, contesti-
Justejus Terlullus P. V. vi Kal bus nummis, cum MediobAtexan-
Septemb. der Africae Tyrannus Mediob.
Constanlinus Asancum et Gai- Licinius Carnuti in Pannonia 3.
sonem Francorum reges iriler Id. Nov a Gal Maximiano consors
Saxones et AJamannos captos in- Imperii factus. Pag n. 14, et
terficit, et Fausta Maximiani Mediob.
Herculii filia uxore Treviris du-
eta, Auguslus appellatnr. Zosi-
mus, et ex eo Lydiatus duplex
initium imperii Conslantini b. a. 1
B
distinguens, el Maxentii. Sed vide
Pag ad ann 306, nu. 9, et seq. III Marcelli4et5. Persecuiionis 6. 308
5021 ImpConstantinusAugtr.p. 2,3, 1060 IV Sex Augusti h. a. fuerunt Her- Bist.
9, 5 ex die 25 Julii, cos imp 4. 1061 euleus , Galeriut, Constanlinm,,
DC Imp Gal Maximian tr.p. 16,17, Maximinus, Maxentiut et Lici-
ex die 21 April cos VIIimp 19 coss niut. Vide Pag. ad annum 307
quos DD. NN. Aug jusserint. n. vi
Coss Maximia. Herculeus Aug x. Die Dominica 25 Maii ordinalur
lmp Gal Maximianus Aug vu.
In orbe Rom seu Deeieset Masci- episcbpus Eusebius, ut vicarius
sit Marcelli, ex quo tempore ad
mianus. diem morlis 17 Augusti anni se-
ln ItaJia Maxentius Aug et Ro- cundi posl consulatum x et vii,
mulus.
seu Christi 210 sunt anni n mens.
Statius Rufin. P. V. ex d. vn II dies xxv in picturis S. Paiili
KalAug. "...'< ^
Ex Urbe a Maxenlio filio fuga- signati. Vide rioias ad Marcellum.
tur Maximianus Herculeus paler.
Mediob et Pag ad h. a. n. v. cx
Lactanlio.
JJruteros, Vangiones, Alaman-
nos,TubantesConsiantinus)vincit.
Mediob.
Imp Constantinus Aug tr. p. 3, 1061 Olymp. Marcelli 5 et 6. Persecutionis 7. 509
5022 4 ex die 25, Julii cos imp 4. 1062 271 In Orienle persecutio saevit. Re-
10.6 Imp Gal Maximianus Aug tr. pot iv ferl Eusebius lib. vm liist. c. 25.
B 17,18cosvnimp 19. e(272. Urbem integram in Phrygia ob
Coss extra ltaliam in orbe Christianam fidem essc delatam.
Romano. Petav. ad h. a.
Post consutalumx et vu Herculei
el Gal. D
In Italia sub Maxenlio Maxen-
tius u et Romulus n.
Auretius Hermogenes P. U. ex
Kalend Novembr.
Maximianus Herculeus ilerum
apud Constantinum deposita pur-
pura regias opes oblinet. Medio-
bard.
8023 Imp Conslantinus Aug tr. p. 4 1062 i Marcelli 6. Persecutionis 8. Eu- 310
11.7 et 5 ex die 35 Julii cos hnp 5 et 1063 II sebii et Melcbiadis l.
A imp Gal Maxhnianas Aug tr. p. 18 Marcellus martyrium consum-
19 ex d. 21 April coss 7 imp. matdie xvi Januarii qua colilur
Coss extra Ilaliam in orbe Ro- cum sedisset ann. v mens. VIIdies
mano. xxv. Vide notas ad Marcellum.
S»7 CHRONOL. CONSUL. ET CJES.; ROM., ETC. 598
Anni Imperaloret, Consules Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. rum, res gettm, et documenta. U. C. Olymp. timorum nopulorum, Pontificet, Mrm
Jul. ante et Reget, ret gestm et documenla. t"
el cycli. post Pal.

II post consulatum x et vu EUSEBIUS, qui fuerat vicarius,


Herc et Gal. successor eligilur in Paschale die
Coss in Italia sub Maxent. Ma- 2 Aprilis : et paulo post, die sci-
xentius 111solus. licet 17 Aug. obit juxla Catalog.
Rufinut VolusianutP. U. ex d. V Liber. cum sedisset m. iv dies 16
KalNov. ex eodem Calalogo et ab ordina-
MaximianusConstanlino genero tione episcopi anni n mens. u
insidiatur, perFauslam deprehen- diesxxv. Videnotas ad Eusebium.
ditur, et Massiliaenecatur. Euseb MELCHIADES ab Eusebio ordi-
et cxteri hist. natus episcopus 4 Junii die Domi-
B nica, et vicarius conslilulus, post
ejus obitum eligitur pontifex Ro-
manus. Videnotas ad Melchiadem.

5024 Imp Constanlinus Aug tr. p. 5 1065 II Melchiadis 1 et 2. Perseculio- 311


12.8 el 6 ex die 25 Julii cos imp 5 et 1064 III nis 9.
G imp Gal Maxiraianus Aug tr. p. Galerius Maximianus consum-
19, 20 ex d. 21 apr cosvm. ptis genitalibus pestilenti vulnere
Coss extra Italiam in orbe Ro- est exslinctus , cum paulo ante
mano. quam moreretur persccutionem
Galer Maximianus Aug vm. Ex edicto compressisset: in quo Trib.
Cassiodoro addit collegam Lici- pot. xx appellatur, et Cos. vm.
nium Card Noris. Euseb. VIIIhist. cap. 17. Pelavius.
Romae mens Septsub Maxent. Sardicae id evenisse docet Pagius
Rufinus Volusianus et Eusebius C ad h. a num. xu. Maximianus ac
Pagh. a. n. 1. Licinius provincias Galerii demOr-
V. Kal Novemb. Junius Flavta- tui inter se parliunlur. Ibi num.
nut P. U. xiv et seq.
Alexander Africae tyrannus a Circa hunc annum persecutio
Rufio Volusiano praefpraeforii per finem accepit in Africa. Yide no-
Maxentium cum exercitu misso tas ubi supra.
victus, captus, et interfectus est.
Mediobet Pagius ad h. a. nu. 22.
Constantinns parat bellum contra
Maxentium.
5025 Imp Constanlinus Aug tr. p. 6 1064 IH Metchiadis 2 et 3. Persccutio- 312
et 7 ex d. 25 Julii coss :i imp vi, 1065 iv nis 10. Biss.
43.9
e E vn, VIII, ix, x. Mediobet Lydiat. Salutare crucis signum ccelitus
Imp Licinius Aug tr. p. 1 el 2, ostensura Constanlino pracnuiitium
v victoriac, quam de Maxentio in
ex 21 April cos n.
Tiberim delurbalo reporlat. Eu-
f. w Conslanlinus Aug n. seb. Lactan. el Baluz. in nolis ad
Licinius Aug n.
In O. R. cos RomaeMaxentiusIV eumdem, cum Pagio ad h. a.
solus Maximianus n, Picenlius u n. iv.
inOriente. PAXNOSTRIS A CONSTANTINO RED-
Vales et Reland ex legibus. DITA.
Pr. Ur. Aradiut Rufinut. vi Eusebius in Chron. Ante
Kal. Novembris Anniut Anultnm hanc tamen dum Romae adhuc
III Kal. Decembris. Aradiut Rufi- saeviret persecutio sub Maxentio
nut iterum P. U. die Dominica 10 Februarii a Mel-
Victis Maxentii ducibus apud chiade papa ordinalur episcopus
Segusiom, Auguslam Taurinorum, SILVESTER vicarins futiirus. Vide
ac bis ad Vcronam, ac tandcm v notas ubi supra. Es ijua di« ad diem
&>9 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEBIT. ROM.-YATIC. COO
Anni Imperatores, Consutes Romano- Anni A* Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum,resgestm,el documenta. U.C.
Jul. anle et Olymp. limorum populorum, Poniifices, Mrm
el cycli. . postPal. Reges, res gestm et documenta. Christi.
®j>
Kal. Novembris Maxentio Aug. obilus ejusdem 51 Decembris anni
ad Pontem Milvium, Constantinus o55 flimiitanni xxni mens. x dies
HAXIHUS dicilur, et Africara, misso xx episcopatus, ipsi attributi in
capile Maxentii, recnperat. Mediob. Pict. S. Pauli. Videnolas u.bi.supra.
ex num. et hist.
5026 Imp. ConslantinnsAug. tr. p. 7 0/.272 Melchiadis 3 et 4. 313
14,10 et 8 ex die 25 Jtilii Cos. m, Imp. iv Synodus Romana celebrata m
D. x et xi. et 275 dorao Faustae in Lalerariis contra
Imp. Licinius Aug. tr. p. 2 et i Donatistas|, praesidenle Melchiade
3, Cos. in. die 2 Oclobr. Vide nolas ubi supra
ex epislola S. Augustini.
Imp. Constantinus Maxi- 1065. JJ
Coss. raus Aug. III. 1066 Maximinusconlra Licinium et
Imp. Licinius Aug. m. Conslantinum e Syria movens ,
Reland. ex 1. 3 C. si contra jus pacla Jovi Cbristiani nominis cx-
v utilil. public. et ex legibus plu- slinclione si victor evasisset, oc-
ribus Codicis Thcodos. cursu Licinii, ad preces Deo sum-
His Coss. vi Id. Seplembris. mo fundendasper Angelum edocti,
Rufus Volusianus P. U. fugatur extra Europam Kal Maii:
Constanlinus ex Italia reversus Et iterato praeliovincitur ad Cy-
Francos fundit, el Germaniam va- balim vin. Id Octobr. Viclores
stat. Mediob. ex num. et hist. Constantinus et Licinius ediclura
Maximinusa Conslantino et Li- secundum PACIS ECCLESIJEpromul-
cinio victus veneno sumpto, tru- gant Mediolani. Vide Baron. Me-
cidataque tyrannorum slirpe suas diob.etprse caeleris Pagium ex
parles secula, nocentem spiritum Lactanlio de mort persecut singula
delestabili genere mortis efflavit. G suo ordine recensenlem ad hunc
Caeciliusde mort. persec. Vkle annum num 4 et seq.
Pagium ad annum 314, n. vi et xn.
5027 lmp. Constanlinus Aug. tr. p. I Melchiadis4. SILVESTRI I. 511
45, M 8 el 9 ex die 25 Julii Cos. m, Imp. II Melchiadesobit depositus dieiv.
C. xi el xu. Idus Januarii in Callisti, ut in
Imp. Licinius Aug. tr. p. 3 et 1066 opusc quarti saeculiin prolegomen ,
4 ex die 21 Aprilis Cos. m. 1067 et iri vetusto lapide. Tiluli S. Sil-
C. Cejonius Rufus Volusia- ;• vestri in capite consignalur, cuin
Coss. nus II. sedisset ab ordinalione episcopali,
Arianus. qua vicarius, qua pontifex ann ni,
Gruter. 28, 5 et 587, 5; Spon. mens vn dies vn. fcVide nolas
Miscell. p. 90, etc, et leges apud ubi supra.
Reland. ut 1.8 C. de judiciis, etc. SYLVESTER jam ordinatus epi-
Rufius Volusianus P. U. ex 15 scopus in fine persecutionis anno
Kal. Sept. 212dieDominiclO.Febr.,cumhoe
Felici hac cpocliaPACIS REDDIT/E anno sedes vacasset dies xvi [ ut
GIIRISTIANIS per ilerata edicta Con- in catalog et bibliolh] nempe ad
slanlini Maximi et Licinii, perse- diem 25. Januar die 26 eligitur
cutoribus Ecclesiaejusto Dei judi- successor, el Dominica proxime
cio, subversis, eorumque stirpe consectita 51. Januarii collocalur
delela claudendam esse duciinus in throno sedis apostolicae, quara
fausle chronologiamhtijusce tomi: tenet annis xximensxi.in catalogo
de qua epoclia ita scribil Pagius Liberiano expressis usque ad 51
ad hunc aniuim 514 n. xm : i Vi- Decembr Constantioet Albinocoss
cto anno 513 Maxiraino, institula [nempe ad diem supremam anni
celeberrima epocha a PACE ECCLE- 335. JErx, Christi omnium chro-
SI.EREDDITA detinita. Ejus memi- nologorum consensu ad eumdem
nerc Euscbius in Chronico, et au- annum pertinenlibus ] ct ab ordi-
m CIIRONOL. CONSUL. ET C/ES. ROM., ETC. 602
Anm. Imperalores , Consulcs Rotnano- Anni. A Annt CUristianorum, Judworum et ftni- Annt
Per. runi, res gestm, et documenia. U.C.
J"l- arite et Olymp. limorum populorum, Poniifices, Mrw
Reges, res gestw et documenta. Christi.
eicycli. p0St pa/.

clor chronici Alexandrini, dum de natione episcopali numerat ann


Conslantii Augusti Conslanlii M. xxui, mens x, dies xx in picturis.
filii morle loquitur. Dedicataepo- S. Pauli praeservatos. Vide notas
stea Eccjesiae per singulas urbes, ad Silvestrum.
et convenlus episcoporum habili, Synodus Arelatensis celebrata,
ut habel Eusebius lib. x, cap. 3. > nec non Ancyrana, et Neocaesa-
Videndus quoqne cardinalis Baro- riensis. Petavius ad hunc annum:
nius ad bunc annura num. vn, nbi et card Baronius ad eunidera.
ex Eusebio decrela memoral pro
Christianis edila ante exitum vi-
taea Maximino. B

CHRONOLOGIA

AD TOM. II EDIT. ROM.-YATIC.

A sanclo Sylveslro adsanctum Gregorium Magnum.

Anni Imperatores , Consules Romano- Anni Anni Chrislianorum, Judwqrum et fini- Anni
Per. rum,resgeslw,et documenta. 'U.C. Otymp. timorumpoj.ulorum, Ponlifices, Mm
Jul. anle et Reges, res gestm et documenta. Christi.
et Ind. post Pal.
Ci
5027 Imp Constanlinus Aug tr. p; 8 1066 Olym.^ Mclchiadis4. SILVESTRI primus. 314;
Cycl et 9 ex die 25 Julii cos ui Imp xi ante 273 Mclchiades obil deposilus die iv.
©15 etxii." Pntil i ld. Januar.
$) 11 Imp Licintus Aug tr. p. 7 et 8 1067 et ex SVLVESTEReleclus successor
Lit ex die 21 Aprilis cos ni. posl diebus post vacationem sedis apost..
Dom C. Cejonius Rufus Volu- Pa/i/ mslivis dierum 16 (ut in catalogis et
C Coss sianus. n. Bibliolh.) die 31 Januarii Domi-
Indict . .. Anianus. nica in cathedra Romana consli- .
ii Gruter 28, 5 et 387 5 Spon
tuitur, quam lenet annis 21, .
et ex Miscel 99 et leges apud Reland mens. 11, in calalogo Liberiano
Kal ut I. 8, C. de judiciis, etc
expressis usque ad diem 51 De-
Sept Idem Rufus, seu Rufius Volu- cembr. 555. Conslanlto et Albino
iii sianus praef Urhi ex xm Kal coss. - ••i
Sept in Latereiilo Bucheriano : Synodus Arelatensis bis coss.
quem cos ileruin Pagius putavit celebrala est, necnon Ancyrana,
ex male transcripto lapide apud et Neocaesariensis. Baronius, et
Spon 2 76 in horlis Justinianis, Pelavius ad hunc annum
ubi non legitur ITERUM, sed legi-
tur ET FRVM. Donalislae in Africa damnati.
Chronicon Paschale deducit ln- S. Aug. ep. 68 et 162.
diclionum initium ex Sept prae- Maximinus rupto foedere hel-
cedenti Constantino ni et Licinio lum Licinio inferens exuitur ca-
ni consulibus, quem annum vo- stris, ac vix e manibus hostium
cat vm Conatantini, sed cseieri, elapsus in Asiam se cum recepis-
et nos anno solido ante. His igilur set ineunte vere apud Tarsnm
coss Volusiano et Aniano Kal ja- obit. lnde imperium Licinii 'in
nuarii labitur nobis Indiclio n Asia post Marlium mensera nume-
usque ad Kal Sept et ex KaJ randum probat Norisius confir-
Sep xordium ducit Indiclio m. maiis sciilenliam Baronit diss. -
603 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 604
Anm Imperatores, Consules Romano- * Anni A Anni Christianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rum,resgeslw, eldocumenla. U.C. ~ Olymp. timorum populorum, Poniifices, Mrm
Jui. anteet Reges, res gestm et documenta. Christi,
tt lnd. post Pal.

Vide Petavium in chronol el Iib xi, de duobus nummis Dioclet. et


cap 11. Licinii pag. 64 et seqq.
Constantinus Mediolani Con-
stantiam sororem Licinio uxorem
tradit.
5028 Imp Constantinus Aug tr. p. 9 1067 il Sylvestri 1 et 2. 315
(3) 16 et 10 cos iv imp xu et xm. 1068 III Constantinus Licinium bello Ia-
% 12 Imp. Licinius Aug tr. p. 8 et cessitum prselioque victum ad Ci-
B 9. cos iv balas oppidum inferiorisPannoniae
lndict Imp Fl. Val Conslantinus dievm. Id. Octobr. et iterum in
III r„c« AuS IV- . , Mardiensibus campis, Ulyrico
iv u Fl. Val Licinianus Li- J

Imp multat, seplemdecim illius pro-
cin Aug IV. vincias cum Rhaetia et Pannonia
L. 1, Cod Theod de divers re- suo imperio adjiciens. Licinio
scriptis, et aliae plures apud Re- permisit Asiam et Orient. Dioece-
land. sim una cum Thracia, Moesiami-
Prsef Urbe ex die xm Kal Sept nori, ac Scylhia Europaea. Yide
Vettius Rufinus. Noris. de num. Licin. cap. 2, pag.
Laterc Bucherianus iv sseculi. 68. Lydialum et Petavium.
5029 III Sylvestri 2 et 3. 316
Imp Constanlinus Aug tr. p. 10 1068
et 11, cos ivlmp xni. iv Arius in traclatibus ad popu.um
©17 1069
haeresim spargens deprehensus
@ 13 Imp Licinius Aug tr. p. 9 et
AG est: cum eodem lempore Collu-
10, cos iv.
Indict ... Sabinus. thus Alexandriaepresbyler doctri-
r.ea
uoss ...
iv et v Rufinus. nae quoque suse virus inslillaret.
L1, C. T,beodde pact 'et trans , Petavius ex Epiphanio haeres.
C LXIX.
etc apud Reland.
Praef Urbi Ovinius Gatlicanus Caacilianus coram Constaniino
pr. Non Ang Lalerc Buchcr. purgatus, et Donatistaein exsilium
Hoc anno Decennalia Imperii missi. Pagius num. xvn, cum
Constaniini M. soluta et nuncu- Norisio.
pata xx. Romae die vni Kal Aug
in Oriente vero Decennalia Li-
cinii ex xx die m. Id. Novembr.
Noris de 2. Nummis pag 70, 75
et 76.
B030 . Imp. Constantinus Aug. tr. p. 1069 Olym Sylvestri annus 3 et 4. 317
© 18 11,12, cos. iv, imp. xm. 1070 273 His Coss levati tres Caesares,
% 14 Imp. Licinius Aug. tr. p. 16, IV Crispus.Licinius, ct Constanlinus
F. 11, cos. iv. et Kal Martii Idalius. Et probat No-
Jndict. Ovinius Gallicanus. _ 274 risius ex aliis docum, pag 84, de
r™s' ] i
v Seplimus Bassus. duobus nummis Diocl el Licinii.
et vi. L. 1, c. Theod. ad 5, c. Clau- Solis Eclipsis digit 7, Paris die
dian, etc. Plures aliae apud Re- xx Decembris Petav ex Idatio (qui
land. Vide etiam du Cange Famil. ad coss sequentes reluiil) et ex
Byzant. pag. 47, vi. aliis script. Sed vide anno seq.
Praefectus Urbi Septimius Bas-
sus ex Idib. Maii Lalerc. Bucher.
Vide Noris. de num. Licinii p. 85.
5051 Imp. Conslantinus Aug. tr. p. 1070 i Sylves'ri ann 4 et 5. 318
019 12 et 15, cos. iv, imp. xm. 1071 n Alexander episc Alexandrinus
<g)15 Imp. Licinius Aug. tr. p. 7, Arium ejicit, qui in Palaeslinam
E. 12, cos. IV. abiens omnia permiscet Petav ex
Indict. r Imperalor Licinius Ang. v. Socr Sev el Epiph.
vi-vn Crispus Caesar. Metrophanes Byzanlii episco-
605 CHRONOL.CONSUL. ET CJES. ROM., ETC. 606
Anni Imperatores, Consules Romano- Anni A Anm Chrittianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum,res gestw,et documenia. U.C. Olymp. timorum populorum, Pontificet, Mrm
Jut. anle et Reges, res gestmet documenta. Chritti.
et lnd. post Palil.
h. 9. C. de judiciis, et aliis pus cum sedissel annos tres, sub-
pluribus apud Reland. stituendum sibi Curavit Alexan-
Praef. Urbi Julius Castiut Yice drum. Hic enim sedit ann 23 ut
sac. judicans Seplimiut Battus auctor est Socrates lib n, cap 4,
Praef. Urbi repressus est Lalerc. Sozom, lib m, c. 3. Petavius.
Bucher. Eclipsira solis tr. a. refert Ida-
tius. Vide Valesium in notis ad
Euseb de vita Consl lib n, c. 6.
Crispus a Lactantio in Divinis lit-
teris eruditur Euseb.
5032 Imp. Constantinus t.ug'. tr. p. 1071 ii Silveslri ann 5 et 6. 319
(520 13etl4,cos. iv, imp. 13,14,15. 1072 P ui PhilogonioAntiochenocpiscopo
<§ 16 16,17. mortuo succedit Paulinus Petav
D. Imp. Licinius Aug. tr. p. 12 et ex Niceph chron.
Indict. 13, cos. v. Licinius perseculionem adver-
vn Pn«e lmP' Conslanlinus Aug. v. sus Chrisiianos instituit, in qua
vin uobs- Licinius Caesar. Theodorus dux insignis marly-
L. 2, c. Theod. de divers. re-
rium subit. Ex ejus aclis ap. Sur.
script. et aliaeapud Reland. Noris de 2 nura Licinii, elc. p. 90.
Praef. Urbi Kal. Sept. Val.
Christianos de palatio suo pellit,
Maximut Basilius Latere Bucher.
et concilta celebrare prohibet.
Crispus Caesar contra Aleman- Petavius ex Eusebio de vita
nos feliciter bellum geriu Petavius
Const lib i, c. 44, 45.
ex Panegyr. Nazar. ad ann. seqq.
Conslantinus Sarmatas Maeoli-
E contra Mediobardus ad annum
dis accolas Istrum transgressos
praecedentera babet : Crispus
Caesar rebellantes Francos insigni , caedit,mox eosdem in regionesua
' victoria domat fundilus vincit occiso eorum rege
Rausimodo. Ibi ex Zozimi, lib n.
Idem contra aruspices rescribit,
1.1 et 2, Cod.de malefetdeCleric
immunil, I. 2, Cod. de Episc
5033 Imp. Constanlinus Aug. tr. p. 1072 lii Silvestri ann 6 et 7. 320
© 21 14 et 15, cos. vi, imp. xvn. 1073 IV Chrnn Pascbale bis coss faclas
917 Imp. Licinius Aug. tr. p. 13, passim dedicationes Christiana-
14, cos. v. rum ecclesiarum indicat.
CB f. Imp Constantinus Aug vi. Constanlinus pcenas contra or-
ndict Conslanlinus Caesar.
bos et caelibes latas sustulit 1. 1
vni L 2, C. de assessoribus, el do-
C. de infirm. pcen. caelib.Petavius.
ix mest et aliae apud Reland
Praef Urbi Valerius Mdximut.
Lalerc Bucher D
5034 lmp Conslantinus Aug tr p 15 1073 Oiym Silvestri ann 7,8. 321
Q 22 et 16, cos vi imp xvn 1074 274 Circa hoc lempus videlur refe-
(§) 18 Imp Licinius Aug tr p . 14, IV rendus baptismus una cum matre
15 cos v et S. Helena et liberis ac domeslicis
A r^088 Crispus CaesarH. 275 pluribus a Constantino Augusto
Indict Constantius Caesar n. i Romaeperceptus,ipsisadminislra-
ix et x L 3, Cod de Fer et aliae apud tus perB. Silveslrum papam ex his
quaeproluiimus in notis ad Sylve-
strum, ex Jo. Malala, et ex chrono-
grapho vetustiori apud eumdem.
His coss Constantihus Aug dc
observ. diei Dominicaeedit, 1. 5,
Cod de Feriis.
Synodus n Alexandrma conlra
007 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.^VATlC. 608
Anni Imperatores, Consules Romano- Anni A Anni Chrisiianorum, Judworum et fini- . Anni
Per. rum, res geslm, ei documenla. U. £. Olymp. timorum populorum, Ponlifices, Mfm
Jnt. anlecl ,, Reges, res gestm el documenUi. Chriiti.
et Ind. postPu.il.
Relandum de quibus vide Pagium Aiiiim celebrata ex allatis
ad bunc annum. per Pagium ad ann 3131 n. V
Conslanlinus quindecennalibus et seqq,
iniperii votis hoc anno absoJulis
vicennalia nuncupavit die 25 Julii.
Noris ex Nazario et Idatio et
nummis in dissertat de 2 nuin.
Licinii, etc. pag. 75.
Tabella aenea ap. Fabrelt In-
scrtpt p. 564, n. xvn, et alia in
Musaeo Strozzio et plures apud
Grul 562. B
"
5055 Imp Consiantinus Aug tr. p. 16 1074 i Sylvesiri ann 8 ct 9. 322
@ 25 et 17, cOsvi, imp xvil. 1075 u Bellum Licinio a Constaniino
Q) 19 Imp Licinius Aug tr. p. 15 et M.indictum. Apparaius bellici hinc
G 16, cos v, imp m. inde. Licinius Hadriannpoli sub-
Indict f, Petronius Probianus. sistit. Crispus a patre Constanti-
x Anicius Julianus. no socius adliibctur. expeditionis.
et xi Gruter p. 564|, 1, et 1. 1, C. Hbrmisdas e regio Persarum
Theod de constit princip aliaeqite
sangnine ad Constantinum confu-
apud Reland. gite carcere liberatus mirouxoris
Proef Urbi Valerius Maximus, invenlo. Zonaras, lib u, cap27.
Lalerc Bucher.
5056 Imp Constantinus Aug tr. p. 17, 1075 n Sylvestri ann 9 et 16. 523
lii Licinius cum Conslantino con-
@ 21 et 18, cos vi, imp xvn et xvm, 1076
© 1 xix fligit, et viclus terra, marique
F Imp Licinius Aug tr. p. 16 et fugalur prifno Byzantium , mox
^ Chalcedonem(ubi Marlianum Ca3-
Jndict 17, cos v, imp. m.
*' sarem creal) landem Nicomediam;
el xn uoss .• .• Severus.
rn«
Rufinus. se recepit. Zosimus lib n, cap 26i
Gruler p. 209,2, et 1. 9, C. de Constanlinus sanctionem edit
re milit aliaeque apud Reland. contra diversarum religionum lio-
Praef. Urbi.Lwcer Verianus Idib mines, qui clericos ad lustrorum
Sept. sacrificia celebranda compelle-
rent 1. v. Cod de Eccl et ler»
Pelavius.
in Sylvestri ann 10 et 11. 324
[5057 lrap Constantinus Aug tr. p. 18 1076
lv Licinius a Constantino Nicome-
Q 25 et 19, cos vi, imp xix, xx, xxi. 1077
diae obsessus se urbemque victori
2) 2 lmp Licinius Aug lr. p. 17 et
E D 18, cos v, imp m. dedit, el purpuram exuit anno im-
Indict r Crispus Caesar m. perii sibi a Galerio delali 18.
xn Constanlius Caesar m. j. Asialici vero xi. Noris diss de 2,
et Gruter 562, n. 1, et Tomassin numra Lic, pag 101. Paulo post
xin de tess hosp cap 3. occidilur Licinius, et anle hunc
L. 16, C. de Decurion et aliae Martinianus. Zosimus lib n,c. 28.
apud Reland. Paulino Antiocheno episcopo
Praef Urbi Lucerius Verlnus. mortuo agitur de subrogando Eu-
Lalerc Buclier. sebio Caesariensi. Sed Etislalliius '
Calvis ex Sozom eclipsim solis calholicus , et laudatus antistes
refert. eligitur. Petav ex Euseb et Tbeo-
5058 dorelol. i,cap 7.
A) 26 Imp Constantinus Aug tr. p. 19 1077 Olymp. Sylveslri ann 11 et 12. 325
0 3 et 20, coss vi, imp xxi. 1078 275 Synodus Nicaenaa 318. Patri-
C r„. . . Paulinus. IV bus celebrata Fidei symbolum as-
uos . . Julianus. et
Indict serit, de Paschalis feslo decernit,
xuic/xiv L. 1. c. Thcod dc usuris, et 276 el conlra Ariuin judicaus ejushae-
609 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM., ETC. 610
Anni Imperatoret, Contnlet Romano-' Anni A A»n« Chrislianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, ret getlm, et documenla. U.C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices, Mrm
Jul. ame et Reges, res gesiw et documenta. Chrisii
et Ind. postPal.

aliacapud Reland. Pagius ex libel- i resim damnat. Coepit xm Kal Jul.


lo de Praef Urbi coss nomina col- et absoluta est vni Kal Sept.
ligil: Anicius Paulinut, et Ani- Sylvesler missis ad se concilii
cius Julianus. decretis coacta Romae synodo-
Praef Urbi Acitius Severus La- probavit quse in illogesta fueranfe
terc Buch concilii Nicaeniepocha Baron ad h. a. n. 171 et 199, et
signalur anno Alexandri 636, no- Pelavitis sub finem synodi Nicae-
no die mensis Haziran ex Josepho nae. Conslanlinus M. Vicennalia
^Egyplio. Noris de epoch Syro- Nicomediaeceiebravit.Euseb lib iv,
maced diss 3, cap 4, et^Florenli- cap 11, hist et in chron et de vita
nus in nolis ad Marlyrol die 25 H Constlib ni, cap 14.
Decembris.
5059 Imp Conslantinus Aug tr. p. 1078 i Sylvestri 12 et 13. ,326
@ 27 20 et 21, cos vn, imp xxi. 1079 II S. Alexander episcopus Ale-
£) 4 Impcrator Constantinus xandrinus obit die 26 Febr. Vide
B Coss Aug VII. Baronium et Noris hist Pelag.,
Indicl Consianlius Caesar. cap 2, pag 8. Succedit Athaaasius.
xiv L. 3, C. de pact pignor etc aliae . Vide Petav.
el xv apud Reland.
Crispus Caesarob snspicionem
Praef Urbi Aniciut Julianut. incestaeconsuetudinis cum nover-
Lalcrc Buchcr. ca insons occidiiur. Vide Baron
et auctores ab eo productos ad
ann 324, n. v. et seqq.
Eodem anno Licinius Jun. Lici-
nii Aug f. interemplus esl. Euseb
£< et Zosimus lib u.
In Perside contra Chrislianos
gravis perseculio a Sapore com-
movetur. Petavius ex Theophane
et Cedreno.
Constantinus conlra haereticos
diversarum sectarum plures leges
sancit. Vide Baron n. 16, et seq
ejus hortatu S. Helena mater Je-
rosolymam profecla multas basi-
licas conslruit, et crucem Dorai-
nicam reperit. lbi. n. 31, 42, etc
el Jo. Malala lib xm, pag 5.
5040 Imp Constanlinus Aug tr. p. 21 1079 n Sylvestri 13 el 14. 327
et 22. 1080 . III Arius, qui hacresim hactenus
" dissimularat, per Eusebium Nico-
@ 28 Coss vn. Imp xxi.
® 5 rn« "F1-Caesarius. mediensem Alexandriam redire
L0SS ....Maximus. molitur. Sed nec isle, nec impe-
A Vclus inscriptio apud Boldett rator id ab Athanasio extorquefe
Jndict de coemel pag79, n. 4, licet leges potuit. Ex Alhanas Apol. 11,
xv a Relaudo productae signentur Petavius h. a.
et i Constantino et Maximo ut 1. 18, Evangelium Indis per Frumen-
C. de appellat et 1. 2, c Tlieod de tium Tyrium imporlatur, qui ab
faraii hercisc. Constantino Cms V, Alhanasio episcopus illisdatus est.
et MaximoCoss corrigendae ex la- Rufinus lib i, c 9, Socrates lib i,
pid Boldelli. c. 15, Theodorel et Sozom ap.
Fl. Caesario, et Maximo Coss. Pelav ibi.
Praef Urbi AniciusJulianus. . Eodem tempore, Iberi Chri-
Lat. Buch. sliahae cujusdam capliv» opera
«H AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. «IS>
Anni Imperatores, Consules Romano- Anm A Annt Christianorum, Judmorum et fini- Anni.
Per. rum, res gestm,et documenta. U.C. Olymp. timorum populorum, Ponlifices, Mrm
Jul. ante et Reges, res gesiw et documenta. Christi.
etlnd. postPalil

Hoc fere tempore S. Helena, Chrisli fidem suscipiunt. Ibi.


maler Constantini ocluagenaria
inter filii ac nepotum complexus
pie obiit 18 Aug sepulta via La-
vicana in ccemet SS. Petri et
Marcellini. Vide Euseb lib m Vi-
tae Const cap 46 et 47.
in Sylvestri 14 et 15. 328
5041 Imp Constanlinus Aug tr. p. 22 1080
el 23, Cos VII,imp xxi el XXII. 1081 iv Athanasius dioecesim suam lu-
' @1
Velus inscriplio Parmae et alia slrans Ischyram in Mareotide pro
Q 6
G F Pataviifelatae a Panvinio in Fast _ episcopo se gerentem dejicit qui
lndict Grulero, pag 159 ; Noris. de 2 ad Meletianos confugit. Athan
i et ii'' numm. pag. 72. Apol. In ea peregrinatione SS.
D. N. IMP. CAES. Anlonium, et Pachomium invisit.
CONSTANTINO. P. F. Pctavius ex S. Ath.
VICTORI. AVG. PONT. Circa hoc tempus Constanlinus
MAXIMOTRIBVN. Byzanlii silum opportunitatemque
POTESTAT. XXIII. IMP. conlemplalus instaurare ac muni-
XXII. COS. VII. PP. re aggreditur, ibique sedem im-
PRO COS., etc. perii constiluere. Pelav et Zosim
,.toss„ .... Januarius. lib II.
....Justus. Constantinus Teifalos, et Go-
Remes class xx, n. CCLVIet thos vincit, et Danubio pontem
1.1 de agricol et censit apud Re- lapideum imponit. Mediobardus
land cum aliis ibi. ex chron Alexaudrino et nummis
_ inscriptis, victoria Golhica.
5042 Imp Constantinus Aug tr. p. 23 1081 Olymp. Sylvestri 15 et 16. 329
(?) 2 et 24, Cos vm, imp xxn. 1082 276 Constanlinus praecipuae nobili-
(§) 7 Imp Constant Aug vm. iv tatis viros ex Urbe Roma aliisque
rn„
^0*5 Conslanlinus CaesarIV. et 277 civitatibus ad frequcntandam Ur-
E L. 15, C. Theod de appellat i bem suam vocat. Castella, praesi-
Indict aliaeque ap. Relandum. dia, militesque limitaneos in ripis
II Praef urbi Publicius Optatianus Danubii constilutos [exitio impe-
et III vn, Id. Sept et ex vm Id. Octobr. rii Romani propediem id futurum]
Petronius Probianus. removit. Lydiatus ex Zosimi hi-
Laterc Bucher. storia lib n, cap 34, 35, Eusebio
aliisque, quibus adde Jo. Mala-
lam.
5043 Imp ConstanlinusAug tr. p. 24 1682 i Sylvestri 16 et 17. 330
0 5 el 25, Cos vin, Imp xxn. 1085 u His coss Constantinopolis dedi-
1) cata est v Idus Maias Idatius, et
ooss ....
® 8 rn.c Gallicanus.
.... Symmachus. Jo. Malala p. n, pag 5, qui annus
D Boldett. ccemet pag 79, et 385', dicitur a Malala Airx Anlioch
Indict ex vet inscript et Spon pag 125, CCCLXXVIII, et ab auctore chron
lii Reines., pag 599, quam inscript. Pasch ccci, post Christi Domini
et iv vide inlegruii; apud Meurs in Ma- Ascensionem in coelum Feria H,
crob Saturnal lib v, cap 1, et le- indict III, a Roma condila 1080.
ge 3 et 4, C. fin regund aliisque Iisdem coss ait Lydiatus (non
apud Reland. sequcntibus, ut Onuphrius et Gol-
zius aliique statuerunt) Constan-
tinus inslituta nova forma irape-
rii provinciarum, et magistra-
", &?'
:,;* tuum, et exerciluum pro duobus
prcef Practorio quatuor inslituit
613 CHRONOL. CONSUL. ET CJES. ROM., ETC. <Hi
Anni Imperatoret, Consules Romano- Anni A Anni Chrittianorum, Judwomm et fini- Anni
Per. rum, ret gettm, el documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Poniificet, Mrm
Jul. ante et Reget ret gettm et documenta. Christi.
et Ihd. pottPal.
descriptos a Zosimo lib n, c. 33,
cum singulorum potestalis fini-
bus. Vide et Pagium ad ann 352.
5044 PraefUrbi Petronius Probianut. 4085 H Sylvestri 17 et 18. 331
(v> 4 Imp Constanlinus Aug tr. p. 25, 1084 III MeletianiEusebio Nicomediensi
<§>9 et 26, Cos vm, Imp xxn. auctore falsa quaedam crimina
C .r D. . . Bassus. impingunt Alhanasio confracli ca-
Indicl ... Ablavius» licis, et Arsenii occisi. Petav. ex
iv * Vet inscript ap. Boldelt de Socrat i, c. xx, Sozom n, c. xxu.
et v ccemet p. 85, et 273, el 1.2, C. Ediclo Constantini Gentilium
de litigiosis,etc, aliaequeapud Re- templa eversa sunt. Ibi ex Hiero-
" landum.
p nymi chron. et Theoph quibus
Praef Urbi Anicius Paulinut pr. adde Jo. Malalam parle n, pag 3
Id. Apr. et 10 et A A aPagio memoralosad
ann 355, n iv.
5045 ImpConstanlinusAugtr.p. 26, 1084 III Sylvestri 18 et 19. 532
© 5 ct 27, Cos VIII, Imp xxn, xxm. 1085 iv ConstanlinuscontraGolhosim-
® 10 r„cc. . . . Pacatianus.
B A uoss . . . Hilarianus. ploranlibus Sarmatis auxilium tu-
JiL Itaque per Constantinum cen-
'ndict. L. 3, C. Theod de inofliclestam
tum prope millia fame el frigore
v et aliae apud Rcland.
el vi exslincta sunt. Tunc etobsides ac-
PraefectUrbi Aniciut Paulinut.
Laierc Bucher. cepit, el inter eos Ariarici regis
filiura. AnonymusYalesianusapud
Petavium et Pagium ad h. a. cui
suffragantur ldatius et Hierony-
mus in chron ibi.
5046 Imp Conslanlinus Aug tr. p. 1085 C Olymp. Sylveslri 19 et 20. 355
© 6 27, el 28, Cos vm, Imp xxm. 1086 277 His coss levatus est Constans
® H r™c ^ 88 F1- Val ,ul Dalmatius iv die VIII Kal Januar. Idatius h. a.
G .. . Zenophilus. et Caesar designatus. .Vidc Noris de
lndict L. 23, C. de administ lulorum, 278 nunirri Licinii pag 77.
vi et aliae-apudReland. i Coss hujus anni in chron Pa-
el vn Pr. Urbi Publiciut Optatianut schali luxati, et confusi cum coss
vn, Id. April per dies 32, Cejoniut anni praecedentiset consequentis.
Jutianut Kemeniut p. v, vi, Id.
Maias.
Lalerc Buch.
5047 Imp Constantinus Aug tr. p.28, 1086 i Sylveslri20et 21. 334
© 7 et 29, Cos vin, Imp xxni. 1087 n In causa Athanasii episcopi Ty-
$ 12] L. Ranius Acontius Opta- rum convenire jussi, et ulbasili-
F Coss . .. tus. cam Jerosolymis dedicarent. So-
Anicius PauJinus.
n crat Jib i, c xx quae dedicata
Indict Vet inscript ap. Gruler 463, 3,
est 17 Septchron Pasch Sarmata-
vii et 4, el apud Boissard parle III, rum servos a dominis quibus rc-
et vin pag 103. Gudianae apud Fleel-
bellaverant pulsos Constanlinus
vood p. 120, et 142, et Reland h. libenler accipit: et amplius ccc u.
a. ubi et 1.15, C. de testam mi-
lit et aliaeplures his Coss signatae. per Thraciam, Scylhiam, Mace-
Praef Urbi Aniciut Paulinut v, doniam, Ilaliam dividit. Anonym
Idat Hieronym chron apud Peta-
Kalend Martii.
vium : a quo eliam.
6048 ni Eclipsis soIisRomaeh. 11, 17
© 8 post med noct die 17 Julii refer-
m 13 tur ex Firmico lib i, c. xi, di-
E gil 10 1/2.
Indict Imp Constantinus Aug tr. 1087 ii Silvestri 21 et 22. 335
vni et ix p. 29 et 50,' Cos vm, lmp xxin] 1088 III His coss signatur epislola Ma-
615 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. R®«.-VATIC. 616
Annt j Imperatoret, Consulcs Romano- Anni A Anni Cnris'tjS0korum,Judmorumet fini- Anni
Per. rum, res gestm el documenta. ,U. C. Olympi timdriim populorum, Ponlifices, Mrm_
jjul. * anteet Reget, res geslm el documenta. Cliristi.
et Ind. posl Patil.

reoticorum tomo n Concil Gen p.


ruoss ... Julius Constantius. 458, nempe Julio Constantio illu-
Cejonius Rufius Albinus. i ' s.rissimo
patricio (ratre religiotit-
Vetus inscriplio Capitolina a simi Contlantini Aug et Rufino
Grulerpag 387, el a Schelestralio Albino clarissimis die X mensis
edita Antiq Eccl tomo I, compulat Tlwt. Reland.
ad hunc consulem Cejonium Ru- His coss Julio Conslanlio et Al-
fiumAIbinunipostCaesariana lem- bino (quos male transcripsilAma-
pora annos CCCLXXXI, nempe ab iiuensis Malalaeitlo el Albino pro
anno46, ante aeram Christi com- -Jutio et Albino exprimens pag 4)
munem : unde colligit recte con- acrae Aiiliochenae585 digriilatem
stilufum in stia (et noslra) chro- B comitalus secundi Antioebiaecon-
nologia hunc Consutatum. Vide cessilConstanlinus: tibiRufinum
nolas ad Sylvestrum His Coss reliquit praefecl a quo conslrucla
signantur 1. 15, Cod de delalori- basilica.
bus, aliaequeapud Relandum. His coss S Sylvester papa die
Praefurbi Rufius Albinus HIKal 51 Decembris sancto fine complet
Januar cujus inscriptio legitur in ponlificatus suiannosxxi etmen-
pluribus pouderibus , necnon iu ses xi ab acra Enlhronismi post
marm apudGruter pag 587,ut su- electionem die 51 Januar numera-
pra. tos in catalogo Libcriano.et annos
Constanlini Tricemialia edita XXIII,menses x, dies xx ab ordi-
vmKal Aug Conslanlinopoli: qui nalione episcopali suscepta quau-
Constantem filiura Augustum di- do eligebatur vicariusa Melchiade
cit, el Dalmatiura fratris sui fi- die Dominica x Feb 512 signalos
lium Caesaremcreat vm Kal Oct. in piclura basilicae S Pauli. Vide
Hannabalianum vero regem con- G nostras nolas ad Sylvestruin.
stituitap.CacsareamSyriae. Cbron
Pasch.
5049 Imp Conslantinus Aug tr. p. 1088 ui S. MARCUS sedit ex die 18. Ja- 336
© 9 50 et 31, coss vm, imp xxin. 1089 IV nuar, obiit Nonis Oclobr li. a.
® i* mens vm d. xx. die Dominica 18.
D C toss •. •. •. Nepolianus.
r«„.
Facundus. Januarii (feslo Calhedrae S. Pelri
Indict L. 5, c. Theod de sponsalib et Romauaeex dictis per nos supra in
IX aliaeapud Reland. serie Rom. Pont. et in notis ad S.
el x Fl. Popillius Nepotianus in Petrum collocatur Marcus in sede
nummis apud Tristan et Medio- Romana successor Silveslri, cujus
bard inscribilur is, qui post cae- fuerat vicarius. Unde in catal Li-
dem Conslantis imperator a factio- ber dicilur sedisse menses 8. dies
sis dictus anno 550, die 28, occi- xx. [ ex 18 Jauuarii ad 6. Octobr
siis fuit. h. a. ] et in picluris Basil S. Pauli
Praef urbi Rufius Albinus. "
legitur sedisse [ qua vicarius, sci-
Conslantini xxx Romaecelehrari licct qua pontifex ] ann n, mens
debuerant ex diclis per card No- vni dics xxi. Videnotas ad S. Mar-
ris de 2 numm Licin elc p. 75, sed cum.
per ejus absentiam edita h. a. In synodo Constant deponi-
non leguntur in Occid. ttir MarcelliisAncyranus, el exsu-
fare jubetur S. Ailianasius. Vide

5050 Olijm notas ad S. Marcum


©10 Imp Conslantinus Auguslus tr. 1089 278 JULIUSordinatus episcopus liis 337
@ 15 p. 31, coss vin, imp xxm, die 1090 iv Coss [ ex catal Liber ] die Domi-
B xi Kal Junii obit prope Nicome- et nica 6. Febr sedil ann xv. mens
Indict diam. Chron Pascli et Socral lib 279 n, dies vi, usque ad Coss anni 352
x et xi n, etc i Couslaniium v, "et Const Gallum
€17 CHRONOL. A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M. 618
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Christianorum,Judmorumet finiti- Anni
Per. rum, res gestm ei documenta. U'.G. Olymp. morum populorum , Pomificet, Mrm
Jul. ante et Reges, res geslw et documenta. Christi.
et Ind. postPalil.

liivisum miperium mler Con- CaesVide notas infra a.J Julium.


slanlini liberos. Constantino'Jun Dum in Persas expeditionem
natu niaximo obtigit Gallia, Con- molilur Constantinus diem obit.
stanii Ilalia , AJrica , Illyricum, Sapor Persarum rex Mesopola-
et Ponlo-Euxino finilima, et Afri- miam invaserat Nisibin populatu-
cae quidquid ad Carthaginem per- rus, quam cum'per dies 63 obse-
tinet communia cum Conslaniino. disset, disperitta oppugnatione re-
Constanlio autem Asia oriens, cessit. Chron Pascb.
jEgyptus. Zosimus lib 2 cap 39 Dalmatius Caesaret HannabaJia-
nusnobilissimi tilulo donatus et
uoss •'Fabius
rnc= •'• Felicianus.
Tilianus. ;
JJ Regis a Constaiilino propter agna-
Vetus inscript in ccem S Her- lionis reverenliam. Zosim Jib 2,
metis in Prolegom. cap 29. Sed brevi pccisi sunt a
L. 2, c Theod de contrah empt. Conslantio. Romae Concilium a
et aliaeapud Reland. Julio Papa celebratum, in qtio Ni-
'Fabius Titianus coss ordina- cseni Concilii Acta probata sunt
rius dicitur in vet Iap Mus 'Alba- ct boeresisAriana daninata. Peta-
ni, et praef Urbi iterum [nempe viusex Baronio n. LXVH,etlsi
ann550et 551]. dorus Mercator ex hist Tripartita
Praef Urbi Valerius Proculus Setl vide Pagiura n. vin, ad h. a.
quiL. Aradius. Val Proculus apud Synodus Mediolancnsis in Cau-
Grttt 361, 1 ct 5t>2, 2 et Reines sa Pholini, praesentib. Legalis
p. 458. S. Sedis, bocannocelebrala. Vide
notas Pagii ad Julium.
5051 1 imppp CoesssFl Constantinus 1090 I Julii anri i et 2. 358
G ii Athanasiusa Constanlino Jun
© 11 Jun Aug tr. p. 1 et ex v Id. Sept 1081
cum litteris Alexandriam remis-
Q 16 tr. p. n, coss iv.
A 2 et FI Jul Constantius Aug Ir. sus magno cum honore ibidem
lndict p. i et ex v Id Sept.n coss. excepius est. Pclav et Tlieodoret
si 5et FIJuI Constans Auglr. p. i lib2, c. 1, et Alhan Apol 2
el xii et ex v Id. Sept n coss design. Conslantius expedilionem inPer-
• • • Ursus. sas suscipit et Antiochiaea S. Spi-
fw
toss ridione a morbo curalur. Ibi ex
... Polemius.
. Antiqutis Japis Mus nostri, qui Metaplir.
apud Boldettum de cceniet pag 85 Sapor Persarum Rcx Nisibin
et Mabill de re diplom t. 2 in fine acri obsidione premil 2 mensibus; .
et senat BOnarr de vitris ccemet sed a S. Jacobo Episcopo propul-
p. et ex 1. 2, c. Theod de conlrah satur. lbi ex Hieronymi chron
empt aliisque apud Relandum. Theodoreio et Jnliano.
Praef VrbiMmcilius Hilarianus. Anno imperii Constantis primo
)
D Lidorius ordinatur Episcopus se-
cundus Turoneiisiuin. Hic aedifi-
cavit Ecclesiam priraam intra Ur-
bem Turonicam S. Gregor Turon
lib x bisl Franc.
5052 Imppp Caesss'Fl. Constantinus 1091 ii Julii ann 2 et 3. 559
JunAug tr. p. 2et5, cos iv III Eusebius Nicomediensis, ejus-
© 12 1092 ;
@ 17 Conslantius Aug tr. p. 2et3, que fautores Legatos mitttint ad
G cos n. Constans Aug tr. p. 2 et Julinra, et Consiantinura, etCon-
Indict 3, cos. slanlem cum expostulalione ad-
xii r Imp Fl. Constanlius Aug n. versus Athanasium : qui ab ejus
el xii! IrapFI. ConstansAug. Legaiis confutali generale Conci-
L. 4, c Theod de Praetor et lium posliilant. Athanas Apol n
PATROL.CXXVII. 20
619 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 620
4«»« Imperalpre_t,Gonsules,Romanor\im,Anni A Anni Cttritlidnorum, Judmorum el finiii Anni
itv&i*,. res gestfer^eldocumehta." U\ £ Otymp. ntorum populorum, Pontifices, M-tm,'
JuV. dnie el Reges, res gettm et documenta. Chtiiti.
Ind. vostPalil.

Qnaesjtoir et aliaeapud Relandum. et ad Solitarios Petav. Vide nolas


Praef, Urbi Mmcilius Hilaria- ad-Julium.
nut. Synodus Rom in Causa Pbotini
Constantirii vota xv soluta, a Paglo refertur ad h. a. Vide
xx nuncupata. Vide Noris de 2, notas ibid.
numm p. 78.
5053 Imppp CaesssConstantinus Aug 1092 III Juiii sQm3 et 4. 540
tr. p. 3, 4, cos iv. 1093 iv Synodus in causa Alhariasii
Q 13
$ 18 ConstanliusAugtr.p.3,4, cosii. Roraaea Julio indicitur, atl lq'uarn
FE Constans Aug tr. p. 5 4, Cos u. Allianasiusacciirii,etRomaeanni,
Jndicl . Acyndinus
-¥rA. ,.. Aradius.Varelius m. vi, haesit.Tnterim Antonii Vi-
L. Pro- ?t
xiu tani pnbllcat. JuJii pap ep. apud
«1xiv , culus. Athanas Apol n. Petav.
Veiu§ inscript ex coem S. Her- Eusebius Caesariensis moriluf,
• melis. Vide Prolegom. utiridicat Socrales 1.2. c. 3. lbi.
L. 6, C. de Dilationibus,et aliae Alexander Constantinopolitanus
apud Relandum. Episc morilur, cura sedisset ann
Praef Urbi Fabius Tiltarius Jun 23. Succedit Paulus Orthodoxus;
Tertullus Vicdrius Lat Buch cod sedja Constanlio in exsilium pelli-
Tbeod Jib 9, t. 17, I. 1, cod Just tur. Substituilur Euseb. Nicorried
lib ?,.t 19, 1.2. Socr 1.2. cap 4. Sozom libr 3, c.
Conslantinus Jun a fratre Con- 4 Alhanas ad Sbl Eustatbius An-
stanle dissentiens ab ejusd militi- tiochenus per calumniam deponi-
bus in agro Aqiiilejeusi inlerftci- tur. Ibi
tur ad ni Kal Maias. Aurcl Vi-
ctor.
Zosimus narrat jubente Gon- C
stanle id patralum facinus, lib 2,
cap41.

5054 Impp Caess Constanlius Aug 1093 Otym Julii ann 4 et 5. 341
1094 279 Antioehiae dedicatio Dominici a
© 14 tr. p. 4 et 5, cos H. iv ConslanlinoM. cceptiet a Constan-
<§) 19 ElConslansAuglr. p.4,5,cosu
D .... Marceilinus et tio ahsoluti: qui adeial. ln Cqn-
riii.a
U0bs
Indict . . . Probinus. 280 cilio ibidem habito Alhanasius
xiv L. 6, c. Theod de Donalioni- exauctoratur, et in ejus locunt
et xv bus, et aliae apud Reland. obtrudifur Gregorfos Caippadttx.
. Praef Urbi AureliusCetsinus Lat Julius papa,.frustfa exspeciatis
Buch cpd Theodos lib 8, t. 12, L Eusebianis in Romana Syiiodo,
6, elc. Athanasium absolvit, qui Alexan-
Quinquennalia Constantis cele- driam proflciscilur. Socr et So-
brata. Constans ex ltalia in Pan- **' zom et Athanas de Synodis.
noniam redil. Franci, rupto foe- Pelav,
dcre. Rhenum transeunt, etGallias Pagius in notis pag 9, consi-
depopularilur. Mcdiob ex hist et gnat Synodum Rom. anno se-
numni. Idat ct Hieron chron. quenti, et hoc anno Sirmiensem.
5055 Impp Caess Constantius Aug 1094 i Julii ann 5, 6. 342
@ 15 tr. p. 5 et 6, cos m. 1095 n Gregorius Cappadox per Prae-
g) 1 Et Cons.tans Aug tr. p. 5 et 6, fectum Philargyrum Constantii
C COSH. jussu Alexandriam inlroducitur:
Indicl g Imp Constantius Aug m. ibiqueingens patrata caedes.Atha-
xv hnp Constans Aug n. nasius clam dilapsus Romam con-
et . L. 33 et 34, ci Theod de Jecu- fugit. Atjianas ad Orlhod Pelav.
rionibus, et aliaeapud Reland. Eusebins ex NicomedConstan-
Praef Urbi Ti. Lollianns Mavor- tinojp Episcopus obit. Catholict
621 CHRONOL. A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M. 622
An»i Imperatores,Consules,Romanorum, Anni A Anni Christianorum, Judworum et finiCt- Anni
Per. res gestm el documenla. V. C. Olymp. morum populorum Pontifices, Mrm
Jjtl. ante.et Reges, res gestw et documenta Christi.
et Ind. postPalil.

tius Kal Apr Lat Buch et Aco Ca- Paulura olim expulsum, Ariani
. tullinus Philomatius Prid Non Jul Macedonium subrogant. Hermo-
lbiet cod Tueod lib 16, t. 10, genes Dux Paulum jussu Con-
1.5. stanlii expellit. Is Roraam confugit
Fortasse legendum Fl. Lollia- cum aliis Calhol Episc expulsis.
nus Mavorlius cum Panvin ad an- Socrat 1. 2 c. x. Sozom 1. 5 c 5.
num 1094, et Acoulius Catulli- Macedonius ab Arianis eligitur
nus. Episc Constantinop in locum Eu-
sebii Nicomed ejusdem invasoris
defuncti. Vide nolas ad Julium.
5056 Impp Cacss Constanlinus Aug 1095 g II Julii 6, 7. 343
© 10 tr. p. 6, 7. Cos III. 1096 lii S. Paulusprimus Eremita mori-
# 2 Et Constans Aug tr. p. 6 el 7. turannos natuscxin,Hieronym in
B Cos II. ejus Vita.
lndict . f? uoss . . . Placidus. Apud Pcrsas dira in Chrislianos
i . . . Romultis. exorta persecutio, in qua Simon
ei n Vet Japis apud Boldett pag 82, Seleuciae et Clesiphontis episco-
coemet ex Grut 455, 4. Panvinius pus, Ustazanes eunuchorum prin-
exbibct. M. Marcius Memorius ceps, ac Tegis educalor, aliique
Furius Balburius Caecilius Placi- complures occisi sunt. Baron et
dus: et cum eo Coulelor ad ann Sozom et S. Hieronymus in chron.
594,jalium lapidera profert ubi Fl. Constans castra movit in Gal-
Pisidius Roraulus V. C. Praef liam adversus Francos; eosque
Urbi. gravissimo praelio devictos, reno-
Et 1.1. c Theodosde Lenon etc vato fcedere, in fines suosreverti
Praef Urbi Aco Catullinus Lat C coegit. Lydiat.
Buch.
5057 Impp Caess Constanlius Aug 1096 III Julii 7 et 8. 344,"
© 17 tr. p.7 et 8. Coss m. 1097 iv Aliud Antiochiae Concilium ab A-
® 5 Et Conslans Aug tr. p. 7 el 8. rianis celebralur : iu eoque nova
A G Cos n. fidei forma conscribitur caeteris
lndicl ruoss . . . Leonlius. prolixior, qnaeet Luciani rnarly-
H ... . Salluslius. ris titulo edita est. Sozoml. 3,
et C. Tlieod lib 8, t. 10, f. 2, cap 5, Athanas de Synodis. Euse-
n: el aliaeapud Reland. bianorum professio Romae reje-
PraefUrbi Aco Calullinussed iu. cta. Baron. PersecutioapudPer-
Id. April Quinlus Rusticus. Lat sas conlra Christianos saevit prae-
Buch. cipue in episcopos et clerum. Ibi.
Et antiqua pondera, et inscri- Acta aliquot raarlyrum hujus
ptiones M. N. cbron Paschale cy- aclatis habentur in codice Syro
cluin decennovennalem his coss P vi seculi in Bibl Vat illato anno
exorditur secundum Romanos, 1717, scripto anno 563.
Syros, Macedones, et jEgyptios.
5058 Impp CaessConsianlius Aug tr. 1097 Olymp Julii 7 et 8.
© 18 p. 8et9, cosm. 1098 280 Constanlius in Mesopolamia ad-
% 4 Et Constans Aug tr. p. 8 et 9, iv versus Saporem regem Persarum
F cos n. et excubat: et in Seleucia Syriac ad
Indict r„„
^* . . . Amanlius 281 Tigrim sila magnis impensis por-
iii . . . Albinus. i umstruit.LydiatuscxTheophane.
et Grut 566, 7, et C. Tbeod lib
Pagius in epislola Hypal p. 254,
IV 10,1.10,1. 7, aliaequeIeges apud ad coss sequentes differt cum Hie-
leland.
Praef Urhi Q. Rusticus et m. • ronymo in chron.
Non Jul Probinus. Lat Buch. Gallus et Julianus Conslantii
Par.vinius nomcn secundi Con- Conslanlini M. fralris filii h. a.
623 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 624
Anni Imperatores, Consutes, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum el finiti- Anni
Per. Jul. rum, res gestmet documenla. U. C. Olymp. morum populorum Pontifices, Mrm
e'. Ind. ante et Reges, ret gestw et documenia. ChrisH.
postPalil.

sulis supplendum putat Cejonius clerici facti sunt. Pelav ex Gregor


Rufius Albinus ex vel inscripl. Nazianz orat in Jut.
5059 i Julii ann 9 et 10. 346
Impp CaessConslanlius Aug tr. 1098 n Hic annus in Aclis ConciJiiCo-
© 19 p. 9 et 10, cos iv. 109? loniensis dicitur : Post consula-
<f) 5 . Et Conslans Aug (r. p. 9 et 10,
E cos III. ; luin Amanlii et Albini, et in Lat
Indict Buch.
r Imp Constanlius Ang iv.
IVel v Imp Constans Aug ui. Alhanasius [Apol 1] accilus a
L. 4, C. Theod de bonis vacan- Conslante Mediolanumde convo-
tibus, et aliae apud Reland. cando Sardicensi concilio fit cer-
Praef Urbi Probinus et vn. Kal _ lior. Petav qui refert etiam ecli-
Januar Placidus Lal Buch. a ^ psim solis Constantinoooli 6 Jun
h. 6 m. n. dig 8.
5060 *
Impp Caess Constantius Aug tr. 1099 n Julii ann 10 et 11. 347
(?) 20 p. 10 elll,cosiv. 1100 III Sardicensis Synodus 'ceiebrala
® 6 Et Conslans Aug lr. p. 10 et his coss cui inlerfuerunt 370
D II , cos ni. episcopi plerique calholicl. In ea
Indict c . . . Rufinus Occid. absolulus est Aihanasius. Aiiani
v ... Eusebius Orient. cpiscopi inde dclapsi conciliabu-
et vi L. un C. Theod de bonis milit lttm cogunt Philippis, in quo de
ci aliac apud Reland. abolendavoce consubstanlialis de-
Vel Iap ap. March de Aug refert cernunt. Pelav ex S. Iliiario Socr
Fl. Rufinum cos vi. Kal Man. et Sozom. Vide notas infra ad
Praef Urbi Pladdus, el pr. Id. iuJium.
lun Limeiiius Praef Praclorio et
Urbi. Lat Buch.
5061 Impp Caess Constanlius Aug tr. 1100 C III Juliiannll et 12. 348
(?> 21 p. 11 etl2, cosiv.. 1101 iv Bellum Persicum nocturnum
(§) 7 Et Constans Aug tr. p. 11 et 12, apud Singaram. Ex novem gravis-
C B cos ni. simis Conslanlii praeliis conlra
r*„„ El... Pbilippus.
Coss Persas nulltim gravius fuit, in quo
Fl... Salia certam vicloriam amisit mililum
vi Gruter, p. 1161, 1, Reines. slolidilale. Nisibis obsessa, Biza-
et VII pag 568. Aringh Rora subt t. 2, bdae,etAmida caplae.Hleronym in
p. 519. Panvin habet sallea. Cod cbron.
Theodlibx, t. 1,1. 6. Quadragcsimus Maximus post
Praef. Urbi Ulpius Limenius ' BtacariumJcrosolymorum Episco-
Pracf Prcelor et Urbi. Laterc Bu- pus moritur.Postquem Ecclesiam
cher Ariani iuvadunt: id esl Cyrillus,
Eclipsis Solis 9 Oclobr Fer 1, Eiilycliius, elc. Ibi in cbron Hie-
sub horam diei secundam digil 6. ronym Concil Carlhagin 1 sub
Pelav ex Theoph " Gralo Episcopo.
5062 Imp Caess Constantius Aug tr. 1101 Olym Julii anu 12 ct 15 349
(?) 22 p. 12 el 15, cos iv. 1102 281 Constantiusfralrislitierisminis-
(§) 8 Et Constans Aug tr. p. 12 et 15, iv quc compulsus Alhanasiura ad
A cos III- et sese evocal, poslquam Gregorius
Indict . rn« • • • Limenius. 282 ab Alexandrinis occisus est: et
^0 . . • Catulinus
vii I Antiochiam ad se venientem beni-
et VIII Boldett coemet p. 81, n. 4. et
gne excipil. Quin el omnia con-
C. Theod, 1. 59, de Decurionibus tra ipsum acta aboleri inssit : et
aliisque apud Reland. Alexandriam cumbonore remittit.
Praef Urbi Limenius Praef Praet Petav ex Theodoret lib 2. c. 12
et Urbi. Cessaverunl Praefecturae el Socrat lib 2cap 1.
dics XLIa die 6. ld. April usque
in xv. Kal Jun xiv, Kal Jun. Her-
625 CURONOL. A S. SYLVKSTRO AD S. GREG. M. 626
Awni Imperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Christidnorum, Judworum el fini- Anni
Per. nm, res geslm et documenla. U. C. Olymp. timcrum popnlorum Ponlifices, Mrm
Jul. anle el Reges, res gestm et documenta. Christi
el lnd. post Palil.

5063 mogenes Praef Praet. et Urbi. La-


(D 23 tercBuch.
£} 9 Impp Caess Constaniius Aug tr. 1102 i Julii ann 15 et 14. 58
G p. 15 et 14, cos. iv. 1105 n Conslanlius Vetramonem in
lndict EtConstansAuglr. p. 15, cosjm, Pannonia aputl Sirmium regno
vm qtii conspiraiione Ducum Magnen- exuil. Et conlraMagnenliiTyran-
et ix tii, Chresii, et Marcellini, manu nidem arma susceplurus Fl. Con-
' Gaisonis inlerficitiirpaulo anle Kal -4':- stantium Gallum pairueleni suum
Marlii. Heleue in Galliis. Ex Zo- Caesarem creat, eique sororem
simolib2. suam Constanliam uxorem dal,ct
Coss. Ser§*us'. . g Orientis impcrium adminislran-
.. . Nignnianus. dum tradit dum ipse conlra Ma-
L. 4, c. Theod de re milit et gnenlitim in Occidenlem proficis-
aliae apudReland. ciliir.panvinexViclore.Eolropio,
Fabreltlnscriptp. 665, habet ex Socrale, Zosimo, et chron S.
vet lap Ft. Anicioet Nigtiniano. Hieron.
Pr. Praet et Urbi Hermogenes Athanasio per Hierosolymam
et ni. Kal Maft Fabius Titianus lendenle, Alexandriam Synodus rt
P. U. Lat Bucb. ibidem celebralur. Petav ex So-
Occiso Constante MAGNENTIUS crat el Sozom.
ap. Auguslodunum linper inva- Ursacius et Valens pcenilen-
sit xv Kal Febr c't duos fratrcs liam professi Romac supplices Ju-
Decenliumel Desiderium Caesares lio Papacpfierunt libellospoeniten-
creal. VViranioquoqiie in Panno- tiae. Vide notas infra ad Juliuin.
nia Kal Maii : RomaeNEPOTIANUS
III Non Jtin ex Idacio, quem Ma- C
gnentius 28 Iniperii die opprimit.
5064 Imp Caes Conslanlins Ang tr. 1105 li Juliil4ell5. 531
(?) 24 p. 14 et 15, cos IVet Constanlius 1104 lii Constanlius in lialiam contra
# 10 Gallus Cagsar. Magneniiuniprofcctus Gallum Cae-
F Posl consulatum Sergii et Ni- sarem cpmra Persas in Orien-
Indicl griniani seu in lyrannide tem cxpedit. Lydiat ct Amiuian
ix Coss in Galliis, Magnenlius Aug. Marcellel Pelavius ex Viclore,
el x Africa, ltalia. FI. Gaiso. Eiilropio, Zosimo, elc.
Nam ob lumultus belJicos nemo Synodus habita Sirmii, in qua
auctoritate Conslanlii consula-, Pliolinus dainnatur agente polis-
tum inivit. Panvin ex Socrat simum Basilio Ancyrae Episcopo,
lib. xi, c. 29. quae laudalur ab Hilario et Vigi-
* lio. Pelavius ibi.
Lapis Musaei Albani habet
Mannentio, Decentio coss. Paganorum apjieltatio circa
Pra?f Urbi ex LalercJJuch. Fa- D hoc lempus exorta credilur, cum
bius Tiiianus, el Aur Celsinus Ka.l Conslaniius Cbristianos esse om-
Mart. CwliusProbatus iv, Id. Maii. nes milites jussit, exaucloratis
Clodius Adelphius vn. Id Jun. Va- iis qui detreclarenl ibi.
lerius Proculus xv. Kal Jauuar. Paulus Episcopus Constaniino-
politanus a Constanlio dejectus et
in exsilium pulsus, etnecatus,
5065 cos. subrogato ei Macedonio, a quo in
a 25 Calholicos perseculio mota. Ibi
m H ex Theodor Socrale, et Sozom.
E D iii Julii 15 et 1C, qui obiit die Soa
Indict Imp Caes Conslantius Aug tr. 1104 iv 12 Aprilis cum sedisset ann. xv,
x p. 15etl6Cos v. 1105 mens n, dies vi, ex 6 Febr 357.
et xi Et Conslanlius Cailus Cacsar Vide nolas ad Julitim.
627 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 628
Anni lmperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, res geslm et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum Pontificet, ante
Jui. anle et Reges res gestm et documenta. Mrm
el Ind. post Patil Christi
Magnentio lyrannidem exer- LIBERIUS ordinatur episcopus ix
cenle alii Consules in Provinciis, Kal Jun ex catal. Liber id est 24
quae ei parebaut, alii in reliquo Maii quae fuit Dominica : inde ad
Romano orbe designaii. Panvi- 24 Sept 366, sunt anni xiv,
nius, et Pagius in epistola Cons. mens iv, interrupti per Pontifica-
pag 255 ex lib de Praef Urbi, aliis- tum Felicis II. Vide notas ad
que docum. Liberium.
Imp Constantius Magnentius Mursiae in Panno-
Coss Orienta- Aug v. nia a Constantio praelio victus in
tales. Fl. Constantius
Gallus Ca?s. Italiam fugit. Decenlius Caesarin
Coss Tyanni- Decenlius Caes. Galliis a Chonodumario Rege
cae fact. Paulus. 6 Alemannorum superalur. Gallus
Praef. Urbi Proculus et v. ld. CaesarJudaeosrebellanlcs in Orien-
Sept. Septimius Mnasea el vi Kal. te reprimit. Aurel Vict et Hie-
Oct. Neralius Cerealis Lalerc ronym.
Buch
5066 Imp Caes Constanlius Aug tr. 1105 Olym. Liberii Papae 1 et 2. 353
<=) 26 p. 16etl7Cosvi. 1106 282 Ob compluriura Nobiliura cae-
Q 12 Et Conslantius! Gallus Caesar iv dem Anliochiae patratam revo-
C Cos n. et catur Gallus in Ilaliara; sed is Do-
Indict Coss Imp Conslantius Aug vi 283 mitianumcomitein largitionum ad
xi iidem etConstantius GallusCae- i se missum, et imperiosius allo-
tt XII sar II.
L. 7 c. Theod de veteran et aliae quenlem a concilalis mililibus sinit
occidi. Amm xiv.
apud Relandum, ubi Gallus dicilur Constantius Arianorura synor
etiam Constans.
_ dum Arelale cogil, a qua damna-
Praef Urbi post Cerealein vi Id
tur Aibanasius, et Paulinus Tre-
Dec. Vetrasius Orfitus.
virensis in exsiliura mitlitur. Sev
Magnentius in Galliis sc inlerfi
citni Id. Aug., et Decentius Cae- Sulpic n. Sacrificia nocturna per
urbem a Magnentio permissa abo-
sar laqueo sc suspendit xv Kal
let cod Theod 1. 5 de Paganis el
Sept. Hieron et ldacius .
Constanlius victor universolm- per Italiam lempla Gentilium ubi-
que claudi, adilusque eorum et
perio Rora. potitus ludos magni- sacrificiorum usum praccludijubet
ficos celebrat Arelale ob ann xxx I. 4, eodem tilulo.
inchoatum. Vide Petav.
Legatio Papae Liberii ad Con-
stantium Concilii caus cogendi
p. 17.
5067 Imp CsesConstantiusAug tr, p. 1106 i Liberii 2 el 3. Liberius ad Con- 354
Q 27 17 et 18 Cos vn. 1107 n slanlium Arelale agentemLegatos
% 13 Et Constanlius Gallus Caesar D miltit.
' Cos ii. i Gallus Caesar callide perlractus
B Coss Imp Constantius Aug vn. jussu Constantii in Illirycum in
Indicl iidem Constanlius Gallus Caesm. Insula Flanonia occidilur. Con-
xu L. i. c. Theod de praed navicul. slautina Galii uxor pariler accita
et xin PraefUrbi Velrasius Orfiius. vi morbi perit. Ammian xiv, So-
Hic desinit Laterculus Praefe- • crat II, cap 27 el Idacius.
ctorum Urbi editus a Bucherio. Hoc anno Idib Novemb nascitur
Constantius Arelale movens S. Augustinus. Vide Petav ad h. a.
conlra Alemannorum Reges Gun- Huc usque putal Holstenius per-
domadum et Vadomarium, foedus tigisse primura Auctorem chro-
postea cum illis pepigit/ Ammian. nici Paschalis, et rcliqna addita
censel a conlinuatore. Vide Praef.
Caroli du Fresne n. x, ubi outat
«M CHRONOLiA S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. ,. 650
Anni Imperatores, Cousules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. rum, res geslm et documenia. U. C. Otymp. timorum populorumPontifices, Re- Mrm
Jul. ante et qes res gestm et documenta. Christi.
et Ind. post Palil.

continuatorem vixisse sub Hera-


clio circa annum ejus xx.
5068 Irap. Caes Conslantius Aug tr. 1107 II Liberii Papae5 et 4. 555
© 28" p. 18 ell9cos vn. 1108 lii Liberius recusans subscribere
% 14 Fl.ClaudJulianusCirsardicilur damnalioni Allianasii in exsilium
A qui erat Galli Caesaris frater pellilur Idib Augusli Vide notas
Indicl. vni. M. Novemb. pag 16 et 18. Necnon Hilarius
XI" r«oc fl. . . Arbettio. Pictav Episc et Rhodanus episco-
ei xiv uoss Lollianus. pus aliique exsules lotius orbis
Gruter 1053 4 Aringhius T. 2. studio celebrati. Sulp. Sev. n et
p. 287 cod Theod 1.12 de Episco- apud Hicron in cbron Donatus, a
pis, elc. apudReland. Fl. Julianus "
quo Donaliani, Carlhagine pelli-
Ca?sarfaclus Transalpinis praefici- tur:ciijus scctatores quidam Mon-
tur, eique Helena Conslantii so- tenses dicti, quod Romae Eccle-
ror nubit. Ammian Zosim ni. siam prinium in Monlc habero
Idatius. llieron. coeperant. Ibi.
5069 Imp C;es Constanlius Aug tr. 1108 iu Liberii 4 et 5. 556
© 1 p. 19 et 20, cos vni 1109 iv Constantius Romam in Kal.
® 15 Julianus Caesar. Majas, prope triumphans ingre-
G F Coss Imp Constantius Aug vm. ditur. Ibi a malronis inierpellatus
lndict iidem Fl. Julianus Cacsar. Liberium se revocaturum esse
xiv C. Theod I. 6 tle Pagan sacrif promittit. Ammian. xvi. Tlieod. n,
el xv et lemp (aliieque aptid Reland) c. 17.
ubi capilalis poena dccernilur con- Felix intruditur in sedem Ro-
tra sacrificantcs simulacris. manam. Vide notas.
Constanlius iv Kal Jun. Urbe In sedem Alexandrinam Geor-
G gius intrudilur, fugere coacto
digressus in Illyricum pergii, et
Osium eo perduclum per anniim Alhanasio. Lucifer Caralitanus
macerat, ut Atbanasii damnalio- cgregic pro calholica fide restilit.
nem extorqucat. Socral 1.2 Eusebius Verccllensis pro eadera
fidc exsulvexalur: pro qua aerum-
nis confecli moriunlur Dionysius
Mediolan. et Paulimis Treviren--
sis. Vide Pelavium et nolas ad
Liberium, infra.
5070 Imp CaesConslantius Aug Ir. p. 1109 Olymp. Liberii 5 et 6. 357
© 2 20 et 21, cos >x. 1110 283 Die iv Nonas Augusti redit a
% 16 Julianus Caesar cos n. ann. iv priore exsilio Liberius. Vide notas
E Coss lmp Constantius Aug ix. et pag. 16. Cum ierrore aConstantio
ndicl iitlem Fl. Juliamis Caesarn. 284 incusso, ct fraudeArianorumcom-
xv C. Theod dc cursu public I. 10, D ann. i pulsus sitbscripsisset damnalioni
el i aliaeque apud Reland et cod Just Alhanasii, unaque edidisset fidci
lib 1, lit. 5, leg 2, et Gruter professionem, iiiqiiai-ov ofiouciou
505, 1. vocabulum concordiaegraiia sub-
Chron Pasch Vicennalia Con- ticebatur, lametsi Filium Patri
stantii celebrata his coss exliibet. per omnia similem'esse definiret.
Julianus conlra Germanos Lu- Hanc ex9so-ivnacti. Ursacius, et
gdunum invadenles feliciter pu- Valens alteram fideiformulamsub
gnat. Alamannos ad Argentora- Liberii nomine perfidiae plenam
lum cruenlo praclio superat eo- ediderunt : ob quam magna per
rumque regem Cbonodomarum Orientem el Syriam perlurbalio
vinctum Rcmam atl Conslanlium exsi.itil. Petavius. Vide nolas pag,
raittit. Hyemal Parisiis. Ammian 17 ef seq., et Sevcr. Snlpic n.
vi, Zosimus iu. Ecclesiae urbis Romacclericis pri-
631 i$$b ANASTASIUMPROLEGOMENAFJjjfi||©M.-VATIC. 632
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chntlianorum, Judworum et finiti- Anni
Per. rum, res gestce el documenta. U. C. Olymp. morum populorum Pontificet, Mrm
Jul. ante et Reget, ret gettm et documenla. Chritti.
etlnd. postPalil.

vilegia confirmata iv Kal. Novem.


Iege 13 C. de episcopis.
5071 Imp CsesConstanlius Aug tr. p. 1110 i Liberii 6 et 7, et Felicis 1. 358
© 3 21 et 22, cos ix 1111 Liberius post mens. 7 et dies 9
® 17 Julianus Caesar cos n. a suo in Urbem redilu iterum co-
D r . . . Dalianus. gitur exsulare: sponle ceditpon-
lndict Neratius Cerealis tificatu. FELIXantea intrusus post
i Gruter 303, 2, et 1087, 4 et 5, cessionem Liberii sufifagiis clcri
et ii Contelor de Pr. Urbi pag 57, Rci- . eligilur Iegilimus ponlifex Roma-
nes p. 929, et Fabrett pag 707. nus die 9 Augusti. Vide nolas.
Vide etiam leges ulriusque codicis Legati Persarum ad Conslan-
" lium missi Conslanlinopolim per-
apud Reland.
Constanlius ex Sirmio Romam veniunt vn Kal. Mart. Idac. Ter
veniens iv Kal Maii sua xxxv, raemolus horrendi per Asiam, Ni-
edit Idacius. Obeliscum erigit iu comedia subversa. Civitates 150
Circo Maximo.Ammian. Gladiato- vexatac. Constanlius Quados et
res abrogat lege 2 c de Gladia- Sarmatas populalur, el Sarinatici
toribus. nomen oblinet.
Julianus Francos Salios percu- Synodus Ancyrana a Basilio,
lit, et in dediiionem accepit. aliisque episcopis celebrata. Agi-
lur quoque de generali synodo
convocanda. Yide Petavium h. a.
synodus lerlia Sirmiensis juxta
Pagium. Vide notas.
S. Anlonius monachus 105 aeta-
„ tis anno morilur. Hieron. in
Cbron.

5072 Imp CacsConstanlius Aug tr. p. 1111 ii Felicis secundi 1 et 2, et Libe- 359
Q 4 22 et 23, cos ix. 1112 Hi rii 7.
<§) 18 Julianus Cacsar cossu. Felix jussu Constanlii vel occi
C r„ ... Eusebius. ditur occulte die xi Novembr. vel
Indict uoss . . . Hypatius. cedit pontificalu, et sedes vacat
n Praef Urbi Juniut Bassus, qui usqtie ad 21 Decembris, qua die
el lii in ipsa prwfeetura Urbis his coss iterura electus a clero Liberius re-
iit ad Deum VIII Kal Sept ut in sumit poniificatum. Vide nolas.
ejus sarcophago in Basil Valic sub Exaucloralus Macedonius Con-
Confess SS. Aposlolorum. Vide slantinopolitanus novara haeresim
Aringh Gruter Fabrett. Aliaequo- condit. Vide notas ad Liberium
que inscript Grmer 1087, 5, et et Felicem II.
leges utriusque codicis apud Re- D Constanlii jussu synodi duaece-
land. Praef Urbi AniciusTerlullus. lebranlur. Prima Seleuciae 27
Julianus Alamannositerum com-
Sept. ubi Acacio novam ixSeaiv
primit, el ad pacem petendam adi- Nicaenacplane contrariam produ-
git. Constanlius Limigantes Sar- cenli semiariani reslilerunt : et
riiatas vincit. Pelavius ex Am- secunda Arimini,quae bonum ini-
mian. 18 et 19. Gralianus nasci- tium habuit, sed infaustum ex-
tur. Hieron. Chron. itum, Tauro Praefeclo episcopos
Sirmiensis formula tertia edila macerante, ut subdolaefidei pro-
his coss. xi Kal. Jun. ex Socral. '
fessioni per Ursacium, et Valen-
et Epiph. Vide notas, ibid. tem oblatae subscriberent. Yide
notas.
Persae conlfa Romanos bellum
633 CffllOlWl^.
' ' SYLVESTRO AD S. GREG. M. ^ 634
"sfi-- Anni A Annt Anni
Anni Imperatores, Consules, Romtnti- Chrislianorum,Judworumetfiniti-
Per. rum, res gestm et documenia. U. C. Olymp. morum populorum Pontifices, Mrw.
Jul. ante et Reges, resgestm el documenta. Christi
et Ind. postPalil.
movent, et Amidam expugnant.
iu Liberii 7 et 8. 360
5073 Imp.Cxs.ConstanliusAug.tr. 1112 - • et iv ValensConslanlii jussu per civi-
© 5 p. 23et24. Cos. x. 1113. tates circuiniens adigil ad sub-
<$ 19 Julianus Caesarcos. m. Id. Aug. scribendum fidei Conciliabuli Ari-
B A tr. p.
' Coss. minensis, el reuuenles expellit:
lndicl. Imp. Conslantius Aug. x. quos inler cogilur fierum cxsulare
III et iv iidem. Fl. Julianus Caesar 3. Liberius. Sozom lib 4, c 18. San-
L. 3 C. de Episc et Cler. aliae- | clus tamen Hilarius Piclaviensis
*
quae apud Reland. Et inscript. librum Constantio cum oblulisset
Boldelt. p. 86, die 28 Aug., fer. 2. in Gallias revertitur, el a Calboli-
Eclipsis solis lotalis in Mesopota- B cis cum exsultalionc veluli Iriuru-
mia*paulo post ejus exortum ex
phans excipilur.
Ammian. Vidc Pag. ad h. a. n. vn. Ghron Pasch h. a. signat depo-
Julianus acclamalur Augustus sitionem Macedonii Episc Con-
contra Constanlium, ad qucm ta- slant cui subrogatur Eudoxius per-
men legatos raillit. VicnnDeedit. ditissimus haerciiciis.
quinquennalia. -
TripJex Anliochiae faciio Mele-
Pr. Urbi Anicius Terlullus u. tianoruln , Euslaibianorum , et
Arianorum. Vide Petav et noias .
infra.
Persae Mesopolamiam invadunt,
et Singaram capiunt.

3074 Imp Caes Constantius Aug tr. 1113 Olym Liberii 8 ct 9. 301
© 6 p. 24 el 25, cos x qui obiit b. a. 111* 284 Julianus post obitum Constantii
£ 1 mNonOctobr Vide notas pag 29. £ iv Constanlinopolira ingressusm. Id.
G Imp VI CI Julianus Aug tr. p. 1 et Dec Christianorum Anlistites in-
Indietet 2, cos IH qui ex die ni Non 285 tra palatium vocatos suoe qucm-
IVel v Octobr solus Rempublicam lenet. i que sectae servire juliet, eo animo
CtM. FI... . Taurus. ut ne inter sc concordes essent.
™ss' Fl Florentius. Ammian Jib xxn. Tunc igilur et
Reines p. 997 ex Aringh et leg. Liberius poluit libere Romam re-
7 C. de dignit aliisoue apud Re- verti. Nani et episcopos exsules re-
land. vocavit. Ammian ibi el Socrat lib
Conslantius e bello Persico re- 3, c. 4.
dux conlra Julianum movet, et in Julianus, Christianac religionis
ilinere prope Tarsum moritur die Sacramenlis omnibusejuraiis, in
III Oclohr. Ammian lib xxi. Vide ponlificem maximum profanis ri-
nolas pag 29. Socrat in fine lib n libus consecralur. Baron ex Pru-
el Zosim lib in c 10. Julianus so- denlio. Sed vide Pagium ad h.
ius imperat, et Constanlinopoliin J> ,, a. n. vu
ingredilur HI Id. Decembr. lbi. Et
praetorio praef creat Sallustium..
Pr. Urbi Anicius Terlullus III.
Primura Pictaviense monaste-
rium iu Gallia constructum. Noris
bist Pelag lib n, c. 2, p. 173,
5075 Imp Cacs Julianus Aug tr. p. 2 1114 i Liberii 9 et 1 . 3C2
© 7 et3, cos. m. 1115 u Ad Julianum variae undique Le-
® 2 - r«..
****' • • • Mamertinus. galiones adveniunt. Ipse contra
F .. . Nevitta. Persas profeclus in itinere Nico-
Indict '
Anliq lapis ex Holstenio apud mediam, Pessinunlem, el Malris
v el vi Vignol de col. Pii p. 328 et Fa- "Deum delubrum adiit, tum Antio-
brelt 695. ehioe hicmavit : ubi de coiiflu-
655 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT| JXi0M.-V*TIC. 636
Annt Imperalores, Consules, Romano- Antti A Annt Christianorum, Judworum et finiti- Anni
Per rum, res gestm el documenta. .•' U.C. Oltjmp. morum populorum Ponlifices, Mrw
Jul. anle et Reges, res gestw el documenla. Chrisli.
el Ind. postPalit.

Et lex i. C. Theo.l de domest grante fano et simulacro Apoliinis


et protect aliaeqneapud Reland. Daphnilici quaesiionem habuit,
Pr. Urbi Anicius Maximus. suspicatus a Clirislianis exuslum.
Julianus Anliochiam veniens Ammian lib 22.
grammaticos et rhetoricos Chri- Georgius pseudo - episcopus
slianos a scholis arcet. Idem au- Alexandrinus a concitatapiebeoc-
clor perseculionis fit blandiliis po- ciditur : regreditur legilimus epi-
lius quam caedibus ad apostasiam scopus Athauasius : qui tamen
Arianis instanlibus Juliani jussu
pertrahenlis. Altamen mariyrio
iterum expellilur. Socrat 5, Tlieo-
plures affccli, quos inter Arie-
doret 5, Sozom 5.
mius.Hieronym cIironAmniian lib
xxn. Malala, qui ab his coss im- Lucife.rianorum scliisma Anlio-
chiac subortum. Donatislae a Ju-
perium Juliani inchoat.
liano exsilii relaxationem , et
Basilicarum restilutionem impe-
trant, et omnia ttirbis miscent.
Oplalus 2.
5076 Imp CaesJulianus Aug tr. p. 5 1115 n LiberiilOet 11. 563
8 et 4, cos iv. 1116 III Julianus TemplumJerosolymi-
0
® 3 r^oss Jtilianus Aug IV. tanum per Judaeos instaurare
E Indict .... Salluslius. incassum tentat: conlral Pcrsas
vi Inscript vetus in S. Mart de profectus Ctesiphontem obsidet.
et vn Montibus, elapud Fabrettlnscript Ab ea recedens Iethali vulnere
p. 113 el Gruter 185, 2, et leges [incerlum an ccelitus inflicto, an
utriusque codicis apud Reland ut per ignotum hominem'] diem obit
leg 2, c Theod de dotibus, elc. C blasphemus et apostata. Theodo-
Praef Uibi L. Turcius Apronia- ret, 5, c. 2, cum imperassel
nus. Conlelor cx Panvin et vet post obitura Constantii ann 1
inscript Fanensi, aliisque plu- mensib 7, fere. JOVIANUS Impera-
ribus. tor eligilur a militibus, qui se
Juliano ex vulnere viia exce- Chrislianos esse confeslim excla-
denleetiara juxta chron Pasch h a mant, cum Genlilibus se imperare
ad diem vi Kal Julias JOVUNUS ex nolle dixissct.
comite domesticorum ab exercitu In Concilio Antiocheno Acca-
eligitur Imperator. Is pacem cura ciani se ad Meletium aojungunt,
Persis fundal ad annos xxx. ldat. et Nicaenam fidem amplecluntur
Ammian. Hieronym. Idem jubet juxta Socrat I. 5, c 28. S. Hie-
idolorum lempla claudi, et sacri- ronym medium Homoesion inter
ficia aboleri. Socrat. 5, c. 25. Homousion et AnomoJum admi
sisse scribit.
D
5077 Imp CaesJovianus Aug tr. p. 1. 1116 in Liberii 11 el 12 364
jSjJ 9 cos qui obit xi Kal Martii. In ejus 1117 iv Macedoniani a Valente cogendi
(§) 4 locum eligilur YALENTINIANUS ad v Concilii polestalem impetrant.
DC Kal Marlii die Biss declinato. Valens Anliochiam profeclus
Indict Idem Conslanlinopoli VALENTEH Melelium ejicit, et cum Euzosio
VII Auguslum appellal 4 Kal. April communicare Catholicos cogit.
et VIII Idatius Socrat. iv.
• rncc
^oss 'mP Css J°vianus Aug.
Varronianus CaesAug F. Macedoniani ac semi-Ariani
* Velus Larapsaci conveniunt adversus
lapis M. N. relalus lo-
mo 2 in Prolegom f. LXVIH,ct horrendas blasphemias in Con-
apud Boldett ccemet p. 84 ubi stanlinopolitano Conciliabulo ab
aetasLunaeet feria recle cxprimi- Acacio, aliisque Anomceis editas,
tur. Vide leges apud Reland--his et Ariininensi professione dara-
637 CHRONOL.A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M 638
inni Imperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judwornm et finili- Anni
fer. rum res gestm, et documenla. U. C. Olymp. tnorttm poputorum Ponlifices, Mrm
Jul. anie et Reges, res gestmet documenta. Chrisli.
et Ind poslPatit.

coss datas ut 1. 2, c. de consort nala (jniiocnenam formuiara


ejusdem lilis, etc. comprobaut: Spiritus Sancli Divi-
Sallustius Praef Urbi a Valenti- nitatem respuunt: Legatos ad Li-
niano reslitulus. Chron Paschal berium mitlunt, ut illius auctori-
[intellige Constantinopoii.] tate sedibus suis rcsiituantur qui
Valentinianus Occidlmperiire- ejecti fuerant Episcopi Calbolica
gimine retento, Orienlalis curam professione admissa. Pagius h. a.
Valenli permiltit. Ammian lib 25. haecgesla contendit, licei ab aliis
Socrat iv, c 1. Zosimus iv. ad sequentem differantur. Vide
RomaePraefecturbi C. Cejonius Pag ad ann.5G3, n. iv.
Rufut Volusianus ex Inscript et B
Q. Aurelius Symmachus ex lcgi-
bus indicatis a Contelorio.
5078 Imp CaesValentinianus Aug tr. 1117 Liberii 12 el 15. : 565
Olym
Q 10 p. 1 et ex Kal Marl tr. p. 2, cos. 1118 285 Ad hunc animm refcrt cum Ba-
® 5 Imp Caes Valens Aug tr. p. 1, IV ronio Pelav ea quae de Macedo-
B et ex iv Kal April tr. p. 2, cos. et nianis in proximo superioriPagius
' Coss
Indict Valentiniauus Aug. • 286 ponenda esse decernit.
vin iidem Augg Valens Aug.
* I ProcopitisgenereCilix et Juliani
ei ix Antiq lapis cccmet effossus
anno 1720 el leges pluriinse apud propinquus Conslanlinopoli ly-
rannidem arripit iv. Kul Oclobr.
Rcland 1. 5. c. Theod de juris- Idacius. Ammian, 26. Zosimus 4.
dicl, elc. Terraemotu concussa magna
Pracf Urbi post Symmachum
parle Orbis Romani mare lttltis
C. Cejonius Rufius Volusianus.
egredilur, et in Sicilia multae ur-
Panvin el lapid.
G besopprimunlur. Hieron. Chron.
FestusRufus ad h. a. numerat
U. C. sub Regibiis 245, cos 467.
Imp 407. Fit summa 1117.
5079 Imp CaesValentinian Aug tr. 1118 i Liberii 13 et 14 et DAMASH. 366
© 11 p. 2, S.Cos. 1119 li Liberius obiit his Coss die 24
® 6 Imp. CaesValens Aug. tr. p. 2, Sept ut ex libello precum Fau-
A 5. Cos. slini et Marcellini. Vide notas
lndict ,ruoss' .... Gralianus. pag 15 et Prol T. 2 fol cvi. DA-
ix .... Daglaiphus. MASUS, electus successor, ordina-
et x 'Vet. lap. ccem. Callist apud tur Episcopus Kalentlis Octobr.
Boldelt: pag 80. Gruler 1162, 5 Vide nolas pag 35. Factiosi
et leges plures ap. Gotofred ct schisma inducunliutruso Urcisino.
Reland nempe 1. 9. C. Theodod Fit caedes in Basilica Siciniana.
de veleranis, elc Vide notas.
Pracf. Urbi Viventius ex Am- Procopius lyrannus a Yalente
miano. Valenliiiianus Alaraan- opprimitur; et post eum Mar-
nos devicit. Idacius. Eique cellus. Ammian lib 27, Zosim 4
nascitur filius xv Kal. Febr. Va- et 8. Yalens ab Eudoxio Ariano-
lenlinianut Junior ex Juslina, rum Episcopo baptizatus nostros
quaefuerat UxorMagneiUii. Zosim persequilur. Hieron chron.
1. 4, edit. Francos. Vide Peia-
vium.
5080 Imp Caesar Valcnlinianus Aug. 1119 ii Damasi 1 et 2. 367
£) 12 tr. p. 3et 4, cos. Et Gralianus 1120 III Synodus Roinae habita adver-
<§) 7 Caesar. sus Ursicinum. Vide nolas ad
G Imp. Caes. Valens Aug. tr. p. 3 Damasura, infra.
Indici et 4, cos. His cos Constanlinopoli grando
x rcoss FI.... Lnpiciniis. ingens cecidit in modum pStra-
et xi Fl.... Jovinus rum IV Non Jul ct levatus cst
639 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 640
Anni Imperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum,Judworumelfinili- Anni
Per. rum, res gestw el documenla. U. 'C. Qlymp. morum populorum Ponlifices, Mrw
Jul. anteet Reges res aestwel documenla. rhrisli
el Ind. post Palil.
InscriptReines p. 906 et Mabil- Gralianus Aug in GallirS apud
lon supplem rei diplom pag. 15 et Amianos in tribunali a palre suo
leges plures apud Golofred et Valentinianodie ixKal. Sept. I.la-
Reland ut 1. 5, c. Th. de InduK cins. Bellum quoque Britanni-
crim etc cum conlra Pictos et Saxones
Dicitnr etiam hic annus Post per Theodosium prospere conficit,
Consulatum Gratiani N. P. etDa- ct de Imperaloris nomine Vale-
glaifil. 16, c Th. de annon et riam Provinciam vocat. Ex Am-
tribut et in lapid. Fieetvood pag. riiian. 27, Lydiat et Mediob.
501, apudReland. Hilarius Episcopus Piclav h^ a.
Pr. Urbi Vettius Prmlextatus-,ut moritur. Hieron chron. Sed Peta-
ex vet. Inscript. Romae apudPan- B viusdiiferendumputaladbiennium.
vin elConlelor et ex Ammiano. Rescriptum ab Imperatore edi-
lum, uti ob diem Pasclue vincti
liberarenlur exceplis reis maje-
statis, adulteris, homicidis, ma-
Ieficis, etc. c 5, c de Indulg.
5081 ImpCaes.VaIentinianusAug.tr. 1120 m Damasi2el5 56S
(v) 15 p. 4 et 5, cos 11. Et Gratianus 1121 iv Sectatoribtis Ursicini inlerdici-
@ 8 Caesar Augustus etiam tr. p. con- tur accessus vel mora in Urbe
F E cessa ix. Kal. Sept. Roma, alibi vero degere permitli-
lndict Imp. CaesarValens Aug. Ir. p. tur. Vide notas..
xi 4 et 5. Yalens Golhorum agros inva-
el XII Coss Valentinianus Ang. n dens eos de pace agere cogit.
iidemAA YalensAug. n. Persarum Rex Armenia subacta
Cod. Th, lib 9, t. 56 leg 19 Romanis bellum inferre parat.
apud Golofred et aliae eliam apud Ammian 27.
Reland ut 1. 29 el 50, c Theod.
de cursu publ etc
Inscript. Fabrelt. pag 584.
Pr. Urbi Q. Clodius Hermoge- 1 i
nianus Olybrius. Vetus inscript
apud Conlelor et leges cod ab eo
e.l Almeloveen iudicalae.
5082 lmp. Caesss. Valentinianus [ 1121 IV Dainasi 5 et 4. 569
(?) 14 Aug. tr. p 5et6, cosn. 1122 Olym Damasus conlra Auxenlium
£) 9 Et Valens Aug. tr. pol 5 el 6 286 Synodum cogit Episcoporum 90,
D coss. n. et Ol in qua ei ille damnalus est, et
lndict. EtGralianusAug.tr. potl,2, 287 Ariminensis Fidei formula reje-
XII cos. I cla : iterum damnalur Ursicini
et xin ruoss" Yalentinianus nob puer. schisma cum asserlore. Yide no-
Sext Aurel Victor. D las ad Damasum.
Vetusinscript. Fabrettpag. 41J Valens Athanaricum Golhorum
et leges a Relando produclae ut Regem fugal cui mox pacem tri-
1. 10. C. Theod. de veteranis, huit Ammian 27.
aliaequeibi.. Agon posl annos xvn^reslitutus est
Praef. Urbi Hermogenianus Oly- aValente. Walius,eiHieronchron.
5083 brius n. Cedrenus ait ipsum Genlilibus
(£) 15 AniciusProbusPraef. Praet.Am- sacrificia permisisse. Petavius.
© 10 brosio Consularibus insignibus S. Basilius mortuo Eusebio Ca>
C praedilo lnsubriam, Liguriara, sareae fil episcopus 18 KaJ Jul
lndict jEmiliam regendam tradit. Pau- Greg Naz epist xx et seq et in en-
xiu linus in Ambrosii Viia. comio Basilii ibi.
ei Imppp CaesssValentinianus Aug 1122 i Damasi 4 et 5. 370
xiv tr. p. 6 cl 7, Cosm. 1125 li Valente Anliochiam profeeto,
641 CHRONOL. A S. SYLYESTRO AD S. GREG. M. 642
" Anni
Imperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Christianomm, Judworum et fini- Anm
Per. rum, res gestm el documenta. U. C. Oltjmp. timorum populorum Pontifices, Mrm
Jul. ante et Reges, res gestm et documenta. Ghristi.
el Ind. postPalii
Et Valens Aug tr. pot 6 el 7, et Nicomediaeconsislenle, Eudo-
cos III. xius Constantinopoliianus Episco-
EtGratianusAugtr. p.2, 5,cos. pus niorilur cum sedisset annos
Aug m. 19. Respirant Catliolici, et Eusta-
^0** • Valenlinianus
r„co
Valens Aug ui. thius Antiochenus Evagrium in
Vetus inscriptio apud BoissarJ ejus locum ordinat. Ariani vero
relata i Relando utrique attribuil Demophilum. Valens lam Eva-
lilulos Pont Max Germ Max Ale- grium quam Euslathitim relegat.
niann Max Franc Max Goth Max Eximle gravari perseculio ccepit.
trib pot vn, lmp vi, cos n, PP PP. Ocioginta viriordinis Ecclesiaslici
Sed inseriptio quae Romae su- navi imposili mcdio in raari con-
perest in Ponle Fabricio eosdem B cremanlur. Socrat lib 4, cap 13
; tilulos tribuit etiara Gratiano trib ct 14. Euscbitis Vercellensis mo-
pot. III , imp II, cos primum ul ritur, et Lucifer Caraljtanus. Hie-
apud Panvinium legitur : imo Pon- ron chron.
lem nomine Graliani collocalum Orthodoxi complures Episcopi
docet. pulsi : Athanasius ipse vexalus,
lidcni coss Iegunt in ulroque co- sed lumulluanle populo in Sede
dice, ut in 1. 6, c Theod de tyro- pcrmanere sinilur. Euscbius Sa-
nibus, aliisque aptid Relantl. mosaleniis in Thraciam relegalus
Praefecl Urbi post OlyliriumAm- militari habilti Syriae, Phceniciae,
pelius Antiochenus. Valeutinianus et Palaeslinaeluslrat Ecclesias. Pe-
Sarmatas vincit, et Ahnannos. tavius ex Theodoret 1. 4, c 13.
5084 lmppp CaesssValeiilinianns Aug 1123 II Damasi 5 et 6. 371
g) 16 tr. p. 7 et 8, cos m, imp vi. 1124 in Basilius h. a. crealus Episco-
<§) 11 EtValensAug tr. p. 7, 8, cos f, pus, et alii Orientales Episcopi
B ni, inip vi. ad Occidentales scribunt, el eo-
Indici. El Gralianus N. P. 3, 4, cos. rum implorant auxilium. Basilius
xiv r Imp Fl. Gratianus Aiign ipse ab Athanasio fovetur ex ejus
ei xv SexAnic Peronius Probus. epislola. Gregorius Sasimorum
InscriptGrutl64, 4Fabrett271 Episcopus ordinaiur, in carm de
et 272,476 et 73, 7 etl. 7, C. de ejus Vila. Athanasius Synodum
serv fugit aliaeque apud Relarid. celcbrat, et ad Damasum scribit.
Praef Urbi Ampelius Anlioche- Vide notas pag 40. Athanasius
nus. Panvin et Contelor ex vet morilur j'uxta Petav et ex Socrate
docum. Vide notas pag 44. iv, c 19, Petrus ei sufficitur. Va-
Valentinianus Alemannos per lens autem Lucinm ibidem ordi-
Severum Ducemfugat. Ammian29. nari praccipit. lta Petrus a Palla-
Ejusdem permissu stat ara Victo- dio Praef vinctus : Glerici relegali:
riai in Capilolio et sacra fiunt. lum in Calholicos, et Monachos
Symm ad Valentinian et Ambr. r) mira grassalio ex eodem Socrate
epist 89 ,i ibi cap 20. Haec lamen perlinent
ad ann sequenlem.
Bellum Mauritianicum a Theo
dosio Magistro militum feliciter
corifeclum. lbi ex Ammian 29. ,
5085 Imppp CaesssValenlinianus Aug 1124 III Daraasi 6 et 7. 572
Q 17 tr. p. 8 et 9, cos HI, imp vi. 1125 iv Synodus Romana seciinda sub
<§) 12 Et Valens tr. p. 8 et9, cosm, bamasoadversiisAuxenlium. Vide
A G imp vi. nolas pag 40 et 47.
lndict El Gralianus tr. p. 4, 5, cos n. Mors S. Alhanasii, et perseculio
xv ,r^oss . . . Motleslus. contra Calholicos atl hunc annum
ei i . . . Arintlieus. differenda probalur a Noris hist
*
Inscript Boldelt p. 803 ubi le- Pelag c. 2, p. 8, qnam Pagius prc-
643 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 644
Anni Imperatores, Consulet, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per. rum, resgeslmel documenta. U. C. Otymp. limorum populorum Pontifices, Mrm
Jul. anle et Reges, res gestm el documenta. Christi
ei Ind. postPalil.

gendum est Gratiano Aug u et tulit ad ann seq Anno 8. Valenlis,


Probo coss in pace. et Valentiniani lertius Turonen-
Et 1.1 c. Theod de Praef Praet et sium Episcopus ordinalur S. Mar-
Urb aliaeque apud Reland et e*x tinus Gregor Turon lib x, ubi ad-
Aclis S. Sabae, ubi character Pa- dit. Sedit ann 26, mens 4, dies 27,
schie Praefect Urbi posl Ampelium et cess Episcopalus dies 20. Or-
Claudius, dinatio S. Martini iv Nonas Jul
Tbeodosius Junior McesiaeDux ab eodem referlur, hisl Fr. lib 1,
Samartas reprimil. Amraian. 27. c. 46, et 1. 2, c. 14.
Burgundiorum 80 m. fere ad Mauvia Saracenorum Regina,
Rlienum descendunt. lbi Meliana, Chrislianam complexa fidem, cum
Marcelli consulis filia, Jerosoly- B Romanis pacem ea condilione fa-
mam adilurain yEgyplum navigat. cit, ul MoysenAnachoretam Epi-
Hicion chron qui tuncinsoliludine scopum sibi dari impetret : qui
Syriae versabatur. Alexandriam perduclus , Lucio
Rufinus Aquilejensis Melianae Ariano repudiato, a Calholico An-
comes insinuat errores Origeuis. tistite ordinari voluit. Socrat 4,
Ruf liist 1. 2 el 7. 29, et Theodor 4, 21. Obilus S.
Hilarionis Anachoretae ex S. Hie-
ron.
5086 lmpppCacsss ValentinianusAug 1125 Olym Damasi 7 et 8. 575
tr. p. 9 et 10. Cos iv. Imp 6. 1126 287 Roraae in Synodo a Damaso
Q 18
(§) *3 Et Valens Aug tr. p. 9 et 10. iv damnalus est Apollinaris, necnon
F Cos iv, Imp vi et Vitalis ejus discipulus; qui Antio-
Intlict Et Graiianus Aug tr. p. 5, 6, 288 chia Romam ad Damasum profe-
i Cos n. i ctus, el adPaulinumAnliochenum
r remissus esl cum Iibcllo cui sub-
' " coss 'mP Valcntimanus
r^oc Aug iv.
lmp Yalens Aug iv. scribere deberet. Quod cum sub-
Velus inscripl Grut 1061, 7 Fa- dole fecisset, delecta fraude, pro-
brett p. 507 et Vignol de col Pii scriptus esl a Damaso. Sozom vi,
p. 352 el Ieges a Relando colleclae, c. 25. Greg Nazianz ep. xi, ad
ull. xi, c Theod de Veteranis, eic Cletton. Vide notas infra.
Praif Urbi Clauditisn. In ea Synodb Anathcmalismi
Theodosius Scnior ct Junioris complures editi sunt adversus va-
qui poslea imperavil pater, Fir- rias haereses. PeJavius. \ide no-'
iiiuiii AfricaeTyrannumbis victum tas infra.
ad laqucum adigit. Gildo Firini Para Rex Armeniaedolo caplus,
fraler Tyrannidem rcparat, el Do- et injusle detenlus a Valente, de-
nalisiis favens Catholicos perse- mum ejus jussu in convivio occi-
qiiitur. Amm 28, 29 el ICaud de dilur. Ammian 28et29.
bcllo Gild.
5087 D i Damasi 8 et 9. 374
Imppp Co2sssValentinianus Aug 1126
© 19 tr. p. 10 et 11. Cos iv. 1127 u Auxenlio morluo Ambrosius in
<$ 14 Et Valens Aug tr. p. 10, 11 ejus locum episcopus Mediolanen-
E Cos iv. sis ordinatur dieoctavo postquam
lndict Et Gratianus Ang tr. p. 6, 7 baplizatus est vu ld. Dec Hieron
II Cos III chron Paulin in ejus Vila. S. Epi-
et r^0^ Gralianus Aug m. phanius a magistratu et clericis
iii C. Equilius Valens. Suedorum in Pamphylia rogatus,
Vet inscript Fabreit p. 666 et anchoratum scribit. Petav.
ex Gudianis Rclandus, qui eliam Valens sollicilusest de bello Go-
Icgcs prolerl his coss latas, ut 1. thico. Gothi enim abHunnispulsi
18, c. Thcoddeoperibpublic etc (genle barbara ex Sarmatiae ex-
Praef Urbi Euphraxius Panvin. tremis profecta) novas sedes ab
Pax cum Macriano Aleinanniac imperatore posctint in Thraciaefi-
645 CHRONOL.A S. SYLVESTR.0 AD S. GREG. M. 646
4nm mperatores, Consules,"'Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmoriim etfini- Anni
Ver. rum res geslmet documenta. U. C. Olymp. timorum populorum Ponlifices, Mrm
Jul. ante et Reges, res gestmet documenla. Christi.
et Ind. ooslPatil.
Rege a Valentiniano in ripis Rhe- nibus (Ammian 'lib'51) et in per-
ni conslituta. Apparalus bellici niciem Romani imperii Islrum
advers Sarmalas, vota x soluta, trajicere, et sedes figere circa
xx nuncupata. Ammian ct Zosi- Tbraciam sinuntur.
mus et Mediobex numin.
Concil Yalenlinum in Gallia ce-
lebralum, ubi quinque Galliarum
Provinciae memorantur. Vide Pa-
gium Sen.
5088 Imppp CaesssValenlinianus Aug 1127 n Damasi 9 et 10. 575
Q 20 Ir. p. H, 12, cos IV. U28 in Synodus tenia Romana sub Da-
# 15 Et Valens Aug tr. p. H, 12, B maso. Vide nolas ad Damasum.
D cos iv. S. Simplicianus RomanaeEccle-
Indict Et Gralianus Aug tr. p. 7, 8, siae presbyler, vir nolaesanctitatis
III cos m. etdoclrinaca Damasopapa dalur B.
et iv Post Consullaium Graliani Aug Ambrosio paulo ante in episcopum
in, et Equilii Boldett pag 808. electo inslitutor. S. Atig conf lib 8,
Gruler 1018, 8. Ita signatur liic c. 2. Vide notas, qui postea
annus inlapid apud Reiues p. 997. Ambrosio in episcopatu succes-
Cringh T. 2, p. 169, el in legibus sit.
C. Theod de Tyron I. 7. aliisque S. Martinus juxla Petavii chro-
apud Reland. nol et Gregor Turon lib 2, hist
Praef Urbi anno n. Eupraxiut. Franc c 14 , h. a. Turonensis
Valenlinianus Sarmatas, qtii episcopus ordinalur.
Pannonias vaslabant, belio peti- Valens in Christianos aceroius
vit. Legatorum a Quadis misso- se gerit, et inler alialala lege san-
rum oratione exacerbatus, el apo- u. cit, ul nionachi mililarent. Mox a
plexiacorreptus exslinctus esl Bre- Themislio placatur. Hieron chron
gitione in Pannonia 17 Noverabr et Sozomen 1. 6, c. 25.
cum imperasset ann xi, inens IX. S. Epiphanius h. a. Panariura
Sexlo die postea nempe 22 Nov scribere aggreditur 'uxta Peta-
FI. VALESTINIANUS JUNIORpuer vium.
quadrimus Justinae Matris, No- Yalens multis bellis iinpetitur.
vercae Gratiani opera Imperalor Isauri oppida Lyciceet Pamphiliae
Augnslus creatus est: cui Gratia- vaslant: quibus ut occurral, res
nus Ilaliam, Africam, et lllyricum cum Pcrsis componit. Zonaras lib
concessit, ipse reliquis Occid lin- 4, c 20.
perii Provinciis conlentus. Am-
mian in fin lib 30. Zosira lih 4,
c. 19.
5089 Lnppp Caesss Valens Aug tr. 1128 _ ni Damasi 10 elll. o76
© 21 p. 12,15, cosjv. 1129 iv Gralianus x Kal Maii Trevins
% 16 Et Gralianus Aug tr. p. 8, 9, Haereticoruin conventus prohibet
CB cos III. el eorum loca fiscoaddicit 1. 4, c
Indict. Et Valentinianus Jun Aug tr. p. Theod. de hacret. et 1. 25 , c de
iv 1, et ex die 22 Nov 2, cos. episcopis causas de religione inler
et v r^ 088 Imp Valens Aug v. clericos orias ab episcopis convo-
lmp Valeiiliniamis Aug. calo Presbyterio Dicecesano tcr-
VetinscriptGruter 17, 4 et 28, minari jubet. De criminibus vero
2 et 192, 5 et 1080, 4, et leges judicem civilalis cognoscere.
plures apud Reland ut 1. 5, c. Theodosius Scnior cjus Theod
Tbeod de scacnicis. qui postea imperavit paler, Va-
PraefUrbi post Eupraxiuin Pro- lenlis [ul apparet] jussu in Africa
bianus. occiditur posl susceptum baptis-
mum. Filitis periculo se subducit.
647 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 648
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Annt Christi^^rum, Judworum et fini- Anhi
Per. runi, res gestm et documenta. U. C. Otymp. limorttm populorum Pomifices, Mrm
Jnl. anteet Reges, resgestm et documenta. Chritti.
etlnd. postPalil.
Hier chron Oros 7, 25, Ambos
orat in fun Theodosii.
5090 Imppp -Caesss Valens Aug tr. 1129 Olym Damasi 41 el 12 377
© 22 p. 13,14, cos v. 1130 288 Golhi adversus Romanos rebel-
# 17 Et Gratianus Aug tr. p. 9,* 10 iv lant. Valens exercitura opponit:
A cos 4. et qui victoriam non sine raulto san-
Indict Et Valenlimanus Jun tr. p. 2, 289 -guine de iis lugubrem reportavit.
v 3, Cos. i idacius, et Ammian 51.
*' VI uoss Gralianus
* rnca Aug iv. Yalens Antiochia profectus, se-
Fl. Merobaudes. raque poenilentia ductus a.perse-
* Yetus
inscript in S Caecilet cutione dcslilil. Hieron chron.
apud Almeloveenfol 121, corrigens B
Gruter p. 28, 2, 6, ex eodem
Grnt p. 570, 5, et Fleetvood 409,
et pag 452.
PraefUrbi anno n. Probianus.
i Damasi 12 et 15. 378
5091 lmppp CacsssYalens Aug tr. p. 1130
© 23 14, 15, cos vi. 1131 n Synodus quarla Romana sub
Et Gratiamis Aug tr. p. 10,11, Damaso. Vjde notas ad Damasura.
@ 18
G cos IV. Yalens ad Orientem redux in
lndict Et Valentinianus Jun Aug tr. p. Thraciam confiigil cum Gothis v.
vi 5, 4, cos II. Id: Ang et obit Idat. Vide Noris
et vn rU0!>b Valcns Aug vi. hist Pelag 1. 2, c i THEODOSIIJS
Valentinianus Jun Aug n. Magnus poslea dictus, et qui anno
C. Theod lib xi 1.19,1. 9, et 1. sequenti levalus esl Auguslus, in
55, de curs publ aliaeoue apud Sirmio a Gratiano uxoris fratre
Reland. n xiv Kal Febr Consianiinopolim in-
PraefUrbi Hypatius. greditur vm Kal Dec cum loto
Synodus Romana quarta sub anno per DioecesimThraciarum,
Damaso, in qua haeresis Marcelli Mcesiae,et Scythioe Golhi praedas
el Pliolini damnalur, renOvala agerent usque ad porlas Regiae
postmodum a Bonoso. Vide Pa- Urbis. ldatius. Hic desinit Hieron
gium Jun in Siricio n. vn, et ejus chron.
notas infra ad Damasum, et Som-
niier ibid
5092 lmppp CaesssGratianusAug tr. 1151 II Damasi 13 et 14. 379
© 24 p. 10 et 11, cos iv. 1152 lii Theodosius Auguslus dicitur
<§) 19 Et Valenlinian Jun Aug tr. p. 4, die 19 Januarii a. Graliano, et
F 5, cos ii. contra Gothos feliciler dimicans
Indict El Tlieodosius Aug tr. p. 1, et eosdem expellit Thracia. Zonaras.
vu ex 19 Januarii 2. Idatius. Prosper. Sed Theodoretus
el VIII ruoss DccimuslViagnusAusomus. anle adeptum iraperium haec ab
Q Wod Hermogenianus eogestaperscribit. VidePelavium
Olybrius ad h. a.
Gruter 353, 2. Reines 983, et Langobardi ex Insula Scandia
leges 3, 4, c. Theod de Palat egressi Vandalosprimum vicerunt.
S largit aliaeque ap. Reland. Prosper.
Praef Urbi series interrumpi- S. Basilius obil Kal Januar.
lur. Maximus Cynicus iniruditur
5093 episcopus Constantinopolitanus.
© 25 Yide notas ad Damasura.
® 1 •
m Damasi 14 et 15. 380
E D Imp Ctes Gralianus Aug tr. p. 1152
lndict 11 et 12, cos v. 1135 iv Theodosius Thessalonicaemor-
vni Et Valentinianus Jun Aug tr. p. bo correptus ab Acholio calhollco
el ix 5, 6, cos II. Aniislile baplizalur. Socrat lib 5,
649 CHRQgtOL. A S. SYLYESTRO AD S. GREG. M. - «3*
AMMIImperalores, Consules Romano- Antti A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per.Jul. rum, res gestm et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Ponlifiiet, Mrm
et lnd. anie Reges, res gestm et documenta. Christi.
et 4>ost
Patil.
Et Theodosius Aug tr. p. 1, 2, c. 6. Tum legera condil xi, cod
cos. de fide Catbolica 5 Kal Mart thes-
Gratianus Aug V. salonicae ul damnatis hacresibus
•rw
1,088 Theodosius
Aug. sola Catholica Fides obtineret,
" Boldell
inscript coemet p. 85, quam scilicet a Pelro acceplam
et c. Th. lib 5, tit 5, f. 6, aliaeque ftomana Ecclesia, et Damasus
apud Reland. teneret, el Pelrus Alexandrinus.
Theophilus Aiexandrinus tuni Vide Pagiuin Sen h. a. n. ni et
Ctericus, postea episcopus cenlum seq.
annorum computum Pascfiatem Petro Alexandriiro episcopo
ab hoc anno orditur. Leo M. U mortuo, suffeclus est Timolheus
epist 64. VidePetavinm. ejus frater Niceph. chron.
Graiianus coritra Gothos mitfit Circa hoc lempus Illyricum di-
peritissimos Duces, et eosdem visum esl in Orientalc, et Occi-
Macedonia, et Pannonia excedere dentale. Quare Tlieodosius «ui
cogil, mox pacem cum ipsis san- Orientalis imperii dillo obtigerat
cit. Ex Prospero. ctiairi Orienlale lllyricum tcne-
iuslina Valeiiiiniani Jun Mater l»l. Vide Pagium Sen. ad h. a.
Ariana femina haeresim promo- Theodosius vin Kal Dec ingresi
vere sludet: cui acerrime resislit sus Constantinopolim Arianis adi-
Ambrosius. Paulin in ejus Vila. mit ecclesias, quas annis 40 te-
nuerant. Demophilus Urbe cessii.
Greg Nazianz in Ecclesiam in-
trodiicilur vi Kal Dec Petav.

5094 Imppp CaesssGralianus Aug (r. 1133 <


C 289 DaJlasi 15 ct 16. 581
0 26 p. 12etl3,cossv. 1134 iv Coiistanlinopolilana Synodus ce-
^ 2 Et Valenlinianus Jiin Aug tr. et lebratnr occasione ordinationis
C p. 6, 7, coss n. 290 Maximi, el haereseos Macedonii,
Iiidict El Theodosius Aug tr. p. 2, 5, i quam Synodum cecunienicam
IX coss. postea reddidit coiisensus Daraa-
etx •••• Syagri».8- si, qui Romoe indixeral Synodum
Coss .... oecumenicain celebrandani. Vide
Euchenus.
Vel inscript ex Scbedis Gudianis nolas infra. ,Ejus Synodi de-
creta de fide omnia a Damaso
apud Relandum el leges ut 1. 6,
c. Theod de divers rescript aliae- conttrmala : sed ex his qute ad
que ibi. disciplinam pertinebant, ut Se-
Pr. Urbi Fl. Ann. Eucharius dis Conslantinopolilanae jurisdi-
Epiphanius. Panvin et Contelor. clio non perinde confirmata. Vi-
Concilium Aquileiense Nonis de notas atl Damastim.
Sept. celebralum in qu» Palladius, *D Theodosius 5 Kal Aug ad Au-
et Se^curidianusArianf episcopi xonium Procos Asiaerescfibit, ut
damnali sunt. In Hispania quoque CalbolicisAntislilibusEcclesixtra-
danlur. Reliqiiias eorum, qui pas-
Caesaraugustaein Synodo Priscil-
lianislacdamnanlur cum ipso Pri- si ab Arianis fueranl, in Bas S
scilliano laico: quem haeretici epi- Pauli Conslantinopoli iulroducit.
ScOpiAbilensem conslituuiH : sed Adversus Arianos, et Manichaeos,
is agentibus ldacio, el llbacio Ca- aliosque sancit, quau lib xvi c.
tholicis episcopis decrelo Graliani Theod lit 3, conlinentur. Pelfl-
expellitur. Romae a Damaso, et vius.
MediOlani ab Ambrosio rejecii
Priscillianislae lurbas in Ilispania
cienl, quo fuerant reversi pef
aliud rescriptum Magislri ofticio-
PATBOL CXXYIK
61*1 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROib-VATIC. 6&1
Arint Imptrdtoret, Consules Romano- Anni A Anni Chtittianvrum, Judmot i el fini- j.nm'
Per.Jul. -rum, res gestmet documentn. U. C. Otymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
eflnd. ante Reges, res gestm et documenta. Chrisli.
et post
Palil.
rum pretio corrupti. Serv Sulp 1.
2. Vide notas irifra ad Damasum.
5095 i Damasi 16 et 17^ 582
Imppp CaesssGratianus Aug tr. 1134
n His Coss Prosper consignat ad-
© 27 p. 13 et 14, cos v. 1155
#3 Et Valenlinianus Jun Aug tr. ventum Alhanarici GolhorumRe-
B p. 7 et 8, coss n. gisConstanlinopolim, ejusqueobi-
Indict EtTheodosiusAuglr.p. 3,4, cos. tum raense Januario, quera alii
x ruoss .... Anloninus. conferuntin annum praecedentem.
ei\i .... Syagrius. Lydiat. Golhorura gens universa
Vel inscripl in S. Agnelis exlra Romano imperio se dedit mense
muros, et leges ulriusque cod. OclobriMacellin. Cora ibi et Ida-
apud. Reland ut c Tbeod 1. 6, de lius.
div rescr el in epistola Paschasini Ilieronymus juxta Petav h. a.
ad Leon M. Romaeapud Damasum subsistit, et
Maximusin Brilannia tyranni- scribit adversus Helvidium, Jovi-
dem arripuit, qui apud Treviros nianum, et Luciferianos. Yide no-
Sede constituta Victorem Jiliuin tas ad Damasum.
consortem impcrii norainal. Zosim Romam quoque adveniunl Pau-
4, Socrat. et Viclor. linus Antiorbenus, Epiphanius Cy-
pri, AcholiusThessal t Ambro-
sius.
5096 TmpppCaesssGralianusAug tr. 1155 II Daraasi17 et 18. S
lii Legali a Maximoad Theodosiura
© 28 p. 14 et 15, cos v, qui occidilur 1156
£) 4 8 Kal Sept. missi: el Ambrosius a Valenti-
A Et Yalentinianus Aug. tr. p. 8, niano ad Maxiinum legalus desli-
Ittdict ^9, coss II. * ., natur. Theodosius Synodum Con-
xi El Theodosius Aug Ir. p. 4,5, stantinopoli haberi curat mense
el xn cos.- Junio, ul Decreta contrahaereticos
exsecutionimandarentur.Theodo-
^oss ...,
r- Merobaudesn.
.... Saturninus. sius contra conlumaces novas le-
Vel. lapis in S. Martini in Mon- ges addit c Theod de haeret1. 9
libus a S. Damaso Papa inscriptus elc Vide Pagium Sen h. a.
his coss el Fabrelt p. 659 et 666, ARCADivsa TheodosioPatreAu-
et 1. un. c. Theod. de mand gustus dicitur 19 Januarii ad
Princip aliaequeapud Reland. quem instituendum mittitur a Da
Maximus tyrannus per Andra- maso papa Arsenius. Ex vita Ar-
gatiuin Ducem Gratianum Aug a senii Petavius.
suis desertum occidil Lugduni 8
Kal Sept Marcellin. Com Socrat
1. 5, c xi.
5097 Imppp CaesssYalenlinianus Jun 1156 D m Damasi 18 et 19. 384
© 1 Aug tr. p. 9 et 10, cos II. 1137 IV S. Damasuscum sedisset annos
@ 5 Et Theodosius Aug tr, p. 5 et 18, menses 2, dies 10, obiil 11
GF 6, cos. Decerabr. Vide notas ad Dama
Indici. El Arcadius Augtr. p. 1 el 2. sum. -
xn . rnB. Fl. Recimer. Legati Persarum Conslantino-
et XIII Fl. Clearchus. polira vcniunt pacem a Theodosi
* Velus postulantes : cui nascitur filiu
inscript Boldeit cccmet
p.82, et MusaeiAlbani, el Fabrett Honorius v Id Sept Idacius, Mar-
p. 270, inscript el Fleetvood pag cellin. Artaxerxes Persarum rex
442, necnon Ieges utriusque codi- cum regnasset annos 4, moritur.
cis apud Reland ut I. 5, C. Theod Succedit filius Sapores a quo le-
lib. 6, t. 2. gati ad Theodosium missi. Aga-
Symmachut Praefcclus Urbi ae thias.
655 CRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 654
Anni lmperatoret, t.onsulet Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per.Jul. rum,ret gettm etdocumenta. U.C- Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
etlnd. mte Reges, res gestm et documenta. Chritti.
etpost
Palil.
restituendo Deorum cultu Valen-
tiniano libellum offerl, quem re-
fellit Ambrosius. Ejus ep. 30.
5098 1137 290 Siricii papae ann. 1, ex Kal Jan 585
lmpppCaesssValenlinianus-Jun
IV Cum sedes Romana vacasset
Q 2 Aug tr. p. 10 et 11, cosn. 1138
Et Theodosius Aug tr. i. 6, 7, et Ol post obitum Damasi dies 21, Sim-
#6
£ cos. 291 ciussuccessor eligiturKal Januar.
Indict Et Arcadius Aug tr. p. 2, 3 cos. 1 Yide nolas ad Siricium.
xl" ^xs ^'- Arcadius. In episiola ad Himerium Tarra-
fii
^^ c lfflP
et xiv ... Bauto con datam rm. Idus Feb his coss
Epistola Siricii Papae data his " {cujus exemplum visitur in anti-
coss. Vide notas pag 55, et leges quo cod 800 ann. MonaslS. Cru-
' plures apud Reland ut 1. 6, C. cis in Urbe) continentur ea quae
Theod dejurisdict, etc. in nolis legi possunt.
S. Hieronyra navigat in Syriam,
SynodusBurdegalensisadversus
Priscillianistas in qua deponuntur et media hyeme Jerosolymam in-
Justantius, et Salvianus. Prosper trat. Ejus epist 99, et Apol contra
Sever n. Priscillianus haeret. a Sy- Rufin. S. Augustinus ad fidem
uodo provocans ad Maximum gla- calholicam convertitur. Coiif lib
dio addicilur. lbi. viu, cap 1 el seq.
5099 Imppp CaesssValenlimanus Jun 1138 Siricii 2. 586
0 5 Aug tr. p. 11 et 12, cos u. 1139 ii ConciliumRomaehabet Siricius
$7 El Theodosius Aug tr. p. 7, 8 episcoporum 80, circa discipli-
D cos. nam Ecclesiae Afric. Vide notas.
Indict Et Arcadius Aug tr. p. 3, 4 cos. Treviris quoque habetur Syno-
xiv FI. HonoriusTheodosii Aug Q dus de' episcopis accusantibus
et xv r„„ F. N. P.
^0*8 Fl. apud principem. Sev in Vita B.
- Evodius. Marlini, qui concilio interfuit.
C. Theod 1. 2, de curat Kalend S. Ilieronym ad Didymum au-
ct aliaeapud Reland. diendum se confert, et ^Egypti
Valentiuiani Jun soror Theo- monasteria lustrat. Apol contra
dosio nubit. Marcell. Rufinet S. Paula ibi peregrinatur.
Valentinianus Jun insligantc Hier epist 27, S. Jo. Chrys pre-
Malre Justina Ariana femina pro sbyter Ordinatur. S. Cyrillus Hie-
Ariminensi professione legem edit rosol moritur, cui succedit Joan-
4 Cod. de Fide Calh et Ambro- nes haereticorumcommunione pol-
sium persequilur, qui ab Auxeutio lulus. S. Hieron epist LXI.
ad dispulalionem provocalus co- . Tbeodosius Greulhingisdeviclis
ram populo ut id fiat postulat, et cum filioArcadio triumphans Con-
reslitit Imperatori ne Basilicam slantinopolira ingredilur IV Id.
tradat Arianis. S.Ambros ep. 14, D Oct Idal Marcell Zosim iv.
et in or. de non trad Bas.
5100 Impp CaessValenlinianus Aug 1159 II Siricii 3. 387
© 4 tr. p. 12 et 15, cos m. 1140 iii Arcadius cum palre Theodosio
® 8 Et Theodosius Aug tr. p. 8, 9 quinquennalia celebral editionibus
C cos. et ludis ldal Marcellin. -*-
lndick Et Arcadius Aug tr. p. 4, 5 cos. Justina S. Ambrosium acrius
xv fv»ca ^"P Valenlinianus Aug m. vexat, et in exilium expelli curat,
et i ^088 sed renitente populo reiinctur.
Eutropius.
Vel inscript a S. Sebast exlra Reliquias SS. Gervasii, et Prota-
muros, et alia in MusseoAlbano, sii Qinbrosius reperit, quae mira-
el Grul 1102, 2, et Vandale, et cuiis clarent. Idem delegalur ad
Occon. lnscript Hisp xxvi, 4, et Maximum, qui ad eum veniensne-
leges utriusque Cod apud Reland que cum illo, neque ctun Itha-
-«58 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. ' 656
Atini Imperatores, Contulet Homano- Anni A Anni Christiariorum, Jndmorum el fini- Ami
Per.Jul. rum, res gestmet documenla. U.C. Olymp. limorum populorum, Pontifices, Mrm
et Ind. anle Reges, res geslwet documenta. Christi.
et post
Palil.
ut I. 4 C. Theod de domcst et cianis communicare palitur. Ep.
protect elc. 55 el 85.
Maximus sacrificia Gentilibus Maximoin Itaham irruente Va-
et aram vicloriae rcsliluil lau- lenCiriiafnusad Theodosinm con-
dante Symmacho Socrat 1.5, c 4. ftigit, qui expedilronem snscipit
in ItalZosim 4.
5101 Impp Caess Yalentinianus Jun 1140 m Siricii 4. 388
© 5 Aug tr. p. 13 et 14, cos m. 1141 JV TheodosiusSanctorum pfecibus
§) 9 Et Theodosius Aug tr. p. 9,10, se commendans (Augdecivil lib v,
IIA cosn. c. 26, et Ruf n, c. 32) conlra
Indiet ElArcadius Aug tr. p. 5, 6, cos Maximum in Italiam profectris, et
i Theodosius Aug n. " de fflovictor, qui Aquileiaeoccisus
et n Coss Cynegius : qui in Mag de- fuit xv Kal Aug prout eliam victor
cessit suffMerobaudesIII.
ejus filius post dies paucos ab Ar-
Vet iriscript Fabrett 252, li. 39
bogasle in Galliis interfeclus ,
et 576, n. 162 et Ieges codTheod
imperium omne quod de Maximo
14,15,16, de haeret aliaequeapud vindicarat Valentiniano restituit.
Reland. Idat MarcellZosim.
5102 ImpppCaesssValentinianusAug 1141 291 SiricH5. 389
@ 6 tr. p. 14, 15, cosni 1142 iv Sir icius in concrl Capuano cau-
^ 10 El TheodosiusAtigtr. p. 10,11. ««292 sam Flaviani et Evagrii Theo-
G cos ii. i philo mandal. Schisma Antioch
Jndicl ElArcadiiis Aug tr. p. 6, 7, tOlJitur.
II cos. Templura Serapidis apud Ale-
^ 088 ...• • Promolus.
«' i» r™* fimasiris. xandriam Tbeodosii jttssu disje-
ctum. Marcell Socrai. v, c. 16.
Griiler 462,1 et leges cod Theod Romae quoque slalttae ldolorum
lib xv, lit n, de Aquaeduclu1.3 ct confractae, el obliteratae caeremo-
4, alkeque apud Reland. niae.Ex Prospero de Promiss 1. 5,
PraefUrbiProcn/HS, 1. i, C. de c 58. S. Aug de Civit 1. v, c. 26.
nit et cur. Sed Pagius ex 1.Cod. Th. de Pa-
Tbcodosiiis digHilares omrtes ganis eversum Serapium prob
a MaximoCollatasabrogat Medio- anno 391.
lani 1. 8, C. de Infirm et baereti- S. Gregorius Nazianzenus obit.
corum conventus omnino lollit ExS.Hier incalaldescript Eccl.
1. 19, C. de haeret et cum Hono- Obit S. Monica mater S. Aug
rio filio Romam ingreditur Id. qui in Africam redit Conf lib 9,
Juri et congiario dato P. R. disce- c. 8.
dit Kal Sepl Idacins. Longobardi Ducibuseorum de-
Praef Ufb CP. Pancrai Alm ex funclis primum sibi Regem creant
cotl Thcod ct Jusl. f. vjgelnnindtini Ajonis lil qui re-
gnavil ann xxxiu. Prosp in chron.
i S"iricii6. 590
5103 Imppp CaesssVaientinianus Jun 1142
Aug tr. p. 15 el 16, cos iv. 1145 n Siricius papa Jovinianuin hae-
0 7
El Theodosius Aug tr. p. 11, reticiim damnat. Vide notas ad
% 11
F" 12, cos n. Siricjiim.
lndict El Afcadius Aug tr. p. 7, 8, In ConcilioMediolanensiPalres
III cos. equuntur senicntiain Siricii Vide
ei IV Valenlmianus Aug iv. olas.
t,ffSb Imp
rm,
. . . Neoterius. S. Joannis Baptistae caput re-
Spoii p. 20, miscellant et 1. 9. lertuinConstaiitinopojimdeferlur.
C. deepisc el cleric aliaequeapud Syuodus II Carlhaginensis Pr.c-
Reland. side Geiielldio. Petavins. Yi:te
Praef Urbi Albtnus I. servos, C. nolas ad Siricium.
C57 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. «58
Anni Imperalores, Contulet Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum el ftni- Anni
Per.Jul. rum, ret. gettm et ftocnmenta. UC Olymp. limorum populorum, Pontifices, Mrm
tllnd. ante Reges, res gestm et documenta. Chrisli.
et post
Palil.

ad leg Jul de vi pubt elc C. apnd Thessalonicensium cacdes jnssu


Conlelor et Atm. Theodosii patrata : cujus causa
Obeliscus iu circo positus a Imperalor ab Ambrosio exclustis
Theodosio, et ipsius slalua argen- ab Ecclesiae foribus pcenitentiam
tea supra columiiam erecta prope agit. Rufin 1. 2, c, 18. Sozom.' I.
Ecclesiam Conslantinopoli. Am- 7, c. 24. Theodoret Iib 5, c.
mian Marccllin. 17. Paul. in vila S. Amb.
5104 Imppp CaesssValenlinianus Jtin 1143 n Siricii 7. 591
Q 8 Aug tr. p. 15, 16, cos IV. 1144 in His coss Theodosius imp Itaiia
# 12 ElTheodosiusAug tr.p. 12,13, B decedens Constantinopolim redit.
E cos ii. Arbogastes autem in Occidente
tndict Et Arcadius Aug tr. p. 8,9, cos. contra Valentinianum rcs novas .,
iv rfts. • • • Tatianus. molitusest cujus favore subnixus
et v . . . Symmachus. Eugenius imperium sibi usurpat.
Boldelt inscript coemel p. 545, Prospcr, el Zosimus lib 4.
aliaeinscripl exhibent T. Fabiura His coss dala est lex xi, Cod
Tatianum Cos ord ut apud Conte- Theod lib xvi, tit x, deinlcrdicto
lor p. 55 et leges ulriusque codi- usu sacrificiorum Evagrio Praef
cis apud Relandura habent Talia- Aug et Com per jEgyptum. Pagius
tmm et Symmachum 1.6, C.Theod cura Golofr.
decontrah empt et 1. 4, de nau-
frag elc
Pra:f Urb Proculus CP. Almel
RomaeAlyp Falt. Probus. Ibi.
5105 Imppp GaesssYaleolinianiis.Jun 1144 ^ III Sirici 8. 392
(y) 9 Aug tr.p. 16, cosiv [qui occis.us 1145 iv Valenlinianus Jun ab Arbogaste
# 13 esl ldibus Maii], comite occisus occumbit, Eugenio
D C Et Theodosius Aug tr. p. 13, 14 imperium usurpanle. Zosim lib 4,
Indicl. cos n. c. 54 conlra quem Theodosius
v Et Arcadius Ang. tr. p. 9, 10, expeditionem parat.
tt vi cos.ii. Inter Joannem Jerosolym ep.
Coss Arcadius
r«— Aug u. Origenistam, et Epipbanium orla
Rufinus. dissensio. S. Hieronym ep. 60.
L. 2 et 3, cod Theod de dcfens S. Hieronymus h. a. librum
civil lib i, til x et aliae apud Re- complet de scriploribus ecclesia-
land. sticis, ut ex ejus praet ad dextrum
Valenlinianus Jun. catechum Pr. Pr.
Mediolani sepelilur. S. Arabrps de His coss profanorum sacrili-
ejus fun et epist 34. ciorum usus ubique sublatus lege
D xn.cod Theod de Paganis.
5106 Imppp Caesss Theodosius Aug 1145 Olymp. SiricH 9. QZ
Q 10 tr. p. 14 et 15, cos III. 1146 292 Honorius a patre Theodosio di-
$ 14 Ll Arcaditis Aug Ir. p. 40,11, iv citur Augustus iv Id. Jan ut cura
B cos n, et Pelavio demonslral pagius h. a.,
Indict. Et Honorius qui Augustus di- 295 n. 11, et Socratem deceplum
vi citur IVId. Jamiar. i docet: quod hoc anno xx Nov
et v" boss Tbeodosius
(v,. Aug ut. © eclipsis solis fuerit, sed non ea
. . . Abundantius. die qua diclus est Auguslus Ho-
Synodus Ilippon his coss cele- norius.
brata VIIIId. Octobr leges cod
Theod lih i, l. i, 1. 4, aliaeque Eclips solis dig fere xi, Con-
apud Reland. stantinopoli xx NOv. Prosper el
Rcinesius in append inscripl Marcellinus. Vide Petav.
pag 1021, ii. xvi, exbibcl inscript Fortim Tneodosianiun dedica-
«59 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM^VATIC. 660
Anni Impiratotes, Consules Romano- Anni • A Ahni Chrittianorum, JudmOrum et fini- Ahnt
Per. Jul. rum, res gettm et documenla. UC Olymp. timorum poputorum, Pontifices, Mrm
: et lnd. ante Reges, res gettm et documenta. Christi.
et post
Palil.
Rom Theod Aug III, et Eug D. tur. Chron Alex.
N. cos in quam adnotat Occiden- Hipponense concilium de disci-
talem consulem se gessisse Eu- plina celebratur : cujus canones
genium, sed ex subsecuta lege docte exponit Schelestr de Eccl
posl ejus caedem anno 395, quae Afric diss 5, c. 6 Pagius.
habelur cod Tbeod lib 15, tit 14 Quiudecennalia a Theodosioce-
de infirm iisquae sub lyrannis n. 9 lebrata. Ibi.
lum ejus, lum aliorum nomina Pr. Urbi CP. Aurelianus. Alm
suppressa et Oricntalium coss. ex ulroque codice.
subslituta.
5107 Imppp Caesss Theodositts Aug 1146 1$ i Siricii 10. 5»i
{£) 11 tr. p. 15,16, cos in. 1147 u Theodosius assumpto filio Ho-
Q 15 Et Arcadius Aug tr. p. 11,42, norio contra Arbogaslera et Eu-
A cos ui. genium contendit. Primo die qui
lndict. Et Honorius Aug tr. p. 1, 2, videtur esse Sept 5 victoria pencs
VII cosu. tyrannnm fuit. At nocte pfOstralus
«t vin rU0SB Arcadius Aug m. in preces, et ab apostolis certior
^Honorius Aug n. factus, Deo pro ipso pugnante
Leg cod utriusquc apud Rel ut tyranrium profligavit, qui caplus
cod Theod de re milit 1. 14, est et inierfectus 6 Sept. Arboga-
etc. stes sua se manu confecit. Pe-
S. Paulinus cnm Therasia con- lavius ex Prospero et Marcel-
juge saeculo renuntians in Nola- Jino.
num secessum abit. Aug epist 31 Thermae Arcadianaeex nomine
elS4. conditoris dictae.Ibi.
C Donatistaein Numidia Bagajense
concilium celebrant episcoporum
cccx, quod mortuo Parmeniano
Donalistarum episcopo Carth et
Primiano suffecto ab aliis ordi-
natus esset Maximianus, qui
damnatus fuit. Ibi, et Aug ep. 255
et265.
Alia synodus Constantinopoli
super schismate simili in electione
episcopatus Bestrensis. Ibi ex
Balsamone.
5108 Imppp Caesss Theodosius Aug 1147 H Siricii 11. 395
© 12 tr. p. 16, cos ii, qui obit 17 Ja- 1148 iii Theodosius complens annum
# 16 nuarii. imperii 16 moritur Mediolani,
G Et Arcadius Aug tr. p. 12, 15, " relictis duobus filiis Imperatoribus
Iridict. cos ni. qui ulruraque imperium commu-
viu Et Honorius Aug tr. p, 2, 3, niter regerent, divisis tantum se-
et ix cos n. dibus. Arcadius in Oriente, Ho-
norius in Occidente resident.
r*"oss Sex Anicius Olybrius. Rufiiius filiam suam Arcadio tra-
Sex Anicius Probinus u. dere cupiens (nisi couciliator alia-
Gruter inscript 352, 5, 6, et rum nuptianim Eutropius eum
350, 2, 3, qnae in musaeo card praevenissel) Stilichonis indigna-
Albani. Item leges C. Theod iib lionem in se excitat: qui tutor
vi, tit 24 de domest et protect I. Occidentalis imperii (imo el utrius-
o, aiiaequeapud Reland. que <:t rrincipum a patre datus)
Pr. Urbi Romac Basilius, ct Rufini dolos detexit, et infideli-
paulo posl Andromachus, tunv tatem morte punivit. Nam coutra
661 CHRONOL. A..S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 6Qg
Annt Imperalores, Consules Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anrii
Per.Jul. rum, res gettm et documenta. UC Otymp. limorum populorum, Pontifices, Mrm
ellnd, . ante Reges, res gestm el documenta. Christi.
et post
Palil.
Florentinus. Conslantinopoli vero ipsum, et Alaricum Gotlium a
Theodorut, et subtnde Africanut. Rufino accitum in Graeciam
Almelov ex legib. classe instructa, Alaricum fugavit,
Arcadius haereticorum conven- Rufinum per Gainam, et milites
tus prohlbet. Cod Theod lib xvi, occidit : bonis ipsius Eutropio
t. 5 de haeret 1. 26 et seq. Idem attributis, qui erat Sliliclioni ad-
adversus Gentiles plura constiluit diclus.
1.13 de Paganis. S. Auguslinus Hippone regio
episcopus ordinatur vivente adhuc
Valerio ep. 5, Augustini 110, et
D Prosper in chron et Possid c. 8.
Alii ordinationem differuot ad
annum sequenlem apud Pagium
n. x.h. a.
5109 Impp CaessArcadius Aug tr. p. 1148 lii Siricii 12. 396
013 13,14, cosiv. 1149 iv Gildo comes et magisler utrius-
#17 El Hooorius Aug tr. p. 3,4, que militiaea Theodosio per Afri-
F E cos III. cam constttutus anle abnos noyem
Indict. „ Imp Arcadius Aug IV. hoc anno res novas molitus tyran-
ix Imp Honorius Aug m. nidem arripuit circa autumnum
et x Anliq lapis apud Vignol de col Claudiano de bello Gildon). et
(ex
Pii p. 552, et leges ulriusque cod urbem Romam fame vexavit ex
apud Reland ut 1.14, C. Tii. de aliis AA apud Pagium h. a.
re milit et 11.22, 25, 24 de hae-
Eulropius in Orientali imperio
ret., etc. avaritia et crudelitate grassalur,
Praef Urbi R. Ftorentinus. CP. Timasio ex magistro militum in
(]
Africanus, tum Clearcus, deinde Oasim relegato, et Abundantio
Claudius ex U. apud Almeloven de consulari Sidonem. Pelav ex Zo-
PraerUrb. sim lib 5.
Friligil regina Marcomanorum S. Jo. Baptistae reliquiae Ale-
audiia Ambrosii fama Christo xandriam translatae Payni n, quem
credidit, et ab ipso fidei regulam 6 Kal vocat Theoph a. 5890, In-
postulavit. Turii viro suo persua- cam. 590. Ibi.
sit, ut Romanis se traderet: quem Chron Paschale a marlyrio SS.
anno sequenli ut videret Medio-
apostolorum Petri et Pauli ad
knum veniens mortuum reperit. hos consules numerat ann 335.
Pciav ex Paulino in Vita S. Ambr. Nos vero 351 inchoat.
5110 Olymp, , Siricii 13 el 14. ' 397
Impp CaessArcadius Aug tr. p. 1149
©14 14, 15, cosiv, 1150 295 Eulropius, quo Stilicboncm a
® 18 Et Honorius Aug 4, 5, cos IV jirofeclione in Orienlem abduce-
D ni. D et ret, boslem ipsum ab imperatorc
Indict. ClodiusHermogenianusCV- 294 ct senatu denunliari curat, el Gil-
x Coss surius. I donem comitem et . Paganum ,
et xi — Atlicus.
Vet iriscript in Monum Basil S. quem Theodosius Africaepraefece-
Pauli et Aring T. 2, pag 420, ct rat, sibi conciliat. lla ab Hono.rio
Reines p. 945, el in episl ad Ru- deficiens Africa adjuncla est Ar-
cadio. Petav ex Zosim v, et Mar-
pert. Leges quoque utriusqtic cellino.
Codicis apud Relandum ut 1.9, C.
Th. de jurisdist., etc,et in concil S. Ambrosius raoritur sub di-
African nempe Carth 5. luculum Sabbati sancti prid. non.
Pr. Urbi R. Florentinut ex cod Aprilis. Paulinus.
Theod lib xiv, tit 2; 1. 3, etc, el Neclarius moritur h. a. circa
CP. Africanus cod Th. lib IV,1.4, 27 Sept et communi consensu
1.4. eligitnr episcopus CP. S. Jo.
WS AD ANASTASIUMPROLEGOMENA EDIT. ROM.-VATIC, 664
Anni Imperalores, Cdnsules Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum et finv- Atmi :
Per. Jul. rum, res gsslm et documenla. ab U C Olymp. timorum populorum, Ponlifices, Mrm
e( Ind dnie Reges, res geslm et documenla. Cnrish.
et post
Palil.
His coss scripsit Q. Hilarion, Chrysost missis ad eum Jegalis
qui hoc anno computat a Passione Anliocbiam, ab Arcadio. Qbk .
Domini annos 369 conipletos. Concilium Carlhag 111,Aurclio
Quare chrOnologia noslra recte praeside, eui subscripsit Augu-
bai>et quae Passionem Domini stinus.
statuit 28 Flacilla Arcadii filia nascilur
^Eroe communis : qui 15 KalJulchron Alex.
additi annis 569 Rufinns Aquileiensis. Rom re-
Conslituunt suramam 397 dux disseminare in Urbe nititur
Vide Sclielestralium Antiquit errores Origenis. Vide Noris hisl
Eccles diss 1 in fine, et Relandura j, Pelag c. 2, p. 9 et Pagium.
in Fastts ad hos coss.
5111 Impp CaessArcadius Aug tr. p. 1150 i Siricii 14 et 15. 398.
(j) 15 15,16, cos IV. 1131 ii Gildo reguli cujusdam Maurici
% 19 El Honorius Aug tr. p. 5, 6, filius, qui Firrao fratri tyranno
C cos iv. resliterat, a Theodosio comes
lndict. ruoss Imp Honorius Aug iv. Africae,et ulriusque militiaefactus
xi — Eulychianus.
magister, cum frumenlum in
et xu Vet inscript Gruler pag 1006, Urbem convehi prohiberet, 'belle
et Fabrett 269, et in bas S. appetiliis. Mascezel cjusdem frater
Pauli, et in S. Sabinae in Urbe- qui in Italiam fugerat a Stilichone
Leges qupque apud Reland ul C. contra eumdem missus LXXmiltia
Theod. de re milit 1. S6 et, 17., ex illius exercilu cecidit. Gildo
ctc sese ipse slrangulavit. Masceze-
Pro Urbi RomaeFe/iavC.Theod. lem reversum in llaliam Stilicho
lib.vi, tit. 2.1.10 sed vidc Gplofr. G de Ponle praecipitavil in fluvium.
CP, Optatus C. Thepd. li.b. xu, Petavius ex Jornand.
t. 26. 1. 13 et Ronwtianus. Ibi Honorius Imp Mariam conjugem
lib. vn, 1.1, 1.17. duxit Stilichone, et Serena fratris
Theodosii filia genitam.
5112 Impp Caess. Arcadius Aug tr. 1451 II Siricii 15, eU6, qui obit 19 599
1152 III Septemb. ANASTASIUS eleclus suc-
0 16 p. 16,17, cos iv.
01 El Hon. Aug tr. p. 6, 7, cos, IV. cessor ordinalurEpiscopus dieDo-
D- Manlius Theodorus. minica 9 Oclob. Vide nolas ad
r,itc
^5*' '...
Indict. Eiiiropius, Siricium.
xii qui in Mag.occidilur, et e Faslis ex- Genliles coramenti fuerant Cliri-
et pungitur. Yide Baronitim. Quare et. slianam Religionem destructum
xni in 1. 8, Cod. Th. lib 3, lit i, solus iri ante h. a. cum per565 tantuni
Theodorus cos. exprirnitur, et in subslituram post Beali Pelri Mar-
aliis legibus ejusdemCod. Yeroriae U tyrium afflrmarent: quos 365 anle
et Altini datis, ut Gotofred. obser- hunc complelos ostendit S. Aug
val, et cum eo Almeloven, in Fast de civit Deifib 18, cap 54, addeus
et Heland necnon in vet inscript. hoc ipso anno subversa fuisse Car-
Gruler. 192,12-, solura Theodo- tbagine fana Elhnicorum. Vide
rum consulem nominat S. Aug de nolasad Siricium, etPagium h. a.
civit. Dei lib.18, c 54, et Concil. Quartum Concil Garlhagin cele-
Afric h. a. sub Anastasio Papa bratum vi Idus Nov PraesideiHe
fVide Binium p. 795] celebratnm Aurelio.
inscribitur: Post consulalum Hon.
Aug iv, et Eulych.
Pr. Urbi RomaeFlavianus Cou.
Xheod lib xiv, 1.10,1. 3, CP. Seve-
%inusIbi lib vi, t. 12, 1. un. et
Ctearchus, Ibi lib xm, l. 1,1.16.
065 CHRONOL.A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 666
Antri Imjtcralores, Cgnsules Romano- Anni A Anrii Chrislianorum, Judmorum et Anni
Per.Jul. rum, ret gestm et documenta. UC fini-
timorum populorum, Pontificei,
Olymp. Mrm
et Ind, anle Reget, res gestm et documenla. Chritli.
et post
Palil.
<5H3 Impp Caess Arcadius Aug tr. 1152
iii Anaslasii 1 et 2. 400
©17 p. 17, 18, cos iv. 1155
^ 2 El Honorius Aug tr. p. 7, 8, IV Gainasquianno superiori rebel-
Cos. iv laverat, et Eutropium occidi im-
A G ruoss* ... Stilicho. pelraverat h. a. praepotensSatur-r
lndict ... Aurelianus. nirium Consularem el Eutropium
xiii Vet. inscript. duaeMusaeiAlban: Consulera sibi dedi ab Arcadio
et et Fabrett. pag 552, et 739, et obtinuit. Arianis tamen Ecclesias
xrv Gudiana : et Ieges utriusque Cod. Constanlinopobtinere rion potiiit,
apud Reland ut I. 59, 60, 61, C. resistenie S. Jo. Chrysoslomo.
Th. de curs publ, elc His Coss. Eudoxia dicilur Au-
Pr. Urbi RomaeFlavianus Cod. n gusta, et Arcadia nascituf 3 No-
Theod Iib xi, t. 5,1. 29. nis April et conflagrat Ecclesia Go-
'
Siilpitius Severus lib n, a Cru- thorum tv Id. Jul Cbr Pasch..
cifixione D. N. J. C. siib duobus Alaricus Gothorum Rex in Ita-
Geminis coss usque in Slilicho- liam descendit per Alpes Julias.
nem consulem nuraerat annos Noris hist Pelag cap 2 pag 12.
CCCLXXII, quaesumma cum noslra
Chronologia omnino consentit.
5114 Impp caess Arcadius Aug tr. 1153 Olym Anaslasii Papoe 2, et ex die 9 401
Q 18 p.18, et 19, ex die 16.Jan cos 1154 294 Octobr 3. Is obit die 3 Nov va-
$ 3 iv. iv cat Sedes dies 20.
F Et Honorius Aug tr. p. 8, et 9, et INNOCENTIUS electus successor
Indict ex. 17 Jan cos iv. 295 ordinaiur die Dominica 24 Nov.
SIV * rn« — i Yide notas. ad Anastasunn.
uoss- Yincenlius.
etxv ... Fravitla. ConciliaAfricana duo h. a.hahi-
Vet, inscript. Fabrelt. pag 571, r ta, unum IVKal Julias P. C. Slili-
et leges utriusque Codicis apud chonis, alterura Idib. Sept Carlha-
Golofr. et Reland. nempe 1. 63, gine Vincentio et Fravilla coss
c. Theod de cursu publ lib vm, tit juxta edit. Binii dicta II, III, sub
3, Concil Carlh 5, Anaslasio, qtiorum in postremo
PraefUrbi Romae Andromachus recilatae sunt litterae Anastasii
C. Th. Iib xi, 1.28, 1. 5, CP. Papae, et ad eum decreta legatio.
Clearchus C. Tbeod Iib vi, t, 26, Yide Cod Canonum Eccl Afr ex
1. 12. Biblioth Justelli , cujus anliqiiis-
Pririia episl Paschaiis Theo- simum exemplar asservatum vidi-
phili Alexandrini qua Pasclra li. inus in Bibliolh Bodlejana.
a. indicitur xix. PLarmulhi seu 14 Caput Gainae hastili pracfixum
Aprilis. Vide inffa in notis ad Constanlinopolim allatum fuit No-
lunoc, et Noris hist Pelag lib i, nis Januarii Marcellin el Chron
" ...
c. 2, et Pag h. a. num 2. Pasch.
- Uides Hunnorum Princeps Gai- IP Theodosius Arcadii filius nasci-
nam Danub transire conanlem tur IV Id. Apr. lbi.
obtruncalejusquecapiilCP. trans-
niillit. Zosim 1. v. c. 22.
5115 Impp CaessArcadius Atig tr. p. 1154 i Anaslasii 1, et 2. 402
(?) 19 19, et 20, cos v. qui filium Theo- 1155 II Concilium Milevilannm 1, in
£ 4 dosium Auguslum dicit 17 Ja- Africa celebralum, ubi de priraalu
E nuar. Numidiaeinler Xanlippum et Vic-
Indict Et Honorius Aug le. p. 9, et 10, lorin.um causa discussa et adju-
xv cos v. dicata Xantippo fuit. Vide Noris
et i f. Arcadius Aug v. hist Pelag lib u, cap 8, et Pagium
Honorius Aug v. h. a. n. xxi el seq.
Leges Cod Tbcod apud Reland S. Hierooymus Apologiam se-
utl. 13, dcTironibus libvii, lil!3, cuiidam adversus Rufinum scribU
667 AD ANASTASIUMPROLEGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 66»
Annt lmperalores, Consules Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Atuti
Per.Jiil. rum, res gestw et documenta.} UC Olymp. limdrum populorum, Ponlifices, Mrm
et Ind. ante Reges, res gestm el documenta. Christu
el post
Palil.
et lib xiv, tit 17, 1. 14, et in God Pagius h. a. n. xn ex ipsO Hie-
emendatis sub his coss apud eum- ron. ;.
dem Relandet ConcilMilevitanum Theophilus ep. \\ex a Mona-
vi Kal Sept his coss. chis Origenistis quos expulerat
Praef. Urbi RomaeDecius. CP. accusalur Constantinopoli : (Ba-
Clearchus ex Cod Theod Almelo- ron n. III , ex Palladio) quare
veen. concertaliones validae subortae
Vieennalia Arcadii et Decenna- inter SS. Jo. Chrysost Theophi-
lia Honorii celebr Pag Theodo- lura, et Epiphanium : qui obit vel
sius Jun a patre Arcadio dicitur circa finem hujus anni, vel sub
Aug 17 Jan MarceUin et chron _ inilium sequentis. Vide Pagium
Alex. n. vn, immixto etiara Jo. Hiero-
Slilicho Honorium Aslae a Go- solymitano. V. Norisium hist.
this obsessum liberat, el apud Pelag cap 2, pag 19.
Veronam iterum Gothos profligat.
Mediob ex Jornandcap 9, de re-
bus Get.
His coss Solis facla est defcctio
in. Id Nov Idatius : quae contigil "©
Feria n, hora i, anlemerid Con^
'slanlinopoli.
5116 Imppp Caesss Arcadius Aug tr. 1155 II Innocenlii 2 et 3. 403
© 20 p. 20 et 21, cos v. «56 11 Conciliabulumad Quercum ad-
#5 Et Honorius Aug tr. p. 10, 11, versus Jo : Chrysoslom incilante
cos v. Eudoxia sanclum Antislitem ex-
D Et Tbeodosius Aug tr. p. 1 et pellit, sed paulo post tumultu
Indict exl7Jan2cos. populi faclo revocalur Chrysosto-
1 « /v™ Theoilosius Jun Aug. mus ab Arcadio. Yide notas ad
et n ^oss Fl. Rumorides. Innocenliura Carthagine quoque
Inscript vet Grut 1052, 10, Fa- Synodus celebralur h. a. 8 Kal
brelt 387, quce nunc in MusaeoAI- Sepl in causa Donatislarum, cujus
bano :'et leges utriusque Codicis roeminit S. Aug conlra Crescon
apud Reland ul C. de Jud et cce- lib m, c 45.
licolisl. 10, etc Marina .Palre Arcadio nata 111
Ab hoc anno Rayennae morari id. Febr Marcellin et cbron Alex.
ccepit Honorius, ut ex ipsius Con-
stilutionibus Dufresne in nol. ad
Zonaram pag 45, colligit. Ibi.
5117 Imppp. CaesssArcadius Aug i.r. 1156 III Innocentii o et 4,Ep. Innoc 404
p. 21,22, cos vi. 1157 IV ad Yictricium. Yide nolas adlnno-
©21
(§) 6 Et Honorius Aug tr, p. 11,12, cenlium.
C B cos vi. " S. Jo : Chrysostomus circa fe-
Indict Et Theodosius Jun Aug tr. p. 2, sta Paschalia a sua Sede per sen-
II 5, cos. leniiam Theophili dejectus appel-
et III rU0l5i> Honorius Aug vi. lat ad Rom Pont Innocenlium, ad
5- ... Arislaenelus. quem eliam Theophilus Legalio-
- nem miltit. Trimeslri spatio posl
Inscript vetus in Basil S Pauli
apud Aringh Romae subl t. 1, p. expulsionem ChrysostoraiEudoxia c>
417, et leges utriusque Codicis Augusta moritur. Arsacius in
apud Reland nempe C. Theod lib Constanlinopolitanam Sedem in-
vi, t. 27, 1. 14, etc. trusus. Clericorura pars Romam
Praef Urbi Romae et CP. confugil. Petav ex Georg in Vila
Sludius C. Th. lib xvi, t. 2, 1. Chrysost. Innocentius rescindit
57, etc, ibi. senleniiam Theophili. Vide notas
Kal Jan Honorius Romam ve- ad Innocenlium. Iiuiocenlius Ar-
660 CHRONOL.A S. SYLVESTRQ AD S. GREG. M. 670
Annt Imperalores, Consules Romano- Anni A Anni Christianorum, Jtidmorum et fini- Anni
Per.Jul. rum, res gestm et documenta. UC Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
et Ind. ante Reges, res geslw et documenta. Christi
el post
Palit.
cadio reniens triumphum agit dc scfibit ut Synodus haberetur ea
Alarico. Claudian. dere Thessal propler peiiculum
Lndi Gladitorii b»c anno per scilicet schismalis. Vicle Pagium
Honorium ubique omnino snblati Jun n. 7.
[Vide Pagium num 111]cum au- CelebralureliamCarih Synodus
tea a Conslanlino aliisque Princi- , de coercend. Donatislis. Fetix
pibus vetiti quidem, sed nbn ubi- Manichaeus ab Augustino convi-
que fuissent abolili. clUshaeresim damnat.Disp.S.Aug
conlra Fel.
5118 Impp CaessArcadius Aug tr. p. 1157 295 Innocentii 4 et B. Secunda De- 405
©22 22et23,cosv. 1158 U iv crelalis Innocenlii ad Exuperium.
$ 7 Et Honorius Aug tr. p. 12,13, et Yitle not.
A cos vi. 296 Romse congregali Ilaliae epi-
Indict 111 Et Theodosius Jun Aug tr. p. 1 scopi Imp Honorium rogant, ut ad
et IV 3, 4 et cos. Arcadium scribat, uti Thessalo-
coss. Fl.
rnss Slilicho 11. nicae Synodtira fieri jubeat. Legati
F1 Anthemius. acceptis ab eo litteris necnon ln-
Lapis anliq Musaei Albani, et nocentii papae Conslanlinopolim
alius ap. Fabrett inscript fol 734 profecli. Petav ex Pallad dial.
et alius olim in S. Martini de Honorius varias conlra Dona-
Montibus relatus a Martinello Ro- tistas sauctiones edidit, quibus
msesac pag 256 eta Gruler 1053, pressi plerique ad Ecclesiam re-
A inquo puer Helias Argenlarjus deunt. Cod Theod lib xvi, l. 6,
dep septimo Kal Nov die Venetis Augusl episl 48.
hora quarta. Littera Dominiealis Arsacius moritur Nov xi, cuih
A die 26 Oct ostendit Fer v, de sedisset inens 14. Petav ex So-
jr>
qua vide Lydiat ad h. a. crale lib vi, c. 18 et ex Georgio
Alii qtioque lapides apud Grut in Vita Chrysosfomi.
1054, 5 et Boissard , et leges a S. Chfysostomus rigore hiemis
Relando indicalae ut 1. xvm, c asperriraae pene confectus Cucusi
Theod de Palat sac Iarg. etc. cum fuissel, in Armeniam trans-
Pr. Urbi R. Gracchut C.Theod fenur. Ibi ex Palladii epistola iv.
lib vin, t. 7, 1. 20 et CP. UrtUs Isauri per Montem Taururii i-
C. Tbeod lib vi, t. 23, 1. 1. discursanles ingens dispendium
Rhadagisos iri Tuscia.mullis mil- Reipublicae important. Lydiat ex
libus Golhorum caesis ducente Zosimo lib v, cap 25.
exercitum Stilichone superatus
et'caplus est. Prosper el Orosius.
Vitlc Baron et Pagium.
5119 . ImpppCaesssArcadiusAug.tr. 1158' 1 Innocenlii 5 et 6. 406
© 23 p. 23 et 24, cos vi. 1159 'iD 11 Legaii ab Innocentio missi cum
Iitleris Honorii et suis in itiriere
® 8 Et Honorius Aug tr. p. 13,14,
G cos vi. pessime affecli revertuntur. Theo-
indict Et Tiieodosius Jun Aug tr. p. dorus apud PalladiumetGeorgius.
v et v 4,5, cos. Quarto post obiium Arsaeii
mense Atticus ex monacho ordi-
r^oss- Arcadius Aug vi.
Anicius Probus. natur episcopus Constanlinopoli-
•>\ Leges utriusque codicis apud . lanus. Socrat lib vi, c 18. Sizom
Reland ut cod TJieod de. denuii- lib vni, c. 17. "
tial v. edit refer, 1. vi, etc. Theodosii Junioris Quinquen-
nalia. Delalae sunt Constantino- ?
Pr. Urbi R.... Conslanlinopoli /
Mmilianus cod Th. lib xv, l. 1, polim reliquiae S. Samuelis Pro- '*
1.44. plieicc die 19 Maii pompara du-
Vandali el Alani trajcclo Rhcno centibus Arcadio Aug Anthemio
t)71 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 672
Anni Imperatores, Consules Romano- Anui A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per.Jul. rum, res gettm et documenta. U C Otymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
etlndi ante Reges, res gestw et documenta. Chritli.
el posl
Patil.
Gallias ingrediuntur prjd Kal Ja- Pr. et exconstile ^Emiliano P. U.
nuar alii Sept Prosper, Cassiodor et universo Senalu. Ghron Aiex
et Zosim Jib vi; Suevos adjun- et S. Hierouym ady Yigilantium,
git. Sed vide Pagium h. a. n. 12 quem tractatum h, a edidit, ;
et seq, n. 10, etc
5120 Impp CaessArcadius Aug tr. p. 1159 M innocenOi 6 et 7, ,.-.-_ 407
©24 24"et 25, cps vi, 1160 iu TheodosiusJun dedilQuinquen-
® „" Et Honorius Aug tr. p. 14,15^ nalia. MarceUin et Chron Alcx
Indict (cos vn. addil 3 Id. Januarii.
v et vi Et Theodosius Jun Aug tr. p. 5, S. Joannes Chrysoslomus obit
6, cos n. CumanisadPonlum-Euxinum xviii
. rn Honorius Aug vn. " Kal Dec cum sedisset ann' 9,
uoss' Theodosius
Atig n. mens 6, dies 20. Socral lib vi,
Anliq lapis apud Abb Gcorgiuni 19.
cap
et leges utrinsque Cod apud Re- Eo mortuo Innocenlius Papa,
land ul Cod Th. lib vi, t. 26, I. et Occidentales non prius com-
13, etc municare cum ipsius adversariis
Praer Urbi R. Senator C. Jusi.
volueriint, quam ejus nomen in
lib. i, t. 5, 1. IV et CP. Hilarius
diplycha feferrCtur, el 'Arsacii
Cod Theod, lib xiv, t. 4, 1. 1. aboleretur. Tlieod lib 5, c. 54.
Vandali el Pannonii [vidc Pa- Yide nolas ad Iiinoceniium.
gium niiiii 10], proximas Rheno Concilium Carlhagihense celfr-
provincias longe lateque vaslanl : bratum, in quo Decreta Legalio
everlunt Moguntiam : diripiunt ad Honorium pro defensione Ca-
Rhenos , Ambianos , Alrebales , tbolicorum contfa Doriatistas.
Morinos, argenloralum, elc, Zo-
zim S. liieronym ep. II. e
In Rritannia lumultus miliiaris
eligil Marctini lyran. Zosim lib vi,
cap 2. .
5121 Imppp Caesss Arcadius Aug tr. 1160 ui Innocentiii 7 cl 8. 408
jgj 25 p. 25 el 26, Coss vi, qui obil KaJ. 1161 iv Arcadius obit Kal Maii. Socral
(§) 10 Maii cum imperassel post obitum lib vi, cap ult.
E D Palris ann 13, m. 3, dies 13. Honorius in Orientem post
Indict. Et Honorius Aug tr. p. 15, 16. fratris obilum proficisci volens a
vi Cos vn. Stilichone delinetur, quod Cen-
et vn Et Theodosius Jun Aug tr. p. stanlius lyrannus e Britannia in
6, 7. Cosn. Gallias profeclus Arelale conside-
Fl. Philippus. ret. Stiiicho in Orienlem deslina-
r^0""- Anicius lus deferlur Honorio lanquam af-
Bassus.
Velus inscript in S. Agnetis fectalorimperii,cumduasfiliasMa-
cxtra muros relata ab Aringh riam ac Thermantiam virgines de-
pag 168, lom II, et Reines p. 945, spondisset, et diceretur Alaricum,
ct leges apud Reland. C. Th. de Alanos, Suevos, Vandalos contra
liron I. 19, etc, ct Fabrett p. 268. ejus regnum concivisse, Ravennac
Pr. Urbi R. Hilarius C. Theod occiditur jussu Imperatoris; Zo-
lib xiv, l. 4, 1. 1. CP. Monaxius sim, lib v, el Pliitoslorg, lib xn,
Cod Thcodlibxiv, 1.17,1. 15. cap 2, apud Photinum.
5122 Impp Caess Honorius Aug Ir. 1161 296 Innocenlii 8 et 9. 409
p. 16ell7. COSVIJI. 1162 iv Cum in magnis angustiis essent
©26
% 11 Et Theodosius Jun Atig tr. et Romani, auclores quidam erant,
C p. 7,8. Cos III. 297 ul quacdamgentilitia sacra fierenl,
indict Coss. Honorius Aug vm. i quod et Iiinoeeniium pcrraisissc
VH iidem AA Theodosius Aug in falso scribit Zosimus; cum c
et vin Grulcr 1058, 2, corrigendus in contra legalus et ipsc ad Hono-
673 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 411
Anni Imperatores,
' Consules Romano- Anni A j Annt Chrislianorum, Judeeorum et fini- Anni
Per.Jul. rurri, res geslw et documenta. UC Otymp. limorum populorum, Pontifices, Mrw
et Ind. anle Reges, res gestw et documenia. Chrisli.
el pott
Patil.
num Cons Theodosii, quem ha- rium profectus suaserit leges plu-
bel v. [nisi sit Honorii IX, qui res a principe hoc anno editas
recte jungitur cum fheodosii v, conlra varias superstiiiones. Vide
infra anno 411.] Idem Grut 1052, Baron Pclav, Pag et ex antiquis
6, exhibet epilaphium Treviris . Orqsium.
jungens*Hoiiorii Consulatum vm, Urbs Roma anuo superiori ab
cuin prirao Constanlini Jejus sci- Alarico obsessa, et post ejus re-
licet lyranni ex Britaunia qui h. cessum h. a. ilerum invasa capi-
a. Arelate consederal] de quo tur et diiipitur per dies septem
vide Noris epoch Syromaced diss ex viii Kal Sepl asportalis auri
' T.
4, c 1, circa finem. Eidem Pur- ] libris ler millibus, argenli xxx;
puram mitlit Honorius. Olymp M. praeler alias spccies a Senatu
apud Photium. lidem coss Hono- pactas : Zosiin , lib v Marcellin ,
rius viii et Theod HI, ieguniur in Oros. elc. Vide Pagium ad h. a.
utriusque Codicis legibus apud qui oslendit perperam djlatam a
Reland ut Cod Theod de Decur. quibusdam chronolog et hisl eliam
Urb Romae1. 6, lib xiv, tit. 1, etc anliquis hanc Urbis direptionem
Pr. Urbi Romae Bonotianut ibi ad annum vel biennium proxi-
et Attalut ex Zosimo. CP. Mo- mum : Vide Philostorg, lib xu,
naxius Cod Theod lib xv, t. 1, cap5.
1. 47, etc. Atlalus jussu Alarici impera-
Alani, et Vandali, et Suevi His- lor dicilur qui erat Pr. Urbi.
panias ingrediuiilur. Idatius, et Placidia Imperatoris soror capla
Orosius. Mittiiur vero in Hispa- nubilAlaulpho Alaricipropinquo-
niam Consiant Consianlini Tyran- S. Honoratus luslratis Ilaliae
ni filius posl pacem cum Horiorio < coenobiis circa hunc annum Leri-
g
initam. Zosim lib vi, cap 4. Sed nense monaslerium condit primo
Maximus in Hispania tyrannidem sub regula S, Pachomiii. Noris ,
exercct. hist Pelag. lib n, pag 173,176.
5125 Impp C«ss Honorius Aug tr. 1162 i Innocentii 9 el 10. 410
©27 p. 17,18. Cos viu. 1165 u Altalus ab Alarico suadelur ut
#12 Et Theodosius Jun Aug tr. conlra Heracliauum partes Hono-
B p. 8, 9. Cos III. rii in Africa sectantem copias
Indict Cos Fl. Varanet solus : nam miltat. Negleclo Alarici consilio
vin Terlullus ab Allalo creatus um- contra Honorium Ravennae agen-
et ix bratilis Consul babetur. Orosius tem movet. Jovius diffidenliam
lib.7, cap42. inler Alaricum et Altalum indu-
Cod Theod habet Varanem so- cil. Spolialur Attalus imperio ab
lum libix, t. 28, 1. 11, 12, etc; Alarico (Zosim lib vi), et liaditur
apud Reland el Iib vu, 1.15,1. 20, Honorio, cum quo pacem Alari-
quae ostendunt direptionem Urbis 1
D cus init: Alaricus irajeclurus in
anno superiori conligisse. Africam obil. Succedil Athanlplius
Marcianus Praefectus Urbi ab Jornandes, cap 50.
Attalo conslilutus. Zosim lib vi,
cap 7.
5124 lmpp Caess Honorius Aug ttf. 1165 II Innocenlii 10 etil. 411
©28 p. 18, 19. Cos vm. 1164 III Collatio habila Carlh. callio-
® 13 Et Theodosius Jon Atig tr. p. licos inter et Donalistas , in
A '9, 10. Cosiv. qua Donalistse penilus eversi.
lndict Consul Tneodosius Jun Augiv, Vide Noris hist Pelag, lib i, cap
LV sine collega leg 48. C. Theod de 3etlibii,.pag222.
ei x operibus pubiicis dala P. C. Va- Antiochius Persa ab Isdegerde
ranoeet lib 7, ejnsdem Cod lit.17, (Aicadii lestamento lutor hic da-
1. unica de lusoriis Danuvii: de tusfueral Theodosio) mtssus ad
675 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-YATIC. 676
'
Annt Imperatores, Consules Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Antd
Per.Jul. rum, res gettm et documenta. UC Olyriip. timorum populorum, Potttifiees, Mrm
et Ind. drite Reges,res geslmel documenta. Christi.
-,' et pott
Palil.
qua vide Golofred signanda Theo- tutelam Theodosii in ordincm
ddsio IV, ei qui fuerit huhtiaiiis r^digttufi et' Pulcheria Augusta
(tnale sigriatufj V.) Theodbsius sofa imperiuni administrat. Thetf-
Jun Decennalia, Honorius Romae pharies.
'
Vicennalia dedit. Marcellin Chron. Cotistanlini caput iri conto affef-
Barbari qui se Hispaniaeinfude- lof Horiorio xiv Kal Oct. Idalius.
rant proVtricias inter se dividuiit. Cdnstansquoqueinterficilur Vienn
GallaeciamWaridali occupant, et per Gerontium, substituto ei
Suevi Alani Lusitaniam, et Car- Maximo : qui postmodum exutris
rfoTgprovincias : Wandali Siliiigi pufpufa vivit ignobilis in Hispa-
Bieifcam. Idat. ntar. Zosiihus vi et Marcelllrius.
Pr. Urbi R. Bonotianut. C, • ^Syri&iuscorfciliocoactoAndro*
Theod. lib xv, 1.1,1. 48 et CP. rilcutaiPen tapolilProvPraefa coram
Isidorus. Refand et Gotofr ex nolit segregat, qui poenilens recipilur
dign. atl vMahi.Syries epist58.
CaessHonofius tr. 1164 iti inriocenlilll et 121 ^ 412
5125 Impp ' Aug p.
©1 19,20, cos. ix. 1165 iv Moftuo Tfieophilo Alexaridriho
® 14 Et Theodosius Aug tr. p. 10, cpisc die 15 Oct Succedit Cyrillus.
G F ll.cosv. Nofis hist Pelag T. i, c. 4 et 1. u,
Indict ruoss Honorius Aug IX c. 1, Carlhag coricildamnat Coele-
x Theodosius Aug v. stium.quiad Romariam sedemap-
ei xi Leges utriusque Cod apud Re- pellat. Mercator.
land ut cod Theod de eohorlat. S. Augustinush.a. scriberein-
Princlp cornicl. 22,23,24,25, cipit corilra Pelagianos. Ibi lib. i,
etc. Hiscoss occisi srint Jovinus et c. 4, et lib II, c. x, p. 238.
Sebastianns fratres in Gallia et r Cassianus constructo apud Mas-
Hispania lyrannidem exercentes ' siliam monasterio celebris Ca-
Marcellin. Chron. stori Aplensium episcopoabs se
Honorius Donatislas post eofla- postulanti "iEgypiiOfummonacho-
tionem pervicaces diversis pcenis rum inslituta xu Jibros eo de ar-
mulclat, Ecclesias earumque bona :'
gumehto scriblt, in quibus Semi-
Calholicis restilni jubeil. 52-Cod
pelagianum dogma introdiicit, as-
Theod de baereticis. Jovinianus serenshumanls viribtis bona opera
Iwereticus-in insulam Boam ab eo-
posse inchoari, sed sine gratia di-
dem Principe relegatur. Cod Th. vfna"rion'perfici. Vide Noris hist
eod tit I. 51.
Pcjiag lib. « c. 1, pag 162.
tSf taein Numidia Conciliumha-
bitum mense Junio contra Donati-
stas.
5126 Impp CaessHonorius Augtr. p. 1165 297 biiiocenlii 12,13. 415
© 2 10, 21,cosix. 1166 iv Heracliannsohnavalamstrenue
% 15 Et TheodosiuSdUnAug tr. p. 11 et operam contra perduelles corues
E 12,coss v. 298 Africaeet consul creatus, perduel-
Indict Cos Lucius solus, nam expun- i lis ipse cqm. ncc naviura classe in
xi ctus fuil e Fastis HeraclianusAfri- Italiara navigans, et contra Urbem
etjut caecomes, qui CoJjlegadatus fueral - , . copiasducensoccursuMarinicnmi-
Lucio in Consulalu, ul in Cod Th. lis ad Ulriculura superatus ih fu-
libxv, t. 14, 1,15 etProsper, ct gam veriitur, et in Africam dela- ,4
Marcellin in chron. lus capitur Carlhagine et inlerfi-
Signaniur ilaque Consulatu so- citur, succedente Marino : cujus
lius Lucii leges Cod ulriusque, ut jussu MarceUinut Tribuuus, qui
C. Th.1.. un- de" comit el trib pro fid« Catholica fortiter Jabora-
sihol. eic apud Reland. vei^it, Dpnalist3runi ex iosidiis
Peiagnis Brito dogma iiominis occiditur, ajiera. .Martyrem colit
BT7 CIIRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 678
Amti lmperatores, Consntes Rothano- Anhi A Anrti Chrisliahomm, Judmorum el fini- Anni
Per.Jul. rum, res getlm et documerita., UC Olymp. limorum populorum, Pontifiees, Mrce
eflhd. anle Reges, res gestm el documenta. Christi.
et post
Palil.
-sui cpnlra graliam Christi Ccele-V EccJesia 8 Id. Apr. Pelav ex Idac
slio et Juliano auditoribus exerit. et Orosio lib. 8, cap 42.
Prpsper. Vide Card Noris hist Pelag
Burgundiones Germaniaepopuli c. v.
_.__ partem GalliaeRheno propinquam
obiineiit. Prosper.
Vicennalialmperii Honorii. Post
cladem. Gptbicam Urbis soliludo
seiisim desinil: et 15 millia ci-
viura numerantur. Olympiod. -• *
5127 Impp CaessHonorius Aug tr. p. 1166 1 lrinocentn^lS et!4, qiri in epi- 414
©3 21,22, coss ix. 1167 B' 11 stOla 22, data ldib Dec Constan-
#16 Et Tbeodosius Jun. Aug tr. p. tio cos rata- habel Decreta synodi
D 12, 13,'cos v. Macedbftite.
lndict k- c Fl. Constanlius. 'Tulchefia Theodosii soror Atfr
xn R0SS Fl. Cqhstans. gusia appellata est iv Non J«l
et E. 38 5. Th. de naviculariis ad Marcel, etChrAlex.
'
XIH Albmuin Prx>f Crbi et 1. 54, 55, Ctollirirtirri'classis in Africaih
de bseret aliaeque apud Relariff et trajectora vi tempestaiis demergi-
epistola 22 Ihnocentii Papae Idib tur in freto Gadilano. Orosius.
Dec Constantio cos. Honorius Donaiistas nova san-
Constantiiis Coiries apud Arela- c-iione percellit x Kal Jul et con-
tum Galliaeurbem consistens Go- firmat acta contra cosdem sun
thos Nafbona expetlit, et in Hi- Marcellino Trilmno spectabilis
spaniam abire cogit. Athaulphus memoriaeviro lib xvi. God Tbeod
de exslihctione Roirianinominis co- lit v. de haeTet I. 54 et 55, cujus
gkans Placidiae uxoris cousilio, et G exsecutionem demandat Dulcilio
experimento de suorutri indocili- Trib ac Not ad quem S. A«g per-
tate ad parendum legibus facto scribit, prout Marcellino inseripse-
belto abstinetet gloriam quaefifoV ratt libros de.'eivtt. D6i.
restitulo Goltiorum viribus Rom;
Imperio. Orosius, lib 7, c. 43.
II Innoceoliit14 el 15. 415
5128 hnpp CaessHonorius Ang.-tr*.p. 1167
1168 III InventioreliquiarumS.Stephanl
© 4 22325"iCOSK.
# 17 "EtTheodoshis Juri Aug- tr. p. Protomartyris ex episloli^ S. Lu-
C 13,14, ces vi. ciani, etc. Vide Baron et Pa.g.
Indict Coss iidem Ilonorius Aug x. Orosius in Synodo Hierosolymi-
xin -fneodosn» Aug it. tana occasioneEncaeniorum JiaMla
'ftug^
et t: 36, 57; §8, eoil Tbeoa- de praesens, Acta conira "PeJagiulri
xiv Haeret aliacque apud Reland. des^cribit, ibi pariter degentem,
Pf. UrbrRorn"*<Jra«/HW, Cod ubi decerriunt Patres, ut ad. bea-
TKeod 1ib nn,tit7, 1. 20. CP: D„ tum Innocentium Papatji Rofha-
Prsus. cod Th. lib vr, t: 25, LI. num Fratres «(epislolo^mittereniitr
Attalus a Gottiis ad Hispanias universi quod ille decernerel secu-
turi. Yidei Card Noris hist Pelag
migranlrbus neglectus, et praesi-
dio carens capitur, et" Coristanti- lib 1 c. 7 et Pagiuiri ad a. 2 n. vi.'
no Patricio vivus offerlur. Judaei AJexandria exprilsi' a
a suorum Cyriljo, quod caedem inChfiStia-:
Alhaulphus quodam nbs patrassent rioctti, excitos falso
vulrierainsinleril,regnumqueejus
Vttttia invasit. Prosper. rumore inceusae Eccle§iae:Socfat
'
Tallia "advefsmAlaBOSet Wan- lIB'>,.'c. 13,14. ';-'
;
dafos,' Siiingos betkira capessit. lsdegertes Persarum Rex proxfc- *
mus cbnversioni ad Christiamam ¥
Idat:'
.. ^ a fideinobexemplasanclitatisMaTu-
thx Episcopi Mesopotamiae, hoc
v irforiuo blf
fntempestivurii «ehlra
459 AD AMASTASIUMJRRet««(©M£NA EDIT. ROM.-VATIC. ^ 6»
Attm Imperatoret, Contulet Romano- Anni A A*n* Ckrittianorum, Judmorum et foti- Agm
PemSut. tum,ret gettmel decunmm. ©* Oiytnp. timommpoputorum.Pomificte,
ehhi4. ahte MjnL
, tteget, ret gettm el documenta. CwtiS.
et pott
Palil.
Epfscopi' Abdaaotis, iBcen^entfe
TempiumlgmS^graviperseeniiowe
Gitristianos vexat ad qiftnqtfefl-
nium. Theophanes.
5129 Impp CaessHonor Aug tr. p. 23, 166« 111 1«fli»ceri#f5eti6; 446
v
© 5 24, cos x. 166» iv Syiiodalis epislola PraesulHfti
#18 El Theodosius Jun Aug tr. p. AWicanot-iimLivn, darnmanrhim
B A 14,15, eos vn. eftOres Petegii, et regaot«Hri la-
Indict rL0SS Theodoshis Jun Aw**R,. notefffiaril Papais, ut Apostofiea
Vx ^us-QwtuaJm^. auetorftate el rpse damnet. Syno-
et xv Pmvin ex vetiapid.fifW^ dus ifcJevllana pariter ia Africa
p^j^ ete^sv^BtlWO^irljii!»; . eosdem errores damnans canssBi
vi Kal Febr ubi hi cees memoran- i^ert ab fanocentk) jndicandaM
tuf.. Vid* Retend «t J$ges «J» epistola 94 et 178 S. Ang. VWe.
ips» reJatas 84 9. C. Th. deDo- Pagium sen ad h. a. ri. vtu.
meet et protecl-etc. <Qbvietqriain de Attalo reper-
J^.Urbifl.Pro^««,eodTheod tatam kMli exliibeiitHr Gonstana-
Jib fjs» > 26, L 4. GP JJrsiw, cod nopoli, et Theodosius Hera««>
Th. jib xii, t, 1,1. 480, elc. vesiens Gonstanlinopoj^in aHFea
ValJia pacein-onm J1one*ioimi, cowna ab Urso Urbis Prarf. ei
Placidia restituta, quaeuubit Con-, SenaJudooaiur <JI» Ales.
stantio. Q.rosiusei Progjjer.
5130 Iw©p €«ss Hftnor Autf>«v f* 298 htiwcemH 16, qui.obHtdle 14, 447
© 6 2% *K, «*-»,' iv Fejh^uajEiljeuu) sedissetann^s it?,
# 19 Et Theodosius Jun Aug tr. p. meftsesll^ dfcs xx. Vitle Bstas
G 15,46,-coss v«. |
Q et ad lofloc. Vacal Sedes #es 28^
Jndicl rnM" #wiffii8'Aaig xr. 2ri9 ZOSHWSsuoeessor eHgjSBi^ dh^H,
XV ^^«OBStaiMWfl* :; 1 et ordinatwr die 11 ilaitii, et
et 1 L. 12, codrfb.ee* fib vj, t. 2, ad Pas«ba cetebrat in litterig-Pittcte-
Monaxium Pr. Urbi, etc, apud sin* inemqrjaturo the vm K^L.
Reland, etin epislola Pasclmsint, Af*W. . ..
el ia «pistoJa Zosimi papae ad*Au- Innocentras ao|eobi*ttm r^pgsn-
lefiaA, : detSynodicaeMilevCoBeetdawnat
V^»^lingfinBa8tic4p«fVaI^ haei^mT^la^ianain., Vjde Npris :.
liamffefein ofliiies ex&iuctl. 1*»-' hist. Petag Kb 1. c. xi p.,7^,755 T4>
ciusVWemfeleri AlanoS, a;ur;Van- Decreti* «Utorinn Coaeihoruiii
6^et"^reirn5 demm#*au*; '*' . Carthaj^neja^is et, MUevitam'<»u-
Goljlsioiociesosesse.ut ejrsiB*--' ta ise^esesPeJagiaHam et Coete-
clo Aiaice;[j^rurii i;ege,panti epri stianaoi cnm accessisset judiciuHy(!
superf^erant, abotitofegnl nemi- stypajemuin. Sedfe. ^ Aposwlicai ,
ne.^fandalis qui iri GatHa reseJe- I
D cmap-finita ett, »HJJ. An^ seis*
rant se subjecerint. Petavitis. ' de v«rb Ajpasloli. Vide Noris hrst
Guswowrsia de Pascluwe inter Pe^gljb i, «a|Li5,pag i>%
Coelestius lamen Roraaw ve-
Oopid«nlaW et Atexandrhtos.
uiens ,et cailida dissiinutelione,
Vi<HBt^etas ^Paseliasini ad Leo- non secus a« Belagius libeQtun;?^-
nem Magnam,, ... .
simo o^^ subdo^j^qS«««e
: Ho««M!«..ao#a» iriumphaBS
i|ijep«p^<,|^«^,<c>i^rj)m. ejus (^•Korij^im hjAoutr jtt>we«w,
5131 Attalo, quem lruse*tum duehwv sed paulo jest. gleoiufi. exameti
subire ju s^»i«j»tejqne causa-«a4ii,
digiiifi J« WtfafJW»h«oh>» r-eje- ei josJlaiite^osimo awho taaquaitti
87 1 gdl. Jjbw»pe* cJwon el PjiHastor-
F1 &Wr baeretici pettuotur in exsiluinj.
: ,v. I Videnotas ad Zosimum.
Indkt. .„ *fiW
xv et > tri«w^CaeesHon*ri«eA*»gtr. 9. M*# II Zosinri 1 et 2, BOMFACUJS. 448
681 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 683
Annt Imperalores, Consules Romano- Anni A Annt Chrislianorum, Judmorum el fini- Anni
Per. rtim, res geslm et documenla. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontificet, Mrw
iul et ante et Reges, res gestw et documenla. ChristL
Jml post PaLL

25, 26, cos xu. Zosiraus Legalos io ATricam


El Theodosius Aug. tr. p. 16, milfit ad negotia de appellalioni-
7, cos vni. l)us pertractanda. lnterira Obft
die 15 Decembris- Successor eligi-
Coss. Honorius xn.
iitlAA. Theodosius VJII. tur Bonifaciut ordinatus III Kal
C. Theod lib x, tit. 10, L 38, Januar. Yide nolas ad Zosimum
«lc apud Reland et coucil Afri Pars alia Cleri in scliismate eli-
«an et in vetustissimo Jusleili git Eulalium, cui Tavet Symma-
Codice Can Ecdesiae Afric nunc clius.
asservalo in RiWiotli Oxoniensi. Conciiium Cartliaginense 214
Vide nolas in Zosimum. - Episcoporuni praesenlibusLegalis
Solis dcfeclio digil xi, et semis AposlolicaeSedis celebra lum. Ejttt
\ decrela ad Zosimum Papam jter-
(juxta calculos Petaviij Romaedie
19 Augusti, Fer vi, h. 8, de qua Jata, quibus probatls, per tolum
Chron Alex Idacius et Marcelli- mundum haeresis Pelagiana dara-
nus. Vide nolas ubi snpra. nala est. Prosper. .
ValenliHianusJun Ravennae na- Telepiense Concilium h. a. ce-
scilorex Constantio el PJacidta lebralum in Provincia Byzacena.
vi. Non Jul Prosp'. '
Pr. Urbi Romae Palladius. C.
Th. lib iv, t. 4, 1. 6.
5152 Iinpp Caess Honorius Aug tr. n Bonifacii 1 et 2. 419
1171
iii Schisma Eulalii Symmacln jia-
© 8 p. 26, 27, cos xii. 1172
#2 Et Theodosius Jtin Aug tr. p. trocinio suffultura evocari facit
E 17,13, ces VIH. promotos Ravennara.
Indict r- Monarxrus.
Loss' Plinta. v 4„ Eulaliuscausa cadensposlFesta
II Pascbalia relegalur in Campa-
<etm Gruter inscript pag 1050, n.7 niam. Yide nolas ad Bonilacium.
et cod Theod lib vi, t. 30' 1. 22, Concilium Carthaginense vin
fialend Maii Episcqporum 217,
aliaeque apud Reland et epistola
Aurelii ad omnes Byzacenos. No- quos inter S- Augustinus, et AJy-
ris hist Pelag pag 115. pius, et ilerum vi Kal Dec qua
Pr. Urb CP. Mtius -C. Th. lib ^esta SynodaJia ad Bonifacium
transmiltii : de qua vide Noris
xrv, 1.6,1.5, Romae Symmachut,
nt ex causa sdiismalfs liquet. liist Pelag lib i, cap 17, et notas
Hoc anno Pasclia celebratum ad Boiiifaciun;.
cst ni Kal Apr. S. Aug de 7 quaest
ad Dulcilium. Vide Noris hisu
Pdag lib i, c 17, pag 107, et
Tabulam Paschalem" iitfra pag
146. j
I)
3155 in Bonifacii 2 el"3. 42»
Impp CaessHonorius Aug tr. ^p. 1172
• iv Iii Perside perseculio desaevit
© 9 27el28, cosxn. 1175
% 5 El Theodosius Jun Aug tr. p. ante quinqiicnnium excitata. So-
DC 18,19, cosix. '«rat 1.vn, c. 18, et Theod 1. v, c.
Indict r Theodosius A.ugix. 59 et Marcellin.
lii Consianliiis Aug in. Romani Persas et Nisibin ©bsi-
<ciiv Cod Theod de Episc Eccl el dent : contra quos Vararanes
Cler 1. 44, etc. apud Relandum Isdegerdis fll adscito sibi Alaraun-
ubi duo lantum AA. Honor et daro Saraceno veniens vincitur.
Theodos et Constantius dicitur V. Socrat lib VII,cap. 18. Sed vide
C. sed non Aug. Pag an. 15.
Pr. Urbi Romae Palladius, C. S. Hieronymus morilur aeratis
Just lib i, t. 5, I. 19. anno 90. ProsDer, qui habet a;la-
PATKOL.CXXVil. 22
&>5 AD AiNASIASIUMPROLEGOMENA.,~%\ ROM.-VATIC. 684
Anni Imperatores, Consulet Romano- Anni A Anni Ghritlianorum, Judmorum etfini- Anni
Per. rum, res geslm el documenta. U.C. Olymp. timorum populortim, Ponlificet, Mrm
~Jul et ante el Reget, ret geslmet documenta. Christi.
Ind post Pal.

"Francorum regnum hinc inci- tis ann 95 errore Librarii. Pa-


pit juxta Pctav Pharamundut gitts ad h. a
primus Francorum rex h. a. cce-
pit. Prosper in .cliron a Pithceo
cdilo.
Idacius h. a. aflirmat Constan-
tium Auguslumcreatum, sed Pro-
sper ad ann seq differt cum teg
cod.
5154 IinpppCaesssIlonoritisAngtr.p. 1175 Olym BonifaciI3et4. 421
0.10 28 et 29, cos xn. 1174 _ 299 Bonifacius epistolis ac Legatio-
§ 4 El Theodosius Jun Aug tr. p. iv nibus ad Honoriuramissis Graeco-
R 19, 20, cos IX. et 01 rum tisurpatioues irritas reddere
ndicl Et Conslanltus Attg tr. p. cos 500 satagil in Provineiis lllyrici. Vide
IV iu, assumptus ad consorlium Im- notas ad Bonifacium.
et v perii vi. Id. Feb qui quarlo Non Theodosius Eudociam ducil
Sept oceubutt. Tbeoph. uxorem. Arcadio Patri suoin ejus
foro super colnmnam stattiam eri-
Coss- Euslathius.
r„„„
git ac dedicat. Romani cum Per-
Agricola.
C. Theod 1. 45, de Episcopis et sis confligunt et vietoriam repor
Eccl ubi lllyricum subjicitur Epl- tant die 8 Sept Marcellin el chron
scopo Conslantinopolitano : sed Alex.
RomaniPontificesjura sua per Vi- Thcodolus h. a. Antiochenus
carios Aposlolicos non desertie- Episcopus creatus Pelagium dele-
runl. Vide notas ad Bonifacium. ctum expulit Synodali sententia.
ltem altae leges utriusque cod ( Noris hist Pelag lib n, c. 4,
apud Reland hos coss exhibent. p. 186.
Leges Cod Th. dalae his coss CoelestiusPelagii socius a Volu-
nerape lib it, lit 27, si certum pe- siano Pr. Drbis expetlilur. Ibi lib
latur data v Kal Aug et aliacprae- i, cap 20, qui frustra suas in par-
eedenles iv Id. Mart. v* ld. Mart tes trahere conlendil Atticum
etvui Id. Julii productae a No- CoiislaniiiiopolilaiiuiiiEpiscopuin,
risio hisi Pelag 1.1, e.ip20, com- el Ruftim Thcssalonicensem Apo-
probant Constanliuin Augustum stolicaeSedis Vicarium. Vide No-
hoc anno fuisse, quo eliam obiit ris loco laudato, ubi docet revo-
seplimo mense post adoptionem, catam fuisse a Thco-Josio ipso
ut Olympiodorus lestis synchro- legem , subreptilia insinuaiione
nus scribil, et Theophanes. extortam abEpiscopis Illyricianis
Pr Urbi R. Volusianus. Vide defectionem medilantibus a Ro-
Noris hisl Pelag lib i, cap 20, pag mana Sede ad Constantinopolita-
426. j.
] nam. Ibi iib i, hisl Pel cap 20, p.
151.
Alypius a S. Augustino ablega-
tus ad S. Bonifacium Papam eum
suis scriptis honorifice excipitur.
Ibi c. 21, pag. 155.
5155 ImppCaess HonoriusAng tr; p. 1174 i Bonifacii 4 qui obiil depositus
011 29 et 50, cos xrn. 1175 ii die 4. Sept ex vet MS. Flor Vacat
@ 5 EtTlieodosiusAuglr.p.20,21, Sedesabejusobitudies 9. Biblioth.
A cosx. Vide notas ad BonifaciumCcelesti-
Indict Coss. Honorius xm. noselectus successor die 13 Sept.
v iid Aug ThebdosiusJiin x.
et vi God Theod lib i, tit 11,1.2, ordinalur Dominicaseq 17.
alisequeapud Reland el Donifacii BonifaciusPapa Palrocli Arela-
litterae decretales his coss da'je v tensis Episcopalus invasoris, ct
685 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. CREG. M. W6
Aat.it imperatores, Consules Ramano- Anni A _ Antd Christianorum, Judmorum et fitn- Anni
Peir. rum, ret gettm, et documenta. U. C. Olymp. timorum populorum, Pontificet, Mrm
Julel anle et Reget, ret gettm et documenla. HhrisU.
Ind pott Pal.

Id. Febr quarum exeraplum in vet Narbonensisjura usurpantis ausus


cod Monast S. Crucis Romae. Ro- «omprimil lllyricianorum Praesu-
mam in Hispania sub Caslino Ma- lum ausus. Videnotas ad Bonifa-
sgislro Militum a Vandalis devicti. cium.
Vide Ruinart bist persec Vandat Theodosio nascitur filia Eodo-
pag 2, cap 2, n. 3, et Idac xia. Marcell Persae pacem eum
Tricennalia Ilonorii et Vicen- ROmanisineunt. Ibi.
nal Tbcodosii. Maximus Tyrannus el Jovhius
Pr. Urb CP. Fhrentiut. C. fcrro victi Tricennalibus Honorii
Tbeod lib xv, lit 1, I. 8. •adducli ex Hispan alque caesi.
H»i. '
5136 Iropp CaessHonorius Aug tr. p. 1175 R
©12 50 et 31, cos xm, qui moritur 1176 ii Cceleslini 1 et 2. 423
€) 6 Romaemense Aug. iii Ex hoc anno per ixrennium
G ElTheodosius JunAuglr. p. 21 consequens S. Augustinus libros
Indict el 22, cos x, xv de Trinitale et xxn de Civitate
V1 TneQ Asclepiodotus. Dei absolvit. Vide Noris hist Pelag
et vii U08S" Marinianus. Mb i, cap 24, pag 152.
C. Theod libi, tit 11,1.3 aJiae- Placidia Augusla ab flonorie
que apud Reland et inscript Grut fralre cum filiis expuisa ad Theo-
464,8. doswm proficiscitur, Bonifacio«o-
Obit Honorius Imperalor Romac mke sumptns ministranlc. Olym-
Auguslimensis die 16 vel 29. Vidc piod et Prosper.
notas ad Ccelesiinum et du Cange Ceeleslinus Papa Pelagiands
bisl Byz fam pag 72. llslia expellk. Prosper contr*.
His coss Eudoxia «reatur Auga- «oUalorem cap 41. Julianus irrter
sta iv Nonas Januar Chron AJex. o bos libros 8, contra S. Augustin
Longobardorum secundus re- scribit in Cilicia, ubi Theodorum
gnat Lamittut ann 5, Joannes cx Mopsuestenum Pelagianum adit.
Notario imperium usurpat in Oc- Vide Noris hisl Pelag 1.1, c. 9
eid Socrat 1. vn, c. 25. et Pagium ad h. a. n. 1-5.
5157 Impp CaessTheodosiusJun Aug 1176 m Coelestini 2 et5. 4S4
© 15 tr. p. 22 ct25, cos x. 1177 iv Tbeodosius Vaientiniannm Ami-
5) 7 Valenlinianus Ctesar. lae suae filium Caesarem facit, ct
FE r«. Castinus. ad recuperandum impcrium con-
IntUct ^*88 Vicier. tra Joanncm miltit: (Prospcr) qu.
VII C. Theod lib xv, lit 5, de spc- Augustus Romaecreatus cst post
•etVIII ctaculisl. 4. ubi solus imp Theo- occisum Joannem tyrannum anno
dos x Kal Maii Victore V. C. coss seq ut Idacius et Marcellintisscri-
et lib x cjtisdem cod Th t. 20, de Iwwvt.Interea h. a. Cacsar creatus
Murilegulis1.14,data xvuKal Nov Eudoxiain Theodosii liliam sibi
Victore cos ubi TbeodosiusAuget © desponsaU Ibi.
Valenlinianus Caesnominalur. Monachi Adrumelim in Africa,
Pr. Urb CP. Severinus. Cod de gratia et lihero arbilrio litigan-
Tlieodlibxv, t. 1,1.52. tes, acceplis ab Augustino libris
in concordiam revocantur. Noris
Jiist Pclag lib i, cap 23.

5158 ImppCaessTheodosius JunAug 1177 Olym Cceleslini 5 et 4. 42S


14 tr. p. 23 el 24, cos xi. 1178 500 Placidia Augusta magnam ge-
8 Et Flavius Placidius Valenlinia- «v rens curam pro Catholica reli-
D nus Jun Caesmox eliam Auguslus et gionc el Ecclesiis, legcs complu-
Indict dictus d. 25. Oclobr du Cangc fa- 501 rcs edi curat contra liaereticos et
VIII . mil Byz cx Olympiodorocl Laicrc i schismaticos post Joanncm lyran-
tU t\ Silvii nuni ncii traditum. Vi.lc Noris
687 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDll. ROM.-VATIC. 688
Anni Imperatoret, Consulet Roniand- Anni A Anni Christianorum, Judmorum et fini- Anni
Per. [ runti res gesim, et documenta. U. C. Olymp. timorum popuiorum, Ponlifieet, Mrw
Jut el attte el Reget, ret gestmet documenta. Chrisli.
Ind post Pal.

Imp TheodosiusJun Augxi. bist Pelag 1.1, cap. 24, pag.452,


Coss Fl. Pl. Valenlinianus Jun Lerina Insula in CoenobioMo-
Caesmox Ang.
C. Th. libvi, t. 10, de Primic nachorum per S. Honoralura con-
dilo fit sanclorum Episcoporum
et not 1. 4, ubi Tbeodos Aug et
seminarium : ubi SS. Eiicherius,
Valent Caesx Kal.Ocl quemadmo-
dum et aliac praecedentes apud Maximus, Hilarius, Fauslus, Lu-
Reland. Circa anni finem Valen- pus hacaetatesub Honoralorectore
Coenobiicxercebanlur. Ibi lib n,
tinianus scptennis puer Romseim-
cap 1, p. 165. Apud illos allamen
pcratorproccssit, ut cx Idacio et Monachos incipit serpere dogma
Olympiodoro ttinc vivenlibus pro-
bat Noris Iiisl Pelag lib i, cap 24, fj Semipelagianorum. lbi lib. n,c.2.
Theodosius scholas Conslanli-
pag 152, ubi eliam oslendil Au- nopolilanas earumque professores
gusli nomen praeferre in lege se- in meliorem formam resliluit, et
cunda cod Thcoil lib x, til 26 de
bis privilegia decernit, 1. 5 C.
conducloribus dala III Non Januar Thcod de slud liberal et 1. 1 de
anni proxime consequenlis Theod •
xn et Valenliniano u, coss. profcssoribus.

5159 Impp CacssTheodosius Aug tr. 1178 Coeleslini 4 el 5


g); 15 p.24et25,cosxii. 1179 n Morluo Altico episc Constanti- 426
<§) 9 El Valentinianus Jun seu III nOpoIilano, vi Id Oct anni prae-
C Aug tr. pag 1,2, cos n. ced juxta Socral 1. vn, cap25,Si-
Indict Thcodosius xn. sinnins episcopus eligilur pridie
r
I" 5:J«„ A..»„ Yalenlinianus Kal Marlii Soeral et Marcellinus.
eix »°em Augg im „ Pairoclo Arelalensi succedit Ho-
Lex 2 C. Theod supra indicata C noratus ex Abbate Lerincnsi.
lib x, t. 26, aliaeque apud Reland S. AiiguslinusPelagianisubique
etc el in designatione Eradii ad terrarum proslratis scriptorum
episcop S. Angiistin ep. 110. suoriim censufam adoritur. Idem
Pr Urbi R. Atbinus. C. Th. lib Eradium Presbyterum designat
vin, t. 7,1. 22, CP. Cyrus. C. Just Coadjutorem episcopalus Actu pu-
lib xi, t. 7, 1. 5, postea Hierius. blice signalo his coss. Vide Noris.
C. Just lib xii, l. 59, I. 7. Vide hisl Pclag lib i pag 155 el 155.
Reland Gunderius rex Vandalo-
rtim capla Hispali, cum in Eccle-
siam civilalis impias mantts exten-
deret, a Daemonecorreptus inler-
iil. Gensericus fraler Succedit in
Arianam perfidiamprolapsus. lda-
cius in chron.
Impp. Ctess Theodosius Jun 1179 D II Coelestini5 et 6. 427
Aug tr. p. 25, 26, cos. xn. 1180 III Sisinnitts Constanlinopolilanus
5140 Et Yalenlinianus Jun Aug Ir. cpiscopris morilur eirca arini hu-
© 16 p. 2, 5, cos. ii. jus finem 24 Decenibr cui anno
# 10 rn<._ Hierius.
uoss proximo successor datur Nesto-
It Ardaburius rius. Socr 1. vn, c 28.
Indiri. Cod Theod lib vn, l. 8, I. 14 el S. Auguslinus duos libros Re-
r. lib vi, t. 24 ,1. 10, aliaeqneapud tractationum hoc anno complet,
et >i Rclandum- quoVandali, AJani, cl Gothi ex
Bonifacius comes Aelii prodi- Hispania in Africam irrumpunl.
tione declaralus hostis Rom. Im- Possiilius in vila S. Auguslini.
perii, cum Vandalis icto fcedere Vide Noris hist Pclag 1.1, c 25,
Gcnsericum ex Hispaniahi Afri- pag 155.
cam vocal qni cnm 80 millibus Hoc etiam anno qnaluor volu-
689" CHRONOL. AD S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. M
Anni Imperatores, Consules Romano- Anni A Annt Chritlianorum\, Judworum et fini- Anni
Per. rum, res getlw et documenla. U. C. Olymp. timorum populorum, Poniifices, Mrw
Jut et ante et Reges, ret gestw el documenta. Christi.
Ind post Pal.
eo se transfert in perniciem pu- mina complet adversus poslre-
blicam raense Maio his coss Pro- mos Juliani libros. Ibi p. 204.
sper in chron et Viclor Viiensis 1. Pelagianorum sectae Patronus, et
i, c. 1. Ruinarl hist Vand parle . Nestorianse origo Tlieodolus Mo-
2,' cap 5, n. 6, et in oraef ad psueslenus Episc. circa h. a. obit
hisl Vict Vit n. 8. juxta Noris hist Pelag Jib n, cap
4, sed bienniopostjuxla Pagium.
5141 n Coeleslini 6 et 7. 428
Impp CaessTheodosius Jun Aug 1180
IV Nestorius ordinatur episcopus
(U 17 U. p. 26 et27, cos xn. 1181
#11 El Valenlinianus Jun Aug tr. p. Constantinopolitanus Kal Apr h-
A G 5,4, cos. n. , a. Liberalus Diac in Brcv causae
B Neslorc.4. Scd Socrlib vi,c. 24,
Indicl rcoss FI. Felix.
xi Taurus. iv ld. April.
el xn Lapisin S. Marlini de Montibus Nesloriiis novum molitur Eccle-
et Gruler 1076, 2, et Reines 998, siis errorem inducere, etc. Huic
etleg C. Th. 8, de sponsal, elc., impietati praecipua Cyrilli Alexan-
apud Relandum. drini cpiscopi induslria , et Papae
Pr! Urb CP. Proculus C. Th. Coelestini repugnat auctorilas.
lib vi, t. 2, 1. ult. Prosp in chron. Vide Noris lib n,
Mortuo Rege Pharamundo circa hisl Pelag c 7, pag 204. Vide no-
9 sui regni annum, secundus tas Pagii et Sommier infra , ad
Francorum rex inil Clodius. Cceleslinum.
Prosper.
. Suevi sub Hennerico Rege Gal-
laeciam depraedanles ab incolis
fusi pacem instaurant. Idacins. .r
5142 impp. Caess. Theodos Jun Aug 1181 Olym Coelestini 7 et 8. 429
©18 tr. p. 27 et 28, coss xn. 1182 501 Nestorio C P. novis haeresibus
® 12 Et Valenlinianus Jun Aug tr.fp. iv Ecclesiam lurbanle el Pelagianis
F 4,5, coss n. et patrocinium accommodante, Ma-
lndict r^oss Florentius. 502 rius Mercator commonilorium of-
XII Dionysius. i fert Theodosio Aug et Clero con-
et XIII C. Thcod 1. 29 de Judaeis, coa- tra Pelagianos. Vide Noris hist
Iicolis, etc , apud Reland et epi- Pelag lib n, cap 6.
stola decretalis S. Coelestini Papae S. Augustinus lib xvm de Civit
univers. cpiscopis per Vienn. et b. a. scribit.ut ex cap 54,ubi
Narbonensem Prov cujus exem- aflirmat fluere annum xxx post
plum vetus in Bibl S. Crucis in Cons Manlii Theodori. S. Ccelesli-
agr Sessoriano Romac data xn Ka1 nus admonilus de scriplis Nesto-
Aug his coss. rii per iEgyptura , aliasque Pro-
AeliusfitMagislerMilitum, qui rQ vincias disseminalis S. Cyrillo
Golhos non procul Arelale devicit mandat, ut de illorum auctore
Idatius. diligenler inquirat. Nestorius
S. Hilarius ex Lerinensi Coeno- humanissimis litleris Cyrilli arro-
bio assumilur ad Caihedrani Are- ganter respondet. Petav ex Actis
lalensem. Vide Noris hist Pelag Concil Ephes.
lib n, c 2. Agricola Pelagiani Juvcnalis Hierosolymorum epi-
episcopi filius Ecclesias Hiberniae scopus creatur raortuo Praylio
dnm inficit suis dogmatibus, Papa juxta Baron et Petav sed Pagius
Coelestinusad pracservandam Ca- n. 27, ex vila S. Euthymii probat
tholicam fidem S. Germanum Juvenalem eam Ecclesiam rexisse
Anlisiodorensem episcopum illuc etiam anno superiori.
Iransmitlit civibus suis eidem de-
mandatis. Prosper in fine collat.
Vidc Norishist Pclag DaR192.
m ADANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 699
Anni Imperatores, Contulet Rotnano- Anni A Anni Chrittianorum, Judworum et fini- Aimi
Per. mm, ret gettw, et documenta. U. C. Olymp. timontm popuiorum, Ponlificet, Mrm
Jut et ante et Reges,res gestm et documenta. Christi.
Ind pott Pal.

5143 hnpp. Cscss. Tbeodosius Jun 1182 l Cceleslini 8 et 9. 450


© 19, Aug tr. p. 28, 29, cos xm. 1183 II Synodus Romana a S. Coele-
#15 El Valentinianus Jun (Aug tr. stino habila sub initium Augusli
E p. 5, 6,cos iu eoritra Nesiorium. Vide Pag. Jun
IndicU Coss Thcodosius xni. n. xv, in Coelest et notas infra.
xin iidem Augg Yaleiitiniaiius ili. S. CyriJIus Ep. Alexandrinus
«i xiv Leges cod Theod lib vi, t. 27, dcferl ad S. Ccelestinum Nestorit
1, 33, etc apud Relaod Theodosii baeresim, ac patrociiiium Pelagia-
Jrin xxx, soluta, et nrincupata nis accommodatum. Ccelesliuusin
xxxx. Vide Noris de num Lic pag responso includUlhterasad Nesto-
78, et Mafcellin. n riuni transmitlendas, iu quibus
Per SS. Germannm, el Lupum praescribit lerminum ad resipi-
episcopos Gallicanos reprimiinlur scendum. Noris hist Pelag lib 2,
in Britannia Pelagiani. Vidc No- c. 7.
ris bist Pelag p. 260. Vandalis jam mensem lert Hip-
S. Petroniris ad Bohon episeo- ponam obsidenlibus S. Augus:i-
paium promoVeliir. lb. lib u, cap- nus obit. Ibi et pag 185 ubi probat
2, pag 169. Mouachorum Ccenobitarum regu-
lam Aiiguslinianam paulo post
obitum S. Patris ad Jtirenses et
alios perlatam.

ii Coelestini 9 et 10. 431


5144 Impp CacssTlieodos Jun Aug lr. 1183
ui Ccelestinus ilerato habita Sy-
g) 20 p. 29 et 50, cos xm. 1184
Et Valeminianus Jun Aug tr. nodo legalos in Orieniem J mitlit
% 14
cum commonitorio ad habendam
D p. 6, 7, cos ni. £
Indict Euchenius Bassus. Synodum Ephesinam dato vm Id.
X1V **>» Aoichis
r„M
Fl. Antiochus. Maiihis coss ut cxecutioni manda-
tl xv Gommoiiit CeeJestini papae ad enlur ea , quae decreta fuerant
Icgatos ad syn Ephes. ttomae conlra Nestorium. Vide
Inscrlpt vct in basilica S. Panli, Pagium n. 4.
ct apud Fabretl p. 736, et alia ex Celebralur OEcumSynod Ephe-
cGemelCommodillaeet cod Thcod sina CC. SS. Patrum anno CDI.
lib ix, t. 45, 1. 4 et 5, elc apud Domini in Ccelum Ascensionis
Reland sacra divalis Tbeod iinp Theodosii Augusli 23 (juxla chron
ad Metropol liis coss. Pascb) praesidct S. Cyrillus cui
Aelius Ffaricis praelio supera- S. Goeleslmusvices suas niandat.
tis, et ad pacem susccptis, Ceuso- Die22 Junii deponiturNeslorius,
rium comitem Legatum ad Suevos et damnanlur haeresesPelagiana,
millit, quibuscum Idatius reverti- et Nesloriana. Vide Noris bisl
tur. Idacius. B Pelag lib n, c. 9, p. 235 el 256 et
Moritur his coss S, Paiiliriu* notas ad Ccelestiuum infra. Con-
x Kal Jul aclatis anno 78. Baron stanlinopolitanae Ecclesiae |prae-
cl Petav etc ex epislola Uranii fixitur Maxinius.Noris ibiJoannes
Presbyteri. Anliocbenus Synodura habctcon-
tra Ephesinam, nec lamen palro-
cinatur Pelagianis. Norisius ibid.
5145 Irapp CaessTlieod Jun Aug tr. 1184 m Coclestini 10 qui moritur Julii 452
p. 50 el 31, cos xin.. 1185 iv 21. Vide nolas ubi supra.
© 21
% 15 Et Valenlinianus Jun Aug ti p. S. XVSTBS III succedil 10 Aug
CfJ 7et 8, coss HI. ibi el pag 104. Epistola S Ccele-
Indict r„oc Valerius.
coss Aelius. stini ad S. Synod Ephes dala liis
xv
eoss. Idib Marlii, ali^equeepistolae
mt Vet inscript Fabrelt 735 et
Flcelvood p. 445, et 1. 5, coji ejusdem in edil Concil Binii To-
6&3 CHRONOL. A S. SYLYESTRO AD J5. GREG. M. 694
Annt* lmperatores, Consules Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum el fini- Atuii
Per. rum, ret gettx et documenla. U.G. Olytnp. timort.m populorum, Pontifices, Mrm
Julet ante et_ Reges, res gestmel documenta. Christi
Ind posl Pal.

Theod de Decurion et silentiariis, mo I ex pag 739 ad 742 Synodus


etc apud Reland. Anliochena.
Pr. Urbi CP. Heliodorus. Cod Semipelagianorum faclio, quae
Theod lib vi, t. 24,1. ult. per Gallias in dies augebalur,
Bonifacius ab Africa ad Urbem contra doctrinam S. Auguslini,
veniens Magisler Mililum factus lilleris S. Ccelesiini compescilur;
est, et paulo post morilur. Ida- qui obit juxla Card Noris v ld.
cius, el Prosper April juxta nos 21 Jul. Vide
Noris hist Pelag lib u, cap x.
S. Prosper Aquitanus succcdil
U in impugnatione Semipelag San-
cto Augustiuo, et scribit contra
Cassianum. Ibi.

5146 Impp CaessTheodosius Jtin Aug 1185 Olym Xysti III, 1 et 2. 453
©22 tr. p. 51 et 32, cos xiv4j 1186 502 Synodus Romana a Xysto Papa
# 16 Et Valentinianus Juri Aiig tr. p. iv celebratur, in qua de Pelagianis,
A 8 et 9, cos. m. et ac Nestorianis agilur. Vide No-
Indict r Theodosius Aug xiv^ '505 ris hist Pelag lib n, cap 12,
i Pelronius Maximus. i pag 255.
el ii CTheoddenunieraracluarl.l7, Fauslus hoc anno renunciatus
etc apud Reland et nummi vete- abbas Lerinensis Semipelagiano-
res Pelronii Maximi consulatu in- rum coriphaeus evadit, post Cas-
scripli in Mus aliorum, ac noslro. sianum. Ibi lib 2, c. 2.
El epislolae S. Xysti III papae S. Petrus Chrysologus Raven-
bis coss datac xv Kal Ocl viden- P
natibus datur Episcopus monitu
dae in concil Eph parle 3, ad Cy- S. Apollinaris. Vide Pagium Jun
rill Alex et ad Jo. Antioch. Ibi in S. Xysto num 8.
fol 456. Orientalium appellalio ad Rom
Censorio comite regresso Her- Pont. Vide Pagium.
mericus Suevorum Rex cum Gal-
kecis pacem instaurat. Patav ex
Idacio.
5147 Impp CacssTheodosius Jun Aug 1186 i Xysti 2 et 5. 434
© 23 tr. p. 32 et 53, cos xiv 1187 II Vincenlins Lirinensis h. a.
£) 17 Et Vaientinianus Jun Aug. tr. scripsil libellum suum post Ephe-
G p. 9, 10, cos III. sinam synodum. Pelavius, Noris
Indict Fl. Asper, alii Aspar. Pagius, aliique.
n Coss Fl. Ariovindus, alii Areo- Honoria Valenliniani imp soror
et III binda. ab Eugenio proouratore suo slu-
C. Th. lib. v, tit 3, 1. un. ete D prata, Palatioque pulsa, et Theo-
apud Relanduin. Fabrett, p. 568, dosio transraissa, Attilam conlra
n. 120. in porticu S. Pauli. Occidentalem Rerap concilavit.
His coss Vandali jam nono anno Ibi ex Marcellino Maximiano Ep.
Africam infeslantes paclura cum Conslanlinopolitano morluo su-
Romanis ineunt de Africae par- brogalur Proculus. Ibi ex Socrat
lilione signata anno sequenli. lib 7, c 39.
5148 Lydiaeex Prosp.
@ 24 lmpp CaessTheodosius Jun Aug 1187 ii Xysti 3 el 4. 435
# 18 tr. p. 33 el 34, eos xv. 1188 iu Codex Theodosianus hoc anno
F Et Valentinianus Jun. Aug tr. promulgatur xv Kal Marlii: ubi
Jidict p. 10 et 11, cos IV. in 1. ult c de haerel libri Nestorii
ii/ Coss Theodosius xv. interdicti, et ince-idio damnali.
«iv iidem Augg Pl.Valentiiiianus IV. Proclus CP. li. a respoj«let epi-
m AD ANASTASMJ» PR€LEGOMENA EDIT. ROM.-flllHC. 69*
jfcim Tmperatores,\ Consules Romano- Ami A Anni Christianot^ih,J^w6rumetfini- Annt
Periodi rum, res gestm, el documenia. 0. €. Olymp. ttmornm'pojrafffiferi,Pontijices, Mrm
Jiil et anle et Reges, res gestm et documcnia. Chritti.
Ind, post PaL

fnscript Valic apud Arihgh ef seopis Armehiaeeum consulenti-


Fleetvood et Reland cum legibuS bus de Iibris Theodori Mopsue-
ntriusque codicis ibi productis, steni. Yide Norfs diss de synodo
nempe cod Theotf de haeret, V. OEceapll, pag 150.
L66, etc Basilius lihrnm edit, qno Theo-
Pas facta cum Vandalis, data dori el Diodori blaspbemias vr-
cis ad lrabitanduni per triennium tandas- docuit. Post haecArmenH
In Ioco Africarportione Hipponeui Monachi Constantinop veniiint, et
Id. Feb. Prosper in Ctiron et Cas- ubique ambos illos damnandos
siodor Paulus Diac lib xiv scribit esse suaserunt. Petav ex Liberato
datam per Trigelium. Vide Ruf- eap 10,
B
nart,. hist perscc Vandal p. 2,
e. 4:, n. 1.
5149 Impp CaessThcodosius Jun Aug 1188 lii Xysli 4 el 5. 436
© 25 tr. p. 34 el 35, cos xv. 1189 iv Nestorius edicto Theodosii in
0$ 10 Et Valentini.-inusJun. Aug tr. Oasim deportalur. Ex Aclis Ephes
E D p. 11 ct 12, cos iv. synodi, et ex Evagrio Petavius.
Indict r"^ 5 Fl. Isidorus Or. Joanni Antiocheno post antios se-
iv ScnalorOcc. dis xin, mortuo subrogalur Dom-
el v Reland ex inscrfpl Gttdianis Fri- nus. Ibr ex Cyrillo.
editis, el cx ulroquecodicc, nempe Aeliiis Dux utriusque Mililiae
Theodosian de Deeurionibus 11 Patricius appeUalur strenuus Ro-
187 et seqq usqtie ad 192 et 1. 21, mani imperii propugnator. Ibi cx
C. de Episc et Cler. Golhi pacis Jornandc.
placita perlurbant obsfdente Nar-
bonam Theodorico [Prosper] quam
Itiacius ab Aetio liberalain scri- c
bit, el ab eodem caesa Burgun-
dionum xx M. Petav.
5850 Ihipp CaessTheodosfus Jun Aug 1189 Olym Xysli5et6. 437
© 26 tr. p. 55 el 56, cos xv. 1190 303 Inilia persecutionis Vandalicae
@ 1 Et Valentinianus Jun Aug tr. iv in Africa a Genserico molae. Vide
C p. 12 ct 15, cos iv. ei Ruinart in ejus bist p. 2, cap4,
' 304 num 2.
Itutict r Aclius II.
v Sigisvult, seu Sigisboldns. .i Valentiuiani nupliae cum Eudo-
et vi Epistola Xysti III Papae ad Pro- xia Theodosii filia. Marcellin et
culum, et epistola Paschasini ad Prcsper.
S. Leonem Magnum apud Bucliev Bellttm adversus Gothos Hunnis
rium pag 75 et leges ulriusque auxitiaribus geritur. Petav.
oodicis aptid Relandum , nempe Primus Cyrilli cyclus hoc anuo
cod Theod de Decurionib et silen- n ccepit : qni annorum xcv fuit.
liariis, L 4, etc. Pelavius.
*
5151 rmpp Caess Theodosius Aiig tr.' 1190 i Xysti 6 et 7. 458
n • S Jo. Chrysoslomi reltqtriae
0 27 p. 56 et 57, cos xvr. 1191
£) 2 Er Valcnlinianus Jun Aug tr. Conslanlinopolim allalae. Socrales
B p. 15, T4rcosrv. libvn, c 44. Ignalii qiioque reli-
quiae in fortunae templtim transla-
Indict
vi Loss„ Theodosius
r„„
Faustus.
Aug xvi.
lae. Pelav ex Evagrio lib i, c 16,
et vn Yetus inscript in Basilica S. et invenla corpora SS XL marty
Pauli apud Severan et apud Arin- rum. Idem ex Sozomeno lib ix,
ghium p. 414, et Reines p. 899; cap 2.
et 1. 7, C. dc haerelicis et 5, C. Eudocia voti solvendi causa
de Fabricensibus. Hermenrico Hierosolymam profecta impetrat
Siicvorum Regi moubo oppresso. r.eliqjiias S Stephani, et Catenas
C91 CH&ONOL.A S. SYLVESTRO A<DS. GTtEG. M. 693
Annt Imperatoret, Cdhfutet?,.Romano- Anui A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Periodi rum;retgett<ejtfd&iumenia. U. C. Otymp. timorum popnlorum, Pontifices, Mrm
Julet r' 5 ::''"\v''" ante et Reges, res gestw tt documenta. Chrisli.
Ind post Pal.

Rechilas illius succedit Irt Baetica S Pelri, qnarum unam transmiltit


viclor. Petavius ex Isidoro. Romam ad Eudoxiam. Vide Peta-
vium ad annum seq et noslras no-
tas ad Xyslum.
5152 Impp CaessTheodosius Jun Aug 1191 II Xysti 7 et 8. .439
©28 tr. p. 57, 58, Cos xvn. 1192 iii Julianus Eclanensis Pelagianus
£) 3 Et Valentinianus Jun Aug tr. a sede reciiperanda repelliiur per
A p. 14, 15, cos iv. B. Xystum papain suasu S Leonis
Indict ruoss Theodosius Augxvn tuncDiaconi mox ejus successoris.
vn Festus. Prosper in chron. .- . . .
et viu Yetus inscriptio in Basilica Chron Pasch. Hoc anno Gense-
g
S. Pauli et lex 22. C. de Episc ricus Vandalorum rex Caflbagi-
et Clerc aliaequeapud Reland. riem ingressus est mense Hyper-
Oclava quinquennalia Theodo- beretaeo, eodemque anno Siciliam
sii Jun Aug. YideNoris de nummo vaslare annisus est : violata
Licinii p. 80. pace Carthaginem occupat \v
Kal Novembr. Yide Noris hisl Pe-
lag lib n, cap 21, ex Prospero et
Idacio.
5153 Impp CaessTheodos Jun Aug tr. 1192 in S. Xystus obit dic 22 Jul. Yacat
©1 p. 38 et 59, cpss xvri. 1193 iv Sedes 42 dies. Eligiiur S LEO,et 440
Q 4 Et Valentinianus Jtin Ang tr> ordinalur Kalendis Septembris
GF ' cum e Gallis rediisset accitus
p.15, 16, cos v.
Indict ruoss Valenlinianus Aug v. Legatione publica. Vide notas ad
vin Anatolius. Xystum.
tt ix Vetus inscriplio in Tit S. Mar- (J Collalio seu Processus babitus
tini de Monlibus: et apud Gudium anle obilum S Xysli papae in Ba-
duaea Relando impressac : necnon silica Heleniaiia sive Sessoriana
leges plures, ul 7, C. de legibnS, his coss. Vide concil. Binii torri I,
aliaequeapnd eumdem Relariduiii. partn, pag 488.
5154 Impp CaessTheodosius Juri Aug 1193 Olym Leonis 1 et 2. 441
' 504 Tbeodosius bellum contra Yan-
© 2 tr. p. 39 ct 40, cos xvn. 1194
% 5 Et Valentinianus Jnn Aug lr. IV dalos movel Areobinda, Anavilla,
E p. 16, 17, cos v. et atque Germano ducibus cum ma-
Indict Cos Cyrus-solus ob artem poeli- 305 gna classe minus felicilerdirectis.
ix cam Eudociw graliosus adConsu- i Prosper. Pcrsae, Saraceni. Zanni,
et x latum promotus. Pelav ex Suida. Isauri, Ilunni Romanas Provin-
Iriscriplio vetiis in S. Mariini cias vastant. Conlra eos missi
de Montibushabet P. C. DD. NN. Anatolius el Aspar pacem ineunt.
Valentiniani et Anatolii cos Cy- Chron Alex et ex co Pelav.
riim exhibel 1. 10. C. de defens D Sirmium diriilum, et plurima
civil aliaequeapud Reland. Iltyrici oppida per Bledam et Atli-
H.,'a.celebratur ConcilArausic i lam Hunnoriim regcs. Ex Marcel-
ex Narboneiisi et Lugdmi. Pro- lini chron. YideNoris hisl. Pel.l.
vinciis. Pelav. i, c. 20, quibus paclas Scribit
Paulus Diac lib xiv, a Tbeodosio
anuuasauri libras mille. Vitle Pe-
5155 tav ad ann proximum.
©5 lmpp CacssTheodosius Jun Atig 1194 i Leonis 2 cl 3. 442
@6 lr. p. 40, 41,cosxvn. 1195 II Concilium Vasense dicluin in
D El Valentiniantis Jun Aug tr. Narbonensi Gallia celcbratur. Pc-
lndicl p. 17,18, cos v. tav.
x ,, „ Eudoxius. aml;0 , r, Cum Geiscrico a Valentiniano
etxt CosS'Dioscorus 0r,e" .1'
pax confirmata, ct ceVlis spaliis
699 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.TVATIC. 700
Anni Imperatores, Contutet Romanqrim, Anni A Anni ChrtsUanorum, Judworum et jim- Anni
Per. res geslm, el documenia. U.C. Olymp. timorujfl populorum, Pontifices, Mra'
Jul et antc et Reges, ret geske et documenta. Christi.
Ind posl Pal.

Veler.es inscripl Fabrett p. 112, Africa inler utrumque divisa. Sed


Aringh pag 109. Reines p. 985 et in Geisericum conspirant oplinia-
988, et Acla Conciiii Vasensis, et les, qui deiecti crudelissime ne-
lex 9. C. de discussionibus, aliae- canlur. Pelavius ex Prospero.,
que apud Reland.
5156 Irapp CaessTheodosius Jun Aug 1195 II Leonis 3 cl 4. 443'
iii Leo papa conlra Manicliaeos
© 4 tr. p. 41 et42, eos xvn. 1196 r
<§ 7 El Valenlinianus Jun Aug tr. p. Rom.-clatilanies insurgil: codices
C 18 el 19, cos v. eorum igne absumit. Prosper in
chron ldera Leo Manichaeos sub-
lndict. r„
uoss Petronius Maximus n.
xi Paternus. R verlit, et converiit Pelagianos.
el xu Epistola 1 S. Leonisdala vi. ld Prosjier de promissis Dei cap 6.
Oclobr Maximo ilerura et Paterno Vide Noris hisl Palag lib n, cap
coss qtiae in cod MS S Crucis : 1. 12,pag 255,
4. C deoflic mag offic aliaequeapud Theodorelus Anliochiae Syno-
Reland. dos freqiieiitans suspicionem in-
Papyrus MaJTejanusolim San- curril haereseos Nestorianae apud
Bonifac apud Mabillon diar Ital et Tbeodosium, a quo jubelur inlra
Marclt Maifejum hist rci diplom Urbcm suain se coniinere. Petav
p. 132. ex ejiisdem epistolis 81, 90, elc.
Africa a Vajenliniano divisa Theodosius irap ex Asiaua ex-
cum Vandalis. Ruinarl hist per- peditione redux juxta Marcelli-
sec Vandal parl 2, c. 6, n. 4. num Thermas dedicat: quas anle
dedicatas arguit. Petav ex chr
Alex Ibi.
5157 Imp CaesTbeodosius Jun fjug tr. 1196 (j ni Leonis4el5. 444
© 5 p. 42 el 43, cos xvm. 1197 IV Concilium Roraae a Leone Ma-
$ 8 Et Valenlinianus Jun Qug tr. p. gno conlra Manichaeos habitum
B A 19 el 20, cos v. memoral ex ejus epist 9, ad Turi-
Indict r„„„
Loss Theodosius Aug xvui. bitini. Petav.
xn Albinus.
et XIII In antiqua phylira apud Mabil- Synodus Arelatensis in causa
lon in supplem rei diplom p. 88, deposit Celidonii. Noris hisl Pelag
lib n. c. 12.
et Maffejumin bist reidiplom pag S. Cyrillus Alexandrinus obil.
134. Ibi pag 256. Succedit Dioscorus
S Leonis epistola data in Id
qui Theodorelo infensus fuit. Pe-
Febr his coss in codice velust S tav.
Crucis. De Paschale hujus anni consul-
Item leges apud Reland ut I. 4. tus a S. Leone Paschasinus re-
C. de slaluis, elc
spondet celebrandum Aprilis 23,
Theodosius Jun Aug oclav D in epist posl Leonianara 63.
quinquennalia solvit. Noris de Attila Bleda fralre suo caeso
nura. Lic p. 80.
populos ejus sibi subjicit. Obit
Arcadia soror Theodosii. Ibid.
5158 ImppCaessTlieodosiusJunAug 1197 Olymp Leonis 5 et 6. 445
0 6 tr. p. 43 et 44, cos xvm. 1198 305 Leone Papa in Concilio Romae
(§) 9 Et Yalenliniamis Jun Aug tr. iv babilo contra S. HiJarii ordinatio-
G p. 20,21, cos vi. et nes in aliena provincia decemente
Indict. .-. „„ Valenlinianus Jun Aug vi. 306 lex Valeiiiiniani conditur Novell I.
xin L0SS Nonius i vi lit 24, de Episc ordin Pela-
et xiv Inscriptio Narbonensis apud vius.
Golnitz in Itin Belgico, el apud Huc usque S. Prosper Chroni-
Pagium h. a. ct in noslris Prole- con siium perduxit. Vitus Magi-
gora el apud Ruflbs hist Massill. sler ulriusqiic Militiai missus in
Vide nolas ad Leoncm M. ci 1. Hisp ul Carthagincnscs vexarct
701 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 702
Annt Imperatoret, Ctnsules Romano- Anni A Anni Christianorum, Juaworum et fini- Anni
Per. rum, resgestw, et doeumenta. V. C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, Mrm
Jul et ante el Reges, res gestm et documenta. Chritti
Jnd posl Pal.
Novell Valentinian til 3, aliasque cl Baeticos, superalis Suevis et
apud Reland. Golhisqui in ejus auxihrtm verie-
Victor Tununensis hinc exordi ranl profugit. Suevi eas Provin-
lur Chronicon. cias praedanlur. Ibi cx Idacio.
5159 Impp CacssTheodosius Jun Aug 1198 i Leonis6et7. 446
1199 n Fames valida Conslanlinopoli,
© 7 tr. p. 44 et 45, COSSXVIII.
£ 10 El Valeniinianus Jun Aug tr. p. ac Tcmplum RegiaeCivilatis exu-
F 21 et 22, cos vi. stum. Marcellin in chron Beda
Gildas Pulcheria a rerum admini-
Idiet fvu» Aetiusin.
^^ slralione removelur. Yidc Pagium
xiv Q. Aurelius Symmachus.
t! xv L. 8, C. de legibus, alhcque Sen ad hunc annum n. 11.
apud Pagium, Reland etc. B
Picli atque Scoti Brilanniam in-
vadunt Aelii ope frustra a Bri-
tannis implorata. Gildas Usser
Britann Anliq p. 198 et 211,
218.
5160 Impp CaessTheodosius Jun Atig 1199 ii Leonis 7 el 8. 447
© 8 tr. p. 45 et 46, cos xvm. 1200 in Proclus Constaniinopolilanus
% 11 El Valenlinianus Jun Aug tr. p. Palriarcba obit succedcnte S. Fla-
E 22 et25, cos vi. viano. Pagius. Ingenli lerraemolu
Indicl Callypius, seu Alypius, ut Constantinopolis concussa. Mar-
xv Coss in Cliron Pasch. cellinchron [Januar 26, Malala
el i Ardaburius.
p. 66. Niceph 25. Sept. ]
Epislola S Leonis papae aii Ja-
lngens bellum per Altilam
nuariumepiscopum Aquileiensem Regem h. a. infliclum pene totam
quartain codice S Crucis signalur "
III Kal Jan Alypio et Ardabute Europam, excisis invasisque civi-
lalibus atque caslellis conrasit.
coss. Allila Rex usque ad Thermopolim
NovellaeYalenlinian et alia mo- li. a, infeslus advenit. Marcellin
num apud Reland liabcnt Callypio cbron.
et Ardabure VV. CC. coss.
Leo Magnusad Januarium Aqui-
leicnsera, el ad Seplimium Alli-
nensem seriliens Pelagianam hae-
resim siibverlit. Videeliara Pagium
Sen. ad h. a., num. 5 et seqq.
5161 Impp Cajss Theod Jun Aug tr. 1200 ni Leonis 8 et 9. 448
© 9 p. 46 et 47, cos. xvin. 1201 iv Concilium Constantinopolila-
% 12 El Valentinianus Jun Aug tr. num ccepit vi Id. Novembr iil in
D C p. 23 et 24, cos vi. Act. i Chalcedoii. lu illo Eulychcs
lndict Riifus Prelexatus Poslu .. Iiacreseosconvictus accusante Eu-
l Coss. mianus. scbio Doiylaeiepiscopo. Vide notas
et i' Fl. Zcno. ad Leonera. Eodemanno bis poslu-
Lapis apud Gruler CCCCLXIV, 8 lalus Ibas Edesscnus bis absolutus
epistola S. Leonis M. 48 ad Euly- esl : primura Tyri mense Febr
chelem Kal Jun bis coss, et Acla
deinde Beryti mense Septerabr
concilii Coiislantinopolilaiii , el Pelav ex Actis Concil Chalcedon.
Novell Valentiniani, til 13 apud Vide nolas ad Leonem M.
Rcland. Provincia India Theodosio prin-
Terlius Francorum rex h. a.
cipi tigrim doroitam pfe munere
conpit Meroveus poslquam ClOdius misil. Marcellin chron.
obiit: qui xx circiler annis rcgna- S. Germanus Antisiodorensis
vit. Pclavius.
episcopus obit Ravcnnae.Vidc No-
Rechila rex Suevoruin genlilis risium hisl Palag. iib n, c 12.
morilur Emcrila;: cui Rechiarius
703 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 704
Annt Imperalores, Consules Romano- Anni A i Anni Chrislianorum, Jttdworutn elfini- Anwi
Per. rum, res gestm et documenla. U. C. Olymp. timorum populoruui, Ponlifices, Mrm
Julet anie ei Iteges, res gestm et documenta. Chrisli.
lni post Pal.

lilius catholicus succedit socer


Theodorici Gothorum regis, qui
Caesarauguslanam provinciam po-
pulatur. Ibi ex Idacio.
5162 ImppCaessTheodosJun Augtr. 1201 Olymp Leonis 9 et 10. 449"'-
0 10 p! 47 et 48, cos xviii. 1202 506 Hoc anno Synodus praedaloria
© 13 Et Valenlinianiis Jun Ang lr. iv Ephesi est hahita fraude Chrysa-
B p. 24 et 25, cos vi. et pii eunuchi, in qua Eutycbes a
Indict Fl. Protogenes Or. 507 Dioscoro communioni restitulus
ir Coss. Fl. AsteriusOccidseu FI. i est. Flavianus daranatus; et cum
etin - Aslyriciis.
n' Rom pontif appellarel, in exsilium
Dipiychon Leodiensc. Epistola pulsus morilur. Huic suffeclus
dogmalica S. Lconis M. et aliae Analolius presbyler Apocrisarius
plures ab 8 ad 30. Epislola vr Si- Droscori, ul ait Niceph •chron el
donii Apollin el 1.vin.c. de repu- ex eo Petavius. Legati Rom pon-
diis, aliaeqtie apud Reland apud lif vexali Hilarius effugit, el Ro1
quem P. Annaeus Silvius scripsit: mam venil. Ibi habita Syiiodo Leo
Constanlinus Sepior, qui-Chri-
siianm religionis minislros, elc. Ab ponlEphesinara illam abrogavit.
' ' Acla Concil. Chalced. Liberalus.
Urbisexordio milleet ducenliscom- Ibi. Vide notas ad Leonem M.
plelis annis Poslhumiaho el Zenone Sebaslianus a Genserico occiditur.
consulibus, et Aslerio consule lari- Ibi ex Idacio.
qudmprimus incipit. In velustiss
codicibus Ecclesiae Veron in epi-
slola S. Leonis ad Flavianum,
scribilur Asturio et Protogene
VV. CC. coss. *C
. Diem obeunt SS. Hilarius epi-
scopus Arelatensis, et Eucherius
Lugdunensis. Vide Noris histPe-
lag lib n , c 2, el lib xi, c 13 ex
Prospcro Tirorie.
5163 Iinpp GaessTheodosius Jun Aug 1202 i Leonisxet II. 450
©11 p. 48 et.49, cos XVIII,quideinde 1203 n Synodus Conslanlinopolilana in
t§) 14 h. a. morilure.vlapsuabequo die qua Eulyches ab Analolio damna-
A v Kal Aug succedente Marciano. tur. Placidia obit. Prosper in
Indict Et Valenlinianus Jun Aug tr. chron et S. Petrus Chrysol. Vide
in p. 25 et 26, cos vn. Norisium hist Pelag lib n, c. 12,
el Fl. MAHCIANCS Thrax sive llly- pag. 260.
iv ricus nubit Pulcheriae Theodosii . Chron Alex refert h. a. Atlilam
Jun sorori et crealur Auguslus Valcnliniano mandasse, ut sibi
die 8 Kal Sepl tr. p. 1. palatium adomaret. Aelium vero
r«„„ Valenlinianus Aug vn. profcclum in Gallias Alariciim
U)ssj Avienus, adversum eum incilasse. Tum ad
Velug inscript Bas S. Pauli apud Danubium profligafas Altilae co-
Aring R. S.-pag 500, et Sirmond pias: sed Alaricum occubuisse.
ad Ep.i, 9. Sidon ApoII aliam re- Petav. Sed vide ann sequenlem.
fert. Tertiam Fleelvood p. 402. Cyrus ex praef prcet et Urbi fit
Leoois papaeepisl 52. Acta concil clericus, deinde episcopus Smyr-
Chalced T. IV, Concil Gen p. 62. nensis. Ibi.
Scoli cum Piclis Aquilonares
InsulaeBritanniae partes populan-
tur. .VVOrtingerusrex ut expellat
riet mililcs cx Gcrmania : qua:
705 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S, GREG, M. 706
Auni Imperatores, Consules Romano- Anni A Anni Christianorum, Judwprtim et fini- Anni
Per. • rum, res gestw, el documenia. U.C. Olymp. iimorum populorum, Pof.iifices, Mrw
Jutet ante et Reges, res gestm eidocumenia. Christi,
lnd post Pal.

occasio fuil idololatriae in Insulam


referendae:Vide Pag Sen n. 16.
5164 Impp Cacss Valenlinianus Jun 1205 n Leonis 11 et 12. 451
012 Augtr.-p. 26,27, cos vii. 1204 iii Sancla Syriodus Chalcedonensis
(§) 15 - Et Marcianus Aug tr. p. 1 iel2 cos. 758 Patrurn celebratur viii Kal.
G r^oss Marcianns Augustus. , Octobris: cujus Acta vide infra in
Indict Adelphius. notis ad Leonem M.
iv • Velus inscript Basil S Pauli. S. Leo licet adesse optaret, le-
et v Aringh lom II, pag. 419, et Seve- galos misit, ne per absentiam suiim
ran p. 151. Reinesp. 977, el l.vn, ItaJia irruptionibus Altilaereddere-
c. de Paganis', etc, aliaeque apud g tur magis obnoxia. Is turba regum
Reland. Item S. Leonis epist 55, stipatus (ait Jornandes) Romarias
58 elc. provincias, praesertim in Gallijs et
. H. a. Attila Caliiam populatur. ad Rheni tractum vaslabat, pugna-
Parisii Genovefae precibus li.be- lum in campis Calalainiicis, ubi
rali. Tandem ab Aelio in campis cc millia caesa. Vide Pagium h. a.
Calalaiinicis vinciluf : de qua vi- n. 26.
clOria Jdacius. Vide Petavium ad Atlila Galliis expulsus in Italiam
h. a. qui el eclipsim lunae ex Ida- arma convertrt.
cio refert spectalara 26 Septem-
bris.
»165 Impp Caess Valenlinianus Juri 1204 ni Leonis 12 et 15. 452
0 15 Aug tr. p. 27, 28, cos vn. 1205 iv Attilaepost Aquileiam,Ticinum,
® 16 Et Marcianus Aug tr. p. 2 et 5, et Mediolanum vaslalas urbes Ro;
F E cos. mam lendenli Leo Magnus occur-
Indict FI. Herculanus Occid. 2 rit, cujus suasione recedit barba-
v Coss Asporacius, seu Sporacius rus viclor. Hac occasione ad aeslua-
et vi Or. ria confugientes Itali Yenetiascon-
S. Leo episl 52 ad 55 et 91, dunt. Marcellin Com Cassiod Mi-
1. II , C. de Consul et n. sparg ab scella. Yide Petav et Pag Jun num
eis pecun el 1. x C. de Advoc di- 57 in S. Leone ex Prospero. '
vers Judic elc, apud Reland. Pro Chalcedon Concilio laborat
Inscript vetus in S. Pauli basi- imperator : et quaecontra Flavia-
Jica Romae subt, lom II, p. 416, num gesta eranl abolet. Acla Con-
el Grul 1054 8, et Fabrelt inscr cil.Xhalc.'
p. 757 ubi Cons Herculani com- TheodOsiusmonachus Eudociam
ponitur cum primo D. N. Severi in Palaeslina inficit haeretica pe-
Aug. ste : Hierosolymitanum tlirontim
Cartliaginensis Ecclesia quaeper
annos xni ex qtio capta erat epi- occupat: episcopos catliolicos fu-
gat, alios occidil, et a Marciano
scopo caruerat, h. a. Deo gralias [) perlrahi ad se jussus fugil. Theo-
episcopuin creat. Viclor Utic
phanes.
Olymp Leonis 13 et 14. 453
5166 Impp Caess Valenlinianus Jun 1205
507 S. Joannis Baptistaecaput Eme-
© 14 Aug tr. p. 28,29, cos. vn. 1206
(§) 17 Et Marcianus Aug tr. p. 5, 4, IV sae repertum sub his coss refert
D cos. et Cliron Alex mense Perilio, id est
Indict ruoss Vincomalus Or. 508 Febr. alligans epochaeSyromaced.
vi Opilio Occid. i 765, Anliochenorum 501. Sed
ei vii Concil Andegavense. Vetns in- vide Pagium Sen. et du Cange,
script in coemetv Nom Rom subt., qui ad annum superiorem revo-
tomo II, pag 174, el al. inscript cant.
Gudiana apud Reland et epist S. Pulcheria Aug moritur x Sept
Leonis 56 et seqq. Et Valentiniani. martyr Rom. MarcellChron Alex.
ct Marciani Augg ex lom IV Con- Dioscoro ab Alex episcopalu de-
707 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 708
Anni Imperatoret, Cpntutes Romano- Anni ,A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
Per. rum, ret getlw, et documenta. U. C. Olymp. limorum populorum, Ponlifices, Mrm
Jul et ante et Reget, ret gcstw el documenta. Chrisli.
Ind pott Pal.
cil et Noris ad Fast rons dissert posito in Conc Chalc succedit Pro-
lerius. Vide Pag. Jun n, 35 in S.
p. 51. Leone.
5167 Impp Caess Valentinianus Jun 1206 i Leonis 14, 15. 454
© 15 Aug «*.p. 29, 30, cos vn. 1207 u De die Paschali subortas con-
<§) 18 § El Marcianus Aug tr. p. 4, 5, troversias anno pnesenli et proxi-
C cosv ine praecedenti ac seqiienti. Yide
Indict r^" s Aelius Occid. S. Lconis epistolas, ct Bncberium,
vn Studius, alii Astertus Or. necnon Pagium,*et tabulam no-
et VIII Epistola S. Leonis ad Julianum stram Paschalem p. 146, in nolis
Coensem legatuin suum. Vide Bu- ad Leonem M.
cher de eyclo Vict pag 81. Juvcnalis Hierosolym episcopus
Ilem epislolae 70, 71, 72 ejus- 1
B ab eodem S. Leone admoniliis
dem Leonis, et 1. xn, c. de SS. catliolicam fidem collecia Synodo
Eccl aliaeque apud Rel. omnibus ampleclendam proponit.
Valentinianus a stupro uxoris Append Concil Chalc.
Maxirai ad caedemAetii et Boelhii Anatolius CP. episcopus allius
impellilur. Marcell Idacius. atlollens se a S. Leone reprimilur,
Altila vomilu sanguiiiis ob in- ac priraalus sludio cedil, ep. 71
lemperanliam perit. Pagius Senior S. Leonis. Pelav.
n. viu, rcfert ad anniim praece- Golhis Pannonia, Gepidis Dacia
dentcm. assignala Jornandes. Yide Pag
Sen ad h. a. n. 9.
Dioseorus hcereticus h. a. perit.
Ibi n. 15.
5168 Imp Cres Valeniinianiis Atig tr. 1207 n Leonis 15 el 16. 455
0 16 p. 50, 51 cos. VHI, necatur in 1208 ' III Imp Marcianus Aug tr. p. 5, 6.
$> 19 campo Marlio per Maximum; qui C Cos fruslra Legaiionem adornat
B Impefium invadens -Eudoxiaevim ad Gensericum pro Italiae securi-
Indict infert. Haecex Africa Gensericum late, et libertale Augustarum. De
viii evocat qui Roma potilus prscdalur, Genserici pracda Roniaecollecla per
et ix el Judaica vasa ex Hierosolymis dies xiv. S. Leone cladem depre- .
Ituc advecta oliinperYespasianum cante et sacviora damna, vide Pro-
et Tifum in Africam transfert. Ex cop dc bello Yand Evagr lib n,
Prospero, Idacio, Theophane, etc c 7. Ruinart de pers Vand p. 2,
VidePagium. c. 6, n. 9, et pag Sen ad h. a. et
Aviiut ab «xercitu Gallicano ac- notas infrapag 161.
clamatur Atig. Marius cpiscopus Aventicensis
r„„„ Valentinianus Aug vm.
L0SS Anlhemius. ab h. a. suum Chronicon auspi-
calur.
Velus inscriptio in hort. S. Sa-
binae apud Gudium, et Relandum.
D
Epislolae S. Leonis 112, elc, de
quibus Pagius Sen h. a. num 15
Victoriusin PraefatPasch Festi.
5169 Impp CaessMarcinnusAugtr. p. 1208 iii Leonis 16 et 17. 456
© 17 6,7, cos. 1209 iv Marcianus Avilum imperalorem
$1 1 Et Avilus Auglr. p. 1, 2, cu- agnoscit consortem imperii. Ida-
A G jus consulatus ctim Eparcho mc- cius in chron.
Indict moria superest in 2 lapid Rom. Gensericus nontanlumin Africa
, ix VideHeland. et Sicilia, verum etiam in com-
el x rL0SS Varanes. plures provincias Orienlalis et
Joannes. Occidentalis imperii post obituin
*
Vetusinscriptioapud Fabrett Valenliniani irrumpens vaslat.
luscript pag 758, post hos coss v. Vict Vitensis.
Id. Majar die Solis posila anno Gensericus Catbolicos vexat in
JAO CHRONOL. AS. SVLVESTRO ADS;GREGrMv 74«
Anni Imperatores ,• Consulet Romand- Anni A Anhi Chrislianorum, Jmtmorum el fini- Anni
Per. rum, ret gestw el documenia. U. C. Otymp. timorum poputorum, Pohiifices, Mrce.
Jul et an,e el Reges, res gestw et documenla. Chrisli.
Ind pott Pal.

Afnca. YiclorMaximo Antiocheno


sequenli : 1. 25, C. de Episc Ct
Cler elc apud Reland. episcopo mortuo succedil Basilius
Childericus quartus Francorum Orihodox epist SyrorHm iad S.
Rex h. a. Meroveo mortuo succe- Leonem.
dit. Theodosius Gothorum Rex Jordanus apud Petavli. a. refert
Avili hnperaloris horlatu Ilispa- Theodoricum Suevis pcrmisisse,
nias ingredilur Rechiarium ad IIt gcnlis suae Regem eligerent:
ultimos Gallaeciaefines fugat. Bra- qui Remismunitum optarunt.
charam capit, et sacra omnia di-
ripit, et morte Rechiarii Suevo-
rum Regnura in Hispania exstin- B
guit. Idacius.
5170 Imp Caes.Marcianus Aug tr. p. 1209 Otijm Leonis 17 et 18 457
©18 7, 8, cos qui obit prid Kal Maii 1210 518 Gensericus Eudoxiam cum Pla-
® 2 siiccedenle LEOME,ciijusaccedente iv cidia filia Olybrii [conjuge remisit
F consensu MAJORIANUS Ravennac el Theoph Evagr 1. n, c 7.
Indict Augustus salutatur. 509 Avitus lerlio annoquam a Gallis
x r~,_, Conslantinus. i et Golbis imperalor faclus fucrat,
etxi ^*" 5 Rufus Gothonlm anxilio destitulus impe-
L. 8 et 9, C. de haerelicis. S. rio et vita caruit.Idatius. Atlda-
Leo epist 7 el seqq. et lapis apud tius, aliique nec integrum annum
Fabrelt pag 577, ubi notalur liis imperio ejus attribiiunl. Hist Mis-
coss natus Pascliasius per dies cell eumdem Placenlian episcopnm
Pasebales prid Non Aprilis die Jo- crcalnm narrat abdicalo imperio
vis. His coss Canonem suum Pa- Pelav.
schalemediditVicloriusAquitcom- C -fEgyptiihaeretici Marciano mor-
putans a duobus Geminis ad hos Itio liimulluanlur. Iloriim signifer
cossConstanlinum ctRufum annos Timoibcus Ailurus ex Monaclio
ccccxxx inclusis extremis. Presby te r Alc.vandrimispracsligiis
Suevi Lusilaniam ingressi Ulys- suis Monachos in Proterium com-
siponcm occupant. Idac. movet, et vElurum inlrudi suadet.
Theoph Liberalus. Vide Pagium
in nolis ad S. Leonem num 54.
5171 ImppCaessLeo Aug tr.p.1 et2. 1210 i Leonis 18 el 1.9. 458
Et Majorianus Aug tr. p. 1 et 2. 1211 n Leo imp ab episc orbis super
0 19 Clialcedon. Concilio concordes
® 3 ^rw085 LeoAngustus.
E Majoriamis Aug. accipit epistolas. Marcell Eva-
Indicl Novell Majoriani tit 7 ct 1. 15, grius.
xi C. de re milit aliaeque apud Re- Anatolio episcopo Gonstanlino-
el xn landum. Epistolae sancti Leonis politano decedenti succedit Gen-
" natlius. Theod Lect Baron ot Pa-
77, aliis 151, 152, elc.
Eclipsis Solis v Kal Junias ab (jjj gitis Sen n. 8.
Idalio indicata Feria iv, ab hora Anastasius fit Hierosolymorum
iv, ad vi, quam Pctavius Romae episcopus.CyrilieiEulhyraiusapiid
Petav.
digil 8 supputat.
ChildericusRex a Francis ejici- Tiinotlieus ^JurusProterium in
tur,qui AHgidiumRomaiiumcoini- Baplisterio necat prima die Pi*s-
tem Mililiae Magistrum Regem cbalis, el Cyrilli scripta depravat.
saluiant. Ibi ex Greg Turon et Ibi ex Theoph et Evagr I. u, c 8.
Aimoino. Eiithalius Diaconus primum ,
deinde episcopus Sulcensis editus
a Laur Zaccagnio, opus sutini in
epislolas Pauli hoc Consirtatu ab-
solvil: ad quem nnmerat ab ad-
JH AD Af ASpSlIJM |>ROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 712
Anni Imperaloresj iifinsules Romano- Anni A Annt Cfcittianorum,
' Judmorum et fini- Anni
Periodi tum,\res 0tiee\et documenla. U.C. Oltjthp, limorum populorum, Ponlificet, Mrw
Jut el . '*,'
'"'" ante et Reges, res gestmet documenla. Chritti.
Ind posl Pal.

venlu Salvaloris aunos CCCCLXH


Pag.
5172 Impp. CaessLeo Aug tr. p. 2, 5. 1211 II Leonis 19 et 20. 459
© 20 Cos. 1212 III Leo Prolerii nece cognila Cacsa-
Ǥ) 4 El Majorianus
' Aug tr. p. 2, 3. rium miltens cacdis illius parti-
D Cos. reps abscissionc linguae mullavit,
Iridict rn Fl. Ricimer Occid. Tiraolbeum vero Episcoporum
xu ^ 058 Palricius Or. judjcio rcliquit. Pelavius ex
[ett Vel inscript Romsubt, lom 11, Theoph.
xin p. 693, et Reines p. 976, el 1. 4, Constanlinopoli Conciliumcelc-
C. de sumra. Trinit eic, apud bratur iu quo Cbalcedonensis Sy-
R
Reland Epistola S. Leonis 80, de nodus confinnata et Ecclesiaslica
qua vide in notis ad Leonera M. disciplina conslilula. Balsam in
No.moc
Acacio Anliochenomortuo sufli-
cilur Marlyrius. Niceph chron.
5173 . Impp Csess LeoAug. tr. p. 3, 1212 iii Leonis 20 et 21. 460
© 21 4. Cos. 1213 IV Timotheus ^Elurus interfector
£) 5 El Majorianus Aug tr. p. 3, 4. Prolerii episcopi Chersonam rele-
VD uoss Apollonius Or.
rvas gatur : et post menses quinque in
Indict MagnusOccid. cpiscopalu Alex eidem jsuflicilur
xin . L. 11, C. de Advoc divers jud Timotheus Solofaciolus Cone.
et etc apRelandet S. Leo epist 99 Chalcedon defensor. Victor Tun
xiv ad 103. Epislolae S. Lepnis 99 et 100.
Maldias Suevis imperans jugtt- Theophan. Vide Pagiura Jun in S.
latur. Succedunt Frumarius et C Leone num 56..
Remismundus. Hispanis Theodo- Eudocia Theodosii relicta mo-
ricus. Nepolianum MagMilitiae, et rilur Hierosolymis,cum opera SS.
Sunericum comilein praefecit.Ida- Eulbymii ct Simeonis Slylitae re-
tius. sipuisset ab baer Eutych in quam
ad tempus prolapsa fuerat. Cyrill
et Niceph.
5174 Imp CsessLeo Aug tr. p. 4, 5. 1213 Olym Leonis 21 el 22. Hilari 1. 461
© 22 Cos. 1214 509 S. Leo M. obit 5 Novembr dep
® 6 El Majorianus Aug. tr. p. 4, 5. rv x Nov. Vacat Sedes dies 17, suc-
A Cos. et 510 cedit S. HILARUS ordinalus 12 No-
Indict r Fl Severinus Occid. i vembris die Dominica. Yide nolas
xiv et ^05- Daglaiphus Or. adllilarum.
xv Vetus inscript Nolana in Praef MajorianusAugustus a Riciraere
lomi I, n. 26, circa finem et epist Palricio occiditur prope Derlonam
xi, lib. i. Sidonii Apoll et Concil D die 7 Augusti ex chronographo per
Turonense i. Vide Pag Sen ad Cuspinianuin cdito et per Onu-
h. a. phriiim observato. Vide Pag Sen
Majoriamus Aug a Ricimere adh. a. n. 2. In ejus locum leva-
occidilur : qui anno superiori lur iiriperator Ravennae 19 Nov.
adversus Vandalos bellum parans LIBIUSSEVEBUS. Ibi.
dissimulato habitu legati specic Hoc anno 64 post obitum S.
ad Gensericuralin Hisp profeclus Marlini Turonensis episcopus or-
fiierat. Procop debell Vand lib i. dinalur Perpeluus : a quo Greg
5175 •... ..:.:. Tufon libx, hist Franc c. 51, or-
© 23 ; , dinata esse affirmat jejunia et
# 7
G vigilias per amii circulum.
Indict.
i Hilarilet2. 462
xv Impp CaessLeo Aug tr. p. 5, 6. 1214
tt i Cos ii. . , 1215 n Sludius Patric. Monasteriumce-
<J(3 CHRONlk.'A S. €vtYEttR^^(P^TO^i. 7<*
Amd luuferatortt.Contulet, RomanotSait, Amti »jK Annt Cttrimatwtm,riJMworvlm etnm- Anni
PeeiJhl. ?*> ret gettw et decumenla U.*C Oitjkp. lim^hf^po^mprum^pnlificet, Mrw
- -:-' mle ' Reges, rei gestmet dotumenta. Cmritli.
#«***. •--
el pott . M XI
Palil.
Et libius Severus tr. p. 1, 2. lebre comdilCP.in quo Acojme*»
Coss. Leo Augustus n. monachos trausfert: ubi. Sluditas -,•
**** Libius Sev«rw Aug*-"' lS; deinde dicli sunt. Theoph. . ..
« Veftw uweript -KpFabtelt pag t t Antiochia IsauriaJ,J,errafdehi- ^
m^v-iliferr^epis* v, et4Aetrtii scenie mergitur, jtil^ ^ojuantis -.
AwhaVadHiJartHRpapam. jpBctis. Idatius. > . , --' •
•ageB^sis-fciHMe vi. Nooas MoetH — -'"'' >; '* ""'
. -':-W
• 1215 '
5176 Imfl» ©Bss-ie» Augtr. Bi <?», H 'rtTJarif et3. , . 468
.^••.-: -.-'•'• 1216 "
Q 24 «•*.-«. III Peiavius adnoians tjieophanem
% 8 Et Libius Severu» Aug tr. h. a. numerare Mundj js956.
F - ' " Chiisii 456, qui esl ^Eraec^mmii-
p.4rS,ces.
fnrftcl - VWaniis. - riis 465," reTerlPelrum Cnapheum
irtn Coss Bhsilius qui «t Fl. Caeei«9 "Zenone duce Orienlis sibi CQnt^-
Basilius, : .. .,.*>•<. lialo, ApolILnaristasquosdam co&-
Apud Sidon Apoll lib i,ep. 9. tra Martyrium Antiochenujn Eni-
lirscriptio Paschalis apud Fa-
brett 577 et Noris ad Fast coss scopum concilasse. Martyrjus a
Gennadio honorifice exceptus CP.
53 ex hoc anno celebra-
pag qua Antioclriaindnm redit;tumi*ifftan- '"
tum est Pascha 21 Aprilis. Vide tem populum videns, sedi renori- ' • ^-
snpra'adJafinl57,1.12,C. de advoc. ttat. Petrit» iejusdeitirinva of ab &
TitteriW Aqiiitanris"" rofatu
Pasclisrfem Inip in cxsitium pelliWd".
fiilafifPbp^ Cyciiim • . ' ^v'
annoriim 552 edit. VidePetavium. III Hilaii 5 et 4. 464
5177 'trnpp Caess Leo Aug 'tf. p. 7, 1216 »v 1 ^omafVi missus »
1217 Otybfhfs
© 25 3,coss2:- Ceoffe Tmperatore,: duc1a"oxore
0 9 tii Libius Severus fr.
Atig p. 3, C
*fecinia, Invitos a Romaniscofc-
E D t.Cos. «flfW*.Chroh-Pjrschld n. ^r*e*lu-
India Itustiins. tit hnS crinr CBhstinTi^.'Sieo'"tfi-
n Cbss ^rbrius-ijw et FL Anicms
et III Oijbr- • * riJesTrSlnipefltlmOlyD^iiiliffel^-
r Vetus intcriplio hvS. Sahfnae «fairicst ad 6nn «72: VideiriilrsL

Fabrett, pag £*>7 Beogor Rex'ftlaribrirrn av'R7c1-
Sulis (iefeaie die 20 Augusti | •nfere occidituf *a|(B8'Be%>rii^-
Ceustairiinopttli.digit fer* 9 ab Cassiodor. In eo diere^r1i7Sn#nm
Uaiio me»or»ta : tte qtfa Pe- Principalus inter Ligcrim et Rlio-
tavius. ' danum. _ ,
., " ' ,
Childericus j?ef octennium a Ofiitus S. Siirieoriis Slylit3B,Ii. ,
Francis exphlsus Hegno sito ,rc- a. signatur a Chron Pasclr. ., ' &
sLiluilur. Yide Pag Seri h. a. ri. tf.
5178 - fmpp C«ss Leo Avg tr. p.*i 1217 ^ Olym. HHariict 5, qnl CotiTeili\6mae 4o15
;- V ' "'*: 1218 B aiO celebrat. Vide notas inffifj^tl
© 26 9, cossn. ~ "
10 Et Lib Sevems tr. 4, 5, iv ifaruro. * *
% Aug p.
C oos q«i Ttrcifnetfe Patricii dolb «tOf. IneenoTum"W: jnxfa Vhrth»
Indict tfenenornferimfrur. rnterregriurfi AIex."; ' -'*'-''
« 311 '
TII postejnsmbriem*anrii rfJiqtfcrt Ji^Wins eomcB'Gdflrorrim;ef 'lh-
' " i iior# moritMf,'ii«i f6$i efbT86-
et vi mens ex Cassioo*.
r>tc ** 8a»ffi8e«s. • - itum Romanas civitates tfrjfcfJjS-
fss Hejawwiiieu*. MtHfmMA. •''"*'*"' '^>
I«tus- 'legsijptr Fab«aut 467 ^€3»iMerk;us; Andeg^*» pfffMU
Jlojitfane Diar HaJ p, Ifil.ConeiJ ^ova«rius cilm*Sas»l»fb»?m9t>
Raa» et epistoJa Hilaxi Jtapa. gavos venit, et magna clade^pfj-
VWe nota» ad L*oi>e»»M.. • pAwi devastavih-E*'Wstbiicis
€enseri«M valid» ckwMOr »r» FVuitCorUliT f- 'quWtWn^el^tillMlli
ItaliaeetGraeeUe populatur. Qtiio vtde apud Pag. Sen h. a. n. x,
PITROL. CXXVII. 23
715. AD EDIT. ROM. -.-YATIC. 7f6.
AN.|S^|aip^pLEGOM£NA,
Auni lmper0oti$t j,. Cjjkmitn, Romano- Anni A Anni Cmrittianorum, Judworum ei fitn- Anm
Per;ful. m getW^.documenta.
rum,' -^- "'** UC Oiymp. limorum populorum, Pontifieet, Mre *
ellnd. anle Reget, ret getlm el documenta. Chritti
et post
Palil.
et Alexandriam usque pervasit.
Frocop, lib 1.
5179 ' %srp Caes.Leo Ang tr. ,p'.9,10, 466
i Hilattget6.
©27 cosin. 121$ ii VortigeriisBritatMtofuiiTRexin
#11 12.M
%ca|,lmpiecci'.l. Oocidenlali parle BritanniaBmori-
B /i<^BeoAug iii primum solus,
lndict *. cui Tatianns Codega •lur: cui suWegilur Cleri, Prmcb-
iv ^^L labente anno in Com» pum, ae populi suflfagio Auretimt
el v . £?.- addiltir. Ambrotiut ; cujus ad Miaugura-
Vel Iuscript Rom subt tom l, tionem Conciliuu Cimbricum ce-
p. 418 et Reines 967 et I. 6 C de lcbralur. Ex Concil. Angl. Pagius
his q. ad Eccl confug. 4Kllb a. n. 7. ,v
Theodorico Golhorum Regi de- Natus cst h. a. Clodovaeusefia-
inorluo succedit Evaricut frater, sina Thoringoruro Regis uxore
qui, vaslalis Hispaniis, in Gallias post divortiiHnducia a Childerico
descendens Arvernura obsedit. susceptus. Vide Petav.
Petsv ex Isidoro et Sidonio. Pa-
gtns Seirior refcrt ad anniuu
proxime «equenlem.
5180 Impp Caess Leo Aug tr. p-16, 1219 n Hilari6et7. 467
11, cosm. 1220 t* Leo Imp. Anthemium Patri-
S2812 Et ANTHEMIUS Ang tr. p. ex cium Romam misit, Impcrato-
A mense Aug. remqne consiituit. Marcellin et
ln*ct Coss BuS!e,IS- Cbron Pasch.
•v. Joannes. Rjcimer quippe Palrieius Mag
«(vi L. 17, C. de CoHatioaibus. Militum cum Leone egit, ut Groe-
Conimbrica a Suevis per dolum C cus Romam miileretur Aiigustus,
occupata et vastata. ldalius. He- cujus filram Ricimer sibi despon-
raclius Flori Consularis fiJius, derel. Senalus ilem Legatos ad
el Marsus Isaurus, contra Van- pelendum. Aoiheniium misit, et 8,
dalos a Leone bnperatore missi ab Urbe miltiario Augusto mensc
Tripoiim , aliasque Urbes expu- salutavit. Petav ex Sidon. Paiicg
gnant. Quare Geisericus pacem et liist. Evagrii lib 2. c. 18.
petit et impetrat. Theoplianes Peslis in Urbe saevit, dtun in
Procepius lib i. ea Liipercalia celeoraniur. Gela-
siiis Papa m epistola ad Androm.
Hilari 7, SIMPLICII 468
«181 Impp. Csess. Leo Augtr p. 11, 1221 I primus.
1222 iv Hilaro vilam claudenti 21 Febr
© 1 12. Cosin.
013 Et Anthemlus Aug tr p. 1, 1 post vacationem Sedis dierum 3
GF Cos n. succedil SIMH.ICIUS ordiriatus die
Itulict Cos Anlhemius Auguslus. n, D Dominica 24 Febr Vide itotas
vi solus. - pag 165 et 174.
el vn Inscrip Neap aptid FabreM, Viclor Tunon exordiitni Sim- . .?
p. 757. D. babetAntliemioiii. Cos plicii staluii sub cos Leonis iv
videlur legeuda Anthemio III et Anlhemii.ii, sed legenduw lan-
rum Cos. Fertasse litterae detriue lummodo Antbemii if, sjne coi-
aospa errori dederunl in descri- lega ex Icgibus bic indicatis.
beodo. Leo classi ea^iHn raiH« contra
Cos. Anlliemius Anguatus u, Vandalos missae BasHiscum prae-
aotas legiiur L 15. C de Episc ftsk Veririae Angusiae fratrem :
8jUd,et aliis pkiribys apud Re- «|ui victii Geiserfci navibus pre-
IMML, tio corruptus dicitur spe Imperil
. ArvaBdus GaJJiarum Prae4$ctus ab Aspare et Ardiburio Arianis,
jBigejUrtMRomaedarenatWftMJiex^i- «t quasi vktus fugeret Constan-
717 CHRO.NOL.A S. SYLVESTRO AD S. GREC. M. 718
Anni lmperalores, Comnles, Romano- Auni A Anni Christianorum,^worumt etfm- Aiwu <
Per. Jut. rum, ret geslm et documenia. UC Olymp. timorum poputorum Pdniifices, JSras^
et Ind. ante Reget, res gestm el documenta. Christi
et post
Palii.

Ymxa mitlitur. Cassiod. Chron. linopolim, a Yerina Augflsla li-


Sidon, epist, 7, lib 1. beratus relegalur Perinlhum.
Procop Niceph I. 15, c. 17.
5182 Impp. Caess.Leo Aug tr p. 12, 1222 Olym. Simplicii 1 et 2. 460
© 2 to.Cosm. 1223 311 Capht Denzicis Hunnorum Re-
% 14 Et Anlbemius Aug tr p. 2, 3. TV gis Attilac filii Constantinopolim
£ Cosn. et est allatum. Marcellin.
Indiet r^** Zcno. 312 Patricius Asparis lilius a Leone
vn Fl. Marcianus. i Caesar diclus Alexandriam mitlU
et vni L. 51. C. de Episc et Cler aiiae- fur ut ab Arii pravis dogmatibns
qoe ap. Reland. p Asparem revOcaret. Ab eodem
Isidorus in hist. Suevorum Principe Zeno gener cum exereitu
postquamnarravilRemismundum in Thraciam missus feliciter eva-
Suevorum Regem Corimbriam di- dit Asparis insidias : ex quo
ripuisse, et Ulyssiponem occu- Aspar suspectus Leoni redditur.
passe, refert ab Ajace quodam Vide Pagium Sen ex Theopbane
nalione Galata Ariana perfidia haec recitanlem, et ad annum . .
imbatds fuisse Suevorum Reges liuiicrevocantemGeiserici cladem
usque ad Theodemirum, qui, er- anno superiori ex aliis Chrono- . ->£,
reribus abjuratis, Catholicus fuit: grapltis relatara.
quare silenlur successores Remis- -.
mundiusque ad ann 560, ab hist.
518 Hisp. Vide Pagium Sen.
Q 3 lmpp. Ctess. Leo Aug tr p. 15 1223 I Simplicii 2 ct 3. ,470
® U ctli. Cosm. 1224 L. Quiiidecennalia Leonis Imp h.
D El Anthemius Aug tr p. 3, 4. <5 a, consigiiai Pagius,, licet ejju*
lttdkt Cos II. Consulatum IV cum aliis staluat
VIH r^^ Severus Oceid. anno seqiienti.
et ix iordanes Or. Gcnnadius Constantinopoiita-
5183 L. 14. C de sacr. Eccles et c. nus Episcopus Daiiielem Proplie-
apud Reland. tam ex integro ad verbum com*
Chronograpbiis Viclori Tunu- mentatiis esl, et homilias mullat
neusi insertus perperam adscri- composuit: ct Pauli epist omues
bit huic anno Arelatum et Massi- exposuit. Marcellinus, et cum eo
liam occupatas a Golhis; cum ex Pclav.
Jornande ad ann 477, differcn-
dam Eurici dominalionem ostcn-
dat Pagtus n. xx anni 477.
5184 tanpp. Caess. Leo Aug tr p. 14, 1224 H Simplicii 3 et 4. J0\
© 4 15. Cosiv. 1225 m AsparcumArdabiire etPatricio
^ )6 Et Anlhemius Aiig tr p. 4, 5. D filius, illo Patricio, lioc Casare,
C Cos ii. ., . generoqueLeonis Principisappel-
Indict o^. LeoAngiv lato Arianus cum Ariana prole spa-
IX ^^ Probamus. donumensilius in Palatio vuitiera-
et x Cliaria Cornutiana ex ArclSivo lus inleriit. Ex Marcelliriichron et
Tiburtino. VideProIegompag ixxu Evagrii bisl 1. 2, c. 15. Petavius,
et L 13. C. de offrect provfalTav Pagius, ct reiiqiii CJironologi...
quc apud Reland. Gennadio Consiaiiiinopolilafto
Item lapis effossus anno 1724, Episcopo decedenti succedit Aca-
. ad S. Pauli. cius. Evagr Nieephor.
SM5 Impp CaessLeo Aug tr. p. 15, 1224 m Simplicii 4 el 5. £& '
© 5 *fr, e» lv. .1225 «;#v Tbeophaoes hunc annum no- .
# 17 Et Ajtttemios Aug tr. p. S, 6, tal mundi 5964 quo anno refert t ^L
'
B'A ewat . obsessam Conslantinopolim ab
719 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDlT.MtO.M.-VATtC. 72#
Anni Imperatores , consutes, Romano- Anni A Anni Chrifianorum, Judworum el fini- Auni
Per.Jul. rum,ret gcstw et documenta. UC Otymp. limorum populorum Pontifices, Mrm
etVml. ahte Reges, res gesim et documenla. Clirh.i.
*'' et pott
Palit.
Indict ruoss Maximus Or. Asparis factione, sed a Basilisco
x Fauslus Occid. et Zcnone repressos obsessores.
et xi. Vel inscript ad S. Pauli R. S. JJ. Leo Oiybrium Placidia; virum
419. Reines 983. Grulcr 1057, 5. imperatorem destinal: qni tamen
Epistola Simplicii papae Jo, Ra- ex morbo decedit.
ven ep in cod S. Crucis, p. 174. Acaeius CP. a Leone imp. ex-
C. deadvoc diversor judic. torquet privilegium secundae se-
Antliemius imperalor Romae a didis. Vide nolas pag. 173.
Ricimere genero suo v Id. -Julii Eudoxia cum 16 annis ciini Ho-
Fl. Anicius OLIBRIUS iroperator norio vixisset ac filium lldericum
anlea appellaius confirmatur, sed ^enuissei, ciam profugit ad loca
peril mense septimo juxta Marcel- ]j snnrla, ihique morlua est. Theo-
Un. Defuncliis est eliam Recimer phan. Sitloniiis Apollinaris h. a.
18 die Augusii. Cassiodor. Arvernoriun episcopus creatur
Vesuvio ex monte cineres eru- Baron. el Pelav. ex Sidonii epist.
Hclali Ryzanlium usque perlati 1, lib. vi, aliisque. Pagius Sen.
sunt. MarcelJin. ann. seq. differt.
5186 ImppCsess Leo Aug tr. i>. 16, 1225 -Olymp. Simplicii 5 et 6. 473
© 6 17,cosv. 1226 312 ^Ostrogothae,qni sub regeWala-
#18 Et ex iii Non Martii CMCERIUS iv mir, ejtisqne fralribus Theotlemir
G juxta cbronog Cuspiniani Ravennse et et Widemir degebanl, occiso Wa-
Indict levatus est imperator; juxta Mar- 313 lamire sese diviseriiiit; et pars
xi cellinum plus praesumplione, 1 eorum duce Wtdemir in Italiam
et xn. quam eleclione Caesar.Vide Can- conlcndit ubi Glycerius eral. Sed
'' Widemir ibi falis concessil, re-
"ium CP. Christ el Pag. Sen.
f Eifex mense Marlio LEOJunior liclo Widemir Dlio.jqiiem ad vici- .
lieonis ex Zenone Nepos declara- C nos Vesegolhas (neinpe Occiden-
lur Csesar.Alii ptilant post obitum tales) misil, qnihiis se adjungen-
Scn. Vide Pag. tes Gallias et Hispanias suo jurc
Cos Leo Ang v sine collega. defendunt. Theodcmir Illyricum
L. 5. G. de bonis, quaeliber, elc. aggredrlur, moriturqne successore
relicto Theodorico. Jornandes.
»187 «mpp Caess Leo Ang tr. p. 17, 122« i Simplicii 6 el 7. 47i
© 7 cos. v. 1227 H Zeno iraperalor cx 19 Januarii.
% 19 Et Glycerius tr. p. 1, '2, et Saraceni Mcsopoiamiam, Iliinni
F ZENOul infra, ct JULUSNEPOSex Thraciam iiicursanl. Theoph. et
Indict 4 Jnnii. Cedren.
xti Et Leo Junior: qui Avo Leoni Glyierius a Nepote Marcellini
jit Seniori vila excedenli mense Ja- , quondam Palricii Sororis filio
*
xin nuar (Cangius ex hist Gfaec) suc- imperio pulsus in Portu Urbis
cedit, el PalremZenonem Coronat, _ Romae episcopus ordinamr. Mar-
D
sed morbo exslinguilur. Leo Jun eell.
eodem anno. Theoph Malala et Per Epiphanium Ticinensem
Cfir Alex paccm ab Evagrio obtinet JOLIPS
Cons Leo Junior sine collega. NEPOSimperalor diclus a Leone
L. 11 C de legibus, aliaeque Aug. et in Ilaliara missus ad ex-
apud Reland etvetus inscript Ma- peliendumGlyceriuin quod praesti-
billon de cultu SS. ignot edit tit. Vide bisl. apud Pagium h. a.
Traject., p. 44, el alia Fleetvood n. 8 et seqq.
pag 342, et Rom subt lom II, pag
419 ad Bas S. Pauli.
8188 Impp CaessZeno Atig tr. p. 1,2, 1S27 •'"« Simplicii 7 et 8 435
©8 cos n, expulsus a Basilisco ly- 1328 '"'VH Theophanes refert Zenonem . ?:;
% 1 ranno mox redux. mortuo I.eone M. BasiGsci fa- • ^
«? Et Jutitts Nepos cui effogato v clione in Syriam fugisse. Baei- - '
721 CHRONOL.A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 722
Aitm Imperaloret, Contutet, Romano- Anni A Annt Cliristianorum, Judmorum et fini- Antuk
Per. Jul. rum, ret gestm et documentd. UC Qtypip. timorum populorum Poniificet, JEtdt
et Ind. ante Reget, res getlm et documenta. Chrxtli,
et post
Palil.
Indict Kal Sepl. Oresles filiiim smim liscus in campo Caesar acclama-
XIII AUGUSTGLUM subslitiiit imperalo- tus uxoris impulsu Timotheuin
etxiv. rem prid KalNoveiubris. Chron. ^EIurnm revocat, ac Petrum Ful-
Cuspiani. lonem : el Acacium CP. tirgens
Cuns Zeno Aug n sine coilcga. ad damnandam Synodum Chalce-
L. 29 C. de inoff lesl., elc aptid , doo. a populo impeditiir. Evagrius
Kcland et Epistola S. Simplicii lib. iii, c. 4 Tiinotheus Solopha-
papse ad Florentium, etc, dala ciolus Alexandria cedil. a;5
post cons Leonis Aug cujus anli- Ostrogolhi Illyricum devaslant
quum excmplar in cod monasl S. Theodomire rege cum Theodorico
Crucis de Urbe. *, iil. eos ducente. Pag. Sen. ex
Augustulus ab Oreste Patre ad Jornande, aliisque h, a. n. 6 et
imperium promotus dicitur eliarit seqq.
Momillus.Jornand.
tu Simplicii 8 et 9. 476
5189 Imp. Caes. Zeno Aug. tr. p. 2, 1228
3, cos. 11. 1929 ly Scribil SimplicHisad imperato-
t9 2 . El Auguslulus decimo imperii ...u torem de cohibendo JEluro. VWe
D. C. mense expulsus ab ODOACHE, qui nolas ad Simplicium. -n
Indict se ltatim regem vocari mandavil. Zeno Pelrum Fullonem Basilisci
xiv ; /^ Fl. BasiliscusII. faulorem in ordinem redigil, ac
et xv. Armalus. Pilyos relegat: unde postea pro-
L. 28, C. de jur dot elc. apud fugil. Aliamen perfidia Armati ,
Relaml. proditus Basiliscus in Cappadp-
Odoacer Heriilorum rex a Ne- ciam relegalus, turri includitur,
potis faulorihus in ltaliam acci- ubi farne perit. Procop i hist Yand.
tus Romam obtinuil. Auguslulum C Timotheus 43lurus iiitrnsiis in
iri Lucullano Campanise Casteilo thronum Alex a monachis pellitur.
exsilii poena damnat. IlaOcciden- Theophanes. Liberalus cap, ldas-
tale concidil imperium. Pelavius serit hunc sibi veaeno necem
ex Marcellino. conscivisse. Alexandriui in locum
Geisericus h. a. inortuus vide- jEluri Pelrum Moggum subsli-
tur, ciim regnasset a capta Car- tuunt: quem Zcno expulit leste
•., iliagine annos 39 juxta Procop. Liberato ac Felice papa. Episl 2
Siiccedit Hnnericus. Riid. Sed Pa- Petav. Pleraque ex his Pagius ,,.
gnis Sen. differenda baec pulat Senior referenda judicat ad an-
ad amium sequenlem. num proximeseqttetilem.
5190 Imp. Cacs.Zeno Aug tr. p. 5, 1229 Olym Simplicii 9 ct 10. 477
©10 4,cos. 1.1. 1230 313 Barnabae aposloli corpus in-
@ 3 Regis Odoacris in Italia 1 et 2 14 venlum iu Cypro una cum Evan-
B. ex 23 Augtisti. gelio Malthsei.pectori imposilo :
Indicl Cos. Nullus. '
qua occasione Cyprus Antiocheao
xv Epislola Simpliciipapaead Zeno- ex, palriarchalu exempta. fuil. et
ct i nem vm. Id. Oct. el velus inscript. Constanlitiopolitanoattributa. Ze-
Grut. 1051, 6 habet Poti Contu- nti, intrusis a Basilisco episcopis
laium ilerum Arniali : fortasse pulsis, Catbolicosvet ejectos resti-
legendum eral P. C. [Basilisci de- luit, vcl novos ordinari feciu In
' * leto nomine]TTERUUI et ARHATI et primis Petnis Cnapheus Antio- .^
Fleetvood pag. 378 eodem modo chia cxactus est: et in ejus locum '^.
signatur 1. 9, cod. unde vi, etc, Stephanus subrogalus. Petav ex
apud Rel. Cedreno et Theophaue qui addit
Basilisco in ordinem redacto Stephanum in Laodicena synodo
circa mensem Auguslum, Zeno, iiinocentem pronunciatum qui a
imperator Urbem regiam, et iui- Cnaphei fautoribus, insipiulahis
pcrium recupcrat. Ex Tbcoph 51 fuerat haereseos NestorianaB.Pa-
723 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT, ROM-VATIC. 724
,Anni Impetatoret, Contulet, Romano- . Anni A Anni Chriilifnorum, Judmorum et fini- Anni
ftgr.Jul. norum, ret gettm et documenta. U C Olymp. timorum populorum Pontificet, Mrm
*» lnd. ante Reget, ret geslm el documenta. Christi.
et pott
Palit.

Simplicii papseepistohs a Baronto gius Sen de Stephani Jun ordinat


recilatis. Pagius n. 6 ad h. a. ad annos seqtienles differendum
Zenoni auxiliatus legitur Theo- censet, qnem vide. Vide etiam
doricus Amalus ltatiae rex in Pa- notas Rencini, pag 171, et Pagii,
negyr. Ennodii n. 7. p. 177.
5191 Imp. Caes. Zeno Aug tr. p. 4, 1230 i Simplicii lOel II. 478
© 11 5, cos. 11. 1231 II Romana synodus a Simplicio;
# 4- Regis Odoacris 2 el 3. Conslantinopolilana ab Acacio ce-
A. Cos. lllus Or. sine Collega. lebralur. In utraque Petrus Fullo
Indict L. 11, C. de injur, etc, apud damnalur. Vide Pag Sen h. a.,
i Reland et epislola Simpticii papae - num 6 et scqq et nolas Pagii Jun
et ii ad Acacium. ad SimpJiciuni.
S Lupus Trecensis obit Kat.
Aug Pelav cum annis 52 suae
Ecclesiae praefuisset.
5192 Imp. Caes. Zeno Aug tr. p. 5, 123» "if Simpntii 11 ct 12. 479
"
© 12 6, cos. m. 1232 iii Stepbaniis Anliochenits episco- .
# 5 Odoacris regis 3, 4. pus [qui et senior] a Petavio et
G. Cos Zeno Aug ui sine Collega. Evagrio lib nr, c. 10, dicitur h. a.
Indiet L. 11, C. qui petant tulor et eonfossus acutis calamis a secla-
II Epist. Simplicii P. C llli : ubi toribus Fullonis. PagiusSen. b. a,
et ni lamen Pagius Iegendum airtiimat n. 3, conlendit Seniorem Stepba-
P. C. Placidi nempe anno 481 nuin vilam produxisse ad 48J, nec
scriptam. illum confossum a Fullonianis, sed
Theodoricum regem apud Grae- r, Slephanum Juniorem , qiiemad-
ciam debacchantera deierret Sa- modtim et ordinationem Junioris
binianus Illyrieiariae mililiae Dux . Slephani usurpalam ab Acacio ad
strenuus (narrante Marcellino)qui annura 481 docet referendam.
juxta Theophaiiem uxoris Asparis
fratre genitus, et a Zenone defe-
cerat.
5193 Imp Caes Zeno Aug tr. p. 6, 7, 1232 m Simplicii 12 et 13. 480
© 13 cos III. 1233 iv Urbs regia per xi dies conlinuos
$) 6 Odoacris regis 4 et 5. terrse molu quassatur vin Kai
F. E. Cos Basilius Jun sine Coltega. Oct. Marcellinus. Sed Pagius ad
Indict L. 22,-Cod de Testam, elc, ann 477 ex Theopbane recensen-
m apud Relandum. dum pulat. Vide ibi n. 9.
et iv Nepos, quem Oresles imperio Hunericus Zenone et Placidia id
abdicaverai, ejusdem comitum in- agentibus pcrinillit Carthaginensi-
sidiis occidilur propc Salonas. i) bus Afris, ul episcopum eligerenl.
Marcellinus. Ordinalus esl Eugenius. Viclor
H. a. vel sequendi Clodoveus Vil lib ii.
V. Rex Francorum iniit Pelav.
S. Benedictus nascitur. Ibi ex
Leone Ost.
5194 Imp Cses Zerio Aug tr. p. 7, 8, 1233 Olym. Simplicii 15, et 14. 481
(D 14 cos III. 1234 514 Stephano Sen succedit Stepba-
® 7 0 loacris Regis 5, 6. iv nus Jun in Sede Antioch. Pagios
D Cos Placiilus sine Collega. el in nolis infra pag 177
Indici Memoralur hic Cons juxta Pa- 315 Theodoricus Golborum rcx
iv gium in epistola Simplicii Papae i Triarii filius, qui ad quarlum
tH v anuo scquenli dala post Consula- milliaie Urbi Conslaiijinopolitamc
tuin Ptacidi. cum cbpiis acccsscial, jaccnlis
,7*5 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. % -|6
Anni Imperatoret, Contulet, Romano- Anni A Anni ChristianorUm, Judworum tl fini- AnfS
Per. Jttl. rum, ret gettw ei doeumenta. UC Otymp. timorum populorum Pontificet, .Mrm
*t Ind. anle Reget, ret gestmet documenta.,)rChriitf.
et pott
Palil.
Hnnericns hi Catholicos, sed supra carpentum teli acumine R-
mullo magis in suos desacvit.Yi- xus interiit. Marcellin.
clor Vil lib 2. Perozes Persarum rex hoc cir-
Moriiur Chilpericus FrancOrum citer anno in expeditione conlra
Rex juxla Pag Sen h. a. n. 6. Neplitalilas sive Hiinnos Albospe-
rit. Pag Sen. n. 5, qx Agathia et
Procop. Slcplianus Sen Anlioch Ep.
obit ibi n. 6._
5195 Imp CaesZvno Aug tr. p. 8, 9, 1234 l Simplicii 14 et 15. 483
© 15 cos iii. 1235. H Simplicii rilus el decrcla li. a.
% 8 Odoacris Regis6,7. Vide in nolisPagii adSimplicium.
C uoss* Severinos.
-f, Slephan Jun Antiocheno occiso
lndicl Trocondus.
v subrogalur Calendio orthodoxus.
Epist 14, Simplicii Papae, cujus £x epist Simplicii Papae Pagius,
ei vi aniiqii exempl in Biblioth Monast et ordinatur Constaniinopoli.
S. Crucisde Urbe: el GoncilTuro- *
nense I. Vidc Pag h. a, num 27. TheodoricusVolamer[siveAma-
S. Severinus Noric Aposth. a. lus] utramque Macedoniam et
Thessaliam depopulalur, el Laris-
abiit Pagius n. 29-. sam Melropolimdepraedatur. Mar-
cellin.
Tamotheo Solophaciolo cpisc,
Alex demortuo succedit Joanne?
Caiholicus, quem expelti mandat
Zeno Imperator, et Henoticoncvul-
gat.
CacsZeno tr. 1235T ^" n 485-
5196 linp Aug p. 9,10; Simpliciil5^16.FELlcisllKi.
© 16 cosiii. 1236 i» Si Simplicius obildie 2,Marlii.
9 9 Odoacris Regis 7 ct 8. Vacat Sedes dies5, EligilurS.FE-
B Cos Fatistus sine collega. LIXejus nominis tertius ordinatus
lndicl Vetus Inscripl Gruter 1062, S, el die Dominica vi Marlii. Vidc notas
vt Nulana iu Praefat ad toinum I. bu- adSimpliciiim.
ei vn jiis edil nnm qiix-et apud Flecl- Eijuxla Bencini nolas synodum-
vood p. 400. Romae celebrat pag 182, in qua<
Theodoricus Rex Gotborum Ze- Pelrus CnapheusAntiochenaeSedis
nonis Aug nmnificentiis pene paca- invasor damnatur ut Etiiyehianus-
tus, Magislerque praesenlis mili- ac Theopaschila.
liaefactus, et cosdesign. Daciaeri- Petrus MoggusAlexandrinus Ep.
pcnsis et Moasiaepartes sibi| con- Henolico recepto in fide nutat, et
creditas lenei. Petav Ol Acephalorum sectacoccasio.
Verinae Auguslaclilteris excitati
" Orientales Leontium Aug admit-
tunt. Pelavius ex Theopjiane.
5197 Imp Caes Zeno Aug tr. p. 10, 1236 in Felicis Tertii i et 2. 484
Qli 11,'cos m, qni Caesarem creat 1237 iv Synodus III Romana sub Felice.
4110 Batiliscum. Yide notas pag 187,189, 191, col
AG Odoacris Regis 8, cl 9; 2, el Jo : Talajam Ecclesiae No-
Indict r^088- Theodoricus Rex. lanae praficil. Petav ex Liberat.
"vn Venantiiis. c 18.
el VIII Vel inscripl aptid Aringliium Clirnn Pascli h. a. Zeno Imp
419, in Basil S. Panli Fleelvood Caesarcm creavil Armati Magislri
pag 456, Epist Felicis III, ad Aca- Militiae praesentialis filitim Batili-
cium et I. 10. C. tiiulc vi apud scum.
RcbiniL McnscJtinio die 27, Inilicl vn,
Evarix Goilioium Rex m Gallia- Leonliiis tanquam luip AntiO-
jp. AD AjKASTASlLMPKOLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 728
Aiira Imperaloret, Consutes, Romano- Ahni A Annt Chrittianorum, Judworum el fini- Anni
Per.Jul. rUm, rit gesiwel documenta. U.C. Olymp. timorUm populorum Potitificet, 4jff»
^Sgtflflk;- **. unte Reget, res gestw el documenla. GIMtti.
w ^5*?- et post
'* Palil.
obit, succedentesibi Alarico fil.io, cluam. ingreditur et PraefPraet Li-
cum regnasset annosxx, Peta. iialum conslituit. A Zenone Aug
ex Yictore et Concil Agathensi. conlra eum el Illum socium milli-
Edictum persecutionis Hune- lur Joannes Scytha, a quo victi in
rici dalum vi Kal Mart quo anno | castellum se recipiunt. Pelav ex
Eclip Solis 13, Januarii.Vide Noris Theophaue.
hist Pel 1.2; c 21. Dira persecutioin Africa contra
Calliolicosab Hunerico Rege exci-
.> tatur mense Febr putsis in exsi-
lium plnsquam 334 Episcopis.
„ Obit llunericus ld. Dee. Succedit
Cuntabudus. Noris bist Pel 1.2.
c.21.
8198 ImpCaesZenoAugtr.p. 11,12. 1257 Olym Felicis 2. et 3. 485
© 18 Cosiu. 1238 315 Quarta Synodus Romana snb
#11 Odoacris Regis 9, el 10. IV Felice contra Fulloneni el Aca-
F Cos Symmachus sine Collega. et ciam. Vide notas pag 187 et 191.
Indiet Velus inscript apud Aring lom 316 I11Insula Cypro Corpus S. Bar-
viit 11,pag 419, et Gruler 1057, 5, el nabaeAposloli eo revefantedetegi-
el ix Reines pag 982. tur : cujus ad pectus S. Matthaci
Zenonis filitis ad Imperii spem, EvangeliumreperlumConslanliiin-
sed pessime educalus, moriiur. polim deferlur. Petav. Sed de anno
Petav ex Suida. incerlum inlra triennium. Vide
Clodoveusannov. regnisui Sya- Pagium h. a. 11.2.
griura Suessionibus imperanlera Ex Antioch Tbrono pulso Calen-
acie vicit, et ab Alarico Visigol. «• dione Catholico Pelrus Fullo Se-
Rege ad quem fugerat, Clodovco dem occupat, et Xenajam servum
dedilusoccidilur. Ex Gregor Tu- Persam HierapolisEpiscopumcon-
ron et Aimoino. Pelavius. sliluit, i{uicoutra sacras imagines
priraus dogmalizavit Theoph in
Miscelfet Anast Diac in Synodo
Nic II, Hierosolym Episcopo Mar-
lyrio defunclo succedit Satlustius.
Petav. Pagius differt ad ann pro-
ximum.
5199 Imp CaesZeno Aug tr. p. 12",13. 1238 Felicis3et4. 486
1239 it Joannes Anliocbenae Ecclesiae
© 19 Cos 111.
% 12 Odoacris Regis 10, el 11. Presbytercontra Eulychianosscri-
E « Decius. bitMarccllin quem Gennadiusde
Indict Longinus. viris ill c. 93, Nestorianismi sus-
ix Vetus inscrtpt in S. Martini tfc D pectum habet, observanie Petavio.
tt x Montibus, cujus inodo fragraenta Clodoveus Cblotildem Cbilpe-
supersunt in pavim. Integra legi- rici Burgundi flliam uxorem du-
lur apud Fieetvood p. 458, el Re- cit, cum Theodoricum ex conou-
land ad ann 472, 486, et leg 14, bina jam suscepisset. Ibi ex Greg
C. de testibus, aliaequeibi. Turon.
5200 Imp CaesZeno Aug tr. p. 15,14. 1239 II Felicis 4 et J. 487
© 20 COSIH. 1240 III Quinlum Concilium Romanum
# 13 Odoacris Regis 11 et 12. sub Felice UI, Boethio V. C. cos.
i) Cos FI. Boelbius solus. Yide nolas ad Felicem III.
Indict Aringh lib 4. Roin sublpag 169, Theodoricus Golhorum Rex Ze-
x et Reines 920, et Fleetvood pag nonis Augnumquara beneficiis sa-
tt\i 410, el514, et ConcilRom b. a. tialus prope Constaniinopoliiu in-
et 1. 5, C. de fruct et lit expens. festus acccssit el pluribtis Joci*
m CHRONOL. A S: SYLVESTRO AD S. GiUiG. # TWJfr
Anni lmperatoret, Contulet, Romano- Anni, A_ Anni Christianorujn,.Judworum,etfiti$-.A#ni
Per.JuL rum, ret gestmel documenta. U. C. Otymp. tiniorum paputorum Pontificet, g&lip-i.
et Ind. ante Reges, res geslw el documenld,.^^^$^,^.
el posl
PalU.
Gunlabnndns Rcx Vand. S. Eu- igne crcmalis in Moesiam rediit.
genium Episc Carthag revocal ab Mareeltinus et Suidas.
exsilio. App ad chnm. ProspNoris Odoacer in pugna Pebamim-
hist; Peiag tib 2, c. 21. Regem Rugorum prope Danubii
ripas viiicil, el capttvnm adductt
XYII. Kal Dee Cassiod. Vide pag
aiit h. a. n. 3.
5201 ImpCacs Zeno Aug tr, p. 14,15. 1240 IH Felicis 5 el 0. 4i»
© 21 Cosm. 12il iv Acacius ntoritur juxta Pclavtum
# 14 Odoacris Regis 12, el 13. h. a. jnxta Pagium vero qni se-
CB . <,„„ wss Dynamiiis. quitur Victorem Tiinoneiisem ,
lndict Silidius. anno proxinie consecuio Flavitta
* R
xi Leguntur iii epistola Felicis 111, siiccessor trimcslri spatio vita de-
el xu in cod Monast S. Crucis Roniae. fttiigitiir. Catholicus vidcri cupieiis
Dynamius lcgitur apud Fabrell In- ad Felicem scribil; sed iscognita
scriptp.528. Claudius Julius Ede- eommiinione illius ciini Moggo
sius Dynamens V C et in I. Rcine- ejusdem Apocrisiarios non admil-
sins.iEdesiumDynamrumP. V. le- tit. Petav.
git in vei inscripl. Vide Reland. Calendio Phiiippis translerlAn-
Theodoricus Rex, omnium suo- liocbiam reliquias S. Philippi Epi-
ruin multiludine assumpta Gnto- seopi Ant et schisra Ecclesise suae
rum, in Italiam tendil. Marcellin posl annos C. finera imponit
dtcitur a Zenone persuasus, ut Theoplt.
conlra Odoacrent pognef. Procop
iib, T, ex quo Petav.
Imp CaesZeno Aug lr. p. 15,16, 1241 Olym. Felicis 6 et 7. 489
cos III. 12.42 £ 516 Flavitiae CP. Deraortuo sublegi- «*-
5202 Odoacris Regis 13 et 14. rv turEiiplieinius, qui Pelrum Mog-
/=\ m£i CJKS
Coss. Eusebius Or. et Ol ginn dcteslalus Acaciuin e.xpun-
Q P|.obim|S^ 317 gere noluit, ideoquc communioiie
$ 15 Veltis inscriptio in Basilica Sancli I Felicis Papa: non mernil. Niceph
A Pauli aptid Aringh pag419, et Itb xvi, e. 19, Theophanes. Vide
/ idicl Fleelvood pag 457. Reines pag 982, notas infra pag 201.
xu cl in Gudian apud Reland necnon Mortem laiiien Acaeii ad h. a.
et ex L 6, C. ad S. C. Trebellian. differendam, adeoqnc et succes-
xin Odoacer Rex Erulorum ad Ison- sores docet Pagins ex Vict Tu-
lium prope Aquileiamvictus, et re- non.
pelilo cerlamine in campis Vero-
nensibus magna strage deleiusest.
Cassiodor el Jordan. Sed vide Pag
Sen ad h. a. nuin 3.
5203 ImpCaesZenoAuglr.p. 16, .17, 1242 D I Felicis7et8. iW
© 23 cos. ni. 1243 & Felix Papa S. CacsariiArelaten-
Odoacris Regis 14,15. sis Episc librum de gralia el libero •
#16
Longinus n. arbilrio scriplum commendat. Gen-
aO. r««e
LOSS. FauslusTun. nad de vir illuslr cap 86. Pelav ad
Indicl Vet inscript Aringh Rorase subt h. a.
XIII lib 4 c. 25, et Spon. Recherche Synodus Lugdunensis post Are-
el det Antiquitis de Lyon, pag. 202. ralenscm h.a. ab eodem consigna-
XTV Mabillon ex charta Veneta p. 201 tnr. Yide Pag Sen ad h. a. ubi
Fabrett inscript p. 757. Fleetvood seelae Prwdeslinalianorum origt-
p. 397 , et 494, et Felicis Papae nem narrat.
epist. Petrus Moggus h. a. obit Baro-
Tlieodoricus ad Abduani sive nius, Pagius, Petavius ex Theo-
Ducara Fl. tertio certamine Odoa- phane. Sticcedit Athaiiasius pari-
eienifiiiidenseumdcm compultt se ter hsercticus. Ibi.
«fft AD A&STASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATJC. 752
Anrii PBperatoret, Consulet, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judworum et fini- Anni
, PetJm *'rum, ret qestw et doeumenta. V.C. Olymp. limorum populontm Poniificet, Mrm
^NWjPfe-***-- . ante Reget, ret gettm ei documenta. Chritii.
et pott.
Palil.
Ravennae includerc, ubi oer trien-
ninm obsidetur.
5204 ImpCaesZenoAug. lr.p.17,18, 1243 II Felicis 8 et 9; 491
(D 24 cos ni. Anast. Imp ev die 18 April. 1214. "i Chron Pasch sub hoc Consue
# 17 Odoacris Regis 15,16. liabel:H. a. mense Xaiilbico, sive
F. Cos Olybriiis Jnn absquc Col- Aprili sanguinis fluxu correplus
Mdict. lega. dicm suuin obit Zeno anuos natus
xiv L. 4..C. de praescript30, vel 40, bxv, dies ix.
el xv. acnortim, etc apud Relandum, et. Imperavit XLV.ANASTASIUS DI-
ConcilCaipenloracl. VidcPagium IORUScoronatus mense Aprili Fer
Sen h. a. n. 21. v. Majoris hebdomadae Ind xiv,
Dicitureliam li. a. Posl Consu- anno secundum Anliocliix magnae
latum Longini bis et Faustini vel acram DXXXVII. Idem ex Matala.
lapLiigdun apud Fleelvood p. 483. , ConciliumCarpenloraclense. V.
Imp CaesA.NASTASiusabAriadna P. Sen h. a. n. 21.
Zeiionis Aiig vidua maritus duci- S. Palricius Hiberniac primus
lur, ct coronalur Impcrator. Episcopus h. a. obit Pelav Sed
Theopbanes h. a. numeral ab vidc Pag Sen
Adamo 5999. secundum AJexan-
drinos 5983. Diocleliani207. Lt-
carnalionis 485. Pelav. Evagrius
ab Angusti Imperio 532. Sed nn.-
meri sunt corrupti. Lydiat.
5205 Imp Caes.Anaslasius tr. p. 1, et 1244 tii Felicis 9, qui obiil 25 : Febr. 49£
©23 ex 18. April2, cos. 4«4S i.v Vide nolas ad Feliccm III. GE-
# 18 Odoacris Regis 16, 17. r LASIUS Successor eligitur ordina-
tus Kal Marlii. Yide nolas ibid.
v n
ED Coss. Anaslasius
r„»
Ruf|]S>
Aug.
LonginusZenonis demorlui fra-
Indict L. 5, C. dc offquacsloret inscript ter adversus Anastasium rebellal,
xv vet Lugdun. apudSpon anliq Lugd a quo lamen captus relegalur
et i Alex ubi ordinalur Presh.
p. 48,, et Fleelvood in Sylloge p»
341, Gruler 1049. n.2, Pagiusdiss Isauri adhuc rehelles domantur
hyp. p. 296, alius lapis in Yali- per Jo : Scylbam, Jo: Gibbum,
cano impluvio collocaliis.Anasta- et Diogenemprotraclo ad sexen-
sius Imp. ex Acepbalorum el Hae- niiim bello. Pelav ex Tbeophane
sitanliumsecta tiberum cuique fa- ol Marcellino.
cit quce velit amplecli. Petav ex Gelasiusad EpiscoposDardaniae
Evag lib.in, cap 30. Yide clBaro- scribit, nl baerelicorum commu-
nium, ct Pa? Sen h. a. riionem vilenl. Vide notas ad Fe-
ticemllt.
5206 Imp oses Anaslasius Aug tr. 1245 Olym Gelasii l,el ex.Kal Mart 2 493»
© 26 p. 2, 3, cos. 1246 317 Gelasiusper Fauslum Magislrum
# 19 Odoacris Regis 17, qui circa IV olBcioruma Theodorico Rege able-
el '^
C initium Martii occiditur a Theodo- galum Constantinopolim, Graecos
Indict rico, qui regnal iti llalia ex d. v. 518 adofiicium revocarc studet, sed
i Marl. 1 frustra : cum Eupbemio Episcopo
el n ~ Eusebius n. (xinslaiitinopolitanoisludegitGrae-
• ^*88- Albiiius, seu Albinus solus. corum objecta scriplis refellil, et
Fabrelt inscripl pag 758. Cons conlra Pelagianos lidem tuetur
-Albini, et epistolae Gelasii Papae .•pisl 5, 6, 7.
Albino V. C. cos. Ex Marcellino Sedilio Conslanlinopoli subori-
autem uterque. tur, in qua Anaslasii Jrap el uxo-
Odoacer Ravennaeobsessus pa- ris sialuaedejeclaeper urbem ra-
ciscilur ciiin Theodoricout pari ptantur. Marccllinus.
jure amho in llalia rcgncnt : sed Pcrolzi Persarum Rcgis fitiu*
733 GHRONOL. A & SYLVESTRO AD S. GREG, m. !&
Anni tmperatoret, Contulet, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et pni- Anni
Per Jul rum, ret gettm et documenla. U. C. Olymp timorum poputorum Ponti/icet, ^.Mrw
et Ind ante Reget res aeslm et documenta^^hritti.
et post
Palit.
a foedifragoin convivio occiditur. Zamasphes Cabade pulso Regnum
Procop Cassiodor. Jordanus. occupat per quadricnnium. lbi.
TheodoricusItaliaeRexAnasiasii Contra Isauros Ducesab Anasta-
Imp amicitiam, ei Reguin proxi- sio missi prospere confligunt, iu-
monim Clodovei Fratris Alarici terfcclo tantum Conone, qui miles
Wisgol el Sigismtindi Burgund exEpiscopo effeclus fucral. Pelav.
peiil. Cassiod. Ep. i ex Jordan. ex Theophane.
5207 -r Gelasii 2, el 3. 494
Imp Caes Anastasius Aug Ir. 1246
© 27 p. 3, 4, cos. 1247 n Synodus Roraana, in qua Gela-
# 1 Theodorici Regis 1 el 2. sius eum xxx Episcopis deccrnit
B Aslerius qui Turcius Ruitis Jj de libris recipiendis a Caiholicis „ ;•.
Indict Coss. Apronianus. aut rejiciendis. Idem Pelagium ,
n Praesidius.
el III Caelestium, et Julianum Eclanen-
Yelus inscriplio in Til S. Caeci- sem , corumque libros configit, el
liae, et apud Fabrelt p. 758, et
alia in S. Pauli, ct epislola S. Gc- Seniipelagianorum scripla [Cassia-
. ni el Fausti Rejensis] rejicit tan-
lasii Papaeiisdemcoss da:a. Asle-
quam apocrypba, Baron el Noris
rii Consulis aulographum in Yir- -liist Pelag lib n cap 17. Scd con-
gilio Mediceo de quo Card Noris - fer cum adnolafis ab codem Card.
Cenot Pis dissert iv § 1. Norisio ad Cenot. Pis diss iv, § 1,
Clodoveus Francorum Regnum
pag 445, ct a Pagio ad b. a. ln
Sequanam usque diJatat. Petav ex cod velust Monast S. Cracis signa-
Sigebcrto. lur Decrelum Aslerio ct Praesidio
YV. CC. coss.
520S tt Gelasii 5 et 4. 495
Imp Cacs Anastasius Aug tr. 1247
£ III Synodus Romana II, cclebrata
© 28 p. 4, 5, cos. 12
# 2 Tl.eodorici Regis in Ilalia 2 III Id Maii, in qua Misenus olira
A el 5. AposlolicaeScdis Legalus, el Aea-
Indict ., Fl. Viator, (aliis solus.)' cii comtnunione infectus pceniieiis
1U Coss. js^n-.anu^; reconciliatur.
et r* Utrumque nominat I. 2, C. de S. Eugeuius Carthaginensis Epi-
lionor possess contr lab lilievt scopus pro fide cxsul inGallia obit
observante Relando. Acta Concilii Gregor Tur hist Franc 1.,n, r. 3.
Rnraani II, sub Gelasio Fl. Via- Eupbemius Constanlinopolila-
lore V. C. Cos el epist Gelasii. nus Anlistes ab AnaslasioPrincipe
Clodoveus Francorum Rex de in ordinem redaclus. et in exsilium
Alamannis viclor Clotilde Regina pulsus. Huic M.tcedoniiis suffe-
suadcnte a S. Remigio baptizatur ctus esl, qui Henotico subscripsil.
cum militibus ler mille Gregor Marcellin. Theophan Theodorus
' lib
n, c. 3, el Aimoinus I. i, Lector, el Cedrenus, indicali a
cap 19, apud Pelav h. a. " Pelavio ad hunc annum.
5209 Imp CaesAnaslasius Aug tr. p. 1248 ni Gelasii 4 et 5, qui obit 19. Nov 496
© 1 5,6, cos. 1249 iv ciim sedissct ann iv, mens vm ,
# 3 Theodorici Regis 3 et 4. dies 18, ui in pluribus codicibus.
G.F. Cos Paulus soius qui Fraler Ex Anasl aliisquc a Pagio Jun rc-
Indict Imperaioris, ctc. cilatis. Deponitur apud S. Pelriim
iveiv L. 16, C. deleslamenl militctc. die 21. Novcmbr. Eligitur Succes-
apnd Reland. Atii appetlant liiinc sor ANASTASIUS ejus nom II, dic
annmii Post consutatum Vialoris, Dominica ordinalus 24. Novembr.
til apud S. Pelrum inventus la- Vide nolas ad Gclasium.
pis, el a Scbelestr relatus in Fa- India Anaslasio Principi Ele-
stis (aniiqiiii Eccl Tora i), clapud phanlum cl duas Camelopardales
Ftectvood in Sylloge pag 421. pro miinere millit. Marcellin.
Quaitior filii Gtinderici Regis S. Epipbanius Ticincnsis Epi- -*'
$35 AD ANAST.SSIUMPROLr&OMENA EDiT. ROM.-VATIC. 756
Aahi t$hf>eratdr'es,cohsules, Rdmanorum, %pni A Anni C/inslianarwn, Judmorum et fini- Anni
{Vr Jtijt,. res gesiw ei documenta. UJ C. Olyhtp. iimorum populorum' 1'onlifices, Mrx.
ei lm anle Reges, res geslm ei documenla. Chrisii.
et posi
Palil.
Borgundiorum inter se dtmicant. copus obit. Ennodius. Conversio
Vidap.Pet h. a. nem Clodovei ad Clirislum h. a.
GuniabiintfusRex Yand obit 24. consignat Pagius : qtiam Petav
Sept Ex append ad clirori Prosp retulit anno superiori et Baron
Noris hist Pel lib II, c 21. Succe- post triennium. Yide nolas ad Ge-
dil TrasamUndtis per annos 26, lasium.
tnenses 8, dies 4. Ibi.
Imp CucsAnaslasius Aug lr. p. 1249 Oltim. Auastasii II, 1 et2.
5210 6, 7, cos H. 1250 348 Sedente Anaslasio II Papa in-
Theodorici Rcgis 4 et>5. iv
© 2 felixconstitulioeralPrincipaluum,
#4 Cos. Anastasius Aug n, sine et quos regebant Principes hasretici,
" 519 ut Anastasius Iinp lalis postca co-
E Gollega.
Indict. L. 9, C. de repudiis, elc, apud I gnitus, Theodoricus in Ilal Alari-
v Rel. cus Yisgot in Gallia, Gundebaldus
et vi Eo cos Solis defeclus apparuit, in Btirgnnd Ariani, et Suevi, et si
bellumque Isauricum seslo amto qui alii in Hispania. In Germania
sedatiim. Alhenodorus, sive Ante- autem, et Britanniaadhuc Pagani.
nodorus lsaurorum priiuus in hau- De solo Clodoveo baptizato Ana-
ria captus, decollatusque esl. Mar- stasius gratulari potuit. Vide no-
cellin et ex eo Lydiat. Sed vide tas ad Anastasium. Legatos tamen
Pagium Sen anno sequenli 498, misit ad Imp S. Germanum Epi-
eui in Eelipsi Solis ex MarcelKn scoputn Capuanuin, et Cresconium
signandae contestis. Peiav. Tudertinum , ut nomen Acac"
S. Eleutherius Tornacensis epi- abrogarct. Pelav ad h. a.
scopus plusquam xj millia h. a. Mortuo Athanasio episcopo Ale-
ad Christum convcrsa exeraplo * xandrino haerelico sufTeclus est
Clodovei baptizat. Pag ad h. a. Joannes eadem labe infeclus. Ibi
B. 4. ex Liberato. Vide et Pag h. a.
Ambrosius Aurelius Britanne- n. 3.
rum rex moritur proditione filii.
8uccedit Utherus frater ex Flori-
lego. Pagius ibi n. 5.
5211 Imp Caes Anastasius Aug tr. p. ' 1250> Anastasii II, 2 et 3, qui obit 498
© 3 7, 8, cos. n. 1251 H die 17 vel 18 Novemh Successor
# 5 Theodorici Regis 5 el 6. Symmachus ordinalur 22 Novemb.
D Jo- Scylha Or. Vide nolasad Symmachum.
r««
Intlict y°ss PaulinusOcc. Ingens sedilio Conslanlinopoli
vi L. 4, C. de legitim. lutel. apud et mulii in ea caesi. Petav ex
et vn Rel. chron Alex Imperatcr nummos
Fesius quidam Senator Roma- Foltares^. quos Romani Teruniia-
niis a Rege Tbcotlorico ad Anast nos vocint, nstii popularl ctidit.
|,
ltup missus cum imperatori clara Ibi cx Marcellin.
promisisset effecturum sc, ut Macedonius episcopus Conslan-
Anaslasius(Papa Henotico subscri- tinopolitaiius Urbis Monasteria
berel; cuni in redilu ad Urbem quaeab ejus communione recesse-
percepisset obiisse Pontilicem, rant cura Henolico subscribere de-
corruplis pecunia compliiribus e traclarent, fruslra sibi adjungere
Clero oontra Symmacbum legili- curatjussu Imperaloris. Praecellit
ntum successorein eligi cural Lau- conslautia Virginum, Matronae,et
renlium. Pacis causa res ad Theo- Sophiae. Htiex Theoph.
doricura referlur, undeorigo usur- Paltadio Anliocb episc mortuo
3212 palionum saecularium. Yide nolas succedil Flavianus. Ibi.
© 6 ad Syinmachum.
# Iinp Ctes Anaslasiiis Aug tr. p. 1251 li Symmachi I el 2. 499
C 8,9, «-os.ii. 1252 ui SynodusRomana I, subSjrnma-
73» CIIRONOL.A S. SYLYESTRO AD S. GREG. M. 738
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum el fini- Anni
PerJul. rum, ret getlm el documenla. U. C. Olymp. limornm populorum Pontifieei, Mrw
*»luU. anle Reget, ret getim et documeula. Chiitti,
et pott
Paiit.
lftdict Theodorici Regis 6 et 7. cho adversus ambitum Ponlifica-
v" Joannes Gibbus [al. solus.] • tus Kal Mart. -
r«««
*>""s
et vui As. lepitis. •* Anaslasius aliquollribulasuslu- . ,,
L. 25, C. de excus tul et 1. 5, lit, inter quae Cltrysargyrum : et
C. de silenliar ulrumquc coss ex- venaliones ainphilhealrales abole-
hibent not Reland solum Joannem vit : et Magistratus venales esse
chron Pasch et Marceliin. Conci- veluit. Petav ex Tbeophane et
lium vero Romanum, el ep. 1.
Evagrio lib n, c 39, necnon ex
Symmachi Papae hunc annutn si- Cedreno.
gnanl Pott Contulaium Pautini.
5213 Imp CacsAnasl Aug tr. p. 9, 1252 B m Symmachi 2 el 3 500
© 5 10, cos ii. 1253 iv Synodum II Romauam sub
#7 1hcodorici regis 7 cl 8. celebratam fuissc h.
- Symmacho
BA w>ss Palricius. a. Pagius docet ex Theodoro te-
Indict Hypalrus.
VIII L. 43, C. de trarisact., etc, ctore; et Anonyino Valesiano : in
et ix apud Reland. Ainbo coss Orienta- qua facta pax inter Symmachiim
cl Laureiitium anlequam Thcodo-
les. Quare in Occid signatur an-
ricus Roinain venirel.
Tins: Ilerum potl consulatum Pau-
S. Fulgcntius Romam venit ad
lini. Yelus inscriptio in pavim Ba- ^
limina Apostolorum. Petav ex
sil S. Pauli quam referi Aringhius
Rom subl. Tom 1, p. 417, et Rei- Actisapud Suriuin. Saraceni Plice-
iiicen et Syriam incursant. Idcra
nes p. 964, el Reland.
Tbeodoricus cunctorum volis . ex Theophane.
cxpetitiis Romam advenil, tibi S.
S. Q.R. munificeniiam demeruit, C
ct certara ad reficiendos muros
pcciiniam attribuil. Cassiod.Com-
plures figlinaein teclis ecclcs Urb
aliisque acdificiis signantur re-
gname D. N. Theodor. Felix
Roma. Vid Ciamp de sac ;cd. c. 9,
p. 129. 3 et 4. 501
Olym. Symmachi
Imp CaesAnastasius Aug tr. p. 1253 519 RomaeSynodus habita in causa «s--
10, H, cosn. 1254 IV schismalis a Laurentio concitati,
5214 Theodorici Regis 8 et 9, et conlraxilbrevibusacnitido.
quam
© 6 Pompeius Or. 320 Petaviiis h. a. Indicendam dnxil
# 8 Coss. Avienus Occid qui Rufus i Theodoricus de consensu ejusdem
G Magnus Faustus Avienus. qui ultro sdbire vole-
Syramaehi,
Indict Vctus inscript Lugdun apud bat judiciiim. Verum Patres nil
ix Reland et Fleelvoodp. 495 et Acta deliuire ausi de primae Sedis An-
X)
et x Synodi Rom h. a. et Epistolae lislite subinde schismalicorum,
Symmacbi Papaeiisdera coss. ut videtur, faclioiie impediti, ur-
Codex legum Burgundicarom a
• Gundebaldo Rege h. a. promulga- genle tandem Rege x Kat Nov
damnalo Laureulio secundum --•-
- tus
juxla Pagium n. 3, qni et fe- senlentiam dixe-
Symmuchum
Stitntionem Cabadis fn Regnum runt. Vide notas ad Symmachum.
Pefsarumex PrOcopio et excur- '
Pagius Synodum ad 503 differen-
sionem Bulgarorum [nomen anica dam staluit.
' in
inaudituni] lllyricuin el Tbra- Conslantinopoti in lumullo lu-
Ciaiubiiicaniioassignal. '
dorum theairalium causa tria mil-
lia eivium occisa. MarceHin.
Cum Arabibus Saracenis pax
ab Anastasio facta, et Reip tran-
quillitas restituta. Theophan.
739 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 740
Amd Imperaloret, Consules, Romano- Anni A Anni Chriuianorum, Judaorum el fini- Anni
PerJut rum ret gestm el documenta, U.C. Olymp. timorum populorumPontificet, Mrm
et lnd «»'« Reget, ret gettm et documenta. ChrittL
et post
Palil.
tr. 1254 i Symmachi 4 et 5. 503
£315 Imp Caes Anaslasius Aug p.
1258 n RomaeSynodusquarla sub Sym-
@7 tl,12,cosn.
macho Paliuaris dicta celebratur,
l» i* Thcodorici Regts 9 el 10.
in qua Odoacris quondam Regis
F Probus.
Ma- Herulorura sanclio abrogata, quae
lndict f,- A^ienus Jun qni Rufius
u contra liberlatem eleclionis Rom
x guus Fauslus. Avieuus
ei xi Juuior. ponlificis lala fuerat. Vide nolas
L. 18, C. de collationibus, alise- ad Symmachum ubi Pagius Junior
que apud Reland ubi et Symma- patrui seniemiam sequitur dislin-
chi Pap,fi epist. Probo V. C. cos gucnlis liujiis anni Synodumquam
ct Acla SynoJi Rom Avieno V. C. vocal Tertiam, a quarla Palmari
Jiin cos el inscript Reines p. 961 sub Symmacho quam differt ad
rcciist anlea edilutn ab Aringhio annum proximum : nibit moratus
Tom I, Rom subl p. 338. Episto- characteres coss quibus signalur;
lam Symmachi Probo cos dalam cum erroreLibrariorum idfactum
Pag rcferl num x, ad ann 513. pulcl.
ii Symmachi 5 et 6. 503
521b Imp Caes Anastasius Aug tr. p. 1253
1256 in Romjc Synotluscelcbraia, quam
© 8 12,13,cosII.
#10 Theodorici Regis 10 ct 11 Pelavius qitinlam, Pagius quar-
E Dexicrates Or. lam Palmarem appellat.
p^
Indict YolusianusOcc. Anastasius iraperator ingentem
xi Velus inscript Fabrctt p. 757, exerciluin contra Persas misit,
et xii et Fleetvood p. 500 et Reines p. concredila qualuor Ducibus belli
991. suinma Patricio, Ilypatio, Celeri,
Hi coss omissi in chronicis Cas- el Areobinda;: quorum discorJia
siodori, et Tununensis, quemad- post priores victorias Rerapubli
moduin et ipsorum annus in Jor- C cani ila vexavit, ul pacem a Bar-
dani Annalibus. Lydiat. baris rcdiracre sit coacta. Proco-
pius de bello Pers c. 8,9, Mar-
cetlin. Theoph.
5217 lmp Caes Anastasius Aug tr. p. 1256 iu Symmachi 6 et 7. 504
9 13, 14, cos n. 1257 IV Romaesexla Synodus, quaeet
0
# 11 Theodorici Regis II et 12. postrema sub Symmacho, eclc-
DC Cos Cethegus solus. brala conlra Ecclesiastirorum bo-
Indict In anliqua cbarta Ravennali ap. norum occupatores. Yide nolas
XII Lambec Bibl Caesareae lom VIII ad Symmachum.
el xin el Mabillonrei displ pag 458. Incrementa persecutionis Tbra-
Tbeodoricus victis Bulgaris Sir- samundi in Africa, qua constanle
miensem, Pannoniara sibi subje- exsulibus episcopis Syramachus
cil. Cassiodor. Papasubsidia vilaequolannistrans-
roittiL Vide notas, ibid.
D
5218 lmp CacsAnaslasius Aug tr. p. 1257 Olym. Symmachi 7 et 8. 505
12u8 529 Bello Persico pcr inducias ad
© 10 14, 15, cos u
# 12 Tbeodorici Regis 12 el 15. iv scptenniiim h. a. coulraclag finis
B Sabiniano.s Or. et indicilur, Cabade Rege variis ela-
rn..
voss'
Indicl Theodorus Occid. 521 dibusperCelerem affeclo,*l Ami-
xin L. 19, C. de Episcop audicnt, i dam, aliaque oppida restiluente.
et xiv elc, apud Reland necnon veleres Ex Theophane.
, inscript. Gudianqeapud euradem. Joanne Alexandrino episcopo
Sub hoc. lempus Clodoveus mortuo suffectiis est Joamtes Ni-
Jiortatn conjogis suaseccles in ho- ceoles. Liberatus Machaeotemvo-
uore» SS- Apost Petri el Pauli cat Peiavius.
r^»a> oanft S. Genovefa;] coepit Sabinianus consul contra Mun-
exsiwtorc Petav cx Hincmaro. donem Gelam dimicans foedam
cladcin acccpit. Marccllin.
?*f CIIRONOL. A Si SYLVESTRO AD S. GREG. M. 742
Aimi Imperatores, contulet, Romano- Anni A Anni Chrittianorum, Judmorum el fini-: Anni
PerJtU rum, retgettm, et documeiila. U. C. Olymp. timorum populorum Ponlificet, Mrm
ellnd. ante Reget, ret gettm et documenla. Christi,
et pott
Palil.
5219 lmp Cses Anaslasius Aug tr. o. 1258 i Symmachi 8, el 9. 506
© 11 15,16, cos n. 1259 n Concilium Agathense in Gallia
# 13 Theodorici Regis 13 et 14. celebratur 3. Id Sept Mettala con-
A r™ss Areobinda. (Junior Or.) tule anno XXII domini nottri
Indict. Messala Occid. Alarici Regit [Visigoth] Vide No-
xiv L.4,C.deadvocat diversor Ju- ris hisl Pelag lib i, cap 1», p. 121.
et xv dicium el Cod Theodlib 5, cap iu, Anastasius Imp Macetlonium
1. unica : et in concil Agath Ala- Episcop Conslanlinopolitanum ad
ricus codicem Romanar. Legum hacresim suam pertrahere frustra
edit roense Febr qui dicilur Bre- conatus vexat renitenlem. Item
viarium Aniani. Pag ex Gotofr in Xenajam ManichaeorumPrincipem
Praef Codicis Thcodos Alaricus in Urbem inlroduxit; sed Mace-
deinde in praelio a Clodoveo donio illius communionem aver-
Francoram Rege occiditur, cjus- sanle ac populo lumulinante, no-
que Regni pars polissima sub clu eumdem subduxit. Petav ex
ditionem vicloris cadit Gregor Theophane.
Turon, etc, apud Pelav. Thalmud Judaeorum,quod Baby-
Amalarico autem Alarici Ulio lonicum vocanl h. a. promulga
Hispania paret. Ibi el ex Aimoino ium ex Judaeorum Kalemiario de-
et Cassiod lib 3. ducitpag h. a. n.6,et adann 476,
Ex h. a. Tologanum.Gothorura n. 19.
Regnum cum Gregorio numeral
Pelavius.
5220 Imp CaesAnasiasius Aug. tr. p. 1259 II Symmachi 9, et 10. 607
16, 17, cosni. 12(50 ni Anaslasius coguiiis rebus a Clo-
©12
# 14 Theodorici Regis 14et 15. doveo gestis codicillos consulatiis
C' ad eum misil, qui.Turonis in Basi- ^.
G r„ M Anaslasius Aug ni.
Indkt Venantius Occid. lica S. Martini tunica blattea
Anaslas. sine collega ponit Mar- indulus est, et chlamyde, ac ver-
cellin. Cassiodorus Venantium tici diadema imposuit. Quin et
Gccid. aurum argentumque manu sua
xv Lex a Theodorico dala [tom IV, populo sparsit: et ex ea die tan-
et l Concilior pag 1042] Ravenna?Ve- quam consul et Augusius est voca-
nanlio V, C. coss. lus. Nimirum insignia consulatus
Clodoveus victoriam prosecutus accepit. Poslea Parisios veniens
Aquilaniam totam suae dilioni ibisedem Regni constituil. Greg
siibjecit, Turonum Metropoli ac- lib 2, c. 28, et Aimoinus apud
qtiisita, etPictavensi tractu, Theo- Petav. h. a. Pagius ad ann seo
dorico filio Padurcos Albigenses, insignia patricialus inlelligit.
Rutenos, Arvernos pariter obli- Daras oppidum Mesopotamia3
nente Patris auspiciis subacios. in liraite Persici et Romani Im-
Vide Pag h. a. n. 8. Gisalaricus **
perii munivit Anastasius, et Ana-
Alaricis spuriusNarbonaePrinceps stasinpolim vocavit. Ibi ex Theo-
eflicilur. Isidori Chrou. pliane et Evagr lib m, c. 37.
5221 Imp Caes Anaslasius Aug tr. p. 4260 in Symmachi 10 et 11.
17,18, cosin. 1261 iv Anaslasius frustra lenlat ab 5ft§
©13
#15 Theodorici Regis 15 et 16. Elia Hierosolymorum Episc suum
Henoticum subscribi, Flaviano
FE Cav. CelerOr. Junior Occid.
lndict Venantius Aritiocheno in suas parles etiam
i Dicitur etiam Basilius Yenan- pertracto, non tamen plene. Vide ,
ei n lius Decius, qui forle est apud Evagrium lib iu, cap 51, et Petav
Reines memoralus pag 980, in- h. a» et Pagiura ad anri 510,
seript. tdlima. nttiri 2.
TheodoricHSrex Gotta Francos Gundibaldos BurgondionumRex
itigetili ciade afScit, et Whtigo- a Clodoveo ttndique pulsus in
743 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.rVATlC. 744
Anhi Imperatoret, consules.Romanorum, Anni A Annt Chritlianarum, Judworttm et fini- Anni
PerJul ret gesim, et documenta. U.C. Olymp. linwrutn populorum Ponlifices, Mrm
etlnd anle Reges, res gestw el documenla. Chritti.
et pott
Palii.

tborum dilionemin suam potesla- kaliam confugiens misere perit.


tem redaclam Amalarici pupilli Sigismundus ejus filius Burgun-
nomine pef Praefectos adraini- dionum Imperii reliquias tenet, \.
slrat, non sccus ac Hispnniam. et Fidem calholicam ampleclitur
Ex epist Cassiodori lib. m,Petav. ope S. Aviti Viennensis. Ibi ex
Greg 1.III, c. 5. Sed Pagins vixisse
probat Gundibald ad ann 516.
5222 Imp CaesAnaslasius Aug tr. p. 1261 O/i/m Symmachi 11 et 12. 509
©14 18, 19. Cnsm. 1262 321 Haeretici Monacbi ducenli ab
#16 Theodorici Regis 16 et 17. iv Oriente Conslaiitinopolimprofecti
D Cos. Iinportunus sine Collega. 6 et cum Severo impio haereiico, et
lndict Aliqui Basilium Importunnm 322 honorifice suscepti ab Anastasio
n vocant cum Pagio ^ alii Decium l Imp conlra Macedonium, el Chal-
el iii lmnorlunum, alii Opporlunum :• cedoncnsem Synodum luniultus
et ad hunc perlrahunt inscriplio- concitant, adniiente Joanne Epi-
nem Reincsii relatam anno supe- < scopo Alexandrino. Superveniunt
riori et a Relando ad h. a. cx ex Palaestina Mouacbi calbolici
Flcelvood pag. 452, vel ad cns qui fidem tuenlur. Macedonius
anni 529. Flavianum Antioclienum damnat,
Clodoveus Francnrum Rex in et cacteros, qui conlra Synodum
propinquos suos ssevii Greg Ttir insurrexerant. Petav. et Pag ex
lib n, c. 44. Vide Pelav ct Pag Theopbane anno Alex 501.
h. a.
5223 Impcacs. Anaslasius Aug lr. p- 1262 t Symmachi 12 ct 13. 510
(jj) 15 19, 20, cos iii. 1263 II Novae turbae Constanlinopoli et
Theodorici Regis 17, et 18. 'G perOrieotem excttataBab Anasta-
#17
C Cos Boetbiiis solus, qui et Ani- sio ad promovendam receplionem
lndicl cius Manlius Severinus Boethiiis, Hepolici, el abolendam Synodum
lii nempe insignis Philosophiae et Chalcedonenscm. Yeruin narratis
et iv Malheseos, aliarumque scicnlia- per Tlieoph non esse omninoadbi-
rum studiis. Ejusdipiychon con- liendam fidein raonet Petavius.
suJarc apud Nob BarbisonosBrixiae Scd tnethodum corrigendi Pagius
relatum in Epliem. Eruditltaltom inith. a. el512.
xxviu, p. 39, inscribiliir : NAA Vitalianus Palricioli filiussnb
MVN.BOETMUSUCET INL EX versionem cathoiicaeFidei cx Sy-
PPPVETGONSORDETPATRIC. nedi Chalcedon damnalione, et
De collega Eulherico adscripto EpiscoporumCtlbolicorum expul-
1.10, C. de haereterrorem Libra- sione timens, collecta virorum
riorum censcl Pagius ad h. a. foruum manii conlra Anaslasium
••!.' insurgit, Vicl Timniin et Jorn de
^ succ Regn c. 109. Pagius. Vide
notas ad Symmachum.
5224 Imp caes Anaslasius Aug tr. p. 1263 n SyminachilS, cl 14. . 311
20, 21,cosin. 12«4 Hi Trisagium Tbeopaschitarum cum
S16 18 Theodorici Regis 18, et 19. novas turbas Constaniinopoli cie-
B r»«
U08S I Secnndinus Or. rel, adaclus est Anastasius adMa-
Indicl I Felix Occid.., cedonium accedere duin fugam -
iv Velns tnscripi apnd Reises parat, et simulare se Caiholicis
et v p. 511, el Fleetvood p. 348,446, assentiri. Verumpaulo posi.larva
514 albique apud Rcl et Concil deposita, conlra Macedonium(qui
Aurel signalum F I. cosAmalari- aperleprofessusfuerat se recipere
cus Alarici Yisigollioram Regis Synodum ChalceJonensem coffi
Affas CloiiJdem Clodovei filiam Ctero Catbolico) calunintas slruit,
: dueit. Gregor Turon Jib IU, c. i. ei sotio Episcopnli deUirbat, nr
JB CHRONOL. A S. SYLVPSTRO AD S. GREG. M. 1*%
Anni Imperatoret,ContuletRomanorum, Anni A Anm Chrittiahorum,
' Judaprum et fini- Anni
Per. ret gestwetdocumenta. U.C. ,' Olynip. timorum populorum Pontificet, Mm
Jut. ante et Reges, ret gestm ei documeritq. Chrisli.
etlnd. pottPalU.

Clodoveimortem huic anno alligat exsilium pettit renileutem signatas ;


ftghis. Vide ad annum 514. ab Anastasio tabulas calholicac >
Concilium Aurelianense h. a. Frdet in sua coronatione, ac in \
habitum demonstrat Pagius con- allari deposilas Teddere, et in
tra Coinliumex nota consulatus: ejus locum curat intrudi Timo-
quem vide h. a. n. 14, et ad ann theum a quo chartas deposilas re-
S07, n. iOet seqq. crpit. Ex Theophane, ct Evagrio.
Coroes Vitaliarius cum Patricio Vide Petavh. a. elPagium n. 5
Nepote Anastasii et MagMil con-' ct seqq.
gressus eumdem vivum cepit ac
distraxit. Lydiat.'
3225 Imp CaesAnastasius Aug tr. p. 1264 r III Symmachi 14, el 13. Sl|
21,22,cosin. 1265 iv Ariastasius Imp Sidonierisem
Q|17
#"19 TheodoriciRcgis 19^120. pseudosynodum contra Chalcedo-
AG n^ Pauliis Occid. - iierisemhaberi mandans (vide no-
Indiet ^™?* MtisciaritisOf. tas pag 225) frustratur exspeclntio-
v L. 32, C. de donationibus. Vide '"
ne; nam EliaisPatriarc Jerosolym.
et vi Pag h. a. Dicitur ctiam hic annus Flavianum . Antiochenum, alios-
post consulalum Felicis in epi- que ab impio ausu ut abstinerent
stola Symmachi papae. V, efficit. Iralus ea de re Patriarchis
Gens Erulorum in Romanorum Imperator placatur legalione S.
agros et civitales jussu Anastasii Sabbae. Orthodoxi novos tumul-
recepla est. MarceHin qui Ii. a. tus contra Imperalorem excilarit,
Solis defectum accidisse memorat. © qui deposilo'diademate alloqui
Pelavius negal eclipsim in nostro ttir populum, sibique Conciliat.
hemisph contingere potuisse. Cat- C Areobindus acclamalus Impe-
visii calculusassignat digit xi, die rator fugit. Vitalianus quoque ad
29Juni, hor i, antemerid Constan- Imperium poscitiir. Vide Pdgium
tinopoli. h. a. ex Marcell Theopbaqe, aliis-
Dani regnnm Theodorici infe- qne Scriploriiius hacc ordiiian-
stantes abhujus filio Theodebeno/ '
tem, qui eliam h. a. pulsum re-
cladeafficiuniur IpsoRege occiso. fert in exsilium Flavianum, cl iil-
Gre^lib3,c. 3. trusum Severum
5226 Imp. Caes. Anastasius Aug. tr. 1265. Olym Symmaclii 15 et 16, qui Hera- 513
p. 22, 23. Cos. in. 322 cleensem Synodum indicit. Vidc
(f) 18 1266
# 1 . Theodpripi Regis 20 et 21. iv notas pag 227
F „^1088, Clementinus. et In Sedem Anliochenam intru-
niicl ProbusJun. 325 ditur Severus piilso in exsilium
vi L. 14. C. de off. rector. prov. l Flaviano, necnon Elias Hieroso-
et vit et vet. inscript. in Bas. S. Pauli. lymitanus quod Synodo Chalcedon
Aringh. p. 420. Reines. p. 981. n anathema dicere nollet iterato
Fleelvoqd p. 453 el Reland. Hujus Imperatoris decrelo (Yide nolas
Probi Consulatu Symmachi re- p. 225) cujus in locuin inlruditur
sponsa ad S. Ca?sarium signala, Joannes Severo addictus,sedopcra
necnon lilteras ad Galliarum Epi- S. Sabbae postmodum redilurus
scopos super divisione [Provinciae atl Fidem Catbolicam publice pro-
Viennensis et Arelalensis docet. |i tcndaro, Cyriljus in Yi(a S. Sabbae
5227 Pagiu8"n. 6 ad h. a. et ex ep P«tav. Pagigs, elp.
CabadesPersaram rex Chrislia-
norum potestatem admiralus supra
# JL
E daetnonia, liberam apud se agcn- ,._
Indict di copiam noslris atlribnil. , .
vn Imp. Caes. Anastasius Aug. tr. 1266 i Symmachi 16, qui obit die 19. 51j{
el vni p. 23, 24. Cos.m. 1267 li Julii h. a. Vije nbtas p. 213. ''
-''' !'2V' '
747 AD ANASTASIUHPRQLEGOMENAEDlf. ROM.-VATIC. 748
Am . , Anni A Anni Christiawfum.Jvdmorumetfini- Ami
Rer. Jntperaloret,Contulet Romanorum, U. C. Oltjmp. timorum poputorum, Pohtificet, Mrm .
Jui.' res gesim et documenta. ante et „ Reget, ret gestw et documenta. CI(ritii.-_
et Ina. postPalil.

Theodorici Regis21 et 2j8. BORSUSIIA suecessor eligilur die,


Gos. M. Aurelius Cassiodora» 26, ordinalur 20 Novembr. YUfe"
Senalor sine Collega. nplas pag229, qua in electionc
. Epistola Symnvacbi Papae, et subtaio scjiismale pax est Eccle-
ipsius Cassiodori epist. et Chrpn, sjaereddiia. Videnoias ad Horm.
Clodovei mortem hoc anno ab Vitalianum Comilera a fcede-
aliquibus relatam docet Pagius ralis orlliodoxis ducem et vindi-
esseper iriennuvm retrabendam, cem, constilulum eum LXmillibu?-
nempe ad 541 die 27 Novembr. armatis in Ilebdomostetissedocct
Felice V. C. Cos. Ex chron. S. , h. a. Pclavius ex Marcellino, sed'.
; Vinc. Metensis. Yide apud Pagium Anaslasii «imulationibus, e.1 per- . •
p
|i. n. parlitionem ejus Regni inter . juriis illusum intra octiduum re- ./:
filios. cessisae. - ];'__.
5228 Imp. Caes. Anastasius Aug. tr. 1267 u Horniisdae1 et 2. MS
<v) 20 p. 24, 25. Cos. III. 1268 IU Vilalianus veheraenlius-jiisufgit
# 3 Theodorici Regis 22 et 23. conlraAnastasium,qui legaiisad
D ., Antliemius Or. eum missis de pace CaihoJicis
Lidict Florentius Occid reddenda paciscilur. Tiieodoricus
. vui Anaslasii Imp. epistolaeduaead Yitaliano studens instare non <le-.
et ix Hormisdam Ms Coss. Vide Reland. skiil apud Hormisdam, ul lcgatos
et aliaeHormisdaead Anast. codem Cpnsianlinopolim transmiitat-MiL-.
Consulatu. Vide Pagium. titur Ennodius Ticinensis, alii-
Theodoricus Rex AraaJasuntam que.
(iliain Eulharico uxofem dat. Cas- Hunni, Armenia transmissa,
siod. Cappadociam et Licaouiam de-
Ariadne Augusta nioritur, quas ,i vaslant.
Anastasium non semcl redarguit, Macedonkis ep. CP. it. exsilio
morilur.
5229 Imp. Cccs. Anastasius Aug. tr. ,1268 iii Bormisdx 2 et 5. 5iG
@21 p. 25, 2'j. Cos. lii, 1269 iv Anaslasius ad Hormisdam lega-
#4 Theodorici Regis 23 et 24. tionera adornat, ei spcm eonvo-
CB Cos. Petrus sine Collega.l candi concilii facit. Verum Le-
Indict ' Yelus inscriptio in S. Martiui de gati lmperatoris, cum essent a
tx Monlibus Romae. El epist. Ilor- Fide calliolica alieiii, dimilluiilur
ei x misdaecx IX el x ad xxv. ab UormisJa.
'
Concilium Tarraconense consi- Episcopi lllyriciani ad commu-
gnatur boc Consule, ct anno sexlo nionem Ecclesiae Romanar redu-
Theodorici Regis (in Uisp.) die viu. cunttir. Baron. Petav. Pag ex tit-
U. Noy, leris Hormisdi».
Helias HierosolymitanusEpisco-
J
D pusinexsiUomoriturjuxtaPagium.
Petavius posl biemiiuni itecessisse
scribil.
5230 Tmp. Caes. Aiiastasros Aug. tr. 1269 Olym Uorraisdae5 et 4. 517
323 llerala Legalio Hosmtsdae ad
© 22 p. 26,27. Cos. m. 1270
# 5 Theodorici Regis 21 el 25. IV Anaslasium , qui legatos fruslra
A Fl. Anaslasius Or. ei muueribus lentat in suam senlen- -
r
ludici Agapilus Occid. 5*24 liam perlrahere. Verum bi non
x. Velus inscript. Agapiti Cos. l modo eonsfantes eiiam in expul-
el navi - - '
tl xi Romae in Diaconia S. Nicolai m sione, fragili impositi per- *"
Carcere TuJJiano-Fabretu p. 561. scverant, sed eliam per lideles- s'
Auastasii vero Aqnis Sexliisin mopachosAposlolicas litleras u)jii- :
Ecclesia Melrop. apuJ Grul. 1049 \ queperferendascuraht. jidenotas
e> qua Card. Noris. in cpisl.Cons. aJ Hoimisd.nn. ,
7S9" ^RONOL. A S. SYLVl^Rjrj AD '&CfoEG. I»V 75¥
Anm lmperaiores,
' CdtisutesRdrhahorum, Anhi A Ahhi Chrisiianorum, Juiworum el'jfihi- Ahr&
Per. retgestw ei dtkutHemn. 'U.C.' Olymp., timdrdmpdpvtdrahi^Pdhitficet, Mih'
7til. --',* mte et Reget,retgetimet documenla. ChttJflL
«t Ind, postPalil,
1
p. 150.'Anastasium b. a. COnsu- Dira persecxitioTnSyria contra,
, letenos foisse Augustum pfobat. calholicos, praeseriim rit6"nich'os,*
--y Ejusdem duplex diplychon Crinsii-' a Sevefo Ahtiocnerio^bvelur.
lare edittim a Vilthemio. Unius Marbhilaeprae "caaterls cofist'ari'tes'
iconem dearmas in1?rOlegom. fol.-
' mafiyfiiim siibeuril. Barbri. retav,
xxvn. .- :: _'"'! p^g. :•:.' ':--V:7--:
Synodus Epaunensis h. cos. Jo. Episc. Alex. bnil. Eugfirif
Yide Noris hist Pelag lib 2 cap 23. Dioscbrus Jrin. flbris. ue Sjfri, T.
*"•"• s-.y-. r ,',.':.- r- -•..•.v.,'-. pag. 7 ex Yict. Chron. - .^"r
5231 Imp CaesUriastasius Aug tr. 1276 ,,), Hormisdae4 et 5. ". ..,,- SIHV^
©23 • p; 2Tv2i8,flu! «oHtrif «i Aprilfe;- 121^ £ li Impius Anastasiirs Imp. FeriaT r. «»
# 6 JosirJroe Th'ra« purpurafn sumit •"• majoris hebdomadaevisu lerritus,
G JuKi9,fed xi.aMiOAntiocb 566; sive, ut alii asserunt, fulmirie iciuS '.
tndicl ChrPsaefe obtl : decedente etfeiiriTimotheo,
xi TheodorfcijReigis 25 et 26. Episc Constantinop. Jbanries Cap-
et xu Cos MagntJs absque coilega. padox fautor caltiohcae Fidei eli-
Epislola Jusltnt Imp ad Hormis- gi-tur in loctim Timothei, et di».
dam tont IV concil Gen pag4469t tertia Paschatis Pontificiis oma-
dataKalAug. -"':'.' mentis iriduittir: qni Synodum in-
Vilafianas, qut cofttra Anasta- • ilicit Constantinopoli, et ceJebfatv
sium steleralproCaUiOlicis, Jnstini iiiquaS.SynodusClialcedOnensis,
amicissimus inslat.ttt Imperatoris ot S. Leonis Papaeac Macedoniino-
j US6US ifripio Sevfcre Afitrocheno mina sacris diptychis inseruntur,.
lingna praecidalur. ls-fugit in M- . Item Synod. TriPalaeslina^d reci-
gyptum, eamque provinciam infi- „ piendam epistotam dogm. S. Leo-;
***'" cit erroris i;'.- njs, et Concil. Chalced. Videnotas.
conlagibriei' J,
In ejirs loeum Panlus feligitiir '< „,. ; ad Hormisdam.
Episcop AntiOch.
' H Hormisdae5 ct 6.
5232 lmp Fl. CaesAriic Justihus Au- 1271 J*%-
iii Hormisda quirique legatos Bjr-
©24 guslus tr. p. 1 et ex9. Jul tr. 1272
zanliura fnitlit, tdfbatas ab Ana-
#7 p. 2cos.
F theodofici Regis 26,27. stasio fcs composituros. Yidejjo-
lndict Jiistinus Aug. tas pag. 235 ct ^37, etNoris. ' liisl;.
XII Coss Eutharicus Cfflrea-j Go- Pelag: fib."2, c. 18. : .''[ , ;
el XIII thns. s, Monachi Scythaj ctirii YicUjfe-
, L. 7, C. de nalural lib etc apuot Diacono lilem inlerilant de Uno hi
Reland. Vel inscript olim inpa- f ririitatc passo, et de liaeresi Eu-
viro. &. Clemeritis Romae, nunc.
lychiaria et Petagiaria. Ea defertuir
in Mus. Card Alex Albani^ qaae ad tfibunai Hofmisdae.Vide notas
'
apud Fabrett inscript pag '207. infra. .
^
Grut 1053. Reines 900. Litterse _ Dioscori rherteiri, et Tlrnotliet
Hormisdse,ejusque Legatorom 40* suceessionem in Calb. Ale.tan-
62, 68. drina bulc ahriO alligal Pagius
Hoc anno institutum in Britan- riutri. 20, quarii lamen biennio
nia Regnum West-Saxonum, sive post contigissc docct Nofis. de
Saxonum Occidentalium a Cer-
Sjfri. Y. pag. 7.
dico asserit Pagius n. 22 ex bist
Angl. '
I 5233 Imp Justinus Aug tr. p. 2 el 5, 1272 TU HormJsdx (>ct 7. 52#
©25 co* , 1273 iv Justinianus Magisfief MBitum -
#8 Theodorici Regis 27 el 28, regnandi anibititine fldem fofrhi-
E D PJrf Vitalianus Or. dandam Iriffingiens; Sacramehto
Indkt "*" *Riistieas Occ '
Domini suscepio dAtailv, edhlti-'
xm * Yet inscr in pavim Bas SVPau> lent VifaliiriUrii obciult. Pfocop.
et xiv li. Fpist Jtistini ad Hormisdam xv. hist. arc. p: 3fr. Alii ctirtt Tkeo*
X5§. AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. R0M.-VATIC. 1»
Anni lmperaUres,Consule$ Romanorum, Anni A Anni Christianorum, Judaotnm el pni- Ami
Pet. resgeslwel doeumenta. V.C. Olymp. timorum populorum, Pontifices, £rm
Jul. anteet Beges, res gestatet documenta. Chrisiw
etlnd. postPalit.
Kal Febr h\» coss. Vide nolas p. phane civibus Conslanlinopolita-
*40, et Hormidseab Ep. 66 ad 84. nis, aiii cum Evagrio iib. 4, c. 3.
S. Fulgenlius Episcopus Bu- Justini doloeam caedemaltribuunt.
, Vide Petav.
spensis eisul Fidei causa in Sardi- •'--
nia scribit librum de Fide ad Pe- j- Joanni Cappadoci morluo suc-
-^' cedit h. a. in Eccl. Constantinop.
trum, quem inter opera S. Au-
gustini recensent cum Fulge*ntii Epiphanius.
tit Vide Noris hist Pelag lib 2,
c. 19
dlymp HormisdceT et 8. 52i
5234 Imp Juslinus Aug tr. p. 3. 4, 1273
«*- 1274 34* Jo. Malala pag. 140. Idem Im-
^28 iv
% 9 Tbeodorici ftegis 2» et 99. 5 perator(Juslinus)etiamcerlamina
C et Olympica prohibuit, ne deinceps
p„_ Justinianus.
Indiet V°ss Valerius. 325 Aniiochiaeab Indiclione xrv cele-
XIT Vet inscript Fabrett cap xr i brarentur. AbAfranioautemusque
«( xv nivm 454. Ticini. Epislolae Hor- ad annum BLXVIII[JETX Aniio-
misdse usque ad 89 et Justini Im- cbense]quo tempore ludis illis in-
perateris. Vide notas pag 235, 2. terdiclum est, Alilarcha? LXXVII
Justinianus famosissimura hunc , :' numeranlnr. , .
Gonsulatum magnificentia sua Victor in Chron. apud Noiis.
reddit.. Nam289 solidorum inilli» de Syn. V. pag. 7, his Goss. suc-
in populum et in speetaculorum. eessiottem Dioscori post moriem
apparatum insumpsit. Lepnes xx, Timolhei Ajex. assignat.
pardos xxx, exceplis aliis feris, in Panto Antioch mortuo snccedit
Amphilkealro exhibuit. Marcel- Euphrasius Theoph.
linus.
C , Uormisdte &et 9. 522.
5235 Imp. Justinus Aug. tr. p. 4, 5, 1274
cos. 1275 H Tzalhius Laziorum rex a Per-
Theedorici Regis 29 et 30. sarum rege deficiens Conslanii-
827 10 Fffli An. nopolim venit.ad Jusiinum, et
B Coss. 'Symmachu» Ifan seu* Chrislianis sacris initialus regiis
Indict . Boeihius. iBoethii "" '
insignibus a Justino dohalus in-
xv '.... cos. 510. 'x'
dignationem Cabadis Persarum
<( 1 Vetusinscript. in Bas. S. Pauli, regis incurril: qui contra Justi-
de qua Severanus p. 152. et Fteet- nnm concilat Ziligbin Hunnorum,
yoodpag476. Apudhuncvidealiam regem, poslmodum ulrique foedi-
pag 455 ad S. Pancratii. fragum, et a Cabade occisum,
. Transamuiidi Wandatorum Re- Persa ciun Romanis amicitiam.
gis in Africa mortemh. a. consi- instauranle. Chr Alex Tbeoph.
gnat Petavius. Pagius ad sequen- Cabades Chosroen filium ad->
lem consulalum differendam sla-
oplari a Juslino petit, sed Proclo
luit. Ex Victore Tununensi, aliis- dissuadenle Just recusat Procop,
que. Ub3, bell Pers Theoph,
Dunaan Homeritaram Rex
[/Elhiopum inAfr. ] ex Christiano
Judscus faclusFidejespersequilur
S. Arelham Marlyrio afliciens^ et
socios.
' n Horsmidx 9 et 10, qui obiit die "•*
5236 lmp Jtistiiius Aug tr. p. 5, 6 1275 « Aug. Vide notas p. 229 et 246.
cos. 1276 ui
{£28 Ordi-
% 11 Theodorici Regis 30 el 3J. Eligilur successor JOAKNEB
A Cos Maximus sqlus. natus die Dominica 13 Jul. Vide
*
lndict , Velus inscript in Bas. Valicana notasp. 246.
1 de qua iu notis p. 229, col 1 Elesbaan i£ihyopam, sen Axu-
«t n f Marius Avenlicensis ex boc a. mitarum rex, Fidem Chrisiianam
tac^flit inserere sua Cliron. lutti- suscipit, ct fcedera init cgm no\o
S53 CftRONdL. A S. StLVESTRO AD S. GREG. M. 751
Atm Imperatoret, Consu/esRomanorum, Anni A 'ATthi Chritlianorum, Judatorum et Rni- Anui
Ber. re» gestaset decumenta. V. C. Qlymp. timorum pbpulorum Ponlifices, Mrto
Jul. ante el Reget, res gesteeet documenla. ChrittL
et Ind. post Palil.

ctiones post coss nomina. Vide Homeritanum rege C&Tisliano,et


Pagium. tnm Juslino imperatore. Vide Pa
Morilur Transamunaus Rex gium n. b ct seqq.
Africse : et Episcopi Orlhodoxi ab Juslinus conlra hoereticos et
exsilio revocantur ali HilSerico infideles cdicit, el Manicnxos ca-
successore. VideTagium ad h. a. pite plecti jnbet L 12, c. de haeret
et ad superiorem n. 2. etManich
5237 ImpCa3s.JustiuusAug.tr. p. 6, 1276 ui Joannis 1et2.
© 1 ^J, cos II 1277 v Juslinus Anazarbum lerrae mo- 524
# 12 Theodorici Regis 3i et 32 tu dirutam instaurat, et de suo
G F r"*• Justinus Aug. n. L nomine Justinopoiim nominaf»
Indict. . .'. *
•Opilio. Theophanes.
'
u Fragm vet inscrip. in Bas. S. idem Ecclesias hxreticortim r
et III Pauli et II. 7 et 8. C. de advoc di- praesertim [Arianoruni, Catholico
vers jud alieequeapud Relanduiu rilu dedicari curat; cx quo minas
h. a. Tbeodorici et iudignationem pa-
Circa hoc lempus Langobardi ratas experitiir. Petavius ad h. a.
Pannoniam occupant. Paul. Diac Jo. Ep. Hierosol obit 22 April:
. 2. c. 7. Succedit Petrus. Vide Noris dfc
Concilium Arelalense h. a. et
cos Petav. et Pag. syn V,.p. 24.
5238 Imp Caes Justinus Aug. tr. p. 1277 Olym Joannis 2 et 3. B2S
©2 7, 8, cosn. 1378 325 Joannes papa ad impediendam
#13 Theodorici Regis 32 et 35. •lv -vexationem Catholicorum cogilur
E f? Philoxenus Or. et a Theodorico ejusdem nomine le- ,'.
lndict uos Probus Jun Oecid.. 326 gationem suscipere ad Justinuni:
III Vet inscrip apud Reines.p. 446 C i a quo exiraio cum honore susci-
et iv et 981 et Shrmond ad Sidon 1. 8.
4>ilur. Vide notas ad Joannem 4,
ep. 6 et ad Ennodium pag. 1817. sed. redux inhumaniter a Thco- . , 4
L. 7. C. de pnescnpt 30 vel
dorico excipilur. Ibi. f"
40. ann. concil. Carthag b. a. No-
Marcellinus in Chron numerat
nis Febr Tom. IV. conrfl.
ex anno Calhedrae B. Pelri ad
hunc Consulatum annos CCCCLXXJV
fortasse errore librarior, nani
sunl 485.
5239 Imp. Caes.Justinus Aug. ir. p. 1278 1 Joannis 3, qui cum sedisset 526
Q 3 8,9,Cosn. 1278 II ann n, menses vm, dies 23, Ra-
#14 Theodorici Regis 33 et 94, qni vennae defunclus est in custodia
1) obiit ineunte Seplembri. Martyr xv Kal Junias, et in Bas ',
Indict Cos Olybrius sine collega. S. Petri sepullus Olybrio consule, ]
•Wet v , L; 6. C. de sepulchr. violat. * et cessavit episcopalus dies 58.
" S. FELIXIV, successor ordinalus -^
Post Martyrio affeclumJoannejn
Papam TheodoricusRex Boetbium iv. Id. Julii. Vide nolas ad Joan-
et Symmachum capite plecli ju- nem I et Cassiodor 1. 8, ep. 15.-
! bet : qui eiiam territus illalione Maximus lerr* raolos Anlio-
j capitis piscis inler eaenanilum cliiaerefertUTh. a. a Jo. Malala,
quasi Symmachi caput vidisset, in quo 250 roill. hominum perie-
paulo posl exspiravit. Procop Iib. Tunt die 29 Maii Fer v. ut eliSm
1. de bello Gothico. Eumdetn a ex Evagrio docet Petav et Car8
solitario yisum delrudi.in ignitam Noris de Syn V. Oecum pag 20,
voraginem Iradit S. Gregiv. Dia- -qui etiam oslendunt Euphemhtm
log. MorluoTheodorico successit prsefecium Orientis missum An-
Alhalaricus Amalusuntaefiliusna- riochiam ad reparandas rulna*
lus annos8. Procop. ibi. Pagius electum fuisse Anlislilem. uiortso
•uiortciB Symmachi cl BoethQ Eirphrasio.
m AD.ANA^Siy^Rttfl^pMKPfA EDIT. ^OJ^ATIC. I|6
Annt. Imperatores, ComulesRontanorum, ~ Apni A A»n» CJtrht\anor$m,Jud(eorumelfini-
' Anni
Per.i tes gesice et docurnenia. ' t£c. Olymp. iM8r$m fiin)utdrum^Pomifiees, Myig
./*f> ,..-. '';''' anieet Re§fai'res$&tarrtibtu%ema._Chtfiw-
et Ind. '""'
pettPalU.

ann. snpejr^ staluendum docet Dionysius Exiguus h. a. cyclum


vt. G. Strumcondit. Petav sitfhi 4. evlib
xn, c. 3.
5240 Irop Cacs JustThus Aug tr. p.' 127& II .\FeItei^O^;artri''et"'exi2JuBi2L 52T
0 4 9 et 40, coss n, qui Kalendis 1280 m Juslinus annis Imperii ix, meft-
#15 Aprilis eorpnavjt Augustum J«- se 1, etdiebusaliquot exactismo-
C STINIAJSCH collegam sororis suae riens Kal. Aug. Juslioianum so-
Indict tilium, et Kal Augusti mjgravit e lum Aug. reiiquit, qjii imperavit
aWis 38, mens II, ex Gbron. -'
4:* vita. i-f'*-' :"-
«t vi Alex. •--".. -' T?
Imp Jnstinianus Aug tr. p. i,
« die Kal April juxla Chion „ Ejualameninitmmex dte par- v;
SSdex. ticipati Imperii Kal. April desumi-
Athalarici regis i, et ex 2 tur in, ejus Novelh»,ut ostendit *
CJardNbris de Syn V. pag85.
Sepfc2.
Cos FL Mavortius sine collega. Remp optimis legibus tempe-
L. 5, c. de offic Mag officior et i*at, Fidei caHioIicae.et Ecclesfa*
in vet inscript apud Reines ex dujnitgti consulens, V'de Petay et
Cassiod. Epislolas ab eo indicatas
Cujacio et aliis p. -412, et dipty-
chon S. Maximini ap. Wilthel h. a. Alhalaricus pacem impelrat
mum in Leod p. 5, ubi roniponi- a Justiniano. Ibi,
tur hic annus I<I Id. Januar euni
Ind v.
5241 Imp FL Jtislinianus Aug tr. p. 1280 .'.m Felicis2et5. 5|&
© 5 t, 2,cosn. 1281 iv Justinianus Kal. Januar. Ind vi. ,-.
#16 Athalarici regis 2 ei 3. tantamvimpecuniae sparsit, quan-
BA Cos Jiistinianus Aug n, solus. C tura nullus alius Imp. in consu-
Indict Prscf. Cod const r, etaliae apu. Iatu. Vide Chr. Pasch. h. a. et
vi Rel h. a. qnem episiola Felich, Malalam p. 153. Idem Tzalho La-
et vn papae ad Caesarium Arelat 3. Non ziorum Regi a Persis aggresso
Febr appellat : Post consutalum suppelias mitiit.
MavortU; Vide Noris hist Pel lib Gethes Erulorum Rex ad Ro-
9, c. 22, Marcellinus annum nu-v manos transit; quibiis etiamfoe-
merat regise Urbh» conditae 198, deralur Boazes vidua Hunnorum
recte. Regis stipata c. millibus bellato-
'' 4' rum, Cordas Hunnorum Rex Bo-
'..'.. .'"."' sphorunvaccoleiwiqm Romanara
pariler Religionem et Socielaleni
colunt ^t-
5242 ImpCaes Justinianus Atigtr. p. 1281 Olym Felicis3et4. 559
%3,cos.ii. 1282 D 826 Hoc annoJustinianiCodexabso-
S6 17 Athalarici regis 3 et 4. iv lutuses.l.jussusqueest vimhabere
G Cos Decius solus, qui elDecius «(327 a xvi Kalend. Maii hujus praesen-
Indicl Jun. lis Indict vii cod. Just. ct Chron.
vn Praefat cod const;2, et 1. 44, c. Pasch. Jo. Malala ad consulatum
«(viii de Episc et Cleric quas. vide Justiniani n absolutum'Ind.. vii.
etiam apud Rel el apud Pag. Vide pag.l56nnmerat annosab U.C.
Goncil Vasense ii, el Arausicanuni 1280 et a Constantinopolicondita
ii, signala.aS, Caesario hoc cos. 199. Vide notas ad eumdem Ma-
In eo concilio Araus dogmata de lalam.
Gratiaet lib arbitrioconlra Pelag idem Justinianus Antiochiam
et Seniipelag.sancita juxla Capi- jpstaurat, et Theopolim appellat.
tula a Felke.IV, transrnissa S. Alamandurus SaracenoFum Regu-
Augustini sentenliam approban- lus Syriam primam populaiur,
tia : fj+iibusdinturnae coiitenlioni contra queni movenlibus Roma-
757 CHROm,. A S. SYLVESTRQ,^Dj&ifiREG. M. ^ 75%
- Anni
I»iperctores,Coh$ulesRomdnorum, Anni A J^nni Cltrjftianorum, Judworum et fini- Anni
Per. ; nes-aettee e( dovumemS.^ H.C. - Olump.ttmofumpopuivg^iPontificet, Mree
Jul. " '*x's iaiitett Reget, res gestm et ddcumenta. Chritii.
ttludi ... postPalil..
annorum c. finis impositus est. norum Exarchis pro(ugjt%sque in
Baron elSirmond etc, apud Noris Indiam. Pelav ex Vlieopn qui
hist Pelag 1. 2, cap 23. Vide rttb etiara scribit adversus Persas Be-
tasad Fclicem IV. lisariuro feliciter profeclum Sa- .
marilarum proditione detecta
legatos isloruni ad Persas inter-
cepisse, el scelus confessos ne-
casse. -
5243 Imp Caes Juslinianus Aug tr. 1282 i^ FelkaSlfeet 5= qni obit die 25 530
© 7 p. 3, 4, cos n. 1283 II Sept. Vacat Sedes diebus 3. BONI-
# 18 Athalarici regis 4 el 5.. FACIDS eligilur successor die 28 et
* L0SS Lampadius..
Indicl rnec Orestes. B ordinatur Episcop. die 29 Sept^ *
* Vet .Vide nolas ad Felicera IV.
vm inscripl in Basil S. Paull Persx cum Romanis confligen-
# rx apud Aringh Tom 2, p.414, et jilia .
'.....' tes hoc anno bis fundunlur. Ilufi-
in S. Agnetis extra Urbetl. 26, .--, nus landem ad pacem cuin illis. *;
c. de SS. Eccles aliacque apad
tractandam missus re infecla re-
Reland et epislola Bonifacii:papae.
• vertitur. Narses et Ararius fra-
Vide notas ad Felicem IV. K" '
, tres a Persis deficiunt; qnorum
Fabrelt. inscript. 527 et 598;
Gruter. 459. Spon Misc 160. :'. prior Dux strenuissimus evasit.
> Hildericus rex Vandalorum in
Mundus Ulyrico Praefectus Ger Africa a Gilimere ronsobrino re-
tas in eadem provincia el Bulga-
FOS in Thracia fundit. MarcelnV gno privatur. Gilimer recusans
nus. ejus reslitulionem a Justiniano
quaesilambelkim minalur. Procop
f, Vand.
c
5214 ImpCaes Justinianus Augp.tr 1283 ii Boliifacii let 2. 531
(?) 8 pag4,.5: cosu .1284 in Bonifachrsapprobat gesla syno-
# 19 Alhalarici regis 5 et 6. dalia concil Araus n, mense sexto
]E Posl consulatum Lampadii ct a, peracta synodo. Vide Noris hist •
fndict Orestis. Pelag lib 2, c. 23, pag 331- et
ix el x Ila signatur hic annus in ahti- seqq. ^*•''^
qua inscr Veronensi S. Valenlis Idem-Bonifacius ceienrat syno-
Episc relata a Panvinio in Fastis, dum Romanam, in qua contra
et aliae apud Fabrell, pag 757; canonessuccessorem sibi designat ;';
Fleeivood 499, et Gud apud Re- Vigiliura jdiaconum; sed paulo
land necnon lih XLVHIC. de E- post altcra collecla synodo rescin-
pisc et Clcrtc aliisque apud eunv- dit ipse ponlifex suum cbirogra-
dem. phum. Vide lamen notas' ubi
Amalaricus in Hisp rex post etiam terlium Roraanun) con-
annos v regni a Francis occidilur. Q cilium memoralur habitum in
Petav ex Greg. Tiiron lib m, cap causa Slephani Larissensis epise
10, et Procop, Kb i, belli Golh, h. a
j malarico Thendis successit.
: VidePetaviura h. a.
i 5245 Imp CaesJuslinianus Aug tr. 1284 in Bonifacii 2, qui obit 8 NoV. 532
© 9 pag 5, 6; cos iu 1285 iy JOANNEScoguomento MereurtUt
# 1 Alhalarici regis 6 ct 7. succedit.
D C Ilerum post consulalum Lam- ConstantinopOlirnenseJia»uftr!o
Indict padii et Orestis signatur hic an- vehemens seditio exeitatu* ob
x et xi nus in vet inscript ad Sl Pelrum factioaes Circi r in q«a Hyipatiusia
in vinculis, quam vide innotisad populo acclamatur ad imperiun»,
Bonifacium.Ilem leges 50, 53. C. poslera die captos et ad impera-
I dc Episc el Clericis, aliacqueapud torem perductus interficitor. Pro-
! Rel. copius lib 1 de belto Eersico.et
*M 9 AD ANAfl^^p&EGOMENA 766
_ EDI^pM.-VATlC.
Anni ImperatoresJSgatules RjfltWJffi^- 1j|w A £nni ChffiB&iorum, Judatorvm et fini- Anhi
''l Olymp. BnWum papulorum, Pontificet, Mrat
„Jul- anieet ^ Reget, ret gettce et documenta. Chtittt.
Wlnd. pottPalit
-"iih&fr
AxfoVtefmensis ih cfirori h. a. lii bistorici apud Petavium.
quem 248 Diocletiani computat, Origenistoein Pahestina rursus
et terminum Cycli Dionysiani, insurgunt, quorum Dux Nonnus
promulgatum .ait codicem Justi- oirbas ciet. Vide hist a Pelav in-
'. niani, forlasse calculos seculus dicatos et card Noris de Syn. v.
yictoris Capuani conlra Victo- Occp.4.
rium Aquilanura. - * '
&_..;
...., Clolarius, et Childeb||Uis Fran- ^i . ...
corum Reges; fugalo Gundemaro,
Burgundiam obtinent. Theodori-
m gtt cus eorum fraler vaslat Aryeroos.
"Wtav ex Greg f ur, lib it, cap 11.
5246 Imp Caes Juslinianus Aug tr. k1285 Olymp. Jdannesll ordinatur episcopus Szl
0 10 pag6, 7; cos ni. 1286 527 die Donrinica 25 Januarii. Vide
# 2 Athalarici regis 7 et 8. iv nolas.
B Cos Jdstianus Aug nr, sine cdl- «t Legationes ad JOannem papam
Indict le£a. • 328 in causa cohtra Accemetas pro
xi et xn L. 6 et 7 C. de summa Triuit I roonachis Scylhis, quibus adjudi-
aliaeque apud Reland Golofred, catur in eoncilio Romano. Vide
pag, etc. nolas ad Joannem II.
Integro CycloDionysiano in aera Pax cum Parthis depacta per
Ghristi communi absoluto hic Rufinuhi Patricium, et Hermoge-
metam figit operi suo chronolo- nem magistrum officiorumlegatos
-.-, gorum Phcenix'.Petavius. a Justiniano transmissos. Marcel-
'^ :' S. Fulgentius Ep. Ruspensis iini chron. aliique apud Peta-
, obit h. a. Kal Jan. Vide Noris hist G • vram.
Ve\. lib u, cap 24 et notas ad
Joannem II.
Joannis i et 2. 51*
5247 Imp Caes justinianus Aug ir\ 1286 i
'© H I pag 6,7, cos iv. 1287 H Joannes papa approbat fidei
# 3 Alhalarici Regis 8 , 9 qui obit. professionem a Jusliniano trans-
A Imp FI Anicius Justinia- missam cum edicto in quo Vnus
. Indict Coss. nus iv. * Trinitate crucifixus dicilur, et
iii et xiu Fl Decias Theodotus.PauB- monachos Acoemelasnegantes as-
nus Jun.qui CONSULUM
10CC1DENTALHJM POST- censufn communioneprivat. Vide
REMUS fuit. riotas ad oannem II.
ti. 33 C. de Episc audient, Carlhagine a Belisario capla,
etc., apud Reland et epistola el Gelimere ultimo Vandalorum
Joannis papae ad Juslinian. Vide rege, qui paulo anle Hildericum
riotas ad Joannem II. j. occiderat, devicto, et ad trium-
: Postreiria codicfs emendatio bis phum Constantinopolim ihissb,
coss additis legibus de conslit pro- Africa imperio reslitula cum in-
vinciae Africae. Vide Pag h. a. sulis Medilerranei a Vandalis an-
Athalaricus Golhorum rex tabe tea occupalis. Vide Ruinart in
<A exesus obit. Maler ejus Ainala- chronol persec Vandal et Pagturn
suntha .Theodatum consobriiiufli h. a. et notas ad*Joanneffifl.
in regno collocat, cujus jussu
paucos intra dies slrangulatur in
insula Vulsinii laci. Jornand. de
reb Get c. 59, MarceUin in chrou * .
adh. a.
Regnum Burgundiae h. a. ex-
stiactum in morle regis Theodo"-
Yiei asserit Pagius.
' '
^ 61 niROlKA.S. S¥LVESTR*^|^SliE€-'M. W"~ '$&
Anhi Imperatdret, ConsulesRomaWmm, Anni A A^'^SSSs^p>>t,' Judmrum el fini- Aehi
Per. ret gettm et documehtmm: V.C. ffljinip. ttmifum populo$mMPonli/ices, Mra
'JuL T -»m*z ante et Reget, res gestm<tWdocumenta. Chrisli.
etlnd. pottPalil

5248 Imp Caes Justinianus Aug tr. 1287 ii Joannis 2 et 3, qui^lu die vi, 535
'
© 12 p.8,9,cosiv. 1288 ni Kal. Junii cura sedisset annos 2,
# 4 Theodati regis 1 et 2. merises4,dies 6. ExCatalLucensi
G Cos Belisarius solus 0*. loin II in prol ibl xix, aliisque
ndict. Juslmfant Novell 1,3, 4,7,% apud Pagium h. a. Ccssavit Epi-
xui etc, apad Reland. Iri Occid appel- scopatus dies 7. ......
it xiv Ialnr etiam bic annus poti contu- "
Die 3 Junii ordinatur AGAPITBS
lalUin Pdulini Junioris V.V. ut successor^qui a Theodaio rege
in Actis concilii AVernensis, de Golhorum in legalionem directus
quo Pagius hic et ad ann. Constantinopolim venit h. a. ut
541. habet Marcellin in chron. • -
^jj v
Inilium belli Golhici ad Italiam Epiphanius EpiscopusjregiseU*- ^f"'
recuperandam (Vide Noris de Syn bis ante advenlum Romani praesu-
V. p. 26) qui ad Siciliam recupe- lis moritur : cujus episcppalum
randam missus poslremo sui Ariihimus contra canones, Trape-
censulalus die Syracusas viclor ziiMiria Ecclesia rdfcta, invadit.
ingreditur. Procop de bello Goth Ibi.
1. 1, n. 4. Vide notas ad Joan- Bonifacius Carlh Episc e vivis
nemll. excedit. Reparatus ei suffectus
eoncilium generale Africae cele-
,.. brat : cui Agapitus gratulalur.
Vide Ruinart. *.
5249 Imp CaesJuslinianus Aug tr. p. 1288 iii Agapilil, quiremoto Anlhimo 53»
Q 13 9,10, cos iv. 1280 iv Mennam episc constituil die n Id.
#5 Theodati regis 2, 5, qui occidi- Mart. Vide card Noris de uno in
F E tur, succedente Vilige. •fi ^Trinftpasso cap 10, obit Constan-
Indict. Post consulatnm Belisarii. linopoli 22 Aprilis qua colitur.
xiv Ila signalur hic annus Act. I Corpus Romara relatum sepelilur
et xv concilii Consiahlinop et ln Novell xu Kal Oct. Liberatus in Brev et
Justiniani 16, 18, etc., apud Re- Anaslas et Marcellin. Vacat sedes
Iand. Dibitur etiarii itertim p6st dies 28. SILVERICS successor ordi-
eonsulatum Paulini in ariliq Jap. natur die Dominica 8 Jun. Vide
apud Aringh Tomo II, p. 693. nolas ad Agapilum,
Gothi Viligem regem creant, et In Synodo Conslarilinopol da-
Theodatum occidunt. Procop de mnantur Severus, Petrus Apamc
bello Golh lib 1, nuto 12. Vide nus, ioras, et Anihimus die 21
Pag h. a. n.'2. Maii. Vide Norisium de Synod ~t,
Belisarlus CampaniamVransieiis [OEc. cap 2.
Neapoliih vaslat. Marcellin. et Euphratensem limitem ingres-
mense Decembr Romam recu- sa x'v millia Saracenorunt sub
perat. Vide Pagium ad ann seq i) Alamundaro ob defeclum pascuo-
num4 rum prse siccitale in Perside ex-
perlum, industria Ducum limita-
rieorum arcenlur a bello cui in-
biabant, Marcellin
§250 imp Caes«ustiuianus Aug tr. p. lf89 Wyvtp Sirverii 1 et \. ' 537
ijg 14 10,11, cos IV. 1290 "328 Silverius imperatoris jussu de-
# 6 Viligis regis 1 et 2. iv ponitur a'b episcopatu die 19 No-
D Iterum post consulalum Beli- et vembr (Pagius refert ad 22), et
Jndkt. sarii. 329 Vigilhts diaconus in ejus locum
xv Justinianus Aiilh Coll v, lit 2, H ordinalka episcopus
'intruditur,
et i Novel 47, anno allero post consu- flie 22 Nov bibliolh in Vigilio sect
lalum Belisarii, quem asserit esse im.'
imperii sui under.imum, et ex Decennalia Justiniani h. a. cofh-
Hai Aprilis xu futurum staluit •pleta observal Pagitrs Sen n.-fiin
MS -<f- AD. ANASJi^ffiM PAOLEGOMEXAEDlllloM.-VATlC. 76*
Anni Impemlore$fConsule.tRoii&M&f^^nm ' A Ann. CmtMianorum, Judworum et fini- Anxi !
Per. re$getM£]&dQc£mW&.
' ' ffi'.C, Olymp. ymipum populorum, Poulifices, Mta'.
Ituk .'- :'' S"W ".''W.."•*•" ' " "".'.''.'••.; 'dhteet Reget,ret^etta; el dorumenta.. Chritti..
'ttlni. "'^",A poslPalil.
'
*4t
capl, utjejmposterura ubicqnqne ... g;iftDedicaiionem Ecclesj.c S, So- :..
'Acta cbn^ciiintur lioc iriodo ihcj- .?.-:-* phfae'"die"27Decerobr profert e*
'pere debeant in pribl. .documentis continuatore Marceilini. . _.-
imperii illiut iacraiissimi piihcipis Timotheo Episc Alexandrino
' 'anrio ianlb":'«'*' poti iHainfirre defunclo succedunt primo Gaja-
tortsuth appeltdtionem,, qui in illb niis, deinde Theodosius. Pagius
anno es{,el tertio tbca indidiohem, h. a. ex hist Patriarch. Copt. card . ,
'ef menserh,. ft diem;'&i cab 2 Noris ad annuro seq detsjnod V
mandat, ut iii LalfjingJftocuihehlTs JEc. png3 ex Vicl Chron.
tmmerl 'scribanhir pe'r Titierais, Vitigcs .circja- Vernum .tqni-
fpW liceat omhibiis legere bmnjhb _ 'rioctium Rbmam obsidet. Ibi; n.
:'>
• # «syllabarumLatlhatumnon igfia*- .7, cxconlinuatweMarcellin..
irfe. Banc veroceristituiionem ila Galliarum regni conslilulio :
subsignal. Dat Kalend. . . . Con- cedenle Frsmcia Vitige eam par-
«lanliiiop imperante' Jusliuiano tern qjia> Gothis parebat, Franci
pcrpeluo Aiigiisto anno n post univcrsam possidere incipient,
consulatum BeliSarii V.tl." praeler Septimianam, in qua Vi-
sigothi, el practQrBrilanniam, et
Arrabricain qiiaesuos comiles ha-
bucrc. Vide Pagium ad h. n. 3.
5251 Imp CaeSJiminiahns Atfg tr. 1291 i Silvcrii 2, qui cum obierit in 558
015 p. 11,12; cbsiv 1291 u exsilio mense Junii h. a.locum
#7 *Viligis Regis 2 et 3. fccit successioni VIGILII, qpi ex
'€' Cos Fl. Joannes Or. absqiie y, invasore posl morlem Silvejii le-
indict Collega. gilimusppnlifex ex consensuCieri
i Vet inscript * Fabrelt p. 418 r< fedditus hinc ausplcari debet suae
et n et Gudiana apiid Reland necnon sedis.exordium. Vide nolas in Vi-
Jusliiiian Novel 57 et-VigiliiPapae -giliiun..
epislola ad CaesarArelat et Acla Auclorc Nonno Origenislae in
ConciliiAurelian III, Viilc Pagium Palaeslina (umiikuanlur, dequibus
n. 6 anni 540"et epistola Vigilii, . vide Pagium h. a,, num 12, et
de qua innolisad Agapitum. seqq., et Norisium ab eo prodtt-
Roma fame et pesle vexata post itum in d.iss.deSyn V.
annnm obsidioriisliberalur riiense AlcxandrinaeEcclesiaelurbatio-
Martio.PagiusexProcopio.emen- nem post mortem Tiriiolhei,quan-
dato ejus lextu ex aniroadvers do duo populi electione pereersi
Card tforisii de Syn;V. c. 6. Yuje ordinantur uno dieyepiscopiTheo-
Pagium. dotiut el Gajanus. Card Noris de
Datius MediolEpisc legationem syn V, pag.8, huic anno affigit;
suscipit ad Belisarium auxilium Pagirius praecedenli.
implorans adversus Gothos. lbi -D . ,'!.
n. 22 ex Procopio. i
Clodoveus.Jun in Francia rei
gnare ineipit. Mabil rei dipl lib
4,n. 7.
.£252 Imp CaesJustinianus Aug tr. p. _ 1291 , ri. Vigilii 1 et 2.. 559
016 12,13, cos iv.. I^ yi CbosrbesPersanimrexlegalione '"'
#8 Yiligis Regis 5, 4 etlldebaldi 1. Vitigis permotus ad inferendum
**'
B bcllum Romario imperio procedit.
' Cos,Apipion,Or, sine^ollega.;
Indict Vetus! inscript G«ec Mpntfau- ,r'' Procbp lib 2, de benoPersic cap
ii _ eon uhi cps.Appionis Iegilur cum 2 el 5, ex quo Pelagius ad b. a.
etIII .. Indictit^qiiareemeiidaadaversio n. S, el ad seq,, n. 12. _
apud [Relandum. Item' Jusiinia- Vitiges tameri cum uxore et U-
ni Noycll compkires ah 89 ad beris Rayennaeobsessus a Belisa-
} Q£l .' rio capUiir, ctConslanlUibptran/>-
765 CHRONQLvArS, SYiVE&TROAft S-„«iJEG. M..-, ,366
Anni ImperatQret,Consule$Romanoptm,
' Anni A Aitni -'CArtatKBifl*!//»,
Juda-oxum et fini- Attni
P4r. "'.,-,'&'jiesket^dwwtgfe*i>''~' #.<•£• 0,1t)i*pi tlmtH$ populorum*Ppnwces, Mree
JT.H*..
• etlhd. - '..'"."':""..",•''-•
• •'. - --.'- dhieet Regis, re$ gestafemhCuinenta. Chritti.
pouPalil.
Consilium Romanis erat Oslro- millilur ad Jusliiiianum. Procop
gothosPicenoexpellere.HisTheb- Iibn de Bello Golh ca,p%i. Vide
debertus Francorum Rex superatis ad ann 540, num xi. Gothi
' Pag
Alpibus, vastataque Liguria auxi- Hildebaldum sibi regem consli-
Bhrrt ferebat, sed littens Ifeji- tuunt. Procop et Pag ibi.
sairii sjiasus li! Frarieianr redlt. HildcbaJdus.pOSlVilijgemex Ve-
"Pagiiise"xProcopio, sro.na}du£e rex Golhorum dictus.
5253 Imp-CaesJustimanos Aug ii\*p. 1292 m Vigilii 2et-3. . • •* •
©17 13, 14,eOslvi. .':-' J295 iv Paitbi Syriam ingressi multas 540
#«9 Ararici Regis Geth f, totilae - «.-:•' /ttrhesi siriMfertunt:"Anuotbia;ma-
AG ReghVl. - ' ,,B h.,.. gna demolilur a Porsis.Marcellin. ^
Indict Cos- Jaslimts Junior Or. shie Chron Malala addit Antiochiam . v %
'
iii eoHega. --- ----' '---'-- captomimense Jun. iridktS.
et iv Justiniani Novell-98-el-Pragtriat . Theodosinsopisc Afexsndeiniis
'ftrrict. et «pistolse Vigtht Papae cuin recipere noDeisynfttlumCbal-
datae hoc cos xv Kal Octobr Noris •eedonensem, a.Vrgilio papa ana- o
de-Syn V, p. 8; Dicittir etiam fiic themale percellitur el '£.lu6linano
annns sexies P. C Paulini Jun n. peHitar in exsilium. Nori» de
-Noh Jairaar in papyro Vatic ap. -Syn-vpag».
^Maffemttdipt pagMSS?
Sub hoc Consulatu Juslini Ju-
uioris ftraTct itr Chron Pascbale
^tfttmerat-Olympiadem cccxxx.
HildebaWns aimo- primo sui
Regni occiditur. Rex dicilur Ara-
ricus « '...' :::<'-.
Salomon a Jusliniano missus in
.-,-.. Africam contra Mauros felitfiter
OHBieans rebeUiones perturbat.
Coiitinuator Marqelhnh VideJPa-
gjumh. a. n, 13.
5254 * 81*
LnpCaes JustinianusAug lr> p. 1293 Otym yigffir3et4\ . ;';"•*
©18 14,15,Cosiv. 1294 329 Hiis cpss xV Kal Aprij' Nbvella
rv Justin cxxxi secanchim iea qnse '
# 19 TotUae«gisl.
F *Cos Basiiius JuBior Or. sine ei deflnita sunt a sanctrssimo Papa
lndict collega, etprivalorura poslremus 330 Vfgilio nova Metropblis Ecclesiae
iv qui gessemt consulatum. Vide i lasiinianae primae erigitur, Thes-
etv Panvin. salonicensium Primate antiquis-
*Vetus sima jurisdiclione privato. Vide
inscriptio. Sedaignuchi cu-
bicularii regis Thebdorici dep Ra- P IS>ri§tfe Synod V, c. 4, p. 31.
vennae iv. Id. Martias Basilio Jun PaurusTabennosttanirii Mona-
V. C. Cons. Indictjone quarta, et chorum praepositusa defensoribus
Concil Aurel IV, de quo Pagius ad **:- SynodiChaleedbn brdhiatuftEpisc
ann 545, num 9. '*'~-~: Alex cum TheodOsius,et Gajanus i
Item Justiniani Novellaea 107, pulsi essent iri exsilinm. tbi p. 8 '^-
ao*"146, ap. Rell Ex ejus Nbvella ex Vict Tunun aliisque.
Ex Italia revocalus ab Impera- '
105, deducil, Pagius causam con-
sula|us.de caelero non ita facile tore Befearius Byzanttum vettit.
Ibi traducta hyemc, ineimte vere, *
privalis decerncridi propter ex-
pensas a Procopip indicatas hist Augustus Hhrm adversris CHos-
Arcan c. 26, foen Persasque tnisit summo curii
Araficum aBbgjs, mii cum Go- Imperio beltt, una cum Ducibus1,
this erarit, ebcliuri rcgcni Gothi 'qui rpsurn secuti foerant cx Italla
*f67 Ab ANASTASltlMfPROLEIGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 768
Ahni Imperatoret^ContuletRomdhorum, Anni A Anni Chrislianorum, Judtrorum et fini- Atini
"Per. res gistfeet
~*fr documenta. V. C\ OLgihp. timorum poputotum, Pontificet, Mtoe
Jul,- anle et Reget, tes geslai et documenta. Christi.
•tllnd. trostPalil.
.'-£* '•'•'.
recusajSf, et occidunt : tu.m ad redeunlem. Procop lib II de belk»
regnum elevanl Braduilam cogno- Pers c. 14.
menlo totilam. Romani cura Go- Tolilae Regnum hinc arcessen-
thisvario marle pugnant. Verona dum (ab octavo scilicet belli Go-
tun> intra, lum exlra muros fit thici) docet Pagiiis , Una cuin
belli theatrum. Vide Procopium expugnalione locorum jEmilix,
lili3belli Gotb.,cap6. Panvin tiist et Samnii, de qnibus Procopius
Veron lib4, cap 25. lib III belli Goth c. 6 et 7, Vide
-: Pagium ad ann 543, n. 2.
5255 Imp Cses Justiniam» Aug tr. 1294 1 Vigilii4et5. 54*
p. 15,16, Cos iv. 1235 '>L n- terlia Cbosrois expeditio in
#19 11 Totilae regis 1 el 2. Romanos, de qua Procopius lib II
E DefectuCoss hic annus inscribi- belli Pers cap 20 et ex eo Pagius
Indict tur, post consulatumBasilii Jun V. adh. a. n. 3.
v C. seu P. C. Fl. Basilii V. G. Belisarius licet Persas eu«i
et vi Cons et Haconsequenles anni us- laude abegerit.-altainen Theodorae
quead586. artibus offensam Jusliniani incur-
Hoc anno a FrancorumTegibos ril et-CoBstanlinopolimrevocalur.
Childerico et Clotario ingressis-in Vide-ibi Pagium ex Procop. hist.
HispaniamTarraconensem provin- arcana cap 3 haec indicantem
f ciam depopulantur , Vasconiam, n. 4.
et Canlabriam capiunt. Vide Pa- Pestis gravissima grassatur in
gium ad h. a., n. 6 el 7. iEgypio et ConstantinopoU.Vide
Arthurus Britannorum rex le- Calvis adh. a. ex Procopio.
"thaiiter vulneratus in praelio co-
gnato suo Constantino diadema '<
Brilanniae concessit. ibi num 7.
5256 Imp Caes Juslinianus Aug Ir. 1295 n Vigflii 5 et 6. 545
20 p. 16,17, Cosiv. 1296 lh Pautus Episcopus Alexandrinus
0
# 12 Tolilaeregis 2, et 3. deponilur, et illi Ecclesiae pnefi-
D * Iterura P. C. Basilii Jnn V. G. citur Zoilus. Noris de Syn V QEc
Indict 'epist Vigilii papae ad Gaesawum pag 9 ex Liberato, aliisque.
vi Arelat et ad Auxanium. Vide No- Justinianus hortatu"PeIagiiApo-
«(vii ris;bisl Pelag Ub 2, cap 22. crisarii Rom Sedis, et Monacbo-
totilas Neapolim expugnat, et rhm Palaestinorum Encyclicam *'
milhis habet, ex congressu cum UJ., edit coulhrOrigenem , quara ad
S. Benediclo abbaie Cassinensi patriarchas transmittit, ut ab iis
placidior reddilus. Vide Baronium, ileralo damnetur. Vide Norisitim
el Pagium ad h. a. ibi c. 2 ubi damnatio subsecuta
Obit S. Caesarius Arelat vi Ral iT ~et subscripta probatur.
Sept.VideNoiis hist Pel lib 2,
cap u}t.
5257 Imp Caes Justinianus Aug tr. 1296 ili Vigilii 6 et 544
©21 p. 17,18* Cos iv. 13»? Iv RomaproflcisciturVigiliuscirca
#13 ,. Toiilaeregis 3 et 4. flneni Novembris Conslantino-
C B *P. C. Basilii Jun. Ter. polim evocalus a Jusliniano Ace-
Indict ' Vetus inscripl apud Boldett phalorum subreplionibus insti-
VII ccemetpag 86, et Jusliniani No- gato. IjVide noias infra Vigilio
-tt vin vellae118»147,149 oblulerat Arator. S. R. E. Sub-
Propter expulsionem Ariane- diaconus. Acla Apostolorum car-
ruiu a Romauis ducibus Urbe pmV mine inclusa 1i. a. m. P. C.
sorum Totilas indignatus coulra Basilii mense Aprili lud vu. Viile
f'' canidem movel. Belisarius cum in Pagiiim n. 3 ex Baronio.
%ratiam prineipis rcdiissel h. a., "GliosrocSquartem expeditionc*
769 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M 770)
Inm ImperaU>res,GonsulesRomanorum, Anni A Anjti Chritlianorutn, Judworum el fini- Anni
Per. res geslai el docutnenta. V.C.. Olymp. timoritm populorum, Ponlificet, Mfar
Jmt. ante et Reget, rei gestx et documenta. Chrittk
et Ind. poti Palil,• -\

rarsus mitlilur in Italiam. Vide suscipjt adversus Rom Imp. Ibi


Pag B. a., num 2. n. 4.
S. Benedictus obit Ibi n. 12.
5258 Imp CaesJustuiianus Aug tr. p. 1297 Otym \igUii3et8i. 545.
© 22 18, 19, coss iv. 1298 330 Origenistae inani spe illecttun
# 14 Tolitae regis 4 et 5. iv Jusiinianum induxerant anno su-
A ' et periori ad expuogenda Tria Capi-
Quater P. C. Basilii Jun. *
Jndiet Novell Justiniani 130, 148, 334 tula ex Concilio Chalcedonensi:
viii et vetus inscriptio in presbyte- i cui expuncironi subscribcre re-
et ix rio S. Michaelis Ravennae apud cusavit Apocrisarius Papae agens
n ''
Agnellum edit Bacchini p. 94, et Conslantinopoli [licet Orienlales.
epistote Vigilii ad Auxanium . adacli subscrlberent ] aliiqne;
Arelat ap. Baronium xi Kal Jun. roulto autem vaRdius recusavit
• Tolilas expugnat inPicenoet Vigihus cum Occidentalibus. Ea' "'-'
Umbria complures civitates, et de causa iridicendum Concilium
Urbem farae premit; in oua Bessa, decreverat Imperalor. Vigiliiis"ea
residebat. vocatus h. a. moras in Stcil.ia
trahit. [Vide Noris de' Synod V.
pag 23.] et inde naves onerarias
ROmam millit frumento onustas
ad obsessse Urbis famem relevan-
dam, quae intcrcipiuniur a Gothrs
Noris ibi p. 26. Vide Pagium ad
ann 546 n. 1,
5259 imp Caes Juslinianus Aug tr. 1298 1 VigiUi8 et 9. 516,
©23 p. 19,20, coss iv. 1399
Q
U frld Id, Octpbr P. C-. IfesiRt
# 15 Toake regis 5 et 6. Jun quinquies mdict x. apud Pa-
jG-; QuinquiesP. C. Basilii Jun. tras Achaiaea Vigilio papa con-
lndiet Novellae Just 115. secratur Episcopus RavennaeMaxi-
'*"'' *''"' " > • '..-'.
ix Concilia Ileridense et Valentf- mianus.
et x nnm in Hispaniab, a. celebrala Agnellus iri ejus Vita p. 85. edit
ostendit Pagius num 10. Bachini. Popufetris sedilio Gon-
Circa hujus anni finem, nempe stantinopoli ferme Suborta tumob
xvi Kal Januar ingressum Totilae edictnm Trium Caphulorum, tum
in Urbem Romam statuil Pagius ob carnisprivium anie Paschaiia
xterpensis Marii Aventicensis, el fcsta maturius coeptum. Vide No-
Procopii verbis, unde alii ad sc-* fls de V Syn p. 24 et 25. ct
uuentem tra.dunt riolas ad Vigilhnn.

5360 imp Caes Justinianus Aug tr. 120 n Vigilii 9 et 10. 547
©24 p. 20, 21; coss iv. . 1300 P m Vigilius Constanlinopolim in-
# 16 Totilac regis 6el7. gressus vm Kal Fcbr P. C. Basilii
F ' Sexlies P. C. Basilii Jun, sexies (ex Auct Marcellini) paucos
Indicl * Inscriplio in Ardica S. Vilalis post dies arcet sacriS Mennam
x Ravennaeapud Agnellum edit Ra- Constanlinopolilanum, et contra
et xi chini p. 95, et Nolana a ine de- Acephalos licet patrocinio Tlieo-
scripla. dorae Augusise fullos Decretum
Theodeberlus rex Francomm promulgat. Vide notas infra pag
obit. Regnat Theodevaldus. Pa- 280. Pollicetur se Tria Capitula
gius ad annum 552, n. 21. "damnaturum. Restituit pacem
totila lsaurorum fraude Roma Mennae in Naiali Apostolorum. -' ;;>
polilus sub finem anni praeceden- VWe Noris de Syn V. pag 27 et
tis ab eadem devasianda : litteris notas ad Vigilium et Pagium ad •
Belisarii permoius abstinejt': et X--: h. a. n. 5pt seqq.
i liomanes eaptkos in Caotpafliam .
m AD jfoj&hikvk ^n&MxMmx mt ifom
Anni lmperatore$7Cqn*ute$Rdnianafum, Afmi A1 Aitw
,Per* .tesgetUeetifOfKUknta, " V.fVi- Oiymp. tim»*Hmp«p*&rwm± ,
Jul. anle el Reget, ret getim et documenta. CfctM,
el lnd. posl PatU. • .-..'."%

abducir. Belisarius Ufbfe aetepW c > .-, .?; ...- . . .....


mttros instatirat. Procop Hb -5»"'
.--'- " '.*' ' ', .-•
j_ c. 13. Vide Noris de syn V,
*** *,**--
pag27,.elnoUsadfi#Iinmf/r ^f
'iftbiria ^*Tex;'i%ngbi>aroWn_ "*&
v> "
b^jjtelitur aTCUIltnt^utJ^W»*'' - - m
ruriirege. SigfSbert;» \'"' .",
5261 'JinpGaBs juslinianu$ Aug't& ^ iSBj*" iii 'V%Sii l^etH. «»
©25 pr.2i112i,jcoss>iy, Vv" .'"'.','130^ iv Mtt^feiittarioPatrtarclMBCon-
# 17 rlf^iil?e regis ietJS. .;.. sfiwHmopolitanftiomenprimo gra-
E D ' dumbtum *t, V^ilio ei prsepo-
iSeptUisP, C. jBasUliiun. .f $
Indicl .' V^lusJriscrapj apud Fabrett. 6t\%.^Tfieopha4 h;;>*,-'iid^Worii
xi p. 758, et alia a, me, descri-' de^jm^ eSp-4, v*flfctf*i«ci^
et xn pta Terracinaj. ltem-ap. Reines et apeHv eonciBH» Otnistantinop
p. 996, el Reland h^ a. ubi e0** ef j#fk»Mm mmt, m q&
sliijiani Novell ,38,et 127, v S^^^MXkiinWii, Sflva r«ve^
Heruii -illyricum omne .incur-r rentia in oranibus concrfii Ghal»
sant : et GepidaeSiwjiium capkinV cedon. Huic judicato refraganlur
et -alia Dalinaliaelaca. LQiigpbarclt, Afri, lllyciri, et fere oranes Occi-
cum Gepidis pugnant, et.int No^ dentales. Vide Noris. ibi, et notas
rico quaedani castelia capiiint, infra et Pagium h. a. et 547.
Marceihn,. / ',. Obit Theodora Augusta mense
II. a. sexlum HeptarchiaeAnglo- Junio, Acephalorum patrona, et
j . Saxonicae Regnum, NprthumbrJSe ^, tolius tjagoediae Trium Capitulo-
'
scjUicei exocdiuin iiabuil. Paguis &. _. rum auctrix, vel occasio. Nbfis
ex Malejinuriensi , aliisque hist ibi. ': " sS
' " ~ C' '"
n,'l3. _ '." ".' ''"';. ."'' ; : : &
5262 • Imp Caes Justinianus Aug tr. p. 1301 Otym VigiBi 11, et *%.' \ 549
351 PostCons Basiin ahn. Vlii: Ju- *"x '
@ 26 22,23.Cosiv. '.,..'.'.-... 1302
#18 Totilac Regis 8 et 9. iv stiniahus imp per div^rsaS provln-
et cias regni sui bmriesepiscopos ' '
C * OolieBP. C. Basilii Jun.
lndict : * Yetus uiscriplio ad S. Apolli? 332 Tria Capilula damriare dptnpellit.
xn naris in Classe prope Ravennam i yictbr tuiaV tiiie' '"I^'""' H *y-
jiod V, caji! 4. - •"'*
et xui vii. IU. Maii ludict xu a me de- :'
scripta. , Bellum Persiciihi fhirius "felicl"-
Totilas sub finem hujus anw ter geritur a Roihahis a Pbtt*
Urbero recuperat. VWe Pag ad obsidiorie recedere Coactis, et iri^-
ann seq n. 3. ducias enm Persis a^ quinqu^n-
?.."• Theudi Visigolhorum Rege in- nium pacisci. Yide Pag h. a.
h. 5. • - -' ^
leremplo regnat Tbeudisclus ^Era ,
Hispan 86 anno Jusliniani 23. % Ulyriciana synodus in defeni- .
Isidor juxta edit GrotU el Labbe), sione Triurii Capitulorum Justi- i #
sed 22juxla Pagium n. 7 annp nianO scribit, et BenenStum epi-
superjork ........ scopom obtreclatorem eorumdem
. - ConcUium AtlreliancnseV>anno dattinat. Vlde Noris de syn V, c.4
38* Childeberii Regis Indict xiu. etPagiumu. a.
PiSgiHfc
5263 Partem Galliae quam Golhi
(?) 27 jwssederani Francis allTibuit Ju-
# 19 .stinianB»v utcosdem .a foederc
B Goihico divellat. Pagius ex ,PBO- *i. ... • •. ; i-. • .
••••. . • <: _
Indict. -sopto. j K
xn Imp CsesJustiriiarius Ang tr. p. 1302 i VipK^ti^ct^®. .:,- -•'->, 550
e(xtv 23/24 Cosiv.^ 1363 II - -%i1i«s Rusti«w> el S«b«*i-
733 UURONOL.AS. S\'L,VESttt0^ S. GREG. M. A 774
Auni Impetataret,ConsuiesRomanorum,
'' tei Anni X' Anhi Gliristianorum, htdmotum ti fihi-- Anyi.
PJa^, "" ' jthc^imnti-..'."
' ' '" gestic'et ""' V:€. Otymp,
'' timorum p6puiorum,<Potkifices, Mfi
: " anteet
TUTT Ileges, res gestes et documenla. Clrrmi.
tt Ind. post Palit

fti- "" "' mmn *. ?R. E. Dfacenos o"-mttiat


*-)1i^ tegis^S «
S.'' GhalceaorierrM '
**Noviu»*p. rcl&suii fwi. ';.;• ; tariqua». iji
VeluslriscfTp DedicarfcnisBasi- nodo adversaries. Vtte Baroi6
licae B Stephani Ravennae tertio I*feris"btPagium h. a. ft. 4 «l B,
Id. Decembr novies P. B. BasiUi et«ota3mfra - '••*•J' .v-.--.?':^
Jun. Vide Aguellum Bacbini parle Africani «pteeopi per snmmam'
* lemejHtjkteni,¥jgBiufli exflomrah- *\?~
*'-••'* 2, pag89, el ep$S*toi<i Ytgitoi*II - - *
Ka1en<rMa«Imp JuSlhikifw anrio -- > „; nicant synodali sententia*; Vlcltj ,
?» Tauun. tam hi iVigiW. decsjio '
*H»mC:lfesiIli--*. & arinojx. f£
BSretiae1*; a. nam-4.1- ^: _^ j, qua*a JjustnitajM r,e^i4»lo «Ijiii^
'$«13*1Istrom*trajieiont, urbesv &X c ciani perccUuutur. Ibi. agilur deH '.-'n-"*
cfcpnirit,et in eas orodeUter sae- ; » syn ojcum. con>ocaj»da.'laterhu r
vhint. Ptocop. LedMis SctoVus MopsuestiaeAabetup kt «• {Vide _; ^
dicitur circa haec teraporat ^fil*-* Mwjs eijRa^umiasl-b. m D^.^^
nhmi-«ce«passe.^atetsex PoJOn el 10. Vjgilius judicalum suuffi
llijttt •-*""'; ':!-::'-'':,J ..;;:'..•!.V^Vij* e manibus Meuoae recuperat.
iWit>i,n.U C-•«.*/* !,-»:V yi:'/!0.;-='-,' Vhte ItoriSrde svn v»:in j*Bf
-l'f b». &-'•:? :'-"•"'.:i:. .',':• r„<,;jt cap^*»'' :."•: -*; .;:;..-
5264 Imp Caes Justinianus Aug^vp..* 1303 ii VigMiLlSeti^» { ; ::.',-!,• 551
© 28 24, 25, cos IV. 1304 ui i O^cidefttsMbus ep«copis ad-
# 1 Totiiae regis 10 et 11. synodum accedeiitibus.tQnsiaw*
&Z DeciesP. C. BasHii-^un*;;,;^ . , tinopohm^Vigilius. sine ipsis eam
Indict Etiietuni Justuiiaui de Jpribus r... ceiefarare detiectat. Justinianus,
'~,"" . ".'
xiv CafjjUutistet hheUusCleri Uoiriaiu edicto suo?Tri« Capitula "damnai; *"" "'*$
*Jxv a£eumdem p.ra VhjiliO;J&.;.,IU.,, Vfg;ilius,'"coiivocaiis'episCopis,aij- "
s*jfip,-VideNoris ei Pag. ,__...,: ,_. J' npostol *sedis..communione suv .-'*•-•.
,T*4»lajs«J*beratus tiu»oi-eGei:majii pensum ubclarat quemB6fetT qui
a JjisH|ttiiii»Hiissiprimun» eonlr.a.. daninationi praebuerit asseusunk ''
" '" *"*
Setww,j(»*.qtta-e»pedilione diern Indignalns iiiiperalor Cuniderit
ch»asi):Ui*gbiode conlra Galho* custodiiiiubetfsed fuga elapsril''
in Ilaliam veniret, libere agit%et Chakedoriem cum' epjscbpls sibV
in $*$!*»i-prefeetus eam.vastf^t, adhaereritibus pervenit. Vide Nb1.,
ingentiquejineda-etiruguin copiaj ris de Syn v, apag 4Q%ad 48..',.'"
attsttt jfttteUam redit. Proco- -
piAS,et ex eo Calvi&ad h. a , , ' '
265 ; imp CaesJustHiiwtus Aug tr, p. 1304 III "Vigilli14et 15 ; '_ 55*
(51 25,26, cosifc :.':. :..•.-,•....,.>-.;.:, 1305 iv Vigilii consiamia lot experl-
Q i Tolilaeregis 11 et 12 qui occidi- mentis piobala suadet luslinia-'
G F tiir. Junio raense, Te<a succe- nura, ul lcgatione ad euriidem
lndict dente. nwtea *um- jurejumndo uiilemai-
xv,. Undecies P. C. Basilii .un. jji talis CSoflstantiuep,revocet; Kaurii
efi' ^cpica^ffi-o^ta N^iifereir citra pontiflefe Rom. assensBm ^v*:
' '
im^erimte^toomfrio iJustii-tiateP*». nihil firmum slalui pOsse intslii;^ '.,;"*;
'
Aq^aflS» %&. PosiCbto Ba^WP gebatt. RedH V^gMtes»« vSnlam #>
arin\xj. Vlde -Nofh- ''
ide *Syrt''V."
"' •"*'-•' poslulantes Mennam, Theodorum^
pSgm' et Andream Epheft altosque epi- '.;. . -
: Narses comra Gbtoos in Italiam
scopos in graliam et communKfe
niissus feliciter pugnat non longe nem TecipH. Ediclum reveea** *•
Raveriiia fugalo csesoqne Totila : Juslinianus. Mennas obil. StfcoeSi!
cui Tejas suCcessor a Golhis sc sor iffi datur h» Sede ConsWHtti-
Ticinura reeipienlibus daturbrevi nopoHtana Eutyehius.Vide No*i».-*».
morituruS7 m quo desiit Ostrogo- ibi a pag 49 ad »4, «t-flOMi» ad;
Iborum Regnum in Ilalia. Urbem '- •-"••••" >/.-.'
VhjahsmV
rcccptam instaurat Narses. Vide '*ega*es cxnvlee Totilae •occisi
nolas ad Vigilium. Coftefimrmopolimiransrmssic."• •.
m AD ANASaASIUMWVOLKGOJiE-NAEDIT. ftQM.?YATIC. *T76,
Af». 4 Amu Christiuwmm, Judwarum et fini- Anni
Im^aia^Qoutu^^Ron^j^uuu
(£• YYYvYYYYY" , o»»«« , Reg&, mgem et dfamtema. Owwt
Jm «w pottPaiU

; R^nis.Ct««»s ac j?e4igjKMJ(>. ArmetMOi^^^ pav^h|#s


pjktereBpiiii^an%is>Pf»cap.^«e utuntor.jlj. a.cb^t.exiM^iiw

,"*«*$»«* «S •»-a. j»arratiojjem> *f:*-:"?*


•>..i^'., :V.-:, - -:.:,. . ,w.^- .•
incboat de rebus Persjeis ubi <h>-
M^Pjr^pi^.MjptH»43., -, »->»i -.-;•--• '<"•-'. .7 -.-..
5266
iOf .£es JttstiirtanuB *u**j*tv 1505 Ofj« ^*%H^(«<fe«,j> .. , 55^
p>Jl, 2Vei»W. 1306 352. Hl^atteJ-^^V, est^.fea-,
S2 3 • *ej»^priiri*iset postremu» ttm-if» »v betsr^ie 5. Jfeii. V%iJiii»jju|«n,
E sitas^aw Ostwgottotwm fe lt«x- et cefl-uJtiitum ^ 14 Maju Fjge.
Jndict U-ft •'"*•'•*. -- •» ••,•- - IL 555 itotas, p.«84«t;285»;fl»Jte?a,et
i »Uo4ecies-P.-C.fiasiliiJun - * i postrepa-^oJlatio «etebr^tur .«(«,
tt ii Acta Syoodi -».*-<8Ec Cowfthm- rv Smtm Juliasv Vute Morisium
tiriopflet Juadmani Hovellae«5, Mp«jj fifr«4 «9. ; ., ,. , -TV**: .
!«:••. ,.-...^;, ..:"., .;• .
•*l^gJlio»paa4i#(MC «^-«Muk-Mv
Teja>frasira invitato «tf sooie- appTobationeactonm eeaaliijies,
tatem belli Theouebaldo Franco- cerneRda iHaui Umdera signavit
rum rege aRomants prope Ge* anno secjaenii. Vide nota* ad Vi-
!- masftunis occiditur rtre* F8Kr«i- *••'• ««om. ..-.-.--,.': ,.- :
i»him.Pwcoplh0««Ift8,«e**lo - i*-*: '.-•-'._.' - -V
ewhet&gath. >.,
J '-.-:.-.:-•
5367 ^C^ JtwimiaiiueAiig Ir^p. {306 i Vj^yillf-el-liF;-' 554
©3 2^,2J|,^slw,'.,'-,"YV ... 'YY *3W ii •^•pSuS^icet tiffir^sa&sfe^
#4 Post Cona pasllii Jun teret:'<&>; tr^tln# nott ihterfiiiss-Hanpi».
b *" bMrgese COiwIltt,dawtM*Tri»
ctes.' Y '..' "'""".''.,.'""'.
Intiict H. Capituto.erpemiUitur^rediia
^Coastitiiiura Vigilff pito dj|m-
n It^am. Verum in «eab» «**&
naj^i^ Trium CapRuIorumet ap- >
etm pjobatione Ca^&^l^jtap *4ii.Kal petveiiteSet, 4o1iE>r«^sJe«-|%iH(i-
treaarimiiVit» ii4*«o1tn*:«*iiiltBm
Mf^f jiinnD. fuisi^no pf ;*^g
annb 2*jetf. C. BasiliiY. C anno a«»i Seqrientis1.Vlde-no^as infca
45»;ex edit BaluzPi.Vide PagTuni a^Vigflium.
B.*a. n. y4. ^uiescenlibus PeTSteJustmiiu
Theodebaldus Francorum Tlex riBffiJustin» Germant «50 «e#»w>
moritur. Hlolarius palruus ejus- neS-ColchicaroeliA-^-tfam-^W»
; .... dem Patris et r\egnum illius et pleno imperi* trtrdit, ^uas 4&
'- • ve*«t
uxorem accipit, quam subinae Sa- p» feitmMm Aft^ s^s
: cerdbium
---/-t .t \ monitu dimisit.
'^. '." m
-•- •-;'.•'' - *num-. ,- ";'"• fxactionibus. Agathia». .
7-"et 8.>-" ••
--. , «"-*•-..'.
AfHe-Regeocei«oAihao-tglWiiw '
^ingbtbtViit-Hispcreaotlsidor. «- -."
5268 -h«^€sBsJi»stmiani«>Auglctp, 1507 u Tk|ilu 17 eiPelflgji^Mimos, . 55|
...': . ;„'. I5o8 •- Sigiliwi
Qi ^m, CO&.B*. S-^c«--i«, m.., Sicilia
05 ,*<^ Cons-^^tMm.Basilji 3m insrjwr iie xi Jfanuarii, Die De-
C qu-Oereudecies. .„ v s mjnics^-AprJii^^iji^^ei^
lndict V-rtemnttmmi^^fi^Cfth-r scopus successar PEUCIDS.Vidn
Hi «ttmtmoBotis Gr^. Xab 26v cA no^ad Pela^ium, ubi af-iturjde
el IV tgttA Med«>fe.»jgn«nt h. a. Jusjii- . usuijaiUioe a JustiniaBO^tientaia
niamx*^ '••.--.-,;- ,'..v,-^.« el i«Uii«laexemplb GoAorum U)
Ha» tempore fe»m#% iteruav ekytioae Bomani pontificis, a
DhMario rebetia»tesv «um. a&jeo, o^a Eecl^iaro, liberatam Riissjt
p«eee»l4W,hos»iliier,,ekHUJpro,.; coHStai^gnaatfiPippino,
sathrfaclionedimidlumrenp-^-gta,-
i wmv ^oSerrent, hi4«e exercitj-s
jFraneoriimrel^ans ex iirvjto pu-
777 CHRONOL. A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M. 778
Anm Imperalores, Consules , Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judaiorum el /»••*- Anni
Per. Jul. rum, res yeslccel documenta'. V C Olymp. timorum populorum, Ponlifices, Mrm .
ct ind. ante et Reges, res geslw et docuhtenia. Chrkii.
post Pal.

gnasset, magna ab eis caede pro-


tritus fugaepraesidiumpeliit; Mar-
cellin chron.
5269 Imp CaesJustinianus Aug tr. p. 1308 lii Pelagii 1 et 2 556
© 5 29, 30, cos. iv. 1309 IV Pelagius Legatis, et lillcris a
<*§)6 Posl cons Rasilii Jun xv. Childeberlo Francorum Rege sibi
BA Epislolse Pelagii plures h. a. Iransm.issis super S. Leonis do-
lndicl datae apud Baronium, Binium, gmatica et Fide Concilii Chalce-
iv Labbeum, Pagium, quem vide. ilonensis respondit analhema di-
ct v. Bajoariaeducatus h. a. inslitui- ccns iis qui de Fide aliter senti-
tur, el fil dux primus Garibaldus. U rerit quani in epistolis S. Leonis,
Turonensis lib IV, c. 9. Dicilur et in Concil Chalced conlineba-
eliam rex Bajoariorum idem tur. Vide Pagium h. a. n. 7. Pax
Garibaldus a Paulo diac., Iib ni cnm Persis constiluta'.
de gesl Langob. Vide Pagium h
a.t n. 17
5270 Imp CaesJustinianus Aug tr. p. 1309 Olym Pelagius2 el 3; 557
© 6 50, 51, cos. IV 1310 353 PelagiusannuilChildebertoPal-
(§) 7 Post cons Basilii Jun vvl. iv lium de more pelenti pro Arola-
G Epistolae Pelagii ad Childeber- et tensi episc cum vicibus Aposloli-
'ndict luni regem dalae h. a. xvi. P. C. 334 ci£.
v BasiUi. Vide Pag. Papyrus apud I Circa liuno anniun ab Aquile-
et vi. March Maffeum rei diplom., pag. iensibus schismalicis Synodus ha-
165. bila est conlra Concilium v.
Sindualdus Herulorum rex re- OEcum. Pelagius Narselem rogat,
beljis a Narsete vincilur ei occi- C ut schismalicos coerceat, el Pauli-
ditiir. Aimoin., lib n, c. 54. Hinc num episcojiuin antcsignanum ca-
universam Italiam Jusliniano re- ptivum ad Jusliuianuin transmit-
cuperat Narses. Mediobard a'd lat. Vide Noris de Syn v. pag 82.
Occonem h. a.
Initium regni Tlieodemiri in
Hisp qui calholicam religioiiem ibi
restiluit. Vide Pagium ad ami 560»
n. 3 ei 4.
5271 Imp CaesJustinianus Aug tr. p. 1310 Pelagii 3 et 4. 558
© 7 31, 32, cos iv. 1311 li PeslisConslanlinopoIigrassatur
(£) 8 Post cons Basilii Jun xvn. a Febr ad Jiiliuin. Bulgari, seu
F Vet inscript ecclesiae Narhien- llunni, el Sclavi circa Thraciam
Indict sis apud Baron h. a., et Gruter irrumpunt, ac Tauricam Cherso-
vi 1161, 8, et Fabretl 167. A. et _ tiesum : contra quos mittiturBe-
et vii. Fleelvood, pag 376. tisarius. Theophanes. et Agathias
Childeberlus rex obit juxtaPa-
giiiui h. a. cum regnasset annos
47 aut 48. Marius Avent.
5272 Imp CaesJuslinianus Aug tr. p. 1311 ii Pelagii 4 et 5. 559
T) 8 52, 33, cos iv. 1312 ni Bulgari trans Danubium a Be-
@ 9 Post cons Basilii Jun xviu. lisario repulsi. Agalhias.
E Justiniani Novell 141... ei edict II. a. Sancta Sira Virgo Seleu-
lndict xi. ciae in Mesopolamia nala Marty-
vn Absolvilur h. a. Cyclus Pascha- rio coronalur in Perside a quOdam
elvin. lis ViclOrii Aquitani annorum Praefecto. Pagius ex ejus vita ad
DXXXI ab aeraeChristianae28, quo h. a. n. 10.
Chrijtum Domiuum passum assu- 1ii sede Antiochena Domnino
-it: quo et nos ducimus. siiccedit Anaslasicis.Vide Pagium
PAThOL.CXXVII. 25
779 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 780
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum,Judworum e.l fini- Anni
Per. Jut. rum, ret gestceet documenta. V C Olymp. timbrum populorum,1'ontifices, Mrce
tt lnd. ante et Reget, res gestaeet documenta. Chritti.
posl Pal.

Vide Pagium h. a. ad annum 561. n. 2. ex Tlico-


phane.
5273 Imp CacsJustinianus Aug tr. p. 1312 iu Pelagii 5 qui obil die 2 Marlii 569
(v) 9 33, 34, cos iv. 1313 iv JOANNES III successor ordinatur
<9> 10 Post cons BasiliiJun xix. Kal Augusti. Vide nolas p. 294
D C • Bellum Britannicum in Armo- et seqq.
lndict rica gestum h. a. probat Pagius, Hunnos ex Moesiain Thraciam
viu n. 3 anni 564. h. a. transisse scribit Mediob ad
et IX. Concilium Bracarense in Hisp Occon ct repulsos a Belisario.
celebratur. Vide Pag ad h. a., Vide Malalam.
n. 4, et ad ann 563, n. i, et Ba- B
ron ad ann seq.
5274 Imp C-cs.Juslinianus Augtr. p. 1513 Olym Joannis 1 el 2. 561
© 10 54, 55, cos; IV. 1314 334 Bulgarorum irruptionem ,n
011 Post cons. Basilii Jun xx. et Thraciam, et cxcursum prope Con-
B OctaVa quinquennalia imperii iv slanlinopolim, et Sergium Patri-
Indict a Jusliniano vivenle Justino su- 335 cimn ab iis captum , cosdein a
ix sccpli celebrata arguit n. 1 Pa- i Belisario repulsos trans Danubium
et x. gius ex Circensibus a Theophane h. a. post cons Basilii xx relulit
memoralis. Victor Tunun in Chron.
Clolarius Francorum rex obit. Pax ad annos L cum Persis h.
Pagius, n. xi, et Henschenius de a. constituta. MenanderProteclor
trlbus Dagobertis, pag 13. in excerpt de Legat. Vide Pag
h. a. n. 9etl0.
5275 Iinp C-esJustinianus Aug tr p. 1314 i Joannis 2 et 3. 562
©11 55, 56, cos iv. 1315 C M Corpus S. Antonii ercmitaere-
#12 Posl cons Basilii Jun xxi. perluni curo roaximo lionore per-
A Francorum regnum quadrifa- ducitur Alexandriam, el in Basi-
lndict riam dlvisum iuter filios Clotarii. lica S. Joannis Baptistae honori-
x Sigebertus Auslrasiam, Gunthra- fice collocatur. Vict. Tunun.
et xi nus Burgundiam obtinet. MagnaEcclesia S. SophiaeCon-
Cassiodorus circa hacc tempora stantinopoli dodicata h. a. die 21
Bibliolhecas insignes instruxit in Decembris. Theophanes, ct Aga-
Monasleriis Scyllacensi a se con- Ihias, ex quibus Pagius, aliique
structo, et in Vivariensi. Vide historici.
Baron et Pag ad h. a.
5276 Imp CaesJustinianus Aug tr p. 1315 II Joannis 3 et 4. 563
36,37, cos iv. 1316 III Conjuratio conlra Justinianum
S1213 Post ConsBasiliiJun xxn. Constantinopoli suborta, de qua
G Vetus inscriptio in crypt. Valic Theophanes, in discrimen adducit
Indict quam habes infra in notis p. 299. complures eliam innoxios: quos
xi Locus Marcelli subdiaconi regio- inler Belisarius. Verum hujus in-
et xn nis sexlae concess a Beatissimo nocenlia poslmodum cognila ho-
Papa Joanne, etc dep P. C. Basilii noribus restiluilur, a quibus ex-
V. C. ann xxu. Inilict xi, [legen- cideral. Vide Pagium ad annum
dum xu] undecimo Kal Januarii. 561, n. 1, ubi ex characteribus
torrig pag 93 et Ciamp de saer Chronologicis a Theoph indicalis
aedifp. 104. ad h. a. referri demonstrat con-
juralionem.
5277
£»15 Imp CaesJustinianus Aug tr. p. 1316 III Joannis 4 et 5. 564
014 37, 38, cosiv. 1517 IV Julii mensis die 19. Palricius
F E Post ConsBasiliiJun xxm. Belisarius prioribus cunctis digni-
1n*"' Vetas mscript Romaeapud Pan- latum bonoribus restilulus in gra-
et xin vin Fastos h. a. et Reines p. 975 tiam quoque rediil imperatoris.
781 CHRONOL.A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M. 78J
Annt Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Auni
Per.Jut. rum, res gestw el documenta. V. C. Olymp. limorum poputorum, Pontifices, Mras
t Ind. anle et Reges, res gestm et documenta. Christi.
vost Pal.

et charta plen secur Ravehn iri Theophanes. Vide Pagium ihi


supplem rei diplom. Mabillon Fl. 11.5. Euslocliius Hierosolymila-
Jusliniano P P. Aug anno 58, nus episcopus, qui fuerat Maca-
posl Cons Basilii anno 23, prid Id. rio superstile ordinatus, ejicilur :
Jul Indict xn. et rursum Macarius reformatur
Gildas h. a. librum suum edit (h. e. rcstiiuitnr). Victor Tunun
de excid. Britanniaein quo hislo- ct Evagr apud Pag quem vide
riam annorum 44 praecedentium ann. 561, n. 3. .
scripsil. Vide Pagium n. 6, hoc
anno.
5278 Imp CaesJuslinianns Aug tr. p. 1317 n Olym Joannis 5 et 6. 5C5
g) 14 38, 39, cos IV, qui obiit xiv Nov 1318 335 H. a. menseMartio ind. 15. Pa-
0 15 et JUSTIMJS Aug tr. p. Imp ex die iv tricius Belisarius Byzantii mori-
D 14Nov. el tur. Theoph. Vide Pagium niim. 5
Indict Post cons Basilii Jun xxtv. Vide 336 adann. 561.
XHI Card Noris de Syn v. OEcumpag 1 ' Justinianus hujus anni iniiio
W xiv 86, ex inscript Romana, et legi- edictum suuiri de incorruptibi-
bus ea demonslrantem. Pagius litale Christi corporis emisit. Pag.
qnoque ad h. a. num 3 et 7, ad h. a. n. 2, cujus causa Euty-
oslendit Justinum ex Curopalate chius Palr. Constaniinop. quod
Augustum a Joanne ex Scholastice haereticae sententiae subscribere
Palriarcha coronalum die 14 Nb- nollet, expulsus est, et intriisus
vembris Imperium suscepisse. Jo. Scholasticus. Vide Noris. de
Syu. v. pag. 91 et Pagium n. 2
ann. 563.
5279 Juslinus Jun Imp Aug ann 1 el 1318 C 1 Joannis 6 el 7. 566
1315 2, cos. Cum Tribunitiae potest ti- 1319 Avarum legati circa firiem No-
016 tulus lam in nummis, quam in vembris anno praecedenti a Jusli-
C inscriplionibus hac aetale exsole- no excepti, sed sine illis muneri-
Indict verit, ejusque loco anni Imperii bus remissi, quae superbe pelere
xiv in utrisque numerentur, sive con- consueverant. Pagius ex Menan-
et xv sulatus perpelui Augg et nos an- dro in excerptis, et Corippo ad h.
nos eorumdem Imperii ita signabi- a. n. 4 el 5.
miis. Turcae 'quOque ad Justinum le-
NovellaJustini Aug de divortib gationem adornant, ne Abares
data xvui Kal Oclobr Chalcedone reciperet.
imperante D. N. Juslino PP. Aug
anno primo, Indict xv, ex edi-
ctione Pitbaei. Vide Pagium ad h.
a. num 7.
5280 Imp. Justinus Aug. ann. 2, 3, 1319 D 11 Joannis 7 et S. 567
|f) 16 cos. 15i0 111 Anno 2 consulatus Justini Jun
* Post consulatum Juslini Jun.
0 17 Aug Indict prima. Hoc anno Nar
B Aug. ses ex. Praep el Patricio post tan-
Indict * Vetus tos prostratos Tyrannos, id est Ba-
inscriptkTeffossain Ex-
xv quiliis. Flora quae vixil ann. v, duillam, et Tejam reges Gotho-
et 1 dies xxviil dep. Sub die 111Id. rum, et Bucelinum ducem Fran-
Aug. Ind. xv P. C. D. N. Jusliiii corum, necnon el Sinderalem
PP. Aug. Dicitur etiam hic annus Erolum, Mediolanum, vel reliquas
cOnsulatusJustini annus secundus civitales, quas Golhi destruxerant
apud Mar. Avent et anno 11dicitur laudabiliter reparatas, de ipsa
in nummis CP. Christ. Tab. 27. llalia a suprascriplo Aug remotus
Pessimo Juslini consilio Narses esl. MarAvenli
Italiaereparalor Conslantinopolim Justinus Imp et Chosroes fce-
revuCalUr.Unde non soliiin Bar- dera inler Romanos et Persas con-
W, AD ANASTASIUMPROLEGOMENA EWT. ROM.-VATIC. 784
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrisiianorum, Judaiorum el fini- 'Anni
Per. Jul. tnnt, res geslaiet doeumenta. V G Otymp. timorum populorum,Ponlifices, JBtas
et Ind. anteet Reges, tes gesta) et documenla.Chritti.
postPal

baris, sed et Venelisschismaticis stitula solvunt cxeunte alicro


animus crevil, ac paulo post no- Imperii anno. Pag h. a. n. 6, ex
bilissima provincia, cl l.angobar- Theophane
dorum beilo, et schismaticorum
dissidiis afflicla pessumivil. No-
ris. de Syn. v. p. 89.
5281 Irop. Juslinus Aug ann 5el4, 1320 III Joannis8 ei 9. 568
© 17 cos. • 1321 IV Narses SophiasAuguslacJustiiu
0 18 Nummi veleres apud Cangiiim uxoris minis perterritus, et revo-
A G et Mediob signali ANNO III, ANNO catus ab lialiae Exarchatu , in
Indict iv. • rj quem Longinussuccesseral, Lan-
I Chron. Pasch. Ind. l, post cons. gubardos in Italiam vocat. Vide
et II Juslini Jun. Aug u, solius. Norisium de Syn v, pag 89, et
MigratioLangobardoraine Pan- Pagium ad annuin praecedenlem
nonia Ilaliam versus sub Alboino 'num 5, et seqq qui recle admo-
h. a. refertur a Paulo diacono nent duos esse dislinguendosNar-
lib. u, eap. 7, ubi narrat egressos seies, et anliquos liistoricos ejus
de Pannonia mense Apriliper /»- rci lesles producunt. Pagius anno
dict primatn alio die post sanctum uno malurius quam Norisius sta-
Pascha, cujus feslivitas eo anno luit ingressum in Italinm, pncci
jtixla calculi• rationem ipsis Kal. pue ex ediclo Rotharis sive cxor-
Aprilis fuit, cum jam ab Incarn. dio legumLangobarJicarum,quod
Dominianni 568 essent evoluli. refert n. 5, ad h. a.
5282 Imp. Juslinus Aug anno4el5, 1521 Olym Joaimis 9 el 10. 569
1322 336 Juslimis imp per Tiberium Ex-
0 18 cos. *'
0 19 Ex numrois, ut supra, signalis iv cubitorum Coinilero in Thracia
F. utroque anno. et bellum genli barbarorum 'Ava-
Indict II. a. AlboimisLiguriam inlrat 537 rum) ingeril, et victor Tiberius
II ludictione iit ingredienle lcrtio i Conslanlinopolim rcdit. Abbas
el ui Nonas Septembris sub temporibus Biclariensis in chron adiiolante
Honorali archiepisc. Mediol.Pau- Pagio ad h. a. num 4.
lus diac lib it liisl. Langobard. Joannes Papa lesle GregMagno
cap. 25 et Noris de Syn. v -, lib in, ep. 2, ab iis qui Urbium
p. 90. Anlislites consecrabantur exigit
Levigiidus adeplo Hispanix ul in Synodumv, jurent voce e
principalu ampliare bello regnum scriplo. Vide Noris de Syn v,
statuit. lsidor. Chron. pag89.
5283 lmp. Justinus Aug ann 5 et 6, 1322 i Joannis lOetll. 570
II
0 19 cos. 1323 Apollinaris episcopi Alex ob-
0 1 Ex nummis, ut supra. ilum h. a. Baronius retulit: Pa-
E. NovcllaeJustini de filiis libera- gius superioriuna cum ordinatione
lndict rum, dala Kal. Mart. Constanti- Joannis successoris : quos vide.
III nopoli imp. D. N. Juslino PP. - Justinus Imp Arineniamct lbeios
el iv Aug. anno v, P. C. ejusdem D. Provincias Romanas facit, cuni
N. II de qua Baluzius iu notis ad Persarum esseul. Hinc bdlum
Capitulariaregura Fr. p. 1255, ci- Persicum moturo. Calvis ex-Ge-
tra ullam correclionem, nara an- rund Arjbum hislorici h. a. Mu-
nus quinlus Juslini a consulalu hamedisSaraceninatalem referunl
die 5 MaiiFeria 2. Ibi.
5981 eJus secund° n- a- labebatur.
/n\ 20 '" Prov. GallaeciaeMiro pos'
0 2 TheodomirumSuevorum rex clli
D- cilur Biclar. VidePagium JI. 8.
". v'f lmp. Justinus Aug. ann. 6 el 7, 1323 n Joannis 11 et 12. 571
«i v cos. 1324 iu Macarius II Pulriarcha Ilicro-
185 CHRONOL. A S. SYLVESTRO AD S. GREG. M. 788
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Clnktianorum, Judieornm et fini- Anni
Per. Jul. rum, tes gesta) el documenla. VC Olymp timorum populorum, Pontifices, Mra
et Ind. anleel Reaes, res gestw et documenla. Chritti.
post Pai

Ex nummis signatis ANNO G el solym h. a. circiter obit. Succedit


Gi. Joannes. Pagius h. a. num 4.
Hoc anno S. Gregorius Magnus lnilium belli Persici viccnnalis
Praelor Urbanus fuit. Vide Card. h. a. staluit Pagiusex Theophyla-
Nons. de Syn.v, p. 90 et 95. clo 1. m, c. 8, quod Persarmenii
ALBOINI regni in Italia initium. Romanis se tradidissent Gregoiii
Lues inguinaria inGallia, et lla- Ponlificalus (Antioch)annoprimo,
lia. Marius Avent. cjus scilicet qui in locurn Anasta-
Alboinus Papiam occupal, el sii dejecli suffectus esl a Justino.
scdem regni ibi constiluil. Ex Alias eliam causas pacis infraclac
Paulo diacono lib u, cap. 13. Pa- ., referuntadLegationesadAretham
gius'ad hunc ann. num. 2. regem ^thiopum a Juslino, el
Laurentius Medioaln episc cau- ad hunc a Turcis missus. Ibi ct
lionem de v Synodo ad Joannem anno sequenti uum xt.
Papam mittit Noris de v Syn
p. 90.
5285 Imp Juslinus Aug. ann 7, el 8, 1324 iii Joannis 12 et 13. 572
© 21 cos. 1325 iv Marciaiius Magister Orienlalis
0 3 Ex nummis inscriplis ANNVIIet Mililia: el Imperatori conjunclus
C B ANNVIII,apudMediob et Cangium gcncre adversusPersasmissus pro-
'ndict Constantinopoli Chron Cliarta ex vecla cetale in Osrhoenam venil:
v pbylira anno vn. Juslini PP. Aug transinisso Euphrate Barbaros re-
el vi ct post cons ejus secund auno pellit in regionem Arzanenam, et
quarlo Indict iv, die 3 Non Jun lerritos fugal. Ex Evagrio lib v,
apud haeredes Deciani J. C. Imo- c. 8, et Theopliane Byzanlio apud
lensis, nunc apud III. Archiep f* Phoiium. Pagius ad h. a. refcren-
Ancyranum Fontanini, de qua diiin docel anno sup n. 7.
etiam Ephem. Venetac erudit et Jusliniis xgrotans in proprium
Marcli Maffeushist dipl p. 163. fratrcm Raduzium contuineliosus.
Chariberto Francorum regi li. Baron et Pag ad h. a. n. 15, ex -
a decedenti succedil in Austrasia Thcoph.
in
Sigibertus, NeuslriaG/it/pencus,
in Burgunilia Guntramnus. Coin-
lius apud Pagb. a. n. 4.
5286 Imp Jusiinus Aug ann s et 9, 1325 Oiymp Joannis 13, qui obit dic 23 573
© 22 cos. 1326 337 Julii cum sedisset ann xi, mens
0 4 Nummi veteres in quibus scul- IV xi, dicbus XXVII.Vacat Sedes
A plum ANNO VIII, et ANNO GIII apud et mcnsib x, diebus m. Vidc nolasad
Indict Mediobard et Cang. 558 Joannem III.
vi Praefectura Urbis a Magno Grc- i Marcianus ex Dura oppido con-
et vu gorio h. a. administrala esl juxta D tra Persas movens Nisibin len-
Pagium ad h. a. et ad ann 581, dentes eosdem caedit, et iterum
num 3. Duras redit. Theopliylactus I. iu,
Dissensio inter Franciae Reges c. 10, apud Pagh. a. n. 6.
exorla : quam averlere salagit
Chosroes e contra Apamaeam
S. Germanus episc Parisicnsis incendil in Ccelesyria, et rursus
pcr Brunchildem Reginam. Pa- in Persidem reverlitur. Ibi n. 7.
gius ibi n. 7, Synodum iv cele-
brat Parisiis. Vide ann 576, n. 5.
{.QQ* De Paschalis celebral dissidcnt
0 23 Hispani. Ibi n. 4.
0 5 Imp Juslinus Aug ann 9 el 10, 1326 i Benedicti i, ex die 27 M'aii. 574
. G. cos. 1527 n Posl vacalioncm Sedis ab obilu
Indtcl _ ... ....
V)I Ex vetenbus nummis signalis Joannis mensium x,eldierum m,
ANNO x. cligitur BENEDICTUS, et ordinalur
78* AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. . 788
Anni Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Chr'stianorum, Judworum et fim- Anni
Per, Jul. rum, res gestai et documenta. VC Olymp timorum populorum, Ponlifices, Mtm
et lnd. anle et Reges, ns gestm el documenta. Christi.
post Pal.

Decennalia Inipeiii Justini cele- die Dominica 27 Maii. Vide uotas


biala, in quibus idem Auguslus ad Benediclnm I.
mentis imbecillitale laborans suasu Persae Duras capiunt, el Ro-
SopbiaeAugiislaedie vii Septembr mani obsidionem Nisibis solvunt.
juxla MediobCaesaremcreat Tibe- Evagr lib v, c. 10, aliique apud
rium Conslanlinum, et Auguslum, Pagium h. a. n. 3.
eique Rempublicam regendam Samaritis privilegia adimuntur
tradit. Ex veteri lap Vaticano ad a Justiuiaiio concessa. Ibi n. x.
S- Angeli. Card Noris de Syn v
p. 91, et Pagius ad h. a. num 6
et seq.
1327 -** n Benedicti I et 2. 575
5288 Impp Justinus Aug ann 10 et
© 24 ll,cos. 1328 III lnduciae triennales cum Persis
0 6 Ex numrois anliquis signatis constitulae per Orienlem, exclusa
F ANNO x el ANNO XI. Armenia, in quam coiicurrunt
lndict El Tiberius Conslanlinus Caes arma ulriusque Imperii Romani
vui Aug. et Persici. Chosroes a Romanis
et ix Variie Langobardorum cxcur- funditur, qui progrcssi Persidem
siones pcr Italiam ex anno 570, ad ipsam devastant, el 24 elephan-
hiinc faclae, sacras oedes defor- tos interexuvias PersicasConstan-
manl, et spoliant, occisis sacerdo- tinopolim miltunl. Vide Theopliy-
libus. Viile Pagium ex Gregor. lacttun et Biclariensem, ea de re
Turon indicantem eliam a,1 h. a. productos a Pagio ad h. a. n. 6
num 2, in quo mortem Sigeberti et7.
regis Francorum staluendam
ostendit.
5289 Imp Justinus Aug ann II et 1328 III Benedicli 2 et 3. 576
©25 12,cos. 1329 iv Persac contra paclas inducias
0 7 Ex nummis ubi signantur AN.NO triennalesConstantinam, etTlico-
E D xi el xn. dosiopolim adoriunlur, et Arme-
lndkt Et Ti. Constanlinus Caes cujus niain proximam devaslant. Ex
ix nummi signantur inscript anno u Theophylacto, et Menandro Pa-
et x ct III. gius ad h. a. n. 6 el 7.
Dislractis Persico bello lmperii
iribus Langobardorum arma per
lialiam novis acquisilionibus, et
direptionibus dant operam. Vide
nolas ad Benediclum I.
5290 ImppJustinusAugannl2 etl3, 1529 Benedicli 5 et 4. 577
Olym
1350
© 26 cos. 338 Eulychius ab exsilio Constanli-
0 8 El Ti. Constantinus Caesann 3 D iv nopolim revocatur die 3 Octobris,
C et4. el posl morlem Joannis Scholastici
lndict LapisValicanuspostAriiighium 339 a Jusliniano Imperatore in ejus
x editus a Card Noris de Syn v. i sedem inlrusi. Vide Noris dc Syn
tt xi pag 86 ipso a.dmonente conlinct v. pag 91 el seqq. Pagius confir-
nolas complurescbronologicas, cu- mat n. 5, ad ann 578.
jus anni in deposilione fioeihii
CL. P. OCT. KAL. NOBR. IND.
XI. 1MP. D. N. JVSTINO PP.
XII tIBERIOCONST.
„29| AVG.ANN. '
etc.
Q 27 CAES. ANN. III,
0 9 Imp Justinus Aug ann 13, cos 1330 i Benedicti 4 et 5 57"?
B qui obit ni Noti Oclobr ex Chron 1331 II Bonedictus cuni sedissct ann i.v
Indict Alex-., mens i et dies 28 obiil die 25 Jiilii
xi
et xn Tiberius Conslantinus Justino h. a. depositus dic 30 [ex Biblioth]
789 CHBONOL. A S. SVLVESTRO AD S, GREG. M. 790
i, Annt Imperatores, Contujtts. Romanor Anm A Auni Christianorum, Judaorum elfini- Anni
Per. Jul. rum, res gestm, et documenta. VC Olymp timorum populorum, Pontifices, Mtm
et Ind. ante et Reges, res gestm et documenla. Christi.
pott Pat.

succedit, Augustus coronalus die Cessavit Episcopatus mens 3, d.


26 Septembris ab Eutychip Pa- 10 (Catalog Lue mens 5, dies 25)
triarcha jussu ejusdem Justini. PELAGIUSII, electus successor
Vide Cangium defamil Byzantinis ordinatur die Dominica 27iNo-
in Tib Couslantino. vembr. Vide notas pag 505.
Dicitur etiam annus iv et v. Tib Mauricius Dux [qui postea Im-
Constantini a Caesarea dignilatc perator] contra Persas missus
adepla: quo labente cenlum millia eorum regionem devastal. Pagius
Slavorum in Tbraciam irrumpunt. h. a. n. 6, ex Theoph.
Menander Protector p. 124. Vide
Pagium n. 7, h. a. B
5292 Imp Tib Conslantinus Aug ann 1331 ii Pelagii 1 et 2. 579
^
©28 vetvi. 1352 iii Dum agitur de pace Romanos
010 Cos Tib Junior Constanljnus inter ac Persas sancienda, niori-
A Aug qui amplum Contulare munus lur Chosroes, qui per annos 48
ndict in populum sparsit. Theophanes. regnaverat. Hormisdas in regno
xu Concil Gradense a scbismalicis successor superbe Legatos exci-
t xin Aquileiensibuscelebratumh. a.die piens non alia conditione pacem
3 Novemb. hos characteres Ch.ro- a se datum iri respondet, quam si
nologicos praefert : Imperanle Ser persolvanlur pecuniae omnes a
Ti. Constanline Auguslo anno ejus Jusiiuiano quolannis conlribulae.
Imperii quinto eodem consulesub Ex Theophylaclo, et Mcnandro
dietertio ISonas Nov. Indict XIII. Pagius ad h. a. n. 3 el seqq.
Vide Noris de Syn v. pag 97 et
100, ubi agit de Iranslala Sede
Aquileiensi Gradum. C
5293 Imp Ti. Constantinus Aug, cos 1332 m Pelagii 2 el 3. 580
© 1 anno vi el vu, in nummis signato. 1333, lvj Contra superbum Hormisdam
0 11 Dicilur etiam hic annus n, con- expeditionem suscipil Ti. Mauri-
GF sulatus Tib Const Aug et aliter n, tius : caslra ad ripam Tigridis
Indict post consulatum Ti. Consl, elc. locat: Martinum ac Theodoricum
xin Circa haec tempora Ducalus immittit in hosticum solum, illud
' xiv
Ires, Marehionalus duos, et Civi- qiie Vastat. Theophylact.
tatum duces 36, a Langobardis in Enlogius Palr Alexandrinus
Ilalia constituti. Vide Panvin an- siiccedit Joanni. Pagius ad h. a.
tiq Yeron 1. v, c. 5, et Campel- n. 8.
him hist Spolet. lib xi, pag 324,
ubi ex Paulo Diac. libm, cap 15,
primum Spolelanum dueem Fa-
roaldum memoral : et Caroil-
P
lum Peregr. lib n, ubi de Zoltone
primo duce Beneventanorum ex
Paulo Diac agit et Panvin prir
mumForojuliensem ducemGisuI-
fum tradit.
5294 Imp Ti. Consl Aug cos anno vit 1355 Olym Pelagii 3 et 4. 581
© 2 et vm, ex nummis. 1334 339 Bellum Persicum iterum recru-
0 12 Hunc annum Petrus Nolarius iv descit, in quo Romani egregiam .
E S.Ecclesiae Neapolitanaejussu Re- et vicloriam reportarunt, dum castra
Indict ducis Episc cmendans Codicem 340 Hrrmisdae, et supellectilein ejus
xiv ila indicat emendari, sub dieIduum i cum Elephanlis capiunt, quae Im-
et xv DecembriumImp Domino Noslro peratori tantum reservata sunt:
Tiberio Conslantinopoli Augusti caelera Militibus dantur. Calvis
[fortassc legendum, Tibcrio Con- ex Zonara. Huic adde Theophy-
791 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 792
Anni lmpcralores, Consuies, Romano- Anni A Anni Christianorum, Judmorum el fini- Anni
ner.Jul. rtim, res gestm et documenta. VC Olymp. timorum populorum Pontifices, Mrm
'nd. anle et Reges, tes gestmet documenla. Chrisli.
post Pal.

slanlino Auguslo] anno septimo, lact el Evagrium a Pagio produ-


post consuldtumejus Augusli anno ctos ad h. a. n. 14.
tertio, Indiclionequintadecima, ob- Sirroium Avaris a Romanis de-
sidenlibus Langobardis Neapolita- dilum. Ibi n. 15, ex Menandro
nam civitatem. Mabillon Analect Protect. pag 175.
Tom U, p. 11, ex Codice ms. Bi- Marius episcopus Avenlicensis,
bliolh San-Germanensis. seu iLausariensis, qui subscripsit
concilio MalisCouensi li aiino
585, h. a. Chronicum suum ah-
solvit conlinuans Prosperi Chron.
JJ Pag. ibi, n 17.
5295 Imp Ti. Constantinus Aug cos 1334 i Pelagii 4 ct 5. 582
(jj) 5 anno vin, qui obit 14 Augusti , 1355 n S. Eutychius Patr Constanlino-
0 13 evecto prius ad Auguslam digni- polilanus obit 6 Aprilis, el post
D talem Ti. MAURITIO, cui filiamCon- dies sex Joaunes Diaconus, qui
Indict s'aiilinain uxorem IradiU Jejunator diclus est, successor
xv Sacra Pragmatica Tiberii ila si- consecratur. Vide Pagium n. 6 et
e.l1 gnalur : Data tertio ld. Augusli seq h. a.
Conslantinopoli, lmperatoris Do- Chron Alex Caesarea dignitate
mini Tiberii Conslanlini Augusti aucluin Maurilium narrat die 5
anno VIII, et post cons. ejus Augusti, Ind xv, et coronalum Au-
anno lerlio , el nobilissimi Flavii gusluro die 13, et die seq mor-
Maurilii Felicissimi Cmsarisanho iiimn Ti Constanlinum. Vidc Pag
primo. h. a. num 9.
5296 Imp Ti Mauritius anuo 1 el 2. 1335 ii Pelagii 5 et 6. 583
© 4 Licel carueril Consulibus liic 1336 C ul Terraemotus atrox Constantino-
0 14 annus, qui signanlur in nummis, polidiex Maiih. a. primo Ti. Mau-
C eum narral Auctor Chron Alexan- rilii memoralur a Theophylaclp
lndict drin inscriptum fuisse : Posl Cons lib n, c. 12, et Theophane: qui
l divinm mem Ti. Contlantini anno addunt Legalos Avarum a Mau-
et u quarlo. Pag h. a. n. 1 , scquens ritio postulasse, tit annuaeipsorum
tamen annus in eodem Chron si- dislribulioni 80 m. alia 20, m.
gnalur : Post Consutalum Ti. adderentur. Negante Imperatorc
Mauritii Augusti solius I. Quare hoc additamentum Avares belluni
consul Mauritius fuit Aulumnnm decernunt, Singidonem, Augu-
post h. a. Vide Noris. de Syn v. stara, el Viminacium expugnant.
p. 93 , cx Simocatta. Vide Pagium h. a. n. 14 et 15.
Langobardi posl decennium sub Perseculio Ecclesiae Catholicae
nucibus exactum regemcreantAu- a Leovigildo rege Gothorum in
tharim Veronensiumducem mense D Hispania. Ibi num 9
Martio: de quo PanviniusexPaulo
)iac agit anliquit. Veron 1.v, c. 8.
Smaragdus Exarchus II, in Ila-
liam miltilur. Panvin Fast ex
Paulo Diac.
5297 Imp Cxs Ti. Maurilius anno 2 1336 lii Pelagii 6 et 7. 584
© 5 cl 3, ex nummis idem Consul. 1337 iv Circa hujus anni finem, vel se-
0 15' Annus proesens in Chron Alex quenlis inilium S. Gregorius Pe-
B A signatur post consulalum Maurilii, lagii Papaeapocrisiarius Constan-
Indict ut card Noris observal de Syn v. linopoli Romam redit. Pagius ad
II p. 93,IicctejusileinconsuIalufuerit h. a. n. 13 ad quem exslat Pelagii
cl III insiguilus. lbi ex Simocatla, quod cpislola ex Baronio num 15 dala
Pagius confirmatex Theophylacto. iv Non Ocl Ind III Pag n. 15.
Chilpcricus Francorum rcx h. Bellum Persicum continuatur.
a. occidilur. !bi n. 10. Ibi n. 15.
793 CHRONOL. A S. SVLVESTRO AD S. GREG. M. 791
Annt Imperatores, Consules, Romano- Anni A Anni Clirislianorum, Judmorum et fini- Anni
Ver. Jul. rttm, res gestm el documenta. VC Olymp limorum populorum, Pontifices, Mrm
el Ind. ante et Reges, ret geslm et documenta. Christi.
post Pal.

5298 Imp Ti. Maurilius Aug anno 3 1337 Olymp Pelagii 7 el 8. 585
© 6 et 4, P. cos ejus 2. 1338 310 Theodosius filius nascilur Mau-
0 16 Signalur hic annus in epilaphio iv ritio Aug ex Theoph Pag ad anp
G Candidae IV ld. Sept Imp D. N. et 588 n. 9.
IndictMaurilio PP. Aug anno IV.P. A. 341 S. Hermenegildi marlyrium h.
iii ejusd ann n. Indict quarta. Baron i a. contigisse probat Pagius n. 2
et iv in Marlyr Rom ad diem 4 Sept. et seq ad ann 584.
Reinesp. 960, exCapacio et Sum- Hoc circiler anno S. Columba-
monlio : de quo vide Tagium n. nusmonasticac disciplimcpropaga-
l.h. a. tor relicta Hibernia Insula in Gal-
Ebaricus filius Mironis Regis 15 liam venil, ut ex veluslo Codice
Sucvorum in Gallaecia, el sueces- arguit Mabillonius, el cum eo Pa-
sor privalur regno ab Audica, gius h. a. n. 5.
qui lyrannidem usurpat, sed Au- Cbildebertus Francorum rex
dicam h. a. expedit Leovigildus ullurus necem S. Hennenegildi
Gilhorum rex, ita deficienle in cujus sororem duxerat, exercitum
Hispania Suevorum dominalu quod in Hisp mittit : sed repellitnr a
coeperat anno Christi 409. Vide Reccaredo Leovigildi duce. Isido-
Pagium cx ninn 12, ad annum 582. rus.
5299" linp CaesTi. Maurilius Aug an- 1338 i Pelagii 8 el 9 586
0 7 nos in nummis signat 4 et 5 P. Cos 1339 n Pelagius ad episcopos Islriae in
0 17 ejus 3. schismate perseveranles Trium Ca-
F Aulbaris Langobardorum regis pitulorum causa dat lilleras, et
Indict eleclionem h. a. Mauritii quarlo Legationem instiluit, eosque ad
iv slaluendum ex Abb Biclariensi in- unitalemEcclesiaereducicural im-
et v tendil Pagius n. 2 et 3 ad ann Q ploralo Fl. Smaragdi exarchi auxi-
585. lio : curo quo Langobardi inducias
Leovigildus rex moritur, succe- slaluerantformidanlesChildeberli
dente Reccaredo. ( Ex Biclar Pag Francorum regis adventum cum
ibi n. 14|) Qui Legatos de pace validis copiis in auxilium Roma-
inittit ad Guntramnum Fr. Regem norum. Exulroque Gregorio, Ma-
Pag ibi n. xi. gno scilicet, ac Turonensi, e
Childeberlus qui a FI. Smara- Paulo diacono Noris et Pagius ad
gdo exarcha muneribus invilatus h. a.num 4 clseqq.
in lialiam descenderat contra Lau-
gobardos ab iisdem pari raiionead
pacem secum faciendam, et ad re-
gressum in Franciam perlrahiliir.
Ex Turon et Paulo diac. Pagius
n. 4.
5300 lmp CaesTi. Maurilius Aug an- 1339 D ii Pclagli 9 et 10. 587
© 8 nos in nununis signat 5 et 6 posl 1340 iii Romani perloca Persidis gras-
0 18 coiisulaium ejus quarlum. sanlur. Avares Thraciam infe-
E Severus Aquilejensjs episcopus slant. Ex Theophylacto lib n,c.
ndict qui Helia*successerat, et non mi- 10. Pagius ad h. a. n. 3 el 4.
v nus acriter pro Tribus Capilulis Ex epilaphio Cacsariaein Dine-
el vi depugnabat cum sociis episcopis ccsi Avenion ad Baronium trans-
caplus, et Ravennam perductus a misso, in quo medium noctis
Smaragdo coram Jo. Ravennate die Dominica inlucescenle vi Id.
episc. Tria Capitula cum sociis Decembr quadragies , el vi P. C.
damnat, el liber dimitlitur. Vide Basilii Jun. V. C. C. anno xn re-
Noris de v. Syn p. 102. gni uomini Childeberli regis In-
Smaragdo exr.rcho terlius suc- dict quinlaplurcs epochas slabiliri
cedit Romanus Panvin Fast ex Pagius doccth. a. n. 12.
Paulo diac.
735 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 70(F
Anni lmperalores, Consules, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum et fini- Anni
Per. Jul. rum, res gestm et documenta. V. C. Qtymp timorum populorum, Pontifices, Mtm
et lnd. anle et Reges, tes gestm el documenta. CArwti.'
* post Pal.

5301 lmp CaesTi. Mauritius Aug an- 1340 III Pelagii 10 etll. 588
© 9 nos in mimrois signat 6 el 7 el in 1341 iv Jo. Patriarcha Constantinopoli-
0 19 actis publicis liic annus dicilur lanus Synodum habet in causa
DC post consulatum ejus quinlus. Gregorii Patr Anliocfaeniaccusali
Indict Panvinius antiquit Veron lib v de incesto, qui innocens declara-
vi cap 8 hoc anno tradit a Childcber- tur, et ad suum episcopalum re-
ct VII to Franciae rege missum in Italiam dil, quo tempore exercitus Roma-
cxercilum contra Langobardos, nus contra Persas dimicans tu-
sed fame, ac morbo regredi co- mulluabaiur propter annonaeim-
aclumposlmensem lerlium.Autha- minulionem a Philippico fraudu-
rim quoque regem paulo posl D lenler suggestam; sedato tumullu
diem obiisse: cui quarlus in Italia Romani vicloriam insignem de
rcx Langobardorum sublegilur Persis reporlanl, et spolia opima
Agilulphus ex duce Taurinensi pa- Conslantinopolim iransmittunt.
ler Aoaldi qiii anno xxv patcrni Pag li. a. ex Theophyl- eic. n. 3
regni eidem succcssit. Scd vkle et seqq.
ann 590.
5302 Imp CaesTi. Maurilius Aug si- 1341 Olymp. Pelagii 11 etl2. 58»
© 10 gnat in nummis ann 7 et ann 8 1342 341 Romani cum Persis , licet anno
0 1 qui in aclis eliam dicilur post con- IV superiore caesis, apud Marlyropo-
B sulatum ejus sexlus, aliis quintus. et liin praeliari non desislunt. Philip-
lndict. Francorum exercitusaGunlram- 342 picus aegreadmillilur dux ab exer-
vn no rege transmissus, Bosone duce, 1 citu suasioneGregorii Arch Anlio-
el VIII in GalliamNarbonensem, per Clau- cheni : verum infeliciterpugnans
diumLusitanumReccaredi ducem revocalur, el illi sufflcitur a Mau-
cacditur, et castris caplis in fu- C ritio Comentiolus. Ex Thcophy
gam vertitur. Biclar Chr. Vide lacto , et Evagr Pagius h. a.
Pag h. a. num ix. Tiberis inundatio mense Nov
Eodem annoMauritii VII qui cst Romae contigit: quam consecuta
Reccaredi rcgis lertius Uldilas est proxime clades, seu lues in-
contra Reccaredum conjurans, ci- guinaria. Turonens lib x cap 1.
que insidias struens in exsilium
pellitur. Biclar ibi num 12.
Concilium Toletanum in h. a.
celebralur . Ibi n. 4 et 6 qno Go-
thi et Suevi ad Catholicam Fidcm
conversi. Ibin. 8.
5303 Imp CaesTi. Mauritius Aug si- 1542 i Peiagii 12, qui obit 7 Febr. 590
II Vide notas ad Pelag. et Noris de v
©11 gnat in nummis ann 8 et 9, qui ab 1343
0 2 hisl etiam dicilur post cons ejus Syn p. 105..
A septimus.aliiseliamsextus. D Theodosius Maurilii filius suac
Indict Concilium Hispalense primum splalis arinum agens 4, et menses
VIII h. a. celebralum signalaeram : die sex coronatur Aug. Chron. Alex
et ix primo Nonarum Novembriumanno et Theophan. Vide Pagium ad
quinlo regni gloripsissimi Domini ann 588, n. 8, et ad h. a n. 3.
nostriReccaredi regis era DCXXVHI. Post diuturnam vacatiqnemRo-
Vide Pagium h. a. n. 6. manaeSedis GIIECORIUS qui postea
H. a. Childeberti regis Fr. xv Magnusdictus est, ordinalur suc-
juxta Turoncnsem I. x, c. 3, ejus cessor die 3 Seplembr h. a. Indict
exercitus per tres menses Lango- 9. Vide Noris de v Syn pag 93.
bardos in Halia vexabat. Autharis A morle S. Silvestri usque ad
adGunlramnum regem Childeberti initium Gregorii Magnijuxta Co-
cx fratre nepotem legalioncm dices Anastasianos recte nume-
roitlit, ut pacem a patruo ejus ranlur anni CCXLVI. Obiilenim Sii-
impctrct. Scd nondum rcvcrsis e vcsler excunte anno 335. Ordina-
797 CENNI PR^EFATIO AD CHRONOL. SEQ. 798
Anm -mperalores, Consulet, Romano- Anni A Anni Chrislianorum, Judworum el fim- Anni ''
Per. Jul. rum, res geslmet documenla. VC Olymp timorum populorum, Pontifices, Mrm
et Ind. ante et Reges, res gestte el documenla. Christi.
posi Pal.
Gailia legatis Aulharisapud Tici- tus fuit Gregorius 3 Septembris
num moritur Non Septnon sinc 590. Vide notas ad Gregorium M.
veneni suspicione, cum sex annos
regnasset: succedente Agilulpho.
Ex Paulo diac.Pagius ad h. a. n. 17,
etexGregorii M.epistola 17, lib i,
. Panvinius haecrefert ad ann 598.
Vide supra.

CAJETANI GENNI

PRESBYTERI PISTORIENSIS

AD CONTINUATIONEM CHRONOLOGLE ILANCHINIANJE

PR^FATIO

SUMMA SECTIONUM.
ContinuaturChronologiaBlanchinianaab anno Christi i Ulrumque regnum pares vicissitudines passun, pari
S90,seu a S. GregorioM., per tria inlegra sfecula.— *elicilate redit ad iidem stecuio sexto exeunie. —
II. OEconomiahujus quarli volumiuis.— III. Haliaeres XIX.Quotempore novum Hisuaniseacciditiolortuuium
obscurse,lucis mullum accipiunt ab editione Mediol. Saraceniseam invadeniibus,

('ermaniaeomni Evange-
Scriplor. ltalicor. — IV. Dissidiis receniiorum obscu- lium annuntiatur. XX. Occasionelaudandi munili-

riores facue. V. Unicum essenl prxsidium iisdem
cenliamregis Pipini et imperalorumCaroliM. ac I.udo-

velustateobrutis monumentaveterum. VI. At Coss. .'viciPii erga S. sedem, lotius Anaslasianioperis ceco-
privatorumexoletistuliores cliaracterestempo.rumsunt nomiaproponitur.— XXI.Ditioecclesiaslicaemergens
auni PC qni usque ad 668 rile numerantur;

iiide veroab Iialorum clefeclione, quum impii Augg. per-sequi
tanquamtribonitiae potestates. VII. Regum Lango- sacras imaginescceperuot,a rege Pipino amplifieatur.
et
bardorum exarchorum,qui Cois. successerunt, pa- .—XXILDistinguiiurdilionis epoche a donatioue Pi-
rum curalianni apudveteres. — VIII. Illi quidem pini. — XXIII.
eos Primus omnium ducatus Romannsab
nomerabantin Actispoblicis, bi autem secus. IX. — imperalore Orientis cum tola Ilalia deficiens ip ditio-
Varia de utrisque apud scriplores opinio. — X. Res nem Ecclesiae concedit. — XXIV.Divinilusflt ut impio
Francorumdiligenter scripUe; al Merovingiorum tem-
Leone temerante sacrosEcctesiaerediius ex palrimo-

pore parumcoiijuncuecumnoslris. XI. Post hegiram niis,pinguioresiidemsuccedanlex ditioneccclesiastica.
olympiades, et anni Urbis rari usus; epoch-e lamen — XXV.Ia rebus ad S. sedem — perlinentibuspra?l'eren-
omnes Blanchioian-e c oDtinuantur.— XII. CyclusVicto- da caeterisopiiiiocard. Baronli. XXVIet seqq. Tbeo-
rii adhuc in usu erat apud Italos et Gallos per sepli- Z plianisCoronographiade tribusAugg. Anastasio,Theo-
muni et octavum saeculum.— XIII. jEra descensus dosio, et Leone Isaurico asseritur contra Pagiam et
Laogobardornmin Italiama Blanchinoneglecta, omit- —
recentiores. XXXI. Catalogus regum Laogobardo-
lilur, qiiancjuamnousemel apud veteres memorata.— rnm. — XXXIIet seqq. Notseet observationesin Cata-
— XXXIX.Catalogus
XIV et XV. Status EcclesiseHispaniensis usque ad logum regum Langobardorum.
S. GregoriumM.dum Golbireges Arianirerum potie- exarchorumRavennse.— XL. Not-e et observalionesin
banlur. — XVIet XVII. Stalus EcclesiaaBrltanniarum Catalogumexarchorom Ravennae. XLl — et XLII. Pa-
usque *d eumdempontilicem,dum ad idololatriam —
per et
triciorumduplex genus, imperialium, ponliliciorum.
ADglo-Saxones introductam reversae erant. XVIII.Patricii imperiales.— XLIII. Patricii pontilicii.
l.Eam sane provinciam sortilus sum, qua operse praepediti, a mulliplicibus scilicei diversisque in-
alexque plenior decerni mihi non potuil. Chronolo- gruentibus undique negofiis violenler abrepti, ab
giam quippe Caesareamponlificiam m LibrumPonlifi- itinere inslituto ad aliena curanda oporlueril aJ
calem.ab omnium disciplinarum genere ornalissimo passus ferme singulos divertisse. > (Bar. Annat.
pnesule FranciscoBlancliinoVeronensi susceplam,et tom. VIII, a». 714.) Quam tamen oblinuisse me jti-
usque ad aunum Magni Gregorij primum, Tib. Mau- vat. Qui euim meliussenescentis immortali ejus nomini paren-
ritii nonum, PC. ejus septimum,ieiiciter perductam, n" tarem, cujus jam consuetudine usus
at, quae lmmanarum rerum condilio est, in medio sum, pra^cepta audivi, immensas aliqua cx parte
cursu rclictam, ego conQcere jussus sum. Provin- sollicitudines allevavi? Aut <pai nielius ponerem
ciani, ut verum fatear, cujus lerlia vix parte Annalium tirociniuin, quam eam obeundo provinciam, qu;e
ficclesiae parens defuncius: <Jure, ait, quiescimus, ct et lanli praesulis memoriam et meuro offlcium seris
est quodnequelaborimpro-
quidem itinere fatigali, cum interdum per vastam posterislestaretur?Hinc
reruro gestarura ignoranlia soliludinem fuerit in in- bus, neque assidua meditatio, quse operi conliciendo
vio via laboriose quaerenda; aliquando veluli per necessaria esse intellexi, me unquam deleriuerunt:
ardua moniium instar Jonatlire fuerit manibus pedi- quin potius suavia eadepi esse oflicium mihi ct
tria saccula
busque replandum, ul oppositas immensas ubique amor persuaserunt. Quamobrem quae
diilicullales superare possemus : cum inler haec Blanchiniana chronologia reliquit intacla, ea dili-
omnia quam ssejiissimcdensarum spinarum obicibus genler pervagalus, quidquid ad Librum PonliQca-
799 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 800
lem Huslrandiim conducere ratus sum, pro meoi A menla, sacciilum scptimum caclcris obscurins illu-
modulo accurate digessi, eorumque duo fere integra slianlia, caque vel injuria lemporum,vel librariorum
in hoc volumine speclanda proposui, quod reli- socordia dcpravala cl corrupta; per eadem tamen ,
qui est in quinto et ullimo ex'hibiturus(a).Al quo- adhibitis optimse nolae codicibus, ipsoque acumine
niam, ut chronologi solent, dum lemporum ralio- ingenii, additisque praeclarissimis observatis, non
nem habui, res gestas ipso in Libro Pontificali, et scmel docet remotissimas hinc aelales pede inoT-
notis historicis enarralas, membratim indicarem fenso percurrere. Practerea caUeros inter scriptores
oporluit, idcirco in easdem prsefari aliquid debeo, veteres, auctorem Miscella;ac Paulum Warnefridi
ul vel delibalae et in compendium redactae viam cognomenlo Diaconum ad primxvum splendorem
sternant ad percurrendam lulius anliquilatem un- restilulos, el Librum Ponlificalem vulgo tribulum
deqiiaque lenebris obvolulain. Anastasio cum qualuor codd. ex biblioth. Ambros.
2. Historia igilur hujus voluminis romprehen- var. lecl. in lucem edens, facem haud dubie prae-
dit unius et tnginla summorum •ponlificum, a S. fcrl anliquitates Italas perluslranli multo dilucidio-
Gregorio Magno ad Stephanum III, alias IV, res rem quam qua usi sunt nostram aelatem praeeunles.
gesta (b). Horum pars virlutibus eximiis, pars laude Hinc est quod Valicanam hanc noslrara editionem,
sanctitatis, immorlali memoria digni sunt; quippe optimis tot codicibus a doclissimo praesule ditatam,
qui laboribus, fide , conslanlia, Italiam omnem , locupletiorem prodire volui addilis praestantissimis
urbcm Romam cl apostolicam sedera tum a rcgum quatuor Ambrosianis ex viri ejusdem clarissimi
Langobardorum, plerumque Arianorum , tum ab edilione dccerplis ad pontificum rerumque gesla-
imperalorum Orientis, perquam raro sanclam sedem Q rum tempora firmius stabilienda. Quem ctiain ad
et Christi vicarium revcrenlium saevitie, lyrannide, finem adhibui cod. celeberrimum Farncsianum e
impietatetuilisunt; eorum non pauci in multisaerum- schedis Blanchinianis expressum, et Catalogum
nis, deportatione, exsiliio,morte, calholicam lidemct Veronensem ab erudilissimo P. Josepho Blan-
jura sanclaesedis vindicarunt. Italia praeterea omnis, chino edilum in Prolegomenis, qui vanas leclio-
ncc semel Roma ipsa, pro vita, pro laribus.pro fortu- nes alterius codicis, nempe Vallicellani, adjunxit,
nis, pro liberis dimicanles *,necnon homines perdilis- ita ut quarlus hic tomus additione sex codicum
simi divina omnia et humana violantes alque eveir pracsianlissimorum dilior vulgatis in lucem pro-
lenles, vel visibile in EcciesiaecaputChristi vicarium deat.
nianusimpiascxtendenles : nova Ecclesiamhaeresis, 4. Quid vero? gravius multo incommodum et
novaeperseculiones exagitanles, novi eam martyres nostris et peregrinis rebus erudili, inquam, recen-
ct confessoresillustrantes; nascenlia demumimperia, liores tot lamque variis sentenliis atlulerunl, quam
et rcgnorum excidia.quarli hujus voluminis materia ipsa barbaries Langobardorum. Ut enim de caeleris
sunt. Quam moestissimam lacrymisque proferendam sileam, e mox laudalis aiuiquis scriptoribus auctore
hisloriam , majori ex parte in Libro Pontificali Libri Pontiticalis, etPauloWarnefridi quisnamhodie
enarratam cgo per annos digessi, ut calamitatum veritali adilus pateal? Romanorum scilicet aetates
aetas cerla haberetur. Caeterum ne principium, pro- ponlificum e Libro Pontificali Panvinus, Baronius,
secutio, exilus, tragica omnia essent, eo usque seriem Papebrochius, Pagius, eruerunl: at quam raro una-
rcrum perduxi, quoad invisibile ipsum caput Ec- nimes sunl? Ex Paulo autem Warnefredi Langobar-
clesiae Christus pro eadem pugnans in manu forti, dorum regum hisloriam prae aliis Peregrinus, Si-
pntentiam Langobardorum everlit ac fere contrivit; C ' gonius, Panvinus, Baromus, Pagius , Bacchinus
Orientalis imperii vires, quae adhuc in Ilalia super- summa cum diligentia lexuerunl: al quanlam inler
erant, ejeclis exarchis, penilus delevil; ditionem eos discrepanliam, quot dissidia nos posleri depre-
npostolicaesedis, angustis antea finibus circumscri- hendimus? Perinde esl de auclore Miscellae, qui
plam, protendit; coronam Augusteam male haeren- cum in exlremis libris Theophanem exscripserif,
tem frontibus Orientalium in Occidentem revocavit; merito a Baronio ut Theophanes laudalur, cum illius
eaque per suum vicarium piissimos Franciae reges Chronographiam GL.,post suam mortem evulgatam,
ornavit. Quod ullimum, nempe Occidenlis excita- non viderit. Mulla apud auctorem islum occurriuu
tum imperium, lamelsi hoc volumen haud amplecli- quae alios in sententiam aliam ire coegerunt. ld
tur, quippe finem liabet Caroli Magni regis Franciae vero praesertim nolatu dignum est yisum, quod ab
anno pnmo ; cum lamen apostolicaesedis gloriam, ultimo anno Phocaeres praevertil annuo spalio, rem
ejus ditione undequaque dilatata, idem Carolus, ul inobservatam Baronio. Primi hunc metachronismum
stii praedecessores , antequam imp.erator fieret, deprehenderunt viri doclissimi Henschenius et Pa-
summis viribus asserueril, cujus rei praemiumim- pebrochius, ille in Exegesi de S. Theophanis Chro-
perii poslea coronam accepit, hinc disjungendum nographia, hic in Conalu Hislorico-Chronolog.(loin.
non esse arbitratus sum , ut laeliadeo finis mcntio III Mart., el 6 Maii), et ulerque ad extremum Con-
moeslissimarum rerum mcmoriam deleret. stantini Copronymi annum Christi 775,perduxerunt.
3. Talem vero ac tam variam historiam merilo Contra Antonius Pagius rem ab iis observatam
dolet Baronius lenebris obvolulam ; tanla enim, laudans ac severius expendens, observat Theopba-
septimo praeserlim saeculo, ignorantia Occidentem 1) ' nein recte consignare solis eclipsim anno 1)93,ac
fere toluin pcrvaserat, ut litterae penitus interiisse proinde io viam illum redire posl errorem 84 anno-
vidercntur. In Italiam praecipue id malum advexit rum conlendil; deinde adConstantinum Copronymum
descensus Langobardorum, qui amplius bis centum vcniens, ne ad metachronismum rediisse Theopba-
annis eam vi et armis possederunt. Moslras lamen nem cum viris doctissimis falealur, depravatum esse
res dolendas magis faciunt recentiorum dissidia, ail Chronographum loto imperaloris illius tempore.
quam veterum scriptorum inopia. Et sane ingens At de his infra redibit sermo. Haeccum ita sint,
monumeniorum copia, tot opuscula, privilegia , nemo non videt recenliores ipsos, pro eo ut tenebris
chartae, donationes, el id genus documenla .quae obvolulam historiam illuslrarint, conatos esse ut in
V. Cl. Ludovicus Anlonius Muralori, hibliolhecae incerto eam magis magisque positam confirmarent;
Eslensi pradectus, in lucem edidit nostra astate, quae res quanlum negolii ac periculi scribenli affe-
fidem faciunt quod utcunque inopes litierarum rat, non est petendum.
majores noslri, tamen quae suis lemporibus evene- 5. Ea propter qui nostra aelalc res ccrtas scri-
runt, eorum mcmoriam ad nos trausmittere conali bere pro virili conlendunt, rejeclis aliorum obser-
sunt. Negare non ausiin, quod maximus bic as- valis, prapsidiomonumentorum veterum uti solent.
serlor Ilalicaegloriaeadmodumrara prolulerit mnnu- Horuni ope doclissimus praesul Blanchinus, novis-
(a) Lucem non vidit hoc, de quo loquitur Cenni, (b)Apud nos, sub medium lomi secundi. EDIT.
quintum et tilliinuui volunicn. EDIT.PATROL. PATROL.
801 CENNl PRiEFATlO AD CHRONOL. SEQ. 802
simus Fasloruni consularinm illustrator, numero A conciliis, ponlificum cpistolis, diplomatibus, actis-
pluribus alque erudilione singularibus eosdem ob- que aliis publicis, annisante Constanlinum Pogonalur.i
servatis locupletavit. Exactis vero consulalibus ab imperii semper distinctos videre erit; post
privatorum, ubi consulalus Augustorum perpetui Conslantinum vero aeque ut plurimum cum annis
cceperunt, ac tribunitiae poteslates exoleverunt, imperii postconsulatus procedunt; vixdum enim
minor deinceps occurrit eruditio ex mouumentis, ut augustea cum dignilate exibant, consulari etiam
planum est ex Rlanchinianasetichronologia, quae ab illuslres amabant fieri. Quam rem qui ante Pagium
anno 5(15 Justini -Junioris, Curopalatis primo, non animadvertit, in maximos euin errorcs labi
PC. Basilii, V. C. 24, et ullimo coss. privatorum , oporluit.
ad 590, ejusdem extremum, duas lanlummodo in- 7. Eo nunc revertens unde profectus sum, cum
scriptiones praesefert sialuehtes lempus cerlum; viderem praecipuis temporum indicationibus desti-
primam nempe an. 657, recens effossam in Exqui- tutam meam chronologiam futuram omnino impa-
liis, quam muneris sui gratia exhibct; ulpole a S. rem Blanchinianse, novis eam fulcire adjumenlis
M. ClementeXl, ob miram aiiliquitalis scientiam, medilabar, annos videlicet regum Langobardorum
monumenlorum omnium Romae el foris quotidie exarchorumque Ravennalensium numerando. Ani-
elTossoriim cognilor descriplorque electus. Alleram madverti enim nihil ciiin pontificum omnisque Ilalise
vero affert an. 577, cx card. Norisio de Synodo v; rebus esse conjunclius Langobardica et exarchica
quibus etiam tertia addi potest, nempe epilaphium hisloria. Praeterea comperlum est quod ipsis ex
Candidae,cujus epigraphem Blanchinus ex Martyro- primordiis consulalus perpetui Augustorura utrius-
logio recital an. 585, ad quem pertinel. Hanc aulem . que originem auctores repetunt; nam primo anno
" PC. Jusiini, oeraevulgaris 567, exauctoralo Narseti
quia is non inlegram descripsit, lubet afferre ex successisse tradunl Longinum Ilalise prsefecliiin ,
Baronio, qui Annal, tom. IX, an. 715, occasione
recitandi inscriplionem Theodimi subdiaconi et qui poslinodo insolenti et usque ad eum diem inau-
correctoris Ecclesiae Romanae, ex eadem Neapoli- dito apud ltalos nomine exarchus est appellatus.
tana ecclesia S. Andresead Nidum,ubi illa exslal, epi- Sequenli aulem anno exeunte, Langobardi e Pan-
taphium Candidacrecitat, cujus epigraphcs iia habet: nonia profecli post Kalendas Apriles in Ilaliam in-
gressi sunt. Quid vero utilius rebus nostris fuerit
niC B.EQVIESC1T.INPACECANDIDA C F. QVfEVIXIT Italicac potestatis con-
cxcogilatum quam utriusquesuffeclae
PL. M. ANN.L. DIEIIII. ID. SEPT.IMP.1).N. MAU- sulari, sic volente Nuinine, recensere annos
nlTlO PP. AUG.ANN.1111.PC.EJUSD.AN.II. IND. singulos, qui cuni Caesareis ac ponlificiis pariali,
QCARTA. tum minus dolendum. redderent defeclum consu-
lum, tum magna nos parle operis allevarent, quod
Hujusmodi tamen inscriplionibus quemadmodum ineuntibus lemporum rationes superest ? ld vero
comprobalur quod, exolelis, lulioribus lemporum cum apud anliquos factum non viderim, baud
characteribus, tribtinitiis potestalibus et consula- facturum me operae prelium ratus sum, si cuni
libus (uam semcl inilo ab Augustis consulalu, idein siluerim nummos Byzantinos, tanquam rem in-
postea quoad viverent per PC. 1, 2, 5, elc, nume- utilem , diiplicem annorum seriem enumerassem,
rabatur), imperiales tanturo anni in aclis publicis Italorum rebus stabiliendis inuliliorem. Quod.uuum
signabaniur, simulque laudati poslconsulatus; ila non modo utile, verum etiam necessarium esse
etiam monemur vanum deinceps fore chronologiam G duxi propter lol tamque varias recentiorum opi-
consularem appellare; quippe quam duin Caesaream niones, Faslos lam regum Langobardorum quam
nuncupamus, Auguslea consularique una simul di- exarchorum Ravennae ex privalis et aliorum obser-
gnilatibus conspicuam inlelligimus. vationibus confeci, subjiciendos omnium oculis,
6. Verum, anlequam pergo alia dicere quae opor- postquam satis praefatus ero. Intcrim necesse est ut
tel chronologioe pracmiltere, discrimen illud inagiii comprobem, quae mox aturmabani, parum videlicet
momenli indicem necesse est, quod eruditissimus pensi habitos Langobardorum regum aut exarcho-
Antonius Pagius ct in Epislola Hypalica, et in sua rum annos in aclis publicis aliisque documentis ad
Crilice ad an. 668 observat in poslconsulatibus llalicarum rerum hisloriam illuslrandam accommo-
Auguslorum. Horum siquidem pars rile numeranl dalis.
PC. post annum quo consules processerunt; pais 8. Dubilari certe non potest quin plura exstenl
aulem ab ipso anno inili consulatus perpelui post- inonumenta regum Langobardorum, cujusmodi sunt
consulatus, tribuniliarum inslar poieslalum numc- charlae, donationes et privilegia eorumdem annos
rant: quo inobservalo discrimine ralio omnis lem- numeranlia. Prologi eliam legum a Rothari el ali-
porum pessumiret. Ab anno igilur 566, cum Ju- quot successoribus latarum, annos eorum coinme-
slinus Junior processil consul, usque ad 668, cum morant, ut planum est. Quid autem ulililalis inde
Conslantinus Pogonatus iinpeiii summam ccepit ad- habelur ad Caesaream seu ponliliciam hisloriam ?
ministrare cum fralribus Heraclio et Tiberio, post Utile tum quidem ulrique fueral cum concilia, epi-
palrem Conslantem Syracusis caesum, rilc nuinmi stolae ponlificum, sacraeque etiam divales Cacsarum
et acta PC. exhibent. Inde vero novam in Faslos j^ Augustorumve, Langobardicos aul exarchicos nu-
mulalionem, ut ait Pagius, inductam videre cst: merare aunos consuevissent. At unicum exstal bu-
vix euim Augusli procedcbant coss., PC. annum jusmodi monumentum, nempe concilium Romac ha-
primum numerabant. Ulriusque geueris exempla bitum a S. Zacharia anno 745, in quo Liutprandi
siippetunt ex aclis publicis et monuinentis, non 52 memoralur : quod novo prorsus exemplo, neque
autem ex nummis, qui annos dunlaxal imperii prae- antea unquam faclum monent Baronius cl Pagius.
seferunt: quae potissima causa esl cur in chrono- Hic insuper inde eruit fcedus tunc lemporis essc
logia non usus sim nummaria eruditione, ne in- inilum inler Romanos et Langobardos ad tuemlas
utilibus eam rebus infarcirem. Caelerum Byzanti- sacras imagines contra impium Conslantinuin (Pag.
iioruiii numismatum, prseler nullam eruditionem , an. 645, n. 16). Quod si rara eaque non publica
raritasetiam magna dolenda est numerantium annos docuinenla Langobardorum annos exhibenl, exar-
Augustorura; nam, ul Cangius affirmat (Diss. de choruin non modo rara, sed nulla, quod ego sciam,
inf. mvi nomism., n. 44), demptis nonnullis aereis memoria esl, quse annos indicet. Remque aslruil
juslini Thracis, Justiniani, Juslini Junioris, Tibc- velus inscriptio marmorea ad annum periinens
rii, Maurilii, Phocae, Heraclii el aliquot aliorum, 731, quam praesul Blanchinus a se descriptam Ra-
nec aurei nec argemei ulli cuin iis temporuin vennae in ecclesia S. Apollinaris in classe pu-
notis exarali rcperinntur. Quod palet ex eorumdem blicae lucis fecit in prxfatione erudilissima lomi 1
collectionibus ab Occone, Mediobarbo ipsoque C:in- hujus operis, num. 51, unde hanc parliculam de-
gio factis. Itaquc postcor.sulatus Augustorum in cerosi
805 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 804
1N N PATRIS ET FILII ET SPS SCTI IMP PIISSIMIS DO NN LEONE ET CONSTAN
TINO A DO. CORONATPACIF. MAGNISIMP LEONE
QUIDEMCLEMENTISS. IMP. ANNOXIS. CONSTANTINOVERO A DO CORONATOIMP
ANNO XI. GVVERNANTEMITALIADN EVTVCHIOEXCELL. PATRICIO
Et Exarch. IIII. Kal. Februarias Ind. XUII. etc.
Unde liquet Eulychium exarchorum ultimum, qui A qui dlcontur eam partem quae stipererat Occi-
anno 731 numerabat annum exarchatus quinlum, dentalis imperii summa cum poleslate admini-
omnino eum silere, ac proinde ita facluni a suis strasse, cujus rei certlssimum indicium, nummos ab
eliam praedecessoribus probabile est, inagno cum eisdem cusos servavit antiquilas, quorum formam
historiae nostraiis detrimenlo. Quae res profecto a Cangio expressam in fine Mauricianorum hic
maximam nie in admirationem conjecil, cum vidi exhibeo.
summorum principum morem ab exarchis negligi,

Teslatur Cangius in eorum plcrisquc hanc imagi- !B opportunius dicendum erit. Qnae cun ita sint,
nem pecloralem feminae corona murali ornalae as- contentus, inquam, regum Langobardorum et
pici cum inscriplione Fetix Ravenna; in poslica exarchorum Fastos proponere, et quidem seorsim,
aulem monograroma urbis. Aquilam vero, quae in ut aelates dignoscantur melius, res geslas in chrono-
aliis visilur, signum fortasse putal effingere Romani logia sparsim indicabo, ut earumdem cum caeteris
imperii. auinitas videatur. Eapropter in summa Caesareac
9. Mullum inde incomroodum historia noslra ac- chronologise parte utramque hanc Italicam polesla-
quare scriptis recentiorum ignoscitur. Si
cepit; tanta tem libuit indicare.
emm discrcpantia occurrit in rebus Lango- 10. Profecto quod praesidium nostrarum rerum
bardicis, quas consignavit lilleris scriptor genlilis, chronologia nequidquam desiderat ex Langobardis
patria Forojulianus, ubi primum sua gens constitit, et exarchis, Francorum reges allulissent, quorum
eorum regni aequalis,et cui necessaria ad historiam historiam servalis plerumque temporum ralionibus
conficiendam suppellex non defuit, ut ipse leslalur tum mulli antiquorum scripserunt, nam decora in
lectores admonens, ubi inconiperlum quid narrat eo regno ingenia nunqnam defuerunt, ut videre est
(lib. IV,cap. 43): quid roirum tot tamque varias ivisse n( in celeberrimacollectione Duchesnii; tum recentiores
in opiniones, qui de rebus exarchorum Ravennae eruditissimi variis optimisque observalionibus il-
membratim apud veleres indicalis scripserunt? lustrarunt. At quemadmodum res civiles Franco-
Graeci siquidem, quorum res erat, siluerunt; monu- rum usque ad Carolum Martellum majorem domus
menta Ravennatensia, si qua erant, interciderunt: parum cum nostris conjunctac sunt, et tam ipsius
ipsi exarchi, ul vidimus, suae dignilatis annos ne- Caroli Martelli quam PTppini regis ejus filii res ge-
glcxerunt. Hinc est quod doctissimi cardinalis Ba- staead octavum saeculumjam provectum pertinent,
ronii tempore ipsa eorum series manca circumfe- quo exeunte principem Caesareaechronologiae Iocuni
rebalur, quanquam multi de iis scripserant. Post Francorum reges tenenl, tanquam Romam impera-
Baronium Antonius Pagius et Benedictus Bacchinus, tores : ila nccposlremi Merovingiorum, Caroli Mar-
novis eductis exarchorum nominibus, eamdem se- lelli, neque Carolingiorum primi, Pippini regis re-
riem explere conati sunt. Denique Anonymus Me- censere annos volui, quorum facta, quae tantum
diolanensis, omnium novissimus, hanc sparlam sanctae sedi splcndorem pepererunt, non silui. Neque
ornandam suscipiens, et antiquos et recentiores ad .operosum id mihi fuil: ubi enim a S. Gregorii Ma-
trulinam revocat (Script ltal to.X, labchronograph. n gni anno primo, unde ordior, ad primum S. Grego-
sect 16, n. 79, 80), ita ut magnum aliquid ex illo " rii II, nempe a 590 ad 715* ordo rerum me duxit,
exspeCles. Quid vero ? Dum alienis seriptis confu- viam ingressus sum mullo jucundissimam, tum co-
tandis insislit, aliorum observata in compendium pia rerum abundantem, tum dislinciam lapidibus
refert, ipse admodum jejune, et cum Libro Pontifi- qui iter metiuntur : annalium videlicel scriptores
cali pugnantia in medium affert. De tribus tanlum perquam accuratos inveni, quibus accommodalior
exarchis recens delectis loquitur, ac mirari se olim res chronologo excogitari non polest. Carolinum
ait quod Theodorus Calliopa sex et triginla annos praelerea Codicem nonaginta et novem epistolas con-
explerit a 650 ad 686. Verum niinus alleeum pelere tinentem Gregorii III, Zachariae, Stephani II, al. III,
debuisse Theodoii primordia docelLiiier Ponlificalis Pauli, Stephani III, al. IV, Adriani, el Pseudo-Con-
in S, Martino, de adventu et caatleOlympii diserle stanlini, ad Garolum Martellum, Pippinum, Caro-
loquens, necnon de Theodori novo in Italiam adven- lum Magnum, ejusque fratrem Carolomannum,
tu, quem recte Sirmondus (Synops CollectAnaslas.) quem Grelserus post Baronii mortem, anno 1615
cum anno illigat 653. Pari modo primordia Plalys evulgavil, habni ducein et rebus cnarrandis el
differrej oportuiv anni unius spalio, dc quibus infra ineundae temporum ralioni tiitissimum. Utcunque
805 CENNI PRyEFATIO AD CHRONOL. SEQ. 806
aulcm isla omnia diligenter praesliterim , multisque A j ut ho:Iie eliam Florenlise el alibi. Bucherius tnsu-
rerum accessionibus ditaverim chronologiam, con- per vigere apud Gallos Vicloris Cyclum observat in
sulari ea semper concedet, nec reruni lemporumque Doclr. temp. anno Dionys. 740, ex dissidio Paschali
iliam firmitatem praeseferet quam in Blanchiniana c.iusilemanni;nam Vicloriani xv Kal. Maias, Alexan-
consnevimus admirari. Quod si rerum potius vicis- drini viti Kal. celebrandum contendebant. Idem dis-
situdini quam socordi ingenio vertatur vitio, nec sidium iiislaiiralum ftiil vlginli post annis, nempe
verilali injuria, nec mihi fiel invidia. 760 : cum enim lerm. Pasch. esset dies 5 Apr.,
11. Quas vero accessiones fecerim chronologine Vicloriani noluerunt cuin Alexandrinis celebrare
Caesareaepontificirc, abs re non crit imlicare. Equi- Pascha seq. die Dom. 6 Apr., at distulerunl ad se-
dem per annos digessi res praecipuas, tum civiles, qiientem Dom. 13ejus!!em mensis. Quamobrem Pa-
lnm ecclesiasticas, florentissimorum nostra aelate gius, ad eum annum num. 6, recle admonet Cy-
regnorum, Hispanirc, MagnrcBrilannirc et Germanirc, cluni Victoris viguisse apud Gallos usque ad Caro-
quae in Libro Ponlificali aut memorantur aut enar-" lum Magrium. Perinde Ilalos, qui Pascha juxla Cy-
ranlur. De iisdem regnis cur parce aut nihil Blan- clum Dionysii 95 annortim, jam diu celebrabant,
chiniana chronologia loqualur, infelix eorum condi- non penilus omisisse Cyclum Victoris oclavo saeculo
tio ante Gregorium Magnum causa est : Ariana ineunte, salis superque conslat ex monumenlo per
enim haeresis Hispaniaeregnum, duo caelera idolola- me allalo in notis Chronologicis Conslantini, vide-
tria pessumdabant. Hoc lamen discrimen cst inter licet : Primo anno pontificalus ejus implenlur anni ,
illa quod Gennania lunc primum audiit Evange- cetttum quinquaginla de repetilo Cyclo Viclorii ind.
lium , Hispania vero el Brilannia ab eodem defece- g] VII, anno primo Tiberio imperanle cum Jusliniano
rant. Eapropler causas cur ulrumque regnum defe- patre. Si eiiiin in Catalogo requali eorum temporum
ceril, brevi narratione complectar, ut redeunlium ad pontifices Romani recensebantur juxta Cyclum Vi-
fidem niaxinieque proficienlium magisdclectel histo- ctoris, non igilurtanli habebalur aera Dionysiana, ut
ria. His autem praemilli oportet qure restant dc praetereundae mihi visae sint certiores aerae,cujus-
indicalionibus cbronologicis. Blanchinianas quidem modi sunt olympiades et anni Uriiis,' ne chronolo-
aeras usque ad finem Libri Pontificalis adhibni. Qua giam inhaerere palerer dubiis adhnc epochis : ta-
in re fortasse reprehendar. Dicel enim aliquis cum inetsi Dionysiana eadem, quaebrevi ubique apud Oeci-
Pagio : Periodum Julianam, cyclos solis et lunre, dentales oblinuit, merito aliis omnibus praeferalur.
Dominicales lilteras, indictiones Ctesareas, et aeram 13. Oplandum sane erat ut quoniam varia scri-
Dionysianam , utile quidem et necessarium fuit ptorum opinio operosum reddidit Langobardorum
adhibuisse. Olympiades vero et annos Urbis anle et regum annos singillalim expendere, sallem privala
post Palilia, quaenamutilitas, qureve necessitas con- rerum Italicarum epoche ab adventu Langobardo-
(inuari eporlere persuaserunt? Enimvero postquam rum supra memoralo per annos singulos deducere-
ecrpit nova illa aera, Chrisliano adeo nomini infau- tur; siquidem anni ab illo adventu non semel per
sta, neinpe hegira, utramque earum, ut rari dein- septimum octavumquc saeculum numeranlur. Et, ut
ceps usus, omitti posse Pagius docet, et vere eas dicam quod sentio, vehemenler miralus sum id mi-
omiltit; mihi autem libuit chronographos alios jure nime in menlem venisse Blanehino prrcsuli; quippe
cum Pagio comparandos sequi, cum praesertim ab quem vidi invasionem alteram Italiaea Gothis faclam
eminentissimo chronologo necessarias esse didice- .P ante Langobardiciim, non modo per annos digessisse,
rim Iaudatas olympiadum et Urbis aeras, ad pariau- ^ sed ipsis Gothorum regum annis una cum imperato-
dos Arabum, seu hegirae, et Graecorum annos cum rum enumeratis, ab Odoacris appulsu anno 476, ad
Latinis. (Card. Nor., deEpoch. Syrom.) Ntilla enim, Totilam Tejanique deviclos virtute Narsetis ann. 452
ulverum fatear, ex Blahchinianis, concessu omnium el 453, lotam per eorumdem in Italia moram dili-
fcruditorum, tulior epocha est duabus prrcdiciis. genlissime descripsisse. Sed postea, re atlentius con-
Eapropter lunares et ipse annos begirae numerare siderala, vidi doclissimum virum ab id praeslando
orsus sum a die 16 Julii, fer. vi, cum Arabes inci- fuisse delerritum tol tauique variis Langobardici ad-
piunt a fuga Mahumraedis, ante inilium secundi ventus opinionibus, quae inulilem ejusmodi epochem
anni olympiadis 350, qui est annus rerse Dionysianae reddidissent, ut aiebam num. 7, rem imUilein luttt-
622 U. C. ante Palil. 1374, post Pal. 1375; singu- ram annos regum ejus gentis et exarcborum, ab an-
lisque annis diem mensis et feriam de more indi- liquis neglectos, recenscre. Prrcterea privalas idero
cavi, ne nova annorum forma turbentur res nostrae : cnras non adjunxit Langobardicse historiae. Namque
atiamen olympiadum et U. C annos perpeluo cum adhoesisse eum video chronologiae praeserlim Pagii,
Calvisio et aliis deduxi. qui scriptores Francicos secutus, quandoque adver-
12. Ut planius aulem sil cur doclissimo Pagio salur Libro Pontificali et Paulo Diacono : ac proinde
quin andiam recuso, illud velim animadverti quod ab eodem hac in re paulum digredi coactus ero
cyclus ipse Dionysianus, cujus aera celebrior cerle in fastis coniiciendjs quos sum pollicilus. Equidcm
est quam Arabica, nonnisi lemporibus Caroli Ma- parce et timoris semper plenus in peregrinorum,
gni praeferri esl cceplus Victoriano in Galliis, et, ui etiaro cosevoruro, sententiam ivi. Ubi enim vidi ab-
ego failor, in Italia ipsa, ut mox oslendam. Indeque D balem Biclarensem, sequalem eorum lemporum, con-
est quod, olympiadura et Urbis annis omissis, certa stituta primi Langobardorum regis Alboini caede
quavis epocha destiluerentur res nostrae, Gallorum- anno Justini Jun. 7, Leovigildi 5, rcrre Dionysianac
que cum nostris octavo, ut aiebam, saeculoconjun- 572, octo duntaxat post annos, 5 videlicet Tiberii,
clissimrc. Siquidem Galli anno olympiadis 369 sc- 13'Leovigildi, principumAntharithconsignare, quod
cundo, U. C. 1451 ante Pal. qui est aeraeDionysia- aperle pugnat cnm Paulo Warnefridi et epistolis
nae 699, ulebanlur cyclo Victoris, ul notal Scaliger S. Grej-orii Magni, id mecum dcliberavi ut exteris
ex vetiistissimo cod. Euseb. Chron. et cum eo Noris res nostras referenlibus non audirem. Quis enim
de cyclo Ravenn. ac Pagius ad an. 699, n. 19. lbi ferat regnum Clephonis octodecim mensium, ac de-
enim legilur : In. annum. V. Childeberti. Regis. cennale intcrregnum posl Alboini cxdem, anlequam
Francorum. Pipino. Jubente. ab. Adam. sunt. anni. Aulharis levarelur, ab auclore synchrono intra oclen-
V. mitlia. DCCCC. fuit. Pascha. X. Kal. Aprilis. niiim coarclari? Itaque veniam mihi hanc dabit prse-
Ascensio. Domini. fuit. K. madias. per. Cyclum. sul dociissimus, ut ab se recedam in Langobardo-
nutnetum. annorum. CLX. Repetitio. a. capite. Cy- rum serie lexenda, sive, ut verius loquar, sentenliam
cli. Praeterea continuator Fredegarii suam continua- Anlonii Pagii cum scrinlis conferam auclorum no-
tionem absolyens anno aerae Dionys. 736 ineunle : stralium, ne cum Blanchino alii decipianlur.
A passione, inquit, Domini usque in istum annum 14. His delibalis de cbronologicis indicalionibus
prmsentem in Cyclo Victoris anno 177, Kal. Januar. (non cnim esl quid loquar de nonnullis
die Dom.anni 755; numerai quippe a jnense Martio, prxcipuis
astronomicis quoe propriis signis incurrunl in ocu-
807 AD ANASTASIUMPROLEGOMENA-EDIT.ROM.-VATIC. 608
los), venio nunc ad Hispauirc ac Magnre Brilanniae jA niensis Ecclesia universim misera usque ad Recca-
defecliones a calholica fide breviter enarrandum, ut redum regem duobus fere saeculis fuit; neque un-
rjure sparsim leguntur in chronologia de utriusque quam emersisse eam legimus, nisi anno Pelagii
a«tillam redilu lacilius intelligantur. Ac primum de ponlificis extremo, cum, concilioToleti III celebrato,
Ilispania. Hrec ab ipsis apostolorum temporibus Ec- tnm rex.lum lota ejns gens Arianismum, Leandro
clcsiam habuit, deinde episcopos et metropolitas. Hispalensi et monacbo Eutropio proedicanlibus, de-
Tribus perseculionum srectilis martyrum numero il- leslati sunt. Caelera et ex chronologia et ex notis
lustris fuit. Pace per Constanlinum Ecclesiae reddita, infra petenda. Etenira a S. Gregorii Magni primor-
sacris aedibus sanclisque conslitulis catholicam fide.n diis ad S. Gregorium II, nempe ab exeunte sexto ad
ct Ecclesire disciplinam longe lalcque diffundi glo- oclavi saeculi principiuro, nulia Occidentalis pairiar-
riata est. Ab Adriano primum, deinde ab eodem chalus felicior florentiorque dioecesi Hispana; inde
£onstantino in quinque provincias divisa (Mauritania vero rursus miseram multoque infeliciorem quam
enim Tingilana et Baleares insulaeexlra continenlem anlea fecit Safacenoriim invasio.
silsc sunt), Baelicam, Lusitaniam, Gallaeciam,Tarra- 16. Ab Hispania nunc pergo inMagnam Brilan-
conensem, CarthaginensCm, totidem habuit melro- niam. Haec.allero Eccleske saeculo, regis Lucii pie-
politas, quorum singulis episcopi plures paruerunl. tate a S.'Eleulheri? papa dbtinnil evangelica prsedi-
Brevi ea omnia pessumeunt. Honorio oclavum ac catione illustrari, at postea, quse regni illius vices
Theodosio terlium coss., anno aeraeChristianae 709, sunt, a fide discessit. Magnaeliujus insulre not;li:i
Alani, Wandali, Suevi pervadunt Hispaniam et oin- • tum ecclesiastica tum civilis repeii meinoria debet
nia miscent : ii postmodo debellantur a Golhis, qui j5 ' ex eruditissima descriptione prresulis Blanchiui in
rerum poliuntur : barbari omnes, omnesque a calho- notis hisloficis ad S. Eieutherium; iilrumque enini
lica fidc abhorrentes. At praesertim Gothi, qui duo- ejus slaluin tam aiie insculpit aninio, ut priorum
bus fere sreculis ante Reccaredum regcm, qui haere- trium Ecclesiae saeculorum nullius provinciae imagi-
sim delestalus est, catholicos vexaveriml, Arianis- nem tam affabfe elaboratam fatear me vidisse uu-
niiim profiiebantur. Haec Golhorum religio; cujus quam. Deinde ul uuo velut ductu ad monachi Au-
originem audire oportet. Cum gens Gothorum, ab guslini prsedicatiqnem gradus fial, summa haecfu-
tliinnis pulsa, in Thracia primum consistere a Va- sioris hisloriae capita meminisse oporlet. Constan-
lente impelravit, mox deficiens non sine Romano tino formam imperii ab Adriaino cxcogilatam post
sanguine profligata fuit, ac deroum Graliano impe- Nicrenum concilium instaurante, ac iliviso orbe Ro-
ranle, fceduscnin Romanis percussit, Ulphilamhabuit mano inter qualuor praetorii praefectos*, irium dioe-
episcopum. Hunc principem legationis fecit, cum cesium traclus Galliarum, Hispaniarum, Brilannia-
lerrae indigens quam coleret, a Romanis petiit mo- rum, praefecto prretorii Galliarum obvenit. Provin-
rari quocuiique loci vellent. Quare episcopus Gothus ciaeBrilanniarum a Constantino quatuor inslitutae;
Cpoli degens anno 381 interfuit concilio generali u, has postmodo Valentinianus fecit qiiinque; tres
tiienlibusque sententiam Nicaenorum Patrum adhae- praesidiales, Britanniam I el II, et Fl. Cicsariensem;
sil. Poslea Apolim rediens, incerlum num legalionis consulares duas, Maximam Gaesariensem et Vaten-
fautores quaerens, an pro acceplo beneficio gratifica- tiam. Sic divisa dioeccsis speclabili vicario paruil
turus, cum Arianis commiinicavit. Nec mutto post usque ad coss. Hondr. Aug. VIIetTheodos. Aiig.ll,
Golhi omnes, Ulphilaeprseceptis imbuli, ab Ecclesia P sive usque adan. 407. Tuin vero tyrannidem induit,
catholica lanquam Ariani avulsi sunt. Iidem, vario ^ ievalisque ac brevi caesis Marco etGraliano, felicior
tantum nomine Visigolhomm et Ostrogolhorum, hi succedilConstanlinus, quitrajiciens in Galliain, uni-
in Italiam, illi in Galliam el Hispaniam irrupere. versum Gallum niiliteiii ad suas par-
15. Qui tenuerunt Hispaniam, nempe Visigothi, tes trahii. NactiAquitanumque
occasionem barbari invadunt Gal-
liaeresim ibi altius figere quam alii apud Ilalos po- lias, Respublicae ubique emergunl : liiilanni ipsi,
luerunt, Gothicam suiim liturgiani ubique adhiberi dum Alaricus Romam expugnat an 709, sese in li-
*Het armis conati sunl; sacra deinde omnia paulalim bertatem asserunt. Sic magna insula prjetipiti de-
invertere. Nequidquam catholici episcopi ecdesiasli- fectiooe ab itnperio avulsa, pTimuin infelix, deinde
cam disciplinam tueri, aut catholicam Saltem reli- misera. Romano spolialam niifite, praedaequetratis-
gionera periclitanlem servare nilehantur.Arianienim marinarum genlium palenlem , a;gre liieiitiir jndi-
reges errorem constaniissiine defendebant, riec pie- Quaire anno 421 Iegalis ad Honorimn missis,
taie sanguinisve conjunctione ab ejusdem oppugna- genae. subjeclionem promiltuni , inodo a Pictis cl Scotis
loribus deportalione; exsilio, capite plectendis retar- invasofibus lfberenlur. Roma mittilur Iegio, ab infe-
dali unquam sunt. Testes sunt lam inulti episcopi e slalionibus liberanlur, de muri repagulo admpnen-
suis sedibus ejecti; testes siint tot marlyres pro fide tur. Nova lameu auxilia a Romanis petila sequenli
conslantissime occumbentes; teslis denique est ipse anno;hi autem fatigali expedilioiiibus, vale iisdi-
Hermenegildus, regis Leovigildi filius, qui cum suis cunt.Facii igilur saeviores transmaiiiii, praedis c;e-
fortiler pughans prd fide, ab Arianis victus occidi- dibusque Brilanniae infesfiores sunl usque ad anniiiii
tur. Nonnulli quidem episcopi, callioliere religionis 446, cum Worligernns, Brilannorum rcx, tental»
zelo inllaiiiinali, diiin dissidenles barbari Hispanas Diterum nequidquam Romanorum auxilio ab Aeiio
provincias lacerabant, catbolicosque tam vebemen- magislro milituro Valenliniani 111,de Saxonu.n pe-
ter insequebanlur, sacros canonfesdefendisse memo- tenda ope coaclo consilio deliberat.
rantur. Hinc est quod rebus ad exlremum miseris, 17. Quamobrem sequenli anno juxta consilium
Romani ponlilices, ne quidquid jurisdictionis efat imprudens procerum, missa legalione invital Saxo-
inler episcopos confunderelur, ideniidem eorum ali- nes , qui jam diu fegno ejus inhiabant. Post
quem, zelo caeleris praeslanliofein, vicarialu aposlo- hiennium robustiores Germaniae populi Angli,
Mco ornarunt, ul nullis studium fidei ac disciplihae Saxones, Jullae, Hengislro duce, praesrdium affe-
limitibus contineretnr, al ubicnnque Ecclesia catho- runt Britannis, mox periculum aliaturi. Vix in
licorum essel, ilii incolmtiis eadent servarelur. Hunc insulam ingressi , sedeque in orientali plaga
honoremomniumpriiiio Asturicensi episcopo Turibio consliliila , cum Pictis et Seotis decertant ,
esse dalum legimus a Leone Magno; eumdem uni aut eosque in fugam verlunt. Conventum postea est
alleri Hispalensi Simplicius et Hormisda sunl im- inter Britannos et Anglo-Saxones (ita tres eae na-
perliti, necnon Joanni Tarraconensi episcopo Hor- tiones confiato nomine appellat.e) ut hi ptignarent
misda idem concessit. Praeterea recti lideique sem- in posterum pro Britannorum laribus, inilitiac sti-
per retinentissima Hispania lurbulentissimis hisce pendia accepturi. Pugnat Wortigernus anno 4JU
etiam temporibus nonnulla calholicorum concilia ciun hostibus, deque iis insignem victoriam referl
celebravit, aliaque gessit non pauca, eam incolen- foederatoruin auxiliis , quare prreniiiiai Hcngislo
lium glorise perpetuo ascribenda. Quid vero? Hispa- Canlium Iargit^ir. Interea Hcngistus, deferlioneui
809 CENNI PR^FATIO AD CHRONOL.SE<J. »10
meditans, ffatrem HorSam novumque militem e 1\. plectente. Sic quatuor et sexaglnta annorum spalio
Germania aecersit, cumque iis (iliam Rowen. Hor- vasta ea insula Evangelii leges aniptexa est; cujjus
sariv Ganlii regem salutat; filiaeautem venuslale antea pars minima, nempe Cambria, sdu Wallia, ubi
dementat Wortigernum , qui repudiata uxore isti reclusi erant Biilanni, ltdem. quidem conservabat,
jungitur. Em Wortigerao filius magnae imlolis, cui sed in ritu dePaschateet quibusdam aliisabEcelesia
nomen.Wortimero. Hic Hengisti fraudem depre- Roinana dissidebat.
bensara patri et Britannis nuntial. Hospites loco 18. Quam recie ulriusque regni vipissitudines con-
bostiara babiti; Q.U pugiva: Wortimeri virtule inier- Jnnxerim, velinde patet quod ulrumque Ecctesiae
ficilur.Horsa, ftigalnr Hengistus, qui fratri suece- Oeeiitentalisfaciem minus hofrtdairi seplinio prae-
dehaXin Cairiii regno. Transfuga in Tanet iusiikiin scrrinvsrcculo noBJfpexhibei; cum Langobardorum
se recipiens, rnde in Gemianiam redit; mullisque vesaniti et audawS^Gaesarumdilficilialialioe leuipora
coltectis copiis adest. sequenti- anno , nactusqne reddcbaiiliir. PraVterea lanta i^lriusque siminludo
Wortigermmi praemortuo fiKo rcgnaiitem solum, est, tanla conjunctio,uuqiiae uno ferrtie eodemquc
subdolis filiae artibus invadit regnum. Semel enim teinpore HispaMa.abAriafiis, ab idorolatrjs "Britan-
et iterum factus captlvus Worligernus, pfinio liberr nia catholicara rcligionem et sacras EcClesise ieges
tatetn tribns. provinciis , deinde vltam , tradflis coiictilcar.i passae surit; uno item eoderaque fere
HHmilislocis, coactns est fedlroere. Tuhc barbari tempore itla a S. Leandm Hispa.Iensl,baeca S. Au-
insaera omnia et sacerdotes debaccbaniar, flnnitna gustino nionacbo uberrimo £vangelii fluniine irfigari
et caedibusquidquidreligiooisest proslef nunt\.Wor- eeeper4|ft,aRjueteec impfeiitteih, iila ierfOfein de-
tigernusipseioCambriara seii WalHam fug»elapsus,-.JR " ponenles, decorem Sponsre Cbrisli postlimiftio re-
Genorio in oppido sese munit, Hue qui eirm sccuti voettvertni.-QJianivis'einm,iria^n"un*i id discriraen eas
sunt reliquias Hdei Bdtannicte advexerunt; caetera inteiveTtat quod Biitanrria paulalim iUustr.ata,
omaia ad idololalriam misere Tedierunt. Hepiar- splen^o-femdiuturnins prpeseturerii; Hi$pa.nia vero
cliiam detnde barbafi, seu. septem regna ajiritl sftie itistar fulguris cathulicas voces penelrasse in omhes
tempore constittienint. Juttarum regnum fuit Gasi- fines gloriata, sli' brevi cx,pena gravius magispe
tium, cuhis meiropolis Dorovernum seu Caiitiiaria. deptoranduifidb Saracehicam invasionem incomrao-
Saxones habuerunl tria, quae dicebantur Saxonmn dum. Nam Wpftigerrij cuin paucis^elabentis in VKial-
Otrieniaiiurii,MesicHariorum,et OcciderttaKiim-,Tiia liaui ealamitates, PelagiuS efsui Confugientes in
itertj Angli, nempe Anglorum OrientaKuin, MciMter- Asturiain-perpessi sunt; tanie^n,* eum nova. hrec ca-
raneoruin, seu Merciorum, et Nordanhymbrorum. kmitas, quae trium sceculorum sileHlium Ecclesioe
HancBrkansia conslitutioneni est naclus Augustiniis Hispaniensfqmindixit, octavo saecoJoaceidefit, niiul
mona«hus, 4ui a S. Gregorio magnoad-eftm genleni iiupedit quin toto septim» elabente utruinque re-
esl -ttissjostQuomodo autero nonniillo infervallo ea gimmconjunciirn spectemus amplissiniae religiajHS
regna ad fldeiri reversa sint, quanquam digessi iu segetis feracissiroum, postquam v.idunuscon}unctiin
Ghreootogia, Itibel hic uno duclu ^etibare Cantii utriusque hofrorem duobus fere saecuUsquseprreive-
regnum, «ojris urb*>ptimaria Dorbvemum-seu Can- • runt. Atqiie uliiianJ siinili Britannia infortutiio ite-
tHark»,unde Canltiarios et Vectusrios Beda incolas rirai fuissct obnoxia, ut similis semper utrii|«(jue
voeatue Juttamra origine, onmium priuram evan- conditio ad noslram usque retatem meiiiofarelur I
geKcaluce illu&lraiurarbAugustinomonacho primus- Nara Hispaiu, qui ad Asturiae montes coiifugera#t,
que oronuiiH liepiafchiae regulii jBdiluertos, seu C secumque lidei reltquias advexerant, hauc sempcr
^Etbelbertus, idetolairiara detestaius, catholicam incoluinem seiyaverunl;.e,t ubi angiistos regiii fines
lithjmaiBplecfiluram597. Post seplerri annos, nerape paulalim dilalafe iisdem'hcuit, ad sartam atque te-
604-, Saxenia' Orientalis, quaiii hodie regiotiom ctaro Ecclcsiae-disciplinam ubique eonservandam,
Essexiam et Mediam-vocant, baptismo sui regis pliires episcopos habperunt, nt testalnr synodus
Sigeberti, qui et Seberelus, illuslralur. Northum— Ovetensis anno 882 celebrata, cui episeopi duo. et
bh»y quse m duas otim provineias seu regn.l Bcr- viginti Ovetehsi subjecti interfueruut. Quare postea,
nicioruai <H Deirorum , Beda lesle, dividebatur, Cuinvirtus extreinorum Gotliicaegeiitis regum jgna->
Eduinum regem.baptizari^loriata est aiiao <327,12 via labefactata, sen.simHispanis rediit, ccepepuntquo
Apfilis, -Ke-sanclo PasChatis,Eboruci, ab episcopo barbaros prrelio vincere, atque ex urbibus integris-
PartHtto,eui-pr-emiuai rex dono dedil urbera ipsam, que provinciis pfopuisaW, pari religionem -gressu
ul -wdes'fierefep1sdop»tis; sexnue annoroni pfas- quo arnfa in eas victricia iniulere.. Nec, quamvis
dicatiooemuha per sanctuni episcopum mtllia sunt magha ytilnera acceperaintsacri canones, novi fue-
hapti*tata«.OiientaMiiiii Anglorum regnum , quod runt epiis praecones fidei, qwi,-Evai>ge|ium, a -quo
emnptectebatur provincias Norfolciam, Sutbfolciain llispani non defecerant, iterum annuntiarent.
et-CiUMabrigiaincum insnla £hi, ujf ait Pagius au- 19. Caeterumhanc novam calamilatem Hispaniae
ctorHate Sflpelroartni(an. 637, K.25); suuin quidein magna ex parte anevat gehs inelyta Germsuiorum.a
regem Carpnaldum, seu Erpenvraldum,Chrisiianum S. Bonifacio,cui laclum postea nomen ejusden) gen-t
vWit Ijeri anno 628: at eodem anno euiu dolens tis apostolo, ex idololatnaetenebris universim. edii-
occtsnm, nowiisi 629^ aut tardius 630, siiccedente ij cla per idem tempus. Huic autem universaB;Gei<ma-
Sigberto, episcopns -Felix ejus genlis instrueiidte norum coiiversioni ante exituro seniiini- saBCtiR
munus suscppit. Cccidenlales Saxones, qui el Ge- prOliiserat S.Willibrordi praedicatio, qui omnium
vissse nuncupanluT, anno 635 'baptizato Cynigilso primus in Frisia et allqiia in Gerroaniaeparle Evan-
er,roinrege, Christiani fiunt, pracdicanleBiriiio epi- gerhim annunliavit, iundayit Ecclesiam, eamque
scopo, quem papa Honorras eo miseral nulli addi- martyrum indjgenarum sanguine conglutii-avit. Quaa
clumserH. Rexque idem Cynigilsus,atijue Ostialdus, tam longe et tam late per Occidenlein diffusa Evan-
qui e sacrO euni<fonte suscepit, filiamque IHius gelii pVaedicaiipporfendebant tum, impewi,. tiim
uxorem duxit, donarunt Birino civilatem Dorcic, EcctesiaeOrientalis, semper levis sempercrue incou-
quant is sedein episcopalenTconstituil, be»dieBorce- stautis, primoimminutionein, deindeeuam excidiuni.
siriain fn Cobunis, et Oxoniensi Comiuuu appella- Uhi eiihn audacissimis semper studentes h-eresibns,
iam Mercioruni regnura, quod nsque ad amiuiu 626 demum sacras imagines persecuti Augusti, ad exlre-
ab fhstfluta beptarchia duces administraf unt, at tunc nuun audaces esse coeperunt, et Ecclesiam pessum
Penda tegis nomensibi ascripsil, an. 953, regnante quotidie iTe, et imperium Vaoillansprimum, dein^e
Peada,.fidein est amplexumX>swii,Norlhinnlfroruui penitus dirutum aspexerunt. Quodsi, ut aiebat, Ba-
regis>»v fitfi ejus Aicfridi opera. Australes demum ronius, i consilio Dei faetum ut cuio insurgererit-in
Suxones.,seu Westsaxones novissime omnium he- Romanos pontifices imperaioies , ltaliae milites in
ptarchiae regnorum Christo dederunt iiomcn anno eos rebellarebt, maJenies pro salute pontiKcum in
C61,eorum rege Editwalcbio lidem catholicam am- discrimen adduci, quain Grrccorumnianibus ipsos
PATHOL.CXXVII. 26
811 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIG «J2
relinquerc indcfensos. Ex hoc tcmporc exarchorum A AMPLISSIMIS emtera exesa. At recenliorcs non-
vires admodiim lcmics reddi ecepere; contra vero nulli erudilissimi, praeque iis Antonius Pagius, epo-
Romanis poniificibns, pro qtiibus milites starent, chem civilis administrationis sanctae sedis huc revo-
auctae sunt. Etquod in.libris Regura est, tunc acci- cant. Siquidem bic postquam cum Baronio examinavit
ilii, ul post longam concertationem decresceret in alterum Pippini advenlum in Italiam, donationemque
dies domus Saul, curo David magis proficeret. i amplissimani sanciae sedi factam, quam fuse Liber
(BarMan. 701.) Cum vero ad tantuin amlacirc iidem Pontificalis enarrat in Slephano II, al. III, laudatam
venerunt, nt Chrisli, sanctissiinre Virginis snncto- epigraphem.interprelatur (an, 755, n. 6) quasi hinc
rumque omniurii efligies protrivo.rint, publicisqne certa ineoeperil dorainalio civilis pontificum, sta-
c.is ediclis iibique conculcari prseeeperint, tunc prae- luitque cum cbntinuatoreFredegarii ejus principium
eipua impcrii parte exuti, vanjiMjmperatoriim Ro- anno praedicto 755. Equidem prsetermitto id parvnm
nianorum nomen Jctiiienles, nluil profecto aliud unius anni discrimen , quod intercedit Fredegarii
praeler imaginem ad captam lisque Constanlinopolim conlinuaiorem inlcr et Annales Fuldenses, sequenti
scrvavirunt imperii. Ea propler, quae Blanehinianre ahno Pippini donalionem congignantes; sed juvat
cbronotogiascrant pars major, res civiles •el eccle- a Pagio inquirere nuro aliquid primum insiitiierc
siasticaeOrienlales, minimam nostrae partem occu- el idem ampiificare sint illi unum alque idem? et
pabunt. Tfia enim prredicta florentissima Europrc ne^rammaticisquaesiioiiibus immorer, slatim urgeo:
rcgiia in rernni Orientis locum succedent, sternent- Duplex Cotliamm Alpium restilulio ante Pippini do-
qiie, nt ita dicam, amplissimara viam enarrandis in nalionem facta; prima nimirum Joanni VIIab Ari-
qiiinto operis hnjus volumine de primis Occidentis n perto (Anast. num. f68; Diac. 1. vi, cap. 28); allera
Augustis post instauratum imperium piissimis Fran- Gregork) II, a Liutprando {Anast. num. 179), attendi
ciae regibus tam bene de apostolica sede et de Ro- non debeat, ac si AlpeS gotli-c Patrimonioriim ct
mariis ponliftcibus merilis, quorum prarjdecessores (jurlium conditionero imitentur; sed Galientinm
Carolus Martcllus el Pippinusquidprscclareproeadem caslfum, quod S. Gregorius III redemit a Spoletino
scde gesserint, infra digestum per annos vidcre est, dnco Trasimundo, (jurlesue et Patrimonia imita-
30. Caroli quidem Martelli majoris domus volunlas batur ? Audiatur Anaslasius : « Dans pecunias non
rriagis quam facta commendantur : morte aulem parvas Trasimundo duci eonim, ul cessarent bella
hunc proevenienie Pippinus filius, rex Carolingiorura et quaestiones, poluit causa finirc, et in compage
primus, aposloticam sedem lum a Langobardica sanclse rcipublicre^ atque in corpore <jhrislo dilecti
tyrannide ctlum ab scclestis Iconomacborum conatibus exercitus Romani annecli praecepit. * (Num. 203.)
liberavil; Exarchalu primum et Pentapoli, Num forte pntat Pagius sanctam rempublicam cor-
deinde aliis regionibiis, urbibus castrisque plurimis Romani exereitus dilionem respicere impii
locupfetavit: quaeexlrema in hujus voluminis parle Cpenis, a quo llalia omnis defeccrat, ut Romaiios
fusissime in Pontificali Libro enarfala, in .exlrema pontifices tueretur, in quorum dilionem haud dubie
parkeT parte chronologiaesingillatim expendi. Qua omnis concessisset nisi lot armatorum mole prefne-
Carolus Magiiusel successor Ludovicus Pius, prae retur?Audiat igilur clarius ipso ab Anastasio te-
nliis succcssoribus, munificentissimaliberalilale san- siimonium, ubi agit de quatnor Zachariae civilatibus
ctam Sedero prosecuti siint, eam et ii.arralionispro- restitults: « Praedictas, inquit, quatuor civitates,
lixttas el rootes voluminis differendam ad aliiid vo- _ quas ipse ante biennium per obsidioneni factam pro
Iitmen.persuaserunt. Quid? Miraris bipcrtito pro- C prrcdicto Trasimundo duce Spotelino abstulerat, ei-
inissam chronologiam a Blanchino prrcsnlc(prw). ad dem sanclo cum earum habilaloribus redonavit
lotit. 11)qiiadripcnito divisum iri? Sjs per me mo- viro. i Quae posl, recensente Anastasio patrimoiihi
nitus quod doctissimus vir, copia rerum obtulus, Sabinense, Narnicnse, Auximanum,etc, aliud emicat
eonsilii aliud cepit, cum lerlium opefis volumen eis argumentum quod infra expendam.
Pelagii seeundi aeiatem non produxit, idemque, im- 22. Miralus sum scilicet quod Pagius, qui recte
roanibiis aliorum Iaborum studiis fatigatus, quibus arguit^ointium falso tradentem Romanaro etiam
brevi animam profudit, Prolegomenon vaJde inops urbem in dilionc imperatorum Qpoieos permansisse
in lucem edidit. Quapropter V. C. P. Joseph Blan- usque. ad annum 796, idem postea, distinclis cuni
chini, pnesulis nepos, patrui glorire jure studens, QOinliolaudate palrimoniis juribusque sanctae sedis,
tres oplimae nolae miraeque antiquitatis codices ler- concludal quod : Jura, loca, fines ac tertitoria civi-
tium idem volumcn illuslrantes nactus, Decretum tatum perlinent ad donationem Pippinianam ; patri-
Gelasii, Sacramentarium D. Leonis Magni, et Psal- monia vero tum intra tura extra eani donationem
lerium ahtiquaeversionis Iialae, iiemirius oppOrtune consistunt. Id enim est consttluere Pippinum auclo-
lninusque utiliter ederentur in lucem, buic quarlo rem ditionis ecclesiaslicae,quod aperte pugnat cum
toroo praemisit. 'Consilium profecto erat ttun tria snpra allala epigraphe Ravemiatensi, quae non an-
praedicta opuscula, lum alia plurima ab eodem V. C. ctorem aul inslitutorem, sed amplificatorem ejus-
simirl eongesla seorsim edere; at ne Anaslasii cnm dein dilionis eum appellat. Qua iu re studii causas
noitis variorum continuationem exspectantes delu- iion habens procul, ut bisloricinn decet, nec - pro
derentur, optimuni visum est pontilicum Vitis qurc D Francorum regum, nec pro aposiobcae sedis digni-
supersunt divisis in duas parles biperlilo pariter late Joquilur; lnjtis eniro dilionein in civilibus ex
divisa pfolegomena, ut fieri esl coeplum, praemit- donalipnibus emei>genteinnobis tradit, q,uaeex ultro
tere; ila ul volumen quarlum a S. Gregorio Magno sese dedentinm populofum voluntate suam trahit
ad inilium regni Caroli Magni, nempe ab aimo 590 origiiiem ; piisshnos vero Francorum reges, qui
ad768, perveniat; quintura vero loiiuh opus peffi- ecclesiaslicaro ditionem cerlatim amplificarunt, Pip-
ciat. Neque imprudenler factum id videlur; nahi pino rem feliciter incipiente, perpcram docSl prin-
quartum Langobardorum et Exarchorum tyrannide cipatum iusliluisse, quod manifestc falsum est.
alBiclos ponlifices et lialiam repraesentabil; et quin- Enimvero, ne ullusei scrupulus remaneat, Anastasius
tum praeseferet ditionem aposlolicre sedis. maximis in Slephano II, al. 111(num. 246 et 247), antequam
auctam incrementis per Francos reges ejusdem be- memoret Pippinianam donationem, semel et iterum
neOcio ad suminum imperii fastigium evectos. vocal civilatqs et loca ab Aistulpho invasa tanclw
21. Redeo ad Pippinum, primura ditionis sanclao Dei Ecclesim ac teipublicceRomanorum jura. Deindc
edis amplilicatorem. Huic potissimam amplificatae ad donationem veniens post alteram obsidionem i i-
ditionis ecclesiasticaegloriam deberi omnes fatentur, cini (nnm. 252 et seqq.) primum restitutas testatur
ejns enim rei memoria conservalur in antiqua tabula civitates , deinde perpeluo possidendas Romanis
Uavennatensi apud Papyrfum Masson. Iib. u. pontificibus a Pippino donatas. Quae aulem erant
• PlPINVS.PIVS.PRIMVS.AHPLIFICAND^. ECCLESI/G.hrc restilutae primum, mox donataecivitates ? Earum
VIAM.APERVIT.ET. EXARCIIATVM. RAVENNi£. CVM. omnium, quas Anaslasius ibidem enumerat, nulla,
815 CENNI PR^EFATIO AD CHRONOL. SEQ. 814
prreler Narniam, ad Romanum ducalum perlinebat; iA.pauperum Christi, seu luminarium concinnatibne
cujusdistiiicLaapud.eum menlio occurrit: « Necnon (Pag., an. 760, n. 4), a Langobardis desolabatur;
et civitatem Narniensem quae a ducalu Spoletino is certe, cum vulgi opinionem posuerit, discens ab
aparte Roma-norum per evoluta annorum spatia ecclesiaslica historia quod sanctae sedis admini-
fiierat invasa. i Quapropter nulla ex quatuor lau- Stralio civilis non ccepit aevo Conslantin. Magni,
datis civitatibus antea restitutis pontifici S. Zaeha- tanlulara opinionem de liujus imperatoris donationi-
riae cora suis habitaloribus, in Pippinia donalione bus Patrimoniorum, ac de Pairimoniis ipsis imbibe-
jncluditur; *alRavennatium, ^EmiliacPentapolisque rit, ut pro eorum indemnitate aliquid loqui, seu po-
omaes sunt; quas profecto regiones a Pippino do- tius memoria repetere, necessariuro esse existimem.
natas esse summis pontiflcibus controversia nulla Merooria , inquam, repetere; nam doctissimus
est. Soluni id vocari in controversiam posset, num praesul BlancbJnus in notis ad S. Sylvestrum curn
eaederii regiones, quarum civitaies vocantur Jura Nicolao Alamanno de Lateranensibus parietinis ea-
teip. Romanorum et sanctm sedis, ullro se.ante de- dem Iate expendit, singiilalim enumerat, eorumquo
dlderint ponlificibus cum ab imperatoribiis Orienti-s ex reditibus in summain collatis, 35 milleos splidos
defecefunt, ac postea invasrea Langobardis fuerint; eontici ostendit, quos Nicephorus et Theoplianes
ari Jure bejli a Francis captae, sint donatae pontifi- affirmant pendi quotannis consuevisse a praesidibus
cibus: at quoniam banc evolvens conlroversiam, provinciarum ante Leonem Isauricum. li vero solidi
praefationis modum excederem, intactam relinquere nummum aureorum vulgodoppicseptemdecim millia
satius ducp. - erant ex ejusdem compulo; ac proinde totidem
23. Unum id praeterire non debeo, quod ostendet in quolannis inferebantur in serarium apostolicaesedig,
recte in Iaudala epigraphe appellari amplificatorem, nomine Patrimonioruro; quorum reditus parte de-
perperam vero a Pagio et aliis institutorem ecclesia- cima pinguiores erant, in miuislros exactionum in-
slici principatus Pippinum. Prae aliis, quas lialia sumi solita. Haec profecto si aniroadvertantur, tuiii
seu.sii, mutationibus per exarchos inductis, magna oronem nobis eripient admirationein ob immensas
ea quidern fuft, cum Longinus eam in ducalus for- ponlificum largitiones, basilicarum instaurationes
mam redegit. Perstiterint necne prretores urbani, aliosque' ingentes sumptus, qui nostram aetatem
quorum plures in S. Gregorii epislolis memorantur, referunt; necnon ob idenlidem perpetralas a barba-
parum refert; certe urbs Roma et ejjis ducatus per ris patriarchii Lateranensis expilationes, jussasque
ducem a regia urbe missum regebantur. Sic sletit ab iisdem summas immensas ad redimenda abla,ta :
ulriusque administralio usque ad annum circiter tum in maximainconjicient ob divinre omnipotenlia;
726, cum impius Leo ut nielius ac tutius persequi consilium. Yixdum enim impius Isauricus Patrimo-
imagincs posset, S. GregOriumII, modis omnibusco- nia SS. principum apostolorum, qum olim Ecclesiis
natusest inierlicere. Tantum facinus perpetraluris auri dimidium, et tria conferebant argenti talenta,
« assensum, ait Anastasius (num. 183) Marinus iro- publicmrationiexsolvi prmcepit(Theoph. in Leone),
perialis spalharius, qui Romanum ducalum tenebat, quod nullus prredecessorum ausus erat, vidil exai-
a fegja missus urbe, imperatore mandante hoc pro- tari Ecclesiam, se autem in dies magis humiliari.
bavit.' » Hinc defeclio omnis Italiaeantea memorata; Perinde factum diximus de Langobardis in sancla
hinccrealis ubique ducibusexcussum jugum imperii; manus scelestas extendere non verentibus. Ac pra>
hinc denique origo certa ditionis Ecclesiae; nam terea innumera afferti possent exempla hujusmodi,
Ravennales ipsi in partes divisi, pars eorum ponti- C unde evidens fieret Christum pugnasse semper iu
fici, pars imperatori adhreserunt: ipsc exarchus Pau- manu forli pro Ecclesia, cum ejusdem vicariorum
lus caesus, duxque Romanorum Pelrus aflliclus: gladio ancipili irreverentes principes insultarunt.
castra multa et oppida in iEmilia et Pentapoli Lan- Siimmi enim pontilices ut bona Ecclesire vindicent
gobardis se uedunt: Eutychius exarchorum extre- illo semper sunt usi, semperque ulenlur, quippe qui
mus rilissus Cpoli in caesi Pauii locum, ut impiura non inhrerent solo jure Palrimonii, ul aiebat Blan-
inslauraret facinus in Romanum pontilicem, res chinus, sed alio poliori divinis e legibus emanantc,
Italiae accisas invenicns, Romani ejusdem pontificis quo res Deo sacrae per summtim Dei sacerdotem
supplex auxilium implorat, a quo defenditur. Dux procurandae, possidendre, retiiientlre et repetendae
autem Romanorum Stephanus, Petri successor, non sunt a sacfilegis usurpatoribus, quoties occupentur.
amplius ab imperio peudet, sed a Romano pontifice. Vide nolas Blanchini ad S. Sytvestrum, infra.
Gfegorii 111nutu obsessam a Liutprando Urbem de- 25. Pauca hrcc non polui quin afferrem, ul liquido
fendit; S. Zachariae mandatis obteroperans, dum constarel legenti, ad sanctae sedis res quod altinet.
idem ponlifex Ravennam pfoficiscitur tuiturus Ex- Baronii sententiam sequi oporlere, non Pagii; qui,
archum, caro gubernat. Bistoriam hanc totam nar- u>,multis novis rebus Annales Ecclesiasticos illustra-
rat Anastasius, quam ego explicui, non excogiiavi. veritpraesidio raonumentorumquaepost mortem illius
Null.-un,lil vidimus, novaro regiiuinis formam SS. prodierunlin lucem, meliusque inierit raliones tem-
pontifices Gregorius III el Zacharias induxcrunt-, porum.nonpauca,quredoctissimocardinali objecit, si-
iidem tamen niagnaereruin parlis poliebanlur; ea- luisselulilius.Idque non difflciledeprehendet.quemse-
que propter qtiod suum erat ab invasoribus Lango- D duloutrumqueconferrenonpigeat.Eqtiidem audaoius
bardis repetebant, et bi vicissim tanquam propria fortasse quam par erat, eruditissimi Pagii opiniones
pontificis el urbes et oppida restituerunl. Ila regale ad trutinam revocavi, quam rem ipsemet rcgre
sacerdotium, quo nulltim sanctius, nullum est fir- fero; de scriptore enim agitur qui tantam sibi apud
miusin orbe lerrarum, originem habuitquam regna orones aestimalionemct admirationem collegit, ut
caetera pneclariorem. Studinm nimirum et pietas passim annalista omnium facile princeps prredicetur.
populorum primo itlud instituit, deinde Francorum Huc accedit quod quamvis propriaeopinionis tuendre
regmh munificentia accedentc, qtias virluie^et armis causa, confutare alienam semper licuit,nonnunquam
barbarorum manibus scelestissimisque Orienlis im- tamen genus vitae, conditio, rctas prohibent hujus-
peratoribus eripuere, ea diplomale donationiS fir- modi licentia uti; non enim ingenia omnia ad aliena
inata perpetuo possidenda sedi aposlolicae largiti scripta discutienda eorumque auctoritatem infrin-
sunL. Donationis Carolinaeexemplum ex codicc Far- gendam nalara finxit. Praterea id graviorimerepre-
nesiario,Caroli aevodescripto, videsis infra, col. 225, hensione dignum faciet, quodquem auctorem ad sin-
ad majorem dictorum firinitatem. gulos fere passus consului, ubi spinosiora. ptincia
24. Quod si quis, Pagio adhrcrens, litteras cum fuerunt obvia, ab eo non semel defccerim, quod
eodem interprelaius eri.t Gfegorii III ad Caroluin ingrali animi yilium fortasse aliquis nuncupabit.
MaTtellum,majorem domus Franciae, in quhms do- Qui aulem secus me gererem, quandoque doctissi-
let S. ponlifex, quod quidquid reliquum erat in nuim cardinalem Baronium, , injuria repcchensu-n
partibus Ravcnnatium pro subsidio el alimenlo aspiciens quyndoque eliam pncsulis Blanchini opi-
815 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. m
«iones recta oppugnari considerans? De ordinationi-. A qui duobus mensibus ac diebns novero eis termi-
hus pontificum Romanorum, exeropli ergo, Blan- nuin a Theophane stabililum 25 Marlii pro inau-
chiniana doctrina Pagii opinioni adversatur; nam- guratione Leonis progrediunlur; quod lam Baronii
que hic ordinalos seu consecralos eosdem docet quam Pagii opinionem evertit. Prselerea certum, ul
diebus Dominicis aut solemnioribus festis, quod ut vidirous, principiuin Anaslasii abexilu item certo
evincat, feslis .non semel diebus accenset quae apud Copronymi distat aunis 6?. mensibus 3, diebusll;
velustatem non erant, ut de festo omnium Sanclo- nam totidem excurrunt a die 3 Junii an, 713 ad 14
rum et Calhedra Romana in notis ostendi. Blan- Septembris 775, cum esse mortuum Copronymum
cbinus conlra non modo Romanos ponlifices, sed certo consial. Sed Leoni tribuuntur a Theophane
ipsos episcopos ordinari consuevisse tradil post a. 24, m. 2, d. 25, et Copronymoa, 35, m. 2, d. 26,
pacem Ecclesia*reddilain diebus tanium Dominicis, qui in summam collati dant annos solidos 59, men-
quod muliis astrui possel exemplis episcoporum, ses 5, dies 21, his autem si addantur praedieti anni
praeserlim Angliae ad catholicam fidem recens' con- 4, Anastasii et Theodosii, summa colligetur anno-
versae, yel, ut dicam melius, reversae. Hinc esl quod rum 63, m. 5, d. 21, qure anno uno, duobus mensi-
in taftlrc cpus erudilionis .Baronianam criticcm bus ac diebus undecim amplior erit quam fines
aliquando invectus videar, cum revera ejus auclo- praescripti principii Anastasii atque exhus Copro-
rein erudilissimum semper sequar semperque ma- nymi patiantur. Ad baec accedit quod numerus an-
gis admirer. norum 59, m. 5, d. 21, inter Leonein et Goprony-
26. Crelerum quola quantaque usus fuerim liber- mum dividundorum, minui non polest, nisi magno
tale adversus Pagium, luillam quidem obrero com- g| eum Theophanis chronologiaedetrimento, quod iieri
pellor veniam petere, praelerquam ob conjecturam nou debet recentionim arbitrio, nisi velustatis aiiclo-
qua tritini imperatorum, Anastasii, Theodosii ac rilas suppelat Theophani praeferenda. Theophanes
Leonis Isaurici chronologiam staluere ausus sum, vero illigat principium Leonis cum anno Alexaudrino
eonjeclurn Pagii adversanle; nam ipse etiara histo- 709, nobis 716, roorleinque Copronymi cum 768,
i iam veluslate oblutam conjiciendo maluit tradere, nobis 775, qui duo leriniiii invicem distanl annis59,
quam cum Theophane enarrare. Itaque tft digesta inenses aulero nuroeraniur a 25 Marlii ad 14 Sc-
per annos facilius intelliganlur, promendum cen- plembris. Nec remanet confugium ad mensera Mar-
seo quod conjeci ajiversus Pagium. Animadverli lium 710, Alexandrini, Diouysiani 717, nam cenlies
esse certum Anastasii principiuin apud omnes, monuit Pagius quod Theophanes cum civili anno a
Leonis vero incerluni; nam recenliores, temporum mense Septembri numerat Angustorum annos, ta-
ungusliis compulsi, a Baronio discrepanl spatio melsi aliquol ante menses incoeptos.
annuo, ad annum, 717, initium Leonis differcntes, in 28. Haee cum ita sinl, cbronologiain igilur novam
quorum senlentiam ivissem pedibus, nisi epislola oportet slabilire, speclala rerum serie. Anno 715,
S. Gregorii 11 testala tnilii essel, Leonein imperare Anastasius inslruclain rlassem mitlit adversus Sara-
coepisse ind. xiv, quae annu n indical 716. Quare cenos (Anast. Bibl.;e iriedio Theoph., Miscel.). Sui autem
allerulri opinioni slandum mihi esse pulans, nec milites rebellant, itinere defleclunt, ac
tamen a Theophanis auctoritate rccedendum, lir- Theodosio acclamato iinperalore, obsessum Cpolim
mavi cuin Baronio principium Leonis.aimo praedicto redeunt eodem duce. Hisce audilis Anastasius, rebus
716; et quoniam Copronymi rctaie ab ejusdem 'C pro temporis angustia disposilis, Nicseam confugil,
uxilu metiri oporlere ralus s&m, tam Leonis quain ibique se inunit. Interiin CpoBs semeslrero obsiuio-
Copronymi priuiordia relraheiida dixi in notu ad nem passa, Theodosio se dedit, qui in eam ingrcssns
Gregoriura II. At poslea re malurius considerata, ac coronalur, deinde Auaslasium in ordinem redigit,
pontificum litteris per olium examiuatis, comperi inense Martio ineunle an. 716, ut e supradictis cot-
quod, vitans Pagii lapsum, non leviori lapsu aljo sum ligiiur. Tum temporis Leo, praelor Orieniis, qui
iuiplicitus, dum reinovi principium Copronymi, quod Anaslasiipartes pro vhibus luebatur, degebat Amorii
mox patebit removeri non posse. Trium vero Iauda- in urbe Phrygise Salutaris. Huc pervenit eodem
loruro Ca-saruin aetales nou invicem disjungi at si- auno 716, calipha Saracenorum Suliman, qui lerra
mul connecli dcbere inlelicxi, ac proinde chroiiolo- ducebat exercitum, Umaro classem admoveute Cpo-
giain -Theophanis relinendo ita singulas interiexlas lim, quo Saraceni arroa inferebant. Continuo. Sara-
exhibeo, ut Anasiasium, el Theodosium alque hunc ceni aeclamanl imperalorem Leonem, eoruiuque
ct Leonein simul adininislrasse imperium palam fa- vocibus concinenles inilu.es praetoris inlra moenia,
ciam; nainque esse acclamatum Theodosium su- iniperaiorem eum acclamant. Tentata mox nequid-
et Lednem vivenle Theodosio qiiam Aroorii animorum iide per duccm Saraceoo-
perslile Anastasio,dilucide
idem Theopbanes narrat. raiii Miisalmam, « Consitiuro quippe habcbal atstute
27. Artemius igilur, Philippico in ordinem reda- capere illud, el exspeciandi elasse.n, et sic in Asiani
clo, qui amium unum et sex menses regnum gesse- descendendi alque liiemandi (Auctor Miscel.), > eum
rat, ut rccte Paulus Waruefridi (lib. vi, c. 34', coe- inler el Leoncm convenit: Miisalma in Asiara bie-
pit imperare ipso S. Pentecostes Sabbato, undecima maluniabit; Leo vero, videns liberas Romanas pro-
indiclione circa vesperam, ait Agatho Diac. in sua D vincias, Nicomediam pctit, Qliumque Theodosii ibi
peroralioue (ap. Combefis. Auct. Bibt. PP., apuJ degentem cum regio oumi apparatu secum ducit
Pag. ann. 711 et 715), id est die 3' Junii an. 713, Cpolim; quare Theodosius, consilio habilo cum S.
inij.eravitque annos duos, mcnses novein, ut habet Germano et proceribus, relinquil imperiuin Leoni,
Theophaues, eroemendaius a Pagio (an. 714, n. 3), ipse cum filio fiunl monachi. Haecfacla anuo 716,
ct quidem recte; nam prrclciqiiain quod Liber Pon- ex liiox diccndis planuiu eril. Auno sequeiili 717,
tificalis leslalur S. Gregorium 11,qui ordinatiaturdie i Musalma, qui, hiemans in Asiam, illusumsibi essesen-
19 Maii 715,fuisse leinpoiibus Anaslasii (ila euimi sil a Lcone, arma ilerum niovel in Thraciam, dalaque
csl appellatus Arlemius, quando corouara accepil) ad Suiiinanuro epislola euin accersit cum classe : die
Tlteodosii et Leonis, exstal in edilionibus Concilio- quinla deciiua Auguslicoepiiobsidio illa celebris Cpo-
rum capitulare cjusdein Gregorii U Marl.nianj epi- lis, qu i beata Virgo urbem liberavit (Theoph.; Aul.
scopo el Georgio piesbyteio in Bajoariaro proiici- Misc). CaleiidisveroSeplerobribusipseSulimanprae-
scenlibus, datum ldib. Martii anno Anast. 3, ponli- sio est cum classe; aipaulo post, die scilicetSOclobris,
ficatus (poslconsulalus) 3. Unde liquet Anaslasii ab- iiioritur Suliman, daturque ei succcssor in caliphatu
dicationem, ante dies decero factaui, Ruinae adbuc Omarus, anno secundo imperii Leonis, seraeDiouy-
ignorari. Theodosius vero, Auaslasii successor, im- s.anrc 717, ul Theophanes et Ehnakinus, cujus au-
juxta laudari Pagli ciorilate ulitur Pagius, qui Baronium arguil aiinuo
peravil, ex eodem Theophane, inenses
emendationem, annum imuiii, tres, ita ut'. spatio discrepanteiu (Pag., fl«. 717, n. 1; 718, nr 2).
uterquc Asiguslusannosexplevcrinl ouini.o qu-l.o.', , Iiisupcr anno Leonis leflio iiascilur ei filius Copro-
»17 CENNI PRiEFATIO AD CHRONOL. SEQ. 818
nymus, et coronatur Maria uxor die 21 Octobris, A j d. 20; nec remanent nisi anni 2, m. 9, d. 21, inter
ut babel Theophanes, seu 25 Decembris, ut auctor Anastasiura et Theodosiuro dividundi. Ac prpinde
MiscelUe:quaePagius,similimodoarguensBaroniuin, ab Anaslasio in ordinem redacto ineunle mense
refert ad annum 718 (Pag., an. 719, n. 9). Quaero Marlio an 716, post imperii annos duos, menses
minc : si die 8 Octob. an. 719, erat in cursu iinnus novem, Theodosio non remanent usque ad acclama-
2, Leonis, ae 21 Oclob. sequenlis nnni terlius, qui- liini Leonem nisi dies prrcfati 21, cum lamen lesle-
nam Leo inanguralus fuerit. die 25 Martii anni 717 ? lur Theophanes eum iinperasse annum unum ,*
Apud recentiores sit fides. menses tres, priusquam induerel monachum. Qua-
29. Vel hinc omnes videnl Leonem ccepisse im- propter jjuxta reruni seriem per me allatam el Ana-
perare ante mensem Octobrein anni 716. Epistola stasii , et Theodosii, et Leonis lempora simul
autein saepiuslaudata Gregorii II primordia ejus re- contexere opus est, ne lol tamque variae opiniones
petenda esse suadet ante mensem Septembrem eius- recentiorum Theophanis chronographiae pr-eferau-
dem anni. Equidem, ut dicam quod sentio, Leo lur. Objicienl fortasse aliqui tot ponlificias epistolas
acclamatus fnit Amorii principio expedilionis Sara- aiiiiimi Leoni per roe restilulum , quo I anlea fece-
cenorum, indeque annos numerat Ttienphanes, qui rat doctissimus Baronius auctoritate MenologiiBa-
diem quoque innuit, nempe 25 iriensis Martii; falso siliani, eidem auferre. Sed hujusmodi objectionein
autem Pagiusclaro.it contra Baronium ita docentem, diluendi causa duplex Leonis principium vidcttir
inliaerensejusdem Tlieophanis aucloritati, qui nu- considerandum, cum a militibus acclamalus fuit et
meral aimum primum Leonis ab lud. xv el anno cum coronam accepil. Hinc est quotl annos Leonis
Alex. 709; recte enim omnia procedunt; etenim rj | ponlificiae litlerrc'non numeranl ab acclamatione
tam ind cio xv quam annus 709 incipiunt Kalendis Amorii facla, sed a coronatione peracta Cpoli ,
Septembribus anni Dionysiani 716; nec aliud pecca- posiquam Theodosius monachicum inslilulum am-
vit Theophanes quam indicando ipsuro roensem et plexus esl. Hanc vero et rerum series supra allata
dtem labentis anni, quam rem persuasisse putarem et epislolae utriusque Gregorii II et 111docent essc
Pagio, ut cfederet chronogiaphum, consueti moris faclam mense Decembri, et quidero adulto.ita ut
oblkum, non amplius numerare annos Caesarumciun cum Leo dedit litteras Gregorio II, ind. xiv, haud-
annocivili, at singulari in Leone melhodo usiiin dum coronam imperii accepisset; quo discrimine
esse, nisi de Leonis ipsius principio ita diserle idem iuter Theophanem el pontificum lilteras inobservato,
Pagius (an.lil, n.i): i Theophan., qui Leonis in scopulos saepe offendere conipelleiemiir : quare
exordium cum anno Dionysiano 717 recte copulavit, in Leone dislingui oportel acclamalionem et coroua-
primum imperii ejus annura a Kal. Seplemb. de tionem.
more cum anno civili inchoavit. > At, bona cum 31. Jamque, ut mihi videor, satis praefatus in
Pagii venia, dum Theophanes de more incipit Leo- chronologiam Gaesaream pontificiam , exhibeo Fa-
nis annos cuin anno civili 709, nonne omnis doctri- slos regum Langobardorum el exarchorum Ilaliac
na ejus rueret, lum de reditu Theophanis in viam seu Ravennre : illos quidem primo loco, ulcunqiic
post diulurnum metachronismum contra viros do- exarchi eos praeiverint; nam veluii eflectus causam
ctissimos Henschenium et Papebrochium continuari seqiiitur, ila, Langobardis ut resisterenl, missi iu
contendenles; tum de ratione numerandi ab eodem Iialiara exarchi, post eorura reges recenseanlur ue-
Theophane adhibila, si mensem Marlium anni 717 p' cesse est.
coputasset cum 709 Alexandrini principio? Insuper
animadversionc etiam dignum est, quod indicliouem FASTI REGVM LANGOBARDORUM.
xv non adjungil Theophaues Leonis primordiis, nisi
cum loquitur <teejus morte et de successione Copro- 1. ALBOINUS.Langobardi, annos 42 in Pannoni.i
nymi; non enim aliam debuil illigare cum Seplem- morati, anno 568, die 2 Aprilis in ltaliam profici-
bri Dionysiani anni 716, unde incipil Alexandrinus scuntur, iluce Alboino. Forum Julium priiniun
709. Ibidem vero recte indicat indictionem IX, quia invadunt, ibique reliclo Gisulpho nepote, Alboinus
de die ipsa emortuali 18 Junii anni 741 res est, sequenti anno Liguriara occupat die terlia Sepiem-
ciim nona indiclio in cursu erat. Eademque de bris, ac Mediolanum ingredilur : paulo post aggres-
causa orditur imperium ejusdero Copronymi ab ea- sus Ticinuro, iriennio absolulo eam capit an. 575,
dem die emortuali et indictione, quas illigat cum sedemque regiam instiluit. Idem cum ab ingressu
anno Alexandrino 755, cujus adhuc sopererant Mediolani, Septembris initio, anno 569, regnassei
menses dao ac dies duodecim : quam minutain ani- an. 3, m. 6, Rosemundae uxoris insidiis occiditur
madversionem ncgligenles Henschenius et Papebro- Veronre, mense Martio ineunte (Paul Diac lib n,
chius, continuari metachronismum usque ad finem Hist Langob, capp 7, 9, 25, 26, 27, 28).
Gopronyriii tradiderunt. Caeterum Theophanes duos 2. FLEPHO. Exslincla cum Alboino regia Lan-
prsedictos inenses ac dies duodecim anni Alexandrini gobardorum sobole, genlis ejus nobilissimus Clepho
733 pro anno solido numerat semet et iterum in unanimi consensu rex eligitur; qui exsilio el caedi-
Copronymo, quem imperasse ait annos 55, niani- bus Roraanos aflligit , demum jugulaiur a suis ,
festo sibi contradicens, nam in Leone, eumdem im-1D postquam regnavil an. 1, m. 6, nempe ab eodem
perasse docuerat solos 34. Ac proinde utriusque mense Marlio emortuali Albonian. 573, ad Seplemb.
Augusti aetatem ad annos Dionysianos accommoda- 574 (Paul Diac lib n, cap 51).
tam cum ehronologia Theophanis haud pugnantem 3. AUTHARIS. Post decennale interregnum
sic considero. Leo Isaurus, acclamatus rjmorii die usque ad annum 584 , quo duces triginta quinque
25 Marlii an. 716, imperal an. 25, m. 2, d. 25; mo- omnia tyrannice moderati eranl, magna cum Ilalire
ritur die 18 Junii 741. Conslaritinus Copronymus calamilate (Diac lib u, cap 32; S. Greg, Dial et
imperat ab eodem anno et die emortuali palris an. episi), in consilio universali Langobardorum creatur
34, m. 2, d. 26; moritur die 14 Septembris an. 775. Autharis Ariaiius, quem Clepho ex Messana susce-
30. Itaque nil pensi babitis postremis Leonis perat. Duces dimidiura eorum qux possidebant
annis cnro falsis Indictionibus copulalis , rerumque regalibus usibus tribuunt. Hic post regnum sex
serie diligenter considerata, negleclam a Tbeophanse annorum, ab an. 584 ad 590, veneno, ut ferlur,
seialem,hujus impii Caesaris implevi, numerumquc occubuit Ticini nonis Seplembribus, cum eodem
annorum Copronymi, ab ipsomet Theophane incon- annn ediclo sanxisset ne in Paschate baplizareniur
stanter inituro , restilui. Hinc liquet quod ex annis pueri Chrisliano ritu (Diac lib m, cap 16, el 34;
62, m. 3, d. 12, qui excurrunt ab Junii mensis S. Greg lib i, ep. 17).
die 3, 713, cum inaugurabalur Anastasius, ad 14 4. AGILULPHUS, qui etiam AGO.Post morlem
Septemb.775,emortualem Copronymi, duo scelestis- Autharis regiua Theudeliiuia assensu Langobardo-
siaii Augusti, hic el pater, imperarunt an. 59, m. 5, nim sibi eligil roaritum, el rcgem crcat AgiUiIphum,
819 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. m
Taurinalium ducem, ineunle Novembri an. 590, A acclamant. Regnat annos 31, in.,7; moritur die 13
ideraque anno seq levatur Mediolani ab universo Januar. 744 (Diae. lib. vi, cap. ult.; Heremp.;
populo. Post diulurnum 25 annorum regnum niori- Qnast.; Concil. Rom. habitum 743; Baron.; Pag.
lurNovembri mense anni 615 (Paul Djac,'lib m, n. 16, 743).
cap 34; lib iv, cap 43). 19. HEILDEBRANDUS, Liutprandi nepos eo in
5. ADVLOALDUS. Primus a palre ascilus in languorem decidente, cum cretleretur mori, leyalur
consorlium regni an. 605, et in circo Mediolani ac- a Langobardis; Liutprando poslmodum convale-
clamalus desponsata ei filia Tlieodeberti, ac stabilita scente fit consors regni. Eo mortuo ab ipsis Lango-
pace cura Francis : regnare incipit cum matre bardis dejicilur augurio territis, dum enim levaba-
Theudelinda, eum esset annorum 13; at post annos lur, cuculus insedit regiae hasiae. Qua solus, qua
decera veneno illilus in batnco e solio deturbatur cum Liutprando, regnavil octo aroplius annis (Diac.
tanquam insaniens, matre piaemoriua , anno 625 lib. vi, cap. 55 ct 58; Heremp.; Anast.; Diplom.).
(Diac lib iv, cap 32 et 43; Baron, an. 616). 20. RACHIS. Dejecto a Langobardis Heildebrando,
6. ARIOALDUS. Hic regnuin Langobardorum ad solium evehitur mense Juiio anni 744. Zachariae
invadens, anno, ui videlur 624, Adaloaldo superstile, papae suasu fil monachus an. 749, postquam regna-
regnavit annos 12, nempe usque ad an. 636 ineun- vit annos 4. menses 9 (Heremp., Epil. Chron.; Anast.
tem (Diac lib iv, cap 43 et seq). in Zach. num. 217 et 223 ; Sigeb.: Baron. an. 750 ;
7. ROTHARI, genere Arodus, rcligione Arianus, Pag. ibid. iium. II.
qui omnium suae gentis regnum primus tulil leges 21. AISTULPHUS. Relictum sibi regnum a fratre
scriplas, quas anlca meinoria retinebant : postquam n adminislrat, Romano seraper ponlifici infensus, an-
regnavit annos 16, m. 4, ab iiiennte 636 ad mensem nos 7, ab anno 749 anle mensera Jul. ad 756 post
Maium 652, reliclo filio, quem fecerat rcgni sociura diem SApril. (Sigeb. Chton.; Anasttn Steph. II,al.
moritiir (Diac lib iv, cap 44, 47, 49). III; Baccbin tn Petro Seniori).
8. RODOALDUS, Rolharis iilius , paucis post 22. DESIDERIUS, dux Tuscire, male pereunte
mortcm patris diebus occidilur; quarc anni 5, Aistulpho, rex eligitur : regnat annos 18, a 756 ad
dies 7, regni ejus niimeranlur cuni regno Rotharis, 774, cum a Carolo Magno, tunc rege Francornm,
(Diac lib IV, cap 49 et 50). profligatus, ducilur cum uxore in Ffanciam, Adal-
9. ARIPERTUS, filius Gundualdi fralris Theude- giso filio ejus elabente Cpolira. Sic regnum Lango-
lindae regnare orsus anno eodera emortuali Rotha- bardorum, quo vexata erat ltalia annis 206, virtute
ris , et Rodoaldi 652 in finem vergente, regnat Francorum exslinctura jacuit (Anast. in Adrian.;
annos 9; moritur exeunte 661 (Diac lib iv, eap Ilcremp., Annal., Fuld., Mel., Bert., recenliores
53). meliores omnes).
10. BERTARIDUS et GODEBERTUS, filii Ari- 32. Regum catalogo absolulo, tum aliena, tum
perii, diviso invicem regno, Godebertus Ticini, Ber- mea observata expediam necesse est. Chronologia
taridus Mediolani regnaut usque ad principium 663, Pauli Diaconi diligenler servata, S. Gregorii M. (ep.
an. 1 , m. 3. Tunc enim ab invasore Grimoahlo 17, lib. i) auctoritate illigo niorlem Aulharis cnm
Godebertus occiditur, Berlaridus ad Gaganum rc- nonis Siplembribus aiuii 590. Hinc retro abiens
gem Avarura eonfugit (Diac lib iv , cap 53; lib v, nnmero ejusdem Autliaris annos 6, interregni 10,
cap 35). Clcphonis 1, mens. 6, Alboini 5, mens. 6 ; quibus
C
11. GRIMOALDUS.Fratribus de regno decertan- in summam collatis, me retrocessisse video annis
tibus, quod diviserant, Grimoaldus, dux Beneventi, 21, ac pervenisse ail nonas Septembres anni 569,
in auxilium vocatus a Godeberlo, liuiic suorum cum Alboinus invasa ante biduum Liguria ingres-
fraude prodilorem pulans occidit, regnum invadit, sus mibi esse videtur Mediolanum Liguriae metro-
idque tenet annos 9, ab anno 663 ad 671, incoinple- polim, regiamque olim scdem, ubi praefeclus praeto-
tos (Diac lib v, cap 33). rio Ilaliaeresidebat, quam pene excisam a Gotbis,
12. BERTARIDUS. Audila morte invasoris inlra Narses instauraverat, ut ail Marius Aventicenis. Ab
trcs mcnses e Saxonia redux Garibaldo puerulo hoc igilur annocuin Sigonio initium repelo Langobar-
Grimoaldi filio exturbalo, Avitum regnum tenet dorum in Italia regni, ut Benedictus Bacehinius, a
annos 18 incompletos, Ja 671 ad 688 (Diac lib v, quo aliquot ineusibus discrepo ; naroque is non ab
capp 45 et 47). higressu Mediolani, sed ab obsidione Ticini, 29, ut
13. BUNIBERTUS,Bertaridi (ilius, in consorlium putat, Decerobris, inclioat, ggnelli auctoritate com-
regni ascitus a patre, anno regni sui octavo, post pulsus consignantis mortem Alboini28 Junii : quod
ejusdera morlero regnal annos 12, nerope ab an. profecto improbabile esl, quia Ticinuin triennio post
688, ad 700 exeunlem (Diac. lib. vi, cap. 17; Sigeb. captum incerlam inauditamque originem cum suae
687). obsidionis principio Langobardico in Italta regno
14. UUTBERTUS, admodum puer regnat sub tu- fecissel. Ab anno autcm et die emortuali Aulharis,
tore Ansprando; at mense octavo sequenli, anno nempe 590, nonis Seplembribus, ad initium Rotha-
701, ab invasore Ragumberlo ejicitur (Biac. ibid). ris legislatoris, certa esl cbronologia Diaconi. Dat
15. RAGUMBERTUS,filius Godeberti, a Grimoal- D enimvero Agilulpho an. 25, Adaloaldo 10, Arioaldo
do invasore occisi, dux Thaurinalium, nactus regis 12, qui in summam relati, sunt 47 et ad annum de-
pucri occasionem in. regnum redit, eodem anno mo- ducunt 637, qui die 22 Novembris erat secundus
ritur (Diac. lib. vi, cap. 18). Rotbaris, ut patelex prologoejus legum: <Anno Deo
16. ARIPERTUSII, Ragumberti filius, statim propitiante regni mei octavo aelalisque 58, ind. u,
consors regni ab eodem factus. Magnum habuit re- et post adventum in provinciam Italirc Langobardo-
gui semulum Ansprandum qui apud Bajoariam exsu- rum, ex quo Albium lunc temporis rege proeedente
labat; anno enira exsilii decimo in Italiam veniens divina potentia adjuti sunt, anno 76 feliciter datum
cum Theodeberti, Bajoariorum ducis, auxiliis, rem Ticini in Palalio. > Qui characferes indicant annum
gerit incerlo Marte cum Ariperto : hic autem se.vi- 643, in conclusione vero et dies memoratur 22 No-
clum credens, in Franciam abilurus, in Ticino onu- vemb. Quare ne acquisituri annum prorogemus in-
sius auro mergilur, cuin regnasset annos 12, a 701 dictionem cura Bacchinio, inilium Rbtharis relrahi
a 712 (Diac. lib. vi, cap. 35). debet ad annum 646, el qui annus superfluit in Ghro-
17. ANSPRANDUS, vir egregius, Langobardis nologia Pauli, conjuncto decimo Adaloaidicum primo
apprime charus, vix regnum adeptus morilur Idibus invasoris Ariolandi, duplicari. Porro Adaloatdum
Jun 712, cum tres tanlum menses regnasset (ldem esse superstitem ppst regni invasionem testaniivr
ibid.; Epilaph. Tic ). ( pontificis Honorii litterre pro legitimi regis restilu-
18. LIUTPRANDUS.Ansprandi filitis, quem Lan- lione : sed Honorius ordinatus fuit ponufex die 27
gobardi grati animi ergo patre adhuc superstite Octob. an. 625, codem igitiir anno et invasor fegna-
821 CENNl PR^EFATIO AD CHRONOL. SEQ. 822
bat, el rex legiiimus, qui fuit venenati liquoris sce- A emortuali 13 Jun. illigari oporlet, vel paucos ante
lesla unclioneseu potione in insaniani versus'inva- dies desumi, cum eidem aegrolanli lertioregni mense
soris ejusdem jussu, numerabat regni sui annum 10. ut gratificarenlur Langobardi, filium ejtis adhuc
Pagius Adaloaldum rediisse in regnum falso putat, superslilis levaverunt: tamctsi, ne in incerlo rem
dtiobus nionumentisdeceptus,(:)iBultar. Cassin. loni. posilam scquar, diem ipsam cmorlualem Ansprandi
II) quae vitialam prae se fcrunt datani. Indiciiones 13 Junii principium rcgni Liulprandi coiistiluto.
habent niniirum xv el I, annis Adaloaldi 16 et 17 34. Eapropter utriusque regis, Grimoaldi el Lint-
adjunctas mense Augusto; ctimdoceamurdocumento prandi, principia invicem mihi disjunguntur anni-49
nlio ejusdem mensis indict. IX(Ughell., Ital. Sac, et uienses aliquot, nara totidem excurrunt a 683 ad
t. IV) in cursu esse illius annum 3, ac proinde 712. Paulo aiuem Diacono sunt 52 et nonnulli inen-
praediclisindict. indicari annos 12 et 13. Quod mi- ses : dat siquidem Grimoaldo annos 9 ; Bertharido,
rorcur Pagio perspecium iion fucrit; nam laudata posl 3 menses creato, 18; Cunibeno 12, Liutberto
monumenta ejusdem BuIIarii praeit donatio Agilulphi mens. 8; Aripcrto an. 12 incompletos, quibuscum
pariter vitiata, quippe qua?annum Agilulphi18 copulat numerat inccrtos Ragnmberli roenscs, ac demuin
cum indict. v, Augusto roense, qui erat conjungendus Anspraudo dat menses trcs : qui in suinmam collali
cum ind. xn, ut ex diclis in catalogo satis liquct. efficiunt aroios 52 el duos fere menscs. Oiiinia ta-
33. Operosius aliquanto est Diaconi chronologiam lneu procedenl, si trium priorum regum annos cum
evolvcre ab initio Rotharisad invasionem Grirooal- Sigeberto et recentioribus incompletos accipiamus,
di: Rotharim quippe incipere anno 636 jam vidi- ut in catalogo indicavi, quod ipsc Diaconus fatctur
rous; invasum autem fnisse regnum a Grimoablo g de Bertarido (lib. v, capp. 35 et 37), ncc morlem
anno 663 manifeste ostendit prologus ejus leguni : Cuniberli eis annnm 700 pcrducamus : regum vero
AnnoDeopropilioregnimeisexlo,menseJulio, indicl. quatuor qui successerunt chronologiam, proposila
xi, qnaeannum indicat 668. Quare inter 636 el 663 rerum serie, mox cxpedio. Moriens Cunibertus
ante mensemJulium seplem et viginli anni solidi nu- exeunte anno 700 commiltit regnum Liutbcrto filio
meranlur, cum occurrant apud Diaconum anni 31, sub tutore Ansprando. Dux Taurinatitim Ragumber-
menses 7, dies 7; nam Rothari dat an. 16, m. 4, tus, qui anle annos 38 Gotieberto patre inlerfecto,
Rodoaldo an. 5, d. 7 , Ariperto an. 9 filiisque ac invasore Grimoaldo connivcnle evaserat, in spero
ejusBertarido etGodeberlo an l,m.3. Quapropter paterni regni erectus belliim movet Ansprando. Octo
Bacchini opinionem sura amplexus, qui Rodoaldi elabuntur mciises, dum arma ulrinque uaranlur, ac
aetatemmetitur cum regnopatris.ita ut mors ulritis- mense circiter Maio scq. anni 701 confligiliir apud
qne, paucorum dierum discrimine, uno eurademque Novaram : Ansprandus elRotharildux Bergomatium
anno-evenerit. Neque id novum apud Langobardos, fcederati superantur, Ragumbertus in solinm ascen-
quorum erat in morle posilum, Auguslorum exem- dit, brevi moritur, Aripertus lilius rcgnal. Reparatur
plo, filios sibi asciscere in consortium regni. Ita bellum, fil pugua alrocior, foedcrati prolligaulur,
anle Rolharim fecit Agilulphus, cujus filii gdaloal- caplo el occiso puero Liiilberlo, fugato Ansprando,
di annos 110, cum malre Theudelinda aperte Rothari in cxsilium pulso. Ansprandus deindc, fuga
numerat Diaconus post morlem patris (lib iv, cap. elapsus in Comroacenam insulam, copiis pclitur : is
43); fiiii aulem Rolharis an. 5, d, 7, non distinguit autero ac comperla ad Bajoarios sc recipil anno702
ab annis palris (tib. iv, cap. 50). Ab eodem tainen _ in finem vergente, ul erudile Pagius, motiis Pauli
Bacchinio unius anni disCrimine disjungor ob tar- ''J aucloritale (tib. vi, capp. 22, 35), ac siniul concilia-
dius ab eo conslituta Brioaldi primordia cnm Sigo- lis anriis tetrarchiae Theodeberti, observat. Novem
nio, quae res producerc indict. n edicli Rotharis ibi annos exsulal; decimo vero ineuiile, qui crat
eum compulit usque ad Kal. Januar, quod multis 712, cum tetrarcha Theodeberlo et Bujoariis prresto
damnatur exemplis in historia regni Langobardici, est, rem gerit dubio marle haud procul Ticino. Ari-
cujus ipsum principium an. 569, die tertia Sep- perlus se victum putans, fuga in Franciaui arrepta,
tembris, signatur per indict. m , certum profecto Ticino mergitur circa diem 13 Marlii, ut suadel iri*
indicium quod Langobardi Cresarerc indiclionis mestre Ansprandi regnura, qui, ut diximus,13 Junii
usum habebant, a Kal. Scptemb. incipientis. Crclera ejusdem anni occubuit morlem, relicio filioLuitpran-
procedunt. Sed ea quaesequunlur ab invasionis Gri- do; quem Langobardi ante patris obittim levaverant
moaldi anno 665 ad principium Liutprandi, necesse regem. Hujus stabilito principio, cum Diaconus re-
est utconsiderentur, spectatopriusLiulprandiejus- gnuin ei tribuat annor. 31, m. 7, illigavimus morteni
dem initio. Hoc vero desiderari quidquam cerlius cum die 13 Januar. an. 744, conlra Baccliiuiiim,
non posse videlur; quippe quod desumilur a morle qui anno superiori et mortem Liulpraudi et Rachis
patris, cujus memoria exstal Ticini hac in epigra- principium constituit, hisloriam Libri Ponlificulis
phe sub ejus lumulo : Datum Papim die Iduum Junii non recte, ut mihi videlur, iuierprclaliis, quera se-
indict. x, nempeanno 712, quamaffert Ilorat.Blan- qui deinceps necesse erit; cum morle enim Liut-
chus V. C. in suis notis ad Paul. Diaconum. Gura- prandi cxplicit Historia Pauli de rebus Langobardo-
que ea epigraphe concinit prologus Liutprandi Ie- rum. Speclata igiiur cum eodem Paulo regum octo-
gum : Anno Deo propilioregni mei primo pridieKal. D ] decim chronologia, videndum restat quid de sucees-
Mart. indiet. xi, nempe anno 713. Necnon monu- sorum aetate valeat stabiliri Pontificalis Libri et do-
menlum Parlhenonis monialium S. Mariaeet S. Au- cumentorum praesidio.
reliani titulo a Senalore conditi: Filius honorandi 35. Poslreini Langobardorura reges quatuor,
Albini, et Theodolindmtegnante Liutprando anno 3 Heildebrandus, Racbis, Aislulphus et Desiderius, 30
regni ejus v Kal. Decemb.indict. xni, id est an. 714, omnino annos post Liutpranduin implcnt. Al ciim
quod referl Mahillon. (Itinet. Ilal.) Obiter hic mo- eornm historia destitualurpraesidio Pauli Warnefridi,
neo ut Mabillonioeidera non audiatur referenti ex qui, nc sure gentis excidium historicus parum pru-
moiiaslerio Augustinianorum Ticinensi S. Pelri in dens cnarraret, cum Liulprando desiit, viderelur
Ccelo aureo hoc documenlum : Ilwe omnia qum su- Herkemperto adliaercndum, ne tot tamque variis
pradiximus, adjudicamusren. monaslerio S. Pelriin recenliorum opinionibus lacessiti, cerlamen potius
Cmloaureo, in quo S. ac Vener. Auguslinum adduxi- quain regum Langobardorum cnronologiam instaii-
mus. Datum iv nonas April. regni Liutprandi primo,' rarc diceremur : attamcn quia chronologum parum
ind. x. Nam, praeierquam quod redolet posleriorein exactuiii fuisse Herkenipertum documentaosteudiini,
slrucluram, nec Liulprandus ad regnum ascenderat alio me vertam necesse erit. Constituam igilur primo
mensc Aprili an. 712, neque ecclesia S. Pelri in netatein Heildeprandi conregnanlis cum Liulpraudo,
Ccelo aureo fundala erat, nec demiim S. Auguslini dcinde rerum serie proposita, Heildepraiido ejecto
corpus adveetuin e Sardiniu illuc fuerat. Liulprandi suffccti Rachis principium, ejusquc abdicationem
igilur priiicipium vel cuin dic ipsa Aiisprandi patris ctini fiatris Aislulphi primortliis coiijiiiiciam, hujus
823 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM. VATIC. 824
exitum, ac Desiderii creationem et captivitatem ex-. K tunc rege Francorum debellalus, cum uxoreaspor-
pediam. Conregnasse Heildeprandum cum Liulpran- tatur in Franciam ann 774, finemque affert Lango-
do certum est. Id docet monumentum (vitiatae licet bardorum in Ilalia regni, anno ab eorum ingressu
notae temporariae)quod Joannes Pusleria bibliolhecae ducenlesimo sexto.
Ambros. praefectus, communicavit cum Mabillonio: 37. Restat modo ut Rachis, Aistulphi, Desiderii
Manigutda Dei ancilla, et vestemonialium induta vi- aetates confirmem documentis. Pulso, ut aiebam,
venslege Langobardorum, regnantibus Liutprando et Heildeprando , continuo regnavit Rachis (mensis
Heldeprando, anno eorum 23, ind. v (Itin. ltai.). nimirum Julii die circiter 13, an744), quod compro-
Clarius documenlum ex archivo Lucensi edidit Fio- bant documenta duo : 1. Prologus ejus legum tem-
renlinius apud erudilos celebre : Regnante domino porariam hanc notam habens : Anno regnimeise-
Liutprando excelleniissimorege regni ejut 24, et ex- cundo II die calendarumMartiar, indict. xiv. 2.Privi-
cellentitsimo nepoteejus Domino Hilprand rege anno legiom ab eo dalum Ticino in palalio, quarlo die
1, mense Martio, indict. iv. Unde liquet mense Mar- mensis Marlii, anno felicissimi regni noslri secundo,
tio an. 736 Liulprandum sibi jam ascivisse socinm ind. xiv. feliciter (Ughell. Ilal. Sae. t. II; de Ep.
regni nepotem suum, quem Langobardi, dum morbo Placent). Quae duo documenta cum spectant ad
correptus ille erat, levaverant, idemque postmodo annum 746, cerlissime ostendunt Rachim levatum
convalescens sustinuerat. Alio demum documenlo csse post diem 4 Martii an. 799, ut fatetur Pagius
apud laudalum Mabilloniura (Itin. Ital. et swc. n (ann, 736, n. 9, 744; n. 5, 750, n. 1). Quid vero in
Bened.) confirmatur, quod ipso mense Marlio prre- incerto relinquatur ejusprincipium, qtioil et Herkem-
dicli anni736conregnare ccepit Heildeprandus, erat- n petiauctorilaselBacchiniiobservalaredduntcertum?
quc adhuc snperstes pridie Kalendas Apriles anni Nolat Bacchinius Heildeprando tribuendos post
emortnalis Liutprandi 744. Documenltim autem ita Liutprandum inenses sex, qui, utsupra aiebam, ad
habet : Actum Ticini sub die u Kal, Apr. anno felicis prredieli mensis exilum perdncunt; Herkempertus
regni nostri nono. Per indict. xn. Qtiamobrem Heil- vero relatem Racliis definit annor 4, mensiuro 9,
deprandus, praeter annos oclo solidos, regnavitmen- quod temporis spaliurn ab Julii mensis die lertia
ses aliquot, quorum numerum res vetustate obrulae decima initum ad diem circiter 13 mensis Aprilis
indagare non sinunt. Ac proinde novamabbatis Rac- perducitanni 749. Hoc certe anno abdicasse Rachim,
chinii chronologiam (in excursu Chron. anieJo. Sen.) Fratremque Aistulphum regnare orsum testatur
penitus rejiciens, menses tanlum retinui sex, quos documentum ejus fere seialis, quod ita habet: Anrto
tribuit Heildeprando post Linlprandi obitum, ita ut Dominicm incarnationis 749, centesimovero ocloge-
solio non fuerit deturbalus nisi mense Julio, sex simo ingressionis Langobardorum in llaliam , vir
nempe mensibus post Liutprandi emortualem diem, gloriosissimusAISTCLPHDS (Ratchis) germano suode-
13 Januarii anni 744. At ne simul pugnantia videar victa Pentapoli suasu Domni Zacharim papm facto
tratlere, en Libri Pontificalis synchroni historiam et Romm clerico sceptrum Langobardorum strenue re-
dociimenta, quibus utor. gens, etc. tScript. Ital. I. I, p. 2, de Fundal.mon.
36. Liutprando Ravennam premente, Eutychius Nonant.). Quod monumentum a Pagio alibi observa-
«xarchus el Ravennales oranl pontificem S. Zacha- tum (an. 750, n. 1) non recte ab eodem arguitur,
riam ut auxiliura ferat. Hic legatione ad regem ne- tanquam rerrcLangobardicre annos mutilans; etenim
qnidqiiamadornata, per se Liulprandum ipse conve- scriptor Ligur ab advenlu in Liguriam, sive a Lan-
nit. Rooia proficiscitur Ravennam, hinc Ticinum, iC gobardici regni primordiis coepit, erat aulem
quo pervenit die 28 Junii, anno 743. Die poslera utriusque in cursu annus 180 usque ad Seplembris
•acrum facit in S. Pfttri in Coeloaureo. Agi deinde priores dies aerae Dionysianae749. At mensis in in-
cceplum de Ravennatibus liberandis ac restituendis cerlo adhuc esl: duo scilicet documenta Bistulphi
ablatis. Vicla demum regis durilie, conventum ul, primordia inter menses Martium el Julium ejjusdem
caeteris restitutis, parlem lertiam sibi rex reservaret anni restringunt. Prologus ejus legum coegitPagium
territorii Caesenatisreddendam post Kalendas Junias ut illud conslitueret posl Kal. Mart; ibi enim legi-
(anni videlicet 744), dum interim legati regii mil- tur : Anno fclicissimi regni nostri tn Dei nomine v
terentur Cpolim ac redirent. Romam revertitur S. in die Kalendarum Marliar. indict. vu, qtiae anno
ponlifex his composilis, alque ilerum celebrat fe- convenil 754. Gonfirmatio vero bonorum monasterii
sliim SS. Apostolorum, quorum natalem diem cele- Farfensis : Data Ravennm in palatio quarlo die
.braverat Ticini. Haud ita mullo post morluum esse mensis Julii anno felicissimi regni noslri terlio ind.
I mdil Liutprandum regem ante condiclam universae iv, id esl751, coegit Bacchinium ut Aistulphi prui-
rcslitutionis diem, Kal. Jun. 744. llacc Liber Pontifi- cipium ante inensem Julium constituerel (Pag. an.
calis narral in Zacharia, ac nulla adhibila lemporis 750, n. 1; Bacchin. in Agnell.; Seripl. Ital. t. U, p.
nola, refert deinde expulsionera Heildeprandi regis i, pag. 168). Al monumentum aliud pro monastcrio
a Liutprando relicli, eleclionem Rachisi, pacemque eodem Fartensi : Datum Ticini in palatio 5 Aprilis
cum hoc per ponlificem stabilitam in annos 20; qure anno felicissimi regni nostri in Dei nomine seplimo
omnia evenisse anno 744 lum ex dicendis palam hel. per Ind. ix feliciter, nempe 756, oslendit Aistul-
gt pergo ad caetera quae Liber Ponlificalis narral Q phiim non coepisse, nisi post diem 5 Aprilis ; adhuc
in fme S. Zachariae, el in Stephauo II, al. III. San- enim erat in cursu annus seplimus. Quae cum ita
citae conlemptor pacis rex Rachis Perusium aliaque sint, ab Herkemperlo hic discedendura non arbilror,
Pentapoleos oppida oppugnabat, cum S. pontifex ut Ostiensis opinionem sequamnr cum Baronio, Pa-
eum adit, muneribus placat, orationis suavitate ad gio, Bacchinio et aliis erudilis, quos lattiit novissi-
meliora convertit : quare is, relicto throno, cum nium hoc documenlum ; ul enim paucorum dierum
uxore et filiis contendit ad sacra limina, indc Cassi- discrimen apud Herkemperlum occurrat, majori
num petens monachum induit. Aislulphus, fralerno porro discrepantia ab Ostiensi avertimur, nisi falsis
potitus sceplro, S. pontifici Stephano semper infen- nilimur veterum monimentis.
sus, Pippinum Francorum regem prosancta sede 38. Huc accedit quod Pagius, Sigonium et Ange-
pugnantcm habuit hostem, cujus virlutem semel et lum 'le Nuce, eruentes ex documenlis quod regnum
llerum periclilalus cominus timuit, elusit eminus ; Desiderii coepit anno 756 exeunte, redarguens, et
at demum fcedifragus Deo ullore inler venandum documenta ipsa insimulans vitiali characteris, alia
interiit, postqnam vidit Pippiniana donalione Eccle- adversus eos aucloritate non utitur, praeter Stephani
siaeditionem Exarchatu, Pentapoli et iEmilia aropli- II, al. Ul, epistolam (cod. Car.) ila habentem : < In
ficatam. Aistulplio succedit Desiderius, dux Tusciae, ipsis quippe diebus quibus ad hanc Romanam urbero
opitulante pontifice, Langobardis invilis; qui cum devastandam profectus esl (Aistulphus) post anniii
primo mitis in sanctam sedem, deinde maxima illi spatii circulum ita divino roucrone percussus est,
detrimenta inferre ausus esset, a Carolo Magno ut profeclo iu eo teropore quo fidem suam lentans
823 CENNI PRJEFATIO AD GHfiONOL: SEQ. 826
diversa piacn.i sce.era peKpetratus est, in eo et suam A postS. Deusdedit,antediem24 Decemb. 618(Anast.,
impiam linirel vilam. > At enim ul Pagius recte num. 117 et 118).
disscruit de Romana obsidione (an. 735, hum. 1 et 8. ISAACIUS, patriciut. Destinatus ab Heracfio
seqq.) adversus canl. Baronium, et Kalendis Janua- slalim atque audiit Joannis cacdem anno exeunte
riis, non Juniis anni 755, cailem cceperil, id cerle 618, ad regendam Iialiam venit seq. anno 619, ac
non impedit quin lilterre ponlificis morali ea intlu- diutissime dignitatem tenuit, annos Videlicet 23;
ctione ulantnr discrimine aliquot dierum, si obsidio cura Maurilio charlulario expilavit palriarchium
Tuit trimestris, ul referl Liher Ponlificalis, seu etiam Latcranense anno 639, ac Ravennae occubuil, post-
aliquot mensium, si brevior eadero fuit juxta epi- - quara capile mulctaturo vidii Mauritium chartula-
stolam Pippini apud Baronium (an. 755); sumina riiun, qui contra ipsum ltaliae affectabant imperium
enim rei eadem est, nec Slephanus chronologis anno 643 jAnast., num. 121 et 126; Panvin. Chron.
negotium facessit, quippe annuin indicans emortua- Baron, et Pag. anno 643).
leni Aistiilphi consentil cum Annalibus Francorum, 9. THEODORUS CALLIOPA, patricius, Ilaliara
exceptis Fuldensibus el Lambecianis, qui ad annum regens anno secundo revocalur incerta cattsa (Xnast,
757 ejus niortem producunt. Quare Sigeberli Chro- niim. 126).
nicon Aistulphi aetatem definiens annorum 7 perpe- 10. PLATON, gloriosus palricins. Regere Italiam
ram emendatur a Pagio; namque is ab anno 7.49 coepit anno 645, rexitque usque ad 6t9 (S. Marlin,
eirca ldus ejusdero mensis perveniens, aimos oronino ep. 16; Anast., num. 151; Baron. el Pag. 649, n. 7).
septem explevit. Quin eliaro Herkemperto ipsi li. OLVMPIUS, cubicularius. ProfecltSs Cpoli
addenti menses quinque fortasse audiendum eril; JJ Romam venit cum dignitate an. 649, dum Latera-
is enim annos numeravit Rachis usque ad hujus nense concilium celebrabatur. Italiam rexil qtiatuor
profeclionem ad urbeni Romam, ila ut post conver- annis solidis ac nonnullis mensibus; morbo interiit
sionem suam. roensibus adhuc quinque, velut hie- ah. 653 (Anast., num: 131, 132,133).
mans, in solio Langobardorum permanserit; Aistul- 12. THEODORUS CALLIOPA, patriciut iterttm.
pho vero eosdem mensus tribuerit, tanquam vero Constans, audita morte Olympii, mittitfaciat successoreiii
post Rachis abdicationem regi. Utcunque atilein se Theodorum citm jussione ut captivuni S. Mar*
res habeat, anno praedicto 756 post mensem Apri- tiriuro pontificem. Uicerlum dignitalis lempus (Anast.,
lein segnavit novissimus Langobardorum rex, qui nam. 133; MursrTor.,Rer. Ilai. lo. I, p. n, pag. 303,
coromuni Annalium sententia poslquam regiium lh dubinm yevocat dnplicem Theodori dignitalen).
tenuit 18 annos, certum Langobardici regui exitium. 13. GREGORIUS. Circa anntun 658conjicil abbas
altulit, nam Carolus « cunctum Ilaliae regiiiini atle- Baccbudus missum esse Gregorium exarchuni (<?a;
ptus in Franciam regreditur, ducens secuin Desitle- Pjr&il Const. Syracus. an. 666).
rium cum conjuge ejus. Adalgisus filius ejus Cpolim 14. THEODORUS,exceltenlissimusexarchus. Male
fugit (Annal. Futd. et Lambec, an. 774). > a recenlioribus cfedilus Calliopa, ob Pauli et (jna-
39. Absolutis Langobardoruro fastis, venio nunc stasii silenlium. Hujus item relas incerta : al cx
ad exarchos Italiae, quorum cataloguro colt.itis aiio- Bacchinio ab an. 668 ad 687 pervenit (Anast., num.
rum observalis cum Libro ul plurimum Ponlificali 156; Bacchin. ad Petr. Sen.).
conliciam. 15. JOANNES PLATYS, patricius. Italiam regere
1. LONGINUS. Hic postquam Narses, lot rebus r orditur an. 687'; cumque nullus occurral exarchus
praeclare gestis celcbris, invidia illi ab rcroulis com- **usque ad Theophylactum; eam. rexisse credi potest
parata a Juslino exaucloraruir, in llaliam miliitur usque ad 702, annis circiter 15 (Anast. num. 157 ct
praefectus anno 567. Postmodo Narses Neapolim 159;Pag.«n. 687).
secedens Langobardos e Pannonia per legalos ac- 16. THEOPHYLACTUS, cubiculariut, patricius.
cersit; quare Longinus inauditum Ilalis nomen ac Ravennam mittitur Cpoli anno 702. Italiam regit
digniialem novam, nempe exarchi adipiscitur, tue- annos oclo usque ad 710 (Anast.,num. 165; Pahvin.
...-.•
turque imperii Occidenlispartem a Langobardis non Chron.). ,-- ,
invasaro. Ilaliam rexit, ab adventu ex urbe regia 17. JOANNES RIZOCOPUS, palricius. MissUsiu
367, annos 15|(Paiil. Diac. lib. n, c, 5; Noris. de Italiaih anno 710, excipit Neapoli pontificem Con-
Syn. v; Pag., an. 567, n. 4, ex Mar. Aventic). slantinum, prodeiintem Cpolim : deinde veniens
2. SMARAGDUS,gloriosus charlularius sacri pala- Romam multa indigne ibi perpetrat; ac demum tur-
tii. Hic missus in Ilriliam aiino 583 cum digfiitate, pissiina morte occumbit Ravennre, incertum quo
mox causa incerta revocatur post triennium (Libell. anno. Paoyinus credit 711 ac triennio exarch.atum
Schism.; ap. Nor. de Syn. v; Pelag. II, ep.) vaeasse ait. Scaliger sex annos dat Rir.ocopo,' Pagius
3. ROMANUS, patricius. Revocalo Apolim Sma- vero hunc reprehendit (Anasl., num. 172; Panv.
ragdo anno 586, succedit in exarchaiu, suumquc Chron.; Scalig. de Exarch. Rav.; Pag„ an. 713, n. 4).
obiit diem Ravennre post annos 11, nempe 598 18. FL. SCHOLASTIGUS,cubicularius, patricius.
(Auast.num. 113; Jo. DTac.in V. Greg. 1. m, cap. 44 Miltiiur cum dignilate in Jtaliam affert anno 713"exeunle
et 48; ibique Henscben. Noris. de Synod. v, cap. 9, vel sequentis initio; riam scciroi saeram Ana-
§ S) D slasii qui, Philippico in ordinem redacto salulalur
4. CALLINICUSseu GALLICINUS. Mittitur succcs- imperalor die 4 Jun. 713. Quare Panvinus et Scali-
sor Romani an. 498, post qiiadrieunium revocatur ger biennioperperam dilTerunl,ad annuni nempe 715
(!';iul. Diac. lib. iv, cap. 26. Noris ubi sup; Paiivin. (Anast., nuro. 176; Baron. an. 713).
Cliron.). 19. PAULUS, patricius. Missus a Leone Isaurico
5. FL. SMARAGDUSiterum. Callinico rcvocato in ltaliam anno 726. Conspiralionem adversus S.
Mauritius iteruni mitlit cum dignitale Smaragdum, Gregofium II inslaurat; ipse anno post interficilur
quem Panvinus Italiam rexisse ail annos 9, ab anno Ravennae. (Anast., nUm. 185 el 185; Diac. 1. vi,
videlicet 602 ad 611 (Paul. Diac. lib. iv, c. 26; cap. 49).
Noris. ubi suv. Panv. Chron.) 20. EUTVCHIUS, patricihs ennuchus. Audita
6. JOANNES LEMlGlUS, judex Reipublicm. Hie Isaurus caede Pauli, quem miserat post Marimun
tumuliuanle Jo. prrefccto Neap. occiditur, quarto Spalharium, ut insidias et ipse moliretur ponlifici,
suae dignilatis anno (Anast., num.117; Panv. Chron.) siiniliter Eutychiuro in llaliam vcnire jubet, ut cce-
7.JOANNESELEUTHERIUS, patricius et cubi- ptum ab exarcho Panlo ac spathariis duobus scelus
eutariut, seu eunuchus. CaesoLemigio interponlificii perGceret. Hic novissime omnium diuturnius creteris
tempore posl Bonif. IV, anle diem 19 Oclob. 615, ltaliam tenuit, ab anno videlicet 727 ad 751 •, qua
mittilur successor Eleulheriiis, qui post trienniuih infensus Roroanis ponlificibus, qua ab iisdem pro-
el aliquol menses imperium affectans necalur, pari tectus adversus Langobardos; at demiiin horum rege
ustis forttuia ac Lemigius, tcmpore intcrpontilicii Aislulpho capiente Ravennam anle diein 4 Jul., Eu-
827 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 828
tychius in Graeciam abrit, finemque atlulit exarcha- \ tas taliter ditponenda ett, quatenut Utti non vili
liii, cum annus esselserae Dionysianae751, Zachariae pertonw, nec alicui eoneedatur ignoto. Sit enim valde
10, Constarilini Copron. 32. P. C. ejus 10 , Aistul- notus imperatori, tjt fidelis et prudent, non elatus.
piii 3. Itaque exarcliatus Iialire seu Ravennae, cujns Protospaiharius veniens anle imperalorem otculeiur
primordTa conslitui cum Longini anno prhno 567; suum humerum, et dicat : Maxime impetalotum,
slelit annis circiter 184, habuitque exarcbos oinnino adest auem vocasli. Tunc ttet ad sinistram imperatorit
20, Smaragdi et Calliopaerepetita dignitate (Anast., ilfiut nyparchus, quem nos dicimut prmfeclum, et dicat
lium, 183,185, 186, 187, 194, 215. Receniiores eHmperator: Cum protospathario futurum pattieium
passiro., praeqne iis Bened. Bacchin. in Agneit.). adducito. Dum autem venerit patriciut, tn primis
40. Epocbe isla exitus exarchorum, quo lempore otculetur pedet imperatoris, deinae genu, ad extremum
Iialia fere omnis ab impiis imperaforibus Grrecis osculetur ipsum : tunc osculetur omnes Romanns
defecerat, recte cnm Graecanicfimperii exilio copu- citeumstantes, et dicant omnes : Benevenialis : nobis
labilur; quamvis enim tentata non semel ejusdem nimrum laboriosUm este videtur concessum nobis a
instauratio est, divinitus tamen faclnm ut omnia Deo ministerium solum proeurare : quoeirca te nobis
neqtiidquam Caesaresmolirentur. Exarchalus vero ad adjUtoremfaeimus, et hunc honorem tibi eoncedimut,
sanctae sedis ditionem amplificandam per tot anno- XI Ecclesiis Dei et pauperibut legem facias, tt inde
rum seriem viodicatus Graecis viribus adversns bel- apud altissimum judicem rationem reddas. Tunc in-
licosissimos Langobardos, tandem venit ad mo- duat eum imperalor manlum, et ponat ei in dextro
mentiim ih borum nianns. At poslmodo, a Franco- indice annulnm, et det ei bombacinum propria mann
rum rege Pippino usnrpaloribus profligalis.concessit nscriptum, ubi taliter continealur scnptum : Esio
iti sanclac sedis ditionem una cum Penlapoli et patricius, misericors el justus. Tunc ponat ei in caput
^Emilia; neque ad nostram banc aelatem barbaris aweum eirculum et dimittat. Hanc digniiatem, qua
-impliiispatuil. Idem et oiigine el dignifate celebris, ornati, ut ait Walfridus Slrabo, erant primi post
iilustrior postea est faclus, cum tres eminentissimi Caesares, docet Senator fuisse perpetuam : Mox ut
apostolicae sedis legati triperlito illum administrare, datus fuetit hic honor, in vitm tempus reliquum hf>-
sanclisque legibus conservare summonim ponlificnm minifit eomvus (lib. vi, ep. 2). Ac proinde suspiea-
noroine iricoeperunt, ut nostro aevo videmus fleri. tur Cangius, num propterea breviori alii digniiaii,
Caeterum ut aiiquid dicam de exarchis, quorum ut esset exarchatus, aut alia praefectura, adjungere-
catalogum exhibui, horum chronologiam difficite tur. Idem lamen in cod. Theodos. legens expalricios,
cst per menses el dies digeslam dare; alios enim, idlantum obtinuisse' apud Golbos cum auctoribus
statim alque desigriabantur Cpoli, missosesse, alios altis sentik Prae iis Gutherus hanc dignitatem inter
aut Cresarum volunlale, aut longa via detentos sero paiatinas eminentissiroam non fuisse perpeluam, sed
in Italiam venisse refeft historia. Hiric est qudd ut caetera oflicia ad nutiim principis docet, ac fiuita
aliorum exemplo annos indicafe contentus, quo adminislralione cxpalricios appellari consuevissc
mense aut designarentur Cpoli aut in (de Off. dom. Aug. lib. n, cap. 19).
fotissimum
laliain pervenirent, neglexi disquirere. Id tamen 42. Hihe est quod in Dufresnii opinionem eamus
animadverli, quod usqtie ad Theodorura Calliopam, pedibus necesse est. Qui eniin duo patricii, sede
cum anno 633 secundo missus captivuin fecit S. Cpolim translata, ut ait Porphyrogenitus (de Adm.
Marlinum pontificem Romanum, successio cxarcho- Ithp., cap. 27) milti inde solebant in Italiara (eos
rum certa est. lnde verp usqne ad Joannem Piatyn, C bodie ptoreges diceremus) quorum unus Sicilim, Ca-
qui anno 687 in Italiam vemt, conjecturis doclissi- tqbrim, Neapoli et Amalphiw prwerat : alter vero-
morumyirorum Pagii et Bacchinii nililur, Qui Plalyn Benevento, Capum, Papim cum reliquis, el ttibuta
sequuntur quinque exarchi certe mihi aetatis viden- quotannis fisco imperatoris pendebant; eos cerle
tur; attaroen eos inter sunt tres successionis non dignitate in sedibus milittim pares magistris mili-
ita cerlae, ut nnllum dubiiationi locum relinquant tum in expeditione, ad nutum principis amoveri
Tbeophylactus, Joannes Rizocopus et Paulus; sett consuevisse crcdiderim; lametsi duas inscriptiones,
duo cae'teri, FI. Scholaslicus et Eulychius, hic ab eodem Guthero allatae, sccus doccre videantur.
Paulo, ille Rizocopo omni procul dubio successe- Harum prima exslans Treveris, ila habet:
runt, ul videre esl apud auclores per me laudatos UIC.IACET.ELlVS.CONSTANTIUS
in catalogo. Quamobrem si forte novura aliquem VIR. CONSVLABIS. COMES.ET. MACISTER
exarchuro aetas profefel, aut inter Theodorum Cal- HILITI^. ATQVE.PATRICIVS;
VTRIVSQUE.
liopam et Joannem Plalvn aut inter eumdem et alia Romae: •
Rizocopum, aut demum inter Ft. Schotasticum et Ft. RICIMER.. V. I. HAGISTER.
VTRIVSQ
Paulum, temporum ralione habitaris collocelur ne- PATRICIVS
cesse erit. Plura, ad Chronologiam quod altinet,
nec lemporis nec loci est observare. Quod aulero Quibus ex lnscriptionibus tum coputari patriciatum
spectat dignilatem exarchi, praeter ea quse obiter cum mililia discimus, tum perpetuam esse eam
paulo ahte (numm. 7, 8) aiebam, nonnihil reliquuro dignitalem. Sed diversa fuerit ratio palriciorum qui
niihi feci hic opporlunius indicandum. D in ltaliam mittebantur ante Gothorum tempora : qui
41. Exarchi dignitatem Italis quidem novam, ta- autem patricii horum aelate m Italiam praefecti missl
raetsi alias eam gentes nOn ignorasse testaturGre- sunt, creterique omncs ab Augustis tunc temporis
gorius Magnus (epist. lib. l, 59 el 72, ad exarch. creati, perpetui erant juxta Senatoris doctrinam.
Afric). G-fliciis semper palatiuis adjunctatn disci- Cujiis rei argumentum sunl tot nuinero patricii uno
iiius, dum legimus palricios, chartularios sacri eodemque terapore in aula Conslantinop. degentes,
palatii, eunuchos, cubtcularios et judices civitatum quoruin tex deferentes secum trecenla navigia, timul-
eadem oruatos esse. Eruditis sirigula haec oliicia que et Sicilientium slolum in hane Romanam urbem
enucleatius «expendere otiosum foret; de patriciis abtoluti a regia urbe ad nos properant, aiebat S. pon-
autem nonnulla in memoriam revocare certum mihi tifex Paulus in epistola ad Pippinura (Cod. Carol.li).
est atque deliberatuin, quidquid eorum patientia jain Praeterea lum in Libro ponliticali, tum apud histo-
diu abutar. Duo mihi sunt patriciorum genera; qure ricos Langobardici iu ltalia regui aequales legimus
cnim alia lnulta refert Cangius in Glossario generali frequenter palricios alios alibi, dum eonim unus
hac divisione comprehendi arbitror : alii sunt pafricii Ravennae exarchatum adminislrabat; ptcrumque
C-esarum, alii pontificum, alii nempe ab imperato- enim haec dignitas patriciis conferebatur. Itaque et
ribus, alii a Romanis ponliticlbtis creabantur. For- Belisarius et Narses, qui patricii nomen solum reli-
niani creandi palricios imperiales asservaiam in iuierunt, el exarchi omnes, qui cum exceUcntisshna
bibliolheca-Vatuana ex Paulo forojuliano, seii Dla- dignitate exarchi patriciatum eraiiienlissimum co-
oono, a Cangio cxpressam cxlubeo : Palrhii&iyni- pulafunt, ubi semel ornati co fuerunt, eumdem nuu-
823 CHRONGL.A 5. GREG. M. ADSTEPMANUM III. 830
quam deposuer-unt; nec dum eorum aliqui revoea- Aabiisllebat cum imperatoribus, quia Romanm Ec-
bantur Constanlinopoiim, finila administratione ex- clesim tuitio ex generuli obligatione et speciali paeto
patricii appellati. ullibi reperiuntur. Caeterum baee imperio conjuncta fuit. Qure cum ita sint, perperam
dignitas, utpote prima post Caesares, quemadmodum putavil Cangius, et ante eum alii mulli scriptores,
dicebam antea, ab Augustis Byzanlinis summi ho- palriciatum Romanorum non esse aliud quani pfae-
noris causa conferebatur regibus ac principibus ex- fecturaro Urbis seu cliam Italiae, dignitatem a Ro-
teris, ul videre est apud Cangium in Glossario. manis excogitatara post dejectum Grrccanici imperii
43. Auguslorum exempla seculi snnt Romani jugum, cui assentitur Alamannus (de Later. Pariet.
pontifices, dum FraDcorum reges patricios creave- cap. H), quod Viderinl, Carolum Magnum adeplura
runt. Id tamen discrimen est iriter ulrumque palri- imperialem majeslatem patricii nomen siluisse: nam
ciorum genus, quod patricii imperiales primi erant quidquid imperaloris nomen praeslare videatur pa-
post Caesares inter oflicia palatina : patricii vero iricio Romanorum, poteslas erat una atque eadem,
pontificii dignitate et potestale summa ulebanlur, protectoris videlicet ae defensoris Romanas Ecclesire.
dicebanturque, ut observat Gtitherus, patricii Roma- Ea propter Carolo Magno patricio Romanorum Ro-
norum, non Romani, quia Roroaiiis omnibus impe- mam advenienli idem honor est adhibilus ab Adriano
rabanl, exercilura ducebant, etvere imperatoris ma- qui poslea est adhibilus a Sergio erga Ludovicum
jeslate praefulgebant, ut Carolus Magnus, diclus imperalorem. Adrianus enim suscepit Corolum ob-
propterea painciut Romanorum, ut pater et prolector viam illi ejus sanctitas dirigens venerandas crucet,
Romani loliutimperii (Gulher.,deOff. lib. n, cap. 29). id esl tigna, ticut mot ett ad exarchum aul patricium
Quamobrem ul erudile Pagius cum Marca (ann. 640, n suscipiendnm (Anasl., ntiiii. 315). Eadem praeslitit
num. 6 et seqq.), palricialus pontificum Romanorum Sergius Ludovico, aienle Anaslasio : Sicul mos etl
duo complectebatur: Jutisdiclionem qua reges Fran- imperatorem aut regem suscipere (nuin. 484). Prse-
corum in Vrbe ex eonsensu poniificis et poputi Ro- terea cum Carolum Marlellum Roro. pontifex patri-
mani potiebantur, et protectionem,seu defensionem, cium creavit, ut late Pagius (ubi sup.), Grxcanicum
quam RomanmEeclesim polliciti eranl. Inde est quod imperium adhuc exslabat. Multo igitur major fuit
vexillura milli solilum a Romauis ppnlificibus ad dignilas ponlificiorum quam imperialium patricio-
principes arina ferentes in paganos aut haerelicos, rum. Jam vero satis mulla.
ad ipsos ctiani -patricios miltebatur, quod minime

CHRONOLOGIA

AD TOM. IV EDIT. ROM. YATIC.

A sancto Gregorio Magno usque ad Stephanum III, alias IV.

Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni C Anni Romani ponlifices et res ecetesia- Anni
Periodt reges, exarchi, res geslw. ab U. C Olymp sticm Orientis et Occidentis. Mrm
Jul et Christi
Indict
5303 MauritiiTibAug8el9post cos 1342 342 S. Gregorius M. post diuturnam 590
m 11 VIIal. vi. 1315 i vacationem ordinatur die 3. Sep-
0b a Mauritius Theodosium fil co- ii terob non 19 Martii, ut mss ap.
**4 ronat. Imperat festis Paschal 26 Bolland.
Indict Martseu2AprexTheophetChron Tunicae I. A. inventioad h. a.
-VIU Alex Pag Baron ad an. refert 593. perlinet. Ex Fredeg et Aimoin pag
,x Franclior felix pugna in Langob n. 6. a. 593, cura Bar.
Biac Turon Bar Pab. Litania septiforni Romae ante
Anlarith R. Lang de pace agens Grcg consecr pag n. 5,16. Sigou.
cum Francis morit. Ticini non ConciliumRom et duaePseudo-
Sepl Theodolinda Agilulph Tatiri- synodi Schismaticor Istrire. Pag
nat. Ducemmaritum ei Regem eli- ii.lS.
git m. Nov et m. Majo seq a. ab rv Dissid in Gatlia de die Pasch
cxerc acclamatur MediolaniDiae et ibiit. Concil Metense iri causa
iib 3 cap ult Pag An. 616 n. % iEgidii perduellis. Ex Turon. Pag
Hormisd Pres. R. Chosrois filii n. 2, a. 594. cum Bar.
electi Regis jussu necatur Theo- S. Columbanus LuxoYienseMo-
phil. tib 3, c. 8; Pag a. seq. nasterium fundat. Pag n. 13, et a.
612, n. 6.
5304 Imp Maurilius Tib Aug 9 et 10, 1343 n S. Gregorii 1 et 2. / 591
@ 12 cos vui al. vn. 1344 lii Gregor synodicaih miltit ad
Q 5 NarsesMauritiiSatellescumDomi Patriarchas Orientis, in qua 4. Ge-
G tiano MelitenesEpiscopoPersicem neralia concil ut 4 Evangel vene-
Indict «ngressfeliciterpugn curiiVaramo. rari se ait, quinliim approbat. §.
tx Finis Persici bellis. quod .20, a. Agathaeiri suburra Eccl a Gotlus
x duraverat. Chrosroes a Vararao prnfanatam dcdical. Ex Diabg
pulsus fegno iuila sociclalc cuni' Bar. AJ S. LcanJr Ep. llisptil rif-
8§i AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 832
Anni Rontanofuht imperatores, Lang. Anni A Arnii Romani pontifices el res ecclesia- Mrm Anni -
period reges, exarchi, res gesim. abV.C, Olvmp
9 v slicmOrienlis el Occidentis.
Jul et Chrisli
Indict
Aommrestitnitur. Ex Theophil et spondet de trina Mersione m Ba
Chron Ate* Pag a. 595, n. 2 et '*. plism et laetatur Reccarednm Reg
Baron bienn diflert. Ahrist Fid aroplexum. 1.1, ep 41,
Zadespratre transfugre, qoiolim el in Episc Donatistam qui Pri-
Hormisdae duxerat, caput ad matum avebal in Afr scribit ep.72.
Chrosroem deferlur, Pag a. seq Langobardi Tbeodoliridae Re-
n. 4, cum Bar. ginae opera Ahristiani fiunt, tit
ExpHcit h, a. Chronic abb Bi- faclierantAhrotiltlisoperaFranci,
clarensis et Ingundis Gothi Bar.
. ,'. Gregor Turon Historia explicit.
Bar a. diflerl 595, ubi Pag n. 11,
asserit, eum forlasse illo anno
mortiiuii), cum sedisset A. 23.
5305 Imp Mauritius Tib Aug 10,11, 1344 iu S. Gregorii 2 et 3. 592
fJ*j13 post cos ix, al. VIII.. 1545 B iv DuobDiaconis nuncianlib Dnna-
«I i Maurifitismovet adversus Ava- (y) listas Afr invalescere Greg Hila-
Indict res> seu Turcaij Traciaeincuban- rittiu Cartularium eo mittrl, eo-
p /j lcs, Pag an. seq n. 10. ' demqtie anno EcclC-irlhagin. Pri-
x Eclipsis solis die 19 Martii. Fre- vilcgia confirinat lib 2 ep 39 scri-
M. degar, cap 13. Aimoin lib 3, bil etiam ad Hibernos, in causa
cap 8. Petav de doctr tem lib 8. scliismalis lib 2; ep: 36. Gussan-
Parallax lalilud 46 29. Latit bor villreus ex mss legil ad lstros ,
41, 29, latit visa 5, 0. Semidiam. qnam opinionem seqtiitur' Noris
Solis 16 58, summa semidiam de Syn V. pag m. 726, to. I. Pa-
54 30, scrup residua 29 30, digiti gius contrarium sentil n. 2.
Eclipt 10 26, ad lab Pruten Calvis H. a. Greg in S. Clementis ha-
quieamaccidisse ail fer 7,hor 10, bel homiliam 38, ex Diac Bar qui
posl med noctem Cp. h. a. tolas 40, vull absolulas. Et
...-.' ' fladrianum Tbebal. episcopum
ihjuste depositum restituil.
Synodus Caesaraugust2.
%o06 Imp Maurit Tib Aug H, 12, 1545 iv S. Gregorii 3,4. 593
© 14 coss x al. ix. 1346 „ tt Greg exposlulatoria de injusla
A 5 Chosroesa Mauriiio auxilia im- (j 345 lege per Mauritium lata in Eccle-
D pelralurus, vovit S. Sergio M. et i siam lib 2, ep. 26, 65.
Indict u,,xit se Christianum fieri velle; GregmittitCp. Sabinianum Diac
XI qnod tamen non fecil, ul lestatur apocrisarium, qui eidem succedit
„, S. Greg ep. 62, 1. 2. in Pontilicatn lib 2, ep. 52, solitu^
Guntramnus R. Francor mori- dineui repelit Dialogis scribendis
tur 28. Mart. Fredeg et Herman dalurus operam, et secum ducit
Conlract Pag n. 17. Baron non Pelrura Diaconum, quo interlocu-
recte constiiiito Regni initio , lore ulitur; Ecclesiretamen curaro
mortem dillert ad a. 598. non negligit, ut variis ex epistolis
Prisco Patricio expeditio in ad varios episcopos patet.
Avares commitlitur. Pag n. 12. Simeoii Slylita jun et Greg An-
Barou. h. a.. etalii aulumant liochen moriuntur Anaslas in Se-
privilegSammedardense.sed sup- detn Antiochrestiinitur. Pag n. 17,
posititium ostendit n.
Pag 8, et eiseq a. n. 4, ex Evagr curo Lam-
Dupin dissert 7. bec idem asserit arguens Chr Alex
supa. id faclum rererens. Barseq
a. et biennio post Greg Antioch
morlein recitat.
5307 mp Manril Tib Aug 12, 13, 1546 i S, Gregorii 4,5. 594
0 15 coss xi, al. x fi 1347 u Greg h. a. inullnm laborat ob
Q 6 Jo.Constanlina imperatrix suasu Schismaticos sese obicientes Con-
C patriarch Cp. petit caput siantii MediolEpiscopi confirriia-
Indict s- Paoli» sed a pontif eludilur. tioni, nisi Synodum v. damnet.
MI Greg I. 3, ep. 50. ltem ob DonatistasAfrrebaplizan-
M„ Evagrii histor sex lib compre- tesl. 3, ep. 32, necnpn ob Siciliae
hendens a fine Theodoreti, et So- HaereticOrconversionem lib 4, ep.
cratis b. a. explicit Phot. Pagius 6, et ob Barbaricinos Gentiles in
ostehdit eam non progredi Aug Sardinia converiendos, 1.3, ep. 25,
mens superior a. et ne Photii opi- 27. Procop de bel Wand 1.2. Ma-
niocorruat,
' h. a. publicatam pu- ximum Salonitanum intrusum a
tat. coramunione sejungit.
Ecllpsis solis die 25 Jul, fer « Anios posl Joannem fit Jeroso-
6lioris sex arite irierid. digili lyrri. Episcopus. Baron a. seq ubi
eclipticf 11, 28 sol in 1 gr. Pag n. 6.
Leon Calvis ex Airiioin conlra MaximianusSyracusan. Episco-
Sigeb qui biennio post eain referl, pds morituf, succedit Joaunes, cui
853 CHRONOL. A. S. GREG. M. AD S. STEPHANUM1H. 834
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani ponliftces et res ecclesia- Ahni
Periodi teges, exarchi, tes gestm. ab V. C. Olymp sticw Orientit el Occidentis. Mm
Jul. et Chr
lndict.
de more Pallium mittit Greg lib
5, ep. 18.
5508 ImpMauritTibAugl3,14post 1347 n S. Gregorii 5,6. 595
© 16 coss xii al. xi. 1348 iu Greg Ezecbielem interpretari
©80 7 Romanus Exarch Roma Ra- desinit Langobardis caede omni
B vennam repetens civitates a Lan- iroplentibus. Homil 22, in fin
Indict gob captas recipit; quare Agi- VirgilArelatensem Vicarium insti-
XIII lulpli invadit Rom imperium. Diac luil in Austria et Burgundia. Pag
lib 4, c. 7, Sigon biennio anle. n. 3. Maximi Salonilani intrusi
• llalia jam ab annis 27, geme- gralia lmp ulentis causam Ravennae
bat sub Langoh armis. Nempe ab cognoscijubet, ubi sedes concessa,
a. 568, Greg lib 4, ep. 34. postea pallium missum. Concil
Maurilio Gregorium parvipen- Rom n, habet, in quo Joannem
dcnie Jo. Cp. oecumen titulo su- Presb Chlcedon a Jtjunalore de-
perbiendi ansam arripit : quare B positum ahsolvit. Greg 1.5, ep. 15,
Greg vetal Sabiniano Apocrisiar iiiillit Moral et Pasloral ad S. Le-
curii eo communicare. S. Greg audriim Hispal.
lib 4, ep. 52, 34, 36, 58. 39. Jo. Jejunator moriturcumsedis-
sel a. 13, m. 5, ab a. 582, die 12.
Apr Noris de Syn V. c. 9, §. 4.
Pagscq a. n.2,5,<ad quem Joan
nioitcm difleruntBaronet Panvin.
5309 Imp MaurilTib Aug 14,15, 1348 iii S. Gregorii 6,7. 596
© 17 poslcoss XIII al. xii. 1549 IV A Cyriaco Joannis Jejun succes-
@ 8 Inip praefecti pacem a Greg sore, et a Gregor ullro citroque
A G ciim Lang saepe teiualun praever- miiluntur legati pro comrounione.
Indict luiil. Augusliuus Monachus cum so-
xiv Chihlebertns Theodorico, et ciis in Angliam missi. ldemque ex
xv Theodoberlo reliclis heraedibus Gallia Romain rediens sociorum
niorit Vil S. Coluriib c. 18, ap. jussu rein difficilero dissuasurus
Bed to. 3. Baron qui initium ejus revertitur cum Greg lilteris, quae
regni perperam illigavil cum exslanl ap. Bedam signalae
a 579, solos 17 aunos regni Mauritii a. 14, post cossi!4, sed
contra anliquor fid illi tribuit. V 13, legendum vult Pag.
Pagn. 13,14, qui mortem com- Res fidei in Africa pessumeunt
probat Greg ep. 58, lib 5. per Donalistas. Greg lib 5,
ZolloDux Benevenl capit Cro- ep. 63.
tonem : et alibi Roiriani muha a
Langobard patiunlur. Sigon.
5310 IropMaiirilTibAugl5,16,post. 1349 iv S. Gregorii 7,8. 597
© 18 Cosxiv, al. xin. 1350 et Greg recipit Responsales Cyriaci
Q 9 Edilbertus Rex Angliaequi Adil- 344 cumcoinmendatitiis imperaioiis, et
F bergam seu Bertam Chrislianam 1 synodica. Sabiniano revpcato mit-
Indict ux. hab dat facultatem Augusiino lilCp. Vnatoliuro. OrientalisEccl.
xv praedicandi in suo regno Cantire. curam suscipit. Ex var epistolis
i Caeterasex Angliaeregna non h. a. n. a., necnon Africanae lib 6
iidem recipiunt. ldem rex Angliae ep. 32.
fit Christianus : ei b. a. August Auguslinus Arelati episcopus
transfretaverat in Angl ex Beda ordinatur, el in Angtiam rever-
pag num 2. et seqq. sus hominum decem miltia bapti-
Mauritii aegrotanlis lestameu- zat. Id. 1. 7, ep. 30. Henschen ad
tura, quo int filios parlilur Impe- jj Greg Vitam a Jo. Diac scriptam
rium, ad h. a. vel ad sup pertinet, differl ordiiiationem Aiigustini ad
non ad seq ut Baron putat. Ex a. seq sed epistola Greg quaro
Theophylacto pag n. 2. a. 598. citat, non minus teslatur Anglo-
rura conversionem factara a 597,
quam ordinationem.
Concilium Toletan de cast
deri.
5311 Imp Maurit Tib Aug 16, 17, 1350 i S. Gregorii 8 et 9. 598
© 19 ost cos xv. al. xiv. 1351 n Greg defensorum oflicium ho-
<9 10 Pax demum sancilur cum nore el dignilafe auget, et ex il
E Lang Probi opera, quae a. seq Fauslinum in Siciliam miltit a
Indict fii-matiir a Regc Lang Greg lib 7, converlendos Judaeos. Id. I. 7,
l ep. 2, 5. ep. 24.
u Romae nunciatur victoria adv Eulogii Alex opera fit conversio
Sclavos et Schismalicor reditus ad haereticorum, 1. 7, ep. 30. Alii
Eccl ldem lib eod ep. 9. Baron. haeretici Thessalonicae insurgunt
Fredegundis Cbilperici Neu- in Chalced cuncil I. 7, ep. 7.
slriac Regis vidua, el Cblotarii II, Aiiaslasius Senior episcopus
8& AD ANASf ASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 836
Annt Romanorum imperatores, Lang. Anhi A Anni Romani ponlificet, et ret ec- Anni
Periodi teges; exarchi, res geslm. ab V. C. Olymp. clesiasttcm Orientis et Occiden- Mra
JutJet tis. Chritli.
Indict.
mater morilhr. Pag n. 9. Aniiochenus'moritur. Pag. n. 9,
Romano Exarcho succedit Gal- Baron au. seq
linicus aliis Gallinicus. Eschen atl Qscensis synodus in Hispania,
Jo. Diac eap 44 et 42. lib 3 et in qua nihil notalu dignum ad no-
Panvin ehron. slra tempora spectans reperitur.
Bail Summ Conc p. 2.
5512 Imp Maurit Tib Aug 17, 18. 1551 ii S. Gregorii 9 et 10. 899
© 20 post Cos xvi, al. xv. 1552 iii lstria schismatici Gulfari ma-
© 11 Gregor dat litteras ad Agilulph, gist milit alioruraque opera 'ad
0' ef Theedolind post subscript pac Ecclesiam redeunt. Id. L 7,
Indict 1. 7; ep. 41, 42. sed timet :ad Ar- ep. 97.
II nulpho Doce Spolet qtii Varnil- Gfeg donaria mittit Secundino
III fridae uxoris cousilio sub condit abb magni int Langob nominis
suhscr Ib. ep. 102. eaque intcr duos Homiliarum co-
Convocatur Conc Ap. et Greg B dices. Lib 7, ep. 53. Cyriacum abb
in Gall et Hisp mitlit, ut con-
suspicat pro OEcuinenici nomine
iinde lilteraead Euseb Thessalon Ib. gregatis ubique synodis mores
Maurit roittit Rom 30: auri li- corrigat et Simoniam aboleat.
bras pauperib erogandas et rogas Lib 7, ep. iii, et seqq Dona mit-
militibus dandasGreg lib 8. ep. 2. tit Reccaredo Gothor in Hisp
Ghaganus Rex Avarum Thra- Regi, et S. Lcandro Ep. Hispal,
chun iuvadit. Ex Theopbyl lib 7, pallium, qui podagra laborabat,
c. 13. Pag n. 2. a. seq ad quem quo morbo lunc etiam pontifex
diflert Bar et ail Pannon infer. vexabatur. Lib 7, ep. 125 et 126.
Pestis grassatur in Africa.
Id. lib 8, ep. 41.
5313 Jmp Maurit Tib Aug 18«t 19. 1352 iii S. Gregorii 10 et 11. 600
© 21 post cos xvn. al. xvi. 1353 iv
12 Sclaviin Ital Greg accipit ab Eulogio Alex
<jjp) irminpquaoccas patriarcha Commentar ab eo fa-
C B Epidauri Episc S. Donati corpus ctum contra haerelicos Agnoitas,
Indict Corcyram transfert' Greg lib 12. ut de illo iudicct, qui eum laudat
III ep. 2,3, 8. ut catholicum. Greg lib 8,
iv Commentiolus de integro Dnx
creatur, el a Romm in ejus gra- ep. 42.
tiam reversis quinquies cuin Ava- ei Concilium Rom IH habetur, in
** Grsec de-
rib pugnatur feliciler Theopbyl <jubdamnatur Andreas
teclus impostor,. ei falsar. Pag
L.8, c 2, 3. n. 7; Bar a. seq.
Revocato Greg mittitur ad Urb ConstantioMediolanensiEpisco-
prrefect. Leontius, qui Sicili.i po mortuo suflicitur Deusdedit
transiens, Libertinum Praefectum Rege Langobardor adversanle. 1.
caesum praefeclura dejicit. Gr. 1.
8, ep. 31. 8, ej>.65.
Givite bellum int Francor: Re-
ges. Theodoric el Theodeb victo-
res, Clotaritis viclus. Aim 1. 5,
c. 88. Bar a. seq. Pag ibid n. 16.
Cometes antea apparueral iri
cceloDiac lib 4, cap 16;
5314 Imp Maurit Tib Aug 19 et 20, 1353 iv S. Gregorii U et 12 601
Q 22 posl cos xviu, al. xvn. 1354 et Greg respondet synodicae Esy-
<9 13 Expleto pacis lcmpore, inter 345 chii Jerosol episcopiAmos mortuo
A Langob et Romanos praeliatum I stiffecli, lib 9, ep. 4. Ad Virgil
Indict ilerum: Romani ab Arnulplio Spo- ... Arelaten et ad Reges Francor
iv haliDuce victi. Diac lib 4, c. 17. " scribit de Simoniaca lalie exlin-
v Baron seq a. Pag ibi n. 2. guenda, quae adhnc in Gall vige-
Reccaredus Hispan Rex cum bat. Ibid.epp 49,55, et seqq. Cum
regnasset annos 15, m. 1, d. 10, Augustino, cui miltil Pallium, et
ab anno 586, versus lin Apr nio- iiistriiclionem de novis creandis
ritur. Ex vas el Vulsa Pag n. 17. episcopis , cum Adilberlo Angl
Mauricius 111 Theodosio dat Rege, et cum Adilberga regina
uxorem filiam Germani Patrici de Fidei progressti. Iih
iuense Nov ann lriip sui20 Tlieop fratulalur
, ep. 58,59, 60. Beda Hist Angl
Dticaiig. de Fam Byzant. 1. 1, cap «%.-
Conciliura Rom IV , falso a
Collectoribus m, nuncupat in quo
sit decretum constituti nomine pro
Monacbis. Pag n. 2. Ludov Bail
hoc ni, vocal m iv, aut eod anno
celebr ait damnatum Andream
Monachum imposlorera. Som
Conc
837 CHRONOL.A S. GREG. M..AS) STEPHANUM111. 83»
Anhi Romanomm imperalores, Lang Anni A Anni Romani pontifices, el rcs eecle- Anni
Period reges, exarclti, res gesuc. ab V. C.
C. .Olymp. sittsiicaiOrientit cfOcctdeiUh. Mrm
Jul Chrisli
el lndic
5315 Imp Maurit Tib Aug20,21 posl 1354 i S. Gregorii 12 ct 13. 602.
© 23 cos xix, al. xvm. 1355 it Gregor macstnm ob cladem
<j§) 14 Mauritiiis, qui f ib ConslniHino Romm superioris anni.ct laborari-
G successit a. 582. M. Aug 14, ul terri pro Aff i Ecclesia solaniur
lndict Blanchin cum Pag posl Imp a. Tergestiiiiis episc schismalicus,
v 20, m. 3, dies aliquot h. a. 27, ct nonnulli hserctici Monophysilre
vi Novcmb mensis imcidatur cuni sponte ad Ecctesiam redcuntes.
snis. Noris de Syn Y. cap 9, § 3, Id. lib 10, ep. 30 el 36.
5. Pag n. 9. Ducang in Byzant Gregor Ecclesiarum S. Petri, et
Famil Augg c. 9, nummmn exhi- 8. Pauli collabentia tecla restau-
bet iiiscripium A. xx,' alleruni A. rat, 1. 10, ep. 24, et scqq.
xx. THL-UP Tltessalonicm ttrbe Invenlio corporis S. Victoris
percussus. Ibid Ducang dc Fam marlvris, pag n. 10. Bar differt
Byz. ad an. 608.
'Antca tamen d. 25 Nov Phocas Aiiaiolius Apociisarius Cp. mo-
centurio a militib clevalus lyrari- B ritur,nulliisqiieeidalursuccessor,
nidem usurpaverat. Theopliylacl lib H, ep. 55.
!ib. 8, c. 5, et seq. Vitle a. 610,
et a Cyriaco Pairiacha coronatur
die 23, Nov, fer 6.
Revocato Callinico, Exarchus
niiititur Fl. Smaragdus ilcrum.
Diac, Noris.
5516 ii' S. Gregorii 13 et 14. 603
Imp Pboca Aug 1 et 2. 1355 III
© 24 linago Phocae et Leontiae Aug 1356 Qiierenli Phocae Apocrisarii
@ 15 venit Roni 7, kal Mai et acclamat cessationem resp Greg causans
F illis in Latcr ab omni Clero Jo. diflicilia extrema tempnra Mauri-
Indict Diac I. 4, c. 20. lii, miltitque Bonifacium cum
vi Chosroes acceptis litteris exal- lilleris ad Augg el ad Cyiiacum
vii (ationis Pliocrc rupto foeilerc cum Patriarch cum Phoca prarsertim
Romm inito, Maurilii ultor canit dolel. Romm jam per 55, aroios
classicum. fheophyl pag n. 3. Langobardor incnrsionihpremi lib
Phocas in uxor et caeteraro 11, ep. 55, mitiil Jo. Defensorein
Mauritii famil superstitem saevit. inllisp in causa Januarii Malacit.
Ex chr Alex Theoph Theophyl *
Q Epi et Slephani qui lCoroitioli
Pag n. 4. Baron perperam a. 607 jussu erant deposili lib n, ep. 57,
et posl caedemmitlitLiliumLega- et Vitalem defensorem e Sardiuia
luiii ad Chosr ut supra 5. mense ad Phocam, Ut gravaroinib ca
posl inaugur. Ibid- Arnulphus in- insula liberaretur. Ihid ep. 57.
stanle Natali App urbis cxcid pa- Brunechildis simulans Eccl
ratGregl. 12. ep. 22. boiium mitlit Bnrgoaldum, et Var-
Vitlericus sumla tyrannide Liu- maricariuin nobiles Francos le-
varo regno llisp dejicil post A. 2. gat'>s ad Pontific ob privatos
lliid. fines pro jiingeudo fuedere cuui
Eclipsis Solis Fredeg Chr c. 24. Phoca. Baron.
Cim I. 3, c. 90, pag a. 612, n. 11. 0
5317 Imp Phoca Aug 2 el 3. 1356 iii S. Gregorii 14. Sabiniani i. 604
© 25 H. a. inscribitur. Phoca Aug 1357 iv Greg BasilicrcS. Panli donat La-
© 16 primum solo cos. tilundiuni ad Aquas Salvias pro
ED Agilulphus facta ilcrum cum luminaribiis. lib 12, ep. 9. Aliae
Indict Rom pace augetur prole mascii- similcs donaliones extant ap.
vu la, ct Theodolinda Christiano Ciampin, de Sacr^Edif, etalibi in-
viu more vtilt baptizari Adulouvaldum _ cerlis annis.
nomine.-Greg lib 12, ep. 7. *J
D Morilur die 12 Marlii ut con-
In oriente dignitates el honores stat inter oroiics. Et ei sticcessor
sunl venales. Ibi ep. 27. ordinatur SABINIANUS, die 30
Iloc vel seq a. Constanlina uxor Aug, posl Vac S. M. 5, d. 18.
Mauriciicuui tribus filiabus, etfilii Baron h. a. illigat Atigustini
f heodosii conjuge in portu Euiro- mOrtem; sed Mabillonus sec 1.
pii ad Chalcedonem jussii Phocac Bened ad annuin differt 607, quod
plcclunlur capite. Theoph bieunio et Pagius facll; faletur aulem
post. Ducang de fam. Byzant. hatic Epocham solis conjccturis
innili. ld. n. 16. Cerleh. a. Sige^
bertus, qui ct Seberelus primtis
5318 Orienlal Saxon. Rex baptisindsii-
© 26 sccpto suuro Rcgntim illnstrat.
H 17 Imp Phoca Aug 3 el 4, post 1357 iv Sabiuiani 1 et 2. 6v>5; .
C cosl. 1558 et Severus Aquilejen Pafriarcha,
lndict Adaloaldo 2, aelat an. agenti in ^46 a cujus nomiiie abborrcbat Greg
viu consorlium Regni a palre adscilo i M. leste Jo. Diac I. 4, c. 58, nio-
IX despondetur Theodeberli filia ritur, eique suIBcitur Joaiuios
839 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VAflC. 840
Anni Romanorum imperalores, Lang Anni A Anni Romanorum pontifices et res ee- Antti
Period reges, exdrciti, res gestm. ab V. C. Olymp clesiasticm Orientis et Occiden- Mrm
Julet tis. • Chrisli
Indict
Abb 'non Marcianus ut perperam *
trima, vel quadriraa, et flrmaliir
pax perpetua cnm Francis. Paul tradit chron Aquileien. Noris de
Djac lib 4, cap 31. Dim 1. 3, cap V. Syn cap 9, § 5.
89, biennio ante. Candidianus eliam, seu Can-
Phocas cum omnem movisset dianus, ulhabet Noris, Gradensis
lapidem, ul .Narsetem oblineret, Palriarcha eligitur favente Exar-
postquam ad Romanos eum redire clio, queniadmodum Aquileien-
iteratis juramentis impetravit sero schismatici elegerant favore
foedifragus vivum comburi jubet. Agilulphi Langobardor. Regis :
Ex Cedr el miscel. Baron. iiaui Gradus in Exarchi dilione
Greg mortem sequilur hyems erat, Aquileja ad Langobardos
frigida, obsnroiisqiie vitibus, et perlinebat. Idem ibid. Sifon.
messibus fames in llalia fuit. Diac
lib 4, cap 30.
5319 lmp Phoca Ang4, 5, cos 11. 1558 g i Sabiniani 2. 606
© 27 Agilulphus iterum Novembri 1559 n Sabinianus moriiur die 2. Febr
i^ 18 mense pacem firmat ad triennium cum sedissel annuni m. 5, d. 4,
B curo Romanis. Paul Diac lib 4, vacal sedes m. n, d. 26 Baron et
Jndict cap 33. Sigon, qui addil h. a. Flaming qui sedis lempus con-
ix Ferrariam, qure lunc vicus erai, traxere, a Pagio redarguuntur n.
x moenibus cinctam ab Exarcho 3 et 4.
Smaragdo, et in formam Caslri Cyriacus Cp. palriarcha mori-
redactain. Calvisius perperam hsec tur Diac Bar dies etiam notatur
tribuit Diacono, el Solis eclipsiro 29 Oclob Sabbato ex chron
trienuio ante visam ad h. a.diflert Alex pag n. 3.
ex male inlelleclo Aimoini loco, Faustus Monachus discip S.
lib 3, cap 90. Mauri Benedicti ex Gallia redux
Honire carilas minus sensibilis vitam S. Abb cuj'us fuerat coraes,
Sahiniani beneficio. Vide Nolas probandara obtulit Bonifacio seq;
Baldini inferius. anno.
5520 Imp Pboca Aug 5, 6 : post cos 1559 II ' Bonifacii III, 1. 607
<v) 28 in. 1360 iit BONIFACIUS III, ordinalur dic
<g*lA19 Phocas Domitiam filiam jungil 29 Januar el cum sedisset octo
Prisco Palricio comiti Excubito- Q tanlum menses d, 22, morilur die
Indict rum et Tyrannidem exercel. E> 200ctob, non 10 Nov ut vult pag
x Theoph pag n. 6. n. 5, sup a. ex cod Ms. coenobii
xi ldem concedit Bonif III, Rom Virdunensis S. Viioni qui sepul-
Ponlifici qui ab eo id petierat, ut tum ait h. a. die 12 Novemb n. 2.
decernerct (contra audaciam Pa- Thomas Cyriaci successor or-
triarchar Cpl qui cacumenicos se dinatur Cp. 22 Januar Idem ex
(Ucebaiu) Romanain Eccl esse Chron Alex stip a. n. 3.
caput omnium Ecclesiar. Baron S. Eulogius Patriarcha Alex
super anno. Vide notas ad eumd cnm sedisset a. 27, non 17, ut
Bonifac. perperam Neceph ab anno 580, ut
Crucium concussio Cp. iu publ lirmat cum Pagio Blanchin raori-
supplicatione magna mala porlen- tur h. a. non seq utcredit Baron,
dit, ul habel Thcodor Siceota. ubi pag n. 3.
S. Desider Vienn. Episcopus a
quadrien exil redux paulo post
Brunichildis jtissu marlyr occum-
bit. Ex Fredg el Aimoin. Pag a.
612, n. 12.
5321 Irop Phoca Aug6, 7, post cos iv. 1360 p iii Bonifacii IV. i. 608
<v) 1 Piiscus insidias inolitur in Pho- 1361 iv BONIFAC:US IV, post inlerponli-
Q 1 cam : quare ad Africae Praetorem ficium mens 10 dier 6, ordinalur
GF Ileraclium dat litteias, ut mitial die 25 Aug
lnd'H filium Heractium adversus Tyran- Per baec tempora Pp. Bonifac a
xi nuni. Ex Theophane Bar Hist fthoca obtinet Paiilhcon.quein de-
xu Miscell. dicat Clirisliano rilu in tionoreni
lnlerim Persae nullo resislenle B. M. V. el sanctorum lnarlyrum
orcupant Armeniam, et Cappado- incerta die licet Martyrologi po-
ciam, fusoque Romano Exercitu nant 13, Maii Pag n. 3, sod auni
flammis ac ferro onroia vastantes ciira Bar Sigon bicnnio post. Pa-
Chalcedoneni usque perveniuul gius aulein putat, ab hoc tempore
5522 Cedr. inslitiitiim fesluui Saiiclorum om-
© 2 nium cal Nov ut hodie celebralur.
@ 2 Vide notas Cbronol ad Bouif.
E Imp Phoca Aug 7, t>,posl cos v. 1361 iv Bonifacii 1 el 2. 609
Indict. Phocassiiigeiierishominibreinp 1569 et In occid h. a. res Eccl prorsus
xn omitleiis creal Comitem Orientis 347 obscuraeBar.
XIII Bonosum hominem iinmitem. Cir- l Thcodorus Seribo Palriarciia
841 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 8«
Attni Romanorum imperalores, Lang. Anni J«i Anni Romani pontifices, et res Eccle- Ani~~
Peiiodi reges, exarchi, res gestm. ttb U. C. Olymp siasticmOrtentiset Occidentis. Mtm
Jul. et Christi.
Indict
censem facit, multosque sibi con- Alex occiditur, cui succedit Joan
viciatos obtruncat. Hist. Miscell. nes Eleemosynar. Ex Chron Alex.
fassilo Bajoarior. Dux h.circit Pag n. 3. Bar seq a.
a. moriiur. Diac. lib 4, cap 41. Isicius Jerosol. Palriarcha mo-
Pag. n. 5. ritur, cum sedisset annos 8. Pag
Abh. A. incipit prochronismus ibid el seq a. n. 9.
Theopbanis, quem sequitur Baron H. a. circiter Virgilius Arela-
quare per annos 84 aerre Alexan- tensis moritur, post quem sederunt
(Irinre addendi anni octo ut cuin Florianus, et Theodosius. Pag
Dionysiana conveniat. Pag Hen- n. 4.
schen to. 3. Mart in exegesi de SeditioneAntiochiaemola, Jiulrei
Ghronogr S. Theoph et Papebroch crutlelissime inseclantur Clirislia-
in conal ad Constaittin docent nos, quo in tumullu S. Anaslasius
continuari usque ad iinem Copron Patriarcha Antioc occiililur :
nemoe ad an. 775.
"R quare Phocas misso exercitu
quaesiionem haberi mandat. Mul-
ti Judseorumdamnatiet urbe ejecti.
Miscell.
5323 Imp Phoca Aug 8, post cos vi. 1362 i Bonifacii IV, 2 el 3. 610
© 3 Ex Chr Alex a. 7, Octobr usq 1363 II Concil Rom cui adest Mellilus
Londoniens. Ep in quo duo pro
Q 5 ad 15. Januar in publ Tabulis
D Iegitur Imp Heraclii a. primo. Anglis decreta. 1. Repressi qui
Indict Phocas ab Heraclio victus mi- Monachis adversabanliir. 2. Con-
XIII serrime obtruncalur 5 mensis firmata fundalio Dorovernensis,
xiv Octobris, quum regnasset a. 7 , seu Cantuarien. Monasterii. Hol-
menses 10, et dies 18, nam coro- sten Collecl Rom pag 224. Pag
natus fuerat die 23 Novembr a. n. 10.
602. Zonar Cedren Ducang. S. Columban cujus Vitam a Jona
Heraclius inauguratur die 5 descriplam correctiorem collat
Octobr a Sergio Palriarcba, et ciini Mss exhibet Mabill sccl 2.
Eudociauxor corouaturAugBaron Bened in exsilitim mittilur a Theo-
et Pag n. 6. dorico Burgundiae Rege. Pag n.
Witterico in Hisp per conju-' 13.
rationem occisopostquamregnavit pV Thomas Cp. Patriarcha moritur
a. 7, succeuil Gundemarus. Isid cui succedil Sergius primo vir
Chron. optimus , deinde Monothelilar.
capul Bar a. 608. Niceph Calv
Pag n. 2.
Cum Anastas Antioch Patr tru-
cidato Niceph explet Patalogum
eorum praesulum,naro qui sequun-
tur sunt Haerectici. Chr Alex Pag
sup a. n. 2.
Concilf oletan de f oletano pri-
malu. **
5324 Imp Heracl Aug 1, 2. 1363 II Bonifacii IV 3 et 4.
© 4 Ex Chr Alex a 14 Jan usque 1364 IU Ecclesiaslicaeres occidenlis h. 611
(H 4 ad Decembexplelumh. a. legilur: a. obscurre ut notat Baron
C, et Consulalu ejusd religiosiss no- S. Columbanus h. a. consilium
lndict stri principis. init Evangelium praedicandi Scal-
xiv Syria a Persis devastatur M. vis. Pag a. 613, n. 5.
xv Maio. Pagn. 2. Hoc, vel seq a. S. Apollinari
Heraclius augelur lilia Epipha- Bituricensi Episcopo diem obeunti
nia ex Eudocia die 7 Jul Idem D succedit S. Astregisilus Abbas S.
num 4. Ex Theoph et Chron Alex Nicebii, cujus res geslas el mira-
quae 15 Aug baptizata Eudocia cula Scriplor Anon trib libris
appellalur. DucangdcFam Bizant. complexus est. Henschen ad d.
Jo. Leroigius h. a. exeuute 20 Maii. Mabill. Pag n. 5 et seqq
Exarcbus iu Italiam venil.
5325 Inip HeraclAug 2, 5. 1364 m BonifaciiIV 4 el 5. 612
© 5 Hic annns inscribitur post cos 1365 iv S. Columbanusin Italiam venit,
Heracl Aug. et ab Agilulpho morae oplione
?5 A Heraclius , minor dictus, et data consislit Mediolani. Bar n.
Indict Consi iiuinus, nascilur die 3 Maii seq ubi Pag n. 5. Sigon addit,
xv et Eudocia morilur die 13 Aug. eum Arianos, qui multi atlhuc
I ExCliron AtexPagn.2, etEpipha- crant verbis, et scriotis probante
nia coronaltir Aug die 4. Oclob Rege, concidisse.
Ex Theoph. Pag n. 2. Ducang de S. Gallus unus ex sociis S.;
FanvByzant. Columbani, tempore profiscendi in
«PersaeRaxale Duce Ctesaream ltaliam, vehementem in febrim in-
Cappadoeiae capiunt. Tiicopliyl eidit, exqua posl S. Columbani
PATIIOL. CXXVII. 27
843 AD ANASfASIUM PROLEGOMENAEDlf. ROM.-VATIC. 844
Anni Romanorum imperatores , Lang. Anni A Anni Romani poruifices et res Ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestw.j ab U. C. Olyntp. slicw Orientis et Occidenlis. Mra
Jul. et Chrisli.
Indicl.
1. 8, c. 12. discessum convalescens condidit
fheodebert. Austrasiae Rex a cellam in Sylva speciosa : post
fratre victus, clericus lieri cogitur, aliquol yero annos celeberrimum
mox occiditur. Fredeg c. 38. Aim • aedificavitMonasterium ad lacutn
1. 3, c. 98. Baron perperara Acronium S. Galli oppido nobili-
sup a. talum, in finib Helvelior ct Vin-
delicor. Hujus hodie Abbas est
Imperii Princeps. Ex Walfr. Pag
n. 5, a. seq.
5326 Imp Heracl Aug 3,4, post cos n. 1365 iv Bonifacii IV, 5 et 6. 613
@ 6 Hic a. legitur III, post cos_He- 1366 et ,S. Tbeodorus Siceota meritur
racl Aug 2 et FI. Heraclii Jun 348 die 22 April., ad quem diem Hen-
<@ 6 i schen, et MenologBasil.
G Conslanlini a Deo custodili lilii S. Goluraban non longe a Papia
Indict ejus a primo semp Augg Iinpp. Bobiense Monasterium iundat, ut
i Heracl Jiin corouatur 22 Jaii non JD
ii 25 Dccemb ut Theophan nec 22 Luxoviense in Francia jam fun-
daverat: ibiqueannopostmorilur.
Apr ut Eleus. Pag ex chron Alex
n. 1, 3. Signn. Pag bien post.
Bobiense Monasterium, cujus
Imp incesto connub neptem sibi fundator S. Columbanus esl pri-
iungit, quse a Sergio Aug coronat. mus Abbas succedenlibus SS.
Bar el Pag n. 2.
Theodoricus Burgundiae, et Au- Attala, Bertulfo, et Wandelberto,
strasiae Rex moritur dissenteriae silum esl in Coltiis Alpibus qua-
morbo. FredegarelAimoin 1. 3, c. draginta milliar ab urbe Ticino,
ut ait Paulus Aiac 1. 4, c. 43 in
100, vel ut Jonse placet, fulmine DicecesiPlacentina. Hujus.Mona-
icius; qualuor relinquit fil Sigi- sterii fundalioni Agilulphi libera-
bertum, Childeberl. Corbum, Ma- litas opem tulit: alii poslea Reges
croveum, cui Chlotarius vilam Langobardorum suis donationibus
permisit. Fredeg c. 42, qua in rc idem amplificarunl. Adaloaldus,
fallitur Bar Jonam sequens in S. ac praecipueLiutprandus, dona-
Columbani Vita. Pag n. 28. Sige- tionibus celebres.
berlus paucos inenses posl palrem
regnal, eoque occiso Chlotar II.
Neustriae Rex Monarcbiam Fran- C
COT oblinet, quam a Cblot I,
morte a 561, plures Reges per
an. 51, circiler tenuerant. Aimoir
inil I. 4. Pag n. 55.
5327 Impp Heracl Aug 4 el a, posl 1366 l Bonifacii IV 6 et 7. 614
© 7 cosin. 1367 n Circa lircctempora S. Columban
Q 7 Heracl Jun 2 et 3. scripsit epislolam super tribus
F Hoc anno, ut videlur, capla capil ad BonifacIV, quam con-
Indicl urbs Damascus. Ex Theophane, et sule nimi 7 et seqq ap. Pag qui S.
Abbalem scripsisse eam refert ex
II Niceph. Pagn*. 2 an. sup cum Bar. Monaslerio Bobiensi Agilulphi R.
iii El Jerosolyma Lindebr.
Sisebulus iii Hisp edicluro pro- Longobb jussn , ad tollendam
ponit in Judaeos, ul omnes intra calumniani, qua Ponlifex haereli-
annum Christiani fiant, aut ex corum receplor dicebalur, n. 23.
Jerosol capta die 26-Oclob Za-
Hisp amissis rebus omnibus pel- charias Prrcsul, SS. Crux, praeda
lantur. Ex lsid Calvis.
Heraclius Martinam ex Sorore, ingens, mullique caplivi abripiun-
et Martino neptim uxorera ducit. tur in Persidem, unde Judaeorum
Canonibus refragantibus, et Ser- D insullalio Christianis, eorumque
eaedes.Bar et Pag n. 38, ex Chron
gio Patriarcha conlradicenle; su- Alex. Al Petav haec differt ad
scepit aulem filios ex illicito con-
tubemio distorlos, el luxatos. seq. an.
Nicepb. Ducangde.Fam Biz.
5328 lrapp Heracl Aug 5 et 6, posl 1367 II Bonifacii IV 7, Deusdedit 1. 615
©"5 cosiv. 1368 III Bonifacius IV, cuni sedi.sset
Heracl Jun 5 et 4. unnos 6, m. 8, d. 12, h. a. nio-
<f| 8 rilur, die seplima mensis Maii, et
£ HeracliuslegalosmitliladChos-
Indict roera, qui nihil promovenl, quin post sedis vac roenseo, dier 15, ei
m carcere detinentur. Pag n. 3, el subrogalur S. DEUSDEDIT, die 19
iv seq Pelav Bolland aliique.a. seq. Oclobris.
Consiantinus alter ex Martina Concilia duo h. a. celebrata
conjnge Imperatori nascitur. Pag Parisien a Sirmondo post Baron
n. 18. publicatum, cujus supersunl Ca-
Rebellante Jo. Neap Praefecto nones 15 Pag n. 15 qui sup for-
Jo. Exarchus occidiiur. lutcrpout tasse .a indictam pulat. Alierimi
845 . CHRONOL. A. S. GREG. M. AD STEPHANUMIII. 846
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni A, Anni Romani pontifices et res Eccle- Anni
Periodi reges, exarchi, res qestm ab U. C. Olymp siasticm Orienlis el Occidentis. Mrm
Jui. etf rhruti.
lndict
tempore cui successor mittitur Egarense anno 3 Sisebuti. Idem
Eleutherius. Hic lyrannidem me- ri. 16. Labb sup a.
ditans Neapolim pergit Jo. ultu- S. Columban moritur in Bo-
rus. ul subditos sibi devinciat; biensi Coenpb die 21 Novembr.
et Jo: Compsino interfecto Ravcn- Baron ct Pag n. 14, uterque ex
nam redit. Jona ap. Mabill.
Agilulphus R. Lang morilur:
succedit Adaloaldsub tutela Theo-
dolindre matris, quicum regnat
an. 10, Diac 1. 4, c. 43. Sigon.
5329 Impp Heracl Aug 6 et 7, post 1368 in Deusdedit 1 et 2. 616
© 9 cos Y. 1369 rv Capta a Persis Alexandria Jo.
Heracl Juu 4 el 5. Eleemosynar Cyprum venit ubi
f9 C Chosroes invadil ^Egipt to- moritur h. a. Pag n. 6; vide an.
Indict tamque Lybiaro excurrit usque g 620, a n. 5 ad 8.
iv Chalcedonem , non Carthaginem Zacharia in caplivilatem ad-
v ut Anastas legit hist Eccl necnon ducto, Modestus presbyler vicar
Auctor Miscellaequos sequitur Ba- Ecclesiara Jerosol administrat. Ex
ron at eos decepit affiniias nomi- Anliocho Mon Bar et Pag ex
num KaijoiScivet KapxqSiuv.Bar Anonymo n. 5.
sop a."Pag. ibi n. 2, et h. a. n. 3, Initium haeresis Monothelitar.
captam Alexandriam ostendit. ldem num 6.
Post haec Persae redeuntes ad Theodolinda Basilicani S. Jo.
propria prresidium ad jobsiden» Bapt construit in Modoetia, sup
dam Chalcedonem relinquunt. Ba- Mediolan12 mill passuum.Exinde
ron super a. haec refert; ai Pagius Langob in omnib aclis S. Jo. in-
reete observat, verno tempore ex- vocare incipiunt. Bar,
peditiones militares consuevisse
suscipi, ac proinde ad h. a. perti-
nere. Pag sup a. n. 1.
5330 Iropp Heracl Aug 7 et 8, post 1369 IY Deusdedit 2 et 3. 617
© 10 cos vi. 1370 et C. Euslasius Abbas Luxovien
@ 10 Heracl Jun 5 et 6, qui cos a 149 Warascis, deinde Boiis praedicat:
B palre h. a- dicitur. •Q i idemque postea ab Agrestio Mo-
Indict Fames, el pestis Cpolih. a. inci- nacho, qui erat schismate trium
Y piunt, quum enim sup a. Persae Capitul infeclus calumniatur.
vi ccepissent jEgyptuin, et Alexan- Quare habilum Matisconense con-
v driam, nihil inde frumenli adve- cilincerlae Epochae. Pag num 4 et
hebalur, unde fames, deinde pes- 5 Baron Concil h. a. vult cele-
tis traxerunt originem. Ex Ni- braluin.
ceph. Pag num 9, et anno seq
n. 11.
5531 Impp Heracl Aug 8 et 9, post 1370 i Deusdedit 3 et 4. Bonifacii 618
<jj) H eos «i. 1371 II V. 1.
©11 Heracl Jun 6 et 7. Deusdedit post sedem annor 3,
A Ap. famegliscenteSportularum dier 20, a die 19 Octob. 615, h.
Indict largitiones sublaUe chr Al. a. die 7 Novemb. moritur, 8
vi halicis lumuliibus in Graeciam sepelitur, ut recle Anast et Mar-
YU perlatis Heraclius ad guberuan- tyrolog aBaron emend. Eique su-
daro ltal in locum Eleutberii de- brogalur BONJFACIUS V, posl Inler-
stinat Isaacium Patricium. Sigon. pontif unius mensis, dier 16, qui
Is autem nonnisi sequenti anno die 24 Deceinb. ordinalur.
venit postquam Eleuther trucida- D Svnodus Hispal. ii, contra Ace-
tus esl in Caslro Luceolis sede phalos. Bar seq a.
vacanle, id est post d. 8 Novemb Sigon aliique volunt h. a. Joan-
eodem temp urbs Roina Elephan- nem V, suffectura Joanni IV, Ra-
tiaca lue laborabat, quae statim ven Ep. sed Rubeus, et cum eo
secuta est terraemotum ingentem Ughell Ilal sac. tom. 2, sentit
Aug niense. Anasl. Calvis. Joannem IV, cognom Classianuni
Joannes Eleulherius Exarchus, ab anno electionis suae 606, se-
quum anno jam quarlo guberna- disse ad 630, duosque Joannes
ret Italiam, audilislmp angustiis; npn recle admitti. V. Bacchin dis-
sede vacante tyrannidem usurpat, sert Chron de Petro Sen cap 6.
5332 et sui Praedecessoris exeroplo tru-
(v) 12 cidatur anle diem 24 Decemb
© 12 Anast.
G Imp Heracl Aug 9 et 10, post 1371 n Bonifacii V1 et 2. 619
Indicl cos vui. 1372 III Hujus a. inilio, vel sup exeunte
vu Heracl Jun 7 et 8. Eadbaldus Canluarior Rex, qui
viu Ad h. a. perlinel pragmalica S. Ethelberti patris aevo fidem
S47 AD AMSTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATiC. 848
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni JA. Anni Romani ponlifices et res Eccle- Jinni
Period reges, exarclti res gestw. abll.C. Olymp. siastica Orienlis et Occidenlis. Mrm
Jul.et et Heg. Chrisii.
Indict.
suscipere noluit convertitur opera
sanctio Heracl ne quis cooptetur S. Laurentii Ep. Canluar qui h.
in Alerum Cp. nisi in defuncti lo- a. moritur, ut trad Sigeb Chron
cum subrogeltir, linde magna et ex Cotseiin. Pag num 5, sup a.
ejusdem imminutio nascitur. Ba- QuamobremMellituset Justus post
ron non recte stipra. ubiPag n.12. annum, a quo in Eranciam
Theophanem, et Cedr secuti abierant, reversi. Beda lib 2.
Sigon et Baron accessum Chagani cap 6. Bar. Pag num 5.
Avarum Regis ad urbem Ap. cla- Mellitu.s,qui Laurentio succedit,
demque ac depraedationem ma- et Juslus Rhofensis Ep. niagna
sotlicitud Angl Ecclesiam gttber-
gnam sup. a. ponunt : quum vero narites hortatoriain a Bonifacio
Chron Alexhaec tradatfacta Junio
M. Ind ix. ad an. 612. ex eoclem Pap accipfunl. Beda lib 2, cap 7.
perlinent. Itaque ne pax quidem
h. a. sancita ut vult Baron nec
petita ut Sigoii inter Herac) et B
Cbagan quidquid Theop Cedren
Zonar secus doceant. Pag n. 4.
a. 621.
5533 ImppHeract AuglOetll. oost 1372 IH Bonifacii V 2 e( 3. 620
® 13 cos ix. 1373 iv S.AnastasiusPersa,quiChrfidci
«31 13 Heracl Jun 8 et 9. amore illeclus ab exercitu jam se-
F E Irruplio Chagani, et Avarura cesseral, h. a. Hierosolymis Cri-
lndict • in Regiam Urbem. Pag n. 4. a. slianiis fit, et Monaslicam vitam
vin seq. amplectitur. Herman et Sigeb
IX Sisebuto Hisp R. mortuo suc- Chron. Pag a. seqcum Bar n. 7,
cedit Suiiiihila qui regnat a. 10, ubi Marlyrhim bujtis sancli a Pe-
mens aliquot. Hujus primordia tavio constitum 622. Bollandi au-
non recte Calvisius illigat seq a. ctoritale restituit ad a. 628.
S- lsidoro hujus enim chron Go-
thor desinil in Sisebuto: et chron
Mundi Sisebuti anno 4, Heraclii
5 (puta post cos) aera 654. Le-
Breul notat in uno cod reperiri
duplicem finalem clausulam, nero- C
pe praediclam, et aliam Regno
Heraclii 18, Suinthilani 7, aera
665, qtiain liquet mendosam esse,
nain biennii discrimine pariantur
Heracl anni 18, cum aera 665, ideo-
que Pagius, quia.625, Stiinthil 5,
absolutum vult chron Gothor fal-
lilur.
5334 Impp Heracl Aug 11 et 12, 1373 iv Bonifacii V 3 et 4. 62*
fj) 14 posl cos x. 1374 et Agrestinus monachus Luxo-
® 14 Heracl Jun 9 et 10. 350 viensis, relicto abb Euslasio, ve-
D Hoe denique anno juxta Chron i nit Aquileiam, naclusqne eam
Indict Alex sancita inter Heracl et Cha- ecclesiam a Romana propter tria
ix ganum pace Imperatof delectuni capitula dissidentem ejus, dissidii
x habet illaturus arma in Persidem, defensorem gerit venenatamque
ut fecit seq a. Pagius n. 4. Cal- sup ea re epistolam per Aurium
vis. Adaloaldi regis notarium ad Atta-
Hac oecasione cura Imperator lam Bobiensem abbatem scribit.
deslitueretur pecunia, thesauros D Ex Beda Sigon. Bar a. 618. Noris
Ecclesiarpro quibusfiebat beflum, de Syn v.
• inutuo sumit, vasaque aurea, et
argentea ex iisd Eccl accepta
ad monetam cudendam usurpat.
Miscell.
5555 Impp Heraclii Aug 12 et 15, 1374 i Bonifacii V 4 et S. 622
@ 15 post cos xi. 1375 ii Heraclio Arroeniae lines in- -
<H Jo IleracliiJunlOetll. Hegir gresso Paulus Monoculus, al. Se-
C Heracl Paschate celcbrolo die an. 1 verianiis, esl obvius, qui Monothe-
Indicl 4, Apr feria 2, snb vesper arma Vesperi lisnium profitebalur : quare iinpe-
x inPersidem fert. Sigon exTheoph. diei 15 rator ex luuc fuisse seduclus
xi Pag a. sup n. 5. cum videttir. Pag. n. 3.
Belli Persici, quod sexennium ncip Maumed pseudo-propheta meiti
duravit, anntis primus. fer 6 inimicorttm fugit ex urbe Mecha.
Idem pecuriiam e sncris vasis Judwo- Unde iniliuro Hegirre, seu aer.i)
conflatam niilitibus distribuil. raiii. Arabum, (}iue annis tantuin luna-
Theoph Anast hist Eccl. Cedren . ribtis constal, nempc 12 mcnsium
849 CHItONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. «50
Anni Ronianorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices et res ecclesia- AM#\
Period reges, exarchi , res geslw. ab U. C. Olymp. slicm Orienlis el Occidentis. Mrm
Jut. et ct Heg. Christi
Indict.
Miscella. Non recte. Bar bicnnio lunarium, quos vocant Muharam,
anle. Scpher, Rabie, Evel prior., Rabie
HinC Pagius Olympiades et Achir post., Giuroadi prior., Giu-
annos Urbis praRlerniitlit, ulpote uiaili post., Regiab., Sahaben,
rari usus in posterum. Ramadan , Schebal seu Xavcl,
Dagoberlus Clolarii n, fil 39 Dulcada Silcade, Dilhada Zilit-
anno pairis regnare incipit in sche : quorum impares 1,3, 5, 7,.
Auslrasia mense Martio h. a. 9, 11 habent dies 30, pares 29'.'
et regnal an. 16. Petav. Pag n. Hegira incipit vesperi diei 15 Jul.,
10, H. ciiin inchoal fer 6 Judaeor. Calvis.
5336 Impp HeracIiiAug 13 et 14, 1375 II Bonifacii V, 3 et 6. 625
© 16 post cos xu. 1376 ni Bonifacii binae litterse Ednino
@ 16 Heracl Jun 11 et 12. Heg 2 regi Nonlanliymbrorum, ej'usque
B Belli Persici annus 2. 15 Jtd uxori Edilburgae, quas recitat
Indict Heracl Persidis viscera pene- B fer. 3 Beda, HistAngl., cap 10 et seqq lib —•
xi trans omnia igne et armis vaslal: ii, hoc vel seq anno scriptae, ubi
xii poslea in Albania hyemans quin- a pontifice auditum, Edelburgam,
quaginla millia captivos Persas, quae paulo ante amplexa erat
quos secum ducebat, libertate calholicam fidem, desponsam
donat Anasl Hisl Eccl Bar sup a. fuisse Eduino Nordanymbror. rcgi,
Sexredus, et Siwardus Orienlal ita tamen ul tam uxori, cum ejus
SaxonuinReges, qui Sebertopatre comilatui liberum reliuquerct
-inortuo ad idololatriain redierant religionis exercitium, Pagius non
contra Kinigildum Occidental. Sa- recte differt ad an. 625.Vide nolas
xonum Regem pugnanles necan- chronol ad Bonifacium.
tur : eisque suecedit Sigebertus
cognom Parvus, qui fidem ad
Onental Saxones revehit. Ex Mal-
mesburieusi. Pag n.3.
5337 Impp Heraclii Aug 14etl5,post 1376 ni Bonifacii V, 6. 624
<D 17 cos XIII. 1377 IV Bonifacins V cum sedisset ab
<£}17 Heracl Jun 12 et 13. Heg 3 ordinal die 24 Decemb 618, annos
AG Belli Persici annus 3 24 Julii 5, menses 10, obiit diem suum 24
Indict Heraclius tres Chosrois Duces C fer 11. Octob h. a. ac die postera est
xu Sarablancaro, Sarbazanem , et deposilus. Pagius non recle ad
xin Sainum tribus praeliis profligat, annum seq differt ratioue ordinat
deinde in Albania iterum hyemat. Paulini in Eboracen episcopum.
Ex Anast Bar sup a. ubi Pag Vide notas chron ab Bonif V.
n. 2. Mellitus Cantuariensis archiep
Adaloaldus Langob Rex quum moritur vm Kal Maii, eique suc-
12 Proceres trucidasset, ab aliis cedit Justus Rhofensis [episcopus,
regno pellitur, et levatur Arioai- qui quamprimum accepto pallio
dus Taurinor. dux. Aira lib 4, et facultate episcopos ordiiiandi u
cap 10. Ex eodem, et Fredeg. Pa- ponlif Bonifacio, ordinavit Rho-
gius an. 626, n. 7 Paulum errasse fensem episcopum Romanum.
conlendens : ipse autem Adaloal- Beda lib n, cap 8.
dus usque ad seq an. est su-
perstes.
5338 Impp HeracIiiAug 15 et 16, 1377 iv Honorii annus 1. 625
©18 post.cosxiv. 1378 et PoslBonifaciumvacasseSedem
©18 Heracl Jun 13 et 14. 351 plusquam dies 13, ut habenl Codd
F Belli.Persici annus 4. i et Calalogi, ralio ipsa nos docet,
lndict Heracl Kalend Martii cum'toto D Heg 4 et Heraclii absentia Cp. Probabi-
XIII exercitu Syriam seplem diebus 13 Jun. lius igitur vacavit annum 1 ,
xiv emensus, venit ad Euphratem, fer 5 dies 3, ita ut IIONORIUS die Octob.
eod. mense trajicit flumen, et 27, h. a. sit ordinatus. Vide uolas
trans Sarum castra ponit, alte- ad Honorium.
ram partem flum occupante Sar- Justus Cantuar Archiep die 12.
baro Chosrois duce. Mulla ab Cal Aug seu 21 Jul ordinat Pauli-
Heracl strenue fiunt; qui ad ur- num Nordanhymbror genti Epi-
bem Sebasleam perveniens Aly scopum, qui in Comitatu Ejlel- >/.
flum trajeclo, in ea regione hye- burgae uxoris Eduini eorum Regis .., .-.,
mat. Ex Theoph. Pag., n. 2. Eboracum proficiscitur, et post'" ' '-*
5339 biennium Eduino baptizato eam
Civilatem Episcopalem Sedem fa- ."' ,
S1919 , cit. Beda lib 2, cap 9. |"
, E Impp Heraclii Aug 16 et 17 post 1378 n Honorii 1 et 2. , j$6
Indiet cos xv. 1379 Heg 5 Urbs Cp. obsessa praesidio B.
XIY Heraclii Junl4eti5. 2 Jun M. V. liberatur, ex ChronAlex.
xv Belli Persici annus 5. fer. 2 Pseudo-Synodus Cptana , ubi
851 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 852
Anm. domttnorum tmperatores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices et res ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestm. ab U. C. Otymp. sticmOrienlis el Occidentis. Mrw
Jut. et et Heg. Christi.
Indict.
Chosroes mitlit Sain cum pot qurestio inter Cyrum Phasidis EpU
exerc. in Heraclium, Sarbarnm scopum et Sergium Patriarcham
vero Cp. cum reliquis copiis, ut de una, an duplici volunlate, de
cum Avaribus, Bulgaris, Sclavis, qua Heracl in Cholchide degens
Gepidibus j'unctus eam nrbem Cyriiniconsuluit, resolvilur,unam
obsideat. Heract tripertita acie 1 nempe esse volunlatem. Libell
agmen ad tirbis defensionemmit- Synod.
tit, 2. Theodoro fratri commen-
dat ut Saino resislat, 3. ipse in
Lazicam regionem (Colcbidem)
ducit. Saes a Theodoro victus in-
terit. Sarbanus dum Cp. obsidelur
Chalcedoneroadorilur circum om-
nia vastans. Ex Theoph Niceph.
Chron Alex. Pag sup a. cum Bar. B
5340 Imp Heraclii Aug 17 et 18, post 1379 ii Honorii2et3. 627
© 20 cos xvi. 1580 III Heraclius Novella dala Kal Maii
Q 1 Heracl Jun 15 et 16. Heg 6 Clentm Cp. praesertim S. Mariaein
D Belli Persici annus 6. 22 Maii Blanchernis ad rainorem num re;
Indict Heracl societalem init cum fer 6 digendum decernit. Ex lib 2, cari
xv Turcis qui inslante byeme cum Pag n. ult.
i. deserunt: qtiare solo Dei el beaue Euduinus Nordanhymbror. Rex
Mariaevirginis auxilio insignem de die S. Pasch 12, April bapti-
Persisvictoriam refert2l Decemb. zalur Eboraci, et hanc urbem
Ninivem occupat, deinde ad Jes- donal: doclori stio et Antistiti
dem castris positis Christi nala- Paulino, qui eam facit Sedem Epi-
lem celcbral. Histor Pers supplet scopalein et sex annis hrreilicaus
Anton Pag ex Elmanico Saraceno multa millia convertit. Red lib 2,
hisioj^.cuni Georgium Pisidiuin cap 14. ......
adliuc ineditum ab amico viro S. Eustasius Luxovien Abbas
Schelstratio.Vaticbibliothcustode, morilur 29, Apr et S. Atlala Ah-
non potuerit hnpetrare. Pag.,n. 4. bas Bobien 10, Marlii, Mablll 2.
Tlieodolinda e throno se deje- Sec Bened Bolland.
ctam videns, absque ulla spe illud C
recuperandi, moerore conlabuit.
Sigon. .
5341 Impp Heraclii Aug 18 et 19 post 1380 628
in Honprii2el3.
© 21 cos xvii. 1381 iv S. Anastashis Persa eutn 70,
© 2 Heraclii Jun 16 et 17. Heg 7 sociis a Chosroe strangulatur, quia
CB Chosroes a filioSiroe acclamato 11 Maii CatholFidem noluitdeserere. Bol-
Indict rege 25 Febr post 4 dies carcer fer 4 land 22, Januar. Ejus deinde ossa
i 28 ejusd mens strangulalur, anno miraculis prafefnlgenlia Romain
ii regni 38, nam coeperat 590. He- delata Sedem ad aquas Salvias
raclius, pace .saucita, cum Siroe tenueruiil. Sigon a. 620.
Cp. triumpharis, i.ngreditur 4 ele- Asieriiis hatria Romanus snc-
phanlis trahentibus curriim, se- ce'dit Dcusnedit in Sede Mediola-
cum gerens opima spolia, prreser- riensis Eeclesise. Ughell Ilal Sac
tim sanclissimam crucem. Pag et Sigon,
sup a. cum Bar ex Elmacin. h. a. Carpualdus, seu Herpenwaldus
exeunte Siroes moritiir. Rex Anglor Orienlal primus bap-
Clotar. II moritur anno R. 44, lizalur, eodemque anno oceidi-
aetat. 45. Monarchiaetotius Fran- tur : ejus aulem successor Siglier-
ciae 16. Patri successeral 584. D ius noiiiiisi post trien regnare iu-
Fredeg.Aimoin. Pag. n. 8. cipit: tunc vero Episc Felix sla-
Dagoberli successoris initium tim praedicationi Anglor dedit
cum Fredeg desumituf ab an. 622, operara. Ex Beda. Pag n. 25,
quum Austrasire rex factus fuit: sup a.
quare hic an. 7, inde dicitur, non
a morte patris. Petav. Rat temp.,
p. 2,1. 4, c. 1, 7.
5342 Inipp Heraclii Aug 19 et 20, 1381 iv Hdnofii 4 el 5. . 629
© 32 post cos xviu. 1382 et *H.a- Baron ponit cohgtessum
Q 3 Heracl Junior 17 et 18. 352 Heradii cum AthanAsioJacobit&i-
A Heracl vivificamCrucem Hiero- i rum Patriarcha, ac proinde mo-
'ndict solyroam defert Zacbaria episco- Heg 8 nothelismi primordia. Pagius fi- -
II po, et Judseos in exsilium pellita 30 April ctitium puiat, cerla monothelisini : *>.
II» S. Civilate. Pag biennio anle cum ferA puncta repens I. Heraclii congres-
Baron Sigonius in ritualibus se sum cum patilo monoc Severiano
legisse testatur, porlam Jerosol a. 622. II Heraclium an. 626, in
sponte occlusam Heraclio coelitus Lazica degentem Cyro injunxitse, ,
853 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 884
Anni Romanorum imperalorum, Lang. Anni .A Anni Romani pontifices et ret ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, tes geslm. ab V. C. Olymp. sticm Orientit et Occidentis. Mrm
Jul.et et Heg Christi.
Indicl.
adraonito, nudisque pedib ingre- ut Sergium consuleret, etc, eum
dieoti. vero lestimoniis usum libelli falso
Dagobertus omnes regni sui adscripti Mennaepro una voluntate
Jadaeos ad baptism suscipiendura standum docuisse III. Epistolam
compellit, sicut 615, Sisebutus Sergii ad Honor634, qua oslendi-
Hispan rex fecerat, Pag ad a. 614, tur ab anno 633, a Cyro tuin Epi-
cura Bar. scopo Alexandrino aliqua fuisse
decreta in Concil Alexandrino.
Pag n. 4.
' 5345 Impp Heraclii Aug 20 et21, 1382 i Honorii 5 el 6. 63
© 23 posl cos xix 1383 n MortuoGeorgioAIexandrinoPa-
t® 4 Heraclii Jun 18et 19. Heg 9 triarcha, ejus successor eligitur
G H. a. desinit Chron Alcxandri- 20 April Cyrus, qui e Phaside illuc trans-
Indict num a Pagio niincupatum, a Du- fer 6 fertur.
m cangio Paschale magniim. jj Per liaectempora Chroatae, qui
iv »Pagius, qni diaconum errasse etChrobali in Dalmatiam veniunt,
aflirmat in Langobard regibus et Christianam Fidem suscipiunt.
recie conslituendis b. a. vnlt Pag n. 14.
Rhotarim Arioaldo mortuo succe- BonusRavennatensi Palriarchae
dere n. 7, anni 638. Quum vero Joanni succedit. Ughell Ilal Sac
anni duodecim a Paulo Diac et Sigon.
Arioaldo assignati ab an. 624 ad Mortuo Cypriano Gradensi Pa-
656, numerentur, liquet nondum lriarcha Fortunatus Arianus inva-
esse mortuum : patebit infra an. dit Sedem, Hunc Papa llonorius
643, num Pagii censura bene exauctoratcreatque Primogeniura
habeat. Bom Eccl Apocrisarium, qua de
reHonorii lilteraeexstanlapud Bar
et Ugheli Ital Sac 'to. 5, ad Epi-
scopos Venetiae, et Hislrirc. Per-
peram Sigon invasorem Fortuna-
tum legilimum facit a. 622.
5344 lmpp Heraclii Aug 21 et 22, 1383 n Honorii 6 et 7. 631
© 24 post cos xx. 1384 III Scoti h. a. celebrant S. Pascha
tf| 5 Heraclii Jun 19 el 20. Q Heg 10 die 21, April. Romani autem 24,
F Heraclius Heracleonam, seu 9 Aptil Martii. Usser. Hunc Quarladeci-
Indict Heraclium ex Martina susceptum fer 3 manorum errorem apud Scotos
i\ Caesarem creat. Niceph. Pag., esse redargulum ab Honorio Pp.
v n. 20. narrat Beda, lib 3, cap 19.
Sisenandus dejecto Suinthila
per tyrannidemHispaniam invadit.
Vulsa. Maria. Calvis. Pag.
5545 linpp Heraclii Aug 22 et| 23 , 1384 iti Honorii 7 et 8 632
Iv Justus Cantuarieu Archiep mori-
© 25 post cos xxi. 1385
Heg 11 tnr iv Idus Novemb., eique datur
96 Heraclii Jun20et21. 28 Mart successor Honorius, cui Papa Ho-
E D Mahumetes die 17, mensis Jun
Inttitt fer 7 norius mittit Pallium , sicut ct
moritur,eiqueAubecrus succedit. Paulino Eboracensi litteraePontif
v Persae Jazdegiirdem nepolem exstant ap. Bedam lib 2, cap 17
vi Chosroae, filium Schahriar, qui et 18.
fngeral a Siroe, regem creant; et
ab ejus eothronismo in solio Cyri
Epoche Jazdegiirdica institula
incerto die, quae tamen a die 16
Junii incipit. Ex Elmacino Pag. D
5346 lropp Heraclii Aug 23 et 24, post 1385 iv Honorii 8 et 9 635
©26 cosxxn. 1386 et Cyrus patriarcha Alexandrin in
<9 7 Heraclii Jun 21 et 22. 355 Pseudo-Synodo Monoihelismum
C i confirraat die4 Maii. Ex S. Max.
Implacabilis belli origo inter
lndict Romm et Saracenos h. a. incipit, Heg Disput.
vi licet Baron ex f heoph illud col- 12 Eduino contra Cedwallam Bri-
vn locet 631, ibi Pag nura 2 18 Mart tonttm regem pro tide pugnante
•:' fertt interfecto Edelburga Cantium re-
Dagobertus anno Regni sui xi, meat ad Eadbaldum regem, ubi
qui a Marlio incipit superioris sancle obiit a. 647. Beda Epito-
anni Sigibertum filium triennem
Austrasiae Regem creat Hinc me. Baron. Pag. n. 25. Paulinus
cum eadem reaux Rhofensem ec-
Fredegar init ejus Regni annos. clesiam pastore vacuam nactus ,
Interim alius ei filius nascitur, eam regis et Honorii archiep hor-
quem' Cblodovxum ab Atavo ap- tatu regendam suscipit, lbique
pellat, Neustriaeque,et Burgundiae morilur.
Regem destinat. Ex Fredeg Pag
o. 51et32. Concilium Toletanum nattouale
855 VD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 856
Anni Romanorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices el res ecclesia- Anni
Period reges, exarchi, res gesta. ab U. C. Otymp. jtlica Orientis et Occidentis. Mtis
Jul. et el Heg. ChrisA
Indict.
iv. 70, episcopor praeside Se-
niore episcopo S. Isidoro.
5347 ImppHeracliiAug24et25, post 1586 i Honorii 9et 10. 634
© 27 cos xxin. 1587 II H. a. vel sup exeunle Modesto
©8 HeracliiJun22et23. Heg 13 Hierosol. episcopo inortuo sucee-
B Dux Romm pugnans cum Duce IMartii dil Sophronius, cujus exslat cele-
Indicl Saraceno primum fugatur usque "er 2 bris Encyclica e Pal-EstinaeCon-
cilio ad Patriarchas de inore mis-
vn Damascum, deinde eumdem occi- Christi voluntalem
vin multis. Hre Abubecri res sa, duplicem
dit#cum duplicemque operationem testans:
in Syria h. a. Sigeb et Elmacin,
Pag num 2, sup a. •Abubecrus quse poslea esl recitala in Concil
idem omnium primus coltegit Al- vi, act. 2.
coranum antea in tabulis disper- Ad h. a. pertinentlitterae Sergii
snm ne aliquid periret, et cum 2 ad Honorium, hujusque ad illum.
aii. regnasset morilttr 23 Aug De Honorii Epist. oeconomica ,
snccedit Umarus III, Califa Sara- JJ quae nimium indulgens Monothe-
cenor qui varias urbes Romanis lismo, illum fovere visa est, ideo-
: Heraclius relicta que in vi Syuodo danroationem
eripit quare ei peperit, Vide nolas Martini
Syria, qnum paulo anle feliciler et Agathonis.
pugnassetpersiiumdiicein.S. Cru-
ceni Hierosolymis Constanlinopo-
lim transfert. Sigon ex Niceph.
Pagn. 4, 5.
5548 lmpp Heraclii Aug 25 et 26,post 1387 n Honorii 10 et 11. 63S
©28 cos xxiv. 1388 ni Birino episcopo nulli sedi ad-
@ 9 Heraclii Jun 23 et 24. Heg 14 scripto praedicante Occidentales
A Saraceni profligato agmine Baa- 25 Febr Saxones Chiistiani fiunl. Eoriiin
Indict nis Sacellarii. Imperialis capiunt fer 7 regem Cynigilsum Osualdus rex
Viii Damascum die 23 Jul. Baron sup e ionte baptisiti. suscepit, illins-
IX a. Pag n. 3. que filiam accepil in conj'ugem.
Sisenandus Hisp Rex quarto Postea Birino Dorcic civitas dala
ut suam in ea sedem constiluat.
Regni anno non expleto moritur, Beda, lib. 5, cap. 7
eique succedit Chinlila. Mariana.
Calvis. etPag in seq a. Sisenandi
mortem rejiciunt. C
5549 ImppHeracliiAug26et27, post 1388 III Honorii 11 et 12. 636
© 1 cos xxv. 1589 iv Coiic.it. Tolelanum v. provin-
@ 10 Heraclii Jun 24, 25. HeqiH ciale celebratur, cui praesidet Eu-
GF Cum h. a. illiganda Rotharis 13 Febr genius II, Toletan. episcop.
lndiet primordia suadent tum Arioaldi feri S. Isidorus Hispalcnsis quum
tx duodecimus annus uliiin Regni sedissel annos 37, moritur die 4
x tum praecipue Prologus Rolharis April. Bolland. ibi.
Legura a 643, sui Regni 8, lata-
rum. Blancus in notis ad Paul
Diac lib 4, cap 44.
5350 Imp Heraclii Aug 27 et 28, post 1389 iv Honorii 12 et 13.
© 2 coss xxvi. 1390 et S. Sophronius Hierosol Epise 657
@ 11 Heraclii Jun 25 et 26. 354 qui a 634 Modesto successerat,
E Hierosolyma expugnatur a Sa- i morituf, dum Monoihelit* acrius
lndict racenis, qui Medainum capiunl, HegiiQ turbant Ecclesiam. Marlyrol 11
x qna in urbe Chosroae Persarum 2 Febr Marlii. Bolland plura. lbid.
xi regis thesauri eranl. Quare Oina- feri
rus quo polentissiina imperia stib-
vertil Rom et Persic; illi enim D
jEgyplum et Syriam ; huic Chal-
drcaro, Mediam, et Persidem pau-
latim abstulit. Pag n. 3.
Dagobertus leges Bajoariis,
Francis, et Aleraannis olim a
Theodorico latas instaurat. ldem
n.4.
8351 Impp. Heraclii Aug 28 et 29, 1390 i Honorii 13. 6S£
© 3 post coss xxvn. 1391 ii Honorius quum sedissetan. 12,
@ 12 Heraclii Jun 26 et 27. Heg. 17 m. II, d. 16, a die27 Oclob 625 h.
D Rolharis leges aliquot suae gen- 23 Jan. a. morilur, seu ad S. Petr depo-
Indict tis Edicti nomine publicat (general fer 6 nitur die 12 Octob. ejusque mor-
x'i ear collectio ad an. 643, spe- tem excipit. Interponlificium ma-
XII clat) Paul Diac 1.4, c. 44. Sigon xime diuturnuin unius anni, mens
euindem tradit h. a. Coltias Al- 7, dier 17. Apocrisariis siijuidem
pes invadere, ac patrimon eri- non ante jussio Principis data,
pere. quam rogaturos se promitteient
8.-'7 CilRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHAMJM 1(1.. 858
Aniii Romnnorum imperatores, Lang. Anni ^ Anni Romani pontifices et res Ec- Anui
Pcriod reget, exarcht, res yestw. ab U. C. Otymp. clesiaslicm Orienlis el Occidentis. Mta
Jut. et et Heg. Christi.
Imtict
Dagobertus Francor rex mori- Electum, ut Echtesi subscriberet.
lur 19 Januar 16 a. regni. Fre- Sergius Ecthesim publicat He-
deg c. 79. Aim. 1. 4, c. 43. Auni raclii nomine, pseudo-Synodnm
6, ex praedictis 16, numerantur celebrat, el m. -Decemb moritur
regni Austrasiae Clolario palre ciroi sed a. 28, m. 7, d. 21. Conc
superstile contra recenlior opinio- Laler Secr 3. Pag n. 2 et seq a.
ncm Hadr Vales et ex eo Pag h. n. 8.
a. n. 10, et a. 647, cum Baron, Concil Tolet vi 52 Episcopor
n.2. et Vicarior absentiuin, praeside
Saraceni Antiochiam SyriaKViJt- Seniore Selva Narbonen 9 Janua-
pugnanl. Elinaciii. rii mensis celebratur.
5352 Iinpp Heraclii Aug 29 et 30, 1391 H Sedes Apost vacat Severino ta- 639
<_>4 post coss xxviu. 1392 Hi men jam eleelo.
f_ 13 Heraclii Jun 27 et 28. Hegi- Pyrrhus post meirsem circiter
C S. Pippiuus cognoin Laudensis, _ ra 18 in Sergii locuro electus Patrisrcha
lndict Dux el roajor Uonuis Austrasiae 12 Ja- Cp. slatim pseiiilo-Syiiodum cele-
xu regum moritur. Martvrot habct nuarii brat, una Sergii, et Cyri decreta
'iii 21 Febr. Pag num 14. fer 5 roboral. Libel Synodic Pag n. 9.
Cliinlila Hisprexquarfd a":non Hegi- Sigonius sup anno.
expleto moritui' : succedit Tulga ra 19 Sirmond Synopsi ad collect
fil qui regnat an. 2, mens 4. Ma- 51 Dec Anast h. a. vufi Echtesim publica-
riana lib 6, c. 8, Fredeg Chron fer 6 tam in Heraclio.
seqa.
lsacius Exarchus, et Mauritius
Chartular expilant palriarchiuir-
Lateranense.
iii Severini, et Joannis IV, 1.
5353 Impp Heraclii Aug- S0 et 31, 139« iv Post diuturnam va cationem SE-
640
(v) 5 post coss xxix. 593
Hegi- VEMNUS ordinatus 28 Maii damnat
tg- 14' Heraclii Jun 28 ct 29. ra20 Monolheliias ut ex Diurn Pontif
BA Eadwaldus Anglorum in Can- 21 Dec
lndict lia rex nioritur, cuin regnasset cap 3 lil 6 constat in Synodo, ut
XIII n. 24. Ei succedil Earcomberlus fer 5 ptitat Baron per decretum, ut
^arnerius
xiv fil per queui testatttr Beda, res „u Severino post menses 2 dies 4
ecclesiasticas felicioribus progres- mortuo die 2 Aug, vacal sedes
sibtis auctas. Nain primus Auglor mens 4,dies 24, etdie24Decemb
rcgum idola destrui jussit, et ordinatur successor JOANNES IV,
quadragesiniale jejuiiium obser- qui anle ordinal responderal quac-
vari praecepil. Cujus et filia Ear- stioni Scotor de Paschale. Beda
tongaiha Monaslicam viiain ain- lib2 cap 19. Baron sup a. ibi Pag
plexa, cum monastcria in Anglia n,7.
rara essent, Gallias petens vixit Saactus Maximus Monachus
in Monasl nobilissimaeabbatissae
Fara-. Bar Spond ex Bed lib 3, coroponit Coinputum Ecclesiast
seu brevenr enarration Chrisliani
cap 8. Calvis. Paschalis quae exslat in Cronolog
Patav.
Cyrus Alexandrinus Cp. vocatus
et proditionis arcessitus dejici-
tur.
5354 Impp. Heraclii Aug 31 et 32 1393 IY Joannis IVlet2. 641
© 6 _ posl cos xxx. 1394 et ConciliumRoro contra Monothe-
Heraclir Jun 29. 355 litas, in quoJoannes dogmatacon-
Q 15 T» i
G Heracliusquum regnasset a. 30 21 demnat,personisparcil.,utPagerii-
Indict m. 4 d. 6 a die 5 Oct 61Uinoii- Heg. ditissn.3, sup a.roiltilqiiead lmpe-
xiv lur 11 Febr die Dora duosrelin- 10 Dec ratoresdecreta. Scripsiletianiapo-
xv qtiit Fil Heracl Conslanlin. et fer 2 logiam pro Honorio ad Constanli-
Heracleouam aequojure haeredes, num imperat. ad qiiam Cdnstans
ita ut Mariinain Imperrtric uter- respondel Conslantino roortuo.
ColleclanAnaslas ap. Sirmond
que coleret. Ex Chron Orient cum
Niceph coilalo Pag num 2 Ducang Pyrrhus populari sedilioni ce-
mense discrep. densse abdicat.et Chalcedouem
Heracl Constantinus posl 103 navigal, eique subrogaiurPauhis,
dies 25 Maii morilur, veneno ut Nicepli., Baron el Sigon seqanno,
creditur NovercaeMarlinne, el Pa- ubi Pag n. 2.
triarchaePyrri opera propinato.
Iteraclio ilem seu Heracleona
post sex menses dejecto Coustans
Heracl Consiantini lil Heracl Atig
Nepos levatur. Theoph Cedr Sig
seqa.
Mauricius, qui coutra lsaacium
859 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 8<Xi
Anni Romanorumimperatores,Lang. Anni A Anni Romani pontifices, et res ecclesia- Anni
Period reges, exarchi, res gestm. db U. G.' Olymp. sticw Orientis et Occidenlis. Mrm
tut.et ei Heg. Chritti.
Indicl

Sonspiraverat a Saceilario com-


prehensus ductusque Ravennaro,
per viam slrangulalur. Sigon.
Alexandriam Saraceni capiunt.
Elroaciii. Pag n. 13.
5355 lmp Constantis 1 et 2. 1394 n Joanne IV deposito die 12 Octob
0 7 Fredegarii Chronicon quod in 1595 Hegi- post sedan. 1, ro. 9, d 18, adie
ra 22 24 Decemb 640, ut constat ex
Q 16 Burgundia per haec tempOra scri- 30 Nov. Anastas.,postdier33. Interpontifi-
F bebatur h. a. desinit: ejusderii
Indict conlinuatio.per aliumfacta. fer 7 cium ordinaturTHEODORus die 24.
Novemb, jussione Principis Cp.
xy Tulga Hisp R. seu morttio, seu non exspectata, facultasenim per
i deposito post Regni,.an. 2, m. 4,
Chindasv.iiU-is2 Maii regnat, qui haec tempore delegata erat Ra-
Gothorum morbo cognito propen- vennali Exarcho, ut patet ex lib
sionis ad expellendos Beges, alios _ Diurno Poutif a Garnerio vul-
morie, alios exsilio auicit. Fre- galo.
S. Sulpitius episc Bituricen S.
deg cap 82. Pag n. 4. Hodericus Austecisili successor moritur.
senlit Tulgam ineunte b. a. mor- Bolland 17 Januar.
tuum, ejusque successorem Ghin-
das v privilegium Primatiae Tole- '.
tanae ad Ap. Sede oblinuisse.
5356 Imp Constanlis Aug 2 et 3 Cons 1395 n Theodori 1 et 2. 643
in Theodori privig Bobuleno Ab-
© 8 ejusa. 1. 1396
bati Bobiensi h. a. concessum
Anno 78 ab ingressu Langob in Hegi-
<£} 17 ra 23 Ugell ItaiSac to. 5, pag 329
E Ital Rotharis X Cal Decemb. leges 19Nov. Mauritius' Chartular qui cum
Indibt omnes collegit, et Papiae publica-
i vit (Auricabeones vocant, ut Go- fer 4 lsaacio Exarcho expilavii Patriar-
chium Lateran an. 639, h. a. af-
n IhorBeMaginesLindebr) anno stii fectans Imperium Italiae, jussu E-
R. 8 non 13 ut putatPag. Ludov xarchi capite plectitur: ipse Exar-
Murat in prrefat ad leges Langob chus moritur Ravennae.
To: 1 p. 2 Italicor script. Synodalis episcopor Cypr ad
*-• Theodorum, qua Paulum Cp. Mo-
nolbelismi arguunt. Conc Later
Secr 2.
5357 Imp Conslanlis Aug 3 et 4, post 1396 m Theodor 2 et 5. 644
© 9 Cos Constantis. 1397 iv Sanctus Paulinus olim Eboraci,
|$18 EclypsisSolisjdie5Novembfer6, © Heg. 24 poslea Rhofensis episc inorilur
1) C horadimidiapostnierid. DigitEcli- 7 Nov. 10 Octob cui succedit Ithamar.
lndicl plic9, 53. Ex Cedren et Zonar. fer 1 Beda lib 3, cap 14.
u Calvis Constantis anno 3.
m - Tbeodorus Calliopa morluo sup
a. IsaaciO in Italiam venit h. a.
principio vel sup exeunle.
5558 Imp Constaniis Aug 4 et 5, 1597 IV Theodori 3 et 4.
1398 et Celebris in Africa disputatio in- 645
© 10 post cos ii. 356 ter Pyrrum Patriarch Cp. et S.
©19 TlieodoroExarchodatursucces- i Abbaterii MaximUmcoiam Praefe-
B sor Platoa Constante.
lndict Otsmanus Saracecorum Cati- Heg. i\S cto, et multis Episcopis, in qua
28\Oct. Pyrrus victuspahnodiarii recanlat,
in pha IV, succedil Umaro. Tlieoph. fer 6 et Romam subinde veniens Theo-
iv Platon Exarchus succedit Cal- D doro Libellum Catbol Fidei offert,
liopae Cpolim revocaio, dum an- quare ad Ecciesiam receptus. Col-
num agebal sure dignilalis 2. lect Anast ibique Sirmond.
5359 Imp Constanlis Aug 5 el 6, 1398 Theodori 4 et 5. 646
1399 n . Paulus Cp. antea Iaudalus a
© 11 poslcosiiii
(_) 1 Gregorius Palricius Afris sibi Hegira 1 heodoro ob callide scriptaro epi-
A concilialis seditionem movet in 26 stoiam h. a. demum se Monolheli-
Indict Africa.Ex Theoph Baronel Pag n.2. '1 Ocl lam declarat, quare Pontifex de
iv Prima fit Saraeenurum in Afri- fer 5 eo deponendo agit. Collect Anast.
v cam expedilio. Theoph. Pagn. 3.
Calvisius in chron ad h. a. re- Quatuor Afr Primales Byzace-
ferl bellum Roiharis cum Roma- nae,Numidiae,Mauritaniae, et Pro-
nis, quos variis spolial Civitalibus consularis Synodos quisque in sua
raaritimis, ut Diac lib 4, c. 47, prov convocat ad Catholica dog-
expedilionem hanc conjungens mala confirmanda, quae tam va-
cum celebri eo praelio, qiiori idcm lide propugnari viderant a. sup a
Rotharis coinmisil ad Sculleiinam Maxirao Monacho Spondan IHieo-
cum Romanis, et Ravennatibus, dorus, et Euprep fratres iu Afr Fi-
861 CHHONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 862
Anni Romanorum imperatores , Lang. Anni A _ Anni Romani pontifices, et res Ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res geslm. ab U. C. Olymp. slicmOrientis et Occidentis. Mrm
Jut.et et Heg. Chrisli.
Indict.
quorum octo millibus cresis, reli- dei causa capli in exsiliumCherso-
quos in fugam vertit. Certe haec nem missi Sirmond.
Diaconus facta testatur post latas Concil Tolet vn 38. Episcopor
a Rothari leges. Nempe post a. 645. prseside Orontio Emeritensi Se-
niore Episcopo celebratur die 18
Octob.
5560 Imp Constanlis xug 6 et 7, post 1399 II f beodori 5 et 6. 647
© 12 cos IV. 1400- . in S. Amandus fit Trajecten Epi-
© 2 tlregorius Tyrannus in Africa a Heg. 27 scoptts ; at post trienniumdignila-
G Saracenis occiditur, vecligalia 6 Oct. tem abdicat, pulverem pedum ex-
Indicl Afris imponunlur. Baron et ex fer 7 cutiens, ob Sacerdotiim pravila- -
v Elmacin pag n. 2. tem. Henschen 6 Feb conuo praev-
vi Vehenientibus ventis fiantibus n. 87.
multi monachi Slylicaedejiciuntur. Pyrrhus Roma Ravennam pro-
Spondan. fecius, ibi sperans se posse ad
Plalon Exarchus patefaciens *** suam Sedem reverti, si Monothe-
Pyrrho adituni redeundi cum litis faveret, ad vomituin retlit.
Orientalibus in aniicitiam, oblinet Quare Pontifex in Synodo seq a.
ut is orthodoxiae libellum Theo- celebrata, non soltim ab Eccl.
doro exhibilum anle biennium communione eum separat , sed
iliudat. Quare licet seq a. deposi- eliain ab Episcopali dignitate de-
lus, a. 654, moriente Paulo, in ponit signans judicium calamo
Cp. Sede ilerum «onstituitur. Christi Sang. asperso Theoph.
Miscel.
5361 Imp Constantis Aug 7 et 8, post 1100 III Theodori 6 et 7. 648
© 13 cos v. 1401 iv Theodorus post amaiilissimas
(§) 5 Quemadmodum Sergius Hera- Heg. 28 litteras, et oflicia nequicquam a
F E clii nomine Ecthesim promulga- 25 Sept. suis Apocrisariis praeslita, Pyrrho
lndicl verat, ita Paulus Typuni norrine fer 5 jam in Synado damnato, condem-
vi Constanlis publicat, quo audacter nat et Paulum; utrumque aulerri
YII calliolicis et Haerelicis silentium condemnat anlequam Typi vtilgati
indicitur. Pag an. 2. Sirmond notitia Romam perveniat. Ariastas
Syuops collect xnast edituin vero in Martin.
constat ante Septerob ex Indictvi Maurus ex ceconorao Ravenna-
ibid aliata. ten Eccl fit successor Bonih. a.
C niortui in Raven Cathedra. Hie
autem rcbellis Rom Ponlif fuisse
dicitur, quoad vixit Ughell Ital
Sac to. 2.
Imp Constanlis Aug 8 et 9, post 1401 iv Theodori 7. Martini 1. 649
coss vi. . 1402 ' et Theodorus quum sedisset annos-
5362 Constans terret Martinum litte- 357 6, ro. 5, dies 18, a die24 Nov 642,
© 14 ris, et etiam armis, misso Olym- i rooritur die 13 Sfaii. Et posl 52
@ 4 pio Exarchocumexercilu, qtii ROT Heg. 29 dier lnterpontif .MARTINUS ordina-
D mam veniens, quo teniporc Con- HSept. tur die 5 Julii. Hic minimeierii-
Indicl cilium celebrabatur, per suuni Spa- fer 2 tus Imperatoris minis Lateranense
vn tharium occidi Marlinum jubet slafim concilium indixit, quod 3
VIII sacra facienlem; eoque divinittis Non. Oclbbris est coeptiim; ei iii
caecitate percusso Martinus perfe- eo 105 Episcopi congregati dam-
cit sacrum incolumis, el imper- narunl Sergium , Cyriim , 'Pjtr
territns Concilium celebravit. Ba- rhum, Pauluni, Typumque impie-
ron Spond Pag n. 7. tatis et audacire pleiuuii : unde
Chindasuiiiiiis Hisp R. Recce- odium Imperatoris exarsit
svinlum fil in Regni consortinm rj Acla Synodi perOccidet Orient
assuinit ro. Febr ipse adhuc supe- - dirigit. Praesertim ad Francor
.rest an. 4, mens 7. Vas. Reges Clodoveum et Sigeberlum.
Bar. Pag n. 6
1363 Imp Constantis Aug 9 et 10, 1402 i Martinilet2. 650
© 15 post cos vn. 1405 ii Agilbertus nalione Gallus fit
© 5 Edyps Sol d. 6, Febr trib hor (y) Heg. 30 Episc Occiderital Saxon sedetque
C post merid in Anglia fer 7, digit. 5 Sept. Dorceslriae secundus, ubi primtis
Indict Ediptici 10, 25. Sol. in 20, 41. fer 6 sederat S. Birinus. Faclnm id
vin Aquar Beda (om. 2, Calvis. Regis Kenewalchii jiissu, qui-a
ix Busure Saracenorum Duce va- palris Cynilgilsi, cui successerat
stante Isauriam, Constans per circ a. 642, pielate abliorrens,
legatos pacem impetral in bien- Regnoque ob id ejectus, trieimio
riium. Antor Miscel. exul ap. Annaih Saxon Orient
Regem agnovit (idem, et h. a^ in
Regnum redit. Bed lib 3, cap2et7.
S. Amando hortaloria S. Mar^
tini nihil moto, e; .abdicanti suc-
863 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 864
Anni Romanorttm imperatores, Lang. Anni A Anni Romani ponlificet et ret ecclesia- Anni
Perifidi reges, exarchi, res geslw. abU.C. Olymp. sticm Orientisel Occidentis. Mrm
Jul. et el Heg Chritti,
lndict
cedit. S. Remaclus in Traject Epi-
scopatu. Ex Mil. Pag n. 15.
5364 Irop Constantis AuglO et 11, 1403 ii Marlini 2 et 3. 651
©16 poslcosvm. 1404 III Monasleria conduntur in Au-
(j$ 6 Persarum Regnum, quod cospe- Hegira strasia a Rcge Sigelierlo prae
B rat an. Chr 226, auctore Aftaxare, 31 aliis Malniundarium in Episcopatu
Indicl Imper Alex Sev IV, finem habet 24Aucjf Coloniensi; el Slalmlcluni , seu
ix morienle Jazdegiirdo filio Siah- fer 4 Stabulaum in DiaecTrajecten utri-
x riarris, ac nepote Chosroae, quum tisque Abbasfit S. Remaclus. Si-
durasset annos 426. Succedunt geb chron. Pag n. 9.
Musulmani, seu Saraceni. Ex El*
mak, lib 1, cap4. Pag n. 10.
5bbo lmp Conslanlis Aug 11 el 12, 1404 III Martini 3 et 4. 652
(v) 17 post cos ix. 1405 IV S. Kmmerammus Pictav Episc
Q 7 Constanspersecutionemparat in Jj Hegira in Bavardescenilens, ulibi Evang
A G S. Martinum, cui successorem 32 praedicet, fit marlyr Baron App
Indict dari conatur : gladio enim uti no- 12 Aug ad to. 9.
x luit, ne persecutor appellaretur. fer i S. Virgo Elbeldritha lilia Annae
xi Baron. Cinis h. a. vel suppluil in Regis Anglor Oriental nubere
Or. Miscel. coacla Tomberto Girvior. Prin-
Rotharis R. Lang moritur m. cipi, virgo post nuptias perman-
Maio, relicto Rege Rodoaldo filio, sit. Ex Tho Elien Mabill sec 2.
qui paucis posl dieb necatur : Bened.Pag an. 660, n. 12.
Rex Lang fit Aripertus qui regnat
an. 9. Diac 1. 4, c. 53. Qui refert
Rodoaldi lempore introductam in
Italiam Monomachiam ad pur-
ganda jurgia. Ibid, cap 49, 50.
5366 Imp Conslnnlis Aug 12 et 13, 1405 iv Martini4et5 655
© 18 post cos x. 1406 et S. Martinus jussit Constantis a
tj_j 8 Conslans atidita morle Olympii 358 Theodoro Calliopa Exarcho cum
F Exarchi, inillit Theodorum Cal- i niiliiibus in Laleranensero basili-
Indict liopain ilerum ctiin jussione ad- Hegira cam irrumpente, impie capltis
xi versus S. Martinum, Monotheli- C 35 Ronia abducitur, navique imposi-
xii tas ab eo danmatos aegre ferens. lAug tus Messanam, inile in Naxon in-
Persecutio coepit m. Junio. Anast. fer 6 sulam pervenil Septemb mense,
ClodovaeusIl.Clypiacense prae- ibique moratur toto anno. Mart
ceptuin edit, quo liberlas Mona- ep. 15.
slerio S. Dionysconfirmatur. Hinc S. Abbas Maximus, ejusque
Pagitis deducilamplioris Ecclesiar discip Anastasius Cp. ducuntur
inimiinitalis originera. Mabill de h. a. ac perdecennium vexanlur.
Re diplom lab 17. Pag an. 662, Pag a. 657, n. 8.
n. Concil folet vni celebratur
" 2, conlra Baron. Nalionale 52 Episcopor praesi-
Muhavias Colossum Rhodi a dente Orontio Eraerit Melrop cae-
1560 annis celebre destruil, Ju- teris Seniore.
daeoEraeseno vendit, quinongen-
los camelos aere onerat. Miscell.
Peada R. Mercior. primus II-
demamplectilurOs-wiiNorlhumbr.
R. et filii ejus Alcfridi opera. Ex
Beda Baron.
5367. Impp. Conslanlis Aug. 13et 14, 1046 D i Martini 5 et6, Eugenii 1. 654
© 19 post. Cos. xi. 1407 n S. Martinus annuo spalio mo-
ffP 9 Constantini Pog. Aug. I. Hegim ratus in Naxo insula h. a. Se-
E Conslantinus Pogonatus a Palre 34, ptemb mense Cp. pervenit, ubi
Indict Constante dicilur Augustus : et 22 Jul cognila ejus causa sicul agnus
xn quidemante diem 26 Apr. h. a. fer 3 innocens iri carcerem mittilur.
xiu Pag. n. 15. cx Concil. gen. vi Anasl Collect.
Aclionib. qui conjicit dicluin Aug. Dum adhuc morabatur S. Mar-
13 Apr. linus in insula Naxo , Clerus et
.Irop. initocum Saracenis praelio Populus sibi eligunl EUGENIUM
vincilur. Theoph. Warnef. Du- clam, Imperatore neimpedimenlo
cang. sil, Martino ut probabile est abdi-
Anlia Rex Oriental. Anglorum canle cujus tamen annos usque
devicto suo exercitu a Penda ad mortem persequor. V. notas
Mercior. Rege occidilur. Weslim. pagg 49 et 65. Etigcn mi.ttit
Penda vero seq. a. et ipse ab apocrisarios de more cum Syno-
Oswio Nortbumb Rege caeditur. dica ad Constantem. CollectAnast
Beda, Pag. h. et seq a. iidem postea Monoth adbaese-
Per hsec tempora Marculphus runt. Ibi
865 CHRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 806
Anni Romanorum imperalores, Lang. Anm_ A Annt Romani pontifices et res Eccle- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestm. ab ITG Olymp siaslicm Orientis et Occidenlis. Mrm
Jul, et et Heg. Christi
Indict
Monachussnum antiquum formu- Paulus Cp. Patriarcha moritur,
larium edit. Pag n. 13. quum sedisset an. 13 aliq niens.
Deusdedit succedit Honorio Ep.
Cantuar die 12 Decemb Beda.
5568 Impp Conslantis Aug. 1* el 15, 1407 n Marlini 6 et 7 Eugenii 1 et 2. 659
<v) 20 post cos xn. 1408 III S. Marlinns e carcere eductus
<@ 10 Constantini Pog Aug. 1 et 2. Hegira deportalur Chersonem ubi mulla
D Oismano, seu Uthmano Duce 35, passtis incomrooda post menses
' Indict Saracenor caeso fit Calipha V. 11 Jul quatuor d. 16 Seplemb morilur.
XIII Muhavias, seu Mavias ab incolen- fer 7 Anast Collect in Blanchernis se-
1 xiv libus SyriameiiEgypluni. Theoph pelilur. Hypomnest Anasl Coll.
Elmakin Heg35.Pag. n. 18. Qui Conciliiiin Tolet ix celebralur
| Desertum incolebant, crearunt Provinciale 16 Episcopor.
l Clim ibi. Prima S. Miximi disputatio,
Oswio Horthnmbriae Rege ope- _ qure collatio cum Principibus in
ranle mtillum proficit fides in QII- secretario dicilur; poslquam ipse
glia : nam Orientales Saxones exsul niitliiur Byziam in provin-
Rege eor. Sigberlo baptizato, fi- ciam Thraciae, et discipuliis Ana-
dem siiscipiunt, seu qtiam Mellito stasius Perberim. Collect Anasl.
expulso ahjecerant, posiliminio Pag cum Bar an. 657, n. 2 et
revocant. Beda lib 3, cap 22. seqq.
5569 ImppConstaniisQug. 15ell6, 1408 III Etigenii 2 et 3. 65S
© 21 post cos xin. 1409 iv Sectinda S. Maximi disputatio
© 11 Consl Pogonati Dug 2 et 3. Hegira cum Theodos Episc Caesareae
CB Conslans anno Irop 16, movet 36, Bylliin ac duob coss Paulo, et
Indicl in Scluviniam, eaque subacla cap- 30 Jun Theodos Byziae in Ioco exsilii die
xiv tivos plurimos ducil. Miscell. fer 5 24 Aug postquam Cp. revocatus
xv SigiberlusR. Auslrasiae qui re- in carcerem truditur. Baron et
gnare coepit a. 633 posl R. 26, Pag.
m. 7, sancte morilur Cal. Febr. Concil Tolet National x cele-
succedit Childeberlus Grimoaldi. bratur 21 Episcopor praeside
Majoris domus fil utroque ab QU- Eugeuio III Tolet Metropolila. In
slrasiis pulso fil Rex Clodov. 11, eo praesertim stabilitum, ut die
Sigiberli fr. qtii in Neustria et _ 18 Decemb exspectalio partus
Burgund vegnabat. Septimo post B. M. V. celebre esset festum tota
mortem fr. mense monarchiam Hispania.
adeplus m. Aug invasores ultimo
supplic afficit: brevi et ipse mori-
lur, ciuii regnasset an. 18, ab
an. 358, Kal. Jan. Clotaritis ex
tribus liberis natti max regnat
adhuc puer. AA. ap. Pag n. 11 ei
seq adv Baron.
5570 Impp. Constantis Aug 16 et 17, 1409 iv Eugenii 3, Vitaliani 1. 657
©22 post cos xiv. 1410 et Eiigenius quiiiii sedisset an 2,
i_fr2 Constanl Pog Qug 3 et 4. 359 m. 9, d. 24,qua Marlinosuperstite,
A Constans revocatis Cpolim S. i qua post ejus mortem, nempe a
Indicl Ma.xinioel ejus discipulis ul vidit Ilegira die 10 Aug 654 h. a. occubuit
xv nequicquam se moliri omnia, ut 37 mortem die 2 Jun ct posl Interpon-
i ad Monothelismum eos pertra- •19Jun lif mcns 1 d. 28 datus ei succes-
heret, diracontra eosdein exercel; fer 2 sor. S. VITALIANUS ordinatur die
ampuiatisque mauibus, ac linguis SOJul.
praecisisin acerbissimum exsilium _, Eugenio III demortuo ac lurati-
mittit. Bar. Combef. Pagpcenam lalo in S. Leocadisesuccedit S. II-
dilataro vult annis aliquot. defonsus celebris S. M. V. appa-
ritione, et Sacrae vestis largitione.
Ildefde Virlll. Pag n. 10 et 11.
Baron lale h. a.
5571 Impp Constantis Aug 17 et 18; 1410 i Vitaliani 1 et 2.
cos xv. 658
©23 posl 1411 II S. Dalphinus, qui et Annemun-
Q13 Consianiini Pog Aug 4 et 5.
G Conslans an. 17 Hegira dus, Lugdunen Episc maityrium
Iinp pacem 38 patitur, Bathildaejussii, quaepue-
Indict cum Saracenis sancit Mavia pe- SJun rimi Clolarium III regebal S.
i lente, qui inteslinis lumultibus
ii vexabatur. Miscell. Pag ex Theoph fer 6 Wilfridus, post modo Eborac Epi-
referl ad seq a. n. 3. scopus, qui ab a». 5 Roma rediens,
Circa h. a. in ltaliam est missus apud S. Episc aroicitia, et studio
deiineiialur, ac roori cum eodenii
Gregorius Exarchus, qui lialiain volebat, in Angliam redit. Beda
rexit an. 18 Bacchin ex Privil lib 5 cap 20. Pag n. 7
Conslanlis dalo Svrncusis an
666.
867 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 884
Anni Romanorum imperalores Lang. Anni A Anni Romani ponlifices, et res Ecctesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestm. abU.C. , _ Oiymp. slicmOrientis et Occidentis. Mrm
Jul. et et Heg. Chrittt
Jndicl.
5372 lmpp Constantis Aug 48 et 19, 1411 ii Vitaliani 2 el 5. 659
<Y)24 post cos xvi. 1412 III Joannes cognom Bonus Medio-
A 14 Constantini Pog Aug 5.et 6. Hegira lanen Episcopus, quein referl Ba-
F Heraclii, et Tyberii Caes1. 39 ron vexatum ab Arianis Langobb
lndict Heraclius et Tyberius fratres 29 Maii fortasse h. a. moritur 4 Non Ja-
ii Constanlini Pogon maj. nalu a fer 4 nuar. Martyrol. Pag n. 7 ex Catal
in Palre Conslanle appellanlur Cae- ap.Mabill. qui hodie ex Mss. Cod
sares inter dies 26 Apr et 9 Aug. Cap Mediol exstat scr llal lo. 1 p.
Pag n. 2 ex Actionib Goncil YI. 2, pag 228 qui tribuens.Jo. an.
Terrsemotus ingens in Palae- 10 eura ccepisse ostendil an. 649
slina et Syria m. Jun misc. ineunte; nam Later Conc inter-
Consfans fratrem Theodosium fuit; ut monet idem Pag.
Diaconum caedit, terreturque per
quietero crebra ejus imaghie por-
rigentis poculuiu plenura san- B
guine in Giaconi veste. Ex Gedr
Baron.
5373 Impp Constantis Aug 19 et 20, 1412 III Vilaliani 3 et 4. 660
(v) 25 post cos xvu 1413 iv S. Remaclus qui S. Amamlo
Q 15 Gonstantini Pog Aug 6 et 7, Hegira abdicanli successerat in Traject
ED Heraclii et Tyberii Caess1 et 2. 40 Episcopatu ari. 650 et ipse h. a
lndict Alis Califa Saracenor V qui ab 17 Jfmt abdicat, impelrans fieri successo-
iii Arabum parte creatus erat an 655 fer 1 rem S. Theodorum. Pag n. 8 et
iv una cum Mavia, h. a. occiditur, »eq.
eique succedil Hasenus, seu Cha- S. Virgo Eteldritha quaenupse-
sanus fil per m. 6, d. 5 tunc enim rat anno 652 Tomberto, hoc mor-
abdicans Califatum Mavia regnat tuo datur uxor Regi Egfrido filio
solus.DicilurqueCalifaVII.Theoph Oswii Norlhumbriae Regis, at vir-
et Elmakin. Pag an 659 n. 3. ginitatein semper servavit; de-
Batbildes Regina ul Auslrasios uiuraque ab Egfrido obtinuil, ut
lumu.ltuantes sedaret, Childcri- ingrederelur Monasterium a se
cunisecundogenit.Regem iis creat fundalum. Pag n. 13.
H. vel seq a. Regnum Saxon
post d. 25 Jul.inde vero Clotarius Occid quod unicam habebat pro-
Burgtuidionibus lantum, et Neus- C vinciain Ecclcsiast duas habere
trasiis iroperal. Pag b. a. n. 6
el 7. coepit, duobus ibi episcopis con-
Sigbertus Saxon Oriental R. oc- stitulis
ciditur, qui 655 lidem amplexus
erat Baron an. 655 el ibi Pag.
5374 Impp Constanlis Aug 20 et 21, 1413 iv Vitaliani 4 et 5. 661
© 26 post cos XVIII. 1414 et In regno Northumbriae morilur
<@16 Constanlini Pog Aug 7 el 8. 360 Episc. Lindisfarnerisis S. Finanus,
C Heraclii et Tyberii caess2 et 3. i qni sederat ann 10 eique succedil
Indict Ariperius R. Langobardor mo- Hegir S. Colnianus, cujus praedicatione
iv rilur h. a. exeunle; siiccedunl ra 41 magna pars regni Mercior conversa
v filii Bertaridus et Godebertus per 6 Maii est cum principe Peada Pendae
aiuium uiuim, menses tres. Diac fer 5 magni persecutoris filio. Bed 1. 3,
lib 4, c 53. c. 26. Pag n. 8.
Bex Childericus 2. Regni sui S. Gertrudis prima abbatissa
anno donat S. Amando Traje- Nivellen moriturl7Marlii. Baron
ctensi olira Episc VictimDioecesis ann 664, ibi Pag n. 21 et seqq.
Latidunen cui nomen liarisiaco,
ubi is fundatmonaslerium. Diplom D
ap. Mir et Pag n. 4.
Edilwalchius R. Saxon Merid
seuAustralultimus exHeptarchise
Regibns lidem amplectitur. Pag
681, n. 18, ex ClirOnSaxon.
5375 lmpp Conslantis Aug 21 et 22, 1414 i': Vilaliani 5 et 6. 662
© 27 post cos xix. 1415 n S. abbas Maximusdisputationi-
@ 17 Conslanlini Pog Aug 8 el 9, Hegi- bus adv. Moriothelitas celebris de
B ra 42 quo saepe, ejusque discipulus Ana-
Heraclii, et Tyberii coss 3 et 4. 26 Apr stasius, postquain decennium tri-
Indict Childericus Monasteria nbique
v fundari desiderans, morieiite h. fer 3 bulationis passi sunt, ac tria exsilia
vi a. S. Nivardo Remensi Episc non- h. a. ad coelestemvilam transeunt.
dum absolulo monast Allivillari S. Maxiinus13. Aug ul quindecim
ante diebus praetlixerat. S. Ana-
quodcondebal pro amico Monacho stasius eiim prreiverat die 24 Jul.
Si Bercbario; ferl opem ut peiii-
cialur. V. S. Berchar. Pag n. 5. Hipomn in Coilect Auast.
Flodoard, I. 2, c. 27.
809 CHRONOL. A S. GREG. M. AD SfEPHANUM III. 870
Anni Romanorum imperatores, Lang, Anni A' Annt Romani pontifices, et res Eccle- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestw, ab U. C. Olymp siaslicm Orientis et Occidentis. Mrm
Jul. et etHeg. Chrisli.
Indict.
5376 Impp Constantis Aug 22et23, 1415 II Vitaliani 6 el 7. 663
© 28 posl cos xx. 1416 Hl Pontifex imp fit obvius, eum-
(£} 18 CoustantiniPogAug: y.ei 10. Hegi- que indignis lot scelerib confami-
A Heraclii, et Tyberii Caess 4 ra 43 naliim alloquitur, in Basilicas de-
lndic et 5. 15Aprducil, siinuua eum moderat et
vi Conslansin Italiam veniens, per- fer 7 humanitale prosequilur 12 diebus,
vn venit Romam 5 Jul ibique sedein quibus Roraae sletit, summopere
Imp constituere statuit. Xheopb. avens, ut Oriens ab Occidenle di-
Waraefr, visus diulurno Schism conuriu-
GrirooatdusDux Beneventptilsis nione^calholica cum eod slringe-
fratribus Bertharido, et Godeb fetur. Baron cum Anast qui prose-
usurpat Regnum Langobb per quitur venisse eum orthodoxum,
annos 9. Diac J. 5, c 53. at postea expilatis sacris aedibus
Dervense moitaslerium funda- more barbarico in Aiciliam abiisse
tur in Gall per S. Bercbarium "R per Ind vn nempe post Ceptemb.
Abbat Altivillarens. Pag n. 7, et Idem ex V. S. Barbati, et Cang
seqq conlra Coint. de Fam Byzant.
5377 Irapp Constantis Aug 25 et 24 1416 III Vitaliani 7 et 8. 664
(v) i post cos xxi. 1417 iv Pharense in Angiia concil oli
<9 19 Constanlini Pog Aug 10 el 11 Hegi- dissid Pasch Acoti vincuntur ab
u F Heraclii et Tyberii caess5 et 6. ra 44 Anglis cum Rom Ecc tenenlibus :
lndict Eclypsis solis cal Mai fer 4, Ind © 4 Apr Biicher Acolos tuetur in cyclum
vn 7, hor 10 , diei. Beda, et Calvis fer 5 Viclor culpaiii rejiciens. Baron et
viu ad tab Pruten bor 5, 45, post Pag ex Beda 1. 5, cap 26. Nam
merid, digili Ecliptll, 48, Sol in per haec teropora ut^ibservat Ba-
12, 39 Tauri. Hanc peslis iu An- ron disciplina Clericor et Mona»
gliaexcepit :qua grassante Sigbe- chor in Anglia maxime floret.
rus Rex Saxon. Or. curo suis A. Deusdedit, qui ann 654. Ho-
a fide desciscit, quam Sebbus norio successerat in sede Canluar
cohaeres Regni conservat. Beda ordine sexlus h. a. moritur; qttum
lib 3, cap 30. Barou. Pag. sedisset ann 9, m. 7, d. 2. Bed.
1. 4, c. 1, eique succedit Tfieodo-
rus. Pag n. 10; vide 668.
Q S. Wilfridus, et Ceadda nomi-
nantur episcopi Northumbror.
Beda. Epit.
5378 Impp. Constantis Aug 24 et 25, 1417 iv Vitaliani 8 el 9. 665
_) 2 post cos XXII. 1418 et S. Wilfridus supra nominatus
fP Constantini Pog Aug 11 et 12. 361 Eboracen. Episc in Galliam pro-
E Heraclii, et Tyberii coss 6 et 7. i ficiUir, ul ibi ordinettir : is aiitero
Indict EgberiusGantii.etOswiusNor- Regira non slatim reverliiur in Angliam
VIII thumbriae reges mittunl Homani . 45 quare Oswius fieri jubet Epjsc
ix Wigardura presb ut a Vitaliano ViMart\ Eborac Ceaddam, qui ex Beda
ordinetur Cantuar episc hoc vero fer 2 lib 5, c 20, per trieiin sedel. Pag
pereunte ex pestilentia Romae, coiitendil Ceaddam Ordinattira
vacal Canluar sedes usque ad 668 seq a. n. 16 et seqq,
ex Beda Baron el Pag.
5379 Impp, Conslantis Aug 25 et 26 1418 i Vitaliani 9 et 10. 666
© 3 post cos xxin. 1419 ii Petrus Cp. Patriarcha mdritur
A 2 Conslantini Pog Aug 12 et 13. Hegira monolheliia, eique succedit Tho-
1) Heraclii et Tyber Caess7 et 8. 46 mas Orthodoxus. Pag an. 656,
Indicl MaviasSaracenor Califa invadit Q 13 Mart n. 5 et 6. Bar prrcd anno.
ix Africam. Ex Noweir el Elroakin. fer. 6 Synodus Emeritens. celebralur
x Pag n. 10, cum Theoph ad ann 1 8 ld. Nov. an. 18. •Reccesvinthi
Conslantini imp. ilinc belltim in- aera 704 qui sunt Characteres
cipil perannos plures interArabes h. a.
et eorum proselytos ex una parte,
Graecoset Afros ex alia. Idem ibi.
5380 lmpp Constantis Aug 26 et 27 1419 H Vitaliani 10 et 11. 667
0 4 postcosxxiv. 1420 ni S. lldefonsus, qui a. 657 suc-
© 5 Consiautini Pog Aug 13 et 14. Hegira cesserat Eugenio III in sede Tole-
C Heraclii ei Tyberii Caess8 el 9. 47 lana, moritur lOKal. Febr. quum
Indicl SaboriusDuxmilitiaeArineuicac 2 Mart sedisset an. 9. Julian. de Vir. 111.
x deficit a Constanle : Mavia;auxi- fer 3 succedit Quiricus. Boilandet Mu-
xi lia per legalos uterque pelit, et in V. S. Hdef.
imperaloriis delusis, auditur re- Joannes Lappensis Episcopus
bellis. Deus auiem ullor iropera- Suffragadeus Arcbiep. Crelensis
loris vicloriaiii dedit. Bar. ex appellat ad S. Sedem, et absovi-
Theoph. tur Baron.
871 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 87^
Anni Romanorum imperalores, Lang. Anni A Anni Romani ponlifices et res Eccle- Anni
Periodi reges, exarchi, res yestm ab U. C. Olymp siasticw Orientis -et Occidentis. Mrm
Jul. et et Heg. Chritli.
Indict.
5381 Impp Constantis' Aug 27, post 1420 in Vitaliani 11 et 12. 668
© 5 cos xxv. 1484 lv' Thomas Episc Cp. moritur,
<f_ 4 Coiistanlini Pog Aug 14 et 15, Hegira eiqne succedit Joannes Baron. a.
B A posl cos i. 48 658 el ibi. Pag. n. I.
ndict Heraclii el Tyberii 9 et 10. 19 Feb S. Wilfridus in Galliam redux
xi Constans qiiuni regnavisse.a. 27, ferl in regno Cantii presbytcros, et
xn a Decembri roense a. 641, Syracu- diaconos ordinat: ipse enim pri-
sis in balneo interficitur, die 15 mus e gente Angtor. episcopus
Jul Anast Theoph Cedr, elc. Du- Catholic-imvivendi morem trade-
cang Faroil Byzant. Pag h. a. n. 3 bal Ecclesiis, ut tradit Beda lib. 4
probat ex Concil gen vi interfe- c. 2. Theodorus aiitem Gantuar.
cttim Constanlein inter diem 16 episc. nondum venerat in Angl.
Septemb et 7 Novemb. quippe qnem Vitaliantis ordinavit
Theodorus Jun. Exarchus in vii Kal. Apr. h. a. die Dom. et in
llal. venit hoc anno Bacchin. «• Angliam cum commendatitiis mi-
Grimoaldus R. Langg anget sit Beda 1. 4 <•.1. Hinc iiumer.iu-
edictum Rolaris suis legibus pro- tur aimi S. Wiifridi non a 665,
mulgalis m. Jul anno regni sui 6. ut vult Pag. anno enim expulsio-
nis 678 mimerabal an. 10, ut le-
statur idera in conc. Rom. a. 679.
5382 Impp Constantini Pog Aug 15 et 1421 iv Vilaliani 12 el 13. 669
© 6 16, post cos i et n. 1422 et Theodorus sup. a. ordinalas
Heraclii et TyberCacsslOet H. 362 Romae Cantiiarien. episc. die
@ 5 i Dom 27 Maii an. 2 suaeordinat.
0 Saraceni Ciciliam invadunl,
lndict factaque inde in Africam excur- Hegira pervenit ad Ecclesium suam,
xii sione ocloginta hoininum inillia 49 quam regit an. 21 m. 3 d. 26,
xui caplivos faciunl. AA. apud Pag. 8 Feb usque ad 22 Sept. 690. Inlerim
Theopli Zon Cedr Hernian. Con- ferH jnxla potestatem a Vitaliano sibi
tract. Pag n. 5. lidemque poliun- laclam perluslrat totam Angliam,
tur praeda omni, quam Conslaos nactusque Ceaddam illegitime or-
Roraa abstulerat, magna strage dinaium in sede Elboracen. cano-
facta. Diac 1. 5, cap. 13. nice eidem ordinato aliam Eccle-
siam commillit, administrante
_ Eboracensem S. Wilfrido , qui
* " post Theodori adventum, sui Pii-
matus limites non est praetergres-
sus. Beda lib. 4 cap. 2, et lib. 5
cap. 20.
5383 Impp. ConstantiniPog.Aug. 10 1422 i Vilaliani 13 et 14. 670
«3 i. et 17 post cos. n et ui. 1423 n Per haec lempora Ecclesia An-
fi 6 Heracl. et Tyber. Caess.H el 12. Hegira glicana maxiroe floret, praesertim
i> Oswius Rex Nordanhymbror. 50 Regibus et episcopis laude dignis.
Indic, Romanre, cl Aposlolicaeinstilutio- 28 Ja- Baron et Pag n. 4. Magna autein
xui nis, obit diein 15 Febr. an. aetat. nuarii Angliae pars quartadecima. hae-
MV 58. Beda 1. 4, c. 5, eique succedit fer 2 resi laborabat. Betl lib IV, c. 5.
Ecgfridus, quemcuro tribus aliis S. Leodegarius consiliarius
liberis suscepit ex S. Eanfieda S. Childerici Galliar Monarclire a
Eduini filia. Ex Bed. Pag. n. 5. Rege avulsus aemulorum invidia
Clolaiius III, fil. Clodov. II, qui in Ltixoviense monasterium rele-
ei successit a. 656, m. Novemb. galur, sancieque ibi dies degit.
qtium regnasset an. 14, sub fin. Pag. n. 10 et 11 an. 668.
h. a. morilur. Pag. cum Bar. n.
6, an. 668, ex H. Vales. et num. D
7, an. 669. Monarchlam ad trien-
niiini suscipit Childericus fr. alii
tamen fr. Theodorico menses ali-
quol dandi in Neustria, el Burgiin-
dia. Pag. 668, n. 8.
5384 lropp. Conslanlini Pog. Ang. 17 1423 ii Vitaliani 14 etl5. 671
(v) 8 el 18, posl cos. in el iv. 1424 III Gallicana Ecclcsia per h. tempo-
@ 7 Heracl. et Tyber. Cress.12et 13. Hegira ra inleslinis bellis pessuraeunte,
E Picti Norlhuinb. Regem Ecgfri- 51 nain dissolutio morum, diseiplinae
Indict duni ailolesceniem inexperliun rali 18 Ja- Ecclesiasticaeruina, et ldololalrire,
xiv adoriunlur; at superali Ecclesiam nuarii ac haereseos inlroduclio eadem
xv dilatandi occasioiiem praebent. Ed. fer 7. bella suhseqtiebantur, Gallia prae-
Stcph. ap. Mabill. dtnii conlra in sertimOrieiitalismaximiimpatiuir
Gallia slatus tuni civil. tum Eccle- detrimeulum, cui saeculo oclavo
siaslicus ob intestina hella pessum Carolomannilempore obviam itur.
ibal, nec uno in loco ad idolola- Pag numm 7 et 8.
triam liebat re.litus. Pag. uv.\:\. 'i ltauc infatislaro aetatein praei-
ct seqq. vil raors S. Eremberti ex Mona-
873 CHRONOL, A S. GREG. M. AD STEPHANUMIII. 874
Annt Romanorum imperaloret, Lang. Anni A . Annt Romani pontifices, et res Eccle- Anni
Periodi reges, exarclii, res geslte. ab V. C. Olump siasticm Orientis et Occidentit. Mrm
Julet et Heg. C/iriut
Indict.
Grimoaldo Regni Langobh. in- clio Fontanellensi sub S. Wandri-
vasore mortuo Bertharius in So- gisilo Episcopi Tolosani, qui ite-
lium redit, tenelque illud an. 18, rum ad monaster. idem secesse-
incomplelos. Diae. 1. 5. e. 35, 37. rat, ubi confectus senio diem su-
prem. obiil. Id. n. 4.
5385 lmpp. Constantini Pog. Aug. 18 1424 iii Vilaliani 15. Adeodali.l. 672
et 19, posl cos. iv et v. 1425 iv S. Vilaiianosupremumdieraob-
8 Heracl. et Ty ber. Caess.13el 14. Hegira eunti 27 aut 29 Januar post-
f9 C Saraceni oppugnare incipinnl 52 quam sedit an.14 m.6 uno, aut duo-
Indict Cpolim, quaeoppugnalio esl sep- 7 Jan. bus diebus minus.successit ACEO-
xv tcnnalis, non quadriennalis , ut fer 4 DATUS , qui post Inlerp mens 2
I dier 13 seu 14 ordinatur die
pnlat Baron. late Pag. a. num. 10,
tum aniiquior. lum recentior. opi- Apiil h. a. V. nolas ad Vilal.
tiones evertens, auctoritale prae- Hegira Ceadda Lindisfarn. Episcnp.
serlim Elmakini. u 55 qiium sedissel an. 2, m. 6mori-
Reccesvindus. Wisigolh. Rex, »27 Dec. Uir. Beda lib iv, c 5 et S.
quum regnasset a die22. Jan. 649, fer 2 Elhildrida quae an. 660 ad secun-
an. 23, ni.7, d.l 1, iiioiitiirKal.Sept. das nuptias virgo traii6ierat, ab
eique succedit Wamba Vas. et AA. Ecgfrido Rcge marilo obteiila ve-
ap. Pag. Bar. el Mar. inter se dis- nia, fit Monacha, et a S. Wilfrido
sentiunt de mensibus et diebus. edocetur. Pag. n. 8.
Pag. n. 16. Wamba bellum susci-
pil in Seplimaniam rebellanicm,
quod seq. a. absolvit. Juliau. Bar.
seq. a. Vas. Rod. Tol. Pag. b. et
seq. a.
5386 Impp. Censtantini Pog. Aug 19 U25 iv Adeodali 1 ct2. 675
©10 el 20, posl cos. v el vi. 1426 et Theodorus Canluar. Episc. ce-
313 lebrat synodiim Herlfordiensem,
£9 9 Heracl.etTyber.Caess.14et 15. i
B lris borrenda in Coelovisa lnundi decemque de discipl capitibus ab-
Jndicl fmein credita est porlendcre quaiu Hegira solvit Bar ex Beda an. sup Bed
l 54 epith. a. Pagiusdocet falsalndi,
aGqui cometem appellant. Sigeb. 16 Dec. signatam syuodum die 24 Sept
u Anon. V. S. Leodeg. ap. Pag. 671,
n. 3. fer 6 quum 2 eo die inciperet, nempe
Tres h. a. Reges morlui; Cliil- C Coiislanliiuaiia, quain in usu apud
dericus R. Franchor. cui succcdit Anglos fuisse idem deraonstrat
Tlieodoricus Ul, anle d. 15. Sept. cura Beda de temp rat num 4
Pag. num. 4 et seqq. Keneswal- sup a.
chius sccundus R. Christianus Sa- S. Leodcgarii exsiliiim,et caedes
con. Occid. quum regnasset an. sancli Projecli episcopi Arvernen-
31, regnatque Sexburga ejus uxor, sis ad b. annum reiala a Pag
nullo relicto lilio. Pag. num. 13 et n. 4 et 5 ostendunt Gallicanau
14, atque Ecbertus R. Cantuarior. Ecclesiac discrimen ab Anglicana
el Hispana, quae boc temp Sacros
qui patri Ercomberto successerat Canones, et dignilnies Ecclesiae
a. 664, 14 Jul. el regnaverat au.
9. Beda lib. 4, c 1. Pag. sup. a. niaxime vcnerabantur.
n. 3. Post bujus mortem Lotliarius
insigni filiorum Edrui, et Wigtredi
injuria invadit regnuiu, unde orla
niaiima bella.
1387 Iinpp. Constantini Pog Aug 20 1426 Adeodati 2 et 3. 674
fy) 11 et 21 posl cos vi el vn. 1427 n Ven Beda h. a. nasciltir se ipso
10 Heracl. et Crcss 15et 16. v Hegira tcste, qui Diaconum se facitini
® Tyber
A Ebroinus Majordomus in Au- ' 55 docet an. sctafis 19, Pag a. 693,
Indict strasia sub Chlolario exiens e 6 Dec n. 8.
n monasierio, Leudesius item , et ftr 4 Circa h. a. mnritur Joannes
ni Vulfoaldusalius alio lerapore ma- Episcop Cp. qiium scdisset juxta
jores domus de regno admini- Niceph annos 5, inen 9. succedil
slrando simul cerlant, ac regnum Conslanliiius Diac ejusdein Eccle-
conturbant, tota Francia factioni- siae vasoruni cuslos, ct cecono-
bus agitalur Pag latc h. a. silente nius. Pag a. 664, cuin Bar n. 2.
Baron. S. Bened Biscopus Egfrido ca
Cometa magnus apparet, qucm vissimus, in Angliaro ante bien-
5388 excipiunt sicciias, pestis, et fa- nium revcrsus fundal Monasl Wi-
11 remulense. Pag° num 25.
© 12 mes. Alsted. iii
£11 Impp. Conslantini Pog. Aug. 1427 Hegira Adeodati 3 ct 4. 675
G 21 et 22 post cos vn et vm. 1428 56 Synodus Toletana XI, VII Id.
ndiet Heracl et Tyber Ca?ss.16 et 17. 23 No- Sept 17, Episcopoium prasside
ui Wlftrus rex Mercinrum. qiium vembr Quirico Tolet. Episc llispani AA,
IV regnasset a 17 moritur, eique fer 1 cum h. a. illigaut divisioueui Pa-
PATRQI,. CXXVII. 28
«75 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAED'T. ROM.-VATIC. 876
Armi Rotnanorum imperalores Lang. Anni A Anni Romani pontifiees, et res t.cce- Auni
Periodi reges, exarchi, res gcstm. ab V C. Olymp siastiem Ortentis el Occidentis. Mrm
Jul et et Heg. Cltrisii.
lndict.
succedit frater Edilredus, cui roeciarum Hispanire, qiiam Baron
uxor Ermenilda, et filia Were- vull factam in Conc generali quod
burga mulieres sanctitate illu- perieril. Synodus etiam Emeriteii-
slres. Wereburga prrcsertim Mo- sis incertae aetatis a Pagio referltir
nasteriis praefecta. Bed. 1. in , c ad h. a. n. 3.
24 el Epist. h. a. AA. ap. Pag n. S. Audccmis cttm nuiltis Sociis
5 el 7. piis el venerabilih ad limina Apo-
stolor venil. Fridcgod in V. S.
Aud Epi.-c Roihoroag. Pag ad. ati.
672, cum Bar n. 2.
5389 Impp Conslanlini Pog Aug 22 1428 ui Adeotlati 4 et 5. Doni I. 676
1429 lv Adeoilaius qmiin scdisset an. 4,
© 1". et 23. Post cos vni et IX. Hegira m. 2, d. 5, a die 11 Apr67-2, h.
% 12 HeracIelTyber Caess 17 etl8. 57 a. inorilur 17 Jun. Eique tlalup
F E Maronitaeab Imp. deficiunt, si- 15 No- successor DONUS,
Indict bique elignnt Ducem. Tanto au- B vembr pontif meiis 4, dierqui posl Intc:-
iv lein successu h. cl seq arino con- 15, ordinatur
» tra Saracenos pugnant, ut hi vi- fer 5 die 2 Novemb.
ribns itnpares, injiiria linguac eos Conslantintis Episcop Cp. mori-
lacesslverinl vocanles Mardaitas. lur, qmun sedissel u 1, m. 8, <l.
Baron. et late Pag numm 4 et 7, succedii Theodorus presb Syn-
cellus et Vasor Custos, nequissi-
seqq. nms Monoihclita, qui sedet a. 2,
Edilredus R. Mercior v.istat m. 3, ex Niceph. Pag ad an. 666,
Cantium. Bcda Epil Baron seq. n. 2, ciiii) Baron.
a. Pagio reclamanle n. 15.
5300 Impp. Conslantini Pog Aug 23 14=29 IV Doni 1 el 2. 677
el Tbcoiloriis Cp. ct Mach.irius
© 14 et 24 posl coss IXel x. 1430
64 Aiiliochen. Episcopi Moiiotheliire
© 13 Heracl. et Tyber Caess18 et 19
D In Gallia fil magnuni belluni i move..i omneni lapidem apnd lmp
Indict inter Theodoricum III Francorum Hegira ul nonicn Vitaliani, quoti ununi
58 post lloiioriuni legebainr in sacris
v regem, et Dagobertum II in Au- 3 No- diplycbis, inde eradalur, victus-
vi strasire solitim revocatum ex Hi-
beruia tempore faclioniim an 674. vembr que lrop enixis precibus, visus
Pax (lciiule inter utrumque com- jer 3 est coiroivere. Baron. Pag nuui 2,
ct seqq.
ponitur h. a. Pag n. 7 et 8.
5391 Impp Conslanlini Pog Aug 24 1430 i Doni 2 et 3. 678
(v) 15 cl 25, post cos x et xi. 1431 II Theodorus inceria de causa e
@ 14 Heracl cl Tyber 19 el 20. Ilegira sede Cp. ejicilur ab Imperatore,
C Imperalor de Ecclesiae tran- 59 ac suflicitur Georgius Baron.
lndic,t qiiiililate cogilans dal sacraui ad 23 Oci. Pagii.5.
vi Donuni, quaepraeil concilium Gen /'er7 S. Wilfridus a Rege Ecgfrido e
vn VI, et a Barou in Annal profer- sede Kboracen dejicitur, stibsiilu-
tur, h. a. tis duobus Episcopis Bosa in Lin-
Sancitur pax inler Saracenos, disfarnensi sede, cl Eala in Ebo-
et Bulgaros, qui conlra iinperato- racensi. Is ineunte liieme in Fri-
rem excilantur. Pag n. 3. siam pervenit, quam S. Evangel
Comeia tribus mensibtis appa- praedicatione illustrat , seq a.
ret, quem sequuntur siccilas, et Roroam venit. Beda lib 4, c. 11.
pestis. Anastas Beda Anliquit. Pagius diflert ad seq an. vide
Brilann Theatr Comet p. 1, pag notasad Donum.
421, Ricciol at Rockeinb el Eck- S. Leodegarius Ebroini j'ussu
siorni sup a. Alsl ante bienn. interficitur. Ex anon. Pag n. 22
h. a. el 685, cum Baron n. 9.
1431 D II Doni 5, S. Agathonis 1.
5392 Iwpp. Constantini Pog August 679,
1432 iii- Dono post sedein aii. 2, m. 5,
© 16 25 et 26, post cos xi el xn.
Heracl et Tyber Ca?ss20 et 21. Hegira dier 10, a die 2 Novemb 676,
{§>15 ^
^ 60 obeunli diem suum ll Apr h. a.
B Ecllpsis sohs die 15 Jul hora 12 Oct succedit S. AGATHO,
Indicl dieilO,quarta poslmeridl'er4,di- qui post in-
vii giti Ecliptici 6, 6, sol in 23, Can- feri terpontif inens 2, dier 15, ordina-
vni cri Calvis. lurdie26Jun.
S. Wilfridus viere ineunte per
Pugna inter Ecgfiidnm Nor- Galliam proficiscilur Romain, quo
danhymbror regero, el Elhelre- perautuinnumperveniens, in con-
<lum Mercior iu qua Elphuimis fr. cilio audilur, absolvitur, ibique
Ecgfridi juxta S. Willr prophe- consistere jubetur, utconcilio 125
liam inierficitur. Bcda lib 4, c
27. Vide notas ad Donum. episcopor qui cogebalur, interes-
set.
S. Amandus episcTraj'ect Flan-
dror. Aposlolus morilur. Ex Mi-
lone Monacho Mabil sec 2, Bened
Bar a. 661, ibique Pag.
877 CHRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUMIII. 878
Anni Romanorttm imptratorts, Lang Anni A j Attni Rotnani ponlifices, et res Eccle- Amii
Periodi reges, exarchi, res gestm. ab V C. Olymp tiasticm Orientis el Occidentis. Mrw
Jut et et Heg. Christi.
Indict.
5393 Impp Conslantini Pog Aug 26 1432 in Agathonis 1 el 2. 6&0
_) 17 et 27, post cos xn et xiu. 1433 iv H. et sup a. multaein Italia, et
@ 16 Heracl et Tyber Cress21 et 22. Hegira extra habenturSynodi.prresertim
AG Eclipsis Lunae 18 Jun fer 2 61 celebres Romana 125 episcopor
- lndicl ineunle, hora dimidia posl med 1 Oct 27 Mart unde Synodica miltitur
viu noctcro. Digili eclipt 16, 37. Sol fer 2. Cp. ad Concil gener coeptum 7
ix in finc Geminor. Ex Anast et Nov el Hedtfeldensis in Anglia
Ursberg Calvis. Hanc seqiiilur pe- mense Septemb cui ihterest Joan-
slis trib mensib qttre averlitur re- nes Abbas missus ah Agalhoue
liquiis S. Sebast in Urbem alla- superiori anno. Ut recte Pag con-
tis, unde religio ut Sanclus hic tra Baron deceplum Indict n. 6.
lcinpore peslis invocclur. Bar. I.egati Pontif Cp. perveniunt
Mavias primus Saracenornm. 10 Septembr ut recte Pag num 5
Bex morilur m. Apr. Ex Elma- et seq cmendans Anastasiuni cor-
kino Png ciim Bnrsupa. n. 6 suc- _ rupium in nuroeris.
cedil lil Izilus Calipba VIII. II. circitera. S. Regina Baihik
Wainba abdicato Regno in Mo- <Ic.smater ChlotarlH, etChiltle-
naster ingredilur, qiiiim in Hispau rici Franciae Rcgum, qure varia
reguassela. 8. m. i. <l. 14. Ervi- condidil, et donavit Monasteria,
gius regiiuiii malis artibus quresi- pncsertiinCorbeiense, etCalense,
oliit stipreimim diem. Barou an.
liirobene administral. Vulsa, Ma-
riana, Pag n. 22. tibo, etibi Pag n. 7, et seqq.
Tbeodo I Bajoarior. Dnx con-
riilor Monast S. Eromerammi Ra-
lisponrc hoccirciler aiuio moiilur.
Id. n. 27.
F394 Impp Constanliril Pog Atig 27 Ilo3 iv
Agathonrs 2 el 3. 681
© 17 ct 28, post cos XIHet xiv. ,1454 et
Concilium Gener VI Cp. m ccfi-
tg» 18 Hcracl et Tyber crcss22 et 23. 365
pliini stip. a. et usque ad Act 6,
F Consiantinus in suspicionem i
perductiim b. a. absolvitur, ac
Indicl veniens Fratrtim, quasi novamlis Monolhelilaedamnantur. Be cjus
Heqira
x iidero rebus sluderenl, ab Impcrii <J2
Actis lale Pag h. a. Vi e uotas
x ronsorlio eos aniovet posl d. 16 -0 Sept
Pag et Sommier in Agatlion.
Seplemb Baron Pag n. xm. Sibi- C fer 6
S. Wilfridus in suam sedem
que adsciscit liliiiro Jiisiiniauum non rcstitutus ad Auslrales Sa-
amios nalum 12 ciijus tamencoii- xones se confert, eisquc Evan-
rcgnantis annos neuio immerat gclium annunciat. Beda.
ex Niceph el Warnes Ducang. Concil Toletaniiin XI, naiio-
Ebroinus S. Leodegarii occisor nale, in cujus canone dcccrnitiir,
jussu Theodorici R. interficilur, iitepiscopi totius HispanifcaRcgc
ac post ejus mortem fuere majo- noniinaii cxaminentur, et ortli-
res domi Waralo, Gislemarus, nenttir ab episcopo Tolelano,
Waralo iierum , eoque mortuo quod Primatins gentis, nulla in
Bertharius. Pag n. 27, h. a. ct IL llispaniensi Scde unqiiam fuii :
4, a. 687. quitlqiiid Yicarialii Apostolico.
Hispalis, Tarraco, el Bracara in-
signes memorcntur.
Romm Pomiff a pensiiatione
illa quam Gothi Reges persolven-
dam iis indixeranl, Iinpeiatores
continuaverant, Pogonati liber.tli-
tale eximiiulur. Anasl.
5395 Imp Conslantini Pog Aug 28 ct 1454 D i Agathonis 3. Leonisll.1. 682
© 19 29, post cos xiv et xv. 1435 II S. Agafho qiium sedisset an.
@ 18 Hegira 2, mens 6, d. 14, a die 26 Jun
Ecgfridus Rex Northumbriae 63 679. h. a. morilur die 10 Januar
E jubet fundari MonasleriumGiru-
Indict vense S. Pauli a S.Abb Benediclo 10 Sepl daturque ei Successor LEOII, qui
x Biscopo : idque monasterium in- fer 4 posl diuliirnum Intcrponlif 7
xi coluit Beda a Danis postea ever- ineiis dicr 6, ortlinalur h. a. 17
suro. Ex Wigorn Pag n. 12. Aug.
Brilannos adhuc roontes, et In- Ante Leonis ordinationem red-
sulae medilullium incolenles Ken- eunt Legali Cpoli cum Aclis Con-
luinus Rex Saxonum Occidenta- cii VI. cui praefuerant Agathonis
5396 liuin fugat usque ad mare. Pag n. noniine. Anast.
© 20 13. ii
©19 lmp Constanlini Pog Aug 29 el 1455 ju Lconis II, 1 6S3
D 30, post cos xv et xvi. ligg Leo moritur die 3 Jul Ponlific
lndicl Iziliis CalifaSaracenorum raori- Hegira
64 anno haud expleto; sedit enim a
xi tur die 9 Novemb.Succedit in Ca- 50 Aug die 17 Aug sup a. usque ad prred
xu fifaiu post Arabum dissidia Abi- feri d. 3 Julh. a. nempe mens 10, d.
879 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 889
Anm Romanorum imperalores, Lang. Anni A Anni Romani pontificet, et ret eccleia- Anni
Periodi reges, exarchi, res gestm. V C. Oltimp. sticw Orienliset Occidenlis. Mrm
Julet «Ueg Chriuu
lndict.
melecfausCalifaIX. Ex Theoph el 17, ctijus mortero Interpontificium
Elroakino Pag n. 16. @ praeceuerui dinturniiis excepit.
Eclipsis Lunaedie 16 April post Georgius Cp. episc moritur;
Ccenam Domini. Coepit roedia restiluiiur in eam sedem Theodo-
hora decima, Iinita est fere sesqui rus. Nicepb Theoph Baron sup a
hora.postmed noclem, cum duras- ibique Pag n. 7.
set horis fere qiialuor : digiti ConcilTolet XIII, 48 episeopor
Ectipt 19. 13. Sol in 29, Ariet die4 Novposl ciijiiscelebratioiiein
Anastas Calvis. lillerre Leonis II et Acla VI Sy-
S. Ebba filia Ethelfridi Nor nodi in Hispaniaro perveiiitint.
thumbror. Regis, Soror Reguin Baroii elPag n. 15.
Oswri, et Oswaldi, et amila Regis
Ecgfridi, Abbalissa Monasterii
Coldingbamensis morilur. Pag n.
17. B
, 5397 Imp Conslanlini Pog Aug 30 et 1456 TII Benedicli II, 1. 684
© 21 31, post cos xvi et xvu. H37 iv Quum sedes post Leonemn, va-
© 1 Ecgfridus Rex Norlhumbr pn- Jlegira casset inens 11, dieb 22, succes-
CB pulalur Hiberniam incerla de 65 sor ejus BICNGDICTUS II, non ordi-
Indicl causa. Bcda lib 4, cap 26, at seq 18 Aug nrUur iiisi h. a. die26 Jun.
XII a. teniere diiclo exercilu ad va- fer 5 Concil Toleian XIV, eoeptnm
%m slandam provinciam Piclorum, XVIII, absolutum Xll Kal De-
idem cum magna suorum parte cemb pro acceplatione Conc gener
interiit 13 Kal Jun aimo ret. 40 VI, per totam Hispan et Gall Go-
Kegni 15 eique succedit fraler thicam.
Jiothus Alcfridus. Beda ubi sup. "S. AtidoennsRothomag episc
Stella noctti iiixta vergilias coelo seuio confectus moritur, post-
sereno inter Naliv Domini, et quam composuil inlcr Fraucor.
fheophaniam apparet ohluso lu- . proceres pacein , mense quiileiii
inine.ul Luna et die 14 Febrexiit Novenib die autem incerio, eique
stella vesperi a meridie ad sep- succedit S. Ansbcittis. Pag ann
tenlrionem. Anast Calvis. 682, n. 8, el b. a. n. 25. contra
liaion qui roorliniinvult aiuio 677.
5398 Impp Constantini Pog Aug 31 1437 C iv Benedieti H, 1, Joaimis V, I. 686
<v) 22 el 52, post cos. xvn. 1458 et Benedicto II, post sedem mens
<£| 2 Jiistiroani Jtin 1, post cos i. 366 10, dier 12, a die 26 Jun sup a.
A Constanlinus Septembri mense i ilemorliin h. a. 8 Maii succedit
'Izdicl IPCfWteirioritur. Ducang Anast in Ilegi JOAMNF.S V.post Iuterpnnt roens2,
XHI Jo. V, secl 155, eique succedit fi- ra 06 dier 15, o diuatus die 23 Julh. a.
xiv lius Justinianus aniK» nalus 16, % Au- Benedieius II, dat litteras ad
ut Pag num 2, cx Gr-ccjs AA. gust Hispaniar. Episcopos, ul Jtilianus
ostendil. Hic aulem tanla levitate fer 3 Toleian. Episc apologelicmn de
rexit Imp ut e throno dejectus Iribus substanliis emendaret ;
fuerit. Ducang Fam Byz. quod et fecit. Baron. Pag n. 6.
Morlui sunl item h. a. Hlolari TlienphanesAnliochepiscopmo-
Rex Cantuarior et Kentuinus R. rilur. Baronet Pag n. 8.
Saxonura Occidental cui successil
Cedwalla. Ex Beda, et Wigorn
pag n. 11, et seq.
5599 lmp Jusliniani Jun Aug 1 et 2, 1438 I JoannisV, 1 el2. Conon.s.. 686
© 23 post cos i el n. 1459 ii Joannes V, poslquam sedit a
fj$ 3 Justinianus pacem sancit cum Hegi- die 23 Jul sup a. aiiiiiiin uiuim ,
G Abimelecho Saracenorum Califa, D ta 67 dies novem h. -a. occubuit uiorlem
Indict quam hislorici oinnes dicunt per- 28Jul. die 2 Aug eique succedit CONON,
xiv niciosam Rorareip. Ex Theop et fer 7 qui posl Inlerponiif mens 2 , dier
xv Anast Baron sup a. ibique Pag 18, ordinatur 21 Oclob h. a.
a. 3. Theodor Cp. Episc moritur suc-
cedit Paulus Laicus Imp a secre-
tis. Baron. a 684 et ibiPag n. 14.
Theodorus Ep. Canluar recon-
ciliat cum Wilfrido apud Austra-
les exsulanle, etCedwallaecharis-
simo. Edd Beda. Pag n. 14 et2l.
«40D S. Julianus Episc. Tolel scribit
tres libros advers Judrcos. ldem
©24 II Julian 1.3, in fin. Baron Pag n. 10.*
ta 4 in
F Imp Jusliniaiii Jun Aug 2 ct 3, 1439 Hegita Cononis 1. Sergii 1. 687
Indicl post cOsn et iu. 1449 68 Cononi posl sedem n mensium,
xv Epoehe insignis Principatus MJul mortuodie21 Sepleinb succedit
l Majorum domus Franciae h- a. in- fer 4 SERCITJS, et post Interpont 2 mens
RSt CIIRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM IIK 885
'Anni Romanorum imperatoret, Lang. Anni A Anni Romani pontifices, et 'ret Eccle- Attni
Periodi reget exarchi, ret getlm. ab U C. Olymp. tiatliem Orienlis et Oceidentis. Mrm
Jul et. et Heg. Chritti.
Indict.
cipit mense Jun sive Jul post Pi- dier 23, ordinatur die 15"Dti-
pini victoriam in Textriciana pu- cemb h. a.
gna. Pipinus qttippe Ansegicili S. Guthbertus Lindisfarn in
iilius victo fugatoque Berlhario Norlhumbr Episcopus, postquam
Majore domus, et Theodorico 2 an. eam Ecel rexit, ad suum
Rege, necnon caesiscunclis opli- Monast redit in Inf Farne , ubi
malibtis ipse occupavit Principa- brevi morilur. S. Wilfrid qui h. -
tum. Pag num 8, el seqq. Baron a. in suam sedem reslituitur, armo
narrata seq a. f heodorici morle 1, administrat Lindisfar Episco-
cui sucressisse ail Clodoveum III, palum, quoad S. Eadberlus suc-
socordes deinde fuisse Reges, cessor eligilur; et S. ^Edilvaldus
summamqiie rerum apud Duces successit S. Guthberlo in Mona-
Exercitus Majores Domus appelta- sler. Beda jn cjus vila, et lib 4, c.
los, exstitisse docet V. an. 691. 19, lib 5, capp 1 et 20. Baron et
Joannes Ptatys Exarchus in Ita- _ Pag n. 5.
liam millilur Bar.
5401 Imp Justiniani Jun Aug 3 et 4, 1449 iii Sergii 1 el2fi 688
© 25 post cos III et iv. 1441. IV Translalio S. Leonis M. ex ab-
Hegi- dito Secrelarii inferioris S. Pelri
<@ 5 Bertharilus rex Langobardor. ra 69 locoin decenliorein ejusd Basilicae
E D moritur, eique succedit fil. Cnni-
Indict bertus factus Regni consors a Pa- 6 Jul IV Kal Jul quae est prima ex tri-
i tre anno Regni sui 8, et regnat fer 2 bus translalionib S. Corporis. Al-
n leram fecit Paul V, m. Maio1607.
post patrem ann 12. Diac lib 6, Terliam vero Clem XI, m. Apr.
c. 17 Sigeb a. snp. 1714 , prscsenle Blanchino Praes
Egicanes arcla cognationeWam-
bae juncttts , quem Ervigius sup qni eam descripsit, et Anast. lo. 3,
a. generum sibi feeit, filia Taxil- pag 159, de eadem agens, fusio-
lone ei tradita, hoc anno ineunte rem proniittit ejus narralionem ,
regnal in Hisp, regnalque annos qnam raedilabatur, al morie prae-
fere 13, Vas Pag vero a sup n. 7, ventiis non perfecil. Vide I. I.
ex Mariana contendU niorluum Anasl. to. 3.
Concil Tolet XV, v Id. Maii, in
Ervig sttp a. 17 , Kal Dec qiium
regnasset an. 7, d. 25, et inde quo liber Jnliani de trib voluntatib
_ examinatur. Baron late cetebrat
Egicanis Regnuro incipere. " virlutes, el Episcoppr
Egicanis
Hisp sanctiss servatam Discipl
5402 ImpJusliniani Jun Aug4et Sposl 1141 iv Sergii 2 et 3. 689
et Cedwalla R. Saxon Occid venit
© 26 eos iv et v. 1442 367 ad sacra Liro ; bapirzatur a Ser-
<® 6 Juslinianomniapervertens,qn. l gio Sahbato S. 10 Apr ; moritur
C a patre Constantino Pogon ordi Hegira post dies 12,. 21 Apr. Baron.
Irtdiet nata fueranl, pacem cum Bulgaris 70 S. Kilianus EpiscelFranconior.
II frangit, primo eos vincit, deinde HiiJun Apostolus, qui rinle trienn in
III cx eor manib vix evadit. Ex Sigeb
et Theoph Pag n. 10. fer 6 Franciam, inde Romain venerat
exlliberuia, h.a. cuin Kolomanno
Baron proferl monum. Cedwallre Presb et Totmanno Diac Marty-
Regis Saxon Occid h.a.baptizati, rium palitur Herbipoli, qui S.
acpost diesl2*morlui Romae,quod Jo. Bapt exempto Gbsberlo Duci
ita habet: Hic depositus est Ced- Franconior ad fidem conVerso
uialla, qui el Peltus R. Sax sub ait non posse eum relinere Uxo-
die 12 Kal. Maj Ind 2, qui vix an rem fratris sui Geilam, quare
plus min 30 Imper D. Justiniano odium mulieris in se convertit.
piiss Aug A. ejus cos iv. Pontifi- D- Epitaph el divinam ultion in Sa-
cante Apostolico viro D. Sergio crilegosoccisores fuseBaron. Vide
Pp. A. 2. et H. Canis el Mabill ap. Pag a.
686 n. 9.
5403 Imp Justinian Jun Aug 5 et 6, 1442 * Sergii 3. et 4. 690
©27 posl cos v el vi. 1443 n S. Theodortis Cantuar Episc
@ 7 Justinian levi ex causa frangit Hegira ex Romae ordinalis novissimus
B pacis foedera cum Saraccnis: qttod 71 qui scripsit insigne Poenitentiale
Indicl iiempe ei solvil IribuUiro novo ge 14 Jun h.ja. morifur. Beda Chron Saxon,
III nere roonetae ab illo excogilatae. fer 3 Baron et Pag n. 5.
iv Baron ct ex Theopli Pag n. 8 Julianus Archiep Tolelan qui
Abimelech, sive Abdulmeiicns successerat Quirico an. 680 die 29
Galifa Meccam Arabiatt felicis ur- Januar qiium sedisset an. 1*0, m.
bem Mahumetis sepulchro cele- 1, d. 7, moritur die 6. Martii,
brem expugnat, sibique subjicit conditur in S. Leocadirc Bolland
mense Octob. Ex Elmak. Pag a. 8 Mart comm prrey.
seq n. 5. S. Benedictus Episcopus Wer-
Germania primas Evang voces mutcnsis Abbas li. pariler anno
audit, S. Wilibrordo cum duoriV nvorilur. Pag a. 705 n. 4, adveri,
m AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 884
Annt. Romanorummperatores,Lang.Re- Anni „ Anni Romani pontifices, et res Eccle- Annt
Periodi get, exarchi, ret gettm. ab U C. Olymp siaslicmj)rientts et Occidentis Mrm
Jul et tt Ueg. Christi.
Indicl.
chn sociis in Frisiam ad id con- Bar Bollandelc auctoritate vitaca
tendcnte, adhuc enim erat erro- Beda conscriptae apud Mabillun.
rHiusgenlilitatis implicita. Mabiil.
Baron el Pag seq a.
5404 Imp Justiniani Jun Aug 6 et 7, 1443 n 4 et 5. 691
28 Rergii
© posl cos vi el vn. 1444 III Synodus Trullana, seu Quini-
©8 AbimelechusCalifa Saracenor. Hegira sexta habetur h. a. de cujus Epo-
A Hasano Duce Occid crealo, expe- 72 che .aleBaron et Pag seq a. Pag
Indict ditionem Africae eidem coromit- iJun aulem n. 7, concludit ex Aara
iv til : quare is Africa invasa Car- fer 1 6p. mttndana 6199, cum mcnse
v thaginem expugnat, muris exuit, Aug hiijtis anni desinente, atque
ineolasque crudeliter caedit. Ex Micipienie6200, cum Ind V baud
Noweir Pag n. 5. dubie celebratum h. a. De Trulla-
Theodoricus III, FraneorRexh. nis Canonibus a Sergio el Jo. VII,
a. moritur, eique succedit Clo- _ improbatii, et a Jo. VIII pariiiu
doveus III, adhuc puer. Annal Mel probalis, partim iniprobalis, vi-
Pag cum Bar a. 688, n. 3 el 4. dendus uterque Aucior, elprtcaliis
Christ Lup Schol tom 2, Pet3V
rejicit in an. 707.
Concil Caesaraugtistan III Kaf
Nov aera 729 nemp h. a. celcbr.
5405 Imp Justinian Jun Aug 7 et 8 1444 m Sergii 5 et 6. 692
© 1 post cos VII et vin. 1145 iv S. Wilfridus ilerum e Sede Ebo-
Juslinianus Romam mittil Za- Heyira rac ejicilura Rege yEIfrido, acplti-
?9 F chariam prolhospatarium, ut Ser- 75 ribus Episcopis Westmonasl Pag
Indicl giiiro vinclumCp.perducat. Anast 24 Magi u. 20.
v Baron. fer 6 Tncodoro Contuarien Episcopo
vi In Anglia Wictredus fit Rex a.nte bicnnium morluo b. lantum
Cantii; el Ina Rex Saxon Occid a. dalur successor Berctualtlus,
hegesEcclesiaslicas ferri curat ab qtii anno seq Vll Kal Jul ordina-
Episcopis pro uiiiversa provincia; tur in Gallia Beda lib 5, cap 9.
ipiare nonnulli auioritate Bedae
Synodum h. a. celebratam teslan-
uir in Saxonia Occidenlali. F C
Beda Pag n. 22 et seq.
5406 Irop Jusliniani Jun Aug 8, et 9, 1«45 tv Sergii 6 cl 7 695
© 4 post cos YIIIel ix. 1446 e.t Moiiiur PaiilusCp. Episcqnum
@ 10 568 sedissel ex Niceph an. 6, m. 8, ex
Eclipsis Solisdie 5 Oclobrferi. -* i
E bpris nnte merid fere quatuor, <ii- v3 Thcoph an 7 ei succedit Callinicus
Inriict giti Ecliplici n, 32 Sol in 15 gr. llcgira Baron a. 691 el ibi Pag n. 4.
vi libne Calvis Theoph. 74 Hoc ilem anno, ve! snp exeunte
vii Juslinianus deslrttit Saeram .T- 15 Maii morittir Erkenwaldiis Londin E-
dcm Deiparae, ad alios eam usus fer 5 pisc cui succedit Waldertis : or-
converlere medilans. Quare, acce- dinalur eiiaro in Brilanuia Epi-
dente etiam nuiiistioiiiin sacvilia scopus Suidbertus, milla ei sede
nnivcrsaleodiurasibi collig.Baron. cei la dcinandaia. Pag n. 7.
Sebbus Oriental Saxonura Rex Concil Tolot XVI 6 Non Maj
. Monaehum induit, ac paulo post aera 731 Egtcae a. 6 Nationale
iiioriliir, qtium regnassel annos ee'ebralur, in qno Sisberlus Ar-
30; ei succedunl filii Sighardus, chiep Tolcl perdticltis deponitur,
el Suefredus. Ex Beda Pag. n. 6. litque succcsser Felix Hispalen
multis instiper ad discipl el rc-
D forra speclantibus in to decre-
tis.
5407 lir.p justmian. .un Aug 9, et 1446 i Sergii 7 et 8. 694
3 10, cos IX, el x. 1447 •
©•- posl II Sergius hoc , vel sUp anno dat
@ 11 Hispania motu Hebraeoruniagi- Hegira lilieras ad Elhelredum, Alfridum,
D talur : ii vero omnes, concilio ob 75 eiAdulphum RegesAngletSaxon
Indict 'vi congregato, in servilulem re- 2 Maii quibus commendat Brilwaldum
vn . dacti: filios filiasque eorum a fer 7 tolius Britannire Primatem. Ex
viii seplimo anno parenlibus eripien- Maimesb. Pag n. 5.
tlos, christiane educandos, etcum Concil Tolet XVII, V Id Nov
Chrislianis matriroonio jungen- Egic Regni 7 era 752in quo multa
dos decretum. Baron ExVasaeo, de discipl Ecci sancila sunt, prae-
CaWis. ter dicta cum Bar.
- Concil itein celebratur Becan-
cedre in urbe Cantii, ex Pag n. 4,
quod silent, praeter Spelmann.
Beda, Malmesburius, et anliqui
wnnes.
885 CHRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 88C
Annt Rom.tnorumimperatores, Lanq.re- Anni ^ A ' Anni Rbmani pontifices,<?fres Ecclesia- Anni
Periodi ges, exarchi, res gestm. abUC Olymp slicm Orienlis et Occidenlis. Mrw
Jul. el et Heg Chiisti
Indict.
5408 Impp Jiistiniani Jun "Aug 10, 1447 n Sergii 8 et 9. 695
© 4 poslciisx. 1448 iii S. Begga maler Pipini majoris
@ 12 Leomii Pairicii invasnris i. Hegira domus Franciae, lioc vel sup anno
•C Leonliiis Patricius copiar Dux 76 moritur, non posl iriennium, ut
lndict comprebensuin Jusliniaiium naso 21 Ap Sigeb Baron aliique ejus auctori-
vm mulilaluin in Chersonam relegat fer 4 latem secuti, quos refulat Pag an.
ix (circa inilium. Sept ut notnt Pag 698 n. 9 et seqq.
n. i,) Ducang ex Niceph de famil Duo Ewaldi presbyteri, qui S.
Byzanlin. Ita quem triennio in Willibrordi exemplum secuti Fri-
can-ere detentum, Gracciacdeinde Siis fidem anniincianlis, Saxo-
praefecerat, invasorem Impelcru- niam antiquam Evangelica praedi-
delem experitur, Niceph Pag n. 2. catione illustrare satagebant,
sup a ciun Baron. roartyrium paliunltir. Baron an.,
ClodoveusIII, R. Francorquum 695 ibique Pag n. 4.
rcgnasset a 4, qtiinto incepto mo- B
ritur ante d. 23, Mart Cont Frae-
degSigeb. Pagcum Baran. 692,
n. 18.
5409 lmp Leonlii Patric Invasor 1, 1448 iii Sergii 9 et 10. 696
© 5 et 2. 1449 iv S. Wilibrordus , qui adluic
@ 13 Ecclesia Gallicana, qtium coe- Vegira Presbyter fidem annunciabat Fri-
B A perint a. 670, pcssum ire Ecclesioe 77 siis , h. a. ordinatur Episcopus
lndicl jura in Francia Orientali, deinde 10 Ap Trajectensis. Beda Pag n. 1, mulla
ix 671, paulaiiin hrcresis, et Idolo- fer 2 lum de hoc, tum de S. Suidberto
x latria in eaiudem inlrodticta fue- lialict hoc, et seqq annis Baron
rint, hoc circilcr aiino coiifusione seciitus Pseiido-Marcellinmii, qui
aucla, fere omnis conturhatur : sefacil uniim ex duodecim Sociis
nam bona Ecclesiaslica n Laicis S. Willibiordi. Quare a falsis
iisiirpaniur, laiTtisquemalis fit ob- vera secernanlur est opus.
nnxia, ul au. 774. lladiiaiius I,
oraverit Carolum M. ut aliquod
tanlis malis remediura afferret.
Pag n. 16.
5410 lmp Leontii Palric Invasor 2 1449 *'„ iv Sergii 10 et 11. 69T
© 6 et 3. 1450 et S. Willibrordus supannoordina-
*>';;) tns Ronuc in Eccl S. Ceciliaedie
© 14 Scrgius Palricius Lazicae,qimni i 22 Novemb h. a. veniens ad Pi-
G scdiliu concitata essel, banc
Indict Arabibus subdit anno 2 , Leontii Ile(\- pinniii, ab eo millitur in boreales
x Miscel. rn 78 Regni parles, is vero tentatam
I 50 Miirt ab arcbiep. Colon. Egberto et
Oslhryda uxor Edilredi Regis (er& Wigberto Frisonum conversionera
Mcrciorum, et Soror Ecgfridi
Norlhumbr Hcgis a suis ncfarie perfecit.Ex Alcuin Pagsupa. n.2.
iulerficiiiir. Beda Epist. Baronius eumdem Pseudo-Mar-
cellinum scquens Synodum Traje-
Egica Rex Gothor llisp consor- ciensem celebratam ait h. a. at
lem Regni facit filium Witizam
hoc, vet sup a. euinque habere Pag ficlitiam esse contendit n. 2.
vtilt Regni sedcm Ttnlaein Gallae-
cia; quo is profectus FavilaeDucis
CanlabriaeMixoreiiivitiat, Favilam
necat : liujus (ilius Pelagius ab
Hispanisin Asturiam couftigien-
tibus fil Hex, ut vidcbimus a. 712
Vasaeus. '
5411 Leontii Pairic Invasor 3. 1450 "I) i
lrapp Sergii 11 el 12. 688,-
© 7 Tiber Apsimari Invasor 1. 1451 H Synodus Aquileiensiscelebratur,
@ 15 Tiber Apsimartisab exercilu ac- Ilegi- in qtia tritim Capitulor. Schisma •
F clamaiiis capliim Leonlium naso- ra79 penitus extinguilur Paul Diac
Indict que roiiiilaliiro, ut ille Justinia- . 19 Mart Anast Baron. His consideralis Pa-
xi niiin , in monasterio Delmati fer 3 gius docct, quod illud Schhuna
xn incltisil. Ducangde familByzanlin coepluro' sub Vigilio, quanquam
circa. h. a. finem. Istriae Episcopi anlea resipuerint,
Cp. laborat peste quatuor men- non fttitpenilus deletum,nisi Ser-
sil) ingenli liomnum clade. Ni- gio Ponlif n. 13, el 14, ex Herhi
ccpli. Contret Anast Observat Card No-
Grxci in Africa terra marique ris to. 4.
oppiigtiali in Cretam insulam fu- , S. Ctaud Abbas Juren in Dice-
gtunt: quarc urbes orones desli- cesi Lugd qui jam grandaevus ia-,
lutae auxiliis se tradunt Sara- clus Episcop Vesontion post an.
cenis. Ex Noweir. Pag a. 691 . 7j abdicavil heremum repetens h.
»,5. a. inoritur 55, annq.ua Abbasqua,.
Episc monast prresedit. Pag, n. 16*..
»87 AD ANASfASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 888
Anni Romanorum imperatores , Lang Anni A , Anni Romani ponlifices, et tes Ec- Anm
Periodi veges, exarchi, res gesla ab V. C. Olymp ctesiasticm Orientis et Occidentis. Mrm
Jul. et et Heg. Chritti.
Indict.
5412 Imp Tiber Apsimari Invasor 1 1451 rr 12 et 15. **»9
lii Sergii
© 8 et2. 1452 S. Aldhelmus Malmesbirriensis
Q 16 Romani Syriam peragrantes us- Hegi- Abbasinter Scriptores Ecclesiasti
E que Samosatam veniunt, caedunt- ra 80 cos variis scriplis oposculis re-
lndict que muita Saracenorum millia. 9 Mar eensendus, prsesertim libro adver-
xu Annal Graeci ap. Baron anno kr 1 susBritonumerroremdePaschale,
xin Absimari 2, quare Pag recte ad dum Romaeper hoc tempus dege-
h. a. hrcc refert contra eumdem ret, Sergium a magna catumnia
Bar qui sup a. facta haec riar- miraculoeximit. Henschen
rat. 5 Maj Baron et Pag in dub id re-
Erandi
vocant.
S. Adamnanus Abbas Hiiensis,
seu S. Columbaein Scotia variis
et ipse scriptis celebris floret Beda
_ lib 5, c 16.
5415 Imp Tiber Apsimari invasor 2 1452 III Sergii 15 et 14.
© 9 et 3. 1453 IV Sergius Ven Bedam, per hoc
Q 17 Cunibertus Langobardof. Rex Hegi tempus in Monaslerio degenlem
D C moritur; eique succedit Liulber- ra 81 Romam evocat, quo taroeir is noit
Indicl tus filius strb tutore Ansprando: 25 Feb venit. Baron Mabill sec 3. Bened
XIII at post menses oclo Regno, et fer 4 in dubium revocat banc Bedne
xiv vila exuitur. Diae lib 6, c. 17, Epist Hcnschen pariter die 2T
Herm Contr j*uxta edit Canis Maj Pagvero a seqn. 2,ab aliquo
Baron a. 705 et ibi Pag n. 3. Sergii successore dalam pulat.
5414 Imp Tiber Ansimari Invasor 3 1453 IY Sergii 14, Joannis VI, i. 7M
© 10 et4. 1454 et Sergius qroim sedissel a. 13,
•H 18 Kagumberlus lifiiis Godeoerti 370 m. 8, d. 23, a die 15 Deceinb 687,
B in solium Langobardorum redit, i h. a. moritur die 8 Septem ei-
Indicl at paulo post morjlur, relicto (ilio Hegi- que datur successor JOANNES VI,
xiv Ariperto II, qui regnat annos 12 ra 82 qni posl Inlerpont 50, dier ordi-
xv incompletos. Diac lib 6, c 35. 15Fe6 natur. die Dom 30 Oclob.
Egiea llispan Itex , rpium re- fer 3 ConcilTolefan XVIII,et ultiroum
gnasset annos 1"5, decein solns , Witizae jussu celebratur, cujtis
quinque cum fll. Witiza, moritur. C Canones, ut magna ex parle Ec-
Regnat solus Wiliza per an. 10. clcs disciplinrc conlrarii ad nos
Rex imphis , et omni scelemm non pervenere. Baron Pag nura 4.
genere contaminatus. qui Rcgnum
llispanire a Saracenis invadi me-
ruit. Bar late c.\ Tuden.
5415 Tiber. A-psimariInvasor. 4 et 5. 1454 i .oannis VI, 1 et 2. 702
© 11 Bavaria triperlito divisaTetrar- 1455 ii Pontifex per haec tempora inju-
($ 19 chia instiluilnr; uam TheodoH, Hegirariam patilur Gisulphi ducis Bene-
A Bajoariae dux iuler fiiios tres 83, veulani, qui Romanam ditionem
Indict f lieodeberlumrTheodebaldum, et 4 Fefr
incursal depraedatque; quare pon-
\v Grimoaldum Ducalum parlitur, tifex caplivis- redemplis, ad sua
fer 7.
i Bavariae parte sibi retenta. Pag. itlum reverti obtinet. Anast et
n. 8, et seqq. diac Raron.
Theophylaclus Exarckus Cpoti S. Wilfridi causa iterum agita-
Ravennam miltitur, qui cum di- tur in synodo Onestrefeldensi :
gnrtate Italiam regil annos 8. unde sanclus episcopus Rotnam
Anast. Panv. appellat. Ex Edd Pag n. 3 et seqq.
5416 Imp Tiber Apsiraari invasor 5 1455 D u Joannis VI, 2 el 3. 703
© 12 et 6. 1456 lii S. Wilfridus, reticta Britannia
<j$ 1 Heraclius fr. imperatoris semel Begira et Ecclesia Legecestrensi. quam
G et iterum hoc, et superiori anno 84, in Merciis administrabat, Romam
Indict. feliciter pugnat in Cilieia cum Sa- 24-Jan fterum pelit, ubi sancti Agatho-
i racenis ; primo scilicet contra feri nis et Sergri decreta adimpleri
decem miliia, mutlosque captivos orat, et pro bono pacis Ebora-
' mittit Cpoliro ad fratrem: deinde censi episcopalu cedit. Pars etiam
conlra multo plures, qiiorum duo- contraria adfuit, nec decisa est
decimmiUiaoccidil.AuclorMiscel. causa nisi anno seq. Ex Ed. Pag
n. 5. Baron post bienn haec nar-
rat.
5417 Imp Tiber Apsimari rnvasor 6 1456 iii Joannis VI, 3 et . 704
© 13 et 7. 1457 iv S. Wilfridus hoc demum anno
<$ 2 Justiniamis de Iinper. recnpe- Hegira absolutus per Gatliam proficisci-
F E rando cogitans Chersone aufugit, 85, tnr in Angtiam : at in civitate
lndict missoque estiis fidissimo adfer- 13/<m Meldensi segrolat, seq a. nbi
II belem Bulgaror. regem tuin alia ftrl apparilionem sancti Michaetis ha-
m pluriuia, tum filiam uxorein pro- bet, qui vitae annos qualuor ei
889 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPIIANUMIX 890
Annt lOmanontm tmperalores, Lang.' Anni A Anni Romani pontifices, et res ecclesia- Anni
Periodi reges, exarchi, res geslm. ab V. C. Otymp slicmOrientis et Occidentis. mrm
Jul. et el ileg. Chritti.
Indict.
mittit: qnare is collectis Bulga- pollicelur. Ex Edd Pag., n. 8 et
ror. el Sclavor. copiis seq. n. ad seq., el an. seq., n. 5.
Urbem Cpolim proficiscitur. Ex Miles impcenitens in Anglia
Theoph. Pag. cum Baron. a. 702, mnriiur, cujus horribilem exilum
n. 1. Baron enarrat.
Edilredus Merciomm rcx, quum Pcr haec lempora moritur Anast
regnasset a. 50 , dimiltens re- Hiernsol ep., sacrarnm imaginum
gnum Coenredofil. Monacbum in- viudex accrrimus. Paga. seq., n.
duil. Bed. Baron. 21
5418 Tiber Apsim lnvasor 7. 1457
© 14 Impp Jusliniani Jun. iterum 1458 IV Jonnnis VI, 4, Joannis VII, i. 708
et Joannes VI ciiin sedissel a.
•9 3 regn- i- 371 3, m. 2, d. 12, moritur hoc anno,
D Tiberii fil. Aug. i.
Indict Jusliniamis post annos decem i die 11 Januar., eique datur suc-
in exsilii Terbelis Bulgarorum regis _ Hegira cessor JOANNES VII, qui post In-
" 86 lerp m. 1, dier 18, ordinalur Kal
IY auxilio Imperium recipit, Leon-
lium et Apsim.irum Iruncat capite 2 Jan Mart., die Dom h. a.
per urbem traductos. Ducang. de fer 6 Callinicus palriarcha Consuin-
ram Byz Pag an. 705, cum Ba- Ilegira linopolilanus jtistn Dci judicio, ab
ron 705 et 711, id factum docet 87 iinpcratoreociilis orbatus Romam
h. a. exeunte. 22 Dec in exsilium mitlilur, ob lemere in
Imperare incipiens Justiniaii fer 3 apostolicain sedein lciilata. Barou
consortem sibi adsciscit Tiberiuin a. 703 ejus aulcm sticcessor frt
fil hoc vel seq anno Ducang ibid. Cyrtis mniiaclius.
Abimelech Saracenor Cahfa *S. Wilfridns in palriam veniens
morluo die 11 Octob succedit fil. aspere accipitur ab Alfrido, qui
Walid. Calira XIII, qui S. Jo. Dn- deiudc iiifirinalur, ac rcsiiluere
masc deslrticlo lemplo delubnun illum in suain sedem promitit,
aedificat. Pag n. 17. qtiod fuctum hoc ipso anno a filin
et successore ejus Osretlo; et in
synodo Niddana, cum omnibiis
reconciliatio fit. Edd Pag., n. 11.
5419 Impp Jusliniani Jun iler rcgn 1'58 i Joannis VU, 1 et2.
© 15 let2. 1459 H Ponlifex Trullanos canones mi
0 4 Tiberii Ang 1 et 2. C Hegira nime emendat, quin potius per
C Justinianus slalim atque ulliis 88 eosilem legalos melropolilas ad
Indict est suos hosles, atque in impe- 12 Dec imperatorem illos remiltit. Anasl.
IY riali sede est confirmatus, raisit fer 1
Y duos Melropolitas Roinam cura
Canonibus Trullanis, ut ponlifex
a malis bona secernens probet,
improbelve quae libuerit. Anasi.
5420 lmpp Jusliniani Jun iter regn 1459 II Joannis VII, 2 et 3. 707
© 16 2 et 3. 1460 ' III 2. Joannes Vll, qtitun sedisset a.
m. 7, d. 17, a die ordinat.
<Q 5 Tiberii Aug 2 et 3. llegira
B Muza a califa Walid prorex in 89 Kal Mart 705, h. a. morilur die
lndict Africam missiis, MnuritaninmTin- 1 Dec 18 Oclob., eique dattir successor
v gilanam adipiscitur, Tingi ipsa fer 5 SISIN.NIUS, qui paucorum dier pon-
YI expugnata. Alcoraiiiim recipi ibi- tilex fuit, coepilque, ul viiielur
dem satagit; belltim postea movel seq. a
Visigotbis ejus provinciae parlem S. Lambertus Trajecti ad Mo-
tenenlibusadorsusque praecipmiin sam episcopus marlyriiiiii coufi-
oppidum Septa, hodie Ceuta, quoil cil, sticcedil S. Hiibeitiis, qui se-
comes Julianus defendebat, ut j) dent 'episc Leoilium liansliilit.
vidil se nihil prolicere, vaslalo Vide Baron a. 698, el ibi Pag n. 1
et seqq.
agro recessit. Ex AA. Arabb Pag
n. 2. Alpes Coltiae Rom sedi resli-
tuuntur, ac donalione conlirnian-
5421 tur aureis litteris exaratn.
lmpp Jusliniani Jun iler Regn 1460 ui Sisinnii 1, Conslaiilini 1. 708
© 17 3 et 4. 1461 iv Sisinniusquum sedisset dies 20,
6 Tiberii Aug 3 et 4. Hegira obiisse crediiur diem suum 7 Fe- -
9 G Justinianus malam referens gra- 90 br. h. a. dalus certe est ei suc-
Indiet tiam Bulgaris violala pace cinn 19 Nov cessor CONSTANTINUS , qui pOst
Ti rege eorum congredilur; at infe- fer 2 Inlcrp m. 1, dicr 18, ordiualur die
*fa lici exilu, nam liiso ejus exercilH, Dom 25 Marl h. a.
ipse vix fuga elabitur Conslanti- Felix Ravennaeepiscopus ordi-
nopolim. Baron et Pag ex Theoph nalus a Rom pontifice, professio-
ad an. 706. nem invitus einillil. Anasl Baron.
Drogo filius Pippini hoc anno
morittir, longe ut patri stiper-
vixerit, quod coiitendil pseudo-
891 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 8f2
Anni Romanorum tmperatoret Lang. Anni A Anni Romani ponlifices, el res Eccle- ' Anni
Periodi. reges, exarclti, res gestm. abVC. Olyiup siasiicwOrienlisetOccidentis. Mrm
Jul. et et IIeg. Chrit i.
Indict.
Marcellin aptid Buron a. 714. Pag
h. a., n. 2, ex Aunal Franc.
5422 Iinpp Jusiiniaui Jun iter regn. 1461 iv Consianlini 1 el2. 709
4 el5. 1462 et S. Wilfridus moritur ante men-
©18 372 scm Maium, postquam iteriun ei
@ 7 '. TilieriiAng 4 ct 5. i -apparuil S. Michael roense octavo
F Duo Angliae reges Coenredus decimo , anuo aetat 76, qittim
Indict Mercionim, et Offa Saxonum Ilegiar
vii 91 fuisset episcopirs45, natusex Ead-
Oriental sese abtlicanles Romam 8 Nov tner a. 654 , factus episc 665.
viii veniiinl, cnmqiie iis Egwinus
epjscopus Wigornien. peliliim ap- fer 6 Edd Beda Eadmer Baron Pag.
probationeni mnnasterii Eveasroi,
quod ipse condideral. Ex Bolland
et Mabill Pag., n. 6. Baron.
5423 Impp Jusliinani Jun iter regn 1462 ' ,„ i Conslantini 2 et 5. . 710
© 19 5 et 6. 1463 II Pontifex ab imperalore invita-
© 8 Tiberii Aug 5 el 6. Hegira tus Cpolim, eo proficiscitur, sol-
.E Jusliniantis movet in Chersonem, 92 vitque a portu Rom die50ctobris.
Jndicl ejusque incolas (quorum ingenia 29 Ocl Neapolim veniens, ibi iriveuit Jo.
vni expertuserat exsilii tempore) ul- fer 4 Rizocopum venienlem Cp. hie-
lx lurus, omne crudelitalis genus mem fccit Hydrunti. Anast. cum-
exercet. Ex Theoph Niceph. Mis- qne eo Pag recte. Baron seq a.
cell Baron Png h. a. Epocha infausta calnmiiatum
Joanncs Rizocopus miltitiir cum Ecclesiae, et regni Hispaniarirm.
dignitate in llaliam successor Nam pra>fcctiis CenUti Julianus
exarchi Tlieophylac i. Anast. pnrum cerla de cnusa jimclus foe-
Wiliza, qui omiii turpiludine dcrecuin MuzaProrege Africre, ei-
Hispan regnum deformavil, mori- dem tradilis suis oppiilis llispan
tur, Eba cl Sisehuto filiis relictis, invasiniiem suadet. Iilem Julian
quibus poslhnbiiis levatur Rode- cum Tarifo Abonzarcha 100 pe-
ricus,qui und laiiliimamiorcgnat. ditib ac 100 equitib ad fretum
Pag n. 4, qui AA. Hispanos ad Ga.litan appcllunt m. Jul prreda-
censuraro revocat. que oroisti in Africam redcunl. Ex
Noweir. Geogr. Nub. Roder. Sca-
C lig. Pag. n. 4.
5424 ImppJiistiniani Jun iter regn 6 1463 II Coiisianliiu 3 et 4. 711
© 20 cl 7. 1464 III PonlifexveiiilCp. ineunlevere,
© 9 Tiberii Aug 6 ct 7. Heqira mulloqiie ciini obsequio accipilur.
D Philippici luvasoris 1. 93 Triillan Caaones Eccl non adver-
Indicl Juslinianus, qui sup a. Cliersoni- 1!l Oct santes.qiiodJoan VII non fecerat,
IX lis ad exlremum infensus, quod se fcr 2 approbavil. Lup Schol ad Trull
x ibi exsulantern clam Apsimaro tra- £an Baron et Pag 710, numj,
riere medilat) essent, valida missa Romam redit die 24 0ctob secum
classe mactari oinnes fecil; ciim gercns donaliones plur.&sab lmp ...
niiles ahsiiiiuisset parvulis, iis- Ecclesiae faclas. A,nasl Pag ibid.
dem jugulamlis classem miitit h. ' Juliamis cum Tareko Abentiet
a. quod segre f. rcns ipsa classis alio Saraceiwr. Duce m. Apr ad
Bardnncm Niceph Pergameni fil. iiionlem Gel.el 'Tarik appcllunt
imperatorem reiiuuliai, qui Phi- ciuii l'i millib bellator. Meiise
lippicus dicilur, isque Jusfinian autcjn Jul Hispani armis jam de-
el Tiberiuui ad Damaiim capite s".eii tillima afliciunlur clade. Ro-
obtruncal. Ex AA. Grrecis Baron (icriciis R. perit, ncque ejus ca-
Pag Ducang de Fam Byzant Anast ilnvcr invenluin. novoque ex Afr
in Consinntino. fj iniliie superveiiiftiiteArabes Ma-
Childcherl III R. Franc morilur humetani Urbcs Hispan paiilaiim
XVIII Kal Maii succed Dagob III, sibi subjiciunt. Roder, Pag n. 8,
Annal Met. "< seqq.
5425' Imp Philippici Invasoris 1, et 2. 1464 III Conslantini 4 el 5. 712.
1165 . iv Ecclesiae llispan prrccipure pes-
, ©21 PliilippicussexlamSyiiotluinpcr- biimeunt. Nam Prorex Afr Muza
Heqira
©10 sequitur. Cyrum Cp. Pnlrinrcham 94 aiulitis Tareki vicloriis, ct ipse
t B ejicit, suflecio Joanne, qui damna-. 7 Ort transfrelat cum 12 millib arma-
Indict bilem ccconomiaromagnae Orien- tor cxpugnat Urbes Medjnatsido-
x falium Episcopor partis defendit, fer 6
xi dum ne suis dejiciantur sedibtis, niam, Carmonani, el Hispalim-
Baeticse Metropolim. AA.Arabcs
damnant sextam Synodum, el Mo-
nolhelismum luenlur, Imperatori apud Png h. a.
. adhaercnles. AgalhDiacperoralap. Post haec coepitRegnum Astu-
CombefAuctar ad Biblioth PP. et rum; quum nempe. ad Asturire
montes confugientes llippani •Re-
Pagsnp a. n. 4, el713, n. Iet3, gem crearunl Pelagywh Favilae
lateBaron. Ducis Cantabrfilium ex-Vas. Hbe-
Ansprandus dcviclo Aripcrto. novum rcgnum angs^lis pnmum.
893 CHRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM III. 894
Anni Remanorum imperatores, Lang Anni A A.Hnt Romani ponlificet, el res Eccle- Anni
Periodi reges,exarchi, res geslw. ab U C. Ohinip siasticce Orientis et Occidentit. Mrm
Jiil ei et Ueg. Christi.
Iitdict.
cum Bajoarior auxiliis, fit Rex Lan- 'finibus circnnlsci-iptum-aifno884,
gobardorum , at brevi morilur, maxime eral dilatatum, ut constat
nempe ldib Jun eique sncceilit fil ex Concilio-Ovelen eo anno cele-
Liulprandus qui Rouf Eccl infeu- bralo. Ovetensi enim ttinc Metrb-
sus rcgnat annos 51, meiiscs 7. polrtae declaralo subjiciebantur 22
Diaclib6,cap ult Epilaph Ticin. Episcopi, ut observal Pag nifm
17. Hoc aulem in novo Rcgno et
Stirps Regia, etillibatafidcsCaiho-
. lica conservatse, quie postea an.
1088, sub Ufbano II, iierum flo-
rcre cOr,peru.!U lola Hispauia.
5426 Impp Philippici Invasoris 2. 1405 iv Constantini 5 el 6. 715
©22 Anastasii 11.Aug I. 1466 _, et Comes Julianus et Filii Wilizre
Anaslasius Aug in ordinem, re- 'n 5'3 truncantur cnpite Mnzaejussu, qui
©11 "i
A daclo Pbilippico qui regnaverat faclionisauetoreseoscreilidi(,.post
ludicl an. 1,mens6,ueiiipeameitiomcnse ' Hegira ' cladem a Pelagio acceptani. Sic
xi Decemb iinpernre incipil 4. Jiiu i)') calamitaiis llispan auctor, anlc-.
xn dicPentecOsi. Pagex Graecis AA. 2i>Sept quam Muza rcvocelur ui Syriani,
et ex Paulo Diac et Beda, scd ante /'. ; 3 . pcenas sceteris luil.
eum Barori. Ilispauis, qui rcmaiiserunt, li
FI. Scholaslicus ExnrcbiiS' in beriini fuit vivere Cbristiauo nio- ,
Ilaliam missus, hoc anno pervenit re: habebanl Judices e sua gcnte
Romnmcnm Saeralnvp Anaslasii; a Praefcclis Saracenorum conces-
vel lardius amii seqiienlis inilio. sos, iisquannlii|un Comiltiiiidigni-
. las dabaiur, ut Proceres pariem
LiinpranmisR.Langobaidorprid in Repiib liabentcs , el plcbero
Eal Marlstias lcges ferl Prol.
Waliil Califa Muzam sup a. ma- Cbrisiiaitam in olticiocoiitineieut,
gua clndc afleclum a Pclagio revo- Marca. Mai' Hisp I. 3, c. 2. Iifque
cal, Hic misso ex'Afr Abdutaziz prajsertiniCalifaSaraceiiar Marvti
filio in Hispan pergit in Syriain iil an. 741 pnlebit. lliuc viguit
ubi acciisnius a Tareio peciilalus -» Oflicium SS. Isidori, et Leandri,
ipiiil Culifam, dainnalur mille niil- el Mozarab Liturgia, ut hodie in
lib et decies centtun mill solidnr ..
*-" .scx Parochiis Tolelanis adlmc
et in exsil pellitur, quare mcerciis viget. Rodcr Pag num 7. Viilo
moritur. RodcrPag n. 6. Diatrib prrcmissam lo. 6 Jul.
« ActSS.
427 Iiup Anaslasii II. Aug 1 et 2 1466 Coiistanlini 6 et 7. 744
Duo li ' *•-*
©23 raaj'oresdoraus Franc Pipi- 1467 Hoc anno conditur a qiiodnm
<_>12 IIHS HerislalLus, et Grimoalilns llet)ira Senalore V. C. Monasteriiun Mb- v
G (ilius li.a.-moiiunl.ur. Pipino sc:'~ 96 nialium Sanctre Mariae, et Snn-
Indici licel rcgrolante Grimoaldiis ad 16 Sept cti Aurcliarii Ticini. Mabill llin
XII oiaiidiun procedens ad Basilicam fer 1 Ital.
xiu S. Lanthberti pro salule palris oc-
ciditiir iii. Aprili; Pipinus aulem,
cx Aunaf Mel confirmalus, filiiqpc
ticdein ultus aegrptans ilerum roo-
tiiiirmense Deceinbri. Baron el ex
Conlin Fredeg Pag n. 3. Anlea
tainenTheodoaldumexGriraoaldo
lilio nepolem majorem domus in-
stititerat cuia Dagoberlo Rege
Ibid.
Post Pipini morlem tribtis seqq D
nnnis Gallia intestinis bellis labo-
ral: Caroli postea Marlelli opc
omnia componunlur. ContFredeg.
B428 • II-
Impp Anastasii II, Aug 2 el 3. 1467 Constantini 7. S. Gregorii 11.1. 71 '-
@24 TheodosiiUI, Augl. 1468 .. m Constantinus qtiiun sedisset ann
. _M3 Anastasitis inslmctam classem llegira 7, d. 15, a die 25 Mariii 708, h.
F mitlit contra Saracenos : ea vero 97 a. uioritur die 9 April eique suc-
xiu deliciensacclamainlmpTheodosio 5 Sept cedil S. GRECOKILS II qui post 40
xrv relrocedit, eoque duce Cp. obses- fer 5 dier lnterpont ordinatur.19 Maii.
\suni redit. Anaslasius Nicece sc . S.. Gerinanus e Metrop Cyzicena
nuinit, Cipolis semestrein obsi- Cp. Iranslatus ordinalur Episcdie
dionera passa Theodosio se dedil, 11 Ang qui fecit Synodum Cpolit
,""qui m. Maftio seq anni in ordi- 100 Episcoporum ab Anoi.ymoau-
nera illo redaclo, imperat. clore libelli Synodici meinortUam,
' Franci seu Neustrasii, qni rcgre de qua aliiim silentiiim iu Annalib
ferentes Pipinuni Aiislrasium pari e^ cjus vita ap. Henschen 12. Maii
aucloritaie uli in Ncustiasia, ct
895 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. «9®
Anitj Romanorum imperalores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices, et res Eccle- Annt
Periodi reaes exarchi. res etlv ab U C. Olymp siasitcmOrientit et Occidehtit. Mtm
fjul. el et iteg. Chritlf.
Indicl.
Austrasia, Uimiittuabantur, post Langohardi aiiferunl Rom Eccl
ejusmoriem adversus Theodpal- Cumaroun Caslrum, quod Greg
dum iiisurgunt : grave committi- redimit 70 aur libr n Duce Neap
lur bellum, ac paulo post ipse quj cum Theodimo subil et Correct
Theodoaldus moritur : succedit e Langobardor manibus illud eri-
Ragenfridus in Neuslrasia; Austra- puit. Anasl et Diac Baron Theo-
siaevero res periclilanles Caroius diini Epilaph affcrl niilla lempofis
Martelle cuslodinnovercrePleclni- notn cx Eccl S. Andreaead Nidum
dis divinilus liberalus restiluit. Neap una cum alio autiqtiiori Can-
Ex Cont Fred, Pag B. 3. didae, quod perlinet ad an. 585.
Dagoh III R. Franc moritur :
succedil Childericus II.
Walid Califa mortuo 23 Febr
succedit Soleiman fraler Califa
XIV. AA. ap. Pag n. 7. B
5429 Irapp Tlieodosii III, Atigl. 1468 IM Gregorii II, 1 et 2. 716
© iS Lconis Isauri Aug 1. 1469 rv liiundaiio ingens fiberis per
@ 14 Lco lsaurus Orienl Copiar. Dux Hegira septem dies. Anast.
E D pro Anaslasio sempcr pugnans , !J8 Monaslerium Cassinense a Lan-
Inlici idcoque Theodosio infensns Arla- iiAug gnbardis eversum ab annis fere
xiv basdi Armenicar Cohortl ducis fer 2 140 instaiirntur a S. Pelronace
xv auxilio in eum conspirat Theodos sexloAbbafe post Sanelutn Bene-
rcrum bellicar insciens consilio dicliira. Baron MabillonclPagn.7.
siiorum se abdicat, el cum filio S. BonifnciiisWinfridus appel-
Monacbum intlirit Irop anno non tatus ex Anglia uavigat in Frisiam
expleto, Niceph Baroi».Ex Tbeoph ciiin diiobus Monachis ut Evan-
IniliuniqiiideinlinpLeonisTheoph 1 gelimn ibiilem praedicet. Ex ejus
stimens a die 25 Mart inniiere vita Pag n. 16.
vidclur acclamationem Amorii Thetido BajoarioriiroDux opera
factam. Vide praefat n. 26 et Sancli Riilberti ad lidcm conver-
seqq. . sus peregrinalur Rommn Baron
EciipsLtmnediel3 Jnnnar fer2, © 7z6, el ibi Pag num 15.
bor 7, posl Merid dtgili Ertipt 18,
36, ceepla obscurari paucis mi- G
nntis post hor 5, a Meridie Anast
Calvis.
5430 Imp Leonis Isauri Ang 1 el 2. 1469 IV Gregorii II, 2 ct 3. 717
© 26 Saraceni Mnsalma Diice qui 1470 et S. Rigoberlus Remorum Episco-
ijjt-15 hiemaverant in Asia, ul videnl se 374 pus, qui ante Vjncianam pugnam
C illusosaLeone,iiiThraciamiterum i Carolo Martelloaperire noluit vi-
lndicl, movent, lerrn marique obsident llegira surusexitum belli, abeodem post
xv Cpolim, qtiaeB. V. praesidiolibcra- 99 relatam vicloriam e sede expeHi-
I lur, Snrncenis terrn mnriqiie in- 14 Aug lur, alque intrudilur Milo Trcv
genli clnde affcctis. Coepitobsidio fer 7 jam Episcopus. Ille aulem egit
die 15 Aug die aulein 8 Octob. exsul in Vasconia, ubi miracuiis
ipse Suliman Califa morilur, ctii claruii. Baron el Pag n. 5.
succedil Omarus Califa XV, anno S. Wibertus, qni luerat ordina-
videlicet 2 Leonis, ut habet Theo- lus Episc ul Frisiis, et vicinis po-
ph. ct Miscclcontra Recenliores, pulisannunciarelEvangelium.nio-
qui ad hunc annum differunt Leo- ritur h. a. mense Marlio. Baron
nis principia. Beda Diac Bar Pag, Pag ex Chron Sandionys n.7.
n. 1.
Pugna Vinciancnsis, in qun Rex O
Cliilpcricus et Ragenfridus Majo-
res domus a Cnrolo Marlello vin-
ciinlur. Annnl.
M" 1 , Irop Lconis Isnnri Ang 2 et 3. 1470 i Gregorii II, 3 et 4. i&
© 27 Conslanlinus Copronymus na- 1471 ii S. Bonifacius, qui anle bicn-
<^U16 scitur Leoni ex Marin uxore, quae Heqira nium ex Angiia in Frisiam venit,
II i-oronntur Aug die 21 Octob ex 100 el vix an. dimidium ibi moratus
linlict. Tlieoph Pag seq a. cum Bar n. 9 oAug ledierat inpatriam suam, hocanno
i Miscell. fer 4 recusata Abbatis dignilale proli-
u Eclipsis Solis in Hispania die 3 © ciscilur Romam circa merisein
JIIII fer 6, hora post merid prima Oclobrem cum spciis aliquot. Die
inin 15. Digili Ecliplici 12,14, Sol vero 30 Noverob a S. Ponlifice
in 15gr. Gemin Isidor Pac Roder accipit Aposlolicum rntinus : ut
Tolet Calvis Pag n. 5. probal Pagius ex Aucloribtis vilae
Terraemolu Syriam- quatiente ejus Willibaldo, et Olblono n. 1 et
impius IJmarus Christianos a fide v scqq anni scq cum Bar.
" dclicere compellit; dcttcientes
897 CHRONOL.A S. GREG. M. AD SfEPHANCM III. 898
Anni Romanorum imperaloret, Lang. Anni A Anni Romani pontifices, et ret Eccle- Amti
Periodi reget, exarchi, ret gettm. ab U C. Olymp siasticm Orientit el Occidetttit. Mrm
Jul.et el thg. Chritti.
Indict.

pramus aUicit, constantes aulem


lniquissiinis lalis legibus direper-
sequilur. f heoph Misc
5452 Imp Leonis Isauri Aug 3 el 4. 1471 H Grpgorii I',4et 5- 719
© 28 Cnrolus Marlelltis lertium pu- 1472 iii S. Gregorius inillil Bonifacium
Q 17 gnntcum Chilperico Rege, ct Re- Heqira ad coiiversionem Geriiitinoriii
/1 gmifredo majnre dorous : hic vi- 101 suis niunituni litteris.quas dcdit h
Indict. clus fuga elahitur nd Antlegaven- 25 Jul a. Iilibus Mais. llas rccital Baro
n seni eivitatem : Cliilpericuro fu- (er 1 ex Willibaldo; qii.iruui character
iu gientem cum Eudone Duce Aqui- lemporar cst un. 5. Imp Leonis
umiae et Ihesauris persequitur lnd 2.
usque Parisios. Ex conlin Fredeg Pessimnm Ecclesiartim Callim,
coitlra Dinc Pag n. 10 et 11. el Gcrmanirc coiisliliilitmem pcr
Rudlioritis Rex Frisiorum ma- haec tempora refert Pagiusexllin-
grius Cbrisfiani nominis osor, _ cmaro n. 8
paulo post advenlutn S. Boni-
lacii inoritur. Baron. cl Papr.
n. 4.
5433 Imp Leonis Isauri Ang 4 et 5. 1472 iu Gregorii II, 5 el 8. 720
© 1 Constantini CopronymiAugl. 1475 v S. Ceriiiniuis Putriarcha Cp. co-
9 18 Constanlinus Copron crcatur Hegira ronal pueitiin Cniisliintinuma pa-
G F Aug a palre et fil consors Iroperii 102 tro factuni consortein Imperii die
Indict. die 31 Martii ipso die Paschalis. 12 Jul Sancto Paschatis. TeophBar.
iii Tlieoph Miscell. [erd
IV Uinarus Califa Saracenorum
morilur vu ldus Febr etque suc-
cedil frater lzitus Califa XVI, qui
antea conregnabat. Ex Ehnakino
Pag n. 2.
Ghilpericus Rex Francor mori-
lur; suceedit Theodoricus IV se-
ptennis a Dagoberto III patre
relicuis, qui educabalur in Mo-
nasterio Calensi. Pag. niiin. .5 C
el 4.
5431 Impp Leonis Isauri Aug 5 el 6. 1473 iv Gregorii II, 6 ct 7. 72i
© 2 Constanlini Copronymi Atig 1 1174 el Conciliiim Roin I stib S. Gre-
© 19 et 2. 575 gor II. Anno Leonis 6 PC. 6 Con-
E Izilus Califa edit decretura nd- i st.inlini 2 inense Aprili Intl IV.
lndict. versus sacras imagines Christia- Hegira Qtiare Baron recte celeliralum ait
iv norura : ul Pag n. 7, a. 723, cum 105 boc nuno. Pagius vero ob male
v Baron. 51 Jun conslitiitum Lconis principitun
Alahorus prrefectus Saraceno- fer 3 Coililoranesemeiularecogiiiir n. 1.
rura Hispan nequidqiiain tenta- S. Joaunes Eborncensis Episco-
verat Galliam Narbonen, at Zama pus, qui nnle qiiadrietiiiiiim ab-
ejus successor h. a. qui est lertiiis dicnto Episcopatu ad Monasierium
suaePraefeclurae,eam suaesubjicit redierai, de moreSS. Episcoporum
ppteslali. Idem poslea tentato Angliaeliujiis temporis, h. a. ine-
Tetosa ab Eudone Aquilauiye riitir. Bedu Pag n. 6 el seqq.
Bucesuperaluret occiditur: quare
Hispaniae Praefecius posl eum lit
Ambiza. Ex Isid Pac el Rodef
Pag. n. 4 et seq.
5435 Impp Leonis Isauri Aug 6 et 7. 1474 i Gregoriill, 7et.8. 722
©3 Fl.ConstanliniCopronyini Aug2 1475 i S. Bonifuciiis, qui per irien-
@ 1 et 3. Hegira niiun moratus eral in Frisia cura
D Leo Hebraeos el Montanistas lt)4 S. Willihrordo ejtis gentis Epi-
Indict baplizari cogit; quare eorum mulii 21 Jun. scop. oblalam episcop dignilaiem
Y maiuerunt propriis in domihus fer. 1. recusans in Germaniara, quo a S.
vi cremari. f heopb Baron Pag. Gregorio missus erat, proficisci-
lur, Baron el Pag.
5436 Impp Leonis Isauri Aug 7 et 8 1475 ii Gregorii II, 8 et 9.' 725
©4 Fl.ConsiantiniCopronAug3et4. 1476 HI S. Bonifacius, qui prospero
($2 Africani, quiAfricam invadenti- Hegira successu in Hassia et Thuringia
C bus Saracenis, Europaese effude- 105 praedicaverat Evangelium, Ro-
tndict rant, victum quaeritanles ab ordi- 10 Jun. mam invitatus Apostolicislilteris,
vi nib. Ecclesiaslicis, detectiautMa- fer. 5. ibi consecratur Episcopus nulli
»11 niclirei, aut Donatistre-generali sedi addictus prid Kal Decenib
decrelo prohibentur a quoquam ipsisque Kalendis datae epistolai
Episcopoordinari. Baron. plures, ul Apostolicus Lega.lus
89) AD ANASTASIUMPUOLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 900
Anni' Romanorum, iinperatores Laitg Anni A Anni lloinimi pontifices., et res Ecele- Anni
Periotii reges exarchi, res geslm. ab XI C. Otymp. siaslicm Orientis tt Occidenlis. Mva
Jul. el. ket Heg. GhritlL
Indict.
Theodo II Tetrarcha Bajoa. ubique vccipiafur, a Bar recilan-
moiiliir, eique succedit filius lur h.a.
Griinoaldus, Theotlebaldo altero
lil el Telrarcha praemortu.o, forte
ejiaro Theodeberto alio filio, Pag
n- 9, ..,--
5437 Impp Leonis Isauri Atig 8>et 9 1476 III .regorii II, 0 et 10. ..''. 724A
© 5 post Cos YHIet ix. • 1477 iv S. Gregof scribit Bofiifacioprid
©3 Fl. Constanlini Copron Angiet Ilegira Non. Dec a. Leon 8, ;PC. 8, Con-
li A 5. - 106 siaiitiui 5, Irid 8, qui in Hassia el
litdict Izidits Califa Saracenorum posf- 29 Maii Thtuingiapost redilum incredibili
vii qnatn ivgnavit ari. 4 rir. 1 ifiori- fer. 2. succcssufideiiiannurifiabal.Baroit
vin tur die' 4 Febf eiqne succetrit III- fuse.
s:a*musfrater Calrfa XVtl. Ex EK Ven Beda librum siiurii de sex'
mak Pag a. sup n. 8. n aelatibus absolvit annoLeoiiis 9,
nempe Ti. a. ait Pag. a. ?25,
n. 1.
5458 Impp Leonis Isauri Aug 9 et 10. 1477 iv GrcgoriiH, lOet 11. 723
©75 Fl. Coi.isianiini Copron Aug 5 1418 et S. Corbinianus Bajoanae Te-
<_)• 4 el 6. ., 376 trarcham Grimoaldum reprehen-
***
G fetrarchia Bajoariae ab Theo- i dcns, quod Plictrudem uxorera
Intlict donc 11iuslilula linem habcl ctun Hegira frairis sui incestts nupliis rettne
VMI morte Grimoaldi ex fratribus po- 107 ret, ab hac nova Herodiade mi-
ix stremi inprimobello Bajoariis l'a- 19 Maii rnm in modum exagitalur. Baron
cto h. a. a Carolo Marlello. lluc- 'er. 7. sup a.
bertus succcdit in toto Ducalu, jEthelhertus R. Cantuarice grii-
qui eral lil Thcodcberli natu uut- tulalur S. Bonifacfo ob ingentes
joris filii Tbeodoiiis II. Ex Anuul conversiones ab eodeni facins,
Pag n. 6 et seq. cupitque pius Rc.v seciim ha-
Saraccni ab Eudone \quilanire bere commercium titlftrartim. Ba-
Duce, qui sacras spongias Roma ron. ct Pag ex Epistolis Bouif.
acceptas inter milites diviserut, n.12.
inagnaclnde afliciunlur auiiouii !e- C
cimo postliivns Hispan neiupe ub
a. 714 unde plures ordiuuliir.
Anaslas.
Anibizn praefecfus Sarncenor.
Ilisp'uioriiur,eique succeuil Jaliic-
Isjd PaC iVoder.
5139 impp Leonis Isauri AtiglOet 11. 1478 I Cregorii H, H et 12. - 726
© 7 Fl. Constantini Copion Aug 6 1479 ii lmago Ghristi'-aerea e s-invmo
@ 5 el7. Hegira Palalii porlte ab Imp de)ictltir
F Leonis vesania coiUra Sacrns 108 qnam marlyrio defeiidimt mulie-
lndict. Iiuugines h. a. incipil V. an 750 8 Maii res. Baron h. a. Pag 750, nuni 9
ix iiiutcpiiiicipium odii Imp in S. ftr. 4. uterque ex Theoph.
x t^cuiiainiiii el alios Pr-jusulcs et S. Gregorius respondel ad Con-
Cbiisiianosomnes. Giegorius ip.se sultaliones S. Bonifacii anno Leo-
qui biicusque tillcras quotaiinis nis 10, Coiistantini 7, x Kal De-
accipiebal ub linp nullas ninplitis cenib Baron recitat ejus Episto-
• lam, nec rion aliam Bonifacii ad
accipit quare is anno incerlo ad
Caroli prresidium se vertit Bar et Danielem suum olim in Anglia
Pag ex Theoph et Misc h. a. et ...
» Eplscopum, hoe anno, ct cum eo
750. Pag n 16.
Grreci occasione Imaginum Pe- lna Rex Occid Saxonum abdi-
beflanies classem Cp. admovent, cato Regno, qiiod iuierat an. 689
18 Octob confligtint, stipernnltir : preregriualur Itoiiiafn. Ex Beda
ideoque atidacia Iriiperatoris auge- Pag n. 15, ex PolydBaron an. 740i
tdt. Theoph curnqiie eo Png seq a. i
ii.' 1. AiicloTMiseelliabct 14KalMa-
as*"8tad seq a. rcfcrl, qiiem se-
uitur Baron.
544% IiiippLeoiiisIsauiiAugH el 12. 1479 n Gregorii 11, 12 et 15. 727
© 8 '-Fl'CtmstaMrniCopr Ang7ei8. 14S0 III Dum in Ilalia insidie leiidiiuuir
(g) 6 "PaulusExarchus missus sup a. Hegira Sancto Ponliiici ab lconoiuachis
E ab iriip ut facinus cuiri Spalhariis lu9 Impefialibus, S.l Jo. Daniascenus
lndict 27 Apr Syrus Daroasci Prxfectiis, et Ca-
pcrpetraret iiiierficiendi pontili-
x cenj abttalis ponlificem defendeii- fer 1 li%- S"iraCenorura Minister, tres '..
xi tfnus iriterficittir'; ejirsquesucces- oratioues, el alia opuscula etfil
so^mitfltur Entychuis 615etiihdera
" '< c^jJXA IcQnomaclios. Combeflg
elesUun frnemV - - Iiist MoiiotlieiBardn Pagn. 5. ';
901 CHRONOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUMIII. 902
Anm Romanorum imperalores, Lang. Anni A Anni Romdni ponlifices, el res Eccle- Anni
Periodi reges, exarclti, res gestw. ab U. C Olymp. siasticm Orientis et Oceidenlis Mrm
JuL et et Ileg. Chrisli,
Indict.
Saraceni NicaeariiBylhinke me- S. IluCberlns Leodien'Episco-
tropolitn obsident aestivo tempore, _., • pus moiilur boc anno non seq ut.
ac re infecta recedunt. Miscel. Bar in append ad lo Q. Ex Coint "*
Baron AA. ap Pag num 2.- Pag. ri. 4.
5411 Itnp Leoni.sIsaitfi Angl2eil3. 1480 iii Cregorii II, 15 et 14 728 .
© 9 Fl. Conslanlini Copnm Aug 8 f481 iv S. GcrnianO tcndnntnr insidiro
© 7 et 9. Ilegira ab lmp pCrAnastnsiunt, qui poslca
. DC Carolus .MarlelliisBajoarios ilc- 110 ftt ejus suceessor. Baron. '
lndicl rmn rebellautes securolo, pfaclio 16 Apr S. ilemJo. Damnscenus Imagl-
xi superni.
' Ex Amial Pagn. 1. fer 6 nnin vindex insidiis petilnr :
xu Jaliie pra;feclus Saracenor. His- coulicla enim Cpistoln, qua ille1
pap quunr triennio eam guberiias- prodiiortleclarabatur. ad R. Sarn-'
set, morilur; sttccedit Coi!bjTarpeT ceiior miltitiir, qui veram eiedetis-
meiises tanlum sex, exeunte enim, dexlramS. Vifo ainpiitari jubei,
h.a.eidemsncceditOthsman,, brevi B qna' per B. 'Virgitiem ei resiiluia,
el ipse cxtinctus posl nienses qua- Rcgi esse ccepit carior, q-imuv
- amea
tiior. AA. ap. Pag"n, 2. : is- tamcn, omnibus sitis-
Siitriense Castelltiro' a Lnngo- relnis venditis, fit monachus.
bardis occiipalur per dies quadra- Baron. -
ginla ac deiride redditur S. Sedi. Si:b J"ahie Praefecto Chfisiiani
Anrfst Barou. ifi llispnniis pacilice hatdli, elSn--
raccni, Matiriqne iis adversanles -
accrbe puniii. Isid Pac
5142 ImpLeonisIsatiriAug'13 et!4. 1481 lv Gregorii II, 14 et 15. 729.
©10 Fl.CoiistanliniCoprAug9eil0. 1482 S. Eeberitis Monacbus Angliis >,
jt -*
© 8 Olhsman prreferliis SaracenOr. 577 qui olim ineditans conviersioncni
B Hispnn roorittrr, qmim 4 lanliliii i Germanoriun, quuin niinime id
lndict merisibus gubernassel Hispan stic- Uegira licueril, in Hiberniam Iransieral,
xu cedil 11'itbanus, qtti decetn ineii- 111 el moiutclios Hiionscs docuer.ii'
xiu sibus prsfeelurain exercet. AA. ttApr S. Pascha jitxtn CnlliolientiiRo-
ap. Pag sup a. n. 2. fer 5 mnnain Ecclesiam, h. S. die ipso
Suraceiii in Gatlias irrumptinl, Pnsdiatis moritur. Fueral is dt-
magnaque fit eortiin CrctlesBeda viniius a peste liberalus. Ex Bed
lib 5, c. 24 el Epil Anast Baron . G Pa^ n. 7.
Pag n. 5.
Visi h. a. cometaeduo alius ab
Oriciile, alius ab Occid. Ibid.
5443 linp Leonis lsauri Aug 14 el 15. 1482 i '
Fl. Coiislaniini Copr Aug 10 1485 Gregorii II, 15ell6. 730
© 11 u .-S. Gcrmauus tpii.seder.il Cpoli
1Q .9 el 11. Hctjira annos 14 m. 5 d. 7 nhilicnre
A LeoaperteSacrasImaginespcr- 114 coiupelliiur die 7 niensis Jiminr
lndict sequilur. cvulgatis ediclis : quare 264/«''' fer 5 et iii exsiliuih miltilur.
xiu Italia oronis ab eo deficil; Ra- fer \ Theopbnn Bnron.et Prfg.
xiv veunae-praesertiin et Veneliaruni Duae S. Greg Epislolrc, quns '•£
exercitus novum creare impera- . Bimui refert n. 756 lmc periiiicnt'.;
lorcm meditalur, al S. Ponlifex priiiia scilicel ad Iinperaiorem - --'
intercedil iiupii Leoois couversio- csl mitior, quippc conversmncni
nem sperans. Anasl Pag n. 8. ejns quaerebal Ponlifex; alin vcro
Mahomctus suecedil Olhsinani nd Anastasium Patriarcham in-
praefeeto Saraeenor Hisp et paulo trnsiim, cst valde aculeata ; etim
post cir-ca ro. Mart slatuii in.suo excommuiiicai, nisi resipiscat,
loco Abbenraman, qui fere trien- etc Anasl Baron.
tuum gubernal. Pag a. n. 728, $> ^r S. Cwbinianus primus Episcop
«. 2. Frisiugensis moritur. Pag n. 13
Carolus Marlelius semper vi- el seqq. • .
clor, coniroiuifpraeliumcuin Sue-
yis el eos domat Annal. Pajg n. 16.
5444 IroppLconis Isauri Aug 15et 16. 1483 *'ii »rcgofii II, 16. Gregorii III, 1. 731
© 12 Fl. Coiistantini^opr 11 et 12. 1484 III S. Gregorius II quum sedissc. -^
' Etido Dux IJegira a die 19 Maii 715 aniios 15 m. 8,
@ 10 Aquilaniae pacem 115. d. 24, supfemum diero obil h. a.
G frangit sancilam cum Carolo Mar-
lndict tello duodecim antc annos: at 15 Mar diell Febr daiiirque-ei successor
xi semel et iteiiun proliigatur h. n. fer 5 S. GREGOHHJS III qai posl 35 d.
xv Ex Annal Pag ri. 15. in terpont consecrutur die 18Mart,
Abberraman Praefeclus Sara- h. a. *..i
cenor Hisp Monasleria, el urbes S. Bonif datlitleras nd Greg UI , >
jEiluensem , et Senonensem iu debitam S- Sedi s,ubjec!,ionempro- ' ^" '•,'
Galliis vaslat. AA. ap. Pag n. 15. et
niitiens pluriroas conversiones
llisloria Angloruin ,V. Bedae nanans.al ironexstaul.Uar elPag . ' ' '
,ex Oiblouo iii ejus V, , ,;
exphcit. Beda iif fine lib 5.
905 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 904
Axtni Romanorum imperatores, Lang Anni A Anni Remani ponlifices, et ret Eccle- Anm
Petiodi reyet, exarchi, reget getlee. ab U C. Olymp siasticm Orientis, et Occidentis. JErm
Jnit el et Heg. Ckrittu
Indicl.
5445 Impp Leonis Isauri Aug 16 1484 III Gregorii BI, l.et 2. 732
© 15 et 17. 1485 iv Gjeneuitimcelebralur Romaepro
11 FI. Co-nslanfiniCopron 12 et 13. Hegi- restitnendis Sacris liiiaginrbug
?' E Leo jungit matrimonio cum ra 114 adversusimpLeonero : eaedeuuuie
Indrct Constantino ttl Irenem filiam Ga- 3 Mar ubique, prresertim Koiuee maguo
xv gani Tbeophan Baron. fet 2 cum splendore conslituunlur. Ba-
l Garolus Martelliis Hiiobus ma- ron cOnlra iroperator. Legatos
gnis praeliis Saracenos afflixil, pontif de iisdeminslaurandis agen-
tes detinet, et in exsilium pellit.
primo nempe h. a. altero vero Anust Baron.
a. 757 hoc jiixta Narboiiam apud
Byrraun, illo in Aquitania apud Epistola Greg ad Bonif qua ad
Piclavos-, Eu«h>enhn siin a. bis siiigula respondet capitula ejus
vietus a Carolo, qiram b. a. de litHeraruro, raitiitqne ei Pallitrai,
re comrnuni conlra Saracenos refertur a Baroii sup a. sed ad
ageretur, auxilium ab eo petit, _9 bunc pertinere idem docet,
S. WilfrWiJun episc Eboracen
sumrique coitjuiujtis viribus in- rrierlem narrat Pag 731 n. 9 et
signeni victoriam, referiiut. Ab- seoa contM Bolland 29 Apr et S.
berraman ipse Prajfeclns Hisp
qui Wasconiam, el Aqiiiianiain H Eucherii episc Atireliaueii cxsi-
sibi subegertrt , inlcrficitur, cui lium a Carolo marl jussuro contra
suecedil Abdelnielecus. Anual et BurOn 725 ad hunc ann refert
AA. ap. Pag u. 1 et serjq n.4.
iv Gregorii III, 2 el 3. 73*
54'6 Impp Leoriis Isatiri Aug 17 1485 et 578 Nova inulUis legalio railtitar
©14 el 18.. 1486 i ad imperatorem lum a S. Gregorio
Fl. Constantini Copr. Aug 13 Heyi- tum.ab ltaha onini- Auast Baroji.
?12 et 14. ra 115 hi Bajoaria quittam scbtsmati-
Indicl Abdetraeleciis Ilispan. Praefe- 21 Feb cuS noinine Eremwlfus haerelicae
i ctus viitens GalKas sa:pe ncqui- fer 1 praviuuis auctor fii, sed S. Botiifa-
u quaro essc tcntatas a suis pr;c- cius aucioriiaie apostolica el eua-
decessoribus, furoreiu suiiin in sceiUem baeresim, el baeresiar-
Hlspanos exercel, Chrialhuiuiii
IIOIHCH Hiuc ch^is ipsutn conipressit. Baron
persedueudo. pelagii Pag putat hrcc facta a. 756 ut ibi
Regiiuiii ad Aslurire nionles co- n- 8,
-irciulum. Pag sup a. u. 5 et seq C
el h. a. n. 2.
Eclipsis Solis die 14. Aug horis ©
posl med tiocl 8 et 30 mimit in
Anglia : digiti Eclipuei n, 1. Sol
in 24 Leon. Ex Scriptorrb Angl
Calvts.
i Giegorii IH, 3 el 4. 15*
5447 Irupp Leonis hauri Aug 18 clt9. 1486 i Hoc et seqq antus mulla inar-
©15 PI.ConstanUniCo|)rAugl4eli5. 1487
13 Carotus Martelius bclluui Fri- Hegt- tyraiu, et coufessorum. exetuplu
<Q| i« 116 pro^ersacrasIniaginesinOrieirte
C sicuro sivp a. suscepluiu conficil 10 Feb BaroHiusrelew. At Pag cx Menals
Jndiel hoc anuo. Auiial Pag n. 9. fer 4 oninia ea pcrtinere ostendk ad
u Abdelmeleco suprerouni diero Leenis Aruteni tempora, ut lunc
Hi obetinie Obeydella Prorex Califae videbimus.Uterque Auetor 1 te dc
iw Africa Hispan "Prjefcqturaro iisdeni agens vidcndus.-
coiuroiflit Oebae , «t Chrisiiuiios S. Tiveodorus Cantor vere ab
persequi uon desistat, praeueees- Isauro est relegatus eb defieusio-
soris exemplo. AA. ap. Pag n,7. neui •Saci-arumImag ut tiarr-rtih.
. Kctips Luiia) in Anglia liura © a. Baron. Duoserudite Ttieodotos
2
fjtae post uied nocji Ter 1 die 9
24 Jumiai- digiti Echpl 18, 15. distinguit Pag num 1 qui noH
coufuiHlendi.
Sol in 8 fere Aqunr Calvis.
n Gregorit lB, 4 ct 5. 735
5448 lnipp Leouis lsauri Augl9,et20. 1487 iii Veu»eda h. a. clausk sffpremmn
© 16 Ft. CoHMaoihri Copr Augt5ct 16. 1488 dieu»vn Kal. Jnn ipse o5e Asccn-
Bvgira
<_f14 Eodone A^aitaiuae DttceUMmuo 117 sioriis, iil Baron el Pag. osteitduut
B Curolus Martell iu Proviuciaiii iu- 30 Jan ad an. 731 ex Cutuberii Episiola
Indict gnessus, eawi sitse subjicil poto- fer 1 ad discipulturi Cuthwin, laineUi
iii irtsti, ex dttobus Eudoftis tihis Baronium ait Pag. ibidein n. 4,
IV -Buiwldt),'et Mattane ille-posJ, pa- deceplura viliaio .Codice diiferre
, tfem-esi ftox. Pag ex Annal n. ,5 ejus uiorlem plus aequo.
5449 ubicitMlitcWascuncselAqiiitenos
«ttsttargttU,qui ab-utaqiHSWHifuii- 118
S17 15 duntUr, qu;inqnam atius Aquka- - 19 Jan
A G lii-e.aiiusWascoiiireDiiealitsessel. fer5
Indtct. fetVpp.LcomsIfiauriAag20,ci21. 1488 III Gregorii III, 5 et 6. 756
iv Fl.ConsiauimiCoprAiig*6,ei17. 1489 iv Pngius buc differt uilvCfltufliS,
V Carolus M:irlelluj> Ai|iiilunico Ilegira Bonilaciiin Bajoaiiaro, ct enaicen-
905 CIIROXOL. A S. GREG. M. AD STEPHANUM 111. 900
Anni Romanorumimperatores,Lang.re- Anni A Anni Romani pontifices, et ret Ecclesia- Anni
Periodi get, exarclti, res gestm. ab U. C. Olymp. sticm Orientis et Occidenlis. Mrm
Jul. et ei Heg.
Iudict. Cltiisti.

bello confeclo Burgundiam el Pro- tem Hreresim ab eo damnalam,


vinciarosuaesubjicilpoiesiati. Pag de qua cura Baron egimus ad an.
num 7, ex Annal. 753.
ExplicitContinualOrFfedegarii,
cui adjunclae sunt Appendices
dure: prima scilicet usque ad con-
secrationem Pipini; allera vero~
usque ad ejusdem morlera. .
Liulprando Langobardor. Rege
inlanguorem incidenle,Langobardi
levant Regem ejus Nepotem Heil-
debrandum, quein ille convale-
scens consortem Regni esse pali-
tur. Privil Archivi Lucen ap.
Florentin.
1
B
5450' ImppLeonisIsaariAug21,et22. 1489 1Y Gregorii III, Cet 7. 757
© 18 Fl.ConstantiniCoprAugl7etl8. 1490 et 379 Evantius Ecclesiae Tolelanae
Q 16 Carolus Martell qui, inortuo h. i. Archidiaconus, qui Urbano Ar-
F a. Theodorico IV, rexit Franciam Hegira chiepiscopo in ferenda Saracenor
Indict usque ad an. 742, quuro Childeri- 119 persecutione adjutor fuit cum
v cus IV crealus est, pugnal h. a. 8 Jan FredericoEccitaiiaeEcclesiaePr-e-
Ti feliciter in Sepliraania contra Sa- fer 3 sule; moritur. lsid. Pac. pag. n.
racenos, ut Pag ostendit num 8, Hegira 11.
etseq ex Annal, et Append 1 ad 120 Hoc itera anno S. Enninus
contin JFred conlra Baron, qui ex 28 Dec prius Episc deinde Ahbas Lau-
duobus Saracenicis bellis facit fer 7 roiensis morilur vn. Kul. Maii,
unum, idque ad aiinura seq differl. eiquc succedit Tbeotuinus, non
Geolwlfus R. Northumbror mo- Theodulphus, ul vult Baron. Ma-
ritur, eique succedit Eadbertus. billon et ex eo Hensclien et Pag.
Baron et Pag num 3, et continuat. n. 1.
Epit Bedae qui scripsit historiaro Per haec lempora in Galliis
eidem Geolwlfo. adhiberi coeptam reram Dionysia-
nam, sive numerari annos Incar-
iC nationis, docel Pag. n. 7.
5451 ImppLeonisIsauriAug22,e(23. 1490 i - Gregorii III, 7et8. 758-
© 19 Fl. Conslanlini Copr Aug 18, el 1491 ii Gnlliae episcopi post Saracenos
Q 17 19. llegira ejeelos de Ecclesia resliltienda
E Carolus Martellus, qui semel 121 sunt solliciti. Baron.
lndicl anno 718 iterumque 720 pugna- 18 Dec Terlia S. Bonifacii profeclio
vi veral cum Saxonibus trans Rhe- fer 5. Romaro, unde discedit trinis rau-
VII num, lertio cum iis feliciter pu- nitus lilteris quas Baron recitat
gnal h. a. pro Sacris et Religione. absque ullo tempor charactere.
Annaf Pag n. 4. Synodum in Bonif. Epist memo-
rutani, quam scripsil Roinre ibi
degens b. a. Romaecongregajidam
non Auguslse, ui vult Baron, aut
alibi ex alior opinione idem Pag.
oslendit n. 2
5452 ImppLeonisIsauriAug23,et24. 1491 n Gregorii III, 8 ct 9. 739
<_, 20 Fl.ConstanliniCoprAiigl9,et20,1492 III S. Bonifacius Roma redux Ba-
A18 Saracenos iterum in Gallias in- ,D Hegira joariam in quatuor Episcopatus
D gressos, et Provinciam lale va- 122 dividit: Salisburgensem, Frisin-
Indict stantes, Carolus Martelltts, acce- 7 Dec gensem, Ratisponensem, el Pala-
VII dente Liulprandi Langobardor. fer 2 viensem.Greg. Epist quamrecitat
viu Regis" auxilio, debellat. Anual et Baron. Dehis DioeccsibuslatePag.
Pagn. 6. n. 1. elseqq.
Ethelardus Occid Saxonum Rex S. Willibrordus primus Episc.
moritur : Cuthredus ei succedit. Trajecli, qui Frisiorum conver-
Contin Epit Bedae. Pag u. 10. sionem a SS. Egberto, et Wigberlo
tentatam perfecit, et Trajecten-
sem Episcopalura inslituil, niori-
luf die 6 Novemb. Ex Alcuino.
5455 Pag num 11, Hanc posiea Sedem
© 21 HI Paulus IV in Archiepiscopalem
® 19 IV erexit.
C B ImppLeonislsauriAug24el25. [1492 Hegi- Gregorii III, 9, et 10. 740
Indict Fl. Constantini Copr Aug. 20 1493 ra 123 Gallia quae boc anno nullis infe-
VIII et 21 26JVo«. statur beltis, ut docenl Annales,
ix Terraemotu ingenti Cpolis et fer 7 dissidium movet de Paschate ;
PATHOL.CXXVII. 29
907 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 90»
Anni llomaitorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani ponlifices, el res Eccte- An.it
Periodi reges, exarclti, res gestm. ab U C. Olymp siatlicm Orientis et Occidenlis. Mr.e
Jul. et Heg- Chritli.
Indiet.
alire urbes Orienlis quatiuntur: nam juxla Cyclum Victorianum,
[die 26 Octob fer 4, qui multos qui adhuc ih usu erat, apud Gallos
menses perseveravit. Theopb. praesertim, contigit, xv Kal Maii,
Liuiprandus R. Langob obsi- juxta Alexandrinos autem vm.
det urbem Romain,ubi sese dc- Kal ejusdcm mensis, octo dierum
fendebat Trasamundus dux Spo- discrimine. Append ContinFredcg.
lelinus : at Gregorio pontifice,
Stephano Palricio, et duce, nec-
non Romano cxcrcitu eum non
tradentibus Regi, is .solvens-obsi-
dionem abit, el qualuor civilates
cripit Aposlolicrc Sedi. Anast in
Zachar.
5454 Iropp Leenis kauri Aug. 25. 1493 iv GregoriiHl, 10, et 11 S. Za- 741
0 22 Fl. Conslant. Copr. Aug. 21 et 1494 _ et charirc 1.
Q 1 22.1. 380 S. Gregorius III qmim sedisset
A Leo Isaurus cum imperasset ab i an. 10, m. 8, d. 24, a die 18. Mart
Indict acclamatione Amorii annos 25, Ilegi- 751, h. a. moritur 28 Novembris.
tx m. 2, d. 25. nempe a dic 25 Mar- ra 124 Eique suceedens S. ZACHARUS,
x lii a. 716 moritur h. a. die 18- ih Nov post quatridui iiilerp ordinalur
Junii, solusque iroperal Constan- (er 4 h. a. die 5 Decemb.
linus Copr. annos 51, m. 2, d. Duplex Greg III ad Carohim le-
26, usque ad diem 14 Septemb. gatin a Baronsup a. relata ad hunc
nn. 775. Invlium tanien Impern pertinei; quum aulem ulerque eo-
fuit conlensiosum; namque in dera anno mortui sint incertum
ejus odium, qui inslar patris erat quid Carolus consilii eeperit. Id
eversor Sacrar. Imagiroim, crea- certum est, eum declaratum a S.
tur Imp Artavasdus posl d. 27 Ponlifice Patricium, seu defenso-
Jun. Baron. Pag. n. 4. rem Apost Sedis. Pag nura 4, ct
Carolus Martell qiiutn regnasset seqq.
an. 25, a pugna Vhicianensi a. S. Bonifacius crescente fide-
717, 21 Mart. morilur 15 aut iitim numero tres alios Episcopa-
22 Oclob. Majordomalum biper- lus instiluit, I in Francia Or. ap.
tito dividens intcr filios Pipb- .-, Winzburg, hodie Herbipolim; II
num, el Cnroloraannum Austra- ln Hassia ap. Burahurg , hodie
siam neropc, el Neuslrasiam. Pag. eversum; 111in Thuringia apad
n. 11 et 19 ex coiUin. Fred ap- Herphesfurt, hodie Herfordiara.
pend ct Annal. Bouifac Episl 22, ad Zuchar.
5455 Imp. FL Constanlini Copr. 1404 i Zachariae 1 ct 2. 742
<_, 23 Aug. 22 et 23.1 et 2. 1493 u S. Zacharins pace facta eum
A 2 Arlavasdus, et Nicetas fil. bis Hegi- Liulprando per Legatos, paulo
G iivfeliciter pugnant cum Cdnstan- ra i'-25 posl per se ipse eiun convenit, ur-
Indicl lino. Miscell.Bar. Pag. ex Theoph ANov besque ante biennium qualuor
x a. seq, feri ablatns restitui obtinet. Anast.
xt Francki novrs intcstints mott- Bar. Pag. h. el sup a. Idem Episioh
busagitaltirtum in Aquilania lum ad Bonilacium data Knl Apr con-
inGermania, ciposKniinquennale firmaliresEpiscopattissupcr anno
lnlerreghum Childericus III ftt fundalos ab illo in Francia Orien-
Rex. Annal. Pag n. 15 el seqq. lali. Baroii et Pag n. 6.
Carolus, postea Magnusretlro- Concilium a S. Bonifacio in
perator Occid. Pipino nascitur h. Germania habetur, de qno Baron
a. non post quinquehnium, ut an. 740, ubi Pag n. 1, perperara
nonnulli contendunt. H. Vales 0 bipertilo divisuro oslendit, el h. a.
conira Coinl el Pag. ex Annal. n. n. 9, primum esse ail ex celebra-
22. et seq. lis a S. Bonifacio.
5456 Imp Fl. Constanlini Copr. Aug. 1495- n Zachariae 2 et 3. 743
0 24 23 et24. 2et3. 149tj lii CoiieiliumRomaecelebralur Ind
0 3 Constanlinus in prrclio vincit Hegi- XH in quo novo exemplo annus
F Ariavasdum, qui ex Zonbienn im- ra 126 32 LiutprandiLanggR. signatur:
Indict peravit, die 2 Nov. eique et fi- 25 Ocl hinc eruil Png num 16, foedus in-
xi lio ejus Niccph. erui oculos man- "-r 6 tcr Ponlif et Langobb initum ob
xu dat. Baron cl Pag. num 18. luendas Sacrns Imagines.
Liutprando Ravennae obsidio- Concilium ilem Liplinemse ce-
nem parante Exarchus, el Archiep lebratur h. a. Bnr et Pag n. 1.
oranl Ponlificem, ut pracsidium Legati pontif sup a. ad Conslan-
sibi afferal, qtiare is eo tendcns tinum missi obtinent quod peti-
pnceni slabilit cum Rege Anasl tum iverant,prre,iia nempe aliquol
Baron Marca Pag n. 14. perpctuo possidenda ab apostol.
Hischamus Califa Saracenor Sede, idque post devictuni el
xvii, morilur : succeJil Walid cxcrcc. ArtavasJ. Bar. Pag u. 19.
909 CHR0N0L. A S. GREG. M. AD STEPHANUMIII. «;0
Anni /iomanortim imperalores, Lang. Anni A AJIJJI Romani poniificcs, el res Eccle- Anni
Periodi reges, exarclti, res gestm. abU.C. Olymp. siasticm Orienlls et Occidentis. Mrm
Jul. el etJIeg. Chritt;.
Indict.
II, Califa XVIII, Ex Elm Pag n. Dusc exstant Zachar Epistolrc
4, Bar ex Miscel sup a. Kalend. Apr dalacet altera Bonif
de refate ear v. Pag. n. 2 et seqq.
5457 lmp Fl. Constanthii Copr Aug 1496 HI Zachariae 3 et 4. 744
© 25 24, et 25,3,4. 1497 IV Concil Siicssionense habelur
tia 4 Liutprandus h. a. ineunte mo- Hegira praesideS. Bonif, unde miser Gal-
ED rilur: regnat nepos Heildebran- 127 iicanrcEcclesiaestatus agnoscitur.
Indict dus solus usque ad m. Jul quum 13 Oct Pag n. 7.
xii Langobardi eo ejecto levant Ra- \er 5 Carolomannus fundat monaste-
XIII chim Diac 1. 6, c. 58 Herempert. rinm Fuldense, primusque ejus
Walid II, Califa Sarac quum re- nbbas fit S. Sturmio discipulus
gnasset an i, interficitur 16 Apr S. Bonifacii Bavarus. Pag n. 10
succedit fil Jezidus III, Califa xix et seqq. -
qui morilur post m. 5, lit Califa DuaeS. Zachariae epistolac, pri-
xx lbrainus, dejiciturque post d. _ ma Indict xn, x Kal Jul et altcra
69, a. Merva, seu Marva rebelle, non Nov. Indict XIH qure lmiic
qui est Califa xxi. Hic Christia- aiuiiini indicant, babcnt hanc
nis favit, praeserlimHispanis, quos subscr. Artavasd a. 3 PC. 3 sed
a vecligalibus pro mortuis exsol- et Nicephoro Magno imp. ann. 3
vendis liberavit. Pag ex Elmak n. quae iudicant Artavasdum pro-
17, sup a. et 1, hujtis ex Isid Pac. duxisse imp ad h. aiiroim.
5458 Imp Fl Constanlini Copr Aug 1497 iv Zachnriae 4 et 5. "45
(v) 26 25, et 26, 4, el 5. 1498 et 331 Concil Roroae u, sub Zachar
A 5 Carolomannus et Pipinus Majo- I in quo Adelberlus Gallus et Cle-
C res domus Franc feliciter pu- Hegira mens Scolus haerelici a S. Boni-
Indict gnant ui Saxonia, et Aquitania, 128 facio daninali in Synodo Germa-
XIII fortasse etiam in Alemania, ciim 2 Oct nica, autoritate aposiolica ilerum
xiv prospero Religionis evenlu : An- fer 7 condemnantiir die25 Oct. Antoii.
nales et Pag n. 11, el seq. Pag agens de hoc concil aliisque
Ethelhaldus R. Mercior qui per haec tempora celebratis corri-
multa in leges et mores major git Cointium eorum retates perlur-
pcccaverat, reducilur ad bonain bantem num. 10.
frugem in Synodo Germanica hoc Colonia Agrippina instiluilur
a habila, quae deposuil Gervilium _ roetropolis, cui postea praelala
("-•
MogunlinEpiscopumsubrogalo, S. Mogunlia. Epist Zach. Pag n. 4.
Bonifncio. Baron etPag nuni 1.
5159 ImpFl. Constantini Copr Aug 1498 i Zachariae 5 et 6. 7i6
<_»27 26, et27, 5, et 6. 14y9 ii Post confectum h. a. bellum
Q 6 Tenebrre caliginosre in Syria Hegira Alamannicum, Carolomannus de
129 sreculo deserendo cogitans, iter
B Saracenis intestino bello digladi-
lndici anlibus declinanlis Iroperii eorum 22 Sept instiltiit Romam. Pipinus vcro
xiv indicium. Ex Theoph BurPag n. 1. fer 5 fralrem ad Sacra Limina profectu-
xv Peslis ingens, quae a sup coepe- rum magnis honoribus et mune-
ral in Siciba el Calabria, pervenit ribus prosequi medilatur. Annal.
Cp. eaque impius Imper Dagella- Per haec lempora S. Virgilius
tur. Bar et Pag num 3. fit episcopus Saltzburgensis, qui
In Hispania HI non Apr tridui, esl ordine quinlus. Pag n. 6.
nempe Dom fer 2, et 3, visi trcs
Soles deinde fame valida omnes
eam incolentes laborarunt. lsid
Pac Pag n. 9.
Raclus R. Langobardor suas
leges fert Kal Marl nnno secundo D
Regni sui. Prolog Leg.
Abulcatar miltitur Prorex Sara-
cenor Hispan civilibus inter se ar-
mispugnanlium, quieoscomponit.
Ex Isid Pac Pag seq a. n. 14.
5460 Imp Fl. Conslantini Copr Aug 1499 n Zacharire 6, el 7. 747
{_>28 27 et 28, 6 et 7. 1500 III S. Pontifex legatos Francor.
-g) 7 Terraemolus ingens in Paleslina Hetii- audit de Moguntina Sede in Me-
A. die 18 Januar hor 4. Theoph Baron ra 130 tropolim erigenda. Pagcontra Ba-
lndict et Pag sup a. n. 2. 11 Sept ron ex litter Zach a seq n. 3, et
xv Cripho Pipini elCarolomannifr. fer 2 751. n. 8. Sed antea, Nonis nempe
i qui ob lemere mota arma in fra- Januar responderat adlitteras Bc-
tres sub custodia delinebatur h. a. nif et varia Capitula Pipini, 27,
liberalur.Ei Pipinus Carolomanno capitib partim ad ord Sacerdota-
Romam profccto, bello in Saxoncs lem, partim ad cur animar parlim
redinlegrato, eos profligal. Ex An- ad copulas illicitas pcrtinentibus.
nal et Conl. Fred. append. Pag. Pag 744, n. 4, el seqq.
n. 5 el 6. Carolomannus, \ir strenuus, qui
911 AD ANASTASIUMPROLEGOMEN.V EDIT. ROM.-VATIC. 91«
Anni Romanorumimperatores,'Lang.re- Aniri A Anni Romani pomifices, et res Eecte- Anni
Periodi ges, exarchi res aestm. ab U. C. siaslicmOrientis et Occidenlis. Mrm
Jul.ct tlOlymp
Ueg. Christi.
lndiet.
Abulcalare prorege Saracen. rebellanles Principes vicit, Homal-
Hisp sub linem aestatis sup a. di- dura Aquilaniae, BajoariaeOdilo-
gnitate moto a Rebellibus levatur nem, grassantes Saxones supera-
Toabnn, qui pariter sub*finem vit, nova tenlantes Alamannos re-
acstatis h.-a. moritur, succedente pressit, pacatis omnibus relicto
n.
Juzepho. Pag 14. saecnlo induil Monachum. Baron
ex Regin et Ostien. Pag n. 1.
5461 Imp Fl. Constantini Copr Aug 1500 iu Zachariae7, el 8. 748
© 1 28 et 29, 7 et 8. 1501 IV S. Zacharias dal Iilleras ad Re-
•Q 8 Peslis qure anle bienniuro coc- Hegi- ginfredum aliosque 12 Episcopos,
G F perat Cp. late grassalur praeser- ral31 laudans eorum cum S. Scde con-
lndicl lim in suburbiis. Pag a. 746 et 30 Au- jiinclioiiem, et orans ut junctim
i scqq ex Theoph et Nicepb. gust cum S. Bonif Vicario Apost mini-
u Gripho ad Saxones abiens ar- fer 6 sieriis suis constanler insistant.
ma in fratrera movet: al Pipinus Baron et Pag cum Coint n. 5.
iisdem superatis, eorumque re- B Mogiinliacirca bujus anni finem
gione late vastalaredit ad propria. a S. Ponlifice Melropolisinstitui-
Aiinaf Met. tnr. Ex reslituta Ep. Zach. Pag an
Edbertus R. Cantii morilur : 751, n. 8,cum Baron.
succedit fr. Edilberlus : Odiloni
pariter morluo h. a succedit Tas-
silo II puerulus.' Coinl. Pag n. 8.
5462 Imp Fl. Conslantini Copr Aug 1501 iv Zaehariae 8, el 9. 749
© 2 29 el 50,8 et 9. 1502 et Anastasius Monachuset Abbas
<_) 9 Tcrrremotu mngno conciililur 382 Monaster S. Eulbymii excitat hae-
E Syria. i rcsiin in Trisagiura, de solo Filio
lndict Abdalla crealur Califa Saracc- Hegi- intetlrgi ilhid debere affirmans :
u nor xxu, exeunle Octobri mense *. - r.t 132 al praesloeslS. Jo. Damascen qui
HI Marvane adhuc superslile, qui 20 Aittj. scribendo Trisagium vindicat. Bar
paulo post ab Abdalla palruo Ab- fer 4 ct Pag n. 2,
dallac interficittir. Theoph el ex Ruchis Langobardor Rex suasit
Elmak. Pag n. 1. S. Zachariae ex hosle Apostolicre
Gripho superiori anno eiim Scdis lit Monnchus, Regmtin fratri
Saxonibus viclus a fratre, h. a. Aislulpho relinquens, qui dhi S.
cxcital Bajoarios conlra eumdein. C Se.iem vexare ausiis est.
Annal et Pag n. 4.
Aislulphus frater Rachis fit rex
Langob. Bar seq a.
5465 lmp Fl. Constantini Copr Aug 150-2 i Zacliarire9, et 10.. 750>
(j) 3 30 el3i,9etl0. 1503 ii S. Anselmus conditor Monas-
|P 10 Conslanlino ex Irene filia Cha- Hegi- terioriun iloret. Hic, ex Duce Fo-
I) gani Chazariac regis prima e tri- ra 133 rojuliensi Monachus, fnrolavit pri-
Ivdict bus uxoribus h. a. die 25 Januar 9 Aug. iiiuin MouasteriuinFanani, deinde
III naseiiur iilius Leo, qui seq anno fee 1 Nouantiilanuin, cuj'tis fuit primiis
IV in consorlium imp adscilus, die Abbas;postea erexil Coenobium
14 Septembiis a. 775 posl mortem Viuceniire,et habnit subse 1149-
patris soltis impcrat. Theoph. Monnchos. Italicor Script lo. 1,
Cedr. par 2, opusc fund Mon Nonant.
Francia h. a. ul annales tra- Pag n. 2, ex Mabill hiem luiidnl.
diint, imllo bello infeslatur. tanqunm V. S. Ansetmi ab Anoit
Musnlmani Gallaeciam incolen- (lcscii;ilaiu.
tes ditilurno Chrislianos bello
vexaranl : landem mnttiis dissen-
sionibus divisi ab Alphonso catho- D
lico h. a. ex lola Gallaeciaejrciun-
Uir. Ex Anon. Andalus. Pag a.
7S3 n. 11.
5464 Iropp Fl. Constanlini Copr Aug 1503 H ZaChariae10 el 11. 751
Q 4 31 el32, 10 el 11. 1504 III S. Zacharias ad varia S. Bonif.
^ H -Leonis IV Aug 1. Hegira consulla respondet prid. non.Nov.
C Gonslanlinus, die 6 Jun ipsa 134, a. Constanlini 32. lrop. II. Ind. 5.
lkdicl Pentec, consortem Imp facit (il 29 Jnlii Alia et. exslat ead. Indict. ipsis
iv Leoneni sexdeciro mensiura pne- (er 5 Nonis scripla. Cod. Bonif. Pag. n.
y rum. Theoph Niceph Pag n. 11. 7, cum Buron.
Legatio cclebris Pipiui ad S. Aistulphus, Ravennacapta, ipso
Sedein Burcbardo Episcopo, ct in Exarchorum palalio, quorum
Abbati Fulrado comroissa; ut novissimus Eutychius Cpolim fu-
nempe de trauslatione Franco- gerat, dnl privilegiumconfirmalio-
rum Regni agcrenl a desidibus nis bonoruin Monasterii Farfensis
Merovingiis ad bellicosissiroos die 4 Jiil. anno Regni ejus 3. Ind.
Carolovingios. Hi vero S. Sedis 4. At amiis quatuor evolmis Exar-
913 CHROXOL.A S. GREG. M. AD STEPIIANUMIII. 914
Anni Rotnanorum unperatores , Lang Anni A Anni Romuiti ponlifices, el res Eccle- Ar-ni
Periodi reges, exarchi, res geslm. ab IJ. C. Olymp sittsl. Orienlis, el Occtdentis. Mrw
Jul. et et lleg. Christi.
Indict
aiicloritatc declaranlur Reges, chaliis el alin plura in dilionem
primusqtte eoruni an. seq iniiii- S. Scdis Pipini Regis beneficio
gilur Pipinus. Annales passim. concesserunt. Bacchiii. in Agncl.
Aislulphtis mense Julio ineiinlc Vide Praefation. et nolas in Slepb.
capil Ravennam, finemqiie afferf II. nl. III.
Exarchalus, qui duraveral annos Theopbilaclus Patrinrcha An-
dreiter 184. tioch. moritur : succedit Theodo-
rus. Ex Thcoph. Pag. n. 10.
5465 hnpp FI. Constantini Copr Aug 1504 tii Zachariae 11, Stcphani II, al. 712
© 5 52et33, 11 ell2 1505 iv III, 1
@ 12 Leonis IV Aug 1 et 2. Hegira Quum S. Zacharias sedissel n
BA Eclipsis Lunae prid Kal Aug fer © 135, die 3 Decemb. 741, a. 10, m. 3,
lndict 2 ineuntc Iwra una post mediam 18 Julii d. 13, moritur h. a. die 15 Mnrl.
v noctein digili Eclipt 20, 50. Ex fer5 et post Interpont. d. 12, consecra-
vi Roger Calvis ln Anglia. _ tur ejus Sticcessor STEPHANCS II, a
Pipinus Carolovingiorum Rex Pnnvin. et Baron. diclus III, quiu
primus aucloritale S. Sedis in alitim Stephantim post Zacharinm
Francia agnoscitur, et Suessione eIectuin,nonordiiialuni,inlerPoii-
inungilur a S. Ronifacio Mogmi- tiff. numerant, consecratur inquain
tino Episcopo Baron et fusius Pug. die 26 Mart.
n. 1 el seqq. Childericus aiileni Slephanus nequicquam sollici-
111Merovingioruin ultimus exau- tata Imperaloris ope ndversus
ctorntur, et in Monasteriuin Ber- Aistulphum Langobardoruro Re-
linianum relruditur. Pag n. 9. gem, ad Francorum Regem se
Copronymus late suam impiela- vertil,a quo auxilium petit. Anast.
tem.ei haeresim protendi satagit. Baron. Pag. n. 16, ubi ait Roma-
Ex Theoph. Pag n. 18. nos Ponlifices nondum Imp. Orien-
tis delreclasse, quaeest mira Chri-
sti Vicarii tolerantia, Cbristi ipsius
exemplo.
5466 Impp Fl. Conslanlini Copr Aug 1505 iv Slephani II, al. III, 1 el 2. 753
© 6 33 et 34,12 el 13. 1506 et Slepbaniis a Langobb. vexalus
Q 13 Leouis IV Aug 2 et 3. 583 publicis privatisque precibus iro-
G Aistulphus Romam obsidet. In- _ i ploralo Dei auxilio, in Franciam
Indict terim redeuntibtis legatis ad Pi- Heqira proficiscens, Roma egredilur 11die
vi pinum missis , ac referentibus 136, Octob. 15Novemb. Ticinodiscedit:
vii praesto esse Regis auxilia, quum 7Ju/it in Franciam perveniens ingenti
contra legali redierint Cpoli re fer. 7 cutn honore accipitur, obviam
infecta, Ponlifex tolum se vertit eunlibus filiis Regis, etc. Anast.
ad Reges Franciae, neque am- Anaslasius in Cp. Sed. a Leone
plius quaesitam Tcgimus Impern- intrusus a. 730, quum fuisset ejus-
toris opem. Baron et Pag sup dem invasoran. 24, h. a. morilur.
a. n. 16. Snccedit Constantinus Monachus -
Pipinus insignem de Saxoni- haereticus. Baron. el Pag. num. 1.
bus victoriam refert , qui atl S. Bonifacius Lullo in Episc.
Regis clemenliam versi pacera Mogunt. subrogato in Frisiam re-
impelrant. Redeunli mors frairis- dit, ibique Trajectencem Episco-
sui Griphonis rebellis in Wasco- palum regit. Baron.' a. 755 et ibi
nia, ubi eonfugium quaesierat Pag. qui eliam h. a.#num. 9 et seq.
nunliatur. Ex Append 11 Conlin Privileg. Steph. Abbatibus Mo-
Fred et Annal. Pag n. 8.'-** nasl. Nonanlulani in perpetuum
Eclipsis Sol 9 Jan, fer 3,. h. 2 (_t mense Janunr. llal. Script. to. 1,
ante merid, et Lunae 24 Jan h. 1 0 p. n, pag. 19K
post med noct, ineunte fer 4 D
5467 Irapp. Fl. Constant. Copr. Aug. 1506 r Stephani II, al. III, 2 el 5. 754
0 7 34 et 35,15 el 14. 1507 II S. Stephanus die Epiphan a
Q 14 Leonis IV Aug. 3 et 4. Uegira Rege deducitur ad palatium Pon-
F Pseudosvnod. Cp. contra Sacras 137 tigonense, inde Carisincum. In
Indict Imagines Imperalori favenle Pa- 26Junt*t*Monast Sancti Dionysii rcgrotat,
vii triarcha. Stepb. Diac. Cp. Pag. n. fer. 4. convalescit,.multa in Galha pro
viu 10 et seqq. munere Ponlif exercet i Reges
Pipinus in convenlu Carisiaco inungit Pipinum , uxoreni et fi-
cum Proceribns decernit S. Sedi lios, incerluro an Chrismate, an
opem ferre, nequicquairi ab Aislul- S. Bonifacii unctionem confir-
pho (qui h. a. Kal. Mart, suas le- nians. Proficiscitur cum exercitu :
ges tulit) tentante per Caroloman- lcbusque compositis a victore Pi-
num legalum suiiro removere ani- pino, Romam ingredilur anno
mum Regis ab armis suscipiendis exeunle. Anasl Atiiiat Baron Pag
in Langobb. Carolomannus eniiu n. 4 et seqq.
Ponlilicc annueiile reniancl in Mo- Isidori Paceiu Chronieon ex-
915 AD ANASTASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 916
Annt Romanorum imperatores, Lang. Anni Aj Anni Bomani ponlifices, et res Eccle
Periodi Anni
reges, res gesiw. abU.C. Olymp. siasdcm Orientis el Oecidenlis. Mrm
Jul. et tt Heg
lndict. Christi.

naslerio S. Dionysii, el Pipinus plicit. Est is primus e quinque


um mullo niilite Ticinum venit
cum Pontifice. Annal. Anast. Scriptorib Ref-tim Hisp a San-
doval editis 1605 et idcirco^non
Abdalla Califa Sarac. xxn. Ab- visis a Baron. Pag n. 26.
basidar. primus moritur die 9
Jun. succedit fr. Abugjnfar Al-
mansor Califa xxm. Ex Elmak.
Pag. n. 25.
5468 Impp. FI. Conslant. Copr. Aug. 1507 it Slephani II, al. III, 5 ct 4. 755
0 8 35 et56,14 et 15. 1508 I» Pipino enixis Ponlificis precibns
<j_i15 Lerxiis IV Aug. 4 et 5. Hegira moto in Ilaliaro redeunle, Aislul-
E 138 jihi fcedifragi audacia reprimilur,
Eclips. Lunae 23 Nov. fer. 1. @ 15 Junii donaliones antiquae Ecclesiae fa-
ludict Londini. ex Roger. Calvis.
viii Pipino in Galliam reverso Narbo, fer 1 ctie instauranlur, uovis adjunctis.
tx quae triennalem patiebatur obsi- J3 Anast Baron.
(lionem, a Francis. Gothoriim con- Carolomannus Monachus h. veP
ventione expugnatur, Saracenis- sup a. in Francia inoritur. Annal.
S. Bonifacius cum sociis mar-
que e septimania expulsis ulira
Pyrenreos ea provincia reslituilur. lyrium facil in Frisia, ubi fidci
Annal. Pag. n. 23. novilios invenire piilans, iuvenit
novos lictores. Ex Olhlon. Mabilt
Aistulpbus in Franciam profcclo et Pag n. 15 et seqq.
Pipino resiluk, pacta convciiia ser-
vare noluil, Iegatos Pontilicios
contempsit.ufbem Romamobsedit.
Anast. Baron. late. Pag. n. 1 et
seqq.
5469 Impp. Fl. Conslant. Copr. Aug. 1508 iii Stephani II, al. III, 4 el 5. 756
Q 9 36 et 37, 15 et 16. 1509 iv Ponlifex Aistulpho mortuo ,
<-_)16 Leonis IV. Aug. 5 et 6. llegira et tranquilla Italia omni, scribit
DC Aistulphus quum regnasset post 139 Pipino, ut quae antea erant ablala
lndict fratrero an. 7 Pontifici semper in- 3 Junii S. Sedi a Langobardis, nec ab
tx fensus, b. a. male perit post d. 5 fer 5 iinpio Aistnlpho reddila fuerant
x Apr. Rex Langobb. annuente Pou- reddi curet a novo Rege Desi-
tilice fit Desiderius omnium utti- _ derio; ut fidei CalholicaeOrienlis
C a Conslanlino impugnatae sata-
lrius ut dicam a. 774.-
Nova epoche Saracenor. Ilispan. gal, mullaque alia, qurc videsis
hoc quippe anno eorum Reges in- Cod Carol ep. 8 et ap. Pag n. 2 et
cipiunl. Abderamen cum Juzepho «eqq.
fheodorus Anliocben Episc a
Praefecto confligit, quo victo, ac
fugiente Toletum, ipse Rex saluta- Saracenis in exsilium mittittir, et
tur; qui Amerae licet.noniine con- Orlhodoxivexantur.iisprohibeiido,
lenlus fuerit, Rex tumen primtis ne de Christiano doginate cum
eorum est in Hispaniis : et quideni Arabibus disputent. Theoph ap.
h. a. regnare incipit, tainelsi Ju- Pag n. 5.
zephus nonnisi posl triennium oc-
eiditur. Sic usque ad b. a. Prae-
fecti: hinc usque ad 913. Amerae,
deinde Califae sunt appellali. £x
Anon. And. et Elro. Pag. num. 7.
5470 Impp Fl. Constant Copr Aug 1509 iv Stephani II, al. III, 5 et 6, 757
© 10 37 et 38,16 et 17. 1510 et S. Pauli 1.
M 17 Leonis IV, Aug 6 et 7. 3S4 Stephanus postqunm scdit
i an. 5, d. 29 a die 26 Mart 752
B Pipinus el Constanlinus mutuis n"
lrJict legationtbus de pace agunt, quae Hegira h. a. moritur 26 Apr, daturque ei
x nullum sortitur effeclum. App n, 140 successor S. PAUMJS,qui ordi-
xi ad Conl Fred. Pag n. 7. 24 Afait natur 29 Maii, post interp dier
Desiderius Ecclesiae ditionem fero 35 aut 32 a die deposiiionis.
vexare et ipse incipiens Romam S. Paulus stalim atque Sedem
venienssub Autumnum promittit, aposlolicam ascendil binis iilteris
se redditurum Imolam , Bono- cum regePipino et Francis fcedus
niam, Auximium Anconam, elc Praedecessorum insl.iurat. Epp 13
quas occupaverat, si redderentur ct 22, Cod Car.
sibi obsides a Pipino in Franciam
secum ducli: quare Pontifex lega-
tione ad Pipinum missa aliud Tit-
teris, aliud voce ei significal. Cod
Carol Epp 28, 29, 30, 33, unde
patent Constnntini moliminn u
Ravennam et Exarchatum ad de-
fectionem per missum suum Lei.
nem perlraheret.
917 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPHANUM111. 918
Anni RoniaJiorKiJiimperatores, Lang Anni A Aiuti Romani poniifices, el res eccle- Anni
Periodi rei/es, res qeslm. ab U. C. Olymp. siast. Orientis el Occidentk. Mrw
Jut. et el lleg. Christi.
Indict.
5471 ImppFl. Constant Copr Aug38 1510 i Pauli I et 2. t«
© 11 et59, 17etl8. 1511 II Paulusut PipiniifnaConslanlino
<j_-18 Leonis IV, Aug 7 et 8. Hegira dissociet nil intenlatum reiinquil*
A Desiderius hoc item anno lem- 141 omnem ainoris sigiiificalionein
Inlicl pore aulumni venit ad Sacra li- 15 Jliat crgu illuni, in hiinc vcro odium
xi nrina, et Pontilici promillit se fer 7 velieroens inullis testalur : Mari-
xu plura patrimonia redditurum, num quoque presbylerum, a quo
quae in Tuscia eripuerat. Cod Car fuerat prodilus, in graliam Pi-
ep. 26. Pag n. 9. pini episcopum fieri jubet in ejus
Pipiuus pugnat ilerum adversus regno. Ex Ood Car. Pag n. 1 et
Saxones, muitisque eorum caesis, seqq.
anlequam in Franciam redeat, Antiphonale', Responsale, et
coegit ul promitterent se maudala alios id genus libros Paulus mil-
ejus omnia facturos, et 300 equos tit iii Franciam, pro hor lempor.
quolannis ad generale conventuin more, ut cantus Romanus sen-
honoris gratia missuros. Baron B sim inlroducatur in illul regiium.
sup a. el ibi Pag n. 8, ex Aunal. Ep. 25, Cod Car.
Garcia cognom Arista primus Eadberuis R- Northumbr moni-
NayarraePrinceps moritur; succe- tus a Pontif ul Monastcria ablata
dil fil Eneco Garseanis, vel Inigo Foldredo abbali reslituat, reiiclo
Garcicis Aristba, qui primus hoc Regno filiosno Osulpho fit Cano-
anno Regis nomen assumit- AA. nicus Eboracensis. Pag num 11.
ap. Pag n. 12.
5472 Impp Fl. Constant Copr Aug 1511 n Pauli 2 et 5. 759
©39 el40,18etl9. 1512 III Sergius Ravennte Episcopus pe-
© 19 LeonisIVAug8 et9. Hegi- lit a S. Ponfifice, ut tcclesire suae
G ra 142 reddi jtibcat Monasterium Galia-
AragonireCoiniialus,qui saeculo 3 Mai tense S. Hilari ; quare Diploma
lndict xi, in Regnura evasit h. a. insti-
xii tuitur, primusque ejus Comes est fer 5 editPontifex pro ejus reslilutione,
xiii Azenarius : at Aragonia parvis quod Baron refert ex Rubeo, cu-
initio limitibus circumscripla a jus lemporar notas craendat Pag
Regibus Navarraeobtinere ccepit. n. 1.
Idque faclum, quia Christiani Hi- S. Othmarus sccundus abbas
span qui Regi Saracenor seu C Sangallensis morilur. Ex Mabillon
AroerreAbderamini parere nole- et aliis AA. Pag n. 2 et seqq ante
bant, Comitibus moreru gerebant eum Baron. Moritur ilem h. a. S.
occasionem exspeetantes Regnuui Pirminius priraus abbas Augiensis
a servitute Saracen eripieudi. Pag Monaslerior conditor tertio Non
11.13. Novemb. Pag n. 8 et seqq.
Pipino nascilur filius, quem suo Cbristiani in Orienle a Sarace-
nomine appellat; et S. Pontifex e nis vexanlur: ac prohibentur con-
sacro fonte suscipere euin oplat : ficere publica vectigalium acta,
Ep. 23, Cod Car post bicn niori- quod officiumbrevi eisdem resli-
tur. luere cogunlur, non enim Sara-
Osulpho post regni anntira a ceni numeros el sumraas vale-
suis nequilerocciso regnat Ethel- bant scribere. Theoph.
wadus in Norlhumbria mense Au-
gusto. Annal Mailr. Pag sup a.
n. 11.
5473 Impp Fl. Conslanl Copr Aug 1512 III Pauli 3 et 4. 760?
© 13 40et41,19et20. 1513 IV Error Paschalis inler Orienla-
£** 1 Leonis IV Aug 9 el 10. © Hegira Ies : Orlhodoxis die*6 haereii-
F E 143 cis 13 Aprilis id celebrantibus.
Eclipsis solis die 15 Aug hora
Indicl post merid 4, digiti ecliptici 8, > 21 Apr Theoph, Pag observal n. 6, quod
D
xin 15, sol in 26 Gemin. Ex Miscellet fer 2 qui Cyclum Viclorii seqtiebautur,
xiv tabul Pruteu. Calvis. ulGalli, cum h. a. Cyclo Lunre 1,
Waifariusdux Aquitanire tyrnn- terni Pasch 5, April noluerunt
nidera induit, et res ecclesiarum seq die 6, Pascha celebrare, et ad
sibi usurpat. Pipinus repelit res 13 disluler seq Dora.
ecclesiasticas ad suum rcgnum Oratorihus Pipini Regis niotus
Desiderius aliqua ex parte satisfa-
perlinentes, el ut prislina iisdcra cit Ponlilici, niulla ex ablatis re-
immunitas reddatur per legalos
monet : omnia Waifurius con- slituens, partem se resliluturum,
temnit. Hincbellumnovcnnale ori- iv proinittens : S. tamen Pontifex id
5474 tur, quod Annales Aquitanicuin et nunliuns Pipino,.ut cum Deside-
385 rio ei convenerat, non dcsistit
© 14 vocant, idque Pipinus eonfecit i eum orare, ut totum S. Sedi re-
Q 2 novissiino vitaesuae anno768. Ex.
D Annal. Append 2, ad Contin Fred llegira stitui curet. Cod Car Ep. 21. Pag.
144 n. 3.
Indict et Eginh. rag num 1 ct seqq.
xiv Impp Fl. Conslant Copr Aug 41 1513 10A/-r Pauli4el5. "K&.
x\ el 42, 20 el 21 L5U. fer 6 S. Ponlifex patrias aedesin Mo-
919 AD ANASf ASIUM PROLEGOMENAEDIT. ROAI.-VATIC. 920
Attni Romanorum imperatores, Lang. Anni A Anni Romani
Periodi pontifices el res Eccle- Anni
reges, res geslm. abU.C. Otymp. siatticmOrientis et Occidentis Mrm
Jul. et tt Heq. Chrisli.
Jndict. •
LeonislVAug 10 et 11. nasterium et Ecclesiam Slonacho-
Belli Aquitanici an. 2 Pipini 10. rum convei lit, ac Deo dicavil in
Annal. bonorero SS: Ponlificum Stephani
Pipinus et hoc anno feliciter Martet SilveslriConf quod postea
contra Waifariuro praelialur; ac ad Moniales transiit, ut hodie est,
multis Wasconibus, seu Aquita S. Silveslri in Capite vulgo appel-
nis caesis, captisque una cum latum. Baronius testalur, Privile-
Blandino Coraite urbis Arvernae, gium ea occasione datum a S.
necnon urbe ipsa expugnala et Ponlifice apud easdera Moniales
regione iate vaslata, redit ad pro- asservari. Pag n. 1, corrigit lera-
pria. Ex Annal etcontinFred App porariam notam.
2. Pagius num 5. S. Garibaldus Ratisponen episc
In Oriente defensores Sacrar i, h. a.circitermoritur, postquam
Imaginum multa patiuntur ab tenuit eam sedemannos 22, nempe
impio Constantino; el h. a. S. TJ ab an 739, cum S. Bonifacius
Andraeas Crisis ob eamdem cau- Bajoariam in qualuor episcopatus
sam Martyrium facit. Ex Metaphr. divisit : id moris in Ecclesia erat
Baron et Pag n. 2. Vide ap. Baron Ralispon ut monacbi el Ca.nonici
fuseh. hist. vicissim suceederent.AA. ap. Pag
n. 7.
5475 Impp Fl. Constanl Copr. Aug 1514 I Pauli5et6. 762
© 15 42, et 45, 21 el 22. 1515 II Monachi Orienlis defensOres
Q 3 Leonis IV Aug 11 et 12. Hegira Sacrar Imagg perseculionem ab
C BelIiAquitanician.3,Pippinill, 145 Imp impio patiuntur. Metaphr.
lndict Pipinus tertioinWaifariumpro- 31 Mart Baron.
xv feclus, Biluricam obsidione cin- fer 4 Paulus Papa donat Pipino qua-
i git, macbinisque demura expu- tuor Monasteria, nempe S. Sil-
gnatam suae dilioni subdit jure vestri in monte Soracte, S. Ste-
belli : mililes ab hoste in eara phani M., S. AndreaeAp. et S.
inissos ut defenderent civitatem Victoris cum omnibus ad ea per-
. absolulos clemenlerdimisit, comi- tinentibns pro sustenlat peregri-
tes ibidem invenlos in Franciam nor MonachorChrisli pauperum,
.cum uxoribus et liberis ire jus- elc. Cod Carolep. 12. Pag n. 2.
sil, suosque comites iisstibstiluit. Monasterium Prumiense 35 ,
Capto inde mira celefitate castro C circil. millpass Treveris dissiluni,
Toarcio in Frauciam est regres- fundat Pipinus Bertradae conjugis
sus. Annal Cont Fred App 2. Pag rogatn, quod postea floruit viris
n.6. illustribus tum monastica disci-
' Almansor Bagdadum postea se- plina, tum erudilione, eique prre-
dem Califarain liora ab aslrologis ficit Assuerum sanetum virnro.
desigriala redificat, vocalque Me- Privileg fundat exstat datum 15 ,
dinato-SSalami. Ex Elm et Abul- Aug a. Pip 11. Pag num 3.
pharajo. Pag n. 7.
5476 Impp. Fl. Couslant Copr Aug 1515 i S. Pauli6et7. 763
© 16 43 tt 44,22 et 25. 1516 iii Pipinus Romam mittit Hariber-
a 4 Leonis IV Aug 12 et 15. Hegira lum Abbatem, et Dononem Comi-
B Belli Aquilanici A. 4 , Pipint 146 lem, ul Ponlifici Sibi metuenli a
l.td.ct 12. Pipinus quartum descen^ 20 Mart Langobb teslarenlurejiis constan-
i dens in Aquitaniaro usque Cadur- fer 1 tiam pro defensioneS. Sedis. Con-
Jf cum pervenit, lateque vaslata ea tra Ponlifex mittit cum iisdem in
regione, in Franciara reverlilur. Franciam legatos suos Joannem
'Ann. Met. Subdiac et Abb, ac Pelrum pri-
Constanlinus prospere pugnat mum defensorem cum gratulato-
curo Bulgaris, quorum miilta D riis ob firmum constanlemque ejus
roill caedit, ac victoria elatus in animura erga S. Sedem Cod Car
nrbem triumphans ingredilur. ep. 18.
Theoph. Willisvinda, etejus fil Cangor
Turcae h. velseq a.nempe Con- comes fundant Monaster Laures^
slanlini 23 ex portis Caspiis ex- hamense ultra Rhenum, in Dioecesi
eunt, muliisque per Armeniam oc- Wormaciensi, primumque ejus
cisis aul captis, domum redeunt. AbbalemiiisliiuuntChrodegangum
Idem. Episcopum Metensem. Ex Dipioni
Hiems horrenda saevit taro m a niarq Freh edito. Pag n. 5.
Oriente, ex Theophane, quamgiii
5477 Occidenle, ex Francor Annal Ba-
© 17 ron et Pag. n. 3. III
lmpp. Fl. Conslant Copr Aug 1516;' iv S. Pauli 7 el 8. 764
?5 G 44el45,23et24. 1517 llegira Gliscentedefensorum SS. Imagg
Indict Leonis IV Aug 13 el 14. 147 perseculione S. Stepbanus Jun
ii Belli Aquilanici A. 5, Pipini 13. 9 Mart aetalisa. 49, in PraeconnesumHel-
iii Annal. fer 6 lesponli insulnin exsul mittilur h.
921 CHRONOL.A S. GREG. M. AD STEPHANUM111. 922
Anni Rothanorum iinperatores, Lang. Anni A Anni Jiomani
Periodi pontifices et res Eccle- Anni
teges, res geslm. ab U.C. Olymp. siaslicm Orientis et Occidentis. Mrm
Jul. et
Indicl. etlleg. Cliristi.

Eclipsis Solis4 Jun. fer 2 fere © a. quum superiori ad id damnatus


in ipso meridie. Digiti ecliplici 7, fuerit Cpoli. Bar sup a. Pag ibi
15. Sol in 16, gr. Gemin. ex n. 1.
Aiinoin. Runling Calvis. TresOrientPatriarchae.Theodo-
Pipinus conventum habet in ci- rus Antiochiae,Theodorus Hieros
vilate Wormacia, ubi agit de pace el Cosmas Alexandrin Conciliiiro
cum Waifario Aquitaniaeduce, et cum Suffraganeis die Penteccele-
cum Tassilone Bajoarire, qui sup brant, et Epiphaniae Episcopum
a. rupto fcedere cum Avunculo qui in impiam Imperaloris sen-
suo Pipino, e Francia in Bajoa- lentiam contra Imagines concesse-
riain fugit. Quare h. a. in nullam rat, anathemati subjiciunt. Umle
partero educit mililes. In codeui liquel, praeter Cpolitanum caeleros
conventu Comites declarati filii Patriarchas Orientis fuisse defen-
Pipini. Ex Annal Pag n. 3 cele- sores Sacrar Imaginum. Bar sup
bravitNatale, etpaschain Cari- JJ a. et ibi Pug n. 2.
siaco.
Pipinus Legatos Irop audire no-
luit, nisi praesentibus Pontificiis,
el utrosque de fide orthodoxa et
traditione Patrum disptiiantes au-
dit, deinde tam ad Ponlif quam
ad Imp. directis legalis quaeeve-
nerant significat. Pag. n. 4.
5478 Impp Fl. Constant Copr Aug 45 1517 ivij,' S. Pauli 8 et 9. 765
© 18 et46,24et25. 1518 et Langobardi Senogalliam vasta-
t® 6 Leonis IV Aug 14 et 15. 386 ranlcaesisincolis,etabacta praeda;
F Belli Aquilaoici A. 6, Pipini 14. i at Desiderius per legalos Pipino
Jndict Annal. Hegira significarat nil a Langobb actum
III Multa boc anno prrelia commit- 148 contra Rom Ponlif : quod Paulus
iv tuntur inter ComilesAquilanos, et 27 Feb resciens, Pipino rei verilatem nar-
Francos, qui illos superartmt. Pi- fer 4 rat per suos Legatos, Cod Car
pinus, qui natale et Pascha cele- ep. 14.
bravil Aquisgrani non eduxit co- Alia ilem epistola h. a. quae esl
i~ Cod Car 24, nuntiat Pipino sex
pias; at celebravit ut sup a. con-
ventum, qui Attiniacensis dicitur Patricios cum ingenti classe para-
ab Attiniaco urbe, in qua celebra- tos esse ab Impcrat ut in Italiam
lum. Eo conveniens Assuerus venirent; eosdemque auctos classe
abbas Prumiensis a Pipino inipc- Sicula Romam properare, inde in
trntcellam S. Goaris supra Mo- Franciam profecluros: iisdemque
sellaeet Rheni conlluenles silam, litteris nuntiat Desiderii pervica-
quae ab b. a. inonaslerio Pru- ciam, qui nihil eorum quae pro-
miensi conjuncta remansit. Ex niserat, S. Sedi restituerat, imo
Annal el Wandelb. Pag num. 6. minaci epislola eum terrilaverat.
Etbelwaldus R. Nordanhum- Pag n. 2, et seqq.
bror. moritur : succedil Ealredus
trinepos Idre, qui regnal an. 8 ex
Westmon. Pag n. 7.
5479 Impp Fl. Constant Copr Aug 46 1518 I S. Pauli9ell0. 766
u Constantiiros Monachus pa-
© 19 el47, 25et26. 15.9
triarcha Cp. haerelicus qui anno
|-| 7 Leonis IV Aug 15 et 16. Hegira
E Belli Aquitanici A. 7, Pipini 15. 149 755 clectus fuerat, quum sedisset
Jndict Annal. _, 16 Febr an. 13 in exsil miilitur : succedit
rr PipinusPaschalecelebraloAquis- fer. 1 die 18 Novemb. Nicetas Eunu-
v clius e Sclavor genere contra Ca-
grani iterum roovet in Aquita- nones. Theoph. Baron. Pag n. 1.
niam, et transacto Ligere, provin- Baronius fuse narrat Constant.
cia oiroii vaslata, ilu ut oinnes
suae dilioni •subjicerenliir, cuin Copr saevitiam, et irreverentiam
multa praeda et spoliis Aquilania erga Sacras Imagines, et viros
fere tota acquisita in Franciam iiluslres. Ex Miscell. et Niceph.
redit. Ex contin Fred App 2. Pag Chrodegangus Episcopus Me-
n. 4. lensis, qui an. 763 prrefeclus
Paulus congressu habito coram fuerat Monaster. Laureshamensi
recens cnndilo h. a. morilur 6
Legatis Desiderii, de miltenda ad Martex Marlyrol Meten. Pag n. 6
Pipinum nova legalione deliberal, Mortuus item est hoc anno Eg-
per quam nuntiat Desidcrium, berlus archiepisc. Eboracen. ul
longe ut caeterarestiluerel S. Sedi, cum Baron Pag an. 761 n. 4.
ea omnia quae restituerat, inva-
sisse iterum : quare pejora me-
tuens ejus auxilium implorat. Ex
Ep. 17, Cod Car. Pag n. 5. -'
923 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC 924
Anni Romanorum imperntores, Lang. Anni A Anni Romani pontifices et res Ecctesia- Anni
Periodi reges, res geslw. ab U. C. Olymp. slicm Orienlis ct Occidenlis. Mra
Jul. et et lleg. Chrisli.
Indict.
5480 Impp Fl. Constant Copr Aug 1519 n S. Patili 10 el 11. 767
© 20 47 et 48,26 et 27. 1520 III S. Paulus degens ap. Basilicam
<)_-)8 Leonis IV Aug 16 el 17. Hegira S. Pauli aeslivo calore morbo
D Belli Aquitanici A. 8, Pipini 16. 150 correplus rooritur die 28 Juu
Indict Annal. 5 Febr qiium sedissel an 10, m. 1, a. die
v Pipinus Paschale ap. Gentilia- fer 5 29 Maii 757 et antequain spiritum
vi cum celehralo Bituricas cuin uxorc exhalet, inlruditur Conslantinus,
Bertradane se confert acloquc ibi qui invadit apostolicam Sedem
conventum. Maio expedilioneiu nn. 1, m. 1, nerope usque ad 29
suscipit eodera men in Waifa- Jul roensis seq a. quod invasio-
rium, conlra quem alteram susci- nis tempus appcllatur inlerpon-
pil m. Aug et ulrobique viclor tificium ab Anaslasio. Vide no-
exslilit : hiemavit Biluricis. Ex tas Chronol Stephani II et Pauli.
Annal Pag n. 8 el seq exercitum Concil Gentiliacense, prope Pa-
vero ad hiemandum misit in Bur- risios habelur jussu Pipini, ubi
gundiam. App Cont Fred. JJ aclum de processione Spirilus S.
Tres Patriarchre Or. Sacrar et de Sacris iraaginibus contra
Imagg defensores una cum nuillis Graeeos, quorum errores, non
Melropp et Episcopis scribunl dubital Pagius, quin Franci Epi-
Pontiuci Synodicas, testantes Ima- scopi improbarint: at concilium
ginum cullura vigere in Oricnte. non exslal. Pag sup a. cum Barou
flas, mortuoPauIo accipiens Pseu- n. 3-
do-Pont. Graeceet Lat ad Pipi-
num miltit, utsibi eum conciliet.
Ep. 99 Cod Carol Pipinum vero
non esse passiim, se nb invusore
decipi, ejus silenlium indicat.
5481 Impp Fl. Constant. Copr Aug 1520 HI Stephani III, al. IV, 1. 768
© 21 48 et 49, 27 et 28. 1521 iv II. a. die 28 Jul Sergius et
© 9 Leonis IV Aug 17 el 18. lleqira Waldipertus Presbyteri cum Lan-
CB Belli Aquilanici A. 9, el uliim. 151 gobardis Romam ingressi, die se-
Indict Pipinus accersito exercitu e 25 Jan quen Constantinum intrusum c
vi Burgiindia mitlil suos Coinites (er 2 occupata Apostolica Sede deji-
vii cumparlecopiarumadcapienduni ckinl, quam invaserat an. 1, m.
C i. Deinde post dics 10, nempe 7
Remistagnum patruiun Waifarii,
qui sup a. fidem fefellerat : cap- Aug consecralur Ponlifex STEPHA-
tumque ab iisdem cum uxore ul- NUSIII, al. IV. Anast.
timo supplicio affici jubet. Ipse Pipinum regem Carolovingia-
tolum exercitum contra Waifa- rum primum, a Merovingiis po-
rium movet, ac tota in suam di- testate in eum translata S. Sedis
lionera Aquitania redacta, capfum auctoritate, amplificalorcm Ditio-
denique Ducem interfecit iv Non nis S. Sedis, quae Caroli Martelli
Jun ut babet chron S. Gulli. De- aevocoepit, leficienle Italia omni
mum ipse Pipinus aegrotat, el di- ab irapio Leone Sacrar. Iroagi-
viso inter lilios Carolum, et Ca- num osore, harumque delenso-
rolomannimi Regno, morilur vm rem maximum advers Constanti-
Kal Octob quum regnasset post nuin, et Catholicre religionis in
mortem Caroli patris an. 26, post magna Aquilaniaeparte a Sarace-
, regiam adeplain dignitatein 16. nis labefaclalae, et ab ldololatris
Coronantur Reges vn Id. Oct in Trans-Rhenana Francia ever-
Cnrolomannus Suessione, et Cn- sre reslitulorem jure Slephanus 11
rolus postea Mngnus et Impera- et Paulus Chrislianissimum nun-
lor Occid iu Civit. NovioniAiuial cuparunt, in suis litleris. Cod.
Pag n. 2. el seqq. D Car.

APPENDIX AD CHRONOLOGIAM.

Exhibenda nunc sunt, quod anle proiniseram, eardinalis Albani : quod si appellavero Capitolium
unum aut alteruro specimen documeutorum quae allerum ad fastos consulares a Christo nato redden-
nobis oblata sunt genuina, et maxime illuslria ad dos ex synchronis monimentis, eilra invidiam verbi,
seriem et nolas temporum comprobandas, praesertira diclo conslabit veritas. Perinde enim conligit et
in ieclissirao museo lapidario saepea nobis produclo Romano Capitolio, ul faslos suos vcleres et arctie-
et produccndo, emincntissiroi principis Alexamiti lypos iu foro proximo cffossos rcciipcrarel nimiihV
925 APPENDIX AD CHRONOLOGIAM. 92(1
cenlia ac sludio alterius principis Alexnndri cardi- A licet illa quoque mutilata fucrit supcrius. Exhibct
nalis e serenissima Farnesia : cujus henefi- enim geims quoddam fastorura persimile mimicipa-
i centiae, liberalilati etgente
curre acceptum referunl retates libus, veluti Casinensi, edilo in notis nostris ad
omnes decus praecipuura Romanaehistoriae, tum sa- S. Clementem infra, aliisque apud Gruterum et Fa-
. cne, tum profanae. brollum aliosque antiquarios videndis. Quemadmo-
I Speciminis igilur gralia duos ex ingenli numero dum enim in coloniis et in municipiis soleinne erat
seligam lapides, Latinum unum, alterum Graecum: ul, exemplo populi Roinani Quirilum, inciderentnr
itlum repertum ante annos septem in liltore Antiati, qiiolannis nomina consuluni ordinariorum Romre
impensa el sollicitudine memorati cardinalis Albani, ineuntium magistrntum Kal. Januarii, a quibus an-
non sine sanctissimi palris "retilia et adhortalione ni nomenclatura petebatur, deinde recenserentur
haecsolida historiae firmamenta conquireniis; hunc nomina vel duumvirum in coIoniis,velquatiiorviruiu
vero jam pridera notum, et ante annos centenos et juri dicendo in municipiis, aut quinqiiennalium,
vicenos, et quod excurrit, editum a Grutero ex (quod conspicimus in Casinati); ita hoc in lapide
Pighii transmissa scheda, desumpla ex libris Anti- ex ruinis Anlii effosso signati sunt Romani consu-
quitatum Bernardini cardinalis Maffaei;in qua tamen Ies ordinarii serie continuata, cnjus fragmenliun
descripior ita vitiose reddideral nonnullos versus, supersles inchont a consulatu Cn. Acerronii Proculi,
ul penitus occullaverit preliosissimum documentum et C. Ponlii Nigrini, emortuali Tiberii, rerse auleni
aerae Tyriorum, in illo marmore composilum cum Cliristianre 56, et perlingit ad consulalum quinlum
consulalu Galli et Flncci, adeoque cum caeteris omni- Tiberii Claudii, collega Orphilo» serae Christi 51.
bus epochisOrientalium el Occidenlalium populorum _ Singulis vero sub cojlegiis consuluin leguntur in-
orbis Romani : quod modo integrum et custodilum cisa nomina sex magislrorum, vel pro magistro-
in arcbetypo Romam perlalo in museum Albanum, rum, qui quotannis eligebanlur ad curam vel ad
nilidissime sculplura cernimus, et opportune pro- impensam ludorum e corporatis vernis, sive liber-
ducimus ad aeras universas hoc duplici specimine tis domus Augustae in Anliati secessu degentibus
illustrandas, el stabiliendas in nostris tabulis chro- (quem a Tiberii aetate ad Adriantim principein fre-
nologicis, et antiquilatum genuinarum auclorilate quenlatum ab Augustis ostendi in epislola de lapitle
per annos singulos confirmatis. Anliati ex testimonio veterum scriptorum) et ad-
Marmor igitur priinum Lalinis lilteris insculptum, diclis peculiari officio, et opificio sigillalim, ul vi-
et in veteris Antii ruderibus repertum, est frag- detur, in domo Augusla. Clare admodum conspici-
mentum tabulae amplioris, in qua disposilum con- tur VERNARUM DIF.SFESTUSila signalus in illo mar-
tinebatur Kalendarium Julianum, in columnas more die6 Oclobris; et inler magistros sub consu-
duodecim distributum per totidem anni menses, et Ialu Tib. Claudii Caesaris et Vitellii II (aeraeChri-
inslructum dietim iisdem plane liltcris indicantibus stianae 43) legitur LYSIMACIHJS /EDITUUS Dei sui VER,-
dies fastos, nefastos, etcomiliales, necnon aetatem NANI: quem scilicet genium suum tntelarein et pa-
lunae per cyclum oclagrammum , quae legunlur iu tronttm elegerant corporali isli vernae et die feslo
Farnesiano, per alios et per nos edilo et explicalo peculiari celebrabant. Opificia et professiones pro-
in libro de Kalendario et Cyclo Caesaris. priae libertorum et vernarum domus Atiguslae oh-
Praeter fesla praecipua Romanorum et indicia servanlur passim adjunclae nominibus singulorum :
ludorum, legunlur in hoc Anliati propriis diebus C sunt autem illae PISTOR,JUSCULARIUS, MENSOR, TE-
ascripta gesla praecipua principum familiaeJulire, et GULARIUS , TOPIARIUS, PAVIMENTAniUS, DlSPENSATOR,
in eamdem ascitorum, natales, funcra, a Julio SURUILICUS, A SUPELLECT1LE, A CORINTUllS,etC J
Caesarediclalore adaelalem Claudii; inler quae illud aliae quoque nobiliores occurriint PICTOB, ATRIENSIS,
observare non pigeat quod die 20 Augusti consignalur MEDICUS, A BIBLIOTHECA. Verum haec expendenda
nempe: INFERIAE L. CAESARIS. Diem emortnalem Lucii reservamus explicationi peculiari hujusce nioiiu-
Caesaris nunc primum ex hoc Antiali Kalendario menti, suo Ioco edendae.
certam, ila proxime defiuiveral card. Norisius in Chronologiae utilitales hic tantumroodo sunt at-
Cenot. Pis., pag. 265, ut demonstraverit obitum il- lingendae. Epocha pugnae et VICTORI.E PHARSALICB
lius principis deDerialicui ex diebus inlerceplis inler ibi adnotata legilurad diem nonam mensis Augusti
16 et 21 Augusti, contra Salianum et Ricciolium, Divus JUL. PIIARSALI.E VICIT.Hrec nullis monumen-
prolrahentes ad Decembrem. Norisiani computi lis certa hactenus reddebatur, licet felicissimum
veritas et felicilas hoc marmore comprobata lanti ingenium cm. cardinalis Norisii ex collatis auclori-
non esset, ad chronologiam ut ipsemet scribit, si lalibus velerum scripiorum quam proxime ad illam
res ejusdem principis tantum atlingeret. Quod inde accesserit in Epoclia Syromacedonura, dissert. 5,
consequilur, hoc ducimus mullo pluris habendum. cap. 5. Praeslal aliamen omnibus dociimenlis lein-
Consequitur aulem augmenlum fiduciae iniluslriani porumhoc inlapide consignalis series illa consulum,
nostrain excitans ad pontificum nostroruro epocbas qure plus quam viginli paria incisa fuisse ostendit
stabiliendas. Perinde enim possuni ex labulis depo- huic marmori supra hoc semestre spalium exten-
bitionum SS. niarlyrum et poulificum, annuo,rilu sum a Julio ad Decembrem. Totidem curo referret
ab Ecclesia memorutarum, dies earumdem firmari, D prrecedens semesfre deperditum a mense Jahuario
selecta si adjungantur monumentaet comparentur; ad Junium, consequitur ut anni continui plus qtiara
ac poluit ex marniore Antiatum recognosci, illo, quadraginta ac tolidem paria consulum nobis oslen-
nondum conspecto, diem lamen obitus L. Caesaris derenlur e primo Christi sieculo per uniciim hunc
oplime fuisse deduclum aequalibus ex documenlis lapidem, integer si ad nos pervenisset: quibus cum
lapidum et nummorum per Norisium malure consi- addi possent ex marraore Casinali novem illa consu-
deratis; quod praesliluro simililer cognoscimus in lum collegia ex Capitone et Rufo (Christi 67) ad Ve-
circumscnbenda die pugnm Pharsalicm, licel nunc spasiani VIet Titl V (Chrisli 75) felicilerpraeservala
primum declarata sit hoc iu eodem fragraento et inferius impressa in notis ad S. Clemenlem, vi-
Kalendarii ad diem v Idus Augusli, cum non iguo- deremus fnslos consulares plus quam dimidii srcculi
raretur. in aera Chrisliana principis duobus marmoribus
Doluimus reperiri lanlummudo potuisse partem rousei Albaiii comprobulos. Supersunt allamen ex
hnjusce marmoris, quae continet sex menses anni illo numero complures in Antiati, ut rcnea tabula
Juliani posleriores a Julio ad Decembrem, eosquc demonstrat, fidelitei; expressa ex archelypo, et h<:
non integros cum tabula sequioribus aelalibus in inserenda speciiniiiis grutia ex collectione marmo-
partes secla aut confracla decadem dierum postre- rum Latinorum ad chronologiam pertinentium.
nam amiseril in singulis mensibus. Produco, e lapidibus Graecisejusdem musei emi-
Augel prelium hujus monumenti, licel confracli, nentissimi Alexandri card. Albani, alterum docu-
ars ilia tabulre qua: supra Kalendariura extendiiur, nicnluin el (irmamenluin chronologiac, conyingeus
927 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 928
929 APPENDIX AD CHRONOLOGIAM. 930
epocham Tynorum cum sera consulari; quibus con- A quae Latine ila reddendaesunt: Colonorumconvocato
nexis, omnes reliquae Orienlis et Occidentis orbi senatu, die 21 mensis Dii, anni tercentesimi, etc.
Romano cognilaeredduntur, non minus cerlae. Pro his autem verbis nitidissime atque integerrime
Graeca haec tabula exhibet epistolam Tyriorum in marmore praeservatis obtrusit imprudens ille
apud Puleolos «iegenliuin, scriplam x Kalendas Au- descriptor, qui hanc inscriptionem oscitanter excep-
gusti,GailoetFIaccoconsuIibus(idest annorerre Chri- lam retulerat in libros Antiquitatum Bibliothecre
sti 174) ad magislratumpraecipuum.senatumet popu- card. Maffaeiverba quaesequuntur, nibil de Tyrio-
liun palriae suae,Tyriae scilicet civitatis, quam hone- rum aera indicantia : anoXkw TOU"Kuo-Kxfleio-ijff 5i ou
stant omnibus titulis ejns dignitalis, Sacrm et invio- tTOUf.
lalm ac suis legibus ulentis, Melropoleos Phmnicimet Mirum propterea videri minime debet, si advenre
plurium civitaium alque Navarchidos, seu classicm. descriplores chronologire pontificum Romanorum
Eosdem titulos Tyro atlribulos produxerat hoc ipso aelatis barbarae, qui ex tribus basilicis patriarchali-
ex marmorecard. Norisius inter epochas Syromaced. bus annos, menses ac dies iranscribebani sedis sin-
de illa agens diss. 4, cap. 3, ubi feliciler, ut solet, gulorum ibi depiclos, et elongatos palmis plus quam
assecutus inilium aerae Tyriorum, illud perspicue sexagenis ab oculis inspectantium, tot mendis nume-
demonstrat ex Actis conciliorum. Ex Gruteri edilione rorum insperserunt suos Catalogos raplim transcri-
muluatur tanlummodo titulorum attributionem. Cor- ptos ex pariete parum illustrato per fenestras angu-
date id quidem; nam schedae Pighianre, a quibus stiores; cum anliquarii aetatis nostrae cultissimre, ac
Gruterus excepit, obliteraveranl insigne documen- superioris saeculi, dum haec studia fiorebailt et flo-
tum aeraeTyriorum, quod in recenti Gruteriani ope- _ rent, integras dictiones perverterint, et contextum
ris editione perinde lalet, licet complures auctores verborum permutaverint, atque ita inemendata
ibi prodiicaniur, qui ejusdem lapidis raerainerunt. iterum excuderint inconsulto archetypo, quod pole-
Neraiui ex his datum fuit arcbetypura conferre cum rant, ut nunc possuraus, non modo oculis admovere,
scbedis Pighianis. Vidissent profecto integrum et sed etiam manibus conlreclare. Unum hoc specimen
roanifestum documentum aerae Tyriorum ccc ex salis docet causam erroris in Catalogis feslinanler
autumno respondere consulibus Tusco et Gallo (in descriptis, prresertim per hospiles regionum ab Urbe
aera Cbristi 174). Hoc ipsum aperlum reddere par elongalarum : et ulilitatem ac necessitatem consu-
est, postquam cardinalis Arbani beneficio in Urbem lcndi monumenta cum archelypo, etiam post edilio-
perlatura marraor illustre reddil testiraonium epochre nes iteratas aetatis nostrre, hauc laudem professae in
fyri, oplime paiiatre a cardinaii Norisio, ex Actis antiquilatibusemendate ac lideliler exhibendis. Sed
conciliorum, cum aera Christiana et cum Faslis con- ad inscriptionis Puteolanre epocham redeat seriho.
sularibus Romanorum, trode commensus lutissimus Annus aeraeChrislianre communis 174, signatus
colligitur cum caeleris omnibus chronologiaecardini- consulibus Gallo el Flacco, cum initium afierat anni
bus apud Orientales et Occidentales. lu raarmore lercentesimi aeraeTyriorum, expressi in Aclis sena-
igitur Puleolano baecobservantur. tus rogati ad diem 21 mensis Dii, sive ad 8 Decem-
Inscriplionis exordium est litulus epistolae,scriplae hris Juliani, ut responsum daret epislolae a populari-
die decimoKal. Augusli, Tusco et Gallo consulibusa bus suis ad ipsum dalre Puleolis eodem anno, die x
Tyriis apud Puteolos stationem babentibus, ad Kalendas Augusli, manifeslat initium aeraeTyriorum
seualura et ad populares suos, et quidem incisum cadere in auiumnum aiuii anle aeram Chrisli 126.
litteris amplioribus, licet Gruteri prior el postrema < C Ex Actis concilii Tyri, recilalis in synodo cecume-
edilio minutis cbaracteribus lilulum exprimat, utea apud Chalcedonem, actione 9, idem iniiium
perinde ac si essent notae potius quam pars inscri- oplinie collegerat cardinalis Norisius. Confirmat igi-
plionis. lta euim exprimuntur litterae tituli: tur rerre istius character luculenlo hoc lestimonio
EniCTOAHTPA*BICA TH D.OAEI,elC coinprobatus Acta concilii, et mirifice illustrat COIII-
mensum epocharum Orienlalium cum Occidenlali-
Epistola scripta civilali, elc. bus.
Post hanc epislolara incidi curarunl Tyrii statio- Gruleri autem editio, eliamsi e schedis mendosis
iiem habentes Puteolis Acta senatus Tyriorum ea de haiisla, neca quoquam posterioribus curis emendata,
re coacti posl receptam epistolam, die 21 mensisDH nobis plurimo adjumeiilu est ad integritatero hujus
(qui secundus erat in anno Syromacedonum et eniro inscriplionis ad posteros transroillendam. Cum
Tyriorura, ut Iaudatus card. Norisius oslendit, dia- inlra hoc saeculum, a Gruleri prima edilione
gramma •>roducensairoi et mensium Tyriorum, tinde absolutum, Graeco huic marmori Puteolano frag-
cognoscitur diem 21 mensis Dii pariari cum 8 De- rinna menia nonnulla temere fuerint abscissa, nisi Grute-
eembris anni Juliani Romanorum); anno trecentesimo illa editio praecessisset, integrain dare inscri-
(inchoato) reraeTyriorum, ex die 19 mensis Oclobris ptionem exindicanles arclietypo non possemus. Inlegram vero
characteribus quadralis, seu
Romani, de more annum inchoanlis. Hanc rcram ex dabimus,
Actis senatus expressam proxime a receplis l.tteris, capitalibus, quos majusculos vocant, litteras in mar-
tiatis x Kal. Augusli Tusco et Gullo cousulibus, ila more praeservatas; et caeteras in frusiis nunc
iucisam exbibet marmor: ID deperdilis, quae fuerant retate cardinalis Maffrei ex
archetypo lunc integro transeriptae, et a Pighio
AnOISlflSB0TAH2 AXeEISHS. K A. AIOT.TOT. transmissre ad Grulerum, exhibebimus minusculis
ETOTC.T., etc. cbaraclcribus non capilulibus.
EniCTOAH rPAf.t» m xOAEI
TTPIQN THCIEPAC KAI ACTAOT KAI ATTONOMOT MHTPOno^.sw,- yomx»CKAIAAAiiNnOAE
£1N KAI NATAPKlAOC APXOTCI BOTAH AHMil KAI THCr.uftac map idV Of ENIIOTIOAOIC
KATOIKOTNTEC XAIPEIN
AIA6EOTCTOTCKAl THN TOTKTPIOT HMilN ATTOKPATopof TU_W Et KAl TlC AAAHCTATI
tm ECTINEN IIOTIOAOICOjCOI HAEIOTC TMilN 1CAC1KAl HMETEPA ECTI KAI KOCMii KAl
METEeEI TflN AAAUN AtA*EPOTCA TATTHCHAAAIMEVEUEMEAOTNTO 01 EN nOTIOAOICKA
TOIKOTNTEC TTPIOI 01 D.0AAOIONTEGKAl DAOTCIOI NTN AE OAITOTC HMACHEPIECTH TON
APieMONKAI ANAAfCKONTE-- EICTE 6TCIACKAI 6PECKE1AC TUN HATPIQN HMilNeEQN EN 6A
AEA*QCIQMENilNENNAOIC OTK ETTONOTMEN T ON M1C60N THC CTATIQNOC HAPEXEINKA
TETOCTT CN* MiAtCTAH KAITA ANAAriMATA EICTONArQNATONENHOTlOAOIC THCB0T60TCIAC
HMEINHP02 ETEeHAEOME0AOTN IlPONOHCAl TMACTOT AiAMENEIN^AEI THNCTATIiiNAAIAMEN
EI AEEANnPONOIANTO-N KATIiTOCAIAOMENiiNElC TH.\ MIC8QCIN TA TAP ETE
X CN II0IH'.'.AC6E
931 AD ANASTASlUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 952
PA ANAAfiMATA KAlTA TEINOMENA EIC EHICKETHN THCCTATIilNOG EICTAC 1EPACIIMEPAC TOT
KTPIOT ATTOKPATOPOC CTMHECOTCHC EATTOIC EAOrICAME0AINA MH Tnv nOAIN BAPQMEN
THOMIMNHCKOMEN AE TMAC OTI OTAEMIA HPOCOAOC TEINETAIOTTEHAPA NATKAHPiiN
OTTE IIAPA EMnOPiiNTH EN0AAECTATIiiN l QC EN TH (a) BACIAI BACIAIAI PiiMH napamkovpsv
OTN KAI AE0ME6ATMilN TIIC TTXHC 4>PONTICACTE TOT DPArMATOC Vypaftiy EN HOTI
OAOIC . HPO . I . KAAANAXiN. ATrOTCTiiN TAAAii KAI ^AAKXiiKopojfoavw U7taT0iv
AI10*AKION BOTAHC AX0EICHC . Kt . AIOTTOT ETOTC.Y. E*HMEfovTOf
KAAAIKPATOTC HATCANIOT HPOEAPOT
ANETNQCeH EniCTOAH TTPIiiN CTATINilNAPlQN ANAAO0EICA U7T0)a/>"TO<r
ENOC ATTQN EN HHSIOIN HPONOIAN IIO1HCAC0AI ATTOIC TE CN eto-TS 6uo-i«r
KAI ©PHCKEIAC TiiN IIATPIQN HMQN ©EiiN EKEI A*ilClMENilN sv vaoif
KAI MH ETTONEIN TON MIC0ONTHC CTATIQNOC HAPEXElN KATE TOC
KAI TA ANAAQMATA EIC TON ArUNA TilNATON EN HOTIQAOIC THC EOTeOTCIa? au
TOIC nPOCTE0HNAI TiiN TAP ETEPiiN ANAAiiMA TiiN TEINOMENiiN EIC EIII
CKETHN. THC CTATIQNOC EIC TACIEPACH MEPAC TOT Ku/ototlavxoy.paxopo;..
IIECOTCHC ATTOIC EAOriCANTO. 1 NA MH THN nOAIN BAPiiC IN KAI THEMIMNH
CKON OTl OTAEMIA IIPOCOAOC TEINETAI ATTOIC.OTTE HAPA NATKAHPiiN OTTE
nAPA EMnOPQN . QC EN TH BACIAIAI PQMH ME0HN ANATNOCIN *IAOKAHC AIO
AOPOT EIIIEN.OI ENPQMH CTATIilNAPIOI E0OC EIXON AEl H0T6e? uv auTOt\apt
BANOTCIN IIAPEXEIN TOIS EN HOTIOAOIC X CN . ASIOCI mt vuvot SVjroTio).otf
CTATIQNAPIOI ATTA TATTA ATTOIC THPniCSAI H EI MII BouWrai 0<sv pmfinau
T.OIS IIAPEXEIN ATTOI ANAAEXONTAI TAC AT Q CT ATlO Naf S7TJ. TJI«UT»txtpsat
TJE*QNHCAN KAAiiC EIHEN *IAOKAHC AIKAIA ABIiiCouo-t01sv TTOTio^Ot? ast i
OTTQC ErEINETOKAI NTN OTTilC rEINEC0O TOTTO TH itolet auuyipu yi)\«x(hi "':'
TO HCTNE0EIA CjO ANErNiiC0H IIITTAKlON AO0EN TIIO "KaxwtOC npifioyi
NEIAC KAI ATAeoiIOAOC TIOT ATTOT TTPIQN CTATlQ Na/)teovo-TaTKUvOf xvpitx
KHC THC EN KOAQNU CEBACTH IIOTIOAOIC ENQ EAHAOTN T»v
Tra/JS^Stv >jfiSTSpav
IIATPIAA CTI '. . . .-'. . . . IAC ATCTHNMEN AlPiiN
Terlium specimen si Iector desideret confirmatrc .A ctorum dies deposilionis fidelium , praecipue vero
chronologlae annorura maxime illustrium ex genui- sanclorummariyrunielpoiilificumsummorum.Mani-
nis documenlis lapidum hoc in miiseo card. Albani festum enim fit per illius lapidis conspeclum, ipso
praeservatorum, illud habebit inilio notarum, ubi anno Redemplionis nosirrc in Hierosolyma completre
reperiet exempluni ex archetypo desumptum consu- apud Romanos cliarn eihnicos suorum funera ila
latus apud nos Christianos omniura celeberrimi, diligenler fuisse procurata, el in necrologii tabulas
duorum scilicel Geminorum, quod hic non repelam. digesla adeo accurate, nt non modo referrentur
Ex bis autem speciminibus colligi possunl com- scripto in conimentarios familiarum, sed etiam inci-
plura, perquam opportuna tum ad probandam derentur marmori nomina singulorum qui infere-
chronologiam, tiiro ad ilhistrandam hisloriam. Nam bantur cerlo sub consulatu, inense ac die, cum
ex Antiale Kalendario ad firroamentum hisloriae ac indicatione parielis et columbarii, ubi singulorum
temporum ab excessu Tiberii ad quintum consula- cineres conditi asservabantur. Hujusinodi lapide
tuin Claudii qnot corollaria repeli valcant, paulo conspecto leste synchrono ejttsdcm consuetudinis
anle salis indicatum fuii. Puteolani vero lapidis, et Romae vigcniis, quis audeat iidem derogare labulis
epistolae Tyriorum slalionem ibidem habentium, nostrorum lidelium Roroanorum, eodein srcculo in
necnon responsi senatus, ac decreti suae metropo- Urbe conilitis per notarios a Clemente papa consli-
leos documenta nos erudiunt inter crcteia tum lutos, per presbyleros, diaconos, subdiaconos, cle-
de usu illarum vocum slationis et slationariorum, ricos, lossores, martyrutn Actis colligendis, eorum-
aKbiadhibilo ad rem militarem, hic vero ad ccetum, que ministerio addictos etiam a successoribus, et ad
seu collegium, sive ad universilatem popularium _ ipsorum corpora et reliquias curandas et reconden-
iliius nationis in colonia Puteolana degenlium cum das adhibitos, atque celebraluros annuis sacris illo-
jnre sacrorum patrio ritu exercendorum, nec non rum in memoriara Deooblatis (ut Cypriani epistola,
de communicaloriis litteris eorumdem cum sua el mos ac ritus Ecclesi* universre deroonstrat ubique
metropoli, et de loco Stalionis aptando els hmo-xivnv gentium); qnis, inquam, audeat fidem derogare
Tiif o-TaTiwvof, ad Sacrificia, el ad munera religionis labulis depositionis episcoporum, diptychis et cata-
ttfTS 6uo-tKfxai Bpsaxsia;, per dies sacros e": xa; logis martyrum, unde historiae pontiflcireorigo prima
"upat yiiepac. Haecomnia quantum valeanl ad expli- petenda esl, cum videat usum Romanis omnibus
candani viin vocabuli translali ad consueiudinera cadem rctate familiarem exprimendi diem, mensem
ctritum signillcandum stationis Chrislianorum no- et annum per laierculos consulares, quo quisque
strorum, ab aelate nascentis Ecclesiae ad nos deri- vita functus inferretur? Agnati, amici, hacredes,
valum, facile inlelligimus ex idea eidem vocabulo posleri ad haec pietalis ouicia civili consuetudiue
alligata in hac iiiscriplione; cnjus explicanda' el ad propensi, ubi Christianam fidem edocebanlur, et
noslram rem applicandre locus non deerit ubi de charilalis divinae ofiiciis elevabant eam pietatem
slationibus sermo occurrel. Deinum cx tertio speci- nalurae erga confratres, qui Christo secum nomen
iniiie lapidis consignati celebri nola Consutattts duo- dederant, ad fldem rcsurrcclionis, consecrabanl
rum Geminorum, repulet unusqtiisque apud se quan- muilo perennius praxim Romanam. Haec autem, et
tum firmamenli inde accedat noslris diptychis Eccle- similia corollaria ex speciminibus deducenda viam
siae, in quas ab initio ejusdem fundationis relaios muniunl notis et observationibusin Yiiassingulorum
fuisse dicimus ope ministrorura ad id muneris ele- Q ponlificum.

ADMONITIO BLANCHINI IN SEQtJENTES TABULAS.


Duo brevia additamenta exhibeo, quie videntur opportune nobis oblata ad chronologire et historiae con-
flrmationem : primum ex his addilamentis constat tribus vetustis inscriplionibus rctate Gallieni incisis in
*(a) Ita legitur in marmore, errore forsan quadratarii, nam legendum videlur : AnClKiiiNBOTAHC
A&0EICHC ; Colonorumconvocalosenatu, etc.
953 AFPENIMX AD CIIRONOLOGIAM. 934
tolidem acncis labulis, qnrc venales oblalae sunt hoc annO 2728, eminentissimo ac roverendissimo principi
Alexandro card. Albano, ejusque permissu a me descriplre ex aulographis eruditorum coinmoilo profc-
runtur. Plura polerunl inde peli ad chronologire et historire conlirmalioneni. Chronologia ibi invciiiet
Faslorum Consulariuin comprobationem ad aniuis rerae Christi commiinis 260 et 261, in quibus destitue-
Itatur genuinis docmnentis aeqiialibiis ejtisdem lemporis, unde ulerque lalerculus impleretur. Habebit
lector ditplex monimenlum consulaius P. Cornelii Swcularis II el C. Junii Donati II, qui perlinet ad
niinum 260, sequenlis vero anni 261 consules Imp. Gallienum IV et Volusianum tertia tabula de-
ii.ronslrabit.
Nec destiluetur hisloria peculiari frtictu ex iisdem tabulis, siquidem observabit barbariem orthographire
jam lum irrepsisse etiain in dilione Ilaliae suburbiearia, licet slylus oraliunis acta pttblica nondtim defor-
masset. Qnod mihi prae creteris atlendenduni videtur, est in secunda lalmlri, versu deciino tertio nonien ct
nsus Diplomatis, nempe cooptatio Patroni per Duplomum : cujus rci et itominis veliistius exemplum acri
:uil marmori consignalum non reperi. Rei diplomaticm illuslraiores invenient quod inde mlligant. Geo-
graphi quoque in nninicipiis Ostrensi et Sentinu hisce in tabulis mcmoraiis non desliluentur aliqno fructu
suae exspectationis. Anliipiarii vero suas areolas ex hoc fonte irrigabunt, sive formulas cooplandi patronos
considerent, sive rilum honorificutn offcrendi per legatos labellam aeream post diplomalis aticloramentum
jam pridem decrelo piiblico praeslitum. Operi nostro Anastasiano comraode cadil observatio barbarae defor-
mationis vocum ac lilicrarum sub Gallieuo jam irrepenlis in publica documenta; ut mirum ininime sit
quod sequior corrtiptela sit consectita scribendi, proiiuntiandi ac dictandi, quam intulere proxima a Gal-
lieno srecula in publicas labulas, veluti in charlam Cornulianam, donationes el concessiones Golhorum ct
Langobardorum, et in hujusmodi scripta, quibus historiam ponlificiam illustrare conati sumus. En igitur
epigraphen triiiro laroinarum quas indicavi.
Prima alla csl palmos Rom. duos, hita palm. 1, uiicias 9; altitudini addilur lympanus Iriaitgularis cle-
vatus uncias 9.
P. CORNELIO SAECVLARE II. ET IVNlo DONATo II. COS
KAL IVLIS
SENTINICVM1NSC'OLASVAFREQV*ES MVHERVS COLLFABR
SENTINATIVM CONVEMSSENT NVMERVM HABENTIBVS
C. IVLIOHARTIALE ET C. CASIDIO RVF1NOQQET REFERENTIB
1PS1SSEMPER*1T IN PRAETERITVM 1TASPLENDIDISSIHVH NN~
C0*N1SV1IESSEVT ADFECTIONE SPLENDORIS SVIIN SINGVLOS
QVOSQ*VAE COrHMGNOS MERENTES EX/lBEANTV*EI MAXIME
1NHONORE A*1)QVEDIGNITATE MEMMIAE VICTORIAE QVON
DAHINDOLES HA'HOI!IAEFEHINEMATRIS NVHERlNOSTRI
, PRO'ORSVS QVAEQVE ESSEPROVECTVM NOMEN DOMVS
EIVSPERORDINEH GENERIS SVlOMNES IN NVMERVM N
PATRONl IN COLLEGIVM NOSTRVM APPELLARENTVR OPTAS
DAQVE ERANTVT OMNES VNIVEIISITQV'AEINCOLVMES IN
SVMERVM NOSTRVM VIDERENTVR ET QVONIAM VIRSPLEN
DIDVSCORELIVS FVSCVSPATRONVS NVMERl DEBEAT EX
EHPLOPIETATISPARF.NTIVM ET HATRISIIONORIFICENTIA
1TAQVE Sl OMNIBVS VIDERETVR TABVLA* AEREAM El OFFER
ni
Q. F. P. D. E. R. 1. C. C.
CI.ORIOSVH ESSERELATIONEM B. B. V. V. QQ.COLLEGI. N
ET IDEOCVMSIT CORELIVS FVSCVS SPLENDIDE NATVS VT
POTIVSHONORIFICENTIAE NOSTRAE MODVM INTEL
L*EGAT NECESSA*QVE SIT El TABVLAM AEREAH TITVLIS
OB.NATAH SCRIPTA OFFERRI PETIQVEABEOHANC
OBLATIONEM NOSTRA LIBENTIAKIHOSVSCIPE
RE DIGNETVR LEGATOSQVE 1NEAMREMFIERIQVI
QVEDIGNEPROSEQVANTVR NERATIVM AMPLIATVM ORPIVMVER
TALEM AEMILIVM VICTOREM BEBIDIVHISTVHCASIDIVM MART*A
LEMIVLIVM HARTIALEM CASIDIVM RVFINVM BEBIDIVH1*ENVA
ItlVMAETRIVM ROMANVH CASIDIVH CLEMENTINVM AETRIVH
VERNAM VASSIDENVM FAVOREM CAMDIVM IVSTISSIMVM SA
TRIVM VERECVNDVH STATIVM VELOCEH VETVR*I CELERINVM
Secnnda lata p Im. duos el scmis, alta palm. 2, uncias tres, cnm addilaracnlo tympani alli panmim
iinuin.
P CORNELIO SAECULARE II ET CIVNIO DON.\
TO il COS llll NON DEC
COLL.CENTON
OSTREIN MVNICIPIO CVM.SCOLASVAFREQVEN
ADFVISSENT
TES. SCRIHVNDO I. VESSIDIO
IBIQVEREFERENTE FOR
TVNATO QQVNIVERSORV*CONSENSVVERBA SVNTFACTA
QVANTO AMOREQVANTAQVEMVNIFICENTIAMM CARENVS VIBI
ANVSORNASSE PAL*AEST CVIVSIMPARE* AD
BENEFICIIS
REMVNF.RANDAMEIVSADFECTIONEMQV*EREREREMEDIA
DEBERE SEDPRECIPVVMA*QVELAVDABILEMCOMMVNISVOTI
REPERTVM VT CORETIVM
CONSILIVM VICTORINVMADGENVS *AE
PERTINENTEM
IVSET HONORF.S VEL*AC MVNEREMVS
OB*BLATIONE
*AEVM
ET PATP.ONVM LECTVM
1AMDVDVSI TESTIFICATIO
PVBLICA
938 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 936
NE MANIFESTETVR 81 CVNCTIS
1GITVH" TABVLAM
VIDETVR AEREAM
CONTINENTEMTESTIMONIVHC.IRCAEVMNOSTR*EADFECTIONIS
IDEOQVE.Q. RQFRDEA*EAR.V. I CENSERVNT
PLACERECORETIO VICTORINO
PATRONO NNTABVL CONTI
AEREAM
NENTEHVERBA DECRETINOSTRI OFFERRI FORTVNA
PERVESSIDIVM
TVMCORNELIVM TERTIVMQQPVBLILIVH HAXIMINV*
AVRELIVM
VRSINVM. VACERIVMISTVM
COCCEIVH
HERCVRIALEM ANTISTIVH MAXIHVH
OCTAVIVH
CLEMENTEM PETRONIVM FELICEH
VESSIDIVM
FILOQVIRIVMOCTAVIVM TAV
RVHSATRENV* SVPERVMVESSIDIVH VERECVNDV
STATIVH
FAUSTVM LEGATOS
Terlia lata palm 2, uncias 3, alta palmos duos".et semis cum elevatione tvmpani perpendiculari uniu»
palmi.
( Ubi aslericus collocalut est indicat in autographo ila deformatum et barbare sculptum este contextum
orationis. )
IMP GALLIENO AVG. 1111,ET VOLVSIANOCOS
XV KAL SEPTEMRRES
SENTINI IN TRICLIN*!
DOMVS CC. NVMEP.VMBABENTI
BUSSEQUELL*A EIVSDEM COLLEGI 1BIREFERENTIBVS CASIDIO
SEVERO PATREN. N. ET HELDIO PEREGRINO PABENTE CVH61T
0'PORTVNVM CREBRISBENEFICUS ET ADFECTIQNEM AHORIS
ADSISTERE
erg A N. N. EX*IBENT1BVS ET HCNIFICENTIl
meo RVHSICVTO*POSTVNITAS TESTIHONIVH PERHIBERET
reMVNERARE IGITVRSI CVNCTIS VIDETCR CORETIVH FUSCVM
SPLENDIDVM DECVKIONEMPATRIAE N SEDET PATBONUm TR1VM
COLL.PRINCIPALIVHET VESIAMARTINAH COMVGEH EIVS
PATRONAH SEDET CORETIV* SADINVM F1L1VM EORVH IAMPRIDEM
PATRONOS PERDYPLOHVH A NVMERO N COOPTAT0S NVNCTABVLAM
AEREAH PATRONATVS EIS OFFERRI VT HERITO HONORE PROHERI
TIS INNOTESCAT Q. F. P. D. E. R. I. CC
QVOD 1NPRAETERITVM CORETI FVSCIPATRONI VPSIAESIAE
MARTIN*B
PATRON*E ET CORETISABINI FILIEORVH ERGAAMOR*E BENEFICIAPRAES
TITASVSCEPERIMVS NVNC ETIAMIN FVTVRVM NONDISSIHILIAQVAE
NVNCSENTIMVS PERPETVO EX DOHV'M EORVH PROCESSVRAPARIADFEC
TIONE'HSPERAHVS ATQVE IDEOCONSENTIRE RELATIONI.BB.VV. CASIDI
SEVERlPATRISN. N. ET HELBIPEREGRINI PARF.NTISET ADREHVNERAKD.tS
EORVM BENEVOLENTI*AQVOLAVTIVS ADQVE PVLCHRIVSDIGNEHONOREH
SIBIOBLATVH SVSCIPEREDIGNENTVR DECRETVH ET IN TABVLAAEREA
PERSCRIPTVH EISQVEET A NOBISPROFECTVH ESTLEGATOSQVE
FIERIPLACVITQVEHANC TABVLAH DIGNEPR*CSEQVI
SATRIVS ACILIVSSATRIVSCLEHENS
V*OESIDENVS HEGELLINVSVASSIDENVS VERINVS
CASIDIVS SEVERVSAELDIVS PRIMVS HELDIVS PEREGRINVS
BRITTIVS HAXIMVSAELIVS HONORATVS PROLVIVS HlLARINVSiUETRrVS
TERMINALIS GAVIVS
FELICISSIMVS SATRIVS IANVARIUS ROMV
CASIDIVS
LVSAETRIVS VER.NA
SATRIVS VPSUS
93" DE PRASEMINENTIAET AUGTORITATE S. SEDIS. 938

TRACTATUS ANALYTICUS

m mmmmmm ET AUCTORITATE SANCTJI SEDIS

BHEVITERCOMPLECTENS

Historiam dogmaticam ejusdtm sanctce Sedis a fundatione mque ad pontificatum sancli


Leonis Magni.

GallicoiUionMte
seripiw ab arehieplscopoG-esariensiCl. Sonimier,et Latine redditusa D. Cajetano Gennipresbytero
Pistoriensi.

Prrteslatefn regum et principum in. subdiirfs A i aHctorilaiem majori ctim dignitate ac Mberlale
•sibi geriies-a Deo uiiice profeelamesse l\im sacra exercere potest nulli omnino snspeclus.
-Scriplura (a), lum-conslans tratlitio I-atrttm affir- ln Novo Testamento, uhi de 'EcclcsiaeTnndatione
riialu.At vero nnlla in terris dominalio est, cujiis res esl, illtid in primis occurrit, Petrum nempe et
hisliltilio el jnrisdictio e Scripturre oraeulis eviilen- ejus snccessores singulos c.iput et rnndamentiim
tins appareal, exerciiiumptehiori Palrum anclorilrite Ecclcsiie dcsignari. Ipse, cum antea Siinon (Hcere-
«eroprdbelur, qtirtm divi Petri, quique eiim sec.uti lur, noinen illud Petri assequiiur (rf), ipse prmcipem
SIHU,Romanorum pontificuro. Ex duobus hisce fon- uhique occupat locmn ; per ipsuin reternns Pater
tlbus quidquid haurire Iicnil ad noslra usqtie tem- Jesuni Cbrisltim rnanifestat hominibus Filium Dei
^tora hic trademns, analytica simul et historica me- vivi. Ipsuin ejusque silccessOtes digiiilaiis srou
thoilo in compendium redaclum, ut inde dogmali- rouipotes Salvalor facit (e), .angnlaris nempe
citmSanctae sedis-hisioriam perffciamus. hipidis
Ecclesire, slabiliendae illins graiia, ila ul portae in-
feri fion prrevaleant adversns carti. Ips1!dSiuque ae
ARTICULUSI. successoribns claves tradit regni foeloriim , supre-
niam scilicet Ecclesije
Argnmenta conslitulionis et attribulorum S. sedis e guberii|j^B'pDtcsiatem.
Pro iisdem se SalviUorlpS^^putr
sacra Scriplura desttnipta. orassa, ut ne
corum fides deftciat'(/)., quiu ™Sm fratres suos in>
Sacra Scriptura" constat Veteri et Novo Testa- firlecoiiliTineht, "<?;j^K' '-
hiento : VetiisNovi praeseferebat iinaginem, et Syn- Diviiius iilehi Satvator hoi*is|esiirrectioiiem suam,
anoga Ecclesi-e (6). Rlius ministri varii rriinislros U niiioqiiain in cp?lum ascendit|jf),Petriun et succes-
liujus adumbrabant*, proindeque summns Judaeorum sores insiitnit supreinos Ecclesfre toiius moiierato-
sacerdos pontificem' maxi.miun Christianorum in- res, diim agnos ovesque ul fjascerent imperaylt,
nuebai. Has aulem syrobolioas retaliories, qnas qiiious corpus Eccles{aj tmi%Mim conficilur. Agni
prrfibet Seriplura-j «ventus luce clariores reddidc- siquidem Christiani sunt Jojitini"-ovesque agnornm
nirit. matres paslores varii, quofttrn>Airrb,aliaalfis grcguni
Summo Judfeornm saccrdoti eraf certuro su- portio demanilalur."Itaqi.ie'agnos el bves, populos
prenimnqiie trihtriiaT (c) ail senlenliam feremlam de nempe et pastores," Petro ejtisque successprilnis
rebus oinnibus atf religioirem"spectaritibus , :id vc- coinmlltere tit eos ciislodiaht, perinde est ac su-
i'iim seitsitm legunf apcrieirduiir, ;.ad controversias pi-emos lotiiis Ecclesiaegiibernatfii es deciarare, cujus
absolute omnes definiendas. Haud secns ponlifex ovile iinum ab ifno pastore depenilet (It).
riiaxihws Christianoriun sede utiiiir stabili ac su- Vix (liini Jesus Clirlstiis asceuit in coeliiin.Petrus
rjrema, nlpote qui eamdein in Ecclesia auclorita- sno fiitigi inunere orditur (i), ciimqoeinagna riascen-
lem exefeet. Qiiaiidoque in- Synagriga idem pouti- tis Ecclesiae pariem liierosolyiriis congrega'tam tc-
fex temporali administratione cuin spiriiuali cou- neret, eain ut pararel ad. acciplendum Spirilum
jrmcta fungebalur, ita eonStilnta jain liique firmala saiictum, in prociitoris;Jiidre loctim valuit ut alius
Ecclesia, cnm Romrc imperiurrii quaepene omnilros apostolus s.uffieerettir explendi catisa sacri ejus
doniiuala erat, plures inter reges discissum, pror- collcgii sedes omnes.
sns iiileriissel, Petri" snccessrires vel lemporalium Post Pentecosten Evangelii prredicalioriem Petrus
Tibsoliiioset supremos rerum moderalores dfvirra< P omninm primus est orstts (j) Veteris Testamenti
. providentra Criiistituii.in iocorum et gentium parie mysteria reserans, quibiis _J..'siis,Christus aduiiibra-
ribi edrttm seiles sila est. Quamobrem'regale sa- batur; primtis verbinn Dei"semel alque iteriim an-
cerdotiuui luin lege scripta lum naliirrc adiimbr.".- nunlians octo hominum millia ad Detim convers:t
lum, in qua patres, postea seoiores, e patriar.cliali haptizari fecit, prjmus supremum se largitorem
familia sacerdotis oflicio fuiigebantiir et regni, graliarura perpetrandis mir.iculis demonslrat, infli-
omnibus absolutum numeris irivenilur. Ngcnon gendisque nnailiematibus jmlicem se (lelictoruni
Chrisiiaiioiiroi ouiniuni caput et parens, ab oinni ostendit (fe). Petrus ipse JMOburo minorem Hie-
hujus niundi principuni poleslate solirius, snam rosolymortun episeopum creat; ipsmnque tanquam
(a) Sap. vi, 4; Rom. xni, i, I Pet. xnt. (f) fcuc. xx, 31, 52. -...
tb) ICor. x, 11 ; Hebr. x, i. (g) Joan. x"xi,15 et scq.
(c) Deul. xvii; ll^ Paral. xix; Eccfi. XLV.8, H. (It) Joan. x, 16.
(d) Joan. i,42j Marc. ni,i6 ; Luc. vi, U ; Jfallh. (i) Act. i, 5; Joan. Cbrysosf., liora. S'in Act,
x, 2. }j) Act. ii, el seq.
(e) Matlh. xvi, 13 et seq. (/;) S. Jonn. Cbrysosl. in Joan. hom. 87.-
1-ATKOL.CXXVU. 30
939 AD ANASTASIUMPROL*EGOMENA EDIT. ROM.-VATIC. 940
Ecclesire caput adit Paulus haud ita mtillo, post' A Nicrena (fc)synodus de patriarchaWAnliochentesertis
conversionem suam (a). Cum vero j'am Evangelium auctoriiate suas iu provincias perinde loquitm* ac
per tolam Judaeam perque finilimas provincias late de jure ab onmi anliquilalc teslalo; cui proinde
esset diffusum, idera Petrus invisit Ecclesias luin origo alia non debet tribui, quain ipsius Ecclesiae
ab aposlolis caeteris, tum ab aliis Evangelii prreco- fundalio. Quoatl illiusdrtionis lerminos, in confessoest
nibus inslitiilas, easque in immensum prolendit, apud veteres aniplexani fuisse olim quidqtiid Oriens
vicis undequaque pagisque iniegris Jesu Ghrislo Roro&iiidicebatur itnperii (/); (juindepim nempe
acquisitis ($).' provincias, quse postea uni exprsefeietis-pfaeloriopa-
Praeterea Petrus salutem genlibus primns annun- rucruiit. Prreterea conslat, pro Ecclesiaruro nuniero,
tiat, siculi primus nuniiarat Judaeis. Cum enim quae succedente tempore fiindabanliir, terminos
nationis utriusque communis pater el pastor sn- eamderti 'suos Orientem versus protulisse.
premus fiiliirus sit, eapropter ulrique ostium rescrat Post sedcm Anliochiic positam apostolorum prin-
ad ovile, necnon divinaegratiam adoplionis iraplorat. ceps Romanam ftindavil Ecclesiam ; hoc tamen
Tandom ubi pro fide vinclus careere servatur, discriniine, quod praeler tolius Occidcntis palriar-
parumque abesl quin morle sua speclaculum Ju- chaium Ilonire conditum, omnium insuper Ecclesia-
dreis gratissimum prrcheat, Ecclesia, id quod pro rnm primatuin in ea conslituil. Ab Moysis rcvo id
alio ex aposlolis nnllo unquaro conslat esse lactinn, seroel legimtis prrciiuuliatiim (m), ilernwque a Da-
maxime ue illins lanqnam sui capilis incOlumilate niele prophela (n). Sancti Palres, pi-aeque iis
sollicila. pro ejusdeiu indemnilaie publicas supplica- Aiigiistiiius, iiniinadverlerunl qu;ed;im clhniconiin
tiones indicil (c). n oracula lanqurim indicia , et spiri:uale^l lcroporale
Ronianoruni iroperiuin portcndenlia (o). Cujitsmodi
ARTICULUS II. sunt (|urc ex Ciceronis de Philosophia libris, ex
T. Liyii (p) ac Dionysii lialicariiassensis llist()i'iis((/)
De conslilulione etjurisdiclione sanclm sedis sub D. eque Virgilricarminibujssuppelunt (r). Observaoduin
Petri ponlificalu conslat ex tradilione. -est insuper quod Roma, cum sit in iiinbilico rcgio-
nis omniuni qiiaein terrarum orbe sunl facHe prin-
Anteqnaih Petrus veniret Romain, quam noverat cipis, conuuercio cniin uiitiir cunctarnro geiiliutti-(s);
deslinalam a Deo esse supremam caiholicre Eccle- qno.rejus iroperium longe laleque diffusum id tem-
sire sedem, Antiochire cathedram coliocavit, quae poris, curo ouuri crealitra Evaiigeliiim pimilicandnro
Orienlaiis Romanorum imperii metropolis erat, lo- erat; quod deiiiqiie prrepolens Itoniatioriiiii inge-
cumque, post Romam et Alexandriam, creleras in- niiim, uhj.de iuiperando res est, cerlissinia eraul
terurbes tanli impjsrii principeni occupabat. Visibile religionis praelu/iia.>,quanvDeus ibidem dccreverat
hoc Ecclesire capul in praecipuiscoitstiluendis seili- insiiiuere. Di-vuni Pelnim , penes qiiein suimna
bus imilattir Corroruna divina sibi providenlia exhi- reruin ad rieligionem speclaniiiun administratio
hitam m hujiis mundi regnis CQndendis, maxime id eral, divinre qtvideiusapieullae coiisilium non laiuit,
inlelligens ad iloclFuiaro, airgnienlnm ac diiiturni- quod ut. exsecuttoni mandarel, Konmin se coniu-
taiero lidei, nectVojiJad^exilijriNSEtclesire reginien lil ((). Divusqueaposfolus Pauluspost annos aliquot
profuluriiin. Qiia|i^pfr; ad siligulareni Jesu Chrisli ad Ifomanos' daiislitleras paticis complectiliir qu;e
.gregis iiispcctioiuS^-qilenv Kilius quam lale palet r^1 ibidetu gesseral apostoloruro princeps, pr.vbeiquc
orbis pcpun debebif^'!e6rificere, ircs superiores con- analysiro fuiulalaeal> eodero Ecelesiie. Fides vestra,
,'tiiuil sc.ics : Uoinaec^citieet,Alexandriac et Antio- inquit, annuntialur in universq. mundo. Veslra qui-
cliire; prrcier generaleni onuiiuro inspeclionem, ih dem obedientia (Cbrjsli E.vangelio)in omnem locum
triuin earuni setliuri) uua. conslitularo, qtram ejus divulgataest (u). Pieui estis cliaiitaie ulqHecogui-
successores occupasseiitr, tionis. perfectre fidei vestrre, ita ut allerulrum do-
Patriarclialem Antjochiaeaedem anle ali.is erexit, ccre atipie exemplo lirroaie valeatis.
qnippe qiiaiii tirbem iriel^iaiii crcieris priorem san- S. Pclrus. Romae seripsil primaro quae. exctal
clus apostoltts suo in iiiuere oflendit. De hujus. ere- canonicaui Epislolaro, qiiae priinae instar Decrela-
clioiit; sedis aperle noiiloijuitupScriplura, obnieiriro liuin liuheiida est (v). Ea siquidem , praeterquaro
oraissiouem, ut leslaluf divtis Hieronymiis (</); iitta- quod mysteria idei et inoralia iradil praecepta,
nien argumentis adeo firuiis traditio comprobat, ut discipliure insuper momeHia piirois iis lcinporibus
revocare id iu dubiuin non liceat. Sanclus lgnaliiis congruentia prrcscribu. lu eauem Evaugelii libriim
(e), Pelri posl Evodiuin successor eadein iri pairiar- probat perscriptum ab suo ipsius discipiilo I).
chali sede, divusqufcJoanues Chrysosiomus (('), ex Marco , ea coiitineiitem quae ab se audiveral prxiii-
urbe ipsainel oriiiiidns, id litteris coiisignariinl. cari : alque huncliliruro caibolicae Ecclesiae propo-
Chronographi oinnes cpocham inde sunipiani po- nens lanquain divinilus inspiraium, per isliusmodi
steris coromendaiTint, ut videre est in Chrpuicis jurisdictionis actiiin nstendit supremi auctorilalem
Eusebii. Cx-syriensis (g), Alexandririo (A), Nicephori pontiltcis, ouroia defiiiieroli qure ,ad fidei noruiam
(i) el Adoiiis (;'). 1'oniilices siimroi Damasus, D. Leo moresque informandos (ideliuui.inscrviunl (x).
Magnus, Gelasius cl S. Gfegoriiis Mngnus apertis- D Arguroenluin alirol siipieinre auctorilalis pontificirc
sime id osteiuliin-t; longeque aiite Gregorii ejusdcm praebuit, ciun D. Maicuni roisit Alcxaiii)riain , ut
rcvuui perpctuain hujuS rei menioriain consecravit . Pelri iioiiiine abrerain ibi patriarchalein Ecclesiae
Ecclesia, lcslum iiisliliiens quod celebratur quol- sedem.stabiliret (y). Alexandria principem Roroani
annis seplimo vel oclavo Kaleudas Marlias. Magna inipcrii loctiro posl Hoinatn occupabal; quare ipsius

(A)-Ga>. i et u. S. Ambros. ineumd. loc. :{m) Nmn. xxuietxxiv.


\b) Act. ix; Chrysosi. in Act./hom. 21. (ti) Dau. vu, 25 et seq.
(c\ Aet. xn, 5. *-•. (0) Cic. de Divin.,410 et 112.
(rf) S. llierOu. lib. i,-in'pSs*;. ad Galat., cap. %' (p) "T.Liv., dec. 1, 1.1.
(e.) &. Igriat., efmv. atFAwtticlieii. (q) Dioii. Haiic. I. II.
(/') Chrysost. iii latid. Hr^s.Jgiiat. (r) Virg. Ecl. iv.
(g) Eitseb. in Cliron, amu 58 et 44. (s) S. Aug. de Civ. D.,,1. v et x.
(h) Alexan. an. 30. ^**' (1) S, Leo serrn, 1, de nat. App. Pet. et Pauli.
(i) Niceph. iii^fiue'v ~ • (K).-itom. i, 8, 44, 15, 16. 19.
{j) AdOn."xMfft.vi. . • {))'Euseb. Hist. I. u, c. 15. S. Hfer. in Marc
(k) Couc. Nic, cau..G.. "" (x) Euseb. loc. c i.
(I) S.-Hier., epist. 01. 01) Gel-as.in deci-ct. i!e liLi.apncr.
941 DE PR^EEMINENTIAET AUCTQRITATE S. SEDIS. 942
episcopo eumdem locitmex, quoad ecclesiasticuro A lapis autem qui percusserat slaluam factns est
ordinem, Petrus conuilif allatis paulo anle ra- mons magnus, et implevit universam terram.
lionibus. Prreterea legavil alios ex discipulis snis in
varias Occidenlis provincias , iit metropoles ibi et ARTICULIIS III.
siiffraganeos episcopatus erigerent, ubi perspectum Traditio secundi el terlii swcuti quoad auctonlatem et
fttil anliquis Ecclesiam fuisse nullam excitalani sanclw sedis.
quas Petrus ejusque successores funda- jurisdiclionem
praeler^eas
•veriint(o). Successionera Romanorum pontificum nullo un-
Pritno adfuit praefuitque concilio Hierosolymis qtiam tempore interruplam pro firmissimp sanctre
cnngregato; ac post rerum quaeagitabantur discus- Sedis auctorilalis argumento sancli Pafres habue-
sionem, assurgeus (b), se ait ti Deo electum fuisse runt. Hujus rei testes videsis Tertulliaiiuiu (j), san-
prae caeteris, ut ab ipsius ore audirerit gentes ver- ctos Irenaeura et Cyprianum, aliosque. S. Irenaeus
biun Evangelii, eorumque definilioiiem, qtiae opor- pontifices omnes numerando percenset, qui ad sua
leret crcdi. Postea sejuentiam pronuntians , legem usque lempora gubernarunt Eccles.iam; Eusebius
Moysis minime necessariam esse in Eeclesia defini- Ciesariensis ad suam aelalein eosdem persequitur,
vit,- hominesque salvos fieri per fidem et graliam ad iniljum scilicet quarli saeculi. Uierque horum
Jesn-Ctirisli. Tunc oinnis multitudo tacuit, ut Scri- silenlio prreteriit divum Cletnm, quih EusebiuS et
plura lesiatur, id est secundum divi Petri senlen- sanctum MarceUiimomisil. Scriptoresalii quamplu-
tiain nemo araplius est ansus disceptare. Aliqui res hoc, qui sequitur, ordirie censuerunt. Bealus
dunlaxal e priinoribus veiitalem verbonim qure B Petrus, SS. Linus, Cletus, Cbmien.-, Anacletus,
audieranl prnprio ore lestati sttnt, ac qaemadmo- Evarislns, Alexander, Xystus, Tlielesplioriis, lgi-
dtnn decreta concilii disponerenlur proiuintia- iuis, Pius, Anicetus, SotliCr, Eleulherius, Viclor,
runt. Zephirinus, Callixtus, Urbanus, Ponlianust;Aiithc-
Ea vero qure hac in synodo sancila fuerunt, lam rus, Fabianus, Coruelius, Lucius, Stcpjtanus, Xy-
is qnam.D. Paulus adamussim servarunt, quando- sttis II, Dionysius, Felix, Eutychianus, Caius, Mar-
que lamen noumiliis siinl usi iegalibus crcrcmoniis, cellinus, Marcellus, Eusebius, Melchiades.
ut Judreis aliquid imlulgendo, ellicacius ad Chrisli De priinis quiilem pontificihiisadnioduiii pailca ail
fidem eos converterent. Oinnia Moysis prrecepia nos pervenerunl; siquidein idolorum cultores pef-
repente abrogare non expediebat , neque Judrei sequentes Ecclesiam pleraque monuroenta veierum
slatim conversi prohibendi erant penitus ea sequi : de iis loquenlia eripuerunl. Quamplurimi ab iis epi-
satis quippc erat declarare eos qui e genlibus ad scopi creaii dicunlur 1'uisse(qua in re nulla duhilatio
Cliristi fnlein convertebaiitur, ejusroodi legihus non esse potest), ut scilicel Ecclesiis prreessent quae pon-
tcneri, ut sensiia obsolescerei.t el Synagoga felici- liliciimcorutndem aucloritate in patriarcliatu Occi-
lcr exsiiiignereliir. Cnmaulcin Paulus Pclruin repre- denlis excitabantur (k). Sanctus Linusprapsulesquin-
hcnilit observalos aliqttot borum rituiim , idcirco decim ordinavit. S. Cletus quinque et viginli 'Romae
factiirii id fuit quia prinripis apostolorum erga presbyteros conslituit; quoriun postea numeriiro au-
Jurlrros indulgeiilia delrimeiilum gentibus inferebat xit Evaristus, eosdemque inleret septem asecreatos
ex ipsarum adhuc novilia dispositione, cura occa- diaconos divisit synaxes, quae tituli vocabanlur (')•
sioBem-scaiidali inrte desumerent uride apOsioliis C D. Clemens epistolam scripsil Corinlhiis, quam Pa-
desiimp um iri non suspicahiUur (c). tres validissimum aiicloritaiis Ecclesire Romanre ar-
A synodo Petrus Romain redit, tum ut susce- gtimentum j*udicarunt,utpacem aique concordiam
plum opus perficiat, lum ut proprio conglulinel san- inter fideles lueretur, lirraaretque in lide nulant.es;
guiue S. scdem, cujus fiindamenla posuerai. Quod dfiiique ut enuntiaret palaraque faceret quaeaposloli
coiisilium Alhanasius ab aposlolo (d) ccepluin curo tradiderunt. De reliquis, quaedivo Clementi tribuun-
gaudio absoluiuroque lestalur. Hic sttpreniam per- tur, operibus nibil atlertur, iiainque supposililia a
scripsil Epistolam deditque ad omiies Chrisli lideles, noiiniillis tiabenlur. Alexander el Xysius liturgire
veluli teslaroeiUmii suique novissiraum -paterni nonnihil addiderunt, ilenique Telesphorus, qui jeju-
ainoris momimenliira erga onmes fidcles, quortim nium quadragesimale, jain tradiliiroe servaluni, lata
ipse pater erat (e). Pereamdem monet quomotlo lege sanxit (m). Ilyginus ab Ecclesia expulil Cerdo-
ScripiuVariiin interprctalioneiii opprle;it fieri; divi nem hrerefieum, eidcmque inierdixit, quia scilicet
Pauli Epistolas coinincndat, easque intelleclu dilii- cum suos ille errores iu proviiiciis praedicassel, eos-
ciles, et facile in pravos posse sensus inflecti ab dem poslea in urbe Honia dissiuiulabat (n), quos
indoclis fatelur (/). Praecl.iramde liomine oinnium demum detecius abjiciendi specicro praebeus, inlerea
longc frauJulenlissimo Siinone M.igo vicloriain clnnculum profitebatur assidue. Pius decretuin fecit
referi, mtillo autem prrcclariorem tle Saiana, qiti de Paschate celebrando die Dominico (o). Aniceto
urbi huic genlium iloroinre iinroaiiissiinura jugutn hujus successore pontifice, Polycarpus, sanctitalis
per summiuii de.Iecus imposueral (g). ct doctriiiiClaude oniniii ii Asire praisulum corevo-
. Hac in urbe Jesu Christi vicarius eodem plauc r. ruin facile prrestatilissiinus, namque discipulus D.
friiciu laborum compendia cumulavil, quo Jerosoly- Joannis fuerat, ltomam*se conlulil, de rebus ad dis-
mis ipse Salvafor , crucifixus perinde atque ille ciplinam speclanlibus poniificem consulturus. Qua
exlra urbem in monte (h). Sic una cum eodein Sal- de re hoc iuter eos convenit ul ne quis ab usu dis-
valore Danielis propheliam explevit, aienlis quod cederet S. Dionysius Corinlhiorum episcopus So-
Lipis ille qui tantulus videhatur hominibus, abscis- teri lestaliir Romanos ponlilices in Ecclesia seroper
sus de moRlesine manibus percussit slaluam illaro esse habilos lanquain coinmunes omniuin parenlcs,
grandero alque proceram ad inontis radices ere- non modo quoad vitam spiriius, sed eliam quoad
ctain.et redegit quasi in favillam aeslivreareae (t); saccuii(p), namque ii nunquam non suppedilarunt
(d) Iirooc. I, ad Decenl. (j) Terlull. de Prsescript.; S. Iren. Iib. IH eliv;
(b) Acl. xv, 7 el scq. S. Cypr. ep. 69 ; S. Aug. contr. Ep. fundam.
(c) Gal. ii, 51 el seq. (k) Lib. Ponlif. sub nora. Daroasi in Lino et aliis.
(d) S. Athan. Apolog. de Fuga sua. (I) S. Iren 1. HI adv. haeres., c. 5. Euseb. 1. m;
(e) HPclr. i, 20 et2l. Hist., c. 12.
U) 11 Pctr., ii,15 et 16. (m) Euseb. in Chron.
(g) S. Augiisl. couira Fulg. Donal., cap. 25. (n) Iren. 1. m c.£..
(h) .Joan. ult. 18 et 19. (n) Euseb. Chron.-ld. Hist. 5, 24.
(i) Dan. n, 51 et 55. (V) ld ibid. iy, .22.
943 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATiC.
fidelibus qusccunque ad suslinendam vitam neces- .Acausa.qni sibimet objiciebantnr (/). Hunc pariter
saria essenl , ubi gentiuin pro calholica fide in- ponlificem esl qui asserit Philippo imperalori poeni-
soclalionum incomniodis vexarenlur. tentiam injttnxisse, quem anliquorum non pauci
Eleulherio ponlifice D. lrenaeus Lugdunensis epi- Chrislianis accenscnt.
scopus leslalur (a) qnod ad incitas redigendi causa Posl Fabiaui obilum vacavit sancla sedes sexde-
hi provinciis hrereticof um ac schismalicorum auda- cim menses cum dimidio, ob summain Imperatoris
ciam, atque impediendi quominus depravarentur Deciisaevitiam,qui,Cyprianotesie (m),imperii semu-
mores , ilum fuit ad aposiolicam sedem tanquam lum, quara poniificeni in Urbe Roma miniffe aegre
tlocirinre sibi concredliae sequeslrem, unde inieger- esset passus (n). Hoc vidniiatis suae lempore Ro-
rima manat ad posleros per summorum successio- inana sedes ea prrebuit vigilantire, auclorilatis ar-
nem pontificum :quadque conslanti onmiuni opinione dentisque sludii testimonia, quae communem decent
singularis ea et supreroa sedes consliluta fuil tan- parenlem, Chrislianos tain Roinaequain aliis in Pro-
quam perpeluum ac praeclarissimuin moniimenlum, vinciis degentes, optimis regens consiliis. Interea
iiullo unqiiam lempore fuluram in Ecclcsia fidem sponsum opperiens leges condidit salutnres, quae in
iiliam praeter eam quam aposloii tradiderunl. cnlholica Ecclesia ftierunt prtfmulgalae (o).
Montanistre, quoriuii pestis grassabatur in Asia, Verumenimvero tamelsi nil intentatum lyranni
iter ad eanidem seilcro iustiliitinl, coniniunionis rcliquerint ut supremi eleclionem pontificis irapedi-
tliplomata impeiraiuri , ul quibusve ab aggressio- reut, Cornelius tamen ad Pctri cathedram, nempe,
nibus sese ila dercndereiit; et reapse catholicos ui Cypriani verbis utar, ad sacerdolii sublime fasli-
simulanles obliiiueriinl (b). At deinum, frande illo- .. giuni est evecius (p). In hunc ponlificem, schisma
rtiin delecla, pontifex et tradilas epistolas fecil cxcitavit Novalianus, qui fuit primus aulipapa. Cum
irrilas, el anathema nefariis capitihiis inflixit. Iliinc schismale, quod plerumque fit, bseiesiro isle con-
rpsnm Pontificem misisse iradunt ad Majoris Bri- junxit; docensnon quod lapsos post baplismum Ecclesia
iiinnire Regem duos Evangelii prreconcs, a quibus reconciiiare polesl, neque ad comrounionein
idenv. genles(|iic Oinnes sibi subdilae Chrisiianara sacrorum . mysieriorum admittere , quamunivis
lidem snsceperiiii. eosdem maxime paroiterel; cum Deus id judicium
Pontifex Viclor a fidelittm commnnione Coriarium sibi unice reservaverit, neque hac in re suam cum
Theodorum removit, ejnsque doctrinam condemna- alio ullo auctorilatein connnunicaverit. Quamobrein
vit (c). Eadem usi forluna eranl Florinuset Blastus Cornelius congregavit adversus eiun concilium,
Eeclesire Roinanae presbyteri: eorumque erroris ac ejusqne haeresi_ac schismale condemnnlis, ipsum
schisiiialis occasione, conlendenlium celebrari opor- secunique senlienles omnes ab Ecclesias coninui-
tere Pascha qttarla decitna liina Marlii cum Judaeis, nione sejunxit. (q) Cujus lati judicii uuiversalis Ec-
(d) quacunque itlud>dicobligissel hebdomaclis, cons- clesiaep^raesules participes facli, unauiiiii consensu
lituii Victor oninino servaluni iri Pii praedecessoris onuies 1d probarunt.
dccrclum de celebrando Paschale die Dominica Cyprianus (r) vero prre caeteris in pseudoponlifi-
quartam dccimam Itinre proxime consequenle in cem stylum dislrinxil, lttculentissime osiendens
univcrso Christianorum orbe. Asiaeduniaxat Mino- quod, cum iinani Jesus Christus Ecclesiam iinun.qne
ris episcopi, sludenies coiisueludini ab Aniccto oiiiiiiiio episcopaltim insliluerit, cujns fiuigiuitur
ponlifice toleraUe, novaehuio legi Vicloris recusant nuiiiere variis in provinciis disperlili prresules, qua-
ne obtemperent (e). Quare pontifex anaiheraate illos C riiin cura iisdem incumbit; ciimqiie eleclus alque
statim pcrcusserat, nisi D. Irenrcus ictuni avenisset. irouiguralus is fiieiil cui Detis univer.salis bujus
Qiiam recte Asiaticoruni disciplinam hac in re pro- Ecclesia* regimen commendavit, et per quein uniias
scribcre pontifex cogitarit, Nierenum poslea couci- el conjunclio ejusdem existit Ecclesia;, nequaqiinm
lium apcrlissiuie denionstravit (f). Eadero occasione fieri ab alio poterat, nisi schismalica socielas, quae
locupletissiniis sanclorutii Palriim aucloritatilius quoniam nil praeter hiimaiuiin saperei, eadeiii for-
osiendiliir (g) conlia quam aliqui recenlioruin sen- luna uli qua solent scbisinata oporiercl, quae niaxi-
tiuut, quod ab aposlolicrc sedis coronuiiiione secludi mas quidem repenle lurbas faciuiil,- at propedicin
perinde est alque ab Ecclesire catholicac unitale nem ruiinl ac dissolvuniur. Posl haec deinonstrni neroi-
amoveri. per fidem et chnrilatem cum Eccelsia posse
Zephyrinus damnavit hrereses Marcionis, Praxere, conjtingi, qui a Romano poiitifice sit disjuiiclus,
Sabellii aliorumque hrereticorum, in quos declama- neiupe qui ponlifici earuindem virtiiliiin viuculo
vit Terlnllianus (h); qui prope diem Montani delira- indissolubili ac pcrseveranti non adhaeret. Poslremo
menia professus, cadeni iiuplicilus ilamnalinnis Roronnaui Ecclesiam declarat habeudnm esse tnn-
sententia cst, quam in haeresiarchre illius vesaniniii qunro radicem et malrem omnium Eccicsiarum, ne-
ponlifex pronunliavit. Quin etiam Tertulliamis (i) queSancto ab ipsa ullo pnclo abscedendtim esse.
idem rigidae niroiuni innocenliae asscrtor factus, eidem episcopo, ut rerum bumanariim
curo efTiiliret fornicaiionis el adnllerii crimina ina- vicissitudo esl, causa demum pro se ipso dicenda
jora esse quam quibus absolvi nb Ecclesia honiines fuit conlra caput illud insnuissimum nomiiie Fortti-
possinl, neque ab opinione* recederet, fuit deiiuo " nalum, quem nefariorum manus ad Carihagiiieiisein
condemnnlus. sedeni sui" loco provehere molicbatui'. Quare in
Callixtus qualiior anni leroporiim jejimium insti- exposliilaloria ad Conieliuin epislola id apprime
tuit (j). Fabianus lalam in Africano concilio senten- qtteriitir (s) quod schisinritica illa ac scelestn socie-
iinm adversus Privatum hrereiiciiin confirroavit (k). tas impudenti adeo ore fuerit, ul ad divi Pelri ca-
Ad eiimdcro Origcues siiam fidei professionero misil; thedram, ad oinniuiii principem Ecclesiarum, ad
unilatis originero leuieriiatis atque im-
quin eliain, lioiuuilli uti tradiuil historici, nd aposto- episcopalissurc
licain sedcm se contulit., crrores coram diluciuii pudeniiae nunliuui niittere nou dubitarit, ani-

' (a) S. Iren. 1. m, c. 5. (j) Lib. Pont.


(b) Terl. lib. adv. Prax. (fc)S. Cypr. ep. 59.
(c) Lib. Ponlif. Bedre in vi mupdi aetat. Adon iii . (/) Euseb. Hisl. vi, 19.
Chron. \m) S. Cypr. ep. 55.
(d) Theodoret. hacret. Fab. lib. n. (n) Apud eurod. ep. 8.
(e) Pontif. in Victore. (o) Ii!., ep. 55.
(/) Euseb. v Hist. c. 22 et seq. x (p) Ibid.
(g) Uuffin. Ilist. I. n, c. 6.- ." (q) Euseb. Hist. vi, 35.
(It) Oplai. Milev. lib. .. (r) Cypr. episl. 55.
<-i)Terlul. dc Jejcn. ct dc PuuTc. (s) ld., ep. 59.
945 DE PRJEEMINENTIAET AUCTORITATE S. SEDIS. 940
mum minime ad id advertens, rem scilicet sibi futu- }A ses eornmdem Sabellii et Pauli Samosaleni; cuj'us
rani cuin iisdem Romanis, quorum fidcm Aposlolus auctorilate inhaerens oecumenicum utrumqiie conci-
lam ingenti laude praedicavil, ad quos ilem nullus lium Epheshuim et Chalcedonense sua deereta con-
perfidire dalur accessus. Quod sanctus idein Cypria- firmarunt (/). Idem sanxit ut missa celebfaretur
nusposiea scribit in ipsis lilleris de neqnissimo ilio super memorias et sepnlcra martyruin (m). Euty-
grege hominum ntillibi audiendo post jiidicium de chiano duo accepla referunlur decrela, primum de
eo latiun in Africa, longe est itt minimum deroget benedicendis frugum priniiliis, alteruin de Marly-
sanc^e sedis auctoritati, quam sanclus doctor evi- rum sepultura (n). Caius decreto sanxit ut universa
denlissime agnoscit ac validissimis argiimenlis lue- in Ecclesia ex minoribus ordinibus ad raajora per
lur. Hic sanctus prrcsul quam mirifice sibi constet, gradus ascenderetur (o)
videre erit in dogmatica nostra Historia (a). Lucius,
Cornelii successor, ipsius decretum confirmavil de ARTICULUS IV.
lapsorum reconciliatione quos vere admissorum Tradilio quarli smculi de auctoritaie et jurisdictione
criminum poenileret (b). S. sedis.
Stephanus denalo Lucio eleclus ponlifex, reqnas
praebuit aures duObus Hispaniarum episcopis e suis Marcellini pontificis lapsum nemo rejicit, praeter-
expulsis sedihus, inandavilque ul quae ipsos provin- quam nounulli e recenliorum leniporum criticis, qui,
ciae deposuerant, iteruin restituerent in Ecclesias ; excellenlibus apostolicre sedis dotibus adversantes,
vernmlamen sanclae sedis rescriplum , ubi per humanre malunt infirmitali lahem detrahere quam
obreplionera innotuit impetratum, nequaquam iis 1} ] ponlificis anctoritatem fateri, qui unus poenam sibi
profuil. Quod aiitem suspicionem omnem secludil potest injungere. Quidquid isli aulumant coutra
de miiius cognila hac in re pontificis summi aucto- Sinuessamim concilium, tnnli non est, ut celebra-
rilaie (c), pef idem tempus Gallicanre Ecclesiae, ac lionis ejusdem historiam valeat anliquare (p).
Cyprianus idem, Cujus consilium petitum fuerat in Marcellus Romae complures insignivit ecclesias,
causn Hispaniensiumepiscoporum, ad eamiein surorai qure noslra etiam aetate aliquol cardinalium sunt
poutificis auctoritnlem Arelalensein quemdam prre- tituli (?). Eusebius decretttm Stephani de vaiidilate
sulcin, Novatiani sectatorera, deposilionis causa haptisroalis haerelicorum confirmavit, eosdem cum
detnlerunl (d). Ecclesia reconcilians per solam maniuim imposilio-
Non deest qui divura Cyprianum neget asserto- nem (r). Melchiades supremum in Donatislas judi-
rem illum ac vindicem maximum, quem ipsi praedi- cium lulil (s), cui judicio quidquid posiea fuit
camii*, fuisse auclorilntis S. sedis(e), eo quia de- additum, vel accessorium vcl superiluuin, ex divi
cretis a Stephano ponlifice editis de validilale ba- Augustini sententia, vel non rite faclum habendum
ptismatis per haereticos legitime collali, ftierit adver- esl. Idem ponlifex jejtinium servari vetttit diebus
sattis (f). Eqiiidem non irem inficias tam Cyprianum Dominicis, ac praecepit ut iisdein diebus ((), quibus
quam sententiae ipsius fautores, qui oiiine bnplisma solus episcopus in urbe episcopali sacrum faciebat,
extra Romanam Ecclesiam collaium iiiillius esse eucharislicus panis ad eos deferretur qui sacrifieio
roboris conlendebant, requo asperioribus ponlificem adesse non poluerant.
scriplis provocnsse (g). Atrevera persuasum iis fuit Silvestro pontifice coactum fuit Arelalense conci-
controyersiam istiusmodi circa discipriuarn et ceco- p. lium, cui praefuere ponlifitis ejusdem legati («). Pa-
nomiain Ecclesiaeduntax.it versari; enimvero aper- *-*tres concilii ad eumdem decrela omnia miseruiit, ut
tissime denuntianint senlire se ut pace iuipertur- confirmarentur indeque instar leguro caltiolicae pro-
bata suam quisque consuetudinem sequereiur. Ut- ponerentur Ecclesiae. Hic pdntificiani potestatem cum
cnnque aulem se res habuerit, profecto tum Ste- imperaloria Constantini auctoritale conjunxif (v), ut
phani hiyus, tuin Victoris causre ipsum eumdemque, magna Nicrena synodus ediceretur, cui per suos
quem semper in similis nalurae negoliis, exiium ipse legatos prsesedit. Ibi sanctre sedis primaius in
habuerunt: quod saucta sedes decrevit, vicil, ac omnes Ecclesias fuit cognitus (x), uti compro-
postea universalis Ecclesia amplexa est (It). batur ex epislola imperatoris enc.yclica ad episco-
Xystus II Snbellii haeresis denunliationem acce- pos, ex Patrum synodica ad Alexandrinam Eccle-
pit a DionysioAlexandrino episcopo (i). Cuin autem siam, et sexto ex concilii ejusdem canone, quem-
oborta inseclatio ipSum ponlificem e vivis abslulis- admodum Chalcedouense coiicilitun et pontifices
sel, anlequam haeresimillam proscriberet, successor Bonifnciiis, Gelasius ct Nicolaus horum nominum
Dionysius id uegolii suscepit, qui non modo Sabellii, primi teslali sunt. Cnnone ilem illo sexto palrinr-
sed Pauli etiam Samosaleni aliorumqtie haereses chalis auclorilas erosdem S. sedis in tolo Occidente
condemnavit. Cnusam pariter a Penlapolitanis Ro- confirmalur.
mam allatain iu suum ipsorum patrinrcham Diouy- Inaneui sane operam luilerem, si RttGni (y) levita-
sium Alexandrinum transegit (j). Patres Anliocherire tem expenderem, qui sua in Hisloria hiinc aliert ca-
synodi coulra Paulum Samosalenutn celebratae de noneni adeo depravaiiun ac mulilum, ut Patriarcha-
biijus brercsiarchre (leposilione synodicam epislolam lein Romnnrc Ecclesire jurisdictionem longe aliain
ad Xyslum dederunl. El Aurelianus imperator, D exhibeal quam qurc ipso ex concilii textu habetur.
qnarovis paganus, decrevitut deposilorum redes epi- Nihilo taroen miiius veritati consomun efil quod
scoporum illi tribiicrentur cui Romanus ponlifex alferl Riifinus (z), nbi pro suburbicariis civilatibus ,
adjudicaret (k). regiinen ad Romanam sede.rospectare ait,
Felix papa epislolam conscripsit adversus haere- Suarum ccidenlnlium imperii Darlein accipiamus, quae vica-
(a) Lib. n, c 7. (m) Lib. Pontif.
(6) S. Cypr. ep. 68. (n) Id.
(c) Ap. S. Cypr. ep. 67. o Id.
(d) S. Cypr. ep. 68. ip\ V. lib. n, cnp. li.
\e) Id., ep. 74. (q) Lib. Pontif.
(I) Firmilian. ap. Cypr. ep. 72. (r) Idem.
lg) Item conc. Carthag. de bapliz. haerelic. (s) Optat. Iib. cont. Parra. S. Aug. ep. 63 et 162.
(h) S. Vinc Lir. conl. breres. c. 3. (t) Lib. Pontif.
[i) Euseb. I. vn, c. 5. (u) Epist. synod. Arel. i.
(;') S. Attranas. de sent. Dionys., ilem de synod., (u) Conc. gen. vi, act. 18.
ilero de syn. Nic. decrel. (x) Euseb. ap. Gelas. Cyz.
(k) Euseb. Hist. vn, 14. (y) Ruff. Ilist. lib. i, cap. 6.
(/) C. Ephes.par. n, acl. i, item Chalccd.net. 1. (z) Vide lib. m, c. 3.
947 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 948
rio Imperaloris Romrc parnerunl (a). Nicrenam hanc A fiiloi professionem labulis consignntam Julio prrcben-
synodum a D. Silveslro esse celebratam, qui ninlla tilros («), et quidquid in D. Aihanasium ausi crnnt,
eliam pro inleriori et exteriori Ecclesire disciplina revocnnlibus(o). Sanclus aiilem liic doclor anlequam
constiluit, velustissima monumenta confirmaut (b). suam ad Ecclesiam reverliiiir, quo-ab imperalore
Pontifex Marcus inslituit ut Ostiensis episcopus Consiantio invitabalur, Julium pontificera adil (p),
pallio uterelur, auctorilatem sic illius confirmans consilia ejusdem aiidilums nc lilteras acceplurus
Romanum pontificem consecrandi (c). Quod sane commendatitias ad clcrum et populum Alexanilrire.
ornainentum metropolitarum sediumque superiorum Liberius, Julii successor, slalim alque ascendit ad
praesulumproprium est. Pclri caihedram, commiinionis liltcras divo Alhann-
Julio I ponlifice homines divo Atnanasio infensi, sio perscripsit (q), nequidqiiani contra sollicitanlibus
post S. episcopum ab sede Alexandrina ejecltun in Orienlalibns ejusdenl insectaloribus. Prrevidit quanla
conciliabulo Tyri habiio (d), ad S. sedem iter in- Ecclesirecalamitas fuliira erat cum solus rerum po-
siiluunt, ejusdem auctoritate tit firmaretur tnm la- tiretur Conslantius, quam praeire medilans cecume-
tura pcr eos judicicm quam inlrusi electio, quem in nica synodo, enixe impcralorem precatus per lilte-
sancti prresulis locnm suffecerant. Athanasius (e) ras, tandem evicit, nuliam ab eo fore diflicultatem
pariler suos legalos Romam misil; a quibus adver- quin synodus cogeretur. In quadam ex his epistolis
sarii convicti ct elingues facli, petierunt rem difteri, ad imperatorem oslendit quid sreculi potesia'.cs prre-
ut suas possent rationes exponere, quas nondmn stare debeantadconvocanda concilin. Pubiicrc,inquit,
prresio esse diclitabant. Pontifex Romae concilium tranquiliitali consulere oportel principes, ut celc-
indicit (f) quo vocal parles omnes S. Alhanasius n brari concilia queant, utque sulTraginsint libera;
(g), judicisac sui mandalis oblemperans quantocius deinde suam interponere atictoriiatem.nt qure fue-
advenit, p^rinde pmesules Coiislantinopoleos, rint dcfinila accipiantur, el qit:e sancita servenlur.
Adrianojioleos, Ancyrre, Gazre aliique praeterea plu- Constnnlius omnem adhibuii ctiram ut Mediolani
res tam Orientis quam jEgypti, necnon sacertleles Patres congregarentur; ipse aulem adesse voluit
innumeri ab Ecclesiis pulsi, quod Ariana labe cre- praesidendi ac dcliniendi animo (r). Omnia fiieruut
derenlur infecli, Romam veiiiuiit. Ariani vero, sure Ariaais gratiosa; legati pontificis, qtiique hornm
ipsisinjuslilire conscientia teste, lntilarunt, fraudis- partes tuebantur episcopi exsulnlum ire jussi. Eadem
que liujiis lcvissimas cnusas commenti, epislolam snncprocella etiam Liberiosuueunda fuit, quin impe-
temerilatis et nudaciae plenam ad Julium traiiide- rnlori obstilit, qui, ul ethnicus tradit liistoricus, in
runl (h). Ponlifex aulem, causa lota diligentissime siiiis parles pertrahere maxiine avebat ponlificcni ob
cognita, in pristinam asseruil dignitatem D. Atha- supremnm surc sedis potestalem (s); ntillus dnbilans
nasium ac reliquos episcopos qtii ab insectalorihus (Arinuis id probanlibus) quin pontificis exciripltiro
ptilsi fueranl; adversariis inlerdixit restiliitos iro- lola sequcrelur Ecclesin ((). ltaque imperalor largiri
poslerum perlurbarc; acta eorum el scripla damna- primum est orsus, dcinde minari, postreroo, curo ca
vit; denique lalum ab se judicium iisdem per Iille- incassiiin ccdere inlellcxit ad vim se converlit, ju-
ras declnravit, ineptias refellens epislolae ab ipsis betque ul pontifex suam ad aulam perlrahaliir.
tradilre («). Qiiero iit videt iinperator, intcrrogat num suprema
Qiiod ul pontifex praestaret atqne Orientis Eccle- dignitns, qua est praedilus, tanlos ei animos fnciat,
siis tranqiiillitateni resfluerei, imperatoriaro appcl- ul soIhspr;eoauiil)usstare possit? Ad qure Liberius :
lavit majcslalcm. Itaque civili ciiin ecclesiastica ^ Esto; siin solus pro lide : ipsitis causa non modico
jKilestate conjuncia, coaclum habitumque est Sar- sc liictur piu-sidio (u). Quamobrcmpulsus in exsilium
dicense cnneiiinm oronium episcoporuin ulriiisque est ponlifex.
imperii (_/').HuicJulius per legalos prresclit; ac prre Relegationis incommoda et inlenlnla mors Liberii
caeteris tres in eo canones jus aposlolicaesedis decer- constanliam adeo labefaclarunl, ul S. AthannsLi
niinl (k), de appellalione scilicet in causis episcopo- damnnlioni subscriberet. Uiitirohoc Libcrio vertitur
rmn ail eamdero e provinciis deferenda (/). Decerni- vilio, nec nisi injuria asseritur, eumdem subscri-
iur ponlificem Romanum posse accipere htijiismodi psisse codici formularum conlra fidem. Eniin vero
appellatioiium cattsas; qtiaeacta 'erunt prohare, seu hujusmodi cotlex ncqiiaqtiam csse potuil (v) qucm
causae partem aliquam novis committere jiidicihus priroiiui Berrhoere signavit, neque eorum alier qni
cognoscendam; eumdem sua ex aula posse judices Sirmium fuerunl missi, cum sentenliae adversetur
designare, qui una cum provinciarum cognitoribus episcoporum qui Liheritim ad subscribendum in-
sentenliam ferant, n qtiorum senlentia posse iierum duxerunt; mtillo aiitcm minus tertius, qui nondura
Romam provocari. Concilii Palres sua in synodica prodieral in lucem, cum Roniam pontifex est dimis-
ad ponlificem legnlis aiunl se demandasse ul singil- sus. Neccsse esl igilnr ut is fucrit primus contra
latim raliones referanl de iis omnibus quae acia ac Photinum exaratus, maximeque orlhodoxus, Hilario
definita in concilio fuerint, ipsi lanquam divi Pelri teste (x). Quod si Liberius alii subscripserit fuiei
successori el Ecclesi» capiti, cujus est nosse quid- professioni Sirmii, ubi vox cn consubstantialis desi-
quid ad eamdem Ecclesiam perlinet. derarelur, non lamen idciivo eam vocem Arianorum
Ursacius et Valens episcopi, faulores ambo Aria- D instar damnavit (y); vcluit aulem ut quibusdam in
norum celeberrimi, postquara errorem suum in Me- casibus adhiberetur, quibus Paulus Samosalenus
dionalcnsi concilio(m), cui praeerant legali ponlificis, atque alii noiinulli hrerelici ad stios firmandos erro-
abjurarunt, Romam sc conferunt plenaro a S. sede res abusi fuerant. Crcterum ab omni abhorret iide
inditlgeuliani conseculuri. ld accidil iisJem ex volo quod illa in Liberium anathemala D. Hilarii fra-
(a) Felix III, ep. 4. (m) Epist. conc Arimin.
(b) Lib. Pontif. (M)S. Hilar. in fragro.
lc) Iilcm. (oi Socr. 1. II, c 18.
(d) Soz. Hist. lib. m, c. 7. (p) Soz. 1. III, c. 19.
(e) S. Aihnnas. apol. n. (7) Epist. lib. PP. ad Const. Aug.
([) Theodoiet. 1. u, c. 4. ()) S. Atlian. ep. ad solit.
(g)S. Athanas. apol. u; ilein ad solil; item Soz. (s) Anunian. Marccl. lib. xv, post mcd.
I. iii, c. 7. (/) S. Alhan. ep. ad solil.
(h) S. Alhan. apol. n el nd solilar. (u) Theodorel. 1. u Hisl. c. 16.
(i) Apud eumd. apol. n. (v) V. I. ni, c. 12, llist. noslrae dogm.
(/) Socr. lib. ii, cap. 10. (x) S. Hilar. in frngrii. de syn. adv. Ariam.
(k) S. Alhan. apol. u. (y) Soz. lib. iv, c. 14.
(I) Can. 3, 4 el 7.
940 DE PRiEEMINENTIA ET AUCTORITATES. SEDIS. 950
grocntis inserta, conspicuus hic sanciilate doctor A dem veri episcopi fuerunt habiti, quos cleclos sancia
scripscrit, qui sua conliciebal atque edebat opera sedes confirmavit.
tanquam reversus jam Romain Liberius per sum- Post haec omnem adhibuit curam ut schisma Do-
mam sui nominis gloriam tuebatur quae de fide natistarum penitus exstingueret, qtiod mullis inde
constitueral Nitaena synodus. Hieronymus (a) pariler annis Africanas lurbavit Ecclesias (o). Profecto
cum baeresi eum ait subscripsisse, rumorem vulgi praestanlius eo teslimonium desiderari non potcst,
sequilur -.cuin ncmpe Athanasii damnationi sub- quod coaevus praesuldivus Optalus (p) fidero suoruni
scnpsil, quem Ariani specie quidein ob peculiaria temporum commendans litteris, tradidil de apostoli
crimina deposueronl, re aulem ob invidiara ar- Petri cathedrae allribulis, primalu acpraeeminenlia,
dentis illius sludii q<ioNicrenam fidem luebalur. deque communione qua omnes tolius orbis Ecclesiae
Cum Liherius ecclesiaslicre rcipublicre habenas secli eidem lcnentur adhxrere, servandre unitalis
iterum cepit, quas exsilii sui lempore Felix ipse sub- gralia, adeo necessaria, ut earum immunis nulla
rogalus pacifice fueral moderalus, apostolica simul esse possil. Ne ulli qnidero aposlolorum, ail S.
constantia se iterum muniil, qua ceelus Ariminensis doclor licitum unquam fuit sede aliquam slabilire,
capiiosam formulnmexsecravit, ita ul excitaia denuo quae non a riivi Petri calhedra Romaefiindata pen-
Arianorum inseclatione coaclus fuerit adhuc semcl deret. Hanc Ecclesire Romanae auctorilatem suis
solum verlere (b) ac latere quandiu Constaiitiiis imperaiores legibus fassi sunt; quamque hac de re
eorum faulor vitaro degeret (c). Ubi tandem Eccle- tulil Gralianus, anliqurc tradiinl historiae (q) insigne
sia pristinam tranquillitalem adepla esl , publicam argumenluin pielalis ejus in Denm exslilisse, quippj
amnestiam edici mandat pontifex pro iis omni- n ciu, Valenle morluo, rerum solus potitus, imperii
bus (d), si qui ilecipii capliosse alicui subsciipserinl lolius quasi priroitias obtulit. Theodosius Mngnus
formulre ; mandaus praeterea summo in eosjure celeberrima ea lcge, Cuixios populos, decrcvit u".
animadverti, qui minime ab errore recesserint (e). Chrisliaui, qiii cam fidem profiterenlur (r) cujus dc-
Semiariani tres miserunt episcopos ab Oriente, ut positum D. Petrus sui successoribus cuslodienduiu
suo nomine S. sedis doclrinae subscriberenl; ubi reliquit, calholici nuncuparentur; caelcris auiem
lidem novcrant iiicorrnplara perpetuo servari ,• au- turpissinuim haereticorumnomen ascriberetur.
ctoritalemque inesse Ecclesiam gubernandi (f). Pc- lta majorera in dies venerationera S. sedi conci-
lieriml iitiinte reslittii episcopos nonnullos in suas se- liavit divina providentia, lemporalem eliam polesta-
<les,undealiqiioiiniOrieiitisconciliisejectifueranl(a). tem splendoremque illius in omniiirooculis augendo.
Ponlifex, orihodoxre fnlei professione ab ipsis au- Idololatriae sludenles invidirun sane ac sollicitudi-
dil.i, in comnuinioiiero rccipit, dalque in manda- nem qua afliciuntnr non cclanj (s), perinde.ac
lis ut qui expulsi suut prresulesquantociijs ad suas nostris hisce lemporihus haereseos et scbismalis
Ecclesias reducantur : ul faclum fuit (/•). ldcro pon- assertores. Fideles aeque ac nos divinum summis
tifex tulii senlenliam in breresiro, qure pnracleti laudibus consilium eflerebant, quo perpetuo stelit
Spirilus divinitatein negabal; constalque ex moni- hodicque stat Ecclesia, cjus admiranles infinilam sa-
inenlis velerum Ecclesias omnes huic S. sedis judi- picnliaro, quod sine offcnsione alii non ac.cipiunl.
cio continuo stelisse. Exigua Ecclcsire primordia offendebanl Judrcos, a«
Damaso ponlifice Gralianus et Valentinianus II risiim gentibus coinmovebant ((). Ejusdem potestas
imperalores (i) laia lege declararunt pontilicis aucto- _ hac tenipeslate hxreticos malosque Cbfislianos of-
riiale in causis episcoporum el appellationibus ad S. « fendit. Quicunque autem sludii causas procul habet,
sedem, quod ab Ecclesia definitiun jam fuerat in divinnm cttm Pnulo poteulinni atque sapientiam nii-
synodo Sardicensi (j).' Hunc sane fructum exciiaiie ratur («). Ubiciinque locoruin, aitinl Palres, reperir*
calamitates ab antipapa Ursicino in legiiimum pun- esl prodigos filios qui patriinonia dilapidanl, nccnon
lificem pepereruiii. S. Basilius (k) in epistolis nd B. ziznnia uono ndinista frumenlo (r). Ubicunquc Luci-
Albnnasium el adponlificem Daiiiasum de schismate feros videre esl ut ftilgura cadenles de ccelo, lignea
AntiochiaeetEcclesiaruni Orienfis lumultu tradilis, item vasa alque fictilia, qurefrnngunlur ac projiciun-
testatur sead Romanum ponliGcem confugere, lan- lur in ignem. Apostolicn auiera sedes e conlraiio
quain ad eum penes quem auctoriias est definiendi, palernani semper haeredilatem cum lide servayil;
inandandi ut crimina cognoscanlur, animadverlendi Irumentum in ea cenluplicalo coactum; sol justitiaj
in reos, ac discrimina eorttm faciendi qui in Eccle- quotidie ibidein oritur; nec vasa illic praeter aurea
sias communione debennt rctineri. De iisdem rebus et argentea visiintur, propler inlemeratara doctrinre
Hieronymus (l) perscribens Daraaso prolitetur se purilatcm nullo non lempore in ea servatam. Hujus-
prorsus ab nullo seu presbyterorum, seu monaeho- roodi doclrina, PP. prosequunlur, nullis eslobiioxiis
rum, seu praesulum, seu principum lnijus intuidi praesligiis (x). Qiiauiobrcm taroetsi prudens, tanielsi
posse a D. Pelri sedis coinmunione avelli ac re- . sapiens quis sibi csse videalur, caveal sane, caveal,
moveri; non ignorare se nullum extra eamdera se- ne peregrinani suscipiat doctrinahi.Tutissimus maxi-
<lem salvura (ieri, Antichrislo noinen ab iis dari qui meque lidelis illius cuslos Ronianus est ponlifex (•/).
Romano non adhaerentponlifici, quod perinde esl ac ldemque est reclor domus Dei et pastor uniyersalis
Jiunlium Christo Jesu remillere. (m)Pontifex id schi- D Dominicigregis, episcoporumdenique et concilioruiu
sma damnavil (n) aliaque prrclerea in Alexandrireet magislerelduclor: ila etini appcllal Ambrosius.Eccle-
Constautinopolcos Ecclcsiis oborla ; quaruiu ii lan- siceftdeiconlirmandae,ait D.Alhanasius(i)pontificuni

(o) S. Hieron. de Script. Eccl. et in Chron. Soz. vn, H ; Socr. iv, 30; Theodor. IV, 9.
(n) Bonif
(*) Apud Theod. I. u, c 22. (o) 1, ad Episc lllyr.
(c\ Soz. 1. iv, c 18. Opl. Mil. 1. I ct u coulr. Parin.
(•)) Theod.
id) Ep. Lib. ad PP. ap. Hilar. in fragm. (q) 1. v, c. 2 ct 3.
(e) Socr. I. iv, c ii ; Soz. 1. vi, cap. iO (r) l.ib. li deFid. cath. Cotl. Theodos.
(0 S. Basil. ep. 74. (s) Aimn. Marcel. I. xxvn.
(g) Id. ibid. ((> I Cor. i, 23.
(h) Soz. lib. vi, cap. 21. (u) lbid 24.
(i) Rescrip. Grat. et Vnlent. AA. Aqiiiljno. (v) S. Hier. ep. 57.
(j) S. Anibr. ep. 13, nd Valent. (x) Id. ep. 8, ad Denielr.
(*;) S. Basil. episl^ 55 el 220. (y) S. Ainbr. in 1 Tiiu. c. III ; ileui epist. 1. i,
(/) S. Hier. ep. 57 et 58. ep. 7.
(m) S. Basil. cp. 272. (z)S. Athan. ep. ad African.
951 AD ANASTASIUMPROLOGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 952
scripla siifliciiint. Ilunc prae aliis omnibus adire A arbilratu inoliunlur inducere. Pro Anliocheno eliam
oporlet, et synodi cujuscunqiie, lametsi freqnentis- schisinale eomponendosummopere laboravit. Ei sic-
simre, consultn, absque ponlificis Romani suffrngio uli compeliloribus arbitri dala fueraut, ad bos
nullius sunl roboris (a). D. Bnsilius (b) ad eum de- perscribens divus Ambrosius (q) senientire ila con-
tnlil Apotlinnrem et cjns hreresim ; is atitein nlriim- sulere horlalus est, ut a S. sede facile coniproba-
qtie daronavit. Ecclesire viri subscribere renuenies relur, quo res lota posset transigi.
fonnulae perDamasummissae,abdicaniur(c).Macedo- Quanqu.am huic pontifici ascriberetur epislola
nianis divinilntem sancli Spiritus negantibus idem ad Thessalonicenseni episcopum tradila qtioad rcm
ponlifex interdicit; sectasque omnes Arianorum, prresulis Bonosi breresis arcessiti (r), iiulla lainen
varias divinari:m consiibstnnlialitnlem personarum illatio inde ducilur conlra aiictorilalem sanclrc se-
detrectanles, proscribit (d). Priscilliani prresligias dis. Quisquis eam scripsit, pro imperio loquitur
exiliabilemque doctrinaro avellit; Helvidio nequis- circa doctrinae summara ; neque a prouuntiando se
simo ilem hrerelico obsislit, qui non solum virgi- abslinel, nisi de factis aliqnol, quorum nulla insti-
nilnli nolain iiinrcbat, scd el in Dciparae virginita- ttii quaestio polcsi, praelerquani in locis ubi eadein
tem, diclu nef.is, insurgere niisus erat. evenere.
Patres concilii Constaiiiiiiopolituniprimi abunde Siricius idem Romre damnavil haeresim Jovinia-
testantur in synodica nd poulificem (e) sese jussu ni (s) mandavilque ul Mediolani eadem damnarelur.
ipsius congregalos esse. Fatentur insuper se de- De suo judicio perinde is loquittir atque coiiciliuni
bere Romanfe*adesse synodo quie a pontifice habe- Hierosolyniis celebratum aposlolorum aevojam fece-
baiur (f) quo ab eodem acciti eranl (y). Tres ad R rat. Visum est Spiritui sanclo el nobis. Divina sen-
eura legaiunt episcopos, qui raliones eoruin redde- " tentia et noslro judicio ((). Ad euro Joannes Jcro-
rent qure acta conslitulaqtie in concilio fnerant, ut solymilanus defertur tanquam Origenismi defensor.
ab eodein pontifice coiifirninrenlur (h), scque apud Maxiinus, licet lyrannus, Romam faterelur priraam
illum excnsarent quod non ipsimet ilomam vene- religione esse iu loto ierrarum orbe, prout erat
rint (t). Theodosius item iroperalor suos ad ponti- imperio (u).
ficem misillcgatos, qui praesufisConslantinopoiilani, Pontifex Anastasius Origenismirm proscripsit,
nuper in concilio electi, confirmalionem peterent quod judicium Christiani oroncs demississirae acce-
(j). Hanc electionem ponlifex ralam fecit, proba- perunt («). Rufinus, istiiisuiodi erroris assertor,.
vitque omnia qure in concilio decrcta fuerant circa sunm ad ponlificem misit apologiam. Mox vero
fidem et dogma (k); eaque propter concilium ipsum idem ponlifex eum Romam vocalum et Ialitantem
cecunienicuni appellavit, quod nomen in Ecclesia a coromunione avulsit. Anaslasius in epistola ad
viget. Elcctionem vero Flaviani fejecit (l), quem Joannem Jerosolymitanus tbclarat ad apostnlicam
Palres iidem Meletio in Anliochena sede subroga- speclare seilem jiidicitim ferre de bonis malisve li-
verant, quem ipse semper Anliochenuni prresulera brorum sentenliis, Utpote qurc, pcculiari Dei 0. M.
detrectaverat Paulihi periculo, cui sedem illam ad- providenlia, errores aui adniitfere aut ferre non po-
judicaverat. Consilium utique improbavit (m) quod lest, seque et caiholicam Ecclesiam perpetuo ser-
Palres iuierant Conslanlinopolitanam Ecclesiam vabit in fide. Antistiles Afri Romara se couferunl (x)
palriarchnlem constituendi, eique potiorem post scriptaelegis laxamentum impetraturi, qurc quibus
Romam tribuendi locum, quem semper occupaverat nalurae el doclrinae prrcsidiis paratos esse opor-
Atcxnndrinn. G terct clero ascribendos.praefiniebat..
In lllyrici Orientnlis provinciis aposlolicum vica-
riiiin creavit, qui ponlificis partcs agens (n), res eo ARTICULUS V.
speclantes cognosceret, qnae in patriarchatu Occi-
dentis pro Chrisli iidem amplectentiuin, et Eccle- Traditio quinli smculi nsque ad D. Leonem Magnnm
siarnm quaefundabanlur, nuuiero, mirum in modum pontifieem.
augcbantur.
Siricius papa in decretali ad Tarraconensem epi- Res gestre ab Innocentio papa hujus nominis
scopum alia inter disciplinre capila mandat ul epi- primo, tanquam supremo catholicre ecclesirc capite
scopi, presbyteri el diaconi caelibem vilam agant, sunt Iiujtisniodi. I. Jtis suum reddidit D. Joauni
et monachos ad clericorum dignilatem admilti con- Chrysostomo, e sede Conslantinopoleos ejecto per
cedit. Alia in decretali ad Africanos episcoposvilae faclionem Tbeophili Alexandriiii (y). Hujus rei luui-
crclihis leges recenset, ordinalioni moilum consii- lius ab utraque parte Romam venit. Chrysosto-
luit, ac de irregnlarilatibus verba facit. In utraque mus (2) per suos legatos pontificem rogabai ut Iaium
autem harum prohibet liaerelicos baplizare ad Ec- in se judicium irritum faceret, se in sedem suam as-
clesire commimionem revertenles; quia scilicet legi- sererei, et iniquos judiccs pcenis canonicis mulcta-
tima forma fuit adhibila cum iis baptismtis eonfe- rel (_aa)Ponlifex, causa coguila, quidquid in Chryso-
rehaliir (o). Sanguinarios episcopos, tircreiicisad sloinum actum erat rescidit, partesque omnes ac-
nsqtie capilis dainnationem infensos, exsecralione cersivit, rem fusius el lalius coniestatiirus. lnterea
devinxit; non tamen veluil civiles magislralus ap- p qui Chrysostomo eranl infensi, cum gratin plurimum
pellari,. qui eos truderent in exsilium (p)>Decrcta- apud iinperntorem valereut, episcopum deportari et
lem insuper dedil ad oinnes cathoticos, averlendi ecclesiaslicos ab ejus coinmunione stnnles exlrudi
causn, ut ipse ail, qun est in oranes lotius raundi Ec- suis nbEcdesiis iinpeirarunl. Quicunqueinsectationi
clesias aucloritate, res novas quas aliqui proprio hujusmodi fuerunl obnoxii , confugiunt Romauu
(a) Ap. Theod. 11,22,. et Soz. vi, 23. (n) Innoc I, epist. ad Anys. et ad Ruf.
(* S. Basil. ep. 74. (0) Concil. Tatir., can. 5.
(« Soz. vi,25. (p) Lib. xvm de hacr.Cod. Theod.
(d) Epist. Dam. ad Paulin. (q) S. Ambr., Ep. lib. 1, ep. 9.
Theodor. v, 11. (c) Ap. S. Ambr. ep. 79, inter antiq.
Sev. Sulp. Hist. I. 1. (s) Ep. Sir. PP. ad Eccl. Mediol.
(9) S. August. Rclract. 1. 11,c. 22 (() Hier., ep. ad Pam.
(l>)Ap. Theodor. iv, 9. (u) Ep. Max. ad Valent. Aug.
d) Soz. vi, 12. (i1)Hier. apol. adv. Rulfin.
(j) Synodic. np. Tbcodor. IV, 9. (.T)Concil. vulgo Afric. 11,suk Anastas.
(k) Ep. Bonifacii I ad episc. Illvr-. (;/) Pallad. Dial. sub init.
(I) Phot. libr. de VII Synod. (z) S. Chrysost. ep. i, ad kinoc I.
(»' ) Vide lib. 111,cap. 18, in finc. (aa) Ap. Dial. Pallad.
953 DE PR.-EEMINENTIAET AUCTQOITATES. SEDIS. 954
Qiiare pontifex tot tantisque turbis compescendiss A varios ItaliaePraesules,duaeque ad privnlos Iioiuines.
oecumenicanisynodum intelligens opus fore, llono- In decrelali ad Eugiibinum episcopuro trnditn con-
riiim imperalorem ad scribendttm induxit impera- cludit qiioi cum Ecclesiae omnes Ilaliae, Galli.c, Hi-
lori Arcadio fratri, ut secum impenderet oronem1 spanire, Africaeel adjacenlium insularum, tum con-
operain in re quoead uirumqiie spectabat. Legatoss stiiutae fuerint, tum primos acceperint"prrcsules a
is misil cum litieris, qui a Tbeophili fnclione inl lioinano pontifice perinde requum erat ut ab eotiero
itincre aggressi alque rejccli.vanam el irrilamlega- disciplinae regulas acciperenl, minime rebus novis
lionem feceruni. lnler baec D. Chrysostomus, exsiliii citra ipsius auctoritatem studenles. Genuinus hic
Ciiianiilalibus oppressus, occubiiil. Quam rem In- sensus habendus est decretalislaudatse, neque aures
itoceniius accipiens, reternre lain sancli viri memo- accommodandreomnino sunte recentiorilius cuidam
rhejus vohtitrequissimum reildi, quod ne vivoeiileml per luilibiiiim sensa ejus exprimenli.
et adhiic superslili redderelur angustire lemporiss licm patriarchnli ex auclorilate lnnoccntiiis in
fecerant. Qni eum fuerant insectati, a communione i OcciJenlis Ecclesia (/«)Thessalonicensi inclrnpolilre
onines rejccii (a) omnesquc venia indignos declara- Anysio Aposlolici vicarii dignitatem in lllyrico ,
vit iisqiiedum sancli episcopi iioinen referrenl inl quara superiorum triitin pontificum tempore jani
Siicras diptychas. Cilra hanc It-gem nei|uidquami gesseral, confirmavit. Anysioposlea dunato, in Ru-
conati fuerunt noiroullieorum ad S. sedis conununio- fiiin ejus successorera ipsnro illam conlulit dignila-
ncm rcdirc Ilaque nomine prorsus exceplo eamdemi teui; decem Illyrici provincins ei singillalim dcman-
omnes explerunl. dans, prreter propriam sedis suae suamque in eas-
II. Deinde Innccentius idem, tanquam Ecclesirei p' dero aiicioriiatem, delegavit, utpote nb nposlolica
capul Pelagianismum damnavit (b). Coelesiius, Pe-. sede nimium dissilas. Interea plures dedit encyclicas
lagii discipulorum facile princeps, vindexque acer- lilleras ad earum melropolilas pro.vinciarnm, ut
rimus istins hreresis, damnatus jam fiierat in Afri- ipsorum nemini obscura csset voluiitaspoiHificishac
cano concilio (c), unde provocavit ad S. sedem. Pc- in re.
lagius vero canonicas poenas declinavit, specie qiii- Pontifice Zosimo hrereticus Coelestius appellatio-
dein suos errores dilulendo in synodo Palrestina. nem iterum medilatur, qua ab Africano concilio
Postea vero tam Coeleslius ab nppellatione desci- nutllos ante annos ad apostolicam sedem provocave-
scens, qiiam Pel.igius , cujus doli in apricum prolatii rat (i). Quamohreni Romam se confert, perque li-
erani, duobus in Africaeconciliis ulerque cum per- beliiun siippliceindeprecatur pontificem se ut emen-
niciosissiinn, quain profjtebanlur, doctrina damnalii det si quem insciens in errorem lapsus essel. Ponti-
sunt (d). Haruui synodorum Palres ad ponlificemi fex, eo minime absoluto, causam differt menses
legarunt, qui de rebus a se judicatis rationes red- duos (j). Iiileriin Afris edicit ut vigente hac dilalione.
derenl, supplicesque peterent ut quidquid ipsi proi niittant Roraam accusalores, qui fidei, ut assere-
sua exiguitate sanxerant , aposlolicaesedis auclori- bnnl, iroprobae ipsum insimulent (k). Pelagius ilem
tas confirniaret. Namque isthaecsedes , inquiunt, sibi apud S. sedem prospexerat, huc lidei professio-
poiissimura sortita est munus docendi alios ; valet- nero mitiens contestata denuntialione, ul, si quid
que auclorilate, quam sacra Scriplura pluribus in iuepliim proponeret, imprudenli sibi excidisse judi-
locis eidera aperte tribuit, ad rectum tramilem de- cnretur, sibique daretur venia, quod enixe precaba-
vios reducere ititins ac roeliiis, quam alii possinl r. tur, ab eo qui non secus fidei ilivi Pelri ac ejus cn-
quocunque consilio aliunde sumpto (e). Pontifex *- ' therlrseerat successor. Hac Pelngii sincera, ul vide-
hanc observantiae signilicalionem erga sanciam se- batur , significatione accepla, pontifex cl clerus
dem gratulatus Patribus unde persuasissimum sibi Roinre vix cohibere lacrymas potuerunt, deque ea
esse aiunl certa semper decrela eroanare , praecipue re Afri cerliores ut fierenl voluerunt ('). Hi aiilero
vero si qua de fidei dogroale contentio csl; siroul- contrn quidquid ad detegendam Pelagii ac Coelestii
qtie coeptum ab iis consiliuro juxta iraditionem et cnlliililatem necesseerat, quantocius Romam mil-
consueiudineni omnium lemporum , petendi scilicet tiiiit. Et quoniam Cceleslius, quem Romre iirgebnut
juditiuro quo sua ipsoriim sentenlia roboretur vi- ul siinpliciter et aperle profiteretur quomodo senliret
geatqiie postea in tola Ecclesin ; ratam fecit senten- de Qde, ntifugeral, contra ipsuin et Pelagium Zosi-
tiam ab iis latam in haeresesearuinqiie artilices fau- nius rite judiciuni pronuntiavil, quod encydica ad
torcsque; sic, Auguslino teste, causa fuil abso- totitis Ecclesiae praesules confirmavil (m). ijua cpi-
liila (f). stoln, uti leslalur D. Prospef (n). Petri gladiotlexte-
III. Denique Innocentius (g) lanqnam critliolicrc ras oiuniiira nrmavit antisiiliini, ad inipios elimi-
Ecclesiaecapul suam miiiitatur aucloriiaiero liiero- nnudos. Marius Mercator, et Paulinus diaconus (o)
solymorura episcopo, nisi qua idero polestale est Mediolanensis, referenlcs hujus causre apud S. se-
prreditus liaerciicoritraaudaciam reprimnt, qui omni dein consliluiae actionem latumque juiiicium, tan-
ludibrii gencre Hieronymurael monachos Palaeslinrc, quam axiomata proponunl quibus refragari nemo
quibus prreerat, lredebant. possit, veram fidemin npostolica sede nullo unquam
Suprenuis idem pontifex , tanquam Occidenlis iiievo inspergi; in ea doiium inesse seclarios dete-
patriarcha, rcgulas disciplinaeprrescripsil Ecclesiis D E gendi, ac tiefiila eos poena mul.ctandiauctoritatcin ;
Galliaruni, Hispaniarum, Ulyrici, Africre et Ilalire. judicin ejusesse definitiva : totiusque orbis episco-
Dins fecit decretales pro Galliis, primam tredecim pos Zosinu senleniiae subscripsisse, quod ul prae-
canones, allerara seplera comprehendenles. In po- slarenl iisdem mandaverat, poenamque depositio-
steriori catalogum exhibet Scripturae sacrae libro- nis delrectantibus fuerat minitaius (p). Hoiiorius
rum. Hispaniarum Ecclesiaepriraa in Toletana sy- imperalor pontificis decrelum lata lege roboravii,
nodo quaedamslatuerant, volenle apostolica sede , depositioni exsjlii poenam adjungens, quas pcerois
quaelnnpceniius decretali nd synodum data confir- duodeviginti ex Italia praesules subiere.
uiavit. Decretales epislolreipsius exstant ad Eccle- Ecclesias inter Arelatensera et Viennensem cnn-
sias lUyricitre« ad Africre primatem, una ac sex ad teniione excitata de primalu in aliquot Gallbruui
(a) Theodor 1. S, cap. 35. (i) S. August de pec. orig. c. 6.
(b) Epist. Syn. Garth. ad Inn. PP. i) lbid. c 8.
(c) Item MariusMerc in Comroon. K) Ex vet. cod. Vntic.
(d) Ep. 90 et 92 iuter Auguslinian. /) Zos. PP. ep. 4.
(e) lbid. epist. 91 el 93. (m) S. August. ep. 47 et 157.
(f) S. August de verb. Apost. serm. 2. (») S. Prosp. cont. Coll.il.
(g) Innoc PP. cap 32 et 53. (o) Marius Mcrc mCoiiiiiJon.PuuliH.Diac.il!libci.
(h) Ap. Conc Rora. IHsub Bonif. (•)) Mercat. ibid.
955 AD ANASTASHJMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIG. 936
provincias, Zosimus (a) pro Arelalensi metropolila j\ vicario in lllyrici provinciis (h). Jura sanctaesedis
tiilit sententiani, quem etiam constituit suuin vica- tuelur slrenue quoad Occidentis patriarchatus par-
ritim in Galliis ipsis. Haruni episcopis perscripsit les, adversns Conslanlinopoleos episcopi conalus,
lilteras hac de re, ilemque nd episcopos Africre, qui Orientale Illyricuni speclare obtendens ad Orien-
Hispaniarum ct provincinrum Vieunensis el Narbo- tis iraperium, jurisdiclionem sibi curaveral adjudi-
nensis secundre, ad melrnpolilam Narhonensis pri- cari lege per Theodosium iinperalorem laln. Qui
mae., ad Patroclum Areiilensem, ad clerum p'ipu- collegre sui Honorii commendatione priorem abro-
lumque Massiliensem,ad alios nlias dedll epistolns. •t gavit legem, tulitque aliam qua Romani pontificis
ln decretali ad Hcsichium Salonitnnum inlcrsliiio- anliqua jnra vindicanlur.
rura lempiis praefinit, cique potestatem facit sua in Bonifacius compluribus in Illyricum perscriptis
provincia se gerendi tanquam delegatum a S. sede, epislolis pontificis jura ostendil (i), cum uti Occi-
ut sancitas regulas observari curet, si metropoliiani denlis.pairiarchre, lum utiRomani ponlificis. Quoad
auctoritati deesse aliquid crederet. In alia ad Byza- primum plura existere moniroenta in EcclesiaeRo-
cenae provinciae in Affica episcopos, eosdem arguit manre archivis testnlur, comprohanlia ipsas easdero-
quod laicos sccum admiltant ad jiidiciuin ferendum que Ecclesias quae in discrinien adducebantur, pos-
in causis episcoporum. Divum Auguslinum (b) alios- sideri ab Occidenlis patriarcha. Qnoail alterum, cuin
quc prrcsules ex Afris delegal ut de ecclesiastica re episcopus Constanlinopolitaniis Corinlhi synoduro
in Caesariensiprovincin Mauritaniaedecernant. (ut sihi videbatur) ediceret, scribilponlifex actionem
Apiarins presbyter Sicccnsis dicecesis ex eadem oroiieiii atque deliberationem tolli post Romani pon-
provincia, a proprio episcnpo percussus anathemate, ." tificis judicium : ad ca usqtie tempora neminem
ad S. sedem provocavii. Zosirous ciiui absolvil, in- unqunm fuisse ausiim provocare apostolicae sedis
dcqtte occasionem cepil legalos in Africam raitiendi aucioritatem siimmam, a cujus sentenlia appellare
ut exseciilioni raandareniur constiluliones ipsis non licet; aiictnrilalem se Jesu Christo, non conci-
traditae (c), praeserlim quoad appellaliones, quas liis acceplam referre; Nicrenii|uoque concilii Patres,
tum consueludo, tum sacri canones ecclesiasticis quippe quibiis perstiasissimuni erat quidquid a se
permittebant a propriis jiidicibus. Ilre sanctre sedis honoris collntum foret in apostolicam sedem, ne
conslilulioiies cum nnjiounli concilio Africano Car- maximo quidem intervallo assecuturum prrerogati-
thagiue celebralo, Bonifncio, Zosimi successnre, vas quibus a Christo Domino cohonestata fueral,
pomifice, coroiiiunicalrefuerunl. Sardicensis conci- pro endem niliil esse ausos conslituere : nullura
lii canonum proesi.iio constituliones eae se lueban- posse nb oninium capite Ecclesiarum deficere, quin
tur, qui (amen cnnones Nicaenaetribiuintur synodo, a Christiana siraul fide desciscat.
ciijns rei cntisn per eos Irmlilur in nostra Hisloria Coelesiino pontilice provocationum proseculio fit
dogmalica (d). Africani Paires, cum versassent ad aposiolicam sedem, quas Anionius Fussaliensis
qiiolquol Nicrcnaesynodi exemplaria ubi erant (e), episcopus et Apiarius presbyler delulerant. Quod
nec offenderent eos canones, id consilii cepere ut pro Anlonio judicium fuil latum, consulti speciem
nlia sibi parareni exemplaria ex Orienle, inlerea referebat stiper libello supplici; et ipsius ex dioecesi
vero pontificis decreia servarenlur ; fuluruin spe- populi obstiterunt ne exsecutioni mandaretur. lisdem
rantes ut, nisi quid siinile Nicreni canones ferrent, Anionius minaUir vim, cujus sibi copiam a ponlilice
se ipsos npnstolica sedes haud aliis lcgibus ob- aiebnt fnclum iri. Divus Auguslinus (;'), qui Fussa-
stringeret, qunin quibus prudentia ct apquilasobli- IC liensinm aequitati causre mirum in inodmn studebat,
gandos esse stiaderent. qiiippe qui codem sollicilnnte ab Hipponensi ipsius
Inter haecAnloiiius Fnssaliensis cpiscopus in Nu- episcopniu divisi liiernnl, delulil ail sanclam sedein
midia provocat a senlenli.i coniprovincialiiiin epi- Antoiiii litem, novas ndjtmgeiis rationes ad prohan-
scoporum, (f) qui e propria ipsuni sede rejccerant. diim juiluium conlra ilhiin in Africn pronunlialum.
Coinmendatilias babiiil -liiteras sui metropolilae, Divi ejusdein doctoris ad Qiiodvulideiimepislola nos
fuitque a ponlilice restitutiis in propriam sedem, adinonel se niunus ileruui susccpisse gubernandi
ita lamen ul nulla essel subrcptio in iis quae Roinae Fussalienses (k); unde conjiciliir Afric.norum sen-
exposueral. (g) lloc regnanlc ponlifice iniperatores, tentiam Romrc fuisse confirniatnin.
IIt audaciam Pelagianoruro coinprimerent, qui, sic- Apiarius presbyler, anathemnte iterura percussus
ut haereticorum in more posilum est, declamabant in Africa ob nova crimina, apostolicam ad sedem
contra S. sedem, ab imperio loln Pelagiuni et coe- deniio provocaveral. Ponlifex eodcm cum legato qui
lestiiim omnesque horum adminislros eliiiiinariiiit, antea dederat operam ut restituerelur, eum remisit,
constiliieruntqiie ut si qtii episcopo conlra aposlo- mandavilqne ut beneficio alisoltilionis ulerelur quara
Iicre sedis dccrela recusareul dnmnalioni proscri- ipse largiehalur, dummodo res, quemadmodum ex-
ptorum suhscribere, easilein poenas subirent. posuerat, se haberent. Cum vero is minirae valuisset
Exposlulante Valenlinreurbis clero, quod proprius exposila comprobare, legum severilatem snbiii.
episcopus Maximus nroltis arcessitus criminibiis Nicrenaesynodi copia facta eral Afris abOriente (/);
conspeclum semper cognilorum declinaverit, quos quare iidem ad pontificein Iradiderunt epislolain Iria
S. sedes sacpe saepiuspraesenles judices coiislilucrat.]rj enixe pelentes: priroum, ul ne lani facilesaccommo-
ul cognoscerenl ejus causam; Bonifacius per decre- daret aures provocanlibus; dcinde, ne Roma milte-
talein epistolam deiiuntiiit se quanquain ul conluma- ret, qni una cum reciiperatoribus ab aposlolica sede
ceni damnare possel Maxiuium, tainen velle ipsius conslituenilis in qualibcl provincia, judicaret : diini
causam ad lempus certum differre, novis conslilutis id ininiine sanciluin essel ab ulla synodo (canon Sar-
recuperntorihus, quo piaeiinilo tempore exeunte, dicensis concilii seplimus hos Afros lalebat); tcrtio.
latitaret reus, necne, senientia in ipsiun proiiiuiiin- deinum, ne sreculares magislralus adhiberentur ad
relur. Alia in decreiali ad Narbonensem episcopuro, ea quae ipsi decrevissent exseculioni mandanda.
Arelatensi priroaiis dignilolem auferl, qiicea Zosima ln decretali ad episcopos Viennensein et Narbo-
collnta in euni fueral. Corinthiacum inetropolilara hensem epislola, post aliquol tradilas disciplinaere-
confiruiat, iinpense id suadenle apostolico ipsius gulas super habitu ecclesiaslico, quoriirodara rusti-
(o) Zosim. PP., ep 5. (g) Honor. imperat. rescript. conl. Pela?. ad Att-
lb) S. Augiist. ep. 157, ad Opiat, rel. el Aug.
(c) Epist. syn. conc. Afric. ad Bmiif. PP. (/i) Apud conc. Roman. ui sub Bonif. II.
(a) Lib. iv, cap. 12. (>) Ibid.
(e) Syiiod. supradicin. (j) S. August., ep. 261, ad Coeleslin. pap.
(0 S. Ang., cp. 101. (k) Ejusd. cp. 224.
(/) Synodica coftc. Afr. ad Ccelest. papam.
957 DE PRiEEMINENTIA ET AUCTORITATE S. SEDIS. 958
citnte in pteniteniire sacramento ailminislrando, ac ,\ esse videbantur, cum sese armarent Patres necesse
negligentia in episcoporum gradusque inferioris ec- fuit adversus eoiilumeliosam agendi ralionem Joan-
clesiasticorum eleclione; eosdem episcopos Ccelesti- nis Antiocheni, qni, Nestorii doctrina rairiime pro-
lius rentintiat cognitores in causa duorum episcopo- bata, lamen curaverat ut D. Cyrilli doclrina in con-
rum. In decrelali ad episcopos Calabrire et Apulire ciliabulo eadem in urbe-Epheso coacto damnare-
sacrornm iis canonum scienliam, utpole omuino ne- lur (j). Patres igitur post necessaria monila scbis-
cessariam episcopis, commendat; se significans pro maticos illos oplilno jure a communione sejunxerunt,
siimma qua est polestate prrecipiendi eorumdem ca- neque taraen deposuerunt, sanclre sedis judicio ejus-
noiiuni observanliam, in eos animadversum poenis a moili poenam imponendam relinquenles, uti leslantur
jure praefinifis,qttos ohsequiHm suae auctoritali stiis- in synodica ad Cceleslinum; qiiem item certiorem
qne marolalis debituni ad proprium minime officium fecerunt deposilionis atque exsilii poenae,qtia Neslo-
perduxerit. Alia deroiim in decrelali epistola ad IHy- rium damnaverant necnon alierius episcopi eidem,
ricos prresules declarat munera sni apostolici vicarii suffecti. Tbeodosius imperator duos pontifici legalos
esse : definilivam in ea provincia senlentiain ferre, misit gratulaiura ob vicioriam (k), quam Ecclesia
consecrare episcopos, convocare synodos, el causas relulerat de haeresibus, praeclarissimam, aposiolicis
quae ad aposlolicam sedem referendae ibrenl au- ulens gladiis, quibtis ipsam armaverat. Pontifex in
dire. **• . encyclica ad episcopos qui synodum celebraranl (/)
Pelaginm, sollicitntionibus ac precilvns undequa- seiilentiam depositionis confirinat, lum principis hae-
queadhihilis, cottati snnl ponlificem ad st audien- rcticre illius seclae, tum seclatorum, quos concilii
dos perducere (a) : contra vero is negavil nefariis ]g Patres noroinatim appellaverant. Poena eadem in
capilibus accommodandas aures, ex jnris prrcscri- alios mandni nnimadverti, qui cum in impios eosdem
pto damnalis; unnniqne iis ait viain esse reliquam sensus lapsi essent, haeresis atque ejus aucloris dam-
ad Ecclesiam redeunli, poenitenlinm (b). In mnjo- nalioui ne subscriberent recusarent. Quoad alios,
rem Britnnninm inisit, qui provinciani ab ista hae- Aniiocheiium nempe praesulera ac socios, qui, haere-
rcsi expurgarent. Scotisqtie dedit prresulem cu;ti siro condemnantes, indeiiuiatiiin reliqueranl haere-
evnngelici praeconis potestale, quo in Hiberniaro siarchani, fraterne priusvoluit admoneri quam in-
proficiscereinr, lum ut qni Chrislum ibidem cole- clttroenliiis in eosdem agerelur. Clero populoque
renl, servaret, tum ut novos ad Evangelium culto- Consianlinopoleos perscripsil de ipsoruro prresule
rcs aiijungeret. recens electo (m), ulciijusciinque dubitalionis cau-
Idein ponlifex Nestorianam haeresim condemna- sas procul habenles eum atidirent, quippe qui, cutn
vit cx dclatione ad s« facta pei Cyrillum Alexan- Roroan-e in Ecclesiae sinu altus nulritusque esset,
drinum (c). Ha-resiarcbre pnriter depositionis poe- lieri non poterat ut alia praeter anliquam doctrir
nnm jndixit, nisi staftim intra lempus suosex aiumo nam" irobutus essel; novis namqiie rebus Roraani
se errores ejecisse scriptis confirmaret. Euradem adilus est occlusus : cumque ipsius episcopi do-
D. Cyrillum apostolicum siium vicarium inslituit, ctrina fundamenlalis angularisque esset Ecclesire
ut exseculioni curaret mandari sententinm a se la- lapis, ab eadem recedere nef.is omnino esse.
tam conlra Neslorinm; eaque in eum eollaia digni- De ingenti presbylerorum e Galliis numero, (n)
tas causa fuit cur cectimenicaesynodo Ephesi cele- deque aliquibus ex urbe Genua delalum fuit ad
bralae Cyrillus praeesset (d). Concilium id onuiiuin S. sedem, quod inler se coivissent adversus D.
partium efllagitalu iiidicluro fuil, cuni ptiinis vero ^ Augusiini doctrinam de gralin et libero arbilrio.
flagitanle Nestorio,.qni Cyrillum delatorem suitm Ilaque pontifex doctorem sanclitate conspicuum
et ipsnm hrerelica labe notatum esse contendebat. vindicaturus, qui paulo ante supremum diera ob-
Potestates ambac, pontificia el imperialis, simul, ul ierat, ad Gallicanos episcopos encyclicam dedit
moris erat, conjunclrt;, fiierunt ob convocandos epistolam (o), roandans lit eoruin audaciam pre-
episcopos interpositre (e). Alexaudrinus praesul, lan- sbylerorum coercerel, iisdemque silenliuni indice-
quani delegalus ab aposlolica sede, prima in ses- rct; non enim ecclesiaslicorum ejus ordinis esse,
sione, habila anleqnam venerunt legali tres a pon- aiebat pontifex, vocem episcopis altius i'n Ecclesia
lifice roissi, pracseriil solus; caeleris vero in sessio- extollere ac de doctrina decernere (p). Praelerea
nibus ad absoiutam iisqne syuodam tresii simuluna divi Aiiguslini ineiiioriam exquisitisiis prosequitiir
cum ipso Cyrillo praefuerunl. lniitlibus, quae maxiine decenl episcopuin : ardentis
Eadem in synodo nulla omnino fiiit qnrestio earuni lieinpe sludii erga apostolicain sedero; singulafis
rerum (f) quaea pontifice conslitulre ac definitre fue- ejus sestiroationis qua sumnii ante pontifices illuni
ranl de calbolicre Ecclesiaefide. Id tanmmmodo agi- habuerant ob integritatem docirinae magnosque
laltiui, ttt ei.Iem fidei Neslorins adversans, aut pali- exantlalos labores pro Ecclesia Dei. Ipsemet in hu-
nediaro canere compelleretur, aul ex judicio conlra jusce tractatus exittt articulum singularem conji-
ipsuni ab nposlolica sede pronunlialo deponerelur. ciam de sludio illo ardenli ac veneratione iu aposto-
Quod sane Patrcs prresliieruni, ut aperte demonstrat licam sedem, quortim sanctus hic doctor praeclaram
senlenlia deposilionis qnam conlra illum luleruiit(a). adeo testilicationem reliquil Exlesiae.
Siaiim atque legnli ponlificis veneruiil, lecta;que sunl D In epistolae quam laudauius calce videre est con-
Palribus ponlrficiaelilterre, inter acclamationes gra- geriem constilulorura a pontificibus qui Ccelestinum
tiaruinque acliones Romnno ponlifici, lanquam lidei prrecesserunt, de gratia et libero arbilrio. Ibi tan-
dcpositi custodi oplimo, auditum fuil et ipsis litle- quarn axiomata staluiinliir : necessariara esse gra-
ris (li) et legalonnn advenlu divinitns comprobari tiam ad cogilandum de bono, ad illud appelendum,
senientiam a Patribus lalam conlra Nesloriuro, ut ad amplectenduin; liberum arbitrium inininie per
exsecutioni alia mandaretur, quam antea sancla se- graiiani destrui, quin polius perfici: Deum operari
des conlra eurodeiii pronunliaverat (i). ii) nobis per gratiam velle et agere, ita ul coopera»
Jam legati subscripseranl alque omnia absolula lores ejus ipsi siraus, cum icrre nequeat otiosam a
(«) S. Prosp. ad ver. Collat. iu fin. (i) Ibid.
(li) Id. ibid. et in Cliron. (j) Ibid. Act. 5.
(c) Epist. Coelest. Pp. ad Cyr. ap. conc. Ephes. (fc) S. Prosp. conl. Collat. p.rope lin.
part. i, cap. 15. (') Apud conc Ephes. parte 3.
(d) Id. ihid. acl. i. (m) Ibid.
(e) M. ibid. ac in fin. V. 1. 4, c 21. (n) Apud episl. Coalest. Pp. ad episo.• Gallire,
(/ylbid. act. 2. . 1.
(g) Id. conc. acl. i. (o) Ibid
(h) lbid. Acl. 2. (p) lbid., cap. 2. ,
959 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. UOM.-VATlC. 960
nobis reddi atque negligi; nobis denique, ubi eam A prresnlcs (h). In ea, quam episcopis Italiae per-
senliamus nostros ob lapsus langnescere, oralione scripsil, prae caeteris constitutis, ustira vel laicis
ad Deum confngiendum esse, ut necessarias vircs inlerdixil, proliibnilque solemnem baptismatis ad-
iinpetremtis. Pbslremo ibidem declaratur apostoli- minislralionem extra lempora Paschatis et Penle-
cani sedem hac de re nihil ultra decrevisse (a). cosles. Publicam iteni vetuit fieri confessionem, au-
Sixtus 111,cum Romanae Ecclesire.esset presbyler, ricularem affirmans satis esse. In decrelali ad Sici-
prariclaram adeo sibi collegit aestimalionem siyluui lire praesules (i) iisdem mandat uli ternos mittere
distringens in Pelagianos ardore niaximo (b), tit cpiscopos ex suis per iriennia singula nunquam
scripta ejus dpctrinre el sapicnlix plena orbi uni- desinaiit nd Romauam synodum , velntque ul ahe-
verso proponentla snnclus Atigustinus censneril. Vix nent Ecclesiie honn absque cleri consensn. In alia
ipse cnnscendit Ecclesiae thronum, quidquid actum epistola, ad Mauritaniae Caesariensis episcopos, con-
efat Eplresi adversus Nestorianos quoad hreresim siituil pnesuleni (j) qui eoruin proviticiam invisat,
conlirmavit (c). Vennn quoad schisma ab Joanne deque alio praesule juilicitim ferri ab iismandat,
Antiocheno ei Orientalibus excitatum, noltiit pfrc- qni ad sanctam sedem provocaverat; quo pariter
fracte judicari, siquidem sperabat fore ut monilis sententinm vult deferri lalani in Africa de cntisis
ad officiiimperducerenttir (d). Quamobrem perseribi Eeclesiarum et episcoportim, tit robur ad eamdem
ad illos voluit, iriemque perscripsil lam amice, lam accedai. In decrelali ad Ruslicnm Narbonensem
humaiiiler, ut sibi eos devinxerit, duasque inler se- publicam velal poenitentiam injungi presbyteris (k)
des praecipuas, Alexandrinam alque Aniiochenam, ac diaconihus, legcmque caelibaius ad snbdinconos
concordiam curaverii, quarum discrepanlia univer- *g extendii. Metropolilis lllyrici demonstrnl Romano
snm Orientis lurbabat Ecclesiam. Is quorumdam cal- pontifici curain incuinbere universi orbis Ecclesia-
iidilalem Pelagianorum retexit, qui personata con- ruin; vicnrio anlein ipsius npostniico enriimduntaxal
versione ad Ecclesiam redire conabantur, ut in eam proviiicinruni quae illi fuerinl deraandalae (/); curae
venenuni inducerent. Qua in re-divi Prosperi (e) siquidera parlem, non summain cum eo communi-
senlentia parem hic ampliludiiie et gloria triiunphum catam per se esse testnlur. Episcopos prohibet ab
de haereiicis reportavit pontilicibus, qui de hrerelicis Ecclesia ad Ecclesiam transferri, et ecclesiisticos a
anlea iritimpharanl. Patriarchalem in lllyrico juris- dioeccsi ad aliam, prresulibus propriis invilis, trans-
dictioncm sustiniiil, queroadmodum duae nos docenl ire (m). Varios in.licat gradus jiirisiliclionis atque
epistolae ab eodem iraditse ad lllyrici praesules, a'lia- appelliilionis ab episcopo ad melropolilam, ab hoc
que ad Procliim Conslantinopolilaniim. ln earum ad poiililiccui. Ecclesire Alexandrinae praecipit ut
priroa Anastasio Thessalonicensi dignitatem vicarii cura Roinana parente unam eamderoque ralionein
aposlolici confirmat, quam ponlilices prredecessores lueaitir (n). Anatolio Constantinopoleos praesuli fa-
contulerant in ejus dioecesis episcopos. In altera om- ciillaleni facit ut commiuiioriiEcclesiaeRoroanae per
nibus lllyrici provinciis mandat ut Thessalonicensi illnm resliluantur quicunque haeresim abjecerinl;
episcopo pareant, prout apttd ens consueludo eral, eidemque probibct trium episcoporum iiomina pro-
neque ab isliusmodi observnnlia removerentnr ex nuuliare atl aram, qui S. Flaviannm praedecessorem
iis qure synodus Cbnstantinopolitana contra legcs siiiini fuerant inseclati. In decreiali ad Foro-Julien-
aposlolicae sedis decrevisset, quaeconcilii ejus consli- sem episcopiim Theodorum poeiiilenlire sacramcnti
tutioniim nullam probaverat praeter eas quac ad fiiiem p*-'necessilalein (o) ac virlulem oslendil, qttod etiiim
periinebant. In terlia deinum epislola ,-iriConstnnii- iis qui iu vilae fine siuit constuti vocisque ofliciuro
nopoleos praesulem, ctijns gratia res illte oinnes no- amiserunt non denegandum atlirmat, cuin ir.dicio
vaeagcbniilur, eidem ostendit non ideo sibi esse a aliquo ipsi absolvi peianl aut eos peliisse jatn cou-
snnciionibus canonum, quas peniius noverat, defle- slal, cutn milliim praebere indicium vi morbi el an-
clendum. gustiis lemfioris probihentiir.
Sanclus hic pontifex judicium per se ipse lulil in
ARTICULUS VI. causa Celidouii (p) et Projecli, prresultiro Galliae, a
De auctorilate sanclm sedis sub divo Leone Magno sentenlia Hilarii Arelalensis provocantium. Propiiis
pontifice. in sedibus ulrumque stistiiiuit, ipsumque Hilarium
ab unoquoqtie juiisdictionis aclu prohibuit exlra
Divus Leo, Magnus jure ac merito nuncupatus, suam Arelnlis Ecclesinm, quani ipsi ex indulgentia
ubi primum ad summum pontificatus fasligiura est non nbstulit. Eidem Leontium Foro-Juliensem sub-
evectus ({), fateri ac praedicare orsus est bealura rognvit (q), qui vicarii apostolici munia obirel in
Petrum perpeluo adminislrare Ecclesiam Dei perRo- Galliis. ln epislola ad Viennensis provincire praesules
nianos pontifices; iisdem apostolorum principis fi- dc appellaiionibus ad sauctam sedem loquitur, tan-
dem et auctoritatem nunqnam defuturam; Chrislum quaro de jure quod nulla unquara delrectavit ve-
Jesum, qui eumdem aposlolum Petrum poteslatis tustas.
6uaeconsortem elegit, per ipsum cum creleris populi Vnlenlinianus III inqieralor decretis Leonis Magni
sui priucipibus potesialem illam communicare (g). paralam conciliavil exseculionem lege qure man-
Eorum vero quae docuit exemplum exhibuit Leo hic D dal (r) ut sedis nposlolicaesanctiones oinnes toio in
Magnus adversusManichseosin Italia, Priscillianistas imperio sancle ac religiose servenlur; nullique
in Hispaniis, Pelagianos in Islria, per mandata quae episcopo licitum sit absqne sedis cjusdem aucloriiate
ad provinciarum earumdem prresuies misit extermi- aliquid contra consueludinem velerera conari, ut
nandi causa hos hrerelicos. Quare prrescripsit for- quibttscunque dicta erit dies ad tribtinal Romani
mulas quibus ecclesiaslici suspeclae doctrinae sub- ponlificis, si vadimonium deseruerint, vis a provin-
Bcriberent. ciarum rectoriVus inferalur : aperie autem lege isla
Decrelales multas dedit epistolns, alias ad alios fuit expressum, quod seiilentia in Hilarium pronun-
(a) Vid. mere Hist. Dogm. 1. IV, c 23. (k) Epist. 92, in Collect. Holst.
(b) S. Aug., ep. 104. (/) Ep. 84.
(c) Ep. Six. PP. ad Cyrill. ex coll. Baluz. (m) Ibid.
(d) Ibid. f») Epist. 81, ep. 46.
(e) S. Prosp. in Chron. sub an. 440. (o) Ep. 91.
(f) Serm. de Assuiupi. sua. (p) Epist. 89.
(g) Epist. 2 vel. edii., itero93, item 86. (q) Ibid.
ih) Epist. 1 el 80. (r) Novel. Valent. posi Cod. Tlicod. lil. 21,. de
(') Episl. 4 el 16. Ep. ordinand.
(j) Epist. 87.
961 DE PRJEEMINENTIAET AUCTORITATE S. SEDIS. 962
liata ab apostolica sede imperatorire auctorilalis mi- A hujus potestatem testatus cst in caeteras universi
nime indigebat, ul vel in Galliis exseculioni manda- lerrannn orbis Ecclcsias, prrcque aliis prreclarissi-
retnr, ob siipremam polestatem quam habet pontifex " mis ejus dotibus hanc singularemesi fassus, quoil
in Ecclesia. El eral ipsa quidem sentenlia per Gal- nenipo ab hreretica labe abhorrens nunquam non
lias, eliam sine imperiali sanctione valitura. Quid fuerit, cum summorum niillus pontificum a veritate
enim tanti pontificis atteloritali in Ecclesias non lice- coiitrarium aliquid unquam senserit, al conlra omnes
rel? Nostram historiam videsis (a), palamque erit aposlolicum depositum semper integrum, semper
vignisse hanc legem Francorum regum terapore, omni ex parte purum, cusloiiierint.
qui imperatoribiis successerurit. Idem ponlifex dis- Hisceul medereiur incomir.odissanclus ponlifex (j)
sidia conipo.suit Ecclesins inter Arelatensera ei VLen- falsam eam synodum conderonavii, declaravitque per
nensem inlercedenlin (b), dioeceses consliluens quae lilleras Theodosio imperatori, quoil, qiioniarn ad
melropoleon alteniiri stiffrngnrenlur. sanciam setlem fuerat provoca,:um, ex coiistiluiis per
Etilychcs Constanlinopoli lanqiiam haereticus con- Nicaeni coticilii canones, alind haberi coiiciliuiii
demnalus confugit Romam (c), supplici iibello pro- oportebat. Theodosius vero, euniichi ciijusdnm, qui
miitens emendaturum seomnia quibus reprehensione Eutycheti valde studebal, arbitrio se geiens, beni-
dignis doclrina ejus essei inspersa (d). Ad episcopos giins accommodare aiues noliiit suasionibus divi
eliam aljquot Occidentis dedil litteras, suffragia Leonis, neque Occidentis imperntorum epistolis,
eonroi petens, a quibus responsum accepit, Roina- per quas eidem significnbanl, delreclari non posse
num adire poutificem oporlere babendi causa fidei Roniamnn pontificcm supreroum judicem <ausariini
dogroala; praesulibus quippe privatis (e) Romniii " appellationisquoad fidemeljndiciiimepiscoporum(fc).
pontificis haud acccdenle conscnsu , faciiltaleni Fidem adhibuit Theodosius lalsis couciliabnli actis
aiebant deesse bujusmodi de causis proiHuiliaudi. Dioscori arbilratti constructis, uihil iiempeexNicaeni
Flnvianus Conslnulinopoleos praesul ncla omnia alque Ephesini priroi decretis mutntiiin in co fuisse
Romanum ad ponlificem delulit ndversus Eutyche- alque episcopos ibidera depositos Nestoriana haeresi
lem , necnon senleiiiiam a se latam hi eiimdem (/"); affcctos esse. lmerea poniilicem est deprecaius ut
supplex ab eodem flagitans ul eam sententiam rolio- Analoliuin in Conslautinopoleos sedem, Flaviano
mndo, nascenlera dignaretur haeresim prrccidere, jain denato, suffeclum confirinaret. Imperatorcra
alque impedimenlo esse quin synodus, dc qua per- islum, ciiiii niiniine hreresiin profilerelur (/), haere-
vaserat rumor, celebrarelur; istiusmodi eniin cele- licos tamen lueri Leo papa inlellexil : quamobreiu
bratio nonnisi lurhas in Ecclcsia concire polernt. forc confidens utab insita menti ejus opinione facile
Magmisvero ponlifex .iiluiirabilem illara siiignla- revocarelur, legatis ad euui missis iterum de con-
remqiie ad Flavianum epislolnm dedit, Epislolw greganda synodo elllagitavit; eodemquc tempore
Dogmaticm divi Leonis cognomento celeberrimam, siguilicavil per lilteras , quibus ipse corulilionibus
quri lncnriialionis niyslerii fidem eximie definil atque Conslanlinopoleos pricsulem receus clectuui coniir-
explicat; volensque lmperatoris Theodosii gralia masset. Caeterum optimum sancli pontilicis id consi-
coucilio Ephesi cogendo asseiisum praebere(-/) tres, lium ineiindi gloria Marciano, Theodosii successori,
qui praeessenl, legnlos misit, earodeinque epislolam debebatur.
veluti eorura regtilam qure decerncnda erant. Id Marcianus igiitir poiitus rerum qurc prima obiit
Pontifex meinorat omnibus in epislolis hac de re imperatoris muuia (m), siiisignilicaio aniiiii lueriint,
perscriptis, praeserlim vero iu ea quam tradidil ad C | se scili,cet velle ul poniilicia ex aucloritate habcrelur
Palres concilii, significnns iisdem quaecunque ad concilmm, quo proscriberclur error el catholicae
fliminandos errores, et (idei professiouisquc ejus Ecclesiae tranquillitas instoiirarelur (n). Divum Leo-
unilatero in universo iniuido assereiularo suiit neccs- nero oravit ut ipse per se ailesse dignaretur synoilo;
saria, ex epistola ad Flavianum suppelere (h). Ea svn minus id posset fieri, sibi per litleras potesiatem
synodus in lalrocinium versa esl. Pro concilii sciie faceret cogendre ipsius synoili, in qua episcopi per
prresidia milituni collocata sunt; mngnique tres Suinrouin ponlificera coiistilula profilercntnr.
diices imperii sncruui iu euni coiivenlum sunt in- Chnlcedone congregali sunl Palres. Eique uli
gressi, suffragiis ut libcilatem eriperenl. Dioscorus praeesseut ponlifex legalos mittens iniperntori
Alexniidriiius, Eulychelis propugnalor, sanclissiinis scripsit, fulurum se sperare (o) ui tradilionis fides,
aposloiicre sedis lcgibus posthabiiis, per siiiiiiiinm cujus dogmala ad entii sanctn sedes tradebat, crrori
audaciaui coucilio piiesedit. Pomificiae epislolre, seciarioruro praecluderet onincro adiluin. Ad Palres
fam doginaiicn ad Fiavianum qiinm alia a<lPalres ilein concilii perscripsit, sigiiificans clam iis essc
synodi, haudquaqiinni liierunt lecire. Judicatura fuit non posse desiderium siimri, quippe cujtts religionem
juxtn consilium iuiium n fautoribus Dioscori: Euty- ac fiilem miniine ignorabant (p); ul neinpe iidem,
thes fuil absolutus; militesque districlo ense irruni- riisceplalioiiibus qiiibuscunque poslhabilis, plenam
penles niinnti sirotduas purteseaesuro iii quicun- ill-.imet aperlnm lidei definilionera ampli-cterenlur,
in
ouc iluasCliristtira in nnturas dividerent. Illntani vim quara ipse in litteris nd Flaviaroim expresserat. Sese
siisliimil nemo, praeler pontiiicios legalos, Eusebiuro velle ut suas in sedes episcopi restiluerenlur, si
Dorilecnsem. qui apertits eipraecipuus erat Eutyciiii jj | resipiseeriuil; roullo auteiu roagis ii qui, eoquod
accusalor, ac Flaviniiiun Conslanlinopo!il:uiuroipsins poliorcni luiti essenl pnrtcm, e propriis pulsi erant
episeopiim ac priiiuun Judicem, qui nd sanclam Ecclesiis. Suininopere cnvendiiro iis esse, ne quid,
sedem provocavit ab iis onuiibus qure in eo concilio Eiilychelem damiiaiites, Neslorio indulgerenl.
sancita fnernnt. Legali synoilo prresideiiles eniiHlem incboant, de-
Vir ilera sapiens Theodoretus (i) Cyri praesul in clarnntes pontilicis nieiiiein esse (q) ut concessu ab
Anliocliirc palriarchalii a senlentia ilcpositionis iu illo Dioscorus exclroiaiur, iisqiieilum apud Palres
se hita ad npostolicnm seiieiu appellans coiifugil. tnnqiinro reiiin se sliicrit, ralioiieiiique retiileril au-
IJno eodeinque lempore superiorem augusiae sedis daciae surc, qua ceciHiienicaiii cocgit syuodum wjlla.
(a) Lib. v , cap. 5. (j) Epist. 25.
(b) Episl. 109 ad episc. prov. Arelal. (H)Apud conc. Chalccd. pnr. i, n. 25, 20, 21
(c) Episl. 7, ail Tiioo ios. A. et 28.
(d)Et8,adFlav. ep. (') Episl. 33.
(e) S. Petr. Ghrvsolog. cpisi. ad Euiych. (m) Apinl conc. Clinlcerl,.par. 2, n. 33.
(/) Epist. Flav iul Leon. l'P. («) lbiil.,n. 31.
(g) Epist. 12 el 13. (o) Episl. 49.
(h) Episl. 15. (p) Episl. 47.
(i) Theodoret., epist. 113 el 126. ('/) Coiic. Chatccd., act. 1. •«....
903 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 964
ex apostolicacsedis auctoritale, rem profsus inau-. \ quaseiinqiie firraissimas putant, prreseferenles, uli
ditam, qure ante idteiriporis neqne permissa neque pontiflci fidem facianl, cOmmendalionesqneafferen-
facla uuquam fiierat. Quamobrem e Patrum con- ies quae niaximo sibi usui ad movendum ponlili-
sessu expulsus fuit, el e contrario Theodorelus ad- cis animura sinl fulurrc.
missus, qui ex sententia pontificis propfiam in se- Ponlifex definitionem summa et cerla flde con-
dem fueral restitiilus. GonvinciturDioscOrus D. Lco- firinavil per litteras ad Galliarum episcopos (g), ad
nis Dbgmatlcam Ephesi dolo malo suppressisse;quam imperatorem Marcianum, ad Pulcheriam impera-
concilii Palres omnes pure ac simpliciter se susci- tricem , ad Anatoliuni ('onslanlinopolilanum (h);
pereprofitentur eam omnes promple suscipimusfor- (a). nuilio autem aperlius ad episcopos qui synodum
Allera in actione leslanlur Patres absque omni celebraverant. Canonero vero duodetricesinuini pro
iniila ac dellberalione eidem se epistolae suliscri- Constanlinopoieos calhedra penitus rejecit, reique
psisse. Epistotm omnes subscripsimus. Veram in ea cciiiores fecit litleris iisilem viros illos prastanlis-
' lidem coiilineri afflrmarique cognoscimt, perindeac sinios, litlerisquealiis rem ipsam coinrounicivit cutn
Nictfiiio in symbolo sanctorunique tradilione Pa-' Alexainlrino el Anliocheno palriai-chis (i),' quoruro
trum qui post eam synodum floruere : cunique ea praesertiiii intercrat ea novilas, cumque aliuuoteoi-
recilaia essent, eidem etiam epistolre plaiidcntes scopis eorumdem siiffraganeis.
clainaiunt Palres j'am se subscripsisse : Nosjam S. ponlificis auctorilas exseculione prohibuit
subscripsimus. Tertia in aetione pontifex archi- Iiunc canonem; quod licet molcste ferret Consian-
episcopi universalis nomine ntinciipatur; damnalur tinopoleos praesul (}), lamen ab imperaiore con-
deponilurque Dioscorus, tum variis riominibus, tum n tenliis in ollicio erga pontilicis volunlaiem, huic iin-
eo potissimum quia iinpedimento fuerat quoroinus peratore eodem cogente, per epislolam obsequii
eae lillerae legereniur Epliesi magno cum catholicae plenani satisfccit.
Ecclesiae scandalo, quae jam pltira perpessa liicrai. Divo Leoni roaxime id cordi erat, ut omnibus in
In actione quarla, interrognli Patres ab imperatoriis terrariim orbis Ecclesiis fidem incarnationis Verhi
inquisitoribus utrum divi Leonis epislola conveiii- per siiaro dogmalicam epislolam slabilirel. Hanc
rel cum fidei expositionibus conciliorum Nicaeni et EcclesireGallicanaelanlo cuiii gaudio nmplexaesuiil,
Constantinopolilani, epistolac itcrum acclamnvere. qiiantuni non facile explicari verbis possit (k). Una-
Itaque nihilest certius pura simpliciqtie acceptione nimi siquidem consensti omnes lateb ntur ac pnc-
isla Magni Leonis episiolce iu Chalcedonensi conci- dicabant npostolicaui sedem, unde epistola erat
lio, quidquid autument qui supremrc sanctre sedis profecta, illuin esse addituiii, ex quo sanctus idera
aucioritati adversantur; quorura ipse objeciiones Spirilus qui apostolos replevit scientia, emittebat
dilui mea in Dograaiica Hisloria (b). oracula : doclrinam ejus, Dei esse doctrhiam-, Sal-
Aclio quinta proposilionero hanc nostram egregie viitorem ipsum incarnaiioiiis sure roysterium homi-
confirmat. Concilii Patres lidei definilionem inslrn- nibus trai.ere per os Roniani pontilicis, cui acce-
xerant, quam legati, utpoie minus omnia expri- ptam Gallicanre Eccle iaefideui verae religionis refe-
mentem quae dogroalica epislolit conlra haefersiin rebani, et arclissimo atquc insolubili coigunctionis
definiebal, rejecerunt. Quare ii, tainetsi definilio- vinculo adhrerebant. Uispnnienses Ecclesias tami
nero illam pertinaci studio defenderenl, attamen ubi fuisse coinpotes beneficii sancli ejusdem ponlificis
-agnoveruni discrepantiam qure eam inler et. dogma- lillerae nos docenl ((). Italas Alpiuro liiiiliinas tradil
ticaro epistolam irilerernt, quanloCius eam ita inu- G Leo ipsius decretis suliscripsisse, necnon diligeu-
taruni, ut omne discrimen amoveretiir. Marcianus lissiine obseculas liiisse (m). Oriens, utpole procellis
imperator, qui concilio adfuil (c), provisurum se seniper ac lempeslaiibus agitalus plus quam Occi-
ail ne quis imposlerum de myslerio Incarnalionis denlis provinciae, Iranquillitatem serius pr;cseUilit.
docere auderet aliuTl quam quod aposloli, Nicaeui In Palaeslina descendere ad vim oportuit ul ad ofli-
Palres et Leo ponlifex in epislola ad Flnvianum cium inouachi reiliicerenlur (n), qui pene omnes
iradiderunt. Etitychetis seclatores facti erant, cogercntilrque,
Inter Cbalcedonensis concilii canones duodelricc- relictis ecclesiis quas invaseranl, propria ad mona-
simus lertio inhaarens, Coiisiantinopolitanre synodi steria rcverli. In ^Sgyptum, ubi doginaticreD.Leouis
praesiili urbis hujus alleruin in Ecclesia locum con- epislolae noiiiiulla exempla irrepserant depra\ala,
cedk, alque una simul palriarchaleni jurisdictioiiem qure Nesloriaiiismi errores imlueobant (o), certa mit-
in Ponli, AsireMinoris el Thraeire exarchaiue. Le- lein.lafuerunl exeinpla imperiali s<gno; necnon ma-
gaii, qui consessui non aderant cum hiijusmodi gistratibtts mamlari opus liiit ut eadeni clero popu-
canon iuil propositus (d), acerrime adversnli suiii, loque publice legerenlur. Post Marciani obitiim re-
ubi de ralo eodein habendo aclum est; at quoniam ligiosissimi priucipis, maximeque allireteiilis apo-
sitffragaiio ue procederel fruslra conteiiderunt, de- stolicoe sedi, emersil iterum erroris faclio (p);
creto iirtercesserunt, adliibilo protestalionis ac re- quamobrem oportuit pontificem semel, iteruni ac
clamalionis remedio, et ad sedem aposlolicam lertio novuni ad imperaiorera dare litteras, ut ab
provocarunt. insidiis ttitum redderet, quas religioni ejus parabant
Synodo absoluta Patres imperatorem rogave- D hrcretici, faciliiale abutentes qua ipse audiehat
runi {e) ut quae ipsius erat pielas atque potestas, daimialos a sancla sede, queis prrcter poenileiitiaiii
ftilciret sedisque aposlblicre aucloritaie robofarei nihil ullra erat reliquum. Adlmc insuper flagiiant
fidei professioitero quam feceranl; se nempe apud audiehliam, cum damnati-debeant agere pomiten-
Romanum pontilicem interponeret, conlirmalionis tiam (</).
causa impetrandae. Postea pontifici mittentes acta lia sensit Augustinus cum in causis ejusdem gene-
omiiia concilii, per synodicum oranl ut eadem con- ris apostolica sedes judiciuni tulit. Qiti noslra hac
firmare non dettignettir (f). Apprime autem urgenl tempestate lanli docloris discipulos sese jaclant, ab
eanonis duodelriccsiuii coiiliriiialioneui, ralioncs, hac sententia ordirentur oporteret, quara sludio is
(a) lbid. (j) Epist. Anal. Cp. ap. Collect. Holsten.
(b) Lib. v, c. 9. (fc) Epist. episc. GalL post S. Leon. episl. 51
(c) Act. 6. et 98.
(d) lbid., acl. 16, in fin. (/) Ep. 52.
e) Idem, par. ui, n. 1. (m) Posi ep. 52.
(/) Ibid., n. 2. (n) Vide Ep. 83.
(g) Episl. Imp. ap. Collcct. Holsten. (oi Ep. 69.
(/i) Episl. 52, 53, 54, 55 c.l 61. (/) Epist. 75, 78 et 99, ad Leon. Aug.
(i) Epist. 62, 63, 68« M6. (q) S. Aug. coirt. duas epist. Pelag^Li^ m (in.
963 DE PRjEEMINENTIAET AUCTORITATES. SEDIS. 966
anleuti adeo Initus esl, ul inter caeleros Ecclesire i"kquam cecurocnica hnberetur synodus, nt consuettido
Pnires locroii1'acileprincipem sil asseculus. llli vero illa peiiitus tenereuir, qiirennm cssel, nerape iitriim
longe abest ui glorieiitur CUMD. Prospero sanclrc universalis ac proindeaposiolicae foret iradilionis.
sedis auctorilate uti adexplicandain ac defeiidcmlam c Quoniodoenim poluit istn res tnnlis altercalionum
S. Aiigiislini doclriiuun ; quin e conlrariogloriniitur nebulis involuta ad plennrii concilii liiciileiilam illu-
D. Aiigiisiini nuctoriinlein adiiibere ad npostolicai slralionem confirmalionemqne perduci, nisi priino
scdis doclrinnm oppugiiaiidam. lidem ul videaut • diulius per orbis lerrarum rcginnes inultis hinc
qunnlo in errore vcrsantur, cerlnm milii delibcra- atque hinc (lispiilalionibus cf collalionibus episco-
luniqiie est breviler hic irariere qiiidquid S. doctor poruin pcrlractala conslaret? t(lbid., lib. u.cap. 4).
aul (lixit aul gessil nliis lemporibus Ecclesiaetrndi- Verum eniro vero argiimenlum eviilens iiliiiinqiic
lione allirroans quoad prrccininentinm'cl uuclorila- horumPatrnmarbilraliim esse de disciplina quicstio-
iein sanclaesedis. nem insliiiii, inde ducitur quod Cyprituuis, pnetqr
ea qiue diximus, Denrn misericonlin siippleitiriini
ARTICULUSVII.' rebaiir, si quid baplizalo ab baerelicisdeesset qui in
Testimonia ex divo Augustinoquoad prwemineiiliam Ecclcsiani rcceplus luisset neque iteriim sncro fonte
et aucloritatemsunctwsedis. ahliiius : c Potens cst Domiims (ipsa ejus verba
siitu) iniscricordia sua indulgentiamilare; et eosqui
DivoAngustino ter polissirr.umoblatn occnsio fuit ad Ecclesiam sunm venienles siiupliciler admissi in
snain"prolerendi senteiilinin <le nuctoritate quain Ecclesia dormicrunt, ab Ecclesiac surc muncribus
snncta scdes excrcet alque exercere debet in Eccle- non separnre. » (S. Cyprian., episl. ad Jubai.,
si.i, ctun de appellationibus Ecclesiarum Africaead 1" cap. 13.) Divus auteni Auguslinus ejusinodi reni
Romnnaro dispularelur. Ea ralione snnctus doulor esse aicbat, circa qiiam plenaria ipsa concilia invi-
meritem suain aperuit circa prrerOgaiivas orones ccm poterant emendari. <Ipsa plenaiiaconcilia saepe
Roitiani poulificis el circa praesitlia illn firmiSMina priora posterioribus emendari, cum aliquo experi-
qtiibus idem pontifex esl inslrucliis : cejilri nempe inento rerum aperilur quod clausuni erni. >(S. Atig.
ac vinculi coiilra schismala supremi relaiioiiuro deBapl. conl. Donat., 1. c. 3.) Qtiorisnne nonnisi de
inlerprelis advcrsus hacreses, alqne arbilri siipreroi disciplina est accipiendum, fidei enim ac inoruni
jiiris adversus leineraiores leguiu. leges inviolabiles sunt. Praetcrea sancltis doclor pro
1. Donalislre, qui bnplismum iternre volebnnl, certo hnbuil Cyprinnuin nb opinione illa recessisse,
S. Cypriani aiictorilnlem usurpariint. Quorum con- dequc hac re nihil idco litteris consignatum exslare,
silia ut eludat Auguslinus, Cyprianttm cum principe quin studenlcs bujusmodi errori foriassc suppres-
apostolonim comparaf, quero divus Paulus redar- serint snncli viri scripla cotilrnria, ut ipsius aucto-
giiit. Nihilo(anicn minus faletur vereri se ne com- ritule fttlcirent errorem : < Correxisse nutem, inquit,
paratio biec injuria sit divo Pelro, eo quod aposto- istnm sentenliam non invenilur : non iiicongruciilcr
ioriiin princips curo episcopo alic uullo debcal lamen de tali viroexislimnndiira eslquod correxerit,
eomparaii. < Magis, inquil, vereri debeo, ne in et forlnsse siipprcssuro sit ab his qiti hoc errore
Petriun contuineliosus exislam. Quis eiiini nescit niiniuiii ileleclali siini, ef tnnio velut patrocinio
apostolalus principiilum cuilibet episcopatui prrefc- carere noliicriinl. » (S. Aug., ep. 48, ad Vincenl.)
fenduni? » (S. Aug. de Bapt. cont. Donat., lib. n, Caieruiu, id firiiiissinie comprobnt, divo Augu-
cap. 1;) Mox divura Cyprianum pro virili conatur iC stino fuisse supremam Romani pontificis auctorita-
deferoiere : c Nontlumeniin, aiens, erat diligeiiler tern veritaiis loco, cui refragnri neino possit in Ec-
ilia bapiisiiii qureslio perlractala; sed tnmen snlu- clesia : < Quis eiiiin nescil nposlolatus piineipaliiin
beiriihiira consueludiiiera tencbal Ecclesia... quain cuilihel episcopnliii perferenduin; > quod perinde
credoex apostolica tradilione venienlem... perAgri- is loquitiir de conteiitione iile unde schisma Dona-
piirom prredecessorem suum dicil S. Cypiianus tisiaruro profectum erat, atqne de re jam riefinila
quasi ca;pissc corrigi. Sed sicul diligenlius requi- per senlentiam Intninnh aposlolica sede. Seiiientiuiii
sita veritas docuit, qux post rongnos dubilniionis linnc lulit Melchiadespapa in contenlione Cicciliani
Ibictiis adplennrii coucilii conlirrontionero perducln ci Majorini de Carthaginensi episcopaiu. Caecilianus
est, verius crediiur perAgripintun corrunipi coepisse, quidcui legilinic eleclus fuerai eaque in sede consti-
non corrigi. > (Ibidem, cnp. 7.) Cyprianus quideiu tutus; Majorinum vero insiigaveml iiianiis factioso-
coiisiicliidiiieinillain videbul; ciroi t atitein (prosc- riiin lioininuiii, qui suns ad paries peiiiaxeianl non
quiiiir Augiistiuiis)defensiones ipsius consiieluilinis paucos ex episcopis Afris. Qunie *Aiigiisiniis lucu-
iiontnles aflerrent, ipiibus illa lalis nninia niove- lenler de Crccilianoloquiiur dicens i Possel (Caeci-
retuf, noluit nonduronssetire consiieliiilinicedere... lianus) iion curnre couspirantem miillitiulinein iui-
Mnliiitpraedecessoruui suoruui laiiquani iiivcnluiu niicoruro, cuin se videret et Uomai.a-Ecclesiae,in
dcfendcrc » (Ibid., cap. 8.) qua semper aposlolierecatbe.lra; viguil principalus,
Cyprinuus tuntlein, ul Auguslinus observat, qurc- cf cuuctis lerris, unde Evnngeliuui ud ipsam Afri-
sliouis snromnmnon fidem, sed discipliiiainspcciaie cara vcnit, pcr coroiniiiiicat rias litleras csse con-
jmiicavit, de qun alios alia scnlire neque scbisiroi, rj jiiiictuni, iibi paratusessei suani causain dicere, si
neque hreresim gignit. c Neiiiineinjudicuutes, nul u adversarii ejus ab eo illas Ecclesinsalienare conureii-
jtire romniuiiioiiis aiiquera, si divefsuro sciiscrtt, lur. > (Idem, epist. 162.)
aniovenies. » (Ibid, cnp. 2). < Toleravit coilcgas Ila reapse contigit,ipsismet pelenlibus Donalistis,
aliud sentienlcs sicnt, el ipse toleralus est. > (Ibid., ut causnm Iransiiiariiii-judices,id e.->leoriim lempo-
h IV,c. 9). Earo ob retn miiversalem cogi synoduui ruro sermone, npostolica seJcs, judicuret. Apud
Mportere censuit, disciilienilre alque examinandae pontificcm stelerunt partes ad dictam diem, co-
consneliidiiiis gralia, (piae hrcrelicorum baplisinu gniiisque ulrinque ralionibus Melchiadespro Caeci-
ailmHlebai; au|iie iiiteriui bapiisina deuiio coufcrii lirrooseiilcnlinin lulit. Negnri ceiie non potcsl Do-
posso iis qui ab haerciicisfueranl bnptiznti : i Ante- nalistas judicio huic stare noluisse.el adConsinnli-
quam plennrii concilii senteniia quid in hac rc sen- num iuiperaiorem provocasse. Ac | eriude negnri
lienduui essel, toiius Ecclesite consensio confir- neqiiil liinic principeni, cuin causie nccessiones nb
ntasset, visum est ei eiini lerine ocioginiu cocpi- iis ficrent, dedisse. novos judices , Patres nenipe
scopi&sui&Africnrnm Eeclesiarum, oiiiueiii homincni Arelalensis concilii;. si larocn habcndi siint novi
qui cxtrn EcclesiieCiitholicrecororouiiioneiii bnpl;- judices Patres synodi, quo divus Silvester legulos
7.:iltis fuisset, oportere nd Ecclesiuin vcnieutem inisit, qui causam sui praedecessoris inslar judica-
•lcntiohnpiizari, > (Ibid.-,lib. i, cnp. 18.) Divus ipse rent ac de no is nccessionibus definirenl. Melius
AcgHsliiuiSdeclnfiit qiiml variis in EcclesiiP provm- igifur recognilionem litis, ab imperiitore - onces-
ciis anle oporluerii pcculiares lieri disciissiones*. sain, iiuncupcroiis. Isliusroodiuuleni rucngiiil.oiiciu
<ffl AD ANASTASHMIPROLEGOMENAEWT. ROM.-VATIC. 968
quoroodo concessil imperator? Scilicet etrrum per- A cnm oriijonon legitimask in Afrka, imiiari student
versitattbHs cedens, ail Attguslinus, ulque eorum cailiollcim EcclesMuii, eqiie suis aliquem Roiuam
impudciiliam colriberel; qnid enim convocandum nritlunt, qui exigHiBn Afrorum numerum riegat. En
concilium fuil, cum causa coguita et definita esset Augtfslini verba ipsa : t Si eiiim, inqnit, ordo epi-
Rbmae? Insolentem eorum ngendi ralionem de- scoporitm sibi succedentium' cOnsideraridus est,
testaqs, proseqifllur sanctus doctor : qui ab Eccle- quaiilo Certius et vere 'salubriier ab ipso felro HU-
sirc judicio ad iroperatoris tribvmnl proyoeare efant meramus, qui tolius Ecclesiaefigurarii gerenti Domi-
ausi, < In UnheRoma qtiemadmorinm causa dicta nus ait : Super hanc pelram wdificabv Ecctestitm.
aitque ttntta sil, indicant gesta ecclesiastica. > (ld., meam, et pdrtminferorum nonvincenl eam.Petro
ep. C8.) < Dedil ille alitid Arelalense judicium, enim sticcessit Linus, Lkio Cleriiens, etc, In boc
non quia j;»m necesse eraly sed eorum perversita- ordiiie successionis inillns Donatista episcopus inve-
Jjibus cedens el. omnino cupiens lantatn impuden- nitur. Sed ex transvcrso ex Africa ordinatotn mise-
liam eohibeie. Ncipie enim ansus est Christia- runt (|iii paucis pra;sidens Alris in urbe Roma
nus iinperator sic eorum tiimuliuosas el fallaces MonlensiumseuCuzipiiurum vocabtilumpropagavil. ' ~ >
qtierelal susctpere, ut de judicio episcoporum qui (Iri., ep. 165).
"ftsina; sederani ipse jutficaret... Qua in re quem- II. Si occasione prreseflim Donatistariim Augiisti-
aimodum illes rieieslt'tur audislis. > (Idero, ep. 162.) nus denionslravil auclorilatein sajictm.sedis;,Lauquain
Meletiiailero, ad caiiliiim unilatis coriifa sclusmata, oceasione poiis-
Ipse, imperator dederal litteras ad causam
etrffl speciare Signiiicans ejusmodi delinire, simiiiu Pelagianorum agnovit endcm in sede siipre-
iHqH*!lilhtm jschisma in Ecclesia suscitareUir, pe- g miun jiidicem in. rebus.ad fidei.u peJliflQUiibus
cdliare&ve aiicubi divisiones fiereot, nullo pacio contra hreresim. Coustat primmn a(lver.susl,elagja-
fkfre. «¥estra gravitas, iriquit, pondefahit quoniodo naiii judtcium fuisse lalum in Africa. Ilunc. haertisi.io
Ulalis taadetn absolvattir... Velim vos nnButiigene- in Cojleslio damnarunt Patres concilii Garthagit+o
r*slesehisina, nuilam tBseordiam iri ullo ioco om- celejirati fedcmptionis nosira anno 412, imtfe hisa-
itjp.OreKnquere.» (Apud Euseb.lib.x HiU., c, 5.) nissiinum id eapiil att apostolicaro sedem pToyo<5a\U.
lKHjuecousiderabat banc lilem jairi sentchiia poitti- Ai qiiohiam brereiicns provocationem p«»seciiliis
fids dehnilam. .<Cuin res fuissct apud urbeniRo- haud fiiit, aliquoi iiule aniiis Africani prresuies con-
niiuri ab Moneis ac probiilissirois viris episcopis tra eanidem haeresifnproiHintiarunt, eamqueiteiuiii
lermina*». » (Epist. Const. Imp. Mlaphio.) Cmn siiiscum niicloribus dnmnnrutit .in cohcilus Carlliar
vero uvieHexIt Donatisias provocasse; o furoicm, gmcnsiet Mileviiaiio. UJHiusqueconcilii PsHufepjer
inquitr, inaudilum; o^udaciam prredicandmn! Cbri- synodicas litleras a se tali jiulicii reluleruBl raliones
stiani homrnes et episcopi imitantur gentes. « Ad poiitifici Iiinocentio priino. M.leviuuiiseiticet, i]uib*ts
quam appellalionem Cehstantiniis imperaior sic Arigusiinu&accaisebatuj', atl poniificem laiHjuarii
r-espondit: 0 rabida furoris audacia! sicut in causis pasiorein cominuiiero oroiiiuin perseripscrevet lan-
geiitiiium fieri solet appellationein iiiteiposueruHi. t quam ei, cui summa et prnecipua esl potesias ad
(Opt. Milev., lib. i conl. Pdrm.) novaShrereses elfininaiidas, ad corrigendos .efi*or>es.
VOt- hoc Melchiailis papre judicium definitivum eosque prrfilbcanilos,aiilequam coalescarii. P^lesla-
Caecilianus oninibus est crhiimibus absoliitiis qnre leni Itaric Rcnnanis ponttficibus ab Jesa Chuisla esse
i« ipsiim conjecerant Donaiistre, -proindeqtie in' Ecr r inidUanj, §ui. consipa eorum regere aique exaudire
ctesiae cororouriione perslilit, mfliainque juris sui *- pfeces ttigrialuf, iidem fiaires lateniiir.^^Te, in-
jacluram est passus. Quod ad ejus -eriuflos, pireicr (piiiint, Doinlnus graii* suae prseeipuae uuinere-ui
Donaturo, piiiicipem auclorem sceleris, qui fuit sode aposiolica coliocavii.... Pasioralem. tliligentiaro
depoeiius, alii oroiies, mandavit poivttfex, ut suas qurcsuiuns adhibere digneris; novn qiuppe lyefe-
qinsqiie digniiates ac sua rounera retinerent, diroi- sis, etc. -Ut ab ejs coiifgenilis he latitis serpant....
moiio ab erroris opinrone Tecedereiit. Quamdbt^em Ailjitvanie rofsericordia Dei nostri Jesu Christi, qni
Auguslinusait imnc pentificem opiimufri, Chrtsliiinrc lc et regcre"*coiisiileiiieinet orantcin exauriire <ti-
se:lMkim paeis etpaireni CbrisuanornfH omirUiiii gnalu.r, aiutorilali sanctilatis lurc, tle saixUaruui
depiWnSlrasse.<MiUiailissenteptia judicium cliiHsuia Seripiiirarum aucloritate deprompue, > tic, (id.
est-ftis verbis : Cum CijJciliiuiuiiiineca Dohato coii- ep.m,y
viotuhTesse in alitpiaiparte consliterit, sti» commu- Alla tiiepistola qiiam divus Aiigusliruis^61:qnatuor
iiioni acole.siasticrcinujgro slalu rctineriduiti meritO Arricaniprjesiiles pectilirtrein dederunt .atfj ip6-rw
csse<enseo.»(liL,idid.) cMikimlisultrmaestprolata potit fi.cero,eiderosigniflcamHiuncrissiu esse Pelii^io»
senteuti»:.. Donaui soio, qucro totius iiinti princr- ipii errofem deposuisse videbatur,*jlicin dicere aptui
pcini invenefat, inaxime ciripnto, sanifntis recnpe-' se, ut vel corain vcl per episiolani doctiiiirc stta:
raiidae^Optionero Itlieram, fecit, caeteris paratiis li- rntioriem redderei, h;eresiareb;c h«'ic, aieBlesr6rtB-
becafi-eoranronicalrjr ias mittere.... 0 viruni optiiiiuni I ram majorjs ponderis poiilificiam aucioritatem
o&furiuGhrisiiaiiae paeis, et patretn Gbristianre pk- (|tiam cieteionim orariium universi orbis .eptsiouo-
bfelj (S. Aug-, ep. 162.) '-. ". riini. Sub finem epistohe precantur ab eo vettiaiii, si
Adhoe anpstrinoeese«Hsjudicium Augrisiiniis re- B-fmiiisse niiiiiUmproiixa ea sibimet viflealur, iueii-
BijsitBBnatBia-r tot ae taiitis'in disceptatioulbtfs tes seiHiriime luci splendorem..addere cogiViase,ve-
quas cum iisdem habuit. CurjVqueipSisprobare cori- ritm ab ipsius delinitione cegnosicece, utn.tHi qu&
sjiifflitpartes suas hiliil-oniHiiioesse praelef' fiictio- ipsi scireiitab eodero fonte origineni dncercijl, undc
neifc-wliisiifaticam et ab Jesu 6iifis1i Ecclesia sc- altisshna ipsins sapieiilia emauabal. c Atua, sic
jWteiaro, id pos|tit ob oeulos; qudd neiitpe ThtiRo- loquttiititr, yeneratioue accieroins est -Roroaoi, aut
m4nreJEoelcsiae-cororoniiieneiiones"sent. Argumen-' ciinred perlilleras agendum.... Epfecopepi}mv«atho-.
tH«a boc fimujfifi ijli aiieo videJMur, ul splitiis: licowun aiuctoritale, et maxime sauctiia^t^-ttse^
esset dicere qubtl si e "sanctis aiigeloi.*uri cSoris quani aptid eutn esse mrrjoris ponderis uiinime du-
-uijttuisper bypelesim asseretad partes Oofiati acce- bilainiis.... Dabit sane noJiis vetii;un suavitss ntttis-
depiliHn esse relictis catholicis, ipse angelus e.sset siina cbrdis tvii <juodprolixiorem 6pistela«i fariassis
atiaibema. Galliolicae<jiiidempaftes, aif b. doCtoi*, quain velies tuae.misimus sanctiiati. NOReuun rivu-
eee.sutn, ubi pei;petiius episcoporum sibi iriviccm ^ linu irqstriim tifo lnrgo fonfi augerolo -*efu*idim«s,
succ^deniiuni ordo inveiritur post bealura PelriHn^ sed... utrum etiam.nosler, Iicet cxiguus ex eodeuij
cui {anquara Ecclcsire touus lypum gereiui Reilenj- quo eiiam tuns nbundans, entanei capiie BueiiW-
plflr ail: Super.hanc -petram mdificttbo.Ecct.esititn cum, boca leprobari volumus.» (ld., ep-**.) -•
nuam, et portmitiferi-non pPwvalebuntadversmeatk. En mia?iancto ex isto itoclore sup-Mtunt icsiiHM-. .
Hac in perpetua successiono poBtificum'iinpossibi1t3' nin qiioad rcscripia poiilificis lam coueiliis quam
csi e DonrHi&tisuiluiti prrcsulcni invenire; quibtis epistolts laudalis.
SG!) DE PR/EEMINENTl.VET AUCTORITATE S. SEDIS. 97»
c Quid cnim, ail'libro primo conlra Jtiliaimin, A ejiismodi Irnnsigercnt causas, neqne aniplius pale-
cap. 2, poltiit vir ille sancius Afrtcnnis respondere niur ut srccularibtis magistrntibiis cxsccutio scnten-
conciliis, uisi quod nntiquitiis apostolica sedcs, cl lire mandnretur.
Koiiiiinaciiui crcieris lencl |)crsevcraiiler Ecclesin?» Id Augiisliinis impense orni Caileslinnm ponlili-
Ei epislola 10G: < Ad omnia nobis ille (limocenlins) ceni, nl sibi pcrmillal in Anlimii Fussaliensis causa,
rescripsit eodeni modo quo fas crat ntquc oporlebal (|iii comprovincialibus :tb cpiscopis propria e sede
ajiosloliercsedis anlisliteii'. > Et infra : « Novclluni piilsus dccrctimi nb npnsiolica s;-ilc impelraverat;
el perniciosiiin crrorcni sic ccclesiastica aiiclorilnle qtiod, lamclsi condilionale tantuin crut, laroeii vini
compresstim, ul miilliiro iiiireiiiur esse adhuc quos- niinabaliir. ut exseculioni roniulnrciur ndversario-
dam qtii per qnemlihct errorem gratirc Dei conenltir rum iiigrntiis, Prrelcrea tonge ul D. tloclor jus apo-
obsisiere, si tamcn haecgcsla didicerunt. >Et alibi : slolicae sedis in conlrovcrsiain veiiat, faietur potius
< Rcsistenles atl uos perducile. Jnm ciiim de hnc firinnlqtic cxeroplis qunmpluribiis jn lieioniin, qure
cnusn duo concilia missa siint ad sedem nposlolicam; seu latn, seu confirmnln fiicrunt :tb cndem sede.
indc etiam rcscripla venerunl. Cansn fiiiila csl, titi- llujus rei lestinionia ipse profero ud Coelestini pon-
nam aliquando finialiir crror I Ergo ut advcrtant ino- tificnluro, cx cpislola qurun hiinc ad poniificem de-
iieirois, ut iiistrii.inliir docemus, ul mtilenlur ore- dit, vclustrc editionis 1GI, leccntioris autem 209.
iniis. > (Idem de verb. Aposlol. scrm. 2, in fin.) Crete.riiniS. Augiislinus non modo suprcma jura
At noroluni cecnmenicnin nd syiiodiira appcllandi sancire scdis agnovil, veneraius luitusque cst, veruro
consueiudo coepla cral? Aiidianuisbnc dc re Atigu- ctiam quoiicsciinquc fuil opus, ponlificuin ipsorum
sliiium : i Quid csl quod dicunt? De siinplicibus )3 vindicem gcssil necrrimiiin. Neque tamen ralionem
cpiscopis sine congregntione synodi in locis suis sc- habuil niillnm discriminis hominem intcr alque pon-
deutibiis cxloiia subscriplio esl?Aut vero cougrcga- tiliccm, si quid miscra eoriini vilrc piivata? conditio
lione synodi opiis crnl, ul npertn pemicies dnmnare- noxrcalicui fuissct obnoxin. Al poslcnqnam liiini-
inr? Quasi nulla haeresis aliquandoiiisi synodi con- sierii honorem sanclissimi omnique mnjoris exce-
gregalione damnata sil, cum potius rarissirorc plione vindicavit, fnniam tuelur ipsius miiiislri, qui
inveniautur propter qnns damnandns nccessilas talis omniura maxime ncquam bominum Iirercticorum-
exslilcrit; nuilloqiie sint n(qiie*incomparabililcr que calumiiiis esl oI.iiio-.iiis.Suo loco dicimus quid-
plures, quaeuibi cxstiteriint, illic improbari damnn- quid Donalislis ipse rcspondit, dum Ecclcjjae ohjc-
rique nieruerimt ; atque inde per cretcras terras ctnrenl pontificcs Marcelliiiuin , Marcellum , Mel-
rievitniidac innolesccre potiierunl. Vcruni islortim cliiadcm ac Sylvesliiiniperscculionibiis succubuisse.
superbia hanc ciium gloriani captarc inlclligilur, ul Videmus suis in libris ndvcrsus Pelagianos quani
proplcr illos Oricntis ct Occidentis synodus congre- belle pontificem Zcsimum a ccnsoriu ca nola vjnili-
getur. Orbcm quippe catholicum quoni.iiu Doniino cat, quam sliillissima ca capila ei.lem inurerccona-
cis rcsistente pervertere neqiieuni, saltcm comnio- bnnlur quoad surc auctorilalis excrcilium pro asse-
verc conanttir, ctiui polius vigilantia ct diligcnlia reuda hrercsi quain prolilcbaniur. «Sed si (Fpsissima
pnstnrnli post faclum illis coinpeiens siifliciensque S. doctoris verbnsunl), quod nbsil, iln fuisset do
jiidicium, ubiciinque isli lupi apparnciint, confe- Cociestiovcl Pclagio in Romann Ecclesia judicatuni,
rendi suni, sive m sanenliir atque muteiilur, sive ul illa coriim dogroutn, qurc in illis cl ciiui ipsis
ut nb nliorum snlule atque intcgrilale vitcnlur. > p papa Innocenlius dainnaverat, approbanda et te-
(Id. cont. 2 epist. Pelag., 1. 4, in finc.) nenda proiiunlinreiilur, cx hoc potius esset praevari-
Sanclus idcm doclor cndem de re ait Juliano : calionis nola Romanis clericis iiiurenda. Nunc vero
<Puto tibi eam partcm orbis sufliccre dcbere, in qua ciini... Zosiraus Cuelcsliumse purgare niolieiiteroad
priuium nposlolorum suorum voluil Dominus glorio- consenliendum suprndictis sedis npostolicrc litleris
sissimo marlyrio coronari. Cui Ecclcsiae |irresiden- (quas Africanis Ecclesiis perscripserat Innocentius)
lein beatiun Innoccnlium si audire voluisscs, jain crcbra inlcrloculionc conslriiixeiit, profeclo quid-
lunc pcriculosiini jiivcnlulem tuam Pclagianis la- quid inlerea leuius nctum cst ciiin Cueleslioscrvata
queis cxuisses. > (ld. lib. i cont. Julian. cnp. 2.) -dtinlaxal aiitiquissiniac ct robuslissiinac lidei firini-
Nii igilur nequissimis iis lioniinibus ex Aiiguslino tale , correclionis fuit clenientissiina suasio, non
ernt reliquiun, post Intam nb apostolica sede sen- npprobalio exitiosissima pravilalis. Et quod ah eo-
tcnliam, prrclcr dctcslnlionein criminum ac ]>oeni- dem sacerdote postea Ccclcsliuscl Pelagius repelila
lenliam. < El haec cxsecrabilia damnaia lcncntes auctorilale dainiiati sunl, paiiliilnrointermissre, jnm
el seminanies, adhuc insupcr flagilant audientinm, nccessario prrcfercndaeseverilatis fuit, uon praeva-
ciiin dainnali debeani agerc pumilenlinni. > (ld. ricatio prius cogiiitac ve! nova cognilio vcritalis....
conl. 2 episi. Pelag., lib. i in fine.) Qtiomodoigitur ab istis fidei deseiioribus et oppu-
111.Circa provocationes ad sanctam scdem quoad gnaloribus grnti;e Romani clerici pnevaricalionis
emendandos morcs, rcferam quidquid Zosimo, Bo- nrguunlur sub episcopo Zosimo, quasi aliud sense-
nifacio ac Coeleslinoponlilicibus Augiistini rcvo ac- riul in daninationc posteriore Cceleslii ct Pclagii
lum fuii in Africa.hacde re. Provincia isthrec Occi- qiiam quod sub Iimocentio iu priore senserunt?
denlalisEcclesiaemoleste admodum fcrcbal se subjici D Qiiia niique cum in lilteris venerabilis Innocentii de
nc proindc patriarchnlis suae jura dclraclnbal. Di- parvulis, nisi baplizarciitur in Chrislo, in aeterna
cara uielius : Afri polius de judicii genere atque morte mansuris calholicaefidei clareret antiquitas,
senlentiae exseculione disceplabanl in causis appel- profecto EcclcsiaeRomanre pracvaricalor polius esset
lationis, quain de jure suprerai iribiinnlis, qnod qiiicunqiie ab illa senlcnlia deviassel; quod, Deo
sancire sedi liunquam in discrimcn vocarunl. Per- propitib, quoniain factitm non est, sed ipsa con-
spectum est cousullulionum congrcgaiioniimque eo- staiuer repelita Ccelestiiet Pelagii damnalione, ser-
ruin summam fuisse poniificem inaximum deprecari vatn est, se inlelliganl esse unde alios crimiiianlur,
ut legalos ne imposlerum mitlerel, ad cognilores ct aliquando a fidei praevaricatione saneniur. i (Id.
tantuinmodo in rem praescnlem renuntiaret, qui conlra duat epist. Pelagian., lib. n, capp. 3 Cl 4.)

«Pi.TROL.OXXVH. 31
971 AD ANASTASIUMHiOLEGOMENA EDIT. ROM.-VAT. 172

12CHARTA CORNUTIANA

She donationis quam obtulit ecclesice Cornutiance FL; VALIAQ. THEUDOVIUS.

BLANGIHNIOBSERVATIONESPRjEVLE.

Charta hsec documenlum est ptiblicum donationis A per instrnclum marmoreis inscriptionilins, quamm
niiam ecclesircCornutianre confert Fl. Vnlia Q. Then - uiia indical ex nota consiilalus qui perlinet ad annnm
(loviiisV. illuslris cum enuinerationc supellectiliset SiO rerae coroniunis, Chrisli lidelem cujus loculuin
fiiiidorunieidem aedisacrae aUribuiorum. Signala cst oceludebal ibi deposilum fuisse qundrienuio postob-
Consulalu Leonit perp. Augutti quinto, collega Pro- itum bcati Silvestri, per hrecverba.
biano, nerope anno rerae Chrislianae 471, ut edrtoros
doctissimi prreclari illius dociimcuti obscrvarunl. Si SEMVESTlXO ALOH D.V.IDIAMACTNDISO ETPROC.CONSS.
cuni illa charta conferas Pnr-neslinam inscriptionein, Semvettino Alomno
(Alumno) depotito quinto Idus
insculplam anno Chrisli 950, sub Grcgorio PP. Januarii kcyndtno et Proculo consulibus.
cjuarto, ab eodem Suaresio editam Praeneslis aiitiqure
Itb.n, c.7, pag. 146, eta nobis recusam in praefatinne Si quis priorem syllabam SEMdisjungendam putat
tonii prirai hujiis ediiionis, numero 50, viricbis per a cognomenio Vesiini, et interpretetur conslare siglis
(juinque itta saecula inler utrumque monimenlum in- expriinenlibus SEm piternm memoriae, vel etiam
clusa solemne fuisse bona lam inobilia quam immo- SEMno Veslino(vocedeflexaex Grrcco 2BMNO£, vene-
bilia ecclesiis donata, eadem ferme consueliidine rabitis, ut non raro observantur in Chrisiiauis inscri-
quam servant in Viiis poiitificum huic tempori aequa- plionibus sreculi quarti et subsequentiiim Graecavo-
lium Romanse sedis bibliolhecarii. Addit Mabillonius cabula Lalinis permisla et insiia), utatiir arbiira
d'gnam erudilissimo viro observationem, nempe ine- facullate qua maluerit. Poterit etiam SEM intelligi
«iiorariinter caeiera dona ecclesiaeGornulianae col- nomcn Ilebraiciun Veslini, sive nomen familiaeSEM-
lala Librum Comilit; unde constat anle ann. Ghrisii pronio VESTINO; nam ei apud Fabrettiun ex coenic-
471, fuisse hujusraodi librum absolulum et ad usum B terio B.Casluli lnscript.pap. 555, numero 25, leeitur
cleri adhibilum. CARTORI.VESTINOQUIDEGESSIT.IN.PACE. eic.
Sufficeret hoc unicum et anliquissimum docuinen- Quocunque modo exponatur appellalio Veslini,
lum piiblica auctorilale signatum ad illuslrnndain et eam nibil moror. Id unice observandam propono hac
confirmandam hisloriam, et catalogos bonoriim mo- in epigrapbe, deposilionem scilicet hujus Cbrisliani
biliuin et immobilium, ecclesiis nostris atlributorum viri conligisse quadricnnio lantuin evolulo post B.
siibsingulis ferme pontificibns. Satis itaquc videba- Silvestrum in eodemPriscillreccemelerio conditum die
tur consultum auctoritali luijusce parlis historire 31 Decembris.JulioConsiantioelAlbiiiocoss.. nempe
biographorum sub uno Anastasii nomine hic censito- desinenle anno rerrc Chrislianae 335, quem Consian-
jiim, si uniiin aut allemm dociimenlum ejusmodi tius et Albinus signarunt. Inde eirini ati Kalendas Ja-
ilnnalionum et regestorum producercmus. Verum nuarii anni 340, quas aperuerunt coss. Acyndinus ct
ouiitlenda sine piaculo uon foret allerius praeclari Proculus juxia omnium fastorum laterculos anni IV
irionumenii memoria. :In SS. niarlyrura coeineteriis solidi lantum numerantur.
via Salaria siiis an. 1726 delectum fuit a fossoribus Piseler lianc inscriptiouem ibi repertumest allerius
eroinentissimi cardinalis Marefoschi, eubiculum sa- fragnieiilum proximius allingens deposilionem B. Sil-
cfis iroagiiiibusaniiquilusdepictiun; etcompliiribus vestri, cum signauim sit nota cousulari Feliciani ac
SS. innrlyriini corporibus reierlum, quorum sanguis Titiani, neinpe anni 337. Ita aulein legilur.
in vitreis vasculis, de more aflixis caumenload eoruin Con I STANTIECONSTANTIUS S. DER.1V1.KAL.DEC.
loculos, admolo luinine conspicuus redditur; el insu- | FEL1CUN0 ET XX.TITIANO COSS.

Complementum labulm majorit>subsequenlis. Vide textum Bianettini, ctl. 877.


975 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEMT. ROM.-VATIC. 976
Disposilio igilur partium hujus cubiculi sacris A imagines foribus sancluarii, sive itpoBvpwlropiinuir
iiiysleriis ibidcin cclebrnndis parali sub poslremis lur, ct acccnsis cercis facibus redduntur conspi-
pcVseculionibus,cuni rcinleiii Silveslri lum proxiroe CUiC.
atlingat, complura nobis insiniiai quae uiirificecom- Placuil scilicet Ecclesiae calholicrein sacris so-
probanl ct itlustranl scripla pcr Bibliolhecariumin lemnibtis iiiuneiis pontilicii Saccrdoleni aelcriuun
Vita Silvestri et succcssorum; et idcirco inter Pro- sccundumordinem Melchisedecregio ciillu iu lhrouo
legomena visum cst caindem proponere. (Tab I.) considenlein cxhibere , ejusque regni consessnres
Concameralio cubiculiadversum aperil ingredien- apostolos ct qiiodammndo awOiovov; repraseiuaie,
tibus forniccin, cujus inlerior recessus in nngusta uipote in dtiodecim sedibus cuin eo judicanles duode-
liujusmodi area imitalur quodammodo basilicarum cim iribus Israel, hoc esl universara credentiuin
absides, queniadniodum ct fornicis ipsius struclura Ecclesiam, cx quo communicato cum illis jure sui
comparari potcst arcui basilicarum prcsbylcriis im- regalis sacerdolii conslituit e piscatoribus principcs
posilo, quem, ut a niajoribus acccpimus,appellainus super oinnem lerranv. Imago autera expressior
triiirophalera. iEtas Conslarilino suppar hunc prae •coinpleirciirChristianaEcclesia htijusmodi prophcliae
ereleris omarc consuevit sacris imnginibus, prrcser- twm mnxime affulsit, quando in pace ipsi reddila
liui Cliristi Domini inter apostolos considentis. Hoc sublatis pcrscculionibus licuit sub Constanlino suc-
cerle diagramraa primarire omriium ecclesirc, ncmpe oessoribitsiu thronis aposiolorum episcopis ad oecu-
hasilicae Salvatons, a Magno Consianlino fnntlalre menicassynodos convenire, et judicia orbis terrarum
in Lateranis sub Silvestro papa, nobis exhibet Bi- publice exercerc, nc de divinis bumanisque rebus
lilioihecariiisroim. 36 : < IIujus, inquit, temporibus B ita deceniere, illo crcleris praesidenle, quem vicaria
fccit Conslantinus Augustus basilicas islas, quas el poiestale sua fungi prae caeteris voluit, ut ratuni
nrnavit. Basilicam Constanlininnam, ubi posuil ista esset in ccelis quidquid hujusmodi judicio io terris
ilona : Fasiigium argenteiiin batlulile, quod hnbci pronunliarelur. Tunc inquam oraculi istius prc-
in fronle Salvalorem sedeniein in sella in pedibm 5, missio completa ac manifesiiorcum evasisset, utpote
pcus. Iibrasl02; duodecira aposlolos in quinis pedi- oculis Oricntalium et Occidcntalium regioiroiii
bus, qui pensaverunt singuli libras nonagenas. exposila, illius quoque imaginem dedicari tum ma-
Exempluni Silvcsiri cl Consiani.iiii subsequemes xime par fuil in sacris rcdibus, ubi regiurn majesla-
ictates nunquam oblitaenon niodo in abside cjiisdem iis sure thronum inier morlales statuere dignabaiur
hasilkre Laleranensis, sed clinm in camera tricliuii Redemptor noster, cui data est omnis potesias in
cjusdem patriarchii a S. Leone III constmcii, qiirc coeloci in terra. Thronos igitur apostolicos hinc
supercst, Cbristuin Doroinunict aposlolos duodecim inde divinum stipanles et coronantes sive ciim imn-
ntiam rousivo opere exhibuerunt. Iu reparaiionibiis ginibus apostoloruro a quibus fundali simt, sive ciiin
auiem basilicse eosde.maposlolps musivo cxpressil mysticis figuris seniorum Apocalypseos Agni ihro-
sub imagine Salvaloris in concaraeralione absidis numex propriis scdibus ita adoranlium solemne fnit
Nicolauspapa quarius anno 1291; et novissimeClc- appingere ex aetaleConstanliniana lam basilicis in
ineiis XI, dccessorum vestigiis iuhaerens, beatos pace Ecclesiaeexcltalis, quam cubiculis coenielerio-
aposlolos, fundamenla novrccivitalis Jerusalein in rutn, eisdem basilicis de proximo prrcludenUlmsin
navi ecclesire primaria lotideni sub aediculis sive line perseculionum ; nti cognoscimus ex hac memo-
locularaentis ab Iniioceniio decinio eodem consilio,Q rabili cella viae Snlariaein cryplis S. Hermelis, seu
siruclis sotido ex marmore ad colosseam ainpliiudi- Prisciilaecoemeterio afiinibus, qunm cx sepulcradibus
ucm cxciso pcr sculptores rctatis nostrae praecipuos fldelitini inscrijitiouibus liquet quadriennio a depo-
jussit cluborari, ccrlaiira conferentibus symbolam sitione Silvcstri ad scpulluram Christianoruni
jiiissiinis principibus ad decorandara basilicain ora- adbibitam et frcquenlatain eorumdem sacris my-
iiiuin priiicipcni sacris hujusmodi imaginibus juxta sleriis.
liiorem revi Coiistaniiniani. Pcrspccium esl cx Hisloria Euscbii lib. ix, cap. 2,
Non secus in Vaticana pcractum novimus tum ipso Constanlino iinperanle una cura consorte domi-
prisca, tum nostra retate; cum duodecim aposto- nalionis Licinio, Maximinuni in Oriente non minus
lorum rmaginestoiideincoluimiisvilineisimpositasad utriqiic eorum quam nostrre lidci iufensum lale in-
coronandum presbyteriuroGregoriusIII collocaverit, dixisse bellum sucris Chrislianorum ac lemplis ubi-
tcsle Bibliothecarionum.194, quoriim figuris rausivo que dirulis ct solo aequatis, ui in cryptas ccemele-
pnriter opere compositis omari voluit Sixtus papa fiornm confugere ipsis necesse fuerit ari sacra
(|nintus absidem amplissimama se fundalam; frontem mysleria peragcnda. Ita nempe renovanda esse
vero basilicre a se conslruclam Pauliis, ejus nomiiiis censuil ciictu Dioclelianiel Maximiani,quibus paulo
parifer quintus, colossis Chrisluin Dominum el anlc srcviuiin fueral contra rcligionis nosirac coelus
duodecim aposiolos exprimentibus decoravil. ct sacras redcs ad synaxim paralas : ul persecutio,
Par dispOsiliolegUur ac videlur in basilicaS. Pauli inquit, lib. VIII cap. ult. cum ab ecclesiarum
via Ostensi, quaro u lerrremotu concussam beatus eversione suntpsissetinitium, postmodum subsecutis
Leo tcrtius curn renovarel ex narratione Bibliothe- vario tempore rectorum infeslationibus,longe uiferius
carii num. 380 et 381, servala vetcri forina : In 'P progressa sit. Quin etiam post initns cum imperii
nave, inquii, qum est super altare imagines aureas consoiiibus pacis simulationes tranquillum ECcIesiae
obtulil Christi Domini et apostolorumPetri el Pauli, slalum ne seniestri quidem integro passus esl per-
recenlius vero Honoritts papa III in tribunali seu inanere (lib. ix, c , 2): Dumque ad subruendam
caincra presbyterii, Chrisli Doinini el dtiodecim pacem niltil non molitur, primttm quidem nostros a
aposlolorum imaginesopere rausivo de more com- conventibus(avv&Sov) qui in cmmetertisfieri solebanl,
paclas restiluit. nescio quo prmtexlu arcere conalus esl. Fiebani
Verum consueludinisiam receptre ct confirmaire igitur in ccemeieriis constante persecutione Maxi-
plura ne conferaraus exempla, salis superque fuerit mini in Oriente, et per illa inlervalla pacis, sacri
iudicare Altaris pontificii cultum in soleramtatibus Clirislianorum conventus in martyrum coemeferiis,
anni pr-ccipuisbocunicoornameiito conslitui, sancto- queraadmodum ct Romre peragebantur tyrannidem
rum scilicet aposloiorum slaluis sub imagine Domini cxerceiite Maxentio, ejusdem rcquali el prololypo,
crueiiixi collocatis, non secus ac rogalu beati Xysti ut idem Eusebius observat.
ejus nominis terlii, ValenlinianusAugustus num, 65, Verum divina Chrisli virtus ubi tyrannos delevit
obtulit imaginem auream cum duodecim porlis et et ad iiiliiliiro redegit (quemadniodum in dedicatione
apostolos duodecim et Salvalorem in gemmisprelio- ecclesiaeapud Tyrnni sublatis persecutionibus memo-
ststimis ornatam super confessionem beali Petri ratuni fuisse scribit Eusebius llist, Eccl. lib. x,
apostoli; ueque aliter ac in Grrecorum Pontiiica- cap. 4, pag. 374) amicos\et familiares snos apud
iibus sacris Chrisli Domini ac duodecim apostolorum omnes non morlales modo, verumeliam cmlestespo-
977 CIIAKTA.CORMJTIANA.- BLANCHINIMONITUM. 97S
'teslates evexit. Ita ut apostolis ab ipso Dominnlnre A lerii Priscillro vin Snlnria, cui nomcn imlitiim Iegi-
coeli et lerrae jtuliciorum veluli assessoribus dcsi- nuis, Ad clivitm Cucumeris; qna dc ro consiilcndi
gnalis , scilium quoquc sunriini, quas in terra eo Aringhiiis, Scverniius et Bolilctlus, diligentissiroi
mandanlc fundaverant, successoribus juilicaiuhim dticcs linjus sacrrc lopographiro. Altcra figiira femi-
orbein lcrrarum in synodis ceeiimenicis tradoret ; nani slnlnlam exhibet vas vitreum gcslnntem semi-
et qiti ante velabnntur a tyrannis vel subtcr cryptns plenum sanguinc, collecto scilicet ex corpore mnrty-
eoelusoccullos cogcrc, invilnbnntur jnm nb Augnslis ris, nut spongin cx loco marlyrii,. qiicmndmodiini
ut omnitim provinciarum ac nntiomun synoilos Prudenliusdescribit, aliique proximae aetnlis auclo-
publice celebrnrent. Jure igilur speclnculiiro ndeo res a laudaiis sneronim Cocmeleriorum scriplorilins
jiicundum, diviniius rcservaliim rctuti nc piclnii pnssim proilucli. Terlia deniquc figura rcfert mulic-
Coiistanliiii retntis, ejusdem pielas tiini cryptis iin- rem tnlnri veslc decenter inriulnm perindc nc se-
pressit, quamm nb ingressu pnulo nnle arcebnn- ctindn ; plnres coronasex frondibus floribiisqiic com-
tur, lum basilicis quas iTiumphnli cullu paulo pnctas maiiii gestantcm corbc parilcr frorolibus ci.
posl excilnvit. floribus pleno propius collocalo. In martviiim eniro
Sed prosequamnr sacri hiijns cubiculi partcs in tumiilalione ac trauslatione, prretcr colouin a bcnio
imaginc perhistrare, qnre geslis eorumdcm teropo- Eulychinno decrcla, substrntas fuisse frondes ac fio-
mm affcrimt tiiccm non modicam. Ul igitur cngno- res cognoscimus ex Aiigustino; a quo cliam acce-
sceremus iii apostolormn Ihronis sedcs :ul iisdem in pimiis consticiuriinis caiisnm a Priiricnlio quoquc in-
terra funilalas el snccessoribus -ciim jure episcopn- (liialnin, ut scilicct inspersi rorc snnguinis pro
tns trndilas significnri, snbtiis fnrniccm eisdem se- JJ Chrislo ftisi, aul conlaclii corporis sacri proCliristn
dibus coronaluni visilur imago Pasloris boni oves occisi, llores, el frondes, achrandea excilarcnl (ith^
pascentis, hoc est pastorum Principis Chrisli Do« liiim nnimos tnnquam pignora comniiinis fidei :\\
mini, cujus nd exemplum pnslorcs popiilorum ab niariyrum virtiiles iiiiitnndns, ct pntroeinin npn I
ipso conslitirti formnri debenl.; ntque ita praeessc DCIIIII conipiirentla, opcmqiiedivinnm impelrnnduin :
agnis sibi concredilis, ui snbesse tamen debeniu ciijusmodi cxpertum nnrrul cpiscopnro Luciilum i.i
ei qui oves et ngnns a pnsiormn Principe vica- trnnslationc rcliquiariim proiomnrlyris Slcphani, ri
ria polestatc regcndos susccpit, ut sint unum ovile piam feminam ab cpiscopo Projccto rcceplis floribii-s
et unns paslor. ni vectalione ejusilcm ailbibilis a c;ecilate liberalaif
Arcunln suli fornicis tegumcnto deposila visiinlur (S. Axig.de Civtt.Dei, lib. xxn, cap 8).
de morc fi.ielimii Chrisli corpom, sed prrecipuc Observent nlii pncgrarolin cjusroodi vasa vitrc:i
saroiontm martyrum, qiioriiin iiulicnliones ex nppo- qualia in mnnilius alteriiis figuraesanguinem mniiv-
sito sanguinis vaseido sub ipsn Pnsloris boni piclurn rum defcrenlis indicavimus, ampliludinis scilicct
fiinc exlrnxil curnlor sacrarmn rcliqiiiarirm ; nec- scsqiiip.ilmnris ac bipalmaris, lioc in ccemclc -
iion ex lociilamenlo inferiori, alliris in moieni con- rio non seme! occurrere; quorum vesligia <-t
strticto, ciijiissnprn mensam scn marriinrenmt ibulam impressiones talci loculos occludcnli adlirescruiii.
ipsuin loculuro nrcliideiilcin sncriliciuui offcrri a crustis vitreis inauralis ibiriem ariliuc conspieu: .
Chrislianis consuevisseiiinumeraEcclesiaemonimcnia Uiium vero prrc crelcris obscrvandum in alio cub-
probanl, et cum iis B. Augiistiiius leslalur in li- culo non Iongc nb ingrcssu cryplnrum effosso si:!>
nro VIII dcCivilale Dci, cap. 27 : < Ncc tamcn nos, fornice arcnato, cique simitliino quod dcscripsiron-,
iiiqiiil, iisdem marlyrihus templa, succrdoles, sacia G cujiis diametcr Iripnlmaris irolicat vas illud nmpli-
PI sacrificia eonsiiluimus, qiioninro non ipsi, scd siinis lancibus cxacqiiattini: fortassc ad ininislrn:.-
Dcus eorum nohis csl Deus. Honornmus snuc me- dura in plenis fidelium coiiventibus, quo$ in hoc ct>':
morias eorum lanqitara sancloruni hniiiinum Dei, meierio celcbntos in postrcmis perseciilionibiis com
qui iisque a»t morlem snorum corporum pro veritiiic probat late pntens arca redilicii, ejusilcni cceractci i
certarunl, nt innoiesccret vera religio, falsis rcli- ad ingrcssum consirncii et graphke dclineali ni
ginnibiis ficlisqne convictis ; quod ciiam si qiii nn- Aringbio lib. iv, cap. 37, prrclixo nomine S. Silva. i.
tca scnliebant, limendn reprimcbanl. Quis aiilciu CIIIIIS. Bonifucio ibi olim deposili.' llxc, iriqiin'.'.,
amlivit aliquando fiileliuni stnniem saccrdolem nd aliis observandn rclinquimus, ut ea qlix ad arg -
allnre ETHH SUPERSANCTCM CORPUSHARTVRIS AD mcnliun a nobis nssiimplum spcctanl unice pcrsln i
DEI noNonEMCULTUHOUE CONSTRUCTUM dicere in gamns, scilicet rcgalc Chrisli saccrdoiium ab reler: >
prccibus: Offero tibi sncrificiuin, Petre, vel Paulc, Pontifice secundum ordiriem Mclclilsedcchsuis n|
vel Cypriane, euin apml eormn mcmoria--. offcrntitr slolis communicatiim corumquc successoribiis, li: '
Deo, qui eos el hoinines el martyres fccil, ei saiuiis ram pornpnm surc digiiitnlis expticuisse his C!i:i i
suis aiigelis coelcstt honorc sociavit, > eic. Huic signis a pacifico Saloraone Ecclcsiie sponsre suic n-.-;
postrema: Aiigusiini expressioni rcspoiulct nlia dilis pcr cnlherirns seniorum nposloncn fiindnlio >
picttira sub boni Pustoris efligie ct supra mnrlyris in antris persectilionuni erccias, ct in pace Ecclcsl ?
locuhim mensnmmie nltaris in pariete colornla, ubi per Constantinuni pnratn sublimiiis ereclns ad rcgii:.
tiibus puciis in fofnacc Babylonire uuius Dci cullir.ti thronos bnsilicarum. Episcopnles vero ihroni oi. >
conslanler assereiitibus npparcl angelus Dei; ul sci- D universo magnificentius cxpositi in synodis occun i -
licet intelligaraiis divinilatis tcstes seu Chrisli roar- nicis, qiiemadmodiuii a Christo Domino polestm , i
lyres honore curo angelis soeiari ab Ecclesia Dei, obliniierunt, ita a pictnte principuni nccessionc r -
cx sacris litteris cum Augiislino edocia id seniirc galium iiisigiiium ciimulali ejusdem inajeslalcro n1<-
et profiieri. qne rcgnantcm, el quasi scabelhim pedum sitor::.i
Quin eliani ex cpistola B. Cypriani ad S. Liicium Ofbcm terrsc subdentem lcgatis a se constiiiitis •' -
papnm scripta. in perseculione Decii el Valeriaui claraverunt. Consularcs igitur sellrc, traberc, laticl
(qiiani patrinrchnles Urbis basilicre legunl in feslo via iiiinislris Cbrisli ccrtnlim oblal.i sunl a prine:;
ejusdein S. Lucii PP) conslnt quomodo figura Ir.iiro bus, ul humili pastornm pnllio el piscaloruin pni.i.
pucrorum aplarelur constnnlire confessionis Roiun- siibsterncrcnttir. Sacroc allarium mensre auruiii <.
noiiini ponlificura. Quarc in Romanis maiiyinm nrgcnliim polorimn ab Augtistis Iriiiiniis passini c:
erypiis frequens occurrit. tributum, ul pretiosa qurcqtie supellex luiniani l'as:l
Altaris froutcm qitam dicimus loculamcnlum iliml gii dcdicarelur in verre tlivinitalis cullum sub v.tr: >
coi.slitnit, in quo tres figiirrcriepictre siinl. Mediaesl lcedcre, non sccus ac profana iEgyptiorum spolia : -
fjs-oris sarculo suo hujtisinodi in clivo loctilainenta laberuaculi ornnmcnltiro sub veteribus tnbulis c: :
apciienlis, in quo crypt;e ccemeicrii apciire sirnt. vcrlcbantiir. Ilinc igitur einannt longn illa scries ;' •
Olservul nulein V. C. dominus Joanncs Marnngo- nnriorum apud biogrnphos poutificios in sing-.i'.
nins, S.Kroiiun ccenitierioiiim periiissimus , fias fermc Vitis propriuin elencliuiii-attcxcns ct cmi::----
ipsas cryplas peiiincrc possc ad illum parlcin cuinc- raiis, praclur oniiiis gcncris vasa in basilicis ac ti !.'•
079 AD ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 980
m CIIARTA CORNUTIANA.— BLANCHINIMONITUM. 982
m Afc AiiASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 984
.985 CiiARTA CORNUTIANA.— BLANCIIINIMONI1UM. 98i1
delicatn, veslcs anro argentoqnc lexlns, coronas A , regii cimeliarchii Magni Ducis iinprcsso n senaturc
gestntilcs ac pensiles, fibulnlnrin gc.mninln,senalo- PbilippOBonnrroti in errolilissinininApperolice nd vi-
ruin calceos, liiumplinnliiimpalinnlas, ac impcran- treas imagincs cocineterinrum,et nliis, ah eodem
liiiin piirpiiram qna episcnpnriim, qu.i saceriloliim, ^ indicatis, neinpe ex regiini Frnncix' Gazn nnliqunrin
qun Levilarum capili, pcilibus, httmcris, peciori, a doiniiio dii Cangccdiii indissert. dc infcrioris rcvi
corpori nppensn, veluli spnlia pi-n-clarissinioriimin numismniibus, ct in Divionensi(!oniiuidc Mnrc, n
repiihlicnmiincrnni el. ganler composila in trnpauiin D. de Paiiivnl. inscrlo libro de Utililale ilineraiidi.
crticis Chrisli, snccrdoium humeris ad hiuic aiceni Uuiversa lirccrooiiiunciitnRoroniiorimisciilptnrnaiit
coeleslisllicrnsalero iroportnluni. picturn clTormntn nol.is insiiuinnl, illas pectornles
Hic vero lccus dnreiur opportnnus emimeraroii fas.'tas piiinum fuisse limbos seu clavos purpura
ornamcnla singulu lcvitica, sncerdotnlin ct ponfili- conlc.rtos et nssulos orre tognrnm, urolc prwlexltv
oalia nnslros in nsus rile deiiucla pnrtim nb iroita- log:e inngislrntibiis mainrihns daliu (liciinlur cliniu
Itnne ilivinae iiisliiulioiiis sub Vcteri Tcstanicnin, slniite rcpiihlica ct sub CmsaribnsXII, srceiilo an-
parlim ex apos'olicn Irnditionc suh Novo, nul cx lein proximo, sciliccl Aiitoniiiorum",lalioris cluvi
riisciplinnsucccssonim pontificumct concilioiiiiii in log;c atlcxciidi usiis invaluit, prrrsprlim qnn pirio.
p.tcc Ecclcsi.nnitiiiiiis explicaniiutn royslcrin pole- pcctori ct humeris circumfiisa logn dccenter in siiros
sialis a Christo Doinino sibi el EccJesiaeallrihnlrc, coicplicnhnliir. Progressu tcniporis (pnln sub Tic-
locus, inqunm, daretur liic opporlunus illn ipsn bouinno Gnllo ct conscciuis impor;iloribus) Pltry-
eniimcrainli.Sctl moilusbrevitalis Prol goii.ciiis im- ginli Oj-eris futeim , limbi, claii, ussiichanlur logie
poneniliis irc pcr singula non pcrmiltit, prrcseilim JJ palinaLc consulnris processus, uli iniroroi coinplures
cnm nliurole peti possint a liiiirgicarum rerum scri- probiinl ciiin hujusiuodi insigiiihiisTriboninr.o, Gal-
pioribns pcritiori us, et sncrre nniiqiiitalis exposilo- lo, Auieliaiio, Probo, Cnrino, Dioclciinnn,Maxiniin-
rilms, pler.wpie origines etincremcntn rei vesiinrire no ac Licinio cnsi, pr:csciiiiii inlcgerrimi quos ns-
ad hicrarchicos Ecclcsi;eordines jierlincnlis, de qui- servat Gazn nntiqii rin croii.ciiissiroi rnrilinulis
lius iionnihilatligimns infra in noiis nd S. Zosimiiin. Alexarolri Albani, el oslerolroit diplycha super us
Mnltnelinm conliilil nd hrec illnslrnniln criidilus in indicnla.quaca coiisulibusilisfribuebnului', cl nmicis
primis scriplor P. Alexander Willlicniius soc. Jcsu Irniismillcbniiliir Innquain npopliorela in mcnioiiam
preshyier in suo DijptichoLeodiensiex eonsulari fa- gesti magistratiis ac rauiierum etlilornm.
cto eptscopali. Plura congercroin siippcicrcnt ex no- Rtirsus perspectum est nostro? Christianos an-
stris hiciibrntioiiibiisde mitra, pnllio, scu Phrygio tislilcs, lum in Orienle, luni in Occidente, tnm iiilrn
ponlificuli, sncrisqiie vesiibus, cliin pnrnin prelo in Romani imperii fincs quam extrn, prrcler civilincor-
Irnnslnlione sacri cnrporis B. Leonis Magni, nec la- poris ineiimeiila quae naiionum usus coromunis fc-
mcn edita. Vernni nialeries cnni sil pnr operi juslre rebnt el modcralio professionis nostrrc approbabai,
inolis, inler opusculn Prolcgomenis insereroln lorum philosopliicis itou dissimilia (puta pallia, sivo liomo-
iicn lialiet. Unicumex iis seligam adiiolnlum ad illu- phoria commiinin,qiireeti.im mnfoiies rcvo seqiiiori
slmrolam hislnriaitt:.c indiciiiin polcslalis significalrc dicta siinl, el birros lancos, ct vulgnres tunicas),
per pnlliiiin et Pluyginm pontilicnlc : quod prinius hiihiiisse qurednni insignin sncerdoiii saerisiniitinn
iiumerus enro reler.it a S. Marco pnnlificc attribti- usibus ndhibcnda, ex uivinis iilteris iiiriiisquc Tes-
tuni' cpiscopo Osliensi, iilpole prredito jure conse- „ laroeiili, Penlnleiiclio scilicel cl Apocnlypsi,ut plu-
crainli poniificisRc.mani, aliaque moniimenla eccle- " riniuni deilucln, ipire miuulitia et siinpliciialc ct pn-
sinsticn docennt transniissum fuisse beato Cyrillo rnroli fucililnle coiiimerolnrciitiii'. Qiiorum aliqua
Phryginn» n S. Coeleslinopnpa, ut Ephesinre synodo altigirous in notis ad S. •Zosiiriiun; itn Jacobiis
suo lioiiiinc pi asirierel, et ab nliis Cceleslinisucces- nposlolusustis diciltir nb Etisebio vcslibus lincis et
sorihns coricessumpriiiialihuspallium et metropoliiis frontali hiniina seu pclalo, qttem clinm .lonimcs in
(ride ThoroassiiiiiinVet. Discipl. parte i, lib. u, cap. Asia gesiasse tradiiur. Pallin sive hoiiiophoria et
45), lanqunm insigne potestatis collalre supra com- birri pnstoralcs nc dnlronticrcin Aclis Cypriani mc-
plures regui aut provincire episcopos; alii vero con- inornnliir, et tiroic;elrnlieal:csivc fasciis'qiiibiisriiiin
tciulnnl Alexanilrinoiiiiii poiililicnni pallin iln esse dislinclic visiinuii' in veliislissimissacrornui cu-ine-
proxima sedis illius funilalioni, ut nios in ill.i Eccle- terioruin imaginibus ex vitreis laminis ubi aposioli
sin vigucril ipsuni benti Mnrci palliiun singulis suc- repracsentniilur ei viri npostolici. llxc vero nioni-
ccssoribns in ipsa consecratione iiiiluentli; liaeconi- nienla coroprobanl palHorum oras el lunicaritm ca-
nia palliuiriac Phrygium episcopalc iiinumeris quro pilia sive insertiones colli, non secns nc Atironis
siionihus siibilunt. hunierale instrucltim capitio textili, loris ac tmniis
llas omnes dissolvi possc auttimo conspeclu sttcerdolalibus,quxclinm nilhihehanltirad lioiilaleiii
diinrnm antiqunrum imaginumqnns cx Romanoruin laminnni Dci nomme inscriptam cidari rnHigandnin,
veterum picturis Camillus cardinalis de Maximis ipiaitani oiiinmemn constiluisse poiitilicuiu Cbri-
olim coHegil, iu leclissimo illius cimcliarchio com- sliniioi-tim,circa humeros prreserlim el pcclns, -|ii;u
pactis in iiiiiini codicem, elegnntissinie ilelineaiiiiii reduclo suprn cnput eapitio birri sacerdolalis elinni
ab anliquariortim Anelle Petro Sancle Burloli. Duo D tnitrm specimen refcrebnnl; quml posscm non soluni
niagislratuum Bonianorum concilia his in pictiii-ls dictis, sed eliam veluslis iinagiiiibtiscoroprobare.
exhibentur (Tab 111el III). Singulis praesidelconcilii His igltur iiidicnlionibiiscompcroliariis miuicriim
princeps, adjeclo dignitalis lilnlo PRAESES in imo, ponlilicioruiiideduclis nb insliliiiionc sncrnrum iil-
ei in altero PRAESES CONSILII.Hic vero prmsesa teraimni el n conuniiui nniionum cultnrum tisn no:i.
caeterisomnibus discriminniitiirornaroenlo siiignlnii abhoiicnlibiis, insignin Cbristiani sncerdolii eliiiro
convolulo circa collum, humeros nc peclus, non se- prioribus Ecclesircsreculiscoiisiiiiiebanlur. Qnarc in
cus ac pallia sacrorum antistituni, pra-seiiim vero niusivis iii.nginibus basilicrc Liberiunrc, per Sixliiin
Gi-aecorum, quasi, in nioreni fascitv lalioris, qure (eiiiiini circn iniliiiin quiuli srcculi curntis, qiinrum
apud Romanos Laticlavii nometi obliniiii, el in coni- irones exhibcritiir in notis ad ejns Vilnin, sacerdos
piuribus etiam clypenlis imagiiiibus Anloniiioiiiin Dei suinnii Melcbisedech pallio et capiiio purpureis
sreculo ac subsequenlibus, qiiaroloque purn, qnan- limbis lemniscalo, et pectorali fibula gemmata supra
ddipie etiam acu picta seu |hiygiala cxpriinitiii' : steriium aslricio oriinius exhibetur, non sccus ac
sed in consulnribus diplyclis u Conslniitiiii retatc imngincs ponlificiim nostrortim in bnsilicn S. Panli
plerumqiieexhibeliir acu vnrialnelphrygiatn, qiiero- eodein qtiinlo Sitculo procedentc sub Leone Magno
udroodum spectnre licel in ininginc,i|iiain nppono depicta;, et icon Pii ejus nomiiiis primi in ccemeic-
LcodiensisexWillhcniiocxcusa(y'a5 IV) apud queni riis inniiyriim inullo anle coloraln, cujus lypiim ex-
aliud quoqne diptychon Biliiriccnsc siroili ornnlii cutliimis in ejus Viln, neci:oit beatnium Damasi ct
coiistilesrepra>scutat,qtitinudiiiodiiroet in dipiycho Sixli, e vitris coerocicnoruiu delincatic, quas h.c
987 AI) ANASTASIUMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 988
prodticimus, tunieis ejusmodi capitiisqite ac pallis .\ clesia ab episcopis cardinnl.biis necnon a suimno
clavatis, sive phylncicrio, limbo, clnvo seu fascin ponlifice adliiben etiam hodie consuevil vnlgo dicta
ornnlis el pcclori nslrictis pwfibutam ralionali Mo- Formale, decoralae conspieiiinlur
suico non dissimilcm, ct ab ea quae in Romnnn Ec-

AssiilreigitiiriHsdVmsivc/tcmm.necnonIaminnelbra- B etjieclus decenter circumpleclentiiim, ut ralio ipsa


ctc.c birris mitndioribttstaneis, sivc patliisaposlolicis,et eestandi a laticlavio praesidnm noii diffcrrel in co
capitiis sacerdotalibus, a fronlcin occiputel colliim ut prresule, qui caeteris auclorilnle et jurisdiciione pw-
pliiriroum rejeclis inininislran(lo,siraplicem illiini ac cellerel. Httjiisniodi igitur patlii ubique gettandi fn-
fneile pnrnbilcm ciilliiro elinsigne hiernrchiae cpisco- cullas soli liomano pontifici compelil universa in Ec-
palis consliluebnnl piioribus saeculis. Quarido vero clesia primatum beati Petri obtiuenli. Crcleris auleni
posl pacem Ecclcsiae patiam religiosa principum episcopis patriarcbnlia jura sivc mefropolica exer-
roiiiiificcnlia magnificn insignin regiae majcslalis of- centibus intra ceiios liues suartim dioeccseon, exar-
lcrre voluil in obscquium nc tcslimonium regalis sa- chatuiim et provinciarum, geslatio illius_ornamenii
cerdotii Cltristiani, prresules nposlolici ila prospexe- concliidiliireodem liinile quo jurisdiclio singnionun.
runt devolis offercnliiiin sludiis in gestntionc pre- Qnnndo autem conligil delegatione Romani praesulis
liosoriun aroiciiiuiii filis nureis intextorum, quules extra.fines dkiecescos,exarcliatus aul provinci.e sua;
(iiaro Macario Hierosolymilano MngntisConsiaiitinus proficisci ad prrcsiriendnm iniilenlis iioniine sacris
trnnsinisit, Euscbio teste in ejus Vita; ul veteruin conciliis oeciirociiicis, qucroailniodiiin couligil Cy-
suiiriiro nusqtiaiii oblili, ipiorum praeslnnlirimsupra rillo, per delegaiionem Ccdestini papac profccto nd
cxieros optime noveraul, palinatis consularibns et pricsideroiiiro Ephesinre synodo, lunc nullum COH-
aiigiisiis trabcis scinper immiiiere voluerit crucis giiicnliiis insigne transmitli poiuit quani fascin illa
Dominicw regale sighhm, ct viltns illns snas lunens potnificalis pallii, quse et Phrygium appellala esl,
indiccs pasloralis lnystnrii ac potcslalis a Deo sil-i I.cet lancn simpiicique textiira crucibns insigniia
collaiie. Ilas quoqiie ipsas tit accoiiiiiiodaieiil faei- constet, cx quo coniexlis auro stolis, per Chrisiiitnos
liori plcbis Cliristiiiiirc cnplui, qure cx iniilaiioue priucipes oblntis ad deeoralionem regalis saccrdoiii,
communis constieludiiiis niagistraitium hicrurchiic itn nptari cocpil,*nloculis popiilormn nssuelis prmsi-
noslrre ordiiieni expcilite porciperel, ciirarunl illas dcm concilii, provinciw, aitl regionis cx simili cnllii
ila disponere circa ortts pal^iorum, colliun, brathia nosccrc, staliro iiidicarcnl cuniikiri a ponlilice dclc-
989 CIIARTA CORNUTIANA.— BLANCHLMMOLMTUM. 990
gaturo vices praesideudi exlra suos lincs cxcicere A Hli lameii giave non erit, quandoquidem versa-
illius noraine qui delegubat ci ubiqtic prrcsidel. 111111-
in re vesliurin, ut nosiris sumplibus lum alia
Haccobiter iudicnla sufliciciil ad aliqua delibanda hic inseiia, tuui iiionimentuin perrarum ex reneo
de origine, discipliua ci angnienlo sncrarum ve- sigillo proferam, dono lnibi daturo ab imniorlalis
stiiiiii, praesertimveropoulilicaiium Chrisiiani sacer- meinoriae Praesule et erudilae antiquilatis laudc, ac
dotii, quantuiii salis esl alligisse in Prolegomenis. moriiro suavitate et inlegritate non minus quam
Nnm illariun singulas prosequi diligentius el con- generis nobilitate praeslantc Leone Slrozzio; cujus
ferrc Orienlales el Occidenlales, praucedeules dona- iconeui ad arehetypi iiiensuraro diligenlissime incidi
lia principum cum subsequentibus, spissi voluminis curaveram, iion modo ut rem vestiariam veterum
nialeriem pneslal, nec pauca requirit additnmenlu excolerem , sed etiam ul historiani Conslanlini
iconum vetusiarum , qurc sine gravi lypographi Magui et Sarmalnrum Langobardorumque eisdera
expeiisa incitli minime possunl. aOiiiiuinilluslrnrero.

.tn Vttnt SiaiUumwneumpulmaritmaqriludims, etfossumin Urbe, exhibeis Mililem.at' OucemDar'a<um,tttnt 0''i*


ttneameiilistnmin corno is cuV.u.Veslestlwaci rt artubus.valte ads'r ct'' moremimilqmu-Sarmalicum: consulm
rero ex insiilit (q>tale$ridmius hodiegeri a'<H'elretiitwmlorianis)el vtle-ula lare. maiticata, iltnc "liam retmta ab
BtmnarisIlkfricts,ac finitimiiro'uli'. r>r"duntwum tanao''art1oruw.Paul. Diac. lib iv. can. 2>. ,Cla-ain dexlera .
ei maimbrumbipemrisAmtzimminsinulra. teln >wvfmniVariavnbilbus Pal nis, qui eatem tippetlait Bitrl'ecnn et
Hnrdis; olimverofiteram Linqo'nrdorwn Priticip's aitt regii Auiltail rx.eomntlemlii to ia apitd Pnid,m Via 0'mm
li': iii,cap. 51 ComUtliii Baximi nnmmusinpe:torevirititr : e inHcal [<>rttts*> dout ni'iliriti,nh cojdemdataScgtlU
et Sartnatisimverioadililis.tic.lImdfratis, i o;( ettmpartant YirtmimnattspicioCrntit D mricw, quiimEiife'>iu$r'lntit
"i • us liia lib. iv, caj>.3, 0 cl 7. Cujnsprcqilereantmris:narcddim.is,Crucemo.tendensin ara, a virtoriis coronvu.
931 AD ANASTASIUMPROLEGOM.ENAEDIT. ROM.-VATIC. 992
Vcliis lgitur sigilluin rciiciiin, palinaris amplilu- A. opcrc iliuslrarc poleriiut provincins singu.as. Mihi
dinis moiluiri iniplens (si crurn non fuissent depcr- ;vero hrec obiler inilicanli satis fuerit specimcn edi-
dila), exhibet miliiem nnt ducero bnrbnrum tnm disse ad nolns Vitrc Elenlherii in provinciis Bri-
oris in lineameiuis, liim in corporis cullu. Vesles, tnnnire; qiiihus aelnte Conslnnlini nova partilio con-
thoraci ct aiiiibus valdc nslriclro, moreui imilantiir tigi; in civili atliniiiisiraiione, adjccta illa, sive
Snrniaticum in colunuia Marci Anlonuii expressum. iilis, quas a nomine piincipis appellnre plncuit:
Sed hic consiilie stitii non squanimis ui in columna Flaviam Cmsariensem et Maximam Cmsariensem,
Marci Aiirelii, sed institis seu fasciit, quales vide- subdivisam deinde in Valentiam.
IIIIIShodie geslnri nb llclveliis prrclorianis. Interula Temperandtun igitur est ab hujiismodi excursu,
vero, laxe iiiiuiicaln, nuiic eiinm retinelur ab lliin- ,et in breviori stadio sislendum , nohis apcrto in
garis, lllyricis nc firiiiimis pnpulis. Secunda haec hujiis sigilli considernlione , Conslantini viclorinsr
ratio iniliimemi prodit iisuin Langobardorum a el l.arbnros imperio associatos, necnon cttlliim
Paulo Diacono descripliim lih. iv, eap. 25, ex plcliira veslium et ornanienlortim ejusdem aetalis prnpriiiiii
quam Thcodoricus, Gothorura rex, in palalio Mo- extiibetuis. . >
dnelirc a se construclo cfforraari jusserat. « In qua Pnrro Sarmnlns fnisse a Mngno Conslanlino dc-
picturn, inquit, mnnifc^le osterolitur qiiomodo Lnn- viclos circn annum 521 non modo Ensebius aliique
goharili eo lemporc coinnm capilis londebnnt, vel historici et chronologi , seil etiam ejus numnii te-
quulis illis vesiilus qualisqne babiltis eral. Siquideni slanttir, inscripli SARMATIADEVICTA. Viploriai
veiiicem usque ard oecipiluim radetiles nrolubant, lanien sure fnicltnn praecipuum communicaliim
cnpillns n facie tisque nd os demissos hnbentes, quos jj fuissn n mngnaiiimo principe hoslibus ipsis a sc
in tilramqtic parlem tliviriebanl. Vesliroenla vero deviciis leslaliir Eusebius lib. iv, de illius Vila,
eis eranl laxa, et maxime linea, qualia Angli-Saxo- cnp. 6 el 7 , quos scilicet et inlra fines Romani
nes Iinbere. solent, ornala inslitis lalioribus vario iroperii recepit, el agris donavil,. et idoneos mililn-
colore coiilcxlis. i ribus copiis nscripsit :. adeo ut,. mqnit,. feliciter
.Mislus hac in ieunenla recognoscituriisus Sarma- sibi cessisse cnlarailatem suam ipsi fatereiitnr ,
larmri in veslihus corpori aslrictis, el Lnngobar- quippe qui barbaricam ferimtem Romnnn liberlnic
ilornm in tonsura capillorum aulcrius usque nri os intilnsseiil. llac ralione Deus phirimas barbarortnn
(lesccndenliiim (qunlem eliam in Goibis ex SidoniO gcntes ejus udjiroxil imperio. Quippe ex oiniiibiis.
Apollinnri lib. i, episi. 2, observnnt Acndemici PnlaT locis iegati coniinne ad cum aecedebant; qurecun-
lini Mediolanenses in editione Pnuli Diaconi loco qne npiul ipsos preliosissima habcniiir, donn ei
indicnto snae prrcclarre coilcciionis rermn llalicariim afferenles. Adeo ul nos ipsi pro foribus palaiii vn-
lomo priroo, pag. 400), nccnon in laxe nianieatis rins forroas aique habilns barbaromra. ordine slan-
liueis inlerculis, sive indusiis ct iu riuiltiplicibiis liiii» nliquando coiispexerirous, quoruro el vcsliius
inslilis, sive fasciis supra liiiens interulas eorpflri et ornaliis dispar erat, coma iicni ct barba Ionge
iiniverso astrlclis. Arroa qiioquc hoc in sigillo dissimilis. Torvus aspectus, el bnrbnrus, nc terro-
expressa fueiirot a Laugohardis ae Sarmalis pro- reiu inculiens, eorporum enorrois proceritas, > eic.
pusciie nsurpaln, quiu eiinm hodicqiie n nobilihiis Conspcctiis bujus icunciilae connncninriiis est opi.i-
Polonis Sarniatiam i: colenlibus ailliibeiilur. Clava nius hisiorire Eusebiaine. Scquiliir bislpriciis eroi-
in dexlcra el mrntibrium bipenns Amazonirc in ' roerans specics n vnriis luitionibiis obluias, coroims
sinislra pendens k'l;i sunl fnmiiinria nobilibtrs inier C' scilicet aureas, diademata gemrois confeiia, vcslcs
Polouos, qui cadem appcllanl lingua vernacnlu barbnricns nuro et florilius iniexlns, equos, clypeos,
liuclitrann cl llardis. Paivam siuiim inier arma hnsias longas, sagitlns, nrcus. < Alque his "donis,
gcsl.ihai Aiiiharis Langol.ardoruin rex, ie;te Puulo inquit, significabanl obsequium ac sociclatem ar-
Diiicono lib. m, c. 51, de Gtst s Langobardoruni. nioruni olferre se imperatori si vellei. Ille vero a
Fueril ilnque barharus isle ni.les sive ditx hoc in singnlis oblatn accipiens, nc seponens, lot inntaque
s's-itlo cxpiessus e genlc Sarn atis el Langnbnrdis eis vicissim donabat, ut momenlo lemporis diiissi-
liiiiiin|.a , quam sibi Consianiiniis Mngnus ndjiinxit n:os redderel eos qni dona ntlulissent. Sed el ex
ct collalis donrs locuplelnvil post victoriain Snrma- eonim numcro nobilissimos qnosque Romnnis di-
lieani, el ail noslrre religionis instiltila capessenda gnilntibus ornnbnt, adeo nt pleriquc eorum, olriili
sua iimiiificiiilia nc pieinie penuxil, uii leyrous rediliis in palriam , hic Kpud nos ma.uere vo-
npud Eiisebitini pnulo pcst affercndiiin. Idcirco lueriut. >
clinm iiliuni nuninumi Coiislanlini Mngni ex nOslris Barharus isle princeps in rcneo sigitlo expressiii
cimcliis in endcrii Inliclln sciilpcndiiro curavi (praicr nuniiiium Maximi Conslanlini viiliu ac noniinc
cuiii qiiem e cnllo siispcusuin innqiinin iiieeiciiuro siiuiauim gestnt in pectore, donarinm scilicet con-
icuneuln osleiniit) in quo viclorire duse exhibenlur, seculus, ei. fortasse inler ilios iiobilissiinos referen-
coronnni el sculuiii popnli Romuni votis inscripliiro dns quos Roinaiiis dignitatibus oriinbul. Perpendent
(lclineiiies supra arain snliiinri crucis sigi.o in- alii iiuni nppensio nuinisroniis et nicelerii ejnsiicin
scttlpiniii, ut insinucnl religiosi •principis expedi- de collo inslar torquis, collata cuin geinuin musri
liopes ct viclorias, neciion populi Roiuani vota, D Odescalcbii Coiisliinlinum ipsuni exhibenle curo
non spuriis uti antea miiiiiiiibus suscepla, sed Deo pensili ex collo orbiculo Chnsli Domini monogrnin-
vcro ei Salviilori nostro in aris ejus cruce iusignilis mnie inscripto , qunm a Petro Sancte Bartboli inci-
oblaia , fnisse riirecia ad (idei Cbrisiianae cullum sam vulgavit excell. Brncbinni dux cum pluribiis
effeial.i.se iam in genlibus propngnnduro. sui cimeliarchii , olim regii Chrislinae SueCoruro
«Non esset, fortasse alieroiin ab elucjilalione his- regin;c, et ctiin iiunirois filiorum Caesarum ejiisdero
loriic Pontificulis ci Christiunae icligionis laiius priucipis Labaruni pracfcreniibus, eisdem litteris
cxtenstc per viciorias Constniilini Mnximi, nqvain coiisignalum, el nb iistlem Crjesnribiiscusiodiltini,
piovineiaiiini ordinnlionem ab eodem principe in- peilinenl ail insignia quinqunginla ittbrum,' qtios e
ciiliilniii in Roiiiniio iniperio considerare, et expen- nnmero Proleclorum tlelegernl ad salulare illutl
(lcre iinm inde siihorla sil inulatio aliqua in eccle- sigroini _ servaiiduni ac prrefereiidoiu ; quandoqni-
siaslica paiiiiionc dloeceseon pracsuluin Orienlis et dein ei in Raveiinali rousivo Jusliniaiii, a phiriluis
Occiileiuis. Veniro hacc nos-abripercnl longius quani edicto, nempe a Cangio , Ciampino aliisque, pro-.
pnr siljcum proxime suhsecntis gentiuin barbara- lectores illi sculuiii geslant Christi monograroninie
tiini incursibus, civilis partilio regnoium ei impcrii insigniliim; niun vero designei fcedernUim iniperio
Occideiilalis desilio dominiorum vicissiliidines loiige principem , cuni consuetiulo gestandre pensilis e
divcrsas iiitulerit, quiiius pariler cxpemleiidis pecu- collo imnginis Roiiiaiii iroperaloris perductu sit
Iinre3 traclalns debeienlur. Piresiat biuic spaituin eliani ad Jiistiniini Seiiiorero , n qtio inemorat
ailoniandaro rcliuqucrc peritioribus, qui pctuliuri Joaiincs Malala in sua Chronogrupliia subJusliniuiio
993 CIIARTA COR.MJilANA. 994
*ius filio scripla (pag. 155) Lazioruro regcin Ztn- A Vcsiiiiin islarum consiilcratio nos fncile nddncc-
ihiiini, Persarum jngo excusso, Gonslnniiiiopoliiu rct ad succrdolnlis hiernrchiic noslrre insignia sigii-
profecium el sacro lo.ite luslraiuiii ciun Chrislian.e lalim exponenda, ci voces pluriiiias, quae baibara:
rcligioni iioriicn dedisscl donatura fuisse < diade- videntiir in Anastasio, sed e foniibu* indicatis Grae-
mate regio mere Roroano, chlninyde alba holose- co-lioinnnis deductae suni, cxponcndas, nempe l'a-
rica, pro purpureo clnvtmi aureiun regium haben- ragaudes, de Crysoclavo, Perielysin de Slarauti, de
ttvcttjus in medio sigillum fuit oT»3«otovimpcratoris Tyrio, aut de blalla liyzttnlea (niini. 408, 469).
Jusiini expressam referens imagiiie.iii. Tunicain Crucem el Gammaditts de Chnjsocltivo (niira. 4i6).
quoqne albaui [laragaudiam » naptxyx.voiovattyjxptot Ptillia holovera blattea cum ttibulis auro leclis de
i|ii:iin ertiditi noiaiami editores probniil, ex Siiiione chltimyde, vel de siota impenali (nuni. 8S) et hujus-
Tliessaloniceiisi, esse «liam vestein sacerdotulem, modi plures. A vestibus deiude procederemus ad
et e\ Trebellio Pollione in Claudio, Parihicain, quae vasa sacri niinistcrii, apud Aiiastasiiiin pariter oc-
loris nureis siiccingebalur), « geslabal aureis pro curenlin, amas argenletts el aurea-, gabala electrina
inore rcgio ctuvis ailornatani, el ipsis etiaro inipera- (nuni. 83), coronam phnran ttnte allare ( niini. 64),
toris eiligiemprresefeienlibus. > Aureos hujusniodi Crucem Dittcoplon(iiuiii. 366 ) Cl siinilia. Sed con-
clavyg seu liinbos tiinicis assulos pro regio inore Irabenda siinl vclu, ne opiisculum reddalur obser-
cpiscopis diacoiiisque et subdiacouis post oblalioues viuioiiiiiii uj pendix, el ex prolegoriienis traclalus
jirincipum ab Ecclesia arijeclos rcgiuin Chrisii prociidnnliir.
signum, crux seilicel, a qua regnavit, coiidccornt, .Chartani itnqiic donationis prbfernm additis inler
jino prudula iinagiiiihus Augnsioruin, quac in Lazio- Q imcos eastiguliouibus quae in Bibliolhecu Burberina
iiiiti regis lunica Juslinus aliique principcs in suis legiuitui' purlini impressae, el has roiuudo chnra-
('«iiaiits ud fuederalos raissis inipresserniii; curo cl ciere typogrnpluis expriinet; puriim useiiptic nb
ipsi Augusli, exeroplo Coiistanliiii cdoeli , rcgire erudito ulii|UOviro , foriassis ab ipso Suaresio, et
slolre sure imposuerinl divinuro C.hrisli iuoiiogiuro- hasobliquo, seu corsivo, ut Italice vocaut, reddi
inn , videnduni in peclorali oriiamcnlo Jusliiii ac curabo.
Jusiiniani numismaiibus insciilpiuni.

CHARTA CORNUTIANA.

Exeinpbir atitliemicue charlre, imde colligcre eam apsida, et de pnrielibtts ipsis per sepem, quae horlos
poiuinius, eccleshe Cornuliun-e, videlicet, ut divino iiiquilinorum, qui iu Prrelorio commanent, videlur
niinislerio subjecli, coinpelenlem possint el de loco P liiunire, quae sepis descendit per regam ante ad
cni serviunt habcre subslantiain. Hlico quoque de- viamcavara, sive ad Torum, quae redit usqtie ari
corum putamus ut luminaribus teropluin quolitlie arcum supra scriptum; ul inler sepcin el viam ca-
divinaereligionis ornelur, et ingruentibus prae tem- vam post apsida, supradicli clerici horios possint
poiuin prolixitate, artis (sarlum) leclum, reparalio- habere. Praeterea eadem largilale offero fundos, id
niqiie sumplus hoc noslro inunere collatus deesse cst funduin Callicianum , casam novain, cnsain Pra-
iiiin possit. Quibus rebtis congruas procuramus ti, casaro Marluri, casam Crispini, fundum Boari-
expetisas, ut obsequiuro nosirum possil propitiatio- cum, et casam prcssam in provincia Picini Tiburtino
nein divinitalis mereri. Qua consideralione permo- terrilorio conslitutos. Retineo usuin fruclum in vila
lns, largior tenore praesenlis paginie ecclesiae Cor- niea, cidem Ecclesiae calholicrc proprielalem liiijus
linianensi massae j'uris noslri a me ipso Dei favore cpistolae largitionc transcribens, ea lege el condi-
et juvaniine conslitutre, alque fundatae, id esl fun- lione, iu cuni eliara fruclus post obitum meiun ca-
duiii paternura, Maranum, fundtun ntonlem pater- pere cceperit, ac sibimet vindicare; non solum so-
nuin, fuiuiuin casam M.irtis, fiindiun vegetem, qui lemnem niodo agnoscai fiscalium funclionem, verum
esl cnsa Projeclici, et fundum Batilianum (excepta etiain propagationem formarum, qure ab omnibus
sigillosa filia Anastasii, ct Pice (imo picae) Colono- jy doininis hujusmodi praediorum dependi consueviu
liiro, qtiam juri nostro relinuimus alque reline- Impendo argenlum quoque ad ornalura ejusdem ec-
IIIIIS).Provincia Picini (Piceni) Tiburlino lerrilorio clesiae, vel celebritalem stiprascripli myslerii sacro-
constilutos, purru ac direclrc liberalilalis lilulo pos- sancti, in his scilicel speciebus, id est palenam a»
sidendos cum omnibus ad se perliiientibus, et cum genieam , 'calicero argentcum majorem i, calkes
oinni jure instruclo alque insirumenlo sno, sicut argenteos minores n, urceuin argcnteuni, hamulam
ipse possideo, cura onmi scilicel onere professionis oblatoriam, coluro, lliiiniaroalorion, piiarum, cau-
suae., vel neeessitute, quara ceiiuin est formesia tharum argenteum cum calenis el delphinis xvui,
(formensia)praedia suslinere. Donamus eliam eidem coronas argenteas iv, Cum catenulis suis et delplii-
ecclesiaesolum in quo conslituta est, cura area sua , nis viii, cicindelas argenteas v cum catenulis suis.
el n prredicti Praetorii jure separamus, ei ad facien- Slantarea (axnSapun) argenlea, et in confessiona
dos horlos vel habitacula clericis cuslodibusque oslrea argenten u, cum clavi sua : qure omnes spe-
lai-gimur, id est a cava arcus, qui mittitur ad Prae- cies appensatae habent ad stateram urbicara argenti
toiiuin, eldeinde per paricles, qui contra Praeloriuin pondo quinquaginla qualuor uncias. Seplem pharos
redciintes aroctm eccleshc claudunt, usipie trans aereos: duos habenles detpbinos octonos el hermo-
995 AD ANASTASIUMPROLEGOUF.NAEDIT. ROM.-VATIC. 996
ras : cantharos rcreos majores sex, minores xn , el. A cuin (quori absit) observatio cullusque ecclcsire Cor-
lilia rerea n , et stanlaria (o-mSa/jta) aerea xm, nec iiiitianensis videatur occidere, ut lcgem et condilio-
non et in palliis pailium holosericum agnaphum nem ponerem donalioni meae, ne unquam cuilibet
auroclavum i. Item pallium holosericum lelrapho- anlislilum presbyterorum sibiinet succedenlium, vei
runi i, mafortem tramosericum, rhodomelinum dericorum qttidqunm ex his prrediis, vel hortis, vel
aquilatum. Itein mafortem e teleoporphyro tramo- speciebus argenleis, seu vestibus a me supra desi-
sericum opus marinum; item alium (pallium) holo- gnatis, alienare in aliam quolibet lilulo unquam li-
sericum luritalum (luricatum) ; palliuro Cassioli- ceat, aut certe sub occasione culius divini ad alle-
cum, item pallium lineum Aquitanicum, et alia rius ecclesire ornalum qunlicunque ex hac occasione
pallia linea quatuor. transferre. Quod etiam in liis observari eadem con-
Et pro arrc ora, vela tramoserica alba auroclava dilione volo, quae futuro tempore fuerint provoca-
n, vela blattea auroclava paragaudala n, vela holo- tione nostrae dcvotionis adjccta, quoninm largilalis
serica alba auroclava orlhopluma n ," vela trambse- noslrae praesentis perpetuam praefatieEcclesiae cupio
rica prasinopurpura.il, vela tramoserica leucorhq- pertinere substanliam. Quod si quidquam de aliena-
dina n, vela Iramoserica leucoporphyra n, vela lione a me prohibila fuerit forle lentatum; tunc
holoserica coccoprasina n. Ilem alia paralura liolo- B ogo, vel hreres hreredesque sui, vel successor suc-
serica vela blaltea auroclava orthopluma n, vela cessoresve mei, vel quiillis deinceps successerint,
tramoserica aquilata coccoprasina n, vela tra- nniversa qure hujus donalionis sunt lenore compre-
moserica holoblattea u, vcla loricala (luricata) hensa, ad suum jus propfielatemque reducant: quo-
melinoporphyra uncinata duo, vela holoserica holo- niam quod a nobis cogilalione venerandae religiouis
blata ii, vela apoplacia (apoblacia sive ad ploblatea); oblatum, secundum legem et condilionem posilain ,
coccoprasina cancellata rosulata duo; ilem vela licere non debet cuicunque personae vel alterius ec-
aploblattea coccoprasina cantharata v. ltem alia clesire, vel praediis cujuslibet deputare. Hanc auleni
paratura, vela linea auroclava clavatura quadra, scripturam donationis Feliciano notario meo scri-
duo vela .linea auroclava paragaudata Clavatura bendam dictavi, eique relectre a me sine dolo malo
rolunda n, vela linea paragaudata Persica clavalura roanu propria subscripsi et gestis allegari propria
coccomelina prasina n, vela linea paragaudata Per- voluntate inanduvi, slipulanlibusque venerabili viro
sica clavatura leucorhodina n, vela linea blatoseriea presbytero, diaconibus universisque cleiicis meino-
paragaudata u, vela linea blatoserica oiihopluma n. ratae ecclesire de omnibus supradictis spopondi, Sub-
Ilera vela linea pura xiv. Ilero ante regias basiliere, scripta xv Kal. Maiarutn, domno Leone PP. Augusio
vela linea plumata majora fissa numero tria. Iiero C quat. PROBMNO V. C. coss. Fl. Valia. Q. Theudovins
vela linea pura tria. Anle consislorium velum li- V. C. et Iul. el comes et magister ulriusque mililirc
neum purum i. In pronao velum lineum purum i, et hnic donationi a me dictatae el mihi relectce praedio-
intra basilicam proporlicia (pro porlicibus) vela linea ruin oiriiiiura suprascriptorum argenti et vestium ,
rosulala vi, et ante secrelariura vel curricula vela servata el in perpetuum custodita lege et condilione
linea rosulata pensilia habentia arcus u. ltem codi- quam eidem donationi imposui, consensi et subscri-
ces, Evangefia iv, Aposlolum, Psallerium, et Comi- psi, salvo scilicet usufructu Suprascriplorum agro-
tein. Illico ante omnia cautione prospiciens ne me- rum, quem supra eadem mihi scriptura servavi.
NOT.E.
nanc charlam, qure primum a Josepho Maria Sua- servanle. Illius figuram ex veteri argenleo sacris
resio ex archivo Tiburtino publicala est, bic denuo imaginibus opere anaglypho exslantibus decorato.
visum est recudere, et in capile omniuin veterum dedi in notis ad S. Urbanuin, quas vide. Videndi
iustrumentorum apponere, Innquam anliquissiimim quoque Altaserra et Bencinius in notis ad S. Sylve-
inonuiiieiiUim, quod Leone PP. (id est perpeluo) striim, necnon Cangiiis in Glossario Med. et Inf.
Aug. quartum et Probiano V. C. coss., id esl nnno Lalfn. Panviiiiiis in interpr. vocum obscurarum ec-
Chrisli 471 cortditiim est, ut ex Cnssiodoro, Marcel- D clesiasiicarum, edita unu cum ejusdem suppleroenio
lino Comite aliisque faslis constat. In multis obser- nd Plaliiiniii de Vilis Ponliftcum, observal amulam
valu dignis non leviter prrcicrire licet id quod legi- et omam eadem significalione adbiberi etiam a vul-
lur de Libro Comite; qtti Hieronymo ascribilur ante gato interprete sacrorum Bibliorum in vertenda
annos octingenlos ; cerie auctorem Hieronymuin Grrccn voee yuaW lertio Rcgum cap. vn, vers. 40.
requatem, aut suppnrem habet, ex liac charta. MA- Quin etiam a Columellu iu cultu hortorum hamulam
BHX. legi pro vase ad aquas continendas adhibilo.
Visum est aliquot voces ex oblatis vnsis nc' vesti-
hus hujusce donalionis irilerprelari, quae in Biblio- Aut babilemlymphishamulamBacchiquelagenam.
thecario frequentes cum legaulur, lexici vices sup- Quare non tanlum mediae ei infimae, sed eliam
plere possunl ad Vitas Anastasianas. ln lexlu oc- gerinanae Lalinitatis vocabuiiira habendum et aqua-
currunt juxta sequenles numcros. rium vas indicare.
I. Hantulam oblatoriam. Hamula sive amula dimi- II. Colum. i Hoc erat vasculum quoddam (ajt
nutivtim vocis Hanta seu ama, iudicat sequioris aeVi Panvinius loco laudato) sublilissimisforaminibusab
scriploribus urceolum, nostris vero ritualibus in li- iroo perforatum,.quo viiuun ex hamulis in calieem
bris adhibetur srepius ad iilum e.vpriroendum, in refuiidebatur. » Idcirco ex lamina tenui ducebalur,
quo aqtia ad oblationem sacrificii vino admiscenda queroadmodiira etiam niinc in oOicinis aromalorio-
minislratur per subdiacomun; licet suini etiain pos- riini et similibus, ut pcr illa forainina exigua frajc-
sit pro ulroque urceolo vinura et aquam oblationis ctus liquor omnem deponerel frecem, nc scilicct ma-
997 CHARTACORNUTIANA. 998
teries liquoris in cnlice offcrendi quidpiam frcculeii-A igiiur siinilitudine ellychnia in vilreis lampadibus
mm contineret. Ordo Romanus probat aniiquiiiis oleo innatantia cicindela dicla sunt, ac noineu coro-
adhibituro, tunc certe necessarium pro disciplina municarunt ipsis lampadibus et vasculo metallico
communicandisubutraquespecie, quaecopiosamma- quibus istre lampades vitreae inctudunlur.
leriem cum requireret ad consecrandum, cavendum Stanlarea. Slanlarea a stando denominata juxta
erat ne in tanla affusione liquoris illaberetur in ca- eumdem sunt candelabra per se sianlia.
licem quidpiam exlraneum, animalcula, elc. Eadem In confessioneoslrea. Uecte idem auctor putat
de causa-adhibebantur calices majores ac minores corrigendum esse mendum amanueiisis, ac legenduir.
hic etiam memorati. Vide iiguram colatorii seu coli oslia, valvas scilicet ad confessionem, sive in in-
in noiis nostris ad S. Urbaiium, num. 3 et 4, ex an- gressu presbyterii apposilas , nam sequitur cum
liquo cimelio expressam. clavi sua.
III. Pharum, etc. Lampadem cui pe.rcalenulas in- Et in palliis. Ab ennmeratione vnsorum sacri
ferne suspensus erat canibarus argerileus lntior, ne ministerii progreditur ad vestes et prinuun recenset
scilicet ex lampade commota oleuin excideret in sacerdolales, pa//ia scilicet et mafortes. Dcinde vela
pavimeirtnm.Caienaeautein caniharum istum adne- quaepraetenduntur altari, et regiis basilicre foribus ,
clenles lampadiper delpliinum sigilla affubre elabo- et consislorio, et in pronao, el anie secrcfarium.
rala eleganter sustinebanlur, queinadmodum eliam Facile conslat legenii illurum vestium differentias ac
calenulaecoronarum lampadis in morem appensarum nominapeti velexmateria serica, linea, aiirea, unde
ila infibulantur : coronat argenteat IVcum catenulit intexuntur, vel ex texlurae forma, sive addito clavo
suitet delphinit vm. Coronarum suspensio visitur in aR seu limbo pUrpureo, aureo, sive ex figura ejusdem
diptyt-hisconsnlaribus apud Cangium dissert. de inf. clavi quadrata aut rotunda, niodo ex regionibus
aevi numismatibus, et ante thronum episcopiinmu- unde affefebanlur : qtiare dicuntur pallia Aquata-
sivo Ravennati aliisque. nica, et Cassiotica, et vela Persica; sive ex colori-
IV. Cicindelas argenteas. Species lampadum di- bus quibus imbuebaninr, albo, rosaceo, seu rhodo-
versarum Panvinius recognoscit in hisce pliaris, can- melino, et leucorhodino, blatteo seu purpureo (nam
tharis, cerostotis, coronis, elc. Ila enim scribit in •HlayuovGrrecis est conchilii. genus , nolantibus
lexico memoralo sui addilamenti ad Plalinam : Cangio etMacro), prasino et coccoprasino, cocco-
t Phara Dawasus et Bibliothecarius Roinanorum melino, aquilalo, ac Siroilibus. Quid sil paragaudis
poutitlcuin, el prreserlim S. Silvestri Vila, phara dixi supra col. 995 occasione icunculae acnere
canthara, cerotlala, coronas, delphinos, lychnot, et institis scri fasciis praecinctre., qnrc numisma Con-
lynochos pro diversi generislarapadibus el lucernis stantini Maximipncfert pectori aflixum, esse scilicet
in ecciesiis ardeniibus acceperunt. Et niultis erudite fasciain latiorem seu clavum atireum pro regio inore
collalisad iUustrandamvoce pharorum, addit. i Cur apiatum lunicae, pallio nec non aliis veslibus ac ve-
autem pharus -canlharus dicatur, haud cerlo scio, lis, unde paragaudis noraen illis quandoque obvenit.
nisi in formamvasis magni f-ictus fuerit in exlrema Nec dissentiunt lexicographi. Macer. Paragaudis,
parte. Nam pocutam fuil quod Baccho tribuebatur, fascia sivelaticlavi speciessericoel auro contexta, qua
sieut scyphus Herculi dictus acanlharo, quod erat veslium extremitates ornabantur : exCod.
uavigiigenusi Pliniasiib. xxxm, eap. 11, referlMa- Paragaudes purpureas violareeicoloris albo pallio
rium posi vicloriam Chnbricam canlliaris polasse et albae tunicae rite adjnnctas oslendit iinago Mel-
Liberi Palris ereraplo. Virgilius : C chisedech regis et sacerdolis aS. Sixto teiiio in
Etgravis aflrita pefldehatcanlharusansa. musivo Liberianre basilicr* expressa , cujus typnm
iufra damus in nolis ad ejus Vilam. In ejusdero ba-
Ulpianus tradit cantbaros esse per quos aqure silicaemusivo arcus iriuuipbalis per euuulem Six-
saliuut. > HrecPanvinius. Recle : nain patulis vasis tum pariter efformato scribaeJudacorum et sacerdo-
utroliique liquor excipitur. tes, qui Herodi interroganii de loco ubi Christus
Canlbaros igiiur ansalos candelabro impositos nascerelur Scriptuias pioplietaruni ostendunt indi-
conslituisse pharacaiithara ex veteribuS anaglypbis ' cantes Belhleheni, pallia pura praeferunt, nullis as-
arguimus passim occurrentibus in zophoris leniplo- sutis clavis, sed tanlum pectori aQibulata,ut in ejus
rum ad illustrandas redesnon solum ceris, sed etiam musivi icone per, nos ibidem allala spectanduin
odorata mistura aliarum specieruro flaramam nu- exhibemus.
trientium, aromatum, balsami stactis, elc. Pauca hrec indicata occasione charlre Cornuiianre
Pinguiori vero materie el ingrati odoris succo re- salis fortasse fuerint ad obsoletas illas voces vaso-
ferlis vasis hodie passim collustrantur vire in festis rum ac vestium in hisce Vilis meraoralorum intelli-
publicseUcliiiae,vulgo dictis padellm, qure loco pha- gendas, aut saltem ad cognoscendumnullum admo-
raeanlhari adhibentur sub dio. / dum in Bibliolhecario occursurutn ex hujusmodi vo-
Cicindelas quod atlinet hic enunliatas , Cangius cabulis, cujus signilicalio in Lexicis Cangii.ac Macri
ostendit, exFesto, cicindelas appellari insecta illa non reperialur.Quare nec Panvinianum recudere ne-
parvula alata muscarum instar, qure noctu per aes- cesse ducimus, nec diulius his immorari. BLANCJHNI.
latem collucenl, dicta etiam noclitucas. Ex illarum
999 AD ANASTASILMPROLEGOMENAEDIT. ROM.-VATIC. 1009

Imago Bettti Petrt


Principis Apostolorum
jEtate Sancti Silveslri in Eccletia Romana astertata
v.l in Epistola Iladriani 1 ad Carolum M.
quam ila expreestam
in MusivisBasilicmLiberianm a Sixto III,
ac in Tit. SS. Praxedis, et Cmciliwa Paschali I,
et a Pontificibus Successoribus
per vetustas icones, el Bullarum signaaua ,
diligenler delineavit et incidit
Pelrus Rotari ftobilis Veronentit
Rommanno UDCCXXVUh
«001 CHARTACORNUTIANA. ieoa

Imaginis S. Pauli Apostnli


Ailate B. Silvestri in Ecclesia Romana atstodilae
ul ex Epislola Hadriani I lecta in Syn. Nicxha II
lineamenla peraque expressa
in MusivisLiberianmBasilicassttb Xyslo 111
ac Tititlorum S. Praxedis et S. Cwcilia;sub Paschuli I
aliisqne velustissimisiconibus,el Bullis Pontif.
accurate consectatusiricidit
Petrus Rotari Nobilis Veronensis
Romatanno MDCCXXVIII.

PATROL.CXXVII 32
ANASTASII

ABBATIS
ET ECCLESIiE ROMANiE PRE$BYTERI ET BIBLIOTBECARIl

HISTORIA

M TMS ROMAMl POUTIMil,

(Auclor hvjus Libri Pontificatis fere omnia sua mutuatur ekauctore secundi Catalogi (RegraaeSae». el CoHi.)
quod indicamus in lexlu characlere Itatico ; illa vero quw characlere RomanoeXCusasunt, alfunde auctor
desumpsit; ut qum habel demartyrio apostolorumanno Ziposl Christi morlemet de ordinationibtts a Petro
el Linc>peraciis. (EDIT.PATROL. exnotisa Schelestr.) •
(Jn notulisex margineedilionisFahrotllcolleetls,* IndlcatcodicemVelsericollatiimcum Valicano;B, tectionese*
eodd.card. Baronii;B, es ejusdemCardinalissementia;C, ex Concililsedilis per Surnm.) ,

I. SANCTUS PETRUS APOSTOLUS.

4NN0 CHKISTI45, CLALD. IMPF.R.3.

| Beatus Petrus, apostolus et princeps apostoiorum, Antiochenut', filius Joannis,pro-


vincice Galilcew, vico Beihtaidm, fraier Andred b. Primus sedit eathedram episcopatus
in Antiochia annos septem. Hic « Petrus ingressus in urbem komam sub Nerone Ccesare d,
ibique sedit cathedram episcopatus annos viginU quinque, mensem unum, dies octo e.
5 Fuit autem temporibus Tiberii Cozsaris et Caii, el Tiberii Claudii, et Neronis '. 8 Hic
scripsit duas Epistolas, quce CalhoY\c&* naminantur, tt* Evangelium Marci, quia Marcus
auditor ejus fuit et fiiius ejus de baptismo i. Post omnem quatuor Erangeliorum fontem,
quce ad interrogationem el testimonium ejus, hoc est Petri, firmata sunt, dum alius
Latine, aliusque Grmce, et alius Hebraice consonant *, tamen i ejus testimonio sunl
10 firmata. Hic martyrio cum Pauh coronatur post passionem Domini annis triginta octo
mqui sepultusest via Aureliam templo Apollinis, juxta lecum ubi crucifixus est,juxta
n Julias.
palatium Neronianum tn Vatieano, juxta territorium triumphale, in Kalendas
Hic fecit ordinationes* pe> menses Decembrios : episcopos vi, presbyteros x ,
' *'
diaconosvm
CATALOGUS SUB LIBERIO.

Petrus anms viginli quinque, mense uno, diebus novem. Fuit lemporibus Tiberii Csesaris,
et Caii, et Tiberii Caudii, et Neronis : a consulatu Vinicii et Longini usque Neronis et
Veteris [Ms. Bucherii habet Nervce et Veri]. Passus autein cum Paulo die tertia Kalendas
Julias consulibus SS., imperante Nerone.
NOTCL.EMARGINALES FABROTTI.
» T. {I Concil deest Antiochenus. b VideBaron tom. I Antuil. , anno ZJ. c hinc. d C et B, Clau-
dio. e B, ann. 24, m. 5, d. U. ' B, Claudii et Neronis. ' Vide Bar au 45 ei 68. h C, el canonic*.
• VideBarohan. 41. ) a bapt. k C, Hebr. scribenles. ' C, omnia. mBaron ad an. 69. "C, III Cal.
• C. episc. 3, diac. 7.
iOOS HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRU& 1000
VARliE LECTIONES.
Lectiones varice a Fabrotto additce exlra mar- iA sibi imminere, Cleinciilein episcopunl cortsecravit ,
ginem, ex codicibus Marquardi Freheri eique calhedram vel Ecclesiam omnem disponendam
A primo, B secundo. coinmisit, dicens : Sicul mihi ligandi et solvendi
tradila est a Dominomeo Jesu Christo polestas, ila
Num.l,Kn.4, A.annis6, tih. ead.,B, mens;2,dies cl ego libi commilto, ul ordines disposilores diver-
7. lin. 6, B, quoe canonicae. lin. 7, A; qiiaeposl sarum causarum, per quos actus ecclesiaslicus diri-
omnem, eic, firmaue; B, formaUe. lin. ead., B , getnr ( Maz, profligetur ) et tu minime curis sajculi
firmatae. Hic ordinayit duos episcopos, Linum el dedilus reperiaris, sed soiummodo ad oralionem et
Cletum, qui praesentialiter onnie ministerium sacer- praedicationempopuli vacare stude. Posl hanc dispo-
dbtaie in urbe Roma populo vel supervenienlibus silionem, marlyrio ctim Paulo cOaposlolo suo coro-
exhiberent. Beatus autem Petrus oralioni et praedi- natns est, post passionem Domini anno 39. Hic se-
cationi, populos erudiens, vacabat.Hic cumSimOne dit in episcopatu Romae annos 25, m. 2, d. 8. Se-
Mago mullas disputationes habuit, tam ante Nero- pultus est autem via Aurelia in lemplum Apollinis ,
nem quam ante populum, etquosB. Petrus ad fidem jnxta lorum ubi crucilixuseslsecus palalium Neron.
Christi' aggregabal, ille per magicas decepliories in Vatici 1, ter. lri.,in Kal. JuL.Hic fecit ordinaliones
segregabat, ei dura diutius allercarentur, Simou per mensein Decem. episc. 6, pr. 10, diac. 8.
divino nutu inleremplus esl. Hic beatum Clementem Ejusdem varioe lectiones ex codice Thuano
episcopum consecravit. eique cathedram el Eccle- altero.
siam omnem disponendam commisit, dicens : Sicut
mihi gubernandi tradita est a Domino meo Jesu R " Incipit liber episcopalis, in quo continentur acta
Christo polestas ligandi et solvendi, et ego libi com- B. Pontiflcum urbis Romse.
mitio, ut ordinans dispositores diversarum causarum, /n ep. B. Hier.: lncipit ep. B. Hieronymi pres-
per quos actus ecclesisfelicusprofligelur, lu minime byteri ad bealissimum Damasum episcopum urbis
in curis saeculi dedilus reperiaris, sed solummodo Ronise. ibid. nostra bumililas, sentire cog. qui me-
oralioni et praedicarepopulo vacare stude. Post hanc ruil. RescriptioB. Damasi papaead Hier. p. D. e. v.
dlsposilionem, mariyrio cum PaTiIocoronatur. Lin. R. Num. H. p. sal. temp. sacerdotalis lamen.q. g.
\. lin. 2, Vico Belbsaida. lin. 3, an. 7.
14, Aet B, Diacones 7. Hic B. P. lin. 4, dies 3. lin. 7, filius de baplismo.
Ejusdem Fabrotti lectiones ex tribus codici- lin. eud., fonlem, ad int. Petri firmatse sunt, dum
bus Regio, Mazarino et Thuano excerplce. alius gr. al. heb. al. lat. consonet, t. e. t. sunt lir-
ln epist. B. Hier.* deest inscriptio : qusegesta sunt, matae. Hic ordinavit. lin. 12 III Kal. lin. 13, per men-
rcilitel in. ib. noslra sanctitas r. in ora : al. humili- sem Decembrem, presbyteros 10, diac. 7, episcopos
tas sentiens. Etmox, quis meruerit, etc. Epist. Da- per diversa loca numero 3. Hic ordinavlt.
masi ud Hieronymum: lemporum sacerdotalium. Ve- Lectiones varice
rumtamen qesta P. V. C. Lucce Holstenii sludio
Pag.l, in ora c. Maz.: Liber iste inlilulatiir: excerptce ex codicibus Ilalice prcestantissi-
Damasi de Gestis Ponlilicum. Sed cum non potuerit mis, Yaticanis duobus, Florentinis duobus,
nisiadsua tempora scribere, quod superaddiliim est, Cassinensi, Regio el Farnesiano, edilce vero
alterius est aucloris, cujus nomen non teneo. Verum a V. C. Emmanuele a Scheleslrate tomo I
tn Vita Celasii papas II quidam Pandolpltus ostia- r' Antiquitatis Ecclesice, pag. 403 et seqq. a
rius affirmat se ista scripsisse, quod inlelligi polest
vet de loto opere usque ad sua tempora, velde Vita quo etiam ea collata sunt cum vetustioribus
Gelasii tantum, quod ex Vila Pascltalis secundi con- Catalogis bibliothecceCcesarce.eeVindobonen-
jeclari licet. sis, regince Suecice et Colbertince.
Titulus in cod. M. : Incipit series Pontificum Ro- Num- 1, Unea 2, Flor. 2, cathedram. lin. 4 Flor.
manorum , qui in sedeB. Petri apostoli ab ipso us- dno, inenses 2, dies 3. lin. (i, Flor. et Valie., cano-
que ad hoc lempus setlerunt. Et in ora : Dominus nicaj. HnAO.Flor., 59. lin. 12. Vat. et Flor. iu Kal.
nosier Jesus Christus I. Summus ponlifes nascitur lin. 14 Florent duo el Vat., diac. VII.
XIII aniio Imperii Aug. annis 35, m. 3, in hoc nu- Lectiones varice codicis Cavensis,
mero vixit. trigesimo anno baplizalus. reliquum excerptce ab
ill. prcesule Francisco Penia, Romance Rotce
tempus praedicavit. Post ejus passionem anno se- auditore, cujus aulographum asservatur in
quenli leiiuit Pelrus aposlolus in partibus Orientis bibliotheca Otthoboniana, ut docet hujus
calhedram annis4, deinde anuo Doraini 58 venit
Anliochiara, ubi sedit annis 7, dies 8 : deinde venit modi testimonium operi prcefixum.
Romam, ubi sedil annis 25, m. 7, d. 8. i Prope Salernum in regno Neapolilano sita est
Nuin. 1, Un. I deeit et. lih. 2 : Ap. natione Gali- < civilas Cavensis, et in ea insigne monasterium
lseus de lcrra Belhsayda, lilius Joannis , frater An- < ordinis sancli Benedicti congregationis Cassinen-
drese : primus sedit in cathedra episcopali apud An- D i sis, sub invocalione SS. Tnnitatis. In eo mona-
tiocbiam annis 7; fuit autem tentporibus Tiberii Caes. < slerio anliquus liber veluslis characteribus scni-
el Caii Caligulae,et Tib. Cl. et Neronis. Lin. 6, qui < plus de Vitis pontiflcum Romanorum exstabat.
M. a. e. f. et Qliusin bapt. Post omniura q. ad inter- < Hunc iibrum, instante D. Antonio de Aquino,
rogationem ejus testimonio, boc eslP. f. s. dum alius < qui illum in eo monaslerio invenerot, et D. Ca>
Grsece, alius Hebraice, alius Laliue consonent. Lin. < sare Baronio petenle, D. cardinalis Montaltus,
43. Hic ordinavit Romse duos episcopos, Linum et < ejusdem ordinis. protector, anno 1593 Romam af-
Cletum, qui praesenlialiter omne ininistcrium sacer- < ferri jussit. Cumque ego Franciscus Peuia, Rolac
dotale in urbe Roma populo vei supervenienlibus < auditor, eumdem librum nactus essem, eum, ser-
exhiberent. B. autem Petrus ad orationem et prse- < valis eisdem characleribus, transcribi mihi cura-
dicationem populum erudiens vacabat. Hic vero cum < vi, et per me.ipsum cum antiquo exemplari, iu quo
Siufone Magopiius in Judxa, el postea Romaelam < sunl frequenles soloecis:ni,ob imperitiam forlassis
anle Neronem imp. quam et ante populum mullas < scriploris, contuli, utapparet in hoc libro. i
dispulalioneshabait, el quos Petrus ad fldera Clirisli Hac praemissa nolione, sequilur conlexlus libri,
aggregabat, ille per magicasdeceplionessegregabal. in quo primum occurrit Catalogus Ponliflcum Ec-
Sed dum diulius altercarenlur, Simon divino nulu clesiae Constantinopolitana;, fortasse assulus codici
iiilcremplus est. Petrus vero senliens diera morlis Anastasiano. Tum leguntui epistohe duae, B. Hiero-
" Hanc epistolemexhibeteditis Fabrolli; decst in ediiioneRomanoVaticanaquemsequimur. EDIT
rtdl ANASTASII BIBLIOTHECARII 100$
nyini 'nomine nd B. Dnmasum, et Damasi papse ad A XXVIH XXV Syxlu»
Eulhiceanus
llieronymum inscripUe. Deinde sequuntur CalalOgi
XXIX Gaius
infrascripli Pontif. Rom. a S. Petro ad Gregorium
VII, unde conjectura suboritur de codicis selale. In XXXII Eusebius
poslreflio Catalogo, servata codicis lectione, obscura XXXUI Meltjades
ejus loca cl vitia crassiora ex Baronio corrigenda INCVH.PBISCILLE Vli SALARIA.
adnolavimus. XXX Marcellinus
I\DICULL'Min quo loco unusquisquerequietcit XXXI Marcellus
XXXIV Silvester
pontificum Romanorttm* XL Siricius
Vi BATICANO. XLV Celeslinus
I Petrus LXI Vigilius
IlLinus ADSCHPAVLVH.
IHCIetus L Felix, .
V Anacletus ADSCHLAVR.
* VI Evarislus
* XLHI Zosimus
VUIXystus
IXTefesfor XLVI Syxlus
* XLVIII Hilarus
X Yginus a»
XII Piunj
' XIII iN CVMITERIO CALOPODl VIAAVRELIA.
Efeuther * XVII Calistus
XV Victor XXXVI Jiilius .
XLVIILeo
' XLVIfl
Simplicin» . ADSCAHFELlClTATEH VIASALARlA
t-AGelasius XXXVII Libetius
LII Anaslasius •'XLIII Bohiratius
Llll Symmagus ADVRSVPILEATV PORTVH.
LIV Hormisda
LV Johannes XLI Anaslasius
LVI Felix . XLII Jnnocenlius
LYH Bonifatiu* JN PONTVl-NHAR-i.
LVUI Johannet .' IV
LIX AgapRus * VIClemeiw
Alexander Mil. VI
LXH Pelagius VIANVHENTANA. •
LXIH Johannes- * XVIll Vibanus
LXIV Benedictus- ' XVII Felix
LXV
* LXVIPelagius.
Gregorin»
* LXYI Savinianu» ,„ VIAAVBELIA.
LXVIQBonifatiu» XXVI Dionisius
LXIX Bonifatius XXU Cornelius
LXX Deusdedit XXXV Marcus m cyin. suo via Ardealin
LXXI Bonifalius XXXVIU Felix, in cym._suo via pprtu
LXXII Honorius XXXIX Damasus in cym. suo via Arde
LXXHI Severinus LX
* Silverius, in ponlias
LXXIV Johannes LXXVU Martinus> in acersona
LXXV Theodorus
* LXXVH Numeros in codice Penice mendose iteratos, a
Eugeuiu»
LXXYIU Vilaliami» nobis asteriscis nolatos, corrigere polet ex
LXXIX Adeodatus ejutdem tequenti Catalogo.
LXXX Donus I DomPetrus sedit annos xxv, mensem i, dies vm
LXXXI Agaiho. II Linus. sedit annos xi, menses m, dies xn
LXXXU Leo HI Cletus sedit annos IX, mensem i, dies xi
LXXXIII Benedictus. IV. Clemens sedil annos ix, menses xi, dies x
LXXXIVJohanne» V Anaclilus sedit ahhos xi, mensem i, dies vu
LXXXV Conon. VI Evareslus sedit annos xm, menses vu, dies u
LXXXVI Sergius VII Alexander sedit annos x, menses vi, dies n
LXXXVII Johannes © Vul Sixtus sedit annos x, inenses m, dies xxi
LXXXVUI Johanne» IX Telesphor sedil annos xi, mensesn, dies xxu
LXXXIX Sisinniu» X- Yginus sedit annos iv, menses m, dies vi -
XC Conslantinus XI Anecilus sedit annos u, menses m, dies 111-
XCl Gregorius . » XU Pius sedit annos xi, raenses iv, dies in
XCU Gregoriu» XIH Soter sedit annos ix, menses m, dies xx
XCIII Zacharias XIV Eleuther sedit aniios xv, menses.vi, dies v
IH C1HITEBIO CALIXTI. XV Victor sedit annos x, mensein i, riies x
XVI ZeferiHus sedit annos xvn, inenses u, dies x
XI Anicitus
* XlU XVII Calistus sedit annos vn, medses u, dies x
Soter XVlU Urbanus sedit' ahnos viil, menses xu dies
XVI Zeferinus
* XVIII *n . .
Authero» XIX Antheros seditannos xu, mensem.i, dies x
XX Potitianus XX Poniianus sedit annos v, menses n, dies u
XXI Fabianus XXI Faviaiius se*lil anuos.xiv, menses xi, dies xi
XXIII Lucius XXU COrnelius sedit annos iu, meuses u, dies x
XXIV Stephanus XXIU Lucius sedil annos m, menses ui, dies IU
* tn exempi. Peniaemendose XLV.
»009 HISTORIADfi VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 1010
XXIV Slephanus sedit annos m, tnenses n, dies A LXXV Theodorus sedit annos vi, nienscs v, dies
XV. XVIII.
XXV'Syxtus sedil annos n, menses xi, dies vi LXXVI Martinus sedit annos vi. mensem i, dies
XXVI Dionisiussedit annos n, menses m, dies vi XXVI.
XXVII Feiix sedit annee n, menses x, dies xxv LXXVII Eugenius sedit annos n, menses vm, dies
XXVIIIEulicianus sedit annos vit, menses x, dies xxiv.
XIII LXXVIII Vitalianus scdit annos xiv, menses vi.
. XXVIIIIGaius sedil annos xi, menses im, dies 9. LXXIX Adeodat. sedit annos iv, menses n ,
XXX Marccllinu*sedit annos vi, nienses n, dies dies v.
25, ' . LXXX Donus sedit annum t, menses v, dies X.
XXXI Marcellus sedit annos v, menses vi, dies LXXXI-Agath. sedit amiosii, menses vi, dies in.
XXI LXXXII Leo sedit menses xi, dies xvn.
XXXII Eusebius sedit annos n, menses n , dies LXXXIII Benedict. se<iitmenses x, dies xn.
xxv LXXXIYJohannes sedit aiinos vi, dics IX.
XXXIII Meltiadessedit annos iu, mensesvi, dies LXXXV Cononsedit menses xi, dies XXIII.
xxi LXXXVI Sergius sedit annos xni, menscs vni.
XXXIIIISilvester sedit annbs xxiu, menses x, LXXXVUJohannes sedil annos m, mciises n,
dics xi dies xii.
XXXV Marcussedil annos n, menses vm.dies xx LXXXVlll Johannes sedit annos n, mcnses vn,
XXXVIJulius sedit annos xu menses u, dies v g ilies xvn.
XXXVIILiberius sedit annos x, menses ni, dies LXXXIX Sisinnius sedit dies xx.
iiu XC Constantinus sedil annos vn, dies xv.
XXXVIIIFelix sedit annum i, raenses m, dies u XCIGG. sedit annos xvi, mensesvm, dies xx.
XXXVIUIDamassus sedit annos xyin, nienses n, XCIl GG. sedit annos x, menses vm, dies xx.
diesx XCIII Zacharias scdit annos x, menses m, dies
XL Siricius sedit annos xy, menses xi, dies. XIII.
XXV XCIV Stephanus sedit annos v, dies xxix.
XLI Anastasius sedit annos n , dies xxvi XCV Paulus sedit annos x, mensem i.
XLU Innoceniius sedit annos xv, menses u, dies XCVI Stephanus. sedil annos in, meuses v, dies
xx XXVIII.
XLIIJ Zosimus sedit annum i, menses vm, dies XCVU Adrianus sedit annos xxin, menses x, dics
XXV XVII.
XL.IIII Bonifatius sedit annos III , menses v, dies XCVIIILeo sedil aiuios xx, menses v, dies xvn.
XIII XCIX Stephanus sedil annos vn, inenses vn.
XLV Celeslinus sedit annos vm, nienses x, dies C Paschalis sedii annos vn , menses v , dies
VIIII XVI.-
XLVI Syxlus sedit annos vm, dies xviin CI Eugenius sedit, annos iv , menses u , dies
XLVU Lco sedit annos xxi, menseih i, die» XXUI.'
xxvi P
li CII Valenlinus sedit menses x.dies XL.
XLVIH Hilarus sedit annos vi, menses iu , dies x CIU GG. sedit annos xvi.
XLVUII Simplicitissedit annos xv, dies vn CIV Sergius sedit annos ui.
L Felix sedit annos vm, menses xi, dies xvu. CV Leo seditannos ix, menses in, dies v.
LI Gekuius sedit annos iiu, menses vm, dies CVI Ben. sedit annosu, menses vi, dies x.
xviiu CVII Nycolaus sedit annos ix, menses vi, di«x
LH Anastasius sedit annuni i, menses xi, dies xx.
XXIII CYIII Adrianus sedit annos v.
LIII Symmacbus sedit annos xv, menses vin, dies. Johannes sedit annos x, dies u.
xxvi Marinus sedit anniim i, menses v.
LIIII Hormisda sedit annos vim, dies xvu Adriahus sedil annum i, menses iv
LV Jobannes sedit annos u, menses vm dies Stefanus sedit annos m, dies ix.
XVII Formosus sedit annos v, menses vi.
LVI Felix seditannos im, menses n, dies xm Bonilalius sedil dies xv.
LVH Bonifalius sedil annos u, diesxxvi Stefanus sedit annum i, menses iii.
LVIII Johannes sedit annos n, menses IIII, dies vi Romanus sedil menses III, dies xxn,
LVIIII Agapitus sedit raenses xi, dies xvm Theodorus sedit dies xx.
LX Silverius sedit annum i, menses v, dies xi Johannes sedit annos ii, dies xv. '
LXI Yigilius.sedit annos xvn, menses vi, dies Benediclussedit annos ui, menses vi, dies xr.
XXXVI .n Leo sedit dies XL.
LXII Pelagius sedit annos IIII, menses x, dies '
" Xpoforus sedit menses vn.
XVIII Sergius sedit annos vn, menses m, dies xyi.
LXIII Johannes sedit annos xn, menses xi, dics. Anaslasius sedit annos n, menses n.
XXVII Lando sedit menses vi, dies xxxvi.
LXIV Benediclussedit annos m, mensem i, dies Johannes sedit annos xiv, menses n, dies III.
XVIII. Leo sedit annos VII, dies xv.
LXV Pelagius sedit annos x, menses u, dies x. Stefanus sedit annos u, menscm i, dies xn.
LXVl GG. sedit annos xm, menses vi, dies x. Johannes sedit annos IV, menses x.
LXVU Savinianussedit annum i, mensesv, dies ix Leo sedit annos m, menses vi, dies x.
LXYHIBonifaliussedit mensesvni, diesxxvm. Stefanus sedit annos m, mcnses-iv, dies xv,
LXIX Bonifalius sedit annos vi, menses vm, dies Marinus sedit annos m, raenses iu, dies xni.
XIII. Agapitus sedil annos x, menses vn, dies x.
LXX Deusdeditsedit annos m, dies xxiv. Johannes sedil annos ix, menses m,
LXXI Bohifalius sedit annosv, dies XIII. Benediclus sedit menses n, dies v.
LXXU Honorius sedit.annos xu, menses xi, dies Leo sedit annum i, menses n.
XVII. Johannes sedit annos vi, mcnses xi, dies v.
LXXIII Severinus sedit menses n, dies iv. Benedictus sedit annum i, dies vi.
LXXIV Johanncs scdit annura i, menses IX, dics Bonus sedit anniira i, mcnses vi.
XVIII. Bonifacius sedil menseui i, dies xn.
1011 AflASTASII BIBLIOTHECARH 101?
Benedictus sedit apnos ix. A Bonifalius « natione Romanus ex patre Ferruccio.
Johannes sedit menses ix. sedii mehsem i, dies xn.
Johannes sedit men.sesIV. Beiiodictus natione Romanus episcopus Sutrinus
Johaiirtes-sedit annos x, menses yi, dies x. vocalus cx palre dd. sedit annos vu.
Gregorius sedit annura i, menses y. Johannes episcopus natus Papiae, sedit menses
Johannes sedit menscs x et v f. vui, quera isle snpranominatus BonifciliiisFerruccii
Silvesler sedit aonos iv, meiisem i, dies ix. lilius reversus a Conslaiitinopoli ubi fuerat com-
Jobannes sedit mensesv, dies xxv, prehendit supradictum Johannem papam ac depo-
johannes sedit annum i. suit et in casteilum S. An^eli in custodia misit; et
Sergius sedit annos III. ibi custodire eum fecit, ibique infirmiiate et famis.
Benedictus sedit annos xi, mensem I, dies xxi. inopia per iv menses acriter susiinuit, ac mortuus
Johannes sedit annos ix, dies ix. est,. et ut fertur occisus est. Qui ipse Bjonifatius,
Benedictus sedil annos XIII. post morlem ejus sedit menses xi, qui repehtina
Silvester sedit dies LVI. hiorle inleriit et in lanlum eum odio habuerunt
Greg. sedit annos \i, menses vi. sui, ut postmortem enm cederent, et laneeis vul-
Clemens sedit menses ix. nerarent, atque per pedes traherent, nudalo cor?
Damasus sedit dies xxm. . , . . . pore usque in campum, artte cabaUuni Constantini
Leo sedit annos v, menses n, dies vn projecerunt atque dimiserunt. Ubi mane venienles
Yictor sedit annos u, nienses «i., dies"vii. cierici et yide.nteseum ita turpiter et dedecore ]&-.
Stefanussedit nienses vu, dies xxix. R
D centem, caeswnet lanceaium, collegerunl et sepelie-
Benedictus sedit menses ix, dies xx, runt,
Nicholaus sedil annos u, menses vi, dtes xxv. Joliapnes natione Romanus ex palre Leoneprest
Alexander sedit annos xi, raenses vi, dies xxi. byiero de regione Albas Gallinas, sedit annos x,
Greg. sedit annos xn, mensem i, dies v. menses vn, dies x. ( Iste cxosos habuit clericos,
Viclor sedtt menses. iv, dies vii. propter quod et clerici eum odio habuerunt, et
Clemens sedit annos xx, die» c. ineriio qiiia omnia qriaehabere et acquirere pote-
Urbanns se.dit ahnos xi. menses iv, dies xv. ral, parenlibus suis distribuebat.
Paschalis sedit. ' Gregorius natione Sardorum, ex patre' Ottone
Lando natione Sabinense ex palre Caino sedit sedtt ann. i, mens. v. •
annos vi, dies xxxvi. Johannes natione Graccus, sedit ann. x, T- »• f-
Johannes nat. Raveuna ex palre Jobanne -sedit Silveswr natione Aquftank»rumex palre Agilberto
annos xiv, menses n, dies ni. sedit annos iv, mensem i, dies -ix.
Leo sedit annos m, dies xv. Johannes qui vocatur Sico, nathme Romanus de
Steplianus riat. Rom. ex patre Teudemuudo se- regione Biberatiea, sedil mens. v, dies xxy.
dit annos u, mensem i, dies. xu. Johannes qiri vocalur Fasan.ua, de regione secus
*
Johannes nat. Rora. ex patre Sergio papa sedit porta Metrovi, sedit aniium i.
annos iv, mensesx, Sergius, qui vocator 6» porci, natione Romanus,
Leo nal. Rom. ex palre sedit annos m, menses seditannos in, dies xv.
vi, diesx. Benediclus natione Tusculanus, ex palre Grego-
Stephaiius nat. Rom. sedit annos III, roeases iv, C rio sedil annos xi, menses xi, dies xxi.
diesxv. Johannes germanus ejus frater Atberici majoris
Marimis nat. Rom. sedit annos ni, menses vi, sedit anhos IX, menses ix.
dies xnn- Benedic^us nepos illorum ex patre Aroerico sedit
Agipilus nat. Rom. seJil arinos x, menses vi, annosxiv, mensesiv, et ejectus estde pontificatu,
dies x. et conslitutns est iu sede apostolica Joiiannes Sa-
Johannes nat. Rom. ex patre Alberico sedit aimos viniensis'episcopus, cui posuerunt nomen SU-'
ix, mensesin. vester.'
Benedictus annum i, menses vi. Silvester, qui Johannes Saviniensis episcopas
Leo natipne Romanus protoscrinio ex patre Jo- injuste tenuit calhedram ponlificalenj diebus LVI,
hanne proioscrinio de regione Clius argentarius; et ejectus inde restitutus est praediotus Bene-
sedit annum i, menses IV; quiconsecratus est per dictus, el tenuit pontificatum mensem i, et dies
mensem Decembrio, » vivenle praedecessore suo XXI.-
Johanne. Hic fecit ordinalione in eodem mense pres- El ille ipse eum dedit Johanni archicanonico san-
byteros vu, diaconos n, et cessavit episcopatum cti Johannis ad portam Latinam suo patrino. In <lie
ejus: quo yivenle Romani ordiuaverunt diaconumb Kal. Mai. cui posueruitt nomen Gregorius. Vide Ba-
papam unde obsessi sunt anima foto imperatore ron. ad.ann. 1044.
unde tam famis penuria passi sunt, ut eiiam modium Gregorius, qui vocatur Gratianus, qui etiam le-
furfuris venundaret xxx den. ' nnit poiitificatum annos n, el menses vi, et per im-
Johannes episcopus Narniensis nalione Romanus D pnn legaiiter perdidit illum, et ductus exlilit ab «o.
ex patre Johanne episcopo sedit annos vn, menses transalpinis parlibus. Hoc est in Synodq. Vide Baron.'
xi, dies v, et cessavit episcopatum qui prius fecit adannum 1046.
in exilium menses x, dies xxviu, annuenle Deoiie- Clemcns benignus, qui vocatur Sugerius, nalione
rum recepit papalum, ideo dictum est iste xiv. Saxonum,-sedit menses ix, dies vn, praenbMiBalus^
Benedictus nalione Ronian. ex palre Ildebrando, que Benedictus iierum est in poniificatum.rever-
sedil annum i, mehses vi. c tsle comprehensus a sus : et tenuil eum inenses vm, dies ix, id est a festi-
quo de Crescentio Theodoraefilius et in Castelkuti vitale saticlorum quatuor Coronaloram usque in
sancti Angeli relrusus, ibique' strangulatus esl festivitate S. Alexi.
propler Bonifaiiiun diaconujOi quem miserunt ' vi- Damasus, qui vocatur Poppo, natione Noricus,
vente eo pp. quod aliovocabuloBaviarius dicilur, sedit diesxxiu,
d
Domnus de Sutl, annuni i, menses yi. et cessavit episcopatus menses vi.
a De inlrusiohe Leonis vide Baron. ad an. 8^3, «Intrusus nl infra in Joanne. Vide Baron. a.d
pag. 777, edit. Rotn. ann. 985.<st ad 992, pag. 876, lit. D.
b Legendum a Nieephoro imperatore. ' Temrest. in Vit. Rom. Pont.,;impress. Romae
c Vide fiaron. ad ann. 972 et 974. 1596. Vide Baron. ad ann. 992, an inter calumnias,
d Forlasse leg. de Sulri. Vide Baron. ad ann. Gerberli sit hoc enumeranduiii.
979.
LJ13 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. W14
Leo, natione Teutonicus, qui vocatus esl Brunus, A Sequitur manu R. P. D. Penice hoc teslimo-
sedit annos v, menses n, diesvn, et cessavit episco- nium.
patus menses xi. < Iste insignis liberper multos annos deperdilus
Victor, qui vocalur Gebeardus, rjalione Npricus, < extra monasteriiim fuit. Tandem rev.. domino Ni-
seditannos H, roenses m, dies xiu, et cessavit epi-
scopatus dies viu. < colao Anlonio Murensi episcopo-proctirante, sacro
Slephanus, qui vocatur Fredericus, natiohe Lo- < <
Cavensi coenobiorestilutus fuil, lempore qno pater
tharingus, ex patre Gozolene, sedit hienses vii, < dominus Chrysoslomiis de Neapoli ejusdem sacri
monasterii abbas exislebat. regiminis vero sui
dtes xxvni, et cessavil episcopatus dies xi.
Benedictus, Billilrensis episcopus, nationc Roma- < auno qiiinlo, videUcet annp salutis 1516 die 18
nus, expatreGuidooe, sedil menses ix, dies xx, qui < Novembris. »
expulsus est a sede sua. Ex hoc igitur codice damus variantes le-
Nycolaus, qui vocatur Girardus, nalione Allobros, cliones.
quod alio vocabulo Burgundio dicilur, seditannosn,
nienses vi, dies xxvm; el cessavit episcopatus men- Lin. 2, vico BelhsaiJa. lin. 5, ct Gagi. tin. 8,
ses ii, dies viu. quae ad inlerrogationem, el l. e. h. e.' P. ftrmaie
Alexander, qui vocalur Anselmus, natione Longo- sunt. dum alitis Laiine aliusque Grece et alius
bardus, sedit annos xi, menses vt, dies xxv. Ebraice consonent, tamen cjus leslimonio sunt
Gregorius, qui vocalur Udebrandus, nalione Tu- lirmate. Hio martyrio, eic. lin. II, in templum
scus, ex palre Bunico, sedit annos xu, mensem i, et B Apollinis. tin. 12, III Kal. Julias. lin. 14;' dia-
dies II. conosvn.
NOTvE VARIORUM,
BENCINI. miim indigilat. Hinc in anliqtiissimis verbis ih-
scripiionibiis domnus, aut dominus prsemillitiir no-
Linea 1. — Beatus. Velustiores Romanorum pon- minibus pontificum, et in Triclmio Lateranensi Ca-
tilicura catalogi sive editi, sive inediii, etlibri Pon- rolus Magnus et Leo III ex oequo eo Doinini liiulp
lificalis codices duplicem plerumque tilulum et beati, cohonestantur. Martyribus etiam scvo S. Cypriani
aut domini soli Pctro tribuunt;in reliquorum no- tributum domini tiiulum infra adnotabitur.
minum designatione, etsi primilivae Ecclesiaepontifi- Petrus. Series Romanoruin ponlificum, ac varii
ces marlyrii dignalione essent illustres, nudo sim- vetustiores calalogi, sive ordinem pontilicum exlii-
plicique nomine eos signant. In tilulo beati soli Pe- bentes; sive obiluin signantes , sive indicuii, et alia
tro praeponendo respexisse videntur ad Redemploris similia monumenta ,'nullo discrepante, a solo, et
elogium, quo post Dei Verbi confessionem beati -
ti- uno Petro ordinem successionis ordiuntur, ac niillus
tulo cohonestavit : Beatus es Simon Bar Jona Paulum uti calhedraj Uoniana} episcopum sociat cum
(Matth. xvi, 17). Ad quae respiciens Basilius scripsil Petro: ex quo eliam convellitur nuperum de bici-
quod S. PetrttS (orai. 5 de Poenit.) bealitudinem p" prti capite Petro et Paulp commentum. Imo in-pri-
tongeampliorem avteris omnibus adeplus est. In No- mitiva Ecclesia adeo firma erat unius Petri pontili-
vo enim. Teslamento duo ep litulo cohonestanlur, cis, et solius origo, et ab eo uno successio deducia,
Deipara, qnae divino afflata Spiritu dixit : Ex Iwc ut socium in cathedra admiitere aliemim ab institu-
:
beatam me dtcent omnes yenerationes (Luc. i) el lione evangelica putaretur. Plura congerere non es(
Petrtis Redemptoris voce. Hinc vera origo vocis praesentis inslituti, tria tamen in triplici sctiismati
bentiludinis, et beatissimi, quae pontificibus tribuilur Noyatiani, Donatistarum, el Felicis Liberio in exsi
a Patribirs et conciliis, sic ul anlonpmasiice eo titulo lium aclp, breviter innuenda,- ul Ecclesiaeel popu
designabaiur pouiilex Romanus. Sic Manricius im- lorum liaec persuasio illustreiur, el Iiorum calalo-
perator, anno 590, Gregorium Magnum (in lomo III gorum mogis pon !us elucescat, qui concordiler a
Gonc, pag. 528) : Inquibus omnibus luam beatilu- Petro solo originem desumunt. C>imenim Noyatianus
dinem milites ad illos transmisisse ul adluam. adversus Corneliunt sedem apostolicam invadens
beatiludinem perveniant. Quo titulo ulitur passim schisma conflasset, inter alios, qui cathedr<e defen-
Optalus, et Hieronymus in epislolis ad Damasum. sionem, et Cornelii adversus schismaticos certamen
Liber etiam Ponlificahs infra in Adriano : < In ipso susceperunt, praecipuus laudatur S, Cyprianus, qui
exordio ordinationis suac direxit ad ejus bcatitudi- edilo ea occasione aureo de unilale libro, ac ad di-
nem suos missos Desiderius Longobardorum rex, i versos datis epistolis, perpetuus est in eo effato
Sacculoseptimo poliori jure et usu inductum, ut li- luendo : ex divina nempe instilulione caihedram esse
tnlus soliils Romani ponlilicis essel. Unde Constan- unam, Pelro uni iradilam, in successores deriva-
tinus Pogonatus in epistola ad Donum, dum scribit tain : socium adinittere alienum, et sacrilegum :
de hsereiicorum conatit ad exturbandum Vitaliani D< Super unum, inquit, aedificatEcclesiam suam
papaenomen e sacris dipfychis, ita scribil: ut eji- ut unitatehi manifestarel, unilalis ejusdem origi-
cerelur Yitalianus beatissimus de diplychis (lom. III ncm ab uno incipientem sua aucloritaie disppsuit.i
Conc. Harduini, pag. 1047); et Anaslasius in Bene- Universim in cunctis epistolis datis ad Cornelii
dicto III, num. 556 : < Cujiis beatiludo in tantum |ionlifiCntumIegitimum luendum haec repetit (epist.
lohge lateque reftilsit &U\\\vprscfloruit, ulomnibus 40) : < Deus umis est, et Chrislus unus, et una Ec-
beatissimus dictis et opere dicerelur. >Domini vero, clesia-, et cathedra una snper Peirum Domini voce
vox soli Pelro tribliitur in catalogp exstanle tomo fundata. Aliudallare consirui, eisacerdoiem hovum
priori, pag. 40, succcssoribus nudo noininc imlica- fieri praeler unum aliare, unum sacerdolem non po--
tis. Vctusta esl usurpatio. Ih concilio enim Romaiio lest... adulierum est, impiiim est, sacrilegum csi. »
sub Hilaro Leonis Magni suecessore inler acclama- Et in epislola Anloniano daia, in qua effalum plu-
tiones saopiusrepetiluin est: Per domimtm Pelrum, ribus illustral, cum dixisset Cornelimn Fabiano
ul in perpetuumservenlur, rogamus (in synod. Cas- Martyri successisse, i cuin locus Pelri, et gradus
sin. edila a Lnpo, c. 218, pag.'473). El Stephanus H, calliedra? sacerdoialjs vacaret, tnox infert. Et cum
in sua encyclica in Galliis edita, quam refert Hil- post primuni secundus esse non possit, quisquis post
duinus in Areopagiticis, dominum Pelrum vocat. unum, qui solus esse debeat, faclusest; noii jam
Tributa legitur uadera vox Romanis ponliflcibus a secundus ille , sed nullus est. i Et Lucio Cor
fine sexli saeculi, dum Turon n, cap. 23 (lib. ix nelii successori scribens , adverlit Conieliiuri
Hist., c. 45), doiriinum Cregorium vocat, ct Grego- suo martyrio effaluni comprobasse. < Unde conlra
tiusTuron. dominum Paututn hujus nominis pii- Ecclesiam Chrisli, et episcopum Cornelium bcauuii
1015 ANASTASniBlBLIOTHECARM 101-6
inartyrein vosque oinnes saecularis poteslas subito A fuse eptsti 165, ufci ualalogo RomanorHmpontificuni
proruperit (arte nempe NoVatianorum); unde ail expenso addit s «lo! |Sc Ordiiie snccessionis nuHns
confundendos haerelicos, et relundendos oslenderct Donatisla episcopiis iqvenilur; sed ex transverso ex
Deus, qiise esset Ecclesia, qiiis episcopns ejns unus Africa ordinatum iniserant, qui paucis praesidens
dtvina ordinatione deleclus. i In schismate vero Afris in tirbe Roma Montensium vel Cuziipitarum'
Donaiisfarnni verilas ha>c,et ralalogorum identilasi vocabulum propagavit. i Tauli vero episcopum Do-
et tiniversalis Ecclesiae persuasio, de cathedra una, natianum Romanum faciebanl populi, ut in collalione
soli Petro tfaiii, origine neccssaria ab uno Petro Cartbaginensi dispuiationem ineundam detraclare
provehienle, speciaiissime probala est ab Oplalo obnilerenlur eo absente, sicut in gestis coliationis
in libris adversus Parmeniauum. Cum calholicis legitur. Ignorare calhedram unam in Ecclesia, Pe-
conveniebant Donalistaein priori verae Ecclesice do- trum soliun sedehtein cum successione ponlificum,
le, quara .dicebanl esse calhedram Petri; pariter sicuti Optatus dixerat, ignoranliae ascribi non poterat.
in continuata suecessione in calhedra, in qua unus Ita Cornelius apud Euseb. lib. vi, cap. 43, pag. 244,
cpiscopus sedeat. Sic enim ex tiiriusque sensu , adversus Novatianurrt agens in epistola ad Fabium
Optalus, cujh de prim.a verae Ecclesiae.dote : < Inler AnliOchenum ex eo eliam capite reum schismatis
quas calhedra est prima, ubi nisi sederit episcopus, traducit : < Ergo illc Eyangelii vindex ignorabat
conjungi aliera dos non poterii. > (Lili, n, pag. 34.) iiiiiim episcopum esse oporterein Ecclesia calboliea. >
Cathedram veroesse a S. Petro Romaecpllocalain, El in altera data Cypriano : < Nec enim iguorauius
in qua solus sederit, et hanc a Donalislis ighorari uniim Deum esse, unum Chrisluin esse Dominum,
non posse, sicuti, et successionem a Pelro deriva- ,j quem .confessi sumus, uniini Spiritum . sanetnm,
lam' ita expressil: < Videnduni est, qui el ubi prior unum episcopum in caiholica Ecclesia esse debero. »
calhedra sederil: si ignoras ilisce : si nosli eru- Mox ad rem nostram sic in Novatianis sugillal opi-
besce... ignoranlia libi ascribi non polesu » Tanla nionem, auditumque de bicipili capite commenfum.
crajt et unins calhedrae Petri.-et successiouis conlj- < Dum episcopum sibi constituit, et contra sacra^
nuala series, tit ooii dubilayeiU ita scbismaticum mentum semel Iraditum divinaedispositionis, et ca-
coriipellare. < Igitur negare non potes, scire le iu ibolicae iuiitalis adullerum, el contrarium caput
urbe Roma Pelro primo caihedram episcopalem cxtra Ecclesiam fecit. i Ea communi fidelium persua-
esse collatam, in qna sederit omniuni aposlolorum sione enulrili Romani in circo Iudentes, elsi in par-
Ciipni Pciriis... in qua una cathedrae uni(as ah les diyisi, cum ediclum imperiale audirent, quo
omnibus servaretur, ne caeleri aposlpli sibi quisqtie tilrique parli aut Liberius, aut Felix daretur, con-
«lefeiidereni, ut jam soliismaticus, et peccalor esset, sona voce, simultatibus deposilts ex Tbeodorelo,
qui conlra singularem cathedram afteram colloca- Ilist. Eccl. I. II, c. 17, conclaraartint: Ifnus Deus,
rel. i Deinde ex priori unfus calhedrae Romanae unus Chrislus, unus episcopus.Exinde si alia deessenl,
conslitula veritaie, descendit ad perseverantem boc unum colleclorr libri Ponlilicalis debemus, quod
successionem oslendendam , qiiam juxta vctuslos reservaverit Romanorum pontiflcum seriem, ac in
calalogos sit recenset. < Ergo calhedra tinica, quae cathedra Petri succedenlium episcoporum ordinem,
est prima de dolibus, sedit prior Petrus, cui suc- quae priorem verae Ecclesiaedotem exhibent. Si vero,
cessit Linus, >. reliquisque ponliflcibus assignatis quandoque Patres cum Petro socielalem Pauli ad-
usque ad Siricium, quo tempore velitalionem cum dunt, id intelligendum de socielale praedicalionis,
schismaticis agitabat, concludit: < Cum quo nobis C non calhedrae. Quod adnotarunt Eulherius Thianen-
tolius orbis commercin forroatarum in una com- sis et Helladius Tharsiensis, qui a Joannts Antiocheni
munionis socielalc concordat. > Donalistaepriores sententia deposilionis in ipso lata ob contumaciam
videntes h.inc orbis lotius communem persuasionem, in schismale adversus sanctum Cyrillum ad Sixtum
ne priori dole verae Ecclesiae ralhedrac Romanae, et appellantes, ila scribunt in synodico Cassin., c. 107,
unius, episcopi a Pelro deducla necessaria origine pag, 240 : <Imitamini et magnum pietatis praeco-
sedentis orbari viderenlur, exinde comminiscuntur nem, oraculum raundi; quem nos ut pignus nabeie
pliantaslicum caput, et Romanum prpprium episco- familiaritalis nostrae erga veslram credimus sancti-
pum, quod ila in eis opponit Oplatus. < Vestrae talem. Civis enim noster existens, errore lotius or-
f alhedrae vos origineni reddite, qui vullis sahctam bis exslinclo, jllius aposiolicaesedis faclus esL orna-
Ecclesiam vindicare. Sed et habere vos in urbe menlum, et.a beaio Pelro dextrani spcietalis accepil,
Roma parlem aliquarn dicilis. Ramus cst vestri er- ul appareret ab utrisqtie aequam sqblilitaiem dog-
roris pioieiisus de mendacio, non de radice verita- maium custodiri. > Quo sensu loquilur Gelasius in
lis. Denique si Macrobio dicalur,ubi illic scdeat, suo de sacris libris decreto, et alii Patres.
iiunquij polest dicere in calhedra Petri? quam ne- Antiochenus. A priori Antiocbiae sessione, mora,
scio si vel oculis uovit, cl ad cujus memoiiam npn et episcopalu appellalionem babuit, sicuti Redemptor
accedit quasi sc|iismaticus? > Romanum liunc Do- Nazareiitis. dictus a diulurniori -mora. Anliocheni
nalistarum priraalum , cathedramque Romaiiaro exinde palriarchae episcopalem originem a Pelro de-
exinde proscindit quia honaPelro, sedaVictore ducebanlcx Fulgeniio, lib. ide Trin.: < lllam fidem
Garbiensi, qui schismate in Africa cdnflalo priuius jj corde sincerissimaemenlhux nos velle notescere, per
ausus est Itomae peslilenliae sedem cpllocare. Iufert quam justificati sunl palriarchae, prophetae, aposloli,
itaque Optatns ; < Ergo restal, lil faiealur socios martyres coronati, quara hactenus per totum or-
vcster Macrobius se ibi sedere, ubj aliquando sedit bem sanpta tenet Ecclesia. Qux usque nunc per
Encfopius. Si et ipse Enclopius possit interrogari, successionum' seriem in calhedra Petri apostolj
diceret se ibi sedere, ubi anle sedit Bonifacius Bel- Romae, vel Antiochiae, in cathedra Marci evahge-
ijtanus. Deinde si et ipse inierrogari poluisset^di- listae..,. ab ipsis episcopis praedicatur. > Ex qua ses-
cerel ubi sederit Victor Garbjensis a veslris jam du- sione civilatis, et catliedrae excellenliam deducunt
dum de Africa ad paucos erralicos missus. Quid est Chrysoslomus et Theodoretus : ille dum in S. Ignatii
hoc quod pars vestra in urbe Roma episcopiim civem- mariyris encomio haec adnectit: < Quanquam, et
habere non potuit? Quid esl qupd toti Afri, et pere- prjecipua Deo liujusce civilatis cura fiiit, id quod,
grini in illa civitate sibi successisse noscuhtur? non el re ipsa pleiie declaravit. Siqiiidein toti orbi terra-
apparel dolus?nen flclio, quae est malerschismatis? rum eum quem 'praefecit Petrum, cui claves regni
Interea Viclor Garbiensis, ut liinc roitleretur, non ccelorura dedit, cujus. arbilrio et poleslali cuncla
(licolapisadfontem, quia nec valuitpuriiatem catlnv- permisil, hunc ibi longo lempore-jussit commorari.'
licae miiltiludinis perlurbare. i Argumentum idehi Quamobrem uhiversp orbi ex altera parle respondet
sicpiits illusliavil S. Aiigiistinus, qui ex una callic- civitas nostra. > Tlieodoretus vero cum Dioscori-
«b-a,et successione ab uno, el solo Pelro dcducta, air.bilum vid,eret, quo primalum in Oriente sibi vin-
jscliismaticamDOnatislarum Ecclesiainostendil. Quod dicabat, ita Flaviano, episl. 14, primo scribil: < Hic
1017 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. lOlS
vero DioscorusAle-xandrinuslegibus istis acquiescere jA liores ipso cxstilerant, inslituere, novae autem do-
non vult, sed rursum, ac deorsum beati Marci se- ctrinae palrocinari. >
dem oslendit, idque cum Jiquido intelligat magnam - Evangelium Marci. De isiiusmpdi conflrmatione
civitatem.Antiocbenam magni Petri sedem habere, loquilur Eusebius 1. n, c. 15, ex auctoritale Cle-
qui beati Marei magister erat, chorique apostolorum . mentis Rom. et Alexandrini, et Papi.-e, dum de
princeps et coryphacus. Verum nos sedis Sublimila- Evangelio Marci. < Quod cum Petrus per revela-
tem npvimus, nos ipsos vero et cognoscimus, et me- tionem Spirilus sancli cognovisset, delectatus ar-
timur.i Quo sensu Innocentius I scripsit Alexandro denti hominum studio librum illum aucloritate sua
Ahliocheno, qui ad monila pontificia Chrysoslomi comprobasse dicitur, ut deinceps in Ecclesia legere-
causam tuendam susceperal: < Antiochena Ecclesia tur. Refertur id a Clemente in vi Inslitutionnm li-
velut Germana RomanaeEcclesiaediu ab eadem alie- bro. Cui lestis etiam accedit Papias. Hierapolilanus
nam se esse passa uon est. Nam. missis tlegatis ila episcopus. i
pacem postulavit et meruit, ui Joannis sanclae inc- Linea 8. — Teslimonium ejus, hoc est Petri,
moriae vel clericos, vel laicos in unum colligeret firmata sunt. Legendum cum aliis codd. testimonio.
atque congregaret. » Neque id perperam dictum , dum hujus lestimonii
Lineae3. — Hic Petrus ingressus in urbem Ro- exbibiti indubiuhi testem habemus S. Paulum, qtti
mam. Gravis exorta est disceptatio de adveniu a falsis fratribus accusatus, et quidcm ex SpirJtlis
S. Petri in Urbem, et de anno, sicuti eliam, an uu- sancti revelaliOne Hierosolymam adiit, ui Evanee-
quam in TJrbe fuerit. Heterodoxi ante Lactantii vul-, lium etiam cum Petro conferret, ut scrihit ad Gala-
gatum opusculum de mortibus persecutorum prorue- B • tas c. n : Ascendiautem secundum revelationem, et
bant in opinionem negativam, ac ficlitium Pelri in contuli cum ipsis Evangelium. De qua collalione haec
Urbem adventum propugnabant. Verum post vul- Leoni Magno scribit Tlieodoretus epist. 153, post la-
galum a Balusio Lactanlii Iaudatum opus, nonnisi trocinale Ephesinum Dioscori:tyrajinide oppressus a
msulse huic verilati refragari possunt, necaiident: pontifice suppetias exigens < Si Paulus praeco
cum Lactantius uti dere testalissima loquatur; cum- veritalis, luba Spiritus sancli ad Magnum Pelrum
qne ef suscepli operis arguinenlum, ct impeusus la- se conlulit, ut iis qui Antiochiae de legali conversa-
bor id aperte insinnent. Lactantius enim opus illud tione ambigebanl, explicationem ab illo referret:
exarare voluit, Constantino Magno.annuenle, ad no- multo magis nos humiles, et ut pusilli ad apostolicam
biliores agones recensendos ex immanitate persecu- sedem vestram accurrimus,. Ecclesiarum ttlccri-
loriun imperatorum, et bortim miserandum exitum, bus remedium a vobis accipiamus. i Quae Paulus a
ut inde Chrislianae religionis Veritatem erueret ex falsis fratribus expertus juxta revelationera egit,
reportatis triumphis et tyrannoruni p.crscquentium perfecilque Petrus, similis occasio ex Judaizanlium
poena. Conslanlini ope publica comiiiemaria invisit malitia poluit adesse, Petrum compellens ad decla-
et perlustravit, exinde cum de Pelri et Pauli in Urbe laiulum quae essenl Evangelia retinenda, dum litl
niora, el Neronis in ipsos perseeutione lesletur, et lcgilimissecundumcxsnfJIatisnovum confinxerant,quod Evan-
quiilein Christianae religionis veritatem ostensurus, gelium Hebrteos appellabant ; de quo
si mi de re cenissiina loquatiir de Pelri el Pauli ita Eusebius iib. m, c. 27, dum de Judaizanli-
martyrio : et niiiliitudine Chrisiianorum per ipsos bus: < Lcgis observanliam sibi omniuo uecessa-
riam ducebant... Ibi quidem Pauli pror-
conyersorum, in poslerum rem testatissimam in Q sus rejiciendas esse epistoLas censebant... solum Evange-
dubium revocare ineptissimum censeLiilur.Exslilisse
baec martyrum sub Nerone interemplorum commen- lium iilud, quod secundum Hebraeosdicilur amplexi,
taria certo supponit Tertullianus c. 5, dum et ipse reliqua parvi faciebanl. > Ex Judaizanlium in Pau-
in Apologeiico(lisputaiionem suscipit et defensipnem lum odio profectum reor, itt idem S. Pelrus scripse-
religionis, cum sic genles compellal : < Consulite rit in sua- secunda epislola III, 15 : Sicut charissm
commenlarios vcstros. Illic reperielis primum Ne- mus frater noster Paulus secundum dalam sibi dtx
ronem in hanc s clain lum maxime Itoma; orientem pientiam scripsit vobis, sicut et in omnibus epismlfi
cxsariano gladio ferocisse. Sed lali dedicalore dain- toauens in eis de his, in quibus sunl quwdam jai/j!-
naiionis nosiraecliam gloriamur. > cilia intetlectu, quw indocti ei instabiles depravqnt,
Linea 4. — Jbique sedxl cathedram episcopalus, sicul et caHerasScripturas , ad suam ipsorum pirdi-'
cod. calhedra. lionem. \-'
Legendum Heg. Correspondet marly- Linea 9. — Latine. Cum Libro Pontificali corN
roiogiiun xv Kal. Fe'i., calhedra S. Petri, id esl epi- cordant Syriaca et Arabica S. Marci
scopatus. Cypikinus pariler, qui juxta vetustos co- versiones, Evangelii
dices deunitate opusculum inscripserat: De singula- quae in tcxlti babent in hne Evangelium
ritate caikedrar, de qua inler caetera habct: < Pri- Latine scriplum a sancto Marco.
— In templc>Apollinis. lgnorantur lo-
malus Petro daiur, ut una Christi Ecelesia, et ca- cusLineall.
thedra- una monsirelur. > Quo sensu eiiain scripsit et occasio lempli hujus in Vaticano ab Romanse
episl. 51 : < Pelri catbedram, et Ecclesiam princi- antiquitatis scriptoribus. Verum cum circus Nero-
niamis in Vaticano admiltalur; cum cx Suet. in
palem, unde uniias sacerdotalis exorta est. > Conci- f. Ner. c. 53 certo consfet,
uit Oplalus : < Bonounitalis bealus Petrus, cui satis quod deslinaverat etiam
erat, si postquam negavit, solam veniain conseqne- qui Apoltinem cantu solem aurigando wquiparare
retur: et prar.ferri aposlolis oinnibus meruil, et cia- existimaretur; cumque ad circi vicinia Apollini lem-
ves regni ccelorum coinmunicandas caeteris, solus' pla dedicarentur, sicut de Flaminio referlur, ut
viclores vola Deo persolverent; poterat in Vatieano
accepil. i campo esse ApoIIinis templum , qund exstitisse et
Linea (J.— Quce catholicce nominanlur. Titulusi bic, et alibi affirmatur. Deinde certo rbi Neroniani
scripto alicui traditus denotabat dogmaticam auclo- liorti exstabant, piaculumque repulabalur haec ex-
ritalivam insihulionem. Hinc saectilo proximior s'riiere sine sacra aedicula, ut apparct ex Apulei»
Tbemision nova calaphrigarum placila proponeus, in Apol.pag. 496, qui sui adversarii tnores carpcin,
epistolam edidi', et calholicae lilulo insiguivit ex inter alia scribit : < Isle vero nec diis ruralionis ,
Apollonio haeresis ejusdem celebri oppugnaiore, qui euin pascunt, el vesliunt, scgctis ullas aut vitis,
dtim hicc scribil apud Euseb. lih. v, c. 18 : < The- aut gregis primitias imperiii; iiulluih in villa ejus
niision Speeissnavaritia obvelafus, qui confessiohis delubrmn, nullus locus, aut lucus eonsecratus. >
s;gnum non pertuht, sm) ia-igna pecuniac vi erogala Insuper liquet ex Censorind de die nalali, <qui dum.
vincula abjecit: cum ob cani causam modeslius de origine teniplorutn agit haecproferl: Et cum
deinceps, el submissius agere debefftl, lauquam agros atquc urbes deoruin munere possidcrenl, par-
marlyr sese cffercns, .ausns esl exeraplo Apostoli, tciu quaiudam tmnplis,.sacellisque, ubi eos Nci colereiit,
conscripta epistola calholica, cos qiiidcm, qui fide- dicavere. >Ex his ilaquc deducendum esl, oncin
1019 ANASTASll BIBLIOTUECARH 020,
in suis horlis sediculam, sive etiaaa tempJum Apollini.A .iBLANCHINI.
dedicasse.
Linea H- —htxta palatium Neroniamtm in Vati- N0,f# CHRONOLPGlCiE.
cano. De palalio Neronis in Vaticano altuin silentium Servabo hanc metliodum meis in nolis afferendis,
apud scriptores Neronis gesta narranles. Horti qni- ut chronniogicas praemillam, deinde atlexam histo-]
dehi ibi.eranlr ubi immanis prior illa Rotnaemarly- ricas. Chronologiam uniuscujusque pontificis du-
rjim acta laniena, de qua Tacitus lib. xv Urbis plici mdicalione coHigimus, tum iex Bibliolhecario,
incendium Neronisjussii perpelratiim coramemorans, tum excataiogis : nempe ex consulibus, quaeprima
haecaddil: <Ergo abolendo rumoriNerosubiliditreos, est; et ex numero annOrttm, mensium, ac dierum,
etqiiaesilissimis ppenis, quos per uagilia invisos quae altera est indicatio. In consnlibtis assignandis
vulgus Christianos appellat. Prirao igilur correpti video plernmque id placuisse scriptoribus catalogo-
quiTaiebantur,deinde indicioeorum multitudoihgens. rum ac Vilarnm; ut eos consules assignarent pon-_
haud perinde in crimine incendii, quara odio huinani lilici, qui magistratHm pbirent, dum annus sacer
generts convicti sunt. Et praelereuntibus addita iniret, a Passione Domini, sive a Paschate, pro
Fudibria, ut ferarum lcrgis contecli, laniatti canum more veteri Romanae Ecclesiae computatus. Id per-
interirent, aut crucibus affixi, aut inflammandt, spieuuni est in Petri apostoli pontificatu inchoando,
aique ubi defuisset dics iu usum noctunti luminis Certum est susceptum fuisse max-imumsacerdolium
urerentur. Hortbs suos ei speclacnlo Nero oblulerat, . a B. Petro PaschaK tempore, inter Resurrectionem
el circense ludicrum edehat habitu aurigae permisuis Dominicam, et Ascensionem, conlradente illi Domi-
piebi, vel curriculo insisiens. > Qtiare si hortos inibi g no claves regoi cualorum, et curam universi gregis
exslructos, ludorom pompasexceplas.splendidissimas Dominici, ut eum pasceret, et confirmaret fratrcs
coenas inslructas fuisse compertum est: citni baec suos. Conligit itaque duobus Geminis consulibus,
omnia ex usu recepto perfici non possent absque ad quos referri Passionis Christi epocham, Resurre-
tricliniis, balneis, aliifque officinis, quae amplam clionis, et Ascensionis, «x Patribus passim probavi-
sdificii molem exposlulanl, hinc est quod potuere mus supra Opus.iv, cap. 1, anno vulgaris aerae28.
rudera exslanlia Neroniaiii palalii nomen proinereri, Non his lamen consulibus, sed proxime succedenli-
ad qiiorum vicinja reconduntur apostoloruin corpora. bus, Vinicio scilicet ac Longino, aerae communis
Linea 13.— Per ntenses Decembrios.Ctnn liber 29 tribuitur iniliura Petri : quibus scilicet consu-
Pontiflcalis coaluerit exvetustis aposlolicoe sedis libus primum Pascha a Chrisli vicarioinlerris per-
calalogis, lum iis, in quibus successio designalur, agebatur. Hanc epocham anni sacri a mense Nisan
lum illis, in qtiibus ordinationes, a quolibet pontifice apud Hebraeos inchpati Ecclesia Chrisliana retinuit:
habitaerecensenlur; inde fit quod etiam istaein gestis multo lubentius; cum Reparationis noslras mysieria
cujuslibet adnotentur. Tria vero in hac nota occur- inde repetenda, ac tum temporis recolenda cogno-
runt animadverlenda. Primuin est, quod nsqiie ad sceret. Quare lestalur Beda, dum Romae esset in
Simplicium ordinationes fleri consueverunt in Sab- cereis sanctae Mariae annos a Passione Dominica si-
hato. jejuniprum x mensis : de qua consueludinc gnari consuevisse. El cum per eosdem Patres ap-
plura babelLeo M. in sermonibus ejusdem diei: post tetur eidem lempori Paschali epocha DominicaeIn-
Simplicium vero aliis temporibus ordinaliofuit affixa, carnationis vm Kal. Aprilis; hinc eiiam mos ino-
ut suo loco dicendum. Secundum est, quod formttla p levit numerandi annos a Dominica Incarnatione :
isla per menses Decembrios designat ordinatienem ^ quaeconsuetudo nondum antiqnata est apud aliquot
quolibet anno in Decembris Sabbalo repetitam. Ter- Iialiae civitales, Venetias praesertim, ac Florentiam;
tium esl, quod assignatur, quaudoque numerus licet universus Chrislianus orbis aeram communem
determinatus ordinaUohum. An vero cum clericali deduxerita Nativitale. Praemissa bac nolalione mo-
ordinatione eadem die episcoporum consecraliones ris. catalogorum in collegio consulum assignando
lierent, infra disceptandum. ponlificibus, qui Paschale festuui, non vero Kaien-
das Januarii sub eo consulatu celebraverint, expe-
BINH ET LABBEI. . dieinus chronologiam consularem B. Peiri hoc primo
numero ita disponendam.
fjEic',Bm. V.Linea 2. — Pritnus sedit cathedram Duobus Geminis consulibus, vm Kalendas Aprilis.
epitcapatus Antiochim.E cclesiam Antiochenaro bealus wm Christi communis 28, anno bissextili, feria v,
Petrus inslituendam suscepit, eamquc sepiem annis, primo die Atymorum, Dominus Jesus Cbristus coe-
non. tamen completis, ariniinislravit. Vide Bar. ann. nans cum discipulis suis, poslquamsui corporisel san-
Clnisli 37, n. 9 et seqq.; Bellarm. lib. de Rom. guinis sacramenta palefecit, admontem Oliveli, sicnt
Pont., c. 6. Evangelia sancla teslanlur, progressus, ibique delen-
Linea 4.—Annos viginli quinque. B. Petrum in tus esl a Judceis, tradenle discipulo. Dehinc vi feria
hac calhedra Ronwna usque ad mortem sedisse, subsequente, id est vu Kalend. Aprilis crucifixus est
inleUigendum estde auclorilale, poleslate, ac prae- et seputtus. Terliadie, hocest v. Kal. Aprilis, Domi-
fectura gubernandi Ecclesias universas, non de silu nica, surrexit a morluis. (Yiclorius Aqukan. i»
locali. Conslat enim cum hanc caibedram sepiem I) Can. Pasch.) A Resurrectione sua cum discipulis
annis adniinislrasset, anno Chrtsti 51 et 9 Clau.iii, versatiir per dies quadraginla apparens eis, et lo-
cujus edjcto omnes Jodaei ac Christiani Roma ex- quehs de regno Dei; nempe ex die 28 Mariii Domi-
pellebantur, Peirum etiam expulsum Hierosolymani nica ad diem 6 Maii fer. v, qua illis videntibus ele-
rediisse, et Hierosplymitano coneilio tertio inler- valus ascendit in coelum : quo lerapore numeraniur
fuissej morluo tanien Claudio Romam rediit, et communiler a Palribus et inlerpretibus decem ap-
(bidem viwm finivit. pariliones praecipuae,in sacris litteris recensitae :
Linea 10.— Martyrio cum Paulo coronatur. Pe- quarum in septima apud Capliarnaum pontificis ma-
trus el Paulus anno Christi 68, Neronis 12, in car- xiraf munus, seu Ecclesiae universalis regimen, et
cerem conjecli: ille quod Simonem Magum per episcopatum, antea promissum, Christus Domiuus
ueretn volanlem invocatione diviui nominis dejecis- Petro contttlit, direns : Pasce oves meas (Joan xxi);
get; hic quod pellicem Neronis ad Cbristianain re- nt ex epislola 37, lib. vi magni Gregorii, aliisque
ligbnem convertisset, et ex impudica castani reddi- Palribus confirraatur. Gesla sunt haec duobus Gemi-
dissel. Anno sequenteambo virgiscaesi.post osculum nis eons. Ab his prOximi consules Vinicius Ct Lon-
sibi inutuo daliiin occidunlur : Pelrus cruci capite ginus Kalendis Januarii ahni 29 raagislralum inie-
in terram deinisso afflgilur; Paulus aiilem gladio rant, dum Petrus nonnm niensem sui regiminis
gloriosissime occubuit. inchoarot. Primus igitur annus Petri ponlilicis com-
(Ex LABB.)LiuealO,— Annis iriginta ocio. De- pletur circa Ilnem mensis Aprilis iisdem coss. a?rae
suttt in c, 4. Christi communis anno 29. Posli cmiiin Pascba antc
1021 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. - S. PETRUS 1022
martyrium a Pelro ponliflce maximo celebralum jA Felicis IV, et codex n Colbertinus); lerminus prior
refertur ad consules Nervam, et Vestinum in Cala- numerationis, et epocha Romani episcopatus cadet
logo Liberii aelate conlexto : qui eonsules signant in diem 25 Aprilis anni vulgaris aerae 40, ad quem
annura yulgaris aerae Christi 65, et iisdem coss. refert etiam Henschenius. Septennio autem anle
teriio Kal. Julii Petrus eruci affixus martyrio coro- coniigerit fundatio cathedrae Antiochenae, vulgaris
nalur. Sunt igilur ex constilari chronologia Petro aeraeChristi anno 33. Liltera Dominicalis D eidera
Tribuendi episcopatus amti 37, et menses duo cir- anno assignata Dominicam diem indicat die 22 Fe-
citer, parUm Hierosolynus, partim Anliochena in bruarii, qua festum cathedrae Antiodienaenon modo
sede, et parlim in Romana ab aposlolorum principe hac aelate recolimus, verum et in membranis sub
exacti : quot etiam S. Hieronymus ehumerat in lib. Liberro papa conscriptis, et a nobis ex Bucherio
de Script. ecclesiasticis. Duodecimex his in Oriente edilis supra in Proiegomenis, necnon exS. Auguslino
impendililliustraclusEcclesiisordinandis, anleqnam compertum est, prioribus etiam saeculis aeraeChri-
Romam veniret. Narrat eniin Apoilonius, scriptor stianae celebrari consuevisse. Diem vero Dominicam
ecclesiasticus secundi saeculi, apud Eusebium lib. v. svepovttrjxu episcopali depuiari jam tum consuevisse
Hist. eccl. cap. 18, lanquam ex veterum iraditione, probare facile possem monumentis omnium Eccle-
Pominum apostolis suis praecepisse, ne intra duode- siarum Orientalium et Occidenlalium. Quare uni-
cim annos Hierosolymisexcederent, nempeexlra li- versa confirmanl assumplas epochas, Passionis Do-
mites Syriae, cui suberant Hierolosymae,ne pedem minice.anno 28 acraecommunis die 25, et moriis
proferrent, ad sedes episcopales alibi consliliiendas. die 26 Martii; fundalionis cathcdrae Anliochenae
Namintra duodecennium, iraoetintraquiiiquennium ]g vergenle ad flnem quinqiiennio post Dominicam
a Dominica Passioue Anliochiaecatbcdram episco- Passionem die Dominica 22 Februarii anno 33, et
pak-m fuisse consiitiilani, colligunl Paircs ex Actis septennio post nempe anno aeraevulgaris 40, pro-
aposlolorum. Ipsi e.tiam asserunt Pctrum sepiennio feetioneni apostolorum ex Syria , adventum Petri in
pracsedissecalhcdraeAnlioehena&anlequamin Urbem Urbem, el fundationem cathedrae Romanae. Super-
proficisccretur anuo duodeciino a Passioue Doinini est ut inquiramus,' quid commune halieat cuin
adfuiidandaiii se.lem Romanam. Ita S. Gregorius ad exordio ponlificatus Romani ab aposlolorum principe
Eulogium episcopum Alcxandriuum lib. vi, ep. 37, suscepli dies 25 Aprilis anni 40, ex qtia dic desu-
de cathedra Antiochena, -a Petro fundata : < Ipse milur epocha annorum 25, mensium2 et dierom3,
Uriuavil sedeni, in qua seplem annis quamvis disces- eidem assignaia usque ad triumphalem marlyrii sui
surus, sedit. > Cleuiensquoque Alexandrinus Strom. diem 29 Junii anni 65, ita numerandam si sequamur
Ii!i. vi, pag. 637, edii. G. L. Paris. 1629, titi obser- catalogum Felicis Quarli aetale conscriptum, vel
vat Schtieslratius, leclipnis iuterpunclionem resli- dies'21 Aprilis ejusdem anni 40, ex qna ad 29 Junii
tuens, Aiiliquilal. Eccles. diss. l.cap. 5, art. 5, annin65, Nerone et Veslino coss., iniercipiunlur
conlirmal tradilionem profecliouis aposlolurum extra anni 25, menses 2 et dies 7, numerati in picturis
Syriam post annos duodeciin a Passione Chrisli, vetustissimis basilicae patriarcbalis, et in plerisque
qui jusscrat: < Post dnodecim annos egrediinini in catalogis probatioribus.
mundum, nequisdicat: Nonaudivimus. > Hensche- PorrO cum videam indictam fuisse die 25 Aprilis
nius quoque exercit. 4 ad Chronologiam ponlificiam tkaniam quam vocant majorem non modo anle Gro-
numero 28, poslquam ostenderat atino quinlo a r' gorium iMaguum, sed eliam pluribus anle ipsum
Passione Christi labenle fundaiam a Petro fuisse C aetalibus, ac ferme ab Ecclesiae incunabulis : in
cathedram Antiochenam, haec subdit : « Elapso se- ,. qua lituli universi, acdiacoiiiae, ipsaeque basilicaeex
plennio calbedrae Anliochenae, subslilulo ibidem S. aevo Conslantiniano collectam cleri, ac populi in
Evodio, primam Ecclesiae Chrisiiana; calhedram in Campo Martio, olim in titulo S. Laurentii in Luci-
iirbe Uomana, sede iinperaiorum, et orbis capite, na, nunc in S. Marci, frequentantes, inde proce-
collocavil anno aerac vulgaris quadragesiino : a dunt ad S. Peirtim ; judicavi, per eos dies recoli
quo anuo inchoandi in calalogo jam cilato sunt anni jam tum consitevisse Romanae sedis supra caeleras
viginti quinque sedis hiijus. Et hi viginli quinque primalum ab ipso apostolorum principe conslilutum.
anni babentur in altcro n:ox proferendo calalogo, Quod enim die 18 Januarii festum cathedrae a Beda
uti -ct in Ms. Palaiino, sed a nobis omisso : itein in aliisque ita consignalum suaserit Paulum IV, ul in
Pomificali Rpmano, el apud Anastasium Bibliolbe- conslilutione sua anno 1558 restiluerit ad xv Kalen-
eariuni iu inanu exaralis el praeh)cusis codicibus, das Februarii vetcrem epocham fundalae in Urbe
nccnoii apud Luitprandum, Abbonein, ct alios re- cathedrae Petri; id niliil iinpedit qtiominus intclli-
runi ponlificiarium scriplores. > Deinde numero 35 gamus ea die fundatum episcopalum ; aliquanto
de anno martyrii SS. petri et Pauli agens haecscri- vero post, hoc est mense Aprili, sive ejusdem anni,
bit: < Passi ergo recte indicantur SS. Petrus et sive conseqiienliura huic episcopali sedi primatum
Pauhis, Nerone.Roniae prsesente, Nerva el Yestino supra caeterasfuisse addiium, postquam in proximis
cousiilitius, anno :erae Christianae 65, Neronis si civitaiibus praedicato Evangelio, fundalis Ecclesiis,
spectetur icmpus imperii ceeptum anno xi, qui xn et ordinalis cpiscopis coaluerat sysiema quoddam
solet habcri, licet solum proximo Oclobri esscl in- 1) Ilierarchi um, specic sua salis commoduin Petro
choalus. Prxterea habelbr annus post Passionem jtidicatmn, ad itignilatcui scdis omnium principis
Domiui irigesiinus septimus, quem requiril S, Hie- ininislerio, et subjeclione sua declarandam ct con-
ronymus dc Scripl. ecclesiasticis in Elogio S. Pelri, fovendam. Nicaenaesynoili canon sextus, tot lucubra-
hecnon llonnritis, Isidorus, Nicephorus et alii. i limiibns doctorum virorum illuslratus, salis docet,
Calalpgiomnes.cuin picturis vetuslissimis basilicae quanlum explicel dignilalis pairiarchalis mos ille
S. Pauli supra pioducli fol. 87, annos 25 solidos velus, quo plurcs episcopi Romano aderanl lum ad
altribtiiint B. Petro in sede Romana : qucin xxxvu perfieiemla mysteria, lum ad repraesentandam totitis
anno posl Chrisli Passionem, et duodccimo Ncronis Ecclesiaecorporis juncliiram sub uno capite. Qrdi«
imperii labenle passum fuisse cum Paulo, Vestinoel naia igitur progressio fuit, ut catlie Ira poniilicali.
Nerra cons., praeter indieatos scriptores , luculenter primum erecta, deinde adjunctis gradalim parlibus,
probat Scheleslratius in iaudala- disserl. l Anliq. et praeparatis adjuloribtts suae poteslalis, Ul maxima
Eccles. capiie 5, ari. 5. .-, auctoritas in cjus episcopum conferretiir; etiani
Annis vigintiquinqtte Pelro ila asserlis, ex quo patriarcbaruin ablegandorum facullas a Pelro exer^
calhedram episcopalem Romae constiiuit, menses ceretur, derivanda postmodum in succcssores, Con-
quoqueduo, ac dies tres cur ei tribuaninr placet siat certe ab aposlolorum principe Cliristi Evangc-,.
inquirere. Si cx die Marlyrii 29 Junii anno Chrisli 65 liiiin Romaeprius atiqtto spalio temporis praedicaluni
relroce.lainus per annos 25, menses 2, et dies 5 (ex cathedra hicerecta), deinde rogatu fralriun a
(quo*.illi assigjiai in episcopatu Roniano caulogus Marco in litteras redactum et a Petio approbalum:
t025 ANASTASHBIBLIOTHECARU 1024
ut poslmodum Marcus binc ablegaretur ad funda- A . spicimus, non secus ac in fastis sacertlolalibus fra-
ihenta patriarchatus Alcxandrini Pelri nomine ja- trum Arvalium, marmori pariter insculptis, quornm.
cienda. Obseculus est ille, sumpto Evangelio, quod partehi retulimus in praefhiioneprioris tomj num. 2f.
Romana Eeclesia flagilante a se conscnptum Pelri Pari ergo jure epoclta • sacerdotalis beali Petri, a
auctoritate legendum, et tanquam regulam fidei catalogo Liberiano et, a plerisqtie memoratis, nec-
ubique vulgandum acceperat. Hinc eliam plerique non a picturis basilicarum aevi Leonis Magni, in-
censent dimissum Evodium, ut AmioclienseEcelesiae choalur ex die Parilitnn 21 Aprilis; licet solemnitas
regimen a Pelro jam Romae episcopo sibi contradi- stipplicationis publicae et Collectaead S. Pelrum in,
tum administraret : persuasi tcstimonio Eusebii, litania majori qualriduo post referat memoriam ejus
cujus in Chronico advenlus Peiri in Urbem, el fun- maximae dignitalis : ot proinde tribuantur Petro in
dalio Romanae Ecclesiae primum recens&ur ad an- calhedra Romana ex Parilibus annj aeraecommunis
num ii Qlympiadis 205, Chrisli 43, his verhis : quadragesimi, quo Romae primum sedil, nempe ex.
i Petrus aposlolus, cum primum Aiiiiochenam Eccle- 21 Aprilis, ad diem 29 Junii suo marlyrio consecra-
siam fundasset, Romam millilur, ubi Evangelium latn anno 65 aeraevulgaris, Nerva et Vestino coss.,
praedicans viginli quinque annis. ejusdem urbis epi- iribuatur, inquam, summa-annorum 25, mensium 2,
scopus perseverat. i Eodem anno subsequitur perio- ac dierum 7, qui solidi inter titnimque terminum
cha ad Marcum periinens, a Pelro, eujus erat inter- iniercedunl, sive 8. dierum, ut babent Bergomensis
pres Romae, ordinalum episeopum Alexandrinum, codex c, ac tres Colbertini h km ulrumque lerminum
quae ila per B, Hieronymiint Laline reddilur. Mar- fortasse includentes. Suffragalttr hujusmodi insiilulo
cus, inlerpres Pelri,in Mgypto, et Alexandria Chri- g] iiumerandi amios sacros naseenlis Ecclesiaeab liis
stum annuntiat. Deinde succedit annus ui ejusdem Paschalibus gestis, sive Passlonis, sive Resurreclio-.:
Olympiadis 205, aerae aulem Christianae 44, juxla, nis, et Ascensionis Dominicae mos peraeque custodi-
Eusebium, in quo haec de Evodio leguntur : Prhnus lus apud Orientales el Occidenlales Ecclesias aevo
Antiochim episcopus ordinatur Evodius. Hoc igilur apostolico. Nam praelec Jiuheorum geniem, divinae.
testimonio chronici Eusebiani cbnflrmare posse lugis mandalo statuentem caput anni sacri in luna
videor progressum illum, a sapiente archileclo Petro Pascbali, etiam Christiani, lege Judaeomm soluti,
servatum, in bae Romana sede primum fundanda, ;cram Paschalem ad gesla Christi Domini accommo-
deinde augenda, tum elevanda ad tanlam supra darunl. Ecclesiam Romanain a Passione Domini an-
caeleras dignitatem, ut duarum sedium ab liac dignii- tios signasse supra jam vidinius. Paschalia, quac vo-
late proximarum primos anlislites hic ordinaret et canlnr Chronica ab Antioclienis lidem Cliristi pro-
hinc dimitleret : indicium exhibens ejus primatus, fcssis ila ordinanlur, ut aliquando a Paschate, non
quem couventu omnium litulorum clerus Romanae semel etiam ab Ascensione Douiiniannos compiilent.
urbis (Ecclesiam universam referentis) quoiagnjs In eo, quod perperam vocant Alexandrinum, el fa-
recolii etiam in lilania majori die 25 Aprilis. Gur stos siculos Raderi, martyriiim S» Polycarpi consi-
autcni ea dies obligerit, sic declarandum pulo. gnalur epocha ducta ab Ascensione Chrisli, licet-
Ordo Romanus per anni circulum ila distribuit inartyrium inciderit in Sabbalum profeslum Pascbae.
statas solemnitates, ut quam proxijne responderent Passus et creniaths asserilur Polycarpus t in profesto
tempori, a Chrislo Domino ad ea peragenda delecti, Paschae ipso sabbato hora 8, anno ni duoruin Au-
qtiorum mysleria iis in festis proponit recolcnda. ('L „ guslorum Marci, et Veri, ^EIianoel Paslore coss.,
Missio igilur aposlolorum, Paschali tcmpore peracta auno 135 post Chrisli in ccelum profecliohem. i Ita
inter' Resurreclionem, et Ascensionem, et collata ctiam S. Athanasius Alexandriiius in sermone dc
Petro potestas maximi sacerdotii, atque ovium uni- imagine Berylensi subversioncm Hierosolymorum
versaruni cura concredita, perlinet ad eos dies, qui - peractam docel anno 43 post-AscensionemDomini et
Pascliale festum proxime excipiunt, nec diffundun- Salvaloris ad ccelos.Yideiour igiltir asscculi catisam
lur ultra Ascehsioneni. Licel aulem Pascha sil ino*. piobabilem putalionis mensium ac diertim (praeter
bile, attamen iillra 25 Aprilis diem non protrabitur. annos solidos) Petri sessionis in liac Roinana sua
Neqiie AscensiOnis feslum, quando citimum fuerit, • calb,edra. Nam sive fundatam die 18 Januarii auxe-
ante Aprilis diem trigesiraam unquam incidit. Po- ril, deindeprimatu supra caeleras Ecclesias Paschali
strema igitur hebdomada niensis Aprilis, a 25 die mense, quo ipse a Chrislo Domino curam universi
pulala, niniquam non erit pars quadragenarii die^ gregis acceperal; sive eadem qua Jiindaveral die
rum numeri ante Asccnsionem, cui institutio pon- lanlo ditaverit privilegio; ulrumque componitur
lificatus maximi. novae legis a Christo Domino in cuin usu epochae pontiucatus roaximi deiluecndaea
coelum profecturo alligata fuit. Causa igitur subesl, mense Paschali tuiu in Oriente ubi acceperal, liini
cur ascribalur diei 25 Aprrlis epocha maximi pon- in Occidente quo transliilerat; et propterea causa
lificatus tum instituii a Chrislo Domino, tuni a bea- reddilur, cur feslo catheilrae Bomanaenon remoto a
to Petro. ad Romanam sedem traiislali, annorumque die 18 Januarii, el Antioclienae a die 22 Februarii,
inde pulandorum maximi sacerdotii per principem numeratio ponlificatus maximi Romana in sede a
apostoloruin Romaha in calhedra gcsti ex ea die Pelro conslituti revocetttr ad initium annoruni Urbis
25 Aprilis anni 40 ad diem 29 Jimii anni 65, qua 1Ii condiiae21 Aprilis anno aeraevtilgaris 40, alque inde
niailyiiuiu complevit; ul siinmia sit annorum 25, ad exilum ejus vilae per maiiyrii consummationem
mensiunl 2, ac dierum trium quot habet catalogus die 29 Jtinii anno vulgaris aeraeChrisli 65, signenlur
Fclicis IV. Ncc valde moror differenliain qualridui in caialogis vetustissitnis el in picluris basilicarum,
qua calalogus Liberiauus, necnon plerique supra aiini 25, meuses 2,, et dies 7.
rccensili pag.~87cum vetuslissimis picturis basilicae Claudat haec noslra observata cbronologica, pon-
S. Pauli exordiura xrae constituunt die 21 Aprilis, tificalem epocbam Petri Romana in sede illustra-
inde censenies ad marlyrium annos 25, menses 2, lura, leslinionium scriptoris inter historicos quitiii,
et dies 8. Nam el ipsa aera Nativitatis, qu% serius et sexti sacculi inaximo in pretio habili, tindo con-
inducla per Dionysium Exiguuin consensu deinde firmatur initium ponlificaltis Romani Pclro assi-
publico recepta cst, cctiduo differlur post feslum gnandum anno vulgaris aeraequadragesimo : itlqiie .
DominicaeNativilalis cx die 25 Decembris ad proxi- ex numeratipne jam tum i-ec-cpia,et Roinaeperittde,
inas Kalendas Januarii, ul cura anni civilis cxordio ac in Orienle vulgata. ls esl Ammianus Marcellinus,
apud Romanos consliliilo paria faciat. Praeter epo-. qui Coiislanlinopoli ageits, udventum Joannis papae
cham ahni Juliani ex Kalendis Jamiarii vigcbat apud in rcgiam Urbem Ua consignavit in Cbronico, <Pbi-f
Romanos aera non minus celebris, et in publicis mo- loxeno et Probo consulibiis (lioc est. anno CliW-li
numentis consignala, atque alligala diei 21 Aprilis: 525), Joanues Romanae Ecclesiae papa quinquagcsi- -
neuipe aera aiinoruiii Urbis condilai ex Parilibus. nitis lertiusa Pelro apostoloiuni poulificiiinquc prx-
llanc iu faslis Cupitolinis mai-nioicis scivalam con- sule au. 485 sessionis ejus anno Thcodorito rege,
4025 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 1020
«tc. Urbe digressus Constantinopolim veniL > Annus is A proxinie ab inslitutione Romanae tathcdrae : quod
SeraeChristi communis 40 per nos ex catalogo, el H Eusebiano chronico paulo anie producto inirifice
documentis genuinis Romanae Ecclesiae tributus sedi li congruit.
^pontiflcalia B. Petro in Urbe erectae, uti est vige- '" F.JUSDEMNPT.EHISTORICJE.
simus quintus anle Apostoli martyrium, Vestino et 3t
Nervceconsulibus recte assignatum, ila est 485 ante ,e Lineal,—Anliochenus. Deest- in catalogo Libe-
consulatum Philoxeni etProbi, in profeciione Joan- i- . riano : additur in poslerioribus. Aliqui putant inc-
nis prinii, Romse et Constantinopoli recie suppu- i- tropolim provinciac Romanae, sub qua Galilaea cen-
tatum. sebatur, subrogalam fuisse natali solo, in tetrarchia
Comprobant itaqtie veterum Calalogi, et Chronica,i, regis exleri constituto- Alii opinanlnr, posteriorem
-perinde ad documenla ^enuina Romanae Ecclesiae, ;f aetatemita appellare voluisse Petrum ex episcopatu
chronologiam, apostolorum principis Rotnana in n ibi per septennium administrato; cuin episcopus ha-
sede recte fuisse conslilulam, et in picturis basilica-.. beatur primus inler cives. His allamen lubenlius
rum expressam annorum 25, mensium 2, et die- :- praeferam tertiam causam, a Josepho ita colligeudam.
Tiim 7. Narrat Judaeorumbistoricus libro xn, can. 3, inter
Si placet eliam confirmare ita comprobatamx caeteros honores, suae nationis hominibus decretos
«hronologiam exepocha fundationis calhedrae Antio- i- privilegiis Seleucidarum ac Romanorum, numerari
chenae, a scriptoribus antiqnis ejusdem urbis lilteriss eiiam jus civitatis Antiochenae, ila eis tribulum, ut
prodiuc, attexam ex Joan. MalalaeAntiocheni chro-,. pari coiiditione cum Graecisac Macedonibus ibi de-
nographia pag. 311 edit. Londinensis hoc leslimo-- B 8erent- Prseterea refert id privilegium tam sancte a
niiim : Msri Se im riaaapa, etc. < Eodem aulem,j Romanis principibus confirmalum fuisse et custo-
Tiberio Caesare qtialuor post annis, quam Salvatorr ditum, ut sub Vespasiano ac Tito Alexandrini, et
nosler Jesus Christus surrectus a mortuis in ccelum n Antiochenses frustra tentaverint id juris adiroi Ju-
assumptus fuerat (quo etiam lempore Paulus in[i daeis,-Quare non modo vila Petri constante, verum
Ciliciam transmigraverat relicta Anliochia Magna,t etiam pOstejusdem martyrium (Josepho aequali ejus
nbi vcrbiim Diii primns cum Barnaba praedicasset, aetatis id.perscribente) Antiocheni cives habebantur
prope Panthetim in vico Singonio) : eo, inquam, Judaci. Quare etiam Petrum apostolura nalione Ju-
tempore Pelrus ab Hierosolymis discedens Antio-I daeumex vico Bethsaida Antiochenum civcm dici,
chfam venit : ubi promiilgalo Evangelio episcopii et haberi optimo jure posse ac debere nemo nega-
niunus suscepit, eic, uti haec Clemens et Taltarius5 verit. Verba Josephi sunt referenda. Capht 2 libri
sapientissimi chronographi iilleris prodideruni. > . xn, ila claudit: < Haecsunl in Judaeorum honorem
Opportunus est locus hic inserendi observaiionemi a Philadelpho exhibita. > Tum inchoat caput 3 his
viri in primis docli, quae illustrare poterit cbrona- qnae sequuntur : < Sed el ab Asiae regibus honorali
Iogiam, et fundationem sedis Antiochenae hon minus, sunt propter navatam in militia boiiam ac fidelein
quam Romanaect Alexandrina?. operam. Namque Seleucus cognomento Nicanor in
Pervidit reverendissimus P. abb. Racchinus iji conditis a se per Asiam et inferiorem Syriain urbi-
emdita' disscrlatione de Originibus ecclesiasticae bus, in ipsa denique metropoli Antiocltia jus eivitatis
hierarchiae pag. 194, anliquam illam Apollonii nar- eis dedit, Voluilque pari ibi cum Macedonibus ac
rationem de duodenario annorum. nuraero inierpo-. «_ Graecisconditione degere': quojure nunc quoque vi-
nendo inter Asceusionem Domini, et profeclionemi LJ VUminter eos horaines. Argumento est, qtiia Judaeis
apostolorum ab Hierosolyrais in provincias, coinmo- exlerno oleo nolenlibus iiti, cerla pecuura pro eo a
dius, ac verius esse exponendam, lum ex vi Gracca; . gymnasiarchis pendilur : quem inorem cum Anlio-
dictionis yj^piaH-mi, quam adhibuit Eusebius, fumi cliensii populus proximo bello abrogare vellct, npn
ex comparatione diclorum a Paul.o apostolo, in epi- permisil .Mucianus, qui tum Syriac provinciae pra;-
stola ad Galatas agente de primo adventu.suo Hiero- erat.. Deinde imperante Vospasiano, et Tilb ehis filio,
solymam. Ulrimque enim collegit, praeceptum illisi Alexandriui et Anliochenses rogantes adimi Judaeis
non fuisse, ne pedem proferrent evtra Jerusalem; jus civium, impclrare id non poluerunl : manifesto
sed ne Ecclesias fundarent inlra id temporis, ab Hie-j. Romahorum xquitatis el magnanimitalis indicio,
rosolymitana non dcpendentes. Id euim interpre- . sed praecipue ipsorum principum, qui cum, eo hello
tandum ^upuBnvat zS; 'upovaakw, ab Hierusale;ni multos labores pertulissent, et iufensi essent per-
tegregari, separari, sejungi, seu alteram Ecclesiam tinaciler rebellantibus, nihil tainen de juro ipsorum
fundare, quae ab Hierosolymitana miniine penderel;' diminutum voluerunt: idque nec irae propriae, nec
quatcnus inliia duodecim annos et apostolorum col- duobus populis contra eos licere passi sunt, majo-
legium, cui Pelrus praeerat, lanquam novae legis rem rationem habentes vetennn genlis incrilorum,
synedrium majus Hierosolymislantum sederet.lotique quam praesentis ofiensionis, aut graliae, quam hoc
Judaeorum credentium coetui jus diceret, etc. Coiisti- facto apud hos populos inire potcraht: dicentes eos,
tuere autem principem alteram Ecclcsiam ubi apo- qui contra reiii Uomanam arma lulerant, salis sup-
slolorum quispiam sederet, fieri- noit polerat, quin plicioruni exsolvisse : eos vero, qui nihil peccassent,
et alibi apostolici collegii jurisdictio plenissime D L1non esse aequumspoliari suis privilegiis et juribus. i
exerceretur, et quin sobi desinerel esse Hierosoly- Linca 3. — Ingressus urbem liomam sub Neroite
mitana Ecclesia, quse caeteris praeessct; quod segre- Cmsare. Inilio scilicet principatus Claudii, Neronis
gari, sejungi, separariqueab Hierusalem erat, ttbi pro Drusi iilii, cujus slirpi lamfamiliare fuit cognomen-
Judaeorura more Jurisdictionis plenitudo, et apex. lum Neronum, Sabina lingua forlem significans, le-
Licet igilur cathedram episcopalem dedisset aposto- stibus Suetonio et Gellio; utOd. 4., lib. iv, Horar
lus Petrus Antiochenis ad iident Christi couver- tius bis vocet Nerones ejus agnatos : et filius Domi-
sis ante sexennium complelum a Cbrisli Domini tius ascilus in gentem Claudiam Nero sit appellatus,
Ascensione; potuit nihilominus illius episcopalus proul hic etiam nominatur lin. 8, vel si de Domiiio
jurisdictionem et limites nondum designare, sed Nerone inlelligit, posteriorein adventum Pelri cum
reservare ad duodecennium absolutum, quando priore confundit.
Romam profectus anno 40 juxta nostram sentenliam De iestimoniis veterum, comprobantibusadventuiii
in Romana sede plenitudinem pastoralis offlciicon- apostolorunt principis in Urbem aeraevulgaris. Chri-
tulit, et primatum super universas Ecclesias: eodem- sti anno 40, satis egimus in nolis chronologicis.
que anno, vel proxime inseculo poluit Antiochenae Occasio, et ratic itineris, atque bospilium aposloli
sedis amplitudinem Orienlis altributione metiri, et in Urbe videntur hic atlingenda. Neque in Urbein.
AJexandrinae auctoritaiem constituere supra meri- modo, sed et in remotiores Occidentis regiones
dionales provincias, a quindecim Orientalibus sepa- (quandoquidem apud Britannos quoqUe excurrisse
ratas, in illam Evodiuro, in hanc Marcum ablegans Petrum aliqui putant) an perveneril, nonnihil erit
1027 ANASTASHBffiLIOTHfiCARn im
delibandum, ut cseter* reservemns Vitae BteBtJrerii.A dum militarvjm in alia tCgioite occidcntales tracttis
Anno 40 comomni* *r» Christiam^, qni tteSdeci- imperii tnentp, nt saepe evenit, et in antiquis inscri-
mus erataPassioneDomini, Petrum Komamvenisse, ptionibtis observatur; ostinin magnum aperiebattir
veterum leslimonio probavi. Qccasio si usquami apostolorum principi, et parata lacilitas cum fideli
prompla, hoc certe anno' ccelilus oblata et paratai Centurione in ftaliam navigahdi, et apud ipsius a-
aiit. Conslnl enim ex Aetibus aposloioTHm,divinai gnatos e Cornelia gente, vel amicos hospitandi:
visione praemonilum Petrunt, ut gentes reciperet, Haec rursus mire cohasrent cnm antiqira notione
inchoasse a CorneHo Centurione cohoriis Italicae, hospilii aposlolorom in Urbe opttd Pndenlem, circa
unius scilicel ex qualuor tegionibus, quae lum lein- vicum Cornelionm, quod suo loco dicturi stimus in
poris tn Syria erant coUocatae.Ex Tacito, ae Dione Pio : ul velera mbntimenla iti S. Pudenlianaetrtulo
easdem numerat Pairvinhis noster, legionem lin. .asservafn cenflrinant: inlcr quae inscriptio Puden-
Scylbicam, legionem vi. Viclricem* legionem x. Ge- tianelis e gente Cornelia, a martyrum coemeleriis
tniitam, Piam, Fidelem, et iegionem xn. Fuhnina- via Appta mter primum et secundum lapidem* ubi
tricem. Legionem vi, prope Laodiceam in Syria sub1 sepiilcriim Corneliorum fuisse constat ex Cicer.
Tiberio liiberna habuisse Taeitus refert Annal. u, Tiisc. i, sect. 12, in eamdem ecclesiain trans!aia,et
n. 79, sextam ferralain in Judaeasitam Dio nominat his vCrbissignata visiturj necnon figura slolalseinu-
Iib. LV,ct in Hispania Galbam imperatprera Panvi- lieris, nobilium more phrygial* limbo ampUtudinem
niusobscrvavit ab ea em legione creatum. Baptis- generis indicaiiie.
mum Cornelii referttnt omnes lerme chronologi
Vel malurius , vel ad annum oclavum a Cbrisli -° CORN; PUDENTIANETI
Passione, qui fuerit vulgaris aerae56, quo scilicet BENEM. Q; VIXIT. AN; XLVli
Caius Ttbeno successit Proculo et Nigrino costt
Tertk) ltujns imperii anno <expedilionis Germanicae; D. 1. VAL. PETRONIUS MAT
itnpelus Caium cepit (ut » euis Vita tradk Suelo- DULC, IN PACE
nius cap. 43) neque disUilit, sed legionibus, et au-
xiliis undique excilis, deleclibus ubique acerbissitne Expedillones vero Claudii, ac Neronis in Britanniam
aclis, conlraelo el omnisgeneri» comraeatu quan- quibus effeclumest, ut eaedemlegionesi qiiaemilila-
tum nunquam aliaS, iter aggressus esl. % Expeditip verant inSyria, transferrentur in Britanniam, aeqhe
baec stibjlanea, adquam UgwnesundiqueaccivitCaius, facilem accessttm Evangelii praeconibus in eamdem
in Brilminiam dirigebatur, unde AdminJuinGinobel- insttlam aperiebant, cum semel perducto ad fldem
lini Brilannorum rcgis filiura a patre pulsum in de- Christi Centurione, v«4aliquo es militibus Iegiona-^
dilioneoi recepit; licel ad legenda concbilia in Oceani riis praestantiore, sive «itiara ad alteriUs legionis
iillore seconverteril. Promovil aiiamen boc bellum honores gradatim promoto, vel honestam missionem
Claudius imperii inilio: a qupeliam legiones lura n conseculo post legitima stipencfia,possetexpedite se
et xx, ex Germania, tum IIII et vi ac x ex Syria coniitem illi.darfrlum PetruSj tum quisquis adapo-
in- OccJdCnteuijaliquae etiaro in Britanniam trans- slolicum muntis inferendi illuc Evangellutn delige-
latse leguntur, quarura nummi aliquot, et inscriplio- batur. An cohors Italica Cornelii cum sua legione in
nes in Bfitaiuiia repertac legi possunl apud Tlio- Briianniam transmiliere jussa sit a Caio, vel a
mam Gjtfi Commenl. ad iiBr Briiannicum Antonini: Claudio, affirmare non attsim. Scio tamen yisiim a
proiit St)u(tm quoque Victricem, quae cral ex qtta- C ( me Londini fraginenluin inscriplionis anliquae,plu-
tuor ab Xnguslo reliclis in Syria, paulo post in lta- res cenlurias mililumj eorumque nomina, ac pa-
liara et Qfrmaniam concessisse Panvinius coiligitj triam, uli assolel, indicantis, in cimetiarcltio D.
camdeinqtie Britanniae praesidioaddilam docent III- Kemps prope viam Palle Matl; ubi quolquot expressa
scriplionei a Gale inemoratae. Sive igilur rapido sunt nomina civilatum, jura colomae iisdem mihti-
accilu Cajj, sive Claudio imperium assumente excita bus tribuentium, ad slipendia in legione facienda,
legio fueriL in qua Cornelius Centurio, et coHors totidem ostendunt, eosdem milites Ilalos ftiisse. En
Italica miljiabat; sive ipse Cornelius confeclis justis lapidis fragmenlum, in quo coloniaeItalicae legiona-
siipendii» konesiara missionem oblinueril, aut gra- riorum patriae recensentur.
„*029 ,(IiSTORIA DE VITIS ROM. PQNT. — S. PETRUS. 1030
Fulcinium, Mantua, t loreutta, Ticinium, Patavium, Clusium, Adria, Lepidi Reghuu, Ateste, Eporedia,
Pausutte, Benevenlum, Cremona, Verona, Aquinum, Brundusium, istorum mililum pairiee, Colonice
Romanastmni intra Italiam constitutm.
Doleudiim esi, uon snperesse reliqttas parles epi-- A . fuit, ac redeundum in palriam; mirari subit quo
laphli incisae, unde instruaiiiur, an ad1 rumdam ingeniorum difiicullatem, quae Pctro apo-
itnm, seu ad Vespasianum referanlitr, consulaluss stolo nullo apparatu, et commeatu indigentij sed
fraphtshuie
'li-el lii. hic meraorati, quibits honesta missio cme- sinc calceis, sine pera, ad impulsiim divini Spirilus
riiis hisce raililibus forlasse concessa esl; et ann expedilo, verentur ltalici ilineris repelendi lacul-
cenlurio ille Sabtnus, commune quippiain habeantit talem largiri : quem lamen constal suara primam
cum cognomine per Suetoniuin indicato in Vila Tititi epistolam dedisse Roma , Marco nondum directo in
"cap. 1. Accederet propius conjeclura noslra ad de- s- jEgyplum : quod Eusebius, el Hieroiiymus, alitjue
cernendum num sextae legionis milites habendi fo- i- passim ad annum primum , aut alieruin referunt
rent, aut decimae: quarum utraque meruit sub Au- imperanlis Claudii. Liberalius aganl necesse est cum
gusio, ac Tiberio in Syria, el in Armenia, ex Tacitoa Chrisli nunliis, quorum pedibus cum discipuli pa-
Annal. u, 79. el xm, 40, deinde in Briianniam trans- laiu sislcrcnl pretia fundonim, et palernam gazam,
fala esl ex documenlis a Gale produclis : nec longee ac palrimoiiia, mullo facilius potcranl citm Ceutu-
dislarCl a proponcndn, num cohorli Italicae ulraquee rionis Cornelii famUia iransveciionem in Italiam et
ista cenluria, ex nostrae nalionis viris collecla, ac- in Occiiienlis lines ultimos exliiberc. ln notis, quas
censeri posset. Yoriini sislanius ih limine, conlenlii infra dabimus in Cieinenle.P. Philippus Labbe lomo
indicasse divinae provtdenliae consilio suaviter uni-- primo Conciliorum pag. 190 profert cx Vendelino
versa disponenli, el sexennio anle advenlum Petrii B J Graecum codicem scriploris anonymi de cerlami-
in Urbem coiesti visione advocanli llalicae cohorliss nibus, peregrinalionibus, vita , Ct morte Petri, et
ceiilurionem ad baptisma, et apostolorum principemi Pauli aposlolorum : quem Arundelliae camiiis Sacel-
ad salutem gcnlibus annuntiandani, tam Corneliae e lanus e Graecia secum advexit in Angliam : unde
gentis hpspilium in Urbe, quam facilem viam adj Patricius Junius iiluslrem bunc locum Gracce pro-
toio divisos orbe Brilannos aperiri potuisse uniuss duxit, ila Latine reddilum a Yendelino : i Moralus
per Cornelii conversionem, et per unius cohortis,, Petrus in Britannia dies aliquot, cum multos illu-
seu dticis evocationem in Ilaliam; sive Caius Ca- minassel verbo graliae, Ecclesiasqne constituisset,
Ijgula undique acclrel legiones; sive Claudius Bri-- poslquam episcopos quoqne, presbyieros, et diaconos
taunicac expedilioni eas deslinarel, quae militabantt ordinassel imposilis manibus, dupdecimo Neronis
in Syria, el proximis provinciis, ac tesles fueranll anno iterum Romam rediit. > Subdil Vendelinus :
mirabilium. operum el virlulum nascentis Ecclesiae e < Profectionein hauc Petri in Britanniam aliunde
Cbrisli. yidit etiam Baronius : et est luculenler aslructa non
Neque aliter senliendum est de expedilione evan- ita pridem, i etc. Cessenl itaque mussitare nego-
gelica beati Marci in iEgyptum ad annum alterumi liosa illa.ingenia contra ileraios adventus Petri in
Claudii principalus in Eusebii chronico revocata. Urbem : nec lilem moveant de diffusione evangelica^
Legalio Philonis ad Urbem sub extrema Caii tem- lucis ad Britannos , ad quos legiones integrae ex
pora, dum Herodis Agrippaeadventus ei ferme sup- Syria, ubi Passionis Dominic;e et apostolicorum
bar, tum apud Claudium ancla benevolentia, nalionii acluuin , ac certaminum pars magna fuerant sub
Judaeorum aequiores reddebat principes, facUilatemi r( Tiberio, a Caio Caligula, a Ciaudio, a Nerone traos-
conciliabat in urbe ipsa necessiludinis contrahendae> vehebanlur. Nihil paralius eral ea tempeslate, post
inter Marcum, el Philonem, occasione frequentandae> Iinleum de ccelodemissum ac oslensum oranli Petro,
synagogae, ac itineris socium se adjungendi, dumi et Cornelium Centurionem Italicae cohortis Chri-
Pliilo redirel Alexandriam, ubi < disertissimus illei siianae militiae ascriptuin, quain facilis baec via, di-
Jiidaeorum (ut verbis Hieronymi ular) videns Alexaiir vinilus aperta praecouibus Evangelii atl lines extre-
driae primam Ecclesiam adhuc Judaizantem quasi[ mos Roinani imperii, ex quo,.ut ait Lco Magnus,
in laudem gentis suae librum de eorum conversa- serm. 1, de SS. Apostolis: < Beatissimus Petrus
tione scripsil. > Commenlarii loco adhibendum est princeps apostolici ordinrs. ad arcem Romani de-
imegrum Philonis elogium, a B. Hieronymo ita per- siinabatur iinperii, ut lux verilaUs, quae in omnium
scriplum in libro de Scriptoribus ecclesiaslicis. geniium revelabalur salulem , efficacius se ab ipso
< Pliilo Jiidaeus, natione Alexandrinus, de genere capite per tolum inundi corpus effunderet. >
sacerdptum, idcirco a hobis inter scriptores Eccle- r Nitiinlur adversarii ecclesiaslicae bierarcliiae, ac
siaslicos ponilur, quia librum de prima Marci primatus upostolicaesedis, hanc pelram convellere,
evangelistaeapud Alexandriam scribens ecclesia, in ct fundamento Chrisliani aedilicii subtrahere, sive
noslrorum laude versatus est, non soltim eos ibi, propeinodum negantes cum Calvmo Petrum apo-
sed in multis quoque provinciis esse memorans,.et stolum unquam Roinae fuisse, sive < inveterata lot
habitacula eorum dicens monasleria. Ex quo apparet, saeculoruin auctoritate consensioneque delerriti (ut
lalem primum Christo credemium fuisse Ecclesiam, verbis Pelavii utar Doctr. tenip. lib. ix, cap. 13),
quales nunc monachi esse nilunlur et cupiunl; ul...." boc unum cum eo remittentes, ul illum Romae mor-
nihil cujiisquam proprium sit, nullus inler eos dives, tuiim esse concedant : quod autem vel episcppus
nulliis pauper; patrimonia egentibus dividantiir;. . illius urbis aliquando fuerit, vel diulius in ea man-
orationi vacelur, el psalmis, doclrinae quoque , ct serit, id vero prorsus inficiari se dicentes. > Sequi-
coittiiienliae, quales el Lucas referl primum Hiero- tur Petaviiis : < In eamdem quaeslionem, errorisque
solymaefuisse credentes. Aiunt hunc sub Caio Ca- patrocinium vehementius nuper Spalatensts incu-
liguia Romae periclitatum, quod legatus geulis suae buit; qui lib. iv, cap. 1, adversus ulramque Pelri
roissus fueral: cum secunda vice vcnisset ad Clau- sedem uberrime, ac scrupulosissime disputavit; no-
dium, in eadem urbe locuium esse cuin aposlolo iliini hunc vix solubilem esse praefatus quem nihilo-
Petro, ejusque habuisse amicftias, el ob banc causam minus soluturum se professus est, alque ex ipsis
etiam Marci, discipuli Petri, apud Alcxandriam se- sacrae Scripturae fonlibus rem ita illustraturum om-
clatores ornasse laudibus. > nem, ul adversus lorreniem Scriptorum (sic eitim lo-
His ita perspectis, cum cognoscamus legiones in- quilur) regia via procederet. Sed ubi lam magna ct
legras ex Syria in Iialiara, Germaniam, Britanniam praeclara minatus est, ac recondilaecujusdam, neque
translatas per eosdem ferme annos quibus ex Pa- vulgaris iis in rebusperitiae spem lectoribusostendit,
laestina Herodi Anlipse, seu telrarchae , et Herodi incrcdibile esl diciu, quam se imperile in lota illa
Agrippaeregi, lum etiam ex jEgypto Philoni Ju- temporum conlroversta jactaverit; adeo sane, nt ne
ttcorum legato ullro cilroque navigandum inllaliain prima quidem elenienta arlis illius, quam proGteba- .
1031 ANASTASHBIBLIOTHECARII m$
tur, se didicisse fldem feCerit. De quibus cum ante A 1 ct Ecclesi» Iegeridum sua auctorilale dedit. Assum-
biennitim fere reverendiss. D. Nicolai Coeffeteavi pto itaque Evangelio, quod ipse confecerat, perrexit
Massiliensis episcopi piae memoriae rogalu hortalu- in iEgyptum. i Autographum Evangelii B. Marci
que Dissertalionem scripserim, quam ille Iuculenlo Venetiis asservari in thesauro ejus ducalis basilicae
etegregio Pperi illi inlexuit, quod contra Spalaten- fama est, lilleris principtim id conleslanlibus : quas
semedidit, quaeillic fusius atqucuberiusexposuimus, edidit R. P. Montfaucon in sub Diario Italico pag 55
summatim boc in loeo, quae est propria sedes quac- ct seq. Beneficio excellentissimi D. Foscarihi divi
stionis illius, perstringenda putaVimus. > NOntran- Marci procuratoriS, cui magistralui cura sacri the-
scribam Petaviahi libri capita 13 et 14, cum prae sauri demandala est, impelravi, ut evolvere mihi
raanibus omnium Siht. Summam tanlummodo per- licerel codicis folia , dum annb superiore 1720, die
stringam. Osleudit veritalem alque inscitiam Spala- 2 Decerabris sacrai iipsana veherarer ibidem asser-
tensis, recoquenlis Calvini cranibem, et Magdebur- vata; et adhibito perspicillo diligenter inqnirere,
gensium objecta, tPlies a calholicis dissoluta. Indicat num Graeci, an Lalini characleris forma iu litterfs
ex Luca stibinde a nece Siephani per dispersos disci- appareret, a Momfauconio depiclis : cujus diarium
Chrislianam lucem Judaeis^Antiocliensibusilla- consulto mecum atuilerani, una cum latnella leniii,
•pulos
tam fuisse. Petrum triennio post conversionem Pau- qua possem putrida fPlia diducere, cilra pcriculum
li profectum Antiochiam flxisse in ea civilate sedem fracturae. Incassum laboravimus qiiotquot hoc studio
episcopalem. Auclum deinde- numerum Ecclesiac ienebaniur; nam licet lumina complura admpve-
Antiochenae, quando Chrisliana» fidei ibideni ani- remus, el leiilibns cryslallinis augeremus yisionis
plificalae nunlius Hierosolymam allalus esl. Fre- 13 j angulum, niilluiii tamen clemenli vel Lalini, vel
qtienles excursus Peiri visitandbrum gratia Udelium: Graeci vestigium deprehendere' datum fuit: ila dc-
neque omnes dislincle in Actibus memoratos,. sed trilis aevo, alque erosis (salsedihe forsilan acstua-
conteiilum fuisse Lucam genus edicere, cum refer- riorum) singulis litleris, ut nullius fignra superesset.
ret, Petrura visilando pertransire universos. Videri Narratur in documenlis a Montfauconio allatis ex
poterat salis consultum patrocinio veritatis, per haec Bolland. tom. III. Aprilis, pag. 345, in metropolitana
observala Pelavii chronologorum facile principis ila Ecclesia Pragensi asservari duos ultimos quater-
vindicata?, uti explicat initio capitis 14. Quaeab haere- niones ejusdem codicis S. Marci Lalinis litteris
ticis, inquit, ex accurala annorum disputalione el scriplos quos Carolus Quartus imperator obtinuit,
Actorum historia, contra Petri calhedram opponi so- et memoralae Pragensi Ecclesiae donavit. Hujtis Ve-
lenl.iisfundituseversisacconvictis, nibiljamobslare neti codicis membranacea esse folia, non aulem cx
potest, quin vetus, el apud catholicos recepla tra- •phylira(ui ille opinatur), nemo ex praesentibusattenie
dilio pondus suura el aucloritatem retineal. Verum considerans dubitavit. Refundenda est io acrimi -
quia necessitas cpmponendi sacram hisloriam apo- niam salsi humoris ab auslralibus ventis exciiati,
slolicam cum rationibus profanae, in amtis regum quibus perflanlibns marmora ipsa ecclesiac S. Marri
Judaeorum, ac CaesarumRomanorum praeserlim pa- flunt irrigtia, corrosio alramenli, ac liiterarum, quae
riandiscumPetripraesenliaHierosolyrnis, Paulo illuc apparet tn recentioribus etiam codicibus Evangc-
ascendente, ul Petrttm-videret, Herode Agrippa eum- liorttm eodem armario cuslodilis, iicet horum scri-
dem vinculis mancipante, post Jacobum gladio occi- plurae antiquilas annos 400 non superet. Ea enim
sum, iterum adeunte Hierosolymam Paulo posl ^*„ se insinuante cum aere ipso intima in penetralia,
annos quattiordecim a conversione sive a prinia col- quantolibet sludio cuslodita , effeclum est, ut qua-
loculione cum Pelro et congregatis aposlolisj in con- lineamenla lillerarum R. P. Montfaucon observanli
cilio ad respondendum de legalibus, quod referunt Latinae scripturae indicium evidens exbibuerant, jam
communiler ad aiinum 53 aeraeChrisli vulgaris, omnino diperdita intra annos duos el viginli, nullum
necessitas, inquam, componendi utrasque hislorias suae flgurae vesligium reliquerint.
apostolorum, ac Caesarum cum pariat iroplicatas Linea 7. — Po«l omnem qualuor Evangelio-
quaestiones; inde facile ansam arripiunt hosles Ro- rum fonlem, quce ad interrogationem, el teslimo-
manaecathedrae ex uno, vel altero lexlu liistoricoruin nium ejus firmala snnl icodices Holslenii, el Sche-
quaerendi, ut aiunt, nodum in scirpo. Hinc Petavii lestratii habent fornKla], dum alius Latitre, aliusque
rationibus declinatis, acieque argumentorum retusa, Grmce, el alius Hebraice consonanl, lamcn ejtts te-
Scheleslralioilli in pugna succedenli novos iclus in- slimonio suht firmata. Evangelia Maltbaei, Marci ,
lentant, chronologiam in discrimen revocanles, ul Lucae, non solum firmata teslimonio Petri, verum
nostra hisloria ponlificaiis cum ipsa concidat. Neque etiam formata cx ejusdem respousione textus exhibet.
idpraestant soluinroodoDoduelluset Pearsoirius, scm- Evangelium Joannis, posl martyriuin Pelri atinis
per vehemenlius coulra nos incitati; sed eiiam qui fernie triginia contexlum, ul in Clemenle dicemus ,
moderatius solent nobiscum agere, uli Joannes Mil- auxit canonem Scripturarum, quem clausit Apoca-
lius in praefatione ad Novum Testamenlum suaeedl- lypsis. Edilores Magunlini el Parisini hoc loco non
tionis, etGuillem. Cavein historia Script. eccl. verbo otiose observant, aposlolortim principis testimonio
Petrus, quasi conctamalam cbronologiaenostrae cau- illa scripla, licct divinilus dictata, non caruisse : sive
sam miseranlur. Ut conslare, sibi, et consentire luiii D 1 Malthaeus in re lanli momcnli, quanti eral Cliristi
sacrislilleris, lumdociunentisprobatae historiae eliam gesta el doclrinam scripto consignare, noluerit uii
profanae cognoscanlur lempora, ac gesta, quae Petro potesiate apostolica.citra conscientiam principis apo-
lribuimus,placelAnnalium moreChroniconbreve bic stolorum ; sive lestimonium Petri adhibitum fuerit
altexere ab exordio ponlilicalus Pelri ad Ires pracci- ad versionera Evangelii ex triplici lingua conferen-
puas sedes ab ipso fundatas, Antiochiae quidem ac dam cum autographo Scripturarum ; et sigtiaculum
Romaesuamet praesentia, Alexandriae vero per Mar- adhibitum ad genuinam excmplaris illius auctori-
cum evangelistam. Sed ne inlerrumpam contextum tatem roborandam, quod EcclesiaeRomanae cohtra-
notarum ad hunc numerum, in fine earumdem pote- didit; certum est, pontiilces Romanos Peiri succcs-
rit collocari. sores id honoris, ac juris in Ecclesia catbolica semper
Linea 6. — Et Evangeliinn Marci, quia Marcus oblinuisse, ut cecuraenicorum conciliorum dccreta
auditor cjus fuit, el filius de baptismo. Terlulliamis, tum de fide, tum de moribus, licet prolala ab Ec-
lib. iv, contr. Marcionem cap. 5, causam retulit, cur clesia universa, eiusdem divini Spiritus anlalu, et
ab aliquihus Evangelium Marci tribiicretiir Peiro : aucloriiate , qua Evangelia conscribebanlur, ipsi
indicanle eUara B. Hieronymo in lib. de Script. ec- confirment, ac subsignent, ct rala habeant. flinc
clesiasUcis. Ilujus verba sunt : < Marcus discipulus eiiam vetustus mos inolevit illius ritus sacri, quem
et inlerpres Petri, juxla quod Petrum referentem au- in antiquissima lilurgia , sive Ordine Romano con-
diverat, rogaius Romae a fratribus breve scripsit traditum relulerunl illhis editores, ut scilicel signa-
Lvangeliuin. Quod cum Petrus audisset, etprobavit, culo episcopi toties coinmunireiur codex Evange-
1033 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS, 1034
liorttin, quolies diaconus ab episcopo reseratum et A bus illa indicalio apletur. Ad haec quis unquam vo-
in anihone lectum, perferri iterum ad episcopunv, caverit melam aut sepulcrum Scipionis, aut pyraini-
subinde ad archivum aposlolicum per subdiaconos dem Ceslii ? Rideat merilo leclor lam ineptam desi-
regionarios curaret. gnationem, quam aures vix.ferre possunt, eormhque
Codex Mazarinus, ut a Fabrotlo discimus, refert slupidilatem , qui ulramque metam circi non inlelli-
ordinalionem Lini et Cleti ad episcopatum, ut pos- gant esse duo exlrema ejusdem spinae circi Vaticani:
sent in oflicio sacerdotali iroplendo Petrura juvare : mler quae Petrus cruci aflixus tropaeum erexit Chri-
quando scilicet episcoporum ordinatio contingeret, stianae religionis, a Tertuliiano indicalum, et fre-
quaejam tura per tres episcopos peragi coepit, uti quentalum per septemdeciin saeculaa Pelri martyrio
constal ex canone inter apostolicos 1. Unde etiam ad noslram aelatem piis peregrinalionibus omnituu
suborla est vetus consueludo Ecclesiae Romanaeadhi- nationum.
hendi episcopos suburbicarios, qui eliamnum con- Linea 13. — Hic fecil ordinationes , etc. Ordina-
stituunt sacri cardinalium collegii partem primariam. tiones hocin libro memoralae pertinenl, tili diximus,
Videlur auleni apostolorum Princeps ad numerum ad Ecclesiam Romanani.Cur autemordinum illorurn
sex episcoporum auxisse episcopos suburbicarios; collalio, qui Ecclesiae hierarchiam constiliiunt, epi-
cum in fme hujus primi num. Liber Ponlificalis re- scopalus, presbylerii et-diaconatus, referatur inter
ferat ordinatos a B.Petro episcopos sex, presbyteros praecipua gesta pontificiim, causam colliges ex Actis
. 10, diaconos 8 (seu potius 7, uti correctius exhi- aposlolorum. Observarunt viri docti, eum Ciaconio,
benl codices Surii, Freheri, Mazarini, Florenlini Petri gesta post Ascensionem Chrisli Domini ipso
duo, et Valicani). Ordinaliones enim numeraiae in _" novemdiali spatip inlerpositoanleadventum Spirittis
libro Ponlificali in Vitis pontificum referunlur ad sancli ccepisse ab implendo numero sacri senalus.
Ecclesiam Romanam. Nam salis constat ex docu- Nihil enim antiquius habuit Christi vicarius in sus-
mentis tolius Occidentis, per traclum conlinenlis et cipicnda adininislratione lolius*Ecclesiae, quam in
insularum, palriarchatui Romano siibjeclnrn, ordi- concione omniuro fldelium Christi Domini jussu ad-
nalos fuisse ac transmissos a B. Petro episcopos vocata fratres alloqtti, ac decernere, ut communi-
quamplures : quos vide in notis Ciaconii, Soinier., bus suffragiis viri praestantes duo ex ccetu fidelium
et alioruni. proponerenlur, ct communibus precibus impelrare-
Referuut etiam codices Regius , Mazarinus , et tur, ut unum ex illis divina designatio subtegeret,
Tliuanus dispulationes a Petro habilas ad Simonis quem in locum prodiloris Juda? aposlolum numera-
Magi tecbnas dissolvendas, et morlem divinilus im- rcnt: quod in Mallhia perfectuin fuisse ibidem Iegi-
missam Mago, averlere curanti Romanum populura mus cap. i. Exordium igitur gestorum ponlificalitiin
ab aposlolica doctrina suscipienda. Hnjus reimemi- Petri, Ecclesia?universae regimen suscipientis Hic-
nerunt Justinus iu Apolog. 2, sect. 34; Irenaeus , rosolymis, ccepit ab episcopi, sive aposloli eleclioue
lib. i, cap. 20; Euseb., lib. n, cap. 13. Vide Baron. et consecratione. Ibidem noscimus usum susceptae
ad ann. 44, n. 13, et Sommier. Hisl. dogniaticx S. polesialis sacerdotii ab aposlolis quolidie frequenia-
scdis libro i, pag. 105. lum ( atque adeo a novo presbytero, episcopo, ct
In iisdem codicibus memoratur Clemenlis ordina- aposlolo Maltliia ), tum in verbo Dei inlerprelantlo ,
lio peculiari formula ita descripta. < Petrus vero tum in orationibus offerendis, tum in sacrificio in-
sentiens diem morlis sibi imminere, Clemenlem epi- crtiento iterando, el pane eucbaristico lidelibus tlis-
scopum consecravit, eique cathedratn , vel Eccle- C tribuendo, ex vers. 42 el 46 capilis secundi : Erant
siam omnem disponendam conimisit, dicens : Sicut aulem perseverantesin doclrina apostotorum , et com-
mibi ligandi et solvendi tradita est a Domino meo municatione fraclionis panis et oralionibus, etc. Quoti-
Jesu Cbristo poteslas, ila et ego tibi committo, ul die quoque perseveranles unanimiter in templb, et
ordines disposiloresdiversarum causarum, per quos frangmtescircadomospanem, etc. Presbyteros etiam
acius ecclesiasticus dirigetur, > elc. Qua de re op- conslilutos Hierosolymis ab aposlolis docemur Ac-
portunior erit dicendi locus in notis ad Vilam Cle- tuum cap. xv, quando Anliochena Ecclesia legavit
mentis. Paulum , el Baniabam, et quosdani alios ad aposto-
Linea 10. — Annis 38. Exacte. Juxta noslram tos et presbyteros in Hierusatem super hac qumslione,
cbronologiam anno vulgaris aerae28 passus Domi- scilicet de circumcisione , aliisque legalibus caere-
nus 25 Martii. Anni 37 a Passione complentur 25 moniis. Post officia apostolalus, sive episcopatus ct
Martii anno vulg. %rae 65. Trimestri spalio anni 38 presbyterii, eleciio septem diaconoruin, eoiumque
evoluto , nempe 28 Junii anni 65 Petrus et Paulus ordinatio per manuum intposiiioncm ab aposlolis
marlyrio coronanlur. peracla ( cap. vi) complevit hierarcbiam nascemis
Linea 11. — Sepultus est in via Aurelia in templo Ecclesiae Hierosolymis anno prinio a Chrisli Domini
Apoltinisjuxta locum ubi crucifixusest,juxta palatium Passione; quam lormam sibi traditani liiin Antio-
Neronianum in Valicano. Nemo ex aiiliquis dubi- chena imilata est, dum in ^ea calhedram Petrus
tavit, quod sciam , de loco inartyrii B. Petri. Con- erexit, lum Romana suscepil, et constanlcr retinet,
aetisus omnium actatum docet , in circo Vaticano ex quo huc translulit apostolorum Princeps univer-
eum cruci afflxum inler utramque roetam ejusdem D ; salem calhedram et primalum. De Antiocbenae Ec-
circi prope quem locuniEvaristus lilulum superslruxit clesiae hierarchia tribus hisce gradibus conslituta
sepulcro, Constantinus basilicam Vaticanam. Primus testes suut lillerae illius Ecclcsiaeantisliium a Petro
omnium, ut arbilror, Maplia-us Veggius argulatus proximorum, praesertim Ignalii marlyris, qui pro-
est, inter utramque metam, quod in Actis inarlyrii ximus ab Evodio successit Pelro , eosdem gradus di-
legitur, ita exponi oporlere : ut mela una fuerit obe- serte memoranies. De Homana vero nulla non autas
Uscuscirci Neroniani ad radices Valicani collis, aut leslimonium reddii, el praesertim hic liber Poutifi-
sepulcrum moliAdriani proximum, modo disjeclum, calis, in singulis ponlificibus memoraus presbyteros
quod Scipionis Africani, vel Romuli, vulgus appella- et diaconos Ecclesiae Romanae ab ipsis dalos, e/
Jual; altera vero pyramis sepulcri Cestiani, tota Ur- cpiscopos aliquando lanluin suburbicarios, quahdo-
bis diametro dissita a circo Valicano. (Torrigius, de que eliam in aliis civilalibus per traclum Occiden-
Cryptis Vaticanis, pag. 195.) Nnva plane melhodus talis patriarcbalus instiiuios : quare iu iis recen-
cst loci desiguandi quaut nemo ex melaloribus, aut sendis plerumque addilur episcoposper diversa loca
archileclis usurparet. Nemo prudens certe diceret, numero N. De nuniero presbyteroruin ct tiiacouo-
reginam Suecorutn Cbristinaiti siipremum dieiu iiini Romanae Ecclesiae cril infra dicendi locus in
Romae obiissc in aedibus sitis inter obehscum Vati- Vita S. Cleti. Hic obscrvo episcopos adjulores tres
canum et pyramidem C. Ceslii, ul aedes Riariorum a Pelro inslilutos circa Urbem , Linum, Cletuni ,
indicaret, inler utrumque lerminum constitulas ; Clementem, ut eorum scilicel minislerio peragi in
cu.ii, tota Urbeinleijaceiile, liujus innumeris parli- 'l.he possel episcoporuin consecratio, quaeex iusti-
PATROL. CXXVU 33
»035 ANASTASHBIBLIOTHECABJI 1036
tttttone ac traditione aposlolica tres saltem episco- A anno 40. Mox Lyddacsanat ^Eneam, et in Jpppe Ta-
pos requirit. Sive is numeius a Petro duplicatus bithani a mprtuis excitat; ibique moralus diebus
deinde sit,, sive a successoribus (qui ««Wplicaverunl multis apud SimonemCoriarium (Act. ix, 43,)et de
pariter nuinerura presbytcrorum et tliaconorumcar- vocatiorieGentiuro admonitus, accersitur Caesaream,
ilinatittm RomanaeEcclesiae, extendpntes summam ubi baplizat Corneliunicenturioneni cohortis Italicae
25 presbyteromm ad 50, el diaconos 7 ad 14), cer- (Act. x). Paulus dispulans cum Graecis invidiam
tum esl aetateconcilii Nicaehisex episcopo* receu- incurrit, et ad morteni appctiiur. Fralres, ut illum
seri ex veteri consuetudine Romano pontifici praesto subdqcanl insidiis , deducunt eum Caesareara, et di-
fuisse. mittujjl Targunj (Acl. i\, 50).
ANNALESpontificatus B. Petri ab Ascensione Anno54. — Gallo «t Noniano coss.; Petri vi et vn,
Domini ad fundationem trium sediumprce- «I Antiochenmtedis i et n.
cipuarum, Romance, Alexandrince et Antio- Petrus, bapiizaio Cornelio , ascendens Hieroso-
chence, juxta ceram Christi commmem. lymam, myslerium aperit gratiae, in gentes quoque
diffusae.(Act. xi, 2 seq.),
Amo 28, bissextili. — Duobus Geminis consulibus.
Christus Dominus vui Kal. April. feria v, Pascha, Anno35.— Papiro et Ptauiio coss.; Petri tn et wn,
cum discipulis celebrat, et Paseionem in horlo in- et Antioch.iedii ll et m.
thoat : die vero vn Kal. April., fcria vi, in cruce Ex bis qui dispersi fucrant post martyrium Sle-
pendens moritur. Resurgit die Doniinica v Kal. Apri- g phani erant viri Cyprii et Cyrepaei; qtii cum venis-
lis (Yictorius Aquit. iti Can. Pasch. cl S. Hippolytus sent Anliochiam lpquebantur, et ad Graecosannun-
in Tab. paschali ). Meuse Aprili ad flnem vergente ,' tiantes Dominum Jesum (Act. xi, 20 ), multusque
curam universi gregis fidelium Pelro ueraandat, numerus conversus est ad Dominuro(Ibid.). Per-
cumdemque sumnmni pontificem creat. .-; venit aulem sermo ad aures Ecclesiae, quae erat Hie-
Jlinc incjpUepocbaponiificatus beati Petri ln Ecclesia. rosolymis, super istis, el uiiserunl Barnabam usque
ad Antiochiani (Ibid., vers. 22).
Ghrislus Dominus in ccelum ascendit fer. v, die .. Anno
6 Maii. Ordinalur S. Malthias. 36, biss. — Proculo.et Nigrino coss.; Pe-
tri VIIIet IX, et Antioch.sedis ni et iv.
Eliguntur septem diaconi.
Anno 29. — Vinicio et Longino coss.; Pontif. Pe- Tiberius impcrator diem obit Kal. Aprilis, uti ex
tri } et ii. Dione corrigil Usserius. Caius in jmperio successor
Agrippam Herodis Magni ex Aristobulo filio nepo-
Primo ponlificaius anno nondum complelo Pasclia tein, Romaea Tiberio morienle in vinculis reliclum,
cuiii celebrel B. Petrus; hi consules primo pontifica- regein appellat, tetrarchia Philippi, et Lysaniaeei-
calus ipsius anno tribuunlur in calalogis , Oricnla- dcin alliibula. Herodes (Anlipas Gaiilaeaetelrarcba)
lium more per annos sacros, seu paschaies conlex- asccndit Ilierosolymam ad sacrificium Deo offeren-
tis. Prima Ecclesiaopersecutio , in qua Steplianus dum (Josephus, lib. xvju, cap. 7). Praeside Syriae
coronalur. Actoruni viu. Philippus evangelizal Sa- Vitellio.
mariae.Ibid. Pelrus et Joannes Hierosolymismiilun- Barnabas , nt pervenil Antiochiam, hortabatur
tur Samariam. C onmes, et apposita est multa turba Domino(Act.

Attno30. Tiberio Augustov et Sejano coss.; ponlif. xi, 24).
xPeiri uel m. Anno37. — Juliano et Asprenate coss.; Petri ix etx,
Conversio Pauli ( Acl. ix), qui Damasci in syn- et Antioch.sedis iv et v.
agogis praedicat Christum. tbid., vers. 22. Abit in
Arabiam, unde regressus Damasctim triennio post, Herodes Agrippa a Caio impetrat cjus impcrii an-
3 Barnaba perducitiirad Pelruin elJacobum aposlo- no secundo veniain domttni j-edeundi ^i regnum or-
ios Hierpsolymisageptes. Infra ad Ga(. i. dinandum. Flaccns ^Egypli praesesJudaeos persequi-
tur Aiexandria:. Mox ipse comprelieusus jussu Caii
Anno 31. — C«. Domitioet M. Furia Camillo coss.; multatur cxsilio.
Petri lii et iv. Barnabas Antiochia profectus Tarsum qtiaeritPau-
Petrus et Joannes redeunles Hierosoiymam evan- lum : quemcum invenisset pertluxit Aiitiochiain. Et
gelizanl mullis regionibus Samariianorum ( Act. annum lotum conyersati sunt ibi in Ecclesia .-et do-
cuerunl turbam mullam, ita ut cogiiomiiiareiitur
vni, 25).
Attno 32. biss. — Galbaet Sulta coss. Petri iy et v. primtnu Antiocjiiaediscipuli Cbristiani (Act. xt, 26).
Mallbaeus circa huuc annum spripto consignat
Qui dispersi fueranl a tribulatione, qnae facta Evangelium. Id factum asserit Eusebius (ffisl. eccl.,
fuerat sub Stephauo , perambulaveriint usque Pboe- lib. m, cap. 24) cuni Hebraeisprimum fideni pracdi-
nicom, ef Cyprum, et Anliochiam, ncmini loqtientes casset, et ainequain ad alias quoque gentes proli-
verbum, trisi solis Judaeis(Acl. xi, 19 ). Interea Ec- ]D cisceretur (hoc csl ante annum duodecimiima Pas-
clesia per lotaui Jttdaeam, ct Galilacam, el Sama- sionc Domini, ctti profeclioncin aposlolorum in pro-
riam, habebat pacein ( Act. ix, 31). vincias altribuil, el adventura Petri Roraam in
Anno 33. — Persico et Vilellio coss.; Pelri v et v. . scriberet,Cbronico), el aniequain Marcus suum Evangelium
ei Antiochenwsedis, eoque assumpto in 45gyptum lentleret,
quod pariter Eusebiusrelulil ad aniiuni dupdecimum
Paulus ex insidiis JudaeorumDamasclereplus Hie- a passione Christi.
rosolymam venit: tibi ( Aet. ix, 27 ) a Barnaba per- Aimo 38. — Caio Cas. et Cmsiano coss.; Petri %
ducitur ad apostolos ( Petruni et Jacobum): et cum
Pelro manet diebus 15 ( Gal. i, 19). Et erat eum it- el xl, et Antiorh.sedis v el vi.
lis inlrans el exiens, et fidueialiler agens in nomine Herodes telrarcha in Italiam veniens a Caio po-
Domini. Loquebatur quoque genlibus, et dispulabat slulat regnum Agrippae, Caius illum defeciionis
cum Grmcis (Act. ix, 29). Pelrtis pariter modo ui- reiini suspicatus pelljt io exsilium, et multat tetrar-
trans Hierosplymam, motio exiens, ct visitans (ide- chia Galibvaect Peraeae; quarri adjicii regnoAgrip-
les, pertraiisibat universos (lbid., vers. 32). Eodem pa; ejus aemuli, licet uxoris fralris. L. Vitellio e Sy-
annp Pelrus dicendus esl Anliochiam venisse, et in ria accersilo successor datur Pelronius (Josephus,
Ecclesia ibidem collecta ex Judais ( noudiimatlmis- lib. xix, cap. 6). Propbcta; superveniunt ab.Hiero-
sisgentibus) sedem fundasse; ciim narrclur eam solymis Antiochiam. Inter eos Agabus, qui prssdlxi
septennio tenuissc antcquam UomanaHiconstitueiet faiucni, quaefutura erat sub Claudio (Act. xi).
1057 HISTORIADE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS 1038
Anno 39. — Caio Cms.III solo cos.; Pelrixi el xn, et A (ex quo Malala formavit Cassium) e.l Publius Ccerel-
Antioclt. sed. vi et vn. lius; nam haec familia consulares habuil, ex quibtis
C. Caerellium procongulcm Macedoniae[apud Reine-
Cains, divinos honores appetens, colossum sibi sium,
erigehdiiro Hierosolymis decernit. Agrippa Romam amicis pag. 402), nisi et P. Caeler ex ignobilibus
reveriitur : cui Caius adjicit tetrarchiain Herodis Caii fuerit consul creatus eadem facililale
Anlinae ejus patrui, in exsiliuin pulsi Lhgdunum. qua proprium equunt coiiegam sibi destinasse dici-
tur Caius in eodem Hortint altcrutri
Sod.em aflrtoexorta seditio AlexandriaeJudaeos inter suffeclus fortasse poslmagislralu. dies paucos ille Pomponius
et. Qiaecos, ausam prjpbel Philoni legationjs susci- secundus consul, qtiem memorat Dio lib. LX sub
jucuda»ad C. Caesarem,Caius ad bellum 'Germani- .initium, sive Q. Pompeius, ita nominalus a Josepbo
cuw «t Britannicum, qnod medilabaiur, legiones lib. x,
iiiuliqiie exciverat. Legiones aliquot, haclenus in quius duxisse cap. 3. Ulut sil, constat Claudium niliil anli-
Syria, Judaea, et proximis provinciis degentes, in de mutando reipublicm imperio stabilito, quam id biduum, quo
Occitlentem transferuntur; el paulo post sub Claudio ria eximere stalu hcesitatum erat, memo-
mililant in Britanuia. Fortasse eliam cohors Ralica addit loco indicato (Sueton. in Claud., cap. 11); et Joscplms
: Senatum deserlum fuisse a suis
Conielii ceiHurionis, aut milites Christiani ex prae- propugnatoribus, et consules ferme in privalorum or-
sidip Cacsareae,in Itajiam wigrant cura ea legioue. dinem redactos, mmstitia,
Haecomnia oppprtunitatem jtineris, et bospitii Rp- nibus, nec scientibus stuporeque occupalis om-
mae tribuunt beatp Petro: cui providenler,'migrari- quidnam agtndum posl irrila-
tum in se Claudium. Quare hujus anni consules in
dum erat Romam etiam causa Ecclesiae Orientalis, T>Fastis
in ea niutatipne j-egura Judaeorum ac tetrarcba- desiderantur, ut alibi fusius deinonslratur.
Claudius imperium adeplus non sine prudenlibus
ijum. Herodis Agrippaeconsiliis, regnum illi confirmat, et
Anno 40. — Ceto Cms. IV el Saturnino cost., Pe- auget ditlone Judaeae ac Samariae, ornalque regem
tri xii et xin, et Romanm sedis i. honore consulatus : qui subinde reverlitur in Pa-
Petrus apostolus circa initfum anni in Urbem ve- laeslinam.
niens Romanant Ecclesiam fundat. Ex paschali vero Marcus, interpres Petrl, rogatu fratrum scribit
mense, quo compiebatur ejusdem summi ponliftcatus Evangelium, quod Pelro probandum offert. Ab eo-
annus duodecimus, aperitur inilium epochae -pdn- dem aposloiorum principe Roma injttitiir in^Egy-
tificatus Romaiia in sede exercendi. Epocha pascha- plum, ut nomine Petri fundet sedem Alexandrinam,
lis, seii aiini sacrl, more Orientalium et Judaeoruin , et annuntiet Evangelium quod conscrlpserat. (S.
cnnt incideret in mensem' Aprilis , et in diem Apri- Hieronymus, de Scrip. Ecck., in Marco.)
lis 21 incurrerel epocha aiihorum Urbis conditaj, Anno 42. — Claudio
Romaeusurpala ex Parilibus, et Claudii aeiale ita Augusto n et Largo coss.; Pe-
eliam fastis sacerdotalibus etlinico- tri xiv et xv, Romanm sedis u et m, Alexandrina
consignata in, vero l.
rum apud Grulerura fol. 500; Romani alljgartmt
eidem termiho initium pontiflcalus maximi a Petro Judaei Romae, cura nimium frequentes flerent, vo
in Urbem cum sede translati; unde ad martyrium tiii sunt convenire (Dio, pag. 669). Alibi per iuipe-
Petri, 29 Junii anni 65 aeraeChrisli communis, recte rii Romani provincias potestas illis daia ul stlis mo-
numerantur anni 25^,menses 2, dies 8. yEtate au- C ribus uterentur.
tem Cpnstantini Magni, qua Paschalis Christiani' Petrus Roma regreditur in Palaeslinam, tum ut
ratio constliuta est ciirii terrainus paschalis uliimus illi Ecclesiae coosulat, cui sub hoyo rege Agtippa
caderet lu diera 2.5 Ap.ritis, ea die placuit inslitui pcriculuiu inirttinebat: lum nt visiiet Ecclesias cae-
litaniam inajorem, et publicum processum om- leras Orientales, Poqti, Gappadociae,Asiaeet Bitby-
niuni ordinum ad San.ctum Petruni. Quare ad Uanc ni;c, ac reliqqas.
diem referentes aliqui auctores annuni pasclia- Herodes Agrippa ad aeniereados sibi Jqdceos
lcrn ct ponlificium, nuiuerant ex ea qie ad diem saevire in Ecclesiam ccepit- Ac piiumm Jaeobum
29 Junii anni 65, annos 25, meuses 2 el dics 3. occidit, deinde Petrum in carcerem conjecit: unde
Caius Caligula urget dedicationem eolossi Hiero- is ab angelo servatus abit in alium locum (Act. xn),
solyrais. Resistqnt Judaei. Id exprobrat Caius Herodi nempe Aniiochiani, et ih provincias Asiae Minoris
Agrippae, apud se ageali. Agrippa deprecatur in- paulo ante memoratas.
juriaiu palriis legibus. Caius mitigaius respondet Claudius, Britannicam expeditienem parans, lcgio-
clcnirntius. neui quartam ex Syria aliasque evbcat in Occiden-
Pliilo dum inoram trahil Romae,cum Petro col\o- tem. Vide notas superiores nostras ad lin. 5 hujus
quilur, et amicitiam conlrahit: qua eliam de causa numeri.
traditur Marci, discipuli Petri, apud Alexandriam Anno 43. — Claudio
scclatores ornasse laudibus. (S. Hieronymus, de Aug. III et Vitellio II coss.;
Petri xv et xvt, et Romanm sedis III et iv.
Scripl. Ec.cl.t in Philone.) Claudius in Brilanniam accersilus a Suelonio
Anm 41. — Annus Caianw cmdis ix, Kal. Februa- .
rii, S. Petri xm et xiv, Roinanmsedis i ct n. J) " Paullino, eamdem insulam cjusque reges nonnullos
in deditionem rncipit, de qua triumphat Romae
Consules cum biduo inlerregui retulissent in se- anno proximo. Senatus Claudio ilecernic arcum
natu de republicarcstiiuenda, ei abrogando imperio, triiimplialem ob res bene in Britannia
e fastis abrasi, ul ottinis memoria hujtisce tcmporis cujus mnnumcnti inscriptio dimidia sni geslas :
. lolleretur. Jo. Malala in cbronograpliia iradit Ca- adhuc supeistes in icdibus Barberinis etlila paric,
ium interfeetum, et Claudium lmperalorem ele- inter antiquas Inscripl. (Fabrelli, pag. 728, et fuit
ctum Cassio et Solone coss., qui nuspiam in Fastis pleia.) sup-
apparent. Supersunltiomina consulum ordinariorum Perductis Annalibus Petri ad ftindalionem trium
(utpotc Kal. Januarii signalorum) in tessera gladia- sedium praecipuaruni, eoque i.n Judaeam reverso,
loria, apud Fabrettum Inscript., cap. 1, num. 19l, nbi post concilium apostoloium delegajibus habitura
qui in Fastis non reperlunlur : quotl interpreles conununiter refermu (ex Epistola
MARTIALIS ad Galat. n, 1) ad annum ab Ascensione Domini 18,
et inde profecio Antiochiatn (ibi, vers. 11) ut pro-
MANLH vincias proximas visilaret, ad quas deiude Romam
SP. S. IAN reversus primam dedit Epistolam sub Nerone. Pe-
TI. CATJO. P. CAELER. tri gesta per annos distribucre suj>c.rsedeo, cum
docuiiienta singuloiiiui non siippclaui. Satis fuerit
Foiiasse consulcs ortlinarii lmjus anni, Ti. Cuints indicassc illuin in Oiienle >eis;.Uim. \ideri usque
1039 ANASTASIIBIBLIOTHECARIl 1040
ad exitum Clautlii, nempe ad coss. M. Asinium Mar- A Anno 65. — Nerva et Vestinocoss. Neronis annus
cellum, M. Acilium Aviolam Chrisli 54, occupatum 12 ex die ni ldus Octobris. S. Petri xxxvn et ini-
fundandis el visitamlis ecclesiis, in Asia praeser- tium xxxvin, et in Romanasede xxv, mensesi,
lim sitis. Reliquos annos ita disponimus. dies 7, ex 21 Aprilis ann. 40.
Anno 55. — Nerone et Velere coss.; B. Petri xxvn Martyrium SS. apostolorum Petri et Pauli die 29
et xxvin, el Romanm sedis xv et xvi. Junii, annis 37 absolulis a Passione Domini. (S.
in Petro.) Epiphanius retulit ad annum
Jtixta catalogum Liberianum, B. Pctrus Romam Hieronymus Neronis xn. Vide Baron. ad ann. 69, num. 2. Suc-
itcrum venit. cedit in Romana sede et universali totius Ecclesiae
Anno 56. — Salurnino et Scipwne coss.; 15. Pe- S. Linus, de quo nuin. sequenti.
tri xxvni el xxix, et Romanmsedis xvi et xvn.
B. Belrus ordinat Linum episcopum (ex eodcm CIACONII.
catalogo Liberiano) ul minislerium sacerdolalc per
.tbsenliam aposlolorum principis in Urbe exerceat, Linea 1. — Beatus Pelrus apostolus, et prin-
sibique praesenli opitiilelur, ut infra dicimus num. 2. ceps aposlolorum. A Chrislo Cephas, seu Pe-
Circa hunc annum 56 aerae communis Chrislianae, trus vocalns, non quod aliud Cephas, aliud si -
vel paulo ante scripsit B. Petrus primam Epistolam: gnificetvocamus Petrus, sed quod quam nos Laline et Grxcc
quam conslat dalam postquam in discipuli CArtsttant pelram , hanc Hebraciet Syri propter lin-
fuerant appellati, et postquam Ponlo, Galatia , guse inler se viciuam, Cepham niincupenl, ut Hie-
Cappadocia, Asia et Bithynia Ecciesiae fuiulatae ronymus leslalur lib. i in u c. ad Galat. Significat
B
fuerant, ct senioribus, seii presbyleris auclae , et aulem Cepbas non qualemcunque petram, sed soli-
ul rupem , aut caulem, quaefundameiitis
anle octavum Neronis annum, Marci evangelislae dissimam, solet esse firmissima. Neque ob afJfiniiatcm
martyrio insignilum; cuin ejus nomine Petrtis sa- subjecla
lutet fidelium Ecclesias, ad quas perscribit. Inde ad quamuthabet cura Grteca voce KifaVt;, caput signifi-
lsidorus sensit Orig. vn, c. 9. Aliud enim
annuin 65 aerae communis Chrisliana: parliin in cat, est Cephas diclio Syriaca, aliud Kefxlis, id est caput.
Urbc, parlim per provincias Occideniis versatus; ct Fuit autem hoc nomen Simoni a Chrislo impositum
occupalus amplificandis Ecclesiaelinibus, eas prae-
non citra magnum myslerium, et judicium rerum
cipue sedes episcopis ornavit, quas infra enumerant clarissime gerendarum; sicul in Jacobo et Joanne,
notae Somier circa finem. Zebedaei filiis, accidit, qui Boanerges, boc est To-
Anno 58. — Nerone III el Messala coss.; S. Pe- nitrui filii, fulgura, inquam, ab eodem Salvalore
tri xxx et xxxi, et Romanm sedis xvm et xix. nominali, quod alter occiduam, alter orienlalcin
Felici succedit Festus in Judaea procuranda. (Act. deberet plagam illuminare.
Linea 2. — Vico Bethsaidm. Bethsaida parva , et
xxiv, 27.)
S. Paulus Caesarem appellans Roniam mittilur ignobilis Capliarnaclani agri civitas, ad lillus magni
(Act. xxvn) anno Neronis quarlo (S. Hieronymus , lacus Genesareth, sive maris Tiberiadis sila.
de Script. Eccl., in Luca). Linea eadem.—Primus sedit calhedram episcopalus
Anno 60. — Nerone IV et Lentulo coss.; S. Petri in Antiochia. Sexlo pontificalus sui anno procedenle,
xxxu et xxxiu, el Romanmsedis xx et xxi. Anliocliiam, Syriaemetropolim, pervenil, ibidemque
liis C Christi fidei mysteria docuit, elprimus Anliochenam
Jo. Malala Anliochenus in sua clironographia fundavit, rexilque per se ipsum ecclesiam, calhe-
coss. assignat martyrium SS. Pelri et Pauli Romae. dram ejus episcopatus adeptus vm Kalendas Marlii,
Confundit prima vincula Pauli cum secundis. Paulus hoc est die 22 Februarii, quo ab Ecclesia catholica
e sua cuslodia secundam Epislolam scribit ad Ti- celebralur, Sabbato, anno a Nativitale Cbrisli 57,
molheum, eumdem advocans cito in Urbem. Quo diebus viginti tribus ante obitum Tiberii. Hoc autein
adveniente alias Epislolas mittit, a Baronio enume- ex Clemente, Eusebio, Hieronyrao el aliis conslat,
ratas ad ann. 59 et 60. qui id ex antiquioribus ejus Ecclesiaemonumenlis
Anno 61. — Pmto et Turpiliano coss.; S. Petri xxxin collegerunt, eique septennium praefuisse, profiien-
et xxxiv, et Romanmsedis xxi et xxn. lur, non laroen inlegrum. ita habenl velerum Patruui
ita antiquae ecclesiasiicae traditiones,
S. Paulus e cuslodia liber dimittitur. S. Petrus sententiae, omniuin slabilitae consensu -, quibus potius standuiu
Occidenlales provincias visilal el docet (Ex S. lnno- quam alioruin noviliis commentis, qui Antiocheuain
cenlio I, epistola ad Decenlium). S. Lucas Romae calhedram post Romanam a Petro susceptam fuissc
Acla apostolorum conscribit. Vide Baron. ad aun. scripserunt.
61, nuni. 6. Linea 3. — Hic Petrus ingressus in urbem Ro-
Anno 62. — Celsoel Gallo coss.; S. Petri xxxiv et mam sub Nerone Cmsare. Amio Christi 44,Pelri
xxxv, el Romanmsedisxxu et xxm. pontif. 12 , Claudii imperatoris an. 2, Tiberio Clau-
dio Caesare Germanico n, et L. Vitellio Nepote
Marlyrium S. Marcioctavo Neronis anno (S. Hiero- u coss. CumAug. Petrus populos qui ex circumcisioiie
nymiis, de Script. Eccl., in Marco). Theophilus D 1
chronographus apudJo. Malalam, pag. 325, eodem erant, praecipue erudisset, Aniiochenam Ecclesiam
anno refert mortem S. Marci Alexandriae, succe- fundasset, Pontum, Galatiain, Cappadociam, Asiam,
dente Aniano ; et niortem Evodii Antiocbiae, suc- alque Bilbyniam , legibus praedicalionis evangelicae
cedente Ignatio ; ct redilum B. Petri Romain, ut Si- imbuisset, et lolius mundi principem civitalem, el
nionis Magi praesligia subverlat. dominam, tiniversi orbis primariam arcera, Prin-
ceps aposlolorum et primariiis lerrarum dux in-
Aitno 63. —Reguloet Rufocoss.; S. Petri.xxw et gressus xv Kalendas Februarii, boc est die 18 Ja-
xxxvi et in Romana sede xxiu, el xxiv. nuarii, qui incidit tunc in feriam sexiam, finito
Simon Magus , oranle B. Petro , praeceps cadit. secundo anno imperii Claudii.cl sex diebus lcrlio
Yide Baron. et auclorcs ab eo productos ad ann. 68, incboalo, el ponlificaliis sui duodecimo, tribus
et nolas Sommier. infra ad bunc numerum. mensibus cl paucis aliis diebus ininus, novis con-
sulibus Kal. Januarii proxiniis creatis, quiuquennio
Anno 64. —Lecanio Basso et Licinio Crasso coss.; Ilierosolymis, et seplennio ferme in sedc Amiocbiae
S. Petri xxxvi et xxxvn, el in Roinana sede xxiv cxacto, pcrseveranle adlmc lauie, qua: coeperat se-
et xxv. ciindo Claudii anno. Ab adveulu Petri in Urbem pon-
lnccndium Romacsub Neronc, et persecutioprima lificaiusejusiniliumsumpsilineadem.etdiesiUcccIc-
Clirislianorum (Tacit. Annal. xv, sect. 38 el 44). bris in primis est habilus, ct anniversaria iibiquele-
S. Pclrtis sccundaiu Epistolam binc iransmiitit. stivilatc rceoliiur : et calbedra, in qua populos do-
1041 IIISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 10»-
clurtis insetljt, adluic inlegra in ejus basilica asser-. A nam, terlio abUrbe milliario. Pelrus, quod plebeic*
Vaiur, et singulari in vencratione habetur. Cbrisli et vilioris condilionis baberetur, crucis morle aVa>-
autem anno 46, Petri ponlificatus Romani 3, Clau- naiur eodeml3Neronisanno, eodemdiem, inquam,
dii principatiisanno quintoexacto, M. Vinicio Quar- Kal. Julii : quae incitleriint lunc die Mercttrii, 29
liuo n et M. Siaiilio Corvino coss., cum Criennium Junii , C. Fonleio Capitone, et C. Julio Rufo coss.
integrum jam Rouiae Petrus insumpsisset in con- Quotl genus morlis, Chrislus Pelro non solum Urbe
stiluenda et conflrmantla ea Ecclesia et praedicatione excedenti, sed tunc eliam, cum Ecclesiam illi gubcr-
Evangelii, assidua sollicitudo aliarum Ecclesiarum nandam tradidit, praedixit. Cum senueris , inquiens,
OVienlaliumeura tenebat, et avocabat ab Occidente extendes manus tuas, et alius te cinget, et ducet quo
Hierosolymam, ubi per id tempiis non levis eral se- tu non vis (Joan. xxi, 18). Addit Joannes : Hoc
ditio ex circumcisione exorta inler fideles; quapro- aulem dixit, significans qua morle esset clarificaturus
pler ad conciliandam Ecclesiacconcordiam , Pelrus Deutn (Ibid., v. 19). Rogavit Pelrus carnifices ne
Hierosolymam reversus est : Romaevicarium, vel similiter atque Domtnus Cruci afligerelur , sed con-
vicarios relinquens, qui, se absente , gregem Domi- trario et inverso moJo, verilus, ut est verisimile,
nicum conservare et propagare 1n dies possent. ne eadem passio eumdem sibi ab insipientibus bono-
Cont.roversiis inlerim Orientalibus in concilio Hie- reni conciliaret. Et ideo impetravit ut nianus infe-
rosolymitano compositis, tolum Claudii imperaloris rius, superiusautem pedes alfigerenCur.
lempusPelrus in Orienle se conlinuit, donec anno Linea 11. —Juxta locum ubi crucifixus est. Sup-
Cbristi 56, Neronis imperaloris I, Nerone Claudio plicii locus, summilas Jauiculi, seu Vaticani niontis
Caesare Augusto, ei L. Aniistio Vetere coss., Urbem JJ fuit imminens naumachiae Neronis infcrius jitxla
longopost lempore rcversus, Ecclesiaminea revisit, Tiberim sitae : ubi"nunc magnificiim templum su-
et denuo suis sanelis concionibus conforlavit el ain- perstructum , Petri Monlis aurei iiisigniluin titulo ,
pliavil; nam anlea non licuit suam sedem repclerc, ubi puram et immaculalam suani animain in maiius
vetante Claudii edicto, qui Judaeos omnes Roma ex- Dei deposuii. Clemensejus discipulus, eC episcopus,
pulerat; quod lamen ipsiusobilu spiraral. cum maxime venerandum et santtum ejus"corpus

Linea{5. Hic scripsit duas Epislolas, qumcalho- magnifice composuissei in ima Vaticani parte, in qna
licm nominantur. Scripsil Petrus Romae exislens, Neronis borti eranl, et circiis cum obelisco, juxla
quamob idololatriam et immeiisa scclera, Babylonem Apollonis lemplum , sepelivil. Ubi niiiic ctiani
vocat, duas Epislolas : priorem, per Silvanuni fide- quiescit basilica illustrissima a Constantino Maxinio
lem fralrem Ecclesiis Ponti, Galatia3, Cappadociac, imperatore in honorem ejusdem ibidcm fundala,
Asiae et Bilhyniae, secundo Neronis anno , Marco totitis Clirisliani orbis cultu et frequentia celeber-
evangelista iu ejus eoinitalii maneulc; postcriorem rima.
vero ejusdem 12 Neronis anno, cum a Deo sibi esset Linea 13. — Hic fecil ordinaliones per menses De-
ejus obitus, et marlyrium proxime subeundum, pa- cembrios. Fecit B. Petrus ordinaliones plnres per
tefactum. Catliolicaeauleni eae Epistolae dictintur, mensem Decembrem, episcoporum per dioecescs
quasi universales, quntl non uni populo aut genti, quinquaginta Irium, et in urbe Roma presbyterorum
scd nniltis acdiversis fucrint scripLe, sicttl Isidorus decem, diaconorum septem : in his fuere episcopi
Orig. lib. vi, c. 2, testatur; inier Scripturas atitem Linus, Cleltis, Clemens, Apollinaris, Marcus , Her-
sacras, el canonicas bae dure Epislolaereponuntur. p magoras.eC alii; presbyCeri AnacleCus,eC EvarisCus,
Nam alii libri sex : Prmdicalio, Evangelium , Actus, postea Romani pontifices.
Revelalio, Doctrina , Judicium , nomine Petri in- PAGU.
scripti, apocryphi, spurii, et falso apostolorum Prin-
cipi tribuuntur. Eam, qusc dicilur Pelri, Apocaly- Linea 6.—Duas epistolas. (Pagius Junior num. 11
psim, ut subdilitiam et illegitiinam a velerihus indi- et 12.) Duas sanctus Pelrus scripsiCEpisColas, quae
catam, apud Palaestinos lanien in ecclesiis quibusdam catholicae nominantur. De priori nulla tinquam du-
semel qiiolannis in die Parasceves aliquando legi bitatio fuit; de posteriori propter styli dissonantiam
solitam inveiiiuius. (Niceph. 1. xu, c. 54.) nonnulla apud aliquos ambiguitas exslilit : sed si
Linea 6. —. Et Evangelium Marci, quia Marcus quis prioris Epistolae slylum penitus inspiciat, non
adjutor ejus fuit, et filius ejus de baptismo. Marcus, multum dissidere a slylo posterioris , facile animad-
Pelri discipulus, ct seclalor, et-in baplismo filius, verlet, atque itl eiiain Magdeburgenscs fatentur.
Evangelium, quod ipse apostolorum Princeps prae- Utramque cerle Epistolam eCcanonicam, et sancti
dicaverat, Romanorum bortatu et precibus Graece Petri esse, Ecclesia docuit in conciliis Laodiceno,
ilidem conscripsit, seu, ut alii volttnt, Latine, Carthaginensi lertio, Fiorentiao et Tridentino.
cujus ea lingua archetypum adversari putant Evangelium sancti Marci a quibnsdam sancli Pctri
Ve.ietiis in Marcianis Thesauris. Syri omnes buic dicittir, quia, utscribit sanctus Hieronymus, Marcus
rei fidem faciunt; et ratiosuadet ut non alia, quam auditor ejus et inlerpres,- rogaCusa fraCribus, illud
Lalina lingua Evangeliuin in usum Lalinis fuluruin scripsit, juxta quod Petrum referenlem audieral :
conscriberetur. Alterutrum horum sit; ex Papia et quod cum Petrus audisset, probavit, et Ecclesiae
Clemente, lib. vi, recitat Eusebius (Hist. lib. n, c. D legendum sua auclorilale dedit : ita Hieronymus in
14), B. Petrum Spirilu sancto revciante.ut intellexit lib.de Script. ecclesiast. in Marco.
opus editum a Marco, auclorilale illud sua ratum Sanclus doctor ibidem in Petro multos alios libros
habuisse, et confirmasse, (Miod in Ecclesia passim subejus nomine scriptos fuisse commemorat: nempe
perlegeretur. Quibus claruin efiicitur, Petro adhuc unum, qui Auctarittni ejus inscribitur; alium Evan-
superstile, Marcum non lam suum, quam Petri gelii; tertium Praedicationis; quartum Apocalypseos;
Evangelium Romae, et conscripsisse, et publicasse : quinlum Judicii; sed eos omnes inter apocryphas
sicut et Lucam, quinto Neronis anno, ibidem, paulo Scripturas reputari ibidem asseril. Praeterea in
post biennium a Caesare absolutum, librum Actus Auctario bibliothecae Patrum exstat liturgia , seu
aposlolorum rascriplum edidisse. missa apostolica, quam excodicemanuscripCo»eardi-
Linea 10. — Htc marlyrio cum Paulo coronalur. nalis Sirleli Pelri inscriptione insignitam, Graeceet
Tertio decimo igilur Neronis annoet Christi 68, ali- LaCineedidit circa finem saeculi decimi sexli Guil-
quot anCe passionem diebus, Pelrus carceri cum lelmus Lindanus Rtiremundensis episcopus ;Bona sed
Pablo , et vinculis mancipali, falsis accusalionibus eam supposititiam esse oslendit cardinalis
delati, lyranni capilalem loleravere sentenCiam; lib. i Rerum liturgicartim , cap. 8 , cuni in ea re-
alligaci prius, et virgis caesi.ut mosRomanis inole- perianlur qtiaedam orationcs ex libro Sacramenlo-
vcrat, praesevtim crimine, quod illis impielatis ob- rum sancli Gregorii Magni, et consarcinata sit ex
jiciebalur. Paulus, quotl Romanus cl nobilis, capile missa Latina , et ex liturgiis Jacobi, Basilii et Chry-
Cruncalur ad aquas Salvias cxlia Portam Trigemi- sostoni. Quibus, aliisque rationibus rite perpensis,
1046 ANASTASIII5IBLIOTJIECARU 1044
suspicatur cam srriptam fuisse eodcih saectilodc- A passuiii arbilrali sunt; a quo anno ad scxagcsiiniint
cimo sexto a qtiodam saccrdote Italo-Gracco, qiii ci (iiiiii(diii, triginia scx efliuxcrc.Ab eo coinpiiConon
petri nomen praellxit, vel quia canon Romanne disscnliiiul Hieronymiis de Scriptoribus ecclcsiasti-
Ecclesiae , cujus Petrtis fundator fuit, praecipiia cis, lam in Elogio divi Petri, quam divi Pauli; Pon-
ejus pars est, velot ei, tanli noininis inierposiliorte, liiicale Romanuiri, Chrysoslomus, Isidorus, fieda,
auclofilatem conciliaret. De translatione corporum Rabanus, Nicephorus, aliique, tradentesPelrttm et
SS. Petri et Pauli lege dicenda in Sixlp II. Pauluin, triginta septem annis post Passioncm
Linea 6. — Et EvdnfieliumMarci. (Pag.Num. 6.) Christi elapsis, mariyrio coronatos esse; nam hi
Roriiaeexistens Sanctus Petrus sahctum Marcum in ulrumque extremum aiinum incomplelum pro com-
jEgyptnm destinavit, libi Ecclesiarii Alexandrinaih pleto numerant, in quo solum a prtoribus tlifferunt.
fundavil. Sanclus qiiippe Epipbanius haeresi 51 scri- Passi Suni atiiem die vigesiina nona Junii, qua in
bit: Post Matlhacuii)secutns est Marciis.jussus a san- omnibus .fere Martyrologiis eoruin memoria recoli-
ctoPetro RomxEVarigeliumedere : ettibiscripsisset, tur, et quidem jn prinr.a Ecclesiae pcrsecutione a
niittiliir a sanclo Pelro in jEgyptiorum regionera. Nerone imperatore excitata.
Primuro Alexandrinuin episcopiinj fuisse Marcum
asserit Eiisehius lib. n, cap. 24, liis verbis : Interea SOMMiER.
Nerone orlaviim imperii annum agenle , primus Lihea I. •—Aposiolus el Princeps apostolorum,
post Marcum evangelistam Alexandiinae Ecclesiae Characicr^ isle djsliiictiis in aucloritalc paslorali
adminislralioneni suscepit-Aiiianus. itlcin Eusebius beati Petri compleclilur duo aCCribuCa,qtiibus ejus-
laudatus cap. 16 et 17, agit tle inslilutione Alexan- g dein naCuraconslat: nempe extensiouem, quaenullo
drinae Eoclesiae a sanclo MafcO , et de moribus liniite cii-cuinscribitiir, et fideles quotqiiot in orbe
Chrislianonihi, quos ipse formaverat; et cap. 15 ait, universd sunt, Christo Domino ita pronuntiante,
sancliim Mai-ciim,fnkiium Rdrhae exisleiiCiumlior- colligit sub uno pastore (Joan. x, 16), ,ul Hal unum
Caiu, Evaiigelilnii scrjpsisse : quod cuhi Petfus pcr ovile, el unus paslor. Allributum aiteriiiii est excel-
revclalioiiem saiicti Spiritus cognovisset, delecta- lentia poteslatis ac direciionis in pastore iiniversali,
tus arilenii lioniinhm stiidio ; libhihi illum ailcto- qui ovium in censu cum obiineai ipsos paslores, tali
vilaie sua comprobasse dicitur ,. ut deinceps in laiitaque vigilamia et rcgendi vi poilere dcbet, ut
Ecclesiis.legerettir. Ideo auteni Ecclesia Alexaiidrlria onmimotla cuni sccuritate grex illum subseqiii va-
primum locuiri post R.dmanaih bbljntiil, qiiia Marcus leauld iilconiing.il, necessarium est ut illius vox,
eanitiem, Petri nomine id slaluchlis, erexil, qiiod ac tlirectio sirit venids et reclttudo : quacsi deesscni,
tcslaiur Gelasitis jiapa in decreto de libris apocry- pci-pcramcura gregis illi concredbretiir; et plus pe-
pbis ; secuntla aulera sedes, inquit, apiid Alexan- riculi iriimineret gregi ita consiituto sub uiio paslo-
ilriam , lieali Pctri.riomine, a Marco cjiis tlisQipulo IC, quam reliclis bvibus siib ducatti plnritim tlirc-
ct Evangclisia consecrala cst : ipse enim a Pelro clomin, a se inviccm non depepdenlihm. Nani si
apostolo i.n iEgyptum, directus verbuiri Verilatis lintis exliorliitans atictor grcgi fiereterroris, alii pos-
praetiicavit, et m:irlyrium coiisummavil. sentoves palantesoppoi tune i-educereiii reclam viain.
Linea 10.-T— Marlyrio cttm Paulo coronalur. (Pag. Attamcn cerlum cst, fiiiem a Jesu Cliristo proposi-
Nnm. 9 et iO.) Siiiionem Magiim Ropiae^fuisse , et liiririn scde una consiiluetitla caelcris omnibiis pra?-
ob artes magicas summo in lionore liabitum refc- p*• cellcnte, unoque ponlifice stuumo in Ecclcsia dccla-
riuil Juslinus marlyr Apologia 2, ct li-cnaeiisIib. i raiidb, fuisse unitalein, et coiisequenlcr veritaieiit,
atlvcrsus hacreticos, caA.feU.Hunc, tiCprodic Arno- sine qua unitas hcqtie essc neque iulelligi iiiiqiiaiu
bius lib.,n advej-sus GenCiles, pag. 23, Ecclcsiam polest. Miijti vero duciores noh siibordinnti diitlius
vebcmentcr conlurbaniem.» precibus prosiravit san- sociari invicem neqiiaqiiam possunl. liiilc vero cffe-
ctus Petrus :, Gum enim Simpn magicis aiiiljus , ut ctum est ut illa uiiitas, quae repbrjlur in solii Eccle-
se Dcum probaret, duobus suffiiliusdaemomis eyo- sia catholica, habila seniper rucril mcdiuhi iulissi-
lasset, orationibus. apostolorum Petri ct Pauli fti- miim ipsius conservatKiae. Quiciinqtie igitur liac JII
gatis daenionibus^delaipsus in lerraro ( populo spe- Ecclesia cenlrum est unilalis, sil cl veriltilis nccesse
clante dimptiis est. A.clasanctorum Petri et Pauli csl, qttod iri iderii recidit, eic, Character pasloris
ex Grcecis translata, a Lipppmano ct Surio ad diem supremi et universalis est, iit iiifallibilissil in grcge
29 Junii edita, habent sanclos apostolos Christiana universo paseenilo, cum nulliis ipsi superior nd cum
fide imbuisse duas feminas, Neronis imperaioris dirigenduiri sil cOnstitulus, prtcter ipsum Cliristtim
pellices , quae deinceps pudice viverc statuerunt. Jesuni, illi dicenlcm citra faciiltatem ullain censura;
Parlc alia. cum Nero Romam incendi jussisset, ob ac poteslaiis ab allero supra ipsiim exercendae:
idque in odiuin pinnium venisset, abolendo ruinori, Pasce agnos meos; pasce oves meas (Joan. xxi, i6,
inquit Tacitus lib. xv Annal., crimen conjecit in 17); qiiemaamodiim antea illi dixei-ai : Tu es Pe-
Cbrisiianos, oosaue hac de causa auaesilissimis trus, el super hanc petram mdificabo Ecclesium
poenis affecit. meam; el tib't dalo claves regni cmlqrum (Matiti.
Qua rc (id csl miraculis, et conversionibus quae, xvi, 18, 19); et: Rogqvipro te, Petre, ut iton dcfi-
per Petrum ct Panlum fiebant) ad Neronem jdelata... D ciat fides iua : et tu aliqnando cohversus coitfirma
primus omnitim persecutus Dei servps Petrum cruci (ralres luos(Luc. xxii, 32). Taliaguiii iuiidanieiila
afflxit, et Paulum inlerfecil, subdit Lactantius lau- lmiitobiiia, stiper quae constal in Ecclesia catholica
datus. Martyrium illud cPntigit Nerva et Vestino stabilitum esse nrimalum, ei caVtei-astlotes JUoma-
consulibus, ut legitnr in Calalogo veleriim ponti- ii;c sedis. — ., .
flcum, ideoque anno Cltrisli sexagesimo quinlo. Linea 6. Quns Epistolas. £x yerbis prioris
Baronius quidem sanctorum aposColorummartyrium Epistolaccoliigit Spmmier oidiiieiii Ecclesianini jaiu
differt in artnum Cbristi sexagesimum septimum, constilnliim snb Petro, ctinii.ail eiis scriliciei pag.
quem ipse vocat sexagesimum nonum, aiCquesuam 44, haecadnotans. Ipse S. Peirtis denolat oi-tlinciii
sencentiam gravissimos habere assertores, nimirum et characierem Ecclcsiarupi ad qiias scriliit stiatu
Caium anliquum Tlteologum; Zepliirinuni Romanum priorcm Episiolam, juxtii drdineiri quem proviiicke
pontificem, ct Dionysium Corinthioruni episcopum; ab-ipso nominalae in Romaiio imjterio obliucbant;
qttos omnes cilans Melaphrastes apud Surium dic ' Peirus aposlolus Jesu Chrisli electis advenis ttispet-
29 Jnnii iisdcm astipiilatur atque concordat, duin ,' sionis Ponli, Galqtim, Cdppadpcim,.Asiw, ct Billiy-
anno trigesimo sexto posl Passionem Domini, eos nite. Amasia erat inetropolis Pdiiii, Aiicyra Galalia:,
necatos aliirmat. Ita Barohius. Sed hinc potius Caesarea CappaJociae, Ephcsus Asiie, Nicoincdiam-
noslra scntenlia coufirmatur. Antiqui enim, ut su- liiyiti». Seplem Ecclesiae, a 1quas Joannes (lirigit
pcrius diximus, Chrisltim duobus Geminis consuli- suiim Aflncalypsirti, scilicel Euhcsus, Sinyrna, Pur^-
bus, idcoque anno aerae Chrislianae vigesimo nono gamus, Tliyatira, Sarties, Plulailclpliia ei Lacilicea,
1045 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PETRUS. 1046
erant mclropoles in Asia minori. Et S. Paulus ad .A cecumenica Consiantihopoli cblebfata (Act. n In
Titum discipulnni scribens, quem episCopumconsti- fine): < Et hbc dignitati stw adderc credimns, qnod
tuerat in Creta insula, una ex provinciis Macedohiae a temporibus PeiH apostpli llulluni alitlm tniquam
sub Romano imperio, cujus melropolis erat Gorty- Orieriialis Ecclesia suscepit episcopum , iitanibus
na, eidem praecipit ut episcoposconslituat pcr civj- nostrab sSedisordinamnt. Et lorsitail, vcl atl dcmoii»
tates, sicut et ego , inquil, disposui libi (Ttt. i, 5). straliortem iaudis ipsiiis, Vel ad desiructioilehi ini-
Constat jam ex S. Scriptura, iriier caelera jura su- micorum instaris res tnnt.i pervenit, ul lllis ipse
pcriorum seditiin id recognosci etiam aeiacevaposco- slmllis csse Videalur , quos in his quandpquP par-
iica, uCinferiorum sedium episcopos Conslilnerent. libtis ipsins apnstolorum primf elcctro drdinavit. »
Linea 8. — Ejus lestimonio sunt firniala. Ibiflem Et pag. 53, laudati auctoris hsec addaiji.
auctores orlhodoxi (netnpe SS. Palres , aliique au- Noseere rjuispiam cupiet Ecclesias , quas Ahtio-
ctores Ecclesidslici,qtios sitpra indicavil) inbaerenles cheno patriarbfiatiii iieatus Petnts siibjecerit. Dici-
auctorilaii Jesu Christi, leslanlis se non venisse mus generalim, Orienlem illl silbdidisse, quemad-
solvere legem, sed adimplere, nec iion verbis ejuS modum subdiitirus erat Rontaho pnlriarcnaiui Oc-
Apostoli docentis, omnia quaesiib lcge contingeliaht cideiltem, et Aquiloncm, ct Alexnhdrino meridio-
figtiram csse rcrnm adimplendarum sitb Evangello, nalem terrae parlem. id vefo habferi hon debet
deccninnt pariter, a Deo constiluente pontiflcalum inanis srtppositio, sed facti vefnx Iiisloria , cujus
Veteris Testamenli adumbralum esse, ac vehiti de- evidenllam insecnta tcmpora elncitlarunt. Qnae Ni-
linealtim rndimenliim poiilificaliis erigchdi lii Nttvo. csenoex conciliOdesuhiittir; ctihi lesletur divisionis
Sub priori foedeic moilis pluribiis revelaliones suas g antiqiiilalem ; demonslvat ab co processisse, pcr
Dcus.aperiebal: aliquando per organum vocis, cujus quem tres illaesedcs ftindalx suut. Universos eniin
vcrba audiebanlur , licet ejus qui prdlerret species crilicos provocare liccl ad aiictorcm , seu fnndato-
non videretur , quemadmodnm in monle Sinai, et rem diversum a Pelro nobis oslentlendum. Nicaeno
ad locum tabernaculi, ac siibinde tempJi nuneiipali ; igilur coocilio id ralum fuisso habiCtim, uc AnCio-
Sancta sanelorum ; aliquando per iiiinisteriiim suhi- cheni patriarclinlus ditio esseCOriens, anliquortiui
nti pontificis induti ornamenlo illius proprio ac sin- nemo dubitavit. S. Hieronymus Joanni Hierosoly-
gulari; aliquando per prophetas, {iliosveviros divi- milanq id exprobrat, quod cum inter episcoposi
nitiis inspiralos. Ut aulem revelationes, quaefitlem Palaestinae ipse censeretur, cognitionem causat;
coinplectcbanliir, et mores ab Israelilis observandos, ecciesiasticaedeferri curasscl ad episcppum Alexnn-
redderentur immunes ab oinni labe et corrtipiidne, drinum : ad quem judicium illud non pertinebat,
quam lapsus lemporis. et opinionum hiimauarum cum direcle ad Caesareensem meCropoliCamspecCa-
vicissitudo rebus cftieris inferre sblel, constituerat fec, et intle apfcllare oporceret ad patriarcliam
in Israele sedem, ac Iribunal fixum, »c 6iipremum, Aniiociienum. < Tui qui regulas quacrjs ecclesia-
qiiod arbilriim forec omnium pertinenlium ad reli- slicas (inquit S. doctor ep. 60) et Nicaenicbncilii
gionem, ad verum setisum leguiii suarum bomini- canonibusuteris; respondc niilii, atl Alexandrinum
bus aperiendum, et ad absoiute decidcndum do episcopum Palaeslina quid .perlinet? Ni^ fallor boc
omnibus conCroversiis. Si difficile, el ambiguum ibi decernitur, ul Pala?stinae metropolis Caesarea
apud te judicium tsse perspexeris, etc. (Dent.' Xvn, sit, et lotius Orieritis Antiochia. Innocentius 1 scri-
8 seqq.) _ bens ad Aiexandrum episcopum Antiocbenum de-
Linea 4. — Calhedrarh episcopatus. In Novo Te- C claral, Revolventes itaqiie auctoritatem Niccnae
slamenlo veritas rerum perfecte respondel hisce synodi, quae unam omnium per orbem terrarinn
figuris Antiqui, etc. Quemadmodumsub priori illo esplicat mentem saccrdotum, quae censuit dc An-
foedere nunquam defuit tribunal certuni constamis liotiiena Ecciesin cunctis fidelibus, ne dicam saccr-
insliUilionis ad verum sensum revelationum ape- dpiibus esse necessarium. custodire, quam supcr
riendum , et ad pronuntiandam sententiam definiti- dioecesim,suam , non super aliquam provinciam
vam in causis ad religionem pertincnlibus; ila redoghoscimus cohslitutam. > Ei pag. 54 ail:
prorsus boc tcmpore novi fcederis snprenta setles Orientis npmine, de quo hic sermo esl, intelligi-
in Ecclesia erecta est, cujus a judiciis prdvoearc tuf uriivefsilas quindecim provinciarum, quaepost-
- non licet: Qvitttjutd Hgitveris;cujos decisiones stmt IttOduiYireitiLD sunt sub iwmenclaiura dicecescos
irrevocabiles : Confirmafratres tuos ; cujns tlireclio Orienlis in notitiam imperii Romani, quarujn regi-
universalis est, ac secura : Pasce agnos meos, pasce nicii admjpislrabalur per magistratum ab imperaiorc
ovesmeas. cohslitillrtm, ut resitleret Antiochiae,donatum litnlo
Ad lecliones codicum, Freheri A et B, et trium praefecli praetorio Oriejitis. Sunt autem hae provin-
Fabrotti, Reg., Maz. ec Th. et ad ea verba : < Post Ciae,Syfiae dnie, toiitlem Paiicstinae, fet Plicenicisc,
ejhs Passidnem (Chrisil) ahno sequenti tenUit Petrus Ciliciaeparitcr duae,Arlncnia, Cyprus insula, Arabia,
apostolus in partibus Orienlis cathedram annis 4; (sauria, Euphratensis, Osrboena, et Mesopolaniia.
deinde anno Dotnini38 venit Antiochiam, ubi sedit Haec divisjo dioecescos Orientalis peracta est anlc
annis 7, dies8; deinde venit Romam ubi sedit Honorii et Arcadii aetaieni. Sub dicione patriarcbic
annis25, mer.s. 7, dies 8, i adhiberi possiirtt ex ]D Antioclieni habebaiitur etiam naiiones Orienlales e.x-
Sommier. Hisloria dogm. S. sedis, pag. 48 et B8, Ifaj IlliesRomani imperii constitulae,cujus jurisdictio
sequences nolae. cxlendebatur pro modo-aueuicnli Ecclesiarum, quae
Temptis appelebat , a divina Providenlia cPHsli- subinde ibi fundabaniuf: Scripior Oricntalis undc-
ttitum ruiidationi Eccleslae Romanae. S. PeCrds iter bimi sa?culirefert ejus auctoritati partiisse Partbos,
illuc instituii, cl visitans EcciesiaS eo In iiinere Medos, Persas, usquc ad Indos. Est autem Nilus
occurrentes, detlit episcopos Cesareae in Paljcstina, archimahdrita apild Allalium in opere de consensu
Sidoni, Beriiho, Byblo, Tripoli Syrlae et Ltiodiceae, EcclesiaeOrient; el Occid. Nec desunt qui crcdant
aliisque locis, quaeantiquis a Scriploribus observata exarchatus Pdnti, Asiae el Thrache primis Ecclesi;c
sunl iri mbnumcntis vetusiisshnis consignaia. Se- temporibus paruisse jiirisdiclioni sedis Antiochfiiae.
cundurn baec revisit suam Antiochenam Eccleslam, (Cabassut. Not. EccL, saecul.u, disserl. 14, num. 3.)
unde perrexil in Cappadociam, Galatiam, Pontum, Atii aflirmant has dioeccses fuisse aulocepbalas,
et Bithyniam, ubique constittiens episcopos. Funda- nulli patriarchalui subjectas, cum singulis me-
vit etiam plerasqu* Thfaciae Ecclesias, ihler quas tropolita praxiplius sive primas praefectus fuisscl
Byzanlinam, quae subinde inclaruit nomine Con- independens, et auclus jurisdictione quadam palriar-
stanlinopoleos assumpto. Haecmemorala reperitnus chali. Cappadociaein Ponio Csesareensis, Asiaemi-
in epistola Agapcti papae ad Petrum Hierosolymita- nori Epliesinus, Thraciae Heraojeensis, anlequam
imm : cujns tcstinioiiium eo est venerabilius et Conslanlinopolis erccta fuisset iii patriarchalum.
soLidius, quod adhibituin invcuiltir in qninla synodo Ncmpe istae suiit, inquiunt, uietiopoles illaeprac cae-
1047 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1048
teris illuslres, de quibus Nicaena synodus loquilur A fuerint Ecclesiae certae a S. Petro conslituCae, aul
canone sexlo : ubi, post asserla iiira sua vetera tri- aetate ipsius ab ejusdem discipulis fundaCaein provin-
bus patriarchalibus Ecclesiis Komae, Alexandriae, ciis occidencalis imperii. Sunt vero quarum de ori-
Antiochiae, declarat apud caeteras provincias hono- gine ab eo repetenda fama percrebuit verosimilior
rem suuin unicuique servandum Ecclesiae. Vide Lu- eaequaesequuntur. In llalia: Capua.Neapolis, Anxur,
pum in 6 can. concil. Nicmni, et pag. 89 : de Occi- Mqv», Nepete, Fesulae Luca, Ravenna, Verona, Pa-
dentalibus Ecclesiis in pairiarchatu Romano fundatis tavium, Ticinum, Aquileia. In Gnlliis: Lemovicensis,
a D. Pctro ita scribit, postquam Marcum ablegasse Tolosana, Burdegalensis. Rheinensis, Arelalensis,
narravil Alexandriam. Eodem tempore B. Pelrus Senonensis, Cenomanum, Vienna, Calalaunium, Bur-
(inquit) alios discipulos transmisit in diversas pro- degala, Alvernia, Santones, Tungri, Treviri, Colonia,
vincias, meridionales, occidentales, et boreales, ut Mogimlia.
ibi Ecclesias fundarent, cum sit manifestum, ail In- Hispanis tributintur episcopi Torqualus, Ctesi-
iioc. I epist. 1 ad Decent. : < In omnem Italiam, phon, Secundus, aliiqne : Germanis Eucherius, jEgi-
Gallias, Hispanias, Africam, Siciliam, insulasque in- stus, et Maricanus. Siculis Pancratius, Marcianus,
lcrjacentes nullum hominum inslituisse Ecclesias, Beryllus, et Philippus. Fertur eliam in Bricannicas
nisi eos quos venerabilis Petrus apostolus aut ejus insulas sub B. Petro Evangeliuin penetrasse : quod
succossores conslituerunt sacerdotes. Aut legant, si admoduin probabile censeri debel, cum Claudii Cae-
in provineiis alius aposloloruiu invenitur, aut legitur sarisBritannica acquisitio liberum aditum ad easdem,
docuisse. > Distincte attamen haud constat, quaenam insulas praeconibtts fldei aperuisset.

II. SANCTUS LINUS.

ANNOCHHISTI69. NERONISIMP. 13,

2 Linus, natione Italus, regionis Tusciffl, ex patre Herculano , sedit annos


qutndecim, menses tres, dies duodecim. Fuit autem a iemporibus Neronis, a Con-
sulatu Satumini et Scipionis et usque ad Capitonem et Rufum b consules. Mar-
tyrio coronatur. Hic ex prwcepto beati Petri constituit ut mulier in ecclesiam
5 velato capite introiret. Hic fecit ordinationes duas ; episcopos xv, presbyte-
ros xvni. Qui sepultus est juxta corpus beati Pctri in Valicano, sub die nono Ka-
lendas Octobrias.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Linus annis duodecim mensibus iv, diebus xn. Fuit temporibus Neronis a consulatu
Saturnini et Scipionis, usque Capitone et Rufo.
N0TUL.B MAKGINALES FABHOTTI.
» B m. 2, d. 23. b B, Galbm Othonis, Vitellii et Vespas. a Coss. Fonteii et Rufi, utque ad Commotlum
et Priscum.
VARLE LECTIONES.
Apud Fabrotlum ex codicibus Regio, Mazarino et Ex alio cod. Thuano.
Thuano. Lin. 1, sedit ann. 11 menses 3. lin. 4, in eccle*
Num. 2, lin. 1, de regione Tusciae.lin. 2, consu- siam.
les. Hic ex pr. <in. 5, pr. 18 : hic martyrio coro- Apud Hostenium el Scheleslratium.
natus est, et sepultus j. c. Lin. 1, Vatic. et duo Flor., annos xi.
NOT^E VARIORUM.
ALTASERRA. B primitus occurrisset, signaret ei locum signo crueis
Linea 4. — Hic ex praeeeptobeati Petri oonstituit Christi. i Anastas. in Sergio : < Hic fecit imaginem
ut mulier in ecclesiam velato capite iniroiret. A Pelro beati Petri aposloli, quae est in parte mulierum. i
memofatur hic institulum, ut mulieres velato capite Idem in Gregorio III : < Hic fecit oratorium intra
sint in ecclesia, quo pudori sexus consulatur. lclem eamdem basilicam, juxta arcum principale.n parte
a Paulo praeceplum (I Cor. xi) utmulier orel velato virorum. > Idem in Adriano I: < Et rugas in pre-
capite, quasi monente natura, quae capillos dedit sbyterio a parte virorum ermulierum ex argenlo pu-
mufieri avri TrsptfioWoo,pro vetamine. Aposlolicaein- rissimo. > Itlem in Leone III: < Simulque ut colum-
sliliitionis fuit, ut niulieribus locus tabulato dislin- nas tornatiles. tam in ingressu corporis dextra laeva-
ctus a viris esset in ecclesia. Joan. Chrysostora. in que ex pnrte virorum ac mulierum. i Dicalis etiain
Matlh. homil. 74 : 'Ej£p>iv p.h ouvsvSove^etv TOKtixos virginibus proprius iocus erat in ecclesia. Ambros.
TOSnipyoviftas TWVyuvatxfiv. Oportebat quidem in- ad Yirgin, lapsam cap. 6. < Nonne vel illtim locum
teriore pariele a mulieribus separari. Augustin. de Ci- tabulis separatum, in quo in ecclesia stabas, recor-
vilal. Dei libr. xxn, cap. 8 : < Admonetur in somnis dari debuisli, ad quem religiosae malronae el nobiles
appropinquanle Pascba, ut in parte feminarum ob- cerlatim currebant lua oscula pelentes, quae sanctio-
servanti ad bapiisierium, quaecunque illi baplizata res et meliores te erant? •
1049 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S.»L1NUS. <O30
BENCINI. A vigarem. i Aliquibus aliis recensiiis, cum de Hiero-
solymitana, observat hanc virginem compcllalana,
Linea 1. — LINUS.De Pelri successore gravis con- quia a priori episcopo usque ad ea tempora niillus
troversia, de iraa in opere chronologico plura occur- sederit errore quoque fceilatus. < Et Ecclesiam qui-
rsnt animadvertentla. Inierim hxc sticcessio mu- dem hactenus virginem vocabant, propierea quod
tuanda, nisi evitlens in conlrarium ralio suadeat, ex vanis sermonibus nondum corrupla foret. i Epi-
libro Pontilicali, per quam reservata est velustissi- scoportim vero. sticcessionem el ordinem dci»-
moram catnlogorum memoria. Catalogi vero specia- de numerans, addit : Series, qum in archivis il-
tini qui repraesenlabant originem aposlolicam, ac lius Ecclesim servantur, oslendunt. Quo loco, et
ftiadaiioiiem, et perseverantem successioneni, cum leslimonio colligitnr, varios fuisse calaialoges,
in primiliva Ecclesia essent veritatis argumenluni, qui in. Ecclesiae Hierosolymitanae archivis custo-
sedulo cuslodiebanlnr : et si reliquae Ecclesiae de diebantur, ec ad nsicndciidam snccessionem pro-
istiusmodi censtt gloriabanltir, multo magis id de ferebantur. Unde Iux affertur dictis synodi Mo-
Romana Ecclesia asserendum, ubi calhedra episco- psuesienae in causn Tbeodori olim illius urbis an-
patus colIaCa,et origo nccessaria, utpote prior verae tislitis.quae expensa est in synodo v intom. 111Con-
Ecclesiae dos, et in successoribus eatliedra perseve- cil., pag. 526. Referlur enim in aciis, quod Jonnnet
rans; cum cathedra nequeal esse ex Optalo, in qtio » presbyter et cimiliarcha a synodi Palribus compella-
etiam Donatistaeconveniebant, ubi non scderh episco- tus atl tradendos cntalogos episcoporum, eos ex ar-
pus. Ecclesiaeilaque inter reliqua anipliori cura cen- mario sncrorum vasorum prolulit inquiens: < Se-
stts episcoporum, ut deferrent ad siibsidium veritatis, g cundtim jussionem veslrae saiictilatis inter sacra
accuratissime custodiebant; cathedra vero Romana vasa, quae a me servantur, habentes diptycba ista
ad originem necessariam ostendendam. Cyprianus proluli, et ad recitacionem porrigo. Habeo eCalios
inde Cornelio scribens de Africanarum Ecclesia- dtiosmembranaceos quaternionesvetusliores istisqui
rnm constantia, et zelo in rejiciendis schisma- nunc sunt, et reciiantur. i Diplycha enim ex talnilis
licorum conalibus, et litleris Novaliani, el reco- erant, et alia in charlis, ulraque protulil Joannes.
gnitione pdntificatus legitime facli, duo el conjttngit, Quid conlinerent varia illa diptycha sic declaranl in
et recognitionem ordinationis legitimae, originem sequente interloculione Patres : < Recitentur sacra
necessariam. Ordinalio respiciebat successioncm ca- diptycha, quae declarant sanctae lnemoriae comme-
thedrae perseveranlem : origo necessaria Petri ca- morationem sacerdolum istius Mopsuestenae civita-
thedram, priorem vera; Ecclesiaedotem Cuncab uni- lis.exquo immaculata et orlhodoxa fidospraedicaiiu-
versis habitam. Scribil itaque epist. 68 : < Sic eliam usque ad bunc sacerdolem , qui in praesenti terlia
nunc episcopatus tui, et veriCas paricer, eCdignitas decima indiclione defunclus est. i Successiones iia-
apertissima luce, et manifeslissima , firmissima que, et episcoporum series in qualilict civitate reli-
comprobatione fundala ad est : ul ex rescripiis col- giose servabanttir, et hi varii erant calalogi, forsitan
lcgarum nostrorum, qui nos litteras inde ieceruiit, qui orilinaiionem, et qui obitum nolarent, quotl
et ex relatione, ac lestimoniis coepiscoporuin Pom- tiltima laudala synodi Mopsuestenaeverba declarant:
pcii, et Stepbani, et Caldonii, ac et borttuiati ordina- et in disceptationibus recnrsum factum, ut inde pro-
lionis tuae, et origo necessaria, ratio justa, et bationes desumerentur. Hinc in simili velilalione de
gloriosa quoque innocenlia ab omnibus nosceretur. i _ ordine, et succcssione Romaiioriun poniificum robur
Et paulo anlc de quibusdam episcopis a Novalianis u addnnt, quae ex anliquis pontificum catalogis addu-
circumvenlis dixerat. < Scimus nos horlatos esse, ut cuittur.
Ecclesiaecatholicaeradicem.et matricem agnoscereul, Linea S. — Hic fecit ordinationes duas. Assignalur
el tenerent. i Radix, et origo necessaria in catbedra in' Lino numerus ordinalionum, dum duas lantum
Pelri erat agnoscenda, et retinenda cum successore celebrasse dicittir, et quia S. Petrus plures liabuit,
Cornelio communio. Hinc constat debuisse Roma- dictum est per menses Decembrios.Cum vero epi-
nam Ecclesiam diligentissime retinere episcoporum scoporiini consecratio uno contextu conjiingaliir
successionem, ex qua siculi ex origine vera Ecclesia cum ortlinaiionc presbyierorum et diaconorum, ne
dignoscebatur. Reliqnae Ecclesiae, maxime quae de confusio oriatur, iiolandiini, diem et menseui rcspi-
fundalione aposlolica gloriabanlur, hos census defe- cere prcsbyteros et diaconos; episcoporum elenim
rebant; ac successio non interrupla habcbalur ve- consecralio non alligabalur mensi, sed in qtialibet
luti veritatis argumenlum. Ad hos ccnsus rcmittit anni Dominica celebrabalur. Unde interptinclio
Irenaeus I. m, c. 3 : < Traditionem ilaque apostolo- suliinlelligenda, ut constat ex aliis libri Pontificalis
rum in toto mtindo manifestalam, in omni Ecclesia locis, in quibus rem sic esse explicandam certissime
adesCprospicere omnibus qui vera volunl audire : et apparet. Et quidem in Joanne VI interpunclio est
liabemus adnumerare eos, qui ab aposlolis inscicuci expressa : < llic fecil ordinationem presbyterorum,
sunt episcopi in Ecclesiis, et successores eorum seu diaconorum, idest presbyleros novem, diaconos
usque ad nos, qui nihil tale docuerunt. > Haereti- duos. Fecil autem per diversa loca episcopos quin-
corum convenlicula eo eliam tilulo Terlullianus decim. > Clarius interpunclio, et varielas in conse-
proscindit ex defeclu originis et successionis, dum D craiionibus dcnotatur in Sergio I: t Hic ordinavit
lta eosdem compellat. Edant ergo origines Ecclesia- per diversas provincias episcopos nonaginta so-
rum suarum : evolvant ordinem episcoporumsuorum, picm. Fecil autem ordinationes duas per meiiscm
ita per successionemab initio decurrenletn, ut primus Marlii, presbyleros decem et octo , diaconos qua-
ille episcopus aliquem ex apostolis, vel apostolicis tuor. i Et ante hos in codice Holsleniano in Syl-
viris, qui tamen cum apostolisperseveravit, habuerit veslro nolaniur, pag. 38, consecraliones diversis
auclorem el antecessorem. Hinc Hegesippus, apud lemporibus faclae, nullius mensis assignalo noinine :
Euseb. 1. iv, c. 22, ilinere suscepto nobiliores Ec- < Episcopos per diversa loca diversis temporibus in
clesias perlustrans, duo in illis adnolavit, episcopo- urbe Roma 75. i Quod expressit in Leone II, et
rum successionem ab apostolica institulione descen- dislinctius in Constaniino, cujus ordinaliones sic
dentem, punialeraque dogmatum ab eistlem Eccle- recenset. In susccpto ConsCancinopolicanoicinere
siis custodilam. lta enim stiam narrationem profert: cpiscoporum consecraciones celebravit, de quibus sic
• In singulis autem Episcoporum successionibus, et (pag. 161) : < Hic fecit ordiualiones episcoporum in
per singulas urbes eadem manent, quaeper legera, eundo, et redeundo per diversa loca episcopos duo-
et prophetas, el a Doniino praedicata sunl. i Et de decim. > Quaeordinationes mensi alicui deicrminalo
Corinthioruni Ecdesia sic eain commendaC. < Ec assignari nequetint. In fine vero pag. 163 : < Hic
Coriiithiorum quidem Ecclesia in recta fide perman- fccit ordinalionem tinam, prcsbyteros dccem, diai»
sit usque ad primum ejusdem loci episcopiim. Quo conos duos : episcopos per diversa loca numero
cutn familiariler colloculus sum dum Roiuam na- sexaginla qualuor. >El in Conslaiitiiioanlipapa:« Fe-
1051 ANASTASHBIBLIOTUECARH 1052
cit praedictus Coiistnnlinitsapostnlicaesedis invasor A csl, ut fciuiiitc nonnisi operto ac velalo capitc, ob
ordiiiationem prcshylerorum, scu diaconorum: pre- angclorum, qui juxta cxposilioncm S. Ambrosii
sbytcros octo, dioconos qualiior; sctl cl cpiscopos in siinl sncci-dolcs,revcrcniiam templum ingrediantur ;
ipsius anni circulo, el unius mensis per diversa hoc idom a Lino ponlifit.e decrclo flriiiatiiiiiesse,
loca ntimero octo. i Consecraliones pprrp episcopp- vpl impie, vel ignoranlcr Magdeburgcnsesrcprehen-
rum non in Sabbato, sed in Ddininica factas, practer dunl. Bcllarniiiiis lib. iv. de Rom. Ponlifice c. 4.
alia obvia inonumenla, convincunt ipsiusmct Ponti- Vide llaron. anno Cliristi 57, a. 84. el seqq. ubi
ficalis libri verba in Zacliaria , ubi lnCeramnensis pnlcbrede velantlis mulieiibiisscribil.
anliscicisconsecrationem celebratam ftiisse die Do- (Ex L,ui.) Linca 5.— ISic fecit ordinationes duat,
minico tradilur. Absuni a C. H.
Episcopos quindecim. Niimeriis episcoporum a BLANCHINl
consecralorum probat non una die Sab-
ati factas ordinaliones, sed toto poulificatus lem-
Sontificibus ttOTJECHRONOI.OGICJE.
pore. Erat enim in primiiiva Ecclcsia consucludo Annos undeciiii cpiscop;itus, nicnses tres, dies
recepla, eCservata, ul una die uniis cpiscopus con- duodccim attribtii B. Lino diximus supra pag. 87,
secraretur. Undo iiitcr alia crimina Chrysostomo cl concordia iinivcrsorum codiciim coniprobnn. Ca-
ihiposita pro sententia depositionis ferenda, in syn- lalogtis Felitis IV, et quatuor illi cx codicibtis Italiac,
odo ad Quercum recensetur istud, nempe: Quod itna qui nioniiinenlis gcnuinis Romanx Ecclesiaeorigi-
ordinalione quatuor siinul episcopos crenvit. Porrp ncm Uviic-il, toiidcm consignarunt. Antiquior cala-
liiiilliplicilasepiscoporum, quos ordinarc consueve- p. logus stib l.iberio exprimit quidcm aiinos 12, scd
riint ponlifices, uti in singulorum Vilis recenset liber vitium tiniiaiis adjectae detegunt consules ibidem
Pontificalis , provenire polerat, et ex poniificio, et recensiti, cx Saturnino etScipionc Christi 56, ad Ca-
patriarchali jure, quo! episcoporuin ordinatio, aut piloncm cl RufiimClirisli, 67, unde ex oclo Colber-
consensusab ipsispenderef, Depontificia aucloritnte linis qualiior concordescnm superioribtis PStcndunt,
non est ainbigendi locus. Pelrus enirii, uii Chryso- ad eos consules, et ad Italicorum iiiinieruni citm ip-
stomiis observat, jure primalus potuisset Matiliiain sis coiisonum, corrigentla esse qiiatuor exehiplaria
aposlolico coilegio cooptare absquc synodo (tiom. qu;c 15 seu 7 pro 11 numerariinl. Quare ita si corri-
IU in acta) : < Quid an non liccbnl ipsi Petro ganliir ad fidem chronologiaeconsularis, iisdem in
eligere? iicebat.et quidem maxiirie : veruni id non catalogis expressae, et signalae etiam in codicibus
fecit, ne cui videretur gratificari. > Hinc pontifici Ocriciileiilibus, quaeannos undecim recle assignat,
iribuebalur palriarciiarum approbalio. Cum enim menses tres, ac dies duodecim fepiscopatus bcato
Neclarius, approbanlo licet synodd Constaiiliiiopo- Lino; omliium codicum teslimonia cum picluris
lilana, in palriarchani regiae urbis eligitur, quia velusli8simlsbasilicarum consenlire observavi.
ppnlifcx eleolioni obslitil, eamqtie infirmari videret Dixi annos episcopalus, non auteui solius pouti-
Tlieodosius senior, inissis legatis confirinalioneiiia ficalus maximi hac in sumhia compntari : ul niani-
Damaso exposlulat ex Bonilacio 1 iu cpist. ad episc. festiini lil ex annali Cbronologia Petri paulo ante
Epiri lecta in synodo Romann, iiTqna scribit (apud ordinala ih fine nolarum numeri pritni : ubi ad an-
Ilolsicn. incollect. Roni. ) : < Clementissimaerecor- nuni Chrisii 56, Satut nitio et Scipione consitlibus,
dalionis princeps TbeodosiusNectarii ordinalionem, regressuni S. Petri in IJi-bem sub iiiilium iniperii
propterea quia in noslr.i notione non essel, habere " Neroniani (qui biennio aiice ex die 13 Octobris pa-
non existimans firniilatern, missisu latere suo auli- Cruosuo Claudio succeSserat, ct EiiSfebiotestelib. w.
cis cum episcopis, forniaiam Ituic a sede Rouiana bisl. cap. 22, circd initia imperii cleinentiusse gere-
dirigcrc regiilariler depo&cil,qiiaecjus saccrdolJum bat in dcfensione S. Patili recipienda) cl ortliiiniio-
roliorarel. > Auclorilale poritificiu ustis Agapelusin nehi episcopalem S. Liiii reccnsiiinius, scciili litlcm
iirbcConslanlinopolilunaAnlhiiiiumdepoiiil, acMdi- tioruni codicum, etcaialogoi-uni, nectiongravissimos
nain episcopuni ConslaiiliitopOlilanrimordinat. Jura atictttres, videndos aprtd Scllelesiraiiumdissert.il.,
baecjnxta cahonicumjudicium vindicata ab Agapeto ca|). 1, ecHenschcniitirtapudJLabbachmlomo I Con-
(loro. H CoiiciL, pag. 1194) cxpendil iu libello obla- cil. general., exercit. 4, n. 51.
to, probatoqVle in synodo ConstnnlinopoliCaiiasub Ronix egisse Liiitihi, diiiti Patilus seclindam epi-
Mcnna Marianus riidiiaclius. Et de eodem redibit slolam scriberct ad Timotlieum, tonstal ex Saluta-
sermo ciim de schisinale Acaciano sub Fclice III, tione ejusdem nomine illi impcrtita : ubi etiam
porilifici vero, uti Occideiitispalfiarcliae tribuendam apostolus recensct Claudiahi, qnam Llni mairetn
auctdrilatcni CoriseCifJitii,aiil confirmandi ejustlem fuisse complures auclores nffirmanl. Aliqui eliam
tractus episcopos, urailer iilia Innocenlius I probat colligunl ex episloia Ignatii manyris ad TraUianos,
iri epistola ad Alexandriini Arilioclienunl, chni haec sectione vu, Linum in ordine diaconali miuislrasse
poleslas apdslolicae sedis exeinplo Iribuilur, etiam Aposlolo gentium : iicet aiii dubilent, niim IHa pe-
ex eo niotivd,;(\not\ iltraquc setles a Peiro sil fun- riocba epislolae Ignalianaeadjccla sit aetate scquiori,
dala, concludilque : i Ilaquc arbitrnihur, frater cbn- eaque de causa ab editoribus recenseaCurcum in-
rissime, ut sicut iiieiropolilanos aucloriiaie ordinas j) cerpolacis. Consulendus ea de re Colelarius, lo-
singulari, sic et caeteros tiou sine permissu, con- liio II, pag. 66. Si auiem diaconi ininislerium Panlo
scientiaque tua sinas episcoposprocreari. In quibus cxliibuericLinus, id repuianduni est conliglsse miilto
liuiic iiiottrtmrecte servabis, tit longc posiios litteris ante ipsius adventum in Urbeiti Sub Nerone, Cujns
dntis ordiriftVicellseas ab hisquiriunc Pos suo tari- imperii anno secundo Lini promotioneth ad episco-
liiih ordinant arbilratii; vicinos atiiem si exislimas, pattis ordinem calalogiis Liberianus consigtiat, Sa-
ad nianiis iriipositioneintuaegraliaestatuas pei-venire. turnino el Scipione coss. Occasio islius promotionis
Quorum ehini le maxinie cxspcctat cuia, pixcipuum satis probabilis ab Heiischcnio stniuitur Exerclt. iv,
Uiuni debent mereri judiciuni. >Aderal eiiam in hum. 31, ut scilicet Pelro abeUnte in dissitas Occi-
pontifice spccialissiinapro urbicariis, et suburbica- denlis provincias hon deesset qui vicariam p'itesia-
riis ecclcsiis sollicilndo : ex qulbiis constal, quo lcni Romani episcPpi in Urbe admiitislrarel: sivc
modo epi.scopbrhm piuriitin ortlihaiiones a sing^ulis eliarti, Ul Lino ei Cleto insignilis characlere episco-
prioribus pbliiificllitis celebrarenlur eliam in pritiii- pali, et Pelrum apostolinii coadjuvantibus in munei-e
liva Ecclesia. poiilificali exercendo, jain lum induccrelur moribus
litiSH ET LABHEI. aposlolicis illa consueiudo, quacsubinde relala ftiit
inter canonesaposlolicos, ut trium episcoporunimiuis-
(Ex BJN.) Linea 4. — Conslituit ut mulier velato terio consecraiiones anlisliltuii perficerencurquolies
capite. Quod ab npostolo Paulo (Epist. I ad Co- essecnovus episcopus alicui Ecclesiaeiribucndus.
rinth. c. xi) pie, sanelc , ct religiose constilulum Martyrium S. Lim cum antiqua Martjroiogia
1053 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. LINUS. 1054
octingeutorum annprum, inter quac ctiam Nolkerin- A Iilcm slaliiiiur in concilio Rolhomag. celcbralo, anno
ntim afiiganl diei 23 Scplenibi is: silquc anniis mar- 1072: < llem quatuor lcmpohuii Pbscryatlo coinpe-
lyrii seraeCbristi comniunis 67, Capitone ct Rufo t lentl lempore secmidum'divinamlnstiiiitlotiem'cont-
coss., uti Liberiano ciuu calalogo liber Pontificalij < muni observantia a nobis servetur, id est, prima
diserie tradil, amio undecimo , meiiso tcrtio , die « hebdotnada Marlii, sectinda Junii, i cic., ul rcfert
duodecinio ex quo fuerat ordinatus episcopus; ejus Ordericus lib. IV.Hisi. EcCl. Haecpfp faiidiiC lem-
consecratio inciderit ex hac putatione in dietn 12Ju- poruni illorunt. Fuil sane iinliqiiior iisrts jVjuiiil liu-
nii anni 5<>aeraecommunis, sciliceC SabbaCo, ap- jiis cclebrandi in ipsn Penlectistes hebdpmadc, Ut
peCenceDominica. Sin aulem dies nndecinl legcndi clariim est ex S. Isidoro lib. 1 de OfflC ECclc.i t. 37,
sint cum codice 900 ferme annorum bibliochecae el S. Leone papa Senn. 1,2,3 ei 4 tle jejUhib Pcu-
Palalino-Vaticann? superius relaU» opusctilo v ex lecosles : qui tandem in Ecclesia rfeVltitductorilale
Sclielestralio, ipsa dies Dominica13 Junil fueril dies Gregorii VII, nt dPcet Microlngttscap. 25; et llrbnni
ordinalionis.Sed retinere praeslal numerum priorem 11in conc. Claromonlano, iii qtlo sic slaiUitur. Jeju-
dierum 12, toC monumentis coulirmatuin quot iiidl- «f«m secitndum semper in hebdomdde Pehtecostes
cavimus pag. 87. celebretur, ut refcri OrdericUBViialiS lib. ix Hist.
Nibil autem impediet quominus inlelligaCurLinus Eccl. Sic olirn jejunium primum qualiior temporum
ordinalus die Dominica 13 Jtinii, quae eodem anno peragebatur in hebdomade pritha mensis Mariii, ut
fuit octava Pentecpsi.es, oum Pascha inciderit in videre est eodem can. concilii Moguntinl snpra ci-
dicm 18 Aprilis. Nara infra videhinius in Callisto, tati: consiiliilum cst, til quatuor tcmpora atini ab
niim. 17, jejunia, quae dicimus quatuor anni tem- B omnibus cutn jejtinio observentur, itl esl in mense
porum, per etimilem pontificem conlirniata, ad nos primo, hebdomada printa, ctc; et concilio Rollto-
pervenire ex aposlolica aetalc. Ibi aulem vocanlur magensi supra cilato : Communi observanlia obser-
jejunium Sabbati, Ilic cpnsliluic jejunium dic Sab- vclur a nobis, id cst prima hebdomada Marlii. Sed
bali ter in nnno iiqri, quando scilicel etiam ordina- postea idem Gregorius VII tianstuliillltid iii hebdo-
liones halieantur. Unde S. Leo Magmis toties in suis inadeh priniam Qundragesimae, ul ilocet Micrologus
scrmonibus post jejunitim quartae. et sexCaeferiae, cap. 24, et ita statiitum est in concilio cittiio Claro-
Sabbato yigiianduni edicicapud S. Pelrum.: eC qui- montano omni lempore primum jcjiiniuiii qualuor
dem veceri inoic. Ab illis enim vigiiiis SabbaCi,quae Cemporum prima Itelidomada Quadragcsirtiae ccle-
praemisso jejunio aperielianl inysleria, epoclia ordi- breCnr. Ut referCOrdericus Vitalis librocitalo. >
iiaiioiium repeceliaCtir. Et cum Cbrisliani coetus Conslnt igitur ralio chronologiiC opiscopalu» B.
ficrent anteliicano lcmpore, uti ex Plinii epistoln ad Lini, quae liujiis ordinationem referens ad staia jc-
Trajanum constat, licctprdinationes episcoporum ad jimioriim lenipora per ociavam Penlccostes, aiml
diem Dominam babcrentur'inler oblationem sacri- 56, Siiiurnino el Scipione coss., pcrducit per annos
ficii incrucnli; altanien pertinere quodamniodo vi- 11, mcnscs 3, dics 12 ad dicm inartyrii 23 Scptem-
debanlur ad diem illaiuni vigiliarttm, untle cceperat bris anni 67, Cnpilonc et Rufo coss. Cum vei-o B.
convocatio fidelinni ad eas peragcndas. Ita vero ce- Pcirus martyrium compleverit anuo 65 sub ctmsu-
lebris fuitsecunda bcbdojnatla niensis junii indiclione lalu Ncrvai et Vestini in Kal. Julii, ut in notis ad
jejunii quatuor lemporum, et ordinalionibus cleri, liiimei-iimsiiperiorciil oslcndimus; coii^equens est,
ul apud iionntillasEcclesiasaliquando tnos inoleveiit _ iilcxanuis 11, mensibiis 3, dicbus 12 episcopalis
nunquam ab illa hcbdomada reiiiovendi utrumque C miiiisterii Lino tribulis novem exogcril vicarius, setl
illud officiiiin :,adeo ut post ociavam Penlecostes coailjutor Principis apostolorum, hujus vila con-
non semel conligerii celcbrari, quae intra «Cinvani slnnlc; duos vcro poslfciuos, nicuses tolidcm, ac
fueratn peragenda ex vctuslissima, et apostolica dics 25 sctlcrit pontilex lnaximus, ejtisquo successor
disciplina : doucc vigilarilia poiililicum ea, disci- piinuis iu calliedra ltoinana! alqllc tiniveiSalis Ec-
plina fuil rcsiiluCa.Id obijcrvat erudiius cxplanaior clcsitc : quo litulo, el ortlioc numcrnliir liiin in ca-
Sacramenlarii Gregoriaiii Menardiis, ciijus vcrba none lilurghc, lum a SS. Palribiis, aliisqite scripto-
mox afferam. Inlcritn colligcre possumus, sibi niu- ribtis pro.vitiiisajtali apostolicae,neiupe lreu;i'o lib.
luo suifragari cliroiiologinm, ct liisloriam ordina- iti, cap. 3, et iis unde accepii Eiiseliins lib. m llisl.
lionis, pontificattis, et mai-tyrii .B. Lini. Siquitlem Eccl., cap. 15, nec non Epipbanio, Oi»talo, ct S. Au-
cx martyrio in vetustissiiiiis laJiulis Ecclesiacconsi- gusiino, ac c:ctcris poslerioribus.
gnato ad diem 23 Scpleinbris, queiiiadinotluin el in
libro Ponlificali signnla esl ejiis depositio catleni dic EJUSDEH NOT/EHISTORIC*.
lx Kal. Octob., cl ex cpocha episcopalus pcr amios
11, ntcnses 3, dies 12 tonliniiati, colligittir ordinntio Linea i. — Hic ex prmceptoB. Pclri cohsl}'tuit ul
ejusdeni oclava die Pcniecostes; ct ex hujusniodi or- mulier velalo capile tn ecctesiah^inirohet. Ad Pe-
dinatione confiriiialur iratlitio ab apostolica actaie iriiiri rdfeHtir prajcepttim Islihs disciplinac,ejusilem
ad nos desccndcns liabendi stata jejunia quatuor mnutlhto pcr Liiuitn in Ecclcsia Roniaua coustituCx;
leniporiim inlra hebdoniadam Penlecostes, el ordi- queiri propterea vicarium nbsenlis JPelrl tiinc egisso
nalioiies cleri posl vigilias Sabbali, ejusdem Octavic. O arguil Luiiprandus Ticiuensis, duhi^ ih Cleto refc-
Autliendiis esl Mcnardus in Coniment. ad pag. 107, rens conslitulioiiem de miniero viginti quiiiquc
J. xvn Sacrauieniarii Gregoriani ad ca veiba : Si presbyleroruin in Urbe ordinando, simililer a Peiro
posi 'hebdomadainPeniecosles adveneiil. i Haec, in- deinaiiilataiii, addit: Unde conslal eos coadjulores
quit, non repcritinlurih etiitis nec in aliis codicibiis cjUs, hon successures fuisse. Addere Cnmendebuil,
Ms. Quactanieii scrjpla sunt, juxia morcm illoriiiii aum htic decrela vulgarehl. Proieclo ijuod alliiiet ad
temporum, iri quiljus Celebrabatur jejuniuin mensis capila iiiiilieruni vulantla, ideiis consliliiil aputl Co-
qtiarti liebtloniatlosecliiida Junii, ex quo sa:pe con- rinlbios Paiilus in priofi Epistola ad illam Ecclesiam
tingebat hocjejiinium,peragi ppsl liebtloniadeniPen- data ex Asia minori, et qiiideni eb fcriiie teinporc,
tecosles, iii viiierc esl in concilio Mogiiiitino stib qiio Pclrus paulo ante in Urbeiii rcdux ex itincrc
Carolo Magno, i;i qtio Ifigfnla episcopi, ei viginii Asiano, iiiio etiaiii Ox Cdrinllio, qtiaih in rediiu at-
quinqtie abbatcs convciieiiinl. (Can. .34.) Simililer ligeral, Roriiaereliqncfal Linuni Vicnfium siium, ttt
in mense Junio lichdotnada Seciinda, fclia iv ct vi, ipse occidehiales EccicsiaS visilarcl. Epislolam pri-
et Sabbato jejunelitr usque ad lioram nonarti. Qtioil iliam apostoli Pauli ad Corinihios.daiain fiiissc cirea
citatiif a Biichartlolib. n, c. 14, sed coiilraclius : cl aniiuin aci-iiicbmuiunis 57 ctini BarOnio ad ctini-
a Micrologo cap. 24 el 25, dc Observationibus Ec- dem aiinnm, inteipfeCes fere omilcs colligunt ex
rlesiae. Sed videtur intelligere aliud conciliimi Mo- cjusilem conCexCu,capite pncseiiiin 10, Versic. 3,
giinlinuni, cuni ait illud fuisse sub Heiirico sccunilo 4 el 5, iinde lit evidcns sciiplaui fuissc anlcijiiam
',cicl)ialu;:i. yiutte itiiiifuisse duodccini cpiscopos. Paulus asccndcret cx Asia Ilierosolymam, et ante-
1055 ANASTASIl BIBLIOTIIECARII 1056
quamin Macedoninmex Ephesinolittore se conferrel. }A pere commendarelnr ab exortti Chnslianae fidci re-
Praecipit vero, capile.ll, ut viri aperto capite orent, gula velandi mulierum capilis in ecclesia, tum ca-
ac prophelenl, mulieres vero velato capite : ejusque stimoniae et honestalis causa, lum etiam mysterii.
rilus mysleria insinuat. Eodem aimo 57, quo de Utramque enimcnusamcompleciiiiir,cnpiteil, Apo-
velandis mulieribus ita rescripsit Paultis Corinthio- stolus, et in eo deprehendunt inlerpreles, praeser-
rum Ecclesiae, residebat in Urbe Linus vicaria Pe- lim versiculo 10, ubi ait : Ideo debet mulier pote-
tri polestate fungens, ex quo fuerat nb aposlolorum stalem habere supra caput, propier angelos. Sive
Principe ordinatus episcopus anno 56 proxime prae- enim angeloriim nomine exprimat beatos spiritus,
cetlenli, Saturnino et Scipionc coss. (uli ex cata- noslri ad custddiam missos, uli cum Clemenle Ale-
logis Liberiano et Feliciano paulo ante demonstra- xandrino et nonnullis Palribus aliqui sentiunl; sive
Viitms, et in Prolegomenis); et occitlentalein impe- sacerdotes, angelico minislerio in Ecclesia praedilos,
rii traciujii Petrus susceperat perluslrandum, dum eoque nomine in Apocalypsi donatos, uti aliis plaeet
prima illa Neronistempora fluerent oinnino secunda ; cum Ambrosio; sive utrosque; cum angeli appellatio
cum sublato Claudii edicto de Judaeis ab Urbe pel- officiorum sit potius quani naturae; cnr lex ferretur
lentlis, uti Baronius ibidem observat n. 42; imo, et istius consuettidinis nec tnysterii causa defuil, neqtie
eorumdem rege Agrippa qnatuoi- civitatibus donato, -honestatis. Honestaii siquidem consuli sexus infir-
qiiemadmodum Josephus relulil, Antiq. lib. xx, cap. mioris, eamque lutari securius in conventu omniiim
5, et belli Jud. lib. ir, cap. 12, plena quoque facul- ordinum velato capite nulla non aelas intelligit, nt
las essel apostolis, et Christianis Urbem, ac pro- integro librode velandis Virginibus comprobal Ter-
-vincias Romanas pro lubilu frequentandi; alque gj tnllianus. Sed ea prae caeteris tempora nascentis Ec-
adeo coetus fidelium tum Romae, tum Corinthi li- clesiaecurare solertius debuerunt hancpublicae hone-
bere congregari, et disciplinam tradi nostrarum sy- statis disciptinam, tuni ad exemplum posteris propo-
naxeon nemo prohiberef. Quare si unquam alias, nendnm, tum ad praecavendas aetiualiuin calumnias
boc certe tempore par fuit Christianae disciplinae contra conventtis Christianorum, ab ethnicis nostro-
leges nostris in conventibus per apostolos siabiliri. rtini sacrorum hoslibiisjam lum excitatas, quasi ad
Quod igilur Paulus Corinlhi per lilteras praecipie- Tbyestaeas coenas, et scelerata convivia nostris in
bac, hoc PeCrus Romae sanciebaC per decrecum a synaxibus per summam impudenliam conveniretur.
Lino viilgandum, mandans velari mulieres, dum Necesse fnit, nt viduarum, et diaconissarum mini-
oracionis aliorumque sacrorum causa ad fiiieliuni slerio in pluribtis uterentur fideles, tum in admit-
convenlus accederent. Nemo aulem mireCur Canti tendis sororibus, et ad separata a viris loca deducen-
babiCam fuisse in ipso Ecclcsi;e primordio liujus- dis, tum honeste circumlegendis feminis ad baplismi
niodi disciplinant, tit referenda fuerit inler primas fontem accessuris, in agapum quoque freqiientia,
apostolicae sedis constitutiones. Nam Pauli epistola et adolescentularum cura, aliisque ofliciis, quae.col-
satis indicat, quanCi inieresset liiin mystcrii causa, legil ex Palribos et conciliis Chrisliantis Lupus in
tum sanclimoniae, eanidem legem tanta aucloritale Scboliis ad terlium caput Terlulliani de Praescri-
firmari. . ptionibus. Universa enim haec honestius curaturae
Antequam id exponnm, liceat mihi ununi indicare ac dispositurae videbantur cum feminis diaconissae,
circa tlecreta, quaecollectores Vitaruni enumerant in ac viduae quani diversi sexus ministri, et prseposili.
libro Pontificali, a Petro, et siiccessoribus etlita. _ Cuni igicur mulicruni minislranCium officia tot es-
Observo illa plerumque referri ad duo siimma ca- '*-•senl exercenda, quilius eliam Patres adnumerant
pita, utrumqne proprinm curae et solliciiudinis nonnulla in consulendo, et in privalis allociiliouibus
pouiificis maximi: nempe ad catholicae fidei inle- repelendo imperitioribus feininis qtiidquid illae n
gritatem tuendam, quod primum est; et ad divini catechisCisaudisseni, exemplo Priscillae, et Aquilae
culitis rationem diligentissime procurandum in sa- (Act. xvin) periculum imminebat, ne quaedamopinn-
crificip, et graliae in illo, ac caeteris sacramenlis ad- renlurse quoque parlicipes sacerdotii novai legis
miniscrandae, quod est alterum. Utrumqiie capul ita fuisse instilutas. Neque enim mnlto post fcininai
elucere ac.deprehendi mihi videtur, in decrelis bic Marcionis, et Gnoslicorum, necnon assecla: baere-
recensiCis, uCnullum ex his alterutro careat: eoque seos Pepuzianorum, et Collyridianae,a SS. Irenaeo,
nomine satis commendetur consiliiim scriptorum, et Epipbanio, aCque a Terlulliano indicatae, quoruni
admoduni pauca decrela e pluribus eligenliuin, quae teslimonia protulil laudattis Lupits ntl capul41 ejus-
in baec breviaria Vitarum referrent, veluli praesCan- dem operis de Praescriptionibus, id sibi arrognre
liora, ei maxiini saccrdotis oificio prae caeteris re- nmbitiose snnt ausae : eaque in primis, de qua S.
spondentia. Nam ad sacrificiutti, alque adeoad maxi- Firmilianusad S. Cyprianum scripsit: < Inler caetera,
niiim Dei cultum perlinent ea quae de numero inquil, qnibtis plurimos deceperat, hoc eliam fre-
presbylerorum Petri jussu Cletus inslituit, ac de qiienler ausa est, ut iuvocalione non contemptibili
septeiii diaconis Evaristus, necnon de cleri gradi- sanctificare se panem, et Eucbaristiam facere si-
btts Hyginus, ejusque de cultu Anicetus, ac de-ordi- mularel, et sacrificium Domino sine sacramenlo
nationc ZephyrinUs, et Caius ; tum ea quae de Pas- soliCaeprecacioriis oflerret. Baptizavit quoque nitil-
sione Domini sacerdotum precaiioni intermiscenda D tos, usitala et legitima verba interrogalionis usur-
curavil Alexander; quaede aliis missaeprecibus edixit pans, utnihil discrepare ab evangeiica regtila vjde-
Telcsphorus; ac de lempore sacrificii offerendi, quae retur. > Hariiin audaciam el procacitalem uli
de lpcoejusdem celebrandisancivit uterqueFelix; quae renovarunt variis leniporibiis in haeresi Caiana
de ministerii vasis, eorumqtie contractu Sixlus et Quintilla, in Pelagiana Amazones illae Ponticae de
Soter; de vestibus Stephanus, ei Zosimus; de litu- quibus S. Hieronymus, et posterioribus saeculis Be-
lorum divisione Dionysius el Marcellus constitue- guinae a Clemente V damnaCae,recenlius vero quot-
runt. Ad regulas autem fidei tuendae, et graiiae ad- quoi Lulhero auctore, atquesectariis, quos Tremu-
minislrandae referuntur ea quae Viclor de baptismo los vocant, munus publice in Ecclesia docendi
coitstiluit, de Judaeorum conversione Pius, de epi- usurpare non dubilant, frecae iscius baeresiarcbae
seoporum judicio Sixtus, de marcyrum accis ec se- monstrosis placitis, a Cochlaeorelatis apud Lupum
pullura Anlerus, Fabianus , Eulychianus : de bne- ioco indicalo, et alfirmanlibus, < mttlieres quoque
relicoruni reconcilialione Eusebius, et Siricius, et Christiaiias vere sacerdotes esse, alque adeo quid-
caeteri protuleriint, suis locis exponenda. quid e baptismo repserit esse vere papam, episco-
His autem praemissis de universo genere decreto- pum, sacerdotem; i ila eliam apostolico saecnlo
rtun a Vitariim scriptoribus enunlialo, converlor praenionstravit in rudimento inuliebris arroganli*
ad Lini constilulionem de capitibus velandis mulie- non infecundo primogenitus ille Satanae Sinioit
rum ad ecclesiam accedentium. Dixi, ex Epistola Magus, Selenem suam circumduceiis, el ostentans
Pauli ad Corinlhios prima conslare posse, cur tanto- quasi Ennoiam, el primum suae ineiilis coiiceplum,
1057 IllSTORIA DE VITIS ROM PONT. — S. LINUS. 1058
per quam angelos faceret, et archangelos, imo et A percipiendi demonsCrans: ttim vclala feminarum fa"
angelorum errata emendaret : uli ex Irenaeo lale cies, ct caput, exclusionem ab eadem poteslale
exposuit Raronius ad annuin 35, numero 20 et se- percipienda contestans. Quae non levin cum sint do-
(uentibus. cunienia noslrae confessionis, roedialorem unicum
Huic igilur nascenti impudentiae muliebris su- Deum inler et homines Chrislum proiiteiilis, sive
perbiae, ab haerelicorum prolagonista Simone jam cum semel inlroivit in sancta, sive cum aposlolis,
tum excitalae ad docendum, eieorrigendum, cl paulo et sacerdotibus stiis, ut poleslate eisdem tradita, et
post a proximis sectariis elalae ad praesidendum, negala caeleris uterenlur; non levis etiam momenti,
baptizandum, et offerendum more sacerdulali, eo sed magnura operae pretiiun fuit tiiin in Epistolis
vaiidius obsislere debuerunC aposColi, quo facilius Pauli, tum in decrelis a Petro per Linum edilis, ea
gliscere in posCerossubinde poterat, memoria repe- consignari, quae de velandis mulieribus in in-
tiluros, Saroarilanuin illum Simonem, hujusmodi gressu ecclesiae scriptores Vitarum commemo-
dogmalum , el iinpielatum architcctum , aposlolis rant.
abinitio adhajsisse, a quibus poslulaverat ut cuicun- Duxi haec enucleatius explicanda occasione de-
que manus iinponeret Spirilum saiicliini largiretur : creti aposlolici de velando feininanira capite inler
reprehensum vero a Pelro, el adpoenitentiam cohor- orandum in ecclesia (de quo dubilari nequaquam
tatiim precibus apostolicis se commendasse (Act. potest, quin ab aposlolis sil prolalum, cuin legalur
VIII). lnlereral fidei acqualium, ac posterorum, ut in Epislola Pauli), non modo ul decreti vim causam-
intelligeret feminas universas ita esse a sacet-dolio que illustrarem, sed eliam ul possit linusquisque
exclusas, uCnulli earum permittereCiir < in Ecclesia g inde colligere, ritus mysticos ab aposlolis inslilulos
loqui, nec docere, nec Cingere, nec offerre, ncc ul- fuisse qui afidelibus servarentur in publicis precibus,
lius virilis muneris, nedum sacerdoCalis ollicii sor- et convenlibus; neque his mysteriis caruissc eliam
tein silii vindicare : i queraadniodum discincce re- velamenta, eorumdcm aposiolorum mandaco qui-
ceiisuic Septiniius Tertull. de velandis Virg., cap. 9. busdam vetica, quibusdam assignaCa. Si enim hxc
Ad luendam legis islius auctoriCatemCumin frequen- admiltant nccesse est etiam illi haeretici, qui Episco-
Cioribus ecclesiis, tum in parciori numero lidelium las Pauli nobiscum numeranC inler Scripturas divini-
pradiiis coetibus, adhibendam esse censuerunC apo- lus inspiralas, consequitui ul ncgare miiiime pos-
stoli compendiosam, paratam, et oninium aspeclui sint riiuiim sacrorum originem inde profecCamfuisse,
expositam admonilionem in capilis iiitegumeulo, uude Ecclesia accepic Scripturas. Quare conliden-
auod foret etiam praesidiuramodesliae et caslimoniae. tius quam par sit plaudit sibi Doduellus in addila-
Aiimonebanlur enim feminae per velanicn capiti im- nieiilo ad cap. 6 Pearsonii disscrl. 11 de annis pri-
pusituiu, sub aliena potestaCe se constilulas prae- morum Romae episcoporum mimero 16 demon-
clusum adilum perpeluo habituras ad gloriam sa- stratum a se fuisse putans, quod < Nulla Clemenlis
cerdolii, cujus jura viris praeservaca cum honore teinporibus virginum per velum ab episcopo in-
intaginis suae Dominus voluissel. Id aperte signifi- duenduin fuerit solemnis consecratio. Nullae pri-
cavit Paulus in exordio decreli prima ad Cor. cap. mis Christiaiiisnii lemporibus, quae virginitatem
11 : Voto aulem vos scire, inquit, quod omnis viri fuerint vel professae. Nullae sub Clcmeine ad
caput Chrislus est: caput autem mulieris vir: capul professioncm ejus publicam admissae, etc. Nullae
vero Christi Deus. Omnis vir orans, aut prophelans p deuique postea eiim jani aliud a viduis collegium
velato capile, delitrpat capul suum. Omnis aulem " solae constituerent, seu velo imponendo, seu ali-
mutier orans, aut prophelans non velalo capite, de- quo alio solemni rilu ab episcopo consecralae, ne
turpat caput suum. El rursum versic. 7 ail : Vir quidem sesqui saeculo a Clemenlis obilu elapso,
quidem non debet velare capui suum: quoniam imaqo, cum scriberet Cyprianus. i Quid de virgiuum
et gloria Dei est, muliei autem gloria viri est. Non slalu professione, et riluvelarainis suscipiendi primis
enini vir ex muliere est, sed mulier ex viro. Elenim hisce Ecclesiae lemporibus senliendum sil, conlra
non est crealus vir propter mulierem, sed mulier sectariorum obstinaias inficias opporlune videbinuis
propler virum. Ideo debet mulier potestalem habere in Solerc. Nunc salis esse aiiximus observare, mu-
supra caput propter angelos. Quare mysticam aucto- Iieribus univcrsis a Petro et Paulo mandatum fuisse,
rilatem sigui, conleslanlis in velalo capite femina- ut capite velato ecclesiam ingrcderentur, el orareut:
rum, et in aperlo virorum illis negalam, his con- et in ea re non modo prospectum fuisse honcstatis
cessam poieslalem praeferendi in sacerdotio ima- praesidin, el sanctimoniae Christiani ccettis in con-
ginem ec gloriain Chrisci, recte se affirmant de- veiitu sexus utriusque fidelium , verum etiaiu
prehendere in decreto et verbis Aposloli tam illi quaesilam fuisse mysticam relalionem fidci, ac
Patres qui per angelos intelligunt beatos spirilus spei noslrae ad Christi sacerdotium iiidicaiidum,
fldelium oralionibus praesidentes, quain caeteri qui illiusque jura asserenda viris lantummodo reser-
angelicum ininislerium nostrorum sacerdotum inter- vata.
preianiur. CIACONII
Nam titerque ritus velandae feminae, et viri anlc
Deum sisCendi capite iiileclo dum orat aut prophc- Linea 1. — Linus, natione Ilalus, regionis lusciw.
tal, dirigitur ad eamdeiu confessionem capilis uni- Patria Volaterranus, patre llerculano, priinus licato
versi sacerdolii in Chrislo suapte nalura posiii (cuni Petro in Romano poniificaiu successil. Htine B. Pe-
radix sic sanclitatis), et a Chrislo emanantis : non trus, dum universalis Eedesiac sollicitudine, abUrbs
quidem in angelos, qtios non apprebendit ad in- in diversas Cbrisliani orbis provincias evoearctur,
cruenlmn sacrilicium suum icerandum, sed tantum ordinavic coadjulorem episcopum una cinrt Cleto :
ad minisleria precum olferendaruro; neque in fe- qui siniul loco ipsius Petri abscntis, ecclesiaslicas
minas, quas tum a sacrificii iminolatione, tum ab functiones, et munia episcopalia obirent, ct Linus
oblatiouis minislerio in altari praeslando removic, quidem inira Urbera, Cletus autein exlra in subitr-
sed unice ad viros, donaCosimagine, ct gloria ca- biis vicariam interim gerercnt polestaleni. El licet
pitis sacerdotii et pontificw aeterni Christi inler Petrtis Clementem successorem sibi designasset,
hoinines praeferenda, cum polestate caeteris denegaia Clemens lamen modeslia usus juri suo cessit : Gl
minislrandi, offerendi, consecrandi, el sacrificandi. Linus pontifex Romanus eleclus fuil.
Dignitalem ilaque divini capilis Chrisli praedicat ex
aevo aposColorutninducCa tuin in viris atl sacerdo- PAGU.
tiuin, leclis tonsura, et corona Chrisli, Pelri legibtis
jiire attribula, ut infra videbimus in Anicelo, ct sa- Liuea 1. — Sedit annos, etc. S. Pelri vicariun,
tcrdoYuim illis coiiiniuiiicaluni signilicans; lura seu condjiitor consccratuscsi, ciqtic juxla Hiuionv-
apertum alioium virorum caput, faculcacem illius muiii in ponlificalu anno 05 succcssil.
11)59 ANASTASH BIBLIOTHECARII 10G0
SOMMIER. A coniinuam pojitificum successionem sacerdotii usque
arl sua tempore propagalionetii... persuasit regi, ut
Linea 2. — Temporibus Neronis. In libro n Histo- decerneret Hierosolymitanum esse exsenlentia Moy-
riae dogmaticac sanclae sedis,; cap. 1, agens de suc- siscoiidiltini.'>
cessione nou interrupla ponliticiim Romanoruin Antiquiores Palres bac eatleni demonslralione
haec habcl: Nos exhibcmns porpetuitalcin istius sttc- suni usi contra haereses stioru':ii teiiiporuin pro Ec-
cessionis, tanquam primum documenluin poteslaiis clesia Roihana dccerlanles. <EdanC ergo origincs
ei aucloritatis sanctae sedis in Ecclesia. Josephus Ecclesiarum suaruin (ait Tcrtufliaims lib. dc Prac-
historicus refert , Androuicum pcroraniem ante
tli- script. adv. iiaeres.); evolvant ortfiiiem episcaporum
Ptoleniaenm Philomelorem ^Egypti regem pro suorum, ila per successiones ab iriitio decurreiilem,
gnitate CeinpliHierosolymiCanisiipra fanum Samari- ut primus ilie episcopus aliqueiii ex aposColis, vel
lanorum victoriamreporlas&c; propterea quod osten-
illius aposColicisviris, qui Camencum aposCotis perseve-
dil auctoritalem, et sanctilaiem prioris lenipli raverit, habuerit auctorem, vel imiecessorem....
argumentis ex lege ductis, alque ex successione non sicul Ecclesia Romanoruni habel Clcinenlcm a Petro
exer-
inierrupta ponlificum maximorum,« penes quos Jo- ordiiiatum. i *Idem probal ex Ireiiaco .ib. iv adv.
citiiim sacerdolii servaium fuic Orsus', inqtiit liaer., cap. 43, 45, 63, 70, el iib. ni, cap. 2, 3, 25,
sephus lib. III, capite 6 Anliqiiitattim, ioquens de 40; S. Cyprian. epist. 52 edit. Pamel., 60 Oxon.; S.
Aridronico, ex lege approbare ejus (templi Hieroso- Aug. Iib. contra Maiiic. episi.
lymilahi) sanctilalem, et rollgioiiero, osiendil per

IU. SANCTUS CLETUS.

AHNOCHRISTI 8i, VESPASIANIIMP. 10.

scdit annos
3 Cletus, natione Romanus, de regione Vico Patricii, patre Mmiliano,
duodccim, mnsem unum, dies undecim a. Fu\t autem temporibus Vespa-
eiani et Titi, a consulatu Vespasiani vn et Domitiani v, usquc ad Domitiu-
ny,m ix et Rufum b consules. Martyrio coronatur. Hic ex prceceplo beuli Pe-
8 tri xxx.v c presbyteros ordinavit in urbe Roma, mense decembri; qui etiam se-
pultus est juxla Corpus B. Petri in Vatica.no. vi Ealend. Majas, et cessavit epi-
scopatus dies viginti.
CATALOGUS SUB LI3ERIO.
Cletus annis yi, merjsjbus ji, diebus x. Fuit temporibus Vespasianiet Titi, Jnitio
©otnitiani a consuiibus Vespasiano vnr et Doraitiano v, usque Domiliano ix et Rufo.
J«OTUL/EJIARGINALESFABROTTl.
« S, m. 7, d. 2. b B, 9, et Titi 7 nsque ad Trajan. et Glabrionem. « C, B, 25.
VARIiE LECTIONES -

Apud Fqbrottum ex codictbus Uegio, Mqzurino et Ex allero codice Thuano.


Thuana. Lin. 1, sedit annos 15. lin. 4, hic praec. B. P. 25,
presb. ord. in v. R. qui eliam s.
Num. 5, /i/j. 1, Ma$., sedil anp-15, m. 3, d. 12.
Reg. s. ann. 12. m. 1, tl. 12. lin. 4, consules. Hic ex Apud Ilolslenium el Schetestralium.
pr. beati Pelri 15, P. ord. in v. R. llic niarlyrio Lin. i.Flor. duo, annos H. tin. 5, Cassinensis Val.
coronatus est, ct septllltis juxta corpus B. Petri in el Flqr. cod., 25 presb. lin. (i, Cass. et Florent., vii
Vat. v Kal. M. Ral.; Val. ei Flor. secuntl. vi Kal.
NOT.E VARIORUM.
BENCINI. T5nirenUirassumpti, uticatalogi exslantesosleiidebant:
et cu'm Donatistse ex Afnca venientes, et tanttim
Linea 1, — Natiotte Rontqnus. Palrja in qiiolilet Afri essenl, hinc eos sic Optatus interpe.llat: « Quid
ponlifice in velusiioribus eiiajn caiatogis nptai.ur. est, qudd loti Aifri, et peregrini in illa civitate sib
lndicatlonem foanc apvo priniiciyaj Ecclesiae sedulp sticcessive noscuntur?Non apparel dolus? non factio
animadversam, signalaroqjje' uij iiecessariajji snppo- qtiaeirial^er est schismatis? i Eadem objecit S. Au
nit Oplalus |pcp supra jautlalp, ulii pbserval ad gustinus tum loco supra latjdalo, sicut el adversu
poalificaiujj) assumpios ex qualibet gente, ac natione Crescehium I. m, c. 34.
luisse, »ec ad Rpmapps ciyes, aut ijidigcnas coar De regione vico Pqtricii. Melius legit Holslenianu
ctajam electionem; qiio eljam uiotjyp Donalislar cod. »ic'r. Vicus autem Palricius sic a Festo descri
rum Romae relentiiiu, seu usurpatum episcopalun bitur: < Patricius vicus Romae dictus, eo quod ib
proscindil, quia a Victo*e Garbiensi ad Macrobium patricji habitaverunt 'ubenle Servio Tullio, ut ia
q^ui Romoepseudocpiscopalum retinebat aelate Opta quod nioliieiuur adversus ipsum cx locis superio-
ti, universi erant Afficani, ct ex Africa direcli;cuin ribus opprlmcrentur. > Locus ubi erat olitn in Pio
tamcn ex quolibel populo a Peiro ad Siricium inve infra dcsignatur, dum ila : < Hic ex rogatu be.itx
1061 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CLETUS. 1062
Prnxedis detlicavit ecclesiani Thernias Novali in vico A ordinali, et conncxi, ut postremos decessons exci-
Patiicii in.lionorcm sproris suae S, Puie,utiaiKe. > piant proximi juxta fastorum ordinem, qui recte
Qtix ccclesia Roniae exstat, assignantur initiosucccssoris. Complelur ponlificatus
Lini, Capitone et Rufo consulibus' sub Nerone, hoc
BiNU ET LABBEI. est annp aerae Chrisli comimmis 67. Clemens, ih eo
— catalogo assignatus successor Lini, auspicatur ini-
(Ex BIN.)Lliiea 1. Cletus. S. Ignatii, Iren?ei, tium sedis a coiisujibus annt 68, Trachalo et Ilalico,
Tertulliani, Epipliniiii, Hieronymi, Martyrologii Ro- el stib Galba, ct Vespasiano per annos 9, menscs
inani, el sacfatissimi canonis liiissaiis auclorilate, II, dies 12, dicjtur sedissc usque ad consulatum
et ratione eadera Cletiim Lino in pontilicaiii succes- Vespasiani VII cuiii Tito fitio v quem subinde expen-
sisse probamus. Quod sanctus Irehaeus, Ignalius, cl detnus. Clementem Clelus a proximo
Eusebius hunc ponlificem Anacletum nomineut, Ba- cpnsulaluSubsequiiur VIIJ et Titi vi per annos sex;,-
ronius anno Chrisli 93, n. a Yespasiani
1, solis Graecis scripio- menses dups., ac dies decem, temporibus Yespa-
rnm, ec librariorum vilio ac errore facCum esse siani, ac TjiL et initio bpmilianj, poslremos con-
pntat,iiempe quod proCleto Annclelum scrinseHnt. sules ?uaeseclis praeferens Dpmitianuin 9 el Rufum,
Noniinum ejiin] similitudine decepti, sicut Marcel- anno Cliris,cj85. flunc AnacleCus excipic proximis
lum, et JBarcellimiiTi;Sovalum Carthagineiisem, et consulibus Dpinitiaiio x et Sablno Christi 84, etper
Novatianum patria Romantim; ila eliam Cletum, ct annos i% sui sacerdolji perlingit ad consules Donii-
Anaclelum unum eumdemque putantesconfuderunl. xyn et Clementem, ad annum Christi 95
Bellarminus vero, lib. n, de Rom. Ponl, c. 5, ajt tiaiiuui : donec Evaristus noyissimis Domftiani
duos fuisse Ariacletos, allerum Clemenlis antecesso- j> perlinenles
tempori|jiis ei subrogetur, slguans aniuim primum
rem, allerum ejusdem successorem : illum binomi- Stii poniifjcatus cpnsulibus Valente el Vetere, anno
nem fuisse Cleci, et Anncleli nominibiis appellatum, Christi96.
ideoque eunnfem tertimn pontificem Clemeniis anle- 5. Ut vefilas hujuscfi chronplogiae comprobetur,
cessorem a Graccis Ignalio, lrcnaeo, Eusebio Ana- tot charactenbus imperatorum, et consulum
ctetum, a Latinls vci-o nempe Tertulliano, lliero- 3uae
islincta, ct ordinata prqcedit ab anjio emortnali
nymo, Damaso, etc, — Cletum nomlnatum esse. Neronis at| anntim emortualem pomitjani (qui. tet-
(Ex LAB.)Linca 1. JEmiliano. JEmellano. mini nou mlrius'certi sunt, qi|am cefla sit ej)ocba
BLANCHLNI cpiisulum Trachali cl Ilalicij, oportet iilnc colli-
gpre sttmriiam annorum, meusium, »e dieruin irilnis
KOTSCHRONOLOGIC/E IR PONTIFICATUM S. CLEltE.NTJS,liisce ponlifjcibus assignatorum, iude nietiri inter-
ET S. CLETl. valluin resullans ex fastis constilum, ac vitis C;cs:t-
rum, a consujalii Tracliali, el ltalici, Neronis enior-
1. Ctir non disjungam chronologiain utriusqtie tiiali, ad consulatum Vaientis et yeterts, annum
pontificatus, S. Clementis et S. Cleti, duplici se- scilicet epiortualeni Doniitiani. Si eniin utraque
ctione separatam pro numero poiilifieuni, facile surnma pafia faciat, acra pontificia recte signata
intelliget quisquis observaveril, in ecclesiastica dicenda esl ; ctini de Caesar^a, el consulari ilh ad-
Jlistona primi a Christo saeculi, ila cpmplicari tero- amussjm respondente niilla supersil dubltalip, iium-
pora memoralorum anlistitum, ut quisnam illorutu mis, lapidibus, hjstpricis abunde cpfnprpbanlibus.
praeeessept, quisnam successeril onines inquirant, Q Ejus vero inlervaili, ac sqmniae parles lpter eos
et pauci adraodnm definire videantur. Sint instar ppntifices dislribulas constilgs jiidicsbunt : quprum
onmitim magni npminis viri, qni aelatp nostra quae- notffl niimerales, si forle aninniiensium vltio unitatis
slionem hanc perCracCarunt, Cbrislianus Lupus iit addiinmento, vel .delrapljone viiiatae fuerjc in descri-
notis ad librum Tertulliani de Praescriplionibus bendis eotlicilnis, facjle corrigenCtir tum ex collegac
haeret. cap. 32, ad illa verba, Clementum a Petro nomine in consulalu, tum ex lalerculis praeceden-
ordinatum, et Scheleslralius AnCiquit. Eccles. dis- iibos, et cpiiseqiieutibus; cura praesumendum sil
sert. 2, cap. 1- < Variae sunt, ail Schelestratius, facilius peccare potuisse iJescripiorem libri in unica
circa Clementem, et alios tres primos poniifices, nota numerali, ve| altqra yarianda, quam halliici-
qui PeCrp suCcesserunt, velerum senlentiae. Alii nari tol in nominibus Hiipei-atorum, eir consiiltim
enim Clenientem slatuunt ordine secundum; alii expriinendis, quprum iiexns cupi summae partibus,
aulem lerlium ponunt cum antiquiore catalogo; alii et cum summa ipsa consential.
quartum a S. Pelro coilocanl cum Hieroiiymo, Catalogus igilur assigpal Clemeiili annos 9,
iEque magna est vetermn dissensio de aliis Iribus menses 11, dies 12; Clcio imnps 6, meiises 2, dics
pontificibus, qui ppst Pelrum sederunt. Optatus 10 ; Anacletp anposl2, nienses 10, dies 3.; colligiiur
enim Milevitanus lib. u, successionem quatuor pri- surama ann. 28, nieiis. Ji, dier. 25, seu annorum 29
morum Romanorum pontificum receiisens, primo minus diebus 5.
ponilPetruro.cui, inquit, successitLiuus.Linosucces- Sin aulem uienses Clementis papre supra annos 9
sit Ciemens,ClementiAnacletus, lelc. Idem plane habet solidos sintduo lantuip; ulpicinraehasilicae S. Pauli,
S. Augustinus.epist. 165: Petrpenim successilLinus, y. et universi propemodupi catalpgi, et codices con-
LinoClemens, ClcmcnUAnacletus. AlilerS. Irenaeus •^signanl, pr;t;ter solas membranas Bucherii, quae
lib. III, cap. 3. Nani lioc modo poiilificuin ordinem uiidecim menses exhibenl; erit sunima ann. 28,
recenset : Petrus, Linus, Anaclelus, Clemens, Eva- et mensiutn fere trium tribus hisce ponlilicibiis
rislus, elc. Videndus eliam ulerque Pagius, ut si- assignanda.
siam in recentioribus, complura cbUigentibus lesti- Tantumdem inlervalli resultal ex tastis cpnsu|a-
iiionia, praetcr ea, quae produxerant Baronius et ribus, necnon ex hislpricis ab anno emortuali Nero-
Bellarminus, in eadem quaestione saeculo superiore nis, se conlicientis iv Idus julii Trachalo et Itaiico
versatjJJ consulibus (Chrjsti 68) ad annuni emortualem Domi-
2. FeUcior tamen exitus ab hoc labyrinlho quae- iiani, confossi xuii falendas Oqtpbrjs, Valente e'
stionuni videtujr iiiihi aperiri in ea methodo chrono- Vetere coss. (Cjiristi 96.) Quare cum siimina tem
Iogiae poniificiae, quani arripuimus : qtiae scilicet, poris hos inter ponlifices dividenda nmiiialur lot
suadet ul cbnsulamus vetustiora, et genuina inonu- characlerilnis aeraeCaesareae, et consularis in ulrc-
menta EcclesiaeRoinanae. Catalogus Liberiautis, 6m- uue exiremo, videiur eadem firiniter retineiuh).
iiiuin antitiiiissiiiius, Petro Liniiut, Lino Cleinenleiii, Tiim si quid labis in alhjuam noiam numeraleiii irre-
Clemenii Cletum non modp successorcs assignat, pserit noiiiiullis jn codicibus, quae in ajiis correcle
sed etiani eniiiiliat quibus imperatoribus sederint, expressa parietur exacte cum summa plque oi\Iii.c
ct quibus consulibus priinuni, ac poslremum ponli- temporum Caesareorum, et cousulariiim; viiiati 'rp-
iicalus annutn signavcriiil. Sunt vcro consules ila dicuin liiimcri ex iutcgris alioruin codicum, co»t»
1065 ANASTASII BIBLIOTIIECARII 100*
cimie respondenlibus summaeuniversae, et summaej± cem assumplus, et consules supra notantur impera-
parlibus, erunt restiluendi. tor Vespasianus vn et Titus Caesar v, qui anno 76
i. Successor itaque Lini habendus esl Clemens rempublicam administrarunt. i
exordine, ac teslimonlo Chronologiaelum consula- 6. Paulo aliler sentiendum mihi esse duco in di-
ris, lum Caesareae,in catalogis Liberianae, ac Feli- missione Clenicnlis retrahenda ad diem 3 Decem-
cianae aelatis, perinde ac inlibro Pontificali, et in bris anni 76, Vespasiano vn el Tilo v coss. cum
Rilualibus, seu Leclionariis enuntiato : quibus le- annis 9, ejusdem sedis a die 24 Seplembris anni 67
stimoniis consentiunt alia, indicata a Colelerio in post Lini marlyrium inchoalae menses tanluro duos
notis ad Const. aposl. inler Collectanea SS. PP. cum picturis S. Pauli, et dies deccm (non vero
pag. 384, et praecipue tilulus sepulcralis (ex chro- menses 11, et dies terminum 12, cum catalogo Liberiano)
nico Casaurinensi ad ann. 1103) afflxus tumulo altribuam, adeoque figam die 3 Decein-
S. Clemenlis, a Baluzio edilus Spicilegii lomo V, bris. Cum hac abdicalione in eam diem ex fidc
pag. 475, ita-conceplus. Hic jacet sanctus Ctemens monimentorumCleli indicaiorum retracta ila ronnccio
Petri discipulus, et a Petro papa secundus, qui jussit successionem post menses duos, et dies tre-
Trttjani imperaloris, anchora, ad ejus collum ligata, decim ab ea diinissione, incidentem iii diern Doroi-
fuil in pelago mersus. Sedisse legilur Clemens tem- nicam (aptam episcopali Mjpovio-ftw)16 Fcbruarii
poribus Galbae et Vespasiani; Cletus temporibus anni 77, Vcspasiano vm el Tito vi consulibus.
Vespasiani, ac Tili; Anaclelus temporibus Domi- Uti enini reluctans Clemens suae primae designa-
liaui. RursusClemens dicilur Ecclesiam rexisse ex tioni, ac declinans onus subire lotius Ecclesiae, sc-
consiilibiis Trachalo el Italico (ipsum esl initiuni rius adinisit honorem maximi pontificatus in se re-
Galbae aera Christi 68), ad consules Yespasianum ac B cipere, el Lino ante se contradi itnpetravil, licct
Tiliim (uCique Vesp. vn ec TiCumv, Christi 77, cum deslinntione principis nposloloriim ad id muncris
anni novem sedis ei Cribuancur, ec his eisdem con- jam pridem ipse vocatus esset; ita abdicantis vota
sulibus Vespasiano vn el Tito signenlur initia Cleti aegrius ac serius a Romano clero admissa par est
successoris). Ex die martyrii S. Lini25 Seplembris, credere, niulto aulein aegrius, ac serius cooptationi
Capitone et Rufo consulibus, Christi 67, numeratis suaeconsensisse Cletum, perlalis ullro cilroque inii-
aniiis solidis 9, mensibns 2, diebus 10, quos refe- luis prccibus ad fatigandam conslantiam utriusque
runt vetiislissiraae pictnrae S. Pauli in Clemenle; recusanlis; donec appetenle Quadragesimali jejunio,
pontilicatiis Clementis pertigerit ad diem 5 Decem- ne in mysteriis Pascbalibus, eo aiino 77 celebrandis
bris anni 76, Yespasiano vn et Tjto v consulibus. die 30 Martii, Romana Ecclesia destitueretur ponli-
Proximuin Pascha anni 77 subsequenlis, etsignati lice, Cletus ilagilantium precibus (andem viclus oiius
Vespasiani vm et Titi vi consulalu, perCinebit ad siibiit die 16 Februarii, quam Dominicam primaiu
Clelum pontificem : cujus inilia erunl his coss. Quatlragesimaeeodem anno appellaremus, ul poeni-
inscribemia juxta morem calalogi. Qua die tainen tenles ad baptismum, el ad caelera sacra nostrae reli-
pontificalum susceperil a Clemenle dimissum alio gionis in Pascbate suscipienda disponeret. Ex hac
ex indicio indagabimus, nenipe ex summa temporis enim die raliones roensium duorum, ac dierum de-
Cleto allributa, comparaia cum die martyrii. Ta- cein Cleto assignala: supra annos solidos sex in Libe-
bulae marlyrologii Cleti martyrium assignant diei riano catalogo oinnium velustissimo, exacte parian -
26 Aprilis. Calalogus Liberianus praeter annos tur ciim die annoque marlyrii in Ecclcsiac tabulis
solidos 6 illi altribuit pontificiae sedis menses duos, C cousignato die 26 Aprilis sub consulalu Domitiani
dies decem, et finem refert ad consules Doinitianuin viu el Rufi, eodem in caCalogo,caecerisque eleticbis
IX ct Rufum, Christi 83. Iniveril itaquc munus poncilicum, ec lcccionariis libris expresso, uli obser-
Romani ponlificis die Dominica 16 Februarii vandum lectoribus proposui.
Christi 77, Vespasiano vm et Tito vi coss. : et 7. Colligam ex laudata Henscheiiii exercitationev
vacaveril sedes a dimissione Clementis abdicanlis aliud indicium, confirnians abdicaiionem Clcmenlis
die 3 Decembris anni 76 ad diem 16 Febr. anni 77, refercndam esse ad ainium 76 Vespasiano vn el
mensibus tluolms, et diebus 12. Tito v coss. Petitur vero ab occasione exsilii pbi-
5. Porro Clementem se abdicasse ponlificatu losopbis indicti a Vespasiano, qui anno 75, juxta
inaximo, et qiiidem anno Christi 77, janipridem Labbaei chronologiam suasu Muciani sloicam disci-
collegil Godefridus Vendelinus in suo Cominentario plinam profcssos urbe expulerai pbilosophos, pi-;c-
ad S. Clemenlis episiotas laudanlibus. et in eam- ler Musoniiim, titi comprobal ex Djonis liistoria per
dem sententiam propendentibus VY. CC. sociis Bol- Xiphilinum contracta. Pelavius ad eunidem annum
landianis curo Henschenio exercilal. v, in apparatu 73 retulic eam expulsionem. < Cum, inquit, Helvi-
ad cbronologiam ponlificiam ita scribente. < Gode- dius Priscus Tliraseae gencr, secla Stoicus, Romanus
fridus Vendelihus in suo Commentario ad S. Cle- praetor, Vespasiano obtrectaret, et ejus exenipio
mentis epislolas lianc controversiam ita dirimit : Stoici, Cynicique complures eadcm uterentur licen-
Anno 77, cum Romae inter fideles orta esset (qualis lia, Vespasianus philosopbos, praeter Musoniuin,
poslea Corintbi) magna dissensio super Iionore Urbe submovil : Hostiiium vero, et Demetriuin Cy-
ponlilicaius; Clemens, ne quasi ex lestamenlo Petri u_ niciim in insulas relegavit. > Hensclienius putai vc-
successisse viderelur, ac ne posteris haec principa- risimile, ea occasione jussuni fuisse exsulare etiam
lus ambilio perniciosi exempli haberelur, ultro se Cletuni, quem auttimai tum tcmporis lenuisse Petri
pontificalu atidicavit. Porro videlur illtid ipse Cle- calhedram Roinanam ; cum religiouis noslrae pro-
mens inuuere in Epislola ad Corinihios, supra a fessores ab ethnicis crederenlur asseclae sectae ali-
Cleinenle Alexandrino, el a Hieronymo laudala, ubi ciijus severioris, a Sloica non admodum diversae.
in posleriori parte Epistolae ista habet : Si propter Pace lauti viri hacclubeiitius aptarem Clementi qiiam
me sedilio, contentio, et schismata orta sunt, emi- Clelo ; cum Clemens meinorelur libros complures
grabo, abibo, quocunque volueritis. i edidisse, religionis noslrae dograata propugnanles,
His igitur a Vendelino prudenler perpensis assen- qttod a Clelo faclum nemo tradidil; et idcirco sive
tilur Heiisclieniiis n. 41, ila concludens. < Morttio pliilosophi pellerenlur, sive sophistae, Clenienli po-
ergo Lino 23 Sepienibris anni 67 , S. Clemens, tius qiiam Clelo id evenisse pulandum esl, ul pelle-
jam anle a S. Petro ordinaius episcopus, suscepit retur Urbe stib Vespasiano, tanquam is, qui philoso-
administralionem Ecclesiae, el proximum niiiium plius, aut sophista uaberetur ab idolorum culloribus,
integruni habuit in suo pontificatu consulibiis supra el acciisarelur tanquam criininalor eorunidem su-
designatis C. Silio lialico, et M..Galerito Trachalo persliiionis, duiii apologi.un nostne fidei scripco
Turpiliano, et gubernavit Ecclesiam annos 9, nien- niantlar.el. Nequc enim in pliilosophoriim exsilio
sesll.dies 12, usque ad anntini 77, cujus lamcn substitit Miiciani seveiilas inipcranlc Vcspasiano
cousules iribtiunltir CluCo,qui tuiic fuit in ponlifi- aniio 73. Dio a Xipbitiiio conlractus nos aduioncl.
1035 mSTORIA DE VITIS ROM. POJNT.— S, CLETUS. 1066
eiiam nnno Christi'75, Vespasiano vi et Tito jv A descriptos in biblioilteca publican jussisse. Perversn:
consiilibus, lemplum Pacis dedicalum fuisse pluriino ilaque interpretationes, ac detorsioncs Iegitimi sen-
ciua tudorum apparalu : quo lempore auirmat Be- sns propbetarum percrebuerant in Crbe sub Vespa-
renicem cum Agrippa Romam ingressam; lum ad- siano, lam in ore, et libris Judacorum eorumquo
dil: <Eodem-temporemolesti qnidam sophistae clani sacerdolum qualis erat Josephus, qttam cthnicorum
tn Urbem ingressi sunt, ex quibus Diogenes cum in sermonibus, et commentariis, uli supersunl apud
prior in theairum venisset, -refertum magna homi- Tacittim, et Siietonium, illius aetalis auctores, Itaere-
num multiludine, ac populum vexasset multis con- ticum dogma Herodianorum recoquentes in assenta-
tumeliis, virgis caesns esl. Post hunc Eras venit, tionem Vespasiani,. ut scite observat Baronius in
qui ratus niliil sibi gravius eventurum, mullo ex- apparatu ad Annalcs num. 5 cl 15. His certe haere-
(iauiavttinsolentius atque impudentius. Quamobrem sibus, ac perversis interprelalionibus Vespasianum
ei caput delruncalum est. i Dio Xiphilini ex ver- impie oblriidentibtis pro Cbristo Domino non desti-
sione Sylburgii haec peracta recensel in consulatu lerit Clemens occurrere, demonstrans Judacis atque
VespasTnnivi el Tili iv, quo scilicet dedicationem Gentilibus, -ea proplietica dicta ad Jesum verum
lempfi Pacis tum nunimi l.ttm lapides demonstrant Christiim Domini, Principem pacis, et Regem futuri
seraeChristi vuIgaris'anno 75. De Clemente nlfirmnt sa^ciili, non vero ad Ronianuro Caesarcm pertinere.
liber Ponlificalis : Hic dnm mulios libros 'zelo fidei His cerle occurrere non deslilerit Clemens, demon-
Chrislianm religionis ascriberet, martyrio coronatur. strnns Jutlaeis aenue ac Genlilibiis, ad Christum
Hieronymus in calalogo scriptoruni narrat, a ple- Doininum en proplietica dicta referri. Id eniin erat
risque Latinoruro haberi secitndum post Pclrnm g oflicinnluc Romani episcopi, Ecclesiain universaro do-
apostolnm Clemenlem, solo intercedente Lino inler cencis, occurrerec secCae, atque errori in Urbo
ulriiisqiieponliltcaliim, el Epistolam ail Corinlhios nnscenti occnsione Judaeorum, atque ellinicorum
a Clemenle scriplam recognoscit cum Eusebio per- Yespasiano assentantitim, el prophetica dicta per-
similem stylo ac sensibus Epistolae Patili ad He- vertenlium, ad hrcrelicas opiniones consolidandas,
bracos. Slylus ac sensus Clementis operum jam di- id inttueris exigente Petro in epislola. Quare tan-
gnoscitur, cum Pauli Epislolam ad Hebraeosiroitelur. quam sopbisla, aut cui philosoplnis maledicus, el ob-
In hac jclermim Chrisli sacerdotium, ac regnum, et trectalor principis, caeleri assentabantur, ab
principaliis pacis debilis laudibus elfertur, Melcbise- Urbe recedere, ac fortassis jam Imn exsulare in
dechi regium pontilicalun longe superans, in fignra JPontmn jussiis fuerit (non secus ac Helvidins Pri~
sibi praeniissum. Qnaenam vero dicta, quosnam sen- sciis Urbis praetor, aut Uoslilius, ct Demetrius Cy-
sus, et oracula noslrae religionis lulieiitius inclama- nicns in insulas fuerani relegali anno 73); cuni
ret Clemens Romanus pontifex anno 75, dum Vespa- cthnicae superstitionis patrom criminareiHur, ct
sianus imperalor Pacis lemplum dedicarel, ul ea- deferrenl tan(|unm obtreclationes in principem, ea,
dem Scriptiirarum oracula, quae de Clirisli Domini quae pro nostrae retigionis ofiicio ad veram Scriptu-
Tegno ac sacertiotio fueranl in Scripturis divinis rarum interprelationemDea Chrislietiani vicario voce et
prolala,. sibi arroganter aptanda praesumerel? Eo scriplo proferebanlur. Cbrisii hujus muneris di-
ccrte consilio leslatur Tacitus , et ex eo Ba- gnilate, quae regalis saccrdotii participcm
ronius ad annum 77 , iium. 3 et 4 , assentatori- rcddebat Clementem, si forie quidpiam siiboluit ac-
Uiisin Jutiaea.invEgypioet in Urbe aures praebuisse, ^„ cusatoribus Christianorum iiovuin discrinieii lum
praesertim Joseplio, ad eumdem Caesareni referenti pontifici, lum universo lidelium coetui fortasse im-
ea quae prophetac dc Christo Domino pacis Principe mincbat, si Clemens dititius in Urbe persisteret :
diviniiiis praedixerant: ita ut Pacis templi omnitim criniinaliiiis etlinicis perinde ac Judacis, nott secus,
amplissimi in Urbe excitandi, ac dedicandi ea po- nc Hierosolyntis Cliristum Dominum accu-saverant,"
tissiinum causa fucrit, < quod audisset (ut verbis de regni affeclnlione apml Pilatum. Quare, ut Clc-
Baronii utar) in oraculis esse illum ipsum regem mens oslemlerei evidentius se niltil mnrtale appe-
pacis Principem nominandum, et in immensum ab lerc, aul quidpiam contra imperiuin inoliri ciiin re-
co fore propagandtim imperium, pacisque inde nul- gitiin Christi saceriloliuin praedicaret ejusque vices
lum futuruin esse finem, sic dicente Isaia: Vocabi- Romana in Ecclesia gereret, prseslare duxit, et
tur nomen ejus Princeps pacis : mutliplicabilur ejus Chrisiianac plebis indemnilali uberins consuitum
imperium, et paeis non erit finis. Eadem, perinde iri pervidit, si tanlo munere sese abdicaret, et si
ac de se dicta essent, a Josepho oblala sibi sumens apostolicae poleslatis pleniludo iu allerum couferre-
(Vespasianus) celeberrimtun omnium teinpluin eri - lur, qui minus forlasse noCus, aut expositus invidiac
successor sibi a clero deligeretur. Ha3c
gens, Paci mternm dicavit:eo enim tilulo templi elhnicorum, vidcntur cum rcbus gcstis a
porlicus faciem fuisse notatam numismala anliqua orania ila cohacrere
dectarant, sed el vetus inscriplio quae Romae in Yespasiano ex anno 73 ad 76, et cum consulibiis, et
aedibus Farnesianis lapidi insculpla iegitur, in qua annis per catalogos attributis Clemeriti, et Clelp,
et descriptae sunt tribus quae ad leinpli strucluram necnon cum diclis a SS. Patribus de ejusdem Cle-
pectiniam contulerunt, haechabet prinio loco notata mentis operibus^Slylo,sensibns et historia; ut hisce
verba paci mternm.Caetera quae seqiiuiilurpraelermit- D conjecluris sperare possim comniendalionem plane
timus, quod sit alias eadem inscriptfo a uobis supe- similem accessuram ei, quam fiaronius pauio ante
rius recitata. In nunimo eliaui argenteo in hunc allatis proventuram non tliflidebat, cum scriberet ad
modum : paci w deest ternw, i elc. Nummi a Baronio finem anni 77 : < Haecvero, licet sinl a nobis (nt
observali Pacis templum a Vespasiano dicatum osten- superitts diximus) ex conjeclura deducta; nibilomi-
dentes nolanliir ejusdem sexto consuJatn, aliusque nus haud facile ab aliis, omnia simul exacte-consi-
aputl Mediobarbain argenleus inscribilnr consu- derantibus, conlemnenda fore pulamus. i
latuvnet hac Epigraphe PACIS EVENTUMCOS.VII. 8. Objecta duo mihi dissolvenda forlasse propo-
Quare conlcstes sunt, per bosce annos aerae Christi nentur : quod me praestiturum haud difflculter "con-
75 et 76, quibus Vespasianus. processit consul vi et fido. Primuni est, cur in canone missae, lantae ve-
vii percrebuisse in urbc, sermones, detorquentes tustatis alque auctoritatis autograplio, praeponnlur
vaticiuia prophetarum de Redemptore ac Deo noslro' Clemenli Cletus, quem abdicanti datura snccesso-
rem asserui? Velim, ul quicunque hoc dubium ex-
prolata, in laudem profani principis, quorura summa citant,
legiiur apud Josephum ejusdem perversi dogmalis memoria repelaut, Clelum ex nostra senien-
sequestrem, et sectaloreni in fine capitis 12, lib. vn tia, et ex catalogorum chronologia maximi consulari, et
de beHoJudaico : quos libros ila a se perscriptos Cacsarea, serius quidem admissum ad ponti-
lestatiir, atque a se tradilos Vespasiano ac TiCo ficis munus gerendum in Ecclesla, quam Clemen-
imperatoribus, ut etiam commemoret in libro de tem, sed ad martyrii gloriam in coeiis coriseqtien-
Vila sun, Titum imperatorem eosdemlibrossua manu dam maturius pervenisse : et propterea in diplychas
PATROL. CXXVII. 34
1(T67 ANASTASIIBIBLIOTHECARII 1068
martyrtim relatum arnnis pliir-ibiisTantcClemenlem, ,A. itaque in numcris tanto est pmclivior quani in no-
qui post abdicalionem diuiurno exsilio probalus ai minibus; erit qnoqtie emendalio, ct castigalio no-
Domino usque ad annura Trajani lerlium vilae esti tarum numeralium ex nominibtis (praeseiiim ex litte
reservatus, teste Hieronymo de Scripl. ccclesiasti- codicum velusliorum, ubi rationes noniinum el nu-
cis. Yidemus in. canone missae ordinem lemporis, merornm pariantur), alteri praeferenda.
(|iio quisque abiit e vita in martyruin classibus ubire- 10. Consenliant itaque crilices recte instiiniae
lineri, tiim in precibus ante consecrationem, i sanciiorrs i-egulae,ut ex consulibus recte assignatis,
nomina recensenlur Cornelii, Cypriani, Laurentii, et conslanfcr se conscquenlibus juxta omnes codices
Chrysogoni, Joannis el Pauli; tum peracta conse- praefcramus corum codicum numcros (praeserlim
«ralioiie ubi sociari poscimus cum Joanne (praecur- antiquioritm, uli est catalogns Liberianus) uui nonii-
sore, seu Baplisla), Stephano, Malthia, Barnaba, iiibus consultim exncte respondenl.
-Ignatio, Alexandro, Marcellino,Petro, licet aposlo- Scio clarissimum virtint Heuscheniiim m Analu-
latus munere Mallhias, et sacerdotii gratlu ttim ipse, nesi de Clelo et Anacleto, tomo V Maii, pag. 217,
tum cacleri qui consequuntur, Slephano diacono sint maluisse recedere a consulibus Cleto et Clememi
praemiltendi. Par igilur ralio est praeponendi Cletinn assignalis, quain a numeris assumplis, dum scribc-
Clementi; cttm Cletus anno Chrisli 83, Domitia- rcl: < Neque enim hoc loco me pulo ohligari ad
no VIII cl Rufo consttlibus, sanguinem pro Christo eos consules teuendos, quos Cleto Clemeniique assi-
fuderit: Clemenli vero eadem corona serius conli- giiarunt pontificumcalalogi, qiioruni primum auclo-
gerit circa annum Christi 100, qui pontificalem rero, saeculo ni inetinte, credibile csl cousules pro
praetulerat ex 68 ad 77. j
g printo saeculonon invenisse anliquius cuique aetati
Aiiam quoque causam praeponendi Clelum Cle- ascriplos, sed ex annorum cuique allributoriim cal-
-menli ostendunt codices Anastasii, a Fabrotto im- culo, el eo qiiem proposuerat ordine pontificuinipsos
pressi ex bibliothecis Regia, Maznrina et Tliuana, aptasse. > Pace tam praeclariscriploris dixeriui, di-
tjuorum verba dcdimus. Vides Linum el Cletuin vmalionem hanc suam de arbitraria consuluni apla-
imilto maturius a B. Pelro consecralos episcopos ad tione anliquitus adhibita salis refelli tum cx Actis
minisierium ordinuni in Urbe secum exliibeiiduui, martyrum genuinis, tum ex coemeterioruin in-
quam ftterit episcopali ordinatione insignilus Cle- scriptionibus consulalu signalis, qua? martyrum ex
inetis, quem serius, hoc est paulo anie suum mariy- cryptis prope Urbem quotidie effodiiiiilur. Reniinisci
riuin abapostoloium Principe consecraturo episco- poleral S. Clemenlem, de cujus epoclia consulari in
pum diserle refert. Epocham igitur ordinationis rc- calalngis appositaaddubitat, ipsum fuisse, qui septcm
tinet series in canone expressa, Linnm, Cleium, notarios inslituit illa martyrum Acta scribeuda,
Clementeminemorans, praeterniissa serie successio- quac exordium sumunt, uti aciorum publicoruin nios
nis, juxla quam aliter essenl enuinerandi. Sed est, ex nola lemporis per consulalus aut annos
priori caus;e lido lubenlius. principum iudicata. Ne pluribus ular argunientis in
9. Altenim inihi objiciendum petetur ex numero liac assuroptione refelleuda, lectori auclor sim, ut
annorum 12, quem plerique codices Iribuunl ponti- ea dignetur repelere, quae in pra-fatione priuii tomi
fici Cleto, licet Bclgictts Papebrochii septcnniuiii edita sunt numero praesertim 18 ct consequenli 19.
cum nobis assigncl, et qnarlus Colberiinus pro- 11. Methodus crgo veracioris criterii postulal, ut
traliat ad ocicinihim , Liberianus vero calalogus c*~> „ bis in codicibus exiganlur potius, el corrigantiir
sexennium taniumniodo uuincret. *- notaeniimeralesannorum adnominaetcollegiaconsu-
•Hanc difflctillatein nullo negolio dissolvercm, si liiiii,quamconsuItini nomiiia et collegia traiisfornicn-
nuineri annorum, iiiensiiiui , ac. dieruni suli Clcto lur, et perinulentur juxta notas uiiinerales annoruro.
•superessent in serie ponlilicia basilic:c S. Pauli lo- Faleor quidem errari posse, alque erraluni non
ties laudata. Licet vero lota epigraphc S. Cleli cuni semel fuisse ab amanuensibus el librariis in descri-
cjus nomine, ac numeris sub imagine ejiisdcm om- bcndis nominibus, et collegiis consulum, praesertiin
nino consumpta sil; ex codice taracn anliqiiissiiuo vero ubi consulaius sub Auguslis ileralus curo eodeui
catalogi Liberiani per saeculum inlcgriim praeccdeu- collega in uiagisiralu nolis numeralibus secernendiis
tis picluras basilicac S. Pauli islae siipplenlur, ac esla proximis lalerculis : qtiemadmodum bic evenit
res tota conficiliir. lbi lcgiinlur distincte numcri iu Vespasiano ac Tilo, annos complures siinul au-
qtios recensui annoium 6, mensium 2, ac dierum 10, spicaiilibus per commtines fasccs in quarlo, quiulo
Cleto allributi, qitemadiiiodum distinctc cernitur aliisque Vespasiani paliis coiisubilibiis, usque ad
successioCleli iiost Clemcnlem. Al, inquiunt, cala- iionuni, semper jngalis cuni n el siibseqiienlibns
logus Felicis IV cl cedices Italiae vetusti eadem Tili usquc ad septiinuiii. Concedaro, lilirarii uegli-
pag. 88 producti diioJenniiini Cleto coiiiribuiint. genliaeperinde fuisse proclivomlapsum in rcddeudo
Fla objicienlibus baec repono. Nonne idein cata- consulatu Vespasiani vm cum Tilovi.pro Ycspii-
logus Felicis Quarti cohsules exprimit, et ex iis siani vi cum Tito IV consule, ac facile.fuit 8 annos
consulibus colligitur spalium septcimii Clclo assi- ascribere solidos Cleto, qui fueraut 6 expriniemli.
gnandum? quod in Codice Papebrochii g aperle Erroris eiiiin facilitas in describentlo ac iransfor--
«nunliatur, et in quarlo Colberlino t ad ocicniiimn D inando ulrobique versatur iu uumeris. Qnare uli f
extenditur, in quinto verom nd iiovenniuin. Alter- cile descriptor errare poterat in expriinendo, ita
ulrum igilur mcndose (fescripllim fuit in catalo- necessario criticus baesilare dcberel in emendando,
go Felicis IV aliisque codicibus indicatis : el alter- nisi praecedenleset consequentes in proximis pomi-
utrum emendandum;velscilicet consulum nomina ex ficibus consules, uti veram annoriini summain, ita
numero annorum; vel numeri annorum ex consulum respondenles consulaluura ileratoruni nuineros in-
nominibus. Pelo, ufer lapsus librariorum sit praesu- dicarcnt. Haec aulem praesidia emeudationis el cri-
mendu3 et existimandus facilior? ceile in numeris; lerii parala haberaus his in poniilicibus Clemente ec
cum 12 signari pro 7 unius elemenli mulatione Clelo, de quibus agiCur; uCimox ostendo.
conlingat. Nomina vero tol consiiluni unacum prae- Trachalus el Italicus primum est par consulum
cedeniibus, ac subsequentibus proximorum ponlili- tributum Clemenli: Domitianus ix et Rufut poslre-
cum variare ne oscitans quidem, ac dormilans scri- mus est consulalus ex numeralis in ileto aputl
plor valuerit, si constiterit sibi, ut praeferar, el vi- omnes calalogos , et codices collegia consulum si-
.gilaverit in annorum nuhieris allcnte ac fideliter (jnanles. A coss. Trachalo el llalico, Cbristi anno
transcribendis. Signare aulem nomina consulumea 68, ad coss. Domilianum ix et Rufum , Chrisll
ratione, ut decessoris postremos excipiant proximi anno 83, sunt anni 16 solidi, incluso utroque extremo.
in successore, id vero constanliam indicat recle de- Extremi aulein termini ejusdem smmtiaereddunlur
scribenlis exemplar , nou oscilantiam, aul eva- iterum cerli ex noniinibus consulum proxime prae-
gationem dormitanlis in transcribendo. Si lapsus cedentium in fine sedis Lini, nempe Capitone el
1009 HISTORIA DE VITIS RO.M.PONT. — S. CLETUS. 1070
Rufo , Christi 67, et ex priinis coiiscqtientibus in A . poniifex ille Romae in lucem ediltis, cujus vitant
Anacleti pontificaiu, exor.liiiin ejus signanlibiis Do- describil. Quaenam aiitem pars qiiinlae regionis Au-
miliano x el Sabino , Chrisli 84. Ciim igilur tot gusl;e fuerit vicus Pairicius, dnhitari miiiimc potest,
noniinibiis cerla sil stimma annoruro 16 duos inler qiieuiadmodum observat Nardimis libro iv, cap. 3.
ponlifices dividenda, Cleineiitcm et Clelum, Cle- SaCiseniiii perspicuum reddi lertint Feslus et indi-
menti dabo collegia consulum novem; cum anni cati scriplores vicum, ejttsqiie situm, el appellatio-
loiiilem solidi, menses duo, ac dies 11 illi assignenlur neui. Esl vero traclus bumilior, vatlis in moreui
vetustissiinis in picturis basilicac S. Pauli, et in prolensus inter colles Exqiiilinum , el Qttirinalem :
omnibtis antiqtiis codicibtis supra recensiiis pag. 88, ubi S. Pudenlinii.t: titulus (de qu<i supra Opusculo
praeter iiniciim a, qui decem iuensibus banc siimmain xv, el in nolis ad scct. in ejtisilem Opusculi liiteris
augei. Si hanc sunimam annorum 9, iiiensiuiii 2, ac c et g) dicttts in vico Palricii, seu in vico Patricio,
dieruni 11, numerare incipias ex consiililuis Tra- secundo Cliristi saeculoerectus, et a S. Pio papa de»
ehalo el llalice tribulis cxordio Cleinentis, sive dicalus, ul infra in ipsius Pii sectione osteiideliir,
polius cx die 24 Septembris proxinte praecedeniis, adhuc supercst: ubi etiam S. Euplieniiaevetus ecclo
cujus die 23, anno 67, Capitone el Rufo coss., Linus sia perstilil usque ad aeiaiem S. Pii V, quaeab eodem .
decessor mariyriuin fecerat: videbis poslremos con- vico nonien acceperat; isqtie tractus exlenditur per
sulcs Clementis novennio trilitteudos esse illos, qui declivem Exquiliarum pnnein ad S. Latirenlii in
annuin aeraeChristi eomuiunis 76 signarunl, nempe fonle, douec perlingnt ad Suburram sub elivo S. Pelri
Vespasiunum vn el Titum v. Itlcirco his non per- ad YincuIa..Feslus asseveraC vicum Palricium hunc
pcrain atliiliiiiliir inilium Cleti ab omnibus codi- iR ipsumessesub Exquiliis, itadiclum, <quodibiPalricii
tibus eatlem pagina memoralis. Oportel ilaque liuem habilarent, jubente rege Servio Tullio, ut si quid
Clementis consignnre, vel liis eisdem consuJibiis, vel novi molirenlur, e locis supcrioribus opprimerentur.i
proxime praccedentibiis Vespasiano vi et Tito iv, Adnoiare praeslat Cletuin et Cleiiienteiit, qui primi
quod seciiiitliim universis codicibus el picluris re- legunlur ex Romae uatis ordinali episcopi ab ipst»
pugnaret; ctmi suinmain non impleal novennii soli !i, Principe aposloloruin, haecloca incoluisse, ubi Pelrus
conimicin codicuiii, et piclurarum consensu Cle- hospitio excepttts traditur. Cletus e vico Patricio
meiiti ailribulam. Nunquam vero diffundi pntesl prope lilulum S. Pudentianae, sive eiiam S. PudenCis
fiiiis Clemciitis ad consulatiim Vespasiani ix el ejiisdem paCris: quein e gcnte Cornclia fuisse, ct
Titi vn , Cbristi 79, cum Vespasiani vm et Titi vi fortasse cognalione jiinclum Cornclio centurioni
liibiiaiiirCIeto successori. Perspicue igitur apparet, cohorlis Ilalicae, a Petro baplizato in Syiia, supra in-
forreciionein miiiieralis notae adhibendain esse co- dicabam, in nolis ad S. Petrum, videri posse salis pro-
dici in fiise Cleiuenlis, ubi consiilatus Vespasiani ix lnbili ex conjcclura. Ab allera Exquiliaruin parle su-
cQllega Tito oslendidir ex epncha consiilaii succes- perato clivo S. Petri ad Vincula Clemeiilis primi pa-
soris exprimendus Vespasiani vn, collega Tito v, lerna doinustradiliir ineum lilulum conversa, qiieui
Cbrisli 76. interanliqiiissiniosUrbiscomprobaiitdocuiiiciila IUII-
12. Ratum itaqne sil ex consensu documentorum, sivi, slriiclurac, et scriplorum, illuslrala n Ciainpino
velustate alque aucloritate praeslanliuin, el oninino in veleribus Mouumcnlis EcclcsiacRomanac, et a ca-
concordauliuin picltiiis antiquissiiiiis basilicac S. uonicis Piazzn, el Roinliniiio iu descriptione, el lii-
Patili, earuiiiqiie supersUtibiis numeris, Clcmenlis storia ejusdem tituli, praeservata vero diligenti cura
et Cleii chronologiaiii ita esse disponendani. C a sanctie memoriic pontilice Cleineiite XI, illius rc-
<
Glemeus sedil annis 9, uieiisibus 2, diebus 10, cx paralore maguifico. lnter ulramque vero scdeut
rnss. Tracbalo et llalico, ;cr;c Christi 6S, ad coss. Cleti et Cleiiienlis natalibus illustratain, niedio
Yespasianum vn et Titiim v, aerac,Cbr. 76 : neinpe ferme loco assurgil liliilus S. Pclri ad Vincula, sive
inarlyrio affeclo Lino 23 Seplemb. anni 67, ex Eudoxiae, quo loeo apud mililes Neronianaetloinus
die 21 Septembris ejusdem anni 67 ad diem 5 De- hospilari consiievissi; ulrumquc apostolum Petrum,
cemb. Chr. epochac 76, nnnis 9, nicns. 2, dieb. 10. et Pauliim collegit Florentinius suo iu Marlyrotogio
Ex die vero 4 Dccembris anni 76 , cum Clciuens vctcri in uotis nd Kal. Augusti. Haccomnia firinant
pridie abdicassel, cessavit setles usque ad diem 15 cnnjectiiras superius productas de prinia Petri rece-
Februarii proxime succedcntis anni 77. Poslridie ptione in regione Exquilina : ubi antiquiores ac
cjus diei, scilicel die 16 Febr.,. quae iiicidil in Douii- pracstantiores discipulos ila formavit suis moribiis,
nicara Quadragesijiiacin capite jejunii, Cletus ponti- ei domeslica hospitii consueludine, ut prae c.aileris
ficalum Romaiiuiii assumpsit. digni siut habili, qui eidein aposLoloruin Priucipi
Clettts scdit aniiis 6, iuensibus 2, diebus 10, cx niakiino in poutificatu succetlerent.
die Dominica 16 Febr., Vespas. vw et Tito vi coss., Lineaeadeni. — Putre jEmiliano. yEniiliani cogno-
Chrisli 77, ad diem 26 April., Domitiano ix et Rufo inciiium indicat patrem Cleli e gcute jEiuiba oitiiin
coss.,Christi 85, qua marlyrium coiisuinmavii amiis iu aliam familiam atloplioue transisse : non secus nc
17 ante obiluni Cleinentis dcccssoris sui : qui cuin diicenlis circiter antc ipsuin aimis Cornelius Scipio
abdicassel, el in cxsilium dcporlatus in Poiiiuiii se- Africanus minor JEmitittnus diclus est, quod e genle
eessissct, ad tertium Trajani aiimiiii Christi 100 D ] /Eiuilia orius, nempc cx cclebri yEmilio Paulo, qui
( lestibus Eusebio et Hieronymo, aliisque ) reser- de Macedonia ac rcge Persco triiimphaverat, a P.
vatus, martyrii coronam accepil: el idcirco in libro Scipione practorio Africani maioris lilio adoplatus,
Pontiiicali, non sectis ac in diplychis et in canone in Corneliam genCero relatus luit : uti Vaillanlius
niissx,Clelosuccessori in sede Romana, sed praecur- erudite observat ad niiininiim 138 gentis Corneliae.
sori in gloria marlyrii poslponitur; licet iu calalogoLi- Aii ejusdem geulis Cornelia: stirpe jEmiliana pater
jberiiordinatiin exliibenlehosponlifices, praeponalur. Cleti Iiabendtis sit, divinare non ausitn. Vicus Pa-
His ila constitutis de chronologia ponlilicia Cle- triciits ipsi uaCalis, eCyEmili;e gentis origo, ex (o
mentis et Cleli, nolas hisloricas ad ulriusque vitam cognomine ili patre indicata suadent, ut praisuma-
juxla ordinem Libri Ponlificalis altexain. iniis generis nobilitalem : praesertim cum fasli con-
sulares ostemlant cognomentum JSmiliani in Fabiis,
EIUSDEM SOT.BHISTORIC.E INVITAUS. CLETI. Fulviis el Corneliis inveniri.
Linea 1.— De reqione vico Palricii. Vicum Palri- Li neaeadem.—Annosduodecim,ntensemunum, dies
cium fuisse consiat non regionis noiuen ex qualuor- undecim.TemporaCleli salisconstabilita sunlinuots
decim ab Augiisti partilione iri Urbe designalis, sed chronologicis, ubi ostemli ex consulibus assignatis
parlein regionis quintae Exquilinae: uli ex Fesio ac praefcrendum numerum annorum 6 expressuni in
reliquis tuin historicis, tum anliquariis coUigilur. vctiislissimo cataTogoaelalis Lilierii; cuin hanceam-
Biographus raore suo, quem supra indicavj, ita nun- dem epocham osleudal conscnsus codicum consulis
cnpat partein regionis , ubi locum nalalem obtinuit cosdcm fercnlium.
1071 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1072
Linea 3. — A consulalu Vespasiani vn et Domi-1 A fontium baplisnialium siimma inlegrc ciistodialtir,
tinni\. In seplimo consulalu Vcspasian.i patriscol- etiatn posl auciiim niimermn litiilnrum : ila san-
lega ordinarius aniuini apertiit filius nalu major ciente Pio Qninto post nnnos niillcqiiingcnlos, ini
Tilus, Spartiano tesle in Vila Adriani. qui liooaiiuo- Dionysius et Marcellus ccnsiierant, ac restilucraru
iialus est, tili Panviiiius observal, faslis Gnccis itl secniiiio, ac lertio saeculolabenle a prima Pelri de-
cotnprobantibus. Anonymus tanien quarli saeculiex signatione. Haecibi inler plura protuleram, iinice
bibliolbeca Caesarea, legendus apuil Norisium posc p-rlinentia ad catisam foniuiiii 25 in Urbe reliucn-
cpochas Syromacedonum, in cacalogo cousuliini or- doriini, de qua tunc ngebatur. Locus nunc poslulat,
dinarioriim DomiCianum assignat collcgam patri ul de aucto numero lituloitim et cardinaliinn non-
septimo in consiilalu : cnjtis auclorilatcm seqniiiir nulla allingamits, quaeosiendnnt, hiijusnioli argu-
liber Pontificalis. SuffectiiiuTilo po I Kalendas Julii menia eotlemconsilioa Petri successoriliusinslitula.
fratrem Domitianum Panvinius credil, et imle an- qtio npostolorum Princeps prinrem iilam Ecclesiae
sam arreptam stibslilucndi frntrem siiffeclum ordi- imiversalis imaginem, aperlis 25 litulis, ac doinibus
nario. Calalogus Liberianus, et ali eo proxinius Fe- sacerdotalibBSdesiguavcrat in Romann, ca'leraruaj
licis Qoaiii, necnon cacleii cotlices imlicnti pag. 88 primalii ac magislerio donala.
in Prolegomenis, cttm Spniiiano, collegmn Irihiiiiut Leclio ipsa suggerit invarieiatc codicnm, succes-
Tiluiii, quem et in sexto ct in octavo Kalendis Ja- sionein iucrcraiMiiicardinaliuiii in litulis, acsuiijma
nuarii parilcr processisse cnm palre, historici el presbyterorum, consianlcr dircctnm fuisse a ponli-
inscripliones velcres maiiifestanl. . ficilms Romnnis ad expriinendum principntiim Ro-
Linca 5. — Triginla quinqnepresbyieros ordinavit r> , manaesetlis el Ecclesiae suprn ciclcras, caruinquo
in urbe Roma. Codices C et B habent 25, qucniad- omniiim inarliciilalinncn, ac jiincluram, quasi Cbri-
modum el Casinensis, Vaticanus, Florenlin., Thua- sti corporis myslici sub nno capile. Legunl itaquc
nus alter, prinius Ocriciilensis terlius, ac ferme codices iudicati vigin i quinquepresbyieros ordinalos
omnes iicpressi leclionnrii lain ante, qii: m posl in urbe Roma : nlit vero expriiiiiinl Presbyterostri-
ediliones S. Pii V. Hunc numeriim 25 pres ylero- ginla quinqne. Constat utrique leclioai sua auctori-
riuii Romanacurbis, qui postea cardinales tlicli suni, las, si teniporndistingiiaiilur. Videetiam infru notcs
cx prxccplo B. Pelri fuisse a Cleto inslitiitum, an- ad S. Cainm. Exponani.
liqna tradilio esl, per tria priora saecula pluriiim Quin Pelri insiitulio, et lectura germana ej;.s
successorum cxeniplis coinprobata. Nain pres';yteris mnndali, a Cleto alque Evnristo perfecii, praetulerit
25 a Cleto ordinalis lotidcni lilulos ab Evaristo di- 25 pi-esbyleros el tiliiios, dubiiare nos iniiiimesi-
visos fuisse, in ejus Vila lcgemus infra iiiiin. 6. nuiit subseqtienies irsiiluliones per Dionysiiim ct
Eiimdem niinieriiiii lilularium ac tiltilorum resiilui Mnrccliiimpcractae, ad eamdem sninmam cxigenlcs
ciirarunt alii ponlifices, slatim ac persecutinniiin vis litiilarcs domos, b.iplisitio fidcliuni, ct poeiiilenlkc
aliquot disjecisset; quo;l praestiluma snncto Dionysio aiiiiinistr.indae , ca:lerisque Cbrislianis sacris cb-
papa sub Gailieno principe post immanem Decii et cundis tanqiiain dioecescsattribiitas presbytcris ea-
Yaleriani persecutionenioslendet num. 26, et rursum rumdem principibus, qui posiea dicti siint cardinalcs.
a sancto Marcello post alrocissimam Dioclctiani ct Constanle discrimine pcrseciitiomimsnlis fuil isla-
Maximiani, peraclum docebit num. 31. Fusius pcr- riiin vicium saccrdotalium surnniam tcneri, nd ima-
trnclattim lioc argiiinenliiiii leclor inveniel in scripio ginem sacri principatus couservandnm: non secus
qund Roniaeedideram nutc annos 15, cum lucrer cau- C ( ac Judaeorumin cnplivilalibtissalis consiilliimfuerat
sam fontis baptisnialis pro venerabili basilica eorumtleinEcclesiiedignital:, cum stirpes sacerdola-i
Sancti Laurenlii in Damasco, ctijus inter canonicos les diligenter ciislodirenlui-cuni propriis vicibus, i.ti
iiumerabar. cusloditas fuisse cognosciiniisex Evangelio, teslaifte
Proliaiuin ibi fuit compluribus leslimoniis, pres- Zacharinni palrein Joannis fuisse minislerio func-
byteros illos 25 ex pncceplo Principis nposlolorum tum de ViceAbia. Vertimlameit gloria doiiius Dei
Roni;cinslilutos, nc lilulos lolitlem eisdem assigna- magnificenliiis erat cxplicaniln in basilicis palriar-
tos praetulisse imagiiicin quamdam, ac specimcn cbalibus, post lapsum iriuni s.Tculormn ereclis a
tinivcrsalis Ecclesi;c, el oinnium principis, quale Consinnlino, dedicaiis a Silvestro, el a successori-
specinicn obtinucral anlc Clirislum natuin Judaco- bus : quibtis placuil per priiicipessaiicluarii aPetro
runi Ecclesia in templo Ilierosolymitano. Insiitniac constiliilos in tilulis licliiomadaria partilione mi-
fucrani ad Dei culium eodem in templo excrccn- nisterii, potioribusin basilicis exercendi, juncluram,
diini 24 viccs saccrdolales, juxta liunieruin princi- et iniagitieni Ecclesiae universalis, ac bierarchiae
pum saticluarii, el principuht Dei, uti Seriplura no- Christiani saccrdolii apud Roinanani scdem lucu-
itiinat (I Par. xxiv), quibus cum atldereiur sub leiilius exhiberi. Quemadnioduni igilur in titulis 25
sacerdote sumuio, caeieros principes sauctiiarii, ac collecia erat sumnia, et ndumbrata imago veteris
Levitas omnes sua potestale coniplexo, aller ab eo sacerdotii Judaeorum finibtts inchisi; ita in basilicis
proximus, veluti vicarius (qui et Sugau llebraeis patriarcbalibus explicnln crat ampliludo Chrislianae
audit) reliquis praestaus ; is vigcsiinaiit qiiinlam liierarchiae per orliem iiniversiim difTtisae,ac certis
viccm quodammodo implebat. Ecclesia igitiir Ro- O fj sub sedibus a Romana dirigendis collectae.Donec
mana, atl Dei cullum educalura fideles omnes, ge- lcrnario numero censebanCurhi throni palriarchales,
nus elecliiin, regale sncerdoliuni, gentcm sanciam, in Romana, Alexandrina , et Antiochena Ecclesia
populum ncquisilionis, ila congrue compacla viginii Pelri auctorilate fuiulnli, Roiuaniis episcopus cuin
qiiinque priiicipibus sancluarii,. ad exeinpium prio- duobus episcopisadjuloribos (quales Petro adhibilos
ris sacerdotii conslilulis ac dislribulis per totitleiii fuisse Liniim et Cleltim jam vidimus), hanc imagi-
liliilos (iicmpe domos sacerdolales ad baptisiiium nem satis expritnebat. Quare jam lum praeler urba-
soleniniter confercndum, quo geiius boc electum in nos presbyleros 25 , atlhibereconstieveruntexemplo
Christo nascitur ac propagattir), mirifice respon- npostoli edoccisuccessores siiburbanis ex episcopis
debat imagiiii tolidem viciuin sacerdotaliuin in Ve- adjuCorcs,puta Oslienscni, Albaucnsem, aul episco-
teri Testamento eam aduinbrnnliiim, cum sacro suo pnm ordinare aposlolico vicariatu fiinciuriim in
principatu. Hinc legirous apud Anastasium, a Mar- Urbe saccrdolcm, vicinis oppidis subinde destina-
eello papa, dum eosdem litulos Petri designalione Cumpraesnlem, quando opporctmitas, et securicas
ab Evaristo ereclos, et a perseculoribus labefacta- adeundi forec inter procellas pcrsectilionuin. Chro-
tos reslitueret, haberi voluissc tanquam dimceses nologicis in notis obscrvavirousperconsuluminiicia
quasdam propler baplisma, el pcenitentiam eorum, ea de re constare: cum saepecontigerit eos subinde
qui convertebantur ex paganis. Tanla vero fuil vis electosfuissesuccessoresposlillorummarlyrium, qui
primac liujus designalionis numcri, a Principe apo- eosdemvicarios suos conslituerant : uti Linus, Cle-
stolorunt traditi, ut nostris eliam teniporibus in tus et Clemens Pctro, Evaristus Anaclelo, Evarisio
"
1073 HiSTGRL\ DE VITIS ROM. PONT. — S. CLETU?. 107f
Alcxantler, el coinplures nlii deligebanlur vicarii, cl A lii et Pauli , etiam in Lniirenliana consiiiiitam
coadjulorcs, qtti poslinodiim siicccsscrunl in Roinn- fuissehebdontadam ministerii presliyteroruiii, ttt pres-
uo poniificatu, ciijns lyrociniiiiii praeclaro in minis- byleri manerenl ibi propler pcenilenles et baplismum.
lerio exercueranl. Credibile est bos ndjutorcs apo- Tnm vero necesse fuil summaevigiiiii oclo viciinn sa-
stolalus constanlc persecutione non semper adbibi- cerdotaliiim addere seplem novas, ul essem 55. Qua
tos ex episcopis ejusdem civitalis , sed providenicr ratione id perfeclnni fuerit, cognoscimus cx hoc
assumptos modoab hac, modo ab illa ex viciuioribus eodem libro Pontificali : non cn taiiluin de causa,
tnn m. el nlterum, qiiornm praesenlia morulis inter- quod codices aliquci hunc nnmeriim ortlinatoiTim
runipi pateretur, ul apud ponlificem maximum tle- 35 serius completum atlribuaut Cleto cx Pelri sen-
gerenl nullo suae plebis dctrimento , autpericulo, leiitia, coiifundenles aniplificalioncni collegii cuni
diini vis persecutionis reiuissius ageret apud Osiien- prima designatione; sed eliani ex nova partilinne
sein coloniam, aut A'b;inensem civitatem, aut Syl- liebdomadarin episcoporum seplem el presbylero-
vam Candidam, seu Prjeneslinis in oppidis, sive in rum viginli oclo idem collegiitm constilueiiliiim ,
Sabinis. Persecuioribvis landeni sublalis, cognosci- qunm referi liber Ponlificalis in Vita Stepbnni Qtiar-
miis certos episcopos ex suburbicariis deleclos ad li: ubi narral atlrihuios fnisse episcopos septem cx
niiiiisleria freqiienCandaapud sumiiium pontificem : finitiiiiis et suburbicariis basilica; Lateranensi, ad
eoque nominc Marcns a Silveslro proximus, el a fine singillnliin ailininistranduin in illa inlra hebdomada:
persecittiontim, ila delcgil Ostiensem antislitem ad circuliirn officium hebdomadarii per dics eingnlos.
obennda certa lnunera in Ronianac scdis obsequinm, Quod ego cretlideriin ila essc intclligcndum, uiv.ices
ul pallii quoqiie gestandi jure eum donaverit, elan- R sacerdolales 35 quae per hebdomailam in quinque
xcrit privilegio Roinani ponliiicis cousecrandi, et Roinanis basilicis multo ante peragcbantur partim
consecralionis ab Romano ponlifice percipiendae. ab episcopis 7 finitimis in collcgium Romani pres-
Tunc vero cumpaxEcclesiae perniilteretiibere coin- byteiii allectis , parttni a 2S presbyteris cardinnli-
meare proximos Urbi episcopos, frequentius pote- btis totidem titiiloruni urbis: iiaut Doininicis diebiis
ranl Roniacversari cilra ullain plebis suie jacturam episropi , caeteris aitieni feriis per hebdoinadam
quolquot ex bis Romanus episcopus adhibere vellet presbyteri sacriini offerrenl; post decrelum Slepiia-
coadjutores gravioribus iu causis suo cuin presby- ni, septeni episcopi in Laleranensi, piesbyieri vero
lerio iraclandis , ne dum consecrandis praisulibiis, 28 inreliquis quatuor basilicis patriarchalibus pcr
aliisveponlilicatis miuislerii muneribus exercendis. siugulos dies liebdoniadaesncris operarenlur.
Tanla ilemum facililas in Urbe permanendi quibus- Cerle cum nunierentur in coucilio Rouiano sub
dnin fuit, ut fermeaequalis copia nssidendi Romano Symmaclio papn in fine saeculi quinti ex presbylerti-
pontifici cpisropis illis tiaretitr, nc presbylerio ur- ruiti siibscripiionibus lituli Uii;is28, eaque stimuut
tiano. Qnare irt ttiium collegiiim coalescere ccepit nppareat exacle custoilila pluribus sacculis conse-
costus hujtismodi cpiscoporuiii et presbylerorum : qiienlibus, nccessario aflirmanilum esl, quarto, vei
ita ut ad quotiiliana inunera hebdomadarii obeunda qiiinlo s;cciilo litnlos tres urbanos additos fiisse nu-
iion secus allecli sint episcopi in basilica Lalera- liqiiioiibns illis 25, quos a Peiro designaios Eva-
nensis patriarcbii, apuil qunm ponlifex innxiniiis ris;us instiliiii, Dionysitis res iluit, et Marcellus
residebal, acin caeterisbasilicis deslinali sint preshy*- qunrto ineiiiile saeculo iierum insiaurnvit. Quin
teri cardinales, ut eodem hebdomadario circulo sa- etiani definire licet cxactius, addilanieiituin 11111111
cra peragerenl. C tiliiloiiiin, quo summa 28 completa ftiil, csse optis
In concilio Cnnst.inlinopolilano sub Damaso, sxculi quarti : qua scilicel tclate ciiin Marcellus
Iribus anliquis patrinrcliis, Romnno, Alevandrino , posl iiiitiini poiitific»tum anno 306, primigenios ilios
Anliocheno atlditus fucrat quartus, bonoris praero- 25 iustaurasset, Silvesler anle aiiiiuin 335 qu»--
gativa ita decoraius, ut proximus a Roniano lmbere- carnesolulus esi, Equitii liiuluin veleribus addidit ;
tur : cui numero paulo post HierosolymitnnaeEccle- Marcus ab eo pioxinius suam ecclesiam in Pataci-
siae nnlistitein aiimovcndiim esse censuil synotlus nis diclani fundavil; qtiae inler Romanos litulos 111
Ciialcctloncnsis, ut quinttim locum inlcr palriarcbas concilio qtiinti sacculisnb Syminaelio censebaliii- ;
jam tiim obtinticril. Tolitlcni vero basilicae ex Uo- ct Dainasus tertiiim ex roemoralis litulis, S. Lau-
iuaniseosdein pairiai-cliaius cxprimeie censebanlur, renlii iiomine, e.t suo ailliuc celebrein, ad llieatriim
ac presertini, tres illos nntiqiiiores a Peiro conslilu- Poinpeii conslruxit, atquC diiavit. En igitur suni-
los. Tribtis igitur in basilicis tiie Dorainica loliilem iiiain 28 litulOrumtlrbis qunrlo sacculo complelaiii
episcopos sacriiin offeire constmvlsse nosdocet Pan- suli Damaso. Hoc eodem -ponlifice scdenle concilimn
vinius desepiem Urbis ecclesiiscap. i, qiiam coitsue- Coiislanliiiopoliianuni adnuiiierantluni esse censuit
tutlinem saeculo quarto inclioatain proxime a funda- illius regiae urbis- episcopuni tribtis antiquioribus
lioneearuuidem basilicariim siiadetpsalmotliae rilus, pairiarcfiis, iir.o honoiis gradu pfoximum haberi
ac dislributio pereanidcni aeiatema Damaso ordinala voluit a Rtimano, el raeieris diitibus Alextuidrino et
ox senlenlia Hieruiiyini per circuhtni Iicbdonindac. Anlioclieno praepniiendum tluxit. 0|>j)ortui)e con-
Neque ita lnullo post ad I(>;tuii pairiarcharuiii erec- siruxerat deeessor Damasi, Liberius, basilicam, qu:-c
to per Constaiitiiiopoliiaiimn coiiciliiiiu ejusdeni f) r' hnlieri subintle caipit quarta palrinrchalis, ut iu
tiibis episcopo, et qunleinario basilicarum Romae Ecclesia Romaiia, Cliristiani orbis imagincm inie-
consiilutoper amplificaiioiieni Liberiaii;e a Sixto III- giam leidititra quartiini illum palriarcbnliim refer-
magnificenter peractam ; 25 tilulorum prcsbyleri rel. Eral igilur cansa cur Daniasus compleret quar-
cardinales per singulas hebdomadae ferias "qua- tiim seplenariiint Rouinni presbylerii, ac tilulorum
(Iiifariam divisi diebus singulis in unaquaqiieeaium 28, ut diebus singulis unaquaeqiic basilica patiiar-
sacra pcragere singillatiin poler-ant: ivquante iiume- cbalis iiniim ex presbyleris cardinnlihus oblineict
ro trium cpiscoporum Romano assistentium cuni suoiu nllari sacris opernniein, si forte episcopiini
25 presbyteris cardinnlibiis, summitm tpiadrupli- ex finitimis sibi destinaliim nvocnsset ctira sui gre-
cis sepleuarii, tolidem vicibus basilicaruni qiialttor gis. Ilac itaqtte lege quatuor sepleiiartoiTnn vk.cs
iu hcbdomadae circtilo respoiiilentem. Quinlo de- 28 presbylerales per quatuor basilicas dislributae
iiium palriarcliatu orbis Chrisliani dcclarato in se- bcbdoniadnriis muneribus occupabani univeisos
tlc Hierosolymitana circa meditint saeculi quinti per presbyteros cardinales. Deberi aulem Danfaso hanc
concilium Clialce.lonensc , quiiita simililer basilica pariiiioiiem episcoporum, et presbyterorum sacris
S. Laureiilii exlra miiros ejusdem sedis imaginem operantium per hebdomadaecirciiliun in basilicis ,
rcferens in Romnna, uuiversalis Ecclesiae speciinen arguere possuinus ex enuniialis in ejus Yila per Ana-
perenniter habilura, siinilem culliim obCinereccepiC; slasium, ubi ait(num.54): t Hiccoiistituilut psiilini;
ciim legamus in Vila Simplicii pap;e, qui sedere diu noctuq"e canerenlur peromnesecclesias: qui boc
(><B|iilanno 467 , no;i sccus ac in bnsilicis SS. Pc- praecepilpvesbyteris et episcopis, vel inoiiasleriii. .>-
iD7j ANASTASII BIBLIOTHECARU I07G
Ut qinndini septenariiim snblogcrcnt aelatc pro- A . lii exlra inuros via Tiburlina ; ttim ila prosequitiir:
xiina Romaiii ponirfices suasit qiiinta sedes patriar- < Cur aulcm hoc ila coiisiiiuerint veteres Ro-
«iialis qualuor superinribns atldiia per concilium mani ponlifices cum multae traduntur causae, iuni
Chalccdoneiise : cui qninia basilica Romae ut nssi- illa poiissimum, quod haequinque sedes patriarcha-
gnareiur priora exempla deposcere videbnntnr. Recle rhis les pro quinqtie praecipuis orbis Chrisliani patriar-
euni processisset universitatis symbolum in septe- bonoris causa anliquitus designalse diciinlur, ct
nario ntiniero denionslrari, latn in presbylcris, ac Laleranensisquiilem ntpote caeterarum omnium pri-
tiiulis iirbanis, quam in diaconis regionariis , visum maria pro ponlifice Romano, Sancli Pelri pro Cons-
esl congrne atlliibendiim sepfeiiarium -etiam in de- tantinopoliiano, Sancti PauliproAlexandrino,Lauren- Sanc-
leclu episcoporum finiiiiiiis ex oppidis, et eoloniis, t* MariaeMajoris pro Antiocheno, el Sancli
cruos praesules jam pridem vidimus nslare consne- tii extra Muros pro Hicrosolymilano. Itavel fiebal, ut
ad alia
visse, ac pransto esse Romano pontifici : id elinm quoties. eos, vel ad generalia concilia,
nidieanle sexlo ranone concilii Nicaeni. Hunc veio Chrislianae religionis, seu propriaruni Ecclesiarum
niimerum episcoporum niaxime commendari com- ncgotia obeunda ad Urbem se conferre, in eaque
plures colligiint cx Asianis seplem a Joanne nume- niorari conlingeret, suas quisque aedes, suamquc Ec-
ralis Apocalypseos capite primo. Uloiom aliquot cfesiam quasi propriam sedem, ac in sua quodam-
eliam quarlo saecnlo diebus Dominicis consuevisse modo provincia positam haberel; qua ex re incre-
praecipuis in bnsilicis Romanis sacriim farere, ct dilile diclu est quaiiCtiin dignilalis atque ornanienli
enlogias iransiniuere," seu fermenlnm ail presbyteros ad Romanam Ekclesiam pervenirel, quae speciem ea
Iiebdoniadarios, colligiinos ex Anastnsio in Yiia Si- B ; ratione vere gubernantis omnia, et orbi Chrislianu
ricii (mtm. 55): < Hic constiluit, ul nulliis presbyter universo praesidenlis pulcberrimam referebal. Quan-
niissas celcbrarel per oinnem hebdoitiailain, nisi tloquidem omnes qualuor mundi plagae, in qualuor
consecralum episcopi loci riesignati susciperet de- liujtistiioili basiliris elcganier expressae, Ortns vide-
rlaratum quod nomiiiaiur ferrnentiim: i quo seilicel licet et Occasus, Meridies atque Septenlrio illius
indicio nexus ille communioiii presbyterortim cum aucloritali ac potestati sese subjicere videbantur.
quacolim in Late-
cpisropo diligentiiis el evidentius custodireCtir.quem Quod quidem ex antiqiia piclura,sitnulacrisvisebalur,
codem qtiarCo sacculo Sirieii praeeeperac observari ranensi palriarchioliisexpressa
Melchiades, paulo niuequam basilicae conslrueren- lucitlcnler apparebal. Caeterum omnino constal inter
lur a successore Silvesiro, ita .scribenlc Anaslasia has palriarchales basiliras obtineri principem locum
in ejusdem Vica (num. 33): < Hic fecic, ut oblationes a basilica Lateranensi, quaeRomaiiae Ecclesiaelypum
fonsecrnUe per ecclesias. ex consecralu cpiscopi gerit; ipsa est enim Romanorum poniificiim sedes,
dirigerenlur, quoil declaratur fermenliun : i quae qui in patriarchio juxla eam exstructo per annos
verba ila exponilAItaserra: < A Melchiadedecretuin, mille et viginti quinque, plus niinus, perseveranter
nt fernieiitum, id est panis feniienlalus benedicliis rcsederunt, hoc esl a sanclo Sylvestro papa usque
ab episcopo vice enlogiaeniittereiur per ecclesias in atl Clenieniem Quintiim, qui Romanam curiaui in
xyniholiim comniiinionis : > et illuslr.inliir nilidius Gallias Avcnionem transtiilit. Ad hxc cum basilicae
cx litleris Innocentii primi ad Dercntiitm suo loco Laleransnsis tanta sit (Hgnitss ct majtslas, sepiein
alfei-endis cum ejnsdem Allaserrae nolis in Vitam Episcopi liiiiiiiiiaiTiniUrbi civitalttm fueranl consti-
Siricii. Tradil enim ibidem lnnoceiiiius, die Domi- p^1 . luti, tit singulis hebilomadae diebus ctim praeseiite,
nica in Ecclesia Romaua per titnlos Urbanos mitti tiini etiam absente poiilifice super aram ejus maxi-
consncvisse fcrmeiiluin ab episcopo benedicltim , iiiam divina mysieria per vices siugtili celebrarent,
quia presbyleri propier pltiiem sibi coutniissnm aut certe poniilici celebranti ad constilulos solea.-
convenire secum ipsa die niinime potcrnnt: mitli niores anni dies assislerent. Ul autem septem stinl
nuleni per parochias (boc est vicinas dioeceses) non hebdomadie dies, qui ea evoluta denuo recurriint;
oportere, quia ncc Inuge poi-tanda sunt sacramenla. ita septem cpiscopi elecli fuerant, qui hebdomadam
Unde satis colligimus, c«r in basilicis patriarcbali- celebrando explerent, el ministerium de inlegro ea
bus episeoporum finiiimorum mini terio diebus Do- circuniacta rile obirenl, acque inde polissiniuin fac-
minicis utendum esse censuerini Roniani ponlilices tiim est, ul ii septem episcopi cardinales sint nppcl-
Innocenlii dccessores: atqne ita coaluerint vices lati. Horum porroinsiilutioanliquissima est; eteniin
liebdomndai iic eorumdcni episcoporum in memora- npud Ribliothccariuin in Vita Siephani papaeIV, qui
tis bnsilicis cuin vicibus presbyieroruni per reliquns etTerlius dictiisesl,creatusqueponlifex anno salu-
hebdomatlae ferias ibidem exercendis : et cur aucto tis septingenlesimosexagesimo octavo, baecleguntur:
posl Iniiocenliiim I numero basilicarum palriarclia- Hicconstiiuit, ul omnidie Dominicoa scpiemepiscopis
Iiiiiiiqiiintaea(ljectione,viceshebdomadariae55persep- cardinalibus hebdomadariis, qui in ecclesia Sancti
tenariiini episcoporum numemm ciim 28 presliylens Salvatoris observant missarttm solemnia, super allare
complerentur. Unde in codicibus aliquolAiiastasiaiiis diri Pelri cetebrarelur. et Gloria in excetsis Deo can-
irrepsit in ordinationes Cleli niinierus presbytero- tarelur. i
IUIII55, assiiniptus loco siimmaeparis posterius con- < Accedit auclorilas cardinalis Damiani, qui ad
slitutaeex 7 episcopis, et 28 presbyleris cardinalibus. D1 episcopos eardinales de basilica Laleranensi scri-
Qnaebaclcmis adnotavi de numero, et incremenlis bens haec habet: Hinc esl, quod ipsa ecclesia excel-
Romani preshyterii, ac de imagine bierarcbia; per tentioribus prw cwleris lotius Vrbis ecclesiis nititur
nnivcrsnm Chrisli Ecclesiaro florentis, apud Roma- privitegiis, sed el mysttcis eliam inslilula,atque dispo-
nam conspitieiidn , niidire praestnt mngna ex parte siia non ambigitur sacramenlis. Nam ut de pluribus
collecia a cardinali Rnspono libro i de basilica et pauca perslringam, Laleranensis ecclesia sicut Sat-
pairiarchio Lalcranensi cap. 3, non lninus docte valoris esl insignita vocabulo, qui nimirum omnium
qunm elegnntcr, et comprobala tum ab ipso, tum capul est electorum ; ita maler, et quidam apex, ac
a Panvinio , sr.riptis alque aucloritale majorum. verlex est omniumper orbemecclesiarum. Hmc septem
Oslendit igitur (indicante id libro Provincinli curdinales liabel episcopos,quibus solis posl apostoti-
Romanac Ecclesia: ex apostolicae Camerae scriniis cum, sacrosunclitm illud altare licet accedere, ai di-
pi-oducto) vetercs Romanos ponlifices constituisse vini cullus mysteria celebrare, i etc.
quinque majores, ac praestantiores in urbe Roma < Inler hos aulem seplem episcopos per vices hu-
ecclesias, quae putriarchalium noniine censerenlur : jtismodi offieium ita puptiiuin eral, tit Osliensi dies
nempe basilicam Salvatoris ad Laternnos; Sancli Dominicus, sequentis feriaeepiscopo Silvae Candida1,
Petn apostoli in Vaticano ; Saucli Pauli via Ostiensi qui urbi Leoninae, tanqiiam propriae dieccesi pracsi-
exlra Urbismcenia; Liberiaiiam,seu Xisti papie in Ex- debat, mox Portuensi, qui Transiynerinain Urbia re-
quiliis, qua: SnnclaeMariaead Pra;sepe ac Majoris gionem episcopnli nuctoritate adniiiiislrabat, ac cae-
no;i.en obliiiiliijetbasilicam SS. Stephani el Laurcn- tcri deinceps, Sabinus videlicel, PraenesliDusqtie
«77 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CLEMENS. 1078:
ac Tusculanns, ac denique Albaims, qui omncs A sertim Etigonii Quarti quindccima, et Sixli Quinti
etiam exstant hodieque, praeter episcopalum Silva; qiiinqiiagesima, qua; universam Sacri Collegii sum-
Candidae,qui ob ejus oppidi infrequenliam cum Ec- mam sepiuagenario nuinero capilum definivit, quo-
clesia Porluensi auclorilale Callisti Secundi coaluit, rum sex episcopi cardinales. Quinquaginta presby-
eatlemque de cansa Ostiensi demtle Ecclesiae sub- teri, diaconi vero qualuordecim crearentur. Tam-
venliim est tinilis eidem abEugenio Terlio Velilris. Eugeniana, niliil de numero deliniens, quam Sixlina
In liac eadem Lateranensi basilica, qui rem divinam sic eum delerrainans, diserle docent, in quacunque
faeerenl, officia riivina, horasqtie canonicas persol- mimeri varietalepro temporisopportunitatea decesso-
verent, ii olim erant prior et canonici Sancii Au- ribus ordinata, sacerdotale hoc synedrium principis
gnstini. Dein haec iiuinia obiverunt archipresbytcr el omnium Ecclesiae specimen exhibere lam praestan-
saeculares canonici cum beneficialis, capellanis, cle- lissimi virorum cceius in populo verum Dei culttim'
ricis, canCoribns, eCaliis miniscris quos Bonifacius professo apud Synagogam. quando sub Moyse ejus-
papa Oclavus canonicis regularibns ejeclis suffecil, legilimis successoribus apostolicae Ecclesiae
ut infra diceinus. Exstnl in archivio Lateranensi 2ue hrisli ligiiram praelulii, qiinm coelestium ordinum
aiitogratihtim lillerarum AnasCasiiQuarci daCnmde hiernrchiac, cni allern ex parte respondet. In ea
anno 1154, tibimullnhabeniurderationeinserviendi consliluiione Sixlus duplicnvil numerum presbyte-
Laieranensi Ecclesiae , quae referenda necessario roruin ac diaconorum, a Pelro et Cleto insliluium;
snnt ad ea quae dicimusde carilinaliumepiscoporum ciim presbytcros qiiiuquaginta, diaconos quatuor-
celebralione, quae ljbet hic subjiccre : Adsuggesiio- decim legi mnndnveril. Nimierum quoque Irium
nem auctoritate fratrum nostrorum cardinatium epis- ]t episcoporum, qiiem in Petro exbibet Bibliothecarius,.
eoporum sancimus, ut eadem ecclesia tanquam prin- dtiplo majoreni reddidit: referens siimmaro 70
cipalis mater et domina, omnino libera sil et nutli lotius Collegii ad parem senioiuiu numerum a Moyse
penilus nisi soli Romano vonlifici sit subjecta, atque allccliim divhio jussn nd onern principntus secum
iidem episcopi salubri providenlia, veluticooperalores, ferendn; ul illustri ligurae uuiversalis Ecclesiaejam
et vicarii noslri ipsius venerabilis basilicw utilitati liiin praemissaein Jiidicoriim gcnle catbolicae nostrae
et honestali provideanl. Et paulo inferius. Porro ce- veritas perpeluo respondcret. Manct igitiir Petri
lebranlibus ibidem episcopissacra missarum solemnia, consilium in multipliei disciplina a successoribus
cum clericalibus lunicis prwsenles sitis, cantitm im- mmqiinm dimissum, lum ostendendae Christianae
pbnatis, atque ex vobis presbyterum, dinconttm, sub- hierarchiac siimmo ejusdem aiitisliti, et capiti bac
dhconum, alque acolytum semper providere curelis. in Romana Ectiesia triuiii ordinum per collegium
Dein unumquemque prwdiclorum cardinalium e\,i- connexa? el indicaiae; lum dcclarandi symboli uni-
tcoporutn, qui sunl in principalis altaris servitittm versitaCis,my:Cicoin numerosemper sigtiificatae,sivo
deputali, semel in hebdomada de observanlia regulw, pervices saccrdolales25 niodo in presbyCerisheraCas,
etc. per ipsos rice noslra emendari staluimus, etc. sive per septenaria in hebtlomadaris partilionibtis
< At caeteris paliiarchalibus leniplis minisiri sep- servata lam in presbytcris 28 qtiani in episcopis 7,
tem eraiil assignati, nou cpiscopi tainen, sed pres- eo quo diximusmodo (quacvigere censenda est etis.ni
liyteri eardinales , qui umversi erant oclo supia in conlraclo ad seiiarium nuniero, adhuc cum ipso
viginti; huiic siquidem nmneriim conficiiinlqualuor ponlifice niaximo omiiiuiii eapile sepienarium consli-
septenariii, cum eniin hae basilicse essent uiiiioris „ liicnle) : non discrepantibus ab hoc symbolo etiam
dignitalis, quam basilica Lateranensis, cui deser- ^ diacouiscaidiiialilius, duplicis septenarii summam,
viebanl episcopi cardinales, ideo habebant cardina- tuni diu ante, uti Sixtus narrat, tum ab illius Con-
les presbyteros, ad quos viginli octo Romanae urbis stilutione coniplcntibus.
titiili pertinebant, de quibns litulis, ac de cardina-
liuin origine Honuphiius Panvinus accurate alque CIACONIL-
criKlile scripsit. > Linea 4. — Hic ex prwceplo B. Petn iriginta
Licet haec siifficere videanlur ad illustranduni quinque presbyteros ordinavit. Clctus, pfaecipiente
texttim Bibliothecarii el utrumque nuinerum 25 U. Pelro, cum coepiscopus et coadjutor ejus esset,
et 35 in divcrsis codicibus consignalum; altamen viginti quinque presbyleros onlinavit in uibe Roma,
Litempestiva fore non judica pauca, quae addenda el sub ejus ponlificntu scciinda a Domiliano iinpe-
sunt de poslremis incremenlis numeri presbytero- ratore in Cbrislianos perseeulio suscitaCa, infuere. qua
rum, ac diaconorum cardinalinm Romanae Ecclc- Et Nereus et Achilleus relegati, marlyrium passi
siae, ul evidentius constet, iu hac designatioiie demum sanctissimus pbntifex cuin sedisset in
annos 12, menses 7, dies 2, ab eodem
principiun sancluarii perinde ac in alia qualiter ponlificatu
velustiori, eo semper consilio usos Petri succcssores, Doniiliaito martyrio coronatus esl vn Kal. Maii.
til imaginem tolius ecclesiaslicae hierarchiac spec- PAGII.
tnndain exhiberent fidelibus in Romano ponlifice, Linea 4. — Ex prwcepto B. Petri 35 presbyteros
uua cuin suo urbano presbylerio, sive sacro collegio, ordinavit. Ex praecepio S. Petri viginli quinque pres-
ex iisdem sanclnarii principibus, episcopis, pres- bylcros ordinasse in urbe Roma dicilur in libro
bytcris, diaconis cardinalibus constituto. Id vero Pontificali, id est Urbem in tolidcm parocbias distin-
pcrspicuum fit ex pontificiis consiitulionibtis, prae- xissc.

IV. SANCTUS CLEMENS.


AN.HOCHRISTI93 , DOMITIANIIMP. 10.

4 Clemens, natione Romanus, de regione Cceliomonte ", ex patre Fausti-


no, sedil annos ix, menses n, dies xb. Fuit autem temporibus Galbce tt
Vespasiani c, a consulatu Trajani et ltalici usque Vespasianum ix et Tilum ^. Hic
NOTUL^ MAR6INALESFABBOTTI.
• B, Cflii montis. >>B, m. 6, d.. 6. « B,DcmhianihNervw et Trajani. *' B. el Glttbrioms usque aii'.'
Txajaui 111el Fronlonis UL
1079 ANASTASIl BIBLIOTHECARII t089
multos libi-os zelo fidei Chrislian» religionis ascnberet, marlyno corona-
dum^
5 tur, • Hic fecit septem regiones dividi notariis
fidelibus Ecclesice, qui gesta mar-
tyrum sollicite et curiose unusquisque per regionem suam diligenter perquirc-
' rent. Hic fecil duas epistoias,
quao Catholicae h nominantur. Hic ex pinecepto
i aeali Petri suscepit Ecclesiarn et pontificaiurn c sicut ei fuerat
gubernandum
a Domino Jesu Christo cathedra tradita vel commissa. Tamen in epistola
10 qilEe adJacobum scripta est, qualiter ei a beato Petro commissa est Ecclesia, re-
penes . Ideo Linus et Cletus ante eum conscribuiitur, eo quod ab ipso Priiici-
pe apostolorum. ad ministerium sacerdotale exhibendum sunt episcopi ordiua-
ti. Hic fecit ordinationes duas : presbyteros x, dia-
per mensem Decembrem
eonosn, episcopos per diversa loca xv. Obiit martyr anno Trofani m, qtti
15 etiam sepultus est in Grcecia, • vni Kalendas ' Decembris, et cessavit episcopa-
tus dies xxn g.
CATALOGUS SUB LIBEIUO.
Clemens anms 9, mensib. 11, diebus 12. Fuit
temporibus Galhce et Vespasiani, a con-
sulatu Trachaiiet Italici, usque Vespasiano vn et Tito.
NOTULJEMARGINALES FABROTTI.
• Vide Baron. ad ann. 98. *> canonicae. Vide Bar. ann. 95. < Eccresiae
C, giiriernaiidae pontifi-
fatunt. d onod iii epistola, etc. reperietur. VideBaron ad ann. 69 • Vide Barou. Marttirol. d. 23 AV
vemb:. t L, ix Kal. e B., pluresmeuses et dies.
VARI^: LECTIONES.
Apud Fabrollum ex codice Freheri. Ex altero codice Thuano.
Num. A, lin. 3, B, Tragali el Italici. tin. i, B, et Lin. 3, usque Vespasiani IX el Titi. lin. 5, bic fecit
ChrisUanae relig. lin. 13, B, hic fecil duas, ele. VIIregiones,'et divisil not. lin. 6, perquireret. lin. 8,
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. suscepit Ecclesiae pontilicalumguberiiaiulae. lin. 11,
ideo proplerea L. lin. 13, diaconos 2. lin. 14. Tra-
Lin. 3, a cetis. Tragali. Reg. et M. ibid., usqiie jano 3, q. eliam s. est in Gr. vm K. D. Tunc cessa-
ad Vespas. ix et Tilum. Hic fecit vn regiones, lin. vit ep. d. 21.
8. s. Ecclesiae ponlificalum gub. lin. 9, com. quod
epistola, quae ab eodem Clemente ad Jacobum epl- Apud Holstenium et Scheleslratium.
scopum Hierosolymorum scripla est. lin. 10, comm. Lin. 3, Vutic, Flor. duo et Cass., Tragali. lin. 5,
sit Eccl. plenius reperilur. ldeo aulem Linus. lin. 13, Cassin., et divisit. Liit. ead, Flor., Ecclesiaepontifica-
diac. i-lin. 14, loca 15. Qui dum multos tibros zelo luiii. Litw 14, Trajnni UL lntellitjitur lertius consu-
Clirislianae fidei religionis ascriberet, martyrio eo- lulits-
ronatus est sub Trajano, el sepuitus in Graecia xix
KaL Dec. el cess. ep
NOTiE VARIORUM.
* J luzius in notis ad me missis : Clelus ponilur ante
A
A SCHELESTRATE. Clementein.
Plhra iii Clemente narrat auctor Libri Pontificaiis, ALTASERRA.
quae aliunde quam ex secundo catalogo desumpla Linea 5. — Hic fecil septem regiones dividi notariis
sunt, neque id ipsum occultat : nam quae de Cle- fidelibus Ecctesiw, qui gesta martyrum sollicite et cu-
mentis pontificatu refert, ex epislola Clemenlis ad riose
Jacobum se desumpsisse autrmat. Quamvis auleiii unusquisque per regionem suam ditigenter per-
ilta lanien quirerent. A Clemente poncifice notarii per seplem
epistoia supposititia sit, antiquissima est, lirbis dispositi, qui gesta marlyrum scribe-
et Rufini aetalem superat, jamque a tertii saeculifine, regiones Ecctesiae referrent. Notarii erant
aut initio quarti sub Clementis noniine circumfere- rent, et in acta celeberrime notas scribebaut. De
batur. Quae aulem in Clemente tradunlur in editione scriplores qui per
Manialis libr. xiv, epigr. 208 :
Anastasii, in Pelro exhibentur a duobus cotiicibus quibus
Florentinis, Cassiniensi, uti et Mazarino, Thuano et Currant verba licet, manttsest velociorillts ;
altero Marquardi Freheri. Nondumliugua suuni, dextra peregit opus.
KOTvEIN GATALOGUM LIBERIANCM. Inde dicti notarii, quod per notns quae aiy)M dicun-
tur, celerilalis causa scriberent. Augustin., de Doc-
Cleroens tertio, Clelus quarlo loco ponuntur; qua trin. Chrisliana libr. n, cap. 26': < Ex eo genere
vero ralione, ignoralur: cum canon missactradilionem sunl etiam notce, qtias qni didicerunt, proprie jam
Ecclesiae Romanaehis verbis exhilieat : Lini, Cleii, notarii appellantur. i Hoc genere scriptorum passim
Clementis.—VV.CC. Henscheniuset Papebroehius in nsi sunt veteres. Hieronym. in Isaiam cap. XIIIin
editione catalogi Felicis IV Clcmentem anle Cletum Prolog : < Dictamus haec, non scribimus, currenle
exhibuerunt, cum tamenin ms. codice reginaeSueciae, notariorum manu currit oralio. >Idem ad Alipium et
et
quem pluribus mensibus penes me habui, et ex quo Augustin, : < Si autem Dominus vitam tribuerit,
prima hujus catalogi edilio fncta esl a prafalis viris, notariorum hnbuerimusi Idein copiam, paucis lnciibratio-
Cletus ordine lertius , et Clemens ordine quar- nibus respoudebimus. ad Atiguslin.: < Gran-
tus exhibeantur. Eodem autem modo exhibejur u>ni Lalini sermonis in isjj) ryovincja iiolarianiu)
Cietns in ms. in codice Colbertino, ex qv,o Ba- B p"aiimurpenunaiii. > Idem gcnus scriplormii majori
1031 HISTORIA DE VTTISROM. POJNT.— S. CLEMENS. 1082
sun-ptii conducebaliir. Idem ndvers. Vigilaiiliiiin : A cipicndis, aliisqnc cbarlis ecclesiasticis cotificlendis,
< Parce saltem immmis luis, quibus nolarios libra- celebres evascrunt. Bomaepraecipue, ubi coriimdeiii
riosqne conducens. eisdem et scriploribus uleris, et pondus exinde eruiltir, quod eoriiin praesidens, pri-
f.iutoribus. > Ecclesia Roniana suos bnbuit nolarios, mireriusnotariorum diclus, summac erat dignitaiis
qui gesla niarlyrinn exciperenC. PraeCerluinc locum ac sede vacanle ipsi concredila cura Ecclesiic una-
AnasCasins in Anlero : t Hic gesta marlyrum dili- cum archipresbytero et arcliidiacono. Septem de-
genter a notariis exqnisivit, el in Ecclesia recon- legil Clemens, ut ncta el gesta marlyrum conscri-
didil. i Eorumdem muiius fuit notitiam Ecclesiae, berenl, notanles nOineii, lormenia, dicta, ac tandem
idest omnia gesia Ecclesiaeconficere, puia donatio- seiilentiain judieum. lluic solliciltiiliiii inolivnm
nes, permiiiationes rerum Ecclesiae, manumissioiies dedere sacertlotum, aliorumque pravorum hominum
servorum Ecclesite, et caetera. Anasl. in Julio : <Hic in Chrislianos confictae ciiniinationes, qiiibus Cbri-
constitutuin fecit, ut notiiia, quae omnibus pro fi.ie slianain instilulionem, uti supersihionem exiliavUem
ecelesiasiica esl, per nolarios colligeretur, ec omitia disseniinabant, aliaeqtic caliiinuiae, (pins recenset el
inoiiiuiiei11 in Ecelesiam per priniieeriuni noiario- diluit in Apologetico Terlullianus. Becensere porro
rnraconfecta celebrarenCur, > elc. Erant quaiuor.le- marlyrum gesta, opportunum eral rcincdiuiii nd
cim regiones Urbis, quae a Clemeiile in septein con- i-etiiiidendam caluniiiiantiiim pioterviain; ex dictis
tractae, el singulis impositi nolarii, qui niailyriiin elenini factis, el mirnbili in perferendis tormenlis
gesta exciperent. Inde dicli siini nnlarii re^o.arii. paiienlin,ac fortituiline iiinoeua Clirislinnoruin vila,
Anaslas. in Adrinno : i Domiius Pauhis papa et religionis perfectio relucebat. Instiiulio oplime
eum cler-icari jus it, quem notarinm regionnriiim T>cessit religioni, dura acta- ubique perlaia el recitata
in Ecclesia consiituens, posiuioJuni eum sub-Jiaeo- splendorein Chrislianitalis aiixeriinl, adeo til Chri-
niiin fecit. i stiani de recensilis iriunipliis vcluti tle ccnsu gloria-
Linea 15. — Septtlius esl in Grwcia. Clemeiis Ro- renltir. Undc Terlullianus tle Cor. mil. ad hos iuspi-
maiiiis pontifex in Gracia sepullus, hac occasionc, ciendos fideles bortalur : < Habes lu'os census, ttios
quod in perseculione Trajani in Chersoiiestim fastus, nihil tibi cu n gaudiis saeculi, imo contra-
relegnius, ancliora collo illigata, in marc praeceps rium debes. i De lioruni faslorum lucubralionibus
niissus , inde corpus ejus Roinam traiislnliiiii lnqiiiliir Pontiiis S. Cypriani tliaconus, dum causam
Nicolao I poniiiice, de quo Mnrlyrolog. Rom. scriptionis expendit, qua acta S. marlyris conscri-
Nov. 23; Gregor. Tur., de Glor. inartyr., cap. bere voluil, et initio opertini S. Cyriani ita loqui-
35, 56. lur : < Cum majores nostri plelicis et calechiimenis
BEJNCIXL inartyrium consecutis lanlum honoris pro inarlyrii
— ipsius veneralione dederinl, ut de passiouibus
Linea i. Dum multos libros. Consarcinalor cormn mulla, aut ul prope dixerim, penc cniicia
hiijiis Vilae ptura inseruit desiimpta ex psemiepi • conscripserinl, ut ad nostraui noiiliam, qui non-
graphis S. Clemeniis, uti esl de ejus eleclione facla a dtim nali fiiimus, perveneriui. > Unde omiiiiiiu
S. Peiro ex epislola sub Clementis nomine vnlgata ; iiidiscrimihalim marlyrum gesla , etsi de plebc,
ita, et de libris, qnos pluriiuos scripsissc ndnotavit, elsi taulum essent calecliiiineni, descriliebaiitiii-.
(liim uli Clemeulis forsitau recoguoscit recogui- H;ec porro avide a fidelibus legebanuir, qui de no-
lionum libros decem, iit quibus personalus Clemens bilioribus agonibuspcr iiiuiuascpisiolas liebaiil cer-
nlios libros edidisse coniiiiemoral.diimin libropriori C liores, et acta ab una Ecclesia excepla, ab eadein
fcribit se librum edidisse de vero Propltela in libro viciniori Iraiisniiitebnntur, et ab ista nliis. Circa
Iii, de Prwfinitione Dei: in quinlo alios decem reco- hanc consueludinein haec leguulur in epistola eu-
gnitionum libros. Yid- Coteleriumde Palribus aposto- cycliea Smyrnensis Ecclesiae de martyrio S. Poly-
licis. carpi : < Quae vos poslquam acceperilis , i-ognnuis
Linea eadem. — Martyrio coronaliir. In Domftiniii ut ad frntres ulterius positos epistotam Iransmiita-
perseculione, de qtia h;cc Bruiiis scriptor vetuslissi- lis, quo illi Doiuinum beiiedicant. « llis vero gcslis
niiis laudatus in chronico Alexandiino. < Bruliis suani ecclcsiasticara Hisloriain illustravit Eusebius,
narrat inagnam Chrisiiaiioruni copiam ub 14 Donii- ut ipse-non semel leslatur.
tiani amio sublalam et niarlyrio alfeclam. > In ulra- Linea eatlem. — Fidelibus. ln electione notario-
que itaque priori persecuiione, quani inovenint Ncro riiin commendat et exigil Clemens fidelilalem ac
et Doiiiilianus, magna mulliludo, el magna copia sincerilatem, qu;e eranl necessariic, et ad fideliuin
marlyrum coronatur, ut de priori dixernt Tacilus, fidem roborandam, etad reluudendas in Cliristianos
eCBrutus de posCeriori. Ilinc etiam convelliliir nu- conflatas criminaiiones. Fidelilalis reqiiisilum spe-
perum de paucilate marlyium primitivae Eccle- cialiter in nolariis animadversum docel Cypriani
siae commenlum, dum ulrique imperaiores post episl. 37, epislola dala Clero Cnrtliagiiiensi, dum
motam persecutionem non diu viventes, inagnam laudat Tertiillum tliaconuni nolariiim, quehi fidelis-
tamen Chrislianorum lanienam fecere; majorem, simum appellat. Loqueus eniin t!e olliciis prtcstaiidis
qui diuturniori tempore, nc itndique Clnisliana reli- martyribus sive in carcere, sivc gloriosis ob coit-
gione propagata, vivenles in Chrislianos exarsertint. D siimiualum martyrium-, sic de Tertullo : < Deniqtie
De qua eliam Lactantius de mortibus Persee. c. 3, ut dics eorum, quibus cxcedunl ailnolare, ul coni-
pag. 50 : < Post hunc (Neronem neinpe) inteijeciis nieniorationes eorum inter mcmorias iiiaiiyruiii ce-
aliquot annis alter noh minus lyrannus ortus esl, lebt-are possiinus : quniitiunm Terliillus lidclissinitis
qui cum exerceret invisam domiiialionem, suhje- el devolissimus frater noster pro caetera sollicitudine
ctorum tamen cervicibus incubavit, quani diulissime et cura sua , quain fralribus in otniii obsequio ope-
tulusque regnavit, donec inipias nianus advcrsus rationis iinpertii (qui nec illic circa curam corporum
Deum lenderet. Poslquam vero ad perseqiienduui deest) scripserit, et scribat, el sigiiiliCefniibi dies,
justum poputum instinciu daenioiiuiu iucimius csl, quibus iu carcere beati fratres nostri ad iinmortali-
tunc tradilus esl in manus iiiiiuicortiiu, luit poenas. v iateui gloriosae morlis exilu transeunt, el celebrcn-
Brevi intervallo durasse observavit Teriullianus iu lur hic a noliis oblalio;;es el sacrilicin ob coinme-
Apolog. c. 5: t Tentaveralet Domitianus porlio Ne- moraliones eorum, qiuc cito vobiscum, Doinino
ronis de crudelitate; sed quia et homo, facile cce- prolegente, celebrabimus. >Quo loco eaplicat acluale
ptttm repressit, restitulis eCiam quos relegaveral. > el juge exercilium in maityniin geslis nolnndis,
Clemens in persecutionis fervore relegatus, ueipiit expresstnn illis verbis, scripserii, scribal, et signifi-
tamen uti principis indulgentin, cum anle protnulga- cel. Erat diaconis oliin hocce muiiiis oplinie com-
tionem marlyr obieril. missuiii, concrediluinque, dtiiii freqtiens tiiacoiioiuin
! Linea 5. — Nolariis. Prior ecclesiasticorum nola- ad carceres commealus pro iiiariyriim necessilutibus-
riorum menlio, qui deinde in coiiciliorum actis ex- subicvandis, cral eis opporUma "occasio, qua ciiHcia
1085 ANASTASII BIBLJOTHECARII 1084
limaienl, ac certras gesta cornm describereni. De A tur. Duae isliusmodi episloke, qutc Iucem Iiabuere,
quo antiqiio diaconoruin miinere in Ecclesia Carflia- posiqiiam tliutitis in bibliotbecis incognitaejacuerant
ginensi servato hsec Cyprianus ep. 51 : < SempCr ab post inilia saeculielapsi, caiholicsc dicunlur a collcc-
antecessoribus nostris factum est, ut diacoiii ad tore Gestorum Clementis, eo nempe sensu, quo vox
carceres commeanies martyrum desideria ctinsiliis iila sumebatur pro auctoritativa inslitulione. Prioris
suis et Scripturarum praeceptis giibernarent. >Elau- pontltis desuniilur ex Palribus primi aevi, cum Dio-
ctor Martyrii SS. Felicitatis ct Perpeluae ex cdilione nysius Corinthiornm episcopus in die Dominico in
Holstenii laudat Terlium el Pomponium benedktos Ecclesiae convenlu legi consiielum asseveral, sic
tnartyres, eis in carceribus iniiiisiranies, qui iiiter Romniiis scribens, a quibtis alteram acceperat, apud
alia ab ipsis sanctis feminis corouiendantur : < Qui Euseb. 1. v, c. 23 : < Hodie sacrum diem Dominicum
nobis ministrahant, Coiisliliierunl praemio, nt pau- Iransegimus. In quo episiolam veslram, quam qui-
cis horis emissi in meliorem locum carceris refrige- deiii perpetuo deinde legentes, perinde ac priorem
raremur, i elc. MQribusiistlem imbulam Ecclesinm illani nobis a Clemente scriptam epislolam opiimis
Cnrihaginensem archidiaconoEcclesiae solliciludiiiem pi->i!ceptisac (lociimenlis abiindabiinns. > Nedum a
hanc coromisisse, eamqne Terlullo a S. Cypriano Corinlliioriim Ecclesia, verum a reliqnis in eodem
datam usque ad linem sirculi leitii declarant Acla censii babebatur, Eusebio I. nt, c. 16, lesle : < Hu-
SS. Dnmasi et sociorum, quae elsi a Donatistis foe- jus Clemenlis epislola ab omnibus imo consensu re-
dnla et inlerpolatn, iiihiloiiiimis veluslissinia cen- cepta, eximja prorsus nlque mirabilis, qiiam no-
senlur. Haec Dnnatislac prnuilerunl ad cnlumnias in niine Ecclesiac Ronmnaead Corinthiorum Ecclesiani
Mensurium primatcm Carthagiiiensem, ac ejus lunc r, scripsil.... Ilnnc in plerisque ecclesiis, et noslrn, et
j,
nrchidiaconura Cir-cilinmimconfbindas ac probandns, superiori memorin palnni rccilari consuevisse com-
et una ex criminalionibns erat, post Optatiiin pag. peritniis. i Qnod repeiit cap. 38. De secunda non
103: < Postrenio cuin nec Mensiirius, nec minislcr eral baec aestimnlio, et pondtis auctoritalis. Verba
cjus Caecilianus ab hac inunani crudelilale cessare porro h:cc in libro Poiitificali inserta longe posl Ge-
vellent, Anulino proconsule, aliisque persecutoribus Insianum decrelum videnlur, in quo nnlla harum
circa alia ncgotia occupntis, beaci marCyres isti cpistolarum menliooccurrit. De his adeundiis tracla-
corporcis alimentis destilnli patilatiin, el per inler- tus de apostolicis Palribus, qui vnriorum notis il-
valla dierura natiirali eonditioni, faniis atrociiale lustralus prodiit Amstelodami aniio 1698, in quo
cogenle, cesserjint, ad siderea regnn cum palnia uberrime de his Clementis epislolis. Viris auleiii
ntarlyrii roigraverunt. > Ollicium enim quod per- apostolicis iu primitiva Ecclesia honos servatus, ul
urgenle perseciitione Diocletiauea marlvribus illi diligentiori custodia reeiperenliir et inquirerenlur
pr:csiare non poteranl, caliiinniatores in criincn cpistolae. Exstal aputl Eusebiiim 1. m, c. 16, insignc
verlere non diibilarunt. Interim si perscculio saeva servatae constietudinis tesiimoniuin, diini ad Phitip-
tliaconis intcrdiccbal ad carcercs commealum, cle- pensiiim petitiones S. Polycarpus misit cum suis
rici ibi existenles per epislolas marlyrnm gesla exa- lgiialianns epistolas, commendaiqiie lectioncm. Quod
rantes, Ecclesiis denunliabant. Hnriiin nliquot exem- his verbis explical: < Epistolas orones Ignatii, qnas
pl.i affert Eusebius, inter quae fragmentum epistol;e :id mescripsil, el quascunqiie demum apud IIJSre-
Phileac Thiimitnruni episcopi, qui neduin Ecclcsiis perire potiiiitius, qnenindmodiim nobis niandaslis, nd
acia defereuda cnravit; verum el marlyribus in pro- vos misinius. Ex his magnani uiilitalem percipere
xiroo agone posiiis ad calcar aildciidum pro lidei' C iinbis liccbil. Conlinenl eiiini fidem, palienliam, ct
delensione iropigre aliorum exempjo suscipiendaro caelera, quae ad aiigeniluni Doniini nostri ciillum
epislolam dedil Thiimiianis martyribus, in qua suns pertinent. >Has vero epislolas ciim eo noniine vo-
cl sociorum calninitales exponit, el alios hortatiir cenlur hic, et anibae calholicie dicantur, quamvis
atl fidei confessionem; additque Eusebius 1. viu, sccunda potius sil homilhc fragmentum, unde id
C. 10 : < Haec siint veri philosophi non minus Dei desumpserit liber Pontificalis, praecipue cuin in Ge-
quam sapientiae amaloris inarlyris verba, quae ante lasiano dccrclo de bis alciim silenliiim, oninitio
extremam jtidicis sentcntiam adhuc in cuslodia con- ignoro. Vide Morinum in exercit. biblicis ex g. c. vni,
stituius ad fratres Ecclcsiaesnae sciipsit, partini eos et Doduvel. in disser. ad Iren. pag. 53.
adhorians, ut pietalem in Christum etiam posl obi- Linea eadem. Hic ex prwcepto beali Petri suscepit
tum snum jamjuni iniminenlem mofdicus retine- Ecclesiam et ponlificatum gubernanduin. Ex epistola
rent. i Eadem egit Dionysius Alexandrinus infra ad S. Jacobum ab ipso Clemente scripla duo dedu-
laiiilantlus similiter, cl alii. Ex hisce Actis Ecclesiis cit scriplor VilaeS. Clemenlis, et hanc ab ipso Cle-
denunlialis anliqiiissiina Marlyrologia conficiuntur mcnte esse exaralam, et revera S. Petriim successo-
et Lectionaria. Si vera est quorumdam opinio, quod rem in ponlificalu Cleiiientein desiguasse. Veruin
Cleinens scripserit epistolam Corinlhiis datatn prio- citm falsa el suppositilia sit epistola, quas olim exsta-
rem immediaie posiohiinm et martyrium S. Pauli, bat praelixa actis spuriis S. Pelri, corruit quae hic
exinde deduci possel Clementem primo suo exem- inscriinlur de successoris eleccionc. Duo tamcn hic
plo ideam notariis pracmonslrasse, ac reliquis in de-- nnimatlvertenda, anciquam fuisse opinionem, Pe-
mmtiando Ecclesiis martyrum illustres agones : et- D Irum Clemcntem in successorem designasse. Quod
cnim dum cap. 5 lautlal Athleias qui proxime fuerunt,, aevoTertullianeo vulgalum erat, dum referl Clenien-
alii intclligi nequeunt, nisi SS. apostoli Petrus ett tem a Petro ordinalum, de quo in nola sequeuti. De
Paulus, et signanier quaedam feminae dignalione5 isliusinodi veliistissima tradilione non desunl con-
marlyrii illuslriores inibi recensenlur : < Viris islis5 jecturac, quod ita evenerit: el haec probabilior eva-
(iiempe Pelro et Paulo) sancle vitam insiitiienlibus3 dere posset, si vera est quorunidam receiilioruiu
inagnn electoruin niiilliliiilo aggrcgata est, qui sup- opinio, qni volunt Cieinentem scripsisse cpislolant
plicia multa et tormcnia propler leniulalionein passi,, priorem ad Corinlhios immediale ab obitu S. Pattli.
evemplaroplimiiin inter nos exstiterunl. Propterr- Eundanl opinionem in latore hujus epislolac quem
de
aemulationeiii mulicres perseculionem passse Danai- ForCunaCumnominat, eumdemque esse vohmt
d !S, el Dirce poslqiinm gravia et nefanda suppliciai quo haecscribil Paultts in priori ad Corinthios c. 16,
ciistinuissent, constantem fidei cursum consumma- v. 17 : < Gaudeo attlem in praesentia Stcphanac, el
riinl, et debiles corpore nobile lolerantiae praemiiim i Forlunali, et Achaici.quoniamid quod verbis dcerat
acccperunt. i Forsitan in speciali traclatu acla di- suppleverunl; refecerunt enira el ineum spiritum, et
gessil, quae deinde iinpostori cuidam occasione prae- vcstrum; cognoscilc ergo qui hitjusmodi simt. i Sup-
Juiisse confingendi itincrariiim Pclri et acla Pauli,, iwnunt eiiim aemulaliones , ad quas relardandas
qtiae snb Clemenlis noinine vulgala ftiere. Vide II-- Aposlolus cpislolam dcdit, eliain posl aposlolicas
tigittm de Pscudepigraphis, pag. 95. monirtones perdurasse, ad tpias sopiendas Forlima-
Linca 7.~puas epistalas, quie ealholicm nominan-- ttiin delectuin ob Pauli lesiimoniuirt coimneudal)!-
1085 HISTOBIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CLEMENS. I0&6
lem, et ob propria merila, etCorinlliQ Romam mis- A . Mnz. et Thnano pag. 133, in Vitaliano seqiienlia
sum, ut tmiversa Paulo renunliarel : setl ciim Ro- verba habentur : < Eodem lcmpore missi stint a
mam pervenit, jam martyr obierat Pauhis, el C\e- Vitaliano papa in Rrilaniain Theodorns archiepisco-
menti cpistolam dedit, qui pro suscepto iiiiincre epi- pns, et Adrinnus nbbns, ulrique doclissimi, qui plu-
stolam Fortiinalo dedit, addiiis Ephebo et Vnlerio, rimns ecclesias Augloriirn ,'docirinae' ecclesiasticae
quos legalionis socios Clemens vocat in fine opistol;c. fnige feciindartitit. fbeodorus archiepiscopiis pec-
Doduvellus, qui huic opinioni accedil, putat epislo- cnnliuin judicin, quantos scilicet nnnoS pro unoqiio-
lam scriplam ullimis imperii Neroniani annis. Neque qiie peccnlo quis poenilere deleat, liiirablli, ac iiis^
aliter intelligi posse a Clemente susceptain provin- crela consiilerntione descfipsit. i.Simililer in Gre-
c'.am, ut loco Pauli scriberet, responderet, etadmo- gofio III iidem codices hnbeiit png. 180 :*< Hiqus
neret, et quiilem suo el Ecciesiae Roihanae nomine, temporibus concussa est .provincia Roinanorum di-
IIl POlitnlo scriptam dicil Irenaeus lib. iu, adv. haer., lioni subjecla nefandnritni LorigObnrdortim,seu regi
c. 30, nisi quia pontifex essei. Ad ponlificem enim eornm Leuprando. Veniensqiie Rrtmahi in campo
spectasse ex persuasione aevi decurrentis atl externs Neronis lenioria tetendit, depnedalaque Campania
orbisprovincias scribere, el vera denunlinresiipponit miiltos riohiles de Romanis mpre LOngobardorum
antiquissimus scriptor Clementi, ul piitaliir coievus, totondil atque veslivit. Pro quo vir Dei niiiliqiie
Hermasl. n, vis. U,3,cui in visione baecdenuntian- dolore conslrictus sacras claves ex confessione
lur: <Scribes duos libellos, et mittesuniim Clemenli, beati Petri aposloli accipiensparlibus Franciae Ca-
et unum Grapte:mittelCleinens in exteras civitates, rolo sagacissitno viro, qui tmic regnum regebat
illi enim permissum est, Crnpte autem commonebit [} j Francorum, navali ilinere per missos suos direxit.
viduas et orphanos. Tu aiitem leges in hac civilate Idem per Anaslasium sanclissiinuni viriim episcopiim,
(deRomanaloquiiur, ut visio aiebal) cum seuioribiis, hecnon' el Sergium presbyteruni postiilanles a prae-
qui praesuni Ecclesiae.i Yeruni cuni Isaacins Vossius falo excellenlissimd Cnrolo, ut eos a laiiia oppres-
in responsione ad ea quae Blondellus sugillat in sione Longobnrdorum liberaret. ;>Qii;e excerpta vi-
notis ad episiolas lgnatii, ubi piobat epistolam a denlurex Annalista Metcnsi, ct conliiiiintore Fre-
Clemetile scriptam uno, aul allero anno aitle ever- degitrji. Poslerioribus, ac uliiinis aiite Aiiastasium
sam llierosolyiiiam; Wentlelinns vero fervente Do- leiiiporibiis praesenlein periochcni ntlditam, nssutam-
mitiani persecuiione circa aniiiim 95, exinde niliil que secundo Hbm. ponlificiiiii cnlalogo, pulo.qnnndo
certi ex ea conjectura deduci potest. Seciindum iuonacbi Graeci occasione Monollielismi, et Icono-
qnOdanimadverlendum occuri-it, et quiden) seilulo, machisnii ad sedem apostolicam coufugierttes, plu-
Id est librtim Ininc Ponlilicalem ex anliqiiis catalo- riina opuscula, quae tantiini Graece exstabant atl
gis, qui olim in arciiiviis Rouiana: Ecclesiae exsla- Urbein advexerunt; uhde cx epislola supposilitia
banl. csse eonflatiim, quoruin aliqui electionem, Clemenlis ad Jacobiurt, quaebic referunlur, deproni-
alii obituin , alii ordinalioncs facias, alii donaliones, psit, et gest.s aut Pelri, aul Clenienlis assuere non
sive principiim, sive ponlilicum, sive liJelium desi- iliibilavit.
gnaliant : ex bis conflalus seciintliis vulgo dictus Linea 8. >—Sicut ei fueral a Domino Jesu Chrhlo
Roinnnorum ponlificiim catalogus vetiislus ac intlu- cathedra tradila, vel commissa. Consarcihaldri ge-
biae fidei, cujtts verba cxscripsit lilier Pontificnlis , stnriim placuil periochen ex epistola Clcmenlis sup
ac deinde sive unus, sive plures fnciis adililionibiis , posililia inserere ad demonslraiid.im a Pelro suc-
in eam formani molcmque digcsserniit, quae modo C * cessioncm, et apostolicum ceiisum, de.quo gloria-
relinelur. Adtlitiones plerasque faclas reor, sive in banliir, veluli de vericatis Ccssera Ecclesiae, eC ca-
schedulis, verius in marg^ne libri Ponlilicalis, quae ibedrae origiue apostolica conslilulae praerogativam;.
cnin deimle apiandae forent suis locis, incuria, aut forsilan etiam, ut lunc occtirreret ex eo etiam mo-
amainiensium ignoranlia, evenil ut fceda qiiandoque tivo placitis Coiislanliuopolilnni episcopi, qni eo-,
mterveniat transposilio, unde ssepe. nuiet hisioriae lcnipore, quo advecta ex Gi'aecia farrago pseudepi-
fides, quod in Felice III notabiiniis, ubi faeiceatldi- graphoriim, priiiialiim sibi vindicabat ex praero-
tiones, suis locis restilulae, gestn illiislrani. Defaciis gnlivn regi;e tirbis. Quisqnis, vel priinis labiis an--
atldiiioiiibiis vario Cetnpore, et a diversis non est liquas primitivac Ecclesiae consuciudines degnsta-
ambigendi locus, et qnideni post editnm librum verit, certo novit, Ecclesias priino tempore gloriarti
Pontificalem. Elenim sero faelae siinl adtlitiones de assuelas de originc apostolica, qua vel aposloli ca-
donatioiiibiis faclis a Romanis pontificibiis in nostro tliedram, vel episcopum ab ipsis delectum consti-
libro Poniificali, cujus cxemplar sil Vita S. Dainasi, ttieiiiil, ab' bis suos census el catalogos deiliicercu
ctijns prior pars tolidem verbis legitur exscripta ex Quod sic expressit Teriullianus de Pr;esciipt. c. 52 ^
cod. archivii hasilicie Vaticanae, imde eam excepit < Iloc enim modo Ecclesiaeapostolicie cettsiis suos.
editio opennn S. Damasi Romaepublicala auno 1638, deferuiil. Sicut Smyrnaeorum Ecciesja Polycarpuiu
quae camen donacionum caCaloguin non exhibel, uli a sancto Joaime coiisecraium referc: sicut Roma-
in nostro legiltir. Sic donatio integr.i Conslanlini lioruni Clemciilem a Pelro ordiiialnm ilideni. Per-
inseritur in quibusdam codd. Anaslasianis, qtiae in indc utique, ct caeicrae exhibent, q^unsab apostolis
aliis oniittitur. Pariter praesens perioche de Cleinen-1D iii cpiseopntum constilutos apostobci seininis Cra-
tis eleclione per Pelrum facla , quaj iii secundo ca- dnces babeanC. Consignenl Cate nliqnid baereiici. >
lalogo omitlitur, in aliquibus assuilurgeslis S. Pelri, desigiialioiiem hnbitaui, uli grande
iii aliis vero, uli in noslro inler acta Clemenlis po- Aposlolicam
piivilegium explicni S. Joaunes Cbrysosloiniis hoin.
niliir. Prior enim liber Ponlificalis. qui eo litulo 42, t. V, pag. 687, dum Igiiatiiim mariyrem eo
exstabat anno 650, plerasque bas iiddiiiones non eiiain litulo conimendal, qiiia AiiliochenaeEcclesiae
habebat insertas, quod evinci posset ex pluribus, S. Petrtis tradidit prwfecturam, seu episcopatum,
satisque eril commeinorare , quod in Annclcto hn- et addit: < quoiiiam illi in episcopalus Anliocheiisis
betur, dum in quibiisdnm codicibns h;ec verba le- dignilate successit. JNara ut si quis a fundameiilo.
gtinlur : < duas eiiani decrelales epistolas omni sa- inagniiiii lapidem eruat, altenim oiiiniuo pareni i»
pientia plenas conscripsit : i qute tameii nec in ejus loco conatiir conslituere, alioquin lolum sctli-
nostro.aul in aliis codicibus Ieguiitor, nec inseri ficium Inbescet et corruel: ita cuni Petrus Antiochia
poterant, qiiando vulgata estprior libri Pontificalis esset discessiiriis.alteriiro Petro parem praeceptorem
edilio, sed post anniiin 800, quando haec decreia- spiritus substiiiiil, ne incboata jam acdilicatio
lium pontificum prioris acvi merces a mercalore in- gratia successoris coiitemptii debilior fieret. i Succcssionis
vecta, publicari coepit. Tandem in quibusdam codd. istiusmodi gradus, quo ad originem apostolicain as-
ahqua addila habentur, quae potius nationum cendebatur, uii verilalis tessei-am agnoscit lrenseus
quarumdain simt ornameiita : et addilio facta lit>. iv advers. haeres., cap. 44, ac sequendani coin
dcprehendiiur ex diversitale styli. ln codd. Reg., niendat pro luliori inveniendas.modo, dtini ita bor
1087 ANASTASIl'B18LIOT1IECARH 1088.
lalur fideles, ul in dubiis (-ecurranl, < his.qui suc- A el primiliv.-c Ecclesiae diligenliain +n retinendis s|ie-
cessionem hiibent ab aposu.vjis,qui cum episcopalus ciali custodia succes'oruiii S. Pctri catalogis) quoj
snccessione cbarisina verir,alis certtim sccundum ex ea succcssione verilasosteittlaiur. Assignata euim
placiliini Palris acceperunt, reliquos vero, qui ab- pontificiim serie, el velitalionibus de ordine succe-
sislunt a principali successiotie, el quocunqiie loco dcnliiiiii ita rem coifcludil: < Ac neniini sane iniriim
colligantur suspectos, vel qujasi h.ereticos, et malae videaliir, cur singula tnnla cuni diligciilia pcrcurre-
sentenlise. i Quo argnmeiiloi et tessera Donalsia- riiii. Per liaeceniui perpetuo certa, arcuratar|iic vc-
rtiin schismaticos sugillal cpnalus, el phantaslicum rilas ostenditiir. i Decepit forsiian btijus opinionis
Romnnuin episcopatum a Donatislis in Urbe consli- nuclores vetustos, unde ab inipostore coufiaia est
tiitiim Oplatus 1.1 dum sie^ < Video te adhuc igno- epi.-lola ad Jacobuin, insliluliiiii aposloiictim, quo
rare schisma apud Carthaginem a vestris priuci- plures simul episcopos ordinatos ad e.istlcnt regiones
pibus factiiin. Quaere hnruni origineni rcriiin, el iiaiisniillebat, ut pricsto essent ad ordinaiiones sive
iiivcnies hanc sic in vos dixisse sentenliam, ctim cleiicoruin, sivc episcpporuin agpiulas. lta concilium
scbismaCicis bicreiicos sociasiis. Non enini Caeci- Ilierosolyniilaiium, Paulum, et Barnabam episcopos
lianus recessit n cntbcdia Pelri, vel Cypriani, sed direxit ad intimanda aposlolica pracccpla. Petrus iti-
Majorintis, cujus lu cathcdram sedes, qure ante ip- dem Liniiin, Clelum, et Clementein ad cntleni inu-
siiiu Majoriiiiim origiuem non babebat.» Et Luci- nera ordinandos censuit, sicul «gcral Amiochia;, ubi
feiianis alleram communionem extra caiholicam Kvodium el lgnaliuro constituit. Inile conflala bisto-
Ecclesiam propugnanlibus, ut oslenderent puriorem ria de succcssore designato a Pelro, ilidein clecto.
cssc eoruni socielaiein b:ec Hieroiiymus adv. Lucif. R JJ Oidinatum quidem asserit Tertullinnus a Pelro Cle-
c. 9, opponil: < Brevein libi, npertnmquc nnimi mei mentem, sed non successoreni coiisiitiilum : quo
seiilentiam proferam. In illa Ecclesia esse perma- inodo Ariliocliiae,ubi S. Ignaiitis etsi ordinalus dica-
neiiiluiii, quae ab aposlolis fundata usque ad diem tur a Chrysoslomo, conslans lainen esl opinio Evo-
IIIIIICdural. > Ex qua cominiini primitiv* Ecdesite dium Pelro AnliochiiBsuccessisse, non Ignatiiim. Im-
persuasione motus, qui in secundo catalogo prae- posloriuiiqucdeditoccasioiiemcrtnfingeiidiepislolaiii,
senleni addilionem iulcrposuit, verum pulavit, quod lalemque sese prodere observat Pboiius, dum de epi-
in Clementis ad Jacolium stippositilia epislola invenit slola Cleiiientis ad Jacobum bocce judiciuiii lirmat
de successoris Cleinenlis electione per S. Petrum (Cod. 112, 113) : < llaec neque eatlein, neque ab eo-
facta. Ex ea vero inniiim permoluro epistola ad id dem profecta, scd in libris nonnullis velut a Pelro
iiddcnduni doccnl duo, primo quod hanc conime- aposlolo ad Jucoliuni missa, in uliis rursus lanqiiani
morel. cl insuper quod iu reliquis addilionibus con- a Clemenle ad Jacobum alia, alque ulia. i An ven»
snrciuaior nuspiam nisi Jiic laudel monumeiitiim Petrus sive Roinae, sive Aiiliuchiauduos constiiuerit
tiiule dcsiimpsit nddilioiiem, inqiiicns lin. 9 el 10 : episcopos, iinus qui pra;essel conversis ex Gentilms,
t Tamen in epistola, quae ad Jacobum scripta est, alier qui ex Judaeis juxta iil quod Petro et 1'aulo
qnalilerei a beato Pelro commissa sit Eccjesia re- eveueral, ut ille Judieis, bic Genlibus evangelizaret,
peries. > Uude liquel pnslefiori manu, el sero banc iion esl dissereudi locus. liilerim oidinnliitn ;ib alii-i
adtliiioiicui assiitaui nclis S Pelri, cuin iiempe ex apostolis cpjscopum iu eadem cntliedra sticcessisse,
Graeeia isliusimidi pseudepigraphoruni merccs per prodil paliiarcharum AlexniidiinoiTmi series, qu;e-
Urbeni cl per llaliam disscniinnia est. r.
c Aimniaiii a Marco coiisccrainm cpiscopum cideui
Linea 11. — Ideo Linus et Clclus ante eum con- Marco successorein fuisse rcfert.
scribnntur. Conciliare sic conalur consnrcinator liliii
Poulificnlis dissidiiim de ordine successionis ponti- BIMI.
iiciie: eleclum nempe successorem Cleineniciu, verae i^inen i. — Mutios libros. Praeter epistolas
pacis siudio rcliquisse sedeni, qi:ous!|iie eleclus Cle- scripsil consliiuliones aposlolorum. Canoncs aposto-
niens a Clelo seiiem accepil, Celcbris crat Epipbanii liirtini non qiiitlcm conditlit, sed trntlilos nb npostolis
auvo conti-oversia da immedialo Petri successore, Gncce conscripsit. Circuilus Petri 10 libris
tluin plerique Liniim el Cleliim non Pelri succes- inier iipocrypha a Celasio rejiciunlur. dcscripti
sores, ncc ordinarios pontifices, sed cborepiscopos
exstitisse piilabant, ab eoque vice sua, quo praeser- BLANCIHNI.
lim lempore abesset, Romie praefectos.Alii legitimos NOT.ECHROXOLOGIC^).
ct ortliuaiios faciunl. Onuplirius scquuns libruin
Pontificaleiii scribil a Petro adlnic siiperstite cborc- Notns clironologicns, iilriqne ponlifici coiiimtines,.
piscopos duos conslilutos Liniim alque Cletuni, ct Clenienli el Clelo siiperius retuli iiuiii. 3, uC osten-
qiiidcm poiiiificalus sui nniio 14. Deiude paulo nnte derem B. Clemenlcin Roinnno ponlificntu funcluin
inorlcm sticcussoreni ordinnsse Cleincnlciii. De qua fuisse ante B. Cleiuni : liuiic vero nonnisi ex illius
opinione sic Epiphanius baer. 27, pag. 107 : < Quan- nbdicnlione vacaute cailietlra Petri ad enindem eve-
quani vel bac qiiiilcin ratione poleianf vivenlibus clum cleri Roniani stifiragis, illanique tenuisse do-
atlhiic apostolis, Petro scilicet ac Paulo, episcopi alii " nec marlyr occiiniberei suli Doinitiano, pluriliiis an-
Rubrogari, quotl iidem illi pncdicantli Evnngelii gra- nis ante niariyriiim Cleineniis, reservatum atl annuiii
lia, in alias urbcs regionesqiie pioleclionem stisci- Trajani terlium : et idcirco Cletiini inatuiiiis C!e-
perent, carere autem episcopo Roina non possel. inente relalnni in diplychas riiarlyrum, el in cano-
Siquidem Paulus in Uispaiiiam pervenit. Pelrus veroi nem inissae uiroque in loco pncponi Clementi; cui
Ponluni et Biiliyniam saepe nuniero peragravit. Ac! tamen in serie pontificum Romanoriim vcluslissinia
lieri sane potuit, ul primiim Clenit-nle conslituto,, (Cslalogo scilicet Liberiano) jure poslpoiiitur, ciini
CIIIIIis disfugerel (si ila lauien coiitiugit, quod egoi Clemens sederil Petri et Lini successor, alque scdem
opiiiaudo polius qiiam assevcrando dixcriin), posleai dimiserit anle CJeti pontificatum. Exempla non de-
Liuo Cleloque ninrluis, (|ui nmiorum 12 spnlio siu- stinl' volttnlaiiae islius diniissionis, ct successionis
giilntiin episcopnmin oblinuerunt, posl apostolorumi pliiriuin episcoporum gradalim anie obilum dimii-
Peiri Paulique necem, qui in nniiuin Neiouis 12 in- lcnlis, ctiam in nliis sedibus praccipuis qiialem in
currit, luiii demtiin ponlificaiuui capessere sit co- Hicrosolyinitaiia recensel Eiiscbius Ilist. EecLlib. vi,i
nctus. i Epipbanius ilaque affirinal liauc suo a-vtii cap. 10, ubi Narcisso, qni 1'ugnse sitblrnxcral, Dius
controversiani ngilalam, de qua lanien ipse jutli- ptiniiiiii, deinde Germanio, liini Gordius sulilccti
citim efferre uon audet. An ex Clemeniis supposilitiat siinl successores : et ciim reilux ex soliludine Nar-
epislola, aut altsi-o cerliori niomiinento id depre- cissus rogntii fratrtim nd restiiucndain Ect-lesiie tli-
heiiderint opiiiionis aiirlores.jEpiplinnius non judi- missLCcurnni perlrnlicrciui', cxlre;na senecttile fci-me
cal; id tameu iiidubiiiui csse ass. ril (quod magiss conlectus (mmum quippc agclr.it sexluin dcciiiiii-u
noslram liauc succossioncui pantiliciain cotinnciidai;'; supra ceutesiinuin) obtiuuit lcvuincn, non sine cc«-
10S9 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CLEMENS. 1090
hslis visionis suffragio, ipsi substitulum cpiscopum A mus Gatlnla, lunc prior cclcberrimi illius monasle-
Alcxnntlmm. rii, et Binliolhernriiis, pro eximin sua eriidilionc,
Prxter illns vero notns chronologicas Clementi ct et rei aiitiqunritt sludio saepe celeliralus a VV. CC.
Cleto commiines, prnprias. hic atlcxnm solius Cle- Mabillonio el Monlfniiconio suis in diariis Italicis,
mcniis, qua? illuslrnre etinm poterunt verbn Biblio- dono, inqunm, dedcrat illuslrissimo ac revercndis-
lliecarii num. 4 ila disposiln : sinio praesuli Joanni Cinnipino, dum ad monaslcrii
Linen 2. — Sedit annos 9, menses 2, dies 10, et Casinensis sncrnrium iilrumque nostrum dedticeret
lin. eadem, et scq. — Fuii aitletn temporibus Galbw hospiiem, et libernliter aduiodiim haberet, setlenlc
el Vespasiani a consutaln Trachali el llalici (iln enim Iiiiioceniio XII. Prctiosi bujiis fragmenli memovia
corrigendnm Trajani et Jtalici niendosnm leclionein iia uiilii IIOIIexeflcral, ul boc prae caeteris dilj-
cx correcliori textu codicum Vnticnni. Cnsinciisis, gcnler qiircsitiiro inter nnliqiiilates post obitum ejns-
eidiionim Florenlinorum moniiimiis cuni Sclieleslrn- (iein pra;siilis dislraclas reileiueriin ac reservnveiitn,
lio, suffrngnnleetiamcatalogo vcluslissimo Liheriano ndtlentluni reliquis lectiorilms ninrmnribus, ad cbro-
supra opusc. 1in Prolegomcnis edito, et liuic uumero nologiam illuslrandatn slutliose colleciis ab emi-
sulincsn) usque Vespasiannm vui el Titum vi. nenlissimo nc revcrcndissimo Alexainlro card. Al-
Sunimani annoruni 9, mensiiim 2, ac dierum 10, bano. Ex consuliim serie siiuiliter ordinata in Epi-
csse computandani cx proxinie supcriori consiilalii graplie npnd Grulcrum fol. 299, et ex nlia serie
Cnpilonis et Rufi, in qiicm tlesinit Linus deccssor constilum magislratiini Romac ineiintium unn cttni
Clemenlis, ad consiilaluin Vcspnsiani sepliiiiuni, annuis liidoriim ciiinloribus opuil Antium, reperla
quo signatur in latidalo calaiogn Liberiani saeculi p siinul cum frngmento Kalendarii Juliani cura so-
iinis Clemenlis, citm suprn ostenilcrim ; confirnio lerti, ei liberaliiale iiiiiuilicn cjustleiii principis emi-
iuiiic, ac demoiislro evidenlius ex anliquo lnpide ncntissiini ai.le annos sex, suo temporc edenda, in-
Faslorum municipatiuni iu ngro Cnsinensi rcpcrlo : te ligimus pariem esse Fastoruni muiiicipalium, per
uiii rnliones novennnlis hiijusce spnlii ntiisque ^m- annos singulos, ordinaiiis cnusulihus distinctos,
gistrnlibiis consignnntiir. scilicet imiicio consulum cninplecteniiiim uoniina Qitalnor Virnm Juridicundo,
Rniiianorum el recensione magistrnluum quatuor et Qninquennaliitm, snb priucipibus Ncrone, Galba,
Vir.ini, et quinqiiennalium ejus oppidi vel coloniae, Olhone, Vilellio, ac Yespnsinuo, in codem oppido
ad quani lapis pcrliuuii, per annos singulos eidcm seu colonia, magistrntu fiincloniui. Piinitim par
stiinmae lemporis respondeiite. Indc auteni pcrspi- consuliim ex supcrstilihiis in Inudnlo fragmenlo HI-
ciium fiel, quot gemiinis documenlis adjuvareiur in dical iioinina Capitonis el Rnfi, seu anniim aerae
hac praeserlini llaliac parte Urbi proxima consularis Christi communis 67, Neroniani aiilem iniperii lcr-
chronologia pcr aelnteniLiberii. dum veluslissinius lium decimiun coinplclum die in Itltis Octobris, et
iile calalngiis Roiiiniioruni pontificuni ederelur, an- cx dic proxima qiiarium decimum ineuiitcm, cum
tt't|iiani exterae n;>tioaes, atl pcrdendain el vasian- die 22 Seplembris Liims martyrium coniplevisset,
dam ltaliam advocatac. haec monimenla disjicerenl tili ex iisdein consulibiis, termino pontificatus Lini
ac dissiparent. assignatis in catalogo Libcriann, perspicuum fil. En
Marmoreain hanc labulnm, fragmentum insigne ipsum lapidein . in quo claritalis gratia constilalibiis
nmplioris lapidis, cfibssam in agro Casiuati, dono apposui pcr cifrns Arabicas iiiinieruni antionim aerae
olim dederat revereiidissiiiiiis Paier abbas D. Eras C Chrisli comiiiuuis quibiis rcspouricnl.
67 c. Foiiteio CapitoNE C. IVLIO RVFO COS C. AVILIUS OCTA.
.... IVS PRISCVS _ M. CL0D1VS_.
.... RVFVS lul VIR. I. D. 72 IMP. VESPASIANO1111.
«38.Ti. Catio Silio Italico VALERIO TRACUALO COS K. APR. C. AVARIVS
.... TIVS TIUO QVTNQ. AVEDIVS 1VS..
.... P.AVLVS 73 DOMITIANOII CAES
69 Imp. SER gALBA II. T. VINIO_ COS K. APR. TITVS ET DOM.
... ALVIVS VERVS Jiil VIR. I. D ' CN. MVMM.PIVS...
.... SRVLLVS JUI VIR. P. L. P. W. BARR0N1VS_.
.... AJ[VSNIGER llll VIR. P. L. P. 71 IMP. VESPASIANO V-.
70 Imp. Vcspr.BianO11. TITO FILIO COS K. APR. C. TITEDIVS.
.... IVS MACRO TiH P. L. P. P. COUNELIVS_.
.... FIVS LONGVS 75 IMP. VESPASIANO VI.
.... S. MARCELLUS 1111VIR. P. L. P. C. VIBIVS TIRO....
.... MARITIMVS C. SAFLMVS. CE..
71 Imp. VespasiaNO III M. COCCEIONERVA COS
Posl consules anni 67 C. Fonleiiini Capitonem 0 sianuni, qui Kal. Julii imperntor nli cxcrcitu sali:-
C. Jiilium Ruftun , sequunlur coss. anni 68, Silius latus fuil; nc denique Vitelliuin, qui exeunte nnno
ltalicus cl C. Valerius Traclialus, legendi apud Gru- necatus principaluiu uui Vcspnsiano rcliquil. Hic
tenim pag. 500, et recle atlribuli in cntalogis inilio imperavit nnnos ilccem, quorum cc:o Tito Jilio
Clemcnlis pnpa?; cum primum Pascha sub his coss. sepiies collcgn suis cuiisulalibus in Fastis signavit
celebraverit Cleinens ex quo Lino successerat post (leste Suetonio in Vespasinno cnp. 8 et c;ip. 6 t!e
diem illius mnrtyrii 23 Seplembris anni 67. His eis- VilaTiti). Porro eosdem consulatus in Cnssiodoro
dem coss. Nero se sun marui inlerfecit riie 9 Junii; aliisque lurbnlos, ac coufusos Panvinius aiionyiuo
Galba vero, qui in Hispaniis imperium invaserat, apud Ciispiniaiium lampadem praeferente oinniiim
imperator a sennlii dictus est. Anrio insequerili 69 primus acciirantissime digessil, ac iiiinimorui» lapi-
imp. Servius Siilpitius Galba n. T. Vinius consules riuniquc inscriplionibiis abundc confirmavit. i Au-
hoc in marniore signati procedunl Kal. Januarii, oiiyiniis Ctispiniani, de quo liic lo uiiur, ediius fuit
qui eliam legunlur alio in marmore apnd Gruleriim ab codem Norisio post epoclias Syromacedonum.
fol. CLXXXIX,4, el apud Panvinium in Fastis, et disserl. 1 ad Faslos consulares : ubi decciiniuni
apud Tacilum Hisl. lib. i, aliosque histoi icos. < llic Vespasiani piincipis ciim ordinariis coitsulibiis ila
annus (ait card. Norisius epislolac consiilaris pag. exhibelur.
47) qiialiior imperatores IiabuiC: Galbam, qni M. ^Erae Christi.
Salvii Oihonis insidiis die 15 Januarii interenptus 69 Galba n el Vinio SoL XV.
esl; Ollionein, qui ptigna Rebriacensi viclus, semet 70 Vespasiano II et Tito Ltin. XXVII.
tertitnn imperii iuensem emcnsus interfecit; Vespa- 71 Vespasiano 1Hel Ncrva Mar. Vlll.
1091 ANASTASIIBIBLIOTHECARII 1092
yfcraeunisii. A ni eifiti Doniilinnt , a consiilatu Vespasiam TIII
72 Biss. Vespasiano 1111 el Tilo II. Merc. XXIX. '.. el Titi usque ad DoiiiiliniminIX-et Riifuni consti-
73 DomitianoCtMcssalino Ven. XXX. les, i licel corrupte lcgatur: < Fuil autem lenipo-
74 Vespasiano Vet Tilo III. Sai. XI. ribus Vespasiani et Tili, a consiil.-iluVespasiaiti vn
75 VespnsianoVI et Tilo IIII. Snl. XXII. et Domitianiv usque ad Domilinniim ix el Rufiim
76 Biss. Vespasiano VII DomitiannV. Lun. III. consules. > Ipso eiiim ex conlexiii paiet, fuisse lein-
77 Vespasiano VIIIet Tiio V. Merc. XIIII. I. poribtts, non laniinn Vespasiani et Titi, sed eliam
78 Conimodoel Prisco Jnv. XXV. Domitianieum pontiliceni, qui nd consiilatuni Doini-
79 VespasiaiioIX et Tito VI. Ven. VI. liani noiium, ct Bufi pcrvcneiit.
Quod Panvjnius assecutus est operosa inspcciionc e Haeciinbui, quae iu ClememisChronologia super-
lapidum et nummorum, unicus aspeituss adderem prinribus notis in Clcti nuinero praemissis
pliiriiimCasinalis
iapidis plenissime deiiionslrat usque adI ad ea confirninnria, qu.e ibidem constiluta siint de
consiiialum sexluin Vespasiani (;cr;c Chriti 75) ini ulriiisque poniificis epocha et siiccessione.
quo completur ejiisriemimpcrii nnnus sextus pridie; KJUSDEU NOTJE IIISTOniC/E.
Kal. Juhi, el inchoatur ipsis KnlcndisJulii seplimus
tribunicae poleslalis et impcrii. Cum eotleni eniroi Linca 7. — llic fecit duas epislolas, quw catholi-
consiilnlu sexlo iu mlmmis iilraque Iribunitia pote- cw [al. canonica'] nominantur. Et infra liu. 9 el 10.
slns componitur, sexta iisque ad dicm SOJunii,, Tamenin episloltt,qum ad Jacobum scripta est, qua-
seplimn vero ex riie i Julii. Proximis Kal. Januariii> liler ei a B. Petro commissa est Ecclesia, reperies.
anni 76. Tribunitia polestale vu atlliuc labente ,R " Joannes Baptisla Cotelerius socius Sorbonicus, et
Vcspasianus seplimiim consiil procedit, lestibusi in P.trisina academia rcgins professor linguaeGraec;«,
iiiimmisel inscriplionibus, et anouymo qiinrti saecu- qui celebri coinmeiilario illuslravit Opera SS.
li, nolnm quoque bissexlilis huic aiino recte appo- Patrum temporibus apostolicis floreiiliuin, rectc
nenle : licet in collega Domitianoloco Titi assignatoi adroodiim ohservavil, vera hic enuntinri dc du;Iici
Knl. Januarii jure culpelur, el corrigeiidus cssc; Cleniciilis rpislola, cl ambas nnininari catltolicas
osienriaiiir suffecto Domitianov consule ex Kal. Ju- (aliis legentibiis canonicas) ; ab utraqiio taineii dis-
lii, testimonio lnpiritimcl iiiimmoriim. Coiisequiliir tingui epistolnm, qnae cii-ciiirifertur Clementis no-
nniiiis 77, signnlus consulalii Vespnsinnioctavo, el; niine ad Jacobuin fralrero Domini : de qua Liber
collega Tilo vi, siiffeclopariler ex Kal. Julii Domi- Ponlificalis niilluni judiciiiin profcri, sed lanliim
liano fralre vi, quo anno diximns post abdicaiionem indical in ea couiineri, qualiier ei (Clenicnti) a
Clemcnlis jam pcraclnm Dccembri anni 76, susce- beaio Petro commissa esl Ecclesia. Contra vero in
ptuin fuisse Roroannm pontificaCuma CleCoante duni alio biogrnpho poniificum Roinanoruiu (Luiiprnn-
Paschalia festa : ct itlcirco jure Iribui initio Cleti Ticineiisenidinconumesseopinatnr cjiisJeinedi-
consuJatiim Vespasiani VIII in calnlogo Liberiano, toi-Anliicrpiensisaiiiii1612),obseivaljtireCoieleritis,
inorem sccuto chronicorum Pascbalium, el epochara gravi niinis crrore per|ieram accipi ea, qu;e recte
aimorum ponlificalium. Erratlanicn, ut prius, in scripla reperiunlur hoc in libro Pontificali de dua-
morcm secutoclii-onicoriimPaschalium. et epocham bus cpislolis Clemeulis 1 ad Corinlbios, lanquam
annorum ponlificnliiini. Erml tninen, utprius, in prolaln esscnl ric coinmcnliliis, scu npocryphis,epi-
collega Doniitinnoassiguando, nisi suffecliirointel- C . stolis cjiisdemCleineitlisnoiuen pracfcreuiilius,quasi
lignl ex Kal. Jtilii: qiiemariinotliiinel anonyinus isle *- dal;C sinl ad Jacobuin frairera Domini. Duas illas
Ciispininni,qui Dnmitinniimstiffecliunloco Titi or- Clementis cpistolas ad Corintbios, ulpule genuiuas;
dinarii cnnsiilis obtrudit. liiriiilgciiliuslameii excu- tanlo sturiio suscepit, el vcneratione prosecuius est
sandus est error catalogi incollega Domitianocxhi- orbis Chrisiianiis etiani teniporibus apostolicis, tit
bcndo; cuinxliinissioClemenlis circa linem anni 76, pleraequeEcclesiaediebus Dominiciseam publice ie-
qno |irocesseraiil consules ordinarii Vespasianns gere coiisueverint in coetu fideliuin, qttaeprior esl
pntcr vu el Tilus filiusv, ex Kal. Julii sullecloDo- Roinaiiac Ecclcsiae nomine dala ad Corinlliios, ul
initinnohunc deinccpscuin patre collegnminveniret. Eusebius in historia allirniat non uno in loco, nenipe
Demonslrat igiiui-lapis isle Cassinensis eum pon- libro in, cap. 16. < Hiijus Clemenlis epistula hnbe-
tificem, qui scdere coeperit post diem 28 Seplem- tur ad Corinlliios scripla, praecipuaplnne et valile
bris S. Lini mnrlyrio celebratam, Capitoue et Rnfo mirabilis : qiiaui veltil ex persona RoniaiiaeEcclesim
consulibus aniio Chrisli 67 ; et cnmplevcrilpontifi- diclavit, ctiiii dissenio apud Coriutliiosesset exorta.
cnlus aunos 9, menscs 2, dies 10, anteqiiam abdi- Quain cpistolam in plurimis ecclesiis publice legi, et
carel ; Petri scdem tcimisse usque ad dieni 1 Dc- vcieruni et nostris eiiam temporibus conslat. >
<-embrisVespasiano vn cl Titti v consulibiisonlina- Deintlelib. iv, cap. 23, producens lillcras a Dionysio
riis, clhnic suffecloex Kal. Jtilii Domitinnov anno Coiinlhioriiiii episcopo dalas ad Sotcrein lum tem-
Clirisli 76. Oslendit pariter successorcm post ejus poris in Petri cathedra Clemenlis successorem, ari-
.ibdicalionem, sui pontificalus exorriia in proximis dit Eusebius. < In hac ipsa eiiam cpislola ineminit
feslis Paschalibns signarc debuissc anno Chrisli 77, Clenientis episiolae ad Corinthios scriptae, quain cx
consiilalu Vespasiani oclavo.qiiem antiquissimiis 0ry prisca consuetudine in ecclesia legi solilam esse
catalogus Liberianus Clelo ineiinti assignat. Pari leslalur his verbis. Holie, inquit, sacrum dieih Do-
quoque certilitdine confirmat illius novennii lem- minicuni transegimus, in quo epislolam vesCram
pora numerari sub principibus Galba el Vcspasiauo, legimus : qiiam qtiideiu perpeluo deinceps legentes,
«1 successoris Cleti regimcii i-ecte enunllari sub periude ac priorem illam nobis a Cleraeiite scriptam
Vcspasiano ac Tilo in libro Pontilicnli, exlentlique epislolani, opiimis praeceptis, ac docunientisnbiiu-
a I Doroiliani iniperanlis Iriennium, nempe ad diem dabimus. • Ea nempe fuil riisciplina nascentis Ec-
26 Aprilis ejus martyrio consignatam Domilianoix clesiae,ut Petri si.ccessorum epistolas proximo Ioco
cl Rufo consulibus, acraeChrisli83, quemadnioduni a divinis littcris habcrent sancli illi antistiles ple-
collcginitissupra pag. 35. Quare non dubilo lectio- hiiim Dei, ct perpeluo legendas esse cousliiiieriiit
nem gcrmanain codicis Ponlificalis ex calalogo Li- Clcinemis pcrintlc ac Soieris diebus Dominicisin
berii nliisque dociimenlis allalis ita reslitui debere publico fidelium convciilu. Ad lucc respiciens Cote-
in Clemenie : < Fuit lemporibus Galbaeet Vcspa- leriiis, tliim noslri libri Pontilicalis receplani histo-
siani, a consiilnlu Trnchali et llalici usque ad Ves- riaefidcin astriiil, et Luitprandi exscriploris supini-
pasianuni vn ct Tilum i quaein exemplaribiis Ana- tateui redurgiiit, b.isce nolns in liunc locum mini-
stasianiscorrupte legilur < ittit temporibus Galbmet stml, quas dabo cjusdera veibis.
Vespasiani, a conmttalu1 rajani el ltalki usquered- ad < In libro Pon ilicali, ubi de ClemenlisVita, nec-
Vespasianumix el Tilitm ; i et in Clelo pariler non in ejus operis exscriploribus, memoranitir du;e
dcndam esse : <Ftiit aulera lciiiporibus Vespasia- Clementis epistolae, eaeque canonicae el calholicae.
1093 HISTORL\ DE VITIS ROM. PONT,— S. CLEMENS. 1094
Quod ila acceplum ab anclore libri de Geslis Roma- A reperies apml Juslinum marlyrem quaest. 87 ad Orlh..
norum poiilificum, credilo Luitprando, quasi agere- Clementem Alex. lib. l. Slrom., el lib. iv. ellib. vi,
tur de duabiis primis Cleinenlis decretalibus ntl Ja- Rasilium Maguuni libro de Spiritu sancto cap. 29,
cobum. Gravi, nt equidem sentio, errore. Nam si Alhanasitim ln dispul. contra Arium in synodo Ni-
decretales in animo babuisset scriplor Ponliflcalis caena, Epiplianinm contra Haer. 27, Eiisebium lib. 3.
libri, non solum duas dixisset, verum quinque. Hist. cap. 16 et 17; Hieronymum, lib. l. conlra Joviu
Queniadmodum Bioypay>; ille, qui mira supinitale, et Est Comment. in 1 el 4 cap. ad Epbesios. i
poslquain de duabus epislolis catholicis a Clemenle alius Irenaei locus lib. iu, cap. 3, unde lux
ad Jacobum dalis relulil, subjungil, quacnam con- major affulget adjunclo potentiw, lilleris apostoiicis
lineantur in illis tluabus, et in reliquis tribus. Addc Clemeutis papae allribulo : ubi scilicel potentiorem
qtiod in Ponlificali opere sejungi videtur epistola ad principalitatem memorat Rmnaiiae Ecclesiae : <cujus
Jncnbum aduabus canouicis epislolis. Hic feeit duus gratia necesse esl reliquas ad hanc convenire. Ma-
epistolas, qum canonicw nominantur; el iiifrn>: Ta- xim», inquii, el anliqiiissimn, et omnibus cognita, a
tnen in eptslola quw ad Jacobum scripla est. Ilac- gloriosissimis duolius aposiolis Petro, ci Paulo Ro-
leiius Cotelerius. mae fundala esl, et consliluta Ecclesia. Ad hanc
Catholicas dictas ftiisse primam, et alteram ad enim propler potenliorem principalilalem necesse est
Corinthios epislolam Clementis, a quibusdam eliam oinneiii convenire Ecclesinm, hoc esl eos qui undi-
cnnonicasrepulalas non est quod miremiir. Tanta que sunt fideles. > Quaeverba lremei dum perpendil
fuitearumdem exislimatio, ul inveniantur ambae de- P. Christianus Lupus Iprensis, et iu Lovaniensi aca-
scriptae proxime post libros canonicos in vetustissi- p riemia rioclor, el professor, in nolis ad Teriiillianum
ino exemplari Alexandrinosacrorum Bibliorum quod de Pracsciiplioiiibus contrn hiereticos capit. 36, pag.
TJieclaevocant : cujus scriplilra att quarlum Cbristi 565, hacc censuil esse aniinariverlenda. < Ailjungii,
siuculutn perlinel, ul oslenriil V. C. Laiirenliiis Znc- inquil, ipsam (Ecclesiain Romanam) esse in dog-
cagnius, consentientibus erudilis. Codex a'd Eccle- mnte infnllibilem, custodemque ac judiccin oiiiniuin
siam Alexandrinam cum pertineret, fuit a Cyrillo dogmaticarum conlroversiariim. Atleo finnis, alque
Lucari ab illa sede ad ConstantinopoliCanam trans- antiquis teslinioiiioruni anchoris fulcitur Uomauae
lato lanquam insigne donarium transmissum ad Ecclesiae primalus, atque infallibililas Irenaeo siqui-
Angliaeregem Carolmn primum, cujus in biblio- dem, et Dionysio conteslis acoedil TeiTiillianus lau-
tbeca Londini cusioditnr. Specimen charactcris si- dato loco ita scribens : Si auleni Ilaliae adjaces,
millimum cst veluslissiino codici Valicano, ex quo habes Romanaro (Euclesiam) unde uobis quoque
Sixlus V editionem Graecam Sepluaginta lnterpie- aucioritas praesto est staliila. Felix Ecclesia, cui lo-
tnm vulgavit lypisZannelti Ronue1587. Cur apponan- lam doctrinam apostoli cum sanguine suo profude-
tur libris canonicis utriusqne Teslamenli Clemeutis runl: ubi Pelrus passioni Doininicacadaequaliis, ubi
papae epistobe ad Corinlbios paulo infra indagare Paulus Joannis exitu coronatiis, ubi apostolus Joan-
conabiraur. Demus ante ex I*rolegomenis Cotelerii nes posleaquam in oleum ignitiiui riemersus nihil
adpriorem epistolam nonnulla selectiora. passus est, in insulam relegatur ! >
< Cimi, inquil, qtiaecunque de epistola a R. Cle- Totam Christi docirinam ab apostolis Pclro,
niente Romanae Ecclesiae iiomine ad Coriiitliiorum Paulo, el Joanne cum sanguine profusam in sinuni
Eccelsiam scripta proferri poiuissenl, fere omnia P , Romanae Ecclesiae Pelri successores laiiqnam se-
^1
pnrlim ab antiquis tra»':la, pariim a receiilioribus queslres, el promiconrii dum proferunt, atl ii:star
occupaln fuerint; vice praefalionis, pauco dunlaxal ClemenCis Primi potenlissimis litteris CradiCioiiiun
atlnotabimus ad ea veteruin Teslimonia, qu;e noiini- paternarum conCesCibus,exerccul polentiorem illatii
hil scrtipul; legentibus forle injiccrent, nisi expone- hiijus Ecclesiie principutitalem, ub lrenaco toties
rentur, i elc. Posiqiiam nonnullu promovil dubin, agnitam, adquain necesse est convenire lolam Eccle-
praesertim ex dictis Eusebii.et Clementis Alexnn- siam, hoc est omnes qui undique sunl fideles. Pluiibiig
drini, quae pugnnre inler se noimuliis videri pos- id exponunt laudali doctores sacrae fucullalis Cbeolo-
sent, illa ila dissipat. < Enra repugnantiam tolles, gicae Parisiensis FcuardenCius et de la Barre. Non
si dixeris, cunclos quidein opns (Epislolam Clemen- transcribaiii hiciiiiegraspnginasFeuardentii, quibus
tis i ad Cor.) agnovisse pro genuino, sed non om- illustrat Ronianae Ecciesiae privilegiiim ab lrcna-o
nes habuUse pro-scrip4o caiiouico : deprimo nullam celebralum iis verbis lib. m, cap. 3 : < Sed qiioniain
motam anliquilus conlroversiaiii; de secmttlo nio- vaitle longuui esl in hoc tali voliiinine omniuin
tara, aliis exira cauoneni pouenlibus, quaesenicnlia Ecclesiaruiii eiiiinierarc successicues , maxiinae, et
obtinuil, aliis iulra, ut auctor canouum aposlolorum anliquissiinac, cl oninibus cognilac a gloiiosissimis
canone ultinio, proindeque forsan, etquieoscnnones duobus aposlolis Pelro et Paulo Romae fundalae,
in numero sacrarum Scripturarum collocal Joannes et constilulae Ecclesiae, eam quam habel ab aposto-
Damascenus, quique eosdem udmilliml Trullani epi- lis iradilionem et anuuiiiialam hoininibiis Jidem,
scopi. Atque hujus poslreinaeopinionis docunieiiluin per successioncs episcoporuui pervenienlem usqtie
praebet anliquissimus codex Biblioruni manu Tlieclac ad nos, in licantes confuiideinus omnes eos , qui
exaralus, ex quo duae islae cpistolae prodierunt; D 1 quoqiioinodo vel per sui placenliain malum , vel
quandoquidem eas cuni libris Novi Testamenti con- vaiiam gloriam, vel per caccitacem, et malam sen-
junclasexibet. i lentiam praclerqiiara oporiet colligunl. Ad lianc
S. Irenaeusepiscopus Liigilunensis, el martyr iiiulto eiiiin Ecclesiam propier polentiorem principalilatem
ance Eiisebiuui, utpole aequalis Diouysio Cormibio- nccesse est otiiiicui convenirc Eccle.-iani , lioc est
rum cpiscopo, non modo latidat Cleinenlis lilleras ad eos qui siinl imdiqiie fitlcles, in qua seinper ab his
Corinthios, sed easdem vocal, polentissimas litteras. qui siinl undique conservala est ea , quae esl ah
Causam adjuncti adeo prieslanlis retulit in cOHiineu- apostolis traditio. > Ad hicc, inquam, verba Ircnaei
tariis ad euni locuin P. F<uardentius, sacrae Factil- non transcribara paginas intregras Feuardenlii,
latis Parisiensis doclor theologus pag. 240. n. 12 quibus Iuctilenter ostendit iindiqiie terrarum con-
ediUonisParisinael639, hisceverbis : < Potentissiinas ijiiisilisexemplis Ecclesiarum, Patruni, et concilio-
titteras. Hinc observa Romanam Ecclesiara etiam ab rtiiii per Orienlem, Occideniein, ad piimaluni, et
initio auclorilatera. suam iulerposuisse in moderau- ad doctrinani sedentitim in Roiuana Pelri catliedra
dis quoque Graecorum Ecclesiis : quod adeo gralum onmes fideles Chrisli necessario conveiii-re.In coni-
fuil illarum episcopis, ut hic commemoratam episto- peiidium redegit, ea quae fusius ille prosequitur,
lam iion tam Clemeiiiis, quain Romanae Ecctesiae alter Parisiensis llieologus de la Barre, ila scribens
nomine, sua ipsius memoria, plurimis in Ecclesiis ad indicalum loctim Terlulliaiii de Praescripl. adv.
publice lectam scribat Eusebius lib. n, cap. 12 hist. Iiacret.niiiii. 36, edilionis Parisimc pagina 82 : Vnde
Porro fragmenla non contemnenda hujus cpistolac nobis aucloriius prwsto esl.t ln causis, inquil, liti-'
1095 ANASTASIIRIBLIOTHECARII 1096
Patrcs E''C.Ie-.iat!Roniniiae ponlificii supreinuni ju- A , IU hreviter emintiem qnod sentio, ctim videam
dicicni (letnlisse seniper tcslcs habeo quotqiiot ea epistolam primam Clementis ad Coriniliios ita ser-
verba inlerpreiati sinil : Tibi dabo claves regni cw- vaiam, el lectain apud complures Ecclesjas, et in
lorum, ct Qnodcunqueligaveris, elc. Rogavi pro te, anliquissinio illo cotlice bibliorura uppositnm post
ut non deficial fidcs lua. Tu es Petrita, et super hanc libros cnnonicos unn cum secunda; suspicor esse
petrnnt wtlificabo Ecclesiam meam. i Augustinus signnculum, quo trnditio aposlolica firniareliir de
in Psalmo conlra partem Donati tomo VI (seu potius niimerolibrormn tlivinaeScripluraeeorumque leclionc
inilio loini VII) : « Itcm enarrat in psalm. LXIX approbnln : nou secus ac saeculo quarlo desine.ite
Chrys"Slom. bomil. 26, ex variis locis in Malth. Cy- Damasi papae lillerae sacris bibliis apponi coepenmt
pryaniis lib. vi, cnp. 12 in Joann. Praelcr hos Theo- ciiin prologo B. llieronymi, aposlolicis D.inmsi jtis-
doretus episl. ad Monachos , Cyprianus episl. 42 sionihus obseculi in rcslitulione germanaeleclionis
crebcrrime. D. Ilicronym. epist. ad Euslochiiiin oc- divini lextus : neque aliler ac hodie fit posl S. Pium
citlcnlalium Ecclesinriim dissensiones , vel elinm V et Clemeiitem VIII pontifices maximos, ciim ap-
Ecelesias ipsns Roniam coniraclas, el cvocains probauc Iectionis edilioni eorumdem lilleraepneli-
scribit, til Bnsilius cpisl. 52. Divus Aibniiasius Hie- guntur, oslciidcntes calholicae Ecclesiac siiiiiiutim
ronyuio iinliqtiior, et cum eo lolius jEgypti episco- sacerdotem tradere fidelibusmiivcrsiseos libros eam-
pi, Marcum sanclaesedis nposlolicaeatque universn- demque lcc.lionem, qtiam ipse a suis decossorilius,
lis Ecclcsiac papnm nominant cpist. ntl Marcunt islique ab apostolis acceperunt.
pnpam, snncianiquc ejus sedcm innlrem, et caput I» Observari polesl in priore iHa Clcmcnlis episiola
'
oinniiim Ecclcsiarum agnoscunl, cui cinn omnious produci testimonin et doeuiiienla ex singulis lcrnie
sibi commissis perpeluo fnturos olietlientes polliccn- iibris Veleris Teslamenli, necnon ex Novi Tesla-
tur. D. Aiigustinus, contra Jiilianum Pelagianum menti parlibtis, quac illa aelate prodierant, ciim
(lispulnns, sufficerc ei riebere docel solntn Romniiac noniluni scripsissel Evangelium Joannes apostolus,
Kcclesiiesentenlinm. el serm. 2 de verbis Aposloli ncqiie Apocnlypsim. Colligunt enim illius epislolae
conlra Crcsconiuni lib. m, cap. 31, nd Carlhagiuis cdilores dnlam fuissc, vel paulo antequam Hieroso-
episcoptim Romano praelennisso., niinquam orien- lymaea Tito expugnarenliir, stanle adhuc lemplo,
inlis cntholica scriberel. Opintus Iib. i iu Parme- vel iton ila niulto post; Evangelium vero et Apoca-
iiiaiium in causa Donalistarum, Jiidiciiim inquil, lypsiin serius ediriisse Joannem testaniur cum Hie-
Milliatlis papa; senlcnlia ciausiim esl. Impcraiorcs ronymo inlerpret?s universi . illud scilicel posl nn-
qiioque ratlierirae Itomanae principaluni vcncranlur. lam Cerinthi hacresiin, hjnc vero post ajuuiiu quar-
Valcuiiiiinniis 5 cpislola atl Teodosiiim jiiiiiore;n ; tum tlecimum Domitinni. Quare cx hisce poslremis
Martiautis imp. atl Lconcm pap:im; Justinaniis imp. parlibus Novi Foerieris ro>ndum ediiis lestiinonia
const. uovell. 151, sunimi poniificatus apicem apud proferre non poteral ilia epistola niuiiuius perscri-
Romaiiuui ponliliccm cssc iiemo est qui dubilel. In pla. Ex caeieris vero libris canonicis fere universis
cnncilio Cbalcedonensi omnium cpiscoporum vox loca indicari comperio in numeris juxta Colelerii
osl, oinncni prininlum, et honorcm pnecipuuni Ro- ediiionem ita riislinctis.
mnno episcopo dcberi. lrcnaeus lib. m, cap. 3, npo-
stolis iloccnlibus illutl vivn voce ncceptum prodidit : Ex libris Veteris Teslamenti:
omnes, inquit, Ecclesiarum succcssores eniinierare C ( Geneseosliber occurril ntim.4, 6, 9,10, 17, 20,
longiini est. Ronianac Ecclesi;c fidem indicnnlcs 32, etc.
coiilun li;ims eos qui seorsum colligtint : nlque sta- Exodus num. 4,17, 51.
lim, nri lianc cnini Ecclesinm proptcr polentiorcm Levilicus imlicaiur num. 32.
principaliiuleni neccsse esl omncni couvenire ec- Numeri 4,17,29,43, 51.
(iesiani, id est eos qui stuit uii(iii]iiefideles. Ad cn Detilerortomium3, 29, 34, 55.
verbn doctiis Fcuardentius lexuit cnlaloguni Eccle- Josuc 12.
.sinruniGallicae,ltalicae,Hispanicc, Anglicae,Scoticae, Juriicum et Ruth.
llihcrnicats, Germnnine, Golhicae, Sannnticae, ea- Regum 1et II,- ntim. 4;
ruiuqiie oricnlulium, luiii Auslrnliiini Cnrlliaginen- III ellV, num. 51.
sis, Niiinitlien', Maurilanicae, Hipponicae, Asianae, Paralipomenon.
Arabic;c, Orieiitalium rienium Ccsnreae.Cnppatlociae, EsriraeI et II.
Pliceniciic , Syriae, Armeniac, Ponli, Galatire, Ly- Tobiae.
riiae, Plirygiac, Pisidisc , Pampliyliac, Isauriac, qu;e Jtiditli 55.
omncs, ut verbo liniani, conlroversins (idci reini- Estlier 55.
sisse ari Petri sncccssores ostendil, cui cuui Sn- Job 18. 20, 26, 39, 49, 56.
cramciito fidclilalis praestitere obetlienliani. Reli- Psalmill, 15, 26, 28,35, 36,46,48,80,52,56.
qua petel diligens lcclor ex bierarcb. EcclcsiaeAJ- Proverbia 14, 21,57.
bcrCi Pighii lib. IV, cap. 8, eC Alpbons. Script. in Ecclesiastes50.
riict. papa 11, el Staplelonii conlrovcrs. cnp. 17, ,j) Cantica
lib. vi. Idem Pigliitis controversinruni Ratisbonen- Sapicnliae3, 27.
sitiin conlrov. 16, MelchiorCnnus lib. vi locorum Ecclesiastici 9.
coinmuiiiuin, i cic. Isaiae3, 8, 13, 14,16, 34, 50.
Haecesse nicmoraiida censui ex tle la Barre brc- Jcremiae 8,15.
viatore fusioris scripli Feiiardentii in laudatiiin b- Bartich.
cuht S. lrenrci, ul viin vcrbi potentiorisprincipaiitalis Ezechielis 8, 29.
exponerem Romance Ecclesiac,el polentissimarum lit- Dianielis 45.
terarum S. Clemeutis primi ad Corinlbios, hic neres- XII Proph. min. 7, 23.
sario aiieudendain, ul facilius asscqucremur, cur Machabaeorum2.
duac illae ad Corinlbios n Clemenle dalae nomiiie
Ecclesiae Romanac riicanlur catholicao, ct ab ali- Ex libris Novi Testamenti.
qiiibtis puiatx sini inlcr canonicas scripturas, el cur Mallhaei27, 46.
in arttiquissiino cxcmplari sacrorum bibliorum li- Mnrci 46.
bris canonicis Novi Testamenli sol;e subdanlur : Lucae46.
aileo tit liber iste Pontilicalis, qui in Pelro recensnit Acl. apostol. 18.
libros cauonicos NoviTeslamenli ipsius auctorilate Pauli Epislola ad Rom. 5!), 35.
contexlos, ct probalos, in Clemenle seligat iioiiiina- Ad Corinih. prima 15, 24, 54, 47, 40.
liin ex pluribiis ipsius opcribus indicalis duas epi- Ad Cor. secunda 30, 35.
stolas, de quibus esl uobis sermo claudendus. Ad Ephesios 46.
,1097 HISTOWA DE yiTlS ROM. PONT. — S. CLEMENS. 1098
Aa latatas., A approbante, conditum, hic omhium Evangelioruni
fonlem ejus testimonio ac respopMa Htdicatum, qui-
bus in scriptis Yeteris.q^i|»e IsBlrumenti sacra ora-
."' .^d^ffiesiytenieejises prima 12. eufa IibrtafOeaperiui»tur. Quwe mirandum non esl,
^tf^eiilal.-secBwla. si hanc prae caeterisepistolam Ecdesiae.Romanae no-
'-X«^JPHtidMt^.pi^'9'tt,47:,'!CK' roine a Clcmenle ad Corinthjos riatam providus ille
«ft'Ttm.11; descriplor utriusque Testamenti in eo codice vetu-
'«MTfcam. stissimo quarti saeCTiliapponendam-curaverit,camque
totin Ecclesiis publice «ecitari.sluduerint iUarum
".;' 'KdHeftseos%,16,17,58. - episcopi statim ac edebatiin. Neque -enim poterat
Httt prrana %&, 58, 49. 5?. «xhiberi doCumentum aiuslrius- recepli egnsus Scri-
'^ri|feuiifeilvm •
fttirariim canoniearum, quam Uhid qupd petebatur
;|a^WT7,2Sio^. ab nssertionibus et ^su JEcclesisecatli,olicaeetapo-
6te4iCaeT omnium.riraestantissima attctorilate poUentis
Apocaiypsis. ; ac principi» uBiversamm, ita sciibentis aevp illo
feJrJpi^Hiii^^taf^ est, in hac tirta Clementis; apostolico, quo Joamies evangelista siipersles. crat.
ej*SU»a uniwrsos projteinodtim. Hftrbs eanonicosi tlime ipsum divino consilio Sub extrema Domit.iani
indicari. tNam illi ngrj>airci?t|udrum verbsj jirodu- tempora Romam fuisse perdiietum coguovirous (nti
<pt% argumentgm epistoJsenoti reqiiirebiK-, vefuti R Terlutlianus): m sciUcet quippiam deessset
Bftri Judtcttm/Paralipemenon, Tiimae,, Ca^Ucbtttm, B J, perhibet
huic Romana3 Ecclesise, jam tum cnstftdiet,promi-
Banrch, et^istoBeadGalatasj a'd Colossenses, ad condae sacri eloquii a Petro et Paaio suscepti, ad
TnO^^t iid Pmiemonem', et
et fada: aposioli, vel in- complementum saeri canonis jScriptiirarnm) ^rojsime
Jftts^^ifugAtt. approbati cura proxlmis, qha- clatiilendi cum lihris hujusaposioh ditecii, ^ui Evan-
Iel%J8eeTesi*' etfewriJfldaica Btjruch eum Jereroia, gelii flnenta de Dominici neetoris fonte potaverat.
Gantfra quim reli%ris Sapientialibus, Paralipomena Viic enim ab Orbe relegatos in insujam Patbmpst tum
<Si^$Iiii%lt^inn, Jtfdices chm Reptateuchb, et in Evangenum stmm, ttim Apocafypsjjn jjiaudavk iitte-
Cbrrstiana Epistofe indteatae^cum caeteris Apostoli- ris. Has vero partes novi Foederis stipreEaas Rp-
cfs; te! ferfasse^ et ifH producefiantiir ih partibus •manaeEccfesi» fuisse slatim, «mcreditas etlm caelc-
»^)^pla3CIejjjeiJtis,"qii8enodie desiderantur, utl in- ris divinis litteris -coliigere possumus. ex ma.Hyre
(flt^t^bcniBe ciirea fitiem adhuc hiantes; vef op- Justino : < Hic (ait Hieronyrous ;de Script. ecdesia-
pOj*ttJfiHm-minimefuit eo loco produci tesliriionia sticis) cum in «rije Roma -haberet .v&t S:iarptSis, et
ex iisdera ^rHb^Im^ftmiih; ciim satis confirmata -Crescentem Cymcum, <[ui-muita adversas Ciirjstia-
Ibi»cbgnoseeret es"aflegatis B. Cleihens, dum Ro- BOSbjaspheroabat, EedaTgueret, gjulosujn, et, inortis
manwfEcclesiaenomine eas Utteras daret. Quantum tirriidum, Itrxuriaeqiie et libidintiiii sectatorem, ad
*e*o momenti jain vata afierret Romanae Eeclesiae e-xtremum sludio e}ns, et insidiis accusatus quod
a,trctoi^as Ih sfaMiendo eaporie Scrip&irarum' intel - Cliristianus esset, pro Chrislo sanguinem fudit. t
hgimiis ssitis ex fatfibqsj praeciptie vero ex B; Au- tnter-eaetera vero- scrip.ta Jiistini marlyfis,, Romae
gtlstiho in libro contra eptslolam Manichsei Cap. 4 et tots StarptS&ehabenUs, Hieronymus reeensei iuter-
5. Interreganiibus eriira cur crtJderet Evangelio Q f,- pretalioriem Apocalypseos-: HUam, iuquil, interpre-
Matthaei, STaTci,Lucae, Joannis; non erederet vero taiitur Justinus niartyr. et Irenmm, aller «cllicet »
pseudoEvangelk) Manichaei, aliorumque sectario- Justino interpres ejusdem saeculi, qui legatus,lug'(Iu-
riim, xesfKnraet se idcirco )nimum fllud recipere, nensis Ecclesiae ad p6nttjfieem Eie^lherum lilteras
qnod ab Ecclesia calholica traditum sibi fuerit; Romam perliilit. S«nt et qui colligant iiuilto matu-
respuere autem ptistremnm hoc Manichtei, quod ab rius niemoratum codicem epfstolaruwi canoiiicarum
Eccresia catholica id non acceperit. Quae antem es- nomine Apostoti io epislola Jgiialii
set Eccfesh) catholica, cui smcerissimam hanc sa- ladelphios hum. 5, ejus sciUcet- apostoiici mar^fris ad Phi-
viri, t[\\\
pienliam iradenti fidem adhHiere cogathr, et adhae- n©fi modo Romae versatus est,.3ed-ih^rj»e marly-
rere, saiis aperte monebat c«m llsec prsemitteret rium subiit, juxta Hierenyinum anno Trajani unde-
ea^ 4 : i'Tenet ab ipsa sede Petri appstoK, cui eimo. Quarenon rrtorioanlc an.nos 20 ab oliitii Joaunis
pascendos ovessnas post resurrectlonem sua.m Do- evangelislse ut illi eolligunt, Pandectes ille apostoii-
mtnus' commendavit, usque ad praesentem episcopa- cus Novi Teslamenli Romana in -EccIeiHafuerit,.sed
l^um successio sacerdotuni. > His eliam respondent etiani intra decennium a dorailione,. Joarmis,. si
ea, qtiseprolulit-Iib. n dfi Doctr. Chrfst; cap. 8, ante- "Hieronymi chronoiogiam sequamHr iuJihriqi de Sc.ri-
Qjjam pr^feohcIHa generalia canon integre perficere- ploribus ecdesiasticis.Hbieam reihUt ad initia Tra-
tcr^uti BeHarminus monetControvers. lib. i, cap'. 10; jani. Verum de codice apostolicarum iiiterariim
< h canonicis atitem Scripturis Ecclesiarum pliirium apud Ignatium memorato, uti MKUIu$exOtabio
caiiboircartiBi auttoritatcm seiuamur : inter quas (ProIegomeiK^ censet (nec fortasse imKierit») sit
sane ittae sunt, qtiae apostolicas sedes habere, et epi-, li " penCs aHos judicinm. Nobis ahuntle shfficiet- ex
stolas accfpweinertierunt. Tenebit igJturhiiric mo-* Justino marlyre.et Irenaeo censum utriusque Tijsta-
dum in Scripluris cahjmicis, ut eas quae ab omnibus menti libroriiiu in Roirtana; Ecclesiae seiiniis cal-
accipkJntur Ecciesiis cathoUcts,. praepohat eis quas iigere. Ctmi enim duO illi scriptores adeQillustres,
q'uaBdam-non;accipiiuif.In eis vero quae nori' acci- ei interpretes Apocatypseos Roma3 vereaii, et iuwjc
ptantw 1'ab emnibtis, praepmiat eas qiias piitres gra- postremtim -Novi Tesiamenti librum haberent" ita
ViOiNfjveacciptunt eis quas Baucioi-es miriorisVe perspeclum, ut praeter cor-licemlitterae eliam medul-
aaetoritaUs'Ecclcsia; tenent. i Ttiiissime igitur peterr fam spiritus sibi traditam eaeleris apericent, niani-
banttHrjttxta regoliMnAagiisiini ab hac Ecciesra Ko- •festum est coliectionem iniegram Scriplnrilruni
Mana, qiiae»eodeiii"iesle snpra cseteras ita prsestat ntriitsque frjederis, Statim ac edebatur., Wie prae-
atretoritale ac prnrtatu, qnae et aDOSlbiicamsedelij stantissima? omuium Ecclesite fujsse concretlilain.
natbere nteruft «t apostoVicas litteras, ut proinde Quare hoc etiam nomine ejusdem auctVSraiBje4l«jn
nei^esF«e foret atictotamenimii omhiura validissirahm divinis libris internoscendisexpetebalur; cum jam
iis^libirisaccedere, quos itta dtvinaeaucioritalis esse, tum Teriuttiano teste (de Praescript. contr. liaer.,
sTbit|oe cqnereditos aWfmatei*: tiraesertim cum me- efSp.W) talis haberetw Romana Ecclesia, ciit TJOTAM
-rnisisseia bistOTiaeEcclesiasticife conditores, hac in DOC-jrRWAM apostoli cum sanguine smpvofudemnl, et
Eccfesia datas Peiri aposiotorum principis litieras, " fdciico,nt ibidem sequitur, legem el prwphetas cum
qroe Panlirtasiepiswias ctim rel«jiiis divin/s ScTipturisi evangelicis et prophelicis titteris miscel, et inde putat
accensendas esse oos doceaiit, hic Acta apostolornm i fidem. Axioma enim est ratuiii habitum etiam Am-
a Luca perscriput, hic EvangeHum Marci, Petro > brosio serm, 22 in psalm. cxviu, exponenli illu I
PATRIX. GJLXVil. 88
j09ij ANASTASnBIBLIOTHECARH IlOO
Canticorum VH: Hfom et veietta, dileclemf, «nruaijt. i A successionem Romanaesedis : licet hanc sinseram
trbi: < Teneo, inqtiit, mandata emnia Nevi et Veie- notitiam, et vetusliorem, infarciverjt ijienli», et men-
iis Testamerifi. Sola hoe dicere Ecclesia potest. Noni dacibus addilionibps falnilaruin jnale tpriatiis ille
clicit aFiacdngregalio : noh dicit Synagoga, nec se- auctor, qui compegit, et oblrusit spun* $. Petri
ctinmini Htlerttm hova. tenens, nec secundum spirir acta nomine prspfixo episfqlaeClemenlis Roraajii ad
timi vetera. Non dicit baeresis Manichaea,Yetera ser- Jacobum, et disputalionem cum Apione,e| Itinera-
vavi tibi, quaeprophetas non suscipit. Meriio dealbalai rium, rejecta cura apocryphis, et reprobata npn so-
cernitur, quae utriu^qiie lulgel gratia Testameflti, » lum a S. Gelasio papa, verum et iqulto ante ah Atha-
Rattini ftfisse novimus ducenlis anle Ambrosiurai nasio in Synopsi, et a R. Hierqpyiuo in 18).deScript.
annis etiam viro aposlolieo Dionysio, Coriiilhiorumi eccl. ut onines naverupt. ExcepUonis poUus vim
episcopo, ita scribenli ad Soterem ponlificein Ro- habere videtur parlicula sub|uiicliQnis(ameniu textu
manuni, uti Eusebius reUilil Hist. eccl. lih. iv, cap. Anastasii, separans affirmalionem superiorem ordi-
22 : < Hodie, inquit, sacrum diem Pominicura irans- nationis beali Clementis, et praecepti a S. Pe^re adje-
egimus : in quo epistolam vestram legiiaus, quam.i cli, de acceplando munere successionis e.tiainm Ec-
quidem perpetuo deinceps legentes, perinde ae prio- clesiae universae regiraine (si aljqtianqp se Bjortuo
rem illam nobis a Glemente scriptam epistolami dejjgeretur) segarans, Jntlnanj;, haau o^jhairanem
(de qna sciiicet paulo ante narraverat Eusebius ex. episeopalem, et hpc praeceplum a podp et i>is(pria
prisca consuetudine ejus lectionem pariler frequen" admissionis perperaqgexpcessgsjp stjppositiUaepijto-
tatam in solenini conveutu Ecclesiae) optimis prae- la ClemfinUs. Qjiate jn texi^ Anastas|i, g|ft ter-
ceptfs ac doctrinis abundabimus. • Tum suhdit, t sei B ] bawe aetatis viliqsp stylo.a scrlptqre Yila?c-bscurii»
rogijtum a fratribus epistolas scripsisse. Sed illas mi-i indicatos animi sensus ila expjjcandos cssc opinqr:
nistri quidam diaboli zizaniis compleverunt: quaedam < Hic ex prfccepto.beati Petri sus.cepitEcclesjai^, ei
ex Ulis expungentes, qtiaedamadjicienles. Quos certei poniificalum gubernandum, sipni ei fuerat a Pomino
manet feralis illa sententia, ;Vaevobis. Non mirumi Jesii Christo catljedrairadiCa vel cpmpiis,sa;> n^m|>c
igitnr vlderi-debet, si sacrosancta Domini scripta qui-. praecepit Pgtrus Clemepti 9 se ordjnatQpqnUiicJ,ut
dam adulterare aggressi sunt, quandoquidem in1 lion modo alacriter ferret onus episcopi ad ajmim-
longe inferioribus scriplis fuisse ausi idein tlepreben-. liandum i5vangeliH(nin alfqpa Ecclpsja^qti* sibi
duntnr. i Haecomnia comprobant, contra corrupto- commitleretur, sed etiam non tletractarci in Roma-
res insidiosos et falsariqs divinorum Iibrorum quaa- na sede multo labtHriosiiisregjiije^ niJYeFsafisEc-
rendum fuisse praesidium ab auctoritate npostolicae clesiaeijdfhinistranduin recjpgre, «jademamjUikidgie
Ecclesiae Roraanse, cni totam Christi doctrinam una pplestijlis, qnam aifi cpllajjnn npvem a Cfiristo
onm.sanguineapostoli profuderant: alque adeo Cle- DomtnQ,si qwandoposl mQftemPejri a4 <4uscaUte-
mentis ei Soteris epistolas recitandas suscepisse Ec- drsim implcndam eligereujr, < Attttmpfl, inquil,
clesias Corinthi et cdmplures ad quas pervenerant, quasi excipiens, in episjpla Clementis ad Jacobum
diebus Dominictsin coetn lirielium,tum aliis de cau- reperies, qqaliiler ei a bea(o Peiro cdmmjssa est
sis, tum etiam ut adhiberentur lanqnam signacula et Ecclesia. 1 Jlodus iste contradepdj propjjani cailie-
ancloramenta librorum qtii, cum hahendi sint cano- dram, Blegda(!i^e!• expressqs in damnaiji ifia epistd-
nici, propterea adhibebantur in praedictisRomano- la, cqm aliis siippQsitiiijsrejecta a CdieleriQin calce
rum pontificum litteris ad confirmationem doctrinne C ( secundi tomi sect. 145,446,, 147, quasj^etriisadhiic
catholicae. vivens aliutH episcppum pprjjijnum Clemqntem prae-
Linea 7. — Ex. prwcepto beati Petri suscepit Ec- sidere ja.m tuni fecerit foti Eccletiiae,ntjp adinitiitur
clesiam, et pontificatum gubernandtm. Notaedocti a Ribliolhecapio, sed nobisciim rejBrpijiitur.Ne au-
praesulis Schelestratii in hunc numerum monent, tem faciliiasj adiniticndi tyijijs efrorjs subrepat ex
aiictorem libri Pontificalis multa fuisse mutuatum praecedenli veraci notitia per Terlullia.nqm asseru
aliunde quam et secundo catalogo. Quod autem de de ordinatione episcppatiis suscepta a Clemenie per
pontilicaCu Clementis liic refert, videtur iUi afiir- impositionem manuum Pelri apostoli, cum praecepto
masse a se desumptum ex eplstola Clemenlis ad recipiendi etiam reginiinis cotius Epclesiae,si e vivis
Jacobum. i Quamvis autem, ait Scbelestratius, epi- excedentc Petro ad illu,dquoque Yocarelur; divid.cn-
stola illa supposilitia sit, antiquissima tamen est, et da censuit scriptor Vilae falsa asaerta siiipQsititi.ae
Rufini aetatem superat, jamque a tertii saeculi fine, epislolae Clemenllisad Jacobum per par^cwatn ta-
aut irikio qjuarti sub Clementis nomine circumfere- men a snperioribus verjs, et plaue eiiunliatis tjx fider
balur. >Hancsuppositiliam epistolam exslare utique libus scnptis, ac tradUjp.pibus de Qrdinatione Qe-
scribit auclor libri Pontilicalis. Verum se illi salis meiUis ad episcpnatui^ a Jfetro celebisjt^, et de
fidere, potius quam superioribus documeniis, ac praecepto successipjiis aliqu^ndo noii detsect^ndae
veracioribus, aut haec ignorasse, mihi non apparet. eliam in sede Rojnana : uj cujusr^rtem s$ sppr-
Erant autem vetustiora, et veraciora documenta, stile neque Clemenlem, neque ullum qiiempiam se-
qtice recenserent, ordinatum fuisse Clementem a cum adinisil petrus, nolens Ecciesiam Curis,ti esse
Petro apostolo, cni in episcopalu Romano inde suc- D I btcipitem, qualera exli^bet spuria iUa epislola Cle-
cessit. Exstant adbiic in libro Tertuliiani de Prae- mentis ad Jacobum sectionibus indicatis. <
script. haeret.supra relala cnm nolis Sommier pag. 30, Redeo ad intermissam declaralionem len^jiprU,
col. 2. < Edant ergo origines Ecclesiaruin suarum, « quo S. Cleniensa B. Petro fuit ordinatus episcopus:
etc, ubi posl illa Verba: <Primus ilie episcopus ali- id unum indicare non prieiertpiuens, lejjej|idu^,esse
qttefn ex apostolis, vel aposlolicis viris habuerit au- P. Christianum Lupum in doctis SciioUisa4 Wda-
ciorem, vel ahtecessorem, i Ua prosequilur Terlul- tum capyt 34 Tertulliani de PraescripUoflih^s: uJUi
liatms : < Hoc enim modo Ecclesi;»aposlolicaecen- pest yarias aucioritates. ex^pens^sveteijujn SCJ^MQ-
stis suos deferunt, > sicut Smyrnaeorum Ecclesia rum, ac recenliuui, ita concludit: < Ce«lum esi»|n-
< Poiycarpum a Joanne consecratura referl: sicut quit, Cleiiieiilenifuisse consecratupi al>el,rd,ej>qui-
Rpmanorum Clemenlem a Petro ordinatum. i Sub dein in suecessionem. Diserte id asserit posiej- S^-
initium igitur saeculiterlii, quo Terlullianus scripsit, PlifflUi*.eujtisijuctoritas non pptest facile ^eftitiVBU»
exstabant ea documenta vetustiora, unde Soptimius Quasslionesetiam .c«njDi>resftiidem excjtatde lem-
hausit, anlequam prodiret epistola suppositilia Cle- pore, et cajisa'oro^atipjisCieineiitis, ei„a^is»cr^tus
mentis nomtne ad Jacobum: quam eiaboratain se- fuent episcopus smyil cinn Linp, et CM»> W*t»
rius, el vulgatam circa finem saeculiterlii, aut ini- Onuphrium anno 56., ex SUQvero sentejil^ %>mM
tium quarli recognoscit Schelestratius. lllis vero aerae commupis Chrisii aj episcppalem j&$im
firniameiitis antiquioribus nilebalur Seplimius, et promQiois.Aliqrum sfintentiis iudicatjs, qu#ifli>i
iiixa est nolitia in Ecclesia vigens de Bidinatioiie paeferenda esse videatur aperian^.
Clemcrilis iiv cpiscopum, cjusqiic designalione ad Linus et Cletus a Eetro ordiiiabanlur episcopi
1401 HISTORIA D6 VITIS ROM. PONT. — S; CLEMENS 1102
coattjulores, el vicarii circa annum Chrjsti 56 , JA gionum, indicta a Caio, accitis undique copiis aJ
quando ipse conscUuerat Occidenlales imperiiEvan^- pro^ Britannicam expeditionem : cui altera proxime ac-
vincias peragrare ad inferendam in eas iucem cessit sub Clatidio, eaqtie feliciter absoltiia. Utraque
gelii, uti snpra retuli et coriftfmavi documentis in poluit cum Cornelio centurione, ac caeleris commi-
nolis ad S. Petrum Lino. Clemens vero adjtitor Pauli litonibus stiae praeserlim cohortis lialicae, aut alia-
com nominetur in epistola ad Phiiipperises data rum secum degentium in Palaestina, el domeslicis
eirca annam 66, et paulo ante una cum Anac'el9 secum baptizatis, ac testibus ocnlatjs gestorum
recenseattir inler diaconcs Petro minislrantes (nisi Christi D.dmiQ!,"e.t ..apbgtplQ.rum,'.tolprsecpnes no-
additasil ea periocha epistolaeIgnaUi ad TraUianos, strae fidci eo transferre, quot milites; auimilituin
qate sect. 7 id rejfert, uti supra expendi in notis ad socios, conturbernales, aipicos Novi Testamenti
Liniirrihis verbis apud edteferium in Iiiterpolatis , ministros, diaconos, presbyteros qui ordinaU essent,
pag. 66 : Qufrfvero diaconi quqm imitatione Angeti- secuin habere. Exploremus modo an parata esset
earum virtufitmf vurum et ianctutn mihtsteritim Uti Cademocoasio trahsmissiopis usque in Brjtanniam
exhibentes, ut Sanelus slepkqnus beatp Jacdbo,Ti- sub Nerone post anniim Christi 6*0,qui crat a com-
moiheus et Linus Pauto, Anacletus et Clemens Pe- plelo ejusdem mitioris imperii primo quinquennio
tro) vfdetor eodem anno 60 , nondum consecraluS proximus, ipso Nerone m,'et Cprpelie Cosso cpn-
epltscopus.Ab annp igUur 60 atf 65, auaerenda est «tilibus. Annalium lib.
ejus ordinalio episcopalis. Taeitus xpr, sequentis anni (Chri-
Vendelinus apud laudatiim GoteleriflnjipmoI, pag. sli 61) cdnsutes sulidjt CaesoniumPaetum, et Petro-
159, ex anonymo scriptore Qraeco<j'ecerlamioibus'",jsra hinm Turpilianum : quo anno narrat, Suetonium
peregrinatipnibus, vita et iridrte Petri et Pauli s.tar Paulinum obtinenCem BriCannos,et concertatorem
tuit hohiscum tempffs, et causam Qrdinationis Lini, t^orbulonis, anno superiori gloriam adepli sjngula-
et Cieii, et profeeiipms Petri ex Urbein proyincias rem ob receptam Armeniam, contendisse aequare,
occidentales ijnperii, ita ut etiam perducal in "Bri- aut siipergredi aemtilisui decora egregio aliquo gesto
tanniam. In feditu Vero exBritannia ccotigisse lisjr- coijtra relielles irisulae Briiannicae : a quibus tamen
f&%OrdinattonemCidmeiitis. Verba Vendelini sunj.; hoc anno laiem tantamque cladem suslinuit, ut in
« Clniidio sublato a.d. iij, Idus Qctobris, annp nor colonia Camalodund, recepter ducta sub Claudio,
«tro 341 siiccessit Nero, primo jmperii sui quin- londini, el in municipio Verulamio septuaginta mil-
quennio cfemenilssuniis princeps. Sub mio Petnis fia civium et socioruni occisa fuisse conipererit.
Teversus Romam, non illic sedenfariam vilairi trans- Tanta ampiitudo numeri deduclorum civium et
egit; sed graviter atque ijnnigre alias quoque orbis sociorum sub Claudio in Brilanniam saiis super-
. Romaiti pwtyincfescircumiil, ac denique in Brilan- que declarat, quot legionariis Rpmaiiis, aut spciis
nias peneiravit. Dura vero abest, ne Roma sine ca^ fltijtiliaribus tum ab prbe missis, tum ex Syria ac-
pite interim ageret, Linura illi cpnstjtuit episcopum, eitis, se adjungere potuerint Petrus aliique praeco-
consulatu Neronis el Veteris, annp npstro 55, Is nesEvangelii, et novislegatis, procnraloribus, prae-
vero sedh aiiiids,duodecim{inchoatos inierprelpr), iectis legionum, cenlurionibus, eorumve familiaribus
hoc est, undecim exacios cuip meosibus qualnor , se comiles dare. In eolonia Cnraaloduno iemplum
diebus duodecim, qudtidcnj menses ac dies l«)ben,t divoClaudio jam consiitutum, delectosqne Sacer-
membranae Bucherianac. Pesijt ergo vjyfire aijno dotes memorat Tacilns. Quidni, et Christiani verae
nostro 66 omnino , yivente adhuc Petro, q,upd lu- C ( religionis cullum tentaverint propagare?At consi-
culente confirmat scripior anoiiymiis (je certamini- deremus copias miiilares ac legioncs SuetoniQ tra-
bos, peregrinationihus, vita et morte Petri e| fiaijli; ditas, et aliassubinde missas post rladein indicatam.
quemAmndeligecoiniijssacellanus (Pertajus j ^ jSra- Paetus Cerialis legatus legionis nonae hanc ducebat.
cia secum advexit m Angliarii, ex quo Patricius ju-. Sueionius quartain decimain cum vexillariis vicesi-
nius illuslrem hunc loCuriicijat, Graecequidein, sed mae: et ex proximis auxiliares, decem fere millia
quem egp sjcLatine repraes,ento: Moratus petrns.in armalorum. Pcenius Postumius praefectus castro-
Briiannta dies aliqupl, cum muttqs iUuminasselverb^ rum secundae aderat cum sua legione. < Auxitque
graliw, Ecclesiqsque conslitutsset; postquam episco- copias Ctesar (ait Tacitus sect. 38) missis e Ger-
pos quoque el presbyteros ac diaconos ordinqsset, im- mania duobus legionariorum millibus, oclo auxilia-
posiiis manibus duddecimoNexonisanno (is fuit no- riorttm cohortibus, ac mille equilibus. i Tandem ad
ster 66 iaia indicatns) i!er»tn Romom rediit; ubi dirimendam Suetonii legali discordiam cum Julio
Linumjam morluum inveniens,Ctementemloco UUus Cassitio procuralore, < et ad spectnnduro Rritannise
ordinavtiinvilum , dignitalemque istftm recusaniem. slaium missus est ex libertis Polyclelus magpa Ne-
Quem idoneis roii.oniftwpemtasiim, qc confidm od- ronis spe, posse auctoritate ejus non modo inter Je-
monitum ,incaihedramdivihprum eloquyorium(quam galum procuratoremque ejiis concordiam gigni; sed
itle obtinuerat) subtmavil. ProfecUanem hanc in et rebelles barbarorum animos pace componi. .Non
Britanniam aliuodjtjyidit eti,am Baronius, et est \n- defuit Polycletus, quo minus ingenti agiriiqe"Ilaliad
culenter astructa, nojj ita pridem, i etc. Galliaequegravis, ppstqtiam Oceanum trarjsmisisset,
Atuio igiUir 56 ila promotis ad ordinem episco- jj mililibus quoque nostris terribilis incederet, i Justo
palem Lhidef Clelp, Petrus inodo ad orieotales, igitur exercilui sub Stjetonio militanti inqens agmen
modo a'd occideniaies imperii pi-ovincias fide in> hatim Gallimqueqrave snperaddidit hoc annofiber-
oiiendas Roma profeclus, fundamepta Ecclesiarum tlisNeronis, fulurus terribjlis etiam mUlliliuaRojnar
jaciebat,et episcopos in compluribus statuebat, prae- nis : licet hostibusirrisus fuerit, qiiod dux, et exerci-
sertim eos in Qccidentalibus, quos in noiis Spirimier lus belli confector serviliis obedirent. Dum Roinadi-
ad mini. 1 siinra relubinus, ex illarum Ecclesiarum grediiur Polycletus libertus Caesaris anno 61 cum
monimCntisac traditionibus recensitos. AriUriian- oodera ingenti agmine, nonne versabantur Roinae
nos etiam pehetrasse (quod tttcuienier aslrucltun, Clirisliani complures de domo Cmsaris? quorum np-
fuisse non }ta pridem vendeliiius alfirmat) pcr lios mine, vel hoc eodem anno, vel proxime consequenti
eosdem anhos qui in aeraChristi communi subse- Paulus ab Urbe scribens salutat Philippenses in fine
quuntiir ex 60 ad 63, admodum probabile rathi red- epistolae: Salutant uas omnes sancti, maximeautem
ditur ex occasione constitiiendi stalus Uiiusprovin- qui de Cmsaris domo sunt. Hanc eiiim Epistojam
ciae, legcnda apud Taciiuui Anoalium Ijb,. 14>el 15. pleriquePatres, interpretes et historici ecclesiaehoc
Supra vjdimus in notis ad nuiu. 1, qiiatitum fa- ipso anno 61, vel proximo 62, Scriplam fnisse sta-
ciliiatis adtliderit Pelro ex Syria Romani advenien- tuunl, necnori aiias ad Ephesios, ad Colossenses, ej
di, et hospitaiidi in Urbe, tum etiam ejus discipulis, ad Timotheum secttnriam: in qua cupi saliilet jjQ-
ct ablegaiis in perferepdo EY^ngeUoad gentesper mine Eubuli, Pwlenlis, Linl, et GlauJiae secuiu ver-
occideiilales imperii provincias, convocatia illa lc- santium, possem jn meditiin profcrrc sententiam
1103 ANASTASUBIBLIOTHECARU 1104
complurinm, praesertim Anglorum, referentium in- \ rim crdinationem Clemenlis a Petro rednce ex Occi-
ter Rritannas feminas hanc eamdemClaudiam, quam dentali ilinere peractam fuisse postinmortem notis
Litti;
chrono-
Pudenlis uxorem judieanl a Martiali laudatum lib. iv, cum ex documentis supra expensis
epigr. 13, inscripto de Nuptiis Pudentis et Claudiae, logicis ad ejus seclionem constare inteUigam, Linum
necnon lib. n, ep. 54, ubi el formse etmorum com- superstilem fuisse Petri martyrio. Eusebius hoc di-
mendatione illam ac marilum ita prosequitur : serte testaturUb. m, cap. 2, Hisl. Eccl., quemadmo-
dum alii observarunt cum Cotelerio in notis ad
Claudiacseruleiscumsit RuffinaBritannis pseudo-Clenieutis Constituliones lib. vn, cap. 46.
Edita, cur Latix pectoraplebis hahetmatres
? Causam Clementis promovendi ad episcopalem
Quale decus formae'?Romanamcredere gradum repeti posse credo a proxima consumma-
Iialldes possunt, Atthidesesse suaui. lione marlyrii Pelro divioitus revelata, ut ipse te-
Dl bene, quodsanctopeperit fecundamarito statur in epistola secunda illis verbis : Certus, quod
i Quol sperat generos, quolque puella nurus, velox esl depasitia labernaculi mei secundum quod et
Sic placeat superis, ut conjugegaudeat uno, Dominus noster Jesus Christus significavit mihi. Ne-
1 £t semper natis gaudeat iflatribus.
que id raodo praenoscebat, sed eliaiu subingressuros
Ex eo autem Pudente maritoLinum edidisse putant, posl ohiluro suum magistros mendaces, qui introdu-
Petro. cenl sectas perditionis. Aposlolos autein Christi prae
qui pontilicum Roraanorum primus successit quaerendos ad neccm, et veraces episcopos,
Huic tamen ClaudiaeBritanme valde non immoror : caeteris ac tideles doctores ab aposlolis constitutos, didicerat
quam diversam puto a Claudia matre Lini. Siquidem a praediclione divini Magistri, el coufirmatum vide-
in hoc Libro Ponlificali is dicilur Herculano patre *B R
natus, non aulem Pudenle. Afferri lanlummodo ral experimento Herodianae perseculionis, excitatae
haec possunt ad ostendendum tanttim societatis stu- Hierosolymis, in qua Jacobus apostolus frater Joan-
dium Romanos inler el insulares Britannos jam lum nis occisus gladio fuerat, et ipse apostolorum Prin-
intercessisse , post addiiam imperioBritaniiiam sub ceps morti destina.tus posl Pascha producendus po-
nisi eura angelus liberasset. Anno igilur 64
Claudio; ut connubia el afliiiilates inier utrosque pulo, Neronianae perseculionis fax e ferali Urbis in-
CoiUraherentur : quae nova facilitas addebatur Ro- cura emicuisset post dicm xiv Kalendas Sextiles
manis Christum professis transvehendi ad insulam cendioinitium
presbyteros et fideles., a quibus posset Christiana (unde conflagrationis arcessit Tacilus hisl.
religio propagari, ipsumque apostolorum principem, xv, sect. 41) et abolendo rumori, quodjussum crede-
aut ab eo transmissos ad annuntiaodum Evangelium retur incendium, Nero subderet reos; et obtentu fla-
hospitio excipere. gitii, a noslris moribus adeo remoti, ad necem quae-
rerenlur Cltrisliani, quorum muliiiudo ingens haud #
Ad eosdem annos 61 et 62 post vincula secunda crimine incendii quam odio humani generis'
Pauli aposloli referunt illius iter ab Urbe in Hispa- perinde atrocissimae morti. addicebalur; inlelligens beatus
niam Patres Graeci et Lalini, videndi apud Raro- Pelrus provideiidum fore Christi Ecclesiae, ejusque
nium ad annum 61, n. 2, quos inter Hieronymtts in idoneos successores, a quibus in ea
regimini per
Isaiaecaput xi scribit portalumnavibus alienigenarum. desolatione, et orbitate iinminente post suam Pauli-
Alii vero cum S. Innocentio 1',in epistola ad Deceu- que necera arcerenlur vigili cura magistri mendaces,
tium, paulo ante producta inter notas C. V. abb. et auetores seclarum perditionis, Nerone ipso crnde-
Sommier ad S. Pelrum iter illud uni Petro susce- „G ^ lius in animas saevituri; consiliumcepit praeraoostrandi
pliim aflirniant, quos lamen cum praecedentibus con- Ecclesiae Romanae viruni, quem inter discipulos ido-
ciliare studet Annalium parens laudato loco. Sive ;, neum prae caeleris ad docendmu expertus fuerat, ac
igitur per Chrislianos de domo CaesarisPetrus ad- ;';' tenacem aposlolicaedoctrinae, Cleraenlem. Licet vero
junctus sit in CQinitatuingenlis agminis quod Poly- ';>:Linum et Cletuni episcopOs ereasset, et adjutores
cletus liberlus JNeronisin Britanniam hoc anoo duxit adhibuisset in prirais utiles; ea tamen de causa ex-
ex ltalia el Gallia; sive cum Paulo navibus alienige- ." positos praecaeleris persecutorum iclibus, ac delato-
narum delalus in Hispanias, inde trajecturus ad rum insidiis fore sentiebat. Quare ut praerogativa
Britannos , sive cum iegionibus, cohorlibus, ceolu- ,;; . judicii sui Clemens quoque cominendareiur Ecclesiae,
riis, quae prius collocalae in Syria et Palaeslina, |I et eieclorum suffragiis, qui in paretn aut ampliorem
deinde traduclae sub Caio, Claudioet Neroue in Oc- :; spem Cbristiani nominis cum Lino et Cielo jam
cidentem, hoc anno luin ex Germania tum ex Urbe : adoleverat, etsi episcopalus horiorem deprecarelur ;
jussu principis dirigebantur ad insulas in auxilium consecrandum esse duxit poiitificem, eique praeci-
Britanliici praesidii Romanorum , suis cum veteraois piendum, ne successionem apostolicam deciinaret
et cenlurionibus, teslibus oculalis in Palaestina ge- eliam in cathedra Romana, si fralrum sententiis ad
storum Doroini et apostolorura (uli ante expende- eam vacantem implendaro sublegeretur. Ita enim in-
ram) parata eral multipiici hac occasione facultas terprelor verba lexlUs Anastasiani lin.7 : < Hic ex
adeundi eos insulares., tractumque imperii occidenr praecepto beati Pelri suscepit Ecdesiam, et
talem, aeqne ac orieiilalem, et sitas in eo regiones catum gubernandiim, sicut ei fuerat a Domino pontili-
Asiaemiuores, elPonti: quas aPetro non semel per- j.Tj Cbrislo cathedra tradita, vel commissa, i relataJesu ad
agralas nemo inficiatur, id aflirmantibus Chryso- r sensus expressos linea 11. < ideo Linus et Clelus
stomo aliisque Patribus a Baronio cilatis ubi supra .- ante eum conscribuntur, eo quod ab ipso principe
et ad quashoc etiam anno profectos et a se directos apostoloruin ad minislerium sacerdotale exhibenduin
discipulos suos Paulus enumerat inEpistola secunda sinl episcopi ordinati. i Dura hos ordinarel Pelrus,
ad Timotheum cap. iv dicens, Crescentem in Ga- non imminebat periculum Ecclesiaeuniversalis Pelro
latiam concessisse, Tychicum vero a se missum' viduandae, Pascore scilicet universi fidelium a
gregis
Ephesum. Domiiio constituto. Quare facilius suaderi poterant
Cum igiturBritannici itineris suscipiendi, acCoCius > ad onus episcopale subeundum gralia exbibendi mi-
Occidenlis perlustraiidi copia tanta fuerit apostolo- nisterii sacerdotalis, et vicario tantum munerePetruin
runiPrincipi ex anno 61 ad 64, eCcum bujusce tra- adjuvandi ; cum vivente, el in vivis superfuluro
clus Ecclesiae earuinque monimenta nos doceant pri- diu Petro, lolius Ecclesiae regenriaediscrimen iis non
nios earumdem episcopos fuisse sibi a Pelro conse- impenderet. Verumordinari ad episcopnle ofiicium
cratos aul daios; faeile admiitani illuc profectumi capessendum in proxime seculura Petri morte, ei di-
Pelrum, et subinde huc reversum in Urbem circai vinilus revelata, et apertis lestata lilleris, arbitror de-
annum 64 praecepisse Clementi, ut ad episcopalemi precatuios ila fuisse Linum et Cleluin, perinde ac
gradum promoveri pateretur se consecrante , ac de- Clemens deprecabatur : cui propterea judicavit Apo-
sUnari aliquando successorem eliam in cathedra Ro- stolus praeceptum esse adjiciendum suscipiendi cpi-
mana, qupd ille deprecabatur. Nec"tameoconcesse-• scopalis olBcii non modo atl mioislerium saccrdi-ii
1105 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CLEMENS. 1106
majons sua vice peragendum, sed eliam ad regimen A 9, pcstmodum Evaristum in fineet Domitiani, et :
per
universaeEcclesiaeeum maximo pontificatu in se re- consequentes! principes Nervam Trajanum quae
cipiendum, quando per eos, ad quos perUneret ele- omnia sibi constantia distincteretulit Bibliothecarius,
ctio, Petro decedenti successcr ccoplareltir. Vix et aute illum auclor calalogi Liberiani quarlo Chri-
enim aliaralione exponi posse video delectus duo- sti sa?,culo,eosdem Caesares attribuens singulis pon-
rum (Lini et Cleti) ad roinisterium, ac teriii (Cle- UUcibusmemoratis, necnon consulum paria iisdem
menlis) designalio, et praecepturo ad successionem temporibus respondentia. Quare mirari satis non
cum plenitudine polesialis, et cathedrae tratlilione : possum, contra hujusraodi chroriologiam, et hislo-
quas certum est ex catalogis, el asserto Patrum, riam, sibi undique cohaerentem, et firmatam docu-
tum illos, tum hunc gradatim obtinuisse, et admini- menlis Patrum, ac moninienlorum aelate proximis,
strasse singHlatim posl mortem stii decessoris. Re- et loco, advocari ex iEgypto Eutychium, decimi sse-
spondet autem hujusmodi explicatio aposlolicae vir- culi infelicissimum scriptorem, qui nec sua salis no-
luti trium illorum sanctissimorum ponlificuni: qui verat, in noslris verohospes omnino fuit, ac deslitu-
cnm recte senlirent tum de amplitudine dignitntis tus quocunque firmamenlo; quasi jEgyplius isle
modum bnmanum supergressa, tum de onere gra- Batricides anilium fabulnrum consutor, ulapud eru-
vissimo maximi sacerdotis, vadis a Deo conslitiiti, dilos audit, idoneus medicus futurus sit languentis
ejusquejudicio responsuri de salule tiniversi gregis, (quod cjus patroni pulant) apttd nostrates chro-
aique animarum omnium concreditarum rationem nologiie. —
ei reddiluri; formidabant lum illam sublimilatem, Linen 15. Sepullus est in Grmcia. De loco ubi
cum propria bumililate componere, lum illuri discri- n exsulaveril, marlyriiim suhierit, alquesepultus fuerit
men cum propria infirmitate. Quare gradatim ani- B. Clemens, complures erudile scripserunl. Collegit
mandi et cenforlandi fiierant ad pondus non decli- eornm sententias Philippus Rondininus, Faventinae
nandum : illi qtiidem duo longa consuetudine vica- Ecclesiaecanonicus, in opere Romae impresso anno
riae administrationis exercemlae sub praecipua pote- 1706 de S. Clemente papa etmartyre, ejusque basilka
stale principis aposlolorum, Romanae Ecclesiae epi- inurbeRoma. Libroi, cap. l,n. 11, Baronii notas
scopalum unice gerentis quoad viveret; hic vero indicat in Martyrol. ad diem 25 Novembris, stalucn-
(Clemeus) urgendo ipsum praeceptis eliam ad suc- tes Chersonam oppidum Tauricae Chersonesi ad
cessionem, si in tanto Ecclesiae discrimine, et proxi- Bosphorum Cimmerium, dictam quoque Heraclium,
ma viduitate divinitus evocarelur ad Peiri catlie- eo quod fuerit Heracliensium colonia, et noliorem
dram, licet nulla exercitatione praevia ejusdem vi- faclam exsilio Jusliniani Junioris, esse locum exsilio
carialus, quem Liims etClelus totjam annis admi- et marlyrio sancti ponlificis celebratum. lnde enim
nislrnverant, ipse se judicaret minus idoneum prae translatum fuisse Romam corpus ejusdem martyris,
utroque illo, ac tanlo fasligio longe imparem, nec opera SS. Methodii et Cyrilli, qui Slavorum et Mo-
ullateniis admovendum. Rerum gestarnm memoria ravorum aposioli dicti sunt sub Adriano II, probat ex
eonfirmat allatam expositionem. Conslat enim, Li- Actis apud Petrum de Nalalibus idem Baronius
num non Clemenlem fuisse Petri proxiraum suc- eliam in noiis ad diem 9 Martii. Quod autem in
eessorem, ex omnium Palrum, ac documentorum Grwcia sepultus dicatur ab auctore Libri Pontificalis,'
suifragio. Constat eorumdero Palrum aflirmatione, sive -tn Lycia, mendum pulat amanuensis, et red-
ex genuina Clementis epislola ad Gorinthios com- , dendum Bycia, palude a Byco fluvio ibidem recensito
probala, hunc se abdicasse susceplo posC Linum pon- J per Ptolemaeum in tabula Europaeoctava : < At He-
tificatu. Nec minus evidens est ex canone missae, ribertus Rosweidus (sequitur Rondinin. n. 12) in notis
ex Patribus, et catalogis, Clelum quoque pontificem ad libellum Adonis archiepiscopi Viennensis de Fe-
Romanum seriem successionis continuasse. Qtiare stivitalibus sanclorum apostolorum, et reliquorum qui
constare debet de singulorum studio humilitatis in diseiputi, aut vicini successoresque aposlolorum fue-
lanla dignitate deprecanda, et obedientiae in admit- runt ad diem 23 Novembris, locum Adonis adnola-
tejida : quam in hujus libri Pontificalis contexlu et lionibus exoruans : Trans mare Ponlum, in eremo
asserlionibiis satis elucere arbilror; si nativa signifi- quod adjacel civitali Chersonw, relegatur, erudito
catione verborum ita relenta plane exponatur. admodum examine quaerit et disputat ubinam reipsa
Hac vero servata sententia et chronologia succes- sanctus Clemens papa exsulaverit. Animadvertit si-
sionis trium illoium pontificura, Lini, Cleraentis, quidem Breviarium Romanum anle postremam
Cleii, perspicuum fit cur ordinatio Clemenlis recte correctionem haec olim exhibuisse: A Trqjano im-
componatur cum redilu Petri in Urbem paulo ante peratore relegatus est in insulam Lycim, ubi deinde.
martyriumsuum ex occidentali itinere, assertaeliara pro in tnsuJam Lycim substitutum fuit trans mare
in Graecoillo anonymo Vendelini: cujus gralia hasce Pontum. In Actis apud Mombritium de insula
observationes conlexui. Lyciae, haec legunttir : Passus est autem sanctus
Linea 14. — Obiil martyr anno Trajani terlio. Quis Clemensepiscopus urbis Romm sub Trajano impera-
jam dubitet, in Libro Ponlilicali epocham pontifica- tore, et Aufidiano duce in Cersona civitate Lyciw sub
tus Romani a Clemente gesti distingui ab epocha nona die Kalendarum Decembrium, quam leclionem
vita? post abdicationem summi sacerdolii diu produ- ) confirmat insignis membranaceus codex bibliothecae
clae, et marlyrio landem consummalae? Linea 2 Barberinae a Rondinino conspectus. Rosweidi sen-
Iiujus numeri affirmat sedisse Clementem in cathedra tentiam luculentius astruit n. 13, ejusdem verba ita ,
Roinana annos 9, menses 12, dies 10, sub Galha et produceus : Venia spero mihi dabilur, « certum exsi-
Vespnsiano. Linea vero 14, addit obiisse martyrem lii locum, in quem Clemens papa relegatus fuit, coner
sub Trajano: quod eliam cum Eusebio leslatur Hie- producere, idque non lam conjecluris, quam certo in-
ronymus. Scriptor Vitae optime noverat, inter Ve- dicio. Exislimo igitur eum in Leucam insulam (quw
spasiani principatum et Trajani inlercedere duos et Achillea dicilur) Chersonm proximam relegatum.
imperatores, Tituni biennio, Domilianura iribus fere Quod si quis Leucm nomen post in Lyciw migrasse
lustris rerum potitos. Cum itaque scribit, Clemen- velit, non magnopere refragabor. In Leucam aulem
tem novennio rexisse Ecclesiam sub Gulba et Vespa- insulam ablegalum Clementem papam astriw, I(a
siano, et post novennium illud superfuisse annis sal- Rosweidus. Leuca hodie insula parva est Sarmatiae
tem oclodeciin, quol fiuuut a firie Vespasiani ad Europeae in Ponlo Euxino, ostio Borysthenis fluvii
Trajani tertium; necesse est ut admiltat, illum se «bjecla cum oppidulo cognomine, quae et -Achillea
ultro abdicasse pontificatu maximo, eoque tempore dicta fuil a Pomponio Mela. Id etiam veteri Anasiasii
successores babuisse in dimisso a se episcopalu Ro- codici de Romariis pdnlificibus in Vila Clemenlis
mano Clelum sub Vespasiano ac Tito, donec is sub consenlaneum esse probat Rosweidus, ubi legitur;
Dotnilianomarlyrtuni subiret (quod asseril in Cleto): Qui elidm sepultus eslin Grwcia; quem locum Baro.
deiude Anacietum sub eddem Domitiano per annos nius, ut praemisimtis, tanquam mendosum expunxit-
1J07 ANASTASII BIBLIOTHECARII 1108
at sanum esse Roswcidus defendit, qui vel inde pa- A Heracleenses complura reliquerunt vesligia loco-
tet, quod Marius Niger geographiaeperitissimus as- rmn, eqnomioum patriaeoTiginis.Nam et ipsa coloiiia
serit, adfauc hodierna tempestate Leucam insulara Chersona, seu Ciiersonesus nomen obJiiroit suae
vulgp vocari Grmciariam, quod parum abit ab Ana- nietropoleos Heraclium, ita appellante etiam Plole-
Stasii Grwcia: apud quem forte etiam Grwciaria le- maefo, nti card. fiaronius observai in nolis ad
genduni quis divinaverit : ideo Graecia, vel Graecia- Martyrologium ad diem »3 Novembris, et Baudrand
ria forlassis dicla, quia Tanrica Chersonesus, ubi in Lexico geographico. Patrii quoque fluminis Lyci
sita est, teste Aminiano Marcellino libro 22, plena cognomenlum a sua roetropoli acceptum indidit
sit coloniarum Graecarum. Praeterea hanc insulani fluvio proximum littus alluenli, et memorato apud
Leucaro fuisse ex eo itidem arguil quia exsiliis aptis- Valerium Flaccum simul cumTanai, etHypani, quem-
sima alque deseria; unde Arrianus in Periplo Ponti admodum observat idem Baudrandus. < Lyces,
Euxini : Insula hmc, inquit, deserta est ab homini- inquit, fluvius Scythiae Europeae a Valerio Flacco
bus. Necnon Ammianus Marcellinus loco ciiato : /n cum Tanai, et Hypani memoralus, qui Lycus dici-
hac Tauricia (scilicel Cbersoneso) insula Leuce sine tur Ptolemaeo. i Et paulo post de alio Lyeo Hera-
habitatoribus ullis Acliilli est dedicata. Et demiim cleae Ponti allabente ita scribit. i Lycus Fhivius
hanc ptilnt, quia tota saxosa est, et rupibus ardua, Paphlagonise Plinio, in Pontum Euxinum apud Hera-
ut praeter Acta notat Feslus Avienus in orbis terrae cleam Ponli per mediterraneos lluens, et cnjus me-
descriptione: minil Ovidius lib. iv de Ponlo, elegia 10. i Repetit
ubi concavasaxa. subinde sub cognomine appetlalione Lycum illum
Cedit in anlra sinu rupes, ubi saxadehisctiiit £ Sarmatiae Europeae, antea indicatum sub verbo
Molibusexlensis, et curvo fornicependent. Lyces, ejusque siium et inflnxum describit in Maeo-
tidem paludem, satis proximum tractui littorali
Atque hsecRosweidus de loco exsilii Clementis papse, Achillis memoriae sacro cum iosula inhospita eidein
tum ad lucem veleris Breviarii cum ad Anastasii dicata prope Chersonaro, uti videre est in Tabula
lectionem stabiiiendam et explicandam. > geographia imperii veterum RomanoTuin, edita
Hactenus Roiidiniiuis : qui merito observat, ex Romae, Parisiis, et Londini. Baodrandi verba sunt:
his vindicari a Rosweido utramque lectionem, Ana- tLycus fluvius Scythiae Europeae Ptolemaeo, in palu-
stasii scilicet etBreviarii. Ad lianc Rosweidi vindi- dem Maeoticam influens inler Cnemam et Hygrim
eationem confirmaiidiiiii, et exlendendam ad con- urbes, qui Ltjees a Flacco appellalnr. i
texluro Aclorum apud Mombrilium , ac veteris Quare sive insula Lyci dicta fuerit Leuce, utpote
Breviarii, ubi insulain Lyciw nominant, quae aliis ab osliis fliivii noft valde remota, sive Lycia riomina-
ab auctoribus Lettce dicitur , nonntilla conferain relur a Colonis Heracleensibus pars agri Cherso-
documenta, quae comprobant, eumdem ferme b> nesii, et Leuce insulaeobjecli, et fluvio Lyco (quem-
cum indicari per tres illas circuinscripliones paulo adniddum etiam tractus Troadi adjacens, Lyciw ap-
ante mempratas : < Semiltus est in Graecia : rele- pellatione censelur, licet ingenti lerrarum spatio
gatus est in eremum adjaceniein civitali Cber6pnae; distet a Lycia provincia Asiae minoris); sive tit
et passus est in Cerspna civitate Lyciae. i Tres haec Achillis de nomine liltoralis portio Chersonesi, et
circumscribendi formulae significant eamdem insu- insula vocata est ab eisdem colonis, ita eliam de
lam inhospilam Leuce Achilli sacram, et proximam Lgci regis memoria celebris fuerit tum Lycus ille
civilali Chcrsonae coloniaeHeracleensium, a qua non C fluvius, qui et Leuces promiscue diclns invenitur a
Ionge aberat fluvitis Letices. diclus Valerio Flftcco, dettuctis coloniis, non secus ae hisuia LeUce, et
Ptoiemaeo autem Lf/etts, de nemine alierius Lyei Lycia appellala; salis perspicuum fil ex origine, ao
fluminis allabentis Heracleae Ponti, malri ejusdem dedtietione istarum eoloniarum in Tauricam Cher-
ColornieChersonae : ctijtis proinde tractus litloralis sonesum ab Heraeleensibus Ponti, (ttm apud geogra-
potttit Lyciw vocabulum apnd indigenas obtinere, phos privato studio, tum etiam in ntimmis publico
non secus ac prope Trojam Lyciensis ager plane testlmonio signata, rion adversari sibi, neque invi-
diversus invenitur a Lycia provincia. cem pugnare lecliones libri Pontificalis, quae in
Celebratur ab anliquariis nummus itisighis /fe- Grwetd sepultum perhibeiit sanclum Clemeiitein,
ractew Ponti, a Vaillantio aliisque inemoraius itv> cum leclionibus Breviarii, et actorum, quse in Lycia
ter Graecos imneratoris Gordiani Pii, doctissimis Ckersonwintula, sive traclU litlorali, Lyci fluminis
vero exposilionibus illustratus at) ill. sehalore FIo- ostia aperiente inter Tanalm el Hypaniin, memo-
renlino Philippo fionarroia inler selectiora nfiihis- fant ejusdem martyrium et sepulerum : cum di-
mala musei eminentissimi card. Gasparis de Car- versa ejusdem loci noniina babenda sint Grwcia et
pineo. Antica nunimi pars refert laurea coronatura Gtmciaria, Lycia et Leuce, Lyco seu Leuci fluvio
caput Gordiani cum epigraphe consueta M. AtfT. proximi, et Chetsonesosive Chersdnw, coioniaeHera-
rOPAlANOC ATT.M. ANTOllinusGORDIA.NCSAuGCSTt!S. cleensium trans Ponlum Euxinum ductae, stibjecli,
Aversa in parte speciatur circuS, tempium exasiy- aut vicini.
luni, simulacrum llerculis , el imago athletae victo- Censoriam itaque virgam cohrbeant necesse es(
riam consecuti; leguntur autera litlerae, JtFAKAEilTAN n critici rigidiores, qui hon vereiltuf fabnlis accensere
MATPOC Anotsffls IJOAEfflS, dialectum Doricam indi- , ea, quae reciiaiitur ex Actis, eudocumenlis veleri-
cantes, et Latine reddendae, IIERACLEOTARC* MATRIS bus, ac genuiriis de exsilioClemenlis traris mare Pon-
COLONURUM CIVITATCM. Heraeleam Ponti hoc in ticum, quae de martyrio Chefsonaecdnsunhnalo sub
uuinuio expressam demonslrat eruditissimus inter- TrajanQ, qose de mortis gfcfiere eidem illatae per
pres condilam ad Sangarii ripas, et Lyco fltlvio ita submersionem : quasi petila sinl ex intcrpolatis, aut
proximam, ut Eustachius asserat duobus taritum cOnfictis iiarraiittnchlis, et somniis npoeryjilioruni.
fateribus jugeri ab illo distare. A Boeotis el Mega- Concedunt Joantiem apostoliim in Pallnrios ainsulam
rensibus fiiodalam fuisse circa olympiadera 55, Asix minori adversam in JEgseorelegatum Doiiil-
quaodo Cyrus obtinuit Medos, eonfirmat pluribUs e'x tiano, postquam aTeriullianoaccepermt.eum Romae
auctoribus, praesertim ex Juslino, Pausania, Apollo- in fervenlls olei doJium fidei Cliristianae asserenri.e
nio et Scymno Chio. Ab Hercule quoque dictam causa immersum fuisse, unde divinilus abiit illaestis.
Beracleam refert pluribus de causis : ejusdem viceS Conccdunt phitosophos,praesefiirn Stoicos, UrbepnJ-
colouias, a sos sub Vespaslano Domitlani palre, et ln insulas
prosperas, el adversas perslringitet :inetnummo
suis civibus ea florente deductas, iudi- relegatos, quOsdameliam truhcatos capite, ita affir-
calas, Arisloleli quoque memoralas, eiiumerai, iio- mante Dione. Verenthr taottimmodo admiltere urtum
minalim receositas a Slrabooe. Suiit vero Cherso- Clementem aclum in exsilium fuisse sub Vespasianc,
nesus ista, seu Gkersona, de qua loquiumr, et CSila- vel Domitiano, paulo ultra JJgaeuni et Patbmos, qtlo
lis, sive C*toUa. ln his aute» wlouii&a se deductls relegabatur |oanriessubepjtWmJ>otortijuW.©e sub-
«09 HISTORIA DE V1TI8 ROlfc PONT. - 8. CLEMENS. 4410
mersione solius Clemenlis dubilant sub Trajano, AiRomanum pontiftcem, el successorem suum,summa
quasi haecnonflierint exempla mitiorum temporum: cum auctoritate, quam a Christo acceperat, desi-
qni tamen genuinas fatentur epistolas optimt princi- gnavit. Verum Petro ex hac vita sublato, divino
vis, Plinio rescribentis, e Christianis delatis in Bj- consilio cessit, et subire illud munus, et onus Gle-
thinia qitod sacrificare diis nollent, quosdam esse mens recusavit, ne suprema dignitas Ecclesiae, et
snpplido afficiendos: et veracem putant historiam potestas haeredilaria neret, et arbilrio unius, non
Tacili, Suetonii, ac Dionis, sub aeque miti principe totius multitudiniselectione adminislranda eredere-
Claiidio addicentem morli, ac naufragio Integram tur; proinde Lino et Cleto, qui coadjutores B. Pe-
classem reonim, undeviginti hominum millia jugu- tri antea fuerant, praelalis, quartus ipse poiHificatum
landa, aut mergenda, aul iucendio absumenda, si • inivit.
pttgnam detreclarent, spectaculi causa in dedicalione Linea 14.— 06itt martyr anho Trajani lertio.
pnhficl operis ad lacum Fucinum. Nos vetera Ec- Anchora scilicet ad collum ligala, in mare, prope
clesiae monomenta honestiushabcnles, cum Eusebio civitatem Chersonesum, submersus, anno Christi
e_l Hieronymo, Clementem superslitem fuisse asse- 100, Trajani m, nono Kalendas Decembris. Sub hu-
rimus ad inilia Trajani; cum libro Pohtificali, et jus ponlificis temporeJoannes aposlolus,Evangelitim,
catalogis, abiisse ponlificatu Romano credimus sub Epistolas et Apocalypsim scripsit,
Vespasiano , pulsumque in exsilium Chersonam PAGII.
iisque, ibi marlyrio afieclum : et sacrum ejus corpus
ibidem jacuisse tandiu sepultum, donec SS. Melho- R Linea i.— Mullos libros. Iilas duas epistolas ge-
dius, et Cyrillus episcopi Slavorum, acMoravorum **nuinas et germanas esse probalUr ex Veterum te-
apostoli dfcti, Romam transferri curarunt nono stimoniis, qui illas citant.Prioremquidem S. Irenaeus
Christi saficulo,Ecclesiam regenle Nicolao1. lib. i adversus Hiereses, cap. 3. memorat ul tradi-
De secundatrslnslalione, qua in Piscariara insulam tionis promptuarium. Eam ltidem laudant Origenes
asportatiim fuisse corpus, sive corporis partes non- lib. n de Pnncipiis cap. 5, S. Clemens Alexandrinus
nulii contendunt, nihil allinet hic disserere; licet lib. i Stromatum, Eusebiiis lib. 3. Ilist. Ecclesiast.
enim ab iis, qui astruunt, referalUr ad tempora cap. 58, S. Hieronymus in catalogo scriplorum Ec-
Adriani II; attamen in libro Ponlificali nec vola, clesiasl., in Clemente, Photius in Bibliolh. cotl. 113
nec vesiigium illius invenitiir. Qtiare notarum no- aliique. Poslerioris meminere idem Photius cod.
slrarum cnrara non exigit. Hanc assertam Cransla- 126, et S. Epiphanius haeresi 30, num. 15. Quanlum
tionem maturo examini subdidit laudalus Rondihi- autem ex his fragmenlis colligitur, haec posterior
nius : apud quem videri possunt arguriienla, quibus epislola salutaria documenta, admonitionemquevitw
refellilur. Unummoneo, scilicet, innotisR. P. Pa- melioris continebat, ut scribU ibitlem PhOtius. Quae
gii Junioris ad huifc numeruoi oiox producendis adversus illas adducuntur argumenta refellit Nata-
subortiim videri nOvrimerrorero de Piscariensi liae lis Alexander saeculoprimo.
translatione sub Ludovlco II, dum Piscariaminsulam Praeler has duas epislolas, quinque atiae sub
in lacu Benacensi dilionis Venetae Pagjus obtrudit, S. Clementis nomirie circumferuntur, quarum^ dtiae
nobis conterraneis ignotam, pro Piscana insula Ca- priores sunt ad Jacobuin fratrem Domini; tertia ad
sauriensi ad AternOtnfluvium in Aprutio citeriore omnes episcopos, presbyteros, el fideles; quarfa ad
Provlticia regni Neapoliiani, cum qtia de translatis C Juiium et Jiilianum; quinta ad Jcrosoiymitaiiqs :
Iipsartis S. Clemenfis papse et martyris lis cst in- sed cum illaeomnes tanquam supposititiac ab cruditis
ter auetores experisos a nohdininid. rejicianlur, siculi et decem libri Recogniiionum,
Ilinerariuin S. Pelri, Dispiitatio ejtisdeoi apostoli
CIACONII. cuoi Appiooe, ef Liturgia, qtlseeideih Clemenli .isCri-
Linea 5.— Hie fecit seplemregionesdividi notariis. biintur, de iis, utpote jafii a6 ofliBibttSrejecfis, ct
Notarios 9,-Giemens ordinavit nuniero septem, qiii- damnatis agere Superfluuiri,et inUIife|ridicamus; de
bns Urbis Regiones xiv divisit, nt singuli res geslas quibtis legeridus idem Natalis Ale.tander laudatiis.
mariyrrim soflicite et dillgCnter (Jer regiones suas Porro omiiia Cieiiieftlis opefa, tUra geriuiila, tufn
coOquiSiias describerehl. Quorum liuibram Roma- spuria, iri jinuhi collecla, et anobTatioliibasUfustrata
hse sedls protonotarii, qui participantes vocaritur, Graece et Latine edidit ldem Coteltil-iusiri Patribus
antea vn, nunc aulem xu, tetierit. apostdiicis, Parisiis, 1672, fpl.
Linea 7. — Hic fecit riuas epistolas, qtlw catltoticw •Sed bic paucis agendum de Cohsiiiutitinibtts'et
nommanfnr. Seripsit sanciissiriius et doctissimus cdnenibus apdsloldritm norilllie inscripfis,, qdSirafii
pontifex potentissimam et gravissimam nortiiiie Ro- duarum collectiortuiti ducloretn mulli faciutit sari-
mana: Ecclesiaeepistolam, qua schisnfa Corinihiorum cium Clementem; quia licet ambaeihter apdctypfia
compescuit, et nlitaniem eorum Ddemconlrrmavit : recenseantur, Canones lamen apostotoruni vUlgo
qu;ii tamen iiijuria temporum inlercidit. Quilitis ob- dicli, singulari quadam Ecclesiae primiliVaedoctrina
servatur Romanam Ecclesiam etiatn ab iriitio iui- refCfti sunt. Constituliones quidem octo libris corii-
ctoritalem suam interposuisse in moderaridis qltoqtte D pfehensas Carolus ftovius Ostunensis episcopfts
Graeconjm ecclesiis. Ettsebius characterefn lii ea .aiifto iiflZ, in lucera Criiisit, et e Craeco ih Laiiuuin
epistolaipsissimum,-elSlylum expressisSCscribil lib. sefmoilefn translulit: eas pdstea FrariCisCusTuf-
II Hist. Eccl. quem Paulus in sua ad Hebfaeos. rianus Latirie inlerpfeiatus est, et coraraehtariis
Fratjmeitta non conleranenda hujns epiStolae fepe- illustravil. Verum harum conslilutionum auclof
riuntur spud Justin. Mart. 47 ad Ortliod. Clem. non est Clemens Rornanus, quia Eusebius lib. m,
Alex. Strom. lib. i, iv et vi, Basil. Mag. lib. de Spl- cap. 15, et Hieronymus de Script. ecclesiast. ctftri
ritu sanclo c. 29, Alhanasliim dls|>. contra Aritim de scriptis S. Cleraehtis agunt, Unain dafttaxat
iu syn. Nic, Epiphanium conlr. haeres. 27, Euseb. illius ad Corinlhios epistolam recensent. Pi-aeterea
lib. III. Hist. cap. 16 et 37, Hieron. lib i. conlra Jo- Htimbertus cardinalis episcopus Sylvae candidad,
vin. et CoiBOienl.min. et 4. e. ad Ephes. el Ire- Leonis IX apud Constantinopolim legatUs, Nicctce
naeuin.Ferlur, etsecundaejusnomineepislola, quam Pectoratp ConstitutiOntim apostoHcarlim loca quae-
a veteribos reprobari dicit Hierohyirius. Exstant dam contra Sabbati jejuhium QBjicieoti, his verbfs
aliseqoinqne Clementis epistolsc de vera fide, et recte resporidet : < Hoc asserere coharis ex ap&Cryjififs
constiluenda regendaque Ecclesialad Jacobum fra- llbris, et tanofiibtls pari sententiaSS. Patftfiii fefrtt-
trem Domini Hierosolymorum episcopum; quentad- diatis. » Et paulo post: < Unde no* tfhoque otrine
inodum 80 canones apostolorum collecli, et libri apocryphunt abjiCienles dedfgnamur ftudirg eorUm
oclo Constitutionura apostolicanim. fabulosas traditiones, qui* non sunt ul lex Domiril. >
Lineall.— Ideo Linttx et Cletus ante eum coh- Citnverat aofem Nicetas qufntum, et sepfimtim
scribuiUur. Paulo aale morlem Pelftis Clementem librum Ordinationum, seu Oonstitutionum ap(»stofi-
IIII ANASTASII BIBLIOTHECARII ' 1112
cartim. Ex qua Humberti responsione ChrisCianusA: A Lateranensi aono 769 statuif actipne iv : < Non
Lnpus in pnrte n a^ieaionem 2 Trullanum coUigit, amplius suscipiantur apostolorum canonum prolala
Constiluliones Hlas apocryphas esse, fuisse sen- per S. Clemerilem, nisi qninquaginta capila, qua?.
tenliam sedis apostolicae, cujus legationem Hum- suscepit sancta Dei calholica Romaua Ecclesia. i Pu-
bertus gerebal. Praeter Lupum legendi etiara Sche- blicavit hoc concilium Holstenius, et laudatam ex
testralius in parte n Autiquit. illustr. dissert. n, eo decisionem confirmat Humbertus Leonis IX lega-
cap. 2, Natalis Alexander saeculo primo, aliique qui tus in responsione ad Iibeilum Nicaetaepresbyteri, et
plura de his ConstitttCionibushabenC. monachi contra Lalinos edilum : <Clemenlis librum,
Quod atliuet ad Collectionem, quae sub ejusdem id est, Petri aposlpli Itinerarium, el apostolorum
Cleinentis nomine circumfertur, qui apostolprum Canones numerant Palres inter apocrypha exceptis
canones numero 85 in unum corpus collectos fide- quinquaginta capiluiis, qtiae decreverunt orthodoxae
Iibus proposuisse perhibetur, eam Marca lib. m, lidei adjungenda. i Et haec quidem de Ecclesia Occi-
cap. 2, num. 5, anteriorem synodo Nicaena, sed dentali, quinquagjnta apostolorum canones non
posteriorem anno 258 videri scribit. Ratio prioris improbante, sed demum per ponlifices, et synodos
est; qnia Constantinus imperator in epistola n ad approbante, et ubique fere recipiente.
Eusebium et Antiochenos citat canonem decimum Ut Iatius sese extendil Orienlis Ecclesia in reci-
teflium, ex quo eruitur eos canones ante iNicaenam piendis apostolorum canouibus, quos ocloginta quin-
synodum cognitos fuisse. Eos vero fttisse posteriores que omnium primus suae quinquaginta lilulorum
anno dlicentesimo quinquagesimo oclavo ex eo dedti- collectioni inseruit Joannes Scholasticus, ut notat
cit, quod Firmilianus Caesareae episcopus iis usus B g Juslelius in praialionead tomuni II bibliothecaeJuris
non est ad probandara consueiudinem qnae vigehat Canonici, elidem Joannes Antiochenae Ecclesiaepre-
in Oriente repudiandi haereticorum baptismi : cum sbyter ex ordine Scholasticorum, qui in praefatione
tamen ipsi aperte faverent : canon enim 45 sic ait : <Sancti Domini discipuli, et aposloli octoginta
conceptus est : < Episcopum, vei presbyterum, qui quinque canones Clementis opera ediderunt. i Eos,
haereiicorum baplismum, vel sacrificium admiserit, pnst hanc Joannis coliectionem, recepit el probavit
depdni jubemus. Quae enim est conventio Christi synodus Trullana canono 2 et post eam synodus ge-
cum Belial? vel qnae pars est fuleli cum infideli? > r.ernlis vii quae actione i consensil ex bibliolheca pa-
Et canon 46 : < Episcopus, vel presbyter eum, qui triarchii Constantinopoleos, tam canonum SS. apo-
vere habet baptismum, si de inlegro baptizaverit, stolorutn, quam SS. synodorum libros in medium
vel si eum, qui ab impiis pollutus esl, non baptiza- nfferri: < Et ootarius veoerabilis pacriarchii legit:
verit, deponatur, ut qui irrideat mortem et crucem Caoon SS. apostolorum qumquagesimus tertius
Domioi, et non diseernat sacerdotes a falsis sacer- (nunc quiiiquagesimus secundus): Si quis presbyter
dolibus. > Cum itaque Firmilianus in epislola ad eum, qui convertitur a peccato, non susceperit, sed
Cyprianum conlra haereticorum baptisma mililans, abjecerit, deponalur, i etc. Usque ad 77, recenset
consuetudinem a Slephano papa laudalam, stylo Alexius Aristinus EcclesiaeConstantinopolilanae dia-
acriori quam oportebat catholicum episcopum, exci- conus in Synopsi canonum, qua3 nunc priroum pu-
piens, anno 256 aut 257, quo eam scripsit, canones blicata est in tomo 11 bibliothecae Juris Canonici,
praedictos non allegarit, ex ejus silenlio colligere est, ubi post Aristinum subnectilur epitome canonum
incognitos ea aelate fuisse canones apostolicos. r
*
^ Symeonis magistri et Logothelae, in qua exhibentur
Eos canones post concilii Nicaeni lempora lam in canones apostolorum octoginta duo. Subneclitur et
Oriente, quam in Occidente apud quosdam catholi- Synopsis canonum Arsenii monaclii, qui ad cap &
cos praevaluisse (varia tamen de eorum numero for- subdit : SS. apostolorum canones octoginta quinque,
tuna) licet colligere ex anliquissima canonum col- et alios apostolorum canones passim exhibet, ut
lectione, quae primum in Orienle a Graecis fuit con- ocioginla quinque canones admisisse conslet, quos
fecta, et ante tempora Dionysii Exigui exstitit. Unde et diu anle illos collectores admisit Photius in No-
quod Gelasius papa in Romana septuaginta episco- mocanone, ad quem edita praefalione scribit :
porum synodo posuit: Liber canonum apostolorumi < Canones qui SS. apostotorum dicuntur, Ciementis
apocryphus, commodo sensu venit inleiligendum. opera collecti octoginla quinque. i Ex quibus videre
Praeterquam eriim quod haec yerba non habentur in i licet Orientales passim omnes octoginta quinque ca-
codice Justelli, dici potest, id a papa Gelasio dictum,i nones admisisse, qui de facto post decrelum Gra-
quia hi canones non sunt ab apostolis, sed ab aliis1' tiani jussu Gregorii XUI, editum, inveniunlur, uli et
collecti: unde recte Marca laudatus n. 7 : <Variae passim in omnibus eoncilioi um editionibus. Plura
sunt classes apocryphorum io nolitia Gelasii, ut ob- Schelestratius latidalus, et Natalis Alexander, dissert.
servarunt viri eruditi, cum non tanlum figmentat saeculi primi Ecciesiae. Videndus eliam Colelerius
haereticorum veniant in hunc sensum, sed etiami in noiis ad canones appstolicos, quae habentur in
Opuscula iraclalorum, in quibiis sunt nacviquidam.i parte secunda Operum SS. Palruiu qui teraporibus
Nec aUo exemplo indigemus, quam Eusebir Hisloria,, apostplicis floruerunt.
quam apocryphis accenset Gelasius, cum tamen pa-- Linea 15. — Sepullus est in Grwcia, etc. Ejus
rum anlea illam recipiendam slatuisset, quod nimi-]D corpus sedente Adriano II Romara traoslatum est,
rum velit hos Hisloriarum libros naevis quibusdamt etdeiode, petenteLudovico Auguslo lnijus nominisil,
permistos, licet, inquit, < propter rerum notitiami ad monaslerrum Casae-aureae ab ipso fundatum iu
singularem, quae ad instrucUonem perlinent, usque- insula Piscaria, ad Benacum lacum, bodie io diUone
quaque non dicimus renuendos. > Idem, inquiti- Venelorum, asportatum eodem Adriano U annuente,
Scheleslratius laudatus cap. 1, dicendum de Cano- ut legere est lom. III Criticae Baronianae.
nibus apostolorum, singulari quadam Ecclesiae pri-
mitiv% doctrina referlis, licet aliunde ob cerlos nae- SOMMIER.
vos inter apocrypha a Gelasio recensilis. I Hist. dogm., pag. 122.;
(Tom.
Neque ab antiquis, tam Graecis, quam Lalinis
Scriploribus, subdit idem Schelestratius, hi canones; Lioea 7. — Hic fecit duas epistolas. Una nobis
fuere rejecti, ut palet ex quinquaginta canonibusi superest ex ejus epistolis, scripla ad- Copintbios,
ubique olim receptis, et confirmat post Gelasiumi- quaecum intercepla tuisset, ac deperdila pluribus sae-
collectio Dionysii Exigui. Post Diooysium Cresco- culis, ante annos circiter ocloginta feliciter reperta
nius, nescio cujus civitalis io Africa episcopus, quii esl in fine codicis •Bibliorum, cujus aatas ferlur *c\
in sua colleclione usque ad quioquaginta canoness Nicaeniconcilii lempora pertinere. Codicem hunc al-
apostolorum enumerat, et ad titulos suos compro- latnm fuisse constal ex Turcarum ditione ad Caro-
bandos adducit. Meminit et Anaslasius Bibliolheca- lum I Magnae Brilanniae rcgem (nariante Pairitio
rius Stephani papae IV seu potius UI, qui in synodo) Junio in Praefat. ad eamdem epistolam a se edicam).
1113 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ANACLETUS. 1114
Antiqu. atres magnis laudious eflerunt memora- A per habitum, et adhibilum ad morum corruptionem
tam Clementis epislolam, quam recognoscunt tan- avertendam, ac reserandam, necnon ad perversa et
quam validissimum testimonium aucloritalis Roma- falsa dogmata confundenda atque expungenda;| UL'
nae Ecclesiae,ad pacem et unionem inter fideles con- nempe ad illam tradilionem, ac fidem provocatio,
servandam, ad eos firroius in fide stabiliendos quii et recursus fiat, quam Ecclesia Roroana ab aposlolis
nutarent, et ad annuntiandam et altius impriroen- accepil: ot teneamus ad Ecclesiam haoc, ubique
damanimis aposlolicam traditionem. His enim iis- gentium ab universa antiqtiitate recognitam tan-
dem vocibus utitur Irenaeus : < Sub hoc igitur Cle- quam principem omnium Ecclesiarum, et auctoritate
mente (inquit lib. III adv. Haeres.cap. 3) dissensione prrecipua praestantem, cujus in sinu Christianae re-
non modica inter eos, qoi Corinthi erant fratres, ligioois puritas, el integrilas seinper eniluit per
facla, scripsit quae est RomaeEcclesia potentissimas successionem episcoporum non inlerruplani, neces-
lilleras Corinthiis, ad pacem eos congregans, et re- sario convenire debere oninein ecclesiam, hoc esl
parans fidem eoruui, et annunlians quam in recenti eos qui sunt undique fideies. < Maximae(nit lrenaeus
ab apostolis acceperant traditionem. i Eusebius adv. Hwres. lib. m, cap. 3) et anliquissimae, et.om-
Caesareeosis, qui eadem ferroe sententia de-Clemen- nibus cognitae, a gloriosissimis duobus uposlolis Pe-
tina epistola loquilur, addit aetate sua consuetudi- tro, el Paulo fiimlalae, et conslilutae Ecclesiae, eam
nem viguisse pluribus io Ecclesiis ut publice lege- quam habet ab aposlolis Iradilionem, et annuntiatam
retur. (Hist. Eccl. Iib. m, cap. 12.) t Hujus vero hominibus fidem, per successionem episcoporum
Cleraenlis una ferlur esse epistola, omnium judicio venientem usque ad nos indicantes; confundimus
approbata, illuslris illa quidem, et digna plane ad- JJ omnes ees, qui quoqtio modo, vel per sui placenliam
miratione, quam tanquam ex Romanae Ecclesiae per- malam, vel vanam gloriam, vel per caecilatem, et
sona ad Corinlhiorum Ecclesiam tunc quidem ex- malam senlentiam praelerquam oportel colligunt. Ad
aravit, cum jam Corinlhi gravis esset inflata seditio. hanc enim Ecclesiam propler potentiorem principa-
Hanc sane cura veternm, tum noslra ipsorum me- lilatem, necesse est omnem convenire Ecclesiam,
moria plurimis in Ecclesiis publice lectam usur- hdc est eos qui sunt undique fideles : in qua semper
patamque cognovimus. i ab his qui sunt undique conservata est ea, quae est
Ejusdem epistolaesummam proponit, eaque in pri- ab apostolis, traditio. >
mis, quaede humilitatis custodia, de ftiga aemulatio- S. Clemens ad eosdem Corinthios secundam quo-
nis, de obedienliae regulis, et revereotiae erga eos que dederat epislolam, cujus nonnulla lanlum super-
qui divioa auctoritate nobis praesunt, ibidem enun- stinl fragmenta, quae nobis indicant saliilaria monita
tiantur, quemadmodum ex versione Patricii Junii ad vitam recteinslituendam in ea fuisse coinplexum.
legtintnr, uti pag. 126 : < Servetur itaque corpus Phot. Biblioth. cod. 126 : < Altera quoque epislola,
nostrum in Chrislo Jesu, et unusquisque proximo el ipsa inslitulionem vitae continet melioris. i Vi-
suo subjiciatur juxta orriinem, et dignitatem, in quo dendus etiam Euseb. hist. Eccl. lib. m, cap. 32, et
gratia, et dignalione ejus, posilus est Summo Hieronym. dc Script. Eccl. in Cleroente. Hujus se-
quippe sacerdoli sua munera tributa suot; sacerdo- cundae epistolse auctoritas non adeo certa est ac
tibus locus proprius assigoator, et levitis sua mi- superioris.
nisteria incumbunl: laicus praeceptis laicis constrin- Prioribus Ecclesiae saeculis allributa invenimus
gitur. Unusquisque veslrum, fratres, io suo ordine, C „ Clemenli papaealia quoque opera, veluti libros Re-
statione manens, Deo in bona conscientia gralias cognilionuni, seu acla S. Petri, quoruni testiraonio
agat, et cura decore intra praescripti ministerii sui usus esl Origenes lom. 111Commentar. in Genesim,
canonem se contineat. Conlra presbyleros seditio- a Rufino Latine reddita : Constiluliones apostolicas,
nem movere, et hic quidem rumor non tantum ad a S. Epiphanio productas haeresi 25, 45, 70 et 80,
nos, sed ad eos etiam, qui a nobis, et a fide animo quarum plures editiones hodie tenemus : Clementi-
sunt alieniore manavit. Tollite igitur hoc de medio nas, nempe collectionein epistolarum alioriinique
quam celcrrime. Melius est eoim in ovili Chrisli operum praefixo liujus Clementis noinine. Veruin
parvos, et in aesCimationebona reperiri, qoam sibi cura ex his aliqua sint evidenler suppositilia, alia
videri aliis eminenliores, et extra ejus cancellos foras mulilala, el erroribus inlerspersa, a nobis nou pro-
ejici. ) His ex epistola Clemeolioa produclis, ila ducentur, ut eorumdern testimonio comprobem ea
prosequitur Sommier pag. 126. quae de S. sede mihi dicenda sunt.
Ulioam hodie complures Occidentis Ecclesiaeita Linea 14. — Episcopos per diversa loca quinque.
frequenter lectitareni epislolam Clementis, oti olim Martyrologium Romanom die xi Augosli meminit
Orienlalesin ejusdem leclione detinebantor! Utioam S. Taurini episcopi a Clemente ordinati. Yvo Car-
eodem successu lectio nunc procederet, qua anli- nuleusis et Baronius alios quoque sanctos episcopos
quilus apud Corinlhios! Similes plane sensus vene- niemorant ejusdem potuificis jussu in Galliam pro-
ralionis percipereot erga Clemeolem XI ac versus fectos. < Iste (Cleinens) deslinavil Lugduneusibus
Clemenlem I, cujus successor ille est: el inde col- Fotinura, Narbonae Paulum , Turonis Gratianum,
ligerent, non secus ac Ireiuei aetale corapertum Cenoraaois Julianum, > etc. Yvo Carnot. in Chron.
fuit, a quo testimoniura lenemus adeo illustre, ab D Mss. citato a Junio Patricio. Vide Baroniuoi ad an-
Ecciesia calholica reraediuoi praeslaolissirauio sem- miin 95 n. 7.

V. SANCTUS ANACLETUS.
NNO CHRISTI 108, TRAJANIIMP. k.

5 Anacletus, natione Grcecus, de Athenis, ex patre Antiocho, sedit


annos novem, menses duos a, dies decem. Fuit autem temporibus Domitiani b, a
NOTULJEMARGINALES
FABROTTI,
»CB,m. 3. i>B,Trajani.
illtJ ANASTASUBIBLIOTHECARIl 1116
consulatu Domitiani « decimo, et Savini usque ad Domitianum XVII et Clemen-
tem consuhS *, HiC memoriam beati Petri construscit et compoiuit, dum pftoby*
g ter factus fuisset o beato Petro, sea alia loca, Ubi episcbpt recbndetentur sepul-
ttirae. Ubi autem et ipse sepultus est « juxta Corpus beali Petri, III Idus Julii«
Hic fecit ordinationes duas per mensem Decembreni, presbyteros quinque, diaconos
tres, episcopos per diversa loca numero sex; et cessavit episcopalus dies tin.
CATALOGUS SUB LIBERKX
Anacietus annis *n, mensibus X, diebus m. Fuit temporibus Domitiani a cofisulibus Do-
mitiano x et Sabino, usoue Domitiano xvu et Clemente.
NOTCLJEMARGINALES FABROTTl.
* Sabini C. b B, Ttajani IV et Articulmi usque orfPisOnem et HastaMi « CB, m pace.
VARIAE LEGTWNES,
Apud Fabrotlum ex eodice Freheri. j\ rii gloriain capitis obtruncatione suscepit, sepnltu>
Num. 5. tin. ead. 2, A, dies 23, B, 21, «n. 2, A4 que est j, c. B. P. ni (Maz, iv) iv Id.
ann. 12, m. 10, d. 7, B, anm 11, m. 1, d, 7, lin. 3, Apud HolsteniumetSchelestratium.
AB, Sabini. Lin. 2. Ca*st'n., autios 12. lih. 5, Flor. prim.,
Ex codiceRegio, Matarino etThuand. Sabihi. lin. 8, episcdpospef diversa loca xv, Flor.,
Lin. 2, tempore Do. lin. 3, Sabioi. Ifa. i, etpo- seplem.
sttit rimn presbyter ordirialus fuissel a B. Petro ubi Apud Peniatn ex codice Cavensi.
alia ppiscoporura corpora in sepultura reeonderen- Lin. i, sedit annos ix, mens. n, dies x, sec.a e-
tur. Hic consliluit ut clericus comara non nutrial: nia alia lectio superposila, ann. xi, meus. n, dies vn.
duas etiam decrelales epistolas omni sapientia ple- tin. 5, Domilianp decimo ct Savino. litt. i, Ilic me-
nas conscripsit. Ilic sub Domitiano priocipe marty- moria B. Pelri. tin. 6, m Idus Juiias.
NOT^E VARIORUM.
ALTASERRA; eariimdem salute. De diaconofutn officio martyribus
— exhibito, ei sollicilutline in ministerio Obeuodoiu-
Linea 4. Hic memoriam beati Petri eonstruxit, sighia suhf loca apud veteres, el quia de Ws a scri-
et composuit. Auacletus furenle ipsa persecutione B ptoribus pliira riolahlur, ad martyrum pfesbylero-
memoriam, id est, aedem sacram dicavit B. Petro. rum notttiam, de quibtis hic liber Pontiflcalis agit,
Memorise apostoloium et nlartyrum diclae sediculae tradendam sulisistere pstilisper Cogiiour. Episcopalis
sacrae, quae tempore persecutionissediftcatae sunt in sollicitildinls fuisse hartc provinciam, et in offlcio
ipsorum memoriain, qtKrd eorum tnemoria ibi cele- proinpvertdo specialem ctlfftmdocerit laudata Terba.
H
braretui-i Opialus Milevi*.Hb. : Denique« si Ma* Liber enim Poniiflcalis ait, Anaclelum memoriam,
crobio dicaturi ubi illic sedeat* nimquid potest dk Seft sepulcrum cchslroxisse, et construciionis cao-
cere : In calhedra Petri, quam nescio si ve! oculis sam assignat, quia pfesbyler faclus eral & Petfo.
novit, et ad cujus memoriam non accedit quasi PrSsbyleralis porrO haec cUra ordini annexa hon est
schismaticus? > El mox : < Ecce prsesentes sunt ibi ex sua iostittitiorie, sed ex superaddita depiitaliorte,
duorum memoriae apostolorum. i El infra : < 8i ne- quae alia Mti est censerida, nisi ministerinm assi-
fas tibi videtflf, aUt reatum putas, memoriis aposto- grtalum, et oflicrnrii presbytero demandatnni speeia-
lortim, ct sanctorum oronium communicasse. i Au- lissimum pro martyruni necessitatibus in Spfritu
gust. in psal. xtiv i < Ostendatur niihi Romce in bo- soblevandis, et pro uuiverso salutis, et propositi in
nore tanto templum Rolnuli, in quanlo ibi oslendo fideexercitioeisexhibendo. Hanc sollicitudinemin eli-
memoriam Pelri. i Idem In psal. LXV: < Meliusest gendo, aptandPque presbytero pro martyruin ciiltura
tit Rotnam cum venerit imperator, deposito diade- itr iis, quai speelatim ad animarum salutem respicic-
male ploret ad memoriam piscaloris, quam ut pisca- bant, pfopfie episcopftiemfuisse ostendit Cyprianus,
tof ploret ad memoriam imperateris. > ldein in psal. qui eo fihe ophseulum.edidit deExhortatione maflpii,
CXL: < Imperator venil Roniam : quo festinat? ad ri ad preces Fortunati, forsitao martyrum presbyteri
temphim imperatoris, an ad memoriam piscaloris? i elaboratum. Enuclealum eo fme, ul propriam episco-
Idem de Civit. Dei lib. xxn, eap. 10 : < Nos autem paleni sollicitndinem, et presbyleri martyrum ofli-
martyribus noslris non lerapla sicut diis, sed memo- citim repraesenlaret ipso in libri limine aperit: < De-
rias sicul bominibus morluis, quorum apud Deum siderasti, Fortunale charissirae, ut quoniam persc-
vivunt spiritos, fabricamus. > culionuin et pressurarum pondus incunibit..... ad
BENCINL praeparandas et corroborandas fratruin meiites de
divijiis Scripluris borlamenla componercm, quibus
Linea i. — Hic memoriam beali Pelri conslruiit, milUes Ghristi ad coelesle et spiritualc certamen
et composuit, dum presbyter faclus fuisset a beato animarem. Obteniperandum fuit desiderio tuo tum
Pelro. Ullima verba exstantia eliam in secundo Ro- necessarip, ut quantum sufOcit meriiocrilas noslra
manorum pontificum calalogo, originehi, ei velusiam auxilio, divinac uispirationis inslrncta, quasi arma,
Presbyleri marlyrum inslitulionem insinuant, quam et munimenla quaedampugnaluris fralribus de pi-ae-
jejune ab aliis allaclam, in praesenli observatione CSptis Dominicis promerentur. > Necessarium dixit
enucleandam suscipimus, dum plura ex ea observa- Cyprianus sive ex onere episcopali, sive ex eflicii
ttone illustraniur, qu;e ih sequehtibus occufrunt. Fortunato demandati obligalione, atma, el muni-
Duos ab ecelesiis, et episcopis leguulur ari rainisleria menta pugnaturis praebere; ad boc, tit iu angustia
niartyribus praestanda delectos in priinitiva Ecclesia, agonis inililes ad dimicandum alacri, coiislantique
diaconos ad corporalia marlyrum oflkia obeunda, animo in acie starent: quod ita exponere prosequi-
presbyteros vero pro animarum cura, et spirituali tur : < Parum est, quod Dei plebem classico nostne
H17 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ANACLETUS. 1118
vccis erigimus, nisi credentium fidem, et dicatam A fungebalur, vcrum el carcerum, el pcenarutn socius
Deo, devotamd.oeJvirtutemdivina lectione flrmemns. ei-at (in seq.): Et nunc supef ipsos factus antistei
Qnid autem potiffs, aut majus curae et sollicitudini Dei. Tant* liccessitatis, dignilatisque putabatut
congniit, quatri in commissum nobis divinitus popu- liocce muniis a Cypriano eptstol. 37, ut scripserit
luni, et exefcitilm in castris coelesiibu*constilulum, Carihaginensi clero, dum ad diligendos apios minir
adversus diaboli tela, et jacula exercitationibus as- stros pro sublevandis martyrom oecessitalibus cle*
siiluis praeparenius? Neque enini idoneus polesl esse fum horlalur, exoptare se ouicium exercere, ac pro-
miles ad bellum, qui non exercitalus prius in campo prio miiiisterio cohfessoribus adesse. < Quanquam
fuerit.,... Aut qtii agonisticam coronam quaerit adi- sciam, fratres charissimi, litleris meis frequeutef
pisci, in Stadio coronabitur, nisi usum, et periliairi admonitos essc, ut gloriosa voce Dominum con-
virinm ante mediletur. i Presbyterum Forlunaliini fessis, et in carcere constitulis omiiis dlligentia
insliiuere, ac instruere voluisse ad rauriera condignd praebealur; tamen ideniidem Vobisiucumbo, ne quid
obeunda, difectio ipsa opusculi osiendit, et probal, ad curam desil iis, quibus ad gloriam nihil dcest.1
dum non ad mariyres (etsi eorumdem sit exhortatio Alque tilinara loci, et gradus mei condilin permitte-
ad virililer dimicandum), sed ad Fortunatum riirigi- ret, ut ipse nunc praesens esse possem : nfomplus,
lur, quia ipsi nempe epncrediluni fuerat officitim et libens solemni ministerio cuncta circa rorlissimos
presbyteri mariyrtim, cujus speciale erat ministe- fralres nostros dileciionis obsequia complerem : sed
riUm martyribus in cafcere constitulis, ac pro fide oIBcium meum vestra diligentia repraeserttet, et fa-
pugnatiirisarma spirilualia aptare, eosderaque vir- ciat oronia, quae fieri oportel circa eos, quos ih ta-
tulum exercilio consolidare. De fine assignalo lau- g libus meritis fidei et virtutis illustravit divina di-
dali opuscuH ulterior probatio desuniilur ex tribus gnatio. i Oplabat sanctus anlisies solemni mihisterio
testimoniorumlibris ad Quirinum, quos eodeni plane cuncla circa foriissimos mattyres compltre. ltaque
scopo Cyprianus enucleavit, colligeris ex Scripluris specialis horum presbyterorum leura, quam in
loca praecipua pro virtuttim exercilio. Argiinienluni lota episiola urget, et prosequitur S. Cypria-
operis iransmissi sic describil: < Pro firie,et riilectione nus erat adesse spirilualibus iiiartyrum ne-
lua quam DominoDeo tuo exhibes, fili charissime, pe- cessitalibus. Munera porfp presbyteri martyrum,
tisii, ut ad insiruentiuni te excerperem de Scripluris quae ex Cypriano collegimus, cui hanc inie-
sanclis quaedanicapimln atl religiosnm sectae nostrae gfam observationem ecclesiaslicam debemus se-
disciplinam pertinentia : lectionis divinaesuccinctam quentia erant: primo prospicere martyrum saluli,
diligenliam quaerens, ul animiis Deo dedilus non lon- et horlnmenlis, et sncrificiis. De priori sollicittidiue
gis, aut niultis Iibrorum voluminibus faligetur, sed supradicium esl. De secundo solemni minislerio, ut
eruditus breviario praeceplorum ccelestium, babeat cauie ageretur adveftii, iie invidia excitaretur per-
ad fovendam memoriam suam sahihre ct grande seculorum, Hanc porro adliibendam cautiohem scri-
compendium, et quia libi plenum dileciionis obsc- bil clero : < Cohsuiile ergo, el providciie, ul cUm
quium debeo, feci quod pelisti; ut Iaborarem semel, temperamentp hoc agi tulius possit: ita ttt pfesliy-
ne tu semper laborares. > Quirinuin vero eo fiue a teri qupque, qiii illic apud confessores olferunt sin-
S. Cypriano inslructiones exposlulasse, ul ad mar- guli cum singulis diaconis, per vices alternent: quia
lyruio presbyteri officiumobeundum apliores trade- mutatio personarnm, et vicissiliido convettlentiinn
ret; imo juxta habilas instructiones impigre niunus ."p miiiuit invidiain. > Secundo ut mlnisteria sciant pro-
exseculum fuisse declarant ipsi martyres, Cypriano vide pfaebere, dum discriiniiisndi cOiifessdfes,et qui
scribentes, Quirinumque Iaudanles, quo et episcopa- coronandi, qiiique sigiiO iri corpore excepto evase-
leni hanc curam, et designali martyrum presbyteri ranl gloriosi, el singulis hortamenta subininistranda.
munus commendant (epist. 16) : < Agunt ergo" (ibi Sic presbyteros marlyrum admonendos clero Caf-
nobiscum damnati maxioias apud Deuni gralias, ihaginensi riiandat (epist. 6): < Confessofibus eliam
Cypriane dileclissime, quod litleris luis laboranlia gloriosis inipertiatur cura propensior; et quanquam
peclora recreasti Feeit auteni, et prosecutum sciam pluriinos ex his fralrum voto et dileclione
minislerium iuum, et Quirini dileciissimi nostri. i susceplos; taroen si qui sunt, qui vel veslitu, vel
Quatuor ilidem episcopi io sequcnli epistola eidem sumplu indigeant, sicut etiam pridem vobis scripse-
Cypriano rescribeotes, edicuut: <Accepimtis itaque, ram, cum adhuc essent ih earcere constituti, sub-
fraier desideratissime, id quod a Quirino, ef a te ininistrarenlur cis quaccunque sunt neceSsaria;
ipso misisti, sacrificium ex pmni opcre mtinilo. i modo ut sciaiil cx vobis, ut instruantnr, et discant,
Rogatianus aller marlyrum erat presbyier, qiiem quid secundum Scriplurarura magisterium eccle-
ex ollicio, quod inler mariyres exsequebatur, ad siasfica disciplina disposuil: bumiles, et modeStos,
eosdero confessores scribens Vestrum presbyterum et quietos esse debere, ut bonorein sui nominis ser-
indigilat Cyprianus, illumque in epislola 5 ad mar- vent, et qui gloriosi voce fuerint, sirtt et moribus
lyres coinraendnl, el ut sequanlur nionita borlatur: gloriosi. i Praeeepta, et distincla bortamenta pr.c,-
< Ut sequamini iii omnibus Rogatianum presbyle- benda a presbyleris martyrum cpofessoribus ob-
rum gloriosum senem, viam vobis ad glonam tem- .T servat inquiens: Gloriosis (quo nomirie veniebant
jioris oostri religiosa virlute, et divina digoalione O confessores, qui signo, seu cicalrice osteniabant
facieolem, qui cum Felicissimo fratre nostro quielo confessionis faclae indicia, quique ob sligihaia, quae
semper, et sobrio, excipieos ferocieotis populi im- circumferebant, propefisiori sollicitudirielionorandos
petiini, primum hospitiuiii vobis in cnfcere praepa- decerrial : quo hbmirie Corneliuih potiiificem, qui
ravit, quemadmodum Vesler, ntiiic quoque vos au- carcere stigniala haec rcceperat, gloriosUniCenfesso-
lecedil; quod ut consuininetur io vobis, assiduis rehi siepius iridigilat S. CyprianUs, NovatiafiUmvera
oraUpoibus Domirium deprecemur, ut iniiiis ad suggillat, qui se gloriosUm confessorem diclilabat
summa pergeniibus, quos confiteri facit, faciat co- absque signo, ut legere est in epistpki Cornetii ad
ronari. > Qua expressioue clare ostendit inunus, et CyprianUrii)Gtoriosis, inquam, confessoribttsniiiii-
muneris praerogalivam, dum ait : quemadmodum sfranda pfaecepta, ul in incoeplis persevertfnt: qui
Vester nunc. quoquevos antecedit, oempe exlra car- vero absque stigraate, sed sola cotifessione Clirisli
cereoi presbylerali niunere eos serviens, in carcere carceres evaserdot, et juxtd EvaiigeTiiioi,et eecld-
posilus anteeedebat, el munere cpmraissi minislerii, siaslicam disciplioam presbyteris praecipit, eo riiO-
et opere, dum proprio exemplo ad fortker marly- nita dirigere, oe inflenttir, sed in timpre persislcnt,
rimn consuramaiidura gloriosa confessione horlalor ostenditque Scripturatum matjistetio hiiniiies, quie-
aslabat. Quo sensu Cclerinuui presbylenim eodem los, el modestoseos esse oporiere. Quoruni praece-
numere dooalum, dum etiam carcerikuB incfusus ptum iii libris lesliniOiiiorUinoccufrunl saluburrima
impigre in oiBcio perseveraret obcundo, antisiiteii) dicta a Cypriano collecta. Moniltiin vocat ecclesia-
Dei appeUat, quia ae4um presbyteraU co munere sticam discipiiiiajn, contra ciuamThemisiohetn egisse
1119 ANASTASHBIBLIOTHECARH 1120
observavit Apollonins supra Iaudatus apud Euseb. ). A conscriptis; ibi naroque legimns, vel delicatantcutio-
1. v, c. 18: <Themsion speciosaavaritia obvelalus, s, diam siculi in Vila S. Cypriani inquit Pontius, vel
qui confessionis signuro non pertulit, sed magna la diligenlemcustodiam, ut Heraldusin TertuIIiani apo-
pecuniae vi erogata vincula abjecit, cum ob eam m logeiicum pag. 97, et Cujacius observanl I. xrv, c.
causam modeslius deinceps, et submissius agere •e 16. Hinc si quandocunque parum remissum ab ea
deberet, tanquam martyr sese offerens, >etc. Hinc ic arctiludine, illico confluebantsacri ministri ad spiri-
tertitun presbyieri martyrum occurrit oflicium exx tualem ineiindam collalionem. Quospectare videnlur
spiriluali cura descendens/quam marlyribus prae- !- acla pag. 16, laudata SS. Perpetuae et Felicitatis,
slabant, ut scriberent qui essent consummnti mar- r- cum Pudens carceruro praeposilusob virlulemearum-
tyres, qni gloriosi confessores, qui sola voce Chri-i- dem paululum remisit ab anguslia priori: t Post dies
stum confessi carcerem evaserant, ut'singulis vel )1 paucps Pudens miles optio praepositus carceris, qui
honores, vel reliqua hortamenta praeberent. De e nos magni faciebat, coepitinlelligere magnaro viriu-
i- tem esse in nobis, qui multos ad nos admittebat, ut
quibus plures exislunt epistolaeCyprianic;«, et alio-
rum Palrum observationes. Talis erat Tertullus,;, et nos et illi refrigeraremur. i Equidem sollicitio-
de quo supra, qui a Cypriano eleclus imiversa a rem curam incumbere debuisse presbyteris com-
martyrum gesta enucleabat. Quarlo si persecu-- meandi ad carceres docet S. Cyprianus (epist. 5),
torum immanitas commealuni ad confessores in- qui lemperaturus zelum quortimdam, designalis
terdicebat (de qua conqueritur Dionysius Ale- martyribus suppetias ferre contendentium, ita cle-
xandrinus scribens apud Euseb. 1. vn, c. 11, pag. rum Carthaginensem admonendum duxit: < Peto
261 : < In hunc usque diem non cessal pracfeclus s g] quoque ad procurandam quielem solertia et sollici-
noslros, qui praesenliae ipsius exhibentur, par- tudo vestra hon desinat. Et si fratres pro dilectione
lim iuterficere crudelissime, partim tormenlis di- sua cupidi sunt ad conveniendum, et visitandos con-
laniare, parlim squalore carceris, et vinculis ma- fessores bonos, quos illustravit jani gloriosis initiis
cerare, interdicens, ne quis ad eos accedat, ett divina dignatio, tamen caule hoc et non glomeralim,
perscrulans num qnis videatur accedere i), tunc; nec per multiludinem simui junctam pnlo esse fa-
ne in carceribus detenti eo presbyterali ministerio) ciendum : ne ex hoc ipso invidia concitelur, et in-
destituerentur, ac necessario exhortationis subsidio,, troeundi adilus denegetur, ut dum insatiabiles mul-
per epistolas clam immissas presbyteri marlyruml tura volumus, totum perdamus. > Quo benedictos
eadem officia supplebant. Talis censenda est Tertul- marlyres designatos vocavit Tertullianus bonos con-
liani hortalio, seu liber ad ninrlyres inscriplus, quii fessores, quos iltustravit jam gloriosis initiis divina
in ea circumstanlia edilusividetur, ut in ipso opuscu- dignalio. His opponuntur qui falsi erant marlyres,
li limine satis intelligilur, dum sic rem aggreditur de quibtis idem Terlullianus ad Scapul. c. i : Vide-
(Lib. ii, ad Martyres): < Inter carnis alimenta bene- rint qui sectam mentiuntur, quos et ipsi recusamus.
dicti marlyres designali, qua?vobis, et domina ma- Tandem presbyteri martyrum si in obeundo minisle-
ter Ecclesia de uberibus suis, el singuli fratres dei rio bene sese gerebant, ad altiorem gradum promo-
opibus suis propriis in carcerem subministranl, ca- . vebantur. Numidicus presbyter, qui slrenuain qpe-
pile aliquid a nobis, quod faciat ad spiritum quoqttei ram exhibuit, ad primum ordinem inter presbyleros
educandum. i Quo loco exprimilur Ecclesiaesollici- Carlhaginensis Ecclesiae evehitur, jussu Cypnani,
tudo utraque, et suboiioisirandi confessoribus ali-• durn epist. 35 clero Carlhaginensi scribit: < Admo-
nienla, et acuendi spiritum, eorum praecipue qui G C nitos vos, et instructos sciatis dignalione divina, ut
proximiores erant certamini, quos consuelo litttlo Numidicus presbyter ascribaiurpresbyterorum Car-
Terlullianus designat: Benedicti martyres designati. thaginensium numero, et nobiscura sedeat i.oclero
Utriusque vero curam sic prosequilur expendere : luce clarissima confessionis illustris, et virtutis, ac
Carnem enim saginari, el spiritum esurire non pro- fidei honore sublimis, qui hortalu suo copiosum
dest: imo si quid infirmum est, curelur; wque quod marlyrum numerum lapidibus et flammis necatum
infirmius est, negligi non debet. Non lantus ego sum, ante se misit.... etpromovebitur, cum Deus permi-
Ut vos alloquar.... Verumtamenut gladialores perfe- serit ad ampliorera locum. > Alius locus non resta-
ctissimosnon lanlum magistri, et prwpositi sui, sed bat, nisi ot in episcopum promoverelur. Tania a
eliam idiotm, et- supervacue quisque adhortantur de Cypriano habila naec presbyteri martyrum sollici-
longinquo, ut swpe de ipso populo dictala saggesta tudo. Anacleto itaque a Petro tribuitur primo haec
profuerint. Tertullianus forsitan, ut presbyter Car- provincia, quam in humandis corporum sacris exu-
thaginensis huicmtineri iocumbens, dura saevaper- viis, et memoria erigenda adimplevit. Eral enim, el
seculio in carcerem commeatum inlerdiceret, ne istiusmodi sollicitiidopropria marlyrum presbyteri,
proximi ad ptignam necessario hortamento desti- ut vel ipse, vet ipsius mandato, industria, aut cura
tuerenlur, voluit a longinquo veluti gladiatoribus martyrum corpore, ac dilaniala raembra reconde-
pugnantibus dictata suggesta dirigere. Quo zelo per- reotur in apto loco. De qua presbyteri sollicitudine
cilusCyprianus, dum audiret Rogalinnum martyrum haec scribit Dionysius in epislola ad Domiliura, et
presbyterum carceribus cuni reliquis recludi, clsi Didyraum, cum de Ecclesiaeministris agit, qui inar-
coromendatissimum illum haberet, cunctosque post D lyrum ministerio ahEeciesia erantdeputali, laudat-
primum certamen proxime ad oiarlyrium consum- que inter alios Eusebium ubi supra btiic operi iovi-
mandom ex judicis seotentia coarctan; voluit nihilo- gilantem. < Eusebius quem Deusjam inde ab initio
minus per plures epistoias hortatprias, et Roga- roboravit, impulilque, ut coofessoribus io custodia
tianum, et reliquos horlari ad forlitudinem, et pa- positis (utique arcta, et cui accessus deoegabatur)
tientiam. Sic enim de epistolis conscriptis loquilur mioisteria strenue exhiberet; utque consumioaio-
ad eosdem martyres (epist. 7): < Et in primis vo- rum ad bealorum martyrum cadavera non sine ca-
bis, fratrescharissimietfortissimi, lilteras miseraoi, pilis sui periculo sepeliret. > Clerus Romanus sede
quibus fidei, et virtuli vestrae verbis exsultaotibus vacanle dum Ecclesiae Carthaginensi scribit, apud
gratularer... Hortamur lameo per commuoem fidem, S. Cypr. epist. 3, et recenset martyrum clericos mi-
per pectoris nostri veram circa vos, et simpliceni nistros, haric curam specialiter commendat his
charitatem, ut qui adversarium priraa bac congres- verbis : < Et quod maximumest corpora martyrum,
sione vicistis, gloriam vestraoi forli et perseveraoti aut caeterorum si non sepeliantor, grande periculum
virtute tenealis... Daoda opera, ut post haecioitia ad imminet eis, quibus incumbit hoc opus. Cujuscunque
incremenla quoque veniant, et consurametur in ergo vestrum quacunque occasione eflectum fuerit
vobis, quod jam rudimentis felicibus esse coepistis. > hoc opus, cerli sumus eum bonum servum aeslima-
Arctiorem cusloriiam, qua omnis cum marlyribus ri. i Et S. Cyprianus (epist. 37) genera marlyrtim,
conjmeatus eral iolerdiclus, indigitalara ioveoimus, quibus ea cura impendeoda proponit : < Ul corpori-
in actis" martyrum forsilau ab ipsis presbyteris bus omnium, qoi etsi torU non sunt, in careere ia-
JT2I fllSTORlA DE VlTIS ROM. PONT. — S. ANACLETUS. H22
Bien gionoso exitu monis excedunt, impertiatur, A BLANCHINI.
et vigdantia, et cura propensior. i Et haec de KOT£CHRONOLOGICX.
martyrum presbytero occasione Anacleti, quem
anliqui caialogi proponunt , et commendant Anacletum a Cleto decessore distinguendum esse,
eliam ex eo quod presbyler a S. Petro conslilu- quos confuderant aliquol anliqui scriptores etiam
tus, memoriam supra ejus sacras reiiquias exslru- ex Patribus, nominis affinitate permoti (non secus
xerit. ac Eusebius ex MarceiUno, ct Marcellounicum con-
flavit pontificem) pervicit Scheleslratius Antiquit.
Linea 5.— Seu atta toca, ubi episcopireconderenlur illuslr. dissert. n, cap. 2, ostendens id vaiide com-
sepulturm. In secundo catalogo haec periochc sic le- probari ex Romanae Ecclesiae documentis; cum pa-
gilur: Hic memoriam beali Petri construxit, et com- tria, parenles, epochae utriusque sedis, el martyrii
posuil, dum presbtjler faclus fuissel a beato Petro, sint admodum diversae : uti conslare potest ex con-
ubi episcopi reconderentur. Liber vero Pontilicalis snlibus utrique assignatis apud onines catalogos, et
addidit illa verba, seu alia loca, ut designaret inilia libros Lectionarios, mirifice in iis consentientes,
celeberrimi Vaticani coemeterii, ubi exusta, et la- eliamsi codices illi differant in numero annorum,
cera priorum marlyrum in Neroniana laniena cor- mensium ac dierum, iisdem pontilicibus allributo.
pora recondila fucre, ac siuiiil ponlilicum. Loca Cum itaque omnium codicnm tanla concordia sit
vero haec nedum ad corpora reservanda destina- in primo, ac poslremo consulatu scdis Anacleti,
banlur, verum etiam ad sacros lempore persecu- nempe ex decimo Domitiani collegn Sabino (Chri-
tionis ineundos ecclesiasiices coelus. Consuetudinis R sti §i) ad-Domilinni decimuni septiinura ccllega
"
hujus meminit Tertullianiis c. 3 ad Scapulam dum Clemente ( Christi 95); et cum Cleti martyrium
refert ferocientis populi clamores, qui obnitebatur consignetur die 26 Aprilis Domiciano IX ec Rufo
omnejus sepulturae Cbristianis adimere, prouC ad- coss. (Christi 83), Anacleti vero die 13 Julii Domi-
emit, et inpoenam sterilitatevexata fuit Africaeregio. tiano xvn et Clemente coss. (Christi 95); consequi-
< Doleainus necesse est, qtiod ntilla civitas impune tur, uthisce ex testimoniis nunieri annorum, vilinli
lalura sit sanguinis nostri efiiisionem, cura de areis a descriptoribus, et variantes, redigantur ad veram
sepullarura noslrarum acclamassenl: Areacnon siiil: leclionem, assignalis consulibus respondentem. Erat
are;e ipsorum non fuerunt, messes enim suas non annus marlyrii S. Cleli signatus coss. Domitiano IX
egerunt. i Hinc manavit mos apud alias principes et Rufo (Christi 83) : dies vero 26 Aprilis. Inde ari
sedes, ut ad apostoli recondili vicinia episcopi sttc- diem 26 Aprilis Chrisli epochae 95, Domiliano et
cessores reconderentur, quod testantur acta S. Petri Clemente coss. numeranlur anni solidi 12 : et atl
Alexandrini ex edilione Cainbelisiana, diini de ejus proximos consules Valentem et Velerem, aeraeChri-
obitu sic : < Peractis autcm vir bealus precibus, sti 96 altributos, et primos ex Evaristo assignatis,
osculatusque evangelislae Marci sepulcrum, et illic praedicla die 26 Aprilis clautlit annos solidos 13. Tum
cum illo positoruin anlislilum, reversus cst ad iri- a die 26 Aprilis ad diem 13 Julii marlyrio Anacleti
bunos: i Et mox : < Tollentes eum ad evangelislae notatum consequuntiir oienses duo, et dies 17. Ex ea
Marci sacrae aedis partem australem, ducunt in val- summa annorum 13, mensium 2, ac dierum 17,
lem in qua sita monumenta erant. i In his vero demptis annis 12, mensibus 10, diebus 7, qui sedi
locis sacros coetus congregari consuevisse docent Anacleti assignanlur tiim inpicluris basilicaeS. Pauli,
laudata acta, dum referunt conlentionem de loco C lum in veluslissimis catnlogis, aetale Liberii ac Fe-
sepullurae corporis D. Petri, volentibus nonnullis ut licis quarli collectis, quatriduo tanlum ab ea summa
cum aliis episcopis ad vicinia S. Marci recondere- discrepanlibus; reliqui sunl menses 4 , et dics 10 ,
tur, aliis alibi. Priores volebant recondendom ad tribuendi vacationi sedis inler uiarlyriuni Cleli et
apostoli Marci vicinia, ubi eliam conversatus fueral. pontilicalem ordinationem Anacleti, iocideniem joxta
Conversatio ista denotat locuin ubi sanctus raartyr hujusmodi compulatiooera in diem Dominicam 7
saerum agebat conventum. Perduravit usque ad Septembris anni 83. Nam inde si cceperis numerare
Gregorii III tempora jfliusmodi usus, ac inter cle- sunimam annorum 12, mensrum 10, et dierum 7,
ricos Romanos eral frcshyter eleclus, ut incumberel quos exhibent in Anacleto picturae S. Pauli, mar-
pontificuro sepulturae. 1'alis eral Gregorius III, de tyrium Anacleli pariabitur cum die 13 Julii , qua
qtio liber Pontificalis, ctim dixisset, quod per gradus colitur, et cum anno Cbrisli 96, Valente et Vetere
« pervenit ad sacrum ordinem presbyteratus, i mox coss., Evaristi primo in Calalogis conslilulo.
addil (pag. 173): t Quem viri Romani, seu omnes Causa vacalionis tam diuturnae, ad quadrimeslre
populi a magno usque ad parvum.... subito eum, spatium extensae, salis probabilis reddi potest, si
duni ejus decessor de fc.c saeculo migrasset, dum Ecclesiae Romanae constilutio perpendatur per ea
ante feretrum in obieq-iio sui antecessoris esset lempora, quae martyrem effeceraot Cletum, el pra>
inteniiis, vi abstolleiites in ponlificatus ordineui ele- cipuorum virorum Cleto superstitum cooditio, ac
gcrunt. i gesta animo repetantur. Marlyriuin subeunte Cleto,
in vivis agebat B. Clemens, quem supra vidimus se
BJMI ET LABBEI. j) abdicasse ponlificalu Romano, per novennium a se
post decessum Lini, et ex Hieronymo aliisque
Ex Bm. Linea i. — Hic memoriam beali Petri gesto Patribus conslal, ad terlium atinum Trajani vitani
construxit, atque composuit. Pcr memoriam beali produxisse. Tam Graeci, quam Laiini traduol Cle-
Pelri intellige quamdain aedificiislruciuram abAna- mentis exsilium trans mare Ponlicum circa Cherso-
clelo, dum adhtic presbyler esset, in Valicane ex- nam. Inde autem suppetias lulisse laboribus ct
struclam, quaro pliro anliquitas usilatius ecclesiam discriminibus Ecclesiae, ejusdem opem , el coucilia
iioniinaie consuevil. Nam et Auguslinus de Civit. implorantis, eliamsi regimen universarum ciim pon-
Dei lib. xxn, c. 10 : < Nos, inquit, marlyribus no- tificalu Romano jam dimisisset, episiola
stris non lerapla, sicut diis, sed memorias, sicut Clementis ad Corinthios scripta comprobat Ecciesiac Romanx
hominibus mortuis, quorum apud Deum vivunt noroine : quaro Vendelinus (edit. Cotelerii tomo I,
spiritus, fabricamus. i Has inerito Caius anliquus fol. 139, col. 2) datam judical ferveute perseculiouc
theologus, qui tempore Zephyriiii pontificis cla- Domiliani, anno Cbristi 95, octodecim anois posl
ruit, teste Eusebio lib. III Histor., c. 24, Trophwa dimissionem maxioii pootificatus, spoole depositi,
appellal. ne concepla ethnicorum odia in pasinrem, eorum-
dem rabiem ac saevitiam accenderent in gregis
Ex LAB.Linea 7. — Ordinationes duas. Juxia Pla- universi perniciem. Cum igitur decedente Ciclo
linaui, unaro. tanta esset existimatib Clementis in Ecclcsia Ro-
niaoa, paslore viduala, quas duus a Pclro apostclo
1123 ANASTASIIJBIBLlOTHECARIt im
cwisecratos episcopos Linum et Clettim martyrio A stola meraorala conscripta fuit, panlopost lurbulcn
absumptps videbat, terliujnquc superslitem Cleraen- lum evasil liim Christianis, lum pbilosophis et so-
teni ab eodem apostolortmi Principe pariler inilia- phistis, uli explicavi superius in notis chronologicis
tom, imoet successorem sibi destinatuin, ab experlo ad Vilam Clementis numern 7. Christianis quidem
per novennium regimine se abdicasse aegre ferebat; ob principatum pacis Chrislo Deo assertum, uti Ven-
credibile esl nultius successoris ad electionem proce- delinus in epislola Clementis deprehendit; philoso-
dere voluisse, nisi tentaret prius num flecti Clemens pbis vero ac sophistis ob maledicta in principem ja-
pateretur ad hujus Ecclesiaecathedram iterum con- ctata a nonnullis, quorum causa, omnes tum sontes
scendendam. Multoautem aegrius coosensuros fiiis- tum insontesexIJrbeexcederejussi stini, pertjnacium
set quisquis eligeretur coostante Clemenlis viia, ejus- veroex nuraero Hostilius ac Demelrius in insulas
dem animo ooo explorato, aut certe noo exspectato relegari, Diogenes virgis caesus, Eras capile plexos,
consilio, et adhorlatione ipsius Clementis (quando uli ex historicis Graecisac Latinisibidem reluli.
is in abdicatione persisterel), quibus conflrmaretur Iliae igitur causae asserti principatus pacis Chri-
novus electus ad subeuodum onus maximi sacer- slo Domino, quaesuspicionem novarum rermn exci-
dotii. His vero nuntiis ultro citroque perferendis, tare poterant sub Vespasiano principe. in supremo
sive trans mare Ponticum jam tum Clemens ageret, hierarcha Ecclesiae Clemente, si in urbe perslilis-
sive aliis peregrinationibus apostolici muneris disti- set, eumqueprovidenter impulisse credimus ad exsu-
neretur (certe ab Urbe dissitis, constante causa se landtim, et ad abdicandum a se primatum cathedrae
subtrahendi a vicinia sedis Romanae, quam suprai quem gerehal, non segnius urgebant sub Domilia-
attigimus), quadrimestre spatium videri non debet; «"„ no, ut oblatum honorem successionis post mortem
mora diuluroior quam oecessitas ferat. Cleii constanter recusaret. Quis enim dubilat per-
Ab hac vero constanlia in recusando removerii inde exeitaUim iri ruraoreoi, aut ppinionera affecta-
non debuit Clemens in morte Cleti (armo 85) cuml ti imperii a tnnto religionis nostrae doce, et aotesi-
caedem causse sub Domitiano tunc imperante vige- gnano Clemenle, si primus inler episcopos, et parti-
rent, quaesub imperio Vespasianipatris illum adege-- cipes regalis sacerdoliiChristi iteruni baberetur.dum
rant ad exsulaodum anno aerae Christi 76, aique; Flaviae gentis liberi superessent, quibus xternitas
ab abdicandum se ab honore summi pontiiicatus. imperii, et principatus pacis in Urbe caeterarum do-
Dixeram in notis chronologicis ad Vilara S. Cle- mina publica assenlalione deferebalur? praeserlim
menlis, num. 7, proptignationem nostrorum dogma- cum Domiiiani ambitio supra paternam arieo excro-
tum et vaticiniorum Christo Domino praenuntian- visset, ut Deus ac Dominusinscribi passira et liaberi
lium principatum pacis, quem assentatio servilis Ju- vellet: fortasseneqoidpiam sibideessevulguscretle-
daeorum atque etlinicorum Vespasiano aplare stu- ret, quo minus haerespaternaeconditionis, et princi-
riuerat, cum pacis templum dedicaret anoo 76 aerae : patus pacis Quirilibus appareret.
Christianae, dedisseansaro Cleraentinon soluravoce,, Ne igitur odia inlempestiva in universum fide-
sed etiam scriplis vindicandi oracula fidei Christia- liuoi ccelum urbaoum praesentia Clementis revpca-
nae : eoque nomine odium incurrisse assentalorum,, ret sub Domitiaoo, quse declinaveral, ac suppresse-
atriensium ejusdem principis, quasi maiedicta con- rat legeexsiliisuscepla, ac dimissione volunlaria ma-
scfiberet in imperaCorem, quem divinis honoribus5 ximi sacerdotii sub Vespasiano, salius duxerit absli-
non prosequebatur, sed longe tliversum affirmabatt rfL nere a regressu in Crbeni, ela calhedra jam relicta :
a pacis principe per Isaiam indicalo. Id vero in se-- ^ atque salius ducens apostolici episcopi niunere fun-
cunda quam vulgo dicunt Ciemenlis epistola, quaml gi ultra solitudines Ponti, auctor liomanis clericis
priorem esse habendam Vendelinus probavit (edituss fuerit, ut ad liberam electionem procederent succes-
a Cotelerio lomo I, pag. 140, col. 2, cum uiraquee soris Cleti, quemadmpdum hi praestiterunt, evecto ad
Epistola G L.) et memoratam a Dionysio Corm- sedem Petri Anacleto. Notarunt pririem indicia
thiorum episcopo apud Euseblumlib. iv,cap. 25, re* ^ hujusmodi provirienliae, ac dileclioms in Clenienlis
perit laudatus Vendelinus, ita uos admonens de at- epistola ad Corinthios dala EcclesiaeRomanaenonii-
lenta Clemcntiscura iri advertendis fidelibus a fceda 1 ne viri eruditi: quaedetegunt animi sensus praeferen-
assenlatipne Caesaris, et confirmandis in ccnfessione B tesvoluntariumexsilium, quando immineret pericu-
fidei, principatuui pacis cum Isaia tribuentis non\ lttm ttirbarum, unius praosentiaecausa excilandarum.
mortali cuipiam nitiil supra hominem gestanti, sedi Si propterme, inquit, sedilio, contenlio, el schismata
homini Deo Christo Domino , divinam hnraanam- orta sunt, emigrabo, abibo, quocungue votuerilis :
que naturam in se uno adinirabiliter complexo. De e sive ul Epipliaoius refert io baeresi Carpocratiano-
temporc enim conscriptaeepislolaeagens ita pronun-- rum27, cap. 6, quando meraorat abdicatiooem Cle-
tiat. < Tempus quoque insinuat pacatissimum, nulliss mentis, Secedo, abeo , bene slabilialur populus Dei:
in Ecclesiam periculis titrbidum, tanioque magis add quae verba in commentariis quibusdam a se reperla
charilalem mutuam , fovendamque pacem hortaio-- asserit, adnolante Vendelino pag. 139, col. 2 edit.
riam. Ad quam (pacem) cbtinendam noti oporceat it Culelerii, el babeuttir eiiain in Graecaeditione anui
inveniri hominem, qui eam largialur, sed Deum t\ 1544, fol. 51, 'Avax*>p£> oiitsip.i,titraSrno oXaofTou
scilicet. Quibus verbis , vel ego fallpr, vel innuiturr DI ©«u- et aptius respondenl occasioni supra indicatae
Vespasianusiinpetalor, qui anno nostro 75 festo supo abstinendi a pontilicatu maxiroo, el abscedendi ab
cousulalii templum pacis aelernae, pninium toto o urbe Rema, ne loti Ecclesiaediscrimen, et perse-
oii.ie pulcherrimum dedicavit; seoiet existjmansis culio immineret ex unius praesulis dignitale resum-
illuin principem pacis , palrem futuri saeculi, prac- i- pta, qua voleos lubensque paucos ante annos se
noniiati apud Isaiam, cujus iraperii uon foret hnis.;. exemerat, ut bene siabiliretur populus Dei.
JNon hunc ergo mortalem bomioem, sedDcum in- j- Caetera reservarous notis historicis. Haec aulem
veniri debere raonet Clemens, qui aeternam pacpm n utdelibaremus in chrpnologicis suasil necessitas de-
suis largilus sil. Tanto ergo epistola haec prior jlla,
i, finiendi tempora isLoruui ponlilicum : qtiaein Ana-
quae posi 20 demura annos missa fuit Corinlbum. ,> cleto ila videntur assigoaoda.
HaecVendelinus, referens lianc epislolam vulgp di- i- Marlyrii coronam adepto Clelo die 26 Aprilis
ciam secuiidam, re autem vera priorem Clemenlis is anoo 83, Domiliano IX cl Rufo coss. sedes vacavit
ad CorintI)ios ad annum 75 , alteram vero a Cle- )- mensibus quatuor, ac diebus decem (qui ex surama
mente scriptain ad epsdem Corinthios non suo, sed >d duplici in principio nolarum hic collata resullani):
EcclesiaeRonian» nQmine,§4 annum 95 aeraeChristi ti scilicel usque ad diem 6 Septerabris, dum Clementis
cominunis. exsulis sentenlia exploralur, an ilerato veiit cura
Pacatissimam quod dixit tempus, nuUisque in in ponlificalu Romanp toiitis Ecclesiae clavum capes-
Ecclesiam periculis turbidum prius jliud sub Vespa- a- sere, licet anlea abdicasset. Clemenle constaiitcr
siano principe anoo 75 cpocliaeChrisliana3 quo epi- i- recusanie ad Urbem reverti, et Pctri calhedrauj
1125 HISTORIA DE1?ITIS ROM. fONT. r- S.ANACLETUS. «126
iterato conscendere , ne scilicet occasio daretur A chii et Pearsonii, vel ipsius eoitQrum; qt nofa pcr
clhnicis Cbrisliamim popuium persequendi tanquam monumenta Romana, et certis auctoribus ducalum
faciiosnm, si conlra legem exsilii ab iraperatoribus atque coiniiaiuni praestanlibus, atque indicantibus
prolatam in Clemenlem fama nottim, et scriplis non minus velusta quam genuina documenta, eaque
suis celebrem, eumdem revocarent in patriam, ac proximis wlale, loco, offlcioscriptoribus insignila, el
principem sacerdoiii denuo constituerent. Romanus communita, veritalem historicam et chronologicam
itaque pontifex eligitur Anaclelus die 6 Septem- consectentur. Salis infirmantur Pearsonii ac DQ-
bris Sabbato: et die proxima 7 Septembris Domi- riuelli cogiiata ex eorumdem lestimoniis, ila clau-
nica consecratur episcopus eodem arino 85. Primum denlibus indicatam dissertationem primani cap. 14,
vero Pascha sui pontificatus celebrat anno 84. Do- numeris 3 et 4. Pearsonii verba iotegra recitabo :
iriitiano X et Sabtno coss. Sedet ex die Dominica 7 ut prndenlia Icctoris jiidicel, num ea quae de ChrQ-
Septembris anni 83 ad dicm 13 Julii anni 96, Va- notaxi ponlificia per noslram meChodum colliguiituj',
lcnle el Vetere consulibus, successoris initio tributis subverti possint ab incertis documenlis et auctori-
ex causa ad initium illius notarum afferenda. Ita bus, unde Eutycliius scriptor nihili habendus omniuiii
enim fit, ut ejusdem ponlificatus constet per annos erutlitorum suiTragio supponilur sua consarcinassc
12 menses 10 ac dies 7. Anaeleto attributos tum in ex alterius centonibus, qtiem nemo indicat, jieciuc
picluris basilicaeS. Panli, tum in vetustissirois cata- nbi, aut quando praecesserit,
logis cslatis Liberii ac Felieis quarti, tum in plu- < Cum auiem (inquit Pearsonius pag. 140 erijtio-
ribus Colberlinis supra edilis inter Prolegomena. nis Londjiii 1688) ego vulgarein RomanQrum potiti-
Qua autem de cansa postremi consules assignali g ficum praecipue priorum Chronologiam valde suspc-
siot Anaclelo Bomitianns xvn et Sabinus, respon- ctam haberem, eamque ad veritatem liistoriac ec-
dentes aerae Chrisli 95, et cum his consonetanno- clesiasticae reformandam esse censeremi idque ali-
rum 11 numerus, in quatuor catalogis ex codici- quo modo proprin industria praestitisse me ptjtarem;
bus Italiae Bergomensi, Gavensi, Farfensi, et Lucensi vidi Annales Eutycbii aliam priorum poiUilicuin
ejusdem sedi attribulus , exppnam loco indicato , Chronolaxim, et tum a Latinis, tuni a Giaecis insi-
scilicet sub initium ootarum afferendarom io Eva- gniter discrepanlem exhibuisse : et quod mihi mi-
rislp, ritii) videbatur ; cum observationibus meis, ex histo-
rise monuraenlis, magno labore el diligentia, sine
EiqSDEUNQT^ HlSTOIVICiE. dnce, sine comite deduclis, maxime conspir^ntcm.
Lioea 2. — Temporibns Domitiani, a consulatu Do- Unde sua hatiserit Eulychius sane nescio : ab anti-
mitiani decimo, etc. Io notis chronologicis plura quiore aliquo oobis prorsus incognito ea sjne duliio
delibavi ex historia tum Clementis, tum Anacleti. habuil, qui annos pontificum cum annis iniperato-
Inter fabulas fortasse rejicienl ii, qtti Pearsonitim rum ad modum Chronici Eusebinni coniexuerat, scd
ac Doduellium sequunlnf: derogantes fidem tum cum maximo ab ipso discrimine, tum in joiiio pon-
Graecis, tum Latinis scriptoribus Hisloriae pontifl- tificalus Lini, tum in aunis Anacleti, ex quibus male
calis : e| asserentes se propins sequi vestigia veri- dispositis reliqui errores apud Eusebiuro praccipui
tatis, quaeoflendisse autumant apucl auctorem pror- dimaoasse videantur.
sus iocognitum : ex quo hausta fuisse non dubitant < Haud equidem ignoro, quid haotenus viri docl i
ea quae Eutycliios scriplor Alexandrinus decimi de Annalibus Eiitychianis senserint, eortiraque jmli-
saeculi suis m Annalibtis digessit de Romanorum C cium video ex Labbaeo rccte percipi posse, qui nd
pontificuni epochis et successione. Hac autem ratione calcem concilii Antiocbeni haec liberrimo, ut sojet,
permoveri profltenlur, qiied videant Eulychiana - adnotat. < Tam crassi porro lamque frequentes in
asserta < maxime conspirare suis cum observatior rebus praeseriiro chronologicis errores Eulycbiaiio-
nibus , ex hisloriae monumentis jnagno labore, ac rum Aonalium hoc apud eruditos lectorcs elfecerunt,
diligentia dedtictis, sine duce, sine coniite, > ut ut vix unius assis aeslimentur, cum ab Socrate, So-
ingenue fatetur Pearsonius disserl. 1, de suecessione zonieno, Evagrio, aliisque probalis Graecis Latinis-
prtmorum Romw episcoporum in genere; licet in que scriptoribus dissentiunt. i Neque ego ab bac
judicio ferendo de Annalibus Eutychii alJirmet se sententia mullum dissentio. Ut enim iri vindiciis
Bon valde dissentire a sententia Labbaei, et erudi- lgnalianis late ostendi, erat bic Batricides veteris
torum, qui eosdcm pulant vix unius assis habendos historiae valtle ignarus, neque cum priorum saeculo-
ubi dissentiunt a probatis ancloribus Graeeis ac rum scriploribus ipse decimi saeculi scriptor confe-
Lalinis. rendus. Sed non dubito quin auctorem vetusliorem
Quae ita affecta sonl ingenia, tit a scriptore de- aliquem in chronologicis habueril, quem secutus
eimi saeculi,quem supponunt ab auclore antiquo, sifct est. Hujns itaque vestigia eruenda, el in iis tempo-
nobisqueprorsusincognito,descripsisseilla quaeedide- ribus tantummodp premenda esse censui; quorum
rit, affirmenttu'p repeii posSe,ac debere rationes tem- neque Graecorum vecerum, neque Lalinoruin qois-
porum, et gestorum, a Graecis ac Laiinis omnibus quam salis cerlam notitiam habuisse deprehendi-
historiae , et Chronologiae ecclesiasticae scriptoribus lur. In sumraa, hujus Eutychii nuctoritate haud
dissentientes, ea, inqnam, ingcnia, quae ita affecta D leviler conlirmatus, sed observationibus nostris ex
sunt, valde non moror, si velinl fabulis aceensere hisloria veteri ecclesiastica petitis praecipue fretus,
nniversa haec, quae ducibus et comitibus Graecisac priprihus Romaeepiscopis annos suos, eo qui seqtii-
Latinis colligere nos salegimus. Pearsonio ipso ju- tur modo, in posteriori' dissertalione iribuenrios
dice adduci deberenl ad diflidendum de Eutychii esse putavi. >
laboribus, ac tle suis. Neque eniin lanti hos habuit Paucis, ut spero, lectoribus suadebunt editores
Cestriensis, ut suas dissertationes constanie vita in poslhinni operis Pearsoniani, per divinatiunes hu-
ptiblicum produxeril, inio nec perfecerit quidem. jusmodi, ex fonte suppesilo in Arabum libros, et ad
Imperfectum enira opus edilores fatenlur in epistola Euiychium derivatas, subverli posse documenla Ec-
nuncnpatoria : qui tamen suptlunt suis tandem nume- ctesiae Rpmanae,ab exordio suo consignantis non tan-
ris at/soluium ah amico riecedentis Doduello, dum tmn in Aclis marlyrtini,et commentariis nolariorum,
posthitrauin ederelur. Habeant igitur sibi ediiores sed frequenter eiiam in lapidibus coemeleriprum
integram laudcm quam neino illis itivideat (foriasse diem, et consulattnn depositionis martyrum ac fide-
nec ipse Doduelhis); si laus est jactare, se veriiatis lium : quae documenta inde transcripta et relala in
vestigia premere in Hisloria et chronologia sine co- diptycha, io catalogps et in series pontilicum de-
mite,' sine duce, faceih praeferente Cum yEgyptio piclas a quarto Cbristi saeculo ad subsequenlia
scrijiCori EuCychio,tnm sectatoribus, ad res Roina- tuentur in praecipiiis basilicis Clironotaxim pontili-
nae Ecclesiaepervadendas, sttppositoaoclore, ntiHi- eiam, per nos sub cortis dtioibus, oertisque comili-
que cognito, vel de nomine. Arbilror eordatos bus iiniusevjusque aelatis collectam. Ubi vera con-
quosque leclorcs libcniius turos vestigia Euiy- sliterit, non lmriolari Hieronymum quando Clemen-
" ' '*"
1127 ANASTASn BBLIOTHECARII 1128
lis vitam prodticil ad annum tertium Trajaoi, oeqoee A cratiooe, post illos tres a Pelro apostolo initiatos,
Epiphaninm nobis iiludere, qtiando indicat abdica- unicum e singulis duobus consequentibus saecutis
tionem Clemenlis in anliquis codicibus a se reper- nominatira recensere. Ita Xyslus e secundo, Corne-
tam, neque canoneiii missae, aul marlyrologia con- lios e terlio Cbristi saeculoseliguolur aole coosecra-
fingere Clelum et Anacletum pontifices disiinctos,, tiooem. Posl consecralionem vero Alexander e se-
sedaesipere Joannero Thane, editorem praecipuum (i coodo, Marcellinus e lerlio exprimendi assumuotur:
operis poslhumi Pearsoniani ac Doduelliani, quando9 neque alitis apponilur, neque ille Telesphorus, quem
in nuncupatoria epistola suis assenlatus, et jactanss tamen Doduellus ila noo dubilat martyrem fuisse;
veritatem a Pelri cathedra jam diu depulsam confu- ut affiroiet hunc ipsum esse, quem primum inter epi-
gere ad sedem Cantuariensem, imperfecta Pearsoniii scopos Romanos tegeril apud veteres scriplores
suis.numeris absolula depraedicala Doduello, et cumi gloriosum martyrium subiisse. Par est credere , oo-
bis rejiciens inter fabulas docuinenla veierum, con- stros aotistites imitari voluisse exempla sacrorum
signanlia dislinctis consulibus initia ac terminoss coriicum, praeserlim libri Ecclesiastici : cujus au-
Cleli etAnacleii, lotum vicenniuro eorumdem regi- ctori cuui propositum fuisset cap. 44 laudare viros
ininis coarctat intra biennium, ex auctore, ipsis per- gloriosos parentes suos, licet possel quamplures san-
inde ac caeteris ignoto ac supposilo Eulychii prae- ctilate et gf-slis illustres enumerare, selegite singu-
centore; causa quoque cadent recenteshi defenso- lis classibus, vel paucos, vel singulos, neinpe e pa-
res Arabicaeac Eulychianae ctirofimlogiae,doclis qui- triarchis anlediluvianis Henoch, ex Abrahamitidis
busqiie viris cum Labbaeo nihili habendae : qui ad1 Isaac, e judicibus Josue, alque ita e classibus caete-
dissipanda lenipora memoralorum pontificum ilai ;g ris prophetarura, pontificuin , reguro. Hoc itaque
animaiittir, el ad Clemenlis annos minuendos pro- exempluro imitati noslii Canonis condilores; deli-
cedunt, ejusque exsilium, gesla, martyrium cuml batis per singula saecula paucis nominibus, malue-
fabellis exsiilllandiim ptitant; ul disciplinam et in- runl complccli reliquos marlyres , et saoclorum
stilula nascentis Ecclesiaede sacris praesertimvirgi- iiuiversitatein generis vocabulo, omntum scilicet
nibus convellant. Suo se jactilo satis conficiunt, cuinl sancforum appellalione communi: salis consullum
fundamenta ita infirma proferunt propriae sententiae. fore arbitrali successioni ppnlificum et martyrum
Ad oblitterandas enim oolas, et obelos suopte in- in Ecclesia perstringentiae per illa priora a Christo
genio ita infixos annis, et consulalibus, spongiami saecula, quibus canon adornabatur; si ab unoquoque
ipsimel ministraot in poslrema parte dissertacionis5 steculo posl apostoliciim singuli nominalim enerendi
prima?, quam reciCavi. ex praedictis classibos legereolur. Litem itaque no-
Ac inquiunt in catalogo Bucheriano quaCuor ex: bis intentare deshiant super diverso numero et or-
primis ponCificibushoc ordine recensentur : Linus,, dine lioniiiium. qui in catalogis et in canone depre-
Clemens,Clelus, Anacletus. ln catalogo posteriore,, hendilur, cuin ambo illa ila respondeant instituto
eCin libro Ponlificali, Linus, Clelus, Ctemens, Ana- diverso ulriusque libri, prout e gestis poolificali-
cletus. Apud Pseudo-Terlullianum , Limts, Clelus,, bus petebantur epochae clectionis et consecralionis,
Anacletus, Clemens. aul e diptychis martyrum ordo , et aera mortis ac
Quaodo haec objiciunt, primum gratulor noslrae: deposilionis : observanle etiam card. Bellariniuo
Chronologiae,quod haecdocutneiita Tongevelusliorai lib. n de Missa , cap. 26, roartyres iu canone re-
Emycbiaiiis, non secus ac piclurae S. Pauli, Clelumi C *
censeri juxla ordinem passionis , non dignitalis;
ab Anaclelo dislioclura recognoscant, a Pearsonianai cum Slcphanus diaconus praeponaiur aposlolo Mal-
et Doduelliana confusos in uno Anacleto. Deiude! thiae.
laelor, quod ordinenl diversimode haoc primain te- Obiter hicadnotabo, ut removeam objecta, in
tradem pontificiim Romanoruiii. Causa enim diversi- opere poslbumo Pearsonii promota conlra epochas
talis si requiralur, illa manifestabit satis perspicue et gesta Clemenlis, aliorutnque pontificura proxi-
duplex lestiinonium antiquilatis, unrie calalogi con- morum, quando illa apud scriptores, Irenaeo et
firmaiitur; unum scilicet sacrorum diptychorum, Cypriano aequales, vel Eusebianae saltein aetalis, non
seu canonis missae, in quo nomina apponebantur rcperiuiitur. Meminerinl velim subliles isli indaga-
juxta epocham marlyrii morle consumuiati; alle- tores hisloriae et chronologiae, in censu veterum
rum vero seriei et successionis poniificum , dispo- docuineiiioruin HisCoriaeecclesiaslicae, praesertim
sitac in annalibus libris, sive in Elencbis pontilicali- Romanaeconiplura haberi oporlere, quae nec Euse-
bus juxtn ordinem eleclionis et inilialionis. Catalo- biusvidil, neque Ignalio, lrenseo, Clementi Alexan-
gus Bucherianus banc posleriorem niunifesiat, uti drino, Terlulliano, aliisve scriptoribus eorumdem
perspicuum fit ex consulibus per universos catalo- aelatis, aul Eusebianaeattingere necesse fuit; cum
gos altributis : unde colligiiur electum fuisse Cle- non scriberent hisloriain Ronianaesedis antistituui,
mentem posl morlein Lini. Canon missae el posle- sed libros didaclicos et apologelicos. Documenla hi-
rior cacalogus (qui vitletur respexisse ad euindein storica EcclesiaeRomanae martyrum sanguiue con-
canonem, et ad indiculos seu diptycha marlyruro) signata spectanlur adhuc in labuiis marmoreis oc-
Lino et Cleto pro Christo occisis anle Clemeotem, cludentibus eorumdem loculos, el noo semel decla-
scritis marlyrio coronatuin, hunc ipsum posiposuit. D I ranlibus per consules annura, et per reliquas notas
Pseudo-Terlullianus etiam Aiiacletuni Cleinenli prae- mensem, ac diein depositionis pluriiuorum cliam
misit, eadera, ul reor, ex causa : licet catalogus se- lidelium cum marlyribus qoiesceiilium, in liiulis
cundus postponat, et plerhjue omnes 11011 salis cerli urbanis, et suburbanis cryptis : ubi non tanluni
de triennio inter utriusque mnrlyrium compuiando. recilabaiilur acla, et passioues Martyrura exceptaea
Canon vero missae non meniorat Anacleluni, sed a septein notariis per Clementeni inslitulis, sed eliani
Clemenle unum lantummodo, el alterum per sin- quolannis ctim sacrilicio el prccibus, a coelu Gde-
gula saeculaenunlial ex successoribus, eo consilio, lium frequcntabaiitur in memoriam eorunidein
quod roox aperiam. Summis ponlilicibus constitu- martyrum, eadem die coronalorum, eodemque loco
lum non fuil, dum canonem ordinarent, ooiversa deposilorum. Oblationes pro defunclis, pro nataliliis
nomina decessoruni percensere, qui marlyriutn fe- annua die facimus : scripsil Terlullianus in libro de
cissenl, ul juslae brevitati consulerent: quam con- Corona oiililis : et clarius eliani Cyprianus iib. ui,
sceludinem nostra eliam aelate retinendam censent epist. 6, ad presbyteros et diaconos suos data, quae
tum in canone missae, tura in publicis precibus, quas esl 37 edilionis Pameiii. < Dies eorum (pro Chrisio
litanias appellamus, ubi noo oniversa noraiiia san- coronalorum martyrio) quibus excedunt adnotate,
ctorum, sed in singuUsclassibus pauca tantumraodo ut commemorationes eortim inter memorias marty-
recitantur. Contenti igitur fuerunt io caoonis or- rum ceiebrare possimus: quanquam Tertullus fide-
dinatione lam in precihus infra actionem diclis (alii iissimus, et dcvotissimusTrater noster pro caetera
malcot intra aciionem) quam in proximis a couse- sollicitudioe, etcura sua, quam fralribus in omni
li-;9 HISTORIADE VTTISROM. PONT. — S. ANACLETUS. lO
obsequiP operalionis impCndil(qui nec illi circa cu- A rcgulas stipra conslilulas in optisculo li ca-
ram corporum deesl) scripseril, ct scribat, nc sigrii- pite 2.
ficel mihi dies, quibus in carcere beati fratres 8. Biseussis opinionibiis prrcjiulicalis Pearsonii,
noslri ad immortalilalem gloriosac morlis exitu Doriiiclli,eoriinique ediloris , converlor ad Anacleli
transeunl, et celebrentur hic a nobis oblaliones, el tempora, et bistoriam fomprobandnm ex ipso Euse-
sacriGciaab commemorationes eorum, quaecilo vo- bio, qui libro m, cap. 15, scribit : < Anno ejusricin
biscum.Dominoproiegenle.celebrabimiis. i lndicavi imperii (Doniitiani) dnodecimo, Anenclelus, exnctis
epislolam numero 18 praefalionis in primiim tonuim in Episcopatu aiinisduoriecim, succcssorem j-elitpiit
Aoastasii; qtiam praefationemsi lector adire velit, Clementeio. > Duo aflirmal: priiniiiii esl, dtioden-
lura eo nuniero, lum consequeutibus ad 52, perci- nalem episcopnlum Anacleti pariari cmn duodecen-
piet, qiiam injusle rejiciant crilici severiores, Do- nio Domiliani; alteruro est, Anaclcto successisse
duellus ac Pearsonius, chronologiam, niarlyria et ClemenCemin episcopaCuRomano, anno 12 Domi-
gesta complura priorum ponlificuro Romanorum, liani. Secuntluin boc negamus : priinnm illud ari-
relala in calalogos quarti saeculiex documentis in- mitcinius , scd paulo aiiter ac staliial Eusebius.
dicatis RnmanaeEcclesiae, licet ea non iiiemorentur Nam cnm calalogis, ct ctim piciuris basilicx Pau-
aptid Eusebitim, vel apud Scriptores Eusebio anti- linae Iribuimus Anaclelo setlis Roman;e nnnos 12,
quiores; cum ipsemet Episcopus Caesariensis optime et praeterea menses dccem, et quitlem sub imperio
nosset, hon fuisse universa perscripta ab Hegesippo, Domitiani in quo consciiiienlem hnbemus Eusebium.
ablrenaeo, a Clemente Alexandrino, nliisque : et Hic lameri pariat prinium imperii Domiliani, qui
idcirco lectorem lnoneai, a Romnnis lilulis, ae coe- pg fuil cera>Cbrislianae 82, ciim primo episcopalus
meteriis complura, a scriploribus, vel dislricta levi- Annclcti; nos vero iniiium Anacleli coinponimus
ter, vel practermissa, coliigi ct comprobari ila scri- cum lertio imperii Domiliani, qui fuit annus aerae
bens lib. n hisl. Eccl. cap. 25 : < Ac Pattlus qtiidem Christi 8i, a qua parle asscrlionis noslra dissentit
Romaecapite iriuicfaius,Petrus vero crucifixusfuisse Eusebius. Iiiijtts lamcn historici lapsuni ex con.su-
eotlem (Nerone) regnairte trailuntiir. Quafn quiriaui liun noiiiiiiibusperperam ab eo iniellectis, sed reclts
narralionem abutide conlirinanl Petri PauliqueHo- consignatis apud noslforum Lniinoriini catalogos,
mine insignila monuinenta, quae in urbis Romx ila delcgendtim putnmus. Ulcrqiie njiniis 82 cl 84
coeineleriis elianinuni visiinlur. i Oslendit quoque Domilinni priinus, nc lcrlius signalur consulilius
hanc jTobandi melbodum placuisse Caio, Virocalho- ordiunriis Domilittnoet Subino ; unm anno 82 ape-
lico, adverstis Proculum Calaphrygaruiri palronum riieruiil Knlcmlns Januarii Domilianus VIII et Titus
scribenti sub pontifice Zephyrino; cnm diceret : Flavius Subinus ; qui consules leguntur iu lapiilihus
< Ego vero apostolorura tropaea possum oslendere. velustis npnd Panvinium, in Faslis, et apud Grule-
Nani sive in Valicanum, sive ad Osliensem viatni rum fol. 68 n. 1, el anno 84 Knlendis Janunrii pro-
pergere libet, occurrent tibi tropaea eorum qui ec- cesseriiiil Domiiitiiius X el T. Auretius Sabinus,
clesinm illam fundaverunl. i in atiliqua inscriplione Icgendi apud Almelovecni:i
sua praefationeatl Faslos nuin. 14. Exegit quirieiii
7. Jure iriqoe nostro utimur , si Romnnoriim 1 juxta Eusebium ac noslros Latiiios Annclctiis pon-
pontificumlempora, gesta, marlyria, a notariis Ec- tifex anniios duoileciin (el qiiiriem solidos). siib im-
clcsiaemandata lilteris, incisa marmoribus el loctila-' perio Domitiani; qiiorum priiniis incitlii in consuies
menlis marlyrum allixa una cum sanguine quem' G C Domitianiiin ct Sabinum. Scd consulatus itb Euse-
fundehant, ut testis locuples est Prudenlius, malu- bio assiimplus fuit Domilinnivm cum priori Sabino
miis repeiere nostris labulariis",diptychis, eorlo- ex genle
a Flnvia Christi 82; innoHris vero cntnlogis
logiis, catalogis, basilicis, titulis, aetale proxima ab 1 consulatus Domilinni x euin allero Sabino ex gonte
his, quaegerebanlur fiintlatis, ornntis, depiClis pu- Aurelia Christi 84 is esl qui allribuilur piimo
blica cura; quam expiscari ab Eiilychio Alexandrino,1 Paschati sub Anacleto : biennii diOeieniia intercc-
decimi sa-culi scriptore, secuto nescio quem velu- riente, eaque suborla ex similitiiriine noininum
stiorem, snppositiim a Pearsonio , ac Doiluelio,' iilriusqiie consulis, iia indicati in Faslis anonymi
islornmque rationibus contra Graecorumac Latino- Bucheriani apud Norisium, videndis post epochas
rum omniiim calcnlos respoudenleni.Neque aliler,' Syromaccdoiium.
ac nos facliirnmfuisse consiat Hegesippuin,Clemen- Anni Anai
tem Alexandrinum, atque Eusebium : quortim in Urbis Kal.Jin. /Elas Anni
cum Iradanlur lacta nnici viri 1 Cycli Keria Luuai Chr.
scriplis complura 835 XlVomilianoVl el SabinoMari. IX. 82
testiinonio comprobata quein nposlolicaeaelati proxi- 836 58 DouiiiianoIXe.lIttifo Mcrc. XXI 83
mum audivissent, aut legerenl (qualia de Joanne\ 857 39 B DomitumoX ct Sabino Jov. II. 81
apostolo babet Eusebius Hist. Eccl. lib. III , cap. 25 '
et 28, necnon de aliis apostolis eodemlibro Imposnisse autem Eusebio honionyuiiam con-
cap. 30,1' sulum per anaclironisiniimbiennii
de Symeooe cap. 32, liisque similibus) multo lu- cumentis Romanis, tribuentibus incolligimus ex do-
Libc-
benlitis admississet illa, qitae testimonio coetus' rinno constiles poslrcmos Cleto papaecalalogo Douiiiiar.uinix
Ecclesiae iu publicis ejusdem tabulis describe-' D £ el Rufum Cliristi 83 imperii Domitiani secundiim:
rentur. quos provime excipiunt Domilianusx et Sabinus ,j
At, inquiunt, rccilanlur publica aucCoritate le- nosiris in catalogis assignati exordio Anacleti, anito
cliones varialae postremis curis saeculo superiori,, lertio labente itnperii Doiniliani: cujus consula-j
qiiibus Trajani, aul Adriani nomina, ac lemporai tus vni cilni Sabino ciun sil priniiis iroperii, subse-
iisdem poniificibiis apposila in supcrioris aelalis> qui nimquam potcst lerlium imperii signaliim coss.
codicibus, expuncta et permutata sunt in recenlio- eodem imperatore Domiliano X et Sabino.
ribus. Hoc ipstitn verrt comprobal, curam in Romanai 9. Asserto igilur exordio Anaclclidie vu Septem-
Ecclesia uunquam dimissam castigandi posleriorai bris anni 85 (uti supra explicatum fnit in nolis
esempla codicnmad fitlem aulographi, aut veluslio- Chronologicisniim. 1) anni 12, meiises 10, el dies 7
ris, in ejusdem archivis custoriiti et comparandii sedi ejiisdero Iribuli in picluris Paulinis, et in Ca-
cura scriptis , ac traditionibus aevi apostolici, ac: talogis, peningunl ad diem 13, Julii Christi 9H,
sinceriorum documentorum.Nam errores aiiiaiiueu- consulibus Valente el Vetcre, quibtis iiriem catalogi
sium, ac descriptorum praevertcre , aul impedire: assignant exorriium Evaristi. el Eusebitiin corrt--
nemini datiiin est : recognoscere vero, atque emen- giini, qui loco Evaristi successoremAuacleto tribuit
dare, ac reslittiere germanaelcctioni ad ejus diligen- Cleinentem.
thtm periiiiet : quam nos conseclaiuur, labore uoni Error Eusebii in hac secuntla asseriionc rictrioti-
r.iodicovelusliora hiijus Ecclesiae moiiiimeuta con--. stralur ex*ipsius libris. Nam libroni, cap. 2 scribii:
coleutes , el publica aucioritale proposiln , juxta-ir Post Pauli Petrique martyrittm primus Ecclesim
PATROL.CXXVII. M
1131 ANASTASHEfflLlOTHECARH 1152
Romanw episcopatum suscepit Linus. Capile vero 12 A numeris vettistissimis seriei pontificiae in Basilic3
refert anno imperantis Tili secundo a Lino tradi- S. Pauli, aliisqtie Romnnis, et i de iranslatam in
tum Anaclelo RomaoaeEcclesiaeepiscopatttm, queni calalogos Italiaecodicmn fidelius quam in cxoticos:
duodecim annis Linus administra.verat: utique a confirmant nos in tradita ralione temporum, ac ge-
Pctri marlyrio compulandis. Pelri marlyriiiin HI slorum conslanlcr reliiienda : ct deslruunt objecta
Knl. Julii signatum in universis EcclesiacFaslis cum Pearsonii ac Doduelli cortlra hisloriam memorato-
Ensebius recenseat sub Nerone, uti omnes arirait- rum ponlificum; cum eadem objecta petantur
tunt: necessario praevertere debet anno ferme so- a Chronologiae perlurbalione, ac discordia, qaae
lirio Neronis mortem : quam sibi cum ipse consci- nostris in ralionibus et monuroenlis non inve-
verit iii Idus Junii, aeracChrisli 69, C Silio llalico, nitur.
L. Vaierio Trachalo coss., fatendum est, non serius 12. Ad lineam 4. — Hic memoriam B. Petri
affectos mortc Pelrum et Paulum quam die 29 Junii conslmxit et composuit, dum presbyler factus fuissel
anno Chrisli 67. Inde atitein ad secundiim Tili la- a beato Pelro, seu alia loca ubi episcopi reconderen-
bentem, quando juxta Eusebium Anaclelus a Lino tnr sepullurw. Panvinius exponit in libro de seplem
accepit Romannm episcopatum Cbrisii xm 82 , Ecclesiis cap. 4, ul inlelligamiis, ab Anacleto, quem
juxtaeumdem historicum (licet bienniopraeverteiitem B. Petrus presbyterum ordinaveral, dum adhuc in
exordia ejusdera Anacleliex errore consulalus Snbini) co gradu coosisleret, conslhiitam fuisse sediculam,
sunt anni 15. Non igitur potest diiodenniuin Lini seu condilorium.in memoriam Principisaposioloruni
iniplere quindecim ordinarios consnlatus. Alius ila- ad radiccs Valicani collis, < j'uxta viam Iriumphalein,
qne successor inler Linum et Anacletum quaercndus n« Cniique ac Neronis circum, quo loco idem aposolus
Eusebio fuil, eiiam -si lolo diioriciinii spalio Lini Neronis jussu pedibus in siiblime elatis cruci aflixus
pontificatum exlenderet a morte apostolorum: qtiem fuerat, etc. ltlein vero Anaclelus pnstea pomiiex
tamen conlrahere debuerat intra limitcs biennii; factus insliluil, ut rcliqui episcopi Romani eo loci
cum Lintis habealur coarijulor Petri per noveonium, sepuliurae lra.derentiir. Hinc Lious, Clelus, ipsc
et per biennium circiler a Petri mariyrio successor, Anaclelus, Xystus, Telesphprus, Hyginus , Phis,
uliperspicuuiii fuil ex consulibus, cidero recle assi- Eleutherus, Viclor, saucti benediclique pootifices,
gnalis per catalogos anlea expensos, et comproba- eodem loco sepulli tradiinlur a Damaso, > id est a
tos in notis cbronologicis ad Vilam Lini num. 2. scriptoribus Vilarum quas illuslramus. Mortuos
10. Eusebii anachronismo ila delecto, ejusque fraudare sepultura ila refugiebani Romani, ul eliani
occasioni snborlae ex consulatibtis DoroiUani ctun publice supplicio affeclis supremum illud ofliciuni
riuplici Snbino gestis (sive prior ipse arripuerii, sive sepulluraepersolvi a pia necessariorum cura pleruiu-
Cbronologns antiquior secum in lapsum traxerit) que permiserinl. Ita Pilatus Romanus pracses Josc-
novus error accessit ex nnlitia vilae Clementis pro- pbo ab Arimalhia occulto Christi discipulo permisit
tractae ad annum Traj'ani lerlium, aeraeChristi cen- ut divioo magislri corpori e cruce deposilo sepul-
tesimum. Celebre oomen tanli pontificis reiegati crum novum inpetraexcisum tribueret conditoriuin,
per anoos plures intra solitudines Ponli, non reliquil de quo Isaias vaiicinntus fuerat : Et erit septtlcrum
Asianos incerlos de protiucta ejusriemvila et corona ejus gloriosum. Petrus apostolus in secunda Epistola
martyrii dilala ad eadem Trajani tempora : quae praedicens prpximam depositionem labernaculi sui
nstendebant Clementem diu superslitem postannos juxla revelala sibi a Christo Domino ita promiserat :
duodecim priores Dorailiani, quibus placuil Eusebio C ftabo dutem operam, et frequenler habere vospost
claudere ponlificatum Anacleti. Quare successorem obilum meum, ut horum memoriam faciatis (II Pelr.
opinatus est fuisse Clementem ; cum conslaret tan- i, 15). Sielit proinisYis.Eoriem locn, tibitabernaculuni
diu fui$se superslilem. Accessit ad conftrmandumi corporis deposuerat, colligi curavit Chrisliaiiuin po-
errorcm imperilia amanuensium: quae Clementis; pulum, undiqiie {jontium ad apnslolica haec liminn
exordium perperam signavit consulalu Trajani, abi confluentero, excitata per Anacletum acdicula (pro
aliis recle expresso veris nominibus Trachali el Ila- tecepta apud Romanos consueCudine construendi
Hci. Primus consulatus Trajano geslus anno 91 , juxta vias consulares hujusmodi monumenla); qu;e
praecessil novennio terlium annum ejusdeui iroperii,, in basilicam omnium maximam subinde excrevit,
aerae Christianae centesimum, ad qiteni referlur ut frequenter haberet nos post obitum suuro, ac
martyrium Cleroenlis. Videbat Eusebius ex docu- memores redderet mysteriorum ejus Fidei, quam
mentis Ecclesiae per annos noverii sedisse Clemeo- nobis atluleral pigmis salutis et gloriae. Anacleto
tem io Roinana sede ponlificem ; et in Faslis vitle-•- presbylero haec oilicia pietatis divinilus inspirala
rat annum nonum anle ipsius roortem ( ad tertiumi iuisse rei probavit eventus. Ponlifex enim renuo-
Trajani relalaro) praeferre consulem Trajanum, tiatus inter Peiri successores quartus collegit cura
qnem amamieoses mendose descripserant locoi apostolorum Principe duos ab illo proximcs, qui
Trachali, ejusdem initia signantis cum collega lta- Romae passi fuerant ac necali; nam Clemens in
lico, uli in exemplis aliqtiol Anastasii contingit, , Ponli regionibus pro Chrislo occisus ac sepultus,
quPrum variantes lecticnes dedimus ad S. Clemen-• Romam serius perlatus est. Addilus ipse quarlus
tem. Arbitralus est boc noveuniiim ex Chrisli epo-1D in designatione condilorii, ad se perlraxil caeleros
chae 91 ad 100, respondens ulrique termino consu- subsequeoles, paulo aote a Paovinio relatos. Caius
latus inchoanlis sedem Clementis, ac signantisi Christianos scriplor in fine secuodi saeculi liunc
ipsius vitae finem, perlinere ad ejusdem ponlifica- locum indicans, in via Triumphali, quw ad Vqtica-
tum. Quare Anacleto successorem dedit ex primoi num ducit, non secus ac via Ostiensi ostendebat
consulalu Trajani eum, quem ex consiilatu Trachalii tropwa apostoloruni, sepulcrum scilicel, aediculaoi,
enuntiare debuerat deccssorem Cleti et Anaclctii et coenieterium Pelri io Valicano , et proximorum
per annos novem, a Trachalo, et Italieo coss. ab illo ponlificum : quorum memoria in canone
Chrisli 68, quibus Cieraens inivit, ad coss. Vespa- missae Roinanae nominatim cum referaiur et inve-
sianum ix et Titum vu, quibus deposuit ponii- niatiir, ut infra dicemus, lam in antiquis vasis ad
Acatum, uli ex genuinis catalogis supra expo- sacrificium perlinentibus, quam in diptychis, seu
suimus. tabulis, et indiculis, coraplexis noinina in sacri-
11. Haec omnia diligenler considerata et invi- ficio missae post oblaliouem recilanda iisdem in
cem collata cum salis delegant originem erroris ett coemeteriis obi quiescebant, satis commendat anli-
noachronismi in annis permisceodis trium pontifi- quitatera sacri rilus , ei coiisiteludinis, supparem
cuni Clementis, Cleli, et Anacleti, necnon osten-' constructioni ejusmodi aedicuke, ac menioiiae, B.
dant, in catalogis non vitiatis vera consulum noroina,, Pelro excilatae per Anacletum presbytcrum , et
veramque Clironoiaxim , et ordinem successioois3 amplificalse per Anaclelum ex prcsbyiero pon-
eoruiudem poolificura, respondenlem picluris, ett lificem Maximum, ut atlribueret cauideiii com-
1133 HISTORIA BE VITIS ROM. PONT. — S. ANACLETUS. UU
mtinem Lino , Clelo et Clemenli decessoribus. s A quae sine sacrificio praeslari non cpnsueverunt ex
suis : quos idcircO noininalim recitari lum lem- traditidne Continenter servata, el luculciiter asserta
poris foitasse insliiuii in precibus ante conse- in sermonibus Leonis Magni, fldeles convocantis per
crationcm, et coiisiieiudincm ostcndit, a sequenli- quntuor jejiiniorum tempora, ut Sabbalo de more
bns aelalibusconstanter ciistoclilam, et ari nos de-- vigilarentad S. Petnim;
rtvalam, non sine auclpritate atque insinualieriei His igilur observaiis, comprcbanturea quse tra-
'-
htriiisque Apostoli hujtis Romanac Ecclesiae instit.u^ duntur bic de Annclelo, primo* conslruclore Vali-
loris, Peiri scilicet ac Pauli : cum ille in secundai canaememoriaebeati Petri, et designatore cerli Ioci
Epistola cap. 111,versiculo secundo, noslrain excitet-t ad sacra Cbristiana celcbranda juxla morem ab npo-
in conunonilione sinceram meritem, ut menXoressi- slofis acceplmn, ct ad nos derivatuni : cnjiis prolulit
nuts aposloiornm iios/rorum;.hie vero in cap. xnii documenta magnus Annaliiim condilor ad annuni
Epistolacad llebr., quam Hieroiiynius aJfifmal re- Cliristi 57, n. 19 el sequenlibuS.
piilari a plerisque diclante Apostolo a. Clementel CIACONII.
Rom.ino conscriptnm, nos moneat, vers. 7 : < Me-
meniole. praepositorum vestroruiii, qui vobis locuti1 Linea 1. — Anaclelus nalione Grwcus. Quidnm
sunt verbum Dei : quorum inluenles exitum conver- vel vitio scriploris, vel iioiiiinum afiinitate, vel alia
saiionis , iniitaniini fidem. i Ilis enim communi-" occasione, perperam Anaclelum cum Cleto confun-
cantes (quod esl iiitucntes exilum conversationis5 dunt; cum tamen allCr ab altero nomine, parenle,
fidem imitari) et memdriam'eorum venerantes nd-" . patria, rebus gestis, morlis annO, et die, multum
miha recilamus. Verum de noroinibus apostolorum,> . dissideant.
poniificnm el marlyrum in missae aclione recitan- gJ Linea 4. — Hic menioriam beati Petri conslruxil,
dis eril opppr.tqniordiccndi, locus. Hic sislimtis in\ et composuit. Hoc est, locnm scpulcri ejus exornavit,
ilesignatione ct eoiistrucliohe raemoriaebeali Pelri1 et seorsim a plebe loca in coenieteriis ct cryptis, tibi
in Vaticano per Ariaclelum. dislinxit
Simon SlravolliusPolonus, primicerius Taroovien- marlyres sepeliuntur,
sis, in Vitis pnntificum Romanorum, quas ediditt PAGII.
cum conciliorum Epilome, de Anacleto ila scribit: • In additiohemFabrolti excodicibus Regio, Mazarino
t Hic memoriam beali Petri conslruxit, hoc estt et Thuano , apud nos iiiter varias lectiones.
quamdam aedificiisfructuram, quae postea in Eccle-
siara Aiilconsecrala : ubi et ipse sepiillus est in pace3 Ditas eliam decretales epistolas, etc. Tres circuni-
juiia corpus beali Petri in Idus Julii. > Addit vero,, ferunlur Anacleti papae decretales epistolae, quns
eumdem pontificem sub decreio sanxisse, quo loto,, erudili supposititias judicant. Priraa esl ad omncs
el qiiibus iestibiis sil sacrificandum. Hausit, credo,, episcopos et fideles, sed consuta est tam ex Iocis
. Stravoltius hoc secuudum ex prima epistola decre- Scripturae secundiim Viilgatam versionem, qunm cx
lali Anacleto altribula : cujus in notis Binius sapien- Clemenlis ad Jacobura Epistolis, uli ex Rufiiii, Da-
ter nionuit, id poti.us esse repeiendum ex canone 9) masi, aliorumque aucloritatibus; sccunda est atl ,
ei 10 aposlolico. Licel atttein nobis non conslet,, episcopos Italiae, in qua sunl lestimonia ex Atigu-
lilrum ab aposlolis priores ilii canones condili fue- stino, Idacio, Gregorio Magno deprompia ; terlia ad
rint, an ab apostolicaesediS praesulibus, qui aposto--. omnes episcopos, agilque de patriarchis, quorum
lorum aeiatem proxinie altigerint, et ab ipso Ana- (r. nomen hoCet sequenti saeculoignotum. Deniquc ha-
cleto; allamen conslal, priores qhinquaginta csse3 liet teslimonium ex concilio Romano sub Gelasio, et
antiqtiissinios. Quod auleni altinet ad reputaiiriumi ex aliis posierioribus Palribus.
Anaclelnm auclorem structurae Valicanae, el Petri1 Quod attinet ad alias Romanorum pontificum
memoriac, ac designationis loci ad sacrificiurn Deoi decretnles cpislolas usque ad Siricium, qiias ex Isi-
offerendum eum recensione lum :psius noniinis, tumi dori Mercaloris collectione, conciliorum edilores in
proximorum praesulum ac marty.um ibidem cttm eo)- sensione suas editiones transluierunt, Jicet eac magna con-
qniestentinm, lani proximum habendum est hislo- lum receptae fuerint eliam aote roediuin saecu-
ricae cerliludini quam quod maxiine. Nam, ut infrai liiidecinnim, quo publice in scbolis coeperunt
legeiriiis num. 6 et 7, proximtis ab Anacleto pontifex: reeilnri; a quo lempore non solum posteriorum Ro-
Evnrislus divisit tiiulos presbyteris in urbe Roma, ctt manorum ponlificum epistolae illarum testimooiis
hujus successor Aiexander Passiohem Domini mtscuit! abundaruni, sed eliam omnium doclorum scripla .
in prectttionibussacerdotumquandomissweelebraniur. ubiqtie personarunt: eas lamen non genuinas, sed
Eram itaque lituli, seu loca certa ecclesiae conven- supposititias esse omnes fere eruditi ingenue faten-
jtibns destinata, atque mysteriis perficienriis; si hosce; lur, inter quos Pelrus de Marca lib. iu rie Concordia
litulosEvaristusdivisit. Eranlprecaltones sacerdotumi sacerdotii et imperii, et Schelcstratius in partc n
Idum missw cetebranlur, id est ordo precum et riluumt Aniiquitatis illuslrataedissert. 5.
sacrontm canoni niissae respondens, cum memoriai Rationes argueodi has epislolas suppositionis alli
apostolorum, umle illas accepimus; si Alcxander git idero Marca laudatus cap. 5, § 1. Primo, ob
miscuil Passionem Dominicaio iisdem precibus.. . verborum sordes, a secundi saeculi,quo dataedicun-
Quidni auleni forent? cum Juslinus martyr eodemi 'D tur^ elegantia et nitcre alienas. Secuntlo, ob styli
secundo saeculo quo vixit Evaristus, et paucisi dissimilitudinem, el eumdem scribendi characlerem,
annis inferior Tertullianus (hic in libro de Co- qui in omnibus epistolis occurrit; ita ut ab uno au-
sona militis, nuin. 6, et in Apologetico advers. clore, non a diversis penlificibus cooscriplae esse
gent., cap. 3, ille in Apologia 1, num. 87) eum- videaolur. Tertio ex usu frequentissimo Vulgalae
dem ferme orriinem nosirarum synaxeon ad sacra- Scriplurarum versionis; unde fit, ut posl Hieronymi
menla eucbaristica peragenda el percipienda recen- aetatemelliclas esse necesse sit. Quarto, quod et
seaui, qtiem hodie servamus : ubi etiam preces uie- Hieronynio, qui scriplorum ecclesiasticorura cala-
morantur tara ante quam post oblationem panis et lognm texuil, et Innocenlio et Leom, caeterisque
vini, et rursus aliae ante consecrationem ab eo qui pontificibus, quoruin germanac epistolai ad nos per-
fratribus praeest, aliae post coosecraiionem ab eodera venerunt, oinnino fuerunt incognilae, uli Dionysio
pariter recilandae, populouniversoacclamanteAmen. Exiguo, qui dum Romae magno studio et diligenlia
Erant igitur universa haec, eratque locus aule alios praeterilorum aposlolicae sedis praesulum constiluta
tilulos sanctissimus semper habitus, id est confessio coliigebal, tempore Jusliniani imperatoris, a Siricio
beati Pelri, tropaeum ac limen aposlolorum : ubi initium sumpsit. Quiuto, ex observaiione Antonii
noo solum vigiliae,psalmodia, conventus antelucani, Auguslini Tarraconensis archiepiscopi, qui in notis
lilurgia, sacrilicium celebraretur; sed etiam ordi- ad capitula Adriani papae omnium primus annotavit:
iialiones sacerdoluio habereolur ac minislroruni, < Ipsa leauni imperaloriarum verba, et quac sttb
1135 ANASTASHBIBLIOTHECARH 1136
Aflinni nomine exslant ad codicem Theodosianum A Isidori Mercatoris nomine fabricavcrit, ac priscis
scholia, in illis episloiis usurpala fuisse: quainvis pontilicibus supposueril, incertum; illum solum
pontifices, quibus epislolac iribuuhtur, duobiis el conslat Riculplmm Mogiinliniim episcopum, qui
tribus saecuiieodicis Theodosiani ediliooem praeces- circa finem saecoli Ecclesiseoclavi, et initinni noui
serint. i Videri polest Aiilonius Augusliniis in Iau- floruit, Pseudo-lsiriori librum exHispania in Gallias
datisnc-tis capp. 7, 8,16et seqq. Sexlo, quia Blon- allatum, priiiium Gallorum accepisse ac publicasse,
delli indostria ab aliqoot aniiis eo processerit, ut ut scribitHincinariisRlicmensismelropoIita opusculo
senleotias et verba ipsa, ex qiiibtisepistolaecootextae conlra nepolem, cap. 54, a qno tetripore fidelium
sunl, et a quibus aneloribiis pelita, accuratissime non minus quani episcoporum erga decretales illas
demonstraveril in libro, qui inscribilttr Pseudo- . epistolas naia veneralio; licet eniin supposililiaesinl,
Isidorus, et Turrianus vapulanles. Franciscus enim et laudanrium sil Blondelli crilerium , quo.illas pri-
Turrianus eas anCeaut genuinas publicaverat sub scis poniificibus ndjudicavit, immerilo tnmen abeo,
Isidori Mercatoris nomine. Septimo, quia usque ad aliisque haereticis, atrocioribus verbis dilacernntur,
Adriani primi teropora nullus catliolicorum scriplo- cum e settlentiis, et verbis legum, canonum anti-
rum, nuilus Romanorum pontificum, syuodorum quorum, etSS. Palrum, qui quarlo smculo florue-
nullae, teslimonium aiiquod ex hisce litteris adduxe- runt, si paUca demas, conciniialae sinl, ul inquit
rint; quinimo Pliolius teinpore Nicolai primi, ens Mnrca laudaiiis. Porro omnitini epislolarum pseudi-
seSe in Oriente nusquam vidisse lestaltis sil; cui, grapharuin inscriptiones in uno qUoque ponlilice
licet earum -auciorilatem admiseril, favere videlitr afferemus, ne imperilus lecior existimel omnes
Hincninrus, meiropolita RliemenSis, qui el ideo fre- rj omuino Romanoruin ponliricum epistolas genuinns
qiieulius a lilleris-Siricii papac iniliiim duxit, efin non esse : ciim cerlum sit epistolas S. Coruelii, quac
leslirooniis subsequenliiirti SiriciOponlifieum hacsil. exslant inter opera S. Cypriani; epislolas Julii prinii,
Ocjavo, ex Leone papa IV, qui 'anle Nicnlnuni I in quaereferuntur a S. Athaiiasio, applogin2; epislolas
epistola ad episcopos Aitglkc de his decrelalibus Liberii, quaea S. Hilario in Fragmenlis recenseniur;
consullus, reposuil, Setlein apostolicam adtiiitierc epistolara Damasi ad Illyrici episcopos, qiiam Then-
regolas. < Praesolum Romaiiorum Silvestri, Siricii, doretus lib. n Hist. ecclesiasi. cnp. 11 exscripsit,
Innocentii, Zosimi, Coeleslini, Leonis, Gelasii, lii- aliasque ejusdem poutificis epistolas apuri S. Iliero-
lari, Syramachi, Hormisdae, Simplicii ct Gregorii iiymumexslantes, oranes denique vclerum ponlificiini
Junions, qui omnino sunt, et per qnos judicaril epislolas, quae a sanclis Palribus, aul priscis Histo-
episcopi, et perquos episcopi simul judicanlur. > riae ecclesiaslicaescriploribus referiintiir, geuuiiiiiui
Haeceirca aimum 840 Leo IV scripsit, ubi oon epi- eorunidem ponlificum foeiumesse.
slolas decrelales a Clemenle aut Anaclelo, setl post Hic sub Domitiano, elc. Secunilain in 'Christkmos
statota Silveslri papae, a Siric. inclioat. Nonn, ex pcrsecutionein excilavil Domitianus Augustiis, ct
codice Vigilano, quem a Vigila monacho anno 876 quidein anno Christi nonagesinio teriio. La gravis-
compilatuni (radit Gurzias Lonisa in praefatione sima fuil; in Chronico enim Alexantlrino ad aiiiiiuu
Conciliorum Hispaiiiae, ailque conlinere epistolas 944 legitur : Brutus (legenduin Broiius, ul apud
riecrelalcs ccnium et unam, sed incipere a Damaso, Eusebium) < narrat magnain Chrislianorum copinm
et finiread Gregoriumpriinum. DeCimo,denique, ex ab XIV Domiliani anno sublatnm, et marlyrio affe-
vttteri codicecanonum EcclesiaeRoinanaeiteruraedito ^* .-, clam. i Diu eliara duravii, ul legere est in Critica
Mogunliaeanno 1525, ul adversus Lulherum Eccle- Barooii. En sacvienlesancCusJoannes aposlolus iu
sia eo se lueretur. Habet lilulus hunc codiceni ex insiilani Paliuos relegalus est, poslqiiain Romaein
tribus velustissimis exemplaribus transcriptum, et fervenlis olei rioliuraiminissus esset. Qua in insula
tamen solas epistolas decrelales exhibet a Siricio scripsil riivinain Ap calypsini. Periit etiam in ca
usque ad Gregorinm Mngnum. Quac a Turriano, persccutione Flavius Cleincns vix deposito ordinario
aliisque, qui eas epistolas ul genuinas agiioscuut, oonsulatii, anno 91 cuni ipso Doiniliano gesto. Fla-
in medium afferuntur, levia sunt, et a viris crudiiis via Domitilla ejiisdcin Flnvii Gleineiilis ncplis in in-
soluta. sulaiii Ponliam deporlala. De hac persecutionc le-
Quis prefatas decrelales epislolas sub einentite gendus Eusebius lib. m, cap. 17 el seqq.

VI. SANCTUS EVARISTUS.

ANNOCHRISTI112, TRAJANIIMP. 13.

6 Evaristus, natione Grcecm,. ex pdtre Judeeo nomine Juda, de civitate


Bethlehem, sedit annos tredecim, menses se\ », dies duos. Fuit autem temporibus
Domitiani et Nervce Trajani b, a consulatu Valentis et Veteris usque . ad Gal-
lum et Braduam consules e. Martyrio coronatur. d Hic titulot in urbe Roma di-
5 visit presbyteris, et septem diaconos constiluit, qui custodirent episcopum prcedi-
cantem propter stylum veritatis. Hic fecit ordinationes tres per mensem De-
cembris, presbyteros sex, diaconos duos, episcopos per diversa loca quinque *. Qui
NOTCLJEMARGINALES
FABBOTTI.
« B, an. 9, m. 5. > B, Trajam et Hadriani. « B, Pisonis et Hastw utqut ad Aviolam et Pantim.
d Vid» Btvr.ad antt. 112. *B. 4, presb. 17, episc. 15.
HL7 HISTORIA DE VTTIS ROM. PONT. — S, EVARISTU.SS 113»
etiam seputtus est juxta corpus beati Pctrx in Vaticanum •, vi Kal. Novembris, et cesta-
vit episcopatus dies xix b

CATALOGUS SUB LIBERIO.


Evaristus annis xm, mensibtts vn, diebus n, fuit temporious novissimis Domitiani. ct
Nervae, et Trajani, a consulatu Valentis et Veri usque Gallo et Bradua.
NOTUI.* MARGWALESFABROTTI.
• VaticaooC. »>CB 18,
VARLE LECTIONES.
Apud Fabrotlum ex codice Freheri. Apud Holstenium el Schetestralium.
Num. 6, lin. 4, A el B, lamen. lin. 6 A, duas. Lin. 2, Cassin. et Flor.duo, an. IX. Florent. sec,
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. ann. X. lin. 4, hic litulos, etc. Deusdedil lib. n
Lin. 2, ann. 9, m. 10, d. 2. lin. i, consulcs. cap. 76, in m. s. colleclionecital hunc. locum usqut
Hic lilulos. lin. 5, diaconos ordinavii, qui cusl. ad veritciiis. lin. 6, Cass., ordin. duas. tin. 7,
lin. 6,propler slimuluin verilalis. Maz., per siyluni Cass. presb 6. Flor. sec. et Cass., prcsb.XVH. lin. ead,
v. lin. 7et8 nuiiiero 5, qui etiiini marlyrio coronalus lin. etVat. Flor. sec. loca 15. tin. 8, Flor., Vaticano.
XVI Kal.
est, el sepultusj'. c. beali P, io Valicano. 9,
NOTJE VARIORUM.
ALTASEKRA. J
A'censens clernrn scribit esse sepletndiaconos, totidem-
Linea ... — Hic lilttlos in urbe Rotna divisil pre- qtte snbdiaconos. Episcopis vero aliis speciales mi-
sbyteris. Evaristus in- urbe lilulos divisil presbyle- nistros, et comiles diaconos datos docet epistola
ris : id esl, singulis ecclesiis iniposuit preshyleros, Dionysii Alexandrini, in qua de exsilio et comili-
in eis orriinatos sub earum lilulo. Ecclesiae riiceban- bus agit: < Veni ad iEmilianum non solus, sed conii-
lur litnli, quia cum presbyteri orriinabaiiliii-, orrii- t.inlibus me Maximo compresbytero, el Fauslo ,
naiio llcli.itsitb earinii titulo. Ordinatio non fieliat Eusebio , et Chremone diacono. > Quaecadem socic-
sine lilulo , iri cst ascriptione ceriae Ecclesiae,in qua las legiiur infra in Alexandro marlyriiin» (Ortsiim-
ordinatus lilulalus ilicehatur, can. Neminem , cau. maiite. Marlyrio coronatur, el cttm eo Eventiusprc*
Sanclorum, 70 disl. Auguslin. de Bon. conjugal. , sbyler et Theodorus diaconus. El de Pontio S. Cy--
c. 24. t Qiiemadmotlumsi fiat orriinntiocleri ad plebem priani diaconode Scrip. Eccl. 5, Hieronyiiius : Pon-
congreganriam, eliamsi pleliis congregnlio non sub- litts diaconus Cypriani usque ad diem pastionis ejns
cuin ipso exsilium suslinens, egregium.volnmen vilw
sequatur, mniiet tnmen in illisorriiiiaiulis sacramen- et
luni or,din;Uio;iis.>Iliuc ordinandus in episcopum , passionis Cypriani re/ttftctt. Novalus episcopaium
noiuliim presbyler, priiis ordinabalnr in presbyieruni invadens Felicissiinuin riiaconum ei coinilem ele^
subfttiilo certaiEcclesiae. Regin. 2. Chionic. <Porro git ex Cypriano ep. 47,,ubi rie Novato: Jpse est
Coloniae Agripinae rex Hildiiinum abbalem pra>po- qui Felicissimumsatellilemsuum-diacomtmnec permil-
nereteiilavii in pontificali catbedra, fecitque a Fran- tente me, nec sciente , sna factione el ctmbilionecon-
cone episcopo Tiingrensis Direcesis in Aquis-Pala- siituit. Hincinlibro Pontificnliariililur, septem Itomae
tio presbyterum orriinari ari litiiltiin sancti Pelri Tj riineonos conslitutos-: ut cuslodirent episcopum. I)e
isliusnioriiconiilalii riiaconnlinputl episcopiiro Roma-
praediclae metropolis. > Tiiuli, quos Evarislus iusli- iiiiin
tuit, sunt liluli cardittalcs, id cst-Ecclesiae ascriptae stolicasloqiiittir Hegesippns, dum refert suam ad apo-
presbyteris cardinalibus, qiiarum numerus per lem-, mam cuminspiciendas Ecclesiasperegrinationemi Ro-
pora ariaucliis esl. Anaslas. iu Marcello: < El viginli tunc venissem, mansi ibi apud Anicelnm, cujus
quinque lilulns iu urbe Romacnnstiluit quasidioece- Aniceti diaconus eral Eleulherus. Post obitum deinde,
ses , propter baplismiiin el pcenitcnliani miilloruni , successor Soter , quem excepit Eleutherus.,
qui converiebanttir ex pnganis , el propter sepullu- Ex 'liaconoruni isliusmodi coinitalii rieligebantur ab
ras martyruin. > episcopis, qui ccclcsiasticas cbartas deferrent, aut
Linea 5. — Et seplem diaconos conslituit, qui cu- constituta denuiitiarent. Hinc saepius in epislolis de-
slodirtnt episcopitm prwdicanlem, propter stylum ve- crelalibus coiiimenioranttir(/iaconirfe talere, seu qui
ritatis. Ex constilHiioneEvaristi scptcm diaconi de- pontifieio famulaiui deserviebant. Desigiiatio haic
benlaslai-e cpiscopo pra-dicanti, ut custodes knbeat piitabnlur neccssaria. Unde Eunomius baeresiarcba
adversus itisidianles, et lesles verilalis praedicalaead- ad negolia dissolvenda primo diaconalum assumeiis,
versus detraclores (an., Diaconi, 95 disl. Ex synodo legationem perfecil ex Philoslorgio, l.iv, c. 8, pag.
Romana habila sub Gregorioepiscopus debet habcre 63: < CuniEiinomiusfamaaecepissei ca qux aBasilio
clericos in privalo famulaiu, ul leslcs habeat con- facla fuerunt, Antiocbiam profeclus orriiiiatioiieiu
versationis, can. CurapastorisQ, qu, 7. lmo ex con- riiaconi suscepit, legatusque ad Conslanliinn inissus
slitiilione Lucii episcopus in omni lococirca se debet quo riecreta solveret. >
habere -duos presbyieros, et tres diaconos propter p^ Propter stylum verilatis. In Lucio irifra clariusex-
teslimonium ecclesinsticum, rnn. Jubemus, de con- primilur diaconale bocce iiiiiiisterium : Itic prwce-
secr., disl. 1, dc quo el Anaslas. iti Lucio. pil «1 duo presbyleri et tres diaconi in tmini loco
BENCINl. episcopumnontiesererentprojncr lestimoniutnecclesia-
siicum. Olim enim-diacouis concrcdiia crai. solli-
Linea 5. — Septem. diaconos constilnil. Niinierumi ciludo , non soluin cbartas ccclesiaslicas ciisloriit-iuii,
et iiislitntionein orriinnvii poniifex , ut tot essenl, verum eliam dirigendi acla in synodis, et epistolas,
qui specinli solliciliidiue ailessenl ponlilicis minisle- ne.ulla falsiias aut inlerpolatioinlerveniret. Quare,
rio. Nuinerus respicit iiisiiluiioiieui scplem riiacono- e.t custotlienrio, et firniantlo praeerant, atque ab iis-
mm aposlplicam ; iiiinislcriiiiii vero specialem sol- dem gerniana compilalio el indiibia pnstulaliaiur,
licitudinein in diaconis, cpiscopo servilium cxlii- nclaqiieab iis subscripla aucioritnte pollelinnt. Op-
benlibus. De nuraero dincoiioriiin EcclesiaeRomnnae lalus acla Cilrcnsis synodi probaluriis, coriiin.lem
meminit Cornelius io epislola ad Fabium Anlioclie- veritalem, identitaiemqiie petil ex Diaconistibscri-
unni, apud Euseb. 1. .vi, c. 45, pag. 244, in qua re- plionibus (I. i, png. 16): < Ili, cl cacicri, (|iios prin-
1159 ANASTASII BIBLIQTHECARII 1140,
cipessuos fuisse paulo post docebimus, post persc-^A que observata, quae coinpluribus eorum adhiblta ita
apud Cilram civitalem (qtiia basilicaenon- conveniurit, ui constantis normae specimen osten-
dum fttcrant resiilutae ) in domiim Urhani Carisi dant; semel hjc intlicare sulBciatnommlla capita,
icutionem
consederunl riie III idulim Maiarum, sicut unde comiiiens,us tempofum et-veritas
'<Nundinarii tunc diaconi leslanlur, et vetusiass,cripla
mem- docuiiienioriim. : :b ,,iUuslralur,
v- -
branarum lesiiinonium perhibel, quas tlubitantibus ln pr;cfatione prioris tomi, nume.ro 17 c\ sequen-
proferre poterimus. > Ila Melelio Anliocheno cohcip-: libus usque ad 23, oslendi annum ac diem consecra-
nanti astitit Antiochenae Ecclesiae archidiaconus , tioiiis ponlificiiin m EccICSriapfaeSerltm, Rotnaha' di-
dum electus primam concionein populo recUavil;, et., ligenter annolari cousuevisse pluribus de causis: titm
cum prseter spem Ariaoorum, qui ejns ordiiiaiibhein sctlicei exemplosacenloiiim Veteris Testanienii.ciijus
promoveraot, de consubstanlialitate Verbi dissere- specimen dedi ex sacris liUerisin Aarone.et. Eleazaro
rel, archidiaconus os obturare conatus fuit, ex So- ejus libo; luin dociinienio novl fuedeiis, nqbis cpnsi-
zomeno I. iv , C. 27. Rarilercum de identiliue con- gnariteiii eleclione apostolt Matthiae(Act. 1}teiimuSin-
cilii Conslanliiinpolitani priini sub Flaviano ab lerAscwisionemDomimeiPentecOstem, qwi&lo is co-
Eulychete riuliium moveretur, Aeliiis archidiacooiis opiabatur in collegiitoiapostolofum -qu^mcaristujitndi-
fuitexpostulatiis,.ul videfe esl lii aptiorie 1 Ctiatcei- ntmi in cajleris gradibus sfudiose reiiiienriaii) posteri
donensi. In coticihis primissi cbartie, libri, etaliaes- receperuut, postqiiani legjbus canoniui) caiitum; fuit,
sent commemoranda, a diaeonis haecexpostulata et ui yocaU in sortem Dominj certo ajiaocumiiumero
prolata legnnlor. Unde cum Ranlas tyrannus mono- exercerenlur iii iiiimsleriis infei^iQWBj^ "sitcerdptii
thelismi instauralor ncla6 synndi incenriisset, Agalho JJ [ gi-aiiiiuiu, antequam ni superiore.s proiiioverenliir.
diaconiis.quiaclaexceperat, jacturam reparavit, uli His accedebat apud Romnnos receplus mos, acde-
testalur in epilogo addito aclis ejhsdcm synodi his rivnlus a stimino prelio, in quo sacra ministeria ha-
verbis : <Egopeccalor, el oioiiiuni niiiiiiniis Agntho, bebantur etiam apud etbnicos in superstitionis pa-
indignusdiaconiisetbibliotliecariussaiictissiniaebiijiis triae cullu, ul ponlificalus eorum inaxinti perinde
magnae Ecclesiae, et venerandi secreti palriarehalis ac oiinorom collegiorum aeta et cooptationes inci-
protonoinrius ei cancellarius secundus, triginta duo- dereutur inarraoreis tahulis, refereniibus epochas
bus plus minus annis cum essein adhuc aetatejuvenis singulorum, insigoitas die raensis, et iotlicalioiic
in lectoris graduni connumeratus, el iilutilis nota- anui per ooraina coosulura, quandoqne eiiain at>
rius, fui administer huic sanctaeet oecunienicaesexlae Urbe condita, uli videmus in laluilis li-alrum Arva-
synodo, oinnia quae iu ea acta sunt orriine perscru- lium, OOIIsecus ac in Fastis tritimplialibus Capiloli-
talus, simul curo Patilo, qtti fuit sanclae liujiis civi- nis dies, menses, et annos uniuscujusque irtumpUi
talis archiepiscopns et patriarcha, cum essetadhuc videmus incisos. Quare apud Christianos, religionis
laicus, et a secreUs imperatoris, et quibusdam aliis. verae professores, et conscios divini sacerdotii, a
Omnes aulern Aclorum lomos litteris ecclesiasticis Christo Doinino insliluli, et communicati ministris
pure et nitide propria nianu scripsi .- qui eliaro in qui legerentur, ut comprobaretur vigere longe im-
palaiid imperaloris obsignali, tufo fueraht repositi pensior cura sacrorum, Rotoanae Ecelesiae ootarii
cum lidei decreto, quod in scriplis fuil editiim ab rcgionarii (a Clemenle paulo ante insliluti, nt in
ipsa sancta synotlo. Quin etiain quinque patriarchali- <)j.usiiinn. 4, lin. 5) iu tabulas referre satagebant
bus sedibus tradiia exempla hujns decreti scripsi sacerdotalium actorum epocbas pontilicales, non
siihiliter, sic. j'ussus a piae memoriae Consluntino : 'C segnius quam acta martyrum. lnde aulem collect!
qui liPc imperavit sic lleri, ut puritas et sincerilas sunt catalogi pontificales, a SS. Patribus indicati,
oriliodoxa; lidei nullis appeteretur insidiis. i Diaconi qui sub Liberio aliisque successoribus ad sua tem-
itaqiie pontifici astaoieS eranlex officio veluti tesles pora producti inveniuntur. Conliimat iisuni Roma-
agendorum, el in ecclesiasticis expediendis negoliis nae Ecclesiae caelerarum iiiagisiraepar ferme ratioob-
pontifici praeslo aderant. Quare ipsis cura archivo- sefvala in reliquis occidentnlibus, et in Africanis:
rum conimissa, fercndarum epislolariim sollicitudo cujus luculentum teslimouiura dedi ex Actibiis Hip-
demaiidata, utqiie in eonciliis actorum exceptoribus ponensis Ecclesiae, quando ab Augusiiim Erauius
praeessenl injunctutn, ne falsiias obreperet. Quod si presbyler desigiiabalur illi coadjutor episcopus, et
quae adversus canones, intcrdum actitari continge- successor, relatis inter sancli docloris epislolas ,
. ret, edrum rouoiis eral prolatiscanonibus jura lueri. n. 110, atque ita exordientibus ab epocbaecousigna-
Hilarius S. Leonis act. 1 Clial. diaconus in lalrocinali tione. Gloriosissimo Theodosio duodecies, et Valen-
Epliesino Diuscori tyrannidi, impigre el auilacler tiniano Augusto iterum consule, sexlo Kal. Octobris
conlradixit: el Aelius actione 4 Cliatcedonerisi in- cum Attgu&tinusepiscopus una cum Regiliano, et
vicle refragatus est qoibusriam monachis refraciariis, Marliniano coepiscopis suis consedisset in Ecclesia
ut ibi legilur (16, act. 4) singulis conlra canones[ pacis Hipponensium regionum, etc. Demum osten-
poslulalis opponeris codicera canonum, et adducens; dit sedulani ctiram episcopalis aeraesingulorum prae-
ac coiicilio comraemorans regulas, qtias pervicacesI sulum, eorumque successioiiis in ecclesiae labulas
inonacbi infrcgeranl, ut ad normaili caiionuiii con- referendae, naialis dies eorumdem calbedrae quot-
tumacia lepriiiieieiur. J annis celebraltis cuni slatis precibus , in sacrificio
D
recitandis eoriimdein constaiiie viia; posl morlem
BINII JET LABBEI. vefo consecrationis illorum dies in Hebrtologiiset
(Ex BIN.) Linea 1. — Evaristus. Hujus Evaristii Manyrologiis signatus, lum apud Latinos, quemari
ponlificis Irenaeus, lib. II, c. 5; Optat., contra Parm. niodura in And)rosio, luraapud Graecos, ut in Basi-
lib. II ; Epiphan.. haeresi 26; August., epist. 165,, iio, aliisque in ecclesiastica Historia passim OCCIUT
iiieminerunl. feiitibus. Unde inferre debenius, oon esse levibus
Linea 4. — Hic lilulos in urbe Roma divisit pres- de causis varihndas epochas ponlificuiiiita consigna-
btjteris. — Per tilulos inlellige donios divino cultuii> tas per consulatus, aul per numerbs annorum, inen-
mancipalas, in qiiihus Chrisliani synaxes agerc siuin, ac dieriun in publicis monumeiitis apud eas
eonsueverani. Vide epislolas Pii Poni. ad Justuihi eccleSias aniiquilus constitutis, quas ipsi sede ilju-
"Vienn. straruiil sua, eisi aera illorum duplex invenTatur;
. (Ex LABB.iLinea 1. —Natipne Grwcus. Anlio- sed iiidaganduiH esse num coneiliari ppssit una ex
cheinis. hiscuin eleciione, altera ciini orriinatione, aut suc-
BLANCHINI cessione, plurihiis de causis non semel prolracta, uti
in Gregorio Maguo oinnes norunt.
NOTJE CnRONOLOGICE. Caput alleruni, quod generalim observaodutii
In chronologia pontificum singillatiui elucidanda,, propouimus, versalur circa necessitalem stililegeririi
ne cogamur saepiusrepelere easdeiu regulas eariem- non seniel episcopi adjutoris, quae successioni»epo-
1»! HISTORIA DE VITIS ROM. POIST. — S. EVARISTUS. 1U2
chara lurbare possct, nisi provide dislingueretur. A ad fundalas in Asia ecclesins visilandas. et conlir-
Apud omnes in confesso est, ab apostolorum aetate mandas, sive eliam ad novas erigendas per Occiden-
ioduclum fuisse hnjos providenliae modum, ut ubi tem, uli comprobatur singuJaruin ex originibus et
necessitas Christiani populi posceretsubsidiumcoad- monimentis.
jutoris, sublegeretur episcopus, qui munia pontifi- Terlium vero capulex utroque praecedenti descen-
caUaexerceret tanquam vicarius in ecclesia suo pa- dens erit; ut in se.le Romana aliquando cum eveni-
store nondum viduata. Linum et Cletum a principe rel, praesertim fervenle perseculione, ut is qui vica-
aposlolorum ila ordinatos fuisse fere universi con- rius et coadj'utor adhibebatur ponlifici iii vinculis
scntiunt, ut in notis chronologicis ad Lini Vilam detenlo, sive in longum exsilium aclo, post hiijus
supra observavi : id asserente etiam auciore Jibri mortem cleri Romaoi suffragiis ipse successor elige-
Pontificalis tum in 4 num. Clemenlis, tum in praece- relur, duplex epocha episcopalis signanda fuerit, ,
denlibus ex codicibus Regio, Mazarino, ac Tliuano ordinalionis una, succcssionis altera : quemadino-
edilis lomoIfol. 2, et ante illum Rufino presbytero, dum in Eradii cooplatione llipponensis ecclesia si-
siveeo qui suh Rufini noraine lalet juxla Schelestra- gnavit per consules epocham prioris cxordii, nepipe
tium(pag. 156 Anliquil. Eccles., dissert. 2, cap. 1, designaiionis ratae habitae arijuioris in episcopaiu,
n. 4) ad libros Recognilionum : cujus teslimonium pnolo post adjectura aeram alleram episcopalus
relatum quoqne a P. Christiano Lupo in cap. 52 Hippooeosis adepli ab Eradio in successione. Quae
Tertulhani de Praescript. haeret. pag. 526, lale est: cum ita sint, fconsequilur ul admittamus non essc
t Accepiimis(inquit) quod Linus et Clemens in urbe stalim rejiciendos consulalus, qui vetuslis in cata-
Roma fuerint qtiidem ante Clementem episcopi in jR logis Romanae Ecclesiae attribuli leguntur initio
tirbe Roma, sed superslite Pelro, ul illi episcopa- iiniuscujusque pontificis; nisi constiterit eosdem
tus curam gcrerent, ipse vero npostolalus impleret consules componi .minime posse, aot cum epocha
ofticiuni. i S. Epiphanius ad haeresim 27, cap. 6, ordinalionis, qoaodo is coosecrabalur cpiscopus ad
licet haesitando polius quam aflirmando enuntiet vicarii munus exercendum sub vivente pontilice per
Clemeniema Pelro aposlolo consecratum fuisse epi- eum adjiivando; aut curo aera successionis, quando
scopum; attamen certo definit, causam legilimam idem ordinatus, qui vicarius fuerat constante vita
fuisse, tinde possent viventibus apostolis alii subro- pontificis cooplantis, post htijus morlem cleri suf-
gari ad hujus episcopalus Romani curam gerendam, fragiis Roinanus ponlifex demorlui successor elige-
quod scilicet carere episcopoRoma nonposset, quando batur.
divturnior mora erat aposlolis protrakenda extra Temperanduro itaque senliant ab acrimonia cul-
Urbem. Quanquam (ail) vel kac ratione poleranl vi- pandi quicunque succensent scriptoribus Historiae
rentibus adhuc apostolis, Petro scilicel et Paulo, alii pontificiae, vicariorom aerain dislingiienlibus a suc-
snbrogari, quod iidem illi prwdicandi Evangelii gratia cessione , quasi fulcrum labautis Chronologiacstib-
in alias urbes ac regiones profectionem susciperent; leslo ingento conquirant. Vicarios non semel ad-
carere autem episcopo Roma non possst. Siquidem hibitos perspicuum est ex ipsa Pelri insliliilione.
Puulus in Hispaniam pervenit. Pelrus vero Ponlum, Usum illorum non antiqualum evincit disciplina ad
et Bithyniam smpenumeroperagravit. Card.Baronius nos usque perducta : licet episcopi suburbicarii sex
ad annom 69, num. 45, aflirmat hanc esse commo- inler cardinales lum anliquitus, tiim bodie nunie-
nem Lalinorum seoteoliam, Linum scilicet et Cle- renlur. Epochas ordinalioms, et sedis adeptaesignari
tnoi tum tempore Petri sedis, per bujus absenliam C consuevisse jam demonsiravi. Quis itaque recuset
munere pontificio funcios fuisse, ul coadjulores, in veleribus montiracnlis ea recognoscere, qnae pro
lum post marlyrium Petri allerum post alterum consueludine illorum temporum inseri debuisse neino
usque ad obituni tenuisse maximum pontificalum; negaveril? Praesertim ctim nihil adversans apostoli-
Clemeniem vero, etsi a vivenle Petro fuerit episco- cis legibus inferanl cooptationes episcoporum in
pus RomanaeEcclesiae praeelectus et ordinalus, hoc vicarios citi-a condilionera futurae successionis :
tamen munere sponte cessisse: uti nd singulorum quam studiose vitavit Ecclesia Romana; etiamsi
Viias panic ante meminimus. Quac dum hic recolo, faciiitas, et abttsus designandi episcopos non ariju-
nolim referri ad comprobandam seriem successionis lores morio, sed successores ita obrepsisset in Afri-
trium istorum pontificum in sede Roinana, sed eo canas ecclesias aetate Auguslini, ut memorala Hip-
cpnsilio bic memoranda duxi, nt oslenderem, con- ponensium gesta inler sancli doctoris epislolas nia-
sueludinem hanc receplam fuisse ab aposiolica iiifeslant.
aetate, ut censerelur gravissima causa ad episcopura Tribus hisce capitibus conslilulis, expedilior erit
adjutorem assumendnra in Ecclesia suo pastore non- progressus ad sequenlhim pontificum tcmpora stabi-
dum viduata, praesertim vero in ea quaeex praccipuis lienda ex genuiuis documentis Romana: Ecclcsite.
haberetur, el nominalim in Romana omniiini prin- Experiaraur in Evaristo, cujus marlyrii diem rcfc-
cipe, ac magislra, si proprius ejusdem episcopus ruiit Tabularia EcclesiaeRomanae, et veterum Mar-
prajvitleret se impedilum iri necessitate ineluctabili tyrologia inde sumpla ad diem 26 Octobris, annum
ad totius Christiani popoli bonum directa , a sui vero catalogi Libcrii elFelicis IVad consules Galltim
praesenlia praestanda, ita ut diulius arceretur a cura, D
I et Braduam, seu annuni Christi 108. Tenninus con-
Urbani episcopatus pei seipsum gerenda. Id vero ini firmalur ex ioitio Aiexandri successoris, signalo
persecuiionibus non semel conligit: sive cogerelur eoss. Tullo et Palma, penincnlibus ad annum Chri-
episcopus ah Urbe exsulare,. quemadmoduro sub> Sli 109. Iidem catalogi, picturae S. Pauli, et caetcra
Claudio principe dum pellerentur Judaei, remigran- documenta collecla iu Prolcgomenis liujus lomi,
dum fuit eliam Pelro in Asiam; sive arctioribus; fol. 89, altribuunt Eyarislo sedis episcopalis annos
vinculis ita constringeretur, ut adesse minime posset, tredecim, menses septem, dies duos. Incidet ilaque
maximo in discrimine fidelibus confirmandis, aut exordium Evarisli in annum Chrisli 95, et in Martii
minislrorum sacrorum supplere numerum , quera diem 25 signatam el sacralam etiam anliquilus In-
pliiribus caeriilusimininuissct persecuiorum saevitia. carnatione et Pqssione Domini, queraadinoduin spc-
ln Romann vero sede, universi Dominici gregis cu- ctatiir iucisa io niarniorea calhedra S. Hippolyti
rnm complexa, si aposlolici muneris ofhciuui hujusi episcopi el mariyiis anno priino Severi Alexaudii,
pnslorem alio avocaret ad cprporis lotius unilaleini- e coenieteiie S. Laurenlii exlra muros cffossa, el a
luendam, aut connectendum ordinem ciim novis re- pluribus edita atque illustrala, ctijus lypum afliere-
gionibus fide illuslralis, sive illuslrandis, hanc; mus io nulis ad Vitam S. Victoris. Consules si-
etiain causara Epiphanius duxii idoneam ad vica- gnantes annum aeraeCliristi coramunis 95 suot Do-
rium episcopumRomano tribuendum, exemplo Petrii mitianus xvn et Clemens: qui tribuuntur postremi
fundaioris : qui Linum el Clelum adjulores adhi- Anacleto proximo decesson : quemadmodum Eva-
buit persui absenliam ab Urbe, qitando avucabr.iur risli succcssoris exordio assignaulur proximi Valens
1115 ANASTASHBIBLiOTBECA»11 11»
t Vetus Chrisli 96. Ab bis lanieii rposulibiis ad A trcileciru solidos, iicel aeram annaNiim ponlilicaUis
IOSS.Gallum et Braduam non anni 13, setl 12tan-; Roiiiani ab eodein suscepti referant de more ai
tuiimiodo ntiinei-antur. U.l igitur stimina aiinoruni 15 leiiipus Paschale anni 96 rite consignalum consuli-
ir legra sit, neccssnrio assereiirium tuerit, Evarislijm bus Veiere et Valente in iisdem catalogis.
t i-tlinatuni fuisse episcopum ab Anaeleio anno 95,
'i!io Paschii celebraverat riie Dominicn 29 Marlii, EJUSDEM NOT^EHISTPBIC^.
Dnmilianp xvn el Clemenle consiilibiis, quadriinestri • Linea 4. —- Hic liiulos m urbe Roma divisit
ft-re spalio aiitequain ipse mnrtyrio alliceretur. Ex pres.byleris.Quos, inquies, titulos?-Doniesli€as scili-
co niiiio si ordinntiis fuerit episcopus die25 Mnrtii, cet ecclesias liospituni ac discipulorum Pelri et
aniiversario Incnrnalionis et Passionis Dominicae Pauli: quas ad coiivenliis fidelium et synaxes per-
(aptiri Clirisiianos celebri eliam aetate S. Hippolyti agendas coucedebant. Puta domeslicam ecelesiam
ac Terliilliniii; cum in marniore et cyclo Paschali friscae el Aquilae, quam S. Pauhis memorat in EpW
illiis, liiijus vero in scrlptis sub Severo utroque stola ad Rom. cap. xvi, vers. 5, Romanum liluhiin
facio illiisiris habealur) ad riiem 26 Octobris anni inier anliquissimos etiam nunc celebrem in Avenli-
108, consiat siinima annoruin 15, mensium 7, die- no; Lucinae senioris, apostoloritm-pariter hospilac,
ritiii 2, Evnrislo atlributa in documentis genuinis ac boilie tilulum primipresbyleri cardinalis; Pudenlis
vettistissimis Romanac Ecclesia), supra indicatis. in vi.coPalricio, ubi Paulum baptizasse vetera nio-
Anacletus, pnulo post quaesilus adnecem. martyrio ninieiitn testanlur; Clemenlis ad radices Ccelii in
coronalur Julii die 7, iisdcm consulibus Dominanq palerna illius pontificis domo (ut ferunt) qui Lino
XVIIet Clemenle, qni ejusdem sedij'ure nssignanliir g successit; Claudiaeqiioque a-des, ct il)orttm qui de
poslr mi. Sedcrit itnque Eyaristus Anacleli vicarius donio Caesaris erant, ab Apostolo indicati dum ex
ad enm diem : qui deiude a clero Romano post Eva- Urbe ad Philippenses scriberet. His adtle tlomos mi-
risti iiiai-lyriiiin electus successor, pontilicatnm Ro- litum Romanorum , sive eorum qui in Palaestina ad
inaiium suo nomine gesserit, et primum Pascba ce- fitlem conversi cum ceiiturione evangelico, vel cum
lcbraveril anno proximo (Ch.risti 96), Vatenle et Ve- Cornelio cetilurione cohortis Italicae baptizati fue-
tcre coss. Hi vero consules ejiisdcm setli nierito tri- rant a Pelro apostplo, et subinie revocnti in llaliam
biiiiniur priini in cntalogis ; cura annoruni ponlifica- sua CIIIIIIegione sub principcnis Caio et Claudio;
litnn epocha referalui- atl lempus Pascbale, uti su- sive etinm Romae, Aiiiiochiae, iu Asia iniiiori, iit
pra ostenrii iu notis chronologicis ad S. Petrum.. Et Gr;ccla , aposlolorum Petri, Pauli, Barnahte prnedi-
iu prologo aiiiii|tiissitui catalogi aelalis Liberianae catione Cbristum prpfessi, et in Urbemreversi suis
nuctor dtstincie inoueat, se inde numerare, scilicet cura doctoribus bic inorahantur. Atlde quos indicnt
:ib Ascensione Domini in successione pontificiim Florentinius in notis ad suurii Mariyrologium anti-
qttoi titmis qnis prwfuil. Repelatur ex iisileui notis. qnum Kal. Augusti ex lestimonio gravissimorum
chronologicis supra, ubi ait: Imperante Tiberio Cm- auc.torum Ainbrosii, Theodoreti, Tbeophylacti,
sare passus est Dominusnoster JESLSCIIRISTUS duo-. QEcumenii, Primasii. Recense Judaeos Roinae a
bits Ceminis consulibus, vm lial. Aprilis ; et post Paulo lidein edoclos per biennium in suo conriiicio
(tscensum epts bealissimusPetrus episcopalnm susce- (Aclorum xxvm, 24, 29) ubi diaconiani S. Mariie
pit. Ex qtto tempere per successioncm dispositum, in via Lala postmodum ereclam scriptoriini consen-
auis episcojius, el quot annis prtvfuit, vel quoiptpe- _ sus tradit : necnon reliquos, quiposl Hierosolyino-
runle. L>ruin excidium a Tito Romam perducti, vel sub
Causa si reqiiirntur coopiaiuti episcopum in adj'u- Nervapriiiciperevocalidomeslicasecclesiasiii Traus-
loi-eii), SCIIvicarium fervente perseciilione Domilia- liberina regione fidelibus aperiebant. Deuique atl-
ni. similis assisnabitur illi quae Petrum inipiilerat denda nobilium Romanoruni domicitia, qui e.queslii
ntl Liniini itn oidinnnduni ct praclicieiidiini quando loco nati, atit etiam ex ordine senatorio ariCluisium
ipse cuin JiuifcifiUrhe expellebatur sub Ctauriio; aut vocnli (quandoquidem, et Clemeiis iuter consulnrcs
<tinm altcri i|i|;e N;!rone in Cbristianos saevienle, sub Domiliano Cliristi marlyr effeclus esl) inter fra-
ei Petrum niorti proxiine addicente, eumtlem apo- ties.recensebanlur sub consecutis principibus Nerva
sioluiii suasit iit Clemenlem or.inaret episcopum et Trajano : cujtis anno 14etiant in proviuciis lanliis
ct successoicni efigendum comraentlaret Ecclesiae^ Christianorum numerus florebat, quaiiliiiii (ie;non-
cliamsi Linus el Cletus, vicariatu jam perfuncti, slrant lillene celebres ej*iisdcmprincipis, et Piinit
cssftiil adliuo superstiles. Priina iila aetas Ecclesiae proronsulis in Bitliynia epist. 93 el seqq. liiiri de-
Rouiaiiae fovenda.pi-at inslituiis virorum apostolico- cimi. Praefulgebanl vero inter primos, nc praecipuos
riiin, qui plurimum consiievissenl cum Pelro sedis. nobiles, nccivesRomanos in Urbe Christmn colentes,
istius fundntore. Oslendendi ernnt, el qnasi candi- cquites iili Caesariajii, qui verbuin DeiPetro aiiiiun-
t;ati successionis in publicum cleducendi a principe tiante palain susceperant ex sentenlia ClemcntisAIe-
s-icri seunlns, ejusque siiffragio commendaiirii, ne xauriiini, elalterius gravis aucforis (uiFloienliiiius
s:iiisina!a fncile siiborirenlui-, quale Corintlii conti- supra laudalus. intlical) iinpressi lomo I Bibl. Patruin
git, ubi prtesiTliin convocatio coelus Ecclesiae in atl calcem coiiimentarii in primam Epistolam B.
;eslu pci-seciiiionisdifUcilis et periculi plena redde- D Petri : < Ihi enim, inqtiit, non modo illius prredica-
l.nlnr. Benlum vitaeciirsum clautlente Evaristo anno liouis meminil, sed Peirum a Caesarianis rogalum
Cliristi 108, Trajani 12, liemo jam supereral ex or- eisdem Evangelium a D. Marco scriptum dedis.se ita
cinaiis a Petro in Ecclesia Roroana episcopis adju- lcsialur. Marcus Pelri seclator palain praedicante D.
lorilius, ciini triiim illorum novissiiiiusClemens ter- Pelro Evangelium Romie coram qtiibusdam C&sareis
lio Trnjani nnno jnm decessisset. A.nacletus a Petfo eqtiilibus, et niulla Cbristi lesiimonia fereiiiein,
qiiidem presbyter oruinalus (et ea forlasse de causa penitiis ab eis ul possent quae dicebantur meinoriae
post Liuuni, Cleiticuleiii, el Clelum sedis Romanae commendari, scripsil ex>liisEvangel.ium.qnod seeim-
episcopus ii clero electus, ac cteteris pnclatus) epi- d!im Marcum vocatur. Tttm subdit Floreniiiiiiis :
scopuin or.iinavil Evarislum, ei vicaria polestate < Hos aiileinCaesarianosequiles in quorum graliam
atigi«,-e voluil, ut quodnm pnslorali lyrocinio jain Pclriis apostolus Evangeljum dictavit, cuni jain lide-
exerciCum ad pascendum coCius Ecclesiae gregem lcs el perfecti valrie essent, probaliile eliam valde
oslenderet Roinano clero expedite eligendnm, ac est, propriam acnon longe a Palatinis aedibus do-
caeteris praeferenriuii)ditlicilliinis lemporibus illarum mum et ecclesiani habuisse. i
pi-ioriiiu perseculioniiin. Plures igilur suberant cau- Cum igiturEcclesia Romana, mirum in modura
s;c cur episcopus ordinatus habeatur, el vicarius aucla sub ponlilicatu Evarisli, salis abundaret do-
adhibitus Anaclelo Evarislus per annuiu 95, anle- iuibus civiuni, posilis in unaquaque Crbis regione ;
quain succederet coarijulo suo dccetleiiti, afliiinelur elcuni numerus 25 presbyleroriim, Petro inandanle
cx calalogis , miro conscnsu ci tribuentibus annos a Cleto implelus, probalus essci sub Anaclclo per
1145 IIISTORIA DE VITI& ROM. PONT. — S: ALEXANDER. 1146
mitiisieria plnrium annornm; suecessor Evaristus A stylum veritatis (inlerpi-eior addiscendum in min'is'e-
puliivit, tnlo concredi posse singulis piesbyleris do- rio procdicationis) : iu quo scilicel minislerio ctiam
mosseii tiiitlos, singulis in regionibus Urbanis silos, diaconos exerccri cx oflicio non seioel oportebat,
quo"feciHoressetlidelinm conventus ad synnxcsper- quos in ordinaiione ila nionet Ecclesia Laiina :Dia-
agendas, el ad reliqua Cliristiana sacra frequen- conum oporlet ministrare ad altare, bapitzare et prw-
landa, codem plane ritn, aique exemplo, quo Hiero- dicare. Ex primis soplem Stephanus protomartyr, et
solTinis aposloli post appositn die una animarum tria Philippus vivenlibus etiam aposiolis, quanta cum
millia (Act n vers. 41 et 46) qnotidie perdurantes laude, qiianloque animarum fruclu praedicaveririt,
unanbniterintemplo, et frangenies CIRCA. DOHOS pa- Acta apostolica salis demonstrant. Docenle igi(ur
nem, sttmebanlcibum aim exstilialioiie : el Actorum plebem poniilice , ncmo e septenario diaconoriim
v, 42 : Omni die non cessabanl in lentplo, el CJRCA nutuero abesse riebuerat. Universi adslare jussi
DOUOS docenles, et Evangelizantet Cltrislttm Jesum : siinl, tnnqunm discipuli a doctore forraandi ad nia-
et Actor. iv plerisque ad Clirisiuin conversi non so- gisierium veritalis, ejusque slyliim, ul pari ciim (ide,
lum offeithanl domos ad peragendas synaxes, et simplicilate, ac riignilate Verbum Dci pnpulis annun-
convenltis fratrum; sed eliam (ibi vers. 14) sludiosi tiarent : quando niaiirian:e episcopo, atil Spirilu
Evangelicaeperfectionis quotqtioi possessores agro- sanclo jubente per suos pra;positos, el ipsi ad prae-
rum, aut domorum eranl, vendenles afferebanl prelia (licanthim millerenlur. Quoniodo enim audienl sine
eorum, quw vendebanlur, et ponebant nnle pedes ap&i pracdicanlc ? aut quomodo praedicabunt, nisi mii-
slolorum. Dividebalur atttem singulis, prout cuique taiilui? Quare et Aposlnlus Timoiheum, queni primo
optts entt. Haecinlra nnnum a Cbrisli Domioi morle, D diaconiinisuum, deintle picsliyierum, et episcopum
et ab adveulu divini Spirittis gesta Ilierosolymis sa- ordiuavii atijutorcm, ita rnonuil Epistola II capite i,
lis evincunl, qtianlum.thmoruin, el incrementi tilu- vcrsic. 125, riuin ail: Formam habe sanorum verbo-
lorttm poiuerii in Urbe addi Chrisliano coelui, ejus- rum, quw a me audisti in fide,ct in dileciione in
(iem Spirilus sancli giaiia aspiranle, codeinque Pe- Christo Jesu.
tro annuntiaiite magnalia Dei per annos 25 quibus CIACONII.
callicdram Roinanam viveus tenuit, et per lotiriem Linea 4. — Hic lilulos in urbe Roma divisitpre-
conseqnenles, et quod excurrit tisque ad Evarislum, sbyleris; ut unusqiiisque suae paroociaelciiniiiis, cae-
quibiis per successores lianc ipsam Ecclesiam rcxii
et propagavil. • tcrisque limilibus distinguereliir.
Linea 5. —El septem diaconos consliluit, qui cu-
Linea 5. — El septem diaconos cmtstiluil, qui cit- stodirent
slodirent episcopumprwdicuntempropterstylttm veri- episcopumprmdicanlem propter stylum veri-
taiis. Hic niniieriis diacnnorum Romaiiae Ecclcsiae tatis, quasi vera* (loclrina) lestes; ne ab aeinulis
assigiialus nPelro fiindalore (siipraiium. 1) qni etiam episcopo praedicanli imponereiilur errores, qui ei
in llierosolyniiiaiia constiitiliis fucial :ib universp nscribereiilur, quos tamen ipse non cpmuiisisset.
COBIIIaposlolico (Acloruin vi), queiiiariuioduin ct PAGII.
summa 25 prcsbyieroruin lotiilein vicibus sacerdo- Linea 4. — llic iiiulos in nrbe Roma, etc. Sunt
alibus (adniinierata ciiin 24 reliquis etiam vice il- qui .Evaristo origiiicni ,couseci-atio>iis leniplorum
lius, qui vicaritis lcgebatiir sumnii- ponlifici.s), uti nscribunl, sed nuilto certiiisest aposlolicuin instiiii-
stipra dictum fuil in nolis liisloricis ad Vitnin S. *" „ tuin esse , quotl c Veleri Teslamenio ad Novum, ab
Cleti, ministerii levilarum in templo boraiui, dtiin. nposlolis nd s.iiccesso.i:es..eiimn;ivit, quem ritnm ser-
J'ida;orum populus Dei Ecclesiam consiitnebal, et vavit Eccles:a, loiius Orientis et Occidentis con-
Chrislianam iigurabnl. Duplicari (aiiieu placuil in seusu, nisi dicaiuus cuni cardinali Bona lib. i
hac primaria Novi Foederis Ecclesia, quaiido novis Rer. Liliirg., cap. 20, n. 3, ab hoc Ponlilice
accessionibus, cl quideni mnxiuiis aucia est, tniir scriplo proiiiiilgatiini, quod sola tradilione ab aute-
presltyteros cnrdinales, ac tilulos Romanos, ex 25; cessoribus acceperat. Aul forte addit ad veteres
qui prius fiieranl amplificalcs atl quinquagiula; Cicrcmonias, ut sine missae sacrificio basilicae non
qiiam diaconos cardinales, septenario eorum nti- coiisecrarenlur, ut ex illo relerunt canonum colle-
mero ad bis septem adauclo, qtii Ecclesiae Romanae ctores. Nam quori aliqui scribunlanleimperium Coti-
sacrum collegium consiituil una ctun sex episcopis. Slanliiii Magni nullas fuisse Ecclesiaruni tledicationes
siiburbicariis. Addit Biograpbus deeictum fuisse ab. prnpier inciuni peiseculioiiis, id de publicis, el so-
Evarislo, ut episcopum praedicanlem sepiem diaconi 1,011111111118, IIOIIvcro rie privntis et clain peractis in-
cuslodirenl propler slylum veritalis. Praeter catisas lelligeiidiiui exisiiinat bona lainlatus, apud quein bac
tlecreii, exposilas ab Aliaserra, banc videtur con- de ro plura. De beiiediciione ac riedicalione Eccle-
textus indicare, nl episcopo praedicanli adcsse le- sinruiii legendiis etiain Edmuiidiis Martene lib. u rie
neaniiir dinconi septem, idesl qiiotqupt iu Ecclesia Anlii|iiis l^cclcsiiu Ritibus cnp. 13, ubi plura singu-
tiinc lemporis mimerabantur : ct qiiidem proy.ter laria liabel.

VII.. SAINCTUS ALEXAINDER


AXNOCHRISTI 121, ADRIANIIMP. 2.

7 Alexander, natione Romanus, ex patre Alexanaro, de regione Caput


Tauri, sedit annos octo, menses quinque, dies duos •. Fuit autem temporibus Trajani<
usque ad Helianum b et Veterem '. d Hic vassionem Domini miscuit in prctalio-
NOTUL.E MARGINALES
FABROTTI.
«. B, an. 10, m. 5, d. 20. bB,a Coss. Aviola ei Pansa ad Catuiitnum et Aprttm. .c C, et Vet. consules,
* Vide Bar.ann. 152.
11*7 ANASTASH BlBLIOTHECARIt 1148
nem sacerdolum, quando missae celebrantur. Martyrio coronatur, et cum eo
& Evehtius presbyler et Theodorus diaconus «. b Hic constituit aquam aspersio-
nis cum sale benedicj' in habilaculis hominum. Hic fecit ordinationes tres per
niensem rJexembrera;' presbyteros sex, diaconos duos, episcopos per diversa
loea numero v. Qui etiam sepultus est via Numentana, ubi decollatus est, ab
.urbe B.oma' Uoh lQ.ngi?, rnilliario yn, quinto Nonas Mctii, et cessavit episcopatus
10 dies XUTSV.
\; '"V 1".'\.: \''--;.:f. V-'CAtAIX)GUS aJBUMHlO..
Alexahder anhis septem, mensibus duobus, die uno. Fuit temporibus Trajani a coa-
VVsulatu PalaHe et Tulli, uaque JEliano et Vetere,
""
VV:-:'. . V" V;.-'-''V >QTC.L!E; SIARGINALESFABROTTI.
» B, Evehius'et TheodUiUsliresbyteri. * Vide Bar. toeo. cil. • CB. 25.-
v.v'v vrvv..; •.;.vv ,.../ VARI^ LECTIONES.
Apud Fabrotium ex codice Freheri. sacerdolum q. missa celebralur. lin. 5, Theodolus.
Num. 7,/ifi. 2, B, 16.
Apud Holstenium et Schelestralium.
Ex: codice Regio, Mazarino et Tkuano.
• Lin. 2, Vat. Cast. et duo Flor. an. X, men. VII.
Num. 7, lin. 2, an. 10, m. 7, d. II (Max., d. 2).
Fuil autem tempore Tr.«. a. H. et V. consules. Hic lin. 3, Ftor. Vat. Vat. et Cass.. praedicatione. lin. i,
et Cass., Theodotus. lin. 9,deest
misc. pass. Dom. in.pi-aedicationesac. q. m. cel. Hic in Flor.duo,
constiluit aquam sparsionis. lin. 8, loca 5. Bic Flor. 2, non longe
martyrio coronalus est, et cumest eo Eu. pr. el cum
eo Theodotus diac. sepultusque in via INumen- Apud Peniam ex codice Cavensi.
tana. lin, 10, d. 25.
Lin. 2, sedit ann. vm , M. vn, dies n. lin. 5, et
Ex codice Tkuano allero. Theodorus diac. etc. ibi aquam sparsionis. lin. 8,
Lin. 2, ann. 10, m. 7, d. 26, in Draedicationem sepultus esl in via Numentana.
NOT.E VARIORUM.
A SCHELESTRATE. A Linea 5. — Hic constitutt aquam aspersionis cum
sale benedici in habitaculis hominum. Ex conslitu-
NOT.*:IN TEXTOUANASTASll. tione Alexandri aqua sale benedicta non modo in
Ecclesia, sed et in aedibus privatorum haberi deltet,
De Eventio ct Theotlulo, qui cum S. Alexandro can. Aquam, de Consecrat., disl. 8. Usum aquae lu-
marlyrii palmain adcpti siint, ita referunl Alexandri slralis, seu benedictae in Ecclesia, apostolicae insti-
Acia : t Yadens aulem (S. Severina) in septimo mil- lutionis esse tradit Auctor Constit. aposlolic. lib. vn,
liario de urbe Roma via Numentana in praedio suo, cap. 44. Eamdem etiain in aedibussingulorum baberi
S. Alexandrum et S. Evenlium uno posuit monii- • staluil Alexander, non abs causa, quia sparsio aquae
menlo. S. vero Tlieodulum in alio loco sepclivit. i henediclae valet ad arcendos daemones, avertendas
Ex quibus patet, non Tbeodorum, vcl Tlieodotum, calamitates frugiim et segetum, et vitandos noctur-
sed Theodolum, ut habet secundus Catalogus, esse nos terrores. Marcellus episcopus Apamaeensis in
legendum. —iElianuselVelus, subquibus Alexander Syria sparsa aqua benedicta fugavit daemonem, qui
obiisse dicilur, consules fuerunt anno 116, et juxta fani Jovis eversionem impediebal. Theodorit. lib. v,
morerahujusCatalogi (Felicis IV), anno dunlaxnl se- cap. 21 : 'AitiSpausvoSatu&ivovxivtyxuvtii» TOU uSaro;
quenti obiit Alexander, quo eliara obiit Trajahus, nfioiSolriv. Aufugit dwmon, tton ferens vim aquW
proul tesianlur Acla Alexandri his verbis : < Nulu aspersm. Daemouesqui aegro iiisiiltabanl, sparsione
Dei eodcm anno defunctus est Trajanus. i aquae beneriictae pulsos narrat Pctrus Cl niacensis
de Miracul. lib. i, cap. 7 : < Unde alta voce socium
ALTASERRA " Olivum, ut surgeret, inclainans, vas quod forte cum
R
— aqua benedicla in proximo dependebat, fide plenus
Linea 3. Hic Passionem Domini miscuit in pre- arripil, et sanctificatum elemenlum huc illucque con-
calionem sacerdotum, quando misswcelebranlur. Con- fidenler aspergens, omnia illius habitaculi loca in-
stitutiim de memoria Passionis Cbristi in missae sa- fundit. i Et. infra : < Quibus penilus aegro qtii lioc
crificio celehranda, non estproprium Alexandri, sed soius cernebat testificante exclusis, et ille a daeino-
potins ipsius Cliristi, cum praccepit apostolis ut num infeslalione liberatus est, et quanlum ad si-
qiioliescunqiie facerent, hoc est sacrificarent, in milia valeal salularis aquae cum fide aspersio, de-
ejus meinoriam agerent : Hoc facite in meam com- monstratum est. i Cladem locuslarum vastanlium
memorationem (Luc. xxn). Quae verba seculus Pau- segeles aqua bencdicia per agros sparsa averiit Sle-
lus (// Cor. i) : Quoiiescunque, inquit, manducabitis phanusVlpontifex. Anastas. in ejus Vit.: . Surrexit,
panem hunc, et calicem bibetis, monem Domini an- et aquam propriis manibusbenedicens, inansionaiiis
nunliabitis, donee veniat. Memoria Passionis Chrisli ~ praecepil dicehs : Tollite, el singulis dislribuile, mo-
fiebal semel in anno. Augusiinus de Tempore serra. nenles ut in nomiue Domini agros suos eircumeant,
144 : < Passio autem, quia uno riie lcgitur, non so,- et hanc aquam spargant per sata et vineas' petentes
let lepi, nisi secundiim Mallbaeum. Voluernm ali- divinum sibi suffragium et subsidium. > Quin Ansel-
quando, ul per singulos annos secundum oranes evan- JTIUS abbas in Caiiluariensein archiepiscopum elcclus,
gelislas eliam Passio legerelur. Fnclum est; non et ad Ecclesiam raptus, eleclionis impafientia pene
audieruut liomiucs quaeconsuevcrunl, el perturbati exanimis, aqua benedicla aspersa, el pola sintira ad
sunt. i animum rcdiit. Teslis ipse lib. uiy opist. 1 ad fratre
1149 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ALEXANDER. 1150
Beccenscs : < De longe audientes accnrrerunt. el vi- i- A tione 2, cap. 3 Anliquil. Ecclesiae : in quibus nihil
denlcs ine aut animam, aul senstim amissurum, li- i- reperiri ostendit, quod ea conscripla ftiisse demon-
muerunt, el lioc limore aqna benedicla me asper-r- stret post Honorii et Arcadii Statera- < Uiide, inquit
genles, eam niihi poiandam porrexerunt. i Aqua a n, 12, semper manebit Actis illis aucloritas, quam
benedicla etiam prodesl ad cnrandas febres ef alios is apud aequos rerum aestiniatores obtinere debent ea
inorbos. Gregor. Tiiron.de Glor. Confess. cap. 24 : quae ante mille et ducentos ferme annos (nunc vero
i Quartanariis quoque et gulnm dolentibus data be- dicemus mille irecentos) ex nntiquioribus descripta
nedicta aqua sarpitis medebalor. • SIIIIU> His igitur Actis docemur mpriem pro
Cbrisio illatam fuisse Atexandro pap;c jussu Aure-
BENCINI. liani judicis in urbe Roma die 3 Maii eodem anno,
-
Linea 1. -—De.regione Gapui Tauri. Indeclinabi- .fliioTrajanus obiit Selinunte in provincia Ciliciaeex
- Dione, ver.api|d SeleUcian* Isauriae, ttti se alibi
hter nomen etiam ii» iAnastasio II, uhi ,sic.; Atiasla-
sius natione Ramams.... d$ regionequinlaTheuma, , 6criptum legisse refert in Chronich Eusebius, die iO
caput Tauri. Exstabat hcecsregjo ,in Palaiino cojle,, .•Aiigusli.MorsTrajanij dt.saoptib''.Artriani'^^^^'!!,
abi et Taimis wneus, de qud Plutarchus in Matio : Nigro et Aproniano cbss, anno ChrJsU'117. <Jiiare
< Induciis postidahlihns, coacessis, sub aeneiTaurii -"mirutn videri non ilebel, si i|i Calalogo Roirianoruin
Juramento diwisenint. Hiine captum post pngnami \.pojitificum Cdroti M^tiiaitdte exaralo, alia quidem
tropaei loco in domum Caluli delalum ferunt. > Ini manu anliqua lahien adjunctq fuii fobserVifihle l^ti-
fegione vero quhila Palalioa erat Catuli domus ext dato Scbeleslratio) inpqniificatu' fitexicindriill.a i)e-
Plinio I. xvii, c. 1: t Crassus orator fuit.in prtinis>•T, TMchzsub Trajano imperatore, et sub JEIio Adriano
nominis Romani : domus ei magnifica, sed aliquan- inipfrqiqre: urtde Baronius occasionem desumpsit
tirio prawlantior in eodehi Palatio Quinli Calnli, quii 'variandi velerera lectionem Marfyrologii; 'qnae Mar-
Cimbros cum C. Mario fudit. i In tropaei ilaques tyriuin SS. Alexandri papae et socioruni refereliat
signum laurus aeneus in Caluli jedibus positus ,, cum aclis laudatis ad imperium Trajani, putans eam
a capite nomen dedit regioni quam quidam voluntt esse differendam ad imperitim Adriaiii: qui eodem
appelfalum etiam Capita Bubula. quideni aiino imperator renunliatus est, sed biraeslri
Linea 3. — Ilic Passionem Domini miscnil ini saltera spalio post mortem S. Aiexandri. Yeriim
precationem sacerdotum. Alii codices legttnt in pracd*- Beda, Notkerus, Ado anliquam et getiuinam le-
fiatione sacerdotum. Duplicem sensum ea verba fa- ctionem reiinenleorumdemActorum, utimonet Scbe-
cere videntur, primum quod voluerit pontifex, ut; lestratius: quainparjlereKhibenllibri leclionarii lam
specialis menlio Christi passionisin celebralione (ic-• scripti, quam irapressi ante Breviarum S. Pii quinti.
ret, juxla daliim Petri praeceplum in priori Epistola Certus ilaque cura reddalur his docuraentis ler-
c. iv, v. 1 : Chrislo igitur passo in carne,. el vos minus morlalis vitae et ponlificatus S. Alexandri ad
eadem cogitatione armamini. In solemni sacrificio> diem 3 Maii aeraeChrisli anno 117, Nigro, et Apro-
eicilare fidelium forliludinem inler ingruentes per- niano coss., qui.primi tribuunlur Sixlo successori
seeulionum procelLis conabatur Alexanrier exemplo Alexandri; superest ut ejusdem sedis initium sta-
Bedemploris pro omnium saiute iti carne passi. Se- luamus. Indicabo tamen prius, in calalogis assignari
pundo, quod verisimilius pulo, ad occurrendum quo- S. Alexandro postremos consules JSlianum et Vete-
ruradam hxreiicorum pravitali, deiiranlium Chri-, , rem (seu verius exprimcndos ex adnolalis in epistola
stum in carne apparenter passionem suslinuisse. De C ( consulari card. Norisii /Elium Lamiam, et /Elianum
qua haeresi ejnsriein saeculi scriptores Irenaeus et Velerem)qui perlinent ad annum Chrisli 116, et eos,
Tertullianus loquuntur, ille quidem dum scribil : qui annum signabanl 117, quo ille martyriuu) suhiit,
< Secundum nullamseiileniiamhaereticortim Verbuin allribui Sixto successori. Facile assequimur causara
Dei caro faclum esl. Si enim quis regulas omnium islius allribulionis ex meihodo Chronotaxeos ponti-
perscriitetur, inveniet quoniam sine carne, et im- ficalis, et consnlaris cum paschali leinpore uis iu
passibilis ab omnibns illis inducitur Dei Verbum, catalogis colligandac, quam supra exposui in exordio
et qui esl in superioribus Christus. i Et Terlullia- notarum clironologicarum ad sanctum Pelrum, et
nus c. 51, sive auctor appendicis ad librum de prae- circa finem not. chronol. ad sanclum Evaristuni.
scriptionibus, cum de Cerdone, ac erroribus ejusdem Utroque in loco adnolavi, annos ponlificales caput
circa Christum, inter alia haecde Christo delirasse oeraesuaefixisse in diebus paschalibus, el cum anno
scribit hunc in substantia carnis negat, in phanta- Homano civili, et sacerdotaliuin collegioruin con-
smate solum fuisse pronuniial, nec omnino passum, sueludini accomiiiodato, exordium in Urbc habuisse
sed quasi vassum. In praedicatione itaque sacerdo- ex natali in 1'alilibus, seu die 21 Aprilis. Qu»re con-
tum in celebratione divinorum ofiiciorum decrevit sules ordinarii qui signabant progressuni illius amii
Alexander, ut specialis mentio fieret, et conlinuata Juliani ex ea die, vel ex Pascliali teiupoie, iribiiun-
memoria Passionis, quam Chrislus vere in carne lur in catalogis ponlifici tunc sedenti : et constiles
propria suslinuerat. proxirae superioris anni tribuuntur poslremi deces-
BINII ET LABBEI. sori ejusdein, qui anle Paschale tempus riiem clau-
D sisset exlremura. Cura igilur cleclio Sixti posl mor-
/Ex BIN.)Linea i.— De regione Caput Tauri. Cuin lem Alexandro papae illatam die 3 Maii vix decem
nuila apud antiquos e quaiuordecira regiouibus eo diebus consequalur Palilia, et anno 117, quo Pascha
nomine dicla habeatur, Baron. aiino 121, n. 2, contigit die 5 Aprilis cadat inlra terapus Paschale;
exislimat locum illum circiimscriplum essejuxta pa- Consules anni 117 Niger et Apronianus irihuunliir
latium, qUera Stietouius in Oclavio, cap. 5, iuilio Sixti; et praecedenles consules ^Elius Lamia,
iioiniiiat Capita bubula. Ubi Octavium natum fuisse et iElianus Vetus anni 116, claudunt epocham pon-
tradit. tificalem sancti Alexandri.
Linea 3. — Hic passionem Domini miscttit in Paulo dilficilior videri polest determinalio exordii
precatione sacerdoium. Haec ab Alexandro polius pontilicatus suscepti ab Alexaudro. Sed per regulas,
scriplis maiidata, ac decrelo roborata, quam recens chronoiogica in methorio ante conslitutas, ita col-
slatula dici debeiil. lectum iri confido. Alexandri decessor Evarislus
(Ex LAB.)Linea 4. — Quando missm celebranlur. martyrio coronatus est die 26 Octobris anno 108.
Absunt a C. A. Gallo et Bradua consulibus, ut per documeiita pro-
BLANCHINI. ducta in Prolegomenis fol. LXXXIX,et in Notis atl
NOT^ CHRONOLOGIC/E. cjus num. pag. 76, probari jam vidiuius. Ex ea die
ad diem martyrii, seu natalem S. AJexandri 3 Maii
Epocha marlyrii S. Alexandri papae slabililnr ex anni 117, numeranlur anni 8, mcnses 6, dies 7. Li-
Actis ejusdem, a Seheleslratio viudicalis disserta- ber Pontificalis, et catalogus Colberlinus scpiimus
" 1152
«51 ANASTASHBIBLIOTHECARII
hanc summam Iribuil, ut infra expeudam, comptitata A vero ad diem 3 Maii anni 117, martyrio Alexandri
vacatione sedis. Verum cum catalngi universi, el celebrem, fliiunt anni vni, mensesv, eldieSduo,
lecliones anliquae, ac picturae S. Pauli aimos AJe- si compiitentiir exlremi bujusmet summae.
xandri numerent decem (praeler unicuin catalogiim Qiiare constnl ralio iilriiisque epochae in S. Ale-
Liberii, qui septem assignai), videttir epocha ista x.andro, ordinalionis scilicet ad episcopalum, et en-
decem annorum repeti debere ex onlinatione Ale- tbfoiiismi ad Romanam sedem, ex fide, leslinionio
xandri ad episcopaliim : quae proplerea incidel in et concordia coriictim, ac monimeiiloriim, si statua-
autumnum anni 106. Is erat Trajani deeimus, quando tur B. Alexanrier or linalus episcopus coarijntor S.
persecutio tertia vexare coeperal Christianos, ut ex Evaristi sub inilinm persecutionis Trnjnni anno
litteris Plinii ad Trajanum conslare jam dixinms. Non Christi 107, riie Dominica 29 Septeinbris-: et post
deerat itaque causa, cur Evarisus, cxemplum seci(- obittim Evarisli martyrio coronati die 26 Oclobris
tus sui riecessoris Anacleli, vicariuin episcopum sibi anno 108'riicaln.r elecius successor riie liNoveni-
Romaesublegentis in persecutione Domiliani el Priu- bris, et in poniiticia sede collocatns riie 3 Decembris
cipis aposlolorain iu Neroniana consecranlis utCle- ejusriem anni 108. Nam a die ordinaiionis sinume-
meniem, manus elipse imponerel Alexandro, ex rentur anni decetn snlidi, mciiscs septem , ac dies
presbytero ordinaret episcopum adjuioi-eiiisuuiii, et tres, qtioliegimus in picliirts basilicae S. Pauli; erit
vicarium in Urbe : cujtis atl calhedram el successio- tei-miiiussunimaedies 2 Mnii anni \ 17 aeraeChristi,
nem Cleri snlfragiis deinde vocatus diebus proxirais el dics proxima 5 Maii fuerit dies deposilionis. Al-
a martyrio Evarisli, novam epocbam sedis adepiae lcrius aiitein epochaea collocatione in pontificia se-
inchoavii, recte signatam in calalngoLibcriano Pabna r; de Romana die 3 Decembris aiini 108 (posl mortem
et Tullo consulibus (Cbristi 109). qunndo primum (loccssoris, et:snam electioneii)), quae in libro Ana-t
Paschale tempus stii ponlilieatiis ipsi nunierabalur. stnsii, cl in cnlalogp 7 Colbertino-signalur annorum
Cur autera catalogus Liberianus signet aunos VIII,mensiutn v, diernm n, raliones parianlur cum.
seplem, ac menses riuos, caeleris omnibus catalogis, Iioc inlei-vallo lempnris, el consulibus assignalis
et coriicibus decennium iribuenlibus, et Pontilicali I nn in libro Pontiticali, quam in Catalogis, el libris
nostro octenniiim decernente , ila stalueiiduiu cen- Lcctionuin.
seo. Piclurae basilicae S. Pauli, caialogi vcterCs, et EJtSDEMNOT.EBTSTORICE.
Leclionarii cpriices imiversi concordi numero refe- Linea 5.-T- Ilic pussionem Dominimiscuit in pre-
rel>ant anrtos x, nienses vu, et dies n, vel m. Su- ctiiione sacerdoium quando missw celcbrantur. Prae-
spicor membranas Biicherio memoratns (qiiati unicae. cipiiuin rcligionis culliim, nempe sacrificiura respi-
olim spectalae siinl Leunclavin exhihenies catalogimi c.iunt prima Romanorum pontificum decreta.
Liherii, et hodie lanlum in exemplis praeservanltir) Ministeriiinisacerdotale attendil Petrus in promotione
cosdeih numeros exbibuisse. &eil vitio velustalis Lini et Cleti ad ordinem episcopnlus (supra, nutn.
fortasse delriiae in eo versu. Alexnnriri epocliam in- 4). Numeruni prcsbylerorum viginti quinque cx
dicanle, miniis evidenles litlcrns annoruniindices. prxccplo ejusdeni Cletus inslimit (iuiin. 30).
retinebanl, QuarenuintTiis mensiiira vn in.Iocum Diaconos septem episcopo solemni rilu sacra per-
annorum, el numerus riierum 111in locum iiiensium agenli, et verbum Dei adrainistraiili apostolorum
II a 'descriptore transponebalur,. reservata unitate exemplo altrihuit Evaristus (num. 6 ). Gradibus sa-
postremn pcrintle ac si en sola ad dies pertineret. cerdoiii ita procuralis, loca sacrificiis apin, ct syn-
NtiHa cene facilior est occasio promovendi notas 1 axibtislideliunidestiaavit Aiiaclcius in Vaticano(inini.
numerales in classem proxininm : praesertim cnm 8). Evaristus in lilulis (num. 6) : decessoi-uni vesli-
saepe coniingat, til in catalogis scriptor, exprimai gia relegens, etapostoloruin, qui publice el perdomos
soluiniiKidonumerales notas x, vn, m, qubus ini- panem frangebant, ut firieles perseverantes essenl
tio catalogi iudioaliones apposilae nnnos, inenses, ac unanimifer in fractione panis, el doclrina aposlolo-
dies distiiiguenilos significarenl. Vitiata igilur prae rum. Minisiris, et locis ila constiiutis et eiiunieraiis,
yetustaie membrana-, ila ttt evanesceret liitera x precuin quoque certarum raiio per smnmos ponti-
index annorum, sequentes siglaevii, quae menses fices orriinnla esl ad sacrilicium atlhibenda. Domi-
indicabant, a desciipl.ore inler annales numeros nicam precationem apostolos jam docuerat saccrdos'
sunl rel;,tae; et consequentes iinilalcs III, quae die- in auernum ChrUtus Dominus. Ad haecin sni inemo-
rum nidices csse debueranl, fuerunl inensibus atlri- rinni ea f icienda praeceperal, quae ipse in coena
butae : sive etiam divisae (si forte postrema unilas a pnestitissels Paulus aposlolus.eaden) recensuii iu
duabus praccerienlibus,paulo dislantior apparebat n pi-iuia ad Coi-iiilliioscap. n : Domimts Jesus, in qua
i) ut duae priores pro imnsibus, poslrema pro die nocle tradebatur, accepit panem, etc., quae loiidein
ncciperetur. Cum igiltir scriptum fuissct Alexander fei-nieverbis recensentur in cajione, noli ;elale modo
X, VII, III, in meinbranis autographis, evane^ noslra, sed eijam Ambrosii, lib. iv de Sacramenlis,
scente sigla x, a dcscriptore reddituin est Alexander uli ailnoiavii card. Bona rerum Lilurg. lib. u, cap.
VII, II, I. Verum piciuree superstites in basilica 13, meitiornns, in veiuslis quoque Lilurgiis Jacobi,
S. Pauli, quae nolam evidenlein dennrii ostendiint el Clemenlis noinine donatis, endem reperiri. Tene-
iu ssile iinnoriira, el lernarium III nianifeslum expri-. ) hnnt e.x eoilem Apostolo (Philipp. iv) oportere in
iiiiint in diftitjiu serie, reiinentibus iiiensiuin niinie-. orani ornlione, et ohsecralione, tit cum gratiarum
rum vn- inter iilrainqiic summain codicibus tribus aciione petitiones noslrm innotescant apud Deum.
ltalicis veiustissiiiiis, catalogo Felicis.LV el com- Quare prmceplis salularibus mpniii, el divitta inslilu-
pluribus aliis supra relalis inler Prolegomena , tione /ormnti, uiia cum petilionilnis oralionis, for-
osteodunl geouinani leetionem trihuere Alcxanriro niulas, qnoipie gr.aiiarnm aciionisw hymnis, ac pra-
annos x , menses vu, dies m, ex quo ad orriineni. fniione, obsecralionutn pariter per Sanctum sanclo-
episcopalem promolus fuit. rum, qui o£fertur,_unn ciiiu memoria eorum, instiani
quos
Oclennium vero-sedis Romanaeab Anastasii coriU idem sanclilicalor omniunigratiaui, et gloriam
cibus assignalura Alexandro-cunv meusibus quiuque, contiileral, coiiipleclebant-ii'. His autem oinnilius
el diebus duobus post vacationem sedis dierum 19- miscenda erat Dominica Passio luin verbis, ac sen-
a morle Evarisli expressain in hac seclione, recte tenliis ex. Evaogelio.peiilis, lum crucis signaculo,
pariaiur cum epocha ulriiisque marlyrii. Si enua pnssionis scilicet coinpendiariosigiiosaepiusadhibilo,
Evaristus pro Christo necatus esi anno 108, die 26 pro more nascenlis Ectiesiae, tradilionem hanc de-
Octobris qua colitiir, et inlc vacatio sedis dierum rivantis ad posteros (Terlulliano tesle in libro deCo-
19 perdncta fnit ad dieni 14 Novenibris assignandaiu ; rona militis, ut ad omnem progrestttm, aique promo-
eleetioni Alexnnriri in Romauum poiitficeni; potnit lutn, adilum, exitttm,vestitttm, caketilttm, ad luvacra,
iStiu* Mpvturpat perfici Domi.iicn prinia Adventus; ad mensas, ad tumina, ad cubijn, ad sediiia, crucisi
auaB(MUUUU ... u ,IU;.(1.t.(| [|ie|)i 5 neceinbiis. Inda *UIIW„J0
frontem leramus). Et baecquidein menioral
1153 HISTORIA DE VITlS ROM. PONT. —S. ALEXANDER. M5t
TerliiUianns statiii), ac meminit calicis, ct panis is A tlocumentis docent BoIIandiani socii ail diem 30
noslri, cujtisaliqnid in terram deculi auxie palimur. Martii fol. 813. Corpus denique S. Alexandri papai
Connexaeenim erant disciplinae quarum iraditio att- i- ciim sociis marlyrii presbyleris Evenlio ac Theodulo
ctrix, consueludo confirmatrix, el fides Observalrix. ;. translalum ex ipsiuscwmeleriq via Noinentana mil-
' Miscuil Alexander Dominicam Pnssionem precilms s liario vu, in Vrbem, ac litulum S. Sabinm sub Eu-
sacerdolum in missae ohlalione. Ulique atl oinnenin genio II vetus inscriptio ejiisdein corporis custodi
progressum, atque promotuin : uliqiie ex tradilione,', capsulae insculpta comprobat, docente Aringhio lib.
ex consuetiidine, ex fide aposlolorum, el aposloli- III, cap. 22. Cum igilur conslet, inler anlii|uissiina
corum virornm, quos incanone recensemus. Miscuil, ., ciBnieteria^marlyruin agri snburbani referri ea, qiia)
ex EvangelioJoannis, edito paucos ante annos guainn iiobililarunt Alexander, ac socii ejusdeni in Actis
Alexnnder ponlilicalum iuiret. Inde enini elevatio0 memorati, suis corporibus eo illatis secundo saeculo
eculorum (Joan xvu, 1 ) oralio pro praesentibus s inrie vero traiislatis saeculo ix, x, el xi mirura prae-
cum ipso iu veritate, et pro univexsis per illortnni sidiiim Ecclesiae ab iis niiiliialuin, ipsorum Acta, et
verbum in se creriituris. Neino non videl, in preci- EcclesiaeRomanaehistoria in Actis hujusmodi prae-
bus tain anlc, quam post aclionem iia ini ceri in1 servat. Neque enim lantuinmodo evinciliir, nobilita-
canone memoriani, gesia, ac inysteiia Passionis : lis Romanae parlem non exiguani sub eo ponlifice
quorum plnrima cuni Teriiilliamex indicatioue le- ad fitlem fuisse conversam, quae scilicel posl consu-
neamiis consiictiidine ac tradilione iia firmatn ini Iarem virum Clementem jain inler alumnos nuniera-
(ine secundi saeculi,tit Cbristianae fidei coacvafuissee bat in Hcrmele praefectumcuni sorore, in Quirino
jam tum intelligantur; Alexnnilri cura, _ac riecrclo,-, Q tribiiniiin cum filin. Sed eliani iiilelligitur, qui fa-
ex lege non scripta consiieluriinis in scriplam cano- cluin sit, ut cnlenae, qiue Principein aposiolorura
nis transierunt. Qnare in sac. conc. Tridenliuo sess. pro Christo arclayerant, et in Actis legunttir a filia
xxn, cap. '4, menlo asserilur, canonein miss;c con- tribuni Balbina donatae soroii praefccti Theoriorae,
slare ex ipsis Domini verbis, ex apostoloiuin tra ii- ila asservatae sir.t a ChristianiS, ul iribus ab illa sa>-
lionibus, ae sanclorum ponlificum insiilutioiii- culis quando Eudoxiae tilulus erigebntur novum ab
bus. his cognonieiiluin receperit. Nihil dissimile praesta-
Linea 4.— Marlyrio corohniur, et cuin eo Even- rct posita prac foribus diaconiaeS. Mariaein Domni-
tius presbyter, eic. Acta S. Alexandri, et socioruini ca, inarmorea figura naviculie, el ari exemplum ve-
mariyruni genuiiia ab iulerpolatis dislinxil, et yin- leris ilii renOvala sub Leone X, si referretur hoc
dicavit saepelaudalus praesuln Scheleslralio lomo 1I signiim ad inslrumenlum mariyrii tot forlium Chri-
Anliq. Eccf disserl, n, cap.30, qiioruni.summa ca- stiaiiorum, quibus ciiiii nobilis virgo Balbina perge-
pila hic delibnndn niirificc illusliant liini ipsius vi- bat, duin ad niare subinergendi deducereniur. < Eo-
tam, iiint hisloriam Clirisliame fidei, accessinnei dem leinpore (Acia referunt de Aureliano judice)
noliiliuin virorum, ac feminariim, in Urbe pluriinuiiii jussit onines Christianos, qui erant in carcere ba-
amplificaue. Aiitiquitalcm Actorum conimendanll ptizaii (ab Alexandro papn), duci ad mare, et in nn-
Martyrologia Bcrine,el Rabani, et Adonis, quoriimi viciilnra vetustam imponi, et in altuin deriuci, et
priiiiuin saeculooclavo, alteruin nono nb iistlein iitu- illico omuibus iiianu ad liianum ligatis, saxis in collo
-tuanliir qiiiriquid rcferiinl de Alexandri papae n:nr- suspensis, ila ipsnni navicul.im vetuslani, quassa-
iyrio, et sociis in agoue presbyteris, Evcnlio, ac;•l',, lain, el perforalam tuergi in profuiiriiiin : cuin qui-
Theodulo. Coiniiiendal disciplina arcani, in iis 'ob- bus et virgo Chrisli (Balbina) perrexit glorificans
servala. Comiiieiidal consenstis cum chronologia, cl Deum, > elc. Haec fusius prosequebar in memoralo
Ilisloria Caesarea, ac tcrliae persecutionis sub Tra- opusculo de reliquiis S. Balbinae. Atlingenda taraen
jano, dura menioranl Acla missum a Trajnuo, Se obiter hic fuerutii, ul ostendereni, Bibliothecarii
leuciae agente (quando cxpeditionem susccpcrat in historiain, in Vila Alexandri inuiiiri docuinentis
Parlhos anle coiisiilatum Pedonis, incidenleni in an- aequalibus aetati ejusdeni ponlificis, aul proxiinae, et
num Christi 115)judicem Aitreliatmm. qui tniii ller- per couseciila siecula asservatis, ac lectis inlra sacra
incii pracfecto Urbis, et sorori ejus Theorione, liim coemeteria, ac litulos Roinanos, ubi deposila, et cu-
Alexamlio ponlilici Romano, et Evenlio, nc Tlieo- stodila i|uiesceb.Tiitcorpora SS. Alcxaiidri, Quirini,
dulo presbyleris, lum Quirino IribUno, alqtie ejus liermetis, Balbinae, el Theodorae, el annuis sacris
filiae Balbinae iiiarlyrium inlulit, et compluribus vi- Den super illa oblalis publica fidelium veneratione
risab Alexandro papa in carcere bapli/.alis : quos eorunidein nienioriacrecolebaniur.
naviculaelaliscenti impositos altius in mare prove- Non negit Scheles:raiius, in exemplaria nonnulla
; clos demergi jussit. Islorummartyrum corpora, cce- Acloruin S. Alexniitlri scquiori aetaie descripla ir-
| meleria, tituli, et in eis inscripliones pervetuslae repsisse atiquoi ineiitla ; imo admoiuiit esse dislin-
/ adhuc supcrsliles hisloriam tttentur. Hermelis prae- giienda inlerpolala a genuinis (diss. n, cap. 3, n. 1).
fecli Urbis ccemelerium via Salaria ad secunduin ab Indicat ciiin Bnronio, ex Aureliano jutlice sub impe-
TJrbc lapidem, cum aediculasublerranea, spectatur. rio Trajani ab amanuensibus mendose reridiluui
JLegisapud Aringliitimlib. iv, cap. 37, n. 37. Inscri- " Aurelbuium imperatorem. Forlasse etiam ex Coniile
piiones veluslas, reliquiarttm indices Herraeiis prae-1 Trajaui in Panhica expedilione perperam procusus
fecli Urbis, serval litulus S. Pudentianae in lapide est comes utriusque militiw. Tituluin eniin liunc se-
inciso sub Gregorio Scptimo : Balbinac, ac Thcodorae rius niiditum, quam fuerant Trajani tenipora , non
noraina refert antiquior epigranhe supersles in pavi- hegarim. Comitestamen expeditionumRonianis prin-
inenlo presbylerii diaconiaeS. Mariaem Domnica, no- cipibus arifuisse, eoque nomine houestatos legi iu
no circiler saeculoinsculpta : quo etiam loco aelale puLIicis inscriptionibus annis plusqiiam sexagenis
uostra beatae Balbinae ossa coraplura reperla sunt, ante iinperium Trajani, prbbat celebre inontiinen-
cuiu plurabea Iamina inscripla : CORPUS S. BALBIKC lum Ti. Plautii Siivani, in agro Tiburlino ad poniem
VIRG.inclusa marmoreo loculamenlo sub ara maxi- Liieannm atllmc supersles , ila incisum, el in Grnl-
ma consiituto, el quitlem in publicis labulis aciu re- leri Tliesauro excusum pag. 453.
laie, cum riemandante sanctissimo Patre Clemente
XI pra&feclisacris reliquiis recognoscendis et cu- Tl. PLAVTIO.H. F AN.(SILVANO AELIAN.),etC.
randis viri clarissimi Alexander canonicus Bona- PR.VRB.LEGAT. ET COMIT I. CLAVDl I.
ventura paulo posl crealus episcopus Nazianzenus, CAESARIS. IN. BRITANNIA. CONSUL 1.
et Marcus abb. Boldetti nunc S. Marice TranStibe- PROCOS ASIAE.LEGAT. PROPRAET. MOESIAE.
rim canonicus, eo convenerunt, uti latius explicui
in opusculo ea de re contexto. Corpus B. Quirini Hnnc igitur comiiem Claudii imperaloris in exjie-
iribuni, BalbinaePairis, Roma transmissum a Leone ditione Britanniea per varios digiiitnlum grarius «d
IX Gepaeabbatissae circa annum 1050 publicis ex praefecturam Urbis proinotuin, et lejjatum in Hispa-
1155 ANASTASII BiBLIQTHECARIl 1156
niam subinde missum, et mt"oncffctttrom Drfii» re- A plemento Scriptnrarum, et figuraram, quae praemil-
missum. , IfebaKturfidei Cliristianse.
TRIVMPHALrBVS. Ila enim illi temperarunt disciplinam, ut per fru-
SENATTS. IN. rRAEFECTURA.
ORNAMF.NTIS. IlONORAVlT. AVCTORE. IJliP. galem aspersionis usum excilarenl animiim ad pur-
CAESARE. AVGVSTO VESPASIANO, etC. gandos deriicatione Christiaha mentis afTectus, et
HVNCIN.EADESt. PRAEFECTVRA. VRBISIMP.CAESAR. ionge arccrent supcrslitiosam, et qnolidiaiiam to-
tius corporis abliilionem, ah hemerobaptislis exco-
AVG,VESPASIANVS. ITERVSI. COS.FECIT.
gitnlam, iiti providenter admoriuernf TcrtnUianusj
HaeCstutcm alligisse non piget, ut inteltigamus ejusqne interpres tfc la Barre ih lib. de Qraiione
primo, Scheleslratium haec jtire praeservasse a se- cap. 12. Baroniiis ad ann. 57, n. 106 el seqq. ostch-
venore censnra Penrsonii, contra fidem geslorum dil, in more posilum apud Hebraeos, nl non soluni
Alexaniiri exercita pag. 227 operis posthumi, rie ponlifex, et sacerdotes, nnte ingressnrii sancttiarii
serie el successione pont. Rom. occasione comila- inanus ac pedcs lavarcht iri labro aeneo, de qnd
tus utrinsque militiae Aureliano allrihitti, et prae- Exodi cap. 30, veruni ctiam Judaei oirtnes nonnisi
feclitrae Urbis Hermeti assignatae; si Acta genuina maiiibus lotis adorarcnt, Aristacn iri nffirninnte. liule
ab inlerpolatis secernantiir. Displicet etiam Blon- aulem putal tlescenriisse ad Chnstiaiios aetatis apo-
dello Klasimmatura, tam Evenlio presbytero, quam stnlicac, el ad consequent.es ea n consiieiiidihem :
Alexamlro pontifici in Aetis aflicta, non lam mendo^ < FJuxisse, inqtiit, hrcc cpnsuetiiilo videtiir eJndaeo-
sis, inquit, quam rttendacibus : quo etiam nomine rtmi rilibus. Nam non lanlum (ut dicltnn est) ipsn-
culpantur a Blondello in delegatione Aureliani ad R rum sacerdotes, sed ei caeteros.Jiidaeorum nonnisi
iiiternecionem Cbristianoriim omnium : quasi non D manibus lotis adorare coiisuevisse tradii Aristaens
exstarent apud Plinium TrajanLlilterae, ac rescripta de Sepluaginta duohus ^lerpretibus bacc scribens i
mitiora ad relationem Tiberiani. Verum de aelate Rege consalutato, ad consneta loCa divertunt; atque
initiandoruin ad presbylerium, vel ad pontificatum (ut mos est Judwis qmnibus) manibus prius in niari
aevo ilto aposlolicorum virorum, aegre pronuntiave- lotis Deo preces effundunt. Et paulo post: Ihterrogdvi
. jt quisquis memincrit, adolescentem vocari Saulutn equidem et illud quoque, cujus gratia cum voia fdce-
in Aclis aposlolorum (xn, 57) dum lapidarelur Ste- rent.manus prius lavarehl? Quwrenii lalia, demon-
plianus : quem tamen adolescenlem ex persecutore slrarunt, iltud testimonium esse, he quid perperattt
reddilum aposloluni deccnnio post cum Barnaba or- aganl, sed pie sancteque perficiant, quandoquideiit
tlinatiim imposiiione manuum in suis annalibus Pau- universa opera manibus exercetthtur: recte singula ad
linis recognoscit iii eodem poslhiimo libro Pearso- verilatem et juslitiam referentes. i Subdit vero ad
hitis ex cap. Act. xm. Adolescentiam Tiraothei, num. 109 Baronius :, < Sed quod ad Christianos per-
episcopi ab se ordinati exprimil Paulus in prima tinet, consuevisse eos anle precalionem manus
ad eumdem. Epistola cap. iv, vers. 12, cum aureo abluere, secundum qnod monel Apostolus (/ Ttm. n):
illo sa;culo nascenlis Ecciesiae aetas seneclulis esset Volo viros otare in omni loco, levantes puras manus,
vila immaculata : etnondum disciplinaeneccssitas se non lantum, quae diximus docent, sed el aniiqua
obtulisset, quae consecutis lemporibus reserv^ba- ecclesiasticoruni scriptorum testinnonia confirmant.
ttir, de provectiori aelate in sacerdotibus requlrenda; Nam et apud Clementem legitur (Const. Ap. lib. vm,
imo dum Alexander. eligeretur ponlifex, in fervenlis cap.. 58), ul Christianus lotusorot: sed et Tertullia-
olei (lolium immissus Romae paulo ante fuerat apo- C nus hocipsum demonslrat, dum ait \deOrat. c. 11]).
siolus ille Joannes quem pene pueriim eleclun) fuisse Caelerum quae ralio est, manibus quidein ablutis,
a Domino Hieronymus aflirmavit lib. i conlra Jovi- spiritu vero sordente, oralionem obirc. > His adriit
nianum. Verum ea de re legendiis Baronius ari an- complura in enmdem senfeiitinm ex S. Joanne Chry-
nutn Christi 101, n. 8 el 9. De 30 aulem aetatis anno sosl. aliisque Palribus. Meminitquoquead annum 101,
in Actis Alexandri signalo, ejusqiie numeri corre- num. 9; saepe a Se probatum fuissc, lum Dominuin,
clione videndus Schelestratius diss. u, cap. 3, tum etiam apostolos inuita esse muluaios ex lcgali
n. 12. instiluto.
Quod vero allinet ad moderationem Trajani in - Mihi placet in Tertulliani teslimonio paulisper prb-
Christtanoruiti sahguine parcius fundei\dOj nemo: cedere : in, quo yidetUr origo, et causa aposlolicae
negaverii piurimunt inferesse inier eHeralas perse- cousuetudinis, et decreti per AleJtnridriimfirinaii, m
ciitiones Neronis, et Domitiani, ac mitiorem Tra-- admi&iosale benedictio aquae.p.erficereiur, et lide-'
jani.;Sed nerao Jrion agrioscet ex ipsis Trajani re-f lium. irt ftabilaculis custodirelur. Seqiiitur itaqiie
sponsis ad Plinii epistolas, lerliam Ecclesias perse- Tertiiliianus percotitari, et reddere caUsam ablutio-
ciitionem ita siib co principe exercilam, ut ii.qui nis manuum ante orationem. j Id cUm , scrupuiose
noslne religionis titulb delerrentur, arguendi, et percontarer (inquil) et ralionem requirerem, coiii-
^uniehdi exlremo supplicio forent. Quare cum Acta „peri coinmemorationem jesse in Donrini deriicatio-
pvoducantur omnium Chrislianorum cwdemjiibenlia; nem< lEfpaulo post subdit: < Nos vero (Christia-
vetde omnibus qui deferrentur et arguerentur,_ ea ni) iion atipllinius tantum, sed etiara expandimus
caedes et seiileiitia intelligenda esl; vel omnium J) (maniis) et Dominica passione modulantes, el oran-
dictio abundat in actis iiilerpolalis. tes confitemiir Christo. i Ex quibus verbis^apparet,
Linea 5.—- Hic consiiiuit aquam aspersionis cum a presbytero secundi ac tertii saeculi causam per-
sdle benedici in habitaculis. hqmihum. Cardinales quisitam, ac reddilam fuisse tuin ablutionis maniiuin,
Baronius el Bona, ille ad annurti Clirisli 132, ex ttim expansionis aptid Chrisilanos pridein receptac
hujp, 3 ad 5, hic rennri Lithrg. lib. i.cap. 20, n. 5, in preeibus ad Deum liuidendis. Coinmemoratio ekt
probant ex SS. Palribus, ah apOstolica instilutione in dedicationeit) Domini, ejusdem. passionis signili-
ad nos derivasse rilum aquae benedicendae non ad catione, ac fide peracia. Hujus rei gralia cum orare
liaplismura tantummodo rainistrandum, sed ad nos velit-Aposiolus, in orarii loco Jevantes puras rita-
quemcunque usum purgandi per invoeationeni di- nus, urique in dedicationem Dommi hosliam laudis
vini nominis, el per sacerdolalera benedictionem, oblaturis,prsestoesse conVcnicbatritutriaDeo insti-
ac preces sanclificandi aquae elementum. Quare tutuin in veteri foedere abluendi manus offerentium,
Alexandri decreto vetustam consuetudinem slabili- sed altius provectiini invocatione divini nominis per
tam docent. Cur autem salis admislio, benedictioni Ve^-buriiJ)eumiiohis revelali, et passionis ejnsdem
sit copulanda, el cur in liabitaculis horainuin collo- fide, ac merito saiiclificatuin in ea aqua aspersionis;
canda hxc aqua aspersionis, non ita diliiculier quae rion cinere yitulae:cQiriiiiii>lO,iit iri legalibus sa-
assequimur; si rilum ablulionuin attendiimts veleri criiliciisad einuudalionem carnis divino jussn paraiis,
lege.a Doinino conslitutum, et ab apostolis in novo sed Chrisli Domini cruce, et sanguine, ari spirilum
fojilere non rejeclum, sed provldejiier aptattim iih- piirgfinduin proftisd; nos docent sperare, acipeterei
»157 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ALEXANDER 1158
Cum autem nulla oblatio rite Deo fieret nisi adjectc) A bapiismura in foiite, lum ad aspersionem in ati-iis
sale, qnod praeceperat Dominus Levilici n, vers. 13:: ecclesjarum , a pnma aelateillarum fundalionis, quae
religionis exordio sup-
Quidquid obi.nle.rissacrificii, sale condies; nec aufereis originefn oslendiLthrislianae immorcmur
talfwderis Dei tuide sacrificio luo : in omni oblalionte- parem; non est car diulitis in Alexau-
tua auferes sal, aposloli, et ponlifices, ttt insinua- dri decreto, aulopporlunitaleejustlem comprobanda:
rent Chrislianis oraturis, sive in ecclesin, sive do- eo potissimum iempore, quo tiliilonim divisio per-
mi, precum stiaruni uhtque offerendarum dedica- agebatur, et Ciirisiianarum aedium frequeniia quoti-
lionern a Dominica passione vim percipere, quae: riianis augmentis majorem oraiidi copiam praebebat
iiniversas eminenter continet, ac superat oblatio-- sive in conventu universi cceius fideiium , sive in
nes, sal admiscere congrunm riiixerunl in aqtta dis- privatis recessihus singiiloruni.
solvendum, quae invocatione divini nominis, ac pro- Linea 8. — Out eitatn sepultus est via Ndmehtanii
duclo supeream signaculo crucis Christi exprirnerett- ubi decollatus est, ab urbe Romanon longe milliario
veteres oblaliones in novo foedere dissolutas : et al- VII. Ccemeteriiim ibi a fiilelilius construclum : ex
tius proveclam ad spirilum expiandum riovam hanc: quo etiam aelate nostra extracta fuisse aliquot cor-
aspcrsionem sanguinis, el aquae, e Chrisli latere pro- pora saiiclorum iiiartyrum memorat V..C.adBoldetlus
fluenlis : multoque praeclarius conscientias nostras; lib. ii, cap. 18, png. 5U9, Observaiioiium Cceme-
inde niiindalum iri, ut ait Aposlolus; quam Aaron teria.
et Leviiao legalium viclimaruin sanguine, ac cinere CIACONH
aqua pcrinislo mundarentur. Huc vero perlinet ad- Linea 3. — Hic passionem Domim mtscuit in pre-
notatio adm. R. P. Calmet ad caput Levitici ocla- B cationem sacerdotum, quando missw celebrantur.
vum vers. 13 : lnomni oblalione tua o/feres sal, et S. Alexander in memoriam passionisChristi, primus
ad Numerorumcap. vin, v. 7, el ad cap. xix, vers. in sacrilicio missae addidil, Qui pridie qitam pale-
17, ubi rilus aquaeluslrationis praecipitur. Ibi ex Pbi- retur, usquead verba : Hoc est corpus menm.
Ionis lib. III, de vila Mosis ( cui addi potesl aliud Linea 5. — Ihc constituil, aquam aspersionis cum
ejusdein Philonis opusculum de Viclimasoffereniibus) sale benedici in habitaculis hqminnm; ad honim sci-
nonnulla protulit ad significationem ejusmodi rituum licet purilicationem, daemonesqiiefugandos.
pertinentia apudHebraeos : et plura indicata exAu- PAGU.
guslino, ac Theodoreli quaeslionibus in Numeros ,'
qnae in figura aspersionum legalium, Christi mortem Lmea 5. — Hic passionem Domini miscuit in
praeminiianle, purgalionis noslrae auctorem, ac fon- precatione sacerdotum, quando missw eelebrqnlur.
tem ul conlemplaremur nos admonent : hoc ipsum Ad quae verba Pelriis Urbeveianiis in Scholiis in-
curante Ecclesia in benedictione aquae, ac salis, qua editis nolat, ifci videticet tam bealw pttssionis. Alii
rit conspergeremur inslituit. Quemadmodum igitur etiam passim scribunt liahc orationem, Vnde el
ex Teriiilliani teslimonio patet, rilum expansionis memores, Dontine, quaeposixonsecratioiieiii a siicer-
manuuni inler orandum, apud Christianos ab aelate dote dicilur, ab Alexantfro insliliilam. Setl si pre-
apostolica profeclum, significare passionem Domini- cisede memoria passionis sermo sil, sive cardinalis islis, sive
cam, quaro confilumur, et ex qua vim inipelrandi aliis verbis fiat, ea certe non fuit, inqtiil
precibns a Deo tribui sperainus per Dominum no- BOna lib. u rer. Liturgic. cap. 15, n. 3, abBaro- hnc
slrum Jesum Christum , cujus invocalione preces r sancto ponlifice institula, ul praeclare observat
concludimus; ita enim initium orandi facimus a fide ^ niuS anno 132, num. 3, habemus enim bac dc re
passionis Christi, ea nos aqua aspergentes, in cujus expressum in Evangeliis praccepium Domini, et
ritu appareal, fateri nos, etcredere, omnem oblalio- Paulus in I ad Corinlli. cap. II, liiciilenluni ejusdcm
nem vcterem longc superari a commemoratione rei testimonium praebet dicens : Quotiescunque irton-
Dominicaededicalionis, seu Passionis et.sacrificii, ducabitis panem kunc, et calicem bibelis, niorlem
quod cruce protlucta , ct sacerdotum precibus super Dommi ahnuntiabitis, donec mmaU\dem libri Pon- >
nqnam fusis Ecclesiariierecolenduin accepitex setate tificalis auclor ait, Alexandrum decrevisse ut aqua
apostolica , ejusque indicium perenne asservari tum benedicia iri habitaculis bomiiniip asservareiur :
in ptiblicis Chrislianoruin convenlibus, lum in pri- qiiem usura aquae benedictae ab apostolis tradiijpne
valis domibus : uli Alexauder papa mandavil, eiiianatum, et Alexandri decrefo stii^bililum'"jjjrobal?.
auctoritatem seculus hujus instituli ad superiora Baironius loco -citalo.i Sacerdos Jai} rprisecraltdiiem
lempora referendi, quemadmodum ex Tertulliano accedens praeiniltil hanc brationeiri"': Queht obtatid-
colligitur, aliisque scriptoribus a Baronio produclis. nem, etc. Tum ait sacerdos : Qui pridie quahi pate-
^Equum vero fuit, ut Alexandri aelate hujusmodi retur, accepit panem, eic. Quam clausuiam, qui pri-
dCcretumslabilius sanciretur. Cumenim illius proxi- die, etc, idem auctor libri PoiitillcaHs; Vaffridtis,
mus decessor Evarislus lilulOs Roriianis presbyteris et alii, ab Alexandro additam oplnati sunt. Seri re-
divisisset, qui conventus eranl Jidelium ad synaxes, ctius senlit Alcuinus etiam apostolis in usu fuisse,
etprecespoblicas; curandum fuit, utriiiisinclioandae de quo, sicuti et de coiisccratioiie, ejusque forma
oralionis a majoribus tradilus in tilulis diligenlius . el ritu, lege Bonam loco laudato; qui et cap. 9, n. ,
observaretur. Crescenle autem fidelium numero per D J 3,'obseryal, aqitara in cal.ice vino riiisceri ex Chrisli
accessionem Romanae nobilitatis ad Chrislum sub . inslilutione, non vero, nl quidam perperam scri-
Alexandro pontifice, nova in dies oratoria funda- bunt, ex decreto AlexauJri : qui ideo dicilur liujiis
hantur, et cceraeteria aperiebantur, ubi fierent col- mistionis auctor, quia adversus haereticorum erro--
lectae. Neque his deesse debuil eadem lessera pur- res, quod ex Domini, et apostolorum tradilione ac-
gationis ante orationem. Quo enim accuratius abs- ceperat, scripto firmavit. Prolixam deadhoc nrgu-
tergerentur maculaepraecedentes a fidelium animis mento scripsit epistolam S. Cyprianus lib. 'iv de Cseciliiim
ad orandura se comparanlibus, excitanda fuit fides, ordine 63, quam laudat S. Augusiinus
spes, charilas, in bac aspersione, quam Tertulliauus Doclr. Christ., cap. 21.
appellal memoriam dedicationis Christi. Et quo cave- Linea 4. — Martyrio coronatur. Terliam Ecclesiae
retur efficacius, ne alias iinposlerura coiitralierent ] pejseculionem ab anno Cbristi cenlesimo seplimo,
labes, quae preces viliarent; invocandum fuil contra ' Tijajani imperatoris deciino orditur Eusebius in
malignos spirilus, felicitati nosirae invidenles, elin- chronico, quia scilieet eo nnno plurimun) aucla,
sidias parantes, noslri Redemploris pracsidium, sa- •Usque ad Trajani obiliim esl contiuuata. Anno 111,
cerdolis vocejtissuque rile praeeunte in aquae hiijus ' cuiri Pliriius Secundus Bilhyniae proconsul nabita
dedicatione, ac exorcismis, ad impetus rebelliura qtiaeslionede Clirislianir, ebs falsis criitVinibusaccu-
Deo spirilunin virtute Chrislifrangendos, ct cocrcen- sajfi deprehendisset, adTrajaiiuni, scrijisit epistolam
dos. Ilaecomniacumsalisexplicelaniiquissimiisritus, ; xcvii, libri x, retulitque ebs nullius iii>pielaiis,Ja,ul,
etusus aquae benediceudac, «il asservandae, lum ad viblationtslegviitl esse' reos: sfe sbluiii anim*4verT:
i!5 ANASTASII BIBLIOTHECARH HOO
lisse, quod primo diluculo a somno excitati, Chrislo A Ignalius episcopus Antiochenns ex eojem Euscbii
tanquam Deo hymnos canerenl: caeterum adulteria, iibro cap. 56, uterque anno 116, ul legere esl cri-
homicidia, et reliqua hujusmodi crimiiia illos etiam ticae Baroniatiae anno 107. Haec persecutio duravit
aversari, cunclaque ex prsescripto legiim agere. Re- tisque ad annum Adriani imperaloris decimum,
scripsit Trajaiius in haec verba ; Lonquirendi non Christi 126, qui ejus aestura mitignvil, suoruin de-
sunl: si deferahlur et arguanlur, puniendi sunt. In cennnlium occnsione, de quo legendus Eusebius lib.
illa persecutione Simeon Cleophaefilius Hierosoly- iv, cap. 8, ubi ista referl ex S. Justino in Apologia
morum episcopus annos nalus 120 cruci allixus est, ad imperalores, et cap. 9 Adriani epislolam exhibel,
cujus martyriiim ex Hegesippo describit Ensebius ne quis Christianoriiiii indicta causa putiialur. Le-
lib. lii, cap. 32. Mariyrium pariier subiil sanclus genda itidem Baronii critiea.

VIII. SANCTUS SIXTUS,

ANNOCHRISTI 132. ADRIANIIMP. 13.

8 Sixtus, nalione Romanus, ex patre Pastore, de regione Via lala, sedit an-
nos decem, menses tres, dies viginti unum a. Fuit autem temporibus Adriani b usque ad
Verum et Anniculum c. Martyrio coronatur. Hic consliluit ut ministeria d sa-
crata non tangerentur nisi a ministris «t. Hic constiluit ut quicunque episcopo-
5 rum evocatus fuissel ad sedem apostolicam f, et rediens ad parochiam suam, non
susciperelur nisi cum Ulteris patriarchse salutationis plebi «, quae est formata. Hic
fecit ordinationes tres per mensein Decembris : presbyteros undecim, diaconos qua--
iuor h, episcopos per diversa loca numero quatuor. Qui etiam sepultus est juxta
corpus beati petri in Vaticanum ni Nonas Aprilis ', et cessavit episcopatus
10 dies duos.
'
CATALOGUS StlB LIBERIO.
Sixtus annis aecem, mensibus tribus, diebus viginti uno. Fuit temporibus Adnani a
consulatu Nigri et Anroniani usque Vero III et AmbibulO. -
NOTUL*: MARGINALES FABROTTI
• B an. 10, mense I el d. 22. i> et Antonini Pii. <=B,
a vasa. o C, m. sacratis. * CB, ltomanani usqne ad Ant. Aug. et M. Anrel. Anlon. cos.
aposl. « CB, nisi ctiin formatis salut. ad plebem a sede
apost. Vtde Bar. ad an. 142. b Cfi tres. i CB VIIIId. April.
- VARLE LECTiONES.
Apud Fabrollum ex codice Frelieri. Hlc constituit itt intra actionem saccrdos incipiens
. Num. 8, lin. 6, B, cum lilleris apostolicac saluta- popuio byinnum decantaret, Sancius s. s. Dominus
tionis. lin. ead., quod. Deus Sabuoth, etc. Ilic fecit, etc. lin. 9, inVaticano.
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Apud Holsienium el Scheleslratium.
Lin. 2, tempore Adr. lin. 3, ann. consules. Hic Lih. 2, Cassin. et Flor. duo, menses duos, diern
cohslituii ut m. s. lin. 6, lit. sedis apostolicae salut. unum. lin. 2, Flor. prim., Aiiibiguiis Bihulus. lin. 5,
p. Ma*. ut edii. Ibid. quod esl f. lin. 7, pr. H. Maz., et rediens, Deest in Vatie. el Flor. et. tin. 6, Cussin.,
pr. 5. diac. 11. lin. 8, loca 4; hic martyrio corona- apnsloiicae. Vatic. et Flor. duo sedis apostolicae,
lus esl. et sepultus j. c. lin. 9, iu Vaticano. lin. 9, Ftor., Vaticano.
Ex codice Thuano allero. Apud Peniam ex codice Carensi.
Lin. 2, menses 2, diem I. lin. 5, aposlolicam re- Lin, 1, Xyslus. lin. 9, BP, in Baticaiium iu No-
diens. lin. 6, salutationis plebi, quod est formatam. n.is April. el cessavil episcopatnm dies u.
NOT^: VARIORDM.
ALTASERRA. < Ambonem etiam marmoreum in eadem eeclefin
Linea 3. — Hic constituit ut minisleria sacra non riis.i fecit, eamque diversis dilavit linteis, alqne minisle-
nisi Idem in Urbano: < Hic fccit ministeria saciata
langerentur, a ministris. Decretum Sixti est, ne oninia argentea.i
vasa sacra ab aliis quam a sacris minisiris contre- Linea 4. — Hic conslituit ut quicunque episco^c-
ctenlur, can. ln sancta de consecr. dist. I. Ex conc. _" rutn evoeatus fuisset ad sedem apostolicam, el rediens
Laodicensi, can. 21, non licet subdiaconis, qnorum ad parochiam suam, non susciveretur, nisi cttm lit-
nondum sacer erat ordo, sacra vasa contrectare. Ex teris salulalionis plebi, qttw esl formttta.
conc. Bracar. i, can. 28, idem interdiclum esf le- Sixii patriarcluealierum decretum est, ne episcopus cvocnlns
ctormus., Can. Non opottet, can. Non licet, 23 dist. ad sedem inde rediens in sua ei-cbsia
aposlolicam,
MMW«§n»suiit vas» gacra. Anastas. in Gregor. II •.. »%iillatur sine formalis, ut liqueat, an babeat
HGl EISTORIA DEVITIS ROM. PONT. — S. SIXTUS. 1162
«ommunionein sedis aposlolicae.Formatae erant lit- ,A diue, et periculo saeculari, anle oculos pltis habcntes
terae quibns significabalur, portitores litterarum ha- timorem Dei, et poenas perpeluas, quam tiraorem
lvere cominumonem sedis aposlolicae. Optat. lib. n hominum, et brevera injuriain, non deserentes fra-
post editam seriem Romanorum poniificum a Petro ternitaiem, el horlantes eos stare in fide. i Ilaec
«sqiie ad Siricium: t Cum (juo nobis totus •orbis epislolarum, el missorura direclio cerlo supponit
commercio formalarum, in una communionis socie- frequentes el assiduos commealtis utriusque parlis. ,
lale concordat. i Et Augustin. epist. 163 : < Hic Ad quod facil, quae observanlur in epislola Cyprinni'
prirao asserere conatus est, ubiqueulriim terrarum esse ad Antonianum, dum scribit aliquos Africac episco-
communionem suam. Qtteerebam epislolas pos, inter quos Pompeius et Stephanus. praesentes
communicalorias, quas Formatas dicimus, posset fuisse electioni CorneIii,etsi tunc ssevissimaDaciana
nuo vellem riare. i persectitio vigeret (epist. 52) : Faclus est episcopus
BENCINI. a plurimis cOtlegisnostris, qui lunc in Roma aderanl;
Linca 4. — Hic consiituil, ut quicunque evocatus legatur et episiola 41, ubi de episcoporura accessu
fuerit ad sedemapostolicam.Secimdo Cliristiano sae- ad Cornelium pontificem ioquitur, et eorumdem iu
cnlo actualem fuisse persuasionem obsequii hujus Africam regressu, ad schismaticorum causam jam
certo supponit Irenaeus eodem tempore vivens, qui prostralam denunliandam per Caldonium, Fortuna-
conslanler asseril: <Ad Romanam Ecclesiam pro- lum, Porapeium, et Stephnnum episcopos, qui in
pter potenliorem principalitatem necesse est om- pleno lotius Africac concilio rcm exposuere, uti
jtem convenire Ecclesiam. i Necessitas conveniendi Cyprianus rescripsit. < Nam et ego, et collegaeplu-
ob potenliorem principatnm exigit etiam evocatio- g rimi qui.ad me convenerant, exspcclavinms adven-
nem. Recurrisse vero in gravioribus causis Ecclesias tIIni collegarum nostrorum Caldonii el Foiiunali,
ad sedem apostolicam probat missio ejusdem Irenaei quos ad te nnper, et coepiscopos noslros, qui ordi-
ad ponlificem facta ab episcopo, et Ecclesia Lugdu- nalioni luaeadfiiernnt legatos miseramus, ut eis adve-
nensi cum epistola, in qua sic apud Euseb. lib. iv : nieniibus, et rei gestae veritaiem reportanlibus parlis
<Has lilteras ut ad le perferret, fratrem et colle- adversae iraprobitas frangeretur. Supervenerunt vero
gam nostrum Irenaeum hortati sunms. Quem qui- Porapeius el Stepbanus, collegaenostri, qui el ipsi
dem, ul coinmendalum habeas rogamus utpole quoque ad inslruenrios istic nos, raanifesta secundum
semulaiorem lestainentiChrisli.i Et in fine ejusriem gravitalem, etfidem suani indicia, et testiraonia pro-
saeculi Tertullianus rie isliusniodi evocatione Eccle- tulermit, ul nec nccesse fuerit atidiri tiltra eos, qui a
sianini Afiicanarum ad sedem apostolicam non Novaliano veneriint missi. i Frequens cpiscoporum
ohscure loquitur, cuui scribit de Ecclesiis aposto- ncfidelium coinmeatns, et epistolae rcsponsivae atl
Kcis adeundis pro veritatis exaraine (de Prmscript. Ecclesias direcla; ob Romanorum ponlilicum disci-
c. 36) : Babes Romam, unde nobis quoque aucloritas plinnm ecclesinslicam inslaurandain oslendunt, li-
prwslo est. Particula vero illa quoqtie designat, brum Ponlificalem poluisse aritiotare admissnm evo-
sicut ab Africana Ecclesia, sic a reliquis exposlulala cationem ad sedem apostolicnm, el cerliori forma
judicia aucloritativa. Quod exemplo probat Asiana- ab Alexandro constabililain esse, quae ex usu re-
rum Ecclesiaruin quarumdam in causa discerncndae cepto et consiieludine priori observabainr.
prophetiae, quaead Anicetum recursum feceranl, et Linea 6. — iVistcum litteris patriarchm. Haoc est
judiciis emanatis (auctorilates vocat Tertullianus lib. una de addilionibus secundo catalogo Rom. ponlili-
adver. Praxeam) deinde utebantur. Ila enim ille : C cum insertis, et quidem posleriori manu, ctim in
« Nam idem luncepiscopum Romanum agnoscenlem praesenti Alexandri saeculo patriarchw nomenclaiio
jara prophetias Montani, Priscae, et Maximillae,et mter ecclesiaslicas Christianorum voces frcquentala
ex ea agnilione pacem Ecclesiis Asi;e et Phrygiac non legatur(ctsi interiEgypliorum sacrosgenlililalis
inferentein, falsa de ipsis et Ecclesiis corum asse- rilus usurparctur hoc tcmpore, ul constat cx Adrinni
verantlo, et Praecessorum ejus auclorilates riefen- imperatoris epistola), el aliena censeatur ab usit
dendo, coegit, el litteras pacis revocarejameraissas, ecclesiaslicariim epistolarum trium priorum saeculo-
et a proposito rovocandornm charismatum conces- rum. Imo inlerpolatorem sccundi catalogi non scri-
sere. > Ejusriem saeculi Dionysius Corinlhiorum psisse patriarchw, sed solnm lillernm P. nempe Pc,tri
episcopus teslis acceriit, qui fralres commcmorat noraen expi-imenlcin puinmus , qua lillera vcluli
commeantes ad seriem apostrdicam, et serinoiiibus tessera episcopi, et Jideles dignoscebant, discrinii-
a ponlilice firmalos in epistola Romanis riala, rium nabanlque cpistolas canonicas a reliquis, et per
Soteris beneficentiam lauriat. < Atque liunc inorem eamdem innotescebat coiiiiiiiiniouis catholicae euin
episcopus vester Soler non servavil solum, veruin esse, qui eadem a sede apostolica dignabalur. Nec
etiam adauxit, tum munera sanctis deslinata sub- aliter inlelligi debere additionem ex eo colligilur,
ministrans, lura fralres peregre advenienlcs lan- quori hisce prioribus temporibus sicut palriarctiae
quam liberos suos palcr amaniissimus bealis sermo- liomen inauriilum, sic nullum exslat vcsligium, aut
nibus consolando. > Commercia lilterarum cuui testiraonium formatas epislolas eo patriarchac no-
dissilis ab Urbe provinciis n scde apostolica codem mine insigniri : cum lanieii freqtientissiuiuin esi
saeculofrequentata, et sequenti docet altcr Dionysius D set in cpistolis pro lessera nomen Petri apponi,
Alexandrinus, cura de proftisa sedis apostolicie lar- uti arivertit Atlicus Conslanlinopolilanus, qui de
gilale in subveniendo Ecclesiis haec Stephano ponli- epistolis canonicis agit, quique asscrit nolam prae-
lici rescripsit apud Euseb. lib. vn, c. 5: t Syria- dictam appositam epistolis formatis de Petri no-
rIIm quoque provinciaeomnes cum Arnhin, quibus mine , fnisse a Concilio Nicaeno approbalam. Cum
idenlidem necessarin simpeditalis, et quibus litteras ilaque millibi legatur, in epistolis canonicis ap-
IIIIIIC
scripsislis. > Eral lilterarum a Stepliano (iire- positam prirais lemporibus nolam norainis pa-
ctarum argumentuni de non rebapiizandis haereticis, triarchae, bcne lamen S. Pelri, et apponi illis lein-
quas epistolas dedil cunclis Ecclesiis (Lirinensi leste poribus lestaiura reliquerit Atticus; nihrnianrium
in primo commonitorio) ne lncresis rebaplizaniium inde, consarciiiatorcm lioriim actorum addidisse
latius serperet, neve eo errore, in oriente dissenii- tantum litteram P., inlelligendo nempe Pelri, sed
nalo, caeteraecoinquinarentur Ecclesiae.De hac sedis amanuensium licentia, potius ignoranlia lilleram
aposlolicae solliciludine in dirigeudis encyclicis ad explanatam per palriarchae vocem. Hae porro iiolau
mala praecavenda loquitur clerus Romanus, sede nominum additae, ut epistolae symbola, plerumque
vacanle, in epislola dala clero Carlhaginensi, apud litleris solis iniiialibus indicabanlur, uti Ferrarius
Cypr. epist. 3 : < Nec enim hoc solum verbis vos late observat in opusculo de litleris ecclesiasticis,
horlaraiir, sed discere poleritis a pluribus e nobis et alii posl ipsum. Credibile igitur videlur Sixliiui
ad vos venicniibus, quoniam ea omnia nos Deo suo dccreto slatuissc, ut imposterum episto-
fccimus, et faciemus cum orani sollicilu- propria
adjuvaulc larum formatarum uolaesset S. Petri nomcn con-
PATROL. CXXVII. 21
«63 ANASTASII BIBLIOTIIECARII 1164
traclum, et per has cpiscopis directas probatnm A ea communione dcstimtis Optalus exprobrat: Nun-
iinins calhedrae Pelri societatem, et communionem , qttid poteris approbare mendacium esse caxkedram
iiti aiebnt Optalus supra, quam ostenlabanl Episcopi Petri, ubi eslnostra societasl Et Augustinus catho-.
per epislolns basce oommunicalorias, ut probarent licos a Donatistis riiscriininat ex socielale cum ca-
itnitalem Ecclesiac el unius cominunionis. Imo si Ihedra Pelri (arfii. Pelil. 1. n, c. 51): Qtta nos tn
qnae synodicae, aut encyclicae-epistolac a conciliis ealholica communione conneclimttr, ut Peliliano Do-
«lebanlur, praemiltebalur pontificis noincn ante nntislae opposuit, ut eorum scliisma exprobraret.
•alios episcopos, ul haec societas , el una calhedrae Inrie episcopi a sele aposlolica regredientescum for-
Pelri comniunio denolaretur. Observalionem S. Au- malam habereni, el hnnc plebibiis ostenderenl, pon-
giistino debemus, qui Incessens Cresconinm Dona- Jifex nomine Pelri plebes benedicebal el salutabal
listnm, inter alia argumenta adduceiiiein communio- juxta Pauli consiietiidinem. Cnnsuevisse cpiscopos
nem lotius Orientis cum Donato recognilam a Sar- cntholicos, mtilto mngis ponlifices, plebes in publicis
rticcnsi concilio, advertit synodum scribenlem Do- coetibiis salulnre doctiit Optatus 1. m, p. 84, dum
nato esse coelura Arianortun, qui ut sese opponerent ila Parmeniaiiuin, el Donastistns, et Macrobii schi-
Sardicensi convenlui calholicorum.aliuni conventum sinalictim ambitiiin convellit: < Episcopalis traclalns
eo loci habuenint: insuper ex eo etiam esse pseu- probniur ab omnibns sanctilate vesliius, salutatione
dosynodum deducit, quia si universnlem consuetu- scilicet geminata. Non enim aliquid incipil cpiscopus
dinem servasset, debuisset synodus, nut praeinitiere ad populum dicere, nisi primo in iiomine Dei salu-
nomen veri ponlificis, aut saliem episcnpi Dnna- laverit. Siiniles sitnt exiltis iniliis. Oiimis tracta-
tislarnm nomen, quem uli Petri calhedrae succcsso- lus in Ecclesia a nomine Dei incipiiur, et ejusdem
rein gregalibus venditabant Donatistac, cuin essel o Dei nomine lerminatur. Quis veslrum audet dicere,
htec recepia consueluilo. Proponit argiimenlum Cre- Episcoporum more Mncnrium populum salulare t
scouii coiilendeulis ecclesiam Orientalem in Sardi- igilur CIIIIInec salutaverit anteqnain aliquid loque-
censi concilio cum Donalo communicasse (1. m, retur , nec salulare ausus sil postquam loculus
c. 34, pag. 186): < Sed Orientales, quos morio est... quitl csl quod dicitis , pollui potuisse episco-
nostros csse conceriis, non latnisse hoc facinus riicis. pale collegiura, cum ab omni epscoporum olhcio
Atque ut hnc probus, inseris principium epislolae Macnritiuividetis nlienum? > Cum igilur fideles uti
concilii Sardicensis, ubi Donali Carthaginis episcopi communionis lesseram haberent formaiam ab apo-
vestri nomen invenitur ascriptom. Quod ideo factiim slobca sedc nbteiilani ab episCopis iu regressu, et
putas et aflinnas, quod videlicet Orientalibus, qui hanc iiitein populis iii:imnrent, ul probarent socieia-
de concilio suo baecscripta misertiut, disciplicueril lera cuni calhedra Pelri, non erat inulile, si plebi-
tratlilorum.et ab eorum se communioiie relraxerunt, bus pontifex salulationem promintiarei, cuin salu-
el proptcrea Donalo vestro communicabant. i Cui tnlio index esset episcopalis, ct inullo raagis ponli-
Crescouiano diclo baec Augiislinus : < Disce ergo, licalis oflicii. Quoraodo iulelligenda veniunt verba
quae nescis : Sardicense coucilium Arianorum fuil, poslrema S. Gregorii I. vn, ep. 29, pag. 226, ad
qiiod notum janitliu est, ul habemus in manibus; Eulogium palriarclmm Alexandriiium scribenlis:
contracliiin maxiine conlra Athanasium episcopmn < Benediclionem S. Marci evangelislae, imo quori
Alexandrinum, calholicum , qui eorum errorem ex esl verius sancti Pelri aposloli, in ea dulcedine, qua
ipsa civiiate orliira, prae c;.eleris acriter arguebnl et esl transmisfn>suscepimus, el salutationis alloqiiiiiin
refellebat. Non igitur mirura si illi baeretici Donatum Q persolvenles. elc. Hinc elucet, quoraodo salulato-
sibi asciscere tentaverunt, quos per totum orbem riae episiolae primis saeculis essent, et in sumriio
calholica dainnabat Ecclesia ; quanquam i;os sine preiio haberentur, nc ciisloriirentur singulari diligen-
civilalum nomitiibus episcopos, ad quos h;e lillerae tia, ut docenl acta Felicis. Legitur vero in Aclis,
tlalae stint habeamus. Aul ergo aliquis Donalus quod Alfius CaRciJianus,cuilempore Diocletinneaepcr-
fuil non in Africa episcopus, cui uoniini Carlhago seculionis onusiinpositiim incendendi sacros codices,
a veslris esladdita, aul, uidixi, Afihanam Orienlalis baec depnsuil in Aelis (post Optal. pag. 96): < Tunc
haeresis tentavit adjungere. Quod hinc maxime cre- millunl iu riomum episcopi Felicis; ut lollerel inile
dibile est quod ad Carthaginis episcopum, Romano Scripturas, ul exuri possenl secundura sacrum prae-
praelerinisso, nunquam Orientalis calholica scribe- cepium. Sic Galalius nobiscum perrexit ad locuin,
ret: ubi sallem vesier scribi dcbuil, quem solelis ubi orationes celebrare consueli fuerunt. Icde catbe-
Roinam paucis veslris iniltere ex Africa. > Interim dram tulimus, et epislolas salutatorias, et orania
taiuen per epistolas a pontifice direclas veram com- ostia couibusia siinl secundum sacrum praeceptum. i
iiiunioneni lndicalam, til cerlum ex reccpla consue- Atlriit Alfius, se baec Felici denuntiasse per episto-
tudine supponit Hieronymus, in schismale Anlio- lam, in tpi.i ha?c legebanlur. < Cura Galalius unus
cbeno a Damaso expostulans , < cui apuil Anlio- ex lege vestra publice epislolas snlutatorias de basi
chiam debeani communicare, >et mox : t Mcielius, lica protuleril. i Veluli reum traditionis sacroruin
Vilalis, atque Paulinus libi haererc se dicunl codiciiin Felix Caeciliani ordinalor traducilur, quia
Obleslor bealiliidineni tuam... ul mihi litleris tuis, epislolas salutalorias perraiserit ex cathedra, ubi
apud quem in Syria debeam communicare signi- p. reservabanlur extrahi a pagano satellile. Porro
u
fices. i Qua persuasione imbutus Gratianus, con- epislolas salutalorias iiuer sacros codices recensere,
stilutum anno 378 ediriit, ut illi calholici censeren- in calhedra episcopali reseryare, in crimen trarii-
;ar qui cum Damaso communicabant, et RufTinus tionis vertere earumriem rapium, supponunl pondus
cum a Siricio formalam oblinuisset, dtim Romac eariimdem : baec aulem aesliraatio aliunde oriri
esset, el deinde ab Anastasio papa ob dogma Orige- JH»IIpoterat, nisi quia haee a ponlificibus exaratae
nianum reprehenderctur, protulit velnti communio- indices cssent comniuniouis et societalis cum ca-
nis catbolicae tesseram Siricii formatam. Unde thedra Pelri, el veluli quoddam sacrum pignus iinius
illud S. Hiercnymi Apolog. n adversus Rufiiium : firiei et commiinionis cum callioiica Ecciesia cerla
.< Siricii jam iu Dnmino dormienlis profers epislo- lessera.
iatn, et vivenlis Anastasii dicla conlenmis. i Qtiw est formata. Formalarum epistolarum va-
Salulationis plebis. Alii codices legiint. Nisi cum riinii est discrimen. Qui addidil hanc perioclieii^
formalis salutationis ad plebem a sede apostolica. voluit designare notas apponi consuetas in episiolis
Allera fornialarum, quas tradebanl ponlilices, erat dalis cpiscopis ex Urbc regredientibus, ut haberent
nota salutationis apostolicaesedis ad plebes directa, liiierara P., el simul denunliatani haberent a ponli-
nierito S. Pelri, cujtis nomen uti tessera crat appo- fice salutationem ad ptebem faclam a ponlifice; et
silum iivforinala. Formata namque eral coiiinuinio- epislolam sic conceplam genus esse epislolae for-
nisijijJex, et societalis tessera cum Petri calhcdra, matae edicil. Per has lempore perseculionis retentas,
de qlia gloriabanlur universi lideles, tili Doualislis ac ad invicem roissas Ecclesiae dcprehendebanlur
i«w HISTORIA DE VITIS ROM. PONT.— S. SIXTUS. H6S
esse in dcclesia per orbem. diffusa; et ubi Iiarum A parle lillerae x : quemadmodum in Colberlino sexlo
formalarum commercia nbn deprehendebanlur, ductus fortitilus i aute eamdem decadis uofam X
extra societatem esse hujus corporis populum, seu variare potuit numerum x in ix : et in seplimo co-
episcopos intelligebalur : haruiii autem subsidio dice Colberlino duclus, seu distinclio similis i post
episcopt ubique locoriim, ubi vigebat calholica Ec- eamdem denarii siglam x reddere poluit xi. Non
«lesia, omnia communionis, socielalis, et hospita- secus in niensium numero Belgicus codex Papebro-
lilatis officia experiebantur. Hujus generis epislolae, chii ostendit, ah amanuensis incuria iteratam notam
nt reor, tesseram quamdamhabebant, per quam pro- annorum x extendisse iriuin mensium summam
iabantur esse in societate cathedrae Petri. Quod in- ad xui; cum nequaquam credendum sit de auctore
nuunt illa Oplativerba de Damaso dicentis: <'Cumquo calalogi, post annos decem x re, ensere voluisse
iiobis totusorbis commercio formatarum in una com- menses tredecim XIII separalim; nam enuntiasset
tnunionis socieiate concordat; i seu, ut Banbius potius annos xi et mensem unum. Pari observatione
legit: <Cum quo nobis lolius orbis commercio forma- iuiiim, aut nlterum scripturae vitium in catalogis
«je,uii in una conununioiiis societale concordai.»Ita- Ilaliae deprehendilur et emendalur; ut in Bergo-
que formata erat index conimunionis et societalis mensi mcnses vu et MII intelliguntur formati sol»
cum calhedra Petri, el exinde cum tolo orbe. Intlicem inflcxu slyli in exaranda nota primae unilalis vn :
porro fuisse communionis hanc formatam, arieo ut qua expuncta alii codices numerant menses u ; sive ,
qui ea erant desiituti, cum Ecclesiis orbis coirimu- accepta pro duplicis binarii sigla aliud exemplum
nicare non censerenlur, oslendunt verba S. Au- exprimit uti. Tanti non est ininiorari in leviusculis
gustini, qui ex usu formalaecalholicse Ecclesiae, qua ]n hisce menriis amaniiensium : quae facile cognoscun-
carebanlDonalislae, Forlunium, et Donatislas extra tur et in concordiam revocantur cum caeleris codi-
communionem esse probat (epist. 163) : < Quaerebami cibus et monimentis tribuentibus Sixto annos x,
tilrum epislolas communicalorias, quns formalasi menses m, dies xxi.
dicimus, posset qno vellera riare, et afiirmabam, Inriicare polius praestat, qua ralione consules
quod raamfestissiinum erat omnibus, hoc morio', Niger et Apronianus aequentur iniiio Sixti, ejusque
facillime iliam tenninari posse quaeslionem. Para- terinino Vertts, et Ambibulus; ciun primi periineant
bam autem, si consentirei, ad illas Ecclesias a vobis; ad annum Cbrisli 117, secunrii vero ad aiiiium 126,
litterae mitterenltir, quas in apostolicis aucloritalibuss novennio lanliini ab illis dissitum; el calalogi loto
pariter legeremusjaniillo teinpoie fuisse fundatas. >, (lecemiHisoliilo, et mensibus fcnne qualernis exten-
Uas fuisse reor, quas salutalorias appellams suprai dant setlem Sixli.
vidimus, quasque episcopi in propria caihedra in, Norium resolvimus cnm Ilenschenio, dislinguenles
ecclesia reservabanl. Sedula vero haecSixti aniraad- ordinationem Sixli in episcopum, Alexandri Vica- .
versio pro identitate hujus formalae, et pro neces- riuui fiituruu), dum is carceri manciparelur per Au-
sariis notis apponendis occasionem habere poluit exi relinnuni judicein, ab eleclione ejusdeni Sixti ad
qiinrumdara irapositoruni perversitnle, qui ul bonis; Romanam sedem promoli, et ad successionem
afuiierent, quorum uberem proventiiin experiebnnlurf Alexamlri, postqnam bic marlyrio coronalus in coe-
ex fidelium liospilalilate, Chrislianos sese jnclabant,, lum migravit riie 3 Maii nnno Chrisli H7, Nigro et
eaque fraude personati fidelium domos et ccclesiasi Aproniaiio consulibus. ^Era ilaque riecennnlis, Sixlo
circuibant. Inler quos memorabilis est ille, de quo) assignata in catalogis, ostendit illum annis x, men-
inter Luciani Dialogos peregrino inscripto, refe-. C sibus iii, cliebus xxi, antequam snbiret martyrium
runttir, quae ea arle a Christianis obtinuerat. Nar- aimo Chrisli 127, die 3 Nonas Aprilis (qua etiam iit
rattir enim ibi, quotl < suscepta peregrinatione cgre- hoc Iibro Ponlificali narratur depositus in Vaticano
ditur vagalurus, satis sibi vialici in Christiunis re-. juxta corpus beati Pelri) ordiriatum fuisse episco-
posilum esse existimans, a qnibus quaquaversum\ pum adjutorem, seu vicarium ab Alexandro. Fuerit
incedebat, stipalus agebal in omni reriiin abundan- igilur dies illitis ordinalionis Dominica 14 DecembriS
tia. > Mansurius priraas Carlhaginensis in epislolat anni aeracChrisli coinniunis 116. Consularis autem
ad secundum Tigilitanum inter alia ex S. Aiigustino 9 epoclia, ex qua supra vidiiniis figendum Alexandri,
in Breviculo h«c habebat: <Quidam eiiam in eademn marlyrium die 3 Maii anno 117, Nigro et Aproniano
epistola facinorosi arguebanlur, etfisci debilores, quii coss., producta ad annum solidum 126 ejusquc con-
occasione persecutionis, vel carere velleni onerosaa sules Verum el Ambibuliun (postreinos ex assignatis
multis debilis vita, vel purgare se putarent, et quasii Sixto) imo et ad diem 3 Aprilis anni sequentis J27,
abluere facinora sua, vel certo acquirere pecuniam,t ejusque consules ordinarios Tiiianum et Gallica-
et in custodia deliciis perfrui de obsequio Cbrislia- num tributos initio Telesphori, ex meihodo calalogi
norum. >Ad has itaque imposterum eludendas ar- refereutis annos ponlificales ad Paschale lempus
tes poluit has nolas epislolis formatis inserere, ett circa Palilia, seu natalem Urbis, dabit Sixto annos
praecludere aditiim hiijus farinae hominibus no- novem, et aliquot inenses, ac dies. Hos eliam defi-
vam hanc lesseram adjiciendam in formalisper niemus, si arimittere voluerimus, tempus interpon-
BINII ET LABBEI. tificii, sett vacationis Romanae sedis post morlem
D Alexandri fuisse dierum 35, qtiot scilicet assignant
(Ex BIN.). Linea 5 el 6. — Non susciperetur nisii liber Pontificalis ct auclor calalogi ab annis sexcen-
cumformalis. Statuitur, ut episcopi ari Romauam(i tis descripti, quem supra exhibuimus in
seriem vocati a suis non recipiantur, nisi forraatass inen.is opusculo vu, fol. 19. Nam Sixli Prolego-
salutalionis litleras exhihuerint. electio, stve
evectio ad sedem apostolican), et htipovio-p.og
ex hac
(Ex LAB.).Linea 5. — Anniculum. Angulum supputatione incidet in diem Dominicam 7 Junii
BLANCHINI. memorati anni 117, etinde ad martyrium subsecu-
NOT.ECHRONOLOGICJE. liini die 3 Aprilis anni 127. Ponlificatum maximum
In disponenda cbronologia S. Sixti tanta est con- 26, admiiiistraveril Sixtus annis 9, mensibus 9, diebus
Cordia documeiilorum, quae colligunlur ex catalo- menses qui ab ordinalione episcopalus egerit annos x»
m, dies xxi, et ex his vicarius egerit raen-
gis aliisque monuinenlis supra editis inter Prolego- ses v, dies
mena folio xc, ut nemo non videat, annos x, ineii- collocaretur xxv, in
antequam successor eligeretur et
cathedra Petri Roraana.
ses in, dies xxi, ab ordinalione episcopali ad marly- Scio conlra hunc vicariatum Sixti opponi a Pear-
rium esse illi tribuendos. Annorum decadem oniness
Italiae caialogi perinde legunt. Exleri quoque con- sonio, pag. 232 Operis posthumi, Acla S. Alexandri;
si velimus cum Henschenio haec haberi lanquam ge-
sentiunt, praetcr Colbertinum quartum, in quo vi nuina. ln his enim cum asseraiur,
pro nola denarii x assumi facile potuit, detrita for- tronam, postquam in suo Severinam ma-
tasse in exemplari ex quo excipiebatui inferiorii rat praedio sepulturae tradide-
corpora SS. Alexandri papse, et sociorura,« ve-
1567 ANASTASII BIBLIOTHECARn 1118
stivisse se cilicio, et taniliu jacuisse anie iimina A 16, constitutum ab copontilice, ut mimstri palcnas
sanciorum, qttos illa sepeliverat, donec veniret e< vitreas in ecclesiam deferrent ante sacerdotes, donec
Oriente Sixttis episcopus; » conscqtii videtur vicario episcopus missas celebraret : quarum nonnullas in
'liunere non fuisse perfuiiclum Sixtura ulpote absen- ceemeieriis martyrum eifossas edidertmt Aringhius
lem. Verum ex die 14 Decembris anni 115, qua et Severanus cnm Bosio, et ieciissiiua eruditione
ordinalum opinamur Sixtum episcopum vicarimn nuper illuslravit V. C. Philippns Bonarroti senator
Alexandri, ad diem 3 Maii 117, qua martyr occubuit, Florenlinus. Ex Aringhio duas proferam, quae Sixli
*ac deposilus fuit Alexander, cum sex menses nomen el imaginem contineut. Retulit ille, libro iv
elfltixerinl, el quod excurril, plura conlingei-e po- Romae sublerraneaej cap. 47, pag. 405. Primani ex
tuerunt, quae postularent, ut Sixtus licel vicarius iilis hic reddain, quae praeler Xysliim (seti Siislum)
Alexandri in orienlem se conferret, unde exspectan- exhibet etiam Timotheum, in sella considentes, el ;v
dus fueril a Severina, poslquam eiectus esset a clero Chrislo Domino corona donatos. Forlasse Timotheus
fUrhis ad maximum pontificatum. Quare neque Acla ille est presbyter ac germauus frater Novaii, Puden-
refragantur chronologiae ita distribntae inler vicaria- tianre, alque Praxedis, cnjus et pastoris compresby-
lum et pontificalum Sixli; neque Aclorum Iides teri dalas uUro cilroque epistolas recitat Baronius
minuilur admissa Sixti absentia ab Urbe, riiira suc- ad annuin 162, occasione dedicalionislituJi Pasioris,
csssor eiigeretur Alexandri, cujus fuerai vicaiius. seu S. Pudentianae, a Pio I poutifiee peracia in Tber-
mis Novaii. Alleram vero iniiigiuem reservabo ad
F.JLSDEH NOT.£HISTOMMi. illuslrandns notas in vitam S. Dnmnsi; cuni hunc
Linea 1.—Ex patre Pastore. Cogiionienliino Pa- g exhibenl cum Xysto 11 eodem ferme ornntu, quo
sioris, secunrio Chrisli saeculo frequens, reperiiiu- in uierque iiloium expressus conspicitur in anliquis-
aliquibus inoniinienlis, et apttd scriplores, familiae simis picturis basilica: S. Pauli. 1'iior itaque hacc
' nomiiie non expresso : et quidem hac ipsa aetate. S. pntera vilrea, (seu patena, ut aliquilius posliuodum
Pius dicilur fraler Pasloris ex civitate Aquileia, in- dicta esl) ita exhiliel imaginem Sixti, a quo Biblio-
fra num. 11, qni el Hermes dicitur appellalus. Vide thccarins afiirmat decreium fuisse, ne sacra eadem
Baronium ad annum 159, n. 4, Lapis e Chrisliano- iiiinisieria ab aliis tangerentur, qnnm a iiiinislris.
rum coemeteriis paulo anle effosstis est ita inscri- Suslns hic legiiur sitbstiinla v latina littera pro Y
phis : PASTORl IN PACE. Familise nomina his in Graeca, ut letrilnr in basi Ohelisci ad porlam Flami-
Pastoribus ignoramus, non secus ac in Pastore, qtii niam inscriplio Augusti AIGVPTO pro AIGYPTO, et
consulatuiu gessil una ciiin L. Papirio JEliauu Chri- alibi Sylla et Sulltt, Syria el Suria peiinde scripta
sli annolG3, licet Panvinius emii jtiriicel ad gentem noiniua virienms, ul plures nolariint. Quod alii u«n
Jiiniam perlinerc; alii vero ad Anrelinm ex inscri- atteiKlenles Justus, loco Suslus, legebant.
plione veteri, in epistola Cuperi praelixa Fastis Al-
inelovenii, nuni. 4. .
'Lineaead. De regione vialata. Rrgio septima inlerj
Augustaeas dicitur w'a lata : quo eliani noinine ntiiic
audit regionis portio.ad radices. collis Quirinalis ex-
tensa ex Varrone ac Rnfo, a Narriino diligenter de-
scripta (unde etiam diaconia S. Marim in via' Lata
iiiincupalur), et ad seplimam ex ecclesiaslicis refe
renda. Vide snpra in Prolegomenis
'Linen 2.—Temporibus Adriani usque ad Verum
et Ambibutum. Recte, ulin notis chronologicis jam
expendimus, consentienlibus Eusebio, Mnrtyrologiis
omnibtis, el auctore vetusiissimi catalogi; licet ab
his recedere non vereatur Pearsonius png. 232, ita
scribens : « Sedil igilur Xystusab anno Domini 101,
Trajano iv, el Paeto coss. usque ad anniim Bomini;
111, Pisone et Rusticocoss. Hunc obiisse voluntBa-
ronius, Petavius el Labbaeus sub Anlonino Pio anno
Domini 139, immani melachronisino. Quem Eusebius,
el martyrologia omnia obiisse traduiil sub Adrfano,'
et quidem sectuidum veiuslissimi calalogi auciorem, _
Vero et Ambiguo coss., anno Domini 126. i Cutn hoc
igilur auclore veiustissimi calalogi, cum Eusebio, el
cumoiniiibus Marlyrologiis nos retinentes martyrium.
Xysti sub Adriano et sub cortstilibus Vero et Am-;
bibulo, Pearsouii Chronolaxim, perinde ac caeteras
ab ipso accusaias, esse corrigendam asserimus tum
in Xyslo, lum iu Telesphoro el Hygino : quod etiam
inTraoslendam luculentius jmmero 10, ubi de Hygino
sermo eril, et dc Cerdonis Tjaeresi, eo sedente sub-
orta.
Linea 3.—Hic constituit, ul minisleria sacrala non
tangerenlur, nisi a minisliis, Erant igitur sacrala
lninisteria, jam lum segregala ab aliis nsibus, qu;c
adhiberentur tanlummodo ad sacrificiuin. Quidui ?
cnm el Petalum, frontalem laminamadhibilaina SS,
apostoiis Jacobo, primo llierosolvinorum episcopo,
et Joanne evangelista teslentur S. Epiphanius ad
lucresim 78, et Polycrates episcopus Asiae octavns •
Joanne, lum apud Eusebium HisL eccl. libro v, cap. 24,
Utm apud Iiieroiiymum de Script. eccl.; de Marco
auteni evangelista idem scribi ab bistorico ejusdem
passionis observat Valesius in notis ad latidatum lo-
ciini Eusehii. Praelerea in Zepbyrino ad Ilneni htijus
seruudi saeculi, de quo agimus, legemus, iufra nura.
1109 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SIXTUS. 179
Morinus de sacris Ordinalionibus parle 111,exer- A Li' enler addam, ab Ecclesia praecepli Dominici
citatione xu, cnp. 3, 11. 8, considerans conlactuin conscia de perceptione corporis Chrisli, ac de co-
vnsorum sacrorum laicis fuisse interriictum per eam mestione oris et gulturis contnctu, aique degluti-
aetalein, qua urgcntc perseculionum discrimine per- lioue perlicienda cilra necessilaleni conlacliis ma-
mittebalur fidelibus corpus ipsum Dominicum tuni iiiiiim minislris reservala, perinde constituluni
recipere a sacerdote, tum secum deferre, tum doini fuisse post illn perseculioniim riiscriniinn, el sacer-
reiinere, et propriis mnnibiis ori admovere (ul lucii- dolum nbsentiain ab eremis, qunm Basilius inriica-
leuter conslat ex epislola Magni Basilii ad Caesariam bal, ne imposterum domi a privatis cuslodiretiir,.
Pati-iciam) dubium excitat opporliinum ad illu- aut propriis manibus ori adnioverelur corpus Domi-
strandum decretuni, de quo loquiniur. Quaerit enim, niciini : qiieniadmodum eideui Ecclesiae placuit sub
cur ex aiquo non fuerit pennissum vasa sacra iisdem Sixio mantis laicorum removeri a contaclii sncro-
manibiis conlrectare, quibus Dominicum corpus rum vasortim, decreto interposilo, quod ante Six-
longc sacratius licebat reetpere et relinere ? Et qui- itim 11011nioiiioralur edituni. Abusus quoriimdain,
dem Basilii epislola perspicue docet eam consuelu- fidclium, irreverenler contrectaiitiiini sanela, quic
dinem diti ante fuisse receptam. < Sacerdos, inquit acceperant, pluribus in conciliis perpensns, quae a
Basilius. particulam tradil : detinel aulem eatn cum Morino ibidem indicantur numero xv, jure coinmo-,
omni liberlale is qui accipit, et sic ori admovet propria vit ponlilices, ul plebem Christi contentani esse ju-
munu. > His vero prtetjiillit in eadem epistola baec berenl necessnrio lantum contactu oris et.gulturis.
verba : < Hoc autem persecnlionis temporibus cogi HI tlegliiliendis et comedendis speciebus eucharistL-
aliqucm, absenle sacerdote, aut minislro, coniniu- JJ cis. Serius atiamen ille abusiis obrepsit; cuni se-
nionem propria manu accipere, minirae esse grave, cundo Christi saeculo, de quo nunc aginiiis, ac ler*
siipervacaneum est deinoristrare : proplerea quod tio, vigeret disciplina, de qita testaiilur Justinus
fonga consuetudo id reipsa confirmavit. Omnes niariyr in Apologia, Terlullianus de Corona militis,
enim, qui iii eremis solilariam vitam agunt, ubi sa- el Origenes honiilia xiu in Exodum : t. Noslis, ait^
cerdos nullus esl, communionem domi servantesper qui divinis niysleriis interesse consuevislis, quod
seipsos parlicipant. In Alexandria vero et jEgypto cum suscipilis corpus Doinini, cum onini caulela
unusqiiisque etiam ex laicis, ut pliiiimiim habet el veneraiione servatis, ne cx eo parum qnid deei-
domi suae comiminionem, el cum vull per se ipsum dat, ne consecrati muncris aliquid dilabalur. 1
coinmunical. 1 Postquam tiniversa haec ex Basilii Qiionsqiie constilit apud plebem Cbristianam vigor
«pistola recilavil Morinus, el confirmavil ex aliis disciplinaeet caulelae, ab Origene coinmendalus, nHiil.
Pntribus, tum Graecis, itiui Lnlinis, merito quaerit obslilitquominus conlradereltir Eucharistia mniiibus
numero t7 : < Cum igilur illa consuetudo langendi reverenler accipienliuin et c.aute scrvantium. Pole-
rorporis Christi tam nntiqua, vulgala, et constans rant enira fidcles singuli diligcnlissime curare-par--
ftierit, quidni, et vasa sacra, calicem el paienam ? 1 tem oblalionis sibi concredilam, ne parum quid ex.
Diibitalionein sofvit per ea, qute sequuntur. t Re- illn decideret. Vasorum auieni sacrormn, in quibus
spoudeo, iiiquil, longe disparein esse iitriusque ohl. ta munera frangebanlur, el sanguis Cbrisii as-
raiioriem. Nam corpus Chrisli res est sacrificata, servabatur omnibus. erog.indiis, si cura et, cuslodi;»
et actio, per quam panis fit corpus Ciirisli, est sa- uniusciijiisquee plebe Christiana, omiiiiimque maui-
criliciuin. Sed de ralione sacrificiorum est, si r biis concrederetur, res periculi plena fitlura eral.
(lemas bolocauslum, ut sacrilicio assidentes illius *- Nam fragmenta rieciriua, et guttiilae inier palerarum
finnl panicipes , ut docelur Deuteronomii xn , et toreumala, el calicum anaglypba spargi ac riissi-
eap. xviii inilio. Et Numerorum xvm, vers. 9 et pari saepe contingeret, si leincre ac passim per ma-
19 , alque nlibi. Ergo Chrisii corpus , quod est niis Oiiiniiini accerientiiini ea vasa porrigerentur.
omniuin anliquoruni sacrificioruni verilas, et per- Quin eliam limeiidnm foret, ne frequenler accide-
feetio, ab omnibtis participari dehet, et ideo con- ret, ut calices viltei (quales luiic fuisse infra vide-
jungi. Deinde Christi corpus, sivc Eucharisike biimis in Zepbyrino) coiilringerenlur, et sanguis?
sacramenlum est veriias , cujus figura erat aputl Douiini efFririderetur, si proniiscuiis vasorum con-v
Jutlaeos agnus Paschalis, qiiera iinaquaeque fnmilia tactus popnlo esset pennissus. Solis ilnque minU
coinedere lenebatur. Denique jubet Christus in in- stris fuit reservandus, non lanlum vasorum gratia,.
sliliitione missae omnes accipere , consequcnler et sed poiius Eiicharistiae cansa accuralissime procu--
conlingere. Corpus igilui-Chrisli a firiclihus contingi randae, ne quid mininiiiin h.erens vascuLis impeii-
absolutae est nccessitalis : inio irieo fit panis corpus tia.aut negligentia populi riilabereliir : quod a mi-
Cbristi maximo cum niiraculo , tit coniiiigaiiir a nistris liinenduni uon eral, ari haec munera rite
liobis, et contraclii suo nos sanctificcl, atque ad obeunria formalis experinienlo diulurno, ac moni-
immorlalitaiem nos dispouat. Eadem erH. eonse- lis cpiscopi el presbyierorum. Ilanc aiilein baberi
qiiemiae vis, si Chiisti corpus in sacramenlo eonsi- oporlere seiileiitiaiu decrcti Sixtini colligo ex alio
dcretur quateuiis scilicel animaruin uoslrnrum me- decreto postniodum edito sub Sotere, ne ttlla monit-
dela et id.tZvpicpucw.ov. Prorsus etiani hoc modo chu pallam sacratam contineeret, nec incensum pone--
conlactus est necessariiis, et ejus participntio. Sed B ret in sancia Ecclesiu. Colligilur ctiam ex Vita Ur-
vasorum longe dispar raiio. Nulla est laicis impo- bani : ubi ciini Icgainus, fecit ministeria sacrata om-.
sita necessitas ea contreciandi; niliil csl illis cuin nia artjentea; et palenas argenteas.v.igintiquinque po-
vasis commune; nulla cum iis participationis et suit, perspicuum fit sacrala niinisteria auclori Vi-
iuiionis realis ulililas; nulla figurarum ciim veri- tariiin non esse alinris vcla, aut tliuris capsulas,
laie relalio. Qtiapropler potuit illis ejusmorii con- sed eulices et patenas, ad conlinenrium corpus Do-^
laclus prohiberi. Populus carnibus sacriliciorum miiiicuin elaboralas. Cur autem, et pallae sacralae
participabat, vasa laiuen sacra langere probibe- eontactus (cujus par est ratio cuni cnlicibus et pa,-
Latur. Vasorum miuisierio deputati erant Levilae : tenis) et praeterea ihuris ariolendi ustis inierriicUis
populi minislerio niliil erat opus. Siini igitiir ratio- sit sanclimonialibus, siio loco dicere conabor in 110-
nes evirientes, propter quas vasorum sacroriim, non tis historicis ad Vilam Soleris.
autem corporis Chrisli contaclus fuit prohibitus Linea 6. — Nisi cum litieris putriarchm salutalio-
(xviu). Verumconcesso pareni esse utrobiqae ratio- nis plebi, qum est formata. Deesl iu codicibus Vati-
nem, quodesse non potest; in iis, quae suotinsiil.ulio- cano et Florenlino periocbe illa : Patriarchw saluta-
nis ecclesiasticae alterum colligi 11011 polct esse pro- lionis plebi, quw esl formala, annolanlibus Ilolslenio
hibilum ex alleriusprohibilione. Polissima enim ratio et Scheleslratio. Palriarchw nomen serius ailrihu-
ejiisraodi prohibitioiiiiui est penesvoiiinlateni et arbi- lum episcopis Christianis, et primum Leoni Magno,
triumins titucntis.Sufliceredebet, legemde uno latam in concilio Clinlcedouensi monuil Thomassiiius de
esse, de altero iiuliam esse. »llactetuts Morinus. Benef; par. 1 lib. 1, cap. 3, iium. 13, qui negat a Ju-.
4171 ANASTASUBIBLIOTHECARII 1173
daeorum Palriarchis id nominis esse profectum,, A rectam praeiicationis Evangelicaeregulam depravare
mmto autem minus a Montanislis, quorum Patriar- niterentur. Sed poslquam sacer Apostolorumeborus
-
chas memorat Hieronymusepistola 54.Fornwit<equo- vario mortis genere exstinclus est, efiliixeratque
gue appellatio serius usurpata est, quam aetas Sixtii jam tolas horainum illorum qni divinam ipsam
ferat. Quare vel inserta est periocha ad exponendai sapienliam suis auribus auseullare merueranl: lunc
ea verba cum litteris, post aetatem Leonis Magni,, demuin exorta est impii erroris conspiralio frande
dum ex catalogis aliisve documentis auclor Viiaeeai et malilia falsorum doclortim. Qui ulpote nullo am-
decreta describeret; vei in aliquot codicibus librii plius ex apostolis soperstite, post haec nndo, quod
Ponlificalis veluli glossema a posleris est apposila. aiunt, capile adversus praedieationemveritatis ariut-
Verum excluso eliam adjectitio commale (Patriar- terinam doctrinam obtrudere aggressi suitt. i Haec
chmsalulationis plebi, quw est formata) vis decretii Ilegesippus.
Sixtini percipitur jubere, ut Iitteras aposlolicae Se- Devixerat sub Trajnno Joannes evangelista, apo-
dis signaculo munilas perferat episcopus ad Roma- stolorum supersies ultimus. Sub eodem principe,
nam sedem evocalus, quando hinc ad suam parce- conslanle persecutione a Plinio deseript», necnon
ciam est reversurus. Luitprandus ita exponit sen- ab Eusebio, atque idcirco referenda ad finem Eva-
tentiam hiijus decreti. < Hic conslituit, ut quisqueJ risti, et ad hunc ipsum de quo agimus Sixti Ponti-
episcopus aiiqua adversitate pulsalus licenter appel- ficatum, Symeon filius Cleophae, Hierosolymoram
let Romanam, et aposlolicam sedem, et illuc voca- secundus episcopus, Redemptoris nostri consobrinus,
lus venire non renuat: nec inde absque aposiolicis> marlyrio dedicaverat aetalem centum et viginii
litteris ad propriam redeat; ut vicini sui ex hoc in-• jj annornm. Tum vero haereticorumlicentia ex occullis
felligant, qualiter ibi suam aliorumque causam ii- latebris in apertum proruens palam aggressa est
niverit. »• adulierinatn doclrinam oblrudere et in agro Evan-
Usus formatw, sive commendalitiae epistolae, in- gelico zizania disseminare : quasi dormientibus int
ductus fuit exemplo aposlolorum : quihus in conci- Christo iis, qui eumdem in carne viderant, nemo-
lio Hierosolymitano ita placuit mnnire legationem vigilum reperiretur, qui posset a trkice iolium se-
Pauli, Barnabae, Judae ac Silnead Ecclesinm Anlio- cernere. Quid igitur consilii caperent, aut quaenam
chenam (Act. xv) nt haec secernere posset missos praesidia opponerent custories agri Dominici, isque
aposlolorum ab aliis absque lcgitima jtissioue ad inprimis Sixlus, qui Pelro successerat in magisle-
eam profectis, quibus apostoli non mandaverant. rio caihedrae cacterarum principis ad confirmaiidos.
In Paulinis qtioque lilleris non semel includitur com- fratres suos ? idem plane remedium opposuil suh-
mendatio eorum qui easdem perferrent. In ralce orienti morbo, quod Aclorura xv apostoli, et se-
cpistolae ad Ephesios commendatur Tycbicus : et in niores adhibuer.mt conlra descenrientesex Jutlaeaad
ea, quae data est ad Colossenscs Tychicus et One- seriitroiiein.et lurlias.et falsa dogmata introducenda
siinus. Sed eliam signi appositio (unde formatas a in Ecclesiara Anlioclienam. Opposueranl illi judicia
farma, seu lypo qui apponebalur dictas voluit aetas concilii ac presbyterii, decreta collegii aposlolici,
posterior teslante apud Cangium in Lexico meriiae Icgatos, el litlcras , quibus teslalam facerent au-
Latinitaiis Sirmondo, aliisque scriploribus eruditis ctoritatem ablegatorum , ct commenriarent verita-
suffraganiibus) videri debet profecla ab exemplo tera doclrinae, ah apostolis eistlem viris traditae, di>n
Pauli : qui omnes cpistolas suas cerlo salulalionis L „ remiilebanliir. Iloc ipsum praesidium, et firmamen-
signo ab se apposito muniri consuevisse leslatiTr in tum, ac lesserani iloclrinae atque unitatis catho-
epistoia ad Thessalonicenses secunda : Saltttatio licae Sixtus paravit contra haeresum violentias ac
mea manu Pauli: quod est signum in omni epistola. insidias ex acquo adhibendum. Consliliiit enim, ut
Ita scribo. Gratia Domini noslri Jesu Chrisli cuin episcopi accili ad Romanam sedem, utpole in Eccle-
omnibus vobis. Amen. Romani ponlifices morem sia univcrsa oblinentem Chrisliani synedrii princi-
htinc aposlolicum imitati signare.consueverunl si- patiim per jura Pelro ac successoribus tradita, ita se
mile quippiara in suis episiolis, graviori praesertim sisierent, ut causa cognita remiltendi cum forent,
de causa scriplis, quas bullas dicimus consistoria- recipi ininime possent absque litteris aposloiicis:
les. Nam crticis signaculo (quod salulis, et gratiae per quas in majoribus Iiisce causis opportune decla-
a Cbristo fidelibus adprecandie indicium est quoti- raretur, num recta el consentanea fidei regulis re-
dianum) lale expanso includunt monogramma sui perla essel ipsorum rioclrina. Lilleris quoque ency-
nominis, sive nomen extensum, et praeterea inscri- clicis usum fuisse Clementem, Petri discipulum et
buntcirculo, eidem monogrammali, elcrucis figurae successorem, conlra haeresiin Ebionis, testalus est
circumduclo, aliquem -versiculum e sacris litteris Epipbanius iis verbis, quae a card. Baronio referun-
desumptum : olim post siglam, quae reddilur Bene tur ad annum 74, nuin. 10 : < Idem Clemens ipsos
valete: nunc posl clausulam supremam epislolae, (Ehionem ejusque sectarios) per omnia redarguil in
respondentem iiiriicatae salutalioiii. Hornm exem- epistolis quas scripsit encyclicis, quae in sanetis
pla vides frequentia apud bullarum collectores, tum Ecclesiis leguntur, quod alium habeat characierem
aptid Ughellium in llalia sacra, tuni apud Mabillo- fi-lesejus et sermo ab his quae snb nomine ipsius in
nium de re Diplomatica, libro quinlo : quihus adrii D 1 circuitionibus corrupta suut. > Haccnimirum vesli-
possuntadnotata a Colelerio iu can. 12 apnslolicum gia signabat illi per eamdem aelatem apostolns Joan-
tomo II, pag. 462, ad Opera SS. PP. saeculiaposlo- nes suis in epistolis conlra Menandrum, Ebionem,
lici. aliosque ab eariem scbola profeclos baereticoset pro-
Verum his opporluniori loco servatis, pauca fecturos, ita conscribens, in I quiriem Epislola, cap.
tanlumraodo hic subdam de causa decreli a Sixto 11,vers. 18, 19 : El nunc antichrisli multi facli suni:
vulgati, ne utlus episcopus a Remana sede evocalus unde scimttsquia novissima hora est. Ex nobis pro-
reciperetur a propria parwcia, si rediret absque lilteris dierunt, sed non erant ex nobis. Nam si fuissenl ex
apostolicis. Ita consulendum putavit unilati Ecclesiae nobis, permansissenlulique nobiscum. Et in II, vers.
servandae sub uno capite, unaque doctrina caibo- 7-11 : Multi seductoresexierunl in mundum, qui non
lica, averlens periculuin quod imminebat post mor- confitenlur Jesum Chrislum venisse in carne : hic est
tera aposlolorum et aliorum e praecipuis viris, qui seductor el antichristus. Videle igilur ne perdatis quw
Christum Dominum in carne viderant. Imminehat operali estis, sed ul mercedem plenam accipialis..
antem id, quod Eusebius relulit ex libris Hegesippi, Omnis qui recedil et non permanet tn doctrina Chrislij
celebris Chrislianorum hislorici, hisque temporibus Deum non kabet: qui permanel in doctrina, hic et
tequalis, ejusdem verbis ila conceptum lib. m, cap. 32: Patrem et Filium habet. Si quis venit ad vos, et hattc
< Ecclesiam ad hxc usque lempora instar cujusdara doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum,
virginis integrara, atque incorruptam permansissc : nec Aveei dixerilis. Qui enim dicit ei Ave, communi-
adhuc in obscuro reccssu delitescentibus quicunque cat operibus ejus malignis. Cum igilur disciplina
1175 IIISTORIA DE VITISaROM. PONT. — S. SIXTUS. U74
apostoiica oslenderet, per cncyclicns lilteras de- A scntentia Romam appcllasse. Fundant se in rcferen-
monstrari oportere commiiiiionem cuin Ecclesfe ifs infra ex S. Epiphanio. > Hiijus lextum producit
catltolica eorum qni essent legitima missione _ab png. 484, et cum illo varias opiniones de epi^copalu
eadem Ecclesia ablegati ad aununtianduni Chrisli . Marcionis. Sed sive Mnrcion fueriltantiimniotlofilius
Evangelium, neque snfficere si quotidara fuissenl ex episcopi, sive el ipse episcopus; eumetbacresim siiam
coetu cum aposlolis congregalo, nisi constaret cum disseminare cceperit sub Adriano; cum Valenti-
eodem coelu ipsos permanere el perseverare in do- ims episcopntum arabiveril in insula Cypro, uli ex
cirina eidera coetni concredita, aliter nec recipiendos S. Philaslrio adraonelP. Lnpus ,pag. 480, ubietiain
in domum, nec Aveeis dicendum; inulto diligenlius id probat sub ponlificalu R. Telespliori, qui huic Sixto
exigendum esse intellexerunt Ecclesiae praesules, successil proxime, detirasse palam, ac praedicasse
praeserlim Sixtus caeteris praeslans in Romana serie, Vaientinum (ex Juslini Apologia) et Marcionem Cer-
quando sub ejustlem pontificatu id monsiro simile donis discipulum sub eodem Telesphoro corruptuut
primiiin atiiliiuin fuil, haereses disserainari nb iis etseductum; Cerdonemque ipsura memoret ex
<jui episcopaluiii oblinuissent, vel episcopatum appe- S. Irenaeo lib. m, cap. 4, inodo exomologesimfecis-
terent: quorum anlesignanus uli apostolorum aetate se et poenilenliam simulasse, morio ari vomitum
fuit Simon , itn posl mortem apostolorum fuit e retliisse; universa ista probnnt, providenlia Sixti,
schola seclarioriim Simonis (Mennnriri, Ebionis, Ba- jatn pei-spicicnlis haeresum aftlatu sitlerari viros
silitlis) Valenliniis. Menanrier enim et Bnsiliries nia- sacraiissimo ordini episcopalus, vel initialos, vel
gos et philosopbos sese jaclabant. Valenlinus vero proxime initiandos , caulum fuisse per saluberri-
probe cum nosset, non salis aucloritaiis ex iis no- r. iiiam illius decreli sanctionem, ne qiiispiam episco-
iiiinibiis apud Cbrislianos sese habiturum, episco- porutii poslulalus ad judicium Roinnnae sedis, ab
pale fasligium ainbiebat: quemadmodum Terlullia- eaque redux reciperetur sine Iitleris encyclicis, cer-
IIIIScapite 4, conlra eiimdem asseverat. Providus igi- tum lestiinoiiiuin proterenlibus de veritate et con-
lur ponlifex Sixtus vidit majus periculum seduceudae fessione rioctrinae aposlolicis dogmatibiisconsonae.
Clirislianae plebis ab iis imminere, qni jure episeo- Salis ergo intelligiiur ex Ecclesiae consiiiuiio-
palus cum haberenlur successores apostolornm, rio- ne sub Sixlol, imperanle Adriano, nempe exhisto-
cendi quoque polestaiem inter poliora sui officii nui- ria haereseos, lum primum ausae inter episcoporum
ijera obtinuissent; si post adeptum episcopatum cathedras se audacler intrudere, posiquam morlali
dignitatis suae juribus 'abuterentur. Edixit ilaquc huic vitae erepti fueranl apostoli, ac discipuh , qui
episcopos aJ tribunal Pelri evocatos ita se sislere Christum Dominum in carne viderant, inlelligitur,
nportere, ut, causi discussa, recipi a suis plebibus • inquam, occasio el vis decreti Sixtini, prbvidenter
minime possent sine litteris encyclicis primarhe se- prospicienlis Ecclesiae unitati ac fidei integrilali
dis. Provide id factum, ea poiissiiiiuin tempestate, servandae per encyclicaslnijusmodilitleras, qnaepost-
qua persecutiones fieqtteiiles non ila facilem retltle- moiluin formutm diclae suni, cerla documenia profe-
biiit convenluni episcoporuin, qualis fuerat aposto- lentes, ac lesseram communionis omnium episcopo-
loriim ad concilium snper dissidiis apud Antioclie- l-iiii)cumPelri sede priraaria tit in reditu ad proprias
aos siibortis in causa legaliuin ohservationum. Quarc plebes lulo reciperentur a fidelibus eorumdem cura
riictatoria veluli nuclorilate, in Pelri sede a Chiislc concredilis.
Domino jam constituta, utendura fuit ad consulen-
dum unilali Ecclesiae atque iudemuitati fidei, ubi G CIACONII.
niaximuin iinmiiieret discrimen ah episcopis ad falsa Linea 5. — Rediens ad parochiam suam non SH-
(logmaia declinantibus, nec ratio temporis siner-el nisi cum litteris pairiarchw. Censuit san-
concilia praesuiuin cogi sub oculis perseculoriini, scipereiur,
cius ponlifex Sixtus, ne episcopi, ad seriem apo-
au'. pnstores removeri ab ovibus sibi concredilis in slolicam
illa lcmporum tlifficullale, qua plebibus in rericulo SIIISplebibus quacunqiie ex cnusa vocati, redeuntes, a
nisi secum deferrent
conslitulis praesenlia fideliura vigilum erat maximc litlcitis Romanireciperentur,
poniificis, populum salutantes, eos-
neces-aiia.
Rurstis Clemens Alexandrinus Slromalum li- que purgaios, vel inslructos, causamque eoruia
(iisciissain fuisse cognoscerent.
hrovu docel, Basiliriis, Valenlini, et Marcionis haere-
ses coepisse sub Adriano. Aitenim pag. 769: tlnfe- PAGIL
riiis autem circa lempora Adriaui imperatoris
facrunt qui haereses excogiiaverunt, et pervene- Linea 3. — Hic constiluit, ul minisleria, elc. Con^
riiut itsque ad aetatem*Anlonini nalu mnjoris. stiluit etiam ex eoriem libro Pontificali , ut sncra,
Sicut Basilides, etsi Glauciam sihi ascribat ma- vasa ab aliis quani a sacris minislris non lange-
gislrum, ul ipsi glorianliir, qui fuit Petri inlerpres. renlur. Ideo aulem id veluil Sixtus, quia lam calix,
Similiter autem Valentinum dicunt audisse Theo- qtiain patena erant vasa consecrnla ; exslat enjm in
dadem. Is autem fuil Pauli familiaris. Marcion ordiue Romano ulriusque consecralio, unclione-
enim cura nalus esset eadera qua ipsi aelate, versa- Chrismalis, cerlisque precibus adhibitis. ldeinde-
batur ut senex cum junioribus. > Haeca Clemen- D crevit postea concilium Laodiceiium anno circi-
le scripla recilans Lupus in scholiis ad cap. 50 ler 363 celebratum, iu quo canone 21 suncilum
Tertulliani de Praescript., subdil : < S. Clemens se- esl, noii oporlere subdiaconum vasa sacrata contin-
CIIJKIO dicit, quod Basilides, et Valentinus, el.Mar- gere; et concilium Agatliense anno 506, sub Sym-
cion, fuerinl coaevi, et omnes coeperint sub iraperio macho, canone 66, stntuit uon oporlere insacralos
Adriani. Quaestioesl, quid cneperint? An vitam, an ministros conliiigere vasa Dominica. Subdiaconis
haereticam praedicatioiiem? Respondeo, quod haere- laiiieu dala facullns isln est in concilio Bracarensi
licam praedicaiionem. Etenim Basilidem sub iinpe- sub Joanne IU, nnno563, canone 10 . < Placitit ut
rio Adriani praedicasse diserte scribil S. Hierony- non liceat cuilibel ex lectoribus sacra altaris vasa
mus in encomio illuslris viri Agrippae Casloris. i porlare, nisi his qui ab episcopo siibdiaconi fuerunt
Idem Lupus observaverat pauto ante , scilicel pag. ordinati. i Acolythis eliam eamdem licenliam con-
479, ex S. Epiplianio, el ex appendice libri Terlul- ccssam ex ordine Romanomanifestum est.
liani de Pi-aescript. Mnrcionem fuisse cpiscopi, et Plcrique scribunt, Sanctus, sancttts, sanctus, efc,
quidein snnclissinii viri, degenerem filium. Addit, a Sixto sacrificio missae addituin esse, sed atictius
ab Opiato Milevilano affirmaii, et ipsum Marcionem Chronicon velerum ponlificum id solum a Sixlo
fuisseepiscoptim. tSunt, inqttit, qui exisliinant, conslitutiim ait, ul, sacerdole hymrtum illum inci-
Marcionem sub patre Amaseno episcopo ac totius pienle, etiam populus eumdein cantaret. Quia vero
provinciae metropolita fuisse Sinopensem episco- progressu teniporis quidam abtisus irrcpserant, ut
p- o, ct ab illius synodali , qua degradatus fuerat, nonuisi in soiemuibus niissis diceretur, eo Wlleiido
1175 ANASTASII^BlBltoTHECARIl 1176
hic canon a concilio Vasensi anno 529 editus est:. A rmt. Decrevil ex libro Pontificali, ul quicunque epi-
< Ut in omnibus missis, seu in matutinis, seu •sropus evocalus fuerit ad sedem Romanam apostoli-
in quadragesimalibus, sive in illis quae pro de- cam, rediens ad parochiam suam non susciperetur,
functorum comineraoralione fiunt, semper San- nisi cum formalis salulationis ad plebem per sedem
etus, sanctus, sanctus, eo ordine quo modo ad apostolicam. Lilteras enim formatas, seu communi-
missas pubticas dicilur dici debeal; quia tam sancta catorias dabat episcopis sedes apostolica, et com-
et lam dulcis, et desiderabilis vox, etiamsi diu no- mercio earum tolus orbis in una communionis socie-
cluqtie possil dici, faslidium non poterit generare. > tate concordabat, ut afilirmat sanctns Optatus Mite-
Aitera pars hymni, Benedictus qut venit tn nomine vilanus. AJ hunc porro locum, lam auclioris Chronici
Domini, Bosanna in excelsis, Chrislo Dominoa tur- velerum ponliflcum quam libri Pontilicalis, episto-
bis in solemni Hierosolymaeingressu ante nassionem larum decretalitim auctor secundam Sixti cpistolam
decantata fuil. De hujus hymni ritu el origine legen- composuit, quae est de vasis sacris a solis ministris.
dus cardinalis Bona lib. n rer. Lilurgic, cap. 10. langendis, et de non redeundo siue formatis episto-
Linea 4. — Hic constiluit, ut quicunque episcopo- lis, iuquil Scheleslralius in nola ad Sixlum.

IX. SANCTUS TELESPHORUS.

ANNOCHRISTI142, ANTONINIPII IMP. 3.

9 Telesphorus, natione Grnecus, ex anachorita, sedit annos undectm, men-


ses tres, dies viginti duos a. Fuit autem temporibus Antonini et Marci i>. c Hic consti-
tuil ut seplem hebdomadas ante Pascha jejunium eelebraretur, et Natali Do-
mini noctu missce celebrarentur, cum omni d tempore anle horae tertioe cur-
5 sura nullus praesumeret missam celebrare, qua hora Dominus noster ascendit
crucem, et ante sacrificium hymnus diceretur angelicus, hoc est, GLORIA IN
EXCELSIS DEO. Martyrio coronatus est. Qui sepultus est juxta corpus beati Pe*
tri in Vaticano iv Nonas • Januarii. Hic fecil ordinationes qualuor per men-
sem Decembrem :f presbyteros duodecim, diaconos oclo B,• et cessavit episcopatus dies
10 quatuor. #
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Telesphorus annisundecim, mensibus tribus, diebus tribus. Fuit temporibus Antonini
Macrini a coiisulatu Titiani ef Gallicani usque Caesare et Albino.
NOTUL.EMARGINALES FABROTTI.
« B, m. 9, minus d. 3. * B, Anlonini Pii lanlnm usque ad coss. Glabrionem et Veriamim. • Vide Bar.
ann. 534, <*CB, oinni alio. e CB, Nonis. » CB, episc. per d. loca 132. « Seplem CB.
VARIJE LECTIONES.

Apud Fabrottttm ex eodice Freheri. tcmpore. lin. 5, missas eel. tin. 6, iaerucem. /tn. S,
Num. 9, lin. 10, B, duos. Ad not. marg., d. epi- iii JNon.J. lin. 10, dies 7.
scopos per diversa loca 13. 'Apud Holsteniumet Schelestratium.
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Lin. i, Vatie. et Flor., missa celebraretur, nam
Lin. 1, ex patre Anach. tin. 3, ut per seplem h. a. conslituit ut. lin. 7, Flor. et Cass., coronatur. lin. 9,
L\ j. c. et ut in natale Domini n. m. c. et ni omni t. Vat. et Florent. addwnt, episcopos per diversa loca
lin. 5, qna scilicet hora D. n. a. c. et nt ante s. lin. 7, iredecim.
Deo. Hic fccit ordin. lin. 9, diac. 8, episcopos per Apud Peniam ex codice Cavensu
diversa loca 13. Hic martyrio coronalus est et sep. Lin. 1, Telesphorus. fin. 10, dies vu.
j. c. B. P. in Vat. iv Non.-J. et cess. ep. d. 7.
Ex codice Tkuano allero.
Lin. 1, annos xi, m. m, d. xxi. lin.A, nam omni
NOTJE VARIORUM.
A SCHELESTRATE. secundo catalogo, ut rationem, qnam addit de no-i
KOTJSIN TEXTUM ANASTASJI. incipienda missa ante horam diei terliam, id esl
juxta computum horaruni in Palacstina fieri assue-
In Telesphoro incipit auctorLibri Ponlificalis ari- lum, ubi dies hora sexta arite meridicm iucipiebai,
iungere oonnulla quae aliunde dcsumpsit, quam ex et in meridic sexta flniebat. CaHerum ex eo quod
i\T, HISTORIADE VITIS ROM. PONT. — S. TELESPUORUS. 1178
auclor libri Ponlificalis non numerel consules, qn'rm- A Gregorium papam (is est Grcgor. VII) in galli cantii
siinl in|secundo catalogn, el reperiuntttr inprinio.col- missam celebrantem , de altari graviier vulnerattim
ligilur, non— quiriem primo, sed sceuiido nsuni fnisse. rnpuil, ct in lurre sua in ctislodiam misit. i In dic
Linea i. Cum omni tempore anle horw tertiw naiali Doniiiii in missa, quac celehratur in galli
cursum nullus prwsumerel missam celebrare, qua cantii, Evangelium alta voce lcgit Carolus IV iinp.
Dominus v.otler ascendil crucem. Hora diei teriia de qtio Alhert. Argentinens. in Chronic. : < In die
juxta modura compulandi boras diei in Pahesihia tisu quoqne sanclo nntivitntis Domiiiirex cointnunicatus
rcceptuni, ut supra adnotavimus. Praeelarum est fuit, legitque in missa galli caiitu alla voce, hahens
aiitcm hec Telesphori decretnm, qitbd in priinitiva in manu evaginalnm gladitim, Evangclium : Exiit
Ecclesia locum hahere polnit, dum unitm altare in edictum a Cmsare Augusto. i Mediam noclcm signat
singutis Ecclesiis, el non plusquam una missa per canlus, quo Christiani surgebanl ari oraiidum."
diein in illis celebrabalur. ngnslin. in psalm. cxvm : t Post galli cnnliim con-
falli
suevit esse tempus orandi. i In honorem nativitalis
NOT.«IN CATALOGDH FELICISIV ». Domini mulLi singularia introilucln sunt. Primum,
Tantum noctu natalis Domini. Undenam au- quod missa celebratur de noctc. Seruridum, quotl
ctor catalogi desumpserit , Hymnttm angeli- eortemdie tres missaecelebranlur: prior media nocle,
cmn , Gloria in excelsis Deo, lanlum nocta na- qua hora nalus est Chrislus; sccunda riiliicnlo, itl
talis Domini cinlari debnissejuxta Telesphori de- est sub lncem; lertia, hora lertia qna solent cele-
crelum, faleor me ignorare : inilio lamen Eccle- brari missae puhlicae. Gloss. in d. can. Nocte, cap.
sicenon adeo frequenter recitalum fuisse, ul mmc g Consuluisti, de celebrat. missar. Tertium, quod si
fil in omnibns fcslis, vel ex antiquo Sacramenlario nataiis Domini incidat in ferinm sextam, licet vesci
Gregorii M. pniei, quod lempore Caroli M. scriplura carne ex consiieimline generali; cap. uli.xle obscrv.
asservatur in Bibliotheca Palalino Vatic, ubi initio jejttn. rie quo Matth. Paris nd aim. 1255 : < Erat
legilur : < llem riicilur Gtoria in excelsis Deo, si epi- autem illo aiuio tlies natalis Domini feria scxla, et
scopus fueril taniiimmodo die Dominico sive diebtis comerierunt aliqni carnes, ob reverenliam Chrisii,
fcsiis : a presbj leris auteni minimc dicilur, nisi solo quia Verbum caro fnclum, en die prodiit in luceni
in Pascha. > saeculi, unde quidam admiralive ait : 0 cartii con-
NOTjEINCATALOGUM LlBERIANUM. cessus lionor! t Missaepublicaecelebrantur hora ter-
Lineal.— Loco Antonini Macrini legunt Hen- lia, can. Et hoc de consecr. dist. 1, conc. Eineii-
schen. et Papebrochius Adriani, cuni taiuen in ms. Disserl.tens. can. 19, Aurelianens. m, can. 11, de qtio dixi
codice habeatur ut nos hic edimus. - lib. vi, cap. 2. •
Linea 6. — Et ante sacrificium htjmnits diceretur
ALTASERRA. hoc esl, Gtoritt in exceltis Deo. Postretna
angeticus,
Linea 2. — Hic constituit, ut septem hebdomadas pars decrcti Telesphori est,*ul inilio sacrificii raissae
ante Pascha jejunium celebrarelur. Jejuniiim Quailra- caneielur bymnus angelicus, hocesl, Gloria iit
gesiraae non esl primitus institutuni a Telesplioro : excelsis Deo. Primum hoc iiislitiiltim a Telesphoro,
id eiiim inslilutionis apostolicae esse jam observa- nt hymnus angelicus caneretur in missa in natali
liiui ex can. 69 aposlolorum; sed pontificia lege Dnmiiii, ri. can. Nocte sancta. Deinde usu receplum
sancitum, can. Statuimus, dist. i. Jcjunium eniiu til irieiu liymniis riecantelur semper in missis solera-
Quadragesiinae a Domino instffhliin) agnovere Pa - C nibus, eliain iu Ccena Domini, can. Porro, de con-
tres. Hinc illud fulei nostrae opiis voeital Anibros., secr. dist. 1. Syramacho hoc tribuil Anastas. in ejus
serm. 33 : < Diximus supcriore Dominica lioc esse Vil.
fidei noslrae opus prininm ul lioruni qnariraginla BINH ET LABBEI.
(lieriim curriculo dcvotissime jejunemus. i El illiiri
jejunium a quibusdam infringi coutra praeceptum (Ex BIN.) Linea 3. — llic consiituil ut septem heb-
Domini conqucriltir iriem serm. 35 : < Qualis .iHtein domadas. Quailragesimale jejunrum nb aposlolia
Chrisiianus es, cum, Domino jejunanie, tu prandes ? Domini inslitutum att|iie universae Ecclesiaetradilum
Dicite enim inihi, interrogo vos, qui in Qiiadragc- est, ut ex can. apostol. 68 constal; nam diu ante
siiua prandelis, si non in conscientiis vcstris rei Telespborum liujtis jejunii quadragesimalis Ignatius
eslis, quod, abstinenle loto populo, vos soli, conira in Episiola sua atl Pbilippenses mcminit bisce ver-
pra-.ceptumDoinini, devoratis. > Jejiiniiim Quarirage- bis : < Quadragesiniale jejunium ue spemalis; con-
simac ad exemplum jejunii Chrisli iiislitniuni. Hie- linet enini exempluni couversalionis Doniinica3. >
rouyin. in Jonani cap. 3 : < Ipsc quoque Dnrainus (Ex LAB.)Linea 4. — Cum omni tempore. Absunt
verus Joiia,misstisadpra;dicaiionemiiiimdi, jejiuiavit a C. 11.
quadraginta dies, et haereditalein nobis jejtinii riere- BLANCHINI.
hnquens, ad esum corpnris sui sub boc nuniero no
slras auimas prajparal. i NOT^ CHRONOLOGIC-E.
Jejuiiium Quadrngesimae
constituilur seplem hebdomadis. Hinc Crcgorius In hoc ponlifice piclurae basilicaeS. Pauli, lum in
Iioiiiil, 16 in Evangel. in Doniinica i Quadragesini.: D vctusla serie colorala musivo cum epere Leonis
t A praesenli eleiiiin die usque ad Paschalis soleni- Magni, el Gallae Placidiae, lum in recenliori iiera-
nitatis gaudia, sex hebdoinadac veniunt, quarura vi- lione ejusdem epocbae, per Nicolaum III inferiusde-
delicet dies qiiariragiiila tluo fiunt, ex quibus dum lineala, uti dixeram in Prolegomeuis opusc. xi,
sex Dominici abslinentiae sublrahuiitur, non plus in cap. 5, num. 3 ct i, nilide ostendtinl, nume-
abslinentia, qunin triginla et sex dies remanent. > rura annoruni undecim, mensium trium, die-
Linea 3. — Et nutali Domini noclu mhsm cele- rnm viginli iinius bealo Telesphoro essc tribuendum.
brarentur, cum omni tempore anle horw terliw cursttm Par consensus in annis esl omnium catalogorum et
nitllus prwsumeret missam celebrare, quu hora Do- codicum, niemoralorum eodem folioxci.soloCoIher-
minusnoster ascendit crucem. Telespbori conslitiituii) lino sexto vitiiim ostendente in nota numerali vi
esl, ut in nocte nalivilatis Dominicae missae ccle- quam loco xi stibslituit scriplor illius codicis : con-
brenlur, cum exlra htinc diem missae non celebra- stieto vetuslalis dainno fortasse deceplus; dum eva-
rentur ante borara tcrtiam, qua ChrisHis crucifixus nescentibus inferne ductibus decussalis siglaedenarii
est, can. Nocltsancia de consecr. dist. i. In ualaii x nolam quinarii v arbitralusest sc videre in dimi-
Domini niissa celebralnr de nocte in gnlli canlu. diala illa liitera x.quam integram piclurae, et codices
Abbas Urspergens. : < Cenlius quidara c-ivis Roma- manifeslant. Caetera errata leviora adjectx, vel detra-
uus, exfautoribus Hcnrici IV iii nativitale Domiiii ctacunitatisin mensibus inlelligcs ex«iis, quae supra
dixeram in Alexandro. Quafe ad calcem cQluinnas
* Vid. Prolegomena. S. Telesphori in Prolcgomcni* coiicgi, sedis il-
f ANASTASIIBIBLIQTnECARII 1180
. tlviwmses 3, riies 21 exomnibus ino-; •- A rolyniiis in elogio Philonis. < Ex qno apparct, iu-
"*. itfcetteci. quil, lalen) primuni in ChristOcredenliiira fuisse Ec-
liMtrlyrii5 Jnmiarii, qna colitur, spectabit a;l;l elcsiam quales nunc monachi esse vistintur, et cu-
les aniii 158 Camerinum et Nigrinn; ctim prx-;- piunl, ul nihil cujiisqiinmproprium sit, nulliis inter
8 consulains Caesarisu et Balbiui posircnmm n eos dives, nullus pauper, pntriinnnia egenlibus
' s Pascbale dciiionstrel celebralnm consianlee dividanlur, oralioni vncelur, el psalmis, doctrinae
•> T«Iesphori : et Pascha primiim assignattim n qiioque et continentite; qunlcs et Lucas refcrt
sascessori llygino per cainlogum Felicis IV (uam la- i- pii.nniniHierosolyuiisfnisseeredenies. >Viguissequo-
eJUjaproliibet iri cognoscete in Liberiano), praferalil qiiein JtidaeaeariemaetateaposlolicaEssenorum asce-
cmtsules inriicatosantii 138 Nigrum el Caiiioiiiiuni, i, taruut copiara luctilenter oslendit Baronius ad an-
Ivx:ihe igilur 5 Jannarii anni 158 relrocericnles per:i- nuin M, inviclis argiimentis cnniprobnns conlra No-
annos undecim solidos, meuses trcs, di.esviginti et;t valoriini comincnui, plerosque iiloriim, qui a Jose-
tiniiin episcopalus Telesphori. cngnoscimiisilliusor- plio laurianiur, fuisse Chrislianos, ex JiiriaeortunEs-
(linationem fuissc peractain riie Dominica 16 Seplem- i- senis quidein conversos, neque habeiirios illius anli-
hris anni 126, Vero el Auibibulocoss. senicsiri ferine e qiiitalis, quani Plinius ct Solinus iisricm affingunt,
spatio anlequam Sixlus mariyiio coronaretnr. Qaaree sed circa aelalemCliristi Domini, el Herodis Magni
illutl semesire fpalium exegerit Sixti vicarius et:t a scriploribus tantuiniiioiloiiieinoialos : qtii cumcae-
coadjutor, more snlis frcqiieiiier iisurpnln in perse-:- terns Juriacoruni sectas superioribus aetatibns de-
ciilionibus a pontiliciluis Roinanis, ut episcopalein ii scribere non oiniserint, de his ne verbum qnidein
or.lineni suo Vicario coufeirent, oli causas jain in-- ._ proferunt. Ctim vero de Essenis faleatur Solinus,
(licalas in adiiolationihiis chronologicis ad Vilam S.,. " interiora Judaeaeillos colere praedilos morali disci-
Evarisli, numero 2, plina, recessissea rilu geniiuni uiiiversaruni, venere
A raorle Sixli sedem aposlolicam vacasse refertl se penilus abdicare, peciiniam nescire, palmis vi-
coriex Annstasinnushiriuntanluin. Haccigilur cliro- I- ctilare, etpluriinos undiqiie genlium ad eos prope-
notaxis assignanria eril Telesphorn. rare : neque lainen ulliim atlniilti, nisi quem casti-
Anno Christi 126, die Dominica 16 Septcmhris,i, talis fides el iiinocentue nierilum prosequalur;
Vero et Ambihitlo ooss., orriinnliir episcopus. jure Annaliiim parens in eis recognnvit Chrisliat os,
Anrioproxiino 127, die 5 Aprilis, cligilur successor>r ad fidem facilins perductos ex Esseiiorum secin^
Sixti, hiriiioante marlyrio coronati. quaui ex cacteris apuri Juriicos tnne vigcnlibus. Sive-
Anno 158, die 5 Januai-ii, Cainerino etNigrocoss.i. igilur Telesphorus annchoreta Clirislianus fuerit
(Nigrum consulem aliqui appellanl Mttgnum), pro0 cx prioribus illis consilia Evangelica professis in
(iiristo oeciditur, post annos 11, mcnses 3, dies 211 Jtiriaia, aut Alexamlriae sub aposlolis, et Marco;
iinpensos ndministranilo episcopatui Romano, perr sive anachorela priinura inler Jiiria-orum Essenos.
piiinum quidem semeftlre vicaria poieslate illi a ad quos undique geiilium convotahatiir, adeoque
Sixlo collata, reliquo vero tenipore a Sixti niorle,., et ipse ariveniensilluc c Graecia perfeclioris vilae
el.ab cleclione ad ponlificaliim maxiniiiin, uli suc- sliitliose illis adjunxeril, mox cerlior faclus nostra>
cessor Petri, el Sixti in cathedra Roniaua. piofessionis in schola Chrisli eam ariiuveiierit
EJUSDEM NOTJEhiSTORIC.C. rclictis Juriaeorum Essenis; potuil iilroque inoilo
(lici ex anackore.a ad maxiinuni sacerdotium eve-
Linea 1. —Ex Anachorila. Fuisse anachorelnss C ( clus in hac Roinana^sede
"' ab auclore libri Ponti-
iPlate Telesphori neino negaverit, qui alleiidnt exx flcalis.
Evaugelio, anle pra?dicalioijemChristiDomini, Joan- Linea 2. — Hic consliluil ut septem hebdomadas.
iiem illius praecursorem deserii accolnm, zona pel- anle Pfischa jejunium, etc. el Natali Domininoctu
licen succinctum lurabos, et locusiis ; c nielle silve- missmtelebrarenlur, elc. Tam cardinalis Baronius nri
stri famem sedanlem, anlra deserti subisse icneris$ annum 154, num. 2. quani Altaserra ad hanc seciio -
suh annis. Ejiisriemcerte exemplo Pairesaliribiiunt, , neni Anaslasiani texlus oliservanl, jejuniuin Quadia-
et cum liis catholici omnes, originem vhae inonnsticae e gesimaemanasse ex aposlolica institutioue, iri attc-
apuri Chrislianos : quem proplerea iiionacliorum n stnnlibiis praeter Eusehium etiara pluribus episcopis
iirincipeni dixernnt SS. Joannes Cbrysosloinus et:t secumli saeculi ex Asia scribenlibus, se id tradilione
Jlieronymus : aliiquc simili elogio conimi-iitlanl, vi- percenisse, apud euradem Eusebiuin lib. v, Hist.,
riendi apud Baroniuin ad aiinuui Chrisli 31, n. \i ett cnp. 2i, uhi non solum quaestioerat ile Pascbali die,
15. Quin etiara diviims ipse pra?cepior nosler Chri- verum etiam de jejunii varietale, suigulis Ecclesiis
Slus Dominus, uli virtuluin omuiuin cxcmplar ett se liieri afiirmantihus prcprios rilus, ab apostolis
nnrma, ita etiam in deserlo agens per dies quadra- acccptos. Quoriauteni attinet ad noctiirnas horas
ginla virielur insimiasse vitae splitariae insiiiiitiim,', missae sacrificio cclebranda primnm destinatas a
untequam aclivae praecepta daret. Quare Basilius s Tclesphoro, idque tanlumiiiorio in Doininico natali,
agens rie taudibtis eremi, ubi eam coinmcnilavit nbj quasi anlea nemini liccret horam riiei lerliam prac-
exemplis Moysis, Eliae, Elisei, el Jonnnis prajcurso- verlere in raissaccelebralione, opponit meritac;irdi-
ris, alioriimqiie proplielariim , altius oralionein ex-- fj £ nalis Baronius moreiii antelucaui coelus, a Chrislia-
tolleiis iiit : < Et qtiid amplius memorcm? Quando- nis passim frequentatuin riiu anle Telcsphoriim, ct
qtiidem ipse Salvator oiiiiiium in cxordio suae ran- in Plinii tilleris evidenlem. Qunre monct, ita esse
nifestalionis inviserit, ac prnpria ilignalus est se5 jiitctligenda en quae hic affirninnliir de jejtinio Qun-
habilalione consecrare. Poslquam eniin bnptismalis; dragesimae, ul dicanius id a Telesphoro primum esse
aquam, qua lolusesl, lnvit, ul evnngelista teslatur,, coiiiirinaiura scripla lege, quod traditione antea noit
slaljm Spiritns expulit eum in rieserliim.... Debilo- scriptn lniidabiliter lenebalur nb Ecclesiis, riluum
rem se libi munrius agnoscat, iinde practlicalurum,, aposlolicorum observanliam professis.
ac mirahilia facliirtim suscepisse Deiini non igno- Receptae iiilerpretationi ae sentenliae Baronii,
rat. Merilo ilaque referunl scriplorcs noslri cumi alionntitpie aiiclorum de scriplo coiifirmala per Te-
i
Hieronymo cl Cassiano, aliisque ari Mnrci evangcli-. lespliortun lege consueiudinis aposlolicaeila respon-
slae tliscipulos Alexandrinos rationem illius insliniii,, denl inilicia geslorum isliiissclatis; ttt nos nianu-
quam in Essenis, hoc esl in prima illa Ecclesia Chri- diicant ari perspicienda iiicremenla sacrorum riluum,
sliana tanlopere commendavit Philo, ejusdera for- celebritali myslerioruro potiorum adhibila per suiu-
mam describens plane anachorelicam, neque adrao- mos ponlifices pro leniporura ac locorum opporlu-
dum diversa a consuetudine primorum fitleliiim per niiate, ac proviilenler tligesta in eos commentarios,
apostolos conversorum post advenlum divini Spiri- sacerriotales, ex arcani tlisciplina liim teinporis con-
tus : quos iisdem Essenis in Chrislum ciedeuiibiis; creditos miiiistris sacroruni, unde in pace Ecclesiae
per Marci pracdicalionem in iEgypto peijequat Hic- postea ccllectus esl codex Ordinis Romani per autii
1181 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. TELESPHORUS. 1182
rirculum. Telesphori enim aelale pliirimnm per- A Romann morio,seri etiam in recentins fiindaiisinEc-
fectionis accepisse ritus eosdem in potioribus roysle- ctesiis, auxil ipsius fidiiciam ad inipeiranriiim a Deo
riis religionis nosirae anniversaria ctiebrilale reeo- spirilum consilii, nt certis lectionibus ulriusqiie Te-
lenriis probe inlelligimus; si coiilplexum altenili- siamenliprajsciiptisper septem jcjtniii liebtloiiiadasin
inus triuni decrelorum quae hic memoranliir a Te- Quariragesima pararel Doniino plebem perfectam.
lesphoro perscripla, caque coniparamus cum lesli- Ul vero id felicilei- cedere auimarivertit, converstis
moniis Patrum istius aelatis, mores, ac rilus Chrislia- etiam ad Nativitnlis Domitiirac myslerin ciiltu cele-
noriiiii altingenlibus, quantiim illis permisit caulela lniori riisponeiiiln, ilcrniiriiim en noctc riivintim sa-
snnciioris disciplinaenostrae, neqtie infidelibus neque crificiuni praecepil: forlasse ul consiilerel affluentia;
(-.ilechumenis tum temporis aperlius propalaririae. firielium , pliirimmn auciae.siib Alcxandro ex con-
Tria igilur hacc decrela Telcsphori maiiifcstnnl cele- versione Ronianio nobiliinlis ari Cbristiiiii, quo sci-
hrilalem ritus potius quam rei insiitiitionein esse licet copiain sacris nssislenili paratiouem praeberet in
illi tribuendam : ut scilicet lex a Telesphoro perscri- tanla soleniiiiuie. Hyinnum quoque apgelicinn,
pia non invexeril in Ecclesiam morem jejunii Qua- ea nocte concinendum statuisse feruir, ad leneficia
«Iragesimae,jam ab aposlolis indiicliimex imilaiione praeterita recolenda partae pacis Deum iuter et ho-
Christi Domini, cnjus exemplum ipsis, ac nobis mines, alqne in Nalivitale Cbrisli amitintiatae. His
jtorma vivendi proposilnm semper fuil; sed ut in se- igilur incrementis pro leniporum opporitniilale aple
ptem hebdomadibus Quadragesimain constitiienli- riisposilis, ari celebrilalein iejnnioiiini el Paschatis
bus cerlus deleclus precmn slaliilii-ettir, apte riispo- aeque ac Naiivilnlis Dominica: recolciulnm Teles-
nens ad mysleria Paschnlin clero et populo devote g plioti decreta insiriixeruiit RomnnaeEcclesiaeRitua-
celebranda, et ad baplismuni hovis Ecclesiie feti- les libros : qiiorum iixltcittsaiis manifesla nobis prae-
biisadnriiiistranduinpraeviadisposiiionecaiecheseon, scrvaiil Apologia Juslini niartyris, el scripta Teiinl-
et scrutiniontm, quaecum geniculalionibus, el pervi- linni. Quotl cniin pertinel ad liliim jejuiiioriiiii so-
giliis, et oralionibus crebnsjam lumoporlereobser- leiimiiim per Qiiatlragesiinam, manifestiiin est com-
vnri ab ingressuris ad baptisinum Terlullianus pre- parnnti riius inemoratos n Tertulliano, indicalosque
sbyter proximus Telesphori aclati commemorat in li- a Jusiino, atque adeo tisurpalos secundo saeculode
bio qucm de eoilem sacramento perscribit. Slata quo loquimur , cuiu ricscriptis ab Auguslino per
vero tempora Soleninioris bnplismi atlniinistrniitli qiinrtiim sacculum, a Gelasio vero, et a Gregorio Ma-
pcr eam actaiem cumhaberentur elnon tnntuin pasclia- gno in orriinem Romanum, et in Sacramei)laria re-
lia Resurrectionis Dominicae, Pentecoslcs, seri riuctis quinto, sexio, et conseeiiiis saeculis, nihil csse
etiam Nalalitia, el Epiphaniae, quae ita juncla Nati- siinilius. <Ingressuios ari baptisimim(aitTerluilianns
viiali sunt, ul apud jEgyptios dicatur eadem die loquens rie solemni Pascha;)oi'alionibiis crebris, jcju-
tilraque solemnitns celeinata (qiieinariinodum Ec- niis et geniciilalionibtis, el pervigiliis orare oporlet,
clesia Latina uianifesialionem Doinini, Baptisinum, etc. i Haecnenipe.sunt scrutinia, quje vocaiiliirinlU-
el miraculum nupiiale in Epiphania recoli a se lesla- tiialihus RomaiueEcclesiae,ex nieriinnapracserlimheb-
lur); consequens erat, ul Nativitatis eliam Domi- rioniaiteillarum septem, qua; Quariragesimam consli-
nicae, et Epipbaniornm ritus peculiares hisce myste- tiiiml, et jam ttim constilnelianljtixin hnc decretum
riis convenienier adminislrandis aplarenlur a Teie- Telespbori ipso adininislranle pontificatum, et unrie
sphoro in lilulis Romanis , quos paucis ante ipsimi n majora jejunia a Palribus appellnta solenl veleres
auiiis diviserat 25 presbyteris Evaristus. Proxi- auciores arcessere , vivendi npudR. P. D. Martene
nitts Evarisli successor Alexander sialim ac titulis de anti(|iiis Ecclesiae ritibus tomo, et lib. i, artic. n.
siugillalim praefectos vidit a decessore presbyteros , Ex illa hebdomade, ac Dominica meriinna in sacris
legem scriptam canonis quotidiani sacrilicii contra- quotidianis Evangelii lectionem ex Joanne fernie
rieiidam illis curavil, el passionis Dominicae me- dietim Ecciesia Roinana muluutur : indiciuin plane
inoriani, a Cbrisli prima inslitiilione el ab aposlo- manifestiim hiijus deleclus non hnbili ante iniliiim
loriim Iradilione continenter alligatam; licet tuin secimdi saeculi; cnm dileclus Christi aposloltis Evan-
eam, lum formulam certorum verborum ad sacra- gelium siium serius mandaveril litteris, quam ut an-
iueiili inlegritateiii pertinenlium sarlam lectamque lea legi potueril. Rilns vero scruliniorum per has
semper cuslodiiarasciret, prieviis lamenprecibtis, ac Iiebdomadas coacvosliahendos csse cum jplerisque il-
rilibus ad ejusdem passionis tremenda inysleria at- loriini coiiseqiienlium, quos usiirpnmus in ipsa ma-
lenlius recolenda sacerdotem.ministros, elpopulum jori hehrioniatla; sacrisque soleninibns feria vi in
cxcitantibus inslruxit, ut abunrie nolavi. lloc Pnrasceve. et Sabbato saucio, ei Paschali die ad no-
eliam instiluio providit , ut nihil diversum in slram aelatem ex hisce fontibus rievivalos,perspicue
titutis presbyteri inducerent ab eo quod servari coniemplaii possumus iu Apologia prima Juslini,
per episcopum viderenl in quoiidinuis sacris sect. 35, ubi recens baptiMtosdeducens esacrofonle
exemplo apbslolorum. Pnri igilur cura nc sollici- ad synaxim cum caeteris firielibus celebranriam, de-
tudine Telesphoms, posiquara curalam vidit provi- scribit seriem riluum, elprecum, aetate Telesphori,
denlerlegem quntidiani sacrilicii, ejusque rituumiii ac sua servalorum, ita conceplnm, ul virieri potuerit
lilulisper Alexandrum, eensuil sibi esse coiisulen- 0 compendiariam imngincm ex officio majoris hebrio-
rium, ut in iisdeni liiulis aniiiia sncra potiorum maria; Orriinis Romaui , Gelasiani , Gregoriani, ac
celebritatum Pascbatis ct Nalivitalis ( sive Epipha- nostri firieliler trnnsciipsisse, nisi ante ipse eriidisset,
niae Domini) occasione baptismi solemnis limc ad- quam Gelasius, et Gregorius, et noslri Riluales lihri
rtiinistrandi freqtientinres ccRtus fidclium habilura Ordinem missae expendissent ad memoratum sabba-
(quandoquidem ad baptismum , et pcenileulinin tum, et Dominicam Resurrectionis posl ordineni so-
administrandam liluli praecipue fueranl inslituli, ut lemnis baptismi. lta enim scriliiPHj/tff Si, etc. Verlit
diserleiegiinusnum.il ei3I)cerlam legein riliiiini R. P. Joachimus PerioniusBtiiediclinus: <Nos au-
ohtinerent, qua pielas coiifluenlium aptius dispone- tem, postquam iln abluinius, expiavimusque etimqiii
relurper easdem celebrilales ad glorinm Deo exhi- creriidit, elassensus est, eum ad eos qni fratres rii-
bendara, et uno spirittt unaqtie vocc bonorifican- cunttir ducimus euin in locum qno convenerunt
dum Deum, ut apostoli nos montierant. ProcUra- eomprecandi causa conlentis animis, et pro se, e.t pro
tioni Alexandri fuit adjuraenlo complementiim ca- eo qui illustratus esl, omnibusque aliis qui ubique
nonis librorum Novi Testamenli, in Joannis apo- sunt, ut etveritalis discipuli, et j-eipsa bonac sanctae-
stoli morte peraclum : ut possel a receplis perse, nc que vilaecultores, et praeceplorum cusloiles possimus
decessores, el abuniversa cui pracerat Ecclesialihris inveniri, ut aelernam salulem adipiscamur. i Ha;c
eosdem riius, et preces non minus, quam a trnditio - vero omnino respondent stalis precibus Paschnlis
nibus derivare. Eorumdem vero libiorum sacratus octnvae, per quas a Deo comprccamur^nt renali in
censuspaulojam vulgaliorsub Telesphoro, non in Chrislo sacramentum vivendo teneant quod fide per-
1183 ANASTASII BIBLIOTHECARII 1181
ceperunt: qiiematlmodum series precnm pro se, pro A stttm, Telesphorum, et successores. Verum si Ana-
iieopliytis, pro caeteiis oiniiihus qui iihique suut, lolius et scriptor iste receniior respicere voluissent
collectas refenuii, feri-.e sexlac, et Sabbato imijoris ad omnes Ecclesias, praeriicationePetri successorum
hebdomndaesingillatim adriictas abOrdine Romaiio, in tribus pairiarchalibiis sedibus fundalas, ia qui-
ul proEcclesia nniversa ejtisque partibus, onmibiis- bus dies Dominica Resurrectionis feslo perinde ad-
qne aliis qui ubique sunl, el ad eamrieni vocnri, dicla fuit, ac qiiinqiingesiniusab illa dies, qui.pari-
atit revocari possunt, divinacgratiae munera Chrisliis ter in Dominicain iucidit, Pentecostes celebrilati
lai-ginlur. Tiiin vero a precibus proceriilitr ad obla- depiitatus, ut omnia orienlalium el oecidentalium
tionem. < Sub finera, iiiquit, preeum iulernos osculo bcorlologki teslanliir , concilia , Patres, et auctor
sahitanius : deinde ei, qui praepositus esl fi-alribus, aposiolicaruin Coiistitiitioiinm quem conslal scri-
piiuis oiTertur, et poculitm, aqua, et vino'tempera- p-dsse ante Nicaeniconcilii tempora, vidissenl pro-
tnm, i etc. Et paiilo post sect. 87, enriem ditigenlius lecto istortim concordi snffragio diem Doniinicam
prosequitur rie solemni celebrandi rilu riiebus feslis. irieireo rieleciam fuisse episcopornm consccrationi,.
< Die qni solis riicilur omnes qiii in oppiriis, ail, vet quia Spirittim sanctiitii fidelibus illapsuin noverant
in agris moranliir, uniimin locum conveniunl, coni- in ccenaculo simili riie; el inferre riebuissei, ante
menlarinqtie aposlolowin, et proplieiarnm scripta Sixtum, ac TelesphoFiim ab aetale apostolica inva-
Ien'U!)tquaii(liiihora pntilur : deinrie ubi is qui legit iuisse tina ciiiu jejttuio Quadragesimae morem Pa-
riesislit, is qui praeesl nriinonel, et liortaiur, ut ea schalis Chrislinni celebrandi Dominica die , tum
quae le.ctasuiil, bona iinilcmiir. Tum surgimus niiuies, apini Ecclcsias oecirienlales, tum apud caeterasper
ac comprecainur, conclusisque nostris pi-ecibus, pa- D Africam, iEgyptum, Libyas, per Astanam el Ponli-
llis, jnni ut dixi, vinumque, et aqua ofleruntiir : lum cam dioecesim, et per Ciciliam, indiealas in epislola
is qui priinum locuin lenet, > elc. Constantini apuri Eiiselrium de ejus Viia lib. m,
Si quis perpentlal malure utrtimque Justini lesti- cap. 19, et Iltst. Ecc'. lib^v , cap. 23 y ubi Synoili.
nionium ac Tertiilliani, secnmqiie reputel, per eara plui-es ea de re leslimoniura adjiciunt. Hunc vero
aetatera, qua disciplina arcani pnrcius ut dissererenl morem coiisiantissinie pi-aecaeleris observaluni in
rie his coram infirielihiis Clirislianos inOnebat, tam Ecelesia Romana si celebrioris officii ritu decornn-
ninila nibiloftiiims Jiisiiuuin relnlisse de ritibus Te- diun censuil Telespborus, tili ex ejus decreto colligi
lcspbori, aitate. ac stta conslitulis in celebrando jeju- potesl-; sive eiiam Sixtus, uli ex Iremei recensiouu
nio Quadragesimae, quod baplisniali solemni prse- quispiam rietluxit; non ad bos lanlum respexil
iniltebaliir, necnon pcrvigiliis, ac feslis bactenus Anicetus, sed ad caeleros quoque pontifices. supc-
inlicatis, facile intelligil, oplimojure assignari huic riores, qrtorum consucturiinem iiicoiicussaiii sibi.
pontifici decreta superius recensita, licet jejunium c.eierisque proposuil ex aequo servandam, ac Sixli.
Q indragesimae, et sncra antelucaua diu ante sn- alque Telesphori decreta, qtiando respondit, se mo-
cerdotium Telesphori apostolicn ex instiluiione vi- rem prmdecessorumdebere retinere.
gerent. Linea & — Hymnvs amjelicus: Gloria m excelsis.
Ilanc etiam opinari possumns fuisse causam, cur Deo. De antiquilale hujus hymni sacra Evangelia
Ircnaeus ad Viclorem scribens (nptnl Eusebiiim lib. v, teslanlur, cuai primaiii illius pcrodura referanl lo-
Ilist. cap. 23) de conslantia Itomanorura ponlilicuin lidein verbis a ccelestibus spirilibiis prolatam. Reli-
Victoris decessorum in die Paschali nunquam sepa- quas eliani partes ab Ecclesia ariditas vetuslate
ranrio a die Dominica, neque aliis pcriniitendo, ut C exccllere ex eo intelUgimus, quod idem hylnnus iia,
aliter observarent, non ascendit enunieranrio ultra compleius reperiaiur, el Graecescriplus in antiquis-
Sixlum, Telesphori pro.ximum decessorem : a quo simo bibliorum codice, quem Theclae dicunt, et V.
inchoala forlasse, vclmcditatn rituum celebritas fuit, C. Laurenlius Znccaguius scriptum fuisse oslendit
qnam subinde Telesphorus <vel perfecit, vel decrelo lahente quarto Chrisli sacculoaliisque iu exeniplari-
iirniavit. Ita eniin scribit: Presbyleri ante Sote- bus pervetiistis Psalmorum et Canlicoruni. Quin
rem, qui Ecclesiae,cui lu jam praees, praeficiebaniur, eliam Graeceeaniari consuevisse in Ecclesia Turo-
Anicelum dico, Pium, Hyginura, Telesphorum, Six- nensi observat R. P. Marlene de antiqua Eccl.
tum, licel neque ipsi hoc festtim ca die qua episcopi disciplina in divinis celebranriis officiis lomo l\t
Asiaeobservarenl, neque aliis post se ita observari Cnp. 12, n. 20, pag. 89. Verura de illius antjqtiilate.
pcrmitterent, i etc. et de aueloie consule cardin. Bona rerum Lilurgi-
Aliud hiiiCHCuteinliilitPearsoniiis, collalis Anaiolii cnrum lib. n, cap. i.
verhisexejus canonePaschali.ubirieAsianisepiscopis, (JIIU in hoc libro Ponlificali recenseanlur non-
Pascha celebranlibus statim a luna xiv, post aequino- nnlla decreta poulificum Roiiianorum, quibus adno-
clium vernum, non exspectata Dorainicariie.ita scribit: tationes aileximus pro munere suscepto, obscura
< Non acquiescens aucloritati quorumtlam , itl est islius libri loca pro viribus illustrandi, semel hic
Petri el Panli successorum : qui omnes Ecclesias, in praemiltenda esse duco, ea quae perlinenlgeiieraiiin
quihus spirilualia Evangelii semina jecerunt solemni- ad decrela pontificum, qtii sederuiil anle Siriciuui.
talem Resurrcctioiiis Chrisli Domini die tanlnm nc in singulis eadem repetere sit necesse, quanda
Dominica posse celebrari riociieriiiu. i lpsi vitleba- D in illis se quippiain olferet observandiim.
lur, ex his leslimoniis inferri posse morein Pascba- Hujusmorii decreiorum origo compluribus viriere-
lis celebramli die Dominico non esse tribtienriiim turobscura, si eortunriem riociimeiila repeterenliir,
apostolis Pelro el Paulo, sed quibusdain Petri aul firmamenta ex litleris decretalibus, quas suli
successoribiis , quos nominalim percenset Irenaeus, couficto Isitlori nomine primiun vulgnvit Riculfus
(lum ordine retrogrado raemoral decessores Soleris episcopus Moguniinus oclavo Christi saeculo.Ex his
Anicetum, Pium, Hyginum, Telesphorum , Sixlum. aririiscenda uon proponam decrela priorum ponli-
< Xystus igiiur prinius, inlulil Pearsonius , post fictnn; probe cum noverim de colleclione biijusmorii
sancli Joannis obitum Romae episcopus constilutus pseudo-lsidori quid senliant erudili, alque inter hos
Romanae Ecclesiae morem stabilivit : quod anle duo clarissima lumiua Ecclesiasticae aiitiquiiaiis,
sancli Joannis morlem nemo facere austis est : cardinales scilicet .Barouius et Bona. Salis est
enque de causa pi.ital, i Anicelum Polycarpo sua- hujus posterioris senlentiam (qttae altcrius collegae
denti, ut eadem die celebraret, qtia Joannis disci- sui leslimonium includil) describere ex libro i,
ptili, respondisse, <se morem praedecessorumdebere cap. 3 reruin Liturgicaruin, ita conceplam : < Du-
retinere : i ut legiiur in Epislola Irenaei ad Viclo- dIIni ab eruditis observalura est, inquil, illorum
rem apud Eusebiuin : < Nullain (subdil Pearsonius) epislolas decretalcs usque ad Siricium supposititias
ab apostolis in ea re tradiiionem asserebat Anice- esse a quodam Hispano sub nomine Isiriori (quicim-
tus; sed tantummodo moreni apud praedecessores que ille fuerit) sub finem septimi saeculipia fraurie
suos ohlineiilem, i Romtmos scilicet ponliliccs Xy- confktas, cl ex svfltenliis veterura cauouuin, leguiu
1185 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. IIYGINUS. 1186
eliam civilium, et sanclorum Palrnm, qui ct quario A Linea 2. — Hic constiluil ut septem hebdomatti.s
et qninlo saecnlo floruerunt, turpi anachronisnio, ante Pascha jejuninm celebrtirelur. Qiiatliagesiuia;
eoilcmque fere slylo, ac dicenrii charactere niagna jejiinium jam nb nposlolis irariilum can. 6 Aposl. et
ex parte conlextas : quas primum ex Hispania in apud Clem. lib. v et vn. Const. Ignat. epist. i ad
Galliam delulil labente oclavo sa-culo Uiculfus Philipp., sed a multis forlassis propterpersecutioncs
episcopus Mogunliiiiis; el inde in alias rcgioucs neglectum, uovo eriiclo restauravil. '
riisseiiiinatae, ac commiiniler receptae sunt. Sed PAGH.
taiide.it) iinposliira deiecta esl, et Baroniiis rie his Linea 2. — Hic constituit. Instimtio jejunii Qua-
epislolis riisserens, anno 865, earum falsilatem agnn-
scit, el aperle fatetur, ne quis, inquit, caliininiari dragesimnlis Telesphoro a quibusd.im Iribuiliir
ab Ecclesia Romana com- apud Eiiscbium in Chronico, ad annmn Christi 141,
possit, aliquitl hiijiisinorii : < Quadragesimale jejuiiiuin a Tc-
meiitum esse. Earum igitur leslimOniis tiinquaui uhi ita lcgilurhoc
falsis, el inutilibiis, rejeclis, cerliora ex veris et lcsphoro per leuipus iuslilulum, ac praeceplum
et Patrum qiiidani scribmit. i Verum haec verba in Mss. codi-
legitimis poulificum scriptis profereuria cibns desidernri, irieoque Chronico Eusebii iuserta
sunt. i
Hanc regulam Baronii et Bonae carriinnlinm esse, jain aniinariverterunl Arnnlrius Ponlacus, et Jo-
tenendam prOposuiin his seligendis, qnae illuslrare scplius Scaliger in nolis ail illuri Chronicon. Rahanus
decreta anle Siriciuui. Ut enim qiiiricni Maurus lib. n ric Inslitiit. ctcricor. cap. 54. ct
possent ponlificum Tuiliensis abbns lib. iv de divinis Offieiis,
Bona laudato loco exeinplum Baronii seculus, se- Riipertus 9, idem scrihunl ac Eusebius; sed riicentluin
posiloque falso lsidoro, el epistolis couliclis, absli- g cap.
nendum esse judicat ab iis quae originis incerlae Rntanum el Rupertnm deceplos fuisse, sive lesti-
monio libri Ponlijicalis, sive inlcrpolalo jam Eusebii
sunt, nec proxirais aelatibus notae, solasque atlliiben- el recenliores essc auctores quibiis pj-ae
das ad bistoriae firm.imenlum, quac pcliintur a Chronico, sanclis llieronyrao cl Leone firiessil ndhibcnda, ut
genuinis foiilibus probalorum scriptoruni, bisloiica habet Nnlafs Alexander saeculon, dissert. i, ari. 3,
iide praeslanliuiii, aul ex operibus Pairtim in quibus . nbi
recitantur; ita mihi praeslanduiii senlio in exponcuila trailiioiie probnt aniipasrhale jejiinium cx apostolorum
eorumdem decretorum nolitia, origine, occasione, accepluni probabilins asseri.
Linca 3. — Et Nalnli Doniini. Denique Anaslasius,
senteniia, praxi, prout in singulis visiun fuerit op- sive liliri Ponlificalis nuctor, scrihit
porlunum. Telespborum
.consiiiuisse ne quis praesumercl anle cursum horte
flOTMIX CATALOGUH LIBERJANUJt. lerlia; missas celebrare : quod decretum referiiiit
Linea i, 2. — Anlonini Macrini. Mcnriimimaiiife- Anialarius lib. m, cnp. 42, el Strabo cap. 23. Sed
slum amanuensis iu prinio calalogo. L gcuriuin est, bos decepit pseutlo-Isidorus, qui priinoriim ponlifi-
ut in secundo, Anlonini et Marci, hoc est Pii ct cuin epistolas decreiales ausu lemerario finxit, loti-
M. Aurelii : qiiornm tempora imlicanl consiiles in que Ecclesiae tanquam legilinias merces oblrusit.
primo catalogo recensili. Qiiid enim, inquit curriinnlis Bnnn lib. i, rer. Litur-
Linea 2 — Cwsare el Albino. Corrige Cw- gic. cnp. 21, n. 5, mngis alicnuin a contlilione illius
sare n el Balbino ex inscriptionibiis eriitis n Grit- sar.culi, quo Chrisliani, fiirentiiim iinperatorum gla-
teroxxm, 12, el445,10; nccuon a Fabrello png. 5)3. dios rieclinantes, summo sluriio lalilahanl, qiiam
Inscript. ii. 180, aliisque Jiglinis siniilibus Ronise Q liiijuslegis edilio, quas nullo modo poteral observari ?
spectalis, et ouinibus fastis. Noclu ei in occiiltissiinis locis coiivenisse fideles ad
CIACONII. syuaxiin Teilullianus in libio tlc Fuga in persecu-
cl alibi nos docel, qui aliquol annis post Te-
Linea 1. — Telespkorus natione Grafctts. Snnctiis tione, lesphorura scribere ccepit, iinperaulc Severo; ncc
Telesphoriis Graecus, palrin Thuriensis, in Calaliria, aliter sane poleranl, ul et digniiati sacrilicii el pro-
quae olim Mngua Graecinriicla fuil, horiie Terranova
in Sybaris reliquiis aeriificala. pri:e vilae securilali prospiceienl. Probabilis igilur
scntenlia raagisque congrun, quain refei-l Bnro-
Linea eatl. — Ex unacliortia'.Quoniam Telespborus nius annoest,582, lianc leriiae bont; pra-fixiOnein a
fuit anaclioretae lilius, apparet in prima Eccle- sniiclo Damaso sancilam
sia aliquos hnjus sancti instituti fuisse scctalo- fuisse, ex prxscripto, nt
res. aiunl, canonis Nicaeni, qui tanien non exslnl. Qtti
plura de his cupil legat Bonam carri. laudalum.

X. SANCTUS HYGINUS.

ANNOCURISTI 154, ANTONINIPII IMP. 15.

10, .Hyginus, natione Gracus, ex philosopho de Athcnis, cujus genealo-


gia non invenitur, sedit annos qwatuor, menses tres, dies octo a. Fuit au-
tem temporibus Veri et Marci, a consulatu Magni et Camerini usque Or-
fidum et Priscum b. IFtc clerum composuit, et« dislribuit gradus. Hic fecit ordinaliones
5 tres per mtnsem Decembrem : presbyteros quindecim, diaconos quinque, episcopos
pei diversaloca septem*. Qui etiam sepuitus est juxta corpus beati PetriinVaticano,
tertio Idus Januarii, et cessavit episcopatus dies tres.
NOTULvEMARGINALES FABROTTI
* A. an. 4, ininus d. 2. b Ant. Piia cos. Glabr. et Veriano ad Silvanum et Angurinum. G, ad OrphU
tuui. • VideBar. an. 158. d CB, sex.
.^«87 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1188
!"'
,-" .;?K> CATALOGUS SUB LIOERIO.
, i
-;*'.- Ex edilione Bucherii.
Hyginus annis duodecim, mensibus tribus, diebus sex. Fuit lemporibus Ven, a consu-
latu Gallicani et Veteris usque Praesenle et Rufino.
Idem ex edilione Schelestraiii, exacta ad tns. Lmsareum, etc.
Hyginus annis duodecim, mensibus tribus, diebus sex. Fuit lemporibus
Nolm Schelestralii in Catalogum Liberianum.
Lncunaein Hygino ct Aniceto reperiunlur in ms. Caesareo,quae tamen cx secnndo catalogo suppleri
possunt, utpoie ciijus aucloris lcmporibus in ms. codice exslabant, ex quo iraperalorum et consulatuura
nolas colligere licel.
Blanclitni moniium ad eumdem Catalogum Libertanumet lacunas in illo indicalas.
Observanl erudili editores calalogi Liberiani, Buclicrius el Scheleslratius, Iacunas frequenles deprc-
henrii eorieni in caialogo ex llygino ad Callistum; easderaqiie suppleri posse Scbeleslratius advertit ex
catnlogo secimrioqucm apposuit in sun eriitione, perlinente ad aelaiem Felicis IV el Jusiiniani. Suppleiilur
autem, tii fnllor, iiiullo fclicius luin his ex inoniimentis, luin ex pluribus s ;pra relatis inter Prolegoineiia.
Lacunaruin intlicin innlum iu margine intlicavil Bucherius. Plura Scheleslratius eiiam in lextu ISe nriora
repetam inuiililcr, qu:e impressa jnm suiil, ari liileni exempli Bucberinni, supra in Prolegninenis, riabo
Incunariim setlem in conlcxlu, earuinque supplenieuliiiiiex noslra sentenlia. Hnjus autem supplemenli pro-
bationes babehit leclor infra in noslris chronologicis notis atl Anicelum seclione xu. Quorihic suhtlain de
siipplentlis lacimis calalogi Liberiani in Hygino, praestnboeliam in poiitilicibus subsequeiilibus usque ad
Callislum: ubi lacmiaecum desinanl, occasio nulla erit supplenrii texlum catalogi Liberinni.
Leclio Culaiogi supplentis Liberianum emsque lacunas ex infra relatis probalionibus in noiis chronologicis
Blanchini ud Anicetum.
H\'ginus annis IIII, mensibus III, dielius VIII. Fuit temporibus Antonini a consulatu
Mngtii et Camerini usque Severo et Piiscino.
VARLE LECTIONES.
Apud Fabrollitm ex codice Freneri et ex Regio, \ Apttd Ilotstenium et Schelestralium.
Miizarino et Thuano. Lin. i, Val., cujus genealogiam non iiiveniinus.
Num. 10, lin. 1, c. genenloginmnon inveni s. n. 4, lin. 5, Vat., nsque ad Orlidum, lin. 6. Florent.
m. 3, d. 4.lin. 3, usque ari Orphiiiaiiuinei P. consules. Cass et Vat., sex.
Muz., Oi-pliituiu,el in ora, al. Oiphiliantiin. lin. 5, Apud Peniam ex codice Cavensi.
diac. 3, Muz., riiac. 5. lin. 6, loca 6. lin. 7, riies 4. Lin. \. cujus genealogiamnon inveni. sedit ann. x.
Ex Tltuano altero. (supra tnanu Pentm scripl. iv), m. m, diesviu. lin. 6,
Lin, 1, cujus genealogiamnon inveni. s, a. 1, m. per diversa loca vi. lin. 6 et 7, in Balicano III luuiu
3, d. 4 .lin. 6, loca nttnieroU. Jaimariarum, etc.
NOTJE VARIORUM.
EX SCHELESTRATIO. criitioncm AnmbalisFabrolti in corpore Byzanlina>
llisloii;c : qnibus concorriant complures codices
Notw perlinenles ad Hyginum, Pium, Anicelum, manuscripli, inter quos unus est Valicanus sub IIII-
Soleretn el Eleullierium; seu caput 4 Disserta- mero 5269, ante qiiingenlos facile annos ex alio an-
tionis 2 Schelcslratii, tomoI Anliquitatis Ecclesitv, tiquiori codice descriplus, alter Thuanus, lertius
pag. 105, quod inscribilur : DE PIO, ANICETO, SO- Cassinensis.
TEUEET ELEUTIIERIO I O.UO ET Q.UIBUS
OltDliNE TEM- 2. Ca:terum non omnes Ms. Annslasiani operis
PORIGUS SEDEMNT. codices bac de re conveniunt, sed iiingna inter illos
1. Duplcx est difiicnllas circa Pii, Aniceli, So- riiversilns reperilur, pluribus quoail ordinein Ani-
teris et Eleulherii ponlilicnlum : qunruin allera ad celi et Pii cuni supra allalis pugnaulibus. Notavit
ordineni quo Anicelus, et Pius ; atlera atl lempus IB eiiim Annibal Fabrollus, quod in riuobus Ms. corii-
quo Soler et Eleulheritis scderunt, perliiicnl. Prima tihus Gallicis Regio et Mazarino ponatur Pius ante
quaeslioorta esl ex nonnullis antiquorum catalogo- Aniceliiiii.El Lucas llolstenitis in nolis Ms. ariAna-
rum el Palruin lesliinoniis, quibus Anicelus Pio siasium Bibliolhecarium refert post pontiiicntum
pr:eponittir: sic enim in anliquissimo calalogo tem- Hygini : Hic iit Ms. Florentinis ponilur Pius, cui
pore Liberii pnpae concinnalo post llygiuum ponilur subjicilur deinde Anicelus; et sic Regius, iiiiiiinini
Anicclus, et posl Anicetum Pius. Idipsuin ex boc, codcx iiunc bibliolhecaeAlexandrinaeValicanae.Ex
aliove calalogo desumpsissevidenlur S. Optalus Mi- quibus apparet, inter Anaslasianos codices reperiri,
ievitanus lib. u coutra Parinenianiini, et D. Augu- in quibus Pius Anicelo praeponitur, et quidem rc-
slinus epist. 165, ubi successionein Roinanoriim ctissime, si consules ab auclore libri Ponlificalis;
ponlificuii) exhibcnt bis verbis : Ygino Anicelus, adriuclos sequamur. Habel eiiira, Piiim seriisse a
Anicelo Pius, Pio Soter, Soleri Eleutherius. Auclor consulalu Clari et Severi, qui in annum 146 inci-
secuiirii caialogi lempore Justini iniperatoris, anti- dit; Aiiicetuni vero coepissea consulalu Gallicani,
(piioremcalabiguni secultis, AiiicelumPio pra-ponit. et Veteris, qui cum aera 150 conciirrit : adeo ut ex
ldem ordo servatnr iu inembrnnis Antuerpiaeapud ipsa lemporis nola conslet, Pium Aniceto pracpo-
V. Cl. Danielem Papebrochium exslanlibus, ei in nendiiiii esse. Desumpsit auteiu Anastasius illnm
cntalogo Vaticnno, saeculo nono exarato. Concinit consulum nolam ex auclore liliri Ponlificalis; au-
nucloi-libri Pontilicalisjuxla eriitionein Moguntinnin clor vero ille ex duobus anliquioribus calalogis, in
cx bibliolhecu Vclscri Duumviri Aiigtislani, cl jitvla quos primuin insignis crror irrcpsil, dura in illis
1189 HiSTORIA DE VITIS ROM. POJNT. - S. HYGINUS. 1190
Anicetus Pio praeposittis fuit. Hunc errorem agnovil A Romanorum poniificum ila scrihii : Ilijijinns, post
pnsl obilinr. Hensclienii Papebrocbius, qui in conatu Pius, post quem Anicetus. Hegesippi tesliiiioiiiiim
Chroiiico-Historico faietur, quoil se riiu miilltimque reperilur npuri Euschiuni, lih. iv, cnp. 21, ubi Hege-
in oiniiem parleni vcrlerit, ul anliquiuris catnlogi sippiisaifirmnl: t Cuni esscin Romac,mansi ihi usque
chronolaxis ex consiilihus desumpta vero calculo ad ponlilicis Aniceti tcmpora, cujtis tiiin quidem Eleu-
respnnrieret. < In tanta perplexitale, inqiiil png. 22, Ihcrius riincouiis crnl. lluic succcssil Sotcr, quo
miibignus baesi, laleor, diu mulliiinque, et me in morte exslincto, Eleiitherius inuniis episcopalc ca-
oiimein partem lorsi. Tandem tamen incidit anci- pessit. i Quo leslinioiiio nullum niaiiifeslius rieside-
pilis consilii divinalin, (|uac nodum non solvere, setl rnri potesl, ciiin ouini exceptione mnjiis sil, el clare
scintlcre videatur; bis gemiiio coiisiiliiiu pari intcr ex eo nppareni, Anicelo successisse Soterem,
diios pontiiices aliler digesto, sic laiuen, ul eo- arieoque Piuin Auiceto pricpouendiim csse.
rinndem noniina servcntur inlacta, et Pius pr;e- 4. Ciim iinque ex tlictis constcl quid sialiiendum
ponaliir Anicelo, levi facla niuintione in anliqiiis- sil de prima dillicitltale circa orriinem quo Pitis et
siino omniuin catalogo, iinde coufusio in cacteros Anicetus iu scrie Romanoruni poniilicuin collocari
omnes veltit ex fonle profiuxisse poluil. > Mulntio- debenl; agenrium niinc est rie secunria riifiiculinte,
nem illani proponil in divinalione sua pag. 25, uhi quae movelur circa lempiis qtio Soler ci Eleuibc-
pro coitsulibus, qui niinc ita in catnlogo exbiben- rius, Auiceli succcssores, seriein npostolicam obli-
tnr : Anicelus... a consulalu Galticani et Veleris nuerunt. Ac rieannis quitleni Soleris pnpae conscii-
nsque Prwsente et Rufino. — Pitis... a coni.ulutu tiiinl fci-c oiiines cnlnlogi Ms. et lypis etliii, in
Clari et Severi usque Duobns Augttsiis; pelil sibi r> quibus Soleri novein anni, et aliquot menses, ac tlies
Jicere haec verba ita inverlere.— l'ius... a consulalu irihuunliir. Auliquissimus catnlogus tempore Liberii
Clari el Seveii usque Pnvsenle et Rnfino.— Ani- pnpaeconscriptus refcrl, Solercni seilisse annis no-
celus... a consulatu Gullicani el Veleris usque Duobus vem, mcnsibus tribus, diebus riuolius : cui coucinit
Augusth. calalogus Vaticanus sacculo nono exaratus. Cor-
< Hnc enim mntalione permissn, • inquit conse- beieusis lempore Vigilii pnpaeconcinnalus habet lo-
quenter Papebrochius, < videor mihi sic ordinnre tidein annos, menses tlttos, el riies vigiuti iiiium.
omnia, ut conlinuata successione ponliliciiin, vica- Membrana; Anluerpienses saeculi sexli liabent annos
rioriiiinpie, etiam inhis duobus, el consequenii So- noveni, menses li-es, dies viginli. Catalogus JPaln-
tere, eo loco, ubi alias requirereiur inierponlificiuni liiio-Valicnnus sacctili octavi alhrnial sedisse annos
p.usqtiam semestre, pauci dies suHiciaiil, quibus noveni, menses scx, riies duorieciin, qiiol annos
«eries vacaverit. i et menscs.ei tribiiiiiil alii calalogi aiiliqui, in boc
3. Haclenus Papebrocliius, qui ut anliquioris ca- solum diversi, quod riics diiorieciui in viginti uiium
talogi auclorilatem tucalur, duos iti prim s crrorcs cominulent. Quibus consentil auclor libri Ponlificnlis
corrigendos esse putat. Verum cuni calalogus ille in tribus Mss. cotlicibus, Flpreiitino nimirum, Re-
opiis babeat istis correclionihns, nemo non videt, gio el Vnlicano : nam, juxta illonim leclioneni, scdit
eiimdem ab eo concinnalum fuisse, qtii accuratiori annos novein, menses sex, dies viginti unum. Series
Romanorum poniificuin nolitia indigebal. Et si ila poniificom in ecclesia S. Pauli anie qiiingenlos an-
liceret miitare in Aclis, prout sibi circa hiinc cala- nos riepicta habet, unnos novem, tnenses tres, dies
loguiii licere peliil vir eriiditus, vix ulluui nionu- C viginli untim : n qu.lius nlii cnlalogi non dissenliiint:
iiiculum suppositiiiiiin rcperiretur quori verisimile iu ul jiixla conimiiiieni horum calalogoruin conscn-
redrii non posset. Agnovit hoc Papebrochius ipse siiin Soter sederil' anuos novcui. Dillert ab bac tra-
in Anauraesi rie Clelo et Anaclelo pag. 217, ubi ditione calalogits lempore Jusliui imperatoris con-
ingenue faiefur, prinium antiquissiiiiumque cata- scriplus, in quo Soleri tribiiiiniur tmiti octo, menses
logum in hisce principiis non ila cerlum csse, ut sex, dies viginti unus, ejusque auclor hac in re secu-
jiossil fidem facere induhilaiatn post tinimadversam tus esl Cbronicon S. Prospcri, iu quo legitur : Ro-
in Anicelo, et Pio difficultatem. Reliclis ilaque iis, manw Ecclesim episcopalnm xi suscepil Soler annis
quae ad aniiqiiioris caialogi auclorilatcm speclanl, ocio. Desunipsil autcni S. Prosper tcmpus Solcris ex
veuiamns ad priinum errorem, quem Papebrochius Cbronico Eusebii, in quo endem omiiiiio verha hn-
cori igeiiduni dtix.it, et iiionstrcinus Piuin Anicelo bcnliir. Confirninl haec oiiinia Eusebius iu bisloria
pncpoiienriiiin esse, prout praeponiini complures ca- lib. v, ubi persecutioncm in Galliis sub Anlouini
talogi ante, et post lempora Anasiasii Uibliolbe- filio inotam descripiurus, his verbis proamiium dicli
carii, inler quos reperilur uniis Vnlicaniis saeculi libri incipil: < lgilur Sotere Roinanae urbis episcopo
unriecimi, alter Bibliothecaequonilain sapienlissiniae post octavura episcopatus annum vita fiinclo, duorie-
reginae Sueciae saeculi noni, leriius Palatino-Vali- ciiiius ab apostolis Elcutberiis in ejus locum succcssil.
canus sieculi oclavi, alii Corbeienses duo, quorum Aniiiis tuiic agebalur riecimus scpiiinus imperii An-
alter inilio saeculi octavi, alter saeculo sexlo sub tonini Veri. Quo leinpore ciim in iioiiiiullis lerrarum
Vigilio papa, concinnaii suut. Calalogorum vero parlibus violenlinr atlversus noslros perseculio com-
auctores hnc in re secuti sunt tesiimoniiini saucli inola cssetex iucursione popiilaiiuiii, innumerabilcs
Prosperi, qui in Clironico posl Hygiiiuin Piuni, post I) prope martyres per universuro orbeni cnituisse, ex
Pium Anicetum relulit; sicul Epiphaniiis hacresi 27 iis, quac in unica provincia contigerunt, conjicere
eos exhibet his verbis : Anicetus, qui Pio, aliisque est. > Elcap. 1 : < Porro Regio ipsa.... Gallia voca-
ponlificibussuccessit. Desiimpius est auleiu hic ordo lur. In hac duae prae cieteris insignes praeslniilcsipuu
cx Eusebii Pamphili Chronico, et Hisloria eccle- urbium malres celebranlur, Lugtliinum, el Viennn.i
sinstica : libro nanique 4, cap. 11, diserle afiirinal: Atquc haeccsl illa perscculio, ctijus nieminil Severus
< Hygino posl qiiarlum episcopalus nnnuin morliio, Sulpitius lib. JJ Historia; sacrae, bis verbis : < Sub
Romanae Ecclesiae sacerdolium suscepit Pius. > Et Aurelio Antoniiii lilio persccutio qiiinla agitala : ac
ibidem: < Cum Pius anno episcopattis sui xv vilam IIIIIIpriinum intra Gallias marlyria visa, serius trans
cum morle coininuiassel, Aniceius Ecclesiac illius .Alpes Dei religione suscepta. >
antistes factus est. • Porro hanc Romanoruin pomi- 5. Persecutio itaque in Galliis mota fuit lempore
ficumsuccessioneraEusebius ab iis diriicit, qui Ani- Eleutherii pnpae, cuiii M. Aurelius dccimura septi-
celuin, el Pium pcr aelatem viriere poiueruui, el sub inuiii imperii aiiniim ngeret, in qna perseculione
Aniceto, et Eleulherio Auiceli successore Romae passi suul S. Polbiniis episcopus, et alii quainplu-
fuerunt. Primum inter hos lociiniobtinel D. Irenaeiis, rirai, de quorum raarlyrio ca-leri confessores carce-
qui sub Eleutherio ad Urbem missus csl a inarly- ribus inclusi ari Ectiesias Asiac et Phrygiae retule-
ribus Lugdunensibiis; secundum Hegesippus, qui runl. Exslal ea rie re iiiailyriiin Lugriunensium epi-
Romae usque ad tempora Aniceti permansil. lrenaei stoia apud Eusebiiim lib. v,"cap. 2, in qua Polliiiiuin
te-tiuiouiuin cxstat hb. m, cap. 3, ubi in catalogi prope nonagenariura diris crucialibus eiiecaluni
«191 ANASTASn BIBLIOTnECARn 1192
fuisse perliibeiit; et atldil Eiisebms rap. 5 : < Igitiir
ir A secniionis, quo Soter martyrii palmam adeptus csl,
CIIIIIPotbinus (Photiniim alii male legunt) anno aeta- i- et Eleullierius Romanam calheriram obtinuit. Au-
tis nonagcsiino una ciim Gnllicanis niartyribus caesus is dienda sunt Baronii verba ad annum 179, ubi agens
essct, episcopalinn Lugilnnensis Ecclesiaepost illum n de persecuiione in qua martyres Lugdunenses occu-
siiscepil Irenaeus. »' Idem habel divus Hieronymus is buerunt, ita scribit num. 50 : < Hac ilem persecti-
liliro dc Scriptoribus in lrenaco; allirniat eiiim , tione snblalum fuisse Soterem papam, lilterae mar-
quod tPothinp propc nonagenario obChristuiii mar- tyrum Lugdiinensitim, quac boc eodem persecutionis
lyrjo coronato, in locum ejus -subsliliitiis sil. i Exx lempore scriplae sunt ad Eleuiherium ejus succes-
qtilbus omnino sequitnr, Irenaeum in persecutionee soreni, necessario nos affirniare compellunl; Iicet
M. Aurelii Anlonini, quae anno imperii ejtis xvu seuu alii aunos novem eidem lribuerinl. Sed quod tres
lera 1:77 ccepit, el cum morie ejns anno 180 finem n laiilnni ordinationes fecisse reperiatur, haud Ion-
accepit, Potliino in sede Liigdunensi successisse;; giori lempore sedisse, possumus opinari. Eusebius
ciim jam anlea a mnrlyribtis Lugdiinensibus Romara ii anlem in Chronico, anno snperiori, rtcmpe decinio
misstis fuissel ad Eleutlieriiiiii papam, ut patel exx sextoMarci impcraloris, ponit Eleutheritim suffectum
eorumdem marlyrum lilleris, quas referl Eusebius is in locum Snteris, sed in historia boc ipso anno
libro v, cap. *, ubi testatur Irenacnm nondum n decimo septimo ': cui, quoniam credimus id acce-
cpiscopum fuisse, sed solum presbyieruin, dum a pisse ex litteris marlyrum Lugdunensium, baurl
mnriyribtis Eleiitlierio cominendaliis fuit. Verbaa invili aslipiilamur; cum alioqui in reliquis praeterilis
Eiisebii sunl: < Sed iidem martyres Irenaemn, quiii Romanis poniilicibus, quori practerniiserit Clelum,
liinc lemporis ndliuc prcsbyler Lugriunensis Ecclesiae £ n hauri possumus eiriem assenliri. Sic igilur in re
eral, supradiclo Eletilhern per lilleras commenda- ambjgua, nnn inm ex ipso Euscbio quam ex lilleris
runt. i Et presbyteri confessores in ipsis litieris: : sanctoriiiii Lugdiinensium martyrtim, hoc leinpore
< Te per omiiia, ac perpetuo optamus in Deo va- i- ad Eleiillieriuin scribenlium, Soteris obitum, atque
lere, Pnier Eleulhere. Ilas litleras, ul ad le per- Eleutlierii ingressuni, consulto ponendum esse exi-
fratrcra, et collcgam noslrum Irenaeum hor- r- stimamus. > Alqne haec BarOnius, cujus regulam
• ferret,
tali snniiis. i de lemporibus praeriictorum ponlificum cx litleris
6. His posilis sequilur, durante M. Aurelii per-;- marlyrum Liigdiinensium seculi, vcram eorumdera
secutione Eleuiheriuni Romaesedisse : quod ul emi- i- chronologiam tradidimus.
iientissinins cardinaKs Baronius suo calculo accom- ALTASERRA.
modaret, a Sotere nnnosaliquot aufereinios esse cen-
suit, el cui onines aiitiqui scriptores, ac calalogi ,; Linea 4. — Hic clerum composuit, et distribuit
tam Mss. quani lypis edili ad niinimura ocio, vel l[ gritdus. Ordines ecclesiaslici dislincli erant jam a
novem annos ponlificalus tribuunt, ipse solum qun- silus tempore apo.slolortiin, et grarius cujusque coinpo-
luor, ininns diebns duodeciin, reliquil. Posuerat|t : verum aliquid addilum priori distinclioni, et
Baronius Soleris inilium anno 175, cui sui cum Euse- y gradui ordinum ab Hygino credendum est.
liio et S. Prospero oclo annos, vel cum calalogis, acc BENCINL
libro Ponlificali annos novem tribuisset, Eleutheriuss Linea 4. — Hic elerum compotuit, et disliibuil
nonnisi anno 183 vel 184, setlere coepisset. Ilocc gradus. Persecutio prior ante Anloninum pervene-
aulein cum mariyrura Lugriunensium lestiraonioa rat cleruin, adversus quera ferociori impeln exarse-
repuguare videret, Soteri lanlum tres annos, unrie-- C I rnt. Siib Aulonino Pio el Marco impcraloribus pax
cim inenses, et octodecimdies tribuil, ad boc ut morss Ecclesiaeretlriilur, uti conslat ex rescriplo dalo com-
illius anno 179 collocari, et ante obilum M. Aureliii niiiniAsiae(aptid Euseb. 1. iv, c. 13). < Mulli ad mc
lrenaeus ad Eleuiheriuin Soteris successorem lega- de illis reiulerunt: quibus ego patris raei consiilu-
lionc fungi poluisset. Notat tamen ad anniim 179,, tioneni secuius respourii : Quod si quis adhuc pcrgit
n. 51 : < Si quis aulein cerliorein de annis Soteriss ciiiquam illorum negoiium facessere, ex eo iiuod
inveneril chronographiam, qua tnmen non rejicialurr Christiaiiiis sit, delalus quidem crimine absolvatur,
Clelus e iiuineio Romanorum pontificum, nec litte- lametsi consiei eiim reipsa Chrislianum esse : deln-
rarum martyrum Liigdunensium sincerum lcslinio- tor autem ipse pceuas luel. i Pontifex itaque pertur-
iiiuni conleinn Uur; hatul invili assenlieninr. i Hiec; balo orriini suppelias dalurus, clerum composuil, et
cum annotaveril ipse Barouius, debilam ipsi reve- ad pristinos gratlus reslituit. Componere enim im-
renliam servnnles, recessimus ab ejus senlenlia,, portai rein ad ordinem reducerc, reformare, in me-
cei-iiorera clironotaxim siatuendo circa noninillosi lius distribuere. Quo sensu Cyprianus scripserat,
ponlificcs, de quibus, aul ex anliquis moniiiienlis,, cinn Novatianura schisma Ecclesias perlurhasset
nut ex velerum lestimouiis, adco clare constat, ul riei (epist. 42) : < Ad calholicae Ecclesiae unitatem scissi
lempore qun poulificalum gesserunl ambigere mi- corporis merabra coniponerent. i Grndus distribuere
nime liceat. Slaltiiraus id de Petri aposlolorum Prin- esl ordinem iudiicere cujusdam praerogalivae. Quo
cipis, Clemeniis, et Alexandri lemporibus, quihus> sensu scripsit Michaeli imperalori Nicolaus I (ep. 8):
manyrio coronali stinl. lriem de Soteris ponlilicatui < Uinc euim confessor Cliristi Sylvester fecit gradus
osteudere coepimus, de quo cerlum est decimuini 0I in gremio synodi, tit non presbyier ad episcopura,
seplimum M. Aurelii imperatoris anmun, quo per- noii diaconus adversus presbyterum... det accusa-
secnlio coepil, excedere non poluisse. Teinpore eniini tionem aliquam. > Quandoque dignitatem, ut cura
illius perseculionis marlyrcs Ltigdimeiises saepiusi simplex sacerdos ad preshyieratum, seu ad praepo-
ad Eleulherium papam scripseruni, ul lesialur Euse- siturara in Ecclesia evehitur, quo sensu Cornelius
bius in hisloria iib. v, cap. 1, ttbi epistolam illorumi in epislola ad Fabium dixit (apud Eused. I. iv,
exhibet, quam D. Irenaeo ad Eleutherium deferen- c. 13): Presbyierum gradum consequi, et Cyprianus
dam tradiderunt. Nuinidicuin presbyterum marlyrum elevavit ad di-
7. Porro circa lempns Soleris papae, quo mar- gnilatem presbyteralus Cartliaginensis Ecclesiae,
tyrium subivit, el Eleutherio cathedram Romanam insuper quod (epist. 33): < Promovebitur ad amplio-
reliquit, einineiitissiiims cardinalis Raronius a nobis rem locura, > et alibi : < Merebatur talis clericae
disseniit lanlnin in duobus annis, qiiibus a vera chro- ordinalionis ulterioies gradus, et incrementa majorn,
nolaxi primorum poiitificum perpeluo defleclit. non de annis suis, sed de merilis aesiimandis : sed
Quare oinnia gesln ecclesiaslica duobus annis post- inlerim placuit, nt ab officio lecloris incipiat. >
posuit; qua ratione eliam faclum est, quod M. Au- Presbyteralum vero gradum hOnoris pntatum esse
relii imperaloris annum decimum seplimum, qui supra sacerdotium declaral Poniius iu Vita sancti
cum aera 177 concurrit, ad annum 179 retulit. Si Cypriani : < Presbyterium et sacerdotium statim
auteni annus 17 Mnrci Aurelii seraesuae177 resti- accepit. Quis enim non omnes honorum gradus cre-
tuatur, nobiscum senliet Baronius circa tempus per- deret lali taeaM credenli ? i Varios vero fuisse etiam
1193 HISTORIA DE VITiS ROM. PONT. — S. HYGINUS. 1194
in priraitiva Ecclesia gradus et minislcria dislincta A Rustico ct Aquilino coss. , quos ciiam consules
docent acla SS. Eusebii et Procopii,*qu;ecenscntur catalogus Felicis Quarli, liber Pontillcalis, ct Ocri-
ex collectione Actorum martyrttm Eusebii, ubi de cnlenscs codices assignant exorriio Soteris. Stitit
mariyre Eusebio (apnd Valesium in nolis ari: Euse- igitur ex anno postremo Telespbori, Christi 157,
bium")< Tria Ecclesix ministeria praebebat unum ad annum primum Soteris Cluisli 162, anni inter-
in legendi oflicio; alterum in Syri interpretalione mcdii 25, dividendi tres in ponlifices, Hyginum,
sermonis; et lerlium adversus daemones manus im- Pium, Anicetuiri: quos enuraerant inier Telespho-!
positione...» rum et Soterem non modo catalogi, etlibcr Ponti- |
BINII ET LABBEI. ficalis, sed eliam scriptores gravissimi eisdem ponti- •
— ficibus aequales, nempe Hegesippus et lrenaeus : •
(Ex BIN.) Linea 4. Hic clcrum composuit, et
distribsit. hierarchicus calholicae Ec- uterque Romaedcgcns circa corumdem aelatem,adeo-
gradus Quod lestcsomni exceplionemajo-
clesiae ordo, quo presbyteris, et diaconis subditus queisiorumChronologiae
res. Irenaeuslib. m, cap. 3: "ETretTa 'Tyivof,tfra VXot,
est, ab Hygino composilus csse hic dicitur, non alt-
tcr inlelligi polest, quam quod Hyginus bierarcbire Deinde fiefl'ov 'Avtx/iTor, Si«Ss?afiSvouTOV 'AVIXJJTOVSMTSOOST.
ecclesiasticae jam terapore aposlolorum a Christo cum successisset Hyginus,postmodum Pius, postquemAnicetus:
AniceloSoter. Et in episiola ad Vic-
Domino conslitutae, et a sanctis Palribus ipso anli- torem eosdcm enumerat ordine retrogrado. Hege-
quioribus comprobatae, quaedam dunlaxat injuria sippus quoque apud Eusebiuin lib. iv, cap. 22, ita
temporum, et scriplorum deperdita addiderit, vel , scribit : revo/isvo?Si ev 'Pi>p.y.StaSo^ijv iitomaitpwv
cadem, quae divino jure institula, et a Patribus n ttsxptS 'Avtxiiroo,oovStanovo??v 'E>s\i0eoos'xai rraoa
comprobata sunt, hac conslitulione sua illtislra- AVOOJTOU SiaSe/STaf. Zazvp, ftsfi' ov 'EAeiJOs/sotr*
Ro-
vcrit. mam vero cum venissem, mttnsi ibi apud Anicelum,
(Ex LAB.iLinea 1.— Cujus genealogiatn. Absunt cujus lum diaconus erat Eleutherus; post obitum
in C. A. deinde Aniceli successit Soter, quem excepil Eleu-
, Liuea 3. — Veri. Lege Severi. therus.
BLANCHINI Dividendi stinl igitur anni 25, quorum primus sit
tcrae Christi 158, Camcrino et Nigro consulibus, et
HOTJE CHROSOLOGICf; ADVITASSS.PONTIFICOM UVGINI, poslrcraus sit Christi 161, duobus Augustis coss. in-
PII, ANICETI ETSOTERIS. ler Hygimim, Pium, cl Aniceium. Hygino quadrien-
Pontificiae clironologiae sludiosis criiccm figit nium Romanae sedis assignant universa documenta,
quatuor sequentium ponlificum sticcessionis ortlo, pari consensu tres etiam menses addentia.ut in serie
et spatium regirainis in sede Romana. Origo difiicul- Romanorum pontificum inter Prolegomcna eclidl. Hu-
tatis inulroque statuendo manavit ex lacunis, jamdiu jus etiam quadriennii primos consules Camerinum et
obscrvalis vetusiissimo in catalogo Libcriano ab Nigrum recensel tam catalogus Felicis IV, quam Li-
cjusdem edilore Bucherio, ut ipsius verba declarant, ber Pontificalis; qui pertinenl ad annum 138. Dif-
observanda in margine opusculi primi inler Prole- fundilur ergo sedes Hygini ad annum solidum 141,
goniena liujus lomi folio vu. Deest hic Anicelus. ejusqtie coss. Severum et Priscinum. Priscum nomi-
Deest rursum Eleutherius. Deest item Zephirinus. nat Liber Pontificalis loco Priscini, collega Orfito :
Praelcrea consules implexi, et permutali, non sectis, et successori Pio tribuit Severum, collcga Claro. Sed
ac summre annorum, mensium{ac dierum in Pio C germana lectio consulatuum huic lempori respondcn-
el Aniccto, ut indicalum liiit eisdem in Prolego tium fae.ilerestituilur cx annortim numcro conslanter
menis, vix ulla vestigia temporum nobis relin- definilo per quadrienuiuni ulrobiquc assignaluni : et
qminl, quae sibi invicem noii adversentur. Hinc cum primi consules Hygini sinl Camerinus el Niger
inielligimus, cttr tot in scnienlias, tamquc diversas (Chrisli 138) ex catalogo Felicis quarti, perinde ac
abicrunt tum velcrcs scriplores post Optalura Mile- exLibro Pontificnli; qunrlus consulalus riefinienster-
vitanum, tum recenles hislorici posl Baronium : minum illius sedis necessario pariari debet cum Se-
quos enumerat Schelestralius Antiquit. Eccl. lorao I, vero et Priscino, qui signant annum Christi 141.
dissert. 2, cap. 4, quod intcgrum ut ederelur cu- Quadriennio Hygini sic assignato, supersunt ex 25
ravi post ejusriem breves notas ad secl. 10. S. Hy- annoruin summa anni 21 dividendi inter Pium et
gini; nc repelam ea quae de Nodo historico inter AnicetUmex consulibus memoralis anni 141 ad con-
duos proximos Hygini successores P. Papebrocliius sules anni 162 Rusticum et Aquilinum : qui cum So-
erudile relulit in conalu Clironhistorico pag. 22 ct lcris initinm constituant, tam in cataiogo Felicis IV,
23, aut ea quae opposuit parlim Blondello, partim quam in Libro Ponlificali, ct in libris Lectionariis,
fauloribiis nostri Anastasii Pearsonius in poslhu- uti supra recensilum fuit inlcr Protegomena ;
mis: cujus objeclis in noslram Chronologiam, si relinquunt paria consulum uniim ct viginli, seu
quae supererunt, faciam salis. In hac igilur difiicul- vicemiitim, et annum solidum parliendum inter
tate inliXTendicerlis vestigiis num feliciter procedat Pium ct Anicetum : duos pontilices intermedios
inethodus Chronotaxeos a nobis proposita in Pro- inler Ilyginum et Soterem, quos enumeral Irenaeus,
legomenis, et cui nos insistere prolitemur, lector D snb iisdem Romaeagens, ut ab ipso perscriplum lc-
facilc judicabit ex his quae nobis hic erunt consti- gimus, coulcsle Hegesippo. Catalogi Italiae velustio-
luenda. res, intcr Prolegomena relali, vicennium ipsum ila
Pcrducla cum sit series, et chronologia pontificum dividunl inter Pium et Anicelum; ut uni istoruin an-
Roinanorura, consensu calalogi Vcluslioris, aliorum- nos 8 vcl 9 et menses 3, alteri vero annos 11 et inen-
que documenlorum, ad fincin Telesphori, consulibus ses 4 constanler nssignent. Parianlur ilaque ralioncs
yElioCaesareII, et Balbino, anno Chrisli 137, quae- vicennii recle riistribuli hac in chronologia : quae a
renda est aera proximior inler succcssorcs, in qua genuinis fonlibus Romanis proxime derivaia nalivam
conscnliant eadem documenla, et calulogi. Erit au- rctincl purilatem. Superest ut oslendamus ciiiuam cx
lem aera illa inilium Soteris : cui anni novcm tri- duobus ponlificibus, Pio et Aniceto, hoc viccniiium
buunlur tum a calalogo velusliori, luin a picluris S. implentibus, conveniant anni 8 el menscs 3; ul allcri
Pauli, tum a reliquis catalogis, et codicibus recensi- supersint reliqui 11 et menses 4 iis in catalogis Ilaliae
lisinseriepontificumRomanorum interProlegomcna, coiisianler asserli. Picturae basilicae S. Pauli cum
anni, inquam, novem ante consulatum Severi n, ct lrenaeoet Hegcsippolilcm riefinient. Licctenim circa
Herenniani (Christi 171), unde iidem catalogi (praeler imagines tilviusque ponlilicis nomiiia cxciderint; at-
Liberianum mulilum)et codices ordiunlurquindecen- tnmcn snpcrstiles numeri mciisiiim3 in priori inia-
iiitim poiitificalusEleulherii, claudeinlum consulibus gine.et annoruni 11 in secunda satis indicant scdem
Materno et Bradua, Chrisli 185. Quare juxla haec et epocham, inde petilam, ac translatam in cos anti-
leslimonia Soteris initium cadil in aiiiitiin Chrisli 162, quissiuios lialiae calalogos, Bcrgomeusem, Farfeu-
PATROL. CXXVII. 38
jiag ArVAblASh BIBLIOTHECARII H9C
sem.Cayensem, et Lucensem : atque ostendunt Pium A scopalussui numerassel annos4, menses 3, dies 8.;
prioire loco vindicare sihi annos 8,inmenses 3, dies ordinntus ilnque fuerat episcopus circa inititim Oe-
tottdem; Anicetum vero posteriori sede oblinere tobris anni 157.
anrips 11, nienses 4, dies 21, cum de ordine succes- Dies 30 Seplembris eo anno incidit in diem Domi-
siohis leslenlur Irenaeus et Hegesippus titrique aequa- nicam. Quare si Telcsphorus excitatae persecutionis
les el Roniacversati. Quare acceplum feramus Leo- causa martyrio proximus ( quo coronatus fuit
nis lilagtii providentiae, quod i.la praescrvalte sint die 5 Januani proxime consecuti) vicariuiii sibi de-
decessorum suorum epocliaein basilica, ejusdem pio ligendum esse censuit exeniplo decessOrnm, et ea
j studio decorala rausivo,picluris et imaginibus : quo- die ad cpiscopnluni promoverit Hygiimiii; jure
.-' rum monihientorum ope atque indicio dimcitiimuni numeraniur hujus cpiscopalus anni 4 , inenscs 3,
J hunc nodum chroiiologiacsolvere feliciler conligit. dies 8, lam in picluris S. Pauli, quam in cala-
Supercst poslremo loco, ut consulatus utrique logis, aliisque codicibus anliquis Romanac Eccle-
pontifici respondentes lacunaeadhuc hianles in
stabiliantur. Sunt vero ca- siae, editis supra inler Prolegomena quod leiu-
in ve- poris spalium exegeril partim vicarius Telespbori
lalpgis expressi; licct
tustiori Liberiano occasionem praebuerint imperiliae per menses 3, dies 5, parlim successor post brc-
et audaciae descripiorum commiscendi fragmenla vem vacaiionem sedis ( diebus qualuor au.l sc-
Versuum delriti exemplaris, et susdeque movendi at- ptem in • Libro Ponlifical) , definitam ) pcr annos
que verlendi nomina consulum. Quatuorparia con- solidos quaiuor, die una , vel altera imminulos.
sulum in bis memoranlur : Gallicani el Veteris, qui
coss. pertinent ad annum Cbrisli 150, duorum Au- £ ad Refercnda igilur esl ordinalio cpiscopalis Hygiui
Veri) quibus con- 157.diem Dominicnm pririie Kalen. Octobns anno
gustorum (Marci Anlonini et Lucii Eleclioad poiilificalum.Roinanum dielO veH3
signalur annus 161. En annos 11 debitos Aniceto :
cui recte succedit Soter, juxta Hegesippum et Ire- Jannarii 138. Collocntio in throno aposlolico die
14 Jannarii ejusdem anni 158. Mors, vcl
naeum, JRusficoet Aquilino consulibus anni 162, rile Dominica die 11 Januarii anno 142, Riifino et Qua-
tribittis eiusdem Soleris initio a calalogis el a Bi- sepulluradrato consulibus : (non Ruflno et Praesente, ul nien-
bliolhecario.
Residui anni 8 fluentes ex 141 ad 149, qui Pio de- dose Iraiiscripserunt librarii ex lacunis catal. Li-
et inde in Bihliolhecarii librum ad Anicelum)
cessori convenienl, ostendunt consules Rutinum et ber.,consules
Quadratum auno 142, signantes exordium Pii, post qui jure assignabuntur successori Pio, post
lerminum Hygini signatum Priscino et Severo coss. sui obilum Hygini electo; cum ejusdem anni Pascba
anno 141, eruntque poslremi consules qui claudanl veritpontificntus primum iisdem coss. ipse celebra-
octennium Pii anno 149, Orfitus et Priscus : priorem hactenus die 24 Aprilis, uti collegimus ex documenlis
secunritiscalalogus, et Bibliolhecarius ulrosque trans- explicatis.
tulit in Periochen Hygini, fortasse quia eodem Ex iisdem documentis hucusque aririuciis habcri
anno, vel Hoenius Severus , vel Orfilus consul - posse autumo satis coustabilita Hygini tcinpora, ac
suffectus est collega Priscini. Gruler. CLXXXII, 4. trium successorum. Rcspondendmn attamcn csl ar-
Erunt itaque ila ordinanda tempora liorum qualuor gumenlis eornm, qui cum riiversa a uobis sentiant,
pontificum. et novcrint plurinium riifiicultatis expertos fuisse
Hyginiis post marlyrium Telesphori die 5 Ja- scriplores non paucos in iis conslituendis, expcndi
nuarii ex Cameriiio et Nigro coss. anno Cbrisii C a nobis postulant ea teslimonia ef momenia, quo-
1?!8, usque ad consules Severum et Priscinum riim vi se pcrlrahi in Clironolaxim longe dissiinilem
(seuOrfitum el Priscinum) nimo 141, obtinet sedis asseverant.
snnos 4. Epocbam igitur Hygini, a chronologis et histori-
Pius ex initio sequenlis consulnlus Rufini et Qua- cis magni nominis varie vexalam, resiiliterc professi
drati (pro quihus Rufinus et Prwsens ex anno 153 sunt ex Tertulliano Pearsonius ac Doduellus cap. 8
niale petili suni a librnriis ad implenriamlacunam dissert. de annis priorum Romm episcoporum. Ve-
calalogi Liberiani) primum Pascha celebral anno rura auctores hi, licel rei chronol.ogicaeadjunientum
Christi 142 , el sedem perducit ad consules Orfilttin non exiguum aliis in operibus alfulerint, liic lamen
et Priscnm (male translaios ad periocham Hygini) non salis inter se concordes, nec Tertullrauuni,
anno 149, sibi vindicans annos 8. ut arbitror, feliciter exponentes', novis erroribus
Auicelus ex coss. Gallicano et Velere, recte ipsi iniplicaut Cbronologiam, quam liberare ab aliorum
tributis in calalogo velusliori exempli Caesareiapud erralis conantur; praecipue cum sequuniur Euty-
Schelestral. pag. 414, exannol50, pertingit ad con- chium illum Alcxanririnum, scriptorem nihili ha-
sules duos Augustos aerae Christi 161, perperam bentlum a viris doclissimis judicatum. Inter errorcs
transposilos ab Amanuensibus ad signandum icrmi- superioribus addilos profecto referam asserlionem
nuin Pii, dum audacter iraplere studenl lacunam Pearsonii, ita scribenlis numero 11 indicalaedisscr-
catalogi Liberiani, et suppresso Anicelo, viceiiniuiu lalionis : < Vidimus Telesphormn marlyrio corona-
integrum assignanl Pio. liini anno Domini 122. Alii 152. Ingens discrinicn!
Ita recipil Anicetussuos annos 11. fj Noslram senteuliam dicimus esse veram, aliorum
Soter ex consulibus Ruslico et Aquilino, eidem falsissimani. > Erroribus pariter accensendum pulo
recle altributis tum in caialogis, tum apud Biblio- alterum ejusdem asserlum initio capitis 12, ubi ex
thecarium, et reliquos codices annol62, sedel usque suo Eutychio ita orriinai Hygini lempora. < Anno
ad consules Cethegum et Clarum eidem recle assi- imperii Aririani sexlo constitulus est Eugenius (sive
gnalos, anno solirio 170. Ila iinplel sui regiminis an- Hygiuus) palriarcha Romanus, qui cum quatuor
nos 8 lam in picturis, quam in catnlogis et codicibus annos sedisset, mortuus est, inquit Eutychius. Sedit
ipsi conslanler allributos. igitur ab anno Domini 122, Agncola ei Pansacoss.,
Annis ita oniinatis et comprobalis consensu usque ad annum Domini 126, Vero et Ambiguo coss.
documentorum, genuinis ex fonlibus Roinanis ad Haecmihi videntur veritali uiaxime conseutanea, et
nos perducto, illuslrare salagam Hygini epocham ad veterem Ecclesiaebisloriam recte inlelligendam
integram, suisque mensibus ac diebus expressam oplime comparaia. » lla Pearsonius. Eulychii, quem
per notas sequenles, illius proprias hoc in numero : sequitur, calculos et assertionem non valde nioror,
idem praestilurus in consequentibus ad singulos suc- cttjtis auctoritas, vel miniraa, vel nulla esl, ut su-
cessores. pra retuli Terlulliani, lrenaei, Cypriani, Hicro-
Hygjni sive martyriuin et obitum, sive riepositio- nymi, Epiphanii testiraonia, in Pearsonii disserta-
nem ln scpulcro post mnrtyrium pririie completum tione prodticla, pluriini facio : quae lamen Pearsonii
produnl Tabularia EcclesiaeRonianaedie II Januarii seiilentiam ila non juvarc dcmonslrandum roihi esl,
(anno 142, uii probaviinus ex catalogis) cum epi- ul nostrara potius conlirnient sux adversautem; et
1197 IHSTOMA DE VITIS ROM. PONT. — S. HYGINUS. 1198
adamussini congruant cum ralionibus Chronotnxeos A respondente, viriimus convenirc cum anno aera;
per nos productae ex documenlis genuinis Romanae Christianae commutiis lertio decimo. Ihiperiutii
Ecclesiae. igiiur proconsnlare Tiberii ex decimo aeraeviilgaris
Lociis Terlnlliani, quem in palrociriiuiu Euty- anno incboanduni triennio anieqtiam Atigusius vita
chiaiiae clironologiaeac suae Pearsonius profert, at- excederet deCiinum quintum pariabit cttm sera>
que interprelatur, paulo aliter ac exponal, ac lem- Christianae25. Inde autera si numerenlur anni 115
pori aptet Doduellus, petitur ex origine sectnrura a Tertiilliano recensiii ex 15 Tiberii ad Anioninum
Valeritini, Cerdonis el Marcionis, diligenter adnolnla Pitim , inclusis exlreniis, provenit annus terce com-
pgr anliquos Patres, quibits cordi ernl ut novilatis inunis 139, quo inchoanle KalenriisJaimarii numera-
characlerem haereseon proprium ex epochn earum- bat Anlonimis cognomento Pttisjmperii sui annurii
dem orlus redderent manifestum. Hunc igilur seriun primum nondiim coinplettiin; cum ab Aririano
nalalein haereseos Marcionis contra evangelicn do- adoptatus v Kal. Mariii anni'158, Camerino et Nigro
gmala ita perslringil Terlulliaims Iibro i adversus consiilibus, eitlem riecedenli post menses qualuor
Marcionem cap. 19 : t Anno 15 Tiberii CaesnrisJesus ac semis ab illa adoptione, nempe vi Idus Julii
de coelonianare dignalus est, spiritus salularis : Mnr- successisse iisdem coss. Quare nec inlegros 116 an-
cioriis satutis, qni ita voluit, quoto quidetn anno An- nos Tertullinnus compulahai. ab illo Tiberii tennino
tonini Majoris de Ponto suo exhalavcrit nura canicu- ad Antonimim , sed fere \\S ac dimitlium anni cum
laris, rioncuravi invesligare. De quo tnnieii consi.it, dimidio mensis.Tantumdemvero iemporiscum afflrmet
Antoninianus haereticus esl, sub Pio itnpius. A Tibe- ex oniiiiuin aequaliuin senlenlin inter Christum et
rioauicm usque ad Antoninum anni fere 115 ct dimi- R Marcionem, quem Epiphnnius tradit Romam adve-
diiim anni cum dimidio mensis : tanlumdeni lemporis nisse post moriem Hygini, dum sedes arihuc vacarct,
poiiunl jnler Christum et Marcionem. > Terlulliani el catherirnm npostolicam appetiisse ( Doduelloin-
verbis pi-aemisit lestimonia Irenoei, alioriimque Pa- lerprete ) ; pariatur omuino tempus cum nostra
trum, superius indicatorltm, quae Valentini et Cer- Cbronologia poniificia, referente mortera Hygini ad
donis litcreses, unlc suas hausit Marcion, rcccnscnl iniiiiim anni 14-2, Rufiiio et Quarirato coss. qui an-
sub Hygiho. Ireuaeus lib. m, cap. 3 adv. hacrcs. ad- iius incho.ins est 116 completus post 25 aerae com-
notanle cliam Eusebio, ait : t Valenlinus cniin Ro- iiiunis, nempe a bapiismo, praeriicatione et manife-
mam veuit snb Hygino. Cerdon autem, qui ante Mar- slatione Clirisli Doinini, cujus crucifixionem, pa-
cioiicm, et bic sub Hygino. • Epiphanius in Anace- rianilnm-cum 28 :crae communis, cl duobus Gemi-
phalaeoside Cerdone : < Qui e Syria Romam pro- nis consnlibus, triennio, ul pnr est, praecedit.
feclus dograa sunui Hygini lemporibus exposuii. > In ralionibus vero Pearsonianae chronologiae,re-
S. Hieronymus : < Sub Hygiuo Ro:nan;« urbis li-aheniis inorteni Hygini ad annuin 122,.TerluJlia!ii
episcopo Valentinus hteresiarches, et Cerrio magisier siimina non constnl; sed vicennio sulidodecurtalur;
Marcionis Romain venernnt. i S. Cyprianus : < Cu- nisi violenler dctorqiieanlur vcrba Seplimii, indi-
jus (Marcionis) raagister Cerdon sub Ilygiiio ttinc cantin terminum numerntionis Chrisli ab anno 13
episcopo, qui in Urbe noiius fuit, Roraain venit. • Tiberii ( qui constituit epocham Evangelii) ad ah-
Epiphanius baeresi 42, de Marcione. t Fugit ex ea- num decimum actatis Chrisli Domini, acrae commu-
dem urbe (Siuope) el ipsnm Romam profeclus est nis quiniiira, quem eodem in libro Tertulliani ne iio-
posl obilum Hygini cpiscopi Ro;nani. > Et baeresi41, -,' minari quidem constat, nec haiiere quidpiam coift-
de Cerdone : < Hic igitur (Cerdon) exstitit tempore mune cum primo, aut cum decinio quinlo Tiberii.
Hygini episcopi, qui noiiimi locum a successione Ja- EJCSDEM NOT^;HISTORICE ADVITAM S. HvGINI.
cobi, et Petri, et Pauli apostolorum tenuit. i Rursus
ex eodem Epiphanio haeres. 42, n. 1. Doduellus Linea 4. — Hic clerum composuit, et distribuit
astruil, iri illa seriis Romanaevacalione, quae mortem grttdus. In hoc Bibliolhecarii texlu exponcndo, qui
Hygini consecuta esl, non commnniotwmduntaxal brevitate sua nonnibil obscuritatis involvit, plerique
Ecclesiw Romanm, sed ipsum etiani ponlificaium a auctoves generalim monere contenii sunt, ordines
Marcione expetitum (T«V7rpoeSpt«v).Spe nutein illa ecclesiasticos fuisse distiuclos eliam aetale apostolo-
duplici dejectum intenlasse niinns schismalis actcrni rtnn, et grarium cujusque composituin; vertim ab
a se inJu.cendi, cum Pius papa Hygini successor cli- Ilygino aliquid aririitum ad illustrandam priorem dis-
gerelur. linctioneni, et gradus ordinum. Scd allendenlibus
Ex his igitur tcstiraoniis, quae illi pro sua produ- nobis vim verborum, qu* usurpanlur a Bibliolheca-
cunl, chronologiam nostram stabiliri aifirrao, Pcar- rio, dum memoral distribtilos ttini hic tum alibi
soniannm everli. gradus, clerumquecomposilum,facera praeferetS. Ba-
Numeralio annorum 115 ab anuo Tibcrii 15 ad silius in epistola ad Anipliilochiuni canone 51, dili-
initium Aiilonini Pii adhibebatur a Tcrlulliano ad genlerobservatus a Morino de sacris orriinationibus
ostendendaiii seram originem pseudoevangelii Mar- parte iu.exercit. 14, cap. 2, n. 4, ul inde inlernosca-
cionis, exhalantisde Ponlo suam auram caiiicularem inus, clericis jam orriinatis ex consueta institutione
posl annos totiilcm , ex quo de ccelomanaveral spi- Sacramenli per Christum Dominum apostolis tradita,
rilus ille salutaris, qui in baptismale Christi Do- '.) fuisse collata ab Hygino, acdislribula certa oIBcia,
mini signaverat initium ejusdem pnaeilicnlioniset quae aptius concredcrentur clericis, quam caeleris
manifeslationis anno 15 Tiberii, teste Luca evange- -liilelihus : eaque hic significari nomine Graduum.
lista. Hunc annum pariari cum 25 aeraeChrisli com- Sanctus B.tsilius (ait MOrinusloco indicato) can. 51
munis ex noslra chronologia manifeslum est; ciim epistolae ad Amphilochiura staluil tria geuera cleri-
oslenderim in Prolegoraenis Opusculo 4 annum Pas- coruin. Primuin eorura, qui erant in gradu; deinde
sionis Dominicaeduobus Geminisconsulibus, Iriennio dtto eoruni qui sunt in rainisterio, eoquod sit mini-
SolidoposteiiorembaplismoChristi, incidisse in eum, slerium riuplex. Priusquod datur per manus imposi-
quem vulgaris aerae numeraraus 28 aetatis vero Re- lioncra , posterius quod datur sine inanus imposi-
demptoris nostri33; cum quinquennio ante coinniu- lione. Talis esl canon : Quod adversusclericos statu-
nem compulura ejus natatis sil collocandus , uti ex tum est, canones indefinite ediderunt, unum iniisqui
documenlis ibidem produclis conseiitiunt hodie eru- tapsi sunt supplicium decerni jubenles, a minislerio
diti, exquo praesertim emin^ntissiinuscard. Norisius scilicet motionem, sivesil in gradu, sive etiam in mi-
exposuil nummuin Herodis letrarchae, in Musaeo nislerio, quod non imposiiis inanibus dalur, perseve-
Rigordiano asservatum Massiliae, et proconsu- rent : Etrs SVjSa8ftwTviy^avotsv, stre xa« axsipOTOVsT^
lare iinperiuni Tiberii numerandum esse demon- iJTrepeo-iK Idem, et quid amphus colli-
jrpoo-xa/JTepofsv.
slravit iriemiio ante quam Augusto decedenli gitur ex cauone 2t:oiicilii Chalcedonensis : Si quit
succederel : quod supra in Prolegomenis, solari ex episcopus, etc. Vides iterum duo ex usu illius lem-
eclipsi, a Dione relata , ac tabulis astrono.tiicis poris dislincta : ordinare, x"pOT0V''v>ordinatio,
:fl99 ANASTASil BIBLlOTilECARII 1200
y«B9T0vt«; el promovere, 7rpo6aW.eo-9at, promolio, A ordine diaconali insignilis probanl Iargitiones illae a
«««SoXtj.Episcopum, presbyterura, cl nlios ^stpovo- Romana Ecclcsia iransiuissac (el qnidem ab illiui
vcB«t,ordtnari; defcnsorem vero, et cecononftim, et exordio) ad quam plures ecclesias in singulis urbibus
nararaonarium dislingui. Ilcrum eoriem canonc consiitiitas, et ad indigentes fideles etiam exieros,
irtrosque dislingui, licet ulrique xeipoTovounevot, ct ari longc riissitos, atque ad melalla damnatos :
ordinali dicantur, ordinati scilicet sx TH( xcipoTmiK; qtias memorat Dionysius Corintbiorum episcopus ad
%izpnSoin;,ex ordinalione vel promotione. Denique Sotercm pontificem, etRomanos scribens apudEuse-
iitrosque esse canoni, sive mairiculae Ecclesiac in- bium lib. IV, cap. 23 : < Haec ciiiin, inquit, vobis
scriplos : hoc enim est esse in clero, aul ex clero, consueludo cst jam ab ipso rcligionis exordio, ut
ut videre est can. Nicaeno 17 : Mulli qtti in canone fratrcs omnes vario boneficiorum genere afficiatis,
recensenlur, etc, hoc est qui in clero ; et paulo post el ecclcsiis quaniplurimis, quae in singulis urbibuy
e clero deponulur, et sil alienus a canone, quori dc consliliitac sttnt, ncccssaria viUe subsidia Iransmit-
clericis tantuni riici potesl. Cum igitur conciliura tatis. El hac ralione luni cgenlium inopiam subte-
Chalcedonense dicit defensorem, osconomum, clc, valis, lum fratribus, qui innielallis opus faciunt,
esse in canone, eo ipso clericiseosascribil; sed < iis necessaria suppeditalis : per haec qttae ab initio
qtii, sicut dicit S. Bnsilius, miuisierium >nanCiscuntur Iransmittere consuevisiis munera, morem institutum •
quod sine maniium impositione daiur. que Ronianorum, a majoribus veslris acceptum Ro-
Integrum locum Morini exscribendum essc duxi, maiii retinentcs. Alque hunc morem beatus episcopus
qno clarius constarel, praeter ordinum majorum et vesler Soter non servnvit soluni, verum etiaiu
minoruin facullates, cum sacramenlo inslitul.is inilio g ndauxit : tum muncra sanclis desiinata copiose sub-
Ecclesise a Christo Doniino, et collatas cerlis signis ministrmis, Imw fralres percgre advenienles tanqttam
conferenlibus graliam ad eas partes sacerdotalis liberos suos pater amanlissimus bealis sermonibus
officii sancte peragendas, quae clcrum proprie con- consotando. • Has aulem omnes impensas, ac largi-
stitunnl vocaluin in sorlem Domini, et characleris tiones, tot ccclesiis, lot civitatibus, lot diversig
inipressione ortiiiialum a caeteris scccrnunl, agnosci operibusdestinatasprocurarc, asservare, dispertire,
a SS. Patrihus et a conciliis alia officia, quse con- transniitlcrc sine rationariis, cuslodibus, thesaura-
gruenlius clericis qnam laicis conlradunlur, eaque riis, commenlariensibus acctirale minime posse
non conferenda pcr sacramenlum, seu per eam orrii- nemo non intelligit : quibus dirigenriis, et in oflicio
nnlioncni, quac Grrccis x£^OTOV'«riicilur, adeoque continenriis diaconi plerumque ita addicebanlur, ut
nec gratiam c.v sc conferentia, sed lanlummodo ari- nliquis ex illis praeses deligcrelur, qui nd episcopum
dicentia alicui peculiari minislerio, mandante epi- rieinde referret praestita n se nlque a caeteris pensa,
scopo, aut illo ad quem perlinet, iiistiluto ad uiiliia- et rationes. Addiclos vidimus per unamquanique re-
tem Ecclesiac, eum viriim, qui malriculae Ecclesiae gionem scribendis marlyrum Aclis nolarios ab' ips&
ascribitur cx adcptione illius officii, et in Clero late Clcmente Petri discipulo. Ilis ex inlegro colligendis
sumpto censclur; cum caeteroqui reclius ac decen- num. 21 subdiaconos scplcm destinavit Fabianus ,
tius illud oflicium, nc ministeriura confernlur viro, iisdcmqtiejnssit, tit notariis imininerent : cum paulo
per sacramcnlum ordinis jam assccuto graliam, et ante ctiain Anterus num. 20 gcsta martyrum diligen-
characterem animae impressum. llaec inter officia et ter exquisila in Ecclesia condidisset. En igitur scri-
minisleria deputalionis bumanae, diversa a ministeriis niarii et chartophylacis ollicia, supra notaiioriiin
divino jure connexis cuni charactere, ac signaculo 'C minisleriuni jam iustilula. Praepositi fabricae in litu-
ordinis per sncrnmenlnm clericis collnto, rccenset lis ac coemeteriis deesse non riebuernnt, ex quo li-
Morinus ex concilio Chalcedoncnsi defensores Ec- tulos Evaristus divisit, Piusdedicavit, exquo cceme-
clesiw, wconomum, et paramonarium. Adtli possiint leria et mcniorias rnartyrum Anaclctus in Vaticano
alia complttra officia, ac minisleria, nuinerala nb atlbuc presbyterconstruxil ntim 5, cx quo Alexander
eodcm Morino in Notitia dignitalum, officiorum cl via Nomeiitana, Anicelus Appia sepulcrum oblinuit.
tninisleriorum Ecclesim magnai Constanlinopolilana:, Lahoranlibiis ac fossoribus, ctini quibus condendo-
eotlem tomo png. 208 el sequeniibus : nbi legtintur rum corporum curam ipsos ciiam pontifices susce-
referendarius, logolbeta, conimenlarieiisis, primus pisse noviiiuis, quemadinodura curaverunt apostoli
riefeiisoi-, jeronuiemon, monilor, tloclor, visitator, Slcphanum, Fnbianus Cornclium ( qm el muttas fa
praefecli cacrcinoniarum et inspectorcs : et rursus bricas per cwmeleria fieri prwcepil infra num. 21 ).
cxercit. 16, cap. 4 et 5, memorantur praecipui officia- Steplianus Tertullianum, Marcellus Cyriacum et so
lcs scx dicti exocaiacwli, nempe magnus ceconomus, cios, Melchiades Sebastianum, et solus Eulychianiis
mngnus saccllarius, magmis vasorum custos, char- (infra, num. 28) inarlyres 342 manu sua sepelivit,
tophylax , praifeclus sacelli, priinus defensor. Nc praeposilum fuisse preshyterum niininic dubito, lu:n
aulcm pulcnlur haec omnia scrius instilula, quam cx Dionysii papae inslitulo, ccemetcria presbyleris ,
ut possintcorum nonnulla ad Hygini xlatcm relerri, non sccus ac lilulos dividenlis : lum ex eura Euty
legendac sunt apud Thomassinum de Benef. part. i, chiani jubenlis , ut cum dalraalica, nul colobio pur-
lib. n, cap. 30 el 54 auctoritates SS. Patrum Hygini purato martyres condcreiitur, caque de re ad se rc-
saeculo proximorura, ex his officiis nonnulla indican- D ; ferretur; lum ex erudile adnolalis per V. C. Benci-
tes. Memoratenim S. Cyprianns lib. m, cpistola 22, . niiini supra num. 5, pag. 62 et seqq., de Presbyleris
doclores audieittium ; Epiphanius, linguarum inter- Martyrum. Oflicia ista prsestila ab exorriio Ecclesiae
prctes lam in leclionibus, quam in concionibus ; et Romanaein largitionibus ,in cnra sacrorum, hospitii,
cantores, et archileclores, et laborantes, et custodes arcbivi, bibliotlieca;, episiolaruiii, formalarum, fa
sacrorum veslibulorum, et noiarii, ct marlyriorum bricae, ccemeleriorum ac lituloruin, oinnino require-
cuslodes passim legunlur in Actisiiiarlyrum ct con- bant minisieriorum praesides, ct olficioruni magf-
ciliornm. His acccnscnda oflicia majora, plcrumque slros, quos e clero plerumque suinplos graduum ap-
concredita initiatis ad presbyterntum, diaconaiuin ct pellatione dicimus a Bibliothccario cuuntiari. Neqm
subdiaconalum, quemadmodum vicarii , seu primi eiiim unqiiam ex hnc Hygini aclaledcficiiml excmplt
defensoris, aul archidiaconi ministcriiini, non lan- cl indicia ordinalac istius parliiionis ofliciorum , a.l
tinn ad sacrificiuni oUerenrium, aut sacrificanli mi- posleros dciivatic. Pracfccliiramsacri palrimouii, ac
nislranduni, quod ad ordinem pcrliuct, scri cliam ad thesauri, et largitionum Lucius conlulit Slephano
conlinendos in officio caelcros, aut ad cuslodiani tbe- diacono suo num. 25, Stephanus Sixto num. 24, Sis-
saiiri ccclesiae, ct ari pias erogalioncs, necnon atl tus Laurentio ( num. 2o). Munera charlophylacis et
curam supelleclilis sacrae, et sacri palrimonii; quam ' bibliolhecarii , seu scriniarii, ncciion ab epistolis ,
curam necessario comracndalnm 1'uisse ciica hanc' ct cancellaiii , Graecis logothctae, diversis quitfciu
aetalem primi ac secundi a Chrislo saecnli lectis a noniinibus , pari laincn , sivc non niullun) dispari of-
poutiljce viris, fide, ac diligenlia pracslantibtis, et licio nb eo , quod interpreles Pclro praeslitcrant, c-t
. 1201 HISTORIA DE VITtS ROM. PONT. — S. HYGINUS. 1202
successonous formatarum diribilores ct curatores, A nislerio sacramentorum. Ilanc vero riisciplinam iu
rclinuerunl saccula consccuta : noti secus ac caclera Ecclesia Roraana non inlermissam, sed fidcliler
in Ordine Romano postmodum celebrata , et saepius custodilam et evidenlius explicatam in hac pacis
occurrentia in Libro Pontificnli, clericis, ut pluri- iranqmllitate qua fruilur, a Deo sibi parta per Con-
, mum demandata inveniuntur. Sacellarii munus Gre- slantinum, oslendunt luculenter praeterita saecula in
gorio II tum temporis subdiacono a Sergio papa con- Ordinis Romani libris, nostra vero aelas etiam ocu-
credilum fuiluna cum bibliothecaecura infra num. 77. lis subjicil in conspectu throni ponlificii, et in con-
Numero aulera 71 exhibenlur praeier episcopos, pre- sensu sacri senalus, et in comilatu ac slipatorihus, ;
sbyteros et diaconos, adlecti de more ad comitatum ad solii gradus ipsi assidenlibus, praeserlim dum
ponlificis complures officiorumadministri: ubi etiam pontifex sacris operalur. Praeeminent in minislerio
notandum est gradus nominali : ut inde conslare sacramentorum juxta gradus inslilutos a Christo
possit notio verbi salis aperla. Ibi enim describens Doraino, cpiscopi, presbyteri, diaconi caeterique le-
Bibliothecarius iter Constantini papae, ad regiam Ur- vilici rouneris administri sordinibus majoribus aut
bem Roma proliciscentis solemni cum comilalu, minoribus iniliati. Eminent quoque in hac omnino
ait: < Secuti sunl eum Nicetas episcopus SylvaeCan- completa sacri ordinis hierarchia gradus minislerio-
didac, Gregorius episcopus Porluensis, Michaelius, rtim ab olficio sacerdotali suaple natura disparali,
Paulus, Georginspresbyter, Georgius diaconus, Geor- sed congrue aptati ac distributi a ponliflcibus inler
gius secundicerius, Joannes primus defensor, Cosmus collegia liujus cleri. Munera enim cancellarii, came-
sacellarius, Sisinnius nomenculator, Sergius scri- rarii, signatoris, bibliothecarii, ihesaurarii praefecto-
niarius, Dorotheus el Julianus subdiaconi, et de re- np runique sacris reddilibus dislributa observantur in-
liquis gradibus Ecclesiaepauci clerici. > Inter gradus ter proceres ccclesiaslicae bierarcliiae. Judiccs quo-
igitui Ecciesiae, sivc ofOcia el minisleria clericis que gravioruin caiisarum, libellorum el epislolarum
concredi solita adnumerari constat illa superiora et magislros, et curalores sacri palrimonii adlectos vi-
majora, luni ab his proxima notarii, cubicularii, ac rienius e clericis, sacellani el acolythi muncrc per-
similia, dignitaie satis praeslanlia; cum viros iisdem funcliiris in sacrorum celebrilale. lta enim gradibus
ofliciis insignitos legcrinl aliquando ponlifices ad re- ordinis sua integritale donplis a Christo Dominoper
iegaliones obcundas : quemadmodum num. inslilutioiiem sacramenti, cui nihil adtlit, aul delra-
fias
94 Adrianus sectmdus ad Desiderium regem direxit hit admoiio cleri ad alia minisleria et pfficia, pie-
missos. suos, Slephanum nolarium regionarium, et lalis lilulo aflinia, scd potestalc diversa, copulanlur
sacellarium, et Paulum cubicularium. Non equidem gradus ab Hygino dislribuii et clero collati etiain
negaverim, pleraque nomina praepositorum hiscei a successoribus.
ofliciis serius adhibita , post reridilam Ecclesiae pa- CIACONII.
cem a Constanlino, el collala Maximo ponlifici, et
Romano clero amplissima dona, quibus possent ea Linea 4. — Hic clerum composuit, et distribuit
praesidia, et alimenla praestari singulis viris eadem| gradus. Sanclus Hyginus, ubi primum pontifex ro-
olficia exercenlibiis, quaeampiificati minisierii modo, nunliatus est, clericorum ordines prudenter per
congruerent. Altamen ut ea praeslari necesse fuit, gradus dislribuit dislinxitque, ul in unoquoqtie li-
quaeante meminimiis, in procurandis muneribus Ec-; tulo, seu presbyterio, parlimfcardinales, parliin qui
clesiamm legimini necessariis quacunque aetale, , cardinalibus subessent, popnlo fideli, cum res ipsa
ante Constanlinum: ita deesse nunquam potuit or-. C * poslularet, minislrarent. De origine autem cardina-
diuata quaedam series ofliciorum in his qui praestot lium vide eumdem Ciac. in Hygino, ubi (usius hanc
essenl Romano ponlifici, unde gradus constitueren- rem perttaetdt.
lur cliam in eo ministerio, quod juxla Basiiii dis- PAGII.
tinctionem non confertur impositione manuum, , Linea 4. — Hic clerum composuil, el distribuit
sed demandalur clericis jam ordinalis, et instituitur: gradus. Quae ila inlelligenda esse censet Baronius
ad levamen episcopi in patrimonii sacri cura, epi- quod cum ea quae ad ecclesiasticam periinenl hie-
stolarum, bibliothecae, fabricae, hospitii, et hujus- rarchiam, jam a lemporibus apostolonim essent
modi rerum solliciludinc, a sacerdoiali ministerioj composila, aequum esse exislimare, aliqua tanluin
allaris discreta. Graduum vero istorum aplalio re- antiquae formae ab Hygino fuisse addita, vel eadem
fertur ad Hyginum, a quo apta maleries ad pluriumi iltustrala.
oflicioriim praepositos conslituendos observabatur• Hygino sedente, Valeutinus et Cerdo haereslarclire
parala per suos decessores. Siquidem aetate Cie- Romain perrexerunt, et mullas apud fideles lurbas
mentis et Anacleli notariorum instilulio, et sacro- excilarunl. Marcionvero aller haeresiarcha Poniicus,
rum librorum Canon vix compiebatur, et cum eo» cum ob inceslum Ecclesia pulsus fuisset, flygino
archivi, ac bibliothecaetantum rudimenta appare- jam mortuo, Romam se contulit, ut colligiiHrex Ire-
bant. Sixli constitulio de Formalis ab apostolicai naeolib. i, cap. 28, et Epiphanio haeresi 42. cap. 1.
sedc impelrandis, scriniarii designalionem et sedu- Quare cum Hyginus anno Chrisli centesimo qundra-
lam operam requirebat. Pii liberalilas in titulum ai gesimo primo, et quidem die decima Januarii ad
se dedicalum, cui dona mulla legitur obtulisse , D J coeleslem palriam transieril, poslquam annos ilun-
'. num. 11, quoii et in caeteris 25, ab Evarislo divisis5 taxat qualuor sedisset, eodem pariter anno Marcionis
"'•inler presbyteros, et auctae sub Alexandro oblalio-- Romara adventus, tempore inlerpontificii collocaii-
nes fidelium, quando pars magna Romanae nobilita- dus est. Porro Philastrius lib. de Haeres., cap. 46
tis conversa fueral ad (idcm, poscebal aerario Ecclc- scribit, Marcionem primo in Asia errores suos do-
siae praefeclum dari, et sacris largitionibus, qualemi cuisse, ibique a Joannis aposloli discipulis, potius
Leo Magnus indicavit Laurentium, dum vocat < sa- quam ah ipso Joannc conviclum, Romam venissc.
crarii pracsuleni, qui non solum ministerio sacra-- Sed cum, sede vacanle, a presbyteris qui Ecclesiam,
mentorum, sed eliam dispensaiione eeclesiastica;« ut mos erat, administrabant, ne Ecclesiaequidem ari-
subslanliae praeerainebat. > (Serm. in Nat. S. Laur.)) itura impelrare potuisset, inPontum rediit, et majo-
En igilur ante Constantinum gradus ofliciorum cle-- res trahens spiritus, vehemenlius in eosdem suos
ricis distributos, quorum causa eliam dispensalionee errores coepit incuinbere, de*quibnslegendus Natahs
munerum lemporalium praeeminerent extra allare,, Alexander saeculon, ubi et de Valeriliniac Ccrdonis
qui in altari alium gradum consecuti eminebant mi-- haeresibus agit.
; 1203 ANASTASIIBIBLIOTIIECARII 1204

XI. SANCTUS ANICETUS.

ANNOCHRISTI 167, M. AUREI.HET L. VEIU .">.

H » Anicelus, nalione Syrus, ex patre Joanne de vico Omisa b, sedit an-


nos novem, menses Ires, dies tres c, Fuit aulem d temporibus Severi et Marci,
a consulalu Gallicani et Veleris usque ad Prcesentem ct Bufinum. Hic con-
stituit ut clerus e comam non nutriret secundum prfflceptum Apostoli f. /lic fecit
5 ordinationes quinque per mcnsemDecembrem: presbyteros seplemdecim, diaconos qualuor,
episcopos per diversa loca numero novem. Qui etiam obiit unartyr et sepultus esl in
eoemeterio Calixti XII Kal. MaiiB, et cessavit cpiscopalus dies septem h-
CATALOGUS SUB LIBERIO
Ex editioneBucherii.
Deest bic Anicetus, cui rianl aimos pene oclo.
Idem ex editione Scheleslralii, exacla ad ms. Cwsareum, etc.
Anicetus annis a consulatu Gallicani et Veteris usque Praesonte e'
Rufino.
Leclio catalogt Liberiani, suppleiis lacunis, resiiluta cx aliorum catalogorum subsidio, ut infra oslcndil
Blanchinus in nolis cltronolotjicisctdhunc numerum.
Anicetus annis 11, mens. i, dieb. 3. Fuit temporjbus Antonini Pii, a consulaki
Gallicani et Veteris usque duobus Augustis.
N0TULJ2 MARGINALES FABROTTI.
» Bar. probat Aniceto anteponendum Piitm ad ann. 158. b C, Humisia. c CB, nnn. 9, minusm.3et
d. 7. d B. M. Aurelii et L.Veri a coss. Putlcntis el Orpbiti, ari Severum II et Clauri. Pompeianum. <?CJ!>",
elericus. f / Cor xi. * xv Kai. CB. b CB, 17.
VARLE LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. A constatiterhabent mss. codices)Kal. xv. Kal. M. Mat.
xx Kal. M. et cessavitep. d. 17.
Num.U, lin. 2, B, 7. lin. 5, AB, 6, lin. 6, AB Ex codice Tltuano altero
8. ««. 7, B, 19.
Anteponitur Pius. lin. 1 , de vico Umisiae sedit
Ex codiceRegio, Mazarino et Thuano. ann. II, ni. 4. liu. 7, diesl7.
In Req. et Maz. anteponilur Pius Anicelo. lin. \, Apttd Holslenium et Scheteslratium.
deifico Humisia s. ann. 11, m. 4, dies 3. lin. 2, Lin. 1, Vat. el Flor. prim., Humisa.lin. 2, Florent.
et
Reg. Marci et Severi. Maz. Severi Marci. lin. 3, duo, an. 11, men. 4. lin. 4, Cnsstn et Flor., nutriat.
iisqtte ad Rufinum et Pr. Hic constituit ut clericus lin. 5, Flor. duo, Vaiic. et Cass. presbyteros 19,
co. tin. 5, presb. 18. lin. 6, loca 9, qui etiam mar- episc. 12. lin. 7, Flor. duo, Cass. et Vatic, dies se-
tyrio coronatus est el sepultus in cimiterio (sic pleuidecim.
NOT7E VARIORUM.
SCHELESTRATE. cretum esi, ne clerici comam nutriant, sed desuper
DttodecimusAnicelus. Ex hoc numero pontificatuo caput in modum sphaerae radant, can. Prohibere,
duodecimo, patet auctorem Lihri Pontilicalis Pium 23 dist. Ex antiqua consueiiidine Ecclesiae cleriei
Aniceto praeposuisse; cum enim Hyginuni statuat fuere lonsi in coronam. Beda Hist. Anglic. lib. iv,
decimtim, et Anicetum duodecimum, Pius in antiquis B etcap. 1, de Tbeodoro, qui a Vitaliano papa ordinalus,
Libri Pontificalis codicibus intercedere debuit, sicut in Britanniam missus Evangcliipraeriicandicausn :
attestatur Lucas Holstenius, qui nolal: Hic in manu- < Qui subdiaconus ordinatus, qualuor exspeclavit
scriptis Florenlinis ponilur Pius, cui subdilur deinde menses, donec illi corona cresceret, quo in coronam
Anicetus.Et sic codex reginaeSueciae.Notatur quoqne lonrieri posset: babueral enim lonsuram nioreOrien-
in corpore Byzanlinae Historiae post Anastasii Vitas talium sancli Pauli apostoli. >Nalivam coronain ca-
pontificum in Regio et Mazarino codicibusanieponilur pillorum orriine suo in orbem surgente hahiiisse
Pius Aniceto. inemoratur Nicetius Trcvirensis episcopus. Gregorius
Turou. de Vit. Palr., cap. 17 : t lgitur sanctus- Ni-
ALTASERR^:. celiiis episcopus, ab ipso ortus sui lempore clericus
Linea 3. — Hic eonstituit ut clerus cotnam non riesignalus est: nani cum parlu fuisset eflusus, omne
nulriret, secundum prwceptum Apostoli. Aniceti de- caput ejus, ut est consueludo nascentium iiifantiuni,
1293 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ANICETUS. 1205
a capillis nudum quidem cernebatur; in circuilui A phanus, an. 4, mens. 2, dieb. 21; Sixtus, an. 2,
vero mOdicorumpilortim ordo apparuit, ul pularesi mens. 11, dieb. 6; Dyonisius, an. 8, mens. 2, dieb.
ab eisdem'coronam clerici fuisse signatam. i 4; Felix, an. 5, mens. 11, dieb. 25; Eutychiariiis,
an. 8, mens. 11, dieb. 3. Colligitur suinina annorum
BINH ET LABBEI. 69, mens. 9, etdier. 8. Ex anno 218 numeratis an-
(Ex BIN.)Linea 1. — Anicetus. Qui Anicefiim Pioi His70 (inclusis cxtremis), provenit annus 287. Qiia-
antcponeiiduni essc sensemnt, Hegesippi et Irenaeii drieiiniiiiii istiusIIsuniraac, quori abundaret post con-
testimonioeulcacissime refulantur. sulatum Carini et Cari anno Cbristi 283, refuridi-
(Ex LAB.)Linea 4. — Secundum prmceplumApo- tur in menses vicarialtis aliqtiot pontificum in ea
slol. Absunt a C. H. suihma repetilos in epocha decessoris : qtii si de-
BLANCHINI mantur, proxime respondent sibi chronologia ponti-
ficin el consnlnris a Callisto ad Eutychianum. ,
NOT.XCHRONOLOGICS. Sed sunima collecta ex epocliis calalogi ab Hygi-
Quae dicenda sunt de iemporibus Aniceti nosctin- no nd Soterem abludil a consutari per annos viginti
tur esse ita counexa ciini chronologia Pii, praeser- iiovem, licet quntuor tnntuin ex pontificibus in cata-
tira post Uiriusque loca invicem permutata, noiiiiiil- logo colligatur, qtti stint: Hyginus, annis 12, mens.
lis ih calalogis aique codicibus Anastasii, ut separari i 3, riiebus 6; Pius, an. 20, mens. 4, dieb. 21; Soter,
miuiine possint examen et nbservaiioncs cpochsei an. 9, mens. 3, dieb. 2; Victor, an. 9, mens. 2,
araborum pontificum. Quare ad iilrtimque perlinere riieb. 10. Provenit summa annorum 51, mens. 1,
censenda sunt tum ea quae hic dixero ad numerum g' dier. 9, quae cum incipiat a coss. Nigro et Camerino
Aniceti, luin ea quae reservavero ad iiumerum Pii; Chrisli 138, priniis ex Hygino assignntis, et perlin-
quemadmodum ulrique coniiniiiiia sunt pleraquc ex gal ad consules Antoninum III ei Arivenluin, pri-
iis quae pracmissa sunt in Hygiuo. Erat aulem uni- mos cx attrihulis Callisto proxime succerienli ponli-
versaruin observationum caput, Lacunas frequentes ficalui Vicloiis, et affixos anno Chrisli 218, implere
occurrere in lexlu catalogi Liberiani juxta codices debueral spatium annorum 80, a quo proinde defi-
ejusdem, Cuspiniano et Bucberio visos. Has lacunas, cit lotis 29 annis, nisi iacunae aliunde suppleantur
indicatas a Bucherii edilione in margine ex Hygino felicius. <
a;l Callislum, hic supplendas propono qttam euien- Constat itaque, tum ex sitppressione trium ponti-
datissime, ita ut supplementa respondeant exacte ficum, tura ex tricennio ferme solido aeraeconsulari
luin stylo auctoris catalogi, lum spaliis lacunarum, delracto a ponlificia catalogi inter Callislum, et Eu-
tiiin chronologiaerationibtis inaxime castigatis per (ychiiiiiuin, lacunas non paucas inesse htiic parlj
nomina Caesarum et consuluin in eotlem cnlnlogo catalogi Liberiani.
memoratorum. Lacu-riasesse non paucas ex Hygino &asdera supplere conatus est antiqiius aliquis de-
ari Callislum demonslrat tum illa suppressio Iritiin scriptor ejusilein catalogi, sed valde imperilus tum
pontificum bos inter inclusoriira, nempe Aniccli, historia;, lum chronologiae. Si enim, vel leviterfuis-
Eleulheri, et Zcphirini, a liucherio in margine suae set in utraque versatus, profeclo non reliquisset
eriilionis nolata, uli nos in Proiegomenis criiriimus adco iinmauem hiatum undetrigiiita annoruni, ne-
sub principium, ttitii posterior eriilio Scheleslrntii que omisissel tres ponlifices recognoscere in lacunis
collala ad aliud exemplar ms. Caesarei. Integriim r. proprio loco reslituendos, ex indiciis versmim pra;-
vero esse caialogum tain anle Hygiiiuiii, qiiam posl *-" * cedentium et consequentium in ea parte catalogi
Cnllislum constat ex rationibus satis exactae chro- superstitibus.
nologiae, quae intle eliciunlur hac nietliorio. Cnlalo- Quam facilis sit designatio lacunarum in locis
ad
gtis nunierat in ponlificibtis a Lino Hyginum ex singulis, el resliiutio verborum singutis versibus
coiisulibus Capitone el Rufo Lini poslreinis, ari con- reddendorum, patebit (ut equidem spero) ex compa-
sules yEliuniCaesareraII ei Balbinuin postremos Te-. ralione oculari trium leclionum ejusdem textus Ca-
lesphori (cui succedit Hyginus) annos 70, mensesC, talogi Liberiani, quas lolidem per columnas ila dis-
riies 22, omisso spalio vacnlionis sedis. In colunina media colloco textum calalogi
Sunl vero Clcinentis anui 9, niens. 2, dies 12; Eono. iberinni cum lacunis tiondiim suppletis. In alia
Cleti, an. 6, inens. 2, dieslO; Anacleti, an. 12, coluinua ad dexteram legenlis apposita exhibeo sup-
mens. 10, dies3; Evaiisti, an. 13, niens. 7, dies2; plementa lacunarum, olim adjecta atque inserta
Alexaudri, an. 7, mens. 2, dies 1; Sixti, an. 10, lextui ab imperito illo descriplore sequioris aetalis,
inens. 3, dies 21; Telesphoii an. 11, mens. 3, dies qiieni unicum superstilem nobis praeservatum edjdit
3. Suinma est annorum 70, mcns. 6, dier. 22, quae Bucberius, el nos ex illojam dedimus, interProJe-
satis exacte responriet rationibus Chronologiaecon- gomena, initio. ln columna sinislrum locuin. occu-
sularis: in qua Cnpitd et Rufus pcrtinere osicndiut- pnnte, spectanda praebeosnpplementa earuiiiilem Ia-
tur ad annum 67 aeraeChristi communis. Quibus si cunarum ex noslra sententia lextui restitttenda,
addaiilur anni 70 in hac summa collecli, provenit ejusque germanae lectioni. Horum suppieraentorum
aiinus 137 nOlalus Nigro et Cainerino consulibus : vadern non unicuin dare possum. Priinus erit slylu*
qrii proximi sunt a CaesareII et Balbino consulibus D I aucloris catalogi, hanc melhodum Constan,lerobser-
anni 137. AnritiS enim qui abundat disperlitur in vantis a Lino ad Urbanum, ul nomini uniusfiijiisque
mcnses vicariic ordiiiaiionis, compensalos inensibus ponlificis apponat annos, menses, ac dies sui cpi-
et dicbus vacationis seriis, satis proxime pariunlibus scopalus; deinde exprimat nomina imperatorum,
hnnc lemporis suramain. qui eodem tempore rei Bomanaepraeerant; derauui
Par est coimnensus annorum el epocharura a nominet consules ordinarios, qui p.rimum, et qtti
Callislo ad Caiuiri per annos fere septuaginta simili- postremum Pasclinle tempus illius episcopatus stgna-
ter respondens chronologiae consulari, cx duoriecim runt. Praeler haec pauca nihit adniodum addilur a
pontificum epochis (ideliier collectaein catalogo, ut Liuo ad JPontianuin, praeler quam in Pio ; ubi addi-
sequitur ex primis consulibtis Callisto assignatis, tameiilum petitgm fuil ex apocrypho libro Consti-
Anloninb et Advenlo, qui pertinent ad annum Chri- lulionum Clementis ad iinplenriam lacuuam, ut ma-
sti 218, usque ad consules postreinos Eulychiani, nifeste constabil consideranli spatium in lacunis
Carinum II et Carum, speclanles ad annura Chri- apertum, quod velus ille descriplor ad dexteram ,
sli 283. nos ad sinistram supplemus. Vades reliquos nostrae
Callistus, aniiis 5, raens. 2, diebus 10; Urbanus, lectionis dabo tum picluras^basilicarum Urbts, et ca-
an. 8, mens. ll.dieb. 12; Pontianus, an. 5, mens. lalogos inde transcripios, lum catalogos et codices
i, dieb. 7; Auterus, inens. 1, dicb. 10; Fabianus, vetustos in quibus consules nominanlur. Singulis
an. 14, mens. 1, dieb. 10; Cornelius, an. 2, mens. numeris ab Hygino ad Pium in notis memorabo tlo-
3, dicb. 10; Lucius, an. 3, mens. 8, dieb. 10; Ste- . cuinenta illa getiuina, qiue supplementttm nostrum
r?#807 ANASIASII BIBLIOTIIECARH 1208
minislrant. In hac lectione catalogi Liberiani, ila pcrspicuitatis gralia cxhibenlur characiere inclinalo,
.restitula .ex Telesphoro ari Caliistum ( ubi lacunae sive, utvocant, Ilalico. Quaerotundis lilleris itn-
Observabanlur), spcro consensui-os lum criticos, pressa sunt, ea leclor inveniet in lexlu calalogi se-
1 tum chronologos; cuni verba verbis ferme reririan- cundam columnara obtinente feliciler praeservata
tui, nedum vcrsus singulis versibus. Verba snpple- propriae scdi, ari inriicium faciendum salis evidens
mentorum tam in prima quam in lertia columna germanse lectionis calalogi.
SVPPLEMENTA textus catalogi Texlus calalogi Liberiani cum la- SVPPLEMENTA lacunatum, in
Liberiani, deducla ex veris do- cunisnondum suppleti. texlu adjecla temere ab anliquo
cumentis, et in lacunis disposila descriptore catalogi, ut in Pro-
juxta stylum aucloris ejusdem legomenis.
catalogi.
Telesphorus annis XI, m. III, d. Telesphorus an.;XI, m. III, ri. III. Telesphorus an. XI, m. III, d. III.
III. Fuit temporibus Adtiani et Fuit teinporibus A Fuit lemporibus Anlonini Ma-
Aelii Caes., a consulalu Tiliani . . . c. . . aconsulatu Ti- criui a consulatu Titiani et Gal-
et Gallicani usque Caesare II liani, et Galiicani usquc Caesare licani usque Cacsare et Albino.
et Balbino. . . . el.. . Albino.
Hyginus an. ////, m. III, d. VI//.a Hyginus an. . . . m. III, d. Hyginus an. XII, m. III, d. VI.
Fuit temporibus Anlonini, VI. . Fuit lemporibus Anlo Fuit temporibus Anlonini a
consulnlu Nigri el Camerini . . . a consulatu. . . . ni- consulalu Cullicani et \cteris
usque Seweroel Piiscino. . . . ve ino. usque Prmsenle et Ktifino.
Piiis an. V///, m. 1111,d. III. Pius nn. V. . . m. 1111,d. . I. Pius an. XX , m. 1111, d. XXI.
Fuit lcmporibus Antonini, a Fuit temporibus Anlonini. . Fuit teniporibiis Anloniui Pii
consulniu Rufiiit et Quadrati Consul. . . Rufin. . . . a consulatu Clari et Scvcri us-
usque Orpkito et Prisco. Pr.f. . . que riuobus Auguslis.
Anicetus an. XI, m. ////, d. 111. Sttb ejus episcopatu frater ejus
Ettil temporibus Antonini Pii a Anlonini Pii a Ilermes librum scripsit, in quo
consulatu Gallicani et Velcris consulalu Gallicaui, ct Veleris tnandatur, conlinelurque quod
usque duobus Auguslis. usque riuobus Auguslis. ei prmcepit angelus , cum vcnit
Soter an. VIIII, m. III, d. XXI. Soteranri. VIIH, m. III, d. . I. ad eum in habitu pastoris.
Fuit temporibus Marct Anlo- Fuit tcmporibus. . . . to- Soter an. VIII!, m. 111, d. II.
nini et Veri, a consulatu Rusti- nini Ftiit temporifius Antonini et
ci et Aquilini usque Claro et . . . . Clar. et. . e. Commodi, a consulatu Veri ct
Ceffiego. Ercnniani usque Palcrno et
Eleulherus an. XV, m. III, d. V. Bradua.
Fuit teniporifeusM. Antonini et Fuil teinp. . . . tonini, ct
Commodi a consulalu Severi et Conimodi a consulalu. . ve-
//eicnniani usque .Walerno et riet. . crrenniani usquc. . a-
Bradua. terno et Bradua.
Victor annis X\l, d. X. Fuit tem- Viclor an. . II, d. X. Fuit lem- Victor ann. Vllll, m. II, d. X.
yoribus Commodi et Severi, a P Fuit lempoiifcKs Aniouint et
consulatu Commorii el Glabrio- . . . Commodi, .... Commodi, n consiilatu Snlur-
nis usque Lalerano et Rufino. nini et Gnlli usquc Praescnte
Zephyrinus an. X VIII, d. X. Fuit et Exlricato.
temporibus Severi et Anlonini a a Con-
consulalu Saturniiii et Galli sulatti Satiirnini, cl Galli us-
usque Pracsente et Extricato. que Praesente et Exlricalo.
Callislus annis, clc. Callistusaiiniselc. Callislus annis, clc.
' Quaerenl a me crilici, cur in Hygino cxempli rerct lemporibus Anlonini pracservalis in pcrioclia
causa asseram descriptorem illum vetusUe et se- Sotcris. Simile qiiidpiam admiscrii occasione rictriii
quioris aelatis ex lacuu.i, quain suppouo in vcrbis vcrsus, Zephyrini epochnm inchoantis, una cum
versus lerlii, el scquentium, a consulalu ni.. superioribus versibus exprinicnlibus nomiiin con-
ve ino rctlriiricrit, a consulatn Callicamel Ve- suiuni Victoris. Junclisenim marginihus lacunnriim,
teris usque Prwsenle, el Rufmo. Dico occasionem ex duplici periocha distinctn Vicloris ci Zepliyrini,
erroris in deleclu consiiluiii postremorum eidem unicam conflavit Victori assignalam, cuni consuli-
oblatam ex nomine Rufini consulis iiichoantis cpo- bus successoris, per ea verbn, a consulatu Saturnini
cham successoris.Putaveritenim recte assignari posse et Galli, usque Prwsenle ct Extricato.
poslremos decedenli consules eosdem, quibus inibat Haechabui, quaegeneralim adnotarem de lacunis
episcopatum snccessor. Sequebatur autem in textu obscrvatis in lextu intra hos annos 80 (a consulalu
calalogi Liberiani post Ilygini periochen seclio Pii. Aelii CaesariselBalbini, in quo Telesphorus riesinit
Pius annis, etc., lemporibus Anlonini a consulalu nnno 137 usque ad consiilntura Praesentis el Extri-
Rufin... cujus nonici) abrumpebat (ut virieitir) la- cnti, in qno desinil Zephyrinus anno 217) male con-
cuna, subduccns dnos poslremos versus ex fine pe- tractos ad 51 ab imperito descriplore calalogi; li-
riochae Pii, el tolidem cx initio Aniceti. Dcscriptor cct is Hygini ponlilicntum extenderit nd annos 12
calalogi ex ainaiiuensi redriiltis brcviator, ciim inve- contra ralioncs cpochae cousiilaris, quam illi assi-
niret nomen ejusdeni Antonini in fine lacnnae repc- gnat cx Gallicano et Velere, Christi 150 ad Praesen-
titum, ex rinplici periocha Pii et Aniceti, iinicani lem ct Rufimim, Cbristi 153 anntim indicantes; et
conilavii, ct atlribuit Pio , pcriingentem cx Rulini Pii setlcm produxit pcr inlegrurn vicenniiiit), su-
consulaiii undc Pius rcvera coeperat, ad riuos Au- perans quinquennio solitlo acram consularem ab
guslos consules, occurrcntes in fine Aniceti. ldeni ipsomet altribulam, cx coss. Claro el Severo, spe-
proesliterit in Sotere : cujus delritos consules a;lalis ctniiiibus ad aiiimni 140 ad dnos Augustos consu-
Antonini coiifuriit cum consulibus, Elcuihero pon- les, Marcum et Lucium, rcferendos ad aniiuni Chri-
tifici (per lacunnin IIOIIappnreuti) assignatis suh sli 101.
Atitonino elCoiiiinorio; ciiiu Aiiioiiiui iionicn occur- Nuiic atl Aniccti periocbcn, sux; inlcgrilali a uo-
'
1209 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ANICETUS. 1210
bis restitutam, et hujtis ntimeri propriam converlor, , fA fluens, in Pontum se exonerat. > Quare Symm jure
IIt nostrae res'tilutionis fundamenta, et idonea do- potuil appellarc Anicetum, si bac in regione Pontica
ciimenla demonslrem, quae lalia sunt. ex vico prope Amistim ad Leucosyros pertinenlera!,
Linea 1. — Ahicetus annis 1-1, mens. 4, diebuso. ortus cst, ubi Halys Syros a Paphlagonibus separat.
Aniceti annos 11 exhibent numeri superslites Roraa- Ex cadem regione Ponlica Marcion haeresiarcha
nis lilleris ita signali sub ejus imagine in picturis3 Romam adveneral, vacante scrie aposfolica post
basilicae sancli Pauli, necnon iu calalogo Felicis5 morlem Hygini ex die 11 Januarii ad 9 Aprilis, qua
quarli, cum mensibus 4 et diebus 3, hodie delapsiss Pius successor a clero eleclus pontificalum suscepit
ex memora-ta piclura, sed prceservalis in catalogis ett anno 142, juxla adnolaliones noslras in ejusdem
in Libro Pontificali. Tot etiam menses assignant ca- numero. Pagius ad praecedentem annum rclulit mar-
talogi omnes relati in Prolegomenis excepto uno exc tyrium Hygini, sedis vacationeni, electionem Pii et
Italicis, et allero ex codicibus extra Ilaliam, quii adventum Marcionis. S. Epiphanius scribit, ut Pa-
dempia unitate, 3 menses loco 4 expressit, ubicun- gitis observat: <Marcionem prius in Asia errores suos
que inveniunlur anni XI (qui sunt indicium epochaei docuisse, ibique a Joannis apostoli discipulis, polius-
Aniceti, eliamsi permuletur sedes cum Pio). Diess quani ab ipso Joanne convictum Romnm venisse. Sed
quoque 3 numerant ex Italicis calalogis duo, Ca- cum sede vacnnle a presbyteris, qui Ecclesiam, ut inos
vensis et Farfensis, et .ex Coibertinis coriiplures, , erat, administrabant, ne Ecclesiae quidem aditum
consentientes cum catalogo Felicis quarli, et cumi impetrare poluisscl, in Pontum rediit, et majores
textu Anaslasiano. irahens spirilus, vehemenlius in eosdem sttos er-
Linea2.—Fuit temporibus AnioniniPii a consulalu; JJ rores ccepit iucumbere. i Aniceto deinde rcgenle
Galiicani et Veteris, usque duobus Augustis. Calalo- Ecciesiam , iierum in Urbem conccssisse colligitnr
gus Felicis quarli imtium Aniceli desumit ex coss. cx hisloria Eusebiii lib. IV, cap. 14, conterranei
Gallicano et Vetere Chrisli 150, quemadmodum de- fortasse sui aiiinnim indulgentiorem se experlurum
sumunt codices Libri Pontificalis : unde si numeren- praesumens. Verum et hujiis conslantiam invictam
lur anni 11 solidi, quot jam probavimus in picturisi expugnare minime pottiil. Eusebius refert, per idem
Paulinis ct cntalogis donari Aniceto; necesse cadett Aniceli lempus Romam venisse B. Polycarpum Joan-
lerminusin duos Augustos consutes auni Chrisli 161,, nis evangelislae auditorem, id testantibus litleris
a Calalogo Liberiaiio rccle enunlialos in fme illius; Irenaei, ob quacslionem quamdam, quae de Paschate
periochae, quam descriplor male confudit cum su- incirierat. Atictor Chronici Alexandrini annum quo-
periori. queindicat advenlusPolycarpi, sub consulaiii Ter-
Prselerea sitffragatur codex Florenlinus, supra[ tulli et Sncerriolis, aeraeChristianae 158. Quiil in
relalus in Prolegomenis, ubi caialogum exliibe- Urbe praestiterit nos docet laudala Irenaei epislola
bat episcoporum Neapolilanorum, cum Roiiianis. apud Eusebium lib. IV, cap. 14 : < Aniceti, inqtiit,
ponlificibus et cum iinperatoribus, sub quibus sin- temporibus Romam veniens (Polycarpus) multos ex
guli sederant, exceptis ex Paulo Diacono. Ibi so- supradictis baereticis (Marcionis asseclis) ad Eccle-
cianlur lempora Pii papa» cum Antonino, et cum, siam Dei revocavit. > Et paulo post : < Ipse etiam
inilio impcrii Marci el Lucii, filiorum ejus; lemptis• Polycarpus, cum ei Marcion aliquando occurrisset,
vero Aniceti, Soteris et Eleulheri, conjungilur cuin, dixissetque, Agnosce nos, respondisse fertttr :
M. Aurelio Antoiiino, L. Vero, Commodo, Pertinace, „r Agnosco te primogenitum Salanse. Adeo rehgiose
et Severp. < Marcus, inquil, (cpiscopus Neapolila-'. t cavebant aposloli, eorumque discipuli, ne vel ser-
norum IV) sedit aunis 28. Fuit temporibus Igini ctt mone tenus miscerentur cum tilloeorum, qui veri-
Pii papae, el Anlonini pii imperaloris, el filiorum, latem adulterabant. Quemadmodum et Paulus dixit:
ejns. Probus (episcopus v Neap.) scdit annis 24. Haerelicum hominem post unam aut alteram ad-
Fuit lemporibus Anecyri, Soteris, Eleutheri papae, monilionem devita, sciens hujusmodi hominem per-
et Antonini Veri, et Lucii Coramodi, et Aelii Perti-I versum esse, et suo ipsius judicio condemnalum
nacis, seu Severi iraperatoris. > Catalogum hunc eo, peccare. Hactenus Ircnaeus, > (inquit Eusebius.) Hsec
lubentius commemoro quo clarius ordinal Romanos, teslimonia probanl aperle, eamdem constantiam
pontifiees, hinc eliam suo ioco ac lempori resti- fuisse presbyterii Romani vacante sede, et Aniccti
tuendos in lacuna catalogi Liberiani, juxla seriem, ponlificis, quae fuit Polycarpi, dum suhmoverentab
sueoessionis, non minus Iuculenler asserlam ab He- ingressu Ecclesiae, et a societate catholicorum Mar-
gesippo, etlrenaeo, cum iisdem pontiiicihus Roraae , cionem in haeresi sua perlinacem. lllustris quoque
versatis. inarlyr Juslinus Romx agens per eadem lempora,
Constabit autem ratio summae annorum 11, men-. Eusebio lesle lib. iv, cap. 16, libros edidil contra
sium 4 el dierurn 3, si epochae inilium desumalur at Marcionem, ab Iraeneo commendalos (ibi cap. 18) et
die ordinalionis Dominica 15 Decembris anni 149, ab Hegesippo pari laude donalos apud Eusebium
liltera Dominicali F, seu die xvm anle eas Kalendasj capit. 22, ubi Marcionistarura errores a Juriaeorum
Januarii, quas aperuerunt, anno 150 ineunte, consu- seclis emananles perstringit. Contra eumriem Marcio-
les Gallicanus et Veter, idcirco signati in ejus exor- r nem Rhodon Asia oriundus, sed Romae instilulus a
dio juxla catalogos et codices universos, et deduca-. D Taliano, varios conscripsit libros (ait Eusebius ca-
tur, ad diem 17 Aprilis anni 161, duobus Augustiss pit. 13) el cum reliquis adversus Marcionis hceresiin
fralribus Marco et Lucio consulibus, ejusdem mar- decertavit.
lyrio in Ecclesia celebrem. Inclusis eniin exlrerais, ' • Quae vero inter se amice contulerint Anicetus,
eadeni prorsus summa colligilur. etPolycarpus de conlroversia rilus Paschalis, idem
Eusebius commemorat lib. v, cap. 4, ex litteris Ire-
EJUSDEM NOTjEniSTORIC/E. naei ad Viciorem. < Cum beatissimus Polycarpus
Aniceli lemporibus Romam vcnissct, nlquo
Linea 1. — Syrus de vico Omisa. Vicum forlassei (inquit)inler eos de quibusdam aliis rebus iiindica csset
intelligit circa Amisum tirbem , in regione Leucosy- controversia, slatim muluo pacis osculo sc complexi
rorum dcscriptam nb Ariano, scu verius anonymo) siiiit, de hoccapile non
Graeco in periplo Por.li Euxini inler vetcres Geogra- dentes.t Honorifice magnopere intcr se comeii-
habuitPoIycarpum Anicelus, i cui
phiae scriplores Oxoniensis editionis lomo III, png. consecrandi etiam munus in Ecclesia honoris causa
9: < Amisus urbs Gi-aecaAlbeniensium colonia, adi concessit. > Cieterum non oniisil
mare sita inLeucosyrorumregioiJCJacens, Pliocaecu- cui S. Polycarptts inteifuit, et alii cogere synodura ,
riccem episcopi;
sium etiam colonia : • ubi id quoque adriilur < Ha- si fidcm accommodanius libcllo
lys fluvius, ubi mare subit, SinOpensiiini, et Arai- producto i)um. 3 ad Anicclum.synodico, per Paginm
Illa synodus riefini-
senorum rura agrosque scparat; trecentis vero sta- <
vit, iremciidam, el salnlarem D. N. Jesu Chrisli
diis ab Amiso dislans, inlcr Syros ei Papblagonass passioncm in sancta Parasceve mystico celebrandait),
1211 ANASTASll BIBLIOTHECARH 1212
Resurrectionem aulem vitaeautricem ipsa celebri et A i solum exemplo Pelri, sed etiam Pauli, alioruiuque
njagni, Dorainicaesseperagendam. i Veruinquia V.C. aposiolorura, et virorura apostolicaeaelatis id moris
Henrictis Valesms in nolis ad cap. 23 lib. v Eiisebiani oblinuisse confirmat, pelitura a Nazaraeis, ut san-
de auctore htijus libelli synodici nonnihil dubilal, clioris vitae instilulum, Dcoque dicatum unice se
sive synodum coegerit Anicetus, sive distulerit ex- amplexos significarent: cum quo, et aliud sytnbo-
spectans consensum Polycarpi posiquam in Asiam lum coronw funxerunt, diligenler descriplum aptid
rediisset, certum esl Anicetum, aperle respondisse Bedam et Gregorium Turonensem: quos vide in
Pblycarpo, riecessorUm suorum niorem sibi esse re- Nol;s Allaserrae ad hunc iiuineriiin. Exprimitur
linenrium. Doduelhis inferre conalur, id moris insli- vero hujusinodi tonsura in anliquissimis iinagiui-
tulutii a Xysto, propterea quod epistoia Irenaei solum bus summorum ponlificuin in basilica S. Pauli,
memoret Pium, Hyginum, Telesphorum, Xyslura quarum specimen hahes supra inilio notnrum
inter decessores Aiiiceti, qui riiem Dominicani jus- fol. 1, perihde ac in musivis veittslissimis ecclesia-
serint esse Paschalem , nec suis permiserint ut rum Urbis, el in cryptis
aliam hebdoirtadae feriam Paschati destinarenl. Ab desumpta est fideliter a Severano martyrum : unde imago
et Ariiigliio pon-
apostolo Pelroeam tradilionein acceperanl Roinani, tificis sacnim velaipen aptaiilis virgini Deo dfivoiae,
non secus atque Antiocheni, et Alexandrini palriar- quani in Pio
chalus Ecclesiae, et Ponticae, uti ex lilteris supra nolis bisloriciS. papa producain iiumero proxiuio in
Cohferanlur ac tonsurae
imlicalis constat. Irt illa vero epistola Irenaei ascen- istae cum Isidori textu, per imngiiics
Baionium allalo ad
dere neqitaquam debuil vir aposlolicus enumerando aninim 58, n. 123 : t Quod vero (inquit Isidorus)
ullra aetalem Xysti, quando Polycrates objiciebat 1g delonso superius capite, inferius ciiculi corona re-
perinissum fuisse a Joanne evangelista, ul Luria xiv linquitur, sacerdolium regnumque Ecclesiae in eis
Pnscha celebraretur. Nnm Xysti decessores memi- existimo figurari. Tiara enim apud veleres consti-
nisse poternnt Joannis aposloli, qui Romae fuerat tuebalur in capite sacerdotum. Ilaec ex bysso con-
sub Domitiano. Porro si quaepermissio fuil Joannis fecta rotunda erat, quasi sphaera media ; el hoc si-
aposloli, nori alia certe quain lemporaria censehda gnificabalur in paiie capilis lonsi; corona aulera
erat, ex privilegio apostolis concesso, ut differreut laliludo aurei circuli est, quaeregum capita cingit.
legatium piaxiin de meriio tollere eliam post cele- Utrumque itaque signum exprimilur in capite cleri-
firalionem cohcilii Anliocheiii, prout ipsorum pru- coriini, tit impleatur corporis etiam quatlam siniiii-
denliae videretur, ut Judaeos lucrifacerent : quem- turiinequod scriptum est, Petro aposlolo praedocente:
admodum Paulo licuit circumcidere Tiraolheum Vos esiis genus sanctuth, regate sacerdolium (I Petr.
eadem de causa. Quai-e cum Irenaeus videret, expe- n, 9). Quaeritur autem, cur sicut apud antiquos Na-
dilam fore exceptionem Vicloris, quem snadere co- zaraeos, non anle coma nutrilur, et sic tondelur?
nnbatui', ad toleraiitiam Asinnaeconsuetudinis exem- Sed qui haecexquirunt, animadvertanl quid sit inler
plo decessoruin, si eos qiioque enumerassei, qui illud prophelicum velamentum, el banc cvaogelicam
vidisse poterant Joanriem apostoluin ita permit- revelalionem, de qua dicil Aposlolus : Ct(m transie-
leiitem, recensuil tamummodo Xystum, et ab eo ritis ad Christum, auferelur velamen. Quod autem
conseciitos poiilificcs : qiiornm exeinpltim relundi significabat velamen inlerposiluni inter faciem
non potcrat apostolico privilegio leniporaiieae per- Moysi, et aspeclum filiorum tsrael, boc significafol
missionis Joannis evangelista;, ante Xysti potilifica- '_ illis temporibus coma sanclorum. Nam et Aposto-
luni Jam viia funcli. Contra hujusmodi inductionera *•'ltis comam pro velamine dicit esse: proinde jain
etiam intra lempus Xysli, et successorum validius non oportet, ut velentur crinibns capita eorum qiii
coarctatam ab Irenaeo, Victor cum Aniceto, similia Domino consecrantur, sed tantum ut revelentur,
reponenle precibus Polycarpi, ostendit conlrariani quia quod erat occultum in sacramenlo proplietiae,
cbnstietudihem ab 'isdem decessoribus suis con- jam in Evangelio dectaratum est. i Haclenus Isi-
stanter observatam, a se qiioque firmiter esse reti- dorus.
nenriam, eiusque observantiam a caeleris exigen- Isidori testimonio consentiuut ea quae superius
daih, qui Joannis priv.ilegio, apostolis tantum con- attuli in Lino num. 2, occasione decreii de vefando
cesso, non essent prsediti. Hoc plane senSU acci- niulierura capite in ecclesia, ab aposlolis pariter
pienda esse, quae continenuir in synodicis litteris profecti, ul epistoJae Pattli demoristiaht, ad indi-
Irenaei, et indicanttir de summa geslorum a ponli- candam eaTurmfem exclusfonera a Sacerdoiio CBri-
ficibus memoratis, jampridem vidil cum Beria Ve- stiano: quori viris lanliimmodo reservalum ftiit a
nerabili V. C. Ludovicus Bail doctor theologus, ac Cbrisio DomTrio, scribenle Apostolo / ad Cor.
propoehileritiarius Parisiensis in surama concilio- cap. xi: Volo auteni vos scire, auod omnis viri
rririi tomo H, pa|. 5, ad huric locum ita perscribens : caput Christus est: capui autem mufieris vir: cdput
< In hac re Polycratem iioii moror, mii studio par- vero Christi Deiis. Omiiis vir orahs, aut prophelans
tiurii laboraverit, et cum Judaeis in Paschate cele- velato capite deiurpat capiit suiim. Omnis autetii mu-
brarido conspiraverit, conlra monitionem summi lier orans, aul prophetdns non velalo capile deiurpat
pastoris Ecclesiae, cui obedire debtiit. Ner etim caput suum. Caelera quae sequuntiir ab Isidoro jain
excusat exernplum D. Joannis, quod pro se affere- D exposita de capillorum velamenlo, eadem de causa
bat. Ille enim, ut ait Beda lib. ni Hist. cap. 25,, feminis attributo, et de mystico signo ratiouis cri-
celebravit Pascha decima quarj,a die, ut se in illis> iiiura in capite clericorum, cx apostolica traditior.e
ipiliis accommodaret Judaeis ad firiem conversis, , servato ac servando, cohaerent cum utroque decreto
sicut propter eamdera causani Paulus apostolus Ti- Lini et Aniceti innixo apostolicis instilulis, ac disci-
moiheum episcopum circunicidit. Attamen D. Pe- plinae Pelri auclorilate vigenlis in Romana praeser-
trus Romae inslituit, ul Pascha die Dominico ccle- tim Ecclesia: et oslendunt, his eliam ritibus, qui
brarelur, cujus institulio debet praevalere. i respiciunt externum culttim, in exortu Ecclesiae

Linea 3. Hic constituit, ut elerus comamnon nu- fuisse consulluin apostolica providentia , cum Pau-
triret secundum prwceplum Aposloli. Duo hic affir-- Ius in eadem epistola cap. 14, poslquam niaiida-
manltir. Primtim est ceiislilutio Aniceti, ne clerusi vit luin de velanienlo ac silentio mulierum, ne do-
comam nulriret; allerum est praecepluiii Apostoli,, ceanl in Ecclesia, lum de numero eorum qui lege-
• idem jubentis.Primum illud apparet ab anctore Librii rentur ad propbetandum et inierpreiandum, caput
Po.tificalis petitum ex secnndo catalogo. Alterum0 claudit, aflirinaiis el monens, Domini etse manaaia ,
Tero rie praecepio Aposloli imde bauserit, qiucstio- omniaque honesle, et secundum ordinem fieri opor-
nem movet. Uirumque asserlum mirifice illustraiitt lere. Quare et in rituum istorum praecepto nbn du-
ea qu» card. Baronius docte collegit ex Patribus ad1 bitat aucioritatem Domini, nedurn suam Jriterpo-
ailnuiri Christi 58, num 122 et seqq.; pnecipue vero9 nere : ut plane constare possit, cur eliam his con-
cs Hieronymo, IsiUoro, et Germano. CP., ubi nonu fu-mandis Linus et Anicetus poutiiicia decrcta
1213 HlSTORtA DE VlTlS fiOM. PONT. - S. PIUS/ 1214
quasi novum signaculum veteris disciplinae appo- A PAGII.
suerint. Linea 5. — Hic constiiuil ut clerus comam non
Linea 7. — Sepultus est in ccetneterio Callisli. nulrirel. Eo sericnte, sanctus Polycarpus Smyrnae
Primus Romanorum ponlificum hoc in coemelerio Roniain venit, et quiriem Anlonino Pio
sepultus, quod paulo post ab amplilicalore Callisto episcopus ut Eusebius in Cbronico, el inHisloria
nomen accepit, legitur Anicetus. Inde auiem exlra- imperante,
clas ejusdem reliquias Henschenius memoral in Ap- Itb. iv, cap. S3. Ilieronynms, el Suidas in Potycarpo,
Maiiaiius Scolus, Ado in Clnonico, aliiquc trattunl.
pendice ad tomum lertium Aprilis png.' 982, signa- Ariniiiii nos docet auctor cbronici Alexandrini, qui
tumque id publicis labulis anno 1590, indict. m, ari coiisiilatum Teriulliel Sacerdofis, ad niirtuni sci-
die 16 Aprilis Sixli papae V, anno 5. Caput S. Ani- lic.el Christi 158 scrihit : < Polyearpus Smyrnoe
celi donaltim refert sereuissimo duci Ravariae: corpus vir admiraiione suspiciendus, iiposiolornm
auteni ejusriem pontificis ac mnrlyrisa Clemenie Vlll pontifex, et ab ipsis episcopus inslilutus, arilmc su-
iiudilor,
impelravit dux Angelus ab Altaeinps die 18 Octo- persles,
bris 1604, ut nienioral laurialus Henschcnius lonio H vcrsiam Anicdo ponlifice, Romam venit, ob conlro-
de lemporc (|iio celehrandum esset Pa-
Aprilis pag. 478, irique a revereinlissimo prasule
D. Angelo Rocca episcopo Tagaslensi, et sacrarii scba. i iiri Qua de controversia legenrius Irenaius in
Victorem papam, cnjus insigne fragnien-
aposlolici praefecto illalum fuisse in sacellum, prac- epislola
luni iibhis couservavil Eusebius lib. v, Hisi. eccle-
fali riucis in acriihiis magnilicenler exslruclum (uhi siast. 24 : < Cuin bcatissiiuus Polycarpus, in-
quotannis to ius Urbis frequentia ac vencratione quil, cap. Aniceli teniporihus Homam venisset, atque
colilur) declarat epigrapbe insculpta , quam reinlil B inter illos rie quibusdam aliis rebtis modica csset
saepe commcnriatus canonicus Bolrielti in Obser- coniroversin, statini niuliio pacis osculo Se complexi
vationibus ad Coemetcria SS. Martyi-uin, lib m, suiii : de boc
cap. 14, pag. 715. cnpite non magnopere inter se conlen-
dentes, i scilicel de die Paschatis celehrandi, de quo
nntea locuius fuerat.
£
Linea 6. — Obiit marlyr. Marcus Aurelius ei Lu-
SlARTVfilS OSSAANICETIPAPAE cius Verus imperatores quartnm in Chrislianos ^er-
ABAREN\R10 0.U0DPOSTEA CALLISTI seciilionem moverunt, rie qua Eusebius lam in Cbro-
COEMETERIUM APPELLATUM EST nico, quam in prooemio libri quinli Hisloiiae ect le-
AUCTORITATE CLEUENTIS Vlll. TRANSLATA. sinsi.Ea grnssaule, S. PolycnrpusSmyrnae episcopus,
JOAN.NES ANGELUS ABALTAEHPS DUX S. Joatuiis nposloli riisi iptilus, riie 26 Martii anni
SACELLUM OBTUI.IT. 169 cuui mnltis aliis niariyrinm passtis est, nt nu-
CORPUS EJUSDE51 JlARTYRlS ctor est Eusebius lib. iv, cap. 15. Sauclus etiam Ju-
IN LABRUU QUODALEXANDRI SEVERlIHP. sliiius pbilosophus Chiislianiis ex Flavia Neapoli
SEPULCIIRUM FUITCOI.LOCHVIT D Syriac Palaeslinae oriuurius, posl tltias apologias in
ANNO DOMINI MDCXVII Clirisliaiiorura favorein iraperaioribiis oblalas, pro
illuslre hoc rerididerint fre- Clnisli firie mortem oppetiit, et quidem anno 165,
Quam coemelerium si auclori chronici Alexandrini fidcs; de eo Euse-
quenles Chrislianorum cuetus, videnduin erit in bius cilalus cap. 16. Hac persecutione in Ga)iiis.pro-
Calislo, Urliano, Slephano, et Xysto II, ex litteris ,C pagata, anno Chrisli ,177conipliiies Cliristiani occisi
S. Cypriani. siinl, quos.inter excelluertinl marlyres Lugduneiises,
CIACONII. Polinus episcopus Liigtlunensis, Allalus, Alexartder
Linea 3. — Hic contliluit, ut clerus coinam non liicdicus, sancttis Diacomis, Maturus, Blandina, et
nulrirel secundum prwceptum Aposioli. Ne scilicet Bihlis, et Ponlicus quiiidccim annorum adofescenSj
malis moribus Ecclesia Roniana labefaclarelur; imo quoriini certamiiia egregie descripta lcgi possuut ih
sanctushic pomifex iiistiiiiit, tit in capilis veriice co- epistola Ecilesiarum Viennensis et Lugdunensis afl
ronam instar spha:nilae clericus geslaret. Ciaconius Ecclesias Asiae et Phrygiae, data apud Eusebium
Anicelo Pium anteponit. lib. v, cap. \ et seqq.

XII. SANGTUS PIUS.

ANNOCURISTI 1S8, ANTONINIPII IUJP. 19.

12. Piits, ndtione Italus, ex patre Rufino, frater Pastoris, de civitate Aquileia»
sedit annos novemdecim, menses quatuof, dies tres °. Fuit autem temporibus An-
tonim Pii, a consulatu Clari et Severib. c Sub hujus episcopatu Hermes librum
scripsit, in quo mandatum continetur quod ei prcecepit angelus Domini,
5 cum veniret ad eum in habitu pastoris, et prcecepit ei ut sanctum Pascha die
Dominico celebraretur. Hic constituit hiaereticum venientera ex Judaeorum hse-
resi suscipi et baptizari; et constitutum de Ecclesia fecit. Hic fecit ordinutio-
nes quinque per mensem Decembrem presbyteros 19 d, diaconos 21 e, epi-*
N0TLL.E MARGINALES FABROTTI.
« B, an. 9, m. 6, minus d. 3. •>B, Ant. Pii M. Aur. et L. Veri a coss Silvani el Adgurini acfPuJetiierit
et OrphiUim. * Ytde iftir6ti. att. 159. « C, B, 18. »C,20.
*215 ANASTASIIBIBLIOTHECARH 1216
scopos per diversa loca numero 12 «. Qui etiam sepullus esl juxta corpus beati Pelri
10 tn Vaticano v Idtts Julias, ct cessavil episcopatus dies xn. b Hic ex rogatu bentae
Praxedis dedicavit ecclesiam Tbermas Novati in vico Patricii in honorem so-
roris suse sanclas Potentianse, ubi et multa dona obtulit, ubi ssepius sacrificium
Domino offerens ministrabat, imo et fonlem baptismi construi fecit, manu
sua benedixit et consecravit, et multos venientes ad ftdem baplizavit in nomine
Trinitatis.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Ex editione Bucherii et Schelestratii.
Piusannis viginli, mensibus quatuor, diebus viginti uno. Fuit temporibus Antonini
Pii a consulatu Clari et Severi usque duobus Augustis. Sub hujus episcopatu
frater ejus Hermes librum scripsit, in quo mandatur conlinelurque quod ei prsecepit
angelus cum venit ad cum in habitu pastoris.
Lectio catalogi Liberiani, supplelis lacunis, resiituenda ex antea deduclis in Aniceto supra.
Pius annis 8, mensibus 4, diebus 3. Fuit temporibus Antonini a consulatu Rufini et
15 Quadrati usque Orphito et Prisco
Additamenlum calalogo apposilum, ttt videlur, ad supplendam lacunam proxime apparentem in loco
Anicelt.
Sub hujus episcopatu frater hujus Hermes librum scripsit, in quo mandatur conti-
neturque, quod ei prcecepit angelus, cum venit ad eum in habitu pasloris.
NOTULiEMARGINALES
FABROTTI.
• C, B, 14. >>Bar. an. 162.
VARIJE LECTIONES.

Apud Fabroltum ex codlce Regio , Mazarino A Aniceti. ibid., hlc, elc. Hwc desideranlut tn ms.
et Thuano. usque ad vocemTnnitatis.
Num. 12, lin. 2, ann. 11. ibi lempore Ant. Pil. Apud Holstenium et Schelestraiium.
lin. i, quori ei proeceperitA. tin. 5, ut Pasclia. lin. 7, Lin. 2, Vat., annos 11. /in.3 Sub hujus, etc. apud
fecit. Hic ex rogalu ut. lin. 9, loca 10, qui s. e. S. Ivonem, Decret. lib. iv, cap. 145. lin. 7. Florenl.
Un. 10, dies 17, et mox in honore sororis suae S. et Cass. ordin. tres. lin. 10, verba ex rogatu—Trini-
Pudenlianae, el ibid. offer. minislravit, nbi et f. b. tatis, absttnt a Florentinis mss., item a Regio et
consecravii, et conslitui fecit, et manu sua benedixil, Valicauo.
et multos ven. ad f. hapt. in n. Tr. Hic fecit ordi- Apud Peniam ex codieeCavensi.
nationes quinque. Lin. 1, cx patre Rufino fralre Pastoris. lin. 2,
Ex codice Tkuano altero. sedit annos xi, m. nii, dies m. lin. 3, a consiilaiu
Clari et Severi veteris. lin. 5, cum venit. lin. 11, in
Lin. 5, ul Pascha. lin. 10, dies 14. Hic incipit Vila honore sororis suae sanclaePotenlianae.

NOTiE VARIORUM.

BLANCIHNl catalogi lectionem cxpansis columnis t_bus, quartim


KOT_ CHRONOLOGIC* INSUPrLF.MF.NTUM CATALOGI LI- niedia lexlnm calalogi lacunis interpolalum, riexlra
veltis supplemenliim descriptoris vitiose (ul arbitror)
BERIANl ADSANCTUM PIUU. id praestanlis, sinislra vero exhiberet supplementum
Lectio Calalogi Liberiani, lacuuis frequentioribus aple respondens lum spalio lacunarum, lum operis
cognoscitur impedita ab Ilygino ad Callistum. Lacu- _ contextui, et littcris superstitibus, tum stylo aucto-
naruni hialus aliquando absumperat priores laniiim **ris calalogi, lum veris ralionibus Chronologiae. Vi-
verstis alicujus pcriochae, ciiin nomine pontiflcis, tiose quod dixerim supplelas ab imperitodescriplore
ct nnmeris nnnoruin, mensiura, ac dierum, quos in lacunas, res ipsa ostendit. Nam columnis Iriiiin le-
episcopatu is Ir.insegerat, ut in Anicelo, Eleulhero, clionum antc oculos posilis, iinusquisque facile
ac Zephyrino; aliquando vcro inlegris rcniancnii- inlelligel, quod ubicunque descriptor ille offendit
busnominepontificis, aciiumcrisraeraoralis, uecnon nomen imperatoris iteratum ante ac post lacunam,
inriicaiionc imperatoris cosdem in annos incidentis, arbitratus est jungi posse duas periochas diverso-
deperdila ernnl in meiubranis nomiua consulum, in— rum ponlificum per lacunam mulilalas, qiiasi ad
dicantia exordium ac flnem cpochae ejiisdem ponlifi- eamdera pertinerent; et consules successoris attri-
catus; quod in Aniceli proximo decessore Hygino, buil papae deccssori. Quare chronologiam nlriusqiie
in Sotere decessore Eleulheri, in Viciore Zephyri- subverlit. ld in Soteris, et Eleulheri periochis red-
num praeeunte evenisse observamns. Oculis id sub- dilur inanifestum. Post nomen, el cpocham Soleris
]£Ci in nitmero Aniceti ejusque nolis chronologicis ila praeservatam : Soler ann. 1 m. 3 d... 9 cum lege-
pfig. 112, drim restiluere conatus sum germanam. ret, Fuit temporibus, Antonmiet , eosdeinquc
1217 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. PIUS. 1213
Antontnum el Commodnm legerel inilicalos in "fine A . a flne Tclespbori ad inilium Callisli interceptis, vi-
lacunae, in qna%occultari non advertebat ttna cum tiaretur tot impiexis translalionibiis nominum consu •
fme pcriochaeSoteris etiain nomen, ac duos priores larium, lotque erroneis juncturis lacunarum; cum a
versus periochae Eleutheri, qui Soteri successit, B. Pelro ad Telesphorum, et a Callislo ad Liberium,
lmjus consules.... verum, et Herennianum (hocest in quo definit, immunis ferme sil a translalionibus et
Severum, et Herennianum, male ab ipso redditos a lacunis.
Verum, et Herennianum) junxit priori parti praece- Reslituendam itaque duxi gcrmanam leclionem
dentis periochaeSoteris, quasi nulla lacuna intcr- hujus periochac in catalogo Liberiano, ila suppleta
fuisset.et annos illius 9 a se recte numeratos, indica- lacuna : Pius annis 8, mens. 3, dicbus 3. Fuit tem-
vit per paria consulura, annis 15 inter sc dissita, poribus Antonini, a consulatu Rufini el Quadrali,
quot Eleulhero conligeranl, cui anni 15 illique con- usque Orphito et Prisco.
snies debebantur, a Severoet Hereniano iChrisli 171) Annos 8, menses 3 el dies lotidcm pontificalus
ad Malernum et Braduam (Chrisli 185) ipsi male Romani Pio esse tribuendos post eleclioncm, qua
enuntiatos Paternum et Braduam. Scnpsit igitur, successor proccssit Hygini, comprobavi paulo ante
dissimulata lacuna : Soter annis 9, mens. 3, d. 2. in Notis chronologicis ad hanc sectionem, ex Cata-
Fttit temporibus Antonini et Commodi a consulalu Iogis veluslioribus Ilaliac, collatis ad residuos nu-
Veri ei Erenniani usque Paterno el Bradua; cuin meros basilicae S. Pauli. Consulattiin Rufini el Qua-
scribere debuisset: Soter annis 9, mens. 3, d. 21. drali anni 142, proximum a Severo et Priscino coss.,
Fuit lemporibus M. Antonini et Commodi a consu- qui claudunt tempus decessoris Hygini, deberi eius-
latu Rustici et Aquilini usque Claro et Celhego.— »; dem sedis exordio, testantur consules anui 150 Gal-
Eleutkerus annit 15, m. 3, d. 5. Fuit lemporibus M. licanus el Veler, posl hoc de quo agimus octerinium
Anlonini el Commodia consulalu Severi et Heren- Pii recte signali ad Ingressum successoris Aniceti
niani usque Maierno el Baradua. omnibus in calalogis el codicibus, quos produxi tura
Idem observatur in viliosa conlractione duarum in notis ad ejusnumcrum, lum in Prolegomenis sub
Vicloris et enim fmem. Iisdem teslimoniis evincilur, poslremos hujus
epocharum annos Zephyrini. Apponuntur Piani oclennii consules esse Orphitum et Priscum
Victori, (cui 9, mens. 2, dics 10, atlribuit,
'icet ricbeanlur anni 12 et dics 10) paria consulum anno 149, qui proxime antecedunt eosdein Gallica-
duplo majori spaiio temporis inter se dissila, nerape nes num el Velerem, unde Aniceti successio juxta om-
n consulalu Salurnini et Galli (Christi 198) ad coss. codices et calalogos inchoatur.
Prsesentem et Exiricatum (Chnsli217) : qui consu- ALTASERRiE.
les, ei quae summa 18 annorum debenlur Zephyrino,
Vicloris succcssori, per lacunam in membranis la- Linea 5. — Vt sanclum.Pascha die Dominico cele-
tenli: cum cssent in lacuna prinium reslituendi con- braretttr. Tempore Pii statulum, ul Pascha semper
sules, Victoris duodennium in illa olim signantes cx dic Dominico celebraretur. Hoc tribuitur Pio, can.
CommodoV elGlabrione (Chrisli 186) ad coss. La- Nosse., de consecr., dist. 3. Tempore Victoris papae
teranum et Rufinum (Christi 197) : ul in germanaD vehemens orla est controvefsia de die Paschalis. Ec-
lectionis supplemenlo per sinistram coluninam re- clesiis AsiaediemPascha celebranlibus quarto decimo
posui. die liinae, exemplo Juriaeoruni,caeteris Ecclesiis sein-
At velus ille descriptor catalogi, inosculalis tem- r per Pascha celebrantibus die Dorainica etiamsi nori
poribus, et consutis extremis laciniarum periocbae inciderel in eum diem : cujus dissidii causa Vict->r
Pii et Aniceti, hic non subsislit. Implendum sibi esse Ecclesias Asiae submovit a comnmnione. (Euseb.,
viderat spatium adhuc vacans in Pio pcr qualuor Hist. eccles., lib v, capit. 23, 24.) Et a Viclore de-
circiter versus. Mutuatus igitur est ex apocrypho crelum utPascba scmper celebrarclur die Domini-
libro Conslitulionum Clementis, vel aliunde hislo- co, can. Celebritalem, de consecr., dist. 3, de qtto
riolam, quam subdil, de libro Hermetis, et de an- Anastas. in Victore : Hic constituit ul sanclum Pa-
gelo eideiu apparcnle in babilu pastoris, praece- scka die Dominicocelebraretur.
ptoque diei Paschalis, tanquam de gestis cum bisto- BENCINI.
ria et officio ponlificali connexis : non ohservans
addifamentum istud a se intrudi conlra stylum au- Linea 7. — Hic constilulum de Ecclesia fecit.
cloris Calalogi servalum in superioribus periochis, Scriplorcs aevi, quanrio pontifcx scdcbal, ulunlur
nihil lale admiltentibus, el in proximis usque ad vocc consliluli, qna indicabalur gcnerale decretum.
Ponlianum, nihil lale pariler exhibenlibus. Praelerca Vopiscus in Probo : Miraris fortasse, quod ego im-
vidcns nomina consuliim Gallicani et Vetcris berbem tribunum fecerim contra conslilttlum divi
rccensita in Pii ponlificis perioche post ea verba, Adriani. Sccundus tamen calalogus, et Liber Pontifl-
Fttit* lemporibus Antonini, putavit sibi licere eosdem calis euradem exscribens, sicuti in Pio, ila iu se-
consttles adhibere ad implemlani lacunaro Hygini, quentium pontilicuni gestis recenscndis, indefinile
in qua pariter legebantur similia verba, Fuit lempori- referunl a quolibet pontifice conslitutum de Eccle-
bus Antonini: ratus fortasse, perperam translatos r. sia ptiblicatum, sed omiltunt consliluii materiam
fuisse ex priori sede ad implendara lacunam secun- • insinuare. Uinc ne in legendo cespitetur, constiluli
d;e per vctusliores librarios, sive ulrobique repetilos matcria ex probabilioribtis cotijecttiris assignanda.
ab auclore Calalogi cum Anlonino. Rufini vero Pius itnque videiur decrelum edidisse de Paschale,
consulis iiomeii, quod ad inilium Pii pertinebat cttin cura anlecedenler dixisset: < Sub Itujns episcopalu
collega Severo, in detrilione membranarum forlasse Hermes librum scripsit, in quo mandalum conlittelur,
occultato, poslrcmum esse duxitpraecedentis Hvgini: quod ei prwcepil angelus.... ut sanclum Patcha die
et pro collcga Severo, qualem reqtririt annus 141 Dominico celebraretur. > Nisi dicatur, inlclligi Pii
ponlificaium Hygini clauriens, substituit alterius Ru- dccrefum a Craliano laudalum disl. 2, de pwnilenlia
fini collegam Prwsentem qui indical annum 153; ejns, cujus negliyenlia de sanguine Domini aliquid
Claruin autem el Severum consules, quorum vesligia stillat.
supcrcsse duxil in fragmenlis diclionum Clar... et. 14. — Mullos venientesad fidem baplizavit
e... (quae Clarum el Celhegum indicabanl), et quos in Linea nomine Trinitaiis. Ncmpeex Judaizantium seclis,
videbat sirailiter atlributos lemporibus Antoiiini, varii eranl hacresiarchae ex Hegesippo di-
pari facilitate revocandos esse duxit ad Piuni quorum
deces- ccnle, apuri Euseb. 1. iv, c. 22: < Ex his etiam ma-
sorem, quasi ncgligenlia librariorura suo loco deje- narunt Meiieririani, ct Marcionilae, el Carpocraliani,
ctos, et super inductos Jacunaesuccessoris. et Valentiiiiani, el Basiliriiani, el Saturniliani, alii-,
Vix alia ratione opinari possumus conligisse, ut que, qui seorsum singuli proprias opiniones iiidux*-
LiJberianicatalogi lextus in septem hisce pontificibus, rant. > Horum plurimi aut solo Cbrisli nomiiie in-
1219 ANASTASll BIBUOTUECARII 1S20
vocalo haplizaDaiit, aul Trinilalis formulam per- A dem 12. Polliciius quoque suin in restiftilionc le-
veiteliarii. De lipruni snscepiione et baptismo loqiii ctionis, quani puto germanam.calalogi Libeiinni,pcr
iiisinuanl ejusdem Poniificalis Libri verba, aieritis, siipplenieiita lacunarum, in singiilis htece poniiliti-
Pium decrcvisse venientem ex Judworum%haresi bus ariductum iri a me siiigillaliiii doctimenla, com-
suscipj, ei bapiizari. De baeresi isia Judaizantium probaniia verilafem jiostrx restituiioiiis ad eiuii
perseverante etiain sacculo tertio loquilur Cyprianus poiilificeinperiinenlis, de quo agilnrin iiiimcro. Cu-
in epistolica riisserlalione de Baplisini Vnlidilate ravi jam in Aniceto. ld moriopraesiandum in Pio.
collali sub sola Chrisli Doiiiini expressione : in qua Ordinem snccessionis servandu.u jure dixinius,
inler reliqiia scribil epist. 73 . < Non est autem qui Piura Aniceto praponit; cura lrenaeus,et Jlege-
quotl aliquis ari circumveiiiciidain Cliristianam vcri- sippus syiK-lirom lestes, et Romaeversaii per illa
laiem, Clirisll nhnien oppbnnt, ul riicni : In noinine teuipora talein exbiheant. Ircnaeiis legatione pei--
Jesu Christi iihicuuque, quomodocunque bapiizati, funclus Lugihinensis Ecclesiaenomiuead Eleuthcrum
graliam baptisini smit consecuti. > Dicttiin pluribiis papa i, qtii fneral diacoims Aniceli, orriinem suc-
refcllil, et astruit necessitaieiii proferendi in forma ccssionis huuc ipsum tradil, lih. m, cnp. 3 : < Tele-
baplisnii noriieii Trinilalis, et ad rem : < lnsinuat sphonisrielectuscst, qui pneclare el generose mar-
Trihiialem, cujus saerameiito gentes baplizaiitur. lyi-ium subiil. Tuni llygiuiis deinrie Pius, post AniCe-
Nun.quid hane Triiiiiatiiti) Ijlarcion lenct? niinquid lus illo hoii(>re polidialur. Soier. Anicelo proximc
nos Patreiri Creaiorem? succetlit. Jam duotlecimoloco ab aposlulis Eleulbe-
euiii(JpiiiasseVit,;quehi elFilium
Niiiiqui^ euinueril unum Chrislum de Maria rius ministerium oblinet. > Hegesippus, qui aptnl
Virgjpe natum : qui sermo caro facius est. > Theo- Aiiicetum se hospilem niansisse in Urbe memoral,
doreli feinpbre Marcioiiilas llonuisi per baptismi B duin diaconus Auieeli esset Eleuiherus, siguat apnd
r^ceptionem iirimissos pfbprio exfcniplooslendil in Etisebium lib. iV, cnp. 21,camdem successionem,
ebistbla riata Coiislaniiiiopoiitanis (cp. 145) : < Du- supi-nredditam ejusdem verbis in noiis Scheleslnuii
diim adversus Marcionis labe corruptos argtimenta ad S. Hyginum. Prosper in Clironko,. coni|>luresca-
lB.oiii.ii,'conviclbstiue Dei bepeficio plures dccem talogi a Scheleslralio ibirieui recensiti n. 3, non si-
muiUjusad saiictissimum baplfsma perduxi. > nunt hodic de hoc ordine riubilare,
Oidine slabililo, ita procetliinus ad spalia lempo-
BINII. rpm propria utique poiilifici liibuenda. Concoi'tlia
codicuin in recenseudisconsulibus postre-
Linea 1.— Pins. Hygiuo non Piuin, sed Anicc- mis ante iniegroruni poiitihcntum, iicmpe Cicsare 11et
luii) in pontificatu successisse asserunl Optntus Mi- Balbijio, Hygiui Christi 257, inilium llygiui tieilarat sub
levitnnus lib. u conlra Parinen. ; Augiistinus, cp. coss. proxiniis 138, Mgro el Caineriiio, in texiu Bi-
165; Hieiquyiiiiis, de Sctiptoriljus ecclesiast. Verioi- bliotiiec.iiii signatis Mugno el Ctuuerino, ut supra
tamen, e'i iringis recepta seiiteiilia est, JPitim Aiii- legiujus pag. 100, cui accomiiipdavi kciioueni Caia-
ceio poutifici anteponendiim esse. Ita Eusebius in logi pag. 101 licet exprimcudos censearo Nigrttm,
chi-oii.Epipli-, hacres. 27; Nicephor. Callist., lib. III, et Cttmerinum, ut in reslitutjojje germaiiie lectitiiiis
cap. 25; Hegesippiis apiid Euscb., lib. iv, c. 2t ; prxslili png. 112 seciitus anliquas lapides ila consi-
lienapus, Iii>.lif, c. 2ei 4; Teftull., lib. in contra gnaul.es. Post annos 4 solnios llygino asseiios in
Marcionem; Baion. anno Christi 158, n. 5. sectionc ab Anastasio, ct caeicris documeiilis,
Liriea eadem. — Fraler Pasloris. Hujus pontifi- r ejus tam in Prolegomeuis, qiiam iu Notis, clainlunt illius
cis frater Pastor cognoitiinaius esl, vel quia fueiit C el aunps successoris aperiiint Sererus,, et
cpocham,
defamilia Junii Pastoris, qui anno lerlio Aurelii ini- Priscinus, iniigistranini ineuiites a.ino' 141, uhdevi'-.
peraloris cum Papirio jEliano consiilutiini ecssil; cennium soliriumViuiiieraiur ad duos con-
vel quia, quod piobabilius est, angelus quo die Pas- sulesjaiini' 161, sighanies in oiiihibusAugnstos codicibiis , et
cha celebiaiidum sil aiinun.fiansin habitu pasloris ei cntalogis terminum illifis poritiiicis, qui' proxime
apparuil. Vide Terlull. lib. ni, carm. contra Mar- praecessit Sotereiri', concordi sulfragib coruiiitienico-
cion. in fln. uicum et cnlalogoriim initin sedis objiiiiciitemsub
Linea 4. — In quo mandatum conlinelur. Hoc proxiriiis coss. Rustico et Aquiliiioaiiiio \t%. Vicen-
mandalum niisqiiain apud ljbruin Pnsloris nunc liium igilur iuiegrum ex shnb 1.41adlbl CCriisdo-
exstanlem reperilur. cumentis enunicratuiii diyiderc' oportet*duos iuier
Linea 6. — Hic conslituil hwreiicum venientem ponlificcs, quoruri) prior hiibealrir Pius, Ahicctus
ex Judworum hmresi suscipi et bdplizari. Pcr Judaeo- vero secundus.cx orriiiie successionis, idoneisie-
rum hieresim liocloco intelligil Ceiinlhi seciam, sic siibus jam j1rmaio.".Quaesti<i igilui- uriica superesl,
diciah), qtirid prte caeteris Hebraicis ritibus obser- quota pars hhjiis viceniiii sii assigiiarida Pio ,' quota
vandis sludebal. Vide Epiph. haeres. 28. Aniceto. Descriptor anliquus iatalogi Liberiani ab
bac indagine se facile exemit, OiiiissOArticeto, cu-
BLANCHINI ct
jus nonieii lnctinn obiiiernveral, licet frenaeusPa-
N0TJ5CBRONOLOGtCiE. llegesippus irilegruiii praeservaret, curi) caeteris
niribus,
" cnialogis, chronolngis, Iiisioricis, lantum
Jlpnueram in notischronologicis ad Hyginum, esse J ponlificciii, el Christi martyi em non obliiis. Nob/s
grailatjm procedendtiri) ad ordiiiaiida ef dcfinienda est iiidngo leniporis ip.iicolifirnianda, licet inAniceto
leinpbra qualuor ponlificura, ab Hygino ad Solercni satis pi-obata videri pbssii.
se conseqiieiiliuin : quorum ordineni et epochas iii Si piclur;e S. JPaufj epochas iniegras exhibereiit
exemplo Calalogi Veltistioris Liberiani ad rtos crtiri sub iiiiaginibus Pii et Aniceli, sola earuihdem in-
lacunis perperani snppletis perduxerat descriptor se- spectio litem dirim.eret. Verum Soteris quidem epp-
quioris astatis. Easderti Inciilentiiis ostenrierc, ac cha (qnae subsequitur Aniceliiruj iuiegra superest in
germanae lectionis supplenieiilo implere conalus suin renovalisa KicojaoIU adexcnipluin serieiLeonianae,
baulo ahte in numero Aniceli : ubi etiani moniiior- cujtis iiumeri veliistate consiiiiipti in Sotei-ejain ex-
dirieni sucCessioiiisdeposccre, ut Pius Aniceio prse- cideVunt; et pefsriicue ceniitur expreSsa annis 9,
ponerelur, pioiilaliquot exeraplaria htijus Libri Pon- mdns. 5, diebus21,ut iri sefie pnnlificum Roniano-
liflcalis praepouunt. Verum ne praecedentes cditionesi rtini in.terProlegoraeiia edirii. ln sede aulem pto-
Velseri et Fabrotli imniularem, satis essc duxi adl xima-aiile Solerem (qilahi referri jam dixirhus ad
praeservanda jura verae chronologiae et historia;, ap- Anicetuui) Iegituf jn serie Leoniaua superstcs nu-
poiiere (ul illi provideriler praestiieruiii) noniini Ani- raerus annorun) II': uiensium et riienim nolas nb-
«etl liumerum successionis 12 in numeri cxordio; siimpsitaetas. JETApraccerieiis,quae a'd Pium perii-
ethumeruni 11 successionis addci-enoniiniPii Iiujusi net, inLeonianispiciurisabsumptoiiuriierb aniioriiri)
nuitteri initio, male 'ransposili ari occupandam se-• ac dicrum , praeservat: inlegrum versum medium
1221 HISTORIA DE VITIS JRQM.PONT. — S. PIUS. 1222
cum indicio mensiura trium ila signato M. III. -& A eliam, ni spero, mauifeslabunt et component, ni
Ex his aliamen reliquiis nuraerorum salis evidens fallor, differenliam oclcnnii, ae novennii proniiscue
leslimonium accedil quatuor calalogis vetustiorihus allributi a diversis catnlogis ciilein Pio.
Italiac: in quihusepochae annomm 11 addunlurmen- Mnrlyrium Pii consignanl Roinanae Ecclesiac ta-
ses 4 eldies 3; alleri aulem epochaeproxim.e, com- bularia, siiffragaulibus Beda, Usuardo, Adone, aliis-
plenti vicennium per annos 8 vel 9 adduniiir quo- que Martyrologiisdieli Julii; Aniceti vero coronam
que menses 5, ad imaginein Pii perlinenj.es in eadem lesiimonia refertint ad diem 17 Aprilis. Si
picturis aelatis Leonianae : el expriuiuntur etiam Aniceti bealus exitus contigit anno 102 (uii ex suc-
riics 3, uli diximus in Prolegomenis. Cum vei\) sa- cessoris Soleris inilio conslat, signalo "consulilius
tis ostenderim, numeros illorum calalogorum Ila- anni 162 Ruslico cl Aqtiilino); cl si epoclia anno-
liae riescriptos fuisse ex picturis basilicarum pa- rum 11 in picturis, et in calalogis supersles nuiiie
triarchalimn, quarum in Paulina partes super- ral etiam menses 4 ac dies 3 ejusdem episcopalus,
SIIMI, catalogi Ilalici gratiam hanc repentlunt quol illi assignantur in calalogo Felicis 4, retroce-
snis fonlihus, hoc est pictiiiis aetalis Leoniarise, dendo per annos 11, mens. 4 et riics 3 ejusdem epi-
iii subsidio sint ad snpplendas eahimdein lacu- scopalus,pervenilurad diem 15 Decembris anni 149.
ras. Quare illorum nuctorilaleni secuti, possumus quae cum sit Dominica (eo anno sibi viiulicaiiie lit-
jiirc frilmere Anicelo, qui Sotcrem proxime prae- teram Dorninicalem F), apta iiivenitur ejusdem or-
ccilit annos 11, menses 4, dies 3, et Pio qui Anice- riiiuiiioni ad episcopaiuni, sive adhiberetur vicarius
luii) antecedit annos 8 vel 9, menses 3, dies 3. Dixi Pio, viiamadhnc proriucenli ad niensem Juliuni sub-
aulem in Pio annos 8 vel 9 quia duo cx calalogis _ sequentis amii 150, sive deslinarelur episcopus Ec-
Ii-aliaeoctennium exhibent, dtio reliqui banc suinmam " clesiaealicuJrecenter fundatae ; nam et banc vicaiii
niigent unitale. Nostrarumjam erit parlium utrius- niuneris nd lempus conferendi causnm exemplo
que raiiones componere cum consulibus assignatis, aposlolorum adhihilam placuisse prioiibus illis Ro-
et duplicis hujus aeraePianae tum 8 annorum , tum 9, niaiiis pontificibus fateri oporlet. Cum scilicel epi-
jr.oinenla ponderare. scopos per diyersa Joca ordinare, et hinc dimitlerc
ipsis iieeesse forel, prout fundalio novorura episco-
Iater Piolegomena, in serie pontificum Romano- pafuu.m reqtiirebat, non est a ralione aliennm crede-
j-uni, ubi collegi leslimonia potiora qux perlinent ad re lpsos voluisse, eliam nulla perseculione Eccle-
anam dtiorum islorum ponlificuin stabiliendam, siam tiirbanle, exercere presbyleros ordinanrios, aut
pliira obscrvavi : primum, permutatas invicera fuisse recens ordinatos episcopos tantisper detinere et oc-
in quibusilain catalogis epocbas utriusque pontificis, adminislratione vicaria episcopalus Urbani,
occasioncin praehenle Oplalo Milevilano, dum Pium cupare quasi formaiidos experimenlo, anlequam eosdera rii-
Aniceto poslponil, quem flegesippus et Irenaeus mitlerenl ad sedes ipsis deslinalas. Hocaulera tyro-
teslcs syucliroui praeponebant; secundo, calalogum cinii teinpore.ul ita dicam, si conlingeret Romaiiuni
veluslissiinuni aelalis Ltberianae hic rautilum et luxa- poiitiflcem vita excedere, et cleri IJrbarii suffragiis
tuiii reticere quidem Anicetum, et Pio altribuere eunidem qui vicarius fuerat eligi siiccessorem, ut-
lotuui vicenirium (librariorum ausu lacunas coiiicis pote in miuisterio ponliflcali probatuui in primis
inipcrite supplenle), sed in exemplavi Caesareo ejus- idoneum, is ad universalis Ecclesiae regimeu voca-
riein calalogi ubi lacnna.in numeris haesit, oppor- tus, poterat ad Ecclesiam sibi decretam, et nondum
tune exbiheri consules Gallicainitn et Veterem, C ailitam, allerum subrogare, cum ad hanc Romanam
Aniceli exordio atlributos. Hoc uno indicio satis promotiis, in qua est omnium sollicituio conjuncla,
uisiruiiuurad ulramque aeram complendam. Si enim noi) peiiitus eam derelinqueret, cui regenda; fuerat
consules Gallicanus et Yeter (seu Vetus, ut alii ma- destinatus. Verum haec obiter.
ltint) anni 150, signant exordimn Aniceti, cui annos Ordinatio igitur Aniceli ad episcopatum die Domi-
11 solitlos picturae veleres, et coriices perinde altri- nica
ijimnl. necesse esl successorem Soterem obiinere actum15cum Decembris anno 149 conimensum habet ex-
cousules anni 162, Riisticum et Aquiliiiiini. Eosdem 3 illi ailributa summa annorum 10, mens. 4, et diemm
vero oblinet in calalogis inlegris, perinde ac in in calalogo Felicis quarti (nam in Li-
c;i'teris codicibus euumeratis in Prolegomenis. beriano desideratur, lacuna obtinenle initium perio-
chae Aniceti, et amauueusi confundenle et constanle
Coiisequens igittir est ui octo paria consuliiin, quae in unum Pii pontiflcatum ulriusque communis vi-
supersunt ex Severo et Priscino anno 141 clauden-
libus Hygini pontificatuin, ari proxime memoralos cennii partes) : el resullat eliam ex inde picluris basili-
Gallicauum et Velerem anni 150 aperienles sedem cae S. P.mli, suppletis per calalogos,
et Cavensera, et collatis cum
excerptos,
die
Aniceti, pertineant ad Pium; cui proplerea poniifi- Farfensem marty-
17 Aprilis, signala in Tabtilis Romanae Ecclesias
catus annos 8, menses 3, diesque totidem assignabo rii
cx calalogis, olim descriplis e picluris earumdem et in Martyrologiis indicalis.
basilicarum : ubi nunc vesligia memorala islius Par erit ralio commensus annorum 8, mensium 3,
epochae in ternario mensiura M. III, clare spectan- _ ac dierum lotidem, Pio assignalorum per catalogos
tur. Malui tamen folio 92 eosriemcousules anni 141, " Farfensem et Bergomensem, respondentes residuis
Severum et Priscinum, posiremos Hygini repeiere numeris basilicae sancti Pauli, unde antiqiiitiis ex-
in Pio, eiqne propterea ascribere cum calalogis Ber- ceptos fuisse collegimus. Nam ex die 11, Julii anni
gomensi et Farfensi annos 9, nienses 3, riies 3, quia annos 130 ejus natali sacra, si recedainus in anleriora per
in exordio Pii Severum consulem recensent catalogi novem solidos, menses tres, et dies ti-es, ca-
aelalis Liberii el Felicis quarli, necnon Bibliolheca- del numeralionis lerminus, inclusis cxlremis, in
rius, licel collegam Claruni perperam tribuant, qui diem 9 Aprilis anni 141, Severo el Priscino consu-
cum alio Severo e genle Claudia consul processit libus, qui poslremi assignanlur Hygino decessori.
anno 146, el in pluribus antiquis inscriplionibus me- Pascha illius anni 141 incidit in diem sequenlem 19
raoratur. Consueta librarioruiu incuria Severum Apritis : quae illiiif orclinatione episcopali insignita
consulem anni 141, collega Priscino, permutavit in fuerit, licet videatur referri ex numero unitate
Severum consulem anni 146, collega Ebucio Claro. abundanli ad vigilias diei praecedentis.
Quare consulibus ila rcslilulis, eliam ex inriicio con- Al Hyginus, inquies, vilam produxit ad diem H
sulum proxime praecedenlium in line Hygini, el ex Januarii anni sequentis 142, ut pattlo ante slatuimus
annorum summa Pio et Anicelo poniificibtis con- in notis cbronologicis ad ejus epocham : ctira ei tri-
tingenti usque ad inilium Soteris, possuraus jain buatur Paschale tempus, et cohsulatus supremusSe-
facilius assequi niensium quoque ac dierum ratio- veri et Priscini, anno 141. Hocipsum assero in cau-
nes, eorunuleni sedi respondenles. Dies ulriusque sa fuisse, ut iidem consules, idemque Paschale tem-
marlyrii ecclesiasticis in tabuiis consignati hanc pus ulrique assignetur ; Hvgino auidem Pascha ce-
1223 ANASTASIi BIB^P^CARII 1224
lebranti stii pontificatiis poslremtim sttb iisdcni con- A JHillis diversam consuetudinem obtendenlibus (de
sulibns.; Pio iiutein ducenii cpodinmsuae oTdiitatio- qna snpra satis egimus in nolis bistoiieis ad Tele-
nis episcopnJis ex Paschali die ih eoiiem coiisiilatu. sphorum) occiirrendum fuerit circa finem secundi
QuaWconciHantttr invicem nniversa illti documenta saiciriideerelo Vicloris primam illam conslitutionem
geniiTnaex archivls Romanae Ecclesiae, pfaeservafa firmatis, irt iri ejusdem numero dicetHr. Auclorem
tunt in catalogisel codicibus integris, tnm in reft- primi inius Jiliri putat Hermam, sivc Hermetera, ab
qniis sti^erstilibus picturarum, ttmi in «phemeridi- apostolo Patilo memoratum in Epistola ad Romanos
bus Kfenrtfrotegi*, ac in dipiychis snarniff Eeclesia- cap. xvi, vers. 14-; cnmad Clementis pontificatum
rum, si-temBorJiPii et Aniceti ita distinguantur per referri videatur. AKtfmvero Hermelem fuisse, Pio
annos, menscs ac dies, uti reeensendum insiniiant papa Ecclesiam regente, qui scripserit mandatura
ntrique codices, fara qui oclennium, quam qui no- angeli, pastofis specie apparentis, de celebrando
vennium soliduin assignant epochae Pii. Paschatis feslo Dominiea die Bihtiothecarius ex Ca-
Pitis anno Chris-li 141, Severo et Priscino consu- talogo secundo desumpsit: catalogus secundus ab
Liberii : calalogi vero hu-
libus, ordinatur episcopus viearius Ilyghii, die 10 atiliqtiiori catalogo aelate
ApriJis Dominica Paschae. jus descriptor potius quara scriptor primus videtur
Rufino et consuli- adjecisse hanc narrationem, acceptam .vel ex libro
Annoisequenii 142, Quadrato apocrypho consiitutionum Clemenlis, vel ex Actis
bus, marlyrio coronatur Hyginus die 11 Januarii.
Inlra mensem lerlium ab ejusdem obitu eligitur Ito- infra indicafidte, ad iinplendam lacunam, Ht paulo
ante prodHeram in notis chronologicis, tum ad nu-
maims poutifcjt Pius, ct u) Romana sede coliocalur, tum ad calalogum. Cetelerius
dic Domtnica 9 Aprilis cjusdem amii 142, B mcrum Anaslasii,
R illam judical lanquam commentum,
' cxpungemiaro
AnnO149 Pitis ordinat cpiscopum arijutorem, seu ct eximendam, licet a carminibns poetae lalentis sub
vicarium Anicetum die Dominica 15 Deeeinbris, Or- . nomine Tertalliaui, ttmi a Beda, Adone, aiiisque
piiito ct Prisco cOnsulibus. memoretur. Litem non movebo de veritate libri hu-
Anno 150 Pras marlyrio coronatur die 11 Julii, jus Hermelis secundi, ad aetatem Pii pertioetttis, aut
Velero et G-alllrianoconsufibus, dc visione et mandato angeli^iWjan litem judico
Ah orditiatioiie episcopali ad dicm raaityrii minfme necessariam ad msf^ytei Bontifleinm, aut
S. Pjus mimerat amios9, raenses 5 ac dics3, decreti Paschalis, Victoris aetsiiSvifWMme dnbii. Salis
illi in el Far- esl arinolasse Bibliothecarium, iri'producenda hac
(jiiot assignantur catalogts Befgomeiisi narratioiie secutmri fujsse auctoritatem duplicis «ata-
(ensk ,
logi vetustioris, tum iniegri subFeiieite quarto, tnmiii-
A sticcessione autem, qua conseqiiitnr deeesso- terpolati in lacunis Liherianis, et fortasse auctorein
rem Hyginum, obtinet annos 8, inenses 5, d. 3 Vitse el Actorrim^PriiileiitiansB virginis, de quo
in Cavensi et in Lucensi calalogo, et in Belgico P.v paulo infra diceiirdwii efit. Kdem «atalogt voeant
pebrocbii assignatos ad complementtrrti vieeitnii, Herineteiij iUtiiftFralfe*-ftt, adquem Baroniusre-
dividendi inter Pium et Anicetum; cum iklem eala-. fcrt (ahno 159, n. 8) Hbelhim^e gcstis sanct-e Pra-
logi aiteri ex Itis attribuant 11 annos , menses xcdis virginis, ipsirisuiie fratrunr, itt putat, Navati
4 et dies 3 ; altori annos 8, meiises 3 et dies to- ac Timothei -: quos alii excludunt a genlilhia stirpc
lidem. rtiim'Pil, iHm i?raxedis. fbst hiijusmodi virorum
Anicetus ordinatnr episeopus adjflier, seu yicarius •*
** sententias q^uid ohservaverim ex antiqrits moni-
Pii die Dominiea 15 DeCembris, Orphito ct I*riseo . meritis istit» aetatis, non erit absonum hiememo-
coss.,Ghristlaiwio 149. rare : Ut his qrioque inspectis, lecloris animus in-
Amio 150, Vetere ct Gallicano consiilibus, qui structtor sit adeligehdam eam quaeprobabHior UH
priifti eidem assigriaiitur in cataiogo vetustioj«L(ubi visa fiierit sentewtlam.
poslremi-quomie roceiisentui' ia verbis, iisyue duebus Hac igitur i»tate comperio, ffermtB et Hermetis
Augttsits), bittuo posLoljilura Pii electtis a clero Ro- cognomen satis freqUensasstjmplum Bt tum a RomaDis
mario, pontiilcatuin assumit, die Doinmiea 13 Juiii. . civihtis, tum ab eOTOpiaemlihertis. ehim oroit-
Virie nolas cbronologicas adliygiiium et ad Anice- tam duosaPauIoapastoIo nominatoseoderaversiciilo
tupw.':,'.^v-- . ./; ,;.' -.,. . 14, cap. JSVIEpistOhc ad RomaiKJSBe.rtmtti ft Her-
Aliiio 164:marty*mm eonsummat dfe 17 Aprifis. men, ef Hermeiem piiaefeetttmSiveUi4Si'jSm tegioiw,
Quaffecbnsulesamii 111 d.uo Arigusli fratfes Mar«us aul-copiis militafjias, Balhiiia; piitiwiii, de quc-' su-
Arifeiius et L» Verus ipsi assignaiittir lanquam pra pag. 82, Ifrno^-itisL ail.S. Alexandrum, qua-
poslremj, claudentes sfatium aunoriiin 11 Amcetoi tiior Iwc iriemorabo eX 'inseripUonibus islius aelatis
attrihutum cum Jiiensibus 3 ac tliehus totidem, ul in! de qua agiraiis, pertitieiTiBsad gentera Gorneliam :
nbtis clironologicis ad ejus numesum paoio ante sla- ad quam Pudehtem /qaoque referri, hospitem apo-
tue^aiur. , stoiorum in Vieb ftitficib, ejusque Vel fllias, vei
nepies Praxederii et Pudentianam (quarum domi ee-
EJI^S^MixbTi! HiSTOfcica clesiam Pius consecravitliioc inminiero irieraoraiam)
admodum esse dixi, quod hic confirman-
Lima *OmrF-wer Pastoiis. Linea 3.— Sdb httjus TJ probabile duin prhmisi.TresitisHjue^L. GorrietiosLricHlibenos
epimpa^t Herm&librum-scrijpbk, iniquo hiandatum exhibet marmor Capitolinum inter vicomagistros
ccmtimtw, (juodei prwcepit anrjelftsmmim cuht ee- Urlris incisura, L. Ceionib Gommodo Ses* Vetiiteno
nw«« o4 eum in -mtbilu pttstoris, el prmcepit eiut '. Ciwica J^ompeiano eos.,(|Horum poslremiis «ogtio-
sanetmkPmcha die Dominko netebratetur. Cardiiia- meuto Hermes magistcrium exercuit in vieo Genso-
lis Baronitis ad annum 159, n. 12, merito bhservat apuriGrulerum M, Wt, et pertinet
librwn tmuri antiquos celehrem, qtil Hefra^, sivei ris"^^regioiie14,
ad anrtum Christi 146. Lucium Cornetitim
Ihlfmetis Pastor inscrtbiiur et pnjdbcitlir al>IreriKo, et C. Cornelvum Hermetem nominat aliaHermetem, marmorea
0**gt^e^l®smteA^t8mdriBo,: Tertulfiano, arrisqtie inscriptio, tres ante nnnos egesta atite portam Capo-
Pawiaus, verstisitleiiidea Rsfino/etnostra setateGraeeei nara prope arcum Claudii: quam eo lubentms hic
ac Latine editu# a .Cotefefio, censendiim esse rilanei proferam, quo evidemius tCstimoniumcontinet aeta-
riuveisumab Uoc Hetmae commeritario, qui geaentei tis, rie qua fliinc agimus, pontificaius Pii per consu-
Pio scri>tus fuit icum in priori iilo nuspiam appa- latum anni 14*1Sar, Salvidieni Orftli cui coilegauu
roa4.pi^aeceptum aageli de-celebrando Paschale diei trilmit M. Periuciiciim Priscinum, indicatum etiam
DoiBiuica ;„et eaeteroqui commmiis sententia sit abi iirpltiribus flgliaisa.Fabreltoeditis; licel inscripth»
eodom Barojiio ^aW&siinis ratibnib&s eomprolwta,, apml Gruterumpag. 182, n. i, collegam ilii Pri-
q^* tejferi adapostalos primam constitutionem Pas-- scino iribunt T- Iwenittm Severum, fortasse suf-
eliaii* «Ue Dominica celeteandi: licet Asianis non-• fectttai. Inscriptio lafis est -.
1225 HISTORIA DE VITUJ ROM. PONT. — S. PIUS. 1226
LENTVLO. ET. CORVINO
MESSALA. COS.
QVI HOC MONIMENTVMAEDIFICAVERVNTCUM VSTRINA
L. .MAELIVS.PAPJA.ET. HAELIA.HILARA. ET. PROCIVS.SVRVS,ET. H. CAESENMVS. ET. FVRIV8
BVCCONIVS. HOCMONIMENTVM. LlBERTIS.LlBERTABVS. VT. DE. NOMINE.NON.EXEAT
ITA. QVI.TESTAMENTO SCRIPTIFVERJNT
SER. SALVIDIENO.ORFITO. M. PEDVCACEO.PRISCINO. COS.
IS LIBERTILIBERTORVM. AD.QVOS.EA. RF.S.PERTINEBAT. HOCMONIMENTVM. NEGLEGENTIAE
CVRATVM. POST.MVLTIS. ANNIS.RESTITVERVNT LOLLIA.APRILIS.EHIT. DE.L. CORNELIO
L. HAELIVS. SCCCESSUS. LICTOR.DECV HERHETE. PORTIONE. EJUS
L. HAELIVS. VITALIS'. RIALIS P. CORNELIVS.HERHES.ADL.
L. FVBIVS. JANVARIVS. H. LOLLIVS.EST MAEL1A SYNTVCHE
L. OFILLIVS. AGATHO. ADL. CHVS.EHIT.DE ROCIA FORTVNATA
TI. CLAVDIVS. POLLIO.ADL. L. HAELIO SVC ACILIASATVRNINA
CESSO.PORTIONE EIVSMANLIA RESTITVTA
L. FLAVIO.SILVANO. POLLIONE.VERRVCOSO COS.ARIA.EHPTA.DE. L. OCTAVIO
SPENDONTE. QVAEEST. CONTRA EVMMONJMENTVM. QVAEAPPELLATVR. VETVRIANA.ET
CAECILIANA. P. XXXII.IN AGRO.P. XXIII.S. L. MAELIVS.
LONGA. SVCCESSVSQVICVMALIA
SYNTVCHEN. HATRESVA.SEHISSE.PORTIONEH. HABEBAT.HVIVS.ARIAE.PERAEQVAVIT
CVHSOCIISSVISVT OMNIBVS COMHVNIS SET.HIS. QVI.S. S. S. LIBERTIS.LIBERTABVSQ
POSTERISQ. EORVM.1TAQVITESTAMENTO SCRIPTIFVERINT.
Lucius Cornelius Hermes porlionem htijus moni- A ttim via Triumpbali et Cornelia apud S. Pelrum pa-
nienli ad se pei-liuenlem venriidit Lolliae Aprili. Et tuisse primis pontilicibtis Romanis ac fidelibus, et
Publius Cornelius Hermes recenselur inler allcctos martyribuscoemeieria in funriisCorneliwgeutis exca-
parlicipes juriuin ejusdem monimenii; quod proxi- valaita mibi persuasura est, ul hoc etiain nomine
mum fuisse intelligimus Comeliorum sepulcris, via putein tribui B. Cornelio papae (infra num. 22) quotl
Appia inler priinura ac secundum ab Urbe lnpidem reporiari curaveril corpus aposloloruni principis ad
niemoratis a Cicerone, ut supra dixeram ex in- ccemeteriuiji Vaiicanum ex catacumbis ccenieterii
dicio nreae Cwcitianw huic nionimento acqui- Callisti, ubi aliquando jacuernt. Si enim, iitriusque
silae. Nam et Caeciliorum sepulcra , et fundos fundi proprietas vel ad eumdem Cornelium papain,
(unde areae nomen) circa secundum ab Urbe la- vel ari agnatos geulis suaepcrtineret, polerat is lutius
pidem via Appia fuisse lestatur sepulcrum Caeci- ossa legere bealissirai decessoris, el inferre, seu resli-
liae Metella; Q. CaeciliiCretici filiae hodie super- tuere conditorio cui maluisset. Cum inviolabilis ho-
sles, et coemeteriuin S. Caeciliaeac suorum, pars spitii jura considero, tam sancte a divino praeceptore
ejus qui Callisti etiain dicitur ad S. Sebaslianum. suis aposlolis commendala, duni juberel, ut semelre-
Unde coiijeclura non rejicienda esse videlur, quaein ccpli transirenolient de domo in domtiui, sed in ea-
CorneliorMmfundis prima Christianortim coemeteria dein domomanereiil (Luc. x) aS. Ainbrosioitadiligen-
nobis indicat : ut ii tjiti vivcniibus apostolis hospi- ler expeusa Iib. vi in cap. IXel xLucae, quae nobis Ec- ,
tium in Urbe aperuerantad vicum Patritium, etpro- clesia quolannis legenita tradil intra hebdomariam
pe vicuni Corneliorum, in domo Pudenlis, seu litulo Pentecostes; et expemlo officiorurageuus omne a pri-
S. Pudentianae, et Pastoris , ubi velus inscriptio as- mis firieiibuserga apostolos exercilum, facultates eo-
servalur CorneliwPurienlianeiis supra edila fol. 11, rum pedibusoblatas, Corneliumcenlurionem iisdem pe-
etiam mortuis conditorium, ac coeiiieieriuin parave- dibus advolulum, et roganlem cum omnibusdoineslicis
rint in fiindis domesticis. Quare el ccenieferium ..,." siiis.utapudsePetritsuianeret dum Caesareaeversarc-
Priscillaevia Salaria non est ab hoc censu eximcn- iiir;acPudentisdomum,eivicumPatricium, etCorne-
diim; cum Priscilla maler Pudcntis fuerit 'Virie liorumRoniaesimililerliabilumapostolorunihospiliuin,
Baronium ad ann. 44, iiuni. 61 et ad 59, ntnii. 18, ct seminarium, ut ila dicnm, priorum pontificuni, sictili
et 159, 8, et Aringhium Boraae suhterr. lom. II, Cleto JEmiliani filio de vico Patricio Corneliaegenlis
lib. IV,cap. 28, et Acla ibidem producla) ejus qui agnalionem non deesse inJicavi pag. 36, cui Clemen-
sub Antonino vixit; et via Salaria in suo coemete- lis domum, et originem satis proxiinam ibi indica-
rio condiderit Pudeiitiana Praxedem sororem apud bam; cum haee inquam universa considero, et cora-
palrem Pndeniem multo antequam alia Priscilla ler- paro cum Justini hospilio prope Thermas Novali, hoc
lio Cbristi saeculo, rogatu beati Marcelli papae, aliud cst Pudentis, et Corneliorum, et cum monimenlis
coeineleiitnn Priscillaepariler dicluni eaileinvia Sa- eorumdem Comeliorum prope anliquiora fidelium
laria Chrislianis aperiret. Quin eliam Valicanas cosmeteria; temperare vix possura, quin concludam,
cryptas, ac ocemeteriura, ubi S. Petrus, et proximi primilias genliura in Cornelio Cenlurioue riedicatas,
ab eo pontiflces primuiu recondili fundamenla liujus cl addictas vicario Cbristi Pelro excipiendo luin
ecclesiae jecerunt, a Corneliorum fundis non riistarei Caesareae, tura Romae, tam sancta hospitii jura cum
censenduin est, non modo quia Corneliae porlae, ac: ipso, et successoribus conlraxisse, ul ne mortui qui-
viaeadjacent (ut in notis ad descriptionem topogra- dem bospilis banc tesserara hospiialem obliti fueiint:
phicam cceineteriorum SS. niariyruiii prope Urbemi praesertim cuni Pelrus sponderet fitielibus in secunda
inter Prolcgomena obscrvabam), sed eliani quiame- Epislola,pauIo ante martyriura suuni in Urbedala, se
morant nntiqunrii, 'praeler sepulcra Cornelioruin via operani daiuruni ut frequenter haberet etiam post
Appia inler priinum ac secuudum lapidem a Tullio>G C obitum suum eos, quos ndeo impense in Christo di-
meniorala, spectatum quoque fuisse non longe a lcxeral laberuaculo corporis nondtim deposito. Prac-
basilica Valicana alterum sepulcrum Cornelia; gen- ier haecjudicia constantis ofliciiet hospilalilatis a Cor-
tis inler molein Adriani et basilicatn : quod su- «e'ia;geiilisvirisexercitaeluni inPalseslina.tuniin Urbe
pererat ad S. Mariae Transpoulinae nntequam abi crgaprincipemapostolorum el piimosfideles, nonnihil
Adriano papa VI dirucretur (ul plures antiqiiariii adjuvant coiijecturam eliam cognoraina Hermetis, et
nptid Nardinum memorant lib. vu, cap. 13, pag. 491 llerniae, perinde frequentia primo,ac sccundo saeculo
novaeeditionis) excitatum in morem pyramidis tan- in Corneliorum genle, ac in Romanis firielibus, prae-
(a magniflceulia, ul ab aliquibus vulgo haberelurr seriini in cognatione conjunclis cuin ponlificibus in
pro sepulcro Africani: de quo lamen conslatexM. Crbe nalis. liidicant enim ea cognoineuta non seinc.l
Tullio condiliim etiin fuisse in priori ilio Cbrneliorum
t coinmunicala consanguineis, vcl clientibus, aut ho-
via Appia, ubi ct Eniiium poelain recipi jusserat ho- spitibus, aut liberlis, quamriam necessiludinis con-
aoris causa.Quare tiim via Appia ari S. Sebaslianum,, juriciionem, ul pridcin adnolarunl tum antiqtiarii,
PATUOL. GXXVH 39
1227 ANASTASHBIBLIOTIIECABH 1228
lum bistorici. Vidcndus ea de re carri. Baronius ari A riiiii, Pctrum de Nalalibus, el in compendium rede-
aiinniii 36, iuim. 10, et seqq., imo S. Hieronymus, gisse • qtiorum et ipse prodticit numerum integrum
ita slatuens rie cognoniinc Pauli ab Apostolo gcntium pagin. 703, quam nec apud Suriuni prostare , nec
assuinplo, posteaquam Evangelium aniiunlinverat alihi a sc visam memorat, Legilur aiitem in noslro
proconsuli Sergio Paiilo : qiieiiiadmodum eliam no- eliam codice Liheriano iisdem seiitentiis expressa,
mina genlililia benevolentiaccansa videmus commu- sed verbis paulo diversis, ut plane consiel, Floren-
nicala ab ipsis impcratoribtis eadcm ferme aelale; tinii exemplar reddere Acta, quae uomine Pastoris
nam Tiius Joseplium Judaeoriim historicum, quem edila circumferebanlur, nostrum vero Liberianum
bello coeperal Hierosolymitano, Flavii nominedeco- exprimere acta ab anonymo illo cnnscripla, qui Pa-
ravit, tit ipse narrat in libro de vita sua. Hermetis stori ascriptam luctibrationem conlulerat cum textu
igilur noineii si per catalogos Iribuitiir ciriein fratri passionis sancti Chrysogoni, undeprocetnium desum-
Pii papae, quein Pastorem quoquo appellalum ferunt, plum fuisse corapererat. Dabo igilur nuraerum illum
et presbyterum liluli Pudehlis el Piideiilianaea Pio ex noslro exemplari Liberiano ita inlerpunclum :
riedicali in Thermis Novati vicO P.itricio, tot indiciis Gloriosm ilaque virgines Praxedes et Pudenliana
referlo gentis Corneliae, poiuit inriicatibnem osten- post palris obilum in domo propria commanenles.
dere hospilaiis benevblentiae, el oIBciicjusdem geu- piisque operibus sludiose, ac sollicite insistentes, cw
lis erga pontilicem dedioanterii, ejiisque agnalos et perunt omne patrimonium suum vendere et Christi
affines: Veriini dehis satis; cum haec quae Bibliotlie- pauperibus erogare. Et communicato cum viro Dei
carius enunliai de Hermetis libro, et rie agnalionis Paslore consilio. hoc Chrisli virgines statuerunt. ut
nexu cum Pio, in LibferiAnocalalogo niiniine scripta „ fonlem in titulo supradicle construerent. in quo ad-
vidcantur ab auctore, sed lacunae superinducta ab " veniente solemnilate Paschati. quolquot in communi
aelatis sequioris amanucnsi, et probabili arimodum familia genliles essent ver minislros Catholicw Fidei
conjectura petita fuerint, vel ab apocrypho libro fierenl Lhristiani. Quod cum sanclo Pio primm sedis
Constilulionum aposlolicaruui Clemenli asserlo, vel episcoporelulissent. maqno gavisus est gaudio. adeo
a docnmeniis non indicalis in Catalogo Liberiano, ut non solum hoc fieri horlarelur. verum etiam eum-
aulin Feliciano nnt in Libro Pontificali. dem fontem suis ipse manibus designaret. Quo Deo
Linea 10 et 13. — Hic ex rogatu beaiw Praxedis auxiliante perfecto. convocaverunl sanctw virgines
dedicavit ecclesiatn Thermas Novati in vico Patricio, Praxedes et Pudentiana suam familiam universam
in honorem sororis suw sanctw Potentianw, etc. Imo tam de Vrbe quam de suburbanis possessionibus:quw
et fontem baptismi, elc. Complura documenta dedi- sibi a parentious reliclw fuerant etc. et in die sancto
cationis islins lituli aple reliquos hoc bonore donati Paschm baptizati sunt promiscui sexus numero no-
legimUs apud Baroninm et Panvinium. Hic in opti- naginla sex in lilulo supradicto.
sculo desepleiii Urbis ecclesiis, ille in Aimalibus ad His autem lali ordine consummalis.cwperunlChri-
annum 159 et 162, recensueruiit tuin ex codicibus, sliani agere in eodem litulo solemnescetebresquecon-
tum ex monimentis in litulo ipso conspicuis, inscri- ventus.el ibidemymnis, aclaudibus vacarediebus,ac no-
ptionum, musivorum, et picturarum complura lesli- ctibus. iia ut magna multitudo gentililium eorum rilu
monia. Ex codicibns cardinalis Baronius sclegil epi- delectata. legibus, et superslilionibuspalri.s derelictis.
stolns ultro cilroque rialas, tum a pontiftce Pio ad ad fidem se converleretCltrisli. Super qua re facta esl
jaslttm Viennensem , lum a Pastore presbytero ad suggesiio ab elhnicisAnlonino Vero. quem sciliectAn-
Timotteum collegam, hujusque responsa. Veruin in C toninus Pius vicesimosecundo imperii sui attno mo-
liUeris ad Jttslum Viennensem, licel ab archivo Ec- riens. successorem reliquerat. Qui mox tale contra
clcsiae Viennensis riicantur sttbininislralae, et a Binio Christianos promulgavil edictum. ul eis sufficeret in
cdiiae fuerinl cmm conciliis, et a card. Bona indicala? suis habilaculis vivere, nulla communione swculi
Reruin liturgicarum lib. l, cap. 5, hodie produci dif- hominibus junyerentur. nulla eis essel emendi, vel
licttller possunt ianquara germanae; ciim ili illis Pius vendendi ticenlia. neque ihermis pubticis uierentur.
inducatur memorans inter Romanae Ecclesiae pre- sed sola essent habilatione conienti, etc.
sbyteros Eleuthterium, qui sub ArticeloPH successore Prosequilur narrans, post annum alterum ac
diaconi oflicio fungebatur, teste Hegesippo, ejusdein dimidium beatam Pudentianam virginem Christi
Aniceti hospite in urbe Homa. Ab hac nota dissen- migrasse ad Dominum, ejusque corpus prinium domi
sionis ab historia flegesippi habentur immrines epi- curalum in eodem titulo per dies 28, deinde sepul-
stolaePasloris ad Timolhetim, et Timothei ad Paslo- tum in coemelerio Priscillae apud patrem suum Pu-
rem , relatse a card. Baronio ad anmiin 159 , quae dentem, via Salaria. Ad hxc Praxedes in lilulo, fre-
conlinentur in Actis seu in Vita SS. virginum quens orabat cum B. pontifice Pio, ac Novato, viro
Praxedis et Pudeiuianae, vetustis in exeraplaribus illuslri, el gerraano Timothei presbyleri Romani.
membranaceis euslbdUa nol) uno ab archivo. Quin Contigit Novalum intra biennium vita fungi, ac bo-
etiam in codice htijflsfliodiasservato in basilica Libe- norum suorum haeredem scribere fratrem suum Ti-
riana, praefaiio, ah auclore Vitae pracmissa, indicat moiheum, et virginem Praxedem : quoruni assensu
colleclam fuisse ageiiuinistlocumeiitis. Asserit enim, comrauni oblatae Timothei thermae cesserunt iu li-
se dubilantem num Vitas praedictaruni virginnm rj lulum , ineiuoria Praxedis ornalum , et dedicaliiui
scribendas susciperet, quas a venerabili viro Pastore ab eodein pontilice-
presbytero acceperat editas, et viderat circumferri, Et rogavit beatum Pium episcopum(Virgo Praxe-
confifmalum iuisse in consilio scribendi, proplerca dcs) ut ihermas Novati, quw jam m usu non erant,
quod deprehendissel, lucubraiionem Vitamm ejus- ecclesiam dedicaret, elc. el placuit sancto Pio epi-
inotli, quaePastoris nomine vnlgata fuerat, coiitextam scopo. et dedicavit ecclesiam Thermas Novali. in
fuisse posteriori aetale: ut oslendebat e.xordium, de- nomine beatm Praxedis virginis. quam et lilulum
stimptum ex prologo Passionis sancti Chrysogoni. constituil in urbe Roma. in vico qui appetlatur Late-
Quare cnm auctor iste accuratnm se oslenderit in rica. /n quo et baptisterium consecravit sub die tertio
collaikme-, et cohiparaiione documenioruri), unde Idus Maias. Quo etiam tempore consiiluil beatus
suffm colligebat nistoriam, non lemere rejiciendus Pius episcopus. ut sancium Pascha die tanlum Domi-
esl inler sttblest» fidei sci-iplores, aut alienae impo- nicocelebraretur. cum usque ad lempusillud a plerisque
sturae asseclas; nisi certa contra rennn gestarum rdiis nelebraretur diebus. Eo aulem gubernanteEccte-
lidem demonstreiur assertio. Quam is vero sibi con- siam. Hermes librum conscripsit in quo continetur.
Stans, <eivcracibns riocumemis consona habita sint quod angelus Domini sibi in habilu pastoris apparuit.
Acta illa, seti Vitae lum a priscis scriploribus, tura a prwcipiens quod omnibus divulgaret. ut deincepsPa-
receiilibus , colligi potest ex iis qnae Floreminius scha die tantum Dominico celebraretur. Posl menses
exhibuitadvetusMaiiyrologiuniKal.AiigusliExercit. uutem duos obiit bealus Pius. el seputlus est in Va-
11 obsorvans eadem Acla seculos Adoiicin, Notke- ticano. juxta cotpus beati Pelti apostoli quinlo Idus
1229 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. S. PIUS. 1230
Julias, cum gubernassel Ecclesiam annis undecim, A annum 21, Antonino PioMarci.el Lucii Veri pa-
mensibus qualuor, diebus viginli uno. renti adoptivo imperium reliquit) ul eadem acta si-
Recle igitur colligit Florentiniusex hac narratione, gnificant, quae annos quinque numerant a dedica-
aliisque antea praemissis in nolis ad numeros beati lione lititli, et fontis S. Pudentianae ad dedicatio-
Pelri et Lini, hospilium priucipis apostolorum apnd nem thermarum Timolhei, et obitum Pii papaeI.
Pudentem, et in proxima ci-epidine collis Exquilini, Pacata enini lempora Anlonini Pii felicem illum Ec-
mausione equitum Praetoriartorum, fuisse in causa clesiaestatnm in Urbem, et in provincias inlulerant,
ut primi Romanae Ecclesiae tiluli hic deriicnrcnlur, quem Justinns mariyr aequalis eorumdem tempo-
et posl incendia aut eyersiones, el persectitiones ibi- runi, et proximus ab eo Tertullianus in Apolog. c.
dem repararentur, nbi praesentia apostoloruni Petri 6, et Lucins Caeciliusin libro de Mortibus persecu-
et Pauli jeceral auspicalo fiinriamenta Urbissacerrio- lorum meritis laudibns prosequuntur, dum narrant
taiis. Observare etiam possumus, ordinem geslorum Ecclesiam ita reslilulani floridius enituisse, < ut ma-
hinc talem colligi : ut prirao Purientis riortius, quae nus suas in orientem, occidenlemque porrexerit; ut
Petrumsub Caio el Clauriioexceperat, circa poslre- jam ntillus esset lerrarum angulus tam remotus,
mum utriusque apostoli advenlura in Urbem, Chri- quem religio Dei non penetrasset. i
slinnorum conventui riicala fuerit : mox in divisione Biennio post mortem beati Pii acla recensita com-
lilulorum, mandato aposlolnrum principis ab Evari- memorant virginis Praxedis migrationem e vita :
sto peracla, tiluli Romani honore sit decorata : tum qtiaeproinde inciderit in ahnum aeraeChristianae152.
elinm amplioribus spatiis adaucta, el fontis baptismi Li htinc annum ab Aciis indicatum si referatur, non
acccssione et consecralione nobilitata, quando sub U est cur mireratir, patrem illitis Pudenlem poluisse a
Pio offerentibus sanclis virginibus Pudentiana et Paulo aposlolo baptizari, et Pelrum domi suaehospi-
Praxetlc ad solenniiorem illius sacramenti ritum in iem habere. Nam Quadratus apud Eusebium Hist.
Pnscbnte peragenrium, qui paulo ante constitutus a Eccl. lib, iv, cap. 3, in Apoiogia, quam obtulit
Tclcspboro in praxim deducebatur, 96 domesticis Adriano tunc imperanti, diserte aflirmat, noiinullos
virginum nccedentibus ad Christi gratiam in sacro eorura, qui a Christo Doniino sanati fuerant, aul ad
fonie percipicndam. Subinde Novatoad Deum recepto, vitam revocati, ad sua usque lempora superftiisse :
Tiniotliei quoque ihermas ad similem usum oblatas quae rerum polienle Adriano distabnnt annls saltem
(fortasse, ul iu uno fonte mulieres, in alio viri sepa- 88 ab anno Passionis Dominicae,supra constituio
raiim in aqiiam descenderent baptizandi) allerius ti- aersecommunis 28. Annus vero 152, poslremus vitae
lnli proximi bealae Praxedis nomine ibidem ape- Praxedis, ab anno 65 quem aposlolorum marlyrio
rienrii, ac deriicandi occasioneni praebuisse, postpri- signalum vidimus Nerva et Vestiuo coss. tanlumriem
mam illam rieriicationemtituli ac fontis antiquioris elongabalur : quinquennio ab eo minus mors Putlen-
in riomoPutlenfis nomine Pudentianae virginis, seu tianae : multo aulem proximior erat lerminus vitae
Pastoris prcsbytcri nuncupali. Pudcniis, cui ulraque filia diu superstes ab Actis
Liitini cst, quod in Actis emendandum oenseo; proditur, anlequam earutndem rogatu fontem ba-
perlinel autem ad chronologiam. Video auctorem piismi iisdem in aedibusPius dedicaret circa annum
istius Vilae, qui profilelur in praefalione se atl scri- 145, uli ex Actis coilegimus. Qtiare si ad imperium
bendum serius conlulisse post acta martyris Cliry- Adriani vegeta aelate pervenit Quadralus, qui cUhi
sogoni vulgata (qui fuerat Christi confessor ctini p^ curatis a Chrislo Domino anle annos ferme nona-
martyre Anastasia initio quarti secnli) occasionem ginta consueverat; ad imperium Aulonini, qui Adria-
turbanriaechronologiaearripere ex iioraine Anloniui no post amios 21 sui regiminis successit, superesse
Veri, hoc est Marci Aurelii, quod subslituil loco profecio poteranl flliae Pudentis, minori lemporis
Antonini Pii tunc imperantis, et L. Verum filium intervallo dissilaea morte apostolorum, quac totis 37
JE\\\ Veri cum Marco Aurelio uxoris suae fratris filio annis Chrisli iDortem consequebatur : et Pudens
paritcr atloplalo iu faiiiiliatu (qui el Verus riiclus ipse in palerna donio apostolorum bospitio dignala
csl, el iribuniliac potestatis annos 15 cura patre Cae- poliiit a Paulo baptizari, et vitam producere per an-
s.ir exegit), ad successionera imperii allegendis. nos circiter 75 ad Anlonini Pii exordia. Huic epochae
Nequc eiiim aliler Pii pontiflcis aelas ac gesla cura aslipulatur vetus piclura pone absidem tituli S. Ptt-
hisce Aiiloniuis convenirenl : cum supra oslenderim, dentianae adhuc superstes in sacello inlcr ruiuas
bcatiim Pium ex consulibus Ruflno et Quadraloanni Thermarum domus ejusdem aperlo ad usum bapti-
142 ad annum solidum 149, Orfito et Prisco coss. smi flrielium in ipsa fontis riedicatione sub.Pio, imo
ponlificem Romanum fuisse; Anloninus vero Pius etiam ab apostolis Petro et Paulo, eidem usui depu-
Adriano decedcnti successerit anno 138, Camerino tato til conslaiis Iraditio fert, tibidein expressa du-
et Nigro coss., etmoriens anno 161, duos adoptivos plici vcrsiculo picfuraui explicaule : cujus de anli-
lilios Marcum et Lucium Verum ejusdem anni con- quiliUc Cinmpinus disserens in explicatione duplicis
sules habueril successores, cum annum quarlum, sarcopbagi Cliristianum baplismi rilum exprimenlis,
etvicesimum tribunitiae poteslalis inchoasset in num- nnlumnt ullra saeculum riecimumChrisli exlenden-
mis signalum, et imperii terlium ac vigesimum dain, licet carminn rbythmura Leoninum exprimant.
ageret : ut proinde in vigesimo secundo vita non D Sunt vero liujusmorii :
cesserit. Corifirmavit auctorcm Vilaein vitiala chro- PaulusnascentcsplebisnatasquePudentem
nologia permulalio epocharum inter duos ponliflces Auxit maclaiostiiuvivofonterenatos.
Pium el Anicetum, ab Optato Milevitano indticta,
quam ipse sequitur, cum annos II, mcnses 4, dieS Sunt auteni mullo veiustiora monumenla quao an-
20 Iribuat Pio, quos osiendi pertinerc ad Anicelum liquissimi hujusce lituli ac fonlis apostolicam plane
siicccssorem, juxta orriineni ab Irenaeo et llegesippo originem comprobeul, el celebrem dedicationcm sub
ajqucdibusscriptoribus traditum. Pio rogatu sanctarum virginum Praxedis et Pu-
Teraporum serie ila restilula, consequitur ut Pius dentianae, quanrio Pasiori presbytero assignabatur:
papa cum vila cederet anno 150 (Anlonino impera- unde nomina oblinuit promiscua liluli Pudentis, Pu-
tore nonum imperii sui anmim agente, et Caesare denliauae, et Pastoris. Ut enim transiliam Bedae,
Marco Aurelio Vero trihuniliie poteslalis anntim 5 Csuardi, Adonis, aliorumque Martyrologia, ulpote
iiicboante),bimeslri spatio adedicatione lituli sanclae ex Aciis deprompla, quaejam protblimus; subscri-
Praxedis, ac Thermarum Novati, ut acla ista re- pliones presbylerorum luijusce tituli, Romanis in
ccnsenl; pcr oclo annos anlecedenles quibus in conciliis a quirtto saeculo praeservatae,eamdem ori-
ponlilicatu vixit, potuerit, el fonlem , et tilulum gincm et nonicnclaturam deraonstrant. Ila subscri-
sanc.laePudentianaeconsecrareanie Pascha anni 145 bum gestis synorialibus sub Syraraacho papa. Aste-
(Adriano jam septennio prius vila functo ntl d. vi rius presbyler liiuli sancti Pudentis. Justinus pre-
blus Jm.ii, dura proxiine completurus sui regiminis sbyter itiuli sancti Pudentis. ln veteri epigraplTe
1231 ANASTASII BIBLIOTHECARII 1232
marmon itfs~culpta sub Gregorio VII, qu« adliuc; A j Putco ad fidem prototypi, et compegit cum cseteris
visitur, et refertur.ab Ab. Piazza in Hierarch. Card. sacrae anliquilatis monuraenlis in pretiosa illa vo-
pag. 494, diciiur nomine Pastoris insignita. In Sta- lumina, quibtis bodie nobilitatur Albana bibliolheca.
lionum elenchis, et in libro Ordinis Romani dicitur Suberat etiam symbolum agni nimbo coronali, et
sancta? Pudentianw : quemndmodum in musivo ab- columbae coelo in eum illabentis, descriplum ante
sidis vetustissimo, Siricii aetate constructo et reno- annos 120, etiam a Patilo de Angelis in ms. de Ti-
valo per Aririanum primum; in quo tituli hisloria, lulis presbyterorura Urbis in archivo Liberiano; ut
origo, situs cum perspicitur, inler potiora docu- Clirislo Domino sanclificatum baptisma denotaret
inenla rerum haclenus indicalarum cum Baronio ac'. pcr gratiam sancli Spiritus, super eum in Jordanc
Panvinio referri debet. Licet vero in.nova struclura i simili specie advolantis, quam in sacraraenlo hic
acrae principis ejusdeni musivi operis pars inferior adminislrando largilur. Octo aulem viri apostolico
sit occullaia, ea lamen superest quae imagines et, niore lunicali et palliati, quos alii ad caeteros apo-
symbola ad lituli bistoriam pertinentia declaral. stolos referunt, licet numertim exacle non impleanl,
Visilur ergo prospectus vici Patricii antiquse Ur- retulit fortasse auctor niusivi ad octo.'proximos
bis in codem expressus ad radices Viminalis et Ex- Pelri successores, qui a Lino ad Telespborum nu-
qniliiii collis: ut ostendit substruclio, ibidem deli- ineranlur, el a Pudenle in vita superstite excipie-
neata, et praegrandibus saxis quadrilaleris collemi .bantur domi ad sacra mysleria, et lidelium synaxes
prsecingens : cujtis pnecinctionis vestigia spectarii> celebrandas. Cum enim Acia superius producta
adhuc possuni tendentibus a titulo S. Pudentianae ejusdem mortem indicent diu ante annum Cbrisli
per latus Viminalis ad proximura lilulum S. Lau- ,R 145, Hygini exitum videtur ea mors praevenisse:
renlii in Panisperna, non penitus disjecla sinistror- nec propterea cum caeteris ante Pudentem coelo
siiin in via Sixlina. Subsfruclioni incuinbunt magni- recepiis praesulibus illius imago, qui nonus fuit ab
fica utrinque aediflcia, patriciorum scilicet aedes,, apostolis, in tilulo Pudenlis exprimebalur. Petrum
unde vico nomen derivalum est, quando Serviusi el Paulum corouant laurea duae virgiues velatae
Tullius, tradente Festo, < jussil palricios sub Ex- Praxedes et Pudenliana, singulae singulis aslantes,
quiliis hic habitare, ut si quiri novi iriolirentur, e> lum oflicioso ejiismodi honore hospites coronandi
locis superioribus opprimerentur. » Maguificeniiami apud veteres pridem recepto, ttim a Christianis
slructuraruin hoc in vico et in musivo apparen- adhibilo erga imagines Cbrisli Doraiui, ejusque sau-
lium comprobat etiam vetus inscriplio, quain Gru- ctoruin, ut vitrei orbiculi in martyruin coemeteriis
lerus retulil CLXXIIJI,9, et Ugonius aliique memo- reperti, eorumque icones ibidem depicta?, et in
ranl repertam in hoc eodem titulo sanctae Ptirien- cryptis fidelium apud Severanum et Bosium spe-
tianae, rium Card. Cajetanus splendidum illud sa- ctandae lucuJenter ostendunt : ex quo Aposlolus a
cellum construeret, inter elegantiora urbis nume- mililari more metaphoram repetens, scripserat, re-
ralura : positam sibi a Domino esse coronam juslitiae. Vi-
S. VAL.MESSALA V. C PRAEFECTVS VR i dendus ea de re prae caeteris consttllissiraus antiqui-
BI SPLENDOREM PVBLICVM IN VICOPATRICIO tatum illuslralor Philippus senator Bonarroli in ex-
VICTORIAE ET FIERIET ORNARI PROCVRABIT. positione tabularum 15 el sequenlium laudati operis
Haecinler raagniflca aedificia eredura visitur salu- de vitreis orbiculis et figuris, quaein ccemeteriis SS.
tare crucis signum, indicans tilulum Pudentis : subi martyrum apud Urbem eflbdiuntur. Emblematn et
quo Chrislus Doiniinis insidet sellae, velis de more>'G figuras musivi, absidem in litulo ornantis, complent
conslralae, veluti in llirono, et apertum librum sus- quatuor animalia in Apocalypsi descripta, et syni-
linet IIKIIHI,in quo leguntur litterae Dominus con- bola evangelistarum praeferenlia, quae in plerisque
servator ecclesiw Pudeiuianm. Hitic inscriptioni re- musivis et picturis veleris Ecclesiae, Roniae praeser-
spondebat altera epigraphe Siricii papae, relata ini tim, conspiciunlur.
Appendice Gruleriana fol. MCLXXII, 7, a Florentinioi His iiaque documentis hospitii apostolorum aptid
in vet. Marlyrologio ad diem 26 Noverabris, aliisque. Pudentera, et frequenlali hujus lituli a Christia-
Siriciuspia nunc persolvitmunera sanctis. norum ccelibus eliam anle Pium, multo autem ce-
Gratia quo majorsit bona martynbiis. lebrius post fontem rite ab eo dedicatum, conlir-
OmnipotensDEUS HDNC CONSERVETTEMPORE MDLTO manlur catalogorum, et Aiiasiasii assertiones de
Moeniasauctorumqui novarestituit. Therrais Novati in ecclesiam conversis a Pio in vico
Patricii rogatu Praxedis in honorem sororis suae
Ejusdem Siricii reparatoris nomen palmaribus lit- et de fontis sacri dedicatione ad so-
leris insculptum marmoreis labulis bodic superesl,p Pudenlianse,-
lemnes baplismi ritus ibidem adminislrandos Pa-
olim praecingenlibus Ambones, sett pulpita duo Ia- schatis die appelenle, postqunm Telesphorus pnulo
pidea ex anliqui aedificii inarmoribus fabrefacla, utt ante ordinaverat in Quadragesimae septem hebdo-
Pnnviuius memorat (de septem Urbis Ecci. pag. 266)) raadibus ritus eosdera, a Tertulliano indicatos,
satvo Siricio episcopo ecclesiw sanctw. ConservatI aetas posterior nomine scruiiniorum recensuit iu quos
etiam proximum marmor nomen Leopardi presby- bris Ritualibus. li-
teri, ejus scilicet quem Siricii successor posl Ana- iD Duas observaliones liceat mihi addere ex hisce
slasiutn lniioceiiliiis Mediolanum misil, ul legalione' rilualibus libris Ordiuis Roniani,
sedis apostolicae fungeretur una cum Crescenle et' rata de hoc titulo, et quae hacteuus nar-
Maximo ad coticilium ibidem indiclum in causat eodem peracto non parum baplismo solemni Paschatis in
illustranl. Priinum quod
Joviniani, cum lilteris ad bealum Ambrosium datis,, observandum propono illud esl, scrutiniorum exor-
ubi fratrem et compresbyterum suum appellat Leo- dium peti postridie ejus diei,
quo slatio ad titulum
pardum. Eodem neinpe, sive lilulari, sive praeposito> Ptidentis, seu S. Pudentianae, Feria 3 bebdomadae
fabricae, usus cst Siricius in curanda sacrae hujus' post tertiam Dominicam Quadragesimae uti olim
aedis reparatione, et ornatu, cum exemplo deces- aetale Magni Gregorii stationuni
sorum absidem decorarel inusivi hujus operis addi- ris celebrabatur, ita ejusmodi restituto-
taraento. Sedenti igitur Cbristo Domino, et conser- Magno Gregorio nunieratos per annos mille ac ceiiiuni a
vatorem se pollicenti ecclesim Pudenlianw, deceraJ lebralur, basilicae Liberianae noslra quoque aelate ce-
clero cum lilania co
viri, tunica, et pallio amicli, hinc inde assidenl : solemniter procedente : ut scilicet supplicanle clero
quorum qui proxime Redemptoris lalcri adhaerentt ad Pudenlis tituluni, ubi soiemnis ille ritus a Pio
ex subscriptis nominibus Petrus et Paulus esse; pontifice juxta Telesphori
deprelienduntur. llla euim nomina in exemplo mu- quaedam sancte peragendi leges peragebatnr, noiina
sivi expressa, antequam novis ornatihus arae ma- memoria aposlolorum mysleria ab exemplis, et
ximae additis (annis circifcr abhinc 60) occultaren- hospiium, ac succcssorum,
baplisnii gralinm hic
lur, delineari diligenter curavit eques Cassianus ai Alleruiii obscrvaiuluinariiniiiisirantium, repeteretur.
cst.occursus uotarii rcgiona-
1235 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. - S. PIUS. 1231
rii in die sauclo Pascbatis Roraano pontifici cx La- A J radicibus de veluslale inler se penes scriplorcs cer-
teraneusi ari Liherianam basilicam equilanli ad sa- tant. Titulum Pasloris ad thermas Novnli, seu S.
crilicium Deo de more offerendum, ut annuntiaret Pudenlianae lemplum tanquam veiusliorem praefert
numerum baptizatorum nocte praecedcnti in sancta Baronius tam in notalionihus qunm in Annnlibiis, ct
Maria. Ordo Romanus anliquissimus inler edilos a nntiquiorem omnihus Urbis ecclesiis praedicat Pnnvi-
R. P. MabillonioMusaeiltalici tomo II, ita aniiun- nius de vn Ecclesiis, cnp. ult.; qui elinm tcslatur a
tiandum praescribit : niajoribus traditum ibi in sacello mtisivi operis D.
< Die auiem Resurrcctionis Dominicae,procedente Petro piiituini Romac incruenlum sacrificium fuisse
eo (Romano pontifice) ad snnclnm Mnrinm, nolarius oblatum. Verum in ecclesia S. Praxedis non morio
rcgionarius stnl in loco qui dicitur Merolnnns (locus altare ligneum ad modum arcae ad dexteram intran-
esl in monle Exquilino haud procul a basilicasanctw libus ostenditur, in quo idem apostolorum princeps
Mariw Majoris, ubi ecclesia sancti Mathmi, qum dici- missam celebraverit, scd ad laevammarmoren pro-
lur ad Merolanas, ut rccte notat Mabillonius) el sa- stal epigrapbe, quaeejusdem supra reliquas ecclesins
lulalo ponlifice dicil : In nomine Domini nostri Jesu velustalem nflirmet: In hac ecclesiarum Vrbis vettt-
Chrisli baplizati sunt heslermt nocle in sancla Dei stissima olim domo S. Pudentis senaloris, patris SS.
genilrice Maria infantes masculi numero tanli, fe- Novati, et Timothei, et SS. Pudentianm et Praxedis
minm lanim. Respondeiponiifex: Deo gratias. <Cum virginum, fuit SS. apostolorum Petri el Pauli hospi-
'pontifici e Lalerauensi patriarchio discedenli alio- lium primum ad martijrum el Cltrislianorum bapli-
rum urbis fonliiim baptismata non referrenlur, sed smum, et ad missas sacramque synaxim. Sub altari
solius Libcriani fonlis, (qiii a construcla basilica in- g] jacent tria millia corpora SS. marlyrum, et copiosus
termedius inter lilulos sibi adbaerenles Pi-axedis et sanctorum sanguis, » elc.
Purientianae illorum vetustiorum vices quotlammorio Cum liaec legissem tnm asseveranter prolata a ce-
gerebat) fecunriilas in Christo eniintiareliir; vix lebri auciore, fateor me diflidisse rie proprio experi-
aliam ritus ejusmodi causam suspicari possumus, mento, quod ceperam , per annos ferme qtiadraginla
quain ut antiquam illarri origincm teslarelur so- ex quo Urbem incolo, per duodecim vero proxime
lemnis baptisnii Paschalis, in proximo Purienlis clnpsos in Liberiana basilica cauonicus, utrique li-
titulo a primitiva Ecclesia celebrali. Ut eniin SS. tulobasilicae adhaerenli, eorumque sacris anliquilati-
apostoli, et Pius, ila Urbanus I, in pictura pone bus inspeclandis non semet immoratus. Nunquam
absiileni vetuslissima ibi expressus cum Tiburlio niitii contigcrat in litulo beatae Praxedis de altari
ei Valeriano, necnon Stepbanus pariter 1, ibitleiit ligneo ac de epigraphe quidpiam andire; sed ulrum-
in Paschale baplizare consuevit, ut lectiones hujiis que illuri in bealae Pudentianae tiinlo saepe a me
Ecclesiae propriae referunt in festo translntionis spectaluin ac leclum nieniineram. Altaraen consului
SS. Virgimim. Qua etiam de cnusa consiitiitiim religiosissimos viros Vallombrosiani ordinis niona-
pulo, ut missa punlificalis, ac stalio cailem Dorai- cbos, S. Praxedis accolas, eosque interrogavi num
nica Resurrectionis celebraretur in memoraln bnsi- inlcr sacrn iipsana ligncum allare beati Pelri, niim
lica Liberiann polius qunm in Lalernnensi, nut Vn- inler ecclesiaeillius monumenta indicatam a Floren-
ticana. Praevaluit enim memoria ponlificis Pii, Pa- tinio inscriptionem asservarent? Nihil ejusmodi apud
scbalem soleranitatem celebranlis ad Pudentis titu- se asservatiim respondent. ln alleram aulem aedem
liini, et ibidem edicenlis, ne cxlrn dicm Domiiii-.r^* ac littilura S. Purientianae ingredientibus parle laeva
cam a fidelihus peragerelur, alque ila pertrahentis inscriplio illa Laline incisa, dextrorsuin vero Italice
non modo ad exempluni, sed eliam ad locum ab reddiia, oculis oiuniuin patet; et sub mensa altaris,
apostolis freqiieniatuin, suos successores, ut auctori- beali Petri nomine nuncupali in sacello ereclo, ail
las legis eliam conspeclu hospilii, Pelro fundatori Lcvain pariter adoranliura ante aram maxiranm, la-
RoinanaeEcclesiae oblati, rerideretur illustrior. bula lignen recondita est, qua usum ferunt eumdera
His obiler observntis, confirmari non leviter puto apostolorum principem, dum sacris operarelur in
assertain a Bibliotbecario fonlis ac tiluli dedicatio- eadem Pudentis domo.
neni per poiiliflccm Pium rogatu familiae Piidentis, Haecautem haberi nolim eo animo a me prolata,
occasione Paschalis baplismi solemniter peragendi in ut viri de sacra historia optime merili allucinalio-
vico Patricio, ubi Pelrus et Paulus hospites utrum- nem suggillem, sed ut exemplo adeo illustri confir-
que collem Exqnilinum ac Viminalcin catechesi et mcm etiam cordalis viris ac diligentibus aetatis nostrae
bnptisino nobiliores reddiderant, quani oliiu Servius quaridoque conligisse ut hiimanum aliquid paleren-
Tullius palricioruni sede ibidera consliluta. Universa tur, dum memoriae suae aut alienaenimium fidentes,
enim ilocumenla conspiranl, in calalogis, in codici- negligerent Romanae Ecclesiae monuraenta suisraet
btis, in musivis, picluris et inscriptionibus circa hunc oculis usurpare, aut iterato conspectu explorare,
tilulum, el ipso in limlo consignata : quibus etiam qtiando de eisdem Romnnae Ecclesiac monumentis
acccdit Justini marlyris, borum temporum aequalis, scribendi curam suscipiunt. Nostro proinde jure fa-
responsio ad praefeclum Urbi, designans locum ho- cere videmur si quid asseriinus saepesubjecium ocu-
spitii sui ad has easdem thcrmas Timolhei, Chri- lis et exaraiui, de monuinenlis superslitibus apud
slianorum convemibus ita celebratas, uli omnes D I basilicas ac lilulos, quos ab annis iere quariraginla
hisloriae ecclesiasticaecultores concordi suflfragiode- frequenlamus. Ilac diuturna mora frui si potuissent
cernuni, actorum praesertim velerum ductu, quse tum veteres pontificiae seriei et chronologiae descri-^
recitavimus. . plores in basilicis patriarchalibus, lum aclorum bre-j
Quod si nonnulla in aclis chronologica errata esse viatores aut paraphrastae veteres in archiva raptim
emendanda monuimus, quae profecta videbanlur ex admissi, non dubilo quin purgatiores catalogos el
homonyinia Antoninorum, minus cauie confusa a - acta defaecatiora iuerint posteris relicluri. Quod igi-
scriptore, duplici sallem saeculoab iis elongato, mi- tur illi praestare prohibiti sunt necessitate compulsi
rutn id videri non debet, cnm scriplores, caeteroqui celeris ad suos reversionis, aut impotenlia in Urbem
pricslantes diligentiae accuratae laude in vesliganriis . redeundi, liceat nobis supplere in Urbe nutritis, et in
documentis rerum quas enarrabant, humanum ali- RomanaeEcclesiae complexu per plures annorum de-
qtiiri passi fuerinl, lapsu forlasse memoriae nimium cades circa martyrum cryptas, veteres tilulos et ba-
de se fldenlis, eliam in iis qua; putaverant sibi ex- silicas circumduclis. Liceat optimae parenti nostrae
plorala. Exemplum dabo in nccuralo ac celebri scri- hanc vicem obsequentis et grati anirai conteslari, ut
plore Florentinio, qui in nolis ad diera Kal. Aug., quidquid illa praeservat ad verilatis bistoricac docu-
inultiplici ertiditione et quidem solida refertis, agens mentum, id negligenlia noslra non occulletur, et li-
de tilroque tilulo Pudentianae etPraxedis haecscri- beretur studio quo ficri possit maximo ab inlersper-
bil : < Ulraque ecclesia S. Purienlianae et Praxedis, sis iniprovide naevis per scriptores aut aetatis minus
hacc in Exquiliis et Carinis, illa in Vimiiiaiiscollis cullse, aut hinc elongalos.
1235 ANASTASHBIBLIOTHECARH 1236
Locus admonel ul occnsione aclorum el Viue, de \ virginem Doniitillam. Leopardus presbyter, cujus no-
qua loquimnr, SS. virgimini Praxedis el Pudenliana; men incisuni videmus sub Siricio papn iu hoc tiluln
proposilum riescrilienlis, qua sc in professione casti- S. Purienlinnae,legatus nb eodem pontifice missus in
taiis Deo obslrinxerant, el locum depositionis quem causn Joviniani, hrereiica perlidia retrahentis ancillas
oblinuerant apud parenlcs in coemelerio Priscillae Dei ab hoc aancto proposito, et Virgini virginum
via Sajaria, inseramus hisce nolis picluram veterein exemplari ejusque, asseclis per sunnnara injuriam
ab Aringhio et Rosio repertam in eodem ccemeterio, infensi, eoque nomine damnati tum a siimmo ponii-
ac descriptam el explicalam Romae Subterraneae fice, tiiin a legniis in concilio, ut syuodnles liiterae
lorao II, pag. 395. Illustrat enim non mediocriter nd Siricium tcslantur, auspicio suo facit, ut conlra
priorum pontificum ritns in velandis virginibus, quae negantes honoreui liujusmodi professionis sacculo
perpeluam caslilatem Deo vovissent : et eorumdem npostolicoruin virorum, hunc tueamur.
pontificum sedera, aut calhedram, vestesque ac (on- Consiiiuii) evangelicum itl esse, a Chrislo Domino
surae consueturiinemexhibent; perinde conspiciendani insinualum fidelibus perfeclioris vitae studiosis Apo-
in illoruin imaginibus ad basilicam S. Pauli caeteris- stolus docet aperte in I ad Corintbios, cap. vn : De
que in musivis antiquissimis liuic piclurae plane con- virginibus prmceplum Domini non habeo, consilium
formem. Reservalis autem suo loco iis quaepertinent aulem do, tanquam misericordiam conseculus a Do-
ad vcstes ac tonsurani poiitificum,hicper'stringamea mino, ut sim fidelis; et I ad Tim. i : Adotescentiores
quaespcclant ad virgines velandas in amplexando in- viduas devila, elc; 'cum enim luxuriatw fueriiit in
stitiito Deo dicatae virginilatis. Qnibns id verbis ap- Christo, nubere volunt, habenles damnationem, quia'
lius exprimam quam relatis ab Aringhio in ejusdem a primam fidem irritam fecerunt. Consilium Douiini
picturaeexplicaiioue ? Sunt autem ea quaesequunlur. probant loca a SS. Patribus et conciliis producta ct
Prwmemorala aulem imago (si quis rem probe dis- explicntn, pracserlini dicltim illud Malthaeixtx : Sunt
cttliai) Praxedem, aut Pudentianam ejus sororem prw- eunuchi qut se caslraverunl propler regnum cwlorum;
sefen, qum ambm illibato animi candore, firmoque quod Chrysostomus, Hieronymus, Augusiinus, Epi-
tnenlis proposito suam Chtisio virginitatem devovere. phanius illustrant luculentcr : adeo ut rie sensu ct
Verum ut allius rem expendendo,ipsum leclor verila- consensu Patruin nec ipsi negare possint haereiici, ui
tis tramitem assequalnr : contemplanda ibidem oculis Bellarminus ostenriit lib. xi de Monachis, cap. 27. De
inluenlium subjicilur mulier stans, velamen quoddam praxi autem istius consilii in utriusque sexus fideli-
manu gestatts, cui pontifex(ipseforte bealus Pius papa) bus sanctis cum Clirislo Dominoversatis, neinpe bea-
throno receplus manum imponit; juxta quem presbyler lissima Virgine ejus matre, S. Joanne Baptista, apo-
quidam ereclo iletn corpore exprimiiur, Pastor videli- stolis aliisque eoruindeiii exemplo excitatis, ad pcr-
cet, si ila nobis interpreiari fas esl. feetioiiem constanti professione' tum istins consilii,
tum voluntariaepaupertatis el obedienliae,
Patruiu voxuna est et concilioium ; licct
haeretici, qui Ecclesiamaudire delrcctant,
utprivato spirilu superbiae suaeScripitiras
divinas pcrverlant, ct accommodent snis
voluplalibus, iu aliorum luce misere cac-
cutiant. Plerique lamenilloriimnegarenon
aiidenl.sub linem secundisaeculi.eisuh ini-
tium terlii constare perlilleras Cypriani,
nccnon cx Terlulliaiiralioriimque scriptis
de viiginuin dedicatione; adeo ut intra
liinitcs primi a Christo saeculi, aut paulo
tiltra medielaiem secundi continennt suas
negaliones. Quibus cum opposueris Esse-
nos in Syria, Marci discipulos iu iEgyplo,
ejusdem professionis asseclas, cl institu-
lores illorum, qui uhique lerrarum paulo
posl propagarunt hanc vitaerationem, sibi
ac caetens illudunl, pernegantes saltem in
sexu muliebri volum caslimoniaeel morem
eam dcdicanrii solemni ritu ac ministe-
rio ponlificum. Vcruni el his Hierony-
mus osienditiEgypti,acSyri;emonasteria,
non virorum modo, sedctiam virgiiiiim,ac
viduaruni , moris anliqui sanctinioniain
professa. <Moris est (inquitinepislola ad
Sabinianiim) in jEgypli acSyriae monas-
leriis.ullani virgo,quamvidua,quae seDeo
voverint, el saecnlumleniintianies.omiies
delicias sacculi conculcarinl, crinem ino-
nasteriorum matribus offerant desecan-
dum, non inteclo poslea conlra apo-
stoli voliintaicm incessuras capile, sed
•ligato pariter ac velato. t Acta nostra-
in
S. PlOpapm I, Potttificia sede conslUuto,sislUwS. PRAXEDBS, rum virginum ac marlyrum Ecclesiae
aut PUDENTIANA. VirqinitalemDeo vovens,et sacrumvelmnen occidentnlis
suscipiens,adstantePresbyteroPASTORR.(E%Pict. Vet. in Cwmet. prioribus saeculisidem testnn-
Priscillwab Arinah.,t. II, p. 505, RomwSubt., edita el explicaia. tur. Et ne quidpinm desil conflrmandae
traditioni, aique exemplo sancli hujus propositi, ac
Proraiseram in nolis ad Clemenlem me hic reddi- litus.eiiamlitteraruminexpertis.idem repetunt piclu-
turum ea quaediccnda erant de perpeluaevirginitatis ra; testimouia, a sanclis inarlyribiis in firicliiini cry-
votivo instUuto, catholica in Ecclesia a piis virgini- piis cxpressa : adeo ut cominentis haereticorum pcr-
bus suscepto circa nostrae religionis exordia; quo.l fricta fronle haec negantium parieles ipsi perspi-
nb hac aetate de qua agimus aheniim esse commcnii cua affirmniione respondennl. Nec sane plnribus
sunt hujus consilii evangelici non aequi aestimatores : opus erat nri facti evidentiam iidelibus |um tcraporis
tjtti proinde negabant CTementipapae velalam fuisse memorandam, etiamsi iudes liuerarqiji e( inexperii
1237 HISTORIA DE VITIS RO&L PQNT. — S. PIUS. 1238
fuissenl; cum plane nossenl, etiam Veslaiibus suis.A CIACQWI,
eihniconitn pontifices flarameum velum conlrade-
re cousuevisse; cum castimoniae virginalis professio Linea 5. —- Vt sanclum Pascha die, Dominico
honoranda videretur eliam iis, qui perfectioris vitae celebraretur. Dum de die Paschalis -quaestio agilare-»
sludio lenerentur, ad qnam rationis lumine, licet . tur in Asia, Hermes, ipsius Pii papae iraler Uhnini
evangelica fide nondum adancto, creperae tamen scripsit litulo- Pastqris sanctae Romanae Ecclesiae
Incis quodam fulgore perstricti disponebantitr, ut presbyteri, nlterius fratris sni, in quo refert, ange-
looga enuraeralione eruriite probat Hieronymus lum Pasloris persnna indutum ei praccepisse, ut
lifiiu contra Jovinianum. Quandiu igittir suam oinnibus persuaderet, festuin Paschatis die Domiiit-
TMilam Iconii cura Paulo celebrabunt, et Hierapo- co celebranduni fore, quod in eo Christqs Domintts
liiani cum Polycraie duas virgines Philippi (ilias a morluis siirrexisset. Quod et fecit. Qtta causa mo-
apud Eusebiura lib. m, cap. 21, Aquileienses Doro- tus Pius papa cum primum cougregato sacerdolum
theara, Euphemiam et Erasiiiniii; nos vero apud in Urbe concilio, decreto sanxtl ut resurrectio Do-
confessionem beati Petri virginein Pelronillam; in mini die, qui Douiinicus dicitur, celehrarelur. Quod
conspeclu Aiixuritani litioris contra insulas Ponlias poslcn ab ejns sticcessoribus Rouiaitis ponlifleibiis
Domilillani, Eusebio pariter notani cum socia Tbeo- confirmalum est. Vide nolas sequenles Pagii.
dora; in Viminali et Exquilino colle'Prnxetleni ac
Pudenliniiain ; in Aventino, ac Coelio Balbinam , ac PAGII.
Tbeoiloram, illuslres titulis , memoriis , sepulcris,
non carebitims exemplis Deo dicalae virginitalis pri- R Linea 5. — Vl sanclum Pascha die Dominico cele-
•" brareiur. Verior enim etmagis recepta esl prior sen-
mo elaltero Chrisli saeeulo, probatisper lot genuina
docunienta, quoties postmodum inclarescunt eliam tenlin, cni, praeler auctores laudatos, astipulantur
aelatcs consecutaeperCaeciliam.Eugeniam, Agnelem, Hegesippus, qui sub eodem Aniceto Romam venit,
Susannam, Anaslasiam, Bibianam. Neque enim di- duo Nicephori, ac Huic demum tam Latini quamGraeci
verso Evangelio, quod gerebanl in pectore, tisaesunl recentiores omnes. pontifici tribiiitur decretum
islic in detlicationesuaccasiilatis, ac ulebantur prio- de celebrando Paschate die Dominico; sed episto-
i-es illae, quarum exemplis et vestigiis secundacinsi- lam decretalera Pii, ex qua id conjicitur, ei suppo-
slebant, et qnaruni sepulcris advolvebanlur. Ex sitam coiiveniunt omnes eruditi. Prwterea licet de-
cretum illud a Pio edilum esse legatur in Chronico
qno Salvator noster in cruce penriens, ac sniiguiiiem Eusebii
fundens stantem sub cruce virginem fflairein pon- his verbis : < Sancitum est a Pjo, nt Resur-
lificia veiuii aspersioneiterum dedicavit in exemplar rectio Dominica, die Dominica celebretur, qnod a
virginum, et virgini discipulo commendavit, aique pluribus postea ponliflcibus confirmatum est; »Ar-
hunc ipsum virginitatishonore prae caeleris sibi dile- naldus tamen Pontacus in notis lestatur, illa verba
cttim filium adoptionis virgini Matri substituit, non reperiri in mss. coriicibus Chronici Eusebii,
ulriusque exemplo tol virgines succreverunt, quot irieoque ex eo penitus rielenria; cum praesertim ex
ille in Apocalypsi se vidisse commemoral circa ipsomet Eusebio lib. v Hist. ecclesiast., cap. 23,
Agnum in monte Sion , qui cum mulieribus non constet tale decrelum, de celebrando Paschate die
suut coinquinali; virgines enim sunt, et sequunfur Dominica, ab apostolis sancilum fuisse. Quare Jose-
Agnum quocunque ierit, empti ex hominibus pri- r plius Scaliger, in nova edilione Chronici Eusebiani ex
mitiae DeoetAgno. Si quis in lanta luce Scriptu- eo verba illa expunxit.
rarum, et exemplorum non videt gemello veluti Sed exstat npud Gratianum cap. de Consecratione,
parlu editas fidem Cliristianani, et vocntipnem ad dist %,decretum Pii papae de pwnitentia ejus, cyjus
evangelicaevirginilalis consiiium consectandum ,ab negligentia de sanguine Domini aliquid slillat. Illud
iis, qui perfectioris vitae sttidio tenerentur, aures auiem tale est.: < Si per negligentiam nliquid de
quoque obturabit Hieronymo diserte loquenli contra, sanguine DQinini stillaverit in terram, lingua lam-
inimicum ejusraodi consiliiJovinianumlib. i: «Gran- batur, labula radatur; si non fuerit labula, ut noii
dis fldei est, grandisque virlutis Dei templum conculcetur, locus corroriatur, et igne consumalur,
esse piirissiniuni , toiuin se hQlocauslum oljferre el ciBisiiilra allare reconriatur, et sacerrios qua-
Domino, et juxia eumdem Apristoliim esse san- draginta diebus poenileat. Si vero super altare slilla-
ctum corpore et spiriiu. Hi sunt eunuchi, qui se verit calix, sorbeat minisler stillam, et tribus riie-
lignum ariduni ob sterilitatemputanles, audiuntper bus poeniteat. Si super linleum altaris, et ad aliud
Isaiam quod pro filiis et filiabus locum in ccelis ba- stilla pervenerit, quatuor riiebus pceniteat. Si usque
beiJlparaliini.Horura lypusestAbdemelech eunuchus ad tertiiun, novein diehns poeniteat. Si usque ad
in Hieremia , et spado ille regin* Candaces in quartum, viginti diebus poeniteat, et Iinteamlna, quae
Actis apostolornm, qui ob robur firiei viri nomen letigerit stilla, tribus vicibus minister abluat, calice
oblinuit. Ari hos , et Ctemens , successor apostoli superposilo, et aqua ablutionis sumatur, et juxta
Petri, cnjus Paulus aposlolus meminit, scribit epi- altare recondatur. »Ex hoc el aliis decrelis de ritu,
stolas : omnemqne pene sermonein suum de virgini- et modo culpas in sacramentum Eucharistiae com-
latis purilate contexuit; et deinceps multiaposlolici, U missas expiandi, et supplendi defectus in ipso sacri-
et martyres , et illuslres lam sanclilate quam elo- ficio occurrentes, ostendit Edmundus Martene lib. i
quentia viri, quos ex propriis scriptis nosse perfa- de Antiquis Ecclesiae Ritibus, cap. 5, art. 5, quanla
cile est. > Hactenus Hieronymus, qui omniuin ferme reverentia erga sacram eucharistiam vetefes duce-
Ecclesiarum Orientis et Occidenlis conspeclu, et renlur, quam reverentiam recte scribit non infimum
experiraenlo edoctus traditiones quas acceperat COJH tenere locum debere inter varia rationum momenta,
tinenter fluentes ab apostolica ad suam aetatem per- quibus realis in Eucharisvia Chrisli praesentia com-
riuxit, et comprobavit. probari potest. Si enim, inquit, ex Tertulliano, lib.
Nos interim in Pudenlis , seu Pudentianae liiulo, de Coroiia mililis, cap. 3, Clirisliani suo tempore
per Pium dicalo, el in coemeleriis Priscillae, ubi de- anxie patiebantur, si quid ex Ettcharislia in terram
posila fuil cum virgine sorore, ac pareiuibus sacra deciderel: el ex Origene bomilia 15 in Exodunt,
virgo, perfruimur conspectudocumentorum, his pi- reos se esse creriebant, et recte creriebant fideles,
cturis ac musivis expresso, lum in velandaevirginis si quando jd per negligentiam accidisset; quae lan-
rilu, queni exhibel pictura ccemelerii; tum iu ge- dem tanlae anxietalis causa? qtiae culpa, quod cii-
stanrio hujusmodi amictu, et velo in conventu prae- men reos constilueret, et recle constituerel? si prae-
sertim Ecclesiae, quotl a musivario ulriusque virginis ter panem ei vinum, meramque figuram aliud nihil
cnpiti decenter et constanter aptatum intuemur in agnovissent in sacramenlo. Aliud ergo, et illud ma-
eaiunidem imagiuibus, expressis in abside tituli, or- gnum aliquiri credebant: et qttid illud? Nisi rcalis
nata per Siriciuin, elreparata per Adrianum. in Eucharislia Cbrisli praesentia.
1239 ANASTASOBIBLIOTHECARH 1240
SOMMIER. A revocalaesunt. Teslimonitim redtlit rei geslae cx il-
lorum gregalibus Tertullianus adversus Praxeam suh
Linea 7. — Et consiiiutum de Ecclesia fecit. Per inilium.
haec pnnlificum tempora, quorum nuper meminimus Ad confundendos in provincis haerelicos et
post Telesphorum, undique pullularunt ha^relici. scbisinalicos, confugiebnlur ad sanclam Pelri se-
t Eousque cum Ecclesiw tanquam clarissima lumina dem, tanquam ad sequestrcm alque custodem do-
(ait Erisebius lib. iv, cap. 7, Hist.) suum splendorem ctrinae. Persuasio eniin comraunis, testc Irenaeo ,
per tolttm tertartim orbem dijfudissenl, et fides in jaini tum vigebnt, eamdem, quae ab apostolis erat in
servatorem ac Dominum nostrum Jesum Christum in Ecclesia tradilionem, et veritalis praeconiationemhic
universo hominum genere magnopere vigeret; diabo- praeservari suanalivapuritalepfaeditam.et adaetates
lus osor probitatis, veritatis iniraicus, et humanac omnes transmitli per successionem pontificura. No-
salutis semper hostis infeusissiraus, omnes suas ma- tum enim erat, a Christo Domino hanc sedem
chinns et fnllacias contra totam Ecclesiam versans, constilulam fuissc , ut esset visibilis denionslralio,
sicut jam pridem externis perseCulionum procellis, unicam vigere in Ecclesia firiem, et unicam regnlam
cl impetu adversus eam dimicarent; sic lum qui- morum. « Romae fumlataeEcclesiae fidem , et tradi-
dem ab illis viis inlerclusis, viris perditis, et plenis lionem inriicantes conftmriimus.elc. Hacordinatione,
praestigiarum usus alio insidiarum genere oppu- et successione, ea quae esl ab apostolis in Ecclesia
gnare, omnesque vias excogitare sluduit, quibtis hi tradilio el veritatis pra-coniatio pervenit usqne nd
praestigiatores, et homines fraudulenli illani ipsam nos. El est plenissima haec oslensio, unam, et eam-
uostrae religionis appellalionem callide praeferen- g dem vivificatricem fidem esse, quae in Ecclesia ab
tes non morio fldeles praecipilarent, sed eliam aposlolis usque nunc sit conservata, el tradila in
fidei ignaros , rudesque , ab aditu , qui ad sa- veritate. > S. Irenaeus adv. kmres. lib. m, cap. 5.
lutare Dei Verbum patebat, penitus averterent. > llle ex anliquis Patribus, qui haec perscripsit, lega-
Per provincias andacler disseminabant errores suos; tionera obiveratad Roinanain sedemuomineEcclesiae
at Romam si accederent, ab hujus Ecclesiaecomimt- Lngdiinensis, ciiins lunc erat presliyter. Eusebius
nione separatos se videri cum nollent, doctiinam aflirniat (lib. v Hist., cap. 3): < idcirco ablegalum a
suam palliabant ac dissimulabaiit, non nisi remotis Lugdunensibus fnisse ad Eleutherum Romanum pon-
arbilris eamdem latenler insitsurranles. Sin vero lificem, qitem vehementer rogubanl, ut pax el concor-
delegerenlur, exomologesim se facere ac relractnre dia in Ecclesiis conslabilirelur : > in qtiibus novato-
simuiabaiit. Verum iterala cespitalio in eosriem er- res scbisninta, et turbns concitaverant. Addit S.
rores qnos paulo aute damnaverant, cum illos pro- Hieronymus, a marlyribns ablegatum, consiilendi
deretrelapsos, poiilificum judiciocondemnabanturet causa super diflicilibns quaeslionibus. (Hierou., de
pellebanlur ab Ecclesia. Script. Eccles. in Irenmo.)
Quae Romae redtlebantur juriicia, sequebantur Hacc nempe teslimonia invicle demonstrant, Petri
passim provinciae. Monlanislae cum hujusniodi si- sedem a primis liisce lemporibus Ecclesiaehabilam
mulaiionibus pacis litteras, et communiortis a Ro- fuisse tanquam haeresum exlerminalricem. Confun-
niana sede suoriptiissent, recepli fuerant ab Asiano- dimus malnm sententiam : et lanquam arbitram pacis
rum. et Phrygum Ecclesiis. Verum fratide eorum- Ecclesiae: Pax, elconcordiain Ecclesiis comtiiuereiur.
detn haerelicorum detecia nacis lilterae jam eraissae

XIII. SANCTUS SOTER.

ANNOCHRISTI 175, H. ATJRELIIIMP. 13.

13 Soter, natione Campanus, ex patre Concordio, de civitate Fundis, sedit


annos novem, menses tres a. Fuit autem temporibus Severi a consulatu Rustici
et Aquilini usque ad Cetegum et Clarum b. Hic c conslituit ut nulla monacha
pallam sacratam contingeret, nec incensum ponerel in sancta Ecclesia. Hic fe-
5 cit ordinationes tres per mensem Decembrem : presbyteros octo d, diaconos
novem, episcopos per diversa loca numero undecim. Qui ctiam sepultus est in coe-
rneterio Calixti via Appia, x Kalend. Maii, et cessavit episcopatus dies viginti duos e.

CATALOGUS SUB LIBERIO

Ex editione Schelestratii.
Soter annis novem mensibus tribus. Fuit temporibus
Notm Scheleslratii ad calalogum Liberianum in Sotere.
Lacuna antiquioris catatogi in Sotere suppleri posset ex ms. Caesarco, in quo habetur : Tempore Antonini
et Commodi, a consulatu Veri et Herenniani usque Palerno et Bradua. Verura vilio librarii consulatus !nc
aliunde in ms. irrepsit.
NOTCLiEMARGINALES FABIIOTTI.
a B, ann. i, niinus d. 12. »>B, M. Aur. a coss. Aur. Severi II ei Cl. Pompeiani, usqiie at! Coiiiuiodum
etQuinlilluni. < Vide Bar. an. 179 in kn. d CB, 18. « CB. 11.
1241 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SOTER. 1242
Leclio calalogi Liberiani, suppletis lacunis restituenda ex anteadeductis in Aniceto.
Soter aiin. ix, m. m, d. xxi, fuit temporibus Marci Antonini et Veri," a cousulatu Rustici
et Aquilini usque Claro et Celheero.

VARI.E LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. A Apud Holstenium et Schelestralium.
Num. 13, lin. 2, a. 15, A. tin. 7, AB,U.A, Lin. 2, Valic. Reg. et Florenlini duo , menses 6,
dies 21. dies2l. lin. 3, Florent. secund. Vat. et Reg., iiulhis
Excodice Regio, Mazarino el Thnano. monachtis. lin. i, Reg. nisi. lin. 5, Cass. et Flor.
Lin. 2, mens. 3, riies 21, F, a tempore S. lin. 5, duo, ordin. quinque. lin. 7, Flor. secund., Junias.
presb. 18; Maz. 19. diac. 9, M. 19, lin. 6, loca 11. Apud Peniam ex codice Cavensi.
lin. 7, dies 21. Lin. i, poneret in sanclam Ecclesiam.
Ex codice Thuano allero.
Lin. 2, mens. 6, di. 21. lin. 5, ordin. 6. lin. 7,
ri. 21.
mTM VARIORUIVi.
A SCHELESTRATE. = B biis xxi, seriisbeaii Soteris tnnla est, quantam osten-
Linea 3. — Hic constiluit ul nulla monacha, etc. dunt monumenta recensitn in Prolegomenis , qua
Legunt Ires mss. codices, ul nullus monachus. Ve- mnjor exspectari vix polest; nam in riuobus vel
ruin monachw lectio reliiienria, qunm aucto*rex se- tribus exemplis, quaejuxla calalogum Felicis quarti
yindo calnlogo desumpsit, et codex Palntino-Vntica- ex ni, mcnsibus vi reddiderunl, facile arguiltir ama-
ms saeculovm conscriptiis servat. Nolanrium autcm nuensis negligentiam id peccasse, ut, duabus unila-
rioteris temporibns nionacbas fuisse, sive illae fueriiit, libus quae praeceriunt paulisper inclinnlis, expresserit
quae in monasteriis simul, el in coinniuni vivebant siglnm quinaiii v. Retrocedentes itaque ex die mar-
; Tibaliqua malre, quarum raentioneni facitD. Opla- lyrii 22 Aprilis anni 171, per annos solidos ix,.men-
tus Milevitanus, qpi eas lempore Donatistartim in ses iii, dies xxi, assequimur inilium sedis Soteris,
Africa fuisse afiirmat, sive sint virgines Deo sacralae, figeiidum ipsis Kalendis Januarii initio anni 162, Ru-
quae in parenlum domibus habilabant, et cum rcii- stico ct Aquilino procedentibus ad consulalum. Sive
quo populo ad ecclesiam acccdehnnt, propioremque Soier ea riie fnerit ordinatus episcopns, in qiiam in-
ad sacruiu Rema locum habebanl, ut monachi quo- citlebat Circumcisio Doraini et oclava Nativilatis
quc, de quibus loquiliir Dionysius libro de Hierar- ejusdem; sive Dominica praecedenti, poslreina De-
cbia ecclesiastica. cciiibris; perspicuum est vicinas Kalenrias Januarii
ALTASERIWE. civili more (queni nunc etiam sequimur in annis Na-
tivilalis consignandis) inchoasse aeram as-
Linea 3. — Hic conslituil ut ttulla monacha pal- stimpti aChristi, Solere ponlificatus.
lam sacratam conlingeret, nec incensum poneret in C Vacaveril sedes anle electionem Soteris ex
sancta Ecctesia. Soteris decretum est, ne sanctimo- die raarlyrii iiaque
nialis sacra vasa, vel sacram pallara altaris contin- die 17 Aprilis,Aniceli, quam consliiuimus anno 161,
ad finein ejusdem anni, duobus Au-
gat, vel incensiiiii adoleat circa allaria, can. Sacra- consulibus.
las, 23 dist. Idem decrelum repelilum a Bonifacio I gustis Dilalaeelectionis causani suspicari facile posstimus
ex Anaslas. in ejus Vita. ex antea narralis ad Pium et Anicetum in notis bi-
BINU ET LABBEI. storicis, necnon ex chronologicis ad Hyginum, ubi
(Ex BIN.) Linea 1. — Soter. Aflliclarura Ecclesia- baec retulimus. Marcion baeresiarcha, vacante apo-
rum solalium, pauperum ei egenlium, ieste Dionysio stolica sede post obitum Hygini Romam veniens, et
Alexandrinb, magnus remtinerator. spe dejectus lum communionis obtinendae a presby-
Linea 5. — Hic constiluit ta nulla monacha pal- lerio Romano, per quod repulsus fuerat, lum primac
lam sacram contingerel. Non latitum monachae, sed sedis assequendae, cui inhiavernt, minas inlenlavit
ciiam diaconissae, aliisque laicis, et quibtisdam eliam ieierni scbisinatis a se inferendi. Licel vero post va-
clericis saci-orum vasoruin, et corporalis contactus cationis spatium trimeslre jam cerneret eleclum
4est interdictus. Probabile est hujus constiluiionis Piiim Hygini successorem, audaciae lamen suaelena-
edilae causam fuisse, quoil ex Monlani secla, ut cior multos' a fide catbolica suum in errorem per-
docel Baron. ann. 173, feminae se sacris iniinisce- traxil; linn in Pontum rediens omnia susdeque ver-
rent. lil, neque interea deslilit suos in Urbe asseclas alque
(Ex LABB.)Linea 6. — In cwmeterio.«uxla corpus eniissarios subinde incitare ac fovere : quorum la-
beati Petri C. H. D ineii plurimos S. Polycarpus in Urbem veniens sub
BLANCIUNI. Aniceto revocavit ari firieni, ut in superiori numero
memoravi ex Eusebii Historia et ex Patribus tunc
NOT^E CJIRONOLOGICJE. Romae versatis. Mirum non est si, post disces ura
Soteris epocha satis certa rcdriitnr documentis su- Polycarpi ab Urbe nbennle e vila Anicelo, aninios
perius produclis, tuni in serie cbronologica ponlifl- iterum resumpsit Mnri.on aeterni scbisinatis, quod
cum Bomanorum, inler Prolegomena, lum in noiis ante tuinalus fueral, pro viribus excilandi. Marcio-
chronologicis ad Hyginuui, Piuiii et Anicetum. Ho- nistas enim et Valciitinianos ab eadem schola pro-
rum suraina est. Consules anni 171, Severus II et ctos diu superfuisse satis superque oslenriit scri-
Hereunianus, altributi ab omnibus catalogis et codi- bens sequenli S.TCIIIO Terlullinnus; qui inilio libri
cibus integris initio Eleulheri successoris, ostendunt adversus Valentinianos dicit frequenlissimum inler
paschale lempus circa finein Aprilis, ab Ascensione hmreticos illorum collegium, quia plurimum ex apo-
Domini ejusdem anni, esse illi tribuendu n. Soteri stalis verilatis. Occtirrendnm ilaque eral arlihus, in
auleni, maityrium adepto 22 Aprilis. consules anni siriiis ac violenliae tam efferali lioiiiinis, qui ingenio
superioris, Cethegus cl Clarus, recie assignantur, polerat el etoquio, lotque ejus gregalium, nihil pensi
tanquam poslremi. Concordia codicum et piclura- babeiitiuiii buniana oninia ac riivina niiscere, ul so-
rum S. Pauli in nuraerandis antiis ix meiisibus m, die- leni auimi (quod Tertullianus de Valen'ino roouuil)
1243 ANASTASHBIBLIOTIIEOARII 1214
/>ioprimtiln exciti prasnmptione ullionis acccadi. A pag. 26, ubi ad anniim 166 probabilius relu.il cjus
Occasioneni quoque turbarum contra pacem Ec- pnssioneni posl complures auclores a se prodtictos
clesiiu atixil mors Anlonini Pii, vita fiincii ante. et collatos. Longuni essel universa perpendere, (|iiae
Nonas Martii eodeni aniio 161, quo Anicetus se- illis in tiissertationibus plurima ctim eruditione affe-
quenli mensc supplicio addiclus fidem sanguinecon- runtur, praesertim rie riie manyrii, ex Aclis inci-
signavil. Colligere siquiriempossumus ex ejus mar- dente in magnum sabbatum , ac in riiem 26 Martii,
lyrio clhnicae supcrslitionis miuistros ac sectalores, necnon de anno quo proconstil L. Statius Qnarira-
posl obiiuin miiissimi principis Anloiiini, a quo lus Asiae praeerai, in edilione Latina eoruuidem
coliiberi et prohiberi asstieverant, praeserlim post Actorum iiominatiis, qui consul fuerat anno 142,
decenninm imperii sui, ne Cliristianos insectnrentur, sub Pio. Alii lamen mnlunt alium Stntium Quarira-
libernm criminandi facitltntem sub novis priiicipibus liim inlelligi oporlere, patrem, aut palruum T. Nu-
Marco et Lucio Vero exercere voluisse, deferendo, iniriii Quatlrati, qui consul processit anno 167 cum
et impietatis crinien (ut ipsi jactabanl) objiciendo, L. Vero Aiiguslo m, dum e\ eorumdem placilo pa-
ac legum Ronianarum praesiriiumconira nos implo- Irtius proconsul Asiam adniinistraret hoc cotlein
rando a magislratibiis. Episiola ad conimune con- anno 167, et pbira rie illo legi posse apnri Cl. le
cilium Asiaescripla a M. Aurelio tttnc imperante, et Moinein Prologomenis ari vnrin sncrn nrimonet Re-
per Eusebiuni inserla lib. IV, cap. 13, Historiae, lanrins in Fnslis. Quotlauleni allinet nd diem niar-
statuens miliora rie Christianis juriicia fleri (licet lyrii pai-iaiidnincum 26 Marlii, et magno Snbbalo,
eatndem perperani nscribnl Euschius Anlonino Pio, fnlettir Penrsonius cnp. 29, disserl. 2 n. 5, tltios
ul evidenler ostendil Vslcsius cx titulis, ac nu- r, illos cbariicieres tliei in Actis recensilos oplime con-
niero xv Iribuniiiae poteslntis, conjtincto cum ter- venire etinm nnno Domini 158, AnloniniPii 22. a
tio consulnlu, qui liluli ac mimeri Marcofllio aptan- qiio lameu excludit gcsla marlyrii, cum asserat
lnr, non palri Pio, nuiiieranti triburtiliam potestatera jiingi minime posse codemnnno cumSlnlio Qunrii-alo
xv imo et septem praecericnies, cum consulatu proconsnlc. Atego nec video cur non pottierit Stn-
(jnarto, ipsa, inquati,, epislola indicat perseciilioneui tius Quailrafus iterum in provinciani mitti procon-
in Asia jainpritlera excilatani conlra Christiaiios , ct sul extra sorlera; cum P. Aquius Scaura (apnri
pliirihus in provinciis ah eariimdem recloribus, ncc Griitenim 360, n. 5) i;ui TROCONSVI.E. pnoviNciAM.
poniliis desiisse aliquot sallera locales persecutiones CVPRVM. anle.n oblinucrnl, postinoriiim EX s. C. I.N.
sub Pio parente, easqne invaluisse receniius sub QVINQVENNIVM. COS.ITERVM. EXTRA. SORTEM.AVCTOBI-
Augustis fratribus, etianisi lilterx' suppoiiantur dalae TATE.C CESAR1S. ET.S. C MISSVS. fueril AD. COMIO-
tribunitiae potestalis anno xv, qui Marco Aurelio NENDVM. STATVM.IN. RELIQVVM. PROVINCIJE. CVPBI.
labebaiurex riie v Kal. Mavtii anni 161, riiebus uii- Nec percipio cur nnno 164, atl quem libenier refe-
riecim anle obifiim Pii, ad v Kaf. Martii anni 162. ram niartyrium Polycarpi ex inriicio Eusebii, circ.a
Verum ex lilulo Armeniaci, Marco Aurelio in lilte- initiuni imperii riuorum fralruin Augusloruiii Mani
iis iisriemallribtilo (qucm non assuinpsit nisi trien- elLucii Veri iri memoranlis, referri pariter nc-
nio post, viclo per Cassiuni Vologese,qui Arnienian) queal lum isle procousulalus Asiae extra sorlem
occupaverat, ut niimmi ct inscripiiones riocent), se- Stalio Quadrato collatus ad componenduin forlas-
riusdatam fuisse cpistolam, et trib. pot. xxv polius sis provinciae stntum nuclorilnte Marci, ejusque
quani xv signatam argucmus uumero sequenti. In provineiic molus suborlos cohihendos; lum ulerque
hac igitur epistola, sive tlata in trib. pot. xv, sive C cbaracter lunae Paschnlis decimae quartse, eo nuno
serius, aflirmat primuin imperator, plures reclores inciilentis in diem Sabbati magni, tam ex motihus
provinciarum divo parenti suo anlea scripsisse de jiinaeveris ac mediis, quam ex cyclo Cicsaris. Scio
Christinnis qui deferrentur, et ad necein poslularen- eodem nnno bissextili Dominicalem lilteram B, ex
lur, quiri .cssct stalueiiilum. Deiurie adtlit: sed et dic vi Knl. Mnrtii niulnri in A, eaque dc cnusn
multi ad me de illis retulerunt, qttibusego palris tiiei diem 26 Mnrtii.qtiae in anno comrauni incidissel in
conslilutionemsecutus respondi. CortsliltitioAntonini Sabbntum, ob intercalalionem bissexli pariari eo
Pii parenlis sui fuerat: Ejusmodi homines (Chrislia- anno ctim Dominica. Veiiim cum indicntio riiei, quae
nos) nulla pwna afficiendosesse, nisi forte contra sta- in Graeco lextu Acloriini signata erat Xanihici, in
tum imperii Romani aliquid moliri videantur. Indul- translatione Lnlina viliose conversa deinonslrelnr
genliam Anlonini patris friistrabantur elhnici tan- tum a Pearsonio, tum a reliquis, qtiando inscribilur
qnani teinporariam, ejusque cum morle sublalam) mense Aprilis,die\n Kal.Maii, quae reddeniln fuisse
cuin a Marco successore mulii adhuc qua;rereiit dela- dicebalur mense Marlio die vu Kal. Aprilis; cur
tioues ariniitli contra Chrislianos. Gonfirmalionis non poleril ex nostra sentenlia reddi mense Murtio
vcro paterni rescripti qualis usus vel abusus fuerit die vni Kal. Apriiis ? Certe in eam cndit quarla rie-
tnnt npud reclores provincinrum quain apud magi- cima dies lunae Paschalis , cujus noviluniuin tum
stratns urbanos el senntnm, demonstrant raartyria ex veris motibus, tuni ex meriiis praecesseral die 12
tnni Juslini, catisnm cnpilis in senntu dicemis, et Marlii nontlum couiplela, et recte signabatiir exoy-»
illiislrc inartyriura consecuti intra quinquennium clo Caesaris, per nos explicato ex antiquo marmore
iiiipcrii riuoruni frnlrum Augustorum , sub prac- fj Farnesiano anle annos 19, in libro de Calendario
leclo Urbis Q. Jiiuio Rustico (quori mnrlyrium re- et Cyclo Cmsaris, die 11 Marlii complela. Quare
feruiit pnssini bislorici Ecclesiic vel ad annttm 163 decima qunrta dies lun:e pnrinbnlur eoriein ann.')
vel nd 165aeraeChristi); luni gravissimipersecutionum cnm tlie xin Kal. Aprilis, eodemque magno Sablia-
molus, qui Asiam coucusserunt, eoriein Eusebio tra- to Judaeorum, el Asianorum inore Paschali futuro
riciile cnp. 15 el 14, qunnrio riecedenti Pio M. Aure- nobis vero, ac caeleris Ecclesiis riie Doininica suh-
lius Vertts, qui etiam Anloninus diclus est, ejtts filius sequenle Christinnuui Pascha celebraturis.
cnm Lncio frtttre successit, qua tempeslale cum gra- Caeterum qiiociinque lanilem anno post inilum
vissimi persecutionum motus Asinm concussissent, a M. Aurclio imperiiiin cum Lucio.fratre censenlur
Potycarpus vitam martyrio terminavil. Ubi inirari mnrlyrium Polycarpi, sivc anno 164, ul ego sentio,
neccsso cst, ita abrepluin fuisse nb Eutycbinnis ra- sive 166 vel 167, aul 169, utdocli viri a Ruinartio
lionibiis Pearsoiiium, ul illarum mqiiaririaruiii gra- recensiti judicanl, cerluni est in liltcris Ecclesiae
lia ciim Vita Aniceli, viccnnio solirio praivenerit Smyrnensis, eo de marlyrio dalis ad EcclesiasPonii,
aeram passionis S. Polycarpi, ab Eusebio relalam id legi, nempe sperari jam posse beati Polycarpi
in Chronico ad aiinura septimura M. Aurelii, Euse- inariyrio, quasi signaculo quodam impnsitnm esso
bian.f: tamen cpochae pleriquc criiiliti acquiescunt, fiueiii persecutioni. « Scripsimus vobis, fralres, Itini
etiam perspeclis disserlationibrts Penrsonii ac Dori- dc reliquis marlyribus, liiin dc beato Polycarpi, qui
velli contra Valcsimn : ac prac cacieris tioctus P. mariyrio suo veluti signaculo quodam persecutioni
Ruiuartius in Actis martyruni de Polycarpo n. 6, fiiieni iniposuit. > Praecesserat itaque tum alioruiu
1245 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SOTER. 1240
martyrium, tnm perseculio per illa priora lempora /\ Aniceli, Solerisque tempora, eoriimque, el alio-
principatus Mi Aurelii, quamvis ille palris cxeinpla riiin secunriisaiculi pontilicum marlyria et coronas.
seculus rectoribus provinciarum scripsissel, < Chri- Poterunt etiam inrie colligi et eonfimiari con-
stianos hoinines nulla roolestia afliciendos esse, nisi jectnrae non improbandae circa sedis Romanaeva-
fortc contra staluni imperii aliquitl moliri vitleren- calionem ad aliquot menses prolractam post Aniccti
ttir. > Vigebal enim mitioris istiiii rescripli lex martyrium eodem anno 161, quo Marcus cum fra-
etiam aelate Commotli, uti narrat Eusebins : qui ta- tre Vero ccepcral imperare; cum prreter Marcionis
nien ostenilit, exceplionein-fuisse paratam ad elu- asseclas, inducendi schismatis studiosos, quori ille
(lcnrium istius rescripti niiliiis ingenium etinm in aeternum fuerat coniminatus huic sanctae Ecclesiae
Urbe mcdia, el ab ipso senalu : cum palres consci i- per se illalum iri, rctartlarenl designaiionemsiicces-
pti nihil raorati ediclum Anlonini ndhuc vigeus, ul- soris turbulenln illa studia eihnicorum, post obitum
pole non revocatum, altamen judicnrent ex veteri Aiitonini Pii atl tlelaiiones Chrisiiaiiorum se compa-
lege, Chrisliauos seniel delatos, nisi n proposito suo raiilium. His cnini obnoxium prac caeteris fuliirimi
receilerent, nequaquam esse absolvenriosac, dimit- nnvcrat Romanus clerus quemcunque expedile
tendos Quare privali cujtisqtie honiiiiis invidiae, et elegisset, lervenle adhiico'Slro novorum delalorum;
odio patebal eorum accusatio, el poemc iutenlaiio, paulo aulem securius occiiltalum iri ab hoslitim
ubi semel fuissenl in jusvocaii : quotl luculeiiter auilacia, et ab insiriiis lulatum iri pontiflcem, quein
comprobal illuslri cxcmplo Apollonii, ex senatus collocasset in setlc, setlalo panlispcr impetii conqni-
senlenlin capile plexi pro firiei Chrislianae asserlione, reiiiium ad neceni Ecclcsiaruni praesules et rio-
dum adhuc vigeret lex quae conlra dclalorcs (>hri—JJ ctores.
stianoruui extrema supplic>a decreverat. Praeslat Nihil igitur impedil quo niinus sequaniur riti-
inlegrum Eusehii lcxltira liic redtleie lib. v, cap. 21, ctiiin calalogorum ct aliorum codicutii, ac iiioni-
exceptum ex Actis iiiartyriim a sccollatis. < Com- ntcntoriim quaesuprn memoravimus, ari conslitiieiiT
moilo, inqiiit, iiiiperiurii ISoinaniimobtincntc, rcs rinm elcclionera Soteris Dominicapostrema aimi 161,
quiriem noslrae in tranquilliori slalti versabanlnr, cjusque epochae pontilicalis iniliuni dcsunii colliga-
pace per Dei graliam cunclas terrarum Ecclcsias mus ex Kalendis Januarii anni 162, Rustico et Aqui-
complexa. Alque inlerini salularis Dei sermo ex Hno consiilibus, ihitlein perspicue signatis : doncc
omni genere borainuin quamplurimos atl religiosiim ahsolulis annis 9, mensibus 5, diebtis 21, sui
siiniiiii iiuuiinis cullura pcrlraliebat: adco tit niulli ponlificaliis, conconli lestimonio velerum pietnra-
cx iis, qni in urbe Roma genere alque opihus emi- iiiin, catalogoruni, cl codicum eidem allribulis,
nebnnt, siniul cum universa riomo, ac familia salu- marlyrium parieturjuxta ccclesiasticas tabulas pa-
tem consccntiiri accurrerenf. Verum infesiissiiuiis riter conseiilicntes anno 171, dic 22 Aprilis, qna
honis omnibus dacmon, et suopte ingenio invitlus, colitur.
isiuri ferre non potuit. Rursus igitur varias adver- EJUSDEM NOTJEJIISTORICJK.
sus nos machinas commentus nrmatur. Denique
liomae Apollonium quemrinm e nuii.ero firielium, qui Linea 2. — Fuil temporibus Severi n consutalu
in biimanloribus litleris, et in philosopbia eximius Rusticiet Aqniliniusque ad CethegumelClarum. Con-
babebatui', in juriicium aririuxit, suscilato ei accu- sulalus tilerquc recle coiisignatus demonslral erro-
salore lioniinc quoriam perriitissimo, qui ad hnjus- rem libiarii in suhstitueudo noraine Sei>cn pio
niotli flagitia irioneus imprimis minister dacmonisC Marci el Veri iiomiiiibiis, quae dislinclc expressn
videbalur. Setl miser inlempcslive suscepta accusa- legunlur in secuiido cnlnlogoaclntis Justininni, qtiem
lione, cuni inipernloris edicio capitnlis poena in eos catalogum Biblioihecnrius exscribit.
qni talia dclulissent esset constitula, confestim Linea 3. — Constituit ut nulla monacha pallam
fractis criiribus occiililur, Perenne ejusmotli adver- sacratam contingeret, nec incensum poneret in san-
sus ipsum sentenliam pronuntiante. Mnrtyr vero cta Ecclesia. lndicaveram in notis ad praeceptum
Deo acccplissimus, cum judex niullis eum precibus Apostoli a Lino renovaium develandis mulieribus in
obsecrasscl, pelisselque ab illo, uli corani senatu Ecclesia, primam haeresim Simonis, caclerariiui
i-ationcm fidei su;c redderel, eleganlissima oratione aniesignani, Selenem circumriucenlis tanqiiam sim;
pro defensione fidci suae cornm omnibiis pronim- mentis Ennoiam, per quam angclos, occasionem
tiala, capitali snpplicio a senalii damnalus cst. detlisse contra enm pracmimientli fideies, nc riecla-
Quippe veteri apuri eos Iege sancitum erat, ut Cbri- randi apcrtcin coiivenlu Ecclesiae, fcminas excludi
stiani, qui seniel in jus vocati fueranl, nisi a pro- penitus a saccrdolio, itlque significari per velamen
posito suo discetlerent, nequaquam dimitierenlitr. iinpositum mulicrum capitibus diim oiarent, ul in-
Porro CMnctaab illo in juriicio riicta, et quaecunque telligereni se esse sub viri poteslale; aperto auteiii
Perenni interroganli responriit, el orationem illain, capite viris orandum cssc, ut Christi sacerdotium
qnnm pro fidef noslrae riefensione in senatu habuit, sihi reservnttim recordarenlur. Aririebam, imila-
qnisquis nosse voluerit, ex anliqiiorum martyrum lione Simonis Marcionem haeresiarcliam., et Gtio-
passionibus, a nobis collectis polerit pcrcipcrc. > slicos isliiis aetnlis rie qua loqiiinjui hide arriptiisse
Haclenus Eiisebius. TV(ex Selenc, ac Simoiie) ut ceinpltira ollicia saccrdo-
Haecpaulo fusius exponenda dttxi, lum ehrono- talia suis mulierculis comniunicarenl; lantaque ar-
Jogin;causa, tuni hisloriae. Video enini eos, qui dc rogantia usurpatafnisse ab ambiliosis corum femi-
paucilale niarlyruiii pro ingenii sui proRJtnIicalaopi- nis haecministei-ia , ttl Firmilianus apud sancluin
nioiic scripserunl, et Romanis ponliflcihiis, non se- Cyprianinn scripserii, constar.e, quamriam grega-
cus ac Ciutcrispliiribusperprovincias eamdem gloriae lem impiaefactaeeo audaciac pervenisse, ut < fre-
coronam priino ac. sccundo Sicculoadimcre sunt co- queniersnnctificnre se pnnein, el Eucharistiam fa-
nali, contra oninium Ecclesiarum dociuncnta, ac cere simularet, ct sncrificium Domino sine sacra-
trariiiioncs, plerumque niti legibus Anioninoritm, nicnlo solitae preealionis offerret. > Vigiles Eccle-
miliora de nobis deccrnentibus, riuiiora in delalorcs si;c pastores, quibus in Petri sede ovium pariter
noslroriim rrnlriim. His atlaraen legibus non revo- et agnoriiin cst cur.i concrediln, nnsccnli, seu re-
calis, senatus edicta superioracl prodiiccbal, cl so- nascenii malo Samarilani Sin.onis in Marcionis, el
quebatur, ubi privatoruui artibus iterum sistereniur sociorum schola praesens remetlinm opposiienuit,
judicio illustres elinm Christiaui, quales Juslinus et aposlolicic scilicetdisciplinae prima decreta : ut cleri-
Apolloiiius : ct poenamcapitis ric lantis viris sume- ci in sortem sacerdoiiiClirisliani aDeo vocatia caete-
h.it, eotlem principe non vctante, qui miliorn pro ris riiscernereiilur exierno quoque cnpilis signo. Id
iioslris etlicta vulgaverat. Quare lias observatioues praestiiilAnicelus, Peiri loiisiirnin etPnulicIericisge-
IIOIIintitiles fore judicavi ad liberanda, el viudican- slnnriara iteialo piaecipiciis. Successor autcin Ani-
•.iiiiili injuriosis cxceptiopibus ejusinodi criiicorum ccti Sotcr curavit icupvari teges exclurientes caeteros
1247 ANASTASII BlBLIOTHECARll 1248
fideles in sortem Domini non vocatos a conlacln sa- A relulil lestimonia obsequentis veneralionis SS. Poly-
crati ministerii, quas edixerat Sixtus. Sixlina eiiim carpi et Irenwi erga S. sedem Romanam, dum ad
lex , quae vel unice, vel praecipue prospexerat curae eamdem sese conferrenl, responsi gralia obtinendi a
ac diligentiaepraestandaein contrectatione sacrorum, Pelri successoribus super quwslionibus de disciplina
ne quidpiam scilicet oblati et consecrali muneris subortis , hwc subdit pag. 138:
conversique in corpus el sanguinem Domini impru- < Nempe bisce prioribus etiam saeculis respicie-
denter excideret, atque in lerram dilaberelur (cui banlur ponlifices Romani tanquam communes iini-
periculo cavebalur reservato contaclu vasorum sa- versorum fidelium patres non modo in vita spiritus
crati ministerii solis niinislris, divina institiilione ad iraraorlali tuenda per Christi graliam , verum eliam
sacerdotium vocalis, et ad illud procurandum se- in temporalisvilaesubsidiis necessariiscorpori niini-
dulo poritificiim stndioexercitis),ut redderetur etiam strandis, quae infinito propemodum numero confes-
ulilis ad cohibendas baereses tunc'suborlas, et ab- sorum sublrahebantur a perseculoribtts Ecclesiae ,
usum Marcionis, ac feininarum ejusdem gregalium ctini ad extremam rerum oraniuin inopinm fideles
audaciam coercendam, qua ut ille ad episcopatum., Christi reiligerent. Eusebius Caesariensis oculatus
ila istae ad sacerdotium perlingere praesumebant, testis luculenter ostenriit a se spectata, et atiriita
roboranda fuit per Soterein, interdicto quovis oflicio, suae, ac superiorum aetalum exempla, plane respon-
ac ininisterio sacerdotali etiam leviori feminis qui- dentia teslimonio Dionysii Corinthiorum episcopi.
buscunque, licet sanctimonia professionis, et vir- Hic ad Romanos iideles scribens gratulatur, vigere
ginitalis tittilo Deo per pontifices rite dicatis. Id enim apud ipsos consuetiidineni, ab origihe hujus Eccle-
monachw appellalione (serius quidem inducla, et ex o siae perpetuo custoditam , ut omnia subsidia onmi-
pbrasibus caialogi secundi a bibliothecariis translala bus ecclesiis transmitlere curareul.et singillalim
in btinc numerum, cum per ea de quibus agimus minislrare fratribus indigenlibus, praesertini ad me-
tempora ancillm Dei, et virgines Deo sacrw, aut dia- talla damnalis, praesidia vitae. Id segniter observa-
conissm appellarenfur) intelligendum esse constat, tum ab exordio suae fundationis ( optima parens Ro-
tnni ex adnolalis superius in Clemente ac Pio, ubi mana Ecclesia ) nunquam non praeslilit diligenler ;
indicavimus consuetudinem ab apostolis profectam lieoltis vero Soter, tlecessorum suorum imitalor ,
virginun) Deo dicandarum, luni ex observandis in- ita proseqtiitur cuslodire, ut eiiam cumulare supe-
fra ad Vitam Leonis Magni numero 67, ubi monachm riorum pontificum herteficiis mantissam addat. >
nomine exponitur ea quae virginilatis dedicationem Deinde Eusebii verba ex edilione
' Oxoniensi'profert
consequeretur benedictione velaminis capiti suo im- ita Latine reddita :
ponendi, per ritura paulo anle demonslratum in Pio, < Romanorura consuetudinem , quae assidue ad
ex veleri piciura in cryptis SS. Martyrum reperta in hanc persecutionem noslrn aetalegrassanlem servala
cceraeterio Priscillae. < Hic consliiuit ut raonacha est, raagnopere approbans ( Dionysius) isla scribit:
non acciperet velaminis capitis benediclioneni, nisi Apud vos is mos jam inveteravit, ut omnes fratres
probata ftierit in virginitale sexaginta annorura. > variis afliceretis beneflciis : et Ecclesiis permultis,
CIACONII. quae in civitate quaqne sunt, vitae mitterelis subsi-
dia. Sic non solum egentium sublevalis in-
Linea 6.—Qui eliam sepultus estin cwmelerioCalixti, opiara, plane verum eliam fralribus, qui sunt ad me-
via Appia. Sanclus hic pontifex sepultus esl via Appia r tnUa damnali, opem fertis : sicque per ea benefi-
in cffiineterio, quod ipse conlruxit, et Soleris de cenliae subsidia, quae jam a prirais Ecclesiaeveslrae
nomine suo appellatum est, quem post annos 670 jactis fiindamenlis passim miltere consuevistis, cnm
Sergius ponlifex Maximus hujus nominis secundns in silis Romani, Romanorum consuetudinem a Palri-
Ecclesiam sanctorum Sylvestri et Marlini in mon- bus traditara sedulo observatis. Quam quideni cerle
tibus tilulo equilii transtulit : uf ex anliqua ibi in- beatus Soter vesler episcopus, et hactenus cuslodi-
sc>':9tioneliqnet. vit diligenier, et mirum in modum suo propenso
PAGII. studio adauxit : idque non raodo opes in sanctos re-
Linea 1. — Soter. De Sotere, etEcclesia Roraana flciendos delegatas benigne subminislrando; verum
illuslre exslal tesiimonium Dionysii Corinthiorum epi- etiam fratres ad ipsum advenlaiiles, tanquam pater
scopi. Cnm enim Ecclesia Romana esset opulentis- indulgens, el clemens in liberos, beato ac pio sermone
sima, aliarum ecclesiarum inopiam liberalilate si;a ad virtutem cohorlando. > ( Euseb., Histor. lib. iv ,
sublevabat, et fralribus ad metallum dnmnalis, atit cap. 22. )
in exsilium raissis, aliraenla et muncra subiiiitlere His ex htsloria Eusebii ptoduclis sequentem subjicil
consueverat, quem morem, inquil Dionysius apud observationem laudalus prwsul Sommier inler nolas
Eusehium, iib. iv, cap. 23, < Bealus episcopus vester ad Soterem mertto eligendam, quw merentur etiam
Soter non servavit solum , verum ettam adauxit; tum referri inter observalionesad illustrandam Dionysii
mnnera sanclis destinala copiose subministrans, tum epislolam opporlunas.
fratres peregre advenienles tanquam liberos suos pa- < In imagine anliqtii hujus sanctique pontificis ef-
ter amantissimus bealis sermonibus consolundo. > Haec
S. Dionysius in epislola ad Romanos dala. In htiiic D hodie figiem intuemur Clemenlis XI, ex eadem sede nos
ustiivifiebant colleclaein Ecclesia Romana, de quibus gubernantis. Hujus plena humaniiatis virtus ,
cxslant aliquot S. Leonis papae serraones. QuaeIau- comitalis exccplio, indoles beneficenliae, spectata
dabilis consiietudo jam inde a primis apostolorum eloquentia, et ars admirabilis animos devinciendi,
mentibus iraperandi, alque inspiranda; pielatis
temporibus inslitula, in postrema etiain persecufione et ad. se accedentibus , nola jam decora universis, et
Diocletiani servata est, ut lib. IV,cap. 23, teslatur
Eusebius. Quo terapore Ecclesia Romana Chrislianis perspecta sunt. Experimenlo proprio hsec addidici :
ari metalla Palaestinae, et per jEgyplum damnalis iuio qua die haec in lilleras mando, accepi. Sancli-
colleclns pecunias misit. De hoc niore RomanaeEc- tatera suara ex aerario ponlificio transndsisse Pa-
risios ingentem pecuniae vim ad relevandas inclyli
c.lesia;praelerDionysiuinCorirtthiorum,loquituretiara
Dionysius Alexanririnns in epistola ad Stephannm illius principis necessitales, qui decus calholicacre-
papani, quara refert Eusebius lib. 7 cap. 5 : Syria- ligionis praelulit regiis lilulis suarum nalaliuin. >
rum quidem provinciwomnes, inquit Dionysius, curn Quam libenler hwc in litleras mandalurum cum
Arabitt, quibus identidem necessaria suppeditatis. lia C. V. Sommier putamus Dionysium, si inter nos
Valesius in notis ad cap. 23 libri iv Eusebii. Colilur viverel!sua In ulroqne enim principe conlinuatum ab
S. Soterdie22 Aorilis. origine Ecclesiw Romanwdecus prwcipuumagno-
sceret: tn exsute, et fidei causa svotiato paternis re-
SOMMIER. gnis, constanliam confessorum; in ponlifice, hospi-
Poslquam Sommier lib. u Hisl. dogmalicw S. sedis lis regis gloriosam inopiam Romanw Ecctesiw con-
1249 HISTORIA DE VITIS RO.M.PONT. — S. ELEUTIIERIUS. 1250
sueiis prmsidiislevante, Soteris studium, el charita- A manw Ecclesiw characlercm sua munificenlia tuslo-
lem; de qtia nihil renmil sanctissimus Pater Inno- diens.
cciuius XIII, decessoris Clemeniis beneficia el Ro-

XIV. SANCTUS ELEUTHERIUS.

ANNOCHRISTI179, M. AUKELIIIAIP. 17.

14 Eleutherius, nationq Grcecus, ex palre Abundio, de oppido Nicopoli, sedit


annos quindecim, menses sex, dies quinque a. Fuit autem temporibus Anto-
nini et Commodi usque ad Palernum et Braduam •>. Hic ° accepit epistolam
a Lucio JJritannice rege, ut Christianus efficeretur per ejus mandatum, et hoc
5 iterum firmavit, ut nulla esca usualis a Christianis repudiaretur, maxime fideli-
bus, quam Deus creavit, quse tamen rationalis et humana est. Hic fecit ordi-
nationes tres per mensem Decembrem : presbyteros duodecim, diaconos octo, episcopos
perdiversa loca numero quindecim. Qui etiam sepultus est juxta corpus bealiPelriapo-
stoli in Valicano, vn Kalend. Junii, et cessavit episcopatus dies quinque.
CATALOGUS SUB LIBERIO,
Juxla edit. Schelest. ex ms. Cwsareo.
Eleutherus annis... fuit temporibus Antonini et Commodi, a consulatu Veri et Herenniani
usque Paterno et Bradua
Sttpplemenlum tacunarum catalogi ex diclis in Anicet
Eleulhcrus annis 15, m. 3, d. 21. Fuit temporibus M. Antonini et Commoai, a consulalu
Severi et Herenniani usque Materno et Bradua.
NOTUL/EMARGINALES FABROTTI
• B, an. 15, d. 23. >>B, M. Aurel. et Comm. usque ad coss. Commodum VIII et Pertinacem. e Baron.
ad an. 185.
VARLE LECTIONES.
Apud Fabrollum ex codice Frelieri. B deest usualis. ibta., repudiaretur, quce tamen, elc.
Num. \i, lin. 5, csca , t» A el B deesl usualis. lin. 7, diac. 9.
lin. 6, AB, orriinaliones duas. tiit. ead. B an. 16. I Apud Holstenium et Scheleslralium.
lin. 7, AB, 14. Lin. 2, Cass. et Flor., mcns. 3, riies 2. lin. 5, in
Ex codice Regio, Mazarino el Thuano. Vat. deesl, maxiine fidelibus. lin. 7, Cass. ix Kal.
Lin. 2, ann. 15, m. 3, d. 2. lin. 5, Br. consules. lin. ead. Flor., dies 15.
lin. i, Britannorum R. tin. 6, quae tamen raliona- Apud Peniam ex Codice Cavensi.
bilis. Lin. 1, Eleuther natione, eic
Ex codice Thuano allero.
Lin. 1, Eleulerus. lin. 2 mens. 3 di. 2. lin. 5,
NOTJE VARIORUM.
A SCHELESTRATE. siaepost illum susccpit Irennens. > Idem habel divus
(Disserl. 2, cap. i, num. 5.; Ilieronynius libro de Scriptoribus in Ireuaeo ; aflir-
mat enim quod Poihino prope nonagenario ob
Persectilio ilaque in Gnlliis mola fuit tempore Chrislum marlyrio coronato,in locum ejus subslilulus
Eleuthcrii papae, cnni M. Aurelius dccinium sepli- Q sit. Ex quibtis omnino sequilur, Irenaeurain per-
nium imperii aiiniim ageret, in qua persecutionc secutione M. Aurclii Anlonini, quae anno impcrii
passi siinl S. Polhinus episcopus, et alii quaniplu- ejus 17, seu aera 177 coepit, el cum morle ejus
riini, de quorum martyrio caeteri confessores ciirce- aniio 180 finem acccpit, Polbiiio in sede Lu-
ribus inclusi ad Ecclesias Asiaeel Pbrygiae relule- gilunensi successisse, cum jam anlea a martyribus
runt. Exstal ca de re niarlyrum Lugiluneiisium Liigriunensihus Romani niissus fuissel ari Eleutlie-
cpislola apud Euscbinni lib. v, cap. 2, in qun Po- rium papam, ut patel ex eorumdem inartyrum
liiiiiiiin prope nonagenariuin diris criicialihus ene- liileris, quns refert Eusebius libro v, cap. i, ubi
cattini iuisse perbibenl; el aridil Eusebius cap. 5: testatur, lrenaeum nondum fuisse , sed
< Igiiur cum Pothinus (Photinum alii male legunt) soliim presbyterum, rium a episcopum marlyribus Eleutherio
a:itio xlatis nonagcsimo una cuni Gallicanis niiirty- coiiimcndalus fuil. Verba Eusebii sunl: < Scd iidem
tibus ctcsus csset, episcopalum Lugduncitsis Eccle- mariyres lrenaeuin, qui tunc lemporis adhuc prc-
1251 ANASTASIIBIBLIOTHECARII 1252
sbyler Ltigdunensis Ecelesioe erat, supradiclo Eleu- 'A ex ipso Eusebio, quarn ex litteris sanctorum Lugdu-
theio per liiieras commendarunt. » Et presbyteri neusium martyrum , hoc lempore ad Eleulherium
confessores iu ipsis liucris : « Te per omnia, ae per- scribenlium, Soteris obilum, alque Eleutherii in-
piluo opiamus in Deo valere, Pater ftleulhere. Has gresstim consulto ponendum esse exislimamus. »
lilleras, ul ad te peiferiel , fialrem et collegam Aique haec Baronius, cujus regulam de temporibus
nosirum lrenseum hortati sumus. » prasdictorum ponlificum ex litteris marlyrurn Ltt-
His posiiis sequiliir, duranic M. Aurelii persecu- gdunensium seculi, veram eorumdem chronologiam
tione, EleiUherium Roinoesedisse : quod ut eminen- tradidimus.
tissimus cardinalis Baronius suo calculo accommo- Linea 3. — Hie accepit epistolam a Lucio Brilan-
daret, a Sotere annos aliquot auferendos esse censuit, niai regc. Idem referl Ven. Beda lib. i Hist. Gentis
et cui omnes antiqui scriplores, ac eatalogi, lam Anglorum c. i, ubi : « Cum Eleutherius vir sanctus
mss. quam lypis editi, ad minimum octo vel novcm ponlificatui Rom. Ecclesise praeesset, misil ad eum
annos ponlificatus iribuunl, ipse soltira qualuor, mi- Lucius Brilaunorum rex epistolam, obsecrans ut
nus diebus duodecim, reliqiiit. Posuerat Baronius per ejus mandatum Christianus efficeretiir, et tnox
Soteris initium anno 175 : cui si cum EusebiO61 cQeclum pia? postulalionis conseculus est. > Quae
S. Prospero oclo annos, vel, cum catalogis ac Libro omnino concinunt catalogi et Libri Pontificalis
Pontificali, annos novcm tribuisset, Eleutlicrius non verbis.
nisi anno 183 vel 184 sedere ccepissct. Hoc aulem BENCINI.
cum martyrum Lugdunensiuni testimonio repugnare
viderel, Soleri tantum trcs annos, undecim menses, R Linea 5. — Hic firmavil ut nulla esca usualis
el ociodecini dies tribuit, ad hoc ut mors illius anno " a Christianis repudiarelur. Judaizanlium, sicul Pius,
179 collocari, et ante obitum M. Aurelii lrenaeus errorem alium perslringit pontifex , qui in cibis
ad Elcutherhnn Soteris successorem legatione fungi deleclum supersliliosum ttiebanlur. Cum Eleulherio
poiuisset. Nolat lamen ad aun. 179, num. 51 : i Si alii ecclesiastici scriptores convellere eodem tem-
quis autem cerliorem de amiisSoleris inveneril cliro- pore elaborabant superslitionem, uti Clemens Alex. 1.
nographiam, qua tamennonrejicialurClelusenumero n Paedag., c. 1 et seq. Dicitur hic firmavit: vel quia
Romanortim pontificum, nec litterarum martyrum Pius in priori adversus Judaizantes decreto , id ve-
Liigdunensium sincerum teslimonium contemnatur, laveral; vel quod verius est, Pauli praeceptuin
liaud invili assentiemur. > lisec cum adnoiaverit I Corinlh., c. vm datum , publicandum ceusuit el
ipse Baronius, debilam ipsi reverenliam servantes, conlirmandum. Porro haec Eleulherii translatio ,
recessinms ab ejus sententia, cerliorem chrono- cum certo conslet Pium non successisse, firmare
taximslaluendo circa nonnullos pontiflces,de quibus videiur nosiras conjecluras deLibro Pontificali aucto
aut ex anliquis monimenlis, aul velerum testimo- per addiliones, quae in schedulis, aut in catalogis
niis adeo clare conslat, ul de lempore, quo ponti- additae, deinde occasionem dederunt, ul consar-
ficaimn gesserunt, ambigere niinime liceat. Statui- cinarentur. Sed hanc provinciam iuslrandam aliis
nius id de Pelri aposlolorum principis, Clemenlis, relinquimus : nos in notis ordinem libri sequi-
et Alexandri tempotibus.!, quibus martyrio coro- mur.
naii suni. Idem de Soicris pontificatu ostendere BINII ET LABBEI.
ccepiinus, de quo certum est decimum seplimum
M. Aurelii imperaloris annum, quo perseculio cce- ] (Ex BIN.). Linea 8. — Sepultus est. Marlyr , an
pil, excedere non potuisse. Tempore enim illius confessor, incertum est. In Martyrologio appellalur
persccutionis martyres Lugilunenses sacpiusadEleu- quidem marlyr ; sed id nomeii etiam frequenter
therium papam scripserunt, ul teslalur Etisebius iu iributum esl confessoribus, maxime illis, qui fidei
Hisloria lib. v, cap. 1, ubi epistolam illorum exhi- causa crucialurn aliqneni sustintierunt, ut probat
bet, quam D.lrenseo ad Eleulherium deferendam ira- Baronius in nolis pluribus ad Martyrologium.
diderunt. (Ex LAB.). Linea 1. — Abundio. Lege Abundanlio.
Porro circa tempus Soteris papae, quo martyrium BLANCHINl.
subivit, el Eleulherio caihedram Romanaiii reliquit,
eminentissimus cardinalis Baronius a nobis disscn- NOT.-E CHRONOLOCIC^.
lil tantum in duobus annis, quibtis a vera chrduo-
taxi primorum ponlificum perpeluo deflectil. Quare Sotere martyrii coronam adeplo 22 Aprilis anno
omnia gesta ecclesiaslica duobus annis poslposuit; 171, ad Pctri sedem proveetus fuit Eleulherius :
qua ratione etiam faclum est, quod M. Aurelii im- cujus exordio tribuunlur consules ejusdem anni
peratoris annum decimum seplimuin , qui Si cum cera Severus 11 el Herennianus in calalogo Liberiano '
177 concurril, ad annum 179 relulit. autem mendose scripli dcfectu primae syllaiiae Verus et
annus 17 Marci Aurelii serse suae 177 restilualur, Erennianus, quemadmodum, et in postremis ejus-
nobiscum senliel Baronius circa lempus persecu- dem sedi assignalis lum in eodem calaLogo,litin in
tionis, quo Soter marlyrii palinam adepins esl, secundo aetalis Felicis quarti, necnon in Libro Pon-
el Eleulherius Romanam cathedram obtinuit. Au- ->tificali, aliisqne codicibus recensilis inter Prolego-
dicnda sunt Baronii verba ad annum 179, ubi agens mena fol. xctu, corrupie leguntur consttlcs Patermis
de persecutione in qua martyres Lugdtnienses occu- et Bradua, el in Lectionaiiis impressis per Lucam
bueruni, iia scribil num. 50 : < Hac item persectt- Anloniiim Junctam anno 1562, corruplius exhiben-
lione suhlalum fuisse Soierem papam, liltera? mar- lur Patrianus et Bradua; cum lamen Maternus et
lyrum Lugduuensium, quae hoc eodem perseculionis Bradaa appellandi sinl, ita consignati complnribus
tempore scriptae sunt ad Eleulherium cjus successo- in inscriptionibtis apud Gruieriim cxcn ,in19; Spo-
rem, necessario nos affirmare compellunt; licet alii nium Aiiliquil. pag. 80; Almeloveen , epislola
annos novem eidem tribtterint. Sed quod tres lantum Cuperi ad Faslos Consulares, n. 11. Episcopatus
ordinaliones fecisse repcrialur, hatid longiori lem- anni qwndecim Eleutherio tribuunlur consensu
porc sedisse, possumus opinari. Eusebius autem in oiunium catalogorum. Addunlttr menses tres a cata-
Chronico, anno superiori nempe decimo sexlo Marci logo Felicis IV (nam lacuna Liberianum hic occupat,
imperatoris, ponit Eleulherium suffectum in locum ut anlea monui) : quem sequunlur Colbertini duo;
Soteris, sed in historia hoc ipso anno decimo sepli- licet alii sex menses exprimant, el Belgicus Papebro-
mo : cui, quoniam credimus id accepisse cx litteris chii quatuor. Hunc caeleris prxferendum censeo,
martyrum Lugdufiensiiini, haud invili aslipulamur ; utpole consenlienlem etiam cum picluris Leonianis basi-
cum alioqui in reliquis praeteritis Romanis pontifi- licaeS. Pauli; prout in diebus quinque, lum
cihus, quod praetermiserit Cleium, haud possumus ibi speclandis, ttim in calalogisltalise, cl quinque ex
eidem assentiri. Sic igitur in re ambigua, non lam Colbrriinis. Quocirca lempori.s sumniam Eleiithcrio
1253 HISTORIA DE VITIS RQM. PONT. — S. ELEUTHERIUS. 1251
assignandam censeo annorum 4 , mensium 15, die- A . palatn ab hujusmodi hominibus (Chrislianis) pcenam
rum 15. dimovit, ita alio modo palam dispersit, adjecta eliam
Ex 26 Maii, qtia rccolitur marlyrium beati Eleu- accusatoribus damnatione, el quidem telriore. His
therii, et ex constilibus Malerno et Bradua anni 185, ostendit principem nobis caeteroqtii non infensum,
regressu faclo in anleriora lempora per annos 15, imo ct propensiorem, etiam post recepla a Deo be-
menses 4 et dies 5 provenit ejusdem ordinalio ad nelicia precibus mililum Christianorum exercitns
episcopalum dic Dominica 22 Januarii anno 170 , prseservaii, eaque conteslata senalui populoque Ro-
qiiindecim solidis mensibus anlequam decessor ejus mano, pcenales tamen leges pridem contra nos edi-
Soler martyrio coronaretur, quod coniigil, ut supra tas non abrogasse; qttod satis eral ut judices ex
diximus, 22 Aprilis anni 171 , Severo II et Heren- offlcio inquirendi contra nos polestalem pro lubitu
niano consulibtis. exercereni. Excogitavil quidem remedia, quibus
Hos ilaque consules Severum et Herennianiini re- redderentur difficiles criminaiioiies ac delaliones
lulil caialogus Liberianus ad initiiim epocha>ponli- Chrislianorum-, hostibus pracsertim privatis, pericu-
ficalis Eleutherii; cuni parietur ex ca die ralionibus ltim sitbituris adjecloe contra illos pcenae, nisi ex le-r
amii pontificaiis, apud Catalogornm scriptores re- gilws non abrogatis reos peregissent quos publico
ttovaridi Paschali lempore circa Ascensioncm judicio sisli curassent. Qua?,cum attente considero,
Domini, qnemadmodtim diserle profitetur auetor videor mihi satis perspicue dcflnire posse per decen-
calalogi Liberiani in Prsefatione : « et post Asceu- nium imperii sui primtim ita non vetitas delaliones
sionem ejus beatissimus Petrus episcopalum susce- et accusationes Chrislianorum, ut pracsides provin-
pil. Ex quo tempore per successionem dispositum, D ciarum et magislralus urbani jus gladii exerccrent
quis cpiscopus, el quot annos prafuil, vel quo tanquam in reos Violataereligionis co:itr.rChrislia-
imperante : » praecipne cnro Romse civilis tisus nos, juxla praxim a Trajano mandaiam Plinio
nnnorum ab Url»e condita ex parilihus, adhibitus proconsuli in Biihynia, quam Tertullianus indicat
in fastis marmoreis lam consularibus quam trium- Apologiaccap. 2, et Eusebius Hisioriae lib. m , cap.
phalihus, necnoa in collcgiis sacerdolalibus ad 27, utt ohservat Baronius ad aniium 104 , uum. 6 ct
Acta puhlica marmori incidentla , paria faccret 7. Tertullianus : « Tunc Trajanus rescripsit, hoc
cum ponlificalibns annis nosltis, ila dispositis ex genus inquirendum quidem non esse, oblalos vero
institulo ejusdem caialogi. Vkle observata superius punirioportere. O sentenliam necessitate coufusam!
in notis col. 1020, 1139, 1149. Ftiit altera quoque Negat inquirendos, utinnocentes, et mandai pimieii-
jausa tribucndi eosdcm consules Eleullierio; ctiin ;ul dos, ut nocentes. Parcit el saevit,dissimulal el anim-
inensem Januarium, quo novi consules anuiim ape- adverlit. > 'frajanus epistola 98 libri x, inter Pli-
riehant Juliantim, referenda sit ejns ordinaiio ad nianas : « Aclum quem debuisii, mi Secunde, in
episCDpatum;ut colligitur ex die martyrii, alque ex exculiendis causis eorum qui Chrisliani a<ltc delali
mcmorala stimma annorum , mensittm , ac dicrum, fuerunt, secutus es. Neque enim in universuin ali-
cidem attribula in catalogis et piclnris qtiarli et quid quod quasi certam formam habeat, consti-
qtiinti saeculi. Necesse igilur esl vicariiim Soteris tui potesU Conquirendi non sunt; si deferanltir et
recognoscere Eleulheriuni per 15 illos nienscs, q«ii arguantur, puniendi suiit. > Eusebius ista recensens,
inlercedunl ex die 21 Januarii, Dominica ordinalio- quid inde seqtieretur admonuit: « Quo facto, inquit,
nis Eletilherii, ad diein 22 Aprilis , nalalem Soteris persecutionis incendium, quod nobis violenlius in-
ex marlyrio suo redditam : consucludine salis re- G cumbebat, reslinctum quidem aliqua ex parle vidc-
cepla vicarios in Urbe in persecutionibus promoven- balur; iis tamen qui nos maligne et fraudulcnlcr
di, aliisque Ecclesiae necessitalibus. ag^redi vellent, non minoropportunitas suppetehat,
Martyriorum non infrequens fuit imperium M. interdum populo, interdum praesidibus provinciaruin
Aurelii,"Itcet et Antoninus pater, el ipse Marcus re* adversus nostros insidias comparanlibtis. Adeo ut
scripta dedisset pro Christianorum securitate, quae si non palam et publice, Iocales tainen in aliquot
observala sunt in notis hisloricis ad S. Solerem. Ex provincHs persecutiones exardescerent, el pluriini
quo RomoeJtistinus philosophus Christianus, qtti pro ex fidelibus multiplicis martyrii certainen suhirenl.»
nostra cattsa peroraveral ad principes et senatum, Et rursus exponens praxim a Plinio proconsule
puhlico judicio capiiis damnattis estcum sociis, anno observalam, quam Trajanus rescrihens approbave-
165 juxta Chronieon Alcxandrinum et Baroiiiuni , ral, ail hanc fuisse, ut quosdam damnarel, quosdam
quem ad 167 referri monet Ruinarlius (in Actis gradu pelleret. Ex his ilaque legibus, constteludini-
pag. 42) vel anno 170, juxta calculos Papebrochii; bus el rescriptis Trajani non abrogalis acttiin csse
mirum non est, si mois illata fuil Romaeeiiam So- dicani sub Antonino Pio et sub M. Aurelio, priori
teri papae.Rectoresprovinciarum pulsabaiitiir ethni- ejus imperii decennio labenle, donec anno decimo in
corum libellis, philosophorum el sophislaruni expedilioneGermanica diim agerel, impetrala cceli-
arlibus, sacerdotum querelis, el insani vulgi clamo- lus pluvia precibus Chrislianortim (cujtis rei docu-
ribus , dira conlra nos imprecantibus; ut abtinde mentum illustre visilur in columna Cochlide, ejusdem
comprobant apologiaeipsae Juslini, ac Taliani scri- belli gestis auaglyptico opere insculpla), in posle-
pla, et epistolae martyrum Lugdunensiuni ad Eleu- ]D rum Marcus edixit mitius agenduiim conlra Chrisiia-
therium papam transmissae per Irenaeum, tum lem- nos, in epistola per Eusebium inserla libro iv, cap.
poris presbyterttm, ab Eusebio relatoelib. iv Hislorioe 13, sublalis delaiioiiibtts quas Trajanns permiseial
cap. 1. Iinportunis igilur petitionibus extorqiiebanl praxim Pliniauam approbans, neque Antoniuus Pius
ab eodem priucipe, mitiora de nobis jubeule, pole- susttilerat, licet saeviores Adriaui leges silere jus-
slatem gladii conlra fideles exercendi obieniti Chri- sisset.
stiani nomiuis ; quod luculenter oslenduni Acta Operaepretium esl hujus epistola? ab Eusebio pro-
eorumdeni martyrum l.ugdiinensium ac Viennen- ductae auctorem ac tempus ostentlere, ad compro-
sium in Galliis et in Urbe, nedtiin aliis in provinciis handam hisioriam poutilicum el mariyrum sectimli,
gesta et passiones , ut Polycarpi ac socioriuu iu de quo aginius, s;eculi. Valesius in idoctis adiioia-
Asia, Ptolemaci sociorunique in urhe Roma sub tionibus ad Etiseijimn pridein «slendit , graviter
praefeclo urbico, quae Ruinarlius ad anniim 166, lapsum bistoriciun, qtii eamdem epistolam tiibuciit
Marci Aurelii el L. Yeri quinlum , referenda esse Ainoiiino Pio ;,cuni ipsa inscriptio evidentcr osleiulai
demonslrat. Terlullianus in Apologetico adversus referri ad M. Aurelitun. « Erral, inquit, Eusubiiis^
genlcs confirmal ea quae dicinuis, dttm eximit M. qtti Anlonino Pio hanc epistolam tribuil, cttni sll
Aurelium e niimero debellatorum Ecclesiae, ejusque divi Marci, ut ex iiiscriplione ipsa apparet, sciipli
Iiueras indicnt, nienioraiiles Gennanicam sitim anno primo ejus imperii, cmn ipse esset leiiiuin
Chrisiianorum mililum precationibus inspernto imbre consul. « Subdit vero »: Hunc errorem Euscbii vidil
diicussum. Subdit eniiii, quod iinperator ul, nem quidcm auclor Chronici Alexamlrini, sed illam
# ANASTASII BIBLIOTHECARII 1250
1255
epistolam male assignavit anno ejusValesiumdecimo. > Pro A tebat, ul sequerentur. Quare temporibus diligcnter
auclore Chronici Alexandrini contra (salvo perpensis, ac restilulis pergenuina documenta, quoe
tanti viri honore) definiendum evidenler est eadem altulimus, conslare polesl, cur anno 161 post mor-
ex inscriplione epistolae, unde ipse merilo arguebat tem Antonini Pii revixerint delaliones adverstis
perperam attributam fuisse Anlonino Pio lam ab cullores Chrislianae fldei, lam in Urbe quam in
Ensebio, quam a Zonara, definiendum inqttam est provinciis, eoque anno marlyrio coronatus sit pon-
epistolam datam fuisse anno imperiiM. Aurelii non tifex Romanus Anicetus die 17 Aprilis, et anno
prirao, sed decimo, et tribuniiiae poteslalis titulum 164, Polycarpus in Asia, Juslinus Romse anno
non xv, sed xxv praeferre debere. Tilulus epislolus 165, juxla chronicum Alexandrinum, juxla alios
lalis ab Eusebio consignalur : < Imp. Caesar M. Au- 167, vel 170, el anno 171, die 21 Aprilis Soter pa-
relius Anloninus Auguslus Armeniacus pontifex riler pro Chrislo occisus ; cum M. Aurelius vix
Maximus trib. potesi. xv, cos. in. Commiini attigisset alierum mensem trih. potesl. suae xxv,
Asioe, > etc. Armeniaci lilulus, qtiem exprimit in hac nondum in Ilaliam regressus a bello Germanico,
epistola imperalor, tribulus inilumilli non fuit nisi post quo adhuc delinebalur : el ubi eodem anno trib.
anntim imperii tertium jam cum iribimiiioe pot. xxv, procedenle experlus opem divinitus sibi
potestatis nuwero xvm, ut numini docent, el in- impetratam precihus Christianorum conlra Marco-
scriptiones. Nuspiam legi polest Armeniaci cogno- mannos, sili exercilus aestivo lempore relevala,
menlum cum trib. pot. xv, vel xvi. Nam lahenie potuit epistolam dare ad commune Asiae, et ad se-
M. Aurelii trib. potestale xv, VologsesesParthorum natiim perscribere quidquid Eusebius memorat cum
rex, caesisRomanorttm copiis, Syriam vastabat, cum l> Terlulliano.
Armeniam occupasset. Bellum Parlhicum staiim EJUSDEM NOT^HISTORIC.*:.
decretum. Expeditio a L. Vero suscepta : et post
biennium Vologaeses a Cassio victus. Hinc ccepit Linea 3. — Hic accepit epislolam a Lucio Britan-
M. Aurelitts Armeniaci nomen obtinere, ctim trib. niai rege, ut Ckristianus efflceretur, etc. De legalione
potest. xviu et consequentibus jugatum. Vidit Va- Lucii regis ad Eleulherium papam, ejusque epocha
lesius ad Pium referri non posse titulum Armeniaci, salis convenit inter vetttstiores illius insulae scri-
quod miror non observatttm Eusebio. Non vidit ptores, et inter eos e recentioribus, qui diligentia
Valesiuseum numerum trib. pot. xv, tamrepugnare excellunt in anliquilalibiis Brilanniae invesligaiidis,
in Marco appellalioni Armeniaci, quaiii Ariiieniaci videndos apud Usserium de Brilannicis Ecclesiis
appellalio repugnabat Pio. Noverat Eusebius Piiim pag. 29, ubi haec habet de Mariano Scoto, Bedam
non perligisse ad trib. pot. xxv, cum ex xxiv deli- sectito in connectendo initio Eleutherii cum anno
baverit tanltim dies xi, unde el in Chronico illi t:tit- 16 M. Aurelii Antonini et coss. Pollione etApro. :
tum assignat annos imperii solidos xxm. Quarc de- « Legalionem Lucii cum Beda ad inilium Eleulheri,
trahendam fortasse duxit primam decadem ntt- et horiim utrumque ad consulatum Pollionis et Apri
meroxx, recle jugato titulo Arnieniaci in M. Aurelio. non male retulil. > Quare latius circumscripium
Sed auctor chronici Alexandrini retinens integrum liaberi debet a Beda initium Eleulheri, et legaiio
mimerum xxv, in M. Aurelio Armcniaci nomeii pri- Lucii, quando ulrtimque pariabat cum anno 167, ut
dem adepto, ad decimum ejus imperii annum re- idem Usscrius scribit pagina proxima, ubi admonet
scriplum epistolx pertinere probe inlellexit, et fide- ex libro Pontificali, inilium Eleuiherii cadere in
liler consignavit. Conlirmat hanc noslram restitu- G annum 171. Longum esset atlexere scriptorum
tiouem trib. pot. xxv, cum auctore laudali chronici classes inlegras, pluribus e saeculis ibi produclas ad
praeter appellalionem Armeniaci eliam forma re- illustrandam Lucii regis hisloriam, et origines Ec-
scripli, solum nomen M. Aurelii proeferens, non ad- clesiarum ejus insuloe praecipuarum, capitibus lerlio
jecto nomine Veri fratris ad imperii consortium et sequenlibus, usqtie ad 7, proesertim vero illarum
'assumpti : quod omissum non fuisset anno primo 28 (quot eliam Beda conimmerat), quas ex Ninii
communis imperii, qu&ndo leges utriusque frairis catalogo ab anliquissimis duobtis exemplaribus Cot-
litulo edebanlur, ul oslendit ea, quse signata est tonianis descripto, et cum aliis novem collalo re-
nota anni 161, tisilem Auguslis fratribus consuiibus censuil pag. 83, cum. lcgi apud eumdem possinl.
1. 2, C. de Procuraioribus, et altera, quae signalur Operoeprelium me. potius facturum judicio; si oc-
coss. anni 162, Rustico et Aquilino , 1. 3, C. de casione prosequendi extensionem Christiani uo-
alendis liberis a parentibus. Cum eiiiin Anioninus Pius minis in Brilannicae insulae partiiius Romanoedomi-
vila perfuiictus fuisset Nonis Martii anni 161,M. Au- nalioni non omnimode subjeciis, ita flagilante at-
relio et L. Vero coss., Marcus ita expedite associavit que a.lnilente Lucio rege, et papa Eleulhero adla-
Aiigustae dignitali fratrem , et collegam Verum, borante, et annuente piis votis, delibem sumiua
ut intra dies 14 a patris obitu epigraphe Puteolana, capita constitulionis illius provinciae Britanni:e :
a cl. v. Jo. Vignolio edila in fine libri de Columna quoepoliorem insulae partem per tria priora saecula
Pii,pag. 322, incisa x Kal. Aprilis, ulrumque fratrem complexa est, deinde sub Conslaniino in plures di-
et consulem appellet imperatorem Coesarem Au- visa fnit. Decerplam nonniilla ex adversariis, quoe
guslum trib. pol., etc. Probabile non videtur solum D aliquando seposueram ad illuslrandam nolitiain pro-
Marcum rescripturum fuisse Asianis, cum uterque vinciarum ecclesiaslicarum, huic secundo soeculo
Augustus jus diceret universis. Anno atttein decimo respondeniem. Haec enini nonnihil lucis affundere
imperii M. Aurelii tr. pot. xxv gerentis anno Christi fortasse polertint universis numeris htijusLibri Pon-
171, solus respondit Coinmuni Asioe; cum iu fine tiiicalis, ubi legimus fere per singulas earum, epi-
anni 169 L. Verus tr. potestatein numerans ix scopos per diversa loca ab eo pontilice conslitulos et
nondum completam, dum M. Aurelio latiebatur xxm ordinaios.
vita excessissel media hieme, ut historici referunt, Observaveram igitur cmn healo Leone Magno,
et nummi conlestantur. Solus, inquam, eo anno 171 divinae providenliae consilio suaviter, ac fortiler
noiuinatur in epistola, quippe qui fratre ame liien- singula disponente, paralam fuisse, quasi vehiculum
nium circiter amisso, in consorlium imperii non- Evangelio in orbem universum perferendo, magni-
dum assumpserat filium Connnodum, Augusti no- tudiiiem alque unitalem Roinani imperii, et foedera
mine, ac tribuniliae potestatis lilulo seritis donatum, cum rcmoiissimis terrarum tractibus a Romaiiis
scilicet anno Christi 175, inense Augusli, cum M. priucipibus inita. « Disposito namque divinilus operi
Auloniniis pater numerarel trih. potesl. xxix. Ante (ail S. Leo, sermone 1 in Nat. aposlolorum) maxime
lioc rescriplum anni 161 impune poterant accusa- congruebat, ut cito pervios haberet populor pry.di-
tores deferre, et in judicium vocare Ghrislianos ex calio generalis, quos ttnius leneret regiinen civi-
lege illa leniperalae sevitiae, quam praxis Plinii, et lalis. > Nascenle Domino, juxta vaticinia propheta-
ap;>robatio Trajani nou ahrogata judiuibus peiniit- ruiii, dum terrarum orbis cssel in pace composilus,
1257 *; HKlfORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ELEUTHERIUS. %C 1258
et per eos Angnsti annos^ quibus edictum vulgatum A J principis TanitatenJi et Caianarum expeditiomm lw
fuerat ab eodem Caesare, «( describeretur universus dibrium, ut appeJlat Tacilus Hisl. lib. iv, cap. 15,
orbis, ordinalio provinciarum sub uno principe non ita serio sibi famulari adegit Dei sapientia, tit Ime
inodo facilem aditum parabat designalis praeconibus uno levitatis humanoe joco adduxcrit e Syria ad
Evangelii, verum eliam ordiebatur in civili disposi- Brilannos complura Romanorum civium niillia,
liotie regionum, nexuque oppidatim per eas con- ascripla legionibus, quartoe, sextae, ac decimae, inde
testo, quoddam specimen ordinali sanctiorisquc re- transveclis ad hanc expeditionem : quorum militum
giminis, paulo post conlradendi a pacis Principe plerique velerani ante annos qiiatuprdecim inter-
Cbristo Domino suis aposlolis, eorumque sucees- . fuerantChristi Domini piiedicationi, et miraculis,
.soribus in episcopatus CJirisliani hierarchia, quanv morti ac resurrectioni, veJ ejusdem discipulorum
erat proxime fundalurus. Hanc artem divini consilii gestis adesse potuerant multo, recentius, lestes ocu-
cura anle Leonem Magnum probe cognosceret prin- lali mirabilium ac magnalium Dei. Sive cum Cor-
•ceps apostolici coetus, el primus Ecclesiae suae hie- nelio cenlurione cohortis Italicae meruissent; sive
rarchia eleclus a Christo Doraino Siinon Petrus, cum alio centurionc evangelico, cttjus fidei parcm se
Orientis et Occidentis praecipuis sedibus consljtutis in Israele non invenisse Salvaior dixit; sive cum
adjecit tertiam in /Egyplo, ttnde Meridionalium roilitibus in morte Domini conversis, et exclamanti-
regionum tractus amplissimi legatos Clirisli recipe- bus, Vere Filius Dei eral isle; sive cum Paulo ex
rent, ad Indos usque, ac Jithiopas potestalis suae • perseculore in apostolum repente :eonverso; sive
termmos prolaluros : quibus tamen ouinibus, ut ctim equitibus Coasarianis supra memoratis cuiii
intelljgerent cathedrae illius auctoritalem esse prae- "' Clemenie Alexandrino, alioque scriptore, aui
iatam, quam ipse vivens ac moriens donasset pri- cum iis, qui de doirio (^oesaris erant, et in fine Epi-
vilegio suae successionis in amplissima potestate, stolae Pauli ad Pbilippenses ab Urbe datae recensen-
quanta fuerat sibi a Rederaplore humani generis tur,'..Ronia profecti sint in Brilanniam; poterant
«oilata supra universos fidelium coetus; hanc in tum annuntiare de Christo Domino ejusque Ecclesia
urbe Roma figere voluit, capul orbis, et imperii qtiaevideranl, lum discipulos Domini, aut aposlolo-
pridem effecla, per Europam, Asiam,, ct Afiicam rum secum transvehere in easdem provincias.
propagati: unde facilius possent tum ipse, tum sttc- Verum de Britannia Evangelii luce illustrata paulo
cessores jn quaecunque terrarum' spatia suas leges post agam distinclius. Nunc. generatim prose-
jieriude ac legaliones transmillere. Fainulabantur quor facililalem perferendoe Chrisliaiiae fidei in
«pnsilio divini operis non modo pax, ct ordinatio quaslibet provincias Romanas, et in rcgiones
provinciarum, ac census civiiim, et fcedera Augusti Romanis limitibus proxinras, earunique regionum,
cum rcmotissimis regibus, veiimi etiam bella, et ac provinciarum Ecclesias nectendi cum capile uni-
victoriae, itinera, et parlitiones provinciarum, mi- versarum constituto in sede Romana' a principe
lilares expediliones, coioniarura deductio, legio- aposiolorum. Nam ubi semel Christo nomen dedis-
num transveclio, praesidum sortitio, ac universa sent Romani cives, praesertim eo loco nali equestris,
propemodum gesta Reipublicae, et Coesarum con- aul patiiciae nobililatis, quorum de numero praeto-
sequentium. Sive in Brilanniam moverent Caius res, proconsules, legali ab Urbe' in provincias mit-
Galigula et Ckiudius; sive in Armeniam Nero; lendi forent, vel quolannis, vcl per triennia, et quin-
sive in Judaeain Vespasianus; sive Trajaims in Da- quennia; Romanus quoque pontifex uli poterat
ciam, Parthiain, et Mesopotamiam; sive Adrianus) C parataoccasione, el comitem illis dare presbylerum,
liarbaris reslitueret ea quoeTrajanusademerat; sive aut etiam episcopum a se ordinatum, ut ejusdem
lustrarel ipse, ejusque excmplo Antoninus provin- provinciae, proefecluroe, ac vicinarum gentium oppi-"
cias, et crebris itineribus totum imperium redderet dauis, et incolis sacra adminislrarct, veluslos er-
perviuin; sive Romanis legionibus coromuniret; sive rores, ac novos, eorumque seclas detegeret, atquev,
eliam roaria et iusulas conlinenti conjungeret, in- expurgaret fidem, ac disciplinam cajthoJicam il^
structis in Italia classibus Superi Maris, et Inferi, dcm constabiliret, ac promoverei; et, utverbo uiii-
Ravennati, ac Misenali; sive limites imperii firma- versa complectar, par illi copia dabatur cognoscendi
rel collpcatis exercilibys Britannico, Cappadocico, per triennia singula Ecclesiarum illarum statum, et
Dacco, Germanico, Hispanico, Illyrico, Mauritanico, religionis incrementa, ac hbdie delur per iriennales
Aloesiaco, Rheiico, Sarmalieo, Syriaco, speclandis visiiaiiones sacrorum liminym apostolicorum, epi-
in nummis Adriani: uuiversa haec Evangefii perfe- scopis indiclas in corumdem consecratione, dum
rejid! apparalus, et comitatus eranl, et adjumenta, student Bomanum pontilicein pasiorem universi
non hominutn vano consilio ad temporariae taiUuin gregis Dominici certioreni reddere de lidelium pro-
yitae usus haec.dirigenle comparata, sed sapienliae gressu eumdemque consulere de rebus ad diviiium
diviuae nulu, ac poleslate disposila, ac minislraia cullum perlinentibus, et ad oeternam salutem popnJi
ChrJsti gloriae, et electorum saluli ; cui omneiu eadem iu proviticja sibi concrediti. Hac vero oppor-
pisesio esse creaturam, et servire nec cogitantem, tunitate usos fuisse Petii succcssores coinprobari
atque etiam contra sliraulum calcitrantein jubet. potest ex primis episcoporutn sedibus, ibi plerumque
Quantum enim facililatis conciliarelur missionibus pi conslilulis, ubi Coloniae civium Romanorum splen-
apostolicis ex Urbe dirigendis a summo Ecclesiae didae fueranl deductae, aut Romanorum exercituum
hierarcha in dissitas quascunque regiones frequens sedes, et castra Praesidiorum posila ab Adriano, et
legionum transveptio, magistratuum lnajorum mi- Anlonino, sive etiam a superioribus principibus, aut
iiorutnque profeclio ferme quotidiana ad pro- successoribus. Adrianum lamen, et Anloninura prae-
viucias et copias regendas, satis attigi siipra, cipuenomino; quod hi compleverinl hoc secuudo,
ad numerum piimum, cutn perpenderem ttivinai de quo nunc agimus, saeculo proyinciarum Roma-
providentiae vim plane adinirabilem, quoe iufirma narum ordinalionera primam ab A"uguslo editam,
munui cligens, ut fortia quaeque confundat, exigit eamque perfecerint post accessiones sub Claudiov
sapienlioe suae consiliis servilium praestari, et com- Nerone, Vespasiano, ac Trajauo celebrates, ii De
pendia etiam ab insanis et ludicris hominum cogita- Fraisse canonicus Carnoiehsis, auetor opusculi de
tionibus : quemadmodum observatum fuit in Caio Origine Ecclesiarum Gailiaecap. 5 decernit, Trevi-
Caligula, quando legiones uiidiqiie accilas ad Britan- ros, Lugdunum, Viennam inter Galliarum civitates
nicam expeditionem eduxit, et i directa acie in Iiaberi primas, quae episcopos obtinuerinl. in Tabttla
Iiltorc Oceaiii (Sueton., cap. 46 illius Vitie) ac ba- clironologica, quam construxit cap. 10, ad annum
lislis machinisque disposilis, nemine gnaro, ac opi- Chrisli 68, refert S. Euchariuni Trevirensibus da-
nanle quitl ceeplurus esset, repente ut conchas Jege- ttun fuisse episcopum eodem anno, quo etiam putat
rent, galeasque, el sinus replerenl, imperavit: spolia , apostolorum principein martyrio coronalum. Anno
Oceani vocans Capitoiio, palatioque debita. > Insani atitem proximo censet S. Crescentem Moguntini»
PATROL.CXXVIL 40
*imf\.vi ANAI5TASIIBlBLIOTHECARn .. ^ 126»
episcopum a beato Lino constitutum. Anno 140 figit A providenliam Romani pontiftcis, anteqiiam certara
epochnm episcopalus LugdniiensisT t"nc erecii per eplseopatus sedem in ea «jtfenaret, -earare, ut ez
Telesphorum : qui et ablegavit Poihinum eplsco- utrisqiie fidociam caperet*p|fetae faciiitaris cons«f-
pum, sancti Powcarpi discipulum. Anno 167 Vien- vandae commnnicationis, et obedieotiae earutwlea»
Ticnsibusinfert peatum Sevewim episeopnni: qni ex Ecclesiariim et sedwm erga commnnem onmium
Persitfe vocatur ad annunlianttom in Gallits Evange- matrein Romanam : ita ut inconctissnm maneret in
limri In his autem illtistribus qna colonK*, qua le- discretis etiam lemporalitim principum Somano-
giontim liibernis eastris, quae inetropoles pleriimque rum, el exterorttm ditionibus henaei axwma : « Ut
fuertirrt provineiarum, aul emporia, solebani Roma- scilicet ad hanc Romanam Ecclesiam propter ejus.
ni pontinees constituere eplscopos, qui vicarii qHo- principalilatem opoiteret omnem Etdettam (et con-
que apostolici aucloritate pollereiit, ex causa quam sequenter illam, seu iBas, quae ibi Aindarentur) con-
* atluJit COBlesiiHijs primus epistola 13, inter Holste- venire. > Mirjndum propterea non est, si Evaogetii
'liianas aSchelestrate producta in dissert. de Aticto ltice orbem universum satis celeriter pervadente,
rit. patriarchaii, cap. 3, pag. 41: i Sunt culpae ali- non lanien illico iirveniantur sedes episeopales
quae illis innatae provinciis (per primo saeeolo ubique constittit». Ubi opportuiiitas
quantae nonadleves, cum
lltyricum) nos, simus longiu.s, non jiossunt data nondum erat certam sedem episcopatus deti-
pervenire, aut jara semotis omnibus, non ita ut sunt gendi, bane disciplinam viguisse ordinandi episco-
acta interposito lemporis spalio perfertmtur : quas pum tfpiiis illfus, cnjtis salirti prospiciebatflr, no-
omnesnos intercesSione fratris, ac coepiscopi noslri tavil «t*Phoiii biblfelheca cod. 48, Thomassinus, de
Rtifi (is erat Tbessalonicensium episcopus), cujus g Vet. etlftiv. Ecd^gnciplina, parte i, Hb. i, eap. S4,
expepmenlum comprobatum esse ni.causis onini- n. 8 : i Refert, InjMB, in BiWiolhecaPhotin», Caiutu
bus, et vitae aclibus liquet, voluraus reservari. Cui doclissimura ctarissminnique Romanos Eeclesiaepre-
vicem nostram^jjer vestram provineiam noveritis sbyterum, pontiflcrbusVietore et Zephyrino. gentium
esse commissam, ila ut ad eum fratres charissimi, episcopum, ordinatum eue, xttctnartftvKit SnSn M-
«niidquid de causis agitur, referatur; sine ejus con- oxoirov: et vetuti regem inutictum, et eoronatam esse
silio nullus ordinettir; niilius usurpet eo letn incon- ei regno, quod vi et consilio esset adeptimis. Eo
scio comiuissaiii itli provinciam ; colligere nisi cum fere moilo pontilices Romani consecravere episco-
ejus voluntate episcopos non praesumal : per eum porum partem longe maximam, qnos deinde immit-
etiam ad nos, si quid est, referatur. > Neque id pri- terent ad debellaudas, fldeique jugo suhjiciendas
n)um Ccelesliniis constituit, sed ante illtim Dunasus provincias illas, quas in epislola sua enumerat teno-
jam perfecerat ea de catisa, quam idem Scheleslra- centius primus. >
lius refert pag. 49, ut obsisteret episcopi Constan- Obiter bic adnotabo, data eccaslone consecra-
tinopolilani ustirpationibus, et Rotnae veleris ea tionis btijus Roraani presbyteri circa irnem secundi
essel praerogaliva. quae ex prisca apostolica disci- saeculi in epigco.iirii illarum genliain, quas Christo
plina (ul verbis Theodosii probalutScheleslratins in elat acquisHurus, non esse ear aversotur adeo
nOtis ad Leonem) semper eiiecit, omnibus Eccle- acriter Pagius episcopos adjutores a nobis non semel
siis praeessel, « utque per hos provinciarum episco- admissos in hac historia pontilieali prioribus Ecete-
pos injftajofibus urbihus consliiutos ad Petri sedem siae saeculis, quos deinde contigerit ad suecessionem
univerJMis Ecclesiae cura conllueret, el nihil usquam "- p apostolicae sedis Romani cleri suffiagiis eligi post
a siio capjte dissideret, > queniadmoduin, el Leo obitum decessorls; cum praeler exemptom apostolo-
Magnus amrniat epistola 54 ad Anastasium Thessa- rtim principis ita ordinantis Linora, CJetuni, Cle-
lonicensem. Vide Seheleslralii laudalam dissena- mentem, eiiam in iine secundi saecull Caius ex Ro-
mano presbytero episcopus gentium ordhaatus esse
' tibnem ubi supra.
fclHas'iaitor ad colonias illustres, aut melropoles dicaiur, pontificibus Victore et Zephyrino, nempe
JKsinciaruni, staliva vef eniporia, el oppida consiituta promolus ad episcopatnm in aliqua nalione exer-
^RpVcastra facilis esset legionum, et civium Romano- cenduin vicarii apostolici auctoritate, eumque in
rEtii, Jicet accesstis praeconibus Evan- Urhe retenttim, donee daretur opportunitas eipedi-
gelii illuc direclis, non tamen eisdem assignabautur tionis. Non aliter contigisse opinor, cum hunc
lacile sedes episcopales, nisi consiarel de ordinalione ipsum Eleulherium, cujus vilaenotas atlexo, ordina-
ut mulatio repen- tum episcopum recognotimus ex epocba illi attri-
provinciaj temponbus ila pacatis, slatum
tina timeri miiiime posset, quae provinciae buta mensibus quindecim antequam Soter obiret.
subverteret. Quare in provincias nondtiin liberas ab Pacatis enini teinporibus Antoninorafh cntti acqui-
excursibus barbarorum, aut ab inleslinis indigena- rerentur Christo regiones Romanis frjederatep,aut
rum motibus, ante pacata Adriani tempora et finitimae, freqtieus occasio sese offerebat episcopos
Antoninortim, episcopi satpe mittebaninr vicariorum ex Urbe mittendi ad gentes iilas erudiendis. Quos
aposiolicorum more ad eam nationem directi, in attlem apostolicoeratnliuislerio depularet Roraanus
qua possent excurrere quocunque necessitas advoca- potitilex asquum experimento regiminis aliquan-
ret. Ubi autem pax regionis videbatur spondere D dhi lentare, et tyrocinio quodam exercere in mu-
durabilem provinciaeconstitutionem, et opportunilas ' nere pastorali. Id vero pnestari lacilius, ac securius
darelur ultro citroque commeandi Romam ex pro- non poteral, quam adnibendo candidatos evange-
vincia, et ad provinciam ex Urbe, et quod iode con- licoe missionis per aliquol menses ad vicaria? pole-
seqtiebatur conferendi deibistalulllarumRomanus
Ecclesiarum statis officia episcopalia in Urbe exercenda. Quo-
cttiii Romano pontifice: episcopos pon- circa inirutn non est, si vacante interini sede, ali-
tifex constituebat, ut sedis certae ac successionis quando contigeril, iit aliquis episcopus ita prooiotus
gpfdiiie in coloniis, metropolibus, emporiis concre- non ad sedem certam implendani, sed ad gentera
- «iiUimsibi populum regerent, ac docerent. Quocirca aliqtiam vicarii apostolici more ad fidem /orman-
Impcejjiius 1 epislola prima ad Decemiumper Occi- dam, eoque nomine exercilus aliquot mensibtis in
dSglalem imperii tractum regiones enumerans Ro- vicario munere apostolaliis apud Romanum pontifi-
n\ftnis subditas, ratum id et inanifestum asseruit. cem, repenie sublegerelnr successor a Glero, illius
« Cum sil maiiifesluin, inquit, in omnem Italiam, vfrlutes, et prddentiam experto sub decessorc. Nec
Gallias, Hisuanias, Africam, Siciliam, insulasque video, cUr V. C. Pagius, ium ad annum67, num. 17,
interjaceutes, nuUum hominura instituisse Eeclesias, tuiu alibi, et praeserttm ad annum 219, adeo confi-
nisi eos, quos venerabilis Petrus apostolus, aut ejtts denter pionuntiet, vicarialus hqjusmodi per Iria
successores constitueruni sacerdoles. > Quod si priora saeculaesse.stipposililios; cum admillat exem
tractus regionis evangelica doctiina excolendaepar- pluin apostolorum principis tres sibi vicarios in
tim Romanis pareret, partim amicis, aul fcederaiis Urbe sublegentis; et consulaluum ralio accurate per
B^matiorum regibus, aut populis; pertinebal ad nos eipensa id per6picue demonstret pon seiael
1261 HISTORIA DE VlTfS ROM. PONT. — S. ELEUTHERIUS. «62
admiltendnm tam sxcuto secundo quam terlio. Ve A berniae regtilnm, qui seditione donieslica expulsus
rum de vicariis saiis. confiigerai ad Agricolam, fuisse quidem benigne re-
His igittir generatim proecagnilis, quae ad episco cepium, sctl obteuiu nmicitioeah eo retentuni in belli
patus tuiidandos, et ad provinclas ecclesiastiea occasionem) mimis opportuna visa sunt praesulibus
ordinandas primo ac secnndo s;cculo pertinehant apostolicis, quani ut certis setlibus designalis episco-
unde satis constal a publicaiione Evangelii per ali p les cathedroe ihidcm eiigeientur, lum in dilione
Rouianis obtemperanle, tum in reliquis, quae pare-
quot prpvincias Romanas nondttm pacalas rtut Ro banl propriis regiiius. Constituta vero proviucia
manis linilimas, non esse continuo suliseciitam epi testc in ejus Vila,
seditun fiindatinneiii; prncedeudum es per Adrianum, qui, Spartiano
scopalium < conversis egregio moremililibus Brilanniam peliit,
ad originem sedium episcopaliuin vetiisliorum Bri in qua multa correxit, murumque per 80 miltia pas-
Utnnhis in insiilis deiegeiiilain, aul certe ad pjti suum primus duxil, qui Romanos barbarosque divi-
Eeclesix slattim propius recognoscentlum ex fidt
Cliiisliame primordiis in Occidente ad legalionen derel, et Britannicum exercilum in eo Iimile collo-
l.ucii regis ad papam Eletnherium : quo ex lenipof' cavit, iit numisniaia antiqua demonslrani, et classem
Brkannicam inslruxil, > quam produnt vetustae in-
Tertiilliaiins paneos posl aunos ilnni scriberct ii
libro advcrsiis Judueos, asserere potiiit, « Briianno scriptioties ; aeias opporluuior iliusit ad cogilandum
de rertis sedibus episcoporum. Adriani pacem
nrm inaccessa Romauis loca esse Christo jarn sub stabiliorem reddidit Aiilonintis, postquam suborlos
dila, quemaimodtim et Hispaniartnn oinnes lermi in Briiaunia uiotiis per Lotlium Urbicum
nos, et G.dtiarum diversas nationes. > Quin, e . viclis Brilannis, ut compescuit asserit in ejus Vita,
Juslimis annis qiiinqiiiiginla circiler anle illa Ter B et iiuninii ex omniCapilolinus melallo a Vaillanlio expositi
tulliaui scripta in Dialogo adversus Ttyjilionein in Iti et postqiiam exempluni patris secu-
cilur ita ioqueus : < Ne iiiiiim quiilcm csl geini: coiilcsianliir;
tus, alium murum cespitiiium submotisbarbaris duxit.
mortatium, sive barbarortim, sive Giaecoruni, set Tum vero salis compositis Romanorum et insula-
etiam aliorum omnittm, quocunqtie appellcntur no
mine, ne eorum quideai, qui pro domibus plaustri: norum limitibus, pacisque diiilurnae spe confirmata,
visiim est aposlolicae sedis pomifici opportune ob-
utunlur, ac tentoriis agcntes vilain pastoriciam, in secundare occasioni episcopatuura in insula consti-
ter quos per nomeu cruciflxi Jesu siipplicationes, e tueudorum. Hanc obtulit inter Britanniae reges illo
gratiarum actiones Palri, el Fabricatori rerum om- pietale pnecipuus , quem Lucium Laline appellant,
nium uon fiant. > Brilannica vero lingua Les, ut capite 3 Britanni-
QIHIIIparata fuerit occasio perferendi ad Britan- carum Antiquilaluin Usserius refert: qui etiam
nos Evangelii etiam Pelro apostolo, ejusque disci- dixeral p.ig. 20, Regem Britwallanorum eumdem no-
pulis , exposui stipra in nolis ad num. 1 , ei minari in Latino,' Saxonicis Annalibus Bibliolhecae
ad num. 4, cunt legioues iiilegrae civium Uoma- oliin Cambdeni, nuiic Cottonianoe: el pag. 22, addil:
norum, a C. Caligula, et Claiidio ex Syria ii < Nec hoc praelereiiiiduin, reperlos esse in Anglia
Occidenlem accilac, et in Britanuica expedilionc dnos autiqiiissimos numnios (argenteum uiium, quem
pluribus annis occupatae, ibique moraloe sub Vespa- habitil M. Josepnus Hollamlus, aureum alteruin,
siano, ac Domiliano ad teniiiiiuiii soectili primi aeroE quem inter D". Roberli Cotloni xoip.rtlm vidimus)
Christianse, nubem testium addtixerant ex Palaesli- Chrisiiani regis (uli ex signo crucis apposito colli-
na, et Syria gestoruin Christi el aposudoruui, quibus fj gitur) imagiiie, el lilteris obscurioribus, quae LVQ
eaedeni legiones et coliortes iuierfueiaiii; et com- denotare videbanlur, insignilos. > Omnium certe
plures ex iis ad fidem conversos : qtiibusdarc presbyte- liistoricoium , qui res Anglicas periractaiuiit, una
ros aliquot, vel etiam episcopos comiles lacile sentenlia est, a Beda, Gilda, aliisque velustis gentig
poteranl Petrus, et P<;tro proximi suecessoies.luisse Nec suae auctoribus acccpta, iiieinoralum regem Lu-
tamen episeopales sedes ila celeriter fundatas ciiiin petiisse a Romauo pomifice Eleulherio, u(
per insulain crediderim; ul ad primum Chrisli s;e- sacris Christianis imbiierel suos Brilaunos: cnjtts
culum referri possinl. Lutieiilius credain inlra se- rei causa alii Timotheuin presbyierum Romauum
cuntium redemptionis sieculum primoa episeopalus Novali fratrem (et juxta aliquorum opinionem
ibidem consliltilos, quainlo provimia; stalus paca- geimaniitn quoque Praxedis, el Pudentianae vir-
tiora ferebat lempora. Licel enim Claiidius impera- giniim) ahlegalum fuisse diciinl: alii Damianum
lor, capto rege Caraciaco, el Itomani duclo, redacta- (seu Duviaiium) et Fugalium missos aflirmant, ex
que in poleslalem popu.i Romani provincia, non episiola beato patricio attributa, neciion ex magna
nrodo eaimlem frequentaveril civibus, sed etiam Taliula Gastoniensi, produclos etiain ab Usserio et a
coloniam Romanam veieranoruni eo deduxeril, sci- scriptoiibus raemoralis per Schelestralium in libro
licet Camalodiiniiiii auiio Chrisii 50, C. Antisiio Ve- de Anctoi itate palriarchali, cap. 1, n. 8 et seqq. Hos
tere M. Suillio Rufo coss., subsidium adversus re- aiiteni ita sludiose receptos, el liberaliler habitos
bettes, el imbuendis sociis ad o/ficia legum (ut. ail Ta- a piissimo rege complures meinorant, ut episco-
cilus Annal. xn, cap. 32); aitaiiien tlecennio post pales eliam sedes lis atlrdiutae, ac dotatae ab
Poelo ac Turpiliano coss. Christi 61, circa initia \ illo credantur. Scriplorum ingentem classem re-
Neronis, liene regina uliura graves iujurias, a mili- censet Usserius cap. 4 et 5, quorum tamen dele-
libus Romanis sibi suisque illalas, et commolis ad ctiim babendiim insinuat; cum eomm non pauci
rebellionein Triiiobanlibus, atleo virililer piiguavil proclives sinl ad inanes vulgi rumorespro exploratis
coutra Roinanas acies, ul coesafu riut inierCaina- Iiisloiiis oblrudendos. Regera Lucium quod attinet,
lodtinum, Veriilainiiiin, et Loiidinum ocliiaginta mil- atleo constans memoria est ejusdem professionis
lia civium Romanoruin, ac sociorum, uli memoraut Cliristianae fidei, ac Iegalionis ad Eleulheriura
in Ai.nalibus Tacitus, Dio in historia. Longa inde ipsius fidei praedicandaegralia popuiis sibi subjeciis,
series vicissitudinuni, et varia praeiiorum iliscriinina ul Bedae et Adonis in Mariyrologiis ad TIII Kal.
eliam sub Vespasiano principe, legenda apud Taci- Junii, necnon in Cbronicis el Aiinalibus repelatur.
lum in Vita Agricolae cap. 7, sub Cereali el Fron- Gatlridtis Moneinulhensis hist. Brit. lib. iv, cap. 18
tino, necuon sttb Agricola, modo cutti insidanis ci- el 19, ctun pluribus qui eum sequunlur refert, Coil-
terioribus, modo cum ulterioribus, qtios ttiin Cale- luin Marii regis filiura, Arviragi nepotem ab infau-
rtonios vocabanl, hodie Scotos, ibidem iiidicata lia Romaeiiutritura moresque Komanorum edoclum,
cap. 33, sub Domitiano. ac trihuliim quod ab eis exigebatur solventem, in
Hrcc igitur lempora perlurbala motibus Britanno- regnum sunm obtinuisse : fiiiura vero ejus
rum ferme continuis, lum externis contra aggresso- Eace ncium non secus habituui ac alterum Coillum,
res lUmianos, luiii eti.im intcslinis inlra insulures omnes bonitatis paternae acius imitatum fuisse :
sibi sucoederet, decedeute*
(quuudoqiiidcm iiarral ibidem Taciius etiain Hi- eoque sine sobole, quae
^tiSSr ANASTASII BIBLIOTHECARH 1264
Britannos a Romana poteslate dcscivisse. Balaeusquo- \ veri imperio scribentem Britannorum inaccessa Ro-
\ «jiie, et Scotorum chronographi aptid Usserium manis loca Chrislovixsubdita. >
f |>tf». 20, ubi prsedicla relulit, afflrmant, Lucium Annis centenis evolutis post Severum, hoc est
JfumGoiJli filiumunicum Romani impcrii fauiorem, anno Christi 314, in concilio Arelatensi subscripse-
Caesaiis Marci Antonini Veri lum benevolentia lum runl tres Brilannise episcopi (lomo I Concil. Gall.,
atfcforitate Britannis imperasse post patrem. Eral edit. Paris. pag. 9) nempe :
siquitlem, (ut ex Appiano adnotavit Panvinius, de Eborius episcopus de civitate Eboracensi, provincia
Rom. Imper. pag. 25) consuetudo Romanis, ut plu- Britannia.
ribus nalionibus reges staluerent, cum nihil iis ad Reslilutus episcoousde civitale Londinensi provincia
imperium indigerent. Quare Atigusttis, et Caius, el suprascripta.
Ctaudius in Palaestina, et Neroin Armenia, et ultra Adelfius episcopus de civitateColoniaLnndmenstum,
Euphratem Trajanus regna assignarunt; et Lucius exinde sacerdos presbyter, Arminius diaconus, elc.
Verus hac ipsa oetate, de qua disserimus, confeclo Tres isloe sedes episcopales acqualibns propemo-
bello Parlhico in Orienle, regihus regna, provincias dum spatiis dividunt orientalem insulae pariem Ro-
vero comitibus suis regendas dedit, ut in ejus Vita manis subditam, et ab occidentali separalam per
narrat Capitolinus. Rex Quadis datus ab Antonino memoratum Adriani murum, seu vatlum, et aggerem
conspicilur in ejtts nummis. Ut vcro sistamus in Bri- Antonini, ductura a Cluusento, meridionali insula?
tannia., rex Cogidunus civiialibus donatus fuerat, portu (hodie Soulhampton) ad Gabrosentum \n Nor-
velere, ac jampridem recepla populi Romani consue- tumbria, non longe ab ostiis fluvii Tina (hodie
tudine (ait Tacitus in Vita Agricolae cap. 14) ut ha- U Thyn sive Tees) ubi ferme Caslrum novum (New-
beret inslrumenta servilutis et reges : qttem etiam fi- castel) adversum habet vicum Gatesend, forlasse
dissimum permansisse adaetatemsuam commemorat. corruptum nomen ex Gabrisenlo, in dicecesi Dun-
Post murum igilur ductum ab Adriano in limitibus helmensi, quo in loco etiam Tabulae chorographicae
Britanniae, et vallum renovatum ab Antonino, parta niuruni staluiinl, Scotiam ab Anglia anliquitus se-
securitate socios inter reges, ac Romanos, Lucius parantem. Quidquid continebatur a Clausento inlra
rex iliitts Coilli fllius,' qui Romoeeducattts Romanis priorem murum, seu vallum praedictum, ct frelum
moribus imbutus fueral, ad Chrislianam religionem Germanicum alluens orienlalem hanc insulae partem,
cum vocarelur, ab Eleutherio pontifice Romano a Scotia qiioqtte divisam per allerius transversi
doctores peiiit, quihus erudirelur. Sive enim audis- niuri ductum circa Gabrosentum, apud Romanos
set a Cbristianis mililibus iuler Romanas legiones usque ad Severttm principem conslittiebat unicam
exercilus Britannici stipendia facientibus, aut cum Britanniae provinciam : quam Severus deinde parli-
patre suo edticatis in Urhe, hinc csse profectam ab tus in duplicem prcefecluram, ut Herodianus Hislo-
apostolis doctrinam fidei noslraesivequam appelebat, et rioe Jib. m tradit, posteris ansam dedit Britannioe
late diffusam per Occidentem; etiam consultis veteris serius dividendae in primam el secundam.
in proxima Galliarum regiono Christianoe fidei do- Tertiam et quarlam volunt a Constanlino donalas
cloribus, id responsum lulisselab lrenaeo, quodin Iit- nomine Flaviae Caesariensis : necnon quintam, a Va-
teras etiam relulit, ud hanc Romanam sedem propter lenliniano Valentiam, quoe partera Scotiae oblinet
principalitatem confluere oportere omhem undiqne meridionalem. Posterior hoec subdivisio Britanniae,
Ecclesiam; sive ei quidpiam suboluisset per eos- collata cum subscriptionibus trium episcoporura sub
dem tideles de legibus veri Dei cullus hinc repelen- C Conslanlino Magno, satis declarat, fundationem ea-
dis, ubi princeps apostolorum totam cum sanguine rumdem sedium episcopalium anteriorem esse im-
doctrinam effuderat, qtta eliam de causa lum Galli- perio Severi. Nain si Britannia secunda dici ccepit
canae Ecclesiae tum Asianae Jegationes polerant me- ex qtto Severtts in duas praefecturas unicam, quae
morare ad Pium et Anicelum paulo anle insiitutas, antea fuerat Romanam provinciam Briianniae parli-
eo praesertim tempore, quo M^cionilae aliique hae- ttis est, AuXwvei{ Suo Hysitmia; TiivTOVfflvoufi?ou-
retici perversa dogmata disseminabanl; consentiunt <ri«v; et restiluitts Londinensis civitatis episcopus,
Anglici cum proximarum nationum missos scriptoribus, quae ad Britanniam primam, sett cilerioreui civili
rogatu Lucii regis ab Eleutherio papa fuisse regimine referebatur, ejtisdem provincim se asserit
in Brilanniam Evangelii minislros, qui ejus dilionis ctun Eboracensi, quae ad alteram , sive ulieriorera.
Nec du- Britanniam perlinet; infertur necessario prae.sules
populos Chrislianis sacramenlis imbuerenl.
bitare licet id prospere processisse, cum paucis post istarum sedittm nihil mutasse in ecclesiasiicoepro-
annis indicaveritTertullianus fidem Chrislianam in vincioe conslitutione ab ea Britanniae singularitate,
majori Brilannia ita late ac feliciter prolatam, ut quaeante Severuin fuerat, dum sedes istaeBi itannicae
non modo floruerit intra vallum ac limilem Adriani ejusdemque provineiae conslituerenlur. Dicturi enim
et Antonini, circa quem regnasse Lucium ostendit fuissent Eborius episcopus Eboracensis proiincia
nomen illi tributum regis Britwallanorum, hoc est Britannia ulteriori, Reslilulus episcopus Londinensis
Brilanniw Vallis (hodie Walliae, seu Walles) incola- provincia Britannia; citeriori, si uiraque sedes in
rum, cujus supra- meminimus ex Annalibus Anglo- prima sua constitutione dnplicem hanc Biitanniam
scriptur.i fuisseni:
Saxonicis, sed etiam ultra Romanos fines inierCa- D nacla essel; vel etia.nEboracensis
ledonios et Piclos per eadem tempora penetraverit. Ebroicus episcopus provincia Brilanma
AiBrmat enim Septimius cap. 7 coniraJudaeos « Bri- Flavia Maxima Caisariensi.
tannorum inaccessa Romanis loca Christo esse jam Restitulus episcopus Londinensis provincia Brilan-
subdila :> quod ita deolarat Usserius pag. 25, cap. nia cileriori.
3 Britannicae Ecclesiae Anliquitalum. « Ullra vallum Adelfius episcopus de civitate Coloniu Londinen-
illud (Adriani el Antonini) erat Britanniie pars quae sium provincia Britanniai Flavia Cmsariensi, in
Caledonia appellabatur, maximam hodiernse Scotia; si episcopatuum islorum creclio incidisset ea
partem complexa : in qua sub Viclore prinio (hujus tempora Conslanlini, quibus provinciae qualuor Bri-
Eleulherii de quo agimus proximo successore) et lanniam autea unicam stib Antoninis provinciam
Severo imperatore primum receptam esse lidem partiebantur. Coloniam Londinensium esse Lindum
Christianam Scoli.traduiil hislorici. Quanquam au- coloniam (Liucoln) paulo post cum Thoma Gale
clor Annalium, lingua Anglo-Saxonica ante sexcentos demonslrabitur.
atinos scriptoruni hanc ipsam Eleulherii et Lucii Indicant igilur subscripliones anni 514 trium
hisloriam ad Severi tempora referat, quem anno episcoporum, unius, et ejusdem provincioe Briianniae
Domini 189 imperium adeptum esse cum Beda aflir- origincm, seu fundaliouem carttmdem sedium ante
niat. Nec desunt qui in hac insuloe parte, quam Bri- Severum piincipein ad Lucii regis aetatem referri,
lanni liberi possederunt, Lucium regnasse existi- sive sub Antoiiiiiis, sive sub Commodo. Ad ulrius-
uient, et Tertiillianura hiq testem advocent sub Se- que imperii parlem cum exlendatur Eleutherii pou-
1265 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ELEUTHERIUS. 1266
tificalns; perinde convenit primi ac secundi lempo- A ctore proximo Eleulherii successore numero se-
ribus trium illarum Brilannioe sedium erectio, quam quenli. ^
a Fugatio el Duviano per Eleulherium ordinatis epi-
scopis, ct ad regem Lucium ita poslulanlem missis Seriis hujusmodi doctimentis miscenda non sunt
non modo designatam , sed rite perfectam, et cum seqnioris aetatis auctorum imaginaria illa non dicam
approbalione ejusdem Romani pontiflcis absolutam rudimenta, sed porlenla partitionis Ecclesiarum, et
fuisse iion obscure indicant complures Anglorum sedium Brilannicariim.quoeflamineset archiflaminei
hislorici. Nain Galfridus Moneniulhensis, Rogerus in civilatibus constilulos confingunt, eisque sub-
Wendoverius, ac uterque Matthaeus Parisiensis, et stilutos sunt episcopos et archiepiscopos. Discussa jam-
Weslmonasleriensis, necnon colleclor historiae Rof- pridem hoec puerilia flgmenta, nec noslris indi-
fensis (ab Usserio indicali pag. 53, sub initium cap. 6) genl curis ut refellaniur : non secus ac Jitterse
narrant eosdem Fugatium et Duvianum, quos vocant supposititiac Eleutherii papae ad regem Lucium, tam
antistites, rediisse Romam, ut ab Eleullierio impetra- elongataeab ejus aetatis stylo, ut solius primi versus
rent ea confirmari, qnae ipsi conslituissent apud inspectione inepti litteraloris fcetus esse cognc—
Britannos. Confirmatione vero facta, reversi sunt in scanlur, otio abutentis suo, et alieno.
Brilanniam compluribus aliis comilati: quorum do- Liceat mihi ad comprobandum Britannise pro-
clrina gens Brilonum in fide Christi brevi corroborala vinc.ioestatum sub Romanis imperaloribus primi, et
fuit. Eorum nomina, el aclus in libro reperiuntur, sccundi sacculi (a qua notilia separari minimc potest
guem Gildas de vicloria Ambrosii Aurelii inscripsit. cognilio primae conslilulionis illius Ecclesioe), in
HoecGalfridus Monemuihensis retulit anntun gratiae p mcdium producere nonnulla documenla genuinae
184. Si altendalur constitulio Romani imperii pro- antiquitatis, decerpta ex opere ampliori, quod pa-
vinciarum , et proesertim Britanniac sub Antoninis rabam ad universas provincias ecclesiasticas singil-
usqttc ad Severum principem; ntilla fortasse tem- latim illuslrandas. Inde seligam pauca ex pluribus,
pora occasionem praebere poterant potiorem ad haec quoe collegeram ad Britannioe coiistitutionem perli-
omnia pacitice peragenda, ad communicanda consilia ncntibiis. Numismata sex Iiuic labellae graphice in-
ctim Romano pontilice, ad mandata ab ipso impe- sculpla comprobant slalum Brilanniae provinciae sub
tranda, ad quem Ecclesiae Gallicanae et Asianae de- Romanis ab Auguslo ad Severuin principein. Pro-
ferebant suas conlroversias, et ctijus auctoritale lam vincioe, inquam, non provinciarum; cum nec Severi
in Occidenle apttd Gallos, quam in Oriente apud Pa- duas nyijtvioviKsr,
nec quatuor provinciaS Constantini,
laeslinos concilia jam tum cogebanlur complurium aul quinque Vulenliniani adhuc Britannia admi-
episcoporum, qtiemadmodum dicendum erit in Vi- sisset.

1. Primus nummus argenleus Iegionis x ex An- tannia meruisse sub Oslorio contra Silures et Or-
tonianis freqiienlibns, effossus in agro Maridunensi derices comprobat etiam ex pluribus lateribus, seu
inter Dimetas, qni Silurum parsfuere, illustralur a flglinis, repertis apud Conovium (rudera Caer IIyn
Thoma Gale in celebri opusculo ad Ilinerarium Bri- Vrbis antiquioris, quae postea corrupte dicta ftiit
tannicuin Anlonini pag. 122. Hanc legipnem in Bri- Caer Rhgn ad terlium lapidera ab ostio fluvii cogno-
mt ANASTASfl BIBLIOTHECARII 1208
lnlbis >onovii hodie Cowey contra occidentalem in- A lus tricies cum hnsle conflixit. Duas validissimas gen-
sulam, Mona antiquis, nunc Anglesey Ile appella- tes, superque xx oppida, et insulam Veterem Brilan-
tam) ita signalis inscriptione legionis decimne LEG. niaeproximamindeditionemrecepil,parlimA. Plaulii
x, quam hinc traductam in Paloestinam nomine Fre- consularislegali, partim Claudii ipsius diiclu. > Le-
tensis, et deeimeeFerratensis, sub Vespasiano mili- gioni secundae praepnsiliim a Claiulio Vespasianum
tasse conlra Judaeos, captisque tandem Hierosolymis demonstral Gale in laudato lihro ad itinerariuin
ibi a Tito fuisse relictam memorat ex Josepho belli Britannicum Anlnnini llinere xn : A Caileva Muri-
J.iidaici tibro i el vn : ubi et eam fatiscente jam im- duno, etc. ISCE LEGVAAVGVSTI.M. P. XV. quod
perio, invenit Theodosius Juiiior, ut observat ex ila emendandiiin docel. ISCA LEGio II. AVGVSTA,
Notitia imperii fol. 92. hodie Caerleon, et Britaunis Cuer-Leon-al-Vsk, id
2. Nummus alter, ex argenteis Claudii principis, esl «7r6slegionis ad Iscam. Haec legio secunda tan-
obsignatus arcu iriumpbali DEBRITANNIS, salis diu hic (Londini, el Rutupiis), egil, iiteliam secunda
iiluslratur a Suetonio in Claudio cap. 17 : « Justi Britannica dicerelur , ex Ta ito lib. m, sect. 44 :
triumphi decus unde acquirerel Britauniam polissi- « Vcspasiaii.usei a Claudio proppnsitus, qnod illie-
mum elegit, neqiie tentatam ulli post Julitim, et tunc bello clarus eu;eral, favorem Brilannue oblinuiu > In-
tumultuantem ob non redditos transfugas. Hic vero eodem libro Taciii, sect 23, legiones ix, net xx ap-
sine ullo praelio, aul sangttine, inirapaucissimos dies pellanlnr Britannica. Et vigesimam quotl atlinet,
parte insnlapin deditionein recepta, sexlo qiiam pro- illa ex Germania iuferiori, ubi fueral conslitiila ab
fectus fuerat mense Roroam rediil, triumphavitque Augnsto, posiqiiamaClauilio in Britamiiaiii traducta
maximo apparalu. > Ejtis triuinphi monumcnltim g est, nomen Victricisohlinuit: qiiemadmodum ex ve-
illusire erexit senatus populiisqup Romanus, arcu ex- leribus hisloricis collegit Vaillaiitius in iiuiiimo Gai-
cilato regione nona, uli comprobant Panviniiamlitio- lieni, tibi etiam Valeriw praeferl appellatioiiem. Auli
iies.^d Rufum, et Viclorem; cum reperta fuerit, Plaulii consularis legali, qui pioeerat his legionibus,
Narifino teste, aliisque antiquariis, in via quae ex epigraphen inlegrara nobis praeservat lapis ad pon-
forfle Trivfi perducit ad proximam Flaraiiiiam (il tera Liicanum sub Tibure, quam reddit Gruteru»
Corso) prope aream Coliimnensiuin dictam Piazza di pag. CCCCLIH. Ejus parlem, qine perlinet ad Britan-
Sciarra Colonna, pars non modica magnificoe illius nicam expedilionein sub Clautiio, reluli supra.
ingcriptionis, quam inler ornamenta potiora Barbe- Ad meinoraliim Clautlii triumphiim de Brilannis
rftiarum aedium translalam speclamus, el cujus sup- spectat lainina plumbea, reperla iu Angliaecomitalu
plementa cumpturibus tentata fuerint, omniunt aplis- Somersetensi sub Hemico VIII, quam ex Cambdeno
sime videtur excogitasse Fabrettus in Commentario Grulerus edidil fol. ccxxxvm, 5.
ad veteres suas Inscripliones Urbinates pag. 728,
litteris minuseiilis hic exhibenda, cuin quadrato eha- tl. CLAVDlVS.eAESAR.AVG. P. M.
raclere exprimaraus quidquid superest anliquoe in- TRIB. P. VIUI Il^». XYL DE BftlTAN.
scriptionis.
T.GLAVdio. Drusi. i. Caisart ' Ejtis rci ergo, qnod finesClaudius
imperii pioluHsset, Ur-
: tpieuiadinod»»»
AVGVsto.Germanico bis pomcerium ampliavil
fOJITIIV-t. Masximo.trib. potest. xi. legimus in Veteri cippo Romoespeclando aptidCkMt--
t@©§,V. 1111». xxiiir. patri. patriai cam S. Lticise, editoaGI. V. Fabretto pag. 72*. !«>•,
lplATVSi.Populr.sque. Romanus. Quod. ^Script. et a Gruiero fol. cxevi, 4.
R-gGES..BRITi.miiiaiu. perdueJtes. absque Colonia Veieranornm a ClaHdio in Britanniain
VLLAlACTVra. SUOEIWH, eaptivds. habuerit deducta, et victi; per illuiB reges recensentur, a Gate
i3ENTlS®Pfe barbaras. ullra. oceaniiin pag. 91-eit 113, uoi niimimiiii profert Cunolielini r«S*
PRlMCSilNW&m beltoVimperio. adjecerit . gis Triiiobanttim (hodie Essex.m Middtesex)percut*
PrimHseniinClaudius revera obtinuit, et subegtt. :"snm Camalo<luni(Wfi/rfi;«):ubi scilicetreije»TTiu<>i>«i|i!r
de fiia Agricolmcap. 13) : «Primosomniiim, tum loci jucundilate allecti, suum condidere palaltHm^.
lomanonim divus Jtilius cum exercilu Briianuiam Romanique coLoniamdeduxere. Eo de rege» ejusqu»;
STacit.
ingressus, qtianquam prospera pngna lerruerit in- iiberis Calaralaco el Togodiimno victis per in A. Plau?
colas, ac littore potitus sil, potest videri oslemlisse titiin, de quo supra, vide Dionem tiitro LX lertift
posleris, non tradidisse. Claudius auctor operis, consulaiu Claudii ad annum Urbis 769. Censitor ei-
trangvectis legionibus, auxiliisque, et assumpto in vitun Romanorum hac eailem in colouia legitur
parlem rerum Vespasiano : domiue gentes : capti Gn. Miinatius M. F. Pal. Aurelius Bassus apud
reges: et monstratus fatis Vespasianus. Co istilarinm Gruterum ccccsxxix, 5, correclius tainen apud l"a_-
primus Auliis Plautius praepositus, ac subinde Osto- breitum Inscript. pag. 29. nhi dicitur CENSlTOft
rins Scapiila, uterque belto egreghis: redaclaqne CIVIVM BOMAiSOivl COLONIAEVICTWeESSMk
paulatim in lormam provineioe proxima pars Britan- ftVAE EST 1N BRJTTANSJiA CAMALOOSM &*
niae: additae insuper veteranorum colonioe. Quaedam" «llictionem ejns colonhe referendam esse ad annuai
civitates Cogiduno regi donatae. Is ad nostram usque SBKB Christi 50, C. Anlislio M.SuiJlio cos., vidimu»
menioriam fidissiiiius mausit, vetere, ac jampridem D snpra , ex Tacilo, Annalium ]ib. xu, secl. 33.
recepla poputi Romani consuetudine, ut haberet in- Quae inde secutae sint cLides Bomanorum siib H^
slrumerita servituiis et reges. > rone, alieuatis insulanorum animis, et paulo post,
Vidimus suprat rransvectas fuisse primum legio- victoriae snli Vespasiano, et conslitutio atqueordia»'
nes a Caio CahguJa, qnibus Clattiiius septennio rio provinciaesubprincipibussubsecittis, ibideraretuH.
post in Brilamniea expeditione usus insulae par- 5, 4. Teititts el qiiarlus nninmus ex *re spe-
tem subegit. Ex bis IV, v et % accitae fuerant ex elant ad Adrianum. Horum in primo Brilaniiia ar-
provincia Syria, ubi ab Augusto coUocaUe,a Tiberio migera provinria secura sedet, compositis ab AdriaBO
retentae fuerant: quas propierea spectatriees fuisse motibus, quos indicat politis qnam narrat Sparttsi-.
oporlet gestorttm Cluisti Domini, et apostolonun : nus, haec rapiim cororoemorans :« eohversis egreg»
ita ilisponente Deo, qui genlium primilias in Corne- more militibus Britanniam petiit, in «|Ba utnlla
lio Centurione delegerat; nt inde facilior redderelur correxit, murnmqiie per octoginta millia" passuum
cum illarum militibus iransveciio eortun, qni Evan- prHiius-duxH,qui Barbaros Romanosqne dtvhteret: >
geliura erant insulanis ultra Oceamim positis annun- et paulo post compositis in Britannia rebus eumdem
tiaturi, et i» Veteranornm eolnniis stabiliori eiiam exhibet in Galtiam .ransgresswn. Utrumque nuni-
hospitio, acstationedeposiluii. Degestis Vespasiani muin tolidem verhis passini exponunt antiquarii:
in Britannia Suelonius haee retnlit, ejus Vitae' capite quos inter eques Paiinns, qtii et lerlium niim-
4: <ClaudiopriiwipeNarcissigratialegattisIegionis-in muiu Restitutionis Briianniw apte conjunxit: « Sti*
£ermaniam missus est: iade in Britauniam transla- Adriano, iuquit, Britanni teneri sub ditione Romatit
IH& HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ELEUTHERIUS; li.70
noh polerant, Ergo coiiversis regio more militibus A A potuit per eadem pacata lempora Cdmpiurium Bri-
(ita enim legit Spartiani locum) Brilanniam petiit: tanniaeoppidorumlongitudinem, ac Jalitudinem nobi9
in qua multa correxil, mitrumque per LXXXmillia exhibere.
passiiini), eic. Huic expedilioni adjuogendus venit Belltim exarsisse sub Commodo, et quidem grave,
alter nummiis inajoris inodi, in quo EXERCITUS BRI- pereipimus ex hisloria Dionis libroLxxn : < Fuerunt,
TANNICOS per imperatorem, el milites de.signalur: inquil, sub Commodo bella quoedam cum barharis,
aJterque imperalori dicaius KESTITUTORI BRITANNIAE.qui ultra Daniam sunt, etc. Sed bellum Britannicum
Hasta et clypeus provinciae arma demonstrant. > omniuni longe maximum fuit. Qtiippe ctim Brilanni
HaecPatinus. essent murum transgressi, qui inler ipsos et Roma-
Accessum principis Adriani tum ad componen- nornm castra intercedebat, vaslassentque multa,
dum Brilannioe slatum, tuin ad militarem discipli- Romano dtic«, et militibus, quos secum habuerat,
nain relinemlam niemorabal Florus poela apud caesis; Commoiius limore perterritns, Ulpium Mar-
Sparlianuin lcpidis illis versiculis : celliim conlra eos misit. Is erat homo modestus,
et frugi, forlis, et magnanimus, etc. IgiturMarcellus
EROno'oCaesaresse. - tali iiigenio praeditus, maximis atqtie gravissimig
Ambulareper Krilannos,
Scyibicaspaii pruinas. damnis in Brilannia barbaros affec.it; quo facto,
parum abfuil, quin virtuiis ipsius ergo Commo-
Inde autem evocalitm Juliiim Severum, ad Judaeos dus eum'necaret; laraen ipsum dimisit. Consue-
rebeltes in Pal.vslina subjugandos primuin ducem verat enim Commodus, ut auctor est Lampri-
misit, ut anctor est Dio. . dius. mittere lioiiiinerad provincias regemlas, vel
Proeier terrestres in Bril;>nnia copias, classem g criminuin socios, vel a criminosis cnmmendatos. >
quoque Britannicam inslructam in provincia com- Hiijus Marcelli geslisffiulos Brilannici, et impe-
probanl antiqnae insoripliones : eaque proesertim, ratoris VI Comniodo accrevisse tanipridius reco-
apud Camertes consliliita M. M;cnio Caii filio tribu gnoscit: quos tamen ita non suos historicus re^tita-
Cornelia, quam Reiuesius relulit, et illustravit bat, tit asserat ab atluI;iUiribus altribiitos, eiiamsi
pag. 462, n. 432. Hic exhibcndam esse censeo; in nummis, etinscriptionibus passim leganliir. Bri-
ctiin Atlriani expedilio Britaiiuica, t*t classis Bri- tannis enim aileo despectuin fuisse afflnnal, tit im-
tannieae, et provincioe ipsius conslitutio per banc peratorem contra euin eligere voluerint. Rumorif
uberius explicelur, quani per hisloricos; et inno- occasionem tledit ingens ille niimerus mililum
tescal cohors u Flavia Biillouum equitaliis, a Ro^
nianorum (mille qtiingentos fuisse aflirmal Dio), qui
Vespasiano fortassis instiluta, unde Flavioe noinen -sciiilionem cum excilassenl contra Perennem, seu
accepil; necnon procuralio proviucioe, ct Auguslt Pereniiiiim, pnefeclnm non tam pnetorio, quain iin-
in provincia, et proefectura classis huic M. Musni» perio universo, ul Commodus voluplatibus tantum
concredita. vacarel, tlelecti ex majori numero, et. profecti cx
H. MAENIO C F. COR.AGRIPPAE ETVSIDIO CAMPESTRI Briiaiiiiia in Italiain venerunt, nemiiie prohibcnte, et
HOSPITI DIVlHADRIAMPATRlSSENATORISPIlAF.F.COa ab eodem principe suppliciiim Peiennis inipetrave-
lt. FL.BR1TTON. EQVITAT. ELECTO ADIYOHADRIANO runi. Iudigiiali sunt eniiu mililes, quod amois sena-
ETMISSO INEXPEDITIONEM BRITTANNICAM TRIB.COH. toribus, isle praflcerel bello Brilannico equeslris toci
1. HlSPANOR. EQVITAT. PRAE.ALAE.I. CALLOR. ET ^'* (j viros, prodita re per legalos exercitus, hostis est
PANNONIOR.CATAPHRACTAE. PR0C.AVG. PRVF.F. CLAS- appidlatus : lacerandusque militibus dalus, uli scri-
SISBRITANNICAE PHOC. PROVINCIAE BRITANNIAE EOVO bit Laiiipridius.
PVBLICO PATRONO MVNICIPI VICANl CENSOUUCENSKS 6. Quaestib Severo principe gesta sunt in Britan-
CONSECVTl ABINDVLGENTIA OPTIMlMAX1MIQ. 1MP. nia posiremus indicat iiiiiiiinus, duplici vicloria si-
ANTONINI AVG.P!I BENEFICIO. INTERPRETATIOMS giiaius, fortasse juxla nalioncs tolidem ex iiisulanis
EJUSPRIVILEGIA QVIBVS 1NIVRECIVIVM AVCTI CON- a Severo superatas, et a Dione ita descriptas : « Bri-
FIRMATIQVE SVNTD. D. D. tannoruin duo sunt praesertim genera (loquilur de
iis, qui a<l extremos Roman:e provincioe fines, vel
Classis Brilannicoe praefectum exhibet qunque «tiam ullra oetatesua degebant) Caledonii, et Maeatoc.
iuscriplio apnd Gnilerum fol. 493, n. 6, ubi utim. i i\am caeteroruiu nomina ad hosTero referuntur. In-
legitur Licinius lialicus legalus Aiigiistorum (M. Au- «olnnt Mieata?.juxta euni mtirum qui insulam in
relii et L. Veri), idemque pro praet. provinciae Bri- duas partes dividit. CaJedonii posl illos sunt. > Et
tanniae, qtii in expe.lilione Judaica militaverat sub paulo post totius insulae Brilaimioe longiliHlinem
divo Adriano. «Jefiiiiens millibiis passuum DCCCXCI,laliliidiiicia
5. Ad Antonimim Pium perlinet mimmus quinlus, CLX.XXIX : uhi maxima, uhi minima est xxxvu, hxc
et-ad vieloriam Britannicam, ejtisdem auspiciis re- subdit : « Hujus iiistilie pars paulo minus quam di-
porlatam per Lollinm iirbicum legatum : de qua Ju- niidia nostra est : qnam Severus cuin vellet omnem
iius Capilolinus in ejus Vita : < Per legatos plurinia in poteslalcni redigere, ingressus est in Caleiioniara.
bella gessit. Nam et Brilannos per Loltiiim tirbicuin (Scolioe partem nieridionalem)eamque dum pcrlrans-
legaluiii vicil, alio mnro cespiiitio subinotis barbaris-1B jret, iiabuil maxiina negolia, quod silvas cederet,
duclo : > uti Vaillaulius adnolat in nummi explica- etc. Neque tamen desliiit Severus, quousque ad
tione. Post eam vicloriam, cujus etiam nieniinit extremain pariem insuloevenit, nbi diversum quam
Pausanias lih. vin, pag. 526, inilicatiis a V. C. se- apud nos sit cursiim solis, itemque nocliuin, ac
nalore Bonarroti ad nummos ex aere maximo card. dieriira lam oestivorum quani hibernoriim magnilu-
Carpinei p;)g. 49, ita pacato provinciae slatu nsi dinem diligeiitissime cognovit. Taudein per oiiinem
snul Anlonim Pius, et Philosophus; ut ilinerarium fere terram hostileni vectus (nam plurimum propter
nobis reliquerint, quo Britannia umliqiie peragralur, imbeeillitatcm operu leclica utebantur) revertil ad
a Limine, id esl Vallo [seu Luguvullio hodie Car- socios, Britannis ad fcedus faciendum coactis ea co.i-
lUe] ad pnrimn Ritupis [bodie Stonar] prope Doro- •dilioiie, ut uoii parva regionis parie cederent, etc.
bernium [seu Canterbury] : et ab eo;!em Vallo ad Post haec facla est iteruin defeclio Britannorum.
Clautenlum [Southampton] porliim insulie meridio- Quaniobrem Severus convocatis militibus jussit, ut
natem : elad aestitaiia occidentalia, ubi ISCA LECio- regionem eoruiu invaderent, alque omnes quibus
nis II Aiigustae [hoilie Caerleon] : ct ad Segonlium occiirrissenl interlicerenl: idque prtccepit his ver-
[Caersegom hodie Caernarvon] conlra Monam iusu- sihus •
lain [hndie Man\ maris Hibemici : aliisque itineri-
bus diligentissimeexpositis in opere poslhninoThom. Nemomanus fugintveslras, coeaemquecruentam
Gale. Ptoloinaeusquoque, geographorum non minus Moiifuetus,gravidaqiietn mater gestat iu alvo
qvasi astronomorum celeberriuius sub Autoninis, «*r*—«k ttorrendameffugiatcaedem.
- '
1271 ANASTASH BlBLIOTHECARn .'" !27iJ
Quo facto quod Caledonii cum Maealis defecerant, A quae in nobis Compietaeessent, sed etiam quasoam
coniparabal se ul ipsemet bellum illic gereret. Sed ipsarum in Veleranorum coloniis slabile domicilium
. dum in iis rebus esset, morbo exstinctus est pridie aperire potuisse commanipalaribus Cornelii Centu-
Nonas Februarii. > Hucusque Dionis excerpta per rionis, aut Pauli apostoli, ad fidem in Syria, aut
Xiphilingm, qui addit inilio libri LXXVIIpost mor- Romae conversisyideoque et religionis Christianse
tem Severi, Antoninum fiassianum ejus filium ini- cullum fbvere, atPnlalare, tuin inter caeteros colonos
liiira fecisse imperandi a diremplo cum hostibus tum inter proximos insulares. Neque ministrorum
bello, ac regione stalim cessisse, et munita loca sacromm copiam illis defuisse, quae a providentia
deseruisse, tum in Urbem esse reversum. Sparlianus Romanoe sedis anlisiilum illuc ablegaretur pro va-
Eboraci in Briiannia Severurei;.peiiisse meniorat, ria temporum opportunitate, collegi ex praxi non
< subaclis gentibus, quae Britanniae videbanlur in- dissimilis diligentiae, in proximis provinciis Gallia-
feslae : > narralque «Imperii ejus maxihium decus r.um et Hispaniarum, disponentis gradatini conven-
fuisse Britanniam, muro per transversanf insuram lits fidelium per episcopos gentium, seu vicarios
duclO, utrimque ad finem Oceani munivisse. > Quare apostolicos, et per prcsbyleros ac doclores ad an-
cum limites duo essent, prior jttxta meridiafti pla- ^iuntiandum Evangelium illuc missos; donec oppor-
num ab Adriano ductus, et retiovatus ab^Anfonino ^unitas sese offerret conslituendi certos episcopalus
ex- porlu Clausento (Soulhainptori) ad Luguwllium in praecipuis provinciae oppidis aut melropolibus,
(Carlile) alterquo ab occasst in ortum aufugmallio aut coloniis Komanis in eam deductis. Par enim
ad Cabrosentum ad ostia fftrvii Tina, et Britanniam disciplina yideiur a Marco evangelisla Pelri discipu-
Romanam ita diviclerent»vi%jlle a Mwatis incolen- R lo in palriarchalum Alexandrinum invecla; cum
tibusjuxta eos flnes ad occidetitalem insuloe partem, " ejus successores ablegarent non semel doclores, ac
hic a Caledoniis ullra lijiitem allerum, el ullra presbyteros ad reinolissima terrarum spatia, roganli-
Maeatas silis;protuIit Severus ullra lios fines valli bus nalioniim legatis, ut Cliristum annuntiarent, an-
et apri arma victricia : et sublata divisione valli tequam Clirtaesedes episcopales ibidem fundari pos-
cespitilii pjpimijuxla planum ineridianum ducli cu- sent. Ila Demelrius Alexandrinus anlistes, legalis
jus conlra barbaros usus nullus imposlerum erat fu- Orienlalium rogantibns, Pantoeiuini concessil (ut re-
turus subactis Maealis, murum secundum transver- fert S. Hieronymus de Script. ecclesiaslicis) ejtis rei
fflim solidius excilavit ad utramque Oceani melam ergo ad Indos iisqueprofeclum. Quin el AntioclienaB
*qua Scotia separatur ab Anglia hodierna) inclusit- Ecclesiae fundalio ila gradatim processerat ad
que Britanniae provinciae parlem occiduara Moeatis, exemplum coeterarum, ul primum fratres Judoeo-
et Brilualanensibus tanquam amicis ac fcederatis rum perseeutione dicpersi eo deferreniur, et annun-
populis, ac regibus concessam ab Antoninis, et Com- tiarent Christum Jesum; deinde Barnabas ab Hiero-
modo. Posteri Britanniara secundam appellavere oc- solymis eo milleretur.etassumeretPauItim minislerii
ciduam istam, et ultra vallum Adriani posilam in- socium; denique princeps apostolorum calhedram
sulae partem, quando per novam provinciarum desi- episcopatus in ea meiropoli Orientis erigeret, se-
gnationem sub Constantino quatuor in partcs Bri- ptennio integro per se adminislraret, ac traderet
tannia divisa est. Unica tamen Britannia provincia tandem Euliodio ejusque suecessorihiis possidcn-
tam sub Severo, quam sub Caracalla,ut antea, cen- dam.
sebatur quidquid ultra limitem Antonini cespiiilium Cum vero pacata provinciae tempora, ut pluri-
acquireretur ad Occidentem : sive Maealis subactis, C mum altendeientur ad sedium episcopalium desi-
sive fcederati regis Lucii, Britualanorum finibus im- gnalioncm, ut certi fines, nec facile permutandi pos-
perantis, devoluta ad Romanos regione; improlis sent unicuique attribui, et a successoribus retineri;
llle cura decessisset, tit aliquot ex Annalibus Bri- hinc eral consequens ut eaedempraecipuefigereniur,
tannorum historici memorant supra indicaii. At ubi Romanorum coionioe, aut praesidia, et exercitus,
Caledonios Britanniae accensere e re sua non duxit aut regum sociorum sedes, el emporia, et rcgionum
Caracalla, utpote firmiori patris sui muro salis sub- melropoles essent consiilulse,diuqueperslitissenl cer-
motos, nec a superioribus principibus admodum lis fcederibus ac pace compositae. Idcirco et Brilan-
quaesitos; cum nec itinera eo perducta reperianlur, nia, tinde profecios novimus tres episcopos ad con-
quae reliquam insuloepartem diligenter metianlur. cilitira Arelatense anno 314 antiquissimos omnium
Haec igilur de statu provinciae Britanniac a Clau- illius insulae quorum memoria certa supersii, Ebo-
dioCaesare ad Severura perslringenda esse duxi, ut raccnsem, Londinensem, et colonioe Lindi, unitts et
ex civili constitutione ejusdem insula confirmarem ejusdem provinciae ecclesiaslicae illos connumerahat
documenta Christiani cullus, eo feliciter itlati, et cliam sub Constantino (nl ex ipsorum subscriptioni-
propagali intra Romanaeprovincioe fines per primum bus conslal), quod sedes proediclaejam essent unica
soeculum ab adventu principis apostolorum in ur- iivprovincia Romana pacalis illis temporibus consli-
bem Romam, amplificali vero multo praestanlius tulae, quae ad oetatemEleulherii papae, Antoninorum,
pacatis temporibus utriusque Anlonini (Pii et Philo- et Lucii regis perlinebant. Pracferlur Eboracensis;
sophi), dum Lucius rex Britualanoriim, ortus pa- cum Spartianus per excellentiam civitatem vocet
rente rege Coillio Romanis aniicissimo, ac in eorura ;0 Eburacum : meriloque conlendanl viri docli (utGale
Jide prae caeteris constantissimo, Eleutherii papoe pag. 20 observat) hanc totius insulie fuisse metropo-
selate, de qua agimus, ab eodem pontifice impetra- lim; cujus rei argumenlum eliam capio, inquit, quod
vit, ut per idoneos viros Roma transmissos (non se- tempore Constanlini Magni videam tractum illum, in
cus ac olim Antiocheni ab apostolis, ct ab-Hiero- quo sedel Eburacum,-dici BRITANNIAMPRIMAM.
solymitana Ecclesia, lunc caeleiariim magistra, do- Municipii quoque, el colonioepiomiscuam dignita-
clores acceperant) Britanni regionis suse mysteriis tera ex anliquis monimenlis oblinuisse docet
fidei noslrae plenius imbuerenlur. Oslendi facilita- ilinerarium Anlonini Britannicum ilinere primo.
tem maxiraam a Claudio ad Severum semper para- EBVRACVMLEGIO VI. VICTRIX M. P. XVI Severi
lam iiltio cilroque miltendi ab Urbe in Brilanniam imperatoris nummus a Golzio recensitus in Thesauro
quotquot Evangelii praecones Romanns ponlifex pag. 239.
slaluisset, in quolidianis profectionibus magistra- COL. EBORACVMLEG. VIVICTRIX. Inscriptio i,
tuum ad eam provinciam regendam, et legionum in fol. ccccxcin Gruteri in Thesauro, quam refert eliam
transvectionibus, passim memoratis sub principibus Cambdenus, et aucliorem in tertio versu edidit Gale
utrumqiie hoc soeculumstto imperio emensis. Obser- pag. 24 ostendit M. VERECVNDVM DIOGENEM
vavi, Iegiones integras Chrisli Domini ejusque JIIIII VIRum COLonioe EBORACensis. Panvinius
aposlolorum geslis in Syria praesentcs, inde transla- imperii Rom.pag. 213. Colonia Eboracum, legiovi
las in Britanniam sub Caio, et Claudio, non modo Victrix , de qua Ptolema'us. Colonia Londinuat
adduxisse ingentem nuraerum testium rerum earum, de qua Tqcitus libre XIIII. Seqnitnr Piolomsw cauo-
4273 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ELEUTHERlUS. 1274
nem urbiiim insignium casligalissime nuper editum A Adriani. Nam inscriptio reperta in foro RomanO,
a V. C. Joan. Hudson tomo III Scriplorum iiiinoruin apud Gruterum edita fol. CCCCLVH, n. 2, exhibet M.
veleris geographiae, ubi Eboracum praeferlur Londi- Ponliiim m. f. pup. Laelianum Larciura Sabinuin
nio. .„_ consulem trib. pleb. candidatiim imp. divi Adriani,
De Londini originibus, et increm«|$to post Roma- qui legationes plurcs obtinuit, et prxturas in pro-
norum ingressum serius statuendo naec habet Gale vinciis, etsubAntoninoPio, M. Aurelio, et L. Vero,
pag. 64 : Jain incerlus plane hrnreo, ila me veritas comes in expeditionibus ftterat bello exhibel Germanico,
cum
amet, cui vim insistam, ul Londinum inveniam. Et Armeniaco, Parthico, hunc, inquam,
postquam indicavit Londinium in Canliis a Ptolemoco legione vi viclrice ex G$rmania in Britanniaih trans-
collocari: « Nec promptum est credere, inquit, Pto- euntem tribtinum miiilunu TRIB. MIL. LEG. VI.
lemaeumoscitanter isla scripsisse, qui MarinumTy- VICT. CVM.©JVA,EX GERM. m BRITAN. TRANS-
rium de silu Neomagi, el Londinii tam accurale ad IIT. Deducflo igitur legionisvi-et coloniae_Ebora-
exainen vocaverit. Expediendaelmjus difTicultaiisra? eensis cum sit aequalis Antoninorum temporibus, et
tionem aliam piane nullam vidco, quam ul credara mm colsnia EboKacurtidignilate praeferrelur cleleris
cunabula urbis Londinii (cui nunc similem orbis non ^Oloniis ejwsdem prov#iciaj Britannioe, declarat
habel) quaeri oportere in statione aliqua Romano- conslitulioriem provihcise civilem et ecclesiaslicani,
rum, quam ad meridionalem Thamesis ripam, ad necnon origineni trium sedium episcopalium veluslio-
subditorum lutelam malure collocabant, expulsis rum in ea l'undalariim: parrari cum aetate Eleutherii
inde prius Britannis. Hoecstalio indaganda est nobis papae, Antoninorum, efeLnjcji r^is, et niirifice
ad viam militarem. Hanc paulo ante ostendi ultra JJ comprohal ea qucode orifiiiibus ecclesiaslicaelidjus
"Wesiinoiiaslerium (ad trajecltim Thamesis diclura proviuciae haclenus (licta suftt.
the Horse-Ferry) per Regnos Canlium subinlrare. > Superest, ut de Linrft Colonia [Linc&trijquac ter*
Refert plura aniiquitatis vesligia ibidem reperta, lia Ecclesia ejusdem provinciae apparel in subscti-
inutta Romanorum numismata, opera lessellata, la- ptionibus episcoporum, aliaque proferamdlif' Mihi
teres.rudera. Addil caslrum Cyningslon,vulgoKinton vero nihil praeslandiim superest, quam ut Tbomae
ibidem haberi, uhi carceres publici, oedificiapublica, Gale doclas aeque ac breves nolas trauscribam ex
piscaria, vivarium, el concursus trium semitarum pag. 96 :
militarium a Durobrivis, Neomago, et Sulloniacis <Lindo [Lin Colne] Anonymus Ravennas habet
stationi opportunam sedem, et Rpmanis culiam prae expresse Lindum Colonia. Hoc uno vocahulo adjecto
coeteris indicant. In ea igitttr est sentenlia, ut cre- quanlum lucis affudit ille hislorioe anliquae! Magnas
dat, Aulum Plaulium proelorem hic suhsedisse cura profecto gralias ei debemus, quod tandem subscri-
exercitu Romano ad fluvium Tliamesim, donec ad- plionem concilii Arelalensis iiilelligamus. Adelphu*
volarel Clauditts imperalor ab ipso accitus : t Clau- episcopus de civilate Colonia Londi, haud dubie pro
dius transmittit in Brilanniara, ait Dio, et ad copias Coloma Lindi. Hoc ipsum Beda pene vidil, cum
se aefThamesim exspectantes perrexit, transgressus- hanc urliem Lindi-Collina nominavit. Ptolemaeus
que fltimen cum Brilannis conflixit, Camalodunum quoque Lindum dixit. Romana numismTttain campis
regiam Cinobelini cepit, > etc. ad Boream htijus civiiatis inveniri notat Lelaiidus in
« Post illam de Triiiobantibus victoriam (subdit Ilinerario. >
Gale) Romani caslella, et proesidia ultra Tbaniesin C Commendat eliam ordinationem provincioe, lam
promovebant, paulatimque Brilannos versus Boream civilis, quam ecclesiaslicae jusla partilio Brilanniae
prctrudebant. Ex lioc inleriora, laiiquam in tulo ne- in oequas ferme portiones per tiiplicem hanc colo-
gligi. Colonia Cainalodunum deducilur, Verulamium niam, et episcopalum, Eboraci, Londini, el Lindi
Mtinicipii nomine insignitur, mox Londiniuin lem- colonix. Dividunl eiiiin provinciam spatiis satis
pore Neronis e lenebris emergil. Copia negotiatorum, proxime acquatibus : praesertim si Eboraco altribue-
et commealuum maxime celebre (ait Tacitus lib. xiv), rclur pars illa ulira vallutn Caledoniis reslilula per
nondum colonia, sed praefeclura : proetoriumque lia- Caracallam , quam serius Valentiam provinciam ap-
buisse videtur eo in vico, ubi lapis ille notissimus, pellavit notitia imperii sub Valentiniano. Cerle ad
sive miiliarium, sive columna Mercurialis in capite Eboracensis Ecclesiae anlislitem cura pertinuisse
Fori, per mulla urbis facla, et calamitates eluctalus censenda esl promovendi evangelicam doctrinam
est, et immobilis semper perslilit tanquara deus oelate Commodi, ac Severi ullra vallum, eaque loca
Tenninus. > ad Cliristum perducendi, quae Tertullianus ibidem
Appareligitur ex recilatis observalionibus Gale.ac indicat, ctim ait, Brilannorum inaccessa Romanit
vetcrum leslimoniis, Londinum, Nerone imperanle loca esse Chrislo jam subdila. Heecplenius intelligun-
nondum colouiam, sed praefecturam, aiigmenti occa- lur, si nonniilla producanlur in medium, quae ser-
sionem cepisse ex vicinae coloniae Camuloduni sub- vata videmus setale apostolorum, et proximis, in
versionc, ita proxima suae deductioni (quam diximus fundalione sedium cpiscopalium.
a Claudio peractam anno Clnisii 50), ul nonnisi per In fundandis episcopalibus complures eranl dispo-
ilecennium subsliteril. Tum vero Icenorum regina, sitiones praemittendoe alque altendendae, qtiae lum
Britannia? motibus classicum canens, landiu Roma- D Ecclesiocillius singularis, lum universalis bono pro-
nos exercuit, donec Vespasiani aelate, ac filiorum spicerent, dum nova sedes cpiscopalis erigerelur, ne
ejus Titi, el Domiliani principalu provincioe slalus ' dici de illa possel : Multiplicasti gentem, sed non
prislinaro formam receperit. Adriani, et Anlonini magnificasti Iwtitiam. Prima erat, ut certi fines at-
victoriae plenam in Britannico solo pacem Romanis tribuerentur, inlra quos gregem suum novus ille
pepererunt. Id tcmporis opporlunum fuit instaura- pastor concluderet. Altera, ut fideles singulos inlra
lioni praesidiorum, constitulioni classis Brilannicac, eadem septa sibi commissos ordlnala parlilione tam
et plurium coloniarum deduclioni, aut incremenlo. in civitale, quain in agro ila posset episcopus cen-
Eboraco primas detulit Alcuinus, queiii primum edi- sere, nosse, curare, acregere singillaiini per se,
dit Grabe pag. 29, ita canens : aut per prcsbyleros, ut nemiui deessent ad salutem
Hanc Romanamanusmuris, et turribus altam comparala praesidia doclrinoe, et sacramenlorum.
Fundavit pritno Tertia, ut Ecclesiae illius partium unilas diligenler
Ut lieret ducibussecura potenliaregni cuslodirelur, et unilalis arctissimae nexus cum Ec-
Ki decus imperii,terrorque hostilibusarmis. clesia omnium principe ac malre per aposloli Petri
sedem a Domino constitula. Tres islac condiiiones,
Si antem ea primum condila a Romanis, ul fieret ac tlispositiones, necessario requirendae ad novos
ducibus secura polentia , et colonia facta est, sextoe episcopatus rile fundandos, perspicue deprehendun-
legionis victricis militibus emeritis eo traductis, turex anliqtia disciplina emanare, el bodie retinert
profecto id conligisse minime poluit ante imperium iu consecrando juxta regulas sanctorum Palrum
tm ANA8TASHBKtLlOTHECARIl «7«
electoad tanti ordlnls dignitatem, cnm sacramenio A / primo Christi saeculo,et in secundo sub Antoninis.
sese obstringU ad visitanda singnlis trieimiis liniina Ipsa civilis dispositio, ac nexus parlitnn, tatn urbem
apostolorum,et pastoralis oliicii sui raiionem Christi Romam, qnam rempiibticam, el imperium consti-
in terris vicario Petri suecessori reddendam, sialus tuentium, in coloniis proeserlim, ac mtinicipiis, para-
Ecclesiae suae, tieri. ac poptili disciplinae, et anima- tam parlitionelmepiscopo, ejusque presbyleris mini-
rnm sibi concreditarum salutis : necnou cum proe- strabant civitatis, el agri ad censuin ecclesiasticum
missis a eousccrante episcopo interrogationibus re- redigendi, ut publice in Dominico, vicatim, et per
quirilur : < Vis ea, quae ex divinis Scripturis inlel- domos, non secns ac in primo Hierosolyniorumepi-
ligis, ptebem, cui ordinamias es, et verbis dbcere, scopalu panis fidelibus frangeretur, el cerli parceciae
61 exemplis? Vis tradiUones orthodoxorum Patrum, fines episcopo, cerii preshyteris illico assignareiitur,
et decretales sancl* et aposioficae lejis coustiiu- el ricxns arctissimus cnm Romana sede, universarura
tiones veneranter soscipere, docere, et serVtre? Vis matre et capite a Petro constiluta, ad eamqtie ac-
bealoPetro apostolo, > etcoelera. qua?consequuntur eessus, el conftigium in gravioribns causis facilis
usque'ad poslremiimilltid,,qiio interrogatirF, « nuHfc baberelur, et universalis Ecclesia ka sibi cohaerens
omnibus indigeiHibnsesse volir' propter nomen Do=F in singulis partibus, retlderetur conlra hostium ag-
tnini affabilis, et misericors? > Sporlsiottnm aiilein gressiones tcrribilis, et inexpugnahilis ul castrorum
istarum iinplendariim prjisidia, ac disfjftsitionesnon acies ordinala. Ut in Brilannia sislara, cujus episco-
perseque poieranr<in qnacunqoe ordinalione reipu- paiuum prima fundatio nunc illuslranda proponilur
blkae reperiri, ntsi haef apfederet ad specimen itlius occasione Eleulherii viros idoneos ad eam provin-
r*giminis, quod in popAlload vernin Dei ctiltum per 1g vinciam ablegamis, mira erat facilitas assignandi
Moysen edocio, et aifflftrantlain Chrislianam Eccie- officia, et fines unicuique episcopo ex tribiis anti-
tktm praemissbapostoli experti fueraut. Metatio euim quissimis sedibus jam memoralis, quae suapte spoute
H^onis, ac divisio per tribus duodecira, tribuum tluerervidebatur ex civili ordinalione ejusdem pro-
slngtillrum per familias, familiariim per capita, de- vinciae. Semel ordinalus (cxempti causa) Eboracen-
signatio civiiaiuin sacerdoialium, staloe vices levi- sium episcopus intelligehal sibi atlribulos cum civi-
tarum, ac saccrdotum , censns civium in tibris san- late Eboraci eosdeni fmes parcccioe, qui et agrun
cluarii, coiiventus oninium certis diebus indictus ad cotonioe metarenlur : praeterea jubebatur in provin-
Meni templum, legis divinae repelitio ex codicibus ciam universam tiltra fines parceciae, et cofoniaequ;c-
sanctissime custoditis forraabant animos ad Ecclesiae dam jura exercere (non secus ac Romanus proefeclus
Dei unitatem insiodiendam, non minus quam ordi- Britannioe Eboraci residens supra ejusdem provinciae
nem certum, ac stabilem ex colleclis undique copiis proeturas) quae archiepiscopi, aut primatis postea
fidelium : et paratam reddebant facultatem levitis, sunl appellata. Londinensi vero anlistili tribueban-
ac saeerdotibus singtilos populares suos instituendi tur fines Londini civilatis, et praelurae. Lincolniensi
in divinae legis doctrina, et ofliciis; ciiin illa civilis non dissimilis assignatio circumscripla certis Hmili-
partilio expeditum, ac praesunsprivato cuiqtie civi bus jam nolis agri ejusdem cotoniae. Singulis autem
fedderet legis, ar. sacerdotii ptiblicum benelicium. proesulibus eorumque clero, cl populis cerltis ordo
Quare, el Hierosolymis fumlari placuit episcopalum iinilalis, el obedientiae servandus indicabatur erga
EcclesiaeChristi nasceniis priusquam alibi fundare- Romanam sedem, ejusqtie suinmuni hierarcham,
iur; et per annos non paucos vetitum fuil exlra p"> Petri apostoli successorem. Cum vero in ccloniis
Jtidaeoriiiiifines Ecclesias fundari a Hierosolymiiana apud Romanos id moris vigeret, ut certus magislra-
illa non dependentes, in qua synedrium novaclegis lus ab imperatore mitlereiur ex Urbe CENSITOR
apostoloiiim coetns cui Petrus praecrat novimus CIVIVM ROMANORVM EIVSDEM COLONIAE,
cmistilutum, uti ex Apotlonii uarratione docti queni in colonia Britaunica Viclricensi Camaloduuo
vhri colligunt apud Eusebium supra recensiium, memoravi supra ex veteri inscriptione pag. 147, ea
iu scilicet ciislodireiur cuiii unilaie Ecclesioeor- res in Chrisliano censu fidelium ejusdem episcopalus
do regiminis, ac disciplina facilitatem praebens parifacilitateperficiebatur, utpote civili designatioue
episcopo docendi plebem sihi commissam lum in ubique circuiudiicenle episcopura per eadcm vesti-
lemplo Dei, tum per domos, excmplo aposlolorum gia. Quaecum in hostico soto lenlari vix possent,
in Hierosolyimlana id pr;cstanlium. Quando autem praesertim uhi vario marte confligeretur inler Ro-
apostoli ex Judaea educebantur in provincias a divimi manos, et insulares, (tot enim fines cpiscopaluum
Spirilu orbem uiiiversum suis fidelibus impleturo; fuisseul variandi, quot hinc inde viclonae coulligen-
primum in synngoais Judoporumnonnihil morabaniiir tium suhsequerenlur; si episcopales eaibe.drae alibi
Christum annumiantes, ubi ordinis, atquc unitatis slaluloe ab initio forent, quam in pacalis provinciae
antiquae major spes afftilgebal, demonstiato doclrinae, partibus, el certo coioniarum, aul municipiorum or-
ac disciplinaeCtiristi nexii, et concordia ctim oraculis dini jam assuetis); hinc est, ut antiquissimi provin-
prophelarum, et instiiutis; deinde convertebauliir ad ciarum episcopatus a pace Clirisliaua lubentius de-
gtMrtes,conspccln veteris EcclesiaeJudaicae quoilam- signati, el erecti reperianlur in nietropolibus, colo-
n»odocicuralas : eisqtie populis episcopos in primis niis, municipiis, stationibus, aul praesidiisRoinano-
tribuehant, aptid qtios imitaiio qnaedamllierosolymi- D riim, et in hostili solo fidei quidem nostrae lux
tanse poliliae in constitutione reipublicaerudimemuin circumlata sit per viros idoneos ad docendum, cura
atiquod induxisset repartrlionis aptac ad episcopalis poniiflcis, aui proximoriun antisiilum eodem ablega-
officiicurain facUiusexercendain ca diligcnlia, quam lis; setl episcopales sedes ibidem serius appareant
Vposiolusgentium Ephesiis se praestilisse meinorabat itistitutae.
Act. xx) docens publice, et per domos, et per trien- Quo evidenlior haec disciplina habealur, attendi
liium, nocle ac die non cessans ciini laciymis mo- velim, utab Eleutherio in Britaniiiam presbyleros
nehs unumquenique eorura ex majoiibus nain Ec- primum Romanos feruutablegatos, deinde episcopos
clesiapquos accersiverat; aique ita reddidisset cives ordiuatos; iia et ad reliquas provincias, acfiindri-
lUftiialis amicos, et ordinis retincmli patientes, ac tiones sedium episcopalium Romano e presbyterio
studiosos. Qua vero ratione aposlolici pr.rstiles in saepe delectos, aul cerle ordinalos per diversa loca
episcopatimni fumlalione curanda id obtinerent faci- episcopos legimus a singulis fere ponlilicibus Ro-
lius in regronibus Romanae reipublicaeimperio sub- inaiiis. Causaesuberani huic disciplinaelum abae gra-
jectis, ejusdemque imperii constilulione (maximam vissiuiic, linn ista non accensenda inter postrcmas:
piwtem ex Jiidrcornm, et Groecoruui exemplis suos qu;c di-scendil a facilitae onlinis observandi tam ia
iu-mores tr.iducta) jam dispnsilis a<lordinis, et uii- linibiis certis singiilortim episcopaluum ilesigiiandis,
latis proesi«liaminislranila, patere cuiqur polesl con- quam in eorum uexu cum cathcdra principe lotius
sideranti slatum urbis Roiii.e, et imperii provincia- Ecclesioe retinendo. Tituii presbyteroruai, Peixo
rv» 9iH>Attfteto princrpe, et subsecutis caesaribus apostolo ita mandante, a successoribusin Urbe erecti,
**» HISTORIA DE VITIS ROM. PONT.— S. ELEUTHERlUS. f-T*
babeantur tattat dieteetum. Quod supra atligi in A Anastasium ; cum vitleal in Britanniae provincise eo
notis ad Cleitiiu. et ad Evarislum pag. 77, et clesiastica fundalione coiumentaritim hic esse ita
infra kKemiis in Dinnysio, liiiin. 26 : < llicpresby- conlextiiin, iit non solins Brilanniae Ecclesiarttra,
teri* Eeelesiat divisit. et ccemeierin,et parochias dioe- sed etiam tolius Occidentis episcopaluum, ac provin-
eeset instiluit. t Et clarius in Mamdlo niim. 31: ciarum specimen recognoscal, a Romanae sedis
«• Viginti quinque litulos in nrbe Roma consliluil hierareha siiramo citratiim juxta exemplar principis
qnati diceceses propter baplismum. el paenitenliam apostoJorum, cui succedebal; imo et tolius orbis
multorum, qui eonveriebantur, ex paganis, et propter Ecclesiarum imagiiiem brevialam iiiliieri se putet;
mpuHums mariyium. > Qualis lieiiiiiui erat haecdioe- qiiandoqnidem, el Marcus hinc ahlegatus ad Alexan-
cesum, seu panwiarum, nerape episcopaluiini spe- drinniii palriarchalum non dissimililcr oriliiiandiiro,
cies, ac rudimentum in litulis Komains? Talis sci- et Evodins ad Anliochenum ita adminislrandom <ii-
Hcet.-ac tania, ut ordo alque ailministralio ain- rectus, orhis universi Chrisliani provincias cun> Pe-.
piissimi cujusqtie episcopatus, non minus quani tri caihedra, et cimi Romanae Ecclesise ritsciplma
connexio cum stiiiiino saceHoie percipi posset ex simili jure, nec dispari regiminis methodo coniiecle-
imperlione uuiiiscujusque tituli Ruroani. Divisa erat bant.
Ur'sab Aiignslo in regiones ruaiiiordecim, cerlis Quoe de duplici Iimite, ac vallo Adriani, et An-
limilibiis, ac spaliis designalas. Rpgiones singula; toniui supra dicta siml, ita intelligat velim le-
snos vicos, vici suas iiisiilasagnoseehant. Civilis haec clnr, ut in limite occidcnlali jnxla plantiin me-
divisin regioinnn Urhis ejusque parlium expeditam ridiamim a Clansento ad Liigiivallium perducto-
Feddebal et. perspicnain (qiiemadmodiim ex lapiile g non npinelur valliun perpei.unm ab iniperalorilius
Capitolino dignosetur apud Grulerum edito pag. excilaiiiin, sed a CAausenio\Southnmpton] ,\t\ Iscam
cci., necnon ex Riifo et Victore ) curaioribus, «le- iliivium \llsk] : inde vero ciirstts fluvii ab ostiis a«f
nuntialorihu?, vicomogislris, aliisque minislris ad suos fonles vicem valli suppleat usque Roiunum
regionis cnram inslitntis sui limiiis noiiliara, et [Routon] : tiinc rtirsns excitalo vallo ad oestuaria
procuralioiiem. Nec minus perspeciain liliiloriiiii prope Uevam [Chester] reliqtiam liniilis partem com-
jiirisiliciioiiein in cerlos lines singulis ailributos pleat Oceanus alluens litloralem traclitm Britan-
cadem divisio Romanis presbyteris afferehat. Dia- nioeoccidentalem conlra Monanlam iiisulam ex Devae
conis enim regiouarii, ut erat parala maxime, ac sestuariis ad Luguvallium [Carliie]. Ibi vero alter
nilida ex reginnum ambilit ac limile , cum duoe limes incipit, iniirus scilicet excurrcns ab occidenle
regiones singulis altrihutae qualiiordacim AugUr in orientem ex Lugtrvallio ad Gabrosentum, utrin-
stapas iii seplein pnntificias cniitraherenl: ila cliam quc aliingeiis Oceanuin, et Scoliam hodiernam ab
presbyteris viginli quiiique vicorum noti fines, et Anglia separans. Per limitein illuin priorem ferme
insularum, pontiticia parlitione atlribnli, relinque- juxta diictum meridiani divisa subinde fuit Bri-
bant nihil ambiguuiii, aul cura certi presbyleri taunia prima a secunda, necnon a Flavia Cae-
destitiiliini. Ordims quoqtie ralio qn;e in Urbis poli- sariensi sub Valeniiuiano, ut Gale in labula
lia vicomagislros curalori, ruratorem pradVcto Ur- osteudil.
bjs nectebat, in ecclesiastica partilione aiihibehatur, CIACONU.
ut nolarii subdiaconis regionariis, suhdiaconi diaco-
nis, diaconi preshyteris, el iivsulae,vici, eortimque '-' _ Linea 3. — Hic accepit epistolam a Lueio Brilan-
incolae, ae fideles singuli sive in Cbrislo per bapli- ni«; rcge, ul Christianus efficereturper ejus manda-
smum nascerentur, sive decederenl, sive pceuilentiae tum. lneiuite Eleutherii pontiflcatii, Lticiiis Coylli
per sacranientum gratiae forent restiiuendi, judicem filius, Britannorum rex exstinctam anno Christi 182, et prin-
qnique smim, accensorem in tituli cardinali presby- cipatns sui 13, ciipiens veligionero Chri-
tero agnoscereni, atque ita ctun episeopo, presby- slianaro renovare, qiiam priintiro Joseph Arima-
lerii, et Ecclesiae tiniversae capite, Cliristi vices in Ihiensis, qui Christi corpus sepeliit, navi veclus
lerris agenie, connecterentur. Quis non videat, ul in CIIIIImullo coinilatu, in eain insiilain, sive casu,
ordinatione, aique miiiale imperii Roinani paraimn sive d'nino consiiio, ila volenle Deo, appt-Ileus,
fuisse vehiciitum Evangelio faiilius perferendo jain praedicavii, ulii lam ipse, quam ejus socii multos in- ad
diximus: ita in recte consliliila Urbis parlilione, et pieiatem ex geniilisnio duclos, sacris aquis
regionum nexu cum suis offlciis disposilam cecono- tinxcraiil Ecclesiamque couslilueranl (iiani Gildas,
raiain regiminis litutnrum,'alque in lilulis urbanis, velustissimus illitis genlis scriplor Britannos, jam
eorumque preshyteris, ad hanc ordinis legem ponti- iude ab initio orti Evangelii, Chrisiianam sitscepisse
ftcia aucloritate formatis,- et civili coiisiielu iue ad- religionem lestaiur) atl setlem a|Kislolicani duos ex
jectis, methoilum absolulam addisci drbtiisse regen- suis prudenles, et primores viros, Helvanum, et
darum dicecescon, et parceciarum? Eral igilur ejus Mediantiro, cinn litteris misit qui a pontifrce poslu-
disciplinoecompendium non pnslreuuini, quae in ftiu- larent religionis Clirisiiauae magistros, ut tam se,
dantlis episcoporum catlie 'iis, assignandis finibus, quam ejtis popuhim in ca inslriierenl, inslructosque
nexuque servando cuni sede apostolica r.eqiiirebatitr; baptizarent. Elentherius, nibil cunctalus, Fiigactum,
si a Rnmano pontifice ad ordiiiaudas Ec<lesias fu- D et Dainianum S. R. E. presbyieros, singulari
turi episcopatus, aut provinciae, ablegareniur ex ur- doctrina, el pielate viros illuc roisit, qui regis votis
bano clero presbyleri, tilulorum Urbis magisterio, saiisfacerenl. lla Britannia opera Eletitlierii omniuin
quasi in dioecesuni procuralione exercili : vel epi- provinciaruni prima Evangelium publice suscepit.
scopi Romae ordinaii, el ponlificiae liujus disciplinoe Adeo ut Terlullianus vicimis eorum teinporuni iu
lestes ociilati, qtiandoque etiam ad temporariam vi- lib. conlr. Judieos Brilannoruin iuaccessa Roma-
cariae polestaii- curam adhibili, quasi emeriti du- norimi loca — subdiia lunc Cbristo esse scripseril.
ces Christi vexillaliomim, et censilores civium vere Linca 5. Ut nulla csca usualis a Christia-
Romanorum ad colonias coeleslis Jerusalem dedu- nis repudiaretur. E.ucralitarum lunc hseresi inva-
cemtas, el cum hac earunidem in lerris nielropoli Iescente, quae non soluni nupiias, sed huiuanos
arcte conneclendas, posceutibus populis ac cegilms, cibos dainnabai, instituit Eleulherius, ne quis
concedereniur. fideliiim ob supersliiionem , gentis iillum cibi
Haecliihius exposita si qnis ducat, quam ratio ad- rejiceret, quo homines ex consuetudine vesce-
notationum exposceret ad Eleiilherii sectioiieiu, ex- rentur.
liibenlem Lucii regis poslulaia, pi Fleulherii paler- PAGH
iiaiu ciirain in proinnvenda apud Bnlannos niigioiie
Cliristiaua, et ordinandis Ecclesiis ojusdem proriu- Linea3.—Hic accepii epktolam. Eleutherius,inito»
ciae, indiiigebit, ul spero , xcuisnni non iiiofli- pontiiicatn, epislolam accepit a Lucio Britaiiniaerege,
CW«Bt>,neuue atnatUA a raiioue Admlatiomtm k qua .ogaJjatur, ut diviui verJjt utiuistros^ ajt,sa.cer(te-
*f» -"--^- ; • -' ANASTASII BlBLlOTHECARII ^ ' 1280
les in Bnlanniam mitteret, qui populum in fide, et, A temporenon potuerit, non animadvertunt, in more
ii oribusinstruerent.Quarehic sanctus pontifex Ftiga- positum apud Romanos, ut reges persaepe sibi obstri-
ijum.etDamianum.seu Donatianum misit, qui regem, clos, a«?fcederaios relinquerent, ant ilarent provin-
11alios Chrisliana religione imbulos sacris mysteriis ciis, eliam in suam poteslatem redactis, et imperiu
iniliarunt. De ea conversione, praeter Librum Ponli- subditis : cujusmodi exempla videre licet in Judaea,
ficatem , habemus testimonium Bedae, qui lib. i, Armenia, ipsaque Brilannia sub Nerone, ut meino-
Hist. gentis Angloriim cap. 4, ait : < Cuni Eleulhe- rat Tacilus Annal. lib. xiv, Josephus atit. lib. xiv,
rius vir sanctus pontificattii Romanae Ecclesioeprae- c- 26 et alibi; el Spartianus in Adriano. Aliunde
esset, misit ad eum Lticius Britannorum rex epislo- constat, insulam universam nequaquam fnisse a
lam, obsecrans, ut per ejus mandatum Christianus Romanis domilam; et miirum per octoginla millia
efficerelur, et mox effeclum pioe poslulalioiiis conse- passuum ab Adriano ductum, cui Anloniiius succes-
cutus est. > Porro Eleulherii papae lempore, Britan- sor vatlum adjecit, ut partem iinperio parentem se-
lviam a Romanis nondum tolam subaclam sed politis pararet a reliqua sub insulanorum libero dominio
adhuc inagnam pariem populi trans murum habilan- constituta.
tis regsro habuisse, probat Baronius anno 183, n. 5. Regnum itaque Lucii potnit ultra muriim cotlocari:
SOMMIER. qua de parte Britannioe fortasse ioquitur Tertut-
— lianus, qtiando affirmat Britannorum inaccessa Ro-
Linea 4. A Lucio Britannioe rege, eic. Qui fa- manis loca, Christo vero subdita. Quod si recenlio-
ctum Lucii regis in dubium revocant, aut etiam ne- rum quispiani decorare voluit faclum allrihutis pro-
gant (Basnage, Hisl. de PEglise liv. vii, c. 5, n. 4), n prio marte conficlis, ac stiperadditis, nunquid hoec
ea persuasjone ducti, qnod Biilannia, utpole in pro- additamenla fidem genuinis narrationibus
vinciam redacla sub Claudio, reges habere hoc antiquorum? derogant

XV. SANGTUS VICTOR.

ANNOCHRISTI 194 , COMMODIIMP. 1

15 Victor, natione Afer, ex patre Felice, sedit annos decan, menses duos, dies de-
cem«. Fuit autem temporibus Helii Pertinacis et Severi, a consulatu Cotnmo-
di quinto et Glabrionis usque ad Lateranum et Rufinum b. Hic constituit ut
S. Pascha die Dominico celebraretur, sicut et Eleuther. c Hic fecit sequenles
S cleros. Martyrio coronalur. d Et consliiuit ut, necessitate faciente, ibi ubi in-
ventus fuisset, sive e in flumine, sive in mari, sive in fontibus f, tantum Chri-
stiana confessione eredulilatis clarificata *, quicunque hominum ex gentilitate
veniens, ut baptizarctur h. Hic fecit ordinationes tres > per mensem Decem-
brem : presbyteros quatuor, diaconos septem, episcopos per diversa loca duodecim.
10 Hic fecit constitutum ad inlerrogationem sacerdotum de circulo Paschse, cuni
presbyteris et episcopis facta collatione, et accersito Theophilo episcopo Ale-
xandria? i, facta congregatione, ut a quarladecima luna k, primi mensis, usque
ad vicesimam primam die Dominica custodiatur sanctum Pascha. Hic sepultus tst
juxta corpus beati Petri in Vaticano v Kalendas Augusti, it cessavit episcopatm dies
15 duodecim l.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Victor ann..... n, d. x, Fuit temp Commodi
Nola; Schelestratii ad Catalogum Liberianum.
Lacuna Consulum in Victore suppleri potest ex secundo Catalogo.
Supplemenlum lacunarum Calalogi ex dictis in Aniceto.
Victor annis xn, d. x. Fuit temporibus Commodi et Severi, a consulatu Commodi,"et
Glabrionis usoue Laterano, et Rufino.
NOTULJSMARGINALES FABROTTI.
» B. m. 1, d. 28. b B, m Comm. et Severi, a coss. Comm. Aug. II et Pertin. II usque ad Fabianum et
Hucianum. CC, Pius. d Vide Bar. an. 198. « quicunque hominiim sive, CB. f fonle sive in stagno,
CM « C, declarala. » CB, inleger efficeretur Christianus. » CB, duas. i Bar. ad an. 198 legit episc.
Cwsarece Palcestinw. k C, 15 luna. * CB, 11.
VARM3 LECTIONES.
Apnd Fabroltum excodiceRegio, Mazarinoet Thuano. CaesarisA. Commodo V. el Gravione. lin. 4, sfeut et
Kleuth. lin. 5, eleros. Hic conslituit ut jiecessilate
Num. lSiMtfi. 1, ann. 15, m> 5, lin. 2, fuit, a. t. facieoteubi Urf.it». 8, ven. baptiaetor. ^*? J^.
1281 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 1282
autem, baplizaretur. Hic fecit ord. 2. tin. 11, Th. A j CommodoII el Claberione, lin. 4, Flor., frcquentes.
Alexandnno episcopo, ut a xiv. 1. lin. 15, custodi- lin. 5, Flor. secund. et Vat. deest. ibi. lin. 8, Flor.
retur. /n eod. Freh. lin. 14, 15, B, dies 2. 2 et Vat. duas. lin. H, Alexandriae, leg. Csesareae.
Ex codice Thuano altero. lin. 15, post verba Sanctum Pascha Flor. 2 et Reg.
ordinaliones duas, deinde, marlyrio coro-
Lin. 2, lemporibus Commodi et Gravionis V. lin. ponunt natur, qui et sepultus est.
5, et mart. cor. lin. 5, ubi el ubi inventum fuisset.
lin. 7, ex gentile v, bapt. lin. 8, ord. 2. lin. 9, Apud Peniam ex codiceCavensi.
presb. 12, diac. 8. lin. 10, de circ. P. et dominico Lin. 2, fuit autem temporibus Caesarii ac Com-
Paschse cum p. modi. V. et Gravionem usque ad Lat. et Ruf. lin. 5,
Apud Hottlenium et Schelestratium. necess. fac. nbi ubi inventus fuisset, sive in fl. lin. 8,
Lin. 2, Reg. Vat. et Florent., Cacsaris Aug. a ordinaiiones n, per m. Dec.
mTM VARIORUM.
A SCHELESTRATE. baptismi collatione, quos Victor retinendos decre-
Linea 4. — Sicut et Eleulher. Secundus catatogus vit : gradus omisit Amanuensisordinem enumerare , cum
danlium a
habet: Sicut Pius, qui occasione libri Pastoris prae- ,illa verba, esse per sequenles cleros,
determinaturo aperle designent. Po-
cipere potuit, ut sanctum Pascha die DomincoCele- B ponlifice
brarelur. Canerum hunc ritum, qui apud Asianos ' tuisse vero Victorem ex quadam circumslantia nohis
usu receptus non fuit, Victor papa ubique observari ignotaTerlullianusrem decernere probat ejusdem temporis scri-
voluit eaque de re frequentia concilia lam Rorose ptor de Bap. c. 17, qui ordinem in
collatione servandum,et personarum discri-
quam in aliarum regionum provinciis celebrari jus- baptismi
sit, quod ultimis verbis auctor indical, et omnino men assignavit, dum ait: « Dandi quidem habet jus
concinit illi, quod hac de re tradit Eusebius lib. v, summus sacerdos, qui est episcopus. Dehinc presby-
cap. 25. teri, el diaconi non tamen sine episcopi auctoritate,
propter Ecclesiaehonorem, quo salvo,satva pax esl. >
BENCINl. Et quibusdam interjectis de laicis, quos miuislros ba-
Linea 5. — Hic constituil, ul sanclum Pascha die plismi ordinarios esse negat, addit: < Cum ca nia-
Dominico celebraretur sicut Eleulher. A Beda ex- joribus compelant, ne sibi desumant dicalum epi-
scriptam periochen censeo, et a consarcinalore indi- scopis officitiin episcopatus. /Emulatio schismaium
tam geslis Victoris, dum in libro de sex ^Etatibus maler est. Omnia licere dicit sanclissimus Apo-
Beda habet : < Victor dalis Jibellisconsliluil Pascha stolus, sed non omnia expedire. Sufficial scilicet
die Dominico celebrari, sicut et praedecessorejus in necessilatibus ularis, sicubi aut loci, aul tempons,
Eleulherius. >Similem additionem reperio a Beda aut personae condilio compellit. Tunc enim conscien-
desumptam supra in Eleutherio incertam, ubi lego tia succitrrenlis excipitur, cum urget circumstanna
(I. i Hisl. gentit Angl., c. 4) : < Hic accepit epistolam periclitanlis. Quoniam reus est perdili hominis, si
a Lucio Britanniae rege, ut Chrislianus efficeretur suspenderet praestare, qnod libere potuit. > Argu-
per ejusmandatum. > Beda tolidem ferme verbis ha- C mentum a TerluUiano retractatum et cxpensum
bet : < Cum Eleutherius vir sanclus pontificalui <&ostendit eo aevo aemulationes fuisse circa baptismi
Romanae Ecclesiae praeesset, misit ad eum Lucitis % adminislralionem, ad quas sopiendas Victor tequen-
Britanuomm rex epistolam, obsecrans, ut per ejus f tes cleros, nempe ordinem a majoribus clericis ser-
mandatum Christianus efficerelur, et mox effeclum %vandum decrevit, seriem exponens, quam incuria
piae postulalionis conseculus est, > etc. Additionem amanuensium invidit. De reliquo eliani in necessi-
posteriori manu faclam deduco ex codice 59 bibl. taie servaium ordinem, quando temporis angusliae,
Palatino-Vaticanae n. 59 , ubi exslant anliquissimae et subsidia deferenda non obstabant, docet factum
niembranae repraesenlantes hsec ponlilicum gesla, et proxiniiorum temporum, nerope dum Novaliarius
ibi legilur : Sicut Pius. Accedit quod Irenaeus in vivebat. Hic curo presbyter esset,'et in baptismi ne-
epistola ad Viclorem Pii meminit, non Eleiitherii cessilate versarenlur catechumeni, diaconi non au-
eirca eam controversiam statuentium. (aptnl Ettseb. debant conferre baplismum, ideoque Novatianum
I. v, c. 24) « Sed et presbyteri illi, qui ante Soterem vocarunt, qui renuit venire. Hoc inler crimina No-
Ecclesiam, cui lu nunc praees, gubernarunt, Anice- vatiani rccenset Cornelius in epistola ad Fabium
tum dico, ct Pium, et Hyginum cum Telesphoro, et Anliochenuni ex Rulini interprelaiione. < Scribit
Xyslo, neque ipsi unquam observarunt, > elc. Unde cnim de ipso , quod perseculienis tempore, cum
videtur, addiiionem posteriori manu factam ex Beda in cellula quadam lateret, et a diaconis, ut moris est
esse desumptam; cum solus Beda Viclorem, et subvenire in exitu catechumeiiis rogarelur, > etc,
Eleutherium tanquam earum constiiutionuin aucto- ipse eam provinciam subire metu persecutionis de-
res laudet; anliquissimi vero calalogi memorent D trectavit. Moris itaque erat, etiam cum catechumeni
Viclorem et Pium. lsti aulem sunt sequendi, utpole esscnt subveniendi, ul si presbyleri adessent, ilii
cum Irenaeoconcordantes, qui eodeni lempore vivens baptizarenl. Cum itaque Victor sequentiara deter-
poterat hasce consliluliones edilas perfeclius scire, minaverii personartim, dicere oportet, hanc seriem
et recensere. fuisse omissam, et delerniinaiionis causam olim
Linea 4. — Hic fecit sequentes cleros. Martyrio exslilisse, qua permotus Victor Conslilulum edidit.
coronalur, el constiluil, ul necessitate facienle.. . ut Vide S. Augustinuml. n conlra Parmen. c. 15.
baptizaretur. In gestis mira transposilio occurrit, ct Linea 10. — Hic fecit constitutum. Repetil fusius
inordinala gestorum series, quae pandit, et firmal quod antccedenler dixerat de constilulione circa
: noslram conjecturam de addilis interposilionibus controversiam de die Paschatis. Haecvero repetitio
suac fuci restiluendis. Verba itaque illa Martyrio clarissime prohat additioncs factas, sive secundo
coronatur, adneclenda sunl cum verbis anlecedenti- Rom. poniiliciim catalogo, sive atiis, quodque con-
bus, et legeudum : Hic martyrio coronatur. Hic sarciuatores plerumque noluerint has iinmutare, sed
fecil tequentet cleros et eonsliluit, ul necessitate IIt in catalogis notabanlur, in unum deinde colle-
faciente, etc. Praeter enim codd. Florent. secun., et gerint.
reg. ipse tractationis ordo Iranspositionem probat, Ad inlerrogationem sacerdolum. Addilio plenins
et faclam restitutionemfirmat. Resliluimiiscum pnn- exponit quomodo Vicloris conslitulum fuerit publica-
clis verborum quorunidam designantium omissa esse turo, nempe post epislolas episcoporum, qui singuli
verba aliqua, cum opinemur, olim exslitisse ordi- in singulis provinciis responsa ad Victoris interro-
jwm, «t gradus minislroruni, qui es»et servandus in gatione» dantes, unanimi voto rescripserunl, Patcha
1285 ANASTASIIBIBLIOTHECARII 1284
e$se celebrandiim 'die Dominteapost Irtnani xiv. De A editas ab episcopis, primo landat Palmae Ponti an-
«JHO oi-dine hsecEiisebitis I. v, c. 25 : « At synoiii ob lislitem antiqnisaimumepitcopum, uipote aptiiBi ad
i<l,cceiusque episcoporiim convcnt-re. Atq';e omnes prioiis lemporis cpiisiiei.iidineinui.inifesLauilajn.Se»
imo consensu ecclesiasticam regulam uuiversis fide- cundo qnia rcietens Tbeopliili y«rl>a in syuodica,
libus per epistolas tradiderunt, iie videlicel ullo alio adnoiavililla verba, uiii TlieoplniHs, et propriam
quaro Doroiuico dre mysteriuni Resurrectinnis Do- caniliei" commendal, et diu agilalam discepiatio-
mini iinquain celehrelur : ulque eo duntaxil die nem, quam tamen soluiam ah altis episcopis seribit,
Paschalium jejuiiiortiro lerminuiii observeinus. > juxta recepltnn usimi celebrandi Pasrhaln Dominica
De epistolis vero ewissis ea occasione ita Eusebius sequente limam xiv. Ego... quinqne el texaginla
rem prpscquilur enarrare: « Exstat eiiainnuin cpi- onnos mlm in Domino, qui cum frniribut toto orbe
stola sacerdotum, qui iniic. in Pahesiina coiigregali. dis,ersis sermones swpe contuii. Ha-c iiaqne innuif
sunt : quibus. prajsjdebaiil Theophilus Csesareae Liber Pnnttlicitlis iu secunda uiemoria coHStimiionis
Palccsiiriifi,et Nareisslis Hierosolyiijorum episcopus." edilaea Viclore, sicul praedecessoreslieterminaverint
Alia ilein exstat epistola synodi Rnmanae, eni Vi- dieirt, et ciim Judaiilhiiies decreltiui prosciinlerent
c.toris episcopi nomen priefixiiin est. Habenlur urae- veluti conlrarium ustii apostolico, Vicior episcopos
lerea liller.c episcoporum Ponti, quihtis Palinas Palnestinos ailmonens, et per hos reliquos orbis an-
uttxHe antiquisstiiiiisproefiiit. EpisiolaquoqiieEccle-; tistites, curo probatum tigmn haberct, et qiiidcm ad
siariini Galliaiexstal, qiiibiisprseeral li-enaeirs.Eccte- hUerrogationem accersiio, seu electo TheopJiilo, cui
sjarum quoqtie iu Osdroetue provuicia, et in ur- eam ilfustiandam tradilionerii coininiseiat, decietum
liibus r«giouis illius constitularuin htterae visun- g edidit, ediluroi|tie Jiidaiziiutiuiu andaciam retardavit,
tur. > Hae porrn eidslol* in ununi codiceui relatae, dum posl Victoreiu ad JNicreiiicoiicilii lenipora epl-
inileencyclicu8 vo<ibalur, exstabanl eliani a;late scppi, et Ecclesia usum cuslodivit ceTebranch^ascht
lusebii, qui earum ordineni breviler expressit, de Doniiiiico <iie.
Sui
Alius erat epistolicus codex ejusdem aigumenti, De citculq Posi-Atr, seu terroino Muflh""jejuhib-
quera ibi latidal his verbis : < Seorsim vero BacchyU riim. (Jlrynique disceptatioiiem sulii"Viciore a 3ur
Corintbiornm episcopi, alioruraque conipluritnii epi- daizaiilibus excitalam diverat Eusebius I. v, c. 25:
stojae exstant. > De unanimi consensu baec pandii: «lisdein lemporibiis gravi coniroversia exoria, eo
I Qui omnes earodero iidem, eamdeinque doclrinam qiiod omnes per Asiam Ecclesiae vetusia quadam
proferentes unam edidere seiueuliam. > Liber Pon- tradilinne nixae, quaila decima luna saliitiiris Pa-
tificalis in hae addilione correspomlel euin or.line schaefesluro diem c lebnindum esse «'ensebani, quo
codicis laudali encyclici, ubipraemiltiiur Theophiius,* die praescriptum eraL Judieis, ul aguum iminola-
el Victoris syuodka subsequiliir, ut hic legitur : et rent: eaque omnino luua in qiiarocunqiie deinuut
accertilo (per cpistolam nerope) Theopkilo episcopo diem sepiiinanae incidisset, finem jejnuiis imptmea-
AlexMtidriw(iegendoin oinuinoCaesareae,ui Eusebius duiii esse staluebant : cum lanien reliquae iolwa
seripseral), facta congregatione(epislolarum synodL- orhis Ecclesi* alio more iitereniur, quj ex aposto-
carum iieinpe, quas a<l iiiieirogaiioiiem Victotjs. toriini traditione profectus. ciiaiuiium seivaiur, ut
emiseraut), ut a quarladecima tunu, etc. Has porra scilicei iioii alio quam resurrectionis Dominicae die
epislolas encyclicas fuisse, et denunlialivas, quibus jejiinia solvi liceal. > Finis jejmrioruiit orat alu:ra
e<>aevoepiseopi emergenlia fidei, atii discipliuae du- P disceptationis pars, quod clarius expressit li«n:wis
bia declarabanl juxla tradilLotiem iu piiipiiis Ec- *'. in epistola Viclori data, apud Etiseb. I. v, c. %i,
clesiis servaiam, custoditamque, et has vici- pag.192, diini scribil: < Neque enim de4ie solum
nioribus dirigebant, et ii siinililer aliis per om- conlroversia est, seil etiam de lornia ipsa jejunii.
nes orbis EeJesias aperte docel synodica Palaestino- Quidain eiiini exisliinant unico ilie sihi esse jeju-
ram sub Tbeuphilo,quae ita legentes admonet: <Dale nanduin, alii duobus, alii pluribus : uonnulii eliant
operam, ul epistoi.e nosirae eKemplariaper oinnesEo quadraginla Jtoris diiuuinis ae noctunii* «sompu»
clesias nutuntur, ue nobis crimen impuieiii, qui ani- latis diem sinmi meliuiiiur. Alque haec itv obser-
mas stiasareclo veritatis irainiie facile abducunt. vanilo jejunio v;ir;etas non noslra prifnum a-latll
lllud etiain vobis siguilicaimis, eodem qtio apud uos nota esl, sed longe apud inajores nostms ceepk^
die Pascha Alexamlriae eeJebrari. A nobis euim ad qui negligeitliores, ut crcdibile esl, praesiiJenteset
illos, el vicissiiu ab illis ad nos ljltei;c peileruntur, simpiicilate, et imperili.' ortam cuiisueiudiiiem po-
ila ul uno conseusu, ei simul sacrosancitiin per- steris tradidermiL > Uiramque «jotttroverstain a
agauHis diein. >€onlrovcrsia vero specialissima, quae Viclore t<nninat .m edicit uctor libelJi synodici,
tunc exarsil Viciuris poniilieaiu per Jndaizantes qui de Romana synodo sub Victore, et de delermi-i
excitata in eo versabalur, quod qtii cum Christiana. nalione diei cutn dccretum narrassel, subdit (lom.
religione JegaHumobservaiitias conjungeudas, uti ad V Concil. pag. 149t): « Neque hoc soium, sed etiant
salulem uecessai ias, dogiuatizabanl, decieluro i ro- ea, quae ad hoc festum pertinerant prosequitur, et
sciiiderenl, veluti alienuiti ab usu Ecclesiarum, el ciini ipso syuodi in plurimis provineiis, et p.iiiibus
aposloloruui li-aaitione- Ad horum reiinwleitdas ca- *-' leir?e congregalis idein unanhniter senliunt. > POITO
kuiiiiias Viclor, el reliqui catholici episcbpi in sy- ! veiba illa : quw ad hoc feslum pertinebant, prosequi-
nodis proviuciatibus coeuntes, consueiudiiieiii ccle- tur, salis indcaut etiam de jejiinii solvendi iege
braliouis expositain in synodicis tradideie. In I'a- aliqnid a Viclore staltHum esse. Jejuniuin qtiidem ad
laesttna examen primo institunim, dum ibi aposto- Sabbalum ante Doiuinicani prolraheiidttm sanxit
lieae iiisuiuuones Ecolesi;e vigerenl, tcslai.uuque Viclor, et quittein usque atl Sabbati mediatn«toeiem,
facerent ab apostolis habitam, receptaroque con- reliuquens lainen varias consiieltidiiies gentium, qui
sueludinein, quod praestaruni in lauttaia syuoiliea. paitlo ant jejnniuin qiiadragesiniale sotiratit. Se-
VeUtationem fuis^e de tradiiione, et usu apostotico qtienli cniin saecuJotertio Dionysius Aiex. episcopus
servato ad. Victoris tempora ctare inuuii Eusebius, iu sua epistola Ganonica apud Bever.tom.il, part.
qui «uira relulisset synodum sub Tlieopiiilo Cuesa- i, ab Ecclesia Orientali suscepta, et in Wiocodice
riewi Palaesiiuae,el Narcissi Hterosolyiiiitani, qui canonum priinum. olitinel epistolariim canonicanim
tuuc CtesarieiisLMelropoliiico iure suiidebaiiir, ita locum, el de Romana constieltiiliue ian<tataInqnHur,
peiracialuui coniroversi* arguinentimi proponil: el de varietate reliquarum Ecclesiarn». « MisJstia«t:
* Poslquain de traditione diei Paschalis jam iude ab me inierrogaiis, qua hora diei Paschae jejiinmm
apostolis ad ipsos couliuua successione lnanaverai, solveudiiiu esl. 4)icis enira aiiquos fratres «Scere,
Hittlia m suis htleris dfeseruerunl, uuidem ad finem quodoporteat hoc in g.dli cantn faeere; aliosiKfe,
epistolae bis trtuittur verbis : Daie «peram, > et re- quod hoc sit faeiemlum vespere. Qtti «nitn Rom*
liqua supra lauilala. Quod colligUur etiam ex allera sunt Iratres, ut aiunt, gaHumexspectant-. De iis aa>-
tem,qui tuc sunt,
' dixisti qued cidbs. > «onysi*
. !;-:- - -*?- V'-, '<-: '::je•;.:%
s-t r r.%^^ fe .'•**<!.
jggg HISTORIA DE VTTIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 1286
prae aliis proponit seqtiendani Roraanam. Epiphanii A J S. Patiii (quarura specimen dedi snpra [col. 1001]
sevousquead galli cantum in Orientejejuniumproira- in figura impressa) inler ulramqtie imaginera
ctum, cum de jejuniorum superslilione agil, ipse clype.itam duorum poutiticum proximorum spalium
affirmat : In Ancerato. < Qui sludiosi sunt bidtium, inter orbiculos iinaginuin supcrsles iiiiplclur duplici
ac Iridutim, ac quatridimm superponunt : quidam epigraphe, ubinoniiiia et epochie eoruriideui duorum
lotam bebdomadam usque ad galli cantum, > etc, poniiticiini signantur per litieras Romanas. Numerus
qu* ultima verba explicaitt, lerminum jejunienim annoruiii post nomen ponlilicis, et verbtnu SED AN
fuisse coimnunem, ut in nocte Sabbati galli eanliis sedil annis plerumqite signatur in uno versu : menses
esset jejuniorum finis. fetiperposilio vero in jejnniis in versu proxime iiiferiori : dies vero in infiino.
erat, com praeter ordinariwm jejunium qtiis biduo, Atitjuando tameu numerus in uno versu indioalus,
ant magis abstpie cibo protrahebat. Oecurrit vox oh angustiam spalii cnntinuatur in consequenlibus
eo seiistiin actis martyruni Numidiaen. 8 : Continua- per columnas. lta in ponlifice Eusebio dies viginti
tis in carcere gemina superpositione jejuniis. Ad quinqueita exprimuntur :
episcopalem curam speclasse jejuniorum iites diri- A.
mere, Tertullianus iu libro de Jejunio hoc ipso lem- x
pore scribens, liquido leslalur : Episcopi universat non V
piebi mandare jejunia assolent. Viclor ilaque ah epi- secus, ac in Marco dies 21 ita signantnr:
scopisinlerrogalis terminum jejuniorum agnoscens, XX
in suo consiituto declaravil quid esset sequendura, 1
ut rile Pascliaecirculum celebrarenl. Porro in Eecle- x, | et iu Anastasio dies 26 ita Xcollocanlur :
B
sia Anneniorum adlmc perseveral consueludo, ut
ad Sabbali vesperam DoniiiiicaeResurreclionis jejunia XVI
solvant. ld non allendentibus descriptoribus, facile ex
BINII ET LABBEI. annorum ntimero duplicem versum occupanle con-
ligit loco duarum partiuin legere numeros duos, et
(EXBIN.) Linea H. — Theophilo episcopo Alexan- priorein ad annos referre, alterum ad menses, prae-
driai- Hunc Theophiluni a Victore ad Roroanuin con- cipue ubi mensis nullus supra annos inlegros erat
ciliuin accersilum, fuisse non Alexandrinuiu, sed exprimendus; vel nullus dies addendus supra nienses
metropolitanuin episcopum CaesareaePalaestinae,te- solidos. Hac vero adhibila observatione, pariantur
slalur Eiisebiustib. v, hist. c. 22. siiuiinse in numeris rile siguatis cura consulatibns
Linea 15.— Cuslodialur tanctum Pascha. Consti- similiter recte expressis. Lieitionstrandum est id in
tuit Pascha celebranduni esse Doroinica proxima Victore. Consensu calalogorura aliorumqtie codicum
lunaedecimaequarlae posl :equinocliuin vernum. illi atlributi sunt, ut exposui pag. xciv in Prolego-
(Ex LAB.)Linea 11. — Facta collatione. Interro- nienis anni x, uienses n, dies x. Respoudere hoc
gatio facta est de Pascha, vel de die piima cum nrinime potest diebus, et aniiis marlyni seu obiius
Theophilo. decessoris Eleutherii, et sui Elentherius die 26 Maii,
BLANCHINI Victor 28 Julii ccelo receptus coiitur. Non possunl
D0T£ CBltONOL0GIC.E. igilur inenses duo cum diebus decem proeier annos
solidos inier uirtiiiique lermintim numerari, etiamsi
(
C
Quantum conferat axl assecutionem tum Chro- eatlem die supponauir electus Victor, qua moiie-
nologiae, lum Historiae Yictoris inspectio arcbe- balur Eleulherius. Consultim quotpie ratio repuguat
typorum documeniorum, oslendeul epochae duae assignaio ticceiiiiio; cuin paria consiiliini undecini,
Victoris et Zephyrini, a nobis examinandae et nuniereiitur a Coniinodo V ei Glabrione Christi 18(5,
slabitientke. Vix euim posset de illis quippiain decer- primis Victori atlribulis, ad Saiurninum, et Gallum
ni, sola inspcctiotie catalogorum eiiain ubi universi Chrisli 198 primos ex adscriptis Zephyrino. Quare
consenliuiit; nisi consultis archelypis, unde catalogi nec dies, nec anni coiiseniiunl in epocha Victoris,
- exscripti suut, viliuiii descripliouihusdepreliendaliir. iu qua lanius est codicum et catalof.oiiini con-
In fine Eleutherii pariaudo cuin consulibus Maleruo sensus in numeris. Piciurai Leonianae in basilica S.
etBradua, sive cum primis Victoris anno Christi 185 Panli solani denarii notam prxscrvaul in priino
omues catalogi, et codices coiisentiiint : non secus versu, iu quo porlio legeuatur iiiiineri annoriiin.
ac in ilue Zephyrini, cui ex a-quo 'assiguanl consu- Desidcranliir atilero iillerse versiiuin sequciiliiini,
les anni 217 Praeseutem et Exliicaliim. Finem viue ulii meiises, ac dies, si qui essent, siguaudi eranl.
Eleullierii referunt ad diein 26 Maii; Zeptiyrini ad Non dubito, quin binarii nota nou succederel in
26 Augusti. Ex die 20 M.tii auni 185 ad dieni 26 secundo veisu, IIIIIIlameii relereuda a<lmenses, qui
Augusti aniii 217, iiuiiieraniur anni solidi 52, el nulli erant, sed a<l icliquani partcin duodenarii nu-
nienses tres pariler soliui. Summa temporis Viclori meri aiinorum complens suniiiiain ex parle siguatam
altiibuta ex const-nsu omuiiiin calalugoiiiiu constal in versu supeiiore: ila ut epocha ita expressa in-
decennio, et mensibus duobus, ac diebus decein; teliigatur:
(unicus enim codex Pape.brocb.ii detrahil inensem, I)
I Sedit SED. vel SED. Sedit
et poslreraus ex Colbertiiiis bimeslri integro praeser- annis XII. AN. X. AN. X. annis XII.
vaio adimit ocliduum ex diehus) : quare supersimt diebus 11. D. II. diebus X.
Zephyrino anni 22, el dies 20 : cui lainen catalogus X. X. D. X.
Feiicis Quarti septeniiiuiu assignat, alii octenniuni, pro quadescriplor exhibuit: sedit annis X, niens. n,
alii noveimiuin, alii annos 15, vel 16, 17, 18, 19, diebus x.
ntitlus vero codex ad viceuiiiuin pcrtingil. Consulta Porro anni xn et dies x, post finein Eleuiherii 26
ratioue pingendi numeros in basilica S. Pauli super- Maii 185, recte perlingent ad linem Victoris 28 Julii
sliies, el iu codicibus aliquol vetustis, colligitur satis 197, si vacationis sedis mensis uiins, et dies ^5 al-
manifeste, autios xn, el dies x assignalos fuisse Vi- Irihuanlur posl mortem Eieuiherii ad cleclionem,
ctons sedi, Zepbyrino autem auuos xvm, menses x, et ordinaiionem Victoris 18 Jtilii anni 185 die J)o-
ac dies x : quorum summa complet annos 51, men- niinica : unde ad ejus vitae terniiiium 28 Julii .97
ses 10 et dies totidem, et oniuino respondel consuia- sun.ma numerabitur annorum xn el diertim x.
tibus assignatis, ac lempori utriustjue martyrii, cum Priiui tamen consules illi tribuuiitttr Salurninus, et
paucis diebus interpontilicii, post Victoris mortem Gallus, qui signant annuin 18b, el prinium Pascha
reservandis eleclioni successoris. Qua vero ralione cjusdcm pontilicatus; cum anno praecedeuti iSS,
id deprehendeiim ex piclurig i>. Pauii, et veluslis Paschale lempus, Materno et Bradua consulibus,
codicibus, expono. pertineat ad Eleutherium adbuc in vita supersti-
In picturis pontificum loties descriptis basilicse tem.
1287 ANASTASII BIBLIOTHECARH 1288
Eaaem perversio numerorum provenire polerat A DEDICATA.XIII. KAL. APRILIS CVR P. SEX-
ex codicibus, si anni, menses, ac dies ita dispone- TILIO PROSPICIO.... MVCIOMVCIANOFALCONE.
rentur per coluimias sibi proxiraas, ut in aliquot ET CLARO. COS.
velustis exemplaribus observavi, in quibus ita pro- Edidit etiam V. C. Fabrellus Inscript., pag. 688.
ximae sunt columnoe,ut scriplor facile potueril de- Linea 5. — iific constituit ul sanclum Pascka die
ducere paulisper binarium ex una, et subsequcnli Dominico
movere. Exemplum dabo : celebrarelur, sicut et Eleulher. Et lin. 10:
Hic fecit constitulum ad interrogalionem sacerdotum
Annis. Mens. Diebut. de circulo Paschw cum pretbyteris et episcopis facta
Petrussedit XXV HH VIH collaiione, et accersito Theophilo episcopoAtexandriw
Linus scdil XI III XII [legendum Casarew] facla congressione, ut a qmrta
elc. decima- luna usque ad vigesimam primam die Do-
Victor X II X minica cuslodirelur sanctum Pascha.
Paiilulum spalii omissum a librario negtigenler inter In notis ad Anicettim ostendi
poluil in plinam Paschatis celebrandi die traditionem
el binarium annorum Victoris ac disci-
decadem, Domrnica tribus m
Crrorem inducere descriptores, et ansam praebere, sedibus a Petro apostolo conslilu-
ut denarium referrelur ad cotiinmam annorum, bi- patriarcTialibus
narium vero ad colomnam mensium : quem in er- tam, ct asuccessoribus constanter assertam, ftiisse
rorero non incidisset, si annorum notas exigere cu- deductam in controversiam a quibusdam Asianis,
rassft ad constilatus in antiquissinto Liberii calalogo qui asserebant cum Polycarpo permissum sibi fuisse
: ex duodeciro annos a Joanne apostolo, ut Pascha Dominicum celcbrarent
consigHialos quibus apparet, g
B
tribuendos esse Victori, oclodecim Zepbyrino: quem- die lunaedecima quarta. Beatum vero Polycarpum ,
admodura^exulriusque natalilio die in Ecclesiae,la- Anicetiim, ejus conlroversim causa Romam cum accessisset ad
et ab eo fuisset exceptus honorifice, re
buljs adnotalo conslat; nec nienses duos tribui posse tamen infecla in Asiam rediisse : tuenle Aniceio sibi
Victori supra annos solidos. Germanam ilaque le- tradifam a decessoribus, et a Petro
ctionem epochae Vicloris restituemus codicibus, et ctam consuetudinem : aposlolo profe-
pieluris per easdera litteras numerales : quibus se- observaretur in Occidente'. neque permiltente, ut afiter
licet non magnopere con-
Juiiclis lectio pervertilur, conjunctis cusloditur, si tenderel cum Polycarpo de Joannistemporaria per-
ex consulatibus in catalogo Feliciano norainatis, et missione inlerAsianos : cum uteretur
iridte trahslatis in codices Bibliothecarii, necnon ex vilegio sepeliendi synagogam cnm honore. apostoljcopri-
de re
diehus naialitio insignilis ejus, ac decessoris in ta- tamen turbas ilerum ftiisse excitatas non Ea solum in
bulis ecclesiasticis talis reddalur, qualeni adhibui Asia, sed etiam in Gallia, ubi cum S. Irenseo
pagjna 112 ad supplendas lacunas catalogi Liberiani, bant alii ex iisdem Asianis, cognoscimus ex epislolis age-
iienipe:
Viclor sedit annis xn, diebus x. Fuit lemporibus PasChalibus Patrum, editis per Buclierium in libro
de Doclrina tempOrum, nempe Aiiatolii Alexandrini
Commodiet Severi, a consulatu Commodi v et Gla-
brionis usque Laterano el Rufino. pag. 445, ntim. ,4; Phitippi pag. 469, et aliorum.
Materno enim et Bradua consulibus anno 183, ubi Num. praesens indicat Jegem apostolicaeconsueludi-
vilam complevit Eleulherius die 26 Maii, qua coli- nis vigenlem Romae, et in palriarchalibus Atexan-
driuo ct Antiocheno ralam ftiisse habitam eliam ab
tiir; vacatio sedis protracla videtur circa diem Do- ,
ininicani 18 Jnlii ejusdem anni, qua ordinatus fuerit C * Eleuiheriopapa: per quam confirmatur separari non
dehere Paschalem diem a Dominica proxime conse-
episcopus Victor a elero electus successor : qui quenti diem xiv Ituiaemensis primi. Acrius inslabant
Pascha primuni sui ponlificatus celebraverit anno Asiani sub Victore : ut facilius insinuaret, et
subsequenti 186, Commodo v et Gtabrione consuli- sanctiuscommendaret qui etiam Asianis praxira siiorum
bus, dui primi juxla metliodum Paschalem catatogo-
rara illi iributinttir. Complelis vero post ordinationis decessorum ab universa Ecclesia receptam, coaclo
et accitis ad synodum episcopis, non
diem annis xu el diebtis x, si martyriuro subiit ea- presbyterio, modo in ea confirraavit consuetudiiiis Jegem decrclis
dem die 28 Julii qua colitur, perveneril ad consules suorura decessorum anlea
anni 197, Laleranum et lluliinim, quos illi postre- vulgalam , et in Romaua
ittos tribuunt catalogi et codices memorati. nlqiie universali Ecclesia vigentem; sedauclor eiiam
fuit ut cycli Paschales apte disponerentur, qiiibus
EJUSDEM NOT/EHISTOItlC.E. imposleium ordiriarelur ad annoscompluies Conse-
certa dies Paschalis ab univcrsis fidelibus
Linea 2. — Temporibus Helii Pertinacis. Omnes quenles observanda. Ncque bis conlentns vigiliis, qnas occi-
na^Uiii ex nuinmis et hisioricis, legendum esse Hel- dentales secum impendebanl in re Paschali
vii Pertinacis. Addam libeoler testimonium lapidis ordinanda,episcopi in caeteris eliam provinciis alioruni stu-
anliqui, ex Leprigniani coilibus translati in musaeum dia excitavit ad conferendam symbolaro, praesertim
em.Card. Alexaiidri Albani; cuin in illo certa red- ubi haberentur viri oninibus disciplinis ad eam rem
datur epocha brevissiini ejus iinperii mensium 11, ex necessariis exculti. Victoris jussu indixit conciliui»
dierum. xxv, ita numerali Julio Capitolino in .
ejus jj Theophilus Caesareae: cujus fragmentuin
ex Kalendis Januarii ad diem v Kal. ' episcopus
Vita, Apritis, superest apud Bedam in libro de iEquirioclio vernali,
Falcone et Claro consulibus, hoc est a;rae Chrisli et apud Bucherium in memorata epistola
195. Inscriplio stylobatx, ad susiiiiendani statuara Pascha. Liber Pontificalis, licet meraoret Phitippi de
Theo-
a
principis Capenatibus erectae, taiis esl: pbiluin Victoris aelate Romam advenisse, et in con-
IMP. CAES. P. HELVIO cilio Romano adfuisse, ubi de cyclo Paschali ordi-
PERTINACI. AVG. nando actura fuisse affirroat, attamen errore colle-
COS. H. PONTIFICI ctoris Vitarum sive amanuensium conligit ut, loco
MAXIMO. TRIB. POT. TheophiJi Caesareensis episcopi in Palaeslina, aequa-
P. P. PRINCIPI SEN lis aeiali Victoris, et sub eo cogentis conciliuin in Sy-
FORTISSIMO DUCI ria, obrepserit nomen alterius Theophiti Alexan-
ET OMNIUM VIR drini episcopi, qui de re Paschali docle quidem scri-
TVTVVM (sic). PRINCIPI psit, et circulura dccem novennalera ad annos cen-
CAPENATES. FOEDER tum expandit, sed multo serius vixil; cum Theodo-
•*PR.C.LICMO. SPERAN- sio seniori Auguslo opus nuncupaveril in fine quarti
DO saeculi, ul in episiola Dionysii Exigui de ralione Pa-
schae, scripta anno Chrisli 505, Probo consule, in-
In Iatere dextero ejusdem stylobatis legitur dedi- dict. lii, iegimus in raemorata collectione Buclierii,
cationis epoclia ita siguata : pag. 485, Losebius lib. v Hist. Eccl. cap. 23 et 25,
HISTORIA DE VlTlS ROM. PONT. — S. YICTOR. 1200
memoralcoiupluia concilia congrcgata fuisse in pfo- A A cheiypo dclineataiii, ,et aeri incisam piotitli in lihro
vinciis, praeler eani synodum, qnain Romaehabuit dt Kalendario et cyclo Caisaris, ubi oslendisse puto,
Victor, et Pairum epistolas aetate sna superesse. ex cyclo octagrammo in marmorcb Kalendario Cae-
« Exstal, inquit, eliamnura epislola sacerdoluni, qui saris lunae periodum satis exacle accommodante an-
lunc in Palaeslina congregati siint : qtiibus praeside- nis Julianis, deduclam fuisse methodum duplicalae
bant Theophilus CaesareaeP.ilaesliuae,et Narcissus octaeteridis, qua conslat cyclns Hippolythaeus. Utro-
Hierosolymorum episcopus. Alia item exslat epistola que aulera ex cyclo (Juliano et Hippolylhaeo)coin-
synodi Romanae, cui Vicloris episcopi nomen prae- poni posse oslendi lerliiim cyclum, onnis 1184 Gre-
fixnm est. Halientur praeterea litterac episcoporum gorianis explicatum, ct ilerum repetendura quolies
Pomi, quibus Palma ulpote antiquissimiis praefuit. optis fueril, qui exacte respondeat canonibus Pa-
Epislola qnoque Ecclesiarum Galiiae cxstat, quibus schatis ceiebralioni optune conslitutis liim ab Eccle-
praeerat Irenaeus. Ecclesiarum quoque in Osdroenae sia in Nicaena synodo, lum a Gregorio XIII in corre-
provincia, el in urbibus regionis iilius constilularum ctione Kalendarii, alque htiic eideiu regulae in lextti
Iklerae visuntur. Seorsum vero Baccbyli Corinlhio- Anaslasii recensilac hoc in nmnero, ut a quarta de-
rum episcopi aliorunique complurium epistolre ex- cima luna primi mensis usque ad vigesimamprimam
slant. Qui omnes eamdem fidem, eaindemque do- die Dominica custodiatur sanclum Pascha. Ea ralio
ctriuam proferenles, unam edidere senlentiam. Et cognosci potesl expansa ac demonslrata in opusculo,
haec quidem fuit, ul dixi, illorum definitio. > Illam cui litiilum praefixi: Solutio problemalis Paschatis.
definiiionera superius expresscrat eodem cap. 25, Fraudarem, inquam, insigni documento historiam
liis verbis : « Synodi ob id ccelusque episcoporum _ liiijus nuiiicri, nisi illud monumentum insererem : in
convenere. Alque omnes uno consensu ecclesiasli- " quo una cuni cyclo et canone Hippolyti incisum le-
cani regulam universis fidelihus per epistolas tradi- gitur anno primo imperaloris Alexandri decrelum a
derunl : ne videlicel ullo alio quam Dominico die Pio, Eleuthero, Victore et successoribus Romanis
iiiysterium resurrectionis Dbroini unquam celcbre- ponlificibus constanter proposilum Ecclesiae uni-
tur : ulque eo dunlaxal die Paschaliuni jcjunioriim versae, et Victoris aelate plurium concitiorum con-
terminum observemus. > Capite vero 25, producit cordia assertum, uii vidimus cum Eusebio, ut sci-
verba exepistola synodi Caesariensis,cui interfuerant licet reccpta ex aevoaposloli<o disciplina et exemplo
Narcissus Hierosolymorum , Theopliilus Caesareae, dies Dominica Chrisliano Paschali ceiebrando sein-
Cassius Tyri, Clarus Ptolemaidis , aliique episcopi, per addicerelur, qune post quartam deciraam luna-
teslali de traditione diei Paschalis, quw jam inde ab rem diem inensis primi proxime consequatur : neve
aposlolis ad ipsos continuata traditione manaveral, et jejunia solemnia solvantur anle praediclam diem Do-
in ea monenl, ut exemplaria illorum epislolmper minicam. Ex hoc ciiini marmore perspicuum lit,
omnet Ecctesias mittantur. Significant etiam, se cum eliam fervente perscculionura aeslu, decreluni Ro-
Alexandrinis in die Paschali convenire : cum ea de manoriim pontilicum scriplis et conciliis sancto-
causa suae ad illos, et iJlorum ad se litlerae vicissim rum Patruro Juculenler fuisse illustralum, et genui-
perferanlur. Sludia Vicloris pro apostolicaediscipli- uis documenlis marroori insculplis in Urbe non ca-
uae observantia, et unitate ac pace Ecclesiae tucnda, ruissc, quae viclrix ;cvi religio nostra integra servat
quam in discrimen vocabal coulumacia Asianorum, poslerilati. Argumentuin inde capiant velim Jectores
promovit in Galiiis S. lrenaeus nolis in litteris apud liduciaequam debemus docuroentis lemporum in Ro-
eumdcm Eusebii librum, cap. 24. Constat etiam vi- C (; mana Ecclesia asservatis et publice proposilis post
ros praestantissimos liiijus aetatis Viclori sequalis, et reddilam illi paceni; cum videamus tam splendido
proximarum adlaborasse inordinandis cyclisPascha- monumento decoratos eliam in cryplis martyrum
libus. Anatolius Alexandrinus, episcopus Laodicen- sub Severo Alexandro temporum canones unius epi-
sis in opusculo canonis Paschalis apud Bucherium , scopi scriplo illuslralos, et addiluro calalogum cae-
pag. 459, referl, ea de re fuisse cominentariuin edi- lerarum ejus lucuhrationum. Recensel illas B. Hie-
tum ab Origene Alexaiidriae, ubi sludia florebanl ad ronymus in libro de Scriptoribus ecclesiaslicis, plane
hujusmodi computum necessaria. Ipse vero Anato- respondentes tilulis operum, consignalis hoc in mar-
lius mirw docirinwvir (ut ail Hieronymus de Script. more prope canonero temporum superiorum, per
eccies.) in arillimelica, geometria, astronomia, aliis- heccaeadecaeteridas digestum. Partes illius singutas
que ditcipliuit, cuiut ingenii magnitudinem de volu- cum explicueiiin in dissertalione de cyclo S. Hippo-
mine, quod super Pascha compotuit, metiri licet, eo- lyli edila in Jibro de Kalendario et cyclo Caesaris, et
dem in argumento prseclare versalus scripla sua no- in Germania recusa iu edilione operuin ejusdem S.
bis reliquit, Dionysius Alexandrinus, qui sub Gal- episcopi et marlyris, abslineo a pluribus afferendis
lieno floruil, eodem in stadio se exercuit, tisus ad veteris illius monumenli illiisiralionem, quam
oclaeleriile : ut observat card. Norisius disserl. 2 de posl Petavium el Scaligerum, ibidera reperies auclaui
Paschali Latinoruni cyclo. commentariis in ea editione recusis virorum clarissi-
Verum prae caeteris illuslrat gentiino monumen- morum, aetatis nostraedecus sua erudilione luenlium,
to hujus aetatis in marmore consignalo Hippolylus Philippi a Turre diim viverel episcopi Adriensis,
episcopus, qui duplicata octaeleride sedecira anno- rrj Joaim. abb. VignoliiValicanaebasilicae et hibliolhecae
rum circuliiin concinnavit, deductum ex anno primo olliciis iltustris, el R. P. Virginii Valsechi, in Pisana
imperaloris Severi Alexaudri , ad quem exegerat , academia sacrarura lilterariini interprelis, amicitia
uti Hieronymus tradit, raliones Paschae , et lempo- niihi el sludiorum cominunione jiinctoruin. Iconem
rum canones. Licet enim eodem cyclo usa non sil maimoreae sedis et simulacri Hippolytuin episcopuin
Ecctesia, ex illo lamen occasio et ralio suborta est referentis, cum titteris Graecisin (Juplici sedis latere
coraponendae enneadecaeteridos, seu circuli no- hinc exprimenlibus canonem temporum (et calalo-
veindecini annorum , queui caeleris Ecclesia prae:u- giun operum in sedis inflexione postica) inde cyclum
lit. Praelerea cycltis ille Ilippolylhaeus marmori in- Paschalem ad conseqitenlia leinpora expansum ex
sculptus.el in iiiartyrumcrypliseffossus prope eccle- primo anno Severi Alexandri pag. seqq. subdo duplici
siara-S. Laurenlii extra Muros, in agro Verano, el a aenea labula excusam.
Marcello Cervino cardinali bibliothecario, qui posiea Linea 4. — Hic fecil sequenles cleros. IO.IJ/JOC
apud
ad pontificatum Romanum eveclus Marcelli II no- Eusebium lib. vu, cap. 15, reddilur Laline gradus
inen retinuit, in Valicanam bibliothecam illalus, ubi seu dignitas. Marinus gradum cenliirionis proroeritus
hodie conspicitur, exercuil ingenia plurium chro- habiik competitorem, qui conlendit Marino tanquam
nologorum in eo illustrando. Fraudarem insigni Chrisliano non licere dignitatem capessere, sibi vero
ornamento , et documenlo sacrae antiqtiitalis prae- gradum illum competere. Ila enim Laline reddit
cipuo notas in hunc num., nisi curarem hic inserere Valesius, quod Graece exprcssil Eusebius : A-UTW Si
ejusdem marmoris et cycli imaginem, quamexar- imSciMeivTOV/>i5pov.Transposila vidcnlur in hoc
PA.TUOL.CXXVII. 41
l"
1291 ANASTASII BIBLIOTIIECARII i_<fc»
nuroero prsedicla vcrba : quorum scntenlia videtur A Ul sumroam eorttm perstringam , qnae vero pro-
esse coiiliniianda Cum ordinalionibus infra recensi- ximiora, ela probalisfonlibns collccla esse censeode
tis : Hie fecil ordinationes, elc Quare periocha Vi- aniiquitale Ecclesiarum Scotiae, figere primum
ctoris a Bibliolhecario videlur co:tipacla ex duplici oportet historiam civilis dominationis eariim regio-
cataiogo: cum in eadem bis memorentur decreta num qitoe a Scolis incoli apud veteres dicebantur.
Pasclialia, bis indicenttir ordinaiiones, et fine vitae Sunt vero hscc summa capita ad historiam civilis im-
pei lnarlyrium semel expresso post illa verba, Hic perii perlinentia, qtioelegi possunt et amplo censu
fecil sequenles cleros : martyrio coronatui : nova scriptorum, a celebri Usserio producta in Antiquita-
dccrela addantur : et rursus de re Paschali, mox libus Briiannicarum Ecclesiarum cap. 15. Tanlam
de sepultiira fiat sermo. inde collegit imileriem R. P. Michnel Aifordius-, alias
Linea 9. — Episcopos per diversa loca duodecim. Grillilh, soc. Jesu presbyter Aiiglns , ut compege-
Inler lios aliqtii nuraeranl episcopos a Victore dalos ril quatuor ingentes lomos Annalium Ecclesiae Bi-i-
Caledoniis, seu Pictis, et Scolis, quos interdieitur lanuicae, per quinqtie priofa Christi saacula, impres-
promoveri curasse Chrislianam fidem per insnlam sos post ejus ohilum anno 1665 Leodii , passi;n
Britannicara ultra Romauos fines. Ita eniin inler- iii illis proferens liisloricos ab Usserio observalos.
prelantur illud leslimoniiim Tertttlliani, quod supra Diximus paulo ante col. 1261, potiorem parlem
relalum fttil in Elcullierio, ut sciticet Romanis inac- iiisnlm
eessa loca per Britannias fierent jam pervia Christi Majoris Brilannine, victo lege Caractaco , a
Evangelio. Scolorum historici affirmanl, eorumque Clandio impcralore doinilam fuisse el redaclam in
e nuinero inprimis illuslris Hector Boelhius haec -, provinciain Romanam , earoquc auclain a Domilia-
tilteris mandavit libro v Scolicse hlsloricae, circa B no primuin, deimle ab Adiiano , cl Anlonino Pio
finem de Donaldo Scolorum rege, et hujus temporis non perligisse tamen nisi ad mtirum transversum a
Christianis : « Talem dederatei animum pacis prin- frelo Germanico diiclum ad Occainini Itiberniciim
ceps et auctor, Chrislus Dominus, qnod verae ex Gabrosento ad Ltignvallium. Ueliqna pars insii-
pietali, aspernato malorum dacmonum ctiltii, sese lae ad Bore:«n vergens ullra hunc mlirum , quam
nddixeri.l. Nam Severo imperanle Romanis, apud liodie dicimus regnum Scotia', lunc vero dicta erat
Viclorem pontificem maximum (qui quintus decimus Caledonia, incolebalur a Pictis, el a Brilaniiis, qui-
post Pelrum Ecclesiae praefiiit.) per legalos oblinuit bus postea siiccesserunt Scoli cx Hibernia. Utraque
ut viri doclrina et religione insignes, in Scotiain ab atiteui gens (Picti el Scoli) traditur fuisse origiuis
eo missi, se cum liberis et conjuge Chrisli nomen Scylhicw : <Posl Britones, ait Usserius, in Aquilonari
profilentes baplismale insignirent. Regis exemplum deinde sui parte Pictos primtini, ut putaliir, e Scythia,
Scotica nobilitas secula, aversata impielatem , ex Hibernia Scotos suinpsit Britannia. De
adventu primo in BedaeHistoria ecclesias-
Chrislique religionem complexa , sacro fonle est Pictoruro isla. Conligit gentem Picloruni dc
itbtiila. Ftiit annus ille quo Scoti ad lumen verae tica habenlur
pielatis, Dei optimi maxiini benignilale, vocali sunt, Scytbia , ul perhibenl, longis navibus non mullis
et recepli, ab eo qui primus fuit huroanae saiutis, Oceanum ingressam, circumagente flatu venlorum
tertius supra diicenlcsimum, elc. exlra fines omnes Brilannix Hiberniam pervenisse,
« Donaldus praeter haec primus omnium Scolorum ejusque seplenlrionales oras inlrasse : atque in-
regum (ut in nostris annalibus proditum est memo- vcnla ibi genle Scolorum , sibi quoque in partibus
riae) nuinmum argenteura aureumque signavil: una C illius sedes petisse , nec impetrare poluisse. Est
Hibernia insula omuiuin posl Brilanniam
parte saluliferae crucis , allera sui capitis effigie aulcm ad occidenlem quidem Brilanniae sila; sed
expressa; quo susceptae a se primura inter Scotos roaxiina,
reges Chrislianae pietatis meinoriam ad posteros se sicul conlra Aquilonem ea hrevior, ita in meridieiu
propagaret. Morilur tandero , religiosis et urbanis contra irans illius lines plurirouro prolendens , usqne
operibus Christiaiioque amore (sacerdolibus, qui llispaniae sepienlrionalia (qiiarovis magno
i.(iiiisacram rero inter Scotos tenebant persuadenii- a;qiiore interjacenle) pervenit. Ad hanc ergo usque
bus) in agro Chrisiiaiioruni sepullurae multis et piis ea pervenienles navigio Picli (ut diximus) peticrunt in
precationibus, Ut fieri solet , dicalo conditur. Quo sibi quoque sedes et babitaiionem donari. Res-
prope lempore Aiexander (lulit et is Severi nomen, pondebant Scoli, quia non amhos eos caperet in-
nt honoratior haberetur) Romanum lenebat impe- sula : sed possiiinus, inquiunl, salubre vobis dare
ritih». Inccepere nostri tum primum sacras colere consilium , quid agcre valeatis. Novimus iiisulaiu
Jilleras, sacerdotibus praeceploribus, qttos Viclor esse aliain non procul a nostra conlra orlum solis,
pontifex maximus ad Chrisli dogma propalandura in quam sacpe lucidioribus diebus de longe aspicere
exlremam miseral Albionem. Restabant lamen non solerotis. Hanc adire si vuliis, habilabilein vobis fa-
cerevalealis : vel si qui resiilerinl, nobis auxiliariis
pauci roalis diemonibiis sacrificandi rilus : quos ulimini.
Donaldus rex, nullis suasionibus, nullis adhorlatio- Itaque petemes Britanniam Picli, habitare
nibus sacerdolum, nec ulla vi poluit abolere; sed per septenlrionales insulae partes ccepertint. Nam
nec etiam Elhodius, qui secunduro Donaldi exilum Austrina Brilones occupaverant. Cumque uxores
Scotorum tenuit imperiura. > D Picii non habenlcs pelerent a Scotis, ea solum
HaecBoelhiiis : quem etiam in Scotiae descriptione conditione dare consenseriint, ul ubi res veniret
secutus Paulus Jovitis Donaldum, ail, « primum e in dubium, magis de feminca regum prosapia
Scolis regibus Christianae religionis sacra suscepisse, quam de masculina rcgem sibi eligcrent : quod
primumque in Scotia (cuni venalia in humanos usus usque hodie apud Piclos constat csse servalum. >
aliartim rerum permutationibus, aut aliunde impor- E Germanica Scylhia prodiisse Piclos antea
tala pecunia, in foro et nundinis einerenlur) aurum memoralos conimunis esl opinio, deducta ex Taci-
el argenturo Scotica nola percussisse. > Sed roira- lo in Vita soceri sui : Rutilw Caledoniam habitan-
lurBaronius Ann. lom. V, ad ann. 429, § 2, « lantai litim comw, magni arlus Germanicam originem asse-
haec anliqiiiorem Scolum chroiiographuro Marianuini veranl. Scythiam vero Gennanicam docet hahere
prorsus ignorasse, et Bedam illis propinquum peni- Daniam, Suetiam, Norvegiam ex pluribus testimo-
tus laluisse : > nec desunt qui ad Hiberniam (quae'. niis : inler quaepraeclarum illud Anasiasii Nicwni
antiqua Scolia fuit (tolam conversionis liujus histo- qusesl. 58 edilionis llerveli, vel Sinaitw quaest. 40,
riam transferendam esse existiment, a quibus non cdit. Grelseri. Scythiam solili sunl vocare vcteres
multum dissidere videnlur et illa TbomaeBozii iib. omnem regionem Borealem, ubi sunl Golhi el Dani;
vtn de Signis EcclesiaJ cap. 1 : « Tradtint in Scolia, et.alterum Pocopii lib. n de Bello Goth., p. 252,
quae lunc erat Hibernia, Christi culiuni dissemina- 255 edit. Graecae, ubi Scythiae instila , qiiae Thule
turo eodem lempore, quo in Brilannia, sub annumi ilJi dicitur, Daniae parlein coroplectilur , Sneliaro,
salutis ccni, Victore sedente. » et Norvegiam ; et a Claudiano apvdlalur sedes Pic-
1293 IIlStoRIA DE YITIS ROJI. PONT. — S. VICTOR. an
\m ANASTASffBiBLIOTilEcTRJl 12S6
1297 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 1298
torum in Panegyrico de qttarlo Honorii consu- A' Gestorum itaqnc series ostendit, secundo ac terlio
latu. Christi sacculo Borealem MagnaeBritanniae parlem
HadiiemnlSAXOKE fu«o ultra Romanos fines ita fuisse obnoxiam belloruni
OnciDEg: liicaluitPicTORrM sanpiiineTHULE : molibus fcrine conliniiis , ut episcopatutitn in ea
SCOTOHOM comulosDevitglacialisIERNE. erigendoruin vix u^Ia occasio sese praebuerit : con-
« Ul enim Orcadas (snbdil Usserius Saxonum pi- stame regttla superius indicata ponlificmn Romano-
ratas.lenuisse, ita Pictos Thulen (sive Scandinavia ubi rum, tie episcopales sedes ibi fundarenl prapropere,
ea fuerit, sive septentrionalium insularuin qttae nondtim firmata pace, el consolidato slatu ejus
titneri posset eas facile ruititras. Quando
alia) et Seoiot lernem incoluisse claris et apertis reiptiblicae memorant aticlorcs prodncli a Iaudalo Patre
verbis significat: quod et de Ierne, sive Hibernia igilur Alfordio in Ecclesiae Brilannicae annalihus
iioslra confirmat etiam Beda, in loco jam citalo il- Michaele
lud addens : Hwc proprie patria Scolomm esl: qui ad anniim Chrisli 205 legationem instilulam a Co-
ab hac egretti, lertiam in Britannia Britonibus et dualdo Caledoniorum rege ad Romanum pontificem
ante
Pietit gentem addiderunt. Quod etiam solo linguae Victorem , exemplo Lucii regis, qui paulo
coramunjs testimonio evinci prodilum ostendit ab Jegaios direxeral ad Vicloris decessorcm Eleiithe-
rium , ut Viclor episcopos suae genli deslinaret
Anglo Ciinibdeno Briiann. pag. 12 , et a Scolo ad Christianae
Joanne Majore, de Gesl. Scolorum lib. i, cap. 9. > religionis cullum in ea constitiien-
Ordo igilur successionis istarum genlium fuit, duni, et perhiberet Paschasium legaltim Dodual li a
ut Britones, qiii australem insulaeparlem tenebant, successore Vicloris Zepbyrino id impelrasse (qtiod
sub Claudio principe a Romnnis in provinciam reda- g Victor jam decessisset); cjusque Paschasii a Do-
clam, dorainarentur etiam Boreali, seu Calidoniw, dualdo re^e missi ad Viclorem papahi memoriam
qnae hodie Scotia dicitur : quo arroa Romananeque superesse ui menologio Scolico die 12 Decembris:
sub Claudio perligerant, neque sub Doroitiano. id pulaverim intelligenduni tanquam gentis cpisco-
Ilujiis aulem aelale ex Juvenate satyra 4 : pum nullaeadhttc sedi addiclum, seu Vicarium apo-
Cumjam semianimemlaceraret Flavinsornem stolicum Viclor concesserit. Vero tamen similius
Ultimns,et calvoserviret lloma Nerooi, videtur, Eboracensi episcopo in Britannia Romana
oslendit Ma- jam instiluto, ab Eleulherio ct Viclore mandatum
ncmpe Domitiano, Arviragum regem ut Caledonios, el Maeatas,et Albaniam omneni, seu
rii patrem Brilannis imperasse. Magnae Britanniae parlem Borealem per idoneos
Otnenbabes,inquH,magni, clariqu»Irinmplii: doctores Christianae iidei ctiraret associare; cujus
Regemaliquemcapies, autde temonc Uritanno rei felicius peragendae causa in eosdem popttlos jura
Excidet Arviragus: . Eboracensis sedis Viclor exlenderil. Concessi ergo
quem a scholiaste veleri Arbilam, el in antiquis nu- creduiiiur a proximo episcopo presliyleri et docio-
mismalibtis ARIVOGiimsignaliunindicat. Hoc Arvi- res Christianae legis, qui eidem episcopo subessent,
mgo regnanle, sive ejus filio Mario refert a pluribus donec firmato regionis statu, et civili dominationc,
hisloricis tradi, Pictos Scytharum genus in Biiian- composlta, tempus appeterel fundandi sedes episco-
niam navigasse. Coltatis lemporibus inferl, Pic.os pales inlra eosdem populos ex Caledoniis, Brilonis,
illos Scylhas esse Dacos sive Sauromatas, qni a Pictis, et Hibernis collectos. Licet autem Dempste-
Trajano sede pulsi, cum Daciam snbegit, huc appn- r rus in Apparatu Jib. vn, cap. 6, contendat ex Jorda-
terunt. Picti veto vocati sunt ab inlerpunclis cor- no, Limeriensem Ecclesiara Scoticarum anliquissi-
poribus : qure consueludo ibi vigebat. Dacos si- mam in Hibernia lunc esse fundatam, hujus tamcn
quideut et Sauromalat corpora sua inscribere so- documenla subverlit Usserius; et P. Alfordus op-
lilos fuisse auctor esl Plinius lib. xxu, cap. 1. porlune addit animadversionem : quae tam citae
Longis igitur navibus advecli Scythae, Satirc- fundationis persuasionem a Scotis ipsis excludil.
matae, seu.Daci, qui etPicti a Trajano expulsi, per Considerat enim, in duobus conciliis Basileensi et
mare Germanicum ad Hibernicum delati suiit. Constanliensi oralores Angliae regis tam acritcr
Dum tentant Borealem Hiberniae parlem occupare, disputasse cum oratoribus aliorum regum occidenta-
a Scotis Hiberniae incolis-suadenlur ul sedem sibi lium, quibus praeferri se debere asserebant. Cum
conquirant in Boreali parte Magnae Britannia?; ad Lucius enim rex Britannus prior tempore quam cae-
eam rem auxilia se praeslituros (ex Florilego) qtiod teri Christum adorasset, eliara Lucii sticeessores
etiaropro voto contigit. Picti igitur Albania politi Britanniae reges aQirroabant potiores haberi oporlere
quae Borealior est insulae Britanniaepars, uxorespri- successoribus aliorum regum Occidcntalium: « Cur,
mum a Scotis Hiberniam incolentibns impelrave- inquil, non eodem argumento pugnarunt aliquando
runt. Cum Britonibus deinde Caledoniis, silis ullra Scotorum reges? Nam revera si Dodualdus Scotus ,
murum dividens Britanniam Romanam a Biitannia el Scotorum regumprimusqui hoc anno (205) bapii-
indigenarum, seu Catedonia, quae et Scolia hodierna, zatur, fortius pro Scotorum eminentia quam pro
pacem, amicitiam, et connubia conlraxerunt. Haec Lucio, premeret argumenlum. Angli enim et no-
prima colonia Pictorum fuit in qua Picti Caledonio- mine, et re, et natione, et toto fere ccelo a Bri-
rum nomen promiscuum habuerunt. Scythae vero D tannis diileruut. Scoti Septenlrionem nostrum inse-
illi, seu Scoli, qui jam in Hiberuia, seu Ierne conse- derunt ( si Scotis est haberola fides ) trecentis tri-
deranl, et uxores Pictis advenlanlibus ohluterant, ginta ante natum Chrislum annis, Fregusio Scolo-
in Albiouem, seu Britanuiam niagnam transfretan- rum rege: ut Donaldus ex eadem origine, eodem
les inter eosdero Piclos affines recepti sunl.-Quare sanguine.eodem prorsus nomine a Scotis perhlbelur.
et Commodo imperanle, aique alfectanle Britannici Cur non exclusis Anglis,. poslhabilis Gallis, Hispa-
nomen sibi comparare per insulae lotius acquisilio- nisque, pro prima in conciliis, el Romana. curia
nem valide restiterunt: et Septimio Severo produ- sede disputarunl? > Verum de Dodualdi narra-
cere contendenti Romanos lines ad ejusdem insnlae lione, et de prima oratorum regiorum sede alii
oras extremas sese oppnsiieruni, communi belto dispulent. Noslri arguinenli est hic lanttun, inqui-
cum affinibus Britannis, Galedoniis, Piclis suscepto, rere de fundatione sedium episcopalium in illa insuhe
ad defensionem coinmuiiiiim Laritim. Severi arma Brilannice seu Albionis parte, quam tunc Caledo-
viclricia, licel maximani parlem instilaejam occu- niam appellabant, sive Albaniam, nos hodieScotiam
passcnt, attamen a patris imperatoris obitu alio dicimus. Serius profecto dticimus in ea regione
conversa sunt perAntoninum Caracalluro. Qui Bri- constiiulas fuisse certas sedes episcoporum. Cur
lannis veteribus, Caledoniis, Piclis ac Scolis resli- enim ex iila provinch non iiiveniiintiir episcopi
tuil priores sedes : fomitem fultirum novorum bello- proximis aelatibus subsignati in conciliis; cuin ex
runi sub CTf_isio el Constanlio, ut ex Hcrodiano, Brilannia Romana ejusdem insulae parlc tntiro
aliisque scrij ttVibus colligilur. Severi disiincta tres reperiantur iii Arolatensi
1-09 ANASTASUBIBLtOTTIECAIttt J-QO
teoncilioanle Nicaciitim,cl post Nicacnumin Arimi- A episcopum ordinavit Pallailinm. Ordinato Scolis epi-
iicnsi ? Cur iiulli mcnioranltir antislitcs inter Sco- seopo (siini vcrba Prosperi adv. Collat. ) dmn Ro-
tos successorcs priorum antc Paltadiiim a Ccclestino mtintim insulam studel servare eathoticam, fecil etiam
daiuin , si aliqui exstilissent sub Doduaido rege? barbaram Christianam, lioc est ( explical Thomassi-
Cur neque Hiberni Scotorum parenles ullum admit- niis ) Pclagianos ex Anglia , idololatras c Scolia cx-
liinl ante Palriciiim ? Libralis itaque roomcntis ra- pulit. > Opporltinitas igiltir erigcntli episcopatus
tioniim , ct scr.iploruni testimoniis, cum liquido exspeclata ct diJala est per iiniim el alterum sarcu-
eonslet ex Tertulliano propagatum fuisse in Majori luin; ncqiic interca fraudavit sacramcntis, cl niini-
Britannia Chrisli nomen tiltra Romanos fines inler. stris genlesad Cliristiiiu vocalas; neqiic prcsbyleros
Caledonios ct Pictos, inaccessa Romanis loea'; ct accphalos, aula jurisdictiouc certi cpiscopi non de-
compliires hislorici Britanniae aflirnicnt id conti- jiendenles allribuit populis , seniper ceusendis sti!»
gisse beneficio Vicloris et Zcphyrini, ponliiicum aposiolorum siiccessoribus , adcouue sub episcopali
Uomaiiorum ; neque ulla inveniantiir vestigia ca- hierarchia , ul ad ceelcstcm Jertisalera spcclare pos-
lliednc episcopalis ibidero ercclce sectindo ac terlio sinl : iu qua porbe duodceim, qua: cives admillunt,
Chrtsli sxculo : consequiltir, ul dicatnus, consueto noniina praeferuul duodccim apostolorum Agni. Hacc
sedis aposloticc more divinarum rcrum ministcria diclasint ad illuslrandastiim ortlinaiioncs episcopales
ibi peracla in fide annnntianda, ct sacramcntis po- Victoris per recensionein Caii, ojusaetate non roiniis
pulo adroinislrandis per presbyteros, et doctores, inler episcopos geniiuni , qtiaro inter presbytcros
«o transmissos ac dcJcgatos, ut subessent cpiscopo Roniana! Ecelesiae celcberriuii; ttim Brilannicc in-
Eboraccnsi proxiiniori, sive elJam ut ab co roittc- JJ suhc primas sedes episcopales, nialure quitleni con-
l-enlur de mandato aposlolicae sedis, donec oppor- slitutas in rcgionibus jam coinposilis ad ordincm
iitnilas offerrelur episcopaluum in illa insulae parlc rr-.ipuhlicacslabilem reiiiieiidnni , seriusvero funda-
consiiliiendorum. las ubi iiondiiiii pacatis rebns civilis imperii ct mili-
Coiligerc lainen prastat altcrum coroJlarium c.v lans, saliiiseral illis populis sacra adniinistrari per
diulurna Uitalione ad fundandos cpiscopaltts adhi- presbylcros ii proximis episcopis rcgeiulos, sive pcr
liila inter Caledonios, et Piclos, eoruinquc suc- goiitiiim cpiscopos a Roinano noniificc lcgero accep-
cessores Scolos; nempe,. ab hodicrnis haercticis linos sni iniiiisterii, ciquc siiuindc indicaluros, ubi
presbylcrianis, adeo frcquentibus in Scoiia, fruslia ccrlse sedis ligemla:opporluiiilas orirclur.
obtcndi erroris sui patrocinium cx dcfcctti epis o-
porum.in ea regione per tria priora saecula scrae CIACONII.
Chrisliaiuc: ad quai proplcrea libentcr provocant, Linca 6. — Sive in flumine, sive in mari, sice in
cum dc reginiine cpiscopali in Ecclesia Dei rciiiiendo fnntibus.-Sl.Uuh intcr eaUera liic ponlifex, ut hapti-
juxta inslittitionein Cluisli Doniini serroo e-i. Nul- SIIIIISiiniversim in Paschaie celebretur; at si neces-
tos cpiscopatus ibi fiuidalos ante aelalcniCoiisuiiilini sitas ulla emergercl', aut mortis pcriculum subesset,
Magni ullio adiniitam, eiiamsi annis pliisquaiii gesuilesve ad fidem accederent qtiocunqiiu lcmpore,
centenis cx aelate Severi Christianus cullus in ca rc- el quavis aqua sive marina, pluviali, aul fonlaiia ,
gionc fuerit cxcrcitus. Non idcirco lamen conscqui- sivc ptileali baptizari possc.
tur, ut iilis fidclibtis episcopus non praccsset, aut PAGII.
presbyteri, ac diaconi, perquos doclrina Christi ad C
eos penelraverat, ct eonservabalur, cerlo episcopo Liiiea 10. — Uic fecit eonttitutum , etc. Victcr sy-
jion suliessenl. Haceadem Severiaelale, ac fitioruin, nodum celebravit, in qua decrelum esl, Pascha ,
llemetriiis Alexandrinus anlistes ad Indos usque non decima quarla luiia primi rocnsis die, sed po-
ablcgavil presbyleros, ac doclores , qui Christum tius die Doininico post dcciroam quarlam luiiani ,
lain dissitis rcgionibus aniiunliarcnl, Eusebio tesle. cl posl vernale acquinoctiiimoccurrenle, juxla apo-
Nunqtiid acephali erant presbyleri, et doctores ad siolorum tradilionem essc cctchrandiim , ul habct
id mtinus aposlolicum ila ablegali ? Atqui reduces Eusebius lib. v, cap. 25. Synodo adfuerc episcopi
tx missionibus ralionem rcddebant episcopo Ate- qualuordecim ex libello syuodico. ldem Theophilus
xandrino villicationis suae, non secus ac reliqui ei- auctorilale Victoris, concilium eliam Cacsarcaein
dem EcclesiaeAlexandrinaesubjecli. Quin etiam scho- Pahestina eadem de causa coegit, cujus fraginen-
las calecheseoii in eadem Alexandrina Ecclesia resn- lum exslat apud Bcdam de aequinoctiovernali. Ra-
niebant, ut Panlxno contigil, quein Demetriusillius liones Victoris sunt, ne cominuniccmus cum Jmlaeis
setlis cpiscopus Indoruin legatis poslulanlibus con- Cliristi inlcrfecloribus. Secundo, ul in loia Ecclesia
cesstun, mox ab inslitutione Indoruin reducem scho- sit una ralio Paschalis ceicbrandi, ct pauci Orienta-
t;c ila pnefecit : non secus alque Origcnem , inier- les judaizanles, omnibus Occidentalibus, pluribus-
cessione aetatis nondiun presbylerum, a duce Ara- que Orientalibus populis, cl episcopis aliter sentien-
biae cxpetilmnEvangclii causa ab ipso excipiendi, eo tibus, cedant. Denique, quia aliicr facicntes Oiien-
negolio confecto idem Dcmetrius reversum Alcxan- talcs, quandoque uiio anno bis, quandoque nun-
driam iuslilulorcm scholae calecheseon declara- quam Pascha celebrarent, quae sunl tres rationes,
vit. S;ieculo aiitem inlejjro evolulo posl Indicam D qiiibus Conslanliniis Magnus in cpistola ad omnes
cxpedilionem Panlacni Alhaiiasius Indorum Rcnli Ecclcsias, qux legitur apud Ettsehium lib. in de Vi!a
^piscopuin concessil Frumentium , ut produnlRu- Constanlini, decreti htijus aequitatem confirroalpost
inus, et Socrales lib. i, cap. li : el altero saeculo concilium Nicaenum, in quo Victoris coiislitiituui
pariter absoluto ab Origcnis roissione in Arabiam , confirroalum est,
Moyses anachoreta ab Orlliodoxis episcopis, Sara- SOMMIER,
ccnorum regina expetenle Inslitulorem Chrisliauae
fidei, episcopus est ordiuatus; cum ab Arianae per- Viclor papa ilJuslrem reddit pontificaturo suum
lidiae signifero, qui lunc occupabal thronum Ale- damnalione hairesum suo tempore suhorlarum, cl
xaiidrimim, ordinari non palerelur. llis addit Tho- cura quaro adhibuil perducendi universas Eccle-
iiiassiniis de ver. Eccl. disciplina lib. i, cap. 54 , sias ad Paschale fesluin uniformi designatione c-cle-
cxeinplum iiluslre Victoris ( de quo agimus ) el Ze- brandum.
pbyrini paulo ante memoralum col. 126 in hisce no- Thcodotus quidam apprime cxcnltns ulraque di-
tis: quando scilicct Caius Romanx Ecclesiaepresby ter sciplina rcligionis et scientiarum, licet professione
doclissimiis el clarissimus primum deslinalus fuit, coriarius, fidem Chrislianam sceteste abjuraverat
deinde ordinalus episcopus genlium , narrantc Pho- in perseciitione.Impos pudoris diu tolerandi quo die-
lio cod. 48. Quare idero Tliomassinus subdit : « S;c lim peifundebatur , Byzanlio nalali solo relicto ,
tesle Prospero Ccelcstinus primum Scoiis.id est Hi- Roniiu domiciiium consliluit. Cito vttlgato tjus cri-
bernis, in Scotia, ttt anlca diclum esl, degcnlibus , niinc , nou defuil qui dcsertionem exprobarel; illc
1501 IHSTOJUADE VITIS ROM. PONT. — S. VICTOR. 150-
ul aposlalaedcdecns dccjiuarei, maluit liaeresimpro- A carne versatus. Percepla ilaque auctorilate prrr-
fiteri, asscverans se ciim abjuraverat Christum, ni- dictus cpiscopus non soluin de sua provincia, sed
hil supra hominem abjurasse. Errori suo palroci- etiain de diversis regionibus oinnes cpiscopos evo-
nium conquirebat ex diviiix Scripturae testimoniis cavit. Ubi cum ilta niultitudo sacerdotum convc-
perperam explicatis proprii ex ingenii libidine, tit nit, lunc Theophilus episcopus prolulit aucloiiia-
solent haerelici- Httnc igilur Victor damnavit, el a iem ad se missain Vicloris papx.; elquid sibi opeiis
fideliiinicommiinione reroovit, tanquam corrupto- fuisset|injiinclum ostendit, > etc. (Fragm. Conc.
rem doctrinaecathoticac. Ejiis sectarii quo se perli- Pala-st., apud Bedam de Mquin. verno.)
nacius tuerenlur, jaclahant , se Romanae sedis do- Alix quoqiie synodi in Ponto sub Palraa, in Gal-
clrinara exacte profiteri a majoribus tradilam, ni- liis snb Irenxo, in Osroena finilimorum, in Graecia
hilque ase vulgari aut doceri, quam ca quaein Eccle- sub Bacchylo, necnon in aliis provinciis, quarmu
sia tradita el recepla fuerant a Petro apostoto ad fiiilunanimis de sedis Bomanx decreto ohsnrvaudo
Viclorera : imputanles Zephyrino pcrversionem dog- consensus. « Aliud item conc. episcop. Ponti, quibus
malis ac disciplina?corruptionem , quam a decesso- Palmas, ulpote anliqiiissirous et maxiinc vencrau-
ribus removebant. . diis, praisiilebat. Aliud Ecclesiarmn Galliac, quas
Veruni orihodoxi scriptores islius aetalis, frau- Ireitxtis regehat episcopus. Aliutl porro Ecclesiarum,
dem ac temerilatem hujusmodi sectariorum mani- qnae Osroenam, et reliquas in eo loco civitates inco-
fesiamnt. Anonymtts inlerhos excelluil, qui eisdein lcbant. Aliud separatim Bacchyli Coriiiihiorum epi-
opposuit scripta SS. Palrum, qui vixerant iisdero scopi; et alia denique aliorum propc inlinilornm,
teniporibus ad defensionem erroris sui delcctis per fj qui uno consensu, judicioquc uno, eanulem de illius
novatores. Qnod aliinet ad Viclorem, idem Ano- festi observaiione lulere sententiam. > (Euscb. Ilist.
nyrous mirari se allirmnt (apud Euscb. Hist. Ecct. lib. v, c. 22.)
lib. v, cap. 27): « quomodo illos non pudeat hacc Solus Polycrales Ephesiorum episcopus, qtii syno-
Viclori lam falso objeclare, praeserlim cum explo- dum sux provincix collegil, in qua Victor rogaverai,
rate cognitiim habeant, Victoreni, Tlieodotum illum ul Asix Minoris episcopos universos advocaret
coriarium, duccm el quasi parenlem hujus impiae, et (quod indicat roandato Rotnani ponlilicis liaecomnia
exsecrandae a fide dcfeclionis, Chrislum Deum pcr- concilia celebrari), solus, inquaro, Polycrates a con-
neganlis, Chrisliana communione interdixisse. > suetudine sua rccedere delrectavit, et Victori per-
Paucis ante annis, « Noiinulli Romae vigebant, quo- scripsil, coiisliltitum fuissc in illo Asianorum episco-
rum Florinus presbylerii ecclesiastici gradu abdi- porum concilio, celebrandum esse Pascha die luiia>
catus, el Rlastus perstmili implicalus errore, pariter quarta decima, in quaincunque hebdoroadx fcriaiu
cum illo principatum obiinuil Irenaeus varias incideret, ex causis in epistob expressis, qitam ad
contra eos coroposiiil cpistolas : unam ad Blastiim, illnin dabat. « Possem, inqtiil, hoc loco episcopos,
qnam inscripsit de schismale, etc. (Euseb. Hist. qui mihi in concilio aderant, commemorare, quos ut
lib. v, cap. 14 et 19). Latenler vult (Blaslus) Jmlai- accerserem a vobis rogatus, diligenler accersebam.
smum introducere. Pascha enim dicit non aliter (Euseb., cap. 25). Isli omnes diem Paschatis 14 i!io
cuslodiendum esse, nisi secundmn Jegem Moysi, liiiix ex Evangelii prxscripto observarnnt; nihil ab
qttartadecima mensis. (Tertullian. lib. de Prwscnpt.) eo insliluto, ac more plane digressi, sed seciinduni
Isti certe complures alios quasi ab Ecclesiae com- L „ regulam, ct normam lidci eum assidue tenuerunt. »
plcxu abstrahenles, in suam pertraxere scnlenliam. (Ibidem.) .
(Euseh. tib. v. cap. 1.4.) Pontifex Romanus indignatus stiper hujtismodi
« lam vero Florinus quoqnc, el Blastus, qui in pre- singttlari Asianorum sententia, qtti etiain jactavcrant
sbylerorum calalogum erant cooplati, in Valentini se illius ininacibiis lilteris nequaqiiam dcterreri,
perniciosam seclam declinaverunl. Ferunl bea- statuit ab Ecclesix corpore eosdem separare, et gra-
lissimum Irenaeiini, eorum morbnm deploranlem, vioribus litteris ad eos dalis adjecit segregaluniin se
scripsisse adversus Valeniinuin. Thcodorct., harel. a communione fidelium quotqttot incorerent eam re-
Fab. Iib. m.) > gionem. « His, qux nobis ad terrorem objiciiinttir,
Victorpapa, ut exstinguerct scnisma quod Bla- minime conlurbor. (Ibid.) His rebusadduclusViclor,
stus cxcilabat in ipso Romanx Ecclesiae sinu, conci- qui lum Romanx Ecclesix prxerat, tolius Asix Ec-
linm in Urbe convocat, in quo decrevil cuslodiri clcsias, cum aliis fmilimis, lanquam allerius fi leiet
morem a suis decessoribus servaluro, el Paschale opinionis, siinul omnes (ul complectar brevi) a com-
festtim celebralum iri perpcluo die Doroinica, quac muni unilate Ecclesix ampulare conalur : et in cos
prima consequerelur diem decimaro lerliam liinx per lilteras graviler invebitur, aique adeo omnes
niensis Marlii usqne ad vigesimain primam. Theo- fratres eam incolenles regionem a comnninione se-
philus episcopus Cxsarex in Pahcslina hoc ad con- cludendos edicit.> (Ibid., cap. 24'.) Vicloris severilas
cilium accilus fuit. « Aliud csl ctiam episcoporum, non omnibus perinde episcopis illius diclo parcnlihtis
qtii Rorox similiter conveniebat, de eadem con- cpportuna videbatur. Ex liis nonnulli datis ad cuni
troversia staliituin ; quod qnidem Viclorein id tcm- lilteris iitsiiiuabant, cum ipsius decessores ea tle
poris episconum fuisse dcclaral. ( Euseb. Ilist. D causa noluissent Asianos rejicere sed pacem ciroi iis
lib. v. c. 22.) Yictor Romanx urbis episcopus , el coluissent, prxstare, juxia suoruni decessoruin
Narcissus Hierosolymorum, elc, quod sibi proba- exempla, ut hos haheret humanius, et pacem ciim
bile visiim fucrit, lillcris ediderunt. > (Idem in Chron. iis conservaret. « Illum igitur magnopere adhorta-
sub annum 198.) ' hanlur, ut pacis, concordix, et charilatis erga
Idem Theophilus aliud suhinde concilium coegit proNimos diligenlem curam haberel. > (Ibid.)
in sua melropoli, non soltiro episcopos stnTraga- Qui hxc singitlalim perscribebant episcopi, non
neos sedis sux, verum etiam ex variis provinciis satis attendebant causas suadentes Ecclesix capnt ad
convocans, maiidante Victore, cui placuil de Paschx agendum severius. Quandiu quxstio versabatur circa
celebratioue ita concordi slaluto diem decerni ac disciplinam haecdissidia secum tralieniein, prxcipue
stabiliri in regionibus quas niundi Salvalor inco- post habilam a S. Polycarpo ca de re collationem
lueral, perinde ac in cxteris provinciis Christiani ciini S. Anicelo, perniitiebalur Asianis Ecclesiis, ut
orbis celebrare ur. Ea de re constat in fragmento iranqiiille • utereiitiir sua consueiudine. Verura ex
concilii per venerabitem Bedam nobis prxservalo:- quo Montanislx ex ritus disciplina procudere ausi
« Papn Viclor Romanx urbis episcopus direxit au- siint dogroa a catholica fide alienum, et Rlasius iude
ctorilatem ad Theophilum, Cxsareensis Palxsiinx occusioncm sumpsit schismalis inducendi, uisiqtte
aiiiisliiem, ut quo rood.TPascba recto jurc a cunclis siint ejus sectarii legem universalem condere cx
calbolicis celctirarctur Ecclesiis, inibi fucril ordi- singulari opinione stiorum : praxis iulolerabilis visa
iiatio, ubi DdWlinusct Salvalor inundi fucrat in cst Viclori, qtii sc adaclum censuit pontificis maximi
1.--03 ANASTASHBIBLIOTIIECARII 130i
anctoiilalc qua fimgeDatur ad eam.lein siipprimen-1A celebrando deinceps secuturi. s'.:nt. >
(Epist. Synod.
daro. Eojusiius id esse.duxit, quod hujusmodi con- conc. Nic. EcctesiwAlex.)In quo, ait Ruftnus,
sueliulo celebrantli Pascha more Judxorum cum alio Patres lioc unum prxsliterunt, ut universis Nicaeni Eccle-
noniine haud lolerarelur, quara deferendi gratia siis proponerent anliquum canonem ea de re edi-
aposlori Joannis memorix, hoc ad lempits permit- lnm, quero scilicel Romana Ecclesia condiderat, in-
tcntis Ecclcsiis quibus ipse in Asia prxerat, tleme- dicatiim in epistola synodali ad Ecclesiaro Alexan-
remli causa fideles ex Judseis ad Christiim convcrsos, drinam data : Jam Romanos nos, et omnes vos, etc.
alque ut Synagoga sepeliretur cum honore; hxc in- Neque iiisiimare fas esl quemadmodum recenlior
diilgeutix occasio jam desierat, ct eausa atque inci- quidain argiitalurin Vita nostrisancti ponlificis(Bail-
lamenliim consilii. let.., ad diem 28 Julii) eos qui a Roroani ponlifi-
FatenJum esi, Asianos a Polycrate perstilisse.nec cis coromunione sejuncti sunt, in aliorum episcopo-
delulisse Vicloris judicio; et complures ex iis qui ruro communione censeri et perseverare,
Ifomano decrelo synodati sitbscripseranl ctim ponti- circo segregari a generali Ecclesix unilale. neque id-
Finjii-
lice, non prohasse, ut sacris inlerdiceretur eis, qui Jianus Cappadox, cujus lestimoiiitim recentior iste
decrelo non parerent. Scd quid inde «onsequilur, adhibel.id nequaquam affirmat. Conqiieriliir laiilum,
nisi hoc uniim, quod Asianis persuasum erat, posse occasione dissidii suborti inler sanctos
in traditis sihi rilibus persistere cilra periculiiiii papam et Cyprianum, procedere votuisse Slephaniim
ponlili-
schismatis, aut hxreseos crimen incitrreudi; cura cem Romanum ad separandum ah Ecclesix ca-
tandem ageretur solumroodo de ratone discipfinx tholicx uiiitate illos qtii probalis rationibus inducli
observanda; et cum episcopi Viclori adhxrentes pu- JJ j rectisabanl admiltere praxim discipfinx ab Ecclesia
tarent esse anenuin a regulis apostolicx charilatis Romana servatx aliquibus in ritibus : qtiod nemo
infligerediirissimam exconimiinicalioiiis poenamcom- ex dcccssoribus fecisse iradiiur- Oportel conlra me-
pluribus Ecctesiis, easque a communi Clirisliaiiorura inoratiim auclorem slatuere ac raturo habere, unum
P.itre sejungere, hujiismodi generis negolio tantum iilcinque fore privari communione Romanx sedis,
inodo intercedente. et privari coromunione Ecclesix univi rsalis; cum
Extra quxslionis orbitam excurril itaqueet evaga- necesse sit (asserenle S. Irenxo) omnes Ecclesias
tur qitisquis cumvecentiori scriplore audet hinc de- terrarum orbis ad hanc Ronianam carumdem
diicere(Maimhourg, Histoire de 1'Eglise Rom. cap.8): principera, el potenliori prineipalitate supra illas
« Maiiifeslura esse atque evidens neque hos episco- prxililara, couvenire. < Atl Romanam Ecclesiam
pos Asianos et Orientales omnes, ncque S. Irenxum proplcr polcnlioreni principalitalem necesse est
et Gallicanam Ecclesiam neque aliaruin regionum omneni couvenire Ecclcsiam. » Versaii in coni -
«:piscopos*ita valide perscribenles ad Victorem pro roiiiiioneciim Roinano poulifice, idem cst, inlerprele
tucnda indemniUUeistarum Ecclesiarum Orienlalium Cypriano, ac vcrsari in cadem cororounione cum
credidisse infallibile esse Romanum ponlificein. > calholica Ecclesia : cum Petri sedes inler Ecctesias
Asiani episcnpi sejiincli non erant a Romana Ecclcsia prinia origo sit uiiilalis sacerdotalis. « Scripsisli
per dogma fidem aut mores allingens. Occidenlales etiam, ul excmpliiro carumdem litterarum ad Corne-
vero, aut uHus ex iis qui hac occasione data scripto linm collegara nostrum iransmillerem, ut deposila
:iut voce peForarunt nunquam dixerunt deesse pon- oroni solliciiiuline, j*amsciret se secum, hoc est cum
lifici Roinano potestalem luijusmodi controversix £^ Ecclesia catholica cominunicare. (S. Cyprian., epitU
definiliva senleotia terminandx. Conqucsli sunt tan- 50, ad Antonian.) Ad Petri caihedram, alque ad
lummodode pcenx severitate; sive illam infiixisset Ecclesiam principalem, unde tniilas sacerdolalis
Viclor, ut nonnulli conlendunt (vide Baron. ad ann. exorla est. > (Idem, epist. 59.) Profanal sacra my-
198), sive eamdcm tantummodo interininalus fuerit, steria quisquis eadero percipit hanc exlra domtini
ul alii existiina.it. S. Irenaeus respondens omnino (ail Hieronymus); et perire in diluvio eligitquisquis
proprii nominis indicationi, ostendendi virura pacis lianc in ai-cam se recipere negligit. « Calhedrx Pe-
tiientlx et conciliandx studiosum (Euseb. lib. v, cap. tri communione consocior... Quicunque exlra hanc
24 Hist.) oflkio mediatoris tunc perfunclus fuit; domum agnum comederit, profanus est. Si quis in
contenlioab ipso reclissime pacala esl (ait Analolius arca Noe non fuerit, peribit regnante diluvio. >
scrinlor vicinus illorum temporum, editus a Buclierio (S. Hieronym., epitt. 57, ad Dom.) Cathedra ista
in Can. Pasck. pag. 445); et inductus fuit Victor Romx a Pelro constiluta unilalem iribuil Ecclesix,
ejus suasione ad suspendendos effeclus excominuni- ait Optatus Milevitanus lib. n contra Parmen., nec
calionis inflictac, quemadmodum comprobanl ex So- cxteris aposlolis datum fuit, ut ad Ecclesias a se
zomenoerudili nostraeaetalis auctores. <Exorlam olim fundatas singulare boc privilegium transmitterent,
controversiam sapientissime dissolvisse mihi videlur cui usurpando nemini allentare dalum est, quiu
Victor.... ex communi consilioplacuit, ut singuli fe- reatum incurrat criminis et schismatis. < In qua
stum prout consueveranl celebrantes a mutua inter una catbedra (Romx collala) unilas ab omriibusser-
se coiniminione nequaquam discederent. > (Sozomen. vatur, ne cxteri apostoli singulas sibi quisque defen-
)ib. vn, c. 21), cit. a Marca I. ui de Concord., c. 3.) derent: ut jam schismaticus et peccalor essel qui
Sed cuicunque tandetn sentenlix adhsereamus cirea D 1 conlra singularem cathedram alterum collocavit. »
attributa et conseculiones islius excommunicalionis, (Optat. Milevit., ibid.) Ncmo ignoret (addil Augttsti-
dubitare nequaquam posstimus quin Victor juslissi- niis) sedem apostolicam prxferri et prxesse cxleris
inam sentenliam tulerit in definienda controvcrsia, suo principalu : et ab hoc cenlro unilalis exclusos
damnans disciplinam Asianorum, lanquam faulricem omniuo esse exlra Ecclesiain, el parlem nultani
schismatis el hxreseos. ld satis oslenderunt tem- habere cum Chrislo Jesu, neque ejus vita vivere,
pora consecuta, cura Nicxno etiam concilio visum sed esse obnoxium irx Dci ctaversioni, quacunque
fuerit necessarium mandare Orientalibus, ut in hu- virlute se pollere autiuncl. < Ecqtiis nescit illum
jusmodi negotio se conformarent moribus Romanae apostolalus principatum cuilibct episcopalui prxfe-
Ecclesiae. « Quod autem ad omnium consensum de rendiim? (S. Augiisl., lib. n de Baptismo contra Do-
sacratissimo festo Paschalis celebrando allinet, nat. cap. 1.) Quicunque unitali Ecclesiae uon com-
scitote quod vestris precibus conlroversia ea de re nuinicant, non sunt in Ecclesia.. (ldem, de Unit.
ab hac calholica Ecclcsia
suscepla, prudenter et coinroode soluta est; ila ut Eccl., c. 4.) Quisquis ergolaudabiliter
ouines fratres, qui Orienlem incolunt, quique Judxo- fueril separafus, quanlum se vivere exi-
rum consuetudinem aule in eo festo observando imi- slimet, hoc solo scclere quod a Chrisli unilate dis-
lari solebant, jam Romanos nos, et omnes vos, qui junclus esl, uon habcbil vilam, scd ira Dei mancl
enmdem morem, quemnos in illo recolendo a primis super ciiiii. > (Ihid. epist. 152.)
temporibus tenuistis, consentienlibus anirais in eo
1505 IIISTORtt DE VITIS ROM. PONT. _ S. ZEPHERINUS: 130»

XVI. SANCTUS ZiPHERINUS


*"."'."
1: ANNOCHRISTI203, SEVERI IMP. 9.

16 Zephcrinus, natione Romanus, ex patre Abundio, sedit annos septemdecim,


menses duos, dies decem b. Fuit autem temporibus Antonini et Severi a con-
sulatu Saturnini ct Gallicani usque ad Prwsentem et Striganum consules c. Hic
constituit ut in praesentia omnium clericorum et ldicorum fidelium sive
5 Levita d, sive sacerdos ordinaretur, et fecit conslitutum de Ecclesia, ut patenas
vitreas ante sacerdotes in Ecclesiam minislri portarent, donec episcopus missas
'celebraret, ante se sacerdolibus astantibus, et sic <>miss«3 rJelebrarentur, exce-
pto quod jus episcopi interesset, ut tantum clerus sustineret omnibus prcesenti-
bus ex ea consecratione de manu episcopi jam coronam consecratam, et acci-
0 perel presbyter tradendam populo. Hic fecit brdinationes quatuor,'per men-
sem Decemb. : presbyteros ix.f, diaconos vi:, episcopos per diversa loca vm e. Qui
etiam sepullus est in cmmelerio suo, juxta coemeterium Calixti, via Appia, vn Ka-
lend. Septembris, et cessavit episcopatus dies vi.

CATALOGUS SDB LIBERIO.


Juxta edit. Schel. ex S. Cwsareo.
Zephyrhras annis a Consulatu Saturnini et Galli usque.. ra?sen.e et Extricano.
Supplementum lacunarum catalogi ex dictis in Aniceto.
Zephirinus annis xvm, d. x. Fuit temporibus Severi et Antonini, a consulatu Saturnini
et Galli usque Praesen-te et Extricato.
NOTULJEMARGINALES FABROTTI.
» CB, Zephyrinns. * B, an. 18, d. 18. c B, Severi, Caracallse, Getae, Macrini et Elagabali, a Coss.
Fabiani et Muciani ad Anlon. August. II et Sacerdotem. * C, siye clericus. a dum sic C. '
' C B, 13.
'CB.iZ.
VARIAE LECTIONES.

Apud Fabrottum ex codice Freheri. A manu ep. jam corona consecrata acceperit presbyter
l. p. lin. ll,presb. ll.ibid. loca numero 15. <in.'l_,
Nnm. 16, lin. 5, AB, Slricatum. lin. 10, AB, or- vi Kal. linea seq. dies 7.
dinationcs 7.
Thuano. Apud Holslenium et Schelestratium.
Ex codice Regio, Mazarino et
Lin. I, Vat. an. 16, Flor. tecund. 9, Flor. prim. 7.
Lin. 1, Maz., Zephirus. ibid, sed. ann. 8, m. 7, d. lin. i, Flor.et Vat. addunt: sive clericus. lin.S,Ftor.
10. lin. 3, lstrigalum. lin. 4, fidel. sive clericus, sive dno, pr.Tsentes exeanl consecralionem. fin. 9, et ac-
levita s. S. o. Maz. sive cler. levila s. S. o. Hic fecit ciperent, iidem codd. lin. 11, Flor. _ et Vulic. 13.
constit. in Ecclesia. lin. 6, in Ecclesia ministri sup-
portarent. lin. 11, presb. xui, d. 7, p. d. 1. 13. Apud Peniam ex codice Cavemi.
Ex Thuano altero. Lin. 5, et fecil consiitutnm de Ecclesia, et palenas
vitreas anle sacerdotes in ecclesiam, et mioislros
Lin. 1, annos 8, m. 7. lin. 5, lege praes. lin. i, sive suhportatiles, donec episcopus misSas celebraret.
ctericns, sive Lev. lin. 6, in ecclesia et ministros ce- lin. 9, jam coronam consecraiam acciperel presby-
lebrare cum episcopus missam celebraret anle sacer- ter. lin. 11, episcopos per diversa loca xm (et tupra
dotes astanles sic missa celebrarelur exc. lin. 9, de manu Peniw vm).
NOT^: VARIORUM.
A SCHELESTRATE. B ALTASERR^E.
Linea 3 et4. — Hic consliluit ul in prwtentia. Legil Linae 3 et i. — Hic constiluit ut tn prwsentia om-
anctor Libri Ponlificalis : in prwsentia. Slatuitqtie nium clericorum, el laicorum: fidelium, sive Levita,
Zepherinus, ordinationes publice in ecclesia peragi. sive sacerdos ordinaretur. Zepherini decrelum esl^
proiit etiamnum observatur. Idem Zepliyrinus sla ut ordinaliones pi-eshyieroruni et diaconoruin llant
luisse dicitur.ut celebranti episcopo adstarenl orones in praesentia cleri elpleliis, ut fianl consilio cleri,
sacerdoies istius ecclesia!, qui ritus eliaiuitum pcrse- assensu et testimonio plebis. Idem iribuilur Anaclpto,
veial. can. Rcliqui. 07 disl. Ideni conc. Carlli. iv, can. 22 ;
1507 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1308
« Episcopus sine concilio-ctericorum suorum ctericos A Italico de vitris in ccemelcriis Romaerepertis opu
noii ordinel, ita nt civium conniventiain et testimo- sculo disseril, ctinvenlorum iinagines exhibet. Vi-
iiiiiin qinerat. » (Can. Episcopus. 24 (lisl.)In ordinan- troruin vero usus in Eucharislico peragendo sacrifi-
dis clericis Iiauc legetn sihi iinpostiit Cyprianiis cio induclus censetur, nedum ad niundiliam, verum
epist. 53 ad presfcyteros et diaconos : < De ordina- ui qna possent fideles ostenderentsacramenti per-
tionibus clericorum , P. C. solemtts vos ante consti- agendi excellentiam, et praesenlis numinis majesla-
lere, et mores ac merita singuloriim communi con- lem denotarent. Apud eum plerasque genles vitra
silio ponderare. » Novali ordinationero, quod pre- in conviviis, praecipue quaepicta, et sculpla crant
shyier or.linatus esset retuctante clero et plehe, in summa ;estimatione, qnod paticis Apuleius expres-
nullam el irrilain. firsse tratlit Euseb. lib vi, cap. 35. sit cum de solemni convivio partes exliibet. Meta-
Ordinationein Osherni presbyleri ad Ecclesiain de mor. 1. ii, pag. 52 : < Freqnens ibi nimieriis epn-
Tricheslana in Anglia nullain cssc inlciidebat Jorda- lonuni, cl, utpote ad priraatem feroinam, flos ipse
nits prior Acreiifiae, quot sinc ipsius assensu, jnvi- civitalis. Et opipares cibi, el ebore nilentes lecti,
tis et reclamanlihus parochianis ecclcsiam ingressns aurcis veslihus intexti, ampli calices, varioe qiiidem
esset. Joan. Sarislier. cpist. 119 : < Adversus Osber- gratiae, sed pretiosiiatis unius. Hic viirum fabre si-
tuin preshylcrum super Ecclesia de Tricheslaiia, gillalum , ilii crystallura impunclum; argenlum atihi
Jord. Prior Acreusiae instiliiil conlroversiain , dicens clarum, ut aurum fulgurans, et sttccinum mire ca-
euin prxfalam Ecclesiam possidere , quam sine prio- yaliim in capides, ut bibas. » Antequam a nota ma-
ris assensti, et alterius advocati, citra solemnem or- nIIiii amoveamus, non erit inutile observare quod,
dinem juris, et regni consuetiidinem , invitis et re- "-. eisi Liber noster Ponlificalis saepiusrepetat, hiccon-
clamanlibus parochianis ingressus fucrat. i stituil aul fecil constitutionem de Ecclesia, id non ad
Linea 7. — El sic missw celebrarentur, excepto ampliandam pontificiam majestalem, scd titulo di-
quod jus episcopi interesset, ul tanlum clerus sustine- gnilalis, et Christi privilegio est actum. Promulga-
rel omriibus prmsenlibus ex ea consecrationede manu tioni suhsecutam fidelium persuasionem in edictis
episcopi jam coronam consecratam, et acciperel pre- recipicndis aperle inler alia ipse Terlullianus tesla-
sbyler tradenclam populo. Ex consliliilione Zepherini, tissiinum facit in libro, quein cerlo sub Zepherino
ubi episcopus missam celebrahat, ipse coronain edidit de Pudicilia, quando ab Ecclesia defecit. Lo-
consecratam, id est sacram Eucharistiam, dislri- quens enim de Zepherini decreto concedente lapsis
Jmebat clericis, el reliquas parles tradebat preshy- graviorum criminum reis veniam, ail: < Audio etiam
lero, per eum distribnebat plebi. Ofiiciiimpresbyteri ediclum essepropositum, et quidem peremptorium :
est tradere sacram Eiicharisliam plebi. Presbyteri pontifex scilicet roaximus, quod est episcopus ppi-
rinis in Ecclesia civilatis, praesenle episcopo vel scoporum , edicil: Ego et mcechiae, et fornicalio-
presbyteris ipsius urhis, non possuut oflerre, id est nis delicta pccnitentia functis diinillo. > Suggillat in
niissam celebrare, nec Eucharisliam dare, ex conc. refractariorum numero posilus edictum, sed insimul
Nebcaesar. can.13, can. Presbyteri. 95 dist. Tamen proinulganlis condilionera exprimit, et quidem ex
eliain praesente pieshytero diaconus, si necessitas persiiasione commtini, qua inibuliiin anle defeclio-
urgeal, polesl erogareEucharistiam, ex conc. Carth. nem fuisse his verbis falelur : < Eril igitur et hic
iv, can. Prwsente. 93 dist. El hoec fuit aniiquior adversus Psychicos tilulus, adversus meae quoquc
consiieliuio Ecclesi*. Cyprian. de Lapsis : « Uhi vero scnlenliae retro penes illos socielalem, quo magis
solemnibtts adiriiplelis calicem diaconus offerre prae- C hoc mihi in iiotain levitalis objeclenl. > Pereniploria
seiilibus coepit, » elc. ldem Justin. marlyr Apolog. itaque hahebantur apostolicae sedis edicta , el latiler
II : « E'v%upiv:i<Tuvxo;. Si TOO npoea-TMTo;,xai l-irsv^vj- suscepta esse ab Ecclcsia tum ex TertullianO, luin
,u>jo-a»TO,- Tiu-inasTOO\UO\> , oi r.uXovp.hoinuo -hp.lv ex aliis laudatis Jaudandisquc claret.
5i.ur.ovoi SiSouo-t-i/
szao-TwTtoVnupovTiav,fi£.Tai«§etV ajro Linea 7. — Ante-se sacerdotibus adstantibus. Anli-
TOUeu^aftoTviSsvTOS' K//TOV, oivou xat VSUTO;, r.ui rol; qtium ponlificis celebranlisrilum exhibel Libcr Pon-
ov Tiupovo-iuTcofipavo-t.Prwsidens vero poslquam gra- lilicalis a pracsenli pcrioclie, et sequenlibus verbis,
litirum qctionem perfecil, el populus universus fausla et exprimit, presbyteros cum Pontifice celebrante
acclamalione eam comprobavit, diaconi distribuunt cliam concelebrasse, el ab ipso deinde siipra vi-
unicuique prwsentium, ut parlicipel eum, in quo gra- treas patenas consecralum accepisse, populo distri-
tiw actw suut, panem, vinum el aquam, el absentibus huendum. De quo ritu ob amplialam Roina? religio-
•pcrfemrit. nem inaliquibusimiuulataitaloqtiiturlnnocentiuslad
BENCINl. Decentium Egubinum scribens, c. 1 : « De fermento,
— quod de Dominico per lilttlos miiiimus, superflue
Lines 5. Fecit constitutum de Ecclesia, ut pa- nos consulere VbluislL,cum otnnes ecclesiae noslrae
tenas viireas ante saccrdotes in ecclesia minislri vor- inlra civilalein sunt conslitutae. Cum presbyteri,
tarent. Minislroriiin noinine plerumque veniunt sub- quia die ipsa propter plebetn sibi creditam nobiscum
diaepni, qui cum vel preshyteris, vel diaconis in convenire non possunt, idcirco ferraentum a nohis
niinisterio pr;eslo esse deberehl, sequenles dicuiilur confectum pcr acolythos accipinnt, ut se a noslra
snepins in Ordiue Romano. Et Amalarius , Jib. n de D coinrounionc , maxiroe iita die (Doroinica nempc)
OIDc. Eccl. c. 11 , sulisequentes vocat, Alcuinus, ct non judicent separatos. Quoil per parochias lieri
nlii passim. Pontifex itaque decrevit, ut subdiaconi deberc uon puto. Quia non longe portanda sunl sa-
ante.sacerdotes gererenl vilreas patenas, dum per- cramenla ; iiecnon per ccemeleria diversa presbyleris
acto sacrificio a poniilice presbyteri deberent con- destinamus, et presbyteri coruni conliciendorum jus
secralum panein super has patenas recipere, el po- habent et Iicenliain. > De presbyteroruin assislen-
pttlo tradere, ul roox dicelur. Erat vero Zepherini tia, et concclebralionc cum episcopo cetebranic
idale pervulgatus usus vilrorum, cum et calices ex adetindtts est Morinus de Sacr. ordinat. exer. viu ,
eadem niaieria conficerenliir, quod coe.vus scriptor c. 1, pag. 188. Sicutet Lupus tom. III in responsis
Terlutlianus (cap. 7) lestalur in libro de Pudicilia ad Cerularii calumnias iu Lalinos.
dtun.adversus calbolicos iusurgit : «-Procedant pi- Linea7,8. — Exceptoquodjus episcopiinteresset, ut
cturae calicum vestroriiin, si vel in illis perluceiiit tanlum clerus suslineret. lntra parenihesimperiochein
interprelatio pecudis illius. » El mox (cap. 10): < Si includend.im puto, ac textum sic legenduiii esse: Sic
lorte palrocinabitur paslor, quem in calice pingis : » misswcelebrentur (exceploquodjus episcopi interesset,
in fragili vilri uiateria pastorem expressum, et de- ul tantum clerus sustineret oitus celebralionis sacri-
super piclum deducitur ex verbis subseqitentibus : ficii) omnino prwsenlibus, ct siiiiul ex ea consecra-
< At cgo qni pasioris scripluras liaurio, qui non po- lione de manu episcopi jam corouam consccratam sii-
tcsl frangi. » Dc usu, iinaginibus, ct piclura vitro- menlibus et deindc accipcret presbyter tradendam
rum antiqiiorum crudilissime Cl. vir Buonarotla in populo.
1300 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ZEPHERINUS, 4310
Linea 9. — Coronam consecratam. Eucliarisliciim A Mense Julin
nerope paneni, quoinodo vocalur a Grcgorio Magno Die xxvi, Nat. SS. Zephyrini papw et marl.
lib. lv Dial. c. 4 : Tunc duas secum oblntionum co- et Ttirsidi marl.
ronas detulit. Oliro enim in modiini circuli eranl pa- Paschata igitur viginti Zepherino ponlifici cele-
nis Eiicharisticns, quod ohservavit Conslanliniis btala sub lolidem consiilatilius ordinariis deroon-'
Porphyrogeniiela (Iib. vn Themat., tit. 4', c. 6) : strant, ninncrtim siiperslitcm in basilica S. Panli
« Buccella panis dicitur in modnm circuli facla. > stib ejus iinagine ex priino ac sccundo versu conli-
niialuro reddere amios xvint, decadem .vero, qtta:
BINII ET LABBEI.
Hiibscquilur versu proximo significare menses deceni
Linea 5. — Ut patenas vilreas. Sicuthis temporibus solidos ejnsdem sedi addendos supra nnmerum an-
vitreas patenas in usu fuisse liinc constat, ita eliam noruni praedictura 19, nullo cuni dierum addila-
calicem vilreum, ligneum, atque argenteum, hoc letn- raeiiio. •
pore usilatum fuisse aliunde probatur. De calice vi- Porro, si ex ttie 26 Julii anni 217, quae Zcpheriiii
treo scribit S. Gregorius papa Jib. i, Dial., cap. 7. pontificatuin et vitam martyrio coronavit, regredia-
BLANCHINI. lnur in anteriora pcr annos xvun et mensesx, ter-
minus niiinerationis cadel in diem Dominicam 25
NOTVE CHRONOLOGIC*. Scptembris anni 197, aptam illius ordinationi ad
In Zephyrini epoclia sive a picturis, sive a codi- episcopatuin : quam inter el martyriiiin Victoris de-
cibns describenda errore non dissiinili ac in supe- cessoris sui, referendum ex prnsccdenti sectionc ad
riori iranslulerunt amanuenses parteni nuroeri B dietii 28 Jnlii ejusdem aniii 196, cum intercedant
annorum in sedem mensium, ct mensiuro signa retu- mcnses duo feruie solidi, spatium qtioque congruuin
lerunt ad columnam dieruro. In picluris vetiistissirois vacatioiiis Roraamc sedis inlercipilur.
saeculi Leonis Magni consignaii eraul anni novcra- Ex consuliiin anlem serie ac noniinihus, qu;c
decim et menses decein in irplici versu, quales nunc amanuensium incuria difficilius .permiitari possunt
etiatn de proxiroo iiispicieiilibus cognoscnntiir quam signa niimerorum, esse corrigeiidatn in, codi-
XVII. cibus annorum siiininam, quae descriplorum erralis
II. frequenlibiis est ohnoxia, supra jam dixerani in
__ . ro X. notis ad Clelttm, el iu Praefaiioiie prioris tomi oslen-
Sigla M index inensiiim oetatis vitio ohlilterala, non derain numeris 26 ac 52. Addere taroen oportel
secus ac litierac hosce iiumeros praecedeiilcs, de- superioribus observalis, hanc etiam providenleni
siriptorem docere non polerat, ad menses, non ad curaro, qtiae coniplnribiis conciliis aptissima visa est
(iies denariiiin perlinere. Ralus est separatis ver- ad nsemoriam lcniporis certi liberandam ab oinni
sihus Ires muneros exhibcri, annoruro xvn in primo, dubilatione, ut iierope apponeretur in lilteris coni-
iiiensiiini ii in sccundo, dierum x in. lerlio. Atlribuit probanlibus tenipus ordinaiionis uniusciijusqiie epi-
igitur Zepherino sr.dis Roiuanae annos XVII, inen- nomen consulalus. Est canon concilii Milevi-
ses ii, dies x. Hunc in etrorem non incidisset scopi tani Arcadio et Honoiio V coss., Christi -02, signa-
si
«lcscriplor, consuluissetcalalogos nttmeranies epo- tus niiroero xcix in Codice Grseco-Lalino caiioniini
chas pontilicis Zepiierini per consiilalus, quod nos Ecclcsiac Africanoc, ubi hajc leguniur : Placuit, nt
pi-a-stiiinitis in Prolrgomeiiis. .Zephyrino primi (J quicunque deinceps ab episcopis ordinarenlur per
consules irihuunttir Sfiiurninus.e( Gallus, signantes provincias Africanas, lilteras accipiant ab ordinato-
aiiniini aeraeCiiristi communis 198, consensu co- ribus suis, manu eorum conscriptas, continehtes con-
«lictiin et calalogorum. Quare inlelligitnr priinuni sulem et diem, ul nulla altercalio de posterioribus, vel
Pasclia sui pontificatus eodem anno ab illo celebra- anterioribus oriatur.
luin, quod contigit die Dominica 9 Aprilis. Poslre- Praescribitur nomen consulis indicandum pdtius
iniim vero Pascha (ex consuelo calalogornm stylo quara mimerus annorum quando agilur
jainexpositoinnot. adS. Pclruni),Zephiriiii papaesub ile cpocliaeproeservatione imperatoris, a periculo mulationis; cuni
regiinine celehralum pari consensti calalogortim et notaruni nuroeraliuni viliosa expressio unius ele-
coilicum, qtti niiitili non sinl, enunliaiiir consu- etiam in annis
tilius Prwsente et Extricato, quod incidil anno 217 in menli labe gravissima esse possit
diein Doiuiiiicaiii 15 Aprilis. Consularis igilitr cliro- piiiicipiiin significandis, quae in nomiiiibiis consu-
lum plurium Jilterarum deformalione
noJogia demonslrat, viginli Paschala poniifici Zcphe- lierliciexpriroendis lantum valet.
rinoesseassignandaiquaeannos-novenidecim sotidos, Hoc autem, quod Milevitani Palres statuunl in
ac praeterea menses complures requirunt ; cum ordinalionibus
beatus iste ponlifex vitam produxeril post illius po- veteri episcoporum csse proestandiim, ex
stremi Paschatis diero per nienses tres el semis fere, asserantdisciplina accepluin a se profitenlur, cuni
ad diem 26 Julii nalalem illius niar- superioruin conciliorum decreta a se re-
neinpe usque novari. El certe noinina constiluni passiin appone-
lyrii, ita signalam in vetusto lapidc noni saeculi(ut bantur in Ecclesiis Occidenlalihus non modo episco-
ex forma characleriiin illius aslaiis colligitur spe-
clando in pronao monasterii SS. Stepliani et Silvestri 0 porum epochae in sepulcris, uti ex NolanaeEcclesi;e
in Cainpo Martio, sive in litulo S. Silvestri in capile monumentis exhibui in Praefalione loini primi nu-
nuncupalo. Paiilus I illiqs monasterii fundator dum etiam 26,
niero quod posseni pluribus confinnare, sed
in levinris niomenli gesiis nota lemporum
conderet monachis oralorinm, et in eo coltoearet Romae aiilem quam frequens tisus
roartyrum comptiiriuni reliquias, quorum natalitiis distinguendis.
diebiis erat memoria celebranda, in causa fuit, ut fiieril consiilatus notae appouendac non modo viro-
riini illuslriiiin sepulcris, sed eliam viilgariuin quo-
duplici tabula marmorea inciderentur hincsancloriim
iutlesanctarum noniina, el nalalilia, hoc tituloprscfixo. riinique, etccenieleria ipsis iiifanlum loculis,. apud Clirislianos,
niarlyrum luculenter oslendiinl. Referc-
/n nomine Domini. Hwc est notitia natalitiorum bantur vero roulto diligentius in Acla mai-tyruni
sanclorum hic requiescentium. (quales siint pontifices de quibus loqiiinitir) a nola-
Mense Januario + riis regionariis per Clementeni iustiiulis, el in re-
Die ni. Natatis S. Anlheri papw, elc. gesta Ecciesioe, lum ordinaliones cpiscoporum, tuin
Differam ad numerum Pauli I inlegrum hoc me- etiam ciericorum. ctijusque ordinis promotiories, ut
naetimexhibere, cum de fundalione hujiis monasterii ex epocha illorum minislerii provelii possent ad
ac liluli sermo incidet. Satis fueril ininc indicare, altiorem gradum juxla regulas Palrum". Prie caeteris
opus esse proximum.aut suppar illius aetati : et in vcro aera novi ponlificis consulalii et die erat sigtri-
eo perspicue legi, nalalem-papoe ac martyris Zcphe- ficanda, ul indc judicari facilius posset de veritale
rini pariari cum die 26 Julii formatarum, dccrcioruiii, epislolaruni, quac ad alias
-311 ANASTASII BIBLIOTHECARII 151-.
Ecclesias liinc perferrenlur, ne privalorum fraude A gradus hierarchioe sacerdotalis meminerunt aniiqui
fictitiae pro veris oblruderenlur. libri Rituales, et Ponlifieales, et Sacrameniaria r ut
Jure igilur conslilnimus annorum numeros in inducta intelligalur ab exordio Ecclesioe Cliristianoe,
codicihus expressos exigi oportere ad chronologiam cdm vigeret etiam in praecedenli lege Mosaica. Et
consularem, et ex iila reslilui pontificum epochas, certe servalum fuisse hunc morem non modo oct.ue
uti praeslilimus in Victore et Zepherino, quae ila Gregorii Magni, sed eliam inler ipsa Ecelesiie na-
redditae apte respondent tum consutatibus catalogo- scentis primordia mauifestiim est ex Actis aposto-
rum, luin numeris genuinis aevi Leoniani, in basilica lorum, tam in eleclione Malhiae ad aposlotatunr,
S. Pauli nondum deperditis. quam in constitiilione prima seplem diacnnoriini ail
Post vindicatos annos ac menses pontificatus S. ministerium. Quare gentium doctor Paulus insintiat
Zepherini, resolvendae sunt difiicultates nonnullae, discipulis suis Timolheo ac Tilo, duiti memorat hunc
quae circa diem ejusdem marlyrii natalem 26 Julii episcopum a se relictum Cretoe, ut conslituerel pre-
inovenlur a vir. clar. Florenlinio, Papebrochio, et sbyteros per civitales, illi vero Ephesinorum epi-
Pagio. In Martyrologio, qtiod Florentiniiis editor scopo constituto mandat iu examine virluliiin re-
putal esse llieronymi, videtur natalis dies Zepherini quirendarum in ordinandis ad gradus EccJesiasticae
referri ad 20 Decembris, cujus in periocha ibidem hierarchiae, ut lestinioiiium honum haheant etiam
Iegitur, Romie Zerihyrini episcopi. In aliis vero mar- ab iis qui foris sunt (Tit. i). jEtatis aulem Zephe-
lyrotogiis Bedae, Usuardi, Adonis, quibus consensit rini, de qua nunc agimus in fine secundi soeculi et
etiam Romanura, memnria Zepheriui papae et initio lertii, luculenia testimonia supersunt hiijus
martyris consignatur die 26 Augusti. U consuetudinis non intermissae. S. Cyprianus epist.
Poslremum hoc dnbiiim solvit Anaslasius, qtii 55 : « In ordinaiioriibus clericis [lege in ordinandis
dislincte expressil die 26 Augusti sepultum fuisse clericis], fratres charissimi, solemus vos anle con-
Zephyrinum in ewmelerio suo juxta cwmelerium Cal- sulere, ac mores , et> merila singulorum communi
listi, via Appia. Fuit igitur dies depositionis, non consilio ponderare. Medardus pag. 283 in erudilis
dies martyrii in eo ccemeierio celebrata, in quod in- notis et observat. ad Iibr.,Sacram. S. Gregorii papae,
ferebatur : et inde forsilan exemplum ejus memoriae ad lin. 13, fol. 236, idem haberi observat exepistola
celebrandae die depositionis potius quain die marty- S. Cypr. 68, etapud S. Basil. ep. 181, Vbi hwcma-
rii deduxerunt tam indicala Marlyrologia, qtiam teria, inquit, fusiut tractatur. Addil ex Lampridio,
clertis urbanus. Titulus tainen et raonaslerium SS. ailate Severi Alexandri, quam proxime atligit Ze-
Stephani et Silvestri, diim Paulus I ex coemeterio pherinus successor Callisti, ita notum ac probatum
Caliisti transferret Zepherini corpus in eam eccle- fnisse morem Christianae censurae , de qua loqui-
siaro, restitnit memoriain et celehrilaiem cum indi- tur, ante ordinalionem; ut imperator ille, a Chri-
catione expressa nalalis martyrii diei 26 Julii, in stianis mutualus cnmplura vilae documenta, hunc
eodem lapide bis declarata, ncmpe in litulo docente etiam morem traducere cupierilad electionem eorum
notitiam ibi proponi : Natalitiorum sanctorum ibi oui proeficerenlur provinciis. Lampriditis in ejus
quiescentium, et iterum in repetito Natalis vocahulo Vila : « Ubi aliquos voluisset vel reclores provin-
die 20 Julii, Nat. SS. Zephyrini papw el mart. et ciis facere, vel procuratores , id est r.ilionales
Tarsicii mart. ordinare, nomina eorum proponebat, hortans
Primam vero difflcultalem, promotam ex textu popiilum, ut si quis quid haberet criminis, pro-
martyrologii quod pulant Hieronymi, valde non C baret raanifestis rebus: si non probasset, subiret pce-
nioror. Ibi enim non declaratur an sil natalis, vel nam capitis. Dicebatque grave esse, quod Christiani
"ordinalionis, vel translationis illius Zepherini epi- et Judaei facerent in praedicandis sacerdolibus, qni
scopi memoria, quae incidit in diem 20 Decembris : ordinandi snnt, id non fieri in provinciarum rectori-
sed neque asseritur eum Zepherinuin fuisse episco- bus, quihus ct fortunae hominum comroiiterentur et
pttin Romanum. Romae dicitur sanclum ilium epi- capita. > — « Quare el publiceilla ordinandi sunt cle-
scopum recoli, qui perinde potuit alterius Ecclesioe rici (concludit Medardus post superius relata)
episcopus in Urbe hospes ea die ad Dominum mi- ut episcopus de bis palam scisciielur a populo, ut
grasse; et in aliquo suburbano coemeterio, in quo in nostris codicibus mss. vides, ul juxta anliquum
sepultus fuerit, annua mortis aut depositionis me- morem, quem nolare licet in edicto Theophili pa-
ntoria potuit honorari. Contra evidens testimonium triarchae Alexandrini can. 6 : De liis qui ordinandi
marmorei documenli publice posili saeculo vm, una sunt baec erit forma: ut quidquid est sacerdotatis
cum corpore ponlificis et martyris Zepherini, expri- ordinis consentiat et eligat, et bunc episcopus exa-
mens nalalem marlyrii die 26 Julii, nec dissentiens minel, vel ei eliam assentiente sacerdolati ordine
a depositionis memoria post mensem peractae in suo £zr./>oTovstv Iv |«o->)T« ixiikeo-iz,etc, ordinet prae-
cceuieterio 26 Augttsti, et confirmatae per Bibliothe- sente populo, et' episcopo alioquenie, an possit et
carium, el per complura marlyrologia, et consuetu- populus ei ferre testimonium. Ordinalio autem non
dinem Romanae Ecclesiae,ulramque illam memoriam fiat clanculum. >
marlyrii el depositionis discretis in locis celebran- Praeconia in consisloriis summornm ponlificum ,
tem, infirma prorsus habenda siint objecla, quae j) ad hanc usque diem observata in proponendis
unius codicis aelalis et auctoris incerli tria verba episcopatibus, et senlenlioe sacri rottegii cardina-
siiscilant, nec salis manifestant num de Zepherino lium de more rogatae, ac praeinissaenovis creationi-
nostro loquantur. bus presbyterorum ac diaconorum ejusdcm ccetus,
Detiique Zepherini epocha ita consenliens nomi- quaeantiquilus consueverant in praecedenti consisto-
nibus consnlum , el numeris aelatis Leonianoe , ac rio enuntiari, nunc in ipso limine creatioitis singil-
Vicloris papae sui proximi decessoris marlyrio, ada- lalim exquiruntur, vesiigia sunt veleris disciplinoe,
mussim etiam congruit aerseCallisli successoris, con- ah selale apostolica in Romanam Ecclesiam inductae,
sensu omnium documeniorum perspicuc definilae, nec unqiiain— abrogatae.
ut in notis chronologicis ad numerum sequentem Linea 5. Ut palenas vilreat anle sacerdotes in
exponemus. Undique igitur comprobatur, sedis Ro- Ecclesiam ministri portarent. Vitreas palenas cur
manoeannos xvini el roenses x Zepherino papaefuisse praeferri jusserit Zepherinus, polius quam ltgneas,
pcr hasce notas merito restilutos. aut metallicas, non ditnculler cOnjicimus, si attendi-
mus diligentem curam et anxiam, qua sacerdos in
N0T_!HIST0RIC_3.
conlringendis ac dividendis obtalis et consecralis
Linea 5 et 4. —Hic constituit ul ih prwsentia omnium donis cavere debuit, ne fraginenta dilaberenlur.
clericorum et laicorum fidelium sive Levita, sive sa- Quare Terlullianus Lnlibro de Corona mililis, Orige-
cerdos ordinaretur. Veleris isliiis disciplinae, per ncs horoilia 13 in Exodum, aliiqtie Paires proJucli
qtiam proponuntur in ccelu fidelium ordinandi ad per V. C.Edraundum"Martcnc, de anliqtiis Ecclc-iag
1513 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. ZEPHERINUS. 131i
Ritibus lib. i, cap. 5, arl. 5, eam tantopere commen- A et circumacli, ac supposili luminis undcquave in-
danl. IJIa aittem cura et anxietas Ecclesiae catholicae vesligandi.
perennem fidem comprobant conlra sectarios re- Inde factum arbitror, ut aliquibus episcopis vi-
cenles in confitenda Cbrisli Domini praesenlia sub trea maleries elecia sil etiam in calice ad sacrificiuni
consecratis: speciebus. « Constitutiones illas, inquit adhibendo, non tantum studio patipertalis, qnani
(<lereverentia erga sacrificiuro, ac de modo expiandi anxiae hujus sollicitudinis caiisa, quoe inquiri el con-
defectus in ipso occurrentes), ex priraaeva Ecclesiae sumi postulat quidquid consecralione conversum 'est
tradilione ad nos pervenisse haud aegre fatebunlur in corpus et sanguinem Doraini. Celebralur quidem
fipsi seclarii qui modo negant) si vel tantillum ad in quarla epislola B. Hieronymi ad Rusticuni san-
illa Terlulliani verba in libro de Corona miiilis ctus ille episcopus Tolosanus nomine Exuperiits,
cap. 3, animum reflectanl: < Calicis et panis noslri plurimarum virtutum laudibus, sed praeserlira evan-
« aliquid decuti in lerram anxie patimur. > Nec mi- gelicaepauperlalis studio commendatus, de quo ita
nori consideralione digna sunt ea quae scribit Orige- scribit: «Nil illoditius, qui corpus Doniini in cani-
nes, homilia 15 in Exodum : < Noslis, inquit, qui slro sumit vimineo, sanguinem portal in vilro. > Sed
< divinis mysleriis inleresse consuevislis, quomodo card. Baronius in notis Mat-tyrologiiad diero vn Idus
t cum suscipilis corpns Domini, cum omni cautela Augusii, et SeveranusRomaVsublerr. lib. vi, cap. 18,
< el veneratione servatis, et ne ex eo parum quid qui hocexemplum rccensent, osicndiint etiam vitreis
« dccidat, ne consecrali muneris aliquid dilabatur. saepe calicibus lam aposlolos usos fuisse, quam com-
< Reos enim vos esse credilis, si quid inde per ne- plures episcopos el sacerdotes per aliquot saecula
< gligentiam decidat. > Igitnr ex Tertulliano anxie rj consecuta, licet eliam proroiscue uterenlur preliosis
patiebantiir suo lcmpore, hoc est ineunle saeculo calicibus ex quovis ditiorimetallo, ut infra ostende-
terlio, Christiani, si quid ex EucharLlia in terrara mus in Urbano : donec (Oe<-re(um part. m, cap.44 et
decideret; etex Origene reot se esse credebant, et 45, etapud Ivonem tib. i) in concilio Rhemensi lem-
recte credebant, si quando id per negligeniiam ac- pore Caroli Magni pericutum, quod imminebat effu-
cidisset. Vcrum quae landem tanUe anxietatis causa? sionis sanguinis ex fragili inateria apudeos, qui cras-
Quae culpa, quod crimen reot constituerel, et recle sioribus vitris fortasse non utebanlur, occasionem
constituerct, si praeter panem et vinum meramque dederit vilreos calices oronir.o reroovendi a sacrili-
figuram aliud nil.il agnovissent in sacramento? Aliud cio. Audiendus Raronius in nolis ad diem vu ldus
ergo et illud magnum aliquid credebanl, et quitt Augusli. < A temporibiis aposlolorum vitreus calix
illud nisi realis in Eucharistia Christi praesentia? in usu fuisse videtur; unde Marcus hacresiarca illis
Eimdem erga sacram Eucharistiam religionem inspi- temporibus proximus , el ipse aemulatus calholicam
rat Cyrilliis Hierosolymitanus in Catechesi v mysta- Ecclesiam, utens calice vitreo in suis sacris impo-
gogica,ubi fideles post acceptum in manibus sanclum slura quadam per magicam artem exhibita populum
panem, ila admonel : < Cave aulem ne quid inde dementabal: dnm vini color albus, qui foris appa-
< libi excidal: quod enim amittas, boc lanquam ex rebat in vilro , quibusdam praesligiis mulabalur in
« proprio membro amiseris. Nam si quis lilii ra- rubrum. »
< menta aurea daret, nonne magna cum diligentia Praeler decretum concilii Rliemcnsis , produci
« iila teneres, cavens ne quid ex illis periret, daro- polesl consliliiluin gencrale S. Leonis quarli: quod
« nitinque suslineres? Et non multo magis et dili- ille vulgandum curavit per universos episcopos in
< gentiiis de his, quod auro gemmisque preliosius C dicecesitius propriis : et legiltir cuin Conciliis edi-
< est, ne mica aliqua ex illo cadat, providebis? > liiin horoiliae litulo praefixo, lam in cdit. Binii lonio
Haccautem amplius elucescenl ex rilu et modo sup- III, part. i, sect. 2, pag. 272, quam in editione
pleudi defecttts in ipso sacrificio occurrenles, cul- Labhei, lomo VIII , pag. 500 : < Ntillus , inquil, in
pasque in divinum illud sacramenlum commissas ligneo, pluriibeo, aul vilrco calice audeal missas
expiandi, qttas in subjeclis statulis facile quisquis agere. > Sttb iniiiuni cjusdera oclavi soeculi apud
(lepichendct, > etc. _Egyplios pariler adhibilos fuisse vitreos calices ac
Huic igitur disciplinaeanxie curanli, ne quidpiam discos in sacrilicio, cum Ecclcsia Alexandrina spo-
oblali, el consecrati muneris in terram dilabereiur, liala fuissel aurcis et argenleis, quos antea possedc-
cum sludiose intenderet Zcpherinus, vidclur pale- rat, intelligimus ex responso Alexandri jacobilarum
nas vilreas praeferre idcirco voluisse coeleris diversa pseudoanlislilis : qui rcquisilns a roonacliis et a
ex inaterie elaboraiis ad supponendiiin consecratis laicis, ul erogaret consuetam largilionem feria
speciebus, ditin corpus Dominicum in sacrificio offer- in Paschalis, ita se excusavit : < Vidcle , fratres,
retur, et oblala dona, sub quibus lalet, frangeren- quanta ecclesiarum spolialio facla sil, adeo ut pro
tur; quod sciiicet pellucida vilri malerics redderet calicibus aureis et argenlcis, in quihus offerebatur
evidenliora minula quaeqtie fragmenla : in quoruin sanguis pretiosus , fecerimus viireos, et discos scu
singulis peraeque praesens, cuni faleamur integriim patenas sacras ex ligno. > Vide eliam Renaudot in
Domini corpus, lanla eranl solliciludine allenle col- llist. palriarcli. Alexandrinoiuin, pag. 193, circa
ligenda. Accedil quod, cum hoc lempore perseculio- anniim 714.
iiuni saepenecesse forel in cryptis ccenieterioruin, el D Superesl, intersacra cimclia antiquilatis Ecclesioe
hiijusmodi obscuris ac sublcrraneis locis sacra my- apud me custodita, portio vitrei calicis hemisphae-
steria celebrare, ac distribuere fidelibus eucharislica rici, ad eam fere niagnitudinero ac figuram , qua
dona, ejusmodi patenoe vitreac a subdiaconis affe- liodie solemus sacra vasa argentea elformare vel
rendae, ac per diaconos minislrandae presbytero sa- aurea, quaepyxides communi vocabnlo dicuntur, et
cra facienli, ac dividenli inter fideles accedentes ad ad asservandum Eucharisiiae sacramcntuni in altaris
partieipandum.reddebanlconspicuasparticulasctiain niensa collocantur. Spissiori ex vilro conslat vas
minulissiinas, qttuedeciderent; praesertiro si admoio illud nostri cinielii, et in eo figuroe stantes visuniiir
lumine lances istoe vilreae non secus ac specilla in SS. apostoloruin, incisis etiain eorunidem noniini-
fenestris illustrarenlur. Loevigatasuperficies metal- btis, simili genere c;clalnraeac illa sit, qusepcr cava
licarum, quibus hodie utimur eamdem facititaiem anaglypha litleras atque imagines exhibet in poculis
praeslat ininnta quaequefragroenla supra illarum su- ex crassiori cryslallo apud Germanos elaboralis, el
perficiem deprehendendi in aperlo lumine sacrarum ad nos perlatis. Barbaries tum coelaturoein imaginibus,
aedium; sed in obscuris recessibtis, in qtios Cliri- tum scriplurae in nominihus, aclalem indicat septimi
slianis necessc erat lum lemporis scse recipere, du- veloctavi circiter sxculi, paulo anle quara Leonis IV
bilari miniine potesl, quin vilri pellucida nalura consliliitione hujusmodi caliccs prohiberenlur. Su-
copiam praeberel opportuniorem micas omnes dif- pra figuras apostolorum, in noslris fragmcntis se-
fraclarum specieruni colligendi, el gutlulas etiam paralas singillalim per columnas porticuin effor-
luinimas, e calic.eforte decussas, minisleiio admoti, manles, ila legunlur Pelri, Andrecc , cl Philippi
1313 ANASTASil BIBUOTHECA-RIl- •••>• 15l{5
noroina exprcssa : PETRIUS....ANDREAS , PUILIPPUS. J nobis offert complures dcmonstraiiones auctoritatis
A
Caetera in fraginenlis desideraniiir. Supra coluro- supremne, qiiam sancla se.les obtinel ad hoereticos
nas vero singulas nonien Chrisii conspicimr per proscribendos, et absolvcndos quando ab erroribus
Graccum raonogramma expressuin , et ornamenlo rcsipiscuiit. Vigilanlia ac zelus hujus ponlificis con-
circuli inclusuni. Cuin ad ine venalia perferrentur tra cuin procul tliibio excitavil caluinnias hetero-
honcvelusla fraginenia viirei calicis, audivi cffossa doxoruin sui (cmporis, prxserliin vero disciputoriim
fuisse in nionle Avenlino, inler anliqna Ecclesiaeru- Theodoli Coriarii, qui per summam impudenliam
dera propcS. Priscam. Discorum, seu patenaruin ex cumdem insiinulanles taiiqttam corruptorem veleris
vitro fragmenla anliqui operis, qu;c dianietruin sui doctrinoe eo teroerilatis proccsserunt, ut aflirinave-
circuli ostendunt plus quaro bipcdalem, videri pos- rinl (Etisebio lestc lib. v, cap. 27) primum e Romanis
suntin cimeiiarchioem. ac rev. D., cardinalis Gual- pontilicibus fuisse Zepherinum qui senseril pro
terii, omnigenae anliqiiitalis copia referto. Alia vero Christi divinitale (quam Theodoti asseclae iropie ne-
iiiinorisniensiirae, el noslris communibus aeqtianda, gabanl) : < AHinnanl veratn proedicalionis raiioitein
eaque ornata sacris imaginibus sanclorum, ac lilte- usque ad Victoris lcnipora, qui decimus lerlius a
ris, passim reperta in suburbanis marlyrum cryptis Petro Romoe episcopus fuit, integre servalara illam
ac cceineteriis vulgarunl proeter.Aringhium et Se- quidein, scd a Zepherino illius succcssore penitus
veranuro in Roma subierranea, Fabrcttus in libro corruplain el depravatam fuisse.» Iiisigiiein hanc
Inscriplionum fol. 559, et oinnimn liiculenlissime iroposlurani supra refclliuius sub inilium capitis
senaior Bonarroli, et can. Boldeltus saepe a nobis proecedeulis.
ciiin latnle memorali. In his atitem imaginibus, el |n Considcrandiim nic est ex leslimoniis veterum Pa-
litteris exhibentur, ul pluriinum Chrislus Doininiis, truiii, generalini triumphasse Zepherinuui de hae-
Virgo deipara (ul apud Ariiighiiira pag. 589 lom. II, resibus Marcionis, Praxex, Sabellii, Valenlini, alio-
et Boldetium pag. 20_) el SS. aposloli ac manyres, ruiiique seclariorum usquead Calaplirygas : < Mar-
quoruin nomiua praeserlim in canrroe missoerecilan- cion, Praxeas, Sabellius, Valenlinus, et caeteri tem-
lur. In noslri calicis fragmenlo PETRUS , ANDREAS, poribus suis a Viclorino Pictavieusi, el a Zepherino
PUILIPPUSlegunlur expressi. SISION,TIIOMAS, PHI- Llrbico,et Terlulliano Carlhaginensi usque ad Cata-
LIPPUSapud Boldelium pag. 201. P,:TRUSel PAU- phrygas, et ab ahis asserloribus Eccleske Calholicoe
LUSomniuin froqiienlissime, necnonSTEPHANus,LAL- superali sunt.» (OplalusMilevil.adv. Parmen. lib. i,
RENTIUS, CORNELIUS, CVPRIANUS, AGNES,in canoiic auie ined.) Quoil aulem allinet ad Cataphrygas et
perinde ac in htijusroodi vilreis palenaruin el cali- Moiitaiiuin, disccinus ex anliquis noslris auclori-
cuin frustis recensili, aliiquc SS. pontifijes, cl bus, post celebrem dispulaiionem Roina? babitain
niarlyres seu confessores, quorum noinina in Ro- iiiter Caiuin theologum fidei calholicae defcnsoreni,
maiiis cccinelcriis cclebrantur, aut depositione, aut «t Procluro erroris Phrygum proptignalorem , pro-
fiindalione, u.l CALLISTUS, JULIUS,DASIASUS, SIXTUS, iiiintiatum fuisse anatheroa conlra faiiaticos per
TIMOTHEUS, HIPPOLYTUS, VINCENTIUS, videri possunt pontiliccni Zepherinum (Euseb. Hist. lib. vi, cap. 14.
cuiii suis imaginibus apud auctores indicalos. Vid-eS. Hicionyro. in Caio). Tertulliaiius siinililer
CIACONII. conslestatur, et ostendii, sequoque iiivolutiim fuisse
Linea 5. — Ut palenas vitreas ante saccrdotes in inter percttlsos cadem seiitenlia anatheinatis. (Ter-
ecclesiam ministri porlarent. Staluit S. Zepherinus ,G tull. in lib. de Jejun. circa finein.)
nl consecratio divini sanguinis in viireo vasc fieret, Nuperi illi ex hostibns Roroanaesedis, qui nostris
non autem in ligneo, ul antea licri consuevit. Haec temporibus adnuroerare ausi sunl Zepherinum pa-
aulem inslilutio sequeniibus teroporibus immutaia pam inler Montanislas, pari iniquilaie contra eura-
de:n peccarunl, ac vetercs Theodoliani, qui novitalis
est; velitutn eniin fuit, ut nec in ligno fiercl pro- uotani inurere ipsi allenlarunl circa dogma divi-
pler raritatcm, qua sacramenlum iinbibitur, nec in nilatis Chrisli Domini. Proeter ea quoedicta anobis
vitro, propter fragiliiatein; nec in sere , ob leiruni siinl
saporem, qiteni inde concepit. Sed fieri 'voluit ex Eleutherius cap. 3 ad dcfensionem Roniaui ponlificis (sive
atiro, argentove, aut sianno, ut in Triburiensi et Tertullianus is fuerit, sive alius quispiara, quem
Rheaiensi conciliis scriptum apparel. suppresso noraine insimulat, tanquam
litteras coroniunionis concesserit Montanistis); apo-
PAGII. logiam Zepherini pr.cslaiitissiniain coulexit tesli-
Linea 3.— Hic constkuit. elc. Auctor Libri Poiilifi- monium illustre ab historia redditum de illius praxi
calis asscril cuni slaluisse ul ordinationes ptiblice in ac diseiplina, ex diaiuetro plane opposila regu-
ecclesia pera gercntur, proiit etiainnum observaiur, lis eoi-umdemsectarioruui in adroiiiislratione pceni-
ac pi-icterea ut celebranti episcopo aslarenl oinnes sa- tenliae.
cerdotcs islius Ecclesioc.Zepherino sedente, Severus Natalis qtiidam illustris ex fidei confessione co-
iniperator persecutionein in Christianos excitavit, qua ratn lyrannis edita, infeliciter incideral iu haeresiin
«iiirante, Zepherinus, ul gregi suo provideret, de- Theodolianoruin, quoriiin episcopum se ordinari
liluit, sed ea sedala, c lalebris cmergens et munia passus eiiam fuerat: Jesus Chrislus nolens exira Ec-
ponlificia obiens, Natalium, oliro coitfessorem, posl- iD clesiani stiaiti perire eum qui passionum suarum le-
ca pecunioe corruptionc Tlieodotiauoriim hocretico- slis exslilerat, iiilernis necnon appa-
rum cpiscopum factuin, sed tandem cilicio et sacco riiionibus frequentibus inspirationibus
inditliim, ac cineribus aspersum, atl pedes ejus se ul schisma atque hairesim iligualus esl illuin sollicitare,
supplicein abjicicntcm, el palrati sceleris exonio- Nalalis (prosequitur Eusebius, derelinqueret. < Sod cuni
Uist. lib. cap. 28)
logesim agentem recepit : Proclum celebei-riinum noclurnas hujiisinodi visiones ncgligeret v, ulpote ho-
Montani discipulum a Caio spectatissimae vilae et nore illos sedis, et iui-pis lucri cupi-.li-
eruditionis viro, roauifestoe leiueriiaiis sttper nova tale priinaeapud
inescalus niullis roorlalibus exilio esi)
prophclia dcfendcnda conviclum, oninesque pseudo- tandem a sanctis(quae angelis per tolam noctein flagris
propheliae defensores, el iuler alios ipsmn Tertul- coesus, el gravissime verberatns esl. Adeo ul primo
lianum anathemaie perculit. Origeiiein pro Clirisli diluculo
consurgeiis, saccuni induerit, et cinere con-
causa profuguni, qui, ul ait Eusebius lib. vi, cap. spersus confesliin
14 : < Zepherino Romanam Ecclesiaro gubernanle, cum lacryinis ad pedes Zephcrini
sese abjecerit, non soluro cleri, verum
se in urbein Romanam advenisse scribil, cum sibi episcopi etiam soeculariuin vestigiis advolulus, et Christi mi-
in votis fuisscl, sicul ipscroet alibi dixit, Romanam sericordis
Ecclesiam oroiiiuni anliquissimain coraro videre, > flelibus suisEcclesiam ipsam quoqne roisericordeiii
commoveril alque concusserit. Multis-
hiiinauiler et comiier susccpit. que precibus usus, ostensis etiain vibicibus plagaruni,
SOMMIER. quas pro Chrisli confcssione pertnlerai, vix landem
Linca l. — Zeplnjrinus, ctc. Zepherini ponlificalus ad coroniuiiioneiii adinissus esl. >
1317 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. S. CALIXTUS. 1518
Exigebal tum teraporis recepla Ecclesiaedisciplina A clcsi;c proeerat (is crcditnr fuisse Zeplierinus) curo
gravissirois ex causis constilula, ut in restitttendis ab eodem emanasscl decrelum ailullcris cl lornica-
ad communionem reis hnjusmodi, qui insigiiiier toribus poeiiilentilius absolulionis beneficium coi;cc-
deliqueranl el scandalum universis fidelibus oblule- dens. « Ainlio eliam edictura esse propcsilum (Tei-
rant, exlrema cum precautione ageretur, licel sacra- lul., \\\). dePudic.,sub iuit.)et quidemperemploriiim.
menlo pcenitentiae expiari suppliciler poscereut. Pontifex scilicct Maxirous, episcopus episcoporum,
Quoruuidam severitas ullra Ecclesiae leges et caute- dicit : Ego el nicecliioe et fornicallonis fiines di-
Jam ila processeral in soevitiem, ut de crimiiiibus mitlo. » Ex his Tertulliani vcrbis dignoscimus a
nonnullis nec indulgenliam reinissionis habendam prirois Ecclesiae temporibiis consuevisse Romanis
censerent, hoc esi de idololatria, homicidio et adul- episcopis atlribui liluluni pontificis maximi, et cpi-
lerio; ita ut admitterent quidera ad opera poenileniiae scopi episcoporum. Qttod si coiilcndalur, scriptorem
cxercenda corumdem criminum rcos; atiamen con- liunc audaciorem ex haeresi reddituni ironice tan-
tenderenl non posse iisdem ab Ecclcsiae tribunali lum ea noraina papae accommodare voluisse, id sem-
absolulionem pronunliari, scd oporlere ut ad Dei per"ex faclo verbisque resullat, Romanum scilicet
judicium in futurosaeculoremissio reservaretur. Ter- episcopum exerCuisse.eam poteslatem per lnijus-
lullianus Monlani seclaro aroplexus, hos in errores modi lilulos iiidicalani, nlpole qtiain auclorilate
impegerat. Quare'iropotenler excandet contra illuro Chrisii DoniiiiiPetro ct succcssuribus collatam jure
ex Roinauis pontificibus, qtii per eain aelatem Ec- obtinebaiit.

XVII. SANCTCS CALIXTUS.

ANNO CHRISTI221 , ELAGABAU2.

'
17 Calixtm, natione Romanus, ex patre Domitio, de regione Urbera-
vennatio », sedit annos sex, menses duos, dies decem b. Fuit autem tem-
poribus Macrini et Heliogabali, a consulalu Antonini et Aleorandri c. Jlic mar-
tyrio coronalur. Hic constituil jejunium die Sabbali ler a in anno fieri, fru-
5 mcnti, vini et olei e secundum propheliam f quarti,
septimi s, et decimi. Hic
fecit basiliom h trans Tiberim. Hic
fecit ordinationes quinque per mensem De-
cembrem : presbyteros sedecim, diaconos quatuor, episcopos per diversa ioea octo.
Qui eliam sepultus est in coemeterio Calepodii, via Aurelia, milliario torlio, pridie
Idus Oclobris, et fecit aliud coemeterium » via Appia,ubi multi sacerdoles et maityres
10 requiescunt, quod appellatur usque in bodiernum diem coBmeterium Calixti; el ces-
sivit episeopalus dies sex.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Ca-lli\tus annos 5, menses 2, dies 10. Fuit tempoiibus Macrini et Henogaljali, a consula
tu Anlonini et Advetiti usque Antonino III el Alexandro.
N0THLJ3 MARGINA.LES FABROTTI.
C, uibis Ravennatum. b a B, an. 5, m. 1, d. 12. * B, Elogab. el Alexaridii, a Coss. Anloii. II
et Sacerdotis ad Juiiaii. el Crisp. >' CB, qualer. « olei gralia Cfi. f Zach. vni. '« ' quitili. Ang.
i»C B,
bas. S. Mariae. "; Baron. an. 2C, de coemeieriis.
VARI^: LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. diac. i, cp. perd. loca 8. Qui etiain martyrio coro-
iVnui. 17 tin. 7, B, presb. 14. ead. lin. A, 9, B, natiis esl, ct scpiillus in cintilcrio Caleopodii via Aur.
loca 13. inil. 5 ab Urbe 11 Idus Oct. el cessavit cpiscopalus
dies b'.
Ex coaice Regio, Mnzarino et Thuano. Ex codice Thuano allero.
Lii». 1, de regione urbis Ravennaliuin s. ann. 6, Lin. 1, urbe Ravennalium. lin. 5, prophctiani. H!c
m. 10, d. 10. Fuit atitem lemporibus Antonini et f. tin. &, sepultus est.
Aicxandri a cons. Macrini et lleliogahali usque ad
Praesentem et Callicanum corisulcs. Itic constituit Apud Ilolslenium el Scheleztralium.
je. d. s. /?». C, trans Tiberim quc vocalur sanctae Lin. 5, cori. Cass. om. hic martyrio coronatur.
Alaria?. Maz., quse S. M. appellatur. Hic fecit aliud lin. 5, Flor. Cais. et Val. om. quarli, seplimi el de-
ciniiteriiun via Appia, ubi in. s. lin. 10, ciroilerium cinii. lin. 8, F.or. 2, niarlyrio eoronatur el septillus
Calixti. Hic fecit ordinatioucs 5, per in. D, p. 10, cst.
1519 ' ANASTASUWBLlOTHECAKll 13_«>
NOT,E VARIORUM.
A SCHELESTlUTE. \ ciendos publicum locum, ex quo olira, regnante Au-
gusto, Cbristo in Belhlehem nascente, oleum scatu-
Linea 9. — Fecit aliud coemeteiiuin via Appia, ubi riii, concesseril, ac ihidem per Qalixlum pontificem
tnulti tacerdotet el martyres requiescnnt, quod appet- teniplum in jionore partus Virginei consecralum
lutur ntque in hodiernum diem cwmelerium Callixli. erigi permiseril : hac, lnquam, vohiiildle oplinia cnm
lla auclor Libri Pontilicatis, el ila qiioque noslris erga Christianos afjectus fuerit., Callixtum poniifi-
teinporibus coemeleiiura appellalur, cujus ficquens cem non ipsitts Alexandri iinperatoris expresso jussti
liienlio in Actis sanctorum, qui ibidem sepulli sunt. ac decrelo , sed potius consilio ac -decrelo juriscon-
Notandum autem qnod Callixtus hoc cceineieriuin siiltorum, el iniprimis Llpiani, quem Christianis,
fccisse traditur, adeoque verum uon sil, quod a Bur- velut sacrilegis, infcstissiroum fuisse, ex Laclanlio
nelo nolatuin fuil in lillcris de ItiiieiCllalico, cceme- Firroiano lib. iv, c. 11 et 12, occisuro fuisse verius
teria esse gentilium, et primum.quinlo saeculoCliri- esse putavimus.
siianos in lis sepeliri consuev.isse. Yide qtiaeinfra ad Linea 8. — Milliario terlio. Ab urbe nimirum :
Vilam Marcelli aiiuolabinius. lege enini xn tabularum tesie Cicer. de Legibus
lib. n, velilnm fuerat defunctum intra moeniasepe-
ALTASERRJE. lire. Hac igitur lege cngebantiir eliam Chrisiiani
Linea i. — Hic constituil jejunium die Sabbali, suos mortitos extra nioenia sepelire, nisi forle quis
frumenli, vini el olei gratia. Callixlus diciltir auclor clanciiluin (qtiod sacpius accidil) cadaver marlwis
jejunii Sabbati : lanicii ex apostolica instiluiione et siisliilisset, ac in donio piopria sepelissel. Sed Clni-
priinaeva Ecclcsiae consueludine, in meinoriain Chri- n slianis iinperaloribus sanclorum ossa in ecclesias
sli quiescenlis in sopulcro, id repelendum esse ve- translala stini. Baron. ann. 226, n. 7et 12.
rius est. Augiistinus (epist. 8G) : < Scqiiilur Sahba- (Ex LAB.) linea 9. — Et fecil alind cwmelerium.
tuin, quo die caro Chrisli in inoniinienlo requievit. Desuni in C. H.
Hinc exoria est isla in regia illa urlie varit-las, ul BLANCHINI.
nlii, sicul inaxime populi Oriemis, propler rcquiem NOT^!CllRONOLOGlC.t.
significandam, mallcnt relaxare jcjuuiiim; alii pro-
pter humilitalem roortis Doinini jcjuuare, sicul Ro- Epocham B. Calixli, consensu codicnm, et pictu-
mana et noiinullueOccidentis Ecclesite. »Amhros. in r.iiuin, deliuitam, iu Prolegomenis, aimis v, nien-
cpist. ad Roinan. cap. 14 : < Nam sunl qiiidamsiinl qui sibus n, diebus x, dixi adamussiin convenire
qiiaila feria carnem non edendam slaiuerunl; emn cpocha decessoris Zepherini, ct cuin consula-
qui Sabbatis; sunt iteruin qui a Paschavariie ttsqiie ad tibtis assignalis in catatogo Liberiano, nempc ex
Penlecoslen edant. > Injejtmio Sabbali fuere Antonino el Advenlo (Chrisli 218) ad Antoninum IV
consueludines Ecclesiaruin. Romana Ecclesia jeju- ei Alexandrum (Chris i 222). Ex his poslremos tan-
niuin Sabbati servabat, Mediolanensis Ecclesia con- luiii recensent Bibliothecarii lextus, euroqiie iroitali
tra;etin hacreconsuetiidinesEcclesiariiin servandas colices Ocriculenses. Quam apte cnnsenlianl cuni
esse, consulto B. Arobrosio, scripsil Augiisiinus consiilibus, perspicuiim esl ex quinqueniiio ab his
(epist. 318) : <Mater roea Mediolantiin roe consecula,
:
compi-ehenso , et a serie continuala post coss.
iuvenit Ecclesiam Sabbalo non jejiinaniem cceperat aiini 217. Proesenlcm et Exlricatum, qui fuerunt
cum ego talia _ poslrenii in Zephyriuo. Quam concinne respon-
perturbari et llucluari quid ageret,consului
iion curabam : sed propter ipsam de hac ^ deat etiam diebus marlyrii sui, ac decessoris ,
re Lieaiissimaememorioe virum Arabrosium. Uespon- brcviter expediam. Zepherinus niariyrii palinam
dil se nihil docere ine posse, nisi quod ipse facerel: asseculus est die 2GJulii (ut ex labula in titulo S.
quia si melius nossel, id potius observaret. Cumqtie Silvestri in Capile conslare dixi), Vacavit sedes ah
ego pulassem, nulla reddita ratione, auctorilaie sola illius obilu dies vi, ila narranle Bihliolhecario iu
sua nos voIuisseadmonere.neSabbatojejunaremus, ejusdem nuniero, et assentieule catalogo Luccnsi,
subsecutus est, el ait mihi: Cuin Roinam veuio, je- supra relato in Prolegoroeiiis. Eleclus ilaque
jiino Sabbalo; cum hic suro, non jejuno : sicinorem eiiam liicrit successor Callixtus poslridie Kalendas Au-
lu ad quam forle Ecclesiam veneris, ejus gusli: quae Kalendaeanno 217, ciiin incidant in fe-
serva, si cuiquam non vis esse scandalo, necquein- riaro vi, ullitiera Dominicalis E ostendil, dies ele-
quain tibi. >Jejiiniuiii Sabbati etiaro ab Innocentiol clionis Sabbalum 2 Augusli, el ordinationts Doroi-
comprobalum. Auastas. iri lunocenlio : « Hic con- nica proxiine eam diein atliiigens 3 Augusti repu-
stiluit Sabbalo jejiiiiium celebrari, quia Sabbato Do- landa esl. Ex ea die numeralis annis v, mensibus
ininus in sepulcro positus esl, el discipuli ejus jeju- II, dies x, terniiniis nunierationis cadil in diein
naverunl. >Dc jejunio Sabbati etiam Hieronym.apud 13 Octobris anni 222, qtia mariyriuin coniplevit.
Augusiin. epist. 19, et Cassian. de Instit. cceiioliitar. D;e autem 14, qua colilur, sepiilius est in ca'ine-
lib. III, cap. 10; Socrat. lib. v, cap. 21; Niceph. lcrio Calepodii, ul memorat Bibliothecarius in fine
Callixt. lib. xu, cap. 24. iiiiineri : qui eliam tepultut esl in caeineterioCate-
BINII ET LABBEl. podii, via Aurelia, milliario lerlio, pridie Idus Oclo-
D bris. Acla marlyrii a Mombrilio edila narrant ea
Linea3el4.—Marlyrio coronatur. De marlyrie Ca- quideni die iilalum fuisse sacruin ejus corpus in cue-
lixti UomaniiniMarlyrologiumhaecconiinei: < Romae, incterium Calepodii, sedanle diesscptemdecim fuisse
via Appia, natalis beali Calixii papaeet marlyris, qui dcinersitm in puteuin ejus dorous in qua cuslodieba-
Alexaudri imperatoris jussu diuliiis fame in earcere tur, el ingestis nideiibus stifibcatunisinnil atque illi-
crucialus, et quoiidie ftislibus caesus; landem e fe- stiro obiisse beatuin ponliliceni. Vcriiincardinaiis lia-
neslra doinus in qua cuslodiebalur, precipilalus, ronius pridein notavit in Marlyrologio ad indicaturo
alque in puteiim deinersus, vicloriae triumphuro pro- diem 14 Oclobris, eadem Acla iudigere aliqua casti-
ineruit. > Sed curo Alexander iinperator, lesteLara- galione. Intcr caetera vero eniendaiidtiro videlur leni-
pridio in Alexandro, Chrislianam rem non solum pus exiraclionis e puleo : ut exlractio, qnaeposlridie
non laescrit, sed polius plurimum promoverit, Chri- ab ejusmarlyrio facla sil.peiperain referalur ab iro-
sluin inter deos habuerit, eique inalutiiiis horis in perilis aniaiiuensibus post dies xvu. Nain usus putei
larario suo rem divinam fecerit, ac nisi oraculis necessarius inquilinis doinus in qua ciislodiebatur,
deorum dissuasus fuissel, lemplum eidem erigere impediendus nou erat diulurna cadavcris detenlione,
decreveril, Chrislianorum moribus delectalus fueril, el maceralione ; cum tortoribus mandatum fuisset •
eos prOvinciarum rectoribus imitandos propo»uerit, Callixto necero •inferre , non inquilinis reddere
iisque demutn, popinariis expulsis, ad conveiittisfa- puteum cadaveris corrupiione insalubrcin. PostriUie
'
1381 v IHSfOUiA DE VITIS R0M»8QuST. — S. CALIXTLS. 1322
igifur ejus niartviii, non post diesadxvu legendum-iA in eodem cojmcierio Callitti, et Idibus Augusli rc-
arbilror. Qnare mariyrium spectat diem Octobris censetur memoria depositionis Pontiani in Callisti;
13, extractio e puleo ct iltalto. in ccemeterium ad qui riuocum marlyrio et ppnlificalu prsecedunl Luciuiii.
diem 14 :11 plaite siut ab ejnsordinalione ad marly- Quare haberentur jam lum complures catalogi
riura aroii v, ineyses n, dies x, omnium docu- scripli circa mediuin sacculiquarli, in quibus appa-
mcnlorum suffiagio comprobali : quemadmodum renXcommerooraiiones istoTiun maTlyrum et ponti-
signanlur in picturis et codicibus et catalogis de ficiiin liis in ccemeteriis diu anle instilulae; et ciim
quibus inler Prolegomena. ex iitierisS. Cypriani relalisinnotis ad S. Anaclelum,
necnon ex TertuJliiinoin libro de Corona militis con-
KOTJEHlSTORlC.f:. stel dc vctusliori consiieliidineanle imperiuin Severi
Linca 1. •— Aniiofie Romannt, ex patre Domilio, vigente, ul annna (tie recolerenlur cuin oblatione di-
*le regione urbe Ravcnnath. E gente Doniilia nainin vini sacrificii roemori;e n-arlyrnm; infeliciler ad-
asseril Catlislum de regione nrbis Ravenuatium ap- roodiiiu argutalur Btirnclus in epislolis de suo Ilalicn
pellata. In rcgione urbis xiv Auguslea, Transtiberim ilinerc negans h.-ccccemeleria fuisse Chrislianoriini
«fiela, quse est sexta regio ccclesiastica (supra in usibtts depulala ante qiiintiim saeciilnra.fioctae Pa-
Prolegomeuis) horlos Domitii a Publico- Victore gii nolae crassi erroris cumdem inerilo nolant: eui
«otiocaios observani antiqtiarii : el castra Ravcnnn- revincendo, et evcrtendo satis esl quotidianum expe
/Twwin eadem regione simililcr slalutml cuin Do- rimeiitum Chrisliaitaruni inscrrplioimm, in eisdeiu
jiato lil). in de-urhe Ron-a, pag. 310, aliisque aucto- cceroeteriis occludeiiliiun ioculos defunclorum : ulii
ribus. Qtiare poluil Calf sttis hoc cijam uornine fiindi *r.
. uvrotyiumanifestat oetales superiores per consulalus
.td genlem suara- Doniiliam perliuenlis TiUiliiinRo- ibidein insculplas. Mirandum profecto e<tt, quod
iiiauum in illo erigcrc, qui postnioiluro basilica S. oculatiis isle vialor, qui erudilionis cattsa tol ilincia
MariaeTransliberiin, cl Callisli a conditore proniiscue siisccpit, et hasce cryptas ingredi ac perlustrare vc-
iuiucnpatiir. Donali verba snnt : < Suh ipso Janicnto luit, non atlenderit, sallem Hicronymi tcstimonio,
•:on Iwrnm lanliiin Vitelliauorum tempnrariae sla- quod inipso ingiessii ccemeterii Callisti intra eeclc-
tioi.ies, sed perennes iiiililuiiierant instituloe ab Au- siam S. Sehastiani exlra rouros provide incidendiini
gnsto castra Ravennatiumdicta; ncmpe niililum, qui ciirarunl ejusdem ccdesioe pracposili : nbi sanctus
classem Ravennai:collocalam luebanlur ad defenskj- doclor afiiruiat se piierum studiorum causa Ronia:
nem superi Maiis. (Suelon. ui Aug. c. 49). Ili clas- versautem (quod suli iniiiuin quarli soeculi fuisse
siarii venientes ad Urliein ihi slativa hahcbant, et constat) diebus Doiiiinicts cura suis aequalibus
a i hos, sive alios Tabcrna meritoria, ubi nuiic Milcs hnec sacra loca niartyrum dopositionibus refsrlu
S. Mariw Transtiberim pcrtinebat : unde olctim visitare c-onsuevisse.Veruin lanti non est Burneto,
abnnde ad fluviuin usque lluxisse erclesiasiica mo- in sua voluntaria caecilate conlra facti evidenliam
ntinieiila prodidere : el conslaiis faina, designalusipie -saeciilapostponenti, tiola sanctorumPulcum teslimo-
iii lemple maxiroam snb aram locus, vclerique hoc nia, ct aequaiium inouiineulorum dpcuineula incia-
titido nolaltis Fons olei, abuiidc ieslanltir. Quoniain niare.
vero piincipatu Cassariiin rarissimce cxpeditiancs CIACONH.
unritiiiue, Ravcnnales classiarii frei|iiciilcs erant in Linca 4. — Hie coitstilttil jejunuim 4ie• Sabbati.
Urbe, ludisqiie vela diiceliaul in thealro. Lainpri- Callistus ponlifex in -tanla rerum perturbalioTie, et
dius in Coimuodi): < irriliun, iiiquil, il crctlcns C I iihuio luxu imperii lteliogabali ncqtiaquama proprio
(Comniorius) a populo Roniano, a miJilibiis clas- insliltito dcflectens jejunia qitaliior teinporum insli-
siaiiis, qui vela ducebanl, intciiini praeceperat. » tuit, vel poliiis renovavit, Hebroeisolim iiijuncla, in
llaic Douatiis. Vernale scilicet, iEslivale, Auluranale, et Hyeraale,
Mfssut R.tvennalium meminit inscriptio L. Furii quibus lcmporibus deinceps ralio sanctormn ordi-.
L. F. pal. Victoris apud Grulerum fol. ccccxiv, cl iium habita esl, cuin anlea id quidcm tanlummodo
Paiiviiiiuin de urbe Roma pag. 172, qui diciltir Decerobri mense fieri consuevisset.
missu Ravennalium procurator ludi tnagni. AQirmal Linea 5, C. — Hic fecit batilicam trans Tiberim. In
Carotus Piizza iu Hicrarch. cardinal. agcns de hoc honorein scilicet B. Virginis: non lamen credilur
titiilo pag. 307, Blondum Flavium observasse in ah- iUaesse, quoehodie tain celebris el ampla cernitnr;
qiiot Aclis SS. roarlyrum hanc hasilicainS- M.Traus- cutn ea teropeslale ob crebras persecutiones occulla
liberiin vocari Ilavennatium. lu cadcin qnoque re- essenl oniiiia sacella, alque eadein abdila, et plc-
giune Transtibei-iin convenire consuevisse I!. Calli- rumque subierranea, qtiain apertis in locis, ac plu-
sium in domo Pbntiani circa castra Rnvennatium ribus, fierenl. Oraloiiuin igilur, vel humiie sat-el-
tcslanlur Acta ejiisdem martyrii, cusiodila in codi- Jum, initio esse potuit, quod ad minisieriaChrisliaiii
cibus S. CaiciLi;c, el in VaJlicellianis, quoelaudatus poptili inserviret, non quori ad in-vidiamElhnicos
Piazza recenset pag. 561 : < Ali eodein die coepit irritaret. Et forsan illuri iuil lempJum, quod erigere
Alex.ander curiose quaerere B. Callixlum cpiscopum, Christiani, Alexandri Severi imperatoris rescriplo,
el diviilgatum esl ei quod esscl Translibcrim Ln obliniiertint, adversus ganeones, qui popinas in eo-
«lomoPonliani juxlaurbeni Raveiinatiiiiu.» His igilur D rietn situ fabricare volebant, dicentis roelius fore ut
observalis vciisimile reddilur pontilicem Callistum Deus quoniodocunque illo loco coleretur, quam po-
Domitii Dliitinpartem aliquam fundoruin suoruni, pinis inaiiciparelur, ut Lanipridius in Alexandro
vel ad gentiles suos pcrtineniium obiulisse ul Deo scribit. Religiosissimusiiaque ponlifex Callistus hanc
sacram facerel, constitiiens tiliiluin presbyleri Ro Ecclesiam pro votis construxit, Deiparae Virginis
niaiii bac in Urbis parle, in qtia feruni eliam Princi- tilulo, ubi tempore Augusli oLciiin,inagno miraculo,
pein aposloloruiu Judaeis Transliberinam regioncin terra erumpens, copiose fluxit, in signum Christi,
incolenlibiis Christura annuutiasse. Vide Baronium humani geueris Redemptoris, in mundum proximi
ad annum 44. adventus. Sacrtim adliuc foramen exslat, ex quo
Linea 9 el 10. — Fecit et aliud cwmeleriumvia oiim oleuin scaturiit : lerra inferius poslta adliuc
Appia, elc, quod appellatur usque in hodiemum diem oleo madens. Et hoc fiiil templum primum Virgini
cwmeteriumCallisti. Depositiosanctorum nontificum pubiice dicatura.
et martyrttra reddidilmaximccelebrepost Valicanum SOMMIER.
coenieterium Callisli. Opuscula quarli saeculi, supe- Linea 5. — Secundum prophetiam. Nihil admo-
rius edita in Prolegomenis et Bucherio, complu- dum nobis prseservat anliquitas ex ponlificatu Cal-
res meuiorant pontilices et martyres ibi depositos. listi» quatn decretum ab ipso condilum. juxta pro-
Licel vero in eo, cuilitulusesl Depositioepiscoporum, pheliam de jcjunio ter in anuo celebranrio, el in
aiiliqiiissimusex ibi recensilis sit Lucius; atlaraen in gratiarum actionem Deo a nobjs ofierendo pro con
proxirop, cui praeligilur nomen Depositio martyrum, cessis lerrae fruclibus per eadem tempora collectis.
aduoialur xiu Kal. Febr. dies deposilionis Fabiani fruraeiili, vini el olji. Necesse igitur est recoguo-
P4TEOL. CXXVH. 42 ;
%a ANASTASII BIBLIOTIIECARH 132.
scere, Iria hoccjcjuiiin csse, qiise quatuor temporum A jejunium quinli, el jejnnium seplimi, cljejur.ium a&
appellaiitiir. Prophetia cnim de qua hic loquiiur est cimi erit tlomui Jutla in gaudium.
Zacharke cap. vm, versu 19 : Jejunium quarti, el

XVIII. -SANCTUS URBANUS.


ANNOCHRISTI226, AI.EXANDRIIMP. k.

18 Urbanus, natione Romanus, ex patre Pontiano, sedit annos ocfo, tnenses


undeeim, dies duodecim a. Hic fccit tninisteria sacrata omnia h argentea, tt patenas
argenteas viginti quinque posuif: Hic verus confessor exstilit lemporibus Maiimini et
Africahi consulum c. Hic sua traditione mullos converlil ad baptismum et creduli-
5 tatcm, etiam Valerianum d nobilissimum virum, sponsum sanctce Ca?ciliw, quos
etiam usque 'ad martyrii palmam perduxit, et per ejus monila mulli martyrio co-
ronati sunt. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decembrem : presbyleros
novem, diaconos quinque, episcopos per diversa loca oclo. Qui etiam sepullus esl in
cwmclerio Pralextali, via Appia, viii Kal. Junias, et cessavil episcopatus dies triginla.
CATALOGUS SDB LIBEIUO.
U banus annos 8, menses 11, dies 12. Fuil temporibus Alexandn a eonsulatu Maxiiiii
etJEliani usque Agrieoia et Clementino.
NOTULJEMARGINALES FABROTTI.
» ann. G,m. 7, d. i. > Vide Bar. ann. 253, « Alexandri imp. a coss. Juliani, ct Crispini, ari Pompeianuni
et Felieianum. d C, Tiburlium etiam et Val.
VAIllyE LECTIONES.
Apud Fabrotlum ex cotliceFreheri. B clartts confessor teroporibus Diocle.iani. Hic sua
Niim. 18, lin. 5, qui cliaui fuit clarus confessor trad. //'H.9, 14 Kalend.
lcitiporibus Diocletiani. lin. 9, M Kal. B. Kalcnd. Apud Holsteniumet Schelestralinm.
Jun. Lin. \ Flor. secinid., an. i, roens. 6. lin. 3, in Flor.
Ex codice Rcgio, Mazttrinoet Tliiiano. secnnd. tleesl posuil el sequilnr : qni cliaui, claitiit
Lin. 1, sed ann. i. ro. 10. d. 12. llic fecil min. confcssor leropore Diocleiiani. hic sua, elc. lin. 5 ,
omnia argenlea sacrata , el p. a. 25. postiil. Ilic Regius codex posl sanclse Ca-cilioeadttil: cum fralre
fuil temporiliusMaxinii el Alr. cons. lin. 5. Ceciliac sno Tihurtio, ct infra posl mulli addil, alii. tin. 7,
cl fratrem cjus Tibuiiium. lin. 9. Piaelcxlali Callisti 8. /•'/. 2. el Reg., presb. xvin, diaconos vn. lin. 9,
via Appia, et ccss. Ep. rii. 30. Floreut. secund. posl via Appia addil, quem scneli-
Ex codiceThnano altero. vii B. Tiburliiis.
Liri. 1 ann. 4. ni. 10. lin. 3. arg. 25. Ftiit ctiam
NOTiE VARIOIIUM.
ALTASERR^E.^ Chrisli alhletoe, qui inagone viriliter decerlaveranl,
Linea 2. — ic fecil minisleria sacrala omnia ar- hoiiestarcritiir, sicque in fidelilmsexcilaretur zelus ,
gentea. Ministcria, id esi,abvasa s.iera ecclesiic ar- ul alacri animo certainina subirenl in pcrseciilioni-
genlea esse, dccrciuin Urbauo. Singtilare csl bus. Antiqna esl inslilutio. Lugduncnsis etiain Eccle-
(iiiod narralur dc Exuperio Tolosano episcopo, eum sia in cpislola cncyclica de niartyribus passis veros
sacrificasse iu vitro, id est calice vitreo. Ilieronym. niarlyrcs discrimiual ab aliis, ensque soepiusveros
ad Ruslicum : « Nihil.illo ditius, qui corpus Doinini |C murlyres, et beatissimos, ac fortittimot pronunliat,
canistro vimineo, sanguincin porlat in vitro. » Ea insectaturque eos qui corriicrant. Teituliianus eos
tanien passim vasa sacra eranl ex auro vcl argento. qui post lalam senlenliam jani ad martyrium eraut
Augustin. in Psalin. cxm, Simulacra genliumargen- adducendi, vocal Benediclosmarlyresdetignatos.Quin
tum et autum : « Sed enini el nos pleraque instru- formula ssepiusoccurril in epistolis Cyprianicis; spe-
nienta et vasa ex hujuscemodi niateria vel melallo ciatim cuni de Paulo confessore scribit (epist. 21 ):
habenius, in usuin celebrandoruni sacramentorum , Cum benediclusmartyr Paulusadhuc in corporeesset.
iiuae ipso minislerio consecrala sancta dictinlur. » Quandoque a Cypriano Floridorum clerus nuncupan-
BENGINI. lur. Quod occurrit in laudala epislola, ubi : Cum
Linea 3. — Hic verus confessorexstilit. Tituli lio- essem el cgo in lam florida confessione,mox addit:
norum, quibus marlyres cohoncslabanlur ad con- Audivienim le floridorum ministerium percepisse: et
fessionem, et marlyrium, plures eranl, ac inter hos ante fineni : qui Iwtanlur confessione tua florida.
tieri confessoris , et in his dandis ac concedendis Erat Lucianus presbyler martyrum, el ideo eum
sedula erat inspeclio , et inquisitio , forsitan cx vocat Floridoriiin iiiinistriim, et paulo post: Et imnc
prxmisso diligenti examine presbylcri inartyrum , super ipsos faclus Antisles Dei recognovit idem mi-
sive diaconorum, quorura frequentissimo ad carce- nister forsitan minislerium martyribus in carceribus
res coinroeatit poierani forliludinis, et patientiae,ac exhibilum. In eadem epislola niariyres designatos
reliquarum virtuiumexerciiiain niartyribus agnosci, dominos vocat. < Rogo ita.que, doinine, et peio per
ut deindrigloriosa confcssione conspicui debiliscon- Domiiitmi nostrum Jesum Christuin, ut cxteris col-
venienlibus litulis decorarcntiir, ci pro inerita laude legis tuis, fralribus luis, et meis, meis domiiiis
13-25 HISTORIA DE VITIS ROM. TONT. — S. LRBANUS. 13_6
referas, ct ah eis pelas, ut qiiicunque prior vestrum '^» ex consensu dociimentoruin cxposilo in Prolcgo-
coronatits fuerit, etc. » Et in fine : « iloc scire de- nienis desiiuinl in. consulatu Agricoloe ct Cle-
bcs me cl dominis rocis fratribus tuis scripsisse. » mentini (Chrisli 230) exordium capere debent
Sic LticiamisCeierino in epist. Cypr. 22 vero con- matiirius, quani ex eonsulibus iEliano et Vetere,
fessori in epislola cpigraphe, Lucianua Celerino DOT signantibus annum aeraeChristi 223. Successio ta-
mino. Vcri confessores designabanlur a sopplicio et meu (Jrbani in sede apostolica recte adnotatur con-
tormenlis. Sic Lucianus iisdem , ctim relert indul- sulatu j£liani et Veleris; cmri hi proxime conse-
genliam concessam a martyribus, eos ex supplicio quanttir consulesAntoninum iv (Elegabalum) et Ale-
«Jiscriininalinquiens , < Quoruiii nnroine subjicio , xandrum, qttibiis signari coutigit annum 222 Septimi
Bassi in pelrario, Mappalici in quocsiioiie,Fortunio- Paseliatis a Callisto celebrati, mortiio paucos ante
uis in carcere, Pauli a qticeslione, Forlttnae, Viclo- riies Elagabalo, etimperium teneiite ex die vi ante
riui, Vicloris, Uereni, CreriuJiB,Hercnae, Donali, Idus Marlii Alexandro : et anctor calalogi Liberiani,
Firmi, Venusti, Frucli, Juli;e, Marlialis, et Aristo- quein poslcriores seqnunlur, respiciat, ut soepe
nis, qui, Deo volentc, in carcere fame necati sunl.» dixi, Paschale lempus in ponlificuni annis unicitique
Sic marlyrcs muliiplici confessione gloriosi in cerla- assignandis. el iiHlicandis per consulatus, Idcirco
niine evaseranl; sicul in ludis Olynipicis , aliisque anni vm, menses xi, ct riies duodecim, qui termi-
alhletarum, numerus victoriaruin notabalur, sic et nura poslreiniitn obtinent, Agricola et Clemenliuo
mariyriuin notati agones, atqiie ab ipsis reportali cos3., anno 239^ circa dcpositionem beati Urbani, a
triumphi. Qua laude Cornelius Ponlifex exallat Ma- Bibliothecario consignalara die 25 Maii, iiichoandi
ximuin , et Urbanum iu epislola ad Fabitim Anlio- suut ex mense Junio »nni 221, quq ieinporc ad epi-
chcntim scribens, apud Euseb. J. vi, c. 43 : < Maxi- B I scopatum promotus fuerit, vel ui vicarium agcret
nitis Ecclesioenostraepresbyler, et Urbanus amboex Callisiiin Crbe, vel destinalus ad aliquam gentera
fidci confessione egrcgiain jam secundo laudem Chrislo acquireiidam. Si dics ordinaiionis suppona-
adcpli. > Et Cyprianus ep. 33 de Aurelio Iectore lur Dominicaseciinda Jmiii quse anno 221 ex littera
disscrens inter reliquas ejus laudesenumerat, quod Domiuicali G pariatur ciiin 10 ejiisdem niensis;
gemino hic agone cerlavil bis confessus, el bis cohfes- marlyrium subsequens post annos vm-,. roeiises xi,
sionis suw victoria gloriosus. Et Lactanlius eodem dies xir, paria faciel cum 23 Maii .30. Biduo post
sensu in lib. de Mortibus.persecutorum : Novies ad- ejus Sacn corporis Iiuiiiationein referl Liber Poniifi-
versarium gloriosa confessione vicisti. In passionc calis per ea verlpai qul etiam sepuUusest in cwme-
enim SS. Seraphiae ct Sabmae(apuu Baluz. tom.Q terio'-Prwlextali via Appia vui Kal. Junias. Quare
Misccllan. pag. 106), legitur Herodis melaHarii cu- ab hls. docuinentis perctpimus ordiuaiionero episco-
jnsdam , qui sub' Vespasiano Augusto ler in urpe palem fuisse susceptain ab Libano, sivc ut vicariuni
Roma cttndidtim confessionemdedit Romanis; et in Callistvgerferet, sive ut deslinaretur episcopus gentis
actis S. Bouifaciide Aglae : Hwc ergo ter candidam ajiciiji.isaut provinciac, die Dominica 10 Junii 221.
cgerat apud Urbem Romamex prcvfeclura. Confessio Anho autem.proxiino 22S< quc.in apcruerunt con-
ipsa titiifoGloriosoenotabatur, de qua idem Laelan- sules Antoninus Etagabalus IV, et Alexandet," qui
lius c. 1 : < Audivit Domirius orationes luas, Do- eodem anho inense Martio in iniperio successil;
nate charissiroe, quas in Conspeclu ejus per omnes cum Caliisjus die 13 OclobriS'in piiteum demersus
lioras tola riie fundis, coeteioriimqiie fratrnm no- roartyrjnm complevisset, ac dip proxima-iHatusfuisset
strorum, qui gloriosa confessione semptlernam sitii r< in coeraeierium Calepodii; pe;.t"vacationera dicruni
coron-iro pro lidci sua?meritisquaesieriiitt. » De Dio- sex, a Bibliothecario ineiiioralam, aposlolicum thro-
clctianea persecutione agensScverus, quagrassante num implcvii TJibanus, a Clero etectus suceessor
sucro inartyrum cruore orbis iiiuitdarvit, I. u Hisl. die 20 Doroinica terlia Octobris liltcra Do:n. F. el
iuquit : < Cerlalim gloriosa in certaniina ruebalur , primum Pascha. sui poiilificalus celebravil anno
utiiltoque avidius luin mariyita gloriosis mortibus proximo aera' Clnisli _|3, Maximo n et _Eliano con-
ijit-jcrebanlur. » In aciis priorum inartyruni saepius sulibiis, recle posilis in calalogo Liberiano. Supre-
oCcttjJrnUIvoees, gloriosa confeuio, gloriosw murles, iiiuin vero Pascha illi fuerit aniio 250, Agricola et
gloriotMcettamina, marigria, agones, elc. Qiiali vero Clcineniiiio coss. ibi pariler indicaiis, el a coeteris
«iiligenlia Ecclesiae incuniberent per presbyleros calalogis, et.codicibus : denique martyrio coronatiis
niariyruin, diaconos, ac inai-lyrura notarios, utdi- die 25 Maii, ip ccenieleiiuin Callisti illatus fuit
gnoscerenlur, qui tilulis esseni honorandi, et quain die 25 Maii, qua colilur.
peranlique ftieril lalis sollicitudo, Ecclesia Lugdti- NOT.EHlSTOBIC_S.
itensisad orbis Ecclesias dala epislola demonslrat; . Linea _..—=flic- fecil ministeria sacrala omnia ar-
ibi namqtie veri confessoresproponunlur gloriosi, et gentea,et .palenas argenleas 25" posuit. Nuroerum
coronati martyres; ibi eos indigilat paroios et exer- quod atiinel xxv, videtur referenduro esse ad stuij-
cilalos, discriminatque a falsis el in exercilalis, qui inain lotidem titulorum. Maleriem vero quod re-
in priori congressu defeceranl. Poterant Urbani acla spicit, supra diximiis, in Zephirino agentes, de usu vi-
lilulo veri confessoris pontificcin cohoncslare, cuiii trearum patenarum, ejusque delectus causa. Neque
Cliristiaiiuiii nomen Roma praecipue propagaverit, ille sublalus omnino fuit, etiamsi argenleis quoque

O
el Valerianuro clarissiinaj virgiuis Caeciliaespoiisuni, ministraretur; naro el hodie ad sacrificium vilreis
phiresque nobiles Roinanos (ittter quos Tiburlius , " urceolis.oblatos vini et aquae liquores plerumque roi-
et Maximus imperaloris proefeclus) baptizalos ad nistramus, licel argcnleoruui sit copia, ad facilius
niartyrii coronaro hortationibus suis perduxerit , discemendum quando unius, aut alterius species
cttinque forti deroum animo gloriosaro confessionein sacerdoli est porrigcnda. Viireos calices, ne duin
eJens martyr fueril coronalus. patenas, pro arbitiio adhilrilos usque ad Leonem
BINH ET LABBEI. Quarlum ibi ostendi : doncc cxperiinenlo constilit
Linea 6. — Per ejus monita multi martyrio coro- essc caulius adhibendam aliain maleriem, ea de re
nali sunt. Qui Valeriaiiiini, Tiburtium, et Maximuin . edito ejusdem pontificis decrelo. Caeterum argenlea
ciim sancta Capcitia.inlide inslruxerat, baplizayerat, • vasa sacri lninislcrii viderous, ac nojffiulla etiaro
et atlversus-ictum gladii horlatu suo obfirroaveral ,.' servamus operis ac caelaturoeadeo anliqute, per ele-
landeni ipse quoque multa propler Ecclesiam pas- ganliam anaglyphoruin coinprobatae, ut referenda
sus ; cervicibus abscissis, niarlyrio coronalus esl, procul dubio sinl anle soeculmnConslantini. Urceolus
anno Cliristi 255, Alexandri iinperaloris 10, vige- argenteus apud ine superest inter sacra cimelia as-
siino quinto dieMaii. scrvalus, quo vinum, aut aquam ad sacrificium roi-
nistrarent lidelcs. lnillius externa supcrficie promi-
BLANCIILNI. nent anaglyptico opere salis afTabreelaborata sigilla
NOT.ECHRON0LOGIC._. exprimenlia Cliristi Domini imagincin inler discipu-
JIIIHIVIII, menses xi ei dies xn. f.piscopalus, qui los stantis, et vcrtcnlis aquain in viiiuin ad nuplias
ANASTASU BIBLJOTIIECARH 15_S
1-327

1. Ad vinum in sacrificio minisiranaum : cvjus anaglypna m Christo Domino ver-


1. _ Amulw duw urgentew. Saeerdolibut neveelegis
tente aquam invinum SS. Joanne Chrys. el Cyrill.) indicant potestatem
(interprel. 2. Ad Chrisma asservandum per quod dona
ab ipso traditam convertendi vinum in Sanguinem. fortasse
Christi exhibenlur, pascendw
S. Spiritus \bi in Columba figurati, fidelibus traduntur. In ulraque oves gregisidcirco exprasso)
ab iis, qui potestatem ulriusque doni conferendi a Domino (inler Apostolos per Sacerdu-
lium oblinuerunt
1320 niSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — 5. URBANUS. ir«t)
in Cana Galilirae. Ilisioriam hanc ovangelicam aptc /, bido ingerentlum, lia-c ad" aquain viiio stillatitn in-
in hisce vascnlis consignatain argitimus ex argn- fiindendam inpra-paratimie sacrilicii. Card. Barnni-iTt
mento CyiiUi roox aJTeTeiiilo,ut fifinai-elu*"adstan- ail annuin 133, num. 1, observat a Grcgorio Turo-
lium fides ad conliteiiriam conversioncni vini in san- nensi de Gloria maiiyrum cap. 38, litlcris prodiliiin
guineni Domini eadeni divina poteniia peragendam, de argenteis urceis, ct hujiisroodi vasis ad sacriir»
qua ofim initiiim fecerat signorum stiorum a convoi- cium ndhiheudis, quoe reperta sunt in eadeni crypla
sinne huic aflini aquoc in vinum. Eodein ceiteargu- ccemeierii Priscilloe via Salaria, ulii t!t>pnsitafiieruiii
mento "Neophylorum fideni cxcilal S. Cyrillus Hiero- corpo,:a SS. roartyruiii Chrysanthi et Dariae.Ilis igi-
solyniitanus in quarla Catecliesi myslagogica dicens : liir similia vasn minislerialia, proeler caliccs ct Se>- pa-
« Aqiram olim in viniini convertit in Cana Galiloea?, leiias ex argenlo paraverit Urliaiiiis, imperitnte
•rmndhaliel quamdiiin cnni sanguiiie propinqiiil-uem : vero Alcxanriro; cujtis ctga Chrislianos uola prr-
et eum panun digiiiiroexislimaliiintts, cui creriainiis", pensio reddebat niiniis iu p«!ita sacerdottini studia-
quod vintim in sangitineiti iransmiilaiit? Ad eas nu- in hisce nriiamentis ilitino culiiii comparandis.
plias qiiibiis coipora cnpiilantur vocatus pra-lc*'opi- Line.t B. — Eliam Valeriaimm nobilissimum vi-
nionem oninium tiocfecil niiraciilum : rt uou miillo Tnm, tponsum S. Ca'cili:v, ctc. CaHisti deccssoris
m.tgis sic c-.imcorpns ct sangiiinem siium frucnthi pervigileni curain in Transtilierina rcgione fideli-
nobis donasse persuasicri firmiter halichinius, ul ca lms freqiienlanda aiictam ftiisse iiobilibus incrennMi-
cum omni cerlitniKne tanqiiain corpus ipsius el san- tis sub ponlifice Urbano demonslranl Acla SS. Crc-
guincm snmaroiis? Natn in spccie panis ilal nobis cili;e el Valeriani, eoriinique doiiius inarlyrio nolii-
corpus, et in specie vini dal nobis sangtiinem : ut Jilata : qiiaui Romaiur.n tituliim ejiisdein C;ecili;e
curo suinpscris, gusles corpus et sanguinem Chrisli, I! rogalu dedicavil,.Si qttis autem iiiirel.iir, suli iinpe-
faetiis cjusdem corporis et sanguinis parliceps. » rio Severi Alexandri, principis erga Chrisliaiios iia^
Ciini hanc Cyrilli doctrinaiii F.ccJesiacaiholica nobis propcnsi, nl in ejus Vita Lainpridiiis oslcndit ex
consiiiual quolaniiis recilandam in oclava corporis plm-ihiis diclis ac geslis, niirelur in quain siniul a
Chrisli, qttara priores qttoqiie Cyritlo fidcles liisce in nobis admilti dedicaliones liliiloniniChrisliani ritus,
anagryphis exprcsscruiit; plact-t figuram argenlei et ntailyria eorinn, qnr easdem domosobluleranl fi-
vasculi ila coelaithic exliibei-ead itlustrandtiro lexlnm deliuin convenlibus ; ineminprit martvria SS. Cxci-
Bibtiolhecarii, et ad comprobanriam calholicoriiro li-.eac sociorum sttb: Almacliio prfefeclo Urbis, el
procsiilumcuram in fidei lioslra: liiminfus excilanriis panioposi consectilam passionem S. Urbani papa*
et exprimendis ctiam in ornaiuentis sacri minisicrii. referi i circa annum imperit nonnm iltius principis,
Aliud vasculum simili figura pra-dilum cx: argento quando snscepla in Persas-expedilione Urbe pi-ofe-
pariter ductiiin asservabattir pancos anle annos in ctus tviliunilia poteslate nona (ut niimmi docent si-
tnusaeonobilissimi praesuJis Leonis Slrozzi (cni pau- gnati TR. P. vim. cos. III. p. p. el in parte aversa
cos ante dies piissimc vita fiinclo erudilortnn omniiim lilteris PROFECTIO ACG. s. c.) per biennium egil in
studia parenlant) c.iijus iconem cx arehelypo duclaro oriente. TIIIIC vero Trajani, Adriani, et Antoninn-
non adjiingam, quod alio asporlalmn inielligam. In rtiro legibus minquam revocalis, de qnibus egimus
illo exhibebaltir imago Chrisli Domini, beato Petro pag. 138, iiuo et recentioribiis a Caracalla contra
«_avestradentis, ct in pallio deponentis, eodem ferme nosjatis excilali delatores et judices stipplieia in
typo (sed valde cle-jantiori sculptura) quo visitur in Christianos exerceri pro iubilii deceniebani, al>-
sarcophngo Junii Bassi, inriso sub consulalu EusebH Q sente principe : cujus proesentis indulgeniiaiii et-
et Hypatii, Chrisli 300, speclando in subterranea aequitaieinnobis paratamet propensaro inanium deo-
hasilica S.Pclri contra altare Coiifessionis.Aliiidquo- ruin sacrificuli aversabanlur.
que signum Redemploris noslri prominet in eodenr Conciliare igitur jure possumtis ac debemus prin-
vasculo, usum octiloruui Iribiienlis cocco nalo. in cipis Alcxamlri erga Chrisiianos benignitatem ciiiu
priori figura opporlime indicatiir poteslas sacerdolii: veritale gestoruro aSS. marlyrihus snb ejusdem iin-
in secundo signoeflvclns Chrisii conlacltis. Alia etiam perio passis et coronatis , praecipue vera SS. Cajci-
\ascula argentea, enrumve fraginenla vidi, qna- aiiis lioe,Tiburtii et Yaleiiani : q:i;c gesla ntieiins pro-
syinbolis et characleribus Chrisiiani ciillus insigniia se([iiiiur Baronius in notis ad niariyrologium et iu
stinl. Terttilliaiius roeinorabat, imagineni Pasioris Annalibiis, licct ejusdem chroiiologin cum aeiaChri-
boni nostris in calicilius expiimj consuevisse, qu lem sli compnrala bicnnio diflerat a noslra, ut adnola-
in paleris recognoscimus apud*Boldclliim in observ. vil Scheleslratiiis s-.iprareliUus, servato lamen con-
Cceniet. pag. 200, et apu;l Senat. Bonarroti tab. v et sensu, in nono imperii Alexandri anno iisdem mar-
vi dc viireis vasculis ceeiiieleriorum. Oves quoque lyriis assignaudo.
Dotninici gregis contemplarour in nostro urceok), ad Praeier musiviim a Paschali' priroo conslrtictum in
Agnum respmientes, pro nostra salule oblaluin, el abside lituli S. Caecilia:, ubi versibus etiam exprcs-
occisum. Accedilexplicator inysleriiChrysoslonuis, sit invenla et exlracla a se fuisse eorumrlem liiarty-
ita interrogans homilia LX: < Quis paslor oves pro- rum corporainccenielerioCailisli, el in liunc liluliuu
prio pascit cruorc? El quid riico pastor? Malres. translala, in quo religiose servantur et colunliir ;
mulias siint, qua: post partus dolorcs (iliosaliis tra- '.IJ superest ctiam velus pictura pone absidein Tituli
diint iiuiricibiis. Hoc aiitem ipse lton cst passtis; S. Pudentianse spectanda in sacello inleriori, ttbi
scd ipse nos proprio sanguiue pascil, el pcr-oniiiia parieliiiac adhnc superstites oslendunl fontem illum
Hossibi coagiiieniai. > in aiio vasculoargculeo, apud Christiairi baplismi a Pi.0 pontilice htijiis noroinis
CI. viriini M. Antoniiiro Sabbaliiitim Itoina: cusiodi- primo constitiitum, de quo in notis ad ejus Vilam
luni iu lectissinio suo cimeliarcbio, proelei'imagines ftisius egi pag. 123 et seqq. usqtie ad 126. Ibid.,
Chrisli Doinini et aposloloruiii, neciioii ovirnlas gre- pag. 126, col. 2, indicabnni superesse picturam apo-
gissui sub hoc Pastore disposuas, supeine visiintiir slotoriim baptisma adiniiiistiantiumet fidclibiis in ea-
columliaeciim apposito crucis signo. Vasis figura et dem Pudentis donio, inipressain expositam ab
caelalura indicaro videntur, illud adliibilum iuisse ad 311.pncsule Joanne. Ciainpinio : eique proxiinam iu
sacnitri chrisma coniincnduin. Ordo Roroanus anti- arcu coiiiiguo superesse imaginem S. Urbani papaj
quissimus, post Hittorpiuin editus a Mabillonio , proemitteniis ad roariyiiuni sanctos Tiburtiiroi scd ci,
pag. i, num. 3, oslendit sacruin chrisnia praeferri Valerianuin, expressis siiiguloruin noroiiiibus,
consuevisse ponlifici ad-slalionem solemniler equi- ejus angeli riiictu, cujus conspecliis a Coeciliapro-
tanti per acolyihum sialionarium. « Uniis autem ex inissus occasio coiiversionis fuit. Yisilur ilaqun an-
ncolylhis stalionarius pracedil pedester equum pon- gelus pi-iccedens Tiburiiiitn et Valerianum, el coro-
lificis, gestans sacruin chrisroa inami in' mappuLi tiani imponens capili siiri proxiroe coiisequenlis,
iiivolula cum ainpulia. >Asservanlur ctiatn lum in sticcedenle Urbano papa,. qui tertius ad coronam
uitisa-o Sabbalino.lum in nostro, argenleacochlearia venil. Ibidem observavi, coniprobari ex hac pjclura
tdin solida, quaro pcrforata, ilta ad iuccnsum thuri- id quod in libi'isleciioii?riiscjusduin tiluli recitatur,.
1331 ANASTASil BIBLIOTHECAMI 1532
consnevisse.scilicet Urbanuro, ejusque successores, A , qui solo Evarislo inlcrroedio successor Anacleli fuit,
etnominatim B. Stephanuni I, in hoc eodem filiilo S. Quirinum Trihunuin S. Batbinoe palrem inarty-
exemplo Pii deccssoris, el antiquiore SS. aposlolo- riuiii pertulisse sub Hadriaiio, el deposilum fuisse in
ruro hospitiim S. Pudentis solemne baptisma in Pa- eoemcterio Prwtextati via Appia, consequilur ut ad
schale minislrare. priorem illum referri quidem appellatio possil, tilpoie
Linea 8, 9. — ln caemeterioPrwtextati via Appia. anteriorem temporibus Hadriani; ad secunduni vero,
Prastextali ccemeierium ita proximum fuil coemeterio qtii annis ferme 150 post Hadrianum passus est, de-
Callisti, ut aditus ex uiio in altermn pateret. Cuni nominatio coemeterii sub Hadriano in deposilione
Bosio innotisad Viiain S. Urbani id obsei-vatBoldet- Quirini, et sub Severo Alexandro in rieposilione Ur-
tus de Sacr. ccemel. lib. n, cap. 18, p. 554: < Quod bani, de quo agimus, pertinere roinime possit; si per
atlinet ad ecemelerium Praetextali, ail Bosius, erat inlegrum saecithiroin tisu fuit ante secnndura illum
via Appia, ad quod erat communis aditus in cceme- PriCtexlaturo martyrio coronalum sub Maxiroiano.
terio Caltisti, vel polius erat pars ipsius. > Indicaliir
etiam in litteris Paschalis Prirai perinde vocari CIACONII.
Prwtexlati , ac Sixti , et ad sanctam Cwciliam Linea 5. — Valerianum nobilissimumvirum, spon-
eam partem cryptarum sirbler ecclesiam Sancli sum sanctw Cwciliw. Sanelissimus pontifex Urbanus
Sebastiani extra muros via Appia, quoe asser- mullos, sanclitale viloe, et doetrina singulari, ad
vat hodieque inscriplas marmori indicationes lo- fidem traduxit. Inter hos, Valerianum, vinim prae-
corum, Hlii reperla sunt corpora illustrium marty- sianlissimuin, beataeCoeciliaesponsum, et Tiburlium
rum Caeciiia-, ac sociorum. Panvinius putat inditam n ejusdem Valeriani fratrcm, el Maxiroum praefectum
appellalionem Prwiextali ab ejns cognomenti presby- cubiculo iinperatorio : qui postea martyriuin con-
tero. Cognomen lamen illud nobilitarunt marlyres stanti animo, ejusdem horinlti perltilerunl; quam
duo prae coeleris Christianis ab Aringhio niemorati condilionem etiain virgo ipsa subiit, in riomo palerna,
lib. iii Romae subterr.-pag. 458 et 476. Primus per- jaro antea, suo rogalu, ab Urbano Deo riicata, quae
tinet ad aetatera Anacleti papae, a quo bapiizaium post spieulatoris tres iclus inflictos triduo super-
fuisse una cum virgine iUuslri Lucina sorore, regiis vivens, quoe Dei sunt loqueiis, conlirmans adstanles
natalibus secum orta reccnset ex Actis S. Sopliioein in Chrisli nominis confessione, qtiae reliqua erant
velusto codice S. Caeciliae.Alterius Proetexlati mar- suae subslantiae, dislribuit per Urbantiin papam in
tyrium conligil in fine tertii saeculisub Maximiano m pauperes. His sic dispositis, ac Deuro precata, vi-
Idus Decemhris, ut*in Marlyrologio adnolatur. Ulri gesiina secunda Novembris, martyrium eonsumma-
corum appellalio ceemelciii tribuenda sit, licet defi- vit. Eara idem Urbanus papa in cceinelerio Callisii
niri certe non possit; ea tamcn senlentia videlur po- sepelivit, ubi Valerianus, Tiburtins, et Maximus ab
tior, quae nomen deduclum repulat a priori Proe- ipso priroi sepulti fuerant, locusque riiclus in cceine-
lextato, Cliristianam lidem professo sub Anacleto lerio positus ad S. Cacciliam : qui hodie signalus
papa. Cum cnim legamus in Actis S. Alexandri papoe, exstal.

XIX. SANCTUS ANTERUS,


ANNOCHRISTI 237, MAXIMINIIMP. 1.

Anteros a nalione Graacus, ex patre Romnio,


*|*"1V sedit annos duodecim, mense
rjno, diebus duodecim b. Martyrio coronatur. Fuit autem temporibus Maximini
et Africani consulum c. /Jtc gesta martyrum diligenter a notariis exquisivit , et
in hcclesia recondidit, propter- quod a Maximo prcefecto martyrio coronatus est.
5 Hic fecit ordinationem unam per mensem Decembris, episcopum unum d. Qui
etiam sepultus est in ccemeterio Calixti, via Appia, in Non. Januarii; et cessavit episco-
patus dies tredecim.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Anteros mense uno, diebtis decem :dormit in nonas Januarii, Maximino et Africano
consttlibus.
NOTOLJS MARGINALES FABKOTTI.
a B. Anlerum docet post ponendum Pontiano. ""•B, vix. tino mense. c B, Severi et Quinctiani, ac
M.ixiro. Aug. el Afiicani. d CB, in civitate Fundis Campanife.
VARI^: LECTIONES.
Apud Fabrotlum ex codice Freheri. lin.
Ex codice Tlmano allero.
Num. 19, Un. \,ptwponit Pontianum Antero,
2, A, diebus 15. lin. ead. AB, Maximiani. tin 5 Lin. 1, Pontianus anteponilur Anlero. lin. ead.
tt i, A et propter quemdam Maximinum presbyte- Anterus. tin. 4, recondidilpropler quemdam Maxi-
rum martyrio coronatum in ecclesia recoudidit. B, mum presbyterum, qui mart. e.
propterquemdam Maximianum presbyterum, qui
unum Apud Holstenium et Schelestratium, ubi prwponilur
mariyrio coronatus est. /i«. 5,_", hic fecitmensem Pontianus.
episcopum in civitate fundis Campaniae per
Decembrem.
Ex codice Regio, Mazarino el Thuano. Lin. 1, annos 12, ita in mss. Vat. et Reg. Vat.
Lin. 1, S. Anterus, A*i(eri(sposlponilur Pontiano. dcest annos 12. Deest auoque in Florent. secundo
1553 HISTORIA DE \TT1S ROM. PONT. —S. ANTERUS. £ZM
f ril autc-n. lin. 4, Cass. Florent. secunci, Vat. el Re- A Apu.l Penitim ex codice Cavensi.
gius, Prspler quemdaiu Maximintim preshyterum, Lin. 2, dies xn , lin. 3 , cl Arricani consnlihus.
qui martyrio V-oronatiisest. tin. 5, post verb. uniim, lin. i, propter quemdaro Maxirojnum presbylerum
addunt omnesmss codd. in civitate FundisCainpanioe. qui raartyrio coronalus est.
NOTiE VARIORUM.
BINII ET LABBEI. anni mense unico, el dicbtis dccem. Sed descriptor
Linea 3.— Hic gesta martyrum. Quae acta mar- posteriorem syllabam N I niiniis clare ex paviniento
tyrura jussu Ctemeulis per noiarios firieliter con- fortasse visam vertil in numerum xi. Idein plane er-
ror poluitsuboriri ex codicis veltislioris litteris obso-
scripla fiierant, ea Anleriis pnniifex diligenler con- letissen
quisivit, et ne vel interirenl, vel ab etbnicis corrum- A N NI. male disjunctis, pula si scriptum fuissel SED.
M. I. D. X. quam periochen in dicihme
perenlur, in ecclesia recondidit. A N N I sive hianlem sive rietritam in secnnda lit-
BLANCHINI. tera N non secus ac V II numcri duodenarii sigiiiiin
NOT<E CHRONOLOGIC--- xiivetuslalelabefacliiiiim arbitrali sinlii qui descri-
Anno 235, Severo et Quinctiano coss., cum de- pserunt xn. Sed undeciinqiie proveneril erroris
functus esset in Buciiia instila prope -Sardiniam die causa, addictionem aiiiioruin resecari oportere ab
5D Oclobris bealus Poniianus, perlato in Urbero iis codicibus poslerioribus Eusebio, el antiquissinio
cjiisdem obitus ntiniio, cleri Itoraani stiffragiis ele- catalogo oetalisLiberianae unicum mensem assignan-
ctus est successor Anlerus. Eusebius lib. vi, c. 29 : tihus coarguit ipse conlextus sectionis Bibliolhe-
« Mortuo Ponliano, qui sex annis episcopalum te- #carii : in quo cum aflirmeiur, uiiicam ordinationem
inier.it, Ecclesiae Romanoe adroinistralionem susce- ab Anlero celebratam , eainque nnius lanliiminodo
pit Anleros. Hic inlra unius mensis spatium sacer- episcopi mense Decembri, neroo proesumet illuin se-
dotio perfunctus Fabianum successorem reliquit. » disse vi annis vcl xn, sed intelligit solo inense De-
Anterum seriisse raense uno, diebus decem, tradil g ccnibri amii 235, poniiftceni fuisse, quo unicttin i!-
catalogus Liberianus. Bergomensris, et Colberlinus luin episcopum ordinavil.
sepliniits mense uno, diebus 17. Reliqui ex Ila- NOT.EIIISTORICE.
licis anliquiorcs in Prolegomenis raense uno,
riiebus 12, quemadmorium et calalogus Felicis Linea 3. — Hic gesta marlyrum a Notariis exqui-
Quarli. Sed idera catalogus Felicianus praemitl.it sivit, etin ecclesiarecondiuit. Gesta marlyrum ab An-
annos xi : tres Italici annos xn. Additameiilum tero studiose conquisita et collecta fuisse ita explo-
islud annoriiiii, quod in vetiisliorc calalogo non ralum est, ut a nonnullis idcirco habitus fuerit au-
invenitur, et uitde—profeeliiiri sil paulo infra ctor prioris partis veluslioris calalogi, quemari-
ostendetur, expungcndiiin esse manifeste cogno- nioiliim oJiservat Scbeleslratius in Piolegomenis
scitur ex consulibus indicatis. Neque enim alii qtiod tainen ita judicat accipiendum, ut beatus
consules menioranlur in. epocha Auteri, quaro ii pontifex paraverit materiam uberem noil -morio
sub quibus riecessit. Anteros (inqtiil scriptor catalogi catalogi (lecessorum pluribus docttmentis compro-
sub Liberio) mense uno , diebus decem. Dormit in bandi, sed etiam hislorine attexendoe dum gesla col-
Nonas Januarii, Maximino et Africano coss., nempe ligit, et in scriniis Ecclesiae reeonditXtimsuperiortira
Christi anno 236, die 3 Januarii. In veteri tabula Romana- sedis anlistitum, luro caeterorum marly-
inarmorea liluli S. Silveslri in capile incisum legi- rum , a nolariis per Clementem institutis, el conse-
lur : Mense Januario die III nalalis S. Anteri papw. qiienli soeculoper eosdem suos decessores subinde
Ex illa igitiir die 3 Januarii anni 237, recedendo in allectis per singulas aetaies mandala litteris. Vitletur
anleriora per mensem unuin, et dies decem, illi tri- proinde referenda ari Anterttm itnago illa inter ve-
butos a catalogo Liberiano omnium vetnstissimo , G tustas ccemelerii Callisti (in quo depositus ille ftiil)
incidit ordinationis dies in Doroinicam22 Novembris spectanda apud Aringhiuin Romaesubterraneaelomol,
anni 235: quam Papehrochius ciim admitlat, nou pag. 439, in qua pontifex sedens inter adslantes nii-
video cur inde colligat, hanc epocham pugnare ctiin nislros rittos ( riiaconuni puto et subdiaconum, sive
uiorle decessoris Ponliani; si haecreferalur ad diem riuos riiaconos, ut hodiernus eliaro mos viget a
30 Octobris ejusdera anni 235, Severo et Quincliano prima Ecclesiaeaelale derivatus) de genu ipsum al-
coss. Salis enim temporis superest ad perferenduin loquenlibus aliis viris, el pluleum voluminibus re-
ex Sardinia nuntium roortis Ponliani, et ad succes- fi-rtura offerenlibus : nl plane videantur noiarii per
sorem ltomae eligendum, ex die 30 oclobris ad dieni cos indicari, quibus manti inter alloqtiendtira exerta
22 Novembris, ad quam referirous Anteri ordina- iiinncre et significare inlelligitur, ubi sintreponenda
lionem testimonio documentorum, a caiatogo Libe- volumina pro, pedibus suis in pluteo deposita. Ico-
riano non discrepantium per integram hebdoinadam, nein exhibeiidain curavi, etsociandam cum alia vc-
sed exjgua paucorum dierum riiffereiitia , vel ex lusta imagine e sacris ccemeteriis extracta in vitrco-.
amaimensiuin errore i.n nuinero describendo, vel orbictilo vasis fragnieiilo , cum coeleris Chrislianis
in revocando Anteri exordium ad diem elecfionis, edilo per saepe laudalum can. Bolriet. tiim in obsei-
quod calalogus pelere yidetur a die ordinalionis. vat. ad coeniet. SS. Marlyruro p;tg. 201, n. 17, in
Aridilamentiira annorum xi.aliquol in codicibus proc-. quo Callisli nomen et icon in Aposlolici inoris arnictu
niissum contra aperla lcstimonia Eusebii, ac vete- poiuilicem euradera videtur reddero, a quo sacri liu-
runidocumentoruni, el poliorum codicura, nullo con- jus ccemeterii dcnominatio sumpta est, Anleri, et
sulatuum indicio id sttggerente, refundendum judico D plurimorum sanctae Roroanoesedis ponlificum depo-
in aiiianuensiiiro sup.iniialem, sive in imbeciliilalem silione venerabilis.
ocutortnu in describeuriis numeris e piciuris Basili- Linea 4. — Propler quod a Maximo prwfecto mar-
carum. Quae solai superstinl litterae in basilica S. lyrio coronatus est. Sulpicius Severus satis jejune
Pauli salis ostendere non possttnt evidenliaui su- adnotavit (ut Pagius in notis hic afierendis obser-
specli erroris. llaec eniin elementa nominis tanturo- val) persecutionem Maximini, quoe interjecta cst
modo supersuniqiiocIjtierisqiiadralisseu majusculis, inter quintam suli Severo, et septimam iininancni
ut vocant cxhibco ant ERVS sub Decio, diim annis octo el triginta ulratnque rii-
SED rimenlibus pacero Ecclesioelurbatam quidem scribil
AN a Maximino, sed in nonnullis tantum Ecclesiis, iu
N I quibus clericos vexavit. Eamdein Maximini.perse-
m. 1. culionem expressius .dumbravit Eusebius, in sacros
cl 10. quidem ministros prae caeteris soevienlem, sed non
Cictera mintisculis cliaracieribus hic expressa vctu- ita brevi Ecclcsiarum numero vel teraporis spatio
slas detcvit. Signilicasse videulur Anierum sedisse contenlam , licet non fueril univcrsalis : ut proinde
"
ft& ANASTASII BIBLIOTIIECARH 133(5
sexlse perseculionis nomen apud ecclesiaslicaeHisto- A poska, protinus cadem sanctorum corpora de ipsis
riae cnnsiilios merito obtineal, per annos ircs, ut dirntis abstulil cwmeleriit. Quw cum hymnis et canli-
plnrihiis cx Oiigenis leslimoniis confirinat Eusebius, cis spirilalibus in hanc civiUttemIlomanani introilu-
ita scribens lib. vi, cap. 28 : < Inlerea caesoAlexan- cens, alia eorum per titulos, ac diaconias, teu monas-
dro iroperatore qui Iredecim annis regnaverat, in leria, et reliquas Ecclesias condecenlistuduil recondi
ejus lociiin succedil Maximinus. Qui gravi odio suc- honore. Narrat ibideiuBibliolhecarius, in monasterio
census ariversus familiam Alexantlrr, in qua ple- SS. Stephani inartyris alque ponlificis, el Silveslri
rique erant Chrisliani, perseculione excitata, sohts item poniificis, ct confessoris, ejusque in ecclesia
Ecclesiarum antistites , utpote evaiigelicooproedica- (quoehodie tiiulus dicitur S. Silveslri in Capile) per
tionis auctores, interfici jussit. Quo leinpore Ori- Slephaniim ejus iioniiuis 1H fralicin Pauli I a fun-
genes librum de martyrio composuil, quem Ambro- daroenlis domi suae inchoaia, a Paulo vero perfecta,
sio, et protoctetoCoesariensis Ecclesiaepresbylero i!e- complura corpora et rcliqnias saiictoruni a cceinele-
dicavil: eo quod ulerque in ea persecutkroe non riis iudicatis exlraclas eumdem Paulum ponlificein
mediocre discrimen subierat. > Satis inlelligit condidisse : quarum pnccipuas fegiinus luin in ve-
iinusquisque, uon Ievem fuisse perseculionem a Ma- tuslo llarmore et Eoriologio corumriem sanctornm
xiinino excitalam, quac ipso iinpcralore iu ItaJia ct iioinina ac natalitia conliiienle, tiiui in tabulario
in Gerniania agenle non Roinanam roodo Ecclesiam, inerooraii monaslerii et Ecdesine, subsecutas reco-
tl occidenlales huie proximas, sed etiam oricntales gnitiones ac rcposiliones earitinriem reliqiiiaruin
in Paloestina vexavit. Sanguinaria vero indoles ho- indicante pnblrcis Aclibtis ea de re signalis hi repa-
niinis efferali quanlum (xeriibus indulgeret, satis, ralione ailariuro, anno pra-seriim 1207, die 30 Oc-
expressit in ejus Yila CapUolinus, ita de illo scri- "• tobris, et aroio 1001, die 13Maii, quoesuo loco af-
bens : « Tam crudclis fuit, ut illiim alii Cydopem , ferentur in Vila Pauli Prinii ad praefatum nnmerum.
alii Busiririem, alii Scirronem, nonnulli Phalaiim, Marmoreaevero labula?,indicaniis nomina et nata-
multi Typhoncm, vel Gygeni vocarenl, e:c. Erat litia sanctoruro, quorum corporiiin partes prxcipuae,
enim ei persuastim, nisi crudelitate imperiuro non sive ossa pleraquc ibidem sui;t recondita, capul oc-
teneri. > Miiuni itaquc non cst, si principis in- cupat B. Anlerus, quippe cujus nalalis dies in 3 Ja-
genio obseqiicns Maxirous praefeclus Urbi, intra nuarii cadens pisecedit in Kalenriarii riispositioue
mensem episcopalus secunriiim, qui erat quartus diesnalalitios cceterorum. Itavero consignaiur.
imperir Maxiroini, Anterum pontificem necaveril. In nomine Doniini. Hoecest notitia nalalitioruiu
Linea 5. — Hic fecil ordinationem unam per men- Sanclorum hic requiescenliuro.
tem Decembris, epistopum unum. ln noiis chronolo- MenseJanuaiio
gicis jarn observavi, hinc etiam eonfirniari, spa- Die III Nataiis S. Anteri Papre, etc;
tium brevissinwmi pontificatiis Anteri, pcr solmn Non dubilo quin S. Pauliis in repartitioue sacro-
scilicet mcnsem Decembris extensum ftiissc, quo rum pignorum pcr Urbis litulos, diaconias, et mo-
nnieum episcopum conseeravit. Si eniin per annos nasteria, partes miius corporis diviserit in plures
nndecim sedisset, quos menslruo illius regiroini ecclesias, exemplo Silveslri iia- partientis reuqnias
perperam adjecit error amanuensium in aliquot SS. aposloloruni Pelri et Pauli in pltires basilicas.
exemplaribus calalogorum, et libri hujus ponlilicalis; Unde facium est ut eorurodem sanctortiro magna
conipiures profecto episcopos ordinare debuisset, ut sui parte hic qtiiesccntiuin (lestiroonio vetustae illios
repararet lot sedium episcopalium viduitatem , ac C tabulae)partes reliquas euumerent alioeoedes saertc
solitudinem, a Maximino induclam, Ecclesiarum ( in suis anliquis documenlis. Quin eliaro colligo, in
anlisliles stiaeperseculionis scopuro praeciptium de- velerem liluluni S. Sixti ac5 Piscinam, ulpote pijtt
signanle, ulri aiidivimus ab Eusebio. Dccessor illius coeleris proxiintim portae Appiaeac ccemeteriis Sixii,
proximiis Pontianusintra quinquenniumepiscopos 6, Zephyrini, et adjacentibus ruinam minaniibiis, eoro-
successor Fabianus inlra anuos 14 episcopos xi con- portata piiinum fuisseeadem corpora, quaedeponere-
seCravit; Cornelitis ulrum consequens inlra bicn- poslea decrevit potiori saltemex parle in monasterio
nium legitur ordiuasse episcopos sepieni. Ordina- ac titulo SS. Stephani papoeet marlyris ac Silvestri
tiones duas intra quinquenititim Ponlianiis habuit papnea se construclo, stalim ac absolvit ilhirieccte-
ereatis presbyteris sex, Fabianus quinquc inlra siu>aedificiuin; ciiin utrobique mcmorenlur in ve-
annos 14 dedK presbyteros 22. Cornelkis inlra tustis inarnioribus reliquiae insignes eorumdem
biennium bina ordhiatione presbylcros quatuor. sanclorum. In tapide anliquo tiluli S. Sixti ad PiscL-
Solusne Anterus per annos undecim seme) habita nam edito per Martinellum pag. 506 Romas sacr;e,
ordinalione iiullum omnino presbyteruin aut dio.co- et per Caroli:in abb. Piazza in Hierarch. cardiualitia
num sutfecissel tot illis sacerdolibus ac Levitis, quos pag. 454 reccnsenlur e ponlificibns mariyribus '/.e-
direcla in cleruni persecutio auferebal? ltane fuerit phyrinus, Anterus, etLucius, ex aliis vcro marlyri-
de Aclis roartyrum colligendis sollieilus, de repa- bus Calocerus ct Parlhenius : qtti etiani enutrcran-
rando auleni numero mintstrorum negligens ? Quis lur in marmore indicalo litult S. Silveslri in capite^
non videal providenliam Anlero non defttiSse, cui Divisas ettun fateri oportet ab htsce tilutis paries
diligcntia sacrorum martyrium inlulit 1Sed teropus reliquiarum tum sanclorum aliquol ibi «oiiditoruin,
brevissimum quadraginia circiter dierura, ut Euse- n ttim nominalim B. Anleri de quo sermo est, in non-
bio, el vetustisshnis catalogis eomprobatur, pluiinm nullos alios tittilos el ecclesias Urbis. Siqiiidera Au-
ordinationum exercendarum neque spalium ebtulit, teri papaesacrorum pignorum partcm oblinet litttlL
neque necesskatem.. S. Praxedis, ul ex.vetuslis calalogis apud sacelluu
Linea 6. — Seputlus esl in CcemeterioCallisti via S. Zenonis mannore tncisis abnnue conslal.
Appia. Inde vero extractum fuisse sacruin ejus cor- CIACONH.
pus una cum phiribus in ea parte cocmelerii recondi-
tis, quam ruinae proximam aniroadvertil S. Paulus Linea 1. — Natione Grwcus.Sanctus Anterus, na
papa ejus nomiiiisprimus,colligilur ex ejusdcm \ita, tione Graxus, patria Petilianus, ex Pelilia urbe
ubi haec legtiiitur : Unde cemem plurima eorumdem quondam MagnaeGraeciae,nunc ('.alabrioBdictaejuxta
tanclorum cmmeteriorumloca neglecla ac detidia an- Bellicaslrum civitalem sita.
tiquitalis maxima demolilione,alque jam vicina ruinw
1337 HISTORIA DE YTTIS ROM. IONT. — S PONTIANLS. f85_

XX. SANCTUS PONTIANUS.


i . #
ANKOCHRISTI 233, ALEXANDRIIMP. 10.

20 Pontianus, nalione Romanus, ex patre Calpurnio, sedit annos qtiinque, m_n-


ses duos, dies duos. Martyrio coronatur. Fuit autom temporibus Alexan-
dri, a consulatu Pompeiani et Feliciani a. Eodem tempore Pontianus episcopus
et Hippolytus b presbyter exsilio sunt deportati ab Alexandro in Sardiniam in
5 insulam Bucinam, Severo et Quintiano consulibus. Jn eadem insula dcfunetus
est tertio Kalendas Novemb. c et in ejus locum ordinatus est Anterus<*ii Ka-
lend. Deccmbris. Hic fecit ordinaliones duas per mensem Decembrem : presby-
teros se_, diaconos quinque, episcopos per divefsa loca numero sex. Quem beatus Favia'
nuse adduxit CHHIcleroper navim, et sepelivit in ccemeterio Calixli, via Appia, e-t ces-
10 savit episcopatus a disposilione ejus dies decem f.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Ponlianus annos quinque, menses duos, dies septem. Fuil ternporibus Alexandri a con-
sulatu Pompeiani et Petigniani. Eo tempore Pontianus episcopus et Hippolytus presbytor
cxsules sunt deportati in insulam nocivam Sardiniam, Severo el Quintino eonsulibus : in
eadem insula discinctus est iv Kal. Octobris, et loco ejus ordinalus est Anteros xi Kal.
Decembris consulibus suprascriptis.
NOTULJJ llARGINALESFABROTTI.
_t, usque ad Severum et Quincliauuin coss. •>'CB, Philippus. cC',xin Kal. Decemb. B, 19 Nov.
d Hinc liquet Anterum esse successorem Pontiani. * C , Fabianus. f C B, 13.
VARLE LECTIONES.
'
Apud Fabrotlum ex eodice Freheri. A Ex codice Thuano aliero.
Num. 20, Hu. 3, AB, peliniaui. lin. 5 , afiliclus, Lin. 1, — Calpliurnio, sedit ann. 9, ni. 5. lin. S,
fiislibus maceralus, defunctus est III Kal. Novembr. roiisulibus. defitnctus est iv K. N. et in e. o. ei Au-
et fn ejus locoordinalus. tcros ii Kal. lin. 8, nuroero 6, qui eliam sepullus est
Ex codice Regio, Mazirino et Thuano. in ciinilerio C.
Lin. 1, Calphurnio R. (Maz., Calburino) sedil ' Apud Hoslteniumet Scheleslratium.
ami. 9, m 5, d. 2; fnit aiitem leinporibus A. a. c. In edilis habetur hic Anlerus, sedcodices Reg. Vat.
Pomp, et Pelagii eod. lin. i, in Sardvn. insulam Bu- minor, et Flor. duo post Urbanum habent Pontia-
cianain, et in eadem iusula d. esl Kal. iNo. Sevcro num. lin. 5, codicet mss. legunt Bucianam. lin.
et Quint. cons. iu ejus vcro locuni ord. est Anleros ead. posl defiiiictus esl.. Addunt Flor. duo. Vatic.
ii Kal. Dee. quera bealus Fabianus adduxil in navim et Reg., Afflictus, fuslibus inaceralus, roarlyr. lin. 8,
CIIIIIclcro, et sep. in cim. via Appia. HIc fecit ordi- Flor. Fabianus.
nationes duas per m. D. pr. 6, diac. S, E. p. d. 1.6. Apud Peniam ex todice Cavensi.
et cess. Ep. a marlyrio ejus riics10. Lin. 3. consulalu Pompeiani cl Peliani.
NOTiE VARIORUM
A SCHELESTRATE. B Ex (LAB.)linea 5. — /n eadem insula defunclus
Ab hoc Poiiliani ponlificaiii anliquio rero ca- est, maceratus fustibus.
lalogum alio auctore conscripttun esse pulabal BLANCHINI.
Henschenhis, eo quori plur.i acta adjtinganlur N0T.-ECHRONOI.OGIC^E.
quod lauien in Aulliero ejus successore ponlifice lo- Ponlianum recle pr;ciniiiit Antero codex Anasta-
cuni-non habel, ctim ibi milla penifus acta addantur.
Videri possunl ad clucidationem hisloriie S. Pon- siarois alter ,bibliothccoe S. Marci Florentiie a me
tiani ea quae Schelestraliiis adnotavit in Anliqtiil. speclatus; qiicm ito proeinilteudiim riocet con-
Eccles. disserl. n, cap. o, art. 3, necnnn tle orriiue ac lexlus ipse dicloruiii.a bihliothccario in hoc ntunero
temporibiisejusdem et SS. Antheri et Fabiani. Pontiani rersn 6, ubi post rooriem Ponliani 111Kal.
Noveniliris orriinalum aflirmal iu ejus locuin Aute-
BINII ET LABBEI. rum II Kal. Dcceinbris.
Linea I. — Pontianus. Post interregnnm 30 die- Urbanum exccpil Ponlianus, utin picluris S. Pauli
mm octavo Kal. Julii, anno Christi 233, Alexan- denionstrant elementa priuia ejus nominisPON nou-
dri iroperatoris 10, PonlianusUrbano subrogalur. diim coiisumpta veliistale. Idem ostcntlit catalogus
Linea 3. — Eodem tempore Ponlianus , etc. in Liberianus, liiinex conlMiiialaseric ponliliciim, iiim
exsilium ab Alexandro. Quod non tam religionis ex consulihus anni 231 illius exordio tribulis, ncinpe
caiisa,qiiamalia potius calumiiiaagentilibusciiTiim- Pompeiano, et Feliciano, licel noraen secundi per-
veiitiini, Pontianuni Alexander relegaverit , ipsius verlc-rit anianucnsis iuiperitia in Peliynitnum. In
erga Chrislianos affeclus, et familia Chrislianis ho- p texlu Anaslasii correcte legitur uterque constil, sub
niinibiis referla intlicat. Euseb. lib.vi.Hisl. cap. 21, quo priirium sui pontificalus Pascha celebravil. Ciini
ob quotl facinus, Dco vindice, a mililibus Alexan- enim annn 235, Severo et Qiiincliano coss., inarty-
dium iinpcralorem occisuin csse, non vana conjc- riuin feccril in Kal. Novembris, juxla Anastasiiiin in
ctura dici poteril. Baiwn. aiin. _o7, iuini, I. Sardinia i;isiila,quo fuerat dcporlalus, cl per annos v
1339 ANASTASII BIBLIOTIIECARII 13M
nicnses n, et dies todidem sedisse iradalur con-AA Fabianum successisse Anlero, quaro hunc neglexissc
cordi teslimoiiio codicnm et catalogorum ex pr;e- per annos xi reliquias Ponliani ex insuta Buccitia
cipuis Italiae supra videnriis intar Prolegomena, Iransvehendascurare, elinler sanclorum pontilicuni
consequilur ul ejus orriinatio pei-acta sit anno exuvias deponere in coemeterioRomano. Sed brevis-
230, Agricola et Clemenlino coss., die _9 Au- simus Anteri pontificalus ad biniestre spaliiim non
gusli, qu;c aple incidit in Doroinicani, ut oslendit perlingens, qtiemadroo.liim sequenti numero maui-
littera Dominicalis C, eidem anno assignanda ex feslura fiet, copiain proebere non potuit asporlandi
cyclo solis. Urbanus papa ntai-tyr decesserat eodem ex insula Sardinioe arihaerente ad Urbem reliquias
anno die _3 Maii, ufsupra vidimus in ejus seciione. iniper defuncti sui decessoris, hylierna .proeseriim
Trimestre igilur spatium vacationis sedis ab Urbaui leropestate, et odio Maximini saiviente contra Chri-
martyrio interserendum est ad ordinalionern Pon- stianos proesules. Vide notas ad sequenlem nunie-
liani. Bibliolhecarius enumeiat tantum dies 30',, rura.
fortasse ad electionem. Sed ab eleclione ad ordina-" CIACONII.
lionem duos menses interpositos fuisse vix crerii-
derim opinandum, nisi forle absens elcclus sit. De Linea 2. — Martyrio coronatur. Ob perpetiiam
spatio vacationis sedis plura non suppeitinl testimo- nenipe fidei luendce coiisianliain, odiuin ingens gcn-
nia. De successione, ac duratione seilis Pontiani ' tiliiiro sacerdoliun contraxil; qiiare , falsis delatio-
satis perspicua, et certa proliiliums, eidem tribuen- niims , apuri Alexandruin impcratorem , aecusatus,
tes annos v, menscs n, ac dies totidem, inclusis cum Philippo presbylero Urlie ejeclus, in insulaiii
exlremi«, ex die Dorainica orriinaiionis suoe 2s) Au- |j" Sai-diniain, Biicinanam cognoroenlo, relegalus esl;
gusti anno 230 ad diem 30 oclobris anno 233, Se- ibique martyrii palinaro adeplus.
vero et Quinctiano eoss. Ciaconius Pontiano Aiiteruin poslponit
Papebrochius opinatnr, in calalogo yetustiori PAGII.
signiflcari abdicalionem Pontiani cxsulis per illa S. Ponlianus, natione Romanus, ex patre Cal-
verba : In eadem insula (Sardiuia) discindus est iv
Kalendas Oclobris, et loco ejus ordinatus Antheros. purnk), dic vigesima secunda inensjs Juirii amii
Neque illi placet emendatio catalogo~arihihenda cx ducenlesimi trigesimi Romanus pontifex diclus
texlu Bibliolhecarii, qui nitide legil : In eadem est, sed aliqua polius, ut crediiur , caluronia cir-
insula defunclus est terlio Kalendas Novembris, el cuinvenliis, quani Chrisliaitlc religionis causa , ab
in ejus locum ordinatus est Antherus n Kalendas Alexandro imperalore, una cura Hippolylo presby-
Decembris,proeeunle in verba eliam secundocatalogo\ lero in insulam Sardiniani relegatus, die xxvm Sep-
Felicis IV ex bibliolheca reginoe Sneeioe adms. cxein- tcinbris anni 235 pontificatuiu abdicavil, poslquam
plar Colberlinum exaclo apud Scheleslratiiim : In-|, . sedissetMaximiniannos qninqtie, meiisestres et dies septein.
eadem insula affliclus, fuslibus maceralus , defun- Tiiin, iroperatoris roandato, fuslibus vcr-
ctus esl III Kal. Novembris : nihil adraoduhi raeino- beratus lnartyriiim consummavit die deciraa nona
ranlibus Bibliolhecario el catalogis de Ponliano: incnsis Noveinbris ejusdem anni, cujus corpus posiea
discincto, aut abdicante. Proestat igitur errorem ama- alerio Fabiano papa Roinam iranslalum est, et in cce-iie-
nuensis recognoscere in illis verbis discinctus est iv Callisti sepullum. Duas roense Decerobri ordi-
Kal. Oclobris, qiioe reddenda fuerant fidelius, ut in naliones habnit, presbyteroruin sex , diaconoruni
calalogo Felicis IV et in lextu Anastasii, defnnctus,'C <- qtiiiique, episctiporum per diversa locasex. Pontia
esf in Kalendas Novembris. De ordinatione Anlcri| no decretales duae ascribunlur,qua5 cum ex Gregorii
agemus nuracro seqiicuti. Magniet Sixti pnescrtim laciniis consutoesint, viris
doctis supposititiie reputanlur.
N0T_5HISTORICE. _ Severo iroperatore niortuo , Christianis pax red-
Linea 4. — In Sardiniam in insulam Bucinam. dita est, ul habel Sulpilius Severus, qui ubi de ejus
Bticina, seu Buccina exigua insula arijacet Sardinioe .' morle klociilus est, ait : « Interjeclis deindc aiinis
ad orara orientalem contra oppidum Terra nuova, viii et xxx , pax Christianis fuit, nisi quori medio
olim Phannasiam urbem, teste Baudranrio, appella-! tempore Maximiniis nonnullaiiim EcClesiarunicle-
laoi. Ipsa dicilur iiidigenis Isola del Tavolalo, in, ricos vexavii, » ab anno autem 211, Severi emor-
longum exlensa quinque circiter mitliariis, et via4 tuali, ad annuin.249, quo Decius septiniam persecu-
riuobus in lalum : qtiam quidain (ait idem Baudran- tionem instauravit, anni 38 inierjiciunlur. Ideo au-
dus in Lexico geographico) Herinaeam a Ptolemoeo j tem Sulpitius tam jejune de persecutione a Maxi-
dici volunl: ubi memorat laudalus scfiplor re'ega- roino imperatore.excitata, loquilur, quia ea non f;iit
lione ac inorte S. Pontiani papoe et niarlyris, illu- iiniversaiis, sed lanluin localis; Firniilianus eniro.
strem redditam. In eodem paraUellojacel cum insulis5 Coesareoein Cappadocia episcopus in epislola ad Cy-
Ponitis : quas pariter celebres effecerunt exsiliax prianum, loquens de Maxiinini perseculione, el (ie
DomitilliC virginis el martyris sut> Domitiaho, utl fidelibus hiicatque illucfiigieiitibus, ait: «Erat traus-
constat ex hist. Eusebii. lib. m, cap. M, necnonj eundi facultas, eo quod perseculio ilia non per to-
Silverii papre sub Justiniano ex Liberato diacono,, in lura mundiun, sed localis fuisset. » In ea persecu-
qui Palmariam (unam ex Pontilsi illius deporlalionis5 u lionePontiaiiusRoiiianuspontifex utarlyriiun subiil,
insiilam nominat. ut jam dictum est. Legendus Eusebius lib. vi, cap.
-
Linea- 8 "et 9. — Quem beatus Gavianus addnxit 28, ubi scribil, Maxiiiiiiiiimhanc perseculiotiem ex-
cum clero per navem, el sepelivit in cwmelerio Cal- citasse , gravi oilio succensiiin adversus familiaro
lixti. Hinc fortasse escpriplor Anaslasii occasioneni) Alexandri imperatoris, in qua plerique erant Cliri-
arripnit pervertendi ordinem inter Pontianum <et t stiani, et postea subdil: Quo tempare Qrigenes ti-
Anteruhn. Cura enim legereta Faviano curatum cor- brum de roartyrio composuit, queni Ambrosio el
pus Ponliani dccessoris, et aliunde falso assuinpsissetl Prototccto Cwsdriensis Ecctesiw presbytero dedicavit.
perannos undeciin sedisse Anterum ex vitiosa Cluo-- Liber ille Origenis de exhortalionc ad martyrium a
r.Ologia quam seqtiebalur; opinandum poiius duxilt paticis annis Basitcoeprodiit.
1341 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. FABIANLS. 1342

XXI. SANGTUS FABIANUS.

AN.NOCHRISTI 238, MAXIMINIIMP. 2.

21 Favianus, natione Romanus, ex patre Favio a sedit annos quatuordecim, men-


Ses decem, dies undecim b. Marlyrio coronatur. Fuit autem temporibus Maximini et
Africani usque ad Decium c secundum et Quadratum d, et passus est iv Kalend.
Februarias. Hic regiones divisit diaconibus, et fecil septem subdiaconos, qui septem no-
5 tariis imminerent, ut gesta martyrum in integro colligererit ; et multas fabricas
fieri praecepit. e Et post passionem ejus,
per ccemeteria Moyses et Maximus
presbyteri, et Nicostratus diaconus compr.ehensi sunt et in carcerem missi sunt '.
Eodem tempore superveuit Novatus ex Africa, et separavit de Ecclesia Nova-
tianum , et . quosdam confessores, postquam Moyses presbyter in carcere de-
10 functus est, qui fuil ibi menses xi, sicut et raulti fuerunt g. Hic fecit ordinationes
quinque per mensem Decembris : presbyteros viginti duos, diaconos septeni, episcopos
per diversa loca numero undecim. Qui etiam sepullus est in cameterio Calixli, via
Appia, xiv Kalend. Februarii. El cessavit episcopatus dies septem h.
GATALOGUS SUB LIBERIO
Fabianus annos quatuordecim, mensem unum, dies decern. Fuit temporibus Maximini,
et Gordiani, et Philippi, a consulatu Maximini et Africani, usque Decio H et Grato. Pas-
sus XIII Kalend. Februarias. Hic regiones divisit diaconibus, et multas fabricas per coe-
meleria fieri jussit, post passionem ejus Moyses et Maximus presbyteri, et Nicostratus dia-
conus compreheusi sunt, et in carcerem sunt missi : eo tempore supervenit Novatus ex
Africa, et separavit de Ecclesia Novatianum, et quosdam confessores, postquam Moyses
in carcere defunctus est oui fuitibi menses undecim, dies undecim.
NOTULJS MARGINALESFABROTTI.
» Fairio CB. h B, an. 15, d. i. «B, Gordiani, Philippi et Decii a coss. Maxim. Aug. et Afrlca ad Decium
ct Hetrtiscum. .<*C. xiv Kal. •>Vide Baron. an. eodem 253, p. 421. «"Vide Bar. an. 254. « C, et sic
roulti Christiani fugeruiit. t C sex. B an. et plus.
VARLE LECTIO^ES.
Apud Fabrotlitm ex codice Freheri. A Kalend. Jan. lin. 5, in inlegrum c. />'*(.9, Moyses in
Num. 21, lin. 1, Fabiarois ex palre Fabio. A, an. circ. d. c, lin. 10, m.ll, sic et inulli Clirisiiani fu-
13. lin. 1 et 2, A m. 1, d. 10, B, m. H, d. 11. tin. gerunt. lin. 13, xiu Kal. lin. ead., d. G.
2, AB Maximi. lin. 3 el i, B, 13 Kalend. Febr. lin. Apud Holsteritum et Scnelestraiium.
4, B, et fecit diac. 7. lin. 5, B, fideliler collige- Lucas Holsl. : Vita hoec habetur inlegra apuri
rent. Itn. 10, B, multi Manichoeifugerunt pcr diversa Mombriliuni. lin. 1, Mombr., annos 13, sine mensib.
loca. et dieb. lin. 2, omncs codd. mss., Maximi. lin. 3,
Ex codice Regio, Mazarino el Thuano. Flor., Cass. ei Vat., xm Kal. lin. 5,in inlegro, Reg.,
Lin. 1, Fabianus n. R. ex palre Fabio s. a. 14, m. Vat. et Flor. 2, add. ei lideliler. lin. 6, el Maxinros,
11, d. 11. Fuit autem l. Maximi. lin. 3, Quadratum. Momb. add. et Pioxiinus. lin. 10, Ftorent., et sip
Hic regiones d. diaconis, et f. 7 diaconos. tin. 5, in niiilti Christiani fiigerunt per diversa loca. lta quo-
inlegro c. (Maz., iu inlegrum); hic m. f. lin. 6, pra-- qne Florenl. 2, el Vat. ac Reg. lin. «/(., Vat. xm
7, et in c. inissr. Kal.
cepil. Post passionem vero ejus. lin. lin.
eod. lin. 8, seperavil. Maz., separ. 9, postq. M. Apud Peniam ex codice Cavensi.
in carc. d. lin. 10, sicut et multi alii f. lin. 11, pre- Lin. 1, inenses xi, d. xi. lin. 2, Maxiroi et Afri-
sbyl. 12. Maz., 22. lin. 12, Ioca 11, qui etiam mar- cani. lin. 8, sei eodem lempore supervenit Npvatus
tyiio coronatus est, et sep. in cim. tiu. 13, d. 6. ex Africa, et separavil de Ecclesia Novaliaiiuin, et
Ex codice Thuano altero. quosdam confessores.
Lin.l, Fabio./i«.l,2,m.il. lin. 2,Maxirai. lin. 3,
NOTiE VARIORUM
A SCHELESTRATE. B cim regiones, redacta erat in s^ptein, et singulis re-
Lineal. —Consulendus, ut anle diximus, Sche- rum, gionibtts iroposiii notarii qui eranl ex ordine lecto-
lestr. toto capite v et vi, dissertationis secund;c an- biano qui roai-iyrum ges.la exciperenl : tuiri a Ea-
diaconi divisi per septem regiones Urbis, til
tiquit. Ecctesiae. in cuslodia alimoniain roinislrareiU, et
marlyribus
ALTASERR^:. eos docercnl rie his qtuc pertinebant ad fidein. Uoc
Linea 4. — Hic rcgiones divisil diaconibus. Jam a enimeral inuiuis diaconoruni marlyres in caiccte
ClemeiUeurbs Roroa, quoc divisa cral in quatuordc- visilare, cis alimenla erogare, cl cos inslruere. Cy-
1543 ANASTASH BIBLIOni_CU.il .3.1
prian. (epist. 11). « Et credidcrain quidem presby- ,A siine conqueritur S. Cyprianits, qui suo exemplo
leros el diaconos, qui illic procsentes siint, nionere cun> a marlyribus peteret preces pro lapsis IIIII-
nos et instruere plenissime circa Evangclii legem, lieribug, designat veros confessores, ep. 21, qui in
sicut in proeterilum semper sub anlccessoribiis no- acluali supplicio exislenies, veniam largirenttir, ttt
slris factuin est, ut diaconi ad carcerem corouie.anles supra dictiiui est ex S. Cypriano. De consiieiuilinc
desideria consiliis suis et Scripiurarum pra>ceptis anliqiia adnolandi confcssiones, supplicia, el rcliqua
gubernarent. » Augustin. in Brevicul. Coilat. < Et martyrum exercilia, quae notarii colligebant, el de>
recitattim est a Dunatistis conciliuni fcrine septua- siibdiaconoruni proeeminenlia, seu assistenlia in-
ginta cpiscoporum conlra Cocciliaiiiuu aputl Cartba- ducta, ne fraus intervcniret, proeter Cypriani laud.itis
ginem faclum, ubi eum abseuleui danmavernnl, quori in locis adnolationes exslat celcbris' locns Eusebii,
ad eos venire nolueril tanquain a tradiloribusordi- qiii cororoendal epislolaro Ecclesiis ilircctain dc
natus, el quia, cum essel riiaconus, vicluni afferre inartyrio S. Pionii el ronscriptani ex ililigciilia facia
marlyribus in custodia constitutis prol-ibuisse dice-. per exceptores ab Ecclesia conslilulos. ln ea brc-
balur. » \ viter recolit Eusebitts quoe pleriiinqtie a_ notariis
El fecil seplem subdiaconos, qui septem nolariis uotabaniur. Sic enim scrilrill. IV, c. 15, p'ag. 135 :
imminerent. Ut gesla inartyrum in integro collige- < Cujus singulas confessiones, ac libcrlalem in
rent, Clemens instiluil singulos nolarios per septem dicendo atque corain populis, ac pra-sidibtis pro
regiones Urbis , qui marlyrum gesla exciperent. lidei nostroe defensionc prnbaverit; conciones itein
Fahianus , ne nolarii sine leste essent, eis apposuit de instilulione firiei, proeterea cohorlationes, alque
totidem subdiaconos qui eis iiuniinerent, iri est eos rj invilaliones ari eos qui persecutionis tempore lapsi
observarcnl, quo gcsta iiiartyruin in iutegro, i.l est fuerant: allocuiioiies ctiain, el consohuiones, qnas
inlegra fide colligerentur. Ilinc dicli subdiaconi in carcere posilus arieunfibiis ipsum fralribus adiii-
regionarii. Anaslas. in Vigilio : < Imminere esl buit, qiise-super his lorincula quanlosque dolorcs
nliqiiem observare. » Gregor. lib. VIII, episi. susliniieril : ciavorum insuper confixiones, ct in;-
29 : < Ut fratri et coepisco;io nostro Decio sln- rabileni in niedio rogo conslanliam : mortein deni-
deat imminere. » Q. Curl. lib. vi : « Sic ego qtie ipsam, quoe cuncla illa roiracula siibsecula e:^l,
imperio quod dedignor, immineo. » Ambros. rie si qui volenl cognoscere, eos ad epistolam dc illins
Offic. lib. n, cap. 27 : « Agens inrebus immincbal.» niartyrio uberrinie conscriplam einendanins , qiiam
nos in opere de priscis inarlyribus, qiioruro passio-
BENCINI. ues collegiinus , ordine suo inscruiiuus. > Hortini
Linea 4. — Septem subdiaconos. Urgenle Domi- tliligenlia elfectum est ut acta niartyruin , qnoe n--
liani persecutione siculi Cleroens septem instiluil censuit Eiisebius, et quoriiro plura Laclautiiis inse-
diaconos, iil qualuorilecim proeessciil urbis regioni- ruit in suo tle persecutorum inorlibi-.s aureo opus-
bns , singulis binas assiguans, ulque inarlyriim culo, iisque ari noslra tempora asscrvarenlur, sicut
proecipue in carceribus inclusorum curam specialio- et inriieiili riepositionuni, li-auslatioimin, Marlyrolo-
rem susciperent : ita Fabianus septima Deciana, ct gioriim, aliaque similia. lri ab.iirilio effectum probal
quidem soevissimaorta persecutioue, sepiem subdia- Tcrlulliatii-laus , quain triliuii Ecclcsiis, et quod
conos inslituit, qui essent proprii EcclesioeRomanoe. istiusinodi suos ceiisus referanl. Ab hac porro Fa-
Cornelius Fabiani apud Euseb. Iib. vi, c. 43, succcs- biana iiistilulione dediicitur verior origo miiiislro-
sor factoe inslitutionis, et perscveraulis IISIISleslis C rmn, qui cx offlcionolariis gesta ecclesiaslica exci-
est in epist. ad Fabium, quando clerum Romanuin pieniibus iinminerent, quique veluli cuslories nota-
recenset, et ejusdem Ecclesioe ministros. « In qua riis dati, scrutarenlur aclorum idenlitaiein, ne fraus
tamen sciebat. . . . presbyteros quidem esse qua- eiiaiii in conscribendis inlervcniret. In conciliis
liior et quadraginta, septein autero diaconos, loti- eiiain, et dispulationibus frcqueiilissiiniis nolario-
deraque subdiaconos : acolyihos duos et quadra- riitn IISUS: unde in celebri catholicoriiin, et douaii-
ginla; exorcistas, el leclores curo osliariis qiiinqua- startim collalione Carthagine habila, inter priiuas
ginla iluos. > Hi tamen soltim cleruin proprie dicttnn sollicittiriines ista recensenliir, part. i, u. 10 : < Si
Roniainim conflasse videnlur, ciim exslilerint aliis aiiteni qui excipiendi fiingiinlur ollicio qualerni
iisriem orriinibus initiatis : Ecclesia enim Carlhagi- dc singulis parlibus ecclesiaslici, ailcrni debebant
nensis ex presbyteris et riiaconis conflala, cxu-a adsiare notarii : qiioriiin fides. ne <|iiavacillet auu-
corpus illud preshyteros hubebal alios , qui deinde bago, quatemi episcopi parliuin siiigulariiiH delccti
ob inerita cooptabanlur in niimeriiro presbyicroi-uin stiorum judicio prociioianliir, ut cosdem exceplo-
Ecclosioe Carthaginensis, ul supra viriiroiis acliiin res, el nolarios pervigili ac sollicita observaliouu
cum Numidico; constat similiter e^xeoriem Cypria- ciistoriiant. » Cuiii aiilem ecclesittticivoceniiir nola-
no, qnod Celerinits itidem martyruni presbyler ob rii, quoruro propriuiu iri erai niiuuis; inde eliam
gloriosam confessionem repelitam intra eiinidcm a Cleinente insiitulos uoliirios fuisse ordine aliquo
Carlhaginensiuin presbyterorura ordincin fuil coop- inilialos dicere oportel, el ul reor, ex onlLnelectu.-
tatus. rum assuroebantiir; cuiii Agatho supr.t laiitlalus iu
Linea 4. — Qui seplem notariis imminerent, el D suo epilogo asserat silii iu gradu liecloris ronstiiuto
gesla marlyrum in inlegro colligerent. Scopus ponti- dalain provinciaro sexloc synodi acla cxcipiendi.
ficis in delectu siibdiaconorura indicatur, nempe BLMI ET LABBEJ.
eleclos fuisse ad lioc inuiius specialiter obeunduin,
ut notariis a S. Clemente insliliilis , marlyriun acla Linea 2. — Martyrio coromlur. Inilio oraniiini
excipientibus inciimberent, etsiugula gesla in inte- atrocissim% pcrseculioiiis illius quain Dcoius im-
gro seu fidelissime colligercnl. Erat nccessaria peralor ira et iuvidia incilatus imliixil.
caulio, dum ex his aclis , iieduin gloriosi liluli con- Linea i. — llic regiones dkisil diaconibus. Ideo-
fcssoribus (quod provida* erat cpiscoporum CIIIX), quc ex ollicio diuconi regionarii appclJali siinl, qui
vcrum et coronalis marlyribus coiidignoe lattiles iu in concilio Roniano n sub Sylveslro cap. (>diacoui
Ecclesia decernebaulur. Specialis aiilein lunc pcrur- cardinales eliain itoininaii rcquiru::liir.
gehat necessitas invigilandi in sciendis veris confes- raanae Linea 6. — Moyses el Maximut presbyteri. Ro-
soribus, discriniinandisque ab reliquis : siqtiidein ullra aniiiun Ecclesioe praesliyteros el confcssmes, eosque
cuin ob marlyrii, aut confessionis vera inerita facul- in carccrc iLctenios niiscre afllicios
tts concedereitir subscribcndi libellis poenitentiiim fuisse, litleroe Cypriani ari hosce conl'essor>-s,et
ad relaxandas poenas (ad quam lanien facttllatem confussoriim ad Cypriaiiuro, lcstantur. Vitle epistotat
oblinendam requirebalur vera causa confessionis Cvvriani 16, 23,20, 51.
probatoe , palientioc, ct fortituriiuis) plurcs con- BLANCIHNl.
lingebinl mi-rita ail proerogaiivam sibi viroli- NOT._CHIIO.VOLOCIC.I;.
ciiti.Jani subscriulionum libellorum : rie quo sa-pis- Eodem consulalu quo Anleii iuors si^iala :'M die
1315 HISTORIA DE VITIS RSM. PONT. — S. FABIANUS. 1310
5 Januarii 236, nempc Mnxiniini cl Africani, nnla- A in euradein suffragiis sacerdolali calhedra* iinpone
lureliain Fabiani exordium lam in calalogis Liberii, relur; ea lanien non excliidiinl nobilitalem generis
et Felicis Qnarli, quani in coriicibus Annstasii : ct Fabiani; quaui in ca electione proficiiam Ecclesioe
sedisse dicitur Fabianus annis xiv, inens-c 1, dicbus fiitiiram comniunis fratriini scnientia conslilueral,
x in Liberiano et Colberlinis qualuor (1, 3, 5,6) et ccelcstis assensus hoc facto comprobavit; duni
annis vcro xm, mense i, diehus x in Bergomensi, viruro nobilem nihil lale cogilanlem disposuit cum
in Colbertino Quarto, el in picturis Leonianis basi- doinestico sno coniilnlii in Lrbeni regredi, et co-
licoeS. Pauli. Calalogi Caveiisris, Farfensis, el Ln- lunibocarivolanlis iadicio designari poniilicem opti-
cciisis, necuon Colbertinus sccundus, ac septimus, inum, cl posl amios xm fortissimum martyrcro.
OHiiiiicraiUaimos xiv, meuses xi, dics xi. Lucensis Sanctis imi liiijus auspicii cceleste signum suroina
dies conlrahil ad vn. alacritalc et consensu tum temporis perceptum, ut
Consulum nomina a Maxiinino el Africano (Chri- Eiiseliius meinorat, posteris qiioque ila placuit, ut
s:i 236) ad Dcciuro u, cl Gralum (Cliristi 250) qnna eodero synibolo cohiniboe in calhedrani involantis
in ralalogis ct codicibus recensilis inetiuiutir pnnlili- Romnna: sedis antislites hodieque utantur^ In veteri
caliiiii Fabiani, ctiajnsi videanlur amms ipiatuoi'- qiioque marmore reperlo inira coeiiieleriura SS.
dccini rcquirere, non plures lainen cxigunt quaro xui, Peti-i et Marcellini via Lavicana, ita expressam rc-
a Piciuris Leonianis indicalos; si ordinatio Fabiani peril Bosius cathedram ponlificaleni, velis hinc inde
ad cpiscopatiim Romanum statualiir die Dominica inslructam, et insidentis columhoe fignra iiiiubo or-
II Dcccnibrisanno 256, Maximino et Alricano con- nata , camqite exhibnil Ariiighius Itoma* sublerr.
snlibiis; cum roartyriuin compleveril die 20 Janua- .. lib- iv, cap. \i, etlili. vi, cap. 48, Fal-iani facliim in
rii anno250, Decio n et Gralo coss. Il;cc enim illa rccolens. Euinriein consul-s cl Baroniuui ari au-
exirema continent annos solidos xm, inensero i ct num 258.
dtes x, in picluris S. Pauli i-cclesignatos. Linea 4. —Ilic regiones divisit diaconibus , et
Deposiiionem aiitcm Fabiani peractaro fuisse ea- fecil septem sv.bttiucoiios,qui seplem notariis immine-
ilem die 20 Januarii, qua ipse niarlyriuro compleve- rent, nt gesta maiiyrum in integro colligerent. Acla
rai, universa docunieiua vctiisliora"Romana> Eccle- niarlyiiiin, quoe Anierus slinliosc conqiiisiverat,
sioe lcstanlur. .Opiisculiim terlium oetalis Libcrii eoque noniiiie iisdem mariyribus associari meruerat,
papoe, edilum a Bucherio, iinile rccusuin per .nos acriori cura iusiilii Fabiarius, ut Ecclesiae compara-
1'nit in Prolegomeuis sub iiiitium, Depositiones reiiiur. lgilui' Clemcutis prinii excropla seciaius ab
.-.mrtyrum exhibens juxta seriem nicnsium, exor- assignalione xiv regionum Urbis ccepit. Suse intcgri-
diiim capil mense Januario ab ipsa dopo.-itione Fa- lali reslilulas Lrbis rcgioncs post deformatio.,em
lriani, rieciniolertio Kal. Februarii Fubiani in Ca- dupiicis incendii Neroniani et Vitelliani, diviserat
lisii, el Sebastiani in Caiacumbis. Calalogus Liberii Clemcns seplera nolariis; qtia*divisio sub Antoiiiiris
exacius ad ros. exciiiplar C.x-sareuroin edit. Sche- cuslodita nova partitioue non iudiguil. Veium post
lcslratii biibet : A consulatu Slaximini el Africani aliud iiicendiura siib Conimodo, quo templum Pacis
usque Decio n el Graio. Passus die xiu Kttl. Fe- el plurima ac pulcherrima Urbis wdificia conflagra-
bruar., licet codex Bucherii, delrila forlasse po's runt, ul narrat Herodiaiius, conteste.eliain Dioiie in
irema imilatc, rerideret xu Kal.Febr. Marlyrologia fine libri LXXIII,reparatis ileruro, regionibus, tola-
vetustiora a Baronio recensila , et illud qiiori Flo- Q (pie Lrbis ichnographia noii inodo curata, sed
rcmiuiiis vocal Hieronymi, eadem die refcruiit. An- eiiam publice incisa iiiarmoribus in pavimenlo tein-
liqua Sacraincnlaria, Passionales libri, et Missales pli Urbis ad viaiu Sacraro (hodie conversi in eccle-
pei-inde conseniiunl. Quare Em. Nt.Tisius nieiito siam SS. Cosmoe et Daniiaui, ubi eadero Urbis
scribii in disserl. iu de epochis Syromaccdoiiiim i.chnographia reperla fuil socculo superiori, et a
circa fineiii: < Decius anno Chrisli 249 iinperiiini card. de Maximis eriita cum notis Beilonii ad lab.
invasil, ut ex ejusdem rescriplo monslravi (leg. u, iv obscrvanlis vestigiuin illud incisum fuisse sub
lib. iv, Cod. tit. 16 de hoeredil. actione, xvi Kal. impp. Sevcro et Caracalla) non dcslitit Fabiaiius
Nov. ykmiliano, ct Aquilino coss.). Anno proximo sepiero notarios a Clemente institulos certis regio-t
2 0 erat Rorooe, ithi S. Fabiaiuim papain die 20 lHim linibus destiiinrc, ul luartyruro Acla scribercnt
Jantiarii martyrio atfeeit, ipsoroet Dccio u et Grato singillatiro, Huic iiegotio difigcniius prociirando
coss., ul in vetustis monuinentis ecclesiaslicis legi- lotidcm siiJxliaconos deputavil, qui nolariis pnees-
lur; ubi eliaui Ccleriiuiro pro Christi lide in carce- sent : el ad earumdero regioiium Christiana niini-
ICIIIconjecit, de quo S. -Cyprianus epistol. 34 ad sleria praDstantius obcunda, inlcr septero qiioque
ciiTiim Cartbaginensem.» diaconos illaruni suinmam divisil. Viiie qu;e dicta
siinl in Prolegoinenis sub fincin, ubi de partilione
NOT_!niSTonic-E. Urbis 14 regiones Aiigusti, cl eaniindem de redu-
Linea 1. — Fabianus, nalione Romanus, ex patre ctione ad septem ecclesiasticas fnsius egi.
Fubio. Fabioe genlis steromati ex natalibus ascri- Linea 6. — Et
bcmium Fabianuro , el in aliam familiani illuslrem D lemporesupervenitpqsl ptitsionem ejus, etc. Eodem
Novtitus ex Africa, elc. De his
adoptione receplum, proeler noinen derivativuin Fa-
liianiis a patre Fabiano, declaraul etiaro litlera* (ieri agenduni infra in Cornclio.
Roiuani ad Cyprianum daloe posl ejus obitiiin, in Linea 12. — Sepultus esl, in cwmeterioCallisli, via
qiiibus dicittir < nobilissimoc inemori;e vir. Post Appia. Vide iu Piolegoinenis descript. coeinel,.Ur-
excessuin nobilissiinccniemorioc viri Fabiaui, uon- bis. In hoc sacro ccemeteiio, depesitione Fabiani,
diini episcopura propter lemporitm d ificullates con- tolque ejus decessoruin ac successoruro consorlio
stiliitum fuisse. > Colligilur quoque generis ejus ilhislri, ejusdem pontilicis ct uiariyris mcmoriam
nobilitas ex rata cleri seiitenlia : qui certis de cau- magnificeiiter excoluil S. M. Cleroens XI aniplo sa-
sis opporiunum judicavcrai ttim teniporis eligere cello a fundamentis exstrncto, el pretiosis marinori-
pontiucem e nurocro virorttm nobilium et illu- bus , mctallis, piciuris decoralo, ac excell. fainilhe
siriuro > ut Eusebius exprcsse niemorat lib. vi, Albanoeconriitorio in hypogaeosacelli excavalo, pro
cap. 29 fortasse, ut feverentia generis rainus expo- exiroia pienlissiini fratris lioralii veneralione in san-
siliini rcdderel anlistiiem ausibus adrainistroruin clos niarlyres, elloca ab iis consecrala (qua scilicet
Maximini proesides Ecclcsiaruin prae coeteris inse- coeterasvirlutes suas ari bealissitni Germani cxeiu-
clanlis. Licet aulem de Fahiano in poiUificem assu- pltiin proxime accedeiiles istc cumulaveral.; quare
uieiido ncnio cogitaret*(til Eusebius tradil) qui ex et ibiriein, ul optavcral, rccondi nieruii) et novis
agro cuin suis domeslicis in Lrbein revertebatur metallorum addilameulis ornatum complevit utrius-
inliil de episcopalu ineditalus; el indicio columbie que pielalis ha-res emin. ac reverend. princips
supia ej'is caput e sublimi delapsoeconversis rcpente Anuibal card. Albanus S. R. E, camerarius. Epigia-
1347 ANASTASll BIBLIOTHECARJI 1318
phen oblalionls suoeClemens XI hanc incidi voluit. A ret, excilavii, el Deo dicalam voluil sub invocalione
IN HONOBEMS. FABIANi SS. Silvestri et Martini (Anast. num. 80) et a suc-
PAP.E ET MART. cessoribus Hadriano, el Sergio II, qui eumdem (itu-
CVTVSSACRVMCAPVT lum restaurarunt, translata fuisse aliquOl sanclorum
CVM ALIIS RFXIQVIIS corpora, et reliquias, aliorum vero corporum jaiu
1N ALTABI ASSERVATVR translalorum e ccemeleriis a Paulo PrimO in litulron
CLEMENS XI. SS. Silveslri et Dionysii, et Stephani, aliisque a
PONT. MAX. in alios titirios parlesdesitmptasa Scrgio
SACELLVMEXTBVXIT {lontificibus
I, et in suum olim liiiilum Equitii trariuctas, necnon
ANNO SALVT. MDCCXII. partes illorum corporum, quoe in Equilii litulo con-
PONT. XII. debanlur, nempe S. Silvestri, S. Fabiani, SS. Cy-
riaci, Largi, et Smaragdi, etc, qti.isi compensalionis
Hac in Epigraphe cum narrelur sacrum capui B. jure vicissnn donalas lnm litulo SS. Silvesiri Dio-
Fabiaiii cimi aliis reliquiis asservari in altari, nuper nysii ac Stephani, tuni coeteris snarum parlem re-
conslriiclo, quas itlem pontifex in riemolitioiie vele- liquiarum his contradeniibus. Hinc vero efleclitm cst
ris ibidem repertas a capite non disjunxil, videtur ul antiquae memoria* marnioiiltiis consignaia* repc-
locus exigerc, ul de translatione agamus sacri cor- rianlur etiam in basilica Vaticana, el in titulo S.
poris lieati Fabiani, quoeiilustrabit cliam hisloriain Sixli ad piscinam publicam, quibus insculpla sunt
icliqiiiaruin alioruin pontificum, in eodem cccineie- nomina eorumdem ponlificum el iiiariyrum, aut
rioCallisli, cjiisque parlibus auladha-rentibus cryptis f. confessorura quorum lipsana intcr easdeni basilicas
"
Sixti el Proetextali olim qtiiescentium, et gravibus ac tittilos dividebaiitur. Lapis veluslus in S. Sixti
de causis subinde translalorura, ac divisorutn intcr edilus a Martiiiello suoe Romaesacroe fol. 306 roe-
coroplures Urbis lilulos, et diaconias, concessa quan- morat SS. Sixtuni papam, Pelicem papam, Zephy-
rioque aul resliluta parte sanclorum pignorum ejus- rinum papam, Anterum papam, Luciura papara, et
dcin ccemeteriis, ut conligil capili S. Fabiani. lm- Soterem papam. Lapis in Valicana basilica reperlus
ininentc igilur melu ejns clailis a Saracenis, et apud atuire proxiroum sepuk-ro Otthonis II impera-
sacrilega*.direplionis ac depnedationis sacrarum loris editus a Turrigio in cryptis Yalicanisfdbi nunc
ocdium conslitulaiiim exlra Uibis ambitiim, quam etiam conspicitur) fol. 18 e ponlificibus roeroorat
cladcin passoesunt duaeex proecipuis basilicis S. Pe- Lucium, Caium, Zephyrinum, Dionysium, Stepba-
tri in Vaticano, ct S. Panli via Osliensi sub Sergio Hutn, et Sirveslrum reliqiiiaiiiin suaruro parreni ibi-
II, ut infia legenius in tcxtu Anaslasii num. 495, in dem oblinenles. Vetus epigranima S. Damasi posi-
Vita Lconis IV hiijus ejusriein Sergii proxiiui succes- tnm in vestibulo ccemeterii Pra;lexlati, el a Baronio
soris (cu)us providentia amplificato pomcerioet in- editum tomo XII, in Appenriice, et ab Aringhio Ro-
tra Urbis ambitum inclusa basilica Vaticana, origi- moesubterr. lomo II, pag. 478, oslendit, ibi deposi-
iieni dedil ' ac noincn civilati Leoninoe, ct securitati tum fuisse Sixtum Pp. H et socios martyrii sui, cum
sacroruin pignoriiiii iinposlerum prospexil) idem aliis poniificibus , quos inter Fabianus eminet, de
Sergius II, Bibliolhecario enarrante in "ejtis Vita quo sermo est prouciputisin proesenli nuniero et
liuin. 491, complura corpora SS. ponlificum et mar- idcirco memoratur in alia epigraphe Sergii 11apud
lyrum, aliorumque cum iis coronalorum transliilit - Baronium ad anniim Christi 847 iis verbis :
ex pluribus camielcriis iu tilulum Equiiii, seu SS. iJ Nectitur ecce piis Fabianoet compareXystb,
Silvestri ei Martini, cui presbyter ipse prxfuerat: .Martyribiis,quoiumspiritusasira tenel.
< Ad honorcin oiiiiiipotcntis Dei, ejusitcmque beatis-
simi Silvestri proesnlis corpus cinn bealissimis Fa- Comprobant igilur iftc docuiiienla , in ccemetcriis
Iriano, alque Stepliano, et Sntere roariyribus, ac usque ad qnarlumChristi sicculum versibus Daniasi
ponlificibus, siiiiulque Aslcrio martyre cuin sacra- dislinctos fuisse loculos, et cryptas ktorum marly-
lissima filia cjus , sanctoqne'Cyriaco , el Mauro , rum cuslodes. Quando aulem Paultis 1 el Sergius II
Largo, cl Smaragdo, atque Anasiasio el Innocentio eadem exempla sectiti beali Silvesiri riividcniis jn-
pontiiicibtis, una ciiin sancto Quirino ac Leone epi- ler plurcs basilicas sacra ossa Peiri etPauii aposto-
scopis, etc, sub sacro allari dedicans collocavil. » lorunr, et receutiora Bonifacii IV transferentis in
lloec ipsa sanctorum nourina eorunique rcliquias re- Panlheon a supei-siiikmibusexpiirgaium, el Clirigtia-
censel auliipia tabula roarmorea in ricscensu ad hy- no ritti Deo dicatum , co:pora plurima sanctoniin
pogoeuinejusdeni lituli collocala anle complura S;i> ecryptisinartyrum, traustuJerunt etipsi alia sancto-
cjila, uti characlcrum barbaries prodit, qiiani hic i-iimcorpora ne gravibus de causis in liluios, et eccle-
iiilidiorjbus litteris reddam. sias Urbis ; scilicet ruina opprimereiilur ii qui
)_<TEMPORIBVS DOMNI SEilGIIIVNIORIS frequeiiiabant eorumdein mai lyruin sacra
EP.RECON- ciyplas venerattiii
DITASVNT IN IIOCSAC ALTAREBEATISlLVESTRl piguora : aut ne paterent injuriisSarace-
PRAESVLIS CORPVSET BEATI MARTINI ETBEATISSIMO noiiiin , sacrilegis rapinis infestantium suburbiwias
FABIANO ATQVK STEPIIANO ETSOTERE MAItTtlUBVS basiiicas; lum quoque cuiatiim est ut marmorcis
coroinendarcntiir posteritati docu-
HACPONTIFIGIBVS 1NSIMVLQVE ASTERIO CVMS.\N- ^. ^ inscriplioiribus
-
roeitta hujusroodi iranslaliomira , ac divislonum :
CTISSIMA FILIAEIVS SCTOQVE CIRIACO PAi>IAET
UAVBO LARCOET SMARAGDO TRASONE SISINIIO AT- incisis noiuinibus prope altaria, aulpiclis opere
QVEANASTASIO ET 1NNOCENTIO PONTIFICIBVS :'V«,V musivo, sive etiam coloribus, eorumdem sanciorum
CVMSCTOQVIRINO ACLEONE EPISCOPISelC. imaginibus et appellalioiiLbus, atit nalalitiis etiaiu
diebus addilis, ut iisdcni slatis diebus annua illo-
Coiislat borum sanclorum, qui hic recensentur, ruin inemoria ibidera recolerctur. Hac igitur pro-
corpora diversis in coameleriis luisse deposila; cum videnlia pontificumfaciuni est, ut in locis illustiatis
Silvester in Priscilloe; Fabianus, Stepbanus, Soter deposiiione , translalione, aul gesto aliquo eorum-
in Callistit Anaslasius, et Innocentius ad Ursum Pi- dem sanclorum pars aliqua ex Tipsanis reliuquere-
lealum fuerint condili, Bibliolhecario in eorttmdem liir, aul reponerelur. Necsecus couligil B. Fabiano:
Vila, el marlyrologirs ipsorum in natali ita asserenli- ciijus eorporis in Urbem transiali per Sergium 11in
bus. In raeinoralo laptde S. Marlini in monlibus liliiliim Equitii pars aliqria cum capile reservala fuit
Ccemeterium Priscilla*nominatim exprimitur, a quo aul rcporiala- in Cceroelerium Callisli ,. ipsi olim
«cilicet extractum fuerat corpus B. Silvestri, undc commune-cum Xysto Antero , Stephano aliisque,
nomen accrescebal titnlo Equitii, ejus iu ponlilicalu pars etiam concessa litulo SS. Silvestri, Stepliani
conslructo. Coiligitui-ilaqne his ex documenlis Vita- etDionysii; pars denique dala tilulo S. Praxedis,
nroi Anaslasii, el hipidum in tilulis conslHutorum, a qiiemadmoduiii testatur vetus tabula marmorea in•
Syininaclio papa, qui sacrain aedem lilulo Equitii ila tra sacellum S. Zenonis, musivo opeie conveslit.imi
proxuiiam, ul in unatn ecclesi;;mcl litulum coaiescc- a S. Paschali pap? **««iioniiiiis priroo ; cujus ViU:
1519 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. FABIANUS. 1350
iu notis opporliinioi' cril locns cjusdctn labellocre- A regnavit ConsUinliiius M. iropcratoriim Rcinanoruin
lcrciulae, lliius roeminerunt Baronius in Anualibtis pnmus Clirislianus, » etc. Eariem feie vcrba habent
ad ann. §, Severanus de scptem Urbis ecclesiis pag. Anilirosius in funere Theodosii Magni, et Sulpicuis
CSi, Oclavius.PancirolHis de ecclesiis in rcgione Scverus, qui nnno qiiadriiigcntesiino duos sacrat
Moiiiiuin cap. 41, aliique de sacris „Edifieiis Komic Ilistorioe libros pubiicavit; sicuti cl Theodoreltis
scribeiUes.. lib. v, cap. 59, ubi ulriusquc Philjppi conversioneni
GIAGONU. his vci-bis explodit: «Ante Coiigtaniini niaxiroi prin-
Linca 1. — Favianus, nqlione Romanus. Crealus cipatum qiiolquot Romani imperalorcs fuerunt at!-
versus cultorcs furere non destitcriiut. >
die 17 Januarii; cuni enim omnes fralres/causa dc- Prtetereapictalis eUiuicoriini aiicloniin de nova ab iis iinpe-
ligendi pontificis, in ecclesiam convenissent, et nuil- ratoribus suscepla religione silenlium, et niulloruni
li dc iiiiiltisillustribnset procclaris viris ad illud mu- insuper, nim Clirislianorum jam laudatos,
IIIISobeundum iiloueis cogitarcnl.dc repenle co- lura' clhnicorutii consensus, aprajier primiis inler
Iituiba e sublimi volans, capili Fabiani insedil; quo iraperalorcs Chrislura professosquibus celcbraUtr Conslan-
toelesli indicio clcrus coiiiuiOlus, iijagna cum ala- tiiuis, jtire merilo convincunt, ambos Plulippos a
'rilate, ct uno animarum consensu, dignus pontili- Chrislianis parlibus fuisse alienos. Cerle si lidein
calu is acclainalus, ct absquc moraarreptus, iris-de , profcssi fuissent,. vcrisiroile IIOII esl lacituros id
jioiiti/icia collocatus est : ailcstanle Eusebio Iib. ix, liiisse ethnicos scriptores. , .
llist. cap. 22. Ad lincc respondet Iluoiiiis initiatum Cliiisli sa-
PAGIL B crisaFabianopapa fuisse Philippum, sedocctille, id-
LHiea 4. — Qtri septemnotariis. Cum o-Jimsancfus qtie claro elhnicos habuisse, nc quid indc res suoede-
Clemens septeui notarios insliluissel, til ceicritcr iiimenti capercnt, quas'prislina* religionis ejtirata-
excipcrent vcrboruro nolis gesta diciaque marlyrum, faroa forsitan conturbasset. Sed hoccresponsio dire-
jam Fabianus, inqiiit Baronius, consirierans hanc cte advcrsalur Eusebio, qui in Hisloria scribit Phi-
scribenrii ralionem esse valrie obscurara, ideo septem lippttm piiblice in Ecclesiaro a Babyla episcopo An-
nolariis lolideui prxfccil subdiaconos, qui curarcnl tiocheno admissum, piecalkroum participem fuisse
litteris inlegie peiscribi, quori noliscompendioseex- facluin, poslquam crtmina conlessus in pceiritcnlium
((•ptum antea eral; dicenle Auasiasio ad hoc Fa- ordinenr redactus est. Nec esl quod dicat Huelius
bianum fecisse seplem subdiueonos, qui seplem nota- Eusebiuro id a Babyla faclum ex incerta audiiione re-
riis imminerent, «' gesta martyrum in integro colti- lulisse, cum dieal, fanra est; si eniin id faina ferebat,
gerent.Per mtilta saecnla perseveravit, ulseplero ex eo opirosilura ejus sentenlioe coiwincitur, Philip-
iMiltim iu Ecclesia Roinana diaconi tninistrarenl, ]HIIIIscdicel nnn fuisse occtdte Christianuin, sed con-
quihus Fabianus illuri muneris addidil, nt quatuor- versionero ejus oninibus innotuisse. Deinde non con-
(lecim Urbis regionibiis piscessent, singulis binas veniiiiii Baronius et Hiietiiis quo lempore Philippus
assigitans, ul pauperum in cis degciuumi curaiu Christi doctrinam anipJexus sil. Baronius id conti-
gcrerenl; uniie est nomen cx niunerc iiiriiluni, ul gisse dicit, ctun socCularesLudos exhibuit, anno sci-
iitleiu divconi regionarii dicerenlur. Fabiaims Chri- licel 247, iliietius vero sub ipsa imperii iliitia, idco-
slianani rcligioitem propagare, propagatamque oerii- que auno 244, quo Aiuiochiut erai. Ad neutrtim dici
liciis illuslrare sluduit, unrie idcro Aiiastasiiis ait P . potesl; lioi) quiricm primtim; constal eiriro, ut niox
cum muita oedilicia in cceineieriis fleri jussisse: oslendetur, lliilippiim more Elhnicorum imperalo-
qtiippe in cryptis arenariis sublcr lerram Jatebant rnm Ludos sjeculares celebrasse : ncc etiam secun-
sepulcra sanctorum marlyrum, in quibus synaxes a diiin, eum ipsemet lltieiius ex hoc fateri cogeretur,
fitlelibus habebaiilur, qiue dcinceps a lidelibus , euin poste.t iterum ad vomilumrediissc, ascendendo
orandi causa, freqiieniaiae sunt; Privatum haereti- Citpiioliiim el vicrimas inimolando,' quod ulrumque
cum, a concilio Africano 90 episcoporuni condem- lecil aniio 247 in soeculai-ibusLudis. Ex quibus
naliim, ecclesiastica conimunione privavit. Tantlem scqiiitui-Philippuin, uec ijitperii sui initio, nec ante-
iinperalor Decius, Deisacerriolibus infenstis, saiiclum quam Ludos soecularcsexhiberel, Christo noinen dc-
FaUiantimmorle alTccildie vigesima Januarii aniii «iisse.
25U, posiquain sedisscl annos qnaiuoi-rieciin, dies Baronium ct Huetium ad Eusebii opinioncni
rieceiii; et qiiinque orriinalioncs fecisset presbytero.- tiicndam pertraxisse videntur acla sancti Pontii ui&i-
runi 22 et diaconorum 8, ac ii,super episcoposll tyris, a Stephano Baluzio postea ex tribus coriicibiis
per riiversa loca crcassel; scpuhtis in cceiiieterio Mss. biblioilieca-Colbertina; lib. n Misccllaneorum
CaUislivia Appia. publicata. Seri annoiator Baronii ea Longeposl S.
fiusebius iii tlisloria lib. vi, cap. 34, el in Chronico Pottlii niartyriiiro scripta fuisse, el scripiori coaela-
scribil, Philippuro imperatorcro ciiin Philippo ftlio neo alliclapiobal; unile Baionius ipse latetur plma
Chrisliantim fuisse; et acla sancti Pontii uiariyris in iis actis conteiua desitfcrari apud Mombriliuin,
ducent, Fabianum papam anibos illos imperatores scque puiare ea ab atiqwo fnisse addila. At ea non
baptizassc, quibus lidem adhibuil Baronius et posi ID soliini esse fabulosa, sed cliain esse aucloris aclo-
eum plures celebres scriptores, inter quos Petrus runi, non' vero alicuhis interpolatoris, demoiislrant
Daiiiel Huetius episcopus Abricatensis lib. 1 Orige- edniones Baluzii et Boilaiidi, qui ad diem 14 Maii
nianorum cap. 5, qui Eusebio et auclori actorum ca etiam publicavit, ad fidein inss. concinnatoe. Ex
sancli Poiilii, adduiiiPaulum Orosium tib. vn, cap. iis ilaqtic actis nihil hanc in rem erui potesl. Quod
13. Viucentium Lirinensem lib. adversus Hoereses altinel ad Euscbiuro, vel ejus Hisloria ab aliquo esl
cap. 23, el ante eos divum Hieronymum lib. de inlerpoiata, sicut ejus Chroiiicon ab Hieronynio, vcl
Script. ecclesiast. cum de Origene loquiuir. Sed ve- certe falsis rumoribus deceptusesl. InChronicoenim
rior videtur opinio Annotatoris Baronii contrarium supponil in celebratione Ludoruni saecularium Phi-
scntieniis. Coustat eniin ex Laclaniio, Eusebio cooevo, lippi plura geiuilitaiem redolentia peracta esse, qtiod
t-t Crispi Conslaulini M. .filii prxceptore, in pro- manifeste rcpugnat narrationi libri sexti ejus Hislo-
ceraio iib. I rie lnstH. cap. 1, Couslaniinum, primum riae. Quoad Vincenlium Liriiicnseni, CassiodorUm
ex imperatoribus Christo noinen dcdisse : < Hoc ef alios, qui Philippum Christianuni fuisse per-
opus, inquil, nunc nominis lui auspicio inchoamus, suastim babueie , i.Ii in errorem tracti sunt a
Constantine iropcralor maxime, qui primus, Roma- Paiilo Orosici; uui el ipse deceptus csl, ut statim
nortiin principtim repudiatis erroribus, majestatem oslendo.
Dei singularis ac veri et cognovisti el honorasti. > Ejus verba loco laudato hoecsunt: < Lndis magni-
ldero scribit aiioiiyums auclor Vitoesancti Pachomii ficis aiiguslissiniusomnium proeteritorum hic natalis
abbatis, qui saecuioquario eliam vixit, in ea quippe (ncmpe ui-bis Ronioc)aiuiiis a Christiauo iinperaioie
capite priuiDait: « Cum linem accepisset persecutio, celebiiitus cst. Ncc utibium esl quin Philipptis hujus
i&Sl ANASTASil BIBLIOTHECARH 135.
tauloedcvotionis graliam el honorem ad Ch.ristum, et A ,\ lienda Eusebio, Philippuiii inip. Clirislianum f cienti,
ad Ecclesiam reporlaril: qnanrio vel ascenSunrfuisse quarn eidem Ub. i, Hist.c^». 13, affirumnti Abga-
abco capilolinin, immolaiastpreex more hostias,nutlus rum E(lesse;iorumj?egeiifiii4*lkis Cliristl mtraeulis,
auctor ostendii; » hoecenim eranl indtcia gentiliiirc ad i|)suiislitleras delisse, et Christiiiu miiluas ad
snnerstilionis. Quareciiiti crerierelOrosit», easpecta- eliin litleras scripsissc, quibus semissHrunia I ipjum
etthf iGtlrislianisprohibita a Pliilippooroissa in suisLn- uftiiin ex apostolis .suis polltcitus esl, missumque
dis ssecularibus, eum Chrisriamim fnisse sibi et aKis narral a Thoma aposlolo Tfiarloeumuiiura ex LXX
persuasil. Veriim lialluCinalui-Orosius; nam Vtctor de discipiilis, qui Salvatoris prproissa iropleret. Neque
Cocsaribus cap. 28 diserte docet in Lmlis saectdaribiis enini minus supposititia Philippi iniperalojis pceui-
Piiilippi immolatas fuisse viclimas : <Cum ponlificnin leiilia abEusebio narrata, quam duoe^epistoJa* Ab-
lege, inquil, hoslioemaetnreniur, suis utero maris, te- gari ad J§|ijiiciel Jesu ad Abgarum, quani utramque
iiitnariirogenitaliaapparirere. Idarnspicessolutionem Gelasius papa in"decrelo de libris apocrypliis, inter
posieromin portenriere, vitiaqueforepotiorainterpre- lihros apociyphos recensel. Nec ctjarn inajor fides
tati, qtiod frustraluui iri oesiimans imperalor Pliilip- ll.ierony.i)iide conversione Phitippi loqucntis, quaiu
pus, tnm qnia forte pra*leriens filiisirailem pro merilo cuni in lili.de Script. ecclesiast. de Seueca scribit:
ephcbum conspexerat, iisum virilis scorli renioveit- « Quein npn ponerem in calalogo sanclorum, iiisi
diHtihoneslissinie curavil. > Ex quibus apparet in me ill;e cpistola*provocarent, quoe legunlur a pluri-
Lndis socciiiaribusPhilippi, suem impurissiiiium aui- •- mis, Pauli ad Senecam, et Seneca: ad Paulnro. »
roal inaclattitn fuisse, exemplo Severi iroperatoi-is, Prioves Chrisliani, inquit nnnotator Baronii, fidei
qui in suis saicularibus Liidis porcam uiimolaral, ut ..,u nostroc promovendiC loii addicti, et stimmo aniini
ejus iiiiinmis conslnl. Siroilia scribil Eusebius ini candore pr;editi, sesc socpe.nirois faciles in iis, qnoe
Chroiiico, ubi habel : < Regiianlibus Phiiippis roille- religioni favebant, praebuerunl, ut iniiuniera exempia
simusanniis Roniana*urbis expletus est, ob quain «iemonslrant.
solemiiiialem iniiumeralriles bestior in circo magno Non me fugit responderi posse Pliilippum facturo
Lijleirfcctoe,LuriMtuein c;ro»poMaiiii- ilicalralcs, tri- esse Chiislianuui post exhibiios Ludos saeculares.
buS diebiis ac, libctibiis, populo pervigilanle cele- Sediil repugnal Eusebio laud.to in Ilisloiia suppo-
bfati. » QnibuS-exverbis etiaui deduciturPliilippmn nenle eum Aiil.iochi;c ipso iinperii initio pceniten-
i» capiloJiuiii ascendisse; quia, ul tradil Zosiuius; liain egisse, ubi Hueliiis observal postca Pbilippiini
lib, ii, conscenso Capitolio, et consuetis ibidem iin eo scsc niisqtiam coiiiulisse; et actis S. Poiitii, qti;e
imolalis hostiis, ad construcluni.inde thealrum pro- euni conversum dicniit, cum diis tuissacrificaudum
gressus fiebat, et Appoiini ae, DianoeLurii rieriieaiii pergere veOet ad ceiebralionein raillesimi anni Urbis;
ttJoltaiilur, til oslendit Blonilcllus in libro contiai el landem PauJo Orosio, CUJHS verba inox recitavi-
>
priinaluin Ecclesioe.Tandem oinnia s-ieclaciila, qnae mus. Ctini ergo hoec opiuio niillius auctoris lestiino-
Ghristianis iuterriicta crant, in Ludis a Philippoi IMOnilatur, aliis duobus prioribus absurdior videre-
cditis repnesetilala fuisse, itidicai ctiain Capilolinnsi tur. Ulriiinqiie ilaque Philippuni a Fabiano papa, Vel
-in Gordiano Juniori cap. 33: < Fuerunl sub Gor- a quoyisalio bapiizalum, puruni figmenluro esse nou
tliano, inquit, Romas elephaiili trigintael dtio, qao- dubito.'
iiini ipse duodecim roiserat, AJexan ler dccctn: alccs; Decius imperalor, occisis duobus Philippis, in iin-
deceni : J.igres decem, elc, quie omuia Pliilippiisi perio confirnutttis, gravissiinani perseculioiiein, circa
Ludissocciilaribiis vel dedit, vcl occidit. » £( finem aniii ducenlesinii quailragesiiui iioui, nioliius
Nou ex scriptoribus tantuni, luiii Cliiistintiis, ttuni esl, in qua passus esl S. Fabianus Ronianus poutifcx;
elhnicis, sed et ex ipsis niiiiiismatibiis habenuis,, passa esl et S. Agalha tn Sicilia. Multorum lidclium
Philippiim in Ludoruro soeculariuincelebralione ni- in ea persecutione lapsus luxit Ecclesia, ul constat
hil inimuiasse, sed quaecumqiiein proccedenlihus ge- ex sanclo Cypriano variis in epislolis et Jibro de
sla fuei-ant, servasse. Angelonius, pag. 308, ejus; Lupsis, quetn ppsl Decii iiiteriluin conipnsuiu lliijns
niiininum exhibcl, in cujiis poslica scriplum est,., perscciilionis iiieiniiiit saucius Diouysitis Alexanilri-
S_~.CULUM NOVUM, et repraisenlatitr templittn quaiuor mis episcppus, in epistola adFabium Aniiocbciuiiu
cohininarum curo ara, circa qiiaro quinque figurae ! aptid Eusebiura lib. vi, cap. 41. Observandum laiiieu
sacrificaiUes. Spanheroius, fol. 853, aliiiro producit,, iuarlyres, de quibus Dionysiiis iu dicta epistola lo-
in qno etiam habeliir, S.ECULIJM NOVIM,etexhilien- quilur, passos non esse suh.Decio, sed Philippo im-
tur septeni liguraesacrilicaiues. Tandein Mediobar- perante, anno nempe 248, quo Alexandriaeorta per-
dus in numismaiis impp. recilal inscriplionemi seculio ex roolu populari, quales inotus ea in urhe
nuuiroi PhilLppiscriioris, quoesic lialot P. M. Ta. P. frequenles erant. Serapio itaqiie, Apoltonia virgo,
1111. coss. P. P. id est, Ponlifcx uiaxirous, Tiibinii- aliique, de qtiibtis iii tlicta epistola, non sub Decio,
luu potestalis IV, Consul, Pater paliioe, in eoque vL- sed sub Philippo tnorte aflecti, licet in Martyrologiis
sitiir figurasacrificans ad aram : Tribunitiain autemi eorum passio suh Decio referalur; quod facluro, quia
{kitesiutem IV jam tnense Maitio amii 247, quo Ludii persecutioneinsub Plulippo etDecio molani, Auliqui
saicularcs exliibiti, jam gerebai Philippus senior. juo unica repulariint. Iu hac Deciipersecutione Ori-
Plura alia supersunt iiumisniata., in quibus geutili-- .. genero lapsuui, contra Haroiiiiim el Valesium pro-
li;e superslttiouis ab ulroque Philippo professse certai " baul Pelavius.in Aiiiinadveisioiiibus ad Epiphaniimi
vesiigiit exslanl, quoe liic bre.vitatis gralia oniiuo, et alibi, alque Uuelius. 1:1J>.I Origenianoi um apud
cuui ex his el auctoribus laiidaiis, clare npparealL Pagiuro in critica Baronii, ad annuui 251.
eos iinperatores gentiles fuisse, et coiiseqticiiler lauii < Adnolala liic ab ulroque Pagio adversus eos, qui
Orosiura, quam aiios conirarium scribentes, rieccptos; ciiin Eusebio adjhillunt baptisiuum utriusque Pui-
csse. lippi, num contraria* opinioni siiil proefcre;:da, alio-
Neqne contra noslram opiuioncni facit, quod pro- i itin esto judiciiini. Ea lantuin de clusa hic afleruu-
dit idem Eusebius 1U).vi, cap. 36, ubi de libris abi lur, til osiendatur, sileiitiuui Bibliothecarii >lecon-
Origene compositis mentionem heil: Exslal, inquit,, versione eorumdeni Augustorum ad Clirisluin non
ejus epistola ad imperalorem i sum Vhilippum, el al- sine momenlis - ravium ralioiiiini conligisse. C;ctc-
tera ad conjugem illius Sevcram, quibus ex verbisi riiin qui pro eorumdem baplisino seiitiunl, apud
Baronius el Httelius deducunt, Eusebiuiri facile iu- iII. Hueliuiti atiosqtie auclores a PagiO ilidicaios
telligere potuisse, an vere Phitippus imperalor Chri- l.iu amenta invcnient opposiue sentenli;e, et apud
stiaiius essel. Nam Eusebius nou asserit.sese eas; iJI. Ciaropinuiii lomo 1 vet. Moiiiiiieiil.cap. 17, pag.
epistblas legisse, elsi vere Pitilippus, ejusque conjux; 145. »
litieras illas acceperiiil, non inufemagis sequitur eos''
Christtai-os fuisse, qiiam Anloninum imperatoremi SOMMIER.
Evangelio creilidisse, quod ad euro Justinus martyr Linea 8. — E* Africa. Novimns hujus{i»nlificis
scripseril. Denique major (ides non vidciur adhi- aucloritale per litieras suas e.vercila firroatuiu esse
1355 HISTORIA DE VITIS ROM. PO.NT. — S. CORNELIUS. 1354
jnilicium in Africa prolalum a concilio episcoporum \ accederet, el Romaj apud tribunal S.'sedis viva voce
conlra hasrelicum Privaium : « Privatuni veterem se purgaret de objectis criminibus. Conseqiiiiur ut
bserelicum in Labesitana coJonia ante multos fere id eveneril, cum sccundiim iler susceplum fuil ad
annos ob multa et gravia delicta nonaginla episcopo- 1 urbem al) Origene per oetalem Plotini, scholam lunc
nim sentenlia condemnatum; antecessorum etiam in Urbe philosophicam regentis. < Scuibil prselerea
noslrorum, quod et veslram conscienliam non latet Fabiano episcopo aliisque permullis Ecclesiarum
Fabiani et Donati litteris severissiroe » notatum S. praesidibus de sua recta et orthodoxa de fide Chri-
Cyprian. episl. 59, edit. Oxon. Constat etiam Orige- sliana sententia. » Euseb. hist. lib. vi, cap. 29. Vide
nem ad eum perscripsisse, ut proprioe doctrinoe ac Baron. ad annum 248, num. 2. Porphyrius in Vita
fidei specimen ejusdem judicio subjiceret: nec de- Plotini. Valesius in notis ad Euseb. ex Chron. Ale-
sunt scriptores qui boc etiam memorent superad- xandrin., et S. Chrysoslomi auclorit. Pagii crit. in
denduro, nempe hunc pouiilicero non salis ea decla- Annal. Baronii ad annum 249, num. 6, et Fleury
ratione contenium voluisse, ut Origenes ad urbem hisl. Eccles. Jib. vi, num. 16.

XXII. SANCTUS CORNELIUS,


ANNOCHRISTI354-, DECII IMP. 2.

22 Cotmelius, natione Romanus, ex patre Castino , sedit annos tres, men->


»cs duos, dies decem » Martyrio coronatur. i> Sub cujus episcopatu Novatus No-
vatianum extra Ecclesiam ordinavit, et in Africa Nicostratum. Hoc facto con-
fessores qui se separaverunt a Cornelio cum Maximo presbylero, qui cum
S Moyse fuit, ad Ecclesiam sunt reversi et facti sunt confessores fideies. c Post
lioc Cornelius episcopus Centumcellis d pulsus est, et ibi scriptam epistolam de
sua confirmatione, missam a C vpriano, quam Cjprianus in carcere scripsit, et
de Celerino lectore suscepit e. Hic temporibus suis rogalus a quadam matrona
Lucina , corpora apostolorum Pctri et Pauli , de Catacumbis levavit noctu.
10 Primum quidem corpus beati Pauli beata Lucina posuit in prcedio suo via Ostien-
si ad lalus, ubi decollalus est. Realus- vero Cornelius episcopus accepit cor-
pus beati Petri apostoli, et posuit juxta locum ubi crucifixus est , inter corpora
sanctorum' episcoporum in templo Apollinis in Montem Aureum in Valicano
Palalii Neroniani vi Kalend. Julii. » Post hoc eodem tempore audiens Dectus
15 quod epistolam accepisset a beato Cypriano Carthaginensi episcopo, misit
Centumcellis e, et adduxit beatum Cornelium, quem tamen jussit sibi praesenta-
ri cum pradfecto Urbis in interludo h noctu ante templum Palladis. Cui ita dixit :
Sic definisti, ut nec deos, nec praecepta principum, nec nostras minas timeas,
ut contra Rempublicam litteras accipias et dirigas? Cornelius episcopus respon-
20 dit dicens : Ego de corona » Domini litteras accepi, non contra Rempublicam, sed
magis speciale i consilium ad animas redimendas. Tunc Decius, iracundia plenus,
'ussit os beati Cornelii cum plumbatis casdi, et praicepit duci eum ante templuiu
Martis ut adoraret; quod si non fecisset, *, dicens : Capite truncetur. "i Post hoc,
id est in Nonas Martii, jam ante passionem suam omnia bona Ecclesiee tradidit
25 Stepbano archidiacono suo. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decem-
bris : presbyteros quatuor , diaconos quatuor, episcopos per diversa loca nu-
mero septem. Qui etiam decollatus est in loco supradicto, et martyr efifectus est.
Cujus corpus noctu collegit beata Lucina cum clericis, et sepelivit tn crypta, jux-
ta cameterium Calixti, via Appia, in pradio suo, vm Kalend. Septembris *. Et
30 cessavit episcopatus dies tfiginta quinque.
CATALOGUS SDB LIBERIO.
Cornelius annos duos, menses tres, dies decem.aconsulibusDecio iv et Decto n usque
NOTDL-3MARGINALES FABHOTTI.
» B, min. biennio temp. Decii, Galli, et Volusiani a coss. Decii 111et Grseli II ad Galium el Volusian. II.
i>Vide Bar. ann. 254. « VfrfeBar. ann. 256. * Centumcellas. • C, dedit Celerino lectori. * Baroti. toc.
cit. probat sub Voiusiano imp. hwc accidisse. « C, Centumcellas. b CB, TeUude. * B, corona, id est a
fidelibus. i C, per spirituaie. k C, fecerit. i Vide Bar. an. 955 in An. *°<8.C.
PATEOL. CXXVII 43
1353 ANASTASHBIBLIOTHECAMI 155G
ftallo et Volusiano. Sub episcopatu ejus Novafus extra Ecclesiam ordinavit Novatianum in
urbe Roma, et Nicostralum in Africa. Hoc facto, confessores qui se separaverunt a Corue-
lio, cum Maximo presbytero, qui cum Moyse fuit, ad Ecclesianf sunt reversi. Post hbc Cen-
tumcellis expulsus, ibi cum gloria dormitionem accepit.

VARLE LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. A Corn. lin. 6, et ibi snscepil epislolam de sui conrir
Nuqi. 22, lin. 3, Afrieanus Nicostratiiin. lin. 7 el matione marlyrii roissain. lin. 8, dedit clerico lectori.
8, B, scripsit, et dedit Celerino lcclori, lin. 10 et 11, lin. 10, Primiim q. B. Pauli B. L. et posuil. liu. II,
B, Osliensi jitxta locum. lin. 13, AB, monle aureo. B. Petri accepit corpus B. Corn. ep. et p. lin. 13, in
liu. 14, 15, 16, B, tempore ambulavil Cenlumcellas, nionte aureo. lin. 14, in Kal. J. ib. audivil D. eo
irodcm lempore audivit Decius. A, audivit Decius. nuocl. tin. 15, missam Cent. lin. 17, in Tellude n.
A, ilridem,B,qui misit Centumceilas, et exhibuit bea- lin. 18, ul nec deos consideres, n. p. p. nec minas,
iuin. lin. 17, A, inlerlude. B, in tellude, noctu ante ul c. K. lin. 19, Corn. ep. dixil. Ego de c. D. I. a.
teinplum allalus, quem ila aggreditur, dicens, Sic n. c. R. Sed spiritale consilium. Tuncjussil os ejus
deflnisli. lin. 18, A, nec prsecepla et minas princi- cum pl. lin. 23, quod si non faceret, dicens, capile
piun consideres. B, nec prsecepla majorum, nec no- truncari. Hoc autem factum est; qui etiam decolla-
slras niinas limeas. -tin. 20, £1, de corona Donrini lus est in 1. S. et m. effectus. cujus c. nocle coIL.c.
mei. lin. ead. A, sed spirilale consilium accepi. B, B. L. c. cl. et sepelivil juxta cimiterium C.'v. Ap.iii
sed magis propler animas redimendas. lin. 22 et 23, pr. suo. Itaqtie jam ante passionem suam oinnein
II, ad leinpluro Marlis. tin. 23, jB,. quod si non Ecclesiaro tradidil Siephano arch. suo. Uic f. ord.
faceret capite truncari: hoc facttim est, qui cuni usque ad vocem seplem. Sequitur xviu Kal. Sept., el
adorare non vellct, decollatus esl in loco supradiclo, cess. ep. d. 35.
ciijus corpus noctu. ibid., A,post hoc idem Cornelius Holslenium el Schelestralium.
est in Non. Martii, jam anle. tin. 29, Apud
passus itaque
A, in arenario via Appia. B. xvin Kalendas Oclobris, B Lin. 1, Flor. duo, annos duos, dies tres, et sic
et cessavit episcopatus dies 66. Reg. lin. 3-5, hoc facto reversi desumpla verba sunl
ex primoCatalogo. lin. 6, Flor., Cenlurocellas. lin. 7,8,
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Val., etdedil Celerino Veciori. lin. 10, Flor. 2, beaia
Lin. 1, sed. ann. 2, m. 2, d. 3. (in cod. Maz. non Lucina accepil et posuit in prseilio suo via.Osliensi,
dfflonitur numerut dierum), sub bujus episcopatu. juxla lociiin ubi, elc. iia quoque Reg. et Vat. lin. 13,
/m. 4, qui seperaveranl. Maz., se separaveranf. Uin. omnes codd., in MonleAureo. lin. 14, Flor.-et Reg. ni
6, expulsus est. lin. 7, scripsil de Celetino Iectore. Kal. Julii posl lioc ambulavil noclu Cenlumccllas,
Hic teirip. Maz., sc. de CeleimO. lin. H, ad litlus, eodem tempore, elc. Ila
sicut videtur in scr. cod. quidam correxit. Maz., ad Reg. et Flor., Palatii, quem quoque addit Vat. lin. 17,
ita aggredilur dicens,
latns. lin. ead, B. veroPelri corpus accepilJJ. Corn, sic deflnisti, ut nec deosconsideres, ncc. lin 20,Vat.,
el
e"p: posuit juxta locum. tin. 13, in monte aureo in sed magis propter aniroas rediinendas. lin. 23, Flor.,
Va-lic.l':n. 14, Julii; eodem terapore audivit Decius diceret capite iruncanduin. Addit Cass. : Iilem Cor-
(i. e. accepisset Corneliusa B. Cypr. lin. 16, Come- nelius passus est in Nonas MartiiT iiaque ante, eic.
lium, et jussit eum sibi pr. lin. 17, urbis inlelure lin. 29, Reg. el Flor. duo, xviu Kal. Oclobris, ila
in
(M, tellure), cui ita dixil: Sic def. ut nec deos Vat.
consideres (el in ora, al. conlilearis; M, ul nec D. quoque
conlitearis; el in ora, al. consideres). lin. 18, vel roi- Apud Peniam ex codiee Cavensi.
nas timeas, ol conlra R. lin. 20, nec esse conlra Lin. 2, Nobalus Novatianum extra Ecclesiam or-
Remp. Kii. 22, ad lemplum. lin. 23, quod si non dinavit, et Africa Nicoslralum. lin. 9, catacuiiibas
lecisset, capite tmncarelur. Posl hocjubenle Decio P levavit noctu; primum quiriem corpus beali Pa.
passus csl III Non. Marlii, anle passionem suam.lin. beata Lucina, et posuit in pra-dio suo via Ostieuse
29, Calixli in arenario via Appia. Maz., juxla cim. ad iatus ubi (ieeollatus cst. Beattis Cornelius episco-
in areuario. pus accepil corpus beali Pelri ap. lin.ll, ciim pr;r-
Ex codice Thuano altero. tecto Urbis in inter iuriem noctu ante teinpluni Pal-
Lin. 1, annos 2. lin. 4, conf. qui separali erant a ladis; cui ila dixk.
NOTiE VARIOIIUM.
A SCHELESTRATE. ALTASERRA.
Quae in Aotis Cornelii traduntur de corpore Linea 9. — Corpora apostolormn Petri el Pauti de
ii. Petri, qutxl ab co positum fuit juxta locum Catacumbis levavit noctu. Legenriinn Calalumbis.
ubi crucifixus esl in monle Aureo in Vaticano Hic est locus secundo ab Urbe niiliiario, ubi in
lii Kal. Julii, indicant, eliam translalionis diem cryptis condebanlur corpora martyruni. De qno et
ab Ecclesia Romana celebrari, Qnomodo autem fa- rj Atiastasius in Daniaso : < llic fectt basilidas duas,
ctum sit, quod corpus D. Petri ab AnacJeto adhuc unam juxta Tbealrura sancto Laureutio, et aliani
presbylero in Valicano recondilum, rursus a Cor- via Ardeatina,< ubi requiescil in Calacurobis. i ldeui
nelio huc translalum sil, duabus de causis conliii- in Adriano ; Veruro eliain el ecclesiaro apostolo-
gere poluit: vel quia verum est, quod Gregorius ruro, foris portam Appiam inilliario lertio iu loco
Magnus tradil lib. iv rcg. episl. 30 ad Constanlinam qui appellatur Catacumbas, ubi corptis beali Se-
Auguslam, quod Orientales ea auferentes, dum Ro- basliaui raarlyris cum aliis quiescil. > El Gregorius
*mani illos insequebaulur, ea ad sccunduro Urbis lib. III, epist. 5 : < Ad sccundum Urbis milliarium
nriliiarium in catacumbis collocarint, indeque a Cor- in loco qui dicilur Catacuriibas. > Ubi dixii
nclio translata sint: vel quia fldeles in cryptis Vati- Linea 17. —In Tellude noctu ante lemplum Pal-
(janis detecti, sub Catisto papa curo corporibus Pelri ladis. Cornclius pontifex Centumccllis ubi exsula-
et PauH ad calacumbas confugerant; uiil el Romani bat, per prafectiim Urbi. Decio priesenlaius nuciii
poritifices a Fabiano sepeliri coepeninl. Uhde rogatu in Tcllude antc templum martyiis. Male vulgo in
Lucina* Gornelius ea in Vattfeaniim transiulit, ut inlerludo.
pluril>-S.nrobitf Onuplirius in historia manusi-ripta. Linea 20. — Ego de camna Domini litteras accevi.
1357- niSTORlA DE VlTlS ROM. PONT.—S. CORNELIUS. nu
Cornclius mtcrrogatus a Decio de lilleris acceptis A riini, ileni advciiiantibus bonis viris, et nobis cha.
conlra rempublicam, "respondit se litlcras accepisse rissimis collegis nostris Potnpio, ct Stcpliano, a
a corona Domini. Corona Domini est ordo elerico- quibus ha*c omnia ciim trislilia comniuiii asserla
riini. Auclor Conslilulion. aposlolic. lib. H, cap. 28, sunl tlrroiter, et prohata, secundum quod divinae
de Presbyteris : *flc avp£ov\oi ?ov IKVO-XQTCOV , mi traditionis, et ecclesiaslicae inslitutionis sanclilas
-rrj?h.rlvaias S-rsyaKoj,hrri yup «ruvsSjStov, YMjSouXij pariter et veritas exigebat,-litleras nosiras ad te
'TBJ-sxj-Xixrta?. lmitaltis Pauhini (Philipp. iv): < Fra- direximus. Sed et per provinciain noslram haw ea-
iies raei charissimi, gaudiuin raeura, et corona mca, dem collegis singuiis iu noliliain proierenles, ab his
sic stale in Domino. > quoque fralres nosiros ctim lilteris dirigendos esse
Linea 21. —Tunc Decius, iracundin pienus, jussit mandavimus. Quanquam inens nostra, el proposi-
os beati Cornelii cum plumbalis cwdi. Plumbatse ge- tum jain lunc fralribus, et plcbi islic iiniversa* ma-
nus flagelli plimibeis glandibus in capilc inslructi, nifestum fuisset, quando lilteris nupcr ab ntr;i(|iie
<l»ocajdebantttr marlyres, de quo Martyrolog. Rom. parte susceplis tuas lilteras legimus, el episcopalus
6 Jun. ct ibi Baron. tui ordinalionem siitgulorum auribus iiiliiiiaviniiis, >
•Linea 28. — Cujut corpus noclu collegit beata Lu- et reliqua. Ex quo facto deducuntur perutiles eccle-
cina cum clericis, et sepelivil in crijpta. Tempore siastica* observaliones. Primo eruiliir quod Cornc-
perseculionis corpora marlyrum noclu condeban- lius eleclus episcopus illico fuerit coiisecralus,
lur in cryptis. ilierouyni. in Ezechiel. lib. xn, cap. anlequam Novalianus pseudoepiscopatum assu-
40 : < Duiu essem Roroa*puer, et liberalibus studiis meret; et quod licel schismatici direxeriiit con-
erudirer, solebam cum caeleris ejusdem auatis et p. tra Cornelium epistolas calumniaiorias, Cyprianus,
proposili diebus Dominicis sepnlcra apostolorum et et cpiscopi Africa: cx tunc legiliniani Cornelii ele-
inariyiuin circnire, crebroque cryptas ingredi, quse ctioneni agnoverant. Sccundo, concUium Rouia-
in terrarum profunda delbssaeex utraque parte in- hum fuisse adunaluin, ut schisina diliici-ctiir, cl ad
gredientium per parietes habenl corpora scpulto- illad celebrandum nomine Ecclesia1,Africaiix1eleclos
rura. > B. Laurenlium septillum in crypta cuni aliis legalos Caldoniuiu et Forliiualuni, qui adluere con-
inullis marlyribus referl Anaslas. in Xis:o II. Fer- cilio. Deleclus iste reccnsetur in scqiieniibus conci-
reolus ct Ferrucius sepulti in crypta apud Veson- liis : lotidem ex Africa Icgunlur inissi in concilio
tioncm. Gregor. Tur. de Mirac. martyr. cap. 71 ; Aquiteiensi, et in allera Roinaua sub Uilaio, ex quo
< Hic in abdito ciyplx, duo, ut passio declarat, actio conciliaris censenda. Uclraclatio ipsa ostendit
martyres Ferreolus atque Ferrucio sirot sepulti. > ccelum coiiciliarein illis vcrbis expiessuin : Sed quo-
Gra-ci quoque condebant corpora in hypogxis, id hiam diversw partis obstinala et inflexibitis perlina-
est locis suhlerraneis. Pclron. in Satyric : < Ha*c cia, ctc, quibus repra-sentalur cerlamen, et relra-
ergo cum virum extulissct, non conlenta vulgari clatiis habitus. Tertio, Novalianuni post acta concilii
inore, funus passis prosequi crinibus, aul nurialum consecratum episcopuin, ul deducitur ex illis verbis:
pectus in conspectu frequenliae plangere, in condi- Sed eliam gliscenie in pejus crudescente discordia epi-
lorium etiam prosecuta est defunclum, posiluraque scopum sibi constituit, schismalicoruro nenipe faclio.
in liypogso Gneco more corpus cuslodire, ac flere Ex quo et ex verbis Cypriani sequenlibus eoiligiiur
lotis noclibus diebusque ccepil. > Christiani qtioquc persuasio EcclesiiBabhorrcns a bicipiti capiie, tit in
ftigientes inartyrium latebaiu in crypiis. Anastas. ',„ Petro observaluniesi. Quarto, concilii Roniaui exilus
in Caio : < Hic fugiens persecmioneiu Dioclcliani liiit, ut omnes coiilirinali in priori verilaie de legi-
in cryptis liabiiando, martyrio coronalur. > tiroa Cornclii electione, palam anathenia dixerint
BENCINl schismaticis, et roborati agnoverinl poniificcni, et de
hac confirroalione subsecula ad concilium loquilur
Linea 6. — Epislolam de sua cohfirmatione mis- liber PonlificaHs. Coiiflrinalioiiem porro hanc eo esse
sar.t a Cypriano suscepil. Novalianum schisroa directam, ul ex aclu conciliari, et ulriusque parlis
calumniis in Cornelium conliclis eieclionem ponliii- momenlis librata rationc omnis lolleretur dubitatio,
t-is proscindere conabatur; ab eoque ad Ecclesiam giaphice describit idem Cyprianus subinferciis cau-
Africanara schismatici epislolam, et legatos direxe- sara facla*discussionis. t Quod autera scripta collcr
rant. Cyprianus eos non excepit, sed uoiiline EccJe- garum noslrorum, qui illie ordinaliooi lua*aflueruni,
site duos dclegit, quos Roroam misit. Isli eiiain a desideravimus, non vcleres roores obliti, novuin ali-
duobus aliis Africanis episcopis, qui electioni inter- quid quarebanius; nam Laus erat, tit lu te episcopum
-fueranl, et a clero Roniano de legilinia Cornelii factum nuntiares, nisi essel ex adverso discrepans
eleclione instrucli, cura elecloribus illis episcopis faclio, qua* criminosis et facliosis coromeiitis suis
Africam regredientes in concilio Africanoruin rei collegarum pariter, el fralruro plurimoruin turbaret
'Verilalem exposiiernnt, probantes Cornelium legi- mentes, et corda confundercl. Cui rci sopienda*ne-
liiiuuii Fabiani succcssorein, Novatianuroque schi- cessarium duximus, ut scribentiuni nobis inde collo-
smaltco ftirorc Petri eatheriram usui-pare. Cypriamis garura nostrorum firma el solida aucloritas patere-
-cpisccporum iiominc epislolaro dedit, qu;e est iu tur : qui moribus, ac vitae, et disciplina* tu;e con-
nova editionc 45 apud Pamciii editionero 42, ibique D digna Jitlerarum suaruin teslimonia praedicanles,
Corneliuin recognosci cl ame fuisse recognituiii, aemulis quoque et reruin vel novitate, vel pravitaie
uli veriini pontilicem ab Africanis, asseril his ver- gaudenlibus omnem ainbigendi et discrepandi scru-
his : < Quod servis Dei, ct maxime sacerdotibus pulura sustulerunt, et secundum consilium nostiiini
justis et pacificis congruebat, fraler charissiine, salubri ratione librala in hoc fluctu sestuanlium fra-
iitiseramus niiper collegas nostros Caldoiiitim, et triun mentes, sincere ac lirrojter tuum saccrdoliuro
Furluiiaium, ut uon lantum persuasione littcrarum, > Dum ilaque liber Ponlificalis subdit
scd praiseniia sua, el consilio ointiiiiiii vestrum eni- probaverunl.
Cornelium epistolara a Cypriano suscepisse de sua
terenlur, quantum possent, el elaborarenl, ul ad confirmatione, id expendendum juxa eumdem Cy-
caiholica; Ecclesiac unilatem scissi corpoiis nierobia prianum, qui hanc a libro Pontilicali iaudatam epi-
componereiit, ut Chrislianae chaiitalis vinculum co- stolam de confirmatione Comclio direxil, et facla;
piilareui. Sed qiioiiiam diversa; partis obslinata, el discussionis conciliaris ralioiies aperuit, nempe ad
iiiflexibilis pertinacia, non tantum radices, et niaiiis discrepantem factionem relraclu conciliari relun-
siniiro, atqtte amplexura recusavit; sed eliam gli- dendam, el ut ex coiiirouni placito episcoporum om-
scente in pejus crudescente discordia episcopiun nis ambigendi ef discrepandi scrupulus tolleretur.
sibi constituit, el contra sacraineiiluin semel tradi- Verba vero illa : Laus erat, ut lu te episcopitmfaclum
tiini ili*iiiia>dispositionis, cl catholica; uuitaiis adnl- nuntiares, juxta veteres mores, probant vetustam a
leruiu, et coiui-aiiuiii caput cxtra Ecclesiaro fecit, poiUificilHisiisurpatam consueludincin, denuntiandi
acceptis litteris lara suis, quam collcgarum nostro- susccpliiitf poiillficalum, ct titiod hxc cssct sedi?
1359 ANASTASIl BIBLIOTHECARII ISGij
apostolic-s praerogaiiva, et ilentmtiailoni sequerentur A . naiom : ut episcopi, etpresby.tcri,eldiaconcs incou-
episcoporum
' "Linea assueta ohseqiiia. tinenli animadverterenliir. > ld est ut illieo ac pro-
7.—Quam Cyprianus in carcere scripsit. Imo barcntur consiiluti in illis ordinibus, juxta edicla a
nec in secessu, cum post rcditum a secessu episiolam Decio vulgala, punirenlur pcena capitali. Et de sttb-
dedcril. Nec enim in.secessu pottiisset collegarum secula perseculionis tempeslate in clcricos sic antc
pluriinos corigregare, ad audiendos legalos Africa- Cyprianus successo eidein : < Ul non vobis inconli-
nos et socios cpiscopos, qni et adfueraiit Romae nenli scriberem, illa re-j fecil, quod iiniversi clerici
elcclioni Cornelii et concitio Boroano. De quo planc sub icto agonis constituli paratiomnes, proanimi sui
addi possent ex epislolis aliis posl 45 exslantibus devolione, ad divinam et cceleslem gloriam. >Hinc
successive in*nova Cypriani operuin editione de ar- sa*vissima evasit, dum cisdcin etiam in coeineleriis
giimcnto endein.—
sacra agendi oblata adeinpltis locus, Sic eniin docent
Linea 7,8. Et de Celerino leclore suscepit. Celeri- acta exsilii S. Diouysii Alex., ubi Iegimus iEinilia-
nus crat presbyler marlyrum, qui prius el lector, Ibr- num pncfectum dixisse : < Vidco -vos ingratos esse
sjlan deslinnlns ad roartyriini acla excipienda fueral, ac slupidos, qui cleineiiliaro Angiisloriiro miniroe
qitique in his negoliis gerendis graves perlulit in- sentiatis : quainobrem non manebilis in hac urbe,
jurias a perseculoribus, cl. gloriosa confcssionc apud sed niiilcmini in partes Liby.-e,ad locum qiiidicilur
oinnes illuslris erat, uli Cornelius iu epistola ad Fa- Ccphro. Hiinc eniin locuiti jtissu Aiigustoruni nostro-
biuin, apud Euscb. 1. vi, c. 43, p. 242 : Celerinus ruin elegi. Niillatenus aiitem licebit volris, nec qui-
vir, qui curtcla lormentornm genera per Dei miseri- buscuiique aliis conventus agere, aut ea qua* vocan-
cordtam fortissime suslinuit, el qui fidei suw conslau- „ tur ccemeieria adire. Quod si quis ad eum quero jus-
lia infirmitatein corporis sui roborans, adversarium si locuro inininie profeclus dcprehendctur, aui in
penitut debellavit. Ilic, inquam, aNovalianiscirciiin- convenlu aliquo fueril inveulus; is sibi ipscpericulo
venlus schisinaticis adha-sit, ejusque exemplo con- arcesset. Non eniro deerit congrua aniinadversio. >
fessores plures liitibarunl in Cornelii recogiiitione, In Ecclesias pariler a Decio ad Valerianuin usquc
Taniieni schisroalicoruro, imprimis Novaliani, frau- exarsit persecutio (hi enini lantiiro ntiroeranlur, etsi
dibus dtfteciis, Corneliuro legiiiraum poiililicem ha- alii iniperatores inler ipsos medii iinperaverint).
buit, ac in Africa verftatis prolessa: proptignalor stre- Quemodo loquittir llieronynnis, in Vita S. Panli :
nuiis sletii. Iiuiic cuni altero Sidonio dicto, ita < Sub Decio et Valeriano perseculoribtis, quo lem-
laudat ilri pontifex : < Ili oinnes cuiii illuni laiulein poreCornelius Roroas,etCyprianus felici cruore daro-
cognovissenl, el fraudein ejus ac versutiam, perju- nati sunl, mulias apud yEg\ptum, ct Thebaidcm Ec-
ria quoque alque nicndacia, et abborreutem ab clesias tempestas sa*va populata esl. > Et in veteri
omni societale feriialein, el lupinam quamdain ami- Marlyrologio vn KaJ. Septerabris legiiur eo sensu,
citiain deprehendisseiU, ad sanctam Ecclesiam re- apud Holst. in notis ad Marlyr. : < Quos Deciana
vcrs|suni:cunctasqiicilliiispra3siigias, ac neqtiitiam, perscculione jussit Valentinus incloacari; > et aptul
quam jampridem iutra se occullans, sese inlerim Optalum, lib. m, pag. 76 : < Quod bellum perseculio
siibmillebat, praescntibus aliquot episcopis, ac pre- dicilur, qu;e operata esl sub duabus besliis ex illis
shyteris, et laicis coinphiribiis evulgaruut: ingeini- qualuor, quas Daniel de mari ascendentes aspexil.
scentcs, ac doleutes, qued a fraudulenla illa, mali- Prinia fuit Leo. Haec eral persectitio sub Decio, ct
gnaque beslia inducti aiiquanto leinporis spatio ab Valeriano, > ete. S. itaque Cornelius sub Decio ex-
Ecclesia recessissent. > Celerini itaque e schisraale C silio mullatur, sub Gallo et Volusiano mariyr coro-
regressus, el zelus pro Cornelii causa liienda stis- natur. Proplerea S. Cyprianus aptid Pacianora de S.
ceptns comiaemlaliir a libro Ponlificali asserenie, Cornelio scribit, quoa swpe confessus, swpepassus.
quod de his oinnibus lestatissiniam Cornelio dederii Exsilio additam pcenain capitalem, qua marlyrium
epislolam Cyprianus, in qua lucc Celerini gesla re- subiit, certo supponit lauriatus llieronyiniis, qiicm
eolil, et laudat. Ad quod refercnda est altera Cypria- felici cruore damnatum asseril, adeoque prxfereiiria
ni epistola data clero Carlhaginensi, in qua Celeri- esl leclio nostra qiioruindain opinioni, staluentiuin
niiin evehendum edicit ad gradura presbyteralus in exsilio damnaluni Corneliuin.
Ecclesiae Cartliaginensis, et conversionem non ob- Linea 20. — Dt corona Domini, itl est de episco-
slare denolat. epist. 32 : « Nunc ad vos, fratres di- porum epistolis, vel in synodo congregatis vel per or-
iectissimi, cum lanta Domini dignalione venieiiieni, bein diversis, dum cuncii leeilimuin poutificein pcr
testimonio, et miraculo ejus ipsius, qui se persecu- epistolas subscriptas Cornelitun recognoverunt, lo-
lus fueral, illiislrein, quiri aliutl quam super pulpi- quitur hicliberPonlificalis. Episcopus corona vocalur
luin, id est sttpcr (ribtinal Ecclesia*,oporlebil im- a Grcgorio Nazianzenoin epistolaad Nissenum nuni.
poni, utloci altioris celsitate subliinis, el plebi tnii- 2 oper. pag. 87, ubi rie Basilii M. morte : < Solilurii-
versas pro honoris sui claritate conspicuus legat nem eiiim istain Ecclesi;e videre, qua; tali jam spo-
praccpta, et Evangelium Doroiiii, qux forliter ac liala gloria, talique privata csl corona. > Cceniin
lideliter sequilur ? > pr.-ecipueepiscoportim in synodis congregaliiro coro-
Linea 14. —Audiens Decius. Sub Gallo, et Volu- nain indigitare probal Orosius in ea synodo; ubi sui
siano Centumcellis in exsilio martyr obiil Cornelius. D causam proposuit toin. 1 Conc, p. 2007 : < Exposuit
Unde qu;e hic rcfert liber Ponlificalis de martyrio coroiiic vestne breviter til polttit. > El in plena
subsecuio Decii teinpore ila explicauda virientiir, Ephesina synodo act. 3, Philippiis apostolicae seriis
nempe a Decio primo exsilio Corneliuro miillaluro, lcgalus sic : < Ex actorum leclione cognoviniiis quaj
S. .Vero ponlilicein posiea ulliraun diem dausisse in Nestoriuin conslilula sunt in sanelo vestro conci-
Gallo el Volasiano imperiUoribiis. Deciana eniin lio nuiic petimus a corona veslra ul quae iu ve-
persecutio inccepit ab edictis in clericos, episcopos stra synodo lecta sunl, rursum nobis etiani eadem le-
pracipue, ut cotligi polest ex his S. Cypriani verbis gantur. > Et iu cod. Theodosiano 1. unica de epist. :
cpisl. 55, in qua suorum actorum apologiam texil, < Ctim igiiiir sedis apostolica* primalum S. Petri
et ad rem sic de ipso : < ColJegis oinnibus:jiinctus, nierituiii, qui princeps est episcopalis corona;, et Ro-
plebi sii3e in cpiscopalii quadriennio jam probatus, man;e dignilas civitatis. > Ilinc quandoqtte Romano
in quicle senucns disciplina;, in tempeslale pro- pontifici iribuitur, ul in synodo Roroana sub Ililaro
scriptus, applicito, et adjuiicto episcopalus sui no- ab episcopis (in cod. Cass. Lupi pag. 474) : < Ergo
iniiie, lolies ad Leonein petitus, > Decianam perse- p.-ovinciali litlerario serroone debita corona; veslr;e
cuiionem de ctero pritnioies exagiiasse docel idein obsequia deferenies, his qusesumus, nl dignaiionc,
Cyprianus episl. i$2, cum successo rescribil, Vale- qua cieteros, etiain hiiiniiilalein nostrain in orationi-
rianum, senalu rcferente, respondisse se renovare lius veslris in mcnlc habere digncmini, bcalissiiue,
Deciana edicla, el siiniinam eorumdcm. Ita sandus et apostolica revereiiiia in Chrislo a nobis coteiule
Anlisles narral: < Rcscrinsisse Valciianuiii ad Se- Pater. > Quanlioque aliis cpiscopis, ul apud Hiero-
13.1 HISTORIA DE VTTISROM.PONT. — S. CORNELIUS. 1362
nytnuin (episl. 81) : < ut meo noniinc salutes precor A . esset hostes de imperio eoiitendcntcs et iu castris
corouam.tiiaro, >el apud S. Atigiistiiinni(epist. 147): Chrisliani milites adessent, a niilu episcopi peu-
< Per coronain nostram vos adjuraiil vestri. >Oc- dentes. Exinde exarsil in Corueliuin, quein ex
curril eliam in aiitiqtris episcoporiim fornuilis apud episcoporum litleris ante schismalicorum delalis
Marculfuro. I. i, form. 26. < Pra-seniem indiciihiin agnoscere poleral sitpremnra inler episcopos reco-
ad coronam healitudinis veslrae direximus. > Syn- gnosci. Ha;c ila evenisse suadent verba Cypriani
odos vero congrcgatas pluriroas pro Cornelii le- scribentis de Cornelio, cpisl. 52 : < Sedisse inlre-
gilima eleclione aguoscenda, ac ob Novalianorum pidum Roma>in Calhedra eo tempore, cum lyrannus
retundendos impetus, el epislolas ab universis epi- (eo noroine Deciumvot-atob peremplos imperalorcs)
scopis datas, eortim manibtis subscriptas docet infeslus sacerdolibus Dei (episcopis nempe, el c-lero
Eusebius, qui teslalur de eo argtimenlo vidisse majoris ordinis, adversus quos edicla vulgavit, ui
encyclicum tomuin eas epislolas coiilinentem. Cu- supra dictum est) fanda atque iufanda comminare-
jus lnerooriaro commendare non pigeat, ut antiqiia tttr, cum nuilio paiicnliiis, cl lolerabilius audiret
horuro encyclicnrum consuctudo magis illustretur. levari adversus se aramlum principein (de iroperii
1. vi, c. 43 :' < Exslaril adluic epislola: Cornelii Boina- invasoribus sub Decio agil Victor), qiiam ronslitui
iioriiin episcopi ad Fabium AiuiochensisEcclesia; ptrae- Romae Dei sacerdotcm. > Verba porro illa fanda
siilein roiss;c, in quibus el Romana?synodi gesla, et atque in\anda dominaretur salis oslendiint Deeium
oinnitim per Italiam ct Africain, aliasque locoriim revera in S. Cornelium haecaul siniilia dixisse, quoe
proviiRias sententite declarantur. Alia piselerea La- referunlur inter Cnrnelii gcsla. Suspicax tyrannus
lino serinone conscripta exstant Cypriani, el alioruin B veriora credit, qtia? Novaliani cfficiehanl in S. Cor-
anlisiiliim, qtti cum ipso in Africa congregali suiit.... nelium, dum et synodi, ccelus, et liLicineundique
Ilis aljuncla erat alia de his quae in synododecrt-ta deferuntur, qti:e tradtixit veluli molitiones in impe-
erant: et rursus alia de faciaoribus Novati. >Et niox rium. Quomodo vero Decius, qui universum clerura
in iine capilis : < Snb finem aiilein epislola;, nuineruni majorem perdeudum decreverat, Novaliano et asse-
reccnset episcoporttm qui, in urbem Roniam conve- clis de eodem clero pcpercerit, prodit Cornelius in
nienies,. amenliam Novali condemnaverunt, noraina sua ad Fabium, ubi lacinora Novatiani recensens
quoque illorum, et quam quisque regebal Ecclesiaro edicit, eum vocatum, mt calechuinenis in cxilti suc-
ascrihens. Eoruin ilein,qiii Rointe quidem minime currcret, repudiatoqne presbyieratu dixisse se allcri
adfuerant, siiperioruni lainen seiilenliam lilleris suis philosophiaeincurobere, ac propterea renuisse niini-
approbaverunl, vocabula siroul, et civilales, unrie sterio catechumenorum adesse, subditque : < Quin
sii.guli lilleras dederanl, accurale comiiieiuoiat. > potius ira et indignalinne percilus, abiit et disces-
Oic eral loiiius encyclicus cpislolarum tolius orbis ab sit. Neque enim presbyterum se amplius velte esse
episcopis conscriptaruin et siibscriptarum, reservans respondit, sed alterius philosophiaedesiderio tene-
auibeniicas synodicas el particulares epislolas, in ri. > Pacianus notat Novalianum , diiin Cornelius
quibus quisque episcopus nomcn, et civitatis, ubi patiebatur el a Decio, el deinde a Galio, et Volu-
episcop.iliini oblinebat, ac vota recensuit. 11,-ecporro siano alfliclabalur , in securilale vixisse, el ab edi-
series epistolarum tolius oibis, et quid coiuinerent, ciis in clerum publicalis omnino iuisse immunem.
argumeiilmnque relracialum a corona episcopali in Diluens eniro Novalianorum niigas, et inler has,
eo codice contenla ex cpistola Afiicaiiorum apparet, P quod anle Cornelium Novalianus veri confessoris
cujiis siiinniani, arguinenluni el siibscribcntiuronu- litulum habuerit, haec scribit: < Nam quod ante
liieriini graphice pingilCyprianiis in allera ad Corne- passum Novalianum putas, et Cyprianuro dixisse
lium data cpistola 45. Cum enini la! ores exantlalos subjungis : pra-eessit me adversarros meus : vide
narrasset ad Novaiianorum arles cludendas, rcdu- quam manifeste respondeam. Novatianus marlyrium
ceudosque quos schisina infecerat, quibus omuibus nunquam tulit, nec ex verbis bealissiini Cypriani
iuliinabal, ul Ecclesiairadicem el mutricem agnosee- auditum iilud, aut Ieclum est. Habes ejus epislolas,
rent, et tenerent; sic ad propositnm cxplicandum, quibus Cornelitim Urbis episcopum, cui tuncNova-
qiiouiorio piaeter synoriicain Carlhagiuenseni, alii tianus invideral, inimicis principibus resisientem
eliain Africani episcopi lilleras dederint: < Sed quo- saepe confessum, saepe vexatuni referl, plurirois
iiiani lalius fusa esl noslra provincia, habet eiiini confessoribus, pluribus quoque marlyribus diicein
Nuinidiam, et Mauritanias duas cohaerentes; ne iu facttim, et cum pltiriinis gloriosissiiue coronaluni,
urbe schisma factum absenlium aniuios incerta opi- vivente adliuc Novatiano, etiamque securo; uain
nioiie confunderel, placuil ut per episcopos reieula ideo ab Ecclesia recesserat, ne illi labor confessio-
rei verilate, et ad coinprobandara ordinalionein tuani, nis urgeret. > Poltiil itaque Novalianus, qui apud
facla aucloritaie majori, tu demum scrtipulo onini dc fideles, tol in S. Cornclium calnninjas flnxerat, eiroi
siiigiilorinn pecloribiis excusso, per oinnes oinnino apud Decittm deferre, uti patiiae ct majeslatis pro-
islic positos liller-a*flerent (sicut fiunl), ul le iiniversi dilorem, et cattsa existere exsilii, passiouum, ac
collegie noslri, el communicalionem tuam, id est ca- tandem gloriosi martyrii ejusdem; ac proplerea
tholicae Ecclesia;unilalem pariter el cliaritalein pro- Cyprianum bene scripsisse: < S. Cornelitim sa?.pe
barenl firmiter et-tenerent. Quod divinilus evenisse, D confessum, sa-pe vexaluro, el cum pluriinis glorio-
et consiliiiiii nostriun providenler profecisse gaude- sissime coronatura. >
IHIIS.Sic cniin nunc episcopatus lui-el veritas pari-
ter, et dignilas apertissiroa luce, et maiiifeslissima, BINH ET LABBEI.
liriiiissiina comprobatione fundata est: ut ex rescri- Linea 6. — Cenlumcellis pulsus esl. Hic Iocus
plis collegarum nosiroriim, qui ad nos litteras inde egregie describitHr a Plinio sccundo Jib. vi, epist.
fecertint, ordinalionis luue oiigo neccssaria, et ralio 31. Ail Conielkim ibi degentem ct de prostrala per-
justa, et gloriosa qiioque innoceiilia ab omnibus no- lidia triuinphantem Cyprianus scripsit epistolam
scerelur. > Hiecest eorona illa cpiscopalis, lric codex edit. Pamel. 47, qua; sic incipit: Cognovimut, (ra-
ilje encyclicus, unde roborata perinaiisit Coruelii or- ter charissime, fidei ac virtutis veslrw, etc.
dinatio, el probala legilinia elcctio, ac exsufflaiuni
Novatianuin scliisina. Linea 17. — /n interludo corrige in Tellude. ld
Non contra rempublicam. Apud Decium iinperalo- esl in leinplo, in quo ssepe senatus cogi cousuevii,
rero arte Novatianorum diffaroatus fuerat Cornelius, ut ex Ciceroiie, Dione, el Livio apparel. Vide Ba-
quasi ipse pcr priorem synodum Ronianara, in qna ron. ann. 255. num. 6. ,
i»lures inierfueraro: episcopi cuni duobus Africaiiis Linea 20. — De corona Domini. Fidelem Christi
lcgatis, et per synoduin Carthaginensem, ac reliquas plebeni, eamque populi multiindineni, quae episco-
cpislolas cpisroporiini orbis conlra iinpci-iiiromachi- pum vallare consueverat, intelligit nisi fortasse vo-
n-rctur. Credidil Docius, eo quod plurcs cxperlus lueril siguilicare coronam martyrii. Cujus aigumen
*3fi3 ANASTASH BIBLIOJHECARJI I35t
li cst Cypriani cpisiola 50 edit. Paniel. ad Cornel. A Irem et. filium, dccessissc. Eulropius qiioque (esta-
Bovissiroe scripla. Baron.,"anno 255, nuiu. 79. tur, postquam biennio iinpcravcranl, atnbos interfe-
BLANCHINI. ctos. Hoc spatio mensiuro liiginta , qiiibus rei Ro-
manse pra?fuit Decius, qui anle imperium consul jaro
N0T._CFRO.fOLCGiC.-. fuerat ( ut creditur suffccltissub Philippo ex indicio
Beati Cornelii pontificalus qiiamvls pra? cseteris Vita?S. Gentilplii apud Pagium ad annum 250 nit-
flluslretiir tmn epislolis ipsins, tum ejus a?qunlis mero 11), atios duos consulatits, et qtiidem ordina-
Cypriani, ct idcirco videri possit iitius epocha pra? rios gessit: tiniini, qui erat ipsi sectindus, cum «uV
aliis dcfliiitn ; attamen implicalur diflicultatibus tam lega Maximo Grato; nlium vero, quem terliiim nu-
variis apud historicos et ehronologos nostri tempo- merabal, cumDecio filio natu majore, quem niroimi
ris, nt iiitcr eos neque de anno, neqtie de annorum et inscriptiones appellant Q. Herennimn Elrusciim
suiiima convenial : alfis aniio unico id conctudcnti- Messiuin Decium. ( Vide Spon. Miscell. pag. 273. )
Iius cum mensibus 5, ac diebus 10; aliis extenden- Consulalum Decii secnndtiin cum Gralo Fasli refe-
tiJtus ari liienninm, ant triennium solirium. Quidam rtrol ad annum a?ra?Christi commimis 250, consen-
slatiitinl iJlius scdis initiiim anno vtitgaris a?ra?Cliri- tienlibiis inerito omnibus chronologis : apud quos
sli 251, Decio ui el lilio Q. Herennio coss. Alii etiaro peraque ratum est tertium coiisulaium Decii
cnnslilitunt in pntncedcnti consutalu Decii Aug. n palris, collega Decio filio pariari cum airoo a?ra?;
clGrnti anno Christi 250, qiiibus et nos acecdimus. Christiana?251.
Nonnulti scrius prolrahunt Decii principatura , et His in eoiisulalibus ita pariandis cuin a?ra Christi
cum eo cathedram Cornelii: ita ul biennio, vel U nemo hodie refragaltir; ctiin proximi valde sint duo-
triennio poslpnnanl in oera Cluisti commnni liim bus eonsulaiibus maxiinc certo nexu conjunclis cum
eonsnles lum imperalores nieiiioratos (nt P.igins definilo anno a?ra?Christiana?, et reiiqnarum insi-
observat, atiiqne passim chronotogi) conlra eviden- gniortiin, nempe cum itlo celebri apud Censorinum
tem demonstrationem tcmportim. dedie Natali, Ulpio et Ponliano coss., qui clavtis esi
Nostram Chronologiam de sede Cornelii (irmant universa? Chronologia?, et perlinere oslenditur ad
euni pictiiris basilica?S. Panli alia documenta suo :era? Clirisli commtinis anmiin 238, titm cxeclipsi
loco iudicala in serie ponlificum Romanorum intcr solts totali, qnam paulo ante dclalionem tituli Caesa-'
Prolegomena, eteaqtia? hic afferemus; si priusunica ris puero Gordiano Pio eodemque mensc quo impe-
ohservalio permiilatiir, hic nitidins exhibenda, quam ralores conlra Maximinuro acclnroabantnr in Africa
supra explicari posscl in angusto spalio columna? in duo Gordiani pater el filius, scilicel anno proxime
Prolegomenis illi atlributaa. hi ea columna dislinxi superiori 237, Roma?visam ita memorat Capitolinus
tle niorc liltcras hodie superstitcs cpocha?S. Cornelii inejusVita, ul nex crederelur, juxla aslronomicas
per characleres capilales , sive majusculos ; abstiro- Tnbulas ila spectandain die 12 Aprilis ejusdcm
ptos aiitein vctnslale signilicavi per characiercs non anni 237, lum ex characieribusepceharuin illii.-tiiuiii
capitalcs, sive uiinusculos. Lcgitur itaque : a Censoriuo productis ciim nieinorato Ulpii et Poit-
_t corne tiani consuiatu, sub quo nuinerat annum Olympindi-
LfUS cnm ex diebtis a?slivis 1014, a lloma eondita ex Pa-
SED rilibus 991, Julianum 283, Angiisiorum 265, a?ra?
AN _ Ang. AIexandrina?2fi8, Nabonassari 986, Philippi al>
-<exccssu Alexandri Magni 562, el nos curo universis
N 11 ,m. III
DX chronologis a?ra?Cluislianse annuin 258. His planc
assentior.
Excidil sigla M index mensium triadis III, qtia? ni- Unum addo, clironologis hactenus inobscrvalum ,
tida subsoqtiiiur post lacunam, eum diebus decem; nempe cumdeni Q. Herenniuin Decii liliiim, qui con-
nihil deformatis lilteris D X illos signilicanlibus. An- sul ordinarius processit Kal. Januarii anno _51,cuiii
noruni vcro diiorum qnos Cornelio tribuunt S. Hie- palre lerliuin consulaiiim cadem die assumente,
ronynros, Catalogus Liberianus, aliaque documenta eiimdem, inquam, Quinlum Horcnnium Decii flliuni
indicata eiini picturis loco stipra inemorato , sola postremis inensibus anni proxime proecedentis 250,
uniins prima conspicua perniansit. Alleraro cniin abdicanle Gralo, fuisse consulem suffectum et pa-
imitatem curo sigla mensium a?tas absuinpsit. Sup- tris collegaro : ita ut ex inense saltem Oclobri (puto
plendam ilaque judicavi liciinam additis roinuscutis cl niatiirius) signarenlur Aclapublica, Decio Aug. r
characteribus ANN. 1 i. m 111, ut inlegra legerelur el Decio Cwsnre coss., seu duobus Deciiscoss. Ex
epoclia Setlil anttis duobus, mensibut tribus, diebus Kalenriis vero Jnnuariis anni 251 scriberetur, Imp.
decem; cum picloris ilios ftierit ita disponere litteras Cws. Decio Aug. 111,el Decio Cwsare n coss. : quo
etiam in ca?teris epocliis , tibi fuit exprimendiun anno pariter cerluro est ulrumque Decium occu-
biennium. EVSEBIVS SED ANN II. M. I. D. XXV. buisse imperii iseuse trigesiino. Secundus consulalus
ffolioCII.) *_<MARCVSSED ANN II. M. VIII. DXXl. Decii filii cum terlio oatris conjiinclus non obscure
(folio CIV.) Hisita pncmonilis deauctorilalcncslatu indicatur in Actis Piinii marlyris, signalis in'edi-
(locumentorum, quibus innitiliir nostra Chronolosria, ) lione Bollaiiiliaiia consule Tertium Messio Quinto
nssignans cum D. Hicronymo, et cmn vfttusliori Trajano, el Deltio Grato tecundum. Intelligilur enim
cataiogo. integrum biennium sedi S. Cornelii (qui scribendtun fuisse Deeio Grato secnndum; cum al-
eliam legttur duds ordinaliones liabuisse mense De- lerum Grali consulalum nulltis inemoret; neque is
eembri), et preelerea menset tres, in eoriem catalogo, Gralus, qui collega Deltius foerat Decii patris in secundo
cl in picturis dislinclc niimeralos, diesque decem , consulatu appelletur Gratus; neque probabile
apposilos uiuversortim testiinonio ; accedo jam ad videalur a Decio Auguslo per duos priorcs imperii
liujus Cbronoiogia?probationes, et ad dissolvendas sui annos eumdeni collegam lectum fuisse, geritisua?
(lifficullates, quibus omnes conqueruntur implexam extraneum, liberis pra?termissis. Fastis Ftorenli-
In
esse epocham beaii Cornelii. nis mnjoribus, a Relando editis, clare consignatur
Iniliiiii) demouslrationis tJucere oporlct ab impe- consulatus secundus Decii tilii conjugalus cum lerlio
rio Dec.iisuis teinporibus assignando; cum qttocer- Decii palris, anno 251.
tnm nexum habcnl Consulum series, gesta, et mar- 250 Asxtofp', v.h rp«Tof
lyrium Cornelii.ejusquecharacleres, ipsius Cornelii 251 AsxtosT6 -/, x«t AixtofSuurupTOj3'.
etCypriani litleris comprobati.
Triginta mensibus imperassc Dccium perspicue Secundus isle consulatus Dccii filii et Csesaris
docemur a Viclore in Epitome : imperavii menses supponit prinium. Utique anno praecedenti, quo pa-
triginta : cui suffragatur alius Viclor de Ca?saribus, ter iinperare ccepit, et qno ipse Cacsaris appellalioni
os-
a;ribens,t?~„e(o regni .bitmnioDecium utrumqtic, pa- donatus cst vcleri inscriptione, apud Sponium id
1503 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT.- S. COUNELIUS. 13C«
icmlenle png. 273. Eo anno orriinarium non gessit; A ft mala censura sil auctiis. Stiperest ut Decius ma-
quippe Decii Augusti itcrtim constilis coltega fuit nuni ctim hoste conserat ari pnludes circa Tanaiui.
Graliis, ila signatus in Faslis, el in pluribus legibus nondum gelu consiriclas, et iinprudenter progressns
Coriiciinsertis a Relando collectis. Quare suffectom limo infigalur, et cum exercilu pereat inense De-
haberi oporlet, postquam Gratus per menses aliquot cembri. Pelo, Kalcndas Januarii proxime sequenies
ordinarium consulalum gcssisset cum Decio Augu- post illnm terliiim consulalum Decii patris cuni filio
sto. Ilunc filii consulatum suflectum in Actis sena- collega, cui decrelum senalus tribuitur signatuin
tus signatum fuisse una cum secmido, quem pater duobus Deciis coss., quis aperuerit? Ulique Trebu-
Augusius ordinarium gercbat, demonslro ex sena- ninnus Gallus Auguslus itcrum consul, el Voltisiantis
tiisconsulto apud Trebelfium Pollionem in Valeriano, Ca?sar. La Faslorum editores omries, et inscriplio-
quod editum fnisse perscriniiur duobus Deciis con- nes, el lex 16 Cod. de negoi. gest. diiia xi Kal. Maii.
striibus ante diem vi Kalendas Novembris. Rttpertiis Ul vero Gallus Augustus et Volusianus Ca?sar si-
in ohservatiouibus ad Synopsim hisloricam Besolrii gnare possent Kalendas Januarii suo consulalu, per-
pag. 526, aliique scriptores illud senalusconsultum ferendus antea fuit Romam nunlius pugna?, ac morlis
perliahual ad consulatuin ordinarium uiriiisque De- Deciornni ad ripain Tanais. En alterum mensero
ci;, palris terliuin et filii collegae, eumdemque fa- expedito cursori concedendum antcquam Romam
i-iiinl nniborum emorliialem. < Scd qnando (inquit perferat litteras nuntianles in pugna, si placel, De-
Riiperius) uterqiie (Decius) ca?sus? Novembri, ut cembri mense infeliciler cum Scylhis conserta ab-
puto, aul Decerobri, A. U. 1003. Treb. Pollio in sumplos Decios : nequc cadavera corum reperla,
Valer. I. 173. duobus Deciis coss. ante diem vi Kai. B ] neque fuga eos pra*servatos, ncqtie ullibi visos : qua?
Novembris, cum ob imperatoris litteras in a?deCas- omnia spatium lemporis coinplurium dicruin post
lorum senatus haberetur, elc. Ergo Octobri ex- pra?lium poscebant, ul Romam perscribi possent
Iremo adhttc vivebat Decius > etc. Rectc colligit tanquam explorala. Ptitamiisne inlra decembrero
Vitam Decii per inlegruin roensem Oclobris adhuc diinicatum fuisse, de cadaveribus principum frustra
superstilem. Sed roale iufert mortero Deciorum qiucsitiiro, deinde a legalis excrcilus cursorero ciim
coiiligisse ante exitum illius anni quo S. C. tuin litteris ex ripa Tanais missttm in Urbem ad senatum
condebatur. Demonslro. tam celeriler perveuisse, ut intra eumdeni mensein
Decii paler et lilius in pra?lio circa Tanaim con- de novi principis eleclionc in Urbe agi poluerit,
tra Scylhas geslo occubuerunt : el qiiidem protli- Gallus eligi, et consulalus ipsi ac Volusiano fltio de-
lione ct artibus Galli, qtii ulriqne in imperio suc- ccrni ante Kalendas Januarias? His nempe angustiis
cessit, quando in Julo paltidis defixi stint, quo utruiii- coarclantur ii qui senatusconsiillum meinoratuiii
que iniprudeiiler progiessuin sludiosc acciveral in- referunt ad coosulalum ordinariuro duorum Decio-
sidiator. Si pugna, el defixio in palustri liino per rum patris lertium : quibus hacrere aquam necesse
gelida Scylhia; loca Deciis conligil, iad eum certe est; cuni dies 27 Octobris condili Roina? decreti
annuin pertinCre minime pnluit, qtio senatusconsul- diebus 65 dislel (eisque anni brevissimis el minus ad
tiiro Roma? edebalur vi Kalcndas Novcmbris. Ne- pugnam aplis in Scyihia?clirante) a Kalendis Janua-
qne enim pugna curo barbaris, neque ea defixio rii, quas signarc oporlet noinine et consulatu Galli
prxsumenda est, qua?gelu nondum asiriclam .palu- et Volusiani jam Augusta dignilalc fulgcnliiini. At
ricm requirit, ul possit Jimo infixos retinere. Sena- - in alia scnlentia, in qua pcrsisliroiis, deferenle con->
tuscousultuni de censttra Valeriano deferenda, de'i " sulatum suffeclum ante Oclolirein anni 250 Decio fi-
quo loquittir Pollio, e.lilum Boma? duobus Deciis> " lio, quem gcral iribus sttpremis anni raensibiis cuiii
coss. vi Kal. Novcmbiis in jEde Caslorum, subinrie Decii patris secundo, salis temporis superest et op-
perlalum esl in Scylhiam ad Tanaiin (teste Zosimo• portunx tempeslalis anni ari illa gerenda tuiu lloma',
circa finera lib. I) ubi agebat Decius cum copiis non- tun) in Scythia, qua?ab historicis memoraniur. Itanc
dum ad hiberna revocatis, sed inaciem instructis : idI igittir elegeritn chronologjam brevis imperii ac vitas
aflirmanleeliamConslantinoinoratione ad sanctorurai Deciortim per menses irigiuta ab adepta dignitale
ccelum apud Eusebium cap. 24 : in Scythiciscampisi Atigusla, quam liistorici, niiinmi veteres, et inscri-
cumomniexercituprostralum.Ml Roma perferretur.adI ptiones, aliaque documenla genuina? aiiliqiiilatis
Tanaimcelcriierexemplum SCti, demus circa fineini comprobanl.
Novembris eo pervenisse cuisorero.Quid inde? Erat- Anno a;ra; Clirisli 2i9, ineunte paulo post ini-
ne Decius tum temporis confliclurus cura acie ex- tiiim Januarii, yEiniliano et Aquilino consulibus,
plicata in rigidissiina Scylhia? regionc? Eranlne; Trajanus Decius a mititibiis in Paiuionia, ad qnos
Barbari trifariam in acieni divisi ex composito cumi regendos coercendosque missus fuerat amiclns pur-
Gallo, tiim teroporis acciti ad insidias Decio slruen- pura, utscribit Zosimus, ad imperiuin stiscipieiiduiu
das? Quid vero praeslilit Decius acceplis lilleris se- corapellitur. Philippus Aiiguslus vere adullo ad' il-
nalus, deferentibus censuram Valeriano? Trebellius3 luin opprimeiiduni excrcilum movet. Concurrilur
narrat. IIoc S. C. lum ubi Decius accepil, omnesau- a?slale ineunte internecino prariio in campis Vero-
licot convocavit. Agebal quippe in hibernis, el inleri' nensibns circa mensem Jiiliiiin; ciun xiv Kal. Julii
aulicos, tit ferebat anni lempestas hiemalis, non ini D adhtic regnarclPhilippus; ut rescriplum ejus probat
eanipo, el in acie inler duces ad pugiiam paratos. lib. VIIICod. lit. 56, de Kevocal. donat. J. i Phitip-
< Ipsuui eliam Valerianuni pra?cepit rogari, alquei pus cadit pulso amissoque exercitu, et Roma?apud
in conventu summorum viroriim.Tanto SC. felicera le,, castrum Praetorium filius Philippi inU-rficilur. Dc-
inquii, Valerianuin tolius senatus sententia,> etc. Im- cius rerura poiilus. fitium Elruscum Cwsarem facit
perator in laudem Valeriani effusus Ca?sareoelogio) (ail Victor de Caesaiibus) statimque eo in lllyricum
cuiniilatsententiaro senalus, et Valeriani merita elo- prwmisso Romwaliquantulum moratur murorum gra-
qucnter exlollil. Sunlne ista indicia procedentis adI tia, qua instituit, dedicandorum.
pugiiam, an sedenlis pacifice jn aula? Sed quasro:: Anito sequenti 250 procedit KalendisJanuarii con-
undenam Decius Vaierianuin illico accipit ad Ta- sul iteruiu Decius-Augustus, collega Grato: el fi-
naim, contra explicalam Scylharum aciem jam con- lium in Pannonia agenlem posl aliquot menses suf-
gressurus? Yalerianus profccto mililiam sequebatur,, feclutn Grato collegam consuiatus adhibel, statiro
lesle Viclore de Ca?saribus. Quanam vero in Pro- ac in Pannoniam el ipse profectus est adversus Scy-
vincia, non liquet. Zosimus laiiien, cum a Deciorumt llias seu Golhos, qui in Thraciam irruperant. Ilanc
succcssore Gallo ablegattim asserat (lib. i, cap. 28)| expeditionem cum susceperil Deciusmaturrime quam
ad Gallicas atqtie Gerinanicas legiones addiiccndas;; poluil, ita allirmanle Viclore; conjicio in provin-
videtur innuere non tonge ab illis ugcrc consue- ciam profectum adtillo vere eo pervenisse. Absente
visse. Deniusianicu fnisse ita proxiiniiiii, ul Knlendis> Decio, S. Cornelius papa eligebalur, duobus Deciit
Deeeinbris Decii Jaleri asiilerit, ab eoque conlir- consulibus, ul in vetustis Tabulis ecclesiasticis scri-
13(57 ANASTASHBIBLIOTHEGARH 130S
ptuin rcperit card. Norisius Jn -epocJ-is-Syromaeedo- A n mtlitibus, sCd ctiara a sciiaCtt populoque Roinano
iiuni disserl. 3 in fine. Non tamen anno 251, sed a?statc ineunte Augusius dictus fiierat anno 249,
anno250, Decio Patreiterum, et Decio lilio suffecto iEmiliano et Aquilino coss. quo consiilalu consi-
consulibus. Stilfeceril enim in advenlu suo pater giiat legem 2 fibri quarli Cod., lit. de Ha?reditar.
Gralo abdicare jusso, statim "ae in castris firit circa aclione, die iiy- Kalendas Novembris.
initium meiisis Junii. Neque oflicil, s! aliquot leges, Licet hinc arguere cur S. Hieronyrons in Iibro de
imo.el aliquot ipsius Cornelii papaeepistolse post Ju- Scrip. ecciesiasiic. alfirmet S. Cornelium Ecclesiae
nium menseni hoc anno datae consigneiitiir Decio et pra?fiiisse Sub Gaffo et Volusiano; cum non modo
Maximo (hoc esl Maximo Gralo) consulibus. Nam pertigerit ad eonmidem imperium, sed ultra annura
eomplura cxempla nos doccnl, post inilum-a consu- solidum sub iisdem Auguslis Pelri sedem lentieril,
Jibtis suffeelis magistralum promiscue signari pri- ut jam ostendere conahor, firmata cum sil Chronolo-
vala el publiea scripta consulibus sive ordinariis sive gia imperii Decii lot documentis. His autem acceu-
suffeetis. Suetonius scribit nalum Vespasianum pa- sere non pigeat cvidens illnd, quod ah em. carri.
trem xv Kalendas Decembris, Q. Sulpicio Camerino Norisio produCitur disserl. 3 de epochis Syromaced.
C. Poppa?o Sabiiio coss. (in ejus Vila, cap. 2). Fasti ut confirmet Chronoiaxira Panvinii de iraperio per
inarmorei Capitolini arihuc sitpersliles sub his coss. Decium inito _Emiliano et Aquilino coss. Christi
orriinariis ostendunt ex Kal. Julii suffeclos M. Pa- 249, licet alius em. scriptor Baronins differendiim
piiim m. f. m. n. Mutilum, et Q. Poppaeum Q. f. q. putaret. < Ha?c, inquit, contra Panvinii noslri sea-
II. Secundiun. Dedicalio aedicula? regione xrin. Vici teiiliani dieta sunl, qui etiain ibidem in raargine a
censori srgnatur in veluslo lapirie per Fabretlum Baronio indicalur. Al mei concivis Chronologia cer-
«diio.de eok Traj. p. 273, el Inscrip. pag. 103, ho- R ta esl, nec sine errore in dubium revocari polest.
die asservato in Musa?oAlbano, iribuniiia potesinte ,-;,Plurimi autem iriteresl (ait card. Norisius circa li-
ini iniperalorisTrajani consulis iu designali iv, Ro- ':. neni laudala? disserlationis) iniliiiin principatiis De-
teio Aitiano et Claudio Sacerdotw consulibus snf- ;cii suo recte arino slatiiere : quia curo itfe posloccu-
iectis peracla un Kalendas Januarii. Bimestres hi palimi imperiuin persecutionem conlra Christianos
consules, ut appelku Norisius epist. Cuns. pag. 99, inslittierit, qua S. Fabianus papa, aliique In orbe
occupant pestremos tanitiro menses anni acraeChii- Romano roarlyres occisi sunt, ac plura in Africana
sli C (ut palel ex adjecta potest. Irib. 1:11Trajani) Ecelesia id teniporis gesta fuerint ex epistolis S.
quein aperiierunt el signarunl consules ordinarii Cypriani, in magnis annalibus illorum ordo lurba-
Trajanus Aug. ni ct Fronio, sive Fronlinus, ul idem tur. >
Norisius probat in laudala epist. pag. 62, uhi oslen- Constiluta igitur epocha initi principaltts tum a
<lil quoque ex Pljtiio, eotlem aroio plm-es bimestres Deciis anno 249, tum a Gallo et Voltisianocirca Ju-
consuJes a Trajano collegas ascitos. Quandoque et niiim aroii 251 componendain suscipio aeram ponli-
consules ordinarios et suffeclos exprimi curarunt ficatus S. Cornelri cum dociiiiientis genuinis Romanse-
etiaui in puldicis tahulis. Exemplum legilur apud Ecclesia?: inter qox- reeensemiis littcras ejusdera et
Panvinium m Fastis ad airoum V. C. 91:8,Chrisli cleri Romaiii edilas emn Cypriauicis.
155, ila sip-natum Jubentius Celsuspro magislro sub- Mariyrium beati Cornelii papa? refereiidtim esse
tcripsi lii Nonas Novemb. Anlio Pollwne et Opimiano ad diein 14 Septembris comprobant universa illa
cot. ordinar. Severo el Sabino eos. documenla, qua? enumeraiitur a Scheleslratio Anli-
Eccl. dissert. 2, cap. 6, num. 7, una cum Ta-
Nihil igitur impedit ulraque suliseriplio \el aller- C quil.
bulariis
utra arihiliila consulalus orriinarii aut suffccti,.quo- libro de Ecclesia?Roinana?. Asserit Ilieioiiyinus in
minus intelligattir Junio inense suffectiis Gralo con- eodem die Scripl. Eccl., narrans Cyprianum passum
suli ordinario filius Decii, el iiilera? el acla subinde anno. i Ex quo Romw Cornelius, sed non eodem
quo ultimo lextu Scheleslr.) non
signenlur vel Decio et Grato, vel duobus Deciis coss. tanliim lociiin, sed etiara diem(ailpassionis
Eodem anno 250, circa linera Oclobris duobus De- cognosciratis. Cum enim Cornelius eodem Cornelii die quo
ciis coss. (patre ;i cl filio suffeclo) senalusconsulliira Cyprianus
de censura Valeriano Oecernenda Roma? edituni et xvui Kal. Octebris martyr occuhuerit, Cyprianum aiilein
passum fuisse conveniat inter
signatum fuit vi Kal. Noveinbris. Ab Urbe ad se necesse esl Cornelium illo quoque die pro
transinissum recipil Decius in Paiiiionia, ubi lunc onines,Christo obiisse. Porro de die inartyrii S. Cypriani
agebal. Valerianuin advocat, et honores illi' a se- teslalur Kalendarium aiitiqiiissimuin Ecclesia? Car-
nalu decrelos coufirnial mense Novenibri, aut De- thaginensis, a R. P. Jo. Mabilhinioediluin lovio 111
ceoibri. Analecloruin, xviu Kal. Octobr. sancli Cypriani epi-
Annum succedenlem 251 aperiunl Decius paler scopi et marlyris Carthag. Conciiinnl Acta Passionis
consul iii et Decius filius consul iterum arobo ordi- 5. Cypriani. Passus est aulem beattssiriuis Cyprianus
narii vel in Pannonia, vel in hibernis Scythia? ca- mariyr die octava decima Kalendamm Octobrium.
ttlris apud Tanaiin. < Gallus enim ad moliendum ies Qua die in martyrologiis non soliini D. Cypriani,
novas conversus (ait Zosimus lib. l) legatis ad bar- sed eliam Cornelii papa; menioria reperilur. Diem
baros missis, ut in socielatem insiriiarura adversus U igittir marlyrii S. Cornelii cuin cognoscamus per-
Decium venirent, hortabatur. Illis cupidissiroe quod inde certain ac diem passionis S. Cypriani 14 Se-
imperatum erat accipientibus, etc, ettrifariam di- plerobris, de anno jam esl inquirendum. Diversus a
visis, et a Decio in acie prima el secunda ca?sisfu- variis scriptoribus consliluitur. Card. Baronius riis-
galisve, pauci quidam ex acie lertia in paludem a luiil ail 255, ob consnlntus biennio, vel tricuiiio
Galto tignificatam imprudenter perducunt Decium : posiposilos. Scheleslratius referl ad anniim 253; l'a-
ubi in lulo deflxus, el a barbaris undique lelis pe- gius cuiii plerisque figil iu 252. Iluic postrema; Pagii
lilus una cum iis, quos propler se habebat, nemine et aiioriiin ilii adhaerentiron senteiUia?Jihentei- ac-
prorsus evadendi faculialenunacto, periit. > Viclor cedo : ad quaro me impelhinl jnvicla arguineiiia
addit: < Gurgile palmiis ilasubinersum fuisse, ut nec mox afferenda.»
cadaver ejus potueril inveniri. > Viclor alius in li- ConsidCrat Scheleslraliiis laudala disserl. 2, cap.
bro de Ga-saribus sttbdit: < Ha?c ubi Patres com- 6, num. 4, duo Hieronymi lesiimonia. < lii Vita Pairii
perere, Gailo HostiJianoqiie augusta iroperia, Volu- Eremita? tradit: * Sub Decio et Valeri.mo persecu-
6iaiiuni Gallo edilum Ca?sarem decerniint. » Delata toribus, quo tempore Cornelius Roma?, et Cyprianus
itaquc purpura et Augusta dignitas Volusiaiio et Carthagine felici cruore damnali siini, multas apud
Gallo ctrca mcnsem Junium anni 251, cum mensi- iEgyptum et Thebaida Ecclesias teropeslas sa?va
bus trit.inta circiler a prima miJitum acclamatione populala est. >Libro aulero de Scripl. Eccl. in Cor-
imperasset Decius, juxta Victoris Epitoroen, et juxla iieljo referl: Rexit Ecclesiam annis duobus sub Gatla
Viclorem alleruin de Caesaribus exaclo bi$nnio, sci- et Volusiuno. Priori. enini loco asserere videttir Hie-
licet a ca-dc ulriusque Philippi, quando non taiiluin ronyiuus Coruelium sub Decio occubuisse; secundo
1569 HISTORIA »£ ViTiS hOM. PONT. — S. CORNELIUS. 1370
autero, diserle aflirmat sub Gallo et Volusiano mar- A militiie quam mercimonii causa, et corporati ordi-
lyrio coronalum fnisse -. qnae sibi invicem adversa nes Scaphariorum, et lenunculariorum trajectus Ln -
erunt, nisi priori loco Decii, pei secutiouem iiilel- culli, et navium marinarum curatores a nobis lecli iit
ligas, quae sub Gallo et Volusiano continuata est anliquis inscriplionibus Ostiensi in colonia effossis,
et proinde una eademque cura Decii persecutione in horas ferroe singulas (quod nunc in Hollandia fit)
censelur. > solvendi copiam ministrarent ? Poluit Novatns ex
,.At noslra sententia, inhaerens Hieronymi vesli- Africa supervenire post obilum Fabiani, poluit
(,iis, jtrogit cum Decio Valerianum in damnatione interesse pacifica? eleclioni Cornelii, nondum di-
Cornelii (quod Scheleslratius omiserat conciliare) visis fcedo schismate Christi confessoribus a reli-
sedique ejusdem Cornelii principatum attribuit De- quo clero : ut nccessitas nulla impellat Papebrn-
cii, ct partem principaltts Galli et Volusiani. Vi- chium ad recedendum asenlentia Henschenii, dcfi-
dimus enira, aitno 250, die25 Octobris, Decio pafre nicntis vacationero sedis post marlyrium Fabiani
iterum consule cum filio suffeclo abdicanli Grato, ad qtiinluiii ab illa mensem nondum completum.
senalusconsuiium Romae editum de censura VaJe- Mihi certe nulla necessitas apparet negandi ctim
riano decernenda perlatuin fuisse ad Decium in recentioribus auctoribus, a Schelestralio ibi indica-
expeditione Scythica lunc agentem in hibernis ca- lis, ante roensem Augusttim anni 250, scriplas fuisse
stris : et accilum ah eo Valerianum confirmatae lilleras cleri Romani ad Cyprianum ( 30 inter Pa-
dignilatis laudem rettilisse, el amplissiroam po- mclianas) quibiis lestatur, < posl excessum nobilis-
lesiatem, qua? ipsi tradebatur in concione, quam sima? lnemoriae viri Fabinni, nondum episcnpum
Trebellius exponit ita declaratam a Decio : < Tibi £ propler temporum difliculiates conslilulum fuisse. >
egumscrihendariimaHclorilasdabilur. Tibi de ordi- Uuam forlasse si moveanl ex inchoato mense duo-
nihus mullum judicandum esl. Tu arma respicies. Tu decimo carceris Moysi , aliorumque confessorinii
de noslropalatio, tu de judicibus, tu de praefectis emi- anle creationem Cornelii, quem alfninat in periocha
nemissimis judicabis. Exceplo deniqtie pnefeclo Fabiani velustissimus Catalogus Libcrianus (in Pro-
urlris Roroa?,exceptis coiisiilibus ordinariis, et sa- legom.); lniic facile rcsponderaus , - si mensiuin
crorumrege, acmaxima virgine Vcstalinm, si lamen - nuraerus supponatur in Calalogo nou vitiaius, Moysis
incorruptaperinanebil,de omnibus sententias fcres.» carcerein iternlum inlelligi oporlero per _aliquot
Poluit ilaque Valerianus censor in Urbem redux roenses perseculionis Decii anle morlent Fabiani qui
sub inilium anni 251, ad exercendani amplissimam poliorem numeri parlem consliliiant, el unius vel
polestalem missus, ut par esl credere, cum inanria- alierius posi, qui compleant summam mensium xi
tis de Cornelio nominaiim puniendo, ac de illo stip- et dieruin lotidem. Constat enim ex Caeciliode mor-
sumendo, non miuus, quam de Julio Va- tibus perseculorum, Decii perseculionem inchoasse
enle, qui posl profectionem ex Urbe invaserat im- a susceplo per eurodem iinperio. < Et quasi hujus rei
friicium
perium; cum beaio Cypriano teste in epistola ad gratia (iiiquil) provectus esse ad illud principale
Anlonianum Decius < mulio palienlius et lolerabilius fasiigiiim, furere protinus contra Deum ccepit, ut
audirel, levari adversus se seniuluro principem (Ju- protinus caderet. > Cum ilaque paulo post initium
lium Valentem) quam conslilui Roma? Dei sacerdo- anni a?raeChrisliana?249, viderimus iinperium Decio
tem; > potuit, inquam, Valerianus censor ea cum fuisse dclaluro, el ipse protinut furere conlra Deum
potestale bisque cum mandatis missus a Decio, Cor- P cwperit, veros ejus cultores insectando; poiuil quo-
nelium, anno superiori 250 delatura, in exsilium qtie Moyses, cuin sociis carceri mancipari per oclo
pellere Ccntumcellas, anno 251 el siibsequenli 252, vel novcin menses ante martyrium Fabiani; cum in
ab exsilio in Urbem accire, et Decii notnine inlerro- Africa eodcm tempore sseviiumfuisse in Christianos
gare de lilleris a Cypriauo ei reddilis, el pluinbalis consiel ex iitleris Cypriani; Irno et ipse beatus an-
caeilere,et capite truncare, quod renuisset impia sa- listes quaesitus ari leonem in circo saepe fuerit an-
crificia Marli litare, ut Acla pcrhibent, et velusta tequam mors inferretur Fabiano sub inilium an-
Martyrologia eonliinianl, el iiber Pontilicalis.Veriim ni 250. Per absenliam Decii ab Urbe, maturrime
rie serie ac loco marlyrii erit quaerendi locus iu No- quam potuit suscepta expeJilione (ex Victore)
lis hisloricis. Ilic, nbi temporis raliones indagnrous ariulto vere, perseculionem noniiiliil deferbuisse
de epocha initi ponliflcatus, cl gloriose completi per adnolant passira hislorici: ila ul Cyprianus polue-
martyrium ita sialuimus. Sedis vacationeni a mar- ril roense Maio concilia celebrare, qui antea coge-
tyrio Fabiani die 20 Januarii anni 250 (ut in praece- batur latebris quacsitis Ecclesia? siia?, ac sibi con-
denli numeroprobatumfiiil)perduco ad diemelectio- sulere. Tum vero visuin esl eliam Romano clero
nis 4 Junii: qna clerus Romanus diuturiio interpon- satis ttito fposse atl eleclionem procedi; cum. et
tificio finem iinposnit concordi illa eleclione, per Moyses complelis xi inensibus et diebus lolidem
Cyprianuna ita descripla. < Faclus est autem Corue- suoruin vinculoruni in carcere decessissel, et No-
lius episcopus de Dci ct Christi ejus judicio, rie cle- valus ex Africa in Urbem jain advenisset. Verum
ricorum pene omnium lestimonio, de plebis, qu;e peracta eleclione Cornelii dic 4 Junii, ul nos opina-
nunc affuit, suffragio. > Mullo longiori spalio seriis iniir, mngistratmiin elhnicorum rabies adversus
vncalionem plerique exlendunt, differentes Cornelii D lideles ileruin incitata Decii vicloris ingenio obse-
eleclionem ad Juiiiuni mensem anni 251, Iicet Fa- cundavit, < intilio paiienlius ac lolcrabilius audien-
biani martyrium retineant 20 Januarii anni 250, ul- lis levari adversus se aemulum principein, quam
tra annum solidum, imo et totis mensibus xvn im- conslilui Roma?Dei sacerdotcm. Hunc igilur Qorne-
peditam eleclionem asserentes. Coiitendiiiu id prae- lium audiens sedere inlrepidum Roma?in sacerdo-
sumendum ex litteris qualuor cuni responsis lotidem lali calhedra eotcinpore cuin lyraniius infestus sa-
ultro citroque missis ac receplo inler clerum Roroa- cerdolibus Dei fanda atque infanda couimiiiaretur, >
nuin et Cyprianum. Verum Calotris facto revinci exsulare jussit Centumcellas : ubi a Cyprianolitteras
possunt, demonstrantis expediluro comincrcjum complures accepil latienie antio 250, signalo consti-
Urbis cum proxiroa Carthagine, piolalis in inediura libus ordinariis Decio ileruin et Grato, el huic suf-
e sinu logaein conspectu senattis receiiiibus Dcubus, feclo ex roerisibus a?siivis ad fiiiem anni Decio Iili.o.
quos inde afferri cui-averat. Quolidieexperimurpau- Postremis anni niensibus Roraa? decrela Valeriano
cos intra dies (quandoque inlra hebdomadam) ex Li- censura, et in Paniionia sivc in Scylhia confirmata
lybaeo Siciliae promonlorio, iinde spcclatur porlus per ipsum Decium ciini ainplissinia illa facultale
Carthaginis, litteras lroc afferri. Qua? aulem noslra supra cuin Trebellio declarata, qua Valerianus non
est coinroercii facilitas cum Sicilia et Africa, in hac modo de reis, verura ciiam de judicibus judicaret,
rei nautica? negligeniia, si conferatur cuin mioti- boniinem de se noslris iiileiisiiin ita arniavit conlra
diana Iraiisveclione ex porlu Osliensi et Anliati, flo- fideles ineuuie anno 251; ul jam liini cognosccretur
renle Romano imperio, dum classes inslrucl-e tani Valerianus, allcrum se Dcciutn eliam tii iuipcrio
1371 ANASTASII BIBLIOTIIECABJI 1372
pricslilurum : cl Hieronymns rccle scribal in Vila A Cornelii collega? nostri, nt Cornelium nobiscum ve-
Pauli < snb Decio el Valeriano perseciitoribtis Cor- rius noveris, non de malignorum et delraheiilitim
nelium Roma?, Cypriantim Carlhagine felici cruore niendacio, sed de Doinini Dei judicio, qui episcopuni
fuisse damnatos. > Agehat Centumcellis pro Chrislo fecit, et coepiscoporum lestimonio, quortim iiumc-
exsul Cornelius < exspectnris corporis sui carnilices, rus universus per tolum muiidum concordi imanimi-
et tyranni ferocienlis ultores (ut ait Cyprianns) tate cOnsensit. Naro qnod Cornelium charissiroum
adversus eriicla feralia resistens, et minas, et cru- nostrum Deo, et Christo, et Ecclesia?ejus, itemcon-
ciatus, et lormenta fidei vigore caicans. Sed majestas sacerdolimis cunclis laudabili pra?dicatione rommen-
cl honilas Domini, protegens sacerdotem quem fieri dat; non iste ad episcopatum subito pervenit, sed
volnil, factum quoque protexit, ita ut Cornclius ty- per omnia ecclesiastica oflkia promoius, et in divi-
rannum armisel bello postmodum viclor prior sa- uis ailminislralionihus Dominura saepe proinerilus,
cerdotio suo viceril. > In quibus Cypriani verlris ad sacerdotii sublimc fastigiuro cunctis religiouis
(nil Schelestratius) illud praecipuc nolandinn est, grariibus nscendit. Tiim dcinde episcopalum ipsuiu
qnod nequaqtiam lesletur eum morle sna vicisse, nec postulavii, nec voluit, nec ut caeteri, qtios arro-
sed diserte aflirmet < quori sacerdolio suo, hoc est ganlia? et siipcrbia? sun? tnmor inflat, invasii; sed
sacerdolis patientia, omnes tormen.lorum et pcena- quieliis ct rooricstus, et qnales esse coiisttcvenitit
rum minas contempserit, el contcmnendo lyranniiro, qui ad hunc iocuin divinittis eliguntur, pro pudoFe
arrois et bello poslea victum , Christiana? pietalis virginalis conscienfia? sua?, et pro humililate inge-
constantia superaverit. > nita? sibi et ctislodilie verecnndiae, non ut quiilani
Imperterritus etiam agebat Cornelius pro grege n vim fecit, ul episcopus fleret : sed ipse vim passus
Domiiiico, cum per lemptis exsilii vicariuro in Urbe esl, ut episcnpalum coactus exciperel. Et faclus cst
staluisset Lucium, ul in numero proximo oslemlain : episcopus a pltiriinis cotlcgiS nostris, qni lunc in
qiiem episcopinn ordinaveral sub exiluni anni 250 ; urbe Roma aderanl, qni ad nos lilteras honorilicas,
iit in saevissimae perseculionis discrimine fideJibus ef lnudnbiles, et leslimonio sua? pra?dicationis illu-
Roinanis de proximo adesset episcopus, qui Cornelii stres de ojus ordinatione miserunt. Factus est-aiflem
vices adeo diligenter implerel, ut ex proprii Pasto- Cornelius episcopus de Dei et Christi ejns judicio, de
ris absentia ha?c snncln Ecclesin nihil propemoriuin clericorum pene omniitm lesliroonio, rie plebis,qu:c
(letrinienti caperet. lnlerim excitnlis conlra De- tunc affuit, suffrngio, et ile sncerdolum anliqiiornm
ciiiin Scythis per Trebonianum Gnlluro anno 251 et bonoriun viroruro collegio; cnm nemo ante se fa-
incunte, atqtle Ilalica faclione Juliuin ValciUcm, et ctus essel, cuin Fabiaui locus, id est, cura locus Pe-
Maoedonica Lucium Priscum imperalores aecl.t- tri et grarins calhedne saccrdolalis vacarel; quo
inante, Decius, qui liircre protinus contra Deuin occupato de Dei voluiUnte, .itque omnium noslrron
cceperat, protinus cecidit, observnnte C;cciTio de consensione firmalo; quisquis jain episcopus Jieri
mortibns perseculorum (licet iitramqiie faclioneni voluerit, foris fiat necesse est, nec habeal ecclesia-
Prisci el Valenlis proslrasset); naim circa Jiinitim slicam ordinationem, qui- Ecclcsia?non tenet itnila-
imperii mense trigesimo < circumvenlus a barbaris, teii), quisquis ille fucril, miilium rie se licel
el cnm magna exercitus parle deletus, ne sepullura el sibi plurimum vindicans, profanus est, jactans, alienus
qniricm poliiit honorari: scd exulus ac nurius , ul est, forisest. Ecuni postpriroum seciindus essc non
hoslcni Dei oportebat, pabulum feris ac volucrihus possil, quisquis post tiruiro, qui solus esse debeat,
jacuit. > Vibius Gallus ex Decii prodilore successor C fnctiis esi, nori jam secundtis ille, sed nnllus est.
impcrium lenet : et prelio prodilionis sna? cum bar- Tunc deiude post episcopatum non ex ambitu, nec
baris diviso , ipsis pacera ac tributuin pascilnr, exlorliiin, sed de Dei, qui sacerdotes facit.voluntnte
l arrantc Zosimo, et Romam redil, lib. i, cap. 24 : susceplum, quanta in ipso susceplo episcopatu suo
< Ac inilio quidem imperii Deciani memnriam cuin virlus? qiianliim robur aniroi? qualis lirmitas fidei?
honore ac benevolentia usurpabat : et ailerum cx quod nos simplici corde et perspicerc penilus, el lau-
filiis ejtis superstitem adoptahat. > Mirum propterea dare dcbemus. Sedisse inlrepiduro Uomaein sacer-
nonest, si infensiimChristianis animuin Deeii inti- dolali calhedra eo tempore, cuin lyrannus inlestus
laius Corueliuro papain adegit -ad optnlam pro saCerdotibus Dei fanda alque infanda corominarelur;
Chrislo moi-tem dieni 14 Seplembris anno 252, ciiin roiilto et lolerabilius audirel levari
ciim sedissct Corneiius annos n, roenses m, dies x, adversns se patientiusaennilnro principero , quam eonslilni
ut ex picturis sttpersliiibiis S. Patili collatis cum Roma?a?muliim sacerdolem. Nonne hlc, frater cha-
lestiinonio Hieronymi, et VetustiOris caialogi con- rissime, siiinmo viriulis et fidei teslimonio priedi-
sliltiimus. candus est? Nonne inter gloriosos confessores et
Memoraltis Catalogus Liberii etinm consnlcs marlyres depulandus, qui lauliira lemporis sedit
ostendil hujus biennii, dum ait a consulibus Deciolv exspectans corporis sui carnilices, et lyranni fero-
(legendum ni) et Decio n, usque Gallo et Volusiano. cienlis ultores, qui Corneliuro adversus edicta feralia
Levis error in ntimerO consulatus Decii patris qui resislentem, et minas, et cruciatus,et torinenla liriei
Quartum non nlligit, emendntur ex indicio Secundi vigore calcantem vel gladio invaderent, vel crucifi-
allribuli Decio (ilio el colJega?: quem in Fastis FIo- D gercnt, vel igne lorrerent, vel quolibet inaudito ge-
renlinis majoribus recle siguari viriimus per in pa- nere poenarum viscera ejuS et inerobra laniarenl?>
tris et ii fllii anrio 251. Cur atiteni iriliuanlur Cor- Fraudassem praeciptio lumine, el commentario,
iielio consules anni 251 et 252, nec tribuantur con- ac leslimonio lum Cornelii Vitam, lum caeteroruni
siiles anni 250, sub qiiihus seplimestre spatium sui pontificum Romanae sedis liiijus saeculi ac superio-
ponlifkaius exegil, iiuelligilur salis ex methodo saepe rum, nisi legendum hicexhibuisseinlocum inlegrum
mdicata Calalogi et libri Pontificalis inde collecli, Cypriani. Namin uuo allaia? epistolae lestimonio ita
qua? consules assignantponlifici, Pascha sub iis cc- luculenter exponilur tum beati Cornelii sanctitas
rnbranti. Anno 250, quo Fabianus martyr effeclus20 moriini, legitima vocatio, canonica eleclio, ttiin
Jannaiii, vacanle sede per fesla Paschalia, coss. non ratio disciplina? ejusdem lemporis, admoveiilis su-
iribiurotiir Comelio, electo post tempus Paschale premo apici sacerdotii eos qui per modesiiaro et
mense Junio. pudorem virginalis conscierilia? tantain dignilaleiu
NOT_S HISTORIC/E. refugerent, licet per omnia ecclesiaslica officia gra-
dalim probali spem de se tantaro jure excitassent,
Linea 1. —Cornelius natione Romanus, etc. No- ut essent per vim cogendi ad recipiendum episcopa-
las hisloricas ad prinium ingressum Cornelii ad lum.
Romaniim altexit Neque enim singulare id asseril fuisse in iroo
poiuilicntum beatus Cornelio.sed pari exeroplo conviiune tunc rcdditnm
ila scribens episl. ad Antonianum 52 edit.Cvprianus
Pamelii. caeteris poutiliciliiis riivinitus clectis, quales, inqtiit,
( Vcnio jam nunc, fraler charissime, ad personani esse consueverunt aui ad hunc qradum divinitus eli-
1373 HISTOIUADE VITIS ROM. PONT. — S. CORNELIUS. 1374
Marlyrologium Roronniiro
guiiiur. Nemojaro qiiaeral sinceriiis , illuslriiis , se- A mense xi marlyr oecuhuil.ineroorinm
ciirius documenliiro clectionis pontilicum Roinana? hujiis Moysis presbyteri recolit die 2.">
sedis de more habita? per hanc a?latem, quain ex Noverobris, ejusque constanliam laudal tum adver-
lanli raarlyris tesliroonio, qui non inodo acqualis sus Gentiles, lum contra haereticos Novalianos.
fuit istorum teinporum, sed frequcns etiam commer- Qnare intelligimus juxta nostram Chronologiam,
cium lilterarum exercuit cum Romana Ecclesia , anno 250 post rnorlem Fabiano illalam pro Christo
ejusque aposlolicis pracsulibus, Apparenl quoque in mense Januarii, sedem vacasse usque adRomanus, mensem
hisce lilleris Cypriani vesligia canonum ac decrelo- Juiiii, quo Cornelius electus est ponlifex
rum, quae tribuunlur ponlincibus superioris aelalis, postqnam nb Urbe discesseral Decius ad Cornelii belluro
nut hanc proxiroe consecula? : iia ut cognoscalur Pannonicum el Scylhicum, ineuiile vere. A
t-a disciplina moribus jam.recepla, qua? scriplo con- eleclione mensibus circiter qiiinque egit in carcere
(iruiata stibi.nde fuit intra hoc saeculum dequo agi- Moyses, et cum eo reclusi confessorcs, quos nondum
intis per decreta pontiliciim Roroanorum. Ut enim a Cornelio separaverat Novatus : qui ex Africa cum
per omnes ecclesiaslicosgradus sensim ascenderetur venisset vacante sede, sub inilium episcopatus Cor-
ud culmen episcopatus, scripta lex tribuilur Caio nelii turbas ciebat, improbans bcati ponlificis in-
(infra num. 28). Mores vero in Cypriani epislola dulgentiam, qua lapsis pcenitenlibus regressuma ad
exprcssi receplam iusinuanl ante cleclionem Corne- Ecelesiam permittebat : juxta decretum synodi se
lii, quae annis plusquam triginla praecessit pontili- congregata; circa Oclobrem, alioriinique episcopornm
catiiro Caii : < De Dei el Christi ejus judicio, de communem senienliam in eisriem Cornelii litleris
clcricorum teslimonio, de plebis suffragio faclus a g expressam apud Eusebium. Post mortem Moysi
pluribus episcopis el ordinatus dicitur Cornclius, Maximuspresbyter aliiqne confessores Chrisli Nova-
vacanle loco Fabiani (hoc est Petri) et gradu cathe- tianorum artibus ac praestigiis seducli recesserunt a
rirae sacerriolalis. > Quol apostolicos canones ha?c communione Cornelii circa finem anni 250, vel ini-
verba illuslrent : qiiaro causam indicent diulurna? tium 251. Verum, Deo dante, ad Ecclesiam iteralo
vacationis sedis, cinn ttito haberi minime posseul pcrdticli firmiter adhaeseruiil imposlerum Cornelio,
episcopalia el sacerdotalia ista collegia, et suffragia ut ex hiijus epistola ad Fahium (seu Flavianum, ut
cxquiri : et quanla necessitas adegerit in pra?visa alii roalunl) Anlio.chenuni narral Eusebius, et cum
(lillicultate futura?elcctionis post martyrium alicujus eo Biblioihecariiis hoc in iiumcro. Aliquot nomiiia
pnntiflcis, ut vicario munere cuipiam collalo a rie- confessorum fi leliuin cuni Maximo reversorum ad
ccssoris providentia ostenderetur quodammodo Ec- Cornelium leguntur in eisdcm litteris, nempe < Ur-
clcsia? post se utiliter eligendus qui ita eroineret, banus, Sidonius, el Celerinus': qtii ingemiscentes ac
satis deducitur ex recilata cpistola Cypriani. dolenles quod a fraudtilenla illa malignaque besiia
Linea 2. — Snb cujiis episcopatuNovalus Novitia- inducli aliquanlo temporis spatio abEcclesia reces-
num extra Ecclesiam ordinavit, et in Africa Nico- serant, sese iteruin Cornelio et Ecclesia? submisc-
stratum. HistOriamrei gesla?liabes iu lilteris Corne- runt, pra?sentibus aliquot episcopis, ac presbyleris,
lii ad Fabium episcopum Antiochenum, relalis ab el laicis. >Prxlcr hos a Cornelio nominatim recen-
Ensebio hist. lib. vi, cap. 45. Eamdem exhibui in silos, alioruin qunque noroina possemus colligere ex
Pra-fatione lomi I, nuni. 34 : siraulque observavi, fragmento antiqui marinoris reperlo iii cocmelcrio
ex iisdem lilleris Cornelii confirmari decreta coni- - Pi-iscilla?via Salaria, coll.uo cum Marlyrologio vc-
' plura praccedentiumponlificum, perinde ac ex litte- ^ tustiori saepe lauriati Floreiitini; si fragmetui islius
ris Cypriani paulo ante meinoratis. Vide etiam hi- porlio paulo amplior superesset. Visilur jn eo ca-
storiam schismatis Novati brevialam in nolis Pagii thedra eroinens in roedio posila, cui jiemo insiriet :
et Somier. s.'d liinc inde assidenl in humilioribus scabcllis
Linea 3. — Hoc faclo, confessores qui se sepa- supposilo pulvinari viri dtto, indicati propiiis no-
raveranl a Cornelio cum Maximo presbytero, qui cum minihus. Maximus dextrorsum legitur, ubi vir roa-
Moysefuit, ad Ecclesiam sunl reverti, et facti sunt lura? aetatis, utexbarba decenlerattonsa qualem refe-
confessores ftdeles. Acta poliora perseculionis De- runt imagines Adriani judicari polest, indutus lu-
cii, a Valeriano conlinuatae, nobis eripuil immanis nica el pallio more Chrislianoruin manum riexteram
iila Diocleliani, qua? camdem proxiine excepit. eleval complicatis duorum digilorum postremis ar-
Quare iiecessarium ducimus fragmenta undecun- liculis ad beiieriicendiim rilu sacerdotali : ita ut
que colligere, licet insignia supersiut in litteris Cy- Maximum presbylerum ha?cimago referre videatur
priani. Teuipprariam separalionem a Cornelio Ma- assidentera digniori loco in presbylerio prope cathe-
ximi presbyieri aliorumque confessorum CJirisli qui drara cpiscopalera : cui eliam sinislrorsum assidct
cum eo fuerant pro firiei assertione carccri roan- vir aller juniorisa?latis,apposilo nomiiieSecundinus.
cipati, indicat BibliolheCarius emenriatam fuisse Complurcs versus huic labula? fuerunt incisi : quo-
slabili reversione ad Ecclesia? unilalero, hi qna rum. tainen exlrema? lanlum supersunl syllai.a;—
poslmodum permanserunt. Hunc euindem Maxi- TIANJ!EIIJS..... PTUMEST.. UM..PlCTAEST, Ul C]li-
mum presbytcrum sociiim confessionis Moysi (altc- graphis sententiam nssequi plane non valeamus.
rius presbyteri. Romani) memoravit nuiuero pra?- D Forma.elegnns cliaracteruin oslendil incisum fuisse
cedenti in Fabiano : quando post Fabiani niar- lapiriem anle finem lertii a Chrislo sxcuU, arlibus
tyrium Moyses el Maximus fresbyteri, et Nicostra- nonduro in deterius prolapsis : netnpe circa aetatcm
tlis diaconus comprehensi sunl, et in carcerem mitsi Cornelii, de qua agirous. Quare hoc.etiani in indicio
sum. Moiini supra iteratam intelligi oportere hanc teroporis referri videtur hoc monumeiitum ad Maxi-
Moysis delrusionem in carcerem anno 250, post- nuin presbyterum, apostolica? sedis ad unitateni
quam anno praecedenli sub Decio per mcnses com- reversuro, relictis Novato et Novaliano. Secundinus
plures (furtasse 5 vel 6) perpessus vincula, hujus vero cum illo assideus ad alterum laltis calhedne
sccunda? detentionis alio semestri spatio coniiessor videtur is, quem vetera Martyrologia inier martyres
iu carcere occubuit. Intelligimus ita senliendum via Salaria in cceroeterio Prisciilie ri(positos, et
cx liiteris Cornelii ad Fabium Antiochenum, ab hauc nd setatcm perlineutes, sociuro meiuorant ad
Eusebio relatis locoindicafo (Hist. Eccl.,\\b. vi, cap. diem 6 Augnsii, ob.iervante Florenlinio. Producit
43) ubi ita scribit: < Maximus Ecclesia?noslrae [ire- vir clarissiinus ex Martyrologio Corbcicnsi hanc
sbyier, el Urbanus ambo ex fidei noslra?confessionc periochen vi Idus Aug. Romw Natalis SS.' Secun-i
egregiara jam secundo laudem adepli. > Grsecus dini, Severiani, Carpophori, Victorini, et Albini. Et
textus expressius habet : Sit TQVo>oXo-yi«s S65«v in via Sataria Osiensi, Crescenliani,Sergii, Memiuiw,
bis ex confessioneoptiinam glo- Julianx, Cyriacetis, et Smaragdi, SECI-.NDINI,
UpitjTirtY.«pTcoai.p&i>oi, Albini,
riaui conseciili. Ileralo igitur fuerunl ad leiUaiiien Vicloriani, Fauslini, Donaii, Felicis, Silvoni., Hos
producti, el iu carccrem conjecti, in quo Moyses ferme rc.censcl partim dic 7, partim vi Idus Augu,sii
1375 ANASTASII BIBLIOTHECARH 1376
veltisltssiiniim illuri opusciijum scripturo' aelale A vatiani partes (leclinalum; cnm prioribus autem
Damasi, cta nobis edituin ex Buchcrio inter Pro- mensibtis anle Pascha anni 251, expedilo eorum-
iegon-ena, cui tititlus esl Deposilio martyrum. In dero regrcssu ad Cornelinm el ad Ecclesia?unilatem,
quo Bucherius adnotavil margihi esse legcuduin caetera rite procedunl usque ad niariyiium Cornelii.
via Salaria, ut in Corbeiensi. Via eiiiui Salaria Nani, versanle Decio in Pannonia per aeslatem anni
deposili priroum sunt mariyres illi, deinde non- 250, a?mulus princeps Julius Valens conlra eumdem
niilli eoriim translati a B. Marcello papa ih elevabalur circa Urbero :. riuni Cornelius, intrepidus
pracdium Lucinac via Osliensi. (Vide Notas Flo- Dei sacerrios, in calliedra sacerdolali Romaeconside-
renlinii, pag. 740.) Plerique lameii ex cceinelerio ret eleclns ponlifex, et conciliiiin episcoporum ha-
Priscilla? serius extracti per Sergium II, dignoscun- beret de reconciliatione lapsorum circa mensem
tur in lilulum equilii, vetuslo lapirie id testante, ilri Oclobrem, mitius agente in lialia persecutione per
superstile , in quo legunliir nomina Crescentiani absentiam Decii : vircsque etconsilia ejustlem ad-
marlyris, Msmmiw,Julianw, virginum et marlyrnm, ininistrorum dislraheiuibus negoliis aemuli principis
Cyriacw viduw, et in fine Epigraphis dicitur : Hwc Valenlis usque ad exilum ainii. Intcrea Decio patre
sanctoritm corpora translata sunl de cimiterio Pri- III el lilio iterum consulibns aperienlibiis anniim
scillw via Salaria. Viriuam vero iilam Cyriacam seu 251 in Pannonia , unde ad belluin Scyfhrcuro pro-
Cyriacetem ad hancaetatemCornelii perlinere osten- perabanf, mitlitur adUrbem Valerianus , delataipsi
dit ppedium ejusdem in campo Veranoad sepuliurara censura ipsi paulo anle deslinala ex sententia sena-
marlyrum oblatum Ecclesia? sub Xysto II, in fus : qui perseculiop.em Decii cum Maximo pracfe-
quo is, ctim Laurenlio deposilus fuit in persecu- n cto Urbis in Chrislianos ila promovit, ut unaeadem-
lione Valeriani (iit paulo posl legemus posl alterum que habita sit persecutio Decii, Galli, Volttsiani et
nroneriim) sub qua et ipsa decedens dormitionem Valeriani; tum quia Decio imperanle per Valcria-
aecepit in agro suo, depositionem vero oblinuil in ntira censorem mandalo principis exercebalur anno
Prisciila? ad proximam viam Salariam : unde a Ser- 251, maxitna illa potestale aiictum, quaro supra in
gio H extractae ejiisdem reliquia? riivisa?postmodum notis chronologicis recensui ex Trebellio : lum
fuerunl iuter tilnlum equilii etbasilicam S. Laurentii qtiia hanc ipsara prosequebatur, non lam suo quaro
exlra muros. In eodem opusculo Bucheriano tnense (Joininorum ingenio in brevi iinperio Galli et Volu-
Julio prope ccemeteriiiro Priscillac quod noniinal, in siani per annuro 252, lum, deniquc, quia his in im-
adhaerenle coemeterio Jordanorum scrihitur, recoli perio succedens anno 253 , Vaierianiis ex censorc,
memoriani Marlialis, Vitalis, ct Alcxandri (filiorura creatus Augtisius ab inceplis post aliquod temporis
sex Felicitalis) et in Maximi (ccemelerio) recoli me- intervalliiro non desiitit, licet initio sui principaius
moriam Silani: ubi abdit: hunc Silanum marlyrem mitiora de noslris sentirel. Ilinc auteni oritur con-
Novati furati sunl; nempe Novatiani, ul in margine fusio illa temporuin et gestorum lutjus mistae perse-
einendal Bnchcriiis. Ccenieieriuro Maximi ha?c Ta- culionis, in qua Valeriano imperatori complura tri-
bula indicarevirietur.ciiro ejus nomine el imagine e.f- buunliir, qua? anle iinperiimi censori gcrcbanlur,
fossa ad ccemeterium Priscilla? via Salaria primo.ab tum Decii, lura Galli ct Volusiani mandalis ipsi
Urbc lapide in vinea Cl. V. Jos. Baptistac Sroles una comraunibus cum Maxirao praefcctoUrbis; et contra
cum plurihus inscriptionibus, Christianorum depo- Decio, et Gallo, ac Volusiani gesta assignnntur post
siliones indicanlibus, et insignitis nominibus con- eorum ca?dema Valeriano palrata, quasi per ejusdcin
sttliun : quns ntl invisendas me liiiroanissime in- C censuram subiisdemdecessoribuspriucipibuscoutigis-
vitalum anno 1715 donare eliam voluit liisce pre- sent : titconstabilexobservationibusquae sequuiilur.
liosis montimenlis anliquitalis, ut asservarem cum Caelerum Corjielius papa (ut ad ejus gesta orriine
cnclerisad ilhislratidainarlyrum coemeteria, etChro- suo tradenda revertamur) pra?vi(Jcnsarmari conlra sa-
nologiam consiilarem collectis. Cceineteriuni Ma- cerdoitesDei praecipua tela pcrseciitionis Decii, m,i-
ximi ex illo opiisculi indicio recognoscil Bueherius ture proinovendum censuit Lucitim Vicariuin stiiun
in nniis ronrginalihus : in quo cum legatur Silanus ad ordinera cpiscopalcra die Doniinica,. qua? inciilit
inarlyr ( fortnsse Silvanus noniiiiandus) cum sociis in Kal. Deceinbris amio 250 (ul constat ex epocha
ibidetn depositis, eumqiie dicnl siiffuraios fuisseNo- annoruro m, lotirieinquc roensiiiin ct riicruni cjus
vatianos; consolidantur indicia enmdem referenlia episcopnliii allributa in picttiris Pauliiia? basilicie,
rum Secundino nliisqtie ex nominatis inter socios cselcrisque riocnmentis proxinio niiinero a(Iereiiriis)
confessionis Maxiini presliyleri , ad Ecclesiaro ca- aiucquain Valeriamis ceiisor,cumsa?vioribiis roaiida-
Iholicam sul) Corneiio regressi, post fraudes Novali lis sibi fuluris coininiinibiis cum Maxiino prariccto
detectas, ejusque gregalium. Quod autem hi suffn- Urbis, a Decio in Urbem rediret. Post ejus adven-
rari voluerint corpns inarlyris Srlani, aul Silvani de- liini jussus exsulare Cenlumcellas inlrepidus ibidem
pnsili in cceineterio Maximini,' suspicari possumtis. stibstilit, el litieris ujlro cilroque datis ad Cypi ianiini,
il fuisse medilatos, vel ut martyrero stiaefactionivin- fovil iiiiituam ulriusque pracsutisconstanliain ii>fide.
dicarent fraudulenter, quein forle incautum atl eam- Impavidus lanium temporis sedit exspectans corpotis
dem dolose perlraxerant aiilequain resipiscerel; vel sui carnifices,el lyranm ferocientis ulloret, airoi 251
ulhoiiorciiimarlyris sublrahercnl reliquiis .ejusilero D parle reliqua. Circa Junium ulroque Decio in cnnipis
Silani aul Silvani, quem post regressnm ad Eccle- Scvthids ca?so, ad iropcrium evehilur Trebonianus
sinm, sive etiam coiislniitem ctim Moyse nunquam Gallus priino ab cxercitu, deinde a senalii, qui colle-
alienato, sil>ifortasse infciisiorcm pra? coetcris Ijte- gam diguilatis Augu$la? ciim Gallo dixit alte-
ranl experli. Curo verseniur inter indicia, ex frag- riiin Dccii filium nalu miiiorem Hoslilianuro, reli-
menlis epislolaruro cl historiac expiscanda, Inpidum clum Romae a palre Decio et crealum Ca?sarem-
quoque reliquias esse hic proferendas dtixi : ut ali- Gallus initio imperii, ut Zosirous narrat, < imperii
qttando possinlinscrvirc adpleniorem noiiliam islo- Deciani inemoriam cum honore ac benevolentia usiir-
riiin marlyriiin ordinaiidam; si forle coutingat pabal, et alteruin ex cjus liliis superstilcro adopla-
alia fragmenta e rudeiibus vineae ac coemelerii ipsi bat, > nempe Hoslilianuni, quem Viclor in lib.de
ariha-renlis cffodi : qua? conjuncla cum niai-borilius, Ciesaribus a palribus quoque, nerope a scnniu, Au-
et posfremis verstroin syllabis indicalis inlcgraro il- gusfi nppellalione donaluin cum Gallo referl, cmii
lonim sentenliam dcmoiislrcnt. Calli liiius Volusianus Cicsaraeo tanliiiii iilulo deco-
Moysis presbylcri (cujiisniodi nomen Graecis rareiur. Vcruro non riiu superfuisse Decii liliuin Ho-
litteris eleganlis scitlptura? incisum rcperi in cryplis slilianura utcrque oslendit, et iiiinuni comprobanl;
ejusdem coemeterii Priscilla?, seri non ita proximis sivc arlibus Treboniani Galli pcremptum, ut scribil
vinea?Sintesiana?)bealo (ine in carceribus ilaparialo Zosimus; sivepeslilenlia sublalum, ulnarrat Victor,
cum mcnse Novembri anni250 et cum linc cjusdcni qua? aniio 252 Roroanum orbem feruie universiiiu
anni jttgala lemporaria sccessionc sociorum ad No- iuvasit, orla ejt iEihiopia, et per annos dccem cou-
T3T7 IHSTORIA LE VITIS PONT. BOM. — S. CORNELIUS 1378
sequentes deso.avil. Quarelloslilianus superstes esse? A Ecclesia?transferre conslitnil Corneiius ad catacum-
polnil anno 252, quando Cornelius exsul Cenlum- bas : ubi jam Callistus satis ampliim ac tnlum co3-
cellis accitns in Urbem a Maximo, et anle tribttnal1 meterium el convenlum episcopis el plebi Christiana?
produelns.irilerroganfibiis Decio'(hoc est Decii filio) aperuerat : praeterquam quod Cornelius gentis sua?
Hostitiano, qtiem Acla Decium appellant) et Maxiroo } praedium via Appia circa alteruro ab urbe lapidem,
pra?fecto respondit ea qua?in gesiis illius martyrii rc--. ubi Corneliorum velerum sepulcra sita fuisse TuHitis
censel Scheleslratius Anliq. Eccl. dissert. 2, cap. 6,, niemorat, forlasse possedit, el huic usui liberaliter
et nos infra expendcrous in nolis ari lin. 16, donecz oblulil : ac translationem lulius peragere poluil ul-
via Appia secimdo ab Urbe milliario perduclus adi pote in propriuni fiindum, perinrie ac si alicujus e
templum Marlis", eique sacrificare recusans capile? gente sua funus curaret. Sixtus vero secundus Tusco
plexus cum sociis martyrium complevit die xvm Kal. et Basso consulibus retnlisse videtur in prislinam
Ociobris anno 255. sedem e calacumbis, scilicelin Vaticanum reliquias
• Linea 8. — Rogatus a quadum matrona Lucinai Petri, Pauli vero in pra?dium Lucina? via Ostiensi;
corpora aposlotorum Pelri et Pauli de catacumbis te- cum a Stephani papaemartyriojn calacumbis perinde
vavit noclu , etc. Translaiio prima sacrorura corpo- nola sedes convenlus Christianorum haberi posset
rum Pelri et Patili ex loco ipsorum martyrii (ubii ad ccemelerium Callisii, ac nola censeri antea pote-
fueranl primum deposita, el ubi tropaeaaposlolorumI ral siatio ad Valicanum. Uiritisqtte autera transla-
indicabat Caius scriptor secimrii saeculi) ad calacum- tionis commistio in lextum irrepsit, sive ex lacuna,
lias prope ccenieleriiim Callisti, pra?cedere debuitt quales in catnlogo Liberiano supra observayirons
h.inc secundam, qua? ex calacurobis relulit Tuscoi ,-, conjungenles suppresso hiatu iuilia unius ponlificis
ct Bnsso consulibus eadem sacra pignora ad prisii-• cum (ine alterius; sive experlurbnta nolitia perse-
num locum suaeconfcssionis. De prima vero lransla- cutionis Decii Patris, Galli, et filii Decii Hostiliani
tione cum sit allum sileiiliiiin,haecsecunda>,allribui- per Valerianum censorem sub iisdem Caesaribus cum
tur Cornelio, qui certe solido quinquennio ante Tns- allera ipsius Valeriani jara principis, ut sa?p'eobser-
ciim el Bassum cousules martyr OcCubuil.Jure igi- vandnm raonuimus.
tur narralio islius iranslalionis tam Baronio quarai Linea 16. — Deciut jussil prcesenlari cum prwfecio
pluribiis Hisloria?ecclesiasticae scriptoribus visa estt Urbis in Inlerludio noctu dnte lemplum Paltadis. Ex
obnoxia difficulialibus.Profecto hunc jtidico unum exf gestis mariyrii hsec periocha desuinpla est, licet a
anachronismis, quos paulo anle mcmorabam irre-- rudi breviatore, aut descriplore noniiihil defOrmata':
psisse in brevialores Aclorum Cornelii, el hasce Vi- quam ex vestigio veleris Roma? restituit gerinaria?
tas inde collectas, sive ex lacunis catalogorura, sive; lectioni praestaiitissiiiius Anliquitalum interpres Jo.
cx confusione gesforum in perseculione Decii ett Pelrus Bellorius, Nardinum secutus, ut asserit in
Galli, Valeriano censore, et Decii filii cum Galloi notis ad Tabularo xiu vesligii veteris Roma?.Oljser-
post morlem palris Augusta appellatione potiti, ac: vai, in marmore, Icfanographiam Urbis exhibente
in Caesnreaconfirmati per Gailum, cum Volusiano,, sub impp. Severo et Caracalla, prope Telluris aedein,
in censura? munere permanentc Valeriano, el alio- indicatain per litteras IN TELL dclineala conspici
rum gestorum sub Valeriano jam principe, ad qiiemi lenipla duo, ascripto inriicio AEDES Horum
perlinet Tusci el Bassi cotistilaliis, referendus etiami iinuin attribuit Minerva?prope foruni Palladium seu
ad Pontificattim Sixli secundi. Vide in eum nolat; forumNerva?,elcomprobalex Aclis S.Gordiani hunc
Pagii infra num. 24. Non igilur assenliar Pearsonioi C < ipsumlocumejusmarlyriodeleclum apraefecto Urbis
inlerpreianti iranslationero corporum ulriusque apo- Crescenliano. Bellorii verba transcribam. < Faroia-
stnli de loco ipsorum marlyrii ad catacumbas per- nus Nardinus regione iv, lemplura Telluris iriquirens
aclam fuisse Tusco et BassOcoss., eo quod in Depo- in foro Nerva?, advertit Servii verba ad lib. vm'
titione Martyrum tertii opusculi Bucheriani (inler iEneidis : Carinw sunt wdificia facta in Carinarum
Prolegomena noslra) assignetur diei ni Kal. Ju- modum, quw eranl inlra templum Telluris. Probat
lii inemoria deposilionis Petri in calacuinbis, et; illud inlra non importare quae in lemplo sunt, sed
Panli via Osliensi eisdem consulibus Tusco et Basso,, teniplo adjaeenlia aedificia, quasi iiifra lemplum ,
perlinenlibiis ad aiinuni 258, sexennio posl marty- non in templo. Assentimur Nardino, sed ampliori
rium Cornelii. Admittam facile ex loco martyrji adl inlerpreutioiie; intra leinplum Telluris, et iu Tel-
calacumbas idcirco translata fuisse eadem sacratai lure idem esse, idemque significari creriimiis ex no-
corpora, praecipue autem Petri, inchoante persecu- stri vesligii litulo, referrique ad extcriora Joca.'
lioue Decii curo ejus iroperio, per Corneliuro annoi Salis probant Acta sancli Gordiani : Clementianus
251, ex illa causa quam ibi Cestricnsis recenset prwcepit caput ei ampulari anle lemplum in Tellure,
apuri Pagiiim, nempe ut ibi lulius haberi possent'. corputque ejut projici anle Palladis wdem. Anastasius
ttalionet. Addo id, quod Cestriensis non attenriii, de Divo Cornelio : Quem tamen jussit sibi prwsenlari
neuipe consuevisse haberi orriinationes ad Pelri con- cum prwfecto Urbis in Interlude. Erocndat Nardinus
fessionem in Valicano, ul pluribus demonslravi in pra?- in Tellure. Idein Nardinns templum Telluris slatuit
fationetomi I,uiun.50: qucmadmodiiro et Alexanririac, ad foruni Nerva?, seu Palladium, ubi iiiinc aedicula
tesle Liberalo in Brcviculo cap. 20. Patriarcha suc- r» i sancla? Maria?Angelorum in via Alexandrina , qua?
cessor super deccssoris defuncfi corpus excubias anliquilus lendebal ad Carinas, dividebatque regio-
agebal, manuroqiie dexteramejussuocapitiiniponens, nes via? sacra? et fori Romani: qua? via in nosiro
a scpulto roanibus suis accipiebai palliuin beali vestigio apparet. >
Mnrci, colloque apponcbat, et tunc legitiroe sedere Nardini ac Bellorii emendalioni ac senlcnlise ne-
censebatur. Rotna? seclusa hac defiiiicti contrecla- minera puto refragaturum. Addere laraen juvat,
lione, prope locuin Petri confessionis ac deposili quod paulo anle indicabam , in Aclis Decium exhi-
corporis stationes habebaiilur in sacris ordinalio- beri jubenlem, ut praesente praefecto Urbis sibi si-
nibiis, ul conslat ex sennonibus Leonis magni. Di- slerelur Cornelius : quem subinde ad Marlis deduci
rigente igitur Decio sua? persccutionis ictus praeci- imperat, et nolentem sacrilicare capite truncari.
puos in sacerdotcs, ut epislola? Cornelii el Cypriani, Decii Jilius Hoslilianus, noroine Decii inlelligendus
atque Eusebius tcstanltir, necesse fuit ordiuanrios hic est : quem propterea Deciuin Cwsarem Acta
subducere a consueto slationis loco, ethnicis jam semper appellanl : erat enim C;esar a palre creatus
satis nolo sub imperio A.iexandri.Cuni tamen placc- antequam Urbe riiscederet ad bciltim Scythicuui
rel servari velerem consueludiuem vigilandi apttd cuin majore nalu filio Q. Herennio (qui etiam Decius
corpus principis aposlolorum, qui in secunria epi- noroinatur in numinis et inscripiioiiibiis) et in Urbe
stola sua edixeral daturuin se operaro diligenler, relictus : ubi post obitum patris et fratris Auguslo
ul frequentes haberet post obitura suum firicles sibi " iroperio anctum cum Gallo, a quo adoptalus esl,
ojiicreditos; hoc ipsuiu corpus fundaloris,R.omana? raeroorat Viclor. Hunc rgitur juvenem judicia exer-
.379 ANASTASHBIBLJOIHECARH 4380
cenlem contra Chrislianos (ut Patris exempla imi- A ct ofliciis curiac. yEueis laminis incisn nobis patcnt
taretur) advocare par erat praefectum Urbis sibi ad- in libro erudili praesulisJo. Ciampini de Cancellario.
stiturum ad forum Nervae, seu ad forum Palladium. liic exhibenda curamus, ut leclor aguoscal ex ima-
Judicia ibi exerceri consuevisse, el iribunalia seplis ginibus illuslriuni virorum ibidein repracsenlatis luni
et cancellis instructa paluisse accedentibus ostendunt in columnis, tum in hermis, forum Palladium, seu
anaglypha in Arcu Magni Constantini sculpla, idem- Nerva?, ac Trajani proximum exhiheri.
que forum exhibenlia cum imperatore, ac judicibus,

Co.istantinutM. t>i For» Tra'ar,i, tlermis, co'umnis,ac timuhcris Virorum IUintriun mirificc rxctdt», tiant
inra laneeHos,cum Prwsidib.s, et 1'rafeais, al isque fiag slrctibut La.icti.viocrnuits, supplicvmlibeliu ex.iyie.t-
UU\a at (R imvin aiiaqtijphoArcusCoiutiantini.)
Ytae reliquumFori ex eodemanaglyplwdetineatumapud Ciampin.de Vice Cancelt.
Linea 26..— Episcopos per diversa loca numero B PAGH.
scptem. Ex his duos ipse recenset in epislola ad Fa- Linea 2. — Novatus presbyter Carthaginensis ,
bittm Anliochenum apud Eusebiuin : quos nempe gravissimorum criminum reus, cum se propedieni
subsfituit Novalianis totidera deposilis , licet pceni- ab episcopis damnandum pra?videret, Romam fur-
tcnlibus, ulpote ad Jaicain coiumunionem lautum- tim profeclus est, ubi Novatiano presbylero Romano
inorio adroissis. conllandi schismalis auclor fuil. Novatianus quon-
Linea 28, 29. — Juxta cwmet.Callisti via Appia in dam cnergunienus , in lecio baptizatus urgeuie
prwdio suo , elc. Quo anie Iranstuleral ex Vaticano roorbo, cum convaluisset, caeremonias baplismi iu
corpus Principis aposlolorum ; ubi deinde Leo Ma- se s-uppleri nequaquam curavit, nec sacramentuin
gntis ecclesiain conslruxit nomine B. Cornelii insi- Conflniiationis, quod cx Ecclesia? disciplina, statim
gnilam, ut infra in cjus numero. Inde aiilcin extra- post baplisma conferebaiur, suscepit. Aliquanio
ctum corpus ejusdein poniificis a Paschali primo tenipore elapso, presbyler factus cst, episcopo de
dclatum fuit cum SS. Urbano, Caecilia, Tiburlio, regulis ecclesiaslicis cum ipso dispensanle , quau
ct Valeriano, ad liluluro S. Maria?Transtiberim, ubi probibeant ad clerum eos ptomoveri qui in lecio
icquiescit. baptizati essenl. llsec et plura alia de eo narral san-
CIACONII. clus Cornelius in epistola ad Fabium Antiochenum,
cnjus refert Eusebius lib. vi, cap. 45,
Linea 2. — Sub cujus episcopatu Novatus Nova- ubi cl fragmenlum aperit quibus artibtts episcopatmn iuvascrit.
lianum exlra Ecclesiam ordinavit. Novatus episco- Novalianus faclus antipapa ad sanclum Cyprianuro,
pus Africanus, homo dolosus, et vafer, ex Africa C episcopnm Carthaginensem, lcgatos misit; at Cy-
Romam navigans, similia illic ct paria molitus est, prianus ncc ejus ordinalionem approbavit, uec curo
conllans in Ecclesia Romana discordias, ac clero schismalicis communicavit.
portionem plebis avellens : ab eodemque, ul a fonle, Error palmaris Novatiani ct Novalianomm in
:
ronlorum omnium fluxit origo primum nainque ccposilus crat qtiod negarenl, ut jam dictum esl,
schisina in Ecclesia Romana liujus troera fuisse con- Ecclesiam lapsis in persecuiione indulgere posse :
stat. Novalianus enim quidaro S. R. E. presbyfer, deinde caeteris eliam crinrinibus post baptismiini
arobitionis spirilu inflatus , a Novato et quibusdam commissis, niillam ab ca tribui posse vciiiatn asse-
confessoribus, ejusdem Novati suasu et dolis cir- rerent. Eos, qui a catholicis ad illorum sectam de-
ciimvenli, qui diu pro Christi nomine in carcere et licicbanl, rebaplizabant. Secundas nuplias darona-
viuculis fuerant, ponliflcatum Roina? contra Corne- bant, et bigamos a coromunione sua arccbant in
liuin assumpsit, Corneliuro papam, et qui eum creas- pcrpctuum. In adininislrationc baptismntis, Chri-
scnt, in haeresim prolnpsos esse diffamans. sinalis delibuiionem non adhibebant. Tandem celc-
Linea 17. — ln Interludo. Legendum in Tellude, brationem Paschatis, luna ipsa ricciroa qiiarla , vel
seu Tcltore. Telludis autem, seu Telluris, templum Dominica proxime seqoente, vel ut rem indilieren-
erat, in quo saepe senalus coire consuevit: ut ap- tem slafuerunt in concilio Angari , Siricio papa
paret cx Cicerone Philosoph. n , el Dipnc, llist scrienlc, celcbrato : cx qtiibus palct Novatianos
Roman. 1. XLIV. hicrcsim curo schisroatc conjunxisse.
15si HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. CORNELIUS. 1382
Praeter concilium Romanum a sancto Cornelio, A clesiir-,et nodum illtim unilatis dissolvere aut fran-
nicnse Octobri anni ducentesimi quinquagesimi gere.Constal utiquesanclum episcopum invelii contra
primi contra Novalianuro el sequaccs celebratum, unpudenliam hostium suorum, qui licet percili ful-
de quo siiperius, aliud a sancto Cypriano Carthagine mine anaihemalum ob scelera notoria, navigare au-
niense Maioanni ducentesimi quinquagesimi secundi dent ad Petri calhedram el ad Ecclesiam principa-
coactuin, in quo defiriitum est Iapsis dandam esse lem, ad quam perfidia habere non polest accessuni.
pacem, peracla poenitenlia plena et diuturna. Tan- Enim vero his loquendi formulis uti est polius ju-
dem post inorlem Fabii Anliocheni episcopi , qui risdiclionem agnoscere et confitcri, quam j-epellere
Novaliani partibus nimis favebal, Deraetrianus, ac declinare. Quando interrogat cur Romam navi-
ejus successor, eodem anno ducenlesimo quinqua- genl, salis indicat, in ea se non esse senleiuia qua?
gesimo secundo, synodum conlra Novalianum cele- asserat nihil ad Romanam sedem perlinere de Afri-
hravit, cujus meminit libellus synodicus. Quod au- canis (superiora enim repeli poslulo qua? praecedenli
tein aliqui scriptores tradunt, aliud cnucilium, in capile alliilimus): sed id conlendit oratio, quod
lialia conlra eumdem antipapam coaclum esse sub sequenlia deroonslrant, iiioslendat inutililateni ejns
Corilelio, nullibi id legilur; sed solum, quia non subterfugii, sive perseverent in scelere, quod nulla
episcopi concilio Roinano mininie indigelprobalione, sive resipiscant pcenitendo, quod
pauci in ItaliaCorneliuin
lnterfueranl, eorum quoque senleiuias in Africa praeslal oslendere, ubi scandalum adniis-
seorsim posiulasse, uude concilium llalicum ex Hie- suni reparari debet conspecln pcenitentiae. Quod au-
roiiymo conflatum est. tem addit de loco causa? pertractanda?, de ipsoium
SOMMIEh. j> condemnalione, de auctoritate Africanorum antisti -
lum, a quibus fueranl judrcali, ac de graviiate ipso-
I.inea 15. — Epistolam. Non dissimulabo hicpondus rum censura? non subvertenda levibus de causis,
addi et niomenti pluriroum nonsoluma Proteslaiuibus, constantia? sacerdolali niiniine responsuris; id vero
verum eiiaro a nonnullis scripioribuse numero|catho- longe abest a protestaiione aul exceptione, quasi
licorum, Cypriani verbis in epislola iudicaia ila con- contendal nibil sancta? Seriifas esse de Africanis de-
ceptis : < Qua?aulera causa veniendi (Romam) et Cernere. Raliones nempe reddil Cornello papae ser-
psciidoepiscopum . conlra episcopos factuni nun- vali ordinis in rebus geieildis, ut prsemonilus poii-
liandi? Aul eniin placet illis quod fecerunt, et in suo tifex de notoria scelesloruro hujusroodi lama et con-
scelere perseveranl : aul si displicet et recedunl, silio deleclo, non alia de causa Romam adeundi,
sciunt quo revertantur. Nam curo slalulura sit om- quam ut eos circumvenirenl alque occuparenl qui-
nibusnobis, et a?quum pariter sit ac justuro, ut bus antea cogniti autperspecti noness.nl, cavere
uniuscujusque causa illic audialur ubi est crimen posset ne quidpiam fraudulenlis hisce captatoribus
admissum, et singulis pasioribus porlio gregis sit indulgenlius concederet, unrie sacerdolalis judicii
ascripta, quam regai unusquisque et guberuet, ra- majestas et gravitas labefactari viderelur.
tionem sui aclus Deo reddilurus; oportet uiique eos Quod autem attiuet ad illorum catholicorum ob-
quibus praesumus, non circumcursare, nec episco- servationes, qui de appellationibus exlra proviu-
porum concordiam cohaerentem sua subdula et fal- cias ad Romanam sedein negotium inde facessunl,
laci lemcrilate collidere : sed agere illic causain quaestio est, num appellatio dicenda sit ad S. Sedeni
suani, ubi el accusatores habere, et lesles sui cri- C el dequa S. Cyprianus couquerilur apiidpoiitilicero
uiinis possint; nisi si paucis desperatis el perditis Corneliuin, lanquam de abnormi agendi raiione. Re-
iiiinor videlur esse auctorilas episcoporura in Afriea pulati eniiii posset polius prseveiilio, quain appella-
coiislitulorum qui jam de illis judicaverunt, et eo- lio ;.cuni Forlunalus Roniain coufugeret, ul ibi reci-
riiui conscieiiiiaiii, rouilis delicloruro laqueis viu- peietur lanquara legitimus episcopus Ecclesia? Car-
ctain, judicii sui nuper gravitale damnaruiit. Jain thaginensis, nou discussa prius eausa ex canoiiunt
causa eorura cogtiila esl: jaro de eis dicta senleiuia legibus in Africa, ubi certe justo judicio conlendere
est: nec censura?congrtiil sacerdotura raobilis atque nequaquam ausus esset. Ul ut sit, in observationibus
hiconslantis animi levitate rcprehentli. > inveuilur satis arobigua seirtentia? ratio. Praeslai
Quidam ex iis (Protestanlibus) oblectantur super eniin nilide intelligere, nuin auctor observatiouum
bis verbis, lanquara dignis sumina altentione ex eo alfirroare vclit, quamcunque appcllalionem ab Afri-
quod, inquiunl, S. Cyprianus papae signiflcat, nihil canis episcopis, et couciliisad Koraanam sedera cen-
ipsi comniuiie cuni rebus transmarinis esse, neque sendara esse aclum abnorroero seu irregularem, dc
iis se immiscere oportere Roinanain sedera. quO S. Cyprianus couqueslus luerit; ad id laiituro
E calholicis vero nonnulli considerant, ita con- contendat observare , appellalionem illam soluni-
qucri Cyprianuui in liileris ad Romanum pontificem modo ila interpositam a Fortunaio judicandam esse
(iatis super appellalione ad lianc sedem, lanqtiam de contra juris ecclesiaslici regulas. Qui facliiiu hoc pe-
agendi modo contra regulas inslittiio. (Fleury, llist. culiare iu judicium trahunt, citra diflicullalein allir-
kccl. lib. vn, num. 8.) Alii vero inferuiil hac data mabunl, parlicularem illaro Forlunali appellatiouem
occasione, prioribus Ecclesia?saeculis judicia Eccle- et suoruiu gregalium fuisse alienam a juris ordine ;
siaslica fieri consuevisse < a synodo cujuscunque rj sive sluderenl in integrum rcslilui super oronibus
provincia? cuin anctorilate melropolitani, adeo ul contra se in Africa judicaiis ct confirniaiis Roma? ,
non Jiceret provocare a judicio lalo in synodo pro- ribi Privatus ab episcopalu depositus, qui falsaro
vincia?. > De Marca, de Coucordia lib. VII, cap. 1, ordinalionera Fortunati nuper percgeral, a Fabi.iiio
Hum. 2.) pontifice pridero abslenlus el pulsus de Ecclesia fuc-
Vcrum Proleslanlibus respondetur, negando Cy- rat; et ubi Novatus aliique perduelles scliisniaiis rl-
piHinuin dicere liac in epislola, aut Roinano pon- lius coiuplices et adininistii, anatiiemate perculsi
filici signilicare non debereillum scse iroiuiscere ue- fuerant ab ipso Cornelio sive agerelur tauluinniodo
gotiisuliramariiris; nam e conlra aridens iis, qine de hac ordinatione Fortunati, scelere in priinis de-
iii superwribus lilieris, aut sermonibus scripserat, testabili , super cujus defensione ne perdilissimi
ca qua?m conseciuione hujusmet episloJa? subsequi quidem hi satellites ausi forent apud Africanos epi-
audiemus rie S. sedis aucloritiite, Petri calliedram scopos , quibus perspecti pridem erant ausus eoruro
hac ipsa in epistola appellat principem Ecclesiarum, et impudeulia, jiidicium iroplorare. S. Cyprianus in
unde unilas sacerdotaiis exorla est, ac retinetur iu epislola ad Corneliuui everlii iuacliinas perversa?
ca-teris : titulos profecto vanes futuros, atque ima- hujus factionis houiinum iu ulroque cx propositis
gitiarios; si saucia?huic sedi negatur jus se immi- consiliis. Caeterum alfirinare voluisse Cyprianuni,
scendi in rebus Ecclesiarum parliculariuin : quarum generalim de quacunque appellalione ab Kcclcsiis
coniplures nullo non lempore niiniimi tentarunt Africanis ad Roinanam, habendas csse provocalio-
scse subtrahcre ab hac principalilatc Rouiana? Ec- iics htijiisiiiodiabnorraes atque irrcgularcs, id de
1383 '** ANASTASll BIBLIOTIIECARH 1584
mum esl quod sentire neqiinqnara debemus ac pro- A ha?c, quaerenda cst in occasionibus oblalis , et in
nunliare, licel indignitas admissi criminis peculiaris opportunitalibiis ac nccessilalihus Ecclesia?expli-
vehemenlius illud impelleret ad thesiin gencricam catio illa et enodatio jurium aiiguslaebuic sedi divi-
phisjuslo quodammodo perstringendani. Ilanc vero nilus allributorum , tinrie licet eorumdem extensio-
exceptionem generis inferre necesse est ex iis qua? nem amplissimam plcnius recognoscere. S. Cypria-
S. episcopus cenlenis in locis diserte expressit de nus, qui procul dubio recognovit in Romana Pelri
suprema dignitate Romana? sedis : quain imaginari sede principia unde in eam derivant universa illa
cerle *pon potiiit. ac traducere tanqnain inanem jura principalitalis ac praerogativae,continenler per
titulum nullo auctorilalis vigore ac substantia soli- ipsain pOssess.i et exercita saeculis censecuiis,
datum. opinari potuit, judicia ecclesiasticoritin definiri ac
ld tandem reponam terlio scriptorum generi terminari oporlere in eisdem provinciis ubi suburlae
anlea indicato: quid inde consequatur, si etihm fuerant aceiisaliones; qiieuiariinoriumcrediriit nulluin
demus jura sancla?Sedis plenum ac liberum cxerci- esse quodcunque baptisma, a quovis ba?reiicoriira
lium consequi non semper poiuisse prioribus Eccle- genere minisiralnin. Num idcirco id eral verilati
sia? sacculis apud universas provincias orbis quae consonum quod ita Cypriano videbatur? Num usus
fide Chrisiiana tuni temporis induebanlur , praepe- universalis auctoritatem legis accominodabat pecu-
dienlibus obslaculis persecutionura, aliisque ad rem liari AfricariOrum praxi, uteam in sua proviucia
lanti momenli stabiliendam uon defuluris, quid, Cyprianus assereret ? Non ita sane. OEcnmenica
' Tatu» iude
inqtiain, consequetur? concilia dc utroque liocce qua?silo consulla plcno
D lunrini exposuernnt catholicam.veritatem, et Eccle-
moliserat KomaDorum condere gentem.
Nibil atlameri evidenlius aut fii-mius constabilitum siaejnra non satis fortasse cognila aut expressa a
se manifestat, quani primordialia et originalia illa marlyre Cypriano. Concilia illa recognoverunt et
jura Romana?cathedrae ac jurisdiclionis. Consulan- adroiserunl jus provocalionis ad S. Sedem lanquam
tur oracula divinarum Scripturarum, et libri anti- inuini ex altribulis suprenia? hujus riignilali ac po-
lestnli adncxis; non secus ac ejus tidelitas inviola-
quorum Palrum vetiislissiniae traditionis sequeslres hilis
lioc nobis deppsilum praeservanles; conslabil nul- in custodienrio firieideposito suis in decrelis ad
lam polestaiem in terris evidenlius ac solemnius baptisnii valiriitaiem pertinentibus, rite ab haereticis
aucloramenlum obtinere a verbo ac lege Dei, quam si coiiferalur : quod loco suo in proxime recensen-
illaiN S. Sedi de qua loquimur ita concessam. A' dis pontificibus liet manifesium.

XXIII. SANCTUS
LUCIUfr- - .
t
ANNOCHRISTI255, GALLIET VOLUSUHIli.

23 Lucius, natione Tuscus**, de civitate Luca, ex patre Lucino, sedit annos


tres, menses octo, dies tres b. Martyrio eoronatur. Fuit autem temporibus
Galli et Volusiani usque ad Yalerianum tertium et Gallicanum <-. d Hic exsi-
lio fuit relegatus, postea nutu Dei incolumis ad Ecclesiam reversus est. Hic prace-
5 pit ut duo presbyteri et tres diaconi in omni loco episcopum non desererent
propter testimonium. ecclesiasticum. Qui etiam a Yaleriano capite truncatus
est in Nonas Martii * Hic potestatem dedit omnis Ecclesise Stephano Archidia-
cono suo, durn ad passionem pergeret. Hic fecit ordinationes duas per mensem
Decembris : presbyteros quatuor, diaconos quatuor, episcopos per diversa
10 loca numero tres f. Qui etiam sepultus esl tn cameterio Calixti, via Appia,
vin Kalend. Septetub.. et cessavit episcopatus dies triginta quinque.
CATALOGUS SUB LIBERIO
Lucius annos tres, menses octo, dies decem. Fuit lemporibus Galli et Volusiani, usque
Valeriano in etGallieno n. Hic exsul fuit, et postea nutu Dei, incolumis ad Ecclesiam
reversus est. Decessit ni Nonas Martii coss. suprascriptis.
NOTULJEMARGINALES FABROTTI.
» CB, natione Romanus ex patre Porphyrio. b B, biennio minus. c B, a coss. Gallo et Volus. ad Ya-
lerianum et Gallienum. C, secundum; ,C, Gallienum coss. d Vide Baron ad ann. 255 el 237. <*CB, iv
Non. ' CB, seplem.
VARIiE LECTIONES.
Apud Fabro *um ex codiceFreheri. pergerel; qui eliam a Valeriano capite truncatus est
Num. 25, lin. 1, AB, natione Romanus, ex palre III N. M. Hic ieeit ordinaliones tres per m. D. lin. 10
Porphyrio. lin 2, AB, menses tres. lin. 9, presb. 3, loca 7.
iin. 10, numero 7. ' Ex codice Thuano altero
Ex codiceRegio, Mazarino et Thuano. Lin. 1, nalione Romanus, ex patre Porphyno, seri.
Lin. 1, natione Roroanus, expaire Porphyrio, sed. atin. 3, m. 3. lin. 3, hic in exsilio fuil poslea. lin. 10,
ann. 5, m. 3, d. 3. Fuit autem temp. lin. 3, hic in numero 7.
exsilio fuit, poslea nutu D. lin. 6 et 7, ecclesiasti- Apud Holsleniumet Schetestralium
cum. Hic polestaiem dcdit omnis EecJesix S. lin. 8, Lin. 1, Vat., Reg. et Flor. duo, Rouianus«x patr?
1385 HISTORJA DE VITIS RO.U. PONT. — S. LliClUS. 15SQ
Porphyrio. tin. i. in Flor. tecund, deest relegalus. Apntt Penium ex codice Cavensi.
lin. ead., Ecclesiam, Cats. et Reg. addunt suam, lin, Lin. 1, de eivitaie Lucn ex palre Lucino. Scdi(
8, ordinal. duas, Flar., Cass. et Vat., tres. lin. \0, ann. III, m. ii|, dies in, lin. 3, hic exsilio fuilj
Vat., iiuin. seplem, Flor. et Rea,. septemdeciro. poslea nulu Dei iiicoluniis ad Ecclesiamreversus est.
NOT.E VAIUORUM.
ALTASERR^E A ejus IIIIIISdivina orriinationo dcleclus, qni curo epi-
scopo presbyteri sacerriolali honore coiijiincli. > Eu
inea 7.— Ilic poiestatem dedit omms Ecclesiw enim ad Valerianum usque, ctini in clericos exarde-
Stephano archidiacotto suo. Lucius ad roarlyriiini scerel persecutionum furor, incoliimes perinanebant
pergens, Slephano archiriiacono suo riedit potesla- NovalJani, qui et poutifices in suo schisinate retinere
lein omiiiiira rerum Ecclesia?. Archidiaconus eral non (iesiciunt, et episcopos, quos ad Cceleslini papa?
custos et adininisiralor reiiini Ecclesia?. ilinc in lempora perdurasse testaliu- Socrates, lib. vn, c. II,
archidiacono induslriam reqnirit Hieronym. ad Eva- quando piilriice eos babere prohibili sunt. Parum
grum: < Diaconi eligant de se queni industiiiiin quies duravil; duin iteruin in Christianos, ' cleruiu
lioveritu, et archidiacoiiiini voceiu.» Ei eum imt- inaxime, priora edicla roboruntur : ex Dionysio
tattis Siiton. lib. iv, epist. 25 : <Leclor hic primiim, Alex. ha?c lleiinanoni denunciante, apud Euseh. 1,
posl laborum temportunnuc processu, architliacoiius, vii, c. 1 : « Sfd iieque Galliis culpaiii Decii inle!-
ili quo gradu seu minisierio mullum reienlus pro- lexit, ncc perspexii, quid landein illum pessunirie-
pler iniliistriaro. > Sic et Slephanus, proximiis suc- riisset. Qitin potitis ad euindem lapidem antc oculos
cessor Lucii, ante martyriuni oniitia vasa Ecclesiac, suos posiium iinpegil. Qui cuin iniperiiiin ipsius pro^
et arcaro pecunia?ecclesiaslicae, Xisto archiiliacono spero in slatu cssel, cuiiclaqiie ex aninii scnleniia
suo in poleslaieinderiit, de qtio Anastas. in Slepha- siiccedereiil, viros sanclos, qui pro pace, et incolu-
no : < Ouiiiia vasa Kcrlesia? architliacono sno Xislo niitaie ipsius preces ad Deiiin allegaliant, insectalus
in poteslatem rieriil, et arcain pecunia?.> Idem anle est. > ISov;c iccriiilescenlis perseculionis causa ex-
praesiitit Cornelius, rie quo Anastas. ; < Jam ante R slilil subsecuta peslileiilia, i|ii;c orbero uiiiveisuni,
passionem stiam oiuiiin bonn Ecclesia? triiriitlit Ste- iii Oi-osiusscriliil, lib. vu, cap. li,rievaStavit, el in-
uhano archidiacoiio suo. > Xistus II Laiircniiuin ler niorliios ex lue peslifera recouselur a Victore
liabuit archiriiacoiiiim siiinn, el marlyrii aenuiliuil. Ilosliliaiius iinperalor : et cuni ob eain averlendani,
Hinc jlle Xislo ari inartyriuro properanti, apud Ani- a gentitim sacerdotibus vola, et sacrificia essetu.
bros. i Ofiic. 41 ;< Quo sacerdos sancle, siiie dia- Apollim indicta (uude el riumjsmal;- liiijus teniporis
couo properas ? > ilispiciunlur, cuiiijiiscriplione,Apollini tululari) qua?
ab universis peragenria juberettl gentiiini ponliiices
BENCINI ex imperiali criiclo, a sacerriolibus genliuin conci-
Linea i. — Hic prwcepit, ut duo presbyteri... epi- tnta? ptebes iu circo Christiaiioruin lanienain pelie-
tcopum non detererent. Atuiqna*hujus coiisuettiriinis ruiit, quos oniiiiiim nialormn auctores credebant,
meinoria i-epra?seritaiura DionysioAlex. supra lau- cii.rorefugerenl Apolliniiinpia sacra offerre; de qua
dalo, qui in sua epistola mcmiiiii presbyleri comi<is, populnrum poslulatione scribit Cypriamis episl. 55,
dtlin iu exsilitim pergeret, Deciauisediclis perm-geii- et ijisuni publicis piehium clamorinus expetituni ad
libus. Dju pcrmansit consueludo recepla apudOrien- leones, inqiiiens : < His ipsis etiani (liebus, quibus
Us palriarclias. Epiplianius Coiislanlinopolilanus lias ad le litterus 1'eci,ob sacriflcia, qux edicto pro-
tom. 111Conc, p. 1036, eleclus auuo 520 inler le- posilo celebrare populus jubebatur; clamore popu-
galos Honiiisdae,direclos in sua (audatur ; < Ileia- loriiin ad leoneni deuuo posliijalus in circo : >llac
clianus revereulissiinus presbyter sairclae niajoris iiiquain occasioue Litcius ite'riito perseculioneiripas'
Ecclesi.e, et cohabitator praeriicti sanclissiiui archi- sus, glorioso niailvrio liiiem Y't;e el lahoribus ini-
episcopi el — palriarchae Epiphanii. > C posuii. An vero exsilio, an poetincapitali riamnatiis,
Linea t>. Qui etiam a Valeriano truncalus est riispiilaiUscriplores; LiberPoiiljficalis capilali pceiia,
iii Nonas Martii. PJura passus esl sanclus Lucius, roiillaliini scribit, quud credioiiius videtur, riuii|
tum ex edictis Decianis, sicut eliam per Novatianos,' prior censenria victinia inslauralae persecutionis.
qui non remiserant quiriquain ile priori in pontilices Linea 7. — llic potestatem dedit omnis Ecctesiw
et catholicos praeconcepia ira. l'iimo itaque exsilio Stephano archidiacono. Pariier in Cornelio dixerat
iiitillalur, quotl anlea dixerat Liher Ponlificalis, el rie eodeni Siepliano : < Jaui aute passiunem suajn
quidcm iuitio ponlificalus: ab exsilio vero liberaluni oinnia bona iM-clesiaetradidit Slephano archiriia-
incolronen redtisse supponunl veiba S. Cypriani pon- cono suo. > Diio ilaipie arcludiacono pontilicis
tilici scribentis : < El nuper quidetn libi, fraler cb,a- tradila diciintur : putestas oninis Ecclesiw , et
rissime, gralulati sumus, curo jn honoie geroinato iii Qmn\a bona Eccl^siw. Hinc verior origo pote-
Ecclesiae sua? adniinistratioue, confessorein pariter statis, dignitatisque archidiacom-ius sedis apo-
et sacerdotem consliluil djvina dignalio. > Qenii- st(|lic;e, qua? diiilius exstflil amplissima dignitas,
natiiin dicit hniiotein, el coufessionis fnclic, et el sede vacanle, praecipuam relinuit solliciluriinem
pniuilic.Uiis,jiixin supra observata. De incohroiiiate e.iisdem Ecclesia?.De riignilate cerlos nos facit S. Hie-
pr.csenti sic : < Sed et nunc non roinus libi, et ronymus, ulii dearcliidiaconis, in coiiiiiien.adc. XLVIII
coinilibus luis, atque unjversac iralernilali gralula- Ezech : qui ignoranlcs. humiltlutem sltilus sui utlta
iuur, qiiori CIIIIIcadein gioria, et laudibus veslris presbyieros inmmeseebant, et dignilalem wn^merko,
reduces vos riennoad sttos fecerit benigna Douiiiii sed divitiis wsiimubaiu. Equidero aiini 1097 Uareu-
el iarga prolcclio. > E,x honore coufessiouis, el dc- I) sis concil. teinpore in ea dignitale perseverabani,
cessoris Cornclij niarlyrio infert ricinde S.Cypriaiius IIIIIIIS. Anseliiius ob doctriiia? praesiantiaro serieru
sicuti Novaiiaiioiiiinscliismaticoniin prayitaiein, iia jussus coram siiiinno pontiJJce, aU concessum apo-
certitudinero successiouis iu ulrisque; denolare cos- Sioticilevalus est, sedere jussus juxla .Romunum ur-
ileni scbisiualicos vcliui Decianae perseculionis pri- chidiaconum, cui unte papum scdere moris est, ut
inos auctores : < liitellexiinus, fraler charissime, ct ail Guill. Malerotirg., ubi acta hiijus concjlii roceu-
tola cordis nostri luce perspiciuius clivina?uiajeslalis senlur. Serie vacaiue, demandalani EJcclesia;eniain,
salularia, et sancla consilia; unrie i|lic repeiiliiia cl ecclesiaslicurtuu bonoiuni siipieinani cusiodiaui
perseculio nuperexorta sil, uiide contra Ecclesi.iin archidiacono, cni socii eranl archipresbyier et pri-i
Clnisli, el episcopuui Corneliiiin beatura niariyrein, niicerius, suo loco riieeinus. Iu ulroqne loco siiun
vos(|iie oniues saicutaris poteslas subito proruperit : aiclidiaconm dicitur, qiriaejus laleri perpeiiio"at|«
nlari cniifundendos liaerelicos,ct reliinriendos usten- lisercbal. Sic apud Oiienlis patriarchas propiiii^
derei Dominus, qtia; esset Ecclesia, quis cpiscopus adcral diaeoiros. Talis cral Alhanasius, qni ciy,\\
*TUOL".CXXVIl. 4r
1387 ANASTASUBIBLIOTHECARH 1388
diaconi Alcxanilrini ofilcio fungerettir, vocalur per- A pontilicis epocha pra? oculis habcbat. Veriim uiiiiis
peluus asscssor palriarcha: sancti Alexandriae. S>c codicis defeclui caelerorum omnium consensus op-
synodits Alcxandrina, coacla attno 340, lesiatur iii. portuue medelur, ct consianler legendum esse docet
sua synodica, ubi Arianoruin arles describunlur, sic Cum aulographo. piclurarum aevi Leoniani annos m,
interrc|iqiiadeArio(tom.lConc.,pag.574):<Alexaii- menses ni, dics m. Martyriiiro Lucii, consignatuui
<Jroaulem obsiiam in Christum pielatcm iinpium non die III Martii, non modo in codicibus, sed etiam iu
recipiente, Alhanasium tunc diaconum oderunl : veluslo mannore sacculioclavi npud titulum Romn-
quia eum assiduum esse.apud Alexandruin, et in ntim SS. Stephnni el Silvestri, et iri catalogo dcpo-
prelio haberi ab ipso cufiose aniinadverlerent: et sitiouuin pnntificum Roro. aetalisLiberii papae, edito
quoniani jam anlea ejus pro Chrislo pietatem in sy- supra ex Bucherio in prolegom., referiur in ca-
nodo Nica?na, ubi cmn rangna libertate contra Aria- tnlogis, noii secus ac fin Libro Poniilicali, ad cou-
naniiarum impielalein disserueral, experti essent, sules Valeriaiiiun el Gallienum : qtiibus tanien nu-
in gravissimum odium exarseruiil. > Praeterea ctini ineri consuJatiis perperam assignaniiir ni et n,
tyrannide Anastasii imperatoris ejicitur Eitphemius, cum iii periocha sequcnii eorumdem catalngo-
Maeedoniusque sulllcilur, archidiaconiis anie depo- runi iidein consiiles lerroinent epocham Steplfani
sitionem primo aulertur ex Theophane : < Macedo- successoris. Haare Valerianum u et Gallienum in
nius fldein obslringere pronrissus, Eupheroium in Lucio consignandum non dirbieinlelligimus, qui coss,
baptislerio adiil, areliidiaeono a suis hiinieris auferri periinent ad annum Christi _54, etsi ainanueiisium
prius jusso, alque privato sacerriolis habilu Euphe- incuria coiistilatum iu Valcriani palris pro secttndo
iniura conveniens. >Inter Ecclesia?bona archidiaconi U expresserit, pari negligenlia ae in nomine Gallieni
cuslodia? commissa, specialis erat ecclesiasi.icariiin fllii dcscribeudo peccavit, pro (\noGallicanum per-
chartarum asservatio. Prudenliiis id advertit, dmn peram obtrusit, ul hindaliis Rucheriiis pridem adno-
pnelorem inducit, Vincenlio Caesaraugtistano archi- tavit. Ex die igilur 3 Martii anni -354 recedendo in
diacono suadetilem ul trarieret libi-osomneS Eccle- antcriora per annos 3, menses 3, dies 3, pariarans
siar ejus riiligentia? concredilos. Perisleph. hyui. 5, ordinationem beati Lticii ad episcopalem gradtim
pag. 165. cum die Doroinica30 Novembris anni 250, semestri
Si tanlacallum pectoris ferc spalio, ex quo mense Junio ejusdem anni ad
1'erdural obslinatio, ponliflcalum Romaiium eveclus fueral B. Corneiius,
Pulvinarut noslruiiiroanii ut niiineio superiori probavi. Vicarium propterea
Alioiuinaiislangere. constituiuro fuisse Lucium a Cornelio non dubita-
SaUeinlaienies paginas, raus, persecuiionis saevissima?tcinpore episcopi vi-
Librosqueaperlosdetegp, carii pnesentiain poslulanle, ubi in exsilium (uii con-
Ouosecta parvuinsemiuans tigit) pellerelur Cornelius. Poslulabat etiam provida
Justis creinalur iguibus. cura -jonlificis,ul contni iiioliliones Novali ac Nova-
um nd Euiychelis petiliones secunda synodus tiani, arobieiitiuni Romana? sedis principatum inva-
Constantinopolitaiia sub Flaviano indicitur ad pro- dere, adilus omnis obslrueretur, eleclo etiain ad digni-
bandum et experienduin an priora Acta essent foe- tatem vicaiii papa?nola?virlulispra?sule,quem Eccle-
data, et furtim scripta aliqua essent ablata, Aetius sia paraiuin haberet adniinisiraloieni omriisofliciisa-
arcliidiaconus Constanlinopolilanus, cui ex oflicio C cerdotalis. Addilur ad comprobandatn necessilateni
irieutilas Actorum concreriila erat, protestnlionem episcopi vicarii, et ipsum Lucium pttlsum fuisse in
h.nic cmisit, ut legitur act. 1 Chalced. tom. 11Conc. exsiliuni, deiiule incohiniem Dei ntitu reversura. Sae-
pag. 210-. < Quoniam vero anle roulluin leropus, dtiin viebat nerope in Dei sacerriotes Decii persecutio, et
cbarta? prius apud nos esseiit, Asterius qui nobis- Valeriani, prinium censoris sub Decio, deinde ejus-
cnm est, presbyteret notarius nobiscum est consli- dem successqris in imperio posl Galluni et Volusia-
tutus et agens, descendit et omnes cliartas noslras iiitm, iit constnt ex liileris S. Cypriani, alque ex
abstulil, et schedas, el autlienlicas, el est duorum, homilia S. Leonis Mngni. Cypriaiius epislol. 52, ad
aut trium mensium teropus, et nilril ex his habemus. Antoniauum eriitionis Painelii, rie persecutore Decii
Si crgo in posterum aliquid aul novetur aul dicitur, ail: <Cuin lyrannus, infeslus sacerdoiibusDei, fanda
de praesenli negotio nos liberos esse docet. > Passim atque infanda comniinarelur. >S. Leo Magnusserro.
similia occurrunt in Aclis coiiciliorumOrienialium. in nat. sancti Laurenlii de perseculione piimum in-
choala sub Decio, deinde renovala sub Valeriano ila
BINH ET LABBEI. scribil: < Ctiro furor gentilium polestalum in ele-
Linea 3. — Hic exsilio fuit relegatut. Bis ob con- clissiroa quneque Chrisli incmbra sa?viret,'ac pra?-
fessionem fldei exsulavil, scmel cum Comelio, et se- cipue eos qui ordinis erant saccrrioialis impeteret, >
inel jaro ponlificaium adeptus, ul conslat ex epistola etc. Dei sacerdotes contra perseculiones cleri, non
Cypriani
' 58 ad eumdem scripta. modo sedebant intrcpidi, sed eiiain slrenuos duccs
Linea 9. — Episcopos. Ex iis fnit unus Blelanius clero et populo proponebani, pneserlim crori ipsi
cpiscopus Rotlioniageiisis, sauclilaie celebris, de (pio Roroa -expellerenltir, ut vices suas forliter obirenl
vide Baroir. in nolis ad Marlyrol. Roman. die 28 ]) taro contra clhnicoruin rabiem, «quant coulra sclri-
Octobris. stnaticorum perlidiant. II;cc necessilas vigilantiie
BLANCIIINI saepc suadebat, ut ad episcnpaius orriiiicui suos
viearios promoveienl hac dillicili, lempeslale Ro-
N0T_SCIIROMOLOGIC/E. iriaui poiuilices Cornelius, Lucius, ac Stepharois, ut
PiCtiira?S. Pauli Lucio assignant annos m, meiises in singulis expendemiis. Vicario itaqtie nomine ad-
iii, dies III. Sunl auiem riumeri inlegrius praeservati, minisiravit Ecclesiam Ronianam Lucius, constante
atque evidentiores ex hoc ponlilice ad conscquentes Vita Cornelii. Post ejus vero roarlyrkim ex vicario
usque ad S. lniioceniium 1. Quare et caialogoriim eleclus successor aniio 152, die Dominica 17 Octo-
consensus cum illis major : ila ut in Lucio solius Li- hris, cuni vacalio seriis iu Libro Ponlilicali dicnlur
beriani exemplum, licet in aimis cnni cacleris cnn- pei lingerc ad dies 36, ponlilicnium produxeril usqtie
scnliens, mensibus quinariuni v adjiciat (fortasse ad (liem 3 Marlii anno 154, Vaieriauo Auguslo ii et
qiiianinanuensisdescriptor codicis, oblitleraias sigla; Gallicno Aug. coss., qua martyrii palraani oblinuit,
M. indicis mcnsium liastas primain ac poslremaui eIIm nunieraret Roraaua?sedis a 35 die post obiluni
non attendens, loco describcndi »i. ui cxpressit v. Coi-neliianrium i, nienses IV, dies xv. Episcopatus
ni). ln dieruin numero cura x pro m reddiderit, vero ab ordinaiione sua exegit aunos m, nienses
quem numerum universi calalogi non secus nc pt- III, dies lii, signalos concorrii testimonio oiniiium
clitra? servanl; viliuin detriia? scripiiira? mnnifestnt dociimenloriiui, ul in prolcgoroenis videre licct.
iu eo veluslo cxemplari, quod auianueusis in Lucii Euselrius, ei Prosper, adnoianle Schelcslraiio, ro
13S9 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. STEPHANUS. 1590
Jine cap. 6, disserl. 2 antiquit. Eccl. definiiinl octo A 253; et Lucii marlyrium panat ctim die m Nonas
mentibut Lucii pontificaluiii, fortasse non compu- Marlii aiini 254. Ita enim flt, ut ab ordinalione sua
tantes lempus ejusdem relegationis; cum et ipse ad episcopatum (referenda ad diero Dominicam
Siephanura ex archidiacono episcopuro vicarium or- Kal. Decembr. anni 250, qtia vicarius a Cornelio
dinaverit ut videbiraus numero sequenli. constiiiicbalur ) numerenlur ejusdem episcopatus
anni III, menses iii, et dies totidera, ut in no.is
NOTJ-HISTORICJE. cbronologicis demonstravi.
Linea 1,2.—Annos m, menset vm, dies m. Dixi in CIACONH.
notis cbronologicis, numerum mensiiim; in exeroplo
Liberiani catalogi a caeteris disseiilientem, istorum Linea. 1. — Lucius natione Tuscus. De ejus suc-
testimonio et picturarum a?viLeoniani esse ad ter- cessione in sede pontilicia proxinie post Coriieliuni
narium redigendum. tradunt Eusehius, Hist. 1. vn, c. 2; Optatus Milevila-
Linea 3. — Valerianum iii et Gallicanum. Ibidem nus.lib.n conlra Parmen.; S.Hieronymus.de Script.
prohavi reslitnendam esse '.ectionein consujatus, et eccles, inChron.;S. Augustinus.epist. 163, et S.Cy-
exprimendos coss. Vaterianum n et Gallienum. priamis in epislola ad eumdem Lucium papain tanlo
> Linea 4. — Hic prwcepit, ul duo presbyteri, el tres viro digna.
diaconi in omniloco episcopumnon desererent, propler SOMMIER.
testimonium.ecclesiatticum. Supra in Evaristo iuini. Linea 3. — Hic in exsilio fuit relegatus, poslea, etc.
6 vidimiis, episcopo praedicanti fuisse attribuium lllico pulsus fuil in exsilium a perseculionibus, sed
comilaliim seplem diaconorum propter siylum veii- n quantocius restitulus fuil Ecclesiaesua?,Deo donanle.
tatit. Hic vero episeopo ubique agenli comites in- Africana vero Ecclesia, quae ad eumdem scripserat
dividui depuianlur presbyteri saltem duo, diaconi super eleclione sua et super exsilio, non omisit etiair
tres, propter tettimomumeeclesiasticum. Et hoc expo- de redilu lilteras dare. Post enuntiatum gaudium,
silum fuit in notis Altaserr-e, Bencini, et nostris, quod in Romanis lirielibus commune erat de reslituto
quas
• Lineaconsule a eol. 1137 ad 1146. sibi pontilice, et Africanoruin vota, cupientium ejus-
6. — Capite truncatus ett n Nonas Martii. dem gaudii vim prsesentia?fructu cumulare, declarut
Hie potestatem dedit omnis Ecclesiw Stephano archi- vicanas accessus sui se dare ad eum iitteras, lesla-
diacono tuo, dum ad patsionem pergeret. Idem pr.p- turas in commiuiionem laetilia?non niiiuis quam ob-
stitum a Cornelio; nisi periocha ista ex Vita Lueii sequii se cuni Romanis venire, fidelisque obedientiae
translaia sit in Vilam Cornelii: quod suspicari facile inlerpretes, quam iransmarini episcopi cuin suis po-
quis poterit ex adjecla indicalione ejusdem diei in pulis ipsi praeslabant. Enunliant eliam hujusmodi
num. Cornelii lin. 23: < Post hoc, id est iu Nonas liliera?, ex quo daeroonis astus idcirco orthodoxos
Marlii jamaniepassionem suam.omnia bonaEcclesia? taiilummodo aggrediebanlur, quod haerelicos alqun
tradidit Slephano archidiacono suo. > Dies enim ni scliisinaticos sub poleslate sna jaro teneret; Deuui
Nonas Martii ea fuit, qua ad marlyrium processit permisisse, ul inaligiius iile spiritus lunc suscilaverit
Lucius, ut bic asseritur, et Ecclesia? labulae conie- perseculores, qui ui solos catbolicos insiiigenles,
stanlur; Cornelius vero die 14 Septembris ad pas- reliciis in placida quiete seclariis, servirent eliam
sionem perducebatur, ut ex Hieronymo aliisqtie nolentes Dei consilio, ita disponenti, ut vera inde rii-
scriptoribus ac documentis in ejus Vita observavi. grioscerelur Ecclesia, cum novalorum pudore : testi-
C
Poluit attamen etiam Cornelius eumdem archidiaco- inonium oppido exceilens de constante lide nunquam
num.habere Stephanum, qui etiam Lucio lninistravii, non asserta universa in Ecclesia Dei de Roniana? hu-
et diversam potestatem nempe in bona Ecclesia?tem- jus praeslantia, cujus auctoritali comprobandae nullo
poralia ei conferre, ut fusius exoonam iu noiis cbro- non lempore inserviunt iidem ipsi, qui ad eam de-
nologicis ad —Stephanum. slruendam animanttir : < Vicarias vero pro nobis,
Linea 8. Fecit ordinationet duat per mensem cgo, et collegae, et fralernilas omiiis, has ad vos lit-
Decembrit. Ilaec indicanl, Romanum poiitilicein Lu- leras mittirous, charissime, et repraesentantes volris
cium plusquam anno solido Ecclesia?praefuisse; cum per epislolam gaudium nostrum, fida obsequia chari-
duas ordinationes habuerit tneiise Decerobri. Quaie lalis exponimus unde saeoularis poleslas stibito
conlirmaiur nostra chronologia, qua?juxta Bibliolhe- proruperit, ut ad confundendos haereticos et relun-
carii lextum, post obilum Cornelii atiribuiis diebus riendos, ostenderel Dominus quae sil Ecclesia, quis
35 vacaiioni sedis, ex die 14 Septembris anni 252, episcopus ejus unus, divina ordinalione electus, qut
qua Cornelius capile truncalus pahnani oblinuil, ad cuiu episcopo presbyteri sacerdolali' honore con-
19 Oclobris, qua Lucius, anle vicarius, electus fuil juncti, quis aduuatus et verus Cbristi populus, Do-
successor Cornelii, primam ordinaiioiiein a Lncio roinici gi-egis charilale connexus; qui essenl quos
Romano ponlilice liabUaiii refert ad Deccrobrem inimicus lacessereni; qui contra, uuibus diabolus ut'
ejusdem anni 252, allerain vero ad Decembrein aiini D suis parceret. > (Cyprian., epist. TUf"':' *.

XXIV. SANCTUS STEPHANUS.


ANNOCHRISTI 257, GALU ET VOLUSIANI4.

24 Stephanus, natione Romanus , ex patre Julio , sedit arttios quatuor,


"merises duos, dies decem <*. Martyrio coronatur. Fuit autem temporibus Ya-
leriani et Gallicanib et Maximi usque ad Yalerianum lertium et Gallicanum
secundum c. [Suis temporibus exsilio est deportaUis, postea nutu Dei reversus est.
5 ad Ecclesiara incolumis. Et post dies triginta quatuor tentusa Maximiano missus est
in carcerem cum novem presbyteris et duobus episcopis, Honorio et Casto, et tribus
diaeonis, Xisto, Dionysio et Gaio. Ibidem in carcere ad Arcum Stellae fecit
N0TCL_3MAKGINALES FABROTTI. fc
a B, ann. o, m. 3, d. 22. b B, Volusiani, Valeriani et Gallieni a coss. Valer. et Galleni, ad Valer. iv et
Gall. ni. c C, Valerianum quarto et Gallicaniim lertio.
1391 ANASTASH BIBLIOTHECARU. 1392
synodum, et omnia vasa Ecclesiro archidiacono suo Xisto in potestatem dedit,
vel arcam pecuniae, et post dies sex exiens sub custodia ipse simul capite trunca-
10 tus est.] Hic constituit sacerdotes et levilas, ut vestes sacratas in usu quoti-
diano non uti , nisi in ecclesia tantum. Hic fecit ordinationes duas per men-
sem Decembrium : presbyteros septem » , diaconos quinque , episcopos per
diversa loca numero tres. Qui etiam sepullus esl in ccemeterio Calixti, via Ap-
pia, iv Nonas Augusli. Et cessavit episcopatus dies viginti duos.
CATALOGUS SUB LIBELUO.
Slephauus annos quatuor, menses duos, dies viginti unum. Futt lemporibus Valeriani
et Gallieni, a consulatu Volusiani et Maximini, usque VaJeriano ui et Gallieno n.
NOTULJEMARGINALES FABROTTI.
»CB, sex.
YARIJ£ LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. '* Apud Holstenium et Schelestralium.
Num. 24, lin. _, AB, dies 15. lin. i, suis lempo-
ri.bus, etc, deswa in AB usque hic constituit. lin. Lin.A, Reg. et Flor. sec, Jovio, Flor. duo et Reg.,
10, A, vestibus sacralis, B, vesle sacrala. lin. 14, A, annos vu, inens. v, dies n. lin. 4-10 verba suis lein-
Nonis Aitgiisti. poribus... Iriincntns esl, absunt a codd. Valic, Flor.
Ex cod. Regio, Mazarino el Thnano. duobus et Reg. lin. 10, ut vestes; ul deesl in Vttl qui
Lin. 1, sed. ami. 7, m. 5, d. 2. Fuii aiiiem lempo- legit: veste sacrala. Florent. relinel ul, sed legil, iion
ribus. lin. i, seciiiiduni: hic consliluit sacerriotes et iilaiUur. lin. ull. addit Flor. : et presbyteri prafue-
Levitas vestibus sacratis in IISIIcoiliriiano non uli, riinl a constilatu Maxinii el Glahrionis u usq>:e ad
uisi lanluiu in ecclesia. Hic lecil ordin. - per inens. Tusciun et Bassuin, a consulalu Tusci el Bassi us-
D. presb. 6, diac. 5, ep. per ri. 1.3 : qui eliam inar- que xvn Kalend. Aug. quo teinpore fuit niaxiitta
lyrio coronalus est, el sep. in cirait. pcrsectitio sub Decio. Florent. subjungit ; qua? uiox
Ex codice Thuano allero. in Xysto quoque repeluoiur.
L>n. 1, ex palre Jolrio : sed. an. 7, m. 5, d. 2. tin.
3, Val. Gal. el M. lin. i, secunduni. Hic constituil Apud,Peniam ex codice Cavensi.
sacerdotes levilas, ul vestes sacralas in usu coli- Lin. 6. riiiobtis episcopis Honorium et Caslum, et
riiano noii tili, nisi in ecclesia, etc, ut lin II, nisi in iii tliac. Xisttim, Dionysiuui el Gaium. ibidem, clc.
ecclesia. Hic f. lin. 1_, pr. 6. lin. 9, inse sina.
NOT/E VARIORUM.
A SCHELESTKATE. R iuis reverulur liber. De hac persecutioms cessali.one
Linea i. — Suis temporibus, elc. Qua? hac nola loquilur Dionysius in sua epistola, apud Euseb. lib.
B conlinenliir, a pluribus inss. codieibus absuut, ut vu, c. 1, riiiiii refert, et niala conirounia, et qu:e
ex Luca Holstenio in niargine notaluin esl. Certum passi siuit Chrisliani, et subseculaiu pacero : < Post
aiilem videtur, priora verba de reditu ab exsilio, ex haecbelluin et faines excepit : qua? quidem nos ciiia
actis Lucii in hunc Iocuui irrepsisse;- ca?lera unde genlilibus juncliro pertulinius. Et ca quidera roala,
desumpla sunl ab illo qui Librum Poiitiliealeni hoc qua? nos atiriveruiit, soli siistinuinius. Quae aiilein
loco interpolavit, fateor me ignorare, non eiiim in ipsi sibi vicissini iiilulerunt, el passi siinl, eoiiiin
iiciis ejus, qua?in nis. codice 5771 Vaticano exhiben- parlein loleravimus. Sed rursus obleclavit nos pax
tur, reperire polui : quiu polius Uiiriero referlur, illa, quani Chrislus nobis solis indulsit. > Eusebius
Siephanum iitr ccemeterio Caiixli, iu propria sede I. vu, c. 10, quideni Yaleriaui iroperatoris priinorilia
decoltalum fuisse. refereiis, ejus in Chrislianos beuevolentiaiu bis yer-.
bis coinnieudat: < Mausuetus quidem et benigiius
ALTASERR_E. eral erga fainulos Dei. Nequc eniin ullus siiperinriiro
Luiea 10. — IIic constiluil tacerdotet et levilas principuin, jie illi quidein qui palam Christiani fuisse
vettes sacratas in usu quotidimio non uli, nisi in ee- dicunltir, taiila huuiauilale ac beiieyolenlia nostros
ctesia lantum. Ne presbyteri el diaconi sacris vesl.i- complexus csl, quaiiliiro ille praeseferebal inilio
bus iiiereiilur in IISIIquolidiano, vetuit Slephanus. principalus stii: toiaque ejtis faroiiia piis horoinibus
ISoiiiine iiolanliir Vanriali, quori de sacris pallis el P ac Dei Ecclesia esse videbatur. > lme-
^1 abundabal,
veslibus vestes sibi facerent, Sigeberl. ad ann. 451 : riin tainen adverlere oporlet Libruin Pontificalero a
< In Africa exardesceiilibus Vaurinlis, cmn ita divinos schisniale Novaliaiio adnotare solilum confessiones
libros exurerent, ct rie sacris palliis ac veslibus ve- pontiflc.iim rcpelilas; ul eo eliaro litulo oslendeiel
sies sibi laceient. > Procuium riiissum Genserici re- legiiiinani successioneni in cathedra Pelri, cuni No-
gis Vandalorum arguit Victor Ulicens. de Persecul. valiani perseculiontim auclorcs luli persislerent,
Vandal. qnod de pallis altaris cainisias sibi el feroo- niillo fidci coiilessioiiis speeiinine, illusiies poniili-
ralia facerel. ces vero ac reiiqui lideles saeva persecutorum tem-
BENCINI. pestale exagitarentur.
Lineis 7 et 8. — Ibidem in carcerem ud Arcum
Linea 4. — Suis temporibus exsitio est deporlatus, Slellw fecit synodum, etc. Forsitaii Jocus a signo,
posiea uutn Dei reversus est ad Ecciesiam incolumis. alioque casu sic indigiiatus. Ncque carceris angu-
Electus Slcphaiius in ipso fervore ediclorum a stiie iiihujebani quin cpiscopi synodum habereni;
Gallo el Volusiano confiriualoruro, forsilan cliain rigor eniin ipse eriictorum Decianoriim, qua? spe-
ISovatiailis perorantibus, iinperaloruin jiissu in ex- cialiler roajores clericos iiiseclabaniur, celebrationi
silium fuil demandatus cuiii reliquis de clero. Ve- rorsau lociiin rieriil; potueruiit eniin conveniie ciiiu
ruin cum Valerianus iinperiuiu capcssit, sive con- poutifice Siephano plures episcopi, ii nerape qtios
sueta indulgenlia, qua rei praecipue exsilio muliati priiis Ecclesin; concessa tranquillitas in Pjrbem adu-
revocabanlur ab imperaioi-ibus recenler eleclis, sive Haverati aut ii qiii exUrbis presliyteris in eodein
ex quadam in Christianos procJivitale, tunc Slepha- degebaut carcere clausi. Quo sensu scripsil eoriero
1335 IIISTOIUA DE VITIS ROM. PONT. — S. STEPHANLS. 1594
teinpore Cypnantis (epist. 82) : < Quiri autem de A ohscure indicalur, a Cornelio contradila futsse vasa,
caetero nos observare convenial, anleqiiaro in roe opes, el bona temporalia Ecclesia?dislribuenda in
super confessione nominis Dei proconsul sententiam alknoniam pauperum, el nd eoriim inopiam rele-
ferat, instriiente Domino in commiiue riisponenius. > vandam, archidiacono Slephano; non secus ac ipse
Sic sanclns Petrus Alex. in (ine vitae siroilem dispo- Siephatius papa Xisto archidiacono dedisse legitur
silionem Tecit,uli laudata supra Acta a Combefisio (supra, in lexlu) tn potestalem omnia vasa Ecclesiir,
e.lila referunt. Equidem ponliflces in vita? exjtu vel arcam pecuniw. A Lucio vero, qui eumdem Ste-
saltem archidiacono consuevisse generaJem instrn- phanura archidiaconum provexcrat ad ortlineiii epi-
r.lioncm tradere docetLiber PonlilicaJis in Cornelio, scopalem anno 255, mense Maio (quemadmodum
Lucio, el Sixlo II: ita Liberius in exsilium depoi- colligilur ex ejusdem epocha), poteslas dala esl omnis
tandus, clero advocalo, Damnsum vicarium consli- Ecclesiw, ita ut haberetur siinul, et arcliiriiaconus
tuit, ita eum cominendans in Yila Damasi : <Ha- in erogatione patrimonii ecclesiastici, et episcopus
hetis autem vicarinm fraireni, et compresliyterum vicarius in supplendis vicibus ollicii sacerdotalis
Damasum, viruin mique fidelissimuui et cunctis per absenliam aut delentionera Stephani exsulare
virlutibiis adornatum, cujus priideniiam, et con- jussi. •
stantiam mibi publice praeriicatis, ut praevio post Confusio qua? irrepsit in Acta ipsitis seplima? per-
Deum in eunctis viis veslris uiamini.. > Vel dicere secutionis a Decio perlingenlis ad Valerianuin, sive
possunnis, S. Steplianum non iifcarcere. obvio el. i.n breviatores Actorum ad eamdem persecutioncm
critniuali synoduin habuisse, sed in crypla, ulri dc- speclanliiim sub principibus brevis imperii Decio,
litescebal ob persecutionem inolam, quain carcerem i» j Gallo, Volusiano, yEniiliano, perperam reltilil ntl
utique voluntarium liic Liber Ponliflcalis iudigitat. diem progressus ad martyriuiii beati Lucii hanc de-
Forsitanid desuropsitex sancti Slepliani Aclis apiiri lcgationeni vicarin? poteslalis, collata? Stephano ex
Suriuro, qua? lestantur, < eum in cryptis mariyrem i archidincono in episcopum ndjiitdrem assumplo, quae
assidue missas, el concilia celebrasse, et ibi caput referenda crat ari epocham ejusriem exsilii, memo
ampulalum.. > rali in epistolis beati Cypriani. IIoc vero miriim vj-
BINII ET LABBEI. deri neqiiaquam debet, ui in eam scilicet confusio-
iuciderint Aciorum breviatores, aelalis dissita?;
_rinca 5. — Valerianum tertium. Mendostim esse; netn ciiin Orosius lib. yu, cap, 14, de his eisdem.tempo-
probat Baronius amio Christi 260, irom. 2. Qiiarto1 ribus agens, a quibus non dislabal plusquam annis
eniro consulatu Valeriani, Acta sancti Stephani' 140,
eroendaliora consignata sunt. perperam confiindat Galluracum Hostjliano, uli
adnotavit Pagius, critic. in Baron. ad annum 252,
BLANCIII.NI num. 14.
AOIMCHROXOLOGIt/E. PrCectiirus igiturextra Urbein Liicius inexsiiiuin
iinn diuiiirniim fqtiod allainen ad serocstre spalium
Cum picturis bnsilica? S. Pauti potkires catai redigere ex initio Bagius jure denegat
logi conseniire iiilellignnlur, edili in Prolegomenis. Pearsonio, frustra perseculioiiis
id colligere conlendenti cx adver-"
N.IIII Liberiantts omnium antiquissimus cum c;v- bio nuper, per Cyprianiiro ariliibito etiam ari spatium,
leris Italia? vetiislioribns consonat in annis ac; irieunii denotanduin, ut ibitlmn observat Pagius ad
iiiensibiis, expuncto errore amanuensis, qui siglami r ann. 252, nuraero 17) circa aestalem, aul ver adul-
rienifrii x imprudenter addiriit soli Farfensi, et tini-',J tuin anni 255, episcopali ehnractere insiguivit Ste-
hilem detraxit soli C-ivensi. Diertim numerus ini pliaimm archidiaconinii, eique potestaiem imperlivit
Bergomati delormalus fuil in xi ex xv, dctrilo po- Ecclesiie Romana?per sui absenliam vicario nomine.
sieriori dttclii quinarii: cum descriplor calatogi Li- gubernandae.
beriani notam denarii duplicaverit. CaBlerumItalicii Eadem ferme tempeslale, qua in exsllium pellelm-.
dies xv exhibcnt curo picluris LeoninnJs. Ris om- tur Lucius^ perlaiuni est ex ab illo exer-
nino eoncorriant catnlogus Belgicus PapeBrochii, duo) cilii ad imperium ncclamariPannoniis, _Emiliaiium
ex Collierlinis, el coriex Ocriculensis quartus, earo- mitis Mcesia?. CoiUra etimdeni profectus ducem li-,
ab Urbo-
dein epocliam relinenies, qtiae rcsnltal ex picturis; Trebonianus Gallus, Inleraniiiiaecuni eo confligens iu
S. Pauli et ex catalogis Liberiano et Italicis, ajino- acie rseililiir. Reuiissius agere ceeplt sub ^Einiliano
rum scilicel iv, mensiiiin n, dieruro xv. localis illa perseculio, quam Roroaenon in-
Dies marlyrii B. Stephani, ac deposilionis, in tan- principe
lerniiserat Gathis. Breve tamen iroperiuin ^Eniiliani,
dalo riociimenlo a?latis Liberianae supra edito col. triroesire aut qiiaririnieslie spniium vix einensi per.
972 seqq. in Prolegomenis ex Bncherio, necnon ini aestatem aniri 255, loeiim fecil principnlui Valeriarii:
inbulariis Ecclesiae, et in Liliro Ponliiicali consigua- et qtiidetn hoc nnno 255 a?ra? Chrisli nnie- aiitinn-
lur rtie SAtigttsli: Qnarto Nonas Augusti Stephani ini nttni, ut ostendit niimnms iEgiorum in Cilicia per-
Callisti. Cousules vero expressi in calalogo Libe- ciissus'_EmiIiaiio,el signalur aera eqs(299), videndug
riano Valerianus III el Gallienus u indicanl anniiml in. initsaio (^orrario, ex quo viilgavit Vaillanliiis i,n.
aeraeChristi cominiinis 255, qui numeri consulatiiiiini secuiidn edilioue. Nam aera /Egioriiin ciim incipiat
bignahanliir iii lerinino decessoris. Sed qtiemadmo-• ID ex auliimno aimi U. C. 706, Citleno et Vatinio coss.,
diun ibi legendtun esse monui Valerianus u et Gal- qtio constat Caesnrem a Syria per Ciliciaiu trans;
iienus; ita hic scribendum esse aflirmo Valerianuss euntem, teste Ilirtio, beuelicia complura hujus pro-
iv et Gallienus m-, ut indicent anuiiin 257. Ex pon- vinciae civitnlihus contnlisse; iEgienses, qui abt
tiriValu Sixti sticcessoris collalo cum actis procon- Alexnnriro Alngno conriitam urbem suara niemora-
sulalibiis marlyrii S. Cypriani, necnon cx hujus epi- banl, el aera Macedoiiica ex autumno utebantiir,:
stolis id evincam iiumero seqnenti. . annos suos iinposlerum ex hoc beneflcio Caes.irw
Ex hoc igitur tei-iiiino diei 5 Angusti aroii 257,, compiitnriint: qiioitnii 299 parintur cum roensibtis
recedendo in anleriora lempora per nnnos iv, men- aestivis anni 253 a?r;e Christi cororounis.
ses ii, dies _v, sese-olle t dies ordinailonis beati Sie- Quaririmestre hoc iniperium yEroiliajiiexrepit ex
phani, a s.tnclo Luciopapa, ciijus eral archidiaco- mense Septembri principaltis Valeriani, ut recta
nus, promoli ad episcopalum, ut vicariain adroinJ- slalurt LyrikUus, ct coroprobaht niimrai nb iisriein
strationem in Urbe exerceret, dum ipse ponlifcxx iEgaeensibiis Cilicia; percussi novo Augtisto Valeria-
Lucius ili exsiliiun peUeretiir. no cum nota Tanni iercentesimi epocha? antea in-
; Notanduiii latnen esl, phrasi diversa narrari pri- dicalae,qui lunc inibal ex aiitiimno. Quaiila is luiroa^
mum delectum Slephaui aichiiliaconi a Cornelio ha- nitnte ac benevolenli: initio principalus Chrislianos
liitum, et seciindiiin a Lticio. In priori eniin electione
e coniplecieretur, testa^r epislola Dionysii ari Her-
Corneliits tradehal Stephnno oinnia bona Ecclesiw ; ronmmonero, np>id E^ebium legenda, HisL lib. vu,
:u sccundo, Liieius, omnem poteslatem Ecclesiw. Noii il cap. 10. Ihec uiinen »cnignil:is otjosa prq .nos.lrjC.
1395 ANASTASII BIBLIOTHECARH 1395
Christianis fuit; cum nnlla ad eornm leyamen lege APagius ralionibus tolies propositis, atque hic re-
perlata, neque abolito snperiorum principum inter- petendis et ciimulanilis nova accessione prolia-
dicto, magistratus sub Decio asstieti extreina contra tionum et exemplorum. Liberalis est vicaria-
HOS supplicia decernere ex legibns Anloninorum tiium Pagins sub Pelro apostolo, cui Linura per
iitinquani sublalis, poiuernnt et Lucium papam, ei plures annos vicarium assignat anno 65, niuri.
complures marlyres morti addicere, uipote semel 2. Primo igilnr saeculo, ac sub ipso apostolo-
delatos. Virie supra in notis ad Vitam Soteris col. rum principe Romana? sedis fundalore vicarioruro
1241-1248. Roma? vero severiias major exspectanda usus receptus fuit. Retenlum fateatur necesse est in
erat in magislratibiis; ctun Valerius Maximus prae- Occidentalis palriarcliatus lerminis usum vicariorum
fectus Urbi anno 252, et memoratus in aclis S. Cor- eliam quarlo saeculo: cum Auguslinus usum suo ex-
nelii papa?,hoc itnno 253, quo Lucium dicimus ex- emplo demonslret; quin eliain ullra limiles legiliini
sulasse, ordinariura gereret consulalum, et anno usus iiiEcclesiaHipponensi abusum obrepsisse facto
proxjine consectilo 254 praefecturam Urbis iteruin suo ostendat eligendi episcopos vicarioscum fulura
adminislrnret sub initiiini imperii a ValerianO sus- successione : quod sibi contigit, dum adjulor eligere-
cepli, quo censore pra?feclus Urbi fuerat, ejusque lur a Valerio, et dum adjulorem asciscere Eradiuro,
collega in capilali seritentia lerenda contra Coriie- qiiod iri publicas Ecclesia?tabulas referri a notariis JIIST
liHiti, ut hnjus passionis Acla deroonslrant. Frustra sitepistola 110,qiiam supraretuli in notisad S. Cletiiin
vero suggillaliir actoruro fides ex npparetili anachro- etad Evarislum. Htinc lamen abusiun eligendi adjuto-
nismo in describendo Cornelii marlyrio in Urbe Ro- ris vivenle episcopo cum futura successione Romaiia
ma; cum ex observalionibus anlea produclis dissol- g Ecclesia omnium magistra, rieque in se experta est,
vahlur dissidia lemporum, et coiilirmenlur gesta neque in caeteris toleravit. Sed usum iegiiimum vi-
passionis ex documentis a Schelestratio prolatis carii cilra jus successionis assuriiendi pro Ecclesia?
dissert. 2 anliquit. Eccles. cap. G, nuin. 7. ulilitate ad pontificalia eiiam miroera obeunda ad-
Conslat igilur teiiiporuro el historia? ralio cum misit, praeserlim urgente perseculione, ac retinuit
numeris calalogornm praeciptiorum, et cum picluris eliam in pace Ecclesia? gravissimis ex causis atque
basilicae S. Panli; si dicamus Slephanum archiriia- transmisit ad sequentes aetates, ut etinm noslra ex-'
conum Lucii fuissc ordinaturo episcopum, ut vices perimur. Mirandum plane esl doctum virum ita suc-
eiusrietn suppleret proxiroe nheuntis in exsilinm, censuisse vicariis episcopis per secundum ac teriium
Volusiano if et Maximo consttlibus (catalogus Libe- sacculum(quibus tainen constat coiilinuatuiii usum,
rianus Maximinum vitiose expressil), die Dominica si epocha? episcopalus in singulis allente expendan-
Pentecostes 23 Maii, juxla snmmain dierum catnlogi tur ); eum admittere cogatur Christi saeculis primo
Bergomalis, vel die Ascensionis Dominica?23 Maii, et quarlo.ac subsequentibus banc eamdemconsuelu-
iuxla catalogum Liberii dies 21 numerantem, yel dinem vicarii episcopi assumendi atque adhibendi
<lie octava Ascensionis et anle Pentecosten lertia, eliam in traclu patriarchalus hujtis Romani, seu
juxla caeteros catalogos, Slephani episcopalus riies Occidentalis, ubi necessilas aut necessitati proxiina
xv expriroentes supra annos qualuor, el menses ulilitas ila suaderel. Addo nunc, Pagium lilteris beati
duos. Cypriani adacluni esse ad vicarios episcopos ad-
Anno254, coss. Valeriano Augnsto II et Gallieno, miilendos tertio etiam saeculo, et hac ipsa Coriielii,
Lticius marlyrio coronatiir die 3 Martii. Post vaca- Liieii, Slephani a?tate, dequa est sermo, etiam in
tioiiem sedis dierum 35, jtixta Libriim Pontiflcalem, C traclu Patiiarehatiis Occidenlalis, iu quo cerlum est
Slephnnus ex vicario eligilur successor Lucii et ca- Africaiiain Ecclesiain conliueri. Ultro enim cogno-
theriraiti Romanam ascendit die Doniinica Passiouis scit CIIIIIBaronio ad aroiuiii254. nuin. 36, suum vero
9 Aprilis, ul Paschalia fesia perageret, eo anno in- 250, imm. 17, Caldonium et Ilerculanum episcopos
cirientia. in diem Aprilis 23. et collegas suos cum Numidico presbylero, quem nu-
Proxiroo consulatu Valeriani iti et Gallieni u, per clero Carthagineiisi adjunxerat, Carlhagineni
Chrisli anno 255, Stephanus vicnrium consliluit niillia S. Cypriauotuncexsulante, eosquet ctun Ito-
Sixtum : qui postmodum illi successit, ut in ejusdeni gaiiano vicem suam acturos vicarios conslimi, ut
nuniero ostenrieinus. necessitates fralruin sumplibus expungereut, siiiiul
Anno denique 257, Valeriano iv et Gallieno iu ctiani et aetales eoruin, et roeiila discernerent, etc,
coss., Siepliamis in sede sua considens ad Catacum- el fatelur quoqiie, Cyprianum scribere ad hos vica-
bas, in coetneterio Caltisti, capile iruncatur riie 2 riossuos epistoiaro 41, Pamelio 57, qua illis in uian-
Augiisli; cuni ntimeraret ah episcopali orriinatione dalis dat, ut Felicissiniuni excoinmunicenl, >elc. En
aniios iv, menses n, dies xv, juxta potiora docu- igitur etiara tertio saeculovicarios adhibitos episco-
inenla , vel xi dies 'jtixta calalogum Bergomaicm, pos collegas ab episcopo Cypriano ad Jiiiincra pasto-
vel xxi jnxla Liberianuro ; qnorura annoi um, ineii- ris in sua dicecesi ejus noniine peragenda. Uosvocat
siuin, ac dierum parlero inaximani impenderal qua Cyprianus vicarios , ila noininare adigitur Pagius.
vicarius Lucii, qua successor, uli explicuimus. Excipiet, ad cerlosacltts fuisse polius juriices riele-
~Scio his vicarialibus, adinissis a Papebrochio et gatos. Repono, hoc ipsuiu vicarii iniiiiiis iinporlal,
n compluribus hisloria? poiuificia?scriptorihus, in- p ut ila delegalus ab episcopo inlelligalur pro suolie-
fensuni Pagiuin in Baromi crilica ad singulas ferme neplacilo ad ea peragenda, qua? jure suo ipse dele-
paginas horuiii praeserlim aniiorum eos suggiliare. gans episcopus facerel iu propria dicecesi sive juris-
Nuda tamen verba proponit, et diclatoria qundain dictionis, sive ordinis, quorum sil capax delegatns,
iiuctoritale proniuuiat: < Non audiendum Papebro- donec delegatio isla vicarii perseveret. Neque «?niin
Chitim : vicarialusesse supposilitios : ad 4 diem Mar- alios vicarios constante vila ponlificis reeognosci-
tii anni 254 Lucii vitaiu pertirigere posse : praeferen- nnis, nisi liujusinodi ciim facullalibus delegalos,
dum Pearsonium, > cum quo audet divinare, niillo iiirilo ciiin paclo, aut jure successionis: licel plernm-
irioneo tesle id asserente, < mensibus quiit(|ue, die- que coiiiingerei, ut successores eligerentur a clero
J)us decem ab oidinaiioiie conslare iiUegruin Lncii iiriem qui ailjutores, el vicarii delegati fiieranl a
pontilicatura. >Ila coiiCdenler seribit ad auuuiti 252, decessore, ulpole qnorura prudenliaiii regiroinis, et
num, 12. virltiles episcopo dignas perceperaiU experimeuto.
At-bona cum venia viri erudili conlendo, vicariaT Nec secus contigit etiam iu pluribus Occirientalisis-
tus et usu receplos, et adniittendos esse ; audien- tius paliiarchaius Ecclesiis, ciiro ad successionem
riiiin Papebrocliiuin eos asserenlem : et producenlein promoverentur a cleri suJTragiispost roorteni epi-
vilani Lucii ad diem 5 Martii aiini 253, et receden- scopi illi adiutores, qui oidein jiivando nb Ecclesia
(IIIIIIa Pearsonio, aliter statuenle suli nullis idoneis lioinana liansinissi, atit ab ipso episcopo fueraut ari-
teslibus. jecli. Exenipluui illustre oblulii quarlo sieculo Ec-
Ouod enim allinct ad vicarialus, respondeat veliro «-.esia Mediolanensis in Anibrosio ac Sinipliciano.
1-397 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. STEPHALNUS. 1398
« Httnc.cnhn prosbylerum Romanum egregia?ertidi-, A («*• Hinc agnoscimus, cur a Stephano bixlus II epi-
(ionis et-speclalx probitatis, ul Baronii breviator scopus fucrit ordinatus ad vicarii iiiunus olieiindiiin,
Spondaiius-brevibus complexus esl ad amnini 374, ex consneta regula toties menioraia. Et qttiriem
uum. 5,adnova?ejuspra?fectura?regimen(Mediolanen- Glabrione et Maxiroo 11consnlaliim gcrentihtts an-
sis scilieet episcopalus ab Ambrosio inlra octiduum no 256, videlur Siephaniis brcve exsilium susli-
episcopoex catechumeno susceptum), inisil S. Daroa- niiisse, cum inquireretur per id lemporis in con>
sus papa.ila felici eyentu, ut calechuinenus in episco- plures ab eo baptizatos, quos aiino proxiroo sua co-
pum, et discipulus in Ecclesia? doclorein fuerit con- rona Stephanus consecutiis est. Causam inquirendi
linuo transformatus; junxeriique iu regiraine episco- captarunt ethnici, ut suspicari possumus, ex conci-
patus vitam monaslicam cum muneribus el officiisi liis celebralis occasione quasslionum circa bapti-
clericalibus. > Licet vero episcopali characlere hiinc sinuro. De his vide nolas.
adjutorem Ambrosii, elplusquam vicariuin , nenipe1 Linea 5. — Missus est in carcerem cum novem
roagistmm ad directorem ablegaveril Daroasus nullo1 presbyteris, et duobus episcopis Honorio et Casto, el
cum pacto aut lege successionis; hunc tanien eum- tribus diaconis Xisto, Dionysio et Caio, elc. Sifpra
dem ita probatiim diuturno experimenlo successo- lcgiroiis in Lucio riecreium, ut duo presbyteri, et
reni Ambrosii et episcopum suum ab ejusniorte sub- tres dinconi in omni loco episcopum non desererent.
legit Ecclesia Mediolaneusis. , Ex caplura sociorum cum pontifice servata essc
Non esl igiittr cur succenseal a primo ad quarliim1 cognoscitur sub Stephano disciplina. Ex niore au-
saerulura Pagius vicariis Romaiioruin poiitiliciim1 lero per Decium inducto, persecutio in clerum pra?-
a Imitlendis, qui lot exemplis videt in traclu patri- Q cipuedirigebalur, utostendil rescriplum Valeriani ad
archalus Ocridentalis rile ac saluhriler admissos, al- senatum, de (jito S. Cyprianus in epislola ad succes-
leclos, et delegatos ad regimen illitis Ecclesia? cpi- sorem in editione Pamelii 82 : < Rescripsit Valeria-
scopi juvandum, ejusque nomine peragendum. Po- IIIISad senatum (airoo 258, postquam Urbe digressus
stremo vero ab exemplo Ambrosii el Simpliciani, pervenit Anliochiam) ut episcopi, presbyleri, ct
praeler vicarioruni nsiim, coHiget lector, ul spero, diaconi aniinadverterentur : senalores vero, et viri
confirmatiouem ejusseiUenliae,quamsupra atligeram1 egregii, et equites Romani, dignilale amissa, etiain
in nolis ad Vitam S. Eleulherii col. 1252, consuetu- bonis spoliarenlur. > Vide Pagium teniorem ad an-
dineni scilicel jure induclaiii, ut ad uiiliiaieni et nutn 257 el juniorem in Siepliano, num. 8.
profectum Chrisliani populi procurandum in Ecclesiis Linea 7. — Ibidem in carcere fecit tynodum. Cuni
provinciarum a Roniano poiiliiice, deligereiilur ac episcopis, presbyteris, et diaconis secnm deteniis.
transinitlereiitur ex Urbano clero presbyleri, sivead Alia concilia complurn habila fuerunl in quaestione
eos episcopatus promoti, sive ad episcopos ibidem de baptismo liaereticorum : qiiorum notiliaro illu-
fonnandos disciplinae Ecclesiae Romaiiae. Caelerum slrant Annales Baronii, Pagius senior, aliique llislo-
de vicariatu beali Stephani, consiante Vita S. Lucii ria? ecclesiaslica? scriplores.
papae, non obscurum tesliinoniuni invenilur iu lilte- Linea 8. — Omnia vasa Ecctesiw.Pro more deces-
ris a Cypriano datis. el supra relalis in nolis Som- sorum, Cornelii, ac Stephani, a successoribns qtio-
inier ad Luciuiu. Ibi eniin S. inariyr Cyprianus di- que servato,
serle nominal Stepliaimiu, piimo vicariuin, deindc Linea 10. — Constiluit sacerdotes et Levilas, etc,
siiccessorem beatorum martyruinCornelii, el Lucii, vestes sacrat in usu quolidiano non nti. Veslium
17111 ticarius, et successor eorum fttclus est. Cumiilat l* sncrnruin ustim et dislinclioneni a coiniiuinibiis
lilulos vicarii ciini lilulo successoris. Veruro de vi- indiictaro ab exortu Ecclesia? fuisse, coniprobant ea
cariis salis, ac de chroiiologia declaranda beati Stc- qu;e ex divina inslitutione in Yeteri Teslamento ad
phani, el poiililicuin proximorum. ligtiram Novi lenebanl aposloli, ac tradebaut Eccle-
si;c. Pelalum, seu laminam auream a Jacobo, ct .1
NOT_5HISTORICE. Jonroie apostolis gestari consuevisse, lanqtiam in-
Linea 2. — Martyrio coronalur. Hujtis martyrii signe sacerdolii, narrant: Eusebius in Hisloria, lib. v,
acta vides apud Baroniuin in Aunalibus fuisse re- cnp. 24; Poylcrates Asianorum episcopus in epislola
cepta 111111 ab Ecclesia Lalina, ttiin a Gra?ca; vin- ad Viclorero; Ilieronyniiis, in lib. de Script. eccl.;
dtcala vero legis aputl Sclieleslraliiiin Antiquit. Ec- Epipliauiiis in hacresi Nazaracorum, et ad hacres. 78,
cles. riissert. 2, cap. 7, a niiinero 2 ad 5. Ex Firini- et Itufiniis, observali a Valesio in nolis ad Euse-
linni epislola ad Cyprianuin, qua? in edilione Paroe- biuni : qui eliam adriit, ideni de Marco evangelista
lii locuin obtinet /5, ritim illa epistola scriberetur fuisse traditiim a scriplore Passionis ejusd-m. Ilane
hyeine appetente annis fere 22 ab ohitu Severi igittir laminam, seu pelalum fronti aplassc, ac laenia
Alexandri (cujus caedes iiiciriitin diem 18 Marlii seu fascia circumligasse, qua? mitrw notnine a vete-
anni 235), nempe circa auiumnum aiuii 256 ponti- riliiis Latinis expriinilur, quaeque horiie in episco-
hcem Romanuro arihuc sedisse Slephanuin; qui ex poTiiin consecratione arihibelur, lusius expostti in
Actismemoralisdiciturmariyroccubuisse in suasedc opusculo de tacris indumentis Chrisliani' sacerdolii
trimcalus capile, die IV Nonas Augusli, Valeriano iv ante annos aliquot conscriplo occasione transferendi
ct Gallieno m coss., neuipe aniio a?ra?Chrisli com- Ocorporis
] sancli Leonis Magni, scri iionriiim cdilo.
tuuiiis 257. Sacra igitur niiiiisteria jaui liuu in usit eraiit npud
FuU aulem temporibus Valeriani, et Gallicani, et Christianos : quare leginius iuroi8. inandasseSixtiini
Maximi utque ad Valeiianum tertium, et Gallicanum ejus noroinis prinium, ul minisleria sacrala non lun-
secundum. Corrigenria est lectio ex Actis, repositis gerentur, nisi a ministris. Et per Soleris decretum
vorbis, lemporibut Valeriani et Gatlieni; el integre iioviiaus(su/jra num. 13) paltas sacratas iniiiinisterio
restiluenda ex catalogo Liberiano : Fuit temporibus arihibitas apuri liricles, qiiarum conlacliis etiam vir-
Valeriani et Gallieni, a contulalu Volusiani el Maxi- giuibus Deo dicalis ibideiu fuit interdietus. llause-
mt (anno scilicet ejus ordinatioiiis ad episcopaluin rat Ecclesia cx inslilulionibus veleris legis, adrop-
vicaria administratioue in Urbe exercenduin, anno nendos esse levitas ac sacerdoles, qui itd rein di\1-
Christi 253) usque Valeriano iv et Gatlieno ul, Clni- nani accedereni, mundiori hujusmodi cullu veslis
sti 257, quo martyr occubuit, ut in notis chronolo- exlerna?, nt aninii sensa et cogitala secuin ferrenl
declaravi. Desumi tainen polesl aera poiililica- niijla lerrestri labe iuquinalas,- sed ferrae ccelestia.
gicisetiam
ius ex consulaiu Valeriani 11et Gallieni : qui- (Philo, de Monarchia, lib. 11)queniaihnodum el lolio
|,us imperaloribus cuni Lucius obiisset die 111Nonas roaroiuni, Hieronynio leste, indical (lib. 11comm. in
Martii, suecessor Stepbanus prinuini Pascha stii Malth. cap. 5) piirgalioneni operum, ut fiat in illis
regiminis iisdem consulibus (Chrisli 254)-cele- verbumDei. Quare sacri intcrpreles observanl, pc-
brayit- rimii quoquc lotioneni a Clnisto Dohiiiiopravnissam
Linea 4. — Su;s lemporibus exsilio esl deporla- sacris inyslcriisqua? iiislituebut, licel receulesacccna
»_9D ANASTASHBIBLIOTHECARII 1400
Paschali veteris insliluti venirent apnsloli ; nri qnnm A , tihtis; rolligere et conjeclari facile possitmus, com-
Ipsaro certo cullu pracincios, et bactilos ieneiues in positam olim fuisse cx ephode levitnrroii, el liara,
iiianibusaccedereopqrlebat, causa signiflcantlitrnns- sive capitio sacerrioiali, consutis in iinicuniinduroen-
ilimi Domini. Cuni vero ad ccenas honestioriiin ttttn : ela priinis Ecclesia?iiisliiiilorilnis e Palaeslina
virorinn cantlitatos accetlere solenine forct, ut in el Syria in alins regiones Irariuctnin, el sacrarii mi-
evangelica parnhola apuri Matlhaenin, cap. xxu, non nislris trariitain. Veruro de origine el forma sacra-
sinecnusa et couipendio aniuiorura lum exenipla illa, ruin vesiiura erilalibi opportuniur agcurii locus. Hic
ttim roonita iiislitiUioniiro et cura? munditiei eliaiu siiflicielsacras a coinmiiliibusdiscretas et separalas
in legibus yestinin suggerebanlur. Cnndidalos a fon- recognoscere, ul hoc eliam de qun aginiussxculo ad
te baplismi Clirislianos elevandos esse soleinni rilu n rein divinam acceriereni Chrisiiani sacerilntes et
priinordiis Ecdesix ad noslra lempora nos docent iniitistri instrticli aliqtiibus palliis, veslibus, el orna-
Acta niariyrum, et Sacrnroentaria, et noinen ipsulii ineniis, unice reservalissaciisadoperanriiini; etiam-
hebriouiada? Paschaiis, quaro in albis velusta appel- si |iallia , vestes, el ornamenla illa non admodum
latione dicimtis. Exponunl perinde recentes el anli- dillerrenl a forma veslium, velortim, et ornntlis ad-
qui scriplorcs, ul yenanlius Forliinalus, el Pauli- hilieri solili clinro ari nlios usus ab iisriem poptilis,
hus, aliiqne, adducti a Renalo Laureniio de la Bar- quos inler versabanlur. Sacratas pallas, toties me-
re, in coinnientariis ari libruiii Teriiilliani rie Corona inoralas in iinineris.pr.iecerientibus,qtiisnam riixerit
lnilitis : ulri Carlhaginensis ille presbylerentunerans nri alios qitoqtie usus promiscue nssiiinplas; ciim il-
irariiliones nonriiini sci-iptas,quas sine ullius scripln- laruin coiilactus etiani Deo dicalis viigiiiibus veln-
rw inslrumento solitts tradilionis palrocinio vindica- rj telur ? Pallium beali Mnrcievangelista? a deressoris
inus, orditur a slicris ccSiemoiiiis, ab Ecclesia jani episcopicorpore aputl Alexandriuos sucessorcin prae-
111 iii receplis in rilu soleronis baptisini : Ut a btip- suleni suis inanibus nccipere consuevisse, el prnprio
iismate iugrediar, aqua adilnr, elc. Et huic trariilio- collo circumdare anliquo ex inslilulo illius EccleMae
ni suffragatur lextus sacer Apocalypseos, exhihens supia nieiiioravi cuin Liberalo in Breviculi eapilo
in aUtis soctoS Agui. Pcculinri ergn riillu vesliuin 20. Qtiis nudeal confundere sncruni ejusnioilipalliuiii
ii quoiidianis usibtts scparaio ad rem divinam ciun pnlliis quolidinnis philosophorum el Chrisiia-
Se coroparasse iniliatos Christiano sacerriotio iioriim? Lniiiinam fiontalem ejusriem Marci evange-
iih Ecclesiac priniortlio faienduui csl ; cum jam list;c, necnoii ailhibilas a Joaiineel Jacoho apostolis,
itim Ecclesia insiiliiisset eiiain accesstiros ari in- el pnulo anle riesci-iptascum Eusebio, Hicroiiynio ,
i-ressuni Ecclesiaeper sacraroenluin baplisini laicos cl Epiphanio, iielun ncgaveril reriditas fuisse lli o
cl infanies canriida slola adornare. Sunl qui a Do- sacras per eosdein pontilices signo aliquo dedicatio-
iiiini exemplo cl illtiri repelant; quantlo ad lolionem iris, el invocalionis riivini noniiiiis. Terliillianiis ic-
Jirocessurus posl ccenam typicaro, ante insliliilionem vocal ad iraditioucs originis Eccfesia?co:cvase.iinno-
Eiicliaiisiia?vesiiineuta posuil, et linleo pi-aecinctus slrani consueturiiiiciii , qua seilicet atl omneni pro-
nssiiroere voluil in ornniiienlo non solum nuindo, sed gresmm, atqne promolum,'nd omnem adiium el exi-
ittl niundandiini el abslergenduni cornparalo, syro- iitm , ttd resiilum, ad cttlcealum, ad lavticra, ad men-
Jioluni niinislerii. Quare nostris quoque siibriiaconis, sus, ad luniiua, ad cubilia, ad sed lia, quwcnnqtte
:id vasa sacriflcii niiindandn depuiiiiis, mnppula? in nos coitversalio exercet, fronlem crucis signucuioleri-
(siiiislvamanu ferenriaepraescribunliir in aniiipio Or- *-> „ miis. Hoc neuipe dedicalionis noslra? siguo, firici
iline Roninno VI apuri Mabillon.. et niiiii. 55 liujns iiosirae potiorn mysterin coiuplexo, nctus quoslihet
LibriPonlHicalis, diaconis palla>linosliiiiaead la-varo vita?nostraeDeo devoverous.'ln aliaribus ct eccle- <
iidliibenda? nit-nioraniur. Arihsec patenas vitrcas, et siis consecraiidis hiijusniodi signo in iiiensa altnris,
*vasaargenlea socrificii usibiis destinaia sttpra jani ci in pni-ieliliusiniprcsso chrisma ndhibCliitts.Quare
vidimus. Qiiiilui clveslesTciun iri a Domino riiuanle cl in ara iiiipressum exhihent nummi a Coi:sl;ailino
inniiriatiim in EcclesiaeMosnii-a?pontilice, sncerdo- Maxiino percussi ( qiiales inler noslra cinn-liaasscr-
lilnis, nc Levilis : qiiin eiab ipsisgeiiiibiisiiiiilalione Miroiis): ex quo scilicet aelati Silvestri lapitlei nlta-
liariiiclum atl sncetriolia sua lcncauius. A Syris rilu ris tisus, el publiea liherlns Chrisliaiii ciillus fuil.
jialrio adhiLritum fuil ari solis ciillum magiiiiicum Jain IIIIIIigiiur, et ab ailate aposlolica, unrieaucio-
«nnainentiini , qnod hixus iiiin;oiHei nota acctisat rilas coiistieliidinis ac tradiliouis jure petitur a Tei-
IJeroriianiis in Helngnbnlolib. v , rininnnrral in priiuo liilliano, in saiiilnl is, in inappis, instolis, in pnlliis,
sirivenlu suo e Syria in ltaliam fuisse peiialuni ab in pallis, in laniinis, et niilris sacerdotiim ciiicis
jllo-atlolcscenie priucipc : < Ciilluht, inqiiit, paliii Doininica?imprcssn vestigia servamiis: nec frnuii
iiiiiiiinis cui (liCalus iiieial cclcbrare siipeivacuis tanuini noslra? indiliim hoc signaculiini ngni iroini-
-sallalionihiis(el hasperperam traiinelas ari profauas ciilnli sangiiine respersum ac dedicaluni ad iroiver-
gcnliiiiii supersliiioiies ex divinis litieiis iioviuius , soriun snliilem, seri ipsis eliam in iiislrimieiuis sa-
nlii rilc ariliibila? fiieranl a religiossiroo princjpe cerdotii veuerabile illud signum deprehendilur, per-
Davide anle arcnro Doniini ) vestiliini iisiirpnns sn-peconjiinetiim ciiiu aliis syrobolis boni Pasloris ,
liixuriosiim, piirptirn intexiiim , alque aiiro, niouili- et Christi Doinini signa operantis, piieserlini in ur-
lmsquc cliirmillis leriimiliis, coronas etiani suslinens D ccolis ad sncrificii inalerieni contiiierolaro elaliornlis,
;ul tiara? mOdUm,attro lapillisque preliosis insi- aul ad sacruin chrisina asservaiiriuin , el ejiisinorii
^nilas ; forinam hobens inier Plicenissani slolani et vasis minislerialibiis, calicibus, pntetiis iueiallicis',
jMeriOruroainicltiin. >In veleri geinma, qiiaro pre- ac vitreis stipra dcscriplis in Urbauo. <Virieriiiliinric
liosis quibtisqiie coropnrnverini, elegaiucr expressam auctorilas nioris , de qua tuni iuaximc qii-eriinus
\iilemus opere anaglypho prolomen Elagabali, naii- ( ail Tertullianus iu liluo de Corona mililis , pag.
Vis gemina? coloribus a perilo artiflce obsccimdatis. oZ&eriil.rie la Barre.) Porroctiin qua?rilurj curquid
llanc serval niiisa?uinillustrissimi ac doctissimi pra;- observeliir, observari inlerim conslal. >Sigua tienipe
KulisM. Anl. Ansicliei,post navatani egregiaro opc- sroil rcriim, Deo pcr [lonlilieesClu istianos rile di-
lam lam severioribiis qiiaro eleganlibus disciplinis caiarum, ul in universn sacra suppclleclile, et penii,
jii'i-varios rounerrira gradus in supremo Iribunali sa- vasisque Eeclesiae( qua? nrcliiriiaeoniscominendari
. i;e liiqiiisitionis assessoris oflicioperfitngenlis. Inrie a pontifice leginius in his eisiiein numeris) ita
• olligere possuinus forniam Phcenissa?slolae, ablle- eliani in vestibus : qnas proinrie sacras haberi el
ioriiano riesiriptain. llli si (onferatur cappa ( ut vo- apjiellari, alque a c,;iiuiiuiii IISIIsejunclas recogno-
<;uit) ponltficatis,qualemexhibuiraiis in Pio ponliflce scere cogiinur a-lale Slejihani, constabilienlis rie-
<-xveleri pictura Christiani coemelerii in cryplis creio suo prisrnm illam consuetudinem, quam tradi-
tuariyrum supra nuro. 12 ciim Aringliio, el qualeiu tione ucceperat a decessoribus.
iioilierims quoque mos custodit in episcopis, perinde Linea. 13. — Sepullus esl ih cwmelerio Calixti.
ticiif aliissacerdotibusel ministris in choro psallen- Iiuie cxliaituro hiil sacrum ejus coipus a S. Paulo I,
1101 HISTORIADE VITIS ROM. POLNT.— S. STEPHANUS. 1402
uiia cumcorp^rcsuccpssoris Dionysii, qunndo in pro-- A rornratininne l.inriiu cxcludi, donec dititnrnae pneni-
priis aedibnsnri campiim Marliiim eonslituit liliiliih? 5 lenlia? rigidior.i evperimpnla |irn?stitissent: cleriri
SS. Stephnni el Dionysii, alias SS. Slf phani et Silve- vero in iilein seelus prnlapsi depositionis poenam
slri nppellainm; et oratoriiiui monachoriim ibideroI subire cogebnntur citrn spcin restilulionis nd propria
fundavil, ac utriiisqiie pontilicis et martyris reliquias3 niunera rcsiiinciidn; iiihil nliud nsseciiluri ex sus-
eo Iranslulil, ubi asservanltir : uli constal ex riocu- " eepta pcenilcnlin, qunni iil nd Inicnm comiiiiinionem
menlis stipra inriicatis in fine nolariiui ad B. Anlhe-- ariinitti pnssent. Hisce regulis aslringebantur el pa-
i-iun, plenius exponendis infraad notas in Vitaui B.. rehanl quicutiqiie vera? pcenilentia? spiritit dnce- i
Pauli I. Diximus eliam, in siiperioribus nolis ari An- banliir : hypncrita» vero el qni desideriis sa?cillnrihus
ilieriiin, pnrtes reliquiarnm earumdem a Paulo I ihii diifluehnnl, iiilril sluriebnnt nlleiiliiisquam nl enstleni
flepositarum fuisse liansl:it,is a Sergio II in tiluliiroi regulas eliiriercnl. Quies Ecclesia? reddila (seu ve-
SS. Silvestri et Maitini in Montibus appellalum. seui rius mnlncin) sub iniliuni piincipnliis Vnlerinni, et
l tiilnni Equilii : qneroarimorium testattir anliqtiai ponlilicaliis B. Slephnni, orcasioneln obtulit couiplu-
labula marmorea ibitlero aflixa in descensu a grndi- rihus in pceiiitentium ordinem falso redactis, rebelles
Iius presbyterii ad hypogaeuni, et siihterraneani ec- spirilus assiimenrii, quibiisilam aperle ac in propn-
clesiam, plurium senplurum lucubrationibus illti- lulo, nliis vero frauries teehnnsque nllexenrioad pra?-
strata. sitlitm jtistiliani eluilenriaro,nut ndnbnsiiroenruroriem
CIACONII. clemenlhe. Qtiiriam Forltinaliamis ex Afiica rie nu-
Linea 2. — Mdrtyrio coronalur. Cum Valerianus. mero ernl illiits primae clnssis. Elsi rieposilus fuisset
imperalor, reriim qtta? gerebantur conscius,. inissis\ n'nh episcopalu, siiffeclo in cjtts locum Epiclelo; al-
inilililuis, bi-atiini Stephanuro coroprehentlerii, nc cuin tninen pontificalin cxcrcere non riesistehnl, roagno
jiisseril iliiim in faniiui Mnrlis deduci, uhi si illi sn- tnie sttn lirielitiinScnndalo. Cyprianns occnrrit auclori-
crilicare noJlet, i-apilis senlenlia punireliir, orntio- lutic ninlo, scribens novo illi episcopo, ejns-
nein beatissiinus poiillTcx effudit ad Domiuuni, ac que populo. ne iri nttentnri nlierius palcientur; seil
Ecclesia; regulas observari curarent, eosque a coro-
repenle rie ccelolactiini esl rielubrum, el irioltttn, el niiinioiie
magna ex parle rorruit, ingciui cuni Iragore. Tuuc firieliuin segrcgalos Iiaberenl, qui easrieni
niilitesexterrili fiigeruni, rclinqiienlesStephaiiiiiii so- rogulas Iransgreriereniiir.
luiiijqiii suis coroilaius, nri ccemeleriiiui Liicina? hicVerum llasiliries et Maninlls, ilte Legionensiuin,
jiroximiun se recepit, ihiqtie suis denuo ad lolernii- Asluricensium nb episcopatu in Hispania riepo-
liain niarlyrii exhortalis, obtulit sacriliciuiuDeo om- sili, ad Stephanuro Roniairom ponliliceni confnge-
nipotenli. Audiens haec Valerianus, inisil nd eiiiu rinit, ul ipsius aiictoritale secum remitteretur de
capit-nduin mililes rursus, inveneriintque euin sacri- vi rigore Jegis, cui ut parerent provincialimn siioium
jiciuin Deo oflerenlem; qui inlrepiriiis, conslans et ariigebnnliir. Rninn?nuditi, et faVorahilicum rc-
iropavidus, perficiens coepla mysieria.in endeni loco ciini ,<criptosuain in provinciam reversi sunl. Caeleruin
iinlc altare in sua decollatus est sede, iv Nonas Au- illorum catisa in contrariictorio judicin apud
Kiisii ann. 260. Faclus esl ibi planclus iiiaxinnis Romanam sedem nnn fuisset discnssa, ipsis tnniiiin-
Chrislianortim, quod tanto pastore essent orbnti; niodo pro lubiiii fncta exponenlibus per absenlinin
sepelierroit coipus ejus cuni ipsa setle, sangtiine ejus _ nccusntoriim, nemine responsa opponente , visiroi
oonspersa, in eadein crypla, qtia?esl in loeroeterio t- csl Ecclesiis Hispniiiarum, eosdem non esse anlere-
( cipienrios qiinni aliarum Ecclesinruni sulTragiaexpe-
Calisli, via Appia, terlio ab Urbe milliario. rirenlur. Ad proxiinns igiiur Africanorum convers;»',
PAGII. nl de ncgotio lam griivi easriem consulerenl, qiiilius
Linea 7. — Fecit synodum. Proleslanles, imo el Cyprianiis lauiain concrliahat famam rioelrina: uc
quidam calholici exisliroant, Slepliaiiuni riaiiinando in riiscipliiKC,Felieeiu ac Sabirimn episcopos ablt-gniit
iiioieni Cypriani et Aliicanoriiiii anlislum, neriion nltoriini locuin suffeclos, ciint litleris, aliisqufe
Kiriiiiliauiet Orieiilalinro de rebaplizarolis haeielieis, rinciitiieniis reriiro ea rie oausa gestaruin. Coroper-
iu exlierouni errorein lapsiiin esse, ac decrcvisse IIIIIIfuil.Basiliriem no.Mnrtialein jnre fuisse depositns
qiiiiiiiiiiciiiiqiie haereticorum haplisnia, ctiauisi con- jnxta decrela beali Cornelii papa?, apud universain
sucta el solemni Ecclesiae forma, et ritu collatum Eccfesinin recepla : quibus declnrarunt eo firinins
iion esst-t, ratum esse el legiliimim, proinrieque non csse ndhseronduin, quo pervicacius hi homines' in-
iteiaiiriiiin. Verum ha-c opinio omnino improhahilis i|uieli, fallacia? el circiimvenlionis crimine aposin-
esi. Si eniin eum in ei-rorem lapsus ftiisset Slcpha- siam ciiiiiiilanies, et peccata superiora; obreptiliain
iiits, -liis lemporibus roiiversa Ecclesia versala essel ooiicessioneni extorserant a Slephano, frandrilenier
in errore: oinnes qnip-ie episcopi, vel Cypriaui, vel nri cleincntinm pertracto : nli constat ex litteris'Cy-
Siephnni scnleniiaro iiiebaiilur; ulrnque niilem se- piiani, epislola 67, ita scribentis :
cuiidiun ipsam etiiiin Protestanliuni hypolhesiiiioer- < Nec rescindere ordinationeni jurC perfectam
.riiiiea ei-al. Praeterea Cyprianus in cilata ad Pom- potosl, quori Basiliiles post criiniiia sua deleclh, et
|ieiiini epislola, lestalur, Slephaiiuui bajUismuiiiha?- n"D coimcieiiliain eliain propria confessione nudatam,
i etieoruin raliiiii habuisse ob vim et efficnciaraver- Romnm pergens, Siephniiitmcollegnronoslriini longe
bnriiiii evangclicoriim, quibus conferUir. QuareSle- |ii)situui, el geslac rei, nc lacitae verilalis igiinruro
jilianus scmper supposuit, baplismuni verbis evan- fcfellil. Iloccumulala eo pcrlinei, ul Basilitlis non tain aholiia
Kelicis, ut ratus esset, conferri dehere. Qna rie,re sinl, qtiain dclicla, ut att superioia pecciii.r
legentlus Schelestraliiis parle u Anliquilalis illustia- ojus etiam fallacia?el circumventionis crimen acccs-
la?, disserl. 1, arl. 2, ubi liise osientlil lotain qua?- st-ril. Neque enini lam culpandits est ille, cui negli-
stioneui Steplianuin inler el Cypiiainini fttisse de gcnter obreptutn esf, quain hic exsecrandus, qiii
b,i|>tismo ha-relicoruro; supposilo quod in iioiiiine fraudiilcnioi- nliro|>sit. .. . Sed nec Marliali potuil
Chrisli, seu Triuilaiis illiun couferrent. profiiisse fallncin maxiroe cum jniu pridero
SOMMIER. iiobisciini, el ciiui oniuibus oinniuo episoopis in toto
niundo consliliUis etinro Cornclius collega nosler
Linea 7. — Fecil synodum. Lnpsns plnrium Chri- sacerilos pncifictis nc jnsliis , et niartyrio quoqn»
sliaiioriiin ciijtisque slnUtsel conilitionis in persecu- riigiialione Doiniiii lioiioratus riccreveril, luijiisniorii
lionibns nriegerat Ecclesiam, sub pra?cedeniibus honiines ail pcenilenliain quirieui ngenriam possi»
lionlilieibiis, ad praescril-endas regulas poeriiteiili- a.lniitli , ab ordinaiione aiilein cleri, atque sacei-
Iros.quibus seexpiareiu dendmissn scetere, ei recidi- dotali honore prohiberi. >
vnm caverent. Firieles nullo ecclesiaslico ininlslerio, llosles Romana? seriis, et invitli cjtisdem anctorila-
nliove pubiico niuuere insignes, qui fdolis iulmela- lis inutiliier nbiiliintiir hiijiisniorii responso Afri-
Ncraiit, aljsoliilionis lienellcio carerc debebanl, el a canoruiii ad Hispanos prastiles. Priiuo cniro, hoe
1403 ANASTASH1UBLIOTIIECARI1 1404
responstrftMiihilaijinodura pronal conlra jtis el con- A poela? iinaginnntur per lunam praesiilum iri, si
suetudinero appellandi, ct uccedendi undique ter- lociiin solis sibi usurpare isla contenderet, pertur-
raruin ad Roinanam sedein ad iropelrandam justi- hata rerum natura, tit diurna? illuininationis arbi-
tiain., aut graliaro, (|uaruni utriusquc dispensalrix trani inundo se constilueret:
semper fuit hac sedes suprema. Itno (quod est nlte- Fratri contrariaPhobe
ruiii observandum) illa ipsa respousio supponjt jus
illud appellanrii et conltigiendi ari Roinana? sedis Ibii, et ohliqtminbigasai,-i'lareper orhem
tribunalesse omnibus notum ac receptuin; cuni ibi ludignaladlem poscetsihi: tutaqne riiscot
Machbiadivulsiturhahitfa*deramundi.
adnoleiur distaniia? inlervallum non impedire, quo- (I.DCAN.Thars. lib.i, vers. 77.)
iiiinus ad canideni sedeni non provocelur : Stepha-
num longe posiium. Teruo : Revera in responso Rerum summa huc rcdibat. Contendebant Afrf-
asseritur, caui distejitiam in causa fuisse, ut facilius caui iiiilluni esse, alque invaliduni qiiodcunque
ab apostalis coiificiae fraudes Stepbanum occupa- hicrelicoruni baplisran, qunlibel foruin ac rilu admi-
renl, longe posilum fefeltit. Caeleruin duro perslriu- nisirareltir. Percrebruit, origineni mali ex'Orieiite
gil negligenliara ponlificis ari senleiiliaiii alisolulio- profeciaro : ubi fortasse contigil, ut non rejieeretur
•ris piocedenlis cilra plenani facli eognilioiiein, illico baplisnuis quoruindam h;ereticoruui, illiiin
veritalit ignarum , iion negat judici proiiuiUianli non coiifeieiuiiiin suh legitiina forma, poslmodum
cnmpeieniera aiiciorilaiem. Quarlo : Id etiani osten- vero indistincle reprobatuin fuit quodlihet genus
dit legitiroaro poteslaiem recognosci Stephani de- baplisini per haereiicos admiuistrati, snb falsa per-
cerueiilis, ciini hic accusatur tantiimmodo de ne- I{ j{ suasione qn;e irrepserat, non posse ullnm sacrn-
gligentia?vitio, uvii lam culpandus ett cui negligen- ineiUiiin habere extra calholicain Ecclesiam. (Dio-
ler obreptnm ett; impelrans vero nolalur criinine nys. Alexandrinus apud Euseb., Hisl. lib. vii,cap.
falsi inalitiose proposili : qiiaiu hic exsecrandus qui 6j : < Non episcopi in Afiica solum istam consuetu-
fraudulenter obrepsit. Quinlo . confiiniatur deui(|iie (lineiii de_hnereticis rcbaptizandis jam invexeruut,
iiaeclilteruruui sentenlia ex eo, quod obreptitiumesse verum etiaiii longo lempore ante episcoporum me-
criuntiat quidquid a Slephano Basilides impetravit. moria, qui antegressi siint in ecclesiis maxima ho-
Porro vocabuium obreptitii a jurisconsulloruin sub- roinuni freqiieniia celebratis, el synodis fratrum
lelliis petiiuni signilical qualitalem qua? altribiiitiir celebratis tiiui lconii, tiim Synnada?, lum mullis
litleris aut rescriplis a lcgitimojusdicente impelraiis aliis in lociS eonvocalis, illud decreluin fuit. > Usus
sriper gralia, jure,. aut concessione, eumdem judi- iiioleverat in Africa ante beaturo Cyprianum, qui
cem ciicumveniciido per roiieeiitiam veritatis, cujus testalur ita deliiiitiim lirisse in provinciati conci-
essct expressio necessaria atl impeirati rescripti lio sub Agrippino, decessore Donati ejus, cui S. Cy-
validilatem. Hocipsuin verbatim exnressum depre- priaiHis successit. < Quod quidem et Agrippinus,
henditur in litterii-Africanorum : < Tacita? veritaiis bona? niemoriaevir, cum ctcteris coepiscopis suis,
ignaruui fefellit: cuiobreplum esl, qui fraudtilenlei- qili illo leropore in proviucia Alriea et Numidin
obrepsit. > Ecclesiam Dei gtibemnbanl, slaluit, et librato eon-
Veiuni insignis dcmonstralio est ad excludendam ciiii communis examine firmavit. > (S. Cyprian.
qiiamcunque riiibiiationeinde supreuia S. sedisaucto- epist. 71.)
rilale ab bisce respousis S. Cypriani et episcoporumi r^u- QuaQcunquetnndem fuerit erroris et maii origo,
Africana? provincia? ad Hispanos, insignis, inqiiam,, id liquido conslat, sub pontificatu Slephani papae,
demonstralio exclusa? riubilalionis est aucloritalis, duos episcopos vil;c sanclilale non minus illuslres,
exerciiiuin, quod iinplorat per Cypriani ipsius preces; quaro dignitalc sedium quas possidebant, nerope
Stephano papae direclas, ut eaindeni aucloritalenii S. Cyprianuin Africae primatem , el Firniilianuiu
adhibent in negolio aequnlis ponderis, el natura?: inelcopolilein Cappadocia?,prolectores se declarasse
persimilis , nuper in Galliis suborlo. Marcianus, , ejusroodi praxis, et senienti.o. Ulerque eoruro syno-
Arel.ilensis episcopus, prolitebatur se Novalianii dos convoeavit in provinciis sibi subjeclis, et pou-
parlibus adluesisse lum in hacrelico dogmale, luini lifici Stephano couimunicavit decreta edita per
in sclrisnialis communione. Proxiinarum provincia- easdein synodos. Africana synodus ila perscripsit ad
runi episcopi, qui ea de re ad Roinanara sedeint Siephaiium pnpain epist. 74 inler Cyprianicas : <De
perscripseraiU, Carlhaginensi eliani Ecclesia? ideini eo maxhiie libi scribentluin, et ctini tua gravilate ac
significarunt, ad episcopum Cyprianum dalis ileruini sapieutia coufereiiduui fuit, quod magis pertiiiel et
litteris. Series rei geslae maiuleslat, scriplura id- ad sacerdotalero atictoritalem.et ad Ecclesiaecalho-
circo fuisse ad B. Cyprianum, quotl probe coiistarelL ltcaeunitatero pariler nc dignitatem de divina?dispo-
de illins exisliinatione ac venerationis lesiiinoiiio) sitionis ordiiiaiione venienlem, eos qui sunt foris ex-
apud Roinauani sedem. Cyprianus igitur in hauc: tra Ecclesiaui tincli,ei.ipudha?relicosetschismalicos
seiilenliara Stephano papa? litleras dedil (epist. 68):: profana?aqua?labe niaculati, qtiandn ad nos, alque ad
< Facere te oportet plenissinias litleras, >etc. Ecclesiaro (jua?una est.veneriiU, bnptizari oportere: eo
Haccverba non indigent comraenlai-io ad deiiion-- .,n quori pariun sit inanus eis impoiiere ad accipienduin
strandara in eis asserlain auclorilatera Uomaiue e vl Spiritum sanclum , nisi accipiant et Eccicsia? ba-
sedis, luin in delitiiendis fidei dogmatibtts, ttiui iui ptisinuni. . . . Ilaic ad conscienliam tuam, frnler
disciptina el conlirinatione consuetudiuis recepia? ini cliarissiroe, et pro honore communi, et pro "siroplici
administralioue sacr.iiiientoruiu, tuin in regiininiss dileelione perluliinus ; credentes etiam libi pro
ecclesiaslici jure exercendo.et necessario medioruiii ii religionis lua?et fidei veritale placere, quae el reli-
congruenliuiii deleciu ad coiiseivaiiduin ordiuein acc giosa pariter el vera stmt. Caeteruniscimus quosdam
traditiones. quod semel imbiberint nolh? deponere, nec propo-
Negare taroen non possumus , quin Africana Ec- siiuro suum facile niulare, sed salvo inier collcgas
clesia lum leinporis passa.fuerit qiiaindani eclipsiro, i, pacis et concordia?vinculo, (|iia?dam propria , qua?
duiii lumen peculiare contendil usurpare, taiiqunm n iipud se seinel sinl usurpata, rciiuere. Qua in re
sihi propriuiu iorel: ciini in Ecclesiis particularibuss nec nos viin cuiquam facinius, aut legem riamus, >
ejusmodi lux alia non reperialur, quaiu ea quamn eic. El Firinilianus iu epistola 75 apud S. Cyprianum
Soljustilia? (Christus Doininus) amavit et elegit it ait: < Pluriiui simiil convenienles in lconio diligen-
diffundere supra universnleni Ecclesiaro irradiansis lissime coiifirmaviinus , repuriianduni esso. onrae
ca-teras e Roinana serie, lanquain ceniro orbis Chri- i- oiniiiuo baptisma, quod sil extra Ecclesiam consli-
sliani. (ln.occidenle S.oljustilitu orilur. Vos esiisluxx lutum. >
muntli. S. Hicronuin. epist. 57.) Coiisirieranriiis is Super his litteras deriit Slephanus ad Orientales,
igilur est ausus Ecciesi.c Africanae uon dissiinilis is significans se reinoiiirum a coininiinione lidelium
icrl-rbaiionis occasio fulurus, a6 illius, quaui ;ri neleiium,¥irmiliauum, ct uiiiversos c|riscoposCi-
1405 HISTORIA DE VITIS RO.M.PONT. — S. STEPIIANUS. 1106
liciaj, Cappadocia?,et Galatiae, et finiiimarnm gen- A i rcgnlamveritnlis ct lidei a SlepUnno papa dum pro-
tium,.ubi haeretici rebaplizabanliir. S. Dionysius ponebat apostolica?seriis trariilionera? Asianaealque
hoc referens (apud Euseb. lib. vn, cup. 4) asseverat, Africana? Eeclesia? obiemperarnnl, ex qtfo consue-
,doclrinam et monila salutaria ejusdem pap.e in lit- tudinem soam novitatis viiio labware cognoverunt,
teris.ab eo datis ad Ecclesias Syriae et Arabia?jriti- Sancia?vero sedis iisura anliqiiilalis primaepraeslantia
rimum adjumenti eisdem Ecclesiis conlulisse: < Sy- conimeiidaluni, adeoque el legilimum deprehende-
ria? unfversa? et Arabia?veslra doclrina et consilio runl. Mnlla profecto intJagme progrediendum fuit ad
semper magno adjuinenlo fuistis: quibus etiam medO enodandam facli sericm' et in bono liiroineiconlra collo-
scripsislis epistolas. > candam. Ilinc est quotl S. AiigtistinuR(ltb.
Secunduro h:cc responsa legati Africanorum et Donat. cnp. 18) excusnre cotitendens S. Cypriamim,
AsianoruTOad eumdem Stephanum papam profecti j-ostqtiani asseruil bealiim martyrem non recessisse
sunt episcopi, ut aliqui scrqisertint (td eniiii prohe ab unitale Ecclesia?,aririit, nulliiro ariluic plenariiuu
inteltigitur ex conlextu epislola?Firrailiani ad S. Cy- coiiciliiim ea de re tulisse seiilenliani : <riXamillis
priamim, nerope 75, atqne ex lesliinonio B. Hiero- tentporibus, anleqnatn plenarii concilii scnlenlia,
nymi in Dialogo ad Lucifer) nt decrelorum ea de re quid hnc in re seiilieudum esset, totiiis Ecclesia?
editorum ralionem redderent. Verum eos nec ad consensio confirmasset, visum estei cnmfenneocio-
termonemtallem coltoquiicommunisadmisil (conque- ginla coepiscopis Afiicanarom Ecclesiarum, oinneni
riiur Firmilianus) : deClarans in epislola ad S. Cy- hominem, qui extra Ecclesia? calbolica? communio-
prianiim , ut in epistola 74 inler Cyprianicas, non nem haplizattis fuisset oporlei*e ad Ecclesiam ve-
esse iterandum quodcunque haereticoruin baptisroa. .n nienlem denuo baptizari. > S. doclor significat, in
<_Si quisergo a qnacunque haeresi venerit ad nos, ea fuisse sentenlia Cyprianum til crederet dedisci-
nilril innovelur, nisi quod Irariiiuni est, ut mauus pJina lantummodo tiine litem fiiisse„quo scilicet in
illi imponalur ad poenileiiliam. > genere qiiaeslionuro dogroa non atliiigenlirou, inie-
Optandum sumtnopere fuissel, ul Asiuni et Afri- grum cuique foret provincia? sna? moribus conlbr-
cani sibi praeoculis ponere voluissent roajoruni-suo- inari, donec solemni exainine staluerelur quaenatn
riiin sentenlias dc tradilione , cujtis depositaria est vettista esset aclegitimaconsueuido.
Pelri sedes, easqtie satis explicatas apud Irenaeum Caute atteudaroiis, ne opineiniir, sancttim Hip»
inter Asianos, et apud Tertullianum inter Afiicanos, poi.iasepiscopum duni excusal Carlhagi»iensein,afl5r-
tesles conterraneos. Prior ex bis Irena-us declarai, iiinns plennriuin concilium necessarium ftiisse nd
ad impediendam corruptionem doctrinac, ac revin- terniinaiiriam conlroversiain : ne opinemur, inquam,
cendos errores adhiberi a genuinis Ecclesiae filiis |ironuiiliare aliquid conlra auctorilalem sancne sedis
rectirsiim ad eam traditioneni ac fidem, quam Ro- in decidendis controversiis, quam ille recognovit
mana Ecclesia maxima et antiquissima, et oinniliiis adeo luculenter, quemadmodum suo lempore expo-
oognita, nlpole ab aposlolis Petro et Paulo liindata neiniis. Declarat eiiini, quotl ad haec attinet, eliaui
et constiiuta,abaposiolis acceptam per successionero eoucilia ipsa plenaria sa?pe priora posterioriLus
cpiscoporum venientein usque ad nos cum anctori- emendari cerlis in casibus, eilra laesionemauetorila-
late principali qna pollet conjunciain et inlegram lis ulriqiie integra? permanenlis : quo etiain sensu
praeservavit; Ecclesiis et fidelibus ubique lerrarum proferre poluit his in eisdeui casibus, etiam plenaria
posilis ad lianc recurrere cum sil necesse, et propler- r*-•
concilia ad exaroen revocare potuisse negolia pei-
polentiorein principalilalem convenire. S. lrena?us * S. sedem delinila cilra eversionera ejusdem jiiriutn.
adv. haer. lib. iu, cnp. 3 (cujus verba supra jam Siint atitem easus illi, cx beati doctoris senloiiUa,
dedimus in notis ad S. Clemeniem ) : < Habeinus qna?dain lalenlia et obscura, qua? progressu lempo-
Romam (ait Africamis) unde nobis qiioque aucloritas I-IIIIIel experiroento deteguntui- :< Quis autem n_-
praeslo est futura. Felix Ecclesia, cui lolani doctri- scil, inquit, concilia ipsa plenaria saepepriora posie-
nain apostoli cum sanguine suo profuderunt! > (Ter- rioribns eroendari, cuin ali(|iio experiroeuto reruni
tullian. lib. de Prwscrtpl. post nied.) aperitur quod clausum eral, et cogiioscilur quod la-
Asianis et Africanis minus infehciler id conligit, lebal? > (Ibid., lib. n, cap. 3.) Objeclum de quo dis-
quodopinarentur quaestioneni,ipsos inter ac Stepha- jiutabatur nuineranduin eral inter eos casus. Ste-
niini subortain, non versari circa dogroa, sed circa phnnus circn negolium baptisini liaerelicoriiin, quod
disciplinam, etoecononiiam Ecclesiae, proul ab ulris- prohibet iteiari, decrelutn refert ad Iradilioiiein :
que declaratum fuit. Firmiliauus eiiiin conquerilur, Nihtl innovelur, nisi quod traditum est: ad tradilio-
quori Siephanus decernat eos separare ab unitate neni scilicet juxta opinionem Augustini tmn lerapo-
universalis Ecclesia?, qui justis de causis recipi a se ris ita involulain et obscnram, ut plane couslare
non debere putabanl nonnullas consuetiidines Eccle- non posse videretur de illius evidenlia, nisi coacio
siaeRoiriana?proprias, qua?disciplinani taiitummodo plenario concilio : imo talem, ut eliam plenarin cou-
respiciebant; cum nemo ex decessoribus Stephaiii ciiia dc illius perspicuitale se corrigere invicem
arcendosessejudicasset eosqui similia inslitma se- possenl, ait S. doctor. Talis enim nalura? habebatur
qui reciisassent. < Secundum quod in caeleris quo- iil plene deliniri ueipiaquani valerel in plenario cou-
que phiriniis provinciis mulla pro locorum et homi- D I cilio aniequain discussa funditus et eveiuilala foret
iiiro diversilate varianlur; nec tamen propier hoc in pluribus dispulationibus el collalionibus particu-
ab Ecclesia?calholica? pace alqiie unilale aliquando laribus episcoporum. < Quouiodo enini, ail, poluit
discessum est. Quod nunc Stephanus ausus est fa- isla res lantis allercalioiiuni nebulis involiUa«il plc-
cere, rumpens adversus vos pacera, qiiam semper narii concriii liieulenlain illiislrationein confirnia-
antecessores ejns vobiscum amore et liouore niuiiio lioiieini|ue perduci, nisi priroo dinliiis perofbis ler-
ciislodierunl. > (Epitlola Firmiliani, apud Cyprianuni rarum regiones niullis hic atque illic disputalionibps
75). Synodi vcro Africanae fueranl protesiala?, ne- clcollaiioiiibtisepiscoporuni perlraclaui eonstarel? >
mini a se legero dari : sed arhilrari se integriiro <ui- (Ibid., cap. 4.) Itl perspicue nianilestal, generalis
que fore, salva cum ca?teris pace, sequi consiieliidi- concilii opero ab Augiislino requisilaiii super negotio
nem propriam. Qua in re nec nos cuiquam vim faci- rie quo iiiaxiuie quaerebatur, versari, jtixta ejus sen-
mut aut legem damut (apud Cyprianum epitt. 72). siiin, in cardine disciplina? circa cecononiiani eccle-
Neininemjudicantes,aula jure communionisaliquem, siasticaro, in qua plenaria t|uoque concilia cilra
ti diversum tenterit, amovenlet <Conc. Carthag., b de- muluam l;esioiieiu aut subversionem juriutn asserit
Bapt. hwret). posierioribus emendari.
Immerito igitur transferunt inimici Romana? sedis priora Id nianifcslius evincitur, si objecltiui inttieamiir
yeiusiam hanc dispiuaiionem ad coiioiliandani auclo- in eo prospeclu ae luroine in quo collocal Aiigusti-
ritalem novis dissidiis, quibus ipsi tiirbant Eccle- IIIIS,eiii;ii|iie audianius rein fiinriilus pertractnnlc.ro.
«jaiu. Noime comprobavit cveulus, propositara Juisse Nihil, inquil, oppouebaiitur S. Cypriano praetcr
14v)7 ANASTASII BIBLIOTHECARH 1408
consueludinem, ulique veram, cujns nltnmenveri-, A citur, in quo hosles apostolica? sedis obleclari tauto-
lalis rioeniiienta iion pi-oferebautirr. Cnnstieludo istn pere valeant.
revoGala fueraiin dubiuiHcorara Cyprinnoper Agrip- . Quod autein ad eos pertinet, qui salva quam de-
jrinum, uniiro ex stris decessoribiis, in qiiodam con- bent oberiientia, videntur trahi voluplate altercandi
cilio aliquot opiscoportim Africie : qua? dubia et et occasiones inquirere disputandi de illius sedis
(|ita?stiones nisi pra-cessissenl, nibil ansus fuisset auctoriiaie; debent diligenter cavere, ne imagine sibi
Cyprianus ratiocinari coulra ejus ronstieliiriiiiis as- proposita id eflici.endiqtiod a sanctis peraclum pn-
sei-lionein. In casu lanlae oUscurilalis, post librala tnnl, illurinnt sibi et Ecclesia?falsa specie imilalio-
qii:c hinc alferebanliir, et qna? viriebat ipse de con- nis. Considerare eliam debent cum healo Anibrosio,
snetudine iin robusia alque extensn, et quac illinc ne sanctos qiiidem ubique fuissecompotcs omnimodae
ox adverso repercrnl constahililn in propria Ecclesia perfectionis; cumqne eadem qua nos natura cor-
ox aticloritnte concilii strli. Agrippino; prolixioris rupla constarent, infirmilati qtioque noslra? polerant
lilioris pertaesus in suscipienilo ulleriori exaraine, subjaoere. < Non n:itiii;e praesinnlioris fuisse, sed
ninliiil sequi riecessoruin siiot-um proximn vesligin. oliservaiitioris; nec viiia nescivisse, sed emendassc.
<Sed<jriia, > ail Aug-, ibiri., onp. 8, < lunc non exsii- Quod si inviilia eiinro snnotos ariussit, quanlo magis
teranl nisi qui ei consuetiiriinein opponerent, noluit cnveiirinniesl ne inflnmmel peccnlores? (S. Ambros.
veraci quidein, setl nonduin asseria; coiisiieliidini de S. Joseph.). Correxisse aulem istnm seiilenliam
oeriere. Qunra lamen coiisiieliidiiiein nisi prior nnle non inveniliir : non incongriienler lamen rie lali
Agrippinus.-et iionnnlli per Africain cocpiscopi ejus, viro exisliinanriuro esl, qtiod correxeril; et forlasse
oliam per concilii sentenlias disserere lenlavissent, j) suppressuin sit ab ois, qui hoc errore iiimiiim delc-
non auderet iste saltem raiinciuari adversus eam. clati sunl, et tanln velut patiocinio carere noluc-
Sed in tnm obseura quaestione ttirhuliis, et tihique riiiil. > (S. Aiig. epist. 48, ad Vincenl.)
iiilnens universaJein robustnmque ooiisueluriiiiem Considerate etiain debent atleiite h:nc verba Vin-
ooarctarel se polius Seri ciini fntignlum prsece- centii Lirinensis, quorum vcrilas roiilinenter conlii-
deniis concilii, quod |>er Agrippintitn fnclum est, niata et perspecta fuit exporimentis ciijusvis aetaiis
excepissel auctorilas, maluit pradccessorum siioruni, conseciila? : nempe lanlumdeiii praefulsisse zeluro
Hinquam inveiiluin defendere, quam iuquirendo am- Stephani papa? stipra reliquorum episcoporum vigo-
plins Iaborare. > rem qui novilaii olisistebnnl, qtiniilum supra eos
Concludemus ilaque. in sententia heali Cypriani (lignitate calherira; elevabatur; et in exilu huuis ne-
quaeslionem illi non visain de firiei dogmale, ciiin gotii perspecluni perinde fuisse quori in siroilibus de
separari noluerit a onminiinioiie cum cseteris a se more contigii, ncmpe vicisse causa anliquilalem, et
diversa senlienlibus, qtiod facere uiiqiie debnissoi, explosaro fuisse novilalem. < Tum beata? meinoria?
si eos haerelicos juriicassel. Juxla placiluin vero S. Siophanus aposlolicae seriis anlisles, cuin caeteris
Augiislini ageli.itur dc negolio iia obscuro (per ad- qiiiriein collegis suis,seri pr.ecaeterisreslilil: dignum,
inislionesgeslorum) ul scilo ieiupnris beneheio rie- tit npinnr, exisliroans. si reliquos omnes lantiim lidei
legi penilus posset, et in quo ailhibenda crnnl len- devolione vinceret, qtianluui loci auctorilate snpe-
laminn, concilii plenarii opem riesiderantia ad eadem rahal... Quis ergo titin uuiveisi negotii exitus? Quis
exacle perficienda. Eral nempc comprobanda uni- iilique, nisi usitatiis, et solilus? Retenta csl scilicel
versalitas consiietiidinis; iri est, num tnlis usiis et aiitU|iiiias, et explosa novitas. > (S. Vincenl. Lirin.
ralio disciplina? conforrois hnhenda forel trariilioni- conlra hwret. cap. 9.)
btis omiiiuin Ecctesiarum. Nihil plane adhuc perspi- C (

XXV. SANCTUS SIXTUS II.


ASNO CHRISTI 260, VALETUAINI
ET 6ALLIENI IMP. 6.

25 Sixtus, nalione Grcecus, ex philosopho, sedit annos duos, menses undo-


cim i Uies sex "•. Marlyrio coronatur. Fuit autem temporibus Yaleriani et
Decii b , quo tempore fuit raaxima persecutio. Eodem tempore hic comprehensus
a Valeriano, et ductus ut sacriticaret da^moniis , quia contempsit praacepta Va-
5 leriani, capile triincatus est, et cum eo alii sex diaconi, Felicissimus c, et Aga-
pitus , Januarius et Magnus , Yincenlius et Stephanus , sub die sexto d Idus Au-
Et a consulatu Maximi et Ravionis « usque ad con-
gusti. presbyteri praefuerunt
sulatum Tusci et Bassi xm r Kalendas Augusti. Quo tempore ssevissima perse-
culiorie arguebalur bealus Sixtus sub Decio. Et post passionem beati Sixti post
10 iertia die passus est el beatus Laurentius ejus archidiaconus, quarto Idus An-
el Severus presbyter, et Crescentius lector ,
gusti et, Claudius subdiaconus,
et Romanus ostiarius. g Hie fecit ordinationes duas "* per mensem Decembris ;
presbyteros quatuor , diaconos septem, episcovos per diversa loca duos. Qui
vero sepultus esl in casmeterio Calixti, via Appia , Natn exdiaconi supra-
15 dicli sepulti sant in cameterio Pro?textati, via Appia. vm ldus Augusli. Bealus
NOTDLJJ MARGINALES FABROTTI.
11B, nnn. I. minns d. 8. ^»B, Valer. et Gal. a coss. Val. iv el Gal. ni nd Mcromiiimelt nsonm cl Bassum.
e Mait. Roro. 6 Aug. dC, octnvo. « C, Glabrionis. s C, 14. BB«ro-i. ad ann. Dom. 261. h B, unaio.
1409 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SIXTUS II. lilO
outem Laurentius [sepultus est via Tiburtina, in. cceojeterio Cyriacetis, m agra
Yerano in crypta, cum aliis multis martyribus, iv Jdus Augusti, et cessavit epi-
scopatus dies triginta quinqur-.
CATALOGUS SUB LIBERIO
Sixtus annis duobiis, mensibus undecim, diebus sex. Coepit a consulatu Maximi et Gla-
brionis, usque Tusco et Basso, et passus est vni Idus Augusti... a consulatu Tusci et
Bassi, usque in diem vm Kalendas Augusti, iEmiliano el Basso consulibus.
VARLF. LECTIONES
Apud Fabrottum ex codice Freheri. \\ viu Id. A»g. Fuit autero a oonsulntti Mnximiel Grn-
Num. 25, lin. i,B, el philosoplros. lin. 7, B, Gra- vionis II iisque ad cons. Tusci et Bassi, passns est
vionis seeundi. AB. usque ad Tuscum el Rassuui, XIIIK. A. lin. 9, postSdies. lin. 14 Calixti via Appin,:
et a consulalii Tusci ct Bassi. tin. 9, iirgebaiur.'/ii/. Ciriaceles in agro V., in erypta cum al. m. ra. eicess.
ead. et 10, AB, post tertiani riiein passus esl. lin. ep. d. 55.
14, AB, iiain sex diaconi. lin. 16, B, Cyriacae. lin. Apud Ilotstenium et Schelestralium.
18, AB, dies .6. Lin. 1, Flor. secund. omittit Sixtum. Flor. Cass. et
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. Vat.el pliilosophus. lin. ead, Reg. et Flor. niinuni i,-
Lin. 1, nnt. Gr. de Alhenis ex philos. sed. aiin. _; Flor. dies 25. lin. i, Flor. qui coiileuipsit pra?aepta
m. 10, d. 25; fuil autem tenipore Decii et Valeriam Vnleriani, elob id capite, elc. et curo eo alii ex.dia-
q. t. f. ni. p. E. t. comprehensiis a Val. lin. 4. qtri conis. Htmc tocum ex Gesjis Potiiifiealibut cilat Ro-
oont. p. V. et cap. tr. est, et cum eo sex diac. F. et tlutpltnspresbyterin Viia Ral>ani,apud Brovertnn,An-
A. Jan.et magnus Innocentius el S. lin.l, Gravionis. liq. Fuldens. lib. ni, pag. 240, qui vtilgatam lectiohem
lin. 8, XXIIIKal. A. q. t. f. pers. agebatur sub Decio. confirmai. Sed puiem iegendum, alii sex ex riiacoiiis
Maz., urgebatur sub D. lin. 9, posl tertiaui riieni p. Fel., elo,., ex preskyieris Jaroiar., ctc. Jtii. 14, Vat,-
est B. L. arch. ejus. tin. 15, duos. lpse vero f. lin. et Reg., sex diaconi. lin. 18, Cass. 26, Vut. 2.
16, in ciuiil. Prxtextato via Tiburliua, iu cimilerio
Chyriace. Apud Peniam ex codice Cavensi.
Ex codice Thuano allero. Lin. 7, Mnxinti el Rnvionis i usque Tnscuro el Bas-;
Lin. 1, sedit aiiniim 1, m. 10, d. 25. /in..5, mngna suin', a consiilalii Tusci et Bassi usqiie xui Kal. Aug.,
persecutio. lin. 5, Felic. Aga. Jan. M. V. et sub die B elc- lih. 14, N.im vi diacoui supradicli.
NOT/E VABIORUM.
ALTASERRiE. Sub Gallo, et Volusiano sacra Apellini inrih-taesse
Lmea 9. — E( post patsionem beali Xisli post ter- supi-a vidimiis : sic sub Valerinno :ilia iiiipoiiiintitr
sacrilieia agenda. Dedit occasionem Vale-
liadie passus est el beatus Laurenlius ejut archidia- - genlibus niulandi- ptopositum, el vexnndi Christinnos
conus. B. Laurentius fuil arcliidiaeonus Xisli, queni riano
ad inarlyriuro properantera et ipse nd niarlyrium Macrianus, qui vEgyplioruni sacris inilialiis, apuri
Vnleriaiium siimroam obiinebat graliain. Cum vero
anhelans-his verbis nlfalus, qua? reltilii Ainbros. de aiixiiim videret iinpcralorem de exilu Persici lielli
OIKc. lib. l, cap. 41 : Quo, sacerdos sancte, sine dia- irominenlis, vicloriam liitiiinqiie iraperiuro pronii-
cono properus'! ele. Voti conipos, sex posl diebus sit, si lsiacis _Egypiiacis inilinreliu-. < Initialiones
niartyrhiiu pussus esl.
atitein, impiira el abominanria malelicia, et sacrifl-
BENCINL cia exsecrantla peragere euni jussil, i uti scrtbit,
Linea 2. — Fuit atttem temporibus Valeriani, et Eusebius 1. vn, c. 10. Talem potenliani apud Valc-'
Decii, quo tempore fuit maxima perseculio. A Decio rianiun Marcinuus obliiroii, ut iinperii vices con-
riiiiii in clericali niiiiisierio eral Sixlus cum reliquis credilas hubuerit, iliiin adversus 1'ersas exercilum
rie clero excellil merito veri confessoris, quod infra imperalor ducebnl. lri conslal cx Pollione iliceute,
dicitiir : quo lempore twvissima persecutione uryeba- quod Valerinnus de viearia intperii potestnte Macriano
tur bealut Sixtus sub Decio. JOtrosqueimperaiores eotlala ita seitnlum ccrtuin fecil: < Palrcsconscripii,
in poiUificeinferocienles dcsigiiavit, Deciuin iu prio- belluiu Persicuni gerens, Marciano lolnni renipubli-
ribus eriictis adversiis clericos eroissis, Valeriaroini cnm tradidi. > Quaecsseiil iiiiiialioiuiin species pturi-
reiiovaiitem edicta, et perseculionein. Decii porro, C busproseqtiitur Apiileiuslib. u et xuMeiainorph. V:;-'
el Valerinni una el eadeni persecttlio censelur, eisi lerianus Kaque Mncrinni iropulsii novas has caBi-enio-
alii inlerroedii priucipcs iroperaveriiil. liinc Euse- nias pro felici fausioqiie belli exilu haliendo aliis etli-
bius lili. viu, cap. 4, eiim de iniliis Dioclelianea? ctis publicarc vohril. De quibus intelligenda veniiint
siibsecuta; perseculionis toquiiur, ita scribit: • Tiinc verba in antiqua sancli Cypriani passioue, qua? sic
eiiiro diabolus, qui poleslateui accepil liujus munili, hiibent. inilio ojiei-. S. Cypriani: < Saeiaiissiini im-
lanquam ex allissiiun sopore excilnri priino co-pis- peraloie.s Valenanus, et Gallieims, litteras ad me
sel, el posl illud tenipoiis inlervailuni, quod pcrse- riare (lignali sunl, quibus praecepeuini, eos qui Ro-
cntionein Decii, el Vnleriani siihseciiluro esl, clatii inauain religioueiii noii eolunl, dcbeaiu Roue.nias
ailhuc, et occulte insidiarelur Ecciesia?. > Ubi iinnin caereiiionias recognoscere. > Neinpe quns speciali
eanidemque perseculionem habei a Decio exordieu- nioilo sua initialioiie perngenrias decreveral ex Ma-
lem, el iii Valeriano linienteni. Quo morio Lactan- criaui impiilsu. Praeceplum direcluin est ari episeo-
tius, de Mortibus persec. cap. 5 : < Non ninUo post pos, et presbyleros, ut ibi: < Non sohiiii dc episcopis,
Valerianus qtioqne non riissimili (a Decio, ric qua veriini eliam de presbyteris roihi scribere digunti
looutus enit) furore-correptus, iuipias roaiius iu siiiii. > Ouinero vero Chrisiianis ndenipium locuiu.
Deuiii inteiilavit, el nuilluni, qiiainvis brevi tein- orandi eodetn praecepto significanl liaec nlia veiiia :
pore jusli sanguinis fudil. i Ail, Vateriunutn non < Praceperunt ctiam, ne in aliquibus locis concilia-
dittimiti furore lirieles inseclaiuni esse, ul oslenrie- btila fiaiit, ne cccmeleria ingrediantur. Si quis ha-
ret iteciaiiaepersecutionis limites sumendos ex Va- que hoc salubre praeceptum non observaverit, rapile
leriani obilu, qui iisriero edictis Decianis conliiiuan- D jileclatur. >Eadem Dionysio Alex. intimata esse su-
lam censuil iu clericos roajoris ordinis perscculio- pra vidirous. Initialiones porro iEgyptiaca?, vulgo
nero. Jsiacae, iimllae erani ac vari:e, qviiiiiin potiorem
Linea I. — Qitia contempsit prwcenta Valeriani. piirieiu laud:>,"rlibriscnrtiial Apu/ri>is.Ilaspra:cipu'-
1411 ANASTASII BIBUOTHECARII 1412
promotas doeent seqnenlia passionis •Cyprianica?A . et successores multiplici confessione gloriosa spe-
vCrba : < Jiisserunt sacrattssimi impCralores ea?re- ctabiles: etut ostendereiur eiiam talera Sixium fuisse,
moniari. > Quod ultiroum verbum riesignat ritiiuni propterea auctorGeslornm adnotatum reliqiiii.ipsiiin
farraginem, quam in Isiacis usurpabant: Quo sensu ih ea swvissima pertecutione 1'uisseexagitalum a De-
in senteiilia capitali a proconsule edila, dicitur secta cio. Catholicos vero Novaiianis objecjsse sttorum
cwremoniarum suarum. His enim verbis excipitiir: inconslantiam ingloriam in perseculioniJms illis sae-
« Dju sacrilega mente vixisti, et pltirimos nefariae vissimis, dum iion legebatur vel Novatiannm, vel
libi conspiralionis homines aggregasti, el iniroicntn asseclas quidquam pertuiisse pro fldei confessione
te diis Romanis, ac sacris legiljiis coiisliiuisli, nec te lolo eo lempore, docet in suis epistolis Paciarois,
pii, et sacratissimi principes Valerianus, et Gallienns qui pariter reserat posteriorum Novatianorum fig-
Augiisli, et Valerinntis nobilissimus Caesarad sectara menlum ex corruptis epislofis Cyprianicis', quibus
caeremoniarum suarum revocare potuerunt. » Ubi contendebant ostendere, Novatianum fuisse verum
discriminniUur dii Jlomani; a secta impcralorinn confessOrero. Argumentnm vero rie multiplici con-
stabilila iu caeremoniisab ipsis vindicatis, quae alia? fessione tunc asstimi solitnm veluli tesserain virluiis
rion erant, nisi 'iEgyptiada? inilialiones. Eaedem pro* probant epislola? Cypriani datae pro causa Cornelii.
posilae Sixto, quns nominc prwceptorum Valeriahi adversus schismaticos, ubi hanc confessionis nolain
LiherPoriliflcalTsexpressit; quae dicla cum sanclus augel, ut osteiidat et Cornelii legilimam eleclionem,
pontifex abominaretiir, sequilur, Liber Ponliflcalis, el Novatiani schismntici ambiluro : qiio modo Cor-
quod capilali poenamliUalur. nelius homine synorii Roiiiana? ad Fabiiim suggillat
Linea 5. — Capite truncatut ett. Qui conteronebant ni Novatiarium reluciantem iu periculo perseciitionis
ex episcopis et presbylerts iniliclis imlialionibus catechiiiiieiris adesse, el in persecuiionibus refugien-
cacrerooiiiari, eapilali sentenlia puniebanliir, ex tetii ceiiamina. Liber itaque Pontilicalis designare
laudata passione, qtio modo inartyr effeelus S. Cy- voluit in periodo itilegraDeCiana? perseculionis Six-
priairos. Ordinariaro hanc in refragaloresedictoriiui tum vexaiuni esse, et s.uo Decio, et sub Valeriario,
fuisse poenam eriiitur ex lattdata passione, iinriante, quaiido glorioso certamine roarlyriuro coiistimina-
Jldeles astanies Cypriani morti exclaroasse, ut ctnn vif: quod etin Urbano, Cornelio, Slephano, et Lucio
ipso capilali eadero pcena plecterenliir. < Post lianc observaiuin est.
vero sententiam turba Jratruro dicebat: et nos cuin Linea 16.—Ctjriaceiis. Occurrit vox in Sylvestro,
ipso decollerour. » , ubi legitur : < In eoriem loco possessio ciijusdam
Linea 7. — Et.presbyleri prwfuerunt. In vacatione Cyriacetis reiigiosa?femiiiae, quani fiscus Occupaveral
sedis pontiflcia?,uti sub Fabiano evenerat, presbyleri, leropore perseoulionis. i Erat ha?c religiosa mulier,
et diaconi praefuisse dicunlur, et cum suscepta Ec- quae,"Deciana perurgente persecultone, bonortiin
clcsiae cura, uiiiversalem solliciluriinein osieudisse jacluram passa fuerat, et qitidem juxta ediota
priBcipue in catisa lapsornni, dirigendo e-jislolas ct tyranni, de quibus in laudala ad Successurii epi-
exhorlationes ad compescendam quoruindam nimiam stola scribit Cyprianus, cura summam ediclorum
liberlatem in adiniuendis lapsis. lnter hos admonitum proponit. < Malrome .adcmplis bonis in exsiliimi
fecerunt Cyprianuiii pro hac conlroversia; sicuii relegantur... Sed et huic perseculioni quotidie
cliam quod in fervore persecutionis, quando piebes insistunt praefecli in Urbe, nl si qui sibi oblaii fue-
inajoris adjutorii erant inriigentes, eas reliquerit, et <->
' rint, animariverlantnr, et bona eorutn fisco vindi-
in secessu adlroc delilesceret. Pro quibus epislolam centnr. i llae fisco lempore persecutionis adjudicatae
deriit pretbyteris et diaconibnt Romw contisleutibus possessiones, paceperConslanlinum dataEccJesiis,
iti nova ediiione nuni. 20, ubi causam secessus ape- abeodem destinata? sunt in dolem templorum et
rit, et quid pro lapsis egerit, el pro confessoribus et : de quo fnse Eusebius, et infra Liber
inariyribus. Additque, qttod de universis aclibus Jauperum •ontilicalis. ln praedioio ilaque relicto, loeum san-
certiorem reddiderit clernro eumdem Romanum. < Et cla inulier aptavit pro martyrum sepullura. Cur
quid egerim loquuntur vobis {epistoUe.protemporibus vero non fuerit, sicut anlecessores, Sixtus repositus
emissa? : numero tredeciin, qua? ad vos transroisi. > ad viciniam niemoria? aposiolorum, facilis respou-
ln cpistolis vero illis tredeciro quse egeril, et quae sio : quia inlerdictus ex posleriori Valeriani edicto
illa?sinl Jo. Cestriensis in Aunal. Cyprianicis assi- accCssus ad cceuieleiia, uti supra notalum cst. Ex
gnai, ad aiinum 256, § 11 et 12. Qua? vero esset qua causa etiam evenerat, ut Sixlus SS. apostolo-
presbyterorum et diaconorum cura, episcopo absenie, ruro Pelri et Pauli corpora ad locum sancti Fabiani
sicul eliam deluncto, docenl ejusdem Cypriani epi- transtulerit, ut ibi iutius cuslodirenliir, ue perse-
tolae presbyterjs et diaconis Ecclesia? Cartbaginensis culio etiaro adversus ccemeteria incrudescens, sa-
data? lempore secessus. Quod yerohic presbyterorum cras reliquias igni traderet. Unde qua? Liber Ponli-
lnenlio occurrat, diaconis praetermissis, ad quos, ficalis iradit in Cornelio de istiusmodi iranstalioue,
pnecipue ad archidiaconuni, spectabat potior solli- reponenda in Sixlo, el corrigendus lextus. Ex quo
citudosaJte.ro exlerior bonoruro Ecclesia?, factum etiam probata manel nosira conjectura de addiiio-
reor, quia cuni Sixto arcliiriiaconus Laurenlius, e( nihus, et de modo in Libro Pontilicali factis. Tem-
cumeoalii sex diaconi, Felicissimus et Agapiltis,.!D pore vero Sixti traiislaiionem factam probat Indicu-
Jantiarius et Magnus, Vincentius et Stephanus sunl, lus deposilionum inartyruro apud Bucherium, ubi:
ail Liber PonMlicalis, marlyrio afiecti unde nolavit < Tertio Kal. Julii Pelri in calacumbas, Tusoo e.t
consequenter, quod soli presbyleri prwfuerint, quia Basso coss. i Qui eoiisnlalus speclat ad niinum
alu curo Sixlo roartyrio passi erant. 258, quO tempore Sixtus vivebat, non vero Gorne-
•Linea 8. — Quo tempore, locus corruplus per Jius.
consuelani amanueiisium iransposilionem : hinc su- BINII ET LABBEI.
pra referenda verba, forsitan meliori sensu sic : Linea 5. ^Capitetruncatus est. In Coeraeterioeo-
< Fuit aiiteni temporibus Valeriani et Deeii, quo dem, in qrio contra legeui Valeriani iinperaioris
tempore fuit raaxinia perseculio. Quo lempore. s-e- adilum cosmeleriorum proliibentero peccaveral,
vissinia persecuiione arguelialur, beatus Sixtus snb occisum esse, testiinonio S, Clnriani constat. De-
Decio. Eodera tempore Unaxima? perseciilionis) bic collalus, an crncifixus decessent Sixtus pontifex,
coinprehensus a Valeriano, > elc. Loctun sic resti- conlroverlilur. Uniis est solus Prudentius liyrono _
liiendum esse suadenl circiiroslaiilia? temporis, quo eum cruci affixum fuisse tradit his versibus
adversus Novatianos catholici osiendere obnitcbnn- Jam Sixtusaffixuscruci
tur : priino, schismnticos Deciana? perseciiiionis Laurenliumflentem videns
litisse auctores; secundo, in Deciana persecutione Crucissiib i|_>so
stipile, etc.
eleiicos majores fuisse vexatos, cum tanien sccuri Vemm in ccemeterio praedicto cnpite truricatuin
et incoluuies Novaliani viverent; lerlio, Corivriiuro, fuisse phiriiroi lestitnoniis est coiiqiiobatiiiii.
1415 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SIXTUS II. 1414
BLANCIIIN. . scennrii catalogi habcl in Xysto (sequilur Scheleslra-
NOTJG CHBONOLOGIC-. lius) rcfiM-iiniqiioqueauclorLibri Pontijicalis et Ana
Sixlo ponlifici annos n, mense» xi, dies vi, in slasius Bibliolhecnriiis jtixta lidein anliquissiini ms,.
picluris Leonianis evideules concordi lectione altri- Florenlini: ctijiis leclio in mss. noiis LucaeHoistenii
huunt antiquissimus cainlogus Liberianus, et qua- sulj ponliflcalii Siephani exhihetur his verliis. < Et
luor Ilalici cum Belgico Papaebrochii, necnon qua- presbyteri praefuernnl a consulatu Maximi et Glabrio-
luor codices Ocriculenses, variantibtis numeiiim riis II usque ari Tuscuni ct Bassuni, a consulniu Tusci
dierum nonnullis ex Colbertinis. Quare spalium et Bassi usque xvu Kal. Augusti. > Ubi videre est
opiscopatus ad triennium ferme soliriuni exlensum duplieem errorem. ab Anastasio admissum, alteruin
censeri debet positum exlra aleam dubitalionis. duro sub Slephani ponliflcatu narrat quod snb Xyslo
Dies raartyrii tam illuslris est, quain diaconi narrare debuerat, altenun duin consitlatns confunlil,
ejiis Laurentii : cui prnedixit dum ad necem ipse, et a oonsulatu Maximi et Glabrionis n, amia 256,
dncerelur: Posl tridnum me tequeris saeerdotem Le- qnn Stephanus adhtic pontifex erat, usqtie ad xvn
vila, ut ex Actis constat sanctortim Palrum lesli- Kal. Augnsti anno 258, quo sub Titsco et Basso
nionio oorifirmnlis. Consignalur itaque Sixli II Xystos adhuc vivebat, presbyteros Ecclesise prse-
niarlyrinm labiilaruni consensn die Angusli Pro>- non fuisse afiirmat. Octavo ldtis Augusti, Tusco et Basso
secus ac in depositionibus martyrum (inter coss., Xysttis prinrom roarlyrio consummatus est,
legomena col. 975 seqq.) aelate Liberii scriplis, ut constnt ex supradiclis. Unrie rectissime m-
per" illa verba : « Mense Auguslo, oclavo lrius, tiquior caialogus habet, presbylerosTusci posl Xysli
Systi iu Callisti, et Pra?texlati, Agapiti, et Feli- obiliim Ecclesia? praefuissea consnlalu et Bassi
oissimi. » Coiisonat eliaro antiquissimiim Ka- B usque in diem xvu Kal. Attgusti jEniiliano et Basso
lendarium Ecelesia? Carthaginensis < vm Idus consiililitis, qiianrio niniirutn in loctini Xysli successit
Augusti sancti Xysli cpiscopi el inartyris Roroae, Dionysius. > Niliil superest adrieiirium rioctis obser-
iv FriusAugusli sancti Laurentii. > vationibus Schelestratii, praeterquam terltum discri-
Beatns Cyprianus Inartyrio suo proximus, quod nien inter descriptorem catalogi, el auclorein lextus
fortissime complevit eodem nnnoquo Sixtusdie 14 Anastasii observari in numero cousiilatus secundi
Sepiembris, nuntium ab Urbe percepit proxime co- sociando citro nomiite Glabrionis, qni assignatur
ronati collega?: ila scribenle Pontio diacono in ejns Maximo ejusdem collegne in coriiee 1. xv de Fidei-
Vita : <Jam de Xyslo bono, et pacilico sacerdole, ac conimissis, el in Faslis Cassiodori, et in ckronico
propterea beatissimo marlyre ab Urbe niintius vene- Alexandrino. Leges alia?, a Relando indicala?, et
rat. Sperabalur jam jariique carnifex vcniens, qui inscriptio a Fabretlo edita pag. 725, in aedihus
devota sanctissima? vaiiinae colla percuteret, et sic olim Co. de Bigazzinis, nunc aulem Co. de Bolo-
erant omnes dies illi quotidinna exspectatione roo- gnettis, quaeapud littilum S. Marci speclabilis, iieutri
riendi. Cum ecce proconsulis jussil ad horlos ejiia, > assignat numerum iterati coiisulams, sed ita- iu-
eic. Acta marlyrii sanclum Cyprianttm captum fuisse sculpta legitur:
Iradnnt/di/>usiieplem6ris, Tusco et Basso coss Et . IlEDIC.IDID.NOV.MAXIMO. F.T GLABRIONE COS.
ila allera die octava decima Kalendarum Oclobrium CVRA.AGENTIBVS. AELIO.ACUILLA, elc.
roaiie judici oblalum, et cnpitis damnatum fuisse :
qiiibus caetera velusta monumenta concordant, le- Qnare inconfirmainur in sa?pe laudata methodo corri-
genda apud Scbeleslratium dissert. u, cap. 7, iiiini. 8. C gendi codicibus transmissis polius nuuieros et no-
Ex die igitur sexta Augusli anno 258, Tusco et ininibus consuiiim, quain nomina consiiluro ex nu-
Bassoconsulibus, si recedalur inaiiteriora per annos meris, et utraque exigendi ad genuina, et antiqua
duos, menses li,died <5episcopalui Sixli atlribiitos; docimienta, alque aetali proxinia iisdem coiisulibus,
ejus ordinalio parialur cum die 2 Sepierobris eaque quos enumerant.
Dominica anni 255, qua vicarius ordmabatur a Ste- Manet itaque sibi conslans Xysli chronologia, qua?
phano decessore, uj, in superiori nuinero indicavi, illi aiiribuit episcopalus annos 2, meiises 11, dies 6,
Valeriano in el GiJUeno u consulibus. In calalogo qna? lempora parliin exegit vicarius Stephani, par-
Liberiano diciiur coepisse proximo consulatu Ma- tiro successor: vicarius quidem ex die orriinationis
ximi n et Glabrionis, signante annura _5(i, cum sci- sua?adepiscopalum, qua? fuit. Septerobris anni255
licet per absenliam Stcphani in exsilium pulsi Pa- incidens in Dominicam, tisque ad obiluin Slephani, 2
schalia fesla sui vicarialus prima peregeril; dum Atigusti 257; successor vero ex die 22 post mar-
iinp. Valerianus acrius persequerelur clerum, quam. tyrium decessoris, cum vacasse dicalur sedes diebus
caeteros Chrislianos: uti patet ex epislola 82 S. Cy- totidem in Libro Poniificali, nempe ad diem Doroini-
priani ad Suceessunv : < Rescripsisse Valerianuro cam 29 Augusti ejusdem anni _57-. Inde vero acla
ad senalum, ul episcopi, et presbyteri, el diacones, interpolata ejusdem inarlyrii electionem Sixti atl
incontinenli animadverlantur. > El infra subdit : sedem Romanam narrant post obilum B. Stephani
< Xystiim aulein in coeuieterio animadversum sciatis his verbis apud Baroniuui nd ann. 259, et Sche-
octavo lduuni Aiiguslaruin die, et cum eodem Quar- Iestratium dissert. 2, cap. 7, nuin. 4:' < Aduiiataque
liim. i Xysti martyrio ea die coniplelo sub cousuli- rj.Ecdesia Christianorum ordinaverurit in lociim beali
bus Tusco et Basso, vacavit sedes per annum ferme Stephani episcopi et marlyris Chrisli Sixtum episco-
integruni, nempe usque ad diem xu Kalendarum puui Nono Kalendarum Seplembr., etc, sub Va-
Augusti, Mmiliano et Basso consuiibus, ila atlesianle leriano et Galieno coss.; > el in aliis coriicilins
auctore cataiogi Liberiani per illa verba : < Passus Vnticanis exnressius legitur: < Ordinaverunl in lo-
est vni Idus Augusii a consulalu Tusci et Bassi cura B. Stepnani Sixtiim nalione Graecum , patria
usque in diem xu Kat. Augusti, _Emitiano el Basso Atheniensera, episcopum nono Kalendas Septembris,
consulibus. > Lacunam recle suppletam fuisse ab Valerianoqiiarluni et Gallieno secunduniconsiilibus.»
Henschenio alTirmat Scbeleslratius. Supplemenluin Einemlat Scheleslratius Gallieno m, non verc u :
lacunae ita disposuii Henscbenius : < Passus est vtn emendandum esl et ilhid ordinaverum; vel inlerpre-
ldtis Aug. et presby*eri praefuerunt a consulatu Tusci tanduin est, ul adunala Ecctesia, cieri sulfragia
et Bassi usque in diem xu Kalend. Augusli, /Eini- elegerint, sive elevaverinl IX Kal. Sept. Sixlum pri-
liano et Basso consulibus. i In comtiiendationeni deni ordinaluro episcopum ad Petri sedem succes-
snppleroenti haec protulit Schelestralius : < Et pra> sionis jure in nomine suo implenriaro (quain vicarius
fnerunl presbyleri, etc. lta enim ante miile et cen- ariroiiiisti-averal mandato decessoris ex anno praece-
lum annosdum antiquior catalogus integer exslabat, denlij, rioiiec anno ad eani eleciioneni proxime con-
legil auctor secundi catalogi in Xysto :Et presbyteri seculii 258, dic scxta Augusti, Tusco et Basso con-
praefueruitt a consalatti Mnximict Gravionis u usque sitlibiis, pei-diiclns nd roarlyriitm, Laiireulio archi-
Tusci et Bassi xni Knl. Augnsti. > — < Qua? auclor diacono pr;e.rixcrii pareiu coioiiam post Iriduuin ei
1415 ANASTASIIBILLIOTIJECARH 1410
iribuendam, qnam ipse conseqiiebalur. Eodero verop A Linea 12. — Et Romaniis ostiarius. El lin. 14. Et
nieiise*Augiisloperlatn martyrii fama ad Cyprinmun,, diaconisupradictisepullisunt in Cwm<e erio Prelexla-
himc pariler consorlein jialniae,ab eo per liiterasi li. Ulcrqne locus islius numeri illiislranriiis hic esset
celebralae, obtinuit enunliare, uli memoravimus. insigiti dociimenlo hac ipsa die.27 Aprilis reperto in
NOT.EHISTORIC.-. coemeterio Pitclextati, duiii pra-lo subtliiutis hns ob-
servaliones: in qrio snnguis roariyruin, snis in crtislis
Linea 2. — Fuit autem temporibus Valeriant, et vitrum opplenlibus adhtic perspicuus, coinprobat ea
Decti. llanc periochen, qua; jn codicibus quibusdain,1 qua? in deposilionibus
desideratur, couftisaiii reddidil ex Aclis inlerpolatis,' Roraani potuilices tonipore inariyruni servari inandarroit
seu rointts apte perceptis, brevialor aliquis non salis' successores coiislanter relinueiiinl persecutionum, et quae
uli circa eoriiindeiu
expertus, aiit.diligens ; Schelestratius adinonuit. venerninlas, et soleriissiroe citstodierolas.
CIIIIIeiiiro Decius imperalor Valerianum censoreni1 reliquias Verum loco reservanda est editio noliir
consliluisset amplissima illa cum poleslale vix ulli\ lis isliusopporluniori
inoniinenli, neinpe in notis liistorieis ad nu-
privalo concessa, quam reluli; el cinn Valerianus1 merum B. Eulycbiani, qnas consulcre poleril leclor.
ex censore non niitlto post eleclus iroperator Decii
lilium creaverit Angiisium, constanle persecutioue a CIACONII.
Decio palre ccepla, ct a successoribus Gallo ac Vo- Linen 10. — Passus est et bealus Lanrentius ejus
lusiano coiiliiiuala, acritis vero instaurala ab ipso archidiaconus. Post tririuuro a Sixti ronriyrio, nenipe
Valeriano principe, aJfinilas lemporiiin, ei noniinis iv idtis Augusli, die Sabbali, priinnriiis dinconoruro ,
Decioriim repetilio sub Valeria.no, qna censore, qna seu ronvis nrcliiriiaconus, seu nrchileviia ipsius Lau-
Aiiguslo, occasioueiu riedil scqiiioribns saeculis, de B rei.tuis, clarissinius aihjela fldei, illustre cerlaroen
i-hronologia et gcnealogia, principiiiii riistincie or- obiens, posl diversa, el iniiiiaiiissima lormenla, cra-
(liiianda niinus sollicitis, ha?c oiniiia ieroere pernri- liculae ferrea? imposilus, igtieque assatus, insigiiein
seendi. Conlingcre quoque potuit, ut scriptor pas- nianyrii coronam cnn.seciilus,ndinirauda plane aniuii
sionis et aclortiin SS. Sixli et Laiirenlii exorriiura virliite de perscculorura perlidia triinnphavil, juxta
«hixeril a persecutione Decii, istaruui jiigaiarnin ori- iioineii lauieiim serlum adeplus. Celelirant hnjiis
gine, cum ab illa coeperint edicta contra clerUm exiniii marlyris cerlaroen Anibrosius lib. i Oflic-, o.
specialim proinulgaia: quoruni vi Sixlus iiourium 41, et lib. i,c.,28, clserro. let 71, etepist. ,l,lib. u,
pontifex semef delalus, aliique lune. evaseriiui, An- Augiislinus sup. Joan. tracl. 27, ci lib. i; Isidorus, iu
loniiioruin Icge vigenle, ul prima in ilelalione Chri- Missali et Breviario; Bernardus, serm. sup. Canl el
stianis parcerelur. Sed repetilis rienuniialioiiibus, in S. Andr. Leo Pajia in serni. et Prudentius in Pe-
oecasione roscripti, ad imilaiionem Decii a Valeriano ristepb- venustisaiuie carniine expressil; et alii plc-
jain prineipe conlra clericos edili, el ad sciiatiiin riqne, quos loiigum essel recenseie.
niissi. quo jubebntnr, ut episcopi, presbytcri, diaconi Linea ifc. — Hic fecit ordinationes duas. Menduiii
slaimi animadvertereniur (nairante Cypriano, epist. est. Fecit eniui beatissiuros Sixlus orriiiialiom-ni
52, supra col. 1415) subire scnieiuiaiu capitis iiriain, non duas, in qua episcopos per diversa loea
Sixto, Lnurcniio, el sociis Roniac, Cypriano vero duos, in Urbe vero Roma presbyteros quatuor, dia-
aliisque Carlliagine nccesse fttit. Illa igittir, qua? conos septein meiise Deceinbri creavit.
scriptor acloruiii repeienda riuxernt tanquaro. ab PAGU.
origiue a prinia illa ilulaliaue sub Decio, ul prose- C Ejus gcsla in
quereiur alteraiu denuntiaiionein suh Vnleriauo, pontificalii nos latent, id tan-
liim ex lndiciilo deposilioiiis marlyrum observnt
brevialor aliquis imperilns seqifroris ietatis ineple Penrsouius
coinniiscuit, el Deciliin ac Valeriaironi eodem lera- tiini bS. Pelri in Aniinlibus Cyprianieis, sanctttiii Six-
cl Pauli corpora nd
jiore nobis exhibtiit quasi in imperio collegas, ju- Calacumbns transliilisse, ut apostoloruni ibi liilius slaliones lia-
hentes ante tribmial siium perduci Sixluro , Lau- beri
rentitim, el socios ari euradeai locura Fori Nervw nrriore. possenl, niagis in dies Siuvienle persecutiouis
ln liidieulo eiiim, inqiiil, deposilionis iuaily-
pro Tellurit [in lellure\ Tempo : quo adriucli fuerant iiiin liabelnr : < Tertio Kalenri.isJulii Petri in Cnta-
Cornelius papa, et Gordianus, marlyrio afficiendi;
tanti non repiuai.s eos Caesares invicein scparare, ciiinbas, et Pnuli Osliense, Tusco et Basso coss. >
consulaliis competit in aiiiuiin 258, quo Sixlus
quos paria edic.ta jungebanl in studio perseqnendi Qui
miirisiros sacrorum, lerme continenler vexatos per scdit usque ad diein sexluro Augusti. Ubi scrmo est
ijlud oclennium, quod inter leges Decii el Valeriaui de Iranslalione coiporum saiicioiiim Petri el Paidi.
ciniixil. Vcruni de eausis enoris non esl fusius Liber Cornelium Ponlificalis poiililiceni perroniando, ut saepe
ugeudum. Siilliciat, aeta genuina cxstitisse a?late solel, pro i-ixlo posuil, indeque pseuilu>-
Arobrosii , ex quibus S. doplor exscripsil eadem Isidoriis eanidem historiain lictiti;e Coiuelii epislolae
verbt*., qnae legiiulur. in praecipuo ceilainine Sixli inseruit. Sixlus igilur non Cornelius, hatc Iropiea,
cl Laurentii etiain. in aclis inlerpol.ilis, qiiibus usus qua? ul tradit Caius, qtii circa aiiiiiun Chrisli 200.
csl Aiiaslasius. liadein passio, el aeloiuiu inagna scripsit, tuiic leroporis in Val.icanoassci vabaiilur, in
pars celebrata est versiljus per Priiriciitiutn in Peri- Calacurabas iranstulisse videiur
stephan. annis tantiiinnioilo 150 circiter post D 1 SOMMIER.
niarlyriuni Sixli et Laiirentii: ubi de triduo per. Sub episcopalu Sixli II, qui StephanO succes-
a
Sixuun praedicto, passjone el roorte sua ari jiassio- sit, accepit Roiiiaua series lucitlenla lesiimonia
nein et inorlein S. Laurenlii, Iwec legiHins nielio obsequii ac venerationis debilae siiprenue ipsius au-
iiiclusa, qua? solula oratione repeiiiintiii' iu aclis a ctoiilali ab Ecclesia Alexaiiririna, cuj praceral epi-
ppnlifice Sixto praedicla Laiirenlio, dolenli quod scopus Dionysitts. llic alterain de baptisiuo episiolaro
Sixtus moriem pro Christo subilurus diacoiitiin scripsit eideiu Sixto; in qua praemissa noiione con-
suum derelinqueret. Iroversia? circa ha-relicortim haptisma, el litlcrarmn
Desislediscessumeo pnccedeiitiuni quas ipse dederal ad Slephaiium Sixli
Fletum doleuterfumi.Te: deeessorero pro episcopis reitejpri cupieiitibus ila
Pacedo, fraler : tu iiuoque collaluro baplisinitro, rogat, ut mature perpendere
Posl hoc sequeris Iridumu.
Kxtreiua vox ei iscopi digiteliir rei inagiiiltiriinem (loqui sane coiileuriit de
Pra-iiuiiliatrix^lori-e excomiiiuuicatioiie quaro Stepluinus fuerat comnii-
Nihillffellil; nani dies natus) ul pro his illuut deprecurer, qui tlccrela seque-
Pra-diclapalniainpraeslilit. baniiir lanliiiiiinorio in roaxirois episcoporuin conci
Sntis ilnque convalidata suiil habeiida ex aclis chro- liis edita. < Rci igilur inagniluriiiieni aitcnta cogita-
nologia, et acta genuina, ex leslinioniis SS. Pa- lione coinpleo.icre. Decrela enini in ninxirois episco-
triini hiicusqtie perjiensis. porum coiiciliis, siciili auJio, facta fueruut Aujnc
1417 UISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. DIONYSIUS. 141!$
ut pro his omnibus episcopis illunt (Stephanum) A Protesiantes veluti sibi plattdenles praesuniunl, et
deprecarer, epislolant scripsi. > (Dyonis. Alex. apud jactanl, has lillcras ad Romanuni ponlificeni datas
Enseb. Hist. Jib. vu, c. 4.) nil.il esse aliud, quam tonsullaliones fralernas :
In eadem epislola.sancius episcopus denuiiliat Ro- nihil admoduro illas dilferre ab atiis passiin dalis
uiana? seriilueresim Sabellii, liiuc suborienlem : in- ad c;eteros episcopos : iiec propterea concludi posse,
dicans papa?Sixto impiaro doclrinam illain siiborlani subjeetionero Roniano pontilici in liis signilicari,
Ptoleroaidc in Penlapoli, texlurain esse blasphe- ciini in reliquis subjeclio non demonslreliir. Veriim
iiiiarum conlra Deuro Patrera ; compiura quoque ita sentienles de liis cpislolis oportet volunlaria
falsa dogmata continere adversus Filiuin; et audilo- caecilate usum ociilorum sibi praeripere , ne virieaut
res suos perlrahere ad oblitlerandain confessionem quod in eis ajierte se prodil, neiiipe episcopuni
divini Spirftus. Satis certa docuroenta ejus negotii Alexandrina? sejis proximae uigiiilate a Roinniia,
ad se fuisse perlata per epislolas a complnribus ad se recognoscere. Sixluro papain tauquam superiorero
datas, et per fideles ad se accedentes conlerendi can- suiuii, et universis Ecclesiis jura danlero; cuin sup-
sa; quocirca.scripserai, Deo dante, quasdam episto- plex apud euindem inlercedat pro magna paite
las, quo accuralius erroris latebras aperiret, <qua- episcoporum orienlis; cum certiorem eura rcddat
ITIIIIexeroplariadescripta,iiiquit, ad le inisi.i (Ibid., de baeresibus proprio in palriarchatii suboriis; ciini
cap. 5.) ad jIIiiIII scripta iransmktal, qua? ad easdem refu-
Alleram insttperepislolam dedit ad.Sixlum, fla- landas elttcubraverat; cura denique ad ejusdeni
gilans ut rescriberet quid sihi agendum forei, ne providentiani alque aucloritalein .recurral, inipe-
per errorem labattir, in precibus sibi a fidele quo- JJ iraiuius uqrmam quani teneat in re expedien-
dam jiorrectis super iteratione baplismi : quem curo da, de qtia suople ingenio judicare non au-
accepisset ab haereticis calholicorum riius non ser- debat.
vanlibus in eo sacramenlo, lacrymis eliam, ne duro Hanc siipremain auclorilatcm Sixtus exercilurtis
precibus conlinenter inslabat, ul pura ablulioiie lin- erat contra Millenarios,' haerelicoriun genus iit
gereltir, qya graliam consequi possel, et in Eccle- iEgypto ntiper excitatuin, qni docebant, post annos
sia?iiliuin ascribi. Aririit, se id iniiiirae ausura allen- niille regnaturos esse cum Christo Domino super
tare, cuin diiilnrno jam lempore in communione lerrain sanctos ejus,et perfruiluros in ea rieliciis ac
fidelium versalus esset is, qtti ila suppiicaveral, el omnibus voiuplalibus corporis. Sed praevenit ea pa-
sanctornro mysieriorum particeps jani fuisset. Nec rantein subita perseculio, nec spaiiuro concessit
lamen affliclo consolalioneni, el Quctiiantis animj causa; exjiedienda?. < Huiic suinuium Dei sacerdo-
;estibiis tranquilliiatem conciliare se ariliuc poluisse: lein (ait MnxirousTauriii., homil. 2 innatali S. Lau-
< Revera, fraler, quoniara bujusinodi quaedaincausa reniii) furor geulilis aggi-editur, ul ecclesiastica
ad me rieiata est, in qua verilus, ne pei- errorem la- nieiiibra tain valido Irunoala capile, velut muiiimine
Irnr, consilium qiiaero, luamque veberoenter exposco ccelestis praesidii amolo, cruentus persecutor inva-
sententiara. Fraler quidain ex iioslro coiiveiiiu, > deret. » A successore Dionysio perieciuiu id fuisse
elc. (Ibid., cap. 8.) videbiinus, quod Sixlus niedilabalur.

XXVI. SANCTUS DIONYSIUS.

ANNOCHHISTI 261, VALERIAMET GALIENI IMP. 7.

26 Dionysius , ex monacho , cujus generationem non potuimus reperire,


sedit annos duos, menses tres, dies septem «. Fuii" autem i>temporibus Gallie-
ni ex die xi Kalendarum Augustarum, JEmiliano et Basso consulibus, usque
in diem vn Kalendarum Januariarum, 5
a consulatu*" Claudii ct Paterni. °" Hic pre-
5 sbyteris ecclesias divisit , et cameteria, et parochias diceceses e instituit. Hic
fecit ordinaliones duas per mensem Decembris : presbyteros duodecim, diaconos sex,
episcopos per diversa loca numero octo f. Qui etiam sepullus est in cameterio
Calixli, via Appia , vi Kalendas Januarii ; et cessavit episcopalus dies quin-
que.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Dionysius anms octo, men:sibus duobu9, diebus quatuor. Fuit lemporibus Gallieni ex
die xi -.alendarum Augusli, iEmiliano et Basso consulibus, usque in diem septimum Ka-
lendar. Januarii, consulibus Claudio et Paterno.
NOTUL_3MAHGINALES FABROTTI,
• B, ann.il, m. 3, d. 14. b B, et Valeriani, Claudii Aureliani a Coss. Fusci et Basci ad Aurel. Aug. et
Bassum. <=C, consulatus. d Baron. ann. 270 in fine. » C et dicaceses. f CB. septein.
VARIiE LECTIONES.
Apud Fabrotlum ex codiceFreheri. Q Ex codice Regio, Mazarino et Thuano.
Num. 26, tin. 5, AB, dedit. B, mtnisteria. iin. 6, Lin. I, non p invenire, sedit ann. 6, m. 2, d. ..
A, presbyt. undecim. lin. i, Januarii. lin. 5, d. constituil.
PATROL. CXXVIL 4S
Ut9 AMSTASIIBIBLIOTHECARII 1429
Ex codice Thuano altero. A Flor. tec. et Vat., deriii et niinisteria. lin. 7, Vatic.
et Flor., riepositus est.
Lin. 2, ann. 6, m. 2, d. i. lin. 5, diocesis consli-
tuii. Apud Peniam ex codice Caventi.
Holsteniumet Schelestralium. Lin. 1, ciijus generalionem non potuimus reppe-
Apud rire. lin. 5, dioceses coiistiurii. lin. 8, et cessavit
Lin. 2, Florent. duo, annos vu, menses n. lin. 5, episcopatus diebus v.
NOT/E VARIORUM.
A SCRELESTRATE. Vopiscum lestatum facit, dum superstitiosus impe-
rator senatiun arguit ex sprela Sibyllinorum oracu-
Linea 5. — El parochiat diwceset inttiluil. Hinc-: loiitiii inspectioiie,
mariis Rhemensis Opusc. i.v. Capilum. cap. 15 quasi senalus esset in ecclesia
in qua talis insnectio interdicia.
« Dionysius papa rusticanis parochiis lerminos certos Cliristianorum,Ita eniin imperator : < Miror vos', Palres Conscripti,
ac ponendos disposuit , de quibus eiiam
jiosuil landiu de lihris Sibyllinis dubitasse, pro-
Chnlcedonense conciiiura , qua? suut nola, decre- inde quasi aperiendis in ecclesia Chrislianorum, non in lemple
vit. i Verum juxta Baronium ad annum 270, m oinnium deoruro traclaretis. » Ecciesiam Chrislia-
liue : igilur hic tantum de parochiis urbis Roma?, nam opponit genliliuin leinplo, et adeo a Clirislianis
quas Valeriani perseculio turbarat. locttm religiosum habiium putniuinqiie, ut inlerdi-
ALTASERR_E. B cla omnis actio qua?sacra non essel. Ecclesiaeilaque
Linea 4,5. — Hic presbyleris ecclesias divisifi, et erant Christiaiiorum, seu sacra? aedes ad religionis
cwmeteria , et parochias dlwceses instituil. Evaristus agenda mysleria. Altaria in iisdem fuisse deelarat
t>rimus litulos, id esl, Ecclesias in variarum Urbe divisit, faclum, quod evcnit Gallieno ipso iniperante, ab
auclore ipso Anastasio; postea clade per- Eusebio relaliiin xle Theoiecno Caesarea? PaJa?siinae
seciilionuro, et diulina vacaiione Ecclesiarum per- episcopo, 1. vii, c. 10 : <Cum ex pra?torio egressus
turbato slatu Ecclesiamm, landem a Galheno esset Theolecntis civitntisepiscopus, ad iHum acce-
reddila pace Ecclesia? , rttrsus a Dionysio divisa? rieiis, el serroocinaudo longius eum abslrahens, pre-
parochia?, anl verius reslitiila?, priinum in Urbet liensa manii ad ecclesiaro adducit. Cuinque inlerius
itun in jirovinciis, ut patel ex inlegra epist. Dtonysii ari ijis.mii allaie eum statuisset, reriucta tanlisper
ad Severuro Cordiibensein episcopuinin, ctijusPasto- pars ejus chlamyde, gladiiun illi, quo praecinclus erat,
exstnt in can. Ecclesias. 13, qu. 1, et cap. ostendcns, mox sacrorum Evangeliorum codicem ek
ratis, de his qua? liunt a praes. sine cons. Cap., de diverso Jocat, jubens ul e diiobus utrum mallet,
qtio fusius dixi Diss. lib. v, cap. 4. eligeret. > Quo loco adnolalur, allaria iiiisse, ac ibi
sacros libros, el similin qua? propria Chrislianaruin
BENCINI. ecclesiaruin. El paulo aute Deciatiain perseculionem,
Lirien 4,5. — Hic presbyteris ecclesias divisit, et loca fuisse auipla, et religiosa pnblice retenta, Ale-
cmmeteria,' et parochias dioeceses inslituil. Ad po- xandri iniperaloris responsuniaLaitipridiO nairatuin,
sirema Dionysii lempora ha?c Ecclesiarum ordinatio, clare demonslral. < Curo Chrisliani quemdam locum,
seu in mcliorem slalum, et formain reforroalio acla C. c. qui publicus fuerat, oo.cnpasseul; contra popinarii,
cst, cuiii, Vnleriano in bello cum et Persis capto,
dalis
dicerent, sibi eum delieri rcscripsit, roeliiis esse
Gallieiros a perseculione teroperavil, publi- ul quomodocuiique Deus colatur, qtiam popinariis
cis rescriptis, indulgenliam coiicessil, et loca sact a (!«Jaiur. » Dixerat Gallienus in suo edicto praecipue
eniscopis resliluentla <decrevit. Utrumque refert Eu- Dionysio ponlilici directo, ul in rectiperantlis ablalis
sebius 1. vu, c. 13 : Verum Valeriano non mttlto ceelesiis ipse insisieret; qtiam lormain sequens Au-
liosl a bnrbnris cnpto, et in sepviiuiem redacto, relianus interpeilaius a Paulo Samosaleno rie eccle-
lilius ejus GaHienns soltts imperiiim obtinens, inode- sia Anliochena curam pontifici dedit ex Eusebio, 1.
ralius se gessil : inissisqne edictis , persecutionein vii, cap. 30, qni referens haeresiarcha? gesla post
ndversris nostros commolain sedavil; utque religio- synodiim adveisus eunidero, t|uodque rieposiius, < e
iiis noslra? anlistitcs secure deinceps munus suum doino ecclesia? nullatemis diseeriere vellet; interjiel-
obirenl, lnijnsinodi rescripto praecepit : Imperalor latus iroperator Aurelianus reciissime hoc negotiron
Dio- (tijutlicuvit, iis riorouni tradi pra-cijriens, quibus lla-
C;csar Licinins Gallienus, pius, felix, auguslus,lndul-
nysio, Pirina?, Denielrio, el reliquisuniversum
episcopis. lici Chrisliana? teligionis antistiies, et Roinanus epi-
orbem scopus scriberet. Moc inodo vir snpra memoratus
seniiain beneflcii nostri per
diffundi-priBcipimus, nl cuncti a religiosis locis abs: eiiin suninio dedecore per sieculareni potestatein ab
ceriant. Quociica et vos rescripti nostri forroa uli ecclesia exturbattis est. > Prisca acdiliciaexindeEu-
polerilis, m nullns vobis deincps licet molestiain laces- sebius vocal, qua? posl Gallieni edicla in augtislio-
sat. Atqiie id quod volris exsequi jamthidiira a - rem moletti fuere reducta; quo magis rohuratur
roe concessiini est. Proinde Aurelius Cyrenius pro- i pj anliquaruin ecclesiarum per universuni imperiuin
ctiraior suroroae rei, dati a nobis rescripli forniam primaeva exislenlia. >Proxima eiiini leropora ctiiu
sequelur. » Potuit iiaque Oionysius Gallieni indul- describit, el provenlns uberrimos ex Gallieni rescri-
gentia onines Chrisliaiiorum ecclesias in Ueciani> plis, ha?cadvertil idero Eusebius, lib. vui, cnp. 1 :
perseciilione a genlibtis tlireptas resliluere, divi- < Jam vero quis innumerabilem liomiiroro quotiriie
'lere et ad priorero forinam relormare. Neque enim> -
ad lidem Christi confiigieniiuiii tutbani, quis iiunie-
censendiis est Dionysius auclor djvisionis ecclesia- rum occlesiaruin in singulis urbibus, quis illuslres
riiin, ciini aniea presbyteri insacralocis sacris consliluti,',' populorum concnrsns in aedibus sacriscuiuulnte
et lilulis Urbis pra;sidentes operarentur, sedI . possit describere? Quo faclum est, ut priscis aeriiri-
confiisum ordinem ob Decianam perseculionem re- ciis jam-non conlenti, in singulis urbibus spaliosas
sliluit, et ordinavit. ... , -, . ab ipsis fiindanientis exslriierenl ecclesras : alque
Ecclesias. Multiplicalas ecclesias in orbe Chri- ha?c progressu leroporis increscenlia, et quotidic in
sliano, el has in singulis imperii urbibus exstilisse,,i roajtis esi melius prolicieutia, non livor tillus altc-
et luisse locn aediliciis septa, et cultui divino dicala rere, nec malignitas dacmonis fascinare, nec homi-
rescriptum, dum praecipit, ut cun- num insidia?prohibere unquam poluerunt. > El dc
snpponit Gallienilocis
cti a religiosis abscedant, qua? occupaverantt earumdem frequenlia uuiversuni per iroperium sie
ex Deciano edicto gentes, et episcopis reslituantur. infra : < Ecclesias in singulis civitalibus congregalas
Divino cullui mancipatas fuisse, seu ad sacra mi- et frequentissiiiios Christianorum convenliis, et coi-
nisleria agenda, rhterdiclo omni profano usu, ett lectas ibidem ex more fieri soliias cernere licebai. >
quideni severissime , Valerianus iroperaior ^jwdI Cwmeieria. Loca nempe sublerranea, alio voca-
1421 1IIST0R1A DE VITIS ROS. PGXT. — S. DIONYSIUS. 1422
bnlo Calacuml-a? dictn, ubi et Chrisiiani tumula-. A descriploribus c.ilalogorum Italicoium. Nisi enim
bantur, el persecmionum lempore sacra mysteria oe- nominarei consules anni 259 JEmilianum et Bas-
lebrabanlur. Decius primo cpiscopis ecclesias ade- tum, lam in siiperioriperiocha.in quanarravit vaoan-
mit: etcum in coanieteriis fideles lunc convenirent, le sede atl ensdem consules administratani fuisse n
Valerianuset ad ccemeieria.aditum inliibuit, ut su- presbyleris Ecclesiam, quam in praesenti ntimero ad
pra dictum est. Cum ecclesiarum reslitulione dala consignandum exordium sedisDionysii papae; etsuli-
esi facultasccenieteria adeundi, qua? Dionysiusetiam inde exprimeretsedissepontificem usqueadClaudium
riivisit, ut juxla natalilia roarlyrum, ubi corpora el Palernum consules, triduo postejus obiluin aperi-
i-econdebantur, missa? celebrarenlur. Diocletianus turos anroiin 269; vix possemus inlelligere, qtio pa-
riinn primordia perseculionis aggredilur, non ab clo ex annis VIIIIhtiic tempori respondentilius, quos
ecclesiis, sed a prohibendis conventibus in cceine- fortnsse librarius integre expresseiat percariem ele-
leriis rem incoepit, ex eodem Etisebio diCentc: menta viiu, delritis praecedentiliiis litleris dua? tan-
« Dumqtie ad subriiendam pacem niliil non molire- tum postreina? superstites ... u, visa?sint binariuni
lur, primum qiiiriem noslros a conventibus qui in indicare : idqtie etiam descriploribus qiialuor ca-
ccemeteriis ficri solebnnt, nescio quo praetexlu, ar- lalogorum Italiae, necnon lotidem Colbertinis et
4-erenggressus est. > CceroeteriaGallieni iege etiam Belgico Papebrochii, rccensilis inler Prolegome-
episcopis restilula, docuit supra laudalus Eusebius na, ciim jam tutn evanida?prapcedenles lillera? vix
sundens: < Est el alia cjusdem imperaloris consli- discerni possent, Catalogus fcelicisQuartiex VIIII,re-
tiitio ad alios episcopos data, qua iis pcruiisit, ut liniiii v : secundus Colberlinus vu : lerlius vi: ut
coemelerioriimsnoruiii loca recuperarent. > i) omuino suspicandiim sii, etiain ex picturis unius aut
Parwciat. Vocahnlum paroecia?duobus modis su- alterius basilicaepraeler Pnulinam, in quibus noven-
mitur, apud Latitws Patres praecipue : nonniinqiiain iiimii signatuin fueial consuelo roore Roinano per
pro lota dicecesi, quo roodo apud Auguslinum episl. litteras vnii, vitio riecidui colorisin unitnlibiis qui-
261 ; aliquando prosingulari ecclesia. Antiqiiissiina nariuin consequentibus oculos a longe spectantiuin
est haec poslerior sigmlicatio, quam usurpal Apol- deceptos fnisso, duin alius soluni quiiiariuin v vidit,
lonius Cataphrygariim impugnator, cnin deAlexan- alius vi, alius vu. Catalogi Italiae felicius conspira-
dro imposlore, apud Euseb., 1. v, c. 18, qu. 145 in riint in conservando lernario niensium, et septenario
line: « Eeclesia (Gracce papxvpw) vero ejus loci, dierum numero : a quo solus Cavensis postremam ,
unle eral oriundus ipsuro non recepit, quori lalroci- exiinil iinilalem, cuin in basilica S. Pauli praeserve-
nia exerceret. > Romanis itaque presl-yteris quibus- lur intcgruni seplcnariuin per lilieras evidentes D. vn.
ve vel ecclesia?in Urbe, vel exlra Uibein cceiueleria Dieni depositiouis S. Dionysii ad sexttim Kalen-
ct parocbia? ila distribuebaniur, ul quilibel parli- das Janiiarii rcferunt ciim Bibliolhecario tabnlaria
culare lerrilorium ad iiiuneia exercenda oblineiis, Ecclesia? Uomanae, et calalogus deposilionura Urbis
veluli particulares dicecesesea loca regeret. Pioxi- episcoporuro Liheriano saeculo conscriplus(stipra in
mo teinpore ad Dionysiana Roma? quadragiiita ba- Prok-gonienis).CaiaIogusejusdero aeialis(i/>»i.)osleu-
silicasfuisse, etiain anle Coiislaiitini leniporn, Optali dit natalenipoiililieis Diouysiispectare ad diemprae-
insignis loctis probat, lib. n, qui convellens pseuiio- cedenteinvu Kal. Janiiaiiiejus aiini-279,queniapeii-
priiualuin Doiialistaiiiiu, quein Roma? habere glo- luri erantClauiliiiset 1'ateriiusconsules, nisinumerns
riabanlui-, et loqtiens de priino schisinalico Roina?C illevii Kalend. impriideiucr auctus siliinitale. Quare
Donalislaruin episcopo Victore, inler caslera ar^u- si numeruscatalogi Liheriani siipponalurincorruptiis,
monla ad coiivellenriuiii pseiirioepiscopaltim Dona- inemoria S. Dionysiipapa?,qua?iu antiquolapide toties
tianuni Rouianuiii, eo elkim uiilur, i|uod ciini ex- laudalo ad lilulum S. Sylveslri in Capite, sive SS. Sle-
slareiit luiic quariragiiila basilic;u, citin singula?a phani el Diouysii referuir ad dierovi Kalend. Janua-
suis presbyleris regei-eiilur, irollain vel habueriiit, rii, spectabit ad ejus deposilioneiii. Referenda igitur
vel occupare valueiinl. Sic eniin Opialus : < iNou erit ordinalio Dionysii ad diero Dominicam 29 Sep-
enini grex, et populus appellandi fiieiant pauci,qui leinbris anrii 259, _EinilianoctBasso consulibus : et
inlra quadrngiula, el quod excurrit basilicas, lo- ejus migratio ad Dominum parianda cuin die 2t>De-
CUIIIubi coJligcrenl, non haberent. > Qua auciori- cerohris aiini 268, post annos 9, menses 3, dies 7,
tate ostendiliir, ne ritiiu basilicarum existeuliaro in Pelri scde impensos regenria? Chrisii Ecclesia?:
ante collalain Ecclesiac pacem, ct libertatein per ac depositio ejussacri corporis in cceinelerioCall.sti
Coiistaiilinuin; vci-iinieliam basilicis pra-posiios nii- lialien.la est ea riie peracia, quaeproxiine ad oijiiiini
nistros, qui eas rege.rent. llinc quia a propriis rec- conscqiiebaiur, iieuipe 27 Dcceinbris ejusdeiu anni
toribus guheruabaiitur, occupari aliqua uon poiuit a 208. lu illo autem cceincterio cusiodifuiu fuif rioiiee
scbismaticis. a Paulo I Iransferrelur ad inonasieriuin etoraloriuni
BINH ET LABBEI. a se eoiistructum in tituloSS. Siephaiiiet Sylveslri,
seu Dionysii in Cauipo Marlio, ubi iudicata labula
Linea 4,5. — Contulatu Claudii et Palerni. Ex epi- iiiarniorea , et publica dociunenta archivi ejusdem
slola syuodica Antiochetri concilii scripta ad iuipe- iiijnaslerii teslalum faciunt.
ratoreui Aiirelianiiin ann. iroperii illius secundo, qui ^
csl Clnisii 271, liqiiiduni esl nc nianifcsinro, Diony- NOTiEHISTORIC/E.
sium adhuc illo teropore vixisse. Ilaque. his consuli- Linea. 4..— Hic presbyteris ecclesias divisil el cw-
bus defunctuin esse alliiniari non potest, cum ho- meteria, elc. Divisa?jam fueranl Urbis ecclesiae per
ruro cousulatus iiotetui-in fastis cuin anuo Ghrisli poiitirices decessores. Evarisfus (num. 6) : Titulos
270. (Baronius praediclo loconum. 21.) in urbe Roma divisil prcsbyleris. « Sed consideran-
Linea 7. — Epitcopos per diverta loca. Inler epis- diiin esl, ait Baroniusad aiinuin 270, num. 17, non
copos ah eo ordinatos refertur Zaroas, qui primus in a Diouysiopapa priinuni, veruni ali aliis antecesso-
indice episcoportimBononiensiuiuordine iiuiiieraiiir, ribus Konianis pontificibus, suis limitibus distincias
. ciun taiiien credibile sit plures alios anle ipsuin fuisse parochias , presbyterisque divisas. Al quod
firisse, q.oruro nieinoria exciderit, cum civilas ea in persecutione Valeriani (ul dictum esl) ab eccle-
jam fuin frequens et illusttis esset. (liaroii., anno siis esseiit avulsi presbyteri, et in coemeteria eliani
-72, num. ultim.) Chrisiiani ouines convenire vetiti : illo sublato de.
BLANCHINI. ineriio, el a Gallieno reslilrila Ecclesiae pace, ei cce-
ineteria adeundi ab eorieinlibera facullale concessa,
N0TJ5CHRONOLOGlC.€. illnriiin Ecclesiaruro presbyteris coinpluribus mar-
% Calalogus Liberianus in consulibus praeservat no- lyrio vita fiuictis; easriein iieriiin diviriere, ac pro
bis epocham integraro aimorum snncti pa|ia?Diony- raiione distriliuere , curoieteriaque singulis coi.si-
sii, quam decidua? piclurae muiilalam obluieranti gnare, Dionysii opus fuit. >
1425 ANASTASIIBIBLIOTIIECARll 1424
' Baronio assenlitur Biuius in nolis nd seciindnini A pontificem, in qua disertc scrihiitil: < Placnit etiatn,
epislolam Dionysio nUriliulnm : cujnsverbn videpnu- < aiue((iiam a le, qui niajorcs Diceceseslenes,jier le
lo ante recensita in nolis Binii ct Labbei ad liiinc: < poiissimuin oinnibus iiisinuari.» Quoil hic locus in-
niirocrtim. leger non sit, scd in iilo imiinulla verba desint, jam
Linea 5. — Parochias diwcesesinstiluil. Cangius, saepius ndnotartint eriuliti, qtii proimle in illo re-
in Glossario mediie Lalinil., verh. Diwcesis, hiiuc. stiluendo operam induslrianiqiie siiam adhibuertint,
Anastasii lexluin producens Jegil et parochias , et\ ut osleiiriiimis partc u Anliquitatis illustrala?, riis-
diwcesesinstituit. sert. 1, o.ap. 7, art. 4, ttbi nririiixiiiros seqiienlem
carriinalis Peronii el Francisci Rolhomagensis ar-
Quod antequani expediam observanda est triplex chiepiscopi cniendalionero : Piacuit etiam hwcjuxta
notio verhi diwcesis nb eodein erudiie explicaln. ctonsueludinemanliquam a le, qui majores diwceses
< Dicecesis, Atoun-er-; dicebatur pluriuin provincia- tenes, et per te
i-umpraefecturn. Balsamon in can. 9 concil. Chalced.: pniissimum omnibus insinuari. Dno
sv stint, quae viri eriiriitissiini in prnediclo loco corri-
A-oixnwis 5 e sortv 1
n noXkit;i-Kupxia.;e%ovae: iuvTq groit, quoriini iiniiro nriverbiuin aniequam, aliud haec
liatiiro diueceseon inentio fit passini in cod. Theorios.: verbn per le spectanl circa illa duiilaxat quaestio-
et Jiislin. qua? inlerdum tractus appeliatione apu.l' irein esse indicaiiles, qna? in praediclo loco aut de-
Mareelliniiin in veleri provinciaruni Libello, etc. pravaln nul oinissa eranl, non vero circa alia, qua?
Quaililiel vero diwresis, qua? plures eoniplecte- recte scripta videbantnr. Al alio roodo aiictoreni
lialur provincins , suas hnbebat nielropoles. Rege- iiostruin IIIIIICsenlire vidcmiis, ciiin illa quoque cor-
haniur siiigula? a comiiibus, et vicariis; plures ve-' rigendalducat, qna? recte scripta esse conslal: pa-
ro simul a praefcclo praetorio. H;cc de priina no- |j gina enim 83 asseril vere a Palribus Arelatensilius
lione. Seqiiitttr altera : Diwceses dicebantur polissi- riictuni esse, quod Papa Irabeai majorem dtwcesim,
mum provincia? , quibus praeeranl metropolilani1 ubi luec verha, qui majores diwceses tenes corrigit,
vel archiepiscopi, ut in concilio Chalcedonensi1 et loco majortim diwcesim, nonien singularis dicece-
c. 28. >Ad hnncnolionem redigitriioeccses.deqiiibus; sis contra epistola?synodica?fulem substiluit.
lric putat locutuin Annstnsiiim , cujus propterea lo- < Parvi qiiidein roomenti videri possel ha?c uniiis
cum prasentis nuiv.eriibideiu subdH: jnxta quam ac- verfri variatio, nisi inlegriim seiisum ironiutaret, ct
oeptionem aliorunt quoque auclorum indicat loca , agnilam a Pairibus Arelatensis concilii in plures
e.l proeeipueGilleberti Lunicensis episcopi de usu ec- Roina.i tlioeccses patriarchie Romaui po-
clesiaslicoasserentis de archie|iiscopo : tujus eccleda feslaiein iinpcrii everteret. Ad hujus vcritalis eonlir-
tubscribitur diwcesis.Tum addil: < Abusivevero post- nialionem in nieiiioriaiii revocandum est, dicece-
modum appellati episcoporum districtus , qui pro- sitn olim in iinperio vocari consuevisse, qu;e plures
prio nocahulo parochiw pa-.sim niinciipaiilur. > Deni- provincias coniplcclebalur, qua ratione anliqtia im-
que subriil terliam hanc vcrbi nolionein. notitia autc tempoi-a Arcadii et Honorii con-
< Diwcesis, parochia. Guill. Brito in Vocabul. : perii scripta referl, sub pncfeclo praetorio Orieniit dioz-
Diwcesis proprie esl baptismalis ecclesiw territo- ceses quinque, Orienlis, Jigypti, Asim, Ponli, et
rium et gubernalio. iConcilium Agalhense , c. 54, Thraciw; sub pra-fcclo praitorio lllyrici diwceses
et Epaiitiense, can. 8 : Presbyler, dum dicecesim dtttts, Macedoniw ei Uaciw; snb pr;i'feclo praetorio
lenel, de his quw emeril, ad ecclesiw nomen scri- „'" Ilaliic diwcesestres, Itulitv, lllyrici et Afriew? sub
>
piuram facial. Aririitqiicplura ex aliis couciliis, ct prx-fecto rienrom praUorio Galliarum, diwceses tres,
scriploribus, tesiiinoiiia cjusdcin noliouis, per ver- Uispaniw, teptem Provinciarum, et Brilanniurum.
liuni diwcesissigirificalac. Unde conslat, Roiiinmiininiperiiim sttb qnnluorpra?-
Videtur igitur in ea esse sentenlia vir doctus, ut fectis praetorio distiibiituro fuisse in tredecim dicece-
pulel, fitissc a Dionysiopapa insiituios arcbiepisco- ses, qiiarinn qiiinqiie ari Orienlem specfabnni, reli-
palus. Longe laiiien antiquior archiepiscopatuuni qnae ad Occidentein : sive aulein Pnlres Arelalenses
origo demonstraliir a pluribus scriploribus, et prae- perspeciain hnbuerint hanc imperii nolitinm, sive
scrlim a Schelestratio, parle u Aiitiquil. Eccl. il- aliunde nmiliam diceceseon acccperiut, scripscriiiit
lustr., diss. 4, c. 4, a quoetiain piaestat hic proriu- ex concilio Occidcntali ad Sylveslrum Occidenlis
cere, qua? in disseitatioiie de Auctorilale patriar- patriarcham : qiti majores diwcesesleues, ut niiiiirum
chati elmelropolitica coutra Decamim Londinensem signilicarenl, eiiin non uni dioecesipneposituin liiisse
dispulavit capite 4, iiuin. 1 el seqiientibus, tibi il- sedpluribusdioecesibiis,oronibiisiitiqueillis, quacOcci-
lustral canonem prirouin a Palribus Arelatensis dentis teriniiiis continentiir. Qua?cuiii ita sinl, quis
conoiiii condiluni, eorumqiie verba ad Sylvesirum non videt, hoc ipsuni anctori noslro displicere po-
jiapam, ita reslilula Gcrroana?lcclioni a cardinali Pc- liiis-e, eique rouiandi textiis occasionem dedisse.
ironio, et Francisco arcliiepiscopo Roihoroagensi: Cuni enim hoc uno Patruin Arelatensiiini lesliroonio
< Haciril ctinin llaec,juxla coiisuetudineroantiquaiii, seiileiitia ipsius de coercenriis pafriarchalus Romaiii
a te, qui nuijores diceceses tenes, el per te potis leruiinis everialur, voluii lorsnn ad iiifriiigeiidani
siniiini oniniiius insinuari. > Observata a Schelestra- hujusce arguinenti vim loco diwcesium, diwcesim
tio in exponciido commaie qui mujores diwcesesle-1D soluininodo legere. Sic enini, qui pliiribus dioecesi-
nes plurimuni illustrare possunl hiinc textuin Bilriio- bus pracsidens patriarchalein stinm auctoriiatein us-
tltecarii in Dionysio. Quare iuiegre sunl redricnria que ad Britaiiniaiii extcmlcbat, unius dicecesisIfalia?
qu;e scripsit laudalo loco cx niiiii. 1 ad 4. potestateui obtinens cjusdem liuibus coercerelur.
< Jnler varia anliqiiilalis monunienla, quac nd « Alqui hoc esse, quod aucior noster nnuando
comprobandam palriarchalem Romani ppmificis in lextuni concilii suis oblrudere conalus sit, salis in-
Occidentem uni\crsiiiii aucioriiaiem faciiint, non dical, duni rurstis synodica? Aielatensiuin Patruni
cotueinnendiiro esl, qtiod Palres coiicilii Arelalensis episfola? ineroinit : < Quoad voces, iiiquil, majores
priiiii posieroriun roerooria?consecrariint, Ciinienim < diwceses, dubiuro esl, an Coiislanii.nusteuqiore
illi ex Gallia, Hispania, Brifannia, Alrica, el ltalia < synodi Arelatensis distribuisset iiuperiuin in riioe- '
in ipso floreniis Ecclesiaeexorriio collecti essenf, ca- < ceses : et verosiuiiliiis est, nec iri facttim fuisse
nones conslilueriiiit viginti riuos, quoruin priino ' teinpore Nicaenae,ciiro ibi solum mcntio liat pro-
agunt rie festo 1'aschatis uuo die et uno temperc < viuciaruni.non riioeceseon.Quod si verum sil, cor-
ubique observando, addimique, ea de re Sylve- < rupfa sunt verba illoloco, sicul certuro est, in aliis
strum papamjuxla eonsuetudinem litteras ad omnes < fuisse corrupla. Quin eliani adinissa loci inlegri-
dirigere debere; ex quo canone colligitur, Palres < late nihil iude deriucifiir, nisi quod episcopus Ro-
Arelatensesslatuliini dePaseliatis die ad Sylvestruro < manus haberel dicecesininiajoiisextensionis quam
retulisse, prout reliquos quoque canones retulisse < alii episcopi Occidenlales, qiiod non negalur. >
conslat ex synodica ipsoruro cpistola ad cuindeiii Mentero suain clare hic explical auclor nosler, qui
1425 IIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. —S. DIOiNYSIUS. UiC
tit corruplionem textus ulcunqtie probnrel, nonnulln A , ceptione ojiiscopatuum seu parochiarimv-aBorigine
prolectione sua adriticit, quaehic expenderola siint. Ecelesia? condilas per npostolos; in nltera verolem- si-
Ac primo qtiiriem indical, imperium ante.leuipora, gnificntione roetropolitica eodem aposlolico
Arcadii et Honorii in dioeceses dislributum fuisse pore fundatas dioeceses (iiam- et 1'aiiliis Tilum reli-
sub Coiislantino Magno, id lamen posl conciliuni qtieml Cretae, metrnpolitaro nc priinnlem lotins in-
Nicauiuni fnctiiin videri, ut Patres Arelalenses roa- sida?, ut coiisliltieret presbyteres per civitales); et in
jorum diaecesiuni nientioiiein faceie ncquiverinl: priina illa acceplione diceceseon elnceal apostolo-
< Dubiiim esl, inquit, an Coitstanliniis teinpore sy- rum prHuipi uiiiin seriiiim proccipunrum Romaev.
< nodi.Arelatensis distribuerit imperiuro in dioece- Alexanriria?, Antiochiie fundatori, debere inslitiilio*
< ses, et verosiinilius est, nec iri faciiun fuisse tem- neiii siiani patriarcliatus lotidem iis in tractibus
« pore Nicaeiiae,cnra ilri solum inentio fial provincia- consliliitos; conseipiens est, ut Dionysius dici non
» rum, non diceoeseon. > Verum gravifer hallucina- debeal in tilla ex trihiis verbi notionibus institutor
iur auctor, et ei-rori errorein adjungif, seque, ciini prinins diwceseon. Neipie id asserit Annstnsius : cit*-
ila loqnitiir, Acia, qna? lempore Nicaeni concilii JIIS verbn codiees ifa retinent, ul intelligenda sint
prodieruiil, non pervolvisse ostendit. Exstal sane in de iirlianis ecclesiis litiilaribus 1'ontedonafis et ler-
Constantini episiola de Paschate per totuin teri-ariun rilorio per dccessores snos, et a se restilutis post
orbero uno riie celebranrio, quaro lenipore"ipsius Ni- Decii et Valerinni perseculiones, duin eosdem urbis
oa?niconcilii soripsil, in qua non soluin variaruni l-itiilos et euburbann ccemelcria parliretur inier
jii-oyinciariimsul) uuins regioiiisiiomiiiemeniiiiit, sed presbyleros, ut leclio ipsa vulgata demonslrat. Hic
expresse Pontica? et Asianaedicecesisroenlioncmfacit, g presbyteris ecclesiat divisit, et cwmeleria, el parochias
'Afftotvo» TSS-oizvss-v,y.«iUovTtx.vsv Asianam, inqiiit, et diwcetet constiiuil. Verlioruro sensus nitiiliiis adliuc
Ponlicam diwcesim. Qtiitl clarius ? Qnid exjwessius ? percipitur ex paulo claiiori cxpressione adliibita in
Quiil ninnifesliiis a Coiislantino Magno scribi potnit? seetione Mareelli, eiiin scilieet is resiitueret oceine-
certuni itaqtie est, quod tempore Nicaeni concilii dioe- leria riiiula ct vigiuti qiiiiique titirios Roinanos in
cesesfuerinl in imperio;qtiod auctoris uoslri KJDOLU-J perseculione Diocletiani violenlius concussos, ae
prodit, eiinique graviler hac in re errasse oonviucil. pertiirbatos : t Fecil coemeteria via Salnria, et vi-
< Secuudo dicil dubiuro esse, qunnrioiiain Con- ginli qiiiuqiie litulos in uibe Ronin coislilnil qnati
stnntinus imperitiro in dioeoeses dislribuerit, quod diwceses, propler bnplismuro, et picnileiUiam multo-
iiiliil ad qiiaestionerofacil, CIIIIIdioeceses ante riistri- rum, qui coiivertebaiuur ex |>aganis, cl propter se-
liiilioiiein sub qualiior praefectis pra;torio, in iinpe- pullurani marlyrtim. > I'I irimuiii illustrat ulrunique
rhj fuerinl, sicqiie Patres Arelntenses suis lempori- locuin adverbiron quasi praeiiiissuin, cl particula
luis dicecesium iiomen usurpare poluerint, prout propter baplisma subjecln verbo dimceses. Oslenriit
usurpasse nemo htic tisque in dubiuin revocavit. enini ex fonlis assignatione ac lerrilorii urbanis
Dioeceses Sylvestro Iribuiint, dioeceses ilaque tiini titulis prcsbyteroruro induclain firisse qtiamdam si-
erant in iiuperio, qiiarron nnmine ani|)liludiiiciii militudinein diocceseon lerlia? acoejiiionis, seu paro-
pntrinrrhalis jurisdiclionis Patres exprimehant. Onit- eliiaiiini episcopaliiun, iisdein ecclesiis lilularibus
jilirius Paiivinius divisionera provinciaruro, (|ii;e sub piesbylerorum carriinaliiroi. Ejusniodi explientioneni
Adriano imperatore obtiuuil, referens, iiitcr alios i-eservamus niiniero Marcelli, nlii opporliinior occnr-
litnlos iiiiiiin Ilali;e provinciis pnefigit, (|iio asserit: P
, rel; licet 1101111ihil.de
ca praclibavei-iinin superiori-
^
Provincias, vel diwcetes in Italia,. ejusque iiisulis biis nolis et observalioiiibus ad iiiiin. 3 S. Cltiti, col.
fuisse septemdecim. Licet aulem mihi non cottstel, 1061 elseq.
iinricnam provincias tunc riiceceses vocalas fuisse Anlequam hoc loco excedam operis pretiuiu me
agnoveril, nullalemis laiiieu dubitein, qtiin illud facliiriim arbilror si paulo uitidius hic exponnm illa
sicut et caelera oiroiia ibiriem allata in aniiqiiis ino- qua?col. cit. suprn in notis nd Vitnni Cleti affcrebam,
iuiiiientis rcpercril : ponamus ilaque, ab ipsitis ad ilhislranduiii Anaslasii lexliun circa institiitio-
Alriani teroporibus riioecesisnoineii etiam provinciis nein viginli qiiinquo litiilorinn presbyteralitim urbis
Iribulum fuisse : negare nemo polerit, quiii provin- Roraa;, beali Petri jussu a clero iudiiciain, et a snc-
ciae fiierint dioeceses ininores rcsjicctu niajoruni, cessoribns restitiilain, el ainplillcalam, necnon circa
qiiaruin Sexlus Rufus in Breviario roenlioneni fecit, subsecutas parlitiones liiijiismorii tilulariiim ad heb-
duin in diwceti Macedoniwseplem provincias consti- doniadaria ofiicia persolventla in patriarchalihus ba-
lutas fuisse scripsit, ac quarum Conslanliiros Ma- siiicis Urbis, posl eariimdem creelionem. Brevitas
ginis in opisloln. nri Ecclesias meminit, dum tem- eniin illa, quain Aiiastasius ex catalogis haiisit, el
pore concitii NicacniPonlicam et Asianatn diwcesim inultiplicitasgeslorum, qua? in ar.clum conlracla per
in memoriam revocavil. Similcs itaque riioeceses, ut nos fuit in eadem paginn, ut obse.rvaliones polius
se significare innucrenl Patres Arelatenses, majores qnani traclaliis iiitegros uttexererous, obscuritaleni
diwceses miuoribus opposuerunt, el majores dicece- aliqtiam parere posset, nisi opportunilate hic dala
ses a S. Sylvestro leneri scripserunt. Dioeceses igj- uleremur ad ea praeserlim declaranda, qua? ibi ds
lur Sylvester leiinil, riiini conciliuro Arelalense ce- nimiei'0 ac de niinisterio basilicaruin Roina? patriar-
lebratuiu fuil, sicque non paucis dunlaxal provin-1D elialiuni dislributo in seplenaria presbylerorum car-
ciis, qu;e diceceses miiiorcs elBciebant, sed pluribus dinalJiiin seu tiiularium, et rie olliciis et vicibus lieli-
terrariuii tractibus, qui diceceses inajores consliliie- dotnadariis pro varia.icinporuin disciplina gradatim
bant, praefitit, ac in iis palriarchalein auctorilalein auclis exponebainus.
oblinuil. > lnriicabal Iirooceiilius III, praeclarus ilte inlcr Ro-
His pra?missis e Sclielcstralio, cnni consfet Syl- manos ponlilices rioctrina et sanctimonia tlhislralor
vestruin ex anliqua consueliidine diwceses majores saerorum riluuin, el niysfica?significalkrois rerum a
lenuisse; ejus qiioque decessores, itntle ad Sylveslri decessoribus sttis in Roinana Ecclesin instiLulariini
aetalein aniiqua illa consuetudo derivala est, eosriein lidelissiinus interpres, aeque ac sapientissiinus-legis-
traclus imperii complexns plures provincias siiiiililer lalor, indicabat, inquain, in epistola Reg. xv, n. 154,
tenuisse fatemlura est. Neque eniin victor Asianis. a Thomassino prolala in veteris nc novae.Disciplina;
opiscopis ni.inaii polerat scittenliam suprcma?sedis,, pnrl. i, lib. i, cnp. 15, iiiiiu. 2, Ecclesinro Romanaui
nisi aJicj.uasacerriulii suroroi auctoritaie riioscesiin cap.ierariiin capui. et niatreni lalem exhibere iroagi-
Asianain lenuissct. Sed neque Syria? in iractu seu. nem Ecclesia? catliolicae, ut exenq-Juro illuslre sit.
dieecesi consliliito Caesariensi metro|iolit;e iiianilas- tlironi illius, ac . seriis Dei et Agni, qunm viriil nc
sel, iit syiioiluui de re Paschali convoearel e vicinis descripsit in Apocnlypsi Joannes apostolus. Verbas
jirovinciis, nisi et eiiiiirieniIracluro diceceseos-Orien" Iiiuoceniii sunt: < ln roedio seriis, et in eircuilih
lis aliqua potestale pontifiealus raaxiroi coropleclo- sedis erant qnntuor aninialia plena oculis, etc. Sc-
retur. Cuin ilaijuc ccrlum sil, diwcesesin leilia ac- des isla Roiuana Ecclesia intclligilur, 'quae sedes-
1427 ANASTASn BIBLIOTHECARIl ti<*g
aposlolica ntinetipalur. Utique sedes Agni, sedes5 jA clesia? tiiroroi mfornando lanquam Agni sede. Qtiem-
vivenlis in snecula sneculoi-uin.In nieriio cujus quasii ailroodiim igitur minoruin imperii diceceseon, seu
filiaein gremin resident, et in circuilti nslant qnasii provinciaruro episcopi aliquem ex eo ntunero in
faroiila?in obseqiiioqiiatuorpalriarchales Keclesiae.> proyincia agnoscehant potiori jure praeriiluin ab
Quod Innocentitis hic memorahat, linuserat a suiss slolis in praesidendo ca?teris, el in couvocando,apo- or-
decessoribns : qiiorum sturiin videbnt, ut etiam nitncc din.indoqiie comprovincialiiun coelu : iia in lifulrs
oernimus, in plerisque basilicis Romanis, el in ple- Romanis (^nrtsi diwcetibni idcirco designalis) plncuit
risqne titulis ilelineatam iricirco fuisse lianc eamdeml pra>esse presbyteros cardinales, quibiis parerent
ininginem sedis Dei et Agni cuni qunluor illis mysti-- caeieri presbyteri eidetn litulo siiccenturiali, ul per
cis anininliiiiii figuris, ctirrtim gloriae Domini per- domos fideliuro, sive per proxima ccemeteria titulo-
trnhenlibiis qiinrolo progreriiendtim est in externss riini finibus assiguala sacra roinislrarent. Rursus
gontes, ct Ihroiiinti Dei el Agni cingentibus honori- ul ininores ill:e riioeceses, sive provinciie forenl,
fico fnimilatii qunndo mnjestas oiiiniiini Domini ini sive regiones, conslnbnnl ea lege, ul praeler illas
sede glnria? sua? procunibenliiim adoraliones ex- imperitun agnosccret riiorceses inajores, modo plu-
spectnt. Hn neiupe nritroibratiir universitns Ecclesia- ribus, modo paiicioribns praufectis prxtorio attri-
ruro cnlholici noroinis, per oniiies iiiiinrii plagas ai butas in civili dispositiohe reipnbHca;; ila iu Eccle-
palriarchalium scdiuin opiscopis late propagala, ett siaslica hierarchia Pelrus fiinriavcrat riicecesimiroa-
ab iisdem sub pnlriarchnli throno Pelri oiiiiiiiinii joriini sedes duas, Alexandrinain et Anlinchenam,
principe Rom:e constiluto ad iroaiiiincm Dci ciillumi proximns dignilnle a Roroana, el ainpliliidine suae
ndemqne collectn, et consolidnln : apte iu arlieula- J} ] aucloritalis pluriuro provinciarum praesules cotn-
tis in compagein corporis Chrisli per hierarchicuih i plexuras. Ilariiin qtioqne specimen visura est a lilii-
reginien sacerdolii singiilis collecfionibtis fideliuin
i lis distiiictiiin ih Roniana; Ecclesia? parlibus exlri-
earumqiie pracsiilibus, per civitales, proviucias, , liere. Ojiporlimuas cxliibeiidi speciihiiiis se obtiililin
(iiceceses, nempe episcopis, archiepiscopis, pt-ima-; ereclis basilicis aroplinribus a Constniiliiio. Neque
tibus, palriarctris sub uno pontifice maximo Pelrii iri tniiien unitis pontilicis, aul unius s;eculi opus fuit:
apostoloruni Prineipis successionem ac loctiro te- queinadmoduni nec unius pontificis cura fttil pa-
nente liac in scde Roniana. iriarcharum orbis Chrisliani niimeriun delinire.
Unilas Inec, et ordinafa connexio partium Ecclesiae 3 Diwceseonsive majorum, sive minortim typum snb
-
catholica? sub unico visibili capile, qiia? inler apo- Dionysio, de qtio agimtis, satis reddebant lilnli ab oor
stolici symboli arliculos ad tesseram nostra? (ideii reparati, et sub Mnreello similUer : qiiandoab mro-
pJene reddendam merilo numerntur, j'ureetiain exer- que islo pontifice post merooratns perseculiones re-
cuit curaro pnniificum, ut oenlis qnoque fileliumi siitulo viginli qtiinqtie tiliilariuro jiresbyteronim nu-
sensilis re.lderelur, tum iu bisce liguris ab Iiinocen- mero) in qno universilas saoerdotii ex vicium siiroma
lio inemoralis, turo in aspectu sacrarum aediiim, ell elnceliat) divisi sunl liltili, ac cceroeieria cerlis
iis praelectoruin, quibiis sapiens nrchiteetus Petrtiss presbyleris, ea quain dixinius parliiioue viginti quin-
apostolus constare voluit sacrosancitiin hoc laberna- qtie liliilaribus pnriluris, quasi praesulibus dicece-
culum Dei inter homines, Romanam Ecclesiam. Sive? seon.
igitur litnli 25 ab inilio firodarenlur, ut vices omness- Conslructis vero hnsilicis nmplioribus per Con-
sacerdotales, qua? stanle veleri sacerdoiio Hierosoly- r^ stantiniim, diwceses ilhe tnujores coniinode reldi jio-
niis ceniebantur, hic perennius el sacralius consti- tucrunl iis in basilicis, ac ligurari; ul diwcescstnino-
tuta? agnoscerentur; sive reddita Ecclesia? pacee res provinciariiin, seu civitaliiin (nain et ad nrbes
praeler tititlos Roroanos 25 eiiatn basilica? excilareiir- singulas dioecesis nomen tanriem aplaium fuit) per
tur, patriarchalium ihroiiorron iinaginem redililura?,, lilulos Roinnnos in filiabtts Ecclesiis suis, ul vocant,
ut Iiiiiocenliiis indicat, et cnrdinalis Rasponus con- jura noniiiilla exercenlcs oslcndereniiir; majoret
lirinal ex testimouio alterius carriinalis longe velu- vero diweeses qunsi in lypo deroonstrarenlur per
stioris, neropo S. Pelri Damiani, aliisque documen- basilicas pati-iarchnles. Visuni esl itmpie septennrio
tis, produclis supra in nolis ad Vilam S. Cleli; raenss nniuero, uniVersiiatis indice in Scriptui-is saepede-
eadera oroniiiin sticcessorum fuit qua? apostolorumi monstralo, ex sentenlia Aiigiistini el Gregorii, lioni.
jirincipi fuissc inlelligitiir, riiiro Cleto• mandarel, utt 33 in Evnng., aliorumqtie 1'atnim, el hebdoinadariis
_*5[ireshyteros in Urbe consiiliierel nempe exhi- vicibus aple responsuro, hanc imaginem posse prae-
bere totius Cliristiani sacerdolii ordinatum principa- stari. Qunre basilicis roajoiilius patri.irclialuuni li-
tum sub pluribus episcopis, iiiiius ponliiicis niaximii giiram reddiluris altribuii sunt singillatim septein
primatum agnoscenlibus, qui fratres confirmaret, ett litiiloriim presbyteri carriinales, qui coucinue signi-
aiictoritaiis praestantia regeret universos in parteinl ficarent, rainores riioeceses civilaliiro ac provincia-
soilicitudinis vocatos. ruro per patriarchns ila colleclos arcte connecti sub
Ad hanc imaginem exhibendam non unicum illudI uno capite loiius Ecclesia? catholica?, quod omuos
syinholiiiii oniversitalis ndhibilum fuit, quod pete-- ngnoscerent in palriarcha Roroano, ulpote Pelri
balur a vicibus veteris sacerdotii Mosnici. Opporlu- ._. ajiosloloruni principis in hoc eodem episcopalu,
imiii illud potissiroe fuil in exortu Ecclesiae. Ctiini ' queni priroaluni EcClesia?fecerat, successore.
ciiim istn per annos complurese solis Judaeis, deiiidee Nec lamen certum esse dixeriin eodem saeculoquo
j»st visionem Cornelii etiam ex gentibus coliigere- ConslaiUiiiiana; basilica? conriebanlur has hebdouin-
ittr, pra?stabnt eo signo ttinc uli vicium vigiuti qua- darias vices liliilnrium presbyterorum in eisdenvba-
luor snccrdolalinm, adriita vigesima qiiinla vicariii s'rlicis sinml instilulas, nec qnaliior aut quiiique ab
ponlificis, quodin rccenli memoria veteris sacerdotiii initio basilicns hoe seplenario roinislrantiiim titula-
;etas illa arihnc vividum et praesens maxime retinc- riuin nuinero fuisse rionalas, ul responderent tlgura?
bat. Sepulla inlei-im Synagoga cum honore, alii su- tolidcin seriium palriarchalium orbis Christiani. Scio
pereraut mystici nunieri universilalis in Ecclesiiss qiianta firraitate obstiterinl Romani pontifices, luin
per apostolos fundalis, el potissime numerus septe- quarlo, tiitn quinlo saeculosera?Chrisliana?, praestili-
narius, ab Apocalypsi Joannis redditus celebris, luinl bus Coiislaiilinopolitanis, coitiiumerari adnitenlibus,
in Asiana dioecesi seplem Ecclesiarum sub Ejriiesina* seu pari, seu prasstanliori grailu curo caeleris palriar-
sede, quam Paulus tradiderat Timolheo, tum ini chis. Satis noue ac celebies siinl, tuin Damasi, itim
symbolo lotidem canrielabrorum, ac lotidem spiri- Leonis Magni epistolae, vetera jnra asserenles tribus
tuum Dei throno aslnntiiim, ibidem expresso. anliqtiis sedibus palriarchalibus Romae, Alexandriae,
Itoinnnis ponlillcibus plactiit eliam boc symbolura\ Anliochiae, et cohibenles usurpationein Coi)Slanlino-
adhibere suis in tilulis disponendis, ad universaliss polilana? sedis anlistitum, qui nitebantur loco nio-*
Ecclesia? specimen reddendum, toliusque sacerdoiili vere Alexandrinum et Anliochenum, ut sensiro re-
Christiani syucdrium exprimcndum in Rouiana? Ec-- ptarcnt ad occupandum tolius Ecclesia? caiholica?
«29 IIISTORIA DE \TT1S ROM. PONT. — S. DIONYSIUS. 145»
primaliim, studenles ipsi Roroano poulifici praefcrri. A/ fiimulasiiiobsequioqiialuor pnlrinrchales Ecclesias >
Veruro liacc autlacia postrema uou invasil mentes exhibebaiil,aliqua ex liis refcrrel. Byznnlinnro aiF
iHoniin praesirium, qui aelate Daniasi et proxiina novum honorem erectam a conciliis sub nssensu ;
Constanlinopolilnnuin episcopnlum tenebam. Hos expresso vel, lacito Roniana? sedis; cum diserleron-
inter sanctus Joahnes Chrysostomus, qui certe ob- (estarentur endem ipsa concilia Coiislanlinopolita-
sequeiilissimiis in Pelri seriem longe aberat ab orani niun, Ephesinimi,et Clialoedonense, quae pra-sulibus
ambilionis igniculo confovenrio, qttando acciisaius Ilierosolyroilano €onstantniopnlltniio novos ho-
fuit laiiquam alleutator nliena? jurisdiciionis, cuin nores decernebaiii, hos onnonos robnr acco|)iuros a
episcopos Anliocuenae, vel Ponlicne vef, Asianae, volunlalehumililer Roiiinni jioiitilieis, eui suppliotiin more
dioeeeseosvel ordinassel vel exauctorassel, nihil co- preces offcrebnnl, nt his assentirciiir :-
giiahnt de prinialu Eeelesia? iiniversa? invndendo, atil ct < Roganros luis decretis nosirniii honores judiciiiin ;
evertenda prima:va hicrarchia et consiilutione pa- sietit nos capili in bouis, udjecinius consoiianliain:
triarchaliiiiu throiioruni Aiiliochena! el Alexandrinoe sic et summilas tua liliis quod decet adimplent. >
dioeccseos. Fusitts ea proseqiiilur et exponit Tho- lia enim dala; siinl ad Leonem |)onliliceiu litterne a
inassiiuis parle priroa vcieris el noyae Discipliiiae, concilio Chalcerionensiiiun offlciosissima\ linn reve-
Rb. i, oap. 10. Osienriit oiiini ab initio ejusdcm capi- reiitissiroae, ct sihgnlaris observnntia? leslimoniis re-
tis 10 Nicena?synodi.canone 7 : Consequenliamhono- feriav Ecciesiai, conciliiqiie capnl ipstim Leonem
ris fuissc decreiain opiscopo Hierosolyroitano, sa/ris pontificem prnidicantes, nt soilc ibiriem observat
juribus melropolitw Cwsariensis cui suberat, eam(|ite Thomassiinis capitis II, nuni. 15 : < Tu siciil niem-
ttucltim confessus honorifitenliti a Nicwnis Patribus, grj bris cajml praeeras, inquiimi, liicenle apiiil vos
et a Chalcedonensilmsnoi-oeiiam jure, assenlienlilins aposlolicO radio, et usque ad ConstaiUinopolitnnnni
aposlnlica? sedis lcgalis, neque iil riecrclum rescin- Ecclcsiain illiim spnrgentes, eo qiiod nbsque jnvidia
denle Leone Magno(cap. 12, num. 7) quo ex tenipore consueveritts veslroriim bonorum pnrticipaiione di-
inler palriarchas censeri, nediim iuter exarchos lare doincslicos. > Qiianriitiigitur sive sub Dainaso,
aut melrojiolilns elinin Hieiosolyinitnrois coepit. Os- sive sub prnxirois Daroasi sticcessoribus iiil.il ntten-
londit pnriler (cap. 10) iiniiniione hujus exeropli a larenl conira Nicaenoriim canoniiin firmilaleni,. ct
Rioaena synorio pelili, qua? riigiiitatein confessus de- contra vetera priorum palrinrchnriim alque exar-
creverat episropo iElia? sive llierosolymilano, cle- chorum privilegin, praesules regiae urbis a Conslan-
ruro Coiislantiiiopolilnniinirtirasse, ul in ea synodo, lino riclecia? in sedeni Orienialis iroperii, sed solo
qna? sub Damaso itt rcgia urbe celebrala est contra honorifico lilulo et cousessus n Ronimris legatis
Hacerioirium, ederenliu- decreia honorifica, ejiisdcm proxiniocum ciclcris mnjorihus dicecesibus niiroernii
Ecclesiae praesulibus primalum sive cxarchalum al- sub assensu Roniani ponliflcis cupiebant, iiihil nlso-
Iribueiiiia, ut cnn. 3: Constanlinopolitanus episcopus num viriebalur, si ligura filitc a veleris Roroic ponli-
habeat primatus honorem, r« rcpio-Stix rits Ttftf?, fice toiius Ecclesia? cajiile ita honoraia? dedicarelur,
vost Romanum episcopum, eo quod sit nova Roma. non secus ac reliquae nmjoruin dicecesiiro roelropo-
Licet vefo aposlolica scdes raia non habueril ejus les, in aliqua ex basilicis Urbis. Sive illa ftierit al> .
synodi gcsla, nisi in liis quae coiilra Macedonitim initio Laiireiiliana exlra niuros, sivc Liberiana sive
rile pronitnliaverat; canones vero de seditun palriar- cliamVaiicana(quaiidoqiiidemLatcranensisRomanam.
chalium ordinatione non acceperil; sed valide et ^p et Alexanririnam Paulina referrc dicuntur ) perinde

conslanler perslilerit, luro eodem saeculo, lum est: neqtie itl repugnal consinntiae pontilicum Roma-
proxime conseculis, pro tucnda veleri disciplina, et norum, inlacla jura pra?servantitim juxla Nicaenos
jurisdiclione praecipuarum sediuro posl Ronianam, canones jurisdiclioni et auctorilali duariim sedium
Alexandrina? scilicet et Anliochena?; cum praeter ho- palriarchaliiim, a Petro aposlolo inslitutartim, pra?-
norem confessus agnoscerel a clero Byzantino con- ter Ronianani universis al>eo prsclatam. lloc atilein-
tendi ad jura alienae poleslatis sibi arroganda; at- sensn intelligenda sunt qtia?nosiiis in nolis legentta
tamen conslat non delreclasse, ul lionorificus con- proposuiad Vitam Cleti, ul scilicel post fundatio-
scssus ejiisdem regiae urbis episco|ris tribuerelur, ita neinbasilicarum ampliorumsa?culoqiiartocom|)letaro
ut Paschasinus papa? legalus conqueslus sit in cpn- sub Liberio proxiroo Daroasi decessore, ciiin dicece-
cilio Chalcedonensi, quod in Ephesina pseudosynodo ses majores ecclcsiastica; tribus palriaro.liaiibus pri-
quinlus lanluin locus Flaviano ConstnnlinOpolitnno migcniis, ac duobus rccentioribus honorario -tilulo
iribiiius sit, cum primuro post apostoHca?setlis lega- superadditis defurirenlur, tit qtiinarium complerent,
tos in e iriemChafcedonensi Anaiolius rile obtineret, lotidem quoqtte basilicae Roniaiii episcopalus, in Ur-
Eam rem ha couipfectilur Thoniassiniis, nuro. 19, cap. be, ei circa Urbem constitutae, universilalem sacer-
10: < Nec tanien inficiabor, posl concilium Chalcerio- riolii Chrisliani referrenl, sub Pelri primalu ordinate
nense, quibusdam non. exigui momenti privigeliis eolligenlem quotqttol pnosules per niundi plagas
politos semper fuisse praesules Constanlinopolilanos, fundalas regebant Ecclesias. Sive Damasus id pr;c-
non abnuente Romano ponitfice. Sederunt iili sem- siileril, dura diviiii cultus odicia el psalmodia? ntiiin
per ante patriarcham Anliochenum, et Alexandri- " atlemperatper hebdoniadas in eisdein basilicis nuper
num. Conqnestus esl in concilio Chalcedonensi Pas- fundalis, eamque legera edicit epixcopis, presbyteris
chasinus papa? legalus, quod in Ephesina pseudo- el monasleriis (iufra nu»». 54): sive Dainasi succes-
synodo quinlus lanluin, tributiis cssel locus Flaviano sores, polissiinuin ii qui leguiitur hebrioniariarias
Constautinopolilano arcbiepiscopo, cum ei priinus vices septero opiscopornin Urbis finitimorum insti-
posl sedis aposlolica? legalos deberetur, ct al) Ana- luisse in basilica Salvaloris ad Lateranum, ex aitate
lolio revera in ipso Cbalcedonensi concilio obtinere- Stephani quarti saeculo octavo jani celebres; vei
lur. Ita ut jam in dubium verti non possif, quin Siroplicius, quem tradunt quinlo saeculohebdoroada-
successores eumdem seraper reliiiuerinl locum. > rias vieespresbylerorum constiluisse apud tres basi-
Invasro igitur ordinaria? poleslatis in alienas provin- licas Urbis extra muros tunc positas, nempe aa
(iasjure culpabatur a Magno Leone, aliisque Roma- Sanctum Pelrum apostolum, et ad Sanclum Paulum
nis ponlificibus, in Constantinopolilanis. Caeterum apostolum, et ad Sanctum Laureutium martyremv
honorificam speciem primatus litulo lenus inter nlios deleclis e septenario regioirom Urbis ecclesiastica-
ntelropolilas, sive eliaro exarchatns, ila indirigeiiter ruin numero primce, lertiw, sexlw, et septimw (ul
eis delerri IIOIIimpediebant. Quare poterat Dama- infra num. 48) mini«(rt. eadem officia pra?stilurisj
sus, sive Damasi suceessores, non recusare.ut inler id uniini semper colligitur, ut universitas sacerdotii.
basilicas Roroanas, qtia?prx-cipuaruiii ejusmodi se- per lotuui Christianiiin orbem diffnsa oslenderetiii-
diiim typum referebaiil, atqueut lnnocenlius III myslice apud sedeni Roroanain adumbrala in liiulis.
describil < quasi filias in gremio Roraana? sedis om- el in basilicis Urbis, ita expriroentibus tnajores dia-
uium malris residenles, ct in circuilu nslanlesquasi ceses singulorum patriarcharum, el ab his proxii-i^-v
1431 ANASTASII BIBLIOTHECARII \\%l
exarcliorum, metropolitanorum, et episcopaleshierar- A 1 Christiani corporis compago, qna?juncta cnpitr in
e.hico nexu cum Pelri successore connexas, cui pro- Romnna sede collocalo, nexus omnesaple dispositos,
. iiidc scribunt Patres Arelatenses (ohservantiliuscarri. et infiiixum gratia», veniisiatis ac roliorisostendeliat,
T-erroiiio.clarchiepiscofioArelnteiisiapiiriSclielestrn- ttiro iu Urbe, tiiro in provinciis, dissolveretur. Hnic
liiim) a te qui tnujores diwcese.stenes : quml i» eo sceleslo separationis clnssico, qnoi per rehelles' Deo
maxime tplendere observnl Tlioroassinus eap. 8, spiriliis pririem in ccelo niiriitiun Michael exegerat ,
OIIIII.14 partis piiniae, cl libri i veteris et nova-IJisci- iitinc vero circa seilero Agni in lenis pnsilain rono-
plinae, quod priuia seitet Sylvcstri, nd quem Pnlres vnbanl rebollium spiritimm pessiroi imitaiores schis-
Arelnlenses scrihohanl, indeetinabilem juritdieiionem maliei, milliim pra;seiitiiis reniedium opponere pole-
exereuerit in ca'leros omnes pttlrittrclms. rani proxiini successores Coiuclii, quani ita eonsc-
Ihoc igitur paulo niliriiiis exponenria riuxi, tnm ul cmri sludium uniiniis itiendte.et custotlienria?in Ec-
inclaicseerenl illa qua?obscuiilaliobnoxia in nolisad clesia universa, nl ejus lcm [irofiinriiiis radicandae ot
Cletuin rcririclianltir a geslorum copia in nrctiim cou- significnnria?in hac ipsn serie, lolius Ecc!esi;e syin-
iracla; tiiin ut illiislrelui- iiiiiueriis isle Bibliothec.a- Jiolurosuis in partiluis et vicihus sacerriolalihus re-
rii de Dionysio asserens, in divisione ab ipso per- ferenle, curani prolilcrcnliir. Tentaverat schisinalis
acta ecclesiarmn Urbis ct cceineteriorum inter pre- priinus auclor per littilorinn separaiionero ali epi-
sliyteros, parocliias, seu liiulos Romnnos, eiiindeui seojio Urbis Cornelio praeluricre separaiioui provin-
instiliiitse diaxetes: ol seclio in Marcello posl alje- ciartim nc riiceceseonn metropoli Christiani nominis
inm inironnein perseciilioneni Dinclelinni iritidiiisex- per Petri sedein effee.ia.Retundalur (riicebant) vetc-
jiiiiiiens, illiini poniifieeni viginli qninqiie titulot iu j. j ratoris audacia per symboliiui iinilalis, et nexus
vrbe Roma conslituisse qunsi diwceset; neinpe id arctioris tilulorum Urbis cum sno episcopo, signifl-
ej-jsse', iil in figurn niiineii, regiminis el ordinnlionis cnndo ntqueoslendendo nexuiri liierarchia?('hristiani
istnriini partiuni RomanaeEcclesiaeexhiberenttirdia?- saceidotii cum principe aposlolici ordinis a Domino
ceossinnjoreset ecclesiaslicse provinciaesiibunocapite constitulo. Keferant titnli Roronni iiniiro Eeclesia?
fiuniniisacerriotis iln colleetae et inviceiiiconnexa?,ut cntholica?etiiscopaliim pluresin praesiilesdisiribiuiiro
cnilntcmel linrinouiamloliiiscorporis, elinfliixunipo- sub iinico Maxinio sacerdote. Sinl liluli tnnquam
testalis a capite in memlu-aexhiberenl, quasi oleitin, dioeceses disposilae sub ihrono Piscaloris, ad sedem
qiiori n cnpite Anron in oram vcsliinenli riescemlil. Dci et Agni in lerris exhibenriain, qua lale palet or-
Causa?aiitero suberanl, prae ca-teris Dionysio, cur liis, sub tiuo Chrisii, vicario oniuibus juia rianlem.
ocnlis evirienlcm reririere curaiet cjiismo.li iiexuro Diceeesiroi igitur Clirislinnnriim lypiroi in Romanis
et ordiiinlain unilnlein ecclesiaslic;o hiernrchia?. Pii- liiulis recognosci voluit Dionysius.Typiim appmliavit
iniini oiiiin schisma lenlnvernl. in Ecolesinm Roma Marccllus, posL|)roxiroamDiocleliani pei-seculionem,
nnni inrince.re Novntns, nriveniens ex Africa novcti- eosrieni tilulos ita reparans, ul essent quasi diwceses.
nio nnlequnm ipse Dionysiiis cligeretur Romnniis Approliaruiit surcessores, paucis jrost Marccllum
ponlifex, el per integriim ferroe lioc iioyenniiiiii No- amiis piibliciim Dei ctilliitii sub Maximo Coiislanlino,
vntinmis »nti|>ap;i ejiisilein Novali nriihiis ita inlrii- oailerisque. Chrisiianis piiiicipibus exercenies. N3in
sus, utiex epistola S. Cornelii ;;ri S. Cypiiantroi re- tilulos el basilicns Roniniias ut oslenderent, iini-
tidit Eusebius lib. vi, eap. 43, non inorio seclarios in tatero Ecclesi;e ligiiranles, etiam in pnrielibus
Ui-be suos exciiaverai , VCIIIIIIcl ad Diuiiysiuni L . cniunidein consignarunt iinagines caUus univeisi
l
Alexandriiium, et ad coniplures Orientales episcopos, sacerdotnlis senioi-iiin, coram sede Dei et Agni pro-
«l Ecclesins .coronronionis-lilterns rierieral, sjierans oiinilieiitiiini,elobIniioiies atqueornliones snnctoruin
se jiertracturum in suas partes tiun episcopuin ma- ipsi offerentiiiiii cuin novo illo cantico , quod nitirie
joris illius dicecesis, liini pluriiuos oi-ientales: qui niysleriiim explicai apud Joaiinem in Apocalypsi:
tninen cauli salis ad servanriam calholica; E' clesi;e Redemisti nos in sanguine luo ex omnitribu ellinyua,
iiiiilatcm, rej'eclis scliismalici hominis temerariis lit- et populo, et nalione : et fecisli nos Deonostro regnum
ieris„ cuin legilimo anlislile Roroana?seriis Cornelio, ei SACERDOTES (Apoc. v, 9). Ila nenipe procirie-
ejusque post martyriiini cum coelciis npnslolicn?Iiu- banl, canebanl, ac testabaniur concordi voce senio-
jus cnthedra; successorilius, Lneio, Steph.ino, Sixlo ct res hi , qui ex omni tribu, el lingua, et populo ,
arclissime conjuncli, Pelra? adh-esermii, a Clirislo nalione se fucios asserebanl Deo nostro regnum
Doinino jaciae in fiindamenliun Ecclesia? sua?. Ad e! sucerdoles , eoque nomiue descrijili fiierant
Africanns nulero Ecclesins, unde schismaiis nnle- capile praicedeiiti in lolidem sedibus, et thro-
signanus Novalus ad eiini seduccnduiu el ordiuan- nis corani praecipua Agni sede considenles, et
(liiin advenerat, legalos (pioque irnnsmisil, jirovida coronati : In circuitu sedis sedilia viginli qna-
tainen sancli Cypiiani cura mnliira dcpuUos, el in tuor; et super thronos viginli quatuor seniores circum-
iiluribtis conciliis lidelium cominiinione privatos, utnicti vetlimenlit albis, el in capilibus eorum coronw
quemndmodum synoilica? illorum epislola? teslnn- ourew. Snbscripsit decessoruin pontilicum mystico
iur ad Corneruini datio, quariim ineminil Cypiia- symbolo et insiiiiito qiiisquis ille fuit, sive Sylvester
nus : unrie universam hanc hisloriani aple riispo- in fiindalione Iriiim praecipuarum bnsilicarum, sive
sitam leges apud Baronium ad anirora 254. Duin D I D.amnsus post auctuin enrumdem liiimeruin.iii ordi-
Ji;cc in prnvinciis geruiilur per epislolns et per nalione psalinoriiae, sive saeculo seqttenti Siniplicitis,
ahlognlos Novatinni, ad proscinrienriampropagalione (|tii hebdoinadnrins presbylerorum vices in bnsilicis
sehisinnlis universain Ecclesiaro l)ei,et sepnrandnm quibusdain primariis cousiiluil, vel inslaiiravit. Nam
a Petri sede, quiil ipse Ronin?sntageret in hanc ar- allerum universitatis indiciiiiu, septcnariiim scilicct
oein religioms tiirhnrum nc seissiirariini inriitcere , numerum, adhibenduro esse censnit singulis in ba-
leslis est locujjles Coinelius pa.pa, ea dc re scribens silicis, lecliim e presbyleris liliilarihus llrbis, in
;iil Cyprianiiin. Sncrilegis snorum coclibus ad obla- Laieranensi vero ex opiscopis, ut orriinal.i hierar-
iioiiein vocatis « cuni singulis pariem sacramenti ohia tolius sacerriolii in Ecclesin nnivcrsa plene re-
(lislribuissel, perrexissetque, nriseros homines pro ferrelur, dum throni patriarchales parcecias conti-
iieneilictione el graliarum aclione jiisjuiandiini riare neiit, sive episcopalus peculiareni ordinis ratiouOm
ooegil, aiquc suis iilrisque nianibus inaiiusacoipien- seivantes erga suos nielropolitas, exarchos, et patriar-
lis preheiiricns, non piius riiuiisit, qiiam hoc jure- chas, ipsique exarchi el jiatriarchia? sese disposi-
juranrio euro olislrinxisset (illius veibis tilar): Jura los confilciUursub unico Ecclesia; cnpile primatum
inilii per corpus, et sanguinem Domini noslri Jesu 1'elri in Ecciesia universn oblinenie in ha?reriitario.
Clirisli, te nunquttm nec me deserlurum, nec ad Cor- jui-e Romnna? sedis, <juica-leris ita pneesse aposla-
neliumreventirnm.t Universa igitur sludia nasreniis I;>riimprincejis accepta a Chrislo Donrino potestal-'
ttiui prirouiii schisinaiis in id collimabnnt, ul fuiiia t':aircs suos'ila confirniaiirii, oves<iue ei agnos pa-
1433 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. DlONYSIUS. 1434
sccndi, mandavii. Hoc igitur esse censemus inslitu-AA de sna stuJtilia non reniittenlibiis, iropiidentiiisque
tiim Dionysii et Marcelli, disponenlium ac reparan- in impietale pergenlibus, coaclus estad illorum iin-
lium 25 titulos Romani prcsbyterii, sive parcecins, prohitatem retundendam isiiusmodi epislolain scri-
ut essent tanquam diwceses. Iloc symboliim unilalis bere.... verliaque illis, qux huroaiiilus et humiliter
eccJesiaslica? hierarchia?, post ereclionem basilica- de Servalore sonarit, ohjicere; ut-rebus humanilalis
riim a Sylveslro, Damaso, Simplicio, et successo- ejtts iiilersepirentur, qiioininus Filiiini Palrem esse
ribiisim|)i-essnro,cl grarialim reilditron illuslri-is per dicerent, facilioremque illis viam ad credendam Fi-
altributioneni eorunirieiii liliilariuro ad sacra in ba- lii divinitatem slernerel... Cum igilur cerlior facttis
silicis ailminislrarola per viees liolxloinadaii is, et de PentapOliianis zelo religionis ejiislolam hanc
septenario liuiiierouniversilaiis specieni expressurns, qtiemariiitoriiimdixi, contra haeresim Snbellii ad Ani-
quod liuioceiiiius leriius scite cxpouebnl, nos adnio- monium, et Eiiphranorem scripsisset, quidam ex
nens, inler figuras apocalypseos seriem Dei cl Agni Ecclesia fratres, recle quideni seniienles, sed lamen
pnri exeroplo nobis piopotteie Romanatn Ecclesiaro, cuni ipsiim non interrognssent, ul edisccrenl quo
etea qiuc in niedioet in oircnitu sedis vidit Evange- jincto scripsisset, Romam ascendcriint, ibique eum
iisla Joanncs : < Sedes isla Romann Ecclesin intel- npud Dtonysiiim ejusdero noininis Romnnum praesu-
ligitur, qua?series Apnstolicn iiiincupntiir. Ulique se- Jem accusnverunt.
<iesAgni, sedes Vivcntis in sa;ciiln saeciilorutn. Iii <Ibi cum quidam Alexnndrinum episcopum apitd
inedio cujus qunsi filia?in greroio resiilenl, etin cir- Romaiiiim accusarent, quasi qui Filiuro opus, el non
oiiilti aslnul uunsi fainula? in obseqnio qualtior pa- consubslaiiiialein Patri diceret; el synodus Romae
irinrchales Ecclesia?. > -<\d ha?c iiberius illustranda conctn indigne tulit; et Homaniis ad cognouiineni
referri possent ritns, in ordine Romano a priscis'B •B sibi episcopiini oinnium senlentiam perscripsit: ac
jiotilificihiisinstilitti, el uoslra actale ea qua par esl jam inde se ari defensionem parans, > etc. (Idein
observantia cusloilili, utscilicet poiitifici Roiinanoin Atlianasius, de Synodis.)
throno considcnli, et siimrouiii Ecclesia? hierarcJiam Dionysius igitur Roinanus ponlifex Alexandrino
solemniler agenii assistanl et administrent pairiar- eilixit, ut seiiteniiaiii suaui clarius explicaret. Epi-
i-hae, primates, episcopi, el piacsuies ordinum in Ec- scopus isle secunda? sedis in catholica Ecclesia anli-
clesia Dei iirilkanliiim, in primis aiilein episcopi, et sles quniilociiis obteniperavil Roniano, tanquain.su-
presbyteri, nc diaconi cardinales Roroana? Eccltsia; periori suo; et ad defeusionem suain comm ipso
IIOII modo assislaiilel adminislrcnl, verum el obe- pi-odncendam, comiiiunicnri sibi jiosiulavit objecta.
ilientiam piaeslenl per osciiluin iiianiis auriphrygio Postulavil a Romaiw prwsule, ul objecta sibi indi-
oonlecUe, ad earo scilicet uiiitaleiii tesiandaro sub caretit. (Alhanas., de Sent. Dionys.)
Petri successore totius Eeclesiae corpoiis, quod Ro- Quidquid attexanl Protestnnles in suis ant-histo-
manaeEeelesUesacruro coliegium cpiscoporum, pres- riis Eccfesia?, palain est aperieqiie visiliir causa epi-
bylerorum, ac diaconoruro cardinaliuro ciiin basili- scnpi trans niarini servalo juiis ordine inleiilala ad
cis, ac titulis, cl diaconiis ejusdein Roinaiia; Eccle- ' iribunal sanclie seriis . eaque causa non inferioris
si;e referunt. Verum declarata satis arbilror verba stibsellii episcopiesseintelligitur,sed ejusqui alteruni
Bihliolhecarii ex hacienus oliservalis. a Roinano episcopolocuni in iiniversa Ecclesia lenet,
CIACO.MI. ciijuscaptil Roiuanus csl pra;sul. Ille vero episcopus
Linea \. — Diontjsius, ex monacno, cujns genera- longe abest ab excipieudo ne se sistat atl hoc Iribti-
tionem non poiuimus invenire. Sanctus Dionysins, Q C nal respondendi cjusa : quiniino ubi accipit coni-
origine obscura, Thuria Calabria? iirbe, qtia? olim iironicaios silri artieulos super quibus accusalialiir,
magnn Graeciariicia luit, monachus Gra-cus, seu jio- . slalim proriiicil siias tlefensiones : assercns, errores
litis aiiachorela, ul qui. aliquando solitariam vilani sibi alti ilintos esse caliininias in Saiana? officina con-
egissel, ex nonaeho cooplalus in preshyferum Ec- snrcinatas. < Qiiibus acceptisopus eilidit sub liominc
clesia: Romana?, til lestaiur llieronyinus de Script. Elenchielapologia?, ubi sceleraiain officinam Christi
ecclesiast. in Diouys. Alexanrir. hosiiiini reriar^iut, et quo pacio hanc inlaiiiiani ipsi
Lineis 4 el 5 — Hic presbtjleris Ecclesias divisit. contra se ips<)s excilarint dcrooiistrat. (Iriem, ibid.)
Dionysiiis pontilex factus presbyieris Ronianis eccle- Libello suo tiluluro refiilatioriis et a|iologi;e indi-
sins, et coemeleria iu urbe lionia stnliro divisil: pa- riii, et in ha?c veiba ad Roiiianiiro scripsii: Ego et
rochias, et diceeeses foras disliibuil, qtio quisque in alia epislola scripsi, ubi oslenrio criinen, quod
iiiiibussnis, limiiibusve conientus essel, nec alierius deferuut conlra ine, falsuro esse, quasi dicerem
administralioni quisquam se iugereret. Cliristuin iion coiisubstanlialeiii esse Deo^ Nam tn-
SOMMIER. inetsi dico me id nomen non reperisse, ncc lcgisse
In fine notarum ad Sixium II ejusque ponlificatus nlicubi in saeris lilteris, raliones lainen noslrae, qnns
hitloriam promisttv fuerant illw, quw ad expedilio- reiinueiuiil, noii abluduniab hac senlcnlia... el epi-
nem pertinent rerum lunc inchoatarum, el absoiula- siolam; ul dixi, oh casus leroporuro, proferre non
rum sub Dionysio,quw lales sunt. possuiii.Si aulemlibi veiba niitto, multolibeiitius lo-
' Ponlificatus S. Dionysii successoris Sixli celebris luniexempliiiii misissem: quori ubi nactus fuero, noii
redditurex judicio per huiic poiUificein prolalo in .-, .uuiitlaiii.i (Idein, de Synod. et de ntirrat. Nic. synotl.)
eausa inter Penlapolilanos ct Dionysiiini Alexandri- rj De hac ipsa defensione sive apologia loqui intel-
iitroi; ex riamiiaiioiie Sabellii el Patili Samosaleni, ligimus Eusebiuin Ca?snriensein, et S. Hieronymuni,
aliorumque Iia'reiicoruin, qiioruni errores bealus hic quando allirniant qualuor libros a Dionysio Alexan-
poiiiilcx sua auclorilale proscripsil, suaque rioctiina riiino coriipositos contra Sabelliura, quos Dionysio ,
confulavit. qui Romantts eratepiscopus, dedicavil. (S.Hieronym.,
QiiaiuvisDionysiiisAIexniiririinisadsanclnm sedem de Script. Eccl. in Dionysio.) "
dciulissetsuhpra-cedenlipoiililicuiu htcresiniSabcllii, Exitus rei fuil, lesle B. Alhanasio, quod accusa-
ot conlra euindem haeresiaichaui suismet scripiis lus itn eximie defenderil cnusaro suain, ul nullam
ipse pugnassci; nihiloniiuiis aecepil, errores ejus- oiiinino pcenain subieril ex iis quaeseraper inlliguii-
uiodi niiiuni in uioduin propagitli in l'eiilapolilana iiir hierclicis, stalini ac eoruro dogmata pro-
sui palriarchatus.provincia, ubi fuerani suborli; et laia esse coinprobaiitiir iinpia : < neque liicresim propu-
iia iiifectosjam esse pestilenlibiis iltis docirinis nou- gnatido ab Ecclesia recessif, sed in ea cura pieiale
r.ullos episcopos : < Tanlumqite eorumcommentaiiwa- olidoriiiivit Si scriplorum suorum. ralioiiem non
Imsse, ut vix ulterius Filias Dei in Ecclesiis prwdi- reddidisset, niinimedulriiim est, quin eadero quae illi
caretur > (nt referl S. Atlianasius, de Sent. Dionys.) : jjnssurus fuisset. > (Idem, de Senl. Dionysii.)
< Re cognita Dionysius ad cujtis curain ea? Ecelesia? Dionysius papa noii modo coiideinnavil haereses
jtertiiiebaiii, legntos uiisilqiii auctores eariroi.ieriiin tiinc siihortas, auclorilale sedis sua?, sed eliani do-
ab i!Iisp-uvis opiuionibus relrahcrenl. Illis aulcin, cliina suorurii scriploruin arma tiiinislravil Ecclesia?
-«S ANASTASa mwmwmtt 143C
ad futnras h;oroses del.oll.indas, Arianam »ra?sertiffl, A loresprobaut ex testinionio S. Alhnuasiifde Synodit).
et hoslinm diviiiiLUis Ghrisli, S. Alhnnnsius, qni Hic haeresiarchn docebat, Jesitin Christum so-
Jioc lestalnr, nobt. pra?servnvil illortiin scriptorum Inm hominis naturain hnbere, ojusque sanguinem in
fragineultim , in quo Snbellianorum et Marcionista- Eucharislia esse corruptibilem.(Eusel)., Hitt., lib. vu,
riini opposilneiiivicein blaspheinia? ex aequoproscri- cnp. 22,etS. Dionys., Epist. adv. Paulum Samotat.)
bunlur: < Mcrilo deineeps dixeriin in divisores, sec- Creilebalur igilur pra-sensanliquis his Ecclesiaelem-
toresque, et peremptores reverenriissimi Ecclesia? poribus Christus liomiiins in Eucharistia , qucm re-
I'ei praeconii, qui nionaiehinm in lei-nas potenlias, centes seclarii neganl. Errores suos nhjuravntin eon-
ternasqne stibslanlins, et lernns deilales carpunt. cilio priroo, ea de causa hnhito sun iu Eoclcsia An-
Audio enim qiiosdain apu.l .vos diviui verbi inagis- tiochena. Veruro cum siinulnto id fecisse cognosce-
iros, Imjus sentenlia? professores, qui ex dianielro , relur, coacta ibidem secunda synodus eumdein depo-
ut iladicam, pugnant cum placilis Sabellii. Illeenim suil. < Omnes vero episcopi et pasiores, qui in
curo hlaspheuiia dicit, Filiuro esse Palrem, Patrein- concilio memoralo eranl vocati, iuiani communi
que Filium : isti autem quodammodo tres deos con- consensu epistolaro ad Dionysiuro episcopuin Roroa-
slittiuiit, duin in tres sulistantias alienigenas et inler num , et ad Maximum Alexandria? Ecclesiam procu-
se routuo segregatas sanctarouiiitaleradispartiuiitiir. ranlem nominaiim conscripseruiit, cujiis exemplarii.
Uniri cnim necessum esl omiiium Deo Dei Verbiun , adomnesproviiiciasmiseruut. >(Euseb.,Iib. vuWisi.,
ct in eo haerere versarique Spiritum sanclum, et cap. 24.)
sanclam Trinilalem in iinuro oinnium rerum Deum Paiiliis recusans doinum episcopalem cedere domno
omuipoientem , veluli in verlicem principemque, jrj suum in locuin sulfeclo, ad unperatorera Aurelianum
consummaii el coalescere. Marciouisenim vaniloqui preces direxit, ut cogeretur. Princeps hic, elsi pa-
doctrina sectionem divisionenique monarchia?in tres ganus, dignum prolulit plane juriiciuni, unde eom-
prtncipaliis insliluit. Sed ea diabolica inslilulio est, probatur auctoritas suprema, qunm apud Christinnos
nou auteinverorum Christi discipiilorum, el ncquies- semper oblinuil Romana Ecclesia, ejtisqiie pontifex :
cenlium Salvaloris praeceplis. llli enim, ul Trinila- < Praecepil enim , ul doniits Ecclesia?illi tribueretnr,
lem pnedicari a sacris lilleris plane sciiinl: ila tres quibus Chrisliani llalia? et urbis Roina?episropi per
dcos a veteri aut novo teslainento uspiain indiiei ne- liueras tribuendnm perscriberent. > (Idem Euseb.,
qtiaquam agnoscunl. > (Apud S. Alhanas., Synodi ibid.)Id porro fuit, ulEusehiusobservat, saiiclissiiiiuin
Nicwn. decrel.) decrelum : tanctissime decrevit; id esl otnniuo con-
Ideui pontifex pariter damnavit Paiiluni Samosa- soironi legilms uoslra? sancla? religioni», el ad inge-
tenimicpiscopuniAnliochenuin: auod coinpluresaiic- liiuni exaclissima? juslitiae.

XXVII SAN<£TUS FELIX.

ANNO CHRISTI 272, AURELIAMIMP. 2.

27 Felix, natione Romanrts, ex patre Constantio , sedit annos duos, menses


decem , dies viginli quinque a. Martyrio coronatur. Fuit autem tempori-
bus Claudii Aureliani, a consulatu Claudii et Paterni usque ad consulalum
Auretiani el Captlolini b. Hic constituit supra sepukra martyrum missas cele-
8 brari. Hic fecit ordinationcs duas per mensem Decembrem: presbyleros no-
vetn diaconos duos c , episcopos per diversa loca numero quinque. Hic fecit
basilicam in via Aurelia, ubi et sepultus est, milliario secundo ab urbe Roma, m Ka-
lendas Junii; et cessavit episcopalus dies quinque.
CATALOGUS SUB LIBERIO
Felix annis T, menstous _i, diebus xxv. Fuit temporibus Craudii et AureNani a consu-
lalu Claudii et Paterni usque in consulatum Aureliani II et Cajutolini.
NOTOL_?!MAR6INALESFABnOTTI.
« B, ann. 2, m. 5, min. die uno. b B, a Coss. Aurel. et Bassi, ad Aurcl. n, iv Jul. Capitol. c CB,
quinque
VARI_ELECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri.] G Apud L. V. Holsteniumel Schelestratium.
Num. 27, lin. 3, B, et Aurelinni a consiilalu Au- annos qtiatiior, menses sex, vel
Lin. Flor.
reliani et Capilolini, A, Claudii el Atireliani. lin. tres, ut\, secund.duo, cod. lin. 4, Vat. et Florentini duo,
4, AB, snpra inartyrum memorias. lin. 6, AB, lin. 6, omnescod. mst. quin-
5. lin. roilliario Afl. lin. 7 el martynim memorias.
diaconos 7, 5, 8, B,
Kalendas Januar. que. lin. ead., diaconos 5. lin. 7. Vnlic. Jtfinor. uiil-
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. liario quinlo.
Lin. \, sed ann. 4, m. 3, d. 25. Fnit aulem Apud Peniam ex codiceCavensi.
temp. Aureliani. lin. 4, supra memorias mariy- Lin. I, sed. ann. n, m. x, dicb. xxv : marlyri"
rum. coronalur. Fuit aulem lemporibus Clanilli et A:ire-
Ex codice Thuano altero. liani. lin. 4 et 5, missas eelebmre. lin. 7, nbi el se-
Lin. i, annos 4, m. 3, d. 23. lia. 5. Cl. et Aur. piilms esl III Kal. Jun. millinrio nb urbe Roroa n, ct
iin. i, supra iiicmorias m. Im. (5, diae; 5. cessavit ejiiscopatus dichus v.
1437 IIISTORIA DE VITI5 BOM. P0NT. — S. FELIX 145»
NOT.E VARIORCM,
A SCIIELESTRATE A BLAKCHIM.
Linen 4. — Supra sepulcra martyrum mittat cele- NOT.ECHItONOI.OCICE
brari. Alia?lecliones hahenl : Supra memoriat mar- Felicis epochain tam in numeralibus notis, quamr
lyram. Sepulcra enim, vel ob inscriptiones, el signa in consulibus iutegrnm pracservat catalogus Libeiia-
martyrii, vd ob ossa martyrum ihidem posita, vo- IIIIS.Plenam pnrilerexhibenl in consiilibus calnlogus
cabaulUr memoriwmartyrum, et ex hac Felicis con- Felicis IV, Liber Poniificnljs, et coriices Ocriculenses,
slitiilione ortum habuisse pulem canonero 34 lllibc- licet in numeris noiiniliil vitiatam, uli conslnl ex
ri.tanum , ne cerenmin cwmeteriit incendatur, inqitie- collatione dociimeuloruin , quae recensuimus in Pro-
landi enim tpirilut sanciornm non tunt. Quod ninii- legoroenis. .
rmn gentiles ex cerei liinrine detegerenl loca, in Ordinnlio Felicis papa? figenda esl die 3 Januarii
qiiibus martyres sepulti erant, quortim sepnlcra ex nnno 269, quem aperiebnnl Clauriiiis et Palernus
illo inriicio dejiciebant. Porro ciun lioc lemporibus consulcs (qua? riies in Doininicam incidil); ciiin va-
Diocleliani nnu licuerit, creriideriin liinc ossa mar- calio sedis a iiioile Dionvsii absolula sit dieluis
tyruin in aliis locis sub atlarihus cnllocari cirpis^e, qiiinque, tcsle hoc endem Libro Ponliflcali. Catalogus
et ex illo profluxisse riluin Ecclesiie, consecianili Liberinrois iiuineral annos solidos quinque ejusdeni
altaria curo mnrtyriiro reliquiis, ijiia?sub illis con- poniifieaiiis, menses xi, dies xxv. Qnare inors Fc-
duulur ab cpiscopo consecrante. licis primi referlnr ad riiein 29 Decemhris anno 274,
ALTASERRiE. consiiiibus Atireiiano iteruin el Capilolino : quos
Linea 4. — Hic conttituit tuprtt teputcra martyrnm B scilicet coitsules vil;e Felicis poslreinos atlribuunt
taro calalogi, qiiam Bibliothecarius, et codices Oeri-
mitsat celebrari. Oiatoria seu allaria exstrucbantiir citlettses.
stipra sepnlcrn inarlyrum in eoruro inemoriam. Au- Piclura? S. Pauli ex nomine Felicis postremam r
guslin. cnntra Fausl. lih. xx, cap. 22. < Popuhis au- tnnliirorooilo litteram praeservalam ostentlunt : in
lem Christianits meroorias roartyrtiinreligiosa solem- versu atilem seciindo lilleram N ex
nilale concelebral, et ad excitandam iinilalionem , syllaba anNoriun,
el ut meritis eoruni consocietur, alqtie oralionibus onines atque in terlie siglam M indicem roejisitiin. Nuineii
inlerciderunt. Dum catalogi Ilabci describc-
arijiivetiir, ita taraen ut nulti marlyrum, sed ipsi renliir ex iistlero picturis, evanirios fuisse oporlcl;
Deo marlyrum, quamvis in meinorias iiinrlyriiin, ciiin loco
cOnslituamiis nllnria, >etc. El haecdicebnntiir mar- quinarii nnnoi-uro, sigla v scribendorum r
lyria (Synod. Chalccd., cnn. 8); Ot Anptroi TWVBT-»- servasse dcsciiploris ocnli hallucinnli, Binnrii notam ibi ob-
r.nip.aprvpi'j»,vnb TIJV
-gttt-v,r.ai j_ovao-T>jott_v, i$ovaiav exhihenntpiitnniis, ejus nninio ac noslro eamdein
T«5vev ir.iarv 7ro)ct£7r-<rx6tr_>v ' Cteiici in binarium iln conversam n : qme hallu-
Stt/.pttvirraaav cinalio evenire facile potuil ex imo pavimenli Ecclc-
ptochotrophibrum, tnontttteriorum, 'el mnrtyriortim sia? in eam ailiiuiliiiero ac dislaniiam intuenlihus,.
tnbpoletlaie epitcoporumpermaneant. (Pallnd , Hist. si colores et ductus litlera? v in conjuiiclioiie infinia
Lautiac. c. 103, de lnnocenlio abbate : EtVjp.Ssv fuerinl evanidi u. In niensibiis
ti( TOptaprvptmiavrov, h oizoSofnjxst quoque unitas, qua?
avrb;, iv (- r.uri- posl denarii nolam x seqiiebalur
XJ-TO 'fotyuvaTOU Seiovi
loiomvou TOUBa7TTio-To5. Ingres- Libcrianum, si miniis evidcnserat, juxla calalogiim
oceasioneni pr;e-
sus est in tuum marlyrinnt, quod ipse wdificaral, in lniit nienses x, loco xi consignandi. Noinina consu-
quo titw tunl retiqtiiw tancti Joannis Baptittw. (Hie- C luro , lot in codicibus praeservala , et dies electionis
ronyin. in Vita Hilarionit.) < Cnusnm occtiltnndi relalus ad qiiinlum ab obitu decessoris, una cuin die
juxl.i prsccepium Anlonii fuisse referentes, ne Per- deposilionis, perinde cerlo ex vetuslis ac geiuiinis
gnmius qui in illis locis riilissimtis ernt, sttblalo ad dociinientis mox aiferendis, non siniint nos riubilare
villam suam sancti corpore, marty iiim fabricare- de inlegrilate
tur. > Conslitulioue Theodosii j-ermissum esl, quo his verbis : epochae, defiuitaein ' catalogo Liberiano
in loco sancloriim aliquis est conditus, pro ejus ve-
nemlione marlyriuro, quori vocnnt, conriere, 1. vn. Felix, elc. Sedil annot quinqtte, ment, xi, diet xxv.
C. Th. tle Sepulcr. violnt. Hinc Mnrlyrnrii dicli pre-
sbvleri conslitiili in oraloriis mnrtyrum, ciilius Dixi diem deposilionis conslare ex gemiiiiis riocu-
velustissiinis. Naniin opnsc. relnlo in-
niarlyriim causa (Conc. Anrelian. u, can. 13) : menlis,iisi|iie
Abbaiet marlyrarii, recluti, vel presbyteri, epi- ler «Prolegoineiia,scriplo per a?lnteroLiberii, depnsi-
tlolia dare non prwsumant. (Gregor. Tur., de Mirac. tiones Felicit et Callisti consignaiilur ui KalendasJ;t-
martyr.) Iib. u. cap. 46 : < Eo leinpore cum post nuarii : cui Martyrologia coinphira , el Leclionarii
obiluni Proserii martyrarii, urbamis diaconus liu- codices sulfiagitiiliir. Ex hjs- vero corrigenilus est
jus bnsilice ordinalur aeriittms. > El quod consli- Bibliolhccaiius nosier, sive aniaiiiiensis, qui viiio-
tutione Felicis perurissum est missas celebrari super unitis lillera; male descripsit III Kal. Jtin. (itl esl
sepulcris marrymm.inlelligeiidum est de missis qua? in lerliuin Kalendas Junii) (|iiori recte scriplum iuerat
cclebrarenlur in oraloriis exstruclis in memnriain opusculo qunrli saectilisupra relnlo inler Prolego-
tenio Kat. Jan. (hoc est Januarii) et an-
marlyrum, in qnibus conditx crant eorum reliquiae, D mena, snm dedit posteris li-ansferendi inetnoriain Felieis
vel integra corpora.
ex die vera dejiosilionis 30 Decerobris ad 30 Maii, ut
BINIIETLABBEI. Beria, Usuardus, Ado suis in Martyrologiis praesti-
Linen 2. — Mariyrio coronatur. Tertio Kal. Julias terunl.
anno 275 Felicem marlyrii coronam adeptum fuisse, Dum Prolegomena praelosiibrierenltir, cum OIH-
jiraeter aucloriiatem Libri Pontificalis, indicat epi- seivnrein ratalogtiin Felicis quarli, et Colberli-
stola ejusdem , quam scripsil ad Maximura Alexan- nos duos (/< et m png. c.) anuos qiialuor nu-
drinum episcopumDionysii successorcin, ciijus fra- merare in Felice, qui proximius accederent ad spnr
ginenluin in conrilii Chalcedonensis actis exslat. liiiin qiiiiiqiieiinii per consules imlicaluin secluso un»
Sed illoin fragtnenlo epislola? dies el annusdeesl. extremo, aliorum vero calalogortmt plerosque bien-
Vide sequenies iJlanchini notas. niiiiii expriinere, et a Liheriano caelerisque longius
Linea 4. — Hic conttittiit. Hoc decrelum non re- dissiriere; in picluris aiitero basilicte S. Pairii oinnes
cens a FeJicepnpa nunc primum esl iiislitutuni; nam numeri cum hic excidisseul; opinabar tutiiis esse
longe aute Felicis tcmpus ejusmodi inslilulioiiem Felicianuni calaJogiimsequi. Veruro re inatiiritis per-
Ecclesia sihi vindicat, et quidem convenienlissiine pensa, lalerculi consulaies in Felice recensili Inni
seciiiiduni Scripluram sacram Apocal., cap. vu, ubi in Liberiano calalogo, quam in Feliciano, el aprol
scpulcra niariyniiu appellantur allaria. Bibliotliccariuni ca?terosquecodiccs, inontierunl, sibi
1439 ANASTASH BIBLIOTHECARH 1440
constare Libcrianum pra? oninibiis nnliquiorcm, diim n A cap. 204. Nani ibi Donalusepiscopus Silifensis dixii:
nnhos v, niens-s xi, dies xxv nllrihuil (ex dic sciliccl ;l Supra corpus episcopi calholici presbyterumordviavit,
orilinalionis 3 Januarii, qua? et Dominica fuil amio 0 el Deo volente ordinabilur illic episcopns. t H;i;c,
269, Claudin et Palerno coss., ad diero 30 Deccm- ibi profert doclissimus cardinalis : quibiis ariili pos-
hris 274, Aurelinno iteiiiro et Capitolino coss.);; selvctus illa eonsueliirio Alexanriiiiioriiin-aiilislilnm,
Ilalicos auleni calalogos potiores c. d. e. /*., Belgi- quain ex Liberalo in Breviculo cap. 20 rccilat Tho-
cuin g., el Colberiinos />el n., necnon codices Ocri- niassiiros veleris el nova?Discipl , parl. i, Iih. iF.cnp.
culenses, qui annos u tanliim exhibenl, ex vitiosaa 54, nnm. 2. < Neinpe ut his, qui episco|>o deiiioiiuo
transcriptione vcltisli descriploris erroris origiucnin successiiriis ernl, snper ejns corpus excubins nociis
trnxisse, qui numeriim quinarii v riiduclis inferuee ngeret, dexleram dcmortui sno iinponerel cajiili,
haslaruro diiclibus iu binariiun n defonnavit. Quaree coque denium terra? niandalo Pnllio beali Marci
iu Chronologia pnnlificia et consiilnri, in linc Pro- iiiduerelur , alque ita conscenderei in lliroiiiini
legomenon iiiipressa,epncham Liberiani calalogi secu- i- Marci. Consneludoesl Alexandriw, iltnm, qui defnn-
tus ad eamdem censui reformanrios exieros calalo- clo sticceilit, excubias sttper defuncli corpore agere,
gos, el codices, ut coiisuliiiiiraliones deinonslrant. manninqiie detieram ejus suo capili imponere, el
N01\_ HISTORICE. sepnllo, manibus suis accipere collo sno beali Marci
ptillittm, et ttuic legitime sedere. > l.icet aiilein in
Linea 4. — Constituit super sepulcra ntartyrtim' Roinana Ecclesia nou vignerit roos iste iiupoiiendi
missas celebrari. lloc insiitutum, ejusque causas il- ponlifieis succcssoris maniim rieccssoris de-
lustrat plurilius leslinioniis sanctoriim Palriim et1 .. c:i|)ili inoiiiii ; allaineii ordinaliones pleriiinqiie faelas
tcriptoriiiii illis acqualium, necnon exeraplis Eccle-" " fuisse conslal prope corpus beati Petri, ul ex Leonis
sia?Romanae,aliaruroqiie (card. BonaRerum Liiurg.,> Mngni serinonibus coHigilur, convoenntis die orrii-
Ml>.i, cap. 19, iiuiii. 5). Ad insliiiilum quod atlinel,> nnlionis populiun cl clcriini nd vigilins celebrnndns
tx Prudenlio ineinoral id observaturo in sepulero S. ad bealum Pelniin. Cnrie ortani diciiniis suspicio-
Ilippolyii maiiyris, ejus scilicet qui passus fiici-al 1 iiem translaii corporis cjusdem aposloli ex Vaticano
(iim B. Laurenlio sub Valeriano ndCnlacunibas, quando locus Vnlicnni, ail colleelam
I.la sncraiiieijlidonalrixtnpnsa,eanemque ilcsruinius npuri cineres benli Petri, in persccniione.
Custoslidasni martyiis appnsita, Deeii el Vnlerinni (-101-11111 polissiine impetenlis, red-
ad
Servat «terni .-pemjuriicis ossa sepulcro, ditus jnni uimis celcbris cxponehnt periculo perse-
Pasr.ilileui sauciisTibricolasdapibus: ciilornin clerieos et Chrisliniios illuc nccessuros nd
et ex B. Paulino in nalali 9 S. Felicis itlem serva- orriinniionem. Reroissiis deinrie agente contra i;os
liiin docet in confessione SS. aposloloriim. Gallieno, reporlnri 11011 ililfic.ulter poluil in locuni
Sppclanttln supt-iisallarta tota fenestris, pris inu n cnrpns npostoli, ibique celebrnri potue-
Snb qiiibns intns habenl sanclnriitncorporaseJenL ruiit rie niore ordinntioues, juxln liliiiiro siipeiioium
Nam|iie ei apnstnlicicineres sub eoelilemeosa conslnnlinin hnbemhe ut pliiiiiiiinn npud corpus
DeposilijilnciduniClirHosi>ir,inlis o rtoretn piincipis npostolormn, ex quo irnnsmiilebntiir nri
1'ulverisintor sauclasacri libmiinuredriuot. successorcs poteslns illn uniinlis Ecclesia?eoiuineu-
Qnare et ex Ambrosio basilicam Roroano more; d;e, el conciliandae, —
uli jnniexpliciiiintis in Diouysio.
deriicari jier inarlyruin reliquias tlocet allari illalas. Lincn fi,7. Hic fecil basilicam via Aurelia ubi et
Quori vero refcriur a.l eaitsas, hanc prae caeleris. C ( sepnltus eslmilliario secuntloabnrbeRoma. Ecclesiani
producit ex fidei riogiiintequo snncloiiiin conimii- el coenieieriiim S. Felicis solerter se indagasse, sed
nionem in Symholo piolitentiii'. < Antiiniissiina la- niinis proximo ad Urbein loro, neinpe ad liliiliim
men (uit), el uliiqiie recepia consuelurio ferl. ul innr- S. Pancrnlii dimiriio taiilitm iniiliaiio nb Urlris
iyrum rclii|iiia?iiinliarium roiisecrniionenrihibeantiir, porln dissilum fruslrn qu:csisse, ex iis quos coin-
(|iioriiin aniuins sub nltnri Dei Jonunes in ccelis vidit niemnrai Schelcsirniiiis (iu nolis nri liiinc iiuroeiuin)
onp. vi A|iocalypsis. Ila;c aulem niariyriini vene- scripserroil Bosius nc Severnnus. Motlo cogno-
rnlio ex eo dogiuale firiei oiia est, quo snnclo- scitur ex opusculo XVIdiclis in Prolegomenis, eul.
ruin cororounioneiu cre>limus el fntemur. Fideles 575 et seqq. , collatis ciim silu ccemeleiii SS.
eienini ut hoc fnclo profiterenlur, in iis locis ad Processi et Maiiiniani, nuper rieiocii n cl. V. C;ui.
oratioiiein, ei ari divina inysteria pailicipamla con- Bolricllo vin Aurclia, allero ab llii.e Inpirie in viiiea
venieliaiil, iu qiiilms sancioruro lipsnun posila erant, RR. PP. Doctrina; Chiistiana?, non longe n vinca
itl ea ra.ione, quaro sinliis ricliiiictoruiii permitlii, illuslriss. |ira>siilisMnpheiFarselli, palficii Veneti :
cum illis coiiiiniiiiicarenl. Per illa siquirieiiirepr.c- cujus ccenieierii ariitus allcr aperitur nd stiburhn-
senlalnr Ecclesia iriiirophans : qua? sic nliquo inorio iiuin S. Pii quinti,'vulgo dictuiu // Casalelto di Pio
ciiinmiliiaiilc conimuiiicnl, el sncrilicio nosli-oinier- quinto. Huic enira disianlia? respondet proxiroa illa
esl. Naro licel i|isn lipsnnn, cl ossa saiicloruui ecclesia, el 1ceiiicieiiiiin, insigniiiiii) nomiiie iitiius-
ubsenle aniina sensu carennl, respecMnn iiihilomi- (|iie Felicis, el iiidicatura ner illa verba : < In al-
niis diciinl atl aniniam, q-.ia?in coelis csl, cl ijisis lcia ecclcsia. Processus et Mariinianiis, et in tenia
inest semen quoddani resurreclionis etaeleiiiiiaiis. > pf Felices (luo. > De invenlo nujier loco, et cceinete-
Quare et llieronyiiius ibi adversus Vigilnnlium, qui rio SS. Processi et Maiiiniani, altero ab Urbe lapirie,,
ausus 1'ueralniarlyriini cultum convelleie, impiaiu virie laiidaliiin Bolrieltiiiu de Sac. Cceroet., lib. 11,
ejus illalioneiu ita sugillal: < Male ergo lacit Rouia- cap. 18, png. 539.
inis episcopus, qui super moi tiioniin liomiiiiiin Peui CIACONJI.
el Pauli seciiiidum nos veiieranda, seciindiiro te vi- Linea i. — llic consliltiil su:iru sepulcra marly-
lein pulviscuhiin offerl Doniiiiosacrificia, el lumulos rum missas celebruri. Ejiisinorii iiislilulionem, longc
eoruni Cliiisti arbilralur aliaria. > Nec ininiis oppor- nnie Felicis pnpae lciuporu Ectit-sia sihi vinilicil;
luiie subilil ad coroprohandain ailatnui cnusani alias idque leslimonio eiiain riiviiue Scriplura;. Naiu
observationes, ila sciibens in fine ejiisdent capiiis. haliet liber Apocalypsis cnp. vi : Vidi snblns altttre
< Hac etiani de causa veleris Ecclesine Patres Dei unimas iitterfeclorum propler Verbnm Dei , el
cpiscopos orthodoxos snb nltnri sepelire consueve- propler teslimonium quod hiibebunl, elc. , clnre-
iiiiii, ul eiini ipsis sncrilicia elordinaliones ficrent: (leiiionstral nltaria fuisse sepulcra inanyium. Qui
qui ad servarolam lidei unilatem, el ad legiliroam qiiitlein iiios perseveravit scmper iu Ecclesia ; in
successionejn indicandam, coromunioiieni vivenlis eoque lam Graeci, quaiu Lalini inlerpreies , neque
episcopi cttm anlccessorc defunclo necessaiiam coiisenliuiil : pariterijiie aflirmant, sepiilcruin inar-
exisiimahanl. Apparet lnijiis nioris vesiigium in lyruin lirisse nltare, ac supcr illud olferri cousiic-
collalione caiholicorum curo Donntistis hnbiln Cnr- visse sncrilieia. Fclix crgo hoc (lccrcliini non laui
lliaginc lcinpore Innocenlii 1, cognitione prima, slatuisse .primus , quniii aiiiiqiuiin, rcnovasse visus
!4H IIISTOIMADE VITIS ROM. PONT. — S. EUTYCHIANLS. 1443
est. Hinc altarin, el ara? absque rcliqniis marlyrum A una cum lilulo ctinm frngmeiiliiiu ejus epislola?,
liauri coiisecrantur. quod adhibcnt ad coiilirroandam Ecclesia? fideni
PAGII. contra haereses ab eo proscriplas. Tale aiitera est:
< Felicis sanclissiini episcopi Ronia?,el niarlyris ex
Noua Ecclesiw persecutio. cpistola ad Maximum episcopum el clcruin Alexan-
Aiirelianus airao riucenlesimo septnagesimo impe- drinum. De Verbi aulem lncarnatione, el fide cre-
ralor creatus, in Christiauos bene alfeclus fuil, et dimus in Doininum iioslruin Jesiiin Christum Dei ex
ariversus Pauluin Saroosatenuin, a posteriori synorio Maria Virgine naluin, quori ipse esl scmpiternus
Anliochena , laiiqiiaro nova? haereseos auciorciii Filiiis et Verbum, non autem homo a Deo assuni-
damnalum, eriicuim einisit : < Processu vero lem- plus , ut alius sil ab illo. Nequc eniin honiinem
poris, inquil Eusebius Jib. vu, cap. 30, aliter de assumpsil Dei Fi ius , ut ulius ab ipso exislat :
nobis senliens quorundaro consiliis ccepit impelli, 111 sed ciiin perfectus Deus esset, factus est. siinul
perseciilioiiein ariversus nostros commoveret. > homo perfectus, ex Virgine incarnalus. > (Concil.
Licet autem ea brevis fucrit', ulpole sub finein Vita?' Ephes. parl. n, acl. \. ltem apud concil. Chalcedon.
ab Aiireliano inteutala, ingenleiii tamen inartyrum act. 1.) Vide insuper S. Cyrilhim ad Alexandrin.
numerum fecit. De ea legendus Annotalor Baronii in Apologia ;—et Vincent. Lirin. adv. Ha?r. c. 42.
ad annum 272. Linea 4. Ilic consiiluit super sepulcra mar-
SOMMIER lyrum missas celebrari. Ustis hic ex traditione
aposiolica dcsceudit, quemadmoriimi cognoscimtis
Felix papa scripsit epistolam adversus haere- n ex lris qiite Joannes iu Apocalypsipcrscribit cap. vi:
ses Sabellii, el Pauli Saniosateni ad Maximiiin Vidi sublus altare Dei animas inlerfectorum pro-
episcopum el clernin Alexandrinum. Conciliuin pter Verbum Dei, el propter letlimonium, quod ha-
Epliesimiin et Cbalcedonense nobis praeservariiut bebant.

XXVIII. SANCTLS EUTYCHIANUS.


ANNOCHRISTI 275, AURELUNI IMP. 5.

28 Eutychianus , nathne Tuscus , ex palre Marino , de civitate Luna? , se-


dil annos octo , menses deeem , dies qualuor a. Fuit autem temporibus Au-
reliani, a consulatu Aurelini tertio et Marcellini usque tn dicm Idus Decemb. ,
Caro secundo cl Carino consulibus'_. b. Hic constituit ut fruges super altaro
5 tantum , faba? et uvse benedicerentur. c Hic temporibus suis per diversa loca
trecenlos quadraginla duos martyres manu svasepelivit. d Qui hoc constituitut quicun-
que fidelium marlyrem sepeliret, sine dalmalica aut colobio purpurato nulla ratiohe
sepeliret ; quod tamen ad noliiiam sibi divulgarelur. Hic fecit ordinationes
quinque per mensem Decembris : presbyteros quatuordecim, diaconos quinque, episco-
10 pos per diversa loca novem. Martyfio coronatur. Qui etiam sepultus est in
ccemeterio Calixti, via Appia , oclavo Kalendas Augusti, Et cessavit episcopa-
tus dies forle Kal. octo e.
CATALOGDS SUB LIBERIO.
Eutychianus annis octo, mensibus undecim, diebus tribus. Fuit temporibus Aure-
liani in, et Marcellini, usque in diem tv ldus Decembris, Garo u el Garino consulibus.
NOTUL.SE MARGINALES FABROTTI
a B, ann. 8 el mens. aliquot. h B, Tacili, Prolii, el Cari, a Coss. Aurel. el Capitolini, ad Carum et Ca-
rianuin. c Baron. ad ann. Dom. 104. d Baron. ibid. c C B, novem.
VAKLE LECTIONES.
Apud Fabrottum ex codice Freheri. _ Apud Holstenium el Scheleslralium.
Num. 28, lin. 5, loca 442 roarlyres. Lin. 2, Ftor. duo et Cassin., anuum i, mcns. i,
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. diem i. lin. 4, Vat., prsecepil benedici deleto ul; juxta
Lin. \, ex p. Maximo de civ. Lujiae, sedit an. Flor. quoq. et Cass. verba sine dalmatica sepelirei,
uiiiiro, d. uiiuiii. lin. 5, Dec. secunrio, et Carino sec.desunl in Vat. lin. 1, Flor. et Cass. sui. lin. 8, Flor.
coiis. Maz., Caro secundus el Car. cons. Hic consti- ordinal. tres.
tuil. lin. 8, ad not. suamdiv./in. 10,novem,qiiieliaro Apud Peniam ex codice Cavensi.
uiariyrio coronalus est, et sepultus. tin. 12, dies 8. Lin. 2, sedit ann. vui, m. x, diebus iv. lin. 3, a
Ex codice Thuano allero. consulatu Aureliani m et Marcellini. lin. 5, faba?et
Lin. 1, scr. Lunac, sedil ami. i, m. 1. d. 2. lin. 3, uva? benedici. Hic temporibus suprascriplis per di-
consiil. Aureliaui. lin. 5, uvaebeneriici. lin. 6, ma- versa loca CCXLIImartyres maiiu sua sepelivk. lin.
nibus suis sep. lin. 8, quod l. usqtie ad not. sibi de- 6, ut quicunque de lidelium (amanuensis addidit de,
vtilgaretur. Un. 10, et uiarlyrio cor. tin. il et 12, et vel omisii niiniero) ccetu, cessavit cpiscopaius dicbus
cess. ep. dies octo. VIII.
1443 ANASTASHBIBLIOTHECARH 1444
NOTiE VARIORUM.
ALTASERRJE. A illic dcsignasse Lihrum Ponlificalein eruitur eiiam
ex eo quori adverlal, manu tua niunus pictaiis
inea 4.—Ilic conslituil ut fruget tuper altare lan- obiisse: ol'ficiumvero scpeliendi, curandi de roariy-
tttm fubw et uvw benedicereniur. Insliluti aposlolici rum inemoriis, reliqitiis, aul rebus siroililms pro-
ftiil, ul nova?fruges, el nva? rcceiiles super altare prinm eral presbyteri marlyrum , uli exemplo Ana-
offerrenlur velulprimilia? fruguin, el a saeerdolilnis cleli erigeiilis aposloloriim niemoriam supra nola-
benedicerentur, ncve mel, atit lac, vel alitid quid- tuiu est, insiiluiio, et iniinus hoc niartyriini presby-
qtiam ofleraltir , praeter uvas, et fruges recenies, teris dcmaiidaturo eral utile, iroo necessariiini,
<;xcan. 3 Apnst. syn. Carlli., can. 40: sin. vi in cuni ii iniiiiiare deberenl episcopis actus virlutum ,
Trull., can.28,57, can. Didicimus, deContecr.,i\\u. vera uiariyrii signa qua? obiliiro praecesseranl, ut
i, el Constil. aposlol., lib. viu, cap. 46. Inde ma- deinric anlisliles, vel proinerituni iriliuerent tituluni
navit rittis apud Graecos, ut fruges et uva?recentes conlessoribiis, vel coiisiiininalo marlyrio coronalis
beiieriicanliir a pairiarcha CP. in fcsto Assumplio- veneialioiieni deccriieient, el cerlius imiolescerent
nis B. Maria?, in sacra ade Blachernarinn, lesle inarlyiii causa, mailyiiini niiroerus, el illitslrcsago-
Balsamon. ad d. can. 5 Apnsl., et apud Latinos, ul nes. Eo vel maxiine, quia inailyiiini certoruin co-
nv;e heiieriirantui' in 1'esloD. Sixii, GIoss. iri d. pia ver»; Ecclesia?signuni hoclempore i-epulabalur:
t-an. Didicunns. Il-iqtte Eiiiyclriaiiiis non cst dicen- Unde Monlaiiiis sancti Cypriani discipiilns haereli-
riiis aueior ejus insliuili, sed potius instauralor. Ac cain pravilalein sugillans, argiimenliim lioc adhihet
valde probabilis esl conjecliira Baronii, hoc insliui- ha-.reiicosconteslans, «1 vel de copia marltjrum Ec-
ttmi repeliliini ah Eulychiaiio, ul oppoiieretur er- „ clesiw veriialem intelliyerent. Et anliquiis scriptor
rori Manichaeoriiiii, qui puiabant viniim csse fel apuri Eusebiuui anonymus, lib. v, c. 16 in flue, rium
priucipum lenebrarum , el quihiis viniiin guslare hu-relicos aequozelo proscmriil, ha?cde haerelicoriiiii
sacrilegium eral, ul lestalur Augtistiii. rie Morfb. sui leniporis moribus: < Postquani vcro in omnibns,
Manichaeor.,cap. 26. lileni coutra Faust.,lib. xx, qua; supia |iosui convicti, niliii habent, i|uod respon-
cap. 12. — deanl, ad marlyres coufttgere coiiaiuiir: afferenles
Linea 6. Consliluit ul quicunque fidetium mar- multos se martyres habere Nam el aliaium
ttjrem tepelirel, tine dalmatica, aul colobtopurpurato, liieiesiun seclalores pliiriinos se hahere mariyrcs
tiutta ralione sepeliret. Eiilychiaiuis slatuit ne roar- pneriieant Primi ccrle , qui Marcionis ha;-
lyr sine dalmatica vcl eolobio purpiiralo se.peli- resiin sequunliir quamplurimos habere se
i-cliir. Hoc conslilutuni esl ad ctilium marlyrum, dicunl mariyres Chrisli. i Quapropter ul veri confes-
quia dahiiatica erat vestis eoniniunis episcopoiiiiii sores, et coronaii marlyres dignoscerenlur, iiccessuin
cl riiaconoiiini. Augustin. Quwst. Veter. Test., cap. crat, et ad providam episcoporum eiiiain speclabat,
46 : < Qttasi non hodie riiaconi dalnialicis in- strcnuos inier pi-esbyierosdeligere inspectores, qui
(liianlur, sicul episcopi. > El Poniius biacouus in ex actibus et marlyruiu gesiis probarent, an eo ho-
Vit. S. Cypriuni, apud Siiriuin Sepl. 14 : < El ciiin uore essenl cohoncstandi. Probalionein isliusinodi
se dalniauca expoliusscl, el diacouibus tradidissei, siipponil Apollonius supra laurialus in Calliapbry-
iu liuea sleiil. » Paseasii diaconi 1'erelro ejus dal- gaium ha;iesis inipiigiiaiione, ubi niores eoriiiiiriein
nialica imposila statiin claruit uiiraculis. Cregor. describciis, asseril eos gloiiari de mariyribus,
Dialog. lib. iv, cap. 40 : < Hic itaque cum teropo- ^- exinrie de vera Kcclesia. Quos reprehciidens scribil:
ribiis Symroacliiaposlolieae sedis pracsulis cssel tle- < Qui eirim ab ipsis propheia?, cl inarlyresriicuntur,
functus, ejus dalnialicaro lerelro superpositani, co non soliini a divilibus, sed eliam a roendicis, pu-
daeiuoiiiacus tetigit,, siatiinque sanalus est. » Mar- pillis, et viriiiis peciinias corrogare demonstrabi-
lyres sepulli cuni dalmalica vel colobio purpureo. iniis Aelits eniiii prophelie tanquaui friictus
Colobium eral troiica sine nianicis , instar rialma- exaininandi sunt. > De lacta cxaiuinatione cujnsriain
tica?, habens phiguhiro purpiirn? assulain, quotl cst inler ipsos iiouiine Alexanriri, jaclaniis se roariyrein
signiiiii niilitia?Chrisli, Dorolli. Doclrin. 1 : E/ji Si subdii Apollonitis: < Quorivero adAlexaiidruni perli-
TOxoWfitov quuv xeti crojxsiovri rcors vopfvpovv ri nei, ut verilas orouibus nosse cnpieniibiis iroiolescal,
Biltt TOaijptlov TOrropfvpovv; txuaros arparevoptsvo: judicalus esl Ephesi ab _EroilioFioiitino Asi;e pro-
r£> (5«<rtXitnopfvpuv iyjt itf TOy}.up.iotovccszov: qousule, non ob noineii Christi, sed ob ea quaeper-
llabel ei lunicti signum purpureum : quid vult si- peiraverat lairocinia, cuui jani desertor fnlei esset.
gnitm purpureutn? unusquisque regi militans habet Deinde vero einentiius nonieu Christi tliniissiis esl,
ptirpuram in chlamyde sua. Cucuilas Tabennensi- cuni verbis illius flrieles fefellisset. Ecclcsia vero loci
luis fi-alribus iniposuil Pachouriiis abbas, iusignes unde eral oriundiis eliain non recepit. i Quoniodo
signo criicis puipurea?. Pallari. Ilisl. Lausiac cap. eniin Eetiesi.e et fideles polerant rieienniiiare , qui
38 : Tivaf aruvpov Stanopfvpiovixiltvai TOUTOI; tvrt- consuetis lilulis riiguareiiliti-,nisi essenl presbyleri,
niui : Cucutlus juisit ett tiupoiii, habentes crucem qui acius probarenl? Concredituin itaqtie erai niii-
purpuream. niis designalis viris, qui exaniinabanl confessoriim
BENCINI. et niarlyruro gesla, el episcopis deferebanl, el deiurie
D pulriicabaniur honores deferemli. Hi alii esse non
Linea 5.— Ilic lemporibut tuit per diversa loca poteranl, uisi proximiores ad iiiinisleiia inarlyruni,
marlyres manu sua sepelivit. Deciaua perseculio, qua? qui c-erio eranl presbylerj ct diaconi marlyriiro.
ccenieteria interdixit Chrislianis, forsitan occasio Ail hos ex numeris rieroaiiriaii onere speetasse,
fuerat, ut mariyruro corpora absque debilo lionore martyrum cadavera septiltura?consignare, signisque
jacereut. Hinc poslea in basilicis jani reslitulis, et denotare pro veneralioiie, oinnino falenduin esl ,
parochiis disliibmas niarlyriiin reliquias suleinni cuiu idenlilas martyris expressa pro ciiliu reliquia-
iranslalione reposuit ponlilex. Veruni si aliiu» res rura exigerelur. Qua? signa cum non deprehende-
repelatur, cuni Liber Ponliiicalis nerium gesla ponti- rel Caecilianus archidiaconus, CIIIIILucilla ossa cu-
ficatus, sed qua?praecesserunl describal, verbis illis jusdani oscularetur, commuiiioiieiii iiuerdixil ex
denotare videtur, in Deciana perseciuioue Eulychia- Optalo. Nomina eliam apposila, et teropora mar-
iiuni in inuneie aut presbyleri.aut diaconi maityiiim tyrii sepuicris, veluli indicia ostendit Mariini lacliim
versanleni laudalos martyres sepelisse : quod ueno- a Severo lauriatum , ciiin depreheuderet populum
lare viMenlur illa verba, quibus id explicat, Eulhy- 1'requenlare sepulcrum, de quo cerlo non consla-
chianum temporibut sim.seu per varia lenipora suo- bat an esset martyris. Sic eniro Stilpitius in Vita
ruro ofiicioruni haec praeslitissc, sepeliendo scilicct S. Marlini: < Mailinus uon leroere incrrtis adhi-
.audala uiarlyrum corpora. Officium ecclesiasiicum bens iidero, ab his qui majoies natu preshyteris vel
IU5 HISTORIA DE VITIS PONT. ROM. — S. EUTYCHIANUS. 1446
clericis agitabal, sibi noroen marlyris, vel tem-- A J colluvies, qui ciim virierenl cailiolicos veinli verae
pora passionis oslendi. » A presbyierhs, inquam, , *g"' Ecclesia? lesseratn proponere gloriosa marlyruni
quorum erat ha?c solliciludo, ex horum diligentia add f cerlamina,et ipsi marlyressuos jiiciilabant, ui supra
nos deveneruut indiculi deposilionis, sepiiltura?, festiti ex anonymo et Apollonio ab Eusebio laudalis, ex-
martyrum, et alia, unde conllata snnt Marlyrolo- pensuro est. Insuper cum corpora marlyium pe-
gia. Exsiat, ul res lestimoniis illuslretur, veluss ciinia a perscciitorum satelliiibus rediinerentiir, <;t
Indiculut in quo loco unusquisque requiescil pon- i- confingerent imposlores reliquias, ad lias fraudes
lificum Romanorum (lronc dediinus supra). Et inn everlendas Eiitychiaiuis decernit, sepiiliorum mar-
veteri Kalendario Ecclesia? Carthaginensis a Mabillo- i- tyrum notitiam ad episcopos riefereiidain , ul signis
nio edito initio exponilur ex quo coiiflaluni sil / na- discnssis delerrainarelur qni essenl veri raarlyres,
lect., tom. 111: < Hic continenltir riies natalitiorumn eisque honor tuto dari possel. Diligenlissiiiia, el si-
inarlyrum, et deposiliones episcoporum, qiioruro Ec-;- mul vetuslissiiiia eral Ecclesiarinn, el episeoporiim
clesia Carlhaginis anniversaria celcbral. >Qunmlibel l diligenlia, el scdula aniinadversio in irutiuaudis
veroEcdesiam hosiiidictilosdistincloshabuissejiixia a injriyruin priori vilae professione, marlyrii circiun-
vetuslissima insliluia laudat So-oiiienus, cum dePa- st inliis, ct consuroinaii manyrii causis, quae oinnia
I;cstina?civitalibusConslanlia,eiGa_aloqiiitiirI.v,c.5: : librala ratione expensa legiiutur. Ari apostoliciiui
< Uiraque enim suuro seorsim habel episcopuin,, acvuin prnximioreaeiale Ecclcsia? strenuaiu navarunt
siitiin clerum, dies ilem Jestos marlyrum suoriroi,, operani pro ea diligciuia. Trutinabat in marlyribus
et commemoratitroes episcoporiun, qui ipsis praefue- :- coronalis , an essent exercilati, et paraii, an in-
runl. i Eulychiani ilaque riiligenlia, manu sua se-- . exercitati. De quo exslat insigne riociiineiUinn in
* epistola'Liigdunensis Ecclesia>,qua? universis Eccle-
jielientis martyres, denotat id egisse persccutioniss R
Deciana?temporibus suis saevienlisoccasione, quaiilo9 siis Christianis directa est apud Etiseb. 1. v, c. I.
inierriictis ca?meleriis et catacumbis, diaconus, autt Aliqua delibanda ad argiimeiitum illustrandiiiii. De-
marlyrum presbyter voluil quo poleral, marlyrum(i scribens itaque turbain confessoriim in carcei-ibtis
corpora Itiiuiriare, ne eo honore privarentur. detetttoriiin, el quomodo imparati deficereut in ago-
Linea 6. — Qui hoc intliluit, ul quictinque fide- ne, ac persisterent exercitati in firieiconfessione, iia
lium mariyretn tepeliret quod lamen ad noli- nolionein vociiin aperil: < Exinde etiam reliqnijli-
tiam tibi divulgaret. Constilutuin roboral superioremi gnosci, ac riislingiii coepere. bt proinpli quideui, ac
«bservatiorieni, ponlificem nenipe nronus presbyierii parali eranl protoinarlyres, qui sununa aninioriiro
•tnariyrem defungentem, manu tua mariyruin cada- alacritale, soleinneni illaro uiariyrum confessioneni
vera curasse, el ne fraus iniervenirel consiieta signal ediricrimt. Qtri vero iroparati, ct inexercilati, nec
apposuisse; id enim verba illa denotare sigiriftcant,, firniis adhuc eranl virilius, ad iinpelum tanli cerla-
ut pcream sollicitudineni marlyrron, et relii|uiaruml miiiis stisiincndiini tiiuc maiiifeste paliierunl. > In-
identilas probnretur : eadem occasione decernit, utt dicia mariyris exercilali el parati iu Allalo sic rie-
cnjusqne ordinis, coiidilionisque cssent fideles, quii- scribuniur. < Aualus .. vehemeiiter a populo
lunc speciali cultu roarlyriiiii reliquias conqitire- posmlaius ad supplicium, ut pote vir valde celebi is,
))anl,.easque doini custoiliebanl, de illis eo honores paralus ad cerlainen accessil, frelus conscientia
<;ohoneslalis,cerliorein po lii cein redderent; nerope? recte factoruro : Quippe in Chiislianoruro disciplina
ul scirent, an veri esseut niarlyres , agnoscendi ex; solide exercilatus, lesiisque apud nos verilalis seiu-
signis, lesserisque itsnrp.ttis. Poterat Eulychianiiss C per exsiiterat. i Erat necessaria caulio adhibiia ,
cautelam hanc adhibendaro essc slaluerc, curo Gal- qua expendebatur snpplicii causa, dura eliaiu qui
lieni indulgcntia ecclesiis reslitiilis, et coeineleriis , Christuin negaverant, roorli addicebaiilur, unde erat
sttbtiis altaria martyruin corpora rcconderenlur, adI necessaria cpiscoporuin circuinspectio in discernen-
iiiissaruni soleiroiia agenda, quod stio decrelo Felixs dis inler interfecios qui erant confessores, quiqiie
riecessor constilueral. Altera tunc invaluerat con- fidei extorres. Qnod sic denuntial Liigdiinensis Ee-
stictiirio, ul in privalis tloinibus lirieles marlyrum reli- ciesia : < Oinnes siquidem qui a prima siatini coro-
quias relinerenl, el anle easriem funderenl precess preherisione fidem negaverunt, ipsi quotpie in carce-
Dco, marlyres uli mediatores inlerpellantes. Ab ini-- rem conjecti, eadem qua? caeieri niartyres perferc-
tio eiiini hiijiis sieculi, ad gloriain confessoruin au- banl. Neque enim illis quidquain lunc profuil Jidei
gendain episcopi ad inarlyiiim preces poeniieiilibus s suae negatio; vertini illi qiiidem, qui sese id quod
deferentibus libellos, per eosdeni confessoies sub- revera erant esse profitebaiilur, lanquain Chrlstiani
scriptos, relaxabanl poenaspro peccatis solvendas : conjiciebantur in vincula, nuJIo alio criniine ipsis
iroo ciini essent designali inartyres, accurrebanl, , objeclo. Hi vero perinde ac hoinicida?, et scelerati
Ut posl corouam apud Deum stanics ariniissoriiro cri- honiines deinceps detinebantur, duplo gravius
niiniini veniam, veramque pceiiilenliam iinpetra-- reliqui suppliciura perferenles.lllos eleniin gaiidium qiiam
rent. De quo exstant exeropla in epislolis Cypriaui- mariyrii, spesque promisste beatitudinis , el chari-
cis; praecipue legeudaeepisl. 21 et 26, in quibuss las erga Chrisluin, el Dei Palris Spirilus recreabat.
Cyprianus ipse et pro se, ct pro aliis expetit corona-- Hos vero graviter lorpebal conscienlia, ila ul diim
torum marlynim inlercessioiies. Oratona domesticai j) £ tiucidareiilur, ipso viiltu , atque aspeclu facile di-
exslruere solilos fideles in qtiibus martyriiin con- sceriierentiir a c;eteris. J Reliijua signa exercita-
quisita corpora reconderenl, ul apud Deiiin eos in- loruin et inexcrcilalorum ibi legenria a pag. 166.
lercessores pro adroissis criminibus haberent, docentt Et ante Lugdiinensis encyclicam Ecclesia
Acla S. Bonifacii martyris, qtii pauc.s post inlei- sis in altera pariier encyclica ostendii Sniyrnen-
jectis annis marlyr occubuil, duin Aglaes et Botii-• roartyris exemplo, apnd Euseb., 1. iv, c. 15,Polycarpi quj mar
facius a priori iinpurilale receriere proponenles, roar- tyrex secundum Evangelium censendi, disciiniinaiis
tyrum cadavera requirenda siatuunt, et inventa imrai eos qui ultro se se morli, et persecutionihus offe-
uomeslicos lares, exslruclo oratorio, retinere eoi rebant, ab iis qui in exercilio virtiiluin perseveran-
scopo. Sic enim Aglaes Bonifacio ilersiiadeiadOrieii- • les, coiiiprehensionem praeslolabanlur. Ncccssaria et
tis partes, ubi tunc erant Dioclelianea?persecutionisi ha?cpulabalur caulio, cuin ullronee se se
inilia ex edition. Holsl., pag. 8 : < Perge igilur adI plerique fideiii denegabant, quod ibi Ecclesia olferentes,
illas partes, et affer uobis reliquias, id esl corporai oslendit. Inde Polycarpum proponit, facto
snnctorum manyrum : si quomodo servientes, atque; ruin laudal et iraitundum, qui ullro non marlyrem ve-
raiiiistranles cis, nec non el oratorias douios aeriili- lit, sed comprehensus signa foriitudinis seChrisliana? se obtu-
cautcs eis dignas, per sanctas passiones eoriiin sal- in agoiieexhibuit. Unde ita fideJibus ul
veiiiur, lum nos, quaro mulii alii. i Perroovere etiami proponunt, ex fragmento Valesiano in nolisexemplar
poierat Eulychianum haereticoruin tunc insolensi pag. 69 et 73 : < Qui non solum doclor insignis, Euseb.,
/aclio Novatianorum, siciui etiam Calaphrygarum, ve-
riiro eiiain siinimus exstilil marlyr. Cujus martyrium
Marcionitarum, ct similium iroproborum hoiiiinumi omncs iraiiari sludenl, quippe quod cum Evangelio
14:7 ANASTASII BIBLIOTHECARII 1448
Christi consenseiit. i Porro ab episcopis hocce 1110-A Aureliani, verum etiam Taciii, Floriaui, Probi,
inenlum in martyrihus hnnorandis expensiiin docet ac deiniun Niiineiiani temporibus sedem ponlifi-
Mansiirius Carlhagin. Piiinas Cacciliani decessor, ciam gubernavit, ul patet ex initio et fine ponlifi-
velans, ne ut roaityres honorareiilur, qui se se per- catus.
seculoribus oblulissenl: quod legitur in Brevic, col. Linea 4. — 7/ic consliluit fruges, fabas , et uvas.
3, cap. 14, innova Raluzii conc. Collect., pag. S27, Ustis benediccndi crealuras in Ecclesia antiquissi-
ul)i'laudaliir Mansurii epislola : < In eisilem eiiain miis est, et ab aposlolonun teropore frcqiienlalus,
lilleris lecluni esl, eos qui sc offerrent pcrsccnlioni- ut conslal ex canone aposloloruni 2, 3, elc.
bus non comprehensi, ct ultro dicerent se liabere Linea 7. — Dalmatica. Dalmalica est tiinica sine
Scripturas quas nou Iraderent, a quilius hoc nemo inanicis, qua; oliin in ttsti fuil. Vide nolas Baron. ad
quoesierat, displicuisse Mansurio, et ab cis hono- Manyrolog. Roin. die 31 Maii, lillera B.
rantlis etim prohibuissc Chtislianos. i Et antea S.
Cyprianus, ciiui procousul iiiquireret de presbyleris BLANCHINI.
Carlhagin. Ecclesi;c, respondet in ejns Vita : < Cum NQT.ECHRONOLOGIC/E.
disciplina prohibcal, ne (|iris se ultro olferat, et tu;e
quoque censura? hoc displiceat, ne offerre se ipsi Nnmeri praeservali in epocha S. EutycJiiani tum
possunt, sed a leexquisili, inveiriaiilur. i Qnam di- apud basilicam S. Pauli , liim apud catalogos lla-
sciplinam a Cypriano, suo leslimonio roboralani lia?, inde anliquilus descriptos, necnon iu catologo
commendat S. Attgusliniis conlra epist. Gaudeiilii Liberinno, cl in pluribus Colbertinis, supra relatis
cuiii scribil : < His sacris lilieris erroliius heaius B inler Prolegomena plene re.sponrienl nominibun
Cypriaims in confessione dixil disciplinaro prohi- nonsuliim eniinlialorum lam in calalogis Liberii ac
bere, ne quisse offerat. i Eadein disciplina vetusla Felieis, quaro in LibroPontiflcali. JnLibeiiano cor-
irobuli subiliaconi Ecclesia?Carlhaginensis, dum in- rigendus observantur unicus error ainantiensiuin ,
lerrogati in Diocletianea perseciilione ut sacros co- qui coeteros in catalogos , et in picturas quoi]ite
dices iraderent, responrieruni, curam eorumdem ad irrepsil, hoc est disjuitclio unilalis ex inimero men-
lectores perlinere : et inslantes judices, nt lectoruin siuin , aclranslalio in sedem dierum. Sciibeiiriimi
noniina eiiiiiHiarent, reposuere. ln Aclis Turgat. Fe- fueral:
Jic. posl Optalttm pag. 94 : Nos non sumus prodito- Sedit Ann. Meus. dies
res. Qtia disciplina Cyprianus ullimam clero rieriit VIII XI 111
hortaloriam episinlant; et inter rcliqua mouila, eral: amanuens. Vlll X 1111.Demonstro.
<Ne quisquaui ullro se geuiilihiis olferret : appre- Scripsit Eulychiani deposilio aelatis Liberii (supra in Pro-
hensiis eliam el Iradilus loqui debel: siquidem in sexto ldits Decembris. Consn-
nobis Domiims posilus illa hora nos legoni.) consignatur
loqiiilur, qui les a calalogis enunliati, nccuon a Bibliolhecario
copftleri magis vull, quam teinere proflteri. i Alte- in Eutychiano sunt Carus n et Carinus,
ruro in mariyrilius veneraudis aniniariversnm, ne poslremi iudicantes annum 283. Primi autem consules ei-
uliro se injicerenl in niorieni certaro. Hinc Eiisebius deni altribuli sunt Aurelianus iv et Marcellinus,
narrans I. viu, c. 14, gestu mulieris Clnisliana;, cui
Maxenlius inferre inoliebalur, <in ctibicu- aperienles aiinuni 275 , cujus anni dies ui (qua?
.stiipruro erat sexla posl obitum Felicis, a quo vacassc di-
IIIIIIingressa, solam se reliclain esse circumspiciens, '£ ciliir sedesdiesquiuque insuperiori numero, versu 8),
gladiuro pecloii iniroergil. i Ad qua? veiiia Gr.rcus et incidebat in Dominicam, aple respondel orriina-
antiquus scholiasles arinotavil (ln nolis Etis. Vale- tioni Eiilyehiani. Inde vero ad dieui vi Deceiiibris
sius, pag. 170) : < Quomodo isle roiratur nitilieres, anni 283, Caro u el Carino coss. quanrio viclor abiit
qua? sibimetipsis manus consciveriiiil : el taroeii e vila, nuiiieranliir anui vm, nienses xi , dies m.
Ecclcsia? juriicitiiii in martyruui nuniero non reponit Biduo post, nempe 8 Deceinbris rieposiluni fuisse
eas, qme sui ipsaruni carnilices exslilerunl. Ignavia? beali ponliflcis sacruro corpus in ccenieterio Callisli
eniin polius qiiaro foriiluilinis supplicioruin melii relerunt doctinienia superius enunliala.
nioriem pra;vertere. Yertini eas in album iuartyruro
relert, qua? ob confessionem Chrisli nihil fonuidan- IIOtJEIIISTORICC.
diiin esse existimariint, alacri aniino perpeli parala?,
qiiaeciiiique ipsis tormenla tyraiinorum, ac daeroo- Linea 6. — Constituit ut quicunque fidelium mar-
iiiiiii ingi niosa solertia irrogassel. i De quo argu- lyrem sepelirel, sine dalmalica , aut cotobio pur-
nienlo disseril fuse S. Aiigusliniis. Ila synodus llli- purato nulla ratione sepelirel : quod tamen ad noti-
heriiana iiihibel eos honorandos, qttos gentiliuin titiam sibi divulgaretur.
furor internecioni dedit Ob publicam iriolorum fra- Vindicandorum curam promovens
ciioneiit. ElLactanlius martyrum
siiggillat(deMortibuspersecut., caulus pontifex providenter praecepil, ut adderenlur
c. 13) Christianiiiu, qui publice couscidii Diocleiiani indicia cerla marlyrii in eorum deposilione. Arilii-
in Chrisiianos appensa eriicta; etsi Eusebius 1. vni, beri inanriavil colobiuin, aut daluiaiicam non qua-
c. 5, calore nimio fidei ignitum, faclum pronuntiet. sed purpuratain ad involvendos mar-
Oplatus plura repetit de his signis 1. iu, pag. 77. _,
"] lemcunque,
lyres : quos eliani purpuratos vocare consuevil Ec-
liaec itaque erant inoinenta, piopler qua? Euiychia- clesiain hyiiino omnium sanclorum.
IIIISdecernil, queiiilibet lidelem reliquias conquiren-
teni et tuiiiiriaiilem debere noliliam episcopo deferre, Yos purparali martyres.
ul non absque trtiliiia, honor uiarlyrii deferendus
slaliieretur, el reliquiaruin ideniitas probaretur. Anle hoc decretum Euiychiani consueverant
Linea 7. — Sine dalmatica nulla ralione Chrisliani sacra inarlyruin corpora: seu sepelire cuui
Certiorem lesseram addere decernit pro Jinleis ipsorum sanguine respersis quae dala
sepelirel. dum torquereiur mariyr, ut
lionorandis niarlyribus, vesliroentoruin certuro ge- opera apponebanlur in ca riefliieret, quemadmodum in Actis
niis, qiiod (ideles apponereni, diim in doroesticis sanguis
oraloriis sacra pignora reponerent. Unde Aglaes mi- roarlyrii S.siveetiam Cypriani Ponlius diaconus diligenter
Bouifacium descripsit; qua? adhibebanuir ad sparsum
nislri, cuin virierent inartyrein (apud e soio exstigendum, ut nota Prudenlii
llosll. iri actis S. Bonif., pag. 22) : < Acceperunt sanguinem carmina oslendunl in inarlyrio S. Hippolyti,
corpus sancli martyris, et uugenles illuri aromali-
btis, ct involveiilcs liiiteamiuibus preliosis posue- vers. 141:
ruut in una de baslernis. i Palliolisetiam bibula?siccanlurareni»,
Ne quis in iitfuclopuivere ros maneat.
BINII ET LABBEI. Si quis et in suditmsrecalemi asperginesanguis
Lmea 2. —Fuil temooribus Auretiani. Non lantuin ltisidel, bune oiiiiienispongta pressarapit.
.449 HISTORIA DE VITIS RGM. PONT. — S. EUTYCHIANUS. 1450
tt in nynino S. Vincentii : .. _A mine aflirmal PnidenliuS- Yidenda eiiam ^jusmodi
consueludo iu Actis SS. Susariiiae"vir-j,et liiaMp. et
Plerique vestera lialeam Caii papa?et manyris,- qua^;aO-rtentUr ex Q. J%IJi|-
SliHauieting-iit saiigouie. ciilo ad num. proxiniujii rii nolis ari li(i. 12- Sxpe-
T-laiuen ut sacrumsuis
Doniireservent rjosieris. diebat vero ila consulere pielati 'sJroul-ac seouritaii
' licieliutn-quos cum vhlerenl episeopi iiilniiiro qu;ui-
tars atlamen linfeprutii in ipso ma'r,lyris seprif- doque se exponere periculo ccrlauiinis noo lacessttps,
civT ui" plorirouiu recondebaHliir, iit osiendunt quando iti ipso cruciatu iiiajlyrura litUea ajjpoiiebani.
q-i-^iiiphiracxeyipla legenda apud saepe laudatpni qua? respersa saiiguine retrahetetit atque aspo|ta-
C;'in.lioldellum in bbservationib. ad Ccemel. lib. i. reut.; hoc lutiori genere sCudri ad coiisequeii_uai
cijp^ 3-7.*jra?sertiniveio S. Csecilia?, reperta? a Pa- oplatum sanguiuero juvandos. csse ju(%a^*uiiVIlii
scjiali"papalcinipi'vestibiis sanguine respersis, de enini pnleranl in cryptis iiiobservali sajigiiiiieni pro
«yiious.idejnporiJ.ifex ila loquilur : Ubi eiiam lin- Chrisio fusuiii linieis-haurire e va.eujoexterius ap-
ienntina cum quibus sucralissimum eorpus ejus ab- p'osij.0ac patenli devoiioui ,coiifi-_truro*ttor!Bii.'C,olc
stevsittncsf-tle plagis ,quas spiculator trina percus- ligiliir haec reruni series ex aliis quoqrie wutjeiitii
sione crvdeliteringesserat, in unum revotuta, pienaqtie versibus, necnon ex ve.teri consuetuiliiie-pei*S. Gre-
crtwre^itivenimus. Menioraridum esl etiain iiivoJu- goriiim Magnuni asserla, duin r<'scribei:eiari Con-
trmii linleorrira .anguiiie inibirtorum , quod a se re- sianijiiam Augusiain, eiquc negaret reliqbiiiS cor-
periiiiirjB-cri.bit pag. 1&5circa caput martyiis l in poriun SS. apostolorum Petri ei Pauli tyaiisniffi'ei"*ej
e|ilj> ioeiilainentOdeposituro : i,n.quo etiatn phrala „ braiuiea non negatunis. Prudeiitii caroifnra, qiia?
viirea graudior. reperta est; unilt sanguis efflii- 1" lestanlur causas a nobis indicalas, fidem ac speni
xeral in re.chisiorie, ct loculi' cuin decidisset su- Chfislianain excitandi conspectu reliqiiiariiiii ,§§.
pi-a. marlyris pedcs, ibirieni .'concreverat in cru- iiiariyrum, indulgenliain iHipJoi-an-J» Per iiJ()i'uro-in-
slaS eviifenles' ; licet aliud vasculuui sangufnis tercessioneni, quos lanquain Dei sbrvos' iii reiiquy»
fuissel de more apposilum exlerna in parte 10- venerabaiitiu- velut iiisliuiiienlis ab eoruni a.iiiuia-
culaiiieuU, ad osleiidendimi (til arbitror) inartyrem btis adhibilis ad fortiter lolerandas pro Christo pas-
viiiilicatuin. Subestetianialia causa, crir externa in siones, sunl ea pracserliin , quibus eoncludit ^yiu-
paiie locuiai)ienli apeiltiin vas sanguine inartyris nuiu in laudem S. Vincenlii mariyi-* -
pleiiumapponerelur,' iclque frequeitlius qiiam inle-
riori in coiieeptaculo, in lopho Ut pjuri.mum exca- AJesio nunc, ei percipe
*>oces preca.nlu.Ki supplces,
vato, hisce iu cojmeleriis Uomanis. Causain illain No.lrireattis efllcait
roilri suggeruiit carmina Prudenlii paulo anle pro- Oratoradtlironuin Patrfs.
lala: Per te, per ijltlmcarcercm 'r •'
PJeriquevestem.liateani IJoiiorisstug-iK-iilijui liji,
:Slill.;iiieliuguntsa_gniiie, Per vinela, flam.ias, uugulas,
. Tuianieu ul sacrumsuts Per carceralemsii|iilerii,
Domireservenl pO»tef is. Per Iragiiieaillud teste-iii,
luiii fideles Qtioparia.crevit gloria, '
Gonqtiirebaut jajii reliquiae iiiaityrum . Per quein ireineutesi*osl_isi '-
tanquam tutauien sacium, et piguus eorumdein iu- Deosculaniiirlectulum: . .
tercessiouisad Deum, apuri (iiieni iioverani revela-i G MiseiereiiystvariimpFecnili,
UrjuJoauni iu Apocalypsicap.viu el ix quauliiro v.i- 1'Iacalusut ChiistusSui..
lereHt*\QC_sinterfecloruiii prbpler Verbum D,ei,. et Ineliuetaureiiiprosberam,
Noxasuec utiinegiuiputet " '
vitidieias sanguiiiis pio Deo fnsiexspeelaiiliiiiuacrie- Si riie soleomeni riiem -
posoejiliuin turo sibi luin fratribus meiito sanguinis - Voueraniurore ot.pectsr.:
Cbi-isti, per quem rederoptos se fatebantur. Noverant Si siilituoruuigaudiu
iliis vespoiisuiu fuisse,, ul requiesccreut modicuin Vesltgioruuistemimur :
tcutpiis, doiiec impleretiir numerus fratrum -qiii in- Paulisper Imc illaberje
tetiieieiuli erant sieut et illi.Tum vero adiunnera;i- rbiisli lavoremdeferens,
ttos el hos cjtro superioribus, qui lavcnini siolas Soususgrayati ut seuliaut
t-uasin s-iiguine-Agui, et ab eodem Agno regendos, Liixaflieiiiiidulgehliije,
vkae gloria circa suuro ibronum collo- Sic uulla jam reslai niora,*
oi.uYa-t~r,Hae Ouhi eNCilalani BO-ifts ;• -
eanrios-In reliquiis iiiailyruin ita conquirendis ac- Canieiiirestiuiatsuiriins
in
ceiulebatur eoruni lides ac spes Deum conspectu Virlule perluticlauipa>i.
tHteropli,ac pignore mlercessiohis fralruni, qui sau- IJt quaj lahoruuiparlictq»*
guinero proChrislo. ftideranl. Spes aUjuieii gloriosa? Coiiiiuunediscriineii.'tulit,
Sit eohaires ' ''
ixjsiirrecuonis pei' saugiiinem Gbristi Qbtiiiendaetuiu et giorjje
aiiimalius tuui^orpoiious iterum sociandis 1'avebaUir Clinclisiti»vum sa;ctt'is.
et deeiarabatur apud cosdein fideles diligenli cura Pari feribe sensu spei ac liriet nostne exctlanriaecon-
huniaudoruiii corpyruni, et, sul>cuslodia clausi loctt- l) chidit byimiura SS. maiiyrtun Caesarauguslajiorum
laineiiUreiinciirioruni. Qua*.igiiur ratio excogiiari canens :
fMJleraUolligendiroariyruiii corpora et conservaniJi Hseesubaltari siia sempiierno
causa,lesiandaeresurrectionis quam divina spe fieli T.apsibus nostiisveuianiprecator
i;x.speelauujs, et iusiiiuil divideudi iuler lideles ea Xurba,(juauisei'vai.(iroceruiB,cfeairiicJ
tiiiamina ac piguora Fule-cessiouum, (pia?conspe- 1'urpureoruin.
«Uis ac vcuerauo inartyrum suis in relii|iiiis uobis Nos |>ioBeluriatu peiiuamus
jiiuiislral^ Non ulia. prolecto paralior fuliira collo- ei-ai, Marnipriiinsulcos,quibus esl operla.
qiiaiu.ea ipsa ingeniose a fideJibusexcogitula : Spes, ut absolvamretinaculoruni
candojscilicele.ttenta iuparie locularoenti (in quo Viiiclaineoruin.
Sterue te totarhgenerosasanctis
ftoiulila fiMir-iueorpora ijiarlyruin Vindicalorum per Civitasmecutntuoiulis,dehide
episcopiujiope luiiiislroruro qttos ad lucc agenda Moxresurgentesanimas etartos
di*l<;gissetpra;fectosjidelijjiis.iiolariis) vasculuin san- Xoiasequ-ris.^
guiiie luauiyris pleutiiiiK Cilra iinmiiiuUoiiein relL- En igiuir opera? pretiiim occludendi reliauias et
qujaiuuii solidaiuui in Joculauiento .qtiiescentium, in Qbsignanrii.adspem resurreclionis assereixJitM, eo-
«^CFJ.O^xlei-Hovasculo poterant lidglcs, subraiuere demque lemppre apponendisaiiguini^invai^tV^tijriijo
luilra, st*u4Ji'Auriea, qua?postrooduin diclasuni, ea- ac pateiite ad irrojaiida lintea,quae.tanquain pignora
«juc sajiguiue luaUyiis iia inibttta tloiiiiuii referre, luteJiBuostrorijiin.precum foreiit jleferenria a]devoti.s
et lutuinen Sibi.ac posteris pr-eservare, ut iu eo c.ar- _ia'toribus dQi«uiii. ijua? coiigueiudo Ka6'leorai»
FATUOL.CXXVII.
1451 ANASTAS.. BIBL.OTHECARl 1452
dimillendoriim ad contactum confcssionisbeali Pclri A dineni brandeoruin, etiam oe.auonem rcrtim ad tri-
et afiorum martyrum, servata cst iclale Gregoiii biinal pontificis ita vinriicanlis veros marlyres a
Magni, ac sequenlibus saeculis : ila ut noslro eiiam suppositis ct a fidelibus ea?teris marlyrii gloriam
koc iempore servalur in ^ede S. Caecilia?,ubi vcla non consecuiis.
cpnfactu ejusdcm gncri lumuli ila praeparata dislri- Quod autem addat Eulychianus prirccdeuti con-
buuntur ad elevandas in Deiim mentes, et fideni sueluiliiii sanguinem apronendi loculis marlyrum
resorrcotionis.spcm glorta?,inlcrcessionis iiiarlyrnm, eliani Iegem adliibcndi purpurei colobii ad corive-
indulgenlia? consequenda? per Christum Dominum stienria martyriim corpora, riumefFerrentiir ac scpe-
ex eonlmdem veneralione, qui cjus myslici corporis lirentur, id neque supervacaneiim censeiiditm est,
dignas se partes iln comprobavermil, ttt nohis insi- neque alienum a causa vinriicationis. Cuni enim bea-
riuenl parem eventum nobis qtioque oppigneratum, lis martyribus niorlem inferrent lycanni variis siqi-
si eos imitemur quos colimtis. pliciis, nec seroper illi cJfusione sanguinis necaren-
Conscquitur ex diclis, ul quaedam vnscula cru- tur, pula ciim roergerenlur in fliroiine, aut in mari,
8taro sanguinis evidenlem ariliucrelineant a quibus ciiin inccndio absumereiiliir, aul inedia, ant frigore,
sciticel non ita cito linteis suis firielesexsiixennit aul laqueo, veneno, el liis simiiibtis generibns rooi-
sangiiinem t,otum, sed spalium lcmporis reliqtterunl lis; lunc sanguinis jiidicium adhiberi minime potcrat
ad cruslam exsiccandam vilro pcrtinaciter adhaesu- nd ostendendam vindicalionem eorumdem marlyrii.
rahi. Alia*verovascula, qu;e sollicilofideliumaccursu Praecepil igilur Eutychiamis, ul coiobio purpureo,
exsugi conligil, vel tenue vel nulluni sangtiinis vcsti- sive dalroatica ejusdero coloris convestirentur cor-
gium praeservare posleris potuerunt. Consumpta n pora marlyrum, delata prius ad tribunal episcofii
vero liquida saiiguinis parte linleis excepta, conla- cognilionerei gesla? in cousunimalione mariyrii, et
cttts brandeornm, licet Iroinorein non ailraherel, rei gerenda? in depositione martyris. Perada causae
pietalis sensum ac devotionis non assiiiiileiu exci- cogiiilione, si marlyr fnisse coipprobarelur, martyrii
tabal. signa apponcnria erant conirounia universis pro
Qtiare 8. Gregorius Magnus in lilleris nil Con- Chrislo occisis : nempe dalmalica, seu colobiuro
stanlinam Aiiguslani datis (lib. m, ep. 50, edil. purpureuro. Id obscrvaliiin cliam in provinciis occi-
Iloitr.) merilo leslabatur, hanc esse consiieuidincm denlalibus ab Urbe longe reroolis. Testalur ctiiui
' Koroanortitn, ut poscentibus reliquias marlyrum Rodulphus abl as de corporc S. Gereonis ducis in
brandca largirenlur, qua? iu pyxide posita apud lo- legione Thebaoruni, supra ejus ehlainyrieroaddilmu
culos occhulenles niai-tyriim corpora (calices vero ftiisse colobiuin, sive dalroaiicam ptiipuream : hanc
isli sanguinei ita loculamentis adhaerent ) inlacio enim ex descriplione recognoscinius, Rodulrhi vcr-
marlyris corpore pro sanciuariis transmitlebanlur. bis relaia per Suriiim ad diem-24 Novembris, el in
< Cognoscat autem (inqtiit) Iranquillissinia donrina, Boldetli observaliouibus ad cccmeteria redditam png.
quia Romanis consiietrido non est, quaiiilo sancto- 301 : < Posl nctingerilos, inqiiit, el atiquot pJitrcs
ium reliquias dant, ul quidquam tangcre proesumanl .innos marlyrii Tlieliaeorum(qtiod conligit sub Dio-
de corpore : sed tantuinmodo in pyxide brandeuin cletiano el Maximiano paucis aroiis posl decrclum
mitlitur, alqite ad sacratissima corpora saiiciorum Etttycliinnipapa?dc quo agiroiis)iiiveniuiiiesl corpus
ponitur. Quod levatum, in ecclesia, quae est dedi- magnum, inriiitiim clilaniyde niilitari coloiis ptir-
canda debita curo veneratioue recondiiur. > Graccis ptirci: qua? propria utrinque veslis appentlebatusque
alBrmat malurius recepliim moreni dividendi partes iQ subier geroia ejus qunsi tribus digitis, genus palla?
corporisejusdeni niailyris; quem morein parcius fre- non iguobilis. Supcr eam nliam habebal vestem bre-
quentavilanleGi-egoriumacscriusrecepilRomanaEc- viorein, ignolaro qiiiriem noniine, sed cogniiam lilo
clesia. Accepirous,a Silveslro primodivisa iiiler duas scrico, et colore nobiiis purpura?. » Cum chlaroys
basilicas praecipuas aposloloruro Peiri et Pauli aequis sit mililum ainictus exlimus, el caeleris oronibus su-
parlibus eouiin ossa, idque cx ralionabili et gravi perjcclus; vesiis isla, qtta? chlamydeni contingebal,
causa, non disjungendi scilicel eos qui hujus in Ec- el chlamyde brevior describilur, vel colobium fuit,
clesia? Roraana? iiislitulibne fueranl lum vita lum vel dalmatica, ut videlur, arihibita scilicet ad conlc-
morle conjuncli. Gaeterum Iranslaliones frcquenles, gendnm mariyreni juxla rccentes leges, ab Euiv-
ac divisiones reliquiarum corporis fieri acgre adliuc chinno pnpa consliliuas. Quarc el assiiium illi vel
ferebant Roniani sub Magno Gregorio : quas posl- superlextuin describittir cx auriphrygio DoniiiMca?
modum liberalius adniiserunl, tuin ad pra-scrvanda crucis signiim : < Supra peeltis illitis sigiiuiii Domi-
a Saracenoruin et liacreiiconnn injuriis lipsana mar- nicae crucis invenliim cst tie aurifrygio faclum, sicnt
tyrum; tum ad decorandas novas acdes Dco sacras consiilerari poluit, siibmicamibiis in eo auri nietalii
(quarum numerus in dies augebalur) lulela marly- scimillis. > Vesles auiem mariyrispropria? narraitlur
riiin hisce arrhis oppigneraln. Brandea vero lintei- reperla? concreto sanguine cruslaliin snper eas ex-
qtie panni liisce in caiicibus sanguinea crusla obriu- siccalo infeclae: < Collecta?igilnr sunt diligenter om-
<;lisdemersi, el subinde extracli, aut applicili condi- nes ejus vestes, crasso sanguine, sed sicco gra-
torio marlyris adhaerenti, dividebaniiir fideiibus, ves. »
laiiquam lessera?commiinis fidei ac spei resurreclio- ,n"• llaec omnia comprobanl curam diligentem a Ro-
iiis, et comrouiiionis mililantis Ecclesia?cuni trium- mnnis ponlilicibus susceplani de marlyrum viudica-
plianle diu antc Gregoriuro et Leonein Magiiuni, ul tione, dum eoriini actis conscribendis nolarios, col-
ex Actis S. Cypriani alque aliorum inarlyiiim con- ligeudis subdiaconos deputarunt, praeier diaeonos
siat,et evincitur lrisce ex vasculis,vicario"velutijure reginnarios, et presbyteros mariyrum, certis officiis
substilutis reliquiaruui partilioni, cum sanguis adhuc crga illos exercendis deslinatos : ad b;ec eiiam vc-
recens ab elfusione linleis exsugi poluil; el cuni in Stiiiin, ne duiii reliquiaruin coiporis, sindiiiin coni-
cruslam concrevisset, ex contaciu sanguinis pro nieiidariinl, genus cerlum indumenti staiueiites illis
Chrislo fusi reliquiarum naluram quodaiiimodo re- circunidari dum sepelirenlur, ut nolarii in coiiimcn-
iportanlibus iisdein branrieis, qua?ita sanguini et cor- larios referrent certas notas eornmdero niariyrii,
pori adinovebaniur ac distribuebantur pelentibus, lot Ecclesia? lestimoniis comprobali. His vero ad
oscula religiosa iisdem libaturis, et veluli sacruro episcopi conscienliaro produclis, apponi exteriusva-
phylaclerium ac lulamen sibi suisque reservaturis. scula sanguine martyris plena concessum 1'uita nri-
Haechabiii, qua? adnotarem ad elucidandum decre- nislris sepullura? curam gerenlibus, quibus presby-
tum Eutychiani, et consueludinem Roinana?Eeclesiae teroset riiaconospraposilos fuisse constat, ut oinnia
apponendi sanguiiiem pro Chrislo fusum a marlyri- ex ordine gerereniur. Ad ha?cautem vascula iia vin-
biis vihdicaiis. Vindicatos cum assero bealos marly- dicati martyris poterant pro libilu suo lidelesln*an-
res, cognilione episcopi id faclum iiilclligo, cx hoc dea devole applicare, sive ul sanguine adhuc non
ipso ElKychiani decreto, statuente nraetcr consiiclu- exsiccalo tingerentnr, -ive ut contactu crutta; sati-
Ui>3 IIISTORIA DE VITIS ROM. PO.NT. — S. EUTYCHIANUS. 1454
giriiica?earo viin coniraliercnl, fidem ac spem crc- A j senalorem Bonarrotli in Observal. ad vitreas lamol-
(leiilium excilandi ii. Dciiin, ut pcr ejusdem niartyris las ccemeleriorum lab. 1, num. 1, et tab. 4, nnni.
iniercessionero id a Clnisto Domino consequi pos- 2, el tab. 6, num. 2; et Can. Boldettum pag. 200,
scnt, t|iiori merito fidci (Mnrc. v) per contaclum vc- lab. 1, num. 10 et 11; necnon pictttris hoc ipso in
slis Dominica?inulier evangelica oblinuit, et quod coemelerio adhitc videndis, quas pridein Aringhius
unibra praciereunlis Pelri languidis affercbat (Actor. delineavit in cubiculo i hnjus ccemeierii lab. 2, pag.
v) ei qitoi prxslantius csl, exemplum cliiislianae for- 531, et in alia lab. 3, pag. 573 : quemadmodiim et
liltidinis a cusloditis brandeis, lanquam a dome- imagines SS. aposlolorum, et sella? ulriusque in
siico titoniiore sihi roeniorari inlelligerent, dum ea quibus assident persimiles sunt ila repra?senlalis hoc
devole osculanlur. Hac eniin consolatione fraudan- ipso in coemelerio ab Aringhio tab. 1 cubiculi i.
dos non essc judicarunt confralres mar.tyrura siimini Paiilus considet ad sinislraro boni Pastoris : Pelrum
ponlifices, qui sacra eorum corpora studiose recondi, ad dexteram collocatum fuisse intelligimus, licel
sanguinem colligi spongiis ac linteis, loculamenla fragraciilum palera? hujus vitrea? in quo repraesenla-
caeroeniooccludi, ct indiciis marlyrii decorari cura- balur, exciderit, fortasse diflracliim a fossoribus
ninl,per notarios in acta referendis, qtiemadmodinn improvide inler effodiendiun. Infra tres illas sacras
plainmi fit ex collatis teslinipniis Cypriani el Pru- imagines, quasi suh.earuin lulela duae alia? majores
denfii, quibus addi possunl Ambrosius, Aiigtistiniis apparenl viri ac mulieris pectore lenus expressa;, et
cl Hieroiiyiiius, aliique; iiecnoii ex memorala epi- nobilitatem generis indicantes, in viro quidem per
siola Gregorii Magni, testanle consuetudinem, in laticlavium supra togam etpectusexcurreiis; in rou-
reliquiis marlyrura' non lemere aut sine deleclu ,-, liere vero per slola?liinbos elaboratos, ei veluti pliry-
disLribtiendisab Ecclesia Romana cuslodilaro : cttjits gialos,qua convesliiur.Viriini illtiin Romanum noini-
roodo illuslranda? occasionem obtulil Eulychiani de- ne fuisse appellaturo dubitare non sinunt lillcra?
crelum a Bibliolhecario roemoraium, illiid expriinenles cunr acclainalione convivali, seti
Chrisliana? , qria? in siinilibus va<;culis fre-
Fraudarem illustri lestimOnio hislorinm liim hujus agapes occurril, el erudite explicattirab ill. senalore
numeri lum supcriorum, nisi proferrem hoc loco quenler Bonarroli in Observal. supra laudaiis ad lab. xiv,
insigne documentum reruni hacienus inemoraiaruin, . niiin. 5, pag. 95, his concepla verbis : .IGNITASAMI-
praserlim vero de consuctudine et causis apporieiidi . CORVM ROMANE PIE. ZESES.CYM.TVA NE(fortaSSC
saiiguiiiein inariyrum in vasculis pateniibus, ari eo- Irene, aut alio quovis noinine siinileiti
rum loculamenia exterius aplalis per ca?mei:larios : Euphrosine, in syllabam desinenle) ut plane perspicuum sil, hanc
qnod roe prcesliturum esse promiserani in fine iNola-
rum historicaruin ad ntimeium B. Sixti II. pulerani fuisse donariuni agapes (forlasse etiani nu-
ptialis) illius ROMANI , nobilis vin Chrisliani, cum
Dum illaenola?in B. Sixlum II pra?lo subderentur, spousa ibi repraesentali. Non ausiro aflirmare hunc
feliciler conligil ut ad ccemelerium Callisti el Pra?- esse Rpmanum illuin celebrem marlyrem et ostia-
texlali via Appia perlustranduro in coinilatu sere- rium, quem Biblioihecarius affiniiai ciini B. Sixlo
irissinii principis Bavarici Theodori clectr episcopi Secundo, ejusque diaconibus marlyrii sociuin, et in
Ratisbonensis, perduceremur a saepe couiroendalo V. hoc ipso Prwtextati ccemeterio sepultum , in quo
C. Mareo Anionio cationico Boldelti, sacrarum reli- vitruro sanguine conspersum reperinius; ctun et alii
quiarum cusiode ; el viiream patenam in itlo repe- C ( coguomines Clirisliani sub eodem ponlifice Sixto II
rircmus aureis figuris de more pictaro (graphio deli- claruerint, quos inter HOMAMJS roiles a B. Laurenlio
neatis in auri folio inter utrainque lamellam vilream, . bapiizatus, et praemissus ad palniam , pridie ejus
qua lundtis vasis consial), ctmartyrura sangiiine li natalis, quaiido Romani niarlyriura colilur; et cum
beraliler inspersain,til crusfa? adhiereiucs,el sangtii- id rescire hon yalde Conferat ad has notas elucidan
neam rubediuein adniolo luiiiine perspicue exhiben- das. Valde aiilem conferel deraonstrare exempluu
tes luculeiiter oslendunl. Auspice pietaie lanli prin- collecli sanguinis, el apposili in vilreis hisce pateris
cipis, qui augusla per vestigia serenissiroa? domus Christianbrum symhojorum tessera decoratis ; cuin
electoralis (firmissimi scilicetpropiignaculi catholica? ita oslendalur: Primo, cousuetudinein hanc perlinere
religioi.is in Germania) ad canefas virtutes tanla vo- ad leropora persecniionmn , secundo, indicari cau-
catione dignas connililiir, rialuro nobisfuil hoc mo- sam, cur patentibus vasis collectus sanguis appone-
iiimenliim nancisci. Nam inler ca?tera Urbis decora, retur externa iu parle loculamenli, ubi conditus
qua? is ctipiebat sibi ad contemplandum proponi hac erat martyr: ad hoc scilicel, ut fideliuni volis et
in Ecclesia caeterarum matre ac magistra, fuil con- coiisuetudini satisfieret, qui linlea et brandea san-
spectus cryplaruni SS. marlyriroi, qiiem serenissi- guine inartyris imliula, aut sallem contactu sauguinis
mis principibus fraliibus suis cjusdem • rei perinde dedicata seciiin deierrent, tanquam lutelam et pi-
sludiosis (iiini Roroaro inviscrcnl acceperal gratuin gnus intercessionis roartyrum, ut Prudenlii carniina
admodron contigisse, alqttc iitilein ad confovendam cOntesianiur, necnon ut memoriam fidei, spei, et
pietalero. Duni igiiur die 27 Aprilis anni labentis charitalis per ipsum exercila?, aique iiicilanienlum
1725, indicaium ctiemeierium Callisli et Praelextali iinilalionis, el conslanlhe firmamenlum in posleris
devoie iiigredcremur, couiigil nobis fragmenla viirea? D evastiraro. Hanc de qua loquimur consueiudinero
paterae, a fossofibus ibidein delecta prope loculamen- comprobare juvat facto et diciis B. Saturi martyris,
tum raartyris, ut solet, conspicere : qua? inviceni legendis inter gesta' SS. Perpeiua? et Felicitaiis,
jaiicla figuras ac litterasosieiiriunl, in aeneoiconisino edila primura lioma? perLucam Holstenium, deiude
Iric reddilas, in quo et fragiuenluin deperdilum pun- Parisiis per Liicani Dacberiuin inler Acta marlyriim
cluatiin exprimi curavi, el sanguiueam cruslam par- sincera'et selecia. Cujus secunda? edilionis numero
lero ligiiiaitiniobtegenlem reprxsenlari; qua?obversa 21 Saturiis ad bestias danuialus cum sociis, leo-
solis radiis, aul caudela? naiiviim ruborem prodit. pardo objicitur, a quo morsu impetitus tanto san-
Imago bom Pasloris evangelici, quam Terluilianus guiiie peiiunditiir, ul a populo iuspectante acclama-
in lib. de PuJicilia, cap. 10, affinnat pingi consue- lum fuerit: Salvum ttituhi, salvuin tolum. Pudenii
visse iri calicibus Chrisliauoruiti, superne visitur, roiliti traditur seinivivus custodiendus , ut in fine
collo stistinens ovein, iiliinqiie astantead pedes Pa- specuiculi jugulelur. Saluriis ad Pudentem conversus,
sloiis ovicula sive agno, qui eunidem respicit; nec- quera corisianiia raarlyrun> perraotujli iuflecli ,vi-
iion considentibits in sellis hinc inde posiiis SS. apo- debat ad fidem Clirisiiaiiam secuin prolitendain :
siolisPelro et Paulo, cujus secundi figura inlegra Menior esto,inqiiit, fideimew, etne le ista conlur-
et nonten distincle recognoscittir Paulus. Efligies bent, sed confirment. 0einde • annulum de digilis
boni Pasloris in fragmenlis qua? supersunl salis Purienlis exiiiii,sibique conliarii curat: qucm vulueri
conspicua, similis est jam eriiiis pcr viros ela*iss. suo non tantum admolum, sed etiain iinmersum, ul
U55 ANASTASIIBIBLIOTIIECARII 1456
sanguine affalim conspergatur, Pudenli reddit iia • memoriamsanguinis: deinde curo socus osctno pacis
cruenlatum, hwreditatem pignoris relinquens illi, et Christiano moreconlesseralus pro Curislojiijrtilatur.

Vitrea paterw sacris imaginibus auro pictis decoratw, el conspersa sanguine SS. Martyrum,
repertce- ad eorumdem sepulcra externe affixoe.
I. In CatmeterioCaliisti et Pmlextali. — II. In Cwmeterio S. Agnetis
. Res lota viyidius exhibettir actorum verbis; quaeA Vale, inquit, et memor eslo fidei mese, et haecte non
jjer ips_m Viviam Perjietuani in martyrio sociam conturberit, sed confirmenl. Simulqiie ansulam de
conscripia cum sint, hic esse reddenda censeo, ad digilo ejuspeliit, et vulneri suo mersaro reddidit ei,
gestoriim et consneludinis evidenliam. ha?reditatein pignoris relinquens illi, el memoriam
XXI. Ilem Saturiis in alia porta mililem Puden- sangUinis. Exinde jam exanimis proslernilur cum
.'.'.<
teni exhorlabalur, diceris: Adsum certe, sicut ca?teris ad jugiilationera solito loco. i R. P. Ruinar-
pronlisi et praedixi, nHllam usque adhuc besliam tius in sua edilione hanc noiam opporlune sulqicit:
sensi. Et nuncde toto corde credas. Ecce prodeo < Quid igitur conqueninliir liacretici, qnod sancto-
illo, et ab imo morsu leopardi consumor. Et statim r_m reliquias religiose asservamus ? Nunquid an-
in fine spectaculi leopardo objeclus, de iroo morsu nulus ille sanguine martyris tiixlus, projiciendus
perfusus est sanguine, ut populus revertenti erat? i Quicunqtie igitur ha?c gesta martyrum re- et
r secundi baptismatis testimonium reclamaverit : dicla contulerit cum scriplis Prudenlii, et cum
fisjtanlo
SalVunilotum,salyum lotura. Plane utiquesalvnserat, perlis vasculis et pateris sanguinea crusla referli-,
qui hcfc spectaculo claruerat. Tunc ^denti militi: el csementofirmiler aflixisexterna in parte undique
1457 HISTORIA DE VITIS RO.M.PONT. — 1ANCTUS CAJUS. 1458
.lausi Ioculamcnli corpns marlyris asservanlis, in- A papa? in Regesl. lib. vi, c. 48, teslimonio constat.
lelligel, ad lestimouium fidei et memoriam sanguinis Quod usque arieo ipsc, alio edilo decreto, prohibuit,
pro Chrislo fusi, nerope ad vindicationem et com- oit vetuerit etiam corpora Romanorum ponuficum,
probalionem marlyrii per euindcm Dei servum for- cum perferunlur, legi tlalmalicis.
tHer tolcralr, et ad pignus tutelw ejusdem , inde a PAGH.
fidelibtis reporlanduin iinniersis in illo linleis , et — Ut auicunque fidelium martyrem se-
cimcliis domi Linea 6.
brandeis, ei annulis, aul hujtismodi sine datmatica aut colobio (id esl liinica siue
servandis, et contradendis posteiis suis (uisse appo- peliret,
sita ejtismodi vascul.i , sub cnnscienlia episcopi, manlcis) purpuralo nullalenus faceret. Quod honoris
et vindicatione caiisa conslilulum est. Sed cum idem honos ponti-
nempe legilima cogniiione prsemissa ficibus, ac ipsis eliam diaconistribuerelur, ul S. Gre-
martyrii: cujus rei gralia Eulychianus in suo rie- indicat lib. iv Dialog. cap. 40, decrelo suo
crelo hac in seclione memorato non morio praecipil gorins idein lib. IV, epist. 44, sancivil, ne ferelrum, quo
sepeliri marlyrem cum colobio purpurato, sed etiam
certiorem se fieri de ritu ita servalo in singiilorum Romani ponlificis corpns ad sepeliendum ducitur,
dalmalicis legerelur.
iiiarlyriim sepullura : quodtamen ad notiliam sibi Sancti Eiilycliiani corpus in palriam Lunaro rela-
divulgaretur. lum, nunc invenitur atque lionoraturLunae Sarzanae,
CIACONII. urbe vicina, dilionis Genuensis, quae peni-
Lin. 1 el 2. — Sedit annos oclo. Fallilur Eusebius, lus desolaia? destruclacque in honore calhedrali
qui octo menses solum Eulychianiim seriisse refert, sticcessit. Eiiiychinnus , qninque ordinalionibus
vcl decem non ad finem pcrduxisse. Quinque enim R mense Decembri habitis, presbyteros 14, diaco-
ordinaiiones roense Decembris facta;, non poluerunl nos 5 fecit, episcopos vero 9 pcr diversa loca.
nisi qtiiuquennio fieri. Quare acquiescendum roagis Sepultus est in cceinelerio Calisli via Appia. Dnaeei
iis qui oclo annos el menses aliquol ejtis ponti- Decrelales ascribiinlur : priroa ad omncs per Ba?ti-
ticaiiti tribuunt: inler qtios esl Panviuiiis et carrii- cam provinciam conslilulos episcopos; secunda ari
nalis Baronius. Qiiibusetiam raiioconsiilum sulfrnga- episcopos Siciliae, qua? supposilitia? snnt;_ cum in iis
tur, el ex ecclesiasticis anliquis labulis lacilecolligiliir. poslerioruin pontificum loca iniegra recitentur, et
Linea 4%— Hic conslituit ut fruges stiper altare alia mulla supposilionis indicia habeahtur.
lanlnm fabw et uvm benedicerentur; ul scilicel erro-
ribus Manichaeorummagis advcrsarelur, qui n malo SOMMIER.
principio crealuras exorlas dicerent, alque eas Linea 4. — Hic consiauil ul fruges super altare
exsecrabiles aflTirmarenl; ipse contra beiieriiceret, lanlum fabw et uvw benedicerentur. Decrotiiro hoc
ac verbo sanctifiearel, et gratias agens, a fiilelihus veterem iraditionem confirmaus super eadem Eccle-
super altare ofierri, ei a sacerdote cuni gratiaruro sia?praxi, edilum procul dubio fuit occasione Iwcresis
aciione benedici voluit. Qui quidem usus anliquus Mauichicorum liinc prodeuntis : quac innitebatur
viguit in Ecclesia, adco nl non primus sil hahcndus errori duorum principiorum •universi, omnino inde-
Euiychianus, qui haec servanda slatueril, sed potius pendeniium cliam iiuer se, juxia illorum placila,
suo decrelo dentto roborarit. boni scilicet, ac mali. Bonum asserebat auctorcro
Linea 6. — Qui lioc consliluit, ul quicunque fide- Jucis, et creaturarum inde formalarum juxla eam
lium marlyrem, sine dalmalica, aut colobiopurpnralo C senlenliain ; Malum vero appellabat principem tene-
i»//_ ratione sepeliret. Eral autem dahnalica vestis brarum, et rerum quas conlendehal inrie proriuclas,
sine nianicis. el colobiuin etiam innnicis carebai, et veluli lerrani et terra? friiclus. Manes hxresiarcha
episcoporum inuceiam, niiiic riiclani, imitabatur. Sed doclrinara lianc hatiserat ex magis, Persarura philo-
religiouis pra?texlu pra;iergressus esl poslea Chri- sopliis, apud quos educalus, etin qiiornm scltola diu
stianus populus ejusmodi decrcli fmes, ut non laiuiim perscveraverat, qtiemadmodum osiendimus in do-
sancloriiin marlyrum corpora dalmalica legerentur; gmaiica religionis Hisloria, lib. u, cap.deoriginc ido-
sed sacroriiin etiaro mini.trornra : ut sancli Gregorii lolalria?.

XXIX. SANCTUS CAIUS.


. _.NNOCHRISTI 283, CARINIET NUHERUNI 1.
29 Caius, natione Dalmata, ex genere Diocletiani imperatoris, ex patre Gaio,
sedit annos undecim , menses quatuor, dies novem a. Fuit autem temparibus
Carx et Carini b, a die xiv Kalcnd. Januarii, a consulatu Cari secundi et
Carini usque in diem x Kalenilarum Maiar., Dioclotiano quarto c et Constau-
5 tio secundo. Hic conslituit ul ordinationes d omnes in Ecclesia sic ascenderent :
Si quis episcopus esse mereretur, ut esset osliarius, lector, exorcista » se-
quens « subdiaconus, diaconus, presbyter, et exinde episcopus ordinacetur.
Hic regiones divisit diaconibus. Hic fugiens persecutionem Diocktiani in cryptis
habitando, martyrio coronatur anno nono. Hic fecit ordinationes quatuor per
10 mensem Deeembrem; presbyleros viginti quinque, diaconos octo , episcopos per
diversa loca numero quinque , qui post annum undecimum cum Gaviniano f fra-
tre suo propter filiam Gavini 8 presbyteri, nomine Susannam, martyrio coronatur,
Qui etiam sepultus esl in ccsmet'elrio Calixti, via Appia, x Kalendas. Maii. Et ces-
savit episcopalus dies undecim
NOTUL35MARGINALESFABROTTI
" B, an. 12, ra. 4, ri. 5. b B, Cariiii, Nunicriani, Diocleliani, et Maxiro. usque ad Dioclet. vi et
Conslaniiiiro coss. c C, sexlo. dC B, ordines. d Baron. ad ann. Dom. 296. e C, acolylhus.
' C Gabinio et Galiino, B C, Gaoiui. Vide Baron. loc, cit.
US9 ANASTASH BIBLIOTHECIIARII 1460
CATALOGUS SUB LIBERIO
Caius annisduodecira, mensibus quatuor,-diebus septem. Fuit lemponbusLari el Carini
ex die xvi Kalend. Januarii, consulibus Caro n et Cariuo, usque in x Kalendas Maii, Dio-
cletiano vi et Constanlio n consulibus.

VARI2E LECTIONES.

Apud Fabrotlum ex codiceFrehert. j\ ost. lin. 7, el sic ep. ord. Hic reg dividit. lin. 12,
martyrio cor. posl an. 8, cum Gavinio. lin. 13, eo-
Num. 29, tin. 2ei 5, AB, lemporibus Cariui. lin. 5, ronaliir. Hic fecit ordinationes 4 per mensem D«-
a eonsiilatu Cari 5. lin. i et 5, A, Conslanlio qninto. ceuibrein, presbyleros xv, diac. xu, cpiscopos per di-
lin. dicta 5, AB, ul ordines omncs. lin. 0, ul prius versa loca nnm. v, qui ctinui sep.
esset osliarius. lin. 11, A, cum Gabinio. £,cuiu Ga-
vino. lin. 13, B, Kal. Marlii. Apud Holstenium et Scheleslratium.
Ex codice Regio, Mazarino el Thuano. Lin. 1, Vat. el Flor. sec. Dalroaliiius. lin. 3, Flor.
2«! Vatic.om.Cariel. lin.ead., Flor.duo,adie\6.lin.
Lin. 2, dies 12, fuit. lin. 5, Cr-ri et Caiini a die 5, Ftor. duo, Val. et AnsetmusLucensis, ordines. lin.
xvi Kal. Jan., a consulalu Cari secundi usque in 6, Cass., ul prius esset. lin 8, quidam codex legit
diein 10. Maz., fuit aulero Cari secundi et Carini ncolylhus. lin. 11, Vat poslairo.viu;inF/or.se.„H(/o
usque in d. 10. lin. 6, si quis licri episcopus ro.dia-ut deeslannoix. lin. ead.Flor.et Cass.,Gavino. lin. 13,
cssel prius osi. J. cx. acolytus, subriiacorois, Cass. et Vat., Marlii.
conus, piesbyler, et ex. lin. 9, posl aniios 9. lin. 11, Apud Peniam ex codice Cavensi
loca 5, qui post annos 11 cuin Gabinio fratre suo Lin. 1, Caius, nalioue Dalmata, ex genere- Diocle-
propter Gabiui prcsbyleri filiam n. S. mariyrio co- tiani imperatoris ex patre Gaio sedit ann. xi, ro. iv,
roiiaius, sepultus est. diebus ix. Fuit aulem leniporibus Cari*el Cariui a
Ex codice Thuano altero. die xvi Kal. Jan. (superscriptum recentius uu Kal.) a
lin. 2, sedit ann. 11, m. 4, d. 12; fuit aulem consulalu Cari II et Carini. lin. 9, marlyrio corona-
lerap. Carini a die xvi Kal Junii, a cons. Cari II. lin. lur per ann. vnu. lin. 11, cuuiGavinio fralre suo.fjn.
5, Hic constiliiit ordines oinues in Eccles. ut sic 13, 14, via Appia x Kal. Magiaruin el ccssavit epi-
-scenderetur. Si quis episcnpus mererelur ut esset scopalus dicbus xi.

NOT/E VARIORUM.

A SCHELESTRATE. i sortilus. Lector decem.airois fui, subdiaconaius ofli-


i)
ciroii quinqueannis, diaconatiis veio quirolecim aiuiis
Linea 11. — Qui post annum undecimum cum Ga-
Gavini mancipaliis fui; presbyteri autero jaro lionore viginti
tiniano fralre suo propler filiam presbyleri annis polior : quid enini roilii nunc reslat, nisi ut
rtomine Susannam marlyrio coronatur. Cnjns iiaquc episcopatnin, quem fidelis scrvitus pronicreiur, acci-
postaimuro ponlificalus uiitlecirouni martyrio coro- piain? > Hinc repcnlinas ordinaiiones cpiscoporum,
imlur cum fralre suo Gabino, vel Gaviniano propter qiuc fiebanl apud hacrciicos, damnai Tcriull. de
flliam epis Susaimam, nenipe Caii, qtiam Diocletia- - Prwscript. adv. hwreiic. : < Ordinaliones eortini lo-
iius pro lilio suo pelebat, qua? quia nuplias respue- merariae, leves, inconsianies, nunc neophyios collo-
Ital, una curo cjus palre Gabino Caius papa marty- cant, ntinc saeculoobslriclos, nunc apostatas veslros,
rio coronalur, ul palei cx aclis B. Susanii;., qua? Hl gloria cos obligent, quia verilalc non possrou.
ad 22 Aprilis rcferuntur ab Henschenio. -Niisqunm facilius proficilur qiiaro in caslris reliel-
ALTASERR_E. liuui, ubi ipsiiui esse, iilic proniereri esl. Itaque alius
hoilie episcopus, cras alius; horiie diaconus, cras
Linea 5. — Hic constituit, ut ordinuliones omnes lcctor; hodie presbyter, qui cras laictts : qui nam et
in Ecctesia sie ascenderent, si quis episcopusesse me- laicis sacerdolaiia munera injunguut. >
rerelur, ut essel osliarius, lector, exorcisla, sequens,
tubdiaconus, diaconus, presbyter, el exinde episcopus BENCINI.
erdinaretur. Consiilutione Caii ordiiiulioues episco- Linea 8. — 7/ic fugiens. Non ex timiditate, et for-
porum per salitim velila?: id est, ne quis ordinetur I miriine, sed saluiari secessu, consuicns necessiia-
cpiscopus, nisi prius susceplis singulisordinibus, can. C Ubus fidelium, incipienle Diocleliamca lcinpcstaie.
lllud, 77, dist. Adeoque ex constitulionibiis Sylvc- Qoo modo iniliis faelis Deciana? perscciilionis suo
sl ri, Ziosimi,el Syricii prohibetur, ne quis perveniat sccessu anliquain disciplinam conimcudavii S. Cy-
ad opiscopalum, nisi in singulis ordinibus per certa priairos, de quo sic Ponlius : < Vtillis scire secessuin
leropora immoraius sit, c_ Anastasio in Sylvestro, illiim iion fuissc foriuidinero : ut nihil alind excu-
Sigeberto ad ann. 387, can. In singulis, can. Qui- sem, ipse posluioduro passus est : quain p.issionem
ennque, ead. dist., can. Monachos, 16. qu. 1. ilis ulique ex more vitarel, si et anie vitassel. Fuil vero
gradibus Joannem pervenisse ad Cabillonensem cpi- formido illa, sed jusla formido qua?Dominuin timerct
scopalum, tesiisesl Sidon.lib. iv, epist. 23 : < Leclor offendere : formido ipi;e pra;ceptis Dei roallet obse-
hic primuin, sic raiiiister altaris, idque ab infanlin, qiri, quam sic coronari rieliebal esse qui posscl
post Jaboruro lemporuinque processu archidiacontis, saucios Jiomines, et varia expungenlis inimici aiie
In quo seu gtadu seu iuinisterio mullum relenlus jaculalos, adhibila? inedicina? ccelestis medela pro
propier industriara, diu digniiaie non potuit attgeri, qualitate vulneris, vel secare iiueriin, vel fovere;
ne potestate posset absolvi: atlamen huuc jam se- servalus est viringenii praeler caelera etiaro spiri-
cundi ordinis sacerdolem collegaui sibi consecra- lualiter lemperaii, quiinter resultantes collideiiiiiiro
vere. » Hinc Caio presbyler post Gallum electus ad schismatuni fluctus Ecclesia? iter mediutn Jibrato
episcopaliiurArvernensera, gloriabatur se per oinnes limine gubernaret. > De fuga et secessu in persecu-
gradtis ad episcopatum pervenisse. Aptul Gregor. lione post niedielalem secundi saeculigravis exarsit
Tur. lib. IVllislor. /'V.,cap. 6 : < Nam elipsoscle- velilalio inter Palres, exstatque de eo argumento
ricaius gradus canonica sum seinper inslitutioiie D apiulTcrlitilianuni liber. Rigidiores quidcui fugam
1451 HISTORIA DE VITJS ROM. PONT. — SANCTUS CAIUS. fl__
improbnnt, el culpan. quidam in Cypriano suggillare tA consliluit, ul vel regibus sacrificarel. Sanclusauicm
visi snnt, ut innuerc videlur.epistola data clero Car- Dei martyr sermonero ejus tlespicieus : Homeri, in-
thaginensi a clero Romano, sede vacanleob inartyrium quit, versus dicens : Non csl bonum multos doininos
sancli Fabiani, pro qua diluenria plures dedit epi- esse Hoc verbo audiio, quasi qui infaustn
slolas, et eain praecipue ipsi clero Romano, ubi sic in regibus deprompsisset, jussu judicis riiicilur ad
cap. 13 : < Nam sicul Doniini mandata inslruunl, orlo niorlein. > Pioclivcin Diocletianiiro ad isla el nu-
statim lui-bationis iinpetu priroo, cuin uie clamore dienda et facienda docet factuin , quori evenit anno
violenlo frequenter populus fiagilasset, non taro 298, relaluma Lactanlio de morlibus persecutorum,
mearo salulem, quam quielem fralrum publicam co- ubi sic : < Cuni ageret in paitibus Oiienlis, cttro
gitans, iuierim secessi, ne per invereciindain prae- eral pro liinore scrutalor rerum futurariim , iinmo-
sentiain nostraro, seditio qua?cceperat plus provoca- laliat pecudes, el in jecoribus eorura ventiira qtiac-
relur, eic. > Eadero disciplina cura Valerianus De- rebal. Tum quidam iniiiislroriiro scientes Dominum,
ciana in episcopos edicla, et iu nobiliores ex ordine cuiii assislercnt imniolanti, iuiposuerunl frontibus
laicorum vulgarcl bonoruin proscripiionem, cumqiie suis imraorlale signum ( crucis nempe, quo epithcto
abexsilio redux esset sanclus anlisles, audiretque ulitur sa?pius Lactantius in eodem opusculo ). Quo
Uiieara esse anteproconsulem sistendum.seccssit, ut facto, fugatis dasmoiiibus, sacra turbata sunl. Trepi-
nonUticae, sed in propria sede mailyrinm susciperet, dabant aruspiccs, nec solilas in exiis nolas viriebant;
et de istiusmorii proposito admonuit in uliiina epi- el quasi non litassenl, snepius immolabaiit. Yerum
slola cleruro Cariliagiuensem. Sic eniro ille cansam identideni roaclala? hoslia? nihil oslciirieliant, doncc
posterioris secessus pandil : <Cura peiialum ad nos JJ uiagister ille aruspiciim Tayas, seu suspicione, seu
ftiisset frumcntarios csse missos, qui me Uticara visu, ail iricirco non respondere sacra, quod rebus
perducerent, et consilio charissimoruin persuasum divinis profani homines interessent. Tiroc ira fuiens,
esset, ut dc hortis nostris interim secedererous, jusia sacrificare non eos lanlum qui sacris ihinisirahaiH,
intervenicnle causa consensi, eo quod congruat, sed universos qui erant in palatio jussit; ct iu cos ,
episcopum, in ea civilale, in qua Ecclesia?Dominica? si detreclassent, verberibus animadverti: dalisque
pncest, illic Dominum confiteri, et plebem univer- ad praepositos lilleris, etiaiu niililes cogi ad nefanila
sam praeposili pra?sentis conlessione clarificari saerificia pra?cepit, et qui non paruissent mililia
Caelerum mutilabilur honor Ecclesia? nostra; taro solverentur. > Consueliido itaque tunc vigens poluit
gJoriosa?, si ego episcoptts alterius Ecclesia? praepo- impellere judices, tit insano principi divinos hotiores
silus, accepla apud Uticaro super confessione sen- sibi vindicanii blandirenlur ad sxviendum in Clui-
tcnlia, exinde mariyr apud Dorainuiu proficiscar. > stianos. Hinc persecutionum primordia jacla stinl;
Poluit ex similibus causis perraoveri ponlifex Caius, et ha?c, ut reor, nolal hic LilierPonlilicalis : islis au-
ut recederet ad stibveiiienduni Ecclesia?. leni de causis Caius coaclus est secederc.
Persecutionem Dioctetiani. Persecttlio naec, umle Linea 9. — Martyrio coronatnr anno nono. In ge-
celebris Diocletiann?aepocha priraordia recognoscil, sloruin serie inanifesie depreheiiduiilur factae addi-
non est incepta nisi posl obilum Caii; nec Diocle- tiones, quas desiiiiipias vei ex catalogis, vel marly-
tianus edictis antc annuin 304 persecutionem in rologiis, vel actis sanctorum , calalogo vulgo Da-
Ecclesiani comroovit, et quidem ductis iniliis ab masi posteriores inanus inseruere. ln eadeiu eniin
Oriente. Verum duplex videtur persecutio Dioclc- serie geslortim dicilur : < Sedil annos undeciin ,
tiaivjea numeranda, prior parlicularis, non ediclo C menses quatuor, dies novem; > deinde : < Ilic fu-
aliquo vulgala; posterior soleronis, ediclis per im- giens pcrseculionein Diocleliani in cryplis habitando
perium universum proroulgalis. Prior consignanda roariyrio coronalur anno nono. > Tandein : marlyrii
ad primuni imperii deceniiium Diocletiani aiino 294; caiisuni repetit propter sanctam Susannain Qui post
quo lempore, ul ait Eusebius in Chronico : < Primiis aniium nndecimum ctim Gaviniano fralre suo, pro-
Diocletianus adorari se ul Deum, et geininas vesti- pler filiam Gavini presbyteri nomine Susannam, mar-
Jjtis, et calceamenlis inseri jussii, cum anle eum lyrio coronatur. Ubi ex variis aclibtis collect» addi-
omnes iroperatores in raodtim judicum saiularentur, liones produniur. Prior est veteris calalogi, concor-
elchlamydem purpuream a privato plus' haberent. > daique cum catalogo regiimeSueci:e eilito a Schele-
Similia Eutropius cum de Diocleliani moribus 1. v, slraie et a Papebrochio. Secuuda addiiio desuinpla
pag. 226 : < Qui in imperio Romano prinius regia? videlur ex vu veteri marlyrologio regina?, ubi ex Hol-
consueludinis formam roagis quain Roinana?Jiberlalis slcnio die Kal. Maias legilur in animadver. ad
invexit, adorarique se jussit, cum ante euin cuncii tnartyr. pag. 67 : <Roma? passio S. Caii papa?, qui
salutarentur: ornamenta gemroaruin veslibus, cal- cum Ecclesiam trodecira annis, roenscs qualuor, dies
ceamenlisque indidit. Naro prius imperii insigne in duodecim rexisset, marlyrio coronalur sub Diocle-
chlamydepurpureatautumroore eral: reliqua communia. > tiano principe cuin Gabiuo fratre. > Terlia aridilio
Ea eniro occasione,cum consuelo assentalioni- consarcinata videtur ex aclissanctae Snsanna?, de
busnovumDeum populi prosequerenlur, et Chrisliani qtiorum idenliaie disputant erudili. Relinenda ta-
insanam populoruni superslilionem exsecrarentur, men videlur orior epocha desumula ex autiquis ca-
sive ipse imperalor, sive aulici, aut judices, ul im- D talogis. .
penttori superbienli, el affeclanti divinos honores Linea 1_, — Propter filiam Gavini ptesbytert, no-
rem gralain facerent, persequi coeperunt Christia- mine Susannam. Si vera sit ha?c marlyrii S. Caii
nos, quos videbant refragari et aufugere ab his sa- circumslanlia desumpla ex aclis S. Susanna?, rii-
criliciis. Consuelum eniin eral in hisce feslis irope- cemlum eril a Maximiauo, Caio iiifcnso, roarlyii;)
ratorum, universos ad sacrilicia cogere. Judices au- coronatum. Poteral ponlilex suscipei*e S. Susaroia;
tem affeclanles principum favorein insaniebant iu solliciludinem ; cum eniro illa virginitatero Deo di-
refragatores. Unde S. Marcellus cenlurio, apud Su- casset, ad i.psum ex episcopali munere spectabat
riuiu 50 Oclob. duin ad ea festa persolvenda coar- ejus tutelam suscipere. Qtto litulo Pontius luetur
claretur, audacler reslitit, uli fatetur, anle judices : priorein S. Cypriani secessuin, inter alia haec pro-
c Jain die xu Kal. Auguslarum, quando diera feslum mens : < Quis virgines ad congruenlein pudiciiias
imperatoris vestri celebraslis, publicavoce respondi: disciplinam, et habilu sanclimonia dignura, vclut>
Chvisiianus suni. > Judices vcro ab eo lempore sacri- frenis quibusriam leclionis riominica? coerceret,
ficia ha?c proraovisse, el in refragatores suppliciis etc. Ad quod facit S. Anibrosii epistola ad sQroreut,
exarsisse constat invicennalibus ejtisdem Diocleliani, ubi episcopalis ha?c vigilantia expenditur.
quando scripla persecutionum edicta vulgabanlur. Martyrio coronalur. Morluus dicilur confessor,
ln actis enim sancli Procopii, quorum fragmenta in non marlyr in calalogo regina? Suecia?. Coincidit
nctis ad Eusebium inserit Valcsius, h;ec habentur cum vetustis indiculis; cuni non reponatur in indi-
pag. 172 : < Alaue ad alia sc rttrsum arguiiienla culo deposilionjs niariyruro, sed in iiullculo depo-
1463 ANASTASII BlBLIOTHECAfilf 1464
siiionis episcoporum. In indiculis enim Ecclesiartim A . Martii, Diocletiano ix el Maxinuanovut coss., vufgV-
riiligenlissipie discriminabantur deposilioncs, et ris a?ra?Christi anno 304, iia indicante etiam cala-
iiiarlyria, cum eodcm teinpore pari c.aiitela disiin- logo regina? Suecia?, edilo per etimdera Scheleslra-
gtierentitr liltili. quibus cohonestahantnr confesso- lium, et a nobis producto iu Prolegomeiiis, duni
res florida el gloriosa confessione, el marlyres desi- observaremus, recle collectam ftusse siimmam
gnali, et mariyres coronali. Et quiriem liujus rei annorum 276 a pnssione Domini ibi consignalam;
lesiis nccedit Pontius in Vila S. Cypriani, qui pro- cum ex anno a?ra?vulgaris 28, cui assignanriam esse
hatiirus S. antislitem primum inler episcopos Car- passionem Domini inchoatam die 25 Martii in horlo,
thaginenses marlyrio nobiliialum, id ex indiculo de- et consummatam die 26 in monte Calvaria?fer. vi
ducii, ila scribens : < Sic consumroaia passione pa- slaltiimus curo Victorio Aquilano pag. xiu Prole-
tefactum esl, ut Cyprianns, qui honorum oiiiniiim gom. ad annuin 304 ejiisderoque dies Marlii 25 et
fucrat exemplum, eliam sacerdoiates coronas in 26 sint anni 276 exacle immerali. Ex illa igkiir die
Afric.i primus rmbueret : quia ct talis esse post 16 Marlii, qiia? coronam marlyrii allulit Marcellino
aposlolos prior coeperat : ex qtio oliam Carthagini (iit in proximo niimero siaiuemus cum Scheleslra-
episcnpalus ordo nuroeraliir, niinqunm aliquis, tio), recedendo in anleriora per annos octo, menses
quamvis ex bonis, et sacerdoiibus ad passionem riuos, et dies 25 ejusdem sedi attributos a picluris
venisse meinornliir; licet Deo scrnper mnncipnia S. Pauli, necnon a calalogis Italia? vetustioribiis,
devolio dicalis lioiniiiibiis pro marlyrio depnlclur. provenit ordinalio Marcellini ad episcopalnm clie
Cyprianus tamen etiam nd pcrfeclam coronniii Do- Doroinica 22 Deccinbris anno 295. Mors igilur dc-
mini coiisnmmanter profecit, nl in civitale ipsa, in B j cessoris, qua? illam praecessit cx die indicala x Kal.
qua talilcr vixeral, in qua fecerat mnlia praeclnrn, Maii, qua colitur ejusdem sive martyrium, sive de-
prior etiani sacerrioiis cceleslis insignia glorioso posilio in Cnlisli , ut opuscula selalis Liberiana?
cnrore dccoraret. > Verum si marlyr dicalur sive teslantur in Prolegomenis supra edilis fol. ix, de-
Cains, sivc atii, de qnoriim consunimnto niartyrio nionslrnt vacalionem sedis productam usque ad
(liibilatur, iri inlelligi polest quo niodo dixeral Pott- dienr21 Decembris cjusdem anni, seu xn, ante eas
lius : < Licel Deo semper inancipala devotio dicaiis Kalendas Januarias, quas aperitnri eranl Diocleiia-
lioniinibiis pro marlyrio depuleliir. » Marlyris cnim nus XIIIel Maximinnuscum nnno vulgaris acra?296.
tilulo coinpellabanlur, qiiicunqnc vera confessione Si autein ha?c lestimonia ferme aequalia admiltan-
anie jmlices fidem profilehanlur, aul inlra carcerum tur, conslat annos undecim, menset qualuor, dies
angnslias pro fide decerlabant, ut sacpeCyprianus. novem, in picturis Paulinis, coeterisque in catalogis
BINII ET LABBEI. expressos exacte ineliri sedcm Caii, et Liherianum
Linea 8. — Ilic fugiens persecutionem Diocletiani. cnialogum adjicere hnic summa; inenses octo vaca-
tionis seriis, et menscs proxiroe conseculos
Hns lalebras Caii |josl martyrium sancli Sebasiiani, iisque ad Paschale temptistres, anni 296, signaliim Dio-
sociorumqne ejus, iiiniiriiin circa annum Clirisli 286 cleiiano vi et Maximiano coss. Salva est igilur au-
coniigisse aela ejusriem inanyi-is probaiissima, qui- cloritas sua iilriqne conipulo : iia si inielliganliir
bus Sebasiianus curo roliquissociis a Caio ad fiilein peracia? suppiiialiones, et imputaium Caio per cala-
suscipiendam insliliiliis, et deinrie baptizatus esse loguro Liberianum lempiis vacaiionis sedis anle ele-
narratur, salis nperlc indicant. clionem Marcellini sttccessoris : de ctijus cpocha?
(Ex LAB.) Linea 7. — Sulidiacomts. Hascvox me-1L reclilndine, et characleribus proximo in numero
rum glossema TQO«-«Ao-JSo-, qui pncccdil. constabit.
BI.ANCHINI KOTJEHlSTORICj;.
NOTJECIIRONOLOGIC.-. Linea 6. — Ul esset ostiaritts, lector, elc. H;cc or-
In Caio consciuiiiiil ntimeri codicum et piclura- dinum parlilio sepienaria legitur in epistola Cor-
runi ciim ihtervallo per consules confirmato tain in nelii papa?, prascrvaia apntl Eusebiuro lib. vi, Hist.
catalogis, quam in lexlu Biblioihccarii, caeterisque cap. 43, ubi eliam einiiiie-i-.itin Romano clero pres-
Jibris indicatis folio ci iuler Prolegomena; si ralio byteros quadraginla quatiior, diaconos scpiein. sub-
habeatnr eorum, qua? de consulilitis mox riicemns. diaconos tolideui, acolylhos qiiadraginia duos.exor-
Legunitir enim lain in basilica S. Pauli,qiiain in cislas, et lectores cniii osliariis quadrnginta duos.
cacteris docuinenlis ibi produciis, auni tindecim, Earo parlem epislola? dedi in Prxfatione lomi I,
menses qualiior, riies noveni. Solus catnlogus Libe- n. 35.
rianus signnt annos riiiodecim, et qnidem exordio Linea 8. — Ilic regiones divisit diaconibus. Nnme-
dnclo ex die xvi Kal. Janiiarii, seu 17 Decembris, rus qualuordecini regionum Urbis constilutiis per
Cai-o II el Carino consulibiis, scilicct anno 283, Augustiim principem , iu parlilione ecclesiaslica
roitle revcrn diicendum esl; ciroi siibsequaltir die- reriuclus*fiiitari septem, el assignatus loiidem diaco-
I)tis ocio [alii codices Anastasii legiint 9] post obi- nis, ul in Prolegomenis fusius exposui hoc lomo in
tiim, seti posi deposilionein Eulyehiniii, in superiori opusculo XV.—
periocha Lihcriani catalogi posilam sexlo lilus De- D 1 Linea 12. Propter fiitam Gavini presbyleri, no-
ociiiliiis sen riie 8. Liber Ponlificnlis habet xiv Kal. mine Susannam, elc, marlyrio coronalur. Acta SS.
Januarii. Corrigendus allamen est ex calnlogo Li- Caii papa?c-l marlyris, ac Sasanna? virginis et mar-
beriar.o, signnnle xvi Knlendas. Ciiin vero riies 17 lyris ciroi sociis eiliilit, et illustravit uotis Caesar
Decemhris anno 283 inciriat in Sabbalum quatuor Becillus Urbinas presbyler congregationis Oraiorii
Temporuro, qno pcrvigilia halieri consiieveriint nd de Urbe aro>o1628, in quihus ha?c h?giinlur, qua?
orriinaliones presliyierornm el diacouoriiin, conii- non pariiin illustranl decretuin S. Eiuychiani paulo
nuatio diei Doininica? 18 Decerobris, qua ordinaba- anle niemoraiuin. ct originein tiluli SS. Siisanna?el
lur cpiscopus Caius, occasionero dedit cnnfiindeiidi Caii, pag. 39 : < TuncjussilDiocletianiis Aug., ulihi
pervigiliuin ordinalionis cuin ipsa die. Apud quos- inlra doiuuni suam juxta doronm.Caiicpiscopi gladio
dain vero lurhavil eliam chronologiam snccessionis prorireiur (Susanna) : qtiae percussa juxta rioinuro
per roenses coinplures additamcnli, quod adjcceruiit suaiu re Iriiriil spirilum. Hoc ciun attdirel Severina
vacalioni seriis posl obilum Cnii, sive coronali ma;- Augnsla, cuin gattdio nocle veniens collcgit corpus
lyrio, sive deposili die 22 Aprilis anni 293, inlcr- S. Susanna? inarlyris , el sanguinem quein cffurierat
poiiiificium prolraheiiics per rcliqiiuin ejus aiini in eodein loco suo vclamine detersii, cl posnil in
spatium usque ari IXKalcndas Januarii, quas aperi- capsani argenlenm in pnlnlio suo, ulii die noctiiqne
turi eranl consules anni 2u6, Diocleliaiiusvi et Ma- f.u-livis vicibus orare non cessalial. Corpus- autero
ximianus : quori colligo ex a?ra sequenli. Viricbiniiis S. Siisanna?ipsa nianibiis suis ornavil cuni linlcnmi-
ex Schcleslralio, passtim fnisse Marcellinuuiriie i(> nibiis, el CIIIIIa.roinalihus, ci postiit juxla corpora
1463 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. - SANCTUS CAIUS. 1IG6
satictorum in. ccemeterio Alexandri, etc. Ab eodem A OrtfineS in Ecclesia Caius distinxil, qiiibus tanquam
die ccepUB. Cains episcopus in eadem doroo introire, gradibtts qiiibusdam, ad episcopatum ascensns et
ubi gladio fuerat percussa, et sncrificium Domino aditus pateret. Hi eranl osliarius, leclor, exorcista,
Deo suo olferre pro conimemoralione B. Susanna? acolylus, siibdiacnniis, diaeonus, presbyler el epi-
populo : quia domiis B. Gabini presbyleri jungeba- scopus. Ncqiiaquam tamen ita inlclligenria veniunt,
tur domui B. Caii episcopi. Ab eodem teihpore (in ul ipse priinus insliluerit, ut ad siinimum gradum
tale erat signum Chrislianis) stalio deputata csl in ascensurus per inferiornm ordinuro gradiis con-
duas doraos, qnod est usque in hodiernuro diein. scenderet siilriime fasligiuni sncerdolii. Nam hierar-
Factum csl autem hoc Romae in regione sexla, juxta chicum in Ecclesia jhm temporibus apostolorum
vicum Marourii nnte Foriira Snllustii, regnanle cuni slabiiitum fuisse, ntque usu ordinem recepUim,
Patre et Spiritu sanclo Domino noslro Jesu Chrislo conslat. Sed Caii hac de re decrelum illud fuisse
in saecula sxcnloriim. Ainen. > Ulrumque litiilum videtur , nt non promoveretur quis ad ihromim
S. Siisanna?, el S. Caii cclebrein reddunt quinto cpiscopalem, nisi qui in singulis inferioribus ordi-
saecnlo subscriplioiies presl)yterorum in concilio nibiis minislrasset.
Rbmano sub Symmacho : Aselhis presbyter lit. S. Su-
sannw; Agatlio presbyler til. S. Siisannw. Benediclus mine Linea 12. — Propter filiam Gavini presbyteri, no-
Susannam. Eral Caio papa? frater Germanus,
presbyter iit. S.Caii, Severus presbyter lil. S. Caii. Ex Galiinius riiclus,
hisce titulis is qui S. Snsanna? nomen pra?fert nun- ex qui viririiori aalale uxorem riuxernt,
qitam deslitit intra presbytcrales Urbis roimerari. _ nutein qua filiam stislulerat, Siisannain nomine. Uxore
Caii niitem lilulo velusiaie collapso snbsti,tiilam " ciissimeriefuncln, ca?libem viiani dnxii, (iliam san-
fuisse prinium eccles;am SS. Quatnor Coronatorum inslitutione Christiana eriucavil. Ob egre-
per Gregorium Magntim collegit Carolus Pinzza ex giaro pietalem et doclrinara, ad presbyterii gradum
indicio slalionisco translata? (vide Hierarch. cardin. nicruit promoveri : qui adversus genliles pro reli-
Chrisliana riefensionem ediderat. Dioclelianus
pag. 533); deinde tiliilum S. Callisii a ponlifice, gione
liujus nominis lertio docet subrogaliim. Urbanus clarasset,Augusliis, «MimGalerium Maxiniianum Caesarem de-
vero Oclavus ecclesiam velerem S. Caii n funda- ei et consortem imperii fecisset, cnm ntilla
mentis a se repnratam addixit monasterio virginuin vinculo virilis proles conligissel, volens eum arctiori
sacrarnm, quas Barberinas vocant, a se pnriler ma- illi niiptiarum copnlare, Susnnnnm virginem
spoponriit, quori nullam haberet generis sui
giiificenter exslruclo, resliliita eliam staiioue, Iicet propinqniorem. Conscnsus Gabinii cl palrui Caii
jus lilitli Romani non removerit ab acrie S. Calisli.
Linea 15. — Sepultus est in cwmelerio Callisti, via papaa exqiiirilnr, et puella?se : ipsn respuil nuptins,
nuguslns, dieens, nolle Chrisli thoriim
Appia. Inde exl-_ci:im olim fuisse parlero aliquara qunmvis morlnli conjugio fcednre. Nullis poluit deni-
reliquiarmn S. Caii (eslntur nntiquus Inpis in llypo- aliquo
ga?o basilica? Valic.ana? reposilus cx vetiislissimo que promissis, blanditiisve einolliri, nec miiiis dc-
sacello Joannis VIII : ubi intcr caeiera sniiclorum lcrreri Susnnna : et landcm, ob constanlem firiei
nomiitn, quorum reliquis? iliiriem nsservabanlnr, religionem, inlra a?des patcrnas jussa est a Diocle-
haec inscnlpia legunlur. S. LVCIPP. S. CAIIPP. ZKFFE- liano, genlili suo, cfiini dccollari. A die anlem, quo
itrsi PP. : vel sallero snnguis cl branriea ex veleri Susanna perctissa esl, jugiler olilulit sacrificinin
consueiiiriine ibiriem reposila fnisse faieri necessc C Caius papaCaii pro ejtis comroemoratione. Eral enini
est. Totum vero corpus in cneineierio Callisli reper- conjuncla papa?domus ciim a?dibusS. STisarma?,
titrn anno 1622 stih Gregorio XV nnrral Becillus in et Gabinii palris ejus. Alque inrie factnm est, ut
Chrislianoriim in duahiis illis n-dihus fuerit
nolis ari acln S. Caii pag. 95, nomen poulificis inrii- slalio
insliluln ad Quirinalem anle foruin Snlluslii, el, cc-
canie lalerculo his lilleris insignilo cuo PP. addilo clesia inter illas anriiorinn aeries aeriiflcatain liliilum
eiiam pnlma? signo, ct monograminale Christi Do- cardinnlis ereein sit, qui consuevil ap-
mini : quo loco una cum sacris ossibus reperlum presbylerisanctoriim Gabinii e( Siisnnnne, inter duas
quoqne fttisse nnnulum pontifieis, et niimmOsDiocle- pellari,
tinni snb qno passns fuerai, idero Becillus asseveral. domos. Posl tentus Gnbinius, et carceri mnncipn-
Nullam corporis pnrlem riefuisse prodilum asseril lus, flagellis caesus, nmpulnlioiie capilis roarlyriiiro
>josi filiam Susaunam el antc lialrem
complovil
lilteris Siephani Cerqiia?.Mallcm lamen, ut in sacris Caiiiin.
ossibus legendis adhibuissel anatomes perilum,
quemadmodum praesliluin fuit jussu S. M. Clemen- SOMMIER.
tis XI in recognoseendis reliquiis S. Bnlbina?, re-
pertis sub ara roaxima diaconia? S. Mariic in Dom- Linea 5. — Constituit, ut ordinalwnes omnes in
nica, elcum inspectuin fuil sacrum corpus S. Leonis Ecclesia sic ascenderent. Si qitis, elc, ut esset oslia-
Magni in poslrema ejusriero translalione. Si enim rins, tector, exorcista , elc. Clericalis hierarcliia in-
Caius ille marlyr npud Becillum iiidicntus fuit Caius stitiilionem suiiro debel Douiino nosl.ro .lesu Chrislo,
papa. et non Caius praeposilus, aut Cnius propra?- tili demonslravit in doginaiicn Historin religionis.
lorio niunere fitncliis (quod :cque poluit per easdem Orriines vnrii, qui eam coinpoiuint, rion insimiil
siglas PP significari); comperlum foret, i-eliquins " collnli sunt universi nb iniiio funriniionis Ecclesia?;
illas Caii papse, memoralas in marmore sacelli Joan- sed grndalim creali sunt minislri pro necessiiate
nisVIII, sanguinera et lintea vela indicare; cuin dislingiicndi ac sepnrnnrii illorum ininisleria in sn-
consiitisse dicalur ex ossibtis nullam, ejiisriem sceleii crornm cultu excrcentlo. Jesus Chrislus crenre per
parteni defnisse in eo reperto corpore quod ipse se voluil. pontilicem siiinnuiiii, priores cpiscopos, et
describii. Praesunienduracerle esl, Caii PP. reliquias priores presby leros. Aposloli, percepla ab co attcio-
in Vaiicano lapide merooralas junciiin eiim lipsanis rilatc, creariinl primos.diaconos; el episcopi succes-
SS. Lucii _c Zephyrini ponlilicum, ad Caitim papam sores aposiolorum eadem auclorilale crearroil ca;le-
riignilaiis ei ninriyrii consoriem perlinere : sive ros minislros siihnlternos, ipiando, crescente lidelinm
decisae fuerint cl reservnta? jussu Severina?, ila numero, in Ecclesiis, necesse firit earum munia
corqiiirenlis reliqnias sanguinis S. Susanna? dum exercenria coniphiribiis Iradere, ila posccnie decora
corpus martyris ad coemeteriiim deferretur. sive ab perlraclalione divini cnlliis , el populi Chrisiiani
aliquo ponliiice ex decessoribus Joannis VIII in re- a?ilificaiione ac levamento. In electione pnpa? Cor-
feclione coemelerii Callisli cxtractae, el in basilicaro nelii, circa mediuni terlii saeculi, ejus epislola ad
Valicanam delalae. Ulrisquc sua auctorilas consl.il, Fabium Anliocheniiin, in nolis ad illius roiroeruro
ad roartyrcm scilicet vindicalum, eumque nomiiie producta ex Eusehio hist. lih. vi, cap. 55, oslendit
Caium pp. perlincre. ordines universos Chrisliana? hierarclria? in Ecclcsia
CIACONH. Romana jam tiim fuisse dislribulos. Proinde inlelli-
Linea 5. — Ilic conslitiiit, ul 'ordinationcs, elc. giniiis, conslilulioncin Caii non eontincre inslitulio-
1467 ANASTASH BIBLIOTUECARII 1168
nem, ant creationera novaai ciijiispiain ex his ordi- grarialim procedendo ex inferiori ordine ad proxime
nibtts. Id (anlum praecipit, ne provelintur qtiis ad siiperiorein in illormn numero, qui efformant ecclt!-
sublimiora cleri sacerdoiia et nuroia obeiroda, nisi siaslicam kierarchiam.

XXX. SANGIUS MAR(_-.LLINUS.


ANNOCHRISTI296 DIOCLET.ET MAXIMIANI13.

30 Marcellinus, natione Romanus, ex patre Projecto , sedit ttnnis octo <*, men-
sibus undecim, diebus viginti duobus. Fuit autem temporibus Diocletiani et Ma-
ximianih ex die Kalendarum Juiiarum a consulalu Diocletiano sexto , et Con-
stantini e XI usque ad Diocletianum IX et Maximianum VIII, quo tempore fuit d per-
5 secutio magna, ut intra triginta dies septemdecim millia hominum promiscui sexus
per diversas provincias martyrio coronarentur Christiani <*. De qua re et ipse Marcel-
linus ad sacrificinm ductus est, ut thurificaret, quod el fecit, el post paucos dies
pcenitenlia ductus, ab eodem Diocletiano f pro fide Chrisli cum Claudio , et CIJ-
rino , et Antonino capite sunt truncati et martyrio coronantur, conjuraus beatus
10 Mareellinus Marcellum presbyterum , dum pergeret ad passionem suam , ut prae-
cepta Diocletiani non impleret 6. Et post hoc factum jacuerunt corpora sancta
in platea ad exemplum Christianorum diebus sex triginta ex jussu Dioctetiani,
et exinde Marcellus presbyter collegit noctu corpora cum presb) teris et diaco-
nibus cum hymnis, et sepelivit via Salaria in coemeterio Priscillee, in cub;iculo
15 claro, quod patet usque in hodiernum diern, quod ipse prmparaverat i> pamitens ,
dum traheretur ad occisionem in crypla juxta corpus sancti Crescentonis VII Ka-
lendas Maii. * Qui etiam fecit ordinationes duas per mensem Decembris : presby-
teros quatuor, diaconos duos, episcopos per diversa loca numero quinque. Ab
eodem die cessavit episcopatus i annis septem , mensibus sex, diebus viginti quinque ;
20 persequente Diocletiano Christianos.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Marcellinus armis octo, mensibus tribus, diebus viginti quinque. Fuit temporibus
Diocleliani et Maximiani ex die pridie Kalendas Julias, a consulibus Diocletiano vi ti
Constantio II usque in consulatum Diocletiani ix et Maximiani vni, quo lempore fuit
persecutio, et cessavit episcopatus annos septem, menses sex, oies viginti quinque.
N0TL'L<EMAUGINALES FABROTTI
« B, an 8, roinus d. 7. b B, Conslanlii et Galerii irop. a coss. Dioc et. vi et Conslanlio ad Dio-
clet. vni el Maxiroianum vui. < C, Coiistanlii. d Vide Baron. al an. 302 , p. 738 <*Bar. loc. cit.
hanc hisl. nfellit a. p. 739. f Maximiano. &CB, esl truncatiis et mart. coronatus, qui duin pergeret
ad passionero snam adjnravit Marcellinu. h Ipsi S. Pelrtis prajceperat CB. i Bar. ad ann. Dom. 30.,
vag. 790 edit. Vallicellanx 1394, refellil. i Bar. tanl. mens. 6, et d. 24.
VARI^E LECTIONES
Apud Fabrottum ex codice Freheri. B Campaiiiic in civitale, quae vocatur Suessa, suo oro
coraro CLXXX episcopis cum cinerein capiie
Num. 30, lin. 1,2, AB, menses 2, A, d. 35, B, pijeiiiinit et cilicio vestiitis poeniteiitiain agens, et tlicens
dies 25. in AB desunt sequenlia verba. el qiioriiin suo, se peccasse. Ttiiic iraius Diocletianus leiiuit eum
cliirographum cucurrit, et irobecilles 208. lin. 5,
Diocleliani VIII. lin. 12. dies 25. lin. 15 compellens ad sacrificium. Ille autem clamabat di-
AB, B, cens: Pceniteo cuin lacrymis de priore ignorantia,
B, quod ipse pra;ceperat. lin. 16, B, Cresceu- quia graviier deliqtii, et coepit blasphemare Diocb-
lionis. tianiiin, et iriola iheiiioiiiot-uni nianufacla. Tunc ab
Ex codice Regio, Mazarino et Thuano. eodein Diocleliano pro f. C. c. Cl. Cyr. el A. c. s. l.
Lin. 1, sed. ann. 9, m. 2, d. 16. lin. 3, Dioclctiani et marlyrio coronati. Abjuravit a-ileni B. Marc.
(sic fere semper, ul el in aliis mss. codd.) h. et Coti- (Maz., conjuravcrat autera B. M.) lin. 12, Diocl.
sLanlii2. tin. i, eo terapore M. eodero t. lin. 5, |>ro- exinde M. lin. 13, et diaconis. Maz., riiaconibus. lin.
iniscui sexus Clirisliani p. d. p. ro. c. de qua re. tin. 15, quod palet (M., parel) usque in hodiernuin diero,
1, ut thurificaret idolis, qtii (Maz., ul thur. qui et quod ipse pr:Eceperai, duin tr. lin. 16, Crescaitionis
tecil) el post paucos dies syuodo facta in provincia vi Kal. M., hic fecit ord.
H69 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLINUS. 1470
Ex codice Thuano allero. A Aptid llolstenium et Schelettratium.
Lin. 1, Flor. roens. III, diebus xvi. lin. 3. Cass. et
Lin. 1, sedit ann. 9, m. i, dies 16. lin. 3, scribe Val., oclavo. et Flor., Constanlii II. lin. 5, Cass. ita
Diocletiani. tin. 8, 9, Cyriuo cap. s. (r. lin. 9, (|iieni ut. lin. 7, Vul. el Cass., ad saerilicaiidum. lin. 9,
conjurai.s. lin. 11,etproplcr hoc f. lin. 12, riies 36. lin. Flor. sec. coi-onali. tin. 12, Florent. duo et Vat.
15, nocle c. lin. 14, via Salaria in cub. claro in xxvi. tin. 15, Val. Cass. el Florent., proeceperat.
crypta. Qui eliain f. ord. 2 per m. Deccmbrein. lin. lin. 19, an. 7, ita Deusdediiel Vat., sed Anselm. Luc.
J9, quinquc; qui eliam sepultus esl in ciinilerio ann. xu.
Piiscilkc via Salaria vi Kal. Maii in cub., quod patct Peniam ex codice Cavensi.
ab eodem Apud
usque in hod. d. quod ipse praeceperat Lin. 3 el 4, a consulalii Diocleliani VI el Constan-
die, et cessavil ep. ann. 7, m. 6, d. 25, pers. Diocl. tino II. lin. 9 el 10, coroiianiitr. Coiijiirans beatus
Christ. Marccllinus.
NOT/E VARIORUM
A SCHELESTRATE. pcena; ad exeraplum. Anaslas. in Theodoro: « Vi-
Linea 6. — De qua re ipse Marcellinus ad sacrifi- dens aulem Isacius eaptit Maurilii, gavisus est, et
ciuin duclus, c!c. Eadem liabet auctor Libri Pontifi- fecit ad exenipluin mulloruin in circo Ravennate in
calis, qui cum auctore hujiis catalogi anle Isidoriiin stipiiem poni. > Eodem lempore in perseculione
Mercatorem scrir-serunt, apud quem exslant acta Maximiani corpora roartyrum iusepnlla feris et ali-
libus exposita , el ne sepelirentur, cuslodes adhibiti
Syiiuessani concilii pariler anliquissima , et ante " (Etiseb. Grnecos damna-
tenipiis Isiriori-Mercaloris conscripla, quae licet in lorum lib. vm, cap. 19):Apud
aliis supposililia videanliir, quoai! lapsum Marcellini corpora inscpulla manebanl ( Q. Curt. lib.
a vero aherrare non videntur, ul oslendil Oniiphriiis VIII, cap. 2) : « Jure inlerfecliiin Clytum Macedo-
Panvinius in Hislorra ecclesiaslica , quae ms. asser- nes riecerroinl, sepiiltura quoqiic prohibiluri, ni rex
vainr in bibliolheca Valicana. Iiiiroari jussissel. > Apud Roinaiios idem moris fuil
Linea 16. — In crypta juxta corpns S. Crescen- ctiam in animadversione mililtim. Tacit., i Annat.:
lonis. Ex quo loco palet, sanclos martyres in cryplis « Corpora exlra valluni abjecla ostenlui. > Tainen
Diocleliani damnalos sepulttirae trarii
sepultos fuisse. Quod adeo veriiin est, ul nullum ea consliliilione
de re diibiuni esse possil; cum etiam constct, Chri- non velatur (L. Obnoxios, C. de Relig. el snmpt.
stianos tempore perseculiouis in cryptis habilasse, fun.). Coiislanlinopoli erat locus, cui nomen erat
el quaectuiqtiepielatis Chrisliana? otlicia exercuisse. Polagium, destinaiiis sepulturae dainnaloruro, ttijus
Untle de Caio auctor liiijus catalogi : quori fugerit uiemiiiit Ceriren. in ConslauLino CoJjW.iiymo: rufov
perseeitlionem Dioclelianiin cryptis habilando. Sle- r.uTaSixoiv. El temporibus ipsis Dttcii corpora uiat ly-
phanug papa in Calacuinbis in sedc, ubi ad sacri- runi sepulltira; traib vetitum non fnii; el penes
ficiuin offerendum sese pra-parabat, riecollaius est, eopialas sen laboranles liiit cura scpultur-.e corpo-
tit hahent ejus acla. De Xisto rcfcrl D. Cyprianus ruro mariyritm (Cyprian. epist. 3): lElquod maxi-
epistola ad Successiim. i Xistum auiero in ccemeterio mum est corpora niartyrum , autiinminel caeterorum, si non
aniinadversuni esse sciaiis, viu lilus Aiigusti. >De sepelianliir, grande peiiculiiin eis, qiiibus
B. Laurenlio auclor Imjiis catalogi in Xislo II : « B. inctimbil hoc opus. > Cloacas Urbis ctini Tarquinius
aulein Laurentius sepultus est iu via Tiburlina in C Priscus plebis opera facerct, et toedio operis cives
agro Verano in crypta cuni aliis inullis niartyribus. > mortem sibi aconsciscerent, novo pcena;genere eos
De Alexandro marlyre anliqita ejus inscriplio in compescuil propria nece, ilefuncioriim corpora
cocmelerio Calisli reperla : < Alexanrier mortuus non figens crucibijs speclanda civibus, siroul et feris ,
est, sed vivil sttper aslra, el corpns in hoc lumiilo alitibtisque laceranda (Plin. lib. xxxvi, cap. 15 \
requiescit: vilani explevit ciini Anlonio imperalqre : BENCJNI.
qui tibi mullum beneficii anleveuire praeviderel, pro Linea i. — Quo tempore fuit tnagna perseculto.
gralia oriitim redJit, genua eniin fleclcns vero Deo Magna inerito vocalur haec persecutio, duin tres
sacrificalurus atl supplicia riucitur. 0 tempora in- imperatores pari crudelilale et iroinani sacvitia
fansla, qnibus inter sacra el vota, ne in cavernis per plures annos Cliristianoruin lanienam fecerunt.
quidem salvari possuniiis, >etc. De leropore et ejus iniliis riisptilanl clar. viri in no-
Linea 19. — Et cessavil episcopatus annos seplem, tis ad Laclanliiim de Morlibus peisecutoriiin. Ponli-
menses sex , dies viginli quiuque, persequente Dio- ficalis vero Liber hanc niagnaiii vocai, et quod sub
cleliano Christianos. Secundus calalogus Jegit: an- bis leroporibus priora initia, qux>in dccennalibus ap-
nos sex; anliquissimiis catalogus annos quatnor. paruere, magno impelu proruperint adversus Chri-
Cardinalis Baronius ne quidcm annum tinum sedis stianain religionem. Triplex enim perindus assignan-
vacantis admillil. Qua in re ipsi asseulitur Onu- da. Prior in decennalibus, cuni divinos honores
phrius Panvinius, qui cum communi recentiorum Diocletiano sibi vindicanle, et ut credibile est, re-
oslendit Marcelliiiumobiisse eodem anno, quo Dio- -. fiagantibus clericis, in eosdem prior inolus exarsit,
cleliantis purpuram deposuit: unde sequitur, epi- " in quo Caius coactus fuit in cryptis secessuro sla-
scopoLuu)per septem, sex, aut quaiuor annos va- luerc. Aller inoliis ann. 298 in mililes Chrislianos,
carc non poluisse, persequeiile Diocleliano Chrislia- non niorte tamen pleclendos, sed cinguli inililaris
nos, sed eodcuj anno persecuiionein cessasse, quo ablatione cx Laclaulio. Ea, quae proprie persecutio
nioriiiiis est, el cJero Roiuano occasioiiein dedisse esl, peredictoruni vulgaiionciii, ct hic magna dicitur,
substituendi in ejus roctiro Marcelluin, qui plusquaui inccepil iiivicennalibtis, quaecclebrahantur anno 303.
IIIIO anno ponlificalum leiuiii, 'eslanlibus ejus Haccvero gradaliui inslitula fuil, prinio in Palalinos,
actis , quod iu ratabulo « post inullos annos ser- cl milites ex eodeui Lactantio c. 15, pag. 99,
viendo imluiiis aroictu cilicino emisil spiritum sub deinde in clericos, eotleni dicente c. 15 : « Com-
die xvii Kaleud. Seplenibrij. > prehensi presbyteri, et niinislri, et sine ulla pio-
ALTASERR_E. baiione ad conlessionem damnati cuui oranibus suis
dediicebanlur. >
Linea 11.—Etposl hoc factum jacuerunt corpora Linea 5.—U'tinlra triginladies,decem el seplemmil-
sancta in p'anlea, ad exetnplumChrislianorum , die- /iaAommum...coronnr.n'«r.Nuraerusraartyi'umiuter-
but triginta sex, exjussu Diocletiani. Corpora niar- emptorumper iroperii provincias assigiiamr, ul roa-
tyruro insepulla jacuerunt in foro, ad exemplum gn;c persecutionis inriicium. Iroplacabile oriiuni, et
Chrislianorum : id est. ul hoc speclaculo Christiani pertiiiacissima conluroacia malris Galerii Maximia-
inoverentur ad dcfectionero, ex jtissu Diocicliani, ni, quae furiis agilala, tcrmiimm Chrislianai religioni
1471 ANASTASIIBiBLIJTIJECARIl 1172
imponereraeditabaliir,faclam lanienam intramcnsem A liniun. Dioclelianiis enim, vix peraclis initiis Romae
a publiealis ediclispossibflem oslendit. Accedil Iriuin vicennaliuro, in ipsa hyeme decessit, et in Maii men-
iniperalorum Diocleliani , Maximiani , et Galerii se, quando marlyrium contigil, ab urbe longe ab-
Maxiiniani conliimax ideni propositum, cui si con- eral. Quori ita re"fert Lactanlius, forsitan Roinnelunc
jungantur mala idoles, depravali eoruiiidem roores, pncsens, duro cdiclis perseculionis narratis, in urbe
et privata consilia perdendi Chrisliaiios. ne illi fave- Nicomediensi, primo vulgalis, aridit : « lloc igitnr
rent militia Conslanliiim in Galliis agentein, de cujus scelere perpetrato, Dioclclianus, ciiin jam ab eo fe-
nnpcrio ifierito pavebanl, haec, inqiiani, librata, faci- licitas recessisset, pcrrexil staliro Romani, nl illic
le suadebunt, ita rem evenisse, uti in gestis Marcel- viceiinalium diem celcbrarel, qui erat futurus ad
lini rcferlur, et numcruro designatoriim inarlyrum diiodecim Kal. Dece nbi is. Qiiibus soleinnibiis cele-
respondere crudelitali iraperaiorum. His si aridatur, bratis, cuin liberlalcm popnli Roinani ferre non
quod in ediclis imposiluin crimen incendii Christia- possel, iinp atiens ct aeger animi proruinpil ex Urbe,
nis, quasi inlcrimere iroperalores molirendir, magis impenileiilibiis Kal. Januariis, qiiihus illi novus con-
ccrlam facient subsecuiam lanienain. Lacianlius siilaius ileferebalui-. Treriecim riies lolei-arenon po-
eiiaro, cum baccbanlis in Chrislianos malris Galerii luit', ul Roinne potius quain Ravennae procederel
oriia descripsisset, et siibsecuta imperialia edicta, ad- ronsiil. Sed profeclus hyeme, sicvicnle fiigore, atque
dil : « Sed C-jesar(Galerius nempe) non conleiilus imbribiis vcrberalus, morbiiin levem ac perpcliroin
cdicli legibus, aliter Dioclelianum aggredi parat. "traxil, vcxatusque per omne iler, leciica phiriniuro
Nam itlillum atl proposimm criirielissiinae persecu- vehebalur. Sic acslale transacla, per circuilum ripae
liomis impelleret, occultis ministris palaiio subjecil rj strig;e Nicomediam venit, morbo ,jam gravi insur-
incendium. El cum pars quiedam conflagrassct, Chri» genlc. > Qua; circtimslanlia non aniniadversa a
siiani arguebanliir, vclut bosles publici, el cum in- consarcinalore lapsus Marcellini, inlegrain aclorum
genli iuvidia simiilctim palatio Chrislianorum nomen iilenlilaiem corruere facit. DoualisUe enini hisce
ardebat. Ilios, consilio cnm Eunuchis haliito, de ex- fragmcnlis propriam cansain lucii siudebant, ut vi-
slingiiendisprincipibiis cogitasse; duos imperalores dere est in collalione Caithaginensi; et s;epe monel
doini suae penc vivos esse corobiistos. > llaecalumnii. S. Augusliniis , diim eosdein revincit. Elaliora-
per sacerdoies geiilium acutae, qui Galerii roatiis bant enini Donatislae probare, a Marcellino de-
superstiliosissiroum zelum fovebanl, noii poterant fecisse cpiscopalum, ul sequcnliiiin poniificiiro in
non coramovere idololalricas civilales, et saevitiain eosilem latas sententias infirmarent : quomodo et
jiidicutn aciiere,Diocletiaiiiiinr-ue ad prorsus perden- Feliccro Cieciliani ordiualorein rfeum tradilionis in-
dos fideles inipellere, quod effecisse tesialur Laclan- siinulariini, ul ordinalionein irritam ex co titulo
lius, mox suhdens : « Diocleiianus vero, qui semper oslcndereiil : forsitan etiam ad pseudoepiscopaluni
se volebat videri asluliim, el inlelligenteiii, niliil po- Roniaiiiim a Donalislis consliluliim roboraiidiiin,
liiil suspicari ; sed ira inflammatus, excarnificari quasi ipsi illuro rcsl.aiiraverint posl l.ipsuin Marcel-
omnes suos proJinus praeepil. Sedebat ipse, atque lini, ciim ipsi veram Ecclesiam penes ipsos esse iro-
innocenles igne lorrebal. Item juilices iiniversi , maculalain iHibatainquejaclarenl.
oriines denique qui crant in palalio inagislri, dala Linea 19. — Cessat*i'episcopaius. Sedis Romanae
poteslate, torqueliaut. Lranl cerlanies, quis pvior vacatio ob anguslias perseculionis protrahilur, el
aliquid inveniret. Nihil uspiani reperiebalur, nec pa- ob irilcriores Galerii inachinaLiones fit riiiiiuririor.
liebaliii' iram inconsiilerali senis deflagrare : sed C Maler enini Galerii tot Chrisiiaiiorum cieriibus , et
qiiindecim diebus inierjeclis, aliuri rurstts inceiidiuin aeeriiissiiiia per lolum orbem iiroocenliiiro slrage
niolitus esl; sed celerius animadversuiii, nec lamen vix satiaia, tardiores cxislimans perseciilores, li-
auctor apparnit. Tunc Caesar iueriio hyemis profe- liuro indcfessa ciebat adversus Clirislianos. Arri-
clione parata prorunipit, eodcin die coiilcslans fu- puere occasioncm, Galerio consuetis fraudibus rem
gere se, ne vivus ardcal. > Ila Galeiius malris promovenie, ex moiibus rebellibus in principes exci-
jussa, propriaroqiie indolein pcssiinani in Clirislia- laiis, a quibiisdaro lyrannis iniperiuro affeciantilius.
nos acueiis pcisecuiioiii vires addidit, ei laiiienain Episeopis, el clericis veluti auctoribiis seditiomim
snevissiinain prouiovens, el ipse ciim Diocletiauo criinen est iinposituin , el hinc major increbuilper-
exercens, certuro, ac indubiuni reddil iuinieriim secuiio : ciini sacerdotes genliiun suadcrent, facile,
martyruro pereinploruni. Unde sttbJil L icianuus : radicitusque, Chrisiiauam religionein cxstirpandaiu,
« Furebal. ergo imperalor jam non in domcsticos si ejiiscopi et sacri lihri e inedio lollerenliir. Hinc
tanliini, sed in omnes... Omiris sextis ei selatis ho- nova in cleruin vulganlur cdicla, et dira in sacros
inines ari cxiisiionem rapli. Nec singuli, qiiouiain codices exercelur vexalio, unde tradilorum lurba ,
lanta cral niulliludo, ul gregaliin ciiciinidalo ignc (|ii;c occasionem dedil Donalislariiro schismali ex
anibicbautur... Vexabatur universa terra ... el ab Opialo. Conjecliiram noslrain rolioranl verla Ense-
orienie tisque ai occasum Ires accrbissiiii;R beslia; bii, nairaiilis sericm liujits perseculioiiis, qui Ni-
saeviebanl. > Eunidem numeriim proponit Euscbius, comeiliensia eriicla, el hOmiiromsuliseciilam caetlem
iuquiens : « Dici non potesl, quos, et quantos Christi euiii nairassel, cl dixi^sel, lib. viu , c. 6 • «Elhajc
inanyres in omnibiis locis el urbibus passim cernere p. quidein iu ipso perseculioiiis cxordio Nicoinedia;
licuii : > e: lanienara actam motibns civilibus coro- gesia sunl. > Aririit deinde : « Caeieruro paulo posl,
parat, quando freqiientissiina liominiiiii niaclalio. CIIIIIalii in Melilina Armeniie rcgionc, alii in Syria
« llli quidem Dci cultorum, tam virorum, quam inti- iiiipcrium arrip re conali essenl: proinirigaluin est
liernni cicdibus, lanqoani civili quodam bello provin- iinperaloris criiclum, ul oroiics ubique ecclesiaruin
cias subjeclas polliicriint. > Arobo vero cranl viven- antisliles vincli in careerem irmlcreniur. Earuiu
les, cum lyrairoi perseciitiontun 1'uriasagilabant. El vero rerum, quae postea facla; sunt, speclaculum,
Severus : « Nullusunquam magisbellismiindtis exau- oiiinem prorsus dicendi copiam superabai; quippe
stus est : neque roajori uiiiiuani triuropho vieimus, Curo innuinerabilis ubiqiic honiiniiiii niiilliludo cu-
qiiani cuni deccin aiinorum slra.ibus vinci non po- siodi;e manciparelur : et carceres oliro homicidis ,
uiimus". > et sepulcrorum expilatoribus depniali, lunc cpiscn-
Linea 8.— Ab eotlem Diocletiano.... capiie sunt pis, presbyleris, riiaconibus, lecioribus, atque exor-
truncati. Non afliocleliano, sed p;;r ejus judices, cuiii cislis coniplerenliir; arico ul iis qtti ob crimina
anno quo contigil inariyrium Diocleliaims ab llibe coiideinnati fuerani, nulliis jain locus stiperessel. >
dislaret. H;ec vero, quae hic dicuiilur de lapsu A Calerio, ut reor, machinationes inveclie censen-
Marcellini, addita videnliir et suppleta , qu.cque lur, in quo iropcrii el doniinalionis absque consor-
desiimpsil cx aclis quibusdam con.iclis arlc Dona- tio insedcral anibitus et cupido, quod iunuere vide-
tislarum ; et qui confiiixit, nolam leinpoiis non ad- tiir Lactanlius: qui cum nai-rasscl uxercilos tumuliiis,
vertens, falsa inscrtiil dcDiocleliaui aciis in Marccl- advcrtit quod Galcrius (suprii) : « Jai» conflixcrat
1473 HISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLINUS 1474

nuper Maxiroinianosene, enraque lerruerat, injecio A gaia, insepulltim jacuisse, et posiea scpiiiluiu fuisse
arroorum civiliiiin mctu. > Ha?cvero in clericos ur- via Salaria. Fieri auteni poluit, nou inorlis, scd se-
gentior persecutio ari perdendain, ducibus Clirisliani pulturae diem adnolatuin fuisse iu Marlyrologiis : ct
populi sublalis, religionein, Romae praecipue agi- ita conligisse inniiit Beda , duin scribit ad vi Kal.
S. Marcellini papw, proul. in supra-
tanda,cuin optiroe scirent, Roniano antislili propler Maii, Deposilio
principalioreni poienliam inler Christianos jus su- citalo ros. anliqiiissinio legitur, quarovis in ediJiono
prerouin convenire, adeoque ouinero iropendisse cu- vulgata legalur naiale. Depositionis itaque dies fuit
raro iinpcratoris satelliles, nc ponlifex eligerelur, 26 Aprilis, cum jain 16 Aiarlii passusesset, Diocle-
spem concipienles facile reliqua collapsnra, si su- ritiin liauo ailliuc iiupcraiile, iil sub eo Marctilini inariy-
prenius 11011 eligeretur anlisles. lla Decius, tit ex recte collocari possit. Alque his qiiidem pro-
Cypriano supra notauiin est, Corneliuni uli pontifi- bandis (cum nulla amplius quacslio superesse possit)
cero perdenduin elaboravit : el in hoc ipso primo iion est quod diuiius inhacreamus. >
Diocleliana;;. persecutionis decennio Maxenlius ty- De die atque aroio quo purpuram deposueriiut
raroius cuin Roniaeessol, elejusriem inriolis ac per- Diocieliauiis el Maxiinianus diserle Idatius ex edi
versilalis, successorcm Marcelluni coercere volebat, tione Scaligeii, ul: Sclielestratius observat, ejusdein
ut negarel esse episcopum, ul infra legitur in Mar- verba proriucens « Diocleliano ix et Maxiiniaiio
cello. Ex hac iia^ue origine evenit, ul proira- VIIIhis coss. rieposueruni purpuram. piivali ellecti
heretur successoris clectio post Marcellini niar- Diocletianus et Maxiniianus die Kal. Aprilis. > Iricni
lyriuin. adverlit Ruperliis in Besoldi Synopsini hisloricam
BINH ET LABBEI. p pag. 362, iia scribeus : « Cuni Diocletianus el Maxi-
niianus scnior abdicassent, iidero Kalendis Aprilis,
Linea 6. — Jpse Marcellinus ad saciificttniltim ut scribit Iriacius (non anle diein xi Kal. Maii, ut
duclus est, ut thurificaret, quod et fecit. Qiianquam Golzius et Oiiuphrins iradideruiil) > etc. De anuo
pluriljiis raiiouibus, quas vide apud Baron. anu. 511*2, etiani Zonaias leslaiur Hisl. lib. u, cap. 7, neinpe
iniin. 96 et seq. Ii.ecMarcellini ihurilieanlis hisloria coss. Diocleiiano ix et Maxiiuiano VIII. Male aiiteni
plane refutari et obreplitia esse probabiliter ostemii iiileipielanliii' nomiiilli ciroi Baluzio (iu not. ad
possit; (amen non facile recedenduni esse putanius Lact. de Mortibus persecuiorum, pag. 389 tonii II
ab ea sentenlia, quae commiini hacteniis consen- Miscellan.) Zosiini locuin, quasi Zosimus scripseril,
sione credita e.-l, atque in anLiiinis tabulis ecclesia- spaliuui inlercepiuui a ludis saecularibus celebralis
slicis reperla fuit. Marcellinus itaque idolis sacrifi- per L. Septiiniuin Severuro Libone et Cilone coss.
cando, iiietu morlis induciiis contra fidei confessio- (Christi 204) usqtie ad pracdiciiim consulalum Dio-
nem peccavil, adeoque externo actu lidein negasse cletiani IX el Maxiniiani vm, consiare airois cen-
visus cst : veiiiin interiorc aclu conlra fidem nihil lnm el iino. Tcxlus Zosiroi esl ita reddendus :
eredidil, nihil etiaro dociiil, a(que ideo haerelicus , « Nam a coiisiilatu Cilonis ct Libonis, quo Seve-
vcl inliilelis esse non potuil, cujus rei poeniienlia r:is ludos sa-culares exhibuil, ustjue ail Diocleliaui
paulo posl peracla , poiilificalus sponte ubdicatus , IXCt Maxillliani vni StiSpup.ii.tl; ivttoiTo;irpo; roi:
mariyrium ob fideni sttsceptuin, iiitlicium evidenlis- ixxrlv, Labebatur annnt tiuitt post centtim. > Sen-
siinum praelienl. Vide Augusl., lib. de.unic. Bttplism. stts autciii cst, ul ex Palilibus aroii 304, Ciloue et
contra Petilianum, et Bellartn., lib. iv de Rom. Pon- Libone coss. ad Palilia arori 304, Diocletiano ix et
tif. , c. 9. — C Maxiiniaiio vni coss. complelis ccnluin annis die
Linea 14. In cubiculo claro. Virie notas Ba- Paliliuro, ex ea die labebalur aniius piiutus inchoans
ron. ad Marcellinum in Mariyroloijio. posl ceiiiesinium absoluiuin. Perperain igitur coiKra
BLANCHINI utriusque scriptoris lidein (liflerunl Baluzius et Her-
variub abriicatioiiem iroperii Dioclctiani ad anniiin
NOT_! CURO.NOLOGIC_S. 305 el ad diem Kalendarum Maii. Conslat vero
SedemJIIarcellini annis viu, mcnsibus n, riiebus asserturo Schelestratii, eiim Idacio referens ad diem
25 esse definitaro cl in picluris basilicae S. Pauli, et Kaleudaruin Apriliuin el ad aiiiiiini 304, Diocle-
in calalogis pricslantioribus , aliisque coriicibus liano IXel Maximiaiio vm coss., istorum abdicalio-
oslenrii in Prolegoiuenis fol. ci, et iu iiumero prx- iiem.
cedenli indicavicxacle responriere consulibus eiiiiu- Schelestratii doctis obseivaiionibus hanc uuam
tialis , conslitula riie ordinationis ad episcopaturo addcre liceal, nempe, ex his docuinenlis pcr euni
Doniinica22 Decembris anni 295, ut finis respon- produclis croendandiim esse quintum versuni in
deat diei 16 Marlii anni 304, ad qiiain refcrri ejus OpusculolIBucheriaiio, supra edito inlerPiolegorae-
niartyrium dixeram hic esse osienJenrium. Hoc vero na , ubi recensentur deposiliones episcoporum ,
praestilil iII. praesul Schelcslratius dissert. 2,cap. 8, licmpe summorum ponlificum. In quinto versu illius
iiiim. 6. Ostendit primo, tam juxla anliquos, quain opusculi legilur : « Decirao oclavo Kal. Februarii,
juxta rccentiores scriptores passum fuisse Marcelli- Marcellini in Priscillae. > Rcpoueniluro esl ex in-
iniiii Diocleliano ix et Maximiana viu consulibus, diciis loci ac teinporis nomen Marcelli papoe, au-
id esl anno 504, qui fuil ullimus Diocleliani: «Qua de pj cluiu syllaba poslreina ab amaiiuensi, et dies xvu
re, inqitil, adeo convenil inter recentiores scripto- Kal. Febrtiarii loco xvui aucta siroiliter postrciua
res, ul qui in anlerioruin poiililicum Chronologia unilale; CIIIIIea die xvu Kal. Febr. occurral inar-
sxpius inler se discrepant, circa tcropus quo Mar- lyritiro ac depositio Marcelli papa; ad ccemet. Pii-
ceilinus oectibtiil, uiiiuii ideniqiie senliant. Fidein scilla; via Salaria in oinnibus Martyrologiis; et
hacdere faciiint Onuphrius Panvinius, et Antonius Marcellini roors riemonsiraia sil pariari eiiin 16
Auguslinus, cardinales Baronius et Bellarmiims , Martii, dcpositio vero ctini 26 Aprilis , qua co-
DionysiusPelavius, el Philippus Labbeus, qui oni- lilur.
nes Marcelliniobiluui in anniim 504 refcrunt. Addil His produclis ad diem raarlyrii S. Marccliini
Labbaeusdie 26 Aprilis, qui dies idem ipse esl, quo deroonsirandam , reverlar ad aiiiiiiin : non , ul
in Marlyrologiis Bedae, Rabani, Nolkeri, Arionis et acliiin agam, et ilerato deiiionslrero peiiiuere ad
Usuardi, Marcellini menioria celebralur. Observan- 304 acrae coiiiiiiunis Christianae, Diocleiiano ix et
dum taiiien,qiiod Diocletianus ct Maxiinianus eodero Maxiniiano viu coss., quod a Scheleslralio obscr-
anno purpuraiii deposuerunl prinio die Aprilis : unde vatur firinari conseusu oii.niiim sciiptorum veieriiui
vel dicendiiro, ante diein priinuni Apiilis obiisse ac receiuioruni; sed ut considerein stippuialionera
Marcellinum, vel anno 303, non 304, occubuisse. Pro sumroa; in veteri Calalogo nis. regiroe Sueciae
ciijus diflictiltalissolulione notanda sunt verba vene- obscrvalam a Schelcstralio , qitam alluli in Pro-
raljilis Bedae, qtiibus lestalur, Marccllinum post legomenis inlcr documenia sedis Marcellini col.
mortero dies 36, ui iu ms., vcl 55 ul in editionc vul- 23, annuro cumdem roirifice confirmare, iroo ct
U75 ANASTASii BIBLlOTilECARH 1476
uiiiversani Chronologiam nostram ponlificiam ha- A dum noii esl, quin errore Iibrariorum vacatio se li_
clenus explicalain. ln illo igitur codice hseo le- post ohiliim Marcellini, quse indicabatiir per men-
giinliir : « A Passione D. N. Jesu Christi usque ad ses u et dies v usque ad inilium imperii ad Maxi-
sedem bealissimi Marcellini papa; sunt anni 276, mianum Daiam translali eodein mense Maio a Dio-
mens. 9. > Dixi annortim suminain pariari exacte cleliano his forlasse-aut similibus verbis, ET CESS.
cum Clnoiiologia Viclorii Aquilani et noslra, quoe EPISC VSQVEADMAX.AVG.MENS.II. D. V., i;l est
in opusculo IV el in nolis ari calalogtim Liberia- el cessavit episcopatus usqite ad Maximianum Au-
nuin ostenriit : « Passionein Doniini, el duos ge- gusium menses duos , dies quinque , prodticta fueril
minos consules perlincre ad aroroni oeraeChristi per annos plures, menses, ac dies in corruptis exem-
couimunis 28, aelatis autcm Chrisli Doroini 33, et plis divcrsiuiode transcriplos.
inelioatain fuisse feria 5, die 25 Marlii in horto Cardinalis Baronius (obscrvante Sclieleslratio
Gethsemani , et absolulam in cruce feria 6, die disserl. 2, cap. 8, nuro. 7) Oinifrius Panvinius in
26 Marlii proxime consequente. > ms. Ilisloria ecclesiaslica , et omnes passim noslra;
Nam annis acraeChristi labenlis in Passione 28, oelatis auctores , qui historiam aut chronologiam
si addalur summa indicala annorum 276, proveirit ponlificiam illusiraveriiiil, consullis docuiiienlis, el
dies 26 Martii anni Jabenlis 304 aeraeChrisli com- hic proiluclis, quibus non nioriica adjccisse pulo liis
nmnis. Addo nuiic, legi oportere : « A Passione in observalioiiibiis, hodie coroperluro liabent, vaca-
Domini nostri Jesu Clirisli usque ad sedem hea- tionein sedis post obiiuro Marcellini non soliim ex-
lissimi Marcellini papae siinl arou 276, miii. d. 9. > teusam non fuisse tilira nielas ejusriem aroii, se.l
(hoc est minus diebus 9.) Oslensum cura sit, fi- j> desiisse proxiroe post- Angiisia insignia Maxiiniano
nem sedis B. Marcellini ejusdem roartyrio signa- collata, el imperium a Dioclctiano abdicatura, ele-
luni esse die 16 Marlii; consequiliir, ut ad com- clione Marcelli per cleruni Romanuni feliciler inse-
plendos annos solidos. a Passione Domini 276, de- cuta. Panviiiius piilavil cl. ctum Marcelltim tlicv
sirie-enlur dies 9 posl illam diero 16 Martii auni Kal. Jtilii, ciiin vidcrel atti-ihulos ejusdem sedi an-
304, qtiae beaium linem imposuit sedi eUisdem pon- r.os v, menses vi, tiies xxi. Nos 34 riiebus roaiurius
tificis ac martyris Marcellini. cjtisdem ordinalionem slatuiiniis ; cura in piciuris S.
De vacatione sedis posl obitum Murcellini. Pauli, anni v, menses vn, el in calalogo F.irfensi
dies etiara xxv, proeler eosilcin aroios el menses,
Codex Anastasii referl versu 20 posl martyrinm integre prseservatos conspiciamus.
B. Marcellini vacasse Roroaiiain seriem annos vn, Quaeaulem causa fueril, cur dcscriptorcs calalo-
menses vi, dies xxv, persequenle Diocletiano Chri- goruro aliquot, et ipsc Bibliolhecafius arijeceriiit
slianos. Adnolat Sclielestratius, a Diocleliano pau- vacalioni sedis posl Marcellinuin annos quos abslu-
cis diebtts posl obitum Marcellini depositaro fuisse leriinl successori Marcello, ostendere conabor in No-
purpnram , el injectam Daise Kalendts Maii. Huic tis chronologicis ad epocharo ejusdem Marcelli proxi-
purpttram Dioclelianus injecit stiam, qna se exuit me conscqueiitein.
(scribil L. Ca3cilius de Morlibus perseculorum, nn- NOT._ HIST01ilC._
mero 19) et Diocles iterum factus est. Auclor Cala-
logi scribens aetate Liberii afflrmal cessasse episco- Linea 7. — Quod et fecit,e\c, el pwnilcnlia du-
paium annisiv, mensilius vi, diebus xxv. Calalogus p clut, elc. ; et linea 14.—Via Salaria incwmet. Pri-
sub Justino ann. vi, inens. vi, d. xxv. In aliis nieni- scillw in cubiculo claro, quod ipse prwparaverat pwni-
branis sexti sa;culi habetur, et cessavit episcoputus tent, dum traherelur ad occitionem in crypta jnxla
annos vu, m. v, dies xxv. Ilsec diversitas leclionuin S. Cretcenlonem. Haecperiocha, qu* non legiturin
indicat male vexatum a librariis locuni Bibliotheca- Actis concilii Sinvessani, neque in Gesiis mailyrii
rii et caialogoruin. Si exslaret aulographuin exem- beati pontificis Marcellini, cum asserto concilio e.ii-
plar anliquissiiiii illius calalogi Liberiani, vix aliter tis ex Isidoro Mercalore apud Binium, legitur auleni
ptttem in eo reperlum iri scripluin , quam cessa- in hoc Libro Pontificali, et in catalogo secundo qnoil
visse episcopaliiiii usqtte ad Maxiitiianum Augiisluin rcferlur ad aetatem Felicis papae IV et Justiniani ini-
(Daiam) per nienses u, dies v. Vidimus eiriui huic peraloris, indicat eamdetn fuisse aliunde desum-
Maximiano Daiae injectam fuisse purpuram, qua se ptam , quam ex cominentiliis illis, seu viliosa farra-
exuebat, a Diocleliano sese imperio abdicanie Ka- gine infarlis apud Mercatorem. Quare cum Acta
lendis Maii. Die vero Dominica xxi ejusdero men- exstiterint velustiora, quae pwnilentiw menioriam
sis Maii ostendam elecluin et ordinaltim fuisse a facerenl, inferre quis polerit, lapsum ac poenilen-
Romano clero successorem Marcellini Marcelluin liam beati illius ponliftcis, licet Aiiguslino ignora-
eoriera auno 304, ex aera Marcelli adhuc speclabili tam, haberi oportere consonam verilali.
in picturis Lconianis basilicae S. Pauli, ubi legilur At niihi himc lexlum Bibliolhecarii, el calalogi
S E Dil ANN. V, mens. VII... Suppleta in Calalogo secundi atlentius perpendenli, et varianlcs lectiones
Farfensi qui legitetiam dies xxv. Si enim conferan- ad eumdem texlron adnotalas ah editoribiis, aliud
tur lioec lempora cttm die martyrii, quoe certa est, plane diversuro videlur dediicenduin : neinpe origi-
nempe 16 Januarii iterum posl consutatum x Maxi- D nem asserlionis lapsus, quarlo el quinto so-Culo
miani (hoc cst an. 510), ut in num.Marcelli coinper- prorsus ignoti, fluxisse ex vitiosa varialione uuitis
tum fiet, evidcnler oslenditur ordinatio Marcelli el diclionis in brevialione Actorum gcniiiiioruin B.
collocalio in Romanaserie referri addiem Domiiiicam Marcellini : et asseftam ibi pceniienliam non esse
21 Maii anni 504, quce disiabal mensibtts n el die- referendam ad Maicellinnm, queni a lapsu irnrouncro
bns v a marlyrio Marcellini decessoris sui, comple- et innocentem verosimilius judicaverira, sed refe-
to die xvi Martii ejusdem anni, ulpaulo anle oslenrii rendam ad illos poenilentes, quos a ihurificatione
cum Scheleslratio, ct inchoabal annos v, menses impia, ejusque a lapsti expiare, et ad pcenitenliam
vn, dies xxv , sedis ejusdem assertos in piciuris admillere constituerat Marcellinus per festa Pascha-
Paulinis qua parle sunt supersfiles in nuraero an- lia ciiin neophytis ad baptismi gratiam percipien-
norum et inensium adhuc prseservalo, ct iniegre cx- dam accessuris. Rein nilidius explicabo, si varirfn-
pressis in catalogo Farfensi, qui eliani nuinerum tes lectiones repetanlur ex tomol hiijus editionis in
dierum xxv fideliter relinuit. Ilaec enim sumroa exa- co versu numeri praesenlis, ubi legitur « sepelivit
cte colligilur ex die xxi Maii aroii 304, ad diero xvi via Salaria in ccemeterio Priscillaein cttbiculo claro,
Januarii aimi 310. Cum ilaque rationes chronolo- quod ipse praeparaverat poenitens dum traherelur
giae exacte parientur tam cum epocha decessoris, ad occisionem in crypta. » Alii codices habent quod
quam cura die marlyrii a bealo Marcello compleli ipse prwceperat pwntlens, Velserus ex codicibus Su-
in numero antioruro, mensium ac dieriimcmisignato rianae Collectionis conciliorum, el ex Baronianis
in genuinis documenlis Romanac Ecclesiae- dtibitan- exemplaribus lccturo observat, quod ipse S. Petrus
1477 JIISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLINUS. 1478
prwceperal. Iiilelligimus ilaque vexalmn fuisse lo- A pccniicns, et cilicio indulus in concilio sc slilerit, et
cuiu ex Aclis diversimode breviatis. Cnm vero me- ansaro dederit seris posteris ejusdem errata et pce-
inoreliir in exemplaribus indicatis S. Petrus electio- nitenliam atlrihuendi Romano pontifici Marcellino;
nem hujus loci prwcipiens, sive juxla alios codiccs, an revera ipse Marcellinus papa qui humana. infirmi-
prwparans in cwrneterio Priscillw via Salaria; el si- tatis vices experlus in perseculione succiiiiiierit, et
gnificetur pwniietiliu; legendum arbilror, quod el fessione divina Christi gratia relevatus sil, dum pulriica con-
ipse S. Pelrus prwparaverat pwnilenlibus, dum trahe- veniam sibi impetrari a Deo per Ecclesiam
retur ad occisionem in crypta, etc. Quomodo autera posiulal in sacrainenio poenUentiae; cum iibratis
lnin S. Pelms, litm Marcellinus papa praeparave- iflrinque raiionibus asserendi ac negandi card. Ba-
rint locum pcenitenlibus in eadem crypta ccemelerii roniiis valide proponat pjusilein innocenlia; ntonienla
PriscilUevia Salaria , ubi posl niariyiiuni Marcclli- Aitgusliro tesliraonio suffulla, neque a Pcliliano Do-
nus scpiiltus fuil, jam exponam. iialistftium patrono inipetita, nisi calumniis, conimu-
Repetere oportet, martyrium B Marcellini papae nibiis Marcello, Melchiarii, ac Silvestro, qtios constat
conligisse circa diem 16 Marlii, ut supra oslenrii in fuisse ab impulalo criinine ironrones ; liisqne nio
Nolis chronologicis, deposilionem vero fuisse di- inenlis proditclis in nieditim, uiodesle cohibeal lanlus
lalam diebus xxxvi (sive etiaro xxxx ) qttibus jacuil cardinalis de verilale facti, ac vitio Aclorum ferre
jussti perseculonim insepultus, ut ex Actis memo- sciilenliam ; non aurieo ultra metas ab ipso conslilu-
rabal Bililiothecarius, eamque pariari cum die xxvi (as excurrere. Conienlus ero id perficere, quod ad
Aprilisquacolilur. Eodeni airoo Cluisli 304, Pascha olHciuro rommenlarii noslri el observationum per-
celebiarohiro cral die 9 Aprilis. Quare per eos dies, » Linet, nenipc indicare quanlula sil vis ejus vocis aut
quibus Marcellinus delatus ad liibuiial Diocleliani commatis quod ipse prwpttraverat pwnitent : quod
(iitiqiie poslKalondasMarlii, quibiis se priniuin con- forsitam inconsiderate iranscriplum ex alio ila enim-
spiciendiiin dederat iinperator ex diiiliirna segriludi- lianle quod ipse prwpaiaveral pwnitentibus , occasio-
ne iion saiis confirinatus, ut inlelligimus ex L. Caeci- iicm dare potuil aliribiicndi alioruni eiiininis, ac
lio de Morlibus pcrscciilorum, tesle syiichrono) cogi- poeniteiiliae,noslro ponlifici Marcellino.
laiidiiin illi fuit, quo loco tutiori possel, ariveniente Paraveral igilur, instante Paschali fcslo, Marcel-
Paschali feslo, adurinistrare de more baptismuin cate- linus papa hoc cceaieterium, celebre apud fideles ex
ciiumenis in aeslu perseciilionis. Obialus illi fuil baplisnio, a principe apostoloruro pluribus ihideni
ccl.bris ille loctis ad ccemelcriuro Priscilla? via adminislrato, duin hospes Pudenlis ac Priscilhe in
Salaria, nbi memorabant curo velustioribus docu- ejus agro suliurbano, perinde ac donii iulra llrbeii!
iiiiiitis aposloloriun principem baplizasse, quein ad Exquilias, pro leinporum opporlunitate convcrsis
locuin eiiam appcllaruut coemctciiuin Ostriani. Cele- ad lidem salulare Cbristi lavacruin apericbat : cl
bris, iiiquain, habebaiur locus, et in perseculionibus roatnre collecto presbyterio, fortassis eliam concilio
videri poterat (uto adeundus. Id eiiiin conslal ex proxiinioruni JDrbiepiscoporum, canonesproascribebat
Actis Liberii papae, quero a Constaiilio Augusto paroiienlia. Iapsis atl Ecclesioe pacem admitlendis
el ab Ariauis perindc quaesilum ad ueccm, dum cx- juxta singuloruro indigentiam in proximo festo.Pa-
tra Urbero se recepisset in cryptas via Salaria appe- schali. I)iim lisec pararei, inventns a pcrsecutorihiis
lente Pasehali feslo, Acta oslendunt collecto presby- producilur ad tribunal Diocleliani, et ultimo suppli-
lcrio consilia agitasse cum clero dc baptisroo ibidcni cioaddictusmorlemproChristofortiterpalilur, circa
adminisliando, ita consulenle prae cai:ieris Dainaso, C diem 16 vel 19 Marlii, cum sociis, a Bibliolhccario
lunc presbytero el vicario Liberii. Locum aitiein et ab auctoreCalalogi memoratis. Corpora marlyrum
ila aniplum in ea ciypla Oslriani ccemelerii (parte ctiiii jacuissenl ex jussu principis insepulia in Jbro
scilicel coemelerii Priscilla?, ut videre Jicel apud ad exeniplum Chrislianorum per dies 56 vel 40, intra
Ariiighiiiiu Ronuc sublerr. toino Il.lib. IV, cap. 31) quos contigit abdicatio Diocletiani Kal. Aprilis, mox
el capacero concurrenlis lurbae fidelittin, ut iisdero etiam recessus ab Urbe, posleaqiiani ejtis collega
in Actis Lilierii quinqne hoiniiuim roillia ibidenihap- Maximianus Herculetis diePalilium 21 ejusdero men-
lizata fuisse uno in Paschate dicanlur. Eral eliain sis Aprilis imperio similiter cesserat ; proefeclus
causa Marccllino destiiianrii ejusmodi locuin capa- Urbi novique principes ominis causa purgari loruni
cem ad congreganduro presbyteriuin, sive etiaro ad die natali Urbis el imperii sui non illibenler accipien-
synodum episcoporum coUigcnriani e proximis sal- tes, ul par est credere, tacite permiseruni Marcello,
tem Ecclesiis, ut de conirouni senieutia slatuerelur, ut reliquias caesorum colligeret, el intra arenarium
quid esset in proxiroo Paschale peragendum circa conderet in ccemelerio Priscillae, aut certe non ve-
poeiiileniiamlapsis adiiriiristranriara pcr eosdera dies tiierunl. Ilanc seriero geslorum ex indicala loci de-
majoris hebdomadoe, de niore deslinatos lum ad signatione, et Petri nomine in aliquibus codicibus
bapiismum calechuiuenis confereniluni, tum ad pu- meniorato, nec non ex Paschalis festi vicinia, cl ve-
biicos pcenitentes reconciliandos, eosque in pri- teris Ecclesiae disciplina sub Cornelio recenter fir-
mis, qui loriuentoriiro vi, aul nietu pcrcili, a lidei niata occasione dissidiorum ciini Ecclesia Africaita
Cbristianae cullu defccerant. Hoc nempe conciliuin rie lapsis, viderour posse luiiiis colligere, quanluni
fuit (ex periliorum senientia) in crypla collecturo, D conjicere licet exconciso inriicio actorum per cala-
pi-aesenle ac proesideiile Marcellino Roniano ponlili- logos breyialorum. Hosles vero Ecclesiae Romanae,
ce; non quidem incrypta Cleopatriensi apud Sinves- praesertim ii, qui Doiialislarum haeresi pairociniiim
sam (tit aliqui uitumant) vetuslaii peniius ignola, el accoromodarunt, frustra conali sunl caliiniiiiani in-
quoaccedere et congregare ducenios, aul treccntos lenlare Ihui-ificalionisac lraditionis noslris sanciis-
cpiscopos intra dies xv ille non poteral in aestu per- siinis pontificibus Marcellino , Marcello, Melchiadi,
seculionis . ut prudcns quisque facile inlelligit ; Silvestro, leste Aiigustino. Cum vero per quarlum
neque pcenilentiae causa suscipienria. a Marceliino et qirinlum soeculuin accusatorihus hoesissct aqua ,
iniioceule, et ab iropietatis crimine longe alieno, ut neque calumniara promovereiil, ab Auguslino , et a
S. Augustinus a card. Baronio relatus inonel; Vide publica Ecclesiae faraa salis depulsam, visura est post
Baron. ad annnm 502, nutn. 96 : sed poenilenlioe alleruin soeculum transformatis actorum tabulis
causa ex Ecclesio. indulgeniui pcr Marcellinum pon- Marcellinum exhibere Japsum ac pcenilentem in
tilicetn adiiiinislrandae, et ex disciplina, nuper con- concilio duceniorum aut trecentorum episcoporum,
firuiala sub Cornelio, lapsis lam laicis, quani cleri- qnos intra paucos dies a Kalendis Martii anle Idns
cis, imo et saeerdotibus ct episcopis , quoruin non- ejusdero uiensis in persecuiioiie Ecclesioe cilissime
nullos in immani illa perseculione thiiriiicasse, aitl congregasse aicendus essel; cum tamen 318 Pa-
sacros codices tradidisse coustat exCaccilii Laclanlii, (res iii pace Ecclesioe Nicaeaeconvenerint mullo len-
alioruinque scriptoruin teslimonio. Fueriiiie aliquis tius, licet equis publice dispositis uti eisdem per-
iuler hos nomine Marcellinus, qui admissi sceteris iniileret imperaior, Eusebio teste lib. m deVita eons.
ANASTASII BIBUOTUECARU liW
^19
cap. 6, ad iter Celeriter conficiendum. Ad cryptam A oqlai papa: I ad Michaelcin imperatorem Ccnstanii-
yei-oCleopatrensein, nullis geographis, aul hisloiicis nopolitanura conliniiata : ab ea niillaieniis receden-
Eccleshc nolain, hoc tercenlumvirale conciliuro scri- dum, quod ab— aliis iiicompertriro fuerit.
bitur impune celeliratiroi : solusque Maicettinus e Linea 15. Marcellus presbyter collegit noclu
lanlo Pa.lrum nuinero ad tribunal principis evocalus : corpora, scilicel Petri aposloli jussu, qui cidein in
qna. adjimcla, ralioni eoruiri teiiiporuni niniis dis- soninis apparuit.
sona, vereor ut superstructa sint niriiis dietionis er- SOMMIER.
ralo, ab imperitis dcscriptoribus ActorUro oscitanier
admisso, duin illa verba muianl, quas in Aciis, sive nilenliaLinea 7. — Quod el fecit: et post paucos dies vw-
in calalogis legebantur, sepultus esl in cwmelerio duclus, elc. Lapsus, qui conligisse ferlur
Pritcillw tn cubiculo claro, quod ipse prw\uraverat Marcellino papae, declaral profecto homiuis iiiftrini-
pwnitentibus, licet alii legeiiduro assererenl quotl ipse tateni, ac labein volunialis singularium ; nihil lanien
prwparaverat S. Petrns, ut in variantiiius leclionibus infcrt pracjuriiciiaposlolica; sedis dotibus aut pantifi-
Binius adnotavit. Veruin nihil .teraere aflJrroans, sive cis aiictoritali. De lapsu, qni tiibuebalur Marceltino,
iia sciibit Nicolaus I ad imperatorem Conslaiiiinopo-
ipse poeiiiiens, sive aliis pcenilenlibus cubiculum liianuin
pranaraverit, conjecluris nioduiii inipono, et intra ( Michaetem). « Tempore Diocleliani. el
cancellos Baronii lubenler sislo. Ex hoc cceineierio Maxiniiani Aiigiistoi-tiniMarceliinus episcopus nrbis
Priscilke corpus beati Mareellini p pae ac liiarlyris Roinae, qui posiea iiisignis roai-iyr elfectus esl, adeo
ciini aliis pluribus, et quidein illuslribus in Faslis compulsus est a paganis, ul in Lempluiii eortini in-
Ecclesix, neinpe Marcello , Priscilla, Praxede, Pu- n gressus, grana ilniris super prunas projicerel. Cnjus
deuliana,- SrLeo papa ejus nomiitis quarlus in Ur- •rei gratia, colleclo nuinerosoruin concilio episcopo-
bem Iransiulit priroo ad liluluro SS. Quatuor Coro- n m, el inqiiisitione facta, hoc se idein poinifes
naiormn, unrie postmoduin inier alias Urbisecclesias egsse confessus est. ausus Nullus lainen corum proferre
divisa siint sacra pignora : uostroeque basilicx Libe- ii. euni senlentiain est; euiii ei saqrissiine
rianoe contigit veiierabile capul beati Marcellini et oiroies perhiberent: Tuo ore judica causaro luam,
brachium oblinere, qtiae ibidem maxima religione noii nostro judicio. Ei ileruin: Noli, aiirol, audiri in
asservantur. noslro judicio, sedcolligeinsimi liiocausain luani. Et
CIACONII. iieriiindicunt :Primasedesnonjiidicaliiraqiioqiiaro.>
Coiiciliuui, de qtio. loquitur h;cc epistola, est
Linea 1. — Marcellinus nalione Romanus. Pene.s Sinvessairoiii, eujiis ex Actis dedtixit Nicolaiis ea
Graecos in nominibus facta confusio , piilanlcs eum- qu;c piofert de Marccllino, etc. Bieviariiim Roma-
dem esse MarceUinuro ciim Marcello. Alque Euse- i)iiiii periiirie coinprobaL, a Roniaua Ecclesia hujcs
bius\in Chron. elHist.Wb. vi, cap. 16, praeteriens historioe verilatein recognosci.
MareelUini, Marccllinuin tantum adnuineral. Quem His lamen non permoli, couiplures e scriploribus
errorein caeleri seculi esse videnlur, ul Nicephortts recenlioribus rejiciunt eamdeni hislbriaro, his prae-
Calislus Ilist. lib. vi, cap. 34, et Nicephorus episco- serliin ex causis; turo([(iod antiqui scriptores, iisque
piis in Chron. Laiini aiuein non ila, ul Optatus Mi- leniporibus proxinii, qui de Marcellino locuti sunt,
leviianus conlra Parmen. ct sanctus Auguslinus epis. nihil tale de ipso nairani; uiro quod Eusebius nihil
175, cx-terique, qui pari consensione utrumque po- penilus.co. de faclomcinorei; luroquod Theodoretiis
ntint: Post Caiuiii, Marcellinuin ; post Marcellinuro, C elogiiim huic ponlifici allexal, lanquain ei qui glo-
Murcelluni. riaj plurimum adeptus fuerit lempore persectitionis,
Linea 6. — Oe qua re el ipse Marcellinus ad sacrifi- virunt persecutionit lemporibns mugna gtoria nobilita-
cium ductils esl, ul thurificaret, quod et fecil. Non tum (lib. i cap. 3. Vide Euseb. 2.cap. 12). Obsenant,
iniiaiidiim si Marcellinus pontifex lyrannicis insli-u- revera Petiliainiui Donalislaiiivotuisseoblrudere quid-
liientis cedens, lerrore pavidus lidero Christi corrie piam simile de Marceltino, ac de aliquibus ipsius
retinens, exterius abnegaril: reversus ad se, agno- presbyteris; scd a S. Augustiiio declarari, hanc esse
vitet planxit dcliclum suum.Eade resynodusCLXXX caluiroiiaro onulino iiicredibilem : < Quid ergo jam
episcoporuni, presbyierorum xxx, et riiacoiioriiin opus esl, ut episcoporum Roroana. Ecclesioe.quos in-
iririm Sinvessa urbe Cainpaniae, nuiic vulgo Sessa credibilibus caluniniis insectaius est, objecta ab eo
' difuanius?
dictaj congregata, ad qiiain Marcellinus venit squa- criniina Marcellinus, ei presbyieri ejus
lidus, cilicio indulus, captit cinere aspersus, ubi Melliades. Marcellus, el Silvesler, traditionis codiciiro
lacryinis profusis, peccati adroissi gravilateni pu- diviiioruin, et lliurilicalioiiis ab eo crimine arguim-
blice, pakinique confcssus esl. Nullris tanien eorum lur. Sed nunquid ideo etiam convincunlur? aul
proferre iiieuin senteiitiain, aut dainnare aususest, convicti aliqua docuiiientorum lirroiiate inonslian-
cuin dicerenl onincs, ea ferme ratione Pelrum tur ? Ipse sceleratos, el sacrilcgos fuisse dicit : Ego
peccasse, acflendo peccaiurii luisse. Sed cuncli prae- innocenies fuisse responrieo, > etc. (S. Aug. de unico
claro siiinuia; ponliiicia. diguilalis lestimonio dalo, Bap. contra Pelilian., cap. 16.
una voce claniai-unt: Tuo ore judica causaro luain, Rejiciuiit eliain assertaro historiara, relalara ad
non nostro judicio; quoniam ex te, inqtiiunl, justi- D cOiiciliura Sinvessanum : quod contendunl esse con-
ficaberis, aul ex ore tuo coudemnaberis. Prima ciliuin supposililiuro; cuin dicant Sinvessam luciun
nainque sedes a neniine judicaiur. Dainnali siinl ta- esse iroaginariura, cujus nec vola, nec vesiigiuro re-
men in eadem synotlo presbyteri illi et diaconi, qui perluin adhuc fiiil apudulhun ex script oribUssacris
usque ad templuro Vestx fueriiiit comitati, inoxque aul profanis. Addunt esse inereriibile, quod Mar-
euin deserucrunt, et ad ecclesiani venienles, illnin celliiuis, sicviente pci-secutioiie omniupi crudelissi-
atqjie si vidissent, quod suspicai-enlur, accusasseiit. iha, coiivocare uOluerit ad coiiciliura treceritos epi-
De Maicellini pccniienlia 1 toui. Concil. et in de- scopos, etc.
cretis raeinoria. prodituin est a Gratiano. Esl Au- Libralis ulrinque rationibus asserenlium _ac ne-
guslinus,. de uuico baplisin. conlr. Petilian. cap, 16, gantium, quas card. Baronius, el post illutn plures
et conlr. liller. Petil. lib. n,cap. 92, qui Marcelli- congessere, ila demum conctudit suas observal ones vtr
num Ihurifieasse negai Peliliauo id iiiininie pro- clariss. Sommier.
banii. Eusehius lih. v, cap. 26, non novil ejus..lap- Veruin cuicunque tandem senlentiae qui acquies-
suro, sed inarlyriuni laiiltim. Sed de Marcelliui lapsri cat de facli hisloria, inlelligei, nihil inde vitiari.doc-
senlenlia ore oirroium diffamala, et eoiiiniuiii oro- liinani religionis; quoe non docet minislros snos
niiiin conscnsione credila, alque in antiquis ciini esse iiii|iccc-abilesin particulari eecononiia suaruni
homana; Ecciesiue, tuni aliorum aucloruni iiiarlyfo- propiiaiuni actionuro; sed docet eosdeni niinistros
Jogiis, nec non in Breviario Rouiano recepta, et suos a divino Spiriiu animari et susleiitari in regi-
absque coulroversia ulla, et reteuta, el epistola Ni- liiine universalis Ecclesioe. Dislinguenduin est quod
.481 HISTORIA DE VTTISROM. PONT. — & MARCELLUS. 148i
nominis peculiaris est ab iis quaeperlinent ad publi-. A sionem per aclum idololatri;c. Sed nunquam dicelur
cnm munus, cum Augustino conlrn Pelilianum cap. inlerposiiam ab eo fuisse auctoritalem sedis suae, ad
16 ita scribente: « Prorsus quales fuerint Marcelli- stabilienduin aul apnrobandum cultum idolorum;
nus, MarceUus, Silvester, Melchiades, Mensurius, aut ipsum in particulari luerelicum fuisse, autdo-
Csecilianus, aUpie alii, quilxis objiciunt (Donatistae) cuisse quiripiam contra dogroata religionis. Quinimo
l>rosua defensione quod voliuit, nihil pncjudicatEc- qui lapsuni asserunt, asserunt quoqne ceWem po>
clesioecatholicae, tolo orbe lerrarum diffusse.Nullo iiitenliam. Pott paucot diet pcenitentiadHctus, etc
niodo eoruin innocenlia coronamur : nullo modo Qui a Palribus concilii Sinvessani damnart non no-
eorum injquitaie daiiinamur. Si boni fuerinl, in areae luisse narrant, narrant a se ipso damnatum : Non
catliolicre tritura tanquam grana mundati sunt: si possum'in ordine sacerdotttm ette... Damnatus au-
inaJi fuerint, in areae calholica. tritura lanquam sli- tem et Marcellinus episcopus suo judicio. {Concil.
pula corainimili sunt. > Sinvett. in fine.) Coronalus subinde fuit marlyrio,
Ita Marcellini actio, qni violenlia lyrannorum qui dum pergeret ad pastionem tuam, adjuravit
adactus, el perculsus timore morlis ac supplicii, ob- Marcellum presbyterum, ut prwcepla Diocletiani non
lulisse dicitur incensum idoJis, nullam labem infert impleret. Ut sanclus colilur, ejusque meinoria^hi
auctoritati, ac juribus sanctae sedis. Ul horao e.1 veleri Calendario consignala est, atque in MarlyrtF
particularis, qui criiuen adniillit conlra Jidei conf».s- logiis Eccksiae Romana*.

XXXI. SANCTUS MARCELLUS.

ANNOCBRI8TI 304, CONSTANTIlET SAJ.ERII 10-

3J arcellus , natione Romanus, ex patre Benedicto, <fe regione Via


lata, sedit annos quinque, menses sex, dies viginti unum. Fuit autem temporibut
Gonstantii et Galerii et Maxentii, e consulatu Maxentii quarto et Maximi us-
que ad consulatum «. Hic rogavit quamdam matronam, nomine Priscillam, et
5 fecit coameteria via Salaria, et xxv titulos in urbe.Roma constituit, quasi dio.ce-
ses , proptec baptismum et pcenitentiam multorum qui convertebantur ex pa-
ganis, et pmpter sepulturas martyrum. Hic ordinavit viginti sex b presbyleros in urbe
Roma per mensem Decembris, diaconos duos et episcopos per diversa loca
viginti
unum. Hic coarctatus est et tentus eo quod Ecclesiam ordinaret, comprehensus
10 a Maxentio, ut negaret se esse episcopum, et sacrificiis se humHiaret d*»monio-
rum : qui semper contemnens , deridens dicta et praecepta Maxentii, damna-
tus est in calabulo «, qui dum «oultis diebus serviret, in catabulo orationibus et
jejuniis Domino servire non cessabat. Mense autem nono nocte venerunt cle-
rici ejus omnes et emerunt eum d de catabulo. Matrona autem quaedam, nomine
15 Lucina, qua. fecerat «cum viro suo Marco annos quindecim et in viduitate sua habe-
bat annos novem decim suscepit beatum Marcellum, quse domum suam nomine beati
Marcelli titulum dedicavit, ubi die noctuque hymnis et orationibus Domino
Jesu Christo confitebantur. Hoc audito Maxentius misit et tenuit iterum bea-
tum Marcellum, et jussit in eadem ecclesia iterum plancas ' exsterni, ut ibidem
30 animalia catabuli congregata stacent, et ipsis beatus Marcelius deserviret , qui
tandem in servitio animalium nudus amictus cilicio defunctus est. Cujus corpus
«ollegit Beata Lucina, et sepelivit in cameterio Priscilla, via Salaria, xvn Ka-
lendas Febr. et cessavit episeopatus diebus viginti. s Lucina vero proscriptione dam-
nata est.
GATALOGUS SUB LIBERIO.
Marcellus anno i, mensibus vi, diebus xx. Fuit temporibus Maxentii a consulatu Maxi-
miani Herculei x, et Maximiani Galerii VII, usque post consulatum x et vn.

NOTCL_. MAHGISALES FABR0TTI,


» B, mens. I, d. 25, et Constantini imper. a coss. Dioclet. IX et Maxim. VIII ad Maxen. et
Baron. ad am. Dom. ZMiuitio. . «>C B, 2S. •*Catabuluro, id est stabulum iumentortim. i CB, Maitsnum.
• C, vi.eraU < Planat labulas Fetto. » Baron. ad an, Dotn. 309. nticiu.
P*TRO_. CXXVU. 47
1*85 ANASTASn IMBLIOTIIECARH 1434
VARI-E LECTIONES.
Apuc Fabrottnm ex codice Freheri. A in calabulum. lin. 13. Domino deservicns non ccs-
Num. 51, lin. 2, BA, menses 7. lin. 8 et 9,B, sabal. lin. 14, et exueninl nocle de catabnlo. Ma-
(rona quifidam noniine Lucina vidua, quae f. tia.
,oca 2q. lin. \i, AB, eruefunt. lin. 15, AB, Lil- 16, suscepil U, virum. iin. 18, Glnisto conlitebaliir.
ciiia.vidua.7in. 18, A, servivit, B, conlilebalur. Hoc audiium a Maxemio. lin. teq., et jussil ul in
- Ex -codiceRegio, Mazarino el Thuano. ead. eccl. iterura paleas sterni, et ib. lin. 21, ami-
clo eil.
Lin. %., lemporibus Maxenlii a cons. Max. IV et Apua Holstenium £t Schelettralium.
Maximi usqtie post consitlatum. Maz., temp. Maxen-
Lin. 2, Flor'. duo, Vat. et Cass., menses 7. lin. 3
lii IV el. Maximini| usqtie post consulalum. lin. verba Coiistanlii etGalerii etom. Flor. lin. ead.,Cass.,
„, cimiieriuin. tin. 7, marlyruin. Hic coarlatus est a consulalu. lin. 3, i, Flor. sec, usque posl. lin. S,
et tenlus (Maz., Iiic .oronatus cst el tentus) eo quod Flor.,' inslitiiil. lin. 7, Vat. xxv. lin. 14, Vatic. et
Ecclesiaro ordinaret coinp. lin. \i, el derid. lin. 12, Flor., ertiertint. lin. 15, Flor. vidua, qua. fuerat.
in calabulo (_/., in catabolo) qui, d. m. d. serviret liii.
iii eatabuluro (M., in cacabolum). lin. 13, mense ila Vat. 16, lu doiiiuin siiam, quaro et noininc, etc.,
autem 9 venerunt clerici ejus oninis, et eriierunt lin. 18, Flur. el Vat., coiiliiebatnr. iin.
cum noclu calabulo (Maz., de cacabolo). lin. 15, ead., Flor. sec. omiitit iteruui. lin. 22, Flor. ted
vi Kal.
Lucina vidua, qua., lin. 19, iteruro paleas sierni.
sicuterque. lin. 20, calabuli. M., cacaboli. ibid., qui Apud Peniam ex codicc Cavensi.
ieiiam in ser. lin. 23, Febr. Hic oruTuavii per ineii- Lin. 2, sedil anu. v, m. vu, diebiis xii. Fuiraiitcm
sem Dec. in tirbe Roma presb. 26, diac. 2, episc. per 6 teuiporibus Maxenlii a consulalu Maxenlii IV et
diversa loca 21, et cessavil episc dics 20. .Ileic de- Maximi usque pnst.consiilaiuin. lin. 5, lecil cymite-
siuil Vita Marcelli. riumvia salarta, et „xv litulos, elc. lin. 10, et sa-
Ex codice Thuano atlero. criliciis htimiliaret demorooriim. Qui seuipnr coti-
teinpiiens, deridens iltcta ct pniecepla Maxeuiii, dam-
Lin. 2, menses 7. lin. 2,3, lempore Maxenliia cons. nalus est in calabolo : qni duro iniillis diebus ser-
Max. IV cl Maximi usque pr.econsulalu. Hic fccit virct incalaholum. lin. \i, malrona qro.dam noinine
eiinileriiiro via Sal. liiu 7, 25 presb. in u. R. el diac Litcina. lin. 19, ilerum plancas exicrnil, et ibidem.
2 per mensein Deceinbrem ; bic coartatus et lentus, //'/(. 20, qui laiuleni in servilio aniinalium nudus
eo quod ecclesias ordinarel, el comp. lin. \\, quod aroii.lo cilicio defunclus est. lin. 23, %i, dainpnaia
semper cout. dirideiisque d. el praicepluin M. d. est est - •' /«>
NOT.E VARIORUM.
ALTASERFLE. ecclesiaruni iiiductio, sed obfisco applicata loca sa-
Linea 11,12. — Damnalus est in catabulnm. Mar- cra, el basilicas in Urbe cxsianles, ut supra proba-
cellus a Maxenlio daiunalus esl in caiabuluro. Cata- tii.n esl, nova a Marcello siibslitulio indiicla oralo-
buliiin in urbe erat slabulum jiimeiilaruin, qua* usui 'C rioruin in doroibus privatis exislenliuin, quse in titu-
eraiit ad vclieuda onera publica. De quo Anastas. los, sive ecclesias presbyteris pra-posilis, prout pa-
infr. tribus locis. Linea 12. — Cum multis die- tiebaii i*p.vsecutiouis circutnstaniia, consecrantura
bus servirel i« calabulo. Et paulo post lin. 14. — Marcello.
Emeruut eum.de catabulo. Et rursiis lin. 19. — Et Linea6.— Propter baptismum. Ecclesiis, seu pa-
jussit in eadem Ecclesia ilerum plancas exslerni, ut rieiibus eversis in bac perseculione, ul dixeral Lac-
ibidem aninialia catabuli congregala starent. EiPapias: liiiilius, et subslilulis oratoriis, inter hosdomeslicos
Caiabulum, clausura animalium, ubt destfper aliquid lares, ubi eraiii lia>coratoria, facullatem dedil baip-
jacitur. lnde Calabulenses dicti, 1.qui pcena; causa jn- ti7.;:nili,ut consiileret neccssiialibus Fidelium, sive
servieba.nl' calabulo. De quibus 9 C. Th. de Pislo- aliorum qiti ciiiiverieliaiilur. Speciali ncmpe deputa-
rib. M Catabulens. Et Cassiodor'. iii Var. 16, el lib. lioiie, eligendo prsecipue oraloria dbmestica, tit loco
.iv cpist 47. Calabuliun est eqtiile regiuni, ad quod • EccIesiaTtiniltaberenliir. Hinc Luctha obtulil domum
inariyiesdaniiiari soleban.l. Euseti. lib. vm, cap. 22 : suam. An vero |ia_c facultas lilplis tribuia bapiisnia
"-OirwjT*IJ3KO-I)IU(4)V i7r-re-vivo%ov;Tcupuo-rivsi,nura- niinistraiidi fuerit orditiaria, disceptanduro vide-
StMtae-v.liegiorum equorum curte obnoxios judicatiit. tur, CUIIIolini non liisi iii ecclesia ab episcopotli-
Cedren. in Niccplioro: 'Airo yivixa>v, r.ai «iceiBw recta liaec niiuisteria celebrareiiliir, el ad Zosimi
itXMr.arx.Sohu. luepie PJalina calabuiuni vocal. Cu- leinpora ita observatuni est. Ceiiseiula itaque est ex-
jac. 16, obs, 5. , - . . . traordinaria coneessio, ciiro status (liriitaruirt eccle-
BENCLKI. siarum, aul iisco addiclariiin exigerel, ul apriori
•Linea 5. — Tiiulosiii Ur6efon-/HuiI.Diocietianaja D disciplina dispeusarel Marcellus.
pereecutio Deciana. imilairix oronia toca sacra, et Et pwnitehtiam multorum. Ne dum de Sacramen-
ipsa cuemeieria iisco uddixit: et quidem laula lali- lali alisolulione id inteltigeiuluiii venit, verum et
que deslructiohe, iit Consianlius in Galliis agens, et- de deptitalione Japsoruro ad exercendos actus
si a perseculionuin sajvilia judiccscoercueril, niliilo- pocuiienlia., ul iis exaclis,' ecciesia* reconcilia-
niiiius inipedire nequiver.it ecdesiarum devaslioueni rentiir. Multorum erant lapsus in persecutione, quo-
Lactanlio tesle, de Mort. persec. c. 15. « Constan- ruro jacluram dejlet Oplatus Jibro i, et pro ipsis
tius ne dissentire a lnajoruni pra_cepiis videretur," eliam'adjuvandis presijyteris concessit facnliatero
convcniicula, id est parieles, qui restitui poteranl, reconcilialionis, quas olim reservata erat episcopo,
dirui passus esl; veriiin aiilero Dei lenipluro, quod nec dabatur presbyleris nisi in casu necessilatis ex
est in Iioiniiiibus incuiume servavil. i lu do , ibus episcopali concessione, ut liabctur in codice cano-
.ergo, el, ul reor, in privaiuruin.oratoiiis (ile quibus . num Ecclesia. vAll,icana3,ubi legilur toro. 1 Concil.,
supra acturo f^sl)' coniiiiOilioribus, ubi servaliautur pag. 870 : « AureMusepiscopusel dixit: Si qiiisplam
mariyruin cadavcra liitdos aliosconsecravii; etdum in perieulo fueril consiUutus, se reconciliaii di-
Iiaacdisponerel, ab iinperaiore conipreliendiiur, iil vinis altaribus pelierit: Si episcopus absens Itieril,
inox diciiur. Uic courctalus est, et lenius, eo quod debet, ulique presbyter consulere episcopuni, et sic
Ecclesiam ordinaret. Et cuin alium litiilum deputas- perictilantem, ejus prajcepto reconciliare. » Rigidi.-
sel, ubt die, noctuque, hymim, et orationibut UominQ sima luuc «rat disciplina cuin laps.is adliibUa, l";«-
Jesu Christo coufitebuMur,ui roox subditur, et (ientio cipue (|ui li-aditores nuncupabauiur. Unde iu Act|$
eitutlia.i poiuili.is proposiiiini. Unde nava. Iiaec in- • uiaiiytuni Donati et socioruiii, fideles ssepius com-
«lilulio liluloruui uon est ccnscnda priina ia IJrliC luunebiint {post Ot.lati opera, pag. 102),: t Si quis
1483 IHSTQRIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLUS. «86
traditoribus communicaverit, nobiscum parlem ini A . tum martyrein,tiloccurrerelcalumniisDonalIstarum,
regnis cceleslibusnon habcbrt. > nui Marcclliiiuro, Marcelliun, Eusebium, Melchia-
Linea 7. — Et propler sepulturas martyrum. Cumi ueni, et Sylvesiruin illegitime esse ordinatos, ulpote
presbyteris dcniaiidaveril curam pro niarlyriiiii sepul- vel lapsos, vel a lapsis ordinatos caluraniabantur,
turis, quibus lilnlos coininisil.exinde roboralur faclai ti! Ecclcsia. Rouianaedcfectionem populis schisinate
supcrius conjectiira in Eutycliiano, quod presbyter irretitis suaderent. et pseudoepiscopatum Romanum
niarlyriini sollicitudincm relinerel sepelieudi inarly- ab ipsis usurpatum legiliroe relineri plebi creduke
runi corpora. In hac vero Diocleliana-a persccutiones inlimarent, ut ei subdercnlur, el refugerent senten-
inbibiiuui Cliristjauis corpora iiiarlyruni sepelire, ett lias a sede aposlolica in ipsos emissas. Sanctus Da-
qni !eni poena lioiioi-mii proscriplionis. Infra enimi masus propterea breviter ha*c in sepulcrali lapide
dicitur, mariyrio S. Marcelliun coronatum. « Colle- nolari voluit:
git beala Lucina, el sepelivil; > et subdilur : < Lu-
cina vcro proscriplione daiunala esl. > Hinc in qua- Veridicu.rertor, l.psis qui criminaflere
libet Ecclesia roiiltiplicalnr fossorum numeriis, qui[ Prsedixitniiseris,fuitoiimibuslioslisamani..
in indiculo ciijusque Ecclesia*,ubi numerus clerico- Hiuc luror, lii_co>iiamsequ<lur, discordia,liies,
Sediiiu, ra-iles : solviuiturfcedera pacis
riiiu nolabaliir, eliam fossores recensiti legunliir. . Oim.n ob .llerius, Christumqui pace negavil,
Etenini in Ecclesia Africana teinpore liujus persecu- Fiiiil)usevpu!siisPalna-feriuie lyrauni.
lionis plures fuisse docenl Acla Felicis, ubi indicu- Hsecbreviter Damasusv<luitcom->e-la referre,
lus iia apud Oplaliun pag. 92 proferlur : « Sedentei ul
M-rc.lli populus merituin cuguoscerepossit.
Paiilo episcopo, Moniano et Viclore, Deusatelio et ,
Meniorio presbyteris : astanle Marle ciini Heliodia- ^ H.3Cvero ante dicla roborant. Ul enim oslenderet
couo : Marculio, Calulino, Silvano el Caroso subdia- Damasus, non lapsum Marcellum, iuio lapsis ooini-
rouis : Januario, Maralco, Frucluoso, Miggino, Sa- bus amare flere criniina Aposlasia*, traditionis, et
turnino, Victorio el c:eteris fossoribus. > De lioruin reliqua, crudelilate et saevilia perseculorum eflecla
oflici» agit aticlor Truclatus de septem gradibus Ec- pnedixisse, propterea priora caniiina posuit. Coin-
clesiw ad Rufinum, qui habelur inler opera S. Hie- cidunl vero IKCC CMUI siibsiiliilione litulorum, quos
roiiyini. Erat necessaria b__ccaulio, cuin cceroeleria ad mullorum lapsus poenilentiamagendam ordinavil.
Cbristiaiioruro fuisseiil fisco adjudic.ila. Hos vero li- Insuper eo lempore quo biECaclilabanlur ferilate ty-
tiilos quusi diwcesesinsliluit, sequens ordinero quein runni finibus patriw ette expulsum. Cum vero exsi-
dccreverat Dioi.ysius in basilicaruro restilutione , liiim eveneril; cuin presbyter sede vacanle ordinaret
qiiibiis Marcellus eodeiu scopo subsliluit privala ecclesiam, ac pceiiileniiain lapsis praediceret, consti-
oraloria. tuendo presbyleros ad eain indicendam : per lioe
Linea 9. — Ilic coarctalut est el lenlus, eo quod osleiidere vuli Damasus, Marcelliiin ante ponliJica-
Ecclesiam ordinaret, comprehensut a Maxenlio. Inter- luin de lapsorum poenilenlia solliciluni liiisse. Eo
piingeiidum sic. Iltc coarctalus... eo quod Ecclesiam enim leropure, anooneinpe 503, Cirtense conciJiron
ordinurel. Comprehensus a Mttxentio, elc. lla cata- liabiluin est, quo in concilio piaepropera indulgenlia
logi llolsien. et Scheles. Pari ralione, et formula, lapsis vcnia concessa est, et decrelum lapsoruro epi-
et interpiinclione utilur in Slepbano. « Suis (em- scoporum priora dedit fundamenta scbismali Dona-
poribus exsilio est deporlatus, postea nuiu Dei rc- 'C, tislurum, ut observavit Optalus, lib. u, pag. 16, in
versus est ad Ec.lcsiam incolumis. El post dies 34 quo concilio inler priores decreti condilores recen-
leiilus a Maxiniiano inissus est in carcerem. > Ne- setur Viclor Garbiensis, prinius Rom;e paulo post
cessilateni inlerpunctionis pr__ler adducta, pro.ant Donatistaruin episcopus, et pseudoepiscopatus Ro«
etiani mores luuc recepli, ut notarenlur marlyrum mani Donatistarum inslilutor. El ctiin inferat ex la-
gloriosa. confessiones, ul supra proliatuin est, el psis roaleevenisse, aperle indicat scliisnia Donalisla-
pondus niultiplicisconfessio:iispandunt verba Pontii, riroi, unde ea roala nropaginata, Africanara et vici-
duro l.ypriani secessuin tueliir. « Quis uiarlyres lan- nas ecclesias perlurbasse. llace aulem comperla esse
tos exbortatione divini serinonis erigerel? quis de- edicit Damasus, ac ut lalia apposuisse lapidJ sepul-
nique tot confessores fronliuui nolatarum secuiida crali S. Marcelli, utique ad Donalisiaruin caJtnnnias
insci-iptione signatos, el ad exenipliiro martyrii su- evacuandas S. pontilici iropositas. Donatistas vero
perstites reservalos incenlivo tuba. cceleslis aniina- leinpore Daroasi, et $e:-uenli haac fulilia in ponlilices
rel? > Tres ilaque liber Pontilicalis gloriosas Mar- dicta, et calumnias improperare assuelos docet S.
celli confessiones recenset. Priorero, ut credibile Augustinus adversus Petilianum, ubi sic : « Quid
videlur, Marcellus passus erat, cttiii sede vacante, jam opus est, ut episcoporuni Roinana. Ecclesiae,
juxla pra*ccptum Marcellini, suscepil curam Eccle- quos incredibilibds calitinniis insectalus esl, objecta
si__: et curo videret flsco adjudicari basilicas et ab eo crimina diluamus? Marcellinus, et presbyleri
ccemeleria, ordiuavil 25 titulos, el lunc priino coin- ejus Melcbiadesel Marcelltis, et Sylvesler iraditionis
preliensus, exsilio multatur. Qu_e prior passio ex- codicuro divinoruni, el ihurilicationis ab eo criinine
primilur illis verbis : « Hic coarciaius est el ten- arguuntur. Sed nunquid ideo convincunttir, aut
lus, eo quod Ecclesiam ordinarcl. > dispe. sani initio D£ convicti aliqua docuiiientoruin tirroitale monstran-
anni prioris perscculionis Dioclelianaea;,quando e_ tur? Ipse sceleralos, et sacrilegos esse dicit : cgo
decessorispra-ceptocuramejusdem suscepit. Secunda innocenies fuisse respondeo. Qtnd laliorem probare
confessioedila esl sub Maxeniio, qui Romani vene- deffinsionemroearo, cuin ille nec teniiiler proljare
rat aiino 506, ciini essel ponlifex, et ad lianc spe- conalus sil accusalioneui suam? > Exinde ubi purior
ciani illa verba. « Coniprehcnsus a Maxentio, ut ne- in gesti. ponliflcuin reservatur Aclorum custodia •,
garet se esse cpiscopuin. > Eo eniin tempore nova nec ainanueiHiuni oscilaulia ordinem inverlit, iilu-
vulgala sunl edicta adversus episcopos, ul supra vi- stria pi'_ebeulur uioiiieula ad sacraro Hisloriaro il-
dimus. Terlia vefo descripla illis verbis : < lioc au- liistraiidani.
dilo Maxenlius misit, e( lcnuit iteruro beatum Mar- Linea 13. — Venerunt clerici ejus omnes, el eme-
celluin. > Tria iiasc discriminanda suadet parlicula runl eumde Calubulo. Concursus clericoruin oinnium
iierum, qua* denotat Maxentitim duabus vicibus in ad rediinenduin Marcelluinsa.vissiro:e perseculionis
S. Marcellumexarsisse : prior vero confessio facta leinpore, quae in clericos, vel inaxime lunc inardes-
anle Maxentiiin Urbem advenlum , ex Judicuni jus- cebat, incredibilis esse non videbilur, si Maxenlii
sione, qui Marcellinum capilis senleiilia multarant, indoles inspicialur. Hic enim etsi in Cliristianos
et cuin adhttc presbyter Marcellus essct. Necessaria onines pari cum Galerio crudelitate decertarel, nj-
luec ptitavii compilator geslorum adnolare, ul oslen- hiloniinus Constanlini roelu , qui anno 306, Palre
deret Marcellumaple pontilicaium, el in ipso ponli- Coiistanlio roorluo, Csesarerat, teniperaiiduin a per<-
(icaln veruin confessoreui fuisse, el deinde corona- seculione censuit, ne Consianlini exercilus augere-
14S7 ANASTASIIBIBLIOTHECARU 1488
tur ex Christiana roiiilia. Hisce iroperii iniiiis propi- A rum v, mensium vn, dierum xxv, ad amussim re
tiuin Chrislianis sese ostendit ex Eusebio dicente, spondel a Farfensi cpdice a.serlae, et in Paulinis pi-
I. viu, c. 14 : < Maxentius qui Ronia. lyrannidem cluris, qua parte supersunt, non ininus cvidenti,
arripuit, priiicipio'quidein fidei nostra. professionem Respondet eliam consulibus indicalis in Calalogc
simulavit, ul in eo inorem gercret, blandirelurqtie quarto sa*culisub Liberio.
populo Romano. Itaque subdilis suis piaecepit, ut a Quod ut perspiciatur clarius, exhibenda est series
pcrsecutione Chrisiiauoriiro desislerenl; fictam sci- eonsiilum ex anno 304, abdicationis Augusiornm se-
licet pietalis speciero pra.sel.rens, ulque benignior num Diocletiani el Maximiani, ad annuin 314, ini-
itiulto, atqiie humanior superioribus principibus vi- tium sedis S. Silvestri. Hoc enim decennio labenle,
deretur. Verum progressu teroporis haud quaqiiain cuin anno 306 Conslanlius Cblorus Auguslus vi con-
lalero se rebus ipsis pncstiiit, qualis 1'iiiiirusspera- sul obiisset Eboraci viu Kal. Augusti, succedente
batur. >Potuit itaque Clericisinferioribiis permittere Constanlino filio, Maxenlius Roinae a Pi-aetorianis
liberlatem, neve ediclis jam promulgalis subderen- niilitibus acclainatus esl. Pnelerea Galerius Maxiroia-
tur, utque publice marlyruin cadavera redimerenl. nus in Orienle Severuni Ca*sarein Augustum creavii,
Porro liac immani leropcslale in cadavera inariyrum ul ex libro L. Cacciliiile roorlibus perseculoruinpro-
sseviluin; nec nisi iniercurrente pecunia Chrisiianis bat Pagius : qui addit dissert. Hypalica. cap. 13,
concessam facullalem sepeliendi, docenl Acta lau- pag. 242 : « Cum itaque iniperiiim a pluribus Atigu-
data S. Bonifacii,*Nicomedia. in ipso Dioclelianaea. siis inier se discordibus regerelur per annos sex,
perseculionis liniine inlcreinpli.duin coniiluin inqui- alii fuere consules ordinarii in lialia, ubi Maxenlius
reniiuro BonifaciurosoHicilinliiierodescribuni, qucm n reguabat, alii in reliquo orbe Romano. Qui ciroi di-
eonlra spcm marlyrein passuni repcrierunt. Et cuin visini a Fastorum cnndiioril.us proposhi non fuerint,
a dje secundo consuminati niarlyrii inhuinaluui ja- res Chronologica per h__cteropora aliqualiter obscu-
ceret S. Marlyris cadaver, « diccns ad officialein: rauir. Quare Fasti per airons sex sequenles bifariam
isle esl qucm qiurrcbaimis : petinms le, da nobis dividendi : ac in posteriori colunina consules a
eum. Dicit eis ille : ego gratis corpus ejus dare vobis Maxenlio, in priori consules ab aliis desiguati exbi-
iion possuro.Illi aiilero danies ci solidos quingentos, bcnili. > Ha*c Pagius. Kelandus ex Pagio contraxit
acceperunt corptis S. niartyris. > sexeiiiiiuro illud in breviorero- indiculuin, qneni hic
BINII ET LABBEI. exscribam, pra.misso triennio prsecedenle, uti legiiur
in opusculo quarti sseculi de Piaefectis Urbi apud
Linea 5. — Ccemeteria, elc. Quod oJim lege 12 Bucherium.
tabularum tesle Cicer. lib. u de Legibus vetilum Ex opusculo de Prwfeclis Urbi
erat, ne defunctoruro corpora inlra Urbem scpc-
lirentur, id favore Maxcntii Roroanae Ecclesia* JErw Anno impresso apud Bttcherium.
concesstim fuit, ul scilicet Clirislianoriiro iiiaiiyiiiin Christi.
corpora intra mcenia sepelirentur. (Baron. ailno
309. num.4.) 304. Diocletiano IX ct Maximiano vm Prid. Nonas
Linea 11, 12. — Damnatus est in catabulo. Id est Januarii Aradins Rurinus Pr_ef. Urbi.
ad alendos cquos imperalprtim. 505. Constanlio V el Maxiroiano v*Prid. Id. Febr.
Linea 19. — Plancas. Planca., ul feslus dcclaral, Posiumius Tiliaiius P. V.
sunt plana. labulas. C 306. Constanlio VI et Maximiano vi, xiv -
Kal. April.
BLANCIHNT. Annius Anuliiius P. V.
NOT-ECI1B.0N0L0GIC_*. C<ss. in orbe Romano Ex Pagio et Relando
cxtra ltaliam. coss. iu* Italia sub Ma-
"Commodccedit Chroiiologiaepontificia., ut epocha xentio.
-scdis.S. Marcelli sallcin in numeris aiiiiorinn ac 307. No: ies el Constan- Posl vi consulalum, iil est
ineiisiuin praeservata supersil in picluris Leonianis tinus boc csl Maxi- post sexttiin consiilaliroi
basiiica* S. Pauli, desiderata lantunimodo parle .aiiarois HerculeusIX Consia-nliiClilori,et Ga-
versus poslremi, in qua dierum numerus posl si- el Constaiiiinus. lerii Maxiniiani.
glani illorinn indicein coiisequebalur. Ex qualuor 308. Decies, et Maximia- Maxenliut Aug., el Ro-
.veiuslissirois llalia. calalogis, qnos inde opinor de- nus VII, id est Max. mutus.
scriptos, Farfensis iiiiegerrimas servavit epocha» Herculius x et Gal.
annos
jKirtes. universas, iieinpe unilale v, menses vu, dies Maximian. VII.
xxv. In Cavensi menscs el
deflciunt, quatri- 309. PoslconsulalumXet Maxemius II et Romu-
diiuin in diebus liixaluin cognosciltir; cmii dcscri- V-i.nenipeposicon- lut II.
j[itores (dclrila forlasse quiuarii poslreroa parle) vi- sul. Decinmm Max.
dere putaverinl non xxv, sed xxi, quain illi addixe- Herculei el Sepliro.
ruiit. In Calalogo Liberiano error aut detrilio simiiis Gal. Maxiiniau.
xx qiiiiiqueiinio solido v unicum annum retinuit, et 310. II post cons. X et Maxemius III solus.
clisil inicgram nolam Qiiinarii v ex suronia dierum, D VII, scilicet iler«ro
.reliclis qinc banc ,pr_.cedeb:uit duabus decuriis xx. post consutalum De-
Vide in Prolegoiuenis ubi versti uiidcciino auteflnem cimiini Uerctilei et
corrige in utraque coiiuruia ad post coss.
(pagina:
Dioclel. x et Maximiani vn Christi 309 et in col. 2 septiintim Gal. Maxi-
uiian.
ita teges» consulmn Paria.
Ex ai potl coiis. Maximiani (Herculei) x, el Maxi- 311. nut Gallus et Maximia- Rufinus et Eutebiut.
mianiiflazw) vu. /Era. Cbristi coinuiuiiis 310, ad 312. CoiiSlantiniisAtig.U Aug. VIII.
consulatum Maxenlius IV tolut.
Leciioneni Farfensis omnino inlegram esse ca*teris 313. elConsianlinus Licinius Aug. II.
ostcndi in nolis ad vacationein Aiigustus III el Licinius Aug. 111.
pra*l'erendam supia
sedis post Marcellinum. Cerlum eniin cuni sit die 16 514. Volusianus et Auniauus.
Januarii aniio 510 a.ra_Cbrisli coiumiinis, qui iuscri- Hac serie consuluiq pitemissa et comprobata, pos-
Lebalur, Iterum (si>c u) posl constilalum Valerii surous indagare cansain crroris adroissi in calatogis,
Maximiaui x et Galerii Maximiani vu inarlyrio con- dctralieniibus Marcello annos coinpliires pouiili-
.siinimatum fuisse B. Maicelluro; el ctiin constet catus, qttos allribuiinl iinaginaria* vacationi sedis
liieni Dominicam anno 304 incidere in diein 21 Maii, post obituin Marcellini. Videraut aniiiiin poslre-
quo roense ineiinte Dioclctianus impcrio jam abdica- miiin ponliflcis Marcellini signari nono consiilaiu
veral, spaliuro inter lisec extrenia iiilerceplum anuo- Diocleiiani, et ociavo collegae Muximiani Herculei,
«89 HISTORIA DE VITIS PONT. ROM. — S. MARCELLUS. l.SO
qtio lempore fuit persectilio. Viderant .umdem Ma- A Ptidentianam altero Chrisii soeculo diximus in vila
xiniiaumn Herciileum anno 307 gessis.senonum con- Pii. Ab hac secundaPriscilla niatre istarum virginum
sulatutn. et anno 308 proxiine consequenti gessisse dictum fuisse cueroelerium vetustiiis via Salaria co-
' decimnm, ila nt anntis 307 indicarettir per ea verba gnoscimtis cx antea narratis deposftionibus, et ge-
Maximitino noviet, et aiinus 508 Maximiano decies. slis sanctorum. Occasionem quoque loci deligendi
Rursus legeranl Marcellum Marcclliui siiccessorem retuliinus ad agruin suburbaiiuni ejus Priscilla.
iuisse poiiiificaluin, p-slquam iniperiO abieranl Au- proprium, ct proximum cryplis Ostriani: in quibns
gusti senes Dioclclianusel Maximianus. Ciiin bic non apnstolorum Principem aliquando baplizasse non
niodo Augustus, sed etiain consiir procederet ordi- louge a ripa Anicnis, viam Salariam ibi secanlis, er
narius, et signaret aniuiin lOT el 308, arbilrati sunl paulo post influenlis in Tiberim, vetusta inonunienta
i: itiiini sedis Marcellini laiiiliu differri (Iebererdo- tcstantur. Tertia denique Priscilla perinde illnstris
nee Maxiniianus llerculeus neque Aiigustits neque illa est, quani a_qiialein Marcello papae exhibent-
coiisul in Faslisjam apparcrel: quod priino conligit Acta ejusdem poniiOcis, el ex iis Bibliothecarius:
anno 509, cui noroen datttm fuii in orlie Rotmtno quae veleris Priscillse coemelerio suum- addidil ro-
extra Iliiliampott consttltilumx Maximiani. Quadrien- gatu Marcelli. Occasio islius additamenli et anip.lifl-
iiiiun igitur flnens ex anno 304 ad 308, quo obser- cationis facile intelligilur ex diclis in Marcellino.
vaverroit Maxiiniaroiin llercuteum adhuc rei Ro- Cuin enim diictus religione loci, a beato Petro inler:
niana. pra-csse, et Faslis nomen dare : alieuum id caeteros allecli ad baptisma administranduin, et Ire-
lcmpiis piiiavcriinl a pnnlificatu MarceJli quein con- queniaii a subseculis martyribus, atque (ut videtur)-
stabal eleriiiro fuisse post abdicalionem ab Augtislis j} rj salis titti et salis anipli ad synaxes fidelium ibiilen*r
seniliiis Diocletiano el Maxiroiano insitmil factaro. celcbrandas, et ad cleruui convocandum, bealus
Iloc spalium quadrieimii cnm atlribueret vaca- Marcellinus destinassel proximum Pascha (quod
tioni Roniana. sedis vel auclor vel deformalor tainen siro inartyrio praevenit) ibidem celelirare
catalogi Liberiani; conseqiicns erat, ut annmn tini- anno 304, placuit Marcello presbylero, qui ejusdeiii
cuni, ipii supererat cx quiitqiiennio scdis Marcelli fiineris curalor fuil, Statim ac licuit pro Cbristo oc-
CIIIIIrocnsibus vu et dicbus xx seu xxv Iribiicret cisi reliquias in Foro jacentes colligere, et patilo postr
Marcelio: quod praestilil, aflirnians eum sedisse anno electus fuil ipsi successor in sede aposlolica, pla-
uno, mensibut teptem, diebut viginti (alia* leclio- cuit, inquain, teilia. islius Priscitta. pietatem exci-
nes halieul xxv). Erroris igilur causa fuit roullipli- lare ad ainpliflcandum novis accessiouibus locoruro
cilas consiiluin Orientaliuin el Occidenlalium , et (ain celebre ccemelerium. Rcs peracta est tanla fe-
varia appellalio in Ilalia ct exlra Italiaro, atque ile- li<itate; ul non modoMarcellus, sed el Silvester, et
rala depositio, ac reas-iimpiio dignilatis Aiigusia. a Liberius, et Siricius pontiflces successores, praeter
Maximiano, qui priiiiuin abdicaverat anno 504, pur- innumeros alios fldeles, ibidem fuerint reconditi.
puraro deponens Mediolani anle diem x Kal. Maii, Qnin eiiaro Liberius vivens spatiiim ila liberum et
sed ileruin resumpsit aute anni exiluni bis Aiigitstus: anipluiii nactus est in eo coemeterio, a tertia Pri-
rursiis deinde diinisso imperio, atqne iteriiiu facli scilla novis accessionibus dilalo (quae utpole triuia
pceiiitens lcrlium regressuin tenlavit, dutn Massiti:*. cogtiominiiin recenlior Novetla videlur appellata ad
obsiderelur : ubi el captus mori adacliis est anno distiiictioneiu Seniorit et Juniorit Priscillae), ut il-
310, juxla Idaciuro, et Victorem in Epitome. lius Acta, legenda apud Aringhium lib. iv, cap. 30;
C
Detecla igitur causa erroris aduiissi in breviando memorent a sancto Liberio papa iu adnexis parlibus
qiiinquennio Marcelli, ejusque parte niaxima tri- ccemeterii Pritcitlw via Salatia, ubi Novellm et
bueiida sedis vacationi posl decessorein, ab illo ul Ottriani nouien assumit, baptizatos fuisse uno iu
videlur profecli, qui supplevit lacunas catalogi ve- Pascliate lideles supra qualuor roille. Erat ergo noii-
luslioris (nain et lacitna iu fiiie.periocha. Marcellini Jonge a cceroelerio Noellw (alias Novellw) cceroete-
recognosciliir al>edilore Bueherio, el indicalur in riiiin Oslrianum, ubi Petrus aposlolus haplizaverat.
nolis niarginalibtis) : et cxpensa per commensum Verba Acloriim sunt: Eodem ergo tempore habito
consulaluiini verilatc epnclue signala. in picluris S. consilio baplizavil ibi Liberius episcopus promiscui
Pauli, el in vetustioribus Italia*calalogis inde Irans- sexus qttaluor mitlia duodecim, quia non solum Ro-
criplis, lriliu;mtis B. Marcello ex die Doiniuica 21 mani, sed et Romanorum finilimi ab eo baptizari
Maii Christi 304, Diocleliano i.x et Maximianoviu oplabant. Coniprobatiir Jioc desidcrium flnilirooruia
coss. quando ordinatus fuil episcopus Roinanus, ad percipiendi sacramenta a sumino ponlifice Liberio-
diein 16 Janiiarii aimi 310, iiieuntis ti post consulo- ex cetebri inscriptione pise mutieris, reperla inter
tmii ilcciniiiin Maxiiniiini senioris et vn Maximiani Ciirislianas ecclesia. Spolelin;c, et relata apud Gru-
Galerii, Riiinic vcro Maxcniio m solo consule, teiuin fol. MLMi,nu n. 6, qua. glorialur conliinia-
qtiarolo niarlvr eJTcctu- est annos v, menses VII, tionis sacranientuia se suscepisse a ponliiice Li-
dics xxv. berio.
NOT._lUSTOltlCS. B. P.
PICE.NTIAE:
Linea 4. — Rogavil qttamdam mittronnm nonrine O Q tEGlTlHAE
Piiscillam, et fecit cwineleriumvia Salaria. Nolariiiit KEOPHYTAE
prideiu scriplores illuslres ciiin Baronio ad Marly- l)IK. V. KAL.SEPT.
rnl. die 16 Januarii, cl in Aniuilibus, cl ciim Arin- CONS!G~i.4.TA_
ghio Roina. subtcrr. lib. IV, cap. 28, Ires fuisse A LIBERIO PAPA
p:;eslaiilissiinas feininas, qua* Priscillw noiiiine ce- FL. HOSPIT1VS.
lcbrcs liabcntnr: priina in sacris paginis, nempe MARITVS
Aetonini aposl. cap. xvui, alia*vero du;e in Actis VXORI
mariyriim. Prior Ula uxoi-AquiJu*,apud quos Paulus BENEUEKENTI
hnspiiabaliir, ab eodem aposlolo ineinoratur 1 ad- DVPL1CEU
Cor. cap. vi; II ad Ttrooth. cap. ult., et ad Roin. SARCOPHAGVM.
cap. xvi, descripla vero est in Martyrologio adr CVMTITVLO
diein VIIIIdus Julii Allera Priscilla malruna nobi- IIOCLOCO
lis, uxor Punici, et parens Pudentis senaloris, apud . ... O. E.. . I .
qiieui hospilcs apostolos fuisse dixiinus in vico Pa- POSVITetc
Iricii, ubi liodie supcrest litulus Piideulianse ejus-
«ieiiiPudentis filia. (qui cl Pastoris dicitur) sepulla Ut vcro ad Liberii Acta reverlar, eorumdcm scri-
finl via Salaria cnin roarito : quo etiirtn delatain ptorpaulo ante dixeral, Liberiuro consedisse in ece-
J-isse ac i-ccoudilaiu ulranique liliaui. Praxedcm .1 metcrio NovelUv,et cleruui urbanuni ibidem-coiig**-
tm ANASTASII BIBLIOTHECARII U9i
gasse, ul communi consilio stalneretiir, ubinam A . plurimum hahere ordinationes in cceinclerio Vaii-
esset adminislrandtim baptisma eleclis in Chrislo cano, ibique recondi cum vita perfuncii essent apiul
renasci ciipienlibus per proxima festa pasclialia ; S. Petrum. Slatim vero ac loci cclebritas paulo evi-
deinde subdil : « Tunc Liberius coepit Constaiitinm denlior ethnicis facta est sub Anloninis conlra nns
publice redarguere... UiideConstanlms, vehementer niilius agentibus, evasit jaro nimis vulgata atqne
iratns, huncextra civitatem quasi in exsilium de- exposila in proxima persecutione sub Severo prin-
portari pra.cep.1; et habitavit extra milliario tertio cipe. Quare Zcphyrinus et Callistus ad viaro Ap-
fu c_einelei*ioquod dlcilur Novellaevia Salaria, etc. piam, triumphali fere ex diametro opposilain
Eo-lem tempore appropinquante solemnitate pa- (in qua Vaiicanum coemeterium occurrit) nova coe-
schaTi, qua in Christo renasci omnes exoplabant, meteria simul et conciJia marlyrum aperueriint:
convocavit Liberius Urbis-episcopus universos catho- ubi synaxes egerunt et baptisroa snliinde adroi-
licos ecclesiasticos gradns, sedensque iu coemeterio nistrarunl Urbanus, Pontianus, Conielius, Ste-
supradicto sic loqui orsus esl: Dies ttibutaiionis, et plianus. Legimus eliam supra niim. 22 pcr haec
migustiw, fratres charissimi, emerserunl: in quibus tenipora in lioc ccemelerium perl.ila fuisse corpora
navis Pelri ventit iustirgentibus perlurbala, tanquam SS. aposlolorum Pelri et Pauli : quod interpretatus
Christo dormiente naufragium perlimescit, elc. Necesse sinn idcirco prarslituin, ut de more ordiiiationes
itaqut etl ut Dominumclamoribus excilemus, etc. Eyo haberenliir ubi corpus asservabalur Principis apo-
inlerim, fratres, vobiscum esse nequeo prwsentia cor- slolornm. Fabianus aulein cum multas fabricas per
porali; Itabelis autem vicarium (ratrem, el compre- cwmeteria fieri curasset, ut in ejus nuincro aflirmat
sbyterum Damasum, virum, ulique fidelissimum, el B 1 Bibliolhecaritis, calacuiubas et concilia marlyrum iu
cunctis virlutibus adornatum cujus prudentiam el con- ccemeierio Callisli videtur nimimn nola reddidisse.
ttanliam milii publice prwdicalis; eo prwvio post Deum Percrebruit ita sub Cornelio acStepliano ejus proxi-
in cunclis viis veslrit utamini. De baptismate autem mis successoribns notitia coemeterli Callisti ad ca-
quid sit agendnm decernile; el quo in toco celebran- lacurobas, ut Stephanus ipse pontifex deprebensus
aum est providete; quoniam 1'aschatis instai sotem- sit a sa(elli(ibus perseciiioruin solemnia mysterio-
nilas , in qua multi baplizari desiderant. Respondit rIIui ibidero peragens, eique capul ainpulaiiiro fuerit
Dionysins presbyler, et ail: Prwsul sancte et inno- in sua seJe iisdein in cryptis conslitiila. Novx igi-
cens, confice clirisma in nomine illius quem publice lur lalebra., ac lutiora perftigia qnnerenda fiieruiil
prwdicas, et celebrabimus baptismum. Respon:1ilDa- Stcpbani successoribus sub Decio et Valeriaiio. Tuni
mastis vicaritis el dixit: Certi esse possumus, quia vero Tusco el Basso consulibus hoc est ipso anno
non relinquet Dominus plebem suam, cum qua usque marlyrii a Slephano in caiacuinbis fortiler tolerati
ad finem mundi permansurum se esse promisit. Exhibe legimus corpora SS. aposlotoniin relala ad prisii-
nobis ad prwsens celebrare Puscha. Ego in humilitate nas sedes, Pelri quidein in Valicaiium , Pauli vero
loquot : onus enim quod super le bajulas, nos suble- ad viam O.tienseiii. Alia quoque ccemeteria adaperla
vare non possumus, quia ignoras nbi baptizes. Nonne. ab liis remolinra. Naro legitur sepultus Laiirenlius
Joannes in deserlo baplizabat ? Palres quoqne nostri in ccemeterio Cyriaca. in agro Verano (.Mpro iiiim.
in typo baptismi per medium marelransierunt: nam et 25). Felix via Aurelia milliario 2, ubi et basilicam
in fluminibus et in paludibus, maxime instante neces- fecisse tradilur (iiiiin. 28) letnporibus suis per diversa
titate , convenit baplizare. Htinc sermonem cum r( loca 342 martyres manu sua sepelivit : ubi IIOII
gaudio suscepit Liberitis episcopus, ila ut prse gaudio abundat connotaluin illnd per diversa loca, qua>
Jleret. Audiens aulein per os beali Daroasi, qnem rentibus scilicet divcrsa cceineleria ac perfugia san-
viearium ipse deligeral, divinum consiliuni, conver- clis ponlificibiis in conlinuala illa serie perseculio-
sus ad eum dixit: Eris major ministrorum, sicut ille mim, qua. niinis exposilos reperissent fldeles, si
qui baptismum instiluit. El ad clerum de illo ail: noliora tanlitromodo frcqueiitasscnl. Decumanis lan-
Qui est vesler minor major fiat, et qui se humitiat dem fluclibus procella. a Diocletiano exciiatae Ec-
exattabitnr. Ciiin enim esset ponlifex prophetavit, clesiam invadentibus, novuin porlum ac stalionem
quod beatus Damasus praeeniiiieulia humilitatis ct ex veleri designare opporliiiiuin fuil in coe.neterio
vigilanlia. nd culmen sedis aposlolica. esset quan- Priscillae via Salaria : quod longe dissiluro ab utro-
doque provehendus. > His diclis decernitur in pro- que noliori (Valicano scilicet via Triumpbali, et
xiroo cceinetcrio Ostriano , ubi Pelrus apostolus Callisli ac proximis via Appia) a Marcellino el Mar-
liaptizaverat, esse admiiiislrantliim baptisinuni in cello deligebalur ad conveutus fldelium securius per-
Paschate jam appetenle : ubi qualiinr niillia proroi- agendos, et adiuinislranda Pascbalia sacramenta :
scui sexus dicunlur salularis lavacri graliam su- suadenle ctiam vicinia cryptarum Oslriani non Jonge
scepisse. a ripis ulriusqiie fluvii Anienis ac Tibcrini, ubi roe-
Describendum duxi cum Aringhio inlegrum luinc raineranl Pclruin aliquando baplizasse, ul prae c»-
lociim gestorum sub Liberio, ut plura coroproba- teris opporluna pr.csenli Ecclesiaj stalui sedcs illa
rero, quoruin nonntilla et ipse adnolavil. Priiroun judicareliir : quse tota Urbis diamelro et suburbio-
illud observat, coemeieriiini Novelltc, ad terlium ab rum a cryptis Callisti removebatur, parique fernie
Urbe lapidem via Salaria occurrens, esse partero D ' inlervallo elfluvii elUrhis inlerjeciioue diriinebaiur
co-inelerii Priscillae, quod posiluin eadem via distat a Valicanis, et Pelri vestigia nihilominns relinebal.
pari iniervallo ab Urbis pomo_rio. Alteruni esl, con- H;ec igitur causa impiiiisse videtur Marcellinum
suevisse Rotnanos pontifices tempore persectilionum ct Marcellum, ut pro_ferrent iudicalum locum via
sese recipere cum plebe fidelittin in cryptas cceineie- Salaria, el auctores fierent Priscillae tertiae, sive No-
rioruin ad sacra obeunda, praeseriim vero ad sacra- vellae,ad funduin stium, velustioris Pi-iscillaecoeine-
rnenta bapiismi el eucliarislia. coinpluribus erogan- lerio proximum, Ecclesia! offereiidum ad liitiores
da. Tertium addam de Vicario juxla consuetiidinem convenliis Cbristianoruro, pr_eserliin in Pascbate,
a Romanis ponliflcibus e!eclo, dum prueviderent in ubi lapsi ad pcenitentiani, neophyti ad baplisrouin
sacris pra-sertim Pasclialibus sese praesentes mininie eranl aduiiltendi. •
reddiluros ccelui fldeliuro.vel in exilium actos a Linea 4, 5. — Et fecil cwmel. via Salaria el 25 li-1
persecutoribus,velalianecessitate coactosabscedere. tulos in urbe Rotna comtitttit quasi diwceses pro-
Quarlum denique illud sit, ut cum lalebrse in perse- pter baplismum el potnilenliam multorum qui con-
cutionibus essent qua.rend_e, lum ad concilia, tum ad verlebanlur ex paganit, el propler tepulluras mar-
synaxes caute celebrandas, qiiiesituin fuisse loctim lyrum. Ex adnotaiis nuper circa designationem cce-
conventui aplum spatii exlensione et opporlunum meterii Priscilke salis percipitur quid sentien-
pr:csumpla securilaie. Ilanc vero ciir Marcellinus dum sil de restitulo nuinero 25 titulorum in urbe
praesumeret in Priscilla*via Salaria ita considero. Roma per Marcellum, et de coiisiitulione eorum-
Anle Zephyrinuiii solcbanl Romani ponlifices ul dcm ad imaginera Dicecesum : quod luculejitius
1493 HJSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MARCELLUS. 1494
«rcplicassevidemur in notis ad Dionysium, num. 26. A . nns sisti jussit, ut eas curaret, paleas sternendo ,
.EgYe tiileral Decius Roma. constitui Sacerdotem. quo commodiusbestiae quiescerenl, ut hahel exero-
-Egre ferebal Decii fllius et Valerjamis de coroua plar antiquum, non plancat.
Domini recipi lilteras ab episcopis. Qiiare in clerum Linea 23. —Lucina vero proscriptione damnata
tanquaro regalis Cbristi sacerdotii compolem sa> est. Quod enim donasset bona sua Ecclesia., vide-
viora dirigebant cdicta lum ipsi turo sueeessores lur ejusmodi de proscriptione subiisse judirium:
Augnsli usque ad Dincletianuin. Neque laroen desli- nam id ediclo imperatoiibus velilum erat. Quant
lerirot idcirco poniifices Romani intrepidi sedere, legem Constantinus Maximus de Episc. Cleric
in.italione Cornelii ac Slepliani, et reparare nume- abrogavit.
rum titiilorum, atque ordinare imagineni regalis sa- .PAGII,
cerdolii, qttod gerebant in sede Petri. fSomanos igl- ,^
lur limlos constanler repararnnt, et exegerunt ad . S. Marcellus, nalione Romanns, ex patre JJene-
8iiniiii.ro integram a Pelro firo'a'ore consliliitanv . diclo, post inlerpohiificium annorum trium , mcn-
vicium hiijiisniodisacerdolaliiun 25, quibus univer- sium octo et dterum trinm ponlifex dicttis est, et
sitatein sacerdotii Cbristiani in hoc typo et capiie ordinatus anno treCenlesirooqctavo, dfe vigesima
inililantis Ecclesiae signiflcarent. Utrique prsecepto seplima junii, quae Dominicalis fuit, sedemqne le-
Evangelico ex aequoparuerunt: quaerendi lmmiliter nuit anno uno, mensibus sex et diebus viginli; obiit
latebras tmiores commisso sibi gregi, ne lupos ag- enim die decima sexta roensis Januarii anni trecen-
gre.li, et provocare audacia sua quasi huniana spe tesirai decimi, ut docent Liber Poniificalis, Marlyro-
freli culpareniur: eodemqiie (empore muniendi et JJ 1 logitim Hieronymianum, geniiiniim Beda. Marlyro-
conservandi non roodo Doroinicum gregem , sed logitnn, el Sacrameniariiim GelasiiacGregorianuni.
ciiam caulas et ovile ad etim coniineiiduiii el ordi- Damasus papa ejus epitapbii, quod exslat apud Ra-
nanduin sibi concreditum quaudo a lupis infeslare- ronium auctor dicilur, ex qno eruitur eiiro a Maxenlio
tur, ne arguerenlur a paslorum Principe quasi sla- in exsiliuro pulsuro esse; licelenini bic imperii inilio,
tionis deserlores. Hac vero constantia sacerdoiali perseculioni linem imposuerit, poslea lamen ntilliiro
Marcellus perslilit conlra Maxenlium, duin novos impielalis aut libidinis genus prselcrrnrsil, ut tradit
recessns lutiores conquirit in crypiis Priscilhe Eiisebius lib. viu, cap. 14. donec Iriennio fere post
adversus persecutores. Iroplet conslanlcr numerum ; sancti Marcelliobitum; a Conslanlino.Magnodebella-
trtuloritm, diini caule dcclmat pulilicitatem conven- tus est. Marcellum viginti quinquc lilulos Homajcon-
tiium. Explicat inter fideles Ecclesiae bierarcliiam, stiluisse, seu parochiales ecclesias, propler tiaptismi
diiin eosdem prolegil objectu latebrae ab ira et insi- et po-iiitenlia. administrationem, el propter sepultu-
diis delaloruro. Utriusque virlutis pra_niitini Dei ras marlyriini seribit auclor libri Pontiflcalis , qui
gratia conseqiiilur. < Coarclatus eniin est (ul in hoc addit eiiui ordinaliones.aliqtiot roense Decembri fe-
nronero proseqniiur Bibliodiecarrus) el icntiis, eo cisse presbyteroruin viginti sex, et diaconoruro duo-
quod Ecclesiam ordinarct, comprehensus a Ma.xen- riun; episcopos vero per diversa loca uiium supra
lio, ut negaret se esse episcopum, et sacrificiis se viginii ordinasse, ac sepultiim esse in coemeterio
Immdiaret d;emoniorum. > Perltinctus jain salis hu- Priscillaevia Salaria. Porro licet aliqui, ex eo quod
mili caiitela non provocandi perseculores , conslan- Eusebius in Clironico Marcelli menliouem non fa,-
liam explicat sacerdotis ab iis comprehcnsus. « Sem- *-" p( ciat, inferant eum diversum non esse a Marcellino^
per eniro conlemnens, ac deridens, dicta el prae- certum lanien videlur ex supcriiis diclis in MarceL-
x*eplaMaxenliidamnatus est in catabulo, ulii ora- lino, eos esse duos pohtilices'inler se diversos.
tionibus et jejuniis Doniino servire non cessalial. >
Cnnstantia sacerdolis excilat vidua. Lucinae pie- SOMMIER.
tatem ac fnrtiludiiicin aJ rfomnrosuam offerendam, Pax, qua Maxentius permisil ut fruerenlur i"n
quam tiiulum Romanum dedicaret. Maxenlius in Urbe Christiani sub inilium iroperii sui occasio-
Cbrisliano litnlo siabulum impie designat: « jussit liem dcilit Marcello res Ecclesiae in-
in eadero Ecclesia iteruin plancas exslerni, ul ibidein tento zelo, ac soIHcitaproinovendi lihertate, Hiwc(ribuiliir con-
aniinalia calabitli congregala starenl el ipsis lieatus stilulio seu reparalio < viginli quiiique ecclesiarum
Marcellus deservircl. > Cbristiaiius ponlifex inlre- tiuilarium in urbe Roma qiiasi diceccstiiii propter
pidus ex aequopro Cbristo geril personam pasloris baplismuro el pcenitenliam mukorum, qui convcr-
et biibulci , addilque ciliciiiiiui ainicliira lormenlis tcbantur ex paganis, el propler sepulluram niarty-
a fyrauno illalis, amictus cilicio defunclus ett. Hac rum. > Hos lilulosenumerat Ciaconius, elc.
scilicel constanlia luelur tiuilum Roinaniim a se de- Cura Marcelli pariter inlendit ad observanlianv
dicaiuni,qiiem liodieviclor possidet, etsacri corporis canonum puenitcnlialium ab iis, q.ui lapsi lueranl in
sui ex coeineieiio Priscillae iu enmdem translali, Verum eadein socordia, quae illos iu-
pr.-csenliaac palrocinio reddil illuslrein. Merilo Bi- persecutione.
duxerat ad fidem abnegandara, eosdero reraovit
liliotliccarius retulit in hac postrema persecutione a suscipienda pcenilenlia salutari. Con_piraverunt
Diocletiani constanter retentuin numerum 25 tilulo- rvcontra sancturo poniilicem, inler fideles
iii.) in urbe Roiua, queni Petrus in biijtts Ecclesia.l runt seditiones, et dissidia, per quae ad, excilave- extreroa
fuudaiioiie praeceperal dcsignari, eiimque describit qiiaequeientanilaac perpetranda proruentes caedibus
ordiiialiim tanquttm diaxeses: ut manifestum sit, ita coiiipJeverunt Ecclesiam, ui obtruncarenl passitn
per tria illa priora saecula perseculionura non minus quolquot a faelione sua alienos jnvenerani. Tyian-
qiiaro in Ecclesia. pace qiiaro Constaniiuus Magiius iius Maxentitiscitra exameu gestorum exjsularejus-
paulo post ailulit, characlerem regalis sacerdoiii, sit ponliflcem. Hanc rerum geslarum notitiam de-
ejiisque uniyersilalis siinul elunitaiis inhacRoniana Damaso papae,qui brevibus haec omnia coro-
sede ejiisque episcopalu perspicue fuisse custodituni. berous
Vitle nolas noslrat ad num. Dionutii 26. plexus est in Epigraphe sepulcrali, quam Marccllo
conlexiiil, iteralo in Iticeni producla duni Baioiiius
operam dabat Annalibus Ecciesia-scribendis :
CIACONII
Veridicusrector,lapsoaqni crimiaaflere
. Linea 11,12. — Damnatus ett ineatabulo. Calabu- Prajdi.il miseri., fuit omnibusliostisamarus.
Ium vel cacabnliim, locus erat ad coiitineuduin et Hinc furor, liineodium:sequitur discordia,liles.
servanduni Juracnla pulibca. Sedilio,caedes:.nlviiiilutliBdempacis.
Linea 19. — Plancat externi. Sanetissitnum pon- Crimenobalieiius, Cliri.lumqui in paeenegavit,
rinibus ex|,ulsuspatri-eest ferilate tyranni.
tifkem in Ecclesiam ab eodem ui Luciiiae a_dibus Ilaecbreviter.Dam.susvoliiilcotnperlareferro,
coasecralam, sed Lestiis profaiialani jmpius lyran- Marcellimeri uiu pooulusco^nosceteDosiya.
1495 ANASTASIIBlBLIOTHECARn \m

XXXII. SANGTUS EUSEBIUS.

ANPfOCHRMTl309, COPfSTASTlI.1
4.

32 Eusebius, natione Grcevus, ex patre Mtdico, sedit aitne. auos, mensem


unura, dies viginti quinque ». FtB. autem temporibus Constantini k. « Siif» hujus tem-
poribus inventa eit erux Domini nostri Jesu Christi v Non. Maii et baptizatus est Ju-
das,qu\ et Cyriaetts. Hic * h-.reti.o_ invenit in urbe Roma, quos vere ad marms
5 impositidnem reconciliavit. fiic fecit ordinationem unam per mensem Decem-
brium r Presbuteros tredeeim, diaeoms Ires, episcopos per diversa loea oumero gualuor-
decim. Qni etiam sepultus est in cameterio Calixti in erypta, via Appia, TI Nonas Octo-
tiris * et cessavit episcopatus diebus septem.
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Eusebias meoses IT, dies xvi a xiv Kalendas Maii usque in diett. xvi Kalendas Seplem-
bris.
I-JOTDL-EMABGINALKS FABROTTt.
» BTmens. .7, d. .6. * a cott. Haxent. IV et Maximi ad Gal. Maximian. VIII el Licinium «
M netjat. «iBC, crucis inveutor. « B, quarlo Non. vel quarlo Kal. B,

VARUE LECTIONES.
Apud Fabrotlnm ex-eodiee Freheri. A
iTttw. 32, tin. let%A, menses f, AB, Constanlis. Apud Holttenium et Schetettratium.
Im. 4, Quiriacus. Lin. 4, Vat., ex Medico. lin. ead., Catt. et Flot.,
Ex codice Regio, Mazarino rt Thuano. an. 6. lin.% Flor., dies 5. tin. 4, Flor. et Catt.,
Lin. 1, sedil annos 6, m. 1, d. 5; fuit autem lem- Quiriacus. lin. ead., Val. et Ftor. sec, quos per nia-
poribus Con-tantis. Sub h. t. lin. 4, Quiriaeu. qui nos, elc.
eam inveneral. Hic papa hsereticos tuv. lin. ead., Peniam ex codiceCavensi.
ad manus c. lin. loca 14. Apud
quos imp. 6,
Ex codice Thuano altero. Lin.\, sedit ann. 11, m. 1, dieh. __v. Fuiian-
. J_tn. i, sedit aiin. 6, m. 1, d. 3; fuil autem temp. lem temporibus Constanlis. lin. 5, v nonas Magi.
Constantis. lin. i, quos ad manuin impositionis rec. iin. 4, quos vero ad uatius imposilkinis reconci-
lin. 1, Galixti via Appia. liavit.
•«OT_E VARIORUM.
BKlNCini.
A SCHELESTRATE.
Lin. 2. — Sub hujut temporibut inventa ett crux
Lin. 2. — Ejtit lemporibus invenla ett ernx Do- Domini. Ha*cetiam altera ccnsenda ab amamiensium
mini nottri Jetu Chritli, v Nonas Maii et baptizatus B' osciiantia proiecta additio, qu_einter gesla S. Syl-
estJudat, qui et Cyriacus. Abbo florwcensis habet veslri inserenda est. Helenaenini Constantini inaier
in Eusebio, inventam esse Crucern a Juda , qui post invenil. HaecHierosolvmis hoc temporc «ctitare in-
baplizatus est. Idem indicat auctor secundi catalogi, lempeslivum erat, ciim Syria Maximini lyrannide
et commemoralur bsec historia a Gregorio Turo- et persecutionis turbine agilarelur, et
iacaritis Eusebii pontiftcatos lempore, sttb quo in-
nensi tib. i, cap. 34. ubi de tempore Constantini:«Hu- £^61^61^11^,
jus tempore venerabile crucis Dominica?Iigrtum per ventio facta narralor , nonduro essel Hierosolymha-
studium Helensematris ejus repertum est, prodente nus episcopus; nec Maximmtisin Christianos fiireng
XitdaHebra-o, qui post baptismom Quiriacus est vo- libenli voto concedere poleral soleninein cnicis in-
cilatus. i Quibus omnino eoncinit auctor secundi venlionein. H_ecvero probant, in addiiionibns factis,
catalogi, ex quo forsan haec desumpsit Gregorius suisque Jocis inserendis Librum 'PontiScalem subja-
Turonensis. Porro negant Irojus historia* ventalem cuisse oscitantiae, aut i-jnorantia.qnorumdam. Pari-
Baronius, el Onuphrius Panvinius cum Gelasio papa, ter inMarcellini gestis inseruntur hsec verba in qui-
qui eam noveMamrevelationera vocat. busdamAnastasianis eodicibus,quorumchirographum
eucurrit, certo spectantia ad Sylveslrum, ubi de con-
ALTASERILE cilio Nieeno agilur, ut suo loco dicemus.
Lin. 4. — Hic hwrelicot invenit in ttrbe Roma,' BINU ET LABBEI.
quot vere ad manus impositionem reconciliavil. Re- Linea 2. — Sub hujut temporibut inventa etl crvx
conciliatio publicorum poenitenlium,et conversorum n/ Domini. Cttm boc tempOre neque mater llelena,
haereticoriim, perlinet ad episcopum, Jliqueper ma- neque fllius imperator Conslanlinus Cbrislianam re-
nuum impositionem, can. ln cap., 50 dist., can, Iigionem stisceperint, ipsaque crux Dominica post
Quamvit, 68 dist., can. Si jubet. 26, qu. 6. Ana- celebratum Niccenumconcilium, omnium propean-
slas. in Silveslro : Et eomtituit ul presbylerum tiquissimorum consensu invcnta dicaiur, longis^ime
Arianum retipitcentem non tutciperet, ntti ensicoput a veritale abest id quod hic auetor Bbri PontiflcaJis
toci detignatt. Idem stalutum a Sirieio. Anastas. asserit, cruceni Domiirisub Eiisebiopomifice hfr&-
in ipsiusVita Sigebert ad au. 387. tam esse. (Baron.,nnnt$tl, nura. 41.)
»97 UISTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. EUSEJ-HJS. «98
BLANCHINI. , tum fuit. Ordinattis est igitur Yicarius exemp.o dc-
A
KOT-ECHROSOLOCIC-E. cessoriun, ut obiret eptscopalia ministeria vice Mar-
celli, donec islo coroiiaro niartyrii assecuto, cleri
Brevem Eusebii ponlificatum quadrimestri spatio Romani suffragiis eligeretnr successor instanle feslo
et diebus xvi definit catalogus Liberianus; cujus Paschali anni 510 Kalendis Aprilis : unde catalogus
utntmqiie terminnm curo distmcte recenseat, nenipe Liberianus recte auspicatur ejns sedem eiiumerare
ex die x-ivKal. Mali ad xvi Kal. Septerobris, indicat definitaro, niensibus 4 et dielius 16, usque ad diem
lectionem non sibi conslare. Ex die cnim 18 Aprilis 17 Augusti, qua obiit : ctun caeteri deducant oeram
ad 17 Augusti iiumerantur menses quatuor vix so- episcopalein Eusehii ab ordinatione, nerope ex Do-
lidt. Deposilio ejtisdem Callisti vi Kalendas Oclo- minica Pentecostes 21 Maii anni 308, v.l ex trittiio
bris, qua colitur, perspicue legitur cum reliquis de- Penlecosles absoluto 23 Maii: et qua die exacte nu-
positionibns pontificum Romanorum ex mcinbranis merantur ad diem 17 Augnsii ejus emortualem in
qnarti saeculi a Bucherio ediiis (vide Prolegomena terris, ac nalaliliam in coelis anni n, menses u, dies
nottra): quibus non adversainr dies mortis relata ad XXV.'
17 Augusli in opusculo 1, scilicet in ealalogo Libe- -iOT_JHiSTOBIC*.
riano eisdem ex membranis producto. Si electus ^ Linea 2, — Hnjns temporibns inventa est crux Do-
fuisset successor Marcelli (marlyrio coronati die 16 mini nostri Jesu Chrisli v Nonas Maii. Perioclie de-
Jauuarii) mensibus 4 et diebus 16, anle diein 17 sumpta ex Catalogo seeundo anachronisiniiin conli-
caderet dies ejus electioinis in sabbatnm, nel, quoil bona fide Bibliotliecarins descripsil, el in
Augusli;hebdoroada.
Majoris ipsis Kalendis Aprilis; cuin dies B] Eusebii iiumernm relulit: cum Dominicaecnicis re-
proxima secunda Aprilis esset Doroinica Pascha.. contigerit sub Silveslro, ut omnes colligiiut
Probabile adniodum videlur iideles in persecutione perilio cuni Baronio ex veterum Patniro lestinioniis. Verum
Maximiaiii, a Maxentio in Urbe conlinuata, curasse, audor secundi Catalogi inventionem Crucis Doroi-
nl P.ischalitms inysteriis celebrandis clerus Romanus nica*substituil apparitioni coeleslis signi, Cou-
ea die poiitilicem eligerel. Eusebius vero, qui jam slanlino exhibitae anlequamejus confligeret ciiro Maxen-
ordinatus fuerat episcopus bienuio ante, et vicario lio; quae apparitio recle componerelur curo pontifi-
nomine snpplevil vices Marcelli iu catabulo detenli, caiu Eusebii, si Eusebius papa superfuisset usque ad
mox oslendaro, aptissimus visus esl qui ca- iniliuro iniperii Constantini, et annos sex in ponli-
Suod
tedram apostolicam illico implerct. Fuisse biennio ficaiii exegisset, quot illi atlribuit idem auctor se-
ante episcopali ordinatione insignilum Eiisebiuro de- cundi catatogi contra aliorum testimonia : quem
clarat suinma annorum duoruin, roensiuro tolidem, taroen Bibliothecarius seqiiendum non pu.tavil, bien-
ac dieriim xxv ipsi tribiila in picluris S. Pauli, et iiiiini tanlummodo nunierans episcopalus Cusebii.
in plerisque caialogis inler Prolegomena relatis In illa teinporum perlurbalione, qimro posi obiJ,tin>
ciiro epocha consulari, quam mox expendam. Conslanlii aniio 506
Recie auiem flaluilur ordinatio die Domiuica Penle- duxerant lol Aiigusli per subseqiieiis sexenniuni in-
inter se discordes, el constiles
costes 21 Maii, seu in triduo Penlecosles 23 Maii iii Italia diversi a coiisiilibus extra Iialiam signatis ,.
anni 308, ex qua inemorati anni u, menses u, dies quam exliibui in nolis chronologicis ad Marcelluni
xxv in picluris Leonianis, et in catalogis recensiti, roirum videri non debet, scriptoiein sexli s;eculi in-
exacle pariatitur ctim die morlis ex Liberiano Cata- ,C cidisse in metachronismuin unius vel alleritis anui
logo consiimta 17 Augusti anno 510. Quod aitinel in parianda cum consulalibus epoclia apparilioiiis,
ad consulatiis in Prolegomenis fol. cu, col. 2. vcr- crucem Domini Conslanlino repiocsentaiitis; cuui
stis ex nono ad duodecimum ante finem coluinna. aitclor ille ad sexenniuro exleiiderel '
ubi iegebalur. poiuificaiuiii:
Eusebii. Addisciinus ab alio Eusebio, neinpe a Ca-sa-
Consulum paria _Era*Cbr. riensi, visinnem primam spectalam fuisse Conslan-
Ex ii posl coss. Maxim. vn et Dioclet. x 309 tino per anniim 511. Siquidem Conslantinus aniio
ad post coss. x Diocl. Maxim. VII coss. 312, die vi Kal. Novembris victoria potittis est, sub-
Maxentio m. 310 merso ad poniem Milvium Maxentio; contra qiiein
legcndum est aiwua expeditione exercituro fuisse per plures con,-
ex coss. Maximiano vu et Dioclet. x. 308 stictus tradiint historici videndi apud Pagiuin ad au-
ad ii posl coss. Dioclet. x et Maxim. vu, num312, ntim. 4.
scu Maxeulio m solo 310 • Marravit auiera Eusehio Constantinus, visum a se
Postremus enim consulatus vilte Eusebii cogno- cceleste illud signuin anleqiiam aggrederetur aunuain
scilur ex eo qui primus assignalur ejus proxiroo illaui expedilionem contra Maxeniiiim, statiin ac
successori Melchiadi: cui Calalogus Liberianus at- frelus Dei auxilio, quod invocare constiluit imitatione
tribuit Maxiniianum TIII soliim : et exponitur in pateriii exeinpli IJrbem liberaiuriis ab oppressiOne
opusc. de Praefeclis Urbi ejusdeut qnarti saeculi,cum! tyranni, adesse propiiium sensit. Tum vero appara-
caiteris edilo per Buccheriiiin, esse annus a*r:eChri- tus bellici exordiuin «lu_.ita consiriictione Labari,
sti 511, in quo legitnr Maximinnus vm toiut quod D cui divinum Clirisli nomen, et sigiium crucis sibi
fuii tnense Septembri'Rufinoel Eusebio (verius Rufioii inonsirala. inclusit : quemaduiodum iegirous apud
Volutiano et Entebio). Si consules anni 311 priroi Euseb. de Vila Conslantini lib. i, cap. 53 et scq. Iu
tribuuniiir Melchiadi, pritnum Pascha sui pontilica- Lalina aiitem Ecclesia hujus apparitionis memoiia
tus Romani sub iis celebranli; necesse esl, ul post- recolcbatur eadeni die 3 Maii, m quain incidil fes-
remi ad ejus decessorem Eusebium pertinenies sint tiiro iiiveiil-Bcrucis Dominica>,apnd Hierosolymam
illi qui proxiine eos prsecesserunl, nempe coss. annl,. ab llelena Augusta reperta. iiiullo seritis, neuipe post
310. Notatur auiem anniis 310 boc utulo : Iterumi celebnuionem concilii Nicaeni. Siquidem in lectioni-
Maximiani x et Maximiani vu (ini bus priini Noctiirni ejusdem feslis in veteribus libris
vinciis), seu Maxenlio m tolo (Romae).Biennioi diviuoruiii
Ccontulatum oiUciorumadhibilis anle S. Piuro V nar-
bune aiinum anlevertunl exlra llaliam in orbe Ito- ratur prior illa apparilio, et reservatur secundo No-
mano Maximiatius tenior decies, et Maximianusju- clurno bisloria crucis Dominica.,a B. Helena repertae,
nior tepliet cott.; inlra llaliaro vcro Mnxentiut, et recitanda ex oralione S. Ambrosii de obilu Tbeo-
Romulut coss. anni 308. Quare ordinatio episcopalisi dosii. Placel easdem lecliones hic exhibere qtiemad-
Eusebii referenda est ad diem Doiniuicam 23 Maiii modum legunlur itnpressa. in Breviario Roinano ex
ejusdem anni 308. Non utique ad cpiscopatum Ito- officina Lucii Anlonii .untae anno 1562.
manum; cuin Marcellus in catabulo delentus adhuc: «Anno dticenlcsiino trigesiiiiosextoadestruclioni
viverel, et longo martyrio viiaro produxcrit ad diemi tenipli, et eversione JerusaJem a Vespasian-, et Tiloi
16 Januarii anno 510, ut in cjusdem nuinero proba- filio ejus, regnanle piissiroo et scrcmssitno Constjn-
1199 AJSASTASHBlBLIOTHEeARII liiOO
tino Aitgiislo, sexto anno regni ejus gens niuHa bar- A /j Domint nostri Jesu Ghrisli. Non inveniliir, qua ra-
barnruin coii-?regala cst contra Romanos ad belluni, (ione crux Chrisli, pontificaiu Eusebii invcnla sit,
duce Maxentio. Necdum Coiistaitlinus lempore illo ciiin niliil tunc Coiistantiniis in Syria juris baberet,
Crucis Domirtica.acceperal signum. Eratauiein cor qu:e incredibili Maximiani tyraniiide preuiebauir.
cjus flduciain habens in Doniino. N'ocle eadeni vir Iiisiiper Rufinus ItJ). i, c. 7et8; Theodoretus lib. i,
splendidus appamil ei, dicens : Constaniine, ne ti- c. 18; So_QmeiiijSlih. u, cap. I ei 2; et Socrates
Ineas; sed in ccelufnrespice, et vide signuiu vicio- lib. i,.cap. 17, id vicesimo fere anno posl Nicsiniini
ri:e. Evigilaiis a somno vidit ab orientis parle in concilium celebratum (quod magis quadrat) facturo
ccelocrucis sigiiiitn ftilgore ignito rutilans. Et per- ftiisse Iraduni.
lerritus lali aspeclu vidil angelos sibi aslare, di- Liiiea 4. — Bic hwreticos invenil in urbe Romd.
cenles : Conslaiitine, in hoc signo vinces,- etc. Flo- Scilicet Donalisias, qnos pcenitentes per solaro ma-
renlinius adnolal in suo veteri Marlyrologio appa- niium iiiiposilioiicin Ecclesias catliolica; rcconci-
rilionein hanc a Grsecis referri ad diem 18 Augusli, liavit.
inventionem cructs ad diem 5 Maii, cxaltalioiiein ad PAGII
14 Sepieuibris. Cnm igilur officia nostri rilus Ro-
inani iilriusque tiisloria* roenioriani recolereut die Linea 2 —S. Eusebius, natione Graictis., paJrc
Festo inveiitioiiis., auctor secundi caialogi sub epo- Medico, pontilicaliim adcpius csl dic qiiinta Fe-
cha prioris coii.udit secundaro; et utrainque ciroi brnarii, quae Dominicalis erat anno Irccentcsiiiio
referret ad initia expedilionis Conslanlini contra decinio, posiquam se.les vacasset dics viginli, ut
Maxeniium, qtia. staiuenda sunt anno 511, sexennio gj irailuni LibcrPonlificalis el AuciiiisClironicoii vete-
priori Conslantininonditm evoltilo a niorle palris sui riim ponlifictiin, in (piibiis tarocn falso Jcgitur' crti-
Constantii, illaro affixil lemporibus Eiiselm pap.i-, Ceni Dohiini sub Eitseliii poiilificalu invcnlani fuisse,
quem annos sex exegisse sub Constantino principe ciiin consiet ex anliquis auctoribus non contigissc
persuasum habebal. Bibliolhecarius ptus juslo lidens Dominicaj CruCis invcniioneni aiiie leropora cbuciHi
huic vitiosa* asserlioni catalogi, duin transfert in Nic_eni.De ea inveniione post conciliuni iliud liaec
vilam Eusebii, etiam in correcla epocha ejusdem legtintur in fine Chronici Euseliii secirodtiin ediiio-
poniificatus relihuit cOnfusionem hisloria* inventae nctn Pontaci : « Helena Conslantini maier divinis
crucis a B. Helena,cum histnria prima. apparilionis, monila visionibus, beaiissiiirom ciiicis signiun, iu
quam retrahi posse censcbat ad Inennium ante vi- quo roundi salus pnpendit, apud Jcrosolyniain rcpe-
ctoriam de Maxentio relalam a Cohsianlino. rit; i qiianquani enim ea verba non reperiantiir in
Linea 7. — /« ewmet. Catlisli in cryptd via Appia. plerisque Eusebii inss, cndicibus, legtnitiir lamen iu
Ibidero nunc requiescere leslantur Ciaconius, et pluribtts aliis, et ih cditiotubiis aiiterioriiius; inio
Pancirolius in sacris Romana* Ecclesise iltesauris hice inventio iidem fere veibis refertiir apud Sulpi-
recondilis : qni eliam observanl, cx tot Romanis lium Severiiro lib. ji> Idacium, Adonein et alios;
ponlificibus in eodem ccemelerio sepullis solos Euly- apiid Riifiiium lib. vi, cap. 8; apud Arobrosiuiu, de
chianum et Eusebiiun ibi nunc snperesse; cum cae- oliilu Theodosii; apud Sozoroenuin lib. u, cap. 1;
teri fuerint in Urbeni translati, ne barbarorum apud Theodoretiiin lib. i, cap. 18, et plures alios ab
injuriis illoruin reliquiae palerent. Parles atlamen Arnaldo Pontaco in Notis ad hunc Eusebiani Cbro-
reliquiarum S. Eusebii papae cuin possideal tilutus C nici loeiini landatos, in quibus ea invento ad Nicacni
SS. Silvestri et Dionysii, quas recognitas compro-' concilii lempora i-eferlur. P._elerea ilclenam Con-
bant labula. archivi illitis inonasterii signatae die 50 sianlini roatrem, sub Eusebio. papa Domiiiicam cru-
O.'lobr.l267, aliasque partes memorel idem Panci- ceni Jerosolymis invcnisse, nulla ratione dici potesl,
rol. pag. 665 asservatas in tilulo S. Laurentii in C iin nihil tuni Consianliiius iii Syria liaberel, quae
Eormoso, seu panispernae; conslat liujus quoque Maxiniini lyranniile preinebalur,. neque adhuc plene
ossa venerabilia non secus ac reliquorum fuisse in Chrishiro credebat,' quod post crucis in coelo
praeservata a successoribus eliiiTJrbem coroporlala vi?ioncm, qnae anno lanluin 312 conligit, ardentis-
in excursionibiis barbarornni, ac subinde divisa, et siuie fecil, ideoque hoc tempore Cliristianam reli-
partiin conccssa menioratis ecclesiis urbanis, partiro gibnein noiiduni susceperal, sicul nec roaiei* ejus
uelata ad S. Sebasliani exira mtiros, non secus ac Helena. Denique sub Eusebii ponliricatu, Macarius
de B. Fahiani papa* lipsanis diximns in ejusdero nouduin erat episcopus Jerosolyiiiortiin, qilatn Eccle-
notis. siam anno tanlum 512 regendain susccpil, et taiiien
CIACOMI. sub eo facta supponilur S. crucis inveniio.
. Linea 2. — Sub hujus temporibus inventa est crux

XXXIII. SANCTUS MELCHIADES.


ANNO CHRI9TI 311, CONSTANTIKI6.

33 Miltiades », natione Afer, scdil annis tribus, mensibus septem, rlieDUS duoaeciui'"
ex die Nonas Julii a consulatu Maxentii IX usque ad Maximum XI, qui fuit
mense Septembris Volusiano et Bufino consulibus c.Hic conslituit nulla ratione die
Dominico, aut quinta feria jejunium quis fidelium ageret, quia hos dies pagani
5 quasi sacrum jejunium celebrabanl. Et Manichcei inventi sunt in Urbe ab eodem.
Hic fecit ut oblatianes consecratce per ecclesias, ex consecratu episcopi diri-
gerentur , quod declaratur fermenlum d. Hic fecit ordinationem unam per men-
sem Decembrem : presbyteros seplem e, diaconos quinque , episcopos per di-
NOT-L_E MARGINAtESFABBOTTI.
» B, Melchiades. b B, ann. 2, m. 2, d. 7. « B, a coss. Gal. Maximini VIII et Licinii_id ConstantTr._ni.
irop. III el Licin. II. d Vide Baron. ad ann.Dom.Zl5. ..«' C B, sex.
1501 IIISTORIA DE VITIS RC^. PONT. — S, MELCHIADES. 1302
versa loca duodecim. Hic sepultus est in cuemeterio Calixti, via Appia, in. crypta, m
0 Idus Decembris; et cessavit episcopatus diebus sexdecim.
CATALOGUS SDB LIBERIO.
Miltiades anms tribus, mensibus sex, diebus octo, a die sexto Nonas Julias a consulatu
>Maximiano vm solo, quod fuit mense Septembri, Volusiano etllufino, usque in III Idus
Januarii, Volusiano, et Anianoconsulibus.
VARIJE LECTIONES.
Apud Fabrollum ex codiee Freheri. t lin. 3, Septembri v. lin. 4,etqnis de fldelibus
j^ ag. qnia
eos d. lin. 5, urbe Roma, ab eodeni dic fecit obla-
Num. 33. lin. 1, AB, Melciades, A, d. 7, B, d. tiones consecratas per eccl. lin. 7, orilin. iinam,
21. lin. 1, B, usque ad Maxenlinm secnndum. A,
ad Maximum V. lin. 9 el 10, A, iv Mus De- presb. 7, d. 6. lin. 9, iiiiin. 12. lin. ead., via App.
usqne iv Id. D. et c. ep. d. 17.
cenib.
Ex codice Regio, Mazarmo el Thuano. Apud Holttenium et Sclielettratium.
Lin. Flor., Melchiades. lin. ead., Flor., ann. 4,
Lin. I, Melchiadcs n. A. sed. ann. 4, m. 7, dies mens. 6,I, dies 8. lin. 3, Val-. nt niilla. tin. 5, Flor.,
8; fiiit anlem lemporc e.x die Non. Julii a consulaiii tunc inventi sunl. lin. 5, 6, Vat. minor., eodem die
Maxcntii. lin. 2, ad Max.'II. tin. 3, liic consliluit, fecil, ul oblal., etc. lin. 6, Flor., el cousecrala,
nl nnlla ralione. tin. 5, celebrabant (M., celebranl). autem ex consecralu. lin. 9, Flor., xi. lege
Tnnc Maniclisei i. f. i. urbe Roma. Al) eortem die
fecil oldationes consecratas per ecclesias, ul ex con- Apud Peniam ex codiceCavensi.
secraln episcopi dirig. lin. 8, diac. (5.lin. 9, in cry- Lin. 1, Melliades nat. AOfer,sedit annis m, m.
pta iv IJ. D. et c. e. dies 17. vii, diebus xn. lin. 2, usque ad Maxiimiin II. lin. 5,
Ex codice Thuanoaitero. inventi snnt in Urbe; ab eodem dic fecil oblationes
consecralas. Un. 9 et 10, in erypla nn lchis De-
Lin. 1, Mclciades n. A, sedil ann. 4, ex die N. cembr.
NOT.E VARIORUM
A SCHELESTRATE. ] alios diaconos dclegerit Stralonem renm tradilionis
B
ad loca illa recuperanda : < Recilaverunt eliam alia
Linea 6. — Consecratum quod declaratur fe.r- gesta, uhj Melchiadem legebalur misisse diaconos
meuium. Ob disciplinam arcani Euchnrislia hoc loco cum lilteris Maxenlii imperaloris, et prsnfecli pr;e-
fcrnientiim vocalur, nl dissertatione ea de re edita torio ad prpclorem Urbis, ul reciperet loca, qu;c
monslravimus. Encharisliam naniqne episcopis et fueranl a Clirislianis teinpore persecuiionis ablata.
preshyleris ad iii-hcmvenienlibus millere consucve- Ubi eliani Mclchiadis crinien (eniins iiulluin appa-
rant pontilices, ul teslatur D. Irenaeus apud Euse- rerel; dixeiunt siiperioribus traditionis gestis, ira-
bium lib. v, cap. 24. ditorem Siratoneiu fuisse recitaium. > Loca vero
ALTASERILE. fuisse sacra in breviculo ejusdem collaiionis dicunliir
Linea 6. — Hic fecit, ut oblaiiones consecrnta; pcr Ecclesiaslica. Sic enim ilii : i Et ctim his qiioquc
Ecclesias ex consecratu episcopi dirigerenlur, quod gestis nulliim Melchiadis crimen :etdixerunt cogniiori, et
declaralur fermenium. A Melchiadedecretuin, ulfer- calholicis defunsorihiis apparercl Dona-
lnentum, id est panis fermentalus betieilictus ab chiades tislx, Slratonein diaconum, quem cum aliis Mel~
ad recuperanda loca ecclcsiaslica iiiiserM,
episcnpo vice enlogim millercliir per Ecclesias in superiorilnis recilatum traditorem; et iileo.
symboluin coinmiiiiionis. De quo Anast. in!V. in volebant etiamgeslis Melchiadeuicrimine Iraditionis asper-
Siricio.
BENCINI. gere, quod diacono illo non dcgradalo iilereiur. Iit
— perseciilione auiem sua ilixeruni, Melchiadem ler-
Linea 6. flic fecit, ul oblationes consecratw per tr lium episcopum luissc ab illo, qui liinc eral, ciim
F.cctesias.Istiusmoili solcmnis per Ecclesias Urbis traditio facta esset. > El dum calliolicorum regcrit
consecralio, et solemnior Eueharislue niissio duranie responsionein, el ipsi de rcstilutis ecclesiasticis lo-
adhuc nono pcrseculionis anno, el Ecclesiis cx prio- cis, et a Mclchiade recuperaiis meniincre, aientes :
ribus edictis lisco addiciis, cohaerere non videbalur i Elsi demoiisireliir, quoil ninnino non deinonslra-
ciiin lemporiini circiimsiattiiis, gestisque enarraiis. bitur, eiiindein Slratonem diacoiuuii tradidisse, qiieni
Verum libri Poutificalis narralio optime cum speciali postea Melchiades ad recuperanda loca ecclesiasiica
Maxentii imliilgenlia Ronia:, sicul el Africae, vulgala cum aliis diaconis inisit; uon ronliiiiio Melchiadem
coliinret, quam Chrislianis concessil Constanlini isto crimine aspergi, quem potuit perseculio longe
exemplo, verius mclii. Consiantinus cum anno 307, facere absciitem, ul hoc omniiio nescirct, ciimqin:
iinperiiiin suscepissel, i nibil agil prius, quatn Cliri- innoccniein putaret, quem neino reinn .icciisando
stianos culliii, ;ic Deo suo reddere. H.TCfuit prima moiistraret. > Basilicarum ilaqnc reslilulio pcr
sanclio sancta: religionis iiisliliila, i (Ibid. c. 34, ex Maxenliiim pulilicatiir ante anniiui 311, el anno
Laclanlio.) Christiani milites cingnlo nudali ex Dio- seqiienti a Coiislaniino lyrannus profligalur, iinile
clcliani eiliclo, lurmatiui Conslantini exercilum im- locum tribuil Melchiadi, ul ad anliqiium morem
pleveranl. Maxentius, Romaua mcenia Chrisliauo- easdem lesliluerei, pra:cipue in inissarum celebra-
ruin iniiltiiudine replela conspiciens, saevitiain oc- lione, et Eticliaristi;e deporlaiioiie per Ecclesias.
cultans ex Eusebio, ne ad Constanlinuni delicerent, llinc consulto dicil Liber Ponlilicaiis, fccit, nec uti-
ROIDSDEcclcsias Clirislianis restituendas publico lur verlio consiituit, denolando hanc iiidiiclam con-
edicto decernil. Loca universa ecclesiaslica Romano siieludincm non uovani csse, scd pristina: restaura-
clero fuisse restituta, et Melcbiadein delegisse dia- lD tionem. Maxeniiuui vero tempori inservisse, el a
conos ad ea recnperanda ex Maxenlii rescripto pcrscculioiie cessasse ntetu incusso," non vero ex
docent Acta eadem prolata in celebri collatione atiimi persuasione, suadet allcra Africanis Ecclesiis
Carlhaginensi c. 12,13, et S. Aiigusliniis in lib. post iiidulgenlia prnclamata. Diun eniin audiret Alexau-
collat., in quo diluil Donatislarum criiniiiatioues druin Tyraiinum in Africa uova u.oliri, el imperiiiii)
Melchiadi iniposiias, qiiarum- ima erat, quod inier adversus Maxenliuni occupare, illico millit pacciu
1503 ANASTASII BIBL!OTIIECARII 183«
Ecclesiis Africrc, persecntionis lempeslaiem lempe-, A talogi Liberiani el Felicis IV, prater oosdem anno3
rat, imperalqiie ut Chrislianis lihertas concedcretiir, m numeranl mensesvi el dies xm, ctim deducajit
de qua Oplatus lib. i : < Tempeslas persecutionis epocham ex die vi Nonas Julias, quae pariter
peracla et definita est. Jnbenle Deo, imliilgentiam fuit Dominica apta ordiiiationi, non minus ac dies
tnittente Maxenlio libertas Chrislianis esl reslituta. > 4 Junii, quam indirant rationes ex Patilinis picturis
Et infra rcferl faclani etiam restitutionem sacrorum deiluctae. Legitur enini in Liberiano : < Milliades
locorum. annis m. mensibus vi, diebus vm, a.die sexto Nonas
Linea 7. — Quod declaratnr fermenlum. Expressid Jnlias a consiilatu Maximiano vn solo (quod fuit
baec rohorat conjcciiiras Scheleslrali pro!>antis in mense Seplembri Volusiano et Ruflno) usque in ut
lihro dediscip. Arcani, Eucbarisliam vocatam lilulo lilus Januarii Volusianoel Aniauo coss. > Siveigrtirr
fermemi, non ad maleriain indicaudam, quasi hsec ordinalns fuerit episcopus Melchiades die 4 junii
esset panis fermentaiiis, non azymus, sed ad eucha- . anno 510, etexegerit episcopalus annos III, menses
rislicuni panem explicandum. Series enim verborum vu.dies.VII, sive ordinationem suscepcril die 2 Ju-
aiilccedenlium sunl dc cnnsecratione panis euchari- lii ejiislem anni 510, el<episcopalus iiiiineret annos
stici, nl per se constat. Liher vero Ponlifiealis, ut III, nienses Vi, dics vm, perimle-reciilit terniinns
denclarel (|uid esset consecratuiii episcopi, addit, ejns vilae in 10 Januarii anni 514. Constabil eliam
qnod declaratur fermenium; qtiasi dicerel: Melehia- eiun sedisse vicario nomine ex die ordinationis ad
des, cum ob pcrseciiionem in oratoriis privalisso- morlem Eusebii, eodem anno 310 siibsccutam sub
iemnia celcbralionis agi non possent, Maxcntii edi- Maxentio die 18 Augiisli, et aliquol diebtis ab illius
ilo in recuperalis ecclesiis, renovavit priiniiin insti- nj marlyrio proximis eieciiim fuisse successorem tam
iiiiuiii de consecralione Eucharisiiic facien la ab jiixta aeram calalogi Lilieriani.qiiam jnxla epochain
episcopo, presliyteiis pncsRnlibtis, qiribus consecra- piciiirarum basilica; S. Pauli, quatuor taiiluiu heb-
tum dahaiur, illinl quo I apuil fuleles (ernieiuum de- domadibus iuvicem dissilas.
claratiim, deno:abal. Encharisiiam. ul ad ccclesias Anno 512. Constantino Augusto u, ct Licinio
deierenles, pnpnlo dislribtierenl. Aug. II coss. anteqiiam Maxeniius mense Oclobri a
Conslantino profligalus in Tiberiru delurharetur,
BINH ET LABBEI. cum soeva perseciilione Clirislianos vexaret, imo lot
Linea 6. — Hic fecit, ut oblaliones contecratoeper lyraiiuis quot mililibus perdendam Urbem contra-
ecclesias ex conseeralu episcopi dirigereniur, quod deret (uli probal card. Baronius ad anniim 312, nu-
declaralur fermenlum. Loous sane ohscuriis, ila ta- meris 8 et 9) Melchiades Silveslruni ordinavit, in
inen explicamhis : Melcliiades pontifex instituit, ut perseculioiie tam diranecessaritim sihi ailjulorein
panem fermeiitaluin, a popnlo, aul presbyteris obla- ac Vicariiiin consiitueiis die Domiuica 10 Februarii,
IIt in sequenti numero declaraho. Seilit igitur Mcl-
luin, ab episcopis consecralum, singuloruin titulo- chiades
rum, aul parueciaruin preshyteri in syinboluin ca- anni vicarius Ensehii cx die 4 Juiiii, vel 2 Julii
lliolic;e iinionis, ac commirmoiiis non modo ipsi 310, ad fineui circiter mciisi>'Augusli ejusdeui
acripcrent, veriim eiiam aliis fiilclibus sttb se con- anni, et inde p-leclussuccessor sedil Roinanus pon-
stilulis, qui sacralissiina Eucharislia non cominuni- lifex usque ad 10 Januarii aimi 314.
cassent, certo tempore distrihiierenl. NOT.EHISTOR1C.S.
(Ex LAB.) linea 7. — Quod dectaratur fermenlum. r
C Linca 3. — Hic consiilnil nulla rnlione die Domi-
Loeus, ut videlur, corruplus
nico, aut quinla jeria jejnnium quis fidelium ageiei,
BLANCHINI. quia, etc. Qn»runl vilarum exposiiores, nec satis
N0T.ECUR0N0L0GIC/G. declarari adhuc pulaiit, qu;cnam f.ierint jejimia
ellinicorum die Dominica, el feria quint i, qua; Ira-
Mclchiadis epoeha definita annis m, mensibus vn, dtltir hic Chrislianisiiiterdixisse Melehiades, ne ciim
diebus vii, in pieluris integre praservalis in basilica supersliliosis illis ciillui d;eniniiiim inipie dicalis ca-
S. Pauli, quibns exacte responilent pleriqne ca- sta noslra confnnderentur, vera? religionis docuinen-
lalogi supra recensili in Prolegomenis conlirma- to a Chrislo Doiniuo, el ab aposlolis inslitula. Hac-
liir eliam ex consulihiis recte assignalis iu cala- tenus deinoiislrariint perspicue adversus caliiinnia&
!ogo Liberiano, el ex eo reslilueiulis in secundo seclariorum aelatis noslr.e pliirimuni interesse inler
catalogo, aique in textu Anastasii (iibi amanuen- supersliiiosa a Montauo adinventa et pnescripta jc-
sium incuria et iinperilia miilliplices illorum anno- jiinia sui Paracleti, ct nosira legitime iiulucta el frc-
riim consules suapte natura confusos expressit ne- qiienlala liim in Qiiadragesima, iuin per anni cirou-
gligenliiis ac deformavii) nempe ex Maximiano vu lum, prseserlim ab iisqui prodtenlnr juxta probaias
tolo, quod fuit mense Seplembri Rufio Volusiano rcgulas Palrum poenileiilis vitse sancliinouiain : qua
(ita enim iioiiiinainlits est Italicus ille consul non de re videndiis Baronius ad aaimni 17', u. 2i.
Rufinus Volusianus, ut anie moiiiiiniiin. pr;ecedenli Verum desideralur ailliuc notio evidenlior, qme
et demonslrabo in notis Chron. ad Silveslrum) illuslrct cauielam ac decrelmn M'Ichia;lis, caventis,
nempe ex aimo Christi 511, quo priinum Pasch;i D I ne pntarenlur nostra jejmiia ab clbnicorum ritihiis
celebralum fuit a Mclchiade successore Eusebii vita einanare, si die Doiniuico, aut feria quinta celebra-
perfuncti 17 Augnsti 310, usque ad coss. Volusia- realur. Rem, ni fallor, expaiiunl verba, tpue proxi-
num el Anianum anni 314, die 10, Januarii, ejusdem me conseqiiuntur, nempe • et Manichwiinventi snnt
natali, ila deelarala in calalogis Liberii et Felieis in Vrbe ab eodem. Card. Baronius ad annuin 572
quarli, necnon in lapide octavi sseculi affixo in por- observat ex epislola 2-2S. Hieronyni versum fuisse
ticn ad lilulum S. Silveslri in capite : uht post illa Rom;e in calumniam jejiHiantium Cfirislianoruin je-
verba : jiiniimi superstiliosuin ejusdem seel:e Manelis : < ila
In nomineDominihaenest notitian;ttalitiorum ot quem viderent pallenlem atque trislem , miserum
Saueloruiuhic requiescentiuin et Maniclixum voearenl. > Ibidem vero praemisit
fttisse Manich;eos eliam Diocletiani lege proscriptos
versu seciindo MensisJanuarii legilur inulto anle, quam ejiisino.ii caliimuia appelercntiir
10
Die ejusdem mensisNal. S. Meltiades papm elmart. fideles Roaiae agcnles, vivente scilieet Melchiade,
Exhac igiturdie 10 Januarii anni 314, coss. Vo- sednondum ad Pelri c;)lheilra'ii provecto. Erant igi-
ltisiano el Aniano si receJamus in anteriora lein- tur jam tuin in Urbe Manich:ei : cl jure pr.ecavebat
pora per annos m, menses vn, dies vn illius epochae Melcbiades, ne legitima cl saucla nostra jejiinia lo-
in Paulitise basilicae picturis sevoL?oais Magni con- cuin facerent caliimniu illoniut, qui interprelaluri
signatos, incidit dies ordinalionis ejus ad episcopa- crant secus noslrorain iiistiliiliiin cl praxim, qtiasi
tuni in 4 Jjuii aiuic 310, quae fuit Dymiuica. Ca- pelitam ex Muii •Ii3canr.ii s'ipsi'sliiiosa abstinenlia.
1S0£ HISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. MELCIHADES. 1508
Scd iterum prior qnoeslioaniinuni pulsal. el expoui a A qiioquc de Baptismo cap. 5, initialos fuissc per lava-
nobis poslulat, quid demiim cominune ciim super- cruiii eofnniemoral) : cl si adhuc iuemini Mi.hra
sliliosis elhiiicorum jejuniis haheret abslinentia Ma- signal illic in fronlilms mililes snos, celebrat panis
nichxorum, ila ul Melchiadi, quasi divinaiili fiilu- oblalionein, et iinagiiieiii resiirrectionis induit, et
ram caliininiam.prjsecavendiimfueritdecrcto, exclu- sub gladio redimit coronam. Ul vero Eucbaristia;
dcnte diem Dominicamet quiniain feiiaiu asolenini iinago hiculeulius adiiinbrareliir, panis, et poculum
caiholicorum jejunio, ne crederentur cx manichseo- aquce ponehatur, verbis quibusdam addilis, uli rc-
rum inslilutis jejiinare. Opporlune suggerit causain fert Justinns marlyr. Apolog. 2, pag. 98 edil. GL.
caulebe luin lemporis necessarite impressa non miil- Paris. 1615. >
losanle annos Archelai episcopi dispulalioadverstis Omissis tamen iis, qune ad sacramentornm inii-
Maneiem, illius secUe aucloieni, in collectaneis mo- talioneni sacrilegam pertinent, properandum esl ad
iiumenlorum EcclesiaeGr.cca: aujiie Latin» lninpri- ea, qiiac Mitbra cultores, et iuler hos Manicheeicuin
iniiiii edilis cum eruditis observaiionibiis a Lauren- propriie sectse auctore Millirac sacris inilialo, cjiis-
tio Zaccagnio, < doctrina el omnigena ecclesiasticse que idoli tacerdote, ac eudio, ita peragebanl; ut
erudiiioiiis peiiliapraefeclnramibibliotliecaeValicaiue cavendum fueril decreto Melcbiadis, ue jejunia no-
proiuerilo: > quo elogio virum illuslrein prosequitur stra ctim eoriiinde.ii absliiieniiis vidcrenlur conve-
clarissimus alter asialis nostree scriptor Philippus a nire. S. Gregorius Nazianzenus orat. 3 in Julianiini
Turre episcopus Adriensis, inler praxipuos Oiiiniipje pag. 77, tomo I, edit. Paris. 1650 : < In sacris Mi-
doctrina ornatos sseculi uostri prasules et ipse enu- ihrx adliibitos asserit crucialus, justasque, aut etiam
iucraiidus. In dissert. de Mithra cap. 5, pag. 207, is n•, inysticas iistiones: >quod comprobal pr;csul Adrien-
colligebat ex emiiitiato Archelai colloquio adversus sis pag. 211, ex Suida el Porphyrio : sed clarius
Maneteni, hunc Persiim ex CorbitioManem effectum illustrat ex Nonno, et ex Niceta episcopo. < Noiimis
barbaricx illius pliilosophiae studiosum, qu;e apud (non Elias Cre.tensis, ut male cilat Barlbius ad Sia-
suos populares vigebal, addidicisse errores Zoroa- tii locum in fine libri primi Thebaidos, Adsis o me-
stris el uiagorum, netnpe solis cullum, palingenesim mor hospiiii) eiiumerat Gradus tormenlorum ociu-
aiiiniaruin, duo muinli priucipia, bonum, ac mulum ginta, quibus probandi eranl ii, qui Milhra sacris
genium, et htijusmodi errorum porlcnta : quaeinvol- iniliananlur. Nicelas episcopus apud eumdem Na-
venda, et couimiscenda suscepit distorlis rilibus, et zianzenum expressius recenset bis verbis : < Iu ipso
dictis, e Chrislianoruin libris a se diligenter conqui- probalionis ingrcssii per qiiinqiiagiuta lotos dies,
sitis; ut novas htereses ex pnecedeniibiis compagi- cos fcrme cruciant, deinde duos dies llagris cxdunt,
naret. Pateriiac vero superstiiiouis pr% cxteris tenax, tuin in nivem viginli dics immergunl. >
cultiim ignis ac solis professa:, voluit etiam sacris At in codice GraecoLaur,:nlian;«, scripto ab annis
MilhnEinitiari. Quare Archelaus episcopus ila ho- septingentis, et per V. C. Moiitfaiiconium' Latine
mineiii alloquitur : < Barbare sacerdos Millira:, et reddito gradus ocloginta ila numeralos nobis exhi-
collusor, solcm lanlum colcs Mithram locoruin my- betpag. 212 : < Hujus aulcm Mithrae mysleriis qusc-
sticorum illuininalorem, ul opinaris, et conscium, dam iniliationes sunt maxime apud Chaldaeos. Qui
hoc est quod apud eos ludes (ul reddit Zaccagnius) Millinc mysleriis iiiilianlur quibusdam ceu gradibus
sive ludius (ul legendum putal episcopus Adriensis) cruciatus probari solcbanl: ila ut primum leviore
et tanquain elegans miinus peragis mysteria. > Tuin paeuariim genere afljcerentur, deinceps vehemen-
addit laudatus prsesnl Adriensis. < Maneles igiltir C tiore. Exempli causa : primo iiiitiandos fa ne alflige-
Arcbclao est mimus et ludius, qui sub ferarum for- banl qtiiiiquaginla dielius, ac si h;ce constanicr
niis more bislriouico mysteria Mithra: peragebat, lolerarent, illos biduo caedi curabani, ac deiuceps
unde et cjus cutlusor dictus. Conjecluram hoc loco> eoileui poanaegenere singtilos exercebant viginti oclo
addain, quoniam de Manete sernio est. Narrat Plu- diebus : eoque pacto cunctif cruc.alibus, si qtii ini-
larchusite Iside et Osiridepag. 369, Persarum ma- tiabantur liicc palienies ferrenl, lunc demum perfc-
gos Zoroastris senieniia duos deos staluisse inter sei ctiora mysteria edocebanlur. > — < Si niiineriiiii
contrarios, Oramazan, et Arimanium, quortim unus. colligas probationum, quinqiiaginla scilicet famis,
mala, alter bona conferret: interque eos mediiimi duo Uagellaiionuin, repeiiio eodem poenae gcnere
coli Miihram,qiiem idcirco(ivrixw, idesl mediatorem, pcr alios vigiuli octo dies, ipsosmel octoginla gradus.
seu iniermedium iiuiicupabant. Annon igilur a Mi- Nonni deprehendes, > elc. Concludii has observa-
Uirsesacerdotibus uefaria Manelis doclrina de diio- liones laudatus praesul altendens, < Praisidem iguis
bus principiis, uno bono, allero malo fluxit, quam lerreni esse Milliram seu Solem, qni eum conseival,
priuium Schylianus, deiude Terebinlhus, e cujus et fovet, uti putarunl vetcrcs, niaxime Persse. Quos
libris Manes ipse liausit, ipsi docueruul? Mithra iiide nil niirum ejusdem ignis cultum retulisse ad
certe Deus ilie mediaior idem est ac murus, quem siium pnesidem, el consei vatorem, Solein videlicet,
fcrebat Manes iiilermediuni inter bonum ct ma- seu Mithram. > Observat eiiam ex Aiigiisliuo, Maui-
liini : de quo in iueinorata dispulatione Arcbelai cliaeos profanare assuetos omnia Cbristiana sacra-
pag. 39. Porro Terebinthuiu seu Buddam sermo- nienta superstitiosis suis mysteriis ex corum duce
neni Iiabiiissede duobus principiis cuin Mithra: sedi- ,p. Manete, Mithr;e sacris initialo, hanc eliain blasplie-
tuis, et sacerdolibtis referl Epiphauitis hseresi68 de: miain collegisse, ut Christiim Domiiiuni Soleni essc,
Manichais, nuin. 5. > His aiklit enidilissiiiius praesuli seu Milhram putarent. <lmo Maincliaei(iiiquil pag.
ilcscriplionem rilus, quo sacerdotes Mithrae aiiima- 211), qtiorum ncfariiiui, ducein Millirae addiciuui
l.iiin liguras induebant superslitioso lavacro mundaiii vidimiis, Solem qui Millira est ipsumuiet Cliristum
a<l aiiimarum Iransiiiigralioiiem speclaloriljus suis putabanl, lesle Auguslinu in Joannem cap. 8, tract.
iiisiiiuandam cum erroribus lani liicrelkoriiiu, quam 34, pag. 554. >
elhnicorum ail Manelis asseclas derivatis per culto- Haec integre fuerunt exscribenda, ut assequere-
res Mitlira: ac Solis, el permislis sacrilega iutitatioiie mtir, quain provide caveinluin fuerit per decreta
rituum Chrisiiaiiorum. thec enim scribit. < Veriun Melchiadis, ne disciplina Christiani jejunii degene-
a;l Mitline initiaiioncs re.ieo, qua3 impio mysterio- rarel, aut prolluxisse pularetur, el propendere in
rum rilu perficiebantur. Is quippe ad iiiiilairicntuin superslitiosa jejuuia Milbriacorum, quds mter Manes
sanctoruin Cliristiana: reiigionis sacranienlorum cooptalus, tradiderat scctariis suis Jlanicbaeis, excm-
coinposilis per gradus profana: augiiraiionis teleuc plo suo redditis ex ludiis ac mimis Milhr.aeluiliis
ad sacra capessenda inforiiiabaulur. Nec ausim se- ac mimis sacrauienloriim Clirisli, errores et super-
cus ea describere, quam ipsismet verbis Tertulliani siitioues, confundenies Chrislum cum Sole el Mitlira.
de pra-script. cap. 40 : < Tingit el ipse dialjolus Patcl etiam cur hoc lempore Maneti proximo (qui
qiiosdam utique credenles, et fidcles suos : expia- sub Probo et Aureliano vixcrat a:iale Melcliiadis,
tionein delicloi uiii de lavacro repromiltit > (in libro (licel nonduni ponlilicis), ha^rcsis Manicliaeaserpens
1507 ANASTASHBIBLIOTHECARII 1508
iti cancer, cum fuisset delecta sub Melchiade ponti- A mysterii, a singulis fidelihus pro lubitu el indigentia
ficaiuni adepto abigeuda fuerit in exordio sni regi- assumi permillitur alia norma praescripta est) : sive
niinis pontificia ejiismodi lege, veterem disciplinam cum Eleullieritis opponeret hseresibus Basihdis ct
coiifinnante, ne dielms Doiuinicis jejunia solemnia Carpocraiis, duo reruin principia staluentibiis boni
peragerentur eliain in seplein hebdoinadibus Qua- el mati, eaque referentibiis inleret deos, et animorum
dragesimae, a Telesphoro ex iraditione in legem transinigralioncin comineiilis, ideirco supersti-
scriplain redactis, neve quinta feria in jejuniis ini- liose ad abstinenlibus a cibis quibusdam etaniinaiitibus,
liandorum per qualuor anni leinpora extra quadra- quae Crealorem niali seu malum principium per
gesimam indictis , ut supra legimus in numero illas referebanlur, promtilgans legem indiscrele ad-
Callisli , iucludercliir. Quinqiiaginla enim gradus hibendi ad usum commtinein qtiodcunque esculen-
primi probalionis Milhriacorum lolidem erant dies tiiui, iilsupra legimus numero 14; sive cuiri Mel-
coniintiaix abslinenliae per seplem hebdomadas, chiadcs constilueret, ne solemnia Ecclesise jejunia
per quinquaginta tolos dies eos \ame crucianl, ait defbrmareiilur el variarenlur a veteri instiuilo, ex-
Nicelas apud Nazianzemiin. Septem- hebdomades cltidenle diem Dominicam ab illo nuniero eliain in
noslri jcjimii ab apostolis tradili exemplo Dnminico, quadragesima, et per quatuor anni tcmpestaies exi-
el per Telespbortini scripia lege constabilili, videri mente feriain quintam a triduo jejunii, Deo semper
qiiiiiquagiuta iili primi gradus probalionis oOercndi, non secus ac publicas fidem preces, per legiti-
lithriacorum, pracsertini si ut a Manete Solis cul- mos pontifices Deo dicalas, per
Soteranl exercilam ine-
tore illa inslitulio suscepta fuerat, frequenlareliir moria passionis ac R surreclioiiis Christi Domini.
eliam a Manicliaeis Solem colenlibus impie confu- g . H;cc provida Melcbiadis cura nisi prsecessisset,
sum ciini Christo Doiiiino. Huic periculo scelestae quam pulamtts confusiouem sulioriluram fuisse de
pcrsuasionis el confiisionisquod pnesenlius remeditiin catholicorum iinaginario consensu cuin disparato
opponeret Melchiadcs slaiim ac delexil in Urbe ciillu Maiiicluicoriiin et Mithriacorum ? cum sola
Manichasos? Decrelum scdicel opponendum censuit temporis aflinitas in septem hebdomadibus jcjunio
veleris disciplinae aposlolicae, castum riium, et cau- deputandis apud catholicos, duin Milhriaci praescri-
sain secerneus a superstitiosis inveulis Mithriacorum bercnt dies quinqiiaginta fauiis tolerandx Solis cul-
cl Manichseorum. Scplein, iuquit, hebdomades noslri toribus, sensiin induceret aetale Hieroiiyini, a Mel-
jejiinii ne unquain credsinlur esse lotidem hebdo- cbiade non disjtincta integro saeculo, pruritum re-
niades in dies qiiinquagiiila probalionis a Milhriacis ferendi inler Manichxos Solis ac Mitra: cuitores,
explicata: aut aeforuiaite. Qiiadraginta enim sunt ciim suo duce Christi noinen eidem scelesie alli-
dies jejunii rite per poutifices Clirislianos Deo dicati genle, quolquot a jejunio pallentes ac inaceratos
sub exemplis Doinini et propbclarum. Cum his non conspicerent.
accenseantiir septeiu dies Doniinici singulas hcbdo- Conslat igitur ratio decreti sub Melchiadc conditi
madas iiichoantes, qui cum praiferant memoriain el cansa ejusdem illico interponendi poslquam in
Resurreclioiiis Christi in quovis circulo bebdoina- Urbe detecta est secta Manicliseorum. Quare et in
dario, nefas esl eosdem dcptilari jejuuio, indicio contexiu Bibliothecarii uiia cademqiic periodo illa
passionis. lta el jcjunium aliud solenmc alitleris Patribus coiilinelur, quie speclat ad Mithriacos, per particu-
peiinile tradiliini, et a Callisto niamlalum per lam causalcm quia; dnni leginins : < Hic coiislituit
singulas anni lempestaies, ut exdcm singillatim da- nulla ratione die Dominico aul Feria 5 jejiiniiini quis
lori omnium bonoriini Domino coiisecreiuur, con C fideliuin ageretquia hos dies pagani, lanquam sa-
linelur feriis quarla, sexla , et sabbalo, Passioni cruin jejunium celebrabanl: > allera vero causa re-
Dominicic idcirco specialiui attributis, quod conci- spiciens Manichseos, a paganorum Milbriacis suas
linni ejus tradcndi feria 4,mors Feria 6, sabba- superslitiones cdoctos, proxime redditur commate,'
lo sepullura contigeril. Feria vero quinta stalis hisce ab eadem periodo fortasse non disjungendo, verbis
jejuniis niore majorum non includitur; nain vesperse, qiue stibseqiuiiitur ita conceplo, et Manichai invenii
ejusdein i.liei, qiiando passio in horlo inclioata esl, sunt in urbe Roma ab eodem,
referunliir niore palrio divina: legis ad feriam 6 sub- CIACONII.
sequeiilem. Vileiuus ilaque, aif Melchiades, eliam in Linea 6. -— Hic fecit, ul obtaliones contecratm per
his novilalem alqnc coiiliisioiicm cuin profano cultu, Eccles.as, ex consecratu
sive occasioncm falsoe pcrsiiasionis, apud Eihnicos declaratur fermentum. episcopi Miltiadcs
dirigerenlur, quod
ponlilicalu suo
faciie prodilura: ex conliniiaia serie tridui Ethnico- niultos baereticos Donaiistas Roina: delilescere coin-
rum in siecularibus ipsorum sacris, ul vocanl, hoc peril, idcoque ut dignoseereniur el dislingtiercnttir
esl supersiilionibus, celebrati jejunio et pervigiliis a catholicis, et iuorbidtim pecus a sano, instituit
accomniodalis ad iiianiiiin deorum suorum falmlas. panein fermentatum benediclum, quo, ob comniuni-
Servelur inlerrupla illa norma jejunii per ferias a cationis syinboluin, ab episcopo impieriirentur cun-
Palribus nobis assignatas, qiiibusclaredeiiioiistrelur, cti parochiales presbyleri, qureuuidera sub se con-
nosirae consuetudiuis instiluia nihil baberecominuue stitulis fidelibus distribuerent, cerlis diebus. Appel-
cum Solis el Mitbrae cullu, aul ciim Chrislo Mani- labatur aulem fermeiilum, ad disliiictionem azyini
chaeoruin cum Sole confuso; sed in nostri forma je- D " panis, ex quo soleret coufici Eucharistia? diclum-
jtiuii solum a nobis Deuin unice coli Jesum Cluisiuin esl Sacramenlum, quod csset episcopali bene-
Filium Dei, Solis, Coeli, Terrse, rerumque oiunium que diclione sacratum. Hic rilus perseveral apud Grae-
ac teroporuni condilorem cuin Palre ac Spirilu , cos iuviolalus.
eumque CbrisUim nos fateri pro uoliis in carne pas-
sum hsec jejunia prsenionsirasse exemplo, acdedi- PAGII.
«asse merito su;e Passionis. Periculo ita submolo Scbisma Donalislanim , cujus iniliiim pleri-
tonfusionis Chrislianorum calholici ac veri dogma- que oiiines cum Barouio, ad annum trecenlesi-
lis cuin perverso Manicliaioruin, alqne Etlinicorum, iniim sextinn revocanl, aniio laulum tr.ecentesiino
caslam jejunii disciplinam , qualein a niajoribus. ac- duodeciiiio iiichoaluiii est, poslquara pax Africanu:
ceperal providcnler servavil Melchiades, et in illa Ecclesiae reddita fuil a Maxcnlio : < Teinpeslas
consignavit apertaui Fidei nostrae professionem, ut perseciitionis, ait Optalus lib. i contra Parmenia-
e diametro opposila seiuper agnosccrelur supersli- iium, peracta ci delinita cst. Jiibeuie Deo , iudnl-
lionibus Ethnic orum, ct dolosaeiraiisforiiialioni coi<- gentiain niitteute Maxenlio, Chrisliauis liberlas cst
iupt;e fidei Maiiielueoruin. Quare jurc fuit a Biblio- rcstilula. Botrus et Ccleusius, ul dicitur, apud Car-
thecario enuineranda inter decrela pontillcinn Ro- thaginem ordinari cupienlcs operam dederunl, ul
liiaiiorniii solemnis hsec dcclaratio, qunc ad indicta absentibus Numidis, soli vicini episcopi pelerentur,
omiiibus Christianis jcjunia perlinet (nam privaiorum oui ordinaliouein apud Cartliagincm celebrarcht.
abstinentiav, qiue pu'iiilenli;e laiiiiun cuusa, uon Tunc siiflVagiololius populi Caeciliamiscligilur, c.t
1509 IHSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. MELCIIIADES. 1510
mantis imponente Felice Aplunstinlano episcopo,, A rcbaplizasse et episeopis lapsis niantim iinposuisse»
ordinalur, > elc. Perseciitioni autem in Africa finis> (|iiia schisma Donalislariim in haeresim evaseral,
impositus est anno laiilnm 512, ul probal Adnola- cujus hi praecipui errores. Primo haptismiim exlra
tor Baronii. Bolrus et Celeusius, ciim spe stia se; Ecclesiam collatum iiullum esse coiilendebani, ct
dejectos viderent, conjurare adversus Caecilianum, , quia Ecclesiam inlra suam scctam coarctabani,
ordinatnm episcopum Carihaginensem , cceperunt, idco catholicos a se deceplos, suoque schismali iin-
et adhibila in societatem Lucilla , poteniissiiiia fe- plicitos rebaplizabanl. Secundo, Ecclesiam.in ca:le-
uiina, Caecilianoinfensa, ac senioribus plebis calho- ris orbis regionibus iraditoriim contagio , malorum-
licc, quibtis Mensnrius, Caeciliani decessor, orna-* que comiiiiiiiione periissc asserebant, et in AlVica
inenia Ecclesix commendaverat, episcopos Numi- reniansisse in sola parlc Donali, idcoque episcopis
iliae,qui non niediocrenriiijuriain sibi faclam puta- lapsis maniis de novo imponebant. Terlio landeni
banl, quoil ad Caeciliniyordinationem evocati noai Ecclesiam calholicam nieretricein vocahanl, ut
fuissent, Carlhaginem convenire ciirariml, qui nu- relerl S. Aiigusiiniis in Concione de gcslis cuni
mero sepliiaginia congregali, Cx-cilianumabsentem,, Einerito. Qui plura cupit de schismaie Donalisla-
quod evocalus venire noluisset, damnavermit; duo) riim, legal disserlationeiu ab Henrieo Valesio de eo
crimina illi objicienles. Priinum quod a traditori- edilain, Eusebii editioni siihjuiictam
bus ordinalns fuisset episeopus; deinde quod cuin
cssel diaconus, victum afferri martyribus in custo-\ SOMMIER.
dia positis prohibuisset. Posl lutc in lociun Ca:ciliauii Linea 2. — A contulatu Maxentii ix. Cum finein
Majorinum ordinariml episcopum in gratiam Lucillae,, n accepisset in Africa perseculio circa aniiiiin 511,
cnjiis domcsticns eral. Hoc est iiiiliuni schismalis; episcopis Cartbaginensis ,provinci;c lilierum ftiit iu
Donatistariiin, sic diclorum a Donato a Casis Nigrisi ea metropoli convcnire aif eligendum Mcnstirii epi-
episcopo, Majorini ordinatore, qiiem Aiiguslinus ini scopi successorem. Inserilur hic pars aliqua histo-
Breviario Collalionis lertia:, el in libro Retraclalio- riae Ecclesise Africaiuc; connexa cum sii hisioriie
niiiii scribit, Caecilianoadbuc diacouo schismafecisse; Uoiuanae sedis. Ca:cilianus igitur Carthaginensis
Carlhagine, ejusque facinoris reiim poslea convi-- Ecclesiae diaconus canonice cleclus cl consecraliis
vltiin fuisse in synodo Boniana sedcnte Melchiade.. fuit episcopns cleri suffragiis, lotius populi accc-
Sed quoiiiam in ordinalione Cseciliani vclienieiiliusi denle consensu. Contra liunc legilime clecliim et
erupit, idcirco schismatis initium ab illa ordina- riie consccralum sediliosorum faclio partiin ambi-
lione desumiluf1. lione, parlim avaritiae studio seducla, se ila auda-
Schismatici adversus Ciecilianum scripserunt li- cter erexit, ul episcopmn rccognoscere delrectarct.
bellos, el Anulimim Africa: proconsulem interpel- Convocavil Carlbagiiieui episcopos aliquol Nuniiiliie,
larunl, ut eos ad Conslanliniiiii, luncin Galliis; el vicinarum regionum numero scptiiaginia, a?gre
ageniein, milteret, qtiibus eiiin rogabant, ut de; ferenles adeum electionem se non fuisse vocatos. Ui
Gallia judices dari prxciperel. Imperalor leclis Do- veluli ad conciliiun congregati, cum ad eum conveu-
naiistarum libellis, subiracunde respoudil, teste: tum se sislere Caecilianiisremiissel, ejus ordinalio-
Optalo Milevitano : < Pelitis a ine in sseculo jtidi- nein csse nullam declaranl, et Majoiinimi in ejus
cium , cuni ego ipse Cbrisli judicium exspeclcm. > locum substituunt. Datis subinde lilteris ad uui-
Dedil lamen judires Maternuin Agrippiiiensc.m; „ versas Ecclesias Africanas suadcbanl, ti( a coniuni-
Rheticium Aiigustodutiensem et Marimim Arclalen-. C ' nione Caecilianirecederent, et ad Majoriniini defice-
sem episcopos, qui cum Melchiade papa , el aliisi rent, a se promolum. Talis origo est schismatis
episcopis ltalis ab ipso dcligendis causain Caeciliauii Donalislarum.
judicarent. Verum duo magni Ecclesiie Africanae episcopi
Congiegala est Ronia?synodus, die secunda Oclo- nempe Oplatus Milevilanus et Aiigiislinus, qui scri-
bris, feria sexta, idcoque anno Christi trecenlcsiinoi pserunl sieculo integro ab illa seditione iiondiiin
deciino tertio, in domo Fauslae in Lalerano. Ei prae- penitus consopila, sed ad ipsorum nHalem adhuc
fuit Melchiades, cui assidebant tres. prsefaii episcopii coiilinuaia, lestaniiir id esse conslanler iiuliciiini
et qiiiudccim llali. In Donalum a Casis nigris lalai eainqtie lesseram, un;le schisinaiici semper dclecti
genlenlia est suffragautibus universis, < quod con- suut alque li;t:ietici; nempe, quod se subdiixerint
fcssus sit rebaptizasse, el episcopis lapsis nianiini ac separaverint ab unione ciim Ecclesia Romaua :
imposuisse, quod ab Ecclesia alienum est. Testes; < Qiiaere haruin origineiu reruni; el invenies hanc
inducti a Donato confessi sunt se non habere quodi te iu vos dixisse senicniiam, cum schisniaticis liaere-
in Caecilianuindicerent, Caecilianus omnium supra- licos sociasli. Non eiiim Cseeilianus exivit a Majo-
memoraloruhi senteutiis inliocens esl pronunliaius, rino, avo suo, sed Majoriims a Caeciliauo. Nec
etiani Milliadis sententia, qua judicium clausuin est Caccilianus recessit a caibedra Petri vel Cypriani,
bis verbis : Ciim constiterit Caecilianum ab iis , qui sed Majorinus, cujus tu callieilrain sedes, qiue anle
ciini Doualo veneraiit, juxta professionem suain non ipsuiii Majoiinum originein non habebal. > (Optat.
aecusari, ncc a Donato coiivictuui esse in aiiqna Milevil. advers. Pariueniaii. tib. i.)
parte' consliteril , suse communioni Ecclesiasticae1t) < Caeciliauus possel non curare conspirantein
inlegro stalu relinendum merilo esse censeo. > niulliliidiiiein iiiiiiiicoriiin ; cum se viderei el lto-
Referiintiir b;ec ob Optaio Miievitano lib. i adver- niaiise Ecclesiac, in quasemper Aposlolicx Calliedrae
sus Paruieiiianum, qui alleram parlem scntentix, viguil principatiis, et cunciis tcrris, unde Evangc-
de damnatioue scilicet Donali, et de susceptioue litnn ad ipsam Africam venit, per coiiiiiiiinicaioiias
episcoporum parlis Majorini praelermisit. Huic Sy- lilteras esse conjiiiiclum : ubi paiatus esset suam,
uodo Marcus prcsbyter, postea, sauclo Silveslro caiisam dicerc, si adversarii ejus ab co rllas Eccle
iiioriuo, Roniaiiiis pbnlifex, iuterfuit, ut videre est sias alieuarc conarentur. > (S. Auguslin. ep. 162.)
apud Valesium in Notis ad librum x Eusebii cap. 8, Hoc negoliiim revera delatum fuit ad Melchiadem
et in Critica Baronii anno 515. Feruiil lum Dona- papam Eusebii successoreiii, posl illain rerum coi;-
listas coudemnaios, a sentenlia episcoporum coucilii versioiiem, religionis bono a Deo felicitcr parlaui
ad liiiperalorein appellasse , dictuiuque a Conslan- in Conslaiilini proniolioiie ad imperium.
lino, cuui id acccpil : < 0 rabida furoris. ainlacia! Hic enini princeps ex vicloria sibi divinitiis con-
Sicut in causis Geiitilium lieri solet appcllaiioiiem cessa sub auspiciis vivilicaecrucis, a seet ab univer-
inlerposuerunt. > Disputatur inler doctos, nuin soexercilu in ccelo spectatae, confirmaius in ea, qua
haec ad imperalorem appellalio factn fuerit in erga Clirisliatlos afleclus eral aninii prbpeiisioue,
lioc Romano , an in Arelalensi concilio sub Sil- banc iion deslitil coiilesliin declarare pei' edicta,
vesiro. liberum exercilium religionis nnslra:, boiioriiiiiqi,c
Porro Donaius a Casis nigris .confessus est se ouiiiium rcstitiitioiiem cjiisdcin uoslrx' religionis pro-
isu ANASTASII BIBLIOTIIECARJI 1514
fessoribus decernentia. Siniindc Auguslaedignitalis A quomodo, quave rationft, illa qnam supra diximus,
ouctorilatem intcrposuit ad componeiidas domesiicas diiigeiilissime, rectissimeque diriinaltir, etex juris
Ecclesiie periiirbaiiones, ejusdein sauctaruin legum pnescriplo tandem absolvalur. Quandoquidem illud
palrociniiiin professus. vestrum sludium minime lalet, me tanlam reveren-
Cerlior itaque factus de sediliosis molibus, quos tiam sanclaeel catholicaeEccle.-iaetribuere, ut velim
in Africa suscitaverant Donatislae, praecepit magi- vos nullum generale schisma, nullam discordiam in
slraiibus in ea provincia a se constitiiiis, ul eosdem ullo loco omnino reliiiqnere. Summa magni Dei
reprimercnt, dalisque lilteris ad Caeciliaiuun legili- majestas vos, honoralissiini viri, multis annis con-
muin episcopum Carihaginensis Ecclesiae, eumdem servet. > (Apud Euscb. tlist. lib. x, cap. 55.)
ccrtiorem fecit, non defuturos minislros suos opitu- Ulriusque parlis viri Romain cuin advenissent,
lari,- illorum auxilium ubi iniploraret. Cerlus aulem ubi pariter aderant tres illi Galliarum episcopi in
CIIIIIcssel, schismalicos a se posttilaturos, ut apud Consianlini lilleris memoralL necnon alii quindecini
transmarinos judices causa illorum cum Caeciliano ex Ilalia aiitisiiles, conciliura celebratiim fuil sub
deciderelur; imperator non autus de cauta episcopi auctorilate Melchiadis papae. < Melchiade aposlolicae
judicare (observante S. Aiigiislino in epist. 166) eam sedis episcopo pncsidente. Relicius cum aliis judex
discuttendam, atque pniendam Eiriscopis delegavit. inlerfuil. > (S. Aug., lib. t contr. Jul., cap. 2). < Con-
Jtavero de eadem perscripsil ad Melchiadein papain. venerunt in domuui Fauslae in Laterano Constan-
< Conslantinus Augustus Milliadaecpiscopo Bo- lino III et Licinio III coss. vi Non. Octobr. die feria
ninno, et Marco salulem. Quoiiiamejusmodi lilterae sexta. > Opl. Milev. lib. i, clc. < Caecilianusomniuin
complures ab Anulino clarissimo Africaeproconsule 3£ supramemoratoruin senteniiis innoceus esl pronun-
ad ine missae sunt, in onibus crmslat Caecilianum tiatus : etiam Miltiadis senleniia, qua judicium ciiu-
episcopum civitalis Carinaginensium, a quibusdam sum esl his verbis : Ciiin constilerii C-ecilianum al>
collegis suis in Africa ordinalis episcopis, inultis iisqni cum Donato venerunl, juxta promissionem
de rebus iu crimen vocnri, ct illud mihi niolesliiin suam non accusari, nec a Donato convictum esselu
videlur, ut in his provinciis, quas divina providentia aliqua parte conslilerit: siiae coinmunioni ecclesia-
ultro nc sua sponie sub memn siibjtinxerit iniperiiuii, sticae integro statu retinendiim merilo essc sentio. >
«l in illis locis, in quibus crebra hominum frequen- (Opt. contr. Parmen. lib. i.)
tia versatur, non modo multiludo ad deteriora de- < Qualis ipsius beali Melchiadis ultima est pro-
fleclat, ct distrabalur dissidiis, sed episcopi etinm lala sententia, quam innocens, quam iutegra, quani
disrordiam inter se ipsi exerceant: visum esl mibi, atque pacifica, qua neque -collegas, iu qui-
IIt idem Caccilianus, cum decem episcopis, qui illtim Erovida
us nihil consliterat, de collegio suo ausus esl remo-
reum facere videantur, et decem aliis, quos ipse vere : et Donalo solo, quera loiius niali principem
su;e liiis dijudicalioni necessarios existimavcrit, invenerat, maxime culpalo, sanitatis recuperandae
Romam navigio trajicial; ul ibi coram vobis, et optionem liberam fecil : caeleris paralus litteras
Reticioetiam, et Maicruo, et Marino collegis veslris, communicatorias millere, etiam iis, quos a Majo-
quos en de causa Roniam malurare jusseriin, possit • rino ordinaios esse conslaret: ita ul quibiiscunque
audiri, sic^tsanclissiina Dei lex, tili noslis, postulat. locis duo essent episcopi, quos dissensio genii-
Atque ut (SPbtiinibus hisce plenissimam, acciiralis- nasset, euin confirniari veilet, qui fuissel ordinatus
simaniqiie liotitiam possitis habere, exemplaria lil- ru« prior : alteri aulem eorum plebs alia regenda pro-
teraruin, ad me ab Anilio missarum, lilieris meis viderelur, elc. 0 virum oplimum! 0 nlinni Chrislianae
subscripta ad vestros praedictos collegas misi. Quas pacis, et patrem Christianae plebis! > (S. Aug.
cum veslra gravitas perlegerit, exquisile ponderabil, epist. 163.)

XXXIV. SANCTUS SILVESTER.

ANNOCHRISTI 31«, CONSTANTINI9.

34 Silvester, natione Romanus, ex patre Rufino, sedit annis viginti tribus, mensi-
bus decom, diebus duodecim a. b Fuit autem temporibus Constantini tt Yolusiani ex die
Kalendarum Februariarum usque ad diem Kalendarum Januariarum, Constantio c,
et Volusiano consulibus. d Hic in exsilio fnit in montem Soractem persecutione
5 Constantini concussus , et postmodum rediens cum gloria, baplizavit Constan-
linum Augustum, quem curavit Dominus per baptismum alepra, cujus persccutionem
primo fugiens, in exstliofuisse cognoscitur.
Hic fecit in urbe Roma ecclesiam in preedio cujusdam presbyteri sui, qnj
cognorainabatur Equitius , quem lilulum Romanum constituit , juxta Thermas
10 Domitinnas, qui usque in hodiernum diem appellatur tilultis Equitii, ubi et heec
dona constituit : patenam argenteam, pensantem libras xx, et dono Augusti Con-
stantini. Donavit autem scyphos argenteos duos, qui pensaverunt singuli libras
denas; calicem aureum, pensantem librasduas; calices minisleriales quinque, pen-
NOTUL^:MARGINALES FABROTTI.
a B, ann. 21, m. 10, p. 1. b B, a coss. Volus. et Aniani ad Conslanlium et Albinum. e C, Conslan-
tiuo. d Vidc Baron. ad ann. Dom. 524.
1513 HISTORIADE VltlS ROM. PONT. — S. SILVESTER 15W
'
santes singuli libras binas ; amas argenteas duas, pensantes singulse libras denas;
1» patenam argenteam chrismalem auro clusam » pensantem libras quinque; phara i»
coronata x, pensantes sing. Iib. octonas; phara aerea xx, pensantes singula libras
denas; canthara cerostrata xn serea, pens. singula libras tricenas; fundum Va-
lerianum in territorio Sabinensi, qui praestatsol. LXXX C; fundum stalianutn in ter-
ritorio Sabinensi, qui prsestat sol. 55; fundum Duas Casas in territorio Sabinensi,
20 qui prsestat sol. XL; fundum Percilianum terrilorio Sabinensi, qui prsestat sol. xx;
fundum Corbitaypum territorio Corano, qui praestat sol. XL d ; domum in Ur-
be cum balneo Sicinini regione, quae praestat sol. LXXXV; hortuui intra urbem Ro-
mam in regione Adduoframantes <>, qui praestat sol. xv; dorauni in regiona
Roffea ' intra Urbem, ouae prsestat sol. LVIII et tremis «
CATALOGUS SUB LIBERIO.
Silvester annis viginti uno, mensibus undecim. Fuit temporibus Constantini, a Consu-
latu Volusiani et Aniani, ex die pridie Ealendas Februarii, usque ifl diem pridie Kalen-
darum Januariarum, Constantino et Albino consulibus.
35 Bic fecit constitutum de omni Ecclesia. Etiam hujus temporibus factum est
concilium cum ejus consensu in Niccea Rithynice k, et congregati sunt trecenti decem et
octo episcopi catholici, et quorum chirographum cucurrit, alii imbecilles ducenli octo,
qui exposuerunt fidem, integram, sanctam, catholicam, immaculatam, et damnave-
5 runt Arium, Photinum et Sabellium, vel sequaces eorum. Et in urbe Roma con-
gregavit ipse cum consilio Augusti episcopos ducenlos septuaginta septem, et damnavit
iterum Calixtum, el Arium, et Folinum, et Sabellium; et constituit ut presbyterum i
Arianum resipiscentem non susciperet, nisi episcopus loci designati >; et chrisma
ab episcopo confici ; et privilegium episcopis dedit ut baptizatum consigna-
10 rent propter harrelicam suasionem. Hic et hoc conslituit ut baptizatw** liniret
presbyter chrismate levatum de aqua , propter occasionem transitus mortis. Hic
constituit ut nullus laicus crimen, clerico inferre audeal. Hic constituit ut dia-
coni dalmatica uterentur in ecclesia, et pallio linoslimo k lceva earum tegeretur*
Hic constituit ut nullus clericus propter causam quamlibet in curiam intro-
15 iret, nec dnte judicem cinctum causam diceret, nisi in ecclesia. Hic constituit
ut sacrificium allaris non in serico neque in panno tincto celebraretur, nisi tan-
tum in linteo ex terreno lino procreato, sicut corpus Domini nostri Jesu Chri-
sli in sindone lintea munda sepultum est, sic missa celebraretur. Hic constituit
ut si quis desideraret in Ecclesia militare, aut proficere, ut essel leclor l annos
20 haberet xxx, exorcista dies xxx> acolythus annos xxxv m, subdiaconus annos y, custos
tnarlyrum annos v n,- diaconus annos xxx et vn, presbyter annos m, probatus ex
omni parte, etiam et ab his qui sunt foris testimonium habere bonum, unius uxo-
ris virum, uxorem a sacerdote benedictam. Et sic ad ordinem episcopatus ascen-
dere, nullum majoris vel prioris locum invadere, nisi ordinem temporum cum
25 pudore cognoscere omnium clericorum voliva ° grata, nullo omnino clerico
vel fideli contradicente. Hic ordinationes presbyterorum et diaconorum fecit
septem P per mensem Decembris; presbyteros XLII, diaconos xxxvn, episcopos per diversa
loca diversis temporibus tn urbe Roma numero LXXVI.
36 r
Hujus temporibus fecit Constantinus Augustus basilicas istas, quas et orna-
vit : basilicam Constantinianam , ubi posuit isla dona : fastigium argenteum
battutile, quod habet in fronte Salvatorera sedentem in sella io pedibus y,
pens. libras cxx ; duodecim apostolos in quinis pedibus, qui pensaverunt^sirP
MOTDLiEMARGINALES FABROTTI.
• C, clausam. i C, Pbaros. = C, 40. * C, 60. « ad duos adamantes. f C. Orphea. • « C, tremis-
sem. i» C, Nicainum i. i C, presbyler. i C, designaret eum. k Palla linoslima i C, ostiarius an. 30;
leclorSO. «aim. 5, C. n C, ann. 7. » Vola. P C, 7. tC, 65. * Vide Baron. tom. III ad ann.
Dom, 324.
PATROL. CXXVII. 48
15IS ANASTASIl BIBLIOWIECARII 1516
'9 cum coronis argenti purissimi. Itern a tergo respiciens
guli libras nonagenas
iti absida Salvatorem sedentefi» in tbrono iri pedibus quinis ex argento puris-
simo, qui pens. Jibras CXL; angelos quatnor ex argenlo, qui sunt in pedi-
btis quinis costas cum crucibus tenentes, qui pensaveruni singuK iibras cv ,
cutn gemniis alavandinis in oeuios. Fastigium ipsum ubi stant angeli vel apo-
1© stoli peiisat libras duo ftriilia viginti quinque ex argenlo dolatico. Farum «
ex auio purissimo, qood pendet sub fastigio cum delphinis quinquagitita, quae
peiw. cum catcna sua libras xxv; coronas quatuor cum delphinis viginti ex au-
ro purjssinio pensantts sing. libras xv; cameram basiliese ex amro trimuie it» lon- ;
guniy et i» Ifttom i« pedibus quirrgenlis; altaria Septem ex argento battali >>
i* pens. sing. Kbras cey patena» arnreas 1septem, qtiae pensant singulae librasxxx; pa-
tenas argenteas xms pensantes singulaslibrasxxx; scyphos- aurtos vn, qui pens. sin-
guli libras decem, scyphtnn siegularem ex metallo corallo , ornalutu undique
ie gemmis prasifiris et hyaeintMnis, atiro interelusum, qui pensat ex otnni par-
te Iibras viginfi^et urfcias tres; scyphos atgenteos viginti, pensanteS singulos li-
20 bras xv; amas ex auro purissimo duas, pensantes sing. Hbras quinquaginta por-
'
tantes sing. metfemrrds * tres ; amas argenteas viginti, quae pensant singulae li-
bras decem, pOrtahte* singulae medeinnos smgulos; calices minores ex auro pu-
rrssimo quadfaginfa , pensantes sirrgtilffs Hbras singulas ; calices minores mini-
- steriales in basilica :
qutnquaginta pensantes singufi libras binas. Ornamenta
2$ Farum e cafrtharum ex auro pxtrissimo ante altare in quo ardet oleum nardinum
pistrctim cum delphinis Ocfoginta, qui pensant libras triginta, ubi candelaB
ardent ex oIer> nardino pistico fn greoiio Eccfesiae. Pharum canlharum argen-
leum cum delphinis centum et viginti, quod pensat libras quinquaginta, ubi
Ofeon* arrtfet nardinum pisticum? phara canthara _ argentea in gremio basilicae
3© quadf$frftta pens. singula libras triginta, ubi ardet oleum quod supra. Parte
dextra bastKcae. Phara argenfea quadraginta pens. singula libras viginti. Phara
earrfhara in iaeva ba*siKcae argentea viginti quinque; pehs. singula fibras viginti;
canthara cyrostrata* in gr&mio basilicoe argentea quihquaginta, pens. singula H-
bras vigmti : singularum librafum metiae f fres ex argento purissimo, quae pen-
35sanf sirrgulae Kbras ccc, portantes singulae medemnas decem; candelabra auri-
chalcha septem ante altaria, qute sunt in pedibus x, cum ornafu suo ex argenfo,
mterclusa sfgillis prophetdfurh, pens. singula fibras "triginta g. Quae constituit
m servifro- lirminum , M est, massarni Garilianatn in territorio Suessano, praesfan-
tem singulis annis; solidos quadringentos; massam Muronicam h in territOrio
W suprascripto, praestantem soMdos cccxt »; massatn Aurianam terriloria Laurenti-
no>, praestantem solidos q-uingentos ; massarrr urbanam territorio Anfiano prae-
stantem- solidos ctucentos qoadraginta; massani' Seftliliana-m ferritorio Ardeati-
no, prsestantom solidos doeenios qi*adragirrta; massara Castis territorio Catinae
prffistantetn solados i»ille; massa>R* Trapeam territorio Gasinensl, .preestant. soii-
4.8 dos miile sexce»tos et quinquagirrta; tktoraffiateria duo ex awo [)urissimo
pens. Hbras triginta. Donom aromalreura mt» aitaria a«ni« singulis libras CL.
Fontetft saoctBtn', i' ubi bflptizatus est Augtrslus Constantirru» ab eodem episco-
po Silvestro. lpsum sanctum fontem ex mefallo k porphyretieo ex omui parte
cooperfcwa, iateinseeiis, efe focis, et desuper, et quarttum aqaa continet ex ar-
50 gento purissin» in pedibus v, qui pensavit argeati iibras tria miiFra et octo. In
medio £ontis< coluainas poppbyceticas, qua> portant phiaiam auream, ubi can-
d«la esiy pwMtanii ex.a«Bo- purissimof librae RH^UIO* ar*»t> in; drebus- Paschaebal-

NOTCL*!MARGIJNALES
FABBOTTI.
« C, pljarnm, » C, purisslnw. « C, 16. & C, Medimnos. « C, pkrrum. f C, melrela;. * trecea-
tas. •> ffauronicarn C. r C, $60. i C, Bafdn, ad ann. Dom. 324, pag. 189. l C, lapide.
{517 mSTORIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SlLVESTER. iSlS
samum ffb. cc; nixum '* vero ex stippa amianti. In labium »> fbntis bapfisterii
aguum ex atffo purissimo fundentem aquam, qui pensat libras xxx. Ad dexte-
55 ram Agni Safvatorera ex argento purissimo in pedibus v, pens. libras CLXX; in
laeva Agni beafam Joannem Baptistam ex argento in pedibas v,ten'entem tifulum scri-
ptum,qui hoc habet: Ecce Agnus Dei, ecce quitoltit peccatum mundi, pensantem
libras centum; cervoS ex argentotn, furideriles aquam, qni pensant singuli lib.
Lxxxe; thimiamaterium aureum cum gemmis prasinis et hyacinthinis XLH, pensans
60 Kbras decem.
"
37 Donum fonfis bapfisferii massam Festi praepositi sacri cubiculi, quem do-
.navit Angustus Constaotinus pfaestantem sdfidos ccc; massam Gaba territorio
Gabinensi praestantem solidos ccii; massam Pictas territorio suprascripto prae-
Statibanam a territorio Corano praestanlem soli-
stantem solidos ccv; massam
5 dos cc; massam iutra Siciliam Taurana ferrilorio Parampniensi praestantem
solidos quingentos. Intra Romam domos vel hortos praestantes solidos duo
miilia ducentos. Fundum Bassi, qui praestat softdos centum viginti; mas-
sam laninam praestantem soKdos ducentos; fttndum Caculas <>terrilbrio Mo-
mentano praestantem solidos quinquaginta; massam Statianam territorio Sabi-
fO norum praestafiteirr solidos CCCL; massam Murinas territorio Appiano Albanensi
praestantem solidos ccc; massam Virginis ferritorio Corano < praestantem soli-
dos ducentos. Ef transmarina infra partem Africae; massam Vineis territorio
Micaria « praestantem solitios octingentos; massam Capsis terriforio Capsitano
praestarttem soHrlos sexcentos; massam Varia Sardana territorio Monensi prje-
15 stantem soHfloS quingentds; massam Cameras terrilorlo Curalupi praestantem
solidos ccccv; massam Mimas h, terrilorio Numidiae pr*stantem solidos DCCX,
massam ' Baldarioleario territorio Numidiae praestantes solidos octiigentos • et
decem. Item in Graecia territorio Cretas massam Cefalinam in Creta praestan-
tem solidos quingentos; in Mengaulo massam Amaron praestantem soli-
20" dds ccxxil
38 Item his tempdf jbus fecit Augustus Constanfinus, ex rogatu Silvestri epi-
scopi, basilicam beato Petro apostolo in templo Apollinis. Cujus loculum cum
corpore S. Pelri recondicfit, ipsum loculum uridique ex aere cyprio coriclusit,
quod est immobile. Arf capuf pedes quinque, ad pedes pedes quinque, ad Jatus
5 dexfrum pedes quinque, ad latus sinistrum pedes quinque, subtus pedes quin-
que, supra pedes quinque. Sic inclusit corpus beati Pelri apostoli, et recondi-
dit, et orOavit supra ex cdlumnis porphyreticis, et alias columnas vitineas i qnas
de Graecia perduxit. Fecit aulem et cameram basilicae ex trimma auri fulgen-
tem, et super cofpus beati Pefri aes et quod conclusit *. Fecit crucem ex auro
lOpurissimo, pensanfem Iibras centum quinquaginta. In mensuram loci, ubi scri-
ptum est hoc: Constantinus Augustus et Helena Augusta hanc domum regali
simili fulgore coruscans aula circumdat, scrfptum exlitteris puris nigellis in cru-.
ce. Fecit autem candelabra aurdchalca in pedibus x, numero quatuor argen-
to conclusa cum sigillis argenteis; Actus apostolorum, pensum singuH fibras
15 ccc; calices aureos tres cum gemmis prasinis et hiacynthinis singuli, qui ha-
bent gemmas XLV, pens. singuK Kbras xii; metretas argenteas II, pens. lib. cc; ea-
Hces argenfeos viginti peus. sing. lib. x; amas aureas duas pens. sing. lib. x ;
amas argeriteas quinque pens. sing. lib. tres; patenam ex auro purissimo unam
cum furre et columba ornatam gemmis prasinis et hyacinthinis, quae sunt nu-
20 mero cum marsraritis albis ccxv, pens. libras triginta ; patenas argenteas quinque
NOTCLJEMAHGINALES tABROTTI.
« fi; AnfiCxumMyxtmi. »>Labro. c C, 806. d Slalilianam. e C, Catulli. f C, Sorano. * C, Mu>
carlo*. '!• 67, iNttmmas. t BaWrrriolrOTia C. i C, B. tliyneas. t' Extretitarti ex auro fiilgenlem supra
corpus beali Petri supra oesunde conclusum est. C, supcr os quo.
1519 ANASTASIIBIBLIOTUECARII 1520
pens. sing. libras xv; coronam auream ante corpus, ubi ost Phamecantharus cuui
delphinis quinquaginta, qui pens. lib. xxxv ;phara argentea in gremio basilicae xxxu
cum delphinis, pens. sing. lib. decem; addexteram basilicae phara argentea xxx,
pens. sing. Kb. vm; ipsum allare argento et auro clusum cumgemmis prasinis et
25 hiacynthinis et albis ccx ornatum undique , pens. lib. CCCL; thimiamaterium ex auro
purissimo cum gemmis undique ornatum num. LI, pens. lib. xv.
39 Item in reditus donum, quod obtulit Constantinus Augustus beato Petro
apostolo per dicecesem Orientis in civitate Antiochia «:domum Datiani, prae-
slantem solidos ducentos quadraginta, domunculam incaene b, praestans soli-
dos viginti et trimisium«; Ceele in Aphrodisia, praestans solidos viginti;
5 Balneum in cerateas, praeslans solidos XLII; Pristinum * ubi supra praestans
solidos viginti tres. Popina suprapraeslans solidos decem ; hortum Maronis,
praestantem solidos decem ; hortum alium ubi supra, praestantem solidos
. undecim, sub civitate Antiochia; possessio Sibillffl donala ab Augusto prae-
stans solidos cccxxm, cartas decadas centum et quinquaginta, aroinatum lib.
10 cc, nardini olei lib. cc, balsamum Hb. xxxv. Sub civilale Alexandria, pos-
sessio Timialia, donata Augusto Constantino. ab Ambronio, praestans solidos
sexcentos et viginti, cartas decadas ccc, olei nardi ccc, balsamum Hbras
quadraginta, aromata Jib. CL, storacis Isauricae lib. %1. Possessio Euthimica
ducis praestans solidos quingentos. Donavit Augustus Constantinus posses-
15 sionem Patlinopolim praestans solidos octingentos, cartas decadas cccc,
piper medemnos quinquaginta, crocos libras centum, storace libras centum
et quinquaginta, aromata cassia libras cc, olei nardi libras ccc, balsami Hb.
c, lini saccos centum, casei e sillum libras centum et quinquaginta, oleum
Cyprium lib. centum, papyrum rucanas f libras mundas mille. Possessib quam
20'donavit August. Constant. Hybromias praestans solidos quadringentos quin-
quaginta, cartas decadas cc, aromata cassiae Hb. quinquaginta, olei nardini
libras ducentas, balsami libras quinquaginta. In provincia Euphratensi sub ci-
vitale Cyro possessionem Armanalanam praestantem solidos CCCLXXX;possessio
Mobaris, preestans solidos CCLX.
40 8 Eodem tempore fecit Augustus Constaniinus basilicam beato Paulo apo-
stolo ex suggeslione Silvestri episcopi. Cujus corpus sanctum ita recondidit in
aere et conclusit, sicut et beati Petri Constanlinus Augustus, cui basilicaB do-
num hoc obtulit : sub Tarso Ciliciae in insula Cordionis praestans solidos octin-
5 gentos. Omnia enim vasa sacrata aurea, argentea aut aerea ita posuit, sicut et
in basilicam sancti Petri apostoli, ita et beati Pauli apostoli ordinavit. Sed ct
crucem auream super locum beati Pauli apostoli posuit pensantem Kbras centuui
et quinquaginta. Sub civitate Tyria possessio comitum, praestans solidos quin-
gentos et quinquaginta; possessio Tiniia, praestans solidos ducentos et quinqua-
10 ginta; possessio Fronimusa praestans solidos septingentos, oleum nardinum li-
bras septuaginta , aromata Kbr. quinquaginta, cassia Khr. centum. Sub civitate
^Egypti possessio Cyprias , prastans solidos septingentos et deccm , oleum nardi-
nuiu libr. septuaginta, balsamum libr. triginta, aromata libr. septuaginta, sto-
race libr. triginla, stacten Hb. centum et quinquaginta. Possessio Basilea praestans
15 solidos quingentos et quinquaginta, aromata Hbr. quinquaginta, oleum nar-
dinum libr. sexaginta, balsamum libr. viginti, crocos libr. septuaginta. Possessio
insula Machabeo, preestans solidos quingentos et decem, papyrum mundum
racanas quingentas, Knum saccos trecontos.
NOTULJEMARGINALESFABROTTI.
a Ilcm in redilus domus B. Petri oblulil Coustantimu per dioecetes Orientis hwc in chitale Antiochiw.
& Vicene. C, Nicenam. c C trcmissem. d C, pistrinum. * C, cariopliyllorum. ' Papyrii canas. * Vide
Baron. ad ann. Dom. 324,
1581 HISTOIUADE VITIS ROM. PONT. — S. SILVESTEK. 1522
41 « Eodem tempore fecit Constanlinus Augustus basilicam in palatio Sesso-
riano, ubi etiam de ligno sanctae crucis Domini nostri Jesu Christi posuit, et
auro et gemmis eonclusit, ubi etiam et nomen ecclesiae dedicavit, quae cogno-
minatur usque in hodiernura diem Hierusalem. In quo loco constituit donum :
5 candelabra aurea et argentea ante lignum sanctum lucentia secundum nume-
rum Evangeliorum quatuor, quae peusaverunt singula libras triginta; phara can-
thara argentea quinquaginta, quae pensaverunt singula libras xv'; scyphum au-
reum purissimum, qui pensavit Kbras x; calices ministeriales aureos quinque,
pensantes singulos libras singulas; scyphos argenteos tres, pensantes libras octo;
10 calices tninisteriales argenteos decem , pensantem Hbras binas; patenam au-
ream, pensanfem libras decem; patenam argenteam auro clusara cum gemmis,
pensantem Kbras quinquaginta; ipsum sanctum altare aureum, quod pensat li-
bras ducentas et quinquaginta; amas argcnteas , pensantes libras viginti. Et
omnia agrorum circa palatiuni ecclesiae dono dedit. Item possessio Sponsas, via
15 Lavicana , preestans solidos ducentos sexaginta et duo ;. sub civitate Lauren-
tium * possessio Patras, praestans solidos centum et viginti; sub civitate Nepesina
possessio Anglesis, praestans solidos centum quinquaginta ; sub civitate supra-
scripta possessio Terega, praestans solidos centum quadraginta ; sub civitate su-
prascripla Falisca possessio Herculis, quae donata est Augusto Constantino, et
20 Augustus obtulit ecclesiae Hierusalem , praestans solidos CXL ; item sub civitate
Falisca possessio Nimphas, praestans solidos centum et quindecim; sub civitate
Juder possessio Angulas praestans solidos centum quinquaginta tres.
c Eodem fecit basilicarn sanctae raartyris
42 tempore Agnetis ex rogatu Con-
stantiae filiae suae, et baptisterium in eodem loco, ubi et baptizala est soror ejus
Constantia cum filia Augusti a Silvestro episcopo, ubi donum constituit hoc :
patenam ex auro purissimo pensantem libras viginti; calicem aureum pensantem
5 Kbras decem ; coronam , pharura canlharum cum delphinis triginta ex auro
purissimo, pensantem libras quindecim; patenas argenteas duas, pensantes sing.
Hbras viginti; calices argenteos quinque, pensantes singul. Hbras decem; phara-
canthara argentea triginta, pensantia sing. libras oclo; pharacanthara serea auri-
chalca quadraginta. Cerostrata aurochalcha argento clusa sigillata quadraginta ;
10 iucernam ex auro purissimo nixorum d duodecim super fontem, quae pensabat
Kbr. xr, et donum in reditum circa civitatem Fidenas omnem annum • praestans
solidos centum et sexaginta Via Salaria sub Pavetinas usque omnem agrum
S. Agnes praeslantem solidos centum et quinque; agrum Muci, praestantena
solidos octuaginta; possessio Vicopisonis, praestans solidos ducentos et quinqua-
15 girita; agrura Caculas ' praestantem solidos centum..
43 B Eodem tempore Constantinus Augustus fecit basilicam beato \ Laurentio
martyri, via Tiburtina in agrum Veranum supra Arenarium cryptce, et usque ad
corpus B. Laurentii martyris in qua fecit gradum ascensionis et descensionis. In quo
foco construxit absidam, et exornavit marmoribus porphyreticis, et de superior'
5 Ioco conclusit de argento, et cancellos ex argento purissimo ornavit, qui pen^
Hbras mille, et ante ipsum locum in crypta posuit lucernam ex auro purissimo
nixorura h decemr pensantem Kb. triginta ; coronam cum delphinis
argenteam
quinquaginta, pensantem lib. triginta; candelabra aerea duo in pedibus denis, pen-
santia sing. Kbr. trecentas. Ante corpus beati Laurentii martyris argento clusam
10 passionem ipsius, sigillis ornatam cum lucernis byssihis argenteis, pensantes sing.
libr. quindecim. Donum quod obtulit : patenam auream, pensantem libr. viginti;
patenas argenteas duas, pensantes sing. Kbr. xxx; scyphum ex auro purissimo pen-
NOTULfi MARGINALES FABROTTI.
• VideBaron. loc. cit. *• Lorenlum. * Vide Baron. loc. cit. * lychnorum. • C, agrum. • * C,
Casulas. * Vide Baron. loc. cit. b C, lyclinortim.
"''"""'
1523 ANASTASll BIBLIOTHECARIl 1524
sanfem Jibr. xy ; scypbos argenleos duos pensantes sing. Hbr, decem; calices uiirii-
steriales argenleos decem, pensantes sing. libras viginti; amas argenteas duas, pen-
15 santes libras x ; phara argentea trjginla pensantia singula libr. xv; metretum ex
auro pensans libras cenlum quinquaginta, portantem medemnas tres. In eodem
loco possession. cujusdam Cyriacetis religiosae feminae, quam flscus occupave-
rat tempore persecutionis. Veranum fundum praestan. solidos centum quadra-
ginta; possession. Aqua Turia ad latus praesfan. solidos centum quiuquagiuta tres;
20 possessiou. Augusti, territorio Sabinensi , praestan. nomine Christianorum soli-
dos cxx ; possessio Sufmatarum praestan. solidos sexaginta sex; possession. Mici-
. nas Augusti, | raestan. solidos centum quinquaginta ; possession. Thermulas prae-
stant. solidos sexaginta ; possession. Aranas, praestant. solidos septuaginta; posses-"
sion. Septimiti, praestant. solidos centum triginta.
44 a Eisdem
temporibus Augustus Constantinus fecit basilicam beatissimis mar-
tyribus Marcellino presbytero el Petro exorcislce inter Duas Lauros, et mauso-
leum, ubi beatissima mater ipsius sepulta cst Helena Augusta, in sarcophago por-
phyretico, via Lavicana, milliario ab urbe Roma tertio. In quo loco et pro amore
5 matris suae et veneratione sanctdrum posuit ddna voti sui : patenam ex auro
purissimo, pensantem Kbras triginta quinque ; candelabra argentea auro clusa
quatuor in pedibus xn, pensantia singula Kbras ducentas; coronam ex aufo pu-
rissimo, quae est pharus cantharus cutn delphinis centum et viginli, pensanlem
libras xxx; calices aureos tres, pensantes singuli libras decera cum gemmis prasi-
10 nis et hyacinthinis ; amas aureas duas, pensantes singulas Hbras xi; aVtare ex
argento purissimo, pensans Jibras cc. Ante sepulcrum beatm Helenae Augustae
fecit ex metallo porphyretico ex sculptis sigillis , pharacanthara viginti ex ar-
gento purissimo, pensan. singula Hbras viginti. ttem in basilica sanetdrnm Pe-
tri et Marcellini donurn quod dedit tale est : altare argenteum purissimum ,
15 pensans Hbras ducentas; patenas aureas purissimas duas, pensantes Jibras quin-
decim ; patenas argenteas duas , pensantes singulas Hbras xv; scyphum aureum
majorem , pensantem libras viginli, ubi nomen Augustae designatur; scyphos
argenteos quinque, pensantes singuli libras xn; calices ministeriales argenteos
viginti, pensantes singuli Kbras tres; amas argenteas quatuor, pensantes singul.
30 libras xv; annis singulis olei nardi pislici libras noningentas , balsami libras
centum, aromata incensum ante corpora sanctorum Marcellini et Petri Kbras
eentum. Fundum Laurentium juxta formam i> cum balueo , et omnem agrum
a porta Foforrilana c via itineraria usque ad viam Latinatn, ad montem Al-
bium *. Ipse mons Galbius possessio Augustae Helenae praestans solidos mille
25 centum et viginti. Insulam Sardiniam cum possessionibus omnibus ad eam-
dem pertinentibus , praestantem solidos mille et viginti quatuor; insulam Mo-
senum cum possessionibus ad eamdem pertinenlibus, preestan. solidos oclingen-
tos et decem; insulam Attitiae et montem Argentarii • praestantem solidos
sexcentos. Possessio in terrilorio Sabinensi, quae cognominatur ad Duas Casas,
30 sub monte Lucretio, praestans solidos ducentos.
f Eodem
45 tempore fecit basilicam Constantinus ex suggestione Silvestri in
civitate Ostiensi , juxta portum uibis Romae , bealorum apostolorum Petri et
Pauli, et sancti Joannis Baptistae, ubi et donum obfulit : patenam argenteam,
pensantem Kbras triginta; calices argenteos decera, pensarites Kbras quirique;
6 amas argqnteas duas, pensantes singulas Kbras decem; phara argentea triginta,
pensan. singula libras quinque; scyphos argenteos duos, pensantes singuli H-
bras novem ; patenam argenteam chrismalem singularem , pensantem (ibras
decem; pelvim ex argenfo ad baptismum, pensanlem libras viginti; insulam,
NOTULiBMARGINALES FABROTTI.
« Vide Baron. toc. iit. b C, Formiam. c omnes agros a Sessoriana. <i et usque ad montem
« f porla
Galbium. eum monte Argenlario. Vide Baron. loc. cit.
«85 MSTORIA DE ViTIS ROM. PONT. — S. SILVESTER. 182«
quae aicitur Assis iri. territorio Portuensi et Ostias » possessiones omnes ma-
10 ritimas usque ad digitum solis, praestantem solidos trecentos; possessionem Grae-
corum in territorio Ardeatino, pfeestantem solidos octuaginta; possessio Quiriti
territorio Ostiensi, .praestans Soiidos trecentos et undecim; possessio Balneolum
territorio Ostiensi, preestans soiidos quadraginta duos; possessio Nunsula, praj-
stans solidos triginta. Item quod obtulit Gallicamis basilicae suprascriptotum
15 sanctorum Petri et PauK, et Joahnis Bapiistee, id est, cdroham argenteam cum
delphinis, pensantem Kbras viginti; caKcem afgenteum anaglyphum, pefisstntem
Jibras quindecim; amam argenleam, pensantem Kbras xvni ; massam Millianam
territorio Sabinensi, solidos centum et quindecim et trimisium b;
praestantem
fundum picluras territorio Velliterno, praestantem solidos quadraginta tres;
20 fundum Surorutri via Claudia territorio Vegeutano, preestantem solidps quin-
quaginta sex; massam Gargilianam territorio Suessano, preestantem solidos sex-
centos quinquaginla quinque.
46 e Eodem tempore fecit basilicam Augustus Conslantinus in civitate Alba-
nensi, videlicet sancti Toannis Baptisfse, ubi et posuit dohiim hoc : patenatn
argenteam , peiisantera libras xxx; scyphiim argehteum deailratum,pensanlem libfas
duodecim; calices ministeriales decem, pensantes sing. Kbras tres; afflas arg^n-
5 teas duas, pensantes sing. Kbras viginli; possessio lacum furnid, cum adjacetitibUs
campestribus, praestans solidos quddraginta; possessio Molas, preeslans solidos
quinquaginta; possessio Albanensis, cum lacu Albanensi, preestans solidos du-
centos et quinquaginta; massam Muci, preestantem solidos centum septuaginto.
Omnia sceneca deserta vel domos inlra urbem Albanensi sanclae Ecclesiea dd-
10 num obtulit Augustus Constantinianae °; possesslones Hdrti, praestantes solidos
viginti; possessio Tiberii Caesaris, praesians sojidos qctuaginta; possessio Mari-
tanas; praestans soKdos quinquaginla; massam Nemus, preestantera solidos duceri-
tos et octuaginta; possessio Armatiani iri ferfitofio Carano, pfaestans solidds
centum et quinquaginta; possessionem Statilianam, preestant. solidos septUaginta.;
15 possessionem Medianae, preestant. solidos triginta.
47 ' Eodem tempore fecit beatissimus Constantmus Augustus iritra urbem Ga-
puam basilicam apostolorum, quam cogndminavit Constantinianam j ubi po-
suit. dona haec:patenas argenteas duas, pensari. sidgulas libras viginti; scyphos
argenteos tfeS, pensantes sing. libras vui; calices ministeriates xv, petosantes^
5 singulos Kbras duas; amas argenteas duas pensariteS singulas libras x; candelabra
aereain pedibus denis pensantia singula Hbras CLXXX; pharacanthara ex argerifo tfi-
ginta. Eidonum quodobtuKt : possessionemin tefritdrid Menterrio; massam Stati-
lianara, praesfantem solidos trecentos et quindecim; possessionem in territo-
rio Cagelano * pfaestantem solidos ocluagiflta quinque; possessionetn Paternum
10 terrllorio Suessano, praestantem solidos centum quinquaginta; possessionem ad
centum territorio solidds seiflginta} possessiohem irl eo-
Capuano, preestantem
dem territorio Suessano Gauronicam, praestantem solidos quadraginta; possessio-
nem Leonis praeslantem solidos quadraginta.
46 h Eoderii tempdre fecit basilicam beatissimus Consianiinus Augustus in ur-
be Neapolitana,cui obtulit et dona haec: paterias argenteas duas» pefisart. Sihg. H-
caliees
bras viginli quinque; scyphos argenteos duos, pensan, sing. librasdecem;
ministeriales xv, pensan. sing. Hb. duas; amas argenteas n, perisari. Sitlg. Kbras
5 qutndecim; phara argentea *x, pensan. sirigula libras octo; pharcuflerea %%, pe.n-
san. sing. libras decetn. Fecit autem formam aquBftductUs per miUitSfia rjctO. Fecit
vero et forum in eadein civifate, et donum bbfulit hoc: possesslwiem Machafi,
N0TTJL.EMARGINALES FABROTTI.
» C, qu» est inler Portum et Ostiam. J>C, tremissein. « Vide Baron. ioc. ett. a C. Laurentina.
• J^orte Coratanlinu», ' Vid,eBaron. loc. ciu s C, Gajelano» •• Vide Baron. lot. eih
1527 ANASTASHBIBUOTIIECARII 1528
praestantem soltdos centum et quinquaginta; possessionem et Cymbranam, prae-
stan. solidos centum et quinque; possessionem Hyrclinam « praestan. solidoscvm;
10 possessionem Affilas, praestan. solidos CL; possessionera NinfuJas, preestan. soli-
dos xc; possessionem Insulam cum Castro, praestanlem solidos LXXX; hic Sil-
vester fecit ordinationes vi per mensem Decembris : presbyteros XLII , diaconos xxvi,
episcopos per diversa loca LXVb. Hic sepultus est via Salaria in cameterio Pri-
scillas milliario ab urbe Roma lertio, xi c Kalendas Januarias. Qui vere catho-
15 Hcus et confessor quievit, et cessavit episcopatus dies quindecim
NOTTJLiBMARGINALES FABROTTI.
• C, Sclinum.; »>B, alias 36. c C, pridie.
VkKlM LECTIONES.
'Apud Fabrottum ex eodiceFreheri. A quod donavit Constantino Augusto. lin. 15. B,
Num. 54, lin. 2, B, cliebus11. lin. 5, A, Constan- Passinopolim. lin. 16, B, sloracis. lin. ead. B, croci
tino. lin. i, AB, in monte Soracte, et postmodum lib. 100. tin. 18, B, casias. lin. ead., gariopliyllo-
rediens. lin. 15. A, argenteam ministerialem. lin. 17, rum B, olei Cyprii B. lin. 19, B, ex papyro racanas.
hn. 20, B, bybioniion. lin. 23, B, Tyro, elc. Arma-
A, cerostala, B, cseroslata. lin. 18, B, qui praeslat; nazon.
pensionem solidos 70. lin. 19, solid. 50, duas casas
quse praestant. lin. 20, B, fiindum Priscillianum. lin. iVum.40, Kn. 8 el 9 B, 550. /in. 11, cassiaj lib. 50.
81, A, Corvianum, B, Corbiniantnn. Ixn. diela 21, lin. 12, B, 200. /tn. 16, B, croci balsami possessio
AB, solidos 60. lin. 23, AB, ad duos amantes. lin. insulae macab. lin. ead., A, lib. 70. lin. 17, B, ex
24,B, 59ettremissem. A,inregioneOrphea,B Horfea. papyro, efe., lini saccos.
Num. 35, lin. 2, A, cx ejus praecepto, B, cumi Num. 41, /iii. 4, B, lisec consliluit dona. /in. 6,
ejus. lin. 7, A, ut presbyler. tin. 13, B, et pallia H- AB, lib. 80. /i». 12, A, aureum. /in. 13, amas tres.
iiossima lsevani eorum legerent. lin. 19, ila milita- lin. 15, sexaginla tres Laurent. AB. lin. 18, AB, Te-
Tet, aul proficeret, ut. lin. 20, AB, acolytus. lin. 21, regia. sol. 160. lin 21e/ 22, A B, i 25, civitate Tudes.
AB, diaconos 7. lin. 24, A, nisi ordinis lempore, Num. 42, /in. 1, B, Agnes. lin. 2, B, Consianii.e
B, nisi ordine. A, cum pudore cognoscere votivam deest. lin. 3, B, dona htec. lin. H, B, civitalein Fi-
gratiam omnium clericorum, B, cum pndore cogni- glinas. lin. 12, B, Salaria sub parietes, A, parieli-
to, omniumqne clericorum voliva gralia, nulloque nas. lin. 14, B. vici. lin. 14,15, B, 350 casulas.
omnino clerico contradicente. lin. 26 et 27, AB, fe- Num. 43, /tn. 2, agro Verano subarenario, A, su-
cit 6, AB, diaconos 7. B pra arenarium. tin. 4, B, marmor purpureis. lin. 6,
Num. 36, lin. 2, B, dona, cameram ex aur-o pu- A, lib. mille. lin. 8, AB, lib. 20. lin. eadem 8, A,
rissimo, et fastiginin apgenleum solum. lin. 5, B, aurea. /in. 9, A, lib. 120, B, 200. /in. 10, B, binexis
lfbras nongenias. lin. eadem B, lergo respicientem. argenteis. /in. 18, B, solid. 160, Aqua Tuscia. lin. 21
lin. 9, B, cnm gemmis alamandinis. lin. {0, B, ex e<22, B, Nicenas. /iit. 22, B, 110. /in. 23, B, solid. 65.
argento collalicio, B, cameram ex auro purissimo, JVam.44, /tn 3et 4, B, purpureo via. /in. 7, B, lib. 25.
ct farum. lin. 12, B, cum calena, quaepensal librasi lin.9, lib. 250. tin. H, lib. 60. tin. 12, B, marm. pur-
50. lin. ead. el 13, ex auro trimmela. A, auro trim- pureo exculium sigillis posuii phara, etc. lin. 21, B,
me in pedibus in longuni, el latum. lib. AB, latnmi in incensum. lin. 25et24, B, porta Sensuriana us-
Hbras500. lin. 14, ex atiropurissimo. tin. 16, A, argen-- que ad viam Pr.enestinain, a via Latina ad montem
teas f. B. lin. ead., B, calices500. lin. 23, B, majores.. Gabium. lin. 27 et 28, B, 320. linea 26, 27, Meseuo
tin. 27, in gremio. Un. 39, A, massam Amonicam. B. lin. 28, B, Massidise,quse est mons Argentarius.
B, Berronicam. lin. 44 et 45, A, solidos 200. B, 850.- Num. 45, lin. 2, B, juxla porlam. lin. 3, B, dona
lin. 55, B, 170. lin. 58, B, 125. /i». 59, AB, gem- obttilil hsec. lin. 5, B, sing. lib. binas. lin. eadem5,
niis prasinis. B, byacintbinis 42. B, lara canthara. /*».9, A, Artii, quaj est inler Por-
Num. 37, lin. i, massam Tulilianam, B, Stalilia-- lum et Hostiam, tin. 10, B, digilum soli. /in. 11,-B,
nam, AB; 300. lin. 5, AB, massam Tauranam in- solid. 655. linea eadem, B, Quirinis. lin. 15 et 14,
tra Siciliam tenitorio Paranensi. lin. 6, B, domos,., 4B. Nympliulas, B, dona quae oblulil Gallicanus.
vel horrea. lin. 7, 8, A, massam Lamnas, 6, massaa IVIIIH.46, lin. 2, B, posuit lioec.lin. 5, B, laci-
lalina. lin. ead. 8 et 9, A, terrilorio Ntimentano. lin.. C
( turni. lin. 6, solid. 60. AB. tin. 8, B, sotid. 160.
13, AB, massam Juncis territorio Murcarino. lin.-. lin. 9, B, Albanensem. lin. H, A, 70, B, 28, A,
14, B, territorio Almense. lin. 15, B, terrilorio Cry- marinis, B, Marina. /in. 13, B, Marlianas in terri-.
pla Lupi. AB, massam numas. lin. 16, AB, soli- lorio Corano.
<los 650, AB, massam sulphcralain. lin. 17, B, so- Num.il, lin. i, B, lib. 9. lin. 6,B, aerea quatuor.
lidos 720. lin 7, B, et obtulit possessioneshas., massam Slali-
Num. 38, /in. 3, AB, B. Petri ita recondidit. lin. lianam., A, Minlucno, B, in terrilorio Menlur-
9, A, Pelri quod aere conclusit. lin. 10, AB, in men-- nensi. lin. 8, B, 320. lin. 9, A, Cazetano , B, Cagi-
suras loco. tin. 11 et 12, A, domum regali anlse si-- tano. lin. eadem 9 et 10, B, palerni in territ. lin. 12,
mili fulgore cornscantem circumdat. lin. eadem 12,;, - AB, solid. 60.
B, vigellis. lin. 15, B, gemmis prasinis. lin. 17, AB,', iVam. 48, lin. 8, B, Cimbriariam. tin. 9, B , Seli-
Amas a. p. s. lib. 20. lin. 19, AB, prasinis. lin. 21,, nam, lin. 10, Nymphulas. A, solidos 160. /in. 11 ,
AB, corpus ubi est oleum nardinum, quse est, et:t in&iriamin caslro solid. 80. Potl quas verba in A et
farum canthartim cum delphinis 50. lin. 24, B, pra- B sunl hwc. Iisdem lemporibus conslituilB. Silvesler
sinis. tin. 25, B, 400. ornalum. lin. 26, num. 60. in urbe Roma titulum suum in regione terlia juxta
Num. 39, /tn. 1, B, in reditum. lin. % B, in civi- <
'
i- Thermas Domitianas', quae cognominanlur Trajanse
tate Antiocbia domum Daliaui. lin. 3 «(4, B, jugere,i, litulus Silvestri [A, Equiti], ubi donavilConstanlinus
etc, et tremissem. lin. eadem 4, celhe in Aphrodisia a Augustus haec : palenam argenteam pensantem lib.
B. lin. 5, B, pislriiium. tin. 9, sol. 322, B. lin. 10,I, 20; amas argenleas duas peusanles libras 10; scy-
B, balsamum lib. 60. lin. 13, Isauricse lib. 50, B. phos argent. duos, pens. sing. lib. 8; fara can-
lin. 14, B, quingentos chartas decbadas 70 perr thara argentea 10, pens. sing. lib. 10 ; canthara
^Egyptiim sub civitate Armenia posscssio Agapi,, cerostata serea 16, pens. sing. lih. 90 [A,M); ca-
.1523 HISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. SILVESTER. 1530
lices argenleos ministeriales 5, pensan. sing. jib. A t cellcnliae babere sancimus. Cujus amplissimus nosler
2; fundtis Percellianusjin lerritorio Sahinensi pra-slat senalus videtur gloria adornari, id est, palricios et
solidos 50; fundus Barbalianus in terrilorio Feren- consules effici; nec non et ceteris dignitatibus
sis [A, feslis], prsestat solidos 66et tremissem, fun- imperialibus eos promulgamus decorari; et sicut
tus Statianus in terrilorio Tiibulano praeslat solidos imperialis exstat decorata militia, ila clerum S. Ro-
66 et tremissem; fundus [A, Berucolasl Beruelas in manaeEcclesiaeomari decernimus; etqiieinadnioilum
territorio Corano praestat solidos 40 [A, 70], fun- imperialis potenlia diversis offlciis, cnbiculariorum,
dus Silpilianus in terrilorio Corano praestal soli- nempe osliarioruni, alque omnium cubiculariorum
dos 70, fundus Tauri in territorio Vegetano pr;e- ordinalur, ila et sanctam Romanam Ecclesiam
slal solidos 42 , fundus Sentianus in territorio decorari voliimus : et ut amplissime pontificale decus
Triburtino pmeslat solid. 30 , fundus Cejanus in prefulgeat, decerniniiis et hoc ut clerici ejiisdem
territorio Praeneslino pneslat solidos 50, Fundiis sanctae RomanaeEccle9iaemappulis el linteaminibus,
Tcrmulas in lerritorio Praenestino pr. sol. 58 [A, 55]; id est candidissimo colore decoralos (M. decoratis)
possessio Cilonis territorio Praeneslino '-prreslans equos equilent; el sicut nosler senatus calcenmeiitis
sol. 58; oblulit omnia necessaria titulo Equitii. Hic ulilur cum udonibus, id est candido linteaminc
fecil ordinat. etc. illustrenlur, et ita coelestia sicut terrena ad latulem
Ex eodice Regio, Mazarino el Thuano. Dei decorenlur. Prae omnibus autein Iiceniiam
Num. 34, lin. 2, diesll. (in. 3, Februarii el 16 Iribuinius B. Silvestro et successoribus ejus ex nostro
JanuarH. lin. 4, in monte Syrati (in ora M, Soractis) inditio, quem pacatus (M. placalus) proprio consilio
pers. Constantini percussus (M, concussns). Poslnio- g clericare voluerit, el in numero religiosorum cleri-
dum rediens cum glo. lin. 6, a lepra. Hic Constauti- corum connumerare ntillus ex hominibits praesumat
nns imperator quarlo die stii baptismatis privilegium snperbe agere. Decrevimus itaque el hoc, ut ipse el
EcclesiaeRomanaeconlulit ponlifici, tit in tolo orbe succcssores ejus diademate, videlicet corona , quam
Romano hnnc ita caput babeant, sicut omnis judi- ex capite noslro illi concessimus ex auro purissimo,
cem regem. In eo privilegio ila inler csetera legilur: et gemmisi preliosis uti debeant pro onore B. Petri.
IJtile judicavimus una cum omnibus satrapis noslris, Ipse vero lieatissimus papa super coronamclericalus,
et universo senatu, oplimatibus eliam, et cunclo po- quam geril ad gloriam B. Petri ipsa ex auro non esl
pulo Romnno iroperio subjacenti, ul sicut B. Pelrus passus uti corona. Phrigium vero , candido uilorc
in lerris vicarius Filii Dei videlur esse constilutus, splendidam resurrectionem Dominicam designans,
etiam et pontifices ipsius principis apostolorum cjiissacralissimo verlici manibus nostris imposuimus,
vicem, principatus potestatem amplius quam tcr- et tenenles frenum equi ipsius pro revcrentia
renae nostrse imperialis serenilatis mansueludo ha- B. Pelri straloris offlciumilli exhibuimus. Statuentcs
here videtnr concessam a nobis nostroque imperio eodem Phrigio omnes successores ejus singularifcr
obtineat: eligenles nobis ipsum principem aposlolo- uli in processionibus ejus ad imilationem iinperii
rum, vel ejus vicarios firmos apud Deum essc patro- nostri. Uiule ut ponliiicalis apex non vilescat, sed
nos. El sictit noslra est terrena imperialis polculia, magis quam lerreni imperii dignitas gloria et polenlia
ila ejus sacrosanclam Romanam Ecclesiam dccrevi- decorelur', ecce lam palalium nostrum qiiamqne
mus vencranter honorare, et amplius quam nostrum Romanam urbem, el omnes Italiaeseu Occidentaliini)
imperium terrenumque llironum sedem sacratissi-. p" regionum provincias, loca , civilales, bealissimo
m.tm B. Petri gloriose exallare, tribuentes ei et po- ponlifici et universali papae Silveslro contradicimus
teslatem, dtgnitatem atque vigorem et honorificen- alque relinquimus, et ab eo el a successoribus ejus
tiam imperialem, atque decernenles : sancimus, ul per pragmalicum constilulum decernimus dispo-
principatum teneal tam super qnatuor sedes, Alexan- nenda, atque juri S. Romanae Ecclesiae concedimus
drinam, Aniiochenam, Hierosolymilanam, Constan- permanenda. Unde congriumt perspeximus nostruin
tinopolilanam, quse etiam super omnes in universo imperium et regni poiesialera Orientalibus transferri
orbe terrarum Dei Ecclesias, et pontifex qui pro regionibus, et in Byzanliae provinciae optimo loco
tempore ipsius sacrosanctae Romanse Ecclesiaeexti- nomini noslro civilatem aedificari, el noslrtim illic
terit celsiores princeps Jcunctis sacerdotibus totius conslitiii imperium : quoniam ubi principalus sa-
inundi existat, et ejus judicio quaecumque ad cullum cerdotum et Chrislianae religionis capul ab impera-
Dei vcl fidem Chrislianorum, vel stabililalem pro- tore coelesli coiisliiutiiiii esl, justum non est, ut illic
cnranda fuerint disponanlur, et infra ecclesias bea- imperalor lerrenus habeat poiestatem. llaec si omnia
torum aposloloruni Pelri el Pauli pro conliniialione qu;c per banc imperialem sacram, el per alia divalia
luminariorum, possessionem praediaque (Maz, pos- decrcta slaliiinius, el confirnmiius usque in fineiii
sessionum prsedia) contulimus, et rebus diversis mundi illibala et inconcussa permanere decernimus.
eas dilavimus, et per noslram imperialem sacram, UndecoramDeo vivo, qui nos regnare pnccepit,
tam in Oriente quam in Occidenle, etiam a Seplen- et coram terribili ejus judicio oblestaniur onincs
trionali (M, vel eliam in Seplenlrionali) elMeridionali nostros successores iinperalores, vcl cunctos opti-
plaga, videlicet in Judaea, Graecia , Asia , Thracia , malcs, satrapas etiam ainplissiinumque senalum ,
Africa et Italia, vel diversis insulis noslris a largilate iD et uiiiversuni populum in toto orbe terrarum nunc
eis concessimus, ea prorsus ratione ul per iiiaiius ct in poslcruin nulli eorum quoquomodo baec aut
bealissimi palris noslri Silveslri summi pontificis infringere vel in quoquam convelli. Si quis aiitein,
successorumque ejus omnia disponanlur, et infra quod non credimus, in hoc lemeralor aut conteniplor
bealo Silvestro et omnibus successoribus ejus de exlilerit, terreuis condeinnalionibus subjaceat
praesenti tradimus palatium imperii nostri Latera- innodalus, el sanctos Dei principes apostolorum
nense. Deinde diadema, videlicet coronam capitis Petrum el Paiilum sibi, et in praesenli et in futura
nominis nostri, simulque Phrigiura , nec non et vita senlial contrarios alque' in inferno inferiori
superhumerale, videlicet lorum, quod imperiale concrematus ciini diabolo et omnibus deficiat ini-
circumdare assolet collum. Verum etiam et chlami- piis. Hujus vero imperialis noslri decreti paginam
dem purpuream alque tunicam coccineam, et impe- propriis manibus roboranles, stiper veneraniluni
rialia omnia indumenla, seu etiam diguitatem corpus B. Pelri posuimus. Data Roniae III. Kal.
imperialium praesidenlium equilum. Conferentes ei Aprilis. Fl. Constantino Augusto quarto consule,
eliam imperialia sceplra, simulque cuncta signa et Gallicato IV cons. Hic etiam Constantinus impe-
atquebanda,etdiversaetiam ornamenla imperialia.et rator fecit in urbe Roma, elc. lin. 10, qui eiiam
omnem processionem imperialis culminis, et gloriam usque in hod. lin. 11, data const. ibidem. ex dono
polestatis noslrae.Viris etiam reverentissimis clericis Const. Aug. Donavit quoque scyp. lin. 14, libras
diversi ordinis eidein sacrosanclae Romanae Ecclesiae duas. lib. decein. Patenam arg. auro clusain , el
•ervientibus iliud culmeujsingiilaris potentiae et prae- curisnialem pens. lib. 5; fara coronata decem pen-
I&3J ANASTASII BIBLIOTHECARH 1532
santia singula lib. 8; fara serea 20 pensantia sing. A lerr. Paranense pr. sol. 150. Intra urbem Romam
ltt>. 10; canlhara cerostata 12 aerea pensantia sin- dom. vel bortos pr. sol. duo ratllia trecenlos. Fun-
gula lib. 30. lin. 19. fundum et duas casas in tcrrit. dos Bassi pr. sol. 120, fiindum caculas in t. Nomen-
lin. 20, in territ. Sabin. tin. 21, funiiiimCorbianum tanopr. s. 50, massara Lamitas in lerritorio Carci-
inter. C. qui p. sol. 60. lin. 22, balneo iu Sicininein liano (M, Cartiolano) pr.sol.200, massaro Slatianam
(Maz., Sicminem), regionem, quse pr. sol. 80; hor- in terr. Sabinense pens. sol. 350, massam Murinas
tum intra urbem Romam iu regioue ad duos Ada- in territ. Appiano Albanense p. s. 300, massam
manles, qni p. s. 15; domum in regione Orphea i. Virginis in territ. C. p. s. 202. Trans mare intra
u. q. p. sol. 58 et trimisium. pailes Africaemassam Vineis ln t. Mucario pr. sol.
Num. 35, lin. 1, Ecclesia. Hujus leinporibus f. e. Hn. 14,niassam Pharia inSardinia p, sol. 500, mas-
conc. ex ejus cons./tn. 3, calh. quor. cliirog. cuc. sam Cameras (Maz., Camaras) in lerrit. Cultiilupi.
etalii imb. 208, qui oiwies exp. lin. 5 , Folinum, lin. 16, massam Numas in lerrit. JNumidiaep. sol.
(Maz.Phol.) et Sab. et seq. eor. lin. C, cum c. 810 (M, 650), massara sulphuratam in terril. Ntt-
Conslantini A. lin. 8, des. hic consliltiil clirisma c. miiliae pr. sol. 720, mass. Baldavolaria in terr.
Hic privileg. lin. 10, hic consl. nl bap. liniai p. ch. Nnmidiae pr. sol. DCCCC (M. ul ed.) ; in Graecia mass.
levalum (M, linialum). lin. 13, dalm. togerenlur in Ceplinlinampr. sol. 500, Jumengaultim mass. Amason.
eccl. et palla linastima t. lin, 14, hic const. et ut n. Num. 38, lin. 1, codem lempere Constantintis
lin. 17, in lineo ex terra proc, (M, in lineo lerreno) Aug. fecit basilicam B. Petro aposl&loex rog. S. fep.
lin. 18, linca munda. tin. 19, prelicere , ul essel in t. Ap. in quo loco corpus ejusdem aposloli niiri-
prinium ostiarius, deindo leclor, et poslea exorcista B ] fice collocavit. Loculum ipsum in quo sanciissinuim
tcmpora quaeepiscopiiscoustiluerai. Deindeaco- posuil corpusundiqueexierecyp. conc. lin. 4, quod cst
})er
ytus annis 5, subdiaconus ann. 5, custos marty- immobilc ad caput, ad pedes, ad lalus dexlrumct ad
rum ann. 5, diaconus ann. 5, presbytcr ann. 5, sinislrum subler, et snper pedes 5 habens grossi-
sit probatus omni parle, etiam el ab iis q. f. f. t. inilinis. Sic corpus B.Petri conclnsit, el ornavit su-
h. b. unius uxoris vir, qui uxorcm habeat a sac. perius ex coluinnis p. et aliis coliimnis intineis (M,
benediclam, et sic ad onlinem episcopalus ascen- bithineis quas dc G. adduxit. Fecit atitem et canic-
dere, nullum majorem, vel p. 1. inv. sed ordinem ram basilicae exlremam ex auro fulgentem siipra
temporum cum p. e. omuiq; (M, omniuniq;) cl. v. corpusbealt Pelrisupra, elc. S. iinde conclusum est.
gratia, n. o. cl. vel f. conl. llujus lemp. Fccit crucem. lin. 11, A, cum Hetena A. lin. 13 ex au-
Num. 36, lin. 4, libras 130 el diiod. A. i. q. p. riclialco numeroi, in ped. 10. tin. 14, argenleis.
qui pensanl libras non. c. c. arg. p. Ilem a lergo Actus aposlolorum habentia pens. sing. lib. 300.
respicienlem. lin. 7, qiti pcns. 1U>.150. ang. 4 ex tin. 15, cutn gemmis prasinis 43 pensant. sing. lib.
arg. qui p. sing. in pedib. quinqne libr. 105, coro- 12, calices argenleos 20, sing. pens. lib. 10; tnelrc-
nas 5, ciun gemm. alabandinis jn oculos teneiiles tas argeiileas4, pens. singuhe Iibras200; amas aur.
liasias; fasligiiim ipsum peus. libr. duo niil. 25. Fa- lin. 18, am. arg. q. p. s. lib. 20, tin. 19, cohmiba
rum ex a. p. sub. fasligio cum d. 50. cx cum cnlena, ornats g. p. et hiac. et margaritis 215. lin. 21, co-
qucepens. lib. 25. lin. 15, ex auro eriiiilani. l:n. 14, ; ro:iam auream ante corpus sanclum est pharum
latum habentem, lib. 500, altaria 7 ex arg. puris- canlliaruni cum delphinis 50, pcns. lib. 35 (M, lib.
simo pens. s. lin. 15. septein pens. sing. lin. 16, .r 36), phara argenteaSO; in gremio basilicse Salvalo-
arg. 16 pens. singuloBlil>. 30. scyphos ex a. pur. 7, ris ad dextram eum delphinis 20 , pens. singula
pens. lib. 16ex mer. corallo oviiaiiiin iindiqiie gera. lib. 10, phara argentea ad sinistram 20, ettm del-
pras. lin. 18, intercl. pens. lib. 20. //«.' 20 , phinis 15, pensanlia singulalib. 8 (M, lib. 13.), ip-
pens. singuli lib. 15. lin. 21, medcnos. lin. ead., suni allareex argento et auro clnsum ctiin. g. p. et
viginli pensantes 5. lin. 23, pensantes sjnguli hiac. et albis 210, pens. lib. 350; thymiamaterinm
lib. 1, caliees majores min. lin. 21, ornamcntum aureum cum gemmis undique ornalum, pens. lib. 15.
in b. Farum canl. lin. 26, ocluaginia pens. lib. 30. Num. 59, tin. 1, in reditus domus B. Petri obtu-
Fara canlara arg. in greinio basilicae 45 (Maz. 65), lil Constaiiliims per dioceses Orientis h;ee in civi-
ubi ardel oleum commune supra in dcxtera parte tale Anliochiaed. Daliani 7040, domunculam Nicenae
basilicu* pensantia fiingula lib. 30; phara canlfiara prastanlem solidos 520 et tremissem. lin. 4, cellam
in laeva basilieae 26 pens. singula lib 20. lin. 33, in Aphrod. praest. solidos 520. balueas m ceretias
canlhara cerostrala argentea in g. b. quinque pens. praslans sol. 42, pistrinum, ubi sup. p.s. 23, pro-
s. !ib. 20, pielrelas 3 ex nrg. p. pens. sing. lib. 300, pinain prsest. s. 10,hortumMaronis(M, Majonis). lin.
p. s. medenas 10. lin. 36, cuin orn. ex arg. inter- 8, possessionem Sibillse donalam A, pracst. sol. 3Q3,
cltiso fig. P. pens. sing. lib. 300, qttae constituit in carlhadechadas 150 (M. catedrechadas). lin. 10,200
servilium luminum, massam gargilianam in terr. hnlsam. lib. 35 nardi oleiim lib. 200, sub civ.
Suess. pr. solidos 400 , massam Banlonicam lerr. Alcxatidrinam possessionem T.imialicam donatam
Suess. p. sol. 360,massamurbanam,elc.(il/<u.,mas- Auguslo ab Amb. prsestantem sol. 020, cartadeclia-
sam Aurianam) in terril. Laur. p. s. 500; rnas- das 300, olei nardihl lib. 500, balsami lib. 60,
samurb. In territ. Antiano pr. s.240; massam castis D I aromatum lib. 150, sloyce Isaurice lib. 50. Posses-
in terr. Catinense (Maz., Catlienense) pr. sol. 1650. sionem Eutumi caduci praestantem sol, 500, cartha-
lin. 46, pens. singula lib. 50. tin. 47 , Constanllnus dechadas 70, per jEgyptum civilalem (Jlf, sub.
Aug. ex lapide porpbyretico ex o. p. lin. 49, et civitnt.); Armentanam possessionem Agapi, qitam
quantum aquam continel ex arg. pur. pens. libr. donavit Conslantino Angusto prsest. sol. 800; pos-
3008; in inedio fontis columna porphyrelica quae sessionem Passinopolim prsestantem sol. 300 (M,
porlat phiatam aur. ttbi candela esl ex auro puris- 800), carihadechadas 400, piperis madennos 50,
simo pens. Hb. 50, ubi ardenl in dieb. Paschae bal- crOcl lib. 100, slorace lib. 150> oassise 200, ga-
sami lib. 200 , nuxum vero et sluppa amanti (M., ryophili lib. 150, balsami lib. 100, olel Cyprii lib.
amiaflli) in labio fontis M, labro) agntim cx auro p. 100, olei nardini lib. 300, lini saccos 100. papyri.
f.' aq. pens. lib. lin. 57, *eccata m. tin. 58, aquam racanas nnmdas mille. Possessiotiem quam donavit
pens. «ingilli lib. 86 tbim. Bx auro puv. pensans lib. Ubramius ConStantino Aug. piwstat sol. 350,
10- cttrWjfem. pr. et hiat.lindiqueornaliii*! fiiim. 42. earthadecliadas 500, aromala cassl» iib. 50, balsami
Num. 37i lin. 1, (lonumAdsancltim fontemj mSs- lib. 50. In prov. Eufratense sul5 civitate Tyrl pos-
«am,Vesti ln territorio Pranestino praestanlem soli- seSsionem Armanason pr. sol. 580, possessloitem
dos300; massam Gaba in lerrilorioSabinensi (Maz., Obariae pi'.i:sta:itein solidos 260.
Gablniense) pr. sol. 202; massam pietas in terriloiio Num. 40, lin. l.eodem lempore fecil Constantinns
supradiclo praesl. sol.ao^jmassamSlatiliaiiaminlcr. Aug. basilicam B. Panli apost. ex Stigg.B. Silvestri.
Cor. pr. sol. 300; massam intra Siciliam Tauranam in Cujus. tin. 3, sicul corpus B. Pelri vasa sacrata.
1533 1IIST0RIA DE VITIS ROM. PONT. — S. SILYESTER. 1534
(M, vasa quoque sac.) aurea vel arg. aut acr. ita .A atiro purissimo. lin. 7, libras 250, coronam auream,
ordinavit sicut in basilicam B. Petri, sed et cruoem quac est pharus cantharus cunt delphinis 220. lin. 9,
auream. /i». 7, aiirearu super'loculum B. Paulieodem c.ilic. aur. 3 cum gemmis prasinis et hiacinthinis
inodo posuil pens. 1H>.150, sed et dona ista obtulit; . pe;is- s. 1.10; amas aur. 2 peus, sing. lib. 40. lin. 11,
possessionem sub Tarso cilicp insulam -Cordianam Atiguslae, quod sepulehr. esl ex meiaUo porphyrelico
pxaesl. sol. 800, sub civilatem Tyriam possessionem exculluin sigillis, fara canthara argeiitea 20; item
comitii pr. sol. 550, possesionem Timram pr. sol. in basilica bealorum inarl. Marcelliui el Pelri hsec
250, posscssionem Fonnusam p. s. 700, olei nardini donn oblulit : altare ex argenlo purissimo pens. lib.
lib. 70, aromatum lib. 50, cassiae lib. 50, sub civit. 200, palenas cxauro purissimo 2 pens. sing. iib. 15,
iEgyptiam possessionem Tirei prseslanl sol. 710, patenas arg. 2 pens, siitg. lib. 15, scyphum ex anro
olei nardini lib. 70 , balsami lib. 30, aromalum purissimo, majorein ubi nomen Augusli designainr,
lib. 70, storace Iib. 30, slacles lih. 150, posses- pens. lib. 20, scypltiim aurcum minorem ( M, ar-
sionem Basileam praest. sol. 550, aromatum iib. genleum m.) pens. lib. 10, scyphos argenleos 5,
50, olei nardini lib. 20, croci lib. 60, posses- pens. sing. lib. 12, calices argenleos 3 ministeri des
sionem insulse Machabaeorum praest. solidos 510, 20, peiisanles singuli lil). 3. /itt. 20, olei nardini p.
papyri mundi racanas 500, lini saccos 300. lib. DCCC. ( M, ncccc.) lin. 21, aromata incensi bea-
Num. 41, lin. 2, ubi de ligno S. lin. 4, in quo loco tis marlyribus lib. 100. lin. 22, ct omnes agros a
isla dona oblulit: candelabra argentea quatuor ante porta Sessoriana usque ad viam Praenesiinam , et
sanclum lignum lucenlia sec. num. 4 Evang., pen- usque ad viam Lalinam, el usque ad moiilein Ga-
sanlia singula lib. 80, fara cantliara argenlea 50, bum ( M. Galbum ), possessionem Augustae Ileleitac
pcns. libr. 50; scyphos argenteos 4, pens. singuli B 1 praest. sol. 320 : insulam Sardiniam cum poss. suis
lil). 8 (M, scyphum cx anro purissimo pens. lib. 10); o. ad. e. p. p. sol. 34; Mexeuam cum poss. suis om.
calices aureos ministeriales deceni, pensanles sing. ad eamdem insulam perlin. lin. 28, insulam Maliiiisc,
lib. 2 (M, lib. 5) [calices argenlcos niinisteriales quaeesl mous Argentarius praestanlcii). lin. 29, pos-
decem pens. singuli lib. 5] (intlusa non sunt in eod. sessionem in lerrilorioSabinense.qiiaeappeliaturDuas
M,); patenam auream pens. lib. 10, patcnain argen- Casas, sub monte Lucretii praeslantem solidos 200.
leani auro cl. p. Irb. 50 (M, auro cl. cum geminis), Num. 45, lin. 1, hisdem leniporihus fecit idem
altare argenleum pens. lib. 250, amas argenlpas 3, Aiiguslus es. sugg. Silv. episcopi basilicam in civilale
pens. singulae lib. 20; oinnes qrtoque agros circa .- Osiia juxla p. V. R. in honore B. Apost. P. et Pauli,
palat. ecclcsiae dono dcdit. Possessionein Spou,sas et JoaiinisBaptistae, ubi obtulit hacdona : patenam
v. L. praeslanlem sol. 263, sub civilatem Laiircntum arg. pens. lib. 30. ttn. 7, lib. 8, pat. arg. I. 7 sin-
possessioncm Palras, praRstaniem solidos 120; sub giusc. lin. 9, Assii, quae est inter Porlum et Osliam
civilale Nepes possessionein erogam praestautcm ctvilatem possessiones omnes maril. lin. 11, posscs-
sol. 160; sub civitale Valisca possessionem Nymphas sioues Quirini in lerrit. Osliense praesl. sol. 42,
praslantein sol. 15 ( M, 115). Itcm sub civiiatc posscssiones in iusulas praestantcs sol. 30; ilcm
Valisea possessionem Herculi, quam donavit Augu- obiulit Gallicanus basilicaesupradiclse SS. aposlolo-
stus, et Augiisla eam obtulit Ecclesiae Hiemsalcin rum Pelri et Pauli, et Joannis Baptistae, liaecdona :
praest. sol. 160; sub civilate Tuder. possessionein coronam arg. lin. 17, massarn Mallianum in lerrit.
Anguli, pra.-staiileni sol. 153. Sabinense pr. sol. 115 et tremissem ; fundum Pic-
Num. 42, liu. 1, eodem tempore fecit Constaii- |Q coras in terr. Bellimo pr. sol. 43, fundum Surorum
linus A (in M. deest A.) basilicain S. Agnetis mar- via Claudia in terr. V., pr. sol. 57, M. G. in terr. S.
. tyris cx rogatu filiaesuae Conslanliae, el bnpt. lin. 2, Num. 46, lin. 1, liisdcm temporibus fecil idem
est Cnnstantia soror cjus, et Olia Augusli ConSlaniia Aug. in civ. Alb. basiiicam iu honore S. Joannis
a S. Silv. episcopo, et baplistcrium ibi conslituit. Baptistse, uhi oblulil haecdona : patenam arg. lin.
Ibidcm autem haec dona obtulil: palenam -auream 4, lib. 6. lin. 5, possessiones Lacmuturni c. adjac.
pens. lib. 20, cal. aur. I. 10, lib. 10 (M, 20). lin. 8, prsesianles soi. 60 ; fuiidum Molas prsestantem sol.
fara screa aur. lin. 9, cerostaia auric. argcntea 50, possessionera Albanensem c. 1. Alb. prseslanlem
sig. 40 lucernas aureas nixoriim 12, super fonlem sol. 250, massam Mulii pr. sol. 170 : omnia seuica
pensantes singiike Iib.*l5; in redditu ecclesiaecirca deserta, vel domos civitalis in tirbe Albam; omnia
civiialcin Sidclenas agros pratslanles solidos 160; in circuil. eccl. Conslnnlinianae obtulil Auguslus
via Salaria sub parielibus usque pracstantes snl. 105; possessionem Tiberii Caesaris praeslanlem sol. 80 ,
agruni Mutii praestanlcm solitlos 80; possessionem possessionem Orli prseslantem sol. 20, possessionem
vici Pisonis. praeslanlem sol. 250; agrum Casitlns p. marilimam praest. sol. 50, possessionem Armalima-
Num. 43, lin. 5, B. L., in qua f. gradus Asc. nam in lcrril. Coranopraest. sol. 50, M, 150, possess.
tin. 4, el desuper loctim concl. el de arg. purissimo Slatilianam pr. sol. 70, possessionem Medinam p.
pens. libr.fni. lin. 6, lib. 20, coronam ex arg. puris- Num. 47, tin. 1, hisdem temporibus fecit idem
simo cum D. 1. 9, B. L. argenlo clausis sigillis fecit Auguslus intra urbem Capuam bas. A. /in. 2, ubi et
passionem ipsius cum lucernis nixis argenleis deccm obtulit dona haec, pal. lin. 4, argenleos 4. lin. 5 ,
pens. singulae. lin. 15,' in codem loco detlit posscs- J) . lib. 7, candclabra 4 in pedibus, etc. ( M, candelabra
'
sionem cujusdam Cyriacelis religiosae femitiae,quam Graeca4 in pedibus ), fara canthara serea 30, pens.
fiscus occup. t. pers. fundum Veranuni praesi. sol. sing. lib. 5, [ fara canlhara argentea 30, pens. sing.
160, fpossessionem nqua Tuscia 1. 20, posscssioucm !ib. 8. ] (in cod. M. inclusa desunt.) Oblulitque quo-
Aug, in territ. Sab. praeslantem sol. 120, posscs- que possessiones, massam Slnlilianam in lerrit.
sioqem Tertnulas pr. sol. 60, possessioncm Ooanns Mercorano prsest. sol. 515, possessionem Mtinera in
(M, Deanas) pr. sol. 70, palcnam auream p. lib. 20, tcrrit. Cajctano pr. sol. 85, possessionem Paternam
paienas argenleas 2 pens. lib. 50, scyphum ex auro in lerrit. Sucss. pr. sol. 150, possessionem Gatiro-
purissimo p. 1. 15, calices argcnleos minislcrinles nicam in tcrril. Sucss. pr. sol. 40, possessionem ad
10, pens. singuli 1. 2, amas arg. 2 p. lib. 10, fara Centum in territ. C. pr. sol. 60.
argentea 30, pcns. sing. lib. 30, melreta ex argento Num. 48, lin. 1, hisdem lemporibus fecit idem Au-
pensanlia lib. 150. gustus in urbem Neapoliin basilicam, ubi obtulit baec
Num. 44, lin. 1, hisdem temporibus fecit dona : palcnas «. d. p. s. lib. 25 ; calices argentcos
Conslaiilinus A. bagilicam via Lavicana inler Duas niinisleriates 15, p. s. lib. 2; scyphos argenleos duos
Lauros bealis martyribus Marcellino presbylcro ct pens. singuli lib. 10; anias argenteas 2, pens. sing.
P. ex. el maiisoleum consiruxit, tibi bcatissimam lib. 15; lara argentea 20, pens. sing. lib. 10. Fecit
Helcnam Auguslam malrem suam posnil.in sarco- autem ibrmam aquae per inillia 8. Fecit qnoqiie et
phago porphyrelico, ubi ob anioreui marlyriim el forum et domum, et oblulit possessiortes istas : p6s-
matris SIMB hac ffctnavoli sui oblulit : palenam ex sessionem Macarii pr. sol. 150, possessionem Cy-
1533 ANASTASn BIBLIOTIIECARII 153tf
lirianam (M. Cyprian.ini) praesl. soi. 105, possess. A cont. e. n. p. libras t. m. o. ln medio fonle coliiinna
Sclinvnn ( M, Seliniam ) pr. sol. 10?, poss. Avilas porphyretica quae portal p. a. ubi candelae pens.
I>r. Sol. 140, posses. Nymplinlas pr. sol. 15, poss. et inox, ubi arilel balsami lib. 200. lin. 53, in Iabio
In-vila c. C. pr. sol. 80. Hisdem lemporibus consti- fonlis agnum. lin. 57, peccata tn. lin. 59, Thim. ex
twit B. Silvester in urbe Roma titulum suum in re- auro purissimo pens. lib. 10 cum gemm. pr. et h. cv
gionc 3, juxta Thermas Domitianas, quaecognomi- undique numero gemmas 42.
natitur Trajanse, et tilulum Equitii (in ora, Silve- Num. 37, tin. 1, donum sanclo fonti massa F.
stri, ul M. ),ubi donavit Constnntinus A. haec: pa- territorio Penestrino pr. sol. 300. lin. 4, massa Sla-
lennm argent. pens. lib. 20, calices argent. minisle- liliana. lin. 4,5, sol. 300. lin. 5, terr. Paranense. lin.
riales 5, pens. sing. lib. 2, amam argenlcam 1, 6, intra urbem Romam. lin. seq. trecenlos. /in.7, 8,
pens. sinf. lib. 5, lib. 10, scyphos argent. 2 pens. massa Lavinas in lerrit. Carciolano pr. s. 200. lin. 9,
sing. lib. 8, fara canlhara arg. 10 pens. sing. lib. 5, Sabinense. lin. 12,duc. trans. inter parlesAf. massa
raiithara cerostrata aerea 16 pens. sing. lib. 40. Junctis t. Mucario. lin. 14, Sardina pr. s. q., massa
Ftindum Prescilium in lerritorio Sabinense praestat Caucaras t. Curtalupi p. s. 405, massa Nummas t.
solid. 50; fundum Barbalianum in lerritorio Feren- N. p. sol. 720, massa lialdarioliario. lin. 18, decem.
Vispraestat solid. 35 et triinissiiin; fundum scafia- InGr. massa Cephalia pr. s. q. in mengilum m.
riuin in territ. Tribulano pr. sol. 46 el trimissmn ; Amazoii.
fimdiim Berrualas in terr. Corano pr. 70 ( M, 40 ); Num. 38, lin. 1, eodem lempore A. C. fecit basi-
fundiiin Tauri (M, fundtim Siipplicianum) in territ. licam. B. P. A. in t. A. cujus locum ctim corpns S.
pr. sol. 70; fundum Tanri in territorio Vegenlano D P. ila recondil. iin. 3, Cypro. lin. 5, subter p. lin. 6,
prsestat solidos 52.; fundum Senlianitm in lerritorio includil, recondil et exornavit. lin. 7 , viligenas.
Tiburtino pracstat solidos 30 ; fundum Ceranum in lin. 8, exlremam auro fulg. elS. C. B. P. snpra vere
terrilorio Prseneslino praest. sol. 50 (M, 35 ); [fun- quod, c. Fecil crucem auream purissimam p. 1.150
dum Termulas in terr. Praenestino pruislat sol. 35 ] in mensura, et locus ubi S. tin. 11, regalem si. f.
[ inclusa non sunt in M.); possessioncm Cilonis iu coruscans aula circundas.se. ex lit. nigellis. lin. 14,
territ. Praeneslino pr. sol. 58. Oblulil eliam Atigustus pcns. s. lin. 15, prasinis 45, pens. s. I. 12. lin. 18,
omnia necessaria tilulo Equilii. Hic Silvester fecit . iib. 20, puienam auream ctim turre ex auro pur.
ordinat. 6, p. m. D., presb. 42, diac. 36, ep. perd. cum columba or. lin. 20, cum inarg. 215. lin. 21,
1.65. Hic catholicus el confessor quievit el sepultus coronain a. anle c. quem farus cantliarus cuiii d.
cst in cimil. Pr., via Salaria, milliario 3 ab urbe R , lin. 22, basilicae30, pens. s. lib. 8; ipstitn allare ex
II Kal. Jaimar. (M, mil. ab u. R. n, Kal. J.), el ces- argcnto auro clusum. lin. 25. alb. 210, pcns.
snvit ep. d. 15. sing. 350; timi aureum cum g. ex midique or. pens.
Kx eodice Thuano allero. lib. 15.
Num. 34, tin. 1, ann. 28, m. 10, d. 11. lin. 4, in Num. 39, lin. 1, in reditum donum quod. lin. 2,
monte Saracle, el poslmodum. lin. 7, dinoscilur. incivit. Antiochenam. Domus D. tin. 5, baln.in Ce-
lin. 13, minist. 2. lin. 17, ciroslala. lin. 18, Sol... reles. lin. ead., 42, diapharinum, et lin. 6, propina
fundum Percilianum. lin. 21, Corbianum t. Carano ubi supra p. lin. 7, hortum ubi snpra.p. s. 11, snb
q. p. s. 60. lin. 23, ad duos amantes praestante sol. civ. Anthiochinam P. S. don. Aug. p. s. 322 car-
15. lin. 24, Orphea, et mox, trimisium. ladecades aromata lib. 200, bals. lib. 35; sub civi-
C
Num. 35, lin. 2, cum ejus praeceplo in N. lin. 3, laiem Alexandrinorum p. Timialica. lin. 12, carlade-
cntholici, qui cxpos. fid. int. cath. lin. 7, Photinum, cadas 300, oleum nardinum lib. 300, bals. lib. 60.
el Sabell., et const. lin. 9, et privil. episcopis, ut tin. 13, storace lsauria lib. 50. lin. ead., Eutimi ca-
bapt. lin. 13, Dalmaticis in eccl., ut et pallia lino- duci p. s. 500, cart.idecadas70, per jEgyptum subci-
stima. lin. 16 , ut sacrificium a. n. i. s. n. i. p. t. vilalem Armenia, possessio Agapi quam douavit Au-
celcbrnri, nisi tantum in lineo ex terrn pr. lin. 18, gusto Constanlino. PossessioPassinopolim seprsest.
linea m. sep. est, et si quis desidernrel in ec. m. sol. 800, carladecadas 400, piper medennos 50, croco
niit p. ul esset leclor. anii. 30. lin. 20, acol. an. 5. 1.etc. ut lin. 16, oleo nardinum 1.I300,«balsamum
liii. 21, diaconus 7 P. lin. 22, eliam a foris qui I. 100, linum saccus 100, cariophiium I. 150, ol.
sunt test. h. b. lin. 24, accedere. lin. 25, Voliva Cyp. lib. 100, papir aracanas munduin mille; pos-
gralia , ntillo omnino clericorum contradicente. sesssio quam donavit C. A. Bromins pra-.slalsol. 450,
«ii. 27, diac. 27. tin. 28, 66. cartadecadas 200 , ar. cassia lib. 50, balsamum
Num. 36, lin. 1 , quas orn. lin. 3, batulile. lib. 50; in pr. Eupbratense S. C. Ciro, possessio
lin. 4, et 12. apost. qui pensant singuli in q. p. lib. Armanazon praestal sol. 580.
n. cum coronis ex argento purissimo. lin. 6, 7, pu- Num. 40, eodem t. fecit basilicam B. P. A. ex
rissimo pens. lib. 140, et A, ex argento, qui pen- S. lin. 2 , recondit. lin. 3, sicul B. P. const. A. et
sant singuli 3 pedibus quinos libras 105, cum gem. domnum Conslantium Augustus, et domnum obtulit
alabnndinis in oculos tenenles astas; fasligium sub T. Ciliae insulam Cordiorum pr. lin. 5, nam
ipsimi pensat lib. d. m. 22 ex argenlo donalilio; omnia vasa sac. a. vel. arg., aut aereata posuit sicut
camcram ex auro puriss. et farum ex auro puriss. _. in basilica II. P. liu. ead., sicut in basilica B. P. iia et
"
qui pendunt sub f. c. delph. 50, ex auro puriss. B. P. A. ornavit. lin. 10, Froniinisa ibid. oleo nar-
pens. singuli librain unani cum calena, qui pensant dinum. lin. 14, basilia. lin. 17, insulae M.
lii). 25. /iit. 13, ex nuro irimila in 1. el in lat. Num. 41, lin. 1, Sosoriano. lin. 2, ietin anro et
libras 500. lin. ead., arg. piirissimo p. lin. 15, scy- g. c. ubi el nom. e. d. lin. 4, consliluit dona ista :
phum pensantes singulae lib. 30, pat. arg. 16, peus. cand. nnle lignum S. argenlea 4 sec. n. 4 Eu., pens.
sing. 1. 30; sc. auro purissimo 7, pensantes singuli s. lib. 80. lin. 7, quinque pens. s. 1. 15, sc. #a. p.
!. d. scyp. sing. ex melallo corallo orn. lin. 19, pens. lin. 10, pens. lib. binas, palenam arg. a. c.
pens. sing. 1. 15. lin. 21, medennas 3. ibid. am. c. g. p. I. 50, altare argenteum pens. lib. 250, amas
arg. 20. pensanles sing. lin. 24, ornamentum. a. 3, pens. singulaelib. 20. lin. 14, dono d. Possessio
Hn. 26, octuag. pens. 1. l.; farum caht. cum delp. Sp. via Laur. pr. sol. 120, sub civitale Nepesina p
20, qui pens. I. 50 , lin. 33, cereostata. lin. 34, A,pr./in. 18, Ter. quacpraeslalsol.160, sub civ.Fal.
viginli uielretas 3. lin. 35, portnntes medempnos. Nimpha pr. sol. 115, item sub. civ. Faliscse p.
lin. 37, trecentas , quibus const. in ser. lum. , Boss. erculi, quam donavit Augustoet Augustusob. eccl.
inassam Gargilianam ler. S. pr. sol. 400, massa H. pr. sol. 143, sub civitate Tuder.
Bauronica ler Suessano pr. so!- 360; massa iVitm.42, lin, 1, Agnse. /in. 3, Augusti, et ibidera
Auriana. et iia deinceps. lin. 42, quadraginta, massa conslituil hoc. Patenam auream pens. lib. 20. /in.8,
Castis ter. Caleneiise. lin. 44, Trapeus t. Caten. phara serea aiiroch. 40 ceroslata. lin. 10, lucerna
lin, 47, A, Const. ex lapide porpbyr. iin, 49, aqnam aurea nix. 12, s. f. pens. lib. 15, in reditum circa
1537 ' HISTORIA DE YITIS ROM. PONT. — S. SILVESTER. 1558
c. Fidelinas omnem agrum pr. lin. 12, via Salaria A A.Supplicianum terrilorioCorano pr. sol. 70. Fundum
sub pari etin has usque o. ag. p. sol. 150. tin. 14 , Tauri in lerritorio Vegelano pr. sol. 42. Fundum
possessio vicum Pisones p. lin. 15, ag. Casulas. Sentianum territorio Tiburtino pr. sol. 30. Fundum
Num. 43, lin. 1, beati Laurentii m. lin. 2, super Cejanum lerrilorio Prseneslino pr. solidosoO.Fundiim
arenario cr. et us. ad C. S. L. m. in qua f. gradus. Termolas in territorio Praenestino pr. sol. 35. Pos-
/in. 4, et desuper loci. e. de a. et c. de arg. tin. 7, sessio Cilonis, lerritorio Praenestiiio, pr. sol. 59.
lib. 20, cor. ex argenlo piirissiino cum d. lin. 9, Obtulit et oninia necessaria titulo Eqttiti. Hic Sil-
clusas singnlis passionem illius nixis argenteas pens. vester f. ord. 6 per menscm Decembrem. lin. 13,
sing. lib. 15; in eodem loco possessio cujiisdam cimilerio, atque ila perpetuo tcribilur. lin. 14, m
Quiriaci. lin. 18, solidos 160, possessio aqiia Tuscia pridieKalend. Jan.
ad lal. pr. sol. 153, possessio Aug. lerr. Sabinense Apud Holtlenium et Schelettralium.
pr. sol. 120, n. Chr., possessio Micinias A. pr. sol. Num. o4, lin. 2, tnss.,.dies xi. lin. ead., Vat. Con-
110, possessio Termolas p. s. 60, possessio Ar. pr. stantini imperatoris, el Volusiani coosulis ex die
sol. 70, phara argenlea 30 pens. sing. lib. 8. Kalen. Februariarum. lin. 4, verba perseculione
JVum.44, lin. 1, eisdem t. A. C. f. b. via Laviana — concussus ont. Val. lin- 9, tilulus Equitii esl ec-
inter Duas Lauros B. Petro et Marcellino marty- clesia S. Marlini de Monlibus, ut recte adnotat Pan-
ribus, et M. ubi bealiss. Auguslam malrem suam vinius in Hisloria Ecclesiaslicams. quw asservalur
posuil in s. p., ubi et donavit patenam aurenm in Bibt. Vatic. lin. 15, chrismalem, Vatic, iiiini-
puriss. pens. lib. 35. C. lin. 7, coronam auream , slerialem. lin. 18, Vat., pensionein solid. 70. lin. 20,
quae esl. /tn. 10, lib. 40. lin. 11, Hb. 200, fara can- R j lscinum Vat. minor. lin. 21, Flor. et Cass., Corbia-
°
thara arg. 20 pens. sing. lib. 20, quod dedit; altare num. lin. 23, Val., ad dnos amanles. lin. 24, Flor.
ex arg. puriss. lin. 13, duas pens. sing. lib. 15, el alii, Orpea. lin. ead., mss. tremissem.
scyphum aur. m. purissimum, ubi nom. Augusli Num. 55, lin. 2, consensu, Flor. duo, Vat. et
des pens. lib. 20; scyphum aureum minorem pens. Cast. prseeeplo. lin. 5, tierfroet quorum — 208, de-
lib. 10 ; scyp. arg. q. p. s. lib. 20. lin. 20, oleum sunt. in Vat. Desunt. in Florent. Lin. 7, Flor.
nardi pisticum lib. 900, balsamum lib. 100, aromala om Calixlum et lin. 7,8, Flor. ut presbyter
inc. S. niarlyribus suprascriptis bealis Marcellino Arianus bresipiscens non susciperelur, Florent.
el Petro. tin. 22, F. Laurentum. lin. 23, ad porlam 'tecund. addit. : nisi episcopus loci designarel.
Sororianam viam. lin. 24, M, Gabum ipsum monlem lin. 10. Uic et hoc citat hunc. locum ex gesiis
Gabum. lin. 25, Ins. S. c. possessiones omnes pr. Pontificalibus Rup. abbas lib. v divin. O/jic. cap. 16.
sol. 1024, Messeno cum possessiones suas omnes lin. 13, mtt. el pallia linoslima lsevameorum tege-
pr. sol. 810, insulse Matizise, quod est montera rent. tin. 16, Flor. celebrelur, nisi laiiliiin. lin. 17,
Argenlarium pr. lin. 29, Sabinense, quod appellatur Val. mts. \\\ liueo ex terra procreato. lin. 18, liuea.
Duas Casas s. m. Lucreli. lin. 19, Flor. esset leclor an. 20, exorcista dies 30,
Num. 45, lin. 1, eod. t. f. Const. Augustus bas. acolytus annos 5.... diaconus ann. 7. lin. 22, Flor.
in civitate Hostia. lin. 3, et J, Bapt. obtulit hoc. unius uxoris virum a sacerdote benediclsc. tin. 24,
/in. 4, pens. singuli lib. 5. lin. 7, lib. 8. lin. 9, Flor. nullum majorem vel priorem locum invadere.
Assis, quse est inter Portuin et Osliam possessiones Vat., nisi ordine temporum.
omnes m. usque ad diliquium S. lin. 10, possessio Num. 36, tin. 2, Vatic, cameram ex auro puris-
Gr.lin. seq., solid. 81. lin. 13, possessio Ninfulas, C « simo, elc. lin. 8, lege haslas. lin. ead., Flor. lcnen-
lin. 14, basilicse suprascriptse S. npost. P. et P. el J. tem.bastam. lin. 10, Cass. et\Vat., colaticio. tin. 14,
B. oblulit hoc cor. arg. lin. 19, F. picturas territ. mss., purissimo. lin. 48, Vat. om. ipsum S. Iba-
Bellit lin. 20, F. Suronum v. C. t. vigint. tem.
Num. 46, lin. 1, iisdem temporibus. lin. ead-, iVutn. 38, lin. 1, Flor/et Cass., eodem lempore.
Albanense S. J. B. ubi posuit hoc P. lin. 6, pens. lin. 4, Flor. sec. om. quod est. lin. 8, Flor. deest ex.
sol. 60. fundum Molas. hn. 8, massa Muci. lin. 9, /tn. ead. Flor. trimilam. lin. 9 Flor. el Cass. quod
omnia scenaca v. d. civitatis in urbe Albanense, aere conclusit. lin. 10, Flor., Val. et Cass. meiisiirse
omnia in circuilu ecclesise Constantinianse oblulit loco. lin. il,|12, Flor. 2, Regalt fulgore corruscan-
Atig., possessio Horli pr. sol. 20. lin. 11, Marinos lem.
pr. s. 50, possessio Armalianum in terr. Corano Num. 40, lin. 6, Vat. el Flor. sec. in basilica.
pr. sol. 450, possessio S. pr. sol. 70 p. Mediana. Num. 41,lin.2.3, Vat. et\Flor. sec, in auro. lin. 4,
Num. 47, lin. 1, hisdem temp fec. Const. A. lin. Flor. tec hsec constituit. lin. 20,21, Mss., sub civilale
2, ubi et obtulit dona haec. lin. 6, in ped. 10, Falisca possessio Nymphas prsestatsolidoscxxv; iiein
numero 4, pens. S. I. 180, ph. argent. numero 30, sub civitate suprascripla Fal. poss. Herculis, quam
pens. sing. lib. 5, phara canlhara aerea numero 3o donavit Augusla el Auguslus obl. Eccl. Hierusaiem,
et oblulit possessiones, massa Statiliana lerritoria praestat.
Menturinum pr. lin. 8, possessio in lerrit. Gaitano Num. 42, lin. 3, Vat. et Flor. om. cum filia Au-
pr. sol. lin. 10, 151, possessio ad Centum in territ. gnsti.
C. lin. 12, Cauronicario. lin, 13, sol. 60; T
rj iVatn. 43, lin. 2, Flot et Valic. in agro Verano
Num. 48, lineal.Jiisdem temporibus f. C. A. bas. sub arenario cryptse. lin. 3, Vat. et Flor. 2 om. in
lin. 2, Neapolimubioblulilhsec./in. 6. miilia 8. Fe- qua. lin. 4, Cass., purpureis, Vat. el desuper. lin. 9t
cit autem et forura et doraum oblulit possessio. lin. Florent. el Vat., ducemse.
8, possessio Cimbrana. lin. 9, possessio Sclina. lin. Num. 44, lin. 3, 4, Val., purpurco.
10,140. poss. Ni. lin. 11, possessio in Insulas c. C. iVani. 45, lin. 1, Vat., Augustus. lin. 3, Florent.
pr. sol. 80. lsdem temporibus constituil B. Silvester Cass. Val., dona oblulil hsec.
in urhe Roma lilulum suum in regione 3, juxla Num. 46 , lin. 2, Cass., dona hacc
Thermas Domilianas, qui cognominatur Trajanus li- Num. 47, lin. 2, Flor., quse cognominalur Con-
tulus Silveslri, ubi donavit Consianlinus A. palenam stantiniana.
argent. pens. lib. 20, amam argenleam pen- Num. 48, tin. 2, supplendum ex mss; iisdcm
santem lib. 10, scyphos argenleos 2, pens. sing. lemporibus. lin. 14, Flor., quarto pridieKal.
lib. 8, fara cantara arg. 10, pens. sing. lib. 5,
cantara cereostata serea 16, pens. smg. lib. Apud Peniam ex codice Cavensi
40, calices argcuteos minisleriales 5, pens. sing. Num. 34. linea 4, in monlem Siraptim. lin. 9,
lib. 2. Fundum Percilianum in lerrilorio Sabi- thermas Domitianas, quae usque, elc. lin. 15, pale-
nense pr. sol. 50. Fundum Barbatianum in ler- nain argenteam auro clusam chrismale pens. lib. y ;
rilorio Feienles pr. sol. 35 et trisniisium. Fundura phara coronata x pehs. sing. lib. oclonas; fafa
Beruelas io lerrilorio Corano pr. solL40. Fundum erea xx pens. sing. lib. denas; cauthera cerosiala xn.
153» ANASTASH BIBUOTHECARII 154»
Hiv. 23, in regione ad duos amawtes, qut prastat £ ecxv. lin. 21, ubi est farus cantharus. lin. 26, cttm
sol. xv. gemmia ex imdique ornatum.J
Num. 35, tm. t, et daT»pnaveFur*thtrima. lin. 6, Num. 39, lin. 5, doniunculam iacefie. lin. 9i,aro-
el d»mpi»avit. tin. 7, etFotimfln et SabeMium./i». 16, mata lib. ec, nartli olei lib. cc. <>».13, storaci* au-
riisiin paonuin liBtfltim. tin. 18, ire srrjdwie linesr • rica.
mtitMla. tin. 20, acwtotiB arm. 5, lin. 21, diae, Num. 40, tm. 13 et 14, storace lib. LXXX.
aun. vtt. lin; 24, mifcm majorem vel priwis locun*. Num-.41, lin. 5, airte lignnm sanctum lucerrtes,
lin. 25, votrva gratia. lin. 26, 27, lecit vi, per m. A. elc, quae pensavernnt singulas lib. xxx; pbara can-
pr. XLII, dlfte. jfitvfl, diversis temporibus i. urbe lara arge»tea L, qiix pensavenmt singtite lib>.xv.
Roma episcopos per diversa loca num. LXXV. lin: 13, amas argenteas nr, pens. lib. xx. lin. 20 et
Num. 36, lm. 7, KlWceiL.lin.9, ubi stabant angeli 21. strb civjlate Tuder-
vel. /»»>11, qaaepeMet. Zttt.14, ex argento batm- iViti».42^/»«. 3, ubi coBStituit «JonuTivboc. lin.
lili. lin. 17> ornatum e» undrque. Hn. 18, qui pensa- 12, via Saterta sub parietimis.
vit. li». 21, medempnos m. Hn. 22, medempnos. tin, Num. 43, lin. 16, portanteni meetipttas i». /i». 19,
2i,ori>anientom. /wt. 29, in g-remiobasilicarxLv. /i». possessi» aqua Tuzi» atl lalus praest. sol. CLIII.pos-
32, peiteamsmgiirisltb. xx./i». 33, pensum siiigulis. sessio Augusti terrilorio Sabihensi. tin. 23; posses-
lin. 54, metretas m. Kn. 35, medempnos. lin. 37, sio Aranas praest. sol. LXX.
libi cec, quibns consEituit in servitio kmtimffif. id est, Nnm. 44, lin. 24, ipse mdns AIWus (supertu seri~
massa garilisma tevritorium Susesanum. liri. 39^iBas- ptum Gavum), lin. 26 el 27, insulam Mcsemim. lin.
sam mnriconam territorio snpraseripto, prestante 27, cuin possessionibiis ad eandem pertiuetMibits
sol. CCCXL ; massa aurisna territorib. tin. 44, mas- B omnihiis praest. sol. DCCCS. lin. 28, insultwn Atitiae,
sam Trapeas. /1«. 46y£annossmgutos. lin. 51, co- quod est montem Argentariis. lin. 29, qu;e cogno-
liumias porfiretica, qoaepotlat fialam auream, nbi miflattir DuatsCasas.
candela *st pensiii» aiuro pwissHno Hb. t». tm. 53, Num. 45, tm. 1, ei sngg. Sitv. episcopt. ffin. 7,
nixum vero et stipp&m amiami. patettam arje. ehrismate si«gulare. titt. 9, quae die.
Num. 38, lirt. 1, item htijtis ternporibws. /tir.'3, ' nrsis. Ww.13, poss. NaiHfubm. /4»: 16, ealicem arg.
recondidit. Ipsm» foculwn. lin. 7, ex eefampnis. ibi .aiioglypkatlim.
et Gotumpnas. tin. 9, supra e. b. p. ere qftod"concltr- Nnn*. 48, /»rt. 6, per r**l!W*VJH.tin. 10f posSessio-
sit. Fecit erucer* ex a. p. pertsans Rb. d. 8n. 14 et neru Niwfute». ft'». lf, po8s. msilam.
15, libras ecc tin. 19, 20, numere- margarhfs albis-
MT£ YARIORIIM
A SCHELESTRATE. ccm, eirnWa 'Srrvesrrid fforifa? fuisse baptfzatum. i
Exstat in M. codice 833 bib. Paiat. inscriplio ad
Num. 34, Bnea 5. — Bapltzavit Cmstwitinm* forttem S. Jbairnis', cul suhjtmgitur r < Hic loctfsolirn
Auguslum. Gravis qrtdiern'dJe5 Socoet persoaa,- qirae'C sordentis tumuJi squalOre coiigestus sumplu et stu-
Constantinwn- baptizarvit, controvei-sia est init«reruv di6 Christi faihuir Bifari episCopf, JuVante Domino
ditos, qui ex Eusebio, Hieronymio, Am-brosio, aliis- taiita nidernm more sublata, qoanlum cubiiinis nunc
que Patribus statu*M, et«n baplizjatum in ftne vilse videtiir ad^of&rehduniChrfsto Doinitio munus, orna-
ab Eusebio Nicomediensi. Vermii Roma>baptizattfm fus.alque deificalus est. >' Quod certo indicio est,
fuisse a sancto. Silvcstro, babet commums et anli- fonfem a Conslantini lemporifjus ibidem exsiidsse,
qua Romanae Ecclesiae tradrtio, q\iam Liber Pon- qui ciiamnum Constanxini bapttelerium vocatur.
tificalis hoc loco exhibet, et ex secundo cata- Num. 38, nnea2. —C»/ns tocvtum cum corpote'
logo didicit, cujws auctor e* antiqwioribas aetis S. Petri reconditttt,6\c. Loculus, Cu|us IHCfl( men-
forsan in scrinio. apostohcae sedts asservatis eain tio, est capsuia seu condiimiiim, qud S'. Pelri refi-
desunipsit. qui;c conditse erant. Pliniiis loquens de quodam, cu-
Num. 35, lia. 1. — Bic- feeif eenttitulnm de omni jus cremari non poterat: < Hunc, inquit
Ecctesia. Quodnam flt hoc eonSlitutum, nort corpus
-expHcat creinari cuni: reltquo corppre non politisse tradunt
auclor libri Pontilicalis : Ubi lamen sub Silvestro- conditumque loculo, fn lempm. > Caf suliim itaqu»
pax ecclesiis reddlta fuit, multaque tempore pets^- seu coiidilorium, quo B. Petri reliquMe conti^
cutiomim aut slatui atil observari non potuerant, rst- baiittir, Romanus S. Pelri canonieus in •libr^
tio temporum exigebat, ulipse tanquam episeoporunt Vaticana basilica ait fuisse argenteuin, illudque
episcopus, nt- verbis Tertudismi utar, vef tanquam Constantiuo arae inctusura : < Loculum argenleu*
Pater Christiana ptebh, ut cum- Augustino loquar; iiiqnit, coutinentem: sanclissimum corpus omni partfl
rilus*,«t eollapsam Eccresiae-disciplinam erdtnaret, n exAcre et cyprie coriclusit, auod est immobile. >
quod eum fecisse nequaquam dubilare licet.. Lqco ex mre ei cyprio, rectius fegit auctor Kbri: Pon-
Litiea lS. — Hie constituit, nt si quisdestdetaret tificalls: Ex aive Porroeliamnum, urnaaerea
in Ecclesia mililare aut proficere, ut esset leclor, etc. exslat sub allari Cyprio.
S. Petri in basilica
Unom ex decretis Siivestri ad omnem Ecclesrarm forsan renovari jussit Olho Quartus, Vaticana, quam
teinpore In-
dici iUud, tariis ordi' qui
speetaritibus, potest quodde noceuiiilll regnavit : nam si recte meniini, Oihonis
naiittoreii) lemporibus cdidisse ferttir, ut nimirum- etlnnoecnlii ITInomina iu ea inctsa Icgi.
lector haberet annos viginli, qui Exorcista rieret post imperaloris
dies 30. Acolylhus post annos quinque, subtliaconus ALTASERRiE.
posi arnios a suseepto acolythatu quinque, diaconus- Num. 34, linen 4. — ffte in exS&tofuif mmontem
post annos quinque, presttyter post anrms tres, ubi Soracteitt. SHvesler ratuitiwmonte Soracte, fugiens
omnes ordines recensentur excepto Ostiatii, quf persiwntionem' Constatitrnf. Soracte mons vieinus-
lorsaw sub nomine cuslodis marlyrum inteliigilur.- UrDi. Pftn. lilj. n, catf. %&: t El Soracte Vicino urbi
Ecclesiae namque anliquitus marlyria vocata fuere, traciu. > Wcfn lib; f, cnp.2 : t Haiid*proctlf urBe
adeo ut Ostiarii, etiam custodes inariyrnm in Eccle- Rofnafn Vfamicorumagro famniae sunt pauiae, qme
siis recondilorum dici poluerint. voc^ntur Hrrpise, SacritiCTO aiinuo, quodlit ad rnort-
Num. 36, linea 48. — Fontem sauctum, ubi bapli- tem SoraciBtirApolfirii, Super ambnstam lignr anibu-
zaius esl Auguslus Conslanlinus. Praeclara suni Tbeft. laiil.es, IIOBadutiinWr. >'
phanis scriptoris Graici-verha, qurbus' libro Pontiff- Littca 8*.— Itic fecit trt urtie Roma Eccfesiam iit
calr eoucinit : c Magnus Coitsranlinns cum Crispo prmdio cu.ju.sdampresbyferi suiT qui cogvominabatur
iilio Romse a SftvesWo-baptijBafusesf, proutr ad" lianc Equitius, quem tilulum Romanum coustituit juxtar
tisqne dien* velsris Romae incolse baptrsterium ser- ThermasBoittiffanas', qui usqtte in Aoitfernuntdieni
vaiv*kj*tes#mofrrafir etfld«m, postf tyrannorum ne- appetlaMrtmtut EqufHi. ftvarisluspridrus'irrmbe
1541 HISTORIA DE VITIS ROM. P0NT. _ S. SILVESTER. 1542
divisit titulos, id. cst Ecclesias parceciates prcsby- A ptizalum eonsignarenl, propter Merelicam tuasio-
teris. Excrescente •muhitudine frdelium, Marcellus . nem. Consignatio seti conflrmatio baptizatortfm est
25 tilulos in Urbe constiluit. RedtHta pace Ecclesiae ordinis episeopalis, et pertinet ad episcopos tantum,
ponlificesper tempora auxere titulos TJrbis. Silvesler . ex synodo Romana habita snb Siivcslro. Quod com-
constituit tilulum Equitii, cui nomen ab Equitio probatnm est can. Presbgteris et seq. de consccr.,
presbytero. in—cujus fundo positus est. dist. 4, can. De his, can. Manus, ea». Nomssime et
Lihea 14. Amas argenteas duas pensantes sin- seqq, de consecr., dist. 5. Hieronym. ad Luciferia-
gula; libras denas. Hamae sunt vasa e quibus acetum nos : « Non quidem alinoo hanc esse Ecclesiarum
vel aqua, funditur ad exslingueiida incendia, 1. 5, consueludiiiem, ut ad eos, qui longe in minoribus
§ Sciendum, ff. de Offic prcefeet.vigil.; L Quwsiium, urbibus perad presbyleros et «Raconos baptizafi s»»t,
%Acetum, de Instruct. legat. Plin. lib. in, eptst. 33. cpiscopus invocalionem sanefiSpiritus manum
Amaein usu ecclesiastico, sunt vasa e quibus vinttm imposititras excurrat. >
vel aqua funditur in calieeifi propter sacrilieium Linea 10. -f- Hic el hoc constiluit, tit baptizatum
missae.Anaslas. in Beriedict. III : « Amam unam ex linhel presbyler cliritmate levaium de aqua, propter
argento purissimo, pensantehi libras decein. » Ordo occasionemtransilus moriis.*Chrismalio seti unctio
Koinanus: < Amas argenteas, carrlatorium, et caetera baplizaiorum institutaa Silvestro propler oceasionem
vasa aurea et argentea. > Inde amulae diminutivuni. transitus niorlts, id est propter-'freqtrentes casus,
Anastas. in Gregor. III : « In oratorio amulas snper qtii contingebant, ut recens baplizali Obirent. De
auratas paria duo. > Idem in Adriano I : « Amulam quo vicecomes de Baptism. Iib. v, cap. 5.
offertoriam unam pensanlem libras sexaginta et g Linea 11. —Hic constituif, ulmdlut taicm crimen
septem. > Hamarnm el hanialarum usum apcrte in- clerico inferre aitdeat, etc. Ex syhotlo Romana habiia
dicat Ordo Romanus: < Amulae argenteae ad vina sub Silveslro can. 14, laici MOUauditmtur lestes vel
fundenda paralae. > accusatores adversus cpiseopum., can. Nutlus,^i,
Linea 15. —Palenam argenteam chrismalem auro qu. 7, can. Testimoiiium 11, qu. 1, qtiia oppido
' clusam, pensantem tibras quinque. Palena chrismaiis, multi infesli eis exisuinl, cair. Laicos, can. Latci, 2,
est patena in qua ehrisma deponebalur, paraliun ad qu. 7.
ordinntiones, vel baplismitm. Auro clusa dicitur, Linea 12. — Bic coristituit, ut diaconi dalmatica
qnia includebalur aurea theca eustodiae causa. Pa- uierentur in Ecclesia, el pallio linostino tmva eorum
lena est vas patens, in quo reponitur sacrum corpus- tegeretur, etc. Silvestri inslilutuni est, uf diaconi
Chrisli. Anaslas. in Nicotao 1:« Pa^tenamex auro Ecclesiie Romanse dalmaitcis ulerentur intra Eccle-
purissimo misit Michael Imperator, cum diversis siam. Caeteris interdicliim est usu dalmaticae, nisi ex
lapidibus pretiosis albis, prasmis et hyacinthinis. > privilegioi ul Arelateiisibtis, can. Comntunis, 25 dist.,
Hinc patena calici adjungitur. Ditmarus lib. 6 : « Et vel cerlis diebus, can. deJejunio, 76. dist. Dalniatica
magnum calicem ex eodem metalio cuui palena si- est tunica sine manicis quas est veslis diaconorum.
mul et tistula dedit. > Augustin. Quaest. Veier. Testam. caj>. 46 : « Quasi
Linea 15,16.J—Pkara eoronala decem pensaftles non hodie diaconi dalmaticis Induaritur sieut epi-
sing. libras oetonaS. Pharus «sl majus lychni sett scopi. > EtAmiiiian. lib. xxrv : « Pectoralem lunicu-
candelabri vet lucernse geiiHS iranslatitte a Pharo lam sine manicis texlam, Maras quidam nomirie in-
Alexandrina, quae de noote navfgantimis aditicebat. "_ dutus est, ul appellant Chrisliani, diaconus. > Dal-
Anastas. infr. hoc loco : < Pharum ex atiro puris- maticae additur palliiiin Iinostinunt in laevain ornattt
simo, item pharum canlbaruih ex auro purissimo clericortrm, quod est. paHium HiietfiH,alba, seu map-
ante altare, in quo ardet oleum nardicum pisitciim. > pnla, qua utebantur diaconi Ecclesiae Romanse, ean.
El rursus : x Pharum cantbarum argcnteum cum Diaconus, can. lltud, 93 disl. lioc est, orariom quod
delpbiuis centum et viginti. > Mem in Adriano : diaconi geslanl in sinislro htunero, can. Vnum ora-
« Fecit et farirnr majorem in eadeni beali Pelri ec- rinm, 25. dist.
clesia in typura crucis, qui pendet ante presbyte- Linea 14. — Hic constituit; ut nullus clericus prop-
riuni, habentem candelas 1365. >Idem in Benedict. ter causam quamlibet in curiam introiret, nec ante
III :« Pbarum canlharum argenteum sedentem in judicem cinclum causam diceret, nisi in Ecclesia. Ex
pedibus quatuor, in quo lucerna simul et cerei pone- synodo Romana sub Stfvestro veEalur, ne quis cle-
bantur juxta leclorium, miro opere fecrt. > Lco ncus causani dicalapudjfidiceni cinclum, id est ci-
Osliensis Chronic. Cass. lib. m, cap. 31 : «Feeit et vilem, can. Nultus clericus, 11, qu. 1. Chicti judiccs
pliarum cum 12 cxlrinsecus pertinentibtis lurribus sunt magislratus omnes, qui habent impi-rium me-
sex, et triginla lampadibus. > Walafridus Slrabo rum, qui habebant jus cinguli et gladii'. Gregor.
Vit. S. Galli lib. n, cap. 34, apud Sur. tom. V .- Nazianz. epist. 46 ad Africanuiii: xav rijv KVOIUKXTOV
« Farum quae ante altare sancti Galli pendebat, pro ^/SKVJ TliVflSTK^ifOMg5t«J TS^KfiWVOff.
ap^ljv, Y.3.V SlVC
incendendis lumiuaribus. > Ak oleum e nardo pisti- incruentum itnperium gerat, sive cum gladio et cin-
cum, id est fidele, preliosum, ut Marci 14, v«p5ou gulo. Hinc ciucti discinctis opponuntur, id est judices
7t.*Ttxow.Hieronym-. in Mattl). lib. rv, cap. 26 : in nctu posili, his qui magistratu tteftincti siinl,
« Narduut pisiicum, hoc est verum et absque tlolo. > D Sidon. lib. v, epist. 7 : «.Cinctis jura, dislinctis
Interdum pliaro jungitur cantharus, quod est genus privilcgia. > Idem conslituil Juliiis, de quo Anastas.
vasis, cui sttperpoiiilur pharus. in ejus Vit. : r Hic constitulum fecit, ut nullus cle-
Num. 55, lin. 8. — Et chrisma ab episcopo con- ricus eausam qtiamlibet in publico ageret, nisi in
fici. Consecratio chrismalis est ordinis episcopalis, Ecclesia. > —
ex synodo Romana habila stib Silveslro can. 4. Ea Linea 15. fltc consliiuit, ut sacrificium allaris,
est vetita presbyteris, et dala solis eptscopis, quod non in serico atque in panno lincto celebraretur, nisi
probavit syn. Lartbag. u, can 3, et Carthag. m, tantum in tinleo ex terreno tino procrealo. Synodus
can. 68, can. Sijubel, et seq. 26, qn. §•. Hieronym. Romana sub Sylveslro statiiit, ne sacrilicium raissae
in Sophon : « Sacerdoles' quoqoe, qtti daut baptis- celebrelur in panno serico, vel tinclo, sed in linco
mum, et ad Eucltarisiiam Domini imprecantur nd- laiilum, can. Coiisulio, de Consecr., dist. 1. Vesiis
venlutn, faciunt.oleum chrismatis, mauus huponunt, linea fuit insigne sacerdolum. Jacobus Nazarenus
calechumenos erudiunl, levitas, et alios constittiiint lineo tahtum jiailio usus est, de quo Matth. xtv: Fu-
sacerdotes. > Frodoard. in Chronic. ad ann. 967, de git udoiescens, relicta sindone, qua erat ttmiclus. Inde
Adalberone Laudunensi episcopo : « Remis denrrjue alba dicilur vestis sacra cle: icorum. Paul. Diacon.
poslea Kal. Aprilis, episcopus est ordinatus, in sancto de Vit. P. Enierilens. cap.fi : « Quoniam igitur Do-
Palraarura die, exin Laudunum rediens, sncrutn minico die, dum in atriuni cufti mullis liliis Ecclesia:
chrisma sacravit ecclesiaslico inore, > etc. tenderet, ut mos est, archidiaconus cum ciero in
Linea 9; Et privilegium episeopis dedit, ul ba- albis, > elc.
1543 iNASTASH BiBUOTHECARII 1544
vLinea 20. Subdiaconus qnnos qmnque, icltstos mar- A mas .excludant, id est exaHihiant, vel ^probaiitargen-
tgrum annos qniuque. Cuslos marlyrum non erat lum. Afigustin. de Spiril. el liiter. cap. 11: < Unde
notnan prohrii gradtis» sen ordinis ecctesiastici, jsed et exciusores dicnnlurquiiTaqi artiftces- argeijiarii.
offlCiisubdiacouOruR).A Fabkiito septem subdiaconi Hine est ei illud in Psaluiis ; Ei exctudantur iu'qui
in Urbe instituti, qni nolariis loiidein per scptem probati suni argenlo.\*IdcmjnPsalm. : «•xxxiyCude
regiones Udtis dispositis itniiiiiierent, ut acla iiiat- dicuntiir el in arte argenlaria exclusores, id esl,
tyrum in inlegro, id est ex flde conscriberenlur.ut quadam confusione massae ad suae fonluc expjres- -
observatum est ex Anastasio in Fabjano. Horum sores. »
offieiuraetiam erat custodire martyrcs, his aliinenta Linea33. -r-"Canthar<ticyrotlraia in gremio basniea;
ii» carcere niinisirare, corpora iiiQrtuoruin sepelire, argeniea quinquaginta. Canlhars cer6strsrta,(sicehim
clc.ivere ne sepultOTiim corpora eriperenlur. Vel legeiulunw vel sintpliciler cerostrata) suut vasa in
cuslodes martyrum Icgebaulur ex ordine subdiaco- quibus collocanlur ccrei, vei luccrnae. Anaslas. jn
noruro , postqiiani subdiaconatiis munere funcli Vigilio : « Cerostatas argenleas deaiiraias majores
essent quitiquennium; et horum muiius erat in duas, quaj slanl ilsque Iiouie.anle «orpus beati Petri
i)iiiiiquennium, aiitequani progressus pateret ad apostpli.» Anastas. jn Honorio : < Ftjcit et^rostatas
diaconatitm, ... majores -ex argenlo parla dtjo, qtiaesunl anle corpus
Num. 36, linea %.— Fastigium argenteum balutile. beati Petri .aposloft.'> W4m ilf Leotie III- t fecjt
Basilica Constantiniana adornata fastigio argenleo. cerostalas ntajores versaliies aoagJyphos ex argento
TlMitpIispagaiiorum adjici solebat fasltgium, id est purissimo. > In canlharis afdebal oleurai in pKaris
cuhiien, «rualus causa. Arnob. lib. i advers. Gejtf.: ij yerei el lucernae. Bulcinger^ile Rom. ponlilit. Hli.u,
< TcnipJa feiibus, scarabeis, ct buculis, siibliinibus cap. 6 : < ln caniharis eti.^m mitlebaiur thtts siifutiis
suiii elata fasligiis. > iEque apud Cliristianos sedibus cuusa. > Anastas. in Benedict. III: t Caiitliaruiii m-
sacris /astigia iuiponi moris fiiit. De basilica Con- lcrrasilem, in quas thtis miltitur. >
siishtjniana testatur Anastasius hoc loco, et infra in Linea 34. — Metrene tret exarggiito purissimo,
SAXI«;I|I: « Fecit aulem Valentinianus, ex ro^alu porlantes'singulce medinmos decem, etc. Metreia est
Sixiiepiseopi, fasligium argeiileiim in basilica Con- mensura liquidorum, juta >ihi yel ojei, coptiiieiis
staijiiiiiaiia, quod a barbaris sublatum fuerat. > Fa- medimnos decem. Medimnus capit modios sex. Me-
sifgium hujirs basilicse fuit ex argento batulili, id diinnae mentio habelur Joann. cap. 2 : rH<rttii $'ir.eZ
ex
csi, cooflaltim argento ducto in laminas, quod-fit vSpixt Xwftvai-IS xtiprtKi xtrttjjTovKct.x».j>i<ru.ov
tuv im-
prrcussioiie roelalli, vocc ducta a Latino batnere, Stduv xupovacti &»«psTpijT«f8ii», yrpsts. Erant ibi
quail smntperciiiere. Plaut. in Casma: « Sculponeas hydria lapidem tex positd>, secundum purificaiiwem
qiiibusr baiuatur libi os. > TiantjuilJ. in Calignl. cap. Jiuiworuitt, Cfipienlessmpilm melrelas dnas, aut tres.
JJyTmillonem e ludo radibiis secum batneh- Quem ad usuhi 8 ^iui^taiRtitiff.^ugaia&'.«itii
32 ?.'..< .lii"t|fi>iiiodi
teiii. > Et cap."54 : « Batuebat pugnatoriis armis. > meftetoc, non alieinun e$t-crfldeieeas ilatas, quibiis
Hoc seiisu, eadeni voce usus est Anastas. iufr. hoc continerctur oleiim propiet*'iuccrnas &c4est;e. llc-
loeo,: < Altai-ia septem ex argenip balutiti.» >5Edes trelse solebant offerri, quia eraut in uia Ecclesue, ut
augiisiseef,iamfasiigium habuere. Flor. lib. iv, cap. 2; infrahocloco ; « MeiretasargeiiteaSdqaspensantes
« Offineshonoies (tnum in principem congesti';' cirea libras ducentas.» Et i»frveqil.:,< Mefreluiliexawi-o
teiopla imagines, iri theatro dislincla radiis corona, pensans Hbras centum qiiiritiuaginta portaiitem me-
suggestus iu curia, fasligium in domo, mensis in C diirtnos ires, > ..
>
ccelb. Ambros. in Psalni. cxvtn : < Non stellat ut ^LiiteaSj». — Cundeln^ra aurichafm septem anie
fastigia culrrtii)um, quse bene tecta atque niuiiila altaria,pan ornaiMt#o<ex avgento, inlerciutu&igtlHs
sunt. > praphetarum. Gandelabra ex- aurichah») solebaut or-
Linea 9. — Cum gemmis Alabandinis in oculis. nart sigilliSj.id estsignis apostolorum «l propiiela-
AlabandinaegemmS sunt, qnse petimturex Alabnnda ruh>. Anasi, ijhtlr.liqc loco : « Fecii autern candela-
urbe Carise, haud procul a MseahdBDflu. Plin. lib. bra aurichaloa in pcdibus deceia imniero, quatuor
xxxvu, cap. 2: < Alabandinas cryslallos. > Ideui cap. coijclu^a ctitii sigilfis argenteis. Gei^strata auro-
7 cjiisd. lib. : i Alabafldicos carbunculos. > Auaslas. clialca argento clusa sigillala quadraginu. > Sigilla
in Grcgorio IV : « Alajiiandiuas majores nuuiero sunt parvula signa, Gregor. Turon/de Miraie.:iuaiv
viginli. > tyr. lib. i, .cap>41 : < Adoratis diis atque corum si-
Linea 10. — Ex argento dolatico. Argentum dola- gillis prostratus. > Vestes eliam soJebanl ihlexi si-
ticum est argenlum dolalum, vel dedolatuin. gillis seu imagunculis, unde dicuntur vesles sigitlat;e,
Linea 13. —• Cameram basUieceex auro Irimme.. L. 11. C. Th. detcenic. de qtio plura dicemus infra
Cain|ra, id est lestudo basilica; Gonstanliiiianae, fuit suO loco. , -
laqueala ex auro Triiiiniue, id est ex auro ducto-in Linea iS^—ThywiamateTia duo exauro purissimo.
bracteas. Eodem sensu bac voce usus est Anastas. Conslaniinus oblukl lliymiainnieria duo, id est tliu-
I.oe loco : » Eecil aulem et camcrani basilicae ex ribuja, ad thus adolenjtiumaiitealtare. Thymiaiiia-
trimnia auri fulgeiitem. > De quo Bulenger. de Rom. teriiun a Graeeo tfofutivnpmv.Ejus usum ostendit
ponlif. lib. h,—cap. 67. D Anaslas. in Sergio : « Jlic fecit thyiiiiamaterium
Liiiea 17. Scyphuni singulareift ex metallo eo- aureuin majus, cuin columnis el cooperctilo, qnod
ralio ornatum, undique de (leinmispratinis el hyacin- suspendit ante imagines tres atrreas beati Petri apo-
thinit auro interctusum. Scyphus, quod est genus stoli, in quo inceitsum, et odor suaviimis festis tlie-
poculi, de geniniis auro ihlerclusus diciLur, quia biis, duin uiissarum soletnnia celebr;uitur, omnipo-
gemmae. includunlur auro. PauJus in L. Pediculis. lcn.ti Deo opuletiiius mittitur. > Tbaris adoieitdi
§ 1, de aur. etajrgent. legat. : < Auro tacto adnuiiie- anliquissimtis Ecclesise rilus commendalitr : Eyagr.
raiilur geminaeauro ihclusse. > llinc inclusores dicli lib. it, cap. 7 : eufiiaxijpiovHJJJTWKTO, xed-jthiXKTOV
aiirifices, qui gemmas aiiro includunt. Hieronym. sv cSx«6tio-T»xeur«v £jri9vftt«o-aj,iitiyjn;-iauTov
lib. v in Hierem. :« Fabros auleni, et inclusores yel X/)OVOV ciirwt, jtpgffei»xeu; xfKtd X«T«tfT6V8SOVckou/xivo;.
legis jnterpretes, atque doctores debcinus accipere, TlMrtouluM ei
postulat, foto choro, in qno simal con-
vcl ariifices inclusoresque auri, atque gemmarum, sliterunl, thus udolens se prosternit humi, precibui,
quae ars apud barbaras naliones pretiosissinia est. > et oralionibus Deum placaturus. ^
Augusiifl.deMirabilib.sacr. Scriptur. lib. n, cap. Linea 47.— Fontem ubi bapiizalut est
29: < Mililibus, el fabris, et incluspribus..">Eodem Augustut Constanlinus absanclum, eodem Stivestro.
seiisu Anaslas. iiifr. boc loco dixit t « Gandejabia Cessanle persecutione, baptisteriaepiscopo institut a in Ec-
aurichalca septem ex argenlo, inlerclusa sigillis pro- clesiis, baptismi conferendi causa. Fontes vocaiuut,
phetaruni. > Et supra : < Patenam chrisinaleiii auro quod ab iuitio baptismus ministrabatur in foiHiouS.
clusam. > E coatrario etciusores dicuntur, qui gem- Fous iste, in quo baptiiants esl Constantiuus. fuit
1345 HISTORIA DE VITIS-ROM. PONT. — S. SILVESTER. 1340
ex meta.o, id est marmore porphyretico, ut moxi A bant dicare coronam suam. Infelicilcr periit, non
siibjungilur : < Ipsum sanctum fontera ex metallo> sine vindicta numinis, Leo Copronymi filius, quod
porphyrelico, ex omni parte coopertum intrinsecus,, coronam Heraclii in magno leraplo dicalam abstulit,
et ibrisi et desuper, et quantum aqua continet exi et publice gestavit, de quo Cedren. in ejus Vita. Co-
argento purissimo. » Metallum pro marmore accipi- ronae etiam dicabanlur in honorera martyrum. Au-
tur bic, ut et in 1. Ilem tifundi, § Sed ti hac, ff. dee gustin. (epist. 205) : < Sertiiro vero illud, quod plus
Vsufrucl.; 1. 3, § ult. de Iteb. eor. qui sub tutet. vet/ illo foro, corona martyrii est, quo vitam finivit
cur. sunt. Spartian. in Pescennio INigro: cdrporis. > Et infra : < Quia gladio vitam non (inivit,
aureolam, qnae in signum datur martyrii, lalis non
Nigrumnomenn»Det,nigriim tormavimusipsi, hubel. » Paulin. de Vita D. Martin. lib. vi •
Ll consenlireutformametalla tibi.
Cassiod. 2. Var. 7 : < Ornent aliquid saxa jacentia1 Abripuitsanclamdextra velleote corouam,
Quae meritum sancll propter conjunctadecebat.
post ruinas, ita lamen ut metalla ipsa de locis pu-
blicis corruisse apud le manifesla ratione doceatur. i> Num. 42, linea 1. — Eodem tempore fecit basilicam
Linea 53.—Myxum tero ext tuppa amianli. Myxum 1 tanctm mariyris Agnelit ex rogaluConiiantice filicesua>,
est ellycbnium lucernae. Anastasius in Hilaro : « Lu- et bapiittertum in eodem loco. Baptisterium cral in
cernam auream cum myxis luminum decem. > Vulgo ) . limine ecclesiae. Greg. Turon. de Mirac. D. Marlin.
meclte, veteribus ellychniiim. Plin. lib. xxm, cap. 4 : lib. n, cap. 6 : < Venit ad sanctam basilicam, qut
< Ellychnia ex uva (iuiit clarilalis praecipuae.> diebus multis jacens ad ostium illud, quod secus
Linea 53. •* In labro fontit baptisterii, agnum ext R n,
D baplisteriutn ad medium diem pandit egressum. >
auro puristimo fundentem aquam. In labro fontis5 Num. 43, linea 2. — Supra arenarium cryplce.Are-
baptisterii Conslantiniani erat agnus atireus, ex oree narium est ccemelerium ubi sepeliebantur mariyres,
fundens aquam destinatam baptismo infanlium. La- quia plerumque erat in locis arenosis. Innocent. 111,
brum est vasis genus, in quo infantes lavari solent, lib. it, epist. 140 : < Ecclesiam sancti Juliani cum
quasi lavabrum. Isidor. Origin. lib. xx, cap, 6. Hicc domibus, cellis, cryptis, vineis, et arenariis suis. >
rabrum fonlis baptisiualis est concha, qua contine- El Anaslas. ipse in Theodor. « Eodem tempore reve-
baiur aqua comparata ad baptismum, uli labrum0 Iata SMOIcorpora sanctorum marlyriim Pnini et Fe-
porphyreticum aiibi est vas marmoreum, in quoa liciant; qute erant in arenario sepulta via Numen-
conditur corpus defuncli. Ambros (episl. 34): < Est1 tana. > Alibi coemeteria dicuntur areae, sepulturae.
hic porpbyreticum labrum pulcbernmum, et in ususs Tertull. ad Scapulam :« Sicutet sub Hilariano prae-
hujiismodi aptissimum : nam et Maximianus Diocle- side, CIIITI de areis scpulturarum nostrarum accla-
liani socius ita humalus est. > El Leo Ostiens. Chro- massent, areae non sint, areaeipsorumnon fuerunt.»
nic. Cassinens. lib. n, cap. 9 : < Otho II Romam re-. Linea 3. — /n quo loco contlruxit abiidam, et exor-
diens eodera lempore defunclus est, alque in labroa navit marmoribus porphyreticit. Constantinus cohdi-
porphyretico sepultus in alrio Ecclesise beati Petrii , dit basilicam S. Laurentii martyris in urbe, et in ea
aposloli, introeuiitibus in Ecclesiae ipsiuS paradisumi posuit corpus martyris, in crypta; supcr qna con-
ad kevaiu. > Labra sunl et lavacra, in quibus lavan- slruxitabsidam ornalam marmoribus porphyreticis.
lur lintea, L. Lines. Ifi dt act. comp. Alibi labra stintt Absis vel absida est sedificium, quod imponi solebat
margines agrorum. Servius in Virgil. eclog. 5 :« Vi-. sepulcris marlyrum in modum absidis. Anastas. in
tis agrestis, quia in lerrse margimbus nascitur, la-. C Honorio de Ecclesia B. Agnelis marlyris : « Fecit
brusca dicilur a labris et exlremitalibus agrorum. ,> absidam ejusdeirTbasilicaeex-musivo. > Leo Osliens.
JNuni.38, linea 18. — Palenam ex auro purissimo0 Chronic. Cassinensi lib. m, cap. 27 : « Legatos prac-
unam cum lurre el columba. Conslantinus palenarnii (erea Conslanlihopolim ad conducendos musaei et
auream obtulit cum turre, el columba in custodiaraa quadralarii operis peritos opifices miliit, ut alii ab-
corporis Chrisli. Sacra Eucharistia custodiae causaj sidam, el arcum atque veslibuluin mnjoris ccclesiae
locari solebst in lurricula aurea, vel argentea, cuiii musivo componerent. > Absis erat structura marmo-
incubabat columba aurea, vel argentea. Prseter huncc ribus adornata, in medio basilicae, in qua erat sedes
locuin, Anaslasius in Innocent.):« Turrera argen- episcopi. Anaslas. in Benedict. III:« El impelu faclo,
team cum patena et columba deaurata, pensantem li- absidam in qtiae episcopi psallenles residebant cum
bras triginta. >Idem in Hilario: • Turrem argenteam1 clero, leones veluti ferocissinii conscenderunt. > PIc-
cum delphinis, pensanlem libras sexaginla, colum-- rumque absis erat raarmorata, id est, cruslis mar-
bam auream pensanlem libras duas. > Gregor. Tu- moreis convestita, eterat camerata, id esl fbrnicata.
ron. de Mirac. martyr. lib. i, cap. 72 : < Alius au- Paulin. epist. 11 ad Severum : < Absidem solo et
tem super sepulcrura sanclum calcare non meluens,, parielibus. marmoratam , camera tnusivo illusa cla-
dum columbam auream quaerit elidere. > TurreraI rificat. » Cassian. collat. 24, cap. 6 : < Si quis ab-
ex auro conflaiam a Felice Bituricensi episcopo,, sidis cameram volens in sublime concludere, subti-
Eucharistise servandse causa, carmine celebravil1 lissimi illius centri lineam jugiter circumducat. »
Fortunalus lib. m, cap. 23. Ejusdem turris tnemi- Absis erat eminenlior et gradibus conscendebatur.
nit Greg. Turon. de Mirac. mart. lib. i, cap. 86 : D Auguslin. (epitl. 203) :« Transit
< Acceptaque turre diaconus, in qua minisleriumI transil ambilio; in futuro Christi honorhujus saeculi,
Dominicicorporis babebatur, ferre coepilad oslium. >i gradatae, nec cathedrae velalae , etc. judicio, nec absidae
> Leo Ostiens.
Super turricula in qua custodiebatur corpus Chrisli,, 1.1 Chronic. Cassin. c. 19 : « Porro in ejus basilicae
pendebat columba aurea, sighum Spiritus sancti. absida media, ad quam per oclo gradus ascendilur,
El hoc est, quod inlelligit Joannes Chrysostomus3 altare constiluit in honorern Domini Salvaloris. >
Hooiil. 31, ad plebem Antiochen., cum ait, corpusi Sepulcris sanctorum, inquam , solebal imponi cul-
Dominicum reponi super altare non fasciis involu- nien in modum absidis. Sepulcro
lum, ut olira cum esset in cunis, sed Spiritu san- nensis episcopi absidam imposuit Tetricus, Gregorii Lingo-
cto convestiliim. filius
elsuccessor. Greg. Turon, deVit. Patr. cap. 7:
Lin. 21. — Coronam auream ante corput, ubi ettt ejus, < Cura bealus ponlifex iu angulo basilicaefuisset se-
pharocantharut cum delphinisquinquaginta. Constan-- pullus, sanctus Tetricus , filius et successor ejus ,
linus coronam auream oblulit anle corpus B. Petri. anle altare basilicae fundamenla jecit, erectaque
CoronJe pendebanl ante altare ct sepulcrum B.. absida miro opere conslruxit, et transvolvit,
Pelri. Anastas. in Sergio : < Canlharos, et coronas,, transvoluta, disruptoque pariete, arcura qua
quae ante sacrum altare, et confessionem beati Pe- sedificavit,
tri aposloli ex antiquo pendebant, deponi fecit. > quod opus perfeclum atquc exomalura, ut In medio
absidae locutum fodil, quo corpus beali Patris trans*
Coronae aureae solebunt offerri Deo, quia Cbristuss ferre volens, convocat
solus regnat, solus imperat. Imperatores ipsi sole-- illud officium, » etc. Absiserat presbyjteros el abbates ad
caneellis septa;.«»
PATROL. CXXVU. 49
1S47 ANASTASHBIBLIOTHECARIi ijufr
hoc est, quod ait mox Anastasius : Et cancellos ex A , simul et fistula dedit. > Alii eranl maiores calices,
argento purissimo ornavit. Sepulcra marlyrum so- qui oroalus causa pendebant in arcubus vel trabi-
lcbant cancellis ambiri. Augustin. de Civit. Dei lib. bus. Anastas. in Leone III: « Fecit in basilica beati
xxii, cap. 8. < Venit etPascha, atque ipso die dominico Pauli apostoli calices majores fundatos ex argento,
mane, cum jam frequens populus prsesensesset, et qui peudenl in arcu majore, numero undecim, el
loci sancli cancellos, ubi martyritim eral, ideni ju- alios qui pendeiit inler coluiiinas majores, dexlra
venisorans teneret. >Gregor. Turon. de Mirac.mar- laevnque numero quadraginla. > Et iiilr. in eod.:
lyr. lib. i, cap. 28: < Hocenim sepulcrum sub altari « Fecil aulem in basilica beati Pelri apostoli calices
collocatura, valde rarum habetur; sed qui orare de- majores ex argento mundissimo , qui scdent supe-.
siderat, reseralis cancellis, quibuslocus ille ambitur, trabes arg. >Et infra : « Fecit vero calices fundalos
accedit super sepulcrum. > ex argento_, qui pendent iiiter columnas majores
Linea 6. — kt ante ipsum locum in crypta posuit dextra iaevaquebasilicae,numerosexagintaquatuor. >
lucernam ex auro purissimo, myxorum decem. Con- Neque omittendum quod calices, quorum ususerat
stanlimis anle sepulcrum B. Laurenlii martyris po- ad communicandum, dicebnnlur coinmunicalcs :
suit lucernam auream. Lucernae, et lychni ardere « Fecit vero communicales ex argento purissimo
solebant anle sepulcra martyrum et sanclorum con- per singulas regiones, qui prsecederent per staiiones
fessorum. Ante sepulcruin B. Thomae apostoli apud per. manus acolylhorum. > Alii erant calices, qui
Edessam Syrise arsisse traditur lychnus perpeluus , ornalus causa ponebantur circa altare. Anastas. in
sine fomento olei syrpique : de quo Greg. Turon. Leone IV : « Oblulit etiam B. Petro apostolo calices
de Miracul. marlyr. lib. i, cap. 32: < Lychnus n deargeiito.qui sedenl super circuilu allaris, nuni. 16,
elenim inibi positus atque illurainalus, ante locum pensaiiieslibras.iVelministeria.Anastas. inAdriau,l:
sepullurac ipsius, perpetualiler dienoctuque, divino < Item fecit patenam et calicem in basilica beafi
iiuiu resplendet, a nullo fomento olei scirpique ac- Pelri apostoli pro quolidianis minisleriis ex auro
cipiens, » elc. Anle sepulcrum Felicis Nolani mar- purissimo.> Alii erant majorescuin ansisad ornatum,
lyris pendebat lychnus, de quo idem Tur. cap. 104 de quibus Anastas. in Leone UI: < Et calicem ma-
ejusd. libr. : < Ad hujus quoque cellulaeparielem , jorem cum gemmis et ansis duabus, pensanlem li-
quo beatum corpus lumulo conditum requiescit, ad- bras quinquaginta oclo, > etc. Idem in eodem : Ob-
haeret appendens porlicus, in qua dependens fune lulit calicem majdrem fundatum cum syphone, pen-
Jychnus, lumen loco consueverat ministrare. > Ante tanlem libras—triginta et teptem.
corpus B. Laurenlii marlyris bis senas lucernas ar- Linea 25. Jntulam Sardiniam cum pottestioni-
gehteas oblulil etiam Conslantinus, de quo Anasias. but omnibus ad eamdem perlinentibus. Conslanlinus
lnfra hoc loco : < Ante corpus beali Laurentii mar- Sardiniam insulam obtulit basilicaeSS. Marcelliniet
tyris, argenlo clusam passionem ipsius sigillis or- Pelri a se conditaein dolem Ecclesiae. Inde Sardinia
nalara, cum lucernis bymixis ( sic lege pro byssinis) iusula fuit juris el proprietatis Ecclesise Romanae,
argenteis. > Lucerna bymixos est, quae habet duo de quo in cap. Si diligenli. de Praacript. el cap. Ea
myxa (deux micltes). Anastas. in Leono III. < Fecit> te, de jurejur. ubi dixi.
lucernas majores fusiles bymixas anaglypbas duas. Num. 45, linea 7. — Patenam argenteam chritma-
Linea 16. — /n eodem(oco possessiocujusdemCy- lem sinqutarem, pentaniem librat decem. Palcna
riacetis religiosm feminm, quam fitcut occupaverat chrismalis est vas, in quo servatur chrisma, com-
tempore persecutionis. Marlyrum bona fisco addice- C G paralum ad chrismalionein se unctionem baptizato-
bantur. Hieronym. de Scriplor. ecclesiaslic. cap. 54: rum. Chrismarium vocanl synod. Allissiodor. can,
< Origenes qui et Adameniius , decimo Severi Per- 6 : « Presbyteri chrisma petant, sed cura chrisma-
linacis anno, adversus Chrislianos persecutione rio ellinteo, sicut reliquiae sanclorum deporlari so-
commota, Leonide palre , Chrisli martyrio coro- lent. > Patenas ad chrisma vocat Anastas. in Inno-
nalo, cum sex fratnbus, et raatre vidua paupere centio : < Palenas duas ad chrisma pcnsantes siu-
relinquilur : rem enim familiarem ob confessionem gulas libras quatuor. > Ampullamchrismatis Oplat.
Chrisli fiscus occupaverat. > Milevit. advers. Donalist. lib. n : < Ainpullamquo-
Nuin. 44, linea 1.—Eisdem temporibut Constanti- que chrismatis per fenestram, ut frangcretur, jacta-
nut fecil batilicam bealitsimis marlyribut Marcel- verunt. >
lino pretbytero, et Petro exorcittm, inter duat lauros, Linea 8. —Pelvim ex argenlo ad baplitmum. Pel-
ei mautoleum ubi beatissima mater ipsius sepulta ett vis ad baptismum est hydria, qua continebaiur aqua
Helena Augusta in sarcophago porphyretico, via La- benedicta ad baptismum.
vicana, milliario ab urbe Roma tertio. lnter duas Linea 16. — Calicemargenteumanaglyphum.Calix
Lauros, id nomen loco posito via Lavicana, lerlio ab anaglypbus est caelatus, id esl, signis seu sigillis
Urbe milliario. juxla quem Constanlinus exstruxit iqsculplus. Vasa anaglypha sunl vasa caelata, signis
basilicam SS. Marcellini el Petri. lbi Severum ob- seu sigillis insculpla. Anastas. iu Adrian.: < Cruccm
sessuin ab his qui erant parlium Cassii, Nigri et iuterrasilem anaglypham. > Idem in Innocciiiio :
Albini, refert Terlull. Apologelic. cap. 35 : < Unde < Sryphum argenteum. anaglyphatum. > ldem in
Cassii, et Nigri, el Albini, unde qui inter duas IDLeouelll : < Necnon et crucem anaglypham inter-
lauros obsident Caesarera, unde qui faucibus ejus rasilem ex auro purissimo, peiidenlcui in pergula
exprimendis palaestricam ejus exercenl, unde qui ante allare. > Pergula erat exedra antc altare, in
armali palalium irrumpuut. > qua exponebantur sacra donaria. Vide Cujac. 11,
Linea 18. — Calices ministeriales argenteosviginti, obs. 13.
pentantes singulos libras tres. Calices alii eranl nii- Num. 48, linea 6. — Fecit autem formam aqum-
nores, qui erant comparati ad n.inisterium sacrificii ductus per milliaria octo. Formac sunt canaies stru-
altaris, unde ministeriales dicti, ut hic et infra : ctiles, per quos aqua ducitur, ut hic el 1.1, vm, ix,
< Calice

Vous aimerez peut-être aussi