Scribd Logo
Importer

Bienvenue sur Scribd !

  • Migne. Patrologia Latina Tomus C.

    Transféré par

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    808 vues589 pages
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.info/resources/migne_pl.htm

    Titre original

    100. Migne. Patrologia Latina Tomus C.

    Copyright

    © Attribution Non-Commercial (BY-NC)

    Formats disponibles

    PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd

    Avez-vous trouvé ce document utile ?

    Ce contenu est-il inapproprié ?

    Signaler ce document
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.info/resources/migne_pl.htm

    Droits d'auteur :

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Téléchargez comme PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    808 vues589 pages

    Migne. Patrologia Latina Tomus C.

    Transféré par

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.info/resources/migne_pl.htm

    Droits d'auteur :

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Téléchargez comme PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    sur 589

    Alcuin (0732?-0804). B. Flacci Albini seu Alcuini,... Opera omnia... accurante J.-P. Migne,.... 1851.

    1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
    BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
    *La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
    *La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
    élaborés ou de fourniture de service.

    Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

    2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

    3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

    *des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
    l'autorisation préalable du titulaire des droits.
    *des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
    municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

    4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

    5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
    de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

    6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
    respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

    7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.


    PATROLOGLE

    GURSUS COMPLETUS
    SIVE
    BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, GOMMODA, OECONOMICA,

    mmm ss. PATRUM, DOCTOMM scmPTORUMQUE ECCLESIASTICOMM^


    QUI
    AB _EVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPOttA
    FLORUERUNT;
    RECUSIO CHRONOLOGICA
    OMNIUMQU_£EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC.ETRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
    ECCLESI_ES_£CULA,
    JUXTA EDITIONES INTERSECUMQUENONNCLLIS
    ACCCRATISSIMAS, CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
    - PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA;
    COMMENTARllS
    DISSEUTATIONIBOS, LGCTIONIBUSQUE VARIANT!BU<C"NTINENTER ILLUSTRATA ;
    OMNIBOS OPERIBUS POSTAHrLISSISlAS
    EDITIONF.SQU33TRIBUS NOVISSIMISSjECULlS DEBENTUR AllSOLUTAS
    DETECTIS, AUCTA;
    INDICIBUS PABTICULARIBUS SINGULOS
    ANALYTICIS, SIVETOSIOS, SIVEAUCTORES
    ' ALICUJUS MOMENTI
    ' CAriTULIS SUBSEQUENTIBUS, DONATA; -^^^
    1NTRA IPSCMTEXTUMBITE NECNON
    DISPOSITIS, ETTITULIS SI.NGULARUM PAGINABUM M^&NjsV^&^IOREM
    . DISTINGUENTIBUS
    SULJECTAMQUE MATJ5R1AJI
    SIGNIFICANTIBUS,ADORNATA&^~~~~&? \
    OrERIBUS CUMDUBIISTUMAPOCRVPIHS,ALIQUA VERO AUCTORITATE INORDINE AD/ffKM>lTj<TNEM '". \ -
    ECCLESIASTICAM
    POLLENTIBUS, AMPLIFICATA; I--1'- '
    DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUSLOCUPLETATA : ALTERO SCILICETRERUM, QUOCO^SjOLTO, QUIIlQU!»,,
    UNUSQUISQUE PATRBMIN QOODLIBETTIIEMA SCRIPSERITUNO INTUITU CONSIMCUTUR;-Al.l El.O
    SC_UPTUU_£SACU/E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SITOBVIUM QUINAM P\_TR_S
    ET 1NQUIBUS OPEBUMSUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUM LIBROllUH' •
    SCRIPTUR_E
    TEX-USCOMMl-.NTATI SINT.
    EDITIO
    ACCURATISSIMA, OMNIBUS
    CJCTERISQUE FACILE ANTEPONENDA,Sl PERPENDANTUR : CHARACTER. M«ITIDIT.S,
    CIIART_EQIALITAS, INTEGRITASTEXTUS,rERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETAS
    TUMNUMERUS, TORMAVOLUMINUMPERQUAM COMMODA SIBIQUE1NTOTOOPERIS DECURSU CONS
    SIMILIS,PRETII
    EXIGUITAS, ISTACOLLECTiO,
    PR__SERTIMQUE UNA, METHODlCA' LTCHRONOLOG
    SEXCENTORUH FRAGMKNTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS IHC ILLICSPARSORUM
    PRIMDM AUTEM 1NNOSTRA BIBDOTHECA, EX OPERIBUS ADOMNES _ETATES ,
    LOCOS,LINGUAS
    FORMASQUE COADUNATORUM. '
    PERTINENTIBUS,
    SERIES SECUNDA,
    _ IN QUAPRODEUNTPATRES,DOCTOKESSCRIPTORESQUE ECCLESI_E
    LATiN_f
    A GREGORIO MAGNO III.
    AD-Ii\NO(_ENITU.U
    ACCURANTE J.-P. MIGNE,
    BIBI.IOTHSC-S CLERI UKIVERBiE,
    SIVE
    CURSUUM IN SINGULOS
    COMPLETORUM SCIENTIffiECCLESIASTICIS
    RAMOSEDl

    PATROLOGIABINA EDITIONETrPIS MANDATA —


    EST, ALIANEMPELATINA,ALIAGRiBCO-LATINA.
    VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTA TOLUMINA EDITIOKISLATIN_E ET
    ; OCTINGENTIS
    MILLETRECENTA — MERELATINAUNIVERSOS
    GR_ECO-LATIN_E. AUCTORES TUAI_
    TUMOCCIDENTALES,
    ORIENTALESEQUIDEMAMPLECTITUR ; III AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONE LATINADONANTUR.

    FATROLOGLE TOMUS C.
    BEATI FLACCI ALBINI SEU ALCUINI
    TOMUSPRIMUS. -

    EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,


    m YIADICTAPAMBOISE, PROPEPORTAMLUTETI/EPARISIORUM
    YULGODENFERNOMINATAM,
    SEU PETIT-MONTROUGE.
    1851
    S^CULUM IX.

    ABBATIS ET CAROLI MAGNI IMPERATORIS MAGISTRI

    JUXTAEDITIONEMFROBENII, ABBATISAD SANCTUMEMMERAMUM RATISBONiE,NOYISSIME_U>


    PRELUMREYQCATA ET YARIISMONUMENTIS
    AUCTA.

    ACCURANTE J.-P. MIGNE,


    BIE__IOTHEC___ CIJEBI UNIVERS_E/
    SIVE
    CURSUUMCOMPiETORUMIN SINGULOS
    SCIENTIiEECCLESIASTIC-E
    RAMOSEDITORE.

    TOMUS PRIMUS.

    YENEUKT2 YOLUMINA
    15 FRANCISGALLICIS.

    EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,


    IN/YIADICTA.VAMBOISE, PROPg PORTAMLUTEJTI/EPARISIORUMYULGOVENFER NQMINATAM,
    SEU PETIT-fflONTROUGE.
    _S51
    ELENCHUS

    AUGTORUM ET OPERUIW QUI IN HOO TOMO C CONTINENTUR

    B. FLACCUS ALBINUS, SEU ALGUINUS.


    '
    OPERUM OMNIUMPARSPRIMA.— EPISTOL_G Col. 135
    OPERUMOMNIUM PARSSECUNDA. — OPUSCULAEXEGETICA. 515
    Opusculum primum.—Interrogationes et responsiones in Genesin, Ibid.
    Opusc. II. — Enchiridion, seu expositio pia ac brevis in psalmos "
    pcenitentiales, in psalmum CXYIIIet graduales. 869
    — '
    Opusc. III. Cqmpendium in Canticum Canticorum, , _ 639
    Opusc. IV.—Commentaria super Ecclesiasten. 665,
    Opusc. V. — Interpretationes nominum Hebraicorum progenito-
    rum Domininostri Jesu Cliristi. 723
    Opusc. VI. — ComiTientaria in sancti Joannis EYangelium. 733
    Opusc. VII. — Tractatus super tres sancti Pauli ad Titum, ad Phi-
    lemonem e't ad Hebreeos Epislolas. 1007
    Commentatio brevis in cruasdam sanctiP auli sent£ntias. 1083
    Gommentariorum in Apocalypsin libri quinque, 1085

    Ex typisMIGNE,au Pelit-MonLrouge.
    ANNODOMINIDCCCIY.

    FL - ALBI3NX
    B. ACCI
    SEU

    ALCUINI

    ABBATIS,
    CAROLI MAGNI REGIS AC IMPERATORIS MAGISTRI,

    OPERA OMNIA
    POST PRIMAMEDITIONEM^A YIRO CLARISSIMOD..ANDREA QUERCETANOCURATAM,
    DE NOYO COLLECTA, MULTIS LOCIS EMENDATA, ET OPUSCULIS PRIMUM -
    REPERTIS PLURIMUMAUCTA, YARHSQUEMODIS ILLUSTRATA
    CURA AC STUDIO FROBENII^
    S. R. I. PRINCIPISET ABBATISAP SANCTUMEMMERAMUM
    lUTISBONiE,

    PR/EFATIO (JENERALIS.

    I. Henricus Canisius jurisconsultus, et initio sseculi A. finem iidem nova sua reperta suis collectaneis addita
    XVIIin Academia Ihgolstadiensi sanctoruni canonum et cum-aliis opusculis, prout sese quaeraitibus for-
    professor ordinarius, multis laboribus litlerariis cele- " tuito offerebant,„conimistaluci publicsecommiserunt.
    berrimus- et veterum monumentorum serulalor so- Magnum vero exinde incommodum relictum est,
    lertissimus, cum plura beati Alcuini opuscula. in quod eruditiqui debeato Alcuino qna.3am suislabo^
    bibliothecis delitescentia luci vero publicaea se red- ribus .apta discere cupiebant, necesse haberent, illjus
    denda, detexisset, recte sentiens,-nonnulIa aliaejus- seu epistolas, seu commentationes, tractatus et car-
    dem pra_clarissimi magistri opuscula aut penitus pe- mina, per vasta :et parum bbvia volumina distracta
    riisse, aut adhuc bibliothecarum-vinculis constricta conquirere :' quod quidem incommodum nonnisi uno
    opem eruditornm exspectare, optabat' ut immerilis novse eolleeiionis ac "edit-ibnis.auxilio, reparandum
    illis pedicis manicisque exsolvantur, quo tandem in fuit. incbmmodum isthoc magis crevit, poslquam
    luce versari, et' per ora doclorum.volitare queant. exemplaria' quoque edilionis .Quercelanse eyasere
    k Utinam, inquit, exdsteret, qui Alcuiniomnia monu- rarissima, ul nunc in paucissimis plaue bibliothecis
    menta in lucem erueret,'velj.allem illa qua.jamsunl reperiantur.' - -
    eruta, unum in volumen colligeret, collectaque simul IV. Consilium ergo' nova. editionis procuranda.
    yulgaret. » Tom. II Thesauri Monum. Edil. Basna- jam initio hujus sa.culi in Gallia cosptum, et spes
    gii, pag. 4,84 el485. brevi illius obtinendaeet absolvenda.facta est : huc-
    II. Id quod Canisius in votis habuit, primus om- usque tamen exspectationem fefellii, et effectu ca-
    nium maxima cura ac diligentia exsequi adlabora- ruit. Optabat vir prseclarissimus D. Anlonius Rivet
    yil vir magni pariler inler eruditos nominis D. An- _, " delaGrange, Benedictinus congregationissancti Mauri
    ilreas Quercetanus Turonensis. Is enim patriss sua. in a.stimatissimo opere Hist. Lil. Francise, tom. IV,
    amore, prout ipse prolitetur initio Pr__falionis in pag. 5.3, ut labor saltem, quem ipse in recensendis
    suam editionem, incitatus, omnia beati Alcuini opu- omnibus beati Alcuini tam, genuinis quam suppositis
    scula seu jam edit-a,seu ex codd. mss. Pauli Petavii, operibus impendit, virum aliquem bene erudilum
    Augusli Ttiuani, Puteanorum fratrum, Sirmondi el permoveret ad opus tandiu exspectatum exsequen-
    aliorum conquisita collegit, et- partim auctius ac dum. His D. Riveti aliorumque virorum «rudilorum
    emendalius, parlim vero tunc primum detecta de votis ac desideriis quovis rhodb-salisfacienclicupido
    iiovo edidit Luletise Parisiorum anno 1617. , me lunc incessil, cum eorum, a quorum nutu pen- -
    '. III. Yerum hsc viri summi qualiscunque diligenlia debam, voluntate eurahda. bibliolhecaenoslra. sancfi
    hon se protendebat ad exteras Ilalise, Hjspaniae,An- Emmerami, magnum mss. eximia. vetustalis
    gliaj.ac Germaniae bibliothecas, in quibus tamen ce- optimsenota. numerum continenti, admotus fui.atque De-
    leberrimihujus sui temporis scriptoris opuscula varia prehensis nempe qiiibusdam codicibus/nongentoium
    olim certatim a suis discipulis descripta ac recondita et amplius annorum setaterii indubiis
    conservabanlur: alii tamen viri eruditi, quibus inilla tibus, .variabeati Alciiini opusculanotisprjeferen-
    velerum mohumentorum reconditoria penetrandi for- eadem cum editione D. Quercetani conferens continentibus,
    facile
    tuna arrisit, Martenius, Mabillonius,Baluzius,Pezius adverti, illorum. ope plures "pra.dict3eeditionis hiatus
    et alii, plura opuscula mss. beatiAlcuini delexerunl/ impleri, errata innuniera
    corrigi, et veram multis
    qua. priori illj coUectioniaddi, el iia noya'aliquando locis.-lectionem restitui posse. Pra.terea nonnulla
    editio complelior ac perfectior fleriposset;'in quem etiam opuseula sese obtulere, frustra
    hucusque qu^-
    PATROL. C. i
    -U
    11 J. F, ALBINUSJ5EU ALCUINUS. 12
    sita etexparteignorata ab eruditis; quorum omniuin AB. Alcuini parata, mihi cederet, nomine ejusdern
    rationes suis locis- proferentur.. Manum ergo bperi . societatls completius et emendalius vulganda. Assen-
    admovere ccepi, non oo quiderii consiliout «gomet sjt vir optimus 1). Legipontii postulationi, et sine
    novam illofum ;op'erum editionem susciperem, sed dilatione, prqpriaj suse glorise prope oblitus, cum
    ut manum auxiliatricem>porrigerem, si vir miispiam •maxiina beneVolenti^, quodpelitum fuerat, praestitit.
    eo apparatu eruditionis,_quo ipfedestitutpni agnove= Is,ergo mense"Apjiliejusdem anni tojiuni suum appa-
    ram, instructiis huic "selabori sefib tarideni commo- fatuin cum ~quibus"dam"pfseliminaribus,cum notis
    dare vellet. -. yariis et observationibus doctissimis adlne direxit,
    Y. Peropportune vero accidit quod a cl. D.Oliverio -magna simul cum humilitate deprecatus, « ut si quid
    Legiponte-monasterii sancti Martini Colonia.Agrippi- aHquando ex Operibus tanti viri (beati Alciiini) vel
    nseO. S. B. ascela doctissimo, atque, dum yiverst,. |t- - ojnnia edepda sint, suo parcatur nomini. Multo prae-
    teraria consueludine mihi conjunct)issimoper litteras clarius est, inquit, et dignius nomen societatis litte-
    edoctus fuerim, virum varia eruditiorie prseditum Tarioe,ijuod tam magnificoeeditioni pra.ponalur. J
    D.IldephonsumCatelinol Benedictirisecongreg.sancto-, YII. Yeruni institutum illud societatis litterari-3
    rum Yitoni et Hydulphi adsanctum Michaelemsupra Benedictina., quod D. Legiporitius maximo cum fer-
    Mqsam alumnum, dudum huic labori manum admo- . vore promovere laboravit, ad pplalum effectum illo
    visse, jamque omnia beati Alcuini opera duobus to^ Ayivenle perduci haud poluit; ipso vero ad coelestes
    mis distincla prelo parata habere : quod ipsurn postea sedesabcunlepenitus, quod dolens refero, et iricu-
    ex illustris Calnieti historia liyeraria Lotljarjngia., _ nis exspirayit, conimercio litterario, quo prolem
    atque ex Hisi. -Lit." Francia. -tom. WIII Ayeriiss.", g cbnceptam animari opbriebat, simuliib.rupto. -Totum
    pag. x, amplius et certius didici. Hunc igitur doctis- igitur pondus propositi laboris, in adornanda nova
    simumyiruni D. Catelinot perlitteras conveni, ei- - Operum- heati Alcuini edilione, in debiles humeros
    dem meam operam spopondi, illiusque afbitrio et meos recidit ? quos tamen subtrahere nolui; sed
    usui subsidia, qua_cunquead coeptum a se opusper- recogitans difficullatesnon fugiendas esse, sed supe-
    iiciendum ad manus habebam, lubens obluli; mi__-_ randas, et oninia nos posse in eo rqui nos ,conforlat,
    dam insuper illi suggefens,'quse ad ejusiiot.tfam fredensque ^imul liune "labbrem cessurum ad Dei
    haud pervenisse«xistimabam.Yirihujusegregii Re- gloriam et aiiquem Ecclesia. profectum, vel eliam ad
    sponsorias dataslB Febr.l7S4', fiXJquibusimpensum rei lilieraiia. coirimodurii"et.quodcunque hicremen-
    illius in novum hoc opus studium, et causa simul tum, memet ad opus cordale aggrediendum excitavi.
    impedita. taudiu editionis disciiiir, "Mc.subjicere, •- Divini ergo auxilii spe fretus, virorum etiam docio-
    eruditis, spero, haud fore irigratum : « Pluribus ab- rum, eorum riiaxime qui ubivis locorum thesauris
    hinc annis, inquit, novam Operurii Aicuirii editionem -veleium monuriientoruni custodiendis prsesunt, adju-
    aggressus fui, ac trium annorum spatio, quantunj in jnenta quairere, et bibliolbecarum tam vicinarum
    me fuit, absolvi. Ast, proh dolori inedita ac sopita quam dissilarum, in quibus codices buc pertinentes
    remanel ab anno 174.. Necjioa-l.ibliolJieca Benedir latere.ppveram au.t^uspicab^r, fores pulsare consli-
    ctina, quam ad umbilicum "guoque perduxi. In -re- tui. ^fcripsi aid doctos Ularum bibliolhecarum cuslo-
    gionibus enim uostris opera nbn nisi Gallicbidiohiate -_des, ad ralios' eruditos" inagni nominis magna_que
    scripta sub prelo sudant, Latina vero in forulis «t «uctoritatis viros, ut thesauroslatenlesautusum aperirent,
    pulvere bibliotjiecarum jacent. Huc aceedit gravis ^ y,,aut aperiri juberent; atque ad lneum prinio
    peniiria mss. codicum, quorum ,bpe et deinde
    ppera novae operum 'ab ipsis servatorum catalogos, inde excer- ipSa
    editiones^adofnaniur. Tanta est jlla inbpra in Gallia opera me delecta, vel variantes lectiones
    noslra et Lolbaringia, ut in decursu labbris unum ptas mecuni communicari facerent. Qua. quidem res
    duntaxat detegere pbtiierimhSj nerupe traclafuin de felicius quam sperare poteram, cessitj ita, ut Alcui-
    Processione sariellSpiritus ab Aleuinonostro inscri- rius ineus longe dilior quam in collectione D".Quer--
    ptum Cafolo Magno imperatori cofonato anno 800. cetani aut D. Catelinoti fuit evaserit: quorum idenar- bpe,
    Qualis et quantus ille sil tractalus, annuntiat Anto- quibusque mediis ' id perfecerim,.nuric paucis
    "
    nius Rivetus in A<huonitiorie ad.toin.^YIII Gallia.Lit- fabo. ..
    terarise, pag. x,xfet xii..."...'Precare pro peccatore Y-JI. Primasubsidiamihi venereebibliotbecisillu-
    anribrum joctoginta triiim el mensium decem, ^gui strissimorum capjtulorum cathedralium Salisburgen-
    nuUo indiget adminiculo ad ambulandum, ad viden- sis et Frisirigensis, opilulanlibus illarpm ecclesiarum
    dii&vad aridiendum; sed mens sana in corpore sano, reverendissimis_cauon. capitularibus, prseprimis D.
    quod Dei donum.est, et ei reddocorde et aniino. . comile de Saurau, eo tempore rev. archiepiscopi ac
    Hucusque Senecio v.enerabilis. principis Salisburgensis ad co.mitiaimperii hic Ralis-
    YI. Acceptis hiscewiegregii litteris facile anim- boni» legato plenipotentiario; et D. barone de Wer-
    adverti, editionem illam t)p,erum jbeaii Alcuini diu lenstein,- serenissimi ac eminenlissimi' cardinalis
    adhuc fore prolraliendam, aut per obitum senis bu- Bav.ari, episcopi Frisiugensis, etc., elc, consiliario
    jus tot jam annis gravati penilus deserendam, aut non intimo, ulroque bonorum pmnium luclu satis nuper
    nisi cum multorum riiQnumentorum huc pertinen- erepto. Ambo sunima cum beneyolentia plures, quos
    tium, in variis bibliolliecis" eliamnum latentiiim de- P inspicere cupiebam, jeodices e psetiosis.simis illis
    fectu prodiluram. .Per infegruni ergo annum, debi- vetustatis recondiloriis subminislrarunt, qu.orumope
    litalisvirium mearum' conscius, deliberans, num varia anecdotaoblinui, quorum aliqua ad edita emen-
    difOcilihuic laborl manum ipse admoverem, tandem danda, alia ad defectus maxime notabile.s supplen-
    opus tentaremecuiri'stalui. Hocmeum propositum dos, alia denique ad opus novis opuscuijs augendum
    eidem D. Catelinot iniiio anni 17SS ,per epistolam adhibere potui, pro.ut suis semper locis nqlavl.
    significayi, "corifisustunc, qiibd a nova, quam' anjmo IX. Kon -miniisbenevolum, pee minus ad sjudia
    ex calamocbnceperat etpartiirire moliebkiur clariss. mea jiivanda' propensum expertus fui eminerilissi-
    I). Legipontius '-supra laudalus, socielaie litteraria mum D. cardinaleinPassioijeum, jam anleade beato
    Benedictina, auxiliurh atque subsidia majora ad hoc Alcuinb, cujus epis-olam^idEanhaldum,,nrinc ordine
    opus facilius exsequendum conduceritiaessem adepfii- quinquagesimani(a) ibm. I, pag. 63.,jiotis varia erji-
    rus^. Delioc eriimiristituto Idem D. Legipontius fey. dilione .refertis illuslraveraf, "optimemeriium : hic
    D. €almetum per litteras edocuit, doctosque sodales ergo vir surrimus, fariia eruditionis .clarus et, dum.vi-
    congregationis Lotharirigicae, cuiis tunc pra_fectu- vefe,t, litteralorum Msscenas optimus a me iriiplora-
    ram gerebat, nt huic societati sese adjungi pateren- tus, primo indicem omnium opusculorum ad Alcui-
    tur, invitavit: singulariter vero 6". Catelinol eo per- rium pertinentium, in prasdivilebibliotheca Yaticana
    movit, ut collectanea sua, pro noya editione operunr cujus illetuncproofecluram cum maxima sui .nomiais
    {a) Secundum hujusce -noyajeditiqriis recensionem, quinquagesimam sextani, EDIT.
    *3 PR/EFATIO GENERALIS. U
    laude gerebat, servatoi'um ad me mitti curayit; dein- A - dericus T,emlei*us regia. Danicse majestati a seereiis,
    ceps Vero"ejusderiibiblmthecse custodibus, ut quse,ex A. D. Scheidio ocitis accepi -epislolam humanitate
    eodefriindice selegefain, descripla ad me drrigerenl, plenam, qiia mihi propensissima voluntate omneiri
    .rilandavit. Inde ergo accepi: 1° libellum beati Alcuini pperam suain addixit, _etadsimilem b.enev.olentiam
    adnionachbs Gothia. coritra hseresin Felicis, hucus- doctos Daijbs et Anglos, iriisso ad eos conspectu k
    que desideratum,"ediiurii a nobis cum praefation.ecl. m.eedito, persuaderevelle promisii. Majoj-aprasti-
    T).Foggini; 2° libeljum de Antichristq Alciiinp siip- tit D. Krotzius', qui nt eumdem conspectum noviter
    posit^m;, 5° libelluin de Partibus prationis, de quo yulgatum toti orbi litterario _riotuini.edde_et,-_llum
    -yidealur monitum praevium ad pait'. y Operuin Al. pqiji _n_gna*,cbmmen"dationein Aetis eruditorum
    cuini; 4° chariulascalculationis cursiis lunarisetbis- ppsiensibusanni 1-760pag. 253^recensuit,'acpostea
    sextilis praeparationis. Demuni variarites quasdam jet per epistolam ad strenue in cospto opere pergen^
    meliores lecliones, quas Wisiocisa'ddidi. djim, nie animavit, bblatis.qujbusvis, qji33iu illius
    X. His eminentissiini cardirialis beneficiis cumu- potestate essent, subsidijs, dona),oque liljello paucis
    lalus, etfiducia tairi promptse benevolentise anima- apudnos cbgnlto et rarse eruditionis,in qno deeru-
    tus ejusdem quoqueconsiliuih expetere non yerebar, ditibne Saxonis, Carblini Alcuini. discipuli, Yitem-
    de edendis inler Opera beati Alciiirii vel omitteiidis bergse sub prsesidio ' " D."Joannis Guilielmi
    _ de_Berger
    libris illis famosis; quos Carolinqs appellant, de non disseritur.
    ' - :
    adorandis imaginibm., quds quidam scriptores eidem XII. Porro illustris D.. Temleri propensionem in-
    Alcuinb nbsiro tribuere volebant. Simulvefo rogayi solitam etardofem pi'.olaboribusineis'juvandispror-
    ut eosdem libros cuin cod. mss. bibl. Yaticansa, g- sus singularem', qiib vocis prseconjo^exornem vix
    quem litteris Lorigobai*dicis-scriplu_aibideni servari habeo. Yir iste praeclarus, npnquam antea mihLco-
    scripserat Ahg. Steuchus de falsa Donat: Conslantini griitus, ex-Actibus Lipsiensibus de consilio"meo
    cbnlra Laurentium Yallam, lib. n, pag. 111, conferri edoctus, paulo ppsl leetiones quasdam variantes epi-
    jubeat, eum.-prsBcipueiji finem, ut cqnsiare possil, stblarum ac Ubrbrum de Trinitate, ex veleri'.edilio-
    an capilulum ultimum illorum librorum,' quale"iri iie Homiliarii.Doctorum descriplas et a cel. Baluzio
    editibne Severini "Binii reperilur, genuinum si.l, an, olimnotatas, ad me njjsit,et iit opera sua^pro libitu
    quod Gbldastus adversus Biniiim contendit, ^purium uterer, me cohorlatus est.- Hac viri optimi berievq-
    e"t"confietum? Npn relicuit eruditissimus .cardirialis leri.ia fretus ipsum rogavi, ut si quos doctos.virbs
    sriam, quarii merite tenebat sententiam, eamque mihi inAriglia nosset, eos milii_3onciliaret; utbeaii Al-
    aperire digriatus est per epislolam Roma "ad-ine - cuini scripta, qua. iriilliris regionis bibiibthecis'ser-.-'
    scriptam ivKal. Febr. 1759,ln hsec verba: «In bi- variex catalogis libror.ummss.-Angliae et Hiberniae,
    l,lioiheca Yaticana"millris feperitur m's. cbd."-libros atqrie ex aliis erudilorum rgcensionibus iioveram,
    . illos cbniinens quos Garbliuos de non adorandis perquirerent, et ea qnss expetieram pro gloria eon-
    imaginibus vbcare solenl. Quod perlinet ad eoruiri tefranei" suj ad me desj,inareri.t. Won defuit petitis
    confutationem afr Adriano I compositam et Carolo vir illustris; illius tameri eonatus ibidem fuere.fru-
    Magno mscriptam, exstat illa'in"(_uol.usmss. Codd., strariei. Responsum enirnvero ex Anglia lulil' doctis
    nempe Regio Yat. 10M e't"1062. S.edutefjue Codex viris" profectq indigrium", nobisque ingratum : ex-
    charlaceus est _et admodum recens. Etsi vero ex spectare nos jusserurit ultra anni spatium, doiiec
    foririalitteraruhiaperte conslet, in Galila utrumque -, desiderala describi possent; simul vero pro scriplu-
    exaratumfuisse, neuter tamen indicat, ex quo vetu- v'*lra"ac labore unius hebdomada., mercedem pacisci
    stiore Codice, et in qua bibliolheea descriptus fuerjt. . voluere centum et ultra Iibrarjim sterlings. Etpri-
    Ca.terum nihil dubito , Codicem 1,062 illum ipsum mam quidem .conditionem in acceptis ferre voluis-
    esse, quem ad Gregorium XIII fuisse.missuni ex Gal- sem; alteram. vero,- qua. lnrpis, noliis visa est (et
    lia tradit Severinus Binius. Cum autem euixe postu-r cul non viderelur?), repudiare debui. Neque tamen
    ies, utrum bqnum censeam dare bis ,quoque locum fortuna, quse in Anglia minus fuil propitia,.me pe-
    ih appendice Operuni Alcuini, eandide dieam : n.on nilus deseruit; beneficio enim viri Glarissimif>. de
    censere; nullam enim esse video alicujusponderis Brequigny, regia. inscrip.- ei hum. lit. Academi-e
    cqnjecturam, quae suadeat Carolum Magnum Alcuini socii, epistolas, quas jnaxime obtinere "desideraliam,
    opera usuiii iuisse in iis condendislibris, quds jGarb- ab eodem, dum Christianissimi regis msmdato tmnd
    linps appellarit; B Haclenus sapiehlissimus caj'dina- 1764 Angliae bibliothecas .perscrutaretur, "ex cdd.
    Iis,"cujiis consilium eo libentius secutus sum , quod njs. bibliolhecseilarleiana. descriptas. accepi. Hujlis
    reyera niilla ratio," qiisealicujus pondei'is haberi pos- ergo.viri egregii benevolentiae thesaurus istelille-
    , sit, succurrat ]J,ro opinione pbritraria, mult_evero Kirius ab onmibus eruditisin acceptis refereridus-
    et graves rationes pj;orsus persuadeanl, beatum Al- est, ut prolixius ' narravi ' ' in Moniloprsevio ad Mari-
    cuinum illorum librorum auctofem aqn fuisse, quas tissam. "*-.-" "
    pjoiuli infra in praefatioiie ad opusculafeliciter
    supposita. X_n. Aliam xursus yiam labores meos juvandi
    "XI. Hoc primum tentamen cum tam mihi causa in Hispania neinpe, tentavit 'praalaudatus D:
    cessisset, alias insnpey"vjas "explorarpcpnsliiui, mi- Temlerus OptabamcxilliusTegionisblbliothecis,pra_-
    nime haesitans , per illas me reperluriim ampliora D sertim Escuriali et Toletana, nonnulla monumenta
    adhuc siibsidia, et virjos,erudilos seque ad studiis ibifquod scieliam, servataadipisci, ad histbfiam.
    meis succurrendum" faeiles. Quod ut promptius fie- erroris Adoptianorum, cujus Alcuinus maxima pars
    ret.jconspectum onmium bjiusculbrum, quse elquo fuit, illustrandam conducentia:-epistolam nimir.um
    brdine ih hova" editipne comparere deberent, anno ineditam episcoporum Hispanise,seclatorum Elipahii
    1760 typis Montagianis^vulgarj feci: addito iridice archlepiseopi Toleiani, ad episcopos Galliae, Aquila--
    aliquorutri -codd. inss. iri ysariishibliqthecis laten- niae, et -Auslriss s.criptain, cujus' potissimum causa
    tiuniVatque ita una quasigerierali epistola viros convocatumfuit concilium-Frai_cofordienseainni-794>,
    doctos,ad synu-rila. sua huc conferenda invitavi "ac cujus obdetritos,-utpraetendebatur,
    - characteres"nbn
    provocavi;' jiec_ sane frustra; spe enim citius .viri nisi inilium- et conelusionem 'dederat D: Henricus
    quidam et.eriiditibrie.et libris editiscejeberrimi ultro Floresius in ,sua Espafia Sagrada,. lom." Yi pag. S57.
    nec singulariter implorati suam operam qbtqlerunl. Gupiebam pariter, libros Eiherii ac Beati:adver"sus
    Inter" quos primi fuere_illustris-D. Ghrist.-Ludov. ingruentem-errorem-Adoptianorum scriptos, etpri-
    Scheidius sereriissiijia.familioe Guelfica-iiistoriogra- mum a Petro Stevarlio cum aliis veteribus" scripto;
    J phiis, bperis laudalissimi : Origines Guelfica.-alio- ribus Ingolstadii annb W316editos,' cum cod. ms".
    rumque plurium scriptor.. Cl. D. Chrisi. Adolphus conferri et inde emendari posse, eo quod editio illa
    Klotzius in-universitate Haleusi eloquenticeel phi- in nonnullis iocis"manca ei imperfecta esse videba--
    lbsophi-e professor variis lucubrationibus ct liltera- tur; statueram siquidem aliquando libros illos, cqr-
    rjis pugnis clarns; deiade illustris D. Chrisl. Fri-.- - rectiores in appendicem operum beati Alcuini refer-
    ib B. F. ALBINUSSEU ALCUINOS.— PRiEFATIO GENERALIS. ao
    re, sicut in illorum conspeclutypis vulgato.significa-A petitis vir humanissimus, cujus posthac benevolen-
    vi. Huic meo desiderio ul salisfieri posset, laudatus tiam in aliis quoque rehus, quod seterna apud nos
    Temlerus amicum in Hispania degentem, eadem memoria.celebrabilur, ulilissimam experlus fuu.Ejus
    promptiludine ac zelo ad litteratorum laboies juvan- ergo jussu doclissimus D. Philippus Ludovicus Lieble
    dos affectum, convenil, nempe D. Carolum Christo- in abbatia sancti Germani a Pratis bibliothecarius,
    phorum Pluer regiaa legalionis Danicse Madriti ec- primo catalogum omnium opusculorum mss. ad Al-
    clesiasfen; "qui_vir prseclarissimus ocius omnein cuinum peitinenlium, qusein bibliotheca regia Pa.
    lapidem movit, viasque omnes tentavit, atque virbs risiensi servanlur; deinceps vero variantes lecliones
    doctos,"'quos in lumc finem quidpiam conferre posse summa diligentiainde excerptas, el qusedamanecdola
    credehat, infatigabiliter sollicitavil, ut hisce volis ad me misil, nimiriim epislolam Alcuini ad Geor-
    meis obsecundarent. Yerum conalus illius plurima gium palriarcham Jerosolyniitanum; et opuscuhim
    reperere obslacula: fores enim bibliothecarum illa- . de Orthographia. Hujus viri industrise pariter de-
    rum tantopere obseratse surit, ut nemini exlerorum beo nolitiam illarum epislolarum quas, tandiu in
    ad illas accessus pateat, aut codices mss: ibideni bibliolhecis .Anglise conclusas, nuper suis vinculis
    reconditos ulia ralione cuiquam pedicis ac manicis solvil vir illustris D. de Brequigny, cujus supra me-
    suis solvere in aliorum usum liceat. Reperil tamen mini, et amplius memoravi in Monito prsevio ad'
    iaudatus D. Pluei viram magni apud Hispanos et Mantissamepistolarum (a) ubi tota detecti hujus the-
    apud exteros quorjuenominis, -D. Gregorium Majan- sauri historia ipsis hujus celeberrimiAeademiciver-
    sium generosum Yalentinum, a^quo, ob gesiam ali- bis narratur.
    quando prasfecturam bibliothecseregise, qusecunqueg XY. Aller quoque ejusdem congregationis sodalis
    volis meis expelita ohtineri posse spes magna afful- eruditissimus D. Jacques-Claude Yincenl bibliothe-
    sit. DehocD. Mfjansio laudalus D. Pluer in litteris carius abbatise sancti Remigii Rbemensis ab amico
    e Poriugo ad aqiias niinerales in montibus Granaten- mihi addiclissimo D. Joanne Francisco monasterii
    sibus d. d. x Jun. 1765, ita ad me scripsit: . Non sancti Symphoriani liletensis mqnacho Benedictino,
    omnino desunt (in Hispania) viri sapientia el erudi- historise novseejusdem civitalis .scriptore, excitalus
    tione prsestantes, quorum dux et antesignanus ceie- opem non modicam mihi tulit, conferendoopuscula
    berrimus Greg. Majansius sine dubio «jnsendus est. Alcuini mss. in bibliotheca sancti Remigii, et altera
    Yirenim iste una cum doetissimo fratre Antonio sancti Theodorici pfope Rhemos servata, quorum
    sese uniGe litteris consecravit. Regi cum essel a bi- differentes lecliones ad me missseapprime servierunt
    bliolheca Gregorius-, ut invidiae cederet, se hoc ad veram lectionem multis locis restituendam. Cu-
    munere sponte sua abdicavit. Tautum vero abfuit piebam equidem simul conferri potuisse viiam beati'
    ut isla rerum mutalio virum a litlerarum amore Alcuini antiquam cum-cod. mss. Rhemis quoque in
    avocaret, ui calcar potius ipsi addidisse videatur. bibliotheca monasterii sancta. Marise servato, quo
    Yerum certe est, tjui cum solida eruditionis laude usus est D.-Quercetanus, cujus nihilominus editioali-
    sequaleinserviendi studium conjungat, excepto Gre- cubi mendosa mihi videbatur. Yerum idem mihi ac-
    gorio, in universa Hispaniareperiri neminem. _ Yiro cidit quod olim D. Mabillonio,qui, ut ipse narrat in
    igilur huic iantopere mihi laudalodesiderium meum observationibus prseviis in Yitam beali Alcuini,
    per epislolam aperui, alque adjutorium illius, si num. 5, codicem illuni aliquando visum, ac postea,
    quod mihi impendere valeret, expeiii, eu eventu fe- p**ut cum editis conferri posset, perquisitum, nancisci
    lici, ut ab amicis suis tandem illam magni momenli non poluit : etiamnum enim neque in prsedicta bi-
    epislolam episcoporuihElipanti sectalorum Ineditam bliotheca, nequeinejusdem catalogomanuscriptorum
    extbrseril, "quam is e cbd. ms. Toletanb descriptam hujus Yitse ulhim vesligium reperiiur , prout edo-
    ocius ad me .deferri curavit, addita epislola, quani ctus fui ex litteris amicissimi D. Caroli Lanceloli
    ad fidem rei conciliandamimpressam exhibui. Codi- die 10 Martii 1776ad me exaratis, cujus viri laboribus
    ceih tamen,' in quo conlinetur memoralus Apologeti- et industriaj singulari monasterium nostrum sancti
    cus Etherii et Beati, quo cum editio Stevartii non Emmerami in acceptis fert sacrarum linguarum et
    satis accurala conferri potuisset, nulla induslria elegantioris lilteraturse pleniorem erudilionem.
    obtinere potuit vir optimus, cui in huhc finem ejus- XYI. Grata demum mente recolendaesl beneficen-
    dem Stevartii volumen lypis impressunvdirexeram; tia reverendissimi ac dignilate simul al^ue multiplici
    prout mihi significavit in epi§tola allera ibidema eruditione illuslrissimi S. R. I. principis et abbatis
    me exhibita. Qua. causa fuit mutali a me consilii, sancli Blasii D..Martini Gerbert. Ei in acceptis fe-
    quod ctiam D. Calelinot placuerat, eosdem libros his rendum, quod nunc publicam lucem adeptse sint epi-
    operibus jungendi, ut inilio proposueram in conspe- stolaequaedamad Amalarium episcopumTrevirensem
    etu operum islorum superius memorato. ^Qusenam et Petrum Nonantulseabbatem pertirientes. Unde
    alia idem D. Majansius, studiis meis sumuopere etiam controversia de auctore epistolaede Cseremo-
    affectus,' pro illuslrandis Adoptianorum scriplis et niis baplisriii, quam Canisius el Quercetanus AI-
    actis suggesseril, ei humanissimis atque eruditissi- cuini esse arbitrabaritur, in luce collocalaest, Sir-
    mis illius epistolis intelligi potest, in Appendice II mondique senlentia pro eodemAmalario confirmata.
    a me relatis. D Neque sine laude prselereundi sunt duumviri in re-
    XIV. His viis, ad terminum mihi propositum feli- -publica litteraria optimemeriti et diffusaerudilione,
    cius pertingendi, in Lolharingia, ltalia, Anglia el quam prseclarissuis operibus probarunl, celeberrimi;
    Hispania haud omnino frustra tentatis, commiltere nempe D. Oefeliusbibliothecseelectoralis Monacen-
    haudpolui, quin eliam insignioresbibliothecasGallise sis;'et D. Kollarius, CaesareseYindobonensis,custo-
    consulerem, in quibus tain prseclare versati sunt des el cultores solertissimi. Primusexcusso ditissimo
    sodales celeberrimseBenedictinsecongregaiionis san- suse curse concredito thesauro, quidquid usibus meis
    cti Mauri : quamvis ab hoc propositb me averlere aptum reperit, mihi tradidil, ac praeterea iriulta 1?-,
    poluisset D. Catelinol supra laudatus, ad me scri- boribus meis accommodatissima consilia suggessit.
    bens quod in Galliaet Lotharingia tanla sit mss. codd. Alter indicem omnium codd. mss. ad Alcuinum per-
    inopia, ut in decursu laboris sui unum duntaxat de- tinentium in amplissima Csesareabibliotheca serva-
    legere potuerit, nempe libelhim de Processione Spi- torum -mihi benevole indulsit, et poslhac lecliones
    ritus sancti. Nihilominusidipsumpermemel experiri variantes inde extrahi, easque una cum epistola in-
    eliam volui. Scripsi igitur ad rev. D. Boudier, ejus- edita ad Aquilam, quaenunc ordirie 121 [Edit. nov.
    dem congregationis tunc superiorem generalem, ro- 161] est, ad me deferri curavit.
    gons ut quosdam suorum sodaliumad operam suam XYIl. Hsecfere sunt subsidia, quaepro explendis,
    mihi commodandam permoveret. Non defuit meis augendis corrigendisque beati Alcuini Operihus ope

    ,{o) Quod vide posl Monitum in iianccefditionem novam. Emr.


    17 DE WA B.-F. ALBINl"SEU ALCUINIFROBENIICOMMENTATIO.
    virorum eruditorum obtinui. Porro in reliquis com- A Ratisbonensis, cujus contenla auecdota-interaddepda
    -
    memorandis, quse ab aliis quibusdam bibliothecis ad ct supplenda dare oportuit ad calcem Operum. -
    me pervenerunt, minoris momenti, non est, cur diu- XX. Curam demunnneameo direxi, ut hsec eclitiq
    tius Iectorem detineairi. Omriium enimopusculorum, majori lectorum commodilaii servire possit.Qua-
    quae mihi usui fuere, irientionem semper feci in Mo~ prqpter loca quaedam per measalibrumque notas il-
    nilis prseviis.Nunc ergo, quidin hac editione prseter- lustrare sludui : sanclorum Patrum sentenlias etin-
    ea prseslitum a me sit, breviter enarrandum, ad ea, tegras nonnunquam commeniationes, quas beatiis
    compendii-gfatia, Iectorem referendo, quseiniisdem Alcuinus in sua commentafia suosque tractalus re-
    Monilis ad singulas Partes additis, praenotavi. tulit, ex optimis edilionibus citavi; differentes ac ali-
    XYIII. Ope nimirum codicum mss. velustorum, quoties meliores lectiones adnotavi, et alia prsesliti
    imo majorerii partem cosevorumae optimse notse; quse hic" conimemorare longum essel, et ab atiento
    opusculorum quoque qudr.umdam separatim edito- lectore in ipso opere facile deprehendi possunt.
    rum, quorum copiam exvariis, quas laudavi, biblio- XXI. Quodordinem quo singula.opuscula inhac
    theeis habui, editionem D. Quercetani prope ubique, collectione disposita fuerunt, concernit, -diversus est
    prseter Ijbros adversus Felicem etElipantum scriplos, - ab illo quem obtinent in edilione. D. Qnercetani.
    quorum nulli vetusti codices reperiri polueruni, cor-. Initiurii coepiab epislolis,'quas collector laudalus pet
    rexi; multa loca corrupta suos integritali reslitui; nultimo loco dedit, ob hanc potissimum i-atiqriem,
    monumenta nbnnulla, quse ad hsec usque tempora el quod aberuditis avidius expetantur, et quodex
    condiiaiielituerurit, collegi, iisque hanc meam edi- illis, tanquam fonte limpidissimo, majorem partem.
    lionemlocupletavi: inter quseprseprimis memorandse profluxerini, quse~de"Yita beati Alcuini sum-com-
    suntepistolse ultra septuaginta, qnas prioribus, ante Bmentatus; et ideo tanquam testimqnia fidelissima
    quam illse admeehibliotheca Haiieiana pervenissent, haberi debeant illorurii omnium quaeibi nawantur et
    jam propeprelb absolulis, permodum Mantisssead- critice expenduntur. Epistolas sequuntur secuudum
    derebportuil(d). Reliquaanecdota et nuncprimum in dignitatem materiarum opuscula exegetica, dogma-
    lucem eruta in Elencho operum statim subjiciendo tica, lilurgica et moralia; historica' seii Yitse san-
    compendii causasigno stell_e*notavi.Porro opuscula ctorum, poetica, grammalica; rhetorica et diab_cli-
    dubiae aucloritatis, atque omnino spuria et beato AI- ca; illa demum",' quae exslant, astrpnoniica, &b
    cuino snpposita a genuinis, qiiibus in priori editione cursu et saltu lunae ac bjssexlo. Iderii deinde ordb
    commista fuerunt, separavi : de quibus eruditi le- servatur in opusculis dubiis et"supposititiis. -
    gere non gravabuntur Monita prsevia unicuique El hscc fere sunt quse in novissima hac Operum
    opusculo prsefixa. Demunl toti huic collectioni tripli- ,beati Alcuini editione-promea tenuilate inter lot et
    cem-Appendicemadjungere yisum est, cujusconsilii varia bfflciimihi incumbeniis negotia,.quaetqtum pene
    rationem.quoque reddidi in Monitoprsevio. horiiineftisola exposcunt, prseslare potui: qiiodetiam
    XIX. His omnibus prelo pene ahsolutis forte for- niunusdmpedimento fuit, ne opus,qubd in statuma-
    turiaad "manusmeas delatus esi cod..ms. vetustissi-' joris. quietis coeptum fuit, citiusalisolveretur , auf
    mus, circa medium.ssec. ix scriptus, reperius nuper accuratius expoliretur. Quod sequi boriique habeant
    in bibliotheca collegii saricti Pauli hujus urbis noslrse C benevoli et eruditi lectores.

    («) Yide Monitum editoris novl.

    -
    COMMENTATIO FRQBENII

    BEATI F. ALBINl ALCUINl SEU


    DE^VITA
    '
    »E KOTO.EX &ESUINISACTIS ET IIXIDS SCRIPTIS CONCINNATA.

    PROOEMIUM. necessum duxit; illamque suse edilioni, prsefationis


    loco, prsefixit. Quse quidem induslria tunc sufficere
    Yiri eruditi, qui sanctorum EcclesisePatrum alio- poluit ad Alcuinuin noslrum ex opusculis tuiic deter
    rumque veteris"SBvicelebrium scriptorum operibus j) ctis plenius cognoscendum. Nihilominus cum ex scri-
    colligendis, aut hova edilione vulgandis, operam na- ". ptis noviter nunc reperiis, quse D. Quercetani noti.
    varunt, non iantum in illustrandis scriplis, verum tiam fugerunt, eommenlationi viri hujus clarissiml
    etiam in-ordinandisgestibus et actibus illbrum, suo- novam lucem conciliari, et quae adhuc obscufa re-
    que tempori assignaridisomcem .diligentiam adhi- manebanl, plenius elucidari posse coniperimus; ope-
    buerunt, ut nimirum virorum sua «tate tam illu- ram nostram,in Yita bealiviridenovo concinnandaj,
    strium hon tantum eruditio el doctrina, hujus nostrse et quscstionibus quibusdam hinc inde motis enpdan-
    setatis hominibns-ae posteris-communicarelur; ve- dis positam, haud imporiunam aut inulilem fofe ju-
    runi etiam illprum virtutes, "quibusquondam prseful- dicaburit, ut cbnfidimus, erudili leclores; quorum
    serunl, ad imitandum proponerentur. Idem consilium lamen rationaljili desiderib, Yitam nonnunquam pri-
    in bac novabeatLAlcuini Operum editione sequiJio- maevam ac
    stri muneris esse credidiriius. Quamvis' enini vetd- ipsius D. Quercetani commentationem
    et consulendi, deesse noluimus ,t ^ed
    stus quidam et prope cosetaneus scriplor anbnymus inspiciendi
    titramque ad finem hujus nostrse elucubrationis ex^
    Yitam beati viri ex narratione Sigulfi ejus discir hibebimus. - •---,
    puli posteris commendaverit, illius tamen narratio- CAPUT PRIMUM.
    nes*, solida crisi et nonnunquam veritate destitutas De beati Alcuini
    esse, diu.conquefctisunt erudili. Proplerea vir illu- variisnominib^s, patna, parentibus,
    stris D. Aridreas Quercetanus correctiones plures illi fratribus, etc.
    adhihere, nbvamque\Yitam beati Alcuini ex.propriis I. Nomen.Alcuini varie in variis scriptis ac codicl-
    il-ius scriptis-et Opefibus"a se vulgatis, concinnare bus exaratum reperitur. In vetiistioribus quidem et"
    '
    iU DE YiTA B. F. ALBINI SEU ALCUIM U
    forrectioribjis cliariis, ih episiolis inaxime, quas A sancti Augustini ibidein pf$fecturi_, iibriiinis simiii-
    C038VO pfbpe cliaiaclere scriptas depfeliendimus , tudo, et temporiim aliqua viciniias inipbsuit, ut scri-
    j.omeri suuiri ipse, ut cohjicere licet, frequpritius exT bit Harpsfeldius saic. ix, c. M, apud erimdemAlfor-
    pfessil scribehdb vel Albimis vel Alchuinus,vel,diiiii . tjiiii 1. cit. nuni..8. Et" sane, si scriptores' illi narra-
    ad Davidem suum, ad Hbirierum, ad Dambetam, airij: tioriem ven. Bedse d'e Albiriosuo accuratius expen-
    cos_alios familiarius scribebat, Flgccus Albinils aui disserii, suum- errbrem facillime deprehendisserit.
    Albinus Flaccus. R&liqiiasigitur appellationes, ijua- Narrat enim in libri v cap. 21 Albinum jam anno
    Ies a.pos_eiiofi.ius scriptoribus exsiraia. leguiilur, iit 710 iri fegimine monasterii saricti AugustinLGaritua-
    AlboinuY,Alkoinus, Atchwinus, Alquinns, etc., im- riensis"Adiiario successlsse: el.in prologq laiidat
    pefitiae scriberitiuni aut durse7aspiratibnidictantium, iilum tanquam abbaiem -revefenciissimumet doctis-
    credam esle attfibueridas. Nimis ergo acule Don- simiim, nori a se, sed_a beatse memoriaeTheodoro
    nulli hujusjibhiinis.ofiginem p'er fictas prorsus deri- arcliieplscoipo et ab Adriano abbate in illa ecclesia
    yatiories et,vocum coinpositionesiriquirunt cum Heu- Cantuariensi, ubi Beda nunquam munus docendi ohi-
    iefb, qiii "in Etyftiis Alcwiti iiilerpretatuf: undiqne yif, inslitutum fuisse. Insuper ven. Beda Albirium
    rem .faciehieni augehtemqne, a verbo Gwin, quod jllum « sui opusculi Historiss gentis Anglorum au-
    apiid .Gerriianos.lucriini significat. Cseterurii,Alcuin ctorem anie _omnes"et adjutofem' J Iaudat,. cujus
    seii Alchuin nbrijeri patrium Germano-Saxonieuni o{)efaelconsilio in illallistoria coiicinnandase usum
    fuKse ,vide"lur,qiiod poslhac melip.re et Latino voca- fuisse profitelur. Quseomriia profecto Alciiiriojiostro
    Bulo' Albinus, efferre voliiil; prbut fecisse apparet convenire haud pb|se, quisque vel parum jstlentus
    ' In epislola ad Elipantum scripla, qrii insua Respon- :'D facile perspiciet. Consule, siplacet, quce.contra Rey-
    soria ad nbmen islud alluderis iiisigni scommate nerum solide disputat Alfortus \. cit.lnfeiius.pariter
    ipsum yocak.Albinumnigredine leterrhnum. inbnstrabi-iius, beatum Alcuinuiri riunquam fuisse
    _ II. Pronomen Fldccus, quod norinunquain ante vel ven. Bedse djscipuluni. Anastasius Bibliothecarius
    pqslpbsuit, "e baptismaie hausissecr. Quercetario in In Yita Adriaiii 1 papse mentioneih facit ciijusdam
    pfsefai. "rium. 2 visuui est. Yero tariien similius est, Albini, quem vocat regis Caroli deliciostim, qui cuni
    nbmeri hpc esse ascitiliuni,' quo beatos Alcuinus in- Georgio episcopo et Gulfardo abbate,.iriissus sit a
    |er fairiiliafes; qiios ih artibusliberalibus ac seientiis fege' bellum Longobardicum suseepturo ad. sedem
    excolendis socios habuii, iiti coi.suevil, ex more sci - apostolicarii anno 773. Yeruni hic Albinus deiiciosus
    licet_suitemporis, de quq in episiqla lSl(nune 125) alius est ab Alciiinb. riqstro, qui jllo arino Eboraci
    ad.Guridradarii, cogiionjeritoEulaliani .ila scribit: adhucduhi residens, fiecdum jn Galliain "trarismigra-
    ijSiepe familiaritas nbriiinis immuiationeni solet fa- verat. .Yocaiuf iainen et ipse noster Alcuihus deli-
    £,ere, sicut ipse.Dbmimis Simeoriem lriulavit in Pe- ijibsus regis^Cafoli^ Sigeberto Gemlacensi, Tritbe-
    trum, et filips Zebedaei,,filios nbriiinavit tonilrui: mio et aliis, quorairi teslimonia suo, loco inferius
    quffdetiani iri.antiquis vei his novellisdiebus prbbare afferenius. Yide Mabil. libf.' xxiv Annal., rium. 15,
    pptetis.j Fldccus ergo jioriien fuii Alcuiho'"asciti- pag. "" 226. ^,
    lium, vfelab ijiso "electurri; Alcuiius "vero seu Al- Y. De hujus ergo riostri FlaccLAlbini seuAlcuiiii
    chuinus primsevum et proprium. Qiiapropler loco in- riunc palria elparentibuspaucis, quantuiri ex cerlis
    scripiionis Operum illius, qua cl." Quercetanus, au- monumentis elicere potuimus, disseramus. Illum in
    ctorilate Sixti Senensis et aliorum quorumdam de- '_, Scoticis Britannise.partibus natum fuisse quidam
    ceptus, primo, ul ipse fatelur num. 2 prsefat. usus - Seotiaahistorici exlslimarunt, inter hos Buchananus,.
    eSt. pbriendo: Atbini Flacci Alclmihi, nos ubique lib. v Hist.," non a familia", sed a gente ScolorurH,
    ' posuimus: Flacci Albini seu Alcuini; in contextu qui se Albinos sua lingua vocant, nomen suum tra-
    vero nostro semper Alcuinus scribimus, quod et fre- xisse conlendit. Alios quoque, ut hic D. Quercctanus
    fieri ab eruditis cbmperimus; Yerum in his _'riotayit, -feperife est qui ipuni in comitalu Midle-
    - quentius
    diutius immorari opefaepfetiiiiri hbn est.~ sexiaj, n'on procul a Londinb oriundum dixerunt.
    III. Sollicite Yero cavendum est ne liicnoster Al- Yerum nihil est quod in unius alteriusve partis pa-
    binus _>euAlcuinus confundatur vel cum Albino ab- trocinium ex monumentis vetustatis possit .adduci:
    bate Caritiiarieiisi-; aven. Beda in prologo et lib. v illoruni ergo scfiptoruin" sententia unice probanda
    Hist. Angl.J cap. 2l, laudalb, e"tad quem ejusdeni est, qui beatumAlcuirium ex pfopfio ipsius testimo-
    Bedseexstat epistola Analect. Mabillonji novse edi- nio Eboraci in Northumbrise regno natum fuisse af-
    lionis pag. 598, vei ciim Albinb Lebhis III papaecu- firnianl; iiaeniinipseriiet scfibitiriepist. 5 (nunc6),
    biculario, cujus meminit Eginhardus in Annalibus ad Eboracenses : . Yos fragiles infantim meaeannos
    ad aimum 799, vel deriiumcum Albuino moriachb" iflaterho fovistis affeclu; et lascivum pueritia: tempus
    jBersfeldensi. De duobus quidem posterjoribus pau- pia sustinuistis patieijtia, et palernse casligalionis
    |ibfes siiril, qui se in brrorem hiijus"coriiusionis iri- disciplinis ad perfectarii" _iri edbcuislis setatem. .
    duei j.assisurit; de piioriyero Albino, cujus yen. Enimvero an non ibi natus. censeatur, ubi non tan-
    BedS rneniinit, pleriqiie pauio recentioris setatis scri- tqm in virum excrevit, sed et pueriifam, imo et«'..-
    ptores.haihic-hati sunl: et quidem Clemens Reyne- I -) fantiam exegit ? -sed crebra forte, quam beatus Al-
    fus, yir alias apprime.doctus, Aposlol. Benedict. iri cuinus in suis epistolis facit, Nordanbumbrorum
    Aiigiia tract. I, seci. i, pag. Zi seqq., riiiiltisconteti"- menlio, qui regiones Scoticas usque ad Edinburgi
    dit, euriidem esse Albinum Bedae, quem vbcat, disci- freiuiri possideliani, prsedictis scriptoribus rerum
    puliiin et "Caroli Magni rriagistrum; hancque ait Scoticarum ansarn dedit, inquit D. Quercetanus , ut
    esse cbmniunemhistoricorurii traditionem; nec re- in Scoiia procrealum euui suspicareritur. Legi quo-
    pugnare existimat setatem Bedse et Alcuini (quam que de hac qusestione meretur Richardus Smitheus
    difflcullatem D; Queicetanus obmovebat), qubniam, Florum Hist. «ccles. Anglorum libro n, cap. 12,.
    ut credebat, Alcuinus setatem centuni annorum al- secl. 5, num. 2. _ . _'
    figit vel etiam.supefayit, qhippe qui. ih epist.'58 YI. Non eadem certitudine constat quo genere
    (niinc ^5), ad Caroluni, se seneih valde annosura beatus Alcuinus, aut quibus parentibus fuerit oriun-
    esse indicat.. dus,: quqd quidem ipsemeiferme tacuit, et nullus
    IV.' Yeriimhanc Reyriefi bpihibnem solidb repro- actuum iiliiis aut Yitaj scriptorum pi-odidit. Auctor
    bal R. P. MichaelAlfbrt Annal. Eccles. Britan. ibm." Yilse ejus inilio cap. 1, nobili illum genlis Anglornm
    II, ad aimum 710;' nuni. 4 ei seqq., demonslrans, prosapia exortum asserit. Et rursum num. 7 ejusdem .
    tradilibneift historicorum quoeprsBtenditur,nec cdm- cap: indicat, tyrones scholceEboracensis, inter.quos
    munem esse, nec talium virbfum, qui vetuslatis ha- et Alcuinus numerabaiur, e-classe nobilium fuisse :
    beieni sigillum, sed quorumdam media. o.latis, qui erat, inquit Ecgberiq prsesuli, cujus discipliiisepuer
    aij pauba respicien.tes facil.e prpiiuntiant. Istis crgo qupqne Alcuinus iraditus fuerat,, ex nobilium filiis
    qift putant Alcuinum Canlianum fuisse, el coenobio grex scholaslicorum. Hiec gerieris jyeatiAlciiini nbbi-
    21 FROBENIICOMMENTATIO. 22
    litas inde niaxiiije"elricet,<juo'dstirpi sancti Wiligis, A
    ' sanguinitate. In priori enim exoptat ut verba salu-
    patris sancti Wiilibfbfdi,cbgnatibrie junctus. fiibrit^, tationis in chaftula per nianus tiirreritis viatoris
    -ac eo titulo-eellam mafitimam a-sahcto Wiligisdin citius' veniant ad « filirim charitatis mese, qui est"
    proriiontoriis,mari Ocearioet Humbri fluvio vicinis, pater meritis,. frater charitate, filius setate. J In po-
    construclam, ac deinceps a pbsteiis suis pbssessSih,"' stefibfe' quoqae Aquilam rogat, «t ne velit oblivisci
    ipse legitima,(haereditaria, ui iriterpretor^ siibces-; <spatrefti s6hio, filium nieritis, fratfem charitate. »
    sione bbiinuerit; prout ipse testatuf iri episl., ad ' Et irii.ib epist.-HS (nunc 154) explicare videtur se
    Beomraduin, Yiiaesancti Wil-ibiofdi ift bracediliorie potius fideli fainiliarique consuetudine quam nativa
    prscfixa, et cap. i-Yjtse ejusdem. Porfo de ndbilitaie' \ geTinariitalesub' Aquilseconjunctum
    ~ esse,' ait enim :
    gerieris sanctorum Wiligisi et Willibrofdi Alcuipus « Sblet cliarilas oliin germaniiate- fldeli compacta
    in elegia, Yitsehujus sancti -appbsiia, seu cap. 35 , novis .ssepiuslittefis reformari, ut firma agnoscatur
    et. de sanclo Willibrbrdo ita canit; infide, quaeesl dulcis in coiisuetudine. _ Similiter
    Nobilisiite fuilmagiidde genlesacefdbs.' episiblSm 177 (hunc 118) dilectissimo filio Aquilai
    De sanctqWiligiso vero:. . ". . ' inscriptani itaincipit: i Scio te patrem esse digni-
    tate et merilis, sed ex charitatis dulcedine (filii) tibi
    . Yir fuitin-populotiignus-cognomineWilgis, nbmen imposui; quiaftihil debelrpatricharius esse,-
    -,. In Iranshurnb.ana nobilegenleflegens. quam filius. >In his - omnibus plane nihil apparet
    -Hiric B.;Alcuinus Carolo" Magnd' ipsum sub spe unde coricliidi possit beatum Alcuinum Aquilam
    amplsemercedis vocanli respondit: Libentereliam, suum agnovisse fralreni consanguineum, sed sem-
    patema inregionemea non.moilicahceredilateditatus; g per illum eo affectu appellasse fratrem, quo filium,
    hac sprela, iibi-ut prodzssem,hic pauper stare dele- tiimiruin ex dulcedine charilalis. Imo ex verbis
    clor- Yitse-cap.2, auni. 12. _ . epist. 102 (hunc 130) "paulo ante citatis pptius in-
    YII. EtTisecquidem pauca; nec plura de beati Al- leliigiitif Aqiiilam a bealo Alcuirio in fratrum nu-
    cuiui genere; de parentum vero ejus nomine ac con- mero non computari; ibi siquidem conteslalur
    ditione nihil nobis a.tas indulsit. Fratf es tamen et Aquilm dulcisshno Patri quod magis illius epistolis
    sorores in Anglia habuit, quod ipse. satis .aperte delectetur, quam iis quas a fratribus ac sororibus'
    mdicat in epist. 102 (nunc 130), ad Aquilam,'in qua suis iri Briiannia relictis -acciperet. Si seque illum
    liuic inlimo suo amico singularem, quo ipsum ani- fralrem nathralem habuisset, alio cerie slylo usus
    piectebatur^ ainorem. significans scribit: « Credas.' fuisselfijx qub iiitelligi' possit seAquilam fratrem
    velinij Pater dulcissime, quod non tanta suavitate _ inter alios fratres habere cliariorem. Si vero cui-
    fratrumvel sprorum litierulas legere potui ulti-aina- piam placuferit, Iisecipsa' epislplsc' 102 verba inter-
    rinas, quanla_tua_.dileet.iqnistransalpinas :nec iale pietari de fratribus ac -soforibus non -naluralibus,
    post eostaedium fatigai cor.jneum, quale posl.tuce sed affectu dilectionis ita Tocatis, nori repugnabo :
    faciei visionem.amabilem.'_ Iiilef ffatres porrb iilius hoc ipsb' elenim inriblescet, quo sensu beatusAl-
    germanos an censendus sit idem Aquila seu Arnq,, -cuinus alios quoque amicbs," et maxime Aquilam
    episcqpus prjjnum, ac, deiride.pfiriius arcliiepiscb- srium appellare fratf6s coftsiieverit."
    pus Salisburgensis^,quoeum beatus Alcuirius' per. VIII. Gognitisjarii iis quae de patria,- ^parentibus
    fri_q'uenles.epistolasoinniasui pecloris afcana COJIIT-ac fratribusheaii Alcuini excilalis documentiseli-
    municavitj.rionconcordant scriptores. Yifi qiiidariy cere liciiiirnullam. diligehliam intefiriisimusr qua
    celebres,-Mabillonjus,iib. -xxjn Annal., pag. .87; et -G' vel ex vita ejus primsevsi,vel ex Alcuini.ipsiusscri-
    in ElogiOhist. ad Yit. beati Alcuini. cap. .1, rium'.3; plis, vel ex aliis vetustis monumeriiis tempus aut
    Rivet., -HistLit.. Franc.,. tom. IV, pag. 296 ; Ceil- annus nalivilalis illius erui ac deterniinari ppssit;
    ljer, Hist. Gen. des auteurs sacrps, loni. XYIH ; verum riullibi certi quidpiam ad lioc praestaridurii
    Quercetaniisin praefat., cap. 1, num 1,-D. Catelinot subyenit. Celebrioresnostrse setaiis scriptores in eo
    iri ms., niliii haesitantespronuntiant, beatum Alciii- fere conveniunt,-beatum Alcuinum ante - obitum
    num Arnonis ejusdem.fratrem-germanum fuisse. Yeri. Bedae, hoc estj ante arihum 735 vix naturii
    Unicum pene, qubilliad.id asserendum mqvenlur, fuisse. Mabill. lib. xxi Annal., num. 17, pag. M, el
    argumeritum, ducituj-ex epistoia 86 (nuric 9*1),quse lib. xxiir, num.37, pag. 187;RiyelvHist. Lit. Franc.
    inscribitur :. Gharksimo germano meoAguila; anti- torii.IY, pag. -295; Cqillier Hist. Gen. des auleurs
    sliti Albirtus salutem,-fetex episi. 78-(hunc-S3).ad sacres, lom. XYHI,-pag. 248. illi ergo.annumna-
    fralres J.uvavenses,ubi Aquilani illorum.quidt.nipa- tivitatis . beati .Alcuini circa annum 735, qub, ut
    trem et.pastorem,- .suum vero gernianum vocat:, paulo inferius patebit, Jen.,Beda obiit, constituunt;
    c olim,- inquit,"pio P.atri Ap^uilse.-pontificij germanb quofum-calculum etn.os.vel idcirco-sequimur,quod
    meo, .psistori vestro,, etc.".i_.Huicniliiiomiriusopi- is cum reliquis .actis vitse suss-optimeconveniat
    '
    nioni contradicunt alii,paritef celebres scfipibfes, et in riullo disseriiiat. . . "^ -
    Coinlius,- Pagius, Hansizius-et alii, qui vocabula CAPUT II.
    illa fratris ac^germanijioride sanguinis, sedde-ani-
    morum conjuiictione accipienda es.sereciejudicarit." Beati Alcuinieducatio et magistri.
    Legentieriini epistolas Alcuini ad-Aquilam, ait Han-*D ..IX..Beatum .Alcuirium Ebofaci ut naluni, ita et
    siziusGerm. Sacrsetom. II, pag..i0.2, num. 12, satis educaium fuisse supra cap."1, niiiri. 5, bstendimus,
    apparet Alcuinum de industria -collegisse .titulos JExactisprope in monasierio ibidem ,annis pueritise,
    cmnes exprimendse sincerissimsecharitatis et ami-" haustisque pfimis scientiarum eleriieritis,cum jam
    citisequa iri Arnonem' lanquam alter Pylades fere- psaimorum lectioneni membriter tenefet, traditur
    batur, quas amoris significationessupervacarieurii disciplinseHechberti seii Egherti illius sedis archi-
    -saneerat fralri corisariguineototies ingerere. Prse- episcopi, fortioribusjam scienliaruiftac "pietalisci-
    terea haud vero simile est, prout Di Mabilionio-vi- bis alendus, ut scribil-Yilssejus auctbr,cap. "1,nurii.
    debatur,-Arnonem in Britannia, quae"Alcuinipatria 7. .Successeratprsesul.ille religibsissimusWilfrido
    fuit,pnat"um-;sed potius Saxonem vel Bojumfuisse, _uniorisolitudinempetenti in cathedra Eboracehsinon
    ,et adolevisse iii gieriiid ecclesise J?risin^erisis^,ut annoJ55, ut Alfortusad hunc annum, nuih. 18, et ad
    idem vircl. D. 'Hahsizius argumentis haud contem- .anrium738hurii. 1, contendit, ;sed,annq'732j pfbut
    iiehdis contendil ibideift,-nurii. 1 etseqq. Commit- testatur vetus sbriptor, qui pbst Bedarii Ijisioriarii
    ierehaudpossumqulnhujus aliorumque doclorumvi- Anglorum continuayil el ad hunc aiinum, quo Cym-
    _ rorumjudicio nieiimqubqueiidjungam,cuiexsequen- bertus Lihdisfarofuriiepiscopus obiit; eliarii ordina-
    tibus iusuperfalionibusroburaddiposseexistimo.Eie- tionem Ecgberti retulii. Coiislat pqrroexjpso Al-
    -nim in epistolis 76 (nunc91) ei 92 (nunc 108)Alcui- criino in' poemate de episbbpis Ebofacensibus Ecg-
    rius ipsemet sat aperte declarai quo sensu Aquilam. bertrim sedein Eboracensem " tenuisse annis triginta
    tiralfem suurn appellet,-charitate nimirum; non sori- quatuof:. -
    23 DE VITA B. F. ALBINI SEU ALCUINl
    .' Rexit.hicecclesiamtrigintaetqualuorannis. A tis pene omnes veluti indubitatum supponunt, recen-
    Ex consensu vero auctorum1 indubiurii est, ut ipse- . tiores vero omnia ad' severiorem crisin vocantes
    mel Alfortus fatetur, Ecgertum obiisse anno 766. refutant, et gravibus rationibus demonstrant Yen.'
    Ab hoc anno si illos 54 subtraxeris, remanet annus Bedam obiisse prope annum 735 quo beatum Alcui-
    752 initi regiminis episcopalis. Hic episcopus Ecg- nuni vix natum, aut certe diseiplinis severioribus -
    hertus, quem' Malniesburiensisomnium artium libe- mirius aptum adhuc fuisse credunt. Cerle puer erat
    ralium armarinm vocat, in monasterio suo scholam . cum primo traditus fuit disciplina. Ecgberti archi-
    constituit filiorum nobilium,,quorum alii arlis gram- episcopiEboracensis anno 752, utpajilo ante diximus,
    maiiese rudimentis,J alii-. disciplinarum liheralium ordinati. Obiit vero Yen. Bedaprimis annisepisco-
    , alii divinarum Scripturarum scientia in- .' patus ejusdem antislitis, uti ^onstat ex ipsius Al-
    ' studiis
    struebanlur. Hos omnes cqndiscipulossuos Alcuinus cuini testimonio infme hujiis cap. referendo : nimi-
    litterarum ac pietatis studio anteibat; suo.vero ma- rum-anno 735 triennio post Ecgberti ordinationem,
    glstro cum lanta confidentia et fidelitate adhserebat, quandoutAleuinus lucem vix aspexisse creditur, aut
    ut nihil ageret quod magistri auctoritas non probas- certe, primum diximiis, puer erat.
    set-: adeo ut arcana quoque cordis sui, imo et sti- XII. Yerumenimvero de setate Yen. Bedselonge-
    mulos libidinis,- quibus aliquando impetebatur, ei- aliter sentil celebris scriptor Ffanciscus Chiffletius
    dem aperire non erubesceret, non ignarus iilius in dissertatione, quam novse suseedilioni Hist. Ec-
    quod sanctissimus monachorum legislator Benedi- cles. Gentis Anglorum a Yen. Beda- compilatseprse-
    ctus cap. 8 suaeregulcesuis sectatoribus prsescripsit, misit, ubi pluribus argumentis evincere conathr,
    « utmaias cogitationes cordi suo advenientes abbati g-vir doctus, Yen. Bedamvitamsuamusque ad annum •
    non celent suo. _ Quod sane prsesenlissimum reme- 762 produxisse, ac demum nonagenarium obiisse,
    dium est pro domandis tentationibus illis periculo- ut vitae Alcuini scriptor testatur.' Quod si verum sit,"
    sissimis.' tunesane setas haud repugnaret, quin Alcuiriuspo-
    X.-Ecgberto anno-766 XIIIJKal.Decembris-mor- tuerit esseBqdaediscipulus;eo siquidem aimo 762,.
    tuo Alcuinus « divino munere Elcberlum seu _Elber- ipse prope triginta annos setatis numerasset. Hsec.
    lum virum beatum et clarum lo.coamissi magislrum ergo Ghiffletiisingularis sententia absque discussione
    aeeepit, J ut scribit auctbr Yitse cap. -2, num. 9, prseteriri" nequit.
    quod' non ita intelligendum esse censeo, quasi __EI- Xni. Prsecipuum et pene unicum quo hsec illius
    bertus ille modus docendi in schola Eboracensi non sententia niti videlur fundamentum struclum est *su-.
    obtinuerit vivente adhuc Ecgberto, sed prhnum post per testimonio, quod nullam,utipse putabat, pali-
    illius obitum. Illum enim magistrum scholsei_bo- tur exceptionem, testis nimirum oculati, qui viro-
    racensis ab Ecgberto adhuc in vivis agente rectorem beato in exlremis constituto aslitit, Cuthberli scili-
    constitulum fuisse ipse Aiciiinus lestatur in pqeniate cet ejus discipuli, cujus exstatde transituYen. Bedae
    de Pont. Eborac, ubi poslquarii narravit JElber- epistola ad Culhv.inum, edita saepius, et apud Ma-
    tum, jam sacerdotem ordinatum, suo pontifici sem- billonium Act. SS. saec.m Ben., part: i, pag_ 557,-et
    per indiyiduum comitem adhsesisse, addit: emendatior,utprsetenditur, a Chiffletio cit. -qpere,
    - A quo<lefensorclerodece.nilur onini, cap. 2 "difesertationis, pag. 11. Argumentuni suum
    • Ef simulEuboricaprasferturinurbe magister. Chiffletiusita instruit cap. 1, p. 4: -« Cuthberlus di-
    serte ait Bedain bealam animam exhalasse
    Quamvis ergo Ecgberlus apostolico zelo ductus.nun- f, feria ad vesperam, septimoKal. Junii, sive dieguarta men-
    quam a munere docendi pueros et adolescentes ces- sis Maii 26 accurate. Fuit- enim anno Ch.risii 762
    saverit, prsecipuam tamen scholarum curam, solli- Pascha 18 Aprilis, Ascensio Maii27: Quod
    citudine suse ecclesiseplurimum impeditus, iElberio ergo prse-
    miserat Culhbertus-, vitam duxisse nsque aa diem
    demandavit, cui etiam inaxime tanquam proprio Ascensionis Dominicse, exclusive intelligendus est,
    ac prsecipuo suo' magistro, Alcuinus omnem pene vel
    suumin litiefis profectum in-eodem poemaie refert accipiendus de die ecclesiastico Ascensionis, qui
    aprimis vesperis, adeoque a feria quarta exeuntein-
    acceplum. Hinc illum a-sapientia, doetrina et mu- cipiebat. s lta Chifflelius. Aslnescio qua subreptione
    nere docendi unice deprsedicat; ostendens quas_ante vir doctus asserere poluerit Cuthbertum
    adeptum episcopaturii varii generis disciplinas do- deceptus diserte dixisse: Bedam beatam animam exhalasse
    cuerit; quod exteras eliam regiones adierit: feria ad vesperam,vn Kalendas Junii. Feriam
    quarta
    -.ophia.deductusamore; quarlam enimillo Kalendarum Junii die accidisse, in
    Si quidforte
    • " -Quodsecum novilibrorumseu studiorum Cuthberli"epislola minime legimus; sed sat aperte
    ferret, terris reperiret in illis. ibi dicitur, festumipsuniAseensionisillbdie, viilial;
    Inliacperegririatione litteraria __Elbertus,opinor, Junii, celebratum fuisse. Postquam ehim Cuthber-
    Alcuinum adolescentem comitem habuit; de hac lus circa epistblseiriitiumnarravitBedanr duabus fere
    enim interpretor inilium. epistolae 222 (nunc 53), ante Resurrectionis festum hebdomadis morbo cor-
    ubi ait, seolim magislri sui vestigia seculum apud reptumvitamtduxisse usqne:ad diem Ascetisionis,id
    Corbeienses \An Morbacenses? ] diverlisse, illius- est, septima Kal. Junii (ita' enim ibi verba neclit)
    que "congregaiioriis laudabilem conversationem' vi- D post longius inlervallum narrat, quod feria quarta a
    disse et amasse. Yid. nolas ad canidenv epistolam. mane usque ad vesperamdiem dtixerit, ac demum de •
    Narratprseterea Alcuinus in cit. loc. quod -Elbertus canlans Gloria Patri, etc., spiritum e corpore ultimum
    ex illo iiinere rediens pastoralem quidem curam exhalaverit. Hsec profeclo narratio sensum quem D._
    sumere compulsus sit; nihil tamen in illo muriere Chiffleliuscomminiscilurhaudinsinuat, nimirum Yeh.
    a studio lcgendi ac docendiremiserit:" Bedam animam exbalasse- feria quarta ad vesperam
    Sed ne.quedecrevit,curarumponderapropter, vn Kal. Junii; sed hunc unice, ut textus habet, vi-
    . Scriplurasfervensinduslriapriseaiegendi, - tam duxisse usque addiem AscensionisDominicas,id
    Faclusutrumque,sagaxdoclor,piusatque sacerdo.. • est, septimam Kal. Junii. Quod idem plane sonat,
    Demum iiarfat quod idem jElbertus prsesul plenus acsi dixisser: Vitam duxitusque ad diem Ascensio-
    dierum ac meritorum anle obitum suum Eanbaldo "nis, id est, usqrie ad vn Kal. Junii, i(a nimirum, ut
    condiscipulo suo pbniificale decus,' sibi vero libro- ex mente Cuthberii eadem fueril.dies seplimalial.
    rum gazas, seu bibliothecse opiimis libris refertse Junii et dies Ascensionis Dominicoe. Teslimonium
    euram ipsumque scholse"regimen tradiderit. De quo igitur Cuthberti,-iu quo D. Chiffletiusmaximum suse-
    redibit sermo infra cap. 4. sentenlise prsesidium collocabat, illi potius refraga-
    XI. :Quoniamde magistris beati Alcuini sermo- tur, quia dics Ascensionis ex compuli legibus non
    nem coepimus,inquirere porro haud supervacaneum, anno 762, sed anno 755In diem 26 Maii, hoc est, vn
    imonecesse efit, num iis quoque Yen. Beda sit ac- Ral. Junii, incurrit.
    censendus ? qnod quidem scriptores anterioris a.ta- XIY, Ciunigilur prEecipumuargiiinenlum,quo cj|
    $8 FROBENIICOMMENTATIO. 26
    ChiffleiiuSobituin Yen. .Bedsead annum 762 usque A Lulli archiepiscopiMoguntini, quseinter Bonifacianas
    producere voluit,"illius intentioniminime faveat, sed . tom. XIII, Bibl.Patrum ex editione Nicolai Serrarii
    ex illo, Cuthberti testimonib potius relatio auctoris recensentur, instruit, ex quibus vir doctusevincere
    ChronologiaeHist. Gent. Angl. adjectse, Simeonis contendit-, Ven. Bedam non nisi post marlyrium
    quoqueDunelmensisseu Turgoti libr. in n de Dunetm. sancti Bonifaciie vita migrasse, atque adeo ultra an-
    eccles. cap."4. StubesiiDominicani Act. Pont. num 755 in vivis egisse et nonagenariuin obiisse. Ita
    Eborac. alque virorum doclissimorum, Pagii Mabil- vero ipse loc. cit. pag. «6 et7 ex epistolis 89, 95, 111.
    lonii aliorumque recenliorum criticorum senlentia, et 151)ratiocinatur : Epislola 150, in qua Beda
    qua obitus Bedaein anno Christi 735 statuilur, con- nuper in Ecclesiafulsisse dicitur, male sancto Boni-
    firmetur; reliqua argumenta, quibus D. Chifflelius facio Moguntinb in ediiis ascripfa est, cum vere sit
    ex testimonio scriptoris YitaeAlcuini, ex Carthusia- Lulli ejus successoris , qubd gemiifa ralione sic
    noruuf Coloniensium additione ad Martyrologium, ostendo: prior pelitur ex tribus epistolis supra nie-
    ex epitaphio Bedaea WioneLigni Yitaelibr. v, cap. moratis. Per primam petierat Lullus a Cuthberto
    101 relato, ac demunrex episloljs quibusdam Lulii omnia Bedseopuscula, fcquibus cum pauca obtinuis-
    archiepiscopi Moguntini, Bedam nonageharium obi- set, quorum mentiodeerant in epistolis89 et 95, supererat,
    isseprobarecontendit, omneadidpersuadendum pon- ut reliqua quse" sibi poslularel, hoc vero fa-
    dus amitiunt.. Nam additiones illse Carihusianoruiri cit epistola illa 150. Allera ratio esl quod constet
    Coloniensiumad Usuardi MartyrologiumTecentiores BedamBonifaciofuisse superstitem; etenimBonifa-
    sunt quamut fidem contra tot alia antiquiora testimo- cius glorioso martyrio vitam sibi in ccelum stravit
    nialacerequeant.utpotefactse aceditseprimum anno T. annoChristi 755. Porro Lulluspost Bonifaclumjam
    1521,ut ipsemet-Chi.fletiusfaletur. Similiter recen- cpiscopusmisit pallam holosericamadcohonestandas
    iius est epitaphium illudapud Wionem, in quo legi- Bedserecens exstincti reliquias:' ejusdemergo Lulli
    tur incomptus hic versus: est epistola Illa ad Cuthbertum abbatem, qua. est in
    crfllectione centesima quinquagesima, in qua Bedse
    Annosinliacvita ter duxit-viUe triginta, nuper in Ecclesia lucentis, adeoque tunc. vita jam
    perfuncti, mentionem faeit.-» His prsemissis ita con-'
    quodque sacris.reiiquiis Bedseinditum fuisse mone cludit Chiffleiius: « Cumigilur ex his liquidoappa-
    Wion, poslquam.e Girvo, ubi primum sepultse jace reat Bedam in vivis fuisseultra annuni Christn55,
    bant, Dunelmumtranslatse fuere circa annum mille- examussim seiasejus nonagenariaquam ex ejus epi-
    simum, treccntis prop.eannis p"osl'ven.viri-obitum iaphio aliisque argumentis astruximus, obitum ejus
    nibil vero ejusiriodilegilur in allero epitapliio,quol defigit anno 762 qui fuitLulli.post % Bonifaciumse-
    ex cod. ThuanseoediditMabill. ad YitamYen. Bedse dentis scptimus.-> :
    pag. 559. Yide etiam.ActaSS. Antverpiensia ad dien XYI. Mirumcerte est Ghiffletiumex raiionibus le-
    27 Maii, not. e. Occasionem erroris de Bedsesetatii vissimiset pene nuilis epislolam150 collectionisillius,
    nonaginta ahnorum abs dubio prsebuitscripior Yitai sancto Bonifacio abjudicare, el beaio Lullovindicare
    beati Alcuini, quem etiain prosua opinioneD. Chif- voluisse. Prior quidem ratio probal Lullum ila seri-
    flelius adhibuit, scribens cap 1, num. 7 Bedam nona- bcre potuisse, uti scripsit auclor epistolse150, non
    genarium ad Dominummigrasse. Yerum scriplor illi vero probat Lullum, et non Bonifacium, ita rcvera
    sat claresignificat, se de ea re nihil cerli habere scripsisse. Allera ratio est aperta petilio principii.
    sed ex tpiorumdamnarraiione id accepisseait; noi C Lullum enim esse epistolse150auctorem indeconclu-
    ergoaSigulfoAlcuini discipulo acsocio, a quo reli- ditur, quod ipsejam episcopuspost sanctum Bonifa-
    quabeatiAlcuini acta didicerat,-eamquoquenoliti.an cium anno 755 martyrio corbnatum., illam scripserit,
    de setateet obitu Yen. Bedashausit, sed ab aliis qui et.cum illa miserit pallam holosericam"ad cohone-
    busdam, quorum fidei id-dubius reliquil. Simileni standas Bedserecens exstincti reliquias. Imo Bonifa-
    ' fabulam ex aliorum relalione idem scriptor ihi sub cium Bedaefuisse supersiitem ex aliis certe genuinis
    junxit de tempore quod Beda in scribendislibris suii> ejusdemepislolis, in collectioneilla ssepiusmemorata
    insumpsil: « Decimononoaetalissuseanno, inquit 8 et 9, evinciiur. , ln prinia siquidem vir.sanclus.
    levita, trigesimo vero sacerdos efficilur, a quo lem petit ab Egberio arcbiepiscopoEboracensi ut sibi ex
    pore, quaeante per triginta annos didicerat Ecclesia opusculisBedse aliquos iraclatusconscriberecl.diii-"
    profutura usque quinquagesimo nonb, cumsudon ' gere dignetur, « quem, inquit, nuper, ut audivimus,
    non inerli, dignis memoria libris inserere proprii1 divina gratia in veslra provinciafulgere concessit. »
    S-5Tlostuduit. Per alios aulem triginta annos, ferun In epistola 9 ah Huetbertoabbate simililer « rogat, ut
    ea, quse scripserat, correxisse. . Figmentum! evi aliquade opusculissagacissimiinvestigatorisScriptu-
    lescit sanepenitusuocprsefatiscriploris lesiimonium raruift Bedan monachi,-quemnuper in domo.Dei,in-
    dumibideni scribit, Bedamanno 731, dieAscensioniii quit, apud vos .. . fulsisseaudivimus conscripta no-
    Dominicse, vn Kal. Junii obiisse, et nonagenariun bis transmiflere dignemini'. _ Sicut ergo Chiffletius
    ad Dominummigrasse,"ubi scriptor ille multiplicite ex verbis epistolce150, quibus mentio fit Bedaenuper
    allucinatur. Quomodo enim scribitur (verbis utoi in Ecclesia lucentis, infert ipsum tunc yila jam -de-
    ipsius D. Clilfi-etii1. cil. pag. 6) Beda-obiisse anm 1D functum, ita ex simili mentione,"quaiufacit sanctus-
    Chrisli 731 nonagenarius, qui anno eodem leslatur Bonifaciusin epistolis 8 et 9 recte infertur, Bedam
    '
    fiiissese annorum nonariipliusquinquagiritanoverii ante marlyrium sancti Bonifacii,atque adeo ante an-
    Aul quomododici potest, obiisseBeda anno 751, -dii' num 755 obiisse: etcum sanctus Bonifaciusin prse*-
    AscensionisDominicoe,et vn Kal. Junii, cuiri ex ve fatis epistolis eodem slylo utatur, quo utitur auctor
    teris computi regulis certissinium sit, illo arino 73? epistolsecenteshna_quinquagesiinae,.nulla causa sub.
    AscensionemDomini non vu Kal. Junii, sedvi Idu i est cur haec, de cujus auctore nemo ante D. Chiffle-
    Maii evenisse? AllucinationemquldemistamD. Chif tium dubitavit, eidem.sancto Germanorum apostolo
    fletius "nonaucloris, sedlibrariivitio tribuendam, e - abjudicetur. Advertendumvero hic essemoneo, epi-
    idcircb loco 751 legendum exisiimat762 prout ipsunt stolani 150 pi'sefata.,colleclionis,quam Serrarius lan.
    auctorem scripsisse non "dubitat. Yerum quis nbii ' quain ineditam ex Baronio tom. IX Annal. pag. 96
    palpet haric Chiffletii conjecturam, nullo adhibiti» descripsil, non differre ali epist.,9 ejusdem coileclior
    idoneoargumcnto, exprsecepla semelopinionenia - -nis, sed unam-eamdemqueessecum illa, cum hac so-
    nasse. Teslimoniumergo scriptbris Yitse beati Al: lumdifferentia, qhodhbiin priori,nempel.5.0,legitur :
    cuini tam- eyidenier allucinantis pro coufirma . Rogamus, ut rejiqua, etc.i in posleriori nempe 9
    -tione opinioriis Cbiffletianaeineptum et inidoneuni legatur: « Rogamus ut aliqua, etc; . etubiin ista
    est. legilur : « Et si vobis laboriosum non.sit, tit cloc-
    XV. Bemurnhaud majoris pqnderis est argumen: cam" unam iransniiUatis. t in illa legatur: « ut
    tuin quod D, Chiffletiusex quibiisdam epislolis beat i eorumunum (apud Barqnium, partenj
    unam) nobi^
    27 DE YITA B. F. ALBINISEU ALCUINI gR
    grande sblattum peregrinsitionis riostrse transmit- A fuit. NamYen.-Bedainepist. £idEgbertum antistilem;
    tatis.» • . Eboracensem congregationem mbnasterium vocat:
    XYII. His qusehucusque adversus D. Ghiffletium ibi servabatur regularis nlai-disciplina. Inepislola
    dispulavimus robuf accedil insuperabile ex testima- enim 5 {nunc 6) Aicuinus fralres Eboracenses ad
    nioipsius Alcuini,"qui in Poemate dePontif. Eborac. illius observanliainadhortalur : _Regularis, inquit,
    scribitBedam obiisseprimis annis episcopatusEgberti vitsevos ordinet disciplina. i Quibrisverbis ipse mo-
    . illius Ecclesisearchiepiscbpi. Ita ibi canit: nasticam disciplinam intelligit; addit enim :, « et
    Temporibusjirimisprsefatipraasulisalmi, ecclesiasticsepietatismoderatiovenerabiles efflciat: i
    ubi differentiamregularis ab ecclesiastica«eu xleri-
    Presbjler exihiiusmeriliscogiiomineBeda. cali disciplina insinuat, et ad ulramque 'horlatur,
    Astra petens clausitpra.seutis.Iun_.naviise.
    quia utramque illi fralres profitehantur.-Ibi simili-
    Egbertus, ut supra monstravimus cathedram Ebora- tei\eos; uli aliy-smonachosin aliis-epislolis, horia-
    censeni consceriditanno 752, obiit vero anno"766;- turad.huraililaiem et.-obedientiam, quji sunt virtu-
    Bedseergovita attingere non potuit, ut Chiffletiovi- tes monachis proprise et. monaslicsevila3fundamen-
    sum est, annum 762, qui non ad primos, sed adulli- tum. Porro in poemate de Episcopis Eboracensibus -
    mos annos episcopatusEgberti pejtinet. - Wilf-idujn juniorem, ordinatus
    antequam episcopus
    . XYIH. Yerumlongior singularis illius sentenliseD. fuisset, Euboricaevicedomhuniet abbalem fuisse ail,
    Chiffletiidiscussio supervacanea fortassis, et ab hoe quia riimirum in ecclesiis cathedralibus riionacho-
    loco extranea cuiquam videri possit; iliamtamen ob rum, prseter episcopuriierat etiam abbas, qui regu-
    ipsam Illius singularitatem prseterire non potuimus, g laris vitaemaxime - curam gerebat. Ibidem JSlberius,
    ul jam nihil dubii relinquatur beatum Alcuinum circa Wilfridi post Ecgbertum successor in monaslerio
    aimum^SS Yen. Bedae,jamanno eodem defuncti, di- (nempeEboracensi)a puerilibus annis -tradilus, et
    scipuluniesse non potuisse. post exactos annos decem pontificatus eadem mona-
    CAPUT III. sterii sepla, ut Deo soli seniret, repeliisse perhibe-
    tur. Demum sanctus Liudgerus Eboraci ,_ Alcuino
    Beaii Alcnini professiomonastica ex obsermtionibus prseccplore, in monaslerio monachorum eruaitus
    D. Mabilionii fuisse memoratur iu anonymi libello de Yita sancli
    .XIX'. Postquam in prioribus capiiibus -bslensuni Liudgeriapud Mab.Aci. SS. ssec. iv Bened. part. i,
    fuit, beatuni Alcuinum in ecclesia-Eboracensi sub pa"g.57, cap. 5. Ergo in Eboracensi congfegatione
    magisterib Egberti et .Elberti ab infantia educalum", monaslicum institulum tunc viguit; el quidem se-
    nulritum, ac virtutibus sciehliisque excultum fuisse, cundo Behedictinorum. Nam sancius Wilfridus I
    iioc loco incongruum haud videbitur inquirere, quod- archiepiscopusEboracensis in sua dioecesi regulam
    nam ibi gehus vilse, caiiohicorum-videlicetseu cleri- sancliBenedicti invexisse, et ejus ope insiituta ec-
    corum, an monachorum professus fuerit.-Et hoc qui- clesiarnm meliorasseperhibetur ab Eddio Stephano
    dem argumenlum Mahillonius a' nemine suo tempore apud Mabill.ibidem in Yita sancli Wilfridi cap. 14,
    traclatuminvenit, licet scriplores quidam, prseser- quem locum idem Mabill. egregie illustrat ibi in ob-
    thn Benedictini, virum beaium suis accehserent, serv.prsev. num;10el ll,pag. 673. Quid, quod Joan.
    nonnullis fecentioribus contradicenlibus. Quapropter diacoriusin Vita saneti Gregorii-Magni,iib. iv, cap.
    vir ille celeberrimus et in similibus rebus tractandis *-*„ 82 lesletur, qubd «tunc vix poterat in illis ^artibus
    exercitatissiinus, id argumentiin elogio ad Yitam monachusaiiquis inveniri, a quo non obsenTaretur
    beaii Alcuini aecuratius tractandum sibi sumpsit, tam in proposito quam in habitu regula sancti Bene-
    alque utriusque partis rationes, non quse bactenus dicti; His raliociniis D. Mabilloniiaiiud addere liceai
    prolatse sint, sed quse proferri possint, bona fide ih ex epist. 58 (nunc 75) ad Calvinum presbylerum, ex
    medium adduxit, quas hoc loco in compendiumcon- qua iutelligilur, illum fuisse membrum ecciesifeEbo-
    traclas cxhihere lectoribus graiius fore duximus, racensis, concurrens ad electionerii episcopi illius
    quam si easdeni cum-omni sua prolixiiale, vel no- sedis; et illum cum monachis in cella sancti Stephani
    stras, in.materia a viro illo celeberrimo pene ex- monachum vixisse, ibi enim Aleuinus Calvinum ad-
    hausta; obtrudere voluissemus. Pauca nihilominus, horlatur, iit -pra_ler virtutes alias, etiam discretiriiii
    quse firmandseD. Mabilloniisenienlise apla fore cre-• sludeat, « quse, inquil, inter monachosmater virtu-
    didimus, noimunquani immisGereplacuit. tuiriesse dicitur, J nempe in regula sancli Benedicli
    XX. Primo locb Mabilloniusinvicte probat, Alcui- cap. 64. - .
    •
    num in ecclesia Eboracensi non solum educaium, XXn. Reponcs. Sigulfum el Fridugisum Alcuini
    verum ctiarii ilii tanquam membrum incardinaiuiii discipulos el.in scliola ecclesiseEboracensis educa-
    et aslrictum-fuisse; -quod nemb non concedel, qui tbs, habilucanonico usos-fuisse. Respondel ~D.Ma-
    epistolas Eboracensibus fratribus ab ipso scriptas billonius, 1°non tameri de illis constare vere Ebora-
    perlegerit.' fn epistola enini alias 7 (nunc 6) illius censi ecclesiseincardinatos fuisse; sicut id consSalde
    ccclesisefiliuriise profitelur, nqn tanttim ob gratiani Alcuino ; 2° forsari in illa ecclesia fuit congregalio
    educatioriis aul subjectionis (quo nomine omnes inisla ex canonicis seu clericis et inbnachis ; 5° forle
    Chrislianl malris Ecclesisefilii dici possimt) sed ado- D ibi, elerici," elsi htenles vesle canonica; vitam vi-
    ptionis causaYqua illorum congregalioni tanquam xere riionasticam; ut de ecclesia Bremensi scribit
    membrum el ejusdem bvilis, domus, familisequepar- Adamus.
    ticeps aggregari nieruit. In illa comniunilale continub XXIII. Alleruni aiguhienlum pro moftachalu heati
    vilam duxit; ad illam quandoque peregrinatus obe- Alcuiniiride accipitur, quod is a Carolo Magno de-
    dientia tractus reversus esl; ibi bibliolhecsecustos, leclus sit abbas ad corrigendoi. mores Turbnensiuiri.
    ibi-scholaemoderftlor fuit, quod offieium in commu- iriqnachorum; ad qriod opus niinquam adhibili aut
    nilaiibus religiosis extraneis, si domestici ad hoc apti visi sunl abbates sseculares, uli viderc esi in pri-
    idonei reperiuhtur, rarius coinmitli solet."Inde venit vilegio Corbeiensibus a Nicolao papa I concesso, Bt
    quod Alcuinus, mortuo Eaiibaldo senibfe archiepi- in conpilio.Ti.osleiano,cap. 5.
    scopo Eboracensi, dum ipse in Gallia versabatur, ad XXIV. Tertium a.rgunientumdesumitur ex zelo ei
    eleclionemnovi pra.sulis vocatus fuerif : ad quam sbllicitudine prorijovendi nionaslicam disciplinam,
    quo minus accederepotuerit, febrium acerbitateni quam adhibuitbeatus Alcuinus, utiteslanlur plurima.
    et tardationem xegisih Saxohia impedimerilo fuisse ipsius epistolse ad monachos diversorum mohaste-
    scribit in epist.-48.et 49 (nunc 54 et 55). fiorum, Fuldensis, Corbeiensis, Morbacensls, Salis-
    XXI. Hseccum ita se habebant, dubilari jam mi- burgensis; Lirinensis et aliorum scriptse, quiomnes, _
    nime potest quin beatus Alcuinus instilutum illud, sicul D. Mabilloniusvariis in locis demonslrat, re-
    quod inilla ecclesia et communitaletunc vigebat, pro- gulam sancti Beiiedicliprofitebanlur. Quis diaconus
    fessrissit. Iiisiitutuni vero illud primo monasiicum his teiriporibtis, quis clericus aut canoniciis sajcu-
    29 FROBENHCOMMENTATIO. 30
    laris, quamvis.doctor publicus; imo quis episcopns, A' Alcuini, cririipleriimque in aula regis et inter aulicos
    ftisi e monacliis"sit as"suinptus,'cu-utantq zelo scri- versari coactusesset, inagis' caiioriica, seu iiiillor,
    beret pro disciplina regulari monachofuni"?Hie pro- quam monastica fuit: quam propterea Yitaj scriptor
    feclo tam ardens zelusy haec lanta solliciludo/eperiri non poterat monachis solitariis, Tjene,tameii cano-
    haud polerit- nisi iiihomirie,-qui, ab unguiculis, ut riicis iihitandam proponere, quamvis ipsemet regu-
    ita dicsim;spiritu inonaslico"imbuius fuerit et innu- lam monasticamprofessione teneret; a cujus-tamen
    tritus: .-",-* rigore sefvaridb, 'ob, publica offlcia, pfseter suahi
    ,. XXV. Iride; qriodquartum:est D. Mabillonii argu- voluntatem; fuej'at impeditus aut dispensatus. His
    mentum; filialis ille affectus erga sanctum patrem addo,-<|uod ut quondam monaclii iii aliquibus eccle-
    Benediclum;-quem Alcuinus non uno in lbco piodil, siis cathedralibus, ita nuhc ih pfincipalibus et rega-
    prcecipue in epigfammatibus,-CXCYIetGCLIY, ubi libusquibusdanj abbatiis, veleiiaminpublicis siudiis
    simul lam ardenter exoptai gregis paterni augmeri- occupati magis canonicam quam inoriasticahi vitaih
    luni, ac tam fefvide cupit sanctissimi parentis gra- ' agunt, qiios monachis quibusvis ' imilsihdosvintempe'-
    •
    tiamacopeni demereri, ut non majori fervore eo stive proponeres. , .
    ferri possit quisquetsancli Beneiiicli alumnus. - XXIX. Objeclio2.;Laudalus Yitse scriptor Cap.'3,
    '.XXYI."Quintumargumentum pfetitur ex formulis Alcuinum vocat mohachum sihe tnohaclii votd. Fuit
    cbnfessionis, quas beatus Alcuinus composuit; in - ergo nibnachus.vita, iibn proiessione. Yeruin facilis
    quiiius sanctum -Benedictum - vocat patfem suiim, est respoiisio".Illa*enimscribiintur de Alciiiub, dum
    ejusque-exoptatlvesilgia-sequi. De Psalmorunr usu adhuc puer erat, cui " per aUalenivola
    ' monastica pro-
    infra, cap.-4 et 9. Ibideih cap".41, pmriesluimilitatis g- fiteri non liccbat. . ...
    gradus, quos sanclus Benedicluscorislituit, percur- XXX. Objectio 3. Repelj potest ex cap. 8"Yitse,
    rit : etcap. 3 et alibi< sanctse regulse violatorem se ' iibi aueior refert Aleuinum jam selaie prbfeetuijiivo-
    essehumiliter profiletur. Atjinquis, eadicit "Alcui- luisse saicutum relinquere, ac^i 'Cafoi.oMagno.postu-
    nus iion in propria, sed- iri "persona,monachorum, lasse licentianf ducendi vitam monasticam lri mbna-
    quibus praefuit, et hasce forrriulas suggessit. Ita sit stefib Fuldensi secundum reguiam sancti Benedicli;
    sane : ergo religiosi, quibusprsefult, erani moiiachi sed cpaclum apud Martihianbs perniansisse, ubi vita
    Benedietifti: ergb el ipse monaclius Benedictinus: .'ejusmonasticai inferipr non fuit. Non ergo,, inquis,
    crgoeadieit ex pfopriaquoque persona,' nisiinvicte .* fuil Alcuiimsrevera riionachus, sed sludio, affedu el
    pfobelur
    ' eum nbh fuisse monachuni." moribus. "Respbuflet MabiUonius, Yitse' scriptorem
    XXYII. Ultimum arguinentuin; quod D.Mabillonius illustrandum esse ex ips.oAlcuino, et cum ipse scfibit
    proasserendo.beati-Alcuini nionachalu Benedictiho, Alc'uijiumyoluisse_i-BC«/Mm relinquere,vocabrilosmculi
    ex confessioneseu professione fidei.a D. Petro Chif- intelligendas essesseculares oecupationes, quibus vir
    fletio subnomirie ejusdeni beatiyiri vulgatael'a.no- beatus quietem oralioni ac studiis amicamsuspirans
    bisiriler-dubise.fideiopuseulafelata,-depromil, planb Cbritinuodistenius erat. Debacenirii sua volunlalescii-
    demoristrat aucloreni prsefatse'"corifessionis fuisse bens ad€aiolum regeni inepisf. 101 (iiunc. 129) ait:
    riibnachum,-qrialem se ibi expfessisyerbis profitetur; «Nam fefeante hocquihquenniumsseculafes occupa-
    lieatos monachos suos agnoscit paifes 1. cit. paft. n, tiones, Deum testbr, hqn ficto.corde.decllriafe cogi-
    num. 9, monachi veste suscepla dolet, se falsunii tavi: i Elpauio ihferius dicit.se desiderare «iriter
    fefre"mbnachiiioriien,"nihilque dignum egisse hujus; *- -,1fratres in ecclesiasahcti Martini(hori Fuld_?,)vivere
    riominis etiiabitus; etc., ibid. parl. TV, nuih. 16., et feqiiiescere. t Qaihyis vefo Alciiihus In eodeni
    Ehimyero confessioiiis hujus vbrum auctorem bea- irioriasierio Turonensi cum fratribus versaretur, eq
    tjum Alcuimimessef quamvFsquidam id' in dubiumL lemporc magis canoriice viventibus, vita ejus tameji
    revocaverint, idein D.Mabillouiuspeneevincit.hi.suaL jnonasticse. quam nempe a puero didiceral, hifefior
    disquisilibne,'quani dediirius.loc.cit.; moriaclius~erg_ i rionfuit, omiiemque is conalumadhi.buil,ut illos.« ad
    friit beatus-Alcuiiius.' monaslerialis vitse lionestatem t fevbcaret, ut ipse-
    XXVIH. Hsec argiimenta, -quae"beali Alcuini hio- infetprbiileiur inepistbia li)5 (nuhc 149) ad Cafolum
    nasticsevitse pfofessionemastruunt, -D. Mabillonius s ihipbfaloi:em.v . , .-.
    vlf aeerrimi ihgehii adeo gravia esse exisiimabat, t ui XXXI. Hsecsurit qusead prbbandam monasiicam
    bniriem objeetbrunrdubitaliqnem tollere yidereritur, pfofessiohenj beati Alcuini a_fi_i'ripossunt, quaeni-
    Neque taiheri dissimulat xir aequedbcihs.ac modesius; iiilominus etiarii ex iis rioriieviier confirmari posse
    niajoris momehti objecta ijusedaih ex vita beali Al-: yidelur, quae Yehv Beda Hist. Geniis Angi.^cap. 24
    chirii peti posse; l0'Nam"qiieviia. illius scriptbr.beal:i -in fiue riarriil, quod nimirum « sirridente pace ac se-
    Aicuini ,vcstigia.cpinparat vestigiis beali 'Behbdiclii renitate teiriporum (nempe.dum hsecscripserat anno
    abbatis Aniaherisis': et ha_c ftfbn.achis,illa eaiibnicis3 751) pliires in 'geriie Nordanjrmbrorum (patria Al-
    itoiianda proponit. Respondet Mabillohius hum. 2() cuini) tarii nobiles quani privati "se",suosqueliberos,
    fuisseillo tenipore liionaclfosyilaeniitioris et.laxioris,-, depositisarmis, sataganl magis accepta tousura mo-
    ac jiropterea forsan ali hoc auctore canoriicbsdiclos., nasterialibp,f ascribere votis; quam-bellicis exercere
    quales erant Dioijysiaul el Turonenses, qubrum ali:i " studiis. i llunc morem parenles beati Alcuiriieodem
    mbnachos, aiii csinbhicbs se dicebant. Unde Carolus3 tenipore riati secuios fuisse, filiumque suum mona-
    Magiius ih epistpla aii AlbiriumM cdngfegaliqnen: i - slerialibus sehj ut interprelor; moriasticis votis
    liioftaslefii sancii Martini,-q'u'am Patrbiogiai ibmcj ascribere ybluisse credendum est. .
    XCVRI,col. -921;dedhhus, ait : « Sive cahonici dici XXXII. Hsecpfofgcto argumenta, quceniaxihiam
    -ihini; siveinqnachi/» Et Ar3b inlibro de YitasariclI pariem exD: M.abilioiiiiobservationibusin compen-
    Benedicti Ahiah; leslalur-;^» fuisse qused_ammoria-- dium_ coniraximus ; et _quse- rib^met immisciiimus;
    sleria, instiluta canonica sectaiiies, regulse auieni nemini non-, nisi vebenienter fallimur; veritati ad-
    pfseceptaignbrahies;» quos beaius Benedictus Ania- . niqduni propinqua videbuntur; nec quemquani eru-
    nensis jussu LudqyiciAugusti ad regularem formani diiprum yirorum yidimus -.qui hanc Mabillonii dis-
    feduxir. ;Patres quqque "concilii-Turonensis, anmo seftationem ex proposilo vimpugnet, quamvis non-
    815xelebrati, cap."25, monacbos et abbates vitse so- nuili sirit qui eaindeni ftecduni plene denionslralam
    luliori-compellunt, utad pristinum revefianiur sta- esse exisiiment. Obstal- riimiruni illorum assensui
    tiiiri, praeeipueabbales., ",«"quimagis canonice quanii - ajictoritas scriptoris Yil.ae, pene cbaevi, qui beatum
    moniachice intef suos conversaii vjdebantuf. » Re- Alcuhium vere ^el professiohe lrionachum fuisse;
    Spbnderi "etiam,potest, xanojiicorum-nomiiie -apuid plane- ignorasse "videripossit. Yid. Le Coirite aftnb
    pra.falum auctorem iutelligi inonachos. ecclesiarunii 802-num. 95. Eortassis vero idem-scriplbr's'tatuhi
    calliedralium, quales in Anglia et Germania, atque monasterii Turonensis pra. oculis habuit, qualis suo
    . Sfiam Roniseerant, quos monachbs canonicos vocat tempore, annis prbpe vigintl pbst obilum beati Al-
    vulgaliis Ariastasius in Gfegoiio papa IV. Yita igitur "cuini,' sub'Eridugiso illius' suCcessore fiiit, queih
    51 DE YITA B. t. ALBINI SEU ALCtJIM %%
    sanctus Odo abbas apud Joannem monachum in __.sunt, ut pigere quemvis debeat quseslioni tam levis
    Yitceipjsiuslibr. m, c.ap. 1, ita depingit: « Ante hos ponderis diutius immorari.;
    _annospersistente monastica congregalione apud ee- CAPUT IV.
    clesiam beati Martirii quse est Turonis, coeperunt Beati Alcuini schola et disciputi in Britannia. .
    modum suum consuetudinesque relinquere, ac.pro-
    priis voluntatibus vitam suam propositumquecor- XXXV. Litterarum tam sacrarum quam profana-
    rumpere. Relictis namque nativis et assuetis vesti- rum .studia in. Britannia, a Romanisantiquitus -ilji
    mentis, coeperrint fucatas atque fluxas pallioque or- constituta, deinceps vero per incursiones Saxonum
    natas circumferre cuculias et tunicas , etc. Ista et et Danorum turbala, postquarii nempecurante san-
    multa horum similia conlra regulsejura faciebant. _~ cto Gregorio Magno summo pontifice sacra Chri-
    Quam refti ita explieat Ademarus Ecolismensis mo- sliana in illam insulam illata el stabilita fuerunt,
    nachus in Chronico,'« qua lempestale, inquit, mo- refloruisse; scholas pariler publicas Grsecseet Latinse
    nachi sancti Martirii Turonis, nemine cogente, ante erudilionis ibidem post adventum Adriani abbatis et
    corpus ejusdem, abjecto monachi schemate, schema Theodoriepiscopi, hominum omni doctrinae genere
    induunl canonicale, elc. J Mutationem hanc conti- prsestantium,resuscitaias et ita frequentatas fuisse,
    gisse Fridugiso abbate, beati Alcuini successore, ul deinceps ex illis scholis non lantum episcopi,
    probal D. Mabillonius in elogio beali Alcuini*ap. 8 verum eliam reges et principes doetissimi et sapien-
    num. 41 et 42. Ad hsecatlendens et ad priorem sla- tissimi prodierint, testem habemns locuplelissimum
    tum monasterii Turoneftsis animum non refleetens Ven. Bedam in variis capitibus suse Historise,eccle.
    scriptor Yitse beati Alcuini exislimare potuit, ipsum, ]$ siasticse gentis Anglorum. Sc-H-l.sistis Polydorus
    illius congregatiomVpatrein eamdem quoque vitam Vergilius libr. iv Hist. Angl. pag. 68 arinumefat
    canonicam professum fuisse. Cantabrigiensem, funrialam, ut ipse credit, a Sige-
    XXXIII. Quidquid "vero sit, id sibi Benedictinus berto rege Anglorum Orienlalium^, quem Ven. Beda
    ordo'glorise merito ducit, virum-beatum et celeberri- libr. n, cap. 15 « virum per omnia iioctissimum et
    mum in eo ordine fuisse primo educatum, litteris ac Christianissimum _ vocat, et libr. m, cap. 18 de
    virlulibus inslructum; postea vero exslitisse Bene- eodem scribit, quod , poslquam in.Gallia exsuliava-
    dictinorum nionachorum magistrum et abbatem; orum baptismi percepil, mox ea quae in Gallia bene
    spiritumque saiicti Benedicti non tantum usque ad disposita vidit iinitari cupiens, inslituerit schola.min
    mortem conservasse, verum etiam huic sacro ordini qua pueri lilteris erudirentur : juvante se episcopo
    voto ac desiderio conjuncluni fiiisse, cui adimplendo Felice, quem de Cantia acceperat, eisque psedagogos
    TIOIInisi major Ecclesise et boni publici utihias ob- et magislros juxla morum Canluariorum prabente. >
    stare potuit. De Cantabrigia Yen Beda tacet; binc Yergilii narratio
    XXXIY. Caeterumhoc loco prsetereundum non est conjeclurse tribuendaest. Illud etiam quod idem vir
    quod bealus Alcuinus in epistolis suis nunquam se doctus ibidem opinatur, nimirum eidem Sigeberto
    monachum, sed vel levitam, vel, quod illo tempore regi comprimis acceptum referri debere, quod poslea
    idehi significabat (Isidorus lib. vn Orig. cap. 12), Anglia claros semper doctrina viros.tuleiltfet quod
    diaeonniri inscribat, mbfe nimirum tuncusiiato, ut ipse in ea litterarum fundamentum primus jecerit,
    quo quisque ecclesiastici ofdinis gradu insignitus cum narratione Yen. Beda. combiuariminimepotest.
    esset, ab eodem etiani offlcio suo appellationem "su-{i1 Hoc enim lestante Felix ille episcopus, concilii regis
    meret, monachi vel etiam abhalis titulo saipius* Sigeberti promotor, primos magistros et psedagogos
    omisso. Nullibi etiam se sacerdotem fuisse vel e sehola Canluariensi prius jam fundata accepit.
    verbo significat, nec ab aliis eo gradu sublimatum XXXVI. Illud quoque vefo harid simile est quod
    fuisse scribitur; qiiamvis non nemo reeentiorum Joannes Balaeus, cujus fidei etiam alii quidam se
    apud Mab. libr. xxvi Annal. pag. 542, num. 90 con- commiserunt, ex annalibus AcademiseCantanrigien-
    tendat. illum tunc quando Carolus Magnuscum filiis sis narrat, bealum Alcuinum ibidem. arles liberales
    suis apud Turonos in ecclesia sancti Stephani sa- omnes post Bedam docuisse. Hsec siquidem narralio,
    cram communionem percepit, saGerdotisofficiofun- ex obscuris quiliusdam anualibus deprbmpta, fidem
    clum fuisse, assistente eideni Sigulfo diacono, iiti haudmeretur, primo quod proficiscatur a scriptore -
    narral Yitse beati Alcuini scriptor num. 18. Enim- parum accurato qualem yiri docti Balseum depin^
    xero doctissimus Mabillonius ibidem hanc illius cri- gunt apud Struvium Bibl. Hist. Lit. tom. n, p._I220,
    lici et aliorum quorumdam opinionem refutat, solide § 20.. Securidb quia verosimile ribn esl, Yen. Bedam
    ostendens verborumillorum Yitsescriptoris : « Cum unquam Canlabrigise docendi munus obiisse; elde
    (Aleuinus) post communionem acorporis Chrisli et beato Alcuino superius cap. 2 a nobis ostensum est,
    sanguiuis- manu propria eis misceret, > sensiim non et poslhac comprobahitur illum omnem vitam suam
    esse, quod Alcuinus communionem corporis et san- et discendo et docendo ih ecclesia"seu monasterio"
    guinis Christi Caiblo et filiis ejus prsebuerit, sed Eboracensi, usque dum in Ffanciam ullimo abiit,
    istuni, quod Alcuinus Carolb el tribus ejus filiis Ca- transegisse.
    rolo, Pippino et Ludovico post perceptam a sacer- XXXYII. Sola igitur schola Eboraeensis inAnglia
    dole communionem corporis et sanguinis Christi I beaium Alcuinum primo discipulum, pbslea etiam
    Diiminipoculum prsebuerit, fortein secretario eccle- magislrum habefe meruit. Fuit illa tunc" tempofis'
    sice, utiolim fiebat. Etcerte nemo, ut recteiauda- inter omnes illius insulse scholas, quarum memoria
    tus Mabillonius ibi discufrit; Alcuinum sacerdbtem adhucdum exslal, celeberrima. Illam primb ab Ecg-
    fuisse dixerit, nisi qui in scriptis et epislolis illjus berto illius sedis archiepiscopo institufam, deinceps
    plane hospes fuerit, nemo qui Yitam ejus eum lan- vero ab illius successbre iElberto majore adliuc cele-
    . lilla atlenlioue legerit. Etenim in plerisque epislolis britate donatam fuisse cap. 2jam insinuavimus. Ex
    levita, et humilis levita aut etiam diaconus, nun- istbrum ergo prsesulum doctissimorum instituto ibi
    quam sacerdos aut presbyter inscribitur. Eginhardus scienlise pene omnes et arles libefales magna indu-,'
    qui illum a fecie noverat, jam mor.uum(ne'quis stfia et -cum mulliplici discipulornm prbfectu doce-
    putet anle obitum sallem presbylerum fuisse ordina- bantur; nimirum grammatiea, rhetorica, dialectica,
    lum) Albinum diaconum lantuni vocat. In Yita illius juridica, poesis, astronomia, ariihmetiea, niusica,'
    dicitur iu -Franciam venisse diaeonum num. 12, cbmpu.us ecelesiasticus, quse onmia Alcuinus ipse
    missas quotidie cum Sigulfo presbytero suo levilice recenset in poetnate de pbntif. Eborac, Maximum
    celebrasse num. 26, ac demum diaconum obiisse in- vero sludiuih ibidem impendeb.alursacrse djsciplinae,
    nuitur hum. 28.: quippe qui ministeriotevitarumcozte- ac divinseScripturse, ad cujus eliam pleniorem noli--
    itium Stephani et Laurentii in coelum perductus tiam atque intelligentiam omnia reliqua studia refe-*
    perhibetur, et in medio illorum splendidissima indu- rebantur; cujus etiarivgratia linguis sacris Hebraicae
    \us 4"lmatm astitisse, H_3cproiecto adeQ evidentia, et Gfa.cse addiscendis non nulla, quantam nimirum
    '
    53 FROBENUCOMMENTATIO U
    temporisilliusTalioferebal," diligeiitia adhibita fult. A-Fridugiso «inschola erudilionis deprseceptis divinis
    XXXVHI.Postquam bealusAleuinus in hac schola admonuerit. . Idipsum insinuat in prsefatione ad
    omnes iilas studiorum classes maxima cum applica- Commentaria in Ecclesiasten Oniseet Nathanaeli in-
    lione nec cum minori profeclu emensus est, non scfipia, ubi ipse presbyieri appellalione insigniiur.
    tantum a suis condiscipulistantam eruditionis mul- Lelandus de Script. Britan. cap. 100, pag.i55,bunc
    liplicis laudem obtinujt, ut ipsum, pfout Yitaeillius- Candidum Lindisfarnensis ecclesise alumnum recle
    soriptor lestatur, lanquam secundum magislrutn cb- facit. Iscum quibusdairialiispopulai^ibuset condisci-
    lerenij verum et a magistro suo Ecgberto archiepi- pulis suis magislrum suum Aicuihiimin Franciam
    scopo •dignus habitus fuit cui munus docendi in comilatus est; post aliquod vero temporis-spatium,
    e.adem schola comniiUeretur, et qui iElberto in circa annum 796 in-Rritanniam, cujus hegolii causa
    eodem munere socius daretur. Enimvero jam ante ignoratur, reversus est,-uli memoraturin episl. 39
    annum 766, nempe ante obilum Eegberti, qui hoc Aiunc 44) ad Damoetam.Cum vero ibi diutius quam
    anno accidit, tantam nominis sui famam adeptus Alcuinus volebat, moraretur, tacito studio illum ab
    fuerat, ut ea permotus beatus Lludgerus eodem anno HigibaldoLindisfarnensisecclesiseepiscoporepetiitin
    illius sese disciplinsetraderet, alqrie ab ipso inter epistola ad Lindisfarnenses, cujus fragmenlum dedf-
    alios discipulos spiritualia dogmata hauriret, teste mus in nolis ad epist. 8 (nunc 9).-Quin desiderio
    Alfridoin Yita sancti Liudgeri libr. i, num. 9, quod beati Alcuihi ab eodem Higihaldo fuerit-satisfactuni,
    testimoniiim etiam legitur in altera Yita Iibr. i, minime dubilandum est.Is enim ipse,ni apprimefal-
    cap. 5. Concordat in his doclissimus Mabillonius, lamur, Candidus fuit, cujusposlhac fidelilali et in-
    qui beatuni Alcuinum suti pontificatuEcgberti circa g dustriseAlcuinusvaria negotia apudregem Carolum,
    annuni 758 scholisEboracensibus praefectumfuisse apud episcopos quosdam, apud Aulse proceres , et
    colligit ex eadem Yita '
    beati' Liudgeri libr. XXIII amicos tractanda et expedienda cbmmendavit, uti
    Annal. num. 37. perspicuum esl in epistolis" 92,105, 109, 110, 123
    XXXIX. Ad beatum Alcuinum igitur scholas Ebo- (nunc 108, 135,145 , 146, 162) et aliis. Romam ad
    racenses moderantem magnus undique et ab exteris apostolorum limina, devotionis, ut videtur, causa,
    quoque Tegiohibuserat discentium confluxus. .Inter . abeuntem Alcuinus carmine hortatus et precatus est,
    exteros prseprimis nominandus est, de quo jam loqui ut ibi sanctorum aposlolorum aliorumque sanctorum
    coeplmus, sancius Lihdgerusprinius Mimigardefof. cineres pie coleret, seque illorum intercessioni com-
    diensis seu Monasieriensisepiscopus, virsanctitate meridarel, et non nisi cum munere"sacrairai reli-
    el aposlolico zeloclarus. Is eteniin cum aliquando ab . quiarum reverteretur, quod carmen inlra dabimus.
    abbate suo Gregorio, sanctiBonifaciiin ecclesia Tra- Is ipse fortassis auetor est scripti cujusdam haclenus
    jectensi successbre, in Angliaui missus, Eboraci mb- inediti De Imagine Dei, quod exstat in appendice2,
    rarelur, atque in beati Alcuini. notiliam venisset, de quo conjecturam nostrsim aperuimus ibid. in
    eruditionis illius eloquio adeo delectabatur, ut Tra- monito prsevio.Ab hoc Gandidobeati Alcuini disci-
    jectum reversus continuo desiderio teneretur, ad • pulo distinguendus est aller Candidus Fuldensis mo-
    eamdem scholamredeundi: Quapropter assiduis pre- nachus et presbyter, proprio nomine non Wizo, sed
    cibus et.abbatem et parenlem suum Thiadgrimum Bruun nuncupalus; quod suuin nomen ipsemetin
    proliac licenlia obtinenda faligavil, eosque tandenr, fine prsefationis metricae advitamsancti Eigilis ab-
    utejusdesiderio consenlirent, permovit. Liudgerus p batis expressithis verbis :Explicit prwfalio Candidi
    igitur voto suo damnatus Eboracum rediil, et ibidein ad Modestum,fjui proprio nomineBruun et Richeo
    subdisclplina beati"Alcuinf tribusannis cumdimi- nuncupatur : quod ipsum facit in iine cap. 17 Yita.
    dio remansit, donec nimirum emergente casu , An- ejusdem, scribens:
    gloruni in Ffisones odium vitaturus invitus in pa-
    triam remeare coactus est, iis jani "disciplinisinstru- Ouamqueegometquondamhaenutrilusinaula
    Bnmnvilisquemagister .'
    Pr esbyteret monaciius
    ctus, quseillum dignum reddidefe ad munus episco- Depinxiingenio,etc.
    • pale et apostolicumcum maxima nominis sui gloria
    in patria obeundum. Comitenf itinerisabAlcifino XLII. Candidisocius ac in schblaEboracensi sub
    accepit quemdam,diaconum, noihiue Putul, Romam beatiAlcuini magislerio condiscipulusfuit Fridugisus
    perrecturum, qui deinde ordine presbyterii ibidem teste anonymo Yitsescriptore cap. 8,-num. 14.Co-
    aceepto Eboracum reyersus postea cum eodem ma- gnomen inter litteratos sui temporis tulit Nathanael,
    gistro suo in Galliani venit. Plures alios viros aut uti ad episl. 118 (nunc 157) notavi ex iriscriptione
    juvenes ab exlefis nationibus ad Angliaescholas illo cod. Colbertini. Ab Alcuino nunc diaconus, prsefat.
    Xempore fama eruditionis celebratas, maxime ad inEccles., nunc archidiaconus epist. 183 (nunc 124)
    Eboracensem quam beatus Alcuinus moderabatur, appellatur. Beati Alcuini popularem illiusque in
    venisse credibileest: quinam vero illi fuerinl, monu- schola Eboracensi discipulum, ac postea eliam in
    meritis deflcienlibus,ignoramus. Galliamcomitem exstitisse, prseter prKfationem et
    d-XL. Inler- populares beati Aleuini qui illius fue- epistolam mox cilatas singularis etiam illa erga ip-
    runl discipuli, prsecipuesequentes innotuerunl, quo- sum in negotiis suis gerendis confidenliaac familia-
    rum acta misedam,quse obscuriora videri possint, D ritas suadere videlur , quam vir prndens vix indul-
    breyiter elucidare conabimur. Primus ex his memo- sisset discipulis peregrinaj. regionis, quorum inge-
    randusEanbaldusjunior cognomentoSymeon,-senio- nium nondum satis exploraium liabere potuit. Illum
    ris Eanbaldi, beatiAlcuini in cadem schola quondam elegit qui sacroslibros a se diligenlissimeemendatos
    condiscipuli,anno 796 iv Kal. Augusti demortui, in ad Carolum imperiali corona reriimendumdeferrel;
    cathedra Eboracensi successor: de quo plura notsf- epist. 103 et 185 (nunc-131et 155). llluin in palatio
    vimus ad epistolas 50, 58, 170, 173, 174(nunc 56, viventem,-simul et Gandidunifde fratrum Turonen-
    6,4,73,114, 115) ad eumdem scriplas; ad quasno- sium cum Theodulfo episcopoAurelianensi discepta-
    tas lectorem compendiigratia remiltimus." lioiie, pro causae fratrum illorum defensioneinstru-
    XLI. Alter beati Alcuini discipulus bic eommemo- xit in epist. 118 (nunc 157). Illum cuni rege in Balr"
    randus fuil, Wizo vel Withso,patrio, utreor, no- neo. Aquisgranensi commofanlem horlatus esl ut
    mine quo appellatur.iu epist. 118 (nunc 157), cujus discipulas suas, vLuciamet Columbamin aula versan-
    in codice Colbertino, ut in nbtis ibidem monuimus, tes, suse-sapientise decore et floribus exornet epist.'
    inscriptio talis est: Epistola ad Candidum, id^.est, 98 et'185"(nunc 126 et 155). Demum infirmitate
    Wizonem.Bunc discipulis beati Alcuini annumeral fractus Alcuinushunc dilectuni-suum discipulum'prse
    Vilse scriplor num. 14; atque illi elogiummagnanimi omnibus dignum aeslimavit, qui etsi' irionasticam
    attribuit. Ipse etiam Alcuinus in epist. 115 (nunc vitam non profiteretur sed canonicam,'sibi in resi-
    157), illumsuum aliquando fuisse discipulumsignifi- mine monasterii Turonensis succederet., IdemFridu-
    -cat scribens^quod ipsum cura socio Nailjanaele, sen gisus pqslea etiam ab.basSithiuensis sancti Rertini
    gg DE YITA B. F. ALBM SEU ALCUINI 36
    factus est. gjib jpjusvej'0 regimjne posfea in utroque A' stolas 157 et 158 (nunc 20,6ct 2Q7). t ,01im, inquit
    iilb moriasterib iaxior disciplina canonicofum repul- iri epistola priore, tegenui," nutrivi,_alui, etadpefi
    lulavit, et sancli Benedicii spiriluspenitusexstlnctus feclum virum usque perduxi. . . . ita, u't-luaift jau-
    est. Magnseetiaiu in 'aulaimperialiauctoritaiis fuit; dcm iqta decantet' regio, . iienjpe Rrif,ajjnia,nt legi-
    subscfipsit" efiim testam,enlo"Carbli Magni, fuitque. tiir ift codd'. mss. Salisburgensibus, prout ibideni
    Ludoviciiinperaloris caqcellafius : etobiit anrio834. . no.tavi. In altera vero epislqla exemplum quo 'ad
    Yid. Mab.iii elog. bjeafiAlcuini iium. 45, efli.b.xxvin vitae emendatiohem aniftietuf illi proponit pbii-
    Annal. niim.il 6, et xxix, nuni.'52,"ei'x_;xi, ftunf.67." dispipuljini suum,-'.«_ qui modo , ait, epjseopalij
    Scripsit nonnulla ex quibus .niliil jam superest, prsesidet nobilissihio. j> Qui plane uon alius fuit,
    qiiam epislola de Mhilo et tenebris ad prpceres quam Eanbaldus archiepiscopus Eborapensis. ,Cum
    paldtii, quse 'edita exstal lom. II Miscell. Bakzii, hoc ergo Osulfusin Bfij-Uinia,in scliola Eboracensi,
    pag. 405. Hic Fridpgisus cum philosophico abuinine sub beati Alcuini fijagisierio educaiu.s et eilqcius
    natufam nihili, ex quo Deus roundpm"ereayit,"et-'te- fuit. Hunc ipsum Ostilfumparitef curii Fridugiso ab
    nebrarum, quce-erantsuper faciem abyssi "explorat,- eruditione laudat Theqdulfus Aurelianensis libr,.m,
    eutconteridit nihil esse aliquid, et tenebras'esse srib- carm. 1 ad Carolum"regem, " de utroque ita caiiens
    stanliam. Yerumillius fatiocinia mera sophismata yefs. 175: . '. __.^"
    sunt, quamvis -decsetero stylus, quoulitur,purus et Stetievita decensFridegissociatus.Osiilfo,
    clafus atqueetiam fluidiis sil. Mabillonius cbnjicit Gnarusulerqueartis, doctusuierque bene. -
    Fridugisum scripsisse caj-nien illud de cella Gorma-
    ricensi, quod inter dubia exbibeuius, in quo cellara o- An lric Osulfusidem sif ac ille, ,qui riiulta' prseclara
    illain, prqpfip jam gaudenlem abbate, liempe.Jacobo, de Carolo Juniore narravit. epist. 179 (riunc 120),
    e"t quondamimbhaslerio siio'Turbnerisi anriexam , incoftiporlum habemus.
    quasi slbi erepfani conqueritur. Scripsil quoque-con- XLY.' Yerosimile est Osulfum, pairiq noinine ita -
    tra AgobardumepiscopumLugdunensem, eujus non- yqcatum', postea inter .schqlasticos Cuculi appella-
    nullos, quos ipsi impulaf, errofes censura'paiilb tibnem obtinuisse,'. utpote ciijus similem lapsum,
    acrius perstringit: quod tanien Fridugisi.optisculum ob.queni Osulfuih reprehendit, Alcuinus deplbrat
    adhucdumiatet. Agobardus se defendens Fridugisum caririinet7, quo etiam pertinet additamentum, quod
    bb styli acerbitatem et majpres quosdam errores ex cod. ms. Collegii sancti Pauli Raiisbonensis tar-
    contra sanam theologiam reprehendit, -lom; .1 Ope- dius- deteclb dedimus tom. II, carm. 6, Latet cerie -
    rum, pag."-165e.t 191. Legi merentni' qiiae de Fri- sub boc.noniine famjliari et ascititio quiiiam beati
    dugiso habet.D. Rivet tom'. IV Mist.Lit.
    ' de la Alcuini discipulus , in schola Ebbrac.ensieruditus et
    - -""
    France, pag. 512 se.qq, - magistri sui in Galliam cqmes : quem aliquando
    .' XLIIL-A Candidp et Fridugisp separare .noluimus ad Symeonem suurii , seu Earibaldum episcopum
    Onisimsacerdotem, de cujps vita aut actis pauca iri- dircxit cum muneribus, uti intelligitur .exepist.171
    notuerunt. Illum taiiien 'fuisse pppuiarem ac discir (nunc 65), el cujus etiam opera usus esl ad optima
    pulum beati Alcuini, colljgi-possevideiur=ex inscri- consilia eidem Eanbaldo, qiiibusdam adversitatibus
    ptione Commentaribrum hrEcclesiast.en,'ubi Onias affliclosuggerenda, uii legitur in epistolisl74 (nunc
    jungitur Gandido "etNathanaeli, et seque ac hi. dub 115) et seqiieriti. ^ ".
    filius in paternai pietatis nidp aiiquando .educatus"et XLYI. Cuculisocius ac condiscipulus Calwinusfuit
    ^
    sub atis- paterhm eruditionis edoctus diciiur. Ex presbytefAnglus,queminepist.J58 (nunc75)adipsum
    eadem inscriptione ubi sacerdplis li_.iilo insignitur directa saluberrimis docirinis instruii, et in altera .
    suisque sbcius prseponilur , salis intejligifur , illum 175 (nuncll6) Cuculo siniul jnscripta, horla.ljir-ut
    ssecularibusetiam negotiis in aula fuisse adhibitum, Symeoni seu Eanbaldo archiepiscopo ea suo ijoniine
    et beato Alcuino admodum charuni fuisse. Iltnin in suadeanl, quae ipsum in adversilatibus solari, et ad
    epist. 185 (nunc 124) Georgii patriarchse Jeros"oly- vitam mjineri suo ac dignitati. convenientem degcn-
    mitani memorise pariter cum Symebne, Martino et dam permoverev.aleant, Ex eadem epist. 58 (nunc 75)
    Nathanaele commendat. In episl. 227 (nun.e250) diseiinus, Cahvinum cellse cuidam sancli Slephani
    ifistiliam suain pb ejus absentiani jili sigriificai. - prsefuisse, el. nionachum ac. monachorum patrem
    Iii epist. 228 (nunc251)illumadmoriet ulDeum.amet, fuisse, sicut ibidem in iiotis notavinius.. Cerie mem-
    ac paiiperum ,- miserorum ac ppregrinqrum niemor brum is fuit ecclesise. Eboraeensis, suo suffr.agib
    s'it, alque pleemosynis,defensione el solalio illis suc- concurrens ad archjepiscopi Eanbaldi eleclionem,
    curraj. uti Alcuinus ibidem insinuat his verbis : « ^Jueni
    XLIY.,Inter beali Alcuini discipulos a Yitae SGri- (Symeonem) .vos elegistis ad ponthicalus hono^
    ptore cap. 8, num. 14 numeratur quidam Osulfus, rem. » .-" - ...
    quem pariler in schoia Eboracensi ab eodem edo- XLYII. Discipulorumieati Alcuini nobilissimum "
    clum fuisse nullus dubitandi locus esl: quem etiam ac fidelissimum auctor Yita. anonymus primo loco
    beati Alcuini popularem cfedit D. Mabilloniuslibr. nominat Sigulfum -3Telulum, ex ^.ujus narratione
    xxvii Annal. num. 29 quamvis in elogio,ad Yitam ipse didicit, quae de illo memorise posteroi'nm com-
    beati Alcuini cap. 11, mim. 66 illum cum aliis, Dmendavit, eo magisfide digna, quod «ijpse soius,
    ipsujn ex Ariglia,cqinitantibus,.Onia,,Gan,dido, Na- uti legitur in fine prologi illius Yilae, pbst disces-
    thanaele in monasterio quqque Turonensj auditorem sum -sancti Edberti (-Elherti episcopi puto) ipsius
    fuisse dicat. Cerle Osulfuni palj-ia Gallum vel Fran- -meruil nosse - secreta eximia. i Erat is, eodefn
    cum non fuisse ex narralione, quam Anonymus scriptqre teslante "cap. 5, num. 11, « vir Deoama-
    Yitsebeati Alc.uiniscriptor de iilius obitu lic. cit. bilis, animi carnisque nobilitate insignis, presb^ler
    num. 15'facit, sat apejte jnlelligitur. N.empebeatiis et custos Heboricsecivitalis ecclesise,J qui tam arcta
    Alcuinus alleri discipulo suo Raganardo de Osulfo amicitia beato Alcuino junctusfuil, ut propterea
    ad omnia monita vitse melioris surdo spiritu pro- perpeluo iili adhserere cuiiiens, se eidem, jarii scho-
    phetic.o prsedixil, « quod neqjj.e in regione hac las in Francia tenenli, -sbciare voluerit. Antequam
    (Francia uiique, ubi tunc Alcuinus degebat) neque vero Sigulfus Alcuiriumin Franciam comitatus est,
    in qua nalus est, morietur. Quod postea probnvjt fulurus posthac iridividuus magistri sui comes,
    evenlus; mortuus est enim in Longobardia. . Osulfus jam illuc puer veneral cum avunculo suo Aulberlo
    ergo fujt abs dubio ille discipulus, ad "quem,tan. presbytero -viro sanclo :•« A quo Homam ad eccle-
    quam ad filium prodjgum, initio quidefti oplimis . sjaslicum ordinem discendum perduetus, et Metas
    moribus ac disciplihis liberalibus imbutum sapieutiae civitatem causa cantus directus fuerat; i inde ta-
    sale illuminalum, el in Scripthris sacris industrium, men Sjguifus,-avuiiculo.-jsuoper morlem in ilinere
    postea vero scortoruni.gregibus, polatorum conviviis amisso, « cum multo fruclu patriam repedavit pfo-
    ac superbientium vanitalibus juiictum, scripsit epi- priam.'» Sacrooleclionis"studiosissimuin ipsum fow-
    37 .. - EROBEMI fiOMMENTATIO.
    |8
    dat Aleumus ip epistqla Inlerr.ogationibus alliusA,AEboracensibus soeiafus, Infranciam postea pum boc
    _st"suisResponsionibus in Lilirum Genesis prsefixa, altero suo magistro Alcuino .abiit; certe ibidem circa
    in qua -illius desiderio in enodandis quibusdani dif- anpiim 790 cum eodem morabalur, pti intelligitur
    ficultalibus illiusjibri, pro iemporis opporluhiiate? ex*eadem .epistola 5, quam Aicuinus eFrancia ad
    .satisfacere studuil: ibi Alcuinus frjjlreni illum rio- ^GoIcum lector.em in Scotia scrlpsit, uti. ibideni In
    aninat," "alque longo .tempore individmirn.et.fidelem rioiis D. Mabillonioassentiente dixjnius. In illa ete-
    Ex qua confidentia el faiftiliari conversa- nini prsefato €olcu significat se.cuin
    •socium.
    lione coujicio, Sigulfum sub disciplina beati Alcuini ierfis opiinia fr.uisanitate. ilosepho in -illis
    in Anglia jamjam prae aliis suis condiscipulis in in.elogio -ieati Alcuini cap.CeleberritftusMfibillpnius
    11, imm. 67^ hullus dp-
    -virum profeclsse,atque inter illos seniorem fuisse, hitgt hunc Jo?ephum esse, qui jubente -hocsuo ma-
    t.ndo fortassis nomen Yeluli lulit; ac propterea il- igis.iroGommentaria sancti Hieronymi ih Isaiani coni-
    lum Alcuinus sibi in ipso -docendi munere socia- peiidio redegit;_quam epitomen manuscfiptam, sub
    vit,' illique ouram diseipuloruin se per alia negotia titulo Josephi .abbatis, exstare idemtestatuf, illiusqne
    mul.bties impedito cbncredidit. Hac tamen confi- inifmm el-finemfetulit. Opus illudjussu beati Alcuini
    dentia et existimatione nou -ohslante, ipsum, cum coeptum aique ejusnomini ' dicatum
    discipulis-Adalbertb-el Alfhico" contra mandaiuni .tetur lioc versu: - "" ipseauctofprofi.-
    _ . .
    suum lectiqnem Yirgilii poefoe clariculo indulsisset, Sic Albino talemnos "
    acriter rppreliendit. Quamvis enim Akuinus , _tit placet feire labprem..
    narrat Vila. scriptor cap. 10; numVlD, juvenis Yir- Ej, Uerujji pir.ca fijiem carmjnis :"
    .gilii leclione delectaretur, postea tameii id a disci--^ns - Sioidcircoiuis pargns, charissime,jussis
    pulis-fieri ndluit, « sufiiciunt, iuquiens, diyini poelse jisec, All.ip., libi -triclimicoiiebtadicavf,
    vobis-, nee egetis' luxuriosa Yirgilii vos pollui fa- --Demum-solutosermone ita.pergit:* Hseeljreyispront
    cundia. . Ad Sighlfum ergo hoc mandatum vib- pottii, sermone... siGut, dilectissime magister Albiue,
    lantem dixit-. «Unde te habenius, Virgpiane ? Cuf jussisii,, devoius escerpsi. Ita enim mihipra^cipiebas,
    ' coepjsiime et voluisti contra meam volunlatem et eon- ut iii cunctis p&fnecessarium tantum sensum ef He-
    silirim, ignorante, agere ui Yirgilium legeres? » 'braicse-veritalis tramitein sequens..'.' incerta-et con-
    Sigulfus hacraiione adniqduniconiusus iiumililer- fusa- declinarem vesiigia. _ Unde colligas in schola
    ad magistii sui arcana et bcpulla -penetranlis pedes beaii Alcuini studium Hebraicse-efuditionis non.ab-
    se -projicieris-poenituit; et-stultissime se egisse cori1 fuisse.-Obiit Josephus antesuum magistrum, utpote
    fessus est.-~Suspieoi.huHCSigulfumesse fiiium illum cujijs hic animam precibus Remigii, episcopi com-
    aigrotiim, ad-querii scripta est episl. 251(nunc 188), inendat in cilata superius epistbla !52,(nunc 174).--
    qftj ab Alcuino idoceri voluit, « an nielius esset in XLIX. Hos ceiebriores heati.AIcuini-^discipulos,
    canonica veste, sfye in nionastica sanctitale ultimi multis aliis brevitatis causa dimissis, quos in Bri-
    - diei exspectare spiraculum; . cui vir beatus re- iannia docuit, commeriiorare lihuit.; quantum Jii-
    - spo.ndit riihif-mufanduni esse' in prsesenti periculo, -mirftm id ad SGripta et acla seriptoris celeberriini
    ef jir quovis statu ad majbreni semper Ecclesise illustranda; atque ad famam magisterii illius- cele-
    -
    profecthm cogitationis voluntatem esse dirigendam ; brandam conducere possit. Nihil vero magis ad "glo-
    posse tamen,' si convaluerit, monasiicam eueullaih riairiTiri immortalis facit, quamquod doctrinis ac
    induere; ;«"or.ationum-enimcausa, inquit,^ ef-ob g,'J consiliis illius nsi -fuerinl Ariglise reges; pfincipes,
    ifalerria. intereessionis s.o]aiiurifCummbnachis quies -.'egfnse-regiaequevirgines,- ppiscopi acsacerdotes,
    oplanda videlur. > Eninivero Siguifus jain abbas "ahbates etmonachi, aliique horiiiftesdignitatebiyili
    Perrariensis (hujus enirii fnonasterii regimeri Al- et ecclesiastica iri illa rcgione fulgbntes : cujus fei
    euinus, ab eileiioribus omnibiis negolils -se exso- documentapr__bent tot epistolse ad diversas illas per-
    luturus, illi coiisignavjt) usque ad senium habitu sonas scriptae, saiubeiTiniis monitis ac doctrinis Cui-
    canonieo^usus psf"; posiea yero "sponte.abbaliam ijue ' stafui maxime convenientibus refertae. - ;
    discipulo suo Adalbertq_resignavit, assumptaqiie ex L. Non possum quin "eruditos lectofes hoc loco
    -
    consiiio illo, nisi-faljaf, Aleuhil, yeste nionastica; opportuno inoneam , scriptores -qiiosdahi-Anglos,
    pra_dicto_sub discipulo ac successbri insigni mb- Harpesfeldium, _PItseum, Balaeum, quos Gentufiato-
    iieslise exemplo se subjecit; hti discimus ex Lupi res Magdeburgenses exscfibhnt, egregie allucinalos
    abbatis episi. 29. Slgulfo ,sch"olaFerrariensis siiam fpisse, dum eruditis Anglite femiiiis 'annumerariiht
    briginem deliej., quse -poslhac siilj Lupo'"aI)bate Gislam ac Riehtrudem, seu ascititio nomine Luciam
    njpltb celelhiof evasit. ."Yide/i.s.. Lil. 'dela France et Cblumbam, quibus beatus Aleuinus Comnieritario"&
    tbfti. 1Y, pag; 242, nuin. 57. Ab hoc Sigulfo di- ih' sancti Joan&is Evangelium dicavit. Hdruni opf-
    vefsus" est alius""e_usdejnijominis, cujus scriptor ' nioni, mirum' est, virumefuditum D.-Alfortuni ih
    Yitse Alcuinj lriejninil cap. 11, iiuni. 20, qui fuil Annal. EccJes. Anglo:Saxonicis ad'-an:-7-70calculuih
    sancti Benedicii Amairerisis mqnachus et discipu- suum' adjecisse. Eninivero virgjnes Illas non in Ari-
    liis ; projit recte, aniuiadyertit D'. Mabilloniris--jn •gliased in Gallia.Alcuinum magistrum habuisse ex
    notis ,ad prologuni' Yita. Alcujni : neque tamen -^. . T.efbis.saltem epistolsevirginum' illafuiri , Commeii-
    assentiri possuiiius ejusdem' vjri eeJebefrimi bpi- ") tariis illisprsafixse,-et Parisiis ad iJluni Tufonis"exi-
    hjoni, diinfibideni Sigulfuni presbytej;um, Alcuino stentem scripise",luceclariiis esi;4taibi 1scribuht":
    vaide familiarehi dg^Jnb in eademYita merilio fit « Mulfo"facilius chartafuin poriatof tuafum 3e Tu-
    num. 11 aj) hop' q.ui^gesfamagi.Gtri .sui dictavit? roriis Bafisiacam civitatem..... .peryeiiirtepoterit. >
    distinguit.Nullamenimis' suae opiniohis fatioiiein Yeruni de his virginibus Iiiferius,
    " ' " ''"'iibi de schbla
    affert, neque nos ullam in Vila prsedicta vel alibi ageihus,' sermoredibit. "-'"' palalii
    'J':
    ' '
    deprehendimus. "*•.'"
    XLYIH. Discipujjs defli.umcelebrioribus beati Al- .".' ',GAPUT Y. •
    cuihi, quosEboraciscientiis etJartjbu,s liber.alibus Beaii Alcuini vocatio el accessus in Franciam.
    • j.inbuit, accepseirdus, esl Jbsephus ille,-queni jn LI. Fama tam prseclari doctoris sicut inier lares
    ejiistola 152 (niinc 174) ad iSemiglum .episcopum, Ebbracenses non coarclari, ita neciiitra fines qui-
    suum "discipuluin, et in prcecederitfdilectum filium deinjJritannise contineri potuit, sedinalias
    ,qsjoq;ue
    yqcat. Josephum hune Rritannum fuisse persuadet fegiones, Frahciam maxime efGalliam eviilgata"
    Jfagnientum cpistblse adjpsuin ab Alpuino sci'iptse, fujt, opportuno prorsus te,mpore,quo nimirum litfius-
    -
    jquob ex Csserio dedimus ift-notis ad episl. 3, in que illius regni amplissimi gubefnaculum.tenuitCa-
    qua Alcuinus de Golcu lectore in Seotiascribjt his folus ille, a rebus saplentissjine simul et foriissime
    yerliis : « Sanus esj, magister vester Golcu. . IIujus "gestis, Magni nomine," quoii ppslea niinquam deleri
    ergb magisterio Josephus ille in Britanftia aliqpando - -pdluit, irisighitus. -
    iisus est, postea ob schbte celebritatem scholaslicis "' Lll. Is enim
    post obitum Pippini patrjs et Cj^r_
    ..a m. YITA R. F. AT.RTNT RFTTAT,f.T.TNT * r,(\
    lomanni"fratris sui soius throno admolus regni sui A Carolus ad aulam suam invitavit, futuros in ipso
    statum circumspiciens, dolens animadvpftit illuni palatio suo scientiarum professores, et consiiii sui
    lam in poiiticis quam in ecclesiaslicis rebus- esse in restaurandis littefarum studiis scholisqueordinan-
    corruptissimum, barbarie horridum et omni morum dis ac instituendis adjutores. Hli mandato principis
    et lillerarum cultura destitutum. Enimvero omnium maxiriii obtemperanles, post expugnatam ab ipso
    scriptorum, qui antiquitatis litterarise aliqua nolitia anno 774 Paviam, uti creditur, cum eodem illo
    pollent, communis sententia est, barbariem et igno- ofiicio functufi in Galliam abiere. De utroque et de
    ranliam, a quinto.sseciiloseraeChristianae,quod lan- variis illofum opusculis, a se noviter detectis egre-
    - quam prima epocha collapsarum ubique litterarum gie disserit doctissimusD. Lebeuf, Dissert.sur PHist.
    haberi debel, tam immodicos fecisse progressus, el eccles. et vivile de Paris. tom: I, pag. 570 seqq., ubi
    primis sexaginta aut sepluaginta annis saeculioctavi pariter pag. 586 animadverlit Carolum Magnumjam
    tantopere invaluisse, ut ultimum complementum. anle adventum bcati Alcuini de restaurandis in am-
    quod nullam jam medelam admitteret, adeptsefuisse plissimo regno suo iitterarum studiis serio cogi-
    viderenlur. Certe monachus Engolismensis in Yita tasse. Quodquidem minime inficiari velim, certum
    €aroli Magni ad annum 787 scribit, ante regis illius nibilomiiius habeo ex postea dicendis, idque alii
    tempora « nullum in Gallia fuisse studiumliberalium pariter erudili viri absque hsesitatione profilentur,
    ' arlium. _ Quod quidem non ita intelligendum esl, prseter_b'eatum Alcuinum nemineni majori studio et
    quasi nullus unquam yetuslioribus teinporibus ssecu- diligentia regis inlentioni collaborasse, ita quidem
    lum iilud quintum anlecedentibus, in Gallia lilte- ut illi potissimum in acceptis referenda sint quserex
    rarum aut artium liberalium cultus viguisset. Diu g maximus postmodum ad studiofum optimorum emo-
    namque anle illa funesta tempora, quibus Gallia per lumenlum et profectum; imo ctiam ad felicem, qui
    Rarbarorum irruptionem, atque lumultus civiles inde profluere solet'utriusque reipublicse eccle--
    postea exortos turbata fuit, Optima quaeque sludia siaslicse et civilis stalum sapientissime consiimit.
    floruisse, scholasque ibi erectas el ordinatas fuisse, De hujus aulae et totius regni Francici prsecep-
    ex Tacito, Eunomio, et ex illo Graiiani Aug. re- loris in Franeiam vocatione et adventu disse-
    scriplo codicis Theodosiani, quo Antonio prselorio rere hoc loco post breve hoc prseambulum mci.
    Galliarum prsefecto mandat, ut in singulis melro- piamus. -LYI. Yeneral beatus
    -polibus studia litterarum constituat," et eisdera Alpuinus, ut jam ahbi jjola-
    idoneos magislros cum eongruo supplementoconsti- vinius,'primo in nolitiam Caroli regis FranGorum,
    luat, novimus. At vero sedes illse studiorum postea «dum olim a magislro suo ad ipsum directus fuit, >
    per iarbarorum, ul diximus, assiduas incursiones, uti legilur in ejus Yita cap. 6, num. 12. Factuin id
    ae civilium dissidiorum procellas eversa., et amica fuisse ante annum 780, quo Alcuinus Romse, ac-
    musis otia et quies-praereplafuere, ita ut sub regibus cepto pro novo archiepiscopo Eboracensi Eanbaldo
    Francis Carolum anteeedenlibus, nullum illis domi- seniore, reversus esse ab aliquibus creditur, idem
    cilium superesset; qu.odnarrare voluit Engolimensis scriptor Yitseibidem clare commemorat. Herte Al-
    monachus loc. cit.. . cuinus priori aliquo tempore, _dum nempe adhiic
    LUI. Yerum de misero statu quo CaroJus reguum adolescens erat, adeoque prope annum setatis vige-
    suum per diuturnam harbarieni-penilus deformatum simum septimum, quem ipse Aleuinus adolescenlise
    •
    et desolatum conspexit, plura hoc loco commentari. i* terminum in Disputatione Puerorum, cap. 5, con-
    liaud necesse fueril, poslqnam de illo summacum stituit, adeoque circa annum Chrisli 862 (si calculum
    erudilione egregie disseruit prseclarus scriptor Hist. nativitatis illius ad annuni 755recle dueimus)Romam
    Lit. Francise tom. III, pag. 417, el tom. IV, pag. 1 per Franciam abs dubio perrexit: lunc nimirum,
    etseqq. Uno lamen verbo saltem illum tangere et qnando Papise regali civilate dispulationi inter Pe-
    coiftmemorarevolui, ut quid res liiteraria universa trum Pisanum et Julium Judseum interfuit, nti ex
    "prsecipuiillius posl Carolum Magnum restauraloris epislola' illius 85 (nunc 101) discimus. Iu illo ergo
    Alcuini conalibus, quos hoc el sequenti capilibus re- itinere Alcuino occasio fieri potuit primo perve-
    censebimus, debeat, evidentius inlelligatur. niendi in- notitiam.Caroli nondum, ut existimamus,
    . LIV. Ad eliminaridam ergo e toto reguo suo jam sceptra regni moderantis, seu arite Pippini patris
    plurimam partem seu armis seu prudentia paci et sui obitum. Alio etiam, an eodem tempore beatus
    tranquillilali restitulo barbariem, summus ille prin- Alcuinus in comitatu magistri sui (_Elberti, adeoque
    xeps nullum remedium opporlunius fore recte exisii- anle annuni 766 quo is ad episcopatum assumptus
    mavit, quam sedulam cultufam morum el irigenio- fuit) in Franciam venit et apud Corbeienses, (Mor-
    rum; -cujus tamen prudentissimi consilii exsequendi bacenses credo) diverlit, uti scribit initio episl. 222
    impedimentum fui.t, quod nullos prope in regionibus (nunc 5S)."Quibus simul considefaiis vero similli-
    Fraiicic_e-sua.'ditiOhi subdilis reperire esset viros mum est Alcuinum nondum adolescentiam egres-
    .tanta pietate, eruditione et experientia prseditos ut sum ejusdem --Elberti noridum episeopi in exteras
    rudes docendi, barbarosque emoliendi niunus cum' regiones peregrinantis ac urbis Romsesacra loca
    Jaude et optalo profectu obire possenl. Ab exteris visitautis comilem fuisse : quam liujus magisiri sui
    proinde regionibus, Ilalia maxime et Rritannia, ubi 1) peregrinationem describit in poemate de Pont. Ebo-
    :polissimum, tunc lemporis litterarum sludiis mm- rac. ubi addidit hunc _Elberlu"min patriam reversu-
    .ilbusque excolendis opera impendebalur, subsidia rum a regibus el tribunis tanquam doctorem' sum-
    ejusmodi petere necesse fuil; quodregis sapientis- mum honorifice susceptum, tanlique habitum fuisse,
    simi consiliumAleuiuus apprime laudat in epist. 101 ut illum apud se retinere omnibus modis ' " conafenlur,*
    (nunc 129) ad hunc suum Davidem ila scribens: nempe
    '« Yestram sollicitudinem, domine mi David, agnq- Ut sua rurafluensdivinorore rigaret.
    scebam omnes adsapienliam discendamexhorlari,
    imo el praemiis hbnoribusque sollicitare, aique ex Yerum jElbertus suse. magis palriae quam exterse
    diversis mundi partibus amatores illius vestrsebonse regionis prolectui deservire cupiens, retineri se mi-
    voluntalis adjutores convocarc sluduislis; inter quos nime passus, iter suum in Angliam"et ad-propriani
    me eliam infimum ejusdem sanctae sapienlise ver- ecclesiam, cujusnon diu postcapontificalum accepit,
    iiaculum de ultimis Brilannise finibus adsciscere 'prosecutus est.
    curaslis. » LYH. _-Slbertoabeunte Carolus'(si ita ex deductis
    LY. Primi vero qui Carolo Italiam aliquolies per- el ex narratione scriptoris auonymi Yitsebeati AI-
    agranti innotuere, fuerunt Petrus Pisanus Diaconus cuini conjicere licet) in ejus comitem Alcuinum, cu-
    vir senex, et Paulus Warnefridi Diaconusparitcr et jus elsi adolescentis genium ac litterariam erudilio-
    monachus Casinensis, viriob eruditionem variam nem ex illa conversatione perspectam habefe poluil,
    aitjue docendi periliam maxjme commendali. Illos ociilos et vola conjecit, optans ut ipsum saltem,
    U FROBENUCOMMENTATIO. 43
    postquamejusprseceptor id munus recusayerat, ali- J^ festum est. Rlis siquidem testibus, Alcuinus primum
    quando suseaute et regni magistrum adipisceretur; anno 781 ante festum .Paschatis Carolum Parmss ob-
    quod Caroli desiderium tandem, emergehte _se- viam habult,' ubi tunc ab eodeni rege-primum ad
    quenti occasionefimpletum fuit. Anno satutis'780, permanendum in regno'suo invitatus fuit. Sijam "
    JElberto archiepiscopoEbqracensi, qui non diu post itinerisquodAlcuinolamin aditu inpalriamquam in
    reditum ex itinere illo cujiis mox mentionemfeci- reditu in Franciam emetiendum fuit, longitudinem
    mus, in' locum Ecgberti electus fuii'; anno decimo et difficultales, negotia varia pariter ante abitum
    sui episcopalnspariter defuncto, in ejus locum sub- domi expediendaconsideremus, vix credibile est haec
    rogatus fuit Eanbaldus senior Alcuini cojtidiscipulus. omnia eodem adhue anno absolvi potuisse. Adven-
    Is pro impetrando sibi a sede apostolica pallio ar- tum ergo beati. Alcuini hac vice ad aulam Caroli
    chiepiscopali legatum selegil-hunc suum amicissi- Maghi ad annum prsedictum, Christi 782 referri de- i
    simum socium, quo forte nullum aliuiri huic nego- liere existimamus. Et huic nostrse opinioni .consen-
    tio ieliciter peragendo aptiorem habuit. Paruit Al- - tientem habemus celeberriinum collectorem scripto-
    cuinus, iter aggressus est, et hujus legationis, causa rum Rer. Gallic.D.
    ' Rouquet, lom.
    ' Y, p.
    ~ 604, not. &
    Romam venit, ul Yitseejus seriptor loc-cit. testa- in fine. . "-
    tur. Hoc jam alterum, riostra quidem opinione,iter LXI. Alcuinum ex Anglia reversum CarolusMa-
    estbeali Alcuini adillamcivilatem, ponlificatum ibi gnus cummaxima benevolenlia excepit, illuinque, ut
    gerente AdrianoI. Primi itineris numero praecedente laudatus saepe Yitae scriptor ait, tanquam filius pa-
    meminimus. Reversus inde accepto pallio, ut prae- trem amplexusesf; et non niullo post duo monasteria
    falus scriptor narrat, Parmaecivilate regem Carolum.1>illi adiriinistrandaconcessit, Bethleem-scilicel, quod
    obviamhabuif. Nimirum Carolus, testibus annalistis alio nomine Ferrarias dicitur in pago YVastinensi,
    illius tempqris, Loiseliano;Tiliano, Eginhardo, Poela provinciseSenonensis; et sancti Lupi apud Treca"s,
    Saxone,etc, circa finem ejusdem anni 780 cum Hil- prseter cellam maritimam sancti Judoci apud Mori-
    degarde regina in Italiam perrexit, et festa Natali- nqs. Per quse beneficiaCarolus non tam intendebat,
    lia Papise; circa inilium vero anni 781 iter suuni per ut novum hunc suum magistrum diviiiis cumularet,
    Parmam civitatem, nti ex laudato Vitse scriptorein- ait D. Rivet loe.. cit. pag. 296, quam ut illius "cura
    telligitur, prosecutus, Romae Pascha celebravit. In et vigilanlia in illis manasieriis regularis disciplina
    hoc ipsq igitur itinere et anno ante tenipus paschale restaurari et pef convenienliastudia confirmari pos-
    beatus AlcuinusCarolum regem Parmse reperit, et set. Et hac demum ralione simul domicilium beati
    "adillius qui ipsum jam antea noverat alloquiuriiad- Alcuini in Francia et in aula regia stabilhi ccepit: _
    mitti meruil. et tunc pariter rex ille magnus ejusdem magistri
    LVUI. Carolusvirum sibi ex priori jam conversa- consiliis,"non tantum in restaurandis studiis litte-
    tione,- et deinceps ex fama eruditionis illius niagis rarum, verum etiam in ordinando statu politico et
    magisquecrescente, plurimum commendatumsum- - ecclesiastico regni-sui uti co3pit..Ab illo tempore,
    ma ciim benevolentia excepit, niliilque non- seu inquit laudatus D. Rivet Ioc cit., rex Carolus Al-
    suasionibus seu promissis egit, ut illum inregnum cuinum tanquam*prseceptorem suum respexit, ac
    suum, futurum scholarum quas tunc animointentius deinceps semper coluit, nihil majoris momenti illo
    meditabatur, "rectorenv pertraheret. -Alcuinustanti inconsulto aggressus; sed illius manus in quibusvis
    maximo zelo pro reipublicseet catholicaeE-C-r negotiis diflicilioribus,dubiique eventus adbibita fuit:
    - regis,
    clesisesalule flagranlis sollicitationibus sese obstina- ^' quod similiter factum fuisse in conficiendis illis sa-
    cius opporierepiaculo simile existimans, ea tandem pientissimislegibus, quse Capitularium nomine cele-
    conditionemunussibi oblalum acceptum habuil, si brantur, a Carolo Magno proniulgalis, colligere est
    ad illud qbeundum, expleta sua legalione, ab epi- _ ex fine prsefationis Benedicti Levitsead lib, v Capi-
    scopo et rege quibusparebat consensumet iicentiam lul. apud Baluzium tbm. I, pag. 805. Id saltem
    •impetrare poluerli. Hacergo conditione, quae sane nemo, reor, inficiabitur illas constitutiones Cafo.Ii
    sequissima-haberidebuit, beatus Alcuinus a rege di- Magni quaead studia btterarum restauranda, et-ad
    missusiter suum in patriam proseeutus est; ubi ex- scholas ubhis in ecclesiis cathedralibus et in mona-
    pleto missatico et reddita coram Eanbaldo archiepi- steriis erigendas ordinatse sunt,_ex consilio et sug-
    scopo legalionis-suae ralione, eideui simul -Caroli gestione vel etiam calamo beati Alcuini profluxisse :
    ' Francorum
    regis voluntatem ac desiderium expo- quas proplerea, quod simul ad gesta illius prseclara
    suit, ab ipsoquequid fieri vellet aut mandaret expe- .perlineant, penitus praeterire non possumus, sed eas
    tiit. Assensit tam sequis postulationibus Eanbaldus, sequenti capite breviler indicabimus; recensentes
    cui simul-rex, cujus ditionfsubjectus erat, annuit, ea simul maxiniam utilitatem, quse exinde in Ecclesiam
    tamen ab utfbque adjecta condilione, ut ne diu ni- et totum regnum Francorum redundavit, cum pe-
    mium in aliena" regione moram trahens proprise renni gloria sui augusti auctoris et illustris ma-
    palrise suse, operam suam tanr illi proficuam sub- gistri. _ <
    traheret, - sed constitulo tempore ad regnum et CAPUT VI. _.
    ecclesiam cujus servitiis fuil obligatus reverte- , Constitutioneset remedia
    retur. - - • pro reparandis litterarum
    v sludiis adhibita.
    LIX. Obtenta hac licentia Alcuinus, omnibus ad
    iter aggrediendum, et ad novum hoc munus digne LXH. Post beati Alcuini adventumin palatio
    "braula regisFrancorum obeundum"necessariis dis- Caroli Magniet congregatis ibi aliis quoque viris
    positis et comparatis, selectis eliam et assumplis doctis ex Italia, _ut diximus, jam antea advocatis,
    secum-, ut ex Yitae ejus contextu conjicere licet, rex grande opus quod diu magno animo volvebat-
    jionnuliis sociis ac familiaribus, suis smlea in schola el revolvebat illorum consilio innixus- aggressus
    " Eboracensi discipulis,qui ipsi in demandatasibi pro- est, apertoque, si ita loqui fas esl, Marte invele-
    vincia solatioessent et adjutorio, in Franciam nunc ratam diu barbariem et ignorantiam oppugnare
    terlio profectus esl, regique Carolo sua ofliciaet ser- coepit.
    vitia, quaecunqueilli et regno suo proficua fore judi- LXHI. Ad hanc ptignani primum quasi sonante
    caverit, obtulit. - classico vocavit et excitavit regni sui metropohtas,
    LX. Hiinc Alcuini in Franciam reditum D. Rivet episcopos, abbates aliosque ad quos pertinebat,
    Hist. Lit. dela-France, tom.-lY, pag. 296, ad an- missis ad omnes illos Iitteris, ut vocant, encyciicis
    nuni 780; et D. Ceillier, Hist. Generaledes Auteurs seu generalibus, quarum exemplum, ad Baugulfiim
    sacres, tom. XYIR,pag. 249, circiter illum-annum abbatem Fuldensem direclum, et a Sirmondo ex
    referunt. Yerum serius illum reditum et vix ante codice monasterii -sancti Arnulfi Metensis editum
    annum-782 contigisse ex iis,-qusesuperius num. 57 exhibet Baluzius, lom. I Capitul., pag. 201. In hisce
    ex annalibus, illorum temporum •attulimus. niani- lilleris Carolusutile sibi cum suis consiliariis visiim
    " -
    PATROL.. C . 2
    45 DE YITA15;F. ALBINISEU ALGUINl • _1 U
    fuisse asserit, _iut episcopiaet monasleria prarter ACapitul., pag._205,.et-a D..Jilabillonio,lib. xxvj An-
    regularis vitseordinem sique sauctoeneljgiopiscon- nal., -jiuin. ;62,jedita.,.in qua feiigibsissiinusrexlla
    yersationem-,.*tiam fo litteraruni ine.dilali.onil.us, . ad religlbsbslectores suse diiibriijsubjectosscribjt':
    secunduhi uniuscujusquecapacitatem, docendisiu- « Quia curae nobis cst ut nostfafiinj ecclesiafUJJIad
    -dium impendatpr.'.. Animadvertebat siqu.ideirirex jneliora semper prollciat status,, pbliieraiam pefte
    ad omnia >attenlissimus-_n .scriptis ssepiusa nonnul- jnajoi-umnostrdruih desidiafepafafe vigilanteiliidio
    lis monasteriis_adipsum directis,. «sensus quideni |ittei'arum sataginius iflicinam, it a'd perhoscenda
    rectos, sennoriesTerq incullos. appai'uissej.<iquia, jstudia Jiberalium ar,iiurii--nbstro.etiaih, .qup.s pbs-
    -inquit, _quodpia xdevotiosinteriusfideiiter .diotabat, sumuSj invitamus exemplp .,,. Dehiqiie qiiia ad
    boc .extewuSj-propteroegligentiam discendi, lingua jaoctufjiale oflicium cbmpiiatas.,quoruindam casso
    -inerudita exprimere <sinereprehensione^non. vale- laboi-e, .licet recto intuitu, rftinus tameh idoneo,
    bal. i Hinc metuebat, «ne-slcutminor in sprjbendo'- Jeperimus lectiones ; quippe quae,el -sihe auctbrum
    erat prudentia, 5ta quoque .et anullo minor,jn eis, suoraun yocabidisessentpositse.,,eiinfinitis vitibfum
    quam rfecle-essedebuisset,-,essetsanctaruni_>priptu-- anfraetibus scaterent, non sumiispassi nbstfis diebus
    rarum ad intelligendum sapientia.» Hae jatione in;divi.nislectionibusinter .sacraofficiaincbnsoriari-
    -motus Iiortatur ipsos ut fitterarum sljjdia posthac tes perstrepere.splb_cismos;atque eafuihdeni lectio-
    «nonnegligantur,.ubiqueniagisteria.erigantur, atqu. jium in melius reformare tramitem ihentem intendi-
    •t ad 'hbc opus viri eligantur, qui et >voluntatem-et. :mus. Idque.opus Paulo DiaconOjfamiliafi clienlulo
    possibiJitatem discendi, et-desideriumhabeant -alios nostro, elimanduminjunxiriius..•-
    .nstruendi. n' Quodemum iisec oonstitulio scollimet,^3 LXYj.. Simile opus ^ie labqfem Alcuihuih,'qubque
    -rcx roligiosissimushis vefbis.expresslt: «Optamus* -in ^e suscepisse scriptor Yjtsejllius tradit cip. 12,
    enim -vbs, sicut decet -Ecclesia.milites et interius /iium, .24, his -verbis; «Cqllegit mhltis ,de -Patriim
    idevotos,-et-exterius doctos, easlosque bene vivendo""".operibusliomiliafum. (luo,volumina.-J Hah'c_tahien
    <et sPholasticos_bene loquendo: ut quicunque vos -assertionem in ,dubium ,'ocat D, Rivet. tbrn. IV,
    propter nonien Domini -et sanctse- conversationis iBList.-Lit.dela.Frgnce, pag. 557, iium.,1.,existihians
    •nobilitatehiad videndum expelierit, sicut de ,aspectu ^uperfluum futurum fuisse jabqrem Ih colligendis
    vestro aedificatur visus, ita-quoque .desapientia pterjjm hojniliisprq usu ecclesiarhm.Ff^ihcise,ppst-
    -vestra, quam in legendo seu cantando perpeperit, djuam eodeni temppre ejusmodi cblieclio, a Pajulo
    •inslruclus oninipoten_fDominogi-atiasageridogau- WarneMdi facta est jussu et -approbatiorieregis, Ni-
    yens redeat. J Mirandus profecto zelus lanti regis JiilominusjD. Mabillqnius;loc.cit. dub.distinguit Ho-
    pro.optimis studiis inter-ecclesiasticosvirqs promo- miliaria,"unum Pauli et S-ltefuniAlcuirii.
    vendis, ct pro bono in totam Ecclesiam inde redun- TJXYH.Majorecertitudine constat beatum Alchl-
    daluro. Ex eodem zelo in Capitulari Aquisgranensi -num, Cai-olp.prsecipiente,,emen_as.selibrum qui
    •anni 789, num. 70apud eunidemBaiuzium, tom.I -Cbmesappellabalhr. alias sancto Hieronymo aseri-
    "Capitul.,pag. 257, studia, quse -iu schoiis tractari ptaSj .,et cpistplas et evangelia per,,circulum anni
    debeant, prsescribit, «ct omnibus*sanctseDei Eccle- tsingulis festiyitatibus legi splita .cohtinebal,"qualis
    sise ordiriibus seu sseeularis potentise' dignitatibus ^testanteD. Mabillphjoloc, cit. nhm. fi1.liabetur jn
    praecipit, utscholaeiegentium puerorum fiant: psal- illijis temporis codice ibibliotjiecse-Cafnuiensis, in
    •mos,jiotas, cantus,-compulum, grammaticam per^ i-quo cjr.cajnedium hseclegunlur; •«flunc codicem,
    1
    singula monasteria et episcopia discant: sed.et li-* qui; .ali ecclesiasticis viris Cohies appella^tur,:tua,
    "iki- calliolicos 'bene «mendatosjhabeant et iector, novejlt perspicacitas ab.oooodice sumplurii,
    pueros suds non sinant cos vel legendovel scribendo quem jcons.tat ab Albino eruditissimo vifo, Carolo
    corrumpere^ et si -opusest Evangelium .rel-Psalte- - -Sapientissimojjnperatore pfaecipiente, liina fecliiu-
    rium et Missale scribere, perfectse setatis Jiomines adinis esse polilum atque .empndatum: qui -codex
    seribant cum omni diligentia. _ iicet a njultis Iiaberetui', a plerisquetamen.hiendose
    LXIV. Prima ergo-cura Caroli regis et magistro- -et n.op bene dis.tihcte legebatur. -Qb,jcl siudii fuit
    rum aulse, maxime Alcuini; collocatafuit incompa- -ejusd.enj_Deicpitoris, ut a prsefaip-vifoad purum
    randis qui ad docendum et discendum necessarii -corrigeretur, et disliftctionibus-artis gr^mmaiicae.,
    censebantur libris, iisque selecfisel bene emenda- jironunliandj gratja, ,dislingueretur; ita videlicetut
    tis; guod sane remedium-prb exGolendisingeniis Jegentibus.«ejusdemc'odicis_,extusiler plahum pan-
    ipso naturali ordine eseteraprseire debuit-; ex libris -deret, e.t audientium auribus-nihilitfconsonhhiaffer-
    enimmale digestis el imperite scriptis, ipsas doctri- ret; sjmplices quqque .errarc hbn shiefel. Nbbis
    nas confundiet -ingeniaturbari necesse est. Enim- autpm curse fuit, ila.hune^niendate atque di.stincte
    "vero
    jn tanta temporis illius barbarie difficilefuit transcribefe, .«icut ab eodem magistro ehiehdatus
    reperire libros aiacunis vafiis. soloecismis;aliisque exstat et dislinclus. s
    erroribus muliiphcibus immunes : scriptores. siqui- LXYIJL LaJ.oriste rei littej'ariaesummejproficuus
    dem aeviCarohinrantecedentis, cum ipsimel gram- -Jantopere.cordi fuitOarolo regi, ut ipsemet illuro,
    maticse et ;Oi\thographise essent jgnarissimi, .codices vacuus a.gravj.ssimisregni ne£Oliis,quibusdam tem-
    quoscunque, quos describendosacceperani ipsosquejDporis parliculis subire haud gravaretur.Exstat siqui-
    jam anlea quoque corruptos, novis insperserunt er- dern, tesle iLambeciolibr. viii Bibl. Yindobonensis,
    roribuSjita ut multotiesvix aliquis sensus inde ex- pag. ,<545, n eadem hibliotheca Caesarea qiiidam
    primi potueril, multoties mentem in contrarium in- pervetustus aceodem rarissimus codex ms. membranaceus,
    duxerit: cujusmodicodicesex illo scvoctiamnumin oJim, judice D. Lambecio,. adbibliothecam
    vetustis scriniis .superesse norunt eruditi ac seduli . cubicularem Carolj Magni periinens ; in quo conti-
    illorum scrutatores.JDoleiidummaxime, Jiuic malo netur ExplanatjoOrigenf-pefpeiamtributa in sancti
    ipsosetiam codices ecclesiaslico'oificio ser-vientes, -Pauli aposloli Epistolam ,ad Romano^; cujhs Scri-
    imo ipsius saerseScripiurse subjacuisse. - - ptura mendisnonnulUsrespersa propria Cafolimanu
    LXV. Prseprimis.ergoGarolum regem soUicitudo - emendata.fuit,, quod .teslantur versiculi sequentes,
    teiiuit, ut viri ecclesiastico.ministerio destinati lia- - sequeantiquo cbaractere ibidem subscripli:
    beanl iibfos sacros-beneeniendalos;iiancque curam Quisternit per bellatrucesfortissimus heros
    eosdem corrigendi-demandavitPaulo Warnefridi_et SexCardlus,nullicprdisluigorp-secjindus,
    •
    Alcuino..Paulus a -rege mandaluni accepil, ul ho- Nonpassussenlesnieinclarum,serpere Iibris,
    milias Patrum pro nocturnali officioordiuatas, iquse En -bepecorrexit, studio i n
    ^ublimis omni.
    Infinitisviliorum anfractibus seu soloecismisscate- Ex quibus manjfeslissimept -sine uila^controversia
    bant, elimaret, uti legitur in epistola Caroli _Iagni apparet, ail laudatus D. Lambecius, qqsephnque in
    illi Homiliario prsefixa, quse reperitur in edilione hoc codice^vel in ipso contexlu emendata, vel _in-
    Coloniensiannii559, a-Ge).Bahizioseparatimtom. I .terlineariter subscripla, vel ad marginem adnotata
    0 . ftROBEM COMMENTATI0. . - 46
    sunt, propria ipsjus *Gar,olj. Magni .jianu scripta, A Aurelius Cassiodorus senator, Alcuino'suppositusi
    ideoque mpnumehtumhoc iitterarium, bh venera- eidemquein unico veteri codiceJacobi Sirmondi tri.
    .lionenj , anto -inonarchaedebitam iere. insestimabile butus,"cujus forlassis nomen prseferebat, ob illi ad-
    esse. Tradit deinde idem iijbliothecajius celeberri- bibitam ab ipso correctionem. Yide quse diximus in
    _JHUS varios alios in illa bibliolheca Augusta Yindo= prsefalibne ad opuscula de Gramniatica, Orthogra.
    bqnensi-cqdices servari manu ejusdem regis emen- phia, .elo.; ulri raiionem -reddinius bmissionis illius
    datos, .quo.dex compajatione scriptufse cum, emen- libri in hac hostra collectione. _
    datipnibus pripris codicis cognoscipossit/Yid. JKoL LXXIII. Labori!)us hujuscemodioccupatus Alcui-
    Jarii Analeet. Mpnum. Yindobon,jtojn. I. pag. 724, nus, de hoc pariler soHicilusfuit ut libri omnes ad
    not. a. Quis saiis miretur ac deprsedicetprjncipis usum -ecclesiarum, monasleriorum alque sdioJarum
    hujus rnaximi sublinjpm genium, quj .eadem rnanu. destinali juxta ieges oiihographicaisrecte et absque
    qua tot Ijosips regni; amplissimi devicit, eliam bar- erroribus descril.erentur fquod «t felicius succede.
    Jjariem.debejlarenovit. ret, necessum esse judicavit, ut-anie omnia scri-
    LXIX. Prsetei'ea \ero rei religiosissimus cordi ptores ad huue laborem adhibendi ift arle recle scri-
    maxime habuil-ht libri sacrseSeriptura., ainanuen- bendi, seu in orthograpliia bene informarentur. In
    siuai oscitautia.jnultipliciter corrupli, sua.restiiuan- hunc finem opusGuluriicomposuit de eadem-arte-,
    tur purjiali; «JJnivorsosergo Veteris et NoviTesta- quam ex codd. ms. partim eliam ex Yen. Beda
    mejjti Ijbros, libf-ariorumimperitia depraratos., Deo exliibenius,ubi simul rationem reddimus.quare hunc
    adjuyajilp,, examjissim xorreximus, _ uti scribit in . librum genuinum Alcuini fo_tumesse censeamus,
    epistoia cit. Homiliarioprsefixa. Ad hoc opus perfi- LXXIY.Hanc pro iibris antea- depravatis expur-
    cienduriicum Alcuinoneminem magis idoneuni exi. B gandis etpro^iovisoxeinplaribus recte et secunduni
    siimaretj >eidemcuram hujus laboris .demandavil, leges orthographiss ^cribendis curam ac s.ollieiludi-
    uii infelligjtur. cx. epistola ad Gislam et Cplumbam nem, quani rcx Carolus suis prseceptis et Aleuinus
    librp yi Cpinmeniijiiiin .Joannem>pag.591prsefixa: suo cxemplo,doclrina et exhortationibus maximb
    scri-.it enim ibi, Alcuinus quod j-egis mandaio, quo . sludio commendarunt, poslhac ubique serauiali sunt.
    jpsi cura pmen.dandiY.etusiSloyMmque Teslameatum episcopi-ei abbates; cujus rei tesii.moniumirrefra-
    injuncta fuit, impedilus sit qyominus tuiic ad prsc- gabile prsebentplurimi codices, opora varia sacrse .
    fatas virgines cxposiiioiienr lotius Eyangelii sancli . Scripturse, .sanctorum Patrum, coriciliorunr,Iegum,
    Joannls dirjgerp posset:« Toiius forsan ," inquit, el profanorum quoque scfiptorum in veteribus -bi-
    Eyangeliiexpositioneni direxissem vcbis; si me.'noni bjjotlieciseljamnjijaieystantes, diligeptiseillius tem-
    occupasset D.omini-regisprsecepium in cmendatione: poris pertissiijii tpsfes : .quoram magnum nume-
    Yeteris^NoviqiieTestamenti. i Hunc penjeeessariunii runjprse qculis nostris ;h?bemus j.n-iibliotliecauo?
    et pei',utilemiaboremAlcuinusalacriler ih se susce- stfa sancti Emmcrajni resjduos., initjo ssec. ix exr
    pil, ei iani constanjer .continuavit. ul opus .ainjanii ai'ajps, eo.squpaljsojuta scrip.tjonc,jit in quibusdam
    absolutujn,-die NatalisJ_>ominianno:800,quoCai'bIus > hqtatum es.i, .reyisosatqiie a.mejjd.is purgatos. Ac-_
    Rom«" imperatoria corona redftrienduserat^ eidemi pessere deinpeps,per industiiam Iiujus celeherrimi
    imperaiori-tanquaihacceptissimummunus,quo shnull magistri sciehliarjini.omnjum,Jtractatu.s de arte bene
    l__tiiia._n-suani'ob,adepfam novaftiillam majestatenii loquendi, dicendi .e.l disserendi, cujus irpgulas -ipse
    conlesiaretur,. ojferre poluerit, nti inteliigitur :ex postea in Dialqgisde,gTanimaiica, lihetorica et- dia-
    epistblis 1J33et i85;(nunc 151,et 155). • . . (_ leciica complexusesf. . .
    , LXX. .. Exstat,,_teste-J3aronio tom. IX Annal. LXXV.Artc ig.iturorthogfapljicareslituta/.coihpa-
    Eccles. ad ^annum778, codex, Alcuini labor, in Yal- ratisque libris optimis scholae servientibus, liiblio-
    licellana bib.lib.theca,ubi.velut ingens thesaurus as- thecis pariter jinultp apparatu pra-Staritissiniorum
    servaiur,, ut_pote quod yiri .eriiditl, quiin .emenda- auctorum-instruciis,,ni.hiljam obstabat ;ulleriori pror
    tione Y-jigalsejterumjibstro tempore laborarunt, coi gressui scienii_ai'iiun in publjcis privatisque scholi»
    ui antiquiore usi sunt,-cui etplurimum detulerunt.. docer.dartim.Epfseopi ergo et,ajib.ates ad .tam seria-
    Ad caicejn po.dicisiJlius Yallicellani,.eodemBaronioi lriandata sapientjssimi s*egjsatlenti, ,et frequentibus
    referentej yersus Alcuinus ap.posuitper_iiversa-:pi- quas Alchinus singuljs p.ene epistolis ad ipsos scri-
    grammata.;distinctos, .quos dabimus cum quodamL ptis intimavit, adbortationRms .excitati llljfis '.de-
    suppiemenio.,,c,arm._>.Yerosimile-est hur.c ipsumL scriJjendis et colligcndis,. scholisque instituendis
    codicejn fuisse, quo etiam -annq 1256usi sunl PP. qmuem navarnn,t.operani. Inier scholas .episcopaies
    Doiiiinicajii.,qui mandante genefah ipsorum P. Jor- primae tunc etcelebriores,quanmisaltem adhucmo-'
    dano et Hugone de_S. Ghar.or.conventusParisiensis; numenta exslant memoranlui' Lugdunensis sub Lai-
    priore in emendandisoxemplaribussacrornm Siblio- drado, ct. Auj'elianensis sub Theodulfo .cpiscopis
    rum lab.orar.ujjt,de quo -\ideasLe Long., Bibl. Saca_e : eriatse. Laidradus a Carolo Magnoe Nbrico,patria
    tbjn. _..-pag.-259. sua evocatus credilur, in. reformanda .diseipliua et
    LXXI. Co.dfcissacriita.correcticxemplaria brewi restaurandis scienliarum studiis fulurus cpjjdjutbr; '
    per ecclesias et xnoriasteria-divulgata, et ab indu_ qui anno 798 episcopus Lugdunensis 'ereatus fujt.
    slrjis ;ac perjtis librafiis descripta fuere : eujus reii Dls de scholaase erecta Carolhm regem ,per.'episto-
    testem liabemus Angelomum monachum Luxovien--" lam, quse exstat tonr. XIV Bibl. PP,., edit: Lugdu-
    sem, Alcuino pene contemporaiieuni, qui in com- nensis, pag. -255, informat' quod in ecclesia.Lugdri-
    mentario super .G.enesin_apud Pezium tbesauro Anec- ncnsi essent .cantoresin ilja schola tam eruditi irt
    do,t.tom. I, pag. 448, infme scribil se vidisse sa- eliam alios iii cantu instruere pttssint,; jiqnhjjlli
    cram illam bibliothecam jussu «CaroliMagni corre- etiam qui ila in liiteris profecerunt, ut sensuni1spi-
    clain, diligenlerqueinspexisse: .etinilla suo calcuk) ritualem sancli evangelii liene inieiligerent; ;alii qui
    probai lectioiiem«vocisS&raam,.quam alji scribebanit Jibros ProphetarumfSalomonis, _P,salmqfurii, imo' et
    per {duplex.ret unum «. libelli Job, qui saneunus e difficilibfibusesstetjin-
    .JLXSI- Nullusdubito qujn beatus Alcuinus eam- terpretari scirent.
    dem iiidustfiam quam sacris codicibus emendandis s LXXYl.Theodulfus, qiii prsecipuusp'ost .Carolum
    impendit, alijs quoque iibris, quibus ad'discendais Magnumet Aicuihum studiorujiire^iaur&iof cense-
    vel docendas artes liberales' opus erat', adhibuerit , tur, ob doctrinaepra_stantiani ab epdeih fege ex Ita-
    vel per suos socios aut discipulosadhiberi curaveriti. lia circa annuin .ul quidam y'.biuni77i evo'catus_
    Nobiscerte -yero.admodumsimilevidetur,quo'dAlcui ac postea circa anniim 794 ad 'episbopaiumAurelia'r
    nus.pro usu.scholasticorumlibruin quoque De septenn nensem promolus fuit. Hunc Aicuinu.sjn epist. 193
    artipus, .a Quercelano interiHiusoperaincompleti e (nunc 147) vocat « clari luminis atquc affl.uentis
    pditum, .a mendis queis plerague exemplaria corrui- sapienlia. lucernam, virurnque 'clarissjhiunj, cujus
    pta .erant., emendaver-il;-«njus vei',us au'c.or est ML est -ctas llorida-el vividsevirlus sapieiitise;'- quod
    -il - _ DE YITA B. F. ALBINISEU ALCUINl 48
    praestans elogium Theodulfum-proineruisse com- A scientias excolendas, promovendas, studiumque illa-
    - probaut varia ab ipso edita monumenta. litleraria, rum stabiliendum utilissimi et efficaeissimi. Ex-
    apud Sirmondum -lom. R Operum pag. 666 seqq. stant eliamhum.ejusmodiqusestionesad metropolitas
    editionis Venetse "anni 1728. Is ergq paucis annis misssede baptismo et cseremoniisillum prsecedenti-
    post adeptum episcopatum Aurelianehsem- (circiter bus et concomitantibus : exstant et plures epistolae
    an. 794 vel 797 juxta calculum Sirmondi) Capilu- ad easdem responsorise: Amalarii Trevirensis tom.
    Isire edidit, in cujus capile 19 constituit ul presby- H,pag. 520; Odilberli Mediolanensis in Analeclis
    teri qui voiuerint nepotes suos aut aliquem-Gonsan- D. Mabilloniinov. edit. pag. 75; Laidradi Lugdu-
    guineum ad scholas mitfere. valeant. Scholse ibi nensis ibidem p_ag. 78; Theodulphi Aureliahensis
    nominanlur, una in ecclesia sanctse Crucis, quse apud Sirmondum tom. II, Op. edit. Yenetse 1728;
    cathedralis est; altera in monasterio sancti Aniani pag. 679 ;•Magni Senonensisapud Martene De anti-
    Aureliauensi; tertia sancti Benedicli in monasterio quis Ritibus Ecccles. libr. i, pag. 158. Alias rursus
    Floriaeensi; quarta sancli Lifardi in monaslerio qusestiones sibi .enodari postulavit de gratia septi-
    Magdunensi. Ibidem simul insinuatur scholas in aliis formis Spiritus apud Mab. Joc. cit., de -Processione
    etiam monasteriis quse Theodulfoad regendum con- Spiritus sancti a Patre Filioque , uti legitur in prse-
    cessa fuerant, fuisse institutas. Scholas tamen illas fat. Theodulfi Aurelianensis ad Carolum Magnum
    non publicas, sed privatas fuisse post Cointium ad praifixa ejusdem libello de Spiritu sancto, apud
    annum 787, num. 85, existimat Pagius ad an. 755, Sirmondum loc. cit. pag. 695. De eadem diificullate
    num. 7. Mabillonius vero in prsefat. ad sscc iv Be- jam anlea etiam beatum" Alcuinum consuluit, qui
    ned. num.187, publicas illas fuisse contendit. Prae- g ejus mandato ocius pafuit in libello de Proccssione
    .. ler bas scholas majores, alias minores Theodulfus Spiritus sancti, quem ex ms. cod. Laudunensiexhi
    ibidem cap. 20 constituit, ubi presbyteris inculcat bemus. Prseprimisvero Carolus bunc prseceptorem
    ut per villas et vicos infantes-et-parvulos cum suum hujusmodi litterariis qusestionibus, de rebus
    smnma charitale doceant, nihil mercedis propterea grammaticis, dialecticis, liturgicis, biblicis, aslrorio-
    exigendo vel accipiendo , nisi quod a parentibus micis fatigare solebal, quibus idem in variis episto-
    charitatis studio sua voluntate oblatum fuerit. Yi- lis aliisque ..scriptis salisfeeit. De illo interrogandi
    tani et scripta Theodulfi egregie illustravit Rivetus more Caroliidem in episl. 124 (nunc 165) ita de lil-
    jam multoties laudatus tom. IV Hist. Lit., pag. 459 teris ab eodem rege ad se missis loquitur:«In quibus
    seqq. laudabilibusvestra. sapientiaeapicibus meam,ut soliti
    LXX .n. Capitulare illud Theodulfi Aurelianensis estis, segniliem per interrogationes prudentissimas
    velle inveni. _ Etin epistola 125 (nunc 164)
    recepit, et in liequenli synodo subjeclis sibi cleri- excilare
    cis, ut illius decreta accurate observarentur, prse- ad alia regis interrogata respondens ila prsefatur :
    c Mirahilis sapientiscvestra.litteraruni serie perlecla,
    cepit Hildegarius Meldensisepiscopus, prout D. Ma- invenimus eas eloquenliaenitore splendidas et pro-
    billonius in codice Gemlacensi. se l.egisse refert
    Analect. nov_eedit. pag 412, col. 2. Istorum epi- fundilate sensuumUnde subtilissinias,et inquisitionis gra-
    scoporam studium egregie alii etiam episcopi amu- tanlum tiajucundissimas. patenler agnoscipoteril, hon
    latl sunt; nec dubitandum censeo ipsos similes imperatoriam vestrseprudentia. potestalem a
    . constitutiones pro reparandis lilterarum studiis in Deo ad solum mundfregimeii, sed maxime ad Ec-
    suis dioecesibus fecisse ae promulgasse. Ex variis ** p ciesiseprsesidium el sapientisedecoremcollatam : et
    mentes quadam inerlioe rubigine obductas
    siquidem illius el suJ.sequenlistemporis nioiiumen- juvenum
    tis constat scbolas in onmibus antiquioribus episco- ad acumen ingenii per veslram sanctissimam soler-
    tiam elimandas. Siquidem prseter imperiales et pu-
    palibus regni Francorum fuisse reformalas, in re- blicas curas, evangelicasqusestiones academicis ve-
    cens fundalis vero simul cum episcopatibus erectas.
    Idem dicendum de monasteriis sub regula sancti stris a nobis enucleandas inquiritis, etc. J Eamdem
    Benedicli tunc niilitantibus. De omiiibus illis scho- consueludinem doclos per varias qusesliones exer-
    lis, lam episcopalibus quam monasterialibus, publi- cendi in in Carolo laudat Theodulfus Aurelianensis
    cis et privatis, majorihus et minoribus, qua. ex episcopus epistola ad Magnum Senonensem apud
    iliis constitutionibus et conalibus enatae sunt, hic Sirmondum, tom. II Oper. pag. 679, ubi loquens de
    circa cseremoniasab codem rege pro-
    singuialim disserere, nimis longum et inoppor- qusestionibus
    tunum- foret : plura de iisdem scire cupientibus posilis aita : « Quoeslionesislse, ut ego te nosse cer-
    abunde satisfacient viri eruditissimi, D. Lanoius in lus sum, regali necessiiudine non sunl factse ne-
    libro De scholis celehrioribuslom. IV Operum part. cessitate discendi, sedsludio docendi; necul ipsehis
    absolutisdenescitisvaleatimbui,sedut alii desomno
    i, pag. 1 seqq. , D. Mabillonius prsefat. ad S_JC. desidiosi
    IV Ben. pag. 128, §8; D. Rivet loc cit. uum. 21 torporis ad rerum absolvendarumutilitatem
    valeanl excilari. Quippe cui Tioc semper familiare
    seqq.
    est,ut exerceat prsesulesad sanctarum Scripturarum
    LXXYHI.Ne porro studia litterarum optimojam indagalionem el sanam sobriamque doctrinam, om-
    successu coepta el ordinata rursum apud eos quorum nem clerum ad disciplinam, philosophos ad rerum
    curseilla commissa fuere, tepescerent, sed ut magis D divinarum bunianarunique cognitionem, monachos
    - magisque efllorescerentfingeniosissimus rex Carolus ad religionem , omnes generaliter ad sanctitatem ,
    ['' medio usus esl liactenus insueto, el vix iinquam primates ad concilium, judices ad justitiam, etc. t
    prioribus temporibus tenlato. Ipse siquidem nunc LXXIX. His demum mediisFrancia toiuinque re-
    in colloquiis, nunc in epislolis, episcopis, abbatibus, gnum sceplro Caroli Magni subjectum a pristinis
    clericis et monachis, maxinie vero scliolarum reclo- ignoranlise et barbariei tenebris emersif; atque in
    ribus varias qusestiones, nunc circa lextus difficilio- siatuutroqueecclesiastico el civililuinen scienliarum
    res sacrse Scriplurae, nunc circa materias eccle- refulsit, diuque postea scholasjam ereclas collustra-
    siasticse antiquitalis et veleris disciplinse,nunc de vit, eierigendis piseluxil; donecregno, inter plures
    grammalicis ac dialecticis spinetis, nunc de aslro- principes auctorilate, ingenio, prudentia ac magna-
    nomicis apparilionibus earunique calculis propone- nimitate parenli multo inferiores, diviso, dissidia
    bat, uthoc ingenioso artificio adigerentur, ut njin- inter ipsos exorta, bella inlestina, barbararum na-
    quam ab indagalione yeritalis, a tractandis scien- tionum iucursiones, legum bonique ordinis politici
    tiis, a libris exculiendis, volvendis ac evolvendis neglectus lotum i.llud.nunc florenlissimum impe-
    cessarenl, quo aptiores et expeditioresredderenlur, riuin in barathrum prioris confusionis relabi fece-
    ad solide et docte seu calamo seu oratione respon- runt. De qua revolutione musis omnibus maxime
    dendum proposilis difficultatibusa principe eruditis- exitiali, et de misero statu litlerarum in Gallia ssec.
    simo studio exquisitis. Profecto siimuli hujusmodi a ix erudite_ disserit D. Rivetus, lom. IV Hist. Lit.
    tanto principe immissi non potucre non esse ad de la France, pag. 217 et seqq. His ergo, ne aclum.
    _,9 l.-.-VP-S'..-.r.-_MMl.NTATIf_ - SA
    agamus, praetermissis de magisterio,'quod beatus _A. Yel pulchrasteeum numerorumdiscereformas,
    Alcuinusin palatio regio teiiuil, disseramus. - Irrepere aut veterumdictastupendaPatrum :
    Aut tractare sacfaselernaepraeceptasalulis,
    CAPUT YII. . Qua_via te mecumperveliaiaslra super.
    Magisterium beati Alcuini in schola Palatii^ ejusque LXXXH. Quando igitur Carolus in epistolse ad
    in illa discipuli. , - Alcuinum scriptse initio, quod refertur in,epist. 124
    LXXX. Caroli Magni amor quo erga musas fere- (nunc 165), ipsum «charissimi in Christo prsecepto-
    batur, in dies crescebal, quo magis scilicet ex con- ris t nomine compellat, litulum hunc nbn solius
    suetudine cum Aulae suse magistris et quotidiano honoris, uti imerpretatur Baronius ad annum 778,
    ferme experimenlo didicisset, qnantam illsefelicita- num. 15, verum etiani doctrinse causa illi tributum
    teto regno -suo allatu.rseessent; -hinc non contentus, censemus. Enimvero testimonia hactenus allata
    easdem intra septa ecclesiarum ac claustra mo- plane evincunt, Alcuinum in mathematicis ac philo-
    nasieriorum, quod in praecedentibus cbnstilutioni- sophicis non lantum cum Carolo Magno disseruisse,
    bus prseceperat, concludi, inipso etiam suo regio, uti ibidem scribit Baronius, verum eliam in iisdem
    palatio iliis domicilium statuit, scholamque ibidem saltem seientiis ipsum iinljuisse. In sacrarum tamen
    publicam erexit, ut illius opportunitate simul regia rerum scientia Carolum adeo imbutuni fuisse existi-
    proles, proceres et aulici, eorumque filii et fiUse in- mat idemHistoria-ecclesiastica.parensloc.-cit., ut-
    genium mentemque excolendi media in promptu ha- magistri polius quam discipuli locum teneret; « si-
    berent. Illis.vero omnibus Carolus suo exemplo, quo quidem, ait, in ea facullate non Carolus Albinum,
    magis ad siudia litterarum sedulo pertractanda in - jn sed Albinus Carolum consulebat, si quod dubium
    cilarentur, praeire'voluit; enimvero majestate sua esse obscurum sibi videretur et arduum, i idqu.e
    haud indignum existimavit, "si descendens de regio tbnstare credit ex litteris Alcuini ad Carolum de
    throno propemodum . in scholae subselliis virorum septuagesima, etc, episl. 65 (nunc 80) „ et ex re-
    doclorum, quos in aulam advocavil, discipulum age- sponsione Caroli epist. 12, Patrologise tom. XCYIII,
    ret. Quaequidem regis illius totius Europse potentis- col. 911, concludit Baroniusquod « Carolus sacrarum
    sinii demissio et solertia nullo eloquio satis valet rerum scientia multum prsecesserit eum, quem ma-
    depraedicari; «cujus mentis miranda est nobilitas, _ gistrum vocat, Albinum. J Quam celeberrimi hujus
    ait AJcuinuslibr. De ralione animae, «dum inter lan- scriptoris existimationem de Caroli in sacris erudi-
    tas palatii curas et regni occupationes philosophorum tione, nescio an quispiam eruditorum,non censeat
    pleniter arcana curavil scire mysteria, quod vix olio nimiam. derte Carolus in rebus saeris saepius Al-
    torpens alius quis riiodocognoscere sludet.»Certe pro- cuinum quam hic illum consuiuil, uti docent epi-
    digii instar habendum est, inpalatio lanti regis, ubi slolae plures:' epist. 125 {nunc 162) de diffefentia
    totnegotiaimperii amplissimi tractanda indies occur- inter seternum et sempiiernum, etc.; ep. 124 (nunc
    rebantjubi toties bellorum atrocissimorum classica 165) de-duobus gladiis; epist.,125 (nunc 164) de
    insonabant; ubi gravissimse causae cum pontificibus " hymno post coenam dicto; epist. 126 (nunc 165) de
    Romanis, cum imperatoribus Orientis, cum Anglis pretio humanse saliitis, quas nondum tune_editas
    atque Hispanis, missis hinc inde legatis erant expe- Baronius non.vidit. Ad confutandos errores Felicis
    diendae, musis potuisse locum et- otium reperiri. et Elipanti Carolus Alcuini opera indiguit,' illumque
    His tamen rebus, quse sibi tantopere contrariari, „ in hunc finem, ut reditum ex Anglia acceleraret,
    v^ permovil. Pro illius in fide sanclse et individuse Tri-
    viden.urjungendis et conciliandisniaximiilliusprin-
    cipis ingijniuni par fuit. nitatis instructione liliellum -de eodem dogmate
    LXXXI. In hac porro schola palatina beatum scripsit, illique dedicavit; « quia, inquit, neminem
    Alcuinum litteras docuisse, scriptores omnesqui il- decet vel nieliora nosse vel plura, quani imperato-
    lius gcsta recensent, conseniiunt, et ex propria ejus rem; » idque se ideo agere. ail, ut, sui nominis,
    epistola 67 (nunc.82) ad domnum Regem evincitur, « quo a quibusdam magister (utique ipsius regis,
    ubi Turonis relictajam aula existens, de mutato a queni hic instruit) vocatur, i officiumimpleret. Fir-
    magisiris quibusdam calculo lunari conqueritur, ita mum ergo maneat Alcuinum Caroli Magni tam in
    scribens: «Egoimperitus, ego ignarus, nesciens _Egy- sacris quam in profanis litteris prseceptorein seu
    ptiacam scholainin palatio Davidicseversari glorise : magistrum exstitisse. Sed cum Baronius aliique pas-
    ego abieosLatinos ibi dimisf, nescio quis iniroduxit sim ullimam tantum profectionem in Franciam, quie
    jEgyptiacos. . lbi ergo docuit, ubi abiens discipulos anno 792 aut sequenlis initio facla est, quando"Ca-
    reliquit. Imo principem is locuni ibidem inter reli- rolus jam grandaevus fuerat, agnoverint, an et quid
    quos magistros tenuit: nullique alteri Carolus tan- Alcuinus Carolum docuerit, explicare non potuerunt,
    tum honorem prselerquam Alcuino detulit, utillum, ait Pagius ad annuni 782, num. 8 in fine.
    poslquam in sola grammalica discenda Petrum Pisa- LXXXHI. Studiis liberalibus quibus ipse rex ope-
    num audivit, ut Eginhardus in Caroli Magni Yita ram dabat, teste Eginhardo in Yita num. 19 apud
    narrat, in reiiquis disciplinis, rhetorica, dialectica ac Bouquet tom. V, de Script. Rer. Gallic etiam libe-
    prsecipueastronomia dignareturhabereprseceptorem. ros suos, tam fiiios quam filias, institui mandavit.
    Quod ipsum testatur Yitse Alcuini scriplor cap. 2,1D Schola igitur palatii optime jam ordinata et ipsius
    num. 12, dum asseverat quod Carolus ab Alcuino, regis Caroli prsesentia ssepius frequentala, regii
    postquam is- ex Anglia redierat, « artes introductus quoque principes CaroIus,,Pippinus et Ludovicus ;
    in liberales refrigerari paululum noverat, sed exsa- viri juvenesqueprimae nobilitatis, Angilbertus, Adal-
    turari ob fervorem satisnimium nequibat. _ De hoc hardus, Damoela; regiaeetiam virgines, Gislautra-
    honore sibi a rege delalo ipse Alcuinus gloriatur in. que, soror et filia Caroli; Richtrudis cognomento
    epigrammate 260 adfratres-suos Eboracenses misso, Columba, eum Gunlrada cognomenlo Eulalia cum
    his versibus : multis aliis, parentis ac regis sui vestigia certalim
    Talianamqueplacentvestro qjiiamunerapalri," secuti, magislerio ac disciplinse beati Alcuini sese
    Quinuncegregias regalibusinsonatartes tradiderunt:- quos omnes deinceps Aleuinus iiliorum
    . Auribus,el patrumducit ppr prala seguenlem . ac filiarum nomine compellat, non aliam certe ob
    Praepulchrosophiaeregnantemstemmalecelsae. causam quam qiiod illis in palatio commorantibus
    Et in epigrammate 251 studia qusedam recenset, palernam per varias inslructiones in litteris ac mo-
    quse cum hoc augusto suo discipulo exercuit," ita ribus curani adhibuerit. Ad illos pariter plures scri-
    canens : psit epistolas vaiiis doctrinis refertas ea styli gra-
    0 mihidulcisamor,David,per S9_cla valeto; , vitate, qua uti solent magistri scholares suos in-
    struere volenles. - -
    Quamte praesentemsemperhaberevelim!
    Pierio uttecum iiceat miUiiudere versu,, LXXXIY. Carolum juniorem regis filium, post
    Scanderevelsummisideracelsapoli • accepiam a Leone Ift papa regiam coronam, in epi-
    g{ DE YITA B.-F. ALBINTSEU ALCUINl S2
    stola 178 (nunc 119) et scquenli hOrtatur ad jusli- A iHius prosperitatem, laudabilemque eonversationem,
    liam et miseficordiam Christiano poptilo impenden- et veritatis instantiam, juxta monita illi tradita,
    dam ; ad eligendum consiliarios bonos, non adulalo- plurimum gaudere profilelur, usus illis verhis apo-
    res, pios, prudentes, Deumque limenles'; ad imi- stoli Jpannis : Majus inihi gaudium non est, quam ut
    lahdnm optima totius bonitatis exempla patris sui filios meos in fide et verifateaudiam ambtdare.
    excellenlissimi imperatoris. Ludovicoillius germano - LXXXYIII. Quoniam vero compellatio filii idem
    plures, ejusdem desiderio satisfacere volens, scri- valel ac discipuli, prout jam superius num. 84 in-
    psit epistolas commbnitorias, prout discimus ex sinuavimus, et in quo cel. D. Mabilionium-lib. xxv
    epist. 179 (nunc 120) ad eumdem Carolum, quas Annal./num. 58, pag. 207, consentientem habemus,
    bmnes "intercidisse, aut adhuc ignotas latere dolen- haud dubifandum censenius, bmnes illos, quos bea-
    dum. est. Pippinum regalem juvenem in Aleuini lus Alcuinus in suis epislolis filios aut filias dicit,
    schola eruditum fuisse demonslrat Disputatio. illius ipsum coluisse magistrum, sivein iilteris amoeniori-
    c.um-Albino,quam dabimusinfra, et epistola ad illnm • bus, sive in sacris, sive in morum disciplina. Atque
    55 (riunc 58), in qua oplima amantissimo huic filid hinc absque errandi periculo discipulorum illius
    suo suggerit vitse agendse documenta. palatinorum numero addere -possumus Rigbodum,
    - LXXXY. Beali Alcuiriiin eadem schola discipulis cognomento Machariuni, archiepiscopum Treviren-
    annurrierandus est Angilbertus, poslbac abbas Cen- sem, ex epist. 129 (nunc 169), ubi in notis, ex co-
    tulensis", et inter sanctos rclalus: cujus illuslre dice synchrono coenobiisaftcti Maximini,oslendimus
    quod ad illam sedem promotus fuerit-anno 791. non
    getfflsprebant tum singularis familiaritas illius cum vero
    Carolo Magno, tum copula cum Berta ipsius Caroli 0 anno 776, uti ex veteri historia Trevirensi
    fi.ia; tum deniqueprseclara quse gessit reipublicse.._ affirmanl Carolus Cointius anuo 804, num. .54, tom. I
    munera. « Is ab ipsis infanlia. rudimeniis in palatio* Annal. Eccles., elMabillonius Annal. lib. xxiv,
    Caroli emiirilbs est, » utlegitur in quadamAdria- num. 68, ubi consequenler ait: « Si Ricbbodus
    nil epistolahd Gafolum pro synodoNicsenasecunda, afiie episcopatum Alcuini discipulus fuit, eo prsece-
    Patrologise tom. XCYIII, col. 1247. -Beati igitur AI- ptore in Briiannia ushs fuisse dicendus est. > Mabil-
    euini in eodem palatio discipulus fuit; quod eruitur ionii sententiam amplexus primum fuit reverendis-
    ex pluribus epistolis ad ipsum jam publicis negotiis simus D. de Hoinheimstom".I llist. Trevirensis, p.
    adhibitnai scriptis, paterna monila atque doctrinas 156, not. (_), verum eertiora edoctus a Codice ms.
    continentibus, quas suhnumeris 21, 22, 25 et 215 San-Maximiniano, Caroli Magnisevo exarato, sen-
    (nunc 25, 26,. 27 et 28) cxhibenius. De eo plura ad- tentiam mutavit in prsefalionetomi I, pag. LXIII,in
    notavimus variis locis : illius elogium et vitam vi- not., uM codicis illius verba ha_creferl: « Anno 791,
    dere esi apud Mab. loc- cit. perrexit dominus Carolus cum Francis £t Saxoni-
    LXXXYL Angilberti in palatio condiscipulusfiiit bus, cum Raiouuariiset Aiemannis etcum ca_leris
    Antonius, seu Adalhardus, abbas deinde Corbeiensis, populis suis in [Pannoniam aiitra Omundesdoff, et
    sequepost mortem in sanctorum numerum relalus. cum tiiumphi gloria rediit, -etliiemavit in Reganes-
    Cujuspariler Yita et elqgium habetur apud Mabill. hurc Egilraninus, Wio_i._Dns,Sinperlus cpiscopi
    loc.-cit. pag. 506 seqq. Hunc Alcuinus riiagister in obierunl. J Wiomadus oinnium hisloricorum eon
    epist. 144 (nunc 189), et in alia cujus ibi fii mentio, sensu incathedra Trevirensi immediaius antecessor
    ut filium monet, ut curam habeat Homeri, seu An- p fuit Richbodi: qui propterea Alcuini discipulus ante
    gibSeffi, nimium profanis spectaculis inescati, postea episcopalum seu ante hunc annum 791 in palatio
    lamen, uti Alcuinusab ipso Antoniose inlellexisse in Caroli Magni esse potuit. Yid. idein D. de Hon-
    epist. 215 (nuncl91) meminit, ad meliora conversi. theini,- toni. III, pag. 1006. DisGipulishisce addi
    In epittola 112 (nunc 151) Antonio suadet, ut fratri posse existiniamus Aquilamseu Arnorieniepiscopum
    suo Beraario, quem srium etiam filium vocat, ex primum, deinde archiepiscopum Salisburgensem ex
    monasterio insulseLirinensis ih palriam regredienti, epistolis 50, 54, 55 (niinc 55, 68, 09) et aliis.
    apud aulam impelret facultateni revertendi ad suum Heclislannnmseu Altapetram ex epist. 158 (nune
    monasterium: de quo videantur, quse ad eamdeni 182). lllos denique omnes in palatio apnd D. impe-
    epistolam nolavimus. Fuit ergo antea et ipse bic ralofem riiorantes ipsius in itiiiere Romano comites,
    Bernarius, una cum Adalhardo Alcuini discipulus in ad quos Alcuinus, tunc iu Turonensi monaslerio do-
    schola palalii. cens, scripsit episl. 150 (nunc 121), in qua ait :
    : LXXXYH. Idem de Flavio Damoeta dicendum « O quam felix dies fuit, quando in Iaboribus no-
    esse exislimamus, quod liquel ex epist. 59 et 41 stris lusimus litteraliter seria; sed nunc omnia mu-
    (nunc 44 ct 46) ad ipsum scriptis, in quibus illum tata-sunt. Remansit senior alios generansfilios,
    fiiii, quod idem est ac discipuli, nomine appellat. priores
    - dispersos gemens. _
    Fuil isvir sseeularis,militiaeaddictus, qnem Alcuinus LXXXIX. Ad feminas nobiles, quas Alcuinus in
    in bostem, scilicel adversus Saxones ahno 796, palatiq primuin docuit, et deinde per epislolas variis
    profecturum in priori epistolahortatur, ut iler suum doctrinis nutrivil, veniamus. Inler illas prima est
    GonfessioneconJirmel, eleemosynis roborel, el ora- n Gisla seu Gisala el Gisela cognomenloLucia, Caroli
    tionibus servorum Dei undique se niuniri faciat, J" Magni soror ex Bertrada, « a puellaribus annis, ut
    quatenus cum rege et caeleris commiljtonibus suis Eginhardus scribit Ioc cit., num. 18, religiossccon-
    victor redire possit in patriam. In altera epistola versationi mancipata, J abbatissa deinceps 'Calensis
    illum precatur, ut inter occupationes sseeuli per monasterii, « qiiam Carolusut mairem magna coluit
    hona opera eliam pro animae susesalute vigilet, in pietate. i Hsec Gisla est quam spiritualem suam so-
    auditu diversarum Causarum justiliam et misericor- rorcm vocat Alcuinus in binis epislolis 98 ct 99
    diam observet. Hunc ergo Daniffitam dislinguere (nnnc 126, 127) ad ipsam scriptis, et in altera com-
    oportet a Riculfo archiepiscopo Mogunlino, cui in menlariis in Evangelium sancli Joannis prscfixa. '
    epistola 40 (nunc 45) in codice Petavmo, quo usus Magnoilla flagrabat desiderio proficiendi ex instru-
    est D. Quercetanus, et in epistolis 181 et 182 ctione Alcuini, in sancla. Scriplnrse cognitione. Ita
    (nunc 122 et 125) nuper in bibliotheca Harieiana enim ipsa et Rictrudis cognomentoColumbaad il-
    deteclis, cognomen Damoetaetribuitur. Hie enim- lum scribunt: « Poslquam, venerande magister, ali-
    vero Riculfus jam anno 786 vel sequeriti ad sedenr quid de mellifluasancta. Scriptura. cognilione,vestra
    Moguntinam promolus post decepi annos belli dux sagacitate exponenle, bausimus,-ardebat nobis, ui
    esse haud potuil. Hic ipse lamen Riculfus, nisi fatemur, de die in diem desiderium hujus sacratis-
    vehemenler fallamur, anle adeplum regimen eccle- simseleclionis, elc.» Duplici deinde dolore se prenii
    siae prsedictse, in sebola palalii Alcuinum habuit aiunt, uno, «quod tardius hujus optimi sludii diii-
    prseceptorem, a quo in epist. 182 (riunc 125) voca- genliam habuerint; j altero, « quod modo magnam
    lur. desideranlissimus filius: ubi simul Alcuinus ob habenlibus dcvolionem, veslra, inquiunt, ionginqui-
    55 _ FROBENIICOMMENTATIO. 54
    tas desiderio nostro obsistit:»IU;e, nimirum- sancti- ._\ pariter Alcuinus -non sororem, sicut GislanV,-sed fi-
    nioniales virgines in suo monasteriO Calensi, rion liam seniper appellat in illis htteris quas ad utrarh-
    longeParisiis^distanie, tunc degeJ.aut; Alcuinusverq que cum suis iri Joannem-commentariismisit. Nir
    Turonis. existens longius ab ipsis aberat, quam ut hilominiisRictrudem illam cognomento Columbam
    eas, sieut.-.ariiehacin palatio, lingua instruere pos- fuisse genere nohilissimamet ejusdem coenobii Ca-
    set; liiric precanlur ne eas «litterarum suarum so- lensis sanclinionialem, ex arctissima consuetudine' '
    latio deseratj- nam sicut, inquiunt, loquentis lingua pafique -studio cum Gisla.seniore abbatissa satis ap--
    -"" : '
    in aure .audientis, ita scribentis calamus proficit iri paret.- -
    pre legentis : et ad interiora cordis pervenit serisus - XCI. Inter virgines primse nobilitatis inCaroli
    dirigentis, sicui yerba iustruejitis.» Peturitdemuriv Magnipalatio degentes,beali:Alcuini doctrinis inibui
    ut exempTobeati Hieronymi, qui ad preces nobilium desideravit Eulalia, quse etiam petiit, ab eo De ra--
    feniinarum;plurima in prophelieas obscuritates opus- tione animaij seu de natura,- proprietatilius acvirtu-
    cuia composuit, et de Beihleem castello ad-Ronia- tibus ejus edoceri-: chi-petitioni ipse satisfceif pef'.
    nas arces njisit, exposiiionem in sancli Joannis libellum quem' dediihustomo II. Eulalia npnjeii as^
    Evangelium suo ingenio -accommodalam-ad ipsas ciiitium est, seu cbgnomen Gundradas, ab Alcuino"
    mittat; «aiulto, inquiunt, facilius portalor charta- i!Ii ex'familiaritate tfibutum in epist. l!84 (nunc 154),
    rum, tuarum de, Turonis Parisiacam civitatem (a),. prout ibidem et alias notaviinus, simul bbservandoj'
    | quaih illius (sancti Hieronymi)."deBethleemRomam hanc Guntradam non. aliam esse-quam illam quse
    peryenire poterit. J Huic desiderio Alcuinus satis- inter sorores sancti Adalhardi ahbatis Cbrbeiensis
    fecii, et primo, pro solemnitatis Pasehalis tunc in- U recensetur a Pasehasio iri illius Yiia apud Mab._,ssec-
    slaniis ciixumstantia et opportunitate ad illas eam iv Ben.,--paft._i, pag, 521, num. 55. Illam Carolus"
    parteni. cbriimentarii,in sancti Joannis Evangelium 4>rse aliis virginibus'maximi habebat; fuit enim,
    direxit, quse contineliir duobus ultimis libris, sexto teste eodem Pasehasio, regi familiarioiv eidemque-
    et septimo; anno ver.o.sequenli priores etiam quin- tam a nobilitale quam a pudicilia summe commeh-
    que libros-subinisit, uii.intelligitur ex epistola Lucise data; quod ipsum Alcuinus iii fine libri De -ratione-
    et Columbse,quse cognomina erant Gislseet Rictru- animm insinual, scribens, ipsani quoiidie Caroli sa-
    dis, quse integro illi commentario prosmissa est. Ad pientissimi impefatoris uti sapientia ac verierandam
    easdem virgipes, ni fallamur, pertiilent tres illse epl- intueri faciem ;qnapfopter illius intercessionem apud"
    stolaequaisex cod.-bibliothecseHarieianseexhibemus ipsum imploratin cit. epist. ne sibi irascatur, quod
    sub num(.ri'sl'88,'i_9 et 19,0(nunc 158,159 et 140).- vocatus' ad' Garolum, infirmitate prsepedilus, venire-
    In priori mentio fit- quorumdauj tractatuum -Yen. non valfterit. Testalur Alcuinusin cit. libello De Ta-
    Bedse, quos illis ad describendum eoricessit, intef tione -anim_3,cap. 14, quod, cuni-raro adbucillam
    quos ab.s dubio erat tractatus ejusdem in Epistolas oculis yidisset, tamen famam studiorum illius aliis
    apbslolorum, quenf a-Gisla haberi Alcuinus scribit narraniibusaudivissel. Paschasius loc. cit. illius pu-
    in epist. 145 (nunc il87),ad quemdam. ftlium seu di- dicitiamsequentibus verbis commendat: « Yirgo no-
    scipulum suum. In_episi. 190 (nunc 140)-postquam bilium iiobihssima^^quseinter venereos palatii ardo-
    easiiortalus.est ad servandam in prosperis et ,ad- res, et juvenum venustates, etiaminter mulceritia
    versis sequanihhtsiteni,'eisdem suasit, Ut si fortassis deliciarum et inter oninia libidiriis blandimenta,sola-
    difficiHorhi jipostolica auctoritate sensus eas fatiga---, meruit, ut credimus, pudicitise palniam, etc. Eam-
    fet, fessse nienlis acumen levioris leetionis interpo- "' dem castilaiis et honestatis laudem de illa se aftdi-
    sitione ieficiaht, legendo nhniruiii Yitas'.Patrum ct visse Alcuinus qubque testalur in epistbla citata, in
    miracula sanctorum, qusc ift sanctfG.egorii Dialogis qua propterea illam horiatur, «ut caeterisin •palalio
    fephriuntur,, lucidissima, inquit, exarata eloquenlia. virginibus lotius bonitaiis sit exemplar, ut ex tua,
    et sententiis sacrse Scripiurse confirmala. inquil, diseant sancta eonversationc seipsas cuslo-
    XG.A Gisialseu Gisela-Caroliregis sorore, distin- dife, vel cadentes resurgere. J -' •
    guentiam esse allerani Gislam ejusdem ex Hildegarde _ XGH.Antequam pfsesens' capitulum deschola pa-
    - filiani _bene inonet D. MabilloniusAet.-SS.ssec. iv, latii finiamus, bfeviter. tangerelibetbinam quaestib-
    fiarl, i, pag. "449,in.observatione pragvia in hisl.- nem inter eruditos aliquandoventilatam: 1. Anscholae
    ti-aiislaiiqnis sanctae B.aihildis, nuni, 5, et lib. xxv huic univefsitas Parisiensis suos nalales el Alcuinb
    Arinal., iium. 81, et lih. -xxvi, num. 61. Uiramque seuGarolo Magno suam originerii debeal? 2. An uni-
    Alcuinus ipse dislinguit, senioremillam sororis; hanc Guidamloco affixa, an vero aulam de loco in locum
    jiihiorem in epist. 100 (nunc 4"50^filiseet nobilis- ambulans-secuta sit? Primam quaestionem quod al-
    sinisepuellspnqniine compellans; quod ipsum D. Ma- tinet, magnus scriplorum numerus diu pro aflirma-
    billoriiuslib. xxvi Annal., _mm"95,advertit his ver- liva senlentia stetit, illamque CsesarEgasiusBulaeus,
    bis : «-Aliaqrat Gisla filia JGafoli, itidem sanctimo- tom. I Hist. universit. Paris., pag. 91, cum multa
    ijialis, quam non sororefti, sedfiliam Aleuinus appel- eruditione "defendit. Praevaluit niiulominus hac nb-
    lafe solel. J Quapropter mirari subil cur idem scriptor slra selate negans sententia,.quam validis aigumen-
    celeberrimus eodem locq paulo superius, nurh. 61, tis, tueutur scripiores gravissimi,-Mabillonius,prse-
    asserat, GisTamlianc Caroli llagni filiam fuisse, ttfal. ad ssec iv Ben., part. i, §-8; Launoius deseho-
    |cujusrogalu cpninientarios in Evangelium'Joannis . lis celebr. lom. 1YOpp., part. r, cap. 1, 2,- 59; Claii-
    aggressus est Aleiiinus, septem libris elaboratos, dius Joli, de scholis part. i, cap. 22,-quibus calculum
    qnorqni quinque priores Gislseet Riclfudse jiuhcu- suum addidit D. Rivet Hist. lit. Gallisetbm. 1Y,pag._
    pavif, duos ahos sorori Gislseet Columbaj.'»Inutra- 10, num. 16, ubi-ait, affirniativarnsententiam susfi-
    que. eiiim illa epistola Gislam; non filiam, sed -soro- neri haud posse, nisi eo sensu quod schola palatina,
    fem,. se yero illius fratrem appellat. Gisla ergo, cu- ' quse aliquoties Parisiis fuerat, civibus-Pafisiensibus
    jusrrogalii Alcuinus commentarips illos scripsit, non singularem erga litteras amorem inspirare, eoque-
    Caroli Msgrii filia, sed soror fiiil, ut num. prssce- sequenlibus temporibus ad conslituendam inurbe
    denti diximus. Aliud pariter assertum ejusdem viri scholam publicam incitare potuerit. Universitalis la-
    piiseclarissiinilib. xxv Annal., num. 81 et alibi, quo men illius omnium orbis celeberrimae originem esse
    Ricti;uderii, Gislse sehiori professione religiosa et antiquissimarii,illiusque vestigia quaedani-jamantefi-
    studio sanctee ScriptiirsejunctanJ,"Gislsejunioris so- nem sssc IX deprehendi probal idem D.-Rivetus loc.
    rorem (acij;, quq fundamento nitatur.ignoramus. Ne- cit., pag. 250, num. 49. Monef tamen ibidem vir
    que enim ajicubi Rictrudem inter sorores Gislseseu doctissimus, id noh de schola suis_facultatiljus di--
    filias Caroli Magni commemoratam reperimus. Hlam stincia intelligi debere, sed de schola publica perma.

    (a)|Inde sQhfclarius est, scriptoros Ajiglosplerosque


    ' erfasse,'dum illas' virgines asserunt" ab Alcuino in-
    finglia fpjsst)edoctas..,_ ,",... .. . '. • -
    55 DE YITA R. F. ALBINI SEU ALCUINl 56
    nente, et extra cathedrales ecclesias ac monasteria; A in abitum Alcuini tandem consensit, datis etiam abs
    intructioni juventutisParisiensis et quorumvisaliunde dubio, ut Alcuinus rogaverat, ad regem et episco-
    adventantium destinata et aperla. pum, quibus parebat, litteris, dimissioriem perpe-
    . XCIII. Ad alteram quseslionem D. Mab. loc cit., tuam viri tantopere a se desiderati poslulantlbus.
    num. 179, respondet, sibi certrim videri, scholam pa- Eadem occasione, creditur Carolum usum "fuisse,ut
    latii in uno loco constitisse; neque enim, inquit, fa- cum Offa rege Merciorum, quorum illi tunc tempo-
    cile de Ioco in locum transferri poterat totus ille ris, anno scilicet 790, aliquid dissensionis, diaholico
    prseceptorum, scholarium librorumque comitatus el fomenlo inflammante, evenerat, ita ut utrinque navi-
    apparatus, si quando rex sedem mutabat, quod fre- gaiio interdicta negotiantibuscessaret, in pacem",AI-
    quenter contingebat=: similiter amplissimam biblio- cuino medialore, rediret. Tunc-enim Aicuinus a qui-
    ihecam (ex qua deinceps Ludovicus Augustuscopiam busdam audierat, quod ad componenda illa dissidia
    librorum Amalario diacono ad excerpendam inde re- foret ad Offam mitlendus, ut ipse "scribil in epist. ad
    gulam eanonicorum suppeditavit, referente Ademaro Colcum leclorem in Seolia, eodem anno, sicut ibi-
    monacbo Egolismensi), non in circumforaneo, sed in dem innotis observavimus, scripta. Equidem Alcui-
    fixo palatio^servatam.fuisse credit vir celeberrimus. nus, dum hanc ad Colcum epistolam scriberet, ad-
    Contraria nihilominus opinio vero similior videlur huc incertus erat an et quando a rege in patriam
    laudalo D. Riveto loc cit., num. 15. Certe ipse D. suam esset dimittendus, et an niandaium acciperet
    Mabilloniusloc cit. fafetur, palatinos scholares cum de pace cum Offa rege tractandi, et ideo dona illa
    regio comitatu aliquando de loco in locum migrasse; quse ex regis Caroli et propria sua largitaie inter
    et Alcuinum scholse palatinae moderatorem fere jj ecclesias, monasteria etanachoretasBrilanni-cerani
    nunquam a contubernio Caroli Magni abfuissc. Quae dislribuenda, quorum in illa epislola meminil, prse-
    vero, ait Rivelus, major difiicultascxstitit deferendi misil; paulo lamen postea, eodemque auno in pa-
    ad varias stationes aulaelibros scholae exercitiis ne- triam suam profecluni fuisse necesse est, quia re-
    cessarios, quam res alias, usui lotius aulse et lotius vera illo anno, quo Ethelredus in regniim Nof-
    comitatus servientes? Schola ergo illa una cum aula thumbrise restilutus est, ibi fuit, ut staliin dice-
    et aulicis ibi inslrueridis nunc Aquisgrani fuit; nunc mus.
    adTheodonis villam, nunc Wormatiam, nunc Ratis- XCYI. Magna in regno Norlhumlirife, postquam
    bonam, nuncllerbipolim, nunc Francofortum, nunc Alcuinus illic e Gallia appulit, revolutio facla est.
    Moguntiam, nunc Parisios commigravit; in quibus Northumbri namque Osredum regem nuper avcf-
    aliisque locis deinceps, Alcuino abs dulrio obstelri- sati, Elhelredum, que.m ante annos duodecim (anno
    cante, alise celebres scholse enatse vel reformatse 778) ejecerant, regem deposcunl, ct ad solium eve-
    fuere, quarum plures D. Mabillonius in prsefat. cit. hunl, quod his verbis narrat Hovedenus: « Anno
    a num. 180 seqq-. et Launoius in citalo opere de 790 Etbelredus de exsilio liberalus csl, et ilerunfper
    scholis celebrioribusenumerant; quaeomnes propter- gratiam Christi regni solio sublhronizatus. Osredus
    ea Carolum Magnum et Alcuinum tanquam primos autem rex, dolo suorum principum circumvenlus a
    auctores ac restauratores merito venerantur ac ce- regno privatus attonsus est in Eboraca civitate, et
    lebranl. postea necessitate coactus exsilium pelil. _• Hsec, ni
    CAPUT YHI. vehementer fallamur, est illa regni Northumbrise,
    Beali Alcuini reditus e Gallia in Angtiam, et inde „" palria.et Alcuini, novitas, quseipsum , obteuta licel a
    rursus in Galliam. rege episcopo suis in Galliam remeandiiiceniia,
    in Anglia diutius quam volebat relinuil; de qua no-
    XCIV. Postquam beatus Alcuinus per octo prope vitate ipse scribit in epislola ad amicos quosdam,
    annos in palalio Caroli Magni versatus, et ibidem in cujus fragmentum ex Malbesburiensidedimus in nol.
    scholaordinanda et variis scientiis docendisiuisset ad epist. 2 in bsecverba : « Denediclus Deus qui fa-
    occupatus, memor necessitudinis qua ob natale so- cit mirabilia solus ! Nuper Alhelredus iilius Elhel-
    Jum et ccclesiasticos ordines, simul regi proprio et vvoldide carcere processit in solium, el de miseria
    episcopo seu ecclesise cui se desponderat, eral aslri- in majeslatem : cujus regni novitate delenli sumus,
    ctus, in patriam rursus reverli conslituit, alqueut " ne veniremus ad vos. n Ejusdem novitalis meniinit
    id sibi concederelur, a Carolo rege, cui hactenus in Git. episl. 2, Aquilse suo scribens: « Novilas regni
    sua et oflicia et servitia consecraverat, inslanlibus nostri me retinel adhuc isto anno. > Huic epistolse
    precibus postulavit. Restitit initio Carolus, et segre ascripsimus annum 790, quod non.ila velim inlelligi,
    lulit, virum tantopere a se sestimatum, consiliarium quod non amio sequenti aut paulo tardius dari po-
    nempe lam sapientem, et magislrum toti regno suo, luerif, prout in eadem not. insinuavi. Ejusmodi si-
    quod illius opera moribus el scientiis florentissimum quidem revolutio tbtum reipublicseordinem turbare
    reddere cupiebat, tam uiilem el necessarium a se di- solet, et loffgiore consilio opus esl, ut ipsa in lran(-
    velli. Quapropler, cmn in aliensepoleslali subditum quillum -statum redigatur :• adquod efficiendumAl-
    aucloritate jubendi se destitutum agnosceret, ad cuini opera et diulurnior in patria mora proficua
    blanditias et promissa conversus, referenle anonymo aul etiam necessaria esse poluil. Quseenim alia ne.-
    Yila. scriptore, cap. 6, num. 12, ila eum alloquitur : D cessilas ipsum ibi diutius retinere potuisset, nisi ut
    « Sunt nobis, magister eximie, terrense divitise suf- ad popularium suorum instantiam suis consiliis iu
    ficienter, quibus te ut Palrem honorare gaudemus; lanta rerum omnium confusione ipsis subveniret ? 1
    tuis nos oramus,_diu desideralis el vix aliquando XCYII. An Alcuinus nunc in Anglia existens re-
    invenlis, tua cum pietatis meree, illustrari. » Hac in- vera de pace concilianda cum Offa rege Merciorum
    solita tanli regis benevolenlia el gratia, magis quam ex Caroli Magni mandalo tractaveril, et an eidem
    oblatis sibi diviliis, molus Alcuinus, ejusdem postu- illa animorum"utriusque regis reconciiialio, naviga-
    lationi obsequi promisit, quamprimum ipse Carolus tionisque inlerdiclse pristina libertas tribui debeat,
    sua intercessione a rege proprio et episcopo suo, qui- non admodum expeditum est.-Felix enim illius ne-
    busparere necessehabebal, licentiam revertendi et gotii suecessus in Chronico Fonlanellensi cap. 15'
    perpeluo in Gallia perseverandi impetraverit. « Do- apudBouquet., Script. Rer. Gall. tom. V, pag. 515,
    raine mi rex (hsec Jiiit Alcuini responsio loc cit.), non Alcuino, sed Gervoldo episcopo Ebroicensi et
    tuse non dispono- voluntali renuere, auctoritate ca- abbati Fontanellensi in acceptis fertur, ubi etiam
    nonum cum firmata fuerit. Libenter etiam paterna causa ortoeillius dissensionis detegitur. Legitur enim
    in regione mea non modica hsereditate ditatus, hac ibidenf Gervoldum, qui multis annis per diversos
    spreta, tibi ut prodesse possim, hic pauper slare de- portus et civitates, maxime in Quenlawic, tribulo-
    leclor. Tuum est lantum hoc a meo rege et episcopo rurii et vectigalium exactor a Carolo Magiioconstitu-
    impetrare. J tus fuerat, eaoccasione Offaeregis uoliliam et ami-
    XCV. Garolus petili hujus cequitatem agnoscens citiam sibi conciliasse; et mullolies jussu Caroli
    57 FROBENHCOMMENTATIO. 58
    Magni apud prsefatum fegemiegationibus fiinctiim A Ethelredo posjea, anno 792 , XVIIIKal. OcloJris, ut
    fuisse, et novissirhe quidem qb fiiiam ejusdem regis, scribitcum aliis Hovedenus ad h. a.,-captus etipso
    quam _inconjugium Carolus junior, filius scilieel Ca- jubenteoccisus est. Hsec regni novitas, ut superius
    roli Maghf, expetebat: cui conjugio cum rex Offa num. 96 -dixhnus;' iter in F-ranciam aliquandiu fe-
    nollet acquiescere, nisi Berta Caroli Magni filia, filio tardavil; videns vero, sua opera ac cbnsiliis se in'
    ipsius miptui traderetur, Carolus commoius vetuit, patfia "sua nihil profieere posse, proplerea sicut
    ut nemo de Brilannia insula ac gerileAnglpriim mer- ' poslea ex hac' ratione ad illam redire noluit, proul in
    . cimonii eausa, liltus Oceani maris iii Gallia attinge- epist. 45 Offsecontestatus est, ita nftnc, obtenta pfius
    ret. « Sed ne hoc fieret, ait scriptor illius Chronici, a rege ei episcopo.proprio liccniia, eademabs-dubio
    adnionitiqne ac supplicatione veueraridi prsedicli Pa- causa, iter suum in Franciam^ GaroloMagno, ut di-
    tris Gervbldi inhibitum est. » Yerumtamen,-quamvis cemus, etiam" urgente aggressus est": quod factum
    . huic narratiorii stet sua fides, nihil prohibet quin fuisse censemus vel circa fmein anni 792, fortassis"
    ip.se __lcuinus simul -cum Gervoldo ad idem -nego- pbstpatratam eodem anno medio mense Septembri
    lium promovendum-adhibitus fueril. CerteAlcuinum necem Osredf, -vel circa initium anni sequentis. Eo
    de amicitia utriusque regis et de pace gentis suse siquidem tempore, quo Ratisbonse anno 792 synodus
    cum Francis semper sollicitum fuisse, ei pro illa, si adversus Felicem Orgellitanum habita fuit, • hondum
    quando Isesa fuit, reparanda feliciter labofasse con- e Britannia in Franciam redierat, pf out ipsemet scri-
    staf ex episl. 42 (nunc 47), in qua Offaeregi conte- bit libro i advefsus Elipantum, -num. 16. Anno vero
    sta"tur,-«quoddomnusrexCarolus saepe amicabiiiter - 795 eo jam tempore in Francia degebat, quando ec-
    etBdeliter secum locutus sit de ipso, etillius"esset jjclesia-saneti -Cuthiierti Lindisfarnensis a paganis
    fidelissimus amicus; -» et ideo' ad ipsum ei ad epi- evefsa fuit, uti discimus ex epistolis 9 et seq. In
    scopales sedes regni-ipsius-digna muhera difexerit. Gallia jam consistensad dilectissimos suos Ebora-
    Quse "iuerint_poslamicitiani ila- restitutam illa mp-_ censis Ecclesiae fratres, a quibus' non sinemaximo
    nera, intelligitur exepistolaCaroli Magni ad regem dolore avulsus est, scripsil epistolam charitate ple-
    Offamf quam exhibemus toni. II, in qua illum virum nam et gratitudine : grala siquidem mente ibi com-
    venerandum et fratrem charissimum vocat, atque ad memorat benefacta ab infahtia et puerilia usque ad
    ipsius petitionem concedit peregririantibus "ad limiha - virilem setalem in ipsum collata, spondetque perpe-
    apostolorum liberum transitum "per regnum suum ; tuam illorum in suis orationibus memoriam. Aliorum
    negotiatoribus vero lucra sectantibus,- solutis statu- quoque amicorum in patria relictorum haud inime-
    tis telqniisj securitatem "et adversus oppressores pa- mor, scripsit eplstolas ad Lindisfarnenses, ad _Edil-
    -trocinium. Dona illa destiiiata"fuerunt-alia,et sacra- hardum", ad rcgein et principes Nordhumbise, ad Wi-
    rum quidem rerum, ad sedes episcopales fegni Offae renses et Gyrvehses monachos; in quibus deplorat
    Mefcidruiri , - alia ad sedes episcopales regni Ethel- infaustos casus qui ipsis post ahitum suum accide-
    redi Northanumbrorum ; alia humanarum rerum ad ' runt; oplimisque doctrinis inslruit, quibus mediis
    sedes melropolitanas ; alia pro ipso rege Offa,' sci- ipsos oporteat divinam"ase avertere vindictam. Pro-
    Hcet balteus, gladius Huniscus et duopallia serica, pler abitum vero' suum in alienam regionem , quo-
    lanquam spolia e prselio contra Hunnos reportata. runidam suspicionem aut calumniam in se converlil,
    Yefum dona illa ad Ethelredum ac episcopales sedes qiiasl simul a fidelitate regis Offseac gentis suse de-
    illius regni tunc nbnpervenerunt; epistolis namque p scivisset; quam suspicionem a seamoiitur in epist.
    cum donis pr_jdietis in manus niissor-urndalis, ut ad Beorninum presbylerum, inquiens : « Sicut hos
    scribif Aleuinus in cit epist. 47, « supervenit tristis amicos, quos mihi Deus -donavit fideliter, quantum
    legatio de infidelitate gentis (Norlhumbrorum) et valeo, servabo ; sic et hos, quos rcliqui in patria. i
    nece regis Elhelredi,-» a suisxiv Kal. Maii anno 796 Etex jam dictis patet, quam iniquafuerit lfsecin
    occisi; quse impietas Carolum ita- commovit, « ut illum calumnia; e contra quam vere de illo scripserit
    donorum largilate retracta, genti huicperfidse, quani Malniesbufiensis lib. i Reg. Angl., cap: 6, illum ih
    vocat,etperversae,dominorumquesuorumhomicid_se,i> aulaCaroli non fuisse ;suorum compatriotarum Im-
    omnia' mala fuefit minitatus : quam cominotionem. memorem, sediit imperatorem in amieitia eorum
    riihilominus a se sedatam fuisse testatuf ibiderii Al- conservaret, allaborasse. " -
    .
    cuinus. Attamen dona pro ipso Qffa et sedibus epi- C. Quos interea, dum Alcuinus in patria sua mo-
    -
    scopallbus regni sui destinala poslhac illuc directa rabatur, tumultus Felicis episcopfUrgellitani nova
    -
    fuisse, existimare pronum est, siquidem illi nec per- dogmata in Francia; -atque Elipanti, aliorumque
    fidiaeillius complices, riec consequenter promerilse episcoporum illi adhserenlium adversus veritaiem
    indignationis participes fuerunt. Cefte ipse AJcuinus, catholicani molimina in Hispania excitaverint, narra-
    ut scribit in epist. "45 (nunc 48) ad Oflam regem, Mmus in Dissertatione nbstfahistoriea num. 15 seqq.
    cum CaroH-muneribus ad ipsum venire paralus erat Pro sedandis hisce turbis, compescendisque in ec-
    anno eodem, ante, puto, quam Turonensem'abba- clesia et regno hiscetumultibus nihil uon egit rex
    tiam" administrandani suscepit; melius" lamen illi Christianissimus Carolus. Consilium ergo in hunc
    visumin p.eregrinaiione.permanere,- « nesciens, in- 'iinem cum Adriano summo pontifice, cum episcopis
    quit, quidinter eos fecissem, inter" quos nullus se- D totius regni aliisque viris fama ecclesiasticseeruditio-
    curus esse, vel in salubri consilio proficere polest. j nis eta zelo fidei sibfcommendatis initurus, nullius
    ', XCYHI.Exhis paulo fusius harratis paiel Alcui- quam Alciiini operam in illa. controversia exstin-
    num nihil non egisse, ut Gallorum et Merciorum re- guenda utiliorem fore exislimavit. Ipsum ergo datis
    ges amicos redderet, atquein amicitia et pace confir- abs dubio litteris, ex Anglia evoeavit, hortatusque
    maret; ntpropterea vero simillimum baberi debeat, est ut iter suum, quanto citius fieri possit, in Fran-
    uti num. prsecedenie insinuavimus, et prsestantissimi ciam acceleraret, sibi in expugnanda secta- miper
    quique scriptores consentiunt; quod anno 790 e Gal- .exorta, quse catholicae verilati-conlraria esse appa-
    lia in patriam profectus simul a Carolo Magno man- rebat, auxilio futurus. Yocarite siquidemregemaxime
    datum acceperit cum rege Offa de pace traclandi, et catholico, quamvis non sine nutu ac dispensatione
    quod hoc negotium una fortassis cum Gervoldo ab- divina, in Franciam se venisse Alcuinus ipse testaluf
    hate Fonianellensi susceptum, illi feliciter succes- in prsefat. ad libros adversus Elipantum, etlibro-i,
    serit. num. 16. Yide etiam quse de hac re diximus in cit.
    XCIX. .Ethelredo in regnum"Northumbriae resti- Dissertatione nostra, num. 25.
    luto, uli supranum. 96 meminimps, non simul quies - CI. Alcuinus ergo , divinse vocationi et regis vo-
    resliluta fuit. Osredus namque nuper solio dejectus luntati ;obtemperans, palria i'elicta; secundojam- in
    nbvas fes cum'principibus quibusdam sibi adhseren- Franciam, nunc perpetuo iti. marisurus rediit. Fa-
    tibus molitur ,- noyasque tui'Jjas ad reghum quo pul- cturn id, postquam Felix in concilio Ratisbonensifuit
    sus esf recuperandum concitat; qui tamenarege - efrofis damnatus, ibidemqueaqpostea coramAdrianol
    59 DE YITA B. F. ALBINI SEU ALCUINl 60..
    sumirio pontificeejurata hseresi, iterum ad yomitumA sticam yitam secundum regulam sancti Benedictidu-
    rediil.- Prima ergo cura Alcuini,-post suum in Gallia cere. J Hanc narralibnem D. Mabillbniusin dubiunr
    adventum fuit, ut eumdem Feiicem, cujus se olim, vocat in Elog. beali Aicuini, num. 61, et existimat.
    tanquam viri fama pietatis el sanctitatis celebris, Alcuinumad secessuriinon optasseFuldense, sed Tu-
    Intercessionibus commendaveratj litteris charitatis ronense monasterium,-quod ipse indicare videluf in
    siylo exaratis, ab errore ad veritatem catholicam re- epist. 101 (nrinc 129),.,_hho 801,- adDavidem suum .
    vocaret: cujusmodilitteras postea eiiam adElipantum scribens: « Inter fralres ih ecclesia sarictf Martini
    scripsit; quos ropugnantes deinceps mullis libris so- Deo-fideliler servienles yivere ac requiescere, Deo
    lidissime confutavil, tam feliciler, ut Alcuini potissi- miseranle, sihe ulta dubitatione desidero. J Nobis
    mum Iaboribus in acceptis- ferendum sit, quod Ec- tamen videtur haec, quse contraria intef sehppareftt,"
    clesiabrevi, sex aut septem annorum spalio, ab illis combinari pbsse, si narralio scriptoris Yitsei'eferatur
    lurbis liberata, -pristina_quetranquilliiati restituta ad illud tempus quo Alcuinus adhuc in aula regia
    fueril. Yerum de his omnibus prolixius egimusin cil. versabatur, nondumabbatise Turonensi prsefectus :
    Dissertatione nostra historica, quse hic repetere es- verbavero ipsius Alcuini ad tempus posterius.quo
    set aclum agere. regulari disciplina in illo monasterio resliiuta, et ab-
    CII. Sicut vero Carolus rex Alcuind initio, dum batiis-inter discipulos,regis permissione,.distributis,
    scholam palalii regeret, duo monasteria, Femriense non janj alio migrare, sed inter fralfes eeclesisesan-
    et Trecense, commendavit; ita niinc secundo e Bri- cli Martini, ob eorum laudabilem conversationem,
    tannia reducem, el postbac in Gallia permansurum - vivere et mori voluil. Idem ergo scriptor Yitseduo
    monasterio sancti Martini apud Turqnos, elapso ab g quaead diversa tempora pertinent, nempedesiderium
    ejus reditu triennio, prsefecit,ut discimusab anony- Alcuini Fuldam secedendi, el voluntalem monaste- .
    mo vitse scriplore cap. 6, num. 12. Nunc igitur de ria sibi commissainter discipulos "dividendi, shriul
    illius in hoc monasterio prsefectura et de schola. ibi in sua narratione complexus est; quod haud infre-:~
    eonstitula agamus. quensesi apud scriptores veteres ad Grisiriliistori-
    CAPUT IX. cam minus atlentis. Cseterum ex epistola 192 (nunc .
    Beati Alcuini prwfectura in monasterio Turonensi, et 142) ad fratres sancliBonifacii seu Fuldenses nune
    schola'ib"icottstituia. primuni detecta, quam ad annum 801 relulimus, con- -
    stat Alcuinum olim al) illis fralrilius magna dilec-
    CIII. Alcuinus ex Anglia reversus adhuc per ali- tione et cum gaudio susceptum fuisse, et Ipsum ex
    quot annos in aula regispotissimum versabatur, ubi eorum conversatione lsetitiam, atque cum Ipsis sse-
    abs duhio scholam ibi antea constitulam iterum mo- pius conversandi desiderium concepisse; quod ,ta~
    derabalur; simulque tractandis variis regni negotiis men repugnante rege implere non yaluit. Quidquid
    a rege adhibilus fuit, uti hoc ullimum ex initio epi- sit, Alcuinum pariter ad Turonense monaslefium
    stohe.ad Eboracensespaulopostreditum suum scri- aspirasse eolligitur ex epist. 19 (IIUIIG 25) ad fratres
    pla intelligilur, ubi de secularis angustia; tribtdatio- sancti Marlini, in cujus initio profitetur quod oplet
    nibus supervenientibus,et deitineribus variis, aulam esse unus ex illis. Yotorum tamen suqrum defermi-
    fortassis secutus, per loca sanctorum matiyrum vel nationem regis vpluntaii submisit.
    confessorum Christi, mentionem facil : prsecipmim CY. Alcuinus ergo senex, inffrmilafibus saepiusre-
    vero laborem in confutanda, ac si fieri possit, peni- p deuntibus vexatus, et maxime ob t3edium quo erga
    tus evertenda nova secla Adoplianorum collocavii. aulicos strepilus et saecularia negotia afficiebatur,
    Altero deinde circiter anno post suum reditum ni- non cessavit regis clemenliam implorare, uf inquo-
    mirum 794, convocato adversus Elipanluni Franco- dam loco quieto residhos paucos vila. suaediqs agere
    fordiensi coucilio cum quibusdam suis conterraneis ipsi permitleretur. Cessit taiidem rex precibus in-
    interfuii, et per ullimum canonem in suffragiorum stantissimis dilecti sui magistri. Contigitvero'uf ab-""
    el orationum communionem adleclus fuit; de quo batia sancti Martini, lotius regni cefeberrima, per
    vi.deas dissertalionem nostram priorem, num. 54. ojiitumItherii abbatis vacaret: qute regi" opporluna
    CIY. Demum cum vir ut doctrina ila et pietate fuit occasio Alcuini desideriisutcunqnesalisfacieiidi.
    prajstans senio crescente debilitates frequentes mor- Huicigitur monasterio Carolus rex Alcuinum, aulae
    bosque varios, de quibus ssepius in suis ad amicos negoiiis exemptum, praefecit. « Evolulo nqn parvo
    epistolis conqueritur, experiretur, viresque tam cor- teinpore (ita rem paucis narrat anonjTnus.Yitsescfi-
    poris quain animsepartnft ex ilinerum moleslia, par- ptor, cap. 6, num. 12), postquam Albihus' s.cundo
    tim ex laborum litterariorum assiduilaic frangi ani- ad Carolum reversus est, sancti Martini apud Tufo-
    madverteret, ad solitudinem el quieienfsuspirare COK nos prseficitur pastor monaslerio. J Quod anno de-
    pit, in qua, a sseculi occupationibus aliisquenegotiis nium ,796factum fuisse ex his epistblaead Davidpm
    aninium in plura distrahentibus liber, solius Dei ser-: patrem pafrisescriptse vefbis eruilur : « Fere, inquil,
    vitio et animse su_esaluti vacare possel. Quod suum ante hoc quinquennium sseculares oeeupalipnes,
    desiderium cuidam archiepiscopo manifestal in epislo- Deum testor, non ficlo corde decliriare cogitavi, sed
    la 168 (nunc) 62his verbis : «Sciat dulcissimapalerni- "n vestrae piae providentise consilio iranslatus sum in
    tatisATestra_ diiectiq, quod ego filiusluus s__culioccu_ servitium sancti Martini, fidei calholicse et ecclesia-
    pa.ionibus.deposilis soli Deo servire desidero. > Ra- sticse sanclioni, donante Deo, proficuum. J Scripta
    tionem addli : _ Quia, inquit, omni homininecesseest est hsec epislola anrio 801, prout ibi in nolis oslen-
    vigili cura se praeparafe ad occursum DominiDei sui, dimus. Alcuinus ergo, uti hic Iegilur,'monastefii Tu-
    quanto magis senioribus, qui suiit annis et infirmi- ronensis regimini admotus fuit quinquennlo anlc
    tatibus crebris fracli. J Yerum hujus desiderii sui ar- scriptam hanc epistolam, hoc est anno 796.
    denlissimi -scopumdiu assequi non potuit, sicut scri- CYI. Quamvis vero vir piissimus annos seternosin
    bit ad dulcissimum- suum Homerum Romam, anno mente habens, oplaverit non tantum ab aulae nego-
    796, pulo, abeuntem : « Te abuunle, inqiiit, lentavi liis, verum eliam aii omnibus scecularibusoccupatio-
    ssepius ad porlum slabilitatis
    1 venire, sed Rector re- niiius liberari, votilamen sui, etiamperhuncseces-
    rum et dispensatoi animarum necdum concessit sum in Turonense monasterium, haud oninino coni-
    quod olim fecit velle.»Reliquum vero yitse suaetem- pos factus est, novisnunc curis, quse ab administfa-
    pus, si scriptori yitse illius fides adhibealur, quiete lione rerum temporalium, ef regimifte animarum
    ac tranquille consummare cupiebal in Fuldensi mo- abesse non -possunl, implicitus. Duq yero prsecipua
    nasterio; ita. enim ipse scribit cap. 8, num. 14 : -fuere quseAlcuini operam rbi requu, baftt, felquseab
    « Cum igitur senectute, unaque infirmitale plus so-- ipsb ex regis volunlate jirsestanda eraiit. Pfimuni ul
    lito se sentirel affectum, diu ut secuni tractaverat, monacbos in eodem monasterip" Iaxius viventes ail-
    Vellese signijicavit regi Caroio sseculuihrelinquere, meliorem frugeni revocaret; alierurn uf studia litte- _
    posiulans iicenliam apudsanctum Bonifaciuinmona-. rarrim ibidem sjcut uljivis propemoduin' cdliapsare-
    61 FROBENIl GOMMENTATIO. 61.
    slauyaret." Qttod iftriimque qupmodo prajsliterit, A petli, vitam monasticam suscepf; .sed miser ego ssepe -
    nriric videariiiis. involvor yariis modisih levitatibus, etc, J et quse
    -CVn. Regularis' siatus illius moiiastefii Alcuino sunt alia plura ejusmodi monachqrum deyotloni con-
    jaiii ~anfequani illi pfseliceretiir, cordi erat: mona- venieritia ibideift. « Ex quibus luce clarius apparet,
    sticse quippe disciplinsein quibusvismohasteriispro- _ait D. Mab.loc. cit.monaChos eliamtum inecclesia
    movendse zelo feryeriiissimo seniper sestuabat. Ob saiicti Martini perstitisse, qui toto Alcuini iegimine
    -hanc.causam.ad illius Ecclesisefralres" scripsil epist. - ibidem perseverarunt.- -Falsum proinde quodiegitur .
    19 (minc 25), in qpa illo ssiriiice hoTtatuf ad vigilias in quodam chronico Turonensi,' Carolhm rege.ni in-
    - divirise laud)s; ad pi'atioiies ex corde"ad Deum fun- stittiisse canonicbs in ccclesiabeati Martini, wielori-
    dendas; ad^luimilitaiemj ut foris appai'eat quod in- - tate Adriani papai, eisque Afcuinum praefeciise: J Id
    tus profifenfur; ad obedientiam, utihala prohibita ipsrim confirniat Caroli prseceplum, Alcuiuo pfope _
    npn faciant, ut bpria, qusepraecipiunfuf, faciarit; ad . initium prffifecturse suse in favorem abbatis et mo-
    ciiaritatem Dei et pnoximi. «Hsecsurit tria prsecepfa, nachorum sancti "Mariini concessum, quod dabimus
    inquit, quaeaperient monachis portas coeli. J Senio- tom. II. .
    res deinde inslruit et docet, qttid debeant junioribus; C1X_Conatus iili, quos ad reformandam monaste-
    juniores demumJiortalur, ul senioribus ac magistris rii htfjus suse' carse commissi disciplinanr adhibuit,
    suis subdili sint quasi patribus. Enim vero antequam haud frustraneifuere. Ipse namque ffatrum suo-
    . Alcuinus illius monasterii regimen suscepit, de fra- rum conversationem tam bonam et lionestam censuit
    irum illoruih-etsi ex veteri instituto regulss Monacho- atque expertus «st,'ut in epist.-101 (riunc 129) regi
    rum astricti fuisserit, moribus et conversatione nbn n*' contestatus sit, quod inter eos Deo fidelifer servien-,
    admodum" laiidabilia narrabantur; et _apud ipsum tes yivere et requiescere siheulla dubitatione desi-
    regem illorum vita adeo diffamata fuit, ut vel ipsi- defet ih Epistola deinde 195 (nunc '449), hurie pfi-
    met neseire crederentur," an canonicos se, an mona- inum ex cod. fiis. bibl." Harleianse edita, illos apud
    chos, an neritrum profiteri vellent, vel deberent: regem adversus injustos delatores defendeiis, opti-
    quod ipsis exprobrat Carolus in epistola inter Alcui- nium-eonversationisillorum testimonium, sul) div-ini
    nianas 119 (nunc 158) his verbis : « Ipsi quoque no^ nonJihis invocatione praebet his verbis : « Deum in-
    stis qualitef jaih crebro vila vestra a multis diffamata" voco;-testem cohsciCntise mese, quodjnunquam eos
    est; et non abs re; aliquando enini nionaclios, ali- talesintellexi, quales audiq illbsa quibusdam deno-
    quando canonicps, aliquando neulrum vqs esse dice- tafi,- quiparatiores sunt accusai^ quam salvare. In
    balis. B Unaergo ex causis ob quas fex Carolus Al- quahtum vero videri polerit et cognosci,-digne Deo
    cuino ahbatiain Turonensem fegendam commisit, faciunt •officia in ecclesias Ghristi, sieut,' verissime
    haec fuit, iit fralres illidbctrina, ^apientia et exem- testof, perfectius non vidi alios in quolibet loeo ce--
    plbtam Celebrisviripermoti a'dmeliorem frugem re-- lebrarites. .-. Illorum siquidem vita a viro perfeeto
    ducerentur; quam hujus ordinationis suse bausam e't judice incorruptb et misso fideli.Widone audiri
    ipse piissimus princeps prodit,;du"min epistola mox potest, qui eoruni omniascrutansagnovit,- quidegis-
    cifata ita pergii: « Et nos coftsulendo vobis et ad ^seht yel qualiter vixissent. Nec ego tardus fui eos
    malam famani abolendam.magistrum e( rectorem ido- admonere ~de honestate monasterialis vitse. » Quo
    rieum vqbis eleginius, e't de Ionginquis pTqvinciisin- sjme testimoriio riullum gravius afferri potestpro op-
    vitavimhs, qui et verbis ef admonitionibusfectam _, tima disciplina et conversatiofie fratrum Turoneft--
    viam instruere, et,quia religiosuserat, bonoconter- « slufti, quse inter ipsos sub regimine Alcuini "vigebat.
    sationis exempio potuisset informare. J CX. Alterum, ul diximus,_quo*d Alcuinus,iiunc in
    CVDI.Regis cqnsilib et inientioni noviiiujus' abba- nionasteriosuo Turonensi degeris, -ibidemboni prse--
    lis iridustria el Gonatus iion defuere. Reginfen au- stitit, fuit scholaediscentium ac dqceritium instilutio
    spicatus reformafibhis iniiium exemplo sancti Joau-* et aftium liberaliuni aliorumque studiorum litteTario-
    ' nis Bap.tistseel ipsius Salvatoris npstfi sfptBnilentia. rnm' contiriuum exercitium. Optime riimirum nove-
    coepil, bene griarus', cohYersionisihiiium a poeniten- fat yir sapiens ac nihlta expefientia edoctus, nulluni
    tia prioris tf ansgressioftis esse' capiendumfscripsit pro fefornfaudis moribus religiosaecommuhitalis ap-
    ergo ad-fralreshOs suos epistolam de Confessionepec- fius et efllcaciusremedirim adhiberi ppsse, quam cul-
    catorum, quam reperies lom. H, quairi potissimum turam ingeniorum.. Hac enim ,via et arte ideBevirtu-
    ad juniores religionis plaritas direXii, existimans, fum parlim per ignorariiiamj partim per coucupis-
    quod res est, corruptos religiosse et cujusviscom- cenliam suppi'essse reviviscunt,- iumina veritaiis
    munitatis mpres et disciplinam via meliori et faciliori fugaiis tenebris, quibhs humana naturaex peecati
    emendari Iiaiid posse, quam' si juvehes ejusmodi cbr- cbrrirptione atft vqluntaria desidia immersa est, ac-
    pori sociati pietatis atque virtutis doctrinis optime cenduritur : hac via Dei summe boni,- omnipotentis,
    formentur et excolarilur. Seniores tanien simul et sapientissnni cogriitio obtinefur; jeligio, qua ipse
    lhagistros deprecatus est, ut suamqubque in liunc coli vult, addiscilur; et qua ratione ad ipsum,. tan-
    firiem operani conferrenf, Nullus dubito, quin yif quam fifiein ulliniiim ac supremani felicitatem.per-
    beatus, qui aliorum etianj hionasterioi'hni fratrtbtjs". veniri possit, docetur^ hac demum ctiam via optimi
    absentibus per frequentes epistdlas, vsiria alia dqcii- 15 reipublicse cives efformantur, et quid-quisque -prin-
    menta vitseregularis prsescripsit, nunc ionge pjiira cipi, palrise acpfoxiriiisdebeat, addiscunt."
    propriis suis filiis%prsesentibus suggesserit, aique CXI. Alcuinus id quod sibi ahimo-proposuerat-,
    etiam scripta tradiderit. Huc pertinere existinio ji- "inaximacum industriaperfecit; quibus.vero studiis
    bellum de Usu psalmorum, cui.praefatio"ad Caroimh, scliqlaressuosiriformareeoepefit,- Caroioreglin epist.
    quse,ad aliud opuscufum seU"Of-iciaper Fei'ias Jier- S8(nuric45) bis vefbls significavit:«"EgoFlaccus ve-
    iinet, pef errorem assiila est, riti notavimris in mb- ster; secundum exhortationem et bonam voluntatem
    nito praevio:Is enhn libel.lus potissimum ad.moua- vestram aliis. per tecta S.' Martini sarictarum mella
    clios pertinet, in,quo doeentur, qftos"psalmos in vsi- Scfiplursirum ministj'afe satago; alios vetere anti-
    riiscircumstantiis ac necessiiaiibus, quanta cum de^ quarbm disciplinhrum mero inebfiarCstuderi;- alios
    vplione, quibusque junctis ofatioftibus, qupque spi- gTaJnnialicse Sulililitatis eriutfire- pomis incipiam;
    ritu pceniienlisepersolvere oporteai: Cerle P. Mabil- qftosdani stellaritm or'dine,xeu picto eujuslibetniaghffi
    lonius,, Iib. xxvi Annal.,. nftm. 47, ad fra.tres saricti dqnius cujmine illuminiife gestio, plrifiriiapluiimis
    Marlini pertinere verba illa, quse in eodem. Jibello faclus', utplurimbs adprofecthm sancta. DeiEcelesia.et
    leguntur, judicabat, hsec neiripe : « Prohiissiones ad.decoreminjperialis regni vestri erudiam, nesitta-
    meas,-quibus me sanctam regulam seryaluf.umspo- cua oriiftipoieiMsih rife"gratia", nec vesirsebonitalis
    i,pondi, niontentis singulis violo, . et illa : « Concede lafgitibiiianis. i NihilergbiMhacseholapriterftiisshih
    3 milii fragilissimb dilecti tui, Fatfis mei BenediGti,". eSi, quqd ad excblenda ingenia et ad anmios<ioc(rina _
    sequi etimitari vestigia. i Illa quoque f-.ccefiobiuffi S-icra a"Cprbfana*jihbfehdOsproficuufttesse:potuil,
    65 DE YITA B. F, ALBINISEU ALCUINI 64
    Desliluebatur vero seliola illa noviter erecta suffi- A munus doeeridiomnes illas disciplinas, quas ipse in
    ciente copia librorum, quorum ope lani "amplumin- epislola, supranum. 111 citata, commemorat, prose-
    stitulum debite sustineri, promoveri ac stabiliri pos- cutus est. Schola itaque Turonensis brevi posthac
    sct, et eorum maxime quibus Alcuinus in scbola - lempore tam ubique celebrala fuit, ut ad illam, sicut
    Eboracensi erat assuetus. Quapropter in eadem epi- anlea ad Eboracensem, undique concurrercnl, qui
    stola regem rogavit, ut sibi lieeat, -aliquos ex pueris scienliarum desiderio tenebanlur. Ibi edocti fuere
    (discipulisnempesuis, quos plures, ut supra cap. 5, viri celeberrimi, qui deinceps per totum, qua late
    IIIIIII.59, vidimus, etinfra, num. 104, videbimus, patet etullra regtium Francise scicnliafum semina,'
    seeuni e palriaadduxerat)remiltere illuc,« qui exci- quse Turonis sub magisterio Alcuiniexcepere, spar-
    piaul iuile necessaria quseque, et revehant intanlum-
    Fran- seruntr atqueila schola Turonensis malei' exstitit
    ciam (loiT__Britannhe : ut, ihquit, non sit tot aliarum scholarum, qu;e per varia-loca fundalse
    moiloin Eulimiaoa hoftus conclusus, sed in Turonica fiieruijt. Discipulos hosce beati Alcuini saltem ce-
    einissioucs paradisi cum pomorum fructibus, ut ve- lebfiofes et magis notos' in sequcnli capite recen-
    niens aiistcr porflarei hortos Ligeri flujninis, etc » seamus.
    Ex qiiilms iiiieIligitur,'Alcuinumcuram habuisse bi- CAPUTX.
    blioiliec:.. Turonis instriicndse ad norniam nempe Beati Alcuini
    illius, « qiiam Elioraci babuitper industriam magistri discipuli magis celebres in schola Tit-
    sui ac propriiim suuni sudorem, J el quam ipse ronensi.
    deseripsiiin carmine de episcopis Eboracensibus, CXIY.Inter auditores Alcuini in schola Turonensi
    vcrs. 1535 seqq. B D. Mabilloniusin Elogio, num. 66, numerat etiam
    CXU. Eboracum ex rcgis licentia quosdamAlcuini Oniam, Candidum, Nalhanaelem, Wilsonem, B.aga-
    discipulos abiisse, ad reportandos inde libros deside- nardum, Waldramnum, Osnlfum, Simeonem,postea
    ratos; Eboracensesquoquein lisdem coinmunieandis episcopumWormaliensem, in epistola 75 laudatum,
    baud dillicilesfuisse crcdimus. Quia vero lunc fem- et Sigulfum, cujus relatu Vita beali Alcuini scripta
    poris ol) necessitalcm codices quosque singulalim est. Yerum hos omnesnon in schola Turonensi in"
    scribendi etob larditaiem raritalcmqiie scriptorum, Gallia, sed in Eboracensi in Anglia Alcuinum prse-
    cxemplaria librorum non ita muliiplicia fuere sicut ceplorem habuisse superius-cap. 4 diximus : creden-
    cvascre post irivenlam ariem typographicam, Ideo dum potius quosdam illorum, si non omnes, a magi-
    cxislimamus excmplariaejiismodi Turonensibus non slro suo, petente et permiltente certe rege Carolo,"
    ad custodiendum,scd ad dcscribenilumconeessa fuis- ex Anglia adductos primo in scholapalatii ac postea
    se, poslmouiimilerum Eboracuin remillcnda: quem eliam in Turqnensi illius fuisse cdadjutores-iion di-
    in finein, el ut poslhac bibliolheca Turonerisis dilior scipulos; quod de Sigulfo pra_i)rimis constat, quem
    reddi possit, scriptqribus opus erat qui libros chara- Alcuinus aliquando severe castigavit, quod scholari-
    clere, quanlum fieri tunc poleral, nitido, cl ad regu- bus ipsius magisterio a se comniendatis, contra iu-
    las grammaticse et orlhographise exarare nossent, lerdictum suum, Yirgilii aliorumque profanorum,au-
    quales tunc paucos Turonis et alibi reperire fuit. De ciorum lectionempermisissel. Yitsecap. 10, num. 19,
    qua penuria Alcuinus in epist. 85 (nunc 155) ad Ca- Nathanaelem quoque, seu'Fridegisum in instruendis
    rqluin conquerilur, ita scribens : « Punclorum dislin- virginibus regiis- Lucia et ColumJia,,in palatio,. in
    cliones et subdistinctiones, licet ornaium faciant G quo el Nathanael morabatur, vefsanlibus vices suas
    pulcherrimuni in sententiis, lanien usus illorum pro- ragere jussit, horlatusque eslin epistola 155, « neillis
    pter rusticitatem pene recessit a scriptoribus... Ego susc decoremsapienlia. abscondat, sed florentes in
    itaque, licet parum proficiens, cum Turonica quoli- eis bonse volunlalis areolas irriget. J Yvitso, quenf
    die pugno ruslicitate. J Huic igitur incommodo et ibi D. Mabilloniusa Candido distinguit, idem est ae
    defectui ul mederetnr Alcuinus, siculantca in pala- Candidus, quod nomen esl Wilsonis asciliiium, ut
    tio, ita nunc in schola Turonensi maximum laborem alibi ohservamus. Simeon eliam, quem idem vir ee-
    initio impendit in doccndisprimis litleraruin elemen- lelierrimus loc cit. episcopumWormaliensem facit,
    tis, regulis graiiimalic_eet orthographise,recleque el cognomen esl Eanbakli archiepiscopi Eboracensis,
    emendale scribendi methodq. ln hunc ftnem ad Mu- sicut ex epistolis in bibliotheca Harielana nuper de-
    sseum scribenlium libros carmen, quod LXVIIest tectis didicimus.
    noslra. ediiionis (lom. II), suspendil, qubd ipsos con- GXY.Cfedibile est, discipulis Alcuini omnesillos
    tinuo, quid in scribendoobservare debeant, coinmo- magistros, qui Carolo Magno adhuc in vivis agente"
    nefaceret. Ibi nionet, ut sacrse Scriptura. vel sancto- et sub initium regiminis LudovicfPii, scholis seu
    rum Patrum vohimina descripluri caveant ne pro- episcopalibus seu monasterialibus, vel reformandis
    pria sua verba alicubi assuant ac immisceant, ut velnoviter erectis prsefectifuere, accensendos esse;
    librorum describendorum correcla exempla exqui- majoremque eorum parlem Turonis studia sua con-
    rant et, fecisse. Yerum deficientib.usmonumeniis illos solum"
    Per coladis_ingu3.it
    proprioset commatasensus, hicrecensebiiiius, de quibus certa exstarit testimonia,
    Et punctosponantordioequosquesuo, j. et qui hiler reliquos magis celebres evasere: nhni-
    Nevelfalsalegat, tacealvel forlerepenle rum Babanumabbalem Fuldensem et. postea archie-
    Autepiosfralres,iec.orin ecclesia. piscopum Moguntinum; Hattonem, iilius in abbatia
    Curani vero adhibuil vir piissimus et sollicile cavit, Fuldensi successorem; Hemmonem seu Haimonein
    ne quorum mores ipse per studia litterarum refor- episcopumdeinllalberstatensem; Samuelcm episco-
    mare inlendebat, per libros profanorum auctorum pum Wormaiieiisem; AdalbertumSigulfi in anbatia
    corrumperenlur; quapropter veluit ne sui discipuli Ferrariensi suceessorem; Atdricumex abbaleFerra-
    se darent leclioni velerum, poetarum, prse priihis riensi episcopum Senonensem : demum Amalariuni
    Yirgilii, uti colligitur ex narratione scriptoris Yitse diaconum ecdesiseMelensis.
    illius de Sigulfo vetulo cap. 10, num. 19, quem CXYI. Rabanum una cum Haltone ab abbale suo
    Alcuinus reprehendil quod Adalberlo et Aldrico Turonrisad Albinum magistrum, gfatia discendi li-
    Yirgilium ad legendum secrete tradidissel, prsecepli berales artes, direclum fuisse, Browerus ex pervetu-
    sui transgressor, quod suis ipse discipulis dederat, sto codice Fuldensi refert in notis ad Rabani poema
    simul eos commonendo, quod ipsis sufficerent « di- XIII.Et Rabanus ipse in prsefatione conimentariis in
    vini poetse,nec egeant luxoriosa pollui sermonis Yir- libros Regum prsefixa profilelur, quod cognomen
    gilii facundia. J Maurus apraeceplore suo Alcuino acceperit, aitenim
    CXHI.Librorum optime scriplorum suflicienleco- sein iis locis quseper semet exponit, ad niarginem
    pia hac induslria jam comparata, facilior fuit disci- « praenotasseli/.litieram^Maurinonienexprimeiilem,
    puloruin instructio, iuter quos ipse magister pro quod magister, inquil, meus beatceniemoriaeAlbinus
    cujusvis capacitate et classe eosdem distribuit ct ita mihi indidit. J Hinc est quod Alcuinus hoc.nomine
    65 FROBENII COMMENTATIO. 66
    illum semper compellaverit. Sic in .epistolam-111 A mum Thiatgrimo in cathedraepiscopali Halbersta"
    (iiiinc 140) ad illum directam inscrlbit: Benediclo densi anno 841 suffectus. De_Haimonequi intef litte-
    sanctiBenedictipuero Mauro, et carmen'250 ilaordi- ralos more illius cognomen Prceclarus lulit, ijliusque
    tur : " scriptis variis consuli possuntD. Mahilloniusloc eit,
    Hoslibi sahcte puer BenedicliMaurecamenos et JD.Rivet, Hist. Lit. de la France, torii.V, p. 411 seqq.
    Albinusvates versiculiscecinit. CXYin. Eisdem Rahani sociis in schpla beati Albi-
    'Porro scientias quas Rabanus lunc, Alcuino doctore, - ni Turonis annumerandus est Samuel, postea factus
    didiceral, ipse memnrat in carmine quod ipse in abbas Lauresheimensis,"atque inde'anno,858 ad epi-
    persona Alcuini sancto Martino obtuht, et prsefixum sui scopatum Wormatiensem promptus re.tentoregimine
    habelur libris De.Jaudibus crucis; quod inter carmi- • monasterii, ut tfadit D. Mabill."lib.XXXIIAnnal.,
    nuni. 5. Amborum namque communem fuisse prse-
    nasupposita exhibemus lom. II, carm. 17, in quo ceptorem Albinum ipse Rabanus testatuf - carm, 21
    Alcuinus ila de Rabano canens inducitur :" in his vefsibus : .
    Nempe ego cumfueramcustosliuffiilisqtieminister- docuilAlbiiwsfite magister, t
    tslius ecclesia.(a), dogmalasacralegens, Quod-quondam
    Huoc puerumdocuidivinifmnineverbi Hdc pectusleneal,-hncbpusomne prqbet.
    . JMiicaimonitiset sophia)siadiis, etc. Fnit vero hic-Samuel Rabani inschola.Fuldensi ,con-
    AbbasnamquesuusFuldensisrector ovilis leclor, sicutantea iilius in schola .Turonensi cpndi-
    Iliiimhucdicexit_dlua tecta, Pater : scipulus, quod ex sequentibus versibus-ejusdem car-
    Quomecumlegerel melrisciiolasiicusartem• minis patet:-
    Scripiuramet sacramrite pararetovans. B ..
    Exiguo tamen tempore Rabanus Alcuinum Turonis .-, .Quondam namquejneumgaudebamte essesodalem,'
    Inler lectofes, trater amateniihi..
    auscultavil, si D. Mabilloniiconjectura non fallit, qui
    libr. xxvn Annalium, num. 12 censet, Rabanumado- Subdit vero:
    leseentem jam et litteris ulcunque imbutum, ut pote Nuncquoquete gratulorretinerejura magistri,
    jam anno priore. diaconum ordinatum, a Ratgario Crescere virtute,-patrishaberelocum.
    abbate, cui Baugulfus anno 802 abbatiam cesseraf, Quibus innuitur quodSamuel jam abbas et episcopus
    fuisse Turohos missum; biennio ante beali Alcuini munus doeendi retinuerit et exercuerit" pater simul
    obitum. Yerum nihil obstat quominus priori aliquo eimagister, Mabill.in Elogio beali Rabani § 5, nuni.
    tempore ab abbate suo Bausulfo , Ratgarii anleces- 10. In epistola"145 Alcuinus seribens ad quemdamfi-
    sore,illuc mitli poluerit, ibique perstiteril tanto lium seu discipulum suum, ait, quod olim sub ejus"
    "tempore quod ad discendas arles- liberales, philosb- nomine et condiscipuli sui Samuelis composuerit epi-
    phiam, etbicam et sacram Scripturam suflicere po- -stolam De benediclionepatriarchamm. Nullus dubito
    .tuit. Certe ex poemale 15 in quo viro celeberrimo quin hic idem sit Samuel ^de quo hic agimus; quis
    Mdebaturbaftc Rabani missionemRatgario acceptam vbm ille fuerit ejus condiscipulus, ignotum. Laudat
    .eferri, nihii "aliud discitur quam quod ex bonitate Alcuinus illius devotionem, sandse sapientise deco-
    Ratgarii libros babuerit, et quod ebsdem a semet -_ rem, et eam addiscendi sludium; '« quod maxime,
    compilatos, postea vero sibi ablatos magna cum mo- inquil. tuis modo,competitannis vel pro seternaevitse
    destiarepeticrit;ita-'enim ibi canil: beatitudine, velpro ssecularis bonore. i Fuitigilur
    Jam mihi conces.ithonitastua discere-libros' bic Alcuini flliushomo saecuJaris; quod irhpedit, quo-
    Sed mea pauperlasbuffocalingenii. G minus illum Rabanum fuisse certo affirniemus.
    Mequiaqu3_cu__qut. do.ueruiUo.e magistri,' CXIX. Yit^beati-Alcuini «cfiptor num. .14 Adal-
    Ne vaga mensperdal, ciincladedi foliis. berlum inter iliius'discipulos abs dubio in schola
    Hinequoquenuncconslantglossae,parviquelibelli, Turonensi recenset, aitque eum cum Raganardo el
    Quosprecoriudigno-reddereprsecipias: Waldramno, ullimojam vitse illius tempore assidue,
    CXYII."Studiorum socioS Rabanus in Turonehsi quantum illi a Sigulfo, cujus disciplinsesuberat, con-
    academia babuit Hattonem, HaimOnemet Samuelem, cedebatur, Alcuino adha_sisse:-Adalberti soeius fuit
    quos supra nominavi. De Haltone, qui inter litteratos Aldricus. Ambos Alcuiftus Sigulfo sub sua lam.en
    Bonosus cognominatus fuit, idconslat ex notis Bro- direclione erudiendos tradidit; quibus cuni idem-
    weriadpoema 15, utnum. priori diximus. De-Hai- Sigulfus Yirgilium se secretissime legere' cohcessis-,
    mone idem colligi posse videtur ex prsefalioneoperis set, eumdem acrius reprebendit, ut ibidem legitur
    De universo, quos Rabanus ipsi nuncupavit.,« Memor num. 19. Adalberto Sigulfus cum usque ad seuium
    sum, inquil, boni studii, sancte patef, quod-habui- sub habitu canonico laudabiliter vixisset, cum con-
    sti in puerili atque juvenili setate in litterarum sensu fralrum, Ludovico lmperatore annuente, spbn-
    exercitio et sacrarum lilterafum meditatione, quan- te regimen abbatise Ferrariensis cessil, monachicam.
    do mecum -leg:ebas non solum divinos libros et religionem assumpsit, ethuic suo discipulo,poslhac
    sanctorum Patrum super eos exposiliones , sed sulijici voluit, ut scribit Lupus in epist. 29. Adallierto
    etiam hujus mundisapientium.de rerum naturis post quarlum regiminis sui annum demortuo Aidri-
    solertes inquisitiones, quas in liberalium artium de- cus unanimi fralrum cqnsensu abbas electus est, cui
    scriptione el cseterarum rerum inVestigationecompo- T\ electioni Ludovicus imp. asseusum prseliuit et favo-
    suerunt. J Et ex hoc qftidem teslimonio constat Hai- rem, utirefert anonymus Yitae-beatiAldrici scriptor
    monem -fuisse Rabani condiscipulum; uon alibi sane - apud Mab. Act. SS. fien. ssec. iv, pag. 570, num. 11.-
    quam ubi ipse Rabanus sacris scienliis et"liberalibus Contigit hsec electio annO 822, .uti ex litleris Ludo-
    .artibus in puerili atque juvenili setate, ut hic loqui^ vici Augusti probat iderii D. Mab. lib. xxix Anna-
    tur, exercitatus fuit, quod sub Alcuino magistro _fa- lium, num. 50, pag. 475, quamvis illam, in observa-
    ctumi_sseJocisnuni. priore citatis ipse lestalur. lgi- tibnibus praeviisad eamdem vitam heali Aldricinum.
    tur easdem scientias et artes Haimo eliam sub eodem 4,-circiter annum 824 contigisse existimaverit. Al-
    magislro,- juncto cum Rabano studio,-didicit. Nihilo- dricus iste « sub Alcuino abbate, magistro litlerali,
    minus D. Mab. in Elogio flaimonis Acl. SS. ssec.-iv, uti legitur in ejus Yita num; 4, in monaslerio Ferra:
    part. i, pag. 619, num. 7, verba -citala Rabanf ad riensi monaehalis disciplinae-suscepit insignia. J II-
    Haimonem "intelligit.de schola Fuldensi-, quamvis lum Ludovicus Aug. ob famam.pietatis et eruditibnis
    deinde existimet verum esse id quod scribit Trilhe- praeceptorem palalinum constituit. Yero admodum
    •mius, scilicet Haimonem cum Rabano Alcuini audilo- simile est anonymum YitaeAlcuini scriptoreni eam
    rem fuisse in monasterio Turonensr. Fuit certe Hair lucubrationenraggressum fuisse Aldrico quem tunc
    mo Rabani in monasterio Fuldensi monaslicse pro- superstitemfuisse scribit num. 19 horiante; quse
    fessionis socius,-abbas deinde Hersfeldensis,, acde- etiam conjectura est D. Mabillon.ii,observat. prsev.
    (a)Td est S. Martini. - .
    .& DE YITA I?. F. ALBINI SEU ALCUINI M
    iji Vit. beati Alcuini num. 1» Ex quo.loco eonstat yi- jA nim promovendodare, ,et auctor illius apud Fulden-
    ..taniillam scriplafti fuisse post .annum 822, quo Al-' ses Consuetudinis esse potuit, cujus loco cit. memi-
    dricunj iribhasiefji .abbaieui.electuni fuisse d.ixiniiis; hit Trithemius., Similequidpiam c.ontingerepotuit in
    sed laftieh ante aftftuni $29, -Iquo sublimatus csl _ad monasterio S. Galli, apud Suessionas el alibi. De-
    afchiepiscbpatuhi Sehoneiisem, jili probat D_. Mainl- mum Romas aJiquando Alcuinuni diulius morathm
    loniusih not.^dnuta. 15, "Vit.seAdalrici, ubi piura fuisse, 3ut scholarum Tectorem egisse nullibi legilur.
    jJdeas de iaudabiljbus geslis et sanctilate e_usdem. - Bina quidem viceilluc profectus est semel "cumma-
    CXX. Inter-ceielhiGi-esdemum ~diseipuloSAlcuj.ni gistro suo-Mttei-ariiprofectus gratia; et iterum legaTi
    '.oilocandus estAhialarius Me.lensispfesliyter et mo- munus oblens ad-inipftrandum pallium pro Eanbaldo
    nachus; talerii cnim ipseihet se prontetuf ift libro de Eboracensi nuper eleclo :bis tamen negotiis cojife-
    Ordine.Anfiphonafiica|). _8,iibi«quando, inquit^vi- clis rursus in patriam rediit, ut ahbi diximus.
    debar puer esse"ahie Albinum doclissiniujn ,_hagi- CAPUT XI. - - "
    strum totihs regionis iiokrse, - an "Tufonis, an ih
    Alig facia be.ati Al.cuini Twptfis..
    palatio, incertum. ScholastamenpalatinasAnialarius
    moderatus jest ppst Alcuinuiri, Claudio Hispano'ad CXXIIL Postquam heatus Alcuinus scholam mo-
    sedem Tahfinensem pef Ludovjcum Augustum pr.o- nasterii Turonensis; opiima doeendi dlscendique me-
    moto", uti ostendit D. Mab. in prsefat. ad ssec. iv thodo instruclam, admodum celebrem reddidit, ac
    Ben. num. 181 et"182.' Hunc-Ariialarium, quiinfer plurimos scholares, ab exteris eliam regionibus ve-
    litteralos Symposius cognominalur, distinguendpm nientes^sludiis litterariis appriine excdluil, fratrum-
    esse ab archiepiscopo Trevirensi ejusdeih nominis ]n que ibidem-degehiium ahiinos ab otip ad labpres, et
    consentiunt nune omnes_.rudili; de quo-et de scri--_ ,a vitselaxitaie ad regularem oJiservantiam ai'ctio-
    ptis Amalarii Mhtensis legi merentur-, quie post D. remque discipJjnani adduxit, ~ad se etlain pertinere
    Mabill. de illis _doctissimecommeiilalusestj), jfivel exjsiimavit ut operi tain felicijercoeptoflrmjiatejnan
    lom. IV Hist. Lit., pag. iS51,.cuiaddendus H. -Geiller, fuiuratemporaprocuraret. Quapropter debonisquo-
    , Ilisl. des Auteurs sacres, -tom. XYIH, pag. 552 seqq. que temporalibhs; sihe quibus commuftijas rMgiosa,
    CXXI. Esstatinter cannina Alcuini^ub num. 208 studio lilterafum et .exercitio pielalis uhice ihtenitft,
    cpitaphjuni Pauli monacjii. qui in mbhasterio ^ahcti "cbnservari mininie pblest, "solliciiusa fegia potesta-
    Marthii sacris-litterisimbutusesl, ut ibi legitjir; si- te chartas ,ac prhilegia inipelrare curayif quibus b.o-
    mul vero referlur. Pauluni vixisse.sepienas .decades na, possessiones" atque inihiumtaies, -yei aiiiea jain
    ,seu annos sepiuaginta; iri qua sejate yix, cfedibile ,est concessaj, autimposteruih,concedendse ita flfmaren-
    jpsufti ab Aleurnb.anhis haud superibre liftefis imbu- tur, n.e fraires Tejiis.demmbriasterii in quieto illaium
    . tuin fuissej; aht,dicehdum AJcuinuni.epltaphii illius, usu uhquam-a quoyls Jiomlnum turbari pbsseht.
    quod D. Mabil, =valdescabrbsufti appellat, abn fuisse CXXIY. Cbjiilsusigitur sblertissjmus paterfamilias
    auctbrem. Si .quis tamen Pahluin huftc Alculn.i disci- dq sunnna. quam jnultoiies expertus est, ^Caroli
    pulum Jiaberj velit, eo sensu id adinitli potest, quod liagnj clementia onmes antiquiores charias prijilc-
    sub Alcuihiohedientia ei niagisterio spiriiuaiiinpfse- .gioruih.,immunitatum atque donationuhi pro jecclesia
    idiclo monasterio vixerit, vir jam ahhosus, quahdb S..Slarfini, ad Mimenta pauperum ct ad st!Pend'a
    Alcuinus ihius regimeh suscepit. Plures Alcuinuhi in mohachotuin oiiift tradilas, et ihanibus reghfti ahte-
    illa celebri sclibla discipulos haljuisse-jcertisslihe cre- ^ cessorum, jpsiusque Pippini CaroirMaghi genitoris
    dendum est, cum illa.quasi pai'ens hai eatuf totalia-!» u roboratas; conquisivit, easdein j-egi"relegteftaasexhi-
    rum scholaram,^gu__postea in totoJ. rahcqfuniTegho buit, et ut ipse "easdeiri.sria quoque ^ucioyifate fir-
    per Alcuini disclpjiios inslitutoe vej reslauraia. j|ue- mare dignaretur, suppliciter peliit. Non,idefuii rex
    runi. Yerum rionalios hic referre Volui quaih illos erga sacras hujnsmodi fundationes semper largissi-
    quorum ceyia «xstaht docunienla, et quf "majofem mus, piis hisce "magistri sui pelitis. Ampiissimum
    jiominis .celcbiitaiem apud posteros siint adepti.. -.. |gitur prseceplum, seu, -ut vocaut, diploma espediri
    €XXII. Nonnulli scriptores beaihm .Alcuiflhih non jussit, quo non tantunrquse prius ,ab antecessoribus
    tantum jhjsalaiiofit-inmpnasterip i^ufonensi, verhm suisaliisque benefactoriijus.pro illo monasterio col-
    etiafh alilh" ih Ffancia, nempe Parisiis, Fuld e, in Jata fuei.econflrmantur-et de novo inregiam lutelam
    hionastefio sancti Galli, ac apud Suessiohas, imo- recipiuntur; veruni etiam sub gravi mulcta inhibe-
    etiam RomaeJitteras docuisse -existimabaht. Et qui- lur, ne vel ftseus .'egihs, vel qusevis alia judiciaria
    dem Jo. Tfjthemiusiib. ii.de yirisJIJuslrjbusOfd.S. •polestas quidpiam adversus illa privilegia ,et mqna-
    Ren. cap. 26_deAlcuino scribit: jijlic jussu -Caroli .slerii ejusdem.bona ac possessiones atientare prse-
    Studiuni Parisiense aJlbma (ii-anslatumprimus insli- sumat, etc Exhibemus prsecepii hujus exemplum
    tuit, ul_i multos ,etiam ex mojiachif. discipulos in- .tomoII cd.itionis nostraj, quod Lauduni datum .cense-
    jSignesoducay.it.. Et-tom. 1 Chron. Jlirsaug. pag. 1J1 tur ab aliquibus circa initium -adeptseab Alcuino
    ait, Albinum prseceptorem Caroli Magni imp, in nip, abbatiss-. ab aliis vero aimo 800, etea fortassis oc-
    nasterio F-uldensi consuetudinem introduxisse, ut casione impelratum qua Carolus Magnus anno eo-
    monachis jjrseftcerentur doclissimi prseceptores, qui dem .orationis causa" Turonis fuit; prout" referunt
    .eos nqn solum in Scripturis.divinis, sed in omqiquo- 3D illius temporis annalisise.
    queiitteralura ssecularium studioj'uniinslruer,eni,etc. GXXY. Eodem anno, regni scilicet Francici ^2,
    Yerum ulraque-hoec as_sertionulloveteri .nititur te- Longobardici vero 27, mense Junio, _ad Alcuini in-
    siimonio; ei nec iu.vita jiec in scriplis Alcuini ulluni stantiam data iuere alia duo prsecepia pro monaste-
    reperitur vestigium , quodipse per jllud tempii.squo rio •Cormaricensi,cujus pariter regimen -Alcuinus,
    in .Fra.ncia moratus est, -yel Parjsiis v.elEuldse, vel posl Itherii primiillius fundatoris bbitum, a 'Carolo •
    alibi in eodem j'egno sciioIas-rexerit_ pr_3terquam accepit. Ilherius siquidem .anno 791 in pago Turo-
    Tiironis et in palatio 4icgio. Schola quidem. -palatjl nico ad Angerem iflndre) fluvium loco amceno, qui
    cum aula-non nno Jocb-Jixa,sed inambulans fuit, uti -ab antiquis Cormaricus appellatus esl, cellam «ancti.
    supefius notayimus; aj) eo (auieii Jcmpore iquo Al- Paulicondidit, decrevitque ibi ecclesianrin ftonorem
    .chinusex Aiiglia -ad tGanoIumvenit, .usque ad ,i!Iud «anctaj Trinitatis .construere tum tribus aitaribus;
    quo jpse in mohasterium sancti Martini , Janslalus, miultasqueresM possessiones pro -stipendto fratfu)n
    jest,.aula-non vel seniel apudP,arisios videtur. conssi- ibidem Deo servienliutiiet consolatione peregrinorum
    tisse, ul dicit J). Mab. libr. xxv Ahnal., num: 4S. 4onavit, uti legitur in charta ejusdem Itherii ,apud
    <FratresFuldense_squidem ipse laliquandojnvisit cl ab •D. Mab. in appendice tomi II Annal., pag. 714,
    jis, boiignissime.cum ?omnigaudio -susceptus esi, uti •num. 52. Ibirogat siiccessorem-moxfutufum et.fost
    ^scrJJjit;initip,.epist, 192 (nunc 142),anagistr.umvero eumsuccedentes Jibbatcs, ut, quse ipse disposuil, ct
    scholaeillius fuisse, ne verbo quidem iiisiniialur. Quo .nonduni ad-perfectum perducere potuil, ipsi.a.d djvi-
    ,-tamen lempore illis varia consilia.pro sludio littera- nam Omnipoienlis laudem, et -incremeritum ipsius
    "
    16. . _ tTlGBENil iCOMMENTATlb. - 70
    "ceilsepei^eiah. atqiie fco.Vsefyejil,el .aiigefe potih___ %_ rurii Beiiedictirioruiji-ih nibnasttefjftfnt_brm_fic'ehse
    velirit,,.'quarii .'ali'qui'd:de rfcbiisJIIf cbllaiis subtfa- retulimus, refellilur conjeCtiifa vifi celeberrimi D.
    '-lieffe." . _ "_ ---'_""_" Caroli Je Gointe, quilom. VI Aimal.-,eccles.Franeo-
    GXXYI. Uanc piissimi sui decessoris admbruijo- rjjm, .ah,fth791A^urii..t.0,s'ciibit': '«,.,Sul)prse[»bsi-o
    nem IjeatusAlcuiftiis haiidjiegligeriaam esse "cbrisuft. (ajiud^.. 3Ia'rtihujh) yfxefiiiitiahohici^ in6ria'ch'iyer.o,
    |_uap.topJeraxibptaabbatise sanctj Martihfpiaefeclurik- ijui felaxirihoMeraiitV-sufi-stfietibrJ. fegula femah-
    a .qiiaceil_hr "Cbrmaricenseiridependere voiuit Ilhef serujit, ita,.J,ajh'eh. ut abbate .commuhiuterentuf uirir
    fiiis, cuf-Uft"shamjeo iirijjendit, pyimb ut bmnia_boha 'ijue bmhcs, 'etuni 'pafefeiilpnihes. pj;b sub qulsque
    'et jjossbssiohfesad iUarft cellamcollatse fegia auclo^ Snsiituib".Inde Itherlb JaljJfatioccasio data coftderidse
    BVatejjj_pei'petua tempofa ;stabilifejitur> secundo ui ajiud Cbrmaricujii'.fcejlse," uhi hibhafchbs".GQnsljihit,
    idem Jqcus" traderetur 1
    jftoriafcjiis-rejfulain"sancti Be "atque dbiayjt,"jjt dp.c'ei",c'ar,ta,,s.up.rjus"jdeseripla, i
    jiedicti pfdfessis.-Tte hujhs hionaslerij cbnstrhctiohe ltiiexj.1jiein^e, chjiis «upfa" num. l%%"meminjrnus.,
    „am ajilea ipse rexCarolus egeralpef ips.ujij,jjutq, Idehi.vir .dq,c,tls'siih.us.Je .Cojhte,ibid.-^uhf _S'2,post- ' -
    Itrierlumciljri Adfiaho I papa, ac p'osteX-e|iaih_cum quahi qpljihe fefcllit fal}'enAnifle ^Tratfhm^San-Maf-
    -Leone i-liiis sriccessoreper Atagill>"eftu'm", jiti "coJli^i- tiihahofum 'extefirihxaiibne;Jacta, aB angelp ujja
    tuf ex epfst. Clafeli aii Honfeium. quarftyediihus jiofctc,siihdif: j ;n#tej'hm jex-guo"Cbfhiaiifceri,s'e mb-
    ioift..'Il, iii Aj_pp.e;hdifc. 1. De eadeni fe.aliqudties-Al- "ha'sl'ei'ium .coniifuctum l'c dbiatuih jnhria-
    cuhiiis quid "Rojriaevel in aula" hgefelur, .al. Aqiiila ;cb'iS'a"h-Ma.rtei|iiii.cbWuxefhnt; .etJuj't,.iUhc tuEoms",jn.a_(Ie
    suo iii epist:'52,(nuric 6.)" _£55"'(riunC69),ahiib 7.9'7 'San-Maiifniaiia ,sbli-fcniahserhni caribhici.. in Eriiin-
    dalis ihsirui .desidei'avjt. "AJcuinus _e.fg'o_a"CafolbT,| yero, elsi lafgijj, yeli&hs.D. Ebihtio,(qhbd ipsuhi
    Maghq liceutiani impetravit in eadeiri cella jS. Pauli -fameri aptis^icstljnoniis destithifjJi'")fri jnbhastefio
    Constiiuejidimqna'clioSj.^iwregularitersecuridutri sati- "S.Mariinfsuhjiherib^abhate simul^coiuikisse riiona-
    'cii Beiiedicti statuta mieretit; ab eodem rege 'etiarii •clios;aiquejc'ajibiiicos';Jargui
    ut ideni locus inonaslerio tain^i nojp pbssumus
    _ol_tinriitp.rinip, seinper "fcumdem .abbaierii fcellani' Cbfhiaiicehsehi-.euhi -ih
    ~S. Martini Tufqnensis;- ^usque abbatibus hnitus ct fineiri cbnstfuxisse, ji't in illam jfarisfer&hfur hiohaT
    subjectus permanefe debferet; "secun.do,Jit Jibha ad chi hactenus jh ihbhasiefio JEiirotfehsisu8 stfictiori' '
    Illum locum "doriata aftt ijiiposterunl ddnsiridain- ffcgula.fcqfasistentes;atque "Jils _eo •trarislatis, sblbs
    violata jllfcoiiserVarehlur. Ih .alio pfsecepto Carolus .cah'bmcb's..ibjdeni reriiarisissb.Certe etiampostjiljerii
    ad pfejsjesAlCiiiiiipriyileglumchncessit, t ui irioriaclii .obituin,' Alcajirib illius moha.ster.ii J3arietiJtfaftini
    sub.fegulasahctiRenedictijn illbjnohasterio degeh- - regiineh^Ohiihehte,fratres ilJiCjdegfcntes p'ehe,b_imes
    tes iibhftatem haljereni dqas naves per Ligcrim flu-- ' regulse 'inonasJlc_eTiiefe Addicti, utJam-alifoi ex-D»
    yiujri, etc',_JiuC,ili*ulequepfO hecessitalijj.usdirigendi, Jlabillbnio ostendihius, ;et .ex-pj-secejito^Darbli.Magni
    iVaiit nullum teldneuih iride .solvere ienereritui. t jprpjebderii monasterio-.supra cit.ato, .dilufcidepatet.
    Ulrumque hoc pr__cepiu'm "daturri est anho 800, in,quq nftlli praepbsiti yei.-Canonici,sed "sbluinabbas.
    mensje Ijiinio, .Turphls, quando .nerftpe .Cardlus, jit ,et nionachi "memorantur. Deiode ex testihionib Ardo-
    supfa-dixiirius, orationis .gfatia ibldeni morabafui. nis, aique ,ex ipsahpistola Alcuini ad Aquilam.priorji
    __.-CXXYJI. Primos "nionasterii.iiujus InCblas,quTibi- .jiuiiierG.cxhibllis demoiislratur, mphachps Corhiari-
    yegulairi sarifcti "Behedicti prohlereiitur, "Alcuinus • xiim non .ex' monastejio S. Martini, sed e schola
    afccepit e Goiliia iieati JBehedicii.abbatis Aniajjensis',. S. Benedicli Ajfiaherisis (-fnisseassuhiptbs; hoh ab
    -dis'c)phlo's., quod jps.ehinjcissMo sud.Aquilseih episl. iG Ithefio, sed abAlcuinq ibi coiistitutos ,: * Nqyitef,
    92 (nuhc 108) lus yerbis ihtlihayit: « ^oviter cbh-" lhqu.it .Alcuiftus, .cqhgre^ationemqhaihdam feci...
    gfqgalioneni"quamdarii feci, qiiasi octavp milliafio a _piim'o,ex fratribus de "Gbthia,e'tc.; i noh\e'igopfius
    moriastefiosahcti Marlini, iftbriachicsevltse et riegu- ebs -abjiliefio ihtfoUuctbs ihyenit. L
    lafis f eligiiihis, primp ex fratfibus de Gothia, ubi -
    CXXK.-Exjnonachis, quos-beaius Benedictus ab-
    - Benedifcths hbbaregulafein cqnstiiult vitajn. At jiunc _ bas Anlaiiensis Corjhaficiiih jhisit, ,unus njembraihf
    "y.olenleDeo aJiqui yeniunl.sahcta se devbjibriemah- _.?g-./fKs,quLpfoptei'ea.(3istihg,uendiis'esta .S.igulfo
    'cipahles. > Cujusinstitulion.is eiiam Ard.qrsancfiBe- "Alcuinj discipulo ex Ahgiia .adductq, .jii -jani -alibi
    hfcdicti_yiaheiisisdiscipuliis-ih ejus Yiiamentionehi monuiihus. Hujus vero SjguJ-i Cofhjaficensis iriemi-
    facit, apud Mabill. Act. ,SS, Bened., SKC.IV, part. J, nit YitseAlcuini .scrjptof cap. "l-l,.jiuhr 2'OrJj'audeih
    ' pag. 2<)5,nurij. 36^ liis verbis :'.« Alcolnus qubque" referens ducloruhi-et cbrfuptofum yljii, ab Alcuinp
    ex gehefe Angiormn, ordine leviies, siipientia cla- • jiyo fratfum Corjnaficensiujh, ^qubsiliiigehat, sblatib
    ^us...,ap.dita expertaque yiri-De.i s,anctitatis iama, .^su]>lriissi,quain fraudein Alcuinus; -usus.bfficio ejus-
    inviolabilise aujchafitate coftjunxii, ita ,ut ,ex suis Aem SiguliQ.,depreberidit it fedafghit*. Yerijfposfliafc
    episioljs ,ei ssepe -difectis aggregatis in unum unus -Jjeatps Alcuinus identidein ad, illud hibjiastei^iuift,
    ppiificefetufJih.ellus.JDatisIiaque illi murieribus"po- .'scliolasqueily. ihstitutas invisil, "uli cpUigilur.ex car-
    Vsiulat obnixe sibi mohachos dari. "Chi,cum-protin'us ihirie oliih ihfef.Alcuiniana.sub num. j|22'edIlo, nuiic
    venerabilis Pater assensum prsebuissel, equos ihisit, ad duiha rejefcto, loift. R nqstrse odii., "uJri videas
    .qui eos ferrerit-: quos in riion.asterio,cui.nomen Cor- ribslras riotas. "Irialio carihine, quod ihter genuijia
    niarine, quojl" sedificaveral, collo.cavat.Fuer.e5ellu, '0 ' Alcujhi oxhiberiius ^ubhhm'. 1'OJ.,iteni ibni. II, cella
    ut reor,. vigiriti cum prselato sibi jnsigistrb. Ad quo- Corniarjcehsis pr_h magriis jh'bi)busJaudatuf ,'qb«tu-
    rum bonum conversationis exemplum magna est fig- , dia litfefaf um eLvijtsetemperaritiam ac sqljrieialein.
    gregata multitudo hionachorum-; J etquideni cum ,Subsis'tit'h"o.criiohastefium..eliainnuni suli -fceieber-
    tam celebri jaugmerito, ut annq sepliino Ltidovici rima cbrigregatione Benedictiria sahcti.llaiifi, utte-
    Augusti,45aroli Magniftliijamquiriq. aginta'monachi ' StaiurD.. Mabillonius ih Elogip beati Aicujrii, nuih.
    ibi numefarehtjir,, quibus ab eodem imperatbre illo '57. Yerflm de his pliira cbmnieritarl hon est hujus
    anno 820, pjimum. potestas facta est abbafem ex ;Joci. ' ., ,. _ _ „ , ., • ." -. . ,.
    suis secundum fegulani sancti Benedkti eligendi, ''CXXX.Paulohn.teflbitum, .utiieehset D. Mabillb-
    •cum .consensu- iamen abbatis -et coftgregationis iiius Aimal. JiJf xxm,"'j_ium.Bi), beatus Alcuinhs, in
    S. Martifti: quodjdeineeps alj Urliano H papa anno celeberrimo locq pagi Tricassini ihter -duos "pontes
    ' 1098 in .cqhcllioTufcfliensfita coiifirniatum iuit, .ut et duas aquasSequam,'i)aorf_am;Jlo^es.sij)pe]latq,
    clectus al/bas Cbfmaficensis de heati Mariini sepul- xeribdochiumseu hospitales., ut^jocant, 4oinos, ih
    crobaculum sumeredebei^et; eoque defuncto idem ^raliam Jiapperjjfhi, maxime verbjpefegrinorum jh-
    baculus ad eumdem Ibciim referri, ad perpetuam s.lituil .ditavitgue :*cujus.fuhdafiphis Jittefias ab Ai-
    -ejus subjectionis jnemoriam; proqt, legitur jn pon fi- cuiribicqhfectas-exliib.el.^clexa I^abillohius ih Cit.Elb-
    ficifs litteris, tom". I Spicilegii, apud Mab. Elogii beati glo nu,ih..59, qiias,, jie guidplam ad -ppferaact.pieia-
    Alcuini num 57, pag_. 176. teiri taiilfyjfi. jefi-jhej^ <Iesj'derar| p.b^sit, Jiuc -re-
    - -CXXVIH. -
    ExJiIsqufe-deintrbdhcIone riioriafcho- fefre piacuff.'
    71 DE YITA B. F. ALBINI SEU ALCUINl
    tktterm donationis beaii Alcuini pro xenodochio A' tibus, ut postquam domini nostri amantissimi impe-
    DuodecimPontiuth. rsLtorisaucloritatem alque meam legere"audiCTit,ut
    sine perturbatione nostrse decretum voluntalis sta-
    In noniiue Domini, qui regnat iu perpetuum. bile facial perman.ere : quatenus et ipse .particeps
    Egb Alcuihus, licet indignus, reqtor atque guber- mereatur efiici hujiis benedietionis inhuic «ternurii; no
    nator monasterii rerumque sahcti Martini prseclaris- biscum cfedens, quod crediturus asseftioni
    simi cbnfessoris Christi, has litferas jussu et decrefo consenliens, Sibi" seque per Dei niisericordiahi iii
    Domini Cafoli sefenissimi-impeiatoris dictavi, ne in eleemosynam prbficere", sicut et' mihi, qui haec,
    posterum a successoribus meis vel a qualicunque auxiliante Deo, primusque omnium disposuf fieri.
    persona partibus subter insertis va.eat fieri deinceps Larga .esl et benignissima bonitasbonae Doniini _et Re-
    ulla inquietudo. Decrevi siquideru Deo Christo inspi- denoptoris Dei nostri, qui unicuique voluntalis
    rante, Dominbque Carolo favente, hospitale in loco el integrse fidelredditurus est mercedein jierpetuam.
    ceiebefrimo, qui vocatur XJlPontes, "ad susceptio- Hsec sola chartula" in oftmibus Iocij. ef placitis pro
    riem peregrinorum ob eleemosynam construerepfse- ecclesiasticis donationibus, cessionibus, prsestafiis
    fali donmi imperaloris, prolisque ejiis et oumis ejus et vindicationibus, suJricere.potest, tainetsfsub prs
    prosapise ac statu exercitus Francorum. Quod Ita et sentia fidelium" Deique cultoruhi jperiecta' fuefil,
    feei, aceipiens a domiho meo' terrse portiunenlani quosi adjuro per iiomen-seterni Dei et .suse redem-
    ihter duos pontes et duas aqftas Sequanse flumiftis, ptionis auctoritalem atquc baptismi grallam, quam
    sicutin sua auctoritate infra tefminatioiiem conti- ab ipsis cunabulis percipere meruerunt, ut quicun-
    nfctur. in qua construxi oratorium beatissinise Dei g que hanc audierit scripturam, assensum prsebeat,
    genilricis Marise,hospitalesque domos ad perpeluam ". juxta suam possibilitatem vel poteslatem sibi colla-
    peregrinorum susceptionem, ut prsefati.sumus. Ad- tam, huie Jiostrse donationi, ne"forte siiioff fecerit,
    didit quoque inidem doniinus meus cum conscri- ratiocinaturus cum.sancia Maria et_sanctoMarlino
    ptjone et instrumento litterarum, sanctique nominis me-accusante; sed ad vicem pauperumfet peregri-
    sui auctoritale, tefram hi Rhemense Campania de- iiorirn, rationem J3"ua_ damnalionispercipiat in judi-
    cem manenlium", ulii dicitur Marmorieo Yilla.. Sed cio futuro, cum venerit Ghristus in majesfate" sua
    et Leotardus vir" nobllis ex sub pfoprio tradidit in judicare omnes aetusliumaftos. Quse chartaut.:......
    eleeiftosynam sibi perpetuam terrani et possesaones eum suis possessiuneulis ah. omnicqniitum ,. vicsi-
    duobus In locis, id est,in Feraoco et Marniaco. "Sed rioruni, et judicum, totiusque polesiatis impedimento
    et Framberlus presbytef aliquid tradidit in loeb qui et obnoxiatione maneat, ct ut robustius_ credatui',
    dicitur Brituaria." Suus quoque nepos, jiomine Ma- Dominus meus manu sua, meliusque cera annuli sui
    rato.sub venditionis titulo inloco, qui dicitur.Mari- subterfirmare dignatus est, ne aliquis eam sacfile-
    niacb, cui dedi quatuor libras argenti. Deinde per gus vel tenierafius quidquam "eoruin, quse in ea in-
    auctoritatem domni imperaioris tradidimus ad cum- serla suut, irriiare pra_sumat.
    dem locum, in loco, ubi dieilur-Patiaco et villa Dofio CXXXI. Has litteras Malrilloniusedidit Act. SS..
    et Muernelo, sicut in donatione' ordine continetur: ssec.iv Bened.,p. 17-7,ibiquesequentem notamad-
    et iniilio loco, ubi~dicilur Patiaco super Igruaseu didit: _ Nulla "temporis nota in meinbrana' ex qua
    etin Curcella et in villa Cavanno, quod Sigbertus hocexemplum traiiscriplum est. Xenodochium islud
    et ejusparentes sanclo Martino deiegaverunt. _In _ poslea Ingelwintisabbas Marlinianus altribuit mona-
    vjlla quoque CoIIoiio et in vaJJe Flawacense atque y sterio Cormaricensi:, qiio monachi ipsius ccenobiiet
    Muilliare, quseAdaJberlus filius Befingarii ad vicerii ipsiiin iri prislino statri,restilnerent, et pauperesibi
    Germani sui "Ermenfredi partibus ejusdem sancii juxia priorem prmfinitum nwnierum,"vigenafiuro sci-
    delegaverurit, sicul in legalibus singulis donationi- licet, semper inomnibus victualibus el cmteris studiis
    bus continetur, ad _ea loca asjricientes vel perti- fulcirent, atque o'bpaganorum itisecutipneminibipef-
    nentes, omnia ex omnibus. Alii quoque homines in- 'fugium sumsahitis haberepossent, ut legiturin diplq-
    genui illis Iiabilanies in parlilius dederunl portiun- male Caroli Calvidato Yernieriis xm.Kal. Julii,in-
    - culas terrarum jierpetuo-jure inlocis diversis, ulest dicl. 13, anno 25 fcgni ejus. Nunc in eqloco, qui
    in monte Gratiano, elc. Hsec oninia Iegitime pos- Pontcs (Pon.t.j-dicitur, estprioratus abbatiseGorma-
    sessa atque habita ad prsefalam perlinenlia Eccle- ricena; subjeclus ». Has litteras-idem Mabillonius
    siam bealse Maria, ratione infra scripta interposila, Annal.- Bened. lib. XXVII,n. 50, refert ad annum
    perpetfto jure ob eleemosynam Doriiini nostri atque 804^"et paulo'•ante obitum suum ab Alcuino - -
    datas
    meam trado ideo Jesu Christo et sanclo Martino', ad' fuisse
    •
    censet. .
    pauperum perpetuam susceptiqnem,ut solatia ibi iier CXXXII. Demumvir beatus, diligens decorem do-
    agentes habeant perpetua cohsuetudine, secundum mus Dei, et sacrafum reliqiiiarum cullof devotissi-
    possibilitatem elbenedictionem Domlni, quam credo mus sacfis. aidibus reficiendis, strueffdisque orato-
    per ifltercessionein beata.-Mari_e et sancti Marlini riis operam iinpendit, prout ipse scfibit in epigram-
    daturus est loco illi, rebusque ad eum perlinentibus, mate 116, in hisverslbus :
    per eleemosynam Dominf iriei regis Caroli, ejusque „" Hsec,lu quam cernis, prseparatadomuncula,lector,
    perpetualiler prolis, regumque Francorum, alque in • Reliiquiaspropler sacrasjam condilaconslat,..
    remedium animsemese,etprosperilalem successorum Jussera"LAlbiuusvateshsectecta [jarare.-
    meorum,.sanctseque familise sancti Marlini salutem. Et in Epigrammate 118 ita canit:
    Obsecrans pef riomen etmsjestatem sanctoeTrinita- Albinusvenieiisperegrinovatisab orbe... -
    tis, atque per sanguinem redemptionis nostrse, nec Hic dirriiadiucamerarumculminajussit,
    non et per terribile judicium, in quo rationem red- Tit ceruis,leclor, totamrenovareper aulam.
    dilurus est unusquisque fidei suse-etomnium,operum Hicloca relli(]uiisstaluens apiissimasacris," '
    suorum, ut hsec domini mei traditio meaque dona- Sanclorumrcquiescertosut haheret houores
    tio, atque ibi susceptio peregrinbrum fiat seternaliter - Utdecel in lerrisvenerari sanclapiorum
    Hrma et inviolabilis perpeluo jnre sub defensione - QuosDeusin coelisvoliiilregnareper a.vurn.
    et dispensatione abbatum sancti Martihi maneat, et Quse hic de dirutis camerarum culminibus di-
    hsec in heneficio alicui non tradatul'., sed fidelibus euntur, de cameratishasilicse Turonensis oratbriis
    Deumque timenlibus in ministerium sub regimine intelligivult-D. Mabilloniuslib. xxvn Annal., pag.
    - -
    deputetur. Qiiem specialiler obtestor per sanctse 301.
    crucis sanctseque Trinitatis communionem, ut fide- CAPUT XII.
    liter provideat, dispensareque facial pauperibus, Beati
    Alaiini corporalisinfvrmitas et abdicatio pmfe-
    quidquid inillis lerrarum portiunculis Dei benedictio clurm.
    fecerit fruclificare, faciat el bmnibus tam jjrsesenti-
    bus quam fuluris principibfts, pbtestalemque agen- CXXXlH. Quamyis beatus Alcuinus, pqstquam per
    '
    1$ ' FRORENIICOMMENTATlO. fi
    indulgentiam augusti sui discipuli ac benefactoris A epist. 176 (nunc 159), quse dafa est anno 800, post-
    munificentissimiab aula ad monasterium suum Tu- quam Felix Urgellitanus. in concilio.Aquisgranensi
    ronense discessitj'ama frequentioribus aulsenegotiis anno prsBterito hseresis conv.ictuset postea crifseae
    et curis' ssecularibus"fuerit libefalus, necdumtamen custodise:Laidradi' episcopi Lugdunehsis traditus
    ibidemilla quiete frui illi licuit, ad quam diu suspi- fuit, scripsit his verbis : _Deinde ut scias quanla.
    rabat, et quam sibi seniogravato necessariam esse misericordia mecum a Deo peracta est; narii rebus
    existimabat "adriegqtiumomnium niaximum anima. omnibus, qusehabui per loca divefsa, adjutores milii
    nempesuse serio tractandum, raiionesque vilae suse ex meis propriisliJiiselegi; arinuente per omnia sug-
    transactseineundas, ul sibi viampararel in occursum geslionibus meis domino"meoDavid.j. Quodipsum in
    Domini, districli. Judicis.'Enimvero plurirnis etiam episl. 175(nuncl58)'dilectissuisdiscipulis Calwinoet
    in hoc suo secessulabbribus occupatus, imo disten- Cuculointimavit, scribeijs: «Nos vero, sicut dixi Cu-
    tus fuit, qui illum de quiete ad quam suspirabat, vix " culo, deposito onere pastoraliscufse quieti sedemus
    cogitare permitlebant. Scholafum sludiique litlera- ajiudsanctuniMartirium,spectans,quandovox veniat:
    rii restauratio ; ;varibrum tractatuum jn sacraift aperi pulsahti, sequere jubentem ,'exaudi judican-
    Scripturam de Christianis' dogmatibus, de doctri- tem. iiIn ilja parlitione monasteriorum , coenobium
    nis moralibus, etc., eomposilio; exerhplarium sacrse . San-Martinianuni obligit Fredegiso- seu' Fridugiso
    Scrjptursecorrectio'; discipulorumad ipsum concur- diacono, cognomenfoNathahaeli; monasteriunfvero
    rcntium iristructio ;*epistolarum in rebus ssepema- Ferrariense Sigulfo yetulo , de quibus supra cap. 4
    gni momentiad reges, episcojfos,priricipes, mona- plura diximus.Mirumvero est, inquit D.Mabillonius
    clios, discipulos, amicos exaratio ; discijilinsereli- g in Elogio,' cap.,10, nuni. '62,' cuf utfumque illud
    giosseapridTuronenses reformatio ; ecclesiarumac monastefiuni canonicis duobus commisit. Nam Fri-
    reliqiiorum" monasteriorum. suse curse creditorum dugisus et Sigulfus canonici erant tameisjSigulfus
    soliicitudovix horam reliquere vacuam,'quam sibi- caiionicumhalrilum poslea mutavit,' ut scribit Liipus
    mel, sftis cqmmodisac quieli po"sseiimpendere. In- in epist. 29. In cellarii S. Judoci successit Alcuino
    super a fege Carblo, qui illius consueludinesummb- "Warembaldus,cui privilegia Leo Illpapa cpnfirma-
    pere delectaba.uiynuncvaiiis qusestionibusenodan--, vit,"uti legiiur in Gallia Chrisliana,-tqm.' IY ,'quse
    dis fatigabatur ; nunc pro consiliis ejus exquireridis tahien cella deinceps sub Lupo abbate monasterio
    ad palatiunrvocabatur : quod tandem viro seni et:" Ferrariensi j-esiituta et unita fuit, ut ex epist. 61
    laboribus fraclo, mullis"corporis infirmitatibussen- ejusdem Lupi ad Guigmundum"refert D. Mabillon."
    sim accedentibus, perquam grave accidit; de quaL librr xxxinAnnal., num. 76, Abbatum qui' proxi-'
    re aliquoties "in epistolis suis conqueritur,' el ut; me-posteumdem Alciiinum monasterio S. Lupi
    apud S. Martinum quiele optata frui sibi p.ermiltalur, Trecensis pra.fueru'nl,-liodienomina.desiderantur,.
    a rege deprecatusesl. Sic in epistola 81 (nunc96), ut aitJeCointe, tom. YH, ad_an.'80-_,nuin."66.
    data, ni fallimur, anno 799, siipplicat, ne longum ac'. CXXXY.Idem vir celeberrimus Cointiusl. c, n.
    laboriosum iter, Romamfuturo anno a rege a'ddis- 67, scribit a neolericis in" coritroversiam voeari ,
    sidia Romanorum componendasuscijiiendum, quod[' ulrum Alcuinus ad obitum usque functus sit abbatis
    jam lioc anno: rex post -Leonis papse adventum ac; officio; an.yero senio.et segro corpore iatigatus ante
    redithm constitueiat ;'ef adqubd ipsequoque a regef hunc804 a'nnum,quo decessit, inter subs discipulos
    invitatus fuerat, suliire cogatur. «Nullatenus,inquit,,' monasteria sibi conimissadiviserit.' Ipse D. Cointius
    infirmum et quolidianis fractum doloribus,corpuscu-• G illorum opinioniaslipulaturquiAlcuinum aiuntusque
    lum mesefragilitatis illuditerperficereposse arbitror, ad obitum suum monasleriorum illorum reglmen re-
    Desideriufn jam.habuissem, ,si poleslas esset pera- tiriuisse; quod vir doctusjn-obare conatur ex variis
    gendi. . Illud ipsum suuni desiderium atque segfitu- epistolisab Alcuinoanriis 800, 801, et serius ad Ca-
    dinis impedimenlumposfea eliam significavit Aqui- rolum scriptis, in quibus quidenra swcularibusnego-
    la. seu Arnoni archiepiscopo Salisburgensiin epist, ...sexpediri se velle significavit";de suscijiiendovero
    92 (riunc 105), ubi dolorem suum exprimit; quoc1 monachatu aut abdicandis alibatiis nulium adjecit
    ab hoc itinere et ab optala diu occasioneLeonisuni verbum ; imo inter canonicos San-Martinianoset vi-
    mo pontifici tot modis afflictosuis'oliiciis inserviea- vere el mori velle desideravit. « Ojiapropier onera
    di, corpusculi sui fragilitate, multis molestiarutii sseculi, pergitCointius, num 69, quorum partitionem
    sdrcinulis prwgravati,impediatur. in discipulos post crelbras poslulaliones fandem oh-
    Deest illa Garoli regis epistola , qua AlcuinumacI linuit, distinguenda sunt a cccnobioruinadministra-
    iter Romanum, anno 800secumirieundum, invitavit ; tione^ quseswcularibusoccupationibusaccenseri non
    deest pariter altera. ejusdem, qua Alcuino ab illc3 debet, nisi facta collatione cum privata' iranqnilla-
    itinere seseexcusanti exprobrat, quod fumosordentu% quemonachi vita. i Addit vir doctus, Sigulfum ve-
    TuronorumtectaJiomanorumauralis afcibus prwpo- tulum,' qui post Alcuinum Ferrarjensem abbalia.ni
    neret; utriusque tanien Alcuinusmeminitin episl. 9;5 oblinuil, Turonis, undemonasteriumillud procul dis-
    (nunc 109). Accfuievitnihilominus rex magistri sui situm est, teste Yitse Alcuiniscriptore, Alcuino us-
    precibus, mandans tamen,' ut ipsoapud S. Martinuni que ad obitum adfuisse. Monasteria ergo (ita ibi
    quiescente pueros suos,- servos scilicet ac vasallos,, D concludit le Cointe) quse commissafuerant Alcuino-
    uli interpretamuT,qui munera ejus deferrent, ad co- ante hujus obitum inler discipulosa Carolo impera-
    mitatum ejusdem ilineris miltat, ad quod Alcuinuis tore divisanon existimamus.
    magna cu.mconfidentiain regis clementiam respon CXXXYI.Yerum his diflicultatibus,quseobniovel
    dit ibidem : « De pueris vero nostris, quos pedibuis eeleberrimushic scriptor, non obstanlibus, inhseren-
    paternis Romam pergereprsecipis," velimscirequandcj dum esse credimus lestimoniis superius ex epistolis
    vel.ubi vel quibus comitantilmsvestr-ebeatitudinioc- 175 (nunc 158) el 176 (nunc 159), quas nunc primum
    curreTedebeant..'. Fateor quidenr, A'obisjubentibuis editas D. Cointiusnon vidit, relalis; quibus docemuf
    el juvantibus Iaborismeipossunt inire sudorem. Mu- Alcuinumquatuor auttribus sallem annis ante obi-
    nera vero mea illis necdum concedo,qusevestra fre- tum suumhon tantum ab occupationibusssecularibus,
    quenter largitate accipere solebam.» verum et<amab onere pastoralis curm, quse cerle ab
    CXXXIV..Alcuinus ergo hac vice in monasteii.j administratione coenobiorum.hauddislinguendaest,
    suo quietus permanere permissus, etiam de adjulori firisseexpeditum, et in elecios in adjutorium disei-
    bus in regimine monasteriorum sibiex discipulissui;s pulos curam quoquepastoralem seu directionemarif
    eligendis, ac de deponendopenitus onere pastofalis marum transtulisse. _S.ecdiliicultatemhabel quod Si-
    curse consijia .iniit, quonempe liberius ad mortem, gulfus, cui in illa partitione Ferrafiensis abbatia
    quam assidue arite mentis qculos suspeclam habe procul Turonis dislans collata est, ultimis vitoe Al-
    bat, se prsepararet. Id faciendi licentiama rege pe cuini annis, atque etiam illo ipso die quo ipse e vita
    tiit etimpetravi^. Ea de.reainicissimosuo Aquilseii_t migravit, Turonis commoratussil; sicut eniurAlcui =-
    PATIIOI..CU 3
    DE VITA B. F. ALBINI SEU ALCUINI 18
    ims eamdem abbatiam multis annis absens admini- A rus cum ipso consilia de jjrseparatidnbanimse sua»ad
    stravit, ita idipsum Sigullus facere, aut saltem ali- lnortem el ad divinum judicium; « hisque, inquit,
    quoties adinagistrum suum, summopereilli affectum transactis inter nos consiliis (quod sine lacrymis non
    venire ac pra.sertim in ultimo agone, ipso forte Al- dieo) ultimum vale fiat inter Aquilam et Albinuni. t
    cuino posUilante, assistere poluit. Nec favet opinioni Et in epistoial91 (nunc 161) anno80! huic suo amico
    D. le Cointe, quod Alcuinus in epistolis ad Cardlum pra_ aliis dilecto significal, quod per Pascha febrium
    anno 800 ac serius scriptis milluni verhum de susci- aeerbitate pene ad desperationem vitse adduclus fue-
    piendo monachalu, aut abdicandis abbatiis adjecerit, rit; « sed, infjuit, misertus est mihi Dominus ob
    sed inter canonicos San-Martinianos vivere el mori preces servorum suorum : sed remanet quotidianus
    desideraverit : enimvero ex testimonio Yifss ipsius labor ejusdem castigationis, non tamen usque ad pe-
    scrii.toris habeinus, quod diu antea desiderium ba- riciilum vitse, sed usque ad emundationem, ' ut opto,
    buerit, quietam et tranquillam vilam inter monachos delictorum meorum. . , _
    S. Boiiifacli Fuldenses ducendi; et quqd monasteriis CXXXYIU.Demum infirmitatibus sui corporis in
    suis inier discipulos divisis deinceps vitam duxerit dies incrementuin accipientibus, dissolutionem sui
    « monaslicse haud inferiorem, unicejejuniis, oratio- corporis non procul abesse judicans, sui muneris esse
    nibus, carnis mortifica.ioui, eleemosynis,psalmorum exisliinavit ut ante obitum maximo suo in terris be-
    acniissarum celebrationi, aiiisquevirtutibusinlenlus, nefaciori Carolo Augusto debitas gratias ageretpro
    quibus possibile est liumanam ornari naturam.»Yitse ea jiietalis ac benignitalis largilale, qua se a primo
    cap. 8, num. 14. Nullibi etiam scribit Alcuinus, ut adventus sui in Franciam tempore cumulavit : quod
    prselendit D. le Cointe, quod desideret et vivere et o et fecit per episl. 106 (nunc 134) : « Quid enim, ait
    mori inler canonicos; veruni inter fratres S. Martini, ibidem, addi potuit felicitati peregrinationis mesevel
    qui, ut alibi saspiusinsinuavimus, sub illius regimine vestrse bonitalis judicio super me miiius digno bis
    regulam profitebanlur monasticam. Demura etiam omniliusdonorum largitionibus : vel qualesgraliarum
    epislola 58 (nunc 45) Alcuini ad Carolum non favet. acliones nisi vestrse misericordise condignas persolvefe
    opihioni D. Cointii; quamvis enim ex illa epistola possum, perpelua pise orationis sedulitste mise-
    colligatur, Alcuinum ex tempore quoscripta eslscho- ricordissimi Dei omnipotentis clemenliamdeprecari.i
    lam Turonensem rexisse, variisque disciplinisdocen- Quam deinde.gratiarum aciionemin carmine eidem
    dis occupatum fuisse, levis tamen est viri docti con- epistoloesubjuricto repelit, atque. ibidem Davidisuo
    jeelura, illam epistolam ad annum 801. quoCarolus ultimum vale dicit, ita caneus :
    jam erat imperiali corona redimitus, ex ea solumra-
    tione refereiitis, quod illius regtium ibi imperiale MultipliciCUrislusreddattibi muneramitis
    nomineuu : «Ut plurimos, inquit, ad profectuinsan- In me quot bonitasconluliteccelua.
    Gramina quot tellushabeal, velliitusarenas,
    ctse Ecclesisc et ad decorem imperiaiis regni vestri TotmiseranteDeo,DavidI habelovale.'
    erudiam. » Longe enim verosimiliusest, ea Alcuinum
    scripsisse paulo postquam scholam Turonerisemre- CXXXIX. Nescio an hon huc perlineant versus
    gendam suscepit; prout ad eamdem epistolam nola- carminis 6 Caroli ad Alcuinum, quod intef carmina
    vimus, regnum yero imperiale ibi nibil aliud signifi- huic suppositare censemus lom. II, in quibus Carolus
    care videtur, quam regnum amplissimum cum illi- dilecto suo magistro felicem ex hoc mundo exitum
    milata imperandi potestate : eodem sensu regnum precari videlur :
    Caroli aliquoties a scriptqribus, imperium dicilur,- Docloramate,... voluiquaproplerin odis
    antcquam ipse imperalor fuisset coronatus, sicut Pau- O venerandetuammusis^olareseneclam... .
    linus patriafcha Aquileiensis initio Sacrosyllabi ait, Inque Deiculiu vigeasvirtulibusalmis
    concilium Francofordiense anfti IQ&imperiiejus.de- In inelioratenens saucla?vestigiavil»,
    creto convocaium fuisse. Donecetsetbereiveniasad culminaregni
    CXXXYH.Beatus igitur Aleuinus, ea qua diximus Congaudenssauclis,t_hristosocialusin a.vum.
    ratione ex regis iicentia a ssecularibus negotiis si - Mequeluis precibuslecumrape, quo-somagister
    Adpia, qua teudis,miseranlisculminaRegis.
    mulque a cura pastorali solutus, senii morborumque
    molestiis crescentibus ferventius sese ah anno 801, CAPUT XHI.
    ad obitum atque ad rationem supremo judici redden-
    , dam disposuii. Carolus nihilominus Augustus illius Beali Alcuini obitus, tumultis, epitaphium, memoria-
    discipulus adeo ejus doctriuis ac consiliis assuetus et in fastis.
    cnplus fuil, ut omnibus modis virum elsi conlinuo, CXL. Celeberrimus igitur hic potentissimi olim
    infirmitales suas corporalcs pra_tendenlema sua so- regis ac imperatoris Caroli Magni totiusque natioriis
    litudine avocare, el ad aulam, pro emergentibus abs Francicse ac Germanica. magister Alcuinus , <m]m
    dubio causis, pertrahere tentaret, quod ex quibusdam hucusque gesta ac merita retulimus, ac levi sfylo
    episiolis post annum 800 scriptis inlelligimus. In adumbravimus, dies suos demum, postquam inter
    epistola 104 (nunc 152), anno 801, ad Carolum scri- plurimos labores pro Ecclesia et republica' exantia-
    bit: « Ecce Flaccus effelo corpore, miliiaris cingulo tos consenuit, complevit, nietamque illam, ad quairi
    laboris deposilb, secundum piissimum domini sui D j omnes mortaies properamus, aliigit. HOGsentiens vir
    David consilium Deo soli quieta pace servire toio ele- piissimus loto desiderio concupivit dissohi et esse
    git desiderio : quid iierum pugnare cogitur, et sub cumCliristo : atque ut hancquoque melain feliciter
    fasce armorum desudare, quseinfirmi corporis dene- attingeret, nihil non egit quo Deum per opera pceni-
    gat fragilitas de terra tantummodo levare. J Et in tentise et per sanctorum suffragia sibi redderet pla-
    epist. 106 (nunc 154) eodem, ni fallar, anno vel ali- cabilem. ^uapropter ut mors, quani >menlesibi pro-
    quo posteriori scripta, elsi oplasset transactis diebus pinquam reprsesentabal, "eliani ante oculos illius
    vel semel adbuc videre posse regis faciem, nimc ta- continuo veisarelur, locum-sibi elegil inquo post
    men « supplex suppliciter, humilis humiliter, devotus obilum requiesceret, ad quem vespcvrtinishoris acce-
    devole supplical, ut sibi liceat apud S. Martinum dens Hymnum sanctmMarim evangttlicum,seu canli-
    suam instantiam agere, quia, inquit, valde infirma- cum Ilagnificat, decantare solebat cum antiphona :
    tus corpore nil aliud itineris vel lahoris perficere va- , O.clavis David, etc., qua Ecclesia in oflloio septem
    leo...- » De eadem vocatione ad palalium et ad do- diebus ahse festa natalia Domini utitur, suspirans :
    minum regero, deque corporis infirmiiate illud ol> Veni el educ vinctum de domo carceris, sedentemin '
    sequium proliibenle, de deposito onere sa.cularis lenebris ei in vmbra mortis. Cui devotionietiani ver- '
    .negotii, decjue terrore divini judicii, cui se jam pro- sus quosdam ex psalmis addidit desiderium aetemse
    oinquare sentiebal, Aquilam suum cerliorem reddk beatitudiuis suggerenles, qui recensenturin ' Yitaejus
    ' ' "',
    iiiepisloMs 108 (nunc 145) et 109 (nunc 144), et in Cap. 14, num. 24. -
    priore ipsum ad se invitat In doniuinS. Marliniactu- CXLI. Tempus Quadragesimse,quod semper cum
    __ *FROBENHCOMMEN'f ATIO, , . -78
    .
    maxima devotione i__cum carnis ac spiritus contri- A . oculos deosculalus esi, etprbpriis.rigavit lacrymis :
    tione celelirare solebal, maxime etiam nuftc opportu- et quamvis beatus Aicuinus' sui ipsius et omnis
    jium esse judicabat, quo sese non lantuftfad pascha- exteriofis pompse contemptor, tumulum sibi non in
    lem solemnitalem, verum etiam ad a_terna gaudia ipsa sancji Martini ccclesia, sed foris, seu juxta
    prsepararet. Desiderio vero tenebatiir, ut giatia di- illam pisepararifecerit, ipso suo exemploid bstendere
    vina adjuvante vifarn per totamillam solemnitatem volens, ad quod alios in epist. 150 (nunc 199) ad-
    protrahere, ac demum eo die quo totum opus Redem- horlatus est, ne desepulcro ornando cogilent; « va-
    inquiens, yanitatum est, et melius est
    plionis nostrse per advehluiri Spirilus saucti complc- nitas hsec,. animam
    tum ac confirmatum fuif, ex hac vita migrare posset; his opibus vestire, quam spurciliam carnis
    ^uodeliam pbliriuif. Nocte igiturfesti Ascensionis orriare. J Nihilominus prsefalus afcliiepiscopus ob'
    Domini, ut Yitse ilhus "scriptor testatur loc. cit., conceptam de viri beali seterna felicitate opinipnem
    num. 28, gravi languore, ita ut efiam loquela desti- mandavit, « hlinfra sancti Marlini basilicani hono-
    tueretur, fatigatus in leclum decidit,-« et accidente rificentissime sepelirelur, ut quorum in coelisjunclse
    paralysi, vnldus Maiiferia Vad vesperam post solis sunt aniinse,una sint corpora domO in terris posita; t
    bccasum, _ uli haberil Annajes Masciacensesinferius Yitse cap. 15 num. 52.' Quo lam aperlo" sequalis
    referendi: ipso die Peiftecostes, peracto matulinali scriptoristestimonio evertitur assertimi Wilhelmi
    pllieio, jam"fulgente aurora, ea bora qua alias ad Malmesburiensismonacbi libr. i de Reg. Angl. cap.
    missas eum suo Sigulfo levitice celebrandas ingredi 5, scribemis, inmonasterio Cornjaficensi fuisse se-
    consueverat, ejus aniina carne solula est, xiv Kal.' jiultum. - Ultfo eliam corruit error firoweri libf. i
    Junii annb ab incarnatione Domini 804, prout diserte B " Antiquitalum Fuldensium cap.10 asserenlissepultum
    , tesfatur Yitse ejus scrijrtor. Gap. 15, num. 29, cjii jacereiri celehri mohasterio Hersfeldensi. Errandi
    concordant omnes scriptores posteriores, veteresque occasibnem Brbvveroprsebuit rude quoddam epita-
    Aiiriales Lambeccii,' Petavii, ef alii apud Bouquet phium" Albini cujusdam, quod nuper in ecclesia
    tom. Y S.e.ript.Rer. Gallic, ubi pag. 16, not. (k) ex Hersfeldensi exslabat, et quod D. Quercetanus postea
    cod. Masciacensiobitus Alcuini ita fefertur: « Qbiil Yitaebeali.Alcuini subdidit. Yerum epitajihium illud
    Alchuinus xiv Kal. Junii, feria i Peniecostes, inlu- non ad Alcuinum nostrum, sed ad Albimim seu Al-
    cescente die, luna vi, anno Incarn. Domini 804, in- buinuftiabs dubiomonachumHersfeldensempertinet,
    jlicl. 12, anno 36 regnante domno Carolo";accidente $e quo in chronico Hersfeldensi ad annum 1034 hsec
    patalysi vn Idus Maii, fer. v, .ad vesperum, post solis leguntur : «Eidem vero Rrunoni in Nienburg. Al>vi-
    occasum.luna xxv. > Super iocum in quo decessitvir nus in philosophica arte erudilissimus Hersfeldise
    beatus, globus igneus visus est Josepbp arcliiepiscppo prsepositus, qui fuit anlea scholsemagister famosis-
    Turorierisiet aliis multis; et cuidam solitario in Italia simus, successit. _ Postea verofieri potuil, inquit D.
    posito, ipsa cxitus ejus hora, ostensus est ccelestium Mab. Elog. num. 77, ut cum monachi Hersfeldenses
    Ievifarum CO_LUS, in quorum medio Alcuinus splendi- a majoribus accepissent in ecclesia sua sepultum
    dissima indulus daimatica coelum conscendere cqn- esse Albuinum, erfore nominis putaverint esse Al-
    •spectus est, uti" nafrat Vitse scfiptor cit,. cap. 15, bihum magnum seu Alcuinum,' de quojdeinde rude'
    ririm. 50. '. _ illud epitaphium composuerunt. Immerito igitur
    CXLn. Celeberrimus scriptor D. Mal.illonius, Hermannus KirchnerusOral. vol. 11,pag. 62, edit.
    quamvis diem obitusa Yilsescriptore signatum reti- p^ Marburgensisahno 1607 doctoribus patrise suseHers-
    nendum esse fateatur, annunrtamen ex quibusdam feldise annumerat Aleuinum nostrum, ex eodem
    • et conjecluris corrigendum, .et Alcuinl fortassis epitaphio deceptus. Yerum ac genuinum'
    --argumenlis
    Yitam ad annum saltem 809 prolrahendam esse exis- beati Alcuini-epitajibium quod ipse yiveus _dicla-
    timabal in elogio,"cap.15, num. 71. Yerum.re hiatu- verat, in serea lamina scriptum ac prope sepulcrum,
    rius considerata animadverlit argumenla in fayorem ipsius parieti infixum fuil; quod Yitse sciiptor ad
    suse opinioiiis ibidem prolata aucloritati "apertoque finem addidit, ubi etiam a nobis editum reperien-
    iestimonio sequalisYitse seriptoris ac veterum Anna- dum est. . !
    liuin non tsmtum rerumFrancicarum, sed etiamGer- CXLIY. Annus setatis, qua beatus Alcuinusobiit
    manicarum praevalere noh jiosse;. acpropterea hanci determinari haud potest, quod de.annoejus obitus
    suam opinionem correxit in additionibus et corre- quidem constet, nullibi vero notalus reperiatur an-|
    clionibus ad partem i ssec. iv Bened., pag. 767, ubi jius nalivitatis ejusdem. Communisopinio est, ipsum
    tolum numeruin 77 ejus elogii deleri et sequentia natum fulsse circa annum Incamationis 755, jirout
    reponi yoluit : « Quse hactenus reluli rie anho quoi j'am superius cap. 1, num. 8,notavimus. Ex qua opi-
    Alcuinus vita functus est, diflicultatem-liabentqui- nione consequifur quod attigerit annuni vilse septua-
    dem; at prseferenda est Yit» ejus auctorilas ab ho- gesimum. Totum verovitsesuaecursum quibusoperi-
    liiine sequali profecta, maxime cum ei .suffragenlur bus compleverit,Yitseillius scriptorpaucis, qua.tamen
    yeteres annales, non solum rcrum Francicaruin, sed[ in compendiomulta complecluntur, hisyerhis descri-
    .eti.amGermanjcarum. In his plurimum apud me va- bit cap. 13, num. 26 : « Otiositatem omnibusmodis
    lcnt Annales Fuldenses veterrimi, quos noyos"aj)pel- • fugiebat : nam aut legeiiat, aut scribebat, aut disci-
    lat Lambecius in tom. H BibliothecseQajsarese,ubi11^pulos erudiebat, aut orationi vacabat et psalmorum
    jypis excusi sunt. Porro Alcnini objtum ad_Carolii deeantationi, inevitabilibus tantummodo corporis in-
    Magni ahnum regni 56, qui Ghrisiiano804 respondet, dulgensnecessilalibus, etc. .Gujusnarrationis veritas
    ila referunt isti Annales : « xxxvi Alcuinus xiv Kal. luculentius ex ipsis ejus scriptis palet, qusevirum
    Maii (leg. Junii) obiit. Hqc proinde anno ejus obitus> sane produnt laboribus variis assidue occupatum,
    indubitantercollocandusesf. . Ila vir modestissimus., -etomnia momenta lemporis in efudiendisveritali-
    Quod si advertere voluissent Bollandi continuatores,, "bus, in communicandisscientiis, indandis consiliis,
    inquit D. Mab. lib. xxvn Annal., num. 71, operami in instruendis summse-et infimseconditionis homi-
    non lusissent in hae opinione refutanda, quod fece- nibus, in doctrinis ecclesiasticisac moralibusad epi-
    runttom. IV Maiiin Comment.prsevioad Yitambeatii scopos, ad sacerdotes, ad monachos, ad comiles ac,
    -Alcuini, num. 5, Ne igilur et nos operam ludamus., judices dirigendis, adhibehtem. Ilinc mirum non est
    in refellendis viri ^celeberrimiargumentis, quse _an_ i quod post obilum suum sanctilalis fama ubique in-
    ipsemet deseruit et quse nullum posthae sectatoreml claruerit, cujus testes habemus ejus temporis gra-
    repererunl, immorari nullum erit operaeprelium. vissinios. Rbabanus Maurus hujus sui magistri no-
    .
    ' pXLlH. Jqsephus tunc •archiepiscopusTuronensis,, men sacris- fastis intulit xiv Kal. Junii. tom. VI,
    1
    qui, ut diximps, in beati viri obitu globuin igneumi Op. ])_ag.187, his vefbis : « Deposilio dominiAl-
    sup.er ecclesiam sancti Maftini fulgentemvidit, au- Cwini. » Et in ©pistola commentafiis Reguriiprse-
    dier_s.ip.sumjam esse defunctum, ocius illuc cumi fixatom. HI Oper. pag. 45illum « beatse mcmorise
    clerqpjiq.a.iye.nil, iiummaque reyerehlia viribeali i niagistrum t appejlat. "Jfincmarus Rhemensis epi-!-.
    79 DE YITA B. F. ALBINTSEU ALCUINl U
    seopus in bpusCulot)e nbn trina Deitate, tom. I Op. j\inde fuisse satis inteliigitur, consistit,olim reducat:
    cap. 5,'pag. 475,'et cap. 11, pag.. 507,.« sanctum « Tu, inquit, tenes in manibus quod nos lenere
    et venerandum Alcuinum; .» et in fine epistolse ad cogilavimus: sed fluctus hujus sseculinostram navi-
    Carolum Calvum Libro de' Prsedestinatione prsefixa culam- procellosis ventis in voraginem divitiafum
    « virum religiosum et doctum _»nominat, eumque rapuerunt...... tranquilla esl paupertas; qusesi hu-
    inter illos Patres Ecclesiserecensel, « quoruni fidem militatis gubernaculo el charitatis velo 'regatur,
    et doctrinam apostolica sedes Romana non solum be- flante sancto Spiritu ad seternsebeatitudinis portum
    -
    nignissime aeceptavit, verum et multis laudibus ex- perveniet. » ;
    tulit. Ardo Smaragdus in Libr.de.YitasanetiBe- CXLYI.. Elipanlus episcopus Toletanus in Alcuino
    nedicti Anianensisnum."36, apud Mab. : «Alcoin.um prseier multiludinem diviliarum;- numerositatem
    sapientia prseclarum,', sanclitalis merito venerabi- quoque servorum, quorum viginti iriillia Alcuinum
    lem » dicit." Annalista Fuldeiisis ad an.. 794 illum habere dixit, reprehendendam esse' censuit toni'. I,
    iioc elogiocommendat : « His temporibns Alcuinus, pag. 869, nrim. 4,-lurjus edit.' Enimvero ignoravit
    cognomenlo Albinus,"-sanctitate et doctrina clarus ".vel calumniandi sfudio dissimulavit Blipantus qiiod
    habelur,'»' Apud Bouquet lom. Y, pag.'530._Dcnique ser\i illi, si tantus lamen illorum numerus fiiit, non
    in brevi ehronico Tufoiiico sarictus appellatur;' ita fuerint faniuli ipsius servitio destinaii, sed servi
    enim' ibi legitur.': « Anno 804 sanclus Alcoinus ad terfas ecclesiarum et monasleriorum quibus prse-
    pbiit. » Apud Mab. in Elogio, num. 78. His teslimo- erat colendas mancipati.- Hinc in epistola ad Laidra-
    hiis concordant Elogia scriptorum recentibrum,' Ma- dum ejusque' socios, libris adversus Elipantum prse-
    , billonii, Henschenii, et alioruni, qui omnesAlcuinum jj fixa protestatur nunquam se aliquem hominem ad
    Beatum prsedicant: qusequidem teslimonia lot gra- suum sefvitium comparasse,' «'sed magis,-inquit,
    vium scriplorum fide dignissima suht; lestimonium devota charitate omnibus Christi Dei mei famulis
    vero ipsius Dei majhs est quod ex miraculis habetur, servire desidero. » Quamvis ergo pluralilasbenefi-
    quseDeus per beatum Alcuinum; in cqnfirmationem ciornm autabbaiiafum.Tegulariier legibus"ecclesia-
    Cjus fidei et pielatis lam' in vita quani post morteni sticis reprobetur, si nempe ambilione qua_ratur,aut
    illius pairare vbluif, quse Yitse scriplor ex illorum . avaritia tenealur,; cftlpattamen yacat, si inde major
    narratione recensel,*qui de visu teslari potuerunl. - utilitas ex persohse.proinovendse'dignilate et merito
    « Nusquam tamen, quod sciam,' inquit D. Mabillo- ih ecclesias redundare posse prudenter et ipso cura-
    nifts Joc cil., Alcuini diem festum coluit Eeclesia, toruin' ecclesise judicio existimetur.' Ea cerle fuit
    ne quidem Turonensis, ». quse de ejus sanclitale tempore Caroli Magni monasteriorum in regno iliius
    experinienliim' haliuitet exuvia^
    -
    viia. morlalis cu-' cbnditio; ul plrira illorum salubrius ab unb tam san-
    stodit. •_..-• • . . .,. - cto ac'sapiente"abbate fegerentur, quam singula a
    CXLV. Forlassis vero Illud in Yita Alcuini alias singulis pietate' a"cdbctrina iniparibus.' Iniquus ergo
    irreprehensibili male accipiendum' est, ut pote legi- in Alcuinum est D. Basnagius, quarido-in historicis
    bus Ecclesise et monastic_e humililati adyefsum,' suis observatiohibus "circa Felicianam hseresin et
    quod plures in Gallia abbaiias, nempe Turorienscm Etherii atquse Beati librbs, iom. II Thes. Monum.'
    cum cella Corniariccnsi, Ferrariensem cum cella Canisii pag. 290, calumniam Elipanli in Alcuirium
    saftcli Jodoci, ac Trecensem. sancti Lupi simul te- probat his-verbis: « Tandem Alcuinum servorum
    nuerit. Yerumtamen, quamvis exeinpltimistud ejus- ^ '_numero viginti millium et divitiarum" abundanlia,
    modi sit ut nerao facile illud imitari velit aut debeat, quse monaclium sseculo renuntiantem non decent,
    nihilominus hsec beiieficiorum pluralilas ab omni tanquam inflaium mefito traducit Elipantus. » Ita
    culpa vsicassedicendumest."Is siquidem plures illas cum corvis crocilat Basnagius, quem etiam non in
    alibatias nec ex "ambitionequsesivit, nec ex avarilia • Alcuiuum lanlum,verumet inalios scriptores;Felicis
    tenuit,. sed prseter suam- volunlateiri a rege Carolo et Elipanli adversarios, iniquiim merito rejirehendit
    ipsi pene oblrusas obiinuit: qui idem liberalissimus D. Madrisius Operum saneti Paftlihi pag. 226 seqq.
    ac boni publici studiosissimusrex abbalias illas non in animadversione siiigulari in Basnagii observalio-
    in alium finemAleuinoconimendare voluit quani ut nes' historicas circa Felicianam hseresin et Etherii
    is monachosad laxiorem vitafti prolapsbs emenda- atque Beati libros.
    ret, redditusque omnes impenderel in usum fratruin, . ... CAPUT XIV.
    in eruditionis illorum profeclum, in hospitum ac
    peregrinoruni shbsidium,'ac in iliiierum,'quai'fre- Beati Alcuini eruditio et doctrina.
    quenler nunc ad aulam, nuncin Angliam, etc, fa- CXLYII. Neminem nostris etiam temporibus fore
    cienda erant, sumptus. Quam eniin ipsius Alcuini exislimamus, qui bealo Aleuino, cujus hactenus vi-
    animus acupiditaterdiviliarum ac aremuneratione tam modulo nostro descripsimus, el cujus nunc
    'aborum suorum alienus fueril, exillo responso in- opera quse pbst primam 'editionem reperire polui-
    telligi potest, quod leste Yita. ejus scriptore cap. 2', mus, vulgamus, eruditionis laudem dubiam reddere, "
    num. 12, regi ipsum amplis muneribus ad se pertra- aut in confroversiam trahere velit aut possit : imo
    here conanti, dedil in bseeverba : « Dominemi rex, nec quisquam futurus est, qui non censeat illum
    tuse non disponovoluntalfrenuere... libenter etiam jD1omnibus se\i illius viris illusLribus,.quialiqua do-
    jiaterna in regione mea nonmodica hseredilate dita- cfrinse fama claruerunt,' fuisse superiorcm. Tesli-
    lus, hac spreta, hic pauper stare delector. » Et quis monia multiplicia' postea producenda, eorum qui ci-
    illius_scnsus sit de divitiis et pauperlate manifestat dem convixerunt, eoruni qui prope ipsum secuti
    in psal. cxxxi, v. 15, tom. I, pag. 588, his verbis: sunt, et eorum demum, qui ad nostra usque tempofa
    « Pauperes Chrisli sunt qui non amant hoc saeculuui, illius inter-viros illustres ac ecclesiaslicosscriptores
    sive habeaut.divitias, sive non habeant: aliquibus mentionem feceruntfabunde docent, quam magna
    enim dalcesunt divitisead dispensandumcgenis, uon semper fuefil de ejus vastissima erudilione et illi-
    autem datsesunt illis ad possidendum; neque spem bata fidei ac morum doclrina existimatio, et quod
    in illis debent ponere, nec saiietatem in iilis habere, jriusest, ipsa illius opera etyarii argumenti lucu-
    sed in noinine Christi .confidere, et in juslitia et in brationes,quibusEcclesiam etlitterariam rempubli-
    charitate Dei et proximi : bsec est saturitas sanclo- cam locupletavit, aperlissime comprobant, nullam
    rum, non sasculi divitiav» Eadse quoque presbyteroi pene" artem vel scientiam, si solam medicam exci-
    inepist. 140, quantum ipse a:cupiditate"divitiarum pias,essequam non docuerit, quam non scriptis
    abfuerit, el. quam ^segreferat quod a slatu quieto. suis tractaverit, et pro suo sevique sui genioillu-
    paupertatis quem professus olim fuerat in voraginem slrare, felici prorsus conatu, sludueril, Grariimati-
    divitiarum fuisset dejectus, significat,illumque rogat cus, rhetor, poeta, philosophus, theologus, imo
    ut se orationibus suse devotionis ad eumdem pau- eliam, quod nonnulli inficiantur, jurisperilus. Ex-
    pertaiisgradum, in quo jpseEada, quem monachum gtant enimvero, secus aq D. Mabilloniuspra^fat. ad
    81 ifROBENH COMMENTATIO., $2
    sa_c. lv.Bened;, part.i,- num. 176, senliebat, quse- Ai dicit, « Aleuinum.Latine,"GrseceetHebraieeperitum'
    -<0am illius-eliam delegum jurisque scienlia'monu- ' fuisse ; » quod iiec Magdeburgenses"difli_entur,
    menta, ad quse.pertinere credimus tum Dialogum '% cum Cent. VIII, col. 777, aiunt Alcuinum Lati-
    de Rheiorica, in quq' cum Carolo Augusto suo disci- nse, Grsecseet Hebraicse linguae sibi comparasse .no-
    pulb. de plurimis Rbmani juris- argumentis disserit, litiam. .• , • . . ,
    tum.qusedam capitularia juris Ffancorum,- inquo- CXLIX. D'e stylo quo^beatus Alcuinus in tam mul-
    f um collectione idem legislator sapiehlissimiis bpera tis variisque suis opusculis usus esl,' difficilehccidit
    quoque Alcuini ususest,' prout leslatur Benhdictus «quum ferre.judicium; non enim omnium de scri-
    Levila in .prsefafc ad libr.v .Capitulajium tom. I, ploris' cujiisdam stylo eadem semper est opinib : et
    edit. Baluzii,'pag.'806. - hsec diflleultas crescit
    quando antiqui alicujus aucto-
    CXLYIH.Linguam Latinam magister iste optimecal-- ris scripta ex vetustis exeniplaribus apogryjihis, fre-
    luit, quamvis nchriunquama regulis artis grariimati--' qiienter".mendosissime "exaratis ,- eruere oportef ,.
    -cse.deflecterevideafur, cujus tameri defectus causam - quoruia autographa pene omnia periere. Menda nam-
    ipse proditin episfr.'85'ad Davidem' suuuf scribens :' i"queef lacuhaj qusein illis reperiuntuf, stylum mutanl,
    « Quod veroin litteris^veldislirictioriibus non tanf 'alque obscurhm '.ribnhunquani, diJficilem et minus
    scholaslice currit quanf ordo et regula'artis'.gfam- fluidum reddhnt. Stylus' pariler ejtisdem aiictoris
    maticse postulaf,' hoc ssepius veloeitas ahimi elficere _.nonnunquam"mutatuf
    _ sccundum -maleriarum, quse
    solef, dum legentis intentio"'oculorum'prsechrrere tractantuf diversitatem." Hinc apud Alcuiriuni stylum
    feslihat officium.'.Nec ego "capitis dolore:fatigatus alium notabis in epistolis; alium in tractatibus fheo-'
    examinare.possum; quce subito casri ex ofe dictan-.jjjiogicis, dog"maticis,'polemicis; aliftm in philosophi-
    tis evolant. » Iri Grseca'ctiam lingua Alcuinum nori cis : quse diversilas ex eo'etiamprofluit, qhod ipse
    modice versatum,' necin Hebraica omnino hospitem ...' illdrunrscriptorum stylo seseaccommodet, qubrunr
    fuisse, non. est cur-dubitemus. De -Grseca quidem usus est Iuniinibus,"nuhc Hieronymi, nunc Augrisli-
    ejuseruditionetesliinoniumj)rseb'etepisl.\23 (nunc27) ni,' nunc' GTegoiiiMagni,~nuhcBedse, nunc "aliorufti.
    ad JHomeruni,ubiqhasdam linguse Gfsecseparticulas De siylo igitur pfoprio illius judicium maxinie feren-
    prorsus ciitice experidit; de peritia vero linguse He- duhi essecenseoex epistqlis,' ex librjs adversus Fe-
    braicse "nihil.^jilanesuperest, ex quo intelligi possit licem et Elipahluin, etex poenfaticis. Iri epistolis,
    quantum ifi iila" jirofecerit. Quse enim in Alcuini fa- iis saltem quas emendatas et integras habemus, ne-
    vorem ab aliquibus"'citafttur:ex-b_uEestio'nibris'et re- scio quld m slylo sit reprehentlendum. Advefsus
    sponsionibus in Genesin,' aut "ex Commentaiio in Felicem et Elipantum - utitrir stylo hibdesto, gravi
    . Ecclesiasten, aut ex Inlerpretationibus nominum He- - et ad-confutandbs et corrigendos adversarios apto.
    braicorum"_prbgenitorumChristi, non.e.penu Alcuini Poemata plura, quibus nempe major diligentia adhi-
    veniunt, sed ex D. Hieronymo pene-ihtegreclesijripta- bita fuil, ut illud de Pontificibus Eboracerisibus, de
    sunt; qubd etiam'animadveflit eriiditissimus Yallar- rerum humanarunfvicissitudine; de "stueliisin aula
    sius Yefonerisis int prsefatione ad.lom. IX Operuhi regis,- de Euscinia, de Cuculo etc., noh destituuhtur
    S_'Hiefon. editibhisnbvissimsearitiil758;'ac_propter- ingenio; sapore el quibusdam igniculispoeticis. JSfe-
    eaidenf vir doctissimus improbat nuperi cujusdam que tamen styluiri istorum carminum,' epislolarum,'
    Alciiini laudatorisHodyi opinioriem, asserentis quod et.reliqubrum scriptorum cum sfylo Ciceronis; Yir-
    beatusAlcuihusincofrigendissacrseScripturseexefii- C . gilii,"'elc.. aut cunf illoquo irielaruere •Auguslinus,
    ' plaribus briginalium quoque liriguafurii Hebraicse et " Hieronymus , Ambrosius,-etc, a_quiparandum esse
    Grsecseperitiam adhibuerit; minime enim, ail ibideni praetendimus. Illud certum habemus Alcuini •stjium
    Df Yallarsius, Alcuirius hoc sibi negoliuin dedit; sed meliorem esse,~quani a quoquam sevi sui plurimum
    neque sibi ea mens fuit,'-ut qiigiriales textus cofisu- - adhuc obscuf f scriptore pratehdi'possit;-et seque
    leret..'. Tota/fuit ejus industfia in cohquirendis un- bonuhi qriam stylum multofum scriptorum Latino-
    dequaque Hieroiiymianse versioriis codicibus, iisque rum riostrse setatis, in.qua Latinam linguam -multis
    sedulb intef se conferendis, ut qfta. probanda sihi in scholis cuni maximo, nisi medela afferalur, rei
    esset lectioj ex eorum fide qui melioris emendatio- lilterarise damnoriegligi ac contemni dolemus. Yerum
    " nis etnihilominus
    notseviderentur decerneret.' Hsec quamvis ita" de bac re, .sicufetiam de Alcuini eruditione liltera-
    sint, vero simillimum'est Alcuinurn eru-^ ria inrebus gramniaticis, philosophicis,' mathemati-
    ditionis cujusvis semper cupidissiinuni. id omne di- cis, etc; eruditiipsimel-judicent exipsis hisceoperi-
    scere voluissef cujus discendi in patria sua Aftglia bus ante illorum oculbs positis. Erudilorum quoque
    occasio fuit. Cerle sacrarum linguarum sthdium atlenlioni et legentium cognitioni maximam partem
    - ipsi
    ibi diu etad Alcuini usque leriipora floruisse testem doctrinas illas ndei ac morum, quas beattis Alcuinus
    habemus omni exceptione" majorein Yeri.' Bedam;~ - ipse mehte.tenuit et suisdiscipulis leriendas commen-
    quilib.-iv Hist. Gentis^Aiigi/cap. 2 leslatur, suo' davit, relihqhimus, ne in singulis recensendis ni-
    . tempofeex discipulis Thebdori episcopi et Adrianj miuni prolixi simus; prsecipuas nihiloininiis' illarum
    abbatis shperfulsse,'« qui Latinani Grsecamque lin- per distiiiGtosparagiaphos corimiemorare juvat, ex
    guam secjueul "propriam iu qua nati sunt, norint. »' quibus intelligi possil, quse illis iemporibus cura,
    _Sacrarum'pariter linguarum sludium in schola Ebo-' ID qftod syslema religionis, quanla puritas et integritas
    racensi floruisse ex apparalu librorum ibi custodito- moralis disciplina. fuerit.
    rum innotescit, quemhisTersibus describit Alcuinus
    in poemate de Pontif. Eccles: Eborac. - § I. De Canone sacrm Scriplurw.
    Illic inveniesveterumvesligia_Pa.rum: . - , CL. Integrum sacrorum Librorum Canonem,
    QuidquidIiabetpfo se Latio Jtomanusin orbe, quemin pbemate,6 describit,
    — tantse auGtorilatis
    ' esse
    Graeciayel quidquid-transmisit clara Latinis: , judicat, . --
    "Hebraicusvel quodpopulusliibit imbresuperno, : " De quibusef nullijam dubilarelicel;
    - • Africalucifluovel quidquidluminesparsit.
    •Has_ergo linguas calluit ipse Yen. Beda, calluere ob rationem,-quam mox subjicit his versibus :
    illius discipuli, calluere beali Alcuini magistri; quid- His etenimliliris vere est coelestisorigo
    niet ipse illorum discipulus tam industrius eas cal- Hos quia diclavi' Spiritusipse Dei.
    luif: quod ipsum ex testimonioJosephi sui discipuli Monendum yero hic lectorem censuimus, ultimos
    colligitur, cui prseeepit,' ut in contrahendis in eom-' versiculos in cod. Yendoboriensi iutegrum" carmen
    pendium heati Hierouymi Commentariis in Isaiam. elaiidentes, in cod. ms. pene.cosevo, serius in bi-
    Hebraicseveritatis tfamitem seijueretur,' uti diximus bliotheca collegii sancli Pauli Hatisbonensis deteclo,
    supi'a num. 48. Consentiunt de hac re plerique scrK suJijunctoshaberi' primse partiejusdem - carminis, ubi
    ptofes' Anglise, prseprimis Joiihnes Bakeiis, qui au- poslversum :
    -
    ; cloritate Annalium gymnasii Cantabrigiensis nixus Ad laudemChrislipropriamquein secla saJutem,
    _3 ' • DE VITA B. F. ALRINI SEU ALCUINI - 84
    -ita sonant: k. virginem veram .esse Dei genitricfei,.}.Eiid. et lib.
    Codifcibus sacrishostiliCladeperustis vi adv. Felicem num. 9. Yerum de bis jilura pro-
    Ezra Deo ferveusliocreparavitopus. lixius huc referre nolim, cum ejus doctrinse de
    "D.Lambecius, a quo hoc carmen mutuavimus, loeo hisce mysteriis copioseprostent in citalis libris de
    Ezi-a Deo legit Et Bado, facili in lectione veteris Trinitate et adversus prsedictos auctores Adoptia-
    scripturse errore, accipiendo nimirum Ez pro Et, nismi.
    et in ultima syllaba db negligendo virgulam illi su- § III. De gratia et iibero arbitrio.
    perinducfam, quse indicat loco do _legenduin esse CLIII. Libertatem arl.itrii simul ac necessilatein
    Deo. Hunc neglectum in Lambecio jam notavit cl. gratise beatus Alcuinus variis.in Jocis docet el propu-
    Gentilottus in Analedtis YendobonensibusD. Kollarii gnat. Sic lib. II de Trinil. pap. 8 : « Si, inquit, non
    tom. I, pag. 650, quamvis et ipse vif prseclarus dece- est Dei gratia, quomodo salvatur mundus; et si non
    ptus sit, existimans virgulam illamdenotare litteram est liberum.arbitrium, quomodojudicalriuu mundus?
    n, et loco Rado legendum esse Badon. Yerum nos Sine divinse gralise. adjutorio, ait ibidem, liberum
    ininime dubitamus in codice Yendobpriensi seque ac arbiirium nec converti potest ad Deum, nec profi-
    in illo collegii sancti Pauli Ralisb. legendum esse cere. in Deo. » Pro gratiis prseveniente el subse-
    hon : Et Rado, sed : Ezra Deo. Ezra vero Esdras est, quente in epist. 55 (nunc. 69) iia orat: « Da velle et
    pfout patet ex illo hujus carminis yersu : perficere; da ut misericordia tua prasveniat nos ad
    HincEzras,Nen_i»,Judilb,Esterque libellus. incipiendum, et subsequalur ad perficienduni. » De
    Enimvero Esdram sacros Libros in caplivitate Ba- .B gratia comiiante et perseverantise in episi. 76 (nunc
    « In peccatis nascimur, sed gratia
    hylonica olim.combustos vel deperditos reparasse a 91) ita scribit : nos in bonoopere currentes comi___-
    muitis creditum est, quam controversiam erudite renascimur, quse
    discussif D. Calmetus in dissert. Commentario in iui'j etusque ad finein perseverare facial. » Demum
    Libros Esdra. prsefixa. Hinc ergo suam verisimili- in cap. 9,"v. 11, Comment. in Eccle., Pelagianam se-
    tudinem amittit commuriis quse hucusque invaluit clam illis verbis Aposloli Rom. ix, 16, Non est
    opinio, quod Rado abbas Yedaslinus sacrum Codicem volenlis, neque currentis, sed Dei miserenlis, de-
    Opera heati Alcuini pro suo monaslerio reparari fe- strui ail, « quia, inquit, sine gralia Dei nec voluntas
    cerit; cujus operis etiam Alcuinus necin epistola 46 bona eril in homine," neque cursus boni operis sine
    (nunc 51) ad monachos Yedaslinos ullam mentionem Deo fieri valet. »
    iacit, elsi ibidem tilulos ecclesiarum et altarium a § IV. De baptismo et confirmaiione.
    se diclatos ; missas et homiliam in honorem sancti CLIY. De baptismo lib. II adv. Felicem, num. 16,
    Yedasti a se _pro monachorum"Yedastinorum usu docet neminem in bapfismale Joannis adoptionem
    compositas commemorel; et in carm. 4i, in q_uo filiorum Dei aut remissionem
    omnia ornamenta ac muhera a Radone in ecclesiam pofuisse. Et libr. n in Joarin. peccatoruin 5
    accipere
    cap. baptizatum ab
    ct monastefium sancli Yedasti collata recenset, de hseretico, schisriiacicoaut quovis facinoroso ift con-
    sacro Codice illius rogatu reparato omnino silet. fessione sanclse Trinitatis rebaptizari non debere.-
    Credani ergo Alcuinum carmen illud addidisse sacro In epistola de cseremoniis baptismi el in epist 75
    Codici jussu Caroli Magni a se emendato, et in bi- (nunc 90) rilus baptismatis et confirmationis secun-
    bliolheca Yindobonensi, Lanibecio judice, adhuc su- r< duin Ecclesise-usiunet sanclorum Patrum doctrinam
    perstiti. Corrigenda ergo est nola quam, nondum ' descriliit. In epist. eadem ad Lugduuenses, et in 97
    yiso eodice sancti Pauli, dedimus ad ideni car. (nuncllS) ad Paulinum Hispanos quosdam reprc-
    men,6, ad v. Budo. hendit, « contra universalem, inquit, Ecclesioe
    CLL In pviori prsedicti carminis parte omitlitur qui
    consuetudinem afiirmant, sub invocatione Trinitalis
    Liber Tobim, nisi desit ibi versus, scriptoris fortasse unam esse inersionem in baptismate agendam. »
    incuria intermissus; in altera siquidem parte, quse Alios quoque in eadem epist. ad Paulinum erroris
    in utroque ms. alisque novo titulo priori jungitur,
    idem quoque Liber habetur. Libri Apocalysis aucto- unaquaque arguit, quilrinam volenles facere mersionem, in
    rem AlGuinuscredit Joannem, qui Evangelium scri- tunt, tres personas mersiqrie invocationem Trinilatis repe-
    ter nominaudo : « Quid opus est,
    et
    psil. super peclus Dominiin Coenareeubuit. Librum inquil, teriio replicare, quod semel dictum suflieit? »
    Ecclesiastici refert inter Scripturas divinitus inspi- Necessilatem trinse mersionis in cit. epist. ad Lug-
    ratas, cap. 14 de Yirtutibus ad Guidonem comitem; dunensesprobat auctorilate sancti Leonis papse,sancti
    el ibidem cap. 17 eumdem laudat tanquam Scriptu- Hieronymi-et sancti Ambrosii: de epistola vero saft-
    raift sanclam; quainvis lib. i adversus Elipautum cti Gregorii Magni ad Leaudrum episcopum
    n. 18 respondens argumento ex cap. xxxvi, 14, Ec- lensem, quse illi olijiciebalur, dubius haesit, anHispa- illius
    cli. adducto subdubitare videatur, mmi liberillepro- sif, an ab aliquo illius sectse auctore sub ejusnomine
    pheticis sive sacris debeal accenseri, ob aucloritatem
    sancforum Hieronymi et Isidori, qui illum aj.ocryphis bro, scrijita sit, « quia,iuquit, illam in epistolari suo li-
    annumerant. Yide lamen quse ad illuni locum loco Condonandum qui de Roma noiris allatus esf, non irivenimus.»
    citato notavimus. ergo est Alcuino quod severius judi-
    " cium tulerit adversus illos Hispanos, unius mersionis
    §'H. De Trinitate et Incarnatione. assertores. Maximusnamque osor omnis in Ecclesia
    CLR.-Sicut bealus Alcuinus in Canone librorum novitatis insislebat consueludini, qtia? suo' tempore
    sanctse Scriplurse, i!a et in reliquis fidei dogmatibus in Ecclesia Romana, in ecclesiis Anglise, Gallise ac
    semper sanctorum Patrum et primsevseEcclesise do- Italise ^igebal, simulque doctrina. sanctorum Pa-
    ctrinam pro norma habuit, a qua pra.primis circa trum, quos allegabat, et quibus aiinumerari possunt
    mysferia Trinitatis ct Incarnationis nullis hseretico- Terlulianus Libr. adversus Praxeam e_tde corona
    rum aui piiilosophorum subtililatibus ac ratiociniis mililis; sanctus Cyrillus Hieros. Catecliesi n; san-
    averii polftil; sed potius dogmata illa sennjer in ctus Basilius de Spiritu sanclo cap. 27 et alii apud
    Ecclesia recepta suis discipulis in libris de Trinitate Martene de antiq. Eceles. Rilibus fom. I, pag. 129,
    snaviter inslillavit; et in iibris adversus Felicem et num. 7; ac demum.PaulinusAquileiensis in diclalu,
    Elipantum fortiter defendit, aperle professus, Palrem quem pridem a nobis in bibliotheca Salisburgensi
    el i.ilium et Spirituin sanctum unum esse Deum, detectum D. Mansi novseConciliorum editioni inse-
    unius substantise, iinjus essentise, unius potestatis: ruit tom. XIII, pag. 921. Hsec controversia post Al-
    Palrem profitelur a se ipso,-Filium a Palre genitum, cuinum aliquandiu duravit, quse deinde in cbncilio
    Spiritum sanctum aPafre etFiliosequaliterproceden- Wormatiensi anni 868 terminata esl, ubi can. 5
    tem.Lib.i deTrin.Cliristum simulverum esseDeum decernitur, utrumqiie reclum, uirumque irrepre-
    et verum hominem in unitale personse. Ibid. Jib. m, hensibile in sancla Dei Ecclesia habendum esse, uni-
    cap. 14; el lib i, adv. Elipani. num. 21. Beatam cam scilicel et triuam roersionem
    • "" " -
    S5 TtfttOBENII COMMENTATIO. 86
    CLY. Basnagius tom. H Thesauri Monumentofum.A Et in epistola 39^nunc kfcj ..favium Damoetamad
    €a,hisii pag. 397 in not. (h) irrepist. ad Lugdunenses, pugnandum cum hoste iter molienlem hortatur, ut
    iiibfAlcuinusscribit tres nocles tresque dies, quibus prius peccata sua confessioneexpiet, laudato priscis
    ..ohasfuit, in venlre ceti et Christus in corde lerroe, militiiius more, inquifCanisius, cujus verba reluli-
    i.ynecdolice posse tres mersioriesettres elevaliones mus imiotis ad epistolam Gitatam.
    ._r baptismo designare, ipsum hac crisi ferit: « Al- . § YL.De eucharistia.
    cuinus, inquitj numeris Inhiabal, et inde pueriliter
    jMysterisL -voluit ad faluifalem usque elicere. » Noii CLYIl. Qua. mens ac seutentia beati Alcuinifue'
    aitendif, opinof, Basnagius per acrem hanc censu- rit de mysterio eucharistiaeel dogmate transsubstan-
    ex jiluribusillius epistolis,nempe 36, 75, et
    _'am simul peli Patres antiquibres, qui certe pueri . tiationis,
    jion erant, et nominatim sanctissiniuni ac -celeber-. 124 (nunc 41, 90, 163) innolescit: prseprimisvero
    rimum pontificem Leoneni bujus norniriis primuni, illam pandit in epist. il Paulinum rogans his ver-
    eodem modo verba D. Pauli Rom. yi, "3, interpre- bis : « Ne-qusesoobliviscaris in tuis sanctls oralio-
    aantem, ciijftsauclorilate.nixus Alcuinus, vefba illius nibus nomen amici lui Albini,- sed in aliquo memo-
    m. epist.-17 ad episcoposSiciliseibi adducit, quseita rise gazophylacioreconde illud, et profer eo tempore
    sonant : « Sepulturam Iriduariam imitatur trina opportuno, quo panem et vinum in substantiam cor^
    tdemersio,et ab aquis elevaiio resurgeritis iristar est poris et sanguinis Christi consecraveris. » Quo sane
    de sepulcro. i Quid in bac interpretatione puerile testimonio.nullum pro dogmate transsubstantiationis
    sit, et an non magis puerilis sit Basnagii censura ad- .„ eo tempore credito illustrius daripotuit.«Hsecnostra,
    veisus veteres Ecclesioedoctores,judieent sequire- " hsecmajorum riostrorumfides (quseobservatioinilla
    rum sestimalores. verba est -doctissimiD. MabilloniiLibr. de Liturgia
    • § Y.-De confessione-peccatorum. - Gallicana pag. 95, edit. Pafis. anni 1729) quam
    utinam fralres nostri aversi jam latfdcni vel sero"
    CLYI. Baptismo poenilentiamcomparat Alcuinus, agnoseant. neque nos ampliusprovocent ad fictitiam
    liaiicqhe vocat secundum in Ecclesia baptisma quo jllam novalionem, quam Pascbasio Radberto auctore
    per confessionem hiimilem - sacerdotibus faclam ssec. ix contigisse criminantur. Unius Aicuini aucto-
    abluimur a peccatis post pfimum baptismaperpetra- ritas tam clara. et manifesta hanc controversiam
    £is. «"Nohne,inquit iri epist.96 (nunc 112) admo- dirimere deberet... et qui tam perspicuis verbis
    nachoS Gothiie, in sacro baptismate sacerdotibus detraliit fidem, is non veritatis .sed conlentionis, sed
    Christi hostra; fidei confessionem dare debemus, et " erroris, sed schismatis amator est. » Hanc Alcuini
    sic sacerdotali niinisterio, diviuaoperanle gratia, ab mentem corrumpere nisus est D. Basnage tom. II
    omnibus ablui peccalis ? "Curetiam in secundopoe-% Hist. Eccles. libr. v, pag. 899 seqq. quem refutavi-
    uifentise baptismate per cbnfessionemhumilitalis no- mus animadvefsione in censuras illius adversus dis-
    strae, ab omnibus posl primiun' baptisma"peractis, quisilioneni D. Mabilloniide auctore Libelli Confes-
    eadeni divina miseranle gralia, sacerdotali similiter sionis fidei tom. 11,pag. 384. - -
    auxiiio non debemusabsolvi peccatis ? » Et in epist. CLYIII.Fuit tunc lemporis inllispania quorumdam
    79 (nunc94) ad Aqullam, animarum pastoriJius in- opinio, saiem essein sacrificium,hocest, in materiam
    culcat, ut hortenlur fideles ad confessionispuritatem panis-.encharislicimitlendum, seu miscendum, quod
    et po-ij_leiili_ecompunclioffem, « quia, inquit, hoe ' improbat. teatus" Alciiinus in epist. 75 (nunc 90)
    secundum baptisma est in Ecclesia, ut qui post pri- L contestalus, e quod illam consuetudinem nec uni-
    mum efraveril inaliquo delieto, inhocsecundo cor- versalis observat Ecclesia, nec Romana cuslodit
    jigatur. » Porro in citata epist. ad Golhos pravani auctoritas. Tria sunt, inqult, in sacrificio offerenda,
    qu_ein illa prbvincia inoleveral consuetudinem re. panis, aqua et vinurii... et panis, qui in corpus Chri-
    prehendit et confutat, quod laici peccata sua"sacer- sti consecratur, absque fermento ullius aiterius infe-
    <lotibus confiteri hollent, exislimahles sufiicere illa ctionis debet esse mundissimus, el aqua absque omni"
    in occultoDeo confiteri. Necessitaiem'ergo confes- sorde purissima; et vinum absque onmi conimixiione
    sionis' sacerdotibus facieud-e probat l^qriod Chji- alterius liquoris, nisi aquse, purgatissimum. Ex aqua
    s.lus sacerdotibus dederit potestatem ligandi et sol- et farina panis fit, qui consecraturin corpus Christi:
    vendi : « quid solvit, inquit, sacerdotalis-potestas, aqua et vinum in sanguinem consecrabitur Christi.»
    si vincula non considerat ligati ? _»2° Idem pfobat Ex quibus verbis evidentissime demoiislratur usum
    Cxemjilo lepfosorum^ quos sanandos-Domiuus ad panis azymi in eucharistia tempore Alcuini, atqtie
    sacerdotes misil'; ef 3° exemplo Lazari, queni solvi adeo ante Photii discidium,pene universalem fuisse,
    per discipulos jussit: « nunquid, inquit, non fascia- non in Britannia tantuni, in qua ipse natus est, et in
    menta,. ihortui eodem verbo solvere poterat, quo Gallia ubi diu moraius, verum etiam in Romana et
    mortuum vitsereddilum, de sepulcro prodirejussil? » tota occidenlali Ecclesia; quod erudite, more suo;
    4» Exemplo Davidis qui coram Nathan pfopheta de ostendit D. Mabill. in Dissert. de Azymo et Fer-
    peccato suo seinet accusavit: « Homini, inquit, pa- mentato cap. 9 tom. I des ouvragesposthumes pag.
    tefecil vulnus suum, et a Deomox remedium acce^ 155.
    pit. ».Idipsum jirobat ex Sacramentario Ecclesise,1D CLIX.Ad hunc locumAlcuini mox a nobis descri-
    inquiens : « -Si peccala sacerdolibus_non sunt pro- ptum D. Basnage hanc notam addit: « Hispanos
    denda, quare in Sacramentario reconcilialiouisora- theologos, ait, non fuisse tunc temporis transsub—
    liones scriptse sunt? Quomodb sacerdos reconciliaf, stantiatores facile probaretur, si ex sale mixto pani
    quem peccare non novit? » Denmmvero confessio- ducere liceret nolis argumentum. » Mirum-! cur
    riem asserit in iis, qui gravioribus peccatis vel con- argumentum ducere non liceat, quo rei cujusdam
    Sensuvel opere vel prava consuetudiue se obnoxios veritas facile probari posset? Ex sale pani mixto fa—
    fecerunt (quos tribus mortuis a-Christo resuscitalis cile prol.aretur, si Basnagium recte intelligimus,
    comparat),hecessariam esse prseparalionemaddigne theologos Hispanos tunc transsubslantiatores non
    communicandum decorpore et sanguine Jesu Chri- fuisse; verumtamen eo argumento uti illi non lice-
    sti: « Hsec,"inquit,cogitate, charissimi fratres, et iri bat. Quid veropTohibcbat? Nempe viro docto'satis
    qualicunque harum trium mortium genere,si quis ex aliis forlioribus documehtis ac testimoniisnolum
    jaqeat, citius ad confessionis probatissima medica- erat, Hispanbs theologostunc, et anliquioribus tem-
    menla'confugiat..?ut non adjudicium damnationis, poribus .transsubslantiatores fuisse, quibus levissi-
    sed ad salutem sanctjftcationis communicet corpore mum argumentum ex quorumdam consuetudine,
    et sanguine Domini nostri Jesu-Christi.- » Similia salem ift sacrificium mittendi, ojipohere non licuit;
    docunienfa de nbcessitate et utilitate confessioftis sicut nec ex usu panis fermentati argumenlari licet,
    peecatorum facienda saeerdotibus tradit lieatus AI- Grsecos non esse transsubstantiatores. Sapientius
    cuinfts fratribus"Turonensibus tom. H, pag. 154. ergo vir doctus hanc notam suppressisset.
    .7 DE YITA B. F. ALBIM SEU ALCUINIFROBENII COMMENTATIO. 88.
    § VII. De sanctorum intercessione,~purgatorioel ora- A 1 catholicus, sequatur probatissimam .sancfseRomanse
    ,, tionc pro mortuis. Ecclesiseaucloritatem, ut unde calhblicse iideiinitia
    CLX. Ad dogmata fidei catliolicseetiam pertinent accipinius, inde exemjilafia salulis nbstrse. semper
    doctrinse beati Alcuini de.sanctorum intercessione,' habeamus; jie membra a capite separentur suo : ne
    de purgalorio et de oralione jiro mortuis. Longuni claviger regni coelestisabjiciat, quos a suis deviasse,
    esset omnia illa loca liic describere, in quibus mens intelligit doclrinis. » Ac proplerea lib, I- adversus
    beali Alciiini de sanctorum,quos Ecclesia tanquam , Feliceiu, hum. 6, « Ecclesiam Romanariivocafalia-
    beiitos Dei vifeionein coelo gaudentes colit, invoca- rum ecclesiarumcaput:» El.lib. yn, num. 13, docet,
    lione et intercessione declaratur. Duo saltem tesli- « Romanam Ecclesiam•a' catholicisef -
    recte credenti-
    inooiabucreferre sufficiat; uhum, 'qub aliis.fiduciam ' bus esse sequendam. • • _,
    erga.sarictorunr preces inspirat; alterum ex quo CLXIII.Hsec fuit doctrina celeberrimi hujtis totius
    propria - ipsius iirillorum intercessione fiduciaap- Gallise,Francise, Geimanise et Anglisemagistri,"illu-
    pafet..Ad fralres Turonenses' in epist. 19 (nunc 25) strisque ssec.vniin Ecclesia doctbris, con noviler ef-
    scrilrit :"-.0'felix faniiliatali gaudens pastore..; Ha- ficta, sed. a tempore aposlolorum tradita et inlef
    betisenim' Def gfatiam auxiliantem vobis,"et.ma- priores ignoranlia. el barhariei nebulas conservata.
    gnumintercessorem ,' sanclum' scilicet- Marlinum,' ratofis Hsecfuithdes suinnii ac potentissimi regis ac impe-
    deprecaniem pro vobis :.quia' in cujus servifio quo- Caroli
    1 Magni; hsec fuitfides omnium illius
    tidie sfatis ihdomo sua, illum babetis in coelisomni temporis pontificum, .'et.orthodoxonfm principum,
    horasulfragatorem.'» Pro semelipso ila ad sanctum archi et utepiscoporum, ohiniumque fideliumChrislia-
    Willibrbrdum"precalur, tom. "II,pag. 195 : «.Obea- JJ I. norum, mirum sit, potuisse recenlioribus tempo-
    tissiiiufChrisli. sacerdos! - ne' nos derelinquas labo- ribus, inter viros etiam doctos' et eruditos reperiri,
    rantes in terris;'sedprecibus tuis de coeJisadjuvafe quiillisdogmatibus recentiorem origiriem assignare
    non cesses:'-Yit'alua ajiud homines semper probata vel affingere vellent. -Yerumhsec heierodoxorum la-
    fuit jmfDeo': sint preces tuce aj.udDeuni semper in- boriosa, simul vero frustranea diligenlia est, quano-
    tenlae'prohbmiriibus..." Ofelix.anima,' quse.sseculi latis vandi spiritum a seembliri,'suisqueihventis'antlqui-
    laborcs:dereliquisti,'et coeleslemcum muiliplicis su- ' fftcumobducere coiiantur.
    doris tui fructu: requiem inlrasli...: Credimus te in CLXIV."Orihodoxfhujus doctoris nomenCalvinus,
    pfsesentia DqminiDeiluiomniaposseimpetrare,quse exigua litlerarum nielathesfinitio per suirimamffau-
    poscisj etc.'» Ex quibus' simul palet, beatum Alcui- fat. dem et imposluram usurpasse tradit Canisiusiri prse-
    Jium minime dubitasse quin"sancti homines ante ad lectorem in Dialeclicam'Alcuini tom'. n Lect. -
    diem exfrehii; judicii hrecelisDei jirsesenlia et vi- Antiq. Edit. Rasnagii pag. '486. Similia habet Spon-
    sionefruantur, :imoin epist. '97 conlrariam fo- ' danus Annal. Eccle. lom. ni/edit. Ticini. pag. 61,
    ventes "opiftionenfrepreliendit: tariquaniivulnerantes nunf 9_ubi ait: «Ipse (Calvinus).aliquandotranspo-
    saiictse' et catliolicseEcclesiseunilaiem ac universalis sitis litteris Alcuinum sese ftominavil, uti in Inslitu-
    fidei veritatem. - _ • . •". • • ... tionis suse-editione
    ' Afgentoratensi anni 1539, nomen
    . CLXI.' De"igne purgaiorio quorumdam justorum aemulalus niagni illius Alcuini, qui .Caroli ,'Magni
    ita scribitiib. in de.fide.Trinitatis.cap. 21 :.« Sunt prseceptor ftiit.sln" indice' quoque 'expurgatqrio,
    quidam".jrisfi niinutis quibusdani peccalis"obnoxii, lecticam quem D. Rasnagius.in observationeiri eamdem Dia-
    qui sedificaverunt. supra iundamentum, quod Chri-(_"-, librorum Alcuini pag. 487 cital; et in altero indice
    slus est,: fenuih,iigna, stijiulas, quse iliiusignis-ar- prbhibitorum Romseanno I704edito, quem
    dorepurgautur; a quibus mundati selei'ii_efelicita- ipsimet' inspeximus, recensentur Alcuini seu polius
    tis-digrii eflicientur gloria.» Hunc ignom Alcuinus Calvini Comtnenlarh' in Libros de Trinitate..Verum
    '
    depingit in carriiine de Ponl. Eborac. vcrs. 905, et D. Rasnagius loc. cit. expurgatores,"Spondanum et
    .vers'. .987.*seqq."Hisporro animabus.prodesse vivo- Canisium hac in re vulgari quodam rumore deceptos
    *rum suffragia.clocet in ejrist.' 154 (nunc 178) ad JE- fuisse credit, et ab aliis crcdi vull, donec Iuslitutio-
    dilbertum: episcopum Hagulstaldensem'his verbis : nis Calvini Argentoratensis illa editio ajipareat,"quam
    « Suufagia.vivenliuin. prosunt inorientibus .vel ad memorat Spondanus. Rationes suse' opinionis, quas
    veuiani peccatorum vel ad..majoris gloriseaugmen- ihi D." Basnagius profert, haud contemnendascen-
    tum.;» Ei in.'episl.-151. (nunc 200) ad:EdiIthrudam seirius; prsesertim quod iif novissima'editione Indi-
    scrihit. « Si duo sunt amici. felicior.est mors prse- cisi jussu Benedicti XIV recoguiti et annol758 • editi,
    Cominenlarii
    cedenlis, quairisubsequentis; habet enim, qui fra= sed'tribuantuf Lucse Lossio. his' verbis:' legantur, .
    illi Alcuini seu Caivini non
    terno amore pro se quoiidie intercedat, et lacrymis «rLossius
    lavaLpristinse errores vitse.Nec dubites prbdesse jrise Lucss-Alcuini abbalis Turonensis de fide sanctse et
    solliciiudinis curam, quani pro anima illius geris. individuseTrinitatis libri ti'es,comnienlario illustrali.
    Tibiproficit etilli: tilriItaque.quia injide.facis etdi- Index Trid. » Hos commentarios, elsi niullum quse-
    leclione; illi ut •vel puBnalevigetur, vel beatitudo au- sitos, jiecdum obtinere poluimus. •
    • . ; , • \ CLXY. Dedoclrinis.ad mores Christianosperti-
    geatuf.". ' nentibus, quas bealusAlcuinus hominibus' cujusvis
    § YIH. De Ecclesia. . JD status et condilionis, regibus, principibus, judicibus,
    CLXH, Ne longiores simus iu recensendis beati ducibus exer.citus, pofttificibus, abbatibus, monacjiis •
    Aicuini doctrinis circa dogmata fidei, id unum adhuc eLsanctimonialibus, viduis et virginibus^atque inte-
    commemorare sufficiat, doctorem bunc, quo Eccle- gris populis cum niaximo zelo, cum gravitate et qua-
    sia occidentalis-illiussetatis majorem vix celebriorem dam magisterii auctofitate ubique inculcat,' prolixius
    cerie non habuit, constanter Ecclcsise calholicseac hic disserere, easque singulatim' recensere- super-
    Rqmanse. auctoritati adbsesisse,atque ad hanc se- fluum existimamfts. Hlas sedulus ac pius lector non
    quendam suos discipulos, et omnes alios quos pro- tantum in opusculis moralibus, verum etiam in epi-
    prio suo judicio jirivatwque scicnlise ac spiritui ni- stolis familiaribus copiosissimereperiet. Optanduih
    jmium tfibuere, noveral, adhorlatum fuisse. Adria- profecto foret, ut nostris temporibus, inter eos, qui
    num I Romanum pontificeni,' sancii Petri vicarium ct • ad publicum munus docendi, ad prineipum consilia,
    .Jiiirificseillius potestatis ligandi afque solvendi hse- tanquam conscienliarum arbilri et aularum modera-
    jedem agnoscit in epist. 15(nunc 18).Leonem III vo- tores vocali sunt, exemplo Alcuini,' abjecto limore
    .cat ponlificema Deo electum, vicarium apostolorum, servili humanoque respectu, modesle quidemverum
    hseredem Palrufn, Ecclesiseprincipem, unius imma- intrepide summis et infimis veritateni insinuarent,
    culalse columbse nutrilorem episl. 20 (nunc 24). In atque ita consilium Alcuini sequerentur ad Beorni-
    epist. 75 (nunc 90) ad fratres Lugdunenses scribit : nv.ni presbyterum in .epist. 7'(nunc 8) scribentis :
    « Nemo calholicus contra Ecclesiseauctorilaiem cer- « Ut tibi, charissime frater, tempus vel locusoccuf-
    tare audeat: et ne schismalicus inveniatur et nou jjl, semper Dei suade voluntatem sequi omnibus per-
    -89 B. F. ALBINI SEU ALCUINI YITA, 90
    sonis, regi suaviter, episcopis honorifice; principi- A parvitatis mesesensus. n Et in epist. 85 (nunc 101):
    bus .fiducialiter, .omnibus_veraciler. » Optandum «..Gfatiasagimus.yeherandse -pietati vestrse, quod li-
    vero etiam fofetfufprincipes, aliseque sublimiores bellum,'secuudurii.ve'stra_jussionis prsecepturo vobis
    personse hiscedocloribus, consiliariis, ac moderato- directuni, auribus sapientise vestrse recitari fecistis : -
    ribus, cxemplo potentissimi regis et inipeiatoris Ca- - et quod notari jussistis "errata ihius et rehiisistis ad
    roli, benevolas aures prseberent,:eosque-.adversus corrigendum'; quamvis a vobis'melius emendari po-
    malevolos sftsurrafbres
    ' sua auclbritate foverent atque tuisset, quia aUeriusjudicium in quolibet opereplus"
    prbtegerent. . . „ saepissimevalet,;quam proprii auctpfis. »Ita scribif,
    CLXYI. Ex his, quse de yita beati Flacci. Albini ita de se lnimiliter "sentit.magmis.ille sciehiiartim
    seu Alcuini hucusque exipsisiUius scriplis Operibus oihniiim restauralor, et inlegrarum nalionum primus
    commentati sumus,intelligi potest ,non immeritas magisler Alcuinus. Utinam haemodestiaprsedities-,
    esse laftdes quas in ipsum contulerunt veteres el re- sent moderni jilerique doctores ac scfiploresj qui suo-1
    centiores scriptores,, quorum lestimonia.alqueelogia,, rum sehsuum etiam in materiai'eligionis ac jribriim,
    postilliusyitam ab anoriymo cosevo"eta__cl..i).Quei. adeb tenaces ' sunt, ut nec a poteslale ecclesiastica,;
    cetano descriptam, 'proferemus..lllud.vero-,maxinie; nec a' civili se cbrrigf. paliantur.-Utinanj yero etiam -
    in tam celebri viro iaudandum est; quod cum alii de terraruni' princip.es,"*CarblfChristiariissimi regis et*
    illius eruditione sublimiter seritirent, ipse scripta sua imperaforis exemplo'ihcitaii; sua a'Deo accepta1 po-'
    cum magna lmmilitate ac modestia censurse aliorurii - testate" et auetoritate uterentuf,'ac scfiptofuin hu-
    subjiceret: lta enim. scribit in epist.'.67:(nuuc 82) re,- jusmodi audaciseac prsetensse sentiendiscfibendique'
    sponsoria ";ad'do_hnum'fegem:;«',Quod vero in flne g libertati severis legibus obviarent, libellosque reli-'
    epistolse'fariiiliariter et salubriter me admonere cu- gionisimulac mqribus exitiosos, quibussubditorum,
    raslfs, ftt si quid humiliter emendandum.sit, corri- mentes cprfumpi necesse est,' eliminarent, et'- jam"
    :' Deo eriore meo > - _
    galur nunquairi -fui, donahle, in. vulgatos supprimi atque exuri jtiherent j
    peftinax/necdemeis confidens .'sensibus; hectalis, Tlsec sunl, quse devita beali Alcuini commentafi
    ut jnelibri senteritisefaciie acquiescere nonvalerem... nobis libiiit, et licuit. Plura alia huc pertinentia' in-'
    hoc omnino vestram sentire sapientiam obsecro, non dustrius leclor in monilis praeviis, quse singulis prope
    vobis quasi nescienti, sed quasi probanti scribere ; opusculis prsemisiinus; reperiet. - ' --<; •
    nec quasi ignoranti, sed magis.corrigenti dirigeie.

    '
    .'BEATI ELAGCrALGlHNi YIfA0
    Etevetusto codice ms. sanctas MariceiRliemensis primum a JD, Andrea Quefcetano edita.

    MONITUM. PRiEVIUM. C rax), vi&que[Henschenius, yiani quse] arcfaexstatet-


    ". Nomen scriptoris hujus"Yitse ignoratur. Quanta" - angusta, Hebra.oi'um'pueris"asinseque'"tergaChfislo-
    illius -auctorilas sit, ex selate qua vixit, et: a teste sessbre prsebente. [H., preniente] humili, pianam
    et meabilem feddidere; Sed" quoniam mundo fluide
    -ex'pujus relatiofte beati' Alcuini acla didicit, "sesli- .cum.suis seriescerite' vix adniodum pauci-repe-
    mandiim est. Qpus^ is aggressus est, "cum • Aldri-
    cus Ferrariensi mbhasterio jirseerat a])bas,'-uti ipse riri queant, pf iscorum in omnibus' ardua sequi ve-s
    scribit infra cap. 10, mim..l9. Ex quo intelligitur stigia qui possint-.(quf capili sftnimo quanfo.vicinio-.-
    hanc Vitani scriptam' esse ante annum 829 quo AI- res, -lanto actuum immerisitafe fuisse probantur il-
    dricus ex abbate -factus est episcbpus •'Senonensis. lustres, Domini. labernaculum instar eolumnarum
    '
    Porro acta ac virtules beati Alcuini se didicisse ini- firmissime sustinentes [ut] aquarum inundatiorie,
    tio.et fineprologi testatur abejus discijmlo Sigtilfo-, atque ventorum ideo impulsione nunquam .labi,"'neque
    quein eliam suum inslitutorem vocaf: liinc-vero si- mqveri possil),' necesse valde esse "asseris, ut
    millimum est,- hunc 'anonymum' fuisse: nionachum si aliquem nostristeniporibus imitationejiiasequen-
    Ferrarise,'cujus'abhas fuit -Sigulfus ante Aldricum. dum Christi nobis gratia'cohtulerit,_hujusmodi lu-
    Primus hanc Vitam edidit'Andreas Quercetanus ex - cerna nbn sub modio. neque sub Iecti. quiele^ sed
    cod. ms. Rheihensi velerrimo, inquit D. Mabillonius, supra caiidelabium ponatur ; ut ingredierites Eccle-
    auetoris setate exarato. Suriana editio ad riormam siamluriiihe illustrentur-claro.^ipse siquidem fami-
    Cheshianse facta est,: additis in margine capituIafior lise' Pater, qui prima hora,idem et undecima-.yi-
    nibus,- quasuna cum D. Mabillonioretinuimus; quam- ne_e operarios conduxit; quibus etunam mercedem
    vis D. Henschenioad 19 Maii alia divisio placuerit, darej'ussit. Neque"'e"nim,'si nianus, aut.circa^Christi
    qui etiam eidem operi nonnullas correGtionesin lec- D os barba pendens, niveique dentes, qiii queant panis
    toris commodum adhibuit,' quas ubique indicabimus. crustanf parvulis masticare,'vel oculi pulchriores t
    vino,"quo nutriunlur virgincs, esse nequimus ;:ob*
    -PROLOGUS AUCTORIS. hoc a corporis Domini''compagine separabimur, op-
    - I.
    Superna"ChristI rorante dexfera et .uvante tabili, ,in eadem tantum [si] fide, spe'efch"aritate,
    gralia,' reverendissime Paler seque.el .amanlissime, juxta Apostoluin,' [simus] radicati'et'fundati, ut
    jubes, utiibi de admirandcevitse initio "finequePa- multi unuhi "efficiamur coipus Domini,-manente-
    tris Alcuini, quse ejus nosse potui; narrahte, ficlelis- charilatis [unitate in] diffefenlia stellarum. . - -
    •simo Sigulfo discipulo, sermone licet inculto e .- II.-Nempe oculi iuerunt apostoli,,. solis setemi
    parvo', tamen:verilale referto, scribam aBdificationi splendorem mentis"puritate utcuniqiie contemplan-
    nonnullorum- profutura ; asserens ;te diu super hac tes, sicul apostolorum princeps' Petrus,
    re non modicain ferre sitim : non quia calore igiiita Joannes: quoruin aller haeresium virgoque •
    plurimarum de-
    superno tua viscera sanctorum innumerabilium vita, vitans-opinioiies, ex duabus cohsistentem substari-
    gestis piis, et studiis nequeant refici, quos sanguine tiis Flii Dei viventis unam confessus esfpersonam,
    proprio, vel sseculi suarumque alirenuntiationb vo- dicens : Tu es Clirislus Eilius Dei vivi (Mdtlh;
    xn,16).
    ' luplalum, Agni coelestiumque constat virtutum con- Alterin' seipso animani effundens.suam, et cuncta
    sorlio mercari, quibus una suavi cum canore felici- creata transcenderis, ad eum,'
    bus fruentes jubilo insatiabili, vesfimenlis, sive pal- facta, conscendit, ac ejus potatus pefquem sunt;omnia
    uberibiis inaudi-:
    marumfsbndibus (mens quiljusluminisofnatur fe- tum sseculiseructavit arcanum,-.dicendo; Inprmcipio.
    91 • g. F. ALBINISEU ALCUINI - - _ 954,
    cmt Verbum,etc. Fuere pectus aereum, clare prscdf Agens, dormiendo s_ert<__>.»;. Cumque"jam invitato-
    cando, martyres beati ferreumque,grassantium ignes rius fuisset ex more cantatus cum antiphona psal-'
    persecutorumferendo, ufCyprianus,Laurenlius, Dio- mus, subito domus illa vere rustici spiritibus reple-
    nysius, Mauritius: Exsliteruhl sancti confessoresat- tur tetris, qui ej'us cingentes slratum dicunt: Bene
    quedoctores, quo doctrinarum cibi conderenlur, ven- quiescis, frater. Quo repenle expergefacto inculcant
    ter, Martirius,Hilarius, Benedictusmonachorum pa- eadem, _w,inquiunt, fratribus in ecclesiavigilantibus
    ter eximius,Ambrosius,Gregorius, Hieronymus,Au- tu hic solus stcrtis . Quid multa ? Yerberalur utiliter-
    gustinus.HiergoomnesdubbusSamaritsemuneratide- in lantum, ul sua cunelis ex mutalione salubri prse-
    nariis,quidquidpropriovalueresudore,intrastabulum slaretcautelam et canticum : Hwc mutaiio dexlerw "
    vulnerato impenderunt, nunc exspeclata gloriosedi- Excelsi, dum anticiparenl oculi ejus noclurnas vigi-
    tarimercede. At niodo.,abundante iniquitate,apostoli lias. Dumque is verberaretur, puer nobilis tremi-
    juxta prophetiam, et refrigescente charifate multo- scens, ne sibi eadem fierent, hsec, ut ipse post te-
    rum, quasi pupilli absque jjaire facli, matris resjden- status est, corde dicebat imo": « 0 Domine Jesu, si
    tes in. genibus, "quseamarissimis bhic inde qualilur me nuncisforum eruis manibus cruentis, et post
    fluctibusstans in medio mari, prioium nos Patrum hoc sollicitus erga ecclesi^etuse vigilias ministeria- ,
    niuniri egemus suffragiis, eorumque nutriri vitali- que laudum non fuero, plusqueultra Yirgiliumquam
    b.us stipendiis, ne fame periclilemur-in via cursus psalmorum modulationem amavero; tunc fale sor-
    nostri laboriosa : qtiin potius relinquamus navem, tiar castigalionis flagelluin. Tanlum, obnixe precor,
    sseculi onustam mercibus, vero huereamusut capiti," iibera me. » Denique arctius menti ut boc imprime-
    dicamusque : Trahe tne post te, curremusin odorem **relur ipsius, posteaquam a verberatione ruslici ces-
    unquentorumluorum(Cant. i,-_). Qui emm monscer- satum, jubente Domino, est, spiritus nequam huc
    vis amoenuscelsa petentibus, dignatus est et berina-- illuc. oculos verlenles, vident diligentissime corpus
    ciis humilibus refugium palefieri, salvans homines et caput pueri omne pannis inyolulum, penitus in-
    sjrhul el jumenla, noverunt qui se esse apud eum. scium anhelitus. Princeps autem illorum interrogat
    HI. Ergb quos .et sevi niniium et propria gravat suos: « Quis hic aller quiescit in domo? Esl, in-
    valetudo, antiquorum"ad plenuni quia nequeunt se-' quiunt,' Albiims bic absconsus puer in lecto. » Poer
    qui, saltem illorum vestigia sequantur, quos secum vero, ubi se latere non possepersensit, laerymarum
    convixisse suo in tempore, et evidentibus indiciis nimio perfusus imbre, quanto prius pavore suppres--
    Christo placuisse cerlissime probarunl, Benedicti sus, tanto magnis ut puer redditur perstrepens cla-
    a scilicet monachi et Alcuini per ohinia canoni- moribus. Illi vero immisericorditer bunc vblentes
    cis imitatione digna : ciijus iuis devole parens, el .11011 prsevalentes[pcena] afficere, pertractant quid
    sanctissime Pater, jussis, aggrediar calanio, non sse- super eo agere debeant. Sed sententia Domini con-
    cularis leloqueniiaeredolcute stemmate, sed sicut stricti, ne voto satisfacerenl suo, aiunl imprudentes,
    corpbris, ita seusus balbulie scriptitare vitam ; te- - pfudenter tamen : « Non isfum verberilms, quia ru-
    slans Deum Jesum non elationis me fastu hoc arri- dis adhuc est, acribus [At., acris], pedum tanfum,
    pere tentasse, sed multorum animabus prodesse in quibus durilia inest calli, lonsione cultelli casti-
    cupisse. Scribam igilur fidelifer quseab ejus fidelis- gemus, et emendalionemspqnsiqnis nunc susecon-
    simo tanlum didici discipulo, Sigulfo.scilicetinsli- firmabimus. » Jamque nudatis veslimento pedibus
    tutore meo, dilectissimum quem tu quoque babuisti malorum manibus,. crucis se muniens Albinusvelo-
    palrem, *qui prte cunctis mortalibus, post sancti (C citer signo, psalmumque decantans duodecimumaf-
    Edberti discessum, solus ipsius meruit nosse se- fectu onini, malorum subito disparuit lurba. Et ru-
    creta eximia. Te ergo, Domine, te deprecor, Paler sticus semivivusuna cum puero agili se prsecedente
    venerande, tua lit sifii hoe in sudore pia fultus in- gressu, sanclorum in basiiicam confugit ad prsesidia.
    tercessione, qui me hactenus ista silentem aperto VI. 0 insidiator calcanei, cujus est panis pulvis,
    jmperasjam sonare ore. non frumenlum Domini, qui capite confereris! 0
    inimice piis ! numtu demens, qui quondamcoeliquse-
    CAPUT PRIMUM. rebas indebite fieri sessor Celsissimi? Si Altissimo,
    Alcuini pueriiia ac prima studia. ut jactabaris, similis incoinprehensibili claritalis
    - IV. Yir Domini Albinus nobili gentis Angloruni luce in monteDei fueris, qui obscura suli nocte actus
    cxorfus prosapia, nobilior Cbristi Jesu regeneratus niteris diligenter mala tua cum accensione scru-
    undis exslitit vifalibus; qui cum matris ablaciare- tari humanos? Nen>pefatebor, luarum, ut docent
    tur carnalibus, Ecclesise tradittir mysticis imbuen- consequenlia, lenebrarum ,te juste factum judicas
    dus uberibus.. Cujusjam tunc Jesus sua possidens principem propriaprsesentia. Nam etsi in angelo ap-
    dignalionecorpusciilum, 11011 hoc fcelidisab antiquo pares lucis, luceni.nobis conaris auferre infi.maui
    hoste permisit pollui lusibus obscenisque aclilms, pulvere tuo foetido.At si, ut es jEthiops, elarifatem
    quippe qui suam, antequam nasceretur, in eo prse- spei, pavorem incutiendo nimium, hoc in Albino
    ' destinaverat corisecrare sedem. agere lentasti puero, vincerisque humili ah homine,
    Y. Dumque adhuc esset parvulus, diurna sub altum qui viceras hominem. Yerum si cognovisses,
    luce per canonicas cum aliis sscpe frequenlabal ec- ]0 Christum glorise 11011crucifixisses, neque Chrisli-
    clesiam horas ; noclurnis autem perraro tempori- cola.Albini [» cjuossibi nblens arte mirifica fnclus
    bus. Cumque alter eum a decimo annus teneret, actuum prseparabas] callosas toridere plantas quse-
    contigit nocle quadam eum, cum uno simplici et sisses.Abscondisti pedibusejus rete cajilionis,- et
    lonsorato ruslico, separatim una jacere in domo. ipse quasi avis, pennis sustentatus columbse,.pedi-
    PostuIaverat~siquidem ruslicus ille simplex magi- busque cervi insiar firmatis ac in excelsa conslitu- _
    slrum inlustris pueri, ob suse solitudinis nocturnse tis, cum David a facie Saulis fugil, in soliludine
    solamen, ut una nocle quemlibel ex schola pueriim connnorari gaudens. Lacum aperuisti et effodisti,
    secum sua ju.beret in cella dormire, eo quod quem- inque illum corifusus cecidisti optata sine prssda.
    piam suorum non haberet ad prcesens. Cui, nutu Sagittsc in te retorquent tuse acumen, insestimabili
    Dei, VirgiliiampJiusquam psalmorum amator con- dolore alficiunt. Cecidisti in terram vulneralbr gen-
    ceditur puer AUrinus.Ecce vero circa, galli can- tium sanctorum, couculcaris cum Albini pedibus,
    tum solilo more pulsalur a custode signum noclur- amato projiceris e lumulo, quia forlis a fortiore
    narum vigiliartim, debituni a fralribus persolvitur victus. Grave sceptrum tuum, 0 exaclor, el jugum
    oflicium; sed rusticus ille siinplex latus se vertens humeris nostris imposilum superatum a puero pa-
    jn alterum, quippe nimiuni circa hujusmodi negli- trem adhue ignorante vocare suum etmatrem. Spo-
    a AJibalissc. Anianensis. <=Uncis conij.reliensanullum reddunt sensum.
    1 Forte legendum Ekhberli ex num. 11infra.
    •93 - '. YITA. 91
    liis tuis, obliviseens te el populum suum, mater or- .A nos, ferunt, ea quse scripserat.cprrexisse: discipuJos
    nalui Ecclcsia, spiritalium fecunda charismatum, quoque non mediocriter omnium liberaliuhi artium
    insignia coelorum cum virtutibus Domi.noconcele- studiis erudiisse: banc antequam ajgrotarel anti-
    ,brans lauduni csntica. Gratias semper tibi, Domine, phonam ipsi valde feslivitati convenientem dictans,
    referinlus, bone Jesu, una cum Patre, sanctoet. componensque sua cum melodia d : 0 Rex gloriw
    Spiritu per ssecula, cujus est boni quidquid agimus, Domine virluium, qui triumphator hodie super omnes
    jiichoamus et jierficimus, juxta eum tuam docens cmlos ascendisti, ne dereiinquas jios ofphanos, sc3
    nos gratiam qui ait: Deus. est aulem, qui operalur .tnitte promissum Patris in nos spirituni veritatis. Al-
    _"invo.bis etvelle etperficere '(Philipp. i, 15), e't Psal- letuia. Cujusjam, ut dictum esl, sequens Heclibertus
    inista: Deus meus, misericordia ejus prwveniet me vestigia, totum tbesaurum suum Domini deputavit
    (Psal. xxxvi, 11). Et iterum alibi: Et misericordig eloquia, Scripturarum rimando penetralia. Nam k
    lua subsequaturm~eomnibusdiebus vitw mem (Psal. luce diei surgente, si inevitabilis noir obstitit prse-
    ' xxii,-). Et tu ipse dixisti: Sine me ?../_._potestis peditio, vel ulla solemnitas prsecellens, aut festivitas
    facere"{Joan. xv, 5). magna sanctorum, usque horam quasi ad sextam,
    CAPUTII. ssepissimeet nonam sub residens iri lecto discipulis
    cuique convenientia Scriptura. pandebat arcaha. Inde
    Alcuinus traditur disciplinmHechberti in monasterio vero surgens, secretissimamque ad ofalionenr con-
    Eboracensi. fugiens holocausla medullata cum incenso arietum
    YII. Hsec ita se de initio pueri incipientis supra- oflerens prius Domino,ac post j'uxta exemplumbeati
    dicli habentibus, ccejrit hinc sui quamdam ad simi- n Job (Job. i, 5), ne forte filii ejus in benedictionis
    litudinem Domirii, setate [etj.sapienlia; cum vera et [jiialedictionis] lalierenlur foveam, sanctificabat Cos
    .yiva proficere philosophia, arctius ejus obseeuudans. "Et offerens corpus Christi et sanguinem pro omnibus.
    jussis., Postque memoriter lectioftem recilatam Psal- sic tandem vespertina propinquanle hora, prse-
    morum, beali gentis Anglorum Bedsedoctissimidi- ter Quadragesimam maxime, omni tempore tam
    scipulo Hechherto [irsesuli a, .merilis magistro si- sestatis quam hiemis parcum cum suis, digne tamen
    niili traditur, quasi iactis iuscius fortibus jam alen- pra.paratum sumebat cibum ; linguse non parcens
    dus panibus: qui prsecelsam in puero gnaviter, rit lectoris, utroque ut reficeretur pane. Yideres ergo
    pote oppido perspicuus,- fulgere Chrisli conspiciens tunc ante Patrem pueros prseparatis se conterebrare
    grafiam, coepitpaulatim ei secrelius secreta demon- telis, disctitientes in secreto, quid post ordinabiliter
    strare sua: quippe quem imitatorem compertissime' protelarenl in publicq. Nonne videtur tibi de hoc
    •gaudebatfor.e sui. Erat siquidem ei ex nobilium filiis etiam dici posse : Sicut_aquitaprovocat ad volandum
    grex scholaslicorum, quorum quidam arlis gram- pullos suos, el super eos volilat expandens alas, qssu-
    niaticse rudimeritis, alii disciplinis erudiebaiitur'ar- mensque eos el porlans in humeris (Deut. xxxii, 11).-
    iiuin jam liberalium, nonnulli divinarum Scriptu- CAPUTHI.
    rarum, post istas manibus confricatas Patris, pectus
    in suum hordeaceas quinas, triiiceasque septenas Alcuini adolesceniis retigiosa pietgs.
    trajiciebant, una' gemino cum pisce, spicas. Onines -VIH. Hos aulem omnes, florida decoratus adole-
    yero ficie,spe, charitafe, humilitate, jejuniis, Gasti- scentia Alcuinus, humililatis sub lectione prseibat;
    e
    fate, obedientia, el circa Ecclesiseoificiadevotissima j,*-*Is denique pater pauperum, Chrisii multus amator
    aeque et honestissima cura, omni cum circumspe- atque adjutor, bis- in tlie secrefissimam orationem
    ctione imbueb&ntur, .verbis non tantuni, quautum erat solilus fundere, purissitni cum irrigationefonlis,-
    sancti patris Kechberti exemplis digni per onmia gemmtroque fn terram hexo^ manibusque diutius
    Christiani prsesulis, in quo ea, suis qua; in prsece- ' instar crucis in coeJum .erectis; ante scilicel quam
    ptoribus fulserat, doclrina non mediocriter eniiuiti cibum sumeref, et prius quam completorium cum
    in sancio videlicet Anglorunrapostolo Gregorio, Au- suis omnibus ceiebrarel: quo ceiebrato nullus disci-
    gusfino ejus discipulo, Benedicto sancto, Cutbertoque pulorum ipsius sine ejus benediclione capiti suo data,
    gimul et Theodoro, primi Patris et apostoli per o»n- ullo unquam tempore membra audebat committere
    hia sequentibris; et in viro, Domino nimium stratui. Qui omnes quidem diligebat, maxime tamen
    amabili Beda presbytero proprio prseceptore suo; Albinum, fidelissiinum suor-um actuum sequacem,
    qui ab ineunte setate quasi Samuel Domino conse- : propter merilorum distantiam. Cui virtutes inter alias
    cratus, jnscius coinquinationis ullius vestimenti, _••hoc erat datum specialius, ut nihil per se eligeret
    pionaslicis traditus a parentibus regulis quidquid ".agere, quod magislri aucloritas probans non conde-
    yerbo docuil, exemjilo roboravit; qui postquanr bo- rel [Forte, concederet]; .nullasque unquam liostis
    nuni certamen certavit, cursum consummavit, fidem macbinas insidiasve pertulit interius, quas absque
    servayit, lalentumque sui Domini cum usuris dupli- ulla verecundia magistro celarel exterius. Qua de re
    cavit, die quo voluit et petiit, eo scilicet quo ves. aclum est ut slimulum, quem aliquaudo senseral, li-
    glorise Chrislus friumphator super omnes ascendit bidinis indomabilem arte bac mirifica-vinceret glo-
    cp_los,-abincarnatione Domini 751, h vn Kal. Jun., riosissime, dum parvulos ad petram Babylonicos
    a sancti -veroGregorii obitu 127 anno consummatus, D elisil, contereus eaput serpentisinsidiantis calcaneo.
    ad Dominuui migravit nonagenarius c, sicul quo- Cavebat cnim ne super illo verba dicerentur Cliristi,
    rumdam affirmatioest. Nam nono decimo«tatis suse quia omnis qui male agit, odit lucem, el non venit
    anno levila, J.rigesim6vero sacerdos eflicitur: a quo ad lucem, ut non arguanlur ejus operailoan. m, 20);
    tempore, quse ante per triginla annos didicerat Ec- sed potius illorum in sonem veniret, de quibus sub-
    clesise profutura, usque quinquagesimo nono, cum nectitur: Qui auiem facit veritalem venil ad luccm,
    sudore non inerti, dignis memoria libris ihserere ul manifestentur ejus opera, quia in Deosunt facta.
    proprio stylo sluduit: per aliosaulem triginta an- 0 vere monachum, monachisine voto f, cujus exem-
    a Hechberto prmsuli. Seu "Egberto qui regis Ead- reponit. MABILL.
    fberli frater fuisse dicitur, el in archiepiscopa.u Ebo- ji Neque Beda hanc antiphonam composuit, sed
    -racensi anno 752 successit sancto "WilfridoJI. eam, haud dubie jam ab JEccIesiar.eceptam, morti
    * Imo anno 755. Yide Mabill. Act. SS. Bened. ssec. proximus frequentasse memoratur in epislola Cuth-
    aii, part. i, in Elogio Yen. Bedse. Yide etiam supra berfi discipuli sui: Secundum nostram, inquil Cuth-
    ih Yita a nobis concinnata, cap. 5, num. 11 seqq. bertus, consueludinemet sui.
    " MABILL.
    c Falsa hsec traditib facile" corrigi poterat ex le- e Nempe Hechberlus.
    • ctioiie Bedse Historioe, in cujus fine Beda teslatur, f Nempe in regula monachorum sancti Benedicti
    se undesexagenariurii operi supremam jnarium-impo- prsescfibitur cap. 8 ut monachi malascogitatipnes
    aiere anno 751, quo ejus obitum jjuc.loy.s.eperperam cordi suo advenientesabbati non celent suo.. MA.BILL^
    - . B. F. ALBINI SEU ALCUINI
    95 96;
    p!i sequax perraro ,reperilur_ monachus ex debito.''Acantem abyssum. Hserens illius vestigiis stat, qui'
    linitemor ergo Albirium piumadolescentem Domini, supra montes evangelizat, annuntians bona, quatenus-
    fugiendo tenebras pharaonicaspalpabiles : vertamus-.' speculalorum levatam possetaudire vocem.
    que noctem in diein; et' post lenebras speremus lu- . X. Legens igiturJoannis Evangelium ante magi-i
    -
    cem, cafcere 'principis tenebrarum evaso. Recor-. ;- ' stiJimuna suiscum condiscipulis, pervenit ad eam
    demur squamarum Behemqth sedulo, quibus corpus .jiarlem, (yjam soli norunt-mente comprehendere
    ejus se invicem jiremefttibus.compactum redditur : . muridichfdes, quse est ab eo loco'quo'ipse supra pe-.
    una enim uni conjuiigitur, et liesjrifaculum.quidem cfus Domini recubuisse se dicit,'usquequo cum di-
    •
    incedit per.eas: una alterf adhseret ettenenles se scipulis suis trans torrenlem Cedron Jesura egressum •
    rieqiiaqham superanlur : cujus foititudo in lumbis,-- fuisse recolit. Hac ergoevangelica curii debriarelur
    cujus sunt nervi testiculorum perplexi:' qui dormit 5 iectiohe Albinus mystica, sedens ante msigistri leclu--
    .sub umbra et secfeto"calami: et locis humenlibus. . lum,' suhito ejus spirifn in exslasi ducitur: ac idem,
    Gaudemus tuam, Albine,-_eorreclani .pueritiam ex ;qui quondam sub solisradio'ante'sanctissimi'Patris_•
    hostis antiqui' crudelitale, dum in, bonum tuum ma- Benedicli,nunc ante hujus ocuIos,'curte'sive equarum
    lilia illius ulitur'Deus."LYenerani.uf..mentis iri adole-. sub unoparco1", omnis mundus collectus ostenditur:
    scente purilatem, atque constanlissimam finnitaiem" qui"dum in" hoc quod cei'hebat,'attentani'oculorum
    magno in certamine, in quo;duellionis'spiritu ssepius 'figeretaeiem, vidil tolam per gyruni lianc clausurafti
    agitata -caro ossa, iri.multis s"qu_enequeunt.pace fruf . quasi sanguine circumseplam. Cumque hac teneretur
    quieta, Domino cuslodiente ,in' te.. manent illsesa. visione mirabili, sui in eum oculqs verlehtes'nimia
    Mefuisti.Dpminum Christum.mentis lu.e:habere ho-ffg cum admiraiione condiscipuli,'"n'enipe'quihihil vide-
    sjritem, quo te protegente aiebas :"In"te eripiar, Do- .baturhabere saiiguinisfconantur quasi• dormientem
    nrine, a.lentatione, etin te transgrediar murum, qui .excitare; ad quorum sonitum oculos in' Albinura
    posuisti immaculatam viam meam, bihchiaque mea •beatus Elcbertus dirigenseunrdiutius tacite conspi-
    utarcum sereum.Miles igilur iste.videaniuirb_uil.us citdicens: Legite", filiifel isfumnolite ^excitare,
    exadversorursumlaniari.quserittir spiculis, in mo- paululum ut somno indulgens eflicacius me post au'-3
    dumque excrcitus Judse Machabsei antiquis palrum dire queat tradentem. Jam vero ad -seipsum Albino
    de victoriis armemur armis invictissimis. . reverso,' lectione accepta,' jubente' Patre omnes "egre-
    '" diunturforas,' Albinuih' solum retinens secum. Cui
    ; CAPUT IV. Pater" idem ail: quid vidisli? rogo'ne me celes.
    Invidiam sociorum suverat. In exstasin rapitur. •Yolensautem omnino secretum habere quod videraf,
    timens neforte elalionis.fpveanfincideiet,respondif:
    IX. xni Kal. Decemi). a igitur amissione orbatus Quid ? mi domine Pater! Ad queni rursus vir beatus:
    palris Hechberti Alcuinus divino munere Elcbertum - Noli,-fili," noli occultare mihi, neque enim curiosilate
    viruni beatum et _claruni Ioco, amissi excepil, ma-" illud ate requiro variajsed.ulijitate tua: Yidens au-
    tem Albinus se celare non posse/humiliter quemad-
    gistro per omnia simileni. Cum ergo'non.modo sa- modum. mundum omnem viderat; indicavit.'-Tunc
    pientise venustate, verum aliis etiam pollens yir- Pater idem
    tutibus socios'i.r-eceder'et,'nulli"secundus apparens, dixitsibi :-Vide, fili mi, vide, neprseter
    '
    sentit mullisin rebus srio de~profeclu'"invidise spi- vuni, quem post nieum discessum fidelissimtimhabebis
    ritu eorum corda lurbari, in lantum, ut eum claro G super;tuapers'ona,'.bocjridiees"vidisse.' Ipsi eliam in-'
    ul usque ad luuin bbituin seeretum habeat:
    nequaquam:oculo aspicere, neque dulcibus verbis terdicito, ille obtemperans consihis SiguJfotanlhm super
    alloqui.quirent.' ScisciLansvero magistri" super hac Cujus
    rc consilium, hortatuf beneficiis carbones ignis con- se sua indicavitin .yita.' Qui-igitur 'scire desiderat
    gerere super capila eorum."Audiens"denique patris1 quomodo una adsub clausura sancli tolum mundum conspi-
    saluberrimum consilium, noiiante ab intentiohe ra cere.quiverit, Dialogorum Gregorii recurrat
    tionis [F.f orationis] cessavit (considerans ne ali- libfum'(lib.-ii, cap. 55). Iiilerim'taftien noverit, 1in
    quod sibi contrarium exore.ejus verbum' audirent, visione mundi non coehini ettefram fuisse",contra-
    eorum ssepius substernens sevestigiis, injusle licet clum, sed videntis animumdilalatum, qui in Domino
    cun.ab.eis argueretur) quarii"'evidentem;Domino raptus videre sine ,diflicultate:potuit_omuegubd infra
    mentis sariitatenr inipetraret, adeo ut repeute mu- Deum fuit. Fortassis eliam quseret aiiqiiis studiosius
    tati secundum euni'a''Magistro omnimodis habere xur hac sub figura, curve circumdatum sanguine vi--
    gauderent. Trahiturque regulus manu ablactati puerf derit. Noverit ille Christi sanguine totum' sarictseEc-
    clesiseovile circumdatum, 1ita ul a solis brtu usque ad
    desua, qua cubabat, caverna, et blahdf columbarum occasum
    ibi staluuntur amjilexus. Magnscsunt certe sancto- redenipli.de manu. inimici ejus passione,'
    rum virtutes,'per quas" corpora sanantur,' at non quse; tunc sine dubio "ardentius Albinf supersidebat
    minoris admirationis' ac veneralionis seslimari de- animum, cum hanc anle 'niagistrhih legeret, :dicere
    bent, quibus medenlur animse. Hac autetri insignitum possiut:Omnis
    Confitemini Dotnino, quoniam bonus, etc
    viftuteAlbinum -mira cum pietate' veneremur, qui ergo mpudus sanguine .Christi circumdatus'
    noluit absinthiunissccularis Iitleralurse nosse,-Dei una sub clausura cernitur,'quando omnia, qiisecun-
    qualenus intraret in potentiam. Enimvero' sprevit D que a sanctis Pairibus significative suht gesta",et ab'
    mundum iri maligno posilum,'alLior ul muiidoiactus inilio mundi scripta, sola Cbristi passionereseran-'-
    jungeretur illi,excelsior qui est'ca_lis factus/Lege-*:'': tur, qui est Leo de.lribu Juda,radix David. Sin au-
    raf in'..Apostolo,' quia' prudentia carnis' inimica est tem per elausuram gyratam, vitam carnalium suo-'
    Deo: legi enim Dei nonest subjecta (liom.ym, 7),' rum criminum circumdatam sanguine velit intelligi,'
    quam sequi si .vellet illoruni oinnium generosissimus quia'ob hoc sil ei ostensa, ut ab eo calcala contem-'
    Albirius protalibiis:ausis non diuprocrastinata vin-"1 neretur, proprio reliuquatur jucjicio.
    dicta eos.percellerel.' Jam auteni. lubricos adole- - ' ' ' CAPUT " " •
    V.
    seenlimcalles digno cum prseconio transiliens, quasi '
    sol in coeli arcemedia, magno juventtitis calore figi-' ' Alcuinuslevila ordinalur'. ln Franciam venit.
    tur. Jam quoque cum'Moyse 'JEgypliaca doctus sa- XI. Post hsec de virtute in virtutem succrescens,"
    pieniia,- cujus amputaveratcrines et ungulas, mon- die Purificationis sanctse Mariselevita sacralur: nanf
    tem, quo DeusTideri posset, conscenderat; viderat-' dudum eadem die comani capitis amisefatr Cumque-
    que virgain ih coluhruni, rursumque colubrum cauda jam heatum Elcberlum jiatrem suum infirmitate prse-'
    .tactum in virgam versuin, abyssumque noverat invo-' nuntiata celeriusad Christum transirenosset, qu'f

    a,Anni 766, episcopatus 5_. Vid. poema de Potit. - J>Henschenius legi posse credit; Sub uno parco
    iEliorac. lom. H,yers.1284 et-1595.. . .... sive curie equarum.
    ' " ' '
    . §1 YITA. %
    cuncta', sicut supra- dictuni Cst fciiiri ejus faciebat A niie, terrense divitisesun_cienter,quibuste ut patreni
    consilib,studuif illum diligehter sciscitari, quid post- honorare gaudemus;; tuis nos, oramus, diu deside-
    quam-sola separarentur, morte, ipsum yellet juberet- ratis , et vix;aliquando invenlis J tua cum pietatis
    que agere. Cui ut jamclaretDomini dedit responsum: i- merce, illustfari. »"Cui-Albinus:'« Doniine mi rex, ,-
    « Romaiihvolo venias, indeque reveiierisyisites Fran- tuse noh dispono voluntati renuere,-auctoritsite cano-
    ciam : novi enim mulfum te ibi.facere fruetum:.eril- ""nurii cum firmata fuerit.' Libenter' etiam paterna in
    que Cluistus dux tui ilirieris, perducens ac gubernans regjbrie meaiionmodica nsereditate ditatus,' hae
    le illuc advenam, sis.ut expuguator^nefandisslmse spreta,' tibi ut prodesse possim, hic pauper stare de-
    hseresis, hominem Christum quae conabitur adoptf leclor. Tuuni est tantum hoc ameo rege et episcbpo
    vuni adslruereVetfidei sanctseTrinitatis firmissimus impetfare. » Tandem igilur ratione viclus,' consensit
    defensor clafissimusque prsedicator. h Persevefabis ut iret,' requiem non dans animis," jam secundo ad
    ergo in terra peregrinalionis, mullorum illuminaiis eum reverso [Forle,' reversuro] firmiler impetraret,
    animas. » Benedicens .autehi illum patrum suorum seeum perpetuo ut duraret. Evoluto verq non parvo
    superius membfatorum benedictionibus, ac Christo tempqre, • postquam' Albirius'secundo ad Carolum "
    Jesu commendans, servaret utipseeumflsetus Pater "rcyersusest, sancti Martini apud Turones prseficitur
    Elcbertus episcbpiismigiayit ad Deum vi Idus No- i pastor monasterii isdem °: cfui digne Deo illrid cum
    vembris a, quem pius Albinus ut neratrem deplorans aliis regens monasteriis," vitam" sribjeetorum,.qhan-
    lacrymis , nolebat, tamen- cqnsolationem . recipere. '_.'tum valuit, corrigere studuit; ac quos indoriiitos ac- ,
    Levita.verb sanctisberiedictibhibus patrum hseredi- cepit, "rationabiles hohestique moribus• ul• essent, e't
    tario jure dedil curam magnopere talenlum sui Do- j sapientiseinquisiiores, sategit.' , _
    mini multiplicare egregie. Doeuit multbs in Britan- . : "-.:-'.- CAPUT VII. '.- . --..-
    n:a, et nonjjaucosppst in Francia.'Quo in tempore •
    sociatur illi'vifDeo aroabilis,' animi carhisque "nobi- ': . ; Felicem hmreticum refutat Aquisgrani. ,
    Jitate insignis Sigulfus presbyter, custos-Heboric-e XIII.Interea hseresisinimica Deo, paftibus qusepul-
    -
    civitatis Ecclesise; perpetuo ut illi jam ha_reret, qui lulabat Hispanjse,assereris adoptivumFiliumTfei esse
    subcum avunculo Aulbefto pfesbyterb puer paries secundumcarnem; ad aures perducitui Cstroli. Quod
    . bas pelierat, Ronaamquead eeclesiaslicum ordinem ut experitrientohovitrexriiagnusetpef oniniacatho-
    discendum ab eoductus fuerat; nec non Metas'civi- licus, tolisiiisiljus decertavit, ut destrueretur semen
    tatemcausa cantus difectus."In quq cumniriiia panis diaboli, zizaniaque de frumento Dei funditus eradica-
    penuria' aliquo desudavit tempore ac multo cum iift- - rentiif. Advbcanshamque'Albinuminstitutorem suuih
    ctu (postquamsuunilransmisit avunculum sanctum."' Turonis , et miserum Felicem hseresis"hujfts astru-
    virum ad Dominum) propriam repedaverat patriam'. "ctorem de Hispanisepartilius^congregavit synoduni
    HIergo tantum se dilexeremuluo,ut cerneresRebec- niagnam episcoporum iriAquisgrani iihperiali palatio;
    caift Isaac, etAnriam Tobisecopulatam. Cumquejam in quorum ipse sedens medio ,-'Felicem licet valide
    omnipotens Deus^Franciam spifitalibus diVitiis,-.ut repugriantem, de natura FiliiDhi secundum carnem
    pridem terrenis glorificare vellet; dans ei j'egem se_- cum Albino doctissimo disputando rationabiliter con-
    .cundrim cor suuni, fide, fortiludineac amore sapien-.. fligere jussit. Tum quantum episcoporum tunc exsti-
    tise, etcorpbris ineffabilipulchritiidine,- in his. prse-". tit si-enlium! 0 quam clara et iriexjnignabilis, Caroli
    clarissimum Carolum monuit [Hehscli.',movil] men- _"cum auctoriiate, magisiri sui fidei confessio atque
    tem Albini, consilium et jussionem sui patris.ut ; ^ defensio ! Per plura autem Felix fugiens; latibhla",
    impleret. .",-.. - plurioribushb Albinoconfossus est'sjriculis, in taii-
    ' tum,'utpene omnes civitates'Israel consummaret,
    CAPUT VI.
    "quousque"Filius hominis vehifet.' Nam a secunda
    Alcuinus Carolum Magnum drtes liberales docet,- usque ad seplimam sabbati parum aliud gestum est.
    et monasleriis tribus prmficitur. . Omftibuscleuiqueejus patefacfa socordia, atqtie" ab
    XII. Jussus.igitur.ab EanbaMq archiepiscopo suc- universis apbslolica auctoritate hseresis confutata',
    cessore Elcberti, ut sibi pallium impetraret ab -apo-\ soli sibi latuit deformiter', usque dum dicla.Cynlli
    stolico, venil Romam. Cumque reverlerelur accepto[ Ea niartyris a, ab Albinosibi difecta legit lamenlaliiliter:
    natura, qum per diabolutti vitiata'esl, super ange-
    pallio, habuit regem CarolumParma civitate olivium.; "los exdltata'est
    Quem magnis rex -allqquens suasionibus et.precibus' dexieram Palris propler triumphum Christi, atque ad
    collocata."Hancefgo legens senten-
    postulayit, ut ad se post explelionem.missatici in''
    Franciam reverteretur. Noverat enim eum quia olim liam, tandem se recognovisse et impie egisse voce et
    a magistrq suo ad ipsum directus fuerat. Fecit autemt nimiofietu testalus est. Sed quod ad aliud lehdens
    Alcuinus, aliorum deservire cupiens profectui, uf'. pauca super hac re pf_elibavi,'qui perfectiiis hanc
    . sibi rogarat [Edit., rogaret], cum •aucloritate regis scire et sitit, legat ejus epistbias ad Felicem et Elipaii-
    sui proprii et strchiepiscopi, eq tantum jure, ut ite-\ tum, ipsorum adillum: •-
    el nosse incunctanler po-
    ., .
    rum ad eos reverteretur. Pervenitque, Christo duea- "terit, quod desiderat.
    .tum prsebente, ad regem Carolum; quem tenens rex'... Largiente Christo hactenus paululum de vitse Al-
    loco patris amplectitur, a quo artes intrbductus in li-; Dbinj initib, quse cunctis non essecognifaputavi, non
    herales, refrigerari paululum noverat,- sed exsatu-\ Hinc ut volufsed fideliter quemadmbdum potui, scripsi.
    rari ob fervoreni nimium salis nequibat. Tempbrc, jam calainuhi labrisquassatum (neque enim ju-
    vero aliquanto cum.eq' peracto, dedit illi duo niona-'\ dicavi, rioverunt quse super eo cuncti, parvo isti in-
    steria, Bethleem sciiicet, quod altero nomine Ferra- serere -operi) ad conabor. finem ejus, despicate crepilando
    . riasTocalur; el sanctiLupi apud Trecas b. Al de-\ Ucet, pertrahere
    nique Albinus holens sine auctoritate regis sui ef '
    ,' CAPUT VIII. - •• ' '
    . episcopi propriumdeserere locumquoeducatus quo-[
    que capilis coiham amiseral, ac.inievitani conse- Alcuinus Fuldam ~ secederecupiens, Turonis 'retinetur.
    cratus' fiierat, postulavit magnhm regem, ut daret ei[ .. Ejus discipuli. .
    Iicentiam remeandi in patriam. Quem Carolus voce. XIY. Cum lgilur senectute unaque infirmitate jrius
    blandientis alloquitur : « Suht nobis, magister exi--' solito se sentirel auectmn, diu ul secum tractaverat,
    a Anno ''SO.Yid. poema cit., vers. 1585, tom. II.. tom. II, pag. 566 (Patrologise' tomo XCVn,
    b Magni,
    MonasteriumFefrariense situm ih dioeeesiSeno- icol. 990).
    _ . .. •".
    riensi ; sancti Lupi in suburbio Trieassi. MABILL. —- . d Cyrilli
    De his Alcuinus loqui videtur iri epistolis 52 et 53> marlyris. Sc. Alexandrini, qui martyr
    66 . appellari potuit ob multa qua. iidei causa suslinuit
    (nunc
    e el'67). , dispuiando scribendonae.
    . Yide epist. 101 (nunc 129) el chartam Caroli[ ••--.
    99 B. F. ALBINISEU ALCUINI 100
    yelle se significavit regi Carolo, sseculum relinquere, A tasti? Nam ego consiaerans te velle hoc agere, in
    postulans licentiairiapud sanctum Bonifaciuinmona- domo, in qua dormio, le quoque dormire jussi : tu
    sticam vjlam "secundumregulam sancti Benedicti vero statim, ut onmes dormiie rioveras, candelam
    ducefe, monasteriaqfte sibi commissa suos ut inter latenter accendens in lalerna.celabas, ac ad locum
    discipulosdivideret, si fieri.posset. Sed rex terribilis illiim pergens lota nocte vigilabas. » Et quidquid
    Ct pius unum cum omni poslulatiojiis affeclu dene- occulte ibi faciebat, noverat quod solus Deus, ipse
    gavif: alterum libenter audivit-,flagitans, quietissi- ei indicavit, addens : « Quando niecum quoque ad
    mus Turonis atque honorificentissimeut residerel, mandatum pergebas, et te vinum bibere jubebam,
    sibique el omiii sanctse ecclesise commissse [curam arte calidissima dicebas : bibi, doniine Paleiy meo
    Impendere] non delreetaret: onera vero sseculi, quse cum avunculo sufficienler.Cum autem ad tuum veni-
    ipse haJiuerat, discipulis, ut petierat, libentissime resavunculum, et ipse quoque lioc te juberet, aiebas
    disperfiit. Fecit ergoetipse Albinus ul rex sapien- mecum te bibisse. Yoluisti nos deludere, el deceplus
    tissimus rogaverat, non quserensquod sibi foret utile, es. Cave ergo ista, postquam surrexeris de febre, ne
    sed quod niullis ; ac Turonis diem novissimum prse- tale aliquid indiscrete unquain coneris agere. t
    Slolatusfuit. Yita denique ejris non monastica. infe- XYI. Audiens igitur ista Raganardus ab ipso qui
    rior fuit. Nam qualis in Palribus superius nominatis vocabaturYetuIus, erubuit multuinqueexpavit, sciens
    praeeessej-al,talis et in illo durabat; in jejuniis sci- j_edeprehensum, suaque occulta latere Albinum non
    licet, in oraliontbus, in carhis nioriificalione.-in . posse, et admirans dicebaf : Quomodo palam istud
    jjleemosynis, in psalmofum et missarum multa cele- faclum est? Testatur hodieque ipse coram Deo, nul-
    iiratidne, "etIn aliis virtulibus, quibus possibile est g lum cognovisse hominem hoc antea homine reve-
    liumanam ornari naturam. Prseter ehitirdies resurre- lante, prseter soium Deum. Poenitens denique quod
    ctionis et festivilatis, jejunium protelabat in vespe- egeral stulte, per omne post tempus vitse Albini nihil
    rum, pareenscibo, quo amplius deleclabatur; quo- tale sine ilhus egit consilio atque imperio.
    circa tantam ssepissiineori suo coelltusdatam gaude-
    bat habere dulcedinem, quantam nequit humanus CAPUT IX.
    isermo fari. Tunc vero quidquid volebat, labore sine BenedictiAnaniensisabbatis adventum prmdicit.
    ullo velocissimedictare quibat: ita ut dicere possel:
    Dilexi, Dpmine, tnandata tua super aurum el topa- XYII. Ssepissime etiam ad eum missi venienles
    pon. Quamdulcia faucibusmeiseloquialua! supermel fegis aliorumque amicorum, cum adhuc ab eo longe
    e't fuvum ori mco (Psal. cxvm, 127). Qui juvenis Psal- essent, eorum prsedicebat adventum, causamque
    moruin modulationeinsecretani non fantum,'quantum adventus, quid quoque afferrenl, quidve secum ve-
    aliam leclioneni amaverat, modo j'am senex nullate- here qusererenl. Audientes autem ista discipuli qui-
    nus eorum decaufatiofte saturari polerat. Secretissi- dam, usquedum probarent, senecfutem ejus quasi
    hiani bralionem semper in die, sicut supra de magi- desipientem culpabant. Yif quoque Domini Bene-
    stro ejus taxatum est, cum manuum diutiua crucis dictuseiprse omnibusmonachls familiarilaiejunctus,
    exlensione, eodem modomultis cum gemiiibus (nam ad eum gratia consilii salufis suoeel suoruni acci-
    lacrymas perraro habere poterat) fundebat': disci- piendi, ssepius Gothisede partibus properabat. Qua-
    pulis similiter tradebat, quorum nobilissimus Sigulfus dam vero vice voluit taliter venire, nemo ut hoc
    erat Yetulus, magnaninmsque Withso; post hos Fre- agnoscerel Turonis, quousque ad ostium assisteret
    degisus el ejus socii. At tempore jam ulflmo hccrebat IJ "doihusAlbini.Cumque adhuc haud prope esset, vo-
    'ei .issiduo Raganardus, Waldramnus, qui adhuc su- "cans Albinus unum suorum, ait: « Festiiia occurrere
    persunl: Adelbeitus quoque beatse memorise, quau- Benedicto abbati in loco tali, et dic ei, velociter ad
    lum poterat, Sigulfi tunc filius, post autem veneran- me perveniai. » Fecit missus patris Albini, ut sibi
    dus Pater, et multi alii, quorum oinnium utinam no- prsecepium fuerat, pervenilque.post triduum ubi ei
    verit Chrislus nomina. Hi vero omni se circumspe- dixerat, elBenedicium reperit, eique, quod sibijus-
    clione praevidentesstudebant solliclle ne quid coram sum fuerat, nunliavit. Slupens autein siiuin depre-
    "co reprehensionisagerent, multoties etiam et absque hensum conatum, cum velocitate pervenit Turonis
    co. Noverant enim eum vinctum ess'e Deo, spirituque ad eum. Cumque se alterutrum tripudianles deoscu-
    ejus illustratum; licet cwporalibus oculis, senectute larenlur, infit Benedictus Pater reverendus supplici-
    atque iiifirhritate resistente, jam clare videre nequi- ler : « Domine Pater, quis meum vobis prsedixit ad-
    ret: et ideo timebant actus suos eum latere non ventum ?» Respondit ei : « Nftllushomo verbis milii
    posse. innoluil. » Cui idem : « Quis tunc, Domine? forsi-
    XV. Spiritu siquldem repletus prophelise quibus- tan Jitteris cujusquam audistis? » At ille, « vere,
    dam qua. eis essent veulura prsedixit, sicuti fecit inquil, nullis. » Ad quem vir idem rursum : « Si
    Raganardo de Osulfq a. Nam idem Raganardus ncque-ab homine ullo dicente, ueque Jitteris cu-
    quamdam horribilein sopori deditus videns vlsionem, jusquam prsescislis, jirecor, mi Pater, quonam modo
    quam boniim est silere, eidem Patri sequenti die illud noveris, edicile. i Cul Albinus : « Noli amplius
    .cum pavore retulit timens, ne de se ageretur. At ipse hoe me interrogare. » Cum vero veherabilis vir Be,
    Pater hiagno cum dolore respondit: « 0 Osulfe. lu D nedictusjam reverli vellel, pefiit eum,ut quemadmo-
    miser, quoties ie monui, quolies corripui. Multum dum speciaii oratione pro se orabat,.ei panderet. At
    denique laborem in avunculum tuum habui, ut se ijise ait: « Hoe nainque Ciiristum rogo; Domine, da
    corrigeret et viam mandatorum Dei operari coepis- nrihi intelligere peccala mea, et verain coftfessionem
    .set : prsedixique ei, quia nisi fecisset, priusquam de facere, et ctignam. poenitentiam agere; etdamijii
    sseculo migraret', jilaga lepise percuteretur; sicque remissionein peccatorum mebrum. » Cui vir Deo
    factum esl. Prsedico ergo ei libi, fili mi, de Osulib, dignus Benedictus ait : « Addamus, mi Pater, huic
    superquoest hsecvisio, quoniam neque in hac re- orationi unum sermonem : et posl remissionem salva
    gione, neque in qua naius esl, moriefur; » quod nie. » At Albinus gaudens dixit : « Fiat, reveren-
    postea probavit eventus. Mortuus est enim in Lan- dissime fili, fiat. . Iterum autem vir idem flagitabat,
    gobardia. Idem quoqueRaganardus tenlavil senimiis ut sibi diceret, quando crueem videns se contra
    vigiliis e. abstinebtisenimia superfluitate, ignoranli- eam inclinabat, quseverba labris silenter depromc-
    fciisomnibus, affligere, ita utpro hac intemjierantia ret. Ille vero hoc inquit:' « Ttiam crueem adoramus,
    giavissime suceumberet feliri: ad quem visilandum Domine, luam gloriosam recoliinus passionem. Mi-
    Pater veniens Albinus jubei omnes,pra_ter Sigulfum, serere noslri, qui passus es pro nohis. » Post haec
    exire de domo ejus, quem increpans ail: « Cur sine deducenseum aliquantulum, remisit gaudenlem Al-
    ^cftjusquamconsilio tam intemperanter agere ten- binus &&sua suosque.
    a Osulfo.Decujus lapsu videntur accipiendseepislolse15S et 159 (nunc 207 et 208).
    ioi .'ViTA. • \ |02
    CAPUTX. A;fe nSt, jftsserat ipse pater e_n_umniodia vini dari.
    ad monasterium ducereritur,"mandavltper
    .Ludovici filii Caroli Magni principatunl pfmdicit. Klmnque -Benedicti abbatis monachum c provisori-
    LectionemV.irgiliisuis discipulisinterdicit. SiguT^um
    bus/"mOnasterii, ui, teuereht interini ductores vini
    XVIII. Rex siquidemmaguus imperalorque polens . quousque ^oram eis de vasculis, iu quibus ipsimi
    Carolusorationis gratia, unaque desideratseconlocu- vinum adduxc_ranl,inallaniutaielur; quia aliqui ex"
    lionis mufuse cum Albino sepulcrum sancti Martini cis, ihdefuLffive smiienles,iifvaseu_a, quatenusjriena
    suis cum filiis Carolo, Pippino ac Ludovicq,_yisitare essent"cum a*..-.monasferium pervenirent, fahuluin,
    -studuit; quoin loco tenens manum Albini ait secrete: aqua. mii^g^.-quj. __ita
    -' factum.fratres eertisshne
    « Domineinagisler, quem de hisfiliis meis videtur j_J6ijai€nt.
    - v>. •-_' , ".;''-- i
    tibi in islo honore, quem"indigno quanquamdedif -•- XXI^Aigulfus--pr_;teraa presbyter'Engelsaxo, et
    -mihi-Deus, hahere me-successbrem'J» Atille vullmi. ipse^d. eumdem patrem visitandum Turonis venit.
    -In Ludovicuhidirigens uovissimuhi illoruni, sediiu- Gumquefihte januam ej'us domus coepissetassistere,
    •inilitate clarissimum, ob qftama multis .-Sprcabilis.—-eccelTjuidam Tui'oiieftsiumfralTum simul, videlicet
    notabatur,- ait: « Habebis I_udovicimijhumilenrsuc- quatuor, juncti hunc respici.entes,pulantesque nihil
    «cessoremeximium. » Hoc luncs6TtisaudivitCarolus; .eum illorum de locutione scire, colloquebantur ad
    sed posf,cum eosdem reges erecta cervice, et Ludo- invicem : « Venit iste Bfitto vel Scotto ad illum al-
    a?icum humili, brationis gratia in ecclesiam sancti ferum Britfonem, qui intus jacet. 0 Deus, libera
    Slephani incedere cerneret,- sedens in loco quo sepe- istud monasterium de istis Brittonibus. Namsicftt
    liri volebal, infit sibi assisteiiiibus: < Cernitis"Ludo- „" -apes undique ad matrem revertunlur, ita hi bmries
    vicum fratribus suishumiliorem? certevideJiitishunc ad islum veniunt. » Ingressus est aulem idem pres-
    patris celsissinium successbrem. » Nec rion, cuiri -bytcr domtiin AJbini:post norinulla alia retulit ei
    postcommunionem corporis Chrisli elsahguinisinanu quse audierat. Cuf Albinus, « Nosti, inquit, qui
    propria eis miscerel, idem Ludovicus-humilitate sunl? » Al ille : « Vere nequehovi, .neque eos re-
    clarissiniusprse omnibus patri.sanclo se inclinans, spicere prse verecundia quivi,quando ista dicebant. i
    ejus osculatus est nianum. Tunc vir Dominiassislenli -pater vero Albinus ait : « Certe ego novi qui sftnt. i
    , sil.i ait Sigulio: _ Omnis qui secxaltat humiliahitur, Yocans ei'go eos ipse propriis nominibus ad _seve-
    et qui se humiliat exaltabitur. Cerle istum-posl pa- hire jubet, dicens : « Isti sunt.»Condoiens.itaque eo-
    trem Francia' gaudebit bahere imperatorenr. » Hoc rum stultitia. jiepercil eis dicens: « Pareat illjs Cbri-
    eos jam factuni et videmus et gaudemus. Depositi stus Filius Dei. » Dans autem' eis singuios vihi cali-
    sunt, qui videbantiir cedri,"et exaltata est oliva fru- ces bibere, Iterum foras leniter exire jubet. Aigulfus
    «tificans indomo Domini. Ipse denique Pater Caro- vero postea id. diligentissimeper alios sciscitans eos-
    lum-multa erudivit cura arlibus liberalibus Scriptu- dem fuisse probavit.
    lisque divinis, adeo ut sapientissimus omniuniFi-an- XXII. i Neque illud silentio prsefereundum ratus
    corum efficerelur regum qui fuerunt ab adventu sum quod liiulti nOverunt. Custos denique sepulcri
    Chrisli. DqcuiL eliam eum, per omne vilsetempus, sancli Martini, providebat qui cefam e't vestimqnta
    jquos psalnios poenitentise, cum lilania et oratioinbus, onmia quse ad ipsam basilicahi pertineliant, intrans
    •
    precibusque; quos ad oralionem specialem facien- cum candela accensa secrelarium quo ista servaban-
    dam, quos in laude Dei, quos quoqne pro quacunque tur, infixit eamdem stipili; quam cum egrederetur
    iribulalione, quemque eliam, ul se in divinisexerce- C oblitus est accipere. Firmans itaque ostium sera
    ret laudilius, decantaret. Quod riosse' qui vult, legaf abiit: candela vero ardens ceciditsujJer ceram; cera
    Sibellum ad eumdem De ralione orationis a. quoque magnas dans fiammasad vestiment-. quseper-
    '" XIX. ejus
    Legerat idem vir Domini libros juvenis an- ticis hserebant, mulla eum vi ignem "emisit:vesti-
    iiquoriiih jihilosophorum, Yirgiliique meridacia, qus, menta porro usque ad teclum. Quod custos senlieris
    noleliatjani ipse nec audire, neque discipulos suos cum clavi stalim ad aliud monasteriuni_Qfugit. Fit
    Iegej'e, « sufliciunfinquiens, divlni jioetse vobis, nec Jmdique concursus, pulsatur oslium, nec hllo apefi-
    "egetis luxuriosa sermonis Yirgiiii vos pollui facun- tur sudore. Clerici; pretiosum, quicftnque aliquid in
    dia. . Conlra quod prseeeptum tentavit Sigulfus Ye- domo sua habebant, foras liiittebanf,,: ecclesia sancli
    tulus ^secrete agere, unde post erubuit publice. Advo- ilarlini veslimenlis quibusdam nudabatur, nee aliud
    cans namque Siios quos lune filiqs nutriebal, Adal- quisquani spe.rare poterat, qftam totius monasterii
    bertum "et Aldricunf jussit corarii se secretissimc concremationem : nudabatur plumbo tectum. Aderat
    Virgilium legere, interdieens eis ne quis ullo modc Albinus oculis jam hon videns. Interrogat ergo quid
    sciiet, ne forte ad jiatris Albininotiiiam perveniret, agatur. Cui unus discipulorum suorum Yetulus,
    Albinus autem solito more ad se vocans, ait: '«Undc _ « Perge, inquit, hinc, mi domine Paler, ne forle aul
    fe Ifabemus, Yirgiliane? Cur coepisli ac voluislicon- yjlumliosuperius projecto usque ad mortem percutia-
    ira nfeani volunlateni et consilium me ignorante, fis, aut igne cremeris. Certus enim interitus manet. .
    ^gere, ui, Yirgilium Iegeres? » Sigulfus vero se ac Cuinque Albinus voluisset ire, iteruni ad eum Yetu-
    ' pedes ejus projiciens slultissime se egisse confessui lus, « Mi, inquit, domine Pater, vade ad sepulcrum
    liumiliter poenituit. Cujus satisfactionem benigni D domini Martini et pro nobis intercede. » Fecit itaque
    .|)iuspaler post increpationem hreccjrit, monenseun i ilarAlbiniis. Cumque illuc pervenissel, extendil se
    ne allra lale aliquid ajgcrel. Testatur vir dignu > super terram in cruce, gemitum emittens ad coslum.
    adhuc superstes Aldricus abbas, nec se nec Adalbei - Miro igilurmodo ac incredibili, statim.ut Albinns se
    tum cuiquani hoc innotuisse, sed usque tunc, sicu ! projecit iri terram, tolus ille"ignis ita exstinctus est,
    «is prseceplumfucrat, qmnimodissiluisse. . _acsi immcnsonecarelur fluvio.Hoc cernentes clerici,
    JCAPUTXI. magno cum stupore exsultantesad locum illum festi-
    nato perveniunt, ubi Albinus ante sepulcrum sancri
    Occuitgnovit. Incendium reslinguit.Infirmos sanat. Martini prostralus in cruce p.rp eis jacens Deum pre-
    XX. Fratribus Cormaricensibus, quos.valde.dili - caliatur. Elevantes autem euni -humo benedicunt
    a (Jueni exhibemus subtit. Ofliciaper ferias tom. II . Yetulo?
    Yide ctiam ibi Monitum praevium. d Ad aliud monasterium. Mahilloniusexislimat per
    1 Aldricus abbas. Ferrariensis, poslea Senonensi . aliud monasterium hic significari aliam baslli.cam;
    anlistes, qui decessoremhabuit Adalbertum hic lau nam, iuquit, et basilicsemonasteria non raro voca-
    d.atuiri. Hinc patet Yitam hanc seriptam esse anti; liaiilur, et duse minimum erant ecclesiiein mqnaste-
    annum 829, quo Aldricus ex abbate factus esl episco rio "Martinianq.Hensciienius tameri cusihdem credit
    MABILL. •' i-evera in aiiud monasterium fugisse tijjimw
    pusSenonensis. • pftjn^
    £
    , Benedicti abb. mon. Is i
    ergo diversus a Sigulfi conimeritse. _ _ ,
    B. F. ALB NI. SEU ALCUINl 101
    ^5
    tolam. A domum tam occulte poterat, ut ab jpso repente non
    Deum, qui ^.T-Albini preces fabncai^wii- deprehenderetur, crucisque signo pelleretur.
    nasterii sanctiMartihi, igne ne &^^™?^
    vit. H_3ctua ;sunt, sancte Martine digna ex«.\ip a, e" CAPUT XIII.
    P°
    qui ignes quondam curo qusereres fugf^J..™* illos exstin- Diabolum oratione peltit. Pia ejus exercitia.
    ras; ad Deum conversus oratiorie ign<6s
    xisli minaces. Yere celsafides, qtisti-suol.alore igneos "XXV. Quadam igitur nocte solito orationem cum
    si elemenla
    putuit exstingucre globos. Nec rnir.«flj. cuiii psalmorum'deeantatione vbleris secfetim fundere,
    precibus acjussis Alhini prqpHan«fflW«^nt,se .aggrayatur immenso somno. Surgens vero e lectulo,
    fpse in corde requiescat ejftsqui diligentem ilirfg^ tulit cappam desuper se : cumque iterum aggravare-
    ambulantesquem igne flamma nori permiilit fuscari. --•tur somno, exspbliavit se bmhibfts veslinientis, prse-
    Te in his adoramus, te glorifieamus, teque laudamus, tef.sola camisia et femoralibus. Nihilbftiinus vero
    qui sicut dignatus es polliceri.servistuis.tuaservah-
    luo osten- perseyerante goninbi accepit turribulum,.et pergens
    tibus maridala; operibus eliam in'Albino ad locum qub erat ignis tutatus, implevil prunis il-
    disti evidentissinie. Tu quidem dixisti, Christe Jesu : limiama posuit; totanique eameram
    ludfac desuper
    si quid petieritis' hie in nomine meo,- hbc facianr , odore suavi perfudit. Qua ih hora cbfporali sespecie
    videlicet ut glorificelur Pater in Filio. "diabolusjirsebuit ei visibilem: liomo quasi magnus,
    XXIH. IUud quoque ad laudem Doniinicommenio , nigerrimus ac deformis barbalusque, blasphemisein
    randum esf, quod multi ssepiusad Albinunivenientes eum aggerens jacula :" Qftid, inquit, hjqiocrita agis,
    in.irmi, benedictione ejus cum fide accepla, sospita- • Alcuine? Gur corani hominibhs justum te videri co- s
    tem recepere corpoream.' Quodam ctiam tempore, B naris,' cum deceptor sis magnusque simulator? Tu
    fertur ut a nonnulljs prcecipuis, quidam pauper ocu- putas his tuis fictionibus' acceptabilem possete ha-
    lorum lumen gravi habens obductum caligjne ad ja- bere Christum? Sed miles Christi.ineluctahilis stans
    nuam exterioris domus veniens Albini, flagitabat dar: cufti David in turre,' quse cst ofdinata omni arma-
    sibi aquam; ejus qua loti fofent oculi: aiebat eniu tura fortiuriiet mille pendentibus clypeis coslesti di-
    si
    Tevelalumilli fuisse [quod (Edit. quas)] ex ea ocu cebal voce":. Dominus lux mea et salutare meutn,
    los suos ablueret, visuni. reciperet. Ignorante ergc quem timebol Ipse fortiludo vitm tnew, quem formi-
    Albinocolligituraquaqua faciemet qculqslaverat, da- dabo ? Intellige, Domine, murmur meum, adverte vo-
    lurque occulle poscenti pauperi. Lavans igitur pau cem datrioris tnei, rex tneus el Deusmcus, qnia te
    per ille aqua' illa oculos cum plena fide, caliginen deprecor, Doinine'. Mane audies vocem meam, mane
    fugavit, ac claruni lumen recepit. et
    Illustramur nqi prmparabor ad te, et contemplaborsurgens mediono-
    luo,' pater, sudore, lavaftlurque tua pia dqctrina ani eft's'ad confitendum tibi. Applicant mihi mendacium
    marum iiostrarum crimina, nesciente le.ultra jan superbi; ego aulem in toto cprde scnitabor prwcepta
    .fatigari labore oculqrum; tu quoque corporali yisi lua. Fiat cor ineunv perfeclum in prmceplistuis, el
    jiiinime cernebas, et aliorum [mentes] semper illu confnndanlur, qui inique conlerunt me, dum non con-
    hiinare salagebas : quosqueprsesenlialiterjidn-pote fundar ego, quando aspiraverit dies et fuerint incli-
    ras," lifteris- absentialiter erudiebas, scribens inulli natm umbrm. Fugatus denique hosliSj et ipse'com-
    omni Ecclesiseutilia. pleta oralione quiescit: Hac in hora unus solummodo
    discipulorum ejris Waldramnus nomine, adhuc vi-
    CAPUT XIL vigilabat, occulte cernens hsec omnia, testis
    £- vens,
    scilicet hujus rei quse fieret.
    Opera varia qum scripsit. XXYI.'Ulebalur idem pater, Apostblijuxta consi-
    XXIY. Postulante namque imperatore Caroloscri lium, noii propfer gulse desiderium, sed pfopter car-
    psit librum de sancta Trinitate utilissimum (Tom. 1 nis inftrmitatem vino modico. Fugiebat modis omni-
    liujus; editionis),- nec non de rhetorica, dialeclic ! Jjjis otiositatem : ham aut legebat, aut scribebat, aul
    (Toni." H)'et musica. Scripsit ad Gundradam dc ' discipulos erudiebat, aul orationi vacabat etpsalmo-
    animseratione (Ibid.). Poslulantilms feminis Gisla rum decantationi, inevilabilibus taiitummodo corpo-
    Richtrude "honeslissime super Evangeliuni Joanni ' ris indulgens necessitatibus. Erat pauperum pater,-
    partim de suo, parlim de sancto Auguslino mirabil 1 huinilibtis humilior, divitum ad pietatem invitator,
    opus composuit (Tom. 1). Scripsit et in qualubr epi superbis superior, discretoi' quoque omnium, egre-
    stolas Pauli, adEphesios scilicet, ad Titum, ad Piii giusque liberalor. Celebrabat omni. die missarum
    lemonem ef ad Hebrseos (lbid.).' Ad Fredegisui 1 solemniamulta cuni honestatis diligentia, habens sin-
    (Ibid.) in Psalmos/ Ad Widonem" comilem homc gulis hebdomadsediebus missas deputatas proprias h.
    liasde principalibus vitiis et virlulibus (Tom. II Dominicaporrodie nullo unquain tempore,poslquam
    I< Ad Sigulfum suum qusestiones in Genesi peruiilc-5 lux~irichoasset apparere aurorae,se tradebat sopori :
    (Tom.-I)/ In ProverbiisSalomonis et Ecclesiasl * sed velociter levitice se praparans suo cum Sigulfo
    (Ibid.), in Canticisque Cantieorum luculentaFranci sub bn presliytero missarum'colebat solemnia' specialium
    vitate ineffabiliter (Ibid.). Sub nominibus <t usqite horain tertiam : et tunc nimia cum j'everentia
    Saxonis de grammalica ctim inferrogalione et rc publicam inti-abat ad missam. Discipuli vero qjus,'
    spoiisibne facuiidissimumlibellum (Tom: II). Colleg ! D aliis solliciti cum in locis essent,' maxime ad opus
    multis de Palruni Operibus homeliarum duo vok Deichm assisterent, sfudebantne quid repfehensionis"
    mina «. Scripsit de orthograpbia (Ibid.).' In centt in eis ab illo cernerelur.
    simoquoque octavo dec.mo psalmo stylo usfts e: t
    aureo (Tbm. 1). Sunt et aliainulta, qua. quisquis lt ; CAPUT XIV.
    geritet diligenter scrutatus fueritnon modicarii st Beati Alcuini obitus.
    «dificatibnem reperiet, sicut in epislolis ad multe]
    directis. In his ergo et hujusmodi reliquum vitse su XXYII. Jara ergo Albinus corpore dissolvi cupiens
    ducensteiiijius/coelesterii in lerris duxit vitam. Prs - et cum Christo esse desiderans, exorabat eum ut die
    Stbians in novissima posilus vigilia filii hominis ai qub ift linguis igneis Spirilus sanctus super apostolos
    ventum, intraret ut cum eo ad nuptias : Lavab:t venisse visus est et eorum corda replevit, si fieri _
    singulas per noctes lectum suum lacrymis, sancti - posset, migraret e mundo. Yespertinum siquidem
    rum semper se muniens inlercessionihus, quorui l pro se ofiicium in loco quo elegerat post obitum •
    omni die celebrabat solemnia, hostis ne ullis antiqi i" quiescere, juxta videlieet ecclesiam sancti Martini,
    confoderetur jaculis, qui nequaquam ejus irrumpei } byinnum sanctse Maria. evangeJicum cum hac anti-
    . a Distincta utique ah illis Pauli Warnefridi: sc I• roisil, illarumque usum commendavit. Yide epistolas.
    illa Alcuini etiamnum latent. 46 (nunc 50)-et 192 (nunc W2), et Mbnitumprcevium
    b Illas missas Alcuinus ad alias quoque ecelesiis ad Librum Sacramenlorum tom. II.
    "
    --_- : - . YITA. • *0o.
    pliona decantabat: 0 clavisDavid*, et sceptrum do- A-ripui, sanumcum eum reliqui. Respondehs vero solila-
    mus Isrdel, qui apefis '_.nemoclaudit, claudis et hemo riusille,"ait lacrymis : Vere felicissima' fruilur
    aperit, veniet educ vinclumde domo.carceris,seden-.• sanitate. Indicavitque ei quid eodem die viderat au-
    tem in tenebriset umbra inortis; dicens -post Toratio-'-~rofa clarescente.-lpse; aufem.frater reversusTuro-
    nem Doniinicamhos versus_: Quemadmodumcervus' nis, quse audierat, retulit. , ".
    desiderat ad fontes uquarum; elc. -Quam.dilecta ta- '' 11 XXXI. Pater denique- Sigulfus ..orpus patris cum-
    bernacula tua Dominevirtutum. Beati qui habitant in quibusdam aquahonorifice lavans,pbsuit super fere-
    ,domotua, etc. Ad te levavioculos^meos.Unqm petii trum.-JBIabebatnempe.etipse tunc magnumdolorem
    a Domino. Ad te Dominelevavianimam
    - ' meam, et" fe- ' eapitis,sedfideahimosanus,~citamreperitsanitatem .
    liqua hiqusmodi.
    - XXYHI. \ «apitis. Oculosnainque super magistri Jectulumole-
    Quadragesimseigitur tempus;, sicut sem- sans,' cernit pecten, <quo jpse suum solebal peeti-
    per consueyerat, dignissime"Omnfcontritione carhis hare caput. Islurii ergo inariibussumens ait: -Credo,
    et;,spiritus mundationeque-habitus celebransVsancto- Domine Jesu, quia siisto riiagistri mei pectine meum
    rum basilicas, quse -sunt intra sancti Marlini raona-,- peclinavero capht, riieritis illius statiin .sanabitur."
    sterium, cunctis noctibus frequentahat, layanis-se' Ubiigitur-i>rim_.vicepeclen duxit pef caput, quah-
    [•acuipis]-suis jnultis gemitibus..C_univero JEtesurre-' tum deeo tetigit, totum sanumiiabuit,sicque totum'-
    ctionis' Domini p.erageretur solemnjtas, nocte ejus: pectinando Igyransomnem doloremamisit.-Alter di-
    Ascensibjijs decidit'.jniectum,-gravi fatigatus lan'-. scipulorum ejus, Eangist noinine, dentiuhr immenso
    giiore usque-ad mortemj- nec ppterat lbqui.. Tertia grayiter affliclus dolore, hortatu Patris Signlfieodem,
    tandein aiitequammigraret die, sqlitam exsuitationis T, pectirie "dentes tetigit;. et continuo, quoniaincum-
    voce decanlavit antiphonami'z,0-clavis"David; yef. . fide fecit, sanitatem meritis Alcuini recejtit.
    susquesupra iftemoratos recitavit.-TDieautem Pente- "• XXXH. Audiens vero civitaiis Turonis Joseph epi-
    costes, .peractq matutinali. qflicio, eaderifhora qua scopus, -vir bonfts et Deo amablUs, beatum obiisse
    "ingredi.consueveratad-missas aurora patenle, sancta Alcuinum,-adve_ut.celeriusillucsuo cum clefo, ocu-
    Albinianimacarfte solvitur, ministerioquelevifarum losque ejus propriis jigans-lacrymis deosculabatur
    cfelestium, beatum habehtium seeum-protomartyrem; diutius.-Prsecepitautem, sapientiusus consilio,neih
    Stephanum et Laurentium. archidiaebftum, angelo- eo sepelifetur loeo, quo idem Pater foris voluerat i;
    rumcunr exercitu ad Christum, quem amavif,"quemL sed intra sahcti Martini basilicam honorificeritissime,
    qusesivit, perducilur, et fruitur ejus.glofia in coelo i ut quorum in coelisjuhctse sunt animse/unasint-cor-
    per omnia ssecula'feliciler," cui servivit-irimundo i - poradonio in terris posita. Sicque' facturii est;'Super
    fideliter. . - _ ".."-'- • cujus tumulum positus.est, sicut ipse jusserat-, titu.
    . CAPUT XV..'- .- lusquem ipse vivefis'dictaverat, laminascriptusin'
    sereaparietiqueinsei^tus. . - • ...
    Lupis-splendorin ejus obilu apparet;M aliamira con-
    - - "
    lihgunt. Sepulturd.. EPlTAPHIUl.i ALCUINI.
    XXIX. Decessit igitur dierum plenus Jiuriiero, xiv. ' . "
    Kal. Jnnif.annoab Incarnatione DomiriiSOi.-Eaderii i -Hic,• rogo, piauxillum veniens subsisle viator, >-
    yefo no.cte super ecclesianisancti Marfiriiinaestitria- Et mea scrutare pectore dicla tuo.: ;
    bilis visaest splendoris-claritas, ih tantunf utpftta- Ut tua deque meis agriosc^sfataiiguris, . •
    ,retui".a lorige positis tbta igne.cremarifQuibusdanil G' "Yerlatur species c;ut mea,5icquetua.
    ' denique'p"ertotam iUafti.nricteihipse splendbr-visus 3 ' Giiodnunc
    ' es,;fueram, famosusin orbe-yiator,
    est, nqnnullis.lribusapparuit.vicibus. Auroraautemi" " Et quodriuri'c'egO'sum,tuquefulriruseris.
    surgeriteglobus ille jam ainplissihius siiper eurii ve-. Deiicias mundi casso sectabar ^tmore,
    " Nunc cinis
    nisse locum visus est, quo Albinusj'acebat,animaque_ - et jiulvis, yermibus atque cibus. ,~
    ejus egrediente ccelum.penetrasse.--Testatus est si- - Quapropter potius animam curare memerito • "••-
    quidem- Joseplius arcliiepiscopus per totajn..floeten) i " Quamcarnerft; quoniam hsecmanet,illaperit.
    ,et ab-eo et. a suisvisum fuisse. Testaritur mftlti.eft Cur tibi ruraparas? qham-parvocernisin ahtro~-
    . nhnc .corpore valentes. Pluri.oribus siquideni muf ea_ Me tenet hic Tequies, sic tfta parva fiet
    nocte, sed' prseterita-,Domiuica' prima "scilicefposft Cur Tyrib cbrpus inhias vestirier "oslro,
    AscensionemDoniini, ipsa.claritas - "
    " eodem, .ut dictunii'" Quodjnox esftriens-pulvcrevermis edet?
    est,modo
    ' apparftit. . '. Ut flores-pereunt vento veniente minaci, • -
    XXX- Eauem quoque hora cuidam solitario inlta- " Sic tua namque caro, gloria tola perit:
    .lia posito coelestium levitarumostensus estexerci--. ' TriEtmihi reddcvicemflector^ rogo, -cafminishujus;
    tus, laudes Christo .ineffabilesin aere resorians : iiii dic : daVeniam, Christe, tuo famulo.: - - •__
    quorum medio Aicuinus, splehdidissimaindutus dal- Obsecro, nullajnanus violet pia jura sepuleri,
    maiica aslans, cffiluin cum eisingressus, "pontificii Personet angelica donec ab arce tuba :
    -Bterno ut minislfaret cum perenni gaudio1:quoc1 Qui j'aces in tumulo, terrae de pulvere.surge,
    idem solitarius. fralri-.cuidam- Turonehsi, apostolo- . ' - Magnusadest judex, millibus innumeris.
    rhni solitb freqftenlareiimina, ad/se veuienti, eodeh(i D" Alcuin ' noinerierat sopbiam mihi semperamanti.'
    Pentecostes die indicavit."Interrogafts namqueeuh n Pro quq funde preces mente, legens titulhm.
    . ait: Qriis estille .abbas, qui apud Turones.in mbna- Huic epitaphiosubjuncta sunt verba-sequenfia'ab
    . sterio sancli "Martini conveisatus est? Quo vocatuir alio quodani : Hic requiescitbeatse memoria^domnus
    nojiiine? Yel, si valebat,-quando inde existi, corpore'? ' Aicuinus ahbas, qrii obiit in pace xiv.Kal. Junias.
    ' Ad quem frater ille : Yocatur Alcuinus," estquema - Quando legeritis, o' vos omnes, -orate -pro eb, et
    gister bptimus In tota Francia. Quando huc iler ar dieite-i Requiemwlernam donetei DomintisK ---
    a -0 clavis David. Est Iisee antiphona ex celebri- nus ex Browero"
    Antiq. Fuldensium iibr. i, cap. 10,
    bus, qua3 septem diebus ante Natalitia Domini a< d quod nuperoxstabatiii ecclesia flersfeldensi. Dlud-
    -'Yesperas.recitantur; et hsec-refertur ad 20-Decem <- tariien non estAicuini, sed potius Albuini prmppsili
    •bris.HEKSCHEN.
    • •,J) Hersfeldiw,inphilisophica arte eruditissimiyet qntea
    Nempe Alcuinusnon probabat quorumdam stu[- scholwmagislrifamosissimo, uti de eo legiturin Chro-
    :-djum in praeparandis tumulis suis. Yid. epist. 15(0 nico Hildesheimensi ad annum 1054. Yid. Mab. in
    (nuncl99). . ; n.
    Elo^. 77, el Hensch..ad,cap. &Yitse not. K Epi-
    c Al.legunt: vertitur . - -
    en-species,-
    d Aliud Epilaphium hocioco retulit D. Quercetai- taphium ergo istud jiullurh hiciocum hieretuf".
    - ',--'--'--

    • "• - -
    PATROL, G. . :i -A
    107 AD B. F. ALB1NUM-_.EC
    ALCUINUM 108

    - - 'Ai)'SE4flJM--'_4.'L€tJlM©lif :'
    iPBAT.E-ri ...
    -B. • A¥DB.E M •$X$%R(J ET-ANI £*-__,$FA%l0
    MOXTISI-6t_iSEXCTJSSl"
    IN t_OMlii--NT"ATiONE
    -?R:-EGEBENTJ.

    Guiri meo prjdem ih aftiirio sfeterS hofc fceclesia_ fA eni_ft-fet""A.CM!f.as, Albbinusvel Atbninus^AlchoinWs,
    -.
    patriieque meseTuronensi trii.iiefe,,iit rioh soihiriye- AljiiiivliSjAtbhuinusjAicliwihiis^Alltoilw.sqmilVLm in
    terem suam Jiistoriam quani ,pra_.iriaiiibus.habeo,,_ maiiiiscrij.fis' quain ^xCusisiiliris indifferenterrepe-
    sed et patrum qui in ea clarueruntj sfcfiptaluce 'do' -." ritur. _Quodhvaria sine dubiovariarum hatiomnn-
    ffata conspiciat. abeato FlaccoAlbinq, siveAJcuino,, prhniihtiaiionead seripturamanavit. Nara qui niol-
    sahcti Martini quondain abbaie, princlpiuni..ducerci, liorerii"prbhuhtiahdi forffiulafnaffectarunt, ef h ru-"
    vlsum csf, ciuh.quqd Hlesui lempbris uriueijuaqucj• diOi-Cpal-iti cuirilirigiia cttllisionesemper ahiiofrue-
    doetissinfusfcferuditissiniusfueri(-,.tuiriquod melioi Tunt, facilb Alctuiiiii ' yel Alchoinivbeem in_AIbinunf
    ejus -Operum--pars-autin huric diein iricognila, aui.• " aut Alboiniiih cOhliUutarimt-, madqque. Alcuinum
    cerle plurihus in locis mutila depiavaiaque reni"a_nse- etiam ac Slqujriuih^quelrialii Allcohjtihi^tAicUwi-
    rft. Multajfe ao-onbnymus,qui naiTante SigwUlfofi- nurii, hixerurit. Chjdsfei tfestes lbcii})ielissinii, tum
    ddiet fndhiduo ipsius sqcib, qusecunquediscerfepo- Willelmus Malmesburienslsmdnachus,tum ipsemo--
    tuil, utililati posterorum inservilura descripsit. Miiltji•" ster arictbr. In^oruin^nlni exi.mplarii.U~s nomen iioc
    quoque veterfes ac .Teeenlipres bistoriogrigiii, quo- passihi et iiidistihfclesic-^iirial- 'Qamvis nonmilli
    rum omriiumtesfimbnia diiigenler cqllectadisposui, aiiain tali.sifiutationis cdUsam a_isignant.^ nenipfe
    simulque cuni Vita et epilapluoejusdbm,cxchdeiidgi• - qjitidbarbarielhpalfii nbriiinisRotoariatippellalibrie
    curavi. Sediit qua_ab illis prsetermlssa,aut nialeac. coh-Ulto mutafit-Flaecus, Alblntihise -pro Alcliuiiio
    cepta-fueruntjinlelligiqueant, i;einoniheiri_ajmriS,; iiUhChpahS,utin-WinfridoqulBonifaCiUs diclus-esl,'
    ut dicitur^fontibiis, hoc est Ipsissimis
    ' Alcuini sfcrj- ih Willihrbrdbtjui GleiftenSj-fet in allis jderisque 11-
    - , , . iniiis homeu
    ptisj repetam. g iiusSfevi-fconligit.-Sedprffileiquamquod
    GAPQT'-PIUSIUM. proprium, non cognomen,quod nullum habiiissele-
    Alcuini palria, genusel tialnlesoliiiiu- _- '- guntur, commutatum esl, Jiabia quoque diversarum
    Jiiiguarum -ralione, syllabaSjqu, cu^.chu, chw, ho,
    , Alcuuius igitur ex Brifannia oriundum se non se- cho, bi, bo, semper idfelh«ohasse certUmest. Qiidd
    rhel testatur, sedqu. fferife-e,autqUibus parenlibus, vel ex uno,MatthseiWeslmohastfcfiensisexempjode-
    incerlum relinquit, qnanquam nonhumiii prqsapia prehendi .potfcst. Qufemehim sUbafihUniJ34_-Aib_i-
    genitum vel ex-hoc uno-cqnstaresuse poie'st,\quod apud nurft'LichefeldensbmepiSfcqpum vofcai-,feumdeiriaiiiib
    reges, ej iscopos ..talios%suke niagnates pluri- %% Alwinum nominat. El PohfusHi.titerus;tariietsl
    mum semper gratia et auclofitate valuerit, fratrem- ;. iibh adeb fcertuset cirfcumspefcWs scfiptor,-AicUihUm
    que habuerit Juvavensis «cclesia., <ju_ennominfc unc Saltz- ih felyiuis irifefpMalhr A.tiitn,.itf fcstUhdique-reiu
    «. laclentem, augehteniqUfe: foisitah a yhrbo jguiiU,
    burgensis "dicitur<-antis.titem, Aquilam
    An vero inBcoticis lMtanni_e.pariibus,sieui,histo- qubd Gefmanisfetiariihodielucruih slghiflcat:
    rici Scotbrum eonteiidunl.1. seri Londino ribri pro- :G-_PUTiii. .
    cul, in __idlesexi__.eomiiatu, quod norihulUsplacuisse <et ~
    reperio^ an quod pqtius reor, in Northumbfiae re- Ediicetw, instruciio, magistri.
    ' gno, Eboraci natus fuerit, non perspi.chesafls decla- Sed Ut'a hohiinejam ad educaiiohemhc ittsU!u-
    rat. Eginhardus certe sui temporis auetor cs Saxo- clionetnprocedamus, ALC-IIKCM hUncprinio in cce-
    nicigeneris hominem ^ocal, JGbqraciquese-apuero hobio sancti Petrl Lbhdihi mbnachalemhabitum ift-
    educatum, non unoloco. iiee_.obscuris.verbis ipse "-.'duisseiJUiaamarbitfahlur^, Beda_qtteYeiiel-abilis_i-
    signiflcat. Sed creba.iri -ejus.epistolis__.orda'nhum- scipulumomnespenetamveleresquam nebterifcifulSSe
    brorum mentio, qui Scoticeregiones usque ad Eden- cpntendunt. Quaean vera sint jiautbililigehtihs.liic
    bufgi fretumpossjdebant, Scoticarumrerum scripfo- ^ifle.tur'i.xquireridUih. JS.hniqubd -
    ad pfmiflih spe-
    ribus ansamdedit, ut inScotiaprocfeatum eum su- fctat, ubi jfueritiahi afcjtivfehilesdhhos Cgfefitj"ipse
    spicarentuf. • "-:.,-- i proaitih fejiisibla, quahi ad fratrisSEbhfaCfeiisisec-
    CAPUTH. . - elesiae sfciipsit(Epist. Uj, his verbis': « Vhs fra^ites
    Nimen et cognomen: ' ihfantiseineih anhos materho foVistis_ffefctu,fet la-
    'scivum pheriiife teihhus pia sustinffisilspatienlia, _t
    In Eboracensi ergo proyincia natus Albini sive paierha. CasiigatlOiiishisciplihis Ud perfefctSniviri
    Alcuini cognomen lulit a iamilia, nqn a "Scotorum edociiisiis aetatem, et _ac)'arUmfei-uditiohedisfcipli-
    gente, quise Albinossua lingua •yocant, ut Georgius naruih rOiforasiis;J Et si de seeUndotjiibfpielub"fet
    Buchananus asserit ?_: Flaccus auiem _a baplisniate ilii credefe, honBedam, _ed EgbferihhiEbb.acensfem
    . nomine propriq appellatus est. Quod adeo yerum, ut . praesUleinsuuhi fhissfcmagistrfthiti^adit. Sifceiiim
    et ipse modo Flaccuin se, mo.doAlbinumvel Alcui- in e'a, quam ad Eanbaldumsecundolocb figherti-sUfc-
    num sirnpliciler.,.s_epius vero Flaccum Albihum, et fcessorehijnisit,epistqla i loquitui'; i LUusfctgMia
    Flaccum Alcuinum nuncupet. Quare qui ordinein- Deo, ijrii 'die__mfeos hiprosjiferit-itebdrtachhiefv_..t,
    •
    Verso AlSiinumFlaccum Alcuinum. vocant, Sixtum ' utiri exaltationefilii mei charissimi-gauderem, qui
    -Senensem e-, el alibs quosdam imilahtes, pr_eter laborarel vice mea in ecclesia %ubi ego nutrilus et
    •TCiitatemfaciunt. Etsi nos eorum auctoritatem pri- cruditus fueramj et pivcesselthesauris sapiehliae,in
    mo seciiti, sic illum quoqhe fere semper inscripsi- D quibus me magister meus dileclus Egbertus archi-
    miife.Eodemqueinerroreversanlur, qui solunimodo episcopush_eredem.reliquit. » Et;epislo!a 1 -adCaro-
    - Albihumcbgrioinfento Alcuinum nominant.t. Albinus ' lum MagnuiiiFranciaefegem, ubi de reveiiendis in
    a .Yideepjst. _36etl0_.. • - ,'_ ] f Eginhardus, etquidam alii. .-
    1 Heetor Boethius, et Joannes Major. e HenricusCanisius in notisad episL-i Aicuini.
    " In Yita Caroli Jlagni. h Apud Joannem BaleumCentuf. i_>crip't.Angl.
    d Lib. v Hist. Scot. i Ejus fragmentumexstat apud Willelmum Mal-
    e In Bibliothecasancta, mesb. el in-lioc opere, posl Alcuini epistolas.
    «_. ,' . -b. m.F-RGET&M^R-EFATKk . .. _.
    Frahclamiibris scgit-,quos olim in Eboracerisipalria .A post J?edam-docuerit, el quod tandem Eisoraci sh?j- .
    possederat, « sedexpartes inquit,.desunt jnilii ser- Egfeer-to.prselegerit, philosophorumsui temporis aij-
    vuio vestro exqUisilioreseruditionis scholastioaeli- tesignaaus. _^J<odtajnen Alcuinusipse «ullibi signi-'
    beilt, quoshahui inijatrifl perbooam.jet-devotissi- ficare comperitrir. Nisi forsitari-id aliquis es istis
    mam magistri -meiEgberti iuduslriauij vcl.etiamanfei ejus ad-GareiismMagnum;(Eplstt43) verbis subin- •
    ipsiusqMemeunque sudorem. _ Et *slenuii ifeilaih ferre velit, «tftaae florentibfts per setateni studiis
    jnBis.-codice qUani-ineXcusonomeh Egbcrli aonin-. seminayi in Brithnnia. J Sed cum aiiislocis se fraT
    veniturjXamen-set Willelnius Malmfcsburiensishuftc trum Eijoracensium praeeeptoremfuisse diserte do-
    Jocumcitahs a illud ax___it, .et .deeo necessario de- - ceat, de Ebqracopo-issiiriumhob intelligtendumvide-
    bete intelligii .equeris' Euboricse civitatis inentio tur. Quodenim ibi tneliorem'«dolescentise'sUaepar-
    convineit.-Pr*teteaquafies in Bed-eaienyoriaminci-- tem in diseendo docendoque.«ollocayej'jl^, vel ha_c
    dit A.ttuihus,vel «euftiBedanipresbyterum simpiici- illius jam -senisad eosdemEb_i'aoe'i_sis ecciesiscfra-
    tef",'vfelcuffihonotiSadditamento nobi-issimum.sui tresapertissime^deiHOiVstrant: .IYOS, in<|uit(EpisU6),
    temporismagislfumappeHat._.am ad Wirensesiafc-- semper in cordfc, fet prittti' ilites. Ve_l.a'pr_ea_itiain
    naclios scriiiens' (Ej-.ist-. l'i)jin qUbruar mohasterio brc. Yos piissimipairesi seuin ccnhmunibussancta.
    Beda litterqsetilMieferat el .ocuerat, src ait. . Jle- or-itionisborisj-velin sfccretisdeprecalioimsi v'es'tra-
    cogilateriobiiissimhmnostri temporismagistrai«-,8e: rum iniercessienibus Alcuinuin filium ve^lrum per
    dam prfcsb^ceruni> ajuaieliatooitftfjuventutetiiscendi Dei deprecor charMtem jngifer in.coMehabetc etin-
    studiutn-,:.{UalenJ'*uhc habet inter isoriiirieslaudeffl) ore. Yos quoque, qui estis «.tate filii; sed meritoruift
    multo majorem apud DeUhi r.Mu_«__aii'oi.is%lO-l>-sanctitalepats.es;perdivinam xibtestoi'clemehtiam-,"'
    riam. _Ubi cur Bedaelaudemhancinvidisset, elnon nunquam Jeruditionis vestrae in sanciis or&tionibris
    potius appellasset suufti (|U,.irisui temporis magi- oblivisciiniifi maglstrum.' Tcstis feriim (Sowlisfliei
    strmri? yerumi_st.Bedaiii in praefationeHisiori rer. mihi ost hi-|iec|or, tpia "devote^vestiam.semper jn
    Angl. testari .se «pusillud. aggreBsuniAlbiniabhatis ecciesiaticisaisclpliEis, et spirilali' dbctririaxJe"sidera--
    iriipulsivquem slrumper-omdiia dfcctissimutnvociat. bat profectum. Et si quid mintis«ccepi_lis,:nou«ie3e, • - ;
    Sed praeterquam quod ejus ut aequalistantum et credo, criipsedepritaripotest. _
    amici, non ut dis.cipuli meminit, si esset Albinus ; :. " .GiPift yi. .
    ' v
    nbstef sive Alcri.nui idfein^Um.ijfso.piahefcfetifetia- -
    riahffetatfehrlorile 'exfeeSsisse' dibendurrifcsset. Beda: Apudquos in pretio(uii-,e'lejus mfiw legati'ones:
    eftifti tibiit httrih *_.ijfti SigebeftM et alii liotaut. Quldqriid-sit;•hafciaSaabiJiSillefaMn pfbfessiqfte
    QiiaiftblrremMbihusill6,'.de qubBedaj.aiite oninhid pfcr -universafli Bliianfii&Juteelebris', nori -tahthih
    difefsUsfeieifsgh(ih_ 7c_t h -ibstro','ib__iiaiSjii_idferii. . apudejiiscojiosex alJliatfcs insftlse,VerhihfcliSih_pUd
    cuih-Aiwiha-__.iiAllilnojilo"st_tfehtIUS.qiii ut Mat-' regfe-., ipsos ct-prinfcipesin .pretib fuit-.Hoc'fehiriite-
    thsMi. We'_th_\_hfefefieusis i^MVjej.isOTphs-fuirin staiitur episMa.; quasM _Erti'eiardU_n J>qfqfchsis-fcC-:
    -MeftiaapUl LicheiteMliiih aftnhfSI', dfeiriqiiehxlfer elfesiifc et
    ifitetropblitaiiurii; jjrimae sedis lii BfMiMa
    mUihidausit"a_ifib"75. * s pfthtificem(EjJist.IjO),'a4Gffanumetfegliidum Mer-
    - ctofuiri (Episl. 4., 80), fet _Edilredft&j^Ordaiiiiii-h--
    ;....;' - ./ jUPw IY,
    br&riim (Epftt. M) veges, __ "iEMthidefriflriiulajri
    _- - ._ DbctrinS et jpVofessio. /. Dei, .oliriiTfegifiairi
    '^ (Ejrisf. 199), ,_9'Os1MflU_jet"f)s-
    .Alfctiinu. i|itiir iri- EbhMfcehsi\fccblesla fcfuditos, bertiium K6rl_tih_nb'j_iae dUcfcsi[Epjst. 5i), ht '?.&alibs'
    ubi'%tlevita .Jveiiiacolius.afefatliScs"t;"pi*-teceptore. • plutes'Ta_ai)M'is'simbsfcripsit : Jet duplicestjuas a'4
    queftsU_,nqh Beda, _icut plbriijueIrMjufU,ce'dEg- ' poniificem Roh&huni, et in Efahciamtifc"ffcbfts 'af-
    befto J-i'_hifepiscbj_b, qhi *iriniUnilibferitMriiaiiiuhi dtiis legationes oblvil . quarurii'. alterarii rfcCensfet
    armarium et.SacvafiumMWilifelriiOMalftitesbtiriehsi " Wiilelniiis "Malhfebhriehsisiib. i De "gfcslisregiihi
    vbcMfii'^5 hobili-iimaih-fte bii.I'iblli'fcbi___ Eborafci Arigliae, cap*..5, aliferani Alcuihusipie Buirihmcat
    .coii.titUissehsserilrtfjihterteos __rfevi telftjrore ceii- ejjisiora tti his Verbis':;. Dum egb a'dblescensRq-.
    sferi &'fei'iHt, ^hi primi pft-itAdhelhiuiriet Bedahl ihi liiamiferrexi, et -'aliqhariios "diesift Papiaregiiii ci-
    omni ^eherfc"lilfefarUUi'apu^l.igljjs ^feeiiuertiht. vitate ilfcmiyfarfct',"(pji_am.-JU'd8sU_ -tilihs'h6hiihe
    Naihp^aetfci.liUhiaiiiOi^fes artfestic tiisfcijVliij_is,
    ih phi- eiun PetrO Jtfagistrq -halifiit dtepiithtioiitem.; i ^Jltj
    losopUlcisqftSijLUe. ihalheinatic% fci''hiriftidiyijiasuih ' pei-Petrurii niagisti-riih,'sijiiefti.illum'diafcoiihm j*fc-
    refdm sfcieritiaeruuilissiftiugeyasit. L4tifti_,Graccae, tfft_ti':fcbgn&niine PisaftUtniiitfelligit,'ijui'GaitiIil^fhii--
    Hebrai<_fitjUe Jinguseftefitus,ht ejusSfcfiptaie^enieS > corum fegis' in grammatica * -' pjoeceptor ftiisse i'e-
    Ac
    ixassiiridejJfeiieiideril. |rofctio_.fctiaiii.fahiaqub- gitur - s. -
    dariui-bdbciafUsfsi sa_culisuihavb-irifcs'hilendilUj.. • - • ' ' '
    Quarfcina^istei'ejU_ EabfertUsriiOriferis SllUiriifttife-; tipuf yil._ '".
    ;
    •sauris sapiferiMiB/quibnsjirpeerai, Ji&redehi reii- Evbcdiur tii 'Frioicidni U 'CafAo Magno^.MciUwhis '
    quit t': Eb&ricehsisqh-schhlae fafciUSfefcffcf,riihf- . "r .ejiis causw. -'. . ...
    los fct ipse^ihsiea tJiscipuios, erud.itione a'c"_JietaU . rt_ Sedct aliquanto poit Carolus ipse gloribsissiniul
    celebfes. habuif. Ihter quos refcfenSeridi occufi'iirii " rex-qui doctrinam ejus ac sapientiam-cxpertus fue-
    EhilbaldUs,-qhi dfcmdfc tuit 'a_chi&jj.sc6pus'__boi'a. _
    "- i-at, tUm in Francia cuni ad se pro pacis foedere
    ceft_is^, sahctus'Lh8^_rufeepisfcfcpus M'onastei'i&n'si_ 5 missus est, tum Eiiajn in iarbe Papia dum ibi mora-
    prirnus'4, ef alius quidani,.JOfeeph iibiiiirie;ini ' VfeSst
    ' retur, de rernotis-eumBritannia."finibusIiouorabiii-
    busiiliquot^uhdeniLhageijuih
    ' lautiavitf,-. ter cvocavit, ut su6ebonsevoluntatisadjutbi' in -verae-
    .. :--. . GAPIJT Y'_ " . - sapientisestudiis promovendisexisieret, liberalesque:
    IQv.ibus in-iocisUocuit,J.h").StttdifhUt.ilfnM.efet. : omnes discijilinaSpene iunc pei' Galliiam"exgtinclas
    ad lucemTevocarel.Hancenim AifctiiriUs fcvofcationis
    r_"^Vi yfcfqtiihfc Ebofaci 'tafttuinjjqctissiriiusliicma suaicausam allegat-cpistola25(nurici _!9_) _d GaroiUru"
    1
    gistfcidoetterit,hph aclebcertum et perspicuum esl.i regem, ubf sieloquitur -r-_ Ha^c-eriittiv<_3_r__n opti-
    Nanf,_£-i"de,_hKlCahtabrigienSis,annale. habent, ut mam -sollicithdinem-, pqmine «ii David s seiripfel'
    rfcfert ahctbf tleniftriarhni -deriilustribus "Britarinis e amare, H- pTaedicare'«gndsceiahi, -tiitoresquCad
    scripjofibu^ quod bmnes-illiclibefales ajyfespuhliCH e verash'sapreriliaaidiscendain exUorfafiiiniOfctp__^s_
    a -.Libr.i de-Ilest.Reg-.Angl-.'cap. 5., , - - "- librp, Jeuflitiilus : )Side,raillu$trw.n uroruhi Germa-
    i>'Libf. i'le"Gest. Ahgl. cap. 5. " ,•
    nioi. . . _ _ . _ ;;. .••,-..-
    .c Alcuinus.ep.ist,. ad Eanbaldumjarii bitalh. f.-.-Hi.Vjersus-exstantjapud.Surium ift.-Yjias6nct!
    d ^uillelmus Htalriiesb.libr. III Pbnt.
    e Yita sancti-Ludgeriapud Siirium, Ahgl.7 et iiu Ludgeri 's cap.-9. .--' _- . --.----. ... :-.--. - •.- '
    cap. Apud-Eginhardumin Yita Caroli Magni.
    Ul . AD B. F. ALBINUMSEU ALCUINUM_ 112
    miis honoribusque sollicitare, atque ex diversis; A his verbis : « Antequam ego eodem sapientlssimo
    mundi parfibus amatores illius veslrae bonaevolun- rege Carolo jubente venissem iir Franciam, - -haec
    "tati adjutores convocare studuistis. Inter !
    quos mc eadem vestri erroris secta eodem glorioso principe
    etiam infimum; ejusdem sanct-e-sapientiaevernacu- pra_sidente,prasente Felice, qnem multum laudare
    lurii de ultimis Britanniaefinibusadsciscere curaslis,, soles, vestraspartis tunctemporis defensore, venti-
    atque ulinam tam utilem in domo Dei -servuluni, lata est in eeleberrimo loco, qui dicitur Raiginis-
    quam promptulumvestraeobedire voluntati. Quia di- burg,- et synodali aucloritate sacerdotum Christi,"
    ligens diligebamin sacralissimopectoreveslro, quod1 qui ex divefsis Christiani imperiipartibus convene-
    in nie vos velle invenire intelhgebam. 1 Quodet tan- rant, aslerno anathemate damnata; imo et a beatae
    -
    gere videtur carmine 209 his verbis: memoriaeAdriano papa, -qui tunc temporis sanclae
    Albinusveuiens peregrino vatisab orbe, Romanae Ecclesiae apostolica auctoritate rexerat-
    SuscipithuncCarolushujusrex inclylusorbis,- sedem, funditus exterminata-: dbnecidem Felix in-
    HisquemdirexitprasclafaBritanuialerris, felicilerad vestras refugienspartes, sopitos infideli--
    Cumpietale saeraesoplii__e,lumpropteramorem. tatis cineres vobisexorantibus resuscitare intendit. •»
    -
    Verumepistola ad Laidradum episcopumLugdunen- Anno enim 792, ut habent Annales incerti auctoris,
    Nefridium episcopum Narbonensein, Benedi- haeresisFeliciana, ip~soauctore eam abnegante,apud
    • sem,
    ctum abbatem, simulque-sanetisshnds in Gothiae Raganespurgprimum damnata est: qui etiain per
    provinciaeparlibus episcopbs,-abbates, et fratrcs, Engilberthum,, Centulensis monaslerii abbatem in
    -
    aliam superadjicit rationem, nempe ut' piissimum praesentiamAdriani apostoliciadductus, denuo eam
    regem Carolunrin fidei catholicsedefensionecontra p confessionefacta d-hnnavit. -'
    FelicemUrgellitanae sedis episcopum,et ejus secta- CAPUTK,
    lores haereticos adjuvaret sibique hoc etiam a san-
    ctissimo quodam viro propheti-e spiritu praedito, Exhortatoriam epistolam'Feiici scribit, qui libetlo-
    dum adhucin Brilannia versaretur, praediclumfuisse prolixo illi respondet,hortalurqueprwpipuosFrdn-
    «
    profitelur : Neminem, inquit,- ad meum unquam ciw doctores, ut in fidei catholicwaefensione -labo-
    comparavi servitium, sed magis devota charitate rent. .• - ,'
    omnibus Chrisli Dei mei famulis servire desideravi.
    Ad cujus servitii facultatem, divina, ut credo, ju- Alcuinus igitursub annum 793 in has adveuit
    bente disperisalione," ad gloriosum et omni ho- partes, _acprimo sui adventus tempore exliortalo-^
    nore nominandum hujus regni principem et regem riaih epistolam Felici, .ufse catholicaejungeretuni-
    Garolumvoeatus adveni, sicut niihi quidam sanctus tali, dirigefe curavit. .CuiFelix hon epistblari bre--
    - vir, prophetiaequespiritu praeditusDei esse volunta- vitate- d, sed libelli prolixitale respondere,nisusest,'.
    tem in mea praedixeratpalria : eliam etutvir vene- atque in eoomnes perfidiaesuaefoveasmaxinie ape- ,
    rahilis totusque Deodedltus iuibi mandatuhi dederat ruit :^sserens Christum et veterem honiineniesse,.
    magister, ut si alicubiriovasaudirem oriri-sectas, el et nuncupaiivumDeum, et adoplivumFilium, et se-"
    apostolicis contiarias doclrinis, mox tqtum me- in cunda indigulssefegenerafione,et aliaplurima eccle-"
    catliolicae defcnsionemfidei dedissem. _ Et libro i- siaslicae doclrinaeinconvenienlia. De hocenimli-'
    adversus Elipantiepistolam,de Caroloverba faciens: bello sic ipse Alcuinus alibi-(Epist. 85) : « Nuper,
    « Non ego illum corrumpere veni in Franciaih, qui ^_ inquit, venit mihf libellusa Eelice infelice directus;'
    corrumpi non potest, sedaidjuvarein fide catholica, cujus propter curiositalemcum paucaspaginolas le-
    in qua ille ah ineunte cetatenutritus fuit, et opiime gendo percucurfi, inveni pejores haereses,vel magis
    a Chrislianissimisparentibus, et magistris calholicis biasphemias, quam ante in ejus scriptis legerem,:
    edoctus".. Ex quibus bniftibus patet labi tum illqs," asserens Christum .esum, nec FiliumDei,esse ve-"
    qui "Alcuiuumapud Carblum seu terroe amoenitate, rum, nec etiam verum JDeumesse, sed nuncupa--
    seu regis humanilatecaptumresedisse scribunt,cum tivuhi. .' Scripserat et antea Felix disputatioriem,
    ab Ofla Merciorumrege ad eum conciliandaeamici- cum Saraceno, quam cum petente Carolb rege di- -
    tiaecausa deiegatus est a : tum illos, qui ab Achaio ligentius quaesivissetAlcuinus, "si quis ex suis fa-
    Scotorum rege ad Caroli pelitionehi missum asse- mamillius aUdissetfdictumestilli, quodapudLaidra-
    runt b : tum denique et eos, qui « audilo quam gra- duhi.episcopumLugdunenseminveniri posset (Epist.-
    tanter sapientes viros religiosissimusregum Carolus 101):Quaproptersubfesilnationedirexitmissumunum.
    susciperel, conscensa navi sponte ad eum venisse' ad pra_fatuniepiscopum,siforte ibi reperire quiret,
    ut quam citissime regiaepresentiaediriaeretur. Sed.
    tradunt c..i
    CAPUTYIH. interea curam suscepitrespondendiad aiterum illius
    advenlusel hmresisFelicianw condcmnalio. libellum, obsecravitque pium ac sapientfcmregem
    Tempus Carolum,ut sibi adjutores in defensionefideicalhh-
    Quodautem ad lempus huj'ussui in Franciam ad-. licae daret, Paulinum patriarcham Aquileiensem,
    ventus speclal, nemo veterumid baclenus adnotasse Richbodum_elTeudulphumepiscopbs,aliosqueecle-._.
    videtur, nec ipse etiam Anonymus, qui Yitam ejus bres doctores ac magistros. Hoc enim ipse testatur .
    dictante Sigulfo coftscripsit. Sed si bene rerum se- D epislola 84 adCarolum, ubi ait: « Delibello vero in-
    ries et ordo consideretur, eum ante annum 792 aut felicis non magistri, sed subversoris, placet mihl
    795 evocatum non fuisse, depfehendi poterit. Roge-- valde, quod vestra sanclissima voluntas et devotio.
    rus enim de Hovedenin priore parte Annalium, et habet curara fespondendi ad defensionemfidei ca-
    post eum Malha.us Westmonasteriensisin Florario, tholic-e. Sed obsecro, si vestrae placeat pietati-, ut
    referunt Carolum regem anno 792 misisse Synoda- exemplariumillius libellidomnodirigaluraposiolico,
    lem librum ad Britanniam, qui sibi a Coustaiitinopoli aliud quoquePaulinopatriarchae, similiter Richbodo
    directus fuerat,' multa inconveniefttia-elvera.fidei et Teudulphoepiscopis, docloribus el magisiris, ut
    :
    contraria continentem contraque.eum scripsisse singuiispro se respondeant.Fiaccus veroluus lecum
    Albinum epistolam ex auclorilate divinarum Scri- laborat in-reddendafalione catliolicaefidei. Tantuift
    pturarum mirabiliter afifirmatam,ac illamex persona delur ei spatium, ut quiele el diligenterliceat iili"
    episcoporumet principumAngliae,Carolo regi Fran- cnhi pueris"suis considerare Patruin sensus : quid:
    corum attulisse. Cui congruit etiam, pro tempore,• unusquisquediceret de sententiis, quas posu.itprae-'
    quod ipse Alcuinus ait lib. i .adversus.Elipantum, fatus subversor in suo libello, et tempore pfaetihito
    a GuillelmusMalmesb.libr. i de Gest. Angl. Po- c Sangall. libr. i de Gestis Caroli Magni Guillel-
    lyd. Yergil. libr. v Hist. Augl. et alii. mus Nangiuset-alii _ . -
    . b Joannes Major libr. xi, cap. 13, de Gest. Scot.. d Verba suntAlclniinilibr. i adversus Elipantum.
    Hector Boethiuslibr. x, et Buchanuslibr. v
    ii - TVnfl-.RG_.TANI PR_EFATIO. 114
    a vobis ferantur vestrse auctoritati singuloruin re- A sant. . Sed an Richbodus et Teudulphus episcopi,
    sponsa. Etquidquid in illo libellovel sententiarum, vel similem opefarnpraestiterint, nondum innotuit.
    sensuum „ cohtra calliolicam fidem inveniaUir,qm- _ CAPUT XI.
    nia catholicis exemplis destruantur. Et si aequaliter Libeilo Felicis
    et concorditer cuncloruni inprofessione vel defen- respondet seplemlibris, itlumque tan-
    sione catliolicaeiiclei resonant scripta, intelligi po-, dem cdtholicumefficit, ac Elipantum etiam quatuor
    test" quod per omnium ora et corda unus loquitui aliis libris oppugnat. .
    spiritus. Sin autem diversum aliquid inveniatur inii Alcuinus vero, "sicut ipse testatum reliquit c li-
    dictis vel scriptis cujuslibet, videalur quis. majore bello etiam Felicis septera suae devotionis libellis
    auciorilate sanctarum Scripturarum vel catholicofumL respondit, omnesque ejus pravitatis evachavit do-
    Patrum innitalur : et huic laudis palma tribuatur, ctrinas. Qui libelli (perperani haclenus Paulino tri-
    qui divinis magis inhaereattestinioniis. » Ef epistolai "buti) lecti ;sunt et probali in praeseritia Caroli regis
    83'ad euindem Carolum : « Hujus vero libri, inquit,r et sacerdotum Christi : tanlamque vim ac auctoru
    vel magisierroris responsio, multa diligenlia et j.lu--' laleni habueruni,'ul « idem Felixanno.prsefati glo-
    rimis adjuloribus est consideranda. Ego solusnor L riosi principis trigesimo secundod, adyofcatusvqlun-
    «ufficio ad responsionem. Praevideal vero tua san-•. tarie veniens ad Aquis palaiium, ibique in praesenlia
    cfa pielas iniic operi tam arduo et necessario adju- domni regis ef optimatum illius, sive sacerdotuin
    tores idoneos, quatenus haec impia1h.eresis omnimo- Dei rationabiliter audilus, et veraciler convictus, at-
    disexstinguatur, antequam lathis spargalur per or- que Deq dans gloriam, veramque confessus fidem,
    bem Chrisfiani imperii, quod*divina pietas tibi, , JJ in pacerii catholicae unanimilafis reversus sit fcum'
    luisque filiis commisil regendum atque guberrian- suis discipulis, qui ibi tunc temporls erant praesen- -" •
    dum. _• tes. « Sedhocpostquam error ej'us iterum Francofurti
    CAPUT X. - damnalus fuit. Nam inceiti auctoris "Annales refe-
    Paulini patriarchm et Etherii episcopi libros adversw.8 runl, quod anno 794 t Synodus habita Francono-
    Felicem laudal. •. furl; ih quahaeresis Feliciana coram episcopis Ger-
    maniarum et Galiiarum ItalorUmque, prsesente ma-
    Quare hpc velut classico excilati doctiores ac iii gno principe Carolo,- et missis Adriani apostolici
    rebus divinis peritiores, contra Felicianam hanc, aut Thepphilacto et Stephano episcbpis, tertio damnata
    Hispanicam -potius,' haeresim stylorum suorum spi est, et rata stipulatione damnatio roborata. iHoc
    cula diiexeruftt.- Paulinus enim inler alios, cui cunI faclo Carolus cum exercilu Saxoniam ingressus est,
    Alcuino summus jam amor intercesserat, tribus eanl Aquasque reversus anno 796. Felix ibi a Laidrado
    libris tunc. oppugnavit, quos et Carolo Magno regi epjscopo Lugdunensi perduclus, « ac suo conspectui
    dedicavit, adjecta sub iinem Regula fidei metroscri - praesRnlatus,ut ipsissimis Felicis verbis utar <£,li- -
    pta-, et ut urgentibus ejus venerandis imperiis, a<I" cenliam ab eo accepil sentenlias suas, qua"sex libris
    manus reverentissimi viri, et in divinis rebus peri sanctorum babere se de adoptione carnis in-Filio
    tissi_niet praeclari Albini, summae religionis perspi Dei, seu nuncupatione in iiumaniiate ejus, credebat,
    cui.oralorissui deferreniur, olisecravit a : sic Alcui- episcopis et abbatibus, et caeterisdoctoribus, quos
    num- inferpellans, qui etipse,'lam honorifico ab e<i ad se ordinatio gloriosi principis convenire fecerat, '
    prosecutuselogib, recepissesescribit,'acmiriseffer t Q ' praesentaret: quatenus non in violentia, sed ratibne
    laudibus, epist. 113. Sic enim ibi de ijlis loquitur": veritatis sua asserlio rata judicaretur, si ab -illis per
    «Quanto magis cftm sacratissimaefideivestraeiibel auctorilatemsanetorum' P.atrum niinime rejiudiare-
    :
    lunrrecensui, cattiolicaepacis puritate ornatum, elo- lur. Qu.odita factum est. Nam prolatas ab co seu-
    quenfue venustatejucuridissimum, sensuum veritati_ tentias de superdicta contentione, hoc est; de ado-
    -firmissimum, totius animi mei habenas in laetitianl ptione carnis atque nuncupatione, itailli (de quorum
    laxavi?-.Ubideuno lucidissimo et saluberrinwpara numero Alcuinus), ex auctorifale sanctorum Patrum,
    disi fonle, qu.tuor vir-tutum flumina, non soluul id est Cyrilli episcopi et beati Gregorii papaeurbis
    Ausoniae fertihtatis prata, sed tolius Efcclesiastica e Romae,seu beati Leonis, sive el aliorum sanctorum
    Lalinitatis rura irrigare conspexi. Ubi et aurivomoi5 doctorum, qui illi prius incogniti erant, sive per au-
    spiritualium sensuum gurgiles gemmis seholaslicai cloritatem synodi, qua. nuper in Roma hac ihten-
    "urbanitatis abundare intellexi. Quamplurimis ver<) lione, praecipientegloriosissimo ac piissimo Carolo,
    profufuriim et pernecessarium fecistis _opusin ca adversus epistolam ejus, quam dudum scripserat
    ^holica. fidei taxalione, quod diu optavi, et saepiu: s venerabili viro Albino abbaii Tufoneiisis ecclesiae
    domno regi suasi, ut symbolum calholicsefidei pla (sic eriim Alcuimim nostrum indigetat, et nos infra
    nissimis sensibus, et sermonibus luculentissimis iii deahbatiis ejus plura) congregata fuerat: Iri qua
    unam congregaretur carlulam, et pef singulas epi synodo, praesente Leone apostolico (qui eodem anno
    scopalium regiminrim parochias- omnibus darelu r .Adriano successerat), et cum eo caeteris episcopis
    presbyleris legenda, memoiiaeque commendanda : humero 57 residentibus,- et plerisque presbyteris ac
    quatehus licet lingua diversa loqueretur, una tameiI diacohis cum eis in domo beatissimi Petri apostoli-:
    fldes ubique resonaret." i Unde illos quoque multi D per horum, inqnam, omnium auctoritatem istas jam
    censuerunt dignissimos, qui cum Alcuini scriptis ex dictas illius sentfcntias, non qualibet ut praefatum
    cuderentur. Quod a nobis praestitum, ope veteri:s est, violentia, sed ratione veritatis, ut oporluit, ex-
    codicis ms. cjariss. ac doctiss. virorum Puteanoruni cluserunt. Quorum auctoritate verilatis, et tbtius
    fratrum,-neirio futuras fest, cfedo, qui non aequi bo Ecclesiaeuniversalis consensu convictus, melioriin-
    nique'"consulat. Sed praeter Paulinum-hunc, Ethe tellectui eortim,quam suo, quem priUssequebalur,
    rius adhuc, sive Hilnefius episcopus Uxamensis, et conjunctus, et aduniversalem Ecclesiam Deo faverite
    Beatus abbas, eodem.tempore libros duos adversus reversus est ex toto corde suofnonqualibet simu-
    eumdem errorem promulgarunt, Ingolstadii nuper " lalione, seu velamine falsitatis, sicut dudum, sed
    juris publici faclos. De quibus et Alcuinusnoster , vera.cordis credulitate, et oris professione. > Hac-
    Felicem alloquens : < ftuod vero,' ait *, quemdana tenusFelicisjamnon ulterius infelicis futufi verba.
    Beatum abbatem et discipulum ejus Hitheriumepi Cujus in conversione quam partem habuerit Alcui-
    scopum dicitis huic vestrcesectaeprimum contraire:, nus, ipse sic breviter docet, Elipantumalloquens/ :
    iaudamus eos in eo, quod veritatem defendereconafi « Ego cum Rufino- beatum Felicem martyrem non
    a In epistola ad Carolum -fegem, eujus fragmen 0 Libr. i contra-Elipantum.
    tumsuperest inter Opera Pauhni Madrisii, tomo (Z d Yerba sunt Alcuini loco citato.
    Patrologiae. e In coiifessionesuaefidei.
    b Lib. i conlra Felicem. 1 Libr. -i adversus Elipantum. . '
    __S AD B. F. ALBIjNUM_SEU ALCUINUM 116
    feci, sed Feli_,e_aolim vestri erroris complicem, A Jrilitate in salute mundi, de vhga fios campi et co. -
    Deo njiserahte, calhblicuni eifeci. $ Nec longe post- valliuiri floruit Chfistus. Qui islis modo temporibus^
    ea Elipantum quoque Tolelanse sedis epis.opum, ac ejusdein noniinis, iirtutis ef fidei David regem
    jani sepultos discipuli cineres suscitare conantem , populo concessit rectorem' et .doclorem.. S.ijbcuj*iis
    qualuor aliis magn;e eruditionis libeUis.opjmgEavil. jiriibfa superiora quietcfpopulhs requiescit ChrisliaT
    Sed an erpugnaverit, et ad unitatem Eeclesiae redti- nus, etterribilis,Uh]iiq'uege_itib"Us,exstatpaganis..sEt
    xerit, in scriptis ejus non invenitur. forte, addit praefatus vif dociissinius inirijutafuriiilli
    CAPDT.XII. nbmen, cjua vel Jjaptizalus, velin rege-ft unctus esi.
    Kam de PipjrinoIlaliierege ejus filio'_hbcideiri facti-
    Carolum regem omhi disciplinarum-gehereimbuit, ~el tatuni. Projirium vero fuisse dissuadet lllius ef sub-
    -- tin Damd; ejusdehi-Gttroli proprifim nonien-fuerit', sequentis aeyi mbs, quo reges nostrbshbc Davidis
    vel ascitilium. riomine conimuiiiter a scriptoribus iulefpellatoS re-
    Quoriianivefb 'Mcuini piaecipua etiahi in (ioceiido perio. Sic eniiri AmaJIiariusTreveferisis episcopus *.
    laris fuit, postqham ah Ariglia ubi prbfitebatur in et StepKanus papa apud' Theganiim 9 Ludbvlcum
    Galliariievocalusest, jarii videnduiriqualiter discf regem, Cafoli Magiii filium, iiovum.ac securidum
    piilis, qiii ab ultlmis bfbis teffaepaftibus freqUentis- David appellarit. SifcLupus Ferrariensjs abbas Ca-
    siml ad jlluni audienduni conciirreharit, recondilae rblum Calvuiii Ludqvlci filium Davidi in consiliis
    philqsopKla-thesaurosFactrisomnes, iriusitataquadariifa- comparat d. Itali apud Luitprandurii Tieirienseni \e-
    cundi-. dep-bnipslt. jgiiur Fiariciae novus yilan.ie, Berengarium regem alterum David venisfe
    civis, Caroio deinceps sedulus et fideliscoiftesadbae- g lafrant, eumque vel ipsi Magno Carblb fcaecameiite
    sil, ejusgue imprimis anftriuni omnibus disciplinis' proeferunl. Ac ut recentiora aliqua. cbnimeinorem,.
    inihulf, adeo ut riec illi par iri toto orbe Torel in Siftiori qtioque Gfebanus CaroIuriTW "f",et curicfi
    scieritils. ftuo_ vel ex rhelbricae diafeciicaequeAl- nuper Henricum Magnum 'Davidem publice nuftcu-
    cuirii cunj eb dialogis, vel ex, cledicatofia ltbroruni parunt s.
    sahctae Trihllaiisepislola faeile colligi-potest, U!JI GAPUT X-ni.'
    cum libros hbs Cavolo j'ar_fimjiefalori coronalo
    'aniiuin vidfclicef Ludovico et Pippino prwcejiiorddlnr, aliosque com-
    mittefet,, post octihgentesiinum , - plufes in Gallia prcecipuoseiudif.
    pfincipempbpuli Chftstiani cuncta debefe" scire tra-
    dil, abfriciumcjhe,quq a qhibusdam magistei' vocaba? QualitercuiKjue se res lyabeat, jirofeeto Alcuini
    tuf osteridens , hbnuhllos reprehenciit, qfti mirius connnendatiotanta fuit apud Carolum regem, ut hon
    ulile existiniabaht, nqbilisshriairi regis inienlionerii soltun ejus praeceplqrJ. ac deliciosus i nominai'elur,
    dialeciicaeetiain disciplina.discere voluisse ratioifes. sed ah illo quoque potissimumeligeretur, qui Lrido-
    Item ex carmine -199, in quo Euhoiica. ufl.is juveh- vicum ae Pijipinum filios litterariini pi'aeceptis..jn-
    thm sicalloquitur : . forniaret_ Qnqd partim ex, Radulpho decano Tun-
    Talianamquepiaeentvestroqtfiamunera patri, grensi, iib. i De canonum pbservantia,partim ex ea,
    gui nurieegregias,r.galil>usinsonatartes quani Alctiinus ipseeuni Pippino nobilissimo, ac re-
    et
    Aufi-ius, Pau-uni d edueit"
    j>er praiaseqiientem, gali piiero iiisliluit, disj.ufaiipne discitur. Et quia
    P&pulclirosbpliioeregifantem slemmatecelsae. msgister totius regionis peritissimus ac doclissimus
    Bed meliris adhuc ex his poematis 270 versibus : nu erat [hpc .enim Amalliarii Fortunati de eo elqgium
    0 mibidulcisamor Davidper saaclavaleto. doce. ij jnagno etiam aliorum virorum concursu et
    Qtianite prasenlem semperhaberevelimf admiratiqne auditus , est, plurimosque erudiiionis
    Pierio nt leeoti.jiceat mibiludere versu, fama.iasignes discipulos haliuil. |n quorum nunjero
    Scanderevel.summisicterncelsap_H, praceipuiftierunt Ajnillmius ipse tunc pher k, Tre-
    Vel pulehrastecumnymero.rum diseere* formas, yerensis deinde episcopus; B.ha!.,anusMaurus i el
    frrepere aui velerumdieiaslupendaPalrum. ipse puer, a_dquem exstat epistola 160, sed magnus
    Aul iraclaresaeraa.terna3jriaec, jita salulis, ac eeletnis postea vir, archiepiscopus enim Mogun-
    Qu_e via 16mfccttinper .eitsi aslra super. cjacensis tandejn. factus est; Haymo ejriscopus m,
    iQafolirih"eriinri, hoc locq," sicut "alfbifefe sempef, Bsual-us abbas "SafictiSaivatofis n, qui Marlyrolo-
    Ddvidem appellat. Quod an pfbprium ei vel asciti- girimsanctorum scripsit c; Bichbodus cognomento
    tiiim honien (Uefit,"aflinriarevix ausihi. Et ceiie non Macharius , episcqpus Trevergnsis . ante Amaiha-
    asciiiliuih peisuadent ista ad illum ejusdem Alcuini rium ?, Petrus.archiepiscopus.MediolanensisP, san-
    yefba (Ejiist. 96):«ClarissiihiS veslf-enobiliiatis filiis ctus Aldricus Ferrariensis ablias 1, et alii complu-
    benfcdictiqcbpiosa pcr yestra, behefacla accrescat, res.
    siciitp-f iblihs hbnipnymi tui DavidDeo dijcctissinii GAPUTXIYv
    fe^is sanctitatem, iii legitur, onihihiis.-iiepotibusshis et an priniUsAcademimPari-
    fegulis thfoni jjotestas conservata fuif. i Nec eniift, 'Qnibtisinlocis dpcuii, siensis instilutor.
    iftqhit, vif quidara doctiss.. Davidem homonymuik
    fegis_^aroIi vocaret, si ab jllius siniilitudine tantutn Sed non conslat inter omnes de locis iu quibus
    ef imil-it.ibne.mensAlcuini fuisset euin hoc nominc [>sic juventutem crudiendo perpetuam apud omnes
    dbftare. Quod eiiam confinnari videtur alio ijisius gioriampromeruit. Trilhemiiis enim non.semel in
    Alcuini tesiimonio, dtim scribit (Epist. 17) : e David Fuldonsi cum monasterio hiorafum, ac i!>iphues cx
    qihh pfa.cedentis populi rex a Deb el_ec!us,et Deo monaehis clarissimos enutrivisse discipulos scrjLit r,
    dilectus, et egregius Psalmista Israeli vicfrici gladio inler quos et liayinonem, Usuardum sive Isuardum,
    uhdicjuegentes subjiciens, legisque Dei eximiusprae- ac Rhabanum riomhiat. Auclor Chrqnici Auguslani
    dicatof Ift populo esstitit. Gujus eximia filiormft no- Ecclesiastici, cap. 10,apud sanetuai Gallum docuisse,
    ? Yefha sunt Alciuni. 1 Flodoardus lib. ni HiSt. Ecel. Rhemensisi cap,
    _." i>Iri fifte pfa-falionis. 21. . . , _
    sLibf. de Gesl. Lud, Pii. m
    . Trithemius De iliuslr. ord. sancti ijened. viris
    _"„. Epist. 95. '. . libr. ii, cap. 26.
    >Libf. vHist., cap. 1.. n Alcuinus, epist. 20.
    *,s Iji gjris epilaphip. - •° Episl. 169. _ •
    feIh cohciombusfunebribus. rEpist. 167.
    i»Alcuinus ejiisf. 16a, elSangalLlib. i. ? Yila sfsricfiAldrici.
    1 Anastasius Bibliotli. in Yila Adilani 1. r Loco citato,' et in Ghroi.ieo"Hirsaug. ik\ annuin
    i Libr. de ordirie aniijilion., cap. 52, 890,
    k Ipse Amal. loco citafp,
    H7 -'<.-"'..-' P- (IPERCET4RI PR4_FAT{0. =' : - ,;- . HS
    acnobili ibi auditorio clarujsse testatrri. Etalii re-. d benefacja1'uisse,vel ex epist, 154 ad Carolum disci-
    ceqtjqrbs a Paf isiis quoqup .qgepdi.muhereperfiui- Jur,..pbi sic ait: <iSumma Deus Trinitas veslrae
    cfunj 'asseVjjht,.illqruni sequenles bpiiiione.inet ari- bonilati, omnium .dileclissime David, aeterna Testi-
    tuat jieatiludine, quidquid pietatis vel beirignitatis-ih
    clbiJ.atem,gu. celebew^
    hihdamehtpm_.hb "eoeuhi doctissiiqis aliqftot vifis me famuium vestrum, sicut prima cognilionead-
    aiiis jactum fuisse tfadideruni.Anahtem hoc verum; Ventus mei ad vos misericorditer promisistis, ita
    hullisipsesuiifspriptis dedarat. In Francia profectp pihnia fideliter-implestisj.ctjadcumuluih plenissimae
    Je jscholas pUliiicas tenuisse - rcfert epistola & ad yeritaliSj qu^-semper.vBstri psctoris insident tbe-
    CairbluinMagnumhis v.erbis-: Nune verp frigescente sauro, centujilum addidisfisj ut cuhctorumlucecla-
    sanguine" quasi- vespere in Francia «semi_are. nbn .rius qculis patescitj auribusque.per lbnginqtiaterra-
    cesso. »'-S,tepigtola ad eumdeni 86: Nec fasli.dipsa rum resonal mhltormn; js.Inipriini.saulemilli sancti
    seghi.ieslegeritium, inquii, beiuvolentjae-magistri Lupi :T-recensisabbatiam dedit,'utTefei't- anonyihus
    jnste.deputarf debet, si plurimls inclytum vestrae ejus .Yitae scriplor. <iuod et dpse videtur ihnueic
    inteiitiopis. siridium sequentibus; forsitan Athene epislola,126 ad so.orah suam, liis verbis : . Plufi-
    ripvapef-iqeretuf ih FV_jicia:jmojnullo excellentioj'? •inum„mihiplacuii crux quam veslra niihi Jlenigriitas
    quia.'haeeChristi Dpmini nobililata magisterio, oro. _dir.exit. El Crcdovos ajternam habere a Deo mer-
    nehi Academiie exercilationis superat -sapieniiarfl., cedem pro iJlius.opere, el assiduas sancli Lupi in-
    Illa tghtuminod.qPlaloiiis erudija disciplinis; septe- -tercessiones, et laudabiles gnatiarum-aclionesab eis
    nis infbrmala flaruit artibus_'Haoc etiam Insuper qui adillius patrociriia confugere solenl. J Abbatiam
    sqptiformisaricti Spiritus plenitudirieditala, omriem^g quoque Beihlebem, sive Ferrarias in Wastinensi
    saec.uiaris.sapientia. excellit dignitatem.-t Scdin qui. pago possedit, ul inYita sancti Aldrici Senonensis
    busjfranciae provinciis ejusmodilitfcrarum seniina arcliiepiscopiiegitur : nechqn cellam sancti Judoci
    jec.jt.7aut ubinam urbjum,vel-civit?itum Gallicarum ad hOspitiunfpefegrinis pr-estandUiftfcii;ommehda-
    h_ec Athene perfecta-fuil?Forte in. facundissima tam. Est enim de hac testiinbnium Lupi Ferrariensis
    Parisiorum Luletia, ad quam Carolusrex studiumde in epist._ll.adLothariuni regem, cunieamdemipse
    urbe Roma trauslutisse, quod de Grceciailluc trans- cellamaccepisset a Caroli Magni filioLudovicoIm-
    laluni ffterat a Jtoroanis ,. ib Magnq GhronicoBel- peratore ; « Gellam, inquit," sancti Judoci, quain
    gico "legitur?. Plurima sunl quab vetant credere. Magnus Carolusqriohdam' AlcuinOadeleeihosynani
    Primo, quod ^lcuinus, vel Parisiorum:, vel Luteiiaa exhihendam peregrinis commiserat, beate niemoriae
    n.ulljbi,meminit. -Secundo, quod cum in pluribus pater vester nqbis ea ratidneconcessitj sicut fedictum
    Galliaelofcis.fuerit, aut cum Garolo roge, ut Aquis- iilius attestatur; ut quod eleemosyna.superesset,in
    grani apud auetorem YitaesanbtiLudgeri lib, i,-cap.- _nostrum usum cederet. n Nec duliltoquin cella hcec
    3__j.autsine rege-Carolo, ut in Belgica-latitudine b, ab illa maritima cellula differat, cui etiam Jegitima
    Turonis c, in Gentulo d, apud sanotum Ajnandum e, se succfessionedeseruisse scribit Aleuinus >; "iSam
    et alibif : nunquam tamen docuissese verbis apertis illius patronus sancfus Andreas, iiUjusvero sahctus'
    indicat, nisi vel iri jialatio regis,vel Ca_saroduniTuJ Judocus. Illa corpore sanctfWilgisi, -haecsanCti-JU^
    ronum. In palatio' enim scholamfuisse deBionstraht doci reliquiis clara. tliraeqUe taftieii maritini-esilla
    Jiaec ejus ad Gnrplumygrba s : t Ego ignarus, ne- in promontoriis,-quaemari Gceanbset Humbri flu-
    sciens J_gyp!iacam sohbiamin palatio Daviticaever- ' mine cingunlur; iirNorthumbria: ha_cin-Belgiiloco
    sari gloriae. Ego abiens Lalinos ibi dimisi, nescio C maritimo; Wicus olim huncUpato,vel a sinubso ma-
    quis subinlroduxit ___gypiios". » Quod vero et apud ris anfractu, qui Saxonice Wtc appellaturj ut docet
    Turoriosilallicamcrudierit juventuiem, non semei, Rhenanus, vel a slatiqnesecura,- ubi conjrinctioribus
    sed frequenter repelit. -Epislola-45 ad Carolum rc- a_dificiis;habilatur,-si Wie itl deriotat-,ut contendit
    gem : « Aliquoscxpuerisnostrisremiltam, qui reve- Adrianus Juriius; vef a casfello, si' Wic 'castellum
    hant in Franeiam floresBritaiinise-,ut non sit tahtufli soriat, ut Alfricus vetus auclor asserit- :""nUnciiuiem
    modo in Euborica horius conclusus, sed in Turonica vulgo Saint-Josse-sur-Mer."Et cerie quqd locus ilie
    emissionesparadisi cum pomorumfructibus. utve- sanCtiJudoci'Wicus,-seu Wicipluralinumero quon-
    niens Auster perflare-hortos-Liger-i fluminis, fluant .damdictiis sit, et a!>Aleulnoquoque nostrb posses^
    „ aromala illiuB. i Item epistola 101 : < Ego ilaque, sus aperte declarat ip_e epist. U, ubi de soliludine
    licet paruni proficiens, cum Turonica pugno rustici- sua sie conqucritur : _ Ego pene,quasi orbalus filiis
    late. Vestra vero auctoritas palafihos- eruoiat pue- - remaneo doini. DamcelaSaxoniairi,HomerusIlaliam-,
    ros. j Et si ascititiis eiiainflititestimoniis licet-,ubi "CandidusBrilanniam recessit; MarlinUsin YVicos
    Athene illa- nova, de quajiunc dixi, melius collo- - apudsanctum Judocuffliiifii'ihusi'emansit. Item epi-
    cari potest-quam in ejusmodi schola Turonensi? stola-96 adGarolum regem-: « Revertenti me de Wi-
    Nam Sangallensis -mopachus sic ea dere 11: . De-- cus, propter causas necessarias, quas ibidem habui-
    dit autem Albino Garolus rex abbaliam sancti Mar- mus disponere, occurrerunt "nii_riexcellentiaevestrae
    -lini j'uxta Turonicam civitatem, ul quando ipse ali- dulcissimi apices. J Deniquesancti Martini-Turonen-,
    sens esset, illic requiescere, et'ad se confluentes sis abbaliani ab "eodemCafolo rege adhuc regendam
    docere deberet. Gujus ih tantum doctriiia fruolifi-ID recepit, cuhi saecularesoccupationesomninodeclinare
    cavit, ut moderni Gallfsive Franci, antiquis Roma- cogit&ret.floc erilriridem ipse de se teslatur ejiistola
    nis, vel Atheniensibus.-equarentur. » 129'adeUmdem regem, cum ait: « Nani fere ahte
    " " hoc quinquenniunr sceculares oecupationes, Deum
    , CAPUT XV". : iGStor,non flctocorde declinare cogitavi. Sed vestrae
    fiuibus ji Carolo beneficiishonestqtusest. piaeprovidentiaeconsilio transialus sum iri senilium.
    Yerurnj, quia in mentioneni abbatia. saricti Mar-- sancfi Marlirif fldei calholifcaeet ecclesiasticaesah-
    tini incidimus, ojierae prelium cst nunc perscrutari ctioni, donahleDeo proficuum.-> Ante quaiii tamea
    quibus rex Garolus beiieficiis hunc praeclarum ma- Iranslationem, nescioan apud hoc monasteriumnfcci-
    gistrum honestavit, aut quas illi largitiqnes in regno • derit, quod Odo GluriiacensisJ, Helinandusk, Magni
    suo coritulit.Mullanamque regiaebenignitatis in eutn ChrbniciBelgici scriptor l, et alii plurimi narrant,
    ' ''
    a Polyd. Yergil. libr. v Hist. Angl. et Nicolaus •
    sEj.is_. 175.
    Serarius, libr. iv Rerum MoguntiaGarmn. h Libr. i dfeGesl.Garoli Magfti, - -'
    t Epist. 86.' i Prologo in Yitam sancti Willibrordi ' " '
    c Epist. &>,109,101, 132. i ln Tractatu de translatione coiporis sancti Mar=
    a Prologo in Yitam sancti Richarii. • tini. •
    * Epist. 102. . _
    f Epist. iOO.
    -. ' "---..-, - - • _ -3:Apud YiricentiumBelafcrlibr. xxiii, cap. 173.
    1 Ad annum 770. " '•
    .
    119 AD B. F. ALBINUMSEU ALCUINUMD. QUERCETANIPRiEFATlO. 120
    omnes illius monachbs, una nocte ab angelis occisos A riensi futuro, consecravit. Enchiridion quoque, sive
    fuisse, quia praeteritaereligionis oblili sericis indue- piam ac brevem expositionem in quosdam psalmos
    banturveslibus, deauralisque calceamentis incede- luhc elaboravit. Ilem Commentaria super Ecclesia-
    bant : excepto illo solo, qiii angelos percutientes sten, quae dileclissimis discipulis Oniae sacerdoti,
    vidit, et ut ad poenitentiam agendam reservaretur, Candidopresbytero, et Nathanaeli diacono nuricupa-
    eos oravh, ac tandem exbravil. Ademarus enini En- vit. Nec rion lucuientissimos illos septem aliorum
    -golismensishoc in longeposteriora temporarejicit.et comrhentariofumlibros, quosad pelitioriem Gislaeet
    _aliade cahsa pariter accidisse sic affirmat : « Tunc, Richtrudae .Deo dicatarum •virginum, suarumque
    inquit a, scilicet Carolo Calvo regnante, sancti Mar- quondam in Angliadiscipularum, super Evangelium
    tini monachi Turorienses jiemine cogente, ante cor- sancti Joannis exaravit. Pr-eterea.Caroli regisprae-
    pus _ejusdem, abjeclo monachi schemate, schema ceplo, tunc etiam Yeterisac _NoviTestamenli Scri-
    induunt canonicale : sed mox in eis peslis irruit, ut -pturas omnes correxit, et correctas illi.e sanctn Mar-
    una hocte omnes morerenfur, et de reliquo-a canoni- tino transmisith. Psalterium Davidicumper hebdo-
    cis ipse inhabitatur Iocus.» Quae verba mihi suspi- madain disposuit, quod sub inscriptione Officiorum
    _cionem injiciunt, nec usquequaque adhue certum per ferias a Jsanne Baleo citatur, itaque a nobis ex
    esse, quod in Chronico Turonensi reperitur : t-Anno ahliquissimo codice viri illustrissimi Jac. Aug.
    796 Carolum regem instituisse canonicos in ecclesia Thuani nunc primum editum est. Homiliasseu cbn-
    jbeati Martini Turonensis, auctoritate Adriani papae, ciones per annum legendas ex antiquis EcclesiaePa-
    eisque sanctum Alchoinummagislrum suum abbalem tribus collegit i. Librum De virtutibus et vitiis ad
    praefecisse. »' £ Widonem sive Wittonem MarcaeBritannicae comi-
    CAPUT XVI. tem i scripsit. Libellum de Antichristo, quem non-
    nulli -antehac Bhabano, quidam'etiani sancto Augu-
    Caroio Magno,fuit a consiliis, et ab eo Romam le- stino tribuerunt, elucubravit. Vitam et miracula
    galus. sancti Martini sub comperidiomirifice arctavit. Epi-
    Caeterumvir tot et tam prseclaris abbatiis dilatus stolas denique multas eruditione plenas ad Adrianum
    non solum eis magna sanclitatis _acdoctrinae gloria et Leonem summos pontifices, ad gloriosum regem
    praefuit, sed et a civilibus interim negoliis ae Carolum, ad Angelbertumprimicerium palatii Pippini
    reipublicae cura non abfuit. Nam Carolus Magnus regis, ad Megenfridumregalis palatii archarium,' ad
    illum consiliis sibi seriiper inlimum fecit, omniaque jEricurii sive Ehericum ducem Forqjuliensem, ad
    « imperialis aulae, et majora negotia, suaediscretio- Magenharium comitem Senonensem, ad Flavium
    nis arbitrio diffinivit,» inquit aucforYitaesaneti Al- Homerum Caroli regis auricularium, ad Paulinum
    drici Senonensis arehiepiscopi. Quare et ab eo in patriarcham Aquileiensem,ad Laidradum Lugdunen-
    aulam saepe accersitus legitur b, dum absens esset^ sem etNefridium Narbbnensem episcopos, etad alios
    ac Romani etiam de justitiis sancti Petri contra Lon- plures. magnae auctoritatis ac potentiae viros scri-
    gobardorum regem inquisiturus una cum Georgio psit. Nam de aliis ejus libris.non adeo plane constat,
    episcopo, et Gulfardo abbate, ab eodem principe le- ubi vel quando compositi sunt : Vita dunlaxal san-
    "gafus est, ut refert Anastasius.Bibliolh. in Yita cti Willibrordi, quam in Anglia; Rheloricisque et
    Adriani I papae.Gumque iuter Offamregemet dictum Dialecticis prwceplionibus,quas in palatio regts ela-
    Carolum aliquid dissensionis exbrlum fuissei, unus P boravit, excepiis. Tribuimus vero eliam illi Libros
    adhuc prae caeteris est electus, qui pro pace in illas" Sacramentorum ac De divinis Officiis,quia sub ejus
    partes mitlereturc. Denique Romam cogitans idem nomine jam anlehac -excusi sunt, etsi nec conje-
    Carolus anno 800 optavit secum eum ducere ^. Sed- cturis deslituimur, ultimum ab eo nunquam fuisse
    duabus epistolis excusavit se, fumo sordentia Turo- conseriptum. Auctor enim illius quisquis sit, Galliae
    norum tecta auratis Romanorumarcibus praeponens"e: Braccala. incolam se profitetur (cap. 54) : exem-
    rogavitque regem, ut dimitteret eum fideiiter et in- plarque vetusto stylo exaratum, cujus ope 12 capita
    stanter orationibus cum Deo servientibus .apud san- integra restituimus, quaeslionemde Natalitiis san-
    ctum Martinum iter suum adjuvare f. Qua re impe- ctorum capiti 18 subjunctam ascribit.Elprico mona—
    trata, certior fafctusGarolum Gallici liitoris perlu- cho, qui juxta Trithemium floruit anno 1040 et de-
    strare velle littus, antequam in Italiam descenderet, mum in eo (cap. 32) festivitatis omnium sanclorum
    occurrendum tamen illi putavil in Ceululo • "apud institutio Kalendis Novembribus memoratur, quo.
    sanclum RichariUm: ibique cum eo Paschalem festi- die tamen eam longe post Alcuini obilum in Gallia
    vitatem celebrans s, scripsit, seu potius emendavif _acGermania celebrari coepisse, scilieet anno 855, -
    Yitam ejusdem sancti Richarii confessoris, quam et ex Sigeberto. et aliis facile riiscitur. Quidquid sit,
    ipsi regi piissimo Carolo dedicavit epistolanuncupa- plurima insuper ejus scripta ferunlur, quaetempo-.
    loria. rum sive injuria sive negligentia adhuc latent.
    CAPUT XYII. , CAPUTXYIH.
    DocuitTuronis ad exlremumvitwdiem, ibiqueplurima Ejus obilus; sepullura et sanctitas.
    voiuminascripsit. \"
    Tot igiturac tantorum ingenii ornamentoruni
    Inde aulem Turonos reversus, quam ab initio- laude clarus, suh umbra potentiae et sub tegmine
    vitaerationem instituerat, ad extremum usque aetalis pietatis Caroli religiosam ducens vitam t : totam -
    suae dieni reliuuit. Ibi enim pie sancteque vixil, et infirmitatis senectutisque suae consolationem in
    juventutem Gallicam erudire continuans frequenti - "Deum intendens, inter fratres in ecclesia sancli
    eliam ac frugifera voluminum editione laudem sibi Martini Deo.fideiiter servientes, tandem sicut desi-
    nunquam morituram peperit. Potissimum vero derabat, feliciter -requievitl anno Christi 804 se-
    Qumsliones, vel ut ipse vocat, Interrogationes de cundum oranium pene antiquorum teslimonium m,
    libro Geneseosillic composuit, ac eas Sigulfo veteri et ad coelipraemiaevolans xiv Kal: Junias, in eadem
    et individuo socio, successorique in abhatia Ferra- ecclesia cum epitaphio, quodipse sibi vivens posue--
    a In Chronico. t Epistola quaepraecedit libr. vi Comment. sancti
    b Epist. 109 et 132. Joan. etepist. 151.
    c GuillelmusMalmesb.libr. cit. 3 et 4. i Anonymusin ej'usYita.
    a Epist. 96 et 109. i Annal. inc. auctoris et Yila Caroli Magni.
    « Epist. 109. - Epist. 153.
    f Epist. 96. i Epist. 129.
    g Yita Caroli Magni, et Alcuini pfacfatio in Vi- m OdorannuSj.Chronicon Turonense et Lemovi-
    lam sancti Richardi. cense, anonymus ejus Vitaescriptof, et alii.
    121 DE B. F. ALBINOSEU ALCUINOVETERUMET RECENTIORUMTESTIMONIA. 122
    rat, a-suis sepultus est: Falsum enim et quod YVil-.A lum promeruit, ut "docent arionynriisih ejus Yita,
    lelm. Malmesb. asserita,.euni apud sanctumPaulum Flodoardus -lib. iii Hist. Rem. cap_21,sanctiI\Iarlini
    in Cormaricensi coenobiodiem obiisse : et quo.d al- canotiicus in Chronicis , et Rhabanus, .archiepisc.
    ter recentior annotal k, sepulturam in Hersfefdensi Mbguriciacensisin Martyfologio.Atque haec.feresurit
    ecclesia Fuldae vicina accepisse. Denique, post.ex- ' de Alcuino diseere licuit exipsius
    omnia",quae » Ope-"
    tremum vitae diem beati.quoque, sive sancli titu- ribhs. . .
    .. a Libf. i, cap. 3, de Gest.Reg. Angl h Browerus libr. i, Antiq. Fuld.jfcap. 10. ,

    DE BEATO ALGUIWO
    - CAROLIMAGNlPILEGEPTQRE

    TESTIMONIA VETERUM ET QUORUMDAM RECENTIORUM SCRIPTORUM.

    pientia sic perfecte instruetos, ut_fuerunt Hierony-.


    mus et Augustinus.. Ad quod ijoctissinius Albinus
    Eginhartus in V-ita.Caroli Magni, apud Bouquet.,] g ex ipsorumJcomparalione merito se indoctissimum
    Script.Ber.Galiic.tomo V, pag. 99.
    Pisanum diacbnum jttdicans, in, quarifum jiullus mortalium in corispectu
    IndiscendagranimatieaPetrum terribilissimi Caroli audere praesumeret, maxima in-
    seriem audivit, in caeteris disciplinis Albinum cogno- dignatione^concepta, -sed pariimper ostensaj, respon-.
    mentoAlcuinumitemdiaconum; de Britannia Saxo-1 dit: «Creatqr.coeli et terrae similes-illis non"
    nici generis hominem, virum undecunque. doetissi- -habuit, et.tu vis habere duodecim?» '- plufes
    mum, praeceptorem habuit : apud quem-et_rhelo- "
    lvt - - ' -
    ricce et dialecticoe,. praecipue tamen -astronomiae -- • . ,
    Vitmsancli Aldrici Senonensisar-'
    ediscendae pluriinum ' et " ,'f emporis fctlaboris imper-. Anonymusscripfor
    tivit. ' ' ' ' chiepiscopi, nec non Ferrariensis abbatis, apud
    H. Mabill. smc. iv, Ben., pag. 568. -
    Sanctus Paulinus 'patriarcha in epist. ad Parentes sancti Aldrici eum Deo, perpetuo servi-
    " Carolum Aquileiensis lurum monaslerio praesentaverunf, quod in honore
    Magnum-de libris; quos adversus Felicem beafae
    episcopum scripsit, apud Madrisium Opp. sancti hate, Mariae erat fundatum.' ubi^suh Alcuino ab_
    Paulini; pag'. 168". inagistro lilterali, cui j'ani dicti coenobii (Fer-
    _ Haec quippe specialia' precum mearum Iibamina rariensis-sc.) administratiq tunclemporis erat coiri-':
    missa, mbnachalis disciplinsesuscepif ' irisignia.
    singulariter, pectoiis meipurissima ihcitante devo- Y.. ,
    tione,' in conspefclu'orthodoxi principis, terraeqhe _". ,"_', ''-;
    doinini-praeribare festino : cjuaterius,hoc nostrum, f-Altfridus episcopusMonasieriensisin Vitasancti Lud—.
    Ucet"non preliosum, quodcunque tameh" munuscu- '•* geri, lib. I num: 9 ef.10, apud_Mabil., swc, iv
    -
    lum; ad-manus reverendissimi viri, et in divinis Te- Ben. part. \, pag. ;21. _ ",,-.
    bus peritissimi et praeclairi, Albini scilicet, summae- Alcuinus illoin loco (Eborafci)tuncmagistercrat,
    rfcligioiiis praeeipui oratoris veslri, mihique super qui postea temporibus Cai^qlijunioris (habita ra-
    oninia"flaventiUmfavorum dolcissimi mella, urgen- tioiie Garoli Tuditis avi sui, id.est Caroli -Magni) in
    tilius vestris citius "enefandis imperiis deferatur. Tufonis etin Fraricla magisteriurhexercuit: cui sta-'
    Nescio plane, si p&S-imquandoque in alio haeCcon- tim vir-prudens Liudgerus' sedulo' jungebatur, hau-
    gesta volumine', iriviolabili' charitati- illjus meis- riendo ob eb spiiitualia dogmata..-..,-Liudgei-us igi-
    viribusimpeflire. Non quod hisille indigeat, sed uf tur cupiens saturare se praelibati dulcedine favi",-
    ex-liis clarius detur-intelligf.cujus dilectionis et ami- petiit&h abbate Gregorioiicentiahi fedeuhdiadma->
    citiae erga eum pleni anioris duleedo meo semper in gistrum Alcuinum.- -Tunc Gregorius et pareiitfcs'
    pectore quantocius suaviter saporala dulcescat.' ejusdem Liudgeri quandoque precibus -victi, direxe-' ,
    ra." runt eum ad praefatuin "magistrum Ehoraicae civita--
    Sangallensis monachus, lib.-i.de Gestis Caroli Magni, lis Anglorum, praebentes quae iUi opus-erant in.via.-.
    apud Bouquetum, Script. Ber. Gall. tomo V, pag. quem magister illustiis Alfcuinuscum magno susce-'
    107. . pit gaudio et mansit ibi annis tribus et mensi-_
    Audito autem Albinus de natiorie Anglorum, quam -bus sex, profieiens in~doctrincestudio..... TuncAl-
    Ca- cuinus necessitate compulsusilirexit Liudgerum cum
    gratanter sapientes viros religiosissimus regum
    rolus susciperet,- conscensa navivenit ad eum, Qui " conem praefatisnegotiatoribus: misit etiamcum'eo et dia-'
    eratin omnilatitudine-Scripturarum supra c_.teros suum, riomirie Pulul,' timens he amore di-
    illius civitatfemadiretet... aii-
    modernorum temporum exercitatus, ul -pote disci- scehdialiamregionis
    pulus doctissimi Bedae, peritissimi post Giegorium quas paleretur insidias. Dicebat enim, potius se velle;
    ut filihs suus dileclus illic quidquam'
    tractatoris. Quem usque in finem vitae jugiter se- mori, quam
    cum retinuit, nisi quandoad ingruentia bella pro- patefetur lethalis mali. Direetus itaque' Liudgerus
    cursu. pervenit ad -patriam suam, bene
    cessit, adeoutse discipulum ejus et ipsuin magis-' prospero in.structus, habens secum copiam librorum... Dia-"
    trum. suum appellari "voluisset. Dedit autem illi ab-
    batiam saucti Martini juxta -Turonicam-ciYilalem,- conus vero, qui venerat cum eo, ^uxta disposilionem'
    Alcuini auctus benedictionibus,-pei.rexitRo-.
    ut quando ipse absens- esset, illic requiescere et ad magistri
    se confluentes docere deberet. Cujus in tantum do- cuiho mam, iterum Teversurus; qui etiam postea cum Al--
    ctrina fruetilicavit, Ufmoderrii Galli sive Frarici an- venit in Galliam in ofdine presbyterii, quem
    additur in cod. Budicensi apud-Bollahdianos)'
    liquis Romanisct Atheniensibus a_quarentur. Item (uti acceperat Romae cum licenlia abbatis sui.
    _ ibidem, p'a^.,110: Glofiosissiinus itaque Carolusper
    VI... . '
    ^totum regnum, suum studiaiitterarum florere con- :-..-- ,.
    spicieris, sed ad maturitatem Patruni proecedentium Anonytnus' scriplor Vilw sancii Liudgeri episcopi,
    non pefvenire condolens, el plus quanimortale Ia- • apud Mabillonium smc. iv:" Ben. lib. i, cqp. .6,-
    pag. 37. - -'•
    borans,- ih hanc taediatus vocemerupit: i 0 utinam f ',",'.
    haberem duodecim clericos ita doctos omnique sa- Eo teriipore in Eboraica civitate^famqsusmerito"''
    123 DE B. F. ALBINOSEtf ALCUINO 124
    magister scholam Alcuinus tenebat, undecunque ad A"'Cormarine, quodsedificaveral, colloeavil.Fuere etiam
    se confluentibus de magna sua scientia conimunicans. et hi, ut rebr, xx Cumpraelato sibi magistro; ad
    fiujus mox, ut illuc pervenerunt (AlUbertuset Liudf quorum bonum conversationis exempluni. magna
    gerus), Liudgerus familiarem amicitiam adeptus, spa- est aggregata multitudq monachorum.
    tio qiib Inilri deiflorabantur, ad euriisedulo" de sgri- X.
    pturis ihterrogantem accessit. Yerum cum sacris oiv
    Radbertus in Viia sancti Adalhardi-abb.t
    diuibus percepiis ad eum, qui eos miserat, redeun- Paschasius num. 21, apud Mab. I, cit., pag. 516.
    tes venirent, Aluberlus cunj Gregorio pii laborem
    operis assumpsit. PorrO LiudgerusAlcuini desiderio, Ob hoc autem (Adalhardus) ab aliquibus, ut epi-
    etamorediscendi reditum, si fieripossit, meditaba- stolae magistri Albiui ferunt, Antonius voeabalurja
    tur. Quod cum saepius tenlanli Gregorius tandeni nonnullis.yero Aurelius Augustinus.
    diffieillime concessisset, paratis cum ejus adjutorio -"-"-'_' XI.
    et parentum suorum, quae talis peregrinalio ppsce- Beatutn Alcuinum scripsisseVitam Caroli
    bat, remeavit Britanniam. Suseipiens euin magis- Magni dici-
    tur-in finerYitw ejusdemimperatoris ab Eginhardo
    ter honorabilis magna, cujus animum hoverat, coluit editm, apud Bouquel, lotn. V Scripl. Rer. Gallic.
    charitate, trihuscjue-continuis atinis paternainmp- - -pag: 10a his verbis.
    nachorum nionasterio sollicitudine efudiens, quarto
    anno dimidio apprime eruditum ad patriam remisit^ Beliqua actuhm ejus gesta, seu et quaein carmini-
    Item cap. 14 : Gloriosusiniperatqr Garolusejus (Liud- bus vulgo canuntur de eo non hic pleniter descripta:
    in Yita, quain Alcuinus de eo scribit.
    geri) faniam ahdiens, prpdente eum maxime Alcui- I» sed.require
    no praeceptoi'e quondam suo, qui eo tempore de Quw verba vitw ab'Eginhardo scftptm ab alio quo-
    Britannia in Franciam venit, misit semel et iterum, dam addita habentur- ex v.ho xod. ms. bibliotliecm
    atque Htteris Alcuini a ejusdem ad se eum vehire Thuanm. . XII.
    ,
    mandavit. Et cap. 55 :« Yidit quoque hoc (sptendo-
    rem lucis in dbitu saticii Liudgeri) et mirandus impe- In Spicilegii d^Acherianitom. IV, pag. 485; in The-
    rator Garolus, qui eo tempore inAquis palatio mofa- - sauro mdnasterii-Centulensisanno 831 descriplitne-
    - ' '
    tus est. Eadem namque hpra pro inspectiorie side- moratur
    rum cum Alcuino i>, a quo astrologiam , didicerat, '
    Missalis Gregorianus et Uelasianus modernis tem-
    fuerafr egressus.j poribus ab Albino ordiriaius. Et LectionariUs plena-
    Yll. fius a supra dicto Albino ordinatus.
    Hariulfus in Vila sdhcti Angilberti, num. 11, apud XHl.
    Mab., swc. iv, part. i,.pag. 117. 1« egregiawdice ms. Carnutensis ecclesiw,continente
    Albihusa venerabili Angilberto accersitus Cerilu-' . librum, qui C.omesvocatur, teste Mabillonio,swe. iv
    lam Yilairi gancli Richarii antiqua siniplicitate ne- Ben. in additionibusel correction\bus pgg, 767 hmc
    gligentius digeslam venusfo sermone coinposuit, verba legunlur post mediutn.
    praemissa operi .praefatione ad eumdem gloriosum . Hunc codicem, qqi ab ecclesiasticis yiris Comes
    Augustum Carolum, in qua patenter.monstratur beati -appellatur, "tua, lector, noverit perspicacitas, ab'eo
    Patris Richarii magna et pluriora fuisse riiiracula, codice sumptum, qriem conslalab Albino, erudifis-
    quam ille exiguus Vitaeejus textus enarrabat. Antl- "Msimo vifo, Carolo sapientissimo imperatore praeci-
    phonas quoque et responsoria vel hymnos de eodem pierite, lima rectitudihis esse politum alque emenda-
    sancto composuit, ut magni Patris festivitas nihil- tum. Qui codex licel a multis haberelur, a
    ominus congrui officiihaberg videretur. plerisque
    tanieri mendose et non bene distincte legebatur. Ob
    VTH. id studii fuft ejusdem Dei culloris, ut a praefaloviro
    Ahsclwrus.hiYita ejiisdem sancti Ahgilberti, num. 10, ad purum cbiTigeretur, et distinctionibusartis gram-
    lhalicae pronuntiandi gratia disfingueretur: ita vide-
    apud Mab., pag. 128. ul legentibus ejusdera codicis texlusifer pla-
    .-Sane lihellum de Yita sancli Hicharii sermone ljcet, hu.mpamderei, et audientium auribus nihil inconso-
    simpliciofe digestum eyocalo ad se Albino magistro num afferret, simplieesqupque errare non sineret.
    .-eoniptiusatque lucidius componj et transcribi fecit, Nobis autem curae ita hunc eniendate atque dis-
    omissis illis miraciilis, quae Bomini confessor in di-. tincte transcribere, fujt sicut ab eodem
    versis locjs, ac regionibus copiosepatravit, de quir datus exstat atque distinctus, etc. magistro cniGii-
    Tiusseorsum codex maghushabebatur. Hymnos eliam - -
    tam noeturnoi quam diurnos et antiphonas cum . XIY,
    responsoriiSj sumpta materia de vita ipsius, idem Amalarhis Libr. de ordine Antiphonarii cap. 58 in
    Albinus co_-iposuit. BibliothecaPP. tom. XIV, Edit. Lugdun., de Re-
    ' IX. sponsoriis Psalmormn, pag. 1056. _ .
    Ardo seu Smdiagdiis in Yicia sancti Benedicliabbatis - Audiviillbs canerein isto ordine, quando videhar
    esse"ante Albinum doctissimum magistrum to-
    Anianensis, hum. 36, apud Mab. t. cil., pag. 20S. p puer
    - Alcoinus quoque ex genere Anglorum, ordine levi- lius regionis-noslroc,cujus aueioritate deleclatus et
    fretus, postqiiam liberlate uaus sum canendi, quce
    les, sapienlia praeclarus, sanctitatis merilo venera- congrua mihi videbantur, coepi illos canere ab 0.eta-
    bilis, regens monaslerium beati Marlini confqssoris, vis Penlecostes usque Kalendas Julii. Et cap. 67 de
    qui fuit Turonensium pontifex, quique in aula glo- Officioin Dedic. Eccles. pag. 1058 : Audiviillas {an-
    riosi imperatoris Caroli omni honore dignus habe- tiphonas) in ea fesfivitate canere Alliinum, docfissi-
    batur, audita expertaque viri Dei sanctitatis fama, muiii magistrum nostra. regionis, de quo scepc men-
    inviolabiliseilli charilate conjunxit, ita ut ex suis tionem facio.
    epistolis ci saepe direclis, aggregatis in unum, unus XV.
    conficeretur libellus. Dalis itaque illi muneribus po-
    stulal obnixe sibi monachos dari; cui cum protinus Teganusinepist. ad Haltonem, apud Martene, lom. 1
    Venefabilis pater assensum praebuisset, equbs misit,- Ampl. Collect.', paq. 84.
    qui eos ferrent: quos in monasterio, cui nomen est . Cum mihi diu cogitanti quid ex paupertale mea
    -. Desunt haelitteraaAlcuini ad Liudgerum. Nec if rum de hac circumstantia rursus nilril habet alfep*
    lhrum"mentionem Tacit Altfridtis. Yilaescriptor Altfridus. Yid. Mab. Acl. s_ec,iv, pag,
    "t Ex hoc loco, inquit Mab., patet, Alcuinum su- 767, etlibf. xxvn Annal.,pag. 36t. njim. |p.
    perstitem fuisse anno 809, quo obiit Liudgerus. Ve-
    '"
    __s- VETERUM.ET RECENTBRUM TESTIMONIA. 126.,
    .estr-_seren__-Pr.-se.-ti_. praesentare potuissem .. - A religiosi et docli: quorum fidein et doctrinam apo-
    nihil aliud ad lnentemcucrirrii,, nisi ut .aliquodophs. stolica sedes Rpmana' nori sblUmbenignissime acce-, -
    culum sanetorum Patnjm yobis dirigerem, in quo ptavit, yefuni et ihultis' laUdibus -extu-it,-sicut in
    "sanctum jngenium vesttum exercere potuissetis: et scriptis jpsiiis sancts -sedls invenimus, -qugeeccle- -
    "ideo istud volumen vobis transmisi, quod sancius siaenostrae ab eadem,eccle_siafum:matreaccejieriint,
    Alcuinus, summus scholastious ex variis libris saricti tempore-divaememofiaeGaroU imperatpris, quandq_-
    Augustini congregayit
    ' iri uhUin; quod pcrilissimq syriodus.jiro cognita infidelitate Felicisesthahita,"-
    ac nobilissiwo iriiperatofi Cafolo trad.idit: sicnl ma- ei -ad Romanam Ecclesiam,- veiut ad apicem ecele-
    xima necessilaV est mortalium de divina nalura ac siarum 4ransmissa. Sed et corum scripta quilegit, ;
    essentia; -det,a__eyn-. gignentia Dei Patris; de aeterna quam sint laudanda et recipienda intelligit.' Flo-
    nativitate Fifii Kei; de aeterna processione Spirttus do'ardus Hist. Rkemensis Eccles. lib. in, apud Sir^
    gancti.etc. ' ' mondumlotn. IV Op. -cap.M, pag. Wl>,'refep;,Hinc--
    XYI. marain in epist. ad Rhabanum Maguntiaepfaesulem -
    LvmusFertariensis in epist. il ad-Lotkqrium regem, a-sefei1©,huiie beatum RhabanUm solum tunc tem-
    tom. KV Bibl. PP.pag. 9.' - pofis de discipulalu beati Alcuini relictum. -
    Cellam saricti Judbci, qriam riiagtiusCarolusqubn- XXII.
    dam'Alcuiij.6a_leleemosynain exhibfcndamperegrinis Microiogus " de Eccles. Observ. cap. 60 tom XVIIh
    vfcsier ea - Bibl. '490.- - ,- -
    cqBimiserat, heatae meinbriae "patef nobis PJ>., ptrg.
    ratibne cbiicesslf, sicui edictriin illjris altestatur, ut j- Sciendum autem quenidam Albinum magistrum
    qiiod eleeriiosyn.cesuperessel, in.ndstfum usum cede^' " Caroli imjieraloris rogatu sancli Bonifacii' afchiepi-
    ret. Idem ih epiht. 20 dd .Aituinum, ibid. pag".12 :. scopf,utaiunt, missalesoraliones de sancta Trinitate
    Iii versibus moralibus,"quo.s,Alfcuinus b!icilUredidisse composuisse; et in"secunda feria he "sapientia; in -
    slatera gieposfta esl: teflia de Spiritu sahfcto; in quaria de charitate,'
    Non libfsit modiusdupiex,nee statera duplex. in" quinta de angelis; in sexta de cruce. in sabbato -
    - - " de sancta Maria. £t paulo post : Pecit tamenidem •
    XVII.
    monasterii sancti, Vedasti AtfMnus in sancta Ecclesia non conjenmendum
    Ex.dntiquii thpnumenth -NairiGregoriaflas orationes in Libris Saeramen-
    Ferreolus' Lo.crius in Chronicd suo. Belgico hmc„ bpns. tbrum collegisse asseritur, paucis alns adjectis,:
    xefert apud Lambecium Commeni. de Bibl. Cms.
    ' qSas'tamen sub obelo notandas-ess.e indicawt. De-
    "Vindpb. lib: li, cop. S,'j._.c/."402: inde alias oraflories sive praefalione^,-etsi non Gre-
    _ Raddo /abbas sancti Yedasfi) a'd res iristauran- gbrianas, ecclesiasticae tainen celebritati idoneas.
    das divino munere"" datus anno 793 exspectaliorii collegit, sicut prologus testatur, quem post Gre-
    omnium cimiulate. resporidit; qui am¥usturii foeda- gofianas orationes inmedio ejusdem Libri collocavit,
    tufriqueincendio templum magiiifice iristaurayit.,,,- xxin.
    Missale implicatum* satis' (uf feiebal .coft. itid tem- Hefmdnhus.Cdntractusin Chronicg gd mtn. 799, apuA
    poris) examini Alcuini' subjecit; cujus descripta.
    etrajriiiiinj cxsfaatapud nos ad Raddonein epistote, Bouquet, fpm. V, pag.~369".
    alque.aiiquot vfcrsus, quibus Qpera ejusSem poste- _ His temporibus Alewinus, qui et Albimis, apud -
    ritati commendat. , , .' i .reges' oa-terosqtie, vifa et doctrina " -
    clarus liabetur.
    - "
    , . XYIII. . - . XXIY.
    Annales "" Fnidensesad annum 791 ttpiidBouquet, tom. Odorannus monachus sancli Peiri ¥m§eiiori.\iil'
    ¥ Scripf.->Rm'.Gallic., pag. 330.'' ': Chronico, apud Du Chepnptom. II Script. Fratic. •
    His tempqrilmJi A_fcuinu'_,cognoiiienfoAlbinus, pag. 636;, . . . .
    sahctitate ef dbfctiiha"ciarus habetur'. ,;" - '" Anno 804 obht Alcuinus philosophus, ahbas saii-
    " cti Maytini. Eadem^quoad annum obitus beati Al-
    XIX., , cuini habentur in diversts Ghfonicis apud Bovqiiet
    "
    Rhanan%sMam-us.in Mgrlyrologw. tom. V sm-piuscit. pag, 386, C. . _
    . Decimq quarto Kal.Junifdepositio dominiAlcuinf. xiv.
    ' - - '-
    XX. Sanct\is -Odilo qbbas Clnniacensis it\ Vita sancti Mct-
    Anastasius Bibliothecarit/isin Viia Adriani I pdpw,~ joli decessoris sui tom. ' II Maii ''"--'Boland.j pag.
    Edit. Muratorii torh.lll, p. 184. . '687, edil. Venet.
    Post haefc conjunxefiint ad sedem apostolicam Ego vero ultimus servorum illius -servulqs noif
    missi saepius dicti Garoli excellehtissimi regis Fran- alia_,sed ea .quSeipsi praefati sunt stylo p_upefe afc
    corhiri- et-patritii-Rdnianorum fid est, -Ueorgius breyjssimis disthietioniliUsrapiiuiatimquqquombdb
    -sanctissimus fepiscopus;Gulfardus religiosus alibas af^.us siinian.nOtare,-s_cuf,us.Alcuinummajoris Ca-"
    -el consiliarius,"seu Albinus, deliciosris ipsius-regis,-. roJi imperatoris magistfum : slc et inipar .eo, quan-
    inquirentes sipraefatus LongbbardoriimTex -atelol* •D tum peccafor jqsto, illitteratus pefitb,- fafi nesciens-
    tas civitates e'tomnes justitias-beafi Petri reddidis- faounclissimo. Ille summiel infcomparabilis vifi qt
    set, sicut false in Frariciam dirigebat, asserens se sanctissimi. -
    sacerdolis Marlini Yifama Sevefo Sul-'
    omhia-retfdidisse. *°.' pifiq altissimq ?lylo descriptam dietis pleiiiorihus
    XXI. elueidatam, ad nostrairi nqstroruihque siihijiurii de-
    Hincmarus et reliqui episcopi sum provincimhvepist. stinavit nolitiam. 3imi nemo jiost,apostolbs beatis-
    simo aequatur Martinb, ita et ego hiiutuhime iriipa-
    ad' Carolum regem priori bperi contra prmdesti- rem
    itatianosprdifim totri. lOpemm Hincmari. profiteor Alcuiuo.
    Eorum etiarii sententias, qui divina digriafiohe, _.XXYI,
    Ex Necrologiqms. £,apituli nietropoiitani Sq(isb\ur-
    postquanf jpse fcanona- beato Gelasio conscriptus
    est, sensu et doctriha eaitliolifca, el sanetitate ..con- " gensis scriptp eirca finem smc. xj.
    versallonis in Ecclesia floruerunt, et ab - ipsorum ix Kal: Febr. Arh. Srchigpiscojius obiit.-dnodeef.
    dfthodoxorum Patram, qui in eoilem canone anno- mus a sanctb Rupfcrto,-'pfimUs'archiepig__piis, deeor
    latfsttnt,- fifieli, qhia catboliea, doctrina nihil disso- ethonor hujus ecclesiae_:qui inter alia-innumera'
    hufa,-nihii diversuni ^cripsfcrufttvel docherunt,re-. et laudabilia Opera plus quam 150 volumina jussit
    vterehtia.pafi -amplectimur; veluti veherabilis Bedae Mc conscribi, cujus Yiiam Albinus jnagister .fiaroB
    -presbyterifetc.,. ac venefaridasmemori» Paulini pa_ -per sua scripta plurima, qusehic apuq.jio^surit,, ' nml-
    ''" .
    triafchae Aquileiensis parochiae a^ue- A_.rihii yi.. Jjjm.fcollaudfttet.extdjrif. ,. ","'.'''
    127 DE B. F. ALBINOSEU ALCUINO ._»,
    XXYH. A magistrum suum Albinum, id est, Alchoinum,prg_-
    fecit. Erat autem Alcuinus natione Scotus, ingenio
    Rogerusde Hoveden,parte priore AnnaliumRer. Angl mirabilis philosophus, non lantum praepol-
    Anno 792 Carolus rex Francorum misit Synoda- clarus, lens sciehtia
    lem.Librum ad Britanniam sibi a Constantinopol ruin sludioquelitterarum, quantum ethonestate mo-
    virtutum.
    directum. In quo libro multa inconvenientia et vera
    fidei contraria reperiebantur; maxime quod pem xxxin.
    omnium orientalium doctorum, non minus quan Helinandus apud Vincentium Bellovacensem libr.
    trecenlorum et eo amplius- episcoporum, unanim; xxin Speculi hisiorialis, cap. 173.
    assertione confirmatum fue.rit, imagines adorari de Hic Alchuinus a
    bere : quqd omnino Ecclesia' Dei execralur. Contr; ad Carolum, ab eoregibus Angliae-pro pace missus
    auctoritate di fotus csi hospilio et apud eum
    quod scripsit Albinusepistolam, ex resedit, vir undecunque doctissimus ; qui Carolum
    vinarum Scripturarum mirabililer affirmalam,illam instituit in diaiectica et rlfetorica et praecipuein
    que cum eodem libro ex e
    persona epjscoporum ; asironomia. Hic omnium Anglorum post beatum
    principtim nostrorum regi Francorum attnlit.jEadsj. 1 Adehmim etBedam dociissimus fuit el
    habel Malhmus Westmonasleriensisad annum 793. plurihus li-
    bris ingenii periculum fecit. Praelalusest inslitutus
    XXYffl. a Carolo monasteriq beaii Martini Turonensis. Hic.
    Wilhelmus Malmesburiensis libr. i de Gestis Reg inserilur historia seu fabula de extermiriaioribusAn-'
    Angl. cap. 3. gelis, monachos Turonenses nimis deliciosevivenlcs,
    nno -exceplo, gladio percutienlibus et interficientibus.
    Hic est Alcuinus, qui a regibus Angliaemissus ae' r, "
    regem magnum Carolum ibi apud eum seu terra Pergit dein Helinandus : Hoc itaque monasterium
    amcenitate seu regis humanitale captus resedit, ma- post hoc, ul dictum est, donante Garolo suscepit
    regendum Alchuinus, scienlia vitaque praeclarusf
    gnique apud eum habitus imperialemanimum, quan qui et sapientiae studium de Roma Parisiis frans-
    tum ab auUcis curis vacabat, dialectica, rlieioric.
    et etiam aslronomia probe composuil. Efat eriin lulit, quod illuc quondam a Graecia translatum fue-
    bea ral a Romanis. El Vincentiusipse loc. cit., cap. 174:
    omnium.Anglorum quos quidem leg.rim, post Scripsit auiem Alchuinus, qui et AJbinusde Sancta
    tum Adelmum et Bedam, doctissimus, miltisqui
    libris ingenii pericolum fecit. Jacel jn Francia apuc Trinitate libros tres. Scripsilet ad discipuloSsuos
    sanctum Paulum de Cormarico : quod' ccenobiun unum. Dialogorum librum unum. Sententiaruni librum
    Carolus Magnusejus consilio construxit; unde ho Super Genesim ad. litteram librum unum.
    victus et Super Cantica Qanticorum librum umiin. Epislola-
    dieque quatuor monachorum potus prc rum librumunum. Super Ecclesiaslen librum unum.
    ejusdem Alcuini anima quotidianae infertur ^leemo-
    in eadem Ecclesia. Super Joannem. libros septem. Ad-"Eulaiiamvirgi-
    synae nem de ratione animae librum unum. Ad Fredegi-
    XXIX. sum Dialogum de Trinitate librum unum.
    Honorius Augustodunensis libt\ de LuminibusEccle-
    sim tomXXBibl. PI>.,pag. 1038. XXXIY.
    Alcuinus natione Anglus, Eboraicae-civitalis dia- Canonicus Senonensis anonymus, qui gesla Senonen-
    sium archiepiscoporum scripsit ad annum 779.
    conus, officio scholaslicus, dignitate abbas, magi-
    ster Caroli imperatoris scripsit breviter omnes libe- C IUo tempnre florebat Alcuinus alumnus et erudi-
    rales arles ad praediclUm imperatorem, et multa loj' Caroli Magni. Philosophus erat, Anglicus ge-
    alia praeclara. nere. Ab ipso Carolus Magnus omnes arles libe-
    XXX. rales didicit. Huic Alcuino^Carolus commisit mo-
    nasterium sancti Martini Turonensis regendum., Et
    Sigebertus Gemlacensis monachus in Chronicoac
    annum 790 Bouquet tom. V, pag. 337. postea: Anno Domini 804 obiif Alcuinus, qui regem
    Carolum docuerat.
    Alchuinus deBritannia oriundus,magisier delieio-
    sus regis Caroli, scientia litterarumpraepollet in XXXY.
    Gallia, cujus praecipue magisterio ipse rex omnes Guillelmus Nangius in Chronico.
    artes iiberales didicit. Anno 806 (Leg. 804) Alcuinus magister Caroli
    -Idem de illustribus Ecclesim scriploribus cap. 82.
    Alhuinus sive Albinus, de Britairaia oriundus ef fecerat, Magni quem ecclesioesancti MarliniTuronensis prae-
    obiit.
    inde ab imperatore Carolo evoealus el tanta fami- XXXVI.
    liaritate ei acceptus, ut appellaretur imperatoris Durandus Mimatensis episcopus, lib. vi
    deliciosus, cujus maxime magisterio ipse imperator Guillelmus Ration. divin. offic, cap. 114.
    omnibus liberalibus arlibus initiari satagebat, multa
    scripsit. Scripsit in Genesiii Dialogum, ad Wido- Rursum eum Atlilarex, qui Christianospersecu-,
    nein comitem De virtutibus et vitiis librum, de qui- tus est; vere omnia volumina Christianae religionis
    busdam psalmis Enchiridion. Fecit tractatus super destruxisset Alchuinus magister Caroli et Ludovici
    Evangelium Joannis. Scripsit ad ipsum imperato- D filUejus, rogatu Bonifacii archiepiscopi Maguntini,
    rem libros de Sancta Trinitate. Respondit Quaestio- multa de ecclesiaslicis ofliciis conscripsit. Unde
    nibus a Fredegiso sibi propositis. Scripsit Progno- el Maguntinq concilio approJianle, ul habetur de
    sticon de ftituro saeculo. Scripsit ad Eulaliam virgi- Cdhsecr. distinct. 5, inslituit, quod a festo Paschae
    nem de natura et immortalitaie animae. Jussu im- usque ad Dominicam islam tres tantum dicerentur
    peratoris correxit divinam bibliothecam, el alia lectiones, etc.
    riohnulla scripsit. XXXYIL
    XXXI. Radutfus decanus Tungrensis libr. de Observanlia
    ChroniconTuronenseabbreviaium.Quercetanush. loc. canonutn,pfopos. 10,tom. XXVIBibl. Pi\,p.297.
    Anno 796 Carolus rex instituit canonicos in eccle- Primo autem plures nationes, per totum tempus
    sia beati Marlini Turonensis aucloritate Adriani pa- Paschale tres lantum psalmos ettres lectiones dicere
    p_e,eisquesanctuinAlehoinum magistrum suura ab- contendunfet dicunt; alleganles, quod Alcuinus ma-
    batem praefecit. Et paulo post:. Anno 804 sanctus gister Caroli et Ludovici filii ejus, rdgatu Bonifacii
    Alchoinus obit. archiepiscopi Mogunlini,approbanle concilio Mogun-
    XXXH.
    lino, illud insliluisset. Sed hoc reprobat Guilhelmus
    Chronicbnaliiid Turonense tnajus, ad annum791 ibid. el dicit oppositum concludi in Ascensione Domini,
    Nec multo post Carolris auctoritate Adriani papas ubi sunt novem responsoria et novem psalmi curo
    canonicos in ecclesia beati Martini posuit et eis eorum antiphonis.
    129 - VETERUM ET RECENTIORUMTESTIMONIA. ~150
    XXXYffl. . A donem comitemDe virtutibus lib.-l. Dilectissimofilip
    " ' Guidoni. Sententiarum" libfunf-unum. In .Canlica
    Magmm Chronicon Helgicum ad unnum 770/
    - Isto tempore "floruitAlbinus qui et Alcuinus, Caroli Cahticorunflib. 1. In EvangeliuniJoahnislib. 7. In
    Genesihlib.l. In Ecclesiaslen-lib. 1. In Episiolas
    eruditor, genere Anglicus, clarus-ihgenio inphiloso- Paulilib. 14.- In Apocalypsin Joannis' lib. 1. De
    phia excellentissimus; non jantum ins"cientia,-sed.et adoptione"filioruniDeilib. 1. Venerdbiiiet-in Christi,
    morrim honestate praeclarus; a quo Cafolus didicit De Ecfclesiasticis dogmatibus lib. 1. Credimus unitm
    omnes artesliberales. Et"paulo p'o'-£:~EidemAlcuirio Deum. Speculum.parvulorumlib. 1.. Iti Scriptura
    Carolus eommisit monasterium sancliMaftini Turo- divina. DenominumDefproprietatelib', l.Yita-sahcti
    riense regendum. Nam mohachi. praeteritae religio- Yedasli, Ub. 1." ,-Epistblarum addiversoslib.l.- Ad -
    nis obUti adeo deflexerunt; ul serieis ifiduti vesti^ dis"cipulpsDialoghs,lib.1. Enchiridion inqhibusdam
    bus'et deauratiscalceamentis incederent,- carnis ob~- psalmis, lib. 1.",De artilius' liberalibus lib. 1. -Alia
    lectamenla sequehdo', etcf Istius-coenobiipost hoc quoque multa sfcripsissedicitur, qqae tariienad nbti-
    factusfuit ahbasAlcuinusinomni sanclitalereforma- tiam meam _hon,venefufit. €laruit sub imperio' Caroli
    tor; et- post laudabiiem vitam obiit, sepultus- apud -Magnianno Domini 770; _ •_ ".
    sanctum Petrum. - - - - :
    '' ' " ' " Idem Trithemius lib.- n De viris-illustribus Ordinis
    XXXIX. . sancti Benedicti cap. 26 eadem ~ penehabet, Iimp td-
    '' men addit: ~ - -
    •Huldricus
    ' MutiusinChronico Germanorumlibr. vm,
    apud Pistbrium tom. II Scripl. Herm;, pag. 677-,_" Post cujus (Bedae)decessum cum tribussociis mo-
    . ..odit. Ratisbon. 1726, . nachis venit iri Galliam, et aliquandiu in monasterio
    . Ipse (nempe Carolus rex) usus estpraeceptoribus Fuldensi" mpfatus, pluresex mdnachis clarissimqs
    PolroPisaho iri litteris Gr-ecis.-Indialecticiseli-he^ ehulrivit discipulos; inter quos habuif-praecipubs
    toricis et astrorum scientia, matheriiaticisque oirini- Haymonem.postea episcopum, Isuardum monafchum.
    bus usus. estpraeceptore Britanno Alcuino diafcono. efphabanum Maurum tunc pueruni, qui in virum
    Scriburit aufctores,.quod •fiic Alcuinus a rege Angliae niagnum postea excrevit. Tandem provisione' Cafoli
    legatus raissus sit ad Carolum de-magnis regnqrum abbas sancti MartiniTuronerisis .effe.ctus,' doctrina
    negoliis: et sic altefum alteri cordi fuisse, ' ut *'manse- ef sarietitate clarus effulsit. Posi hwc opuscuiaqum-
    rit Alcuinus apud Carolum. - dam prwcedenii catalogo adjungit, nempe:^Quaestio-
    xL. - :" nesGenesis.lib.l. InEpislolamPauli a'd Hebraeoslib.
    '""'-.. 1. Debehedictiombuspatriarcharhmlib.-l. -DeGram-
    Faeta Germanusa Camdeno"relalus,fipud Alfort. tom. matica; de Logica, de Ortbographia, de Musica,-de
    II, Anhal. Hist. Eccl. Anglo-Sax. ad annum 800, Astronomia, dearte Poetica, de Sparsione litterarum-;
    ., num. 8. - . '._ deMetris, de Arithmetica etGeometria, deRhetorica.
    QuidnouAlcuinofacundaLirteliaJebes? ,- Epislolaram, quaerafoLsimulinveniuntur lib. 1/Pro-
    . ' Instaurarebonasibi qui-feliciter.artes,. gnosticon de futuro saeculo.
    = -
    Barbariemqueprocuisolusdepellere cojpit. , - -
    XLL . --.-' ", XLIY- , -v.
    . Auctor Chronici Ciwonicorum.
    , ,
    Franciscus Petrarcha iibr. v Epist. Senit. Epist. 2. C Alcuinus .. ; vir graecaLatinaque. Jingua egregie
    De Carolo autem, quiMagrii cognbmenapud Gal- '. docius,-
    los meruit,_Albinus praeceptorejus ih ipsius liistoria, teiiipojisnecnon.lheologorum, - .philosophoruriique sUi
    creBris illiimfebribus princeps, his femporibus "eas ob res apud
    cum aliquot annis ante obitum GarolumMagnum riiaximoiii pretiohabilus est,- cum
    corripi solitum dixisset,addidit:Ettuncquidem, in- eum in dialeclica, rhelorica et aslrbnoriiiaeruditum
    quit, .plurasuo arbilratu quam medicorum consilio fecit. . -. . Hic.cum eruditus .iheologus haberetur,
    faciebat, quospene exososhabuil.' Hoc totidem ver_- LibrosdeTrinitate, cum Quaeslionibus,Speculumpafe
    bis narraturab Eginhardo in Yita CaroliMagnfapud vnjorum, De ecclesiasticodogmate, De "ratione animse
    Bouquet, tom. Y Script. Rer. Gallic.', num.'22, etplures alioslibros, adChristianamreligionemper--
    98. ' --,... - .
    pag. ' finentes, edidit. . '
    XLH. . _ -
    .- XLY.
    Donatus Acciajolus in Yita Caroli Magni apud Querr libr. v, Hist. Anglicwpag. 106,
    cetanum h. t. - - , Polydoms " .Edit. Vergilius an.
    Basiteensis, 1570.''
    Praecepiorem (Carolus) habuit Albinum, eui postea Cafolus MagnUsAlbihum seu Alchuinum. ab Offa
    Alcuinb cognomen fuit, efuditissimum summumque Merciorum rege in Galliam missum cqricjliandaeami^-
    philosophum'v a quonon solum studium sapientiae, citiae carisai' cum yideret in homine plufimas esse
    sedetiampraecepta oratoria artemque clisserehdiac- litteras, quambbrem nierilo ei honoresset hahendus,
    cepit: cujus opera tunc primum Parrhisiense -gym- - exlegatohospilem fecit suum, ex hospite praeceplo-
    nasium' a Carolo iristitulum tradunt.
    ' XLIII. ' j) fem; .vetusAtheniensiUm,.credo,imitatusexemplumj
    qui Gorgiam a.Leontinis publice adse missuih lega-
    Joannes Trithemius abbas Spanheimensis tibr. De tionis munere defunctum, Alhenis delinuerunt, ejus
    scriptoribus Eccles. capti eloquenlial "Alchiiinusifaque.iiomoAnglus, in
    Gallia Lutetiae. Parisiotumbonas
    Alcuinussive Albinus, monaehus et diaeonus, ab- litieras deindemoralusj
    bas monasferii sancti Martini Turonensis, natiqne ipse Carolus profiteri ccepit, ebque auctore nonmulto post
    itfea collocavit,-
    Anglicus, sancti Bedae.jiresbyteri quondam auditbr, etin Italia Ticini, urbepiimusgymhasium quae
    " - riunc Papia nuncupatur, alter
    vir in jhviriis Scripturis erudilissimus, etin saecula rum, etc. . -
    rium litterafuni perilia nulli suo. tempore secundus, XLYI. -,;
    carraine_excellens et prosa: de Britannia ab impera-
    tore CaroloMagno evocatus in tanta familiaritate apud Atbertus Cranzius libr..iMetropoieos; cap. 6.
    '"
    eum habitus est, ut imperatorisjnagister dfclifclosus Alcuinus apud regem Carolum virprimarius cujus
    fueiit appellatus cujus: magislerio ipse iniperatoi corisilio, praesertim in sacris rebus omnia gerebat: "' u
    omnibus liberalium artiu.mdisciplinis initiari satage- hic regi primuixsuggesslt deLudgero." .' .
    bat. Scripsit mhltapraeclara volumina,-de quibus . . - , ; =-•
    XLYH.
    feruntur : De Sancta Trinitate el fide, lib. 3. Domino Sixtus Senensis Bibi. sarictm/.&.'m,-pag. ,362."'
    glorioso Carolo impemiorir Ad QuaesiionesFredigisi •
    lib.l. Desiderantissimofilio. AdEulaliamDeraftiotfe AlbinusFlaccus, cognomentoAlcuinus',monachus,
    -animaelib. 1. CharissimminGhristi chariiate'. AdGui. diaconus, et abbas monasterii sancti_MarliniTuro-
    "
    4S1 ' "DE B. F. ALBINO_SEUALCUINO I5_j
    hfcjisis. iiatione AnglicUS,Bedae presbyteri auditfcr- ji. doclus erit. Nos interea ihdicabimus quos libros
    vif ih orihii sciehtiaruta geriefesuo terapofc celehra- ediderif teste DonatO Ghllo, fiiinime mehdacfcliisto-
    iissiinus, et Caroli Magni Auguistipraeceptor,geripsit iiog-apho. ... - .
    in sacras litteras infrascripta vblumina.
    '" Ad "De Trinitate lib. 3. Bomind Giprioso Carolo. _n
    Sigulfum]_resbyt_rttm Irilfcrpoiataeexpqsitjonis Genesin iib.jls Quohiodo -convehiuIn Gantlca-Gahti-
    ex Patrdmsenttenliis inGenesin brfcveiricomjffiehia- jSofum lib. L.In EcclesiaslehJib. 1» Infivangelium
    riolum per interi-bgatiohemetfesponsioriem simplifci Joannis lib. 7.. In.Epislolam adflebraeos Ub_l>Dia-
    M hisiorica.narrationedisposilurii: cujusinitiuhi est: logorUmad discipulos lib. i. De ratione animae ad
    pHectissihioin Clmstp fiwtri Slgulpho. tn quifl"dechn Eulaliam. Gharksimm- Sententiarum libr. 1-.Moses
    iantica Gradhum, hoc test, -a psalmo' 119 usqufead per revelationeiii.Yitam sancti,Yedasti Atrebalensis.
    153 hioraUanj arinbtUliohumbfeyem eomrifehtariuni, Carminum ad-diversos lib. i. Inter quseex&tatuifuni
    - qul incipit i Gradus suht. Iri septem psalmos pterii. deseptem scientiis^ quibuset hos.addit Trithemius.
    lenti-ejuxta sensrininiqfalemsU&cirictasfarigatasjafc Vide siipm mttri. 43» -
    mire significantes ahhoiationhs, quaruni inilnmi': fi- _ Nos praeterea vidimus :. Oe efloratiohe imaginum.
    tulus psalmi. In Ecclesiasten a'd Oriiahi et Candiduiri DeUenealogiaChristi. DeAstronomia. Be Dialectica.
    librum unuhi. Ih Canticum Gant-.librum iiniim. in De Rlietorica; nisi qtris pulet hos libellos inter dia-
    ^oanhis Ev_Jigelltt_nMccinctae Itte.difeqtteiirevitatis logos numerandos. De 'Ofthographia. D.e auriculari
    commenlariorum libros septem. . In orimeS Pauli GbjffessiofteiibfcilUiri,- qiii .htibftim fejusEpisloia-
    In
    JSpislqlaslitoos quatuordecim. Apocalypsin librum ._.rh-fi irfepsit. DratiofiUihstfual Misfeales.Ofcahtlibr.
    unum^ , . - a
    1. De Sacrario Dei : qui libef iahieh Msh Uscribi--
    jg
    GoiJegitfitiam et in ordinem redegit Jussu &aroli lur Albino., Yilam divi Sfftrtini. Homiliaruhi libr.
    Magni praestanlissimorumEcclesi_3_doctorumhomi- Ii Dogmata Albini ad_6aroIuto imp. Gfationein Do-
    lias in Evangelia, quaaper anni ambitum publice iti niimcam,. Syhibolum apostotofam, Ganticum Am-
    lenipiis legun.tur."Sunt autem Iisehmhero 209, scili- brosii carmihe. De octo pariibus orationis, per dia-
    t_ei ; Augustini 48, HierOnymi 6, Ambrosii 10, Hi- logum, interloculoribus Franeone et Saxorie. Hacte-
    iarii 14 Fulgen.lu 2, Origenis •_, Maximi 17, Chryso- nus de libris ab eo:fcdilis.
    stonii.lI..SeverianiT, Leonis2i, Gregorii.59. Bedae , Jdem Letandus l. cit. cap. 100, in Gandido, pag.
    iS.isidori.l. .. - • 133; ita scribit : -
    ,.' Inhisauiem, quaeS'ub_Iilarii,Alnbfosii,.Hierohymi Hujus (Higebaldi episcopi) cura tahdem facfum
    .et interdum Bedae titulo iiiscribunlur, Iioniiliaeiion est ut Candidus.in Galliath commigrans se ad Flac-
    sunt, sed eentones fcxplanationum.Bxhorhm auclorum cttm AfWnum, 'tanquam ad tprrentehi littfcfafum ed
    cbmmentariis dissuli," et in hofcvolumine inler Eafe saeculbprofluenlissimum feonfeffet "Hbc lucu-
    qu_eyete.res surit homiliae, annumerati. Clafuit sub lente mihi constat, quod Albinus Coinmeiitarios
    Garoio BlagnoAug-.anno Domini 770. quosdam_Gandido presbytero et Kathanaeli, alias
    XLYili. Kaitano diacbnodedlfcaverit.Alque adet) fcl,ed_hile est
    Nathanafclfc-riLindlsfarhensem fiiissbfariiiliaFfc"-n qui-
    Joannes Lelandus DeStftptoribusBritannicis. dem aliquando Albino, et consuetudine conj'unctis-
    Quo tempore ;. ; Ehofafcielegantissimam, in gra- -, simum Candido. ,De libris fructu utriusque scriptis
    tiamposteritatiSj bililiotJiecam(Ecbertus) horisopfo- 2 ffigida et jejuna est, quaeresfat, cognilio. JPessime
    mbvendis studiis platte natus instilUit-. Uiqtte iahlis sil. Danls piratfs, LindjsfarnehSis bibiiothecaedepo-
    suuschstospervigil thesauris non-deesset," Flaceum pttiaiofibus.
    Albinum aluihnum suuni feloqueiuia, eruditione, ju- xLix.
    dicio deniqhe vaienteih operi pfaefecit novo. Jdem
    Jhannes Baimus Anglus Scriptornm Britmi. cetuu-
    cap. 87, pag.ildi -AlbiriUinvocat inlef doctos- sUa ria iii
    setate doctissimum. Idem cap. 88, pag. 121.. . QBa
    Merciorum princeps polentissifiius una efhn caetfcris FlafccusAlbinUs, qui et AlcuiiiUSdiafconuscpgnb-
    Angliaeregulis hahebal juslissimas fcausas mittehdi mihabaihr, a noiihullis Scriptoflbus Ebofacfcnsispu-
    oratores ad Garolum Magnum. Quaerehtiautem quoS tatur, ab aliis vero Londino non procul brluridus
    potissimum mitteret, Atbjiltis occurrit inter alios, fertur. Hic Bedae primttih, Egberti archiepiscopi
    quem tem necessariaejuxta aeutili legaiiqni pjvcfice- postfcAObsequehtlssimus olihi discipulus, theologb"-
    ffct. Hifcitaque Uhafcuih«liis ,et doctlssimis et pru- rum suaeaetatis,. imo oiniiiufn Ahglorum post Bedam
    dehtissimis viris in GaUiariJtfaris_refavit, liafoloque et Aldhelmum.longeeruditissimus fcredebatur,ita, ut
    MagnbpriricipumAriglicorUmcausas magna dex_eii- esset Caroli Magnipraeceptor, el Parisioruni Acaclfc-
    tate, ihrijbfifafcUndia-, maxima vfcroprudehtia aprUit: miae institutor primus. Gymnasii Caniabrigierisis
    usque adfcoUlCarolus deleetatus, feupfaquath cuique annales haljent -, quod omnes illic liberales artes j>u-
    credlbiie est, homihis fcloquehtiael sapientia, lum blice postBedam docuerit, La.tine, Gfa.ce etflfibraice
    eliam riibfum suavitate illum in GaUia;Tofsantetiaih . peritus. Et quod tandem Eboraci sub -Egbertoprae-
    auriuenteOffa rege, pfopSsitis honestissimis conditio- .legerit, philosophorum sui temporis antesignanus.
    nibus retitiueril-. Eral ijisfcCarolus ojilitrioihgenio, 0 Ab Offa potentissimo Mereiorum rege ad Carolum
    et-rion a litteris abborrenti. Quafe fcUnlAlbinoegil prsedifctumpro pafcisftfcdefeconflfmiihiio",atqufcaliife
    quibus modis Francos subsfcruditisartibus fcifcblfcfet. regnorum negotiis missus : pefspeeta ejus erudiiione
    Nou iiic defuit sanrim Albini consilium, qui ipsum pene incredibili Ol ex legato hospes, et ex bospite
    prjncipio Cafolumihsigni quadam ditigehtia.fcditisad demum magister deliciosus i non aliter-, 'quam apud
    hofchliquotqUladbucfcxstahtlibfcUi.iiifetruxit:deihde Athenienses fuerit olimGorgias. D.eihfceps igitur iljuih
    puhlieis prseleelionibus nobilitatem FfanCifcaUiLule- inslructorem jirse aliis bmnibus €aroIus Ga.sarhbhe-
    liam Parisiorum illexil; poslremum elplebeni ipsahi, bat in rljetoricis, dialecticisj mathematicis afctlieo-
    ut quisque erat praeclaro irigenio, ad oplima studia logicisj qui et simul compulandi artelh atque side-
    ineitavit. Unde hrevi schomsticbrum iiumerus ma - rum cursus varios sub eo copiose didifcit. Dfcquo
    Luietiani confluxit. AtqueJiaec fuit Academiae Bebelius in quadam praefatione b-hoc scribit: «Al-
    fnus'afisibfum oria;o, guam nostro Albino^ebfcnt. Quod binus, inquit, auclor ubique pius, succinfctus. matu-
    si nunc qhemjuvat, quid apjilius^ iriGallia fej.erit, rus, gravis > scientia plenus 4 et anle mhltos alios
    seire, perlegat libtum ejus Episiblarum, fct^buride prlecipue dignus( qui in manibus iiominutn habea^
    ' » FOrte.: De divalis officiis. ileorgium baroriem de Grawrieck hbbatem S. R. I.
    * Praefaiio haecjiraefixa est ^ditioni Gommentarii prihcipem Campidohenseihpraefixa libro De,I.salmo-
    *h )GGcleslasieii Sasilese, 1S31-.Idem d.eAlcuinq.judi- ipm usu, guemis jirogudi fecii .Coioniae1871..per
    ciiim tulit Adrianus ^Efhtspergius ih epistola ad MatefnuinChoiiiium in-8°.
    "
    153 YETERM ffl RECENfiOfeUM TESTlMONiA. 134-
    ttti": uaffi-Btstyius ejus simplex-esl et purus. . AtF : t <_laruitannoTesiaUratio"rii§hmiiffi;M80?Sriateoui- ,
    bas primum eral Cantuariaeiu Augustini monasterio, ponens. Et tandem in Cormaricensi coenobio, jjuod
    atque demumTuroniaJ.irt-fl.viMarliflicobnobioftia- ' hd TuWhtensemhhasterijjinspfcctabat, esse desiit in
    roliCaesaris,eui tuncfuit hb eieetiiosyhiSfctafeahctls IiunianisiitqufciUicSfcpUltus."
    consiliis,dono. Gymnasiumex Roma circiter annum L.
    salutis 791 Lutetiam Parisiorum translulit (quod et
    illuc Athenis persimili prius cura venerat), et conje- Barthius Adversar. tom. III, tib. CXLIX, cap. S.
    ctis primum studii fundamentis per Joanheiflct Clriii- Ih Albino (Alcuino Flacco) non minor fuit erudi-
    :-
    dium, mirifice illud lecturis collustrah&tpublicis.' tloj quain qirblibetmajorum gentium alio aUquo scri-
    Hujus viri eeleberrimi ad posleros baefc"mariafunt ptbre: major etiam fervor Christianaemansuetudinis,
    tam pie quam eloquenter elucubrata opuscula, - Ijumilitatis, _3anctitatis,quam in pluribus meborum
    De Trinitate et Fide, libri 5. Dum iligiiiws ttnpe-' - teihporhm.' §fcladeficit puritas oraliohis quam con-
    rialis a Deo. Ad QuaestionesFredigisi lib. 1. Pl.acuit . lempsil, Gonformans.se sensui temporum suorum,
    prudeniidijoesitaiftiif Ad Eulaiiain de j'atione ajhmae ;' qUa_-_sperri"antur Ouinia, qusfc«loquentiata interpre-
    lib. ls SitmimsbUicitudinivestm-.De animaehtiiitate tum _.criptut'_;"exeedereut.EiristfclaSsanfc -ejus le-
    ad Guidonem lib. 1. Memor petitionis tum et pro. -fens, legere zelum te et sanclimoniamHieronymiani
    Speculum vitae humanae libr. 7. Bevefendissimo ._. aevi dicas.sfabsint illaebarbarismorum stribiligines.
    Chrislo Patri a. De octo partibus, lib; 1»Auhivniius Ktefcslc-tairifcrifctcum islis conlemnendasunt.
    te, doclissime.De Sancluario_divinoUb. 1. Argun_.en_ LL
    tum suae fldei-lib. I. Responsiones ad interrogata B
    libi 1» De Incafh&tiOiifc Christi lib. i; Denique atf GuilUhMs CaiieHVst.Lit. $ot.% pag. f&J."
    veram bealiWditiem.Ad{-uidonem de. virlulibUSlib. Alcuino quidquid penlljoris doctrinae, quidquid
    l.DilectUsiihS fitib Guidoni. Dialbgorum ihtef _e el polifioris iitteraturce isto-et sequeniibus ssfeculjs.Gal-
    Carolurii lib. 1: Nalufd eritmipsa suhiu-S.De virtu- lia ostentat, tolum aGceptrimreferri bebel, fii Afca-
    tibus"ad CarOlUinlib. 1. BehedicMs Deus .. Domi- demi.EeParisiensis, T.uronen.sis,Fuldensis,- Suessib-
    nuSi Cattegoiiarum ad Carolum 1x15.1.Oiim ohlnis nensis aiiasque plures originem et- incremenia de-
    scieWa. _.fetttehti_3_"Sfc_iptufaruhi lib._ 1. Super Ge- benf; -quibus ille si non praesens praefuits aut
    nesinaii litteram lib. -L Ih tariticaCant. lib.~i.in fundamenta posuit, saltem doctrina prfelusitj exem_
    EcfclesiasteriHji. 1. Diletlissimisin Christo fifiis. De plo prceivit, et beneliciis a Garolo impetratis ad-
    tecelfesiastieisd&gtnatibus iib. 1. 'Credimus uhum auxit. - ....
    Detirii essk JBeadopii.heiiilofUfii Dei lib. 1". Yeriera- m.
    Uli etin CiirisU_.._..".QuaestiOhfesIh Genesiih lib.
    1. Dilectissimoin Christo Siguiilfo. Mariifestationerii 15. Aridrea\^uefc'eianus in tpistolti^edicatbviq pce
    Trhiitatis lib: i." EnfchirldiohiPsalmpium lib. i. In Operum beati Alcniiii 'editioiflpfm'fi'xael iilusiris-
    iSvarigeliuinJqahnis libf. 7. In JSpistblasdivi Pauli simo D. GuiiieUrib~Vtiri'o Ffgriciw
    ~ cahcellttrio ih-
    - •
    libf. 14. Ad-GaroliOfatiohemiib. 1. Dgminusvt mti- scfipiu.
    gisier ftoster. Disphtatihiifcscurii Pippjholili./l. Quid BeatumAlcuihum vocat unum e "principibusiihpe-
    esl iitlerh',si nd prt: Spefcttlumpafvulfcfuni .tib. f. Ili rialis aulae comitibus, hsu et exercjlatione-rerum
    Scriplura divina leaimus. De prpprielate horiiihuniQ " traclandarum, oihiiibusqueartibus a*deoinstfuctuih,
    Dei lib. 1, D.bminbDeb Yetitpnvpihho. Iii Pauluni ad ut prudentissimis ej'us consilijs rex Carolus semper
    HebfseOslibT. i. Ih Apociiysin loUhiiis lib. d. Ad uteretur: cujus beafos manes Iionofifica recorda-
    Angloruni ecclesiasiib. i. Cpifectiohes diVinottim, tione prosequitur Gallia, quod, -cum ob sjngulamh
    lib. l/Officia per ferias, lib. 1. be -liieiorifca ad erttditionis ac sapienlia.iamam apud Caroium Ma-
    Garoluih lib. i.Dbtnihb glbriosb Gafroloiitip, Chro- gnum gratia et auctoritateplufjmumvaleret, liacsor-
    liicofttrii sufcfuirilib. \.,Aririp Dpf/iihicmIncar-nat. tis bfcnignitatenon ad suj ipsius-conimoda. sedad
    •M9. De septfcmM-libtt..lififefalibrisIijb,.1. Domhk comniunem reipublicaeutilifatem usus esl. Et puulo
    , triebveherabUifii$Si_f)eYilael viftutibhs Martini lib. inferius ': illum praedicat viruni sapienliat consilio,
    i.-Postqiiam Dominus iibstif Jestis. Yita Yeaasti .scientiis omnibtts «evo suo praeslntttissimum,-san-
    Atrebalensis lib'. 1: Acta discijmiorum Greg6"rii_lib, clitatis splendore conspicuum, probitate morum nj-
    1. De iioctriria Basilii iib. 1. Ad AtlielhaLfdumCan- tentem •, facundum» iitlerarum omnium prqpagato-
    tu&f. lib. I. Diaifcgofumad "discipulo.iib.. 1. De prS- rem. _ .. _-
    prietatfc SfcMqniim.^irerttm lib. 1. Honiilias 25. Baroniusanno 770 vocat .Alcuihum _ praeclarissl-
    doctofuitt lib. I. 'pepdefaitssimb in Chfisti charil. Dc lhum Dbctorem.. Et ah. 802,..hujus saechfifacem. .
    fldfccatholifcaijh] 1. QubtieSbccurrit gtiimo,De An- Harjjesfeldiussaee. ix-,.G=%-: - Anglia. nfcstraeel to-
    tichrisio ad CarolUjnlih. 1. Inprimisillud prwcipue. ' tius -iujus_iaeculi ornamentum. »• Magdebufgenses
    Yila Yilifctobi'difcafmine "lib. 1. Epistolafttm ac Genl.vin de-AIcuinosci'ibunt fcol. 780 : « Ejas ma-
    tUversoslib. l.Gfesta taroli Magni Ub. 1: Sefmonei gisterio Francos antiquis Romanis factos efcqualeS.t
    elegantes lib. i. Ad Gisiaih ,*etRicbtfudam iib: 1, . Et col. 782- <r-.Gritanlum scientia sed et jnorum
    Gharisshnis iti GliijsU charttdte. D,honestate insignem fuisse. » "Twinus lib. n-Aiitiq.
    De GenealogiaGhristi lib. 1. Contra vehefatibrieri . .Qxon. SCGI.- 443),AlfcttihUtnvocat« divinissimuni ho-'
    iniaginum ilh. 1. p.e Asifbhomia lib.l. De Diale minem. y >
    -,ctic'alib. 1. DfcQfthpgfaphia.iib.i De aurieulaf Alia plurima scriptorum recentiorum, maxime
    Con-bssionfelilj. 1,. .Precationes Mssales lib. 1, Anglorum, J,estimo'niaet elogia sanclimonifflac *ru-
    Dogmata qttifcdama"d €arolum lib". 1. Historian: ditionis beatiAlcuihij ac pr-aeclarairi sacram ac-prO-
    Tfinilatis lib. i. Didascalicofilib. L i)e ,'Sapientia fanam rempublicam merita recensenda superesserit,
    lib. 1. Carminuni a'ddiversos lib. 1. Ofalioheni Db quae tamfcn^ne niriiiumproIixisimuSj praetennilti-
    •minifcam,Syihlioium apostolorum, et CariticumAm- mus. Qucefcniriihafctenusexhibttiniusj aottndfecora-
    hrosii et Attgusthii carmine,edidif,
    ' cum aliis -adhpc probant, quauli Alcuinus semper el ttbique haijitus
    mtillis. _ ,i'uerit. _
    ;. »Fbfteidfcm, .quod feceriseiuf iii fcatal.mss. Ah- vera simplicitateper Flaccum AtbinUmSiweAlcul-
    -jgliae"etpibeMiaeiritercbdd. doftius.sanctiPetfihurii num.
    'i7S9"sul)hocti'lulb . Specithm Jmmgnw vitte, stvedi
    155 B. F.. ALBINI SEU ALCUINLOPERUMPARS I. 136

    BEJLTE PliACCI ALBINI


    SEU

    ALCUINT

    CAROL.I MAGNI MAGISTRI


    -
    OPERUM PARS PRffiA. EPISTGL___.

    MONITUM FEOBERII.

    J. Primus eorum qui plures beati Alcuini epistolas . \ epistolarUmbeati Alcuininuriierus compareat, plures
    uno fasce collectas dederunt, fuit HeriricusCariisius, alias tamen, quas idem ad varias et maximaequoque
    •qui omnino sexaginta septem e cod. ms: bibliolhecae dignitalis personas exaravit, adhuc desiderari novi-
    Sanct-Gallensls in lucem produxit tom. I Antiq. Le- mus; et in quibiisdam fortassisbibliothecarum fo-
    ctionum, n..61. Illas deinde Basnagius innova Ga- rulis etiamnum latentes, ni, quod ihagis dolenduiri
    nisii fcditione, tom. II, parl. i, recudi fecit. D. An- foret; omnino perierint, manum industriam exspe-
    dreas Quercetanus' easdem epistolas, in prioribus ctare non dubitamus. Certe ad solum beatum bene-
    editionibus ut jilurimum mutilas, scriptorumque in- dictum abhatem Ahaniensem, amicitia-sibi coiijun-
    curia viliatas, et mullis locis hiantes, emendatiores ctissimum, nosler tot epistolas scripsit, ut inde
    dedit, plttresque alias, e vetuslissimo codice ms. Y. integer libellus confici potulsset, prout lestatur Ardo
    cl. Pauli Petavii descriplas", addidit, atque parti n Smaragdus in Yita saneti Benedicti Anian., tom. Y
    Operum beati Alcuini inseruit, omissis lamen, queis Act.:MabiU.',pag. 205, n. 36. "Neque tamen vel una
    Canisius suas 2 Uluslravit, nqlis erudilis. Posthac exeis superesse videtur.
    viri celeberrimi, magnique apud eruditos nominis, Ipse quoque beatus Alcuinus ih suis quae exstant
    Lucas d'Aclieri, Joan.Mabillonius, Edmundus Mar- epistolis aliarum multarum ad Carblum Magnum, ad
    tene, Slephanus Baluzius, Usserius, Bernardus Pe- Arnonem, ad Pauiinum Aquilelensem, ad reges et
    -zius alias quoque epislolas beati Alcuini e variarum episcopos.Angliae, ad primates. Germaiiiae, Galiiae,
    bibiiothecarum lalebris eruerunt,'-suisque Spicile- ' Italiae', etc, scriptarum meminit,-'quaenunc nulltbj
    giis , Analectis, Thesaurisque Anecdolorum insertas comparent.
    sparsim miserunt in jmblicum. Celeberrinms Mabil- g Lelandus, de Scriptoribus Brifannicis, cap. 100,
    lonius inler hos felicior fuit, qui.sex. omnino el vi- pag. 123, meminit epistolaeAlcuini ad Higebaldum
    ginli epislolas nondum editas in-cod.-ms. bibliothe- Lindisfarnensem episcopum, indeque vefha citat,
    C5.monasteriinoslri sancti Emmerami reperif, alque quibus tacilo qnodam sthdio Gandidum repelit di-
    ir_suis Analectis a pag. 398-408, rec. fedil.'exhihuil, scipulum. Fsserius yidit epistblarii ad Josephtirri,
    easque felici conjectura ad beatum Alfcuinumperti- aiiam ab Ula quani infra sub n.131 (riunc'173) ex-
    nere deprehendit; mutilae-enim ubique in prajfato hibemus. Reynerus apud Alfordum Annal. Anglo,
    -eodice exstant, ut generalium pro epistolis scrilien- Saxori. ad annuni 804, n. 20,' pag. 14, recenset epi-
    dis formularum specimina potius quam inlegrarum stolam ceutesimam quinquagesimara ad Eadbaldum
    formam praeseferant, omissis nimirum illorum, a Gerw.icensem abbatem, ex qua haec solum verba
    quilnis auts ad quos exaratae fuerant, nominiims j'ef:ert: «Non ignotum esse tuae dilectioni, venerande
    aliisque circumstanliis singularibus. Ipse eliarii li- frater, credo, quod olim sancti Patres antecessores
    tulus illis epistolis in codifcepraefixus lectorem de lui mihi, licet indigno, familaritatis veslrac gratiam
    illarum auctoro incerluin reddfcbat; Is enim talis perdonaverunt, et in albo beatitudinis veslr;e meae
    est: Incipiunt qumdamepistoim ex guorumdain nobi- parvilatis nomen conscribi jusserunt, ila,utunus
    lium [Apud Mabill., erronee, novorum] doctorum li- esserii ex vobis, ubicunque Deovolente essem. i
    bris excerptm.Conj'ecturatanien virum celeberrimum, Scriptor anonymus Yitae sancti Liudgeii testatur
    dum illas Alcuino tribuit, minime,-ut moxpatebit, quod Carolus Magnus hunc sanctum virum litteris
    fefellit, licel in iis declarandis nonnunquam a vero Aicuini, cujus idem in Britannia discipulus fuerat5
    invitus aberraverit, prout suis locis adiiotamus. p-ad se venire mandaverit. MabiU. Act. Ss., saec.
    l"
    Has informes, quales, ut diximus, in codicenostro IY, pag. W. .
    - .
    scriplae exstanl, epislolas Mabillonianas pfcne oinnes Celeberrimus Stephanus.Baluzius tom. I Capitul.,
    favenlibus Musis integras deteximus in duobus ve- pag. IM% narrat quod posl absolulam Capitularium
    tustis optimaenota. ac ferme coaeviscodicibus mss. editionem.in hibliolhecam Colberlinam delata fuerit
    e bibliothteeaillustrissimi capiiuli calhedralis Salis- vetustissima epistolarum Alcuini colleclip, unde is
    burgensis nobiscum liberalissime - communicatis. epislolam ad' Cahdidum el Nathanaelem descripsit,
    Pars earum maxima Aquilse seu Arnoni primum etloco citalo.cdidit. Quaenamaliae'ibidem epistolce
    ejiiscopo, poslea primo archifcpiscopoSalisburgensi eontineanlur nec ipse JSaluzius,' nec alius quisquam
    a beato Alcuino inscripla est. In illis circumslantiai eraditorum prodidil, alque ideo ignoratur sintne
    singulares, quae in generalibus formulis, in quas in eaedemcum editis a Quercelano aliisve, ari diver-
    cod. sancti Emmerami redactie fuerant, omissaesunt, sae. Idem dicendum de quibusdam epislolis, quarum
    exprimuntur, ut plane nunc epistolae illaepro novis in Calal. mss. Angliaeet Hiberniae,Oxoniianno 1697
    haberi possint. in fol. edito, fit raentio. Ibi' enim legitur,'.haberi
    Praeter has vero epistolas Mabillonianasaliae quae- incod.ms. ThomaeGale, n. 5996, epistolas Alcuini
    dam ex iisdem codd. Salisb. a nobis exhibenlur ne- editisplures et .meliores; in cod. ms. ecclesiaeSalis-
    mini antea visaeaut memoratae, quod suis locis mo- buriensis, n. 931, Alcuiniepistolas et versus ad Ca-
    nebimus. rolum; in cod. ms. Symonds d'E-wes baronetti, n.
    Etsi vero in hac noslra collectione satmagnus ', 10025, Alcuini Caroli Magni magistri epistolas xci
    157 EPISTOLJE. — MONITUMEDITORISPATROLOG. m
    cumadnotationibus.-In eodem Catalogo,pag. 257 et A bate Ensdorfensi in superiprr Palatinalu, nioniti,"
    262.TecensenturJoannis Lelandiet Ricardi Jamesii consiliummutavimus; nullain ehim, aiebat ille, talis
    colieclanea ex epistolisAlbiniseu Alcuini: Inveteri ordo attentionem meretur apud eruditos; gratior
    quoque Catalogo-inclyti monasterii S. Pelri Salis- futurus est-ordo chronologicus, qui magis illuslrat
    burgi notantur Alcuini septem epistolaead Arnonem et afficif.Hoc igitur consiliumsecuti epistolas hasce,
    illius sedis episcopum, quae nunc inquirentium ocu- ab aliis coIlectimsparsimqueediias,seu"ecodd..mss.
    los fugiunt. descriptas commiscuimus,atque secundum annorum
    . 3.Ex hiscodicibus , Anglioepraeprimis, beatiAl- seriem , ubi ca vel certis vel verosimilibusindiciis
    cuini epistolasplurimum augeri, edi.tasqueadmodum deprehendipolttil; disposuimus; illis vefo, in quibus
    illustrari potuisse ; si copia illorummihi facta fuis- tempus quo scriptac sunt, nullo indicio pfoditur,
    set, nemoest qui non censeat. Sed jam taedelerudi- - ultimum assignavimusiocum.
    torum quorumdam subsidia,-jam variis modissoJIi- Quanti pretli ejusmodi iitlerarum monumenta,
    citata, .diulius.et id_quoque frustranee forlassis, praesertim si a viro gravi, circuinspecto, rerumque
    exspectare. Damus ergo- hoc loco epistolas omhes sui temporis maxime perilo scripla fuerint, habenda
    quarutn nobis copia"fuil," reUquaspublico lilterato sint, nemo eruditorum ignorat. Horum porro com-
    non invideant diulius. sub quarum custodia deli- modo servituri, notas, quibus obscura illustrentur,
    . tescunt. ubique, siquidem succurrebant, addidimus,;reliquas
    . Priores , quos memoravimus., editores nullum vero aliunde, a Canisio, Mabillonio,Basnagio aliis-
    epistolarum ordinem servarunt, praeter illum quem que muluavimus, illorumqueconjeeluras, nonnun-
    forte invenerunt -in C9_d_-mss.aut quo ad eorum g quam a vero abludentes, e melioribus, quibus illi
    nianus"peryenerunt.Nobisanimus erat, quod in no- «carebant,epislolis correximus, servata - , quae_a:ilos
    stro conspectu novae hujus editionis ante aliquot viros decet, reverentia et modesiia.
    annos impresso signifi.cavimus,,illas juxta persona- Ultiniomonendus leclor eruditus, illa quaeuncis
    rum, kdquas scriptfe-fuerant, dignitatem collocare; conclusa habentur, nunc primo.edilis additafuisse
    sed a-viro reverendissimo, laude eruditionis celeber- ex codd. mss.
    rimo et amico integerrimo D..,Anselmo Desing ab-

    MONITUM EDITORIS PATROLOGIJ.


    -IN NOYAM EPISTOLARDM B. ALCDINI REGENSIONEM.

    Novam iniac beatiAleuird editione epistolarum saneti Patris recensionem facturi,pau-


    eis lectorem monitum voluimus. Frobenius , cujus , ut praestantissimam, editioneai sequi-
    mur, centum sexaginta duas tantum collegerat epislolas, quarum maximam partem submi-
    serat prelo, cum ex insperato, sed serius, alias numero septuaginta unam excepit, quas ex
    Anglicis codicibus excerptas IransmisitD. de Brequigny. Has seorsim, sub titulo': Maritissa
    ad silperiores epistolas, edidit.' Nos, ut-. editionem novam condentes , episfolas seorsim a
    Frobenio recusas prioribus-inserimus, unicuique- restituendo suum oi;dinem chronologi-
    cum, vel qualem requirebat materise cogriatio vel personarum identitas. Nunc Monitum
    subjiciemus quod Frobenius epistolis sibi serius transmissis -pra._Txil.
    i Epislolaequas hic plane ineditas et hucusqueC-Sed conatus mei fuere frustranei, ob prelium pro liis
    pene incognitas exhibeo, serius ad manus meas per- mercibus staluthm prorsus immodicum.-
    ^venerunt," quam.ut illas"suo ordine praecedenlibus • iMe igilur felicem, quod pretiosaeistaevetustatis
    inserere potuerim. Istae namque jamjam ultra me- reliqriiaj landiu absconditaein manus inciderint jna-
    dietalem lypis emeiseranl, cum vir doctissimus, gis liberales, et ad elargiendumproriipliores; harum-
    modernus celeberrimaebibiiothecaesancti Germani que beneficio eo adhuc tempore ad me delataefue-
    "aPratis custos D."-Lieblc faustum mihi nuhtium at-' rint, quo epistolisjam impressis per modumman-
    tulit,-cpistolasAlcuiniomninoLXXiineditas, ex cod. tissae jungi potuerint.
    ms. saec.ix bll)liothec-eHarleianaein Anglia descri- _ Porro qua -ratione praefatus doetissimus D. de
    ptas fuisse a viro docfissimoD. de -Brequignyregiae Brequigny epistolashasce fuerit adeptus, quantum-
    inscriptionumet Liumahiorumlitterarum Academiae que industriaein Ulis describendis adhibueril, ipse-
    socio,, qui anno 1767 iUuc pro hujusmodi cimeliis met.litteris ad me missis significat, quas hic majo-
    litterariis colligendisjussu regis Christianissimimis- ris _.fideigratia exhibere erudilis haud ingratum
    sus fuerat;_ virumque hunc jiraeclarum promplissi- erit.
    mum se exiiibere, ad illas pro nova editione Operum _ Inler praestantissima bibliothecae Harleianae
    beafi Alcuini communicandas. Quantum mihi gau- n cimelia,quae in museoBritannicoLondini assfcr-
    dium ex hoc nuntio acciderif, illi norint qui in « vantur, exstat codex ms. signatus n: 208, mem-
    erueridise recondita vetustatehujusmodi thesauris < branaceus, minori fo.rma, quam v^ocant in-i%
    suntoccupati. Noveram.qbidem diu antea ex Cata- .. cxix foliis cqnslans, nitidissimo ciiaractere in
    logomss. AngliceetHibernia.editoOxonii annol697, -ryi Gallia, ut videlur, exnratus. Epistolas Alcuini
    quod inter codices mss. D.^Symondsd'Ewes baro- . inedita. complectiturcodex ille xci, quarum maxima pars
    netli sub n. 10025serventur Alcuini, Caroli Magni Has exscribere opercepretium duxi, cum
    magistri, epislolmxci cuin qdnotaiionibus; item epi- ct- de hoc codice altum silentium sit apud omnes,
    stola nna Caroli Magni, et alim septemDungali abba- quos evoM, bibliographos; nec memorelur ab
    tis. Quem codicqm eumdfcmexistimo ac illum -bi- ii Anglis ipsis, seu in Biographia Britanniea recen-
    JjUolhecseHarleiarise,pfout ex relatione cl. D. Bre- - « tius edita, -seu in bibliotheca Tanneri, anecdoto-
    quighy statim referenda colligi datur. Pfopterea «« rum operum et mahuscripforum
    - invesligaloris di-
    cruditos Angliaeper.aimcuni, cui cum ipsis conimer- ligehtissimi. _ .
    cium Tilterariumerat, -conveni; eosque, ut^iro ex- « Ad id incitabat me plurimum, quod nota huic
    ornandis-augendisqueOperibusbeati Alcuini eorum « codici praefixamoneat, doctissimumUsseriumhas
    conterranei prcefatas epistolas meis .suriiplibus dc^' « epistolas cum editis a Chesnio Alcuini epistolis
    gcribi, atquead me deferri facerent,
    ~ ' rogatos voluL' « cohtulisse anno 1612, et manu sua distinxisse,
    ,; ' '
    PATROL.G^ - - , - -5
    " "
    139 B.-P. ALBINtSEU ALG1IM:0PER-M;PA_1&-I-.;.; Uit
    e quas vuIgaveratChesnius, ab iis quaenondum-ty-•A « eJiudilioiEs.apparaiuiedendamlianti.-infeaiiiifpiajfem-
    s pis mandataefuerant: unde noritemere, ut credo. 6-eunqucsymbolam.eontulefiffl-,in magnooperead-
    _ conjecturam faeiebam, Armachanum,prajsuiem dc c-jutor deMJjset pusillus adminisfcer-
    _ iis tunc prelo,commiliendisGQgitasse. « Tta Londini traiiscrijrturoprius fleriicuraveram,-
    t Et certe,. hec luce publica,"nefctanti viri curic «>.utsuo unaqtiseque.epistolaiquatofhiorieeoiiiinere-
    •« indigna videbalur haecAlcuini epistoiarum colle- « tur.Veruni, dumexliisqu_.ternioh-bus-.in<spissiores-
    « Ctio,; qijod. profeelo constabit-inter omnes qui " « foliorum -fasciculos secunda manu congerunlttr
    .-«,eahi evblyerint. Ex plurimis litteris quas Alcui- c epistolae,necsuus.unicuujueassignatur. quaterriio,
    « nus ad sarictum BenedictumAnianensem scripse- « ordo in.nis. servatusjntervertitur amanuensis osei-
    « rat, nullam ad nos. pervenisse existimarunt, ef « tantia. Sedquis fuerit ordo ille, satisapparebitex
    < vehementer doluerunt sGriptoresHistoria_litlera- « numero, foliorum ms_ codicis, singolis' prout ex-
    « riae Galliarum (Xoi)i.IV, pag,-529).,- Haruni una <nscriplaesunl epistolis affixo. - '
    «' saifem (duae cer.te) superest inter eas-quas-codex , « Haec raptim scribebanrPai'isiis vi Idus Marfii
    « Harleianus exhibet. « 1769 ad usum nev.erendissiiniet iliustrissimi.D.,D.
    t Aliasquoque epistolaspraeterAlcuinianas habef «. Frobenii, abbatis.principisS. Enimerafiii Ratispo.
    «>idenr codex, quarum seplem Dungaloabbati • fri- « nensis, cui salutem.plurimam dare liceat .et pre- '
    «jbuunturj brev.es quidem, sed anecdotae omnes-. c cari fausla omnia. ' -
    « DE BREQmqss, '
    «.Bas proxime anfecedit epistola majoris momenti - -1 Regiminscripi. eihum. litt. Academimsocius.t'
    c-a Carolo Magno scripta ad Michaelem.imperato-
    <rrenirHanc appendicis loco epistolisAlcuini -sub- B «Itavirdoctissimussimul-acmodestissimus,cui pro
    c nectere libuit, -quod non ingralum fecisse me ar*. detecto hoc thesauro lilterario, -qui: sane niagni hr
    « hitror, omissisDungaUlilteris, quashicindicasse historiatamciviliquamecGlesiastica aestimaridebev
    .« sufficiat. • * grates-perpetuas habeanl eruditi omnes. - .'''
    «.Non supervacaneum sane duxissem.totum codi- ' Errores veterisrsci-ptorisin textu emendavi qui-L
    < cem exseripsisse; sedmihialiisiinpeditononlicuit. dem, lectione tamen eodicis notata", ut erijditi ju-
    « Id tantum in me sumpsi, ul quas Usserius ineditas dicare possinf nuni "iiostra cofrectio sit- probanda-
    « docuerat Alcuini epistolas, cum eas nec posterius vel.improbanda.. .. ...
    « editasdeprehenderem, curarem trahscribi, addita, « Epistola Caroli Magniad Michaeiemimp., quam
    « quam modo laudavi, CaroU " > Magniepfstola ifidem •"-, vir clarissimusAlcuinianisappendicisloeo subnexuit,
    « hactenus inedita. flla estquam idemiegatis suis, Amalario episcopo
    « Ipse has omnes cuni codicems. contuli ejt affir- Trevirensi., et Petro abbati Nonantulanb, pro pace
    « mare ausim, ad exemplumarGliefypiaccuratissime inter utrumqhe imperium-confirmanda missis , ad
    c expressas, mendis etiam quaeinchria veteris scri-_. praefatumimperatorem una cum instrumento pacis
    « ptoris in manuseriplum irrepserant, in apogra- deferendamtradidit. Illamloco opportuno.inter opera
    « phum ad majorem Jldemtranslatis. Alcuino supposita dabimus, pqst"ejusdem, Amaiarii
    «•Ergo- emehdationo in loeis non paucis, inio ei opusculumDe caeremoniisbaplisnii, falso hactenus
    « in pluribus iliustraiiionelndigent.epistoloeilloe,sed Aleuinpascriptum, "unacum HodoepbrieO' Illius, Jiac-
    t, huiclabori suscipiendonec egopar sum, nec otium - tenus quoque desideraium, et epistolis illius ad Pe-
    t milii datur., Satis luerit, si hi Operum oninium rj trum itineris.socium,hujusqueresponsoriishucusque
    « Alcuini collectionem a doetissimo-virocum oinni -pariter ioeditis.i - -
    -, .— o.
    4 a EPISTOLAPRISIA. l-um illius, quanlura hmnansepossibile-sit fragilitatii
    ADAEBICUBI nUGEM *>. inlentissime efficiens,nt te in prosperis-regere et m
    -
    (Anno"787.) adversis protegere dignelur. Plura tjbi, vir veneram-
    Latidat illum obsiudium scwrwleclionis' e t humilita--
    tem; optat ilii victoriamadversusinfideles; pietatis' de, de Christianaepietatis bbservalione forte scripsis-
    Chrislianw pmceplorem proponit-sanclum Pauli- sem, si tibi- doctor egregiuset pius coeleslis vitae
    tjum A.quileiens0m. -
    pr-eceplor' Paulinus meus ", pra_sfo-non essel, de
    Yenerandomro Aerifcoduei, Albiriusmagister"sa- cuj'ns corde emanat fons' vivenlis aquge, iri, vjlam
    " -,
    lufem. salientis aeternam (Joan. rv, 14).; BJum habeas' libi.
    Safis mihi saerae lectionis intenlio et piae humili- salutissetefnaeconciliatorem,inealicuhituae cpnver-1
    • tatis- conversatioplacel in vobis, et ih qua meaepar- sationis
    pes impingat: sed refctoitinere currens,
    vilatis familiariter mansiunculam visilare non spre- divina donante gralia, ad perpetuaeportas>it_3, per-.
    vislis. Unde' et gratias agimus vestrae benignitali, venire mereatur- Vive et vale fehciter in a_ternum. _
    Deumque dilectissime[At. diligentissime] pro vcstra 5 aEPISTOLAH.- .
    deprecamur sospitate, quatenus iuae forlitudinis ADAEXONEH.
    dfcxleram conlra adversarios sancti sui' nominis vi- j t . (Anno 79.0.),
    ctriccm ubique faciat el ah omni adversitate diabo- Illum prwsentemliaberedesiderat;-liortalur ad soler-
    lem curani animarum suo regimini commissarum;
    lieae fraudis, sett a eiiuctis inimicorum insidiis, suae Laidradum salulari cupil; se vero of>regni novita-"
    magnae,pietatis polenlia clementer custodiatr.cujus tem adhuc in patria (Angliayretinerisigmfic-at.
    sanctissimam volunlatem in observalioneniandato-- DUectoPatri Aquilaeepiscopo Albihus-salutem. '"-
    ! _ n Ifeeepislola inter Quercelanas 9_, interGaiii- 1»Aericusab aliis Henricus, Ericus et Erichus ap-
    sianas S3 est.- Viro clarissimo Ma.drisioUtinensi, pellatiir, provinciae Forojuliensis.dux a Carojo Ma-
    Operum sancli Paulini patriarcliae Aquileiensis I?a- gnofconstithtus.estanno 787; de eo plura videapud
    trologiaetomo C, col. 525, scfipta videtursfatim ab Sladrishimlo.c,.cit. in disserl. in Libfum-Exh"orlar
    adventu Aerici ducis Forojttlium, hoc est, anno.787. tionis saneti Paulini.
    |« Eo eninr tempore, aif, Aicuinus Franciam , jmde. _« Pauiinus meus. Huj"usVitam egregie illuslfafai».
    .paulo ante discesserat Henricus (Aericus), iiicolelial, ab.eodem viro clarissimo.Madrisio,vide,-iri.Operihus,
    Jtjuiantequam provinciam ducatus adiiX, Alcuinum sancti Paulini ab, illo editis. Paulinus vero prajsfitit,
    invisere potuit, monita forle saluiis aeteruaead sns- Aerico, quod Alcuinushic optat, per Librum Exlior-.T '
    ceptum opus sine Dei offensa exanllandum expo- tationis qui exslat ibidem.
    ^stulalufus. i d.Haecepislola habelur in cod. ms. Salisburgensi"'
    ' ' ' ' '
    #j EPISTOL-E. m
    Satis suavi comirifcmbraticinir^estramrecolo, san- Ai obsecro, quomodohabea^tisvfct q.M! novi a'pud:vos
    CtissimePater, diiecfioriem,el'ramilih'ritatem,optans,' accidisset isiis""difcbus.Commendkte, vel scribi-e-,
    ul quandoque evehiat mllii'tfcmpuS'amabile, quo col- deprecor, nomen-meulh'iper moriasteria ef a_aicOs
    desideriorum meorttm digitulls vestros. ]•Pax vofii- fctsailusih saefcula 1perpetua.
    fum charilutis-vfesTfae
    amplecler. 0>si.mihi translatio Habacucessel sribito 0 c EPlKTOtA ni'.
    concessa, quam citatis manibus ruerem in amplexus AD.C.QLCUM Li-G.TOREMIH SCOXIA.., _ .. •
    paternitatis vestr«e, et quam compressis labris [AL, (.Annq7_b. );•
    jabiis] nqn solum oculos, aures et,os,.sed etiam ma- Yariaenarrat qt^w-in itineresub vel vidii,mlaudimt/* .
    nuum vel pedttm singulos digitorum, articulos non
    sed muliolies oscularer., Verum meriti Benedicto!magtetro et ^ pio! Patri Coleu Alcuine -
    senief, quia -
    liuinilis levita salutenv.
    mei hon-est ita venire ad te, mittam saepius rusti-
    citatis m.eaelitteras ad.te ,,ut yice verborum jneorum Audit*saniiateetpfosperi-atfcpaternitatis vestr_e,
    me, et dicanl: - _ to-us, ut fatebr,- g-avisus"sunv visfcerihus. Et qhia
    ipquantur pro chriosrim Ce nostri ifineris putsrvr, vel' rerUm in'
    Semper' itf -CteiJnUm,praesul sanctissimtf, salve,- mttridfcnuper gfestarum-,per' hos. fusticii_atismeae
    Atqueftui feuricti*vaJfeaiit,-rogo,seniper amifci[Ed., ig apiees tuifc-provldeftfe iMiotescere!curavr, seu' s.w-
    • '--•• - - •amiee]. - -
    dita-,sdtt'visa. .
    • Obsecroiterum, iterumqtte admoneo',uttfc ipsum Primo. sciat dilectiotu», quod niisefante Deo.sam-
    cbnsidferefeV etfquo fendas agnoscas, fct qriid faciai- cta^ejiisEcclesiaiffijjartibus Europae paceih habet,
    praevideas",- et cbrairi quarii terribili Judicerafiohem jjroflcit afccrfcscit.-Nam.«-aiitiqjiiiSaxones et bmnes
    "fedditusrussis', rion soluriide te', sed etiam"dfesin- - Frisonumpopuli,.InstauteTeg&CaJioloaliosj}Ta_miJS
    gulis' ariiinabus' quae fuo' comiriissaesunt rfcglmini. et alios miaiff soEibitahtev ad fidem Christi conversi
    Idcif co nonseghifer labora, praedicaoppfcrfune,iriop- sunt. Sedf' anno-lransacto>idem-rex cumi exefciffe
    poriune-[_1..,'importuhe], id' e_'t, vqltentlet"nolferili", irfupit supfcr SGlavo&,qttOSnos Vionudos' dickrius,
    _frgue,ofisecra',-i'ricrepa, ut riierfaaris"audire1a Db~- eosque subegit suaediiioni.-sGraefclverb tertifc•anni)
    Deo tuo": Euge, sefve bohe' et 'fidetis, quia in cum classe venerunt imltaliam, et a; ducibus1fegis
    i__i_i'o:
    pauca furistifidelis,'super muiuteconstiiriam, intra praefati!victi fugerunf ad>naves v qua^tuormillisLi ex
    hvguudiurii "domiriiVui'( Malllv.xxv, 21). [ Saluta , Mlis'T3'ccisi',et mille-captivl feruntur. Siriiiliteret
    obsecre,-E'3edreduni'»•coiiSociuiriel'ahiicurii"nie_<rn. > Avari, qttos nos Ilunos dicinius,: exarserurit m
    Sequenli anriocerlririieum faciani, si iileceritts' erit Italiam, fela»Chrisliariis'superafifJJfa/mesi.-, a duci1--
    quid velit, vei quid possit. " Novil'as~ < ]}8spraefatiregiS Cliristianissimi]-,-domuni cum op-
    rfcgninostri"me C
    fetinet adhuc in isfo^ahno; salus vos retihfeat ih fe- probrio r-evfcrsrsunfc' Nec nonr et sttper Baugariam
    gno aeterno.]' Mementote'ih ofationibus veslris rib- ijirus^unt,-qtti et ipsi -ab exercittf Chris-iario supe-
    stri nominis, obsecro.' Meriior sit vestri onmipo- ratii et dispersi sttnt.' Etiam et ejusdem1Ghristiarils-
    tens Deus iri ajlerna misericordia. [ Scribite mihi, simi1regis-dttceset-ribuni multam jiarlerir Hispanicfe
    .efc'in Sanet-Emmeramiano, quo- MabilloniiiBusus ebdem Usserio, adhuc inedita latet in praedictiscqdd.
    est; cur vero-ilJam praeterierit vir celeberrimus, Collonianis".Ibi :'« Sanus est magister vesler Cblcu
    igporo.,Uncisinclusa • dedimus excodi SaUsb..omissa et sani amici tui, qui apud'"iioi_sunl. if
    Iri nostro. 6 Antiqui Saxones.... cotwersisunt, dum nempe
    a Lwdredum.Laidradum pulo, pbsiea"episcopUm anno 785 Widichinduset Albioin villa Altiniaco cum
    Lugdunensem, quocum Alcuinus arctam semper omnibus fere incolis Saxomw baptizati sunX>, fe_-sic
    •airiicitiamcoluil. Is in NoricO'naius intef dohifesticos .fota Saxonia suhjjigala est Francis; ut loquitun an-
    -ATiionis"fuerit tunc tfcmporis-,. qttandb'.-Aleuihus rialisla Meterisis,et ipse Carolus in episf. ad Ofiam
    ptima..vice GaUiam aecessit. regem Merclorum, tom. I Capitul.,Baluzii^ pag. 194
    i "Novitasregni nostri. In alia quadam' episfola, ("P„f.o%;.e'tomo XCVIH,col. 907).
    quam- integram necdum detegere potuimus,. refc- 1 Annotransacto Sclavps... Yignudos,elc. Hoc fa-
    rente Malmfcsb.lib. i De gest. reg. Angl.-,scripsit,,_ c-uni anrioj789refertur jn fragm. Annal. edifr. Ghes-
    -Alfcuinus:t BenedictusDeus, qui facit hiirabilia so- D nii, fom. H Script.'Franc.-, pag. 21, his verbis-:
    his,. Nuper Atheli-edus"fllius Athelwoldi dc carcere « Ahiio 789 fuiirex Carolus in Sclavbniaetvenerunt
    jirocessit-iri sblium et de misenia ia majestatenr; adLettinreges Sclavoniqrum Drag-:ttiset filius<ejns-et
    cujus regni riovitatedetenlisumtis, ne veniremu''-ad aiii' feges Witsan et Hrago cum"reUquis reges, Vui-
    \vbs. rHaje novilas conligif anho 790-, ut habef Si- 'ni"dofuiiiv...et subdidif has.jiation.esin sua>ditione.
    meon Dunelniensis et alii Anglorum lifslorici. Dfc Qjii hic Wiiiidiseu Vionudi, ab aliis Wilcii, WHziiet
    eadem- nqyiffate'"Alcuiiium'lioc loco inlelligenduiri Wulzi appellantur.:» Arcuinus igitur hanc epistcsJam
    -esse existihio'; etf eodfemvei seqqehti' anno' datam - scripsit', non anno 79S,j)rout Usserio videbalJur,sed
    - fiiisse.jifaesenlem epistolain, cum Alcriinus nbndum aniio'790, quo dicere pbtuit,.anaoi transacto, Sctoos
    6t Aiiglia hi Galliain rediisset. sufiactos fuiss.e.
    <>
    -.. Hanc epistolam,.crijttsXragmfcriJum exsfat apud 6 Grmciter.tio anno; etc. Ante-seriptam, ut inter-
    iralmeslii, liii. rReg.-Angl. cap.'4, Jaeofius Usserius prfetor, hahcepistolam, hoc esl anno 788, qui .erCitts
    integram ex duobus antiquissimis codd.,bibliothecae est ah aritio790"simuf numeralo..Legendumtergo vi-
    .Gottoniana.deseripsit ei edidit iir Vet. Hiflefhicafum dfe.tur: Tenio abhincanno. De Gra_Goi'itm inllaiiam
    epist. SyUbgeypag'._9r - advehtu et slfage illovannofacto^vide Annales'Fraii-
    \ *%. i-Pia'Pu(f.i'<£olcu\Httnc Usserius vocaflefcforem coriihi'. " • ,
    in Seotia^.foiKCin. mOuasterifc:Hiifchsi,ait Sftbill. KAvari...in rtaftam..:-et supe.rBaugariam,Dfcihac
    Annal. lib. xxvi, n. 10.-Ejtts" meutibhem Albiiihus "irrupUoifevicle Annales Loisel. el alios ad annum
    aiibifacit, nempe in epist. ad Josephum, quae, teste "788.
    Wi B. F. ALBINI SEU ALGUINlOPERUMPARS I. 144
    a tulerunt a Saracenis quasi trecenla millia in lon. A . . a EPISTOLA IV.
    maritima. Sed heu, proh dolor ! quod ADFELICEH EPISCOPUM.
    gum per
    iidem maledicli Saraceni ('qui et Agareni) tota do- (Ante annum 792.)
    minantur Africa.et Asia inajore maxima ex partfc: Felicis Urgellitamepiscopi, ut videlur, a pietate sibi
    laudali, oralionibus se comniendat.
    de quoriim egressione tuae venerandse prudenliae Pio Patri e Feliei episcopo, Alcuinushumilis levila
    dudum, ut existimo, scripsi. salutem.
    " _
    De-caetero, Pater sanctissime, sciat reverentia • fratrum relatione nobis nolissimus es
    fllius tuus, et Joseph vernaculus Aliquorum
    tua, quod ego etsi non facie. Quapropter praesumpsi per
    Deo nriserante. sani sumus-, el lui amici jiietate,
    tuus, fiduciam charitatis, quaeest Ghrislus,vblens meipsum
    loti-qui apud rios sunt,- in prosperitate Deo ser- tuis
    viunt. Sed nescio quid nobis venturum sit. i> Ali- tuorumque fideliumper te sacrbsanctis orationi-
    enim diabolico fomento inflam- lius commendare : non meis merilis exigentibus, sed
    quid dissensionis,
    luis bonis rumoribus instigantibus. Quapropter sup-
    mante, nuper inter regem Carolum et regem Offam ut me ea charitate Salvatori nostro ci.m-
    exorlum. est, ita ul ulrinque" navigatio interdicta plex obsecro
    cesset. Sunt qui dicunt, nos pro pace mendetis, qua"ille omnes suos conjunxit,diaritas
    negotiantibus fcnimneminem spernit. Per euni etcproptereum qui
    esse c in iUas partes mittendos.-Sed obsecro, ut g
    manentes vel euntes venit in hunc inundum peccalores salvbs facere, et
    vestris sacrosanctis oralionibus
    veniet ad judiciUmjuslos coronare : ut tunc ego pec-
    muniamur.-Nescio quid peccavi, quia. luae pater-
    cator veFveniam per vestras orationes accipiam, ubi
    nitatis duleissimas litteras multo temporenon me-
    vos per Dei misericordiam coronam accipiatis.
    ,rui videre; tamen pernecessarias orationes sancti-
    .lalis tuae mequolidie sentire credo. g State, frafres, et viriliter pugnate pro eo qui
    . :Misi.chafitati tuse aliquid de oleo, quod vix modo -fortiter pro vobis vincebat. Non quiaqui cceperit, sed
    ut loca neces- qui perseveraverit u squein finem,hic salvus eril (Mallh.
    in Britannia Invenitur, dispensaresper
    ad ulilitalem vel ho- x, 22). Et proflcisciminide die in diem, sicut sancti
    .saria' episcoporhm hominum.,
    ibant de virtule in virtutem. Plura scripsis-
    norem Dei [Al.-,utilitatem honoris Dei]. Misi quoque Dei, qui
    sem vobis, si superfhruninonvideretur eos admonere
    quinquaginta siclos fratribus :de eleemosyna Caroli de
    virtulibus, quos rogare debeo ut inlercedant pro
    -regis (obsecro ut pro eo oretis) et de mea eleehiosyna Sed charitas, quae neininem spernit,
    qu|nquaginta siclos : et ad auslfales fratres' Baldhu- peccaf,ismeis.
    eliam sustinet. Quid plus? Iterum iterumque obsecro
    vinega triginta siclos de eleemosyna regis, et tri-
    ut me fraterno amore accipialis in communionemora-
    ginta de eleemosyna mea, et viginti siclos de eleemo- C tionum
    Areidae, el de veslrarum, quatenus Deuscharitatis remune-
    syna palrisfamiUa. viginti eleemosyna rator vos
    mea; et per singulos anachorelas tres siclos de puro accipiat in aeternamgloriamregnisui. Valete
    . argenlo, ut illi omnes orent pro me, et pro Domino et vivete felicesin Domino _esu, fralres charissimi.
    ut Deus illum conservet ad EPISTOLA V. .
    rege Carolo, tutelam ADCUDIUDUM PRESBYTEROM.
    sanctae suae Ecclesiae, et ad laudem et gloriam sui
    nominis. Exaudiat vos omnipolens Deus pro sancta Cudradum (Anno 795 velseq.)
    presbyterum post sanctorumlocorumvasla-
    sua Ecclesia inlercedentes, et proficere -faciat in y tionemhorlalnr ad constanliam.
    salutis aeternae prosperitate, Venerando Patri f Cudrado presbylero Alcuinus
    diaconus salulem.
    ' * 'Tuterunt a Saracenis. Hcecfortassis
    intelligenda num 790 profectum fuisse, etsi interdiclum naviga-
    sunt de expeditione maxima anno 788 a Carolo in tionis supplicalione Gervoldi abbatis sublatumessef.
    Hispaniam suseepta, qua Pampilonam deslruclam, Quaequidem sentenlia magis cum conlextu epistolae
    Hispanosque et Wascones subjugatos fuisse, narranl cohaererevidelur.
    illorum temporum.annalislae. d Edit. Quercet. 76, Canis. iZ (Froben. 165).
    1 Aliquid enim dissensionis,elc. Quae fuerit hujus
    <•Felici episcopo.« Hic esl, ni fallfcr,ait Canisius,
    simultatis causa, discimus,-inquil Mabill. Act. SS. 0
    Beri. saec. iv, part. i, pag. 169, ex Chronici Fonta- Felix HildebaldusGoloniensisarchiepiscopus, etc. #
    nellensis cap. 15, ubi Carolus Magnus fllio suo aequi- Sed dubio caret hunc esse Felicem Urgellilanum
    . voco filiam Offieregis « in conjugiumexpostulasse, J episcopum, cui Aleuinus, antequam illius error de
    dicitur; sed illo non acquiescenle, « nisi Berta filia adoptione yulgarelur, se commendavit scripfa hac
    Caroli JVIagni ejus filio nuptui traderetur, . Carolum epistola, cujus ipse Alcuinus meminit in altera ad
    inde commotum praecepisse,« ul nemo de Brilannia eumdem, ex codicems. Salisb. a me descripta, et li-.
    insula ac genle Anglorum mercimonii causa littus bris ejus conlra Felicem pra.fixa, ubi ait : « olim
    Oceani maris atlingeret in Gallia. Sed lioc ne fieret, nieipsum, celeberrimam tuae sanctitatis Jamam au-
    admonitione ac supplicatione Gervoldi abbatis inhi- diens;..-. tttis sanctissimis intercessionibuscommen-
    biium esse. J dare curavi. J Scripta' ergo fuit haec' epistola ante
    * » In illas partes mittendos. Mabilloniusl. cit., pag. annum ' 792, quo Felicis"error jam undequaque inno-
    187, ail: hanc epistolam iu Anglia scriplam fuisse, tuit.
    unde Alcuinusad Carolum Magnum erat mittendus. * Cudrado presbytero: Ecclesiaenimirum S._Cud-
    Aliter tamen poslea sensil vir celeberrimus Annal. berti Lindisfarnensis, qui in illa vaslatione, quam
    lib.xxv,n.76,etlib. xxvi, n. 10, ubi ait: Alcuinum, Alcuinus saepius; praesertim in epistola 8 (nunc 9)
    qui tum in Gallia versabalur, pacis conciliandaecausa deplorat, ef quaeanno 793 contigit, furentes pagano-
    in Britanniam missum, et re quidem vera eo sub an- rum manus feliciter evasit.
    445 EPISTOL^E. 146
    . Valde sanctorum locbrum ingemisco [JJfs.,.inge-i i suum per vos benefacta, perpelua summaebeatitudi-
    mesco] vastationem; sed vestrae fidei laetificorcon- nis^gloria remuneret? Hoc singulis vigiliarum mea-
    stantia, Deique pmnipolenlis coUaudansclementiam, rum momenliSj.hocquotidiana supplicatione requiro.
    -
    qui iibi inter manus paganorum pepercit; ideo firma In hac prece iu conspectu Altissimi, intimas deside- '
    fide in-quo cepisti proposito permaneas : confidens rii mei lacrymas per loca sanctorum .martyrum vel
    "tu in misericordia Dei, ut te suaepietatis \Suppl. cle- confessqrum Christi, quo me iter instabilitatis dedu-
    s '
    mentia vel simile]... conservet, ubicunque fraterno ~cit, fundere non cesso. .
    consilio te habitare velit Deus. _Tamen sive in loco Vos semper in corde, et primi inler verba precan-
    Jiabitationis singularjs, sive in fraterna coborte [ilfs., tia in ore. Vos, piissimi Palres, seu in. communibus
    fraterhas cohqrtes], solitariamconversationem et se- sanctaeorationis foris, vel in secrefis deprecationum
    cretas orationes, ei jejunidrhni propositum diligenter vestrarttm intercessionibus Alcuinum filium vestrum,
    "observa; quia non qui cceperit, sedqui perseyerave- per Dei deprecor charitatem, jugiter in corde habele
    rit, etc. (Muttli. x, 22). Meque, obsecro, in. sanctis' et in ore. Yos quoque, qui estis aetate filii, sed meri-
    tuis - orationibus habeto memorialiter, "sicut-Buitta torum sanctilate Patres, per divinam obtestor cle-
    mihi ex luis verbis fideli relatione promisit : vi- mentiam, nunquam erudilionis vestraein sanctis ora-
    sitantesque le fralres consqlalione sancti Spiritus-'B tionibus obliviscimini magislrum. Testis cnim cordis
    diligenteradmone, exhqrtans.eos, ut in Dei confi- mei mihi est inspector, quia devote vestrum semper
    dant protectione, et intercessione sancti Cudberchti in ecclesiasticis disciplinis et spiritali doctrina desi-
    Patris nostri. Non in armoruni strepilu, vel iri ruilura derabat profectum. Et si quid minus accepistis, non
    lapidum congerie, sedjn m.urbpietatis supernaespem meae,credo, culpaedeputari potest. Et nUncjuamislius
    sibi certae defensionis constituant; ct praesentis tri- yoluntatis meae, sive absens, sive praesens,'de vestro
    bulalionis miseriam ad aeternaefelicitatis beatitudi- profectu, benevolenlia cessabit. 0 omnium dileclis-
    nem transferant: toto se corde convertant ad Domi- simi Patres et fratres, memores mei estote : ego
    num, et si quidinmoribussuis eriiendandum sil, non yester erq, -sive in vita, sive in morte. Et forte mi-
    segniter corrigant, ut Deoillorum placeatconversio, serebitur 9 mei Deus,ut cujus infantiam aluislis,
    sicut Ninivitarum ei placuit poenitentia, et-pepercif ejus senectutem sepeUatis. El si alter corpori locus
    civitali per lacrymas eonfilentium peccata sua. Cle- deputabitur, tamen animae, qualemcunque liabitura
    mens est Deuset misericors, et nulhmi derelinquit in erit, per vestras sanctas, Deo donante, intercessiones,
    se sperantem; nam et novissimaJob fuerunt meliora requies vobiscum, credo, doriabitur; quia, sicutpuer
    prioribus; __icet vobis credo faciat, si ad ejus cle- noster Seneca se vidisse testatur, nostrac fralernita-
    mentiam deprecandam unanimiter conversi fueritis. " tis animas in eodem laetitiaeloco congregandas esse
    a EPISTOLA VI. credimus : etsi meritorum diversitas alium beatius
    ADFB.ATB.ES "EBORACENSIS ECCLESI_E. laetari faciel, -tamen aeternitatis aequalitas cunclos
    (Circa annum 795.) i^elicitervivere efficiet.Et sicut unus soJ qmnibuslu-
    non lamen prbpter oculorum distantiam aequaU-
    Se ab Eboracensibusab infaniia usque ad virilem wia- cet,
    tem educatum grato anhho profitetut: Illorum om- ter abomnibus videtur,ita aeterna beatiludo omnibus
    nium grationibus se commendat; et, ut a vitiis sibi in Dei regno jiislis perdonabitur, licel merilorum su-
    caveanl, hoftalur. blimitas alios majore gloria coronet. Ad quam glo-
    . Dilectissimiset valde venefabiUbusin Christi cha- riam, cbarissimi fratres, tola intentione et voluntalis
    ritate b Ehoracensis"Ecclesiaefratribus, vestrae filius operis vosmetipsos dignos pervenire praeparate. .
    pietatis Albinus diaconus-salutem. Nulla carnalis concupiscentia, hulla saecularisarii^
    -Tolum mea_ devotionis pfcbtus vestrae charitatis bitio heatitudinis iter vobis intercludat, sed per viam
    . dulcedine iriipletur, et si quid pleno amoris modio veritatis et sanctilatis, per quam beati Patrcs, pra_:
    '. supperaddipolest, quotidiefcrescendoaccuniulatur,ita decessores noslri, ad rfegna pervenerunt coelestia,
    ut solius memoriaede vobis suavitas, superyenierites JJ superna yos comitante gratia, pari pietatis consensu,
    saecuiarisangustiaetribulationes longe a secretis men- uno voluntatis affectu, quotidianis eurrite profecti7
    tis meaecuhilibusidepellat. Ethoc mihi singulareso- bus. Omnem a vestra sancta conversatione repellite
    latium in spiritu.consolationis sarictaeDominus Chri- segnitiem, luxuriam eastitate mulate, ebrielatem
    stus perdonare dignatus est. Vos fragiles infantiae; quasi inferni foveas fugite, supervacuos vestium
    meae annos [Al. animos] materno fovistis affectu, ett ornatus nolile exquirere. MeUusest servis Dei, ani7
    lascivum pueriliae tempus pia sustinuistis patientia,i mam ecclesiasticis ornare morilius, quam corpus,
    - et paternse' castigationis disciplinis ad perfectam virit laicorum consuctudine,
    pompatica vestire vanitate.
    edocuislis aetateni, et sacrarum eruditione disciplina- Et melius •est, sacra matris Ecclesiae mundissima
    " rum roborastis.
    Quid plus dicere habeo, nisi, utt calcare limina, quam lululentas villanae foeditatis
    ffiterni Regis pietas, omnia pietatis in me famulumi . semilas frequentare. Regularis vitae vos ordinet di-
    » Edit.,Quercet. 98, Canis. 21
    (Froben: 5).
    b Eboracehsis Ecclesim fralribus. § 5 pag. 164. Epistola data fuisse videtur anrio 795,
    Qui institutuml ppstquam altera vice ab eorum corisortibsufilatus,*
    monachorum.Benedicthiorum,afisdubio, j.rofitefian-: in Galliam rediit; ante cladem, puto, Lindisfarnen-
    tur, inter quos Alcuinus se educalum et enutritunii sem, cujus alias in hac vel sequenti' epistola memi«
    fuisse hic prbfitetur- Vid. Mabill. in Elogio Alcuini,, nisset. . - '- '- - . - _,._._'
    -547 B. F. ALBINI SEU ALCUINf OPERUMPARS I. M_8
    •sciplina,-e'teGfclesiasticEepietaiis-moderaiio venera- •__."eorum cOnsortes gloriae effici-mereahiur. Non nos
    -biles effioiat.-Sanclse;lmmilitatis pedibus, ct divina. sasculi-anibitio,•fcarnriUsdelectatio,-non luxuriae-pu-
    •cliaritatis-gradibus -perpassus obedientiae ccfcli-coh- ^tredo,pOn-ebfietatis veiiena/aTectiSsimo"vitalis-vitae
    •scenditeregna. Haec-enim>caducaet transitbria for- -tramite Tevocerit,per-quem -illi-gfaSierilcs gloriam
    -Situdinis-evincileaninio, quatenus ad«mabilem coe- •cumDeo meiHierunt-sempiternam.^Unanimes-estote
    -lesfis -gloriae-patriani,-divina nos ubicjuegfafia prce- -fn omni :bono;corisilio,-fconcortlesjnomhl"regularis
    veniente et subsequente, laudahilibuslioriorum ope- -vitae-disciplina.fl)ei 'Oinnipotentis,iqui 'corflis sfccrefa
    "rum meritis, crim omni prosperitate et gaudio per- %onspicit, "ihonoreni^ef^volnntatempufa primo-om-
    ' < ;nium -quaerite'conscientia,'»ul-ejus-'gratia,-quae-opli^
    'Teniremereamur.
    ^aa surit "et^saluti-pfoxima,-vos iuveriire'faciat. Tra-
    j- JIPISTOLA vn.
    ' ftfernamet pacificam semper mabteamus-jjharitatem,
    &D5_RA-_RES -SBORACENSES. - . -at-oves-Chrisli.ejusdem^vitaepascuisepttlantes, Jinius
    {Anno 795.) «ovilismuro manentes, in una oratiohis domo Dei
    aiobis misericorciiam 'convocarites. !Nec aliquis se
    Eignificdt Iwtitiam epistoia db ipsis dccepta; hortatur
    ad sectanda Patrutn suorum vesligia^ucseMhmm -CanoniGis-lioris,a-eommuriionGsanciaeo'r'atiohis,'>su__
    , m:ationibus^pMmendut. .- - 8B _i_gligens!salutis'sepa're't._Ielius-est
    ut-angelica visi-
    Sanctissimae.congregatioriiset dulcissimaedilectio- latio horis corapetentibus--inveniat--cum fratribus
    nis Eboracensis Ecclesi.aefralribus, ejus.dempiaema- ^orantes, quam =diaT)oli saevjfia in aliqua -negligentia
    tris "filius Aicuintts diaconus, perpelui honoris In vel luxuria torpentes: ^Unicuique-secundumsunrii.
    'Christo pacem et salutem- ilaborem mereesmanetin aeter-num.-Quijiluslahoral,
    Venerabiles vestrae dilectionis ab * Eanbaldo pre- plus-mereedis accijriet.
    Kec labor salutis noslr-e-durusdebelvideri. Saepe
    sbytero accepi litteras, quarum pacificam inscriptio-
    liis seriem Idemipse qul portavit, mellifluis (vestrae) •austeriora inedicameiria'Optatamcsoleh't-pr__slaresa-
    salutalionis verbis 'valde amplificavit, referens n vo- lutem. Videmus, qham nngusta porta v.l areta ^vh
    Ms fraterni amoris perseveranxiani innos, ita ut ^Maith. -v-n,_4) sancti -marfyTesvitani ihgressi !smit
    .inter iacrymas aBocutlonis nostrae veslras per sin- sempiternam. .Kos *v<_i<o, fratres, Jfaciliori ._a, et-le-
    gula yerha voces-audire __stimarim[Cocf.Sal., aesli- ^viori cursu -ad ejusdem ^vitsa^-ossiiiiiusperveriire
    -mavi]. Quod et iirlitteris apertissime agnovi, in qui- ibeaiitudinem, ipsadioente Veritate- Muttw mdnsio-
    "bus legens, vestras visum est mihi facies cernere. m/esmviVindomo Palris Me'i-(Jo"an.-Xiv, 2). Propter
    %iod ut vere-fiat, onmium efficial largitor iionorum, Bserita ;divei'sa, ttarisiones multae:-tamen -omnibHS
    iit tristitia vestra verlatur in gaudium (Joan. xvi, ^ beaia 3eta'nitas *t seterna-beatiludo-erit. •Quia"quls-
    ibi erit, beatps eril setgjoriosus, ubi justi futge-
    ^O) et gaudium nostrum implealur in illo qui sriis quis
    quoqtteait discipulis : Et gaadium vestrnm nemo bunl sicut-solin regng-P.atriseonim-(Mutlli.xm, 45).
    toilet. [Cod. Sal., toilat] a vobis -(Joan. xvi, 22);in- Sicut enim sanctorum inartjTJun perseculores fue-
    •quo est gaudium indeficiens, salus perpetua, pro- runt, dialioJq instigante, impii homine.s; sic nostri
    diabolo suggerente^;saeculi con-
    -sperltas beata et beatiludo gloriosa. "|,Q Ut haeconi- persecutores «unt,
    "riianobis per-suam concedefe misericordiam digne- eupiscenlia el carnalis delec-talio,et>animiinconslan-
    iur, illiuslota dileetione cttota vlrtute inhaereamus tia et Dei negligentia mandatorum. Et 'veluii _lli
    praeceplls. Sanctorum -PatHiriisequamur vestigia,qui niarlyresisancti., .gratia adjuvante divina, impios
    nes genueruril in Cliristo, et ;in hoc sacratlssimum constanler Ticerunl ifyrannos,palmam-aitefnae acee-
    ovile congregaverunt, etpaternaepielatis lacle enu- peruntgloriae: sicetJios,«i:nO-ft_os,'-Deo'auxiliante,
    trierunt. Horum -aniiriasin conspeclu summi Pasto- superamus adversarios, ,el<iiabolids viriiiler iMisisti-
    ris itc Redemptoris nostri seternis gaudiis semper Etus suggestionibus, coronam pe.petu_e laudis .et
    ossistere credamus \Cod. Sal., credimus], et inde palmam selernaeibeatitudihis accepturi crimus. Vos,
    nostris faveVeprecibus, si mandata vitae, quae nobis, j ' fratres charissimi, mei-habete, obsecix),niemoriam
    in sanctis orfltiojiibusYCSIHS, ut aninia mea perpe-
    Spiritu .sanclo inspiranle, -statuerunt, concordi de- in ^vobis. Ego ilevotus ve-
    Votione nos observare agnoscant [Cod. SaL, agno- tjia prosperilate ^audeal
    • fil.se iwternitatis jfilius aiunquatn Jobliviscor vestri,-
    scunl].
    • "Recordemur omniliora, dilecllssimi fratres, qua- {-.$& «emper praisenti super omnes alios idiJigo-fcliari--
    <.uni inliiiia .cordis coinpun-
    ies habuimus Patres et progenilores, quain jiraecla- late, Deum .quotidie
    ros «t pios,-Deo aniabiles et omni populo honorabi- ctione deprecans utvos aeterna pictale cuslodiat,
    les. Non simus degeneres illorum nobilitate filii, dum j?egat atque protegat. Valfcteia Ghristo, dilectissimi
    IiOrum'Iriter sacratissimas constamusreliquias, eo- fralres.
    rum cdgilemus imitari conversalionem, quatenus

    . .. Edit>iQuercet. M, .Ganis. 24,'{Eroben. _). Le- Wilh. Malmesb. retinenda yide.ur.EstjsIiauSdubie


    jfifferontes adnolavimus ex cod.' ins.
    Ctjqi.fc.s/aliquoi Earibaidus, quem Hovcdenus ad Iiunc auijhm Ee-
    S.aliiiij, - cifcsiie^boracensis presbylefuih voca.t,poilea epi-
    ,k>..Aj)Eanbaldo ipresbytero. Enbaldo habet codex scopus >jus(iem Ecclesiacf acl .quehicgt ^jiisjola.SO
    Ganisianus. Nostra tamen leclio ex aliis codcl.-et (nunc 55),
    -EPISTDL^. - - isa
    m ,•_--' .,
    , l.t.a-BPIST0LA VIH. \ tate Christi et .dilectione fraternitatis. "Paucis scripsi
    .. ' AD-BEOBNUI-TOM J>-_ESBVa?ERUM. litferulis, quia sapienli pauca sufficiuht. .SecLteplu-
    ': . - .(Anho' 795..) ... - j-ima-Dei.doiia^loriJicent in seternum, dileetissii--e
    . ' ' '
    _
    Ab Offm regis -et gentis Anglorum fidelitate se jnun- frater. • '
    mmiet ui et regibus, et 'd.EPlSTOLA IX. -',
    ' jquahi recessissetprofilelur;
    "lepiscdpis,el -principibusDei 'vdiuritatem -sequi-sua- AD1IN_)ISI."AIIKI_NSES.
    xdeat, pacemque commendat.' ... _-.
    .(Anno^gS.) ". '.'
    - -*Beornuirio pre_!byteroA;lcuinus..diaconus__aIutehi.
    Deplorat Lindisfarnensis ecciesiw vastaiionem, monet
    -T/uIces:tuse-dilectioriis 'accepi -iitteras, jnellifluis "" adorandum-, Itoriatur 'ad inores' corrigendos', -aii
    sensibus delibutas, apologelicam-ilenenles rationem, -'disciplinatii-regularem-; suadet mente nort <con-
    sternari.
    quarum melius credebam veritati, .quam^Msiloquse .
    aliorum narralioni.-Nam "fides*amiciiiae corde con« -. ^Beatissimi -atris isancli scilicel iGudbercli XAL„
    sstare debeVnon-linguae-versibiliiale. -Ctinam-dignus sCuthhenti]^episcopi optimis .in Ghristo filiis •e*Hugi'-
    essem pacem praedieare, non discordiam seminare; lialdb [AL,iHinobaldi]lepiscopoiel-flmniGongregatiooI
    iet"signum portaredhrteti, 'nori arina diaboU. Nun- -LindisfaiinensissEGclesiae, AlcuinuSidiaconus_tcoalesd
    . Iqiiam 'fibi scripsissepj, -si"jioluissem pacem .tecum R4n!-Ghristoibenedictione__alutem. _
    jhabere, ,et pacemln.Cliristo.ipiam coepimus.firniam - - Vestraei[>v.er,o] -.charitatisfamiliaritas-.fpnaesentemj
    c
    jpermanere. Vere Offae.regict genti Ai__lor.um_nun- 3multuin-me-l-_iificare;solebatj;.sed wersa vice vestrae
    pquamjnlidelisfui. .S.iGijtlios Jimicos quos mihi_Deus -tiibulationis calamitas, licetabsentejn, -muttum"<nie
    (donavit,"fideliter,iquanlum .-aleq^seryabo,;sicset Jios -quotidie {confristat [Maihiesb,, contfjstavil]. .(Jtio-
    jquossrfeliquiin patria. iPaucj-suntdies^meLj-et Jios ;modo f-paganiGontamihaveriint rsanGtuaria .Dei, ,et
    -apsos-cum .dolore flageUifiuffeBq, Ideo .te-ohsecro .fuderunt sanguinem sanGtor.uniin^ciiHsuitu^tltaris,
    imtin Domino, quos valeas, _mihi«intercessores <te- -•fvastaverunt ^g ,domum cspeitnosfrae,]iGalGavoruBt
    «jiiiras. • , - ,- . - -. ;corp.ora -sarictortimjn ienjplo i[I>ei],>guasisterquili-
    - ' Multisim_.eriis-lurbatum-est.hoc saeeulum.,,et ,non .nium inplatea. JjJJuidnobjs-.dieendumes_t,nisjplan-
    -est Tefrigerium iin eo, =nisi in misericordia-Dei, -et ^endum animo, wobiscum ;ante .altare <Glmsti,, ^.et
    -fide amicorum. Nudi venimus- «t nudi rccedimus -dicere •: Parce., "Domine,parce populo tjio, -et ne.jdes
    .{Job«., __-), nisi:qui"bonis animam yestiet^per-ibus. Jiaereditatem.geritibus , ,ne 4icant H,pagani„ulii _«t
    Ct tibi, chari^sime frater, tempus -vellocus oocurrit, Deus Christianorum? {Joeln, 1,7)]. -Quae*stHduGia
    -seniper Dei suade voluntatem sequi omnibus perso- EGciesus Britanniae,-si sauGtus^Gudbercfussuani non
    ois : -regi suaviter, .episcopisipnQrifice,, principibus f. defendit cum tanlo sanctorum numero .(JFHMS foag.
    Jttducialiter, .omnibus veraciter. Bostrum est senii- 3_"a/mc_6.)?.[Au1,>hocjnajorjsinitium est,doloris,;aut
    .jiare,-'D.eifruclificare.- .Neculla iihi alicujus disseh- peccata habitantium-hoc-exegerjint.Non enim.quid-
    sionis inter nos -remaneat suspicio. JSec jsinius ,ex dam casu contin^it [Ita emendavimus, cum an codice
    -illorrim.mijiero-de quibus-dictuni esl: JVOBvenipa- .legeretur : Nem guidepi icasuiConticjii];,sed .-magni
    -cemAtnilters., jsed :gladium ,(|_.aff/_..x_,„54).Bed -cx _cuilibqLmeriti judicium.esl. -Sedmqdo,,..qui.residui
    illoaumisimus «.umero,, ad quos diclum esl: Pacem eslis, state viriliter, .pugnate forliter, -defendite
    tneam do.vobis, -.pacemmeam zelinquo xobis (Jogn. .castra Dei. Mementofe Judam Macliabaeum-,.quia
    xi¥,.27). -Ut-.pax&hristi, quae exsuperal omnemsen- XemplumDei purgavit (II Mach. x,2, 3), et-populum
    _eumi(_R/M%.~av3 -7)_-cuslodiat .corda noBt_ain-,charj- ^Cruitj,utcUberavil,(Ita cod. ms.) .extranea..Siquid
    ' "
    aEdil.>Quercef.'Si,iG'anis.15_.'(E-rbben.7). afferl Lelandus de Sciipt. 'Brhann. cap. 100, p. _53':
    -i Beomutno ipresbylero.Anglq , Tit sex.-contextu * '.(_ueni (Candidttm)~$i -iterum -vobis plaeuerit ad
    patet. Magnae-illjjm dignitatis -et auctoritalis fuissc. • nos redfre, quidquid adei pj^ofeclumejusdem Ecclesiae
    necesse -est apudreges, episcqpos et jmncipes provenire credinius, libenter iriipendemus; quae-
    quibus Dei YOiuntateni suadere -el priedicare po- cunque ehlm' a magistris ad Utilitatem sanctarum
    -tuerit.' -. ^ • -• . . Ecclesiarum iiidici, haecanaxime nostrae gentis Iio-
    -<-_.#_..-.tmnqumn-infidelisfui. Biscessus -Alcuini B-ininibus -conimunicaie -delector. _ V.ide epist. 59
    ,e patria in Galliam forjassis quibusdam suis con- (nunc f M), adDamoetam.'
    "lerraneis suspicibnem movit, ipshm aficlelitale etiari: Pdgani, etc'Deliac cladeLindisfarnerisiumle-
    •suaegeritis-,. cui-nonnunquam -feum'G^illis«imultas fendus Hovedenus ad annum 795.' «Eodem anrio,
    fuit, recessurum: quam quidem suspicioriem noi inquit, pagani ab AquilonaJi plaga veniunl ad
    rliis iitteris tahtum!, sed 3pso facto «tiam -ainolitus . Lindisfhrnensem Ecclesiam,; miserabili praedatione
    <est;u non .iinmemor -enim .coriipairiotarumi impe-i . -yastarit cuncta, calcant sancta pollutissanctae vestigiis, ;ad-
    .yatoremMn amicitia-eorum continere.adlaborarit, : taria isuffodiunt, el omnia thesauraria Eccie-
    -iuquit Malmesb,.lib. _ Reg. Angl., «ap.._5. ; '. iSi-erapiunl,quosdam-e fratribus interficiunt, aonnul-.
    4S ^EpisioIaehujus-frHgmBntumecliditMalmeJ-b, ios spcum ^inetos assumunt, perplurimos opprobriis
    -'_ib_Jii Boni. Angi., relatum"aQuercetano ;Opp. Al.c yexatos nudos projiciunjt, alicjuos in mari demer-
    p. 1672. Nunc- ..integraprodit-^fex -cod. ms. Salisbur- gunt. _ Pagius-et Alfordus hancepistolamad-sequen-
    igensi. . . - x, .Uem-annum differunt;,sed-cur-;ep.demquo,_dadesilJa
    * iHugibaldOiquemalii Higeb'aldunv£tHincbaldtm contigit anno baecepistola scribi -non potjiefit, non
    . Tocant.IsLindisfarnensem Ecclesjamrexit,rab annc video. >Haudcnim dubito quin Alcuinus jstatim ab
    , 7S0 usque ad annhm S02, ut liabel .A_foi*aus.Ac acceptafamaliujus-cladis Lindisfarnfcnsibris condo-
    euriidemest carmen tom. H, part. vi. Aliani episto lere, eosque adpatientiam, poenitentiam,
    ' prationem
    _ laj-i-ad HigebaldumAlcuihns scripsil, qua Gandidun -horlari voluerit.
    •4i£cipulum«d-seredire qptat, cujusJragmentumlioi
    151 B. F. ALBIM SEU ALCUINI0PERUM PARS I. 152
    corrigendum sit iri moribus mansueludinis vestrae, A et quod amemus, habemus. Amemus aeterna et non_
    citius corrigite. Patronbs vestros ad vos revocate, perilura. Veras diligamus-divitias et non caducas,
    qui vos ad tempus dereliquerunt. Non defuit illis sempiternas nontransllorias; paremus nobis laudem
    potestas apud Dei clementiam, sed nescimus cur a'Deo, et non ab hominibus. Faciamus quodfece-
    tacuerunl. Nolite gloriari in vanitate veslium; haec j*unt sancti quos laudamus. Sequamur i.llorum ve-
    non est gloria sacerdotum et servorum Dei, sed con- stigia in terris, ut illorum gloriae consortes essc
    tumelia. Nolite in ebrietate verba orationum vestra- mereamur in coelis. Divinoe pietatis prbtectio nos
    rum delere. Non "exeatis post luxurias carnis et ab omni adyersitate custodiat, charissimi fratres.
    avaritias sseculi, sed in servitio Dei et regularis vitae Valetc in Christo dilectissimi, et conforlamini sem-
    disciplina firmiter perinanete, ut-sanctissimi Palres, -per profieientes.]a , _, ,
    i EPISTOLA X.
    qui vos genueruntjvbbisprotectores esse non cessent.
    Per illorum vestigia gradientes de illorum precibus AD° -EDILHAKDUM (ATHELARDUM)ARCmEPISCOPDM DO-
    -securi permaneatis.' Nolite tantis Patribus ,degeneres ROENSISCIVITATIS.
    - -esse'filii. Neqhaquam UU a vestra cessabunt «lefen- :' (Anno 795 vel seq.).
    Hortatur ad sectanda suorum antecessorum vesligia,
    ^ione, si vos illorum sequi videbunt exeinpla. Tamen n el ad exsequendum intrepide munus pastoris ani-
    de isla miseria noUte mente consternari. Casligat marutri; et-cum coepiscopissuisjierbum Dei absque
    Deus omnem filium quem recipit (Hebr. xn, 6);' et titnore prcedicet -----
    ideo forte plus vos castigavit, quia plus dilexit. Pio Patri et sanetaesedis prcesuli -Edilhardo ar-
    Hierusalem civitas Deo dilecta Chaldaeaflamma pe- chiepiscopd, humilis levita Alcuinus salutem.
    Tiit. Roma sanctorum apostolbrum et innmnerabilium Audiens vestrae salutationis verba dulcissima; et
    martyrum corona circunidata paganorum vastatione prosperiialis vestrae sanitatem multis pernecessa-
    disruptaest, sedpietafecitiusTecuperata. Totapene Tiam, valde me gavisunresse fateor : Domini et-Dei
    _ Europa Gofhorura vel Hunorum gladiis evacuata est nostri Jesu Christi deprecans tota mentis alaeritate
    flammis; sed [Ms., si] modo,conservante Deo, velut clementissimampietatem, quatenus vestram [beati-
    ccelum stellis, ita ccclesiis qrnata fhlgescit, et in eis ludinem] longaeva custodiat prosperitate inaugmen-
    officia vigent et crescunl religibnis Christianae. Hor- tum sanctaesuae Ecclesiae, ut' per tuam devotissi-
    tamini vosmetipsos invicem dicentes: Revertamur mani doctrinam verbum [Cod. SaL, verbis] vitae
    •ad Dominum Deum nostruni, quia magnus esl ad ,-eternae crescat^t currat, et mulliplicetur numerus
    -ignoscendum (Isa. LY, 7), et nunquam deserit spe- "populi Christiani in laudem et gloriani Salvaloris
    rantes in se.. _ noslri; in quo opere te, frater sancte, laborare lola
    Et tu Pater sancte, dux popuUDei, pastor gregis "virlute ohsecro. Et quanlo plus appropinqual dies
    sancli, medicus animarum, lucema super candela- - remunerationis, tanto ihagis.mercedis tuaefelicitatem
    hrum posita, esto forma in omni bonitate eunctis te accumulare studeas.
    videnlibus.E.slo proeco salutis cunctis te audientibus. Cogita quales habuferis [Cod. SaL, haberes] d an-
    Sit tuus comilatus honestis Jnoribus, aliis exemplum tecessores doctores, etsumma JuminatotlusBritan-
    ad yitam, non ad perdilionem. Sint libi epulae, non nioe [Cod Sal., totiushujusprovinciae].Inlerquorum
    In ebrietate, sed in sobrietate. Sint veslimenta luo • sacfatissima corpora dum oraveris, illorum precibus
    gradui condigna. Noliteconformare saeculihominibus certissime adjuvaberis, si- nb illorum.vestigiis te
    in vanitate aliqua. Inanis ornalus vestinientorum, et nec saeculicaduca blandimenla subtrahant, nec vani
    cultus inutilis tibi est opprobrium anle homines, et terrores principunx formidanfem efficiant. Memor
    -peccatum ante Deum. Melius est animam in per- esto semper quodguttur tuum tuba Dei debet esse,
    peluum permanehlem bonis ornare nioribus, quahi et lingua tua omnibus pTaeeo saltttis. Esto paslor,
    corpus cito in-pulvereputrescensexquisitis comere non mercenarius; rector, non subversor; lux, etnon
    veslibus. Vestiatur et satietur Christus in paupere, lenfebrae; civitas firma fide murata, non domus plu-
    "
    ut haecfaciens regnet cum Christo. Redemptio viri j-viis diruta; miles Christi gloriosus, non apostata
    propriae diviliae(Prov. xm, 8). Si aurum diligamus, vilis-;proedicator, et-rion adulator. Meliusest Deum
    praemiltamus nobis in coeluin, ubi servabitur nobis, timere, quam hominem; plus Deo placere, quam
    » Wilhelmus Malmesb. lot. cit., pag. 1675, ait, in mensi apud Pagi h. a., n. 11. Exstat ejus mentio in In-
    . calce lnijus epistplae ab Alcuino addita fuisse se- gulfi Hisfofia et epistolis Kenulfi regis JMereiorumad
    . queritia: . Cum doihnus noster rex Carolus fioslibus Leonem III- pontificem inax.-et Leonis ad Kenulfum,
    . per misericordiam Dei subdilis dorriumreverterelur, quas descrijisit continuator-Bedae lib. i, .cap; 12 el
    . nos, Deo juvante, ad eum vfcniredisponimus; et si • 13. CANISIUS. — Mabilloniuslib. xxv Annal. Bened.,
    ; • quid tunc vel de pueris qui in captivitatem ducti - n. 84 , p. 291, .-Edilhardum vocat virum sumnm
    sunt a paganis, vel de aliis necessitatibus nostris sanctilatis et sapienliw , qui quondam abbas fuerit
    \F., vestris] proficere poterimus;' diligenles ad. ef- Malmesburiensis, poslea aulem episcopus Win.to-
    fecium producere curahimus. » : niensis, ac demum posl decessum Jariiberli electus
    - ^ Edit. Quercet. 28, Ganis. 1 (Froben. 9); emendata .archiepiscopus Cantuariensis. {Ex Gervas., col.
    ex cod. mss. Salisburgensi et S. Emmerami: 1642, etWiUielmo Malmesb. lib. i de RegilfusAngl.,
    o Varie niutat hoc nomen Mdilhardi; alias enim cap. 4.)
    scriptuminvenitur: Edelhardus, Elhilhardus, Adelar d Antecessores.Omnes sanclissimos, Augustinum et
    •
    dus, Alhilhardus, Athelliardus. Fuit arcliiepiscojius alios, ait Wilhelmus Malmesb. lib. i De gestis p_on-
    Dorovernensis, eleclusanno 79I,testeSimeoneDuiiel- lif. Angl., ubi successores vide. CAMISIUS.
    - " 154
    155 , EPISTOLzE.
    homini blandiri. Quid est adulator, nisiblandus ini- A ritate : Sinl lumbi vestri prmcincti et lucernw ardenr
    mieus? Ambos perdit, se ipsum et suum auditorem. tes in manibus vesiris (Luc, xn, 55). In lumbis casti-
    Isti .sunt, qui consuunt-pulvillos sub omni cubilu lalis sanctitas, in lucernis prajdicationis claritas de-
    - "
    (Ezech. XIH,18), el oves Christi morbidas, faciunt, signalur. v
    non sanatas. . , . Memor esto quod sacerdos angelus Domini DeT
    14 Vlrgam accepisti pastoralem et baculum con- est excelsi, et lex sancta ex ore ejus requirenda,
    solationis fraternae : ill.am ad regendum, istumad." juxta quod in Malachia propheta (n, 7}legimus. Spe-
    consblandum. Ut moerentes consolationem habeant culator quoque est in excelsissimo posilus loco. Dnde
    in le, et contumaces correclionem sentianl per te. et episcopus dicitur, quasi speculator [Cod..Sal-.,
    Poteslasjudicis.-est, occiderei tua vero, vivificare. superspeculator], qui omni exercilui Christi prudenti
    Quid times hominem propter gladium, qui clavem consilio providere debet, quid cavendum sit, quidve
    regnt accepisti a Chrislo? Recordare .quanta passus agendum. "Isti sunt, id est'- sacerdotes, luminaria
    est ille pro te,etnon meluas loqui pro illo. Ille pro sanctae DeiTEcclesiae/docloresgregisClirisli. Isti iri-
    tuo amore clavis confixuspependitin cruce, "et tu prima acievexillumsancta^ crucisnonsegriiter sub-
    sedens in sella dignitatis tuae ob limorem hominis ,levareaebent, et ad omneni impetum hostilis exer-
    tacueris? Non ita, frater, non ita. Sed sicut ille di-_B citus intrepidi stare. Hi sunt qrii talenta, redeunte
    lexit te, ita dilige _et illum. Qui.plus laborat,-plus Regenostro Deo Christo cum triumpho gloriae' ad
    mercedis accipiet. Si persecutionem patieris. propter jiaternam sedem, afceeperunt; et revenienti- eodem
    verbum Dei, quid bealius? Ipso _Dominodicente : magno Judici in dieullima [Cod. SaL, ultimae] dis-
    Beali qui persecutionem patiuntur propler justitiam, crelionis ralionem xeddituri sunt, quantum quisque
    quoniamipsprumest regnnm ccelorum(Malih.y, 10)., ex praedicationis labore lucratus essfctin officio suo
    Et : lbant apostoli gaudentes a conspectu concitii, (Matth. xxv). Quapropter teipsum, charissime ffater,
    quoniam digni habiti sunt.contumeliaspati pronomine idoneum praepara mmistruni sermonis Dfci. Alios
    Jesu (Acf.v, 41). Et: Nonsunt condignm-passiones quoque consacerdotes tuos admone diligentissime,
    hujus temporis ad superventuramgtoriam, quw reve- in verbo vitae cumomni instanlialaborare; quate-
    labilur innobis(Bom. vni, i8). Si.corripueris.de- nusfchm] muitiplici negotiationislucro anle.conspe-
    linquentem et ad luam increpationem coiriget se, ,ctum aeterniJudicis gloriosi appareant. Estote uriani-
    eliani [Cod..SaL, ecce]-tibi est nierces apud Deum, iries-iriomni^consiliopietatis, et constantes in omni
    et sibi erit -salus a Deo; si tuam oderit Increpatio- judicio sequitatis. Nullus- [Cod. SaL, nuUius] vos
    nem [Ggnis. et Codl SaL, si te oderit increpantem], < liunianae dignitatis terror separet, riulla adulatiohis
    illi est damnatib, et libi beatitudo. C hlandimenta dividant; sed qiiasi acies castroruin Dei
    Eslo miseris consqlator, pauperibus pater, omni- firmissima hnitate vos conjurigite.-Sic lahdem con-
    bus affabiUs,donec intelligasqriidcuique respondeas; "cordiavesfra terribilis apparet omni, qui vult verilati
    et semper tua responsio sale sit sapieritiaecondita, contradicere,- Salomone dicente : Frater si a fralre
    non lemeraria, sed honesta; non verbosa, sed mo- adjuvatur, civitas firma est (Prov. xvm, 19).
    desta. Sint libi mores humanitate praeclari, humili- J.5 Vos estis, dicente Veritate, lhx tbtius Britan-
    tale laudabiles, pietate amabiles; ulnon solum ver- ' niae
    (Cod. SaL, illius provinciaenostrae), sal terrae,
    bis, sed exfempliserudias lecum viventes, vel ad te - civitas super monlem posita, lucerna super caride-
    venientes. Sit lua manus larga in eleemosynis, labrum elevata (Malth. v, 13,14, 15). Item Tbeato
    prompta in.reddendb, et caufa in accipiendo.- Prae- principe apostolorum attestante : Vos eslis genus
    paratibi thesahrhm in coelis(Act. xx, 55): Divitiae electum, regale sacerdotium."Per vestrae vero praj-
    viri redemptib'[A"..,. depraedatib] est anihiie illius, dicatibnisinstantiam nos erinius, quod iheadfcmsequi-
    quia beatius est magis dare quam accipere (Luc. xn, lurEpistola: Gens sanctd, populusacquisiiionis; qua-
    33). lnvenimus uriarii margarilam prefiosani; demhs temis per vos virlus annuntietur iUius, qui nos om-
    omnia, quae habemus, etemamus illam {Matth. xm, rj nes de tehebrisvocavitin admifabite lumen suum. Qui
    46). Lectib..sanctaeScripturae saepiustuis reperiatur ' aliquandb nonpopulus Dei, nuncautempopulusDei
    in manibus, ut _exiUa te saturare et alios pascere '
    "(I Pelr. n, 9,10).
    valeas. Vigilieeet oi*aliones'assidu'aesinf libi, ebma- Patres itaque nostri, Deo dispensante, licet a paga-
    gis quopro toto populo Christiano irilercedere debes. ni, hanc palriam bellica virtute primum possede-
    Eofcusluus est inier Deuni stare et homines,' uf Dei runf. Quam grande igitur opprobrium est.utnos
    iegatibnes deferasad populrim, et pro poptili pefcca- Christiani perdamus quod illi pagani acquislverunt?
    lis intercedas adDeum. Fac te,'ejus donantegratia, Hoc dico propter J>flagellumquod nuper-accidif par-
    dignum ab eo exaudiri. [Haec]dignitas est in vitae •" tibusinsulaenosirae, quae° prope trecenlis quinqua-
    caslitate et praedicandi fiducia, ipsa alteslante Ve- gihta [AL, quadraginla ] annis a' parentibus inhabi-
    .. a Pagani. Lege Gildam de excidio Britanniae; stolambiennioprius-reeenset. •
    elWilhelm. Malmesb.Iib. iReg. Angl.,c. 1-4. CANIS. c Prope trecentis quinquaginta.ahnis. Ab anno
    h F/fljfe/fom.-Yaslationem • Danorum anno 795 : nempe ,449,
    quo Angli _et Saxones in Britanniam
    cqsptum absdubioinnuit, de qua vid. epist. ad Lin- _'adventarunt. PAGIUS/. c. — Prope,' ait, hon inte-
    disfarherises".Iride'corrigendus Pagius, qui hanc epi- gre, quinque eBimaniiiab eo.numero deficiunt.
    155 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS I. 156.
    lata estjnostris, Legitur in libr.o aJGildi Bretlonum A Deo, Chrislo pastore, el fiat licecpatria abillo [AK*
    [Cod.Sal. Brectonum]sapientissimi, quod iidem ipsi a bello] nohis nostrisque' nepotibus conservath'i__ -
    Brettones[Corf.jS.«/.Br,ectones]propter.rapinasetava- benfedictionesempitefna; ul ex hac iriereamur ad il-
    ritiam princip.um, propter iniquitatem et injustitiam ' lahi pervenire quae finem iibn habel et est pefpfetua.
    judicum, prqpterdesidiam _etpigritiam praedicalioms i pace bealissima. '
    episcoporum, prqpter luxuriam .et malos niores po- Ut ad Iiane pervenire mereamur, vos saepiusttimj
    puU, patriam perdiderunt. Gayeamus h.aeceadem ,>•Moyse servo Del devoto pecloi-edicite^ "Respice,
    jiostris .temporibusyitia inolescere, quatenus bene- Domine, de sanctuafio \uo, 'el de excelso cwlorum'
    dictio divinanobispalriam conservetin prosperitate. -habitacuto, et veYiedicpopuio tuo (Jsrael) etterrai'
    _ bona 9 -quam nobis -in sua misericordia perdonarei qudm^dedisfi}.O&!S"'(©_M.^X'XVI, *1S). Item cuhi pro--
    dignata est, Uf hoc ipsum .omnipotentis D,eilargis-," phela Dei Joel cum lacrymis clamate : Parce; Do--
    simaiefficiat pietaSj yos quirfavem regni coelestis nihte, parce popiiio1uo, et me4es htefeditatetri-tuum
    ,cum -apostolis, ligandi solvendique potestatem ac- in'opproifiut)i'geritihiS{J'oel.K,VJ).ApostoloJacOfeo
    , cepistiSia-Chrjsto-,aperite assiduis praedicationibus, prcecipiente-: Brale invicerri,iil sdlvemmi':-tnuitum
    portas jcoslj-pqpulq Dei; &Xnolite tacere„ ne-populi ehhh vaiet oraiio fasd assidua^Jacbu. v, 16). Iteni;
    peccata yobis imputentur. Hequirit enim a vobis B PelTiisapostolus ': Gmriesunanimes jnoratioue esto-
    animas -Deus. quas ad regendum accepistis. Ex te, conipatientes iraternifati, humiles et miserieor-
    subjectorum salute vestra multiplicatur i*emunerar des (1. Petr. m, •_).-Sed c_ Vas electionis praecepit
    tio. • pfo omnibus-orationes IQfiei., pro regibus ethm-
    Pusillanimes consolamini-(I Tlies.y, 14), humiles, nibus qui in sublimita.e sunt positi (/ Tim. ir, 1, 2);
    roboraJe, -errantes in viam veritajis -reducite,.ignq- quaterius oirinijjoteritlsDfeigralia populo Christiario
    rantes jnslruite, scientes exhortamini, et Jbonisex- temjiora cUmprosperitate cohcedat pacilica, in laU-
    Bmplis.vilae veslivs omnes confirmate, conlumaces dem et gloriani sUi riominis.
    et yerilali _w_nitentes 1 tirbs-eternaDei, teffae sal*[A/..
    -virgaeastigale pastorali, caete- sol],luminamundi,
    TOS-bacploconsolationissuslentale. Et si unanimes Bis sexsignapoii, menses et ter quatfcrarini, • '
    eritis, -quis vohjs resistere poterit ? V.elquis «um ' Atque diei liorse, lapidesquelnslemmateGhfisfi - '
    Deo paceni Iiabebit, si pra-dieationibus [Forte, prae-, Vestra apefire polum polerit vfclclauflefe lingtta.
    dicatoribus] suae salutis aion obtemperarit-; dicente Boctores vitae, magnaect medicina salhtis. "
    ipsa Veritate ad praedicatores rerbi Dei •: Qui vosau? Yos fontesvm, pai-adisi etllumlna sacra. " "
    dit, me andit, et gid vosspemit, me spernit (Luc. x-s Vos decusEccfesiae,populispes, janualucis: .
    -
    16)..Item ad eon.-ortaiidoseos., illisque fiduciamin- Inclytaprogehies, Salbmoiiis.nobilete'mj)lum.
    •gerendamloquendisermonjs Dei, eadem Yeritasait-: - Per vos^oPatres, hoslro sul) leinpore tota"
    Quodcunque ligaveritis -superierram , ,£iU figatum Virtulum hieriiis TefcundaBiitanriia flofef. \
    et in ccelis; et-quodcunque solveritis supef terram, Vps simul unariimes Cbrisfi .dfcfendilecastra,
    eritsolulum et.in co3lis{Mattli.-xv_,19, _. xvm, 18). Et ciypeo'fidfeitelaexsuperaterietanda;
    Divisa est potestas saecularisel poleslas spiiitalis : P.ectbrecbncordes",Tortesvirtute superna.
    illa portat gladium mortis in mann ; haec claTem Judiciisjusli, Iiuniiles c pietate modesla^
    - yitae in fingua. His dicitur: Ne timueriiis eos. Be. Doctorespopuli, duclores ';'
    etjgregis aimi,
    jllis dicitur : ([riia.corpus occiclurit,anhriam 'autem;" :SemperubiqueHeo vos vos e'stolfe_fideIes.
    jocciderenpnpossunt (Matih. x, 26-28). De spifitali- Muliiplicatfc pio percejita talentalabofe,
    jbus quoque dicitur :Vbi sunt cluovel tres congregatii Maxiniaquod sumiho capiatis praemia"cpelo, '
    Sri nomine meo, ibi sutn in medio eorum (Matih. CuniCliristoet sanclis coelestia regna lehentes,
    _xvm, ,20). -Si Deus pro nobis , ait Apostblus, giiis; Voscjuemei memores Christus 'conservet ubique.
    c'onlranos.{Bom.viii,51).? Si Christus in medio suo- Alchuin dicor ego, veslro devotus amori. " '
    rum, .quis illis nocere poterif?Idcjrco vos_, sacerdo-. jj'0 vos pastores, Patres sine "finevalete'! _
    les, JEduciamhabej*edebetis praedicandi, caeteriv.ero, Et tu sancte Pater_ piusAetiieUiarde [M., Aedilhaf-
    humilitatem audiendi, et obedientiam faciendi, quae. ." de] sacerdos"
    Julietis. IIU, id.est saeculares,sint defensoresvestii, Jam valeas, vigeas, Chfisto flbnante, per jsvum.
    vos intercessores Ulorum, ut git unus grex sub unoi
    a Jtvlibro •Gildi.Seu Gild-e. Scripsjt Gildaspost c Pielate mbdesta. Non sine -causaJ)orovej'nensi
    mediumsaec. ,vi, anno 564., et anno 570 diem su- clerp modesliam ingerit:. quod et de vestium mode-
    preinum clausit, 'ut cohlenttit Usserius. Alii illum sfia liitfciligo,cujus limites excessisse palet ex opi-
    atihb '581:fuisse"in'vivisfere Jionageiiariuiri, etedi- stola sancti Bonifacii ad 'Cutbbertum, citanle Wil-
    dissecpistolam D-^-a.c.c/io•J-Vffa.mu-vuna-cu-j- iordi- JielmoMalmesb.Jlib.3*Reg. An^J., cap. 4,-qui suh-
    jnisiecclesiastici.casligatione, asserunt. Hanc epistp- _lit: < Sane ,de tenuitate vestium cle.ricaiiumAlcui-
    lain hic laudat Alcuinus, uride dubiurii esse non nus Albelardum archiepiscopum Cutjiberti successo-
    potest quin sit genuina, jam ante etiani' a Yen." Beda rem oblique castigat, monens ut cum Romam
    , landata. BASNAG. Carbluih.llagnum •'visitaret, non \adduceret
    i) .JJJ Codd. mss. "Shlisb..fetS. Emmeranii fcarmen vadens
    clericos vel monachos \'ei*sicoloribuset pompaiicis
    '.lioc ojhittun.t. 'Quercetanus"illuflbina vjefc'dedit; se- veslibus indufos, quia noh solerent Francofum cle-
    h-el-Iiriic epistblaejunctum, et' itferum intbripoe- rici,nisi 1'elig'josis'vestibusamicirj.iiCAKISIUS.•
    )ii-.la _-lciiini.'
    '
    -}B1 „ • --- _ . ' __PISTOL.&. ' _ .' : d.S8
    a ,EKlSTflLAJU, ..sA-cularis,.avantia,<st)0mnis conGupiscentiajnafa, vi-
    -AD jEDILJtEDU.H EEGESIET JUUNOIPES' POPUriUMQUE -nolentia [Ms., violentia], a*ajiina,jnenda.cia,iuxuria^
    kbRDANIIUMBROJiUM GENT.IS. .fornicatio,invidia, hqmicidia, «brietates, comessa-
    (Circa annum 793,) .tiones, -inimicitiae,.superbia, -et perjuria; ,dicente
    Hortatur utgratitsirit Deo ,.ut cgslesljapolius deside- : talia ag\mt,-regnum Deition .posside-
    - -rent quam'terrend, ut divitias'per' injuslitiam non _A,postolo Qui
    . -' '.appetant,•vitia-M pebcata-fiigiant, •iiduaruin, "pu- ibunt.(Gal. v, 21), nisi .cqijfessione et longa pqeni-
    ,_ qritiorum-shitpatres, -xoncordiamtt pacem servent, -tentia d- eleemosjTnis-multis xemendentur. -Ilnum-
    ,sacerdolum.prmdicationi;se,submiMatit.-, __ quodque eorum [Mi.., Jioruui] quae enumeravi,
    , Excellentjssimp -filio, P --Edilredo :["_f/., <___llie_- regnum Dei;Glaudere^olerit, iet infernales poenas
    i'edo]-regi et .amicis'dulcissimis c iOsbaldo patricib ^aperire homini. Yae_ammaequae ardentes flammas
    ;et d Osherctq.duci ,et _omnibusffraterhae.dilectidnis -semper susti.nerccogitur.'.Bonavero sunt opera .per
    . micis, Alcuinus leyita -aeternaebeatitudinis .salu. -quae- ascendere -in -coeliimpossumus:; -011311138 Dei,
    - " " • '- .
    .iem. - •..'--- . •- , honor jlliusiettimor, vigiliae,J.!@ fct oratiqnes ad
    1Su_.vilas-sancti amoris'Saepiusimeicogitideanti- Deum, dilectio Iiqminum, et misericordia In hpmi-
    qua admonere amicitia, -de animaiiqm ivesfrarum ' dies, ,e_lromissio.peccanJibusin Jnog;;justitia in.judi-
    •salute, ,et ^desfidei yeritate, :et-de ipacis iconcbrflia,-^ _eiis,yeritas in yerbis,' palientia' in adversiiatiiiusr;
    ,quam habere ;debetis inter vos;;*quiaamicitia, quse :-neminiredderemalum pro malo; eleemosyna -in
    _deseri .potest, jiunquanivera-fuit. Amicus_fidelis-diu ^iaupereSj Iienignitas.In omnes -homineg,pietas ;ad
    .quaerilur, vix inyenitur, diffieile-servatur. Yos quae- _amicos,iides recta in-Deum, speslirmaiin illius bq-
    ..rens inyeni.amicos-: |servabo-amicos] necdimittam -nitatem, modesti,a -jn yestimentis, et in iomni.-usu
    ,(vos)iquqsamare?coepi.-Et'Silingua 'taeeat .'estra :de .saeculitemperantia, -continentia in-kCiboet potu, in
    nie, lifteraetanien <me_3.jion--taeeant.:pfs.,£taceht] -anente humiUlas , in moribus-lionestas,.in omni
    -de vqbis, sed.semper admoneo-.devotionis-'studio, _yiliuaequitas.Hi-_sunt.gradus;per.quoscoelumascen-
    ..quoruni. s.emper -.desidfcroprospe .ilatis isalutem. -dittirjchi^sunt mores qui hoinines faeiunt-laude_di-
    £ogitate quis yos de muliipliciJiberavit-.tribulalione, ignos, jhcecsuntoperaquae_gaudia .merentur senipir
    jjuoties praesentejn, ejus misericordia •,- evasistis ,erna, haecest sapientia vera, utihomo sftirprayideat
    .-mortem; quoties-de jiianu inimicorum .erepti fuisfis'. ^uojiiodo ,in aeterriuniffelicilervlyal. .Nullatenus;ho,
    jRecordamini quis vobis. omnes perdonavil •honoTes -jnoperire poterit, sicut -animaf quodlibet, sedpost
    ..quos.habelis prosperitates [M$., jprospera] 'cpntulit, Jtanc vitam victurus erit sin aeternum.: bene, jpro -
    ,samlates largitus est, -omnibus vos vestris Iceit ,, pter bona opera; male, propter mala qpei_a,;quia
    ininiicis shbliiniqres. His omnibusbonis nolile .a'-' **J)eus uuicuique reddet {Ms,, reddif] secunduniropera '-
    grati ,esse,-quia horum .gratia bonorum -vi-ainjnere- sua ,(Malth. xvi-, 27,)^ -
    bitur sempiternam. JN'echaec -felicitas -hujus sabculi -Nolitcinjustas amare divitias, quia omnis inju-
    jjeterna-.esse_,polerit...Studele -diligeniissime,ht post __titia«lciscitur a Oeo, _el melior qst .henedictio pei
    Iios honores .orrenqs,. ccelestes hab.ereimereamini. iquam omnes-divitiae. jnundi. ;(Juidquid,in - saeculo
    Dmnia hujus saeculidelectamenla -velut .hlalilis fu- amatur, amittitur; quidqqid prcDeo datuf, habetur.
    -
    ;giunt umbra; et-solummodo manet ,in yemunera- Cui largus-cris, situae animae tenax?Vfcl quis libi
    ,tione hona, _,quod^pro Dei ampre egislis. Grandis •fideliserit, si tu tiij.iipse infidelis erisj Gur in alium
    enim via de terris [_#"._., .terra] .videtu.rad ccelum. spem ponjs, et ifu slibijpse benefacere -non vis? Mo-
    [Firniissima debet.esse sca"lav, per quam ascenditur . -j*jeris,o -hqmo1 et -omniafdimittes.quaehahes. Hic
    facilis-est casus ad .inferna.-.SedJiaec Tfacilitasma- -visdives esseperegriaus, et p.aryi tempqris hospes;.
    _gnam 'habet difiiGullatein, -sempiternum «iquidem -etnon yisJIii esse dives uJ)i semper eris? Braemitfe
    ignem, .qui .urit inexslinguiljiliter-cadentes jn II- tibi divitias luas, ut halieas in a-lernum .qubd anies-
    lum. DiiDScultas vero .ascensiqnis in .coelummaa;'nurii in saeculo'.Gonstrue tlbi bonis' operibus beatam do-
    ,Ij8Lbet^gaudium,-jlum peryenilur ;quo -ascendilur, „ miim. Quam miser erit qui semper arsurus erit in
    beatiludinem siquidem sempitGrnajji. '
    igne,-qui tenebris pjrcunjdatus horrendis, ,qui nihil
    Si fprte quaeritis quomodo quis-ascendal,;.in ,cce- audiet nisi yqcBsflentium et stridentium dentjbus
    Imu, vei quis'quompdo.cadat in-infernum? .Per.-mala hprrqfem (Matlh. VIII, 12).! qui nihil senUt nisi
    agitur opera rult liomo ,ad inferna [Ms., inuina]; flammas edaces, el- frigora ingentia-, et vermium
    per bona vero .(opfera)asceridft ad superna. Mala yenenatos dentes!- -Dt haec horribilia, q amice!
    itaque sunt opera.: delectatio.carnalis, ambitio sce- evadere.valeas, nullustibi-labor -durus videridebet,
    a Edit. Quercet. 29.sGanIs.
    - lata cum.codcI.mss.SaJisb. etS.2,^Froben. 10), col- -.-':Qsbaldb palricio.''E.xme 'esse Osbaldhfli pulat
    * Etnmerami.- Canisius,de quo Hoyedenus ad, annuni. 796, i-efert,
    , Mdilredo regi. Noithuriibria. qhi alichlii etiam occiso rege Jid.ilredo a quibusdam ipsius gentis
    qupd
    _Ethelredus, et 111sequeritiepist. iri cod. Salish. __//..- prihcipibus in refeniiinMt cbnstituths.fetpostdifcs '27
    radus appellatur. Is anno 774 rex factus, a suis regiae familiaeet principum societale destifutus
    postea-anno;7._ «.gno dfejectus; jiost arihos vfcro fugalusque, ojnni
    ' etc. . „
    duodecim, ld est aiino-790 eidfcmrestilufus, deniiim "&20 OsVercto'drici.Illi forta.si.s quem Mahnfes-
    110796->ut acctirale iiarfat llovedehus: bhriehsis patriciiim Merfcioruni'-nbihiri-t, -ad quein
    ^dJ,tur. an,
    - V ,Voagl adeos ann0Sj*- Cointitmi ad annuih' 796, Alfcuiriu-aliam kripsit epistolam,'cujus duo frag-
    Tn.enta-exeodemMalmeslmrienSiiiilT&habihius;.
    -IS9 B. F. ALBINI SEU ALCUIM OPERUMPARS I. 160
    tit ad illam beatitudinem pervenire merearis, aeterna _A poenitentiaemedicamentis sanarecurarunt; sed com-
    pace Jucundissimam, aeterna gloria felicissimam. putrueruntin peccatis suis,-donec repentino terrfere
    Nulla saecularis ambitio, nuUa carnis delectalio, ceGiditsuper eos'judicium Dei, et tam infeliciter in
    jiulla inimicorum vindicta impediat cursum tuum. conspectu omhium perierunt, quam impudenter sine
    Sed curre, dum lucem habes (Joan. XIL, 35), ope- ulla reverentia pessimis se involvi sceleribus non
    rare, dum dies esl, quatenus ad lucem pervenias metuerunt. Heu! quam misere praesentem perdide-
    perpetuam, ut cum Christo el sanetis ejus regnare runt vitam! Sed multo miserabilius in aeternis crti-
    merearis in gloria sempilerna. " ciantur tormentis.Timete iUorum perditioneni, et a
    Non solum vos, viri clafissimi, et filii charissimi, lalibus vosmetipsos impietalibus observate ', in qui-
    his meis admoneo litterulis, sed et omnes dilectae ' bus illi perierunt. Idem eniiri Deus super vestravigi-
    gentis priricipes, et {diversarum dignitatum] nomi- lat [corda vel] opera, qui illorum non pepercit see-
    na, seu ecclesiasticaepietatis ordines, seu saeculafis leribus. Mulli vero per rapinas et iniquitates eolli-
    potentiae sublimifates communi charitatis intuitu, gere gestiunt,~et nesciunt quod utrumque propter
    quasi- alumnus vestrae dilectioni devotus, deprecor,' avaritiani iniquam et terrena cilo perdunt bona et
    Dei diligentissime obedire proeceptis,praedicaloribus coelestia nunquam acquirunt.
    salutis vestrae subditos esse. Dlorum est, Id_est sa- B ' IUiusmodi,viri fratres, vobismetipsis cavete iuiqui-
    cerdotum, verba Dei non tacere; vestrum est, o - tates, quatenusDeum omnipolentem in proesenti vita
    -principes, humiliter ohedire, diligenter implere".Re- rpropitiumhaberemereamini et in futura aeternorum
    gis est omnes iniquitates pietalis suae polentia oppri- ' Iargitorem hbnorum. Pacem habete intef vos et be-
    mere, justuiri esse in judiciis, pronhm in misericbr- nignitalem; miserieordiam etjuslitiamad omnesho-
    dia. Secundum qubd iUemiseretur subjectis, misere- mines, et castitatem corporis custodite vestri, ut
    bitur ei Deus. Sobrium in moribus, veridicum in Spiritus sanctus vestris inhabilel pectoribus, qui sa-
    verbis, largum - in donis, providum in consiliis : ,piens,vobis semper suggerat consilium, vosque ab
    •consiliarios liabere prudentes, Deum timentes, ho- .oninidefendal hoste visibili et invisibili. Vestroque
    ueslis-moribus ornatos. Oporfet eum non cupidum ,domino fideles eslole, ut per vestram concordiam
    esse aUenaehaereditalis, non avarum, non violenter regnum dilatetur veslrum, quod saepeper discordiam
    rapientemj dicenle Apostolo : Negue fures,^neque minui solebal, dieente ipsa Veritate : Omne regnum
    avari, neque rapaces regnum Dei possidebunt (I Cor. inse divisum nonslabit(If_.../.. xn, 2S). Sicutimaxi-
    vi, 10). Et saepe per rapinas propria amittit, quia ma imperia per dissensiones intestinas dilapsa decre-
    Deus gemitum exaudit oppressorum/ . scebant, et e contrario minima quaeque civitatis
    G
    Legimus quoque quod regis bonitas totius est cujuslibet, vel provincia., per pacificam concofdiam,
    gentis prosperilas, victoria exercitus, aeris tempe- regnum crescebat et proflciebat et fortioribus sibi
    ries, terrae abundantia, filiorum benedictio, sanitas •' - tandem imperabat regnis.
    plebis. Magnum est lotam regere gentem; a regendo . Timete flagellumquod venit super ecclesiam san-
    vero rex dicitur; et qui bene regit subjectum sibi cli Cudberti, Iocum scilicet sanctissimum et multoium
    populum, bonam habet a Deo retributionem, regnum sanctorum suffiagiis divitissimum [Ms., diutissimum],
    scilicet coeleste. Valde feliciter regnafin terra, qui nunc vero miseraliiliter a pagahis devastatum. Qui
    de terreno regno -merebitur coeleste. Oralionibus boc non timet et seipsum non corrigit et pro suae
    "
    vero et vigiliis eo instantius ad Deum insistere de- patriae prosperitate non plangit ad Deum, qarneum
    bet, quo non pro' se solummodo, sed et pro totius non habet cor, sed lajrideuni. Episcoporum est mo-
    genlis prosperitate Deum deprecari debet. Similiter nasteria corrigere, servorum Dei vitam disponere,
    principes et judices populi, 19 in juslitia et pietate populo Dei verbum praedicare, et diligenter plebem
    populo (Dei) praesint. Viduis, pupillis el miseris sint crudire subj'ectam. Laicorum est obedire praedica-
    quasipatres, quia aeqhitasprincipum populi est exal- tioni,justos esse et misericordes, quatenus divina •
    tatio. Ecclesiarum Christi sint defensores et lulores, ...
    , benedictio per suam magnam misericordiam hobis
    ut servorum Dei orationibus longa vivant prosperi- nostrisque nepotibus patriam in bona prosperitate
    late. Ecclesia (enim) sponsa est Christi; et qui eam conservare dignetur, quam nostris parentibus per
    violare nititur, vel rapere quaesua- sunt, vindicat in pietalis suae dexteram perdonare dignata est.
    eum Deus Ghristus, sponsus sancta. suae Ecclesiae. c EPISTOLA XII.
    a Vidistis quomodo perierinl antecessores vestri AD_EDII,nEDUM BEGEM.
    reges et principes propter injustitias et rapinas et (Anno incerlo.)
    immunditias vitae, nec ab hujuscemodi se peccatis Horlatur ad regias virlutes.
    crirainum capitalium, Dehm iimentes, abstinuerunt; Dominodilecfissimo^Edilredo [Coi. Sal. EdUrado]
    nec, quod pejusest, immanissimascelerumvulnera, regi Alcuinus diaconus saluteni.
    a Vidistis, qiioinodo perierint reges et principes. not-avimusin epist. 8 ad Lindisfarnenses. Data
    cr^o
    Clades regum Britanniae el-Northanimbroriim iiise illa epistola non diu post illam cladem, qua. contigit
    deSGribitMalmesb. lib. i. Regi Angl. cap. 3 qui ait, anno 793 ul ibidem diximus.
    plerosque regum Northanimbrorum pene familiari « Edit. Quercet.. 39 (Froben. 11) ex ms. collata
    exitio vitam exisse.. CANIS. cum codd. mss." isalisb. et S. Emmerami. Videlur'
    b Timele flageilum. Vide quae de lioc flagello ad- missa cum jniore ad regem solum.
    161 . EPISTOLJE. ' " 162
    Prapter familiaritatem dilectionis familiafes tibi, h. , o ~21 EPISTOLA XIV.
    soli litteras scribere curavi. Et quia seinper le ama- ADFR_.T_.ES d V.IREKSISET GYRVENSIS ECCLESI^E.
    bo, seiriper le admoriferenon cessabq, ut Dei volun- (Anno '793.)
    tati subditus, Dei protectione dignus effieiaris, et Hortatur ad ordinatam charitalem; ad observantiarii
    nobiiitas regiae shblimitatis magna morum nobililate regularis vel canonicmvitm, etfegulw sancli Bene-
    diclix Terret exemplo Lindisfarnensium; dissuadet
    honorificelur. Non est liber vel nobilis qui peccatis vestimentorumcultum; confessioriempeccatorum et
    serviet [Cod. SaL, servierit], dicente Domino : Om- pmnitentiam commendat..
    nis qui facit peccalum, servus.est peccati (Joati. ym, "Sanctissimis.in Christo fralribus Wirensis Ecclesiae
    34). JXon decet te in solio sedentem regiii rusticis et Gyrvensis, humilis levita Alcuinus salutem.
    vivere moribus. Ira tibi non dominetur, sed ratiq Semper pietaiis.vestrae religionem, ex quo scire.
    jlfs.,_ gratia]. Misefi_eordiate amabilem faciat, nbh pbtui, amavi, magnamque in vestrae unahimitalis
    crudelitas odibileiri. Veritas audiatur ex ore tub, orationibus habehs fiduciam : et modo, licet corpore
    non falsitas. Castitatis libi conscius esto, non libidi- procril positus, animo tamen inter vos semper as-
    niS; continentiae, non luxurjae; sobrietatis, non ebrie- sislens, quia latitudo charitatis nulla dividitur lon-
    tatis. Nqli nqtabilis esse inaiiquo peccato, sed lau- ginquitate, nullis clauditur lerminis : sed quo niagis
    dabilis inomnioperebbrio. "Largus esto in dando, " ardet in pectoris anlro, eo latius Uammam suavis-
    non avarus in rapiendo. Juslilia omries tuos exornet simi ardorisspargereassufcscit. Sicutfohs paradisum
    actus.Esto forma [_tfs.,'exemplum] honeslatis omni- irrigans quadfifido tramite latum diffunditur in or-
    bus te videntibus. [Noli, noli rapere aliena,ne"et bem, sic fohs charitatis pectus, virtutum floribus
    propria -perdas.] Deum time, qui dixit: In quo enhn pullulans, in quatuor amoris rivos derivalur, veluti
    judicio jiuiicabitis,Judicabituf de vobis~(Mdtth.yii, sanctus Augusthms in libro primo De Doctrina Chri-
    2). Ama DfcumChristum el ejus obedife mandatis, stiana (Cap. 23 etseqq.) "dixit:.Cum ergo quatuor sint
    quaterius jllius-misericordia tibi tuisque fUiis et ami- diligenda^num quod supra nos est, alteruniquod
    cis in benedictione conservet [regnumj, quod tfeha- uos sunius, tertiumquodjuxtanosest, quartumquod
    bere voluit, et gloriam fufuraebeatitudinis concedere infra nos est. Deus supra" hos est. Proximus juxta
    dignetur[Co(/.So/.,dignabitur].Dfcus omnipotens fe- nos est.Corpus nostrum infra nos est. De secundo et
    -
    gni felicitate, mbrhrii dignitate, longaevaprosperifate quarto nulla jiraeceptadanda erant [Codd. ms. sunlj.
    te florefe faiciat, dilectissime fili. Quantumlibet eniriihomo excidat a veritate, remanet
    < EPISTOLA Xffl. illi dilectio shi et "dUectiocorporis sui. Ideo praecepit
    Fragmentiim. Scriptura utDeus diligatur et proximus. Nulhjm
    rerum diligendarum genus in his duobus praeceptis
    AD_EDH.REDUM REGEM.
    ' prcetermissuni est. Salus vefo' corporis pfbpter ser-
    (Anno 793.) vilium Dei amanda est, et integritas animae in Deo
    Memorat de afflictioneecclesiw ~et civitatis-Lxndisfar- diligenda est. Proximus, id est, omnis homo, pro-
    hensis.' pter Deum; et super orania Deus diligendus est.
    -' Ecce ecclesia sancti Cuthberti' sacerdotum (Dei) Diliges,'hiqait, Dominum Deum tuum ex loto corde
    sanguihe aspersa, omnibus spoliala ornamenlis locus . tuo, et ex toia anima tua et ex tota mente lua; et di-
    "cunctis in'Bfitannia venerabilior paganis gentibus liges proximutwluum sicutte ipsum (Malth. xxn, 37,
    datur ad depraedandum [AL, debellandum]. Et ubi 39). Omnem vero hominemproximum esse," exem-
    primum post discessum h sancti Paulini ab Eboraco plo vulrierati et Samarifani discamus. Nullum autem
    "Christiana religio in nostra [AL, Northanimbrqrum] exceptum esse cui mlsericofdiae denegetur officium,
    gente sumpsit exofdium, ibi miseriae et Calamitatis quisrion videat? quando [C.d. SaL, quoniam] ad
    coepitinilium.Quidsignificatpluvia sanguinis quam inimicos etiam porreetum est,' eodem Domino di-
    in quadragesimali lempore in Eboraea civitale, quaj cente : Diligite'inimicosvestros, -benefacitehis, qui
    est caput totius regni,"in ecclesia beati Petri princi- _ dderunt vos (Luc; vi, 27). > Si inimici diligendi sunt,
    pis apostolorum vidimus, de horealibus domus, se- quanto magis el fratres qui uno ovili continentur ?-
    reno aere, de summo tecti minaciter_eaderfe?Nonhe Vos vero, fratres sanctissiihi, iisdem [Cod.SaL,
    '
    potest-putari a borealibus partibus venire super ter- a sanctis] Patribus spiritali dbclrina congeniti, eis-
    ram sanguinem? . - "dem [Cod.lSaL, atque a bonis]_diu"pastoribusper
    « Hoc'-fagmentumhobis"servavit Malmesb. ' lib. ' signivit, et monasteria ibidem construxit, charilatis
    I Reg. Angl. cap. 3. Edit.. Quercet. p. 1667. . et regulae unione non discrepantia. CANIS.— Vid.
    i Sancli,Paulini. Primi episcopi Eboracensis, de Malmesb."lib. iv Pont. Angl. in fine.Alterius epi-
    quoc jvid. Ven. Bedaelib, n-, cap. 8, etc. stblae ad Eadbaldum Gerwicensejn abbatem memi-
    Hanc epislolam iri editis mutilarii Querceta- rilt Clemens Reynerus apud Alfordum Anhal. Anglo-
    nus ope ms. codicis suje integritati restituit. Est Saxon. ad an.'80_, n. 20, pag. 14, "haec verba ci-
    inter editas ab ipso 49, inlerCanisjanas 23,,Froben. lans: «Non iguotum fessetuae dilectibrii, veperande
    "13, hie emendata aliqhot locis ex cod. ms. .Salisb. frater, credo, "quod olim sancti Patres antecessores
    d Wirensis ef Gyrvensis. Wirense' seu Wiremu- tui mihi Iicelindigho famiUaritatis vestrae gratiam
    "thense monasterium sancti Petri; et Girwense sancti . perdonaverunt, et in albo beatitudinis vestrae meae
    Pauli (larrow) in AngUaad ostium'Wirae amriis, cu- , parvitatis nomen conscribi jusserunt, ita, ut rinus
    jus ulrasque ripas Benedictus quidarii epclesiis Jn- essem ex vobis, ubicunque Deo voleiite essem.»
    - '
    JfiS" B. F. ALBiM SEU ALCUM OPERUM PARS I. _ __J(s£
    pascuavitcededucti, similibus regularis [Cod. SaL, ,A gritas elficit [Cod..SaL, efficief]. sanctos et' digrios
    canonicae]vitaeinslitutionibus edocti, pacis et con- protectione divina, Quis non timet terroremjfi, qui
    cordiaeunanimitatem diligentissime observate. Beati accidit in ecclesia sancti Cudberti [Cod. SM., Cufh-^
    pacifici, quoniath filii Dev vocabuntur (3IaUh.y., _). bercti ] ?. Corrigite"quapropter mores vestros, ne
    Non sihl schismata-occuitaeajmftlalioriis'ihter' vos, propler peccata scelfcratorumpereant et justi; ne
    quia Deus.Ghristus, Deus est pacis et Cbaritatis, et vinea Donrini vulpinis detui* dentibus ad. deyoden-
    qui in charitate, manet, in Deo manet (I Joan. iv, dum; ne-sanctuaria Dei.pedfespaganorum pertrans-
    16). Dilectib vero pfoximi in oIQcio" hrisericordiae, eant. Hoc impiurii esse videlur; sed' mullo pejus
    in doclrina salhlis osteridilur. Qui habet verbum est, si diaboli atrocitas [ propter .scelera nostra-
    Dei in corde dbceat proximum; qui liabet sa_chlifa- cordis nostri devastat peneiralla]. Pfopfer interiores
    cullafes ,, adjuvet proxiinum; qui hafiet cujuslibet hostes, exteriores potestatem-hahent..
    mihisterii scicntiam, opituletur proximo, ipso prae- Si igitur Deus pro bona cbnversatibne eicastifate
    cipiente Deo : Omnia quwcunque vultis, iit faciant vitaehabitator est cordis- nostri,, nunquam jnimicos
    vobis homines, hmc eadem et vos facite itlis ( Mattli. suos vastare dimiltit quce noslra sunt, Quanta mul-
    v_i,12). Regularis [vel canonicae] vitaehbservatio-. tltudo exercitus Assyriorum propter-unam justi re-.
    nem, quam slatuerunt vobis sanctissimi Patres <*• Be- " gis et Deo dilecti,orationem perierat ? Aliorum casti-
    nedictus scEicet et .Ceolfridus, diligeiitissime custo- gatio yestra sit admonitio, et paucorum, tribulatio,
    crim illis aeternam benedictionis mer- ~ mulloruhi sit
    dite, quatenus. salyatio.. \.os JnaTilihia habitatis",-undp
    cedem habere mereamini. Hcecesl laus vestra, iste .peslis pijmo iugj'uit. In nohis impletiam ,est quod
    honor vester apud homines, et retributio apud Deuni. olim per Prophetam j)ra_dieatum,e"st: Ab-Aquilotie
    Nolite conformare vos saeculi honiinibus in.vestimen- piardescunt' niala et a Bomino fortnidolosa laudatio
    torum variitate, in ebrietatis lhxuria, in j'oci lasciyia, . veniet (Jerem., i, 14;- Job.- xxxvn,, 22 ). Ecce fugax
    in oiiositatis petulantia : sed cum omni modesfia et latro boreales insulae nostrae.partes pervasit.; Plaii-
    pietate conver-satiovestra Deo sit amabilis el homi- gamus quod- fratres noslri perpessi sunt.. Gaveamus
    nibns venerabilis, sicut decet filios sanclae matris .ne nobis aliquid accidat tale.- Pi*ajveniamusfaciem
    [Ecclesiae]et monacbicaevita3alumnos. DominI_in confessione et ploremus coram Dojninp,
    Vos vero, qui estls Patres et pastores sanctae coh- qui fecit JIOS(Psal. xciy,;2,- 6 ),; ut.jlie qui creatbf
    gregationis, dqcete diiigentissime fralerno amore est et redemplor, sit etlam protector et rector, pro
    famUiam, quam accepistis regendam, omneque bo- bonisque vitai nieritis, et feligionis castitate dextera
    nitatis exempluni in vobismetipsis ostendite. Seniores n potentiae suaedefendat:bViJe-shum.
    tif patres cum honore 22 adinonele, j'uniores uf filios Recordaminiiquara nobileshabuistis Patres, et non
    cum onrai dilectione castigate. Omnes. ih spiritu sitis tantis progenitoiibns degeneres filii. Videte Li-
    mansuetudinis et verborura honestate instruile., Sae- brorum thesaura [Loco tliesajiros];,-;considerale ec-
    piusque regula sancti Benedicti in convenlu fratrum clesiarum decorem, a.di_ieiorumpulchritudinem. Re-
    [ legatur, ut ] propria exponatuf Ungua, ut intfcliigi gularis vitae ordinem rememorate. Quam beatus cst
    possit ab omnibus. Ad eujus instiiutionem unus"quis- feomoqui de his pulcher-rimishabitaculis ad coeleslis
    que suam corrigal vilam,ut quod [Deo]vovistis anle regni gaudia transeat! Assuescant pueri laudibus
    altare, inviolalrilifeicustodialur a vobis; dicenlePro- astare superni regis, non vulpium fo.dere cavernas,
    pheta : Yoveteel reddite Domino Deo vestro. ( Psal. Mpn,leporum fugaces sequi cursus. Quam jmpium
    LXXV, 12). Displicfctenim Deo infidelispromissio (__..- -est Christi.amittere obsequia et vuJpium sequi vesti-
    cli. v, 3). Cogilate quem habealis. defensorem contra gia! Discant pueri Scripturas sacras"»,ut aelate per-
    paganos, qui apparueruht circa ferminos maritimae fecta veniente alios docere possint. Qui rion discit ih
    habitationis. Nolile in armis spem ponere, sed in pueritia,.non docel ih senectute. _ _ . -
    Dbo qui riunquam deserit speranles iri se. Nolite in Jieeogitate nobilissimum riostri temporis » magi-
    fuga confidere (carnali),. sed in prece Palrum veslro^ D slrum Bedampresbyterum.quale habuit injuvenlute
    rum; sicque fandem iilii eritis, si eorimi vestigiis " diseendi studium, qualem [Edit., quam] minchabel
    adhaerere studealis. Non enim loci malefacient.es infer homines laudem,, multo majorem apud Deum
    adjhvat sanctitas, sed benefafcientes reiigionis inte- femurierationis glbriam. Illius igitur exemjilo dor-
    a Benedictuset Geolfridus.Benedictus is est cogno- te.tur in fine Hist. Angl. his yerbis : <rNalus in terri-
    ment'0 Biscopus; qui ope Egfridi"i'egis NortliumJiriae tofio' ejusdein mbnasterii, chrii eSsem seplehi anno-
    arino"674,, monasterium Wirense seu Wirimutliense rum, cura propiriqhorum dadis sum edhcahdbs re-
    condidit; Ceolfridlis primuS alibas furt monaslerii •verendissimoabbati Bfenedictoac dfeiiidfeCeolfrido,»
    Gyrvensis. «Nam ,Egfridus rex Norttfumbriae, ut Vid. Alford. Annal'. Ecclfes.Anglo^Saxon. adanninn
    liabet Florentlus Wignorniensis adannuni 682, pro 63*, ri. S, et 682,"n. 2'. ,
    reafemptione animae-suae etiam aliam quadraginta h Terrorem, qui accidit, "efc. Vide quae a,dnotavi-
    famiiiarum terram abbali Benediclo dfcriavit, ubi mus in epistolam 8 ad LindisJliTrienses".
    4 « No'slfi
    . msssismonachis.numero viginti duolius et praeposito temporis'magistrum. Ex liisverbis infert
    aTibatfeCeolfrido sui per omnia.coadjutore strtenuis- Canisius, Alcufnuhi" noir. fiiiSse.'Bedae discipulum.
    siinojussu regis monasterium"beato Paulo' apostolo fCur enim, ait, invidibset Bedaehanc laiidfem,et non
    in loco, qui dicitur Gyrvum, construxit. _ Venerabi- •pptius appellasset suhnr, quam sui tempofis nia-
    lis Beda a!i his abb:ttibus se educatum fuisse profi- glstrum?' t
    ;__._ , - .--'- . fipiSTtf_.-i.'r • - '- -: "" -
    tf.6
    iriicrites exfcitatfcaninioS.Mafgistrisassrdefe-, aperiteAAvbs protegat, (et) finique hr omni hoho florfcfefaeiat,
    - - -
    "libros-;persplcite litteras, intelligite sensus illaTum, *fratTescharissimi. "'
    ta yosmetipsos paseere*,_etaliis spiritalis vitifc(ep'h- EPISTOLA r.: _ /
    las) prsebere vafeatis. Absconditas [Cod: Sal'., irie- ADrR_.TRESGtROENSIS ECCLESI_E.
    "ptasj 'comessatfones et'ftirtiyas' (Cbd'. SdL, assi-- Hoiidtuf illos. ad virtuteS monachis dignas, et ad
    -
    duas]' ebrietates quasi fbveam inffcrni vitate, dicerite ." sectandapatrumdc 'mdgistrqrunvsrioriiinvesligia.
    Saiomorie':" Aqacb fitriivw (dukiores sunt) et patles Sanctissimis in Chrisfo a?fatribus, GfyroensisEc-
    abscondhi sriaviores. Sed (el) apud inferos i&mm cfesiaehuriiilis levifa Aleuinus saiutem. , :
    sunt convivm(Prdviix, 17, 18); volens intelligi ta- Memor pietatis vfcsfrae,_qua me gremio charitatis
    libus" (iriiquis)' epulls dafcmoriesesse prasentes'. Vos lricoinriiunibnfcmsanctaj orationis, yestrae suscipere
    decfet, u't filios Dei, inofuni liolriirtas,'vitcfc saiictr- jUgriati estis, placuit parvitafi me.ae,hanc. yeritalis
    tas, vestimeritorum"mbdestia. Risus horivinis'et ha- fesjrae.-sjibnsloiiem in memoriam revocare liis litte-
    bitus illitis', ef iiicessus ejus, juxta Salomonerii, fulis, optans vbbis bona Cliristo miserante- setej*na
    enuntiant de eo (Eccli. xix, 27). etper vestraedilectionisintei-cessiones me ab-eter-
    23 Qubd ifflaieis laus essfevidetur, Id esVvfcsii- riis erui tormentis, utdum vofiis in die.Dominj nostri
    meniofum cultus, hoc ih"clfcricfs'etmaxime-iriihb'-'*8 Jesu Christl corona Iaudis feputabltur,: njjlii ab ety*
    nacliis reprelierisio' essfc.cogiioscilui*.'Sed et lps'e dem judice vel venia peccatbrum.' trihuatur. i>Nec
    pririceps apostolorum etiarii ffcminasa prefiosis ye- est raruhi Ibriginquifate -cBaiitatis munificentle. se-
    Stimentiset eirculatis capillis pfoMBuit (IPetr. iif, 3j. pafaridebfet; qua_semper praesfensinservis Dei esse
    f_i' hofc peccatum nori esset, -dlcit Gregorius papa, debet pef "euih, qui" ait: Ubi sunt dno.vel tres..cori-
    nuriquam Pastor Ec_le_iae;adeliciis vestium ffcrriMas ^gregali in nohiine meb, ~ibi sum in medio e,orutn
    prohibuisset. Oriniia.vfcstrahoneste Cumordihe fia__t, (ttalth; xvnJ, 20)."Quidquid in ilTb-amicitiarum"esse
    ~xiilaudfelui*Deus iri yfcstra' bona1 conversalioJie, 6t ebepif, ihviolabill iifmitaffc pfermanere neqesse ,est,
    fcoribrvestef apiid homiiies cf escat, et merfcesme- "quoniam"qui'perse'vefaveril'usque'in fiherh, hic salpus
    Titoi*iiinmulttpljce-Uf aphd Deurii.-Brfcvfctesi(prae- erit (Matth. x, 22). Ideo permaneamus in cliarftatis
    sehfis) vitaetempus, et ultim!|'dies linicuique inceyfa, fraternae soliditate, iiiliif aliud- altendenles in ea,
    fctcito fapiinurad judicihm". Qhalisquisq.uhtunc c«- sisi humiiifatem et obedTeriiiarii-v et ut ijivicem
    Juat- esse, talem se"nunc" tota yirtule exliibeat. Sr sfanclb adjulorib unusqiiisque alterum_;a.dj.hvej;:.et
    quid peccati pfo fragiUtate cafriis conmiisenf, dum omhi personoe sumajum. esffcharifias,»qii&nto
    ablhat f6W. _j.«/:,'chmmis^imest, abiuatui'] ebn-» magjs.ljamulis Christi,, quorum yitae {nerituni.lotum
    "
    fessibne, deleat poenitentia, ue damnetur ih powa, ih charitatis et humiUtatis et bbedientiaeyjrtutc eon-
    sed corbnfeturin gloria. Habeiis sanctos Pafres, q<a stat":i'n quTbus veslram sanctitatem quotidie.profi-
    TOSgenuerunt. adjufores," si illbrum praeceptofusa cere qplamus, quia qjiibus- nihiL secundum pro- .
    *ritis factores. Sed.et angeliCaedignitates, et omnium _ positum regqlaris vite qum saecularibus pompis,-.et
    sanctorum agmlna' congaudent horiis veslris, (desi- vanitatibus deliciarum commune. est,_ totam vitam
    dteranl "vos"sOciijs liabere suaebeatitudihis); inioet -- ' regulari coristrictibne
    perfectanir esse decet. - •,;.
    ipsfc"Deus, qui vult; bihhes hohiines salvos fieri R-Cordamini.,. .oharissimi,-ffattes! -nobilissimos
    ^Tim: u,;i), ' vobi.ffiftemiregpipraeparatamriiabet
    " priricipii veslri patres el parentes,- qui vos.genuei.unl
    '- -- - in Christq; et noJ.ilissimQS-magistrqs,. quos ha-
    glofiani".
    " Nolite vo's
    pfopftef desidiam aniriii [vestri] yel car- buislisin vestrce.germanitatis congregatione. Horum
    nales^deleclaliones aetterriisfraiuflare bonis: sedma- doctrinis inhajrentes, et horum-, exemplis..viventes",
    gis omni studio intendite ut Deuni Uic haBeatis de- et horum statuta, sequentesrijlorum cenissime.con-
    fensofem, illic remuhefatoreni, _qui,vos proficere sociati bealitudinejrifuturo s.-eculq;eritis.Benedicfus
    faciat in onrni'bohitate, (et) consfithat immaculatos locus a Deq,, qui tales meruit habere doctores; et
    _anfe cbnspectum. glbriae, suae. Obsecro ut piejas « benedioli,,qui in.eq. locq iljor-um.pKecepfa; custodire
    j -
    vestra placide perlegal,.,quod"chafila_ nostra devote safagunt, , . - - . . --
    conscripsit, oplaris, vos--pfaeseritemliabere prosperi- Quid;seijvis Dei,,_qui-i_iqnaGliioae.-vijtaeyo-Orsecoii-r
    lalem et futuram, aecipere, beatitpdinem. Meae quo- strinxetunt, ijjanjs vesjtimentoi*um-pompa-,qu__nec
    que parvitatis ut memores silis in, sanctis oralioni- saeculariJjus,pr,od.est, et multumi Deo- servienfibns
    bus vestris per charifatls almitatem obtestor, et fa- obest?. Quid con.vivi.orumfrequent.iaj qpae.animam a
    miliaritaiem--quam perdbnasfjs" mihi iriviolabili.fide 'religione me_oj:is.v,itaeavcrte.re solet? Qqantamala
    custodlte [EdiL,- custbdifo recordemini], qjiateiius generet ebrielas,. nerao esfr qjil ijesciat, qui curain
    per vestras iutercessiones veniam I__bere_jn_erear suaeanimae habere contendit.-rS_enioresadolescentu-,
    meorum delictorum, et vos mereedem fraternae di- _- los bonis erudianlexempUs ; et Pater quipra^est se
    lectiqnis apud Deum. habeatis aeteEnam. Dextera- soiat Tationem- reddithrum dfeovibus. quas- recipit
    Dei-omnjpotenlis ab omni -hostevisibili et invisibili-; rfcgehdas.Unusijuisque seijpsunj"consiafef.et',et qho,-
    a Fralribus Gymensis>Eccbesiw.Vide supra- epist.-- putoj ut sensus. pi-odfeat•-Nec ob-tefrarutit
    14 ad eosdem, et simul ad Wkenses scriptam. ' - t"atem"charitatis'munificentiiis'ep"amri'debet.iongfnqtli^ '
    \
    , . -fiune locuBi;in- ms» cqm*upla_a: i% restituendum
    467 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS I. 168
    .modo Deo placeat; quomodo salutem animae suaeJVDeo amabiles, et hominibus honorabiles inslitue-
    operetur: sed vos specialiter, charissimi fratres! in - runt, qui primi fuerunt fundalores congregationis
    servitio Dei permanere deeet, et in rationis [Fotie vestrae. Cerlum est Illos ssepius visitare loca habita-
    orationis] studio proficere, propter optimosparentes" lionis vestrae, et quoscunque inveniant honesie vi-
    et paucos [Forte, non paucos] magistros veslros. vere et sua custodire statuta, congaudent IIHs, et
    Quid vero librorum copia prodest, si non erint le- pro eis intercedere apud pium judicem nuUatenus
    gentes in eis, et inteUigenteseos ? Quid Iaus paren- desistunt; sed et angelorum visilationes loca sancta
    tum proficit, si sectatores Ulprum non erint prsecep- frequenlare non dubium est. Ferlur enim magistrum
    torum post eos? nostruni et vestrum patronum beatum dixisse BE-
    ' Vos vero filii estis
    sanctorum, vos nobile genus et __AM: €Scio angelos visitare canonicas horas ct con-
    regale sacerdotiuin, in Ecclesia Christi nutriti: no- ^regaliones fraternas; quid si ibi me non inveniunt
    bilitalem vestram honis moribus oslendite, quatenus interfratres? Nonne dicerehabent, ubi est BEDA?-
    plurimi veslris bonis exemplis erudianlur, et qui vos Quare non venit ad adorationes statutas cum fra-
    foris videat, a vobis discat quomodo vivere debeat. tribus?. -.
    Nam ex paucorum converSatione ab his qui foris Magna est apud Deum communis oralio, et magna
    sunt, saepeillorum vita, qui inlus sunt, nominatur. B charilatis communlo; et multo cst melius cum"fra-
    Dicit enim Apostolus : Quandiu sum Apostoius gen- tribus communiter orare, manducare et dormire,
    iium, ministeriuth meum Iwnorifico (Rom. xi, 13). - quam in speciali habitatione solum cum-periculo
    Sic debet unusquisque suani personam, yel suuni manere, quia' facilius diabolus expugnare poterit
    : propositum feligiosis ornare moribus, ut laudem cum illum qui solus est, quam euni qui fraleruo auxilio
    hominibus habeat, et vitam ajternam cum sanetis undique cingitur,. dicente Scriptura : Frater, qui g
    accipere mefeatur. Pro nobis intercedenleni bea- fratre adjuvatur, quasi firma est civitas (Prov. xvnj,
    titudinem vestram Deus omnipotens custodiat, 19). Vesfra enim laus est honeste vivere, religionem
    et in oirihi bonb prolicere faciat, fratres charis- votorumyestrorum servare. Quid.vobisvestimento-
    simi! rum pompa ?Majorexinde erit reprehensio quamlaus;
    EPISTOLA XVI. vanitas est enim et superbia, et nihil aliud; et per-
    ADFRATRES ECCLESI_£ SANCTI PETRI. dilio vitae.regularis. Melius est aniraam bonis or-
    Commendalse illorum atnicitiw olim condictm: lau- nare moribus, perpelualiter permanentem, quam
    dal eorum regularem conversationem.Hortalur ad corpus, quod-in pulverem Tedigitur, pompaticjs or-
    . virtutes monachisproprias. nare coloribus; vel luxuriosis conviviis pascere yer-
    Sanctissimis » in sahcti Petri ecclesia" fratribus C mium escam. . •' -
    Deo servienlibus, humilis clieniellus Alcuinus per- . Haeccogitate, charissimi fralres! ct quid vqbis ad
    petuae gloriaesalulem. jelernam proficiat beatitudinem sequiniini. -Patribus
    Saepissime'corporalis speciei amici disjungunlur, obedite veslris, senes honorale, infirmos visitale,
    sed nunquam charilalis dulcedine separari debent; adolescentulos bene docete, ut habeatis, qui super
    et ubi vera est dilectio, ibi firma esl germanitalis sepulcra A-eslfastare possint, el intercederepro ani-
    memoria; ubi radix condictae amicitiaein pecloris mabus vestris. Considerate mentibus vestris, quales
    thesauro- figitur, ihde rami floribus fidei vesliti pul- sint qui modo in sepulcris jacent, et quam bealse
    lulasse certissihium est, usque dum fruclibus aeternae sint animaeillorum-qui in religione, et regulari vita,
    bealiludinis refecerint veram habenles inter se cha- et castitate corporis, el charitatis obedientia dies
    ritatem, quam ego opto de mea parvitate vestris suos usquein finemperduxerunt. Horum est regnum
    firrailer inhaerere mentibus, sicut olim jnihi anle- coelorum, quod labore acquisierunt, qui pro vobis
    cessores vestri pia voluniate promiserunt. intercedaht quotidie, quatenus ad illorum societa^
    Locus vero habitationis vestrae mihi valde desi- tem, Deo donante, pervenire mereamini. Onmipo-
    derabilis fuit, licet me conditio peregrinae conver-- -tens Deus veslraeunanimitatis sanctitatem in aeterna
    sationis longe tulisset a vobis; quamvis corpore, sed D beatiludine adunare dignetur, Dbminifratres!
    nullatenus charitate, quia onmia quaeapud vos*vide-
    24 b EPISTOLA XYH.
    bam, sive in habitationibus domorum, slve in con-
    versatione vilae regularis, valde mihi placuerunt, et ADCAROLUM. MAGNUM.
    ulinam ut Deo semper placeat pielatis vestrae obe- (Circa annum 793.)
    dienlia, et hurailitas, el regularis vitae observatio. Laudat illum a potentia swculari et prmdicatione di-
    Ha2c est laus-veslra, coram homihibus, ut sive in vinm legis, tanquam rectorem poputi et doctorem„
    veslimenlis, sive in omnibus monacliicaevitaedisci- Cdrpit errorem Adoptianorum.
    plinis firmiler permaneatis, sicut patres vestri, vlri Veniente ad nos filio nostro Candido, veslro au.
    a In sancli Petrivcclesia. Plures sunt ecclesiae,et crato, aedificalumfuit. Vid. nolas nostias ad
    eplst.
    monasieria plrira sancli Petri apostolipatrocinio di- 14. Praesens ergo epistola ad nionachos Wirerau-
    cata; inter haecrecensetur monaslerium Wirense thenses scripta est, inler quos Ven. Beda. "quem
    seu Wireniulhense in Anglia, quod a beato Bene- tanquam magistrum ac patronum illius \od laudat,
    diclo Biscopo, una _cum altero Girwensi ad alteram enutritus et educatus fuil.
    ripam Wira. amnis, sancto Paulo aposlolo conse- . i>25 Hoc epistolae.fragmentum apud Querceta-
    '§ta- . :.'"'" EPISTOL_E.": : " 170
    tem fideli servulo, multum nos vestrae prosperitatis, A tionem? dicente Apostolo de nostrae resurrectionis '
    annuntiatione Iastificabat, nec hon magna saluta- - gloria : Qui 'reformabit corpus humililalis noslr.wi
    tione veslra. dUectibnis dulciter reficiebat. Lauda- configuratum corpori claritalis suw (Philipp. m, 21).
    bilis quoque doni aUatione inlimaementis affectum . Unum Deumverum et unum Dei Filium in duabus
    fecundabat. Insuper irientis probamentis vestraeau- naturis, diviha scilicet et humana, Dominuhi no- _
    ctorilatis pfo nobis explicavit devotionem, quam strum- Jesum Chfistum regnantem curii Patre et
    pura et sancta inquisitione catholicae fidei veritatem Spirilu sanctb praedicamus, et confitemur, non di-
    examinare studuistis, et semper viam regiam, apo- visa potestate, nec parlita, quasi una sit major
    stolica confortatus praedicatione,plano veritalis ser- pptestas, alteraminor; quia divisionem et parti-
    inone, vestfam asseruit prudentiam tenere. Beala tionem vera non recipit aeternitas, vel divinitas, quse
    gens cujus.est Dominus Deus eorum : et beatus po- est ih Ghrislo JeshDomino nostro, Aposlolo dicerite:
    pulus tali rectore exallatus; et tali praedicatoremu- Si Christum noveramus secundum carnem, sed nunc _
    nitus;' et utrumque et gladius.triumphalis potentiae jam non novimus (II Cor. v, 16); id est, qui mor-
    vibrat in dextra et catholicaepraedicatiohistuba reso- talts-fuit in terris oa natura quae mori potuit, nunc
    hatin lingua. Ita elDavid olim"praecedentispopulirex tolus splritalis regnat in divinitatis majestale in coeIis,'_
    aDeoelectus, et.Dfcodilectus, etegrfcgiusPsalmistals- B qui post resurreetionem ait apostolis : Data est rhihi
    rafclivictrici gladio .undique genles subjiciens, legis-^ omnispotestas in cwlo et in terra (Matlh. xxvin, 18)."
    queDeieximius praedicatorinpopuloexslilit.Cujusexi- Quaepotestas multq ahte Filib hominis .;.*.-<'
    danda dicitur
    mia filiorum hobilitate in salute a prophetis a.
    ' mundi, deyirgaflos . : .EPISTOLA XVIII.
    campi et convallium floruit Chrislus (Caht. n,.l)," ' "
    ' AD ADRIAKOM I PAPAM.
    qui istis modo temporibus ac ejusdem nominis, vir- - - •'
    tutis et fidei Darid regem populo suo concessit recto- (Anno'794.)
    Commendatse gratiw pontifiiis, illumque pfdfiletur
    rem et doclofem. Srib cujus umbfa superiora [Forte, vicarium sancti PetriK el ejus; potestatis hwredetn, -
    superna] quiete populus tequiescit'Christianus, et simulque precatur, ut pelitionibus
    ' • -' ' suis per Angil-
    tcrrU)Uisundique geritibus exstat paganis. Cujus de- • b.ertum faciehdis'annuaf. • -.
    TOtio a sectis perversi dogniatis fidem catliolicam . Beatissimbet onmi honore dignissimoet pontifici
    soiiditale munii-e non ne l magho c Adriano papae, humillimus omniumsanctae
    evangelica cessat, quid
    novi et apostoUcis inconveniens doetrinis, per clan- Ecclesiaefiliorum '
    Albinus aeternse beatitudinis sa-
    (lestioas sulireptiones alicubi oboriri valeat, sed[ lutem; -' , • - -
    ceelestis gratiae iumine fides ubique .fulgeat ca-. *- I' Venefabilis alque loto orbe laudabilis-vestrae bo-
    \holica. , nitatis, Pater optime, .pietas-mihi ultimo sarictae
    Cujus luminis, heu proh dolor! quidam extorres;; Ecclesiae servulo quantulamcunque attu.it fiduclam
    Christum ex Virgine sahcta halum, impia temeri-. vestram depfecandi clementiam, ut me, licet indi-
    tate Deuni verum, ..l Filium Dei proprium nega-*e . giium, paternae pietatis amore in gremium-sanctis-
    nontimenl. Qui error eousque, utyidetur, latenter. simaeintercessionis vestfae coUigeredignemiui. Scio
    quorumdam etiam fidelium docloriim animis sub-: cerlissime veslrae devotionein"Sanctitatis pro populo
    repsif, ut durum videatur illis confiteri' vel credere,( jugitertolius orbis intercedere Chrisiiano :'lanien-
    Deum esse tantum Jesum Christum, qui" sedet ad[ specialius aliquid pro'his egisse, qui vestrae almitati
    dexteraih Patris, et in gloria paternae majestatiss seipsos obriixa huinilitatis obsecratione commendant,
    venlurus est judicarevivos etmortuos. Nec in spi-. etinajore credulitate ad tantae auctoritatis coniu-
    ritalemriunc gloriam carnem Chrisli Dei esse ma-. giunt suffragia. Scio me per sacri baptismalis ad-
    talaih, quaepro nobls pependit in Ugno, contra iUud1 unationem de illius esse ovili pastoris, qui pro suis
    Apostoli dictum,' qui de nostri corporis immulalione; ovibus animamponere non dubitavit (Joan. x, 11);
    ait: Seminatur corpus' animale,. surget corpus spiri-- quas eliam per acutissimam suae resurrectionis glo-
    tale (I Cor. xv, M). Nec illam considerantes senten-- JJ riam JjeattissimoPetro principi apostolorum, ob tri-
    liam,-quia idem ipse a Deo eleeths mundi praedica- nam magnificaedilectionis confessionem,pascendas
    lor, justorum resurfectionem discernens ab impiis,, commendavit (Joan. xxi) • cui etiam cceloterrisque
    dixit: Omnes ~quidem resurgemus, sed non ontnets aeternam Ugandi ac solvendi potestatem delegavit
    immutabimur (Ibid., y, 51). Si hostris operibus se-- (Mdtth. xyi, 19). _ - ' *
    cundum modum meritorum spiritalis gloriae pro- Hujus"te, exceUentlssime Pater, ut vicarium san-
    mittitur immutatio, quanto magis corporis Christii - ctissimae sedis agnosco, Ita et mirificae.potestalis
    clarificatio gloriosa esse eredenda est post resurrec-- haeredemesse confiteor. Ecce ego una'-sum regimi-
    num .pag. 1623 Op. Alcuini connexum habetur cuui ignoramus, nisi referenda_sit ad initium coeptae ab
    parte epistolaequam integram reperimustom. I Con- Alcuino. disputationis adversus Felicem et Elipan-
    cil. Britanniaepag. 159 Atlielhardo,inscriptam, quanii dum, ad annum scilicet 795vel sequentem.
    vide ihfra.' JPrassensvero fragmentum ad Carolun; i , aY25Hoc loco epistolam, quaeapudQuercetanum
    Magnum,Alcuini Davidem, pertinere ipse contextuss est 97, Froben. 14, ad Quemdam, abfuhipendam
    loquitur. Novum errorem hic carpere videtur Alcui- esse censui. _Vid.notam priofem. -.
    i>
    nus, quod noririuHis durhm -videretur confiteri ve1 . Edit. Quercet.,63, Canis. 28,.Froben. 15. '. - •
    crederfe: Carnem Christi in spiritalem gloriam posjt~ .. DAdriane pdpm qui iniit pohtificatum anno 77.2,
    . resurrectionem esse mutatam. Quo anno ' dala siit et obiitanno 795.'
    P*TROI,f C, 6
    m B. F. ALBINISEU ALgUp^PERUM PABS i. '«U
    nis vestri pvieula, sed yalde peccatorjijn pjaeujjs _k - *FPI§TOLA-m.
    morbida. Quapropter me _otupi lu.oepfferp Sanpli- •i-OTJIEOPHILIJM.
    tati, Pater piissime, sanandum, ,el medipjnalipoten- 4Ai}p'79f)'
    tia, quae tibi pp.st longas sanctoriim P.atrum seriqs Lgudgt jllius scripta' qpostolicwfidei,sl ab codemins-
    haereditaria suecessione a Deo Chrislp tradita esse trui cnpit.
    4jgnoscitur, nie jubeas £.ahitii'erp pietatis -verboa Optimo c Thedphilo bis binae evangelicaeyeritatis
    peccatorum yinculis esse splutujn. Na.m inihi cqjn djscipulq, et sanclaruni quadriga_virtutum, fidelium
    evangelicae huinilitafis regula fas .esse yideq dicen- quadriga ainicorum plena charitatis nave trans Al-
    dum : Domine, non_sum dignus, fithjtfes sub tectum pinas aqqas dirigit salutem.
    meum; dicverbo-, et sgnabitur-puer mpus (Mgfth. Accepimus dignitatis yestrae chartam, vere, ut
    yui, &). Qui niox, ut speravij,,iiivenil; _utcredidit, agnoyinius, charjtatis flpfjbus depictani, ac melliflub
    accepit. 0 beatissjm. fingua oris y.estri, in qua est gjjritalis jqcunditatis sapore refertani. Gnde et nos
    seterna;medicina salutis, _perquam.cqeli aperiuntur djscipuli saiiclitatis yestrae in abundanlia rpriflui.
    credentib.us! Nunquaro, obsecro, haeesileat:semper neclaris, quqd ex ej'usgremjo plenitef hausimus, re-
    admoneat et sanei, semper aperiat peipetuae -beati- fjgpti, satiati, valde laetati sunjus : agnbscenles cbe-
    tudinis ad se"confugientibus portas. |) Domjqe Je- B ] lestem ch.qrijatis tliesauram yestfo sufjficienterre-
    su, fac eum longaevayalere et yiyere prosperitate; cpndi pectore, et allluenter inde per.lata terrarum
    et qui talem populo tuo dedisii pastorein, hunc pie- spalia, flumina salutiferaedoctrinae.emittere ^AL,
    tatis tuaedextera multis temporibus cqnservare di- enianare], et ai*ida jiistiliae fonte sitientiura corda
    gneris, quatenus cjim mjiltipjici Jaboris sui mercede h*rigare : non septigeno Niliaci fluininis gui-gite, sed
    ante thronum tqaeyenlens gloriceaudire merealur : sepliformi sanetj Sjriritus inundantia yiventis aquae
    Euge,.scrve bone et fidelis,guia super pauca faisli fluenta in vitam salientia sempiternam(Jogn. IV, 14),
    fidelis, supra mulla te cpnstituam,inlra in gaudium Unde et lucidissima apostqlicaefidei pppula nobis
    Dominitui (Matth. xxy, 21). propinare larga.pietale studuisti, qjia_ cum oiHni
    Jam aliquas petitiones propriae necessilatis meae charjlatis aviditale .accepimus_et cuni magna gratia-
    Ms quoqug litteris insererem. Sed quia eleetissimus ruiij ji.clignepotavinius. N.ecnnius paryissimi et ya-
    domni mei regis niissus, filius equidemmeus chgris- riis mptibus yjbrantis iii sole spurcitiain atonii offen-
    sjmus ? Ajjgilbertus ad beatissiniam summae auctor dimus in eis, sed crystallina puritate inicantla: ila ut
    riiatis vestrae dirigitur g@ paternitatem, non esse superni solis radjis nostri cordis lychnos mirabiliter
    necesse putayi litteris exarare, quqd iile vir fidelis iljpminayerit.
    et prudens nielius viva voce, sefiundujn niandatum ^3 27 H-.ecconsideravimus diligenlius, et desidpra-
    d.mni regis, aurjJiusExceUenligevestraepqterit inli- vimus ardentiu.s_;leginms sa.pius et elegimus sem-
    mprre. Nam jnter caeteras jldeljssjms. directionis per, et laeti.ficatiiaudavimus Dejum,qui solila pietate
    guam ad vos habet legationes, meae quqque nepessi-. tale lumen nqslris cbncessit temporiljus[AL, labori-
    t.atis postulatipnes eidem praefajo regiae voluntatis bus]. Quaprppter inlentius precamur, luceat lux tibi
    secretario coinijjenda.it: queni pmnibqs amieis yalde a Deo datae sapienti_eex corde charitatis tuaeper os
    fideleiii esse -probavimus,maxime vobis, ut vere di- v.erilalis fuae, ut qmnis audilor aedificelur, el solus
    gnum est, sanclissinje Pater, qui vestram laudabjli ppinjum dator bppprqm glorificeturtin te et per te.
    voce bpnita.lem gpepissiijjeflonino regi sub prpesjm- gaepius ad pos pu.rat charta ex|iorfationis tuae, hec
    tia mullorum lestiuni narrare solehat, et egrpgia? eam Alpinum Ifigus vpl yiarum asperitas vel exun-
    pietatis per vos gpsta, purae fjdei yerbis, de yobis datio iluminpm iiUatpnus iinpediqt, Charilas omnia
    proferre studuit, quafenuspi_ediiqptjonisfidenipgten- pyperat, de qpa dqlcisonus decanfavit Psalmista :
    derel,_et yesfrae alipitptis apiorem plurinjprnra inen- Aguaimultwnoiipot^.eruntexptinguerecharitalem, nec
    tibus iugereref.- fluming ob):uen( illatn (Catri.vni, 7). IUa ex abun-
    danlia
    •"'*'' cordis
    "-' " dictandq
    ' scribat, ut nos ex' diligpntia
    » Domni mei regis missus... Angilbertus,Bis An- *r» t
    ad Adrianum a Recitgl hqnc epistolam Baronius in appendice ad
    gilberlus pajiam Carqlo dirfeciusest. aiinnnj 772^ pulhtque ab Alcuino datam esse, quando
    Primo annb 7S2 pbstsynOdum Ratisbonensem, quo Carolhs accepto electioiiis Adfiani in pontificein Ro-
    Feliceip Urgelitaiiiim ftpmam adduxif. Iterumque inanorum' nuntio Angilberlum legatum Romain mi-
    anhb 794, post synodum Francofordiensem, qqandq sil. Verum dua_-taritum legationes ab Angilberlo
    nimirum ad Adrianum detulit Capituldre' gdversus obitae, ut mpx diximus, et Ajcuinus ante annuni
    synoduth,quw pro sacfarum imaginum"ei-eciionein 781' aut' insequehtefri, in" Francia mpram nqn fe-
    Nicm qcta f.st, ut l.abent yerba Adriani in respon- cit. J Pagius Ibc. cil,, quein etiam vide ad aniiuin
    sione ad Cqrqjum- Hujus secundse legationis qeca- -775, n. 1.
    sione scriptairi fuisse' hanc epistblam "censent Ma. '* Edit. Quercef. 82, Caqjsji 66, Frobenii 10.
    MUonius tom. II, lib. xxvi Annalium, pag'. 513. Pa- ° tlieophilp. Thepphylacfofortassis, episcopo Tu-
    gius ad annum 794, num. 12, elc, et alii. Tempore 'derlino. qui anno 79^ Francofortensi concilio prae-
    namque primaelegalionis, seu anno 792, Alcuinjisex sedit tanquam legaius sedis aposlolicae,quo in loco
    llritannia npndum in Franciam reversus erai. Et Alpuinus facile ciim eo amicitianj inire potuit. Hic
    ipseAlcuinus in hac epistolahaud oiiscure innuit An- Thebphylaclus a Ileginone qqoque et Metensi anna-
    gilbertum, antequam hac vice Romarii abiret, le- lisia Theophilus appeilatnr'; ' quod conjeclufam no-
    gationem obiisseapud Adrianum, cujus inde rever- gtram confjrm3t.
    gus bonitalem smpissime domno regi narrare sqiebat.
    ""
    173 EPISTOL-E. 474
    legeodi «.dificemur. In calce vero chartulae hujus jA divina donante gralia, transppffare dignejnini: ut et
    obsecramus, quod in capite optamus, quatenus no- ego animaemeae salutem fraternae intercessionis ju; '
    strae navigium vifae sanclitatis veslrae orationibus vamine habere merpar, et vos ajterna; retributionis
    guhernare digneris. mercedem a Deo pro charitatis officiodigne accipere
    ' '
    a EPISTOLA XX.' mereamihi. OmnipotensDeus exaudiat pietatis ve.
    ' -
    ADJJSriAtDUM. strae preces, et multis prpdesse concedat, yobisque
    '
    (Anno 794.) perpeluae praemia glpriae donai-e dignetur, j_haris-
    - Monachoshortaturad virtutes;itlorumpettttones apud simi et desiderantisslini frati*es..
    regem se juvisse <{jgit; illorumse grqtionibriscom- . EPISTQLA XXI,
    mendat. '' AD
    JJUOSDAM*."
    Dpmini Dei Salyatoris mundi sanctissimaecongre- (Circa annum 794.)
    *>
    gationi et pio Palri Usualdpliumilis levita Albinus- Apud " EboracensesAlcuinus suatn excusat absentiam,
    "salutem. *_ , eosdetri hortaiur- ad coricordiam cum Eanbaido
    Jjaudabilem yestrse beatittjdinis,conversatjonenj .$(•, falre sub.
    cpndignahi yestrp nomini vitam laudamus, et Donii- Sanctissimis jn Christo atque dileetissimis f fra-
    num in vpjris,-qui fales sui sancti nominis dignatus in trihus et filiis in Christo salutem.
    est haliere cqnfessoreS; Nee enim frustra speciali " Vestrisin Domino profecfibus valde congaup^eo,
    yqcabulp, Mpngchi sgt^cti Sfllvatoris vocamini, nisi desiderans vos praesenti florere felicitale etperpetua
    qjiia estis iperitis guod iipmine dicimini. Imo et tam futura beatitudine. Ideoque smpius de concordia '
    npbilis rex nofriles deliet h.aj>ereministrps, moribus pacis, et de consilio salutis admonere non desisto,
    egi*qgips,in pace concordes, in cprpore castos, in licel parvo ingenio, non tamen parva charitate. Nee
    aiiimp soljriqs, pmni bqnilate eximios, clarissimis mihi lam cito veniendi occurrit faculfas, quam ve-
    assuetos triumpljis ; npn.fpga yitam defendere, sed . stra flagitabat sanctitas, propler quasdam Ecclesiae
    in acieiii*mitej'stare, yirilitef-.piignare, fortiter vin- necessitales. Jam totus voljiscum sum in desiderio
    cei'e, qpatepus cum glqrjpsa victpriae palma aelerni prosperitatis vestrae, etsi corpore absens, non tamen
    regis ,ciyifatem intrare niei*eairiiiii. Hoc conside- dilectione. Hpc maxime obsecro ut concordes sitis
    rantes, fralres, adhoi-faniiniyosmetipsospei*singulps cum piissimo e Patre nostro, et timorem Domihi
    dies, donec cognqniinetnr Chrjstus in vpbis. Et ad ante oculos habeatis, et quod ei placitum speratis,
    finem fmouni pceptuni iter beatae conversationis concorditer loquimini, viriliter perficiatis, firmiter
    peragifp, ul unusqujsque cum Appslolp dieere cli- retinealis. Nec aliquis vestra; unanimitatis viscera
    gnus efficiatiir: Bpnum certamen ceriavi, cursum coti- iG disrumpere valeat. Constanter state in Dei timore,
    wmmavi, fidem servavi: -de reliqqq repqsita,esl mihi dum ille misericorditer vestrum prcevidil honorem,
    coronajuslitiw, qugm reddet mi{iiDpminus in illgdi^, qui hunquam dimiltit sperantes in se. Si qua in
    justus judex (II Tini. jy, lf 8). ihoribus humana. conversationis inter vos corrigencfa
    Veslrae petitiqnis et ypluptatjs addqipimim regem, sunt, cilius cum omni instanlia corrigite, ut Spiritus
    quantum yalui, (jji adjqlpr, secundpm quojl mihi Domini sanetus vobiscum manere dignetur. Et si
    fraterriilatis vestrae missus suggessil; mihique ad- Deus, qui dixit: Ubi sunt dub vel tres cbngregati in
    j"utricem ° Liulgardam piissimam in Dpo fem.inam tibmine meb, ibi sum in medib (Malth. xvm, 20); si
    adduxi. Sed obsecramus, ul sanptissmiis orationibus ille, inquam, in vobis est, quis contra vos ? Et si amor
    vestris noslrum pj*ovobis laborem reniunerare di- illiusin cordeveslro ardet, quis vobisnocerepoleril?
    gnemini. Nam olimper d Angilramnum [AL, Engil- Habetis sanctos Dei in omni bono opefe adjutores, •
    rammum] archiepiscopum et sanctae capellceprimi- si sanclorum vestigia sequi tota virtute studeatis.
    cerium meipsum veslrae commendavisanctilati. Sed Mementole, quales habuimus Patres, qui nos genue-
    modo quasi singulorum genibus [AL, pedibus] pro- runt in Domino. Illbrum aemulamini vitam, ut cum
    volutus obsecro, ut me in hujris vita. salo fluctuaii- illis aeternaebeatitudinis participes esse mereamini;
    tem pietatis precibus ad portum perpeluss quietis, ]D,meique niemores in sanctis oralionibus veslris sitis,
    28 a Edit. Quereet. 79, Canis. 25, Froben. 17. c Liutgardam, quartain, post obitum Faslradae re-
    X tlsualdo. Hoc nomihe cum careret cod. ms. gin-e",'Carbliimp, conjhgem, quae'*Ttironis ' ohiit
    ' an_
    -
    SanGt-Gallensis, Ganjsius dubitabat num congre- no 800 (Annal. Franc).
    galio sahcti- Salvaloris illud sit oratqriiini, quod, d Angilramnum, episcopum Metejisem,
    teste Petfo Oldrado qui obut
    Liutprandus rex, afcliiepiscbpo annp 791. PAGI/ '
    Mediblariehsiin epistola a"d "GarblumMagnuhi"in "'e^Edit.Quefcet. 87 ex ms., Froben. 18. -
    palatiq sqp -Ticini-inhpnorem Salyatqris mhndi ex- i Eratribus et Filiis,' Eboracensibus nempe, qupd '
    strpit. |jj|^jllpnius tjt^en lil). xxyi ^nnal. n. 8 nulr cftlljgitur px iilis yerbis-: Metr^entbiequales^habuimus
    - lus diibjtaVquin Ihc^Usualdus sit abbas mbriasterii Paires,
    gni nps gehuerunt in Domiw. Ad illps ergo
    gancti' 'Salvatoris ihmbiite "Amiafojifope' CTusinuhi scribii, quorurii jirofitebatur coniihunitatem, et com-
    "Etruriaeurbem."Alia tameri olini viro celeberi'imo munem a'gtiosceJ)'atPalreai, hoe est, Eboracenses.
    stetit sen^entia, dum Acl. SS. Ben. S.sgG.iv, part. i, ? Rqtre nostro,, Eanbaldo, pqlo, seniore. Scripsit
    pag. 575, Ush'aldum"rio"str"uiri credidit fuissp abJiateih igitur Alcuinus"lianc epistolam, dum jam secundo
    monaslerji sancli Nabpris apud Metenses, quod antir in Frgnciam rediit, ibique ob quasdam Ecclesimneces-
    quitus Cetta-no.vasancli Satv,aioris dicebalur •, quae sitgles, oi-ppgnaiidam scilicet haeresin Fejicianam,
    opinio rhbur accipit ex memoria Angiirami, qsii lle?, delentps" iuit; ante annum' 796, quo Eanbaldus ' iUe
    "
    jcjjsis ecclegiaearciiiepjs.cppps fugrat. obiit. .
    '
    175 , B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS I. 17b
    vestramque unanimilatem in omni opere bonb omni- A in capella noslra ut Tidistis, obliviseere noli. Senio-
    potens Deus proficere concedai, dilectissimi fratres. ribus et sapienlibus utere consiliariis. Recordare
    EPISTOLA XXII. Roboam fiiium Salomonis. Omnis lascivia longe sit
    . ADQBEMDAM. a consuetudine tua. Sint libi verba in.veritate, mo-
    Filium et peregrinationissocium ad virtulesslimulat. res in honestate, cbrpus in castitate, habilus in reli-
    Mcmorat et cotnmendatsapientim sludiumj doctri- ^ione, cibus et potus.in modestia,-et tempora statuta
    nas olitridatas in memoriam revocat. id in quo agere debeas. Indisciplihatae loquelaenon
    Pater filio, pacihcus peregrino, magister discipulo, assuescat os tuum. Sint tibi verba sine
    salutem. simplicia
    socius sodo pefegrjnatibriis sempiternam
    de veslra salute juramenlo, veritate plena, sapientiae sale condita.
    Magnum mihi, fili charissime, Cor judicet, Multaesunt
    et prosperitate desideriumest. Ideb litleras exhor- invidiaeet antequam_lingua loquatur.sunt amici
    perfidicehominum; plurimi in
    tationis _ne_evice verborum patefnae jiietatis vobis
    obsecrans mentis" dile- mensa, et rari in neeessitate.
    diri^ere sludui, perpfctua. Quid opus est plura scribere, dum optime nostis
    clione, et tota virtutis intentione Dehm tehaberein
    quid saepius in cor charitatis vestrae suadere solebam.
    ociilis, et in memoria, quatenus illius piissima miseri-
    Ex meritis obedienliae paterna hehedictio filiis, ut
    cordia te custodire dignciur inler adversa et inter
    civitatis g ' reor, eveniet. Cohsidera -Ruhen, memento Judam,
    prospera, ut via regia pergens ad perpetuae de uno patre et matre genitbs, ex diversis meritis
    poriam pervenire merearis. Sil tibi Chrislus in ore
    diversas habenfes benedictiones. Petrus et Judas
    et corde, ekoperis constanlia.Noli puerililer agere, ainbo in
    sed eslo in apostolatum sunt electi, sed non ambo pari'
    et desideria. juvenilia seclari; perfectus devotione seculi sunt Domiuum; ideo iste elevatus
    omnihoneslate, conlinentia et modestia, ut laudetur.
    est in principatum apostolatus ; ipse principi dcemo-
    in
    Deus opere-luo, et non rejirehendatur pater qui niorum traditus.
    Stephanus et Nicolausin minisfe-
    te genuit. Esto spbrius in cibo ac potu, saluti tuae riuin altaris
    deleclalione carn.ali, vel va- aequaliter electi,sedpropter dissimilem
    magis providens quam fidem_dissimilis eos cohsecutus esl finis. Plensesurit
    nissima hominum: laude, quae rion proficit, si Deo
    Scripturae documenlis obedientiae; plenus est muo-
    displiceant actus. tui. Melius est Deo-placere quam- dus
    a strionib.us,: pauperum habere curam quam mimo- exemplis, quid cui ex humilitate obedientiaeeve-
    et convivae nisset, quorum copiosam multitudinem exuperat Re--
    rum. Sint tibi honesta convivia, religiosi.. mirabile exemplum, he quo Dector
    in annis. demptorisnoslri
    Esto ssnior.in. moribus, quamvis j"unior ait: Hoc sentite in vobis, quod et in Chrisl*
    gentium
    Nimia;quaeque nocent. Jesu, cum in forma Dei esset, non rapinam arbi-
    et escas noxias. qui
    , Mlaiia infirma est pafria, generat S tratus est essese mqualemDeo, sed semetipsumexina-
    Ideirco cautissinia consideratione videas, quid, quan-
    utaris «t maxime nivit, formam serviaccipiens;obediens'Patri usquead
    dq, yel.qualiter, -vel quibus cibis;
    ex vini calbre mortem, mortemautem crttcis ; propler quodet Detis
    ebrietatis assiduitalem devita, quia exaltavit illum, et dedit illi nomen, quod est stiper
    ineautos.' " •
    febrium ardqr.ingrueresolet super omne nomen, utiri nomineJesu dmne ge'nu'ftecfa'tur
    Taedetanimus meus multum pro absentia tui. 0 et inferortim, et omnis,lingua
    cwlesiium, terrestrium,
    quam- dulcis vita fuit, dum sedebamus quieti inter confiteatur, qiiia Jesus est Christus in gloria Dei
    sapientis scrinias, inter librorum copias, inler vene- Patris (Philip. n^ Q-iii)
    randos Patrum sensus; quibus nihil defuit quod reU- c 29 EPISTOLA XXHI.
    giosae vitae el studio scientice deposcebat. Utamur
    lamen sorle praesenti securidum virtutem animae, ia ADFRATRES SA-.CTIMABTINI TDBOKIC-E CIVITATIS.
    gratia confidentes' divina', quae nos nunquam dere- (Circa annum 795.). f,-
    linquit, si totam spem ponamus in illam. Ego vero Cum iltis esse cupit, eosquehorlatur ad virlutesmona-
    taediosus et tristis desiderabilem vestrae faciei prae- chis. convenienles.
    stolahor aspeclum, ignorans si te venientem videre Sanctissimis in Christo fralribus, et bealo.Mar-
    merear ; velsi.tu meveniens invenire merearis ; oc- U lino confessori Christi serv.ienlibus. humilislevilaAl-
    culta sunt enim-judicia Dei: praeparet sibi unusquis- cuinus salutem
    que lampades ardentes, ut quacunque hora sponso Ex quo vestram beatitudinem scire potui, semper
    occurrerejubealur, cum luce bonorumoperum-lha- amare volui, quia sanclitas vestra cordi meo amo-
    lamum aeterni regis intrare mereatur. . rem infundit vestri, optans unus esse ex vobis. Ut
    Siquid in nobishonae consueludinis vidisti, hanc simerilis essenequivissem, charitate tamenfraternae
    sequere, ut benedictionem Dei ex illa habere merea- dilcctionis conjunctus essem, quatenus in die magno
    ris; si quid vero erroris et impii tramitis, hunc resurrectionis omnium particeps essem eorum, quos
    horresce et fugias ab eo, ne nostris peccatis nobis- tantus pastor suo fegi praesentabil. 0 felix familia, .
    cum involvaris. Cursus quolidiani synaxeos cum mis-, tali gaudens pastore, talem habens in die-Domini"
    sarum solemniis et vigiliis sanctorum quotidiano usu, doetorem[Edit. ductorem]Jfelixquiejustotavolun-
    - a Strionibus. Legendumfortassishistrionibus, qui- scriptam fuisse. (Apud Froben. epist. 230.).
    busHoriierum suum admodumdelectarisupra in.epist. b Italia infirma est patria, efc. Vide, quaenotavimus
    213 (nunc 191) dixit; liinc suspicio oriri possit, hanc ad epist. 137 inter hotas. • •- . _
    epistolam ad eumdem Homerum seu Angilbertum- « Edit. Quercet. 31, Canis. 15, Froben. 19,
    V?7 • ;" -' EPISTOL/E. „ 178
    tate sequitur vestigia, ut illius inhaerens praeceptis A, Quia qui arborem plantat,' mercedem defructii illins
    ipsius mereatur consociari gloriae. .Ut hoc fieri va- accipere cogitat. Habete adoleseentes quasi, filibs,
    leat, nulla vos saeculiconcupiscentia, nullum carnale quatenus illi vos habeant ut patres. Exemplis bonis
    desideriumabstrahal; nec vestrcesalutis vosmetipsos illos instruite, admonete ut charissimos, castigale ut
    negligentes esse decet, nec paratam vobis in Deo conservos ; quia 30 ha_c esf fraterna charitas, ut
    gloriamparvipendere. Habetis enim Dei gratiam auxi- bmnes quasi vosmetipsos ad coronam supemaebeati-
    liantem vobis, et magnum intercessorem, sanctum tudinis perducere studeatis.
    scilicef Martinum, deprecantem quotidie pro vobis : Adolescentes vero 'senioribus quasi patribus srib-
    quia in cujus servitio quotidie statis in domo diti estote (I Petr. v, 5), sicut de Deo Christo legitur
    sua, illum habetis in coelis omni hora suffragato- in Evangelio, quod subditus esset suis parerilibus
    rem.. * (Luc. n, 51). Si vero Deus homo et Dominusomnium
    ,
    Quapropter , dilectissimi fratres , diligenlissime subditus essenon dedignatur hominibus, quanto nia-
    contendite^ut sa.pius vos invenial visitatio sui san- gis et vos, pueri et adolescentes, subditi esse debetis
    ctissimj Spiritus m laudibusdivinis vigilantes. In magislris vestris, ut per illorum bonam doctrinam
    loco in quo fclegitsibi requiem dulcissimam, sic fun- proficere ef florere, el exaltari in Ecclesia Cbristi,
    dite preces veslras, quasi praesenle Deo loquentes et' B et ad*itam aeternariicumillis, Deo donante, perve-
    sanctisejus. Nec sit aliud in corde, aliud in ore; nire mereamini. Pro me semper intercedere ' digne-
    quiahomo auditquodosloquitur, Deusinspieit quod mini, quatenus vestris precibus veniam meorum
    cor cogitat;-quia cor cohtritumet humiliatum Deus merearacciperepeccatorum, et amabilem vobiscum
    non spernit (Psal. L, 19). Et omnis qui se humi- in die novissimo Domini nostri Jesu Christi audire
    liat, exaltabitur (Luc. xiv, 11). Per humilitatem sententiam': Yenite, benedictiPatris mei, percipite
    vero, obedientiam et charitatem monachus coelum regnum quod. vobis paratum est ab oriaine nuindt.
    ' ' -
    ascendit. > (Malth. xxv, 34).." •
    Non est igitur laudabile in Testimentis habitum Vos aelerna Dei conservet gratia, fratres,
    iniitari Pairum, sine observafione mandatorum quae Nominis afque niei memores sirie fine valete.
    illi statuerunt Deo servientibus. Qui foris in oculis - ' . L EPISTOLA XXIV.
    hominumovis in vestimentis videri cupit, inlus ante - AD LEOSEM- III PAPAM.
    ' '- ', (Amjo796.)
    conspectum Dei per cordis secrela esse contendat,
    quodforis ante-homines-putari cupit. - Commendat se summippntificis,_tanquamvicarh apo-
    stolorumet Ecclesiw principis, apostolicmsollicitu-
    Charitas igitur quam Deus praecepit duplex esse i, dini per Angitbertum.
    •
    debet., id est Dei et.proximi. Una quaesupra nos Dominobeatissimo, atque omni honore nominan-
    <_st,id est Deus; altera quae juxta nos est, id est do c Leoni papae, humilis levita Albinus aeternaein
    homq. Deusex loto corde et extota animaetex tota Christo gloriae salutem.
    diligatur virtute.-Proximosvero sicut nosmetipsos Suscipiat, obsecro, sanctissima pietas vestra, Pa-,
    diligamus (Malth. xxn, 37, 3.9).Si quaerat quislibet, ter charissime [AL, gloriosissime], benigno animo
    qui sit proximus? omnem Christianum intelligere nostrae parvitatis litlerulas, el me devotuni vestrac
    debet, veluti in Evangelio legimus de Samaritano, dilectionis famulum agnosce.-Semper sanctaeRoma-
    qui valneratum adjuvit (Luc. x). Item pbedientia nae sedis beatissiraos, quantum valui, priricipes ef
    dujilex esse debet, id est, et mala non facere quae paslores amavi, cupiens illorum sanctissimis inter -"
    prohibentur, et bona faeere quae jubentur. Et haee cessionibus' inter oves Chrislinumerari, quas Deus
    duo, id est charitas et obedienlia, cam summa Christin. posl resurrectionii. suse
    gloriam beato Petro
    jubentur humilitate impleri. Haecsunt tria praecepta>^.principi aposlolorum pascendas commendavit. Quod,
    quaeaperient monachis portas coeli. - . .. i vefe
    dignum esse fateor, omnem illius gregis multi-
    '
    His itaque quasi radieibus aliaesuccrescimt vir.tu-. - tudinem suo
    pastori, licet in diversisterrarhui pascuis
    tes, quasi ramorum fertililas, quibus. fructus yitae conwribfahtejn,una charitatis fide subjeclam esse, et.
    nascitur aeternae.Nec me.rogo, sanctissinii Patres, Q-sicut
    pio pastor-i condeeet, magnam commissi sibi
    et fratres ipraesumptuosum aestimate',cur yob.ishak.
    gregis curam habere, 'et sedula pietatis admoni-'
    scriberem. Charitas mea me compulii *•in has pro- -tione et sanc.titatis inlercessione praevidere [AL,
    rumpere "utteras; optans vobis omnia hona a Deo providere], ne aliqui ex' illis per praeeipitia erro-
    oari [Gon.,'donari], ut in saeculo honorem habeatis rum
    ayia veritatis et perpetuae.pasfcuisvitae exqr-
    cum .hominibus el in futuro sceculovitam a.lernam bitare sanitas gloria est pasto--.
    cum sanctis Dei. Vosvero seniores in spiritu nian- incijiiant. Gfegis,
    ris. e. muliiplicatio illiusmerces aeterna...
    suetudinis, sicut Apostoluspraeeepit,juniores vestros . Ecce tu, sanctissime Patef,-pontifex a Deo electus,.
    admonete, quia illorum salus vestra est merces (I vicarius apostOlorum,hasresPatrum,
    Cbr. iv), illorum erudilio vestra est remuneratio. princepsEccle-
    siae, unius i-mmaculataecolumbaenutritor. 1In le fides
    a Charitas me
    cbtnpulit. Haecverba satis' innuunt « Leoni p«/i_s..EsthicLeo.papaIII,qhi jiostobituiii-,
    hanc epistolam: ante scriptam fuisse quam mo- Adriani jiapaepbntificatum iniit annp 795,festo sanctj:.
    nachis illis praeficerelur Alcuinus. Mabill. lib. xxvi . refert• AnasfasitisjhVita "- -
    AnnaL, n. 47. Stepliani prplomai-tyris/ut
    b Quercei. 72, Canis. A<riani: Obiit vevo annb816.- -'•-,,. :_"",.- i
    27, (Froben. 20)." _
    . .. • B. F. ALBINISEU ALGUINIOPERUM PARSI. 180
    ' ° EPISTOLA XXV.
    resplendeat, devotio fulgeat, charitas abundet [A... .k
    resplendeai, fulgeat, abmidet]. Gongrega nos fllios ADDDLCISSIMUM FILIUJIhOMEliUM (iKGELhb-lTUM).
    sanclae iJei Ecclesiae paternae miserationis affeetuE
    tuis sanctissimis braiiohibus et dulcissimis sacrarum (Anrio 796.)
    litlerafum exhortationibus, intra firmissimum Eccle- Gbihmbttditsui memoriam ad patrobinia %'aheTofii.rtii_
    sicesoiiditatis ovile, ne aliquis ex nobis erraimndus et, ut res ecclesiastictepulchriludhus sibi nfferat_
    lupina rapacitate foris inveniathr devorandus. Nam monei. __ -
    splendentia Goelestismililiae agmina, nativitatis Do- Dtiicissiifabfiiib vir iiuctivagus salhtein.
    mini noslri Jesu Ghristi gaudia prinio pastoribus _
    Te abbunle ifentavi 'saepiusad pbrluhi stabiliiitiS
    qui supra suos devote vigilarunt greges , nuntiare venire ; sed feclbr reriirii et dispehsatbr anuharuiri
    venerunt. Ecce luis sanctissimis vigiliis ad pastora- necdum concessit
    lem sollicitudinem, probatissime archimandritaj an- posse quod olim.fecit velle. Adhuc
    ex radice cordis nascentes cogitationiim ramusculos
    a
    gelicas supernis sedibus visitationesastare non du- ventus tentationumilageiiat, ui cohsolationis Ilbfes
    bitamus, quorum auxilio quaecunquedivinam popo- et refectionis fructus-mitfifi
    sceris pielatem, impetrare te posse credimus. Unde nequiverint. Tofahbeie
    r. laborantes nihil cepiriius (Luc. y), quia necdum in
    ego uitimus sacralissimi ovilis vernaculus, et mor- litfore Jesus stetit, pf-fcfcipiehsiri dfcxierani navigii
    bida peccatis bvicula, spe praecipuaebonitalis veslraa
    ffetemilti.
    31 animatus, ante sanctissimos paternitatis tuce
    pedes animo prostratus suppliciter deposco, quate- Patrocihia sanctbrum hon obliviscere. Res eccle-
    nus dirissima [Al. durissima] peccalorum meorum siasticaepuichritudinis oculis occurrentesnoli negli-
    vincula per ecclesiasticam aposlolicae auctoritatis gere ut acquiras. Nostra rusticitas avara est de tali-
    potestaiem solvere digneris, etpaiernce pietalis preci- bus: vestra nobililas larga est de onmibus. Memor
    bus cursum vitoemeae qui restat ad perpetuae portds esto poetici praesagii:
    civitatis dirigere studeas. Si niliil atlulfcris,ibis, ilomere,fofas.
    Grandia posco quidem, sed charitas grandia hovit
    dare. Poscentem pro filia a viduam Christi clementia Hoc de te tuoque ilinere prophetatum esse, quis du-
    non spernit, sed ait: 0 mulier, magna est fides tua; Mtat ? Si Christum Sibylla, ejusque labores praedixit
    fiat tibi, sicut vis (Matth. xv, 28). Fides me horfatur venlurum, cur non Naso Homeruin ejusque itinera
    haec poscere, spes confirmat impelrare; charilas; praececinit? Paululum propler reffectianein animi
    cfedo, negare non praesumit. Chrislus pro riobis, crim rhetorica lusi lepiditate.
    inimici essemus, mori non dubitavit: quanto magis • 3.S Sed ut iteriihi ad seriem ru|osa fronte revfef-
    te, Patef sancte, pro amicis orare velle credendum tar, tevero unanimem deposcens aihifcum, te custo-
    est ? Stib te pastore augeatur grex Cliristi. Tu con- dem animi obsecrans, ut consilium saliitis anijaaruui
    solalor moerentium, adjutor laborantium, spes ad noslrarum, cum suffragiis sariclbfum apbslolofum a
    te clainantiiim, luxvitae, religionis decus. Locus in Deo deprfcceris. Nam nos ambbs. ht recognoscb,
    quo sfas, bmhibus te honorabiiem facit, et morum quajdam nefcessilalis catena constringit; et libbixi
    nobiiitas iaudabilem et pielatis devotio amabilem; cufsu volunlatis castra intrare noh permittit: nec
    Et qiii sedem sarictorum tenes Patrum, eorum exem- est, qui conipedes rumpere valeat; nisi tjul infefrii
    plis ihhaereas semper, ut cum iUis multiplici laboris ferrea blauslfa coritrhit, qui est via et veritas 'etvila
    mercede ih Domini Dei tui gaudia intrare merearis. (Joan.xiv,6). Via pergehlibus j)er illum, veritas ve-
    Iste filius fneus charissimus ^Angilbertus^A/., Engil- nientibus ad iUum, vita maneniibus ih illo. Quid ha-
    JiBrtus] vobis patefacere valet nostrae parvitatis erga beo plus seribeffc.,quia omnia hecessaria nosli? Juxta
    apostolicaih sfcderiidevotionem, etiam et voluntalis opportunitatem poftantis sehipei'dirige mihi iittfciafe,
    noslrce pefitionem, quem vestroepielali valde fidelem ut seiam de prosperitate tua et itiriere tub d, qiiando
    eSse agnovi: el ideo nostrae necessitatis causas ilU,„ vel quo venias miserante Deo.
    irijunximus, ut per os iliius pietatis vestra. aures mei Pfospera cuhcta,precor,facialtibiCbrislus, Homerc!
    cbfdis audiant obsecrationes.
    Qui te conservet semper, ubique vale!

    *»Poscentem pfb filia vidudm. e ita ex conj'ectura sus est eo


    Angilberlus, etc., nimifurii circa iriitium
    corrigo, ait Ganisius, licel malim legere: poscentem anni 796. MABILLON. — Vid. epistolas Garoli ad Ho-
    pro filia Chananmam. Quaean vidua fuferit,hon con- merum seu Angilbertum, et ad' Leoneiri papam in
    stat. Codex ms.ila haliet: poscontempro filio viduw. lomo XCVIII Patrologice. _ . .
    Ubi diio distincta miracula conj'ungerevidetur. j ** Quercel. 92, Frbben. "21,Canis. .6, collata
    h Ahgiibeftuh:Ilcec teftia Arigilberfi Uomam erat "cumEdit;
    codd. mss. Salisb. et sahcti Emmerami.
    legdlio-.Leo jiapa sfatim a sha eleclione Cafolo, ut &Iiinereiuo, Romano scilicel. Angilbertus-, dum
    eum sibi devincii-el, per suos legatos claves confes- Alcuinus in GaUiamrediit, fer Rohiam est,
    sionis sahcti Petri ac vexiiiuni llomanae urbis cuni nempe annis 794, 796 et 800, nl supra pfofectus
    diximus,
    aliis muneribus misit; rogavitque ut aliqtiemex suis ex iis anno data sil praesens epislola incerlum quo est.
    optimalibus Romam milteret, qui populi Romani Mabilloniusillam recensel anno 796.
    nova fidei et suhjectionissacramentaexciiieret. Mis-
    ' ' ' - 182
    m l EPISTOli/E.'
    «EPISTOLA XXVI. ; A.gitur _hihiiri hi6.ro, qriod~ih EhtatMco -S___ei*il.il'uf,
    M>-ANGELBEI-TUM PRIMiGEKfUM II l-IPPINIMiGIS. HujusmodiverstiS :
    PAi_A.f .
    Ad sacra aposlolorumlimhia peregrihahtem comttieri- fri qiti.consjiicuailammarumlarop-tdecefriit
    dat Angilberli favoribus, et sacras sibi ' reliquias Prbbhfvamtulgefe rubum,neque ignibtii.urh
    mitti posltilat. . . Item Ambrosihs ih Hymno Paschali:
    Fideli amifcbet venerabiUi>Angiiberto primicerio,
    lriiriiilislevit-tAlbinus salutehi. Ef flamriiafamulumprovocans,
    Rubiimrionjiefdasspineam.
    Menior condictaeintfcr no_>aihicili_fchas littefas Cumsis igais concremans,
    vobis difigere pfaeshmpsi, deprecans ut benighe ha- T.onuris quodilluminas.
    fum poriiiof fchifclitierafhiii susfcipere.digneihini, et Item grammalicus quidam ita ait : « Item femiuiha
    peregririatioriisiUiusviis dominum-iPippiniim rfegem huius secundcedecUnationisnumero plurali cafentia,
    subvenire deprecamihi: Regum vero merces in mise- regnorum vel arborum : tyrus, cyprus , populus,
    rorum juvamine, el maxihife peregtinoium, sacra cypressus, alnus, fraxinus, rubus. J Item Donatus
    saricti Pelri principis apostolorum liminapetentiuhi, de arboribus dixit: t Neutro fructum; feminino
    magna apud diyinatn cbnstat fcssefclemeriiiam.Iiisu- ipsas arbores saepe dicimus.. Nota, quod smpe dixil,
    per; charissime fratfcr, devotissinifcdeiiagilo, ut dona nu>nsemper. Paterius vero, ex verbis sancti Gregorii
    dulcissima, et mUiiihultuhi hecessaria, id fest, s&n- papae, masculino posuit: uNam per succensumru-
    ctorum feliqhias mihi vel alifjuas trkhsmitterfcj.ufe§: bum Moysenalloquens, quid aliud ostendit, nisi quod
    Hilarem fenimdatorem diligit DeuS (II Cor. ix, 7); ejus populo ductor fuerit, qui et legis ilaramani per-
    qui te abundarfc faciat iri omni boiio, et inter san- ciperet, et tamen peccati spinam nequaquam vita-
    ctoftim .gloriam <_on_li_uat,quorum mihi reliquias ret? J Item Isidorus in Gommentario Geneseos :
    tua benevolentia clirigati, Floreas, fili, viftutum co1 t Quod vero Dominus in eodemrubo apparuisse le-_
    rohis, sapienticedeeor'6,et sahcla dilectione adDeUm, gilur. _ Arnovius in conflictu quem liabuit cum Se- -
    ethoha fidb iid iioiriiriesin ieternum, rapione, rubutn posuit masculini generis, dicens ;
    .« EPISTOLA XXVII. El sicut vere rubus flammam habuil, sic vere pas-
    AD HbMi-ilUM - - us est Filius liominis et sicut vere non incensus est,
    (iRGILBEUTUM).
    {Anrioinceftp.) sic vero non passus est Filius Dei. _ Josephus quo-
    Mittit wiutionem bindm qiaestiotvdmgrathhiaiicaliurii que in Historiis dicit: _Et facto sacrificio, Moyses
    - . a rege sibipropositarum.
    populo ministrahal juxta rubum, qui flammam ignis
    Flaccus Albinus Flavio Homero optat salutein.
    evaserat. _ Item Virgilius haud contemnendaeaucto-
    Miror cur Flaccinae pigritiee «.ocordiamseptiplicis
    Q rilalis falsatbr :
    sapientiae decus, dulcissimus meus David, interro-
    gare voluisset de quaestionibuspalatiiiis; emeritEbque Mellafluantilli, ferat htrubus asper amomum.
    nomen mUitiaein castra revocare pugnantia, ut fti- Tamen si aspera esset, potuit_per synaloephamver-
    inulluosas militum mentes sedaret; dum safccularis sus stare; Priscianus vero veracissimus gfahimaticae
    litteraturae libri et ecclesiasticaesoliditatis sapientia, artis doctor, de rribo ita ail: ~Specialia uniuscu»
    sicut justum est, apud vqs ihveniuntur, in quibiis jusqufeafboris noihina feminina sunt, excepto olea-
    ad onmia quaequaeruhtur vef-Binveniri possurit re- stro, quod tam forma terminationis, jjuain decHnatio
    sponsiones. Hanc tamen duafum partium oratio- prohibuit essefemininum.Namsiler, quod est tfeutrum
    nis discrelionem, prout potui, consideravi.- Cur- nbh 34 est inter arbofes ponendum, sicut hec r»-
    rens per priorum exempla doctorum, inveni illos btls. i Intef hos vero auclores vestra videai pruden-
    quoque in his parlibus sibi dissentire.Jdcirco visuni tia,quid sequendum sil. Possunt enim qua_damex
    est nijhi in vos mittere hujus fexamussis[Forte_ exa- liisexfemplis vitioscfiplorisesse fcorruptafctapro u,
    minis] auctoritatem, dum cognoscalis iUorum sen- vel etiam a pro « posila-. Tamen certius videtur
    tenlias, vel in constructione partium vel in regiila- miasculinumesse quam femininum.
    rum proprietate Secunda vero inlerrogatio fuit inter de, dis fetdes,
    Prima interrogatio fiiit de rubo, cujus esset genfc-D an debuisset esse rf.spexeris sive c/espexeris?Esse
    ris ? de quo nomine diversa invenimus exempla. Lfc- nbn potest propter sequentem s, qttae fcxigit dis ut
    a Quercet edit. 42^€anis. §1, Froben. 22.. 785, libfo vero xxvi, n. 44. ad annum796 fecenset.
    !>Arigelberloprhhicerio. i Is adscititio nOriiiriedi- Nihilinde cerlistatui potest. Nos eam juhgimns cum
    ctus Homerus^anno 785, in aula Piiipini Ilaliae regis aliis ad eumdem.
    gorebat, ibique priraicerii palatii munus gerebat. 33 * Harum portitorem.Fordradum presbyterum
    Anno circiter 787 Bertam Caroli Magni filiam matri- fuisse colligi posse Tidetur MabiUonio,cuju.s nomen-.
    monio sibi copulavit. Circa annum 790, uxofe Berta exprimitur in epist. 210.
    corisentie.jte, secessit iii -honasterium Centulense. d Donlinum Pippinutn, filiuirit_aroli Magrii fegem
    Anno 792 Felicem UrgeUitanum Romam perduxit. Italiae, ait Canisius. Basnagio, ut et Pptavio et Bol-
    Anno 794 acta conciliiErancofordiensis Rpmam de- lando verosimilius Pippinum hunc Galliaruni,' ,h6n
    tulit. Anno 796 Roniani missris est a Carolo ad Leo- Itali-e regem fuisse videtur. His lamen rfcpughal
    hem III papani. Anno 800 Carqlum Romam euntem ipse tenor epistolaequaedirecta est ad Angilbertum
    cbmitatus est. Anno 811 Caroli testamfento subscri- in Italia existentfcni,ut pote cui portitorem Hltera-
    psil. Bie 18 Febr. anno 814 obiit. c Bouquet Script. rum ad limina Apostolorum petentem commendat
    Rer. Gall. lom. V, pag. 408, not. (b). Mabillonius (Mabill. Act. SS. Saec.iv, part. i, pag. 94, §4).
    eani epislolam in Annal. lib. xxv, n. 58, ad annum e Edit. Quercel. 27 ex jris., Froben. 23.
    185- . B. F. ALBINI SEU ALCUINI;OPERUMPARS I. m
    Priscianus,vult. Sedinterrf- et dis tantum versatur t _;s_~oup«vou£7rsS),Ef t'.K6piog' [SJTEXE&JIEV , 6 Kuftofj/
    inquisilio. Consideraridum esse Tidetur, quo modo E§. etiam pro.de positum.ltem, ubinos di-
    habeat in Graeco,qu_eibi praepositio inveniatur, sive cimus :, Noti deficit de piaieis ejus (PsaL LIV,12),,ia.
    quae dis significet, sive quae de significet. Dicit enim Graecolegitur : OUX-I^EWEV h. ™v 5T.,KTEJ5V Ku-rii?;
    Priscianus de habere plures:significationes et non: h. . : . pro de pqsituni; Di quidem et dis secundum
    jn*o una Graeca prcepositione poni, sed pro tribus, Priscianum eamdem sigriificatibnem habeht ac ab et
    vel forsan plurihus,. ita dicens : « de non solumTo abs. Sunl autem separativae,,ut: rf.yido, divuo, dislvn-
    «.ro significat, sed etiam TOlm memofativum, ul: hq, discurro : quod apud_Graecos3_« praepositio fa-
    de partibus orationis. Accipitur eliam pfo WTKlocali cita.Nam ubi nos dicimus: Disrumpamus vincuta eo--
    in compo_itione,!ul:"rf_duco,descendo, tfetraho, de- rum (Psal. n, 5), habet in Graeco : Atappvj^ev TOOJ
    jicio, despicio; derideo. Est etiam ihtentivum, ut: Sta-povg«UTOU[KUTUV] . ^. .- Item quod nos habe-
    -
    rf.prehendo ,*•dedo, c/.pravo, -/eprimo ," deminuo, mus : Domine, a paucis de terra divide eos (Psal..x\t,
    rfeisco, -/etfcrreo,'(/eligo, deewvvo.Esf etiam privati-' !_), in Graeco legitur : Kup.e, KTTO o)iyWvKITOy$g
    vum, rit: c/esperalur, c/emens, desum, dejerat. i No- [R7TO),U_)V KJCO.
    7»)f]StKp.ipta-ovai)-o\>g.
    ta, quod despicio dixit, hnde erit -/espexeris; Nam . His etiam consideratisrvidetevelex antecedentis
    spicio multas in compositiohe recipit praepositiones S linguae notilia^ vel construclae orationis serie, quae
    et nullahi ih appbsilione,-quia spicio in usu non' est, magis in eo versu prsepositioponi debeal. Nam haec.
    Invenitur enlm : aspicio, respicio; suspicio,-despicio, duo maxime dubitationem sblvere solent, et ad cer-
    conspicio,pfosj>_cih.T_:tutrumqu-e invenitur Ydespicid tiiHi lectorem "perducefe.serisum, et contentiosas
    et dispicio. Tded_superius dixi consjderandum esse scholasticorum terminarcquaestiones.' Ideo de rubo
    quae praepositio in Graecoesset posita; etinde agno- posui veterum sentenlias auctorum, et in praeposl-
    sci quae inLaiino scribi debeat; quia talis dubitatio tionibus Gra_cffi35 linguae auctorilatem, ne meam
    ex antecedentis linguae consideralione sblvi polerit. quis calumniis notaret seutenliam, et praesuinpluo-.
    Habet enim in Graecoille versus : Exaiidi, Deus, ora-' sam reprehenderet, si nullispriscqrum fulciretur
    tionem nieatn et ne despexeris deprecalionem meam, doctorum exemplis': quia multoties in vili persona
    'KvuTio-at,6 Qzag,TWV T!pom-o-/Jf> i5jreft3i.s" veritas despicitur, c.um [Forte, _cui] nihil praeferri
    j-.ou,KK.'fMj
    .Tvjv^E.o-tv-f-o. (Psa/.-LlV,2). debuit, si tantum ,in quffistionibus.IUiusexspeclaret.
    Item in Psalmo xxi iUe versus : De venlre matris judicium et non propriae sententiae defenderetur prce-
    ' -_ -
    meie Deus meus es tu, habet in Graeco:'__.7royao-xpot' sumptio".
    ['Ej.v.oiiiag]p-vrpogp.o~v~®£og p.ov u o-u.Gbi nosdici- : EPISTOLA XXYHI.
    mus de, ibi KJTO legitur. Item ubi nos habemus : De- *J- - - - , ADHOHERUM -FILIUSI.•
    scendit sicut pluvia in vellus (Psat. LXXI,6), in Graeco Dilectissimo filio i>Honiero Albinus matricularlus
    habetur: XKTKSVIO-ETK- _>_UET.JEKLttoxov . . . sicut salutem. :• - • ....
    superius itepi ineo versu, unde haec inquisitio orta , Per Dei gratiam aliquanto melius habemus; la-
    est. Nam et beatus Hieronymus ju Tractatu Epistola.- men Tebriuni castigatio qubfidianis' diebns nos non
    ad Titum has praepositiones, id est, mpl et Y.KZK, relinquit. Beatus qui in Iioc saeculo Iabores recipit,;
    sine dubio ad contemplum pertinere dixit. Et idem et infuturo Tfcquiemhabebil. Sedet de admonitione-
    ponit esse, conlemnit et despexit. Sed et bonum_et yestrafum dulcissima litterarum gratias vestjae pru-:
    malum esse contemptum; bonuin, quando quis tqr- dentiae agimus. llultiim desideramus et benigne su-'
    menta vel opprobria Chrisli nomine conteimiit et, scepimus exhorlationes-vestra. dilectionis, quia per-
    despicit. Et has distincliones in praepositionibus tan-. fecta charitas', quod 'sibi bjitimum intelligit, hocet
    tummodo esse his verbis docet, ubi in GraecqIegitur aliis suadere rion desistit :'et haec'est plena eiper-
    ad.Titumdicfum mpi<ppovrira,et iUud quod adTi-, fecta dilectio, ut nonsolumsibi quisque.prospera
    motheum legitur v.a^povzka, et aposfolum Paulum. cupiat, sed et fratruih saIutis'memor, velverbis prae-"
    Tarietate vel Ulteris absens admonere eos non cesset. •
    pro eausarumvariisutipraepositionibusas- » sens,
    seruit/ Tito igilur scripsit; ATemote contemnat (Tit. '. . c. Antonio itaque filio meo,'fratri veslro, has litte-
    II, 15). Et Timotheo : Nemo adolescentiam' tuam, ras alias, depreeor ut quam cautissime, clausa char-
    contemnat'(I-Tim'. iv, 12). Et ad utrumque propter tula sicut est, deprecor ut dirigas; quia si discincta
    irepi vel KKTK Graecas praeposifiories, despicit, ponit.- veniat in praesentiam illiris, vileseat'apud eum. Ta-
    Stoicbrhni quoque, qui siiblilitei inter verba discer- men plaeelmihi ut.eo dirigente.iterum^videas illam;
    nunt, exemplo hoc ipsum confirmat; Habet quoque sed fides servetur, ut ei ~primo dirigatur cui soli
    de alias significationes in-Graeco, ut est: De cmlo mittetur. -
    respexit Dominus (Psal. XXXH,15)"; in Graecohabet:' Si habeas a Jordanis Histbriain, dirige inihi pro-

    . a Vide infra, tom. H, librum de Orlhographia, yo? s_epius alibi. (Froben.-episl. 21B.)
    eerfe, dieldis. Pra_teristanotandum,texlumGraechm. • c Aji/o.ifo.iAdalhardb,cui in-epislola 190 suasil ut
    hic exhiberi ex editione cl. Quercetani; in mafgine cum Homero consilium ineat, quid consulendum es-
    vero appbsuimus lectionem septuaginta interpretura set Bernario ffatri Adalhardi, Lirino ad palatium vo-
    ex editione_Waltoni iij Polyglottis. cafo. Quae eadem forlassis epistola'est,!.quaih" clau-'
    h Hgmero. Haud opus ;est hic adnotafe, Homeri sainhicfidelifer,tradi voluit. •--''' • • .'
    jiomine ab Aleuirio desighari Aiigilberium-jde quo - &Jordariis Historiam, Hsec est histbri. Jordaniij.
    185 -" " EPISTOL.E. •'•/-
    '
    >- « _ 486
    '
    pier quarumdam notitiam rerum. Vos, filii charissi- _!_" -' «EPISTOLAXXX. "/""
    mi, in omni charitale et sanctitate Deo servire stu- ' ADPAULIMOM.
    dete, recordantes-omnia bona, qusevobis fecit in hoc (Anno 796?)
    saeculo:maxiine lamenpropter spem futurae gloriae Desideriumsuum cum Paulino coltoquendisignificat.
    et aelernaebeatitudinis requiem. Innumerabilia sunt Tres indiculos ad eum miltit; el aoni a Liutgarde
    wissi facit memoriam. • •
    enim in nos peccatores dona misericordiae suae';qua-
    Domino Patri Paulino Albmus salutem;
    propter diligamus euiff eo modo, quo ipsa Yeritas
    ait: Si quis diligit me sermones meos servat; et J?a- Ex eo^sciri polest quanlamiliiessetaviditasloquen-
    ter meus diligit eum, et ad eum venieinus, et man- di tecum,- si facultatem confabulationis iniqua terra-
    sionem apud eum faciemus (Joan xiv, 25). Quid est ruin longiriquh^as"noh prohiberet; dum in unius '
    causas supervenientes,
    felicius, quam Patreni et Filium cum sancto Spirilu dexteram portiloris, propter
    habitatorem habere, et ejus visitatione ab omni ad- tres simul posui indiciilos.-Unum sollicitudinis meae,
    versitate defendi, cuj'us visione omnes sancti gaude-' alterummunusculi mfci, tertium pro filiae meae;
    f Liulgardis feminae religiosaeac Deo devofcecausa.
    bunt in saeculosempitemo ? Divina te gratia Custo-
    dial ubique, dilectissirijefili! Nam 3QiIIa sanctitati tuae duas.dii-exitarmiUas auri
    * EPIST.OLAXXIX. g obryzi, pensantes 24 denarios minus de nova htoneta
    regis, quam"li.bi'am plenam, ut orares pro 'ea-cum
    AD.PAULINCM PATRIARCHAM. sacerdotibus tuis :'quatehus divina clementiadies
    (Anno 796.) suos disposuisset' in^salutem ariimse suae,'et sanctae'
    Semet constanti memorim, bajulum vero litterarum suceexaltationem EcclesiK.Ego de lua indubius'fide
    ejus patrocinio commendat. suasiutfaceret. Tuvero,.Pater sancte,mei et illius
    "Vfcnerandoviro ">Paulino Aquileiensi patriarchae_'' meinor ubiquein Christicharitate Taleto.
    Albinus salutem. - "' '
    , .
    - Acceptis sapientia. vestrae apicibus et charitatis "-',-.-'-,:'s.EPlSTGLA- XXXI.; ', '_ ".
    A.DAGINnfl . ' .
    _ :EPISCOPUM. ',
    launeribus c per hunc hujus praesentis cliartulae ge- - _-_ -
    , "-\_(Annq'796.;) _ .; ..-._,
    rulum, valde gavisus, cognoseensprosperitatem ve- Pelit sibi milti
    stram et meriioriam nostri, quam semper paterna ppyAngilberpumreliquias sanctorum,.
    , olim,"psomissas.
    pietate ut habeas in orationibus sacris, supplex ob.. . .-DilectissimO;1." Agiiio.episcopo^Albinus magister'
    secro, memor semper benignaedevotionis quam Job salutem. - .'",!,.* _„ .-„ .,' ..",.. ,
    habuit in filios suos. Salus filii merces est patris : et Recordetur charitas"Testra quod'praes.enlicollbcu-,
    laus genitoris fiUus sapiehs. Praesens-vero harum Ctione aliquas mihi sanctqrumreliquias dirigerepromi-.
    portitor Iitterarum vestrq auxiUo et patroeinio no-. sisti; ut hdnbilflcetur Deusin ilUs, etnostra protega--
    strae sit commendatus petitioni [Forte, nostra peli-. tur vita eum illis, et vestra accumuletiir merces
    pro
    tione]. Ipse vivo officiolinguaejiostras vel suasyobis illis. Ecce adest gerulus fidelis,-filius equidem meus.
    oslendet necessitales.' Majorem nostrac. salutationis Angilbertus jnarium
    d [AL, Engilpertus] ,-per'cujus
    seriem Angilbertus filius communis noster. Romam mittere
    poteris quod vester [Forte, poster] ariiicus
    iturus volenle Deo vobis diriget. Sed nulla chartula nobis dirigere curaverit. Obsecro ut veraciter perfi-
    sulficit charilalis effari dulcedinem, quam plenq ore. cias
    quod Iiilariter promittebas. Siquid enirii be-
    anima mea de-luo hauserat pectore. Testis est-vefi-
    nignitas vestra hujus religiosaepetitionis peregeyif,
    talis ille Spiritus per quem charitas^diffusa est in.
    humiiilas.nostragratissimeaccipiet, vobisque;secun-
    cordibus nostris (Rom. v, 5). dum temporis opporlunitatem et voluntatis vestrae
    Yivendo felix, felix, Pater optime, vive. *
    agnitioriem remunerare hon desistet.- Et ubicunque
    ; Atque memor nati semper ubique vale. sanctorum patrocinia perferuntur, ibi quolidie ora-'
    de Getarum seu Gplhorum origine et rebus gestis certum. Mabilloniumet Madrisium aliosque seeutus
    a D. Jo. Gafetio Benedictino Congr. S. Mauri edi- n aririum796 potius quam aliurii assignavi. .
    ta et nolis illustrata,etc, quse emendalior habetur e Edit. Quercet. 95, Canis. 62 (Froben. 25).
    tom." IScript.' Rerurii Ital. clarissimi "Muratorii a -' tLiutgardis. JReginsefbrtassis, quae anho 791 Ca-
    186. r _.--.'.:' • '
    pag. rolo nupsit,et Turonis anno 800 obiit; De-ea cl. Ma.
    a Edit. Quercet. 65, Canisii 59 (Ffoben. 24). drisius yit.sancti. Paulini,""cap.,16, pag." 46, ait:
    ' h Paulino. C
    ujrisvitam, gesta el scripia, vir multa - Liiieras cultiores fovebal,' et earum professofes're-
    eruditione praedifus"D."Joan. Fraric.Madrisius Uti- gio.favoreprosequebatur: s.,-Quodquidem exliac et
    nensis congr. oratojji presb. egregiellluslrayit, edito aliis epistolis Alcuini palam-est.-, '• ,. -,- ,.' .' j"
    de Operibus sancti.PauIini Aqhileiensis patriarchae "«"Edit".Quercet. "65,Cariis. i9 (Froben. 26).
    volumine Yenet. 1757 in fol. (*). 11 Agino episcopo.. Suspicor,. ait Canisius,, hanc
    ,• ° Per iiunc prmsentis chartulw geruluni. CI. Ma- epistolarii-scriptam essfc ad Aginensem episcopum,
    drisius' huncgerulum Ericumducem ftiisse-existi- et legendum esse, Agini (quod caput- erat Nitibbri-
    mat. Sedtantus vlr dignus fuisset querii Alcuiriushic guni, *de-quo,"Plolomaeuslib. ii, cap. 7)"episcopb.*
    nominaref- nec.absque encomio praeteriret. -Minoris Mabillonius lamen' el* Pagius illum Bergomensem
    conditionishominemhunc fuisse puto, cujus neces- episcopumfuisse-staihunt, ad quem Angilberths ih
    sitatibus'Paulinus:succurrere posset. i . - -' itinere, anno 796 ad Leonem HI pont.-suseeptb,* di-^
    d Angilbertus: :. Romam iturus. Quo anno, in- vertebal. Fuit etiam -Egirius aliquis episcopus Verp-
    (*)Hati(;editionemOperumS.Paulinirecodimushujusce nensis,quem inter sufiragarieps EcclesiaeAquileien--,
    Patrologia.lomoC. ..-._._._ sis numerat Gointius ad aMurii 795, 'num. 25, - -"'"
    187 B. F. ALBINl SEU ALGUINIOPERUMPARS I. 188
    tiones pro vobis aguntur. ©ivina te .ubique comite- ^.laieque populos ab erroribus impietalis inyiam veri-
    tur benedictio, sanctissime Pater. tatis deduxit. Qualis erit tibi gloria, o besttissime
    a EPISTOLA XXXII. rex, in die aeterna. relributionis, quando hi omues
    ADITHERIDM. qui per luam (bonarii) sollicitudinem ab idololalriae
    {AntiO796.) cultura ad cognoscendum verum Deum eonversi
    Consolaturinfirmum, et ut se ad wtefhiiateriiptwpii-ei, sunt, le anfe tribunal Domini nostri Jesu Christi in
    amice suadet-. beata sorle stantem sequentur ? Et ex his omnibus
    Dilectissimo Palri *>Itherio Albinus salutem. perpetuae beatitudinis merces augetur. Ecce quanta
    Gratias agamus Deo Jesu, vulneranti et niedenti-, devolione et benignitate pro dilatatione nominis
    flaeellanti et. -consolauth Dolor corporis salus est Christi, duriiiam infelicis populi Saxonum per verse
    - i§ -
    animae, et infirmitas temporahs, sanitas perpelua. salutis consilium emolire laborasti. Sed quia electio
    Libenter accipiamus, patienler feramus vbluntatem necdum in illis divina -fuisse videtur, remanent liU"
    Salvatoris nostri. Sed nunc noii tardare. Eac quod cusque multi ex iilis cum diabolo damnandi in sor-
    faclurus es. Gurfe dum iucein halies (Joan. xn, 55). dibus consuetudinis pfcssimae.Tuam laraen, o veri-
    Festina ad eum qui vocat te. Quod necessitas Cogit, tatis et salutis multorum amator, oplimam volunta-
    Toluntas praeveniat. Esto sfcriba sapiens, negoliator B lem majore gloria et" iaude Christo remunerare
    fidelis. Tendeterrena,=eme coeiesfia. Quid speclalur placuit. Gentes popalfcsqueBuriorum anliqua ferilate
    diei crastini ineertiludo? Non sit dilatio in saltite et fqrtitudiue fof_nidal.i_esitiii_ siio [Ifonori (Edit.,
    animae. Quod animo cbgitatur, bpere perficiatur. honore) ] mUitantibus subdidit sceplris : praevenien-
    Quod infirmitas optavit, sanitas peragat. -^ffeslisest teque gratia colla diu superbissima saerae fidei jugO
    qui omnia novit mei cofdis-, hoc plena charitate et fi- devinxit, et caecis ab anliqfio tfempofcmentibus lu-
    deU g^? consiliomesuadere. Sciomeposlleinlocoluo men veritatisiiifudit.
    talem non habere amicum. Sed magis te veiim ami- d Sed nunc "praevideat sapientissima fet Deo pla-
    cum habere in hbnore pefmahehtem quam pereun- cabilis dfcvolio vestra pios populb novello pfa.dica-
    tem, et inlercessorem apud Dfcumgaudere quam lar- lores; moribus honestos, screriliasafcraelidei edoctos
    .gitorem in saeculo. Petatur a Deo aiixiliuro, ut ainico- et evangelicis praeceptis imbulos ; sanclofum quoque
    rum corifirmet-consilium.,tetsuis itehsalhtis ostfcndat, apostolorum et praedicatione verbi Dei exemplis in-
    et diilgat in viam pacis, qiios proj.rio redemit san- tentoSj qui lac, id est suavia proecepta, sriis audito-
    guine. Ecce quali pretio einpli sumus! Noiiamfemus j'ibus in initio fidei ininisttare solebant, dicente apo-
    ea quaenos separant ab eo qui nos usque ad morleih stolo Paulo : Et egb; fratres, non poiui vobis loqu\
    suae carnis flilfexit. fiufiihos dies saectilo5aii-i sfervi- G quasi spiriiaiibus-;sed ijuasicarnalibus. Tanqham par-
    vimus : tel paufcosqiii rfesiant vivamus Deo iioStfo, vulis i'n Christb luc vbbis polum dedi, non escam.
    rit digni e_fifciamurlacienj illius vldefe qui dixit: Nondum enim poterdiis, sed necdiitn pbWstis(I Cor.
    Beati mundo ribrde, qkonimn ipsi Deum videbunt ni. i, 2). Hoc enimtoiius irihudi pr_?,_icai._,Chfisto
    (Mdtilr. y, 8). Laetus lege, et toristantef incipfc; feli- in se loqiiente, signififcavttj ut nova popiflorum ad
    citer pefficfcjet Sil Doihinus teehm iri Methhm. fidem conversio nroUioribus (praeceptis)qhasi infan-
    * EPISTOLA XXXIEf.
    " tilis atas lacte fcsset nutrienda : no per ausleriora
    &6DOMNliM REGESI. 38 praecepta fragilis irieris evomat quod Mbil. Unde
    (Anno 796.) el ipse Doriiiuus Glirislus iri Evangelio respondit in-
    Gratuldiiir de ikbjectivrie Hunnorkiri, _. 'qWaliterdo- tetrogaiitibus se, quare discipuliiUiusnon jejunarfcht,
    cendi lim ift fide^ fef( tfuis ofdo sit %eWahdi\s\ dicens : Nemo mittit vinum novuin iri ritfes
    ostendip. veteres;
    el
    DominoexceUentissimoet in omni Ghrisli honore alioquin utres rumpuntur et vinum effundeiuf uVres
    Alia est enini, ut heatus
    devotissimoUarolo regi Germania., GaUiaeatque Ita- peribunl (Matth. ix, 17).
    Terbi humilis sanetae Hieronymus dicil, jjurilas virginalis animae el nulla
    Uae, et sanctis praedicatoribus,
    niatfis Ecfclesia. filibius __lbinus feterna. glorue iri prioris vitii- eontagitae poliutaj fetalia quaesofdibus
    ^ et muliorum iibidihi subjacuferii.
    Chrislo salutem.
    - Gloria et laus Deo Patri et Doriiino nostro Jesu _£s ita consideratis -,veslra sanctissima pietas sa-
    si melius sit rudibus popu-
    Cbristo; quia ih gratia saricti Spifiius; per dfevotib- pienti consUiopraevideal,
    nem el hiihistefiuhi sahctaefidfeiel bbnaevoluntaiis, lis in princlpio fidei jughin imporiere decimarum, ut
    veslrae GhristMnitaiis fegnum atque agnilionem vefi plena fiat per singulas dohius exactio fflarum : an
    ab DeoChristo edodi et ad prae-
    [Cod. SaL, verbi] Dei Jdilata.it-, fet pliirimos lbnge apbstoliquoq.ue ipso
    " •"• Paulini putriarchm,
    'Eait.,Quefcet. 78, Cahis. 40 (Froben. 27). _ . cedit ej usdeih argumenti, Dictatus
    . y hherib. Monastefii Turonensis abbati, quem liac quem edilum reperies inter Goncilia D. Mansi, <oin.
    epistola in extremb agone con,solalur et accendit-. XIH, pag; 921.
    Obiit anrio 796, qriq Aleuinus illi in regimiheejusdem d Se'd'nutic. Nempe postquam « Deus Hunnorum
    inonasterii successit/Mabill. Act. SS. Beiled.-,S3ec.tv-, populos CaTOlisceptris subdidit et caecis mentibus
    part. i, p. 171. , lumen veritalis jnfudit, _ hoc est anno 796. Dala
    „,"° Edit. Quercet. 7; ex ms. emendala aliquot locis igitur haec epistola'anno,eodem; adnec ratio est illam
    ex cbd. ms.Salisb., in quo hunchabel titulum: cum Pagio et Cointio differendi annum 798. Yid.
    Jliciafas Albmimagistri; quem ibi immediale prae- etiam infra epislolam 31 (nunc 56) ad Arnonem.
    189 . EPISTOL_E. _ 190
    dicandum mundo missi exactiones decimarum a "ex-.!_ Igifrif itie brdo, Sh dbcendovirum aetate perfecluhi.
    egisseiii, vel aliciibi 'demandassfcnldafi; 'cbh'_idei'an- diligehter-,iit hfbitror, sfef.andii. fesl, quehi beatUS
    Huriij.sl. Sciirius qula deciniatiO _ul_slauii__nbstra. Auguslihub brdihavit in libfo cul DfeCMfefchizahdis fu-
    Valdeboria fcst. Sed hiefius fcstIllam amiftfcfe ijiiatii iiibhs tituliihi pi*3_notavit.Prius ihstf uehdiis est hci-
    frdeih pefdete. kos vfcfb iii fide fcatholicahali, nii- Jriodfcaiiihiaeiihiribrtalitate-, et de "vilaftituta, et de
    Iriti fetedocti vix gbh.fehti-riiissubstantiam hoslK-t-i rfetfibulione-boribrum malofuhiqhe, fetde -etfefnitate
    pieriiter deciriiate. Quiiritbmagis tehlra iidfcsfetiri- iitriusqiifesortis. Postea pfb quibus jlfccfcMis fet scele-
    fantilis anlriius ; et jivara iriefis illariiih largitati hfcri ilbus j-oenasbuin diabolo paliatui' a_iefrihs-; ci pro
    cbhseritit ? Rbboraia Terb fide,et cbiilii..riata"corisue^- quibhs bonis vel behefactis glofih cuiii^hrislb frua-
    tudirie Chtistiariitaiis, Uihfcqtiasi vitis perfectis fof- tiif stempiterna. Deinde fides sahc'hfetriiiitatis dili-
    tiora danda sunt pr__cepta, quaj [sblidaia (Edit., gentissiriiedocfcfida 'e'st5et adveriliis pfb saiutfehu-
    sblida) ] niehs religibne Chiistiiiuiirion abhbtteat. mani generis Filii DfeiDohiihi nbstfi Jesu Chfisli iri
    Iliud tjtibque "rhaxiiiiacoiisiderandiiiriest diligeh1 Iiunc {huriduriiexponendhs-.Et de hiystefio passionls
    fid,"ut ofdiii_.tefiat pfb-dicatibriis btfibiurii, et toajiii- illiiis, fclvferitatefesuffectibhis et gloria asfeensionis
    Sriiisafcfambtilhhi: nfe iiihil prbsil sacri ablutio ba- in coilosj el futriro ejusadveritu ad judicahdaS"oinnes
    piisnii iri cofpofej si ih ariinia raiibhe ritenli [ Cod. B tffehtes: fetde reshrrectione corporuin riostrbrum, et
    Sal., interiti,' ini.fl-.8se]catholicae fidei aghitio nori de g9 fletferhitatepfcenaruniin malos e'tpfaemibflim
    pfaefeessijrit[inctirde]. bifcitiiatjiieAjfbslolus: Oinnia i?. iibhos, ut ihox 'pfa.diximus; mens novfellafirhiaiida
    vestra honesta cum ordine fiant (I Cbh.xn. ; 40). Et est. El hac Siilfetobbraths liomo ei pt-_pa.r_.lu_hapti-
    ijise' Dominus in Evarigfelibdisciptilis suis pfaecipiens sahdus est. Ei sic tbmpore oppofliiribsaepiiisfcvdh-
    ait": lle, docefeothnes gehies, btiplizallteseos iti rio- gelica praeceptadahda sunt pfcr sedulaepra&diCatibriis
    inbie Patris "etFilii et Spiriius "sdricli\Matth. xxviii-, officiuin, dfehfccaccfescat ih vitum [peffecfiihi] et fli-
    1ii). Mlijhsvei .>pf £fcfe]Jti'of
    diitfcmhfcatiisHieronynriis %naef-ifciStufSpirilui sanctb hahitatio,-"e'tsit pferfe-
    ih "coiiroieriiariosuo, quera iri E .afageliuhi saneti fctusfilius Dfciin bpbribiis inisericordiae, sicut Pater
    Matthaeiscfipsit, ita exposuit': Pfii_au__i doceant om- [noster (Edil-., vfester)]coelfcstisperfectus fest, ijtii
    iies gehtfes,dfcihdefloclas intingiiaht aqiia. Nohehim vivit et regiiat in Trinitate perfecta, fetunitaie bfe*
    jJOtesifieri ut fcofpiisbaptiShiicapiat sacfamfehium, nedicta, Deus e't Doihifiuspet omnia saeculasaecu-
    hisi [antfe]aliiiha fidei stisceperit vferiiatem. Bapti- loruin. Amen.
    xiai-iurautfem iri noriiitifcPatris, ct Filii, et Spiritus i*EPISTOLA XXXIV.
    sancti, iit qubrum tiha est divlnilafe;sit uha largilio, ADARKOKEM.
    hbmeiiqiie Trihli'atis [___(,.'S'aL,Tfihitas] ririusDeus G i;Ahrio796.
    -fest.BbcehlesMos'seivtikebmnia; tjutecimquemandavi iilihs redithm
    Vobis(Ibid., vers. 20); Ofdo pf-fccipuus.Jussit [apb- exoptat, et de variis eveniibusinstrui
    cupit. MenseJulio se ad Palatiurii ittiriitri sigtiifi-
    stolis (Edit., Apostolus, mehdose)] ut primurri dofce- tat. Hortatur ut 'aberrore Hispunorum caveat.
    rent omnes [God. Sa.., univfersas]genles, deinde fi- . "Venerandovolucri et vere amantissimo Aqiil__j
    dei lingere [sacramfento(Edit.-, sacramentum)], et Albiniis salutein.
    post fidemac baptisina, qua. essent observanda,prae- Exspeclaus exspectb laeiuriiaudire huhtirim, qrib-
    ciperent. Ac he J.utferiiusIfeViafessfe quie jiisfea sunt, iriodoAquila sublime volahs Alpihajuga trahscehdat,
    et[post] pauca addidil . Omnid qumcunque mandavi e't fessus vfclatuih Rhfetia.[Cod.SdL, Rfcciae]"paffi-
    iiBJIs.Ut qhi crediderihl, qui ih Tfinitate fuerint 5)'usalas fcomponalsuas, "velquid inihi nuniiet "cde
    baptizati, omnia faciant quaepraecepta suht. 'sahfeto[Paule] partibus, fctRomariorum consiliis, et
    Tgitur ihfahteS ratione hoh uterites, aiifcrumjjee- si fierl jpbssit,qhod valde optainus, Dfeo'dbnante, ut
    'fcatisoimoxji, 'aiioiuhi lide [et] COhiessioriepfef ba- fiat. Quapropter precor bmnes aligeras potestaies de
    jhisirii sacramehlum salvari possunt, si coniessa. pro coeiesti sede deseendentes, ut AquUammeum [Cod.
    se fidei inlegritatem, congrua adveniente aelalefcu- S'aL, mfearii]fcitoSanum cuih ohini j)i*o_befitalbla-
    stbdient' [Cbd.-SdL-,iSu"sto_iuilVj. Dicil Yefb Apfcsio-D ciat venire ad nos. Kosvero velut aestivahirtindo ad
    lii's : Gbrde credituf ad justiiidm, ore aUtemcorifessio palatium mense Julio properamus [ilfa-iM., partibus
    fit ad salutem (Rom. x, 10). Illa [tantum (Edit._ palalinis propetare desideramus]. -Nesciode noslro
    tatiia)] oris fcbhfessiopf biifcitadsaltitem, ijuaefirlniter itihfere quid efit futurum [sive circa « Mbsanas ripas
    ' ' -
    fcordis'CtfcdulitMfe tfenetiif. liceatnoi)is srcut mergulos pisces captare; an e Ali-
    * tideepist; 37 {huuc i%_ M Megehffediim. abs dhbio : de sdncti Pauli partibus {mbnasterii
    t Edii-.Mabill,2, Petii %\;feinendat_et"s'upplfeta fex nfehipeCsrmaricensis/de cujus approbatione ab Apq-
    duobhBcodd. hiss. Salisb. Scriptarii fuisse ahhb 796 stolica sede impetranda etiam in aliis epistblii. sblli-
    eolligo ex morte Eanbaldi Eaoracensis-episcopi hbe citridinem suamfestendil).
    " anno ollita;,cujus niemiriiliii episfola sequehii-, qhae a Ad Mosahas fipas. In mfcnasifcfibfofiassiS S.
    hac posterior est. Afilo igitur hfcc ahhb ROmai fuit,- Servafii Traiefcliad Mosam,cujiis riifsus memihit in
    de.cura fortassis novelli populi -Awforumsibi a Pip- epist. 87 (minfcI0B).
    pinb commendata curii summo pontificfe Consilia 'e Aligefensem,^MjjJajre.Xigfcrim, ia Loire, ih hiona-
    tractans. stefio Turonensi, quo AlfcuinusArnonem invitat iri
    Desdncto Paule 1
    '^Q-~- paftibus.' Ita habet fcod. epist. 87 (huhc 105) his verliis . i Utinam volassst
    ms. Salisb., quodvocabulum Paule seu Pauli omittitur Aquila......usque ad piscaliones Ligfcriiluminis. >
    i« cod. Benedicto-Buranoapud Pezium.. Legeridum
    191 . B. F. ALBINISEU-ALCUINIOPERUM PARS .1.. _ 1«2
    gerensemfluyium reverlere, et ibi Salmonesnatandq JA mihi commendasti, et jam proficiunt, donante Deo,
    .colligerfe]. lamen me spero usque-ad [Augustum- et meliores eos accepturus eris, vel commendaturus
    .mensem]-in his morari parlibus, si sic Deonostro et domnoregi. Quidquidtibi demandet domnus rex fa-
    •domno regi placuerit, et ibi praestolarequid auditri- .cere, mihi demandare studeas. Quia vero taedium
    rus sim de Aquilaedesiderato-adventu.Et dum hanc mihi,est anima mea propter absenliam lui, obseero
    .perlegas chartulam, cilo remilte alieiam, ut sciam ut pro anima e Archanbaldi archiepiscopiihtercedere
    ,quid acturus sil Aquila cum aviculis suis, vel quid diligenterjubeas, qui^mihi etpater el frater,et amiT
    [a Avaria] faciat, vel credat^ vel quid Romanorum cus fidelissimusfuit, etiam et condiscipulussub ma-
    .nobililasnovihabeat b adventu, vel quid c de Graeciae gistro meo. Ecce ego.solus.reliclus sum schola illa,
    .sublimitatibus [Cod. SaL, Graecia solimitatibus] au- et non ero solus, dum vos habeam fideles et amicos.
    dieras, et an aliquas sanctorum feliquias tecum at- Quod vero mihi mandasti aliquid scrmere de praedi-
    tulisses, quibus posses consolari Albinum tuum. Pro- catibne ad -paganos,propler angustiam temporis et
    spera, Deo donante, nobis suut, nisi quod febris et festinationem porlitorls non occurrit mihi aliquid
    infirmitas me fatigatum habet. Tameu qui infirmior, dictare exinde; tanjen consulens paternitati- tuae
    fortioreril juxta Apostolum (/ Cor. i, 25); et saepe_ f misi tibi epistolam, quam ante paucos dies domno
    prodest infirmitas corporis [Cod. Sal.et Mabill.,covr B I regi de haceademre direxi. Tempbrevero opportuno
    poralis], ut fortitudoiidei erescat in anima. [Adhuc 6 plenius scripturus ero de his omnibus -tuaevene-
    se.tola Spania efral in Adoptione.] Orate pro nobis, -ran_ae_dilectiorii. '.._._
    ut Spirilussanctus Paraclilus inspiret animas servo- Vm mundp a scandalis (Matth. XVIH,7)! Quid
    rum suorum ad- defendendam catholicaefidei veri- enim auri insana cupido non subvertit boni! -tamen
    . tatem; quia-lempusest, sicut legimus praediclumesse polens est Deus recuperare quod coeptumesl, et per-
    in libris sanctis. Tu vero cuni tuis semper sanani .ficere quod factum non est. Rogelur ejus clementia,
    . sequere doctrinam, et catholicam praedicadiligenter ut adjuvet famulos suos in labore pio praedicationis,
    lidem, ut aeternam mercedem curii mulliplici fructu ut sit laus nominiejusin a_lernum. Hanc chartulam
    kabere merearis." Yivas felix et gaudeas in Christi habeas tecum legens, considerans, donee pleniorem
    amore eum tuis omnibus, Aquila charissime. accipias calechizandi rationem; Etsimodo [Ms., sic
    a EPISTOLA XXXV. novo [libi non liceat mecum loqui, donecvenero ad
    AD* * (ARSOKEM). domnum regem (spero 41 nie totahraestatemin iUis
    (Anno 796.) stare partibus) polerimus in t Helisetis conjungi, si
    Eidem significat se illiusepistolam accepisse.Archan- .Tobis Ucet Bajouaria permanere, qula res aliquas
    baldi (Eanbaldi) animam precibus ejus cbmmendat.{C habemus in Helisetis. Ideo missus tuus mihi haec
    Mittit epistolamad regem,.scriplam. de prmdica-
    libne apud paganos. omnia, sed niagis liltei-ae loquantur, quia memoria
    Tio Patri et fratri fideli et filio charissimo salu- rusticorum fragUis est. Yalete in pace. .
    ,tem. - - ... -
    . i EPISTOLA XXXVI.
    Accepimus charitatis vestrae litteras. Magnasuiihi ADARNONEM.
    eulogias misisti, dum tuam, Tenerahde Pater, agnovi . (Anno 796.) -
    sanitatem et prosperitatem, quaemihi plus placet Instruit de prmdicationefidei apud Avaros nuper
    quammillena lalenta auri et argenti. Magnisquo- conversos.
    que ihe sollici.udinibus liberasti, quia quid Avaria Dulcissimo fralri et sanctissimp praesuli Aquilae
    '
    gestum est, mihi inriotuisti. De filiis vero tuis, quos Albinussalutem. _
    a Avaria. Mendoseapud Pezimn legitur : avaritia. stimo Alcuinum cdoceri voluisse de scandaloob re-
    Inde deeeptus vir cl. P. Hansizius; toin. II Germ. pudiatam a Constantino legitiniam uxorem, et exci-
    Sacr.,_p. 105, hunc locum interprelatur de e haeresi tatam conlra sanelos viros; illas quptias Teproban-
    simoniaca, de qua subverlenda Engelberlo ad urbem . tes. persecutionem annq 795. YidePagi. ad hunc
    .legato scripserat, ut pontifici diligenlissime suar aniium.
    deat. i a Hanc epistolam hucusque ineditam ex cod. mss.
    'b Advenlu. « Adveniebat tunc, ait Hansizius loc. ID Salisb. descripsimus. Dala fuit post pfiorem; in illa
    cit.legatusad Carblum riomine imperatoris Graeci enim, qui in- Avaria gestum sit, quaerit;in hac re- '
    Theclistus a' Niceta Siciliaegubernatoremissus'; > sponsum accipit.
    anno nempe 797. Sed quid haeclegatio ad Romano- . e Archanbaidi archiepiscopi. Eanbaldum-intelligo
    rum nobilitatem perlineat,'lion video. Malim egb arcliiepiscopumEboracensem, qui fuit Alcuini con-
    islum lofcuminlerpretari de adventu Romanaenobi- discipulus, ut testatur poeta anonymus, vel potius
    •litatis, quae selecta fueral ad deferendum,una cum ipse Alcuinusin carmine de episcopis Eboracehsibus,
    clavUiussancti Petri, vexillum urbis Romaead Caro- quod ihier alia ejus carmina exhibebimus.Obiit vero
    lumj anno 796. '•• -.'- . Eanbaldus IV"Kal. Aug. anno 796, ut habet HoTe-
    0 De Grmciwsublimitatibus.«Irerie
    Augusta,inquit denus. f Misi tibi epistolam.IUamcerte quam paulo.supe-
    iterum Hansizius,-fiJium '.Cbnstantinum - novissime
    fcxauctora.it, oculisdi'e'15Juriii effossis.. Sedde ista rius dedimusordine28 (nunc 35).
    revolutioneregni Gra_corum"Alcuinus, dum hanc .g Plenius scripturus. Promissum impley.itper epi-
    epistolam scrilieret, notiliam habere yix poluit.Con- stolam sequenlem ordine' 51 (nunc 56).
    iigit'enihi haecexauctoralio, et imperatoris excicca-, h JF»Helisetis. Id est, in Elisalio (1'AIsace)ubi
    tio 15 Junii;' atqui vero Alcuinum praesentemepislo- possessiones aliquas vei quodpiam illius'monaste-
    lamcifcaideni tetnpus aut multo prius scripsisse,ex rium habujsse AJcuinumhinc patel.
    illis vefbis cblligitur : No~svero... adpalatium MENSE 1 Edil. Quercet. 104 ex ms. (Froben. 51). Nunc
    IVLIQ(futuro nempe) pioperamus; Yerosimiliusexi- in aliquibus locis correcla sx cod. ms. Salisb. Ha._
    .J93 .- EPISTOL/E. ",':.' 194
    Praesagum tibi nomen jmppsuere parentesf licet, ^ baptizare jussit. Deinde fide imbutum, et sacro ba-
    dispensationis Dei ignari, aDud quenf omnia futura ptismate ablutum evangelicis instruere, praeceptis
    jam facta sunt. Qui te summa pietate ccelestiaordi- -mandavit. -
    navit mysteria populis ministrare; et de alto super- - Hune tu ordinem, sanclissime doctor, cateehizandi
    naegratiae intuilu acutissimis spiritualium oculorum in adultaeaetatisviris ubique firmiter.obtineas. Ffa-
    Obtutibus fluctiyagos de hujus saeculi salo pisces ad giliori vero setati pia mater Ecclesiavcqncessit,"utqui
    .vivificandum, non ad mortificandum eruere et sacro alierioin paterna praevaricationeligatus est. peccato,
    yitrei fontis layacro ahluere, et igne sancti Spiritus ad alterhis iri-baptismi mysterio professione solutus sit.
    epulas aeterniRegis astare [F.,assare], utverus apq- Et sihbc non esset, quanti perirerit infantes," ex
    stolicae vocationis auditor efficiaris, dicenle Ghristo, quorum [nttne] numero coelestisquolidieaedificatur
    dum in procellosis fluctibus [binas (Edit., vivas)] 'Hierusalem? Absque fide, quid proficit bapiisma?
    duorumfratruhrgermanitateslaboreaspexit: Venite dicente Apbstolo : Sine fide impossibileest placere
    post me, et faciam vosfieripiscatoreshominum(Malth. Deo (ile&)-..xi,6). Inter impossibile et difficile hbc
    iv, 19). Non a priori propriae artis olficio compe- 'interesse legimus : difficileest .quod fieri, licel vix,
    seens, sed ut meliores, retibus in dexteram missis, - potesl; impbssibile vero, quod bmnino ab humana
    .pisces ad littus stabUissimaesoliditatis perducerent. fragilitate heri non potest. Tdeo' ipse Dorairiusln
    IIos tu efficacissimus divini operis laborator tola EvangeUo,stupenlibus aposlolis, quisex divitibus
    mentis intentione assequi satage, quatenus Christus salvhs fieri posset, respondit : Apud homineshoc im-
    «ipseper te de tuae puppi carinae populis praedicare possibileest; aptid Deumautem ctnnia possibilia sunt
    -
    .dignetur, et sitpius gubernator naviculae,ex qua te (Matth. xix, 26). Idcirco riiisera [Saxonum] gens lo-
    retia apostolicaepraedicationis in pelagus profundis- ties baplismi perdidit sacramentum,'quia nunquanr
    simaegentilitatis expandere. jussil: quatenus illura fidei [fundamentum (Edil., sacramentumjl habuitin
    per suae magnaepietalis miserationem Jibi sociisque corde.
    tuis praecipientem audias : Ajferte de piscibus quos " ~Sed et hoc sciendum est quod fides, seeundum
    prendidistis nunc (Joan. xxi, 10). quod sanctus Augustinusait, ex voluntate fit, non ex
    "
    Esto-obediens voluntati illius secundum nomen necessitale. Quomodopotest homp cogi uf credat quod
    Simonis, qui ad Dominicum convivium traxit rete »on credit? Impelli potest homo ad baptismum, sed
    plene magnis piscibus centum quinquaginta tribus - non adfidem : velutiisti haeretici qui adoplionem
    (Joan. xxi, 11). Qui vero sint hi piscfcs in hoc nu- carnls in Ghrlsto confirmarit, "nuUalenusad catholi-
    mero [praefiniti (Edit., perfiniti)], si veUsscire, illi >,'camfidem cohverli possunt, quia.nullam habent
    sunt quiex decalogo[Cod. SaL, decalogi]praecepto- voluntalem orthodoxae'fidei professionem cum uni-
    rum Dei,vel cx septifornii sancti Spiritus gratia, post versali Ecclesia cognoscendi. Docendus est itaque
    extremam resurreclionem ad perpetuum cum Christo homo rationalem habens intelligentiam,et multimoda
    convivittm fclecti,sunt. Ideo rete illius piscationis", pra_dicatione attrahendus, ut sacrae fidei veritafem
    sicut in priori captura, scissum esse non legitur, aguoscat. Et maximeDel omriipotentisproeo depre-
    quia nuUus ibi, hisi electus et ad perpetuam. pacem canda est cleinentia, quia oliosa est lingua docenti§,
    ordinatus, invitatur conviva. Igitur si -ab unbusque si graiia divina cor auditoris non iinbuit. Dicepte
    ad septimam decimam summam, singulos numerbs ipsa Yeritate : Nemo polest veniread me, nisi Paler,
    per augmenla computaveris, posteriores numeros qui misit me, altraxerit eum (Joan. vi, M). Et ut
    semper prioribus adjungens, totius calculationissum- aequaliter sahctam Trinitatem salutenrhominis ope-
    ma in 155 accrfcscit.Et si.hos decem et septem in rari inlelligas, dicit et ipse Dominus in alio loeo :
    duo divideris, id est denarium et septenarium, Neino potest venire ad. Patrem, nisi per me (Joan.
    denarius legalia mandata, et septenarius dona sancli xiv, 6). Item et-de Spiritu sancto ait': Nisi, quis re-
    Spirifus designat. llem siseptem in duas divide- natus fuerit ex aquaM Spiritu, hon potest inlroireiri
    ris partes, id_est in 5 et •_.Tres enim fidem sanctse D regnum Dei (Joan. ni, 5). Quodenim visibiliter sgcerr
    42 Trinitatis, designant., in qua fide omnes gen. dos per baptismum operatur in corpore per aquam,
    tes salvandae sint, quaein quadrifarias totius mundi hoc Spiritus sanctus invisibiliter op.eraturin-anima
    plagas diffusae.sunt. IdeoDominus nosterJesus Chri- 'per fidem.
    stus discipulis suis niandavit, dicens : Ite, docete Tria sunt iu baptismatis sacramento visibiUa et
    omnes gentes, eaptizantes eos in-nominePatris, et tria invisibUia. Yisibilia sunt sacerdos, corpus et
    Filii, et Spiritus sancli: docenteseos servare omnia aqua. Invisibilia vero, spiritus et anima et fides. Illa
    qv.mcunquemandavivobis(Malth. XXVIII, 19). In istis tfia visibilia nihil proficiunt foris, si hcectria invisi,
    paucissimis verbis totius sanctae pr-fcdicationisordi- bilia non intus" operantur. Sacerdos corpus aqua
    nem exposuit. Bis docere dixit, et semel baptizare. ahluit, Spiritus sanctus"animam fidejiistificat.-Et
    Primo omnium fidem catholicamdocerepraecepit, et hoc cst quod Aposlolus ait: Cooperatoresenim Dei
    post fidem acceptam in nomine sanctse Trinilatis sumus (III Joan. i, 8). Cooperalur homo Spiritui
    est iUaplenior de praedicationefidei apud Avarosno- cl. Hansizius illani ad_annumsequentem,nempe797,
    viter ad fidem conversos instructio, quam :in priori referat. Yide-etiam • supra epist.- 28 (riunc55),
    ' • '" ad Ca-
    . . •
    epistola promiserat, anno eodem, m fallor,_data,etsi rBluni,- '.''
    195 B. F. ALBINI SEU ALCUM OPERUM PARS I. '196
    sijnctp in _5alute.jjqm.jnis.Sed etiipse IjP.mp,qpi 1$- h. rorfc:inolitaeconsuctudinis ad fidem Christiananj nu-
    ptlzandus pst, pqoijeraii-ajpbpbus dejjptin salulp gpa, per conversi sunt magno pietatis moderamine obsei*-
    id est, Spiritui sancto et sacerdoli, huniilifer cprpus Tanda est? Nec non etiam el in illis qui ab infanlia
    pra5stai'ead s_aprimj^tjuni lavaeri, et qijimiimvo- Ghristiana. fidei sacfamenta susceperant, eldiabolica
    jimtarie, a<Jc^thpljc^ fiijp.isusce.ptjon.eni.Hrgcpmnia fraude post decepti, longa consuetudinecarnales'se-
    dpctpri in jifit.ipfideij et sapiaiqejilq jbf.pli§matjs,ad cuti sunt luxurias: vel aliis quibuslibet peccatorum
    galutem accjjijentjs f[|ligejiler considei*apdasunt; et nexibus obligati, Tevioribus primo verbofuni fomen-
    npn desidjqset!_n,|i^praitiien}}piystepum exspqui. tis consolandi sunt, ne poenilentiseniedicamehta du-
    ~
    Sgd Jippqunqqe magnpiipi^epeiisanflqm pst, quali- rioribus exferriti castigationibus abhorrearit.
    ternqyellapIanlaJiQ-Cplqndasit, Ut prinii florcsfidpi • Sunt quaedaminfirihitates quaemelius [dulcioribus
    ad incrementa frqctuum pprvenjre vale^nt : iie gelu .medicantur polionibusquam amaris,el quajdani quae
    cuiuslibet duritia_ ernarcescant, et ad dulcejjinem nielius] amarioribus quam duleibus.Undeet doclor
    optati frqctus non crescant. Nam infanjilis getassua- populi Dei, dum cunctis virtutum lucernis in' domo
    yjtate iqalernilaclisnutrienda pst, p^ rudis2|g_uiinj.a Dei clarescere debet, maxime tamen sagacissimae
    mqllipj*ibusdiyinae dulcedinis praeceptisalenda. est.- discretionis intelligentia pqliere, ut sciat quid cui
    Kani splijlus cjbus yirqruni est forlium, et altipra ^ person_eVsexui. aetati et jiroposito, vel etiam tem-
    sunt qjji exercitaips habent sensus - pori conveniat. Quaeomniaheatus Gregorius clafis-
    pi*-E.cep,la_illoi'.urij
    in le§p DeL Ijpde et Apqstolus quilmscianjij-agilip.rjs simris doctor in libro l*astqralis Gurae studiosissime
    iulelligentiK fratilbus scriJiens ait: Lqc voiiis dedj, exquisivit, personis distinxil, exeniplis firmavit, ct
    escgtn, non splidum cibum [Al., poium, non escpm], divinarum Scripturarum auctqritate robofa.it. Ad
    guia non pptuistis gccipere, sed necdu-m('pjfisfis,qy.ia cujus libri lectionem le, sanctissime praesul, remitto,
    carnales eslis. Cgr^alis envgi hqmo non percipit ea obsecrans ut illum sajpius quasi enchiridion -habeas
    qum Dei sttnt; spiritalis enim omnia dijudicai (I Cor. in manibus et in corde retineas. Ac ideo dum pluri-
    Hi, 2), id est, dispernit et judicat. _Jndeet ipsa Yeri- mos te, bealissime Pater, sanctqrum doclorum scio
    tas inEvangeliq quibusdam pa|lunjpiantibuspur app- libros habere, legere, et firma tenere memofia, et
    stoli nonjejunarenl sicutPliarisaeipldiscijiqli Jqannis, maxhne in divinis litteris studiosum esse agnosco»
    respondit; JVeffiomitiit vinum npvmnhi uirps veleres; supervacaneum esse videtur mea.litterulis imperitiae
    alibquin et utres ninipunlur, et vinum effxnglilur,el iua. sapienfia_anres occnpare. Nisi charitatis tantum
    utrps pefibunl Qlgttb.is, 17). Qui sunl ufres veteres, -causa meam praesumpliouema_te.oeulos auctoritatis
    his] <jui in genlilitatis erroribus qbdqraveruiij? qjii- _.yestrs juste, nt putq, excusare polerit; nedileclio,
    lius si [austeiiqra {Edit., austeri^ribus)] in initio -qua,intus ai-detin cofde, muta foris videalur iu ver-
    fidei novae pjajdicationis praecept.a trg^kleris, rum- his. Ad IHICenim yidentur verba hominibus data, ut
    puntur, et ad yeteres pqnshetudines perfidiae revpl- arcana cordis fraternis auribus infuhdere valeant. Ad
    tuntur. lipp epistoja. SGribuntur, ut, quo verborum' sonus
    Cqnstanliqr esf:itaque ad pmneppiis niens multp .peryenire- non poterit, litterarum officia curranl;
    tempore in sacraefidel cqnseci*aliqnerplibrala, quam qyatpnusmutuae charilatis in apicibus signa fraternis
    novella praedicatione iniliala. Aliter enim sanctps Oh-Ulibus demonstrehtur : ut fiat animorum in cha--
    Petrus, poslquam muslo sancti Spiritus repletus ,est, ritate prassentia, ubi est corporum propter longin-
    in Palafiq Rbmano pro fide Clifistiaha Nerqni re- quitatem 44 locorum absenlia. 0 felix et beata
    spondit; et alitei*in domo Caiphae prq cqnfessione -vita, ubi semperquod amatur videtur elquodvide-
    discipulafus Christi anpillae resjiondit. Hic fimidior, tur nunquam fastiditl Ubi Deus omnibus aeternus
    iUic constantior. Hoc exemplar fuit fragiUtatis, illud amqr , ajterna laus, gloria et beatitudo. Ad hanc
    fortitudinis. Quem Chrislus post resurrectionem pie- ypro. .yilam.el felicitatem me familiarem luum assi-
    tatis intuitu trina dilectionis suaeprofessione ad pri- du.is precibus et exhortationibus tecum trahe, qua-
    Btinae dignitatis principatum revocavit, atque oves, tenus post hujusvitaeprocellosas tempestates adper-
    quas proprio redemit sanguine, commendavitpascen- petuaeportuin quietis, Christo miserante, tecum per-
    das (Jogn. xxi): quatenu.s bonus pasloi' .inlelligeT ye.pireinerear. Yestram sanctitatem in omnihus bo-
    retj hon semper deiinquentes dura invectione casii- nis florere ct ad perpetuani Deus Jesus proficere fa-
    gare,'sed saepepiss eonsolalionis admonitipne cprri- ciat felicitatem, desiderantissime frater in Ghrislo.
    gerel Nam et ipse JDominusijpster Jesus Christus, •\EPIST0LA XXXYH.
    _um a Judaeis tenlaretur de muliere adulfera, non IIEGEM.
    ADDOMNUM
    stalim legalis censuram sententiae prqtulit, sed hu-
    (Anno 796.)
    inilitatis exemplo se inclinans scfibebat in lei*ra Pro
    ut docloreni captivis in bello Hunnico, et prp hostibusdepre-
    {Joan. ym), designaret prppriaefragiliT catur:
    talis culpas in pulvefp sui cordis prius depingere,,et Domine mi dilectissime, el dulcissime, et omnium
    sic aliena mitius dijudicarc pepcata. Al si hujhs cqijr desiderantissime mi David! Trislis est Flaccus ve-
    siderationis regula' in omni aetate et proposito dili- sler propler infirniitatem vestram. Opto ,- _et toto
    geqter traptanda est, quanto magis in his oui ab er- corde Deum deprecor ut cilo cpnvalealis, ut gaudium
    » Pdit. Quercet. 90, "exms. (Froben. 51),
    ' '
    197 , EPISTOL/E. "198
    nostrum sit jilenum in vobis , et sanitas vestra sit _\ pre, hqnestetis exempla in moribus; ut te divina
    plena anima et corpore. Dominemi! memor sit pie- ubique clenientia exaltet el puslqdiaf. Hae.e,pbsecro,
    tas vestra captivorum,a dumeslPippinus tuus tecum, charta leeqm in testimonium aiiiorls mpi pergat.
    propter gratiarum aptiones ipirabilis beneficiiquod Etsippn sil digna tuaeTener.(tienisciqgulp s.ugpendi,
    .yobiscum * de Hunnis-divina fecit cleinpijtfa,.et tanien ejus admonitip djgna sit in fipr^g|u^ gapien-
    propter prosperitatem imminentium fcrum _ut cle- tiae recpndi.
    mentissima illius pbtentia omnes adversarios sui Yive Dee florpns, laetagaudensque sajute. ..
    sancti nominis vestris velociter suhjiciat pedibus: Dextpi*ate Chrigtiprqtegaf .iflup i*fegat. •
    sed et de peccantibus in vos, si fieri possit ^ el ve- Qb.spcro,pommendesAUjjqiut^iqnjep ubique,
    straevideatur providentiae,aliqua de aUqtiibusfiat iii- Q fili, famqlis, ppf tua rpgqa, Dej. '
    dulgentia et remissio. Tanjen propter incqgnitas il- fEPISTOLA XXXIX. - .
    lorum causas caulius de Ms Ipquor. Yos enini ipsi - 'ADP-.ULIKCI_ PAIRI.-RCHAM.
    a
    pplime scitis quqd utileTestregno ypbis D.eqdalp , Stire c%p.it.quid devictis Humiis pro gentts conver-
    et-paci sancfae Dei Epclfcsiapprpjicuum. Facipn..p_s sione acturus sit Pgulhinf gc smpiusgd, se iilleras
    .facialis-in omn_t_usTolqntalem Dei, quatenus illius mitti.ppslulat. ,
    sanclissiina gralia yos proficipntesubique prpfegat, " DMectissimoPatri et pip ppnfifici Paulinq pati-iar-
    regat el .custodiat, domineet dulcjssimeetdesideraii- chaeAlbinus, vfcslraefilius dilectipnis, perpetuaeIn
    tissime. Christo presperitalis salutem.
    <*E_PISTOLAXXXYIH. , . Si quetidie tuaeJjealitudinispraesentiautoer, nun-
    ADPIPPINUM. quam [lamen { Edit., tun.c)] l^ellifiup, ex prp. tuo
    (Anno 796.) dulcedinesatiafer,- sedquantuni^yi^a jnpns ex fonte
    Optitnqsuggerii vitm ggendm dpcumentg. - vitalis undaebiberel, tantu.m [Cpjd,- §.«'_ ^am^n] silis
    "Nobilissimpnobi§que amantissimo filio * Pjppino "addita ctosceret. At nunp tarjt£iipcqriimsj)atia vi-
    Albinus, in Chrisli dilectionesalqtpni. cariae cblloculionisfaniiliaritatpm (Jividunt, qt vix
    Gratias agimus beneTpleqtiaetuae, simulef pietati . pergentis chartulaegerulus inyeniatur. Et hi anpustp
    domni regis, qui j^iecqnsentit pelHipjiij'edempjionis pectofis antro charitatis olla fervespit. nechabet qup
    *caplivoruni. Scio yps in lalilms pietatis operjbu. lulgorem sui splendo_is_ostendat,cui coctas charita-
    promereri bene^ictionerii, ei lpng__ya,m regni pros- ii§ epulas apponat: ^t quodammodqabundantia sua-
    peritatemadipisci. Ettu, exceUentissimejuvenis, np- yiiatis yei-sqest in esuripni amaritudinis ? Inpampi-
    oilitatem ^enerationis. mpyqm npbilitale adqrnare -, nis vitis flprespit, gp.(lcjiltor hujus vineaeinfrucluosae
    studeas; et.-Dei pmuipptenlis yoluiitatpm, atgue jiqn se,.[Edit.t le] paspit. Agrieo.lauuiones eruit-de
    Qp honqrem tpla yirtute injplere contqnde, quatp- glarip [Edit., glorift], sed aurum in opus coronae
    nhs illius inaeslimabilispietas isqUuiiiregni tui exal. d.eficit.Noyit, qjiiinpcum talift [patitiir (_Erfjf.,pa-
    tel, et lerminqs dilatet/et^entes tuapsubjiciat pq- trurn) ] qqid Iiaec significqre yolqnt paradigmata.
    lestati. E§to largus iii iniseris, pius in jieregrinis, Fprte ef harqm Jectqrijit8ra,r,umtalem se memorat,
    '.devotuslu servitio-Christi: Servos illos [F.,iUis] qualem me, agnpscif;in illis; et niaxime tu, Pater
    et Ecclesiashonorificetractans, el ul seduja-illqrum sanGte, de pujus cprd.p fqns [ verai emanat eharita-
    oratio te adjuvet. Esto honesfus in couversationp, tis (Edit.xyi^, ppianat_ehsritas)] et fluminade ven-
    C9Stus_incp.rpore.I-ia_|ai'e<*cijiiimu.liereadolescentiae tre ejus, flujjnt gqug. yiyae.Et qui haeein consolatio-
    tuae, et non sint alienaeparticipes tui, ut benedictio nem [Cpd,.§ql. e( S. Enxtnemmi,consolatione] spei
    Jjbi a Deodata in longahi nepbtumprocedat posteri- nostraepromisil, lui est inhabitator pecloris,. qui esl
    talem. Esto foftis in adyersarios, fidelis in amiGps, virtus [et] sapientia Dei; in cujus potenlia et gratia
    humilis Chi-istianis,terribilis paganis, affabilisnii- mirabiliter BdeAyarprum gente[Ed., genere] trium-
    seris, providus in cqnsiliis. pter.e consllio senuni et phatum est: qqoruTnmissi ad domnum regem di«
    sersltio juvenum. Ettfcquilatis judiciain regnp.tuq, T»recti, sulijectionempacificamet Christianilalis fidem
    el laus Dei ubique horis competentibusresanet; e.t promittentes. Et si hpe,. divina eos praeveniente
    maximein praesentia pietatis tuae. Quia hujusmodi gratia, verum est, quis se servorum Dei tam pio et
    dpvotio in offieiisecclesiasticisDeo te amabilemfa- laudabili labori subtrahere debet, ul diaboli diruatur
    ciet, et hominibus honoraljilem efficiet. Sint tibi so- saevitia",pt Christi Domini V-Cgd.Sal. Dei] ci-espEtf,
    hfietatis cogitationes in corde, yeritatis verba in seryitium? )
    ' « Dum est " '"
    Pippinus tuus tecugn: Aquisgrani haud Yid. ,epist. priorem.
    dubie,quo ppsl lIuiiniGam expeditioiienj anno 7961 <3 Pippino. Pippihfis, antea Carolomannus dictus,
    ' accessit, ut nai*rant Annales Fr.ancorum. Poslula- CaToiiMagni el Hildegardis' filius. De eo plura vide
    tioni Alcuini de redemptione cajitivoruniannuit Ca- apud Pagium ab itnnb77(3 . usqupad'.'','anhumSlO qub
    xblus, ut paiet ex iriitio epislolaead Pippinuni, qpaeI obiit.
    sequitur. e G\im mu(iere,,e|p. QuaeUJa?Nullibi proditur.
    i>~DeHunnis. Quos Pippinus boc anno 796 sube- f Edit. "Quercet. 112,''' Caiiiis, Gl (Fi-qben. 34).
    - ° tesiibus
    git, ejus temporis annalihus.
    Edit. Quercel. 91 ex ms. (Froben..55). Bata
    Emendata ex.codd".niss. Salish. et S. Emmerami.
    8 D.eAearoriihigente triumpliatuinest. Anno nem-
    anno 796,postquamPippinusab expeditioneHunnica pe 796, quod jam'saepius' adnotavimus ex'Apii3j(
    Aquisgranum ad Carolum, patrem siium ,"rediil. _ Franc,
    "
    J99 . B. F- ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS 1. _ 200
    4,0 Sed quam plurimorum in te, paler optime, A Donec suscipiat felix le porta polorum
    oculi respiciunl,. quid yestra venerahda'sanctilas' « Qua memor esfo... [F. suppl. precor] semper
    "facerevelit. Quia et vicinitas locorum tibi compe- [ in ore mei.
    a EPISTOLA XL.
    tit, etsapientiae deeus [tibi] suppetit, el a.uctoritatis
    excellentia tibi appetit, et cuncta cqnveniunt quae ADQUEMDAM (PAULINUM).
    lali operinecessaria esse videntur.*Ideo meae parvi- -Post longum Pautini silentium, receptis nunc litteris
    suum ^ignificai.-Post hmc in laudes Pau-
    gaudium
    tatis curiositas [per te (Edit,,. propterea) ] hujus lini excurrit; ac mortis vicinw atque suorum pec-
    sanctaa rei [seire] desiderat veritatehi, et tuse con- ' calqrum retriiniscens se precibus illius humiliter
    commendat. -
    silium deposcit prudenliae: vel_quid exinde agere
    <*Dum [F.,%icufj ferventis Cancri igneus sol si-
    tam bqjia Toluntas deliberatum habeaf, agnoscere .
    et riimio dmlurnoque calore arida tel-
    ilagitat. Opus enim arduum est, sed ipsa attestante ;"dus ascendit,
    lusimbres exspectat;sic tua, Pater optime, inre-
    Yeritate, omnia scimus esse possibilia credenti
    (Marc. jx, 22). -Et qui de persecutore fecit-praedica- luntas frigerium magni amoris siliens in meo pectore vo-
    lorem (1 Tim. i, 15), et de slercore erigit pahpe- tuae beatitudinis diu desiderabat litteras.
    Iterum atque ilerum per singula horarum momenta
    rehi,"ut sedeat eum principibus (Psal.cxu, 7);ipse
    potest de arida cordis niei caute rivulosvivi fontis, B-estuans hoc:-revolvebat elogium: Quando venient
    et ih vitam salientis producere""_etemam: quahto desiderati mei-dulcissimi apices? Quando videam si-
    magls {de Testro pectore abuhdantissimo flunnria niae gna salutis dilectissimi mei? Quarido jcnihl.Auso-
    Gehonica Uuentia de veslro nobilitatis pagina optali.prospefitatem oslendet
    " (Cod. _.«/._' pectoris
    abundahtissirno flumine Geonica.fluenta)] per tolani amici-, ut videam^? siaUqua foederataein Christo
    Nilotici ruris latitudinem ad fecundandps diversi amicitiaein illius peclore maneat memoria ; si Al-
    bini suinomen.stylo charilatls in cbrdis arcano re-
    'generis flores diffundere valet? Andial, bbsecro, per
    'leunanimis lusecharitatis filius, quld paterna prae- conditum habeat, sicut suavissimum Paulini Patris
    videat agendum prudenlia. Cerlissimumltaque con- homen, perpetua dileclione, in corde filii seternis
    "
    silium'salutis per os iUius spefari debet; cujus pe- • f viget litfefis inscriptum?
    ctoris septiffcrmis [Spiritusl consilii' inhabitafof Ecce venit, ecce~venitpaternaepietatis pagina,
    [esse] dignoscitur. •." ' quam diu desiderabam, omni melle palato meo dul-
    cior, omni obrvzo oculis honorabUior. Hanc lsetus
    Binas vestra. paternitali paulo ante direxi c_iar.u-. ambabus accipiebam manibus, "et toto amplectebar
    las, unam per saric-um» episcopum Hislrienseni': pectore, _suspensus, quid milii de ineo nunliaret
    aliam per vira-d"venerabileriiAericuinducem. [ i Et CPaulino? Solulisque sigillis, avidis oculorum obtuti-.
    '
    ulinamvel haec terfia mereatur-aliquam vestraebea- I).usper singulas lineas iler aperui, desiderabilemque
    titudinis exhoftalionem] ne spreta charitas [qnar- optatae salutis sospilatem Patris agnoscens, in illis
    -tam] fugosa fronte <,vel queruloso calamo exarare 'niox singulis litterarum apicibus oscula libabam,
    incipiat. Nequaquam iff augmentum Iristifiae meae fotumque me JDeoChrislo iri gratiarum effudiactio-
    diutius taceas, sed [per] spiritum 'cbnsblationlslibi a nes, dicens : Auditui meo dabis gaudium et Iwtitiam,
    Deo datum, frequentes mihi ajiices facere ,almitatis et exstiltabtinl ossa humiliata (Psal. L, 10). El qui
    vestra; consolationis non ^raveris,- uttuisbonisex- ante humiliatus fui in tristilia, nunc exaltatus sum
    -hortationibus ef sanctis -orationibusadjulus, ad sup- in laetitia. Et si quid plenocharitatismodio.super-
    -plementum riiercedis tibi perpetuae,'divina auxiliante addi pbtuisset,. cumularem utique'pristinam [AL,.
    misericordia", vitae astefnae tecum-particeps esse primam] dilectionis plenitudinem, novaeabundantia
    " - ' - - • - laeiiliae.Nbvit itaque, quicunque meUifluOcharitatis
    inefear.
    jaculo vulnera omni favo dulciora incordeaccipiet,.
    . « Floreat investro diTinis pectore donis non me aulumhali frigbre flacceritiaverbqruin folia,.
    Semper in aete.num sojihia, sancle Pater. I ih hujus chartulae exaggerare grfcmium: "sedde vivo
    . Etmihi.conservet Christidextra omnipotentis " veritaris fontc, ad irrigandos veraeflores dileclionis,
    IncGliimem,meritis augeat iethferiis. haecproria pectoris mei dextefa haurire, quatenus
    » Episcopum Bistriensem. Omnes Aquileiensis ptio, sed ex conlextu" cerlum est, missam csse ad
    provincise episcopi' ariliquitus, dictisunt Istrim epi- -Paulinum Aqtiileiensem. CANISIUS. - • -.
    scopi, ut -patet- ex- concilib Romano sub .Agalhone, 0 Dum ferventis Cancri, Hinc colligit cl. ;Madri-
    ubi Ursinus Cenettensis sub patriarcha Agathone et siusepisiolam scriptam post dimidium Junii mensis.
    caeteri Medilerranearum sedium episcopi vocantur Id vero ego non raagis inde colligoquam ex verbis
    Islrim episcopi (Madris. Opp. S. Paulini, jt. 20S). hisce, quihus iiiferius ail: Novit itague ...... non
    Fortassis hic episcopus fuit Aginus Pergomensis,~ me autumnali frigore flaccentiaverborumfolia
    seupbtius Yeronensis episcopus, qui hoe anno cum exaggerare, etc, colligere licet epistolani autumno
    Alcuino fuit, ut colligitur ex epistola ad eunidem 26 scriptam esse. Abs dubio ininifio supplenda estparlH
    (hunc 31). De Aerico duce vid. ejiist. 1. cula sic.ut; neque.hic exprimitur lempus scripfionis,
    i Haec,mendosa in edit., ex""ras.restituuntur. sed pe.r comparationem fefventis Cancri exprimitur
    «.Hi yersus desunt inCod. Salisb. et S. Emra. ;; ardor peclbris.
    * Ecce venit
    .
    d Edit. Quercpt. 62, Canis?68 (Frolien. -30). -In deratur, quam ;.etc.' Resjionsoria nempe, quaedesi-
    Alcuinus tres a se datas episto-
    «od. ras. SauclcGallensi.desideratur quidera inscri- las demum extorsil, Yid. post ebist. nrioreni circa finem,
    201 " 202
    EPISTOLJ-.
    ihei magni ahiOfis stillicidium tuis infunderem vi- A , ctalionum? Ubi saeeularis pompaesuperba ambilio?
    Sceribus. ' Konne omnia h__cveluti fumus ventuosis procella-
    Plurima mihi de .sanclissimo lui cordis epithaia- rum in aerem dispersis gurgitibus evanescunt? Et
    mio, rarifluo nectare exundantia prolulisti exempla; quanto jjlus quislibet haec vana delectabilia amave-
    ut_verius Aristolelicum iJlud in le videam impleri rit in mundo, tanfo magis ea, aeterno praesentatus
    proverbium, qui acuiissiinasPerihermeniaruni scti- j'udici, odio habuerit. Realus qui necessitatem ver-
    ptitans a.gumentaliones, dicilur in menle calanutin terit in volunlatem : el ea Christi amore compunctus
    tinxisse. Tevero agnosco de-aeterno ciiaritatis the— . vo-uniarie amiserit, quaedebila cogente morte amis-
    sauro affluenter nova proferre et velera, et in fide surus erit.
    fraterni amoris pennam linxisse pielatis. Tuum vcro Hoecmcaememor miseriaelacrymosis diclavi que-
    sanctissimum cor terra esl repromissionis, sapien- relis; non ut te, quod opus non esl, ex meis corri-
    ticfcmelle raahans, et suavissinise eharilatis luce re- geres dictis; sed ut mecum me ex nieis plangeres
    dundans, in qua verus et gloriosus Salomon virtutum iniquitalibus : et pascentem in regione longinqua
    gemmis, templumpulchraehabitationis suaemajestali omni in immunditie porcos tuis, 0 sanctissime auju-
    coristruxit, non'Chaldaea flamma periturum , sed - lor! precibus sublevares, et ad palernae pielalis.
    seterna pace permansurum; inquo sancta sanctorum JJ epulas diu perditum \Al.. periclitantem] reduceres
    summo et vero pontifici soli Christo pervifi, non se- (Luc-.xv,.13.1_). Adhaesil itaque oculo cordis mei
    mel in anno (Hebr.tt, 3-7), sed semper in seter- pulyis cogitationum iniquarum, ut-summumbeatitu-
    nuni. Ibi arca sapienliae, et duorum tabulae tesla-' dinis bonum nec videre, nec amare perfeele valeam.
    mentorum. Et haec omnia cherubin in mullitudine Si viderem, utique amarem. Sed a le, qui spiritiim
    tegunt scientiae. Horum suhter hlas divina populis ab eo consolationis accepisti qui vult omnes homines
    oracula re.spondenl, et fluminaviventis aquae in sa- salvos fieri (I Tim. n, 4), assiduaeorationis suffra-
    lutem sitientibus salient aelernam (Joan. iv, 14). gia flagito : qualenus __ternaepacis medicus coilyrio
    Qub qui silit, de aridis terrarum ignorantiaeparti- suse misericordiacinungat oeulum , iniquis obcaeca-
    bus veniat, et bibat. tum cupidilatibus; ut verum perpetuae bonitatis lu-
    Quid in tam affluenti tui cordis .thesauro non in- men videre valeat, et amare quod videat.
    -venitur? -cujus habitator ille agnoscitur esse, in quo -Memenlo mitissimam Samaritani meritem, qui
    sunl omnes thesaufi sapientiw et scientiwabsconditi vulneralum omnique praesidio destifutum oleo et
    (Coloss.II, 3); qui habcf clavemDavid,aperit, elnemo vino fovebal, pietatis fascia ligavit, leyavit in ju-
    claiidit-;claudit, etnemo aperit(Apoc. m, 7). Qurevult mentum, duxit in slabulum, duos pro eo dedit dena-
    ad profectum aliorum perpetuae clavem eloquentiae,C rios, ut curaretur (Luc. x). Quid bac pietate nriiius?
    *haritalis clave aperit, et quaevult in arcano pecto- quidhoc exemplo salubrius? Greator omniuhi in
    ris tui thesauro, clave sapientiae claudil. Haccsan- pretium seipsum tradidit hominum, ut eos liberaret
    ctissima somniantis Jacob scala (Gen. xxvni, 12), quoscreavil. Fateor meunum esseex illis quos re-.
    per quam coeli secreta , septenis spirilaliura chari- demit. Sed dum alienaeavidus putchritudinis, Cha-
    sniatum gradibus, pia penelrare solet inlelligentia : nanitidas ex paterno, tabernaculo perrexi videre,
    et iterum ad aedificationem subjecti sibi populi fra- lupi nie vespertini invenerunt, "rapuerunt, lacerave-
    terni amoris passibus descendit, ut fiat doctor eccle- runt, vulneratum dereliquerunt. Tandera aliquando,
    siasticus divinaeconfcmplalionis cum Maria compos, divina praevenientegratia-, in memel reversus dixi :
    et iterum cum Martha ad Dominicaemens_econvivas Surgamel ibo adPalrem meum (Luc. xv, 18), teque,
    sedulaeadministrationis soUicitus (Luc. x, 39, 4,0). mitissime pastor, in hoc iter, sicut praedixi, ducto-
    His duabus alis sanctorum animaecum hiagna nieri- Tem deposco.
    torum gloria ad coelestisregni beatitudinem quotidie Potuit igitur idem Lazari solvere vincula, qui eura
    feruntuf; his etiam saeculijiujusprocellosos gurgites de monumento prodire Jussit. Sed ut polestatem
    securo transeunt navigio, -el ad portum perpetuae solvendi sanctos habere doctores demonstraret, cir-
    quietis cum virlutum mercimoniis pervenient. D cumstanlibus dixit : Solvite eum, et sinite abire
    Sed vereor, quod sine maximo cordis dolore non (Joan. xi, M). Tu Tefo, egregie pastor, solve ju-
    dico, me ullerius in hac vita tuae beatitudinis faciem bente Deo mortiferas mihi peccaldrum cafenas, ut
    non visurum, quia in via divisionis iler agimus la- liber vitaequeredditus inter conviyas Dei Chrisli iu
    boriosuin. Per vallem lacrymabilem ad incertum aelernaebealitudinis epulis recumbere merear.
    properamus Dnem; et cito fragilis caro, unde sun> 49-«EPIST0LA-XLI.
    pta, revertetur (Psal. cm, 29) : et omnis decor AD PAULINCM PATMARCHAM.
    Hlius, 48 nrente percussa vento (Job xxvn, 21), (Forte anno 796.)
    flaccescet, et ibil homo in domum wlefnitatissum Suimemorem esse rogat in S. missa. S. crucis, et alias
    reliquias sibi milti pelit; hortalur ad laboremprm-
    {Eccle. xn, 5). Et circa eum stabunt in platea [AL, dicationis.
    domo] plangentes, et spiritus reverteiur ad Deura Paulino sanctissimo patriarcliaehumilis levila Al-
    qui dedit illum. Ubi tunc illecebrae carnalium dele- cuinus salutem.
    < Edit.Quercet. 113, Canis. 63 (Froben.
    36), ubi- quo Paulinus ad Evangeliipraedicationemapud HuQ-
    quemutilaet imperfecta; data fortassis anno 796, nos animum adjecit.
    PATROL.C_ 1
    203- . B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS I.- 204
    Absonlia corporis non ojiortet dileclionfcmdivi- A nimiam exaclionemdecimarum reprehehdit; dolet
    mullos esse, qui sacerdoliihonoresqtiwrunt,gradtis
    dere, quia amicitia qu-c deseri potest nunquam vera vero et ministeriutrifugiunl. Carolum rogari cupit,
    fuit.-Ex fuo te scieu-i_n, dulcissime amice, sem- ut plures mhtuntur boni operariiin tnessem.
    per amabam, e'l pcpigit cor meiim fcedus amiciiiac Dilectissimo in Christi cliaritate aniico et regalis
    Cord:tt_o.El sic nomen Paulini mei, non in cera, palatii "*archario MegenfridoFlaccus Albinus per-
    -juaecteleri potesl, scripsi. Ne, quceso,obliviscaris in peiuaesospitatis salutem.
    tuis sanctis orationibus nomen airiicilui Albini: sed Solet itaque chartula charitatis calamo perscripla
    in aliquo memori_e gazophylacio reconde illud, el inter araicales eurrere personas, ut ardorem sui
    a
    profer eo tempore opportuno, quo panem et vinum pectoris litleris fralernis ostendat obtutibus, et quod
    in substantiam corporis et sanguinis Christi conse- intus lalet in animo, foras videatur in
    scriplis. Unde
    craveris. ego tui memor, amice charissime, tibi hos tuaesalu-
    Diu dilectionis ttiae exspectavi promissa, hoc est, tis, imo et multorum, admonitorios dirigere curavi
    vivificaecrucis, vel aliarum reliquiarum palrocinia.
    apic:s. Nec me supcrfluum in bis li.teris aestimes,
    Noli me. obsecro, lanto fraudare munere; ncc te sed__devotum; (lesiderans
    ulrumque, el prsesentis
    veritatis Nolo longinquitatem viaecauseris. Clia- vifre
    prosperitatem et futurae: quatenus in ista tem-
    ritas pennas ad volandum inveniet, nec flumina
    porali feliciter vivas, et in illa aeterna beate regnes
    obruentillam (Cant.vm, 7). Sufficiuntalaefideiin pa- cum Christo.
    latio regis, quibus nec voluntas deest in accipiendo, Considerandum vero est ditigenfissimeomni ho-
    nec fides in reddecdo. Si quid nostra pelitio apudvos mini
    Deiim quid fugere debeat, et quid seq'ui..Qua_duo
    el
    valeat, tua.semper ad valeal pelilio, qui te Psalmista uno brevissimo versiculo ostendil diccns:
    in lam sublimi siatuit gradu, ubi ejusdem Dei Do- Diverlea malb, el fac bonmn
    (Psal. xxxm, 15). Non
    mini noslri Jesu Christi effectus su-ficil solum mala non facere, nisi et bona fa. ial,
    Yide quam subPme esl hoc nomen. Contendeme- aeternam
    cupienti possidere gloriam. Unde e! ipsa
    ritis esse quod nomine vocaris. Clama, ne cesses, Yeritas in Evangelio cuidam se interroganli re&psn-
    exalta quasi tnba vocemtuam (Isa. LVIII, 1). Sit gul- dil: Si vis vitam hujredi, serva mandata (Maiih. xix,
    - tur tuum tuba Dei. Prwdica
    imporlune, opportune 17). Sed unicuique pensandum est in quo gradu sAn-
    (II Tim. iv, 2). Tu gaUus in praedicalione, succin- tuisset eum Deus, et quo talc-ntodhassel eum. Non
    ctus in caslilate. Tu aries in veritate fortissimus, cui enim solis
    episcopis vel presbyleris pefcuniamsuam
    nuiius regum resisiere poterii (Prov. xxs, 30, 31). tradidit Dominus ad
    mulliplicandum, sed omni di-
    Tu lucerna super candelabrum in domo Dei (MaiilL
    gnitali et gradui lalenla bonse operalionis tradidit,
    v, 15). Tua Iingua cozlumclaudit et aperil (Apoc.m, ut datam sibi gratiam fideliler administrarestudeal,
    7). Aperit primum per praedicalionisdevotionem.Ad el conservis suis erogare contendat. Alius est qui ta-
    exeniplum Cliristi recurre, qui per civitates, casiella, lentum pra.dicalionis accipit, alius sapientiie; alius
    .vicos, viilas, evangelizando iter agebat (Matlh. ix, diviliarum, alius cujuslibet administralionis; quidani
    55) : eliam et domos publicanorum vel peccatorum, forte alicujus artificii donum a Deo horum omnium
    propler occasionein praedicationis, non abhor_"-it bonorum dispensalore. Et in his omnibus fides ct
    -intrare (Luc. v, 29). Spes prajmii solatium sit la- devolio spectanda est, ul fideiiter laboret, et viriliter
    boris. sui doniini pecuriiam multiplicaic saiagat, quatenus
    Quid facio i:sipiens ego contra j.hilosnphicum desiderabiiem vocem audire nTereatur: Euge, sene
    proveroium, Jigna in silvam ferens, stiilicidiis fiu- bone et fidelis, quia super pauca ftiisii fidelis, supra.
    inina irrigans? Modulummeum extuli figurae.Obse- multa te constituam; inlra in gaudinm domini lui
    cro per ejus amorem, qui duo minula viduse donis (Mallh. xxv, 21).
    diviium praifercbal (Marc. xn, -42, 45). Chariias Qui vero pecuniam prsetJicalionisaccipiunt, dili-
    omnia sufferf, in qua qui manet, in Deo manet genter considerare debent quid cuiquc congruai loco
    {ICor. xni, 7), quia Deus charilas est (1 Joan. vel tempori; etiam et quo ordine prsedicatio Cin-i-
    iv, 16). stianifatis incipienda sil vel perficienda. Nam Domi-
    b
    g® EPISTOLAXLII.
    ADMEGENTRIDUM. nus noster Jesus CJiristus cum friumpho glorisoad
    -
    (Anno 796?) palernani rediens sedem aposfolis suis prsecepildi-
    De ordine, et modoprwdicandi edbcel; avaritiam et cens : Ile, docete omnesgenles, baptizmies eosin _.o-
    a Quo panem el vinum in subst. corp. et sang. sed contenlioiiis, sed erroris, sed schismalis amator
    Chrisii consecr. lllustre sane testimonium pro do- est.»
    eo lempore credito. i* Edit. Quercet. 105 ex ms. (Froben. 42). ,
    grtiate transsubsiantiationisnostrorum fides (ail ce- < Archario Megenfrido. Alias etiam Maqenfridns
    « Ilsecnostra, boecmajorum
    leberfimus Mabhloniusin Jibr. de Liturgia GalJicana, et Maganfredus noininatur dux exercifus Saxonici
    ulinam fratres nostri aversi jam tan- iri expeditione Hunnica anni 791. Yide poeram Sa-
    pag. 95), quam annu'ii. Hic
    dem vel sero agnoscant; neque nos amplhis provo- xoneth, et Eginhardi Annal. ad eum Arcliarius
    cent ad ficliliam iliam novationem, quam Paschasio Meginfridutn regis cubicularium vocat.
    Radherto"auctore s:cculo IX contigissecriminantur. ergo cubicularius est, seu, ut pauio inierius Alcuinus et
    Uhius Alcuini auctoritas, tam clara et manifesta, pluriJius exjilicat verbis, dispensatorthesaurorum^
    hanc controversiam dirimere deberet.... et qui tam seralor consiliorum; quasi Intiniusconsiliarius,Yid.
    perspicuis verbis detraJiif fidem, is non veritatis, Cangii Gloss., voce Arcarius.
    • - EPISTOIJE. 206
    $05
    mine Palris, el Filii, el Spin.as sancti. Docenteseos A dem aliquando doclores fidei' apostolicis erudili
    Sinl prsedifcatores,non praedato-
    servareomniaquwcunquemandavivobis(Matth.-i-vim, [suppl. exemplis].
    19, 20). a Primo fides docenda esl, et sic baptismi res. Corifnlanlin illius pietate, quiait: Nolitepor-
    aul peram (Luc. x, 4), et csetera quse
    pefcipienda sunt sacraniehta. Deinde evangelica lare sacculum,
    praeceptatradeuda sunt. At si aliquid horum trium scquunlui\' Et de quo propheta inquit: Qui.nkriquatn
    deerif, salutem animae suaeaudilor habefe hon pO- derelmquitsperanles in se (Dan. xm, 60).
    tefil. Fides quoque, sicut sanctus ait Augiisliiius, res flsectuce, venerande amice, scripsi dilectioni, qua-
    est volumaria, non necessaria. Attrahi poterit homo tenus luis proficiant aiimonilionibus, qui a te con-,
    in fidem, non eogi. Cogi poteris ad baplismum, sed silium audire desiderant. Sal enim haec omnia op-:
    non proficit' fidei. Nisi iiifantilis setas, aliorum pec- time novit dilectus meus David, cui Deus et sapien-
    catis obnoxia., aUorum confessione salvari poterit. tiam dedit, ctboham voluntatem : et pluiimos con- -
    _?erfectae seiatis vir pro se respondeat, quid credat, verlit populos ad eharitatem Chrisii et laudem. Cui
    aut qhid cupial. Et si fallaciter fidem profitetur, ve- omnis bonita. et potenlia ad benefaciendum sufiicit.
    faciter salutem non habebit. Undc el prsedicatores Nisi unum taniummodo [F. suppt. deficit?] propter
    paganofum populum pacificis verbis ct prudentibus *' tempora periculosa hujus soecuh, quod rariores ha-
    fidem docere debent. Novit Dominus qui sinl ejus; bet adjutorcs in opere Domini quam necesse sit.
    et quoruni cor vull, aperit, ul intelligant quse a do- Nullus tumen in muudo meliores, ut credo, habet
    clore -dicaiitur. Sed el post fidei et baptismi perce- quam ille. Hos erudiat, admoneat et doceat, secun-
    ptionem molliora praecepta infirmioribus animis sunt dum saj.ientiam sibi a Deo daiam. Et tu,""fidelis-
    praebenda.TJamet apostolus Paulus novellaeGulata- sinie dispensalor thesaurorum et seralor consiliorum-'
    rum [Coririlhiorum] genti scribens aif: Lac vobis et adjutor devotus, viriliter fac voluntatem illius.
    dedi potum, non soliium cibum (I Cor. in,2). So- Eslo in consilio suavis et in opere strenuus, pacifi-
    lidus vero. cibus virorum est forlium; id est, prae- cus in domo, priidens in legalioni-us, pius in.pau-
    cepla majora illorum sunt, qui multo tempore exer- peres et miseros, justus in judiciis, largus in elee- "
    cilatos habent sensus in lege gj Domini. Et veluti mosynis; ut ex temporaliLus divitiis luis aeternas
    rudi • ' "
    lacfragiJi congruit aetati, ila suaviora prsecepta tibi merearis in coelis.
    populo iii-prinfcipiofidei tradenda sunt. Adhuc me dilectio dilecti niei David, et sollicitudo
    Igifur et in . Actibus apostolorum (Gap. xv, 2) le- salutis mullorum, cogit tibi suadere, quse ulilia scio
    gimus Paulum et Barnabam Hierosolymam ascen- coram Deo et honesla coram sseculo. Nam quidam
    disse ad 3acobum et caeleros apostolos, super bac P sacerdotes Gbrisli, qui babent parochias et honores
    qua_stione, quomodogentibus praedicafe debiiissent? sseculi, et gradus ministerii non volunt habere : vi-
    Ai illi prsescribenles unanimi consilio stamerunt ut 'delur mihi melius, ut plenam habeant benediclio-
    nil molesliaelegalis imponeretur cervicibus eorum, Beni et pJenam mercedem apud Deum. Nunc verb
    sed tantum ut alistinerenl se a fornicalione, a san- alius laborat pro mereede perpetua, illi vero pro
    guine, suffocationeet simulacris (Ibid., vers. 2S,29). sseculari honore. ^ Privati vero sunt, ut cum pace
    Inio et ipse Paulus prsedicator gentibus gloriabatur dicam. Potestatein ligandi et solvendi, quod claris-
    se ex labore manuum suarum vivere.. Ait enim"in - simum est in Ecclesia Christi donum, Ghrislus dedit
    quadam Ejnsiola sic : Yos scitis quod mihi et his apostolis, et per eos successoribus suis. Nec non et
    qui mecim sunt tnanus islm minislraverUnt, ne cui Ecclesiis, quae non habent paslores, periculosum est
    vestrum molesii essemus(Act. xx, 54 ; II Thessal. gregem Christi absque pastore diu manere. Intrant
    m, 8). Elitem : Melius est mihimori, quam ul glo- lupi rapaces, sed non est qui exigat eos. Sedet sola
    riam meam qnis evacueU Qum est gloria mea? ut et vidua domina genlium et non est qui cor.solelur
    Evangel.umsine sumplu exponam(1 Cor. ix, 15-18). eam (Thren. l, 1, 2). Dicit et ipsa Yeritas : 1/essis
    Hoc enim tantus el a Deo specialiter eleclus gentium quidemtnulta, operarii autem pauci; rogale dominum
    prsedicafor egit, ut omnem radicitus occasionem p mess.s, .uunittat operarios in messem sudm (Luc.
    avarilise prsedicatoribus ahscinderet: quatenus nul- x, 2). Et ego tibi, charissime amice, messis quidem
    lus, qualibet ciipidilate illectus, sed sola Chrisli multa est in populo Christiano, sed non sunt in
    chafitate cenfortatus verbum Dei praedicaret, sicut quibusdam iocis messores. Tu vero roga dominum
    ipse in Evangelio suis prsocipiensdiscipulis ait: Gra- messis, id est, David meum dilectum, ut mittatope-
    lis accepisiis,gratis date (Matth. x, 8). rarios in messeni suam; quatenus illis dicat jogatus,
    Si tanla instantia suave Cbristi j'ugum el onus sicut suus proprius prolector et unicus, et amator
    ejus leve durissimo Saxonum populo proedicarelur, Cliristus Deus dixil discipulis 52 suis : Ite, ecce ego
    quanta decimarum redditio, vellegalispro parvissimis mitto vos (Luc. x, 3). lpse est dominus vinese, miftat
    quibuslibet _culpisedictinecessitas exigebatur, forte operarios in viiieam suam et dicat: Ite et vos ih
    , haptismatis saeramenta non abhorrerent. Sint tan- vineam meam et quodjustum fuerit, accipietis prb

    . a Primo fides docenda esl. Eadem sci-il.it AJcui- gandiel solvendi,quqd clarissimum in Ecclesia Chrir
    nus ad Carofum Magnum epist. 28 (nunc 33), et ad sli' donum Ghristus dedil qpostolis, elc.Locusjiota*-
    Arnonem 31 (nunc 56); aiino 796. bilis conlra commendatiiios episcopos, paroclios,
    b L .gendum puto :' Prhati vero stint potestateli- . etc, qui honores ambiunt; minislerium refugitint;
    "
    207 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS 1. 208
    labore vineae mese (Maith. xx, 4, 7). Ipse [F., ipsi" A a Deo commissum, corrigere studeas, et ignorantiaa-
    est poteslas et dispensalio vineae Christi, id est Ec tenebris-diu animas obcaecatas ad Iumen verae fidei
    clesiarum J)ei. Ulius esl laus et gloria, et mercei deducere coneris. Nunquam optimis volunlalibus,
    seterna, ut bene ordinentur, el rcgantur, et pasto- vel bonis conatibus rcmuneralio divina deeril: sed
    fes liabeant, quanlos invenire possinl a, dignos e qui plus Jaborat in voluntate Dei, plus mercedis
    Deo placabiles. Illeest in hoc regno, qui omnei recipiet in regno Dei. Tempus hujus vitse velociicr
    praedicare potest, et de omnibus Ecclesiis merceden currit, fugit, et non revertitur [AL, respicit]; gg.
    habere et benedictionem in saeculo,et seternam bea ineffahilisvero Dei pietas humano praevidebatgeneri
    tiludinem et beatam aelcrnitatem cum Gbrislo e: breviler laborare, et aeternaliter coronari. Ideo pre-
    sanctis ejus. tiosa debenl esse nobis tempora, ne perdamus per
    t EPISTOLA XLIII. negligenliam quod per honae vitae exercitium lia-
    ADCAROLUM MAGXUSi. bere poterimus [AL, potuerimus] selernum. INieclan-
    (Auno 796.) tum diligere aliquid poterimus in terra, quantum
    Signiftcat suum gaudium ob prosperitatem regis. Ac beata amabitur requiesin coelo: quam qui tuiic ha-
    studia sua provehendapelil ex Anglia libros s._oi bere concupiscat, bonis nunc operibus promereri
    afferri. Utilitales stndii lillerarii recenset: huic ado- JJ conlendat. Omnibus ilaque comnfuniter regni coe-
    lescentes"palalii suadet addici. leslis janua patescil; sed illis inlrare eonceditur,
    Domino piissimo et prsestantissimb et omni honore qui cum multiplici bonitatis ffuctu ad easi venire
    dignissimo David regi Flaccus Albinus'vefsebealitu- festinant.
    dinis selernam in Cliristosalute.n. Ego vero Flaccus vesler secundum exhortationem
    Dulcedo sanctaj dilectionis vestrae omnibus horis. et bonam voluntatem veslram, aliis per tecla sancli
    etiam et momentis, aviditatem pecloris mei abun- Martini sanctarum mella Scripturarum ministrare
    danter i*eficit; et decoris vestri facies, quam ssepius satago ; alios vetere anliquaruin disciplinarum mero
    amabiliter considerare solebam, totas inemori_eniesc inebriare studeo; alios grammaticse subtilitatis enu-
    venas cum magna jucunditate desiderabiliter implet, trire pomis incip.iam; quosdam stellarum ordine,
    et quasi multarum in corde diviiiarum species, ve- ceu piclo cujuslibet magnse domus culmine, illumw
    slrcsebonitatis nomen et aspectus reconditur. Ideo nare gestio. Plurima plurimis facf-us(I Co~% ix, 22),
    magna mihi est jucunditas, vestrse dulcissimaepro- ut plurimosad profectura sanctae Dei Ecclesise, ef
    speritalis audire laetiiiam, ad quam etiam cogno- ad dccorem imperialis regiii veslri erudiam, ne sif
    scendam hunc <*puerulum, ut scitis, parvitatis mea_ vacua Dei omnipotentis in me gratia (I Cor. xv, 10)s
    clientellum [AL, clieutulum] direxi: qualenus in sa- G nec vestrse bonitatis largilio inanis. Sed ex parte
    Iute sublimitatis veslrse, iu graliarum actionibus lse- desunt mihi servulo vestro exquisiliores eruditionis
    lus collaudem misericordiam Domini nostri Jesu scholasticoelibelli, quos habui in patria per bonam
    Christi. Non solum ego ultimus servulus Salvalo- et devotissimam d magistri mei industriam, vel eliam
    ris noslri, congaudere debeo prosperitali et exalta- mei ipsius qualemcunque sudorem. Ideo hsecvestrse
    tioni clarissimse poteslatis vestroe: sed tota sancta excellentise dico, ne forle vestro placeat totius sa-
    Dei Ecclesia unanimo charilatis concentu gratias pienfia; desiderantissimo consilio,ut aliq:iosexpueris
    agere Domino Deo omnipotenfi debebit, qui tam nostris remiftam, qui excipiant inde nobis necessaria
    pium, prudenlem et justum, his novissimismundi el quseque, et revehant in Franciam flores Rrilannise:
    "
    periculosissimis temporibus populo Chrisliano per- ut non sit tantummodo in Euborica hortus conclusus,
    donavil clementissimo niunere rectorem atque de- sed in Turonica emissiones paradisi cum pomorum
    fensorem: qui prava corrigere, et recta corroborare, fructibus, ut veniens Auster perflaret hortos Ligeri
    et sancta sublimare omni intentione siudeat, et no- fluminis, et fluant aiomata illius, et novissime fiat,
    men Domini Dei excelsi per multa lerrarum spatia quod sequilur in Cantico, unde hoc assumpsi para-
    dilatare gaudeat, et catholicse fidei lumen in exli*e- digma : Yenitttdilectus meus in horlum sunm, et co-
    mis mundi partibus incendere conelur. Hsecest, o D medat [ruciiim pomorum suorum. Et dicat adolesceii-
    dulcissime David, gloria, laus et merces lua inju- tulis suis : Comedileamici tnei, bibiteet inebriamini,
    dicio diei magni, elinperpeluo sanclorum cousor- charissitni. Ego dormio, et cor meum vigilat (Canl. v,
    lio; ut diligentissimepopulum, excellentise vestrx 1, 2). Vel illud exhorlativum ad sapientiam discen-
    a Locus corruplus. devolissimam mei Egberii archiepiscopi in-
    J>Edit. Quercel. 1, Canis. 3 (Froben. 38). Scripta duslriam. Et magistri si placet sapientise vestru., remittam
    fuisse videtur non diti postquam monasterio Tmo- aliquos ex pueris nosiris, qui excipianf inde quscque
    nensi sancti Martini abbas prsefectus, ibi scliolas necessaria, et revebant in Franciam flores Rritannia.,
    aperuit,, circa annum 796. Quod inde colligo, quia et non sit tanlummodo in Eboraco hortus conclusus,
    dum banc epistolam scriberel, nondum provisus fue- sed etiam in Turonica emissiones paradisi. >Ex his
    rat necessariis ad docendumlibris. duo colligimus: primum, Alcuinum-Eboraci studia
    c Puerulum. Quis ille? Candidus fortassis, quem sua confecisse; alterum vero mullo evideiitius, non'
    multoties mittendis epistolis adhibuit. Lutetise Parisiorum aut in Fuldensi monasterio, sed
    . d Haec paulo aliter citat Wilhelinus Mahnesbur. in civitate Turonum ad Ligerim scholam suam ere-
    lib. i de Gest. reg. Angl., cap. 3, el lib. m de Gestis xisse, e qua deinde prodierunt totviri dbctrina insi-
    pontif.: « Dale mihi exquisitiores eruditionis schola- gnes, BAS.NAGE.
    sticse ljbellos, quales in patria habui, per lionam et
    " 210
    S09 EP-ISTOL-E.
    dam Isaiseproplietseelogium: Omnes silienlesvenite ,Vsuam honestis artibus inslruxerunt, el in Iege Domini
    ad aquas: et qui non habetis argentuni, properate, medilati sunt die ac nocte, setate fil dociior, usu tri-
    etnite, et comedite:-Venite, emite, absque argenlo, et lior, processu temporis sapientior; et velerum slu-
    absque ulla commutalionevinumet lac (Isa. LT, 1). diorum dulcissimosfructus melit. >Tn qua epistola,
    ' Ha_c
    -sunt quse-vestra- nobilissima intentio non de sapientiaelaude, et veterum studiis plura potest,
    ignorat, quomodoper omnes sanctse Scripturse pagi- cui placuerit, legere, et intelligere quanlum veieres
    raasexhortamur ad sapienliam discendam. Nil-esse in decore .sapientiseflorere studuerunt. In hanc ve-
    ad beatam vilam subliraius adipiscendam, nil ad stram Deo amabilem, et vitselaudabiJemsemper pro-
    exercitium-jucundius,nil conlra vitia fortius, nil in fieere et gaudere agnovi diligentiam; et nobilita'.em
    omni digniiate laudabilius*,eliam et secundumplri- saecularis prosapise majoTe mentis hobilitate exor-
    losojihorumdicta nil ad regendumpopulunvnecessa- " nare. In qua Dominus noster Jesus Chrislus',qui est
    rius,- nil ad componendamin optimos mores vitam virtus et sapientia Dej, te custodiat, el exaltet, et ad
    melius, quam.sapientiaedecus, et disciplinselaus et gloriam beatae et perpetuae visionis suae pervenire
    eruditionis efficacia.Unde et de laude illius sapien- b EPISTOLAXLIV.
    tissimus exclamat \AL, explanat] Salomon: Melior
    AD DAMOETAM FI LI U51.
    est sapientiacunctis preliosissimis, et omnedesidera- B
    biie ei non potest cpmparari. Hmc est quw humiles (Anno 796.)
    Prospera precatur eunti in hostem, el de amicorum
    exaltat,qumsublimeshonorat.Per illam regesregnant, doiet absentia.
    et legutnconditoresjusta decemunt. Per illam princi- Flaccus Albinus c Flavio Damoetsefilio charissimp
    pes imperant-et potentes decernunt justitiam. Beali salutem.
    gui cuslodiuntvias ejus, ei beati qui-vigilant-adfores Tusecongaudeodilectioni, et prsestalae [prsestitae]
    illius qttotidie (Prov. vm, 11 seqq.). Ad hanc omni fidei congratulor : quia sempei*ubique te fidelemiri-
    studiodiscendamTetquotidianoexerciliopossidendam veni, et benevolum erga me agnovi, sicut filium in
    exhortare, domne rex. j'uvenesquosque in palatio palrem : nec aliter inveni, nisi ut voluntas tua sein-
    excelentise vesli*a_,'"qua_enus in ea proficiant aetate per meam subsecula est volunlalem. Ideo taedium
    florida, ut ad honoiem caniliem suam perducere habet aiiimus meus de absentiafaciei luse; tamen in
    digni habeantur, et per eam ad perpetuam valeant charitate cordis niei te semper prtesenlem habeo,
    pervenirebeatiiudinem. Ego vero, secundum modum Deumquepro tua deprecor prosperilate, ut te mihi
    ihgenioli mei, apud servosvestros in his parlibus se- • in gaudium, tibique ipsi in salutem longaevisconser^
    mihare sapientiaegrana_segnes[AL, segnis] non ero, /. vare dignetur temporibus. Sed valde sollicitus sum
    memor Illius sententise: Mane scmina semen luum, &de ilinere tuse profectionisin hosleni, quia plurima
    et vespere non cesset manus. tua; quia nescis qufd solent in falibus evenire pericula rebus. Tamen qui
    tnagis oriatur, hoc an illud. Et si ulraque simut, me- juslitiam habet eundi et pro Deo decerlandi,fiduciam
    lius est (Eccle. xi, 6). potestliabere.de auxilio illius, pro cujus amore tan-
    a Mane [AL, Multa]florentibusper setatemsludiis lum subire laborem non formidat. Tu vero e iter
    seminaviinBriiaiinia. Nuncvero frigescenlesanguine luum confessioneconfirmarc.eleemosynis roborare,
    quasi vespere in Francia seminare non cess.o. Ulra- orationibus servorum Dei undique munire memento:
    que enjra, Dei gralia donante, oriri optans. Mihifra- ut angelus Domini le inter omnia adversa tueatur et
    clo corpore solaliq est sententia sancli Hieronymi, comitelur, quatenus cum securitate vadas et cum
    qiii ait inepistola (Epist. 52) ad Nepotianum:t Oihnes p.acereverlaris..
    pene 54 virtufes corooris mutantur in senibus , et §5 Ego pene, quasi orbatus filiis, remaneo domi.
    crescente sola sapientia decrescunlcselera. i Et post DamcetaSaxoniam, HomerusItaliam, f CandidusBri-
    paululum': t Senectusvero eorum qui adolescentiam tanniam recessit, Martinus e in Yicos apud S. Jodo-
    a Mane .... seminavi in Britannia. Inde aliqui _.
    ** prseliumsacramentalicoiifessionepeccataexpiet, lau-
    concludunt, Al.cuinumprsecipuas Britanniarum aca- dato priscis mililibus more, qui et apud Normannos,
    demiasperluslrasse.Ferun.tAnnalesCantahrigienses, de qhibus YVllhel.Malmesb.lib. m. Reg. Angl.; tota
    in eaacademia post Bedam docuisse~Alcuinum. Sed nocte confessioni peceatorum vacantes, mane Do-
    nihil obstat quo ininus Eboraciremanens, in toiam minico corpore communicarunt; pedites cum arcu-
    Angliamdoctrinse-lucemeffuderit. Ex eo iocoproba- bus et sagittis, etc. CANIS.
    tur-evidenlius, senem fuisseAlcuinum,- euin Turoni- f CandidusBritanniam. HuncCandidumLindisfar-
    . bus scbolam-erexit. BASNAGE. - hensis Ecclesise alumnum, Higebaldiepiscopi disci-
    fcEdit. Queroel."93, Canisii47 (Froben. 39). Lelandusde Script. Britann. ,cap. 100,
    <•Flavio Domwiw.Fuisse hunc Tirum illustrem, pulum facit
    domi mili.tisequeslrenuum, p.alet ex liafeet sequentii p; 153, ubi refert fragmenlhm epistolaeAlcuini ad
    eumdem Higebaldum, quo-Candidum tacito studio
    epistola, ubi hune in exercilu CaroliMagni, Saxones> repetit; quod vid. supra epist. 8 (nunc 9), "adLin-
    debellaturi, juri dicundo fulsse praefectumliquet es• disfarnenses. *-
    his verbis ; In diversarum auditu causarumjustilk ' " s InVitos
    resonetin ore. CANIS. apud S. Jodocum.De cella S. Jodoci a
    semper
    d De ilinere inhostem. Saxones, ut infra. Id fa- Carojo collata Alcuino, alibi diximus. Ex hoc loco
    Baluziusinnot. ad 11 Lupi abbatis Ferfaren-
    cturiicenset Mabilloniusanno 785. Praeplacetopink1 sis colligit, Yicum episl,. seu Quentavicum idem esse ac
    Pagii, qui, ' num. 22, epislolae huic annum 796 as- monasterium §,. Jodoci', vulgo , Saint-Josse-sur-
    signat. -
    "• mer. .
    Ittt tmim.confessione.Horfatur_milifemnt ant.
    2H - B. F. ALBINI SEU ALGUINIOPERUMPARS I. _ _ - ,212
    cum infirmus remansit, pro ctijus sanitaie. ul Dei A * EPISTOLA SLYI.
    depreceris clemeiiliam, obnixe flagito. De Mopso,
    qui apud S. Marlinum, sicul audisti, infirniatus est, ADDAMOETAM.
    nihil aliud audivi cerlum; nec te abeunte, missos
    Gratias agit pro dono; hortatur ad jhstitiam cuiqve
    illius vidi. Sed pene ti-islitia totus ~absorptus fui in faciendam; atque amici suspirat adventum.
    a filia mea, quse tres dies pene desperata fuit; sed'
    inodo,. donante divina misericordia, per preces ser- 1 Flavio Damcetaeviro clarissimo plurimam Albi-
    Torum Dei et eleemosynarum largitatem bene con- nuspeipetuse pacis salutem.
    solati sumus in ea, quia bene recujierata esl. Ecee De veslra valde gaudeo prosperitate, et de munere
    qualibus pater fuus agitatus csl fluclibus ! Tu, fiU cliaritatis veatrse multuin gavisus sum , tot agens
    charissime, cum tuse reverentioe commilitonihus gralias quot dentes in dono numeravi. s Mirum ani-
    jiro eo intercedere salage, qualenus spirilus conso- mal, duo habens capita et dentes vx., non elephan-
    lationis hos ejus aniini motusHranquilla pace eom- tinae magnitndinls, sed eburnese pulchritudinis. Nec
    ponere dignetur ; et David dilectum suum, et vos ego hujus bestise teri*itus liorrore, sed delectatus
    omnes victores cum gaudio reducat in palriam. aspectu. Necme frendentibus illa morderfetdenfibus
    .rElernsepatrise civem te faciat^ divina clementia, di- B timui, sed blanda adulatione capilis mei pjacare ca-
    lectissime fili. pillos adrisi. Nec ferocitatcm in denlibus intell. xi,
    J>EPISTOLA XLY. sed-charitatemnn mittente dilexi, quam semper fide-
    liter in illo probavi. Sed quantum gaudeo in amori&
    0 AD RICULFUM ARCIIIEPISCOrUM MAGENSIS CIVITATISdulcedine, tantum doleo h in absentise longinquitatei
    COGNOMEKTO DAMOETAM.
    Noluissemtanto tempore ab invicem separari, quos
    JDe absentia amicorum tristatur; et ad wlernorum ejusdem charitatis dulcissimacolligant vineula. Quid
    atnoremhortatur. faciam, nisi lacrymis sequar amicum, donc reveniat^
    "Probalissimo amico Damoeta.Albinus salutem. quem animus optal habere prsesentem:
    Nimium mihi longum videtur tempus, quod luse 0 fili cbarissime ! inter occupationes saeculi noii
    dilectionis faciem non vidi, verba nqn audivi. Et tan- obliviscare tui; sed dum corpus epulis pascilur,
    tum ex prsesentiatui gaudebat animus, quantum d in arajtia eleemosynisreficiatui'. Et dum fatigata ex iti-
    absentia conlristatur. Quld faciet mens, -nisi lugeat, nere meml)ra quiete refocillantur, mens in Deo ora -
    dum paucos habet amicos?Proh dolbr! sed illi sem- lionibus roborelhr: et in diversarum auiiitu causa-
    •
    per (pene) absentes. Tamen qiiod valeo faciam, te (p rum jusfitia semper resonet in ore, et ex intimo cor-
    memorans apud Dominum,-tibi prospera semper il- dis affecluiriiserorumprocedat [Al., provenial] con-
    lius concedere clementiam deprecans, cujus dile- soialio, el spes _.quitalis non fallal advenientes, nec
    ctione tuum semper impleatur pectus, Hscsunt verse pielatis desint suffragia confugientibus ad vos, quia
    divitise, quaenunquam decipiunl habentem, g@ nec pietas in pauperes gesla aeterna remuneralur beati-
    in ipsa morte amittuntur , sed j)lus abundant, dum tudine. Hsec,fili mi, faciens fioreas in omni virtutum
    cernilur quod amalur. Inler temporalia et seterna decore, et le, quocunque vadas, divina comifetur
    lioc inlerest [quod temporale] aliquid plus diligilur protectio, euntemque ubique deducat jnospere, ac
    antequam babeatur, vilescit autem cum advenerit. redeuntem-cum omni prosperitate citius reducat
    aEiernum autem ardentius diligiiur adeptum quam ad nos, ul gaudeat amor palris in filio, et laudetur
    desideratum. Ideo plus amemusaeterna quam lempo- Deus ubique, qui suos famulos sibimet invicem prse-
    rstlia, ut in seternitate beate et feliciter vivere me- sentabit ovantes. Yigeas, valeas, et floreas, dulcis-
    reamur. Yaleto in srecula. sime Damdeta,

    a Filia mea. Qusenamhsec, pro cujus valeludine 'Q c Edit. Quercet. 68, Canis. 41 (Froben. 41). - -
    tot preccs, lot eleemosyna;, tanta sollicitudo ? Ausim f Vifo clarissimo. Hsec verba et qiisesequuntnr
    dicere, esse Liutgardem Caroli Magniuxorem, quam -deerant in cod. Sanct-GaJIensiapud Canisium.
    alibi filiamsuam vocal Alcuinus. CANIS.
    iEdit. Quercet. 41, Canis. 50 (Froben. 40). Col- §7 s Mirumanhnal. Ita joeari hic placuit Alcuino
    lata cum cod. ms. Salisb. de peciine a Damoefasibi donato, quod caput ani-
    c Apud Canisium, et in Salisb. cod. deesl illa in- ihalis praeferebat. Huc perlinet carmen 219 -edit.
    scriptio : Ad Br.culfumarchiepiscopum,etc. Querce^ Quercet., quod cum hac epistola connexum fuisse
    tanus illam in cod. Petavino repereril;' nihil tameri videtur, el ila sonal:
    probfit, ait Basnagius, illum Dainoetamfuisse episco- Bcslianamsuliitonostrassubrepseratirdes
    ; quin imo ex epistola superiori cl sequenti ln qua . . . fuitcapilummirandaduoruni,
    - purn
    cohjicias polius fuisse virum-sascularem, qui jus in- (Jusemaxillalameiipariter.«oiiiiiiixerat una,
    ler mililes in Saxonia summa cum aequitate dice- fiis lernisdecies sed denlibusliorrnililla.
    hat... Esca fuitcresr.ensiilisde corporevivo,
    &In absentiacontristalur. Haec el sequentia con- Neccaro, uecfruges,fructusnec vinafjibelituni
    Demiliusedebat,patulonontabuitorc.
    cordant cum epist. priori, ubi conqueritur quodpene Scis, meus, qusesithsechestia talis.
    fJainffiia
    orbalus filiis domi solus relicius sit, ut adeo idem sit
    liic el ille Damoeta,vir nempe ssecularis, non episco- ii In absentimlonginquitaie.In expedilione nempe
    pus. Saxouica, de qua supra in Epist. 59 (nunc44).
    S_3 EP1ST0L_E. "-
    -_ _2H
    * EPISTOLA XLYII. A Fideliler voluntati -tuffisemper jilacere cupieus,
    •AOh OFFAM-REGEM MERCIOHUH. huhc ineum- charissimum filium ad -vosremisi "sicut
    ,(AnnoJ96.) u't eum bonorifice habeatis, donfec
    Nunliat Carolum genti Norihanumbrorum iratum' ob petisli, deprecans
    necem regis Ethelredi. ad TOS,Tolente Deo,-Teniam : nec eum siirile otio-
    Sclat venefanda dilectio vestra quod domnus rex -sum Tagare, nec ebiletaii servire; sed prsevidete
    Carolus amabiliter et fideliter ssepe locutus est ihe- ei discipulos, et praecipientes praecipite, ul dili- .
    eum de vobis, el in eo habelis fidelissimum amicum. genter doceat; Scio quod bene dicit, et ulinam
    Ideo et vestrse dilectioni digna dirigit munera et pei. beneproficiat! quia discipulorum nieorum profectus,
    episcopales sedes regni vestri. Similiter Ethelredo regi merces esl mihi apud Deum.'.Et valde mihi jilacet,
    etadsuasepiscoporumsedes ° dona direxit. Sea heu! quod tantam habetis intentionem lectionis, ut Iuriien
    modo
    prdh doloridonisdaiisetepistolisin manuslmissorhm, ' sapientise luceat inregno vestro, quod multis
    .
    siipervenitlrislislegatio per missos, quide Sebtia per exsfinguitur in locis. Yos estis decus Britanriise, tuba
    * vbs reversi sunt, de infidelifate gentis et d nece re- praedicalionis. gladius confra hostes, scuturn contra
    gis. Tta Carolus, retracta donbrum largitate, in tan- inimicos. Habete Deum semperanfe bculos, facite
    lum iralus est confra genlem illam, ul ait, perfidam justitiam, amate misericordiam : quia qui ignoscit,
    - ..t " igcioscitur ei (Matth. vi, 14). Discite diligefe mari-
    perveisam, iel homicidam dominorum suorum,
    -pejorem earii paganis existimans : ef nisi ego inler- dataDei Christi, ul benedielib illius in omnibonitate
    cessor essem j)i*oea, quidquid eis boni abstraheres et prosperitsitevos'yestiosque nepotes consequalur in
    potuissei el mali maciiinari, jam fecisset.' aeternum. Divina te tuumque fegnum j.oelesti bene
    -e EPISTOLA SLYIII.' dictione cbmitetur gratia, domine exeeUentissime.
    ADOFFAM BEGEM MEECIOBUM. '
    59 i EPISTOLA L.
    In palriam (Angliam) -reverti volens retrahitur ob ADECGFEIDCM F.EGEMMEECIOEUM.
    perjuria et vastationem gentis. Exhortatur ad virtutem.
    . Ego paratus eram cum muneribus Garoli regis a_ • humilis levita Alcui-
    Nol.ilissimojuveniJ Ecgfrido
    -vos veriire, et ad palriam reverli; sed melius mihiL nus salutem.
    . visum est propterpacem gentis mesein peregrina- • Quia sciebam le bonse indolis et summse nobilifa-
    .tione- remanere, nesciens quid fecissem inter eos, lis a dolescenlem tibi dirigere
    ' exhqrtatorias praesumpsi
    inter quos nullus securus esse, vel in salubri consilio lilteras. Non
    qhod tibi aliquid desit asapientissimis
    pfoficefe potest. Ecce{Jo.ca sanctaa paganis vastata, et optimis parentibus admonilionis necessarise, quo-
    altariaperjuriis foedata,monasteria adulteriis viblata, rum honestatis exempla popujo prsedicamenta sunt
    lerra sanguine dominorum etprincipumfcBdata. salutis; sed ul mesedilectionisin te osienderem fide-_
    .s EPISTOLA __I_I__. Htatem, cupiens le proficerein Deo, virtutumque flor
    t
    AD OFFAM REGEM MERCIOEUM. „ -
    - ribus ornari, et ciinclis Angloruni populis prodesse
    (Anrioincerto.)
    : in prosperitate. Ecce qiiani nobilissimis nalus es pa-
    "Discipulumad pelitiohemregis in Angliamremittit, qui
    ibi in scholis dbceat. Hortaiur ad regias virluies. rentibiis, quam riiagna enutritus cura.- Noli moribus
    _Domino excellentissimoOffanofegi, huriiilis levita esse-degener, qui nalivitate generosus existis. Disce
    ~
    Alcuinus salutem. - . . diligenter illorum exempla, a patre auctoritalem, k a
    . aHoc et sequens fragmentum ejusdem, utputo, borto nostro abbatiali repertum, et in meo nummo--
    epistolae, recenset Malmesb.lib. 1Reg. Angl., cap.-3. phylacio servatum. Nullus dulrito quin hic ejnsdem
    In edit. Quercet., p. 1667 et 1668. . Oife regis bustum exhibeatur, ad queuiAlcuinus has
    1 Ad Offam regem, etc. Fuit Offa.rex Merciorum familiares scripsii epistolas. Quid sibi velinl litter-sin
    potenlissimus, regnumque tenuit ab anno 736 us- postica parte hummi excusse, aliasye ad nummilRijus
    que ad annum 796 quo obiit v_i.Kal.Aug., ut scribit aut rei monetariae Anglorum medii sevi majorem nq-
    Hovfedenus,pag. 406. . tifiam pertinentia, efuditi Brilarini decernant.
    •'-Dona direxit. Qusenamilla dona.fueririt,cogribsces
    ex epistola Caroli'-Magni ad eumdem OiTamregem,
    quamin appendiceexhibebimus, edit. Quercet.p.1670.
    r d De nece regis. Elhelredi nimirum- regis Northa-
    Bumbrorum, quem sui inlei*fecerunt xiv Kal. Maii
    anno 796. Dala ergo hsec epistola post-diero 18 Apri-
    lis ejusdem anni.
    gg e"Hoc alterum fragmentum est epistolse ad i Edil. Quercet. 48 exms. collata cum cod. SalisJo.
    - Offama Malmesb. loc. cit. relatum, edit. Quercet. {Frohen. 45).
    1667. i Ecgfrido. Filio Offse regis Merciorum, de quo
    pag.f Loca sancla a paganis vastata, etc. Annis nimi- Alfordus ad annum 787, num. 56: « Eodem aniio,
    rum superioribiis. Yide episl.8(niuic9)adLiiidisfar- quo iiabita In Merciis synodus, Offa filium snum
    -nenses, et sequentes. Ecgfridum regem coronari voluit, prsesfente,opinor,
    BEdit. Quercet.' 38 ex ms. (Froben. 44). Quo anno _Patrum conventu; ut disceret pareiite vivo scep;rum
    data sit ineerturii, jungendam tamen commode cen- tractare. »'Scriptam essehancepistolam anleobUum
    suimus aliis ad Offam epistolis. parentum, cqntextusloquitur; quovero anno, incer-
    '' k Offano regi. Offanus el Offa idem riomen, ut tum. Successit patri iu regnum anno 796 et eodem
    Beda et Bedanus, Columhael Coliimbanus, Thega et: _ etiam anno -.sseva mors vernanlis setatis fiorerii
    Tliegaiius. Non possum mihi temperare quin hoc loco messuit; nam quinlp ab inito roagistratu iriense na-
    -eruditorum curiositati-exbibeam nummum afgen- turse concessit, . ut habel Malinesb.
    leum rarissimum rejis Offse, ab annis aliquol in --k"*
    A matre vietalem. t Iliec communiter Zuei_dridBi
    215 . B. F. ALBINI SED ALCUINl OPERUMPARS I. 216
    matre pietatem. Ab illo regeie pojmluni-perjusli- ,A faetisofferrevoluisset, haberet convenientesinterces-
    tiam, ab ista compati miseris per misericordiam; ab -siones suaavoluntati, Arbitror vos meliushsec omnia
    utroque Christiansereligionis devotionem, oraliontim vel insacramentis vestris cohseripla, velin consue-
    instanti-_m, eleemosyiarum largitatem, et totiusvitse "tudinequotidianaliabere.. Tamen ne inohedifensve-
    sobjjelajem. Tubaoilus senectutis illorum esto, hu- strse essem dilection.i,scripsi, quodnos inconsuetu-
    niiliter illorum obediens prseceptis; quatenusillorum dine habemus, et vohis proficuum esse putavi, obse-
    te benedictio consequatur in aeternum., Nam juxta crans ul mei nominismemoriam habealis, veTinter
    Salomonem, benedielio parenlumfiliosexaltal(.E'i.c.i. has, vel inter alias vestraesancfitatis intercessionesr.
    ,Iii, 11). Item idemait: Filius sapiens glaria estpa- Ut vere faleor, multam habeo fiduciain in yestris
    tris. (Prov. x, I).- Noli Iuxurise subditus esse , sed sanctis orationibus ad promerendam misericordiani
    Deo: quia caslum corpusel.animam vitiis nori macu- Domininostri Jesu Christi, qui vos custodiat etin-omni
    iatam Spiiitus inhabitat sanclus.-Non decet te-rustl- bonitate proficferefaciat, et orationes vestras ex.arw^
    cum esse moribus, vel verbis Iasciviosum, qui nalus dire dignetur vel pro vivorum salute, vel pro mo,-
    es in solio regni. Temperantia et honestas vilae le rienlium profectu. Vosvero, viri fratres! in unitafe
    amabilem et faudabilem cunctis efficiet populis. In- charitatis firmiler permanete, et in humilitatis obe--
    cipe bona promereri conversatione, Deum ubique B dienlia solerter assistite. Isle est honor vester eoranr
    liaberc protectorem., Ex illius enjm misericordia tna Iiominibus; ista est via vestra ad regnum Dei. In his
    consistit prosperitas. Si illum toto corde amaveris, enim mercedem a Deo sperare debelis;. ad hos enim
    et illius tota intentiorie leipsum sul_riideris~voluntali, sanctissimos tramites, senioresjqui sunt, juniores~de-
    exaltabitteinregnopraesenli, et in futuro glorianijtibi ducant.- Corripite eos in spiritu mansuetudinis, et
    concedet sempilernam. Divina te in omni boniiate bona illis pra_beteexemjila, ut vestris. sanciissimis
    pietas florere faciaf, fili charissiriife! vestigiis inhaerentes vitam vobiscum in Christo sem-
    * EPISTOLA LI. piternam habere mereantur. Saeculumquod- sprevi-
    ADMONACHOS VEDASTINOS. stis, nolile quserere, scepiuscumProjiheta decantan-
    (Circa annum 796.) tes: Inclina eor meum hiteslimonia tua, et.nonht
    Versus etmissas aliquot mitlit; illorum se orationibus avgriliam (Psal. cxvm, 56). Radix enim oinnium
    commendat, et ad virlutes religiosas hortalur. malorum cupiditas est. Melius est eiiim Deum ha-
    Charissimis in Christo fratribus humilis levita Al- ~berein coide, quam nummos in sacculo. Lectionis
    hinus salutem.. sacrse studia inter Jabores-obedienti.-veslrse diligen-
    Sicut damini abhatis, vestraque suavisfima chari- ._ tissime exercete; ita utvel bpus, vel libellus in mani-'
    tas demandavit, iversusper singiilos tifulos ecele- ~~hus semper videatur vestris, quia in libris sanctis,
    siarum et altaria singula dictayimus, et utinam lain Deus loquitur ad homiriem, _et in.orationibus suis
    rationabiliter quam libenler; quia vestrse sanctitalis homo loquitur ad Deum. Qtiid dulcius debet esse
    jussio compellit citato dictare sermone; tamenyesfcra quam Deum audire loqueritem? ln his enim et sola-
    pietasdefendat, quaenostra humilitas obedienter exa- tia peccator, et gaudia benefactor inveniet. SIcuX
    ravit. o Missas quoque aliquasde nostro tuli Missale lux laetificatoculos, italectiocorda. Cusfodiam oris
    ad 60 quotidiana et ecclesiasticae consuetudiais of- diligenter observafe: verba quse ad asdificationem
    iicia. Primo in honore summae Trinitatis, deinde ad audienlibus faciant semperproferte, quia aliorum sa-
    sauctorum intercessiones deprecandas, etiam et an- lusvestra estretributio. Laus Domini sempersonctin
    g°lorumsuffragiapostulanda, qusemultum necessaria ore vestro dicente Projihela: Benedicam Dominum
    -sunt in bac peregrinalione laborantilnis. -Postea t_.-o_n.i_ tempore,semper laus in efus inpremeo {Psal.
    sanclaeDei genilricis seniperque virginis Marise mis- xxxni, 2).- Et-iterum : Sacrificium laudis Jionorifi-
    sam superaddidimus p_erdiesali.quot, si cuiplacuerit, "cabit,illic iier, quo o&lehdamilli saltitare Dei (Psal.
    decantandam; necnon et sanctiYedasti Patris vestri xnx, 25). Necdummihi, charissimi fratres, occurrit
    et d protectoris nostri dictavimus missam, quatenus , tempus dicfandi e homiliarem admonitionem, sed
    illius familiaris advocatio sempiternum suis famulan- yita comite, Spiritu sancto inspirante, uon ero imme-
    tibus afferret solatium. Pro peccatis quoque et elee- mor pelitionis veslrae et promissionis mese. Divina
    mosynamfacienlibus.adjunximus orationes, quatenus vos clementia in omni bonilate florere et proficere
    sj quis velpro suis negligentiis vel proaliorum beue- faciat, fratres charissimi. Amen f!
    ab auetoribus appellatur, quae, siMatthaeum_?arisien- tom. II ubi etiam.vid. prseviam admonitionem. .
    sem audimus,-,CarotoMagnoaffinisfuil, etDridaprius d Protectoris noslri. Alcuinus hoc ex loco affectus
    dicta, quam in Brilanniam A*enisset... . Sed pietas maxime fuisse videtur.sanctoYedasto, cujus Yitam
    ejus eratgeneris feminini, el potentiam nacta dege- -eliam ad petilionem Radonis abbatis conscripsit
    neravit statim injd, quod impietas dicitur. » Alford. circa annum 796 Mabill.loc. cil. Quo.eliam tempore
    loc. cit. num. 38. prqbabile est, eum tilulos in ecclesiavedastina inscri-
    a Edila a Marlene et Durando tom. I. Yet- Script; bendos dictasse. MAETENE.
    el Mqn.ampl. coll. pag. 49-31, ex ms.Yedastino 800 e Homiliarem admonitionem. Promissum implevit
    aniiorum. Data circa annum 796 quo Rado alibatia Alcuinus in Homilia, seu adhortatione ad imitandas
    sancti Yedasli donatus est. MabiU.lib. xxvi, Annal, virtulessancti Yedasti, quam dabimus irifra suoloco.
    num. 50. . f In codice, quo usus est Martene, sequebantur .
    h Yersiis. Exstant hi versus fom. II, a num. 41-66. versus in ecclesia sancti Yedasti scribendi, qui editi
    .« Missas. Inlellige Librura Sacramentorum; infra sunt tom. U, rnum. 41.
    > "
    217 EP1ST0L_E. '. 21.8"
    - 61 " EPISTOLA Ln. & et quihus ante eos vival exemplis. Sicut et filii,.et
    A.DERATEESINECCLESIA SANCTI LIUDGARH EPISCOPI. grex, qua devotionepaternis obtemperanljussis, ,om-
    (Anno 796.) nium judici ralionem reddituri erunt. '
    Exc: satse, quod ad ipsos non venerit; hortatur
    ~ ad vir- Igilur pacem et concordiam_exintimo cordis af-
    lutes monachis convenientes. fectu inter vos habele. Quia nihil sine pace-Deo pla-
    Yenerabilibusin Christo Fratribus h in Ecclesiasan- cet, nec mtmus ad aram. Unusquisque alium, juxta
    -cli Liudgarii episcopi servientibus, Alcuinus devOtus Aposlolum,honorepr_eveniat(Rom.xn, 10). Seniores
    • veslri profectus in Christo salutem. in spiritu mansueludinis, quasi filios admoneanl ado-
    Desiderabilem vestrse bealiludinis salutationem, lescentes (I Petr. v).-Sed et iUi Patrum praecepla,
    quam-meseparvitatis aurlbus fidelis frater Odilleoz; quasl' divinitus dicta, cum omui huinilitate perfi-
    atlulit, gratiosissimb suscepi animo, valde desiderans ciarit :_,servantes in fimore Dei proprii castitalem
    iri veslrae sapctitatis oratianibus, in hujus prbcellosse corporis, ut Spiritus sanclus habiiare dignetur in
    vito., navigio adjuvari; quatenus jiiisslma Salvatoris eis, dicente Apostolo : Templum Dei sanctum est,
    nostri gubernatione ad portum perpetuaequielis, vo- quodestis vos (I Cor. m, 17). Et in sanctarum Scri-
    bis intercedentibus, pervenire mferear.c Quod ad vos . pturarum lectione studiosi estote, ut possitis alter-
    non vcniebam, non alicujus (Deus.lestis esl) despe- " utrum sedificareet consolari : quia qui nori vult in
    ctionis causa feci; sed ne scandalum religioni_[A/., juventute discere, iri senectute scire non poterit. Et
    regioni] veslrsc meae inordinatse conversationis vita' sicut sseculi avarus' quotidie sibi divitias augere
    generaret; cupiens sediftcare,non destruere (Eccli. studel,"sic servus Dei sapientisegazas in sui pectoris
    xxxiy, 28); congregafe, non spargere. Nulla est ovi- saccos quolidie cohgregare studeat, ut sit scriba in
    . bus Cliristi maj'ordamnatio, quam pastor errabundus Ecclesia"Deidoctus, proferens.de ihesauro cordis nova
    ei seductbr. Qui perdevia orbitat, quomodqsequens et veteracbnservis suis coelestisscientisedona (Matth:
    viator viam incedit regiam? Nonne haslile aciem xiu, 52), quatenus juxta Dahieiis jirophetiam eru-
    Iancesesequitur in ictu T diens multos. sicut firmamentum stellis ornatum in
    Yo.sverq, fratres charissimi, totis viribus sancto- perpetua fulgeat beatitu$ne (Dan. xn, ?).
    rum Patrum sequimini exempla, illorumqiie unani- - Non me, obseero, prsesumptuosumsestimate, fra-
    miter obedieritiaepedibus [Edit., precibus] intrate tres, pro hujus-admonilionis chartula. Sed qubd cha-
    vestigia. Chariias, obedientia,'ethuniilitas monachis rilaiis lingua dictavi, vos humiliiatis perlegite ocu-
    ccelij'anuasaperient. Nonilla charitas, qusein d pleno lis, meamque fragililatem.orationum auxilio vestra-
    polatur calice, sed illaquse in pectore sine simula- p rtim roborate, ut Dei donante clementia peccatorum
    lione versatur fralerno : non suaqusercns, sed quse meoruin merear accipere veniam, ac vobiscum desi--
    alterius sunf (1 Cor. xiu, S)"; omnibus prodesse non derabilem audire voeem :, VenitebenedictiPalris niei,
    '
    sibi placuisse quaerens. Non illa humilitas tantum percipite regnutn, quod vobis paratum est ab origine
    quaein capitis inclinalione foris ostehditrir, sed illa mundi (Mtttlh. xxv, 54).-
    quaein cordis consideratione anle conspectum summi EPISTOLA XIH.
    c
    judieisoninibus se inferierem csse judicat'. Quid de Laudat illorumADFRATEES C0RBE1ENSES.
    bonam conversalionema se olim ex-
    obedienlia loquor \Mab., loquar],duin totamona- Commendatse illorum oralionibus,et horla-
    chorum vita in simplicifate consislit obedienlise? v. - pertam. taiiir ad virlulis studium:
    Pater verri et pastor Deorationem rfeddetquidjubeal Sarictissimis in Christo fratribus, sub protectione
    «Edit. Quercet. 64. Canis. 22, Froben. S2. men adversari videtur ipsa hujUs epistolse sequens
    '^02Ecclesia sanctiLiudgarii. Cani-
    Leqdegariilegit iuscriptio -:-Fratribus sub proiediorie beali Leodegari
    sius, quod ipse de Auguslodunensibus,cujus ecclesiae episcopiDeo servienlibus.Corbeiasi quidem utraque,
    sanctus Leodegarius episcopus fuerat; J_labillonius vetus et nova aliorum sanciorum patrocinio dedicata,
    vero de Morbacensibus monaehis, quorum basilica fuerat; illa quidem sancfi Petr.i-apostoli prout ad'
    sanclo Leodegario nuncupata esl, interpretaturlib.
    " >" epist. 191 notavimus; hsec vero initio saiicti Ste-
    xxvi~ Annal. Bened-.p. 321.. rVphaniprotoniarlyris; tum sancfj Yili martyris Prae-
    Qttod ad vos rion veniebam. Si epistola ad Mur- cedentis epistolseinscriptio : Ad fratres in ecclesia
    bacenses scripta est, ut censet Mabillonius,credam, sancti Liudgarii 'seu Leodegarii episcepi, Mablllonii)
    Alcuiuunflioc loco se excusare, quod ad eos ea occa- judice, intelligenda est rie monacliis Morbaccnsibus
    sione non inviserit, dum anno 796 in Alsatiam veriit, in Alsatia. Illud enirnmonaslerium circa annum 727
    ubi res aliquas, forle non longe a monasterio Murba- - a sancto Pirminio conditumest, et quidem honoribus
    censi, hal.ebat, ul patet ex epist. 3S ad Arnonem, sancli Leodegarii propterea dicatum, quod Eberhar-
    quamvis Alcuiuus alio etiam tempore illuc veiiire dus comes, loci fundalor, hunc sanctum ex maierna ,
    poluerit. linea propinquilate attinebat. Avinm quippe babiiit
    d
    . Pleno potatur calice..AUudit,inquit Mabillonius, Bereswindam, Sigradse Leodcgarii genitricis -soro-
    ad mores Germanicos. Canisius vero ait Alcuinum rem. Ejusdem quoque sancti mariyris caput-ah ipsa
    alludere ad illtim morem,'quo nomine et amore san- monasterii origine ibidem depbsitum est, alque etiam .
    ctorum, benedictionisadipisceridseergo, bibebant. De nunc asservatur; quapropler el_si inilio prsefatum -
    quo auctor lib, De miraculis sancti Udaltici cap. 10. moriaslerium in honorem quqque sanctae Dei geni-
    Adde Arnoldi Yohburgensis narrationem de Olfone - tricis Marise, sanctique Micbaelis archangeli con-
    Magno lib. de miraculis sancti Emnierami. Contra slructum fuerit, lapsu tamen temporis caeteris loci
    abusum ejus rei etiam in maxime dissitis a Germariia paironisprselalus est sanctus Leodegarius, utex di-
    regionibus Jegatur sancti Aug. Serm. 232, de temp. plomatibus Caroli Magni et Lotharii Augustiproha
    * Ad fratres Corbeienses..Ita quidem exprimitur Mabiil.Iibr. 'xx Annal., pag. 77. 3
    hnjiisepistote titulus in cod. ms. Harleiano,' cui la-
    '
    219 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS I. 220.
    beati Lcodegari episcopi Deo servienlibus, Alcuinus A . Rogo vos per charitatis fidem, ut fideliter et sa-
    .salulem. pienler in electiohe poutificis faciatis, si necesse sil,
    Olim a magistri mei vestigia secutus veslrse con- electionem fieri c antequam veniam. Iterum iteruni-
    gregalionis laudabilem conversationem videbam et . que obtestor vos per nomen Domini nostri Jesu Chri-
    amabam, meque ipsum inter vos esse desiderabam, sti, ut nullatenus aliquem sinatis per simoniacam
    quasi unus ex vobis. Unde deprccor, cbarissimi fra- hseresim episcopatumacquirere, quia omnino perdi-
    tres! vestram piissimanf dilectionem, ut digneminl lio gentis est, si fiet. Et esl hseresis pessima, si-
    me in sanclis orationibus vestris fratrem habere, moniaca videlicel, quam sancfus Petrus aeferno ana-
    quasi unum ex vobis, ut vestrae sauclitalis inferces- themate damnavit (Act. vm, 1_, 20, seg.). Qui Tendil
    sione peccatorum meorum merear a Deo Jesu indul- episcopatum, aurum accipiet, sed et regnuni Dei
    gentiam accipere, qui est salus el bealitudo omnium perdet. ,
    in se sperantium; quem vos in sancta religione re- Hucusque sanctaEboracensis ecclesia in electione
    gularis. vltie semper honorate, et amate, quatenus sua inviolala permansit. Yidete ne in diebus veslris
    dignam in vobis, sicut certissime credimus, raansio- maculelur. Si illa, quod absit, auclorifafein amittit
    nem sibi inveniat. Quid HUcongregationi prosperita- ecclesiasticam, limeone vos regiium amittatis seler-
    tis deesse poterit, uLi ilie est in medio, qui ait: Ubi B num. Judas vendidit sponsum, id est, Chrislum. Qui.
    sunt duo vel tres congregqtiin nominemeo, ibi sumin autem vendil sponsam, id esl, Ecclesiam, cjusdem
    medio eorutn (Maith. XXVIII,20). criminis reus est: quia Christus et Ecclesia unum
    ,Pacem semper babele veram in chantate sanela; corpus sunt, Apostolo leste (Ephes. v, 25). Yenditor
    et obedientiam sine murmuralione, et humilitatem vero neeesse esi extra Ecclesiam sit; at qui exlra
    sine simulatione, quaesunt maxime monachicoevitae Ecelesiani esl, ubi eril, nisi cum diabolo in seferna
    Tirtutes, el Spiritui sanclo amabiles ad habilandum perdilione? Nolife meluere veriiafem vobis dicentem
    in eis : atque erudite pueros et adolescentulos ve- audisse. Hocenim quod dico, libri Spiritu sancto pro-
    stros, cum omni diligenlia, in castitate etsanetilate, lati lesfantur. Opfo enim vos immaculatqs in con--
    el disciplina ecclesiastica, ut digni habeantur veslrum spe.cluDei esse, et in hoc sseculofeliciter regnare, et
    post vos tenere locum, et provobis sanclis orationi- in perpetuo gaudere cum Christo. Yivite et yalete fe-^
    bus, Deoqueacceptabilibus assidua consueludine in- lices in Chrislo.
    tercedere. @3 d/EPISTOLA LY_
    Dominus Deus qui vos in ovile sanclitatis congre- AD QUEMDAM.
    gavit, ipse numerum vestrum augere dignetur, et a Q (Anno 796, mense Augusto.)
    dextris sibi in die judicii slare concedat, ad audien- vt ecclesiam, dtim novus cpiscopus.eiiqendus
    dam amabilem senfentiam, qua dicfurus erit san- Bogat esl, ab omni violentia defendal, diesque wiemos
    cfis suis : Yenite benedicti-Patris mei, percipite re- in mente habeat.
    gnum, quod vobis paratum est ab origine mundi Domino omnium dilectissimo setfernam iu Clirk
    (Matih. XXT,34). slo salutem.
    t EPISTOLA LIY, - Audiens ab e Eanbaldo famulo vesfro optatae-
    ADDILECTISSIMOS ASIICOS EBORACENSES.
    (Annb 796, mense Augusto.) prosperilatis veslrae sospitatem, valde me gavisum
    Hortatur, ut in eleclioneepiscopisimoniacam labem faleor; quia charilas et fides quse olini in pectore
    - evitent. noslro habilare co_pit, nunquam recedere poterit.
    Dilectissimis amicis salutem. Etquanto plustempus remunerationis appropinquat,.
    a Olim magislri mei vestigiasecutiis.Duos Alcuinus ad ipsum directus fueral. . De hoc quoque itinere
    Eboraci magistros habuit, Egliertuin el -Elberlum, ante annum 780 suscepto, .inlelligendum exisiimo,
    prout in prafalione generali decJaravinms. De Eg- quod de seipso narrat Alcuinusin epist.101, se nempe
    berto non constat quod aliquando in Galliam vel Al- adolescenlem Romam perrexisse, el aliquantos "dies "
    saiiam, ubi Morhacense monasterium situm esl, ve- in Papia Tegali civitafe demoralum, dispulationi Julii
    neril; de _-Elbertovero, qui ab Eglierto episcopo D 1 Judsei cum Petro magisfro interfuisse.
    antecessore suo scholisEboracensibusprsefectusfuit, i Edit. Quercet. 88 ex ms. (Froben. 48.) Dafa est
    narralur quod amplioris doctrinse avidus exteras re- ad fratres Eboracensis ecclesise,tunc pastbre suo va-
    giones scienliaeamore peragraverit, si quid forle Ii- canlis, nempe anno 796 quo iv Kal. Aug. obiit Ean.
    brorum, aut riovaeerudilionis invenirel et reportaret; baldns senior, cui junior successil (Rogerus Hoved.
    Romam quoque profeclus a regibus summisque viris hoc anno).
    Jionorificeacceplus, et tanlum non reicntus fuit, elc. c Antequam veniam. Yocatus ergo Aleuinus tan-
    Mabill. lib. xxiv Annal.,pag. 211, n.uni. 12. Auctor quam membruni illius ecclesise, ut novse electioni
    quoque poematis De episcopis Eboraccnsibus, quem adessel, sed prohibifus esl ne venirel, oi) morbum
    ipsum Alcuinum esse credimus, vers. 1S2S, testaiur febrilem et regis moram in Saxonia, ut legitur in
    Alcuinum patri ac magistro suo -Elberto semper ad- epistolasequenli.
    liaesisse : - - d Edit. Quercet.-S2, Canis. 30 (Froben. _9). Scri-
    Tradiditast aliicharassuper omniag3zas Ji.faad amicum, episcopum forte, aut potestate ali-
    T-ibroruinnato, Palri qui_empei-adfia.sil. qua sseculari pollentem, qui possit electionem no-
    vam episcopi (Eboracensis pulo,) contra omnem
    Credam igitur Alcuinum lunc quoque niagistrum violentiam tueri.
    suum in itinere fuisse comitaium;-eteadem occasione B Ab Eanbaldo. Hic Eanbaldus idcm fortassis esl,
    in notitiam venisse Caroli Magni.,'«fjui, teste Yifse quem Epist. 7 (ntincO)vocarpresliyleiuin, acpaulo
    scriptore, noverat eum, quia blim a magistro sub post electus fuit episcopus Eboracensis ecclesia...
    ' ' 222
    <B\ - _- . KPISTOL-JL.
    tanlo magis observare debebit: ut qui prius trans- A filii mei cliarissimi exaltatione gauderejo, et aliquem
    ierit a.sseculo, amicum sini senliat reliquisse in sae- ego ultimus Ecclesise vernaculus, ejus donante gra-
    cqlo. Mevero filium tuum febrium acerbitas et a re- tia qui est omnium bonorum largitor, erudirem ex
    gis lardatio in Saxonia retinuit, ut ad vos venire filiismeis qui dignus haberetur Q4 dispensator esse
    non poluerini, sicut desideravi/ Concedat mihi cle- mysleriorum Christi (I Cor. iv, 1), tt laborare vi-'
    mentia- diviria faciem tuam in lsetitia videre,, ante- ce mea in Ecclesia, ubi ego nutritus el eruditus fue-
    quani moriar. Opto et obsecro, ut in ea te honoris fam, el praeesse thesauris sapientise, in quibus me
    f
    dignilate,- si fieri possit, inveniam, inqua tepergens magister meus dilectus Helbrechtus archiepisco-
    videbam. Tamen, si aliud aliquid tuo placeat aniT pus B hseredem' reliquit. Nunc yero mihi omni in-
    mo, rogo ut nullam violentiam super ecclesiam Chri- tentione precanda est diyina clementia, .ut mihi
    sti fieri ullatenus _permittas ; sed fratres b. libera superstes sit in hac vita, qui mihi. solatio -semper
    elec.ione -iriTimore Dei summi, optimum Deo do- fuit in sua obedientia : non quod mortem meam
    nante eligant. Quia in sanctis canonibus terribile optarevelim, sed.utyita illiusprolongelur. Non enim
    anathema legitur super omnes, qui violentiam ali- filii patribus, sed patres filiis baefeditare debent].
    "
    quara inferunt super ecclesiam Christi. Scito te Ecce, charissime lili! omnia perDeum habes, quse
    semper dilexisse familiam nostrain, et plurima illis B sperafe potuit homo, eliani et_plus quam nostra
    Jbona fecisse. "Sednunc maxime indigemns, ut bene parvifas [AL, pravitas]- sperare auderet. Modoyerb
    illis aganius.; ut ubi nobis rfequies erit seterna, ibi viriliter fac el fortiter. Opus Domini quod habes in
    sintquoqueiiitercessoresperpeluipro nobiSi. manibus perfice ad mercedem animse nostrse et ad
    • -c Tempus est nunc nobis prsevidcre dies seternos, salutem multarum animarum. Non cesset Jingua tua
    -etcum omni modestia e.t integritate, et eleemosy- in prsedicando, non pes tuus in circueundo grcgem
    -narum. largifate, viam nobis prseparare ad coelos. tilii cominissum, npn nianus lua a Iaborando, ut ele-
    Omnis gloria transitoria est et quasi umbra recedet emosynse fianl, •el sancla Dei ubique exalletur Ec-
    (Job. viii,-8, 9). Ideo ad aeternam bonis.operibus - clesia. Esto forma' salutis omnium. In te sit exenif-
    properemus gloriam. Omnes saeculi vitemus vani- plum conversationis .sanctissimae (/ Tliessat. 1,7),
    tales, ut ad beatiludines» ecelestes pervenire merea- in te sit solalium miserorum, in te confortatio dubi-
    -mur. -Dies bujus vitse, qui nobis restare videntur, tantium, in te-disciplinserigor. In te. verilatis fidu-
    .vivamusDeo,-ut post hsmcillius consequamur mise- cia, in te lotius bonitatis spes, Non te sseculi pom-
    -ricordiam. Divina tibi clemenlia hujusvitse diesfe- pa exaltet, non ciborum . luxus enervet, non vesti-
    lices concedat, et aeternam.cum sanctis suis tribuere mentorum vanitas emolliat, non adulantium linguse
    domine *-*decipiant, non detrahenlium adversitas conturbet,
    gloriamdignetur, pater dilectissihie..
    ' non tristia frangant, non lseta elevenl. Non sis
    d EPISTOLA LYI.
    AI)EANBALDOM EPISCOPUM. arundo venlo agitala (Matth. xi,7), non flosaii.ra
    tempeslatis decidens (Jacob. i, 11), non paries rui-
    (Anno 796, circa mensem Augustum.) nosus (Psal. LXI,,4.),non domus super arenam po-
    'Gratulalurjadeptam .digniiatem ; hortalur ad curam si._ (Matth\n, 24,26), sed templum esto Dei vivi
    paslofalem, et beneomniaordinanda; sevefome-
    - tnorim-etoraiionibus cotnmendat. superfirmam petram constructum, ,cuj'usipse.sit
    , ^DUeclissinioin Chrislo filio c Eanbaldo archiepi- . Spirilus Paraclytus inhabilator. Quanti putas pos-
    - sunt esse tibi dies ? Firige in animo quasi quinqua-
    scopo devotus per onmia pater Albinussalulem.
    - Laus et
    [ gloria- Domino Deor omnipotenti, qui ginta annos : fetecce haec finem habent. Necad hoc
    diesmeos_in prosperitatebona conservavit, ul in jieryenire putandum est. Infirmitas corporis tui le
    ••
    Regis tardalio in Saxonia. De ista tardatione c Hujus nempe Egberli suc.cessor senex substitutus
    regis chronicon Moisiacensead annum 796 lisecha- estEanbaldus Alcuini discipulus induslrius.'_ Quse
    bet: - Inipsa aestate ipse Tex Carolus demoralus sic emendanda sunt : « Hujus successor fuit Elhel-
    est in Saxonia cum duobus .filiis suis, " id est, Carolo n-^ iiertus, cui deinde senex substitutus est Eanbaldus, et
    et Ludovico, etc. i ," eo mortuo alter Eanbaldus Alcuini discipulus iu-
    i Libera elecliohe. Yid. epistolam priorem. duslrius. J OBiitvero Eanbaldusl anno 796 IVKal.
    c
    F HortatiunGula, quse sequitur, deest apud Cani- Augustas, cui statim suffectus est Alcuini diseipulus
    siuhi; suppleta a Quercetano ex ms. Eanbaldus II qui ex.Urlie pallium accepit anno 797.
    d Ciarissimus Juslus Fontaninus hanc epistolam ALFORDGS. — Ad hunc ergo suum discipulum AJcui-
    primus edidif, cumnotis abbalis Dominici Passionei, nus hanc cpisfolam scripsit 79d ut eum de officio
    postea S. R. E. cardinalis,in Appendice adYindieias episcopali doceret. PASSIOKEDS., -
    aniiquorum diplomaiumpag. 206. Basna,giuseamdem / f Helbrechtus. Malmesburiensis habet : Egbertus.
    collectloni-Canisiansesubjunxit. Ubique:vero initio el Leclionem codicis ms. Salisburgensis prseferendam,
    fine mutila est; hic integram magisque emendatam et hoc nomine alterum Alcuini magisfrum, qui a
    eX-cod.Tns. Salisliurg. exliibemus: Prolixiores Emi- poeta Anonymo JElberlus; in Yita Alcuini Eicberlus
    nent. Passionei notas, sa.cra"Jicet eruditione " plenas, vocalur, inleJligendum esse censco. Malmeshuriensis
    contraximus. ": . _ uti duos Eanbaldos in- unum ut not. -sup.
    e Eanbaldo Quem terlio IocoEgberti successorem diximus; ita hic Egbertum etconflavit, HeJbrecJitumconfun-
    appellat Malmesb. Reg. Angl.lib. i, cap. 3, p. 24, dit. Yide in tom. H carmen dePont. et sanctis "ec-
    edit. Henrici Savilil. Hiric procnl dubio error irrepsit cles. Ehoracens. vers. 1532 seq.-
    in eumdem Malmesburiensem lib. iu Pont. Angl., s Hwredem reliquit. Yid. -*armen de Episcojris
    . 269, ubi.bmisso.Egberii successore.EiIielberto EJjofacensilius cit.
    anbaldus.in umim conflalur, his verbis :
    225 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS I.. * - 224
    forlemTfaciat -in anima, et cum Apostolo-: Quando A , tua, una in salvandi~>~animabus, allera in adjuvan-
    infirmor, tunc forlior sum (II Cor. xn, 10). €asti- dis corporibus egenlium. Ideo preslyteri duplici l_o-
    gatio corporis profectus sit animse. Milein te et hu- nore, juxtaApostoium, digni habendi sunt, quia du-
    milem ad meliores 'ostende, durum el rigidum ad plici probantur fungi riiinistetio (I Tim. v, 17).
    superbos, omnibus oinnia factus, ut omnes lucrare Hilarem datorem diligit Deus (II Cor. ix, 6, 7) ; et
    pbsses (I Cor. ix, 22). Habeas in manibus tuis mel qui seminat in benedictione, de beriedictionibus me-
    et absinthium, quidquid cui placeat, edat ex iilis. tet, el qui plus laborat, plus mercedis accipiet. Sint
    Cui de pia praedicalionevesci libeat, accipiat mel; lui socii iionestis moribus ornati, non vestimento-
    qui dura invectione indigeat, bibat ex absinlhio, ita rum vanitate notabiles, sed morum dignitate lauda-
    tamen, ut liceat ei mel venise sperare, si rosea con- biles. Glqria patris, filius sapiens. Non sint ebrietatis,
    fusio poenifentiaeprsecedat. sectatores, sed sobrielalis amatores, ut ex illorum
    Onmia veslra honeste cum ordine fiant (I Cor._ bonis exemplis aedificenturplurimi. Non inanilo-
    xiv, 40,).Tempqs slaluatur lectioni, et [oratio] suas quium vel scurrilitas, sed sancta ex ore"eorum au-
    habeal horas, et missarum sblemnia proprio tem- diatur psalmodia. Non per campos discurrenles vul.
    eonvenianl. diem Domino pes agifando declament, sed tecum =>equitando [Cod.
    pore Qui sapit, sapit (Rom.
    xiv, 6). Sit modesta in conviviis lsetitia ; sit casta B Sal., eequando], psalmos dulci modulamine decan_-
    in j'ejuniis Iselitia ; lavetur poenitentia faeies : un- tent. Nunquam sacrse beriedictionis pallio' induaris
    gatur oleo misericordise caput, ut omnia accepta- absque diaconorumastantium ministerio. Habeas et
    hilia fiant Domino Deo, qui te elegit, sibi sacerdo- subdiaconos, cseterosque ofdinatim gradus Eccle-r
    tehl. Omnis namque pontifex ab hominibus assum- sisfe,^quatenus sepliformis in_ donis sancti -Spiritus
    '
    flus pro hominibus constituitur in his, -gum stint ad Ecclesia septiformiecclesiaslicorum graduum distinr
    Deum (Hebri y, 1). Aaron stabat cum turribulo di- ctione fulgeat. Habeat unusquisque gradus dignila-
    gnitalis suse inler vivos ac mortuos, ut ira D_inon tis sua_-lucum et vestimentum ; et si in conviviis
    ardesceref plus in populo (Num. xvi, 47, 48)_ Sa- ordo seniorum et dignilatum servandus est, quanto
    cerdos veroDei [Yerbij el voluntalis illius praedi- magis in Ecclesia Clirisfi? Sit clerus in habitu ho-
    cator debet esse in populum, et intercessor ad nestatis, et vullu constantise; et iu voce moderata
    Deum propopulo, quasi mediatorinterDeum et ho- canfantes, magis Deo placere nitentes quam ho-
    mines. Qui sublimem ascendit locum, cavefe debet minibus (I Thessal. n, 4). Exaltalio immoderata
    rie cadat, quia ruina altioris loci periculbsior esse vocis jactantiae signrim est: sedomnia in humili-
    digrioscilur. Qui stat, videat ne cadat. (I Cor. x, tate et honesle fiant, et nou despiciant_h Romanos
    12). Qui jacet, contendat, ut resurgat: et qui cur- discere ordines, quatenus capul Ecclesiarum ChrL-
    ril, caveal ne offendat, ne bravium illius alter acci- sti, secundum facultatem virium imitanles benedi-
    piat. Omnes quiderii stare nos oportel ante tribunal ctionem a bealo Petro principe apostolorum, quem
    Christi ut referat unusquisque, quidquid in corpore Dominus noster Jesus Cbristus caput electi sibi gre-
    gessit (flo_..._xiv,10'; 71 Cor. v, 10). Tuncnonerit gis stafuit, hahere mereanlur seternam. Sicut api.s
    tempus oleum emendi, ideo ante prsevideamus; nec sapientissima omnia, quse honestatis sunt, discendo
    tunc vacua vasa habeamus (Matth. xxv). Sini modo probate, et quse optima esse*videntur, eligendo re-
    lunibi jirsecincli et lucernse ardentes in manibus tinele. Praevideat sancla solertia lua c magistros
    prsedicatoris (Luc. xn, 55), ut tuiiG fulgeat sieut sol pueris, clero [Baluz., clerici] segregentur, separati
    in regno Palris sui, et pro multiplicatione p. cu- more illorum, qui libros legant; qui canlilenaj inser-
    ai-6 sibiT-Ommissselaudfetur a Domino suo, et ho- viant, qui scribendi studio deputentur. Habeas-et
    norelur seterna gloria.-Noli D.ominumte pulare singulis his ordinibus magistros suos, ne vacantes
    -saeculi,sed dispensatorem ; non te numerus .pro- [AL, vagantes] oiio vagi discurrant per loca, et
    pinquorum avarnm.faciat, qtiasi illis in hseredita- inanes exerceant ludos, vel aliis raancipenlur ine-
    tem congregare debeas. Non deerit occasio congre- ,n ptiis. Hsec omnia et' solertissima, •fili "charissime !
    gandi, si cupiditatis, quaeest omnium radix maio- tua consideret providentia, quatenus in sede prin-
    rum, [fomes] inardescit. Nullus hseres melior est eipali gentis nostrse lotius boniialis et erudilionis
    Christo : nemo tui thesauri fidelior cuslos est. Nam fons inveniatur, el ex eo sitiens vialor vel ecclesia-
    '
    jnanus pauperis ©5 gazophylacium est. Christi. sticse disciplinaeaniaior, quidquid desideraitanima
    ~
    Qubd ex tuis obtutibus illi commeiidare jriaceat, hoc sua. naurire valeat. [Habetis me devotissimum in
    per manus miserorum mjtte, Duplexfiat eleemosyua his omnibuSj licet in peregrinis habitantem, adju-

    « Eguitando psalmos decahtent: Yide disquisilio- epistola antiquitatis ordinis Romani, de quo certe
    nem Mahill.de Cursu Gallic. pag. 443et Yilam sancti mentio nulla hac gravior, aut antiquior hactenus al-
    Epiplianii episcopi Ticinensis, quaccum scriptis En- _ lata esl. De eo legas Mabill. lom. II Musaei Ifal.
    nodii habetur tonv. I Op. Sjrniondi,-co.l. 1666. Yaria PASSION.
    exempla episcoporum, qui jisalJendoequitabant, con- c Magistros pueris. De his-AIcuinussaepius.Morem
    gessit ThomassinusPrsefat. in Psalt. secundaeeditio- instruendorum puerorum in Angliaminduxit sanctus
    nis. PASSION. — Codex tamen Salisburg. loco equi- Auguslinus illuc a sancto Gregorio missus, ut narrat
    ando, habet mguando,quasi sequalixoce alternando. Joan. Diac. in Yita illius sancli Pontificis lih. Hf
    * Bomanos discere ordines. Teslimonium sif hsec mim. 7. In,
    __>_. - -EPISTOL___: - - - 225
    tua in ' . i EPISTOLA LYH.' _
    tqrem]. Consideret qubqiie .diligentissima A
    eleemosynis [pielas] ubi k xenodochia, id est, hospi- , c .ETUELTIEDO EPISCOPO, NEGREGEM DESERAT.
    talia fieri jubeas, in quibris sit-quotidiana pauperunr (Anno 796.)
    et peregrinorum susceptio, [etex nostris subslan- Gonsolaturin persecutioneac tribulalione; etad virilem
    tiis habeani. solatia. * - ' perseverantiam, ne ab ovibusfugiat, hortatur.
    Ecce ego dupliei faligatris-molestia, id est, sene- Acceptis litleris tuis, frater sancle! laetus de salute
    ctute et infirmilate : et forte appropinquat dies me- tua, sed tristis de tribulatione et persecutionibus,
    tueridus, quo conteratur hydria supra fonfem, et reJ quas te pati a gente lua in illis iuis apicibus agnovi.
    currat vitta aurea (Eccle. xn, 6). Revertalur pulvis Attamen beatos esse, Domino dicente, legimus, aui
    in terram suam, spirilus^ad Deumqui dedit illum persecutionem patiuniurpropier justiliam, quoniam
    (Eccle. xn, 7), et valde timidus-paveseo, quo exami- ipsommr esl regnum cmlorum (Matih. v, 10). Qua-
    net, lunc j'udicandus sit. Tu, fili fidelissinie! Jabora propter suadeo tibi, fraler venerande! ut viriUter in
    prb aniina Patris tui, sive nuric in hoc pulvere mof- fide integra et devotione infatigabili, prq commissis
    lis; sive tunc in j'udicium properantis, ul requiem' tibi a Christo oyibus certar.e non -cesscs, ne mercena-
    habeal et eliamveniatn peccatorum subrum, ut ma- rius fugiens, et non paslor firmus ab ipsoDominoet
    culae, quse adhseserunt illi ex hac lutulenla habita- B pastore oniniuin deputeris (Joan. x).
    lione corpuseuii, fraterna inlercessione abluantur. 67 Aspice in eum, qui prp ovibus suis ani~
    Sed el post hanc conscrijitionem animse mese etiam mam suam posuit (Joan. x, 11), qui omnibus geriera-
    omncs filios meos, fratres etamieos, sive-qui mecum Iiter prsecipiens dixit : Qui vult venire pqsi me, gb-'
    stint in peregrinatiorie, sive qui tecum versare viden- neget semelipsum, ei tollat crucem suam et sequatur
    lur in patria, tuse commendo diligentissimse fideli- me (Luc. ix, 23). Cui gregem Christi abiturus relin-
    tati, ut habeas illos quasi proprios, et non extraneos. quis? Nec htec dico quasi me excusando ad benefa-
    Ad tferespiciant onmes, in te gaudeant, inte conso- ciendum servis Dei, sed magis te adhortando, ut
    lationem habeant, te honorent quasi patrem; tu illos bona, quse incepisti facere, ad finem seternaesalutis
    ama quasi Ulios, ut sil una pax omnirim et concordia perducas. Qui.perseveraveritusque in finetri,hic salvus
    in charitate Chrisfi, qui vos omnes in sua hiagna erit (Matlh. x, 22). Idcirco d scripsiad Offanum rer
    -pietate et misericoidia coeles.ibenedictione abundare gem ut.te adjuvaret, et defenderet sanctam.Eccle-
    faciat, prolegat, regat, atque gubernet, et in omni siain secundum suam possibililatem [AL, polesta-
    bonitate proflcere faciat ad augmentum mentis mese, teni] : quatenus tibi Jiceat Deo servire, et -talentum
    elprofecfum salutis vestrse, ad exaltationem mtilto- tuum .multiplicare. iii loco, ubi accepisti eum; et
    fura, quatenus plurimi vestris @g bonis exemplis ^ mercedem exspectare perpetuse beatitudinis, dicente
    erudianiur, alque ad vitam vobiscum mereantur ve- Doniinotuo: Euge servebone etfidelis (Malth.xxv, 21).
    tiire seinpiternam.
    EPISTOLA LYIII.
    Hsec, rogo, cbarlula melius scribatur, et tecum - Consblatoria ad matrem de marte
    filii. _
    pergat, lecum maneat, et ssepius.vicelingusepaternae' " - ' • "
    tecum loquatur, fili mi! fili cliarissime! et fili inL (Anrio 796.)
    Christo desiderantissime. Omnipotens Deus in sua e Charissimse in Christo matri, fidelis in charitate
    nmgna pietate vos ad exallatioiiem sanctse suae Ec- filius Alcuinus diaconus salutem.
    clesiae multis feliciter annisin hac pi-oeseiitivita pro- Multi sunt in prosperitate amici, in adversitate
    ficere faciat, et ih fuiura gloriam tibi oetcrnamcon- rari; et eo chariores quo rariores; et cum sseculo -
    «edere dignefur]. iKulantur mentes: Quidam in felicitate alterius hila-
    rescunt, infelicitatis lempestatem refugiunt [Ms.; re-
    fugit]. Nam sicut lux et tenebise variantur vices suas,
    ita hujus vitse prosperitas et adversitas variabiles
    *' XenodocMa:DeTiis vid. Ludov. Thomassinus in ^ defensor adversus
    alios persecutores iriiploratur ab
    Yfet.et Nov. Eccles. disciplina part. i, Iib. H, cap. Alcuino. lnde vero etiam
    89- PASSION. palani est, prsesenlem epi-
    h- Edit. Quercet. 77, Canis. U (Froben. 51). stolam ulfra aimum 796 quo Qifa
    " rex'~oJ-iit,-differri
    non posse. ~
    , c 'Mtheiredo Haric e Charissimm inCliruto matri. Matronse cuidam
    episcopo. inscriptionein, quse
    habeturapudCanisium, omisit Quercetanus. Nullus Anglicanse, prout colligo ex his epistolse verbis :
    voro dubito, l.egendumesse : JEihelardo. Monet enim in hujus iempestatis miseria, .qum nuper
    ne fugiendo genlis suse vexationem, gregem-sibi a Ignorans nostratn
    Deoad regendum commissum deserat; quod monitum telligit, tuvbavit cfenlem.Turbas illas abs dirbio in-
    .-Ethilliardum Dorovernensem episcopum tangit, cu- Northanumbrorum quse anno 796 post necem Ethelredi-regis
    et regis Merciorum a va-
    jusetiam factam deinde fugam improbat epistola 75. riis.regni invasoribus Egfridi motse fuerunt, matrem hanc,
    d Scripsi ad Offanum
    regem. Haecepistola deside- quam Alcuinus ob mortem fi-Iiiconsolatur, Quendri-
    ralur; ex -qua sciri fortassis posset quse fueril illai dam seu Quindredam, prscfali Egfridi genitricem
    tribulatio qu3m /Etlielhardus a gente sna pati debuit. fuisse quisjriam existiinare forsposset; nisi inlehi-
    Non ergo de "illa hic persecutibne agitur quam Offa' gere malit
    rex Merciorum ecclesiaeCantuariensi intulit, episco- ' causam consolatur Ediithrudam, quam similiter obsimilem
    in epistola 200. Sed cur- -binas
    patus hjiic sedi melropolitica. subjectos Lichefeldami consolator-iasob eamdem rem scriheret Alcuinus ad
    transferendo, ut Canisius hoc loco existhnavit. Imoi eamdem roalrem ? "
    rex Offa hic non ut persecutor rep.elienditur, sed ut
    227 B. F. ALBIti SEU ALCUINI OPERUMPARS t 228-
    sunt. Sed forti animo toleranda sunt tristia quse ac- A lationis prohibet dulceainem, datur nolys litter.aium
    cidunl [Ms., tri.stitia quse accedunt], et moderala ofiiciocharitatis demonstrare suavilatein, ut [Ms., el]
    Jsetilia suscipienda quse hUarescunt. ldeo mater mo- quod vox non valet, hoc charta loquatur; idcirco
    desta et pia in filii mofte tton multum lugere deliel. hortamenta salutis non miaore debemiis veneratione
    magis seipsam praeparare debel dignis meritis, ut ad Curare quam praesentis colloqnii admonitionem. fn
    illam perveniat vitam, ubi nemo timetur inimicus, isla ssepe timor suadet consensionem ;- in iUafides
    nemo deseritur amicus. Habet bona mater Christum legentis cooperatur saluti. Quaele, venerabilis filia,
    consolatorem pro filip , qui nunquam derelinquit conscia sunimse divihilatis cognitiohe adinonui, hsec
    sperantes in se. Melius gaudere invivenle, quam te tantum dcprecari ut mente retineas Tirma , satis
    dolere in moriente [Ms., viventem, morienlem]. Cur necessarium duximus [Ms., diximus]: Nec aliquid
    litteris demandare possum quod tunc [Forte,.
    plangimus quod immulaie non possumus? Mortuus novi
    ad vilam praeserilem revocari non valet; vivus ad nuiic] sermone tibi ingerereni. Scis ipsa quam dili-
    mortuum pervenire poterit. Corpus quod tanta eura genter te de corporis castitate et animaerogavi san-
    te de-humilitatis oflicio,de orationum
    colimus,postmodum vermium esca erit. Anima ita- ctitate, qualiler
    de eleemosynarum largitate, de confes-
    que meritorum qualitate vel gaudebil, vel contrista- vigilantia , et sanctse ubique
    tur; et qualem sibi in paucis his diebus praeparabit B sionis puritate et fldei flrmitate,
    liabilationem , talem seternis recipiel temporibus. charitalis observanlia studiosissime instruxi, ut his
    ad coelestis glorise ascenderes celsiludi-
    Quapropter singulis-momeiilis laborandum est pro gradibus
    nem.
    requie animoe,ut dum semper vivere debet, et sem-
    Ecce ! me modo infidelitas patrise in tantum lnsr-
    per beate et feliciter vival. Habeto Tne, obsecro,
    mafer dulcissima, Jicel indignum [Ms., indigno] pro ret, ut reverli timeam.[_l.s.j timeo], nesciens quid
    carnali filio spiritalem filium, non-minore fide te di- de illa proficere valeam, nisi peiiluram plangere, et
    minore : nec lacrymanlis Jeremise lamenlatioiies saepiusrevolvcre,
    ligentem, quamvis dignitate vigentem
    de longinquitate vel vililate faciei mese contristeris, qui quadrivario alphabeli [Ms., albabeli] ordine rui-
    dum mea tecum [cum] consolatibne sancti Spiritus turam luxit Jerusalem, et hujus ruinae pars _aliqua
    charitas fideliter manet; et quod in me optimum .est, tibi calidas, ut reor, pro causa dilectae[Ms.. delicte]
    id est fides non ficta et charilas indeficiens, lecum sororis exciiavit lacrymas. Tamen horlanda est, ut
    in coenobiomililet Ghristo, quaethalamo privata esl
    semper habebis. viri: et fiat ei temporaiis trislitia incitamentum lse-
    Ignorans in huj"uslempestatis miseria [__Ts.,mise-
    titise
    rlam] 'quse nuper noslram' turbavit genlem, quo te G Tu sempiternse.
    iiominis nostri fideliter cum tuis omnibus in
    lua forluna ferret vel voluntas; idcirco nescivi quo
    te consilio roborarem, nisi ul toto corde Deo Jesu sacrosacris orationibus vestris memor eslo, obsecro.
    nobilem feminam, quse tibi
    servires, et totam tuse consolationis spem in illius Liudgardam quoque
    munusculi loco pallium direxit, habeto in dileclione
    componeres pietatem, qui ait: Yenitead me otnnes, Bt
    qui laboratis et onerali esiis, et ego reficiam vos. rumsororem; illiusque nomen cum nominibus soro*
    Tollite jugum meum super vos, et discite a me, quia luarum per ecclesiasticas chartas scribere jube.
    mitis sum et htimilis corde, et invenietisrequiemani- Honorabilis tibi est amicilia illius et ulilis. Misidi-
    mabus vestris (Matlh. xi, 28, 29). leclioni tuse ampullam et patenam b ad offerendam
    in eis DominoDeo luis manibus oblalionem. El dum
    " ' EPISTOLA LIX.
    ADEDILBDRGAM. oculis illa aspicias, dicito : Christe miserere Alcuini
    servuli tui. Et velim le quotidiana consuetudineusum
    (Anno 796.)"
    Revocatin memoriam doctrinas illi aliquando datas; habere offerendi Deo munus ad aliare, quia aposfo-
    dolet de palriminfidelitate; commendaioralionibus lica aucloritas hanc constituit consuetudinem; ideo
    Liudgardam nobilem feminam. non est omiltenda sed diligenter prosequenda.
    In DominodilectissimsefiliseaEdilburgsesalutem. Yive Deo felix charissima filia, semper
    Quia invida terrarum longinquitasmuluseconfabu- " Et memor Alcuini dulcis amica vale.
    _ a Edilburgw, abbatissse ahs dubio cujusdam mo- filiam, Ethelberto. Orientalium Anglorum regi de-
    , nasterii in Anglia; rogat enim Alcuinus, ut Liudgar- sponsam, quse tamen ad thalamura vii-inon pervenit,
    dam nobilem feminam (fortassis reginam, Garoli sponso prius per insidias et suasu malris Quendridsc
    Magni conjugem) in chartas ecclesiasticas sororum anno 793 occiso. Fortassis Edilburga, ad quani hsec
    suarum, utique monialium, describi faciat. Quo vero epistola exarala est, diversa haud est ab Alfrida
    genere hsec virgo nata sit, aut quaefuerit illius soror -Alfledaesorore, qusepost necem sponsi monasierii
    thalamo viri sui orbata, incomperlum habeo. Patriae €roy!andise monialiset abbatissa fuil.Plurimum certe
    suse infidelitas, quam bic Alcuinus accusat, el de qua -varianl nomina personarum apud ve^eresillos scri-
    alibi saepius conqueritur, illa cerle est quam prin- ptores; et in rebus oliscurisetiam conjecturis aliquid
    cipes ac populus adversus reges suos legiiimos per- dandumest. Yid. Alfort.Annal. Eccles. Anglo-Sax.ad
    -petrarunl anno 798 de qua videas epistolas 46, 47 ann. 792, num. 2, et 794, num. 6, et alibi.
    et alias. Binas eo tempore reperio feminas illuslres k Ad offerendam... oblationem.De quotidianisprin-
    virorum suorum tlialamo oibalas; unam Elfledam cipum et aliorum fidelium oblalionibus ad missam
    reginam Offaeregis Merciorumfiliam, Ethelredi regis legesis celeberrimum D. Marlene de Anfiquis Eccles.
    Northumbrorum a suis hoc anno occisi reliclam vi- Ritibus lib. i, parl. i, pag.578 et seqq. Edit. Rblo-
    duam; alteram Alfridam, seu Alfredam, vel ut alii magensis an. 1700.
    scribunt, Elheldritam resiam virginem alferam Offae
    "' " '
    m . . -EPISTOL/E. , 230~
    fePlSTGLA IX. 1i, Kunquam lantus nobilium et rectbrum sanguis cf-
    AD_E_-DTJULF_M ItEGEH. funderetur in ea, nec sic loca sancta pagani de-
    (Anno 793.') vaslarent, et tanta injuslitia el arrogantia valeret
    llortatnv tegein ad solium eveclum, ut et suam et in populo, nisi perspicua Dei vindicta immineret
    populi salutem procurel. Exempio rnieeesspriimil- haJiilatoribus terrse. Tu vero ad melipra, ut credo,
    lum terrel: et ad correctionem custoditus
    a Alcuinus diaconus servatus lempora,
    Yiro iUustri .-Erdiiulfo regi
    patrue, Dei te auxiliante gratia, operare omni in-
    salutem.- Dei volunlate salutem animse tuae, et
    etiam tenlione in,
    Memorantiquse intef nos condictseamicifise, et pojiuli tibi commissi, qua-
    salulationis' vestrse valde prosperitatem palrise
    et venerandse cohgaudens, tenus fex'correctione ditioni tuse-tibi
    subjectorum
    paucls litlerarum apicibus vestram laudabilem per- luisque nppotibus pi*sesensfeliciler firmetur regnum,
    sonam de prosperitate regni libi a Deo coliali [Afs., ~etfuturi aeternaliler concedalur. Haec
    regni gloria
    conlati], et de salute aninise tuse admoneie curavl, charlula, obsecro vobiscum servetur et ssepius le-
    et qiio morib stabilis tibi fraditus [JJis., traditur ]
    gatur, ob memoriam salulis veslrse et dilectionis
    honor, Deo donante, permanesit. Scis optimfe de - hosirae,ut Deus omnipoterisin proiectu sanctsesuse
    quibus te divina misericordia liberavit periculis, et ,
    B Ecclesiae ad prosperitatem noslram multo tempore
    quam facile te, dum voluit, provexit in regnum. et in omni' bono proficientem
    Esto semper mernor et gralus tam maximorum in ,in regno florenlem, Yive et vale Deo donante in
    conservare dignetur.
    le Dei donorum, in eo niaxime, ut quantum inlei- -
    . saecula sempiterna.
    ligere valeas, illius in lolo corde facias voluntatem EPISTOLA LXI.
    el sis obediens servis Dei, qui te de mandatis ejus _ . ADOSBALDUM.
    admoneant. Scito certissime quod nullus alius tuam
    (Anno 796.)
    vitam conservare potesl, nisi ille qui te de morte habct cb regicidium et
    nec isfo et custodire Qsbaldumf :gucm suspectim.
    liberavit praesenti; protegere, turbas popvJi, horiatur, ut vitam mutet, et sum uc
    lionore, nisi ille qui gratuita, pielate istam tibi gentis saltiti consulat..
    "
    concessit dignitatem. Serva diligenter in animo trib Dilecto amico b Osbaldo Alcuinus ciaconus salu-.
    el regoo. misericordiam et juslitiam, quia Salomone tem.
    dicente, ac magis Deo cohcedente, misericordia et Po~nitetnie lui qttia non obedisti mihi, qui ante
    justitia firmabilur 'solium regni (Prov. xvi, 12). biennium persuasi tibi in litteris meis laicam le de-
    Corisidera intentissime, pro quibus peccatis anle- mittere ccnversationem, et Deo servire secundum
    cessores tui perdidissent viiam et regnum; et cau- G votum tuum. Ecce modo pejor-fama, infelicior causa
    tissime observa, nec lalia agas, ne lale tibi eveniat turbavit vilam tuam. Revertere tamen, reveftere et
    judkium. Aliorum jierjuria Deus damnavit; aliorum imple quod vovisli, et quaerecausam quomodoad Dei
    • adulteria
    [Ms., adultera] punivit; aliorum avariliam seryitium pervenire valeas, ne pereas cum impiis, si
    et fraudes vindicavil; aliorum injustitiae nori j)la- innocenses de sanguine Domini tui; si vero nocens
    cuerunt illi. Non est pcrsonarum acceptorDeus (Act. in consensuvel.consilio, confilere peccalum tuuni, et
    x, 54), sed qui lalia agunt, regnum Dei non pos- reconcilia te Deo, et fuge societatem sceleratorum.
    sidebunt. Erudi le ipsuiri primo in omni bonitate Melius.est tibi amicitia Dei et sanctorum quam ini-
    et sobrietate; postea gentein cui praeessevideris, que -agentium. Nbli addere peccatum super pecca-
    iri omni modestia vitse et veslitus, in omni veritate lum per vastalionem patrise, _per sanguinis effusio-
    fidei et judiciorum, in sbservalione mandatorum nem. Cogita quanlus sanguisper te, vel perpropin-
    Dei, et honestale moruni. Sic itaque et regnum quos tuos regum, principum et populi effusus est.
    tibi firmaiiis, et gentem salvabis ,, et ab ira Dei lnfelix generafio,per quam tanta niala evenerunt pa-
    liberabis illam, qusecerlis signis diu imminebat illi. triae.Libera le,'obsecro per Deum, ne anima tua po-
    <•Aerduulforegi. Hunc scriplores vcleres, primis Maji. Osbald vero patritius a" quibusdam ipsius gen-
    dualms litteris comniutatis, Eardulfum nominant. D lis principibtis in regnum est constitutus, et post
    Is teste Hovedenofol. 406, Elhelrferioregi Northum- viginti septem dies omni regisfefamiliseac principum
    brise arfno .796 a snis occiso in solium successit. esl societale desiitutus fugatusque, et de regno ex-
    t Eardulf, inquit, filius Earnulfi de exsilio vocatus pulsus, atque ad- insulam Lindisfarnensemcum pau-
    regni infulis est sublimatus, et Eboraci in ecclesia cis secessit; el inde ad regem Piclorum cum quibus-
    sancli Petri ad allare beati Pauli (ubi illa genspri- dam e Jratribus navigio pervenil. >Alfortus Ethel-
    mum perceperat grafiam baptismi) consecratus est redi Norlbumbriseregiscsedemcum anno 794pefpe-
    septimo Kalendas Juhii. » Yide Pagium ad hunc an- ram illigavit, contra auclorifatem Huntindoniensis
    num, n.,25, el Alfort. ad annum 794^ n. 6..Hacepi- pag. 544 quem ipsemet cilat, et prseterea annos tan-
    stola Alcuiiius -Erduulfmn a prsesentibus periculis tum- quinque Ethelredo tribuit. Scribit enim Hunlin-
    liberatuin, etregio nuper solio sublimatum horlalur, doniensis : « Anno Britici regis (occidenfaliumSaxo-
    ut et prqpriam et populi salutem procuret. num ) undecimo Northunibri regem suum Ethelred
    }~Osbaido.Hunc Alcuinus pafritium vocat in epi- cccidenmt: . Ad haec eclypsis lunaris, quse septimb
    siola 11, fet hic illum suspectum habet de nece' do- Ethelredi regis anno, dieque 28 mensis Marlii, iferia
    mini sui, nenipe Ethelredi regis, atque effusi multi secunda, post mediam noctemhoc anno contigit, ut
    sanguinis priiicipuni ac populi ,in illis lurbis. Huc ohservavit Calvisiiisin opere clironologico^pertinet
    perlinet narratio Rogerii- Hovedeni -pag. ~ 406, in ad prsesentem,(796) Christi- annum, ad quem idem
    priori epistolacitata, ubiita scribit : Eodem anno Etlielredus pervenit (Pagius ad~an. 796, - num.-2_).'
    (796) Ethelred rex occisus est apud Cobre, xiv Kal. Yid. etiam epist. 1-1et 47. -
    231 E. F. ALBINISEU ALGUINIOPERUM PARS I. S5S
    rcat in selernum. Dum lucem babes, curre, propera, A EPISTOLA LIIII.
    feslina ad Dei misericordiam, qui paralus est poeni= ADCOENULVIJM BEGEM MERCIORUM.
    lentes suscipere etconvertenles ad se consolari, ne (Anno 796.)
    vsniat libi dies, qua velis et non possis. INolierube- Ad regnum evectum hortatur ad regias virlutesi
    scentiam oppqnere tibi dimittendi [Ms., demittendi] Excellenlissimo viro *>Coenulvo regi -Merciorum
    quod cepisli: major est erubescenlia animam tuam humilis levita Albinus salutem.
    perpetualiter perire, quam impios viros prsesenliali- Multa mihi Isetitia est de vestra boniiate; modestia
    ter deserere; sed magis, si quoslibet ex illis conver- et nobilifate rnorurci, sicut regiam digriitalem decet
    -
    .tere valeas ab impetrafa [perpelrata] maliiia-,fac di- omnino, ut. quanto siiblimior est iionore cseteris,
    ligenler, ut habeas mercedem conversionis tuse a limto nobilior sit omnl morum perfectione, justitise
    nialo, et aiterius pariter. Et haec est charitas, quw deeore, pietalis sanctitate; quia clementia regis
    cooperit multhudinem peccatorum (I Petr. iv, 9); et oinnium hominum, ut in auliquis legitur liistoriis,
    hsec faciens vive feliciler et valeto in pace. Depre- excellere decet cbnsuetudines; etiam-el sancta Scri-
    cor ut haecchartula saepiusin prsesenlia legatur tua, ptura dicente: Misericordia et veritas exaltat so--
    ut recorderis tui ipsius in Deo, et cognoscasquantam • -lium (Prov. xx, 28). Et in Psalmis de Deo omnipo-
    curam jain longe positus habeam salutis tuse. Si quid B tenti dicilur ; Univeism viazDomini niisericaidia et
    valeas suadere gcnli, eum qua exsul eris,- de salule veritas (Psal. xxiv, 10). Qtianlum quisque plus veri-
    sua, noU negligere, ut citius Dei donanle gratia per- tatis et misericordise operibus fulget, tanto majorem
    venias ad luam etiam salutem. habet in se diviniialis imsiginem.
    EPISTOLA LXII: Ulum semper liabeas in mente, <*qui ie egerium
    ADQUEMDAM ARCHIEPISCOPUM. exaltavit, etppsuit superprincipespopuli sui. Rectb-
    (Anno 796.) rem te magis agnosce, paslorein et dispensatoresa
    Nuntiat sese, depositis smculi occupationibus,prwpa- donorum Dei, quam dominum vel exactorem. Seni-
    rare ad occursum Domini__ per in'mente habeas optimos d nobilissimi anteces-
    Sanclissimo patri archiepiscopo, humilis filius Al- soris tui mores, modesliam in conversaiione, et stu-
    cuinus saluteni. dium in corrigendo vilam populi Chrisiiani. Quid-
    Sciat dulcissima pafernifatis vestrse dilectio quod quid vero ille.in regno tibi a Deo dato bene disposuit,
    ego filius ittus, a sseculi occupationibus deppsitis, lioc lua diligenlissime prosequatur devolio : si quid
    soli Deo vacare deshiero. Ideo deprecor Almitatem vero avare vel crudeliter gessit, hoc omnino tibi ca-
    vestram, ut nie eximisesanctitatis vestraebenedictio vere necessarium esse agnosce. Non enim sine cau-
    et ojatio consequafur, quatenus divina clementia 2 sa e nohilissimus filius iUius tam parvo tempore
    paucos vitae niesedies qui supersint, in suo sanctq. vixit super patrem; ssepe merita patris vindicaniur
    servitio ad salulem ahimsemeaeconservare dignelur. in Jiliis [jfis., filios]. Habeas consiliarios prudeotes,
    Dum omni homini necesse est vigili cura se prsepa-~ Deum tiinenles, justitiam amantes, pacem cum ami^
    rare ad occursum Domini Dei sui, quanto magis se- cis desiderantes, fidem et sanctitatem in_ conversa-
    nioribus, qui sunt annis et iufirmilatibus crebris con- tione pia ostendenles. Gens enim Anglorum multis
    frScli, suas sollieita cura lampades ornare, utdi- propter peccata fatigatur tribulationibus, quaeregum
    gnus donanle Deo efficiatur lucenlibus lampadibris bonitale, et sacerdotum Christi prsedicatione, et po-
    [Ms., lampadesj occurrere coelesii sponso, ne foras puli religione erigenda est ad antiqui culmen hono-
    stare cogatur, intrantibus aliis ad conviviumsuperni ris; quatenus benedicla patrum nostrorum proge-
    regis, quod pietas Domini nostri Jesu Christi me nies perpetuam mereatur possidere felicitalem, et
    Filiura tuum vobiscum, sanctissime Paler, perpetua prsesentis regni stabilitaterii, et contra inimicos for-
    prosperitate intrare concedat. DominusDeus vene- tiludinem, ut Ecclesia Christi crescat et proficiat,
    randam sanctitatis vestrae caniciem sanctarum do- sicut a sanclis Patribus ordinata erat. Sacerdotes
    nis virlutum [Supple florere, vel simile] facial, desi- Christi semper, clarissime rector, honorifice habeas,
    deranlissime Pater! ' quia quanto plus Chrisli servos, et verbi Dei prsedi-
    . »Sa~c!..iocci(pa(.om6asrfepos-.-s.Hucpertinet,quod <• Qui te egenum exaltavit. Enimvero, ut' Alfortus
    Alcuirius serilrit jn epist. 129 ad Carolum data anno ad annum 797 ait: _ Kenulfus nullo jure, tilulove
    801. « Fere, inquit, ante hoc quinquennium (id esl sanguinis, sed solum virlutum merilo (Egfrido) suc-
    arino 796 ) sseculares occupaliones, Deumleslornon cessit. Euit Pendse nepos, ex Chenalchio fralre, qui
    ficlo corde declinare cogitavi; sed veslrse piseprovi- Kentwinum genuit, et iUe.Cutlibertum' Kenulphi pa-
    denlise consilio translalus sum in serviiiura sancli rentem. .
    • d Nobilisshni antecessoris. Offam Merciorum re-
    Martini, fidei catholicse et ecclesiasticae sanclioni,
    Deo donante, proficuum. _ Hinc epistolam praesen- gem nolat, hoc anno defunctum, ut saspius dixi-.
    tem scriptam esse eenseo anno 796 quo Alcuinus sae- mus.
    culi occupationibus deposifis aulam relinquens in Tu- e Nobilissimusfilius illius, Egfridus. Causam prst-
    ronense monasterium secessit, de quo secessu' in maturi hujus obilus Alcuinus in epistola ad Osber-
    Praifatione generali plura diximus. tum patritium, quse~desideratur, hanc assignat :
    i> Canulvo. Aliis Kenulfus nominatur, qui post ~ Non, inquit, ob peccafa sua (morte sublaius egtj,
    ohitum Egfridi diadema regni Merciofum suscepif sed quia pater suus pro confirmalione regni ejus
    anno 796 ante diem nonum mensis Noyembris, multum sanguinem efTudit. » Malniesburiensis lfb. i
    juxta calculum celeberrimi Pagii ad annum 796, Reg. Angl. cap. 4.
    iium. 25, et 821, num. 22 et 23.
    235 EPISTOL^E. 234
    catores venerabilitef observas, tanto magis Christus ALut proficias in sapientia, in amore, elhonore .CO-
    rex verus et piustuumhonofem exaltat_etconftrmal, ram Deo-et homihibus, ut nihil tibi desit in uUa gra-
    sanctissuisintercedentibus. Summa aeterni regis pie- tia, sed ubique pius appareas.et amabIUs'Deo et
    tas vos longa~Taprosperitate regnare. concedat, et omni populo. Yeslrae beatitudinis auctoritatem, et
    perpetui regni beatitudiriem Tobistribuere.dignetur, hona. voluntatis affectum Deus Christus augere,
    domine desiderarilissime. - ,- exaltare et conservare dignetur in aeternum, domine
    . fili in Cliris.o charissime, et"in omni "bonbdeside-
    EPISTOLA LXIV.
    - ' " • - Tantissime.
    . AD SIMEONEM. " ' EPISTOLA LXY
    (Anno'796.) "_- ,
    kj> SIMEONEM SACERDOTEM.
    Memoriam commendattraditaruni sibi olim doctrina-
    rum et novas addit. Inprosperis et adversissuadet-animi moderationem; ~
    - Yenerandaedignitatis et dulcissimaechantatis filio munefa mittit, suadet Romanuni Ordinemdoceri
    clerum. Melius. se habere nuntiat ex infirmitate.
    <•_Simeoni summosacerdotiAlbinuspraesentis prospe- - Studium sacrw teclioniset.sapientiw commendat.
    ritalis el perpeluae beatitudinis in Christo salutem. . Albinus « Simeoni sacerdoti salutem.
    Multamihi fiducia est in-fide vestra, et multa laus. Gaudeode tribulatione et prosperifate vestra, fili
    in bonitate vestra; et, magnum desiderium, utprott- JP mi charissime, quia.-tribulatio corpqris salus. est
    cias de die in diem in charitate Christi, in conver- animse; etpfosperitas vitse Jhujus gaudium est ami-
    satione.religiosaevitse, -el in conspectu -Dei in san- carum. Memento, quod oraues sancti -tribulationes
    ctorum gloria merilorum,-de quibus saepius-sancti- passi sunt in hoc mundo, quarum.acerbitasnon est
    tatem luain lilteris meis admonere curavi; ut sicut condigna futurae beatitudinis remuneralione. Qui
    Dei gratia donanle, meque terieros -erudiente annos- plus oneris-portat in -dorso, plus sudoris' sentit in'
    ad hunc feliciter sanclissimse dignitatis b perductcs corpore. Quid est Jmjiis sseculi honor, nisi grave
    es gradum, ila _totocordis mei affectu _pptoDeum pondus viatoris? Liber viator felicius. tadit quaifi
    quem, deprecor ut semper te in anteriqra .extendas sarcinarum magniludine onustus. Tamea ad riiensu-
    aum Apostolo, doneq pervenias ad subUmemperpe- ram unicuique secunduiri suam dispensationem dat
    tuae Jieatiludinis'coronam: in tantumque prsesens Deus,'aliis slc, aliis vero sic. Sed unusquisque fide-
    "tuas implevipTecibusaures, etabsensoculosapicibus liter laboret, ut felicifer fegnet cum Christo.
    paginarum mearum, ut modonihil novi inveniffeva- d Cuculumvernalem avem vestraedifexi sanctitati
    leo, quod transactae sedulitalis mese devotioni [Jfs., cum munusculis pafvitatis mese: mbdo vero par-
    transacta devotione] possitsuperaugeri, nisi ut dicta _ Tum quidvini direxivobis et fratribuset amicis;
    [ilfs.,dilecta] paternse pielatis vigilanti recorderis et de stagno [forte, stanno] Uhras c ad opera neces-
    animo, et scripta piae admonitionis ssepius relegere saria facienda; et e caucellos quatuor. Yidetw con-
    studeas. In quibus vero si quidminus meae dilectiq- digriumutdomusculacloccarum stagno tegalurprop-
    nis stylo exaralum -invenias, non meae culpa est ter ornamentuni et loci celebritafem.
    voluntalis," sed qbliviosus ignorantiae error,- cui ta- Deordinalione et dispositione"MissalisLibelli ne-
    men fas est ignosci: alque -utinam veslrae beatitudi- scio cur demandasti^ nunquid non habes Romano
    nis tam prona sit deVotio~ad perficiendam scriplae more ordinatos libellossacratorios abundanter ? Ha-
    admonitionis seriem, qiiam mea gaudens esl ad mo- bes quoqueet-veterisconsuetudinis sufflcienterSacra-
    Jiendum charilas. Hoc tanluni unum mihi in hac mentariamajora; quid opus est nova condere, dum
    chaitula admonere ralum videbatuf, quatenusanimi vetera suificiunt? Aliquid voluissemtuam incepisse
    tui nobilitalem, quam in te optime sciebam, et san- ahctoritatem Romani Ordinis in clero tuo, ut exem-
    - ctse fidei integrilateni quam habere ad om.nessole-
    pla a le sumanlur, -et ecclesiaslica officia venerabiU-
    bas, nullis amicorum consiliis, nulla ssecularium ler et laudabiliter vobiscum agantur."_Sed rari sunt
    ambilione desideriorumcofrumpi, vel immutari per- adjutores, forte" dicis ; sed maj'or:bonse intentionis
    mitlas. Non omnis^amicus consiliarius esse pot'erit_D labor majori sumnia.' felicitatis remunerabitur-co-"
    "
    dicente Scriplura : Amici tibi shit tnulti, consiliarius rona : et fcliciter laborat, qui sibi corislruit domuni,
    aulem unus (Eccli: yi,"fi). Noli tuam bonitatem alio- in regno Dei, parvis magna el parans caducis selerna,
    rum imprbbitate, obscurari. Nolo anior tuus quem lerrenis coelestia emens;- propter unius margafifae
    bojnapietate etvoluntate ex~tuis vel alienis coriime- emptibneni omnia dimittens, ut eam possideat quam
    . ruisti, alterius negligenlia vel maUtia obruatur; sed invenil,'et omnibus praetulilgazarum deliciis.
    _, < ^imeoni summo sacerdoti. Hoc nomen Symeonis 0 Simeoni sacerdoti. Eidem feredo, ad quem prae-
    adscititium esse Eanbaldi junioris archiepiscopi cedeiis epistola scripta est, cui propterea hanc. ad-
    Eboracensis nunc maiiifeslum est ex alia Alcuini jungere volui, etiamsi de anno et loco quo et unde
    codicis Harleiani, ad Eanbaldum archiepi- dala
    ~ epistola Eboracensis " sit ininime conslet.
    -scopum ecclesiw cognomcntoSgmonem, d Cuculum.De-illovide inferius epistolam~ ad Gal-
    paulo-post exhibenda. ,. vinum et Cuculum. - .
    1 Pefductus es gradum:- Ex his verbis colligo e Gaucellos. Caucellus vasculum, dlminutivum _a
    hanc epistolam scriptam fuisse non diu posl electio- caucus. Regula Magistri cap. 27: c Bibere si volue-
    r" nem Eanbaldi ad archiepiscbpalum Eboracensem, rit, aquam rion ab urceo.uno haustu, sedad calicis,
    quse facta est anno 796- ut notavimus
    - supra
    - ad epi- aul gallelse, aut cancelli bibat jnensuram. »' Yid."
    -:
    stolam 56. . . _ Du Cangc Gloss. voc. CaucMs.etCaucellus*
    PATROL. G« . - 8
    '
    23S - B. F. ALBINI SEU ALCUINlOPERUMPARS I. 23&*
    De infirmifate mea yob.isjirsefatusalfesdicere po- A Barallam]' vfflamriostram-qualuor -aut quinque-dfes1
    tuit. Gloria Deo I aliquanturn meliris iiabenius ; sed remanere",nonlongea Sancto-Amandq, sed quasi
    lameii cqrporisintegritasnon revenit, Ideo diligen- • qttInto"decimbmiiIiarioT;~et-sie~ad'.a-Gausiacop__ive--~
    tius. jub.ealis,orare pro riobis,, quia lempus- appro- nire, et ibi-liebdomada.stare;- et sic adr-f-Sanctum,-
    pinqual, quo boc hospitium deserenduirf esf et"ig- Lupum-Iriter haec-loca, Deo'propItio>-ha3)es-me.toi-
    riqla. appelerida. Sed yeniat, veniat vestra pqsl "no.s tum Auguslum, et aliquam par-temiSeptembrii;nien-
    oratio ef eieembsynaruiririiunera gratissima, nohis- sis, si ullalenus possis impetrare, ut fiat nostrum
    que nimium necessaria. Q&tendaturfides ihfilib, ut colloquium. Interim, dum in p„i*oximo erimus, re-
    gaudeat Pater irf filio,sapienti et.fideli.,Non morifur manda mihi et quanlos. dies_debeamte exspectare,
    qui in filio vi.vit prudenti. Sacrte lecjionis studia. quiajionshabeo in istis partibus. aliqjiid.lubiexspe-:-
    omnimodis renova,te yqliiscuni, ne pereaj, lah.qr no- clare possum, proplerinopiam'~j*erum; quia quid-
    sterin libroruin collectione.Non sit tibi durumJpon- quidfuit-ibi,-annopraetferito-omniaamicisnostricon-
    dera auri dare pro acquisitione sapientise,cui secun- sumpserunt,' bene facienies; et familiariter utentes-
    dmn Salomonem nulla compafari in hoc sseculopo- rebus no~strisiEt quamcitius possint Iittersevesteae-
    terunt (Sap:; vn, 8-et 9)..Efquidstuiio, iiferum ail, .ad nos venii*e,festinanter legatus- currat- utfios-in
    divitiw, si sripiehtiamemerenon poterit (Proti. xvir, B proximofeperiat. Silre'x-TosjuI)eafin=palatio'stare,-:
    16) ?'Quaeliabitationemin ejris "cofdfeliabebitgfatam, non contradicit tibi4 Liutgardis-et-inftintes-utad BOS-
    ^
    qu'i~eam diligere probatur. Multitudo-sapientuih sa- venias, quia iUse iturae «unt ad NivieUa,utr ihk
    nitasestorbis etlaus civitatis,-in cujus arcehabitat.. imlssam-fsarictseMarise]'agant.Yeni;veni-festinanter,
    Haec tuopectbre, DoininoJesri donanle te, habilsi- si*Deoplaceatct sanclo Marlino et-sancto Amando,
    " ut
    tionem liabeat',charissimeiili, sempeVinaeternum. nos videamus. Nullatenus voluissem'longiusjre,-
    a EPIST^OLALXYI. anlequam. luae- beatitudinis ~QQ faciem- ^iderem.
    Manda vero per- nostras eur-tfes"-quid'quid- ibi-erit',;
    AD,ARKOKEM.
    omnia-tibir parata- crunt. Multum gaudeo -de vestro=
    (Anrio.797, mense Augusfb.)
    multa nosse coUoquio-;quia;neseio quando^erit, si nune norferit.
    Gaudet.de_nutitjo.adve_nlus.illius; ab.illo: Feliciter
    desiderat;'et de sua commorationeiltum instritit. lege,-el. prospere-veni, Paler optime^et
    amice fidelissime, ef in Christo charissime:
    BiJ.ectissjpio,p_itri_AquUaeTrapsalpino, Albinus "' • '
    TEPISTOLA LXYIL '-
    magjstek. saluteni. AI.-'*"-
    Gaudeo/qupdTfiLaJiqusimTamaitt, de Testro.adTentu
    beatitiidiuis faciem -(Anno-767-imense-Augusto.).
    audiyi, multu.m,cupiens Tesfrae ,G Significafqttibus locistcommoretur, npvgscire
    siniul cupit-,':
    Tidere..etopfatam audire.Ioquelam, etdepro- mjitil. q_ii(ed_am.,munusc_ula.
    speritate b.domnLappstoliciagnoscere,,et quid-iiiiUis _ Charisshno.Filio, in Yera_.,charitatisdulcedjiiesa.
    partibus geslum sit, el-quomodolegafJOfTestra,-.olris lutem. . • • , -
    "
    evgnisset, et.si-c,Sancti Pauli causa ad_.prqfectum Exspectavi dile£l{qiiis.vestr.ae_-]-t-eras, velJegatum.
    fiprj-jiossit. Hsec J"
    oinnia per. velqceiB;nuntium. m.ihi Sed lertio Gysla.fdPe?,,Eysla] sorpr; donini regis
    demandare curam, ol)secro,,habeas.~~Secundu_nquod direxitadme missos, ut venirem proptec aliquas nqr
    iter. meum,;disposilum,habeo,, volenle. Beo, die sab. cessitates, ad- illam. Sed nunc, voleiite. Deo, ilurus
    batiprosimo, id est, NonasAugus,tas,.ad. monaste- ero ad eam visitare, etinde ^ad.sanctunijLupuni, e_t
    riuni: sancli Amandi habemus.dispositum.venir.a,.et ibiiit-axime spero meinianere.Septembrium menseBi
    ibi-_die.Boj__iirica. starc, et lunc.ad^-Baralla-fPe;.. totum. Si qmd. inde de.vestro;ilinere,,yeli3?de;<Ip-nni
    a Edit! MabiU. i, Pezii'4. (FrOben. 52;). Collata 800~Tufonis defuncta est pridie Non~.' " Junii;-Anhal.
    cum codd. iriss. Salisb. Dala anno-"797quo Nonae Loisel. -
    Augusticoncurrebant.cumsaliba.fo, ut.recte nqJaTlt t; Niviella, Nivialfa,- Nivigella,-monggteriuni,,al>
    «1.,Hap^iziusGerm. Sacr. torii..II, p,.1.05. Itta seu, Iduberga Pippini mgjoris. domui conjuge
    "'i>Dphini"'a'pbstoli'ci.t NegoUum' gehiinum hoe .v horlatu sancii Aihaiidi, cbnstruclum. M&bill.Arinal.
    anrio~-_.rriohi- •
    Romaeagendum fuil. Piiblicumunum lili. xxxni, num'. 7;' .
    adicomponendaquseinlerpapani el-Rqraanosflagra- i Missam sanclm Af_r__..-Festivitatem;:,absdubiq
    ban).dissidia, lggationeAngilberti annp.priore.nihilo inlelligit, Assumptionis bealse, yirgiiiis-Mai;ise,qqfe
    sedaia,; priyatum allerumjyopriae fuitecclfesiae.J^am etiam eo tempore 15 die Augusti -'celebraliatur. Yid.
    ef dioecesiii'rfecensin Hurinia acquisifam "firmareet Gloss. Du CangeYerb. Mtssa:
    honorem metropoliticumparare cupiebat. ..HAKSIZ. i Mabiil. 5, Pezii-5 (Frobetri.55); col-
    c De Sancli Pguii causg, mqnasterio Cormaricen- lala @SEdif. cum cod. ms. Salisb. Quoniam vero ubique no-
    " "
    si, ddequb alibi." meii illiiis abest' ad'quem_scripla-est. dubilui-cquis
    Baralla-villdmnostram.Locus milii.ignotus, nec possit an ad Arnonem, aii- ad alium-quemdahvaiiii-
    apud geographicos-scriplores-quos consului, alibive cuin.in comifatu regis- existeniem- scripta sit. Pro.
    noniinatus. Arnbheproiiuntiandum-videfur-ex-comparatione.hu-
    e-AdGausiaco: MonasteriunrGausiacense(Ghoisy) jus cuiri prseeedenleet subsequenle-epistbla.
    ad AxonainfluviumpropeCompendiuin silum.Mabill. t Gyslasoro)-do-.i-Mfe_f!S.Yid'.'episl-'98el9.).{nune
    '
    Arinal.,'Iib."xxXjiiuni; 15. •' .- •' - - --
    T26etl"27).
    *' Ad' Shnciuth Lhpum. €oenobium in suburbio - t' Ad-mnclumitfpKm.Yidi-epist. jiriorem»,-infer
    Tricassino (Troyes)",Alcuini curse a Garolo Magno -notas. - ^
    de quo alibi. ' m De dbnini regis>reversione.CI_Hansizius hsec ct
    traditum]
    6 Liulgardis.Regiha uxor Caroli-Magniquse anno alia qusein hac ejrislola memorantur, ad annum.SOi)
    - - -
    2S7 ..... .EPISTOL-E., . 258-
    [regis] reversione,.-velde exereitus"sui.pfofectit au--,A-.Ioco,-verquomodo dispositum-habuigses.facerese-
    dias, netarderis mihi remandare, efcsic, Qclobrio. cunduni Dei voluntatem; et quando te sperarem in
    mense ad a Ferrarias sanclumPeti'um-.vIsitare,~etibi lias venire parles: Ego>itaque sub fesliiiatiorie vado-
    usque ad medium iUum.mensem spero me esse. Ideo-- ad sanclurii. Maj~iiniJm.; ihi-,-volehle Bfetffetdomno'-
    haeevobis scripsi,.ut sciatisde itinere nostro,'.ub_i-no's'rege arinuenle, hiemare disjioneris].'- Et"-utirfam!'ve--
    beatitudinis.vestrsemissus invenire possit,-Sed eb'"> de niat volandoAquila mea orare apud sarictum-Marti-7
    fiialrenosli'0'etamic'QV4uem;tecum;iter.um.dimisi,-re-num, ist ibl. anipleetacalas illiuS.suaViSsimas^,et
    manda mihi. Sollicitussum valde de-domnorege ef tcneam,,quem diligit ahiina'fliea,-rifeediniitfairi-eum;
    populoUhristianoypropleraurasdurissimas, et teiraitt-._ doneciiiducanr.illum iadomuin.mati-is nieafe(Carii.-
    illam pessimanivfetihoniines invidos,si-Deuspropitie-; ni, 4)j.et osculetin*me osculo OTis~-sui(-G(nif. i-,I'), efr
    turjUisel sanetsesuseEcdesia.defensori.Multotempo-.- gaudeamusordinala charitate ihvifeem [Foftedixis-
    re.illum GonseEvet<_umsuisfidelibus. c Dlrexi vobis. sem libi.aliquid,.si praesentemte"haiicrfeih'-:cui*no-
    unam tapelain.etunum sagellumtenuem,obsecrans-he~ luisses, milii iiinoieseere,- quomo'do;aceepissfel- vos
    despjciasinunuscuU'.parvita_em..Ha_c siint duo'miriuta< dG-imusapostolicHs;.etquid-tibh j)la'cuisset ihillis-
    quse.vidua obtulitingazophylacio templi, quahiDo- partibus : vel quoniodo,f Paulinus Pater riieus-egis--
    minus Jesus Iaudayifr,quia,plena-charitaleofferebat'-B_setvoDiscum;,et.quo- se divertisget?-Guriosoaiirriio
    (Matlh.-xii, 4__r). Yivite-vos Deo' placentes in-oriini ' meo satisfacere:non.voluisti. Idcb-pauciores-tibi rft--
    opere bono.-etpro nobisorantes valeteJri-pferpetuuiH. ieras madoiscribere vblui','nonfamen pauca-cliaVite-'
    -' 'a EPfeTOEALYIII: te,.quas scripS?,seripsi(Jofln."xi'x,'22);'Hanc alfe---
    ' . ram chartam redde obsecros Gandido'riifeb;si vivat,
    AB"ARNONJSSI. _ sivaMscum sit.. Nescio cur et iHetacuIt*,-dum'tu;
    ~mehse'
    (Arino 797, Sejitembri.); nrihi scripsisti',.nisuforteAlbinus recessil*ex ofeil-
    JSltefas' iffiiis s'e accepisse signiffcat, et de silentio 1
    muliaruni rerum- cbtiqueriiuf. lius,~ciijus'dilectio'nunquarii recedit ex-eofdeirieb1.]
    DilectissimO-filio-Aquiite pianr ef pacificam iri' Seiriperhi.aeteriiuni.valeas'et~vigcaset floreaS,mr- • '
    charissime • -
    "Christrfsaluiem*. ' 6-EPISTOLA
    Audataprosperitate"vesrra-pef littferasqria's~nobi's LXlt. ;
    cJirexislis-[et- verfeiufft' riohls-Idffius Sejiiferiib.Sted' h' A~)'AliNOKI-M' EflSCOPUM SALISBnliGENSEM.
    • ' ~ " '
    miruin quod~nilrildfeGarididb'[Ms:,-Cando]riifed-de- -. (Aiitio 797".)' .
    maridaifevbluisti. <=• MisitiBi'jarii prMfenr"Jitteras Commendcti' i'ili qfriemdamfilium; de reversiqne re-
    ..meas pei" clericum- vestrum, cujiis' nbhieii rion~re- gis; de sanetrPauli causa-etaiiis-infbrrii'a)'f-ctipii:'
    Q suspirat ad Dei-visiotienv,- et ad-supertxddestderdridk-
    u<!
    colh; j)uto','-sepli_n'as-Idu's-'Augusfi5 et nesfeibsi' tte hortaiur.
    iiiveneruhl', etsollicifcs fuiin liis litieris-audireall- J Yenei'al)ili.Palriet amabUifratri et, desiderabilr
    quid^unde eas-dirigeres, vel' qua-dife, vfel de quo fitioirf tolius cliaritatis.jucunditate salutem;-
    ~ '
    pertinfere asserit. Inde; inquit, patet Aiuionemex jirseeedeiite-epistola dixefat Septemb'riiim mensem
    Ttalia nuper yeriissead regem, cum eoque:reversum - totum essfe--maiisurum.'Datk ergb''-est- eoderii a'»'~
    ad Urbem. _ At ehirit Alcuinus non ,de abitu regis, no, 797- .(Apud-Fnohen.M.). , .
    -seddcievefsibne-ejus petit edbcei_'.Ego ifelainterr e ii/is. titicras: .... seplimas Idus. Augusti..
    Arnonis- amio.797susci- Lifteiias;
    pretor. de-ilinere. Romam seu' u t
    epistblam'prsecedenlem, contextus ex utrius-
    piendb, et dereversione al)
    regis expeditioneSaxonica, que- comps.fationemanifesium fkfcif.Eo' ~dic.Alciii-"
    de qua'Egiuhardus,iri Annalibusaniio.eodemscrihit:; : nus-,siitersuunr, ut.in- Ms-epistolisproposiliimha-'
    <-Rex ad' conlundendairfpferfidsegentis' conlurasi-- buit, prosecutusesl, Baraila~fuit; cii*ca"diem'-liO''A-ug'-:.
    ciam, Saxoniam vastaturus- ihtravil;- nec prias' de- Causiacum venil, ulii'. per hebdomadam subslitil.,
    stilil quam omnes terminos; ejus pei-agrasset,-nam.'- Inde ad:s"anctuihLuj)um~abiit,ibiqiife fellquis Augusti
    usque ad ultimos fines ejps,. qua.iiiier Albim.et ' diebus, et-iiitegro iriense- 1
    SepieniBri perniansit;' iif
    WiserairiOcfeano' aliluitur, accessit. . Ihde metus quo loco ldibus SejrfemlirisArnonisUtteras accepit'.;.
    AlctiinLob- aurarir diiiissiihani' Oceani",terramque iiide etiam, vel ex monasterio.Ferrariensi, quomense,
    pessimam efc homines'(Saxones-)' invidos-, seu' in- • Octobrib accessif, proesentfenfepistolani scripsif.,
    hdos. _,.-.- .]>: _f Paulinus Pater. Aquileiensis patriafcba~ilii'de
    a Ferraria,s.. Ferrarifense nipnaslerium Alcuinoi, constat A-rnonemTiocamioiex-Italia'rediissfe'.-
    commeridatuih',situm esfrad"Clar'ejatti(C/ain/) amnem, ' s Hanc epistol.anitruncatam eciidil-Maiiill-iiiusv,
    in hipam (ie Loing)-iaihieaiem-iri p&goWastiherisi.' qualem nempeinvenit in cod. ms. S."Emmevami-,Hic;
    (Je Gatinais) diojcesis-Senonensis,,BclhJeliem.-anti- integra- prodit ex' duobus codd. m'ss~.bibliothedaj'
    quilus a corfditofe dictum, .testanle Lujio, ejps loci.. Salisburgensis.(Apud.Ffobeiii 55'.-)'
    abbatc ih-ej)iStfl%r( Mabill., Vit. S. Aldrici',Aci. v Non exprimiiur. in codicibus mss. nomeiidt-
    %%
    SS., saec.MV, parU-i, pagi.56f>). liuscui ihscripta sit lisecepistola; certum. famen est.
    J~-.De i
    fratre nostro.et.amico. Candido;foriassis,.ui qiiod is fuerit qui potest'atfein'haJ)uI'l iri riibiiasfei-itiin
    ex epistola sul)sequente colligilur;,ubi conqueritui:_ S.,Rupei'.tiiSalisb.Et:ill&'-qui's aiius*, quarii Aqhiiir
    quod Aquiliiniliil dfe-Candidosuo, ut nempe in hac) seuiArno,qui cum, episcopatuetiam- illudmonriBfe-•
    epistolapetierat, demahdafe.vbluerif. _ riiim regebal? . ^. \,
    « Direxi -joiis.HocestTnitiumr epistolseapud Ma'- - i; Differfin nonniiliislisec inscripiio'ali illa cbdr-
    biilonium. - cis-S. Einmeranii seu.Mabilloniani,
    d 7® Hanc epistolam-haclfenus^ineditam quse ita balleU:
    excodd:: YenerabiliPatriet amabili~doctori;et d'esidert{bili.frah-
    mss. Salisb:et,Sanct'-Emmeramiensiideseripsimus ;;, triitl. nulu Dei.ponlifici sive abtati, egoindigms
    uncis inclusa in solo -SalisJjurgeiisihabentur, Alcui- servornm Chrisii famuhis iritolius charilatis jucni-~-'
    nus Arnonis lilleras; quarurifriic meminil, accepit,, ditate snlutem,
    dumiadhuc-ad Sancfum Lupum mofaretur, ubi h:i
    239 - B. F. ALBINI SEU ALCUINIGPERUMPARS I. 240
    [Satis mihiplacet concordia inter filium meum et A set,ultibi Ucuissetapud sanctuni Amandumhiemare,
    fratrem tuum, quem vocatus visitare venisti. Et forte] aliquantum temporis, Christo miserante, nobis
    bene fecisti me horlando ad charitatem ejus reverti, "opportuiiiini esset simul habilare, ut frangeretur
    undenunquam aversus fui; licet dubilationem ali- propheticus panis inter nos, de quo dictum est:
    quam agnovissem de mea fide in tuis suavissimis Frange esurienii panem tuum (Isai. LVIH,7).Licuis-
    apicibus. Quod vero dixit, ut habuissem eum in set nobis assidue una voce et una fide canlare : Pa-
    domo ad erudiendum, nullatenus a quoquam ante nem noslrumquolidianum da nobishodie (Luc. xi, 5).
    audivi. Tamen] scias, quod in camera humilitalis [Et] ex eo vesci, qui ait: Ego sum panis vivus, qvA
    superbiaenon placet habitare, quia quod illa aedificat; decoslo descendi, si quis manducaverit_ex hoc pane,
    hoc istadestruit. Ecce ego, quantum in me est, vivetin wlernum (Joan. vi, 51, 52). 0 ! quam ju-
    apertas habeo manus amplectari venientem, non cunda est charitas, et quam dulcis prsesentia illius,
    respuere precanlem. Hoc apud omnes servare prae- et quam felix vita, ubi nunquam deerit quod semper
    finivi, ut nullum abjicerem, sed, quemcunque po- ama.ur! qusenuncinabsentem [AL, absente] ardet,
    luissem, atlrahereirf. [Quanto magis de tam probato tunc in prsesentelaetatur. Licet ubique Deus prscsens
    viro et tam laudabili persona et tantis mihi bonis ex sit, tamen aliler in imagine per speculum cernitur,
    multo tempore conjuncto, credere dissidium [Ms., B aliter in prsesentia per speciem videtur : de qua ipsa
    descidium] non- debuit sancta et venerabilis pru- Yeritas ait : Beati mundo corde, quoniamipsi Deum
    deutia vestra. Quod vero de filio meo, fratre et ne- videbunt(Matth. v, 8). Mundetur modo cor in hac
    pote tuo,-durius scripsisti, videat charitas et pietas; peregrinatione, ut in patria Ulius beatissimsevisio-
    tua ne inanis fiat lahor nosler, et ne perdatur anima nis frui liceat. Utamur hoc mundo perituro in cha-
    pro qua Christus mori non dubitavit. Ecce eum re- ritate non peritura, ut fruamur Deo in gloria per-
    misi tuae dileclioni, ut facias de illo sicut videatui manenle. 0 Domine! [Jesu] fac nbs diligere te, et
    prudenlise [AL, providentisej vestrae; in tua enimi odisse eum de quo dixisti: Mundus me odit (Joan.
    potestate esf vel ille, vel beneficia quae habet. Fac; xv, 18). Ut per te donum Spifitus Paracleti accipia-
    secundum quod ex illius intelligas, ante oculos tuos, mus, quem munausnon polest accipere,.quianonvidet
    meritis, non secundum verba invidorum. Nihil enimi eum, nec scit eum (Joan. xiv, 17). Noli nos secun-
    mecum potest in tristitiae spiritu proficere. Unumi dum tuse veritaiis promissionem orphanos relinque-.
    e duobus mihi videtur consilium : aut ex nostrai re, sed milte in nos spiritum veritatis, qui nobiseum
    gratia eum domno regi commendes; vel.tecum ha- maneat in aeternum (Ibid., vers. 16,17). 0 Rex
    beas; donec agnoscas ex iUius conversatione, quiol gloria. et Domine virlutum (Psal. xxm, 10), bel-
    de eo utile sit, donee iterum nostra, volenle Deo, 0 lator noster et pax nosira, qui dixisli : Confidile, ego
    coUocutiofial. Aliquid tamen ut habeat consoiatio- vici tnundum (Joan. xvi, 53). Yince etin nobis servis
    nis, forte melius est, secundum humilitatis et obe- tuis. [Tu scis] quia sine te nibilfacere possumus
    dienliaepromissionem, ne continua absorbeatur tri- (Joan. xv, 5). Dacumfiduciaservis tuisloqui verbuin
    stilia(I/ Cor. n,7). Etsia Witto veniatad vos,apud! - tuum, et loquentibus exemplis ostendere, quod ore
    eum discere potest. Et si, Deo volente, veniat, videi prsedicent. Da velle et perficere (Philipp. H , 13); da
    diligenter : ne inanis fiat habitalio illius vobiscum, ut misericordia tua praeveniat (Psal. LVHI, 11), et
    ut quantum me trislificat absentia illius, tantum vos; misericordia tua subsequalur nos (Psal. xxn, 6) :
    lsetificetprsesentia, et defeclus meus vester sitpro- praeveniat ad incipienduhi, subsequatur ad perfi-
    fectus. Et si aliquantum temporis vis eum in mo-" ciendum [AL, implendum]. Quid plura Iiabemus.
    nasterio h sancti Hrodberti- demorari necesse ei es- dicere, nisi ut fiat voluntas tua , qui vis omnes ho-
    set, propter adjutorium hominum linguseque noti- mines salvos fieri? (I Tim. II,'-_.) Tua voluiitas sa-
    liam, c Aedilberlum habere secum, ut nostris eru- lus est nostra, gloria nostra el beatitudo nostra.
    ditionibus assuetus, et illorum moribus educatus, Per quemdammentisexcessuni,ofratervenerande,
    medius fiat in amharum partium profectu. Tamen, haeclocutus sum, non tam ordinate quam epistolaris -
    ut vobis videtur, fiat, et ciiius me scire faciatis quid[ D postulat angustia, sed tam affectivequam intima cor- "
    vobis placeat. Et d de dorani regis reversione . ve- dis compunctio exegit. Tu lamen, dulcissime Paler
    stroque itinere vel babitatione, et de domno aposto- et familiaris meus, patienter sustine cordis mei la-
    lico, * et sancli Pauli causa, et cseteris rebus quae crymas, el fecum reconde quod mecum audisti. Quis
    nobis sunt necessaria 71 ™1 jucunda audire. Hoc: scit, nisi ille qui omnia.scit, si crasJnihi liceat scri-
    scias certissime quod in Toronicis partibus pene bere tibi, aut post cras dulces tecum collationes
    nihil remansit vini, frugumque abundantia vix ad [AL, consolationes] dicere vel audire? Hodie mihi
    medietatemalterius anni. Ideo vadam, volenle Deo, dedit spatium pietas iila, quseomnia mihi conlulit
    yisitare fratres, et ordinare res illorum, reversus in bona qusehabeo. Quapropter tacere non debui quia -
    his iterum morare partibus. Si domno regi placuis- nescio quid ventura pariat dies. Tu vero, unanimis
    a Wilto. YVitzoforte seu CandidusAlcuini disci- scipulus, posthac abbas Ferrariensis?
    pulus, de quo alibi ssepius. d Dedomniregis reversione. Ab expeditione Sa-
    i S. Hrodberti. S. Ruperti, modo S. Petri Salis- Jonica; vide ejrist. 53 (nunc
    o 5,7).
    burgi.
    <•Aediiberttim.Forte is est Adalberlus Alcuini di- Vestroqueiiinere. Yide ibidem.
    f Sancli Pauli causa.Yide ibidem et alibi seej.itis.
    '
    24_ _ . EPISTOL_E. 242
    frater, seternos dies sempcr habeto in menle, et per A nullus saeculiluxus, ipso sequissimoJudice, aecepta-
    pjtientiam curre iter quod. tibi Christus joslendil; bilis eril. Nisi sola eleemosynarum largilio, et me-
    quia qui sequiiurilluiii,non ambulat in lenebris, sed ritorum multiplicatio bonorum proderit. Quidquidhic
    habebil lumen .vitse (Joan. vm, 12). IUotibi sit ci- geritur , iUic dijudicatur. Et omnis bonitas praemio
    bus et potus, charitas et gloria. Non subvertat cor coronabitur perpetuo, .omnisque iniquitas seternis
    tuuni ambitio saeculi,adulantium officia, species va-~ damnabitur tormenlis.
    nitatis, limor potentium, minse crudelium; sed sedi- Hsec animis inhsereant nostris, hoc prudens prae-
    fica domum tuam supra firmam petram (Malth. vn, videat cautela.Ne illa die inops bononim meritorum
    21., 25), unde te nuUsetempestates evellere valeant. lugeat anima; sed ul de simplici gaudeat bonitatis
    Sed staintrepidus linguas detralientium contemnens, fructu , maxima cura cogitandum est. Hoc vestra
    et ora Iaudantium non curans; et quoscunque pote- meam fraterna sollicitudo segnitiem, sanctarum lit-
    ris, gratia auxiliante [superna] lecum in hunc sta- terarum serie, ssepiusadmoneal. Nam meaeexhorta-
    tum vitae rape precibus, monitis , casligationibus, tionis verba veraedilectionis stylo sunt exarata. Quo-
    exemplis, ut eum multiplici laboris fructu multiplici tidie operemur bonum, dum tempus habemus (Gal.
    dignus mercede appareas. in conspectu Domini Dei vi, 10); nenos lenebrse comprehendant (Joan. xn,
    tui, mihique tuaesalulis consocio assiduis sanclitatis 8 35), nec imparatos illa meluenda dies inveniat. Tu
    tuse precibus subvenire memento : quatenus Salva- vero paslorali pietate ac saceidotali auctoritate, non
    tor omnium me multis peccatorum vulneribus con- solummeam suscitare"litteris socordiam studeas, sed
    fossum, larga suse pietatis clementia salvare digne- eliam omnibus te audientibus pia paternitale, ut vi-
    tur et coristituere, licet.exlremum, In sorte seternse gilent, prsedicare non cesses. Si lingua sacerdotalis
    heatitudinis tecum, charissime Pater, frater et fili. clavis esl coelestisregni, decet ut guttur iUius luba
    a EPISTOLA LXX. sit aeterniRegis, dicente propheta ;.Clama, ne cesses;
    " exalla sicut tuba vocemtuam (Isai. LVIU,1). Quis se
    ADSPERATUM EPISCOPOM. -
    (Anno 797.) parat ^3 a(IbeUum,si praeco in casfris non clamal?
    Jllum a vanitatibus hujus vilm dehortatur; incuicat Quis hosiibus succinctus in armis obsislit introitum,
    vero officiaepiscopis convenientia. si speculator in celso turris fasligio dormit? Qais
    Sanctissimo fratri et filio charissimo i> Sperato gregem a luporum rabie defendit, si pastor in silve-
    episcopo, humilis Pater Albinus salutem. stribus luxuriae dumis latilat? Quis florentis ruris
    Yalde me vestrse charilatis amor quotidie reficit, pascua gregi demonstrat, si ductor vagabundis per
    et fidelitatismentem meam certiludo abundanter lae- foveas vestigiis errat? J_egesaepius, obsecro., beati
    r
    tificat, ita ut in prinios parvitatis mese amicos,vestrse Gregorii praedicatoris noslri libeUum de pasiorali
    bonitalis nomen et suavitatis facies menti mesera- cura, ut in eo periculum sacerdotalis officii agno-
    dlcitus infixum -permaneat. Et ob hoc, quantum scas, et bene operanlis servi mercedem non oblivi-
    -charitatis recordatio laetificat, lantum absentiaela- scaris.Isfeliber tuis saepiusinhaerealmanibus; illias
    crymosa longinquitas-mcestificat. Sed palienter fe- sensus tuae firmiter infiganlur- membriae, ut seias
    rendum est quod neeessario tolerandum esse digno- qualiter quisque ad saeerdotalem honorem accedere,
    scitur. El currens chartnla ostendat in litteris quod et accedens quanta consideratione seipsum circum-
    lingua resonare non valet in auribus, qualenus ocu- spicere debeat; et quibus exempUsvivere necesse
    lorum officioillud agnoscat qiiod olim aurium mini- sit; et quanfa inlentione praedicare jubeatur; et
    slerio cordis secretum cognovit. - quid cui personae convenial, maximadiscretionede-
    Yestra vero veneranda sanctitas varios saeculi scripsit. _
    eventus saepiusconsideret, et quis casus nolris re- Scis oplime, quanta intentione ° rex ille clarissi-
    '
    maneat, non obliviosa mente relineatur : totiusque mus iilium' suum [Edit., filio suo] praeparavit, ut
    humani generis esempla nos doceant, quam pericu- arbitrabatur- regno haeredem~:sed, ut rerum even-
    losa dies, quam metuendum judicium incerto tem7 y. tus demonstrabal, exemit. Indepoteris ssecularemin-
    pore nobis immineat.-Praeparemus nos in occursum telligere sapienliam, et quam verum est, ut Psal-
    magni Regis (Amos,iv , 12)-, ut pium inveniamus iriista canit -. Nisi Domintis mdificaverit[custodieril] _
    quem nullus effugere valeat. Quid vero muneris in " domum, in vanum vigilant qui custodiunt eam,(Psal.
    manibus feramus, quolidic cogilandum est, dicente cxxvi, 1). Homo cogital, Deus judicat. Incerta est
    Scriptura : Non appareas vacuus in conspectuDomini humaiise prudentise saecularibus providentia rebus.
    Deitui (Eccli. xxxv, 6). Nulla ibi metallorum spe- Hocsolum de fufuris considerantem non fallat, quod
    cies, nullus gemmarum fulgor, nulla vestium vanitas charitas inpraeceptis Deihujus vitaetemporibus per-
    a Edit. Qtiereet. 108 ex ms. (Froben. 56).
    i Sperato episcopo. Kemo prodit cujus sedis epi- fgcit, qui tamen parente mortuo rion nisi quinque
    mensibus regnum tenuit, morte sublalus < non ob
    scopus fueril. ln Anglia tarrien episeopaluni obti- peccatasua, sed quiapater suuspro confirmatione
    nuisse e_xlpsa hae episfola colligi posse videtur; hor- regni ej"usmultum sanguinem effudit, i ut alibi lo-"
    talur enim : Lege smpius beali Gregorii PE_EDICATOMS quitui*Alcuinusin epislola ad Osbertum patricium,
    NOSTRI libellum. Yide eliam nof. seq. quaedesideratur, el ex qua ea verba cilat Maimesb.
    - « Rex ille clarissifnus. Offa, puto, rex Merciorum, lib. i reg. Angl. cap. _. Yid. Alford. Annal.-Anglo-
    qui auno 787 filium suum Egfridum regem coronari Sax. annis 787et 796,
    hiZ fi. F. ALBIM SEU ALCUINI-OPERUMPARS I. m
    agit. Sit tibi larga manus in eleemrisynis; sit stu- A cro , charilalis hortamenta spernere. Scio [Edit.,
    diosalinguaiiipr__dicatione; sitsobria~vita irfconver- scilo] te Iisec,omnia melius nosse el perfectius ope-
    satione; sll saeerdotalis auctorilas jn castigandis rari. Sed magni amoris affectus me optima tibi stia-
    reprobis; sit behigna sollifeitudoTn refovendis humi- "derecogit. -Equum est ut quod charitaslibenter im-
    libus. Sit tibiclarain veritalis assertione fiducia, penuif, humililas gra.anter accipiat.
    nulli pareens personse, quo niiuus sequitatis proferas Summa Dei pieias multis .feliciferaimis
    judicium." Sii libi venerabilis quotidianus usus irfec-
    .GonservetjCliaiJOS^.teqiieAuosque simuL
    clesiasticis officiis,iit omnia honorifice fiant quse tua
    ,Sis memoj*Albini, memoret te Cliristus^i seyum,
    dignitas In Dei cultu debeat observare. <Juia melins _Jam -fibiperpetuuni sit -sinefine d.ecns,
    esl", sacerdotem ~Ghristi~in ecclesiasiico minislerio
    laudari, quahi in cpnviviorum apparatu (Prov. xxin, EPISTGLALSla.
    20). Quselaus est tantum accumulare merisam tuam, ADSPEAATUM EPISCO_>U~I.
    ut yix portari possit, et Christus ante ostium esu- illius amicitiam conlimiatn~etJiorlattir ,ad,vi-
    Ewoptat
    rial ? qui dicturus erit in die terribili: Qnundiu uni tani episcopodignath.
    ex minhriis
    ' meis fecistis, mihi fecistis(Matth. xxv, n Dileptissimo Patrj a Sperato epis.copoiidelis ami-
    40). cus Alcuinus salulenj.
    Omninohabeas in comitatu tuo prudentem dispen- .S,eq.pite.i'jiame cogit .chajllas sacjrius~,'e^l~-se
    dile-
    salorem, qui pauperum curam soliieita pielate provi- i.[joni lilterulas .dirjgere , licef minus sid.earis nobis
    deat. Melius esl pauperes edere de mensa tua, quam vicem rependere fuis litteris; iamen ,egojion -cesso
    histriones vel luxuriosos quoslilyet. Ebrietatem se- tibi p-osperitatem optare, efper chartas tuaijiiiiotes-
    ctantes, J)eato Hieronymo dicente, qiiasiinferni fo- cere sanciitati quottpullateiius jnens mea tui habeat
    veam devita. Duo niala sunt. Primum *.contra prse- oblivioiiein, sed omniniodis firma radice tui nominis
    ceptum Dei agere, qul ait: Cavetevos ab omni ebrie- obtineat memoriam.
    tale et crapula (Luc. xxi, 34). Securiduni : inde .dulcedinem yestram pt ^ermanitatem
    oebuit. Recprdor
    laudem qusererfe, unde poenilenliani agere" quam habuimus inter nos prsesenlia «coiporali, qua?
    Bealus hpmo qtti non respicii in vanitates et ad insa-
    etiam-spiritaliter observari dehel, -neoulla terrarum
    ii.es fdlsas (Psat. xxxix, 5). Insarfia est vesfimen-
    longinquitate deleri, quaienus -amicitiaolim .condicta
    iofum pompa, et assidua ebrietatis luxuria, projfnela peipeiualitar cpnseaiefur. Tu vero, sanctissime Pa-
    dicente': Vw vobis qui potentes esiis ad bibendum vi- iev, consi-deiadiligenter locum nominis Uii, ubi -ma-
    num, et virt fortes ad misce.Mam ebrieiaiem (Isai. y, 2 neas, ubi stafuta sit dignitas tua, et quod diceris ah
    22). Qtti his delectalur, ut Salpmon ait, non erit sa- omnibus, lioc operc impieas. Fidueialiter prsedica
    piens (Prov. xx, 1). In te enim exemplum sit tolius omni personae, opportune, impor-tune,ideiii volenti-et
    sobrietatis et continentise.Yerba Dei legantur in sa- nolenfj Tim. iy). In -rioribus luis _Cuigea.ntexeiii-
    Ibi leclorem iion (II
    cerdotali convivio. decel audire, jiia-sanctitatis, etinyerbis veriialis .praedieatio-ni-
    citharistani. Angusta est domus; utrosque tenere jion hsec duo maxime conveniunt cjriseopo,
    tescaf, quia
    poterit. JMonyult rex ca_lestis cum paganis et perdi- nt i'onis vival moribus H praedicationis-verba non
    tis nominetenus regibus coinmuuionehihabere, quia taceat, sicut ipsa Yeritas- ail: Sintlumbi -vestrifrw-
    Rex ille seternus regnat in ccelis, illepaganus per- cincti et iucernm ardentes in nwnibus vestris
    : audire in {Lnc.
    ditusplangit in inferno yoces legentiuni In lumbis morum castitas -et in lucerna Inmen
    xn).
    domibus tuis, non ridentium turbam in plateis. veilii Deidemonstiatur. Habeas irreprehensibiles so-
    CJeri.corumtales haheas socios, ex quorum conver- cios, ulexilJis alieni discant vitss et
    rcligioneni"
    safione tua laudetur auetpritas. Filius sapiens gloria ffidificenturquicunque .'cniant ad te, sive ex te
    ipso,
    esl patris, el cpnlra filius slnllus ignominia est matris sive ex illis. Lectionis vero sludium nullafenus di-
    (Prov. Xj 1). Quomodo, dicente Apostolo (I Thn. in, mitte, sed habeas tales juvenes apud te, qui semper
    5), curam Ecclesisepoterit habere, qui suam d.omimi > discaut, ct magis gaudeant discere quam inebriari;
    nescit .regere ? Ovicula qua. de mensa .comeditpastp- Deo servirc- et non sseculi sectari pompas. Talem te
    ris, vagabundis errat gressilius. Quomodo caulsnj jiara, qualein te cupias stare ante tribunal Chrisli;
    li.abet conyersalionem, quse Ubero pede per campi meique semper memor esto in oraiionibns luis, qua-
    lajit-i.dinem disciir. it ? Et ex doclrina discipuloruiii tenus divina clementia dies meos ad finem deducal
    au^etur^sapienjja .(.octpris: qui sJudj.osedpcef miotl peiifectum, et ut tu habeas mereeaeih bonam ex me,
    n.ovif, -S.acpeaa;udvjt, divina doiianfe graiia,. qu.qd et cgo remissionem peccatorum per 'te. Fides vero et
    ignorat. Maledictus qui abscondilfrumenia in pojni- dilectio sancla uunquam frigescat in animis noslris,
    Us|P.:o.ti. xi, 26), etlieatusquiseniinat s.uper omnes sed semper magis magisque augeatuj*, Ciirislo Deo
    agros, Mane semhia spnten tnutn,et pepperenon cesset mlserante, nobis propitius sii in ffiternuni,.'Opto
    qui
    fj§, manus iua. 'Quia nescisiquidmelius orialur,etsi te valere, el inGhris^iciiaritatepreficere,,dulcissime
    iUrumque hoc esl
    optinmtn (Eccie. xi, 6). Nullus erit Pater J
    in Jioc sa-culo sempiternus ; ideo contendat quisque,
    ut<ifc_'bene .i.at uU sempiternus erit. -Noli, obse-
    »
    Sperato episcopo. Incertse sedis in Anglia, ad q lem etiam exstat epistola 56 (nunc 701,
    _--> ' - "'
    EttSTOL-E. ~ ' ' ' ' -246
    '-
    -a«PISTOLA-L____a. A anihidium 's'bferter'iritettdere, et Chtisfidhm.virtutis
    - - tAT)SIMi-ONEiff gA-CEI^Db*l'EM. exercilia suadet.
    ' ' Tfiie^issihio'filib 'a Wlviii'6 jil^esbyierb JAU)inus
    _ •{L-fcYaTihufh79.:.) -^-evot&sIh "chariifte Patter ^stliiteiri.
    '~t$o'rtdtiir all ojfwium episcbpale solerler obeundum
    '- ' pericuVdsisin^Brifdnriia lemporibus^ )QnamvTs_ieorj)'oiaJi 'specie aniici disjurigahtuf, 'ta-
    1 Trieri-ferfafitatisofficio seriipferprfeseritesfessequeunt.
    JChaiTs'simbfilib' Simebni sacerdoti Albinus Pater
    ' - -INec^tefraruniiongiriijuitgle separaritur, "quidilectio-
    salulerii. "jiis diiicedirfejurigriritur. Hseccst qusenuriquahi.prse-
    ''JSi^auderiaum~est de ascensu, timendiim est.de -tfefit5,ain vefilateTiaeliter rhabefur. Pfoh dolbr! jsed
    ^apsu, quia "dfe"altiori locb pericuiosior est lapsus. ~rafe inVeniurftur,•Iqrioruiiiirittegri fides veram foras '
    iaeosecuriduriinomenfuum esto superspeculatornon
    impugna-
    so-uriiJgregis "tibicbmmissi, sed etiam tuijpslus, ut bs.e_iaat-c_iaritatem,'qu3eplufiriiosiiab,et
    Scdihaxiriie saeculi'divlfea^s,quae"faUacispecie
    rnerearis haberc •tbTfeo',
    Iri 'pSucis iifebusiabbris pluriinam infeslaiit eorda quaerehlitijriJll^s;" ut vix 'antiquse
    mfercedenibeatitudiriis. Tempora periculosa sunt in
    - Sritaiiriia ; tet mors regum miserise signum est^ et -dilect-OriisquaelibetsciifWiTlbi 'Mfeeat intei*caliginosas
    ferrerfbrum desideribrurii uriibfas. Hahc vferopesti-
    discbi*3iacaptiyllatis origo-;"et feslinant vera esse * feram s__culi & tiib 'aniriio, charissime
    'cupidifa-ehi
    quse "ssepiusaudisti a noslro proedicimagistro. Noli ~-fiii, miserante i>eo, a'dj'uvah_e;-graiia prbcul expelle ;
    cujKdus-esse de auro el argenlo. sed de.animarom ih spe siiaviiaiite, fetiri Bde
    4haferihs fraiiqiiiHapace
    lucrb. Jtfe vero in orationibus et __leempsynis-me-
    veritafis-, *fetchaTiiatis peTifectibneDeo CJifisto "ser-
    liiofa quolidie-., et te in obseryatione mandatorttm -H~5i*e valfeas',iiabens saefeiilAiri "tanqiiam nbri liabeas.
    Del sempei*; et ,si tempestas uttdiqiie immineat, •gu- "Si vefb -sentias m ammbtublibi
    iinpedimfentoesse
    befna viriliter havem Chrisii^ ut.quandoquetcurii JDoiriirioDeo desefvire de-
    "jiaciiic!» servilulis', 'qiia
    liiis nautis in portum pervenias prosperilalis. "Kun-
    -Beas,' sifecuiarispbssfessib['sseCulareriipossesslonem],
    quam a saneta,pr__dicatione-.lingua.sileaf, nunquani Jiielius est pfsecidefe iiinerii irilquitatis iUius, qriairt
    abbno bpere manus torpescat.; ct-quscunque vftaafe, vana~
    .PastoraUs sjie lamfeiita~In lohgttiri prbtrahere teinpus,
    iibefsarictfGregorii ,tec«m pej-gat. Ssapius JitesfeieriS Venirifadifespafiat.'Surit enim homi-
    illuiri legas et q uid
    relegas, quatenus leipsum -et tuurii ]_es
    in ut qui Spe fhhrit, longain sihi pfbimtlentes vifam ;
    bpus cognoscas iilo-, qualiter vivere vel docere ct siibitb
    ante lialieass rajiiiiritui*de hac luce, ei qubd cogitave-
    debeas, oculos speculum-esl jenhnjpoiV- ^uht-, nbh Tibi verb a Deb dkfa pru-
    perfeceriiiit.
    tific.aiis vitse e,t medicina conlra -smgula-diabolicse„ tuhs te lerai aninlus; et noli
    fraudis vulriera. TMou in
    jnollescat agimus tuus adu- *-* "deriliaprfevideat, q~ib
    tardafe in febqiibd 'tibi optimum eligas.
    latione.principum, nec torpescat in -corrcctionesub- . Tu" veVbsciiss qiib desidefio, qtia quiete, saeculi
    le
    jeclorum,- Noji decigiant sseculi-blarfditiae;- »on
    pbssiiieas hoiiofes. SI iibiniliil iriipediriifentl' gene-
    exaltent Jionores transemites,; non subvertanffavo- raiii
    res pqpuli. Esto colunina flrmissima.in -domoDei, prlstihfe fMigioiiesquas [ feligionis quam ] ba-
    buisti, et sempef habeffebpto Iii Chrisil sefvitio.
    noriarundo venlo agilata(j_fa.?/_.xi, 7). Esto Ittcerna Nil tibl liefesse sestitho ih'ec'fell'a saricti
    Bfephani
    super candelabrumposita-, non sub.modio abscondita horiestse'cbiVfersaiioriis,quO.uttibi hfecesse[E. suppl.
    (Malth. y, d5). Estp oipnibgs.via $alutis, aion sVeiia hori] sit foras per yariaBt'ei'faf uiri species yagafi, et
    per-ditiqnis,-utper -tepju.rimi<jorrig_nlur,-saivenlrir, audire alibriim infidelltatWs,etfeontfa peccata Irasci
    et ad -Vitam.tecum perye. ianl semjiltefnam,- Vive, alieha1,'fet ttieinlis iuae
    duifelfesiiriairiperdefequieiferii.
    vale feliciter -et nostri jnemor proficias semper in
    - - - Tahiferi, ul tiixi, sapieriiia liia corisideret queiri ha-'
    opere Dei. _ bteas pfofefetrimin iiabferidbfes alienas, si sufficlant
    °_EPIST0LA'L__XI1L . -
    fibi ad' eife'mo%nariimiri ihisefos lafgitioneni; si
    ADCALVINOi- PKESnYTEMJM. ~ - schoiam Ifegehiiunr halierfe-possis, si paiiperes ve-
    ' ~ ' ' * •' '
    {€irca&Wriuiri797.)' ^ stife; si peregfi"~_6_fefel^ere; si 'qhi'e\e'vivere, si
    Hortdtur %d coritempliihi'dnnftarum el hbndrpm sm- pslefem-feurii-feis quiiufissuht habere valeas. Plufiirii
    culi • Simeonerii,•Suifliriiitri sacerdoteiii 'scefifiis'ak- suiil iBipughalbfes Ecclesise Ch\*_sli, qiii qtibtidie
    . 'mweri tupit: sibi trb adulaiiontbris caWfe, %W-w 'ali'qi_iaver'prefe'e, Vfel'vloientia rapere gestiurit;

    yg a Ineditam hacfenus producimus -excod'.ms, " ". Gumab regum moftem 'SM periculbsa ih _M_ari\ii'a
    Salisburgensi. '(Ajiud'Fi-pben.57.) . si inde tempestas iinmineat _ vifiliter ftia-
    I" S.mebmSacerdoli.Eifiem, Jitito, quein iii fepisi. • lempora, vcni Clirisli fuisse
    ":
    ad Calvinum suminum sacerdoternvoeat. De febLe- -rfagisifuih, gubefnelj^et.communeni^jitrique
    utique in Britahriia, sigriificat.'
    iandus, 'Scripl. Brit. psig. 126., lisep Iiab?t,;.t Si- ^EditvQffercet. 10'l"fexiivs. "(FrObten. 58)'.
    meonis 'clafam facit hifentioneni Flaccus Aibinus 4 Caivinopresbiflero.-Quisille sit nemb edifeitiAri-
    epist.' _d Galvintim . -. . Flxslat prsetefea pislola glum fu,isseex mentione Simeonis episcojii intelligi-^
    Albini ad.ipsum Simeonem, qua" collaudatuai ad- potest'.'Vid. col. secj. nbt. a., __, %,-.
    monet oificii, et .alioquis.ua .properantem.-pontc « ;GeiidS-. 'Sieplvdrii.Aii cfelfrfista sil niohaMeriuiri
    coneiiat. Aprid All)iuuni riulla de sede ejus ej_sco- Sancti Stephani Cauciacense
    (Choisy)propeCompen-
    patus memoria. In Gallia fuisse eum episcopummea diuin, in,quodG«/t)in!(s ei Anglia veniensforte se •
    quidem opinib fest_'.ik Lelaridus.- Mihi tameri ex cesserat; arf vero illud ih Anglia 'quBerendritii$it,
    ipgb epistola. textu vero 'loiige.similius videtur, eun ighpro. ... -j -
    luisse' episcopmhih Britannii phoriattfi* eflirii' ii',;
    917 B. F. ALBIM SEU ALCUINI OPERUM PARS I. m
    et non sunt, nisi verbotenus, airiici, factis vero A A amico. Melius est cauterio sanare vulnus, quam
    inimici. blandimentis nutrire, ut pejor [pejus] fiat.
    Horum perversitas multum inquietare solet custo- - Consideret sagacitas tua.tempus, locum et perso-
    des Ecclesiaruiri Christi, sicut in charissimo filio nam; quo tempore, quo loeo, cui personae qaid
    meo a Simeone summo sacerdote intelligere potes, dicendum sit. Quse optime in libro beati Gregorii,
    easdem ab impiis patienle molestias, quas autecesso- qui Pastoralis dicitur, legi et discerni possunl. Nun-
    '
    res illius ab inimicis Christi perpessi sunt. Quorum quam sacra lectio temporibus opportunis de mani-
    contrarietas debito fine, secundum judicium 76 bus recedat tuis. Vices suas haheant Jeclio et oratio.
    justi Dei perit [ F., periit ], sicut et his qui modo Et non nox, neque dies protrahatur in conviviis vel
    adversantur praedicationi praedicti filii nostri et ser- ebrietatibus, aut confabulationibus non necessariis.
    vorum Dei, quia pqst vos sunt, eerta remanet per- Inter poculasonus et sermo sedificationis audiatur
    ditio. Tu tamen illius bonam voluritatem precibus c®ram admonentibus [F., admanentibus;] vel palain
    adjuvare, exhorlationibus admonere, ut viriliter omnibus, vel cuilibet considenti. Puerilisaetas tuis ser-
    agat, nuUatenus desiste : quia in salute iUius pro- monibus a flamma servetur vitiorum, quatenus setas
    speritas vestra consistit, et in profectu volunfatis illorum tibi proficial in mercedem perpetuse remnne-
    bonaenobis omnibus merces apud Deum reputahitur, ^B rationis. Non tibi sit vilis anima, pro qua Dominus
    Quia ego; licet iudignus Paler, nutrivi, edueavi, et ad omhium mori dignatus est. Nesdicas in animo, quid
    perfectum perduxi virum quem vos elegistis in ponti- -. ad me pertinel, sive bene, sive male faciat ? Ubi est
    ficatus hohbfein. Ssepiusadmone illum de precationis Gharitas, si errantem corrigere non curas ? Memento
    [F., prsedicationis] verbi Dei instantia et palientise Apostolum dicentem :' Quis scandalizatur, et ego
    Jbono, quse valde necessaria est illi habitanti inter non uror,(II Cor. xi, 29)? Alterius peceaturii, suum
    lupos et serpentes. Memor sit dicentis Christi: Con- .- fecit dolorem. Quid hahes Redemptorf tuo ,et Judici
    fidite, ego vici mundum (Joan. xvi, 53). Item mente omnium in die magno ostendere, si animas non ha-
    ssepissime consideret quid ipsa Yeritas discipulis - bes, tuo labore redemptas a diaboli servitute, osten-
    suis praecepisset, dum eos ad prsedicationis direxit dendas? Quantas in hoc"exsilio tuis doctrinis ab ini-
    officium : Ecce ego mitto vos sicut oves in medio lu- quitate revocas, et in viam veritatis reducis, proeul
    porum. Estote ergo prudentes sicut serpenles, et sim- dubio tantas recipies mercedes in die illa. Ideo non
    plices sicut columbm.Cavete ab hominibus (Matth. x, cesset charitas operandi bona omnibus : non cesset
    16-, 17). Admone iUum diligentius, ne sit ssecuP Ungua loquendi de bonis ad omnes, hos precibus
    amator, ne adulatoribus consentiens, ne propter persuadens, illos severitate castigans, secundum
    propinquorum turbam suum cupiditatibus terrarum G - modum uniuscujusque setatis vel personse. Esto lu-
    vel divitiarum involvat animum, sed divino rigore .- cerna in domo Dei, et per te plnrimi iUuminentur,
    regiam viam in omnibus ubique teneat. Melior est et a lenebris vitiorum-in viarii perpetuse lucis revo-
    Christus propinquus et amicus, quam- totius sseculi centur. Non deerit tibi gratia adjuvantis Dei,.si in-
    numerosa propinquilas vel amicitia. eritvoluntas admonitionis sanctse. Scribe Evange-
    Yide quid charitas facit. Dum te admonere fami- lium 77 'n corde tuo, et in memoria maneant mira-
    liari stylo exorsus sum, repente me charitatis flam- cula, vel verba Domini nostri Jesu Christi. et sacpius
    ma transtulit ad iUum. Sed ignosce mihi, quod hsec psalmorum vice canito Evangelium, maxime securi-
    pauca de illius profectu tibi destinatis inserui litte- dum Joannem, ubi alfiora leguntur inesse mysteria :
    rulis : optans te et in hac paternse fidei felicitate iu quo ego de Palrum Iibellis laboro * Espositionem
    proficere coram Deo , nt sis in omnibus illius veri- brevi sermone peragere : opus riecessarium, vobis-
    talis assertor, non falsitatis adulator. Bene quidam que j'ucundum, si donante Deo perficiatur, et ad
    adulatorem definivit dicens : Adulator,est blandus vos pervenire poterit.
    inimicus: et veruin ait; plurimi-namque sunl adula- Tu vero pacem cum omnibus [F., honiinibus] ba-
    tores divitum, et pauci admonitores. Etmelior est _ beas, beUumcum iltiis, concordiam cum fratribus,
    unus suasor veritatis quam mille adulalores falsi- moresque jucundos' cum^isqui sanctorum moribus
    tatis. Quaproter hoc vitium omnimodis libi caveas, consociantur et vivunt: patieritefque tuas suffer in-
    charissime £111,el semper sermo tuus veritale vigeat. jurias; vel magis dimitte, ut dimittatur libi. Esto in
    Licet veritas rugosam habeat fronlem, tamen soli- cibo modestns, in poculo_parcas,in loquendosobriiis,
    dum habere solet consiUum. Si pro omni otioso in vigiliis devolus, ad omne opus Dei promptus, pius -
    verbo reddituri erimus' rationem (Matth. xn, 36), ad pauperes et infiimos, consolator moerentium, ad-
    quanto magis pro noxio vel faUaci? Os quod menti- jutor laborantium, compatiens miseriis omnium, lar-
    tur occidit animam (Sap. i, 11). Pro veritatis officio gus in ekemosynisseciindum vires habendi, menio-
    sermo est homini datus, non falsitatis iniquitate. rans evangelicaeviduae duo minuta, prophetamque
    Nunquam adulator verus est amicus, sed blandus, dicente.n : Frange esurienli panem ttium (Isai. LVIII,
    ut dicitur, inimicus. Gladium melle litum porriges 7). Care te, praevidens discretionem eleemosynae irf
    tt Simeonesiimmo sacerdote. Hunc Wormatiensem nuisie. Tid. epist. priorem ad ipsum Simeonem.
    episcopum vocat Mabill. in Elog. Alcuini, § 12, n. 66. t Expositionem. Quam postea circa annum 800
    Sed verius pulo, illuih in Anglia episcopatura obti- absolvit; eam vide-infra parle n Operum.
    ,249 . EPISTOLJE. 250
    rutroque,-et danti et accipienti, solatium esse. Ubique A' simi in bello, et juslissimi in judiciis; niorum no-
    discretio optime valet, qusc » inter monachos-mater bilitafeconspicui, consiliisprovidi,pietateIaudabiIes,
    _ virtutum esse dicitur, _Salomone atlestante : Palpe- facie honorabiles, vultu venerabiles, et omni digni-
    • brm tumprmcedant gressus tuas (Pro_.iv, 25), id est, fate clarissiml. Hsec.os, viri sapientissimi,in quibus
    . discretio actus tuos. Cui senlentise et Apostoluscon- modo Canlise decus consistit, diligenfer considerate,
    sonat, ubi ait: Omnia vestra honestecum ordine fiant et longas ^uccessiones nobilis~simoru_rfpafentum
    (I Co.vxiv, 40). Et comicus quidam ait: Ne guid vestrorum imitare studeamini [JJfs., sludimini].
    nimis. In omni re lemperantia.servanda est,-qu~e.est Primoomnium , qui in Ecclesia Chrisli Deo desfer-
    . via regia' tolius vitse nostrae, necad dexieram, nec viuntlJtfs., deserviaut]," discant diligenter quomodb
    ad^sinistfam declinans. sed caute et sapienter ince- Deo placeant (Cohss. i, Ifi), quomodo fidem catholi-
    dens, quasi providus viator ad supefnae civitatisar- cam,quam primumdoctoresnostriineisfundaverunt, _
    ~
    cem properans, amhulans de virtute in virtutem, do- obtinere firmiter etprsedicare valeant'; quia ignoran-
    - nec vid.eatur Deus deorum in Sion (Psal. LXXXIII , tia "Scripturarum ignorantia Dei est: et si -csecus
    8); id.est,- in spepula aeternaebeatitudinis, quse est csecumducit, cadunt amboin foveam (Mattlt. xv, U);
    . omnium sanetorum merces et retributio laboris sui. et eeontra multitudo sapientium salus est populi
    -Ibi beati mundb cbrde, quia Deum videbunt (Matth. v, " (Sap. vi, 26). Adducite vobis doctores et magistros "
    8). -Ibi beati jjui persecutionempatiuntur, quoniam sanelae Scripturae,-ne sit Inopia apud vos verhi Dei;
    ,. ipsorum.est regnum ccetomm(Ib.id., 10). Ibi beati qui " .-autvobis desit, qui populum Dei regere valeat; ne
    habitant in dotnoDomini, quia in swculum swculitau- fons veritatis in vobis exsiccetur. Nolite' vos conlra
    . dabml eum (Ps_...-Lxxxiii,-'5). ~> , • ecclesiasticam consuetudinem vanilate vestimenlo-
    Hanc habeto chaflulam, dilectissiriie fili, sociam rum ornare, sed moribus vos ostendite nobiles et
    tibi, vice paternse charilatis tibi loqttenten»in corde, ornatos, et prsedicatione verbiDei paratos, ut laiei
    te~admoneritem non solum de salute tua, verum el vestri bellatores per vos fortes efficiantur-, et-po-
    etiam de multorum profeclu et prosperitate; meque pulus viam salutis incedat.
    -ipsum tuo pectore quptidiecommendantem, ut vera Similiter nobiles qui suntin populo suas dignitates
    -nos-charitas-florere faciat in praeceptis Christi Dei, .cum.coiisiliisregant, et populoper jusfitiam prsesint,
    ~ amantes paterna statuta in J"udiciismagis quam pe-
    cui laus et gloria in Sseculasempiterna.
    b EPISTOLA LXXIV cuniam, quse subvertit-verba justorum", et unanimi
    78
    ADGENTEM ETPOPULDM CANTUAT-IORUM. consilio, quod bqnum sit, genti vestrse virililer fa-
    - (Anno 797.) cianl : et rectores vobis prseponite nqhiUtale claros.
    morum dignitate pios, justilise decore. honorabiles,
    lUorumfidem ac ngbilitatem laudibus extollit; sacer-
    dotes ac nobilesadhortatur : calamitates deploraf; quatenus divina misericordia-yestram gentem guber-
    et tit archiepiscopum Aedilhardum a fuga reducere nare, et conservare, et exaltare dign.etur.
    conentur, suadet. Iriiminet vero maximum- ins.ulsehuic et popukt
    ' Nobilissimae
    genti et populo laudabili, et regno babitantiin ea periculum. Ecce.quod.nunquaman-
    imperiali Cantuariorum huihills levita Alcuinus sa- tea auditum fuit,c populus paganus solet vastare pi-
    lufem. * , . ratico latrocinio littora nostra :'-et Uli ipsi populi
    Yestri decoris et vestrae saluiis valde "cupidiisbas Anglorum, etregna et reges dissentiunl inler se; et
    paucas Iitferulas, ob uimiam veslrse prosperitatis di- d vix aliquis modo, quod sine lacrymis non dicam,
    lectionem', in cpmmune vobis dirigerte curavi. Yos ex aiiliqua regum prosapia invenitur, et tanto in-
    vefo principium salutis Anglorum, initium prosperi- cerliores sifni originis, quanto minores [ Cod. Har-
    tatis, portus intrantium, triumphi Jaus, sapienlise ieianus, incertioris... minoris] sunt fortitudinis. Si-
    origo, et a vobis-i.mperiipotestas prima processit, et militer el per ecclesias Christi perierunt doctores
    fidei calholicse origo exorla est. Apud vos clarissima veritatis; omnespene' vanitates sseculares sequun-
    - lumina Britannise requiescunt, per quos lux verilatis „ tur, et disciplinas regulares bdio habent-: et-bella-
    per totam Britanniam emicuit. In vobis utrumque, tores iUorum magis. ayaritise student quamjustitise.
    ef philosophicse disciplinae decus emicuit", et sacrse Discite e Gylbum-[Id-cod., Giraldum] Brettonem sa-
    religionis claritas effulsit. In vobis vero fuerunl si- pientissimum,-etvideteexquibus causis pareutesBrit-
    mul et religiosi doctores eeclesiasticsefidei, et_sa- tonum perdiderunlTegnum et pai riam : et considerate
    pientissimi principes fegalis dignitatis, et viri forlis- vosmetfpsos,etinvobispenesuniliainvenietis. Timete
    a Lnter monachos. Inde colligas , Calvinum niona- anno 794 obiit) nobile regum gernien exaruit, gene- -
    chum fujsse in eadem cella S. Stephani.. rosus sanguis effriguit. Ttuic iinjmdentissiihus quis-._
    b Hanc epistolam nuriquarii antea editam descri- que,-cui vel lingua divitias, vel factio terrorem comr'
    psimus ex cod. ms. Salisb.; data eodem tempore quo paraverat, ad tyrannidem anhelare, tunc regio in-
    illa ad
    - <" Athelafdum, qusesequitur. (ApudFroben.59.) signi abuti. Quorum Aedilbertus, idemque Pren, cum
    Populus paganus. Dani nimirum-, qui littora 'biennio Cantuaritis imperitaret, in Mefcios majora..
    Britannise vastare cceperunt anno 793, ssepius postea viribus ausus et ab eisdem captus, vinculis manus,
    redeuntes. corpus captivitati praebuit. »
    '4 ~Yixaliquis modo. . . . escantigua regum prbsa- e Gylbum. Leg. Gildam. Ejus Vitam dederunt fca-
    pia invenitur. Ea de re audiendus Malmesb. libro i giographiAntwerpienses29 Jan. Epistola ilJijis-deEx~
    ~
    deReg. Angl., c. 1 : Postillos (Withredi liberos, cidio Britanniaeexstat toni. YIII Bibl. SS. PP., edit.-
    et Cantii reges, quorum ultimus erat Alricus , qui Lugd.,: pag. 707.
    95J B. F. ALBINI SEU 1.DOU1NI-0PERUMPARS I. 2-52
    vobis-ipsius Yerjtalis -seritentiam, .quani in ea -Ec-ifA3'itate'populo^)rseesse.Christiano, et^sarictam sedeui
    elesjani -expressit dicens : Omne regniim kn scr '-'di- •dignis«saltnreiionoribus-; quarii ad-tempus,'c)pro-
    visum non ^stdbit^Luc. xi, *l-7).-Eccedivisio ^quanfa -pterimpios invasoresTeghi, dereliquisti secundum
    esfinter ipop.uloset genles -Anglor-iiin,\et ideo finase- consilia sacerdotum^Ghristi, ut^irsefatusanihi i'efere-
    ipsi.s-deficiunl, :quia inleriseipsos-pacehi non -ser- -bat:puer.De quaTC,quid •serilireni/tua-meveneranda
    vanl JflJetifidein. »;Revocate aa^os^ si Tobis Vi- sperillum auctoritas inlei*rogareratunvpulavir.>Quid
    deatur,=episcopumvestrum Aedilhardum, virum ve- mea parvitas 'aliiid habet -<Mcere-, -nisi sanctorura
    nerabilem et ;sapieritem, el'ejus .consiMo-in>rrielius sGIiristisacerdotum-assentire consilio? "si-tatnentan-
    regni vestrLstatum corroborate, lemendantesjnmb- tum habent auclorrlatemilliussuggestiOnis, 'Ut liipo
    ribus-qnavDeoidisplieeant., el ea>stuaele!faeere<itfse veniente paslorifugere debeal, quanta est-evangelica
    -
    ejus-misericordiam super vos -valeanl revocare. Non excellentia , <juse-g® niercenariuriilidriiihat, tibn
    estbonum, -ulsedessancti Augustinispr-imiprseflica> -pasforenij^quilupi rkbiem tirriidus aufugit ^Joan. X,
    toris nostri vacua':p"ermaneat; :et salriis moh^potest 12-, A5). Forte objiciunt, Yeritate diceiite :'Si per-
    ullalenus'in \ejus"ordiriaralocum.iPertlitio"populi-est sccuti vos faerint in <liac:civitate-,' fugite in alittm
    ubique, sacerdotibus «uis^ion-obedire/erpreedicato- (Matth. x, 25). Bisceraendum tamen est de cujus
    res -salutis &-$&expellere. Subjicite Vos liumililer "®.temporis fuga, vel .de 'quapersecutioiie "hocdictum
    d
    pbrilifici veslro etprssdicaiori salutis vestrse, <[uate- est, et de quibus iterum ipsa Yeritas dicat : Bo-
    nusdivina vos-gratia an omnibiis operibus vestris nus pastor animam siihmfoniffro vvilmssuis, ifterce-
    consequatur. 'Credite jnihi-, nullatenus aliter Denm narius autemsfugil^Joak. x,'M,4"2). "Qubd-optime'
    per illum^otesfis, in bomiliis beali Gregorii-jpapse, pfedicatriris no-
    -v.obis-propitium:habere;polesiis~:
    credo, pacem 'habere^prseseniem-,et saliitehi sperare stri, per te legens ititelligere poteris.- Tu tibi ^psi
    senipiternam. Inileconsiliumprosperitatisvestrfe, et .consciuses, pro qua causa -rreliquerissedem -luam ;
    virjliterfacite^quod 4»onuininveniatis , •et cobvefti- •siticiore 'mortis aut tormentorain immaiiitale -, aut
    mini ad preces et oralioneset-jejuriia, •qualenusiii- idololatrise exsecratione :" sicul Tolimsahciissihius
    vina "vobispropitielur-misericoMia, etconservetvos «jusdem sedispontifexLaurentiusTeHelegilur; ;q«i
    in laude etsalute yestra,etcoiicedatVol)is incolumem tamen •apostoIica-«'uctoiitate-casfigatus, ab incepto
    habitatidhem <inpatria Vestra,-et'glo'fiosuminsetef- resipuit [Al., 'fesipiscit] cotisilio. Tameh qusecunque
    na ipatriaimperium. Bexfera 'mrinipolentls DeiYos causa fuerit, tiotium videtur, -'charitatis mese consi-
    protegat-etregaVet -exaltare dignetur prsesenli feli- deratione,-ut|)03nitentia-indeagatur.^tuod, ut vide-
    citate^etailerrialteatitTidihe/viriffatresdesiderablles .- tur, boneste fieri poteril, -si communitotius gentis
    ** consensu
    et veneraftiles. jejunium indicaturi(tupropter relictam se-
    * EPIST0LA LXXY. dem, illi propteracceptum errorem) ut Deus vobis
    ADATHELAtoUM:, 'CANTcSttiEfeEM iKCHlEWSCOPCM.rihariibus propitietur. "Orationesquoque, et eleemo-
    (Aiino'¥91) •synseet missarum solemnia fiant diligenter- ubique,
    Iltirlattir hit propler ^fWgitma 'setie"sua pmnitehtiam uti)eus deleat quidqiiid inde a quolibet^veslrum
    -agsi-,'eSEccksimn-ordinet-; clernin « mtmtdte ve- aclum esl. "Tua quoqiie "veherahda sapientia specia-
    stimentorumxt Mxmoder.atoconviviontmitsfi-cohi- liter deducat in domum Dei lectionis studium, ut sint
    beat.
    ibi legentes juvenes et choriis carientiume'tlibforum
    Summtf -dignilalis viro, atque ecclesiaslicaeboiri- exercilatio, utper tuam diligehtiani feriovetuf"illiufe
    tatis Patri Athelbardo, archiepiscopo„ iidelis filius sanclse Ecclesise digriilas, ut habearit uride In "seipsis
    Alcuinusperpetuoabonilatis in Cbrislo salutem. possint eligere sibl "pontificem.Simul et pfsedicaiio
    •Dulcissimachariialis verba iilius noster per vos tua in omnibrislocis iial,"sive p"roepiscopis omhibu«B>
    revertens retulij, |imul et amabilia-benignitatis ve- in cohimunisyhodd, de justis ordinationibus et pfi-
    slrse munuscula-habuii in snanibus ;-in quibus ioeta- dicationis iristariiia, etofficiis ecciesiasticis, etlia"-^
    lus, le olim «ondictam etiam agnovi in memoria A ptismi sarictilate, "et eleeiriosynafumlargliione":sive
    habeVe4imicitiani,sicut in ^iro per-fectoTeritas sem- pro pauperum cura per sirigulas ecclesias atque pa-
    per probala fulgeseil. -Unde*uoe»bonilatigralias ago, rochias, maxime in veherarida genle cui le .Deus
    extolo cordis desideriooptans, te long&Vapfospe- pastofefh prosessevoluil. Ssepemilesvulneratus for-
    o-Hevocate.... AedUliardum. Qui iiuper Tugiendo se. Interbos invasores prsecipuus forte Aedilbertus
    impios invaBbres.fegni'sedem*uain*d teriiptts ifeii- cognoniento Pren, qiii iri-Gantiorum regiio ATrico
    queral. Vide epistolam sequentem. successit, vel potius, ut Alfordus ait, vegiam tiigni-
    h Epistolaibtijuspartem Gnil. Ilalmesburiensisci- talem tunc pmsumpsit; is fortassis Aetiielbafdum,
    ta\, lib. i deUestis ponl. Aiigl. iuEtbeIa'rd6.'Cl.Quer- quiKeiiulfo Merciorum regiadhseseratjiduraiite feua
    ceianus majorem iiiius parlen.i inier episiolas Alcui- usurpatione ultra modum vexatuin sede Sua 'cedere
    ni n. "07edidit, sed initio truncatani; et alteri, quss compulil; quem poslea idem tlfenulfus anno -sc*79S
    est ad Garolmi»Sagnuiii, .assutam. Integr.ahiex ms. expuguato Cantio, rcgno aniovit. Yidi.epist.pfiorem
    cl. Usser. (feflit Davra'Wilkms,"tom. iConciK Bri- ad Genl. et pop. Gantuariorum. i\B. CorrigencusAl-
    tanriiaiet Hiberriise, pag. i^9,.illamque ascribitaiino fordus, qui hanc epistolam anno 790 ad Lamberluni
    2 Lepnis papse III, quinto. Atbelardi afehiepiscopi archiepiscopum Dorovernensem datam fcxisiiinavit
    Cantuar., Ghristi 797. (Apud Frobeti. 60.) («.2-9). . - • • . -
    "cPropter impiosinvasoresfegni.HincconstaliEtiiel- d Quoehic sequunlur, in edit. (Jitercet-.pag. 4*625
    hardum, non atlentisvpiio'ribusAlc'uiiulitt'e'j'isexcori- .assuta fuerantepislolaj ad Quemdnm..'NempeadCa-
    gilio suorum sacerdolum a sua sede ad tehipus abiis- rolurii, quse est 14 (uunc 17).
    " ' ' ' :- • -
    235 -EPlSTOLiE. 2S1'
    liuspugnat, sicut bos lassus fortius^flgitnngulam. h. tuit, melius est -ea facere *gJ :qti93suadeo., (quam
    Sicut diabolus laetatus est de fuga, fac ut gaudeat omiltere. Omnino atTecluosa^c-har-itate admoneo,>ut
    Christus 8e multiplici animarum a' te 'prdfectu; et . instanter prsedices *verbum :Dei-; hoc' «st officium
    "tua merces major creseal, dicente 'ipsa Yeritate : tuum, hseciiiercesiluajihifrucuis opef.is,disp.ciisac6r-
    Najus gaudium estm-cmlis coram angMisDei *super dotis dignitas, laus efhonor-; quatenus smiliipliei
    unopeccatore pmnitentimnagente, quam super nona- laboris fruelu in conspectu Domini'Dei.sui appareat,
    gintd novemqui non indigent p'mnitentia'(Luc."xv, 7). et -dignus »efiiciatur 'desiderabilem-.audire voCem-:
    Hsec onmia omnino diligentissime considerans , in Euge,serve bone-el fidelis, itjnia 'sv,per.3pauca>,fuisti
    Cbristi cliaritate semper -proficias; timans illum ex fidelh, 'mpefmnJtaite:consiiluam-; Mitmiinsgajudium
    toto corde ,^ toja" vhlute et tota mente, qui te Ihmini Deilui (Matth. sxsi^ 2-i, 25).'Omnipotens
    exaltavit, lionorificavit el conservavit in diem salu- Deus'paternitatem. vestram .adiexaltaiionemsancte
    tis tuse. suseiEcclesisean ^omni'opere Jperfecto-niultiplicitei'
    Yariissimumvero vestimentorum "cultum, et con- fioferefaciat, ;sanctiss'imeEater!
    viviorum immdderatum usum omnino, quantum va- -oEPISTOLA.L'XSYf.
    Ieas, expellereateXuisque consacerdotibus,'vel ma- 'ADiDOHKOM tREGEH.
    gis omni clero et ecciesiastiese dignitatis gradibus B (knrio 797, mense iNovembri.*)
    diligentissime sludeas. "BeatusPetrus, pfinceps apo- iDe^ationcsaltus iunairis.
    " Dotnino
    stolorum, trinam negatioriis maculam\5oan. -sxi, 15) desideraniissimoefomiiiisapieiitisedecore
    triplici coufessionisveiltateamuit; lufugam simplieis claTissimoDavid:regiJFlaccus Albinus f eipetuae pa-
    etroris multiplici prsedicationis bono ablue. El ut cis et =glofisesalutem. .- -
    niaxhne sanctarum Sciiplurarum lectio per tuam Solent ilaque de fonte "charitaiis ssepius .verb^a
    sanctissimam curam renovetur, el ecclesiastica di- fiuere «aluta'tionis'; <v&-si ^onginqjiitas^iejaHPum^^o-
    gnitas ubique exaltetur, el sancta sedes, qusepfkna cis '0'fflclanegel, •apices<iMeotio'nls «tcaTOentofowaa.-
    Tuitin fide, prlma sit in omril sapientia, el sanctitate, UimultotiesTecurrarit. IdcircoisimpljciTOtodepreeof
    et honore; ut Ibi interrogans inveniat, igndran.s dis- jut,IiCea'lnoslr«'parvita'lis;chai-U5lsmad yestrai .au-
    cat quod cupiat, sciensvideat quod laudet. Elut etofitatis pfseseritiam ssepms ^e&tfrere, tferentem
    Ecclesise unitas,' quae partini discissa est rion ratio-. 'quse vel vesti'se sapientisejucunda, vel Wstr^e ^ai'-
    nabili, utvidetur, consideratione, sed quadanTpote- vitati -necessaria-esse'arbitremur :*t OppGiSHfio 'tem-
    statis£Ma/ffles?i.,pielalis] cupiditate, a si fieripossil, poreFlaccusVe^terleg-atur m litteris, iquS^pioMam
    pacifice adunetur, el scissib resarciatur, bonum vi-. ,, audieliaturiiiverbis A. Nam ^caiisa 'hujus -pKjesenlis
    detur esse cum consilio omnium sacerdotum Ghristl u charlul* lunaris saltus effeeta es't, qy'i In Mclucehli
    et eoepiscopi[Usserius legit, coepiscopis] Ebof acen- Imna^NovembriiliienSis-aimo-circiili^aeceHnovenna'-
    sis Ecclesisedeliberare; ita tamen, ut * pater pius lisTiovissimo* certissimeirispicipoteiit.Igitur-iisec
    pallio diebus suis "nbn exuatur, licet ordinatio epi- luna "Kovembriimensis, ^quseperidecem-e'tibCto-a'n-
    .scoporumad sanctam etpilriaam sedeni recurrat. hos tricesima computabatur, -in lioc ;anne -prsesenti
    Hsecomnia tua sanctissima sapienlia considerel, ut prsefati circuli nono decitiib, ''uHdetHcesimaeompu-
    charitatis concordia fiat Inter jrimos.pastores eccle- tari @2<ieBe(;-Ilaut-de \ieeslmaTnona,quae fit <fc-
    '
    siarum Chfisli. 'tavas Kal".Decembris, vertatrir sepltova IM. iii pii-
    - §i quid ergo superflue in liis meis litterulis dicta- maih : et fit dieK.al.TJecem1)riumseplima,quse^us-
    verini, "lua sancfa patientia benigne, obsecro,'sus- la reguiares epactas sexta computata est; et enml
    clpiat, nec mihi scribenti Impulet", sed libi juberili treslunsepailter, OctobrisGilicei,^ Kovembri, et
    injurigat. Necegoprsesumptuosa temerilale egi, sed 'Decembri mensis uHdetricenarum .dierum.|Qu'o'd JI
    humili obedieritia; consljierans, qui.d multis profi- quisobstinata 11)61116 facete nfeglexerit, et ftftgis *e-
    cere poluisset, slve culpa esset, sjve non"essel"in gularibus quam rationi saltus -innititur, et vrilt So-
    fuga. Tamen quanlummea devotio considerare pbr^ ) veEibfii mensis lunam Irigmta ha"bere dies,- et"ia
    _..aSi fieri po&sit.fJalmesburjensis ita legit: sQuod melropolilica compelif, id est Cantuafiensem recur-
    si fiefi possit ut pacifice adurietur, et scissio resar- fat. Yide epistolam priorem.
    ciatur, bonum^yiueiur esse, cum consilio omnium c Est tisec ppistola decima apud; £anisium, tertia
    •sacerdotusiiChristi et «oepjscqji vesiri Eboracensis ,?Pri<3fiaeTcelanum(Se.vagesJniarprj.ma«p!id£r.oben.).
    Eccle^ise,pifiat; jia iarofjfi,» etp. Eam mullo auctiorerii ejidit Quercetanus ex coq.
    k Piuspatef. Niriiirujn Aldulfus seu Advulfus,epi- ins. Correclioiies aliquot adhibuimus ex cod.Yati-
    scopus Licciaieldensis/quenrquidemtJfiafex Mei-'- eano. ' •- J- -- -
    -ciorum arehiepi-scopalihonoi''e"et pallio insigniiicu- . Ajjjg (iijis epistpte apud Canisraai. -.
    raTerat, abstractis priipa:i iCanfuaiieRii mnniiius . c Circuli decenno.yennalis annus .npvissim.usseu
    Merpiorum ecclesiis; sedis tainen suse dignitaiem ullimus inlra t.empus,quo Alcuinusih Fraiicia inora-
    reparavil Athelardus/negolium prbmovente scriplis iiatuf, erat arinus 797, quo 'luiiaquarta-deciniairicl-
    suo~et -omiiiiun Britannise episcoporum nomine ad •dehat xv. Ciil. Maii,Bicut anno sequejiti, ,qni primjis
    Leonemlll lilteris Kenulfo Eege,Offs et Ejgfridisyc- _erat cirpflli decennoveonalis,. jncidit Ronis Aprilis.
    cessore. (Mabill. Annal. Bened. lib. xxvi, n. 6S,pag. Qui calculus etiam convenit cum calculo Yen'. Bedse,
    550.) Monet igitur hoc loco Alcuinus, ut Liccidfel- quem vide tom. I'6pp. pag. Z&S(Patrotogiw tomo
    densis episcopus metropolitico quidfemjure,non ve- XC). Igilur prsesens gpistola abs ^ubio-scripla £St
    ro pallio exuatur; et episcoporum ordinatio, non ad [efidem^iinp -7^,7,mensp.^fty.• .^-. . . .-
    ipsum, sed ad primam sedem?cui nempe dignitas
    25S B. F. ALBINI SEU ALCDINIOPERUM PARS I. 256
    Ral. Decembrissextam lunam, /nagno se mox im- ;A adjicere solet seu solari seu lunari anno, ut aeslireo,
    plicaverit errori in quarta decima luna Paschalis diem.
    festi. Si veroKal. Decembris sexta compulabilurlu- Qualitervero hnjus ratio saltus singulis annis
    na, necesse erit ut in Kal. Januarias octava sit luna, [cycli] decennovennalisin diminutionem unius diei
    et Februario nona, et in Martio octava : et die Ka- accrescat, diversis modis computatur. Sed hsec fa-
    Iendarum Aprilium nona, et quartas Nonas ejusdem cilior videtur computatio, ul sciamus, singulis annis
    Aprilis decima; tertias Nonas undecima; pridias cyclidecennovennalisunamhoram etunum punclum,
    Nonas duodecima; Norias teriia decima, quse juxta et novam [F.,nonam] decimam partem unius pun-
    ratiouem Paschalis festi quarta decima debel fieri, cli accresceread undecim epaclarumdies.Exquibus
    sicut ah omnibus in terminis paschaiibus verissime horis et punctis colligitur unus per novem et decem
    decanlatur el firmissime tenetur. Et videri potest annos dies. Nam vlginti.et quatuor horaj diem inte-
    diligenter considerantibus, quantus- error el quam grum perficiunl; quatuor vero puncti horam faciunt
    perniciosus in luna quarta decima elindie Dominicse sedecimpuncti quatuor horas efliciunt: et tribus pun-
    Paschse, et in setate lunseejusdem diei oriri polerit, ctis, quiSupersunt, addenonas decimas partesunius
    si quis non curaverit unum diem in setate lunse ra- puncti, el fiuntquatuor puncti, etestunahora. Hanc
    tione saltus in Novembriomense transilire. Etiam B ' si addideris §3 quatuor prsescriplis horis, fiunt
    nec setas lunaris in Januario, Februario, Martio et quinque borse; elhas-quinque horas si adjunxeris -
    Aprile, regularibus convenit,qui observari debent decem et novem horis, fiunt viginti quatuor horse,
    per decem et novem annos- ad coghoscendam die- unus dies integer in decem et novem annis juxta
    bus Kalendaram setatem lunse in mensibus sin- zodiaci jam [F., zodiacicam] solis et lunse regulam
    gulis. plenus et perfectus. Et ut cerlius intelligi possit quse
    Est qudque aliud in hujus ratione saltus aliquando sit causa sallus lunaris : hunc vero citior qusedam
    diflicilius computandum, sed necessario sciendum. el veloeior hora suse incensionis generat, sicul el
    Nolissimum vero vestraescio acutissimse prudentjse undecim dies epactarum annuis temporibus solent
    fore, quod in communibusannis secundum mimerum facere. Yefbi gratia, si modo hujus lunse' No>embri
    epaclarum, quse singulis annis accrescunt undecim mensis incensio sexta hora diei facta est, eritsequen-
    diehus; quarla decima luna Paschahs locum prioris li anno ejusdem lunse unius horse et unius puncti, et
    quartoe decimseundecim [Al., undecima; Cod. Vat. nona decima parte unius puncti incensio ante horam
    duodecim] diebus anticipat.Quodfacile eslinvenire sextam : ita ut tota sexta hora et unus punclus quin-
    peKannoscommunes.Inannis. itaque embolismorum . tsehorse et nona decima pars unius puncti ejusdem
    decem et novemdiebussecundumnumerumannorum • horse anticipetur. Et sic se crescere solet per singu-
    eirculidebennovennalis, quarta decimaluna Paschalis los annos usque in diem integrum, qui fit horarum
    transpoiiilurpriorisanniquartsedecimse:utidetrimen- viginti quatuor.
    tum commune annorum embolismis suppleatur, et H«c vestrse excellentissimse [Cod. Val., extollen-
    fiatsequalis numerus dierumin decemetnovemsola- tissimae] sapientise, mi dulcissime David , In me-
    ribus, et in decem et novem lunaribus annis. Inter moriam revocare cufavi, non ignota ingerens, sed
    quartam decimam itaque lunam novissinii anni nolajepetenspropter opportunitatem prsesentislurise",
    cireuli ssepenominali, quse fit quinlas decimas Kal. in qua ratio saltus, ut videtur, maxime consideranda
    Maias, et quartam decimam primi anni ejusdem cir- est. Licetnon igrioremus aliter alios sallum compu- -
    culi, quoe fit Nonas Aprilis; non ut cseleris annis tare, et inserere velle; tamen propter raiionem Pas-
    communibus undecim, - sed duodecim inveniuntur chalis lunse, quse omnimodis inviolabilis e't immuta-
    dies; qualenus illa dies, quaain Novembrio mense l)ilis permanere debel, secundum antiqua sanclbv
    lunari aetati adempta est, hinc in Aprile inter epac- rum Palrum instituta, et lotius sanctse Ecclesisecon-
    las invenialur, epactarum vero ralionem undecim suetudinem, hic maxime Novembrio mense notandus
    diebus singulis annis accrescere. JIoc vero anno 1Q esse videtur. Ego vero veteris immemor prover-
    propter saltum, duodecim dies inter quartam deci- bii: Non feres ligna in sylvam, has sub munusculi
    mam novissimi anni et quartam decimam primi anni nomine litlerulas in vestras transmisi divilias : me-
    •
    reperiunlur : quatenus embolismus hujus anni tri- mores vos esse sciens laudafse viduse, qnse curato
    ginta habeat dies secundumrationemembolismorum, [God. Vat., aurato] templo duo addidit minuta ; et
    decem et oclo novissimi anni epactas; quibus si ad- illorum qui pilos caprarum in tabernaculi decorem
    diderls undecim, qui singulis annis more solito ac- attulerant (Escod.xxv, k seq.). Et dum omnibus eslis
    crescunt, el unum saltus diem, fiunt triginta. Ideo benigni, omnium in vos favorem revocatis, et cun-
    primo anno circuli ssepe nominati nulte scribuntur ctis coplose vestra benefaciens pietas cunclorum vo-
    epactse, et a pueris de nullis in undecim decantalur. 1)is divitias attrahit , sicut Apostolus ait: Qui se-
    Sed et si a quintas decimas Kalendas Maias totius minal in benedictione, de benedictione metet vilam
    lanaris anni dies computantur usque in Nonas Apfi- (eternam (II Cor. ix, 6).
    lis, non ut cseteris annis tricenteni quinquageni qua-
    terni, sed tricenteni quinquageni temiules reperiun-
    tur. Nisi forte bissextilis immineat annus, qui unum
    257 , EPISTOL^G. . , . 258,
    . . aEPlSTOLA LXXYll. A num culmen dighitatis per telterum exaltare digna-
    ADETHELARDUM ARCHIEPISCOPUM CANTBARIENSEM. tus est, qusecujusdam dissensionis scissura, quorum--
    dam invidiosa ad. horam discissaesse '
    (Anno 798.) . contentione,
    Romam ituro prosperum iter precalur, suique memo- videbatur. FeUx qui unitatem pacis fraterno amore
    riam rogat apud sanctos aposlolos. conservare studet; sed ille multo felicior qui ab aliis
    Sanctissimo Patri el in membris Christi valde ve- disrupta charitatis viscera pro labore adunius com-
    nerando Ethelardo archiepiscopo Aleuinus diaconus pagem corporis reformarenilitur.igiturnunc, gratia
    '
    lii Ghristi charitate salutem. . . - operante divina, membrorum unilate adhseret capiti
    Audiens salutem et, prosperilatem vestr.un , et proprio, et sacerdotalis dignitas antiquo gratula-
    bconventum cumEanbaldoEboracensi archiepiscopo tur honore, et germana pax inlei summos Biitannise
    filio meo, satis miln placuit sper.anti ex vestrse collo- pontifices splendescit, et sub duabus"metropolita-'
    quio sanctitatis honorem sanctseecclesiseexallari, et norum civitatibus una pietatiset concordise viget
    Deo ineas servientium corrigi vitam. Ideo suasi ° aliis voluntas', sicul in litteris vesto beatitudinis lectum
    Iitterarummearum apicibus, sanctitatemvestramper- -• inlellexi.
    manere in patfia, nolens lumen Britannise exstingui, i 85 EPISTOLA LXXIX.
    Sed fiat quomodo Deoplacet ut proficiat Chrisli Ec- B
    clesiis. Prosperum iter faciat vbbis Deus, angeloque ADDOMNUM REGEM.
    ""
    ejus comilante prospere vos-ducat atque reducat - (Anno798-vel 799.)
    (Tob. v, 20, 21), dulcissime et amantissime Pater. Commendatamicos suos ex Anglia^Romamprofectos. -
    Maxime autem.precor, ul apud sanctos apostolos mei
    habeatis memoriam, sicul nos apud sanCtum Mar- Domino desiderantissimo David regi Flaccus ma-
    tinum vestri habere dulce habemus. tricularius, seterrianvin Ghrislo salutem.'
    Dulcedodilectionis vestroe, et ftducia probatsepie-
    d.EPISTOLA LXXYHL
    tatis, saapiusme hortatur vestrse-auctorilati dirigere
    ADETHELARDUM ARCIIIEPISCOPUM CANTUARIENSEM,iittef fra-
    - ulas, officioque syllabariim indagare,- quod
    (Anno 798.) - gilitas corporis obslat voluntati implere posse. Sed
    Fekcem itli reditum ex Romana legatione, ob re- novos iterum cogit
    paratam"Ecclesiw Cantuafiensis dignitatem, preca- rerum novilas supervenientium,
    tur.. - edere apices, ut chartula ferat cordis affectum, et
    '
    Domino sanctissimo atque omnihonore dignissimo- fundat preees ad aures pietalls vestrae: quse nun-
    Ethelardo afchiepiscopo. quam, ut vere fateor, cassatse in "conspecUimiseri-
    Lectis prosperitatis vestrse Iitieris, et prosperitate G cordise vestrse.fuerunt. Nec meas prp vestra stabili-
    itirieris vestfi et reversionis in "patriam, et <maliter tate et salute cassatas in conspectu Dei crcdq, quia
    apostolica* benignitate suscepti fuistis, lolo cordis libenter divina^suscipit gratia lacrymas quse ex cha-
    affectu animoque lsetissimo gratias egi Domino Deb ritatis fbnte profluunt.
    sempilerno; qui magno clementise dono viam vestrse , Bictum- est mihi, aliquos ex amicis Flacci tui,
    peregrinatioriis prospefo direxii itinefe; et dedit vo- gEdelardum scilicet,DoroensisEcclesiae metropolita-
    bis'gratiairi in conspectu Patris apostolici,-et lega- num, el primse sedis in Britannia pontificem, vestram
    tionis effecUiel voti compotem redire concessit; et adire velle pietatem : ministrum quoque olim Offanai
    « priminoslriDoctoris sanctissimam sedemadprisli- regis Ceilmuudum de regno Mercionum [F., Mercio-'
    , g^ a Hanc et sequentem epistolam, seu epistola- . ficultatuni afgumenta. -. . . ideo Romana rursum
    rum portiones competentes nobis servavit Malmes- sedes appellata et Ethelardus iterum sequenti anno-
    buriensis lib. i de Gestis pont. Auglise in Ethelardo. 79.9 in Urbem rediit. i De utraque legalione lege
    Inde illam descripsitQuercetanus Opp.' Alcuini pag. Wesrmonasteriensem , Chronologum Saxonem , et
    1671. Prsesens data esse videtur anno 798, quo Athe^. Yigorniensem, citatos aPagio ad annum 796, n. 27'
    lar"dusnomineKenulfiregis,episcoporumettotiusgen- el 28. (Apud Froben. 65.)- , -
    tis Merciorum, prseprimisvero pro reparanda sedis suse e Primi nostridocloris. Augustini nempe, Cantua-
    dignitate legatione furictus est apud Leouem HI pon- D riorum archiepiscopi et Angliseapostoli. Aliam - epi-
    tiucem, (Aliord., Annales Ecclesiw Anglo-Saxonicw, stolam Alcuinus scripsit ad Athelardum dum Komam
    -ad illuin annumn. 2seq.; apudFro'ien. 62.) velle(,cujus summam Malmesb. lib^i "Reg.
    i Conventum. Suasit nempe Alcuinus in epistola . proficisci
    Angl. cap. h recenset his verbis : i De lenuitate ve-
    60 (nunc 75) ul ad scissionem resarciendam cum omr slium clericalium Alcuinus Alhelardum archiepisco-
    nibussacerdotibuset coepiscopo EboracensiEanbaldo piim Cuthberli successorem oblique castigat mpnens,
    consiliuminirel.Exhocloco,uetex lilterisKenulfi re- ul cumRomamvadeus Carolum Magnumimperatof em,
    gis adLeonem Hlpapamsalisconstat, inquitAlfordus, etc., visilaret, non adduceret clericos vel monachos
    Ethelardum prius episcoporum synodum collegisse, versicoloribus et pompalicis vestibus indutos, quod
    quam-Rbmanum iter aggrederetur, ul quod ipseLeo- non solerent clerici nisi religiosis, vestibus amiciri.»
    niproponeret, non tame suo quamomnium ordinuni f Edit/Quercet. 18, ex ms. (Froben. Qi).
    ore suffragioqueloqueretur. » s Edetardum. Seu Aethilardum sirchiepiscopum
    c Atiis litterarum apicibus. Yid. epist.60 (nunc 75). Canluariensem; quianno 798, et iterum anno 799
    d Ex Malmesb.loc. cit. Data fuit hsec epistola post Romam ad Leonem III profectus est, pro resarcienda
    reditum Athelardi ex Romano ilinere, quem ad , sedis suse dignitate, tempore Offseregis"Mercibrum
    annum 798 referendum -censet Alfordus n. 3, pag. plurimum Isesa.Yide episi 60 (nunc 75), ad Adelhar-
    686, qui ibidem n. I addit: « restitutam quidem Do- dum. Qua occasione Aelhilardus cum sociis CaroluiQ.
    rovernensis Ecclesise dignitatem hac priina legatione 4'egem adifepotuit.
    Ethelardii » , sed quia m dies occurrebant nova dif-
    m- B. F. ALBINI SEU ALGUINtOPERUMPARS I. , 260
    ram]:se'd" etTorlicmunduima'Hedilredi-regis fide-. ._;.venerabili aspecluivestroprsesentare. Sciens autem
    hm^famulumvvlriim m' fflde=probalum,streriuwn im scholasticseerudilionis inquisitionem, et ecclesiastieaa
    BFfflis: qui-forliter sanguinem domini-sui vindicavit. disciplinsesolertiam, vestrse. clarissinwe sapienlise et
    Ifi omnes mihi-valde fuerurit fideles-,etadjuloresiti- dulcissimsefamiliar-italigratani. esse et jucundam.. cl
    neris mei,.vel meorum-defelisores-puerorum', Iiuc- quidquid urbanilatis sale conditum cognoscitur, ve-
    iliucque discurrentium. De quibus optimanvveslTam. stiis intellectualibus auribus favorabiie, el aculissi-
    deprecof clementiam, - solila beniguifate suseipere,• mis scientise oculis amabile esse probavimus. Unde
    eos, quia niihr-necessarii-ftiefunt unusquisque in loeo quod scholastica tironiim juvehlus flaccidis [M., flai-
    suot Ssepius. cognovi saeerdoles religiosos, et- iri, cihis, forie Flaccihis, seu Tlaccianis", id est. ipsius
    Ghristi-servilio-devotos;:nee nbn' viros fories, etfide- Flacci ]'ingerefe auribus solet", ves.traj sanctissimse,
    les insseculari dignitale, vestTselaiidabiles-esse-sequi-. pfudentise. dirigere ratum duximus, et iiide'solatia
    lati-. Nam optimusquisquls.. el in sua sibi ipsi pro=-_ responsionis quserere, unde sbphise fliimiiia manare
    bakis' consciqntia, honos diligere non-duhium est, novimus; tametsi ihdoctas has videri interrogationes
    edoctus omnipotentis"Dei exemplo, qui summum-esl vestfaesanclissimsesapientibeposse faleor. Et riemea
    bonum. Et onmis" raiionabilis^creatura, quantum aliqnid't»rsesumptuose fusticitas" responderet" [Al.,~
    boni habet, ejus boni.tate illuminaia habere certissi-; B'ni63e aliquis "rusticitati' praesumptuose respohderel]
    mum est. Ipsa Yefitate dicente : Ego sum luccmundi. vestruni" laudabile irigeniuhi",_et' pfsefuigens"erudi- -
    Qui sequitur me,lion ambidal ih-Fenebris,sed habebit tionis acunien corisulere tulum' esse putavi.mus."Nam
    lunten vitm {Joan. vm>,1®). • veiut vermes fenestris involarit sesliVis, sic auribus'
    meis insidenf qusestiuriculse.Et horum con^enientia"
    Perpeluanr Ghrisli.tribuat libi- gratia:lucem, ,
    Cumsanctis pariter,Davidiamate Deo. . - nunc temporum excilati"de ecclesiastico riiore inlef--
    - ' ' rogant, cur septuagesimus, et sexagesimus, vel qiiih-
    EEPISTOLALXXfX. . quagesimus ordo pei-.dies Domiiiicbs'ante quadrage-
    0 A'DDOMNCM REGEM. simum dicatur velcolalur?
    • (Anno 798..eircateiBpus Septuagesimce.) Si respondero, Ecclesise hanc esse consuetudinem
    et Romana auetoritate hujus religibnis- rilum esse-
    De talione- Scpfuageshnm, Sexagesimm et'Qninqiia- firmaluni; minus illis viiietur, auclorilate etconsue-
    g&imw. tudine sola esse responsum, nisi et aliqua ratio adda-
    Benedictus sitBeusPafer"omnipoteris, qiiite crea- tur auctoritati: quia dicunt, riihil esse siiie causa in.
    vit et honoravit: et benedictus sil Domihus"nosler . ecclesiasticis consueludinihus a" docldribus conslitu-
    Jesus Chrislus Filius Dei; qui' fe redemit et elegit: <• tum prsecipuis. Maximeautem titiibat Illorum sensus
    et benedictus sit Spiritus Taraclilus, qui t'e illunii- quod nuinerus prsedicUisordini dierum non conVenit."
    riavit, e't dilalavif- cor tuum in omni sapientise et Ubi dicunt, sepfiiagesiinus. ibi npn surit septiiaginta'
    scienticeclaritale, dileclissime David', el duleissime dies usque ad resurrectionem Dbmini' nostri Jesu
    dbmineSetbenedicta^sil sancla Trimtas. uniisBeus Christil Similiter nec ubi sexagesimus riumerus no-
    omnipotens, Pater, ei'Filius. etlSpiTilus-'saiiclus",-qui' tatur in diebus Domihicis, nullatenus computo die-
    mihi servulo suo, licet iiidigrib, talem concessit-do- rum convenit usque ad Pascha. Iterum si dico, sy-
    mmum. amicHm. et.adjutoremgratia. sua3,;-qui'mihi< aecdocliice dicturii esse, id esl, a partp. tolum"; quoe
    gg-per servum' suuni, bealse-memorise magislrum quidem tropica loculio, ut vos oplime noslis, Scri-
    meum, minislrare clementer dignatus est: et bene- pturis sanctis usitatissima .esse.dignoseilur;' sicul. in
    dicla sit'poleslas-et-regnuni-. irium, et fiittUuVefrfiiii-, tribus- diebus et.lribuS' noctibufe,- quibus.Dominus-
    filioruni-luorum, usque in' generationes sssculisem- nqster JesiisChristus.iu sepulcro requiescere legitur
    piternas.;. et veniat super le et super- tuani genera-. (Maitli. xn,.40),inteUigi' necesse. est, el multis aliis
    lionem' benedictio sanctorura. in. die-Domini nostrf inlocis-: quseonmhrsidicanlur, libri- excedunt nia-
    Jesu-Chrisli . cujus sarictissima voluntas.fAf., ritqiie ..ghitudinem. Adduni tariien quaerere cur sepluaginta,
    sanctissima volimtes tua]"semper •vigeat, flbreal-et; "'vel- sexaginta, vel quinquagintaihr talrtempore-di-
    crescat irii cofde- tuo„ clarissime Ecclesise Ghrisli cuntur? [Ai'., cur Septuagesima, vel'Sexagesima, vel'
    reclor el defensor.. Quihquagpsimain fanto' tempore dicanlur]? Audivi,
    -
    Repletus sum-gaudibvesttam audiens' prosperita- dum.Rbmseessem,.quosdamdicentesmagistrosquod.
    tem. el exallalionem. et lotus jiicundilale exhilaratus, Orienlales populi novem hebdomadas, ei Grsecfoctb,
    duniiveslrse.heatitudinis.liltenas accepi,. lcgi et oscu- et'"Latinirseptem-jeitiiiarC'soleant; etiride consuelU;
    latus. sum. Unde^eUaliquid familiafius veslra. dile- dinem-Rbmaiiam suiripsisse Ecclesiam-, sepluagesi-
    ctioni; scribere prsesump, et illatas qusestiuneulas mos, sexagesimos,.etquinquagesimos-fiV!, ex-c'on-
    a- Hedilredi. Seu.E./.e.re./.''regis"Nortuumbrise.qui eain- e
    corpore epistolari exjmi. volebat, et, referri
    a'nno.79fi. a suisoccisus^esi'. Yide" episl. 42 (nunc infer,Opeiialilurgica Alcuihi. Ego tamen eanidenij ne
    47).ad.Gffam>regeim (ApudF-roben-.65.)_ lolalias de vaiiis;quo3stioiiibus'dogmaticis-,morali—
    h Ha'ncepistolam'dUplici'.loco exhibuif Quercela- buSj.philbsophiciS;,ac astforioniicjs disserentesdis-
    nus; semel pag.' 1I411et iterum ex ms-.codice casti- trahi'opoiTferet,hic retiuendam esse censui, ,
    gatioremefeIiquibusetianiloois.aucliore'mpag:.1465. c Alia inscrip.tip pag^ iiii'; prjoris edit. habel:
    Data est anno 798, ul cx sequenti colligituf. Vir db- Ad CdroiitmMdgnuni Gdlliarum iinwratorem.
    ctissimus P. Ildenh. Gatelinol in sua colleclione ms.
    " -
    261. _ , J.-7L'= . ... EBIST.QL-E. ; /- _ 261,
    suetudine-Romaiia Septuagesimam,..Bexagesimani, ._.poenitentiam ad remissronem.peccaioruni.i.osi.rorf.ni,
    • •
    et Quiriquagesimam]nuncupare Dominicbs;Hoc quia nobis festinandumest. .
    a-talibus:non.audiyi"magistris,--quorum --aiictoriiati ^Sedet aliquid-mirabile ia; hac- consideratione et -
    me tradere- auderem,- omnino; confinnare non-fuit xonvenientia senarii uumeri inveniriipolesl; et quo-
    ausufe.Quapropter-adliuc-restat- aliquid'quserendunr. damriiodoprincipiuni. hujusjiompuiatioBis"' mir^Mli
    quod-tempofi cqnveniat: et fatloni'.concordet,,efrmi-- fine concordat in reguiis numerorum. Igitur inter
    mereLnon-adversetur'.-Yidetur-enlm-mihi"septuagesi-; septuagesimumet sexagesiinumsexfepeiiuriUn?dies:
    mus-dies^diciposse'propter decemihebdomadas,'quse similiter"intef sexagesimum et quinqiiagesimiim';
    suntaB ipsodie-usqueadelausUm-Paschse.fA^, Pa- etiam inter quinquagesimunfellquadfage'simum se-
    scha-],-quo- diff alba-tolluntur- Yeslimenta--a. nuper narius invenitur numerus', ef fiuril lei' sex/el^fachmt-
    baptissatis..Igituf et in Apostblolegimus-:- RegnaviP decem et octp [AL, dies octqdecim]. Quj numeras,-'st-
    mom-ai Adttmusque-ad Moysem(Rom. y.<'M).; et ratibnablliter considerati_r,-etdiyiditur ih tres parfes.
    significal. usque;ad"ullima tempora legis; quse-per- sequales,erunt ter sex; et' est ratib. sinipli'ad'duplbm_."
    Moysfen-data'est,et decuCurrit in- Clnistl Dcr-aostri et signiticat simplam' mortem Dei Christi adduplam".
    tenspora. PdrrO'sexagesimus inde dioi potest', quia noslram. ^Quianos duabus mqrtibus fuimiis bbnoxjr,.
    sexaginla sunt diesusque-"ad(medmm Paschse.-quod:Bid est, animseelcarnis [Al., corporis]: Ele \.efb sihi-'
    erit feria- quaria- pasclialis hebdomadis. Quinqua- pla niorfe sua etinnoxia, duplamdestvuxitriostfam,
    gesimus veroy qui-decunit-usque-imdiem sanclum- et sinipla resurrectlone sua duplam, "ostendif nobis'
    resurreclionis-:D'ominic3e. $uadragen'arius-etiam nu- [Al., nostram], etperdonavit; unarii"nuiicin anima.,
    meras cum-g_f•Dominica-suacurrit ad myslieum Pa- allefam iri die inagrio adventiis sui in corpore, uf sit-
    scha Hebrseofuni. quodDomihusnosler.Jesus Clirislus' lunc unus homb gloribsus c'orpm*eet ahhria, qrii
    cum discipulis-suiscelebravit, etnosdicimusCcenam prius uhhs "fuit 'mortalis ahima et -corjJore';''aiiuua."
    " ' " - -- -
    Dominfr - . peccatb, cofpore corfuptlone.
    Nec typica mte'rpfe|atip_;hisdiscordare videtiif ra-- Similiter, et si finis. consideraUir, calcu.latipi.is ,„
    iionibus. "Nahi septenarius Spiiitui sanctb convenire convenientef huic ratiorii vi,dehir cpncprd.are,,Nam,
    multis ih.locis sacraeS^cilptur'se-rioscitur._Undeet post igter quinlam feriam coenseD.qnijnicse,in^.qua,qu.a-:
    septem lieiidbmadas Spiiitiis sanctus iriissus esf _de dragenarius numerus decurrl,t; usque avdresurreGtio-
    coeloin igneis linguis"super centum viginti nomiria nem r>qmini_ld est, Dominicam,diem ..qup qjiinqua.^
    credentiiim (Act.u, 5);' ef sgpteni dona sancli Spi- genariusjium.erus.pervenit, diio, sunt, dies, Ilem a,
    fitus legimus mpropbeta^Isa. xi, 2/3). Et tuncriia- p Dominica resuriieelionisDomirii [4/v die], usque ad,
    xlme, .duinalba tblluntur al. baptizatis' Vestimenla. qjiai|tam fer.iam,qjiq,s.ex.agesimusnunierus pervenijt,
    per mamis impositionem a ponlifice. Spifitum sanr dup sunt.dies. Item-a quarta feria usque ad sabLia-
    eiuni accipere coiiveriiens,est, qui in baptjsmo om- lum, ubiseptuagesimusnumerus impleius. est,,dup
    nium feceperunt remissiqrieni peccatorum; e.t per sunt dies. Hi vero dies si junguntur, dup et duo. et
    septem 'dies in/angelico [A(;,'evangelicq] castitatis djio,.fa,ciunt.sex.Et iste spnar-iussi ,di\iditiir in, duo
    habilu et lumiii}l)i.sccelestis 'clarUaiis sanctis. assi- et.quatuor, eadem simpfi, et dupli ratib inveiiielur
    stere sacriiiciis solcnt. Et sehariiis numerus perfe- in, eo. Ita hsec cpiiGprdiapertinet a"dres.un;ecti,ojiem
    ctioni^vilse nqstfsaconcprdal, quia infsex diebus oni- Domini npstri. Jesu Christi :-illa priqr ad passionem_
    nia bperaperfeclafecitCfeatof,oriinipolens (Gea. i, in qua red,empii.si]mys,et. in ista, jqstifipaU, sicuyt
    31, n.„1)/El"ipje senaiius numerus, sicut vestra.do- bf.atuS;AppstqlpSjait;:ClirtipHtspassys esipnopter rc-
    ctissiriia novit" sagacitas, parlibus suis-perfectus.esl. demptionemnqstfam, r.esitrr,exitautem.proplcr jfistir
    Et quinarius. numerus^per decades diiclus, ad' resuf. fics.tioiiejnnostyam(Rom. iv, 25). PpiesUs^exhac spe-
    rectionem pbmini nostri Jesu Ghiisti cbncurrit, signi- culatione.veslris demonstrare familiaribus,,quam ju^
    ficans nobfs remissibnem omnlum peccatqrum, esse, "cunda,est-ef utilis arithmeticse disciplinsercognifio,;
    _etjustificationem vitae in Cbfisto., Qiiadragenarius TJ quani et yestra, QQ,-diligentiaebene not.ani, el.,per
    verb per deeadas quater ducths, pcenjtentise typum vos aliis QOgnitamesge.credimus. Plura hinc- [Ai.,
    lenere multis in lopis constat.tinde el ipse Domjnus plurima ex-hinc] dicere potui,sed nolui cliartulai
    noster quadraginta diebus jejupayilI(J!/flH/(..iv,2) , exGcderemqdum :. et maxime quia, non. ignoi!ai.li
    cujus.prse.dicalioprima fuil: Pwnilenlfamragite,.ap- senipsi, sed-eiquihsec oninia:optime,npvit Ideo,per-
    propinquavitregnum cmlorum(Matlh. ui, 2). Et sicu) paiicis hsec prselibavi-verbis,-qjiia-vobis-hsec,-omnia
    Moyses legem, Eliasprophetiam (Exod. xxxiv, 28 esse nptissima sciebam. Et ut di.Gtjini..est, cum sa-
    III Reg. xix,8), ilaipseDomhius nos^feijevangeli; pierile.jwjicis.utendumjst- verb'is> (jEccle. v,,li). Et/,
    cam prsedicationem,quadrajginia.dierum«jejunio de- JSwiiis-,quvlvquitur iivaur-envaudientem (-Pfov. xx-,
    dicavit.Et ut vestra fiovit-ingeniosa-et prseclam- ii 12J, id^est inlelIigeiiteni.Mjhnitaq.ue.inffhe.eplsfolse
    omnibus philosophqrum disclplinis,prudenlia',,qiian cuni! ljegina. Sabajdicenduhi^est;:- 'Be.atirviri';tui;,.,et
    mirabiUterquadrageriariusvriumerus,.qui;poeniient.a. , bealksertiitub: Ilyquvstanicoranv te-semper-,eVatt-
    4it -diximus,convenit, si per suas partitur"divisiones, diimXsapic)itiam'tuani..SivDom.inusDeksluusibene-
    et per partes suascrescit^ugquead^quiriqua-gesimuni dicius, cui.compiacuisti,et'~p.osuitte stipcr,-thronum
    '
    pervenit, qui est remissionis numefus; quia pe J$riiel;,eo,qtwd.dilexerUDiominusJsraeUiHsempiler-*
    " 264^
    S65 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS I. .
    nonus in sancta.
    nurti: et constituit te regem, ut fdceres judicium et A post Petrum apostolorum principem
    Reg .x, 8 et 9.). Romana Ecclesia"claruil,septem'hebdomadfle in.ab-
    justiliam (III
    stinentia dedicatse sunt; et noc tempus, quo alio no-
    ' aEPiSTOLALXXXIh ABBATEM. mine rectius vocariquam Quinquagcsima in ordine
    ADALBINEM
    de^ratione ratibnabiliter debuerit -,[AL, debuit; Gdld. vocare,
    CarotusIIagnus
    -- respondetpriori epistolce
    . Septuagesimm. quam Quihquagesimam... dehuerunt]? Ex hinc ,et
    - "
    Carolus, gratia Dei, rex Francorum, imperalor deinceps collecta.ratiohe, qui •oclo hebdomadis [Al.,.
    Longobardorum, ,ac patricius Romanorum, dilectis- hebdomadas; Gold'. addit.; ohservare ^studneruntj
    simo naagistro, nobisque eum amore nominando Al- Sexagesimam. _»radatim], Sexagesimam gradatim
    hino abbati in Doniino nostro Jesu Ghristo setefnam nominaverunl. Simihter qui novem, Septuagesimse,
    ~ npmen et •
    salutem. , , , juxta praefatam ratipnem, -imposuerunt,
    Pefvenit-ad nosepistola missa a religione. pru. .nonobnuinerum [Al., ordinem nume.rorum] hebdo-
    dentise vestraj, qusepost laudes et benedictiones.om- madarum vel<iieruin, sedtehoremnqminis {ai/.,im-
    nipotenli Deo debitas, nohis- ei progeniei hostrse, meris] servantes hsec nomina .censueruntrA/., com-
    benedictionem optabilem ciim sunima benevolentia posuerunt]. Yelut, siqui nunc fuissent, quiidecimam
    \AL, summamque benevolentiam] detulit. Post hsec B hebdomadam addere prq aliqua jiista jalipne voluis-
    -lextus illius inquirendo subseculus [ Al., subjeclus ] sent, et prppter numerum liebdomadarum decagesi-
    esl, cur Septuagesima et Sexagesima, nec non el mam [AL, Decimagesiniam], seu quolibet alio. jio-
    Quinquagesima in ordine per dies dominicds ante mine, vel propler numerum dierum Septuagesimam,
    Quadragesimam dicatur, vel scribatur. Indearrepta vel octuagesimam, ordine servato vocabulorum, tra-
    ratione per campos arithmeticse artis,.quidguid ex mite recto pergendo nuncupare debuissent.
    hac re vestra sensit industria, se extendendb nobis Quia igilur, gratia dhina opilulante, prout nobis
    pleniter sigmficare studuit [Ai., statuit].-Sed dum visuni fuit, de nomine Sepiuagesimae ef Sexagesimae
    mens nostra huc illucque discurreret, solerti irida- [AL, Quadragesimse], ac Quinquagesimse, tuse cha-
    gatione consideravimus",non solum infrafA/., intra] ritati scripsimus, nuncstylo percurrente de obser--
    prsescriptos a vobis- dies, sed, etiam per singulas vanlia et cultu harum (hebdomadarum) juxla cap.a-
    hebdomadas, nec non et per. tolurii anni circuli citatem [Gold., sagacitatem] sensus nostri iibi "scri-
    vero ideo diciiur,
    [Gotd., circulum] spatium [Gold. W. spatium], per bere curavimus. Quinquagesima
    intervalla horarum ac punctoruni seu momerilorum; et observatur a aonnullis,, ut et decimas dierurii, je-"
    mysteria numerofum posse" ab his qui hujus artis junando, omnipoteiiti Deo offerre valeant, et imitari
    perilia imbuli suht reperiri. Unde quia tuse charitati G Domirium nostrum Jesum Chrislum, qui quadraginta
    A Quin-
    plaeuii nostram regalem aulairi hac de re consulere, diebus jejunium sacralissimum implevit.
    Pascha septem hebdo-
    (juidquid inde -senlit [Al., sensit] nostra serenitas, quagesima namque usqiie in
    sermbneeommatico tibipatefacere nonnegamus [Al., madse sunl, quse faciunt dies quinquagirila ; ex"
    hegavimus]. qutbus si octo dies dominicos subtraxeris, in guibus
    Exigente igitur inquisitiorie, et consideralione ipise- jejuniuai non licet observare, remanent quadraginta
    rendum est, cur [AL, considerata,'cur; Goid., con- duo djes, el hi duo dies, quinla [Goid., sexta, men-
    siderala ratione cufj alii sex, alii septein , alii octo, dose\ videlicet et seplima feria, qui quadragenarium
    rionnulli v.eronoveni abstirieant.hebdomadas? Argu- riumerum .excedunt, apud quosdani jejunio dedicari-
    menti^msenshs nostriluse fainiliaritafi-per Iios api- tur; apud quosdani ih venerafioneLi/., refectione]-
    ces signifleafe sfudenius. Qui enim [Cod. ms. S.zEm- propter Cmnam' dominicam et sanctum Sabhalum
    merami,. Quod sic solvendum est; qui enim] sex .habenlur. Sexagesima autem, ut sestimamus, pro-
    hebdomadasobservantes se abstinentiab tradunl, sub- ptefea a nonnuUisobservatur, ut et decimas-dierum
    iractis sex, diebus dominicis, in quibus jejunare mi- cdrporis sui [AL, corporibus suis] oninipotenti Deo
    nime licet, decimas dierum dantes [Gold., dantes dafepossint, et Dominum nostrum Jesum Christum
    dierum] corporis sui, trigiata sex dies, sicut beatus r in quadragenario numerq pafticulatim jejunandb
    Gregorius miraljilis doctor edocet,-jejunant;- et hoc imltari, eiut primam, vel quintam feriam a jejunio
    tempus, licefrin ipso-duo. superesse videanluf dies vacare valeani. A Sexagesima qulppe usque in sari-
    usque ad sanctam Resurreclionem, Quadragesiinam ctum diem Resurreclionis dominicseocto hebdoinadse
    docloribus sanclseDei Ecclesioe§0 nominariplacuil. sunt, ex quibus si de singulis hebdomadibus primam
    Religione yero efescente a Telesphoro pbntifice, qui el quinlam feriam subtraxeris, et "ipsum diem san-
    a Haric epistolam, quamvis jam a nobis inter excitati. i Ergo scripte fuere istse epistqlse tempore
    opera B. Caroli Magni recusain,-hic exhibemus pro- Septuagesimse ejus anni.
    pter arctam ejus cum pr*cedenli et sequenti epistola c Imperator. Hanc vocem non habent Codd. mss.
    connexionem. (Apud Froben. epist. 66.) EDIT. Salisb. et San-Emmeraniianus; nec exstat apudGol-
    - i>Epistola. Edit. Quercelani, pajj. 1147. Hic eam- dastum, qui hanc epistolam edidit Constitut. imp.,
    dem castigaliorem exhibemus ex codd. Salisb. et tom. UI, pag. 137. Omittitur quoque in Chron. Cen-
    S. Emmerami. Utramque de Septuagesima episloiam tulensi, apud Pouget., pag. 624, ndt. a. Et bene,
    scriptam esse anno 798 existimo, quo etiam Alcuinus nam dataest hsec epistola anlequam Carolus impe-
    huic Garoli epistolserespondit per epistolam sequen- rator fuisset declaratus, ut diximus in not. antece-
    tem. Occasionem de ea re inquirendi prsebuerunt dente.
    ejus iliscipuli, i eoruin tunc temporum convenientia
    265 EPISTOLJE. 266
    ctum Paschse, quadraginla tantum dies remanent in _/_.dicavimus;' al., prohibetur; al., prsedicavimusJ.
    abstinentia. Melchiades vero natione Afer, vir per o De hoc autem, quod chartula prosecuta veslra
    omnia apostolicus, tricesimus quartus post sanctum ' retulit, quqd plurima hinc dici possint, sed noluisse
    modum charlulse, et maxime quia cum
    Petrum, cui successit beatus Silvester in cathedra le exeedere
    utendum sit verbis, ita et nos versa
    [AL, cathedram] apostolicsedignitatis; hic constituit sapienti paucis
    ut nulla ratione, in prima vel quinta feria, jejunium vicepaucis pauca rescripsimus. Quodautem usurpa-
    de fldelibus agere prsesumeret. a Nam cur in slis verba reginseSaboead Salomonemde beatitudine
    quis
    servorum qui nobis assistunt, et audiunt verba sa-
    prima feria jejunium ipso tradente solvatur, non est
    . necessitas texendoreplicare. Quintam vero arbitrati pientisenostrse, si hoc verum fore scitis, venite, as-
    et in Domino in pratis ver-
    sumus, propter magna mysteria, quse in ea conti- sistite, audite, pariter
    nenlur, ab eo solutam. In ipsa namque sanctum nantibus varietatc florum Scripturarum jucundantes
    chrisma conficitur ad abluendas totius mundi primse delectemur. AEPISTOLA LXXXU.
    originis culpas [A/., abluendam....cu1pam]; 111ipsa ADDOMNUM REGEM.
    reconciliatio fit pcenitenlium; in ipsa Redemptor (Anno 798.)
    omnium ccenandb [AL, redemptio omnium csenando]n Respondet ad epistolam prcecedenlem,et lunaris
    cum discipulis panem fregit, et calicempariter dedit saltus supputaliones mittit.
    eis b in figuram corporis et sanguinis sui, nobisque Oplabilis [AL, et cod. Vat., optata mihi] et diu
    profuturum magnum exhibuit Sacramentum (Malth. desiderala vestrse honitatis litlerarum facies subito
    xxvi, 26, 27). Eo videlicet die, post multa mystefia, effulsit,permultoque tempore avidos videndi oeulos
    Deus et Dominus noster Jesus Christus, videntibus sanctissimi vestri nominis apices refecerunt.- Et, li-
    sanctis discipulis suis gloriosa Ascensiorie ccelospe- cet aliquid reprehensibile sequenli serie de meis
    netravit (Luc. xxiv, 51; Act. i, 9). Sed ne diutius cantitassent litterulis, lamen omnia melliflua dulce-
    sermo protrahatur; multa te legisse de hac solemni- dine hausi, dum hoc desiderabile~et multum mihi
    tate in sanctorum venerabilium orthodoxorum Pa-; amabile in primo capite nomen apparuit. Gratissi-
    trum dictis non ignriramus. Septuagesima denique, mum mihi etiam fore faleof [AL,fatebor], ut vel sic
    at sestimamus,propterea ab aliquibus observatur, ut beatitudinis vestrse syllabas mererer osculari: ut
    ei decimasdierumDeo [A/.,Domino] dare queant; quod _)erpelua et inviolata non potuit promereri
    et prima vel quinta, nec non et septima feria jeju- dilectio, saltem reprehensionis materia subitoex-
    nium solvere [Gold., observare mendose] possint. torqueret: sciens nieliora esse vulnefa diligentis,
    A Septuagesimavero usque in Pascha, novemhebdo- p quam fraudulenta oscula odieritis. Nec mirum si
    madse sunt, quse faciunt dies sexaginta qualuor tarditas aselli sustineat in dorso flagellum. Ego tar-
    [Gold., tres], e quibus, si de unaquaque hebdomada dus, ego mei ipsius [Cod. Vat., egomet ipsius] im-
    tres prsefalos subtraxeris dies, el Paschalem sacra- memer, vestrorum forsilan digne puerorum sustinui
    tissimum, triginta sex in abslinentia [AL, abstinen- flagellum. Enlellus senior effeto corpore dudum cse-
    tise] remahent dies. Hi vero Sabbatum, in qub"Deus slus deposuit suos : setate florentibus cedit illos in-"
    ab omnibus operibus requievit (Gen., H, 2), non so- - dui. Ideo aliquis illorum seniorem ingenti pugno
    lum ob superslitionem Judseorum, nec propter man- percussit, ita ul caligo obversaretur oculos senio-
    data legalia Yeteris Testamenti, quse sunt umbra fu- ris; et vix resumptis viribus frigidus circa prsecor-
    turorum, sed ne cum Judseis scandalizent [AL, scan- dia recaluit sanguis. Et ut ad rem veniam, ac igno-
    dalizentur; Gold., sabbaptizentur], jejunium solvere rantise fomentis caput percussi medicari incipiam:
    [Gold., observare, mendose] conantur. Eapraecipue ego imperitus, ego ignarus, neseieris J5gyptiacam
    causa est, quia vesperascenle ipso die, gaudium scholam in palalib Davidicaeversari gloriaee : f ego
    00 sanclae resurrectionis a fidelibus honorifice ce- abiens.Latinosibi dimisi. Nescio quis subintroduxit
    lebratur. Sed quia unusquisque in suo sensu abun- s JSgyplios. Nec tam indoctus fui Memphiticsesup-
    dat (Rom. xiv, 5), sive hoc, sive aliud rsit, salva •p putationis, quam benevolus Romanseconsuetudinis.
    fide et religione nihil prsejudicamus [AL, praeju- Annum cum nato Christo, et crescente luce initiare
    a Nam cur... In Cod. ms. San-Emmeramiano ita 0 Hic finis est epislolseapud Canisium.
    legitur : Nam quur in prima feria jejunium non fiat f Ego abiens. E schola nempe palatina Turonos.
    ipso tradente Satvatore, non est necessitas texendo 93 s Mgyplios. Quinam fuerint Jilgyptiaci illi
    replicari.
    ~>Infiguram. Cod. ms. S. Emmeramianus, etGol- prseceptores,conjicere mihi videor ex carmine Theo-
    dulfi Aurelianensis episcopi ad Angilbertum : quo -in
    daslus : In figura. Hsecnon inlelligenda sensu cal- carmine Scottum quemdam in aula degentem ac do-
    vinistico, sed catholico, uti explicantur in opere D. centem falsis amarulenlisque dicteriis impelit. Nam
    Arnaldi, de fidei, tom. I, pag. 765. Scolti ex Hibernia orti olim sequebanUirPasehalem
    c De hoc Perpetuitate
    autem. Hanc clausulam, quse deerat in circulum Alexandrinorum, qui Pascha Iunae quarta
    Editis, addidimus ex Cod. ms. Salisb., Goldaslo, decima die, si quando in Dominicam incidisset, ce-
    loc. cit., pag. 158, et D'Acherio, Spicil. lom. IV, lebrabant. Et forsan is erat Clemens Scoltus, quem
    pag. 470. in Gallia ad docendum fuisse relictum a Carolo, tra-
    d Hsecepistola apud Canisium 13, apud Quercela- dit monachus Sanct-Gallensis iuitio libri primi. MA-
    num 9, (apud Frbben. 67) numeratur; ibi mutila; BII.LO.NIUS Act. SS. scec. iv parl. r, prsef., pag,
    hjc integra. Accedunt nunc emendationes iionnullae cxxxi.
    ex cod. ms. Reg. Yat. n. 226.
    PATROL.C. 9
    267 B. F. ALBINISEU ALGUIM OPERUMPARS I. m
    secundum Latinos volens, non cum JHgypliis, qui A Vat., duxistis], nescio quid flaewha rusticitas -ivnti
    leiiebrae interprelantur, a supervenientibus lenebris [Cod. Vat., Davidicse]sapienlise ignotuni ingerere
    qrdiri: quia scio, me olim cum Moyse@1 tenebras valeat. Sed si nota et olim audita non licet inferre
    jfHgypliorumrelinquere, et modo in terrarepromis- quid faciemus de litteris, syllabis etiam, el vefbis
    sionis, lucis et lsetiiise cum Jesu duce nostro liber- quibus uti nobis necesse est quotidie; nisi nbvae
    tate honoratus stare, et nullatenus, secunduhi quod grammaticse artis regulas excogitare incipiamus?
    dux meus, imo el Dominus noster dixit, iterum ad Jam mihi multum nielius fuit, super mensani deii-
    ciarum vestrarum pahem mahducare mundissimurii,
    jEgyptias redire lenebras.
    Unde miror cur pueri vestri annum legitimum a quam curii Menalcain pistrinib grana iritici compu-
    mense Septembrio incipere velint, et partem trans- tare, unde panis cohliciatur. Si placet, intremus
    acti decennovennalis sequeuti connectere circulo, paiilulum .calculatorum pistrillas, yel matheiriatico-
    caudam vertentes in caput : et non magis omnibus rum fuliginosas coquinas : ei proferenius unde oliin
    lunse et siderum auginentis, vel detrimenlis explo- cbgriita, nunc pene oblita, juxta Yirgilii vestri prb-
    Nam
    sis, ad novum annum et ad capiit supervenientis phetiam.
    circuli omnino libere intrare. Libet tamen inlerro- i ssepe ego longos
    "
    gare hos ipsos pueros, an convfenientitfsvidealur Canlando puerum memini me condere soles.
    unius anni setates lunares pro regularibus habere et -Nuncoblilamihi tot carmina, vox quoque Flaccum
    '
    hoc primi anni; vel etiam duorum annorum, id est Ipsa fugit
    novissimi circuli deceunovennalis, et primi sequen- Tamen, ut ad inquisita chartulse vestrae fespon-
    tis? Et utrum rationi vicihius sit, in iine circuli de-
    deam, non sapiehtise divitiis suffultus, sed vestrge
    cennovennalis saltum interserere, vel in medio quo- -auctoritatislitieris inslinctus, gremib pieiatis Vestfae
    libet anno?Etiam et hoc velim scire, quomodo com- prbtegendo, pauca de ratiohe mulliplici saltus subji-
    putare velint setates lunares a quinto decimo Kalen- cere eurabo. Primtim ponam quod in doctofum didici
    das Maii, ubi quarta decima luna a novissimi anni libris; secundo^qhod raliotfe suaderido [God. Vat.,
    fuit, usque ad Septembrium.mensem, in quo mense suadente] investigarevahii. teftib, quod fexniathe-
    quinta apud jEgyptiacos pueros cantatur ? Quomodo matiba ^qubiidanlahdita meminissb polui Q2 disci-
    fieri possii ut altera luna semper habeat triginta plina. Quatelaris riiiiMplici niodo iiiuitiplex lunaris
    dies, altera undetriginta, et singulares per onmia in saltus eiiodetur-, Salombrie dicente ': Fuhiculwstfi-
    iUis mensibus firmiter stare valeant. Et, ut reor,
    hoc etiam et in plex difficikfmnpitiir \Eccte. iv. 42). Ilcwi dum de
    qiiod in Latinis reprehendent, iEgy- n sapientla IbqUfebaturihliilit dicfens: Unde 'eam tibi
    ptiacis inveniunt. Et forte, quod in Novembrio uo- hodie tnpliciM vsietidi (Pfo\>. xxii, ^O). Hos ego
    lunt fieri, necesse est in alib quolibet mense inve- sensus; sagacissiriie rialufaliUnifefum inquisitor, tel
    nire. Nec ego cum quolibet contentibsum funem tra- rationis fcujiiscunquecaussedevotissimeiriVcsiigator^
    here velim, nec me qusestiuneulis inserere aliorum. domiriemi David,vfestfseahclbritati dirigefe studui".
    Uriusquisque in suo sensu abundet. non jaclantise lypo clariis, sedhuniilitatisofficlo de-
    Quod vero in fine epistolae familiariter [et salubri- votus, Vestrissanblissiriiis paralus bbedife pf seeeplis.
    ter] me admonere curastis, ut, si quid humiliter Etsidignum earurii litteraruriv, acutTssime \Co'§:
    emendandum sit, corrigalur; nunquam fui, Deodo- Vat.-,aculissiiiiis]oculoiiihi bbtiitibus invcnire pbis-
    nante,in erroremeopertinax, needemeis cbnfidens sis, gfatias be'6 binnium donorum [Edit., doriatoruiri]
    sensibus. Nec talis ut meliori sententise facile ac- lafgitori mihi iagehdum scio. Si quid aliler quain
    quiescere non valerem, sciens, dictum esse, saepius rriefuisti cilalim perinapefsefipsefit, mihi pntandum-
    auribus quam lingua utendum. Hoc omnino vestram [imputahdum] esse ifateor : vestrsequepietalis [gre-
    sentire sapienliam obsecro, non vohis quasi hescienli, mib] protegendo, et exihiise bohitaiis ealahio corii-
    sed quasi probanti scribere : nec quasi ignoranfi, geridum.
    sed magis corrigenti, dirigere parvitalis mese sensus-. [) Ilas vero lunaris saltus supputationfes aliquas
    Necvero evangelica vidua duo niimita injecitgazo- [Add., quas], in ~>alterius chartulsedistincie notavi,
    phylacio (Marc. xn, 42) propter indigentiam templi, ut prsedixi, ex lectione paternorum sensuum scri-
    sed propter devotionem suam. Nec nostra humililas psi; alias ex rationis conjectura investigavi; alias
    Deo donaria bffert, quasi non habenti, sed riiagis mathematicorum variis [supputationibus collegi (Ex
    omnia possidenli (II Cor. vi, 10). Ila etiam parvitas Cod. Vat. M., suspicionibus collexi] ne ad vestrae
    mea non indigenti, sed multum melius intelligenti venerandse dignitalis pffficepiatacerem, el criminis
    vobis, si quid scribere tentavero, faciendum veraci- reus essem, siinobediens tante auctorilati viderer.
    ter agnosco. Gloria patris filius sapiens (Prov. Sciens vos multoque verius et sagacius hsecbmnia
    XIII, i). inlelligere et investigareposse, lamen Flaccina rus-
    ftuod vero nota repetere indignum dixislis [Cod. ticilalis oflicia non abnegavi;, ul facerem quod jus^
    a Novissimianni. Nempe proxime elapsi 797, quo i>Alterius chartulm. Hsee chartula abs dubio illa
    luna quarta decima incidebat xv Kal. Maii, juxla cir- esl quam inffa inter Opera philosophica exhibemus
    culos decennovennales Yen. Bedae.Hasc igitur epi- ex ms. reg. Suec. Bibl. Yat. n. 226. Yide etiam infra'
    stola scripta esl anno 798. episl. 84 (nunc 100).
    " ~"
    269 EPISTOLJE. '270
    sistis, niercedem obedientiaj exspectans, non inju- A A. melicm, et omnisphilosopltim.Ad confutandumFe-
    licem adjutores postulat, et regem ad defendendam
    riam repreherisionis sperans, quia-assuetavestri cor- veriialemanitnat.
    <Iis bonitas nunquam immutari potesl, sed inviolata
    manet, et semper ad meliora proficiens, donec ad Deo dileclo alque a Deo electo David regi, -Flsc-
    selernitalis, Domino Deo Dei Filio miserante, cum cus in fide et charitate perpetuam in ChrislO sa-
    multiplici meritorum laude perveniat gloriam. lutem.
    In articulo. pfofectiohis servoruin vestrorum et Dulcissima [pielatis vestrse (Edii., pietas vestra)]
    noslfse devotionis filiorurii,venerunt mellifluidulcis- munera mihi a Fredegisus servulus vester atlulit. In
    siniseauctoritatis a apices, in quibus rationabiliter ad quibus utrumque, et dilectionem agnovi-in me, et
    inquisila nostrse parvitatis respondistis, et quasi fa- sapientiam consideravi in te: quasi quodam modo
    vum -distillaris-.Cant: iv, 11), ita suavitatis vestrse qualuor dierum munera primordiales quatuor die-
    verba legebam, in quibus et "hilaritalem et verila- rum creationes designarent. Et quia prima die lux
    tem agnovi, et gratias agens Deo laudavi utrumque. condita est (Gen. i, 3, seq.), prima die «lucis mate-
    et sapiehlise decorem, et humililatis vigprem, dum- riam ostendit mihi. Secunda Greator firmamenti
    dignati fuistis nostrse rusticitatis chartidam audire. pulchriludineni extendit inter aquas et aquas : se-
    nec solum perlegere, sed etiam et respondere. Etiam B I cunda die iii muneribus, veslimenta sacerdotalia di-
    et illud amabiiiter in illis bonitalis vestise litteris visionem inter corpora sacerdbtum et populi demon-
    scriptum- reperi, quasi meis verbis dictum, qualiter strare-cognovi. Tertia die, terra cum ornamentis
    regina Ausfri venisset audire sapientiam Salbmonis suis apparuit: tertia die, auri laetissimaspecies, quse
    esse gremio eruitur lerrse, directa est mihi. Quarta die
    (III Reg. x); et quomodoacclamassem, beatos
    qui assislerent sapientiseSalomonis; et ex his verbis sol honor sseculicum sideribus coeli inductus [Cod.
    me ad hanc bealitudinem provocare voluistis',quod Vat., inditus]est; quafta die, clara qusedam et ro-
    f
    [graUini,(AL, graliam)] habeo secundumvaletudinem tuoda in similitudinemsolis species, honor mensse,
    corporismei,etBeigratiaprs3venienteetdeducenteme allata est mihi, habens viginli septem semicirculos:
    prospere ante conspectumbeatitudinis vestrai. Tamen qui si bis ducantur, erunt quinquaginta quatuor,
    sciatmisericordiavestraquodhsecbeatitudo^quamlau- propter hofas lunaris cursus,- quibus per singula si-
    daverat regina Austri, rion fuil in terra Philistino- gha currere solet: habens circulum rolundum in
    rum, sed inHierusalem, id esl, in visionepacis. Ideo medio, propfer solis perpetuam rotunditalem. De
    supplex deprecor ut liceal Flacco tuo ad hanc beati- • cujus cursu prsefatuspuer mihi retulit, vestram in-
    tudiriem in terra paeis et Isetilioapervenire, non in quirere sapienliam, quomodo s decem horse' et di-
    terra "dissensionis et* belli. Quid valet inflrmitas-'' nidia singulis mensibus accrescferesoleant? Cujus
    Flacci interafma? quid inter apros lepusciilus? quid rei subtilis ratio est, sed vestrse sagacitati perfacilis
    iriter leones agniculus in pace nulritus. educatus, ad inteliigendum.
    non in prseliis versatus? dum jirsecepta Domiui Dei Sol Igitur primo anno post bissexlum, iri initio
    habetis, -fimidusdomi remaneat, ne faciat alios ti- primse hbrse noctis, intrat in Arielem, et post dies
    mere. Et Yirgilius Augusto seribens triginta et decem semis horas exiet de*Ariete, hoc
    ... Tu sectarisapros, egoreiia servo. est, hora undecima noctis tricesimse primse, et se-
    Hsepreces, obsecro, veniant in cof pietatis vestrse, cundo puncto. Et lertio puncto undecimaehorae ejus-
    ut libeat vobis et lieeat mihi, cum ramis palmaruai dem noctis iritrat in Taurum, et ibi moratur triginta
    (Joan. xu', 13) et pueris cantantibus oecurrerei dies et decem semis horas. Et exiet de Tauro non
    tliumpho gloriseveslrse : et Hierusalem oplalse pa- ab hora die [Forte, nona hora diei] plena. Et ibi ha-
    trise et templum sapientissiini Salomonis arfe con- bes unani horam ex quatuof punctis in duobus signis.
    struitur [F.,' constructum], assistere -amabili con- Et fiunt duorum signorum "sexaglntadies et viginli
    spectui vestro, et dicere : BenedictusDominusDeus,, uoa hora. Et decima hora diei intrat in Geminos.
    qui adduxit [etreduxit] Daviddilectum cum prospe-• pj Et exiet de Geminis septima hora plena noctis, et
    ritate et salute ad servos suos. duobus punctis octavse hofse. Et terlio puncto oc-
    «EPISTOLALXXXIH. , tavse horse noctis intrat in Cancrum. Et exiet de
    AI)DOMl^UM REGEM. Cancro sexta hora diei plena. Et ibi habes secundam
    (Anno 798.) horam et quatuor punclos duorum signorum. Et
    De cursu solts per signa zodiaci; et qualiter tnde bis- fiunt in Geminis et Cancro dies sexaginta et horse
    sextus emergat? Laudat studium astrologim,arith- viginti una. Habes [Cod. Vat., Et habes] in his qua-
    a Apices. Seu eplstola Gafoli de Septuagesima, i incremento decem horarum et dimidisehit propbsi -
    quam supra dedimus. Ex hac ergo illius quoque an- lum defendit. (ApudFroben. epist. 68.)
    num, quo data est, cognoscimus.
    ~>Belli.
    d Fredegisus. An Fridegisus is est, Alcuihi disci-
    Saxonici, ut interprelor, quod hoc annoa pulus, quem noaiine-Nathauaeliscbmpellavit in epi-
    798 gestum est, et describitur ab Annalista Lambe- stola ad Candidumet Nathanaelem?
    ciano et aliis, apud Pagium hoc anno, n. 4. o" Lucis materiam. Oleum. . .
    0 Edit. Quercet. 8 ex ms.; hic vero ex cod. ms. Honor tnensK. Dolium vino implfetuih inter-
    .bibliolh. Yaticanse n. 226 in-80 quibusdam in lociss pretor.
    .emendatior prodit. Sciipta videtur anno eodem quoo s Decem horm et dimidia. De liac supputatiohe
    altera qusestatim sequilur, in qua calculumsuum dee quserit epistbla
    sequ'eiiti,.quidsit irchiutsndum ?
    <_7i B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS I. . 272
    tuor signis horas quadraginta duas et dies centum ,A erant in mundo, iriventores erant harum artium iu
    viginli. 04 Et intrat in Leonem septima hora diei. naluris rerum, sicul de sole et luna et stellis facile
    Et exiet de Leone quarta hora noctis, et duobus potes intelligere. Quid aliud in sole et luna et side-
    punctis quiutse horse. Et lertio puncto quintse horse ribus consideramus et miramur, nisi sapientiam
    noctis intrat in Yirginem. Et exiet de Yirgine tertia Crealoris et cursus illoruni naturales? Fertur itaque,
    hora. diei plena. Et habes unam horam ex quatuor Abraham patriarcham ex astrologiseralione creato-
    punctis Leonis et.Yirginis. Et habent sexaginta dies rem Deum intellexisse et venerasse. Et exinde Ami-
    hsec duo signa, el horas viginti unam. [a Et fiunt ho- cus Dei appellatus est, et tentalus in fide jam fortis
    rum sex signorum dies centum octoginta tres.] Et inventus est. Nam dicunt Hebrsei exisse eum de Ur
    fiunt, ut dixi, dies centum octoginta et duo. Et ler- Chaldaeorum(Gen. xn, 1, et xv, 7), id est, de igne
    tius, dies dimidius ex duodecim horis et tres horse Chaldseorum.Qui [Cod. Vat., Quia] Chaldaeiignem
    supra quadrantiles. Et inlrat sol in Libram hora diei pro Deo coluerunt. Solebat <=magister meus mihi
    quarta. Et exiet de Libra prima hora diei, et se- saepiusdicere : Sapientissimi hominum fuerunt, qui
    cundo puncto secundse horse noctis. Et intrat in - has arles in naturis rerum invenerunt. Opprobrium
    Scorpionem tertio punclo secundse horse noctis. Et est grande, ut dimittamus eas perire diebus nostris.
    exiet de Scorpione duodecima hora noclis pleua. Et 1_ Sed nunc pusillanimitas multorum non curat scire
    habes unam horam ex quatuor punctis. Et fiunt ho- rationes rerum quas Crealor condidit m naturis. Scis
    rum duorum signorum dies sexaginta et horse vi- optime quam dulcis est in rationibus arithmetica,
    ginti una. Et inlrat sol in Sagittarium prima hora quam necessaria ad cognoscendas Scripturas divi-
    diei. Et exiet de Sagiltario decima hora diei plena, nas; quam jucunda est cognitio coelesliumastrorum
    et duobus punctis decimsehorse. Et intrat in Capri- et cursus illorum. Et tamen rarus est, qui talia scire
    cornum tertio puncto undecimsehorse diei. Et exiet curet:et quod pejus est, reprehendunt hsec scire
    de Capricorno hora nona noctis plena. Et habent studentes; et utcunque illa naturalium rerum igno-
    hsec duo signa dies sexaginta et horas viginti unam. ratio inculpabilis potuisset illis esse, si divinis se
    Has adde ad suprascripta signa. Et habes dies tre- ipsos tradere voluissent Scrjpturis, et laborare in
    centos et horas centum quinque. Et intrat sol in illis in quibus vitaeaeternsecognilio consideratur. Et
    Aquarium decima hora noclis. Et exiet de Aquario ut potuissent fidem catholicam veraciter defendere,
    hora octava diei et secundo puncto horse octavse.Et et fiducialiter stare contra adversarios Christi, per
    intrat lertio puncto oetavse diei [Cod. VaL, octavse quos multimodis diaboli astutia fidem catholicam
    -liorse diei] in Pisces. Et exiet de Piscibus sexta hora '. impugnare studet. El sunt modo lempora de quibus
    noctis plena. Et hse sunt sex horse quse de punctis C 95 beatus Paulus prsedixit: Spiritus aulem mani-
    singulorum signorum accrescmil. Et habent hsecduo feste dicit, quia in novissimis temporibus discedent
    signa sexaginta dies et viginti unam horam. Has quidam a fide, altendentes spiritibus erroris et do-
    adde ad suprascriptos dies vel horas, et fiunt dies ctrinis dmmoniorum,in hypocrisiloquenles[Cod.Yat.,
    duodecim signorum 360, et horse 126. Parlire cen- erroris dmmoniorumin hypocrisi loquentium, elc.]
    tum viginti horas per viginli quatuor, et fiunt quin- mendacium, habentes cauteriatam suam conscientiam
    quies viginti quatuor, quod sunt quinque dies. Et (1 Tim.i\, 1,2).
    erunt totius anni trecenteni sexageni el quinque Si vis scire quomodoaccrescant singulis annis [F.,
    dies et sex hbrse, quia antea [Cod. Vat., quas ante] anni] mensibus solaris cursus decem semis horse,
    habuisli 126 horas. Hae sex horse per quadriennium iBultiplica decem per decem, fiunt centum, quia una
    ductse faciunl viginli quatuor horas, quod est unus hora decem habetminuta (decies vero 10 minuta fa-
    dies, quem Latini bissextum vocant. Et si noa ad- ciunt centum miniita. Da unicuique die 140 [F.,
    derelur in Februario quarto anno hsec dies, inlraret de 30] (Kebus, tria minula, fiant 90 minuta) et re-
    itaque sol quartas decimas Kal. Aprilis prima hora manent decem minufa. His adde quinque minuta,
    noclis in Arielem : et post centuniviginli annos tar- ^ quse iiunt ex dimidia hora: et sunt quindecim mi-
    ditas soiis, dum Arielem inirare debuissel, intrasset nula. Hsecparlire per triginta, faciunt trieies dimi-
    ilaque in Taurum; ne dies iriginta in centum viginti dium minutum quindecim minuta: et accrescunt
    annis bissextiles augereritur cursu illius. quotidie in triginla diebus tria minuta et dimidiapars
    [Hse et hujusmodi raliones tam suaves sunt in unius minuli. Et si scire vis quantum quotidie cre-
    consideratione scientibus, ut cseterseartes philoso- scat ad bissextum, parlire quinque minuta in tri-
    phise solent esse discenti et intelligenli eas] b. Nam ginta, fiunt sexies quinque. Sexta pars unius minuti
    philosophi non fuerunl conditores harum artium, sed accrescit quotidie, ut dimidia hora-fiat per mensem
    inventores. Nam Creator omnium rerum condidit unum. Hanc dimidiam horam duc duodecies et fiunt
    eas in naturas sicut voluit. Illi vero,' qui sapientiores sex horse. Has multiplica in quatuor; quater sex fa-

    a Uncis conclusa cod. Yal. omittit. scenti et intelligentias.


    b Ita vera leetio restituitur ex cod. Vaticano. Cor- c Magister meus. Egbertus, an ^Elbertus ?.arcbiepi-
    riipta enim apud Quercetanum talis erat: Hmc in scopus Eboracensis. Yid. epist. ad Eanbaldum.et
    hujusmodi rationes tam suavescunt,et consideratione- Malmesb. lib. 1 deGest..Reg., cap. 3.
    scientibuti,ut cmtem artes philosophimsolent essedi-
    «_75 EPISTOLiE. • 2/4
    ciunt viginti quatuor, quot sunt horse unius diei A j ctus, cujus, propter curiositatem, eum paucas pagi-
    [Supple-qm]. Per quadriennium accrescit, ut bissex- nolas legendo percucurri, inveni pejores hsereses,
    lus fieri possit. Et fiunt in quarlo anno 366 dies. vel magis blasphemias, quam ante in ejus scriptis
    -Qui senarius numerus mulUim valet in circulo anni. Iegerem. Asserens Christum Jesum nec filium Dei
    Nam 360 fiunt [F., fiunt ex] sexies sexaginta. Qui esse verum, nec etiam verum Deum esse, sed min-
    sexagenarius, si per denarium partitur, invenies sex- cupativum. Non intendens quid prsedicsitor egregius
    agenarium numerum per denarium esse perfectum, dedivinitate06Christiait: Quorumpatres, exquibus
    sicut senarius per uriitalem. Nam unum, duo et tres, Christus, qui est super omnia Deus.benedictus in sm-
    sex faciunt. Et est perfectus numerus in partibus" cula (Rom. ix, 5). Et spero plura ibi inveniri posse,
    suis. Ila sexagenarius quamdam perfectionem habet, quse fidei calholicse adversari videantur. Si nihil
    si partitur per denarium numerum. Nam semel de- aliud inveniatur contra fidem catholicam, hoc solum
    cem,et bis decem, et ter decem, sexaginta-sunt. Nam suflicit sibi ad perdilionem sui. Ysemundo ab scan-
    quantum valetin primo versu numerorum senarius, dalis (Matth. xvm, 7)! Ecce! qui adbratur ab an-
    iit perveuialur a.d decem, tantum valet in secundo gelis in coelis, negatur in terris ab hominibus verus
    versu numerorum sexagenarius, ut perveniatur ad esse Deus. Hujus vero libri, vel magis erroris respon-
    centum. Quinque vero dies, qui supersunt tri- Bsio 1 multa diligentia et pluribus adjutoribus est consi-
    centenis sexageriis diehus in singulis mensibus, est deranda; Ego solus non sufficio ad responsionem.
    sexla pars mensis uniuseujusque. Sex vero horse, ex Prsevideat vero tua sancta pietas huic operi tam ar-
    " quibus quartoanno sexfa dies accrescit, habent per- duo et necessario adjutores idoneos, quatenus hsec
    fectionem suam in partitione senarii numeri, sicut impia hseresis omnimodis exslinguatur, antequam
    ante prsefati-sumus. Et sicut Creator sequissi- latius spargatur per orbem Christiani imperii, quod
    ' paulo
    mus in sex diebus fecit omnia opera primordialis divina pietas tibi tuisque filiis commisit regendum
    mundi, ut significaretur in perfectione numeri sena- atque gubernandum. Surge vir a Deo electe, surge
    in naturis suis fecisse eum perfecta. Et fili Dei, surge miles Chrisli, et defenae sponsam Do-
    " rii,-omnia"
    ille ipse Creator magnus, admirabilis, perfeclus est mini Dei tui. Cogita de sponsa tua, si quis eam ex
    in nalura sua : cui complacuit [Cod. Vat., placuil] honorare velit, quam paliemertuus hbc sufferat ini-
    omnia in senarii miineri peifectione perficere. Unde micus. Considera quoque quod injuria filii tui in te
    et sexta die creatus est homo, perfectus. anima et perveniet; quomodo non multo magis injuria et op
    eorpore : propter quein omnia creata sunt, quaesex probrium Filii Dei Salvatoris tui, prolectoris tui, lar-
    "diebus condita esse
    leguntur. Unde et ipse Deus, Dei •. gitoris omniuih-bonorumtotis viribus vindicanda est
    Filius, qui est virtus et sapientia Dei (I Cor. i, 24), ^' tibi ? Sta viriliter pro ea, quam accepisli a Deo tuo
    sexta setate mundi venit in mundum salvare homi- regendam et conservandam, quatenus potentia ssecu
    nem, quem sexta die creavit. Ila senarius numerus, laris tibi proficiat in spiritalis glorise divilias.
    et in conditiorie primordialium creaturarum et in e EPISTOLA LXXXIV.
    successione sseculorum, quse sex selatibus cucurre- . ADDOMNUM REGEM.
    runt, et quod sexta setate venit Filius Dei humanum (Anno 798.)
    genus reparare ad pristinam dignitatem conditionis Epistolat Caroli Magni respondet de carmine cotift-
    suse, multuni valet. ciendo, de apparitione stellm Martis, de libelio Fe-
    Tales rationes, o dilectissime [et duleisslme] Ba- licis refutando, de qumstionibusa fttia sibi motis,
    vid, vobis mihi scribendse sunt, non rusticis quibus- de.supputationibussecundumJEgyplios emendandis.
    libet, in quibus sapientiam tuam emditam esse scio, Domino dulcissimo et vere dileclissimb David, ma-
    et quse tibi placere omnino agnoseo: ut gaudeat gnifico atque a Deo coronato regi Flaccus veteranus
    mens tua in rationibus rerum, sicut mea multum miles perpetuam salutem.
    gaudel libi ssepiustalia dirigere. BeriedictusDominus Laetissimamihi litterarum vestrarum chartula oc-
    Deus in donis suis, qui tibi-clarissimam divinoelegis currit, febricitaritem refocillans, dormientem resus-
    scientiam, et jucundissimam naturalium rerum con- " citans, imo et inertise morbo torpenlem ad antiquas
    cessit cognilionem. Xlujusineflabili pietati nobis om- studensreformare vires, et dulcem versificationis me-
    nibus continuse ex tota volunlatis intenlione agendae lodiam inter horribiles"armomm strepitus, "et mter
    sunt gratise, quodtalem nobis perdonavit dominum raucos tubarum sonilus admonuit miscere : qualenus
    et rectorem. Et' assiduis precibus illius piissima po- trrices animbrum motus aliqua musicse suavitatis
    ' tentia
    postulanda est, quatenus longaevaprosperitate melodia 07 mulcerentur : etsi veslrae nienlis nobi-
    - et salute te uobis conservare dignetur, a desideran- . lissima stabilitas in una eademque solidilaiis arce
    . tissime David. [AL, archa] perpetualiter permaneat, et in medio
    Nuper venit mihi b libellus a Felice irifelice dire- sequitatis libramine inconcusssj. fprtitudine. vigeat.
    f Desiderantissime David. Hic finis est epistolse in Alcuinus, ut pluribus coriimittatur erroris confutatio;
    cod. Yaticano ; unde suspicio mihi oriri possit, in prsesertim Leoni papse, Paulino, Richbono et Teu-
    subsequenlibus novam incipere episiolam, quoehic dnlfo, prout habetur in epistola sequenli.
    exincuria scriptoris subnexa sit priori. . < c Hsecepistola 11 est apud Canisium; 4 apud Quer-
    b Nuper ;.. . libellus. Quo nempe Felix respondet cetanum, qui prioris defectus ex ms. supple\it (Apud
    epislolaeAlcuini charilatis cahmo scriplee. Pelit hic Froben. 69.)
    275 . B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. 27<T
    Tamen, ut puerorum ssevilia vestrorum cujuslibet A menstres [AL, per, nienses tresj; c et diverso per-
    carminis dulcedine mitigaretur_ voluislis ;, etiam et gens jlinere, reirogradam cito illam efjt facturus.
    boc ipsum sapienlissimo cqnsilio praevidistis ; quja Addjdit se quoque splendida facie Canicula, meqicis
    ssape iratse ipeniis asperitas salubris consilii npn in- prseniia exspeclantibus multum amabilis. Cur vero
    venil effectum [AL, affectum], sicut assidua quqgue tanto tepqiore sol eam habuisset, absconditam, ca,usa
    mollities animi enervare solet forlitudinem. Sed inter est, ut yeieres voluerunt, radiorpm soljs, qui, ut fer-
    hsec morborum genera medio tramite prudens tem- tur, inse.quales.planetarum cursus efficiunt. Et ideo
    peramentuin eonsistit, inde lumentem furorem miti- forfe errantes dicuntur, quia eerluni semper et imius
    gans. hinc desidem animpm erigens; et via regia modi cursuni non habere noscuntur. Quod si ita est,
    in pacis consilio cuncta componit. Quod militanlibus ut 'aliquibusplacel calculatoribus, dicant J5gyptiaci
    yirtutis genus maxime necessarium esse, in antiquis pueri, cur-soj et luna inter eas numerentur, durii
    Jiisloriarun. libris legimus; ut cuncta, sapiens tempe- certos utrumque habet sidus cursus in annis, mensi-
    xantia, quse agenda sint, regat atque gubernet. Nam bus, diebus, horis atque momentis. Non enim.errant
    tria yidentur in hosle consideranda, virtus, dolus, in eo, ut aiunt, quod cbntra ccelum ire videnlur,
    pax. Primo, an .publica virtule vinci valeat adversa- dum certissimis peragunt temporibus sui cursus me-
    rius ? Sin aulem, ad fraudes et ingenia doh res refe- B tas : sicut quinque stellarum cursus ssepissimeinor-
    renda sit. Et si nec hoc proficil, tunc pacis consi- dinate per zodiaci circuli latitudinern, vel errando,
    :io inimicitiarum odia esse delenda videnlur. Tamen vel stando, vel retrocurrendo feruntur.
    gi immhes animos aliquid Flaccjna [AL, Flacciana] d De libello vero inielicis non magistri sed subver-
    valeat fistula mulcere, omni sollicitudine esse reor, soris, placet mihi valde,quod vestra sanctissihia vo-
    secundum opporUinitatem temporis et personae,per- luntas et devotio habet curam respondendi ad defen-
    ficiendum. Ego vero Flaccus tuus -interim vado per- sionem fidei catholicse. Sed ohsecro, si vestrse placeal
    ficere fideliter cum omni insta.ntia quod vestra dul- pietati, ut exemplarium illius libelli donmo dirigatur
    cissima auctoritas mihi per a Magamfredum [Al., apostolico. Ahud quoque e Paulinq palriarchse. Si-
    Magenfreduni] fidelem vestrum demandare voluit. militer Richbono, et Teudulfo episcopis doctoribuset
    Et sciat certissime bonitas vestra quod nullus majus magistris, ut singuh pro se respondeant. Flaccus
    desiderium habet, sicutjuslum est, vestri auxiliisup- vero fuus tecum laborat in reddenda ralione catho-
    plemenUim implere. licsefidei. Tantum detur ei spatium, ut quiete f$g et
    Igitur amicus dicitur, quasi-animi custos; jd est, . diligenter liceat illi [cum] pueris suis considerare
    •
    qui animum amici sui cum omni sollicitudine fidei Patrum sensus; quid unusquisque diceret de senten-
    studet custodire integrum, quatenus nullatenus sa- "' liis quas posuit prsefalus subversor in suo libello. £t
    crum amicitise jus alicubi violetur. Et hoc.rari sunt, tesnpore prsefinito a vobis, ferantur vestrse aucloritati
    qui intelligunt. Pene unusquisque secundum animi siagulorum responsa. Et quidquid in illo libello, vel
    sui qualitaterii, non alterius animi, qui amicus est sententiarum vel sensuum, conlra catholicam fidem
    suus [A.L,hujus], satisfactionem, amicitiam custodire inveniatur, omuia catholicis exemplis destruantur. Et
    quserif. Et si hoc in amico [AL, animo] et cosequali si «qualiter et concqrditer cunetqrum in prpfes-
    diligenter observari debet, ut inviolata animi inte- sione, vcl defensione catholicsefidei resonant scripta,
    gritas permaneat illius; quanto magis in Domino, et intelligi potest quod per omnium ora et corda unus
    in tali persona, quse [AL, qui] suos suhdilos omni loquitur Spiritus; sin aulem diversum aliquid inve-
    honore exaltare et gubernare amat? Yeterum igitur niatur in dictis vel scriptis cujuslibet, videalur, quis
    proverbialis fulget sententia : Amicus diu qumritur, majore auctoritate sanctarum Scripturarum vel ca-
    vix invenitur, difficileservatur. Et in sacra Scriptura : tholicorum Patrum innilafur : ethuic laudispalma
    Amico fideli nulla est comparaiio (Eccli. vi, 15). - tribualur, quidivinis magis inhsareat testimoniis.
    J>Nunc igitur. quam diu qusesivimus inter Martia Be qusestionibus vero, quse-f filia mea famula
    tela, Martis stella subito effulsit, quam sol diutissime „ vestra fidelissima interrogavit, non ordinatimreeolo,
    tenuit, sed Nsemei leonis terrore reliquit : qui ob nisi quod de psaimis, quos vespertina praesentis diei
    memoriam Herculese forlitudinis coslo inditus [AL, in capella cantavimus hora, ul sestimo, interrogavit.
    indutus] esse refertur, traditaque est Cancro per bi- De eo itaque primum, ubi ait Propheta: Omnishomo
    » Magamfredum. Idem forle is est de quo in epi- eodem menseanni prsecedentis 797 hucusque occul-
    stolis 37 et 105 (nunc 42 et 133). fuisset, contigisse' dicendum est ex Annalibus'
    ~>Ex his colligere licet (ait Canisius) anno 799scri- tala
    Tilianis Loiselianis, quem Engolismensis exscripsit,
    ptam esse hanc epistolam. Tunc enim stellam Martis et Adonis Chrouico. Ob hanc rationem prsesentem
    lterum comparuisse sibi gratulati sunt mathemalici epistolam ad annum 798 pertihere credimus.
    illius lemporis. Neque enim hunc locum Alcuini alior- « Et diverso. Hic finis epistolseapud Ganisium, cse-
    • sum traho. Engolismensis inYita Caroli Magni: <Hoc tera ex ms. addita sunl a Quercetano.
    anno, id est, ab incarnalione Domini 799, sidus Mar- a De libelto.-Daeo plura alibi.
    tis a superioris anni Julio usque ad hujus anni Ju- e Paulino palriarchm. Aquileiensi. Richbono seu
    lium nusquam in lolo coelovideri potuit. i Et hoc Richbodo, episcopo Trevirensi, ut videtur Mabillonio.
    estquod Alcuinus ait: quam sol diulissime tenuit, Teudulfo episcopoAurelianensi.
    sed Nememi leonis terrore retiquit. Nam 25 vel24 Ju- f Filia mea. Qua; illa ? exploratum non habeo;
    lii sol Leonis signum init. CANISIUS. — Sed deteclio- Gisla fbrtassis Garoli Magni Illia?
    nem slelte Marlis anno 798 niense Julio, postquam ab
    '
    07 TIP.ISTOL^; _ 278
    raendax (PsaL cxv, 11), quomodo ille homo men- X defensprem, vel emendatorem' esse non crederem.
    dax sil qui nunquam loquitur, sicut imantes et muti? Quod vero de sola Martis stella modo evenit, hoc et
    Et iterum, cur dixisset in eodem Psalmo : Quid re- de omnibus quinque stellis errantibus ih his partibus
    tribuam Domino pro omnibus, qum retribuit. mihi ssepiussqlet evenire; ut diulius abscondantqr quam
    (Ibid., «iera.12)? Quid esset quodretribuit nobis Do- regularis pagina veterum decantat. Et forte ^. non
    minus? utique bona pro malis nostris. Item qusedam sequaliter, nobis in his parlibus borealibus. conver-
    de luna interrogavit ex eo versu, ubi dicit: jPerdiem santibus, ortus et occasus siderum evenit, sicutillis
    sol non uret te,' neque lutia per noclem (Psal. cxx, ijui in orientalibus vel meridianis partihus QQ mundi
    6). Et inde de natura lunae aliquid addidit interro- moranlur, ubi maxime fueremagistri qui nobis ra-
    gare, si frigidseesset naturse, quomodoureret? Qrise .tiones et cursus coeli et stellarum ediderunt. Kam
    omnia ve.trae sapientise nota esse non dubilamus. multa ex locorum diversitate, siGutvestfa optime
    Ideo non est opus riunc mihi inlerpretationes harum novit sapientia, immutantur. Nunc itaque, ut praedi-
    exponere inlerrogalionum. Fuit quoque nobis sermo ximus, veslrum servitium salis fideliter implere festi-
    a de-columnis, quse in opere pulcherrimo etmirabili namus : deprecantes quoque Domini Dei nosUi cle-
    ecclesise,quod veslra dictavit sapientia, stalulsesunt. mentiam, ut cilius suos eum honore et laude faciat
    De Donato quoque, nescio, quid parvum interro- B revprti, subjectis omnibus inimicis nominis Domini
    gavit. nostri Jesu Christi, qui te ubique regal, et custo-
    : Quod vero sanctissima vestra benevolentia nos ad- diat, et victprem faciat omnium inimicorum tuorum,
    monere curavit, iEgyptiacum puerum percunctari de seu visibilium, seu invisibilium : quatemis cum co-
    immutandis quibusdam supputationibus decem hora- rona glorise, muliis feliciter regnaturum annis, ad
    rum vel quadranlilis [A/., quadrantalis] supputatio- regnum seternsebeatiUidinis pervenire cum fidelibus
    nis, omnino gratissime accepit animus meus; ut suis eoncedat. <=
    liceat inferrogaii avobis ignorata, vel per vos corri- EPISTOLA LXXXV.
    ADD0MNUM REGEM.
    gere errata. Nam inler familiares personas ef sacra
    charitalis nomina observari debet, ul in litteris dis- (Anno'798, mense Julio vel Augusto.)
    currentibus magis; emendatio sonet quam reprehen- Carolo varia de cursu siderum interroganti ex metnp-
    6io.Eo modo omnes discere, intelligere, et ad verita- ria respondet. .
    lis viam pervenirc valent. Equus quatuor habens Omni virlutum genere nobilissimo, atque omni sa7
    pedes ssepe cadit: quanto magis homo, unam habens pieritisedecore clarissimo Davidfegi, miles veteranus
    linguam,'per vices cadit in verbo? Nec me piget per- - Flaccus saluteni.
    cunctari, audire, consentire veritatis raiionibus. Nulla Yenit viator volando, qusestionariam auctorjtatis
    setasyut ail comicus, sera debet esse ad discendam vestrse habens in manu chartam syllabis breviqrem,
    sapienliani. Quapropter qusero, et quserensdiligenter quam aninii mei placuisset aviditati; sed qusestioni-
    audire cupio, quid sit immulandum in suppulationi- bus altiorem, quam ingenioli mei attingere Valuisset
    bus dccem horarum et dimidia per singulos menses : humiUtas. Hortans seniorem fragili sensu "coelestia
    quid conlfa rationem naturse inveniaturin supputa- scrutari, qui terrenarum necdum didicit rationes
    tione, quanl * charlula nostra vestrse direxit aucfo- stellarum in coeloerrantium vagabundos exponere
    ritati. Nisi forte notaria manus verba, syllabas, vel cursus, qui herbarum in terra nascenlium naturas
    lilteras immutassel, quod ssepe evenirfesolel non so- nequaquam agnoscefe valet. Et mirum, quomodo
    lum Latinis, sed etiam iEgyptiacis pueris, sicut in erraticas illarum semitas ad certum quis valeat re-
    priore chaiiula.iioslra, ° de saltus diminutione per ducere ordinem. f pf_>Quse ideo errantia dicuntur,
    vestram devotissimani in.quisitionemfactum esse co- quia incertos habere cursus putanlur. Yel quid Iii
    gnovi. Et ita error scribenlis quodammbdo dicfanti quotidianis lunse laboribus nostra parvitas non yaleat
    depulabitur. Sed obsecro ut piissima bonitas vestrse invenire, dum investigatas catholicorum doctorum,
    sapientisemeummagis emendare curelerrorem, quam JJ velveterum philosophorum multiplici argumentalione
    scripta parvitatis mese in manus miltere reprehen- regulares habemus rationes. Quid enim de concor.dia
    dentium. Sunt er.im qui sibi laudem quserunt ex al- solaris lunarisque cursus per signa zqdiaci lucidius
    terhis reprehensione. Et hsec esl infirma laus, et non dici poterit, quam quod talhim inquisitor qusestio-
    valde laudabilis. Meliusest amicuni emeridare quam num Beda magister in scriptis suis n.obis reliquit?
    reprehendere, sapienter [A/., sapientem] se ostendere Yel, quid acutius quam quod naturalium rerum de-
    quam mordaciler alteruni notare. Nunquam scripsis- vptissimus inventor Plinius Se.cundus, de coelestium
    sem talia, si veslram bonitatem noslrse msipienlise siderum ralione, expo.suit,invesfigari yalet? Sed no-

    'a De columnis, etc. Hsecintelligo de basjlica Aquis- « In priori chartula, de saltus diminutfgne. Yide
    granensi, de qua Eginhardus in Yita Caroli Magnii epistolam 67 (nunc 82) et notas.
    apud Bouquetpag. 99, n. 26, hsecnarrat: t PlurimSE ; a Non mqualiter. Yidetur Alcuino suspicionem or-
    pulchriludinis hasilicani exstruxit, aurp.que et ai> - " de inoequalitateglobi terraquej,
    tam
    genlo adornavit. Ad cujus structurani cum columnas; «Edit. Quercet. 5 ex nis. "(Froben. 70.) Seripta
    et marmora aliunde habere non posset, Roma et Ra- est eo anno quo.stella Marlis rursus in conspectum
    venna devehenda curavit. » venif, nempe anno 798. Yid. not. epist. prseced.
    ~>'Chartula nostra. Priori nempe epistola.
    279 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS I. 28ft
    bis a iler agentibus illorum, in quibus hseclegunlur, A
    _ et aliis quatuor habere inveniuntur. Etiam et ostenta
    librorum deest prsesentia. Nihil de vestrse sapientise aliter calculalores ponunt, aliter etiam mathemaiici
    profundissimis quaeslionibustemere audemus respon- solent dividere. Sic etiam et de minutis invenimusin
    dere : postulantes clementiam vestram, ut jubeatis mathematicorum subtilissimis argumentationibusali-
    nobis dirigere primos prsefati doctoris Plinii Secundi ter poni; ita, ut etiam minula minutarum dicere so-.
    libellos, in quibus multiplices et obscuras argumen- lent. Sed hsec alias. Nunc quod instat, agamus.
    tationes de vario siderum cursu explanare nititur; si Signorum vero partitiones per horas, et quomodo
    forte Deo donante, inde vel inde aliquid eruere va- convenirent novem horselunares quirique diebusso-
    leamus, quod vestrse sanctissimseprsesentiasdignum laribus, memini me c in alia vobis dirigere epistola.
    ostendi videatur. Tamen ne me ita imparatum vestra Ideo nunc supervacuum esse arbitratus sum, aliquid
    invenisset chartula, vel somno inerlise torpentem, inde dicere. Divisionem itaque horarum per uncias
    quasi nibil haberet repositum sibi in secrelo memo- vobis cognitam esse non 101 ignoramus, sicut.in
    rise cubiculo, quod mterroganti proferre valeret; di- libro de Temporibus [Eorie, Yen. Bedse]legistis. Et
    cam, quid subito, quserendo magis quam exponendo quia operosum est lunsecursum per uncias horarum
    turbata mentis acie occurrere potuit; pleniorem, si dividere, ideo magis calculatores ad horarum vel die-
    forte opus erit, responsionem ad prsefatosdoctorum B ' rum mensuras lunse cursus redigere eontenti sunt,
    libros reservans. ne niniia numerositas unciarum legenti fastidio es-
    Prima vero auctoritatis vestrseinterrogatio de con- set. Tamen specialiter dictum esse debuisse, quod
    cordia trecentarum et sexaginta partium, et lunaris superest in singulis signis, et duobus diebus et sex
    cursus per duodecim signa sic se habuit, ut eadem horis, id est, octo unciis unius horse, putamus in eo
    ponamus verba : Sicut in solari decursu dierunt, Ito- loco ubi ait : operosum est in singulis signis horas
    rarum, punctorutnquedivisionefacta trecentorum[Cod. mimilatim dividere per uncias? Ideo duas horas tri-
    Yat., divisionefacia trecenlarum sexaginiaparlium et - hus signis subtrahendum esse dixit, quia trium si-
    trecentorum]sexaginta quinquedierum et quadranlis gnorum viginli quatuor uncise duas horas implent,
    est inventa concordia; sic et in lunari per dierum et hora vero integra duodecim uncias habere debet. Quse
    korarum partitionetn, vigintiseptem dies atque horas omnia vestrse sapienliseprsecognila esse nonignora-
    octo cutn trecentis sexaginla xodiaci partibus facias mus.
    convenire.Non sublerfugio dicere, quid mihi videatur Quapropter de stella Martis incipimus dicere, qua?
    sagacitatem vestram bic in hac inquisilione senlire, videntur: cujus inquisitio mentes nostras diu fati-
    ulique aut augendum esse aliquid per singula signa . gare solebat, ita ut nec apparens nostrse [A/.,nostris]
    lunsecursui, utpossit pervenire ad legitimas et deftni- ^ satisfaciebat curiositati. Quse nuper sole morante in
    tas totius anni partes, quse in zodiaco notantur, vel Leone nobis apparuit; propemodum, ut putamus, eo
    etiam minuere partium numerum, ut concordare tempore quo apud nos inventa est ejusdem Maflis
    possit lunaris cursus zodiaci partibus. Quam quse- imago. De qua etiam stella vestrse venerabili digni-
    stionem proefatus magisler Beda in quodam capilulo, tati J1in alia epistola moxpostquam a nobis visafuit,
    cujus piincipium esse arbilror : Quod si quis signo- secundum facultalem [AL, facilitatem] indagationis
    rum nescius, lunaris tamen cursus agnoscerecupidus, nostrse aliquid dicere curavimus. Sed modo pro ve-
    etc, prout potuit, exponere videtur, Per duodecim •slrse epistolseexhortatione aliquid diligentius de ea
    partes, quibus quolidie luna elongabitur a sole, Pli- scrutati sumus. Nam hujusmodi interrogationis verba •
    nius Secundus dicil lunam (si rite recordor) zodiacum posuislis : Et de Marte, qui antte prmtetito in Cancro
    tredecies in duodecim suis mensibus conficere. In sidere solis lutnine humanis obtutibusinterceplns est,
    suis dicit mensibus, non in solis. Addidit quoque duo- quid sentias; an naturalis sui cursus ratione, an solis
    bus diebus, et sex horis, et bisse unius horse per vi, an prodigio actum sit, ut iterduorum annorumuno
    singula signa lunam decurrere. Quod si verum est, conficeret.Nam nuper sole Leonem deserentein Can-
    trecentarum sexaginta partium numerositas lunse p cro nobis apparuil. Si sotemcomilatus esl, quis tam
    cursui optime convenire videtur. Quod unius figurse ceter cnrsus ejus ? Si loto anno stationem in Can-
    divisione magis, quam verborum multiplicatione, cro fecit, sole in cmtera signa migrante,cur in Can-
    quia sapienti pauca sufliciunt, ostendendumesse non cro vidcri non potuif? Scholasticaet acutissima argu-
    ignobile putavi. Cujus figurse~>formulam post hujus menlalio isla, ad quam succincte, quantum dona-
    epistolse textum ponere melius exisiimavi quam per verit Deus, respondeamus.
    eam seriem sermonis nostri dividere. In qua eliam Quod autem ibi diclum est, solis lumine in Cancro
    figura el horarum diversitas agnosci polerit, si cui interceplam esse slellam Martis humanis obtutibus:
    diligentius considerare placeat, quia aliter solares non sestimo solis lumine, toto anno prceterito, Mar-
    [Cod. Vat., quia aliter horse signorum, aliter sola- lis stellam in Cancro interceptam esse; sed Cancrum
    res], aliter lunares computantur. Eliam in quibusdam opportuno tempore et naturali cursus sui ordine,
    locis et ipsi punclus aliter atque aliter computanlur : cum stella Martis objectu terrse humanis visibus 3n-
    ita, ut aliis supputationibus horam quinque punclos, terceptum esse. Igitur anno prseterito non memini
    a Iter agentibus. Per Belgium? u.t in epist. seq. c In alia... epistola. Quse in edit. Quercet. 25 est,
    ~>Figurm formutam. Hanc formulam Quercetanus a nobis inter opera philosophica exhibenda.
    omisit, quod in cod ms., reor, desiderarelur. i ln alia epistola. Nempepriori.
    281 EPISTOLJE. ..... 282
    me iilum vidisse in Cancro, dum Cancer noctibus A lium vestrorum amabilem perspexi salufem, totum
    sui cursus ordinem agebat super [F., subter ut in-. me in gratiarum acliones DominoDeo Jesu Christo
    fra] terram. Nec enim prodigiosum reor quod lanto contuli, felicia Christiano populo tempora in vestrse
    tempore nobis non apparuil, sed naturali sui cursus felicitatis exaltatione etsalute certissimesciens : pro
    ordine. Si enim prseterito anno in sidere Cancri non qua semper Dominum. depfecari gaudeo",eamdem
    apparuit, et nunc in Cancro apparet; non uno anno semper audire desidero, et quasi pptatum, a Deoque
    cursus sui metam, sed spatio duorum annorum per- destinatum munus omni gaudio vestfam incoluml-
    agere dignoscitur, dum nunc secundo anno in altero tatem cupiens semper audire. Quis enim est qui non
    versatur sidere. Quod vero additum est :.si loto anno gaudeat de sui capitis perfecta integritate? nisi forte
    slalionem in Cancro fecit, sole in cmtera signa mi- furibundus, vel insanus, quem arctissimis Hippocra-
    grante, cur in Cancro videri non potuil? Etiam quia tis vinculis alligandum esse censeo [Cod. Vat., cen-
    ipse Cancer, in quo stationem fecit, videri non potuit. suit] ? Etsi juxta Apostoli sententiam nemo carnem
    Moxvero dum Cancer videri potuit, visa est et illa suam odio habel, sed etiam fovel etnutrit (Eplies.'\,
    cum Cancro,'qui anno prselerito cursu naturali no- 29); quanto magis in capiiis sanitate, in quo est
    ctibus sub terras recessit. totius cofporis perfeclio et gloria omnis, membro-
    " a In alia chartula
    scripsi de vi solis, insequalescur- B
    ] rum compago gaudere debet d?
    sus errantibus stellis Tacientis,ut poeta ait: Sed ut de pulverulentis Campariiseglebis ad coele-
    stis culminis nobilissimam acutissimamque conside-
    . .• . Sol tempora dividit anni,
    me subilo transtuleris : denub-in arcario
    . .. . Mutat noctemque diemque, " ralionem
    . ., . Radiisque petenlibus astra, pectoris mei Pythagoricsedisciplinsescientiam, unde
    statione moratur. necdum discessil,reiiovare niteris, dum mein hujus-
    Ipse veta.t, cursusque vagos modi honestarum artium considerationibusnunquarii
    Quod ssepissimeSaturnus, Jovis et Mars pati viden- desidem, quamvis niiims doctum, invenislis. Nec fa-
    tur. Yestra vero veneranda sapientia et acutissima stidiosa segnities legentium, benevolenlise fnagistfi
    scientia videat, vel in hac, vel in illa, si quid Hi- juste depulari debel, si plurimis inclytum vestrse
    gnum vel verisimile videri debeat; an aliud aliquid intenlionis studium sequentibus, forsan Athensenova
    de tantis qusestionibus credendum sit. Nullatehus1 perficeretur in Francia, imo multo excellentior, qrila
    propter ignorantiam vos interrogare seslimavi.Quid- hsec Christi Domini nobilitata magisterio, omnem
    quid inde sentiatis, obsecro ut benigna voluntate1 Academicse exefcilationis superal sapientiam. IUa
    nobis innotescere non dedignemini. Non sum nimius; _ tantummodo Platonicis erudita disciplinis, septenis
    meaesententise defensor, sed devotus veritatis secta- informala claruit artibus; hsec etiam insuper sfepti-
    tor. Hsecvero subjecta figura in primo versu habet; formi sancti Spiritus pleniludine ditala omnem sse-
    horas, in quibus 102 signa singula oriuntur, vel oc- cularis sapientise excellit dignitatem.Ex cujus dono,
    cidunt, vel de loco moventur.'In secundo habet pun-'. si quid dignum ad inlerrogata respondere valeam,
    ctos in singulis signis deeem. Tertius partes com- proferam., - -
    putat, quot habeant singula signa. Quartus, dies' vero vestrse et - clarissimse
    lnquisitio ingeniosse
    quibus moratur luna in unoquoque' signo. Quintus, sapientise hsecfuit: Cur species lunaris corporis tni-
    horas quse adjiciuntur diebus. Sextus, uncias octo, nor apparet [Cod.Yat., appareret] oculis cefnentium,
    q"usesupersunt horarum numero, et bisse vocantur. quam calculantium curiositas 103 *n numeris no-
    Hsecomnia propler facilitalem cognoscendi cursum. l' ctium
    inveniret, vel cohsiderantium solliciludoin paf-
    lunsein unam coacervaviformulam. Si tamen veraci- tibus Signiferi conspiceret; nec ad easdem septimana
    ter inventa est ratio, quam veslra excellentissima'
    [Cod. Yat., septem] in auintas decimas Kal. April.
    quaesivitsapientia. luna Geminorumin aspecluperveniretpartes, ad quas
    ->EPISTOLA LXXXYI. ' illa mullipiicataper punctos supputatioperducere de-
    ADDOMNUM REGEM. JJ buit ? Et tres hujus varietatis causas, si quaelibet
    (Aiino 798.) liarum esse pularetur, supponitis [Cod: Vat., sup-
    Assignantur causm ob quus luna minor vel major ap- posuistis], ut eadem ponamus- verba quse nostris
    pareat quam ferat astronomorumcalculus. vestrse Iaudabilis sapientise chartula insonuit auri-
    Det tibi perpeluam clemens in secla salutem, bus : ut sine utlo [Forte, sive illa] dicti Signiferi obli-"
    " Et decus
    imperii, Davidamate! Deus. quilas; sive ipsius aslrivagus in mthere'cursus; sive
    Yenerandseauclorilatis vestrse omni melle dulcio- insolita qumdam, el nunquam prmterilis retro smculis
    res apices, per aridos c Belgicselatitudinis iter agentii lucis legilimm[Cod.Yat., locis legitime] visadetractio
    '
    campos occurrerunt mihi. In" quibus, dum yestrse faceret. Quam nos quoque diminutiorifemlunaris for-
    beatitudinis prosperitatem legens intellexi, et fide- mulse perspicacius intuentes, eadem, quae vestris'
    a In alia chartula. Hsec chartula necdum detecfai doci susecurse a Carolo traditam, et sitam in Belgio,
    est. de quo eliam vide epistolam 12 inter Chesnianas,
    ~>Edit. Quercet. 10, Canisii 14 (Froben. 71). Hic~ nunc 96.
    collata cum cod. Yaticano. d Hic.flnisepistolseapud Canisium : reliqua
    c Be/^icfe.Hsecinterpretor de itinere ab Alcuino) ex104 ms. cod. acldidil Quercetanus.
    suscepto ad monasterium Wicus, seu cellam S. Jo-
    m B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS 1. 284
    et
    inhseserat mentihus, motio nostri quoque cordis te- i ritatis posse trahi [Cod. Vat., post se trahat] sponte
    tigit querelam; Sed tribus a vestra veneranda inda- sequenteni.
    gatione propositis hujus diminutionis causis alias Yestra. precbr, Christus coeleslibus inclyta donis
    quoque tres probabili ratione invcnimus causas, Iulustret, repleatpectora, pacis amor.
    unde hsec tanta diminutio juxta veterum indagatioT- Dulcis amor vilae, dulcis laus, gloria dulcis
    nem multoruni defendi poluisset. Nam hsec diminutio Sit tibi perpetua, David amale, salus.
    a.spicientibusinlunari corpore solet fieri post imple- i EPISTOLA LXXXW.
    tam sallus supputationem, quoe per decem novem ADARNONEM.
    anno.svix tandem implebitur; ac veluti approximante (Anno 798, initio mensis Junii).
    ullinio annp circuli decennovennalis, quo unus dies In Hunniam proficiscentemhorlatur ad opus apostoli-
    saltps supputatiqne transiliendus est, ssepissimema- cum bene obeundum.
    jp.r luna aspicitur quam setalis ratio ostendat. Sic Charissimo unanimoque amico Aquilse super-
    eliam post hujus saltus ^upputationem, in primis speculatori in Chrisli charitate salutem.
    circuli deeennovennalis annis minor ssepeinvenitur Quarta feria post sanctani Pentecosten, litteras
    quam ealculantium decantet memoria. Esl quoque e"t tuse beatiludinis accepi, charllale conscriptas, con-
    altera causa qua minor videri solet per vices luna silio corroboraias, fide sigillatas, in quibus sicut
    quam calculafjo numerantium illam oslendat: dum optavi [Cod. Mab., hortavi], audivi; sicut speravi,
    paulo ante vesperam, vel unius horse tanlummodo aghovi. Nec me spes fefellit consilii, nec socielatis
    spatio accenditur luna, quse statim transacto solis cooperatio retardavit. Yestrum vero iter ad proban-
    occasu prima supputanda est. Nee mirum si minor dam rei veritatemmodo in prsesentia dispositum est;
    appareat secunda, vel tertia, vel in cseteris etiam fortitudo vero exercitus, qui tccum vadit, ad caute-
    setatibus.suis luna, quam, si post unam horara prioris lam et defensionem vpstri [AL, vestram] directa est.
    nuptis accendatur; et post viginti duas vel tres ho- El hoc quodammodo ab ipsis processit Hunnis; et
    ras, dum ad vesperam pervenerit, prima compute- ideo in spe voluntatis Dei Isetushoc iter perage, Nos
    tur. Et hsep ppterit esse ratio ut per vices minor ap- vero le, donaute Deo, in pace cum certo consilio re-
    pareat in specie, quam compuletur in setate.-Sed et • vertentem spectemus in his, ut aestimo, regionibus.
    lisec quoque imnpralio iu Ariete, vel circa eum si- [Sed] obsecro, ut mox, te redeunte, dilectionis tuse
    gnis, silunarisincensioeveneril, ssspius consideran- litteras dirigas npbis, ut curiositas nostra cprtitudi-
    tibus occurrit;ita ut in Arielis signo miro modo nem reruai per tuum intelligat consilium. Regnum
    conlingere soleat, lunam prioris mensis novissimain p ilaque ilhid diu stabile fuit et forle : scd forlior eis,
    mane videre, et subsequenlis novam ejusdem diei qui vicitillud, in cujus manu sunt omuesregum et
    yespere apparere in coelo, ut pote sexta hora diei regnprum potestates : et quemcunque voluerit, exal-
    ineensa retro transactani mane, el post -venienlem tat (Psal. LXXIV,8)> et cijjuscunque cor Voluerit,
    vespere ostendif. visilat, illuminat, et ad suum converlit servitium.
    Sed si ex illis, quas vestra inseruit auctoritas, cau- Etsi illius gralia respiciet [A/.,respicit] super re-
    sis aliqua fqit [Cod. Vat., fiat], sive ex his quse gnum Huiinbrum, quis est qui se subtrahere audeat
    nqslra posuit solerlia, necesse est lamen ut Paschalis ministerio salutis illorum ? Pauci npbis restant dies
    luna stans omnimodis inviolabilis permaneat. Nec hujus vilae, et valde desiderandum est, Deique mise-
    enim fieri poterit ut hanc diniinutionem speeiei lu- ricordia tolo corde deprecanda, ut illi in opere Dei
    naris nenio priprum doctorum yel sanctorum Patrum finiantur [AL, firmentur]. Quia plus uniuscujusque
    vidisset, el qui in Nicsenoconcilio rationem Pascha- [vita] de line judicatur quam de initio. In peccatis
    lis Junse sagaciter invenerunt el catholice ordinave- iiascimur (Psal. L, 7), sed gratia renascimur, quai
    runt : ut omnimpdis perpetuo jure sanctissima nos in bono opere currentes comitetur, et usque ad
    resurrectionis Doniinicsefestivitas in toto orbe con- finem firmum perseverare faciat. Tu vero, Pater san-
    cqrditer colerelur [AL, colitur]. Si quse vero hujus D cte, amice fidelis, fraler dilecte, fili charissime, cum
    dimiputionis ratio verlqr in Plinio possit reperiri, prosperitate hona, divina tecum comilante gratia,
    sive a propter sallmn nuper transactum; sive proptei perge in opus Dei, etcum gaudio reverlere ad nos;
    bissexlumprqpe ininiinentem : deprecor ut veslra ju- et eslo prsedicator pietatis, non decimarum exactor;
    beat prudentia inquirere, nobisque solita benevo- quia novella [anima]apostolicsepietatis lactp nutrien-
    lentise pietate inljmare sludeat. Quia domi manenti- da est, donec crescal et roboretur ad apceptionem
    bus nostros pculps nebulpsa aquarum exaltatio [F., solidi cibi. Decimse, ut dicitur, Saxonum subverte-
    exhalatio], vel Belgici pulveris iter agentibus ven- runl fidem. Quid injungendum esj,jugum pervicibus
    tuosa aspersio caliginare facit. ldeo vestra bonitas idiolarum, quod neque nos, neque fratres npslri
    adjuvare non dedignetur quserentem, et in viam ve- sufYerrepotuerunt? Igitur in fide Christi salvari ani-
    a Propler saltum nuper (anno797) Iransactum; in parles Selavorum el providere omnem illam regip-
    stvepropter btssexlum'prope(anno 800) imminentem. nem et ecclesiaslicum offipiumcolere, populosque in
    Data ergo videtur hsecepislola anno 798. fide et Christianilate prajdicando conforlare, »ut lo
    105 h Edit. Mabillonii7, Pezii 1 coilata cumcod. quilur Anonymus Salish. de conversione Bajoar. et
    ms. Salisb. Scripla videlur anno 798 quando nempe Carant. apud Hansizium Germ. Sacr. lom. II, p. 108.
    (imperator Amoni archiepiscopo prsecepitpergere (Apud Froben. episl. 72.)
    ' '
    285 , EPISTQL^. ', , -286
    mas creden.ium confidimus.Vade .modo,dilectissime.A vult facit in eoelq. Qui lahqriosas piscatoris manjis
    frater, in benenediclione Dei, et consolatione Spiri- ab hamo ad cmlestis regni transtulit clayem; et de
    lus ,sancli. Albinus tuus est tecum in.-corde, quem persecutofe sanctorum pfficit praedicatoren. pqpulo-
    utinam habeas cito sociuni in opere Dei. Nos matri- rum. Hsec vero considerans nec d.efraterpa.dpsperes
    culares pro le"oraresnon cessamus, quatenus divina salutej nec-de propria dubites efficacia. Bauci sunt
    le ubique prseveniat et subsequatur gratia, ut cum dies laboris,' sed plurimi mercedis. Labora [Al., la-
    multiplicipiijo.peris fruetu revertaris ad "nos. Bonos ioro], labora pro me et pro fe, ut tuus labpr mihi
    et religiosos teeum habes.socios, in quorum ore et '.proficiat; mea-voluntas, si quid potest, te adjuvet.
    ,epnversatione nomen Domini Jesu gloriticetur. Nos Trajie me post te preeibus tuse sanctHalis': curre-
    semper suspensi erimus de reditu tuo, donec videa- mus siniul, donecinlroducat nps rex in cellsimvinai-
    nius queni amamps, amplectamur manibus -queni riam, ordinans in nobis suse cjiaritatis suavitafem
    corde desideramus. a Tertiamvero" parlerii de Iabo- -(Cant. n, 4). Et quia vox veslraa dilectionis ad nps
    ribus tuisper-singula locaseu episcopatus, seu mo- -pervenire non potest, ssepiuscharta quam relationis
    .nasterii; concessit tibi rex in eleemosynam tuam vocant, currat. Frater, qui adjuvatpr a fratre, quasi
    tradere, si dies luus tecum prosequetur [Cod. SaL, civitas firma est. Quam pulchri sunt pedes evangeli-
    ,te prosequeretur] invia, et hoc indiculis confirniari B zantium pacem, evangelizantium bona (Rom. x, 15.).
    prsecepit[Cod. SaL, prsecipil]. Ecce deficientechar- [Exalta sicut tuba vocem tuam, et memento te. di-
    lula,ndn chailtate, pennam deponimus,'hsectantum- xit [Ila cod.; forte legendummemenlo-le sequi eum,
    niodo salutationis Verba subnectentes : Yivas Deo qui dixit] : Alias gves habeo, quce non sunt ex hoc
    feliciter, vadas, et proficiens floreas in opere Dei; o.vili, qum vocemmeam qudiunt, et'iltas,me oportet
    et te ubique euntem el redeuntem summi regis adducere, et-fiat utium oviie et unus fQstor (Joan. x,
    dextera protegat, et defendat,-venerande, dilectis- 16). Nec te priores oves impediunt, quin nimus alias
    sime et dulcissime adducasj et facias unumovile. Cognoscat sapientia
    ~>EPISTOLA LXXXYDI. vestra quid signifieat devotio noslra".De puero quem
    ADARNONEM. habemus in domo nostra, sicut filium erudiemus, et
    (Anno 798, mense Octobri.) volente Dgo perfectum faciemus virum ex illo. Eri-
    Hortatur ad munus apostolicunt impigre obeundum; mus eiadjutores-secundum c-ausamet temporisralio-
    nec se vel infirmitate corporis, vetcura propriarutn nem; et si volente Deoviderimus facies nostras, tunc
    . oviumimpediri patialur. omnia de illo, siput de aliis multis, consilium salutis
    Charissimo in Christo Patri [AquilseAlbinus] in- capiamus. Sicut fuil Albinus tuus, ita erit et in aeler-
    firmus in desiderio-totius charitatis salutem. - num]; quia qui ccepit charilatis bonumin nobis, ille
    r Fidei •vestroe et firmse cliarilatis litterse irie. [in perficiat, et ad fidei-mercedem,credo, magnam per-
    domo sancti Martini] invenerunt [pridie Nonas Octo- ducat. Qui autem ferseveraverit in finetn, hic salvus
    -Ms], sed Deo doriante melius habentem. Et te eril (Matth. x, 22). Dominuscustodiatintroitum tuum
    . summa Dei gratia melius ac melius habere concedat, et exitum tuum ex hoc nunc et usque in seternum
    . et opus Dei quod in manibus habes, crescere faciat (Psal. cxx, 8). Yivas feliciter, et floreas in opere,
    per multam latitudinem populi; et ne lepeseat ani- - verbo Dei. Yale, frater, in seternum; mementq sem-
    mus tuus; nec crebra te exterreat corporis tui inflr- per orare pro nobis, et memor sit semper Deus ad-
    mitas. Nam virtus ex infirmitate perficitur (II Cor. juvare te. ' - -
    xu, 9). Felix locus et hora in qua te constiluit sum- a EPISTOLA LXXXIX.
    rnus terrarum fector, Sed curre currendo, ut eur- ADLIOBRADUM.
    •sum luum compleat Deus, et.fidem conseryes, et de (Anno798.)
    reliquo tibi remaneal corona glorioa(II Tiin. iv; 7, 8). Liobradi (Leidradi) electi episcopiLugdimensisamici-
    Nos vero pecealorum vineula partini sseculi catenis, iiam eccoptat.
    partim .vinculismorborum currere abnegant, et quod Pontiflcl, fratri, amico e Lio.bradoelecto Albinus
    in voluntate promplum est; in carne infirmatur salutem.
    (Marc. xiv, 38). Sed fiat voluntas Domini: et qui Gralias ago Deb qui talem mihi perdonare digna-
    eoepit in spiritu, coinpleat in opere. Sciant omnes tus est amicum, in cujus fide veritas, in cujus honi-
    genles, quasi stilo situlsec. Quis ego nisi pulvis par- tate' benignitas, in cujus consilio salus semper in-
    vissimus? Tamen qui de pulvere evexit Dominus, venta est. El quanto rariores nunc temporis /tales
    potest de ereatura facere quss vult: quia omnia, quse inveniri possunt, tanto chariores haberi debent. Sic-
    a Tertiam partem de laboribustuis. t Sane memo- c Hsecverba omissa a Mab. supplendum ex Isai.
    ralu digna est donatio quam rex Arnoni fecit,_per XL,15 : Ecce gentes quasi stilla sitidm, et quasi mo-
    slngula lopa quse laboribus apostolicis exculturus mentutnstaterm reputatmsunt: ecceinsulm quasi pul-
    esset, paftis tertise. » HAKSIZ. vis exiguus.
    , 10S b Edit. Mabill. 13 ubi mutila est. Hic integra d Edit. Quercet, 86 ex ms.; Froben. 74.
    ._prodiiex cod. ms.Salisb. Est vero responsoria ad e Liobrado electo. Liodrado legendum putat 'Ma-
    epistolam Arnonis, dum is anno 798 in Hunnlam billonius, qui est Leidradus anno 798 eleclus episco-
    abiisset, vel abiturus esset, dolens quod a propriis pus Lugdunensis; sequenti vero anno primnm ordi-
    ovibus abesse cogeretur. Alcuinus respondet; iYecte natus. Yide Hist. Litt. de la France, tohi. IV, pcg.
    priores ovesimpediunt, etc. (ApudFroben. epist. 73-) 435 seqq.
    287 B. F. ALBINI SEU ALCUlNt OPERUMPARS I 28o
    ut gemmarum fulgor inter arenosam splendescit gla- _A mmc tota hilarilate menlis eoeptiitineris eursus per-
    '
    ream, ita amicus probatus inler multitudinis circum- agendus est; quia qui perseveraverit tisque in finem,
    strepentem turbam gralissime eruitur, amplexalur, hic salvus erit (Matth. x, 22). Quia si torpens pigritia
    "tenetur.
    Qui juxta anliquitatis proverbium, diu quse- elam boni operis irrepserit, mox malitia palam mali
    '
    ritur, vix invenitur, difficileservatur. Cujus parabolse operis succrescit. Origo est iniquitatis, amissio boni-
    interpretationem facile est ex teipso cognoscere. Et talis. Et dum susevoluntatis sequitur homo affeetum,
    mirum in modum, quod omnes invenire volunt, vix mox divinse servitutis perdit effectum. Inde prima
    ullus esse desiderat. Et hoc ideo, quia praeceptum angeli ruina fuit, qui in sua gaudens poteslate, a
    - Dominicum, si apertis audiant auribus, surdq tamen summo declinavit bono. Et qui gloriosior fuit cseteris
    - corde parvi pendunt : Omnia, qumcunque vultis, ut in conditione, factus est miseribr omnibus in perdi-
    '
    faciant vobishomines,hmceadem et facile illis (Matth. tione. Unde se superbia [AL, superba mens] erigit,
    VII, 12). Inter cseteravirtutum insignia quse huic ad- inde maxime dejicitur. Ideo prsecipuenecessaria est
    jacent mandato, hoc quoque adjungitur, ut qui amj- Deo servienlibus humilitas obedientise. [Per humill-
    '
    cum velit invenire fidelem, sil ille cuicunque homi- tatis gradus ad culnien pervenitur sublimitalis]. Chri-
    num amieus fidelis, vel in salute animse, vel in stus suis parentibus legilur esse subditus (Luc. n, 51),
    suffragio sseculari, quantum ad rem et personam B ut nos humilitatis suseexemplo ad bonum informaret
    cujuslibet pertineat. obedientiae. Quaeest monachorum vita, nisi charitas,
    Quod vero me interrogare voluisti de certitudine lmmilifas, et obedientia? Hae.sunt semitae, quae ad
    ' voluntatis vel
    loci, nihil tibi certum adhuc reman- selernaearcem civitatis euntem deducit in eis, si-ca-
    dare habeo, nisi Deo miserante et vita comite, adhuc tholica fides, quaeper dilectionem operatur, comita-
    visurus eris faciem meam; licet nesciam propter oc- tur currentem in istis.
    Novas vero, fratres charissimi, Hispanici erroris
    cupaliones meas vel vestras, ubi aut quando. Multo-
    ties, secundum opportunitatem portantium, litteras sectas tota vobis cavefe intentione. Sanclorum Pa-
    mihi dirigere satage, ut habeam curam lusecharilati trum in [fide] sequimini vestigia, el universali Ec-
    rescribendi, et etiam demahdandi quodcunque veniat . clesiaesanctissima vos adjungite unanimitate. [AL,
    mihi. TanUim diligenler deprecare Dominum Jesum, unitate] Scriptum est: Terminos Patrum tuorum ne
    ut dirigat secundum suam magnam misericordiam transgrediaris (Prov. xxu, 28). Eld Symbolo catholicse
    vitam famuli sui in sanclissimse suse voluntatis fidei nova fnomina] nolile inserere; et in ecclesia-
    effectum, et Christianse religionis, juxla facultatem sticis officiis inauditas priscis lemporibus traditiones
    virium noslrarum, profectum. nolile diligere. Per apostolicse doctrinse publicam
    Pax aeterna regat Chrisli te, prsesul amate, 'C pergate slratam; nec per diverticula cujuslibet no-
    vilaiis in dexteram vel in sinistram a via regia
    Semper in aeternum, prsesul amate, vale.
    a EPISTOLA XC. declinate.'
    b ADFRATRES LUGDCNENSES. De adoptione vero, quam quidam injuriose Christo
    Deo ingerere contendunt, e ex auctoritate synodali
    (Anno 798.)
    Cavendummonet ab efroribus Hispanorum varits. Re- habetis responsum. Unitas vero personse in duabus
    spondel qtimslionide observationesabbati ante Do- Christi naturis, naturalem Deo Patri Filium csse
    minicam Resurreclionis. confirmal. Quia nequaquam in proprio, et in adop-
    Religiosse in Chrislo conversalionis vestrse, per tivo [una] polest esse persona. Ideo Christus pro-
    c Laidradum electum pontificem laudabilem audiens
    prlus [Cod. Sal., naturalis] est Deo Patri Filius, et
    sollicitudinem, magno esse me gaudio delibutum nos per illum adoptivi, non ille nobiscum adoptivus.
    fateor; quia Christus fons tolius bonitalis, tales ad- Sicut ille solus sine peccato, sic ille solus siue adop-
    huc in his diebus, quando multorum refrigescit cha- tione; Patre in baptismo attestante : Hic est Filius
    ritas (Matth. xxiv, 12), sui sancli nominis habet con- meus dilectus, in quo mibi bene complacui(Matth. m,
    fessores, qui onera ssecularium occupalionum abji- 17). Et Apostolo: Quiproprio Filio suo nonperpercit
    cientes, Ieve Christi jugum 107 propriis imponere D (Rom. vin, 32). Quidplura de his dicimus, de qui-
    cervicibus gestiunt : et verani, quse foras timorem bus suflicicnter dictum habetis; nisi quod qui illuin
    mittit, charitatem (I Joan. iv, 18) et pectoribus sua- adopliyum Deo Patri esse credit, per illum Deo Pa-
    viter relinent, et operibus veraciter ostendunt. Sed tri adoplivus esse non creditur?
    111 « Edit. Quercet. 69 et 70. Canis. 8 collata lioque, de qua lunc temporis disceptabalur. Mihi ta-
    cum cod. ms. Salisburgensi. (Apud Froben. ep. 75.) men verosiniiliusvidelur Alcuinum hic solum Hispn--
    ~>Aclfratres Ltigdunenses. Insulse Barbarse , vel nici erroris sectas reprobalurum horlari Lugdunen-
    Athanacenses monachos, de quibus vid. Mabill.An- ses, ne Symbolo nova nosnina adoplivi, nuncupaiivi
    nal. lib. xxvi, num. 71. Caret quidem ha;c epistola addant, aut inauditas traditiones de sale in sacrificio
    in codice ms. omiii tilulo, ait Canisius, ex nominc adhibendo, de omissione trinse immersionis, clc, in
    tamen Laidradi episcopi Lugdunensis palel scriptam usum deducant.
    esse ad eosdem fratres. e Ex aucloritate synodali. Ex actis nimirtim con-
    c Laidradum electum. Qui nimirum nondum ordi- cilii Francofordiensis anni 794 vel forlassis Aquis-
    nalus erat, quaeordinalio primiim altero ab electione granensis anni 799. Cui lamen obstare videtur quod
    ,auno799 facia est. Yid. epist. priorem. Laidradus hic eteclusvocetur, qui hoc anno jam fue-
    d Symbolo callwlicm fidei. Canisius haecet subse- rat confiniialus.
    quentia verba interpretatur de addilione vocis: Fi-
    '
    •289 EPISTOL^. 290
    . Audivimus quoque aliquos iv illis partibus affir- A _ dam. Yidetur enim Apostolus lmic observationi esse
    mare, salem esse in sacriflcium corporis Christi mit- contrarius in eo loco, ubi ait: Consepultienim estis
    tendum. a Quam consuetudinem nec universalis oh- in Christo per baptismum(Rom. vi, 4). Scimus enim
    seryat Ecclesia, nec Romana custodit auctoritas. Tres Christum, licet hoc synecdochice sit intelligendum,
    sunt, juxta apostolum Joannem, qui testimoniumdant, tres dies et tres nocles in sepulcro fuisse, ipso dicente -
    -
    spiritus (el) dqua et sanguis (I Joan. v, 8). Tria sunt. ad Judseos: Sicut fuit Jonas in ventre ceti tribus die-
    quaein sacrificio hujus testimonii oflerenda sunt: bus et tribus noclibus, sic erit et Filius hominis in
    panis, et aqua et vinum. Sicut enim spiritus viyiflcat corde terrm tribus diebus el tribus noctibus (Malth.
    corpus (Joan. vi, 64), ita panis conflrmat cor homi- xii, 40). ~>Possunt tresnoctes tres mersiones, [et
    nis. Sicut enim sanguine liberavit nos Christus, ita tres dies] tres elevationes designare. Sicut Christus
    et vino Isetificat. Item ,de aqua: Qui btberit ex aqua, lertia die resurrexit, ita et nos tertio die de fonte -
    quam -egodabo ei, non siliet in mternum (Joan. iv? vilalis lavacri elevati, in novitate vitse cum illo am-
    13). Sic [Cod. Sal., scilicet] et panis, qui in corpus bulemus (Rom. \i, 4). Leghhus et in epistola sancti
    Christi consecratur, absque fermenlo ullius alterius papse Leonis, quam de baptismo ad omnes Siciliae
    mfectionis, debet esse mundissimus; et aqua absque conscripsit episcopos, ubi post.congruam disputatio-
    omni sorde purissima, et vinum absque omni com- B ] nis seriem, ita subjunxit dicens: « Quamvis ergo et
    mistione alterius liquoris [nisi aquse] purgatissi- illa quai ad humilitatem, et illa quae ad gloriam per-
    mum. Igitur aqua utrique conveniat. ~Exaqua et fa- tinent-Christi, in unam concurrant eamdemque per-
    rina panis fit qui consecratur in corpus" Christi: sonam; totumque quod in illo virtulis divinse est et
    aqua et vinum in sanguinem consecrabitur Chrisli. infirmitatis humanse adnostrse reparationis tendat
    gi enim aqua et sal, sicut hujussectae dicunt aucto- effectum, proprie tamen in morte crucifixi, et in re-
    res,unius sunl naturae, infunde.carnem recentem surrectione mortui, potentia baptismalis novam crea-
    aqua, el aliam sale consperge: videbis cito, si unam turam condit ex vetere: ut in renascentibus et mors
    aquaet sal habuerit effectivam potentiam. Nunquid Christi operetur et vita ; dicente beato Paulo apo-
    caro Chrisli computruit in sepulcro, ut nunc sale in- stolo: An ignoratis, fratres, quia quicunque baptizati
    digeat corpus ejus in sacrificio? Quod itaque in ve- sumus in Chrislo Jesu, in morte ipsius baptizati su-
    terilege sal praecipitur in victimis habendum, signi- mus? consepulti enim sumus cum illo per baptismum
    ficatio tunc fuit futurae rei intelligendse , non obser- in mortem: ut quomodo surrexit Christus a mortuis
    vatio in prsesenti tempore habendae: sicut omnia-Ju- per gloriam Patris, ita et nos in novitate vitmambu,-
    daicse legis sacrificia, qusejuxta Apostolum In figura lemus. Si enim complantati facti sumus simililudini
    contingebant illis (I Cor. x, 11). Scripta sunlautem G ' mortis ejus, simul et resurtectionis erimus, el
    csetera,
    .[hsec] propter nps. Littera enim occidit, spiritus au- quae latius magister gentium ad commendandum sa-
    temvivificat(J/Co)'.lii, 6). Hujusvero 108 sacratis- cramentum baptismatis disputavit (Rom. vr, 3-5).
    simae oblationis figura in Melchisedech pracessit, Et apparet ex hujus doctrina, regenerandis filiis ho-
    , qui vinum et panem Deo summo offerre solebat (Gen. minum, elin Dei filios adoptandis, illum diem et.
    xiv, 18). illud tempus electum, in quo per simihtudinem for-
    Hujus quoque mysterii sanctificatio nostrse salutis mamque mysterii ea quae geruntur in membris, his
    , portendit effectum. In aqua vero populus intelligi- quse in ipso capite sunt gesta, congruerent : dum in
    tur credentium. In granis tritici unde farina eflici- baptismatisregula et mors interiit [Cod. Sal., inter-
    luf ut panis fiat, adunatio totius Ecdesise designa- venit] interfectione peccati, et sepulturam triduam
    tur, quseigne sancti Spiritusln unum decoquitur cor- imitatur trina demersio et ab aquis elevatio, resur-
    pus, ut suo capiti membra compaginenlur. Item in gentis instar [est] de sepulcro'» (Epist. 16; cap. 3,
    aquis qusevino miscentur, figura, ut diximus, gen- tom. LIV Patrol. col. 697).-Sed et beatus Hierony-
    tium designatur. Invino autem sanguis Domkiicse mus in libro secundo Tractatus in Epistolam sancti
    passionis ostenditur. Atque ita, dum in sacramentis Pauli ad Ephesios in expositione sententiae : Unus
    aqua tritico vel vino miscetur, fidelis populus Chfisto " Deus, una fides, unum baptisma: unus Deus et Pater
    [incorporatur et jungitur]. Sed de hujusmodi figu- omnium, qui super omnes et super omnia et inomni-
    rationibus epistolaris anguslia diu me disputare pro- bus nobis (Ephes. iv, 5, 6); de trina mersione ita
    hibet. Sed et canones Carthaginenses cap.- 24 de sa- - ait: « Sienim, ut sestimant Ariani, Deus Pater solus
    crificio corporis et sanguinis Domiui: « Nihil am- esl Deus, eadem consequentia solus -erit Dominus
    plius offeftur, quam ipse Dominus tradidil; hoc est, Jesus Christus, et nec Pater erit Dominus, nec Fi-
    panemetvinumaquamistum t (ConciL Carthag. m). lius Deus. Sed absit, ut non sit vel in dominatione
    Tertia quoque nbbis de Hispania, quse olim tyran- deitas, vel in deitate dominatio. Unus est Dominus
    nprum nuUix fuit, nunc vero schismaticorum, contra et unus est Deus, quia Patris et Filii dominatio una
    universalem sanctseDei Ecclesise consuetudinem, de . deitas est, Propterea et fides una [dicitur], quia si-
    baptishio qusestiodelata est; affirmantesquidam sub1 militer in Patrem et in Filium etc in Spiritum sanc-
    - invocatione Trinitatis unam esse mersionem agen- lum baptizamur, et tet
    mergimur, ut Trinitas [AL,
    a Basnagii in hunc locum crisin in prsefatione re- dum
    injuriosam adnotationem ejusdem Basnagii in
    probavimus.
    b Possunt tresnoctes. Ineptam etAlcuino admo- praefationepaucis-perstrinximus.
    c Et inSpiritum sanclum. Supple ex editis sancti
    291 B. F. ALBINI SEU ALGUINIOPERUM PARS I. 292
    f rinitatis] unum appareat sacramentum. Et non A generi peccalorum trina videtur ablutio convenire .-
    haptizamur in 109 nominibusPatris et Filii et Spi- vel propter originale peccatum, quod in infantibus
    ritus sancti; sed in uno nomine, quod intelligitur yalel, ad perditionem, vel propter illa quse in pro-
    Beus. Et miror qua consequentia in uno vocabulo, feclioris [Cod. SaL, perfectioris] setalis homini-
    eodem opere, eteodem sacramenlo naturse diver- bus voluntate, verbo, vel faclo adduntur.
    sitatem Arius, Macedonius, [et Eunomius] suspiceu- Ut vero cognoseatis hujus sacratissimi mysterii
    tur concordante [in] impietate discordia, et a crea- significationes, juxta sanctorum Patrum intelligen-
    lura in Filio et in Spiritu sancto cosnosum fontem liam el statuta ecclesiaslica, vestroecharitati eadem.
    lenentes, diversos hsereseon rivulos duxerint. Unutn sacramenta catholica interpretatione ostendam. Nam
    baplisma: et contra Yalenlinumfacit,- qui duo baptis- magna sanclitate, et venerabili signiiicalione, quid-
    mata esse contendit; et contra omnes haereticos, ut quid in eis geritur. slatutum esse, neminem dubi-
    seiant se non habere baptisma [Al., baptismata], tare fas esse arbitramur. Primo paganus catechu-
    sed in una Ghristi Ecclesia fontem esse vitalem. Po- menus fit, accedens ad baptismum, ut renuntiet ma-
    test unum baptisma et ita dici, quod licet ter bap- ligno spiritui el onmibus danmosis ejus pompis. Ex-
    tizemur propter mysterium.Trinitatis, tamen unum sufflatur etiam, ut fugatodiabolo, Christo Deonostro
    baptisnia reputelur. Unum quoque baptisma est in _Jparetur iritroitus. Exorcizatur, id est, conjuratur
    aqua, et in spiritu et in igne : et de quo [Dominus] malianus spiriius, utexeal, et recedat, dans locum
    loquitur : Baptismo habeo baptizari (Luc. xn, 50). Deo [vero]. Accipit catechumenus salem, ut putrida
    Et alibi: Baptismate meo_baptizabiminiJ (Marc. x, et fluxa ejus peccata sapientise sale, divino munere,.
    39). muudentur. Yera deinde Symboliapostolici traditur
    Sunt etiam versus heati a Ambrosii episcopi; de ei fides, ut vacna domus et a prisco habilatore de-
    iernarii [numeri] exceIlentiaflobilissimi,quosadcon- relicta, fide ornetur et praeparetur habitatio Deo.
    firmationem trinae-mersionishuic epislolae inserere. Tunc fiunt scrulinia, ut exploretur ssepius, quam
    placuit. firmiter, post renuriliatior.em Satanae, sacra verba
    datsefidei radiciluscordedefixerint.[TangunturelBa-
    Gmniatfina Vigeritsub inajestate tbnantis.
    res, ut quandiu spiritum naribus trahat, !,__,©infide
    Tfes, Pater et Yerbuin, sanctus quoque Spirltus; accepta perdurel]. Pectus quoque [eodem] perungi-
    [ unum. tur oleo, ul signo sanclse crucis diabolo claudatur
    Trlna salutaris species crucis, una redehiptlix.
    - Teftia lux Dbminum ingressus. Signantur et scapulae, [ut undique mu-
    remeantem a morte recepit. niatur. Item in
    ' pectoris et seapulse]unclione signa-
    Trina dies Jbnaln ienuil sub viscera ceti.' (G tur fidei firmitas, et operum bonorum perseverantia.
    Tfes puefi eernere [Fofte, cecinere] Deum fla- Et sic in nomine sanctseTrinitatis trina submersione
    [granle camino. baplizatur. Et recte homo, qui ad imaginem sanctae
    Ter Sabaotii sarictum refereris henediclio psallit. Trmitatis coriditus est, per invocalionem sanclse
    lER fofiilGEKDUS AQUA EST,CUI GRATIA PLENA LA- Trinitatis. ad eamdem revocalur
    imaginem. Et qui
    [VACRI. tertio gradu peccati, id est, operalione cecidit in
    Teslibus [el] stabllis conslat tribus aclio cuncta. mortem, tertio elevalus de fonte per gratiam resur-
    Ternb nierise suis redeunt sua tempora membris.
    gat ad vitam. Tunc albis induitur vestimeritis, pro-
    Tres suiit aetateS, flos fetrohur, segra senectus.
    - Tres ihoduli ~>in pter gaudium resenerationis, et castitatem vitse, et
    caiisis, Judex, defensor et actor. angelici splendoris decorem. Tune sacro chrismate
    Tres in secla gradus, ortus, transcursio, flnis» caput perungilur, et myslico tegitur velamine, ut in-
    ^Tresspem qusepalparit, requies, lux, gloria vitse. teliigat se de anathema, regni et sacerdotii
    dignita-
    0 Hsecvero praecipui doctores et sanctissimi Pa- tem portare, juxta Apostolum : Vos estis genus re-
    Ires nobis reliquerunl in suis teslimonia dictis. No- Xjalc,offerenlesvosmelipsosDeo vivohostiam sanctam
    bis vero juxla parvitatem ingenioli nostri videtur, et Deo ptaccntem (I Pelr. u, 9; el Rom. xii, 1). Sic
    «t sicut interior h.omo in fide sanctse Trinilalis ad ^D corpore el sanguine Dominico confirmatur, ut illius
    imaginem sui conditoris reformandus est, ita et eE- sit membrum, qui pro eo passus est et resurrexit.
    teriof trina mersione abluendus esse: ut quod ia- Novissime per impositionem manus a summo sa-
    visibiliter^piritus operatur in anima, hoc visibiliter eerdote septiformis gratise Spiritum accipit, ut ro-
    sacerdos imitetur in aqua. Nam originale peccatum ioretur pef Spiritum sanctum ad prsedieandum
    tribus modis actum est: deleetalione, consensu, et aliis, qui fuit in baptismoper graliam vitse donatus
    opere. Itaque et omne peccatum aut cogitatione, aeternae.,
    aut locutione, aut operatione efficitur. Ideo triplici Yidetis quam fideliter, ralionabiliter et prudenlef

    "Hieronymi: credimus. Et baplisma unum; eodetn ~>Can., medii, ut apud Sidoniumlib. ii, epist. 1:
    enim modoet in Patrem et in Filium et in Spiritum « Quidquid sperandum esl, lieri te tnedio,te praesule
    - sanclumbaptizamur. placet. i ;
    a Ambrosiiepiscopi.Mediolanensisan Alexandrini, c Hmc veroprcecipuidoctores.Ab his verbis irici-
    - incertum.Inter OperaMediolauensisisliversusnonle- pit epislola 70. Edii. Quercet. quse membrum est
    guntur. Alexandrinusteste beato Hieronymode Script. prioris, cum ea coniinuandum, ut in cod. Salisb.
    Eccle.volumen multorum versuum scripsit. CANIS.
    • EPlStOLiE. "
    ¥95 294
    liseb «mrila tradita sunl nbbis obser-varida.Nemo .\ deposco: quia illi meam parvitateffl fle hujusmodi
    cathblicus contra Ecclesise aucloritatem, nemo so- ' qusestionibusinterpellare curabant.
    brius contra rationalem consuetudinem, nemo fide- c EPISTOLAXCI.
    lis conlra pietalis intelligenliam certare audeaL.Et AD'ARN0NEM:
    ne schismaticus inveiiialui et non catholicus, seqiia- {Mmo 799.)
    tur probatissimam sancise RbmahseEcclesiseaucto- Eum videre desideriit; tenlporh )te'riculosadeplorat:
    litatem : ut unde eatholicae fidei iriilia aecipinius; - se u'd palalium vocalum,et -Feticema haidrado ad
    inde exemplaria salutis nostrse semper haheamus; regem ducendum significat, etc.
    ne meriibra a capite separentur suo; ne claviger [Aquiiaj] inlef omnes Alpinse iseteitumnis aves
    regni coelestis abjiciat, qubs asuis deviasse ihtel- charisshnb [Albinus] salutem.
    ligit doetrinis. a Epistolam vero quam a beato Gre- 0 si mihi translatio Habacuc esset coheessa a'dle,
    goiio de simpla mersione dicuht esse conscriptam, quam tenacibus tua colla strinxisSem, o dulcissinie
    inEpistplari suo Libro, qui dfeRoma nobis allatus fili, amplexibus? Nec me longitudo [seslivi]diei fes-
    est, noniuvenimus; alias vero omnes pferspeximiis sum efficeret, quin minus premerem pectus pectofe
    in eo Libro, quem ad oceidentalium partium eccle- [Cod. Sal: pectori], os ori adjungerem, donec sin-
    sias, pontiflces el reges scripserat. Ideodubii suinus, ^° gulos corporis artus dulcissimis oscularersalutatio-
    an illius sit, an ab aliquo hujus seclaeauctore sub nibus. Sed quia hoc peccata mea impediunt, ut in
    ejus nomine scripla sil. tardo corpore fieri valeal, [quod possum] instaiilius
    De observalione vero, unde interrogastis,-sanclis- efficiam, pennam charitatis lacrymoso- intingens
    simi sabbati, quod Dominicse resurrectionis dieiri gurgite, ut suavissima salutationis verba scribantur
    prsecedit, dignissimum nohis videtur ut ohmi vene- in charlula, ul per manus currentis viatoris veniat
    ratiohe habeatuf jucundus-.El quidquid aliis diebus ad filium charitatis mese,qui est pater meritis,d fra-
    in quadragesimalibus -epulis,' seu Salutis causa, seii ler charitate, filius aetate; ut me legat lugentem ,
    •necessitate qualibet cogenle, utendum fiat, in eb quem non aspicit laelantem. 0 dura divisio gravi
    die non respueridumesse hobisYidetur dignum : non ponderis iu corpore! o dulcis conjunctio in dile-
    ad satietalem gulse,sed ad venerationem saiictifatis. ctionisvisceribus! o vera fraternitas, qusenunquani
    -
    Nonitaque Deus tantum requirit quid manducemus, dividitur, quae non minus in absente ardet quam in
    quantum consideral qua faciiitate abstineamus ab praesenti clarescitJ In hac, obsecro, nostra tecum
    interdiclis, vel qua modestia utamur concessis. In semper vigeat memoria, ut fragiliias nostra vestris
    •omnibushis temporum ratio; et-fraterni amoris cbh- Mciatur orationibus, et non recedat de cordenonien
    vfenieriiiaobservanda est. Ideo Dominuinin.EVahge-u diligentis le; sed in Christo situnUas^sinequoaulla
    lio Judseis legimus dixisse, dum de Joamiis absti- perfecta est charitas.
    nentia, et de sui ipsius ad hbmines converiientia .|l_| Mullas habemus curiositatesde-fide catho-
    parabolahi puerorum proposuit dicens : Et juslifi- lica, quia plurimi sunl impugnatores. Ideo nobis ne-
    "cdtaestsapieniia a "filiissiiis (Mailii. xi, 19). Id est, cessarium est multorum fulciri intercessionibus,. ut
    'fiiii sapiehtise inielligurit in omnibus rebus ubique multis divina donante .gratia prodesse possimus."
    mbdesliam fatioiiabilem, et concofdiam pacificam Tempora sunt periculosa, et tribulatio super tribula-
    essfelaudabilem. Quseetiahi cuncta veslra sanctitas, tionem semper advenit. Populus in egestate, princi-
    Tfatfes chafissimi, in opere melius agnoscit, quam pes in labofe, Ecclesia in sollicitudine,.sa,cerdotesin
    :riosVerbispfbferrevaleamus. qucrelis. Omnia,turbata sunt; tamenille. eredo.
    Yos Vero coeplum salutis aelernseiter magna de- miserebitur, cujus misericordia speciosa est in fem-
    votionementis el corporis peragite, quatenus ad per- pore tribulationis; cujus te laudi et honori semper
    petuam coelestis glorise coronam pervenire merea- insistere multum gavisisumus. Reficit enim spiritum
    inini. Meijuein sanctis orationibus vestris, obsecro, nostrum [Gandidus]de religiosa vita vestra, sive do-
    'ut familiariterhabealis. Mullumvaleidepfecatiojusti Q mo, sive in itinere. Ideo non est mihi. admonerefa-
    kssidua, juxta apostolurii Jacobum (Jac. v, 16): cientem, nec plena iniplere, sed congauderegaudenti-r
    'quanto magis multorum fratrum? Deus secretorum bus, et in tuis profectibusDeumiaudare. Dum poteris
    testis novit, quantum vos proficere in omni bonitale operare opera Dei (Joan. vi, 28) : et dum lucem.har,,
    desidero, elde hujus mortalilalis serumnosa miseria.. beas, curre (Joan. xn, 35), donec pervenias ad bra-J
    ad seternitatis gaudia transire concedat. vium superrise"beatitudinis(Phit. m,14). [Utinam ci-
    " ~> tius superveniente sesfatete mereamur videre. Nam
    Hujus vero epislolse "exemplarfralribus/quiin
    insula Lirina Deo deserviunt, u't dirigere faciatls, mcdioMaio,p'erfic"ienle Deo, adpalatiummeessearbi-
    a Epistolanvvero, etc. Iaitur Alcuinus mulilum Hilarius Arelalensisin Yita sanctiHohbrali.
    codicemepistolarum sancti Gregorii habuit, episto- 0 Edit. Mabill. 18. maximam partem mutilata.
    - lam enim, de qua hic Alcuinus dubium movet, ad Integram damus ex cod. m's. Salisb. (Apud Frobfen.
    Leandrum Hispal. geriuinam esse constat ex Isidoro epist. 76.)
    Hispal. concilioTolefaiio iv et Joanne diacono. Sed d Frdter charitate. Ita etiam scse explicat Alcui-
    . ~
    _de*hoc alibi plura dicemus. nus in epist. 92{nunc118)adeumdem. Yidequsedeea.
    Rujus epistolm. Ifcc clausula deest in cod. re in prsefatione diximus, ubi inquirimus, an Arho
    Salisb, De Lirinensium monachorum slatutis agil Akuini -frater Germanusfuerit ?
    295 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS I. 296
    tror, secundum quod domnus rex demandavit nobis. k strata puhlica, quse ducit ad palatium Dei Christi, in
    Et a Felix novitatis assertor habet juratum venire ad quo est pax, laus et gloria , ad quem pervenientes
    domnum regem rationera reddere fideisuse.Ideo dili- memores estote mei.
    vernaculus sanctse [Kalendis Novembris f solemnitas Omnium San-
    gentiusoratepro nobis].Egovero
    Dei Ecclesise vobiscumstare habeo, et quod sacerdo- clorum. Ecce, venerande Pater Ame, habes designa-
    tumChristi unanimitas credit et prsedicat, in hoc ego tam solemnitatem Omnium Sanclorum , sicut dixi-
    laboro, et cum meis loquor, elpro filiis sanctseDeiEc- mus, quam continue in mente retineas , et semper
    clesiseaperiam os meum, si ille implebit illud, qui pro anniversario lempore colere non desistas, alten-
    ait : Aperi os tuum , et ego implebo illud (Psal. dens illud et intente considerans, quoniam si Elias,
    LXXX,11). Desiderans docere viam Domini, et unus ex illis, in Yeteri Testamento oratione sua, dum
    confirmare titubantes , et exhorlari stanles, et voluit, claudere ccelum potuit prsevaricatoribus, et
    erigere jacentes per eum et in eo, qui erigit elisos et aperire conversis (III Reg. XVII,et Jac. v, 17), quanlo
    solvit compeditos (Psal. CXLV,7, 8). Dominus Jesus magis H3 Omnes Sancti inNovo Testamento?ubi
    Christus,pro quo mihi, et per quem mihi sermo est, eis specialiter et patenter claves regni coelesti com-
    ut eum verum Deum, et verum Filium Dei omnibus, missae sunl, et claudere coelumpossunt incredulis, et
    volenlibus et nolentibus audire, leslamur. B aperire credentibus, si intima dilectione honorifican-
    . [Libellos nostros, quos b Hildegarius portavit de lur a^fldelibus, et colunlur glorificatione eis condi-
    ut fieri digne possit a nobis, lumen ve-
    sancto Martino, id est, sancti Ambrosiide fide catlio- gna. Quod
    lica.ad Gratianum imperatorem, et Tractatus in pro- rum, quod illuminat omnem hominem (Joan. i, 9),
    hos vero siin mona- Christus Jesus, illuminet corda nbstra, et pax Dei,
    phetas Joel elAmos; libellos,
    sterio remansissent, omnimodis tecum affer si ve- quse exsuperat omnem sensum (Phil. iv, 7),-per in-
    Si vero se- tercessionem Omnium Sancforum ejus, custodiat ea
    nias; sinautem, remitte nobis. portasset
    usque in diem aeteinitatis. Hanc solemnitatem san-
    cum, mittatur, ut reddat, ul benedictionem sancli ctissimam trihus diehus
    Martini habeal, quia de illius sunt armario , quem jejunando, orando , missas
    et
    nihil per nos perdere optamus. Illum vero prsefalum canendo, eleemosynas dando pro invicem sincera
    dedisli eum sseculo ser- devolione praecedamus]
    puerum bene fecisti, dum
    s EPISTOLA XCII.
    vire, qrila sludium ecclesiasticae vitse noluit insisti
    et non mihi irascaris conlra eum. AD ARNONEM.
    [Leg. insistere]:
    Sciebam illum nolle quod vos velle sciebam; sed (Anno 799, mense Martio.)
    cutn muneribus se accepisse; ac se medio
    nolui, ut per me a te separaretur , qui ad te san- G Epistolam mense Maio apud regem, quo etiam Felix adducen-
    guine pertinebat, timeo, non spirilu. Tamen non est dus esl, futufum significat.
    desperandum de eo, potens est Deus de lapidibus Dilectissimo filio AquilaeAlbinus salutem. •
    istis suscitare filios Abrahae (Matlh. m, 9). Benefac, Acceptis sacerdotalibus dilectionis tuae muneribus
    obsecro, c Mago meo nigro ; erit enim utilis in domo cum magno gaudio et lsetilia , simul et suavissimis
    Dei.- Semper nobiscum fuit, bonam habuit vo- litteris, in quibus omni favo dulcior redolehat mihi
    lunlatem et humilitatem , seu in servilio Dei, seu charitas, et quam ssepiusprohavi, semper amavi; et
    etiam in lectionis studio; et quidquid ille accepisset, quadam familiaritate inlra cordis mei arcana, quasi
    fac eum parliri cum plurimis, ut sermo Dei crescat thesaurum desiderabilem, tuaefaciei et nominis me-
    in Ecclesia, cui Deo dispensante deservis. Salula, moria recondidi [Edit., reconditur]: et quod nigrum
    obsecro, omnes fratres nostros in pace et chailtale, in capillis videtur, candidum in corde amatur. Sed
    Patremque nostrum d Alimum episcopum, et cseleros omnimodis obsecro, si fieripossil, hoc anno super-
    consacerdotes vestros. Horlare illos semper ad prse- veniente videam dulcissimos oculos [Aquilsemese],
    dicationis officium. Memento dum ° pallium acce- utampleclar, deosculer non solum ore, sed etiam
    pisti[ab] apostolica sede, majus te accepisse onus, toto corde. [Jam pridem tuae charitati longiorem
    etdebitorem esse omni personae et dignitali, fiducia- D scripsi epistolam, et direxi Chlotario fratri, ut per
    liter verbum Dei praedicare]. Noli, noli tacere, sed veslros homines ad vos perveniret. Ideo paucis modo
    clama, el ne cesses. Exalta sicut tuba vocem tuam sermonibus loquor in hac praesenti chartula. Yenit
    '
    (Isa. LVIII,1), el ostende omnibus viam salutis enim xiv Kal. April. mihi epistola vestra cum mu-
    aeternse,et dic : Currite, hcec est via regia, hsec est neribus, et ego slatim hanc scripsi, desiderans te
    a Felix habet juratum venire. Adducendus nempe stat, quse anno 799 paulo post initiumdala est,
    per Laidradum ad concilium Aquisgranense, ul ex nempe ' ante mensem Martium. Yide episl. seq.
    sequenle epislola colligitur; ergo scripla fuil anno Solemnitas OmniumSanclorum. Hanc solemni-
    799. talem eo die, hoc est, Kalendis Novembribus in
    b Hildegarius. Discipulus haud dubie aliquis Al- Gallia et Germania longe post obitum Alcuini, scili-
    cuini in monasterio sancli Ruperti. Vid. episl. seq. cel anno 835, celebrari coepisse tradil Quercet. in
    0 Mago. Adalbertum hoc cognominenolat, de quo Prsefat. ad beatum Alcuinum num. 17. Quseassertio
    alibi. Yide epist. seq. ex hoc loco refellilur.
    d Alimum. Episcopus is fuit Sabionensis, qui 6 Hanc epistolam hactenus ineditam damus ex
    anno 772 syhodo Dingolftnganaesubscripsit. codd. mss. Salisb. et S. Emmerami; quse ansulls
    I e Pallium archiepiscopale, quo Arno priori anno inclusa sunt, in solo cod. Salisb. habentur. (Apud
    decoratus fuil, ut nunc ex hac quoque epistola con- Froben. epist. 77.)
    .297 - ... . . EPISTOLiE. . ; 7 ..;• • 29$
    multum videre. Jam, Deo volente, medio mense A jungere studui, eupiens spiritali prsesentia-unusesse
    "'*
    Maioapud regem cogito esse, quia a' Laidradus filius exvbbis, et unum esse vbbiscum,ut vpstra me san-«
    noster adducere habetFelieem-illuiri,cum quo nobis ctitas a terrenis levaret cupiditatibus.-etin .coelesti
    sermoniseontentio est. Et ulinam"Paulinus noster vbbiscuni cqllocaret deslder,ip.- • .- - .
    "
    charissimus Patefveniat. Si tibi^causa bppofturia 0 quam felix est.vita moriachorum! JJeo.placabi-,
    • fiat, mulUmidesidero ulfe haheamus prsesentem]; lis, angeiis.anaabilis,,hominibushonorahilis..Quihie
    quia mullumtecum habeo Conferre, quseper char- [Cod. SaL, hsinc]fideliter.yivit inter homines,-haud,
    tam, propter infidelitatemportantium, nolo indicare. • dubium feliciter regnat inter angelos.- Hanc primw-
    Tu-yero ,cautior estb interlioslilia arma. Tuum est tivapef.apostblos in 3udseainitiavit Ecclesia, quibus
    pfsedicare,non pugnare; pacificare, non.discprdare; omnia communia fuisse leguntur, et nemq aliquid
    revocare ad vitani, non in mortemmittere, sicutUia • • suum esse dicebat (Act. iv, 32). Hbc non solum in
    '
    optiflienovit.sanclitas. ,., ..,.--,. sseculafi substantia servandum esse arbitror, sed
    -'. 114 [Hildegarius duos librps sancti Martlnise- etiain indesideriis spiritalibus, utomnes unum con-
    cum portavit, sicut ~>in alia epislola tibl-designavi. cupiscahlVet obedientise.bonum magis exsequantuf-
    '
    Rogo ut facias venire; hoc est, sancti Ambrpsii,De qriampropriaevoluntatis affectum. Si Ghristus suam.
    fide, et Trgctalus in Joel ,et Atnos prophetas. Fx B nbn venit facere volunlafem, sicut ipse in JEvangeliq
    c Maguirimeum sahita, et fac illijbene, honus est testatur, sed Patris (Joan. y, 30'et vi, 58), quanlp
    eriim frater; ef pmnibusfiliis sanctseEcelesiaedRat- magis monachussuam non debet facere vpluntatem,
    berlum facias bene, el saluta omnes in nomine-Alr sedChristi? Nec segnisin opere Dei, sedstudiosus;.
    , binj, et cpeterosconsacerdotes.tuos,-et ofate. pro nec tantum considerare'quid jubeatur , sed quo-
    nobis]. Et Domimis Deus dirigat corda-nostra-(7/ modppefflciatur quod.jubetur,ne ullatenus murmu- -
    Thessal. iri, 5) et sensus -riostros.adsalutem pluri- rationis malrim crescatin aliquibus. Si aliqui ex po-,
    mofum,'ut proficiat et clarescat verbumDei in auri- "piiloDei in eremo propter -murmufafionisperiertint
    busriiulloruiri; et in corde recondatur fides cathor peccatum, quanto magis mbnachus monasterii spiri-",
    iicai/Deus Dei Filius JesusGhristus Dominusnoster taliplectaluf vindicfa, si murmurationismalomeri-
    non metuit?. ' .
    te tuosque lideles cuslodiat, et florerefacial in.cha- tem insolescere . ..
    '
    fitalis_officib, et fidei veritate semperin seternum, "115 Quapropter cum gratiarum aciione "accipiat
    dileclissime'fili. - ... qubd eipastoris [C,orf.'Sfl/:,.pastoralis]cura provi-
    '
    "'. '',' « EPISTOLi XCni. . . , derit sufficere. Sit enim sanctae-pacisconcordia inler
    :
    A»FRATRES JUVAyENSIS.-ECCLESIjE. cunctbs, vitsecastitas in adblescenlibus,morum,gra-
    . ""' (^nno 799-.) ^ vitasinsenibus, fervor bperis in juvenibus: nec quis-
    )jaudal illorum regularem conversationem; et hor-. qiiam se canonicis horisvel regulaiibus psalmodiis
    ' taluf
    '
    ad beneobeuiidaolfwiamonaclwrum. • suhtrahat. Meliusest cum angelorum cmtibusGiiri-
    -
    .• -5>
    Sanctissimisin Christo'ffatribus Juvavensiseccler sl«m laudafe, quam tbrperitem segnitia somnbde-
    siaj, huriiilis levita Albinhs in Christi charitate sa- -iectari, vel" vigilaridoinama exsequi desideria. Et
    '
    lutem. ...- hon' solum verba" sanctse lectionisresonent iri ofe,
    Aiidiensfaudahilemin Christo unanimitatisveslrse sedinlima cordis compunctio"sequatuf.yerba legentis
    coriversationem,multa animus nieus Isetitia gavisusi vel caritantis': el nullatehushoris compelentibus sa- '
    est, mulldqueanhelabat desiderio prsesentialiteror- crseScripturselectiorecedatdemanibus,quia diversae
    '{linemvidere vestrum, et meipsum humili devolionei minc haereses, sicut audistis,'cathblicsefideiriuritaT
    vestris sacrosarictiscommendareoraiionibus.Sedquia i fem maculare niluntur. ~
    libc hucusqueprohibuit variarum eventus reruni, elt ' Quapropler armate vosmetipsbs soienlia yeritatis,'
    prolixa terrarum longinquitas [non sinil corporali- senteritiis -evangelicseauctoritatis,ut resislere valea
    ler ife, ubi" mens summo' desiderio semper.adess(\ lis conlfadicentibusveritati. Quomodopugnat iner-,
    prsesentialitercupit],meaeparvilatis lilterujas in hoc' j. mis?vel quomododocerepotest, quidiscere noliiil?
    officiumdirigefe curavi, ui desideriumcordis meii -Spiritales sunttlivitise',saipientiain corde, ut Salo-
    ih apicibus cognoscatis, quod et olim pib Patrii mon ait: Thesaurusdesiderabilisrequiescilinore pru-..
    Aqnilaepontifici; f' germano meo, pastori veslro ih- dentis (Prov. xxi, 20).
    a Laidradus. . .. Feticem. Inde anhum discimus> ahno 794 dalam arbitratur, quando nimirum Elipan-'
    scriptaeepistolse,nempe 799, quo Laidradus Felicemi dus, Felice postsynodumRatisbonensemanni 792ad
    Aquisgranum adduxil, de quo iios alibi. hseresimrevocato extra Hispaniamin GalliasetGer-
    b.Jnaliaepistold. Nempe immediate anteeedente. fnaniam virus tfansfundere studuit; H© contra
    <~Magummeum. Adalbertum. Yid. not. c prioris; quod fratres JuvaVensessanctarum litterarumstudio
    epist. .. . , ,. . se arment hortatur. ~Mihitamen.videtur prsesentem
    ' d Raiberlum. Rutbertum, absdubio, seuRuper^ epistolameam esse, cujusin sequenti'epistolaadArr
    tum : et ex- contextu legendum videtur: omhibua '< nonem, quseannp799 scripta esi,'memiriit,.adeoque '
    fitiis sahctmEcclesimadsanctuin Rupertum,- hoc •
    eslt ad eumdemannum, quonou minus.quam aliascausa
    - -
    mbnaslerii
    ''- « Salisburgerisis, facias bene. . Felicis agitata fuit, pertinere.
    Edit."QuercetV78,Cams.20,Froben. 78.Collatai - .f Aquilmgermanomeo. QuaeCanisiusad hunc lo-
    cumcodidicibusmss.Salisburg.etS.Emmerami. Ma- cum.adnbtavil;. et an inde colligi-debealAquilamseu"
    billoniuslib. xxviAhnal. num. 58,eam ad annum796! Arnonem archiepiscopiim Salisb.-Alcuini fratrem
    recenset. Hahsizius tom.,11-Germ. Sacr. pag.'103,, germariumfuisseinpraefatione'discussiinus.
    - --'•-• - ••• . - ib •---"=.
    PATROL.G.
    __99 B. F. ALBM SEU AtCuiNIOPERUM-PARSi.
    "';%$}
    Sariefa liafci;vefilal?ehiaiiigenter aiscite'; et "aghi- k . b EPISTOLA XCIV." .. •' --
    tanicbfdis*reebnaite-thesaurb,' et spe firihissima'vos Ap-ARNONEM. ..-„.,
    fetinete ad Deuni,- et cftafitate ierveiililsima Jllum , (Arino799_ mense MaTtio.) . - -
    amate, honorate et laudate :' qiiia baec est pars MitiilPaschalia carmina, et admoneri^upit-p.arpcliiq-
    Maria sedehsseeus nds; seu curiones su~mdimcesis " u& vitmyrobitdtem,
    optiriia,' qiiahi elegit, pedesDo- sua bene obeunda. -
    adofficia
    niini,, -quse ribn auferetur' sib hoiniife iri aetermim - Aquilseper-AIpesVolaiiti,pef cariipbscurfenti,'per
    (Lucl x, '59,12). Sed tanfcfardehlius pbst hancvi-- urbes ambulanti humilis lerrigeiia saliitehi; " -
    taiii ahiatur Christus; qiianto pefspicacliis ejus irilel-
    bbiiitas-' — - - [Pascfialia paci vestra^direxi carniiha,prout,aicla-
    ligitur verunt.MdgifnihL- Yos videte;aiipfaceat adscriben-
    • Sed «bh lriese v.osadnibnefe de
    estbpus parvitati ad Iegeriduhi. c'Misi 'qiibgue,fra-'
    duriihabetis saefaeinkiiutibiiislibfos dum; Vel.proficiat
    sirigulis, notis- tribus
    Pilrenf lilteras, rogansut in pfaesefitiavestr&legari-
    suribs/et pium pastbremyeslrum pfsesenteni, tuVjiiti nie cbiniiieridesillbfiini 6rsiiibnibus; iuisijuo-
    qui vos viva Voceihelius aamoflefe .pbterit, qiiarii . que 4 paroeliiariis qui soieiil ad aedicaiibiiehi^saricli
    'iftea' -series litteraVum. Tariien, iil debitani. yobis chrismatis veriire; Iilis
    osieiidereni charitatem'; paiicis vqs apfcibus appel- ' qubque feciipsisseintusecaiisa
    chariiatis,"si nihiium iion esset prsesuriiptuosum..Ta-
    Ifife-studui, a'd aghoscendahi lh vbs riiese dilectipiiis men adinorieasebs de
    humilitate ] vilaecastitate; de mbrumho- '
    fiduciam,,aPrsefatoitaquePatricuriibmrii -debr&tibriumvigilahtia," 'de.pfecatidnis in-
    obedite (Hebf.xiii, 17). Hlehabel rafibhem reddere nestate,
    slantia; et unus!quisquesubjectam sibi plebeni bene
    sblliciiudinis" suse proTobis,"et vbsobedieritiseVesirae in Deivoluritate efuditam habeat, eccleslamque bene
    ia-iHrinisequaliter ratioiiem reddefe habetis. llle pro iiireelam. nt viduaruhi, brphanorum, elpaupe-
    [Et
    vbMs in nfagrib positusest periciilo: vos- pfo illo funi- riiaxiihecurairi habeanl
    charitate intefcedere ut mercedem (Eccli: iy,i, 2, seq.j
    iriagna studete,
    vbbis'ha:be'at et vii,•36). Scliolaresqubquelialieaht, et"diligeriter cli-
    prb 'apud'Deuni, vosrequiemcuni.ilio scere ebs faciaht psalmos," et caritileriahi ebclesiasti-
    Iiabeaiis' iriregrioDei. Filiofuhieruditiolausest ma-
    et merces est cam;utiri's'ihgulis ecclesiiscursus agatur mlbtidianse
    gistfofum, pfbfectus gregis pastorum. vero suu":riinDbininohb-
    ^Divina auxilianfe gralia custodite vos, fratres,. in laudisDei]'.' UimsqulSque, sii,
    oinni castitate, huriiilitate, concprdia et cliailtate, noiiric'et"minislefiuhi;'ut ribn vitiiperatio insacer--
    dote Chrisli, sed laudatio.in prBedibatofe Veriiatis
    onefa vestfa iriviccm portantes (Gal. vi, 2, 5).. Om- '
    Cor. vi, 3). i'Et ut "saiictuiiifiaplisma diligenlis--
    nis seinio malus et impudicus.et impatiens,..et inuli- . (II
    sed ssme exercearit; quia iri nullb lbcb peiiculbsius erra-
    lis ex bf e veslib nbii procedat (Ep'[ies.-i\, 29);
    ei et san- G tur; sicutncc fructub'sius,.si berie observatur]. Hor-
    quse Sancta^uht, pia justa,. vestrae.condigna
    teriturque singuli ad cbrifessibpispuriiatem, ad pbeni
    ctitaii, ad.exlioftatipneni audienlium,loquimini. Et lenlise
    horibriflceturin bre vestro conipunctionem: quia liocsecufldumbaptisma
    sehiperpeus' (Rom. xv;,fi); est iiiEcelesia, ui quipost primuni efraiveilt in ali-
    et.qusead pacempertiiientVeram, tota sectamini in-
    ei Deus erit vobiscum:el exsu- qiib delicto, in hbc secundd corfigatuf. SittifiiDeus
    teritiohe, pgcis pax, qtiw
    custodiat corda.eeslra in onini ubique adjutor, ulpfpficias in pmni bono, et muiti-
    perat omnem sensum,
    plici digiiiis ihercede iiaheafis in"conspectu" Domini
    hbnitaleet pietate (Philip. iv, 7, 9).- Beati pacifici. Dei tui: -
    Dei Summa Usque in Kalehdas" Maias vestfum -in his
    [quoniatn filii vocabuntur] (Matth.x; 9). speiabb adventiim. c"Regem speramus i.n
    nbbilitas est filiumesse omnipotentis Dei. Sed hsec partibus Saxbniahi iiuruin. '_ De riieaverb causa, volente
    nobilitas magna morum dignitate promerenda est, dum veneiis, aliquid cerliiis iimo.escerehabe-
    KGHeniin.estis vestri, ,sed Christi, qui vos magno Deb,
    mus. Tauliirii oratioriibiis adjuva ffagililatem no-
    einit [Edit'., empsit] pretio, ho.cest, suo sanguine. •
    stfam, iit difigat rios Christus in suse pietatis vplun-
    Poflaie.TJeumin corpore vestro. (1 Cor. vi, 20), ut ut faciariius quae heneplacita siint ei (Eccli.ii,
    in tate,
    Deus dignetuf habilare cprdibus yestris: quatenus
    ex hac brevi ei laboriosa vila, ad aeternam requiem D. hbha 19). DeusCliiistusadprbieclumsusesanclseEcclesise,
    valetudine beaiiiudinem tuam conservaredigne-
    et heatitudinem pervenire riiereamini; iiitercedente -- '
    luf, (lesiderande Pater!, ,..
    beaiti Hfoibeicli, aliorumque Palrum.sanctilalepro '
    117 f EPISTOLA XCV_.
    vobis. Divina pielas in omni bono fiorere vos faciat, ' ' '
    fralres charissimi. ADiOMNUH- REGEM.
    ' " -\
    (Anho 799.) ....
    Gfattas agit pro bonis acceptis : de pefturbalione

    4. Pfmfato Patri-, AquilsenimiVum..Ex quibus.pa- e Regemin Saxoniamiturum.. Carolus rex anno


    lam est, ihqujt Hansizius, Ariibnem etiam monacho- 799 Pasclia, pfidie Kal. Aprilis, Aquisgfaiii.cfeiebfa-
    rum nfaefectiiramgessisse,. ,., • , . . . _ ' ,. , . vil; postea Saxoniam iiigressiis;-Patris_b'runn'ae cbn-
    ~>Edit. Maliill. ,11, Fi'oben. 79. Hicmagis integra sidetcuhi exefcitu, uttestaiiiur Ahrial.',FrShcqruni;
    prbdit ex cod. ms. Salisb. . .;,... . .- Illius' itineris"ciim
    Concprdat ;ergo tempus• ' ' - - "teiripbre
    2 Misi fiuoqwfratribus liiteras.. Fralres.hi suht scriptai epistolae.- . ,
    mpnaclii S. Petfiseu S.Ruperti, adquosepistblam, f Edit.
    Qiierceta'nVll;,.Canis:.i;|^«P'eii«-.r.P;Et
    quarii iinriiediale antea, dedimus, scripsit. . „ -. apud Qiiercelanuniquideiii bumiioblitulo': Queiiindr.
    '4 Pdrocliianis. Curionesseu.parochos suaedioece- nim de miserid hujus smciiliy
    t*is intelligit. Yide Gloss. Cangii ~S, Parochianus.
    ' v 302
    m - . . EPlSTOEa:. . _
    - Ecclcsimetreghi cdiiqiiefitur.Mortatur fegem,.MtA* seeuridae.Romsessepularis potentia. Quam.impie
    mgxini.at&.guram, impcndat Ecclesim; remissa non- c gubernalor imperii illius depositus sit, npn ab alie-
    nildl severilatein Saxones. nis, seda prppriis.et?.concivibus,.ubiquefania nar-
    - -Gratias agimus clementissimse.Jbonitati yestra?., ,fahte crebrescit; Tertia ,eslregalis .digriitas;iri- qua
    dulcissimpDavid, quod noslrse parvitatis memoriam vosDomininostriilesu Christi dispeiisatio rectorem
    habere digrieris, iiobisque innolescere, qjiaefaniulus populi Christiani. dispdsuit: _caetefisprsefatis .digni-
    "vesterfidelis noslris. insonuit auribus. -Nec•in hoc tatibus polentia excellentiorem,sapientia claribfemj,
    solum [Can.; solpj.grates ferimus eontinuas .vestrae regni dignitate suhlihiiorem. . ... ^^,. ,..... i.. ;..:
    pietali, sed in omnibus bonis qusemecum ex die qua. Ecce -in le "solotbla >salus Eccleslarum Ghrisli
    pafvitas-mea.vobisfflota Iacta.esl-,,perfecit. .Optime inclinatsi fecumbit. Tu-viudex .scelerum, lu. rectof
    incepistis sed - melius..consummaslis: ^Quapropter efrahtiuni, tu. cb'nsolatbr.hio3rbritium,tu exaltatio
    continuis-precibus poniihi.nostri.iesuChristi cle- bonorum. NonneRbmaha in sede;.ubi feligio toaxi--
    mentiam deprecor; quatenusqui.tibi optima quaeque mae[Canis.,"riiaxime]pietatis quondaih,claru'erat,ibi
    in-terrena felicitsitexoncessit,„Iongemeliora aeternse exirema iriipietalisexetoplaemerserurit?lpsiebrdibifs
    bealitudinis regria tibi seterfiallter concedere digrie- siiisexcaecati, «excsecaverurit caput.prppriurii.- Nec
    tur-- .. - -.. .. --!-.. , > i-,z > - B ibi timof-Dei, nec sapientia. nec chafilas esse vide-
    t-Plurima vestraejenefaridse dignitati praeseris, suai? tur.- Quid librii ibi- esse -pbtefit; uhi nihil ;horum
    dererii,-.si vel.vdbis opportunitas .esset audiendi; vel triuiii inveriitiir?-Si timbr Dei essetin eis, nori-aude-
    inilii eloquentia dicendi; quia calamus chafitatis reht; si.sapiehtia';iiiunquani voluissenl; s"i cliarilas,"
    cordis mei arcana"instigafe saepiussolet, de^vestrae nequaquSmfecissenl. Tempora sunt periculosa,-'blim
    excelleutiseprosperilate tractare, etdestabilitateire- ab ipsa Yefitale- pVaedicta;qiiia feffigescii ciiafkas
    gni vohis a Deo dati, etde, profectusanctse Ecclesise multoruiii (JfflJrft/xxiv, 12). <=Kullaferiiis capitis
    Christl. qiisemulflmodaimprbborum"perturbata est cura oriiitteiida"-esl. Levius estpedes dole're'[Ma-
    aequitia, et-sceleslispessimofum ausihusinaculala, rator., tbllefe] quam eaput.- Cbmpohafuf•pax- cum
    Bon m, personis tantuni _ignohilibus,',/sed etiam in populbiiefaiidb,"si fieripolest. ftelinquantiif aliqnan-
    maximis.-et altissimijs; qupd nietuendumesi. valde. -tulum minae;-ne bbdiirati fugiarit: sed iri spe' reti- _
    Nam tres personseinmundoaltiss.mse^hucusquelue- neantur,' doriec-saluhri corisllioad- pacem fevbcen-
    Tunt:,,[id.est], apostolica subliniilas, qusebeatiPe- ' Uir. Teriendumesi qiiodhabelur; fie proplef acqui-
    Iri.principis ap.ostolorumsedemvicario mnnere re- sitionerii minofis. qiiod niajus est amiitatur. Serve-
    geie soleti-.Quidverb ia eo actum sitj qui-a rector .. luf bvile proprium, ne lupus rapax devastet illud.
    .prsefatsesedis fuefat, .niihi veneranda bonitasivesfra C Hain aliehis sudetuf, iif m pfopfiis'damriuin
    " " • rion pa-
    iniiotescereeuravit. Alia est ihrperialis dignitas, et tiatur. .
    . a De cfudeli0e",Rbmaribfum - - iii-Leorierii'!lf •porit. patiatur (in illis scilicet quse ad regnum Longobar-
    ----- ~
    Rbni. patfata
    - ~>Secuhdm ioquiuff:- ; ^dicum.pertment.j^Ex hac intefprelatione ,cele!.erri-
    Romw.-Coristahlirfopolis,,quse passiiri mus,sci;i|iirtf(la cbjnclqdit:"<Ex quibus irifelljgintus",
    etiam ab.historieis\, SocraterHaist.;Eccl...lib.6yva<!ap.-Trtfperaioies-,Cpnstajitihopolitarios,iifie -TtbpiaV-lioc
    8,,etc.,.atquein ipsis.qhoque,cbhsii^tuiionibus.impp, leihpofep.otitps nbri.fuiss?,,;.nequjE.etiaih-jCafolum
    Rbma dicituf, ab ijisb cbhdiibreCbnsianlirioribmeri ejus doriilriiuni"habiiissefaut "cbileganisuinnii ponti-
    JXbvmRoinmsbrtita.' Et Sidoritus iri Panegyr." ficis.in administratione.urhis exstitisse: 'alibquin
    ribridicefet Alcumus, "ffes-esse iriiriundo supremas
    Salvesceplroiumcoluriieri, f Ofieuifs
    - GrbisRomatui.- - - egTna -• pofeslates, majoremque fore regni Italici auiissiQhbm
    -quarnRomanaea/ieiw^HearWsacquisitioneni. Quare
    -
    _' GubeinatbrJhtpefii. i ScilicefCbrisfaiiimusimp. vel ex hac solaAlcuiniepisiolaeyertilur opinio.M^rcse
    annb-797 a.malreirenecetisonsiliariis.captus, et.ex- ef Coiiffii; qui voluht dohiihium ufbis"et Exafcha-
    caecatus mortuus est, Theophane
    -.--_• auclore. » CANI- tus Ravennateusis-abanno'796 pehel-pbritificehi et
    SIDS. " Carolum fuisse; et utrumque -parijure eisdem prse-
    - d Excmcavepuntcap,utproprium. c.In popuhmi Ro-
    fuisse.^Sienin, hoc ila se hibuissej^ Alcuinus.Rqma-
    jmanuni'sevefe et vere jiaepdicta , qiii Ih pohtificemff ibs-^eftos.nbnap^ monuisset,
    summumLeoriem111,-ihsuffexef urity.p ulsatum -riiuti-_) u.l.cayefefne^fo/jjer.,a/._'M.is.J(joKem,mi)?oris,.,_'egflum
    larunf;bculis aririo "799;fesieArisstaslo Bij;IioihecaT jh^egfum p_efdefet.-Beheyeritaniis lem,-
    dux.;lioc';i_)so
    BbT-£CANisiD"s:'--^Yide etiani ftahilloriiuriiliu.' xxyi p.orerjn armis erat cpntra Francos, :e,t.jfioyarerum
    Arihal.-pag^.'-537-seGf.'-^turatbfiuW-Hist.ltal."
    " part."iv, conyersioin ,ufb.eGohstantjnbpplitanatimendilocum
    ad hunc minum^ eL.aiios'.^,';,_,
    e "-...•". BabjaiVmeGrsecia F/ancis.alieut tuniullus,.sl inltaV
    •' Ntdlaietius^cdptiis-c^ra^opiiitenda^
    1esse Opefsepfe- Haoravntur,foyerent..^Unde AJ.cuinus.Carolo.-.suasit
    tium juu^cbhuc.ira^ utab _iUis"scop,ulisc|yeret,;ij .Hucusque-Pagius."Ye-
    quafn liujus eplstolaetextrii lhsefuit Paglus,ad annum febf..rie vif celeberrimuslongius a:menteA'lcuiiuJia'c
    799Vnum/ 5.',I.a^^ vefbhabet; \.;. ..'.' Nuilatenuscd- sua .nlerpretatibne,.cabfrfa.veri.t.-, En igilur intefpre-
    piVfs, (soihcet Kpriianlpgritificis)'.cura giniilenddesiil. -tationem aliam,, quam virorum.eruditofunf jiidicio
    Compqnglufpax.ciimp^puloriefdtidg{Romanb.nempeJ - subjicio sestimandam: .Nuiiatenus. capitis (Roniani
    «rJ»Br,ipgtesi'.T'eneridumisi, qupd.habetuii,tiepfgptet ponlificis) .curqomittenda. est,;,Cbmpohaturpax cuih
    -qudcimqjtisestljscilicetfegrium f.opM(q-?ie/iRrfo,:4Sajiojium!,.
    ~aiq'uisitibiietriMribris qubs ebdem-iiomine -iii
    LorigobardIcum),«ffliKaJMr. -Siexv,e'}ur.oyilejirbprium pequemi,episfolavitupe.rat;„cum,quibus J.J9 etiaiii
    |ldeofl'ue.Bpiiiaiii iibn prani p.rp^rii'i"uDQiii;[Carqii]). Jl.oc_,ai)pp.._799 per filiumspUm-Carolum.depace esit,
    nflttjjiis iqpax'dei\gsieirili0:(U^ et ab ipsis tulitiiiultiludinein.liominuni.curii-mulie-
    "tyfarinusjyadj^tiehi.|.p,iia^hl,,7-si,_pimi^. prehiptu"V .rihuK.etinfan.libus.et-colloca.vif.eos'per diversas tef-
    confugiant).' Itii ih alieiiis sudeiur (m compbnehffs ras in jipibijs_suis[CliwnUiLgiisiac.-et.AnnM:L'airi-
    nempe republica Romana),ut in propriis damnumnon becX Gum populQyero Romano Carolus eo temnorQ
    j;03" B. F. ALRINISEU ALCUINIOPERUMPARS I. 304
    - a Olimvestrsesanctissimsepietati de exactione de- A runt mihi visitanti religiosissimam d sororem ve-
    cimarum' dixi, quia forte melius est, vel aliquanto stram, excellentiseyestrae dulcissimiapices, in vestra
    '
    spatio ut remitiatur publica necessitas, donec fides ' prosperitate amabiles, el in divina misericordia lau-
    cordibiis radicilus inolescat, si tamen illa palria Dei dahiles, qui nunquam in se sperantes deserit, si-
    electione digna habetur. Qui foras recesserunt, cut « de domno apostoHcoriuper actum, per veslras
    optimi fuerunt Christiani, sicut in plurimis notum suavissimas litteras audivimus; qui eliam vestrse
    est. Et qui remanserunt patria [Can., patrise], in heatissimseprsesentiaegaudet{ advenire, ut innotuit
    isecibusmalitisepermanserunt. Nam Babylon propter nbbis chartula henignitatis vestrse, de qua mullas
    peccata populi, daehioniorumdeputata est habitatio bonitati vestrae gratias agimus, quod solila pielate
    (Apoc.XVIII,2), ut in prophetis legilur. Nihil horum nostri nominis memoriam habere dignati estis. Non
    tuam latere poterit sapientiam.. Ut pote in sanctis solum de hac prsesenti memoria, vestrae-egregise
    Scripturis, vel ssecularibushistoriis te apprime eru- pietati gralias agimus continuas, sed etiam de omni
    dilum esse IJ8 novimus. Ex his omnibus plena bonitate vestra, quam in noslram peregrinationem
    !ibi scienlia data est a Deo, ut per te sancta Dei Ec- verbis vel factis semper ostendislis : fidelisin pro-
    clesia-in populo Christiano regatur, exaltetur et missis, verus m perficiendo promissa. Quapropter'
    conservelur. Quanta-tuse optimse devotioni merces B fides vestra, et charitas non ficta, et intercessio con-
    exhibeatur a Deo, quis dicere poterit? Quianec ocu- tinua, in arcario cordis mei thesauro, vestram jugi-
    lus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominisascen- ter amplectitur beatiludinem. 0 dulcissime decus
    dit, qum prmpctravitDeus diligentibus se (I Cor. populi Chrisliani! o defensio eeclesiarum Christi!
    n,9)- . consolaliovitaeprseseutis! Quibus tuam beatitudinem
    Milis ab aelherioclementerChistus Olympo . omnibus necessarium esl votis exallare, intercessio-
    Te regal, exaltet, protegat, ornet, arnet. nibus adjuvare, quatenus per 'vestram prosperilatem
    . Mens mea congaudet,bonitasjam veslra fidelis Chrislianum tueatur imperium, fides catholica de-
    . Optirnequod-regem suscipit ipsa senem. fendatur, justitiaeregula omnibus innotescat.
    Hsecprecor aspicial clemenli lumine nostras Ecce quid actum est de apostolica sede in civitate
    •
    Lillerulas, scripsit quaepielatis amor. praecipua,in dignitate excellenlissima, ijuae omnia
    . Sidera sancta poli, viridis yel gramina terrae, -
    vestro tantummodo servantur judicio; ut pruderj-
    Omnia conclament: David uhique vale ! tissimo consilio sapientise vbbis a Deo datse tenipe-
    Terra, polus.pelagus, homines, volucresqueferae- .rataxonsiderationecorriganturquse corrigeridasunt;
    ^. et conserventur quse conservanda sunt; et qua cle-
    Concprdi clament voee: Yalelo pater ! mesiterdivina gessit pietas, extoUanlur in laudem
    ~>EPISTOLA XCVI neminis illius, qui salvum fecit servum suum et li-
    _•!>DOMNUH REGEM. beravit a persecutione execrandseiiifidelitatis.Yestra
    '
    (Aunb 799.) vero sapienlissima animi prudenlia, dum omnia in-
    ~Gratiasagil.pro sui memoriain epistolis, et plurimis - .lelligat, quid cui conveniat personae, in benefacien-
    accepiisbeneficiis.Laudat et excitat regemad justi-
    tiam reddendamsedi apostolicm.Excusat se ab ili- do,*sivein vindicando [faciat et perficial], quod Deo
    nere Romum suscipiendo.Optat pacem cum Saxo- placeat, et omnibus bbna in vobis voluntas ostenda-
    nibus. tur, laudetur et ametur. Hoc certissime pietas vestra
    Dominoin DominoDominorunidilectissinioDayid agnoseat, quod nullius hominum auri vel argenli
    jregi, Flaccus fidelis orator sempiternaebeatitudinis munuscula tantum lselificanl Flacci vestri animum;
    in Christo salutem. quantum beatitudinis veslrae apices omni gaudio re-
    «
    Revertente me de Wicus propter causas neces- ficiunt. Ideo supplici voto deprecor, ut ssepiusjubea-
    •sarias quas ibidem habuimus disponere, occurre- lis fieri, quod me semper amare agnoscitis. •

    •nulluriibellum gessit: nec integer ille populus, sed _ ~>Edit. Quercet. 12 ex ms. (Froben. 81.) Scripta est'
    aliquot ex priinoribus in mortem Leonis consiliati " antequam Leo papa veniret ad CarolumM. anno 799.
    sunt). Retinquanturuliquuntulumminm, ne (Saxones) c Wicus. Cellamarilima S. Jodoci apud Morinos,-
    obdurati fugiant.. .. tenendumest, quod habetur (in hodie S. Josse-sur-Mer. Quod monaslerium Carolus
    terris Saxoniae) ne propter acquisi-ionem minoris Alcuinotradidil regendum, dumi ex Anglia in Fran-
    nempe lerreni ampliationem) quod majus est ciam rediit anno 792vel sequenli.
    (regni Ecclesiaeet
    {salus capitis illius) amhlatur. Servelur d Sororein veslram. Nempe Gisalam, fbrtean in
    evile proprium (Ecclesia, quae proprie ovile cujusvis Parfhenone Calensi, cujusabhalissa erat. MABILL.
    fidelis appellatur; nec eo nomine Alcuinus regnum 0 De domnodposlolico,Leone ponlifice, quem di-
    Longobardicum, ut vult Pagius; ihsignire -voluisset): - yina misericordia non deseruit; sed prodigiosee la-
    ne lupus rapax devaslel illud (percusso nenipe pa- tronummanibus.liberavit, eique oculorum et linguae
    store) ila in alienis sudelur (in populo nondum ac- iisum ademplum restituit;' prout ejus tempofis scri-
    quisito), ut in propriis (in iis nempe quaeEeclesise ptofes testantur, et ipsemet Alcuinushoc loco insi-
    bonum concernunt; quod cuique fidelium, praaprimis nuat iis verbis : Qum clementer divina gessil pie-
    ,vero supremoillius advocalo quasiproprium esse de- (as, etc.
    ddmnumnon paliatur; etc/Erudili statuent, quae f Advenire.AdvenitLeo papa ad Carolum, dum
    1 bet)
    istarum interprelationunipraeferri aut Alcuini menti is ad Padresbrunna (nuncPaderbornse)fesideret an-
    conformiorcenserimereatur.
    a Olim . . . de exactionedecimarumdixi. In epi- no praesenti seu 799, ibique regia prorsus magnifi-
    centia susceptus est, ut testatur Anastasius.
    slolis 28,31, 37 et 72 (nunc 33, 36,42 et 87).
    '
    '30S EPISTOLiE.' . -306
    •
    J20 De illo itinere vero longo ellaborioso a Ro- JA. mm: hortalur ad opus prmdicationis et exercitia
    mam eundi, nullatenus infirmum ef quotidianis fra- virtutum. Obpalliumadeptum gfatulatur, hortando
    . ad ministeriumMne explendum. - . ',
    '-•ctumdoloribus corpusculum meae ffagilitatis perfi-
    -cere posse arbitror.- Desiderium jam habi isem, si -' Dilectissimocharitatis-filio et venerandse saricti-
    •
    potestas esset peragendi. Ideo obsecro clementissi- tatis Palri, devotus in fldeamicus salulem.
    mam palernitatis vestrse benevolentiam, ut dimitta- Multa habuissem tecum valde necessaria conferre,
    tis me fidelileret instanler orationibus, cum Deo ' si lempus et locus, et faciei' vestrse prsesenlia ades-
    servientibus apud sanclum Martiftum, veslrum iter set; sive de geherali sanctitatis Ecclesise statu; sive
    - de
    •adjuvare. Et utinam ut quahdoque divina gratia vb- speciali rerumad nos pertirientium vicissiliidme.
    bis concedat libertatem a populo nefando Saxonum Sed hoc erit, duni \ult, qui omnia disponit quse sunt
    -in coeloet in terra; qui
    iter-agere, regna- gubernare, justitias facere, eccle- quandoque concedat nobis
    sias reriovare, populum corrigere, singulis personis mutua charilatis verba iriter nos liabere,- et cordis
    ac dignitatibus justa becernere, oppressos defendere, •aestusverbis pacificis palescere. Sed, tu charissime,.
    leges statuere, peregrinos consolari, et omnibus ubi- et omnium sacerdotum Christi cordi nostro junclis-
    -que aetatis [Forte, yerifalis] et coelestis vitse viam sime! obsecro intercessiones facere pronobis, qua-
    -ostendere/ Ut sit consolatio omnibus in adventu ve- B . teuus divina.clementia et vos proficere faciat in omni
    strse pietatis, clarissimisque vestrse nobilitatis filiis : bono, ef nos regere dignetur ad salutis 'nostrarpro-
    -beriedictio "eopiosaper- vestra benefacta accrescat, fectum. Multae sunl hujus sseculi occupaliones, et .
    -sicut p&rsolius homonymi tui David Deo dileelis- .diversae varietates, el eventus miserabiles, etEccle-
    •siniiregis sarictitatem, ut tegitur, omnibus nepotibus sia Ghristi multis modis^impugnatur non solum a
    suis regalis throni potestas conservata fuit. Inhis paganis, sed etiam-a falsis fratribus (II Cor. xi. 26,
    enim et hujusinodi religioriis exercitationibus filio- etGal. u, k). Et-uhifons aequitatis et juslitisead
    rum exaltatio, et regni felicitas, et populi sanilas, omnes per rivulossanctitatis profluere debuit, Ibi
    et frugum ubertas, ettotius boni jucunditas; tibi- • maxime iniquitatis palustris profundilas'exhalatui.:
    que coelestis regni beatitudo, Christo Deo perflcien- sicut forte a sanctissima sede audilurus eris, "quid
    te, crescit et augetuf, dulcissime David, dicbus ibi scclerum et d nimise atrocitatis nupergestum
    aeternis. esse refertur/ Timendum est non solum hoc impiis-
    Det tibi consilium pacis, simul atque salutis * simse pravilatis scelus, sed etiani majoris"mali-pro-
    ,. David, amor populi, Christus uhique pius : digium. Dum in capite talia aguntur; quid in corpore
    . . Omnipotens eujus defendat dextera' semper, fieri possit ,'formidandum est. Justitia laborat, et
    Yictorem faciens teque tuosque simul.. G ini^uitas abundat, et charitas frigescil (Matlh. xxiv,
    Nonien ut seternum loto laudetur in orbe 12; II Tim. n, 17),etinfidelitasserpitsicutvenenum,
    lllius ex vobis, pro pietatis ope. • et sicut cancer meinbra Christi macularenondesistit.
    Aspice, cunctorum -vitaespes, forma salutis, Ideo dum tempus habeas, labora in verbo praedicatio-
    Qualiterad vosmet tota recurrat ovans. nis, in virtute charitatis , in exemplo sanctitatis, in
    ~>Qui.tristis venit, redeat jain lsetus:ad urhem,' pietatis oflicio,in eleemosynarum largitione, in mise^
    Per pia dona Pa.tris, consiliumque sacrum. . -- •ricordiseet pietatis constanlia, quatenus ex hujus ca-
    Quod petit inveniens, quidquid speravit adeptus,' liginis miseria ad perpeluse beatitudinis lucem perve-
    Huic quoquelaudes hymnidicas Teferens, niremerearis, et me tuse salutis unanimem filium,
    Qui mundo talem tribuit sub tempore(nostro fratrem, consocium,' assiduis pfecibus^el admoni-
    - Rectorem, sacrae tionibus tecum trahere non desistas, ut pariter di-
    regmine justitiae.
    ... 121c EPISTOLA-XCYH. cere digni efliciamur, donante seternse pietatis largi-
    AD*" tore : Introduxit nos rex in cellaria sua, exsuttabimus
    (Anno 799.) ct Imtabimurin te (Cant. l, 3).
    Exoptatejus prmsentiam,, deplorat atrox factutn Ro- [e Gavisus sum multum, dum tuam heatitudinem
    • a Romam eundi. -t Huic enim obsequio, inquil Pa- Mabilloniusex cod. ms.
    anno Sancl-Emmeramiano; initium
    -gius 799, num.4,Carolusrex complures episco- vero illius Pezius ex cod. ms. Benedictoburano edide-
    pos et abbates jam (anno nempe praesenti) destina- runt. Hicplenior prodit ex cod. ms. Salisb., iisnimi-
    rat. J Yid. epist. ad Arnonem infra/
    ~>Qui tristis venit. i Yideturailudere, ait Canisius, rum suppletis quse ansulis inclusa vides.
    d Nimim atrocitdtis. Quse nimirum.in Leonem
    ad alteram profeclionem Romanam Garoli Magni, pont. anno799. vn Kal. Maiiin Litania majorepatrata
    qui qualer.Romam profeclus est : anno 774 vindi- est, ut colligitur ex subsequeritibus verbis,: Dumin ' '
    cans Adrianum et Romanam Ecclesiam ab injuriis capite talia agunlur. .
    Desiderii Longobard.; deinde anno 781 solvendivoti • e Gavisussummultum, etc. Haec,quseansulisinclusa
    causa; terlioconlraducem Beneventanum anno 786; vides , in cbd. Salisb. inter antecedentia el sribse-
    quarto utrestitueret Leonem an. 800 quo imperator quentia inserta sunt. Novam vero hic incipere epi-
    proclamatus. J Mihi.vero. videtur,.hsec intelligenda stolam pronuni esl .judicare. Priora eriim verba
    esse de tristi adyentu et laeto reditu ad urbem Leonis clarisulam prseseferunt epistolarem; hsec vero'ejiis-
    poritificis; prout etulterior contextus carminis cum modi sunt, a qiiibus epistola mefito exordium su-
    ipsotextu episiolae hujus comparatus haud obscure" mit; nimirum gratulatoria , ad Arnoneni Salisbiif-
    insinuat. Yersus isti apud Canisium subjuncii haben- gensem puto, ob novam dignitatcm et
    tur epistolse,7 {Froben. 93) quse.nunc est 109... , pailii archie-.
    piscopalis decorem. Hinc librariorum errore facUua
    ^Frobe'n'.iS2. Hanc epistolam,' sed non integram; esseputo', quod in cod. S. Emmerami. ijuoTususiesf
    ;_|OT, B. F. ALBINI SEfi AL^UINJ OPERUMPARS I. Jp
    -superhumeraHs sanejitatem Pprtarp audjyi, et in A j hijprem te h.abere JDeuni, ,quia b.enejiciapaupermn
    .honoris"ecclesiastici-sublimissima s.are stabilitate. . phrisjj retributio cqmpensat, _ej.quod miser- npn ya-
    Et ulinam hoc multis "proficiaT,""etiibiriiaiimepro- let re.ntunerare, hoc qmnium JDominus.djgnabjiur
    fir l-S^^ & poniini iwstri |esu Christi nopien -cla- recompensare.-Gpgitajtio assidua tijbi sit in gcriptjj-
    Tificelur in Ie_: et, mementp. ministrum.te esse magis rissanctis, et hetijliacpnviyii laus-red.einptoris. Dum,
    '
    guajn dqminum propter ei|m,qiii ait; Egg,mmin pbrPus ci]'0 Pjscity!', fll§ns diyina lecfion.efoyeatur;
    jnegYiqvestri, sJew| quiministrat[Luc. xxii, 27). §i iie anima esuriens inehriafp corpore lugeat.-Easca-
    ille Deus et Dominus omhium, redemptor et salvator tiir qupd aeternum esf magis, qpam <|uodperiturum
    Jmmajii ggneris:npn dedignatus esl yenjre ministra- eiit.. Menspffilestia rimetur, et futurani jugjjer prae-
    _.je, nqn ut mjnislraretur- pi [MaI£- ?>'#); fluaiifo .videat niansipnejn, ui pai;v,itemppris labore-perpe-
    inagis et noj dehemus.ijjodjilum nostraepensare -pau- Jua merea.tur requjes^ -PJjira libi scripsisse.m,, njsi
    ^erjatis., e( qmnibus ad-npspertineniibus.sali.tis pauca scjrejn suiijcere s_apienti. SQnuroyeitmnjiii
    '
    |ninjstrare pfijcia-. ej, charjita_is sgryice devotiojHe, corde sensati melius groficit, qpam niulfa mijjia
    . guia Jiumililatis passibus ad_ cceles.is regni celsitu- cpmemptpjis. Nbn cesses senien saljitis semin_ar,e
    -dineni -peryqiiitur» Idep Brppheja diyinp instincius in corda mujtpruni, ut ex. salute niullofum mulfa.m
    amqje_".ait;- }fgn 'vpniqt, mihi pes sup_erbim(Esalm.;.___? apuflDei.pietateni mejjearis h.abei:e,i:em_jnerationem.
    .xxxi, 12) _: hgc est, ut juj|um.yesiigium superbise .-yiyeiel__cif.er.|lorenset prpficieus In charitate phristi
    .remausis.set in corde. illius. Quanto-hiagisnos de et prseceptjs, (quaea Dep data sjunt ad aeternahi bea-
    gjejcore paupertatis ad .sedem glpriae-sjjblimati Jjtuoiiiein ^enerisliumanij-meiqjie nieihQrj-charissi-
    (Psalm.CXJI, 3), dignitatem npstram humilitatis offi- merjater fratef. fili, yaleas aeternis- lemporihus In
    cio s,ubleyarpdebenms. Haec._eslquse ignohilem fac.it pjiristo.. , - . -. "'• - -;
    .nobilem, et quse terrenum animal ad coslesieelevat f pgisT.QLA-XCVIH
    tribunal. Gpgita s<_mpj.r-*__um pallio sanctitatis ye- ADARNOSEM.
    -sjjsris., et yideas- sapctse crjicis signum sive ante, .(Anno 799.) . - .
    .•sfve retro -in ep lixum_, le seqpi debere iUum qui A mundi.periculis,sibi cavere suadet, suum ilii amo-
    criipem suani pprtayit, in- qua redeniptionjs nostrse .. , .:- ~ ;r.em significat: - - "~ -'- -.-
    |rpptoum .parayjt. Dum yideas, pscglare' illud et Evangelico AquilseAlbinus salutem.
    _gejierare; sicut decet.hujus signisanctitatem, et te Plurlm83:snn(,'hujus"'sseculilentatibnes , et niulta
    ^equi debere mejnentq illum, ;quiait: Qui puLrppst pericula'sseeulum amantibus. Ecce quomodo reces-
    fne venire,-tgllat crucejn sugm-et sequatur me (MattJi. n serunt suhito ~>viri 'fortissirni, qul termTiibscusto-
    yyj, 24). Ideo, Ghrislus pprtayit prinjum, et post * dierunt, etiam ef dilataverunt-, "ChristianiIniperii.
    ilhim iijyentus Siinqn, qqi^siipei.se"positam cr.ucem Non solumlioc damriumplarigiinus'7, sed
    hiajbffs^pe-
    Ghj.igti pqrlayit,. sgquengTestigia illius. Ethbcin riculi signum timeriius. Unde,'charissiriie ~$HJ£ Pa-
    |igniim noslijse acj.ippis.gestuni esseolignoscitur ;Si- ter, omni "custodia"servate ipsum, eilabbraSiiT^bmo
    Bion enim pbediens injerpretalur. - Qmnis enim , qui Dei, ut proficiat tibi labor tuusin salutem aeternam.
    j^er pbedienti3.mad Igg triuniphjim glorjse[S«/)p/8 Nihil enim stabile'inhbcmundofieripofei?it,rii"si clia-
    „venjygeupit, vel simi/e]^filiristi cruceni porCareco- ritas Chrisli et servifiumillius. Pfmterit ehim; Apo-
    ^ita|. HOGqnim hpmilitatis passibus et palientise stolo dicente, figura hujus mundi (I Gof.~vn, '51).
    ,gTS?§iDfl§.> yel par__tuspro veritate mori, velscan- Hlud solum femanef, qubd pro Dei dilecfioner et in
    jtjgla)fratejTiaeperversitatis pati, vel affectu compas- praeceptisillius peragimusi Eruele ipsum,*"quaritiim
    SLonisifalernisincommodis condolerej; •• • . "-•r' valeas, de periculis liujus vjtse. Sit guituftuiirii tuba
    - E_.citj.tianinii mo.us in te
    tranquilla pace" com- super domum Dei-Spifi'talis°belIi'signiferesto, et dux
    p.qnantui., pt nihil pei iram fiat.feed bmhia ciim' cori- in acie Christi, ut amplificetur (ibi regnum iii terra
    siUo: tempus redimentes, donectransealira (EbcL viveutium, et non habeas spem in hac lerra morien-
    jxxn, 21v),-et tunc dieatur vel agatur, qiildqdid pf o- ^' j) tium": sed ubivita" est aetefiia , ifiic fiat dmnibus
    vida consilii sapientia suggerat agendum gsse. Cla- lipris intentip, tua, sp^s ef desiderium luum. Die
    inbyesf pamVeVpm'cp^;di|x"a'udjapa||ctu§ 7*et larga DeoChristo "'•;Anima mea desidefavit ieitihocle; ei
    jnanps miseflam iljoruni refoveat. Magnuni est de- spifitusmeus in prmcordusviguqvitctdte Usai. xxyi, Q).
    Mabilloniu|, adhqr.tatio qiiseab liis yerbisincjpit : unam duntaxat epistolam esse statuatur; inde.tanien
    jEWcithpani>ni'mb'tus": m liajnc-iioyam -gpistQlam libc; cbnlfa' "cl.Hansiziurii ceftuh^^sspideliFt/^qub^
    P^HiWbris"aEei'i assuefetui^;
    1' ei quodeidehi npvahaec etAViio!ahtcannuniSOObl'ateynierisemApfiifem hi-
    fepisltblk* iii"cml.'""Salisl)'. ausVue""iibya' iiiscripiib.ne ni -799'quo illa'iri'Leonem phpam^affbcitas^pafrata
    cpmeclerejtiir, quod jiihil noyi e^se in re-_jjBi;afia fuit,"diguitaterii archiepiscopalenipul)Iice''as^iinjipse^
    t||6rrififp'etili np^.erpn't."^pliiiVamenhpc loco unam j'il,'et''Alcuinus ante"illunrahhum-EOO.*id"est'Vri.e 1
    ejnijtolama))"altey*a',"'e.tsi meo jufiicip Siyerfae,et di- medium^amii-jgO^gratulafoiilim^iiiisefh. ' "\i&?-H<in-;
    ''•''•'
    vfcrMS•a;nnis-'scfiptae sipjb.jy<j^arare'olj_cpd. Salisb. siz.liqSf.irGerm. Sacr.:p.'I10. -, '~;1';Ki'"
    fmem, 6ui',!0ai3i"meae'conjeci^rKiiisisjtend.um sjj,-.erur "a Eil. Mab. lO{&ob.'85)coIlalacumcod!.ms.Salisb.
    aii.i-|'tfdi0entaSi m^e3^'|^ fe-.yii-j^orrissnni.MirtiruhY^eriVicilsseB^ETjfeni^^
    ^hsfe|tuf V'lu'hc'''ep2§!blaih;'.hVncfppvam' a ij ;annpin Eorojuliehsis 'juxta Tarsaiftam*' Libiirnfsej.ciyital|m
    71S flhpS^elera. mon^iineiita'. p allmm" Afi .p.rii,cojicesr insidiis
    civiumoppressiis^eteefbldWBaiparl^-pf,^
    s"miie|kejplane cpns^ntjtini,,pp)VTnere^(cei)iuniesl. fectuscommissocum':Afailbus'l)fep'tol.pS8p!lejt6f."
    |Hf_!lrp'rfides' codicis, pfaiferafur. "et ainbas jjartes occisus arino759, .¥id.''Annali.frafic. aWhuric!ahnum.
    EPISTOLJ5. ' ' Slfl'
    gOS . ...-,._" ,
    C_uicaslra Ghrisli custodiunt, vigilafe debent, "e_f\ tarius passer sciret iri tecto, quse esset convenien-
    nbn dpfmire" Quia yigilaiilibus etnon^deSidia tbr- ' tia ihter Leoherii et Aquiiam': et si juventus Aquiilse
    '""" '"'
    .penlibus_pei^efuj".regrij'pfbmittiluf glpfia'; 'secuiiilum prophetiain''Psalmigraplii "(Psaiin:"cii; S),
    '
    si 'velfania iiaiTasset mi-
    ":, :<>'•/.'._?*..;- .<}j- :; . -.'T;.,'.. . .-", .!-,.,... i,,',j Venovata"esseiinpristiiiahi 'iiilaritatem"; et si"nova
    Ssepiusiibiscfipsissefti,
    .-'. ufii
    liiV ie" chartula' mea ihvenirevaluissel." Tariicn et si
    ::'.)-I: r?IC;{r-'tO•' HLi,'(i,'- <r .i.-.:*-'<o.;,;. - _v : surgerent"tectsi iirpalustfilius pefftdiaelusfris,
    •- f-^-.iest
    scripta m corde meo
    •:,'.'.>i;-:;.ia
    memona" nominis trii cum
    ;. •-- --'; ,-ii= . . -:; V-'-'. ' ''" - Leb' ibices \M~s.',hilrieesl sequfensJAlpihbs Tiiediiaret
    slylo charjfatis, non penna periUira,.sedpermanente "tfarisii-epolies. Passef aures' 'habet apeftas; sed"ut
    suayiiate saepiusingemirians'ex'iritimb cordis anectu-: videb, prpverbialis lii iabula, lupiis' gallb'tiilit:vo-
    •buando eVifiUa.dies,'utiiceatmilii [AqullamTaihple- .cefli;;ne JFortecaritarite illb apostolica iiegatio reriova-
    ctari iheiim, et dulcibus amplexibus colla cbiistriri- fetuf in Dflfe aiitiquse potestatis,"et siterrbfnbvis-
    sere Patris Yidesne est cliarilas " '" '—
    «•; -• yenerandi!
    •-'.;.-•i..».v. ! ".•;-•.. ' qualis •
    1.(..-d! ;?,."•;,:--; !T.J'~',-;i (simuspejorpnori;'
    vera, qusenullalonsinquitaie
    )- ::;- :h • a >.-:iti BJ\.£.-,.n ,81.M-jiw: terrarum dividi poteril, . Qiiidpeccavil'charitas, qtiaevalen (sic) vidit scrin-
    }:'';,• •'•-,t;v;i ••
    aiulla obliyipne deleri, se^ magis magisq^ueaccrestij,. tum, dum perdices per campos currentes ad habita-
    Felix aniina quaeJ)eum jiiHgfisdiuta ab fiujus siie- iL.iLi. jgalli . i"Z'iC.I': . 't J•).-.'.-: l-u: ;.;' .tr- ?•-.!.
    audio yenisse. P.effecta charilas foras
    jtipnem
    culi nexibus, ut prbficiat iii veritafis sblinitatelet mittit fimoreni (I Joan. iy,18), quaefulgentibus bcu-
    pei_yemat.ad. diymae beatitudmis yisionem, ubi est B lorum pupillis pmiiia persjpicit, "efciarb-pietatis^in-
    iranquilla Ipeiitia, ejt sine uila peftufbalione yiia -C -J.-- ,.-.;i-.f--'l;:;,_• •. j.slljt. :v,:f,: invenietrbeulani.
    tuitucertamsalubriscohsiliisempef >;i- ;•-.<.i ° •
    pprpejtua.. A;d,.quam fejficijtajem,~Pajer"sa'ncte, .jne _[Jtyidetur gallus versus est mcucuium, qui aestivo
    precibus tecuni deducere satage, ut in Christo frua- cancrisideresoie ascenderite silefe solet, duin nidifer
    mur dpleealne chaiitatis p.erpetuse. Sajuta ex meo passer omrii sequalitef. sidere iri tectis lihhit fuligi-
    -nomineomnes sanctse Dei Eeelesiae filios, qui vo- nosis, qui modo mense Septembnonidum revisefe
    bis.cujn,J)eo_deseniun{,.et scrjbe.nonien nieum in vplat ama,tum,ult pullos, avidis hiantes roslr|s,pie-
    cofdibus illorum pise petitionis affectu, quorum no-
    J,atis pasca.t granuiis; pntaris .ut" quahdpque "siiper
    mipa Deiis Christus in coelesti libro scribere jubeal, ripas ~>piscosi llunijnis galli Vbcehi yalefe [Fofte,
    qui 'aitc^rlsslmissiiflaboils sbciis i&dwiete^quia valide] sonare audia.t; eiquise pennisexcitafeso-
    nominavestfascripidsunl ih cmlis'(Luc.i/W). Jfsi- let propriis ad matrifiriales=melodias, passerem in
    lete bmries felicitef lii Gliristi be'ne"dictione;'J'diie'ctis- pullorum medio exliorlari veriiat.
    ' \ ••»'j^-*.i. {- .
    simi fratres. '. . 0- ••
    "'* *''"' ' "•= quam • dulcis
    '•':i- charitatis
    • - •-' '^•ji.^\voxL •! quam amabilia aer-
    ,*'._• .;-"-.n^i... :;'ci
    '••V''" • . '-—EPISTOLA.xcix, ;':" manae 'dile.ctipnis hortamentain auri.bus cor,<Jis'so-
    '
    ' \x,**'-&;-"' nare solent! Noli-manus claudefe seminibus plenas,
    . ("annp,79^). '" quia qui frumentum abscdndit, -mutedictus erit; et
    .Epistolq ittitip mntgmqtica. Illius chqritalem expetit. quiinultiplicat, benedictionemrecipiet (P.fov.xi, 26).
    - 'Prima-littera primse et quinta 4ecima sextae sa- Quale erit judicium,qui:petehli negat,quod riolenti
    cralusin. gradibusjmmeruscperfectoin- operibus ibgerefe debuil? Quohiodo"crescil"qui ribnsemina-
    Deisalutem.- •; ~ —-.- --.--- - '; : tuf ? Quse merces sperarida estfructuin non-facieriti?
    . ^Quare fraler iUe yacuis venit manibus:?jln- lingua "Vel'qubmbdo fructus crescit, sisemiha^non spaf-
    portavitaiiribus Ave, iri manibus coculos, nil\at- gUntuf? Beati qui' seihiriarit' super'-'omnes" aquas,
    tulit:;-Tu-;verp qui sedes inr'hivio,.ip_uare.nilcer- immitteriies pedem bovIs":ecclesiastici'ordinis-et
    tuin demaridasti"illi qui rhabitatiri Maresa^. -Corvi asinipiebialiscurise ;°ei si niarie primse setatis non
    '
    volitantes pet". cacuhiiua tectbrumclamah'tf;-et cp- fecisti. vel ihodo yespere^ultiinaecanitifeifacias. Me-
    lumba''in paVimentisJfiutrita-Ecclesiaeiacet;-'cui cre- iiiis* est'"dispensaibfeni 'esse-panis perpetui,' "quam
    derem, siquid dixissetde Aquila/quunupeT.Romanse fusticse iiegotialionis divisbfe'm",'' qm&~'qum seminat
    "J '
    arcis" desfifens'cacumina, ut biberet^axonici. rufis liomo,''ha3cta"meiii(Gaf.'\i,''S)~' _ -.- •
    • fontes; bfTideret-Leohem ciinctis"domiriantgm ani- ".Ecce qubmeperduxit charitas'. mei obUtus, pel-
    mantibus et fefis ;-Vel'quid merula aiostfa volitans j)les caprafum ad sacfarium defeVeris-Christii Nam
    '
    inier-illbs gallb demandasset mbnasticb. qui ekcitare --• ebfj 'Htuhhi Chfisti"
    l:i j -.'.. ,-,.:- i ',:. , the-
    5.•; cbgh^scituf"tiiesaurus"fMs".,
    j.^,-;•... .. 5,;.T,-..- t
    •solei, fratre's"advigilias-inatutinas; ut per eum sqli- sauruml, "uride' aqum .vivm tluere' -solent
    ....',---1•:-)' '.. -' flumina 'isi_.£_.. :-]„.:. ]__-.•_;.;; --
    »,Frpben. 172.Haecepislola initibpi^brsussenigriia- toruin riolavit; Anno naniqu.e .797 a jCarpio-i;egele-
    tica' est',-"'iiecdivinm^pbtest^qiiis-^a/Kf qms~'piissUtfs, gatus-Rpmam missus est, sed ihdeanhb seijuenti
    quis?nej'!((<B,etc.,noniineinielligattir..'Aq'w'i/arithsduMo ' illiim realisse cK Haiisizius;''tbnf::H;Gefm: sacr'ae"in
    est Arno archiepiscpp.usSalisburgensis, ad quem for- 'Arhbnte/^m^O' et aa^ihullis^probat.-et^xipistoJis
    tassis'hiBCvepik61a'''dire'cta;ijsi;' £eb"vefo pohtifex Ro- -'su^eTioribus^colligi•posse-yidetur. JF.pijtassisidem
    ,manus, qui anno,7S9 atrobibus Romanorum,hianibus .annp-.799-,dum odia inLepnemmagis fefv.e^ent, il-
    Six ereptus ad Garolum regem in Saxoniam pro- lucpro dissidiis sbpiendis" iteratoniilsus^esi."' Sfed
    jfectus est. Ep^quidem-Arnp ,quqqueyenit,. et Lepni ''"quis. ex his a.nigmatum tenebris Iucem excutiat ?
    ~> Piscosi flumiriis'.Ligefim IluyiumV^Turbnesal-
    ppntifici sua bfflci.airiipenditVeuinqueijp
    niam; mandato"r'e_;is,'>deduxit.'.|Q'ubd vero" Arno luentem,. abs dubip".nolat; del;'qup!in epi'stpla' "29
    eodem"annp -799'd.um affbx.scelus" in"Leonem pa- _(miricol) ait": t^eseipdenbltrriltiiiei^V^quid erit
    tratum futt^ ;Rbm*'*-.adh_uc; cpmmpratus'et'illum 'futufuhi;;.:'. an AUgeferisem^fluyiuin^feverlefe,' et
    •_in-Saxpiiia___i cpjnijatussit, qubdMiic''Al.criihus'|ii.si- ' ibi salmpnes nalandp colligerKVEt ipepistola 87
    ,_nuar.e'Vide:tur/dum':'ait':De.Aquilq; .guVntiper 'Qg- tnuric ,103)optat;'ut'«i_^iila''(Amo)vplasset usque, ''"'
    .mtanmgicis^eserenscqcumina,§ic^ adpiscatiphesLi^erifiuiWriis/j;^^^^ _ }--nssJt:.
    3U. B. F. ALBIM SEU ALCUTM OPERUM PARS I. 7 S12
    (Joart. VII, 58). Si modum excessi, ignoscat qui A Cujus solium dissipat iniquitatem; cujus vultus reve-
    [Forte leg. quia charitas] modum non habel, qu rentiam conservat usque ad .aequitatem.' Nam quod
    omnia sustinet. Trahe me post te precibus, ul cur- olim apostolici Patres suis scriptis in confirniatioriem
    ramus simul ad bravium supernae vocationis : virtus fidei cathoficaediversis mundi partibus peregerunt,
    -.defecit, nisifraterna consolatio sublevet lassum, ei hbc vestra sanctissima sollicitudo implere non cessat.
    erigat jacentem. Quid est quod charitas non possii, Hoe mirabile et speciale in t'e pietatis Deidonum
    dum in eo est qui omnia potest ? Foli negligere jfa praedicamus, quod tanta devotione Ecclesias Christi
    ternam salutem. Christus seipsum pro peccatoribus aperiidorum doctrinis intrinsecus.purgaretuerique
    tradidit; quid tu verba subtrahis exhortationis, niteris, quanta forinsecus avastatione paganoruin
    cui ille sanguinem suum non negavit ? Nunquid ali- defendere vel propagare conaris. His duobus gladiis
    quem peregrinum sestimare debes, dum omnes it ' fvestram]-venerandam"excellentiam dextra lsevaque
    Chrislo sunt cives ? Charitas personas non miratur ; diviriaarmavit pbtestas, in quibus victor laudabiHset
    saccos pertusps non habet, nec congregat densum "triumphator gloriosus existis. Unde et ad interioris
    lutum super se; sed est'modesla, benigna, miseri- pugnaegenus meae parvitatis deyotionem provoeare
    cors et clemens ; in qua te custodiat, qui te in ovilc voluistls : cujus certaminis sudori Hbenter succubui,
    °
    congregavit illius, transferens de"fluctibus feri ma- B.ut in libello, quem vestrse nuper direxeram pietati,
    Tis, ut esses aries, cui nuUa iniqiiitatis potestas re- agaosci poterit: licet necdum vestrse auetoritalis si-
    sistere valuisset. Adjuvaprecantem, ut vincat in eo, "gillo eumdem libelli tenorem cbnfirmatumcognove-
    qui vicit in te hujus soeculivanilates ; qrii vbce con- ririi. Et hoc, reor, vel iarditate portitoris, vel ahgu-
    solatoria suis dixit' discipulis : Hmc locutus sum vo- stia fempbris gestum esse. Nullatenus solita bonitatis
    in plufibus hoc agere litterulis
    bis,.ut in trie pacem habeatis; in mundo pressuram vestrae consuetudo
    habebitis, sed confidite,quia ego vici mundnm (Joan. reeusat, quod in rarioribus ssepius fecisse comper-
    xvi, 35). Christus Dei Filius te victorem faciat et tuin "
    est.
    exaudiat in omni pf ece, charissime frater. Chartulas vero calculationiscursuslunaris, vel bis-
    , - a EPISTOLA C. sextilis prseparationis, quas nostrse devotioni tradidi-
    ADDOMNDM KEGEM. stis explorandas, invenimus erga mensurationes dili-
    '
    , (Annb 800.) genlissime exquisitas, acutissime inventas, nobilis-
    Carblo iteraiis litteris respondet. Laudat religionis ze- sime prolatas. Et quod mea olim devotio de hissexlo
    lum,'pielatem, regalem potenliam; memoriam facit paucis inchoavit ratiunculis, vestra sagacissima inda-
    de quibiisdam charlis 'computi.
    copiose complevit. Quamvis consideraudum sit
    Benedicto atque omni sapientiaedecore praefulgido** gatio cur in quibusdam mensibus, ad eosdem dies in anno
    . David regi, Flaccus Albinus in Christo salutem. tertio vel quarto computus cursus" solaris
    ;• Licet proxime ad clementiam vestram gemina secundo,
    -r.on pervenisset. Iterii facilior et expeditior lunaris
    - .scripta direxerim, quorum unum debilum salutatio-
    cursus supputatio .posse inveniri videtur. -Licet hsec
    nis inpleret [pfficium], aliud cujusdam responsionis et acutissima usque ad unum scrupulum vel
    tamen oecasione vestrae beatitudinis (Dptima
    jura teneret: sSicum [Ai. siliculum] distincte el caute currere in-
    , litterarum accepta, respondere utrumque [Al., utris- - tefiigatur. Direxi excellentiaevestrae-stamen.quarum-
    - que; forte utcunque] convenit, quas lumine et scien-
    $&msupputationum dde solis lunaequepersignife-
    tiaeet veritatis indagatione plenas veneranter accepi; rum cursu: cui si- veslri acutissimi sensus subte-
    et magno gratiarum actionis studio Deum benedixi, • addere placuerit, forte pueris palatinis contra
    vestrse gmen
    ; qui virtule-fidei et ralionis experientia pieta-
    Ila ut in eo frigus imperitiae aliquod vestimenti genus texi, pote-
    tis pectus ahundanter implet. prserogati-
    et rit; sicutin prioris texturaeme [AL, meae]etiam or-
    va sacerbotalis doctrinse, voluntatis pietas, regalis dinatione optime fecisse protestaris. Meum est de
    potentia splendescere comprobetur maxime : quia fi- lerrae gremio, -vel glebis pulverulenlis, auri effodere
    des caiholica, quse ubique debet esse una et in nullo atomos. Yestrum est
    Sanctissimam regale diadema, gemmis. sa-
    dissimilis, per vestram sollicitudinem,
    praefulgidum, venerando gestare in yerlice:
    , ~>sopitis schismatum erroribus, praedicari et pollere - pienliae laudabiUs vestra omnium floreat
    quatenus potentia
    . dignoscitur. El quanlum regni potentia prselalus,
    decore et sanctse fervore genere virtutum, el multiplici meritorum laude ad
    tariiumsaplentise religionis ccelestis regni gloriam, Ghristo regente atque donan-
    omnibus pfsecellis. Felix populus qui tali principe mereatur.
    salus cunctorum te, pervenire
    gaudet: 124 m cujus prosperitate
    consistit; ifacujushilarilale omnium animus gaudebil, Yivefe me terris vix vix sinit improba febris,
    ul dictum est: In hilaritateyegis vita (Prov. xvi, 15). Et me coeleste scandere vultis itef.

    . .? Edit; Quercet. 14, Canis. 5 (Froben."84) coUata fixam et nostram Dissert. de Hseresi Adoptianorum.
    . cum cod.Reg. Vat. a De solis lunmque per signiferum cursu. Quod
    h Sopitis schismatum. errdribus., Haec intelligo de ~Alcuinus de solis per signiferum cursu scripsit, illud
    _sopita_h3eresi Feliciaria per conciliiimAquisgranense ! fortassis est, quod babetur supra in epist. 85: Char-
    circa firiem anni 799. ;
    « In libello. Libris nempe adversus Felicem, qubs ' tam vero illam in qua supputationes de lunae cursu
    " per singula signa continenthr,"ad;epistolam 8Sper-
    Vegis exainini et approbationi suhmisit finito, illo tinere ex utriusque cohiparatione Iiquet.Eamdem
    concilio Aquisgranensi. Vid. epistolarii iis libfis prae- charlam inter OpuscuIa-PhilosophicaT. Hreperies.
    515 EPISTOL.E. 314
    Per campos, cotles, herbas et prata, virentes A opere plus saepissime valet, quam proprii auctoris:
    Quaereresuggessit dum mihi chara salus :' minus tamen quiddam fecislis, quam plenrim postu-
    Testra repente poUjussit me sidera summi lasset charitatis olficium,'quod sensus non docte pro-
    - Infirmis pietas scandefe jam pedibus. lalos, vel caiholice exaratos similiter noluistis rio-
    Signaque zodiaci distinguere partibus alti, tare ;.dum quaedamsuspicio milii, ut series sagacis-
    Et quis conveniat ordo, Ipcus, numerus. simae chartulse vestrse nobis innotuit,, non omnia
    Hippocratis-camposnonne esset pollice pluris probanda esse quse ibi lecta fuerunt, quiadefensores,
    Cum puefis Flacco jam peragrare suis; eidem operi vestrse excellentibe dirigere jussisiis:'
    Quam radio arati coeHdescribere signa, dum nullum magis idoneummeae,parvitatis dicta ha- -
    Vel lunaeet soHs dinumerare dies? bere possunt defensorem, vel "emendatorem quam
    Sedtamen, ut cecinitpraeclaruscommatevates, vosmetipsos. Nam auctoritas praecipienlis, obedientis
    . Omnia vincit amor; nos quoque vincat amor. iiidiistriam defendere debet.
    Descripsi paucis partes et sidei'a coeli, Quod vero iu litteris vel distinctibnibus non tam
    , Te mandante, meo pectore magnus amor; scholasiicecurrit quam ordo et rfegulaariis_gramma-
    • ticae
    Nuncvideat pietas,-si quid sit, vestra probandum, posiulat, hoc saepiusvelocilas aninii efiicere so-
    ••Pumice radendum an, pagina quidquid habet. B let, dum legentis intentio ocukirum prsecurrere fe-'
    • 125 "Judice te-nullum, si nunquam fallit imago, stinal ofiicium. Nec ego capitis dolore fatigatus exa-
    / Jam metuens, fugiam, David in orbe decus! minare.possiihi,- quae subitc casu ex- ore dictantis
    Hsec vestro fuerint forsau si digna favore; evolant. Et qui sibi alterius-negUgenliam imputare
    - Mox majora, reor, incipil ipse senex, nolit, nbn imputet alleri.
    Si Deus aeternus vitae superadderit annos Disputationem itaque Felicis cum Saraceno, nec
    • Est honitas eujus , quidquid habemus opus [Al., vidS, necapud nos inventa est. Imo nec audivi no-
    ' .-'. . . - [opis] men illius antea. Tamen, dum diligenlius qusesivi, si
    .
    CLartula percurrens colles, camposque liquenles, quis ex nostris famanr illius audiret rA/.audisset],
    "•.Disticon hoc canlet, semper inore suo : dieium est mihi, quod apud ° Laidradum episcopum
    Augeat, exaltet vestram lienedictib vitam Lugdunensem inveniri potuisset. Quapropter sub fe-
    ' iEterni regis,Davidamate'Deo. - stimatione direxi missum nostrum ad praefatum epi-
    a EPISTOLA CI. scopum, si forte ibi invenirepotuisset, ut quam cito
    vestrae praesenliae dirigeretur. {Hic finis epistotmin
    ADDOMNCM' IJEGEM [Cod. Vat., JMPERATOREM]. edil. Canisii.)
    ' C' lj|g Dum d ego adolescens Romam perrexi, et
    _ -> (Anno 800.)-
    civitate demorarer, .
    Gratias agit ob-lectutn et remissum libellum adversus aliquantos dies in Papia regali
    Felicem; excusat ngnnutla; illius errata. De disp. quidam Judseus, Julius nomine, cum e Petro magi-
    Felicis cum Saraceno; et- cujusdam. Judmi cum stro haliuit disputationem: Et scriptam esse eamdem
    • Petronum;
    Magistro. Miitit quasdam
    •" -> species
    dictio-
    "- conlroversiam in eadem Givitateaudivi. Idem Petrus
    fuit qui in palatio vestro grammaticam docens cla-
    , Domino piissimo.et prsestantissimo David regi, ruit. Fbrsan f Omerus vester aliquid exinde audivit
    Flaccus charitatis calamo vulneratus salutem. a magislro praedicto. ;
    - Gratias
    agimus venerandse pietati vestrse, quodl MisiexceUentisevestrse' quasdam e species dictio-
    ~>libellum, secundum vestrae jussionis praeceptum1
    nmsi, exemplls vel versibus h venerandi Patris con-
    vobis direcium, auribus sapientise veslrse recitari fe- firmatas, et aliquas i figufas arithmeticae subtilila-
    "eislis, et quod notari jussislis errata illius, et remi-• tis, laetitiaecausa, im chartuia quam nobis vacuam .
    sistis ad corrigendum. Quamvisa vobis melius emen-- direxistis; ul vestita reveniret, quse nuda nostro se
    daripoUiisset, quia alterius judicium in quolibeit offerebat aspectui. Dignum sestimans ut nostris ho-
    . a Edit. Quercel. 15, Canis. §-(Froben. 85) coUatat _ c noverat eum, quia olirn a magistro suo ad ipsum
    uunc crirncod. Yaticano. " directus fueraf. t Qua occasione, adolescens adhuc,
    _ ~>Libellum . .. 'vobis direclum. Libros vn adver- Romam quoque adire et_ Papiae comniorari po-
    -,'susFelicem irilelligit, quos in priori epistola quere-- . luit.
    . batur sigiUo aucloritatis regiae nondum esse firma- e Cum Petro magistro. Pisano scilicel, ,quem se-
    '
    . tos. BASNAG. , -nem Carolus Magnus in discenaa graimnatica audi-
    c Laidradum. De eo nos alibi ssepius.
    d Ego adolescens. _Obhoc nomen consentire noil- vit, leste Eginhardo in Vita Caroli Magniapud Bou-
    celebri quet
    f Script. Rer. Gall. toin. V, pag. 99, mmi. 25.
    possum Mabillonio, qui Amial. Ben. lib. xxv, Omerus vesler. Hic est Angilbertus, de quo
    num. 22 et Act. SS.ssec. iV in Elogio Hist. Alcuini alibi.
    ,'cap. 1, num. 26 .jiidical, disputationem illam con s Species dictionum. HsecintelHgo de Opusculoor-
    . ligisse initinere Romano , quod Alcuinusanno 78;I thojjraphieo, quod ex cod. Salisb. exhibeinus tomo,
    , susceperat ad impetrandum pro EanbaldoEboracensi altero Operum.
    ,'episcopopallium. Vix enim credibile est Alcuimml k Venerandi Patris. Ven. Bedaeabs dubio. Vide
    voluisse se adolescentem prbfiteri, dum jam vir esset monitum prsevium ad idem Opusculuni
    orthographi-
    ,. saltem 40- annorum. Suspicor Alcuinum diu ante;a cum.
    Romam profectum fuisse, tuhc ibriassis, quandia i Figums arithmeticmsubtilitatis. Haecintelligenda
    -'f primo venit.innotitiamCaroliregis. Nam, referente fortassis De Arilkmeticis subtilitatibus ad acuendos
    anonymo 'VitseAlciiini scriptore,' Carolus, antequani juvenes ; quem libellum e cod. Augicnsi descriptum
    illum Roma cum pallio redeuntem Papise exciperet, - altero quoque torno proferemus. " --
    " '"r;
    fy$ B. F. ALBINI SEUALCUNHOPERUM PARSI. "; US
    noraretur litteris, quoevestro sigillo ad nos nobilitaia, h placeat, impleat. Quid est sseculum, nisi miseria, et
    peryenit. Et siriiinus quidpxemnloruriidebeant[Corf. velut umbra" fugax^elseducehs delectatio'?-Festjne^
    Vat., habearii] prsedictaespeciesi a Beseleelvesier' mus tota mentis iiiientibrie"ad. illam requiem,-quani
    imo et nostef familiaris adjutor, de paternis versibus nullus dolbr perturbati^Asceridaniusp.er-graduscha-
    apponere pbterit: nec nori et figurarum ratiories in' ritatisad illam civitatem, inquaDeus sblus rexre-
    libello arithmeticse disciplinse"considerare valet. gnat in seterrium.Iriqua tota heatituflo sine ulla mir?
    ~>Punctofum verb dislinctiories vel subdisiinctiones;: seria vigel et yalet.-Ut adiilariipervenireihefeamur^
    licet ofnaliim faciant pulcherrimum in' sehtentiis, eodemauxifiante rege,"'nos irivlcemexliortemur, efc
    tainen usiis iHofum propter fuslicitateih perie reces- velocior chaiiiatis -cursu* tardioreih- adrijonilionis.
    sit a*scfiptbril)us."Sedsicrit totius sapiehlisedecus ef sedulitate frahat. Tumeamfralerhadiligeniia socor-
    salutaris [Cod." Vat., sseeularis] eruditiofiis brnatus' diam casliga; vei tuae sanclitatis precibiis jacentem.
    per vestrae nobiliiatis iriduslriam renovari incTpit, releva,?ut ffaternae dexferse ducatri nori lagsescat iri-
    ita et horum usus in manibus scribentium rediiite- via verilatis,"qui" "" hucusaue in sseculise-revblvebat
    - ••.''• '-----.
    grandus esse optime yidetiir. Ego itaaue," licet pa- cceno.
    rum proficiens,- crirn Tufonica quotidie pugno"fu- d Veniens veniebam ad sancti Amandi protecloris
    sticitate. Vestra verp auctoritas palatinbs efudiatJ ° Kostri dulcissimas"riiansiories, qusefehs -amatorem.
    pueros, utelegantissinie proferant quidquid vestri "meum, ut ejusdulcissimo aUoquiorefrigerai'em ani-
    sensus lucidissima dicfaverit eloquenlia : uf ubiqiie mam meam.' Sed quia-necdum de nido Juvaverisl •
    regalis [Edit., regulis] npminis chaiia decurrens, [Cod. SaT;," Juuovense] avis' oplaia evolavil, niisi
    regalis sapientiaeriobilitatemostendat. "hanc invitatoiiam illi chartulam,'ut nbstfam agnpsce^
    Floreal aetecnis tecum sapientia donis, ret prosperilatem,- vel suam^riobispraesehtiam de-
    Ut tibi permaneat-kus, honor, imperium. monstraret [Edit., desigiiaretj. Fidelis amicus diu
    dul-
    Quot habeas apfces, sanctas, mea char.ta, salutes. quaeritur; vix"invenituf,'rdiu1ciles'er.'atur;-cujiis
    . - Dicito tot dulci Davidamore ineo. cedbomnes saeculisuperatjucunditales. Quid divitiae
    sine siuucis?•AVarusaurum quseflt:' Et quid in auro;
    « EPISTOLA CII. nisi speciesTana?Nonrieunus pa)iisesuiienti'melior
    AD'ARNONEM. est, quam mons aureus? Aurum prodessepotest dari-
    (AnnpiSuO.) . ti, non possidenti.Tdeo deinus divitias iri prseseriti,
    Smmlumcontemnendum; adceternatendendunidpcet. ul in futuro possideainus jUas. Kam pauperis ma-
    Venissese ad' mahsionesS. Amandi, ait, Ariibtierii n nus gazpphylacium est Christi. Nullusmelior custos
    invisurus; quem lamen dolel ibi non reperisse.''''"' 5i diviliarurii est* quain Christiis. Prbfielehtem te_,
    _Charissihio germanp nieo Aquilaearijistili "Albinus charissime frater, divina auxilietur gratia in seternum.
    -•-..... ' " "" """'"
    salutem. • e EPISTOLA.ciii.
    12B
    ' - "'-'
    "Si niihi gerulus gratus occurrissel, ssepius luse AD'ARK6NEM.' " ' '
    scripsissem <ji.ectioni, ul litteris implerem quod •(AiinoSOl)';') .
    yerbis non potui, et chaiilatis dulcedinem, Jingua Exlilteris ab Arnone acceptisillius rcditum; nihilvero
    de ndvi populi Christianitale, nihildeipsius commo-
    lacente, apices mpnstrareiit. Hoc dedit Deus absenti- fdtionelnihU 'de'spe' mi\tui colioquii; quodlamen
    bus in solatium, ut per chartas loqui pptuissent, et va!deexoptat,-percipit. - -,'•-'
    necessaiia pi-oferre in cor alterius : dum aniinus Sanctissjmo ppnt.ificjet dulcissiniofilio Aquiloe.Al-
    _gravicarcere cprporis circumseptus, suae nalurae binus salutem. ' , - - ;
    yelocitalemexplicare non valet; indices tamen lifte- Suayissimas dilectionis yestrse accepi litteras, et
    ras fralernus amor sibi mutuo dirigeret. Quid de laetusde agnilione-prosperitatis et reversiojijs yestrje
    gloria sanctprum dicendum pufas? ubi nulla tardiias legebam eas; exspep.tansquid illse.mihi- nuntiarent
    sarcinse corporalis piaevoluntati obsisf.it,quin, qupd J de novellipppuli Christianilate;-et d,ererum ibi_ge-

    '3L27 a Reseleel.Hoc nomen adscititium est a Be- | c Edit. Quercet. 66; collata cum duobus codd.
    seleele architectonicse pefitissimb, quem Moyses niss. Salisb. (Fi;oben. episl. 102)."' '-'- ""•; '-'_"
    cbnstfuendo 'tabernaeulo foederis-prsefecit (Exod. "' 3 Venierisvehiebam.'Hansizius censet Arnonem,
    xxxi, 36, 57, etc). Hic vero indigiiari videtur Egi- anho 799.6'Pannonia'reversum', corisili.um'cosjiisse'
    nhardusCar'oli'Magiiiiioiarius etVitseIllius scriptor, iid mobasleiium 'Elnonense 'S!.'Ainandi'iiivijseridi;Ijl-
    quifei aedilitiaein regio palalio' prsefectus fuit, et que anlea per litleras Alcuino significassb,qubd^bbl-
    propterea a Walafrido Strabone etiam nomen Bese- ligi posse putaf virclafissiihiis ex episibla sequenli.
    leelis fulit in carniine, quod de eodem Einharto seu Alcuiiius itaque, ait, se iritei'eaad inbriasteriiiihJjllud
    Eginhardo scripsit, ibi: • • contuiit;:et quod' ibi Arrionem jiondurii feperer.it,
    Necminorest niagnireverenliaPatris habenda buriidem per hanc' epistolam rursus cohipeiravit.
    Beseleelfabre primuinquipercipit "' omiie • Egb'vero uframque jepistojamad'.anniim~'800pbrti-
    Arlificum'pra;cau'tusopus. '. fiere, et hanc,;i .aniequam-lrno Salisiiufgq'discesse-
    faf ; sequeriteni:"vero, dumis jani.iii !nionas"terio
    ~>Punciorum distinctiones. Alcuinum quidam au- Elnbnensi
    advenefat,, datam esse ' censeb.
    -' -'-" Videribias
    ''''"' '
    ctoremdicunipunclorum, comatum aliaruirique no- . epistblse sequeritis/ ".'; ;'"'
    tarum pro dislinguendis in scribendo sententiis. Ex e Edit: Mab'ilI/3. Pez. 3. (Froben. 87). Emenda-
    hocloco patet' euni illas hotas diii' neglectas reyo- tior riuncprodit excpdd.iijss. Salisb/ '> :" ''' '
    care tentasse;' et pfoplerea sibi cum Turbnica riisli- 1 D'e novetii-popuii Hunnorum
    chate- quotidiepugnandum fuisse. ' •>" Chfistiahildfe.'"1)q
    populo ista accipip^qui-ahiip'pfibij 79,^'d 'fideqtiqm,,
    "-'
    3n EPISTOLJE. 318
    starum profecfii. Sed ni.hil de jiis,inveni. Tamen, yp- AJas. Sed qpia spero citp yps, ni.iseranteD,ep,videre,
    lenteD'eb,Jvisufus vbs,""velriecessitale coactus habes melius hseccpllpquendppulavi conferre,. quam scri-
    ' [Pez., habebis].dice"fe,oupdcharlula cpnticuil [Pez., bendp irinolescere. Hec majbrem ardpr.enihabet ani-
    boniinei]. Ifemqusererisih illis, quarito tempore bea- . riius vesler, quam meqs coUpquiinostfi. Ideo rpge-
    '
    tifudihi tuae iri TLispartibiis esset mariehduni?Sed riius ., Dei ' ., .' , utconcedat
    . . ' clementiam, -lf . in. sqa
    U" .-..-,..—..nobis -., mise-
    • . .,
    neque" hoc- ihveni:Ideo iriceriior de
    ' colloquip nostro
    - ricordia, et in nostra prosperitate videre nos citp
    '•'»'--•' " ;- '"•';' "'-'•' .8"".m ,- ;-- . <-:
    . .- -, -;_. -.'; ?: Tamen
    . . - --.. ,, demandargm
    faclus/quid _ ' ;:si usque 1.1 .1: facie ad faciem. (Jratja Domininostri Jesu Chrisli te
    ^,^ . .ad*Pascha
    liceat iilii in mbnasterib (Elnonensi S. Amandiut in- juomiii bbnitaie proficere facial, iili ciiarissime (Cod,.
    fra) pefmanere," fprsitan intra Quadragesimam yisi- Mab., reverentissimp pater)! [Amen.] .
    teniuste in Iectulp deliciarum [tuarum] sedenteim - e EPISTOLA CIV. - '
    suni de itineremeo [Pe*.. de-
    ' Egb vero ignarus adhup ADARNONEM.
    "tiiierelfie]prbpter fainarii/quse yplitat per ora mul-
    " a f e"gembrafipnis"gfatia sancti Martini visi- (Ahno Incerto.)
    toriim,
    ' taie
    palrocinia, etlhilii riecessiias incumbit, illum Dolet ob frusira exspeclqtam,Antpnis prmsentiqm;
    spectare [F., exspectare?], hpspitiumque praeparare . '"ddtoremvero mitigai suspjiiis ad patriam cceleslem.
    Muhefd ad.se missa imto'animb dccipit.'' ;"
    dbniino meo'dilec"tiss1ihp/Efutinam volassei Aquila g
    mter cseterossaiietarum vpljicrunj cpelus [usque] ad Dulcissimse dileclionis Patri [Aquilse antistiti] .
    ' transmarinus Cjgnus .in saricte bhaiita.tis 'pennis
    piscatibnes Ligeri fiuniiriis! '
    "" saluieni , . -
    Maridayit ihihiqubque dpmnusrex yenire adG_j.slae, ' "perpeluam
    '
    sarictissimaesororis siiK coeiib^juni[Corf.Sal., Gysla Spectavi [Leg. exspectavi], sperayi, optabam : et
    //.".. sorori ...ia^coeribbium] ~>-Qn\e [Cpd. Sal., Cale] ecce! qiiem spectavi, nph-venit: et quem speravi,
    obviam Angilbeftbfsed ignoro adhuc quando \Pez., .non considerayi; quem optabam, npn accipiebam.
    guoniodp]hbc fieri debeat. Si ante regis [advenlum Fj'ustrata esf exspectatio, pyacuata est spes., Et-uti-
    ;fioc'eilt]'Vbndiciuni, iunc veniqs nobjs pbviam ad nam pro spe. esset prse.sentia!;nunc esset plenpm
    "«Cpisacam sanctTgtephani cellam-el [PJSZ.,vp.j]ad gaudium. Sed, proh dolor! pro exspectata Isetilia,
    H Noviaiituni
    .^•- 1. •/;_i*_(.»''Curiplum] . .'...-';', • Sed
    -; .^jji'>f,nostrum. •••->•—•tristilia jnopinata subrepsit. Infelicitas mea vpbis
    festina.rescri-
    - ,.n.:^.,.i.
    Befe mihij quarituni jleri potesj, [Corf.S«/., p.osses], ,[G<$.§at.t npbis] viam obstruxit veniendi, ef mihi
    "feihpusiiiansipnistu.se apud sanctum Amandum, el .h.ilarilatem anstulit gaudendi. j2uid. facips modo
    «'Leidrado TCod.
    "qiiid
    -?'i -• .• ,,.'-i)' {„. ; Sat., . . :'..-> demandare
    _>,..! Lsiidradol >• 1-1 .piens charitate vulnerata? estne aliqupd solalium
    "velis. Vix viyit, sifacies npstras non videbit i|ariter. qupillantuip viilnus yel aliquod refpcillare valeat ?
    "Fuil eriim tbtb aririo irififmus valde, et dissoluia ; ka spem quasi Msum omninp^a te repellis conso-
    'anima sua [Cod. Sdl., ariimapsuse]consiliare nobis- latorem? An inier tenebras tuse jniserisg, ,quasi
    bum pupit."'Mulia hpna, glpria Deo;!habet in JlHs .scjntillam cujusdam arcientis flanimqe, iteruni libi
    Dubitat vero an nielius sit labprare in .illam assumis? Ecce! flamma charitatis tp.Uiffl. inar_~
    ' pgrtibus.facia".
    jjfsedicalioriisniinisterio, yel quietam ducere yitam^ descit peclus, cui si spes collega accessit, ieliciter
    Sed certius
    -.3 1,:. ah
    ,. illb
    1,1!- ipsb,
    r !-.<permillente
    ^"V.l|:i ! .!: Deo,
    '•'<,- hsecaudi-
    I >'- ..- ardet, si veracitef illi evenltqiiod optat. Bona est
    ^.j;..
    "turi erimus. Mandayi per litteras eliam, ej, ssepius enim spes in.absentia,' sed melius est amor in prse-
    viya y^oce, fratribus* sancti Sei-vazii [Cqd. S,al., sentia. Nani spesnostra quasi' anchora ad coelestis
    'SefvasiiJ lusesefvife auctbritati, sipul.etinihi. nps trahitpatrise solidilatem (fleftiuvi,'18,19)-:' sed
    Plura tibi scriberem de sancta in- liinc eril perfecta felicitas, cum"pleiia efft visid amo-
    •-,•- 1 r/l' V- ;j . t i prsedicationis
    -*:
    stantia, et de honestate morum iriter paganos ; quia fis, etvidebituf Deus in glorlasija, qui nuncamalur
    conversationis dignitassolei eos erudire in prsedica- in ppctore npslrp (ICpr. xm, 12).' Sed hujus exfiii
    loribus [Al., prsedicafipnifius],sicut yerborum veri- peregrinatlo patienter foatur, donec pptala beatis-

    -regipromiserat defecit, ut annalistae' teslantur. Ar- U pliss. tom. I, cpl. 35^ Marlijiierp, Grand
    '-'""" ' Dictigimairf
    iwjii.s.in}erpratpi_pyider,e,- n.e simul- fidem. Dep pfo- Tf,-*g~e6gfaphique.'"- "_
    niissam desereret; quse res etiam AlcuinumsglIici-_- y' e~'Leidrddd.Qui anno pfiori ex Hispanisepartibus,
    tum habuit. . Felicem Aquisgfanuhi deduxerai, paiiloposfii.crum
    •^•'^'ReljSmwdtionisgratia S. Martini visilare patro- iUuc abilurus; sanitatis tamen curandaecausa nunc
    cinia. Illuc rex eliam venit anno 8,00posi Pascba. -Tjjfonis-mbiabatul" cumTeOdeni^Felicenupef ' - '' " con-
    "' •
    1696 pfffisentetiiepistolamad liuiic" anrium 92 '
    '--'' ''' '"- ' ' '-'' '"' -' "'"'" " '
    .spijclafe verso. Vid. epist. [nunc 108].
    ' f Erairibus S. Semcim. Monaslerium hoc situm
    €pnjlclpr: ;"/
    •**• Gale; Gallice Chfillead amneni Maxrie quatuor LeslTrajectiad Mosaih(J/«est«c7(i!)(olimmpn'a'choi'iiiii,
    milliaribus"f!istansParisiis/
    ' .' Vi'd: episf.'"ad 'Gy slarii^sb- nunccanouicorum. MABILL. ''•'•; ' "' ""'
    '- '""- ---•> •-
    rpremGaroli Magni.' \ - ' 139 -BEdlt. Mabill.-i7'(FrSben epist. 88). Qusein
    '•'-o Ad CbisacatnS.
    Slepliariicellam-..GaHice,C/ioisj/. edit;-Mabill.-prsetermissasunt, hic supplemusex-codd.
    V-id.epislf 52 (nunc 65); sfd'Ai.iibnem/ '. mss. Salisb. et S. Emmerami. Ad quem anriunire-
    a
    1-S9 NqviahiumCurtulum.hi cPd. Benedictobu- ferendasit hsec epislola,'iriceftuni; ^aeplus enim
    rano vox'Ndvidntutndeesif qhamlfaiislzius ex'poiijec- Alcuinus spem ac desideriumliabuit Arnonisfruendi
    tuia supplefe vbleiis.subslituitBarflrtfl.Sed cod. ms. prsesentia.-Ego illam prsecedenti subjtfnxi, cui eliam
    Sali.sb.conjecturaiii evejtif. EstVpro Npidiitum,~seh cohgruit: Desidefiotanienlllius allArnOiTe;aiitequam
    utlir'chaft'a;Gaff)Ji Magnii prq mbnaslefip^Tiifbhensi eiaIUaabiret/satisfa"ctu'mfui§SP,:eX*s'e'qiienti'ep'is't&la
    ~' -'*"-;"""•- '-" '.''-' ;
    anno '7-70data', nomiriatiir 'ATo»!eW«s"villa pi'ope J?a- colligi posse Mdelur:
    rlsios ad amnem }larne. Vid. Martene GaUect/aiii-
    319 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PAB.S I. 320
    simsepatrise veniat praesenlia. Patienlia nobis neces- ,A leetionis advenlu habere viderer. Sed breve prae-
    saria est (Hebr. x, 36), sive in exspectalione spe- sentise diu optatae tempus plangebam ; et quantum
    ralse beatitudinis, sive in absentia amicorum charis- laelus fui in aspectu faciei veslrae, tanlum tristis in
    simorum. Habeamus semper hodie in cliaritate; in abscessu torquebarl Sedquidad hsec? Tale est hujus
    spe vero crastinum desiderium, ut veniat auod hodie ssecuHgaudium, nos ad fulurum [Mab., futuram lse-
    aniatur. titiam]. tendere admbnens, qusenunquam finem ha-
    Ecce! mens variis fluctuat cogitationibus, te hitura est; sed sehiel hausta dulcedo semper prae-
    consiHatofem quasi portum firmse stabilitatis spe- sens esse non desinit, ad quam tota mentis alacri-
    rans venire : sed ut video longius a quiete optata late feslinandum est. Qualis est iUa laetitia, quse
    fluctibus' rapitur,- in salo agitatur, ad quem portum nihil perturbationis habebit, nunquam finem habere
    perveniet ignorans. Assiduis tamen sanctilatis ve- limebit ? Haecest in spe modo habenda; post hujus
    strae precibus dubitantem in cogitalionum diScepta- vero vitaefinem perpelualiter possidenda. Quam felix
    tionibus amicum-, ad firmmn, divina concedente est illa dilectio inter fratres, quae sine fine vivit, sine
    •gratia, salutis consiliurii deducere dignemini. Praesto fastidio augetur.
    est ubique pius sanclarum exauditor orationum, qui Hortare, Pater sancte, filios nostros conimunes
    et fraternae dilectionis preces exaudire, et in se spe- B LdAdhelricum levitam, Adalbertum -Magum,et Gun-
    rantes spiritu consolaiionis sanclo ^adjuvare solet larium pedisequum pietatis vestrse], huic se dignos
    (Psat; xvn, 31). Ad iUius dulcissimam clementiam praeparare charitati. Suade paternis eos obedire prse-
    erigamus spem nostram, simulque de ejus opitula- ceplis ; vere fratres esse in Dominb et filios seterni
    tione indubitantes, qui illuminal omnem hominem Patris, cohaeredes' Chrisli Dei (Rom. vm, 17).,JS'on
    venientem In hunc muhdum (Joan. i, 9). Illum lola solum pastorali sollicitudine vobis his hsec suadenda
    cbrdis intentione, tola animi affectione incessanter sunt, sed omnibus gregis tibi cominissi ovibus inge-
    deprecemur, ut illuminet nobis oculos interiores, rendasunt, in sancla charitateetcaslilatepermanere.
    neunquamin morte ignorantiae obdormianius (Psal. Mundus in maligno positus est (1 Joan. v, 19); et
    xn, &). niulti de veritatis via el fidei prseceplis se avertunt,
    [Munera dileclionis veslrae tam lsetoaccepi animo, saeculoamplius servientes quam Deo : non' conside-
    quam plena vos charilate dirigere cognovi. Sed quam rantes oculum divinae majestatis super eos ubique
    laeleex muneribus mens hilareseit, lam tristis ex vigilare, qui unicuique redditurus est secundum opera
    absentia vestrae beatitudinis ingemiscit. Sed quid ad sua (Malth. xvi, 27). Quocirca, clarissime verbi Dei
    haec? Vivat charitas in Chrislo! sit prsesens in spi- praedicator, insla opporlune, importune (II Tim.
    ^1
    ritu, qui ahsens est in facie ! donec, Deo donante, iv, 2), quia plurimi sanae resistunt docirinae, se
    beala veniat praesentia, quaenunquam finiri valeat. "amahtes, non sempiterna quaerenles : ex quibus
    Dominus Deus- in sua misericordia- in sua profi- quantos valeas, diviria opitulante gralia, de flammis
    cientes voluntate custodiat vos ubique, ffater dulcis- erue' perpeluae perditionis, et congrega in caulas
    sime!] Christi ovium, quatenus ex iUorumsalute Uia multi-
    «EPISTOLACV. plicetur gloria in die Domini noslri, Jesu Chrisli.
    ADAHNONEM ARCHIEPISCOPUM. Paternilatem vestram pietas divina regere et profi-
    (Anno 800.) cere faciat in donio Dei usque in dieni perfectum,
    hmtus de Arnonis visitalionc, dolet de brevilate prm- dilectissime Paler.
    sentim; desiderium vero ad tmlitiam sempermanen-
    tem elevat. Incital ad pias hortaliones fratribus et 131 " EPISTOLACVI.
    omnibus ovibus dandas. ADDOMNUM REGEM.
    Desiderando meritoque amando Aquilaearchiepi- (Anno 800.)
    scopo, humilis levita Alcuinus salutem. Epiiaphiuni f Liodgurdm feminm nobilis.
    Mulla mihi dulcedo fuit ~>ex visitatione venerandae Domino piissimo el pacifico regi et praestantissimo
    dilectionis vestrse. Licet laborem haberes, tamen D triumphatori, seternae beatitudinis gloriam et sa-
    ego pielatistuae consolatione reficiebar; ita ut, juxta lutem
    beali Benedicti responsum c, Pascha me in tuaedi- Domine Jesu, spes nostra, salus nostra, consolatio
    a Edit. Mabill. 23 ; suppleta ex cod. Salisb. (Fro- Hb. xxix Annal. n.
    30). Adalbertus item abbas
    hen. epist. 89). Ferrariensis, quem Alcuini el Sigulfi "discipulum
    . ~>_ Ex visitatione. Hanc visitationem Arnonis ad fuisse testis est auctor VitaeAlcuini (Mabill. Act. SS.
    Alcuinum. iactam fuisse censet cl. Hansizius anno smc. iv Rened., part. i, pag. 167). Is hoc loco di-
    800, dum Arno Roma ad regem i'ediisset, et ad mo- serte Magus cognominalur; ut jam dubium non sit,
    naslerium Elnonense excurrisset (Gertn. Sacr., eodem nomine in epistolis 76 et 77. (nunc 91, 92)
    tom. II, in Arnone, n. 33). Cujus conjecturam hic sc- hunc Adalbertum indigilavi. Guntarius pedisequus
    quimur. , - -
    c Ex Vita sancti Benedicli, apud sanctum Grege- Arnonis, equis sil, exploratum non habeo.
    Edit. 21 ex ms. (Froben. 90.) _;
    rium Magnum, Hb. n Moralium. f Liodgardtv. Quercet.
    132
    Seu Liutgardis uxorisCaroli-Maghi,
    d Adhelricum. . . Adalberlum. . . Gnntarium.
    Turonis, quo cum imperatore orationis causa
    Adhelricus fortassis est Aldricus, abbas postea Fer- quae venerat, adversa valetudine correpta obiit pridie
    i'ariensis, qui eliam post obilum Arnonis,anno 822 ad Nonas Junii anno 800. (Ex Annal. Loiselianis et
    regularem disciplinam in monasterio Elnonensi con- aliis.)
    fifmandam a Ludovico imp. missus est (Mabill.,
    _ • EPISTOL.&. 322
    ,321' -,,-'.
    nostra, qui clementissima voce omnibus sub pondere __misertus fueris, miserere Domine-creaturse tuse, ut
    cujuslibet - laboris gemenlibus mandasti, dicens : laudet te creatura tua, et cantet misericordias_tuas
    Venite ad, me, omnes qui iaboratis et.onerati eslis, et -in aeternum :;Etanima, quae superviciura erit, sem-
    ego reficiam vos (Matlit. xi, 28). Quid hac promis-; per dicat: Laudabo Deum meumin vita inea, psallam,
    sione jucundius ? Quid hac spe Iieatius ? Veniat ad Deo ineo, quandiu ero (Psal. CXLV,1).
    eum omnis anima moerens, omne cor contritum, Semper in aelernum vivat, feliciter opto,
    fundens lacrymas in- cOnspectu misericordise illius; Filia chara mihi, sit, rogo, chara Deo.
    neque abseondat vulnera sua medico, qui ait: Ego '' '
    a-EPlSTOLA CVIL
    occidam, el viverefaciam: percutiam, et ego satiabp , ADDOMNUM REGEM.-
    (Deui. xxxii, 39). .Flagellat miris modis, ut erudiat Consolatoria pro morie Liudgardce.
    filios, pro quorunv salute unico non pepei-cilFilio. Domino desiderabili et-vere beatissimo David ' regi
    Quis contra nos, si Deus pro npbts (Rom. vm, 32, Flaccus Albirius salutem. _
    31)? .Quis contristat,, si Deus ketificat?Nolo, a Deo Duft veslrae potentiae gloriosam sublimitaterii, non
    .dicatur tibi: 0 anima! quid gemis? quid plangis periturae ChaldseisflaimnjisJerusalem, imperare scio,
    judiciajpea? Ego dedi, ego abstuli (Job. i, 21). Quid sed.perpetuse pacis civitalem pretioso sanguine Cliri-.
    habes' absque me (I Cor. iv, 7) ? Cur tibi displicet, sti construclam regere atque gubernare, cujus lapir
    quod inihi placet? Omnia, quse habes, mea suntbe- des vivi de .charitatis glutine colligunlur, et coelestis
    neficia, non tua propria.. Te ipsam para, ut possis aedificii altitudinem ex diversis virUitum gemmis
    particeps esse beatitudinis meae.Propler te descendi, muri consurgunt. De qua Psalmista ait: DiligU Do-.
    et patiebar, quaelegisti in litteris meis, ut tibi prse- minus portas Sion, super omnia tabernacula Jacob
    parerii mansionem in domoPatris mei. Noli tardare, (Psalm. Lxxxyi, -2).-Et alibi : Mons Sion latera Aqui-
    spior_mea, sponsa mea,-surg'e, propera,' et veni ad lonis, civitast regis magni {Psaim.t XLVII,3). Unde
    •
    epulas gloriaemese ( Can(.-n,_10). Magna sunt, beata ego, minima .qusedam hujus civitaiis portio, sub
    sunt, ineomparabilia sunt quse prseparavi" tibi. Et tegmine pietatis yestrse cbnstitutus,"ad jucunditatem
    quamvis magna sint, noli tu tamen sestuare, vel du- animi vestri debita servitute saepius-lilterulas diri-r
    bitare depretio. Regnuni Uium tanUim valet, quan- gere studeo; .officialedevotiouis nostrae munus, • non
    tum tu es." Te ipsam da, et habebis illud. Rex seter- .necessarium abundantise vestrae ; cupiens vulnefati
    nus concupiscit speciem tuam. Nonsit iri te ruga vel animi mcerori, per yestrse consolationisbenigniiatem,
    macula (Ephes. v, 27). Si quid pulveris ex terfena mederi: quia saepiusprobavi familiarem. mansuelu-
    habitatione adhseserit tibi, lacrymis lava, ut te spe- , dinem sublimitatis yeslrse, humiUum doloribus com-
    ciosam^ pulchram et desiderabilein Inveniat,'qui le pati. Nam et ipse Dominus, lotius fons consolationls
    concupiscit. Noli de altefius' irigemiscere felicitate, et salutis cum flentibus flevil amicum, quem susci-
    quje spinosos finivit labores, et volavit ad eum qui taturus. venil (Joan. XJ, 33, 55).' aliorum dolori,
    fecitiUani. TaHs est, post sententiam primoe damna- juxta humanitatis affectum, compassus magis, quam
    tlonis, conditio fragilitatk nostrse. Nascimur, ut amici morteni lugens, maxime, quia eunidem hora .
    moriamur ; morimur, ut yivamus. Nunquid non feli- victurum prsesciebat. Filii Tsrael Moysen lugebant,
    cior est vitaeingressus quam mortis ? Fertur quem- ,sed in Lege, non iii Evangelio (Deut. xxxiv, 8). Ideo
    dam respondisse, dum de filii sui consolabatur morte- Jesus, propfer sacramentum nominis, non legitur
    Sciebam me, inquit,' mortalem genuisse. Cur plahgis lacryniis populi prosecutus esse ; sed quasi victurus
    quod vitafe non possumus ? Saepe dolor lempore ilerum post mortem. In exordio" Judicum juxta hi-
    sanabitui', qui ratione non poterit. Miltamus munu- storise ordinem, repraesentatus luetus sapientis unius
    scula charilatis post cbaros nostros. Offeramus mu- est diei; impii autem omnes dies vitae suae. Sepa-
    nus salutis nostrae pro illis. llisereariiur miseris, ut ralio quaedam familiaritatis humanse, non perditio
    misereatur illis Deus. Quod pro iUis in-fide facimus, plangitur in sapienle. In inipio seterna perditio Iuctu
    proficit et nobis. ) prosequenda est perpetuo. Venit vero pater in filio,
    Domine Deus, Jesu mitis el misericors, miserere magister in discipulo, amicus in amico, si mbrum
    illius quam abstulisti a nobis. Exaudi nos per medi- dignitas et Sapienliae nobilitas permanet in po-
    cinam vulnerum nostrorum [Forfe, tuorum],, quse steris.'
    pependit in ligno, et sedens ad dexteram tuam m- Quid si in miseriam humariae' conditipnis mese
    terpettal pro nobis (Rom. vui, 31). Scio quideni mise- filius moriatur ante patrem ih flore juventuiis?"tol-
    .ricordiam tuam, qui vis omneshomines salvos fieii litur jusius, ne malitia immutetur cor ejus (Sap. IV,
    (I Titn. n, i). Dimitte illi debila sua (Matth. vi,12)_, 11). JudiciaDomini abyssus suntmultd (Psalm. xxxv,
    , qusecunque contraxit post aquam- salulis. Dimitle, 7). Nil sine causa erit in mundo, nec unuspasser
    -Domine! dimilte ! depfecamur. Ne .intres cum ea in cadet in laqueum aucupis sine Patre nostro, qui in
    .judicium! Superexaltet misericordia-in judicio (Ja- coelis est; non capillus de capite perit (Matth. x, 29 ;
    cob. II, 15)1 Nam eloquia tua vera sunt, "quibus Act._xxvn, 34). Non-enim nobis luctum "incutere
    promisisti misericbrdibusmisericordiam (Maith. \, 7); - debet, cum quislibet charusnoster a pefegrinatione
    quod ut essent, dedistis eis. Qui misei^eberis,-cui pergit ad patriam, "a morientibus ad viventes, ab
    a Edit/Quercet. 22, ex<ms. (Froben. 91.)
    si§ - B. F. ALBINI SEU ALCUfNl OPERUMPARS I. 32*
    'exsilib ad fegriuin. CbrisolatibriPsira iiarii verba ve- A fibne saerificium ISfidisoffefamus ,' iri qiio"salotehj
    riiaiis : Qui credit ih trie, si moftuus fubrit, vivei. Et riohls sempitefnarii per Proplieiafii siium prbhiisit;
    omnis, qni vivit et credii in me, hoii morietiir in dicens" : Sacrificiu.ii iaixdis hondrificavit me ; iilic
    miernurii '(Joah.ii, 25, 26). Pfdinde sciarims, chafos' iier k'sT,quo osteriditsaluiare Dei (Psalm. xLix; 23).
    nostros in operibus charitatis mbfiehtes DePvivere," Hsecesl •ingelicaijucuriditas, sahctof urii laetitia, con-
    et saeculo riiofi. Qul bpeilbiis miseficordiae quotidie solkio ribstra'.'Nihil enim aliud ccelestisJeriisalem ;
    Christo cuih Apbsiblo dicunt : Cupio dissblvi et esse quaevivis acdiDcalifrlapidibus , a:git iii patria sua ,'
    cuni Christo (Phil. i, 25).'FeHciu's vadit qui amicos dicenteet s*iispifaiile.exhoslfa vbce Psa'lmo'|i'aphb :
    i*elinquit superstites slbi; quain qui supersles erit Seaii qui habilant in 'donid'lita {Psatm. ixxsiii, S);
    amicis. Mors bpiii lioirilhis riiigratio est a'd meliorem Et quasi quis ^uassissbt, qiiae'esset illa heatitiido ,'
    vitarri; qiise non est plarigenda. Sed congfaiiilahda liaT)Ttarein(loni6Doinini?resjfohdit-: Iii 'smculutriscb-
    (Jdan.\,U). ciili tdudabiinl te. Hsec laus*-sine fa^slidio, sine' de-
    ^ ....,,„-..-, ...,,_" .e
    Lseieiriur in miseraiiqriibuS Redemptoiis nbsiri. fectu efit; sihe fiiie dulcis fit iri cbide et ofe caheii-
    .Abrabam arite Clifisti aidventuin aipud inferos fuit. iiarii. HseC qubfies agiiiius iu iefris,' arigelicam\____i-
    PostChristi passibriehi latfb Ih paVadiso'. Morfe fi iamiir vitam; Ilsec suavitas oriiries -sseculi iristiiias
    Chrisli nTors hibftua est, flainriiesi rbinphea cuslos B expellit ab anima , onines moerbfes hiitigat. Et
    psVadisi sanguibe CUristi exsiincla. Et beatus Petrus quantd quis donbruriiDei majbri^utituf a"bundantia,
    ~ hbnio lerferiiis
    portas aperit, quas aethereus Cheru- tanib magis se debitoreiri mediatbri oriiiiiuhibohbriiin
    bini clauslt: Et de' rete piscatorum hlarius reperite quie pbssidel, aghoscai. '
    ad claves tratistuiit igg fegrii coeloriim. Iri Che- Si igitur justuni videiur homini cujuslibet benefi-
    riibiri rijultiliidb scientiar; sed in Chiisto multitudo cu veTofljcii reddere gi'ates, quaritb magis Deo gra-
    miseratibnis. Olirnin Judseanotus tantuciriiodb Deris, iiarum acliones agendaesiini ? <)uTbmma dedit,' qrise
    sed nuric bmriibus genlibus vox una est Cbrislus, qui in hoc saeculqhona videntur, qui oriiriia'datuius est
    hos de"servis fecil amicos, et de profugis convenit hona, quae desiderari vel haberi in fiiluro saVeiiTb
    iri filids. Naturarii niprtalilaiis nostrse assumpsit in
    suas.' In ho'e Isetetur hri- possunt x ubi ipse Deus erit omnia in omnibus, qui
    glbriam diviriitatis gerius nunc singulis secundum mensuram suae bonilalis
    marium, sciens fragiliiatis noslrse haturam super an'.
    distribuit (Ephes. iv, 7). Tunc erit omnis bonitas,,
    gelicos exalialarii chofbs,' riiajestati paterrise glorise iri
    condilid morlalilatis ti- pninis beatitudo,- omnis sufficientia in, omiiibus. Ad
    coelestibus cbhsidefe; Quse
    cohturhare debes hujus vero summse beatitudinis et indeficienlis_glqr
    mens humanse [Lociis eorfupius'
    tarilani riaiurse tuae tibi (_;lise post Iabores hujus vitse fejicitalem. Deus Jesus
    post glbri4m? -jEqualifas te pervenire faciat, domine desideranlissime et omrii
    certissima est; tantuin iegniirie charilatis indue
    - penriis, ut volare facias, quo Clifistus asceridit. Noli honore dignissime.
    Tfibuat divitias veraslibi, David amate., _
    arigustiari de iribfte charoiuih, sed cbrigaudeisefilise
    ilidfum. Cum sanctis pariter"Ch'ristus in arce poli.
    /
    Ghfistus se- ipsuiii prb ie tradidit ih hibrlefti: Ciir 134 a EPISTOLA GVIII.'
    lacryriiis tuis coriiradicis' Chiisto, rapere charos tuos AD ARKONEM.'
    "deinorte ad Tilarn , de iaibbre ail requTem"?Feliciof
    esl iri bbrib dies exiliis quam nativitatis. Ille est le- (Anrio 800.) , . '-_
    quiei initium, iste ISboris".IHe lseiitiseintrbilus, iste ..Hbrtatur'-
    illum ui Ledneni pdpdm cmiirdcidversdfids
    tlbloris. Nascimuf ut moriariiuf , mofiriiur ut melius defendat. Htinnos db subjectione dbfecisse, et pa-
    vivamus. Via est haec viia pergeiilibus ad patriam. ganas naves lillora, Aquitania; infestfreJiquerilii.r.
    Novam se congregalionemmojiacliorfmfecisse iigf-
    Si asperaest, si arcla est; viriliter^radichda est; Si faf; Alimo. Rethedib et Pqutino episcdpissdiuiem
    diciil De et Felice nuntiat; -
    si
    plaria, prospera, caiite cufrehda est, quia multbs Eiipanib qumdam
    habet insldiatores. Novit itaque pfovidentia Dei, cui fy Domino beatissimb et meiito perpetuse chaiitatis
    pfbdest lohga peregrinatio hujus vise, cui oplimum alis ampleclehdo [Aquilse] episcbpo &uniTTiilevita
    est ciio hujus jpefegfiriatiohislabbrefefinire. Placeant ^Alcuirius]'saluiem.
    jDpbisjudiciaDei. Justusesl Dominus el recla judicia . Dulcissima Hiiefarum vesfrafurii TeciTone.et siii-
    ejus [Psalin. cxviii", 137). Illa mens maxinVeDeb vksTriia'piosperilatis" vestfse. Tegatibne Tajiificalus,
    placet, cui oninia Dei placabiTiapTacent.Laiidemus, .quasT iuter febfiurii' ardores refrigefTum quocfdairi
    aniemus ei oremus, iit seniper fiat vbluhtas ejus in rnihi advenisseil, et caiiiculafilihs deboctus liammis
    nobis, ciii sempef hbha placeril; et nihil liisi per rofe salulationis veslfse refbcillafus,"loius' in"spe ro-
    eum bqrii possumiis hahere, pefficefe. Si bonuin est, bbratus assurgebaTnaudieiis qfribd seihper optavi,
    si ainabile gsl qiibd haberijus, ille priestavit [praesii- legens jn ITttefis.quod siimper desidefAyl,apPstolicse
    tlt] hobis. IUi graiia-silgariius', illi fbta fnentis ihieu- aubioriiaiis saluterii'et cbnstantlam re%iohis saricise
    ;_ a.Edit.,MabilI,19ubi plusdimidioinutilala el alias GalliseLilterarisescriptortom.TV,
    . imperfecta ek. (Ffob;;n. 92.) Integram hic damus ex yit;,nec.ad,Paulimim Aguileiensem, pag. 329, autuma-
    co'd. Salisl). ex quo descripta sunt quai ansiilis conti- pag. 2Si b])iahat; sed ad' ,ut cj.. Madfipjus
    nentur. Inde vero jam constat eam non ad Richbodo- scriptam ftiisse; Aquilani scii' Afnoheai
    nem Trevire,usem episcopum, ut post Mabilloniuni
    ' '
    Mli • EPiSTOL^; - - - "M<J
    iii eb, qiieriia coHfeisbfem Chfisti ribriiinare et ve-; A et ut illoiiim talis vita fesset; ut -pbtuissefit-cbiilfa
    rierafl omhibus"Chrlsti Eccle'siis aTquum arbitrbr; tsleln ahctoritatfeinstarfe: lBsupef et iii aliis Tegfeham
    e
    cujiis jifsesehtiahi siipei oihiifesalioshiijiisvitsSvifos -caiiohibus ; apostoticarii-feedferii_u'dic'iariaiiiesse,
    dfesidefafemj "srniei coipusculi valetiidb riiesineret ' rion judicandam.' Haecrimriiaet irililto'pliira liis cb-
    perficeffe. [Qubd riiaxifflaahlriii cupiditate' diu desi- gitavi per epislblas riieas derilaiidarellll fifoptef' fe^ris
    derabam, iii tarilum "utluaaveffefateor fidei; sitalis catholicamcHarilatem."Quis poiest iiiirnuliisessfeIn
    'irieiis p'6iuissel--'apiiilTiujus auctofitaiehi profeclus EcdeSiaChilsli i)asibr,'"si ille a 'iiialefaefbfiliiisTIeji-
    HeriEcclesiis' Clirisil qualis ifiea optab'a!t dfevotib, •'citur; qui caput esi- Ecclei-iafuui Ghlisti ? Sub Do-
    prffibhlnibWsfeeulTdeii^ riiiribstablL, -iiut caaet; 'Stabii vefo;'pdieiikesf eriim
    tiae astareprbpbnefem; si flanfmasaninii sui hiiiiga- boniihusslaluefelllum^RWi.-^yi); - - '—
    fe ffiilii iriflultiirii esset; et liileri§ siib'6|us' saricti Tu verb';.fili cMflssTine. fili' vBiSfum 'mebfiiiri,
    iio'riiiriis'Mctoi'iia'tepef diveisas lnuridi fegidnes,' po- ipli Ebcles'i&ChriSli ili bvili Ihtfeibve'ssanctas illius
    |iiilos, pirbcliias; civiiales et pVoviriciashdriari; "et eiiuifitus; sid qufembniiiiurii pastbftim"pHsiof iertio
    ~caihbiica?'iideifalibifesipiufibusex))onefer'pfefsonis; -flixit (Jofln.-xxi,'lS,-16; 17)^ -Pasce^oves hiiiih^, la-
    bt.teiigiolaiti adirioniiiorieni, juxta cbnsuelildinem , bora prb feaipitistiii sSIufe;-})fbkuiiimip&stbfisIncb-
    sarictdrdrif Pa"tfuni,'";cIiafiiiHs iridicefe curreiilrbus. _3-luriiitaife;_)i'b:saii'cla3'se(lis
    atfcldfilatfe',jirb batliblicae.
    Bed/ut videp,"liieis iioc inipedierilibus peccatisiieri "fideiiriie^iiiaie,ileliipinis iiiorsibus^asiofliiii'jjasior
    iifefediinipqtfefit.prbpter. Mgililaieiri cbrpusculi , pateat. Ego vferS'opfiiriaevfeslfsepTelatik'devbiidri&m
    iriiiltis iridiestiaiuui sarcihulis.subgravsiti.' iiisuper IacryiriiSprosequbr; braliohiDus 'aSs.eqiibr', iittera-
    riecilie""Miquidmihiexihde mhridavit, ih cujuspo- 'rkii siiuVagiiscoiise^iibf.CaiiliiSesto CUi"cbmmendes
    tfeslafejiixla "saeculidigriitateiri"hocriiaxirhe fiefI de- "cdnsiliaiua, pfovidiis in ffespbiisis',vefai ih judiciis,
    iliiit: pef alios*vefo ihilii "firihiiefhbc iriaiidavit, ut sbllicitus disceriierfe,' ^iild eii.i coriveriiat, et 135
    fieii.vbluissei'; ipefseauiemnTliilinde/dixil _. nbli bblivisci patfeiii seriio, filiuhi Ineiitis, .. iratfem
    "
    Iritelligb qiibque iriultbs esse temiiiatbffesejusdem .chatilaife; "Veiiiat! veiiiat [Mdb'. veriieil eriirij dies,
    pfaVdicticiomrii"apbstdlici,deponeie eiiiii quaerentes "<Iuhiei placuferlt.qui omnesdispdsuit aies,-guahdb
    llhiaolk "sugge'stibrie_° ciihiiiia atlullerii yel perjurii liceat oplaios 'aniplexiispatri "ei filip cpiijungefe,, et
    illi imijojjfefequseferiies, et tiiric (Fort., ullsacra- riiiituis seipsds cxHbrtafi.cdllaiidhib'iis];/(le»)i
    " cbriso-
    pento gravissjiin.jurisjuranai ab his se purgaret iaiioiiibiis]... -
    ; - ., :, .... -__-, f.i . _.:.,-T., •_-..'_ J\;.->. * -
    cfirijiriibusbfdihaiiies : sic consilio secfeto suadentes s
    [Tertia -causa _tu fuisti_itineris mei. Prima fuit
    iii (lepbiiefet; sihe juramenib pbriiificaturii,et-quie-;;• Ecclesiafuin Ghrisii; secunda. domni regis, .quia in
    tam in qublibet jhoriastbrTdagerei vitarii, quod oni- " lacrymis ~-iacrymaris dimisi eum, cupiens perpetuam
    riinq fieri hon debet, nec ille ipse conscnlire, se quo- lsetiiiseilHusiieriiofiam aiririise.mese. inscribere; tef-
    libel s"acrariient'o cbnstringere, aut sedem suam amll- lia dulcTssrniainchafitalis tuae yidere faciem; sed
    tcre. Respondefeni pro.eo.si exlalereejiis stetissem: prphibitus, siiiri usque adhuc ut fieret, quod valde
    sirie peccdtd esi vestruin,
    " primus 'in illum lapidem .dptaSiiitiiefet. Eiii itaque rier vestras saricfas bra-
    ~ Qui ._ .
    .miltai.(Joan. vin, 7); , tiones, diim ei placuerit, sine quo, nihil hbni- fieri
    Mfeniiiiime iegisseqiibhdain, si fite recordor,,a.in poterit. i Epistola veroprior qu3e.adn_os.subvestro
    - Caiiohibus beaii STlvestri, npn, riiinus iktestibus iidmine pefyenit, querimonias quasdam habens tle
    JiolJiilTceili accusaridurii'esse, et judicid prasseritaii moribus apostolici, et dejiericulo tuo apud eum prb-
    •. ConfessofemChiisti: Niriiiiiim LedrifemIII papiihi, ad suppbsiia ah Isidore Mercatdre fefefrifal iriodefrii
    - - '
    Tjtipse conlex;lusepi_stolaideinonstrat. Gorlfessorvefo critici. ; _
    dicitjjr, .quia pj;o Ghiistp perseculipneni.-ej tormerita .__e_Apostoticam..se'd_em... hohjudicandam. =Ex syho-
    passiis est, quamyis 7 v'deiride irahquiliam inortem jdp, absdubio» Sinuessana in, causa,.Marcelli_ni; pqn-
    oliierit. '. €o'rifes'sib",
    iriqiiii "sSrictiis Cypfianus" libr. liiicis cdacla 'arinb 503 Alciiirii cdnsilium archiepi-
    de Simpliciiate.Prselat. exordium esl glorise, non me-,"- scppiet.episcppj.. inter quos Arno Juerat.i-secutipro-
    fiiiifficbforiaj; rib'ri:fierficitltriideiri,"sed
    ' ' -jriiiiat,di- 0 tiuntiarunt: «-Nos sedem apostolicam .-.quse^.caput
    griitdtem. :»•---- ._ esl pmnium.P.eiEcclesiarum, |udicai'e non a,udfemus.
    i>Per se autem nihil inde dixit;E__:_ jib'c tdco.colli- ^arii ,aj),ipsa nbs.-pmnes eiryicario. suo ijudicamuf;
    go,'qiibd Alc'uirius;epistb'la'iri'i'eijis;'guailli« iriipro- jps^a auteni a nemiqe judicatur, .quemadmodum et
    pfefaf,"qriddfumb'_"sPr~dbV_tia T.urpiiofumtecta aufatis 'antiquus mps fuit..eic. ».Anast;l. cit., DeJiis<ac-hu-
    Rbmanoriim-afcibuS pVaepbnefet',» diim pfseseriieni ]iisinodi, canon.ibus,coiisulePetrum dc Marca Con-
    scriberet,,nondum
    - 9 accepeiit. - ._ , cord. (_>,ace.rd..lib.7, cap. II et alios. :....,.-
    CbncbVilaiit,-^ufeVefeft AriastaMs Riiiiibth. in . i;Fratremschatitale. Vid. epist.^e (nunc 91). • .-
    Vila :Le_briis III his..y_eVms':Durii.ih iriagribTidribte. _Y8 Fa.s/f. Legendum.forsanj fuisses; ilineris; art
    ajiiid^e"per.aliqriarituin tempris. eu,m.{Lebrieni).fpse quod superius dixerat se vbeatuih seu -invitatum. '
    sfefeiiissiniusrex habuissfet, lisec praefaiiiniqui;....;- fuisse. -;- _.„; ,. ,. ,'- ... ." ." - - .-
    hiolitisunt..;-..' falsa adversiis sanctissirinim jtdntifir h Lagrymans.ditriisi.eum. .Regem nimirum.Turorits,
    ceiri.iinpbrierfe crimirid,;etpbsl euni ad prsedicfuhi gup sanctuni.Martinum.vfeneraturus hbc anno 800
    iriittefe rfegeiri';quodpfdbarfe.rieguaquam"pbtiiisseiit"; vehefat, abeunteni. _. ".... .... ..
    qula' pfe'finsidiaset^iniquitaies feorririi, ialia nec di- *
    ."_- Episiolgj)riqt\,_y&Cjkrnomi.,s_iiAlcuiiium ej)i_-
    cfelida"sarictam EcClesiani liiiiftiliare
    -" vblenies
    ' profe- slola, fcrlminaillaLeoni III papse falso imposifaconT-
    -" •' • v
    -rfel/aflt.'i, . r_ .-. •;, ;, ,'r tinens ab ipsQ.Alcuino,. necinde scaudaliim apud
    a
    .» l'3f in CSiioiitbuh belitiSilvemi. iriSyho4d Roma; ignafps bfiilDQtuissfet,igni tradlta est, utipse cori-
    pa, puto, sub Silveslro papa Gujus tamen uecre'txim_ ,te_s_usjial_gjt_.
    .----- ~
    327 B F ALBINI SEU ALCUIM OPERUM PARS1. SS8
    pler Romanos, clericus vester, ut aestimo, attulit, \ _____ Dei servitio, sed via regia gradiendum, ut ad
    . eam mihi, nomine Baldricus, afferens mihi cappam optatuni aliquando littus divina auxUiante gratia
    Romano more consutam, vestitum lineum, laneum- Jpervenire possit. [Quidquid vero de lua audio cano-
    que. Sed quiaego noluiutin allerius manus- perve- nica conversatione, ^atis mihi placere fateor. Hoc
    nisset epistola; Candidus lanlum -illani perlegebat .quoque addatur ad mercedem industrise vestrae, ul
    .mecum, et sic tradita est igni; ne. aliquid scandali fratres qui sub manu vestra sunl secundum sancli-
    oriri potuisset propter negligentiam charlulas meas . tatem regularis vitse vivant. Nec ego aliter audivi,
    . servantes [Forte, ser-vantis]. a Hunnorum vero, sicut nec eo minus dicere.debeo, quae agnoscp proficere
    dixisti, perditio, noslra est negligentia, laborantium -fraterna charilate]. Populo quoque,ut ssepiusdepre-
    in maledicta generatione.Saxonum, Deoque despecta catus sum, praedica instanter.verbum Dei.(II Tim.
    ne ullius. anima in tuo pendeat [Cod. S. E.
    usque huc, et eos negligentes q_uos majore mercede iv, 2),
    apud Deuni et glpria apud homines habere potuimus, pendat] judicio, vel a te quseratur.- Ostende. illis
    viam salutis,- hos secreta coUatione, iUos publica
    , ut videbatur. Non audeo mei solius. causam [causa]
    secundum suse
    _•tantum tibi ingerere Taboremper preces et lacrymas, ' praedicalione confirmans.^nicuique
    condilionis vel pei'sonsemodum hortamenta ingfere.
    quas habeo saepiuspropter vestram ahsentiam. Ta- 8
    nien non est secundum opportunitalem inane iter,.. i^otestatibus et judicibus justitiam etmisericordiam,
    adpatrocinia sancti Martini venire,.vestramquevi- junioribus obedienliam, humilitatem et fidem in
    charitatem Dei et
    tamejus.sanctis commendarp orationibus. ~>Paganae "sferiioribus,omnibus sequitatem ,
    yero naves, ut audisrTs, multa mala fecerunt per pfoximi, caslitatem cdrporis, beriignitatem et pie4
    insulas Oceani partibus Aquitaniae'; pars tamen ex tatemin eleemosynis, quatenus cumjriultiplicilabo-
    illis periit, et occisi sunt in littore, quasi centum ris tui fructu ad ajternse beatitudinis sgdem perve-
    iuceai lux
    «minque viri ex illis prsedatoribus. Castigatio est nire merearis, eo miserante, qui ait; Sic
    veslra coram hominibus, ut videant opera vestra bona,
    inagna horum eruptio, aniiquis ignota iemporibus
    et glorificent Patrem vestfum, qui in coelisest (Matih.
    popiilo Christiano ; quia forte vota non servant fa-
    muli Dei, quae vovere soleht. Ideo, dilectissime fUi v, 16).* Mei quoque ut 136 habeatis memoriam,
    et meiito verierande frater, tuos hortare fratres re- .secundum spem meam et fidem" vestram, deprecor,
    gulariteiyivere, et bevotioneni primam firmiter ser- "cum sanclis fratribusveslris assidua intercessidne,
    vare, dicehte Scriptura: Vovete el reddile Domino ut prope cursu nostri agonis completo, .veriiam pec-
    Deo vestro (Psalm. LXXV,12). Item : Melius est non catorum meorum el aliquam porfionem beatitudinis
    vovere, quamvotanon reddere (Eccl. v,"&).] c Prope _ inter civfes coelestis habitationis accipere merearl
    enim estis vos terininis paganorum. Sit salus vesta,' 2 [Plura scriberem secundum animi nbslri desiderium,
    protectio, et misericordia Dominus Deus noster, qrii si non iste .cursor ex veslro mandato velociter re-
    '
    ait: Sine me nihil potestisfacere (Joan. xv, S). Coiri- vertere habuisset; tamen ex his paucissimis litteris
    motib inagna est in mundo, et in mentibus niulto- charitatis nostrae afdorem in vos agnbscere poterir
    rum infidelitas, et in nomine monachorum negligen- tis]. Divinavos gratia comitetur ubiqiie,"domine Paf
    lia. Volunl dici, et non fieri, dicehte Scriptura: teretdilectissimeamice e.
    • Vult [Obsecro humilitatem vestram ut meo ofllcioPa-'
    piger, et non vult (Prov. xm, i). Id est, vult
    "beatus esse et non vult laborare, unde beatus fiat. irem charissimum f Aelim episcopum salutes, cum
    [d Noviler congregationem quamdam feci, quasi octa- cseteris fratribus, et consacerdotibus sanclitatis tuae.
    TOmiUiario a monasterio sancti Martini, monachicse Similiter et Remediumdeeurio [de curia] nobis charis-
    vitae el rejgularis religionis, primo ex fratribus de .-imumfidelenique amicunr saluta']. Et si libi causa
    Gothia, ubi Renedictus abba regularem constiluit eveniat[BPaulinum patriarcham] videndi, saluta eum
    vitam. At nunc, volente Deo, aliqui veriiuni sancta. millemillies. LibellumverocathoHcaSfideiquemdorii-
    sedevotione mancipantes]. Non est *cla"udicandum noregidirexit, perlegebam.etsatismihiplacuitinelo-
    • » Hunnorum perditio. Ojii anno priori defeeerant,; [)a Carolo Turonis agerite,lilteras obtinuit, utliceret
    ut annales referunt. sibi monachos ibidem cohstituere. Vid. eas litteras
    i>Paganm naves. Normannorum putoj, qui teste lom. II in Append. , ,
    '-
    Eginhardo in VitaCaroli «.Gallicum HtUiset Germa- eln cod. saricti Emmeram. ita in contextu per-
    nicum assiduavastalionevastabant; quapropterCa- . gitur : Et si iibi causa eveniat_videridi amicuin no-
    rolus per omnes porlus et ostia fluminum, qua naves strum, saluta eutn mille millies.'Libellum, etc, ut in-'
    recipi posse videbantur, stationibus et excubiis posi- tus. - ...
    lis, ne qua hostis exire potuisset, tali mflnitione pro- f Aelim episcopum.Is est abs fiubio Alimus epi-
    hibuit/CIassem quoque molitus est conlra Nortman- scopus Sabionensisseu Rrixinensis. Vid. epist. 91. -
    nicum bellum, elc. n QiiodAnnales ad anniSOOmen- 8 Pauiinum palriarcliam Aquileienseni.Hiric jam.
    semMartium i'eferunt. - •• Alcuinum hic loqui de Libris Paulini advef sus
    c Prope enim eslis terminis paganorum. Data ergo Patel elicem Urgellitanum. Mabillonius libellum, de qub
    Init epistola ad Arnonem Elnonse, nori Salisburgi liic mbritiofii; ex conjectura, cum in"codice quo usus,
    morantem ; huic enim aNormanmsHltora-Gallica et pst nomen Paulini expressum non haberetur, tribuit
    Germanica infeslantibus nullum periculum imminere Richbodoni Trevirensi episcopo. Sed vir summe alias
    •
    potuit. Vid..Hansiz. tom. IIGerm. Sacr. pag. 113, accuratus hanc integram epistolam non vidit; ex epi-
    num. 33. stola vferojnutila error facilis fuit. Hincetiani cor-
    dNoviter congregalionem quamdam feci. Corma- rigendus ,auctor Hist. Lit. Francise, toiri. IV,
    rici nimirum;. hoc ,enim anno Nonas Junii Alcuinus pag. 329.
    329 EPISTOLJE. 330
    dilectionis _ugo
    quentiasua etin floribusdictionum, etin fidei ratione, _!_subjiciat gentes ; et suavissimo suse
    et in testimonioiiim auctprifate, ita ut nihil his -addi in Christiana fide ferocissimos subjiciat animos, ut
    de quaeslionibus niiper habitis inler nos et partes 138 solus Deus et Dominus noster Jesus Christus
    Feliciatnasopus esse arbilrabar. Et felix estEcclesia ' credatur, colatur, atque ametur. Vestra clarissima ,
    populusque Christianus, quandiu [cum domuo rege [poteslas et sanctissima] voluntas in hoc omni labo-
    vel] urium talem habebit defensoremfideicatholicse. ret studio, ut Christi nomen clarificetur, etejus di-
    [Sed adhuc remanet%liquid faciendum. Nam quidam vina polestas per fortitudinis vestrae triumphos mul-
    Elipandus Toletanae civitatis, nomine non dignitate tis terrarum regnis innotescat: quateous non solum
    episcopus, in damnata syriodali auctoritate et apo- magnitudo potestatis te regem ostendat, sed etiam
    stolica censura hseresi permanet. Sciat tamen dile- instantia seminandiverbi Dei in laude nominis Do-
    ctio vestra, guod filius npster <-Laidradus episcopus mini nostri Jesu Christi praedicatoremefficiat. Ideo
    frater vester, magnum profeclum-in illis partibus, divina te gratia his duobus mirabiliter ditavit mune-
    Deo donante, egit guolidiegue agit. Uf mihi -vere ribus, id est, terrenaefelicitatis imperio et spiritalis
    dixerunt ex illis partibus • viri religiosi et verdces, sapientiae latiludine, ut in ulroque proficias, donec
    risque viginti millia conversi sunt inter episcopos, ad aeternsebeatitudinis pervenias felicitatem. Parce
    sacerdotes, monachos,populum, viros et feminas, B populo [tuo] Christiano, et Ecclesias Christi defende,
    plangentes pristinum errorem gaudentesque, quoti- ut benedictio superni regis te fortem efficiat super
    die' Deo agentes gratias in agnilione veiitalis et in paganos. Legitur guemdam veterum dixisse poeta*
    caiholica fidei firmitate. De ipso Felice jani prius rum, cum de laude imperatorum Romani regni, si
    per litleras nostras, vel magis aliorum relatione, au- rite recordor , cecinisset, guales esse debuissent,
    disti.quidgesUim fuit, etinodofuitadSanctumMar- dicens
    tinum apud praefatumi> filium nostrum; etmultum Parcere subjectis,et debellaresuperbos.
    amat irie, totumque odium quod habuit in me ver-
    in libro De Ci-
    sum est in charitatis dulcedinem.] Quod rogasti Qaem,versiculumbeatus Augustinus
    Dei multa laude exposuit, guamvis magis no-
    lilterarum nostrarum serie saepius tuam appeUare vitate
    bis attendendum sitEvangelicisprseceptis, guam Vir-
    sanctitatem, testis esl Deus cordis mei quantum
    giliacis versibus. Nam et ipsa Veritas ait: Reati mi-
    hbc desidero, ut saepius fiat secundum opportunita-
    tem temporis et portitoris, optans ut me habeas prae- sericordes, quoriiam ipsi misericordiam consequentur
    Et alibi: Esfofe misericordes, sicut
    senlem in litteris meis ut nihil nobis desit in chari- (Matth. v, 7). misericorsest
    et Paler vester (Luc. vi, 36).
    tatis communione prseter "oculorumprsesentiam. Sed vero nobis veslrse bonitatis in Christo pro-
    his multo major est et melior perpetua sanctae -cha- Q Quod
    -. hata voluntas de apostolici pastoris e inirabili sani-
    ritatisjiraesentia in Christo Jesu Dominonostro. tate demandare curavit, decet enim omnem populum
    o EPISTOLA CIX. Christianuni in hac clementia divinae prolectionis
    _ AD DOMNUM BEGEM.
    (Arino 800, mense Augusto.) gaudere, et laudare nomen sancli [Cod. Vat., san-
    Caroli nunliantis victoriam ho- ctum] Dei noslri, gui nunquam deserit sperantes in
    Respondet epistolm de
    stibus : et mirabiiemsanitalem Leonis papm. Ro- se, qui impias compescuit manus a pravo voluntatis
    manum iter prosequirenuit. efleclu, volentes csecatismentibus lumen suum ex-
    Dominodileetissimoafque omni honore dignissimo linguere, et seipsoslmpio consilio proprio privare
    David regi Flaccus veteranus miles'perpeluam in capite'. Quidquid vero de illis agendum sil, vestra
    Ghrislo salutem. caulissima cbnsiderare habet sapienlia, quse oplime'
    Litteras prosperitatis veslraeet consolalionis no- novit, quid cui conveniat personae, et quid cui sit
    strae, magno amore et digno favore suscepimus : facto retribuendum; vel quomodo iUe pius pastor,
    Dei omnipotentis clementiam collaudantes, qui vos divina abinimieoruni manibus liberatus protectione,
    - fidelesquevestros prosperis successibus pollere fecil, securus in sua sede DeoChristo deservire valeat. -
    et inimicos""suinominis vestrse potentised subdidit j) Quod vero.vestrsebenignitatis litterse Flacco taci-
    ' pedibus. Hoc enim faciat Deus, el hoc addat (I Reg. turnitalis culpam ingerunt, quem [Forte, eum] fervor
    III, 17), ut triumpho terroris veslri iiiimicas ubique - mensis Augusti desidem, 'non voluntatis efficacia
    a Laidradus. Laidradum post annum 799 Felice ranl Annales,
    \Tilgo ascripti Eginhardo ipsius Caroli
    jam conyerso non rediisse in Hispaniam, conlendit Magni notario.
    cl. MadrisiusOp. sancti Paulini pag. 222, num. 62 et <-Mirabili sanilate. Dubitant aliqui, an Leo pont.
    65. Sed fallifur, ut ex hoc loco manifestum est, et, , oculis et lingua penitus orbatus fuerit a sicariis. Sed
    nos amplius monslrabimus in Dissert. de.Hseres.Fe- oculorum ei linguae usum cum prospera valetudirie
    liciana. jpsum haud sine miraculo recepisse, conveniunt
    ~>Filium nostrum, nempe Laidradum. plane illius temporis scriptores. Vid. Anastasius Ri-
    c Edit. Quercet. 15, Canis. 7. Nunc alicubi emen- bioth. in Viia Leonis ; Annales Laureshamenses;
    ilata ex cod. reg. Vatic. 69 (Apud Froben. 95). Poeta Saxonicus; Theodulphus Aurelianensis, lib.
    d Stibdidit pedibus. Carolus anno III,
    ' ' Carm. 6 ad Carolum Magnum,etc, etc.
    priori 799 per Mensis Augusti. Carolus « Mense Augusto iri-
    filium suum Pippinum et praefectos provinciarum, choante Moguniiacum iter in Italiam con-
    bellum Hunnicum complevil; teste Eginhardo in dixit,» inquit annalislaveniens, Loiselianus ad annum
    Vita Caroli Magni Rrilannos cismarinos domuit, ef ideoque eo mense ejusdem anni litteras iUas ab800, Al-
    Sdversus Saraceno.srem prospefe gessit; prout nar- cuino accenit. Pdgi hoc anno, num. 8.
    PATROL. C.
    - 534 R. F. ALBIM SEU ALCUINI OPERUMPARS I. 352
    "
    pigrum efflcit. De pueris verp nostris-, quos pedibus A i>EPISTOLA'CX.
    ADABBATES ET.MONACHOS GOTHlij.
    paternisRomampergere prsecipis,velimseirequando,
    vel ubi-, vel quibus comitantibus vestrse heatitudini. - "(AnnoSOO.)
    oecurrere debeant. De quibus in vestrse excellentiae- ErroremAdoptianoruntcapil,quemsingulftrilibelloper
    lilleris scriptum invenimus : i Qui te, inquis, quie-. beatumRenedictuinjnissg,sejgp}?efutasse, et nuhc
    seenteypro tetua munera inire valent. » Fateor"qui- majori opeYea 'se~fe'fulariaum <gf.
    dem, vobis jubentibus etjuvantibus, laboris meipos- Albiriushumilis Chrisli fariiulusel serviens saricti
    sunt inire sudorem. Munera vero niea illis necdum, Martirii, omnibus-abbatibus, fratribus et filiis', qui
    coneedq, quaevestra frequenter lai;gitate accipere so- suritc Gothiaepartibus in Chiisto charissimi's,aetefriae
    -lebam. Namet Moyses,quem nobisquasi ad exem- beatitudinis salutem.
    plumproponitis, pugna peracta et Amalecitisfugatis, Acceptis dulcissimis yestrae beatitudinis Htteris,
    prsedahi reductam ipsepppulo distribuit (Exod. xvn, simul et suavissiniis nimiumque nobis necessariis-
    13). Et David, Syria per Joab principem militisesrib- sanctarum orationum vestrarum muneribus, cum
    jecta-, aurum et^emmas pretiosissimas ad templi de-,. omni gaudio et mentis alacrilate, et, magnam vere
    dicavit ornatum (II Reg. vm, 11). Sed et Ammoni- ._ habens fiduciam per yestras sacratissimas interces-
    tarum regis diadema -proprio imposuit capili, lieet B siones ad Jesum Dei Filium, gui .pro mundi salule
    Joab labores sustinuisset militise-(•// Reg. xn,.30). . homo dignatus est fieri-: ita ut gui Deus seternaliler
    Sed et de hoc; quod mihi improperare voluistis, ex Patre natus est, temporaliternascereUir ex vir-
    me fumosordentia Turonorum tecta aui_atisRoma- gine, et idem esset homo gui el Deus; et idem Deus
    norum arcibus praeponere, scio vestram legisse*pru- quiet homo; et nonesset ulla separatio personaevel
    dentiam Salpmonicumillud elogiuin : Melius(esfj, iu- filietatis, -neessent duo Filii, unus jproprius et aller
    quit, sederein angulo dorkaiis, quamciim iriulierelili- adpptivus; aut duo Dii-, uuus verus Deus et alter
    gibsd'md6ihocommuniX_Pro'v.^£i,9)'.JEt', utVum pace nuncupativus : iquod"omriinoimpiUm est credere et
    alcamiin'agislerrumnb'cetdculis,quamruriius'.Turonis- prsedicare. Quia Dei Filius in proprielate personae,
    enim iiiniosis tectis cbnierita, Ded 'doriahte', jier ve- et-Filiidigiiitatis adunivit sibi hominem, ut esset
    stfse Ijbnitatis providentiariiTnpkce perniiriet. Rbma unus Christus, et unus-Deus,et unus Dei Filius, to-
    Vefo quae fraterna discbfdTa"imtiata est, irisitum tus in suis, et tolus in nostris, perfectus in divinitate
    disiensiohTsverieriiiirinucusque teriere rioh cessat : et perfeetus in humanitate. Quod multis testimoniis
    vestraequeveneraridaedighitatls pbVeriliarii,ad liujus evahgeHeis-el apostolicis, vel eliam. sancloruni Pa-
    pestis cbriipescendampermciem, e 'dulcihus Germa- trum traditionibus compiobari potes.t^ sicift in.H-
    nTsesedibus iestiriaie "compelHt.Nos verb lacrymis G beUo ex «parlefactum est, quem direximus -per hea-
    absehtiairi, "etpfecTbusifer Vestrum cbnrmuis prose^ tum d Benedictuni, vobis solatium et confirmalionem
    quimur, divinariihurmliter bbsecfanfes clemeritiani, fidei catholicae. Sed in manibus e majus modo ha-
    qiiaterius vos vestfosque' simul, curiiomrii prbspe1 bemus opus pfopter alias causas, quse in libello f ve-
    fitate sanos ducat, ei feducat gaudenies. J3@ Ve- neraridi FeHcis legihius^ et illum volenle Deovobis
    strse vero pietatislitterae hullateriusconsefitioutoblT- "difigihius,posfguaihTeciusef coniprbbatus fuerit ab
    viscantuf mei: sed ssepiusveriiaht in 'spiritu cpriso- episcopis nostris el Bdomno fege. Iriterim. vestra
    Jationis, ut"oseuleri'tur,jtefiim iteruihque relegantur, Sarictifas nos adjuvet sanctis oralionibus vestris, ut
    et in cordis thesaufb perpetua dulceaiie coriser- DoiriiriusDeiis aperiat nobis agnitionem veritalis, et
    verituf. llduciam prsedicationisel constantiam in iide cathd-
    Tempbra concedat Ghristus felicia regrii lica. iltutlum enimvatet deprecaliojusti (Jacob. v, 16),
    •; Hujus et aeterni, Davidamate, a tmi. qiianto magis et plurimorum.
    149 H*c noviias vocuni in adoptione, nuncupa-
    ttone Chfisti, oniriino fidelibiisoinnibus detestanda
    est, et magnbperecavenda hsec divisio in Christo
    a .Cokeriversus (inquit hoe Ipco Basnaghis), desunt' diclum,-Hunc
    Lilyelluhi,qui hucusque latuit, 'e'xcod.
    in Editidne Quercefdnd, in qiia duo tknium priores 290 bibl._palat. Vaticanaeinfra dabimus anteLibros
    describuntur. Non adyertit yir eruditus, religuos ver- vii advefsus Felicem. Vide dissertatiorierii hostram
    sus a Quefcetario editos "fuissea'd calceni epistolae 'de hoeresi Adoptiariorum.Porfo Beneclicfus fest ab-
    12,"nunc 96, ad quam etiam magis, quam ad istam hasAnianensis mohasierii', quod caput estaliprum
    pertinere videnlur; quod ibi agatur de redilu Leonis jnonasleriprumSeptimanniae seu Gothise,quae riurib
    a"diifbeni, qui annp.pfiofi conligit. amica
    ~>Hanc epist. Baluzius edidit Tib. i MisceU.pag. Languedoc aGallisa_)pellatuf,'(_ubcurii'AIcuirio
    consuetudofuit.
    377, unde iUariidescfipsimus (Apud Froben: 94). e Majusopus. Scillcet.li-brosvn adversus Felicem
    c .Gothia alip nornine eliam Sepli-
    Ggthimpartibus. , _. _ ,. _,...,_
    maririia.vbealur. Felix UrgeUitanusepiscopus t mul- Urgellitanjum.
    f
    iis apud Septimariiiiam,pestifef uirihaustum hseresis non VeiieraiigJ F,eticis. Hsec cbmpelTaiibamicT est,
    auversaiii. EpTsibla,igitur prsesens scripla esi,,
    Adoptianbfum.pfopinavit, i ut scribit Jonas AureTia- ])6'stquaniFelix ah Alcriirioiri cbriejiioAquisgiahensi
    nerisis lib. i de Cult., Imag. adversus Claud. Taur. ahno 799'corivicius 'fuTl,'etcuViiTUoin gfaiiaWiVe..
    Qrisefes Alcuinum,sollicitum,habuit, ne illo veneiio diil. Vide,'qriaedixTmusin prsefata_disseftalibne.
    . moriasteria a beatoRenedictpAnianensi nuper partim e Efdomno rege. Vidfeepistblain ad CaroIumMa-
    efecta, paftim refprmata inficerentur., -
    d In Libellg.... quem direximusper beatum Rene- giiumLibris vn contra Felicem'pfseuxalri.
    ~ ' EPlSTOLiE. - - -
    353 ^i.
    Dominonoslro. Scimus duas naturas beffectas jesse}'}__ darii ex a_*6siolbpi-odiiriffemfaclurii. Cpnsldferate
    in Christo, et uriam pefsonam : rilbffaieiriiihriiofta- Sauliiriitexpi-seciitore pfaedicatbrerrifeffectuin.Me-
    lemque eumdeni esse. Sicul hombhidrfaiis est cafrie, mentbte MMcMhitrionachurii; "cujushistdfiam bea-
    immoflalis ariihia; lamen unus 'est hbmo, et una tus Hifefonymusiiuhc WdldifepisMa;'qubriibdoqiiasT
    pefsoha, et "tfnrisFilius jfalris siii tolus proprius, 'et pietatis Tnluiiu«'gffes^sus est a mbhastefi'6,reTinqueris
    dividiiion potesl, quod sTtpartim nuncupativusnbriio, patreiri suum,-et in quales perveritt postea IribriTa-
    ei partim verus hbriib':Tla et Chfisliis, licet sit fcarrie iionfes, vel gualitef plahxit hioriachuhi Iri efemo,
    '
    iriortalis, e't divihiiatfeTmmoftalis,tarifen unus Jesus qrieni peididit in riiona'st'efl'6.Raro iilabbiris apefta
    Ghfistus et "uriusDei Filius; sicut dixi homiriem esse frohte pugriat ebnifa servos-Dei, "sedslih figufapie-
    unum filiurii, licet carne sil mortaUs, et- aniuia im- latis, qiiasi majofis sit utilitatis exife de ihohaste-
    moflalis : et riulTaieriusunus Filius, uno Patre, po- rio qiiam pefriianefe. Ovis 'quaeiie ovlli "egfedituf tet
    tesl.esse ulrumqiie, et propiius fetadopiivus. Ei si a-pastpre i'ec"e"dit,Tupi pafet mpfsibus. Melius est
    est urius Filius Dfeus"Christusin una persona, orii- rion vbvefe, qiuuh vota hpri iniplere. Dlcit Scriptufa:
    riirioaut toliis esi pfoptius, aut iotus adoptivus. Sed V'ov'ete'et reddtieDgminb Deo vestro (P.sdl:LXXV-, I'2).
    lrieTmsest, "lit piopter illam excellentiam haturani . Yerax est Detfs in promissionibus bealiiudirils, quse
    [Leg.,;excelle'n'i'ehi'vet naturae] Dei Filius, qui prb- B * jMligehtibiissepromittit (Jacbb.X, 12). Et vfere'dscis
    piius ei aeferhus est, sit hunianitas assunipta in pro- [Se.Bs«'s'cbiruffUs] :Reddet promissa vefitatis. Me-
    piieiaiein Filii, quarii propter humanitateni Dei fri-. hientote Aposioium'dicentfenlr"Fraties, siabiles esfote
    lius aeterhushuriiilTetuiIri adpptiohem. Omriiribpfo- et iriiiribWles(t Coh xv, B8)_.Et Ttefuhi"; Qui stat,
    pritis TTTius et adopfivusurius esse hbh potest ad vmurii videat, ne cadht (I Co'f. x, !2). 'Stahat "Joanftfes,
    patfem, ad duos aiiterii poiesi. quaiido Chrisiurii cerriebat. tdeo, 'fraifes charissirrii,'
    Hseccohsidefariies diligeriiius, et anlnio tenete fir- vigilateet state^h fide, 'viriiiteragife'(I'Gor. xvi, '15),
    '
    miter, et constariter prsedicate urium Filiuni et unurii et confoftetiif 'tfdf vestfuhi iri bmhi bpefe bbno. El
    Deurii, eumderii pfbpriuhi et veruni perfectumque Psaimista : ExspectdiDotiiinutri,vifilifer age, confor-
    esse'; qiiia bmriis veritas in Christo est et uullum tetuf~cortuurii, ~etsusiihe Domitium(Psal. "xxvi,\&).
    ligmentuhi, fet tbta pTeniludodivinitcitis(Coloss. u, 141 tJhid esl 'exspectaDomvriutri,nlsi stabTlimenle
    9), ei riulla riiinofatio nec defeetio; a nec eum, sicut exspecta, doriebTtihi" veriiat dies feniunfefalToiiis? Fac -
    in libello pfsefatl FfelicisTecfum"est, baptismo indi- omnia- opefa vifilitef, e't coriforteluf"cbf tuum. iri
    guisse, sfediribx sine peccato el bmni laibepeccati, perjhahendo qriod beepisti, et sustirie Tibriiirium,
    Spifiiu sancto cbricepiuni esse Deuin verum et ho-. quidquid ih ie'VrTbhTa^ohisvel Tabbfis pefriiifllt, '
    lniiierii vfeiuni. Ei si beata virgo propriurii potuit-'C sustirieviriTitfei.Wilifm"suiit ifibiildtioriesfusiorum,
    gerieraffesibi filium, qui fuii ex seternp Dei Filius, et '&e"iiisiibefctbttebs Domirius (Psdl. xxxiii, 20).
    quomodo ribn poiuit Deus Pater Tiabere iiomineni Nullus iabor ainaiiti Deuni"dufus yideatur, quia ille
    Filiuhi prbprium, qui fexlempore natus est ex yir- est remuriefator fidelis, qui est auxiliatof idbrieus, -
    "
    giiife'?Uriusdihnirioest iri utraqiie natura, adutrum- qui hunquam 'deserlt spefantes iri se. B.'espo"ndeat
    qiie paferiieiri,'Chfisius ei Filius T)ei.prbprius. Quse homo suggestioriibus 'diaboTi': Dbinihus. auxilTator
    oriihia pleriius, bpitulante eodem JDeoJde quo nobis mfei esl, non timebo quid_faciet homo (Psdl. *xvii,
    sermo esi, Tecturiefitis in eodem libello, quem modo 6), id esl, "carhklisueTeetaiio. itefn";';Dectiiidteq me
    in manibus habemus". Tanium in fidei firmitate et mdlitjni,'et scrutdbormanddtdDeimei (Psal. 'cxvui,
    riil liaesilarites[Supple, manele]: quta sine fide im- ' llS). Et itefuih : AUxiliufhfniiitii'd Doniino,ifuifecit
    possibile est" placere
    " Deo, ut Apostolus -alt (Hebr. cmtumel tefram. Ddmiriusctistodiciimtfoituin et exi-
    ii„6). tUm!s'£rvorum-suorumex libc nunc et usque in smcu-
    *-,,'...
    'Charitaiem fraternam instantissime inter yos ser- luiii '(Ps'a'l.fcxx,% '&).Tlaec, charissiihi 'fratres, feli- "
    vate, etunitatem in omni catholica pace, et fide cifer legite, et"ifidelftefImpTete,et DPhiihusDfeusvos
    fecia et humilitale non ficta. Et obedieiitianivestram .- adjuvet et pfbficefe faeiat in bniril b'6'no;et exaudiat
    seciindum propositum regularis vitse onmi studio-- 6fationes vesifas "plfoomriibus,e%pro me fideli ve-
    servate,_fetstabiles estote in locis veslris, ubi vos- stro a'djutoi'e, ei D6'ihihusTieus ciistodiai 'vos iri '
    metipsos dedistis Deb; et nolite deserere monasle- seieTriapace e"t'cTiafila"te'peffecta, '
    viri ffatres fe'tTilii
    ria vestra, et vagari per saeculi vanitates. Tempus charissimi. ' >
    - -T»
    enim hujus vitaebreve est (/ Cor. vu, 29), et non -EPISfOLA 'CSl. - ;
    sutit condighmpassibnes Itujus smcutiad supervenlu- 4DFRATEES IN GOTHli. " " ,
    ram gloriarii (Rbm. yik, 18). TSTon debet vestfaebea- (Anfibiricfeftb.)
    -litudTiii"CTifisti jugum durum videfi veT onerosum, Hortatur ad pmnitenlidtri,ad WseVvaritidm 'vitwregu-
    sed leve et suave, sicut ipse ait; Jugum enim meum laris, et ad forliludinemin exorta'tribulatiotie.
    suave est; et ontis meuni leve est (jf(il</i.-xi,,:30)^ , Sanctissimis-inCliiisti.charilate-fratjlbus, Deoque
    Noirqni 'eeperit_ gfedqul perseveraveilt, saivus eilt in divefsis'Gothiaerpar'tibuSMdelitfefservientihas liri-
    (ta?^."x,'$2;bt xxiv, te). Rfevdcatead riieriiferiiJu- miTislevilaAlcuinus salutem.
    a lYec eum... baptismoindiguisse. Hunc errorem b.Edit. nuereet..99 ex ms. (Apud Froben. '-95).
    refutat Alcuinus Libro n adversus eunidem.
    335 B. F. ALBINISEU ALCUINlOPERUMPARS I. 35S
    Legimus Dominum discipulispraecepisseut turbas £A Ego vero saeculi tempestaHbus turbatus, casso
    per contubernias discumberefecissent, quinquagenos multis in locis labore desudavi; sed inpdo quasi nau-
    et quinquagenos; quosomnesunius panis soliditatere- fragus, Deo miserante, ad portum dejectus quietis :
    ficivolebat (L«e..ix, 14). Quinquagenaiiusnumerus, in quo me fessumet vulneratum jacentem, deprecor,
    inquolexdalaest, ipse SpirilusParaclitusa Patre et sanctarum assiduitate orationumvestram unanimita-
    Filio missus, guiincentum viginti nomina descendit, tem auxiHari, ut quandoque ad florentia virlutum
    remissionem peccatorum significat: guam omnes fi- rura pervenire merear, et bona securitate illi soli
    deles in ipsius sancti Spiritus gratia accipiunt, primo servire, in quo solo est totius spes salutis, sine quo
    in sacramento baptismalis; secundo in poenitentise nec cadens resurgere, nec bene stans firmo gradu
    lacrymis, quibus anlma peccatrix abluta ad visionem stare poterii.
    Dei Salvatoris peryenire merebitur; dicente ipsa Ye- Misi inunuscula parva dilectioni vestrae, sed Deo
    rilate : Beali mundo corde, quoniamipsi Deum.vide- .teste, non parva charitate, quantum in pectore pec-
    bunt (Malth. v, ,8). Ecce nunc tempusacceptabile,ecce catoris ejus igniculus scintillare valet. Tamen si Deus
    nuncdies-satutis(IICor. vi,2).Mundemusnos ab oinni mihi vobiscumin sanctitate vitaestare needum dedis-
    inquinatriento carnis et spiritus, perficientes salutem set, 'tamen piissima illius gratia vestram veracitef
    animaruih noslrarum (II Cor.vn, 1). Hsecvero scien- B * corde meo infudit charitatem, optans atque humiU-
    tes et opiime intelUgentes, charissimi fratres, nil ter deprecans, quateniis per vestras sanctissimas
    sordidum in vestra 1,42 remaneat conscienlia, s'ive orationes munus voluntatis meae Deo acceptabile
    de caruis fragilitate conlractum, sive de spiritus in- esse, ejusque donum in ariima mea i'ecipere digne-
    quietndine infectum, ut •dignam in cordibus vestris tur, qui gi'atiam pro gratia dare solet; de cujusple-
    Spiritus sanctus sibi inveniat habitationem. NuUam nitudlne accepimus,quidquid boni habere videmur.
    malignus hostis investra bonaconversationeinveniat Illius sit semper charitas in corde, laus in ore, et
    suaemalitiaepartem, nec aditum guem quaerit,i'epe- opere bono sigriumperfectaedileetionis.
    riat vestris in cordibus; sed omni custodia animas Plurima vestrae beatitudini scribere desideravi,
    vestras confirniate in charitatis munimine, in tutela seda nunlio tribulationis consternatus, hsec pauca
    obedientiae, in muro humilitatis, in castitalis obser- dictavi. In qua vero tribulatione vos virilifer agere
    vatione, in sanctaepacis conjunctione. Virililer pu- ' et constanti esse animo obsecro, scientes quod Deus
    griate contra anliquum hostem, et communibus ma- nunquam deserit sperantes in se (Psal. xvn, 31).
    nibus debeUate eum, gui rugiens circuit, qumrens El si qualibet tribulatione cogente, locum mutare
    cjuemdevoret(IPetr. v, 8). Poriate in frontibus vexiU neeesse sit, nunquam regularis vitseobservatio mu-
    lum crucis, elin cordibus charitatis munimenta, el G tetur; nec tribulatio corporis animi fatiget constan-
    catholicaefidei firmamenlum. Spe firma vosmetipsos tiam. Nox et difesvices suas peragum. Maris tem-
    erigile -ad Deum, et nihil contra veslram valet una- pestas serenilalis iranquillitate mitigatuf. Nec per-
    mrnitatem illius insidiosa calliditas. Magis humili pelua prosperitas in hoc praesenti saeculo inveniri
    mente senioribus vestris obedire paraii, quam mur- valet, quia in exsilio sumus, el ad laboremnasci-
    muralionis vitio dijudicare, quidquid vobis injunga- mur (Job. v, 7). Et sicut flagellainfantes erudiuntad
    lur operis. discendum sapientiaedecus, vel bohis assuesceremo-
    .Vovistis vos Deo servire, paternisque regi consi- ribus, 'ita et nos laboribus et doloribus admonemur
    liis. Nolite vosmetipsos super rectores exaltare ve- ad perpetuse beatitudinis properare quietem, quse
    stros, nec eorum judicare acta vel consilia; sed con- nullo 'dolore-vel labore fuscalur, nullo fine termina-
    tenti tantummodo estote eorum judicio, quidquid tur, sed perpetua jucunditate et felicitate stabilis
    in
    agatis, regularisquevitscprseceptis,in quibus maxime permanet aeternum.A"dhanc adipiscendamnullus
    humilitas ohediendi cum charitate praecipitur. Horse vestram sanclam intenlionem deterreat labor 143
    vero vestraeomnes animabus vestris utiles invenian- nullae hujus saeculi blanditise relrahant; sed forti
    lur, vel in opere manuum, vel in leclionis sludio, "j aninio, fratres charissimi, eslote, in omni operebono
    vel in orationis gratia. Oret operarius corde, ut du- simbiles,scienles,quodlabor veslernon est inaiiis apud
    plici mercede dignus habeatur. Simililer in refe- Bieum(I Cor. xv, 58), et qui plus laborat, plus mer-
    ctione corpbris anima reficiatur in grallarum actione cedis accipiet. DominusDeus, qui vos in unius ovilis
    Deo; vel si corpus labore afficiatur, mens compun- charitale congregavit, selerna henedictione inlra
    clione confirmelur. Sic vero armatum monachiini moenia calholicsefidei, et sanctse charitalis divitias
    duplici suffragio, nil antiquus hostis nocere polerit in bonis operihus adjuvare, perpetualiterque custo-
    (Apoc. XII, 9), qui quaerit per vagationem menlis dire dignetur, Dominipatres, fralres et filii deside-
    mercedem minuere laborantis. ranlissimi, alque mei animi charitate dulcissimi.
    » Nuntio tribulationis. Qusenamfuerit hsefetribu- quam videri possit. At enim eo anno non ad .portum
    latio, nos fugit. Eginhai'dus in Annalibus ad an- quietis Alcuinus dejectus, sed ad novos labores vo-
    num 793 Saracenos narrat Sepfimanniam ingressos catus est. Quam ob causam consultiusvisum fuit,
    cum Francis pugnasse, victoresque rediisse; inde epislolam praesentemnullocefto anno afllgere,prio-
    vero monachis Gothise seu Septimanniaepericulum ribus tamen illam conjungere "consultumduxi, ad
    imminere, ac tribulatio evenire potuit. Igitur hanc eosdemexaratis.
    epistolam hoc anno scriplam esse, vero similecui-
    357 EP1ST0L.E. 358
    a EPISTOLA CXH. A homini cqnfiteri voluisses. Superbiaehoc genus csse
    AD1'RATRES 1NPROVINCIA GOTHORUM. videtur sacerdotem judicem despicere.
    (Anno incerto.) 144 Si dicis : Bdnum est confiteriDomino (Psal.
    Errorem refutal eorum qui nolunt sacerdotibus pec- xci, 2) : sed bonum est hujus confessionisle habe-
    cata confileri; et confessionisnecessitatemastruit. re lestem.- Licet d non-semper confessio poeniten-
    Dilectissimisviris fratribus et patribus in provin- tiam significet,sed ssepissime laudem, ut in Evan-
    cia ~>Gothorum, humilisEcclesise Chiisli vernacu- gelio ipsa Veritas dixit-: Confiteortibi, Pater cmli £t
    lus Albinus djaconus salutem. terrtv (Matlh. xi, 25). id est, laudo te, Pater coeliet
    Plurima vestraa sagacitatis etreligionis lausno- terra. Et in Symbolo diciiur : Confiteor unum ba-
    stris saepius insonuit auribus, seu propter sacratis- ptisma et caetera, quae sequuntur ad idem respi-
    simam monachorum vilam, seu propter religiosam cientia verbum-: quod verbum, id est, confiteor, ki
    laicorum conversationem : dum illi ab omni strepitu hoc loco confessionem fidei, non peccatorum desi-
    saecularis inquietudinis soli Deo vacare desiderant, gnat. Erubescis homini in salutem luam ostendere,
    et isti inter mundanas occupationes castissimam vi- quod non erubescis cum homine in perditionem tuam
    tam rationabili consideratione degere dicuntur. perpetrare? Ancillam tuam iniquitatis.tuae consciam
    "
    [Quid ~hac fraternae charitalis vicissiludine jucuh- vis habere, et sacerdolem Christi reconciliationis
    dius 1 Illi quotidianis suos contribules orationibus tuse non yis habere adjutorem ? Per inimicum cor-
    adjuvarenon desistunt:-isti intercessores suos prae- ruisti, etnon vis per amicum i'esurgere? Multum
    senlis vitse solatiis suslentare gestiunt : quod quis- offendisliDomimim tuum, et alium non vis habere
    gue gratiam benediclionis sibi a Deo datam irialfer- reconciliatorem, nisi te. ipsum ? Confidis pef matio-
    utrum refundat. Unde et nos vestrse pietatis exem- nes tuas salvari? Spernis apostolicum praeceptum
    plis edocti, nostri rnavigii cursum orationibus ve- dicentis : Orate pro invicem,iiiKsalv_tmtni; et iterum :
    strse sanclitalis ad portum perpetuae guietis dirigi e Si quis peccator est, o^eK^rereS sacerdds, ut sal-
    precamur. vetur. Quid ad hsec dicitisVqusein eadem epistola
    Nos guoque mutuocharitatis offlcib vestrae san- leguntur : ^Confiteminiuitefutrum peccata vestra (Ja-
    ctitati aliguantulas pise admonitionis litterulas diri- cdb. v, 14,15,16), ut deleantur delicta vestra"?Quid
    -
    gere curavimus, propler quasdam corisuetudines, est, guod dixit : alterutrum ? nisi homo homini,
    guse vesfris inoluisse feruntur' regionibus. Dicitui reus judici, aegrolus medico ? Ipsa guogue Sapientia
    vero neminem ex laicis suam velle c confessionem -per Salomonem dixit : Qui abscondit scelera sua,
    sacerdoiibus dare, quos a Deo Christo cum sanclis _ n«n dirigetur (Prov. xxvin, 13); id est, non diri-
    apostolis ligandi solvendique pptestatem accepisse getur in viam salutis, gui peceata"sua-Cpelare studet.
    credimus (Matlli. xvi, 19, et xvm, 18). Quid solvit Nunguid Deoabscondi possunt scelera nostra, qui
    sacerdolalis potestas, si-vincula non consideral emnia videt, novitet considerat ?Ab hoinine"pos-
    ligati ? Cessabunt opera medici; si vulnera "nonos- sumus abscondere quse agimus, at non Deo. Nonne
    tendunt [Cod. SaL, oslenduntur] aegroti. Sivulnera David prsesente Nathan propheta, qui se arguebat
    corporis carnalis medici manus exspeclant, quantc pro peccato suo dixit: Peccavi Domino(II Reg. xn,
    magis vulneraanimae spiritalis medici solatia depo- 13) ? Ecce lantus vir testem confessionis suaevoluit
    scunt ? Deo vis, o homo, confiteri, -quem nolens vo- habere prophetam. Et quia non erubuit confiteri
    lens latere non poteris : Ecclesiae' Christi, in qua quod impie gessit, -statim audivit: Ecce Dominus
    peccasti, satisfacere negligis. Cur ipse Christus le- transtulit peccalum tuum. Homini patefecit vulnus
    prosum, quem mundavit, sacerdotibus se jussit os- suum, et a Deo mox remedium accepit. Nam et in
    tendere (Matlh. vm, 4) ? Cur Lazarum quatridua- Levitico saepissime, Domhio mandante, peccalor
    U) _ ad sacerdoleirimiltitur cum victima, quam offerens
    num resuscitatum alios solverejussit (Joatt. ______
    Nunguid non fasciamenta mortui eodem verbo sol- Deo oret pro eo, et <timittatur ei (Lev. \, 12). Quae
    vere poterat, guo moituum vitse redditum de sepul- D"sunt nostraevictimsepro peccatis^ a nobis commis-
    cro prodire jussit ? Cur interrogavit csecosad se sis, nisi confessio peccatorum nostrorum ? Quam
    clamantes, quid voluissenl(Matth."xx, 32) ? An igno- - pure Deo per sacerdotem offerre debemus ; quate-
    rare cordis eorum vpluntatem potuit, gui oplatum nus oratio.iibus illius, nbstrse confessionis oblatio
    lumen oculis illorum reddere valuit ? Forte si Deum Deo acceptabilis fiat, et remissionem ab eo accipia-
    Istere, sicut hominem potuisses, nec Deo plus quam mus, cui est sacrificium spiritus contribulatus, etcor
    a Edit. Quercet. 71,-Canis. 26 (Froben. 96); etiam lemporis hsereticos, gui soli-Deo peccata _con-
    emendata ex cod. ms. Salisb., in quo hunc titulum fiteri sufticere asserunt. De hac reAlcuinus alibi sae-
    habet: Contra eos qui notunt sacerdotibusdare con- pius,' ut in epistolis 13, 39 (nunc 14, &i), ele. Vid.
    fessionem. Mabill. Prsef. ad part. i Ssec. iu Bened., pag. 9J
    ~>Gothorum.Canisius hanc vocem in ms. COITU- •~Non semperconfessiopmnitentiamsigntficat. De
    Sed -nulla esl hoc eleganler S-. Aug. serm. ,8, de Vefb. Dom.
    ptam exislimans, legi vult Scotorum.Alcuinum alias CANJSIUS. "
    ratio ms. corrigendi,'cum conslet
    etiam epistolas ad monaclios Gothise seu Septiman- e Si quis peccalor esl veslrum. Ulud S. Jacobi: J«-
    niae scripsisse. fifmalur quis in vobis, etc., ad animum peccatori^
    c Confessionem.Egregiunf est hoc Alcuini testi- accommodatitio sensu referl eleganter. CANIS.
    monium pro confessione auricidari contra moderni
    339- B. F. ALBINl SEU ALCUIB.IQPERUM PARS I. •
    3^0
    centritum et linmiliafum nqti spertiit (Psa(. L, 19). &et coram te (Luc. x\, 18). Sed seniel sacerdoli in
    Christus pro npslrjs speleribus ab, ininiicis judi- praesentia divinaepietalis corifessiofacienda Sufficit.
    cari in hunc niunduni venit, ut nos redimeret a dia- Semper autem Doniinp cuni laciymis et cordis con-
    boli seryitute : et nos dedignamur a sanclis D.eisa- tritione faciendam esse arbitfamur. Oinnisenitn qui
    cerdotibus judicari, ut libefemur a yinculis peccato- ntale qgil,odit tucem, et non venit ad lucem, ut hqh
    runi jiostrprum? Ille absqup ornni peccalo, homi- . arguantur opera ejus : qui auiem facit veritatem, ve-
    num assistfere,et lioc iiripipium,judicip npn renuit: nil ad lucem, ul tnanifestentnr ejus opera, quia in
    et nos cum niuliis peccatis hqminumjudicia, et hoc Deo sunt facta ( Joan. III , 20, 21).
    sanctorum," suhire contemnimus? Nonne in sacro Vos igitur, viri fratres, filii lucis estis et non te-
    baptismate sacerdotibus Christi nostrae fidei confes- nebrarum , populus acquisitionisel non perditionis :
    siphem et abrenuntiationem Satanse dai'e debemus,. gens sancta (I Petr. n, 9 )': Ghristi sangiiine acqui-
    et sic saeerdotali ministerio, divina operarite gralia, sita. Ambulaleut filii lucis iri omni bonitale (Ephes.
    ab pmnibus ablui peccatis ? Chr etiam et in secundo v, 8, 9), el pietate, et castitate, "exuentes vetereiii
    poenitentiaebaptismate, per. confessionemhumilita- hpminem cuni peccatis suis," et induentes noyuni',
    tis nosirae, ab qmnibus post prinium b^aplismaper- qui secundumDeuriicreatus est (Cotgss. m, 9,10).
    actis, eadem divina miserante gralia, sacerdptali R Sit conversatio vestra ccelestis et non lerrena. Di-
    similiter auxilio npn debemus absolvi peccatis ? ligite justitiam, et pdio habete iniquilatem. Qui sa-
    Si peccata s.acerdotibusnon sunt prodenda, quare nus est, defendat se scuto fidei, ne clandestina an-
    in a Sacramentario reconciliationis oratipnes scrj- tiqui hoslis sagiila eum vulnerare yaleat (Ephes. \T,
    ptsesunt ? Qupmodqsacerdos recoriciliat, qugmpec- 16). Si quis verp propter fragilitatem carnis, vel
    care non novit? gi consiliis,juxta Salonioriem,tra- propter negligentiam circumspectionis vulneratur,
    ctanda sunt bella (Prov. xx, 18), quali audacia sine citius ad coufessipnis medicinam recurrat, ne per
    cpnsilio ecclesiasticorum ducum pugnare nqs adver- illecebram nialse consiietudinis vix eradicari [ Cod.
    sus diabqlum confidinius? Item eodem dicente, legi- Sal., eradieare ] valeat peccatum. Tres enim nior-
    mus : Frater, qui adjuvatur q fratre, quasi civilas tups Dpininuni Jesuni Christuni eyangelica narral
    -
    firtng est (Prov. XVIII,19). Queni adjuys(t sacerdos hisjorisi suscitasse : filjam archisynagogi in domo
    Christi bux exefpilus Dei et rectpr castroruni illius-, (Marc, v, 58 seq.), filium viduseextfaportam ci-
    si nullus ah eo susesahilis auxiliunj qusei'erpdigna- vitatis ( Luc. vn, 12 se^f.), Lazaruni qualriduanum
    tur,' si nemo ppculta diabplicsefraudis vulhera illius de nipnumento ad yitam vocavit (Joan. xi). Qui sunt
    me.dicinalidextersetrajCtandapstenp;il? _ hi tres mprtui, nisi tria genera peccantium, quae
    145 Inanilgr itaque posita sunt in Ecplesiis re- inodo quotidie divina confitentibus suscilare solet
    media, et synodali auctoritate litteris mandata conlra gratia? Filiam suscitat in dpmo, dum cpnsenlientem
    bmnia jpeccaloiumnoslforum vulnera, qusevel anti- in cprde peccai'e, revocat a peccali perpetratione.
    qui hostis yersulia, vel negligentiamandatoruni Dei Filium viduaeexlra pprlam civitatis suscitat, dum
    spiritaliter aul carnaliter nobis infliguritur; si non peccantem Joris in opefe ad poenitentiaemedica-
    liis qui in Ecclesia Christi statuti sunt ad sananda menta confugere facil. Fetentem verp in mala con-
    pulrida scelefum" nostrorum ulcera, revelantur. suetudine peccati, duni lacrymas posnitentiseelicit
    Corde enim credilur, dicil Appstolus, ad justiliam ,_ . ex corde, suscitat, et ex ecclesiastica auelpritate
    ore ahiem-coiifessiofif ad scdutem (Rom. x,10). splvere eumjqbetj ijt -dignus sit fcoinmunione-Do-
    Non solum catholicaj fidei, sed etiam pura peccalo-' mini, etparliceps sacii allaris eificiatur.
    iuin eonfessip [ cum cordis compunclidne] nobis ad- Hseccogiiate, chafissiini fratrps, et in qualicunqup
    salutem proficit sempiternan), diGfente'Sciiptura : harum trium mortium gpnere si guisjaceat, citius
    Dic prior injustilias luqs, ut juslificeris (Isai. XLIIJ, ad confessionisprohatissima medicamentaconfugiat,
    26 ). El iterum : Justus in principio accusatorest sui salutiferp jioenitentisese ahluat medicauiine : ut rion
    (Prov. XVIII,17).-Si juslus, quanto magis peccalor? jn ad judicium danmationis, sed ad salutem sanctifica-
    Si forte dicis cum Psalmisla : Dixi, confitebornrfT' ti6nis cpnimiinicel corpore et sanguine Doniini no-
    versutv,me injustitiam' meam Dotnino(Psal. xxxi, slri Jesu flhristi. Et cuin gratiarum aclione semper
    5). Et ego cum eodem dicam : Quoniam iacui, in- remeniprate gupmodo vos diyina misericprdia de
    veteraveruniossa mea (Ibid. vers. 5). Et ileruni cuni terra tenebrarum et frigoris, de regione ignorantisfe
    alio propheta: Computrueruntjumehta in stercorcstio el iniguitatis, transtulit in loca lucis el Isetitise, in '
    (Joel. i, 17). Quid est (autem) jumenla in stereore tabemacuia abundanllseet justitise : et elegit vos sifii
    suo putrescere, nisi pripiinospsquosquein putredinc in filios pietate palerna, ut p.er yps npmen illius
    peccatorum suor.um jacere ? Qui peccat, jacel; qui^ nuntielur in gentibus. Seguiminivesligia sanctpruiu,
    confitetur, surgit[Corf.Sal. surget]. Qui pmnitentiani Patrum, et nolite in catholicsefidei religionem novas.
    pgjt, reverlitur. acl patrfem suuni, siput protiigus inducere sectas. Cavele vobis venenosum erraticse
    fllius in EvangelioJegifur dixisse: Surgatn, et ibo ad infectionis fermentum : sed in sincerilate pl yeritate
    patrem meum, et dicam ei: paterl peccaviin cmlum mundissimossacrse fidei panes comedite. et vinum,
    ' a Sacramentario. An S.
    Gregorii Magni Sacramcentarium inlelligil, in quo reconeiliatioriis oratio-
    nes exstant? CAMS.
    - " 542
    541 EPJSTOJL^S.
    et
    quod divina electis suis miscuit sapientia, bib.ile•. _Kdein, hujus perfecti charitas opeils apud homines laudem.
    el canlale 14@ Deo veslrb jn cbncordia pacis, el Seniper ferveplissima yestra castra perpe-
    unahimitale chariiatis perpetuaecanlicum laudis, et tui regis undigue inyiclissimis fidei clypeis muniat,
    aditum
    cum militia ccelesticorisoriavoce laudate Deum el ne antiqui hosii.s vefsutia, aliqua ex parte
    dicite : Gloria in excelsis Deo, et in te.rra pax ho- suseriequitise inyenire yale.at. Etsi ille niiUe habeat
    minibus bonm voluntaiis (Lut.n, l&). Diyina vos artes npcendi, multo magis-nohisne.cesseli|._|e__t,
    subsequatur ubique clementia, mille habere. artes defen.dendi,,credenlibus in eum,
    praeveniaf gratia,et
    -et in omni opere bono florere faciat, viri fratres di qui ait: Confidife,egp vici mupdupi (Jqan. xvj, 33).
    lectissimi el sanGtissiriiipatres. Cujus pietas npb.isprseyideba^agonis tempus t.rans-_.
    ilpfiuni, ut remuu.erationis esset perpe.tuum. IUe
    _\\ a"EPISTOLA"CXm. prior calcavit caput lepnis et dracpnis; nqbisque
    . AD, ' PADLlrSUllI PATMARCHAM. dedit pqtestgtepicqlcandisupgr sprpeydeset scprpfoiies
    . (Annp, 800,) ,_ ._ (Luc! x ,19), et omnes hsereticas prayitates, guse
    Laudat ejus tibellum de taxatione fidei: et •excita surit pprtse inferi, superandi. Tu verp, yir, appsto-
    illum ad^d.ebellandos
    ~ quosdam errores, in Ecc.lesu lice, hac armatus potesiale, viriliter pugna, foriiter
    exorietiies'. _ •
    B vince, ut feliciter regnes cum Ghristp.. H.pu,p.roh
    Dominoin Dominodominorumdilectissimp,el pi> dolor 1 inulti solent desuper contetam.Christi tuni-
    Patri Paulino patriarchse salutejn. c.am haerelicis scindere unguibus,. et in paee Ec-
    Videbr aligupd me-refrigeri,umhabftreaninn mei clesisefacere, quod milites in passione ^hristi ijpjj
    ut flamma• charitatis' in corde al),scpijditaaliquan ausi sunt faicere. Quapropter, Vraerande I.ale,v, et
    fprtasse seiri.i.yam pUpere,valeat: ne totum tprp.e. "doctissime alhieta, fet d.ulcissim.edpc.tor, simps
    ,'scait g^pd( intiisig^escit, c^ijniapporUinuiii mib semper in castris Christi commanipulares, e) in.una
    iempus, aliquid tuse scribere, charita^i, occurrit ,.. ' sub
    acie, --...vexillo '. -., crucis
    -..,'-1' sanctse »M '. coHcprdi : .< et
    cpnsiiio
    . <_>_'<
    <-' '•}'<>,< •
    Quid ? cum be,altiludinisvestrse.lifteras- onmi fa_y_ yirtute prseliantes, ut sups aciYgrsario.s j^er no^ vin-
    dulciores intueri mereor, nonne yidepr mihi inte cat, qui ^"incinon potest.
    varios paradisi flores totus conye.r__.ari, et ayida$e a Nunciterum antiguus serpens de dumis Hispajiici
    sideriimei dextera spirilales exinde carpere fructus ruyis, et de speluncis venenataep.erfidiajcpn^ritum,
    Quanto mads eum sacratissiniaefidei vestraeh lihel Eon herculea sfedevangelica clava, caput r.eleyare
    liim' recensui, catholicse pacls'pu,rii_ate orpaiijm conatuf, et prioribus' nequitioe poculis nova male-"
    eloquentiae venustate j^cundissimum, sensuum ve dictionis toxica iirimiscefe. Sed et frigidissimus
    fitate firmissimum : ibiius.animi mei habenas in lsc_G <raquiloventusalio delateresolidumEcclesiseimpel-
    '.. ... Ubi
    titiam Taxavi. -. de «'«,--lucidissimoel
    ... uno .•<<;• t;_:<-;_ saluberrimi
    ', _ <.< A,' Iens parietem, sacriJiaptismatis calholicaeconsuetu-
    paradisi fprite quatupr yirtutu.ni flu.ipina (Gen. II dinis regulam immutare nilens, et sub invbcalione
    10), non solum'Ausoniffifertilitalisprata, sed to.jp sanctse T-rmitatisf unani assererites mfersibnemiieri
    ecclesiaslic_eLatinitalis rura irrigare cpnspexi. Ub deliere, triduanamque nostri Salvatoiis seprillurani
    et aurivomos spiriliialium seiisuum gurgites ,gem|lii iu baptismp imitari negligentes, cuin Apostplus di-
    scolastieseurbanitaiis abundare inteUexi.Quam nlu ceret": Conseputtieniin eslis cum Christo"inbgptisttio
    riniis vero profulurum, et pernecessarium iec.isfi (Rom. vi,'i ;"'Coloss.n,'12). Alii yero tririamyolen-
    bpus c iri cathoTicaefidei laxalione, quod diu optayi tes facere mersionem et in unaqusique mersipne inr
    et saepiusdbminoregi suasi, ut symbplunicalhoHcs vocatipnem sanclse Trinitaiis": ac per hpc fota^ tres
    fidei et sermonibusluculentis
    plariissimis
    < _5.--< ,. serisibus
    :^..< --.- t-ir •_.!•.<; r><:'->.'. : personas ter "nominare"studentes, dum ipsa Veritas
    simis in unam congregarfetur"chartulam, et per sin praeeipejet: Ite, doceicgmnes_gentes, baptizqnt.eseos
    gulas episcopalium rfegiminum paroehias omiqbu in nomine Patris et Fiiii et Spiritus sancti ( Matth.
    daretur preshyteris legenda memorisequecohimen XXVIII, 19). Quid opus est tertio Veplicar.e, qupd se7
    ' v
    danda';' quatehus, Ticet lingua diversa loqueretur mel dictum sufiicit? .
    una lamen 'fides ubique resonaret. "' U, Est quoque in quibusdam clancula dubitafio: an
    Ecce! guod mea oplkvit humilitas, vestra iniplevi aniniaesanclofum appstplorumetmartyrum, aiioruni-
    sublimitas. .Habet apud salulis nostfse auctbrein que perfectbrum ante diem judicii in coelesfe reci-
    perpetuam sciUcetethujus bonae voluntaiis riierce piantur regnum s. His et hpjusinodi spiculis, depha-
    a Editi Quercet. 81, Canis. 60, Froben. 9.
    ">Fideiveslrm libellnm/Non aliuriipiito guam il mp, qupd necdumlucem vidit.
    ? t^@ Nunc i'enM».EIipanti,post Felicis convfer-'
    lum, guem statim inferiuscatholicsefideilaxationen sioriem;periinaciain arguere yiiletur. P.er,linet "' igitpr
    appellat. Vid. not. epjstolaad''ahnum"800.'Vid.'epist. 10S'.
    c Gatliolicmfideiseg. taxatione. Hsecde s Regula fide ? Aquiijj ventus. IHa cohlroversia',' Heunica riier-
    melrico promulgala styli mucrone, J guseinter Oper: sionein baptismo facienda,agitabatur non apud Aaui-
    Paulini edit. Madris. exstal pag. 169, intelligit iden lonares seu Septentrionalespopulos.sedapudHispa-
    vir cl. in Vita sancti Pauiini cap'.'14,'numr<L Sfei nosjani te.mporeLeandri et Gregorii'1. Figiirala;e|t '
    caririfenillud Alcuinus yix lanti fecefit, ul per siri igituf.exmessib/qua* alterum 'HispanorumerrPferii ' ' "•
    giilas episcppaiiuih.regiiiiinuhiparochiassingulis da indicat. BASNAG:
    retur presbyteris legendum, "memoriseguemaridari ! Unanimersionem,Vide epist. 90 ad
    " Lugdunenses
    ' ••-•".
    dum'. Ego hanc fidei-taxationem,'tbtiusgue Symbbl fralres". •' -•
    '8 D^ehoc errore
    explanationemaliud.gaiicti Paulini opiis-esse Cxistt npnnulla tetigimus in Pra?fatione.
    543 B. F. ALBINI SEU ALGUINIOPERUM PARS I. Ui
    retris, ut seslimo, exemptis perfidise, unitatem san- A Ecclesiis Christi. Si ea voluntate vadas qua in lit_<__
    ctae et catholicae Ecclpsiae, et veritatem universalis lis heaiitudinis tuae legebam, oplime mihi placere
    fidei aliqui vulnerare niientes, etiam et spurcissimis fateor, si tamen invenias, gui vestrum bonum impleat
    errorum faecibuslimpidissima ecclesiasticae fidei po- desiderium.
    cula inficiunt, et nuptlale vinum, quod Christus ex Revertere, revertere, Pater sancte, peracta pieta-
    aqiia Vii'gini Matri (Joan. n,-5-9), Ecclesiaescilicet tis legatipne, ad oves perditas_,ne grex sine pastore
    sanctse,, salubriler potandum converlit, ilerum in per spineta vitiorum corruens erret, qui vix pastoi'e
    aquas stultitiae converti conantnr. Sed tuum est, o praesente corrigi pofuit. Sicuf duo oculi in corpore,
    pastor eleete gregis, et cuslbs portarum civitatis Dei, sic vos duos [Ms., duo] per lotius Britannise latitudi-
    qui clavem sclentise potente dexteratenes, et quiu- nem lucere credo alque opto : noli dextrum patrise.
    que lapides limpidissimos Isevarecondis,blaspheman- subtrahereoculum. Memento sanctissimos antecesso-
    les exercitum Dei viventis Philistseos in superbissimo res tuos, Patres et -pastores nostros, qua sbllicilu-
    Goliathuno veritatisictu totos conterere (I Reg. xvn). dine laboraverunt in verbo Dei et in salute populi
    Nostrum est elevatis cum Moyse manibus in ccelum, 'Christiani, ut-Ulorum sequens vestigia eorum merea-
    humiUtatis precibus te adjuvare (Eirod.xvn, 11) et ris consortio frui in coelesti gloria.
    spectare cum David in munitissima civitatis turre, Si vero ad domnum regem jpervenias, adnione so-
    donec speculator ex alto culminis fastigio clamitans »-^cios tuos, maximeque clericos, ut honorifice se ob-
    nobis tuam annuntiel victoriam (II-Reg. xviu, 24 servent in omni
    religionesancfa,-in vestimentis etln
    seq.). Ad te omnium aspiciunt oculi, aliquid de. luo ordine eeclesiastieo, ut totius bonitatis, ubicunque
    affluentissimo eloquio coeleste desiderantes audire;
    vadas, semper reUnquas exemplum. Prohibe eos auro
    et ferventissimo sapientiae sole, frigidissimos grandi- vel sericis uti vestimentis c doriinire-
    Salomonis inconspectu
    Diim lapides, quiculmina saplentissimi
    gis; sed humili babitu incedant, secundum.consuetu-
    ferire non metuunt,per te citius resolvi exspeciantes. dinem servorum et per omnia loca cum pace
    nos Dei;
    Tu vero lucerna ardens et lucens (Joan. v, 33); vadas et conversatiorie honesta cognitp libi more et
    in tua luce exsultare gaudemus, ut te lueente et du-
    consueUidine hujus gentis.;
    cente ad lumen, quod iltuminat pmnem hominem ve-
    nientem in kunc mundum (Joan. i, 9), ejusdem Misi tibi, sicut deinandasti mihi, sellam, gua ego
    seternaelucis gratia adjuvante, pervenire mereamur. caballicare solitus sum, sic paralam, sicut solenl
    ecclesiarum pastorfes inhac regione habere; cabal
    * EPISTOLA CXIV ~>.
    luo guogue; gui portaret sellam, vosgue superseden-
    AD.IEDILHARDUM ARCHU3PISCOPJJM. C tes, sl placeat pietati vestrse. d Puerum meum direxi,
    - ut nostri hbnorifice vos suscipiant, secundum guod
    (Anno"800.)
    Laudat illum ob conveniumcum Eanbaldo pro honore habeam facultatem,-et vestrae sanctitatis jussio fiat;
    Ecclesiarutn et cleri reformatione. Suadet ut cilo ad per guem potes mihi demandare iterum lilteris de
    gregemperacta, legatione revertatur; mittit sellamel itinere vestro, utrum ad sanetum Martinum prote-
    cabaltum suum.
    ' Sanctissimo Palri et in membris Christi valde ve- etorem nostrum el intercessorem vestrum vestra ho-
    nitas in revertendo venire cogitet. Prosperum iler
    nerando jEdilhardo archiepiscopo Alcuinus diaconus vobis faciat
    Deus; angeloque ejus_comitante Spiritus
    in Christi charifale saluleni.
    sanctus prospere vos ducat atquereducat; et niultos
    Audiens salutemet pfosperitatem vestram, et con-
    faciat feliciter annos in sancfa proficferepraedicatione
    ventuni cum filio meo Enbaldo [Leg., Eanbaldo] Ebo-
    ad salutem multorum, et*augmentummercedis vestrse
    racensi episcopo, satis mihi placuit; sperans ex
    in seterna floria, dulcissiirie et desiderantissime
    vestrae sanctitalis colloquioEcclesiarum Christi hono-
    Pater!
    res exaltari, elDeo in eis servientium vitam corrigi,
    quse magna ex parle diu corrupta yiluit, et pene lai- In fine vero hujus chartulse deprecor charilatem
    corum vanitale coaequata est, ita ut tonsura tantura- vestram ut mei nominishabealis.memoriam in san-
    modo discreta videatur [Ms., videtur], caeterummo- clis orationibus vestris, sicut saepiusrogavi yestraque
    ribus multa ex parte consimilis, seu in veslimentor promisit benignitas; sed modo maxime obsecro ut
    -rum vanitate et arrogantia, el conviviorum super- apud sanctos apostolos et marlyres Cliristi jnei-ha-
    fluitate, et aliis rebus quae vestra sancta sagacilas beatis memoriam, sicul apud sanclum Marlinum ve-
    optime novit. Ideo suasi aHis Hlterarum mearum stri habere dulce habemus.
    apicibus sanctitati vestrae, permanere in patria, no-
    lens lumen Britanniae exstingui, nec lubam verilatis
    tacere; sed factum fiat quod Deo placeat et proficiat
    a Froben. epist. 173. c Hujus admonitionis JSdilhardo factse -meminit
    i>Hujus epislolse fragmenlum superius dedi epist.
    62 (nunc 77) ex Malmesburiensi, quae nunc feliciter Malmesburiensislib. 63
    iReg. Angl., cap. i, cujusverba
    inventa est inlegra in cod. ms. bibl. Harleiensis. superius d Puerumepist. (nunc 78), in notis relulimus."
    meum direxi. Qui JEdilhardo apud S.
    Vide quse ibidem adnotavimus; ubi tamen annus cor- Judocum occurrit, ibidem benigne suscepit,
    et haec ad annum 800 illumque
    reducenda prout seribitinEpistoIaadEanbalduni, quaesequitur.
    rigendus, epistola
    videtur ob ea quse adnotamus in epist. 116 elli7.
    345 . EPISTOL/E. - 346
    * EPISTOLA CXV. __.dum, dicit Aposlolus, usque ad sanguinemrestitistis;
    AD b EANBALDBM- ARCHIEplSCOPUM EBORACENSIS EC- el oblitiestis consolationisvestrm; castigal Deus om-
    , CLESI2S, COGNOMENTO SIMONEM. nem filium quem recipit (Hebr. xn, 4^ 5 et 6). Pro
    (Anno 800.) paternse pietatis castigatione filius contristari non
    Consolaiur affiictum, et ad patienliam hortatur, fu- debet. Impii fremebant super justos, dicit Scriptura,
    gam ab Ecclesia sua dissuadet. sed Dominus conteret dentes eorum (Psal. LVII, 7),
    Filio votorum meoruni Simeoni sacerdoti Albinus et ad nihUum redigit impetus eorum. Lege diligenter
    salutem. _ - quomodo senex Matathias in ipsa morte imminente
    . Romam eunti viro religioso coepiscopo tuo _Edil- hortatus est fiUossuos, ut viriliter agerent el fortiter
    hardo occurrit illic apud sanctum Idochum missus debellarent adversarios Dei; et quombdo sancti per
    meus. Sicut me [Fo»'fe,.a me] per suam voluntatem tribulationes' coronati sunt, et quam, non dicam
    henigne susceptus est, habens secum alios duos epi- parva, sed etiam nulla sit gloria peccatoris, dicens
    scopos, amicosque rioslros Ceommundum atque To- inter caetera : A verbis vifi peccatoris non timueritis,
    retmundum, pro guorum solatio litteras meas direxi quoniam gloria ejus slercus el vermis. Hodie exiolli-
    domino meo David regi d. inter alia siguidem guae _ tur, et cras non invenilur; quoniam conversusest in
    mihi ipse praefatus venerahilis Paler litleiis suis B terram suam, et cogitatio ejus periit [Ms., periet~\
    mandare curaverat, de vestra tribulatione innotuit (I Mach. II, 62, 63).
    aobis; cujus causa has consolatorias litleras charitati Nec longe antiqubrum exempla tcmporum quaerere
    vestrae dirigere studui, deprecans vos, in conspectu opus est, dum habes prsescnlia sufficienter. Tu ipse
    Dei viriliter agere, et forti ariimo esse. Nec semper -vidisli quomodo perierunt reges pfincipes qui adver-
    nox,.necsemperdies, sedvices suas agunt; itahujus sati sunt antecessoribus tuis el Ecclesise Christi:
    saeculi.adversitas vel prosperitas. Hodie tempestas nunquid Deus in horum dormit sceleribus, quia sesti-
    imminet, sed cras serenitas arridet. Figatur spei mant se impune posse insanire, nec putant oculum
    anchora in Christum. Qui laetatur iri prosperis, ti- Dei vigilare supfer eorum iusaniam ? Stulii facti sunt
    meat adversa; et gui adversis fatigatur speret pro- in sapientiasua, non timenfes Deum judicem. Tua
    spera cito advenire. Aurum perfecti decoris non erit, vero patientia el bona voluntas oret pro illis, ne forte
    nisi fornace ardorls prohetur. Arbitror ex te ipso det Deus illis poeniteritiam, et fiant [Forte leg. salvi'
    tuaepartem tribulationis briri, qui e forsitan inimicos fianl] ex inimicis amici Dei facti; sin autem illorum
    regisrecipias, vel inimicoriim illius possessiones tu- perdiiio prsefinita est [Ms., proditio perfinitaesl], tua
    taris. Si vero jusle pa.iaris [ilfs., patieris], guid tur- . siquidem Sanctilas nuUatenus erif sine remunera-
    baris? Si verb injuste, cur non recorderis sanclorum ' ' tioiie seternae felicitatis". Sicuffumus illorum eva-
    tribulaliones ? Jdb~audistis, dicil Jacobus apostolus, . nescit superbia, et tua patienlia sieut lux splendet in
    el finem Dqmini vidistis (Jac. v, 11). Qui partifeeps diem pferfecium.
    est tribulationis sanctorum, particeps erit et glbriae. Haram obsecro lectio litterarum animum tuum
    Noli fugam nieditari, sed coronam sperare. confortet viriliter agere, et constanter stare in acie'
    "Stafortiter in acie, guasi signifer castrorum Chri- exercitus Christi. Quis trepidare debet Christo duce,.
    sti. Si fiigit vexHIUmferens, guid facit exercitus? Si et prseeunte agmina ceftaminis sui? Prior illeporta-
    tuhatacet in caslris, guis se prseparat ad bellum? vit crucem suam ad passionem',pati pro miindi sa-
    Si dux timidus erit, guomodo salvabitur miles? Nec- lute paratus, clamans omnibus : QuPvutt venire post
    a Froben. epist. 174. .. Saxo et Vigorniensis ad annum 799 quem
    ~>Cognomento Simonem; Hunc tilulum habet ipse nologus ille <_inebrihtum Occidentalium Saxonum episcopum
    cod.ms. Harleianus, ex guo Innotescit Simeonem hic Kinebertum Ventanse civitatis pontificem vocant.
    illum sacerdolem, ad guem scripta cst episl. 57 (nunc Alterius nomen' nemo prodit. PAGICS,anno 796,
    72) et guem in epistola S8 (riunc 73) ad €alvinum, n. 28. . - .
    charissimum filium el summum sacerdotem nominat, -e Qui forsitan inimicos regis recipias. Narrat Roge-
    ipsum esse Eanbaldum archiepiscopumEboracensem, rius Hovedenus apud Alfortum ad annum 801, n. 2,
    cui Alcuinus, more suo, nomen ascitilium Simeonis I ' quod «illis temporibus Eardulftis rex Northanhum-
    tribuit. Vide notas meas ad epistolas citatas, ubi brorum (in cujus ditione ecclesia Eboracensis sita
    nondum visa hac praesenti epistola conlra VV. cla- erat [Alfort. 1. c., n. 3]) duxerit exercitum contra
    rissimos Mabillonium et Lelandum ex contexlu con- Kcnulfum regem Merciorum, propter susceplionem
    jiciebam, illuni Simeoneni nec in Gallia, nec Worma- inimicorum ejus : qui et ipse congregans exercilum
    tise, sed in Anglia esse quaerendum. secum aliarum provinciarum promovit auxilia plu-
    c Apud S. ldochum. Legendum 'censeo Jodocum rima. Longa inter cos expeditione facta, tandem cum
    seu Judocutn; cella maritima alio nomine Wicus, seu consilio episcoporum el principuin Anglorum ex utra-
    monasteriolum curaeAlcuini anno 793 ex Anglia in que parte paeem inierunt, per gratiam regis Anglo-
    Franciam revertentis a Carolo Magno traditum; ho- rum. > Eanbaldus fortassis in illis temporibus quibus
    die Sainl-Josse-sur-mer. Vid. epist. 39 (nunc 44) et "Northumbriae regnum, post Elhelredi caedem,anno
    81 (nunc 96) inler nbtas. - 796'perpetratam, eviluit, et reges illius, leste Mal-
    A Vide epistolam 74 (nunc89) ex qua intelligitur mesburiensi Iibr. i Reg. Angl., cap. 26,'ad arbilrium
    Ceonifnundum seu Ceilmundum, fuisse Offae regis regis Saxonum Occidentalium spfectabant, partibus
    Merciorum ministrum; et Toretmundum seu Torhe- Kenulfi regis Merciorum adhsesit; hostes Eardulfi
    riiundiimHedilredi seu i_thelredi regis Northumbro- similiter recepit, terrasque illorum tutatus esl, ac
    rum fidelem famulum. Ex hoc porro loco innotescit, propterea hujus odium et perseculionem in se conci-
    .Edilhardum socios quoque sui Roinam itineris ha- tavit? Haecceite ipsius Alcuini suspicio-est.
    huisse duos episcopos; uniussolum meminere chro-
    547 . B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. 348
    me, qbneget semelipsutn,iollal crucemsuam et sequa- Ased se emendet-talia facientem.Nos yero, sicutdixi,
    tnr me (Matth. xvi, 24). Ego sum lux mundi; qni Guculo, e deposito onere pasloraTis curae quieti sede-
    seqnilnr tne, hon ambulal in tenebris, sed habebit lu- mus apud^anctum, Martinum, spectans, quando vox
    inen vxtm (Jgan. vjn, 12) : Ego sutti vjq, verilas et veniat^, apeii pulsanti, sequere jubenterii, exaudi ju-
    vila (Joqii. xiy, 6). His testimbniis foboralug inlre- dicantem. Sancta sollicitudo vestra adjuvet, ut diem
    pido pede eurrepost Christum, ut ejus donante Deb, evadere valeam, omnesque ami-
    " misericordiairi" illum,
    merearis habere in aeiernum. _ cos nostrosadmonete/ut hostri habeanf memoiiam in
    Scio diem appropinquasse meum, et gaudeo te sanetissimis orationibus suis, maximeque omriium,
    superstlteni habefe. Tu yero de aniriiaineaage sicut in quo maxinie confido, filium nostrum Simeonem
    fidfelisfilius -Vlepafre; et sjcut CucuTppraecepi tuse sacerdotem. Deus propiiius sit inTiae vita, ut futu-
    dicere bealitudinl, factum habeo; miserante.Deoin ram mereatur cuni sanctisDei accipbre beatitudi-
    Ghrislo craieUisvivere desiderans, qui aii : Discile a nem. Vivite felices,-filii eharissimi pfs., fili charis-
    me quia mitis sum et humilis coxde, et invenietisfe- siriie], in aefernum.' Gredulum cseterosque"amicos
    nostros exnostri salutate. ' •
    quietri anitpabus vestris (Malth. xi, 29). Summa.-Dei nominis.officio
    -' ' * EPISTOLA CXVII. -
    gratia te pomiletur inomni via tua, defendat, regat \
    ' :B ' " :' l
    etgubernet^ filipii. fili dilectijsime! . ADAQUILA.M PONTIFICEM. . '
    ''
    aEPISTOLA GXVJi. ; '- -- (Anho 800.)
    Litteris ab-eo accepiis respondet, pr-omuneribus grd-
    4.D,CA.LyK.UM
    ' ET. GUpULUM. ~ "~'~ :- tias agit; Jwmicidii cujusdam itnpii et crudelisme-
    _~T""'t (Aqno,8j\0,) '. mi.mt; et qum %ncau^a F.elicis Vt-gelitaniacla sunt
    Suggeri^gumsint S_imcon_i (Eqnbaldo) episcopoinlri- hi prmsentia fegis et Pairutri,Jiarrat'/'"""
    bulaligne posiio su.ggeiendd.'
    '" ijjiiificgt se otvusfpa-
    S""" Diyinaecharifatis viro -Aquilaeppntifici vernaculus
    .storatis curm deposkisse. sanctae Dei Ecclesise Alcuinus saluteni.
    _ AlbinusCalviiip.etCuculpcharissiniis fiHissalutem. Charitas sola est quae absentes cpnjungit _etprae-
    Audiyi tribulatipnes charissimi filii nostri Simeo; septes Isetificat, guseubique jucunda-[Ms".tjbcunda]
    •nis. Vos yei'0 exbqrtamini euin, ut fideliter faciat, ef est, ubique bonis'omnibus conffaudet, quse dextro
    npn -pusjUanimissit in ten.lationibus; talia solebant laevoque,spe, fide munitur; guaetemppralilef incipit,
    antecesspres suipati; non splpm illi, yerum' etiani •sedperpetualiter p,ermanet; sin.egua nulia virtus est,
    ojnnes sancti. Joann.es Baptista pro yeritatis te.stifi- sine gua nullum bonum est, sine qua nemini visio di-
    catione bccisus legitur. Studeat, ne in se sjt alia yjna cpnceditur; guia si Deus hic non amatur, ibi
    causajtentalionis, riisi.ve.rjtai^isprsedicatio.Timeo ne „ npii videb^itur,ubi suis amatoribus. summa est beatitu-
    propler. ppssessiones lerrar.uni, yel etiam c susceptio- : do Deu.myidere, (licenle ipsa Veritale: Qui gtitem
    nes_inimico_rumrpgis,alicjua patiaUir. Sufficiant sua- diligit nie, diligiiur a Patre meo,; etegodiligqni eum,
    sibi, non appetat aliena, quse in periculum ssepe ha-_ ei tpfitiijestabq ei ineipst^n (Jgan. py, 21).*
    b_enlibus eyeniunt.' Duni paucis iprodesse se putat,' Idep, charissime Pater, ampmus iUum, cujus ,isio
    multis obest, nro quibus intercedere opus est guoli- healitudo est.aeterpa. Se^ si forte. dieis, quompdp
    die [Ms., coti|Ue, iiq settvpef\yel gregi, giiem regere amandus est D.eus? Respondehit tibi, gpi pt ante :
    deb.et, nbeeat. Si, guifi dilicjitnte, sermonem meurn^servabit (lljid.,
    Et guid ei in comitatu sup-tanUisnumerus militum? v.ers. 25). Et si adhuc guaeris quid sit sermp illius ?
    Ste misericordye causa eos habefe videtur;' nocet Ep.ipso diceijte [Forle, docente] gui est Yerbum Dei,
    nibnaslerialibus, gui eum cum suissuscipiurit. Piu-- disee,_ubi ail: Hoc est prmceptum meum, ut ciiligatis
    sui '
    res, sicul audio, multo habet, quani antecessores ittvicem(Jaan.-xy, 12). Quomqdg, ait Eyangelista,
    habuerunf, It^m et illi gregarips,, id est, ignolpiles ~Deu_m,diligis, quem non vides; quqndo,[Ms., qubmodq]
    iiiilitesplureshahenl, quam deceat sub se. d Magister _fralrem iuum ndn diligis, quem vides (I Joan. iv, 20) ?
    noster neminem dimisit ex suis saleUitibus plus ha- Hsep.yero meiitibus nbstris radicitus infigatur, ha.c
    bere, nisj ununi, prseter rpclprihus familise suse, id"^ aeternsememoriaateneaJur; haneiu, summe sacerdos
    est duobus taiiiu.m- Imp.rude.psest misericordia, pau- •'Christi, in animo teneas indeficienti, et omnibus
    eis prodesse, et illis forte reis; et multis nocuisse, et praedicare studeas; in hac et me, fidelem amatorem
    illis etiam bonis. No.iime accpset lalia suggerenti, tuum, seniper in salutfentaiiinise nieae admbneas, et
    j FroI)en.,epi,st. 17B. suaecurse hactenus commissorum absolyi, griod de-
    i "Aiiam"-"episiplairiad solunj Calvinum spripsit njum a Carolo regi. obiiripit, qui, ut
    anoiiympsVitae
    Alcuiiiiis, 'guse^estSS^nune^S^/in qua'e*tiain ineiiii- Alcuini scriptor' cap. 8 testatur': « OnferasapciiH,quae
    nit lrii)ulatibhis,
    " Simeoriis
    -> ' ' sum'mi'sacefctbtis,
    ''" ''" -'•*'" seri
    ' " hajbuefat Aiciiimis, discipulis suis, ut"pet,_eral|'Hben-
    Eanlialdi'."'" lissime dispertiit. J QuoJ "iactum'p.ul'p''a'nrib '800.
    Susceptignes"inimicorum regis. Eardulfi fprtas- Nain in epistola seguenti adArhonein, guse illo arino'
    sis. Videribi.e. praecedenlisiep.istblae.' certissime exarata'"est, iia scribi!,: .*Deiride ul scias
    d
    Mqgister nohtcr. KgIifeftus'ari'J_lbertus? u.lerque guanta niisericordia mecpm' a'Deo pmnipplenti per-
    magister AlcuihT;.uteVque'a'rchiepiscop.us"Eb'bfacen- aetaesi, riam rebus briinibus, quae hacuT per loca
    els. Vide Episiplas^g, '50' el'_68(nune i&, S6 eigq).' ex meis prbjffjjs fiHis elegi",
    e Depositdo.nerepgslorqfo cifrce.Alcuip.p.sannb 79,6 diyersa, adjutores mihi
    apimente per pmnia'suggestipriibus;njeis'dbminoI)"a-
    monsislerii Tuforiepsis' regiriifen'adeptus, Illucaula. yijl!'J Tgitur, hanc el pVaiceiJeii^es 'cluas epjslblas ad
    negbtiis reliciis, alijit. Cu]_»ipba| yero af) onefe qiiq- apiiumhiiric 80P reducendas existijiibr
    •'-—"•'<"
    que pastofalis curai,' seu airegimihemonasterioriirii .'jf'Froben. ep}st.'476,.
    343- . . -- -' . - 550.
    E^ISTOV^.T
    oratiojiibus adjuyes, ut in. ea proficiam, d.onec, Deo A pejiculi est hpniines pffeiulere quam Deuni. Si pmne
    diiigente, cursus yitse meae ad_perfectuip perveniat Iipmicidiuni legibus yindicatur, quid judicaridurn est
    finem. Npe mea. parvilati ppus est, syllabas ^dmpni- ade ep homicidib gupd in ta(i persp_iia,.etin tali Ipco,
    tionis multiplicare tibi, cuni oninia, divina inspirante et in tali tempofe, tam impie crudelitergue peractum
    gratia, et optime cogrioseereet melius perficere tuam est ? f imep ne a paganis. gu8j,nd,ogue yinSicelur, si a
    fiovi sublimissimam sanctitatem; et ne me tacitur- Christianis ultio non eiit lali impietate concligna.
    tiitatis reum esse juste denotares, secundum oppor- JSipnego.iamen mprtem alicujus suadeo, dicente D,eo:
    luijUateni ppr(itqris aliquid.libi spribere dulcissima Nolq. morteni peccqtqris; sed'ut cgrivertgtuf el v_~ifat
    me vestri nominis cogit charilas. (Exech. xxxiii, 11),; sed ut sap,ienli cpnsilip vindicta
    a Me vero iter agente de .palaUq sexto Kal. Jul., fial per alia poenarum genera," yei perpetuum exsiHi
    quarta leiiuca [leuca] a sancto Amando ,b in nian- damnatipne ', ut omnes agnoscant', zeluni Doniini
    siuricula sancti Martini invenit fidelis vester famulus -prinpipes populi Chrislhirii-habere, et sacerdatii di7 ,
    1
    Doiriinicus, utrasque liabens manus muriere cliarita- gnitas inyiolata permaneat, e| Hbera sit _ypxcpfri-
    iis impletas; dexteram mellifluis dilectioriis vestrae geriti§?pt cpntumacia cplloguentis [Forle^ pblp_gupn-
    litteris; sinistram duplici nmneriipi specie gratissi- tis] pjipres.sa,. /Eslim^r "ftuague. (sic)^ul pitiiis
    niam. Nec me riiora ieiiuit tarditatis, qiiin minus ea B.fmiatuj' causa cuni, Saxppibus, si taniep in n^encla-
    ipsa die, accito-notario, ut tuae yenerabiH voluntati cii| yfritas inyepiri poterit.: insuper et diab.plus
    satisfacerem.j hanc, quani modo nianu tenesychar- hab,et _quaerere papsas ojnninipdis,, ut imjpediatur.
    tulam conseribere jussi; ut ceftissinie cpgnosceres jiistitia et sanptie Ecclesiseproteetip.-En erit illa dies^
    quanta mihi est festinatio ycstri desiderii prsecepta ul liceat inihi (lulcissiiiiam yesirse pietatis facieni
    cpmplere. peinde,-ut~Scias quanta "niiseilcordia me- vi^erp-,et siiavissimum yestri altoguiuin audire.
    cum*a'Deo bmnipotenli peractaest; nam rebus I^pjji _Fplif e liEereticomagnam*cpnlentipnem in
    omnihus, qusehabui per loca diversa, c adjulores pysesp^ia ^.omini regis, et sanctprum Patrum habui-
    elegranriuente per omnia mus, sed ille diu obdurat^is nullius cpnsentit aucto-
    iriilii 6x meis propriis fiTiis"
    siiggestibnibusmeis doriilno meo David." .- ritate^i; iiis^isui sectatpr senlentise, aestimaris se
    Tu vero prudenti consilio considera"Dei omnipo- sanipjitiprem oninibus esse in eo, quqd stultior fuit
    tefitis voTuntatem et honorem sanctse Dei Eeclesise, onjnjbiis; sed, diyina clementia YJsitante cpj. iliius
    ut meHor eligatur in caput Ecclesiarum ordinis ; et novissime falsa opinione se seductum confessus est,
    liori sine vintHcta impium scelris obmiltatur. Minoris et fidem .calholic^m sf ^firmiter lenere fatebat,ur.

    a Jlfe veroiier agente de patatio. In notis-sequen- annpper leeaitosCaroli regis agehatur de iipyp pon-
    tibuspalamfielhaifcepistolam anno800 fuisse scfi- tifice >3ligenno,gubd Alcuinus dissuasIt'ihepTst.'ife'
    ptaiii ;•illo.vero.ajinp _}a.rplusrex circa "fmgmmensis (ad Arnoiiem) 'sed' deieone iri-sua' sedestabiKendb.
    Junii, guaiicloAjpjjinus. e P.alatip se. reyersiim ai_", .Nempryei'p_alips ppispppp.spipnipratpr, ab histpricis,.
    Aqiiisgfsiriifuil, ijiio Tiirohis' postoBitum LTudgafdis qui illq.anno .ajit.priqrj crudbliter.fuisset''inierejiiT
    reginse, qui iibi hoc anno pridie Nonas Junii cdriii- p.tus>*Arine yerb TisecVerBaAleuini deVece',Jbaniiis/
    git, s.per. AurpHanos.ac Earisios j-pgre.ssus,reversus patriarchseGiMiiieiisis^quemJoanhfesdux Vprietoriim
    est, _ prput narj^t annalista. Lpiselianus, cui Meien- per-filium suum Mauritjum ex-altissima.turri-praeci-
    sis-pt Bertiriiarius cuin Eginhafdo iri arinalibus cbn- pilpni da.yifecit, intelligenda_sunt? SedharijPii.f.peni.
    seritiuni (Briuquet,Scfipt.' Rfex.FranC toiri. V). Hiric aririb;802 automnirio seqiieriii cbntigisse*concbfs
    colligo Alcuinuni- Carolum, Turonis Aquisgranum historicofnnf'seritenfia est^de qua tid: aTssert/Gcl'.'-" - -
    regressum, comitalum fuisse. Madrisi Op. sancli P.aulini Aquileicnsis.
    ->Iu mansiuttcuta sancti Martini. Barattam villani .. i .Tuqque ut cifius finiqt,yr causq cu,mSqxpijiib.us..
    puto, intelligil, de qua in epist. 66 advillam
    Ai'nonem scri- Arnoni causam aliquaiii cum Sa"xbiiTbu's*Tntercessisse
    bit : Disposittim babeo ad Baralta nostram rifemooicit;*'Ciedaiii in'his*verl)is miithaiur fuaque,
    quatuor aul quiitque dies Tehianere, non tonge a san- meridum cubare,'et legendum foriassis a.slmiiciiur-
    cto Amando, sed quasi quinto decimomilliario.' lutum, yel simile. Nempe Saxonum peiiinax resi-
    _ Adjutores rpikfex me\s propriis filiis elegi. Cele- s.tprjtia ppgi Carplo hpc eliajn aslhue.aiin.p,niultum
    BferrimusripstefMabillomusqupridahi iiiElbgio-beati _ rifgpiii facessivit, atque jnip,pain|pptt'ofuit, giib"riii-_
    Alcuini § H. riiim. {j_,,'cffedehat,!Alcuinuin mpnaste- K nus reliqpa fcgni el Ecclesiaenegbtia p.pssejitTelicius"
    fiprurii praeipcturas discipiilis suis, Maftiriianam qui- iractarViiine etiahi in epislpTaS^Vegi suasii,, «_ut
    Sem Ffidugisb, EeffaViensem vefb Sigulfo partitum componatur pax' ciim populp nefaridp'(Saxpriuni). >
    luisse anrio S04, et anhb deirium S15 diem bbiisse; Etin qiist. 9.6sai(,: i Dtinam quahdoque pivina'gra-
    hanc tanien suam sententiam yir egregius pdstea tia'yobis cbricefiat Hbertatem ap.pp.ulbnefanc^oSa-
    revpcavit lib: xxyii 'Aiiimiuni', pag. .567, et a'd cal- ip'nurii''T|e'r agere,' i.pgna gi.ib_ern,are,jusi,iijas fa-
    cemVpni. VActpVuni. Prsesferisverb epistola iiulhjrii cere.'. El-rursiis IiVepisl.108 :. ffp.imoi*umpardilio.
    dufiiuin reTinquiiAlcuih^iiv hoc ahrio'800* ' adjiiipre. iiostra pst negligeilia lab.ofaptiiini 'in male^icia ge^
    sibi iri' admihisiratipne" mohasteriorurii refuirigue rifeVatioheSaionujp £f ebs negligpptgg, gupspia-
    Biiarumex (Jiscipuiis^eTegisse.
    - ' nbt.:'e
    "Yid."
    ' prsececjeijtis
    -' jbre" riifercede apiid Deum et "gtoria 'apucl ligmmes
    •••..
    epistote. habere potiiimus, ptc. i
    '-^D"e'io homicidio. Alcuihum bic loqui dehoraici- {'Curii Felite confeiilionemhabuinmsl' JNeinp.ein
    dip sfeUnece-vTbleritapefsonK ciajhsdairi in majbfi epncjlip • Aquisgranensi "i.riiii""799expiintis. Tri hp.c
    -digmiate ecclesias'iiGa,c6ristitiifae';'et* in locb celebfi ehirii arinp"'52fcarqli"'gloriosi fegi|A'Alc^inus cuiri
    Triipieel crudeliter perpetf__i.'i,ipse coiitextus satls Felice pfassente*.'qisputancloratiphaMitefpohflixif,
    pltehilif. De"cfudelitat*e iji Leonem pbntificem annp t illumgueyer'§ciier'poriyicil elc^iiibliciim pffecit, »
    pfaeterito a Roriiariispefacla id iriteiligi miniinfepo- iit ipsescfibit jibr. i adyersus'_ElijiV.nquni". Certpigi-
    , test"; Ts enimnoii bccisus, sed excsecatiis linguaque iurVeiienduni,praesen(.emepistplaiii' "pataip,
    v esse annq
    -'''----'
    mutilafus, semivivus relictus est. Nec Rbriiaelibc 'pVses'en'li'800 post viIIaT. Mii.'''
    SSl ____ _ B. F. ALBINl SEU ALCUINI OPERUMPARS I. 5S2
    Nos vero cordis illius secreta nescientes occultorum ._. scyphum, in quo pahis cingatui [Forte, tingalur] jn
    judici causam dimisimus, dantes eum » Laidrado mensa, ut ha. species per singula loca mei nominis
    episcopo, charissimo nostro filio, ut secum teneret memoriam"perpetualiler "tuaeingerant sanclitati.
    eum, et probaret si verum esset guod"se ait credi- s EPISTOLA CXVIII.
    disse; et ~>si per- epistolas suas damnare voluisset AD AQUILAM. .
    prlstinum suum errorem, quem antea pertinaciter
    (Auiio incerto.) -
    praedicavit. Gonsideralum antea habuit domnus rex,
    ut illum destinaret» Ricuifo archiepiscopo ad ser- Charitalem suamArnoni, qtiemfilium vocat, significatt
    yandum et castigandum; et presbyterum suum, qui et oplimaqumqueexoptat.
    pejor fuit magistro, tibi tuseque providentiae, dictum Dilectissimo filio AquilaeAlbinus salutem."
    est, dirigendum esse : Sed dum conversos [Ms., con- Scio te Palrem esse dignitale et meritis, sed ex
    versus] ad fidem catholicam se esse fatebantur, "tunc charitatis dulcedine nomen [Supple, filii] tibi impo-
    dati sunt prsedicto fratri nostro ad probandos, quid sui, guia nihil debet patri charius esse "guamfilius;'
    vefitatisesset; et ille [Laidradus] cum a abbatibus maxime dum filius omni bonitate et dignitate excel-
    Benedicto,Niffidio missus estin illas partes occiden- lentior est patre. Ingredientem et egredientem,vigi-
    tales ad extinguendas et evacuandas hujus pravissimse " lantem, dormientem semper, .te seguitur dulcedo
    assertionis infidelitates'; quos nostra parvitas quan- paternae dilectionis; guem utinam habeas in ore et
    tum potuite seriptis ecclesiasticis adjuvabat, maxime corde, iriTonicio altaris sancti, in lacrymis h arite"*
    eo Iibello quem nuper edidimus contra libellum ilUus pedes sanctorum apostolorum : imo-ubicungue va-
    '
    Felicis,f quem priore anno nobis direxil. _, das lecuni eat, tecum aeterna maneat memoria, guia
    , Tantum mihi a Candidomeo laudata est sanctitatis te eunlem et redeuntem illius semper conseguitur"
    "
    vestrae conversatio, et totius bonitatis studiosa devo- charitatis affectus. _.
    tio, et eeclesiasticaeauctoritatis sancta sollicitudo, ut Sciascertissimequod nec sic anxia peregrinantis
    erubescam pene niese pigritise. mater filii speclat adventum, quanto mei cordis ar-
    Litlerulas aliquas admonitionis, vesirse scribere denlissima voluntas-tuae faciei prsestolatur affectum.
    venerandseaucforitati temerarium diixi,nisi legerem, Pauca scripsi unde tu plurima nosti, et melius, in-
    beato Hieronymo dicente': Atirum in sterquilinio in- lelligis quid Dep placeat secundum -aestimationem
    ventum iaudandum esse, et thesauro Dominico inse- humanae Gonjecturse. Det tibiDeus in corde consi-
    rendum; Nam beatus apostolus Paulus aurum sa- limn, in ore fiduciam, in opere perfeciionem; ut
    pienlise in stercore poetarum inventum in divitias - undique placeas ei gui te de stercore ercxit et po-
    ecclesiaslicse transtulit pfudentiae; sicutomnes san- suil inter principes populi sui; sine guo nibil possu-
    cti doctores ejus exemplo eruditi fecerunt. Nam rosa mus boni agere; in.quo omnia pqtest qui in fide et
    inter spinas oata niiri odoris et coloris incompara- charilate omnia pro ejus nomineagere velloqui dis-
    bilis gratiam haberc dignoscitur: ita pietas tua meas ponit gusecungue agenda sunt; cujus charitas per-
    litteras legat, sicut rosam de spinis, ut, si quid boni petuis luceat flammis in corde tuo, et omnes teiTense
    odoris in eis invenias, largitori omnium honorum cupiditafis flammas extinguat, ut solus Deus "semper
    gfatise agantur, qui potens est de pulvere- rosam sit in ore, corde, et opere charitalis luse, in guo lon-
    creare, et de stercore erigere pauperem, ut solium _ga.vaprosperitale feliciter, opto, vivas, fih charis-
    gloriae teneat, et sedeat cum principibus populi sui. . simel
    * Misicharifati tusetria munuscula, tentorium, quod'
    venerandum capul tuum defendat ab imbribus; misi
    et sagellum, guo pecius sacrum Ibveatur; misi et

    aLaidrado episcopo. LugdunensT, quihocanno e Scriptis ecclesiasticis. QuseAlcuinus enumefat in


    cum Nefridio et Benedicto in Hispaniam iriissus.est, _ altera epistola ad eosdem; et sunt:epistbla adEHpan-
    ad hseresis impietatem, a Felice et EHpando ibi " dum; hujus responsoria ad eamdem; Hbri guatuor
    sparsam penitus abolendam; quod Alcuirius hic con- adversus eumdeni; epistola EHpandi ad Felicem jam
    firmat,
    " et nos alibi elucidavimus. conversum, et hujus posl conversionem edila fidei
    _b Si per epistolas suas damnare voluissel, etc. confessio.
    -Nbndura ergo Felix confessionem sriam quam postea 'f Quem priore anno nobis "direxit. Constat inde
    ad clerurii et populum Urgellitanum"misit, in con- annus guo Alcuinus libellum Felicis, gufeinis exhor-
    cilio Aquisgranensi, sed serius edidit. lationi suse fralernse opposuit, accepit, gui est 799,
    c Riculfo archiepiscopoMogunlino. Ad illum binse cuiproptereaepistolse.83, 8i, 90, guasnondum visa
    exstant epistolse in cod. Harleiano, quas inferius prsesenle ad annum 798 rpduximus, alligandae sunt.
    exhibemus. 6 Froben. epist. 177.
    d Cutn abbatibus Benedicto, Nifridio. Ad ipsos h Ante pedes sanctorum apostolorum. Arno ergo
    et Laidradum.AIcuinusmisit libros advcrsus Eli- tempore scriplaehujus epistolaeRomaefuit; guo cum
    pandum; ubi videas epistolam illis Iibris praefixam. is ssepius accesserit, nempe anno 797 in causa pro-
    Mirum vero Nifridium, qui fuit episcopus Narbo- prise ecclesise, anno,799 in comilatu Leonis papae;
    nensis, hic Benediclo abbati Anianensi postponi, et et ibi anno guogue 800 aliguando commoratus fuerit,
    abbatem nominari? Fuit is lamen etiam abbas Ur- incerlum manet ad guem ex his annis haec epistola
    bionensis moriasterii beatse Virginis de Crassa vulgo pertineal; jungendani lamen censui priori ad eum,.
    cognominati. Vid. Mabill. libr. xxvn Annal. num. dem Arnonem.
    i9, pag. 376.
    353 EPISTOL/E. 584
    , a EPISTOLA CXIX. A simi patris tui, rectoris et imperatoris populi Chri-
    ADCAROLUM REGEM JUVENEM. v sliani, benediclioneni te consegui, Deo donante, si
    Carolo filio Caroti Magni yralulatur ob adeptum ab nobilitatis illius, et pietatis, et tolius modesliaemo-
    apostolico regium nomen cum corona; el oplima res imitari nitaris ; Dominique misericordiam, quse
    prmbet monita ad bene regendum, ad exemplum melior est totius sseculi gloria, plenissime prome-
    patris. reri. Ubicunque iterhabens, semper te vestigia
    Viro illustri et [cum] oinni honore nominando b
    pietalis sequantur, tit laudem apud homines habeas
    Carolo regi juveni.et inclyto, Albinus salutem. et mercedem apud Deum perpetuam.
    Audivi c domnum apostolicum regium nomen,
    domino excellenlissimo David consentiente, cum Semper in aeternummundi spes magna valeto.
    Sit tibi ChrisUfs amor, lux, via, vita, salus.
    cbrona regiae dignitatis vobis imposuisse. Unde
    d EPISTOLACXX.
    gaudens gaudeo de honore nominis, etiam et pote-
    slalis; optans vestram dignitatem el nobilitatem ADe EUMDEH.
    multis proficere populis, gentibus, ecclesiisque Cbri- Carolum iterum hortatur ad regias virlufes, et patris
    sti in salulem, et triumphi gloria celebre esse in ^exemplumimitandum. Prospera illi precatur.
    mundo; nec non et terribile adversariis ChristianaeB Domino merito insigni, regalique honore-dignis-
    religionis; longaevaque prosperitate vigere et va- simo-Carolo-filioAlbin.triumphalemin -Christo salu-
    lere; el cum Dei benedictione semper meliora sequi, tem. - -
    et ad alliora ascendere, et crescere usque in diem Gaudeo , dilectissime fili !'in devotione bonaevo-
    perfeclum aeternaeheatitudinis. luntatis vestras, quam Osulfofamulo vestro namnte
    Unde, dileclissime fili 1faciens facito justitias et audivi seu de eleemosynarum frequentia, vel de
    misericordias in populo Chrisliano, quia haecsunt, Sa- mandati humilitate ;.quae oninia, cerlissime-_scilo,
    lomone altestante (Prov. xvi, 12), quaeexaltant soliiim Deo multum placere, perpetuamque libi apud ejus
    regni, et laudabilem Deoque placabilem regiam effi- misericordiam promereri benedietionem. Tu ve-
    -ciunt polestatem. Corisiliarios habelo bonos, pios , ro fili mi!, fili charissime! faciens facito Dei om-
    prudentes, Deumque timentes, in quibus veritas-feg- nipolentis semper, quantum valeas,_ honorem in
    net, non cupidilas", quia munera excmcant corda sa- omni bonitate et pietate; sequens^-excellentissimi
    pienlium , el subvertunt verba justorum (Exod. xxui, palris tui exempla in- onini honestate et sobrie-
    8). Nullatenus aliquorum improbilas dignilatis tuae late, qualenus divina Chrisfi Dei clementia illius
    nomen obscurenl;- et quod tuipse non vis. facere, beaediclionem te hsereditario jure possidere conce-
    alios non permittas propter cupiditatemsuam inipro- C dat.
    **
    ba mente" efficere ;"quia ssepe subjectorum culpa Esto miserorum pius auditor, causasque illorum
    dominis deputatur. Neve aliquorum impia vbluntas, justissime discernens; neque subjeclos tuae.potesta-
    sub iuse beatitudinis nomine, sacculos suos impleat ti judices permittas per sportulasyelprsemia judica-
    iniquitatis mammona. Non sunt tibl exempla longe re, quia munera, ut in Scriptura legitur, excmcant
    quaerenda; habes enim in domo in qiia hutritus corda sapientum,et subvertunt verba juslorum (Exod.
    fuisli,oplimatotius bonilatis exempla ; et crede, cer- X-JK, 8)^ Honorabiles habeto famulos Christi, qui
    tissime illius excellentissimiet oriini decore nobilis- veri sint servi Dei, quia quidam veniuntin vestimen-
    a Froben. episl. 178. gem,ltaliae scilicef. At enirii Pippinum in regem Ita-
    ~>Carolo regi juveni. Qui fuit Garoli Magni filius liae jam diu antea ab Adriano papa unctum fuisse
    nalu major ex Hildegarde regina, -natus anno 772, mox diximus..Anastasius ergo de ^CaroloCaroli filio
    posthac rebus bene gestis et victoriis clarus. Obiit iritelligendusest, qui natu major niinc in regni futu-
    yero antepatrem anno 811. rum successoremcoronatus est a pontifiee Leone. Et
    c Domnumapostolicumregium nomen... cum coro- de eodem Frodoardum quoque cecinisse puto, apud
    na...imposuisse. Dehacregia coronatione Caroli per MabU.Act. SS. Ord. S. Bened. part. n, ssec. ui, pag.
    apostolicumaltum apud scriptores silentium. Pippi- 504, inhisversibus:
    num quidemelLudovicuinfiliosCaroliMagnijuniores
    anno 781ab Adriano I papa in reges fuisse inunctos Sumitapostolicaaugustamrex sede coronanii
    constat.ore omnium iUius aeviannaUstarum; de Ca- Conelamatur honosRomanispalritus anclus, v
    rolo natu majore lacent omnes. Illustre nunc nulli- ImperiiquenitentFrancorumsceptra decore,
    RegiseLad regnumgenitussacrounguinesurgit. -
    que dubiosubjectum hujus facti testimonium Alcuini
    habemus; quod ad hunc annum, 800 et diem, guc Quis magis ad regnum genitus , quam primogeni-
    Carolus guogue pater corona imperiali a summo pon- lus ? quapropter Sirmondus immerilp corrigi voluit
    tifieeLeone III insignitus fuit; referendum exihtimo.: inscriptionem carminis 25 libri iv- carih. Theodulft
    illum enini Alcuinus.hic vocat rectorem et impera- episcopi Aurelianensis, ad Carolum- regem, magni
    torem populi Cliristiani. Et sane conjecturam mean scilicet Caroli filium. Rex "siquidern,ut Alcuinus hie
    firmare videtur testimonium Anastasii Bibliothecari i asserit, fuit non tanlum honore nominis, sed etiampo-
    in Vita Leonis III papse, gui ait : . IUico sanctissi- testatis._
    mus antistes et pontifex unxit oleosancto Carolum * Froben. epist.179. •
    etexcellentissimum filiiim ejus regeni ipso die Natalii> <sHanc epistolam priori ad eumdem Carolum jun-
    Domini nostri Jesu Chrisli. > Scio virum clar. D gimus, quamvis ex textu illius haud admodum con-
    Martinum Bouguet tom. V Scrip. Rer. Gall. pag stare possit, an eodem , aut guo aHo anuo scrijH»
    466, internotas et alios haecinterpretari de Pippini>' fueril. Ex illis tamen verbis : Neque subjecios tuce.
    Caroli fiUo, gui reliclo cum exercitu Winegiso duo i potestatijudices permittas, elc, colligi posse videtur,
    Spoletano in Urbera venerit, et ibi imctus sit iti re - Carolum jam tunc regia potestate fuisse praeditum.
    " ~ "
    K.K B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS I. . 386
    tis o_.um_.intrinsecus autem.sunt iupi rapaces ;sed j_ i^nerans filios, priores dispersos gemens; sed quid
    Verilas ait: E^frMctibuseorumcognosceliseosiMMi. non efficitauri sacra fames ! Fiat •tamen spiritalis
    -vii, 15,16). Habeto consiliarios sapienles-, Deuhili- praesentia, ubi corporalis ^est separatio ; veslruinque
    .mentes, npn adulalores ; quia adulalor, ut dicitur, geriilorem ih liiriiriibiis sarictorurii apostbiofiim
    Julandus esl inimlcus, et-ssepeseducitconsejitientes profusis lacrymis recordamini; prospera precantes
    sibi. Esto prudens in cogitatione/ et eautus in elo- "aiiimsepebcatrifci,rit Tibefetiif a vihciilis scelefum,
    quio ; spem habens semper in Deum, qui nunquam quse a pfiriiatlie usque ad ultiniurii liujus Vilsepef-
    deserit sperantes in se.' , . , >. e^erit.
    Utluam riiim liceat ssepius adrnonitionis chartu- 1QuidMit, filii!' 'qriafe rion Vblavit fchartula uTtfa
    lani dirigefe Alhaitali vestfai,. sicuf nobilissimus •Alpihosebilespefihariusfedeiiritium Saxoriumlisque
    a Chlodwicus gerniarius tiius mfe fogavit saepiusmit- Tid""d Tieeassina.-'eivitalissacfum 'saceiiurii_ et iride
    tere admonitorias illi littefaS, tfuod jam el feci, et vblaretpermanhsnbslrorUm iisque ad Tufbnicae ei-
    volente Deo faciani'; quas etiamcriul magna humili- vitatis teihpluii veherandum?
    tatelegere-solet.HPcmihi ma'ii'riiiim estgaudiurn, <=EPISTOLA GXXII. .
    quando bonos. uicut-,digmim-est, iiiPres de vobis ~~ AD KICULTTJH •-
    -AKCHIEPISCOPUM { COGNOMEKTO BA-
    audiam; hbc enini Dei-'dohuhi estet pfbsperitas g . MOETAM.
    - - ... "" —
    regni- dominos pppuli^hristiani elegantissimis vive- . --- -
    (_4hno"incefto.)* .
    -re.moribus_,Deoque placenti vita 'coriYersariInter "Hortatur ad labores, et virtutes apostolicas.
    homines. Inde .benedictio CcelesliS-.-geM'etVegrib
    - Damcetse^iiscatorimagno Albinus salutem.
    pervenire leertissimum est -, quani Detfs vestfae
    nobilitati seternaliter consedere .digrielur;.Fl6i'eafe', Qui iuxta mare Galileaegradiens piscantibus pari-
    ter fratribus. prsecepit, dicens : Venitepost me; fa-
    -valeas, el vigeasproficieils itfomril b'o.ib'et §ibsp'e*I- cimn vos
    tate ad "exaltatiohenisanctse suse-Ecclesise,'dulcissiriie fieri piscatores hominum (M-atlli.iy," 19.)$
    fiH!" . . -.
    " ipse le in pelago hujus vitse laborantem ad.iportum
    •tEPISTOLACXXI. • " perpetuse quietis, cum multiplici laboris tui fructu,"
    -Mitte rele in dexteram navigii
    i-B, FILlOS<"AT>UD DOMIKUM ISlPEilATORiSM TNPALAflO pei'ducere -diguetur.
    . JCOHHGRANTES, - -, . (Marc. i, 17), ut de.profundo hnjus saeculijmpleaUir
    .(Ahno.800.) . ... magnis piscibus; quorum nomina scribantur in cceUs
    Non te terreat procellosa tempeslass
    Ajfeclum ' suum.erga fitios ostendit, suique memoriam -~" -
    (JOOT-.-XXI, 6).
    a'dtimiiia dposiolofiimcommendat. ,_ quam Dominus supergradiens • siccis calcayit pedi-
    Charissimis in Christo filus paler perpetuani salu- £[J bus, et Petriim mergehtem pietatis inluiturespexit
    terii. . [Forteieg., inluitu liberavit-sicritnegantem respexit,
    Pluriina habuisseni vbbis scfihefe, si mihi coluni- ut, etc.], ut trinaenegationis maculam4rina. corifes-
    ba vel corVusadesset, qui fideli volatu meas yobis sionis gloria dilueret (Matth. xiv, 2S, 5fi). Memento
    direxisset Hfterulas. Tamen haspaucas-in auras di- Salomonis praeceptum dicenlis :, Quodcunque manus
    rexi, ut yeritbfererite investVaspefvenissentmanus; tua operari possit, instanter operare, quoniamndn esi
    riisTfofte zephlrus rinitetuf iri siibsolanum. Surgat opus vel mtio apud inferos (Eccle.is, 10); id est, in".
    tamenacjiiilbvel auslrurh, "etfeiaritchaftulam meam, sepulcro, quo caro properat.
    ut dieat vobis vale, nostramque vobis nuntiel prospe- Sit tibi manus in eleemosyiiisaposlolica, Hrigua
    ritatem, animique mei magurim 'desiderium videridi pfaedicaiioriis/oTficio "devbta. Meinehto Doirilnjini di-
    vos citius m *easalute, quatti pafei 'filiis optat. Egd centeiri _ Aperi os tutim, et egb itnptebo illud. Sinf
    turbalus el timidus spectd, qiiaridoliocfiat ,yel quid tibi cum omni sobrietate convivia. Domino-praeci-
    de vobis auditurus sim. - pierite-: -AtteMite, riegiavehluidbida veitfairi cfa-
    O.quam felix dies iuit, cruandoIn laboribus nosfris prila 'et 'ebrietate'(Luc. xxi, M). Sit manus 'dextefa
    pariter lusimus litteraliter seria [Ms., scra]. Sed saepiusevangelicis onerala.paginis, ut cibis spiritaa-
    nunc omnia niulata- sunt. Remansitsenior alios ge- ID libus jaseatur aniriius. Sirit pfsebeuHs ekeiripTa
    a Chlodwictis'germcCnusttiits.'Ex hoc Ioco Timo- e Frblien. epist. 181.
    lescit, Alcuihum jfjluresqWbque!e_)'istolasad Ludbvi- * CognomentoDamcetdm.Hahe 5iYs'cfiptione'ni lia-
    cum , tertium Carpli Magnj exHildegarde filiuTn, bet ipse codex Harleiahris. -Aniecruamtisec epistola
    posleaimperalbieni, scfipsisse, quarum lamennriHa sub oculos meos VChisSet,'credebarii'crifri-D.Basria-
    haclenus detegipbtuit. gio', inscriptionem teplslolse40 aprid Quercelaiiiirii :
    - -~>Frbben. Ad 'Rictdfum•ttrcliiepisibputri'Mageiisis'civitdtis; cb-
    cpist. 18*0.
    _c Apud Dominuin ipipp-alorem in palatio cdm- gnomento-Ddnmtahi,esse 'riieridosaiii;'et feognohien-
    moranles. Iriferius rpgatutsuir,ecprdenlur in limini- tumillhd Dammtte^xichi ad cpiScbptfm alic^ie'm-,,se'd
    biis sdnctorutn Apdsioloftim, et chartula volct.ulira ad virum saeculareni, qui et Uello gererido 'et Jurl
    Aipinoscolles; scripsit ergo has IiUeras_,'dum imjieia- dicundo .Jraeesset,-pertinere; qriodcolljgiprisse exis-
    torllomaeageret, Alcuinus verb.Turoriis esse.t,anno limabam ex aliis 'd.ua'busepistolIs,44 nempe e't 16,
    videlicet 800 yel seqiienti. . ,, .. p3'aeserlim>,iquod iUa iriscripiio deesset Je't:apud ^Gi-
    d
    . Tricassincccivitalis sacrum saceilum. Hoc inlelli- nisium, 'et.in codice vetusto. 'S&lisbiii^eifsl,'p_u'i -nfihi
    gendum censeo de ecclesia -sancti Lupi seu Goenobio adinanus fuit. 'At.nunc 'ex hac et 'sequenti "epislolis
    in, subufhip Tricassino (Troijes) cura. Alcuini a.Ca- plane, consfat, .Rlctilftnn 'archiepiscbpuiA'Mbguri-
    rolo Magno crejilb, dequo riienlionem quoque facit liacensem Daihcetam quo'qne al) zA.cui'nb;api)'ellat(im
    in eplstolis 66,'67 et alias fuisse.
    SS7 EPISTOL-E. _ - 558
    sanetorum, qui niundum forliter vicerunt, etfeliciter .>_. ut altissimse digriitatis norriihi opefa rectissima com
    "regnant_?um Christo. Non sis tuis-inferior anteces- veniant, et mores in oinni a.qui.ate sanctissimi *sa-
    sorilrass.ut quorum ienens cathedram, illorum meri- cefdotalis feupefhumefaleiibhoiis exbriTbht, ut *guod
    lis .aequipararidignus efliciaris incoeUs. , pculis inultorum yidetur in huriTefb.., bmriiuin bre
    Non sittibi durum charitatis legere Htterulas, nec praedicetur,,atg_ueametur in moribus.
    eas rerisesse supervacuas, quia cognita ingerunt. Si OHm te cum bealo Petrb~tbta nbcte iri uridis la-
    cognitij-placeantohryzi munuscula -; placeant spirita^ borantem agnovimhs; sed modo jam jdrhgue julienle
    lis sapientise_so!atia: inillo vana est oculorum dele- Deo in dexleram navigii, cuih beaio piinbipe apostb-
    ctatio; in isto indeficiens animi thesaurus.Dicitenim lorum, rete mitienduin est (Joan. xxi,_II), ut capias
    3ft.ri.as •.Gmt.iaqucecunquevultis ut faciunfvobisho- sine scissufa refis, id.est, in periectibrie callioTicse
    mine_s,hmc.ead~emetvosfacite-illis (ilaitii. VH-,12). fidei, magnospisces cehtum guiriquagmla tfes, qub-
    Giim tnagnomens mea exspectat.-desiderio luse rum me ministerium olim vestrae 'sahciifat! " expb-
    beatiUidhiis apices, ideo meos tuaeauctoritali saepius nere recofdbr. Sed, heu! ^»foh dblbf!' quoa tariia
    dirigere studeo, optans.te non -solum in meis pro- scissura apbstolicl.VetTs subitb facfaest, ulil ilTe
    fieere, j^S-Btiam tuis me multolies exhortari. ; maximus .'animafuriTpiscator sacfatissimb feqiiTescIt .
    ' " 3 corpore; ut vix corivenierite sanctpruiri ex 'dTversil
    "afiPfeTdLA V.XXi-1'. munclipartibus magistfbfuni turba impise disslensib-
    'AD DAlttaETAM ihcillSACERJiOTEM. nis scissura pise charitaTisTesafcifTpbtuit filTs.Irisu-
    (Arino 8'oVj.) per, sicut audivi, quod sirie dolofe cbfdTsribri dicam,
    Danmlqm Rqmm existeriietrihortqlur,ul[scissuramin ipsos.male inter se disseritTfe magisfros. 0'uTdam
    - Ec'cle_hhi.,ep"arfa'e'stWeM-;drgm^
    ci'ficdiores;'n_ftinovastatrii,'sed-iietefa repararivupit.
    vero volentes •rudipannis [Lieg.,fridis paririij 'assii-
    mentum veteri iriimittere vestiriiento , etpejbfem
    Venerando Patri et ih Christi irierirbrisTriagriifi- facere scissuram
    (Mdtth, -ix, 16; Mdf.c. ii, 21);
    co b Dam'ce'tsearcliisaeerdPtl liuriiiHs hiagistef-Atiji- vetefa Vefoiiriafe, etTn
    " quidani vero melibri cbrisTTib
    rius "saluteni'.
    antiquum reponere ordinem; bum quibus yestram
    Securidurii bppbfturiifateni pbrlitofisbognita meri-
    sancfissTmamVoUTcTtudfrieriilahbfaffe audiyiihus ; et
    tibus hbslris Chafitas fnearii iihpellit liriguam aiiqrild mihi muTtumpise .pacis atqrie ecclesiasticae
    placuit
    patefrife salutatioms vestrae blictafe "'dilectiorir, ut eoi-cordise vqs secunduiri Deiihi seriiiiiaTbfesesse,
    sciatis iriieg'rarii "ariilqu! "ainbfls "flariiiriamnostfb in vestram benevblentiam sempef sudare ex-
    qua
    splendescere ih pectofe; 'el guem "semper frdeleiri • oplo; recof darifes' 3ulcissimam, Hbmini lafgTHbriem
    pVbb"a"ri,"seiriper;a"mareri'bn desistam; qula eharitas; (J in snos , dicentis': Pacetn meam do ''vbbis, pacem
    juxta vetris pfbvefbmrii, 'guse desefi "polest, riuri- tneam .retinquo vobis; nori quomodbmundus dal, egg
    quim vefa Tuif. do "yobis(Joan. xiv, 27). Aliter sancli Tribmrii bonb
    Audiens itaque vestram prosperitatem; et coriver- inlef se esse debent -: alitef ssepissimepec-
    « pacifici
    sationem laudahiTerii, et veritatis instanliam, et catores
    pacefri inter se habere nbscuntuf, sicut iri
    quomodostetisti cum domno -apostolico, secundum sahclb Evangelio de Herode et Pilato legltnr (Liic.
    meaepetitionis chartulam, mox etiam arcana cordis xxiii,
    12). lUamvero pacem,-quae inter sancfos solet
    mei cubilia, resolutis tristitia. habenis, in gaudium esse,
    prbpheta -ex mahdato Doniini prsedixit, ubi
    aperlis ostiis prosiluerunt, .pleria Vbce cuni ^apo- ait .-Pacein et veritateriidiiigife, dicitDominus omni-
    siolo "decairtafe. ^Majus'iniiii-ghudirimiibri'est, quatn •
    potens(Zach. vm, 19). Et egregius Praedicator Pax
    [ut] filios meos in fide et veritate audiam ariibu- Ghristi, qum exsuperaf omncm sensutn, cuslodiat
    lare (III Joan. 4)_ rniralusque__sum, guomodo.gui- corda veslra in charitate et sahciitale
    \Philifip';i\; 7).
    dani sa^pientessurda,.peetbris aure aTVostoIiciiriile- MTTcvestra Veiigiosapietas e_ VeiVeVabTlis aubToritas
    gisseiilp^ocei-TTiim : Wtinesl pdTestq"s,'riisi'aDeo;et curn bmriibiis Deb -servientibus semper sequatur;
    qui pbfestali fesisiit, Dei 'oraindiioiti resisiit (Sorii. Hanc "angelicus nato Domihb'ceciriit'cbetus,diceris:
    xm;*l,3). Quoiiiaih omnia guaea-Deo'siirit,-'ordiriata]^ Gloria in excelsis Deb;'et Hriftiffa^pdxJibin.MbitYborite
    fiurit. Ergb locus .ihihi sufficieris fuit4disputandi de vbiuriidiis
    "(Luc.ii, i%). Iri hac etiahi et in omni
    liac cVusi; sed sciens piuderiiTariivestram oplime boffo
    vestram'beatitudinem, dhina adjuvante^gfatia,
    hsec omriia ribsse, et velocissimo percurrere sensu -prbficefe bpto, -Dblriine veneiahde, "et 'clesTdefaritis-
    lilteraruin rriearuni "serienv, hoc tahturii achnoneo slme fiTil ' "
    - «Frbbeh'. 182. - "-"
    episl.
    - b 'Danmlm 'archisacerdoli. -Riculfo iTfcisinterfuis^e, qhamVisherilb .alius iTliustbriypofis
    Ivloguhthib "scViptofiddeteculfopibdidefit.,Siifficiat verb hocce
    .scilicef, ad 'guem -|)i'a.cederis' epistola lexafata est,
    ' "Alcuiriitesliiribiiium.gmni^excepti6hes'u_pe'riuS,
    notarii • - * Ehponefe recordfqr.,yerbiS
    -'cujus legas. lecefit
    • ,« Et -quomod'0 'stetisti'curii ldo'riino'aposiblico.Ex Aicriiriils^ekliis liPrieTucet. "_anjlTftefis,,i'd
    his verbis el religuo tenore bujus epistolae iridubTufn ; hlmc lpcuih "JoanTiiS hi^fibri.gmdeM epistbTa
    •esse cerisep^ftainoetain seu Ribuiru"m,""Cuiii evangelistse atfigiTj.Wystefiiirii
    Mde- •nuhieiT .illius,_magnorum pisciuri., mtactum .
    lialdo ColohiensT',"Arnohe 'Salteburgehsr, aliisgue ' ta)ne;ri f eliqriit; ViT'si
    ac missis Leonem HI suspicaii" quispVamyelit, jTlam/episto-
    episcopis regiis papairr, Romarii lam 'esseTriutiTatani.JdemtamenriiysfefTuriiAicuiiius
    autumno anni 799 ab aula CaroH 'Magnl feversum, "exposuit;liibpnimentafib !ri '
    ''comiltitumfuisse, ^ethocatgue 'segueritiramiojudicio 'iiiSjin :cal). xxi,'iT. "
    "EvarigeTTurii sancti _pari-
    '-'"".
    adversus impios adversarips ejusdem sanclissimi pon-
    5S9 —B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMJPARS I. 560
    « EPISTOLA CXXIV. i> A Mei quoque ut in sanctis orationibus vestris ha-
    AD« GEORGIUM PATRIARCHAM URBISHIEROSOLVM*. heatis memoriam per ejus misericordiam obsecro,
    ait: Ubi sunt duo veltres in nomine meo congre-
    Georgio gratutatur ob dignitatem in loco sanctissimo; qui ibi
    hortatur-ad patientiam in perseculioneinfidelium. gali, sum in medioeorutn (Matth. xvm, 20). Haee
    Se suosqueillius -orationibuscommendat. promissio in illis optime impletur, -qui non cbrpofi-
    Benediclus Deus et Dominushoster Jesus Christus, hus tantum, sed charilate junguntur perfecta.
    gui visilavit plebem suam, et elegit civitatem Jeru- Albinus habeonomen inter notos [Jlfs., notes; foH.
    salem,sanguine redemptionis nostrae sanctissimam, 'eg. , nostros vel nostrales], et filios sanctse DeiEc-
    et gloriosissimam ejusdem Dei-et Domini noslri re- clesise. Vestri quoque nominis nobiscum esse inemo-
    surrectione; etbenedicla misericordiaejus, gua te,- riam, inter officiasacri altaris scitole. Confortamini
    sanctissime palriarcha Georgi, elegit in locis san- viri fratres in Ghristo Jesu, et-in potentia ejus; et in
    ctissimis suse habitationis, ac noslrae redemptioms fide eatholica fiducialiter agite. Palientes estote ad
    inlercessorem pro sancta "sua Ecclesia, quse in lati- omnes', scientes-quod labor vesler non est inanis in
    tudine totius offendit [Forte, ostendit], laudat, colit Dotnino (I Thes. v, l&; I Cor. xv, 58); sed qui plus
    et adorat nomen DominiDei aeterni; ut esset [Forte, laborat, plus mercedis £ccipiet. Ascendite mente ef
    ut esses] in eo loep teatissimse pacis praedicator, in B desiderio sanctoad eum, qui ait: Volo,Pater,utubi
    _guoipse omni mundo sanclioiibus ambulavitpedi- snm ego, et isti sint tnecum (Joan. xvn, 24).
    bus, qui ait: Pacem meam do vobis, pacemmeam re- -Optamus in vobis impleri, Chrisli gratia coope—
    tinquo vobis (Joan. xiv, 27): ut sis reclor populisui et ranle, guod' tilim Propheta ait: De Sion exibit lex,
    praedicatof veritatis omnibus sanctorum visitatori- et verbum_Domini de Jerusalem (Isa. n, 5); Inde lu-
    bus locorum. Beati estis, quibus concessum est la- ceat lux vestra coram hominibus, ut videant cpefa
    crymas ad ejus fundere "vestigia, qui clementi vullu vestra bond, et glorificent Patrem vestrum,qui in cmlis
    mulieri peccatrici, quae lacrymis sancfos abluit pe- est (Malth. v, 16).
    des, ait:Qui "multumdilexit, multa diinillunlur ei - Sanctitatem vestram, pro sancta Dei Ecclesia in-
    peccata (Luc. vu, 17). tercedentem,Dominus nosler Jesus Chrislus exaudire
    Hortare piis precibus, paterno affectu, sancto de- dignetur,efin omnibono admultorumproficerefaciat
    siderio consocios tribulationis-tuae, forti animo in [Deesf salutem vel simile]. Doimue patriarcha ho=
    fide permanere Ghristi Dei, et patienter suslinere norande et desiderantissime Pate.r! sed ut pro no-
    varias infideliunipersecutiones,recogitanles eum, qui slris filiisintercederedignerisdeprecor; pro Symeone
    pro salule illorum in patibulb suspensus ait: Pater, episcopo, pro Onie et Martino_sacerdolibus, et Na-
    ignosce"illis, quia nesciunt quid faciunl (Luc. xxm, thanaheK archidiacono A, et eseferis qui nobiscum
    54). Non sunt itaque condignmhujus temporispassio- sunt, gui pro vestra beatitudine intercedere non de-
    nes, ait egregius Praedicator, ad superventuram glo- sislunt.Opto valete in nomine DominiDei Jesu Chri-
    riam, qum revelabiturin nobis (Rotn. viu, 18). Nullus sti in aeteriium.
    e
    miles coronabitur, nisi qui legitime certat. Brevis ' EPISTOLA f
    CXXV.
    esf labor tribulationis hujus vitse, sed merces perpe- AD GUNDRADABI VIRGINEM COGNOHENTO EULALIAM.
    tua qriaevincentibus daibitur.Non sit cuilibet fidelium (Anno 800.)
    in obliyione jucundissima promissio Domini nostri Gundradam instruit quomodo in aula virtuoie vival.
    Per illam-regi commeiidari,el quod ad ipsumper-
    Jesu Chrisli, qui ait: jEcceego vobiscum-suin omni- venire nequeat, excusari cupit. _
    bus djebus usque ad consummationemsmculi (Matih. Venerandae in Christo filise EulaliseAUiinussalu-
    xxvin, 20). tem
    * Froben. epist. 183. vero RubeaevaUis
    b Epistolam hanc ineditamet hactenus ignotam eruditissimus huncSergium appellari; censelque vir
    Georgiumcirca annum 799 ordi-
    ex cod. regio Paris. n. 2826 notato eruit, et bene- natum fuisse, et csse patriarcham illum Hierosoly-
    vole mecum communicavitvir doclissimus, mihique milanum, ex cujus pa>!e « monachus quidam de
    amicissimus D. Lieble Benedictinuset bibliothecarius R Hierosolymis veniens arino 799 benediciionem et
    San-Germanensis supra laudatus. de loco sancto resurrectionis Dominiesead
    o Ad Georgiumpalriarcham, etc. Hujus noliliam, reliquias
    Carolum regem attulil, i ut loquunlur annalistae
    D.
    suggerente pfselaudato Lieble, accepi expraestanti Egirihardus, Meltensiset alii; qui prseterea teslantur
    Tractatu praeliniinaride episcopiset patriarchis san- praefatummonachum anno 800a rege, poslperactunl
    ctae HierosolymitanaeEcclesiae,ad lom. III Maii Act. Aquipgrani Nalale Doniini, absolulum, et cum Za-
    SS. pag. 10, num. 171, auctore D. Daniele Pape- charia palatii sui presbytero cum multa pecunia per
    brochio. S. J., qui ibidem testalur, nomen Georgii sancta illa loca, et inter panperes atque nialis muliis
    in Vita sancti Stephani Sabaitae(edita tom. HI Julii affiictosdistiihuenda, dimisil. ConsuleetiamR.P. Mi-
    ad diemlS) certissime haberi expressum; ita enim chaelem Le Quieu Ord. Praed. tom. III Orientis
    ibidem cap. 5, num. 19 legitur : « Sanctissinius pa- Christiani, pag. 517. Hac igilur opportuna occasione.
    triarcha domnus Elias' cum gaudio atque honorifico Alcuinum hanc epistolain ad Georgium.patriarcham
    reditu propriam sedem posiliminio repeliit, diutur- per Zachariam presbylerum misisse, non est quod
    naque dignilate patriarehali ad annos salis multos dubitem.
    gavisus est: et cum hinc ad Deum sancte migraret, d De Symeone, Onia, et Nathanaheli, Alcuini disci-
    domnum Georgium syncellum suum in calhedram pulis, alias plura observavimus; quis Martinus fuerit,
    Teadelphicam successorem reliquit.» Notat deinde ignotum.
    Papebrochius Geofgium hunc in ms. Brugensi Grc- 0 Froben. epist. 184.
    goriiim, vicino el facile alternabili noraine; in ms. f Cognomento Eutaliam. Constat nunc ex hac
    361 - EPISTOL-E. - 362
    Ssepe.familiaritas nominis immutationem solet __ \ milis, in oralione pervlgil, in eleemosynis larga, ,
    facere, sicut ipse Dominus Simonemmutavit in Pe- et in omni bonilate laudabilis.
    trum; et filios Zebedei filios nomiriavit Tonitrui Pro me quoque, obsecro, tuse prosperitatis inter-
    (Marc. iii, 16,17), quod etiam antiquis vel his no- cessore loquere domino meo David, ne irascatur fa-
    vellis diebus probare poteris. mulo suo, a quia venire non valui, sicut voluit, con-
    Tu vero, virgo clarissima et sponsa Deo dignis- tinua prsepeditus infirmitate. Opus meum aliud non
    sima, te ipsam in omnicastilate custodi corporis et est, nisi orationibus instare, et praeparare mihi ha-
    animse; quia juxta Apostolumvirgo Dei debet [Ms., bitationes seternas, secundum Domini nostii Jesu
    decet] esse corpore casta et anima (ICor. vu, 54)'. Christi misericordiam, qui non deserit sperantes in
    Esto cseteris in palatio virginibus toliiis bonitatis se. -Eterna felicitate valeto, filia charissima!
    exemplar, ut ex tua discant sancta conversatione ~>EPISTOLA CXXVI.
    seipsas custodire, vel cadentes fesurgere. Prseve- AD SOROREMCHARISSIMAM.
    niant [Ms., pervenient] in conversione faciem j*udi- (Anno 801.)
    cis. Sint nobiles in moribus, sicut sunt nobUes ex Laudat illius pietatem, et ad laborempro mlernitate
    parentibus. Non serviant carnali desiderio, sed exhortatur: g~ra'iasagit pro cruce donata.
    -Christi magisterio. Vivant coram hominibus hone- ]B Charissimsejn Christo c sorori.'
    ste, et coram Deo digne. - Vere fateor quod valde desidei'avi ad vos venire
    Agant de praelerilis pcenitentiam, et caveant se propter aliquas necessitates, quas vobiscum conferre
    de futuris, quia Scriptura dicit: Deus dat pmniten- volui. Sed me impedivit acerbilas febrium, quaeme
    tibus partemjustilim'(Eccli., xvn, 20). Nota suntDo- adbuc per vices fatigat. Quapropter citius ante hiber-
    mino cuncta quse in occullo gerimus; quod si non nale frlgus regi ohviam properare curabo. Placet
    direxit [F., dixerit] lingua, non poterit celare con- mihi valde labor vester ln sanctae d Dei Genitricis
    scientia. Patet Deo omne quod clausum est. Credat Ecclesiaeexaltatione, et in librorum consideratione.
    homo, totum quod peccat veniahile esse, si in con- Unde in his laboribus, quantum poterimus, vestram
    fessioneprmveniet faciem Dei (Psal. xciv, 2); sed sojerliam adj'uvare gaudemus. Etpuer 6 Fridegisus
    multa dicuntur in publico quse geruntur in occulto, secundum temporis opportunitatemvobisfefal auxi-
    quia non potest civlas super montem posita abscondi lium. Vester.vero profectus in Dea mei animi cst
    . (Matth. v, 11). Vilis pauperum persona scelera abs- magna voluptas. Ideo quod coepistiperfidere, Dei ad-
    cohdit immania; dignitas creberrima vixcelat quse juvante misericordia, diligentissime studeas. Unus-
    gerit. Currurit [Ms., currit] per ora singulorum quse quisque secundum suum labofem praemiumacceptu-
    infra parletem geruntur. Agnosce quid dicam, et " rus erit. Et qui pluslaborat, plus mercedis accipiet.
    ignosce dicenti. Nunc tempus est operandi: veniet yero tempus re-
    ' Bonum eastitatis
    atque honestafis quod de te au- munerandi. Qualestunc esse optemus, "talesnosmet-
    divi, a te non recedat; securitas te non decipiat; ipsos nunc praeparemus. Sapienti pauca sufficiunt.
    nec laus minualur, sed magis augeatur; feficilas Scio .sagacitatem animi veslri hsee omnia melius in-
    prsesens tibi ad perpetuam proficiat felicitatem. Me- tellexisse quam me scripsisse; et operibus implere
    mento le parvi temporis hospitem esse. Esto sola- quod vix verbis explicare valeo.
    lium miseris, et consilium timidis; vas sanctarum Utinam c.itoadyeniat tempus, ut tecum cordis mei
    nobile Scripturarum, et coelestis cubile sapienliae. conferam angustias, ut consoletur animus meus ex
    Evangelicis orna animam praeceptis; in ore modesta, vestrsepietatis corisolaiione[Al., perfectione]. Pluri-
    in consilio prudens, in 'convicio paliens, in ore"hu- mum mihi placet crux quam vestra mihi henignitas

    inscriptione codicis Harleiani, Eulaliam, cui Alcui- soror est Caroli Magni cujus etiam rogalu Alcuinus
    nus inscripsit libellum De ralione animae, a nobis commenlarios in Evangelium Joannis aggressus est.
    intei opuscula moralia inferius exhibendum, vero Alia Gislaerat fi.UaCaroli, quam non sororem, sed
    nomirie Gundradam esse, sororem cerle sancti filiamAlcuinus appellare-solebat.Mabill.Annal. Iibr.
    Adalhardi abbalis Corbeiensis, de qua Paschasius D xxvi, num. 95.
    Ratbertus in Vita sancli Adalhardi. Act. SS. ord. S. d Dei GenilricisEcclesim. « GislaCalensisParthe-
    Bened. saec.iv, part.i, pag. 521, n. .53, scribil: nonis abbatissa hoc tempore, anno 800, novam illic
    _Virgo nobilium nobilissinia, quse inler venereos basilicam in honorem sanctse Dei Genitricis Marise
    palatii ardores et juvenum venuslates, etiam inter exstruchdam curavit, eoque sanclimonialese basilica
    mulcentia deliciarum, et inter omnia libidinis blan- sanctae Cnicis transtulit: Posl aliquot iride annos
    dimehta sola meruit, ut credimus, reporlare pudi- corpus sanctaeBatbildise crypta sanctseCrucis trans-
    cilisepalmam, el poluit, ul dicitur, carnis spurcilias latum est in eamdemecclesiam sanctaeMariae,quam
    illaesocalle transire. t Alcuinus hic testatur hanc domna Gisla-a fundamenlis struxerat, ut legitur in
    castitatis et honestatis laudem ad suas quoque aures Hist. Translat. -sanctoe Bathildis apud Mabill.Act.
    pervenisse. SS. ssec.iv Bened.
    a Quia venire non valui. Vocatus nempe a rege, etiam Annal. Mabill.part. i, pag. 4S2, num. 8. «Vide-
    Hbr. xxvi, num. 95: Prsesentem
    Romam anno 800 profecturo, ad suum comitatum; - tanien epislolam non eodem anno 800, sed sequenti
    cujus itineris molestias, ob corporis infumitatem et dalam fuisse'exislimo, quia Alcuinusanno 800 Carolo
    amorem quielis in monasterio S. Martini, a se amo- regi ante hibernale tempus occurrere non potuisset,
    litur in epist. 95 (nunc 109), ad regem. Yideetiam rege quippepost mcnsemAugustum ejus anni jam in
    92 108), ad Arnonem. itinere Romam versus constiluto.
    b Edit. (nunc
    epist.
    Quercet. 56, Canis. 5S. (Froben. ep."98.) eFredegisus,Alcuinidiscipulusejusqueposte?t
    149
    * Sorori. Spirituali, Gislsenimirum, qusenaturalis sucpessorin regimine monaslerii Turonensis.
    .f4.TjB.OJ__
    Cf J2
    J565 B. F. ALBINISEU ALGUINIOPERUM PARS I. S6|
    direxit. Et credo vos selernam habere a Deo merce- A . Corporalis infirmitatis incommodahoc maximeani-
    dem prb illius opere, et assiduas a sancli Lupi inter- mum contristant paternum, quod domini mei [David
    cessiones, et laudabiles gratiarum actiones ab eis et vestrse] "dilectioriisic' cito, sicut volui, praesentafi
    qui ad illius patrocinia confugere solent. non.potui. Credo tameuin ejusclementiam,qui allisos
    -Nuncsprorralma vale,'Sproro charissima.nobisl solet erigere, etinfirmos curare, quod meam adlmc
    Etaiunc et,semper,-dulcis samica,>vale. impleat voluntatem in videndo faciem Domini-mei
    i=EPISTOLA'GXXVn. .[dilectissimi],veslfseque familiaritatis alloquio. Tu
    AT) -DILECTISSIMA">JI-SffROKESI. vero, filia-eharissima, honestis misericoVdise operi-
    bus, vitaesanctitate ornare IgU mementodignitatem
    Procappaet atiis donis gratia$<a'qit;J.nguberli,'Av'ai
    sororis, et Columbm meminif. tuam, ul magis probltaslaudeteonversionis quani spe-
    pies auri fulgentis. Siquis diligenlius consideret,prse-
    Dilectissimsein Cbristo 0 'SOTori.
    donante deo, his sanctissimis diebus ceptadivina, inveniet in iUis [utrumgue, et] laudis in
    Prospera, vita inter homines,et mercedis aeternaeglorise
    habuimus solemnia, et laetus fuit domnus rex, et jjrsesenti
    Deum.Haec tu, jiobilissimapuella, diligeritissime
    .onme-palalium ingaudio. Et egq, frater vester, ma- .apud
    habui de >"els ahilatione •discere et devotissime implere .satage, ut digna efii-
    gnum gaudium prosperitate 3 ciaris & Deo amari et ab hominUmsJaudari. Tunc
    vestra, de gratissiriio munereI>salmodia.el -Missarum'
    habetFlaccus omni Isetitia gaudere,-[et .more senis
    celebrationis, quod milii magna charifate -direxistis.
    :Sedefd cappa quam mihi aptissiniam Tnisistis,valde -EntelHsaltare], totisgue yiribus tripudiare.
    -Moribusegregiisvirtutum et vita coronis
    animo-meo placet. Veniente >veroAngelber-to tforte
    Jloreat et vigeal, filia-ehara tibi.
    aliquifl'ceitius vobis remandare-liabemus. Vos ani- i :EEISTOLACXXIX.
    'mumvestrumTirmatean^seryitioTJei et insaTuteani-
    •msevestrae.^ViriHter,domuma.difi'Gateyohis sempi- •ADDOSIKOM •REGEM.
    ternamdn co.lis,'.ut^iaratam habeatis beatitudinem (Anno 801,-circa ;finemMaii.)
    eum '-Christo et •.sanctis ej*us, quam plurimi ^verbis -Qaudium suum ob^reditumGaroliex 'Italia-significat;
    Tmverolabora die- cui cum tnnneribusobviammittit Candidum.
    -»ptant,'sed rebus non perficiunt. JDominodesiderantissimo et omni honoi'e dignis-
    hus, horis ac momentis, rat abundanter habeas quod
    simo Davidpatri patriae,AU)inus matricularius prse-
    felieitertdiligas.
    •Gredote de <OTationibus e__vse [AL,Eva.] isoroids sentis et futurie bealitudinis salutem.
    Benedictus Dominus I)eus, et benedicta perpetua
    •nostrse-Ideliterdacere. «Sedex mea pelitione^aliguia
    iUius misericordia .super servos ^uos ; .pro •guorusa
    •superadde, guia mihiUdeHsifuit. JDt-ubi^lus aBdes^
    morlem aniici ? 'Dic f Colum- P,.prosperitateetsalute vos, dulcissime'David,prospere
    innolescit, guam post duxit et pacifice reduxit, conservavit, honoravit et
    •bae,utmemoriaeconfirmetiquodaicoepit, /donebveniat
    Beati .esuriunt%t exaltavit; atgpe-in omni-locoadventus vestri lumen
    -quisuperadjicial. gui sitiunfjtisti- ante faciem vestraebeatitudinis
    iiam, .qiwniatnipsi isaturabutitur,(;Miittli.y, '6). Desi- justitiae, pietatisgue fecit. Quatenus totius caligo iniquitatis,
    -derium-vesU-tminipleat,-et «of chaDitatellluminet,- splendescere
    uebula perversitatis, serenissimb -sapientisevestrse
    =qui venit toundum dllniriinaTb,--etignorantiae lene- discuteretur. Beata gens cui divina cler
    bras de cordibus in eum expellere credentium. Vita splendore
    mentia tam pium et pwidentenipraeyidebatrectorem.
    tetsalus,£!hristo donante, voseomileturinaeYum.
    Felix :populusqui asapiente et pio regiturprincipe;
    s EPISTOLA CXXVin. sicut in illo Platonico legitur proverbio, dicenlis :
    ADGISLAM FILIAM CAROLI MAGNI. "FeHciaesse regna, si .plulosophi, id est, amatores
    Dolet se ob infirmitalem non posse regis faciem vi- sapientiae regnarerit, vel reges phUosophiaestude-
    dere, <et Gisilm frui _colloquio.;yuam vd <virtutes j>ent: quia nihil sapienlise iri hbc mundo comparari
    exhortalur. poteiit. Hseeest namque quse humilem exaltal, et
    {harissimse In Chrisio h filisefidelis in charitate polentem .gloriosumefficil, el in omni persona Iau-
    Paler perpetuse prosperitatis salutem [et caeterai]. - dabilisexistit; inquadecus esl et pulchritudo vitae
    a Sancli Lupi. Ex quo intelligimus, ait Mahil. loc. f Columbce.GuicumGisla ullimos duos libros Com-
    cit. Annal. hanc cnicem Alcuino missam 'fulsse pro ment. in Joan. Alcuinus inscripsil.
    Trecensi S. Lupi hasilica, cui is.prsefeclus-iierat a e Mabill. 8 emendata alicubi ex cod.' ms. Sa-
    Garblo. lisb. (Froben. epist. 100.)
    i'JEdit. Quercet. 60, Canis.36. (Froben. ep.99.) ">-Filim. Gislaelertia. Caroli Magni filiac ex Hilde-
    c Sorori. Gislaeilidem Caroli Magnisorori, ut vult garde, ut scribitEgirihardus in Yita Caroli. BIABILI..—"
    "MabiUonlus. Certe GislamCaroli sororem aetatejam.proveclioren.
    d Gappa. Siniilis illi quam Witlafiusrex Merciorum puellam haud appellassetAlcuinus.
    donans ait in donalione, quse exstal in historia In- ' _i Edil. Quercet. 25 exms. Quseihidemila inscri-
    gulfi : i Offero etiam secretario dicti monasterii in bitur : J5elaudesapieritimel de xkmdesiderio quietm.
    ministerium sanctissimialtaris chlamydemcoccineam, Principalis tamen illius scopus est significatio gaudii
    qua indutus eram in coronatione mea', ad cappaiu sui et gratulatio ob redilum Caroh ex Italia post
    Inde seucasulam faeiendam. » CAKISIUS. adeptos imperii Romani fasces, quiredituscontigit
    e Avm. Hsee illa fuisse videtur ancilla Dei, quse anuo 801 post Pascba vn Kal, Maii. Post aiem sancti
    libros Novi et Veleris Testamenli sludiose clescribi Joannis reversus est in Galliam. Annal. Franc. Ti-
    curaver.at,qua de re Alcuinus illam laudat carmine liani. (Froben. epist. 101.)
    olim204. nuneS.
    '
    56S EPISTOLiE 366
    praesentis, nec uon ct gloria perpeluse beatitudinis : A subjicere consilio decfevi. Quia, ut vere fateor,
    quia soluriiiriodo'vcfa est sapienlia griseheatbs et guidquid per Dei -miserantis gratiam mihi vestra
    seternosefficiet dies. Haecenim vestram optimam-sol- pietatis providentia disposuit agendum^ omnlmodis
    licitudinem, ©omihe nii - David-, semper amare et prospere mibi pervenisse probayi. Nam fere ° ante
    praedicare agnosceba'm;'oniiiesgue ad eam-disceh- hdc quinquennium saeculares occupationes, Deum
    dam-exhortari, imoe't>pra.miis honoribusqiie sdlli5- testoi-, 'non fioto corde declinare cogitavi. Sed ver
    citare, atque ex divefsis ihundi partibus "amatores "strae.pisesprovidentise-consilio;, translatus sum in
    illius vestraeTionaevoluritati adjutofes convo~caie:sUi- servitium sancti Martini, fidei catholicaeet ecclesia-
    duistis. Iritef"quos;me!et.ianiirifimum ejusdeih sanctse sticaa sanctioni, .donanle Deo, jiroficuum. NonTe-
    saipiPntisevefnaciflum, -3'e'Tillimis•Britannia.Tiriibus cessittamen decofde prioiis voluntatis affectus, sic-
    adsciseere curastis; -atqueiilinam 'tafti utilemin domo <uttrimsaclo imno vestrse pieUitijam praedixi.
    Dei serViilum, cruamjpromplulum vestrse obedire vo- • Haecomnia vestra consideret bonitas, et pia pro-
    lUiitatii^QuiaiiiHgens^diHgebam in'sacralissiiho pecto- iriissione disponat, quia, utproedixi, tota mesemen-
    reveslro^guodih ihe vosvelle ihvenire intelligeharii. tis iriteritio ad bonitatis veslrseverissime Tespicit
    • Tfndeguotidie aMQacordis interitione,
    susperisis Ih 'fconsiliuin. Nec alio se qublibet.[Forte, alii secuiH-
    verba venieiitiuni-auribus, sPllicitus eram, guidmilii " _>et]-credit; "quia in ie tola infirmitatis senectutis-
    TiuntiarentMedomino meo bulcissimo DaVid:guahdo ^guemese consolatio-interidit. Inter fratres in eccle-
    'dpmuiri're'diie"t;_guanddpatriam -revertereiur.. Tan- sia sancti Martini Deo"fideliterservientes vivere vel
    -dem aliguando,-guamvissero, vox optata concurren- 'reguiescere, fieo' Tniserante, sine ulla dubitatione
    <tium ^desideriimei insonuit auribus : Jairhjamgue •desidero; ejusdemgue heatissimi pectoris [ Forte
    Veniet; a jain Alpes transivit, guem lanto animi tui -protectoris] veslri participem - esse in vila aeterna
    -fefvore, o Albiiie, adesse optasti. Tum ege Tepeteris vesiram dilectiohem perpetualiter opto. Hocgue
    -iterum*atgue.tefuin lacrjriiabiH voee clamavi: QDo- Deum assiduis precibus obsecro, ut praesens vila
    %nine-Jesu'! 'quaie non'das mihfperinas aquilse?quare -excellentiaevestrse^ejus sanGti intercessionibus adju-
    non teansMtibnehi -Habacuc T>ropl_e't33 unadie, vel "vetur, protegatur, et cohsistat; et post hanc aeterna
    «iiam4ib'fa-cpncedis,'ul -miiplectarbt osculer Vcsligia cuifl 'eodem-beaiitiidiiie.perfrui mereafis,dom'ine di-
    "ILS1.-Snius'ch&rissimim6i, et supbr lomhe quod in iectissime!ettlesidefantissime;David. . -
    liocinundO'kih&ri-'pptestj-dulcissiriii oculos videarii - li2'd'EPIST0LA CXXX-.
    felarissimos. verba audiairijjucuhciissima? Vel qiud AD ARNONEH.
    ^,u'iriirijica,?temp'oi*eimp'6rtuno,'meopp'fimis.Tebris,et C '(AnnoSOl.)
    mbn penniitissme'SO"lila-cbipoi'is-)ieialacrilate fungi,;'' Epistolte respondet; sihistram suspicionema se amo
    Jutyelterde-llat, gu&d-cjito'_io'nvalet? Attairienlioc ' vel;",Regi"s'e'suasisse,ait, quos mtssos eligerel, ad
    advenXiis =vestri-gra'tissimo'.a.lusinuritib, confeslim .justiliqs faciendas. Pro se-Deum orari, -et Leoni
    ihfCahdiduinjriG^trumVestrsi. bbviam saiic.issimsedi- papm, Pautirio patriarchm, et Petro Mediolanensise
    '
    , cotrimendafi cupit. Hdrtalur demum ad pacisinter
    hahfensin hianu munuscula, • studia.
    'ileclioni^irigerC-sludin, ecclesiastibas-personas'restituendm ,
    •gfatiaisenioris, eertus^clieiitelli [FoAe/gfata^enio- Veneraiido'PatriAguUaeevangelicaeAlbiriussalutem.
    ^is "vestri cUenlelli], ef in ofe>ftec'essaiias.nagisffi Verierunt riiihi vestrse dilectidnis apices meUe dul-
    Jvolrifltates,"guemberiignitas vestra,-ul cleirieriterau« ciores,aurb obryzo graiiores, munusculis sigillatae
    • "
    diat,' obsecro.
    ; _ suavissiiriis : iri quibus pefpetuum sanctaeVhaiitalis
    Tefripus est ut agnbscat irifirriiilas fragilitatem . vigorem in cordis veslri 'arcano agriovi, guamnec
    suani, et tola se conferat.instabilitatem.animaesuse: "Alpina Trigora , necTtalici sestus subvertere pbtue-
    ut quamvis exierior homo annorum numero vel mor- -runt; sed ititer omnes Tiujus saeciili diversitates et
    borum molestia conteratur, tamen renovetur desi- eaTiginosastempestales guasi matulinus Lucifer,
    •derio-salutis.seternse inlerior de dieindiem. "Quod seihper nova exoritur.' De gua et ipsa Veritas ail:
    •
    qualiter fieri debeat, mens;mea vestrse pietatisex- D Manddtumnovutrido vobis (Joan. xui, 54). Novum; -
    spectat consUium. Nam si prseceps pugnanlium qiiia evangelicum : vetus; quia legale : in quo tota
    praesumplio ssepe in periculum cadit, quanto magis lex pendel 'et prophetm (Matth. _____.ii, &0); in quo to-
    qui spiritale inire cogital certanien, si consilio noB "tius gratiae smnnia consistit. Novum: quia foras mit-
    regitur prudenti, pei vices incerta sudat victoria. lit timbfeih (I Jodn. iv, 18). Quia quod grave fuit
    saftcta .prohibuit Scriptura, diceris: per timorenl, Teveeritper amorem, lestarite chari-
    "-Quod-nefieret,
    Omnia fac-per consilium, postea non poeiiiteljis i tatis lonte: Jugum 'meutn suave est, et onus meum
    :(|E_fc7..'.--S_l,2_). Soc'optime sciens, mei ipsiusi leve est (Mdtth. xi, 30). ;Ex hujus favotoiius char-
    •minus tconfidens dispositione vestrae prudentiae mcs lulaetuse resplenduit series. Credas velim., Pater
    'a:Jte 'A-lpestfansivif. «Tpseyero (Carblus) -cele- 0 Ante hoc quinquennium. Nempe atinp 796., Ex
    brato natalisahcti Joaimis Baptisia. apudEporeiatr i hoc loco ,-igiturcolligitur tempus miti al) Alcuino're-
    '(Ivree, ufbs Pedemontii) Alpes transgressus in Gal- . giminis d
    nionasterii sancli Martini.
    Iiarateversiis est. J Annal. Loiseliani ad ann. -801. Edit. Mabill. 16 uhi inscriplio talis est: Verie-
    ''->Candiduin. Hic iUe est Witso Alcuini discipulus,, rando Patri, evangclicmlectipnisdoctori. Sed-integfa
    ;quem Pezius perperameonfuudit cumallero Candidci .et emendata hic ' prodit ex cod. ms. >Salisb.(Frobea=
    Fulde)isi inonacho, de quo in Hisl. Lit. Francia ! .epist. '102.)
    tom. V, pag. 10. "CATELINOT.
    567 B. F. ALBINl SEU ALCUIM OPERUM PARS I. 568
    dulcissime, guod non tanla suavitate a fratrum vel _A incedere valet. Ego vero tardissime vulnera niea
    sororam litterulas legere potui ultramarinas, guanta agnoscens, circa limina beati Martini Palris nostri et
    tuae dilectionis ~>transalpinas : nee tale post eos tae- protectoris vestri discurrens, vestrum nomen inter
    dium fatigat cor meiim, guale post tusefaciei-visio- charissimas quotidie ingeminans personas; nec so-
    nem amabilem. Sed patienter ferendum estquidquid lum veteris vitae multis debiHtatus cicatricibus, sed,
    jubet sapienlia divina , quae omnia disponit suaviter per singula momenta pej"oresprioribus ulcerum ad-
    {Sap. vm, I), et in cordibus famulorum diffundit dens dolores. ] Quapropter obnixius deprecor fami-
    suorum per sancti Spiritus gratiam dulcissimaecha-. liarem veslrse dilectionis charitatem ut mihi, licet
    ritatis dona, quae inter adversa fortis, et inter pro- indigno, 153 assiduis sanctilatis vestrse precibus
    spera humilis esse congaudet: in ulrisque in eo apud .clenienlissimumSalvatorem perpetuaesanilatis
    potens, qui omnia potest: secura de se , sollicita de medicinam deposcere studeas , et quoscunque Deo
    suis. De qua plurima tuae rcverenlise scribere super- - Christo fideles invenies famulos, tuaeque reverentise
    vacuum duxi, quia te lotum in ea esse multis proba- sacrae dileclionisvinculo conjunctisjne commendare
    mentis agnosco. In qua viriliter vincere adversarios curam habeas; [et maxime domino meo dilectissinio
    hahes, etforiitcr pugnare contra inimicos Ecclesise Leoni papse, Paulinoque patriarchae, et Petro Medio-
    Christi, ul corona laudis in die Domini noslri Jesu 'B lanensi archiepisGopo, nec non aliorum religiosae
    Christi te tuosque consequatur. vitaevirorum, guorum nomina seripta sunl in coelis
    Quaecam apologelica verba tuis inserta legebam (Phil. iv, 5)], ut nostrae parvitalis nomen in cordi-
    lilteris, sestimans nie irasci pro quodam fralre, bus conscribas deprecor, quatenus ex plurimorum
    quod omnino non feci : [vel ab alio audire quod precibus sanctorum , plurima mihi peccatorum sol-
    scripsi, quod nullatenus verum fuit. Sed ut rei tibi vantur yincula. Tu vero, sanctissime Pater, pacificae
    veiitatem oslendam, occasio hujus cogilationis mihi ramum olivseore ferens in arcamDomini (Gen. vm,
    fuit ex eo quod alterum abslraxisti a me, quipro- 11), alienas iniquorum dissensiones tuas fac esse
    feclum facere potuit. Salva certissime charitate mercedes, revoeans eos ad sanctae pacis concordiam,
    aperui suspicionem meam , nihil sinistri aestimans ut populus i'ectori, et grex pastori, et filii proprio
    tuam de meis litteris benevolentiam suspicari, quasi obediant Patri, et Pater filiis praesit in pace et man-
    alter propter meam non proficeret _negligenliam; ] suetudine, ut in omnibus una sit charitatis concordia,
    dnm verissime euin meum esse putareiri, si tuus ne qua radix ullra amaritudinis ramos venenatse
    essevoluissel, cavens illud Senecsesapientiselogium: dissensionis pullulare possit a jnter sanctissimas
    Meum et tuum mundus destruxit. [Nihil tam fami- . ecclesiasticae dignitatis personas. Sit in ore tuo tuba
    liare in quoquam tuorum sentias apud me; nihil veritalis, ut pax et veritas ex luis semper audiantur
    alienum ex meis sciens apud te.] Quia quod Deus labiis; et quod Psalmista cecinit, non solum in te
    conjunxil, homo non separet (Mattlt. xix, 6); nec lo- impleatur, sed etiam per te in multos proficiat, ubi
    cis dividatur, quod mentibus conjungitur. Ubi una ait : Misericordia et veritas obviaveruntsibi, pax et
    est charitas, ibi diversa non est vqluntas. [Quod justitia complexm sunt se (Psal. LXXXTV, 11). Hoc
    vero tua bona pro multorum salule providentia, sua- est opus tuurn in hac prsesenti luce; haec est merces
    dendum milii censuit dulcissimo meo David, c de tua in aeterna gloria. Ait eninTquidam poeta de
    missorum elcctione, qui discurrere jubenfur (ad) opere carminis evangelici:
    justitias faciendas, scias certissime et hocme ssepius Hoeopusnocetenimforsan me subtrahet igne:
    Tunccumflammivoma judex descendetab arce.
    fecisse, et suis quoque suadere consiliariis. Sed Dicam :
    rari ego
    prohdolor! inveniuntur, quorum ingrata [F., Hocopusboe etenimnon solumsubtraheligne,
    firmala] in Dei fimore mens omnem respuat cupi- Te jam, sed faciatcoeliconsceuderein arcem.
    ditatem, et via regia inter personas divitum et pau- Lege feliciter,- et humUiter agnosce, et veraciler
    perum miseri.is pergere velil, Salomone attestante : - perfice, quse charitas scripsit, et Christus demanda-
    Munera exca>cantcorda prudentum, et subvertuntver- ,r. vit, ut fiant.
    ba justorum (Eccli. xx, 51; Exod. xxm, 8). Si ta- <=EPISTOLA CXXXI.
    men justi sunt, quorum verba scelerata cupiditas ADDOMKUM REGEM.
    subvertere poterit: vel prudentes recte dici possunt, (Anno 801.)
    quorum corda muneribus excsecantur. Radix, ul Mittit per famulum suum sacros libros a se in unum
    Aposlolus ait, omnium malorum cupiditas (I Tim. corpus collectoset emendatos. -
    vi, 10), quam qui sequilur, nullo modo viam juslitise Domino desiderantissimo meriloque amabiliDavid
    n Fratrum et sororum. AicuinushoclocoArnonem chiepiscopos et religuos episcopos et abbates cum
    e fralrum suorum numero satis aperle excludere vi- ducibus et comitibus, qui jam opus non habeant su-
    detur. Videnoslram praefalionem. per innocentes munera accipere, etc. i
    b Transalpinas. Arno igitur tunc trans Alpes in d Inter sanctissimas ecclesiasticmdignitatis
    perso-
    Italia, imo Romse.fuit, quod ex aliis eliam hujus epi- nas. Romaeutique causa Leonis III dissidentes, et fi-
    stolae verhis innotescil. nito Hcet contra judicio , nondum integre
    c De missorum eleclione. HocArnonis et Alcuini conciliatas; quaeparricidas
    res Arnoni potissimum commendata
    consilium Carolus secutus videtur anno 802. <Piis- fuit, ut ex hac epistola plane constat. Pertinet ergo
    simus enim imperator, ul loquilur Chronicon Mois- haecepistola, meo guidem j"udicio,ad annum 801.
    siacense, noluit pauperiores vassos suos transmittere ° Edit. Quercet. 20, ex ms.
    (Froben. episl.
    ' 105),
    ad justifias facicn .:ts, propter munera; sed elegit ar- I
    369 , EPISTOL/E. 570
    regi, Albinus prsesentis prosperitalis et seternsebea- _____
    in corde, fas esse videtur oppbrtunis vicibus littera-
    titudinis in Christo salutem. rum foras scintillare officio : ne taciturnitate vile-
    Diu deliberansquid mentis mese devotio ad splen- scat, quaenovis. semper beneficiorum fomenfis nutri-
    dorem imperialis potenlise vestrae atque augmentum tur. Ecce Flaccus effeto corppre , militaris cingulo
    -opulentissimi thesauri vestri, muneris condignum laboris deposito, secundum piissimum domini sui Da--
    reperirepotuisset, ne ingeniolum auimi mei, aliis- vid consilium , devote Deo soli quieta- pace servire
    divefsa"divitiaruni dona offerenlibus, olio torpuisset toto elegit desiderio: quid [Ed.{.,-quod] iterum- pu-
    inani, et vacuis manibus parvitatis 154 me8e™s" gnare cogitur, et sub fasce armorum desudare, quse
    sus anlefaciem beatitudinis vestrse venissel: tandem infirmi cbrporis denegat fragilifas de terra tantum-
    Spiritu sancto inspirante inveni, qudd meo nomine modo levare. Nisi forsan subsequenti tempore ejus
    competeret offerre, et quid vestrse prudenlise, ama- misericordia, qui allevat elisos, soivit compeditos
    fiile esse potuisset. Ergo in veslrse pietatis sacratis- (Psat. CXLV, 8), vires ei prsestare .difnetur.
    sima sollicitudine non dubie patet quid per vos in Fortequidam dicturus est dialecticus: ConsiHo
    tolius Ecclesise salutem Spiritus sanctus operetur: valet, cui fortitudinem annosa negat infirmitas. Sed
    et quanlis universorum fidelium precibus sitoptan-' illi etiam verissima opponi poterit responsio: Si quid
    dum, ut in omnem gloriam veslram extendatur im- B dignum in coi'de viguerit Flacci, hoc totum in sacra-
    perium, et ut intus sit omnibus Deo fidelibus ama- tissimo pectoris thesauro pius possidet David. In tan-
    bile, et foris sanctissimis [F., cunctisj Domini ad- tum', ut ubi ille est, ibi efiam et Flaccus. Respon-
    versariis terribile. Sed quaerenti mihi et considei-anti deat pro utrisque amboruni divitissimus sapicntiae.
    nihil dignius pacatissimo honori vesfro inveniri Et ut simpliciter Igg dicam, quod mihi simpliciler
    posse , quam a divinorum munera librorum : qui deprecari necesse est: ne quseso sancta mens Do-
    Spiritu sancto dictante, et Christo Deo ministrante, miiii mei irascatur tarditati mese, quod modovenire
    ad salutem totlus humani generis, coelestis gralise non valeam. Erit iteruni, si Deo placuerit, lempore
    ealamo conseripti sunt, quos in unius clailssimi cor- opportuno. Necmeam reor devotionem vestrse excel-
    poris sanclitatem connexos, atque diligenter emcn- lentiaein aliquo loco plus prodessepossc,quam assi-
    datos vestrae clarissimse Auctoritati (per) hunc cla- driis apud sanctum Martinum orationibus , quatenus
    rissimum filium vestrum, vohisgue fidelem famulum, divina clementia.-quse vos per singulos magistratus
    c in altissimum sseculafis potentise evexit
    divigere curavi: guatenus plenis manibus jueundis- honorem,
    simo vestrse dignitatis adstaret servitio : -Qui longa eo lohgsevaprosperitate uti concedat, atgue ex hujus
    fessus infirmiiate, Deo miserante, dum aliquantulum _ sublimitatis dignitate adapieem aeterni regni ascen-
    - convaluil, a_ffatimvestram adire festinabat pietatem. dere faciat. Quo misericordia et justitia, Deo mise-
    Sedet lacrymarum munuscula mearum in orationi- rante, veslram deducat bbatitudinem. llle homo re-
    bus apud sanctum Martinum , .pro desiderantissima cle feliciter felix dici poterit, qui de hac prsesenti
    Auctoritatis vesfrae prosperitate vobis fideli trans- felicitate ad aeternam merebitur pervenire felicita-
    milto sponsione. IUe serviat, sicut decet, Domino tem. Et implebiturln eo pulcherrinia illius versiculi
    piissimo: Ego orabo pro Domino dilectissimo, guo- proinissio : Ambulabunt sancli de virtute in virtu-
    modo saneti Spiritus visitatio cor meum illuminare tem, donec videatur Deus deorum in Sion (Psal.,
    ' '.
    dignabilur. Si guid Igitur melius mentis meae devotio LXXXIII, 8).
    invenire valuisset, utique prpna voluntate in aug- Alma Dei Christi tribuat tibi regna poteslas
    menium honoris vestri_ offerrem. Aurea cum sanctis, David, in arce ppli.
    l EPISTOLA CXXXII. Discindat chartam mitis, rogo,"dextera David,
    Viclricem faciat guam Deus omnipolens.
    ADDOMNUM REGEM.
    >"EPISTOLA CXXXIII.
    (Anno 801.) ADDOMNUM KEGEM.
    Ad aulqm vocatus se ob senectutem excusat,; nec suo » .
    constlio indigere sapientissimumregemprofitelur. (AnnoSOI.)
    Significat obitum Maganfredi. Inlercedit pro fralri-
    Dominomerito laudabili, et omni charilatis officio bus et ecclesiasancli Petri urbis Reneventanm;cum
    Beneventanisclementer agi supplicat.
    amplectendo, nobisque nimium desideranlisshno Da-
    vid.regi, humilHmus sanctse Dei Ecclesise vernaculusi Gloria et laus Deo omnipotenti pro salute et pro-
    Albinus perpetuam aeternsegloriae salutem. speritate vestra , dulcissime mi David , atgiie pro
    Quia flamma perpetuse charitatis jugiter ardescit , omni honore et sapientia, in guibus le speciali grath
    ,' a Divinorum munera librorum. Loquiturdecodice i casione, offerentibus. Pertinetergo epistola ad ini-
    S. Scripturse vulgalae edilionis, quam horlante Ca- tiuni anni 801.
    -rolo Magno a multipiicibus exscribentium librario- kEdit. Quercet. 17exms. (Froben. 10..)
    runi vitiis purgavit. De quo codice alibi diximus. c In aitissiritumsmcularis potenticeevexilhonorem.
    Vid. Mab. lib. xxvi Annal., n. (M.Puio hoc munusi Ex his verbis conjicio Carolum tunc dignitatem im-
    abAlcuino oblatum fuisse Garolo, imperatoria co- peratoriam, guse super omnes alias srecuiares digni-
    rona nuper redimito : Ad sptendorem imperialis po- tates eminet, jam adeptum fuisse. Epkiola igitur
    tentim, aliis etiam diversa divitiarum dona, eadem oc- •scripta
    est anno 801 vel aliquo posteriore.
    4 Edit. Quercet. 24 ex ms. (Froben. 103.)
    3.71 B. F. ALBINI SEU ALCUINl OPERUM P.ARSI. 572
    omnibus supercellere fecit. Perpetpa.gratiarum actii A Act. xiii, 22). Id est, mihi servaie vindictam, et ego
    resonefs.et assidua sanctarum intercessio orationun pugnabo pro vobis. Nam David, de quo ipse Doriii-
    ad Deum dirigatur,. quatenus longaevaprosperitaU nus tana sublimeprotulit testimonium; Invenl David
    feliciter yivas , va]eas_-etregnes ad cprreptipnem e filium Jesse virum secnndum cor meum (II Reg. xix,
    eraltationem sanptse siiae Ecclesise , ut sul.,prote 25). Ipse_igitur Semei sibi. maledicenlem"prohibhit'
    quiele l}e_ q.ccidi,, optans sibi pi.o patientia humilitatis suae a
    ctipne tuae.venei.andse-potestatis, s_e.c_u.i_a,
    deserviat. Effudi prideni preces. supplicalionis mes< Pep.dari bepedicljpnem.
    per, Gandidum famulum vestr.um, guas. precor cle- Hjec etianj acutissimse sapipnlise.investjgatio dis5-.
    menti-aniinoiVCStEamsuscipeije pietatem. Quidquic ponat,_ secundum r,atipnis vivBjcilalem et, secundum
    animus.suggessjt me_is_mihi,. totum inisf in aurei salutem fidelium tuprum considerans quomodoani^
    ejus, ut cqnservaret in, cprde,.-vestraequeveridico or< mus illorum sihe gr.assentiaheatitudinis tu_e-Ipngum
    .pate.sceret.pietali, sufferat-laborem. Deunijinvocp testenj cordis mei-,
    Sed npvi rerum eventus novos itprqm, charilath haec plena fide, et perfecto prosperitatis vestrse. in.
    penna , exarare meam devotionem apices exhorlan- omnibus desiderio scripsisse,,obsecrans.suppliGi^de.,
    fur. 4udivi siquidem, quod, sine dolore et lacrymis „ votione, hsec eadem patienter vestram Iegere-beati-.
    npn djcam, a Maganfredum fidelem vestrum nobis- tudinem, hec aliquid iracundia. in .meam habere;
    que charissimum amicum -in Beneventana dieni prsesumptionem; talia vestrae ingerentis sapjentise^
    obiisse patria. Unde rogatus sum.a fratribus i>sancli Licet chaiitas mea slulta videri valeat, tamen nmin
    Petri litteras dirigcre "honitati vestna., prp cellulis quam infidelis, nec in minimo nec in maxijho inye-
    ad eam anl_iquilus.pertinentibusecclesiam,utmer,ces niri poterit. Fiducia enim probalissimse humilitatis
    vestra esset ex illaium aliquibus, si vestrsevideatui vesti^aehaec scribere pnaesumpsit.
    provjdentise; shniliter et pro atrio intra muros civi; Forte quislibet dicit : guid ille Iiomo alienis se
    tatis , unde_fratribus sancti Petri habitatio honesta
    De his omnibus vestra consideret ingeril febus ? Non agnescit nihil nrilii "afiehum
    epnstrpi potuisset. vestrae prosperitatis~essedebere, guam siiper salutem
    bonitas, guid Deo placeat, vestr.ogue. nomini hono-
    corporis mei veivitse meaa longaevitatemdiligere me
    rabile fiat, et bonitati amabile,.
    testor. Tu prosperilas regni, tu salus populi/tu de^
    Sedmnlto major et plus necessaria populoChrir
    effundere cor- cus Ecclesiae, lu omniumiprotectio fidelium Christf;
    sljaijo causa occurrit, pfeces prostralo
    vestrse. ne irascaris nobis igitur sub umbra potentiae, et sub tegmine
    pore ante pedes piefatis Primp,
    ;. pietatis luae', divina concessil gratia religiosam du-.
    fi.delissinisecharitati meae, gua me masime debilo-
    ccre vitam, atque secura quiete Deo-Christo deser-
    rem benignitati vestrae verissime ajgnpseo.Secundo P
    vire. Ideo sollicita mente et pia intentione, pro tua
    eljam Ipco, et hoc intimo cordis affectu deposco, ul et salute curam habere- et inlercedere
    sanetissima sapientia. veslragconsideratio provideat, prosperitate
    Deo vel Christia- juslum et necessarium hahemus, domine desideran-
    quid placeat, guid popnlo prpficiat tissime omni honore David rex ' "
    atgue dignissime
    no c d.e-expeditione hoslili in Beneyentana terra, ne
    majus silri eyeniat damnpm.de fidelibus tpis. Opljme 15^ c EPISTOLA CX.XXIV,
    1S@ hosti quomodo divina pro te pufrnabal provir • • ADDOMfiUM REGEM.
    a
    dentia. Patrem , fratremgue hujus impiissimi ho-
    minis in brevi tulit articulo. Sic etiam, sic faciet, (Anno 801.)
    credimus , si illius sancta voluntas disponit, ut et Gratias agit pro benefctctis; et ut ob corporis infirmi-
    tatem apud S. Mariiputn sibi requiescere iiceat,
    istepefeat,sine aHquo fidelium damno tuorum eve-
    suppticat.
    niat. Talia possunl fere melius ex consilio , quam
    Domino piissimo David regi, Albinus perpetuse
    aperta expugnatione, per tempus finem habere. Quo
    beatitudinis salutem.
    plus humiliat se homo sub manu omnipolentis Dei,
    eo cilius vindicat injurias servorum , qui ait : Mihi Siimma Deus Trinitas veslrse bonitati, -omniurii
    aelerna restituat beatitudine,
    -iiindictam, ego relribuam (Rom. xn, 19 ; Hebr. ___, 30; I) dilectissime David,
    a Maganfredum. Hunc eumdem esse existimp, ad Scfipl. Rer.' Ital. tom.H, part. ij pag. 258. Grimoaldi
    -quem scripla est epistola,42. pater Arigisus, et frater Romoaldus in brevi, guorl
    ~>Fralribus S.. Peir.i. Hoc de monagterio Beneven- Alcuinus hic insinuat, sublati sunl articulo. Nempe
    tano S. Pelri ad Corpus dicto. quse modo Ecclesia uno eodemgue anno , ac pene eodem mense rhorUii.
    parcecialis est, interpretandum videtur Mabillonio, Concordat Adrianus papa in episl. 88 Cod. Garol.
    lib. xxvn Annal. num. 6. ubi ad Carolum scribit : t Qui venienles (Aihalgisus
    c De expediijone hostili, etc. Haecinteliigenda exi- cum exercitu) Dei nutu, per suffragia aposlolorum ,
    stimo de expeditione hostili quam Pippinus jussu Ca- malignajiiium consilia dissipata repererunl, eo quod
    roli, dum anno 800 Romam pergeret, et iterum dum Arichisum ducem vel ipsius filium Waldonem (Ro-
    .anno 801 rediret, adversus Beneventanos suscepit. moaldum legendum existimat Cointius anno 787 ,
    Vid. Annales Francorum Tiliani, Loiseliani et alii. nurn. 16) defunctum invenerunt. »
    d Impiissimi hominis. Grimoaldum abs dubio notat e Edit. Qnercet. 19 ex ms. Froben. 106. Scripta
    ducem Beneventanum, qui patri Arigiso , consen- fuit eo tempore quo jam vires sensim deficere et
    tiente Carolo Magno, successil anno 788,posiea vero segritudines invalescere sensil, ut in prioribusepi-
    rehellis factus diu cum Pippino conflixil. Virt. Er- slolis etiom conqueritur; data igitur eodem anno
    chemperti Hist. Longobard. Benevenli apud Muratj 801 vel aliquo posleriori.
    ~
    375 - EPISTOL.-.. ZW
    guidguid pietatis veT benignitatis, in me famulum .A ceat lux vestra coram homihibus, ut viileaiit opera
    vestrum, sicut prima cogriitione adventus niei ad vestra bbna, et glbrificenl Pdtfem '
    veslfum qui iiiccelis
    vbs "misericorditer promisistis;' ita omnia fideliler' , est(M;atth.y,.l§). -
    iinplestis, et ad cuinulum plenissimse veritatis" guae David ih aeternum tecum.sit.gratia Ghristi,,
    semper vestri pectoris insidet thesauro, centuplum Ut yigeas,.valeas,.victor.in.orbe potens. '
    addidistis ; ut cunctorum luce clariiis oculis pate. , Posthaec et.teneas.co3lestia.regna,J)eatus,
    scit, auribusque per loriginquas terrarum resonat Cuni sanctis pariter seniper injarce.poli..
    niultorum. Quid eniin addi poluit felicitatiperegri- MiiltipliciChristus reddat tibi munera milis,,
    uationis rriese,vel;vestrse bonilatfs jiidifeio, superme In me quot bonitas contulit ecce tua.
    minus digno liis omnihus donorum largitionibus ? vel, Gramina quot tellus habeat, vel littus,arenas ;,
    quales graliarum aclibnes vestrae misericordise con- Tot miserante.Deo, Dayid, habeto.vale,
    dignas persolvere possum, nisi pferpetuapise oratio- lnclytus seternis David.feliciter.annis.,
    nis sedulitale.misericordissimi Dei omnipotentis cle- In Christo meritis. vivat uhique sacris
    mentiam depreearl, qiiatenus aeterna i^emuneratione
    iii coelestihealitudine. omnia muliipliciter reddat in « EPISTOLA CXXXV:
    '
    meam vestrse largissimse bonitatis benefacta parvi- B' * b ADNATHANAELEM.
    tatfem? Quod ut meani liceal apud sanclum Marti- -
    (Anno 801.) ,
    num quotidie instantiam agere,. supplex suppliciter,
    Excitat- ad pjetatem,; commendat;illi curam in inr
    humilis humiliter,, devotus devote obseero, quia sfruendis virginibus Lucia el Colutn.ba.,Commitlit,
    valde inflrmatus corpore ml aliud itineris vel labo- illi epistoiam cutn sacrm Scriplurm munere, porri-
    ris- perficere valeo. Qmnis igitur corporis mei, ufr. gettdam regi Garolo_
    vere fateor, dignitas. etfortitudo recessit,, abnt, et Albinus Nathanaeli salutem.
    quotidie fugiet; nec in hoc; ut revereor,- sseculofe- Cognoscatle in benediGtiorie,gui agnitus est a te
    vertetur. beato piaedicante Philippo, gui te sub ficu veleris
    Speravi atque optavi me transactis diebus vestrse delicfiivocavit advirum de Nazafeth; gui tesine
    adhuc vel semel beatitudinis faciem videre'. Sed ih- dolo Israelitam essexoncedat^, ut dignus- efficiaris
    gravescente infirmi corporis flebilitate, bmnimodis non soium verbis dicere, sed et- opere implere:
    Mcidem fieri nonposseprobatum habeo. Quapro- Rabbi, iu es Filius Dei,tu es Rex Israet (Joan. i, 45-
    pler deprecof yestrse ihvictae horiitatis misericor- 4,9). Hunc sequere, dbnec videas eum cumbeato Pe-
    diam, ut nullatenus mens sancta, volunlas benigna Vro et filiis Zebedei stanlemin litlore et clamanlenr:-
    qricein vbbis est, meseirascatur infirmilali, sed pia Millite rele in dexieram navigii et invenietis (Joan.
    compassione fessum concedat reguiescere, orationi- xxi, 6); uli post hanc piscationem ad convivium vo-
    biisque pro vobis instare, et praevenirefaclem seterni catus dicatur tibi ihter caeteros sanctse piscationis
    judicis in Gohfessioneet lacrymis. "Ut si quoguo socios: Veni et prande (Ibid..vers. 12). Quid hoc
    mbdo, DeoJesu miserante, metuendas antigui liostis cpnvivib dulcius? Quid.hac praesentia beatius ? Ubi.
    accusaliones evadere valeam,' et aliguem sanctorum sempiternum nuUo fine clauditur gaudium, ad quod
    habere adjulorem merear, mecum stantem, pro tantummodo maghipisces.seligenlur, qui non scisso
    meaque inlercedentem ffagiiilate, ne tradar in ma- rele apostolica capli sunt prsedicatione. Crescente
    niis iiiimicorummeorum (Eccti. iv, 22). humerq ab uno usjue ad decem et septem, propter
    0 guam limeridus est omrii homini dies ille, et decalogum et septem sancli spirilus dona: de cujus
    guam necessariuni estninicuique prseparare se in oc- numerimifa divisione.et significalione olim me scri-
    cursum-DominiDei sui 1'hortante nosipsa luce, quae psisse memoro, dominoquemeoDavid dixisse, calido
    illumiiiatomnemhominem, atque'clamante : Ainbu- charitatis corde, c in fervente naturalis aqusa [Ms.,
    lalc, dum lucemhabetis, ne vos lenebrm comprehen- alque] balneo, ul)i te, alumne, praesentem esse non
    ddnt (Joari. XII, 55). Sed et quomodo in ea luce am- plgnoro.
    bulare deheamus, "alio ostendit loco, dicens :' Sic lu- Saluta d Luciam sororem' nostram et filiam Go-
    « Froben. episl. 18S. flic alii thermascalidasreperire laborant,
    J>Ad Nathanaelem.. Qui vero nomine appellatus Balneasponte suaferventiamolerecludnnt,
    est Fridigisus seu,Fredegisus,,piout notavi ad epist. lffarmoreisgradibusspeciosasedilia pangunt.
    118 (numc 187). Ex hac epistola novimus hunc J^a- Fonsnimiobullentisaquseferverecalore
    thanaelem esse missum iUum Alcuini, clarissimum, Non cessat: partesrivosdeducit in omnes
    Urbis.
    filiunret fidelemfqmulum Garoli regis, per quem ni-
    mirum Alcuinus eidem Carolo, « ad splendorem im- Et Eginhardus in Vita CaroliMagni de ep scribit-:
    pe.rialispotentia&.obtuljt.divinorum munera librorum c Delectabatur etiam vaporibus. aqiiarum naturaliter
    a se diligenter emendatorum atque in unius claris- calentium, frequenti.natatu corpus- exercens .. .. ..
    siriii corporis sanctitatem connexorum, . ut loquitur Ob hoc etiam Aquisgrani regiam exstruxit. J Apud
    inepisl. 105 (nunc 151). Videinfra, col. 575, not. a. Bouquet. Script. Rer. GaU.tom. V,,pag. 98, n. 22.
    c In fervenle . . . balneo. Quod Carolus Magnus & Luciam et Columbam. Exstal ad easdem in cod.
    Aquisgrani extruxit, teste poeta anonymo, seu ipso- Harleiano epistola, seripta, dinn commentafium in
    mei Alculno in poemate.de Carolo^Magno el Leonis Evang. S. Joannis j'am integre absolutum ad iUas
    papp- ad illum adventu, vers. 106, quod vide in tom. mitlit, guam propterea eidem commentario.prsefisi-
    II lwj'us editionis inter opera dubia. Ibi: mus, ubi illam consulas.
    575 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OP-ERUMPARS I. 576
    Jumbani: deprecare eas memoresesse seneclutismese A silenlia considerata; et cui dicas, diligentei' exarni-
    insacrisorationibus, et salutissua.inbonisopei.bus; natum. Nec te alienis immisce dissensionibus, nec
    nec illisUiaedecorem sapienlise abscondas, sed irriga te prsetereat horarhm psalmodia sanctarum; nec
    florentesbonsevolunlatisineisareolas. Quidpulchrius missarum maxima vhlus in corpore Christi, nec cha-
    sapientise floribus, qui nunquam niarcescunt ? Quid ritas desit.
    \scientiae divitiis locuplelius, quse nunquam exhau- Legatur ante te lectio sancta, per quam fieri pos-
    .riuntur? Ad has exhoriare eas; vivant in meditatione sint ad convivas verba prsedicalioriis. Sit tumn velle
    'egisDei die acnocte, ut eum invenianl quem scilpsit et nolle ad menlis arcem constitutum, ne pcenitere
    Moyses in lege et prophelae. Teneant eum, nec dimit- cogaris de quolibetfacto. Esto pauperum pater, ut
    f.arit,donec inlroducantur in cellaria regalis glorise, de pane tuo manducent, quia in paupere Christus re-
    nt ordinata charitate iloribus seternae beatiuidinis ficitur. Quam felix mensa, in qua est conviva Chri-
    fulciantur, mittente Sponso de lhala.no suo prsesen- . stus. Esto irreprehensibilis et morumdignitate, ma-
    tis prosperitatis laevam sub capite earum, et dextera gnificus in sanctitate, laudabilis in ratioue dati el
    aeternaebealitudinis amplexetur eas. accepli, jucundus in verbis, gaudens in aspectu,
    a Epislolam vero-parvitalis meae, cum sanc«,issimo laetus ad miseros, largus ad pauperes, onmibus om-
    divinse Scripturse munere, die Natalis Domini, et " nia [Ms. odorante, nullo sensti] factus, ut ex om-
    verbis salutationis pacificis redde domino meo Da- nihus, Christi giatia consequente, mercedem habere
    vid cui tantas grafes et laudes agimus pro omnibus merearisi
    c EPISTOLA CXXXVH.
    bonis quaemihi meisque filiis faciebat, quantas ha-'
    bet liber ille syllabas; et tantas a Deo dari benedi- ADCHIiODGARIUM COMITEM.
    ctiones illi optamus, quautae in eo litterae leguntur (Anno801.)
    scriplae. Infantulum et fratrein erudiendos se susciperesignifi-
    cat. Horlatur ad fideleservitium, et consilia regi
    Vive Deo felix, _fili! florentibus annis, prmstanda. Caveresibi, ad vaslandam urbein Bena-
    Ut le conservet Jesus ubique tuus. ventanam abituro, suadet a noxio Italim aere.
    Quo sine nil prodest cuiquam vaga gloria ssecli; Viro laudabili a Chrodgario comiti Albinus diaco-
    Nate meiuor Patris semper amate vale. nus salutem,
    Litterarum legalio non est spernenda, ubi linguse
    ~>EPISTOLA CXXXVI.
    cfflciumob amiciliam conj'ungendamlonginquitas ter-
    ADEOMDEM. rarum abstulit. Unde ego libi, venerandeamice, hos
    Ad conversationemhonestamet retigiosam animat; et p apices meae devotionis dirigere euravi, obsecrans
    vitari suadet cotnmbascoronatas volitantes per ca- ut fideli charitate orationes meas inler spiritales ami-
    meras palatii. cos fjios, quocunqueperrexeris, commendarestudeas.
    Dulcissimo filio meo Nathanaheli Albinus Pater Bonum infantulum nobis ad erudiendum direxi-
    salutem. stis, etiam cum fratre valde laudabiH, cujus mores
    Obseero te, fili mi charissime, ut vita tua fiat et nohis optime conveniunt, in omni religione et sanct-s
    conversalio honesta, et religiosa, atque sine omui tate; et necessarium est infantulo, quem velim,- ut
    reprehensione, in quantum fieri possit, coram Deo et citius remittas ad nos.
    coram hominibus, ut inteUigatur quanta erudilione Nec tibi, deprecor, onerosum esse litterarum ad-
    edoclus fuisli. Sanclitas tua et venerabilis religio monitio (Ita cod. ms.) iriearum, quoniam ppto te in
    laus cst mihi apud homines et merces apud Deum. Dci volunlate proficere, et salutem operari. anima.
    Non veniant coronalse columbae ad fenestras tuas, tusein eleemosynisad pauperes, et justiliaad omnes,
    quae volant per cameras palatii: Necequi indomiti et raisericordia ad miseros et consiliis bonis, quse
    irrumpant ostia camerae: nec tibi sit ursorum saltan- domno imperatori et regno Francorum proficiant ad
    tium ora [Forte, hora], sed clericorum psallenlium; salutemet prosperitatem.
    sintverba in veritatemodesta, etvox temperata, et n Audivi, vos ituros esse e ad vastandam Beneventa-
    a Epistotam vero parvitatis mem. Haec est epistola « Anno 800 Moguntia Romam profeclus,
    Magnus
    105 (nunc 151), ad domnum regem, quam illi una exercitum cum Pippino filio in Benevenlanorum ter-
    cum sanclissimo divinm Scripturm munere-^cr Na- ras prsedatumire jussit, » ul habent Annales Tiliani,
    thanaelem, qui superata longa infirmilate ad impe- Loiseliani et Metenses, apud Bouquel., 'tom. V
    ratorem Romae coronandum affalim festinavit, ipse Scripl. Rer. Gall. Sed quo minus Alcuinum hoc lo-
    die natali Domini, quo ipso Carolus imperii coronam co de ista expeditione intelligendum censeam, facit
    a Leone III summo pontifice accepil, tradi et offerri nomen imperaloris, quod Garolo hic tribuit, adnio-
    curarit. nens Chrodgarium,utbonis consiliissuisconsulatim-
    ~>Froben. epist. 186. ;)era.orietprosperitatiFrancorum.Narranlveroiidem
    c Froben. epist. 187. annalislse, imperatorem, anno 801 omnibus Romse
    a Chrodgario Comiti. De illo silent veteres scri- bene dispositis, « ITERUU missa in Beneventanos ex-
    pedilione, cum Pippino filio suo, post Pascha vn Kal.
    ptores: fuisse vero illum in comitatu Pippini Italise Maii Roma profeclum, venisse Spoletiim, elc. J etde
    a
    regis, Carolo patre, postquam is Romse imperator hac
    coronatus et proclamalus fuit, et dum inde anno801 videexpeditione loqui Alcuinurri existimo. Deeadem
    inFranciam reoitum pararet, ad devaslandam terram forte ctiam epist. 105 (nunc 155). (*) Cbrorlgarius
    Beneventanam cum exercitu missi, ex hac epistola esj, Rolharius (Rotherius, seu Rolgerius), dux
    innotescit. Yid. not. seq.
    0 Ad vastandam Benevenlanampatriam. Carolus (') Hsecin calce voluminis,aiiliunc locum,in edit. Fro-
    beaii, inter Errala et Addenda, legunlur.
    ' '
    577 EPISTOL/E. ; 378
    nam patriam. Scis optime quale periculum ibi im- ,A cum Pippino dixit; apostolicum suos siiperare adver-
    •
    minet tibi, a propter pestilenlem iilius lerrae aerem. sarios referebat, et in magna esse gratia cum domino
    Ideo nihil dimittas inconsideratum rerura tuarum; Imperatore. >
    maxime ne uUaretro super te clamet injustitia, vel Tractatus quos rogastis direximus, "deprecantesut •
    cujuslibet culpsenegligentia. Utere sapientia lua ad quantocius scribantur et remittantur, quia nobis
    salutemtibi sempiternam, quia illa tantummodovera valde jnecessarii suntpropter legentium ulilitatem,
    est scientia, quseperpetuam hominibus prsestat beatir quos domirius.Beda- [Jlfs., Boeda] riiagisler noster
    tudinem. Opto te feliciter vivere in hsec tempora at- sermone simplici sub sensu subtili composuit. Ideo
    que in. futura, venerande amiee! ejus' opuscula vohis dirigere euravimus, guia ejus
    ~>EPISTOLA CXXXVHI. maxime dicta vos desiderare intelleximus
    De mea vero sanitate scito guod partim febris re-
    ADSOROREH ETFILIAM.
    eessit, partini- remansit. Ad casligandum permanet;
    (Anno 801.) sed minus merifis meis pepercit mihi pietas divina
    Significatquantum mstimetillarum amicitiam,-De fe- et intercessiones sanctorum- suorum. Sed adhuc
    lici nnntio Roma accepto cerliores reddit. Mittit reslat maximus timor de
    judicio Dei, guem nullus
    -quosdamtractatus Ven.Bedmdescribendos.De pro-
    pria suavqletudineillas instruit. "effugere valet. Tantum castiget nos pia miseratione
    Charissimsein Christo ° sorori et filiaegratissimae, perpelui Patris bonitas, 'et non tradat nos in manus
    Pater perpetuse"beatitudinis salutem. inimieorum nostrorum : Cui ssepins dicam : jEr.te a
    nos"rerum eventus fratnea animam meam et-de manu canis unicani meam -
    Quanlum inler probare poluit,
    xxi, 21). Itenv: Q Domine, libera animdm
    semper ab initio cognitionis nostrae optime nostris (Psal. misericorset
    meatn, miserator Dominus(P$al. cxiv, &),
    partibus vestram bonitatem fidelem invenimus. Pro- - ut
    inde gratias et laudes Deo omnipotenli perpetuas fieri possit quod dicitur: Benedic,anitna mea, Do-
    minum (Psal. cn, 1). Atgue iterum : Lauda, anima
    agere aequumhabemus, qui nobis, quamvis indignis,
    tam claraedignilatis et tam probatse fidei concessit mea, Dominnm(Psal. CXLV, 2). Sit nomenDomiriibe-
    ex lioc nunc et usque in smculutn (Psali
    amicitiam, et, quodraro inter consanguineas per- - nedictum
    sonas inveniri poterit, in peregrinis nominibus repe- LXXI,17). Perpetua benedictione divina vos gratia
    -rire perdonavit; quamvis, quantum ad Chrislianse coronare dignetur, dilectissimae in Domino do-
    fidei sociefatem nullus dici debeat peregrinus, quan- minae!
    lumvero ad saecuHexsilium omnesperegrini sumus," e EPISTOLA CXXXIX.
    dicentePsalmista : lleu mihi, quiaperegrinalio mea Q - ADSOROREM ETFILIAM.
    prolongata est (Bsal. cxix, 5). Exsilium esl habi- . (Anno incerto.)
    talio hujus vitse, quoniam cogit nos ad Patriam pro- Charitatem et lectionem sanctm Scripturm cutn ora?
    perare, de qua dicitur: Beali qui habitant in domo lione commendat.
    tua, Domine, in smculumsmculi laudabunt te (Psai. Dilectissimis in Christo personis sorori et fiHae
    LXXXIII, 5). Felix 651-quide labore ad iequiem per- sempiternam supernaebeatitudinis salutem.
    veniet, in qua sine omni perturbaiione animivel cor- Quid est guod vestra tanto tempore tacuit chari-
    poris-vivet in selernum. tas? Nunguid yerha defecerunt salutationis, seu
    Placido animo vestraepietatis suscepimuseulogias, causse non supervenerunt guarum notionem cliarta
    devoto deprecantes-animo Dei clementiam, longseva nec deferret ad aures nostras? Nunquid longinquitas
    prosperitate vos feliciter in hoc sseculovivere, et ad terrarum charitatis dulcedinem separare debet, eujus
    aelernam beatitudinem post hujus labores vitae per- flammam nec profunditas fluminum, nec pelagi im-
    venire. mensitas, juxta Cantici sermonem, obrui poterat
    Candidus noster de Roma reversus est, omnia (Cant. vin, 7), in qua sola qui offenderit, factus est
    prospera inde referens de domino meo Davidel om- omniumreus (Jac. n; 10). Hsecest qusesuper bonos
    nibus fidelibus suis; filiolos nbstros a' remansisse D et malos splendeseere debet, nt sit homo terrenus in

    maxinvus, Pylhagorem tingum probatus, el sigiiifer super exercitum qui advenerat, ita.uf aHquanti-nec
    egregius: ortus ex Francorum genere,clariorque aga- ipsa Quadragesima se ab esu carnium abstinere pos-
    memnoniogermine in curia Pippini regis altus nobili- sent. J'
    ter, etc, ut legitur in Vita sancti Austfemonii apud TJFroben. epist. 188.
    Bouquet., tom. V Script. Franc, pag. 452 et_70. ~o Sorori ef filim.. Gislsesoroil et Rictrudse filiae
    De eo etiam, tanquam conditore monasterii Carolfen- fortassis , quibus commentariumin Evangeliuriisan-
    sis TheodulfusAurelianensis carm. vm, ibid., pag. cti Joannis dicavil; et quas in alia epistola codicis -
    4,21, ita canit: Harlei3ni, quam iniiio ejusdem commentarii exhibe-
    DeniquRRothariuscomesingens,inclyluslieros," - binius, Luciam el Columbam appellat. Ad easdem
    ConjugecumEufrasiacondiditisludopus. scriptas fuisse.alias duas epislolas cod.Harleiani exi-
    a Proplerpeslileniemillius terrm aerem. Huncanno stimo, anno incerto; quas propterea huie conjun-
    gendas esse censui.
    795 exercitus Francorum expertus est, ul legitur in a Remansissecum Pippino. In Italiascilicet a Ca-
    Annalibus Moissiacensibusad illumannum: Vlnipsa rolo anno 801 Roma in Franciam redeunte, pro ex-
    hieme Iransmisit rex Carolus duos filiossuos Pippi- pedilione bellica in Beneventanosrelicto. Vide notas..
    num et Ludoviciim cum exercitu magno in lerra epistolseproxinie antecedentis.
    Bensventana. El facta est ibi fames validissima .... "e Froben. epist. 189.
    §79 B. F. ALBINI SEU ALGUINI;OPERUM PARS I. _ §80
    ea perfectus-, sicuf Pater ifui inccelisesl,pe.ffcctns, ___ generi- misef tus est; cf guidquid boni egerimus ad
    esf(Mattji, \;M)-. Ulius semper referre benignilatem ,, sihe qua-, ipsa-
    Ergo Filius charitalis, filius est Dei, quia Deus. Veritate attestante, nihil eflieere"yalemus : in gua
    ckaritas, est, (I _".(_»;.-JK.„i%.CUJuslux _eorda.vestra bonitate vestra semper unanimitas Iseta-remaneat;
    sufficignter ifradiet;; cujus dnlcedo. pectora. veslra nec adversitatib.us sseculi, vel i.nfideUtatibus mundi:
    abundant.ei.refieiat., Hsec.est;summa omiiium.-hona-. amatorum frangi debet, neGtristitiam habere, Hcet
    rum ; haee,est.qpljma,pars, qusenunquam auferelur, nobismultaeveiiiaiitadyersa. Sic est huj'uspraesen-
    sed magis atque magis hi pectorehabentis.ardescit_< tisvitoevarielas, ut prospera semper miscearitur-ad-
    de qua duodixerunt discipuli,.cognjla Dominifacie in> versis, sicut dies nocte inutatur;- sieut sanitas corpo-
    fractione panis :, Nome^ cor nostmm, ardens er.af in ris morbis supeiwemcmtxbusafflcitur,; sicut flos ju-
    nobis, dutn loqiieretur. in vi'a,,,et;-apetirePnobis.Scri- ventutis senectute superveniente mareescit; sicut
    turas ? (Luc-.xxiy,-,52.). Vos.eam. in S.cripturis.quo_- sestatis ti'anquillitas hibernalibus atteritur tempesta-
    rite sanqtis,. intentissime. scrutantes.eas, ut 1cogno- • libus. At nihil horum religios.am -mentem fatigare
    seatis Dominum vqbis loquenteitt,in eis.. - debet, sed.semper stabUi tenoi-e.erecta spe ad Deum
    Quid dulcjus esti qjiam.Dei.omnipotentis.frui conr . firma spliditate immobilis p.er/manere. Unde et testi-
    fabulationp? quia, quijlegLt-sacralissimos. sermones.-"'ficatione ipsius Veritatis Jbannes Baplista Iaudatur,
    Dpmini, perrsanctos sups^nohis-traditos, Deum lor. guod, non.essef, arundo,,vmto, agjtala (Luc. vii, 2_),
    quentem audie.t; et qui orar, Deo loquitur.TIseisa-. id est, uec adversitatibus saec.uli,.nec reprehensione
    cratissimse vicissitudines diem et noctem ducant in invidiosa; vel-etiajnsadulaiione-subdola,. vel prosne-
    jubUationem;. neC' saecularis occupatio- spiritalem ritate-arridenlea slabilitatisre,ctitudine mentem de.-
    subruat-jucu.nditatejn.; quia vanitas vanitalum est, eljnare voluit [Ms,, valuit]; se,d!semperaequalimentis.
    hujus saeculi deliciae-et -falsi amofes; guia onmes. soUdilatequae adversa pertulit, vel laeta femperavii;
    hujps vitavjueund.itates velutumbra transeunt, et cuj'usexemplo vestraefirmetur in Deo,.dilectissimse
    velut spuma super aguam facile dissipantur. Ideo; perspnse, exercitatio mentis. Proficiunt enim ssepe.
    dilectissimae et nohilissini.sevirgines, animas veslras tentationes, ut prpbat'apatientia.inmercedem aeternse
    in.omni sanctjtate, et religione lectionisgue sludio. retributionis crsscat. •
    exercete, ut, Spiritus sanctus,de coelo vestrae devo-' Sicut, aurpm igne probatur7, ita tribulalionibus
    tionis corda ssepius visitare dignetur, qui pectora, mensChristianaexaminatur, dicenteScriptura: Fili,
    inhabilare dignoscitur-cliaritate plena, et in sancta - accedens adservitutemDei,prmparaanimum_tuumad-
    sapientia sollicita mente sudantes. _, tentationem,(Eccli. n, 1), non adsecuritatem. Rohor
    Hsec interim sanclae dilectionis.calamo praelibare rate vosmelipsas- exemplis sanetorum, legentes per
    curavi. Caeterumsi paternae voluntatis effectum scii:e vices illorum.vilse dulcissima exempla, et sanetorum
    curam habetis, scitole quotidie infirmilates crescere, verbo.rum hortamenta neeessaria; sit illorum-vita
    etvariis cprpus debilitare doloribus, et Donjinum vobis jii speculum. Nam fesssementis acumen levio-
    prilsantem januas, si vigilantem inveniat faniulum ris lectionis inferpositio ssepe reficit. Ideo dIfficiljo_
    suum; vigiliasque vestris adjuUis intercessionibus in apostolica auctoritale sensus vos procul dubip.
    custodire sanctas, ne nie in sseculi occupatiombus saepiusfatigare habet;, sed tenete nunc in manus.vel
    dorinientem inveniat, qui apostolis suis prsecepit di- Vitas Patrum. vel miracula sanctorum, quorum. in"
    cens : Vigilale et orale, ne inlrelis in tentationem; dialogis beali.Gregorii, doctoris.nostri, multainve-
    spiritus quidem prompius est, caro [Ms., .0)'] autetn niuntur lucidissima exarata eloquenlia, et sententiis.-
    infirma (Matth. xxvi, M).- Veslram sanctitatem in sanctse Scilpturas semper •cpnfirmata. Haec et inter
    omnibus bonis florere, et ad peVpetpam Deus Jesus vosconferre, et in conviviis aliis edere jam sic con-
    faciat felicitatem, sororin Chrislo charis- suetudinem Licipietishabere, valde vobisesse j'ucunda
    ' prbflcereJ -
    sima! . arbitrantium. Sicut diversitate ciborum faslidium
    a EP-ISTOLACXL.
    ADSORQREM.ET FILIAM. U manducanti tollitur, ita vailetate Ieclionis iriens refi
    citur legenlis : quorum omnium vestra charitas con-
    Suadet in prosperis et adversisservare mquanimitatem cui lempori vel
    •exemplosanctarum, quoruni vitas vult eas legere ex siderata providentia videat, quid
    Dialogis sancti Gregorii papm, qua persona conveniat, ut plurimi vestrisoptimis.
    In Christo charissimis personis sorpri et filise pie- adfnonitionibus ad salutem animarum suarum pror
    tas paterna salutem. • ficianl.
    Gratias agimus-.divinaeclementise de vestra pro- Hsecscripsi paterna admonitione, uldilectio vestra
    speritate et salute, et de omnibus bonis, guse illius in hanc chartam meam saepius haheat prsesentiam,
    ineffabilis misericordia vobis condonavit; etiam el; sicut charilas vestra nostrse menti firmiter infixa
    - illius cojlinua, voluntate laudamus pietatem, gui manebit. Videte quam planum est inteUigere in cha-
    nobis licet indignis tam fidele solaiium, et tam dul- ritate mulua, quod in Evangelioipse Dominus dixit:
    cem charitatem in vestra bilectione contulit: undc• Bbi sunl duo vel tres congregati in nomine meo , ibt
    el.necessarium est omnibiis in Christo pie viventibusi sum in medio eorum (Matth. XVIII,20). Non lantum
    illius supereminentem laudare gratiam, qua humanci hoc de prajsentia corporali diclum putemus, sed
    » Froben. epist. 190. v
    ' - 382
    581 EPISTOL-E,
    magis de'pi5se_enfia,saneta_.charitatis, qum-diffusa _s_tione- cum-grege.tibi,subjecto in aetefnse.bealitudinis -
    esl per Spiritumsanetum in cordibus nosiris (Rom. v, regno. - .^ -
    . __}e mea.yero prosperitate gaudeat pater.nitas.tua,
    §). Habentes.thesaurum .verae,dUectionisin pectorl.
    busnostris', inde unusguisgue alium, adj'uvetsecun-. giionianiiDomiiius Deus, qui mortificat et mvificat,
    dummensuramjdonatioriis.Ghristi, sivemsolatio sae-. vulnerMef-medetur.(IReg. II, 6), castigavit1me per
    cularis.necessitatis.,. sive - in communione, spiritaUs Pascliaimultafebriumllagelialione, et.pene.ad despe.
    doctrime :.Et ubi haeefiant,- ibi ceptissimum, esf - ratjQnemvitaededusit. Sedmisertus.est mihi oh _)re-
    Chrislum esse in medio, guidccordereligioso.in cor ces sefvorum:suorum;; sed remanet guotidianus la- .
    alterius charitatis suayitalem.diffundii, ut sit una bor ejusdemcasligationis, non tamen>usgue adperi-
    coricordia omnium Deum diligenlium,. et una pietas culuni vitse, sed usguead emundalionem, ut opto,
    invicem se adjuvanlium. - •- delictorum. meorum. Te vero.quotidie mea mens
    , Haecvos; assidua considerantes duteedine, noslri- Dei omnipotentis clementiae.cpmmendare studet, op-
    qjie nieniores, Chrislomiserarite, semper de die in tans ut proficias in omni bonoin conspectu Dei. Cor-
    dieiji.inxliaritate crescite, in.fide confirmaminiel in pore-vero propemodum emortuo vivida. charitatis
    spe.divmse.honitatisindeficientes seterna prosperitate virtus vivit ip pectore, amans te, ffater mi Aquila.
    valete, charjssima etjucundissima dileclionis-sanctse3B ut Palrem _.quoniamfidelem te semper- probavi; et
    '
    nbmina! ' quod rari habent, in prosperis et adversis ajqualiler
    •- ' f EPISTOLA CXLL. ejusdeimaniml esse-iib amicos; nec de hoe tui cordis
    - ' ADAQUILAM' SEUvARNO.NEM. thesauro. cuilibet dubifare fas Psse-fateor-, quia.cha-
    (Anno '801, post Pjischa.) ritasDeidiffusaestm cprdestuo, simuletiaritetprbr
    Meminitcuhi gaudio de prosperitale el exallalione re. -ximi,per Spiriluin sanctum,- ,qui dalus est nobis , iit
    - gisj Cupit ihstrui de causu domiti Apostolici, de invicem-, sicut et Christus dilexii nos
    - Beneventanacontroversia,, et Je aclis iri convenlu diligamus " . . "-
    statutn sum valeludinis. (Roith v, 5).
    episcopotum.Refert miiltum yestraedilectionis faciem. videre,
    Desiderp
    .. Venerando Palri, et in membfis Chrisli .excellenr .et-consolationislusesolatio&veri.
    Tempusesta.ternis
    tissimo Aquilse archispeculatori Albinusdevotus in
    providere diebiis, quse sola.pene sapieutiarectedici
    .charitatefrater indeficiens [Forle, indpficiehtis] glo- Ssecularium rerum.providentia pauco prode-
    salutem. poterit.
    xiae rit tempore ; perpetuse vero prosperitatis.providen-
    = Gaudens gaudebp de fide et chai.ilate beatitudinis tiaaiullo
    fine daudetur.; 1quse fraterna colloGuliGne
    veslfse; de prosperitate,.salule et exaltatione pii multum
    proficereneminidubiumessedebet, dicente
    principis Iriumphatoris magnij.et^glpriosi imperato- •E ipsa Veritate.: Wbisunt duo vel tres no-
    et nobilissimaeprolis illius,. fideiiumque, oninhmi congregatiin
    ris, mine meo.fibi.suminmedioeorum (Mtitth. xvnr, 20).
    ejus incolumitate,: nisi duo (Jefuerunt in.litferis ve-
    ^Quid deerit.boni consifii, ubi tantus-mediator inter-
    .stris de domno aposlolicp patrenostro, qualiler longa
    eertatio pastoris.et popuH.lerminata esse.t; et de Be- esse.dignoscitur? lncolumem heatitudinem luam, et
    nevenlana cqntrpveisia. Quoniam . solHcitus. sum plurimis prodesse inconsiliisetexemplis, multo tem-
    domine pater,
    valde de fiHis meis? guorum niihi vitam,. et "salulein, .poredivinacustodireflignetur gratia, -
    ,-IUjirater, etamiceI .
    et benefacta pernecessaria esse tu ipse optime npsli.
    Et miror cur sapienlia el consilio c convenlus mul- , ,a EPLSTOLA-GXLH.
    AD FRATRESFU-sDEHgES. - '
    torum ohregniistiusinlegritatein cmoguomodo causa
    . .(Girca annum.'80i.) -
    disceptationis impisenon finirelur: simul etiarii sblli- ad religiosas virtules. Mitlit pallium sto-
    citus sum-audire quid-in tanto tamque prseclaro con- Hojtatur, . racimn pro,.corpore sancti Rqnifacii, et chartulam
    ventui de statusahcta. Ecclesiaeordinaretur, et de missalem.
    • '
    catholicae fidei firmitate; nec tam diulino tempore Sarictissiniis, npbisquecum pnini charitate.colen-
    •advenientiumconversatio sine magno quolibet-pro- dis eiratribus saricti Bonifacii Patris.et pixitectorjs
    fectu Chrisliani popuU fieri debuit. Tuavero sancti- •D riostri, humilis levila Alcuinus, aeternsebeatitudinis
    tas. pas.tpr digmss.m.e.gregemChristi, tuse sollicitu_- ini Ghilstosalutem.
    cUnicommenda.um. omni cura per pascua perpetuae .' Memordulfcissima.dilectioiiis vestrse, guame be-
    vitsc ducat^ gualenus multiplici'gaudeas femunera- nignissime cu.ni onini gaudio olim -J:suscepistis : et
    a Frohen. epist. 191>,
    J> Gloriosi imperqtoris. Hinc patet praesentem liaui nuatusfuitjUlreferunt Amiales Francorum Loise-
    et alii apud Bouguet, tom. ' -V saepius laudato.
    .epistolam post acceptam a Caroio.in Natali Domini , a Froben. 192.
    arini800 imper_aioria.m;digijitatem;et guidem, post- -e Fratribusepisl. sancti Ronifacii. Fuldensihus, guod
    guapj Alcuinus ab infirmitate, qua se per Pascha monasterium sanctus Bonifaciusfuudavil; ibidemque
    afllictuni fuisse asserit, nonnihil respiravit, scriptam post gloriosumniariyrium ' '
    sepultus est.
    fuisse, id est, anno 801. . f Meolim suscepislis. Alcuinum
    aliquahdo Fuldse
    K Conventusmullorum. «Fecit-j namque.Carolus fuisse hinc
    Romaeanno800 «convenlum maximum episcoporum, linquitur ntrum "quidem constat; ineerlum tamen re-
    ibi scholainaperuerit lilterasque ipse-
    . geuabbalum cum presbyteris,,et diaconibus, etcomi- Tnet docuerit, prout Trithemio aliisque visum est.
    tibus, seu reliquo populo Christiario; i adexaminan- -Credam nihilominus Alcuinum "ibi haud' otiosum
    dam sciUcet et dijudicandam causam Leonis papse: fuisse, el pro suo in scientiis
    III et alia.tam in pubHcis quam ecclesiasticisrebusi Fuldensibus saltem optima adpromovendis fervore,
    bonas litteras exco-
    ofdinanda. Quj cpnyenfus in alterum annum conli- lendasconsilia-suggessisse. Hoc profecto officium
    - - - B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. _ _584
    385
    quantum tunc laetatus sumin prsesentia yestra, tan- A litas vestra -notse sint omnibus, "ut plurimi vestris
    tum nunc torguetur animus in absentia, guserens bonis exemplis erudiantur, et proficianl in salute
    videre quos amat; et Ivabere prsesentes quos diligit. animarum suarum. Sivero venerandus Pater a Bbnul •
    Sed guia hoc carnaUbus non est concessum oculis, fus, dilectissimus meus amicus, non valeat pro infir-
    fiat spiritali praesentia perpetua dilectio; guia chari- mitate sua implere regularis vitae duritiam, vos-il-
    tas guaedeseri polest, nunquam vera friit. Quapropter lumjudicare nolite, sedexcordeobedite illi, etamate
    tendamus ad illam, quse nunguam finem habitura ut Palrem, quia ipse rationem redditurus erit de
    est, in gua beata seternitas esl, et seterna beatitudo: animabus vestris. Ille pro vobis laborat vagando et
    ut ad hanc pervenire mereamini, nuUus labor yos currendo, ut quiete vivere [valeatis] et regularem
    terreat; nuUaesaecuHhujus Iilanditiae retrahant, sed vitam vestrain custodiatis, el corpori vestro neces-
    semper illius amor ardeat in cordibus vestris, qui saria habeatis. Vos vero facite sicut fflii charissimi;
    tertiusln via comesapparuit duobus discipulis; qui Deum timete, Deum diligile, et curam sanctissinii
    sublatus ab eorum oculis caraalibns dixerunt: Num Patris vestri habete in orationibus vestris, quale-
    _cornostrum ardens erat, dum loqueretur in via et ape- nus longaeva prospeiltate vobiscum vivatfeliciter,
    rirel nobis Scriptums (Luc. xxiv, _52)? In lilteris etyobiscum vosque cum illo vitam habere mefea-
    "
    sanGtorumPatrum quseramus illum quem illi necdum mini sempiternani.-
    docti in Scripturis intellexerunt. Modo aperta sunt
    Adolescentulosvestros admpnete, iristruite, docete
    omnia;modo ipse-aperuit sensum,- de quo dicfcum
    est : Tunc aperuit illU sensum, nt intelligerentScri- in omni disciplina sancla et doctrina catholica, ut-
    toto digai habeantur in loco vestro slare, et oraiionum...
    pturas (Ibid. iS). Nuncevangelicaveritas resplen-
    uunc sole luci- vobis dirigere, .ubicunque maneatis. Admonete corde
    detinorbe; prophetarum aenigmata confessione peccatorum
    dius fulgent in ecclesiis Christi. Hanc lucem veiltatis [de] castitate corporis, de
    de lectionis studio et iabore manuum sine
    tota anima sectemini, et Chrislum inleHigite, in illa suorum;
    et de omnibus rebus quae tali aetate
    Christum aniate, Christum sequamini, quatenus murmufatione,
    sacratissimis inhaerentes yitam aeter- necessaria videantur; et illi subditi fiant senioribus
    ejus vestigiis
    uam in ejus sanclissima praesentia habere mereami- et.magistris suis, humilitate bona, in religione piis-
    sijia. Et vos seniores qui estis, bona eis praehete
    ni; memores aposlolici mandati dicentis : Fralres,
    stabiles estote et immobilesin opere Domini semper, exempla, ut non solum verbis, sed vitae religione
    scientes quod labor vester non est inanis in Domino (I vestraeerudiantur. Non sinl luxuriosi, non ehrietati
    Cor. xv, -58). Stahiles estote in IOGO-vestro, et in servientes, ndn contemptuosi, non inanes seqnentes
    devolione propositi veslri. Nolite derelinquere san- G ludos, seddiscant officiales esse boni in domo Dei,
    ctissimum Patrem vestrum; state .circa sepulcrum ut benedictionem et gratiam, per intercessionem
    Ule vestras offeral sancti Bonifacii Patris sui, a Deo. Christo Vecipere
    ejus, quatenus preces omnipblenti
    Deo. Nolite concupiscere saeculares yanilates, sed nereantur, ineque deprecorut perpetua memoria
    coelestes amale beatitudines; et noiite, sicut Doctor habealis vobiseum in sanctis orationibus vestris ;
    enim appi'opinguat, qubd nullus effugereva-
    gentium ait, conformari huic smculo, sed reformamini tempus
    innovitate sensusvestri (Rom. xm,2). Turpe est enim let: praeparet se unusquisque, utvestitus bonis mo-
    .
    monacho militiam spiritalem amittere, et saeeularibus Tibus, non' nudus appareat in conspeclu Domini
    Dei sui.
    se implicare negotiis.
    Non sint murmuraliones inter vos, non odia, non Direxi unum ~>pallium sloracium ad corpus san-
    invidiae, non detractiones; et nolife judicare alter- cti Bonifacii Patris nostri, de cujus sancta inter-
    utrum; sed in humilitateet concordiaomnesvestrae cessione pro peccalis meis magnam habeo fiduciam;
    fiant acliones ; Obedientes prmposilis vestris, non ad qualenus ego peccator vel veniam habere "merear
    ocufum lantum, sed excorde, quasi coramDeo (Ephes. ea die, qua vestra sanctitas coronam recipiel heati-
    vi, 5, 6). Obedientia vestra, charitas vestra, humi- j. tudinjs aeternae.
    Mt viri, quj noh Turonis tantum, . sed in universa riter inscripta, guamvis eadem simul ad omnes epi-
    Francia magisterium -exercuil, ut ioguitur Altfridus scopos etmonasteria anno 787 missa fuerit. Exhor-
    libr. i de Vila sancli Liudgeri, num. 9. latur ibi rex Carolus omnes ad excolenda et restau-
    a Boriutfus seu, ut alii scribunt, Baugulfus, qui fanda tam in ecclesiis cathedralibus guam in mona-
    hoc tempore prsefuit monasterio Fuldensi, Sturmii steriis litterarum studia. Mabillonio verisimiie est,
    seu Slurmionis, qui anno 779 obiit, successor. Is i Alcninum ipsum, gui tum in Caroli comilalu erat,
    vero anno 802 ..potestatem, quam habuit, reliquit, eidem auctorem fuisse ut hane epistolam ad univer-
    et successorem Ralgarium accepit, .» ut refert an- sos episcopos et abbales mitteret, guam forsan
    nalista Fuldensis. Causa ob quam Baugulfus abba- Alcuinus ipse dictaverat. . Edila pririium fuil a cl.
    tiam dimisit, fortassis infirmilas fuit, quseillum ad . Sirmondo ex cod. ms. monasterii sancti Arnulfi
    sufferendam regularis vitceduritiam ineptum reddi- Mettensis; guseetiam integra exhibetur apud Bou-
    dit, de qua illum Alcuinus hic a suis fralribus judi-r guet., tom. V Script. Rer. Gall. pag. 621. Negat
    carinoluit. Hinc mihi videtur, tempore scriptse guidem Carolus Cointius illam Baugulfoabbati fuisse
    hujus epistolaeseu ab ipso Baugulfo, seu a suis mo- inscriplam, levi prorsus argumemo; guod i'efutat
    nachis cogitaium fuisse de abdieatione abbatiae; et Mabillonius libr. xxvAnnal. num. 64, pag. 279.
    proplerea eanioem epistolam paulo ante annum 802 i> Pallium storaciutn. Dictum c a colore sloracis,
    esse collocaiidam existimo — Exstat epistola Caroli quse gutta similis est mali cydonis, v inquit Papias,
    Magni Bqugulfo lotiqueillius congregalioni singula- Vid. Du Cange GIoss. voce Stauracium,
    58S EPISTOL-E. 386
    Misi « chartulam Missalem vobis, o sanctis- i__xn, 5); tunc vera probabitur amicitia, dum falsa
    simi presbyteri, ut habeatis singulis diebus, quibus cessabit adulatio. Multi promittunt societatem, sed
    multi sunt vo-
    preces Deo dirigere cuilibet placeat; quando in pauci custodiunt. Nec-mirum; quia
    honorem sanctae Trinitatis; quando de amoresa- cati, pauci vero elecli (Matth. xx, 16). Sed quid ad
    pienlise; quando de pcenitenlise lacrymis; quando hsec? Jungatsehomo Deo, et habebit curicta quse"
    de charitate perfecta, vel quando ad suffragiaange- riecessaria sunt. Qumriteprimumregrium Dei et justi-
    lica postulanda, vel omnium sanctoriim cuilibet po- tiam^ejus, et omnia adjicienlur vobis (Malth. vi, 55).
    stulare placet; vel etiam si xpiispro peecatis suis; Doloreset -tribulationes hujus"vitse nos quotidie ad-
    vel pro quolibet amico vivente; etetiam pro amicis mpnent Deo j'ungi, terrena fugere, ccelestiaamare.
    plurimis; vel etiam fratribus de hoc sseculo rece- Sed heu, proh dolor! his optamus miseriis diu inler-
    dentibus facere velit orationes; vel quando speciali- esse, et minus perpetuam quaerimus requiera ; no-
    "ter beatse Mariae genitricis Dei virginis perpetuse stris inhiamus cupidilatibus, minus Dei praeceptisin-
    deprecari velit intercessiones; vel etiam sanctissimi hserentes, qui paterna pietate nos castigat, ut animo
    Patris veslri Bonifaciicantare quis velit, et prsesen- haec temporalia fiigiamus, et ad aeterna festiriemus,
    liam iUiuspiissimam advocare precibus. Haecomnia ~ ubi vera est heatitudo. Ut ad hanc pervenire me-
    - charitalis intuilu vobis
    dirigere curavimus, depre- ~Brear, Deo miserante , tua me sanctitas oratibhum
    . cantes. humilitatem vestram, benigne .suscipere, suflfagiis adjuvet. Periculum meum novi, peccata
    mea Ideo servorum Christi '
    guod plenissima charitate vobis dirigimus. Faciat agnosco. supplex deposco
    quisUbet de eis, quodcunque placeat, et ne me.re- intercessiones, ut mei misereantur. Spes et con-
    ""
    prehendal in charitatis officio. Unusquisque enim solatio mea omniuni Redemplor Deus Chrislus, cui
    iri suo sensu abundet, et semper facial Deoplacita, laus et gratiarum actio pro omnibus bonis, qusemihi
    ~ -
    et omnibus sanctis, quaterius cum illis perpetua vi- gratuila pietate concessit in hoc saeculo.
    sione Domirii nostri Jesu Christi frui digui inve- Vive Deo felix, mundo namvivere mors est;
    niantur. Vera quidem est homini vivere vita Deo.
    Meimemorem sanctam beatitudinem vestram Do- 'c EPISTOLA OXLIV.
    minus Deus in omni postulatione sancta exaudiat, ADARNOSEM.
    et prsesentem felicitatem, futuramque beatitudinem (Anno 801'.)
    ' vbbis,condonare dignelur, dUectissimiffatres. De- Arnonem ad S. Marlinum videre, et cum iilb de vitm
    sum rationibus consilia inire desiderat, antequam
    precbr ut nobis per lilteras beatiludinis vestrse no- -ex hac vita decedere cogatur.
    tum faciatis, si hse ad vos pervenerint littefse, et
    C Dominomerito amabili Aquilsepio praesuli et pa-
    guid exinde vestrse placeat prud.entiae.Quod meum Albinus salutem.
    est feci, charitatis implens officium in amore et ho- .cifico,
    nore Dominlnoslri Jesu Ghristi. Perpetua chafitas occasionem semper inveniet sa-
    lutationis ad amicum, ut gaudeal in lectione littera-
    158 b EPISTOLA GXLHI. rum animus fidelis, cui non est datum laetariin prae-
    AD_ARNONEM. seritia oculorum. Sed melior est fidelis animi aspe-
    (AnnP80L) ctus in charitate, omni intuitu pupillarum. Ideo
    Iltum,ulad S. Martinum veniat,_invitai: ad cmie- -aninio spiritaliter Deus inspiciendus est, non oculis
    sliaaspirat, et pro se orari cupit. carnalibus, quos communes habemus cum vermicu-
    OptimopraesuliAguilseAlbinus salutem. lis: cujusvisio omnisestljeatitudo, qusesanctis pro-
    Occurrat chartula, eharitatis calamo conscripta, mitlitur in sempiterria gloria, a qua tolluntur impii,
    vestrse reverentise, frater desiderantissime, tuis su-• ne videant gloriam Dei. Ad hanc perpetuse beatitu-
    surrans auribus, ut venias, si fieri possit,"ad liminai dinis visionem nos invicem exhortemur, guia frater
    heati [Martini] Palris nostri, proteclorisgue veslri, ut' a fratre adjulus, civitasest firmd (Prov. xvm, 19).
    luus lecum familiari coilatione [Albinus] sodalis> [Tamen si hsec vera, guse dixi de animi visione,
    agere extrema salutationis verba valeat: quia fesli- D valdevera videri debeaul] guoddam mihi dispendium
    -nat hora divisionis inter fratres, separalionis interr esse in absentia faciei vestrse video,
    [non propter
    amicos. Eunti homini in domumceternitatissum, ett nigros in capite capillos, sed propter oculos dulcissi-
    - circumeuntibuscirca eumin plateaplahgcntibus(Eccl. mos, et amabilemcharitatis
    loquelam, quam inter
    a Jllist carlulam,}lissalem, etc. Similem misit adI exercitatos : non rogatu sancli Bonifacii, quocum
    monachos Vedaslinos. Vid. epist. 51. AuctorMicro- Alcuinusvix consuetudinem habuit; sed ex charita-
    togi de Eccles. observ. cap".60', tom. XVIIIBiblio- - te erga fralres sancto Bonifacio' servienles, et in hu-
    thecaeSS. Patrum pag. 489, Edit. Lugdun., ait: <Al- jus honorem.
    . cuinum rogalu sancti Bonifacii archiepiscopi Mogun- " ~>Froben. 107. Edit. MabiU. 14,, ubi inscripta :
    tini missales orationes composuisse, ut presbyterii Optimoprmsulievangeticpquedoctori, omissonomine
    illius temporis, nuper ad fidem conversi, nondum i proprio. Mabilloniusex conjectura ad Liudgerum Mi-
    ecclesiasticis offieiis inslructi, nondum etiam libro- migardefordensem episcopum datam-censuit. Sed
    rum copia - praediti, vel aliquid haberent, cum quoa hsec conj'ectura ex cod. ms. Salisb. evertitur, ex
    officium suum qualibet die possent explere. > Sedi guo hic emendatior prodit. Hanc epistolam cum aliis
    in his plurimum allucinatur auctor prsefatus, prouft jungo, in quibus crebra,"obingravescentemmorbum,
    ex hac epistola manifestum est; noii enim has mis- i- mortis memoria est.
    sales orationesmisit adpresbyteros nuper conversos;; <•Edit. Mabill. IS, Frphen. 108.
    sed ad presbyterps monachos diu in officiis divjnis ""' ' ' Integripr hic ap-
    s paretexepd. SaHsb. .
    B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPER0M PARS I. •
    .387 58s
    nos fideliter habere consuevimus. Ego.siquidem A Currenti legalione, lilterse beatitudinis tuse vene-
    avocatus.adpalatium, prppter infirmitatem corpus- furit ad me,'suavissima.salutalionisassefentes Vej-ba
    euli. mei veuire nequeo, te \WB speclans, vita co- guibus laelo peflectis animo nola agnovi, desiderafa
    -mite,-in domo Dei et sancti Martini]. Si quo niodo considefavi,laeta [Mab., laetus]legebam ih oinnibiis
    .[Cod.M«6.,:Jji,aliguando]desideriumlioc niibi ama- vestri animi sahctissimam denbbis devotionehivigi-
    bile, >Deo--miserante,evenire valeat ad invicem cori- lai-e. [A'd grias accito notailb propter fesliriationem
    templari, antecjuam rumpatur vilfa aurea, ~etcotite- portitpris pauca rescribere curavi; maxime giiia per
    ratur roia super fontem. (Eccle. xn, 6), et eaf-hbmo Candiclumfiliuih iipstrurii, fidelemfamuliimveslrum
    exterior in domum a.lernilatis suae plangentibus "c duas ante direxi cliartulas, unam ad a Gahdolfb-
    circa eumamicis; etspiritus reveitatur ad judicium villam, aliam ad Aguis palafium; quem reor, mise-
    *
    illius,,qui dediteutn (Eccle. xn, 7). Hiijusverojudi- ranteDeo, le fevertentteni ibiTnvenisse,'qui'omni3]
    cii ierrore lolus contremisco , saecularisque negolli dendbistibi viya voce pandere potuil, guomodoDei
    deposlto onere Deo soli servire, licet pigro eofde et clementia super inDrmitatemet senectutein-nostrafn
    imposito^radu, eHgam,ne me niinus pafatum diesilla respexit, etiios pacifice a strepituhujus sseculilibe-
    per omniainveniat. Sed.Deo iniserarile, vitaque co- ravit; ut qiiieta cbnvefsatiqne spectarerii diem ex-
    mite vulnei-iqua. hujus sseculimisefia mihi mfelici- B"treii_um,"quipene iieminilorige est, sed riiaxime ti-
    ter iiiflixerat, secundum consilia vestrse sanctilatis ftiendusiSsiei cui prope esse agnoscitur et jam in
    medefi aggrediar : hisciuetransactis iriler rios consi- januisslare.] Tuaverosariciitasvigilefsupergregerii
    His (quod sine laci^mis non dico) ultimum Valefiat Chfisti, nelupihis hibrsibus aliquis _[M'ab.,aliquid]
    [inter Aquilam et-Albinum]. Et ego perpetualiter tuis S'60 de'sit gr'alice'Ghristi'tuis'subj'ectis[F.,abjettis]
    sanctissimis corrohoralus consiliis atque oralioniuus, 'adihoilitionibus"adte respTciens,guia perditio cujiis-
    spectaris spectabo [in IOGO prsefinito], quando revef- libetaiiihiaepastoris est detriihentiim. [T Vocatusfui
    tatur Domimis meus a nupftis .pulsare..januam(Luc. ad doriiinummeuni Davi'd,Ved infirmitafe tarclatus
    xii,-56), -an custodeni domus vigilantem inveniat; riorivenl, seu et voluntate fui detentus.] llle 'feTixest
    hujusque timenSa.horse mbmerito peracio, utinam gui casligatione Dei calenatus est, et ab hujus sseciili
    tuam beatitudiriein pfopter liecbssarias pro peccalis tuibaitislibefatus prbcellis. Kecunguam fahtum 3ivi <
    meis intercessiones 'sjiperstitem relinquam. Quia 'tiis 'saeciilicifcunifiisus lsetabar, quarituriicorisidera-
    '
    fides in exlremis probalur, qusepene rara invenitur tione quieta vitae mesegavisus"sum. Opto,"Deomise-
    inhbniinibiis. Ohines eiiim valde ea indigen., sed rante, u't per luanj efficiaiur 'dilectiohem, quod pe.r
    pauci iiahere videntur- [Has-te non pigeat saepiusle- ^ mearn segriitiefii fiefi non potefit, id est, ul arirple-
    -gerelitterulas, guas lacrymis dictavi ohorlisf; gua- J xihus etalloquiisbTiaritafisvestrseliceatmiiiiaiHquarii
    tenus in memoria habeas, guid -maximea ie ,meuni lioianl'peVfrui. Noriest episcopus, ciij^usViagisvelim
    .«pectet -desiderium-;-et quod vix invenilur in guam- p"raeseh'tiaSitT, secundum Dei miserationerij, quain
    (plurimis,in te certum mihi habere aguoscat;anima vestra. Quod ut fiat, llle efficial, qui"ait : 'XM suht
    .-mea in locopraedestinato sibi.] Te vero bivina cle- duo vel tresl-c'ongregdti'in'-nominemeo, xbi sum in me-
    . .nentia_,.Paler'desideranlissime, mullo tempore in dio eorutn (Matlh. __Vni,'20).-'Peilculum est fragili
    servitiosanctae.EccIesiae et-multarum profeclu-ani- animo in hujus S8ecrilipei'maueretempestate.Martha
    rmarum-prpficerefaciat,-ul cum mulliplici laboristui iriinislrabafOhfislo^ssed .aineh elrca'-plurima 'occu-
    .-fructu .ad.seternam laudabiliter _)&rveniremerearis pata, Domiriodicehte, legithr esse : Mafia vero opti-
    . beatiludinem.Iterumatgueiteruniclico^eteum.lacry- mam pariein'•eletjit,<qum honuuferetur a'b ea m diier-
    Tnis_dico,._neimemor esto. OmnipotensDeuste cu- 'nutn ('Luc.%,40,42).-'-
    slodiat el in omni bonitale fiorere concedat, dulcis • [Si'i)lacet "Deo,lit venias ad Hmina S; Mai-tini
    -sime et-omniuni•dilectissimepraesul. -iiullum desiderp,'Optoatque deprecor. Sin autem,
    •~>EPISTOLA CXLV. vel littera. vestroe veniantloguentes in auresAlbini
    -ADAimONEM ARCUinrlSCOPUM. :tui, uii per porlitorem iUarum Iongiorem chartulae
    (Anno'80'1.) _ I seriem vobis
    'dH.e 'missm Rursus Ar- mrigere valeam.] Mirabar in quadam
    'Efiistdlte reipdhtlei. firmsenlia
    _.omsfrMidesideftit,-impcditns:ipse -veniremd pala- «hartula dileclionis vestra. ^quoddamverbum, quod
    tium. ibi legebam -in reo; ubi post competenteset animo
    - Domino merito-in membris Christi amanlissimo >meodesiderabiles sensus'dixisti, quod propteroccu-
    [Aguilaearchiepiscopoj Albinus matricularius sancti pationes nil mihi transmittere potuisses munusculi;
    •Marlini-sempiternam salutem. quasi in auro velargento charitas nostra consistal;
    ' a Vocalus ad
    palatium propter infinniiates, etc. seu 'Gundnm-villamex Ttlirseoad pagum Tullensem
    Vid. epist. 1-54ad Gafolmn paulo ante descriptam. l'ei'eft, e*tdeGondrevitle ad MoseUamprope Tullum
    (Scripta est epistola, >dum-ArnoRoma rediret anrio' -ulerprclatur; quamvis celeberrimus Valesius in
    SOl. Vide etiam epistolamliic segueritem. Nol. 239, id de Gondecourin pago Va-
    i>Edit. MabiU.20 (Froben. 109). Hic vero magis lirensiGalliarum,'p.
    pj'ope'CoH/.K?is declaret.
    integra iprodif-ex cod. ms. Salisb. 0 P.cvertenlcm,^Aoiaa,.puto,'perGumlolfovillam ad
    '•»Duas.... chartulas. 'DULSpriores', immediate Aquis paiatiuin.
    '
    hanc praecedentesfortassis? Vocalus ad dominum meutn' David. Vid.
    a Ad Gandolfovillam.Rev. auclor Prodromi Chro- eoist, piiorem.fui
    riiciGotlwicensis, part. n, p. 819, Gnndulphivillam,
    " ' - ' •' '
    389 EPISTOLJ". 590
    -duni tantaestjtut vere fateor, iu animq meo ': vel Ationes. Sefl heu-,:prohdolbfl 'niulii''suiif airiatores
    'eliam, lit credo,, 'etln tuo : ut jn comparatioricejus liujus deceptionis, et pauci cultores verarum divi-
    •eharitatis-omnis divitiarum species vilescat. Illa est ^tiarum '•*(•!I 'Witii.iii,i), dicente ipsa Veritate, "Miilti
    •vera,fle.>qua•modo-scripsisli,-;pericu]a-fluininuni :non -'<surit^voc'ali-,
    fauci'-vefo eiecti \M'atih. x'x,i'6). Sed
    •subireYdequibus rdicitnr. >F,lumimmultandn-obfridnt qtfter paiicos e'onteh'dairiiis':esse,%tlinter."eTbctdtum
    -pharitatem({_~ant.~viii,1,). HaecMgeat hrcordibusmb- • «HU-rierumTOereamur-depufari.i
    Stris,Tion svanaauriyel argeiiti'species : 'guse mbn -De f(.3'n0'riiba
    vTth-et 1'eg'ulafi instltutlorie,^giiidmea
    .prostmt possidentibus Hla, sed "magisobsistiint,-nisi SgnarviasCribere, vel'vestra'b'cciipatjb impleie !pbte-
    eis gui iUauti ad salutem animaesuse-inlargitioriibus Vit? vel 'guid %anclisbanoriUJus-aadeie,\e\ regulari
    _paupei>upi didicerint et =opereperfecerint. Omnipo- yisCretidhiTrieasufficit'impefilia,Tel % inde 'adiho-
    'tens.Deussanctitalem-tuam ad-_nultorum -profectio- tiere, unde ab infaritia^eruciitusfriisii? Vel 'gtud scife
    nein.salute perpelua, benedictione feliGi-incolumefii 'valet-dejudicipssefculafi^mpa-ipcbraiajlriteiquaenuii-
    •
    rprotegere el custodire digne}ur,-domi"nePaler>clTle-lgu8.'mfieri volui? ".Smeii si -trie*a^diiigentia aligiiid
    -ctissime et desiderantissime,-atgue -honore iin >D'eo -ifcleSghosceYe-pbferit,dum'bertus%'ci!i'mtguid' quae-
    ;dignissime. ras exinde, segnis non erp quid senliam oslendere.
    '- , ~»-EPISTGLA CXLYI. .B c DecathoHcselideiTerbTatibheTempore opportuno,
    'A'D-'ARNPNEM ARCilli-PiseOPUMS&LfSBURGENSEM.divinoinspifariteSpifitu, rioiiiheabhego"aliquidinde
    ;(AnrioS02.) considerare securiHumrc'aThalicbruih scripta Patrurii,
    "Sigriificdt
    ' suum erga Arnonemaffecluin. Ad qugisifa ^itqueradyestrae-augmentum.sanctiiatistrariscfibere':
    fesporiderepaflitri recusat, partiin promittit. Regis "qub"a"v'aldeWctessaViurntoultisyideo,qiiimagissae-
    justitice,mnorem -taudat : 'ininistrovum avaritidhi cularia quseriirit"quarii'splritualia, nescientes guod,
    - carpit. Miltit .cum -muneribus opuscuium-in-Eccle- 'dic:fiim,•irilpbssibite'est 'sine fme
    ;se"ci.in3u'm"__pt)Sto'li
    'siaslen'Sdioinoitisdd describendum. Deo 'plhcere'{Jlebr. xi,!6). __Debi^tidnihus vero pfb
    iReverendissimo-PaDri-Aquilseaichiepiscopofhumi- vobis nullatenus mea meris''.bTiviscT *potes't,Sed'gu"a-
    Hs matricularius Alblnus>salufeni. idSin suavi^recbfflafioriein 'cPriSpfectuDei tiiaeViea-
    •NonoKal. Junii hora •tertia beatitudinis "vestise ^tituairiis rionriehi;bfcU'rijeo'iriftxumfene&,ijax'iiri6
    .missus-adiios.pervenit, horague-roha ejusdem -diei :ariie sepuIir.ruiriJfcPh'fessoi,is •Clifisfiatguelritercesso-
    •Tiecessariose -reversurum j.rsedixit. Quaipropter,ih iis vestri healt-i_ilarlin'i,"in_etsacrificiaquesancto-
    'tam angusto >temporisarliculo Jmb eonstituto-, ^alia ¥uin"Ghris'ti-sa'cefabtiiiii illud 'sbfibefefeei]: litesfatu
    diclare-noh potui, .lisigratiastantumniofio agere pro vefP irifii-riitatis Theae;etVoluh'tii(tTs, 'ciifiSlidusiiieus
    •dalcissima-charitatisvestrae muiiificentia-,etfiesan-' 'G-tib'i;brim'iaaicefe-pb'tuif.-Quapibpfersupei-Kitiinest
    ctae -fideiiprobatione, guani-seiriper westroinessepe- aKquidihde scriiibre, "riisi'hoef a'iltuindicere,ut bm-
    ctori i61 veracilef agnovinius. "Sed multum _he__ "riis c6f'p'bris;meijaigiiitas'reebssft,'et sseculaiis rdelei
    •nocetdeyotioni infidelitas accipientium-litteras nieas -c.atio-proPtil'SuTugit. "be *bo'nasiquidcrij vbluritate
    yobis dirigendas. >Nam•memininde y_s_mo tTahsacto, doriirii"inlipefaloiis valdfe dfeftiis"siirii-,qriod omnia
    -~> -vobis de 'Ilalia Teverten.ibns, -duas'dirigeTecharlu- •ad fectiludiriis riofmamliiiegtfb^ibT a Deo 'dato dis-
    las; similiter modo obviam vestro'adventu _luas ^jorii de-iiaerat:- >sed*taritos'--ion habet jiistitiae adju-
    transmisi ad palatium; sed nescip guse ex iUis ad tores, quanlos etiam subversores; nec lantos prsedi-
    "vestram pervenerurit .pfseseriliain."[Quia -sicut mihi -catore;;.quantos;p*rsedalores;--guia'pluressunt,^fi.i iua
    suave fuit vesli'ee>alIocutioriiscollatiO',-sic mihi ^ju- WsitterdiiijquaniDei(Pllitip. u, 21).Triaverosarictitas
    cundum est satislitteraria salutationessepiusvestraih anemineihimera suscipiat.p'rocau~sls,guiaoptiinenb-
    -&ppellare"auctofitatem; atque in abcipiendis vestrae .sti-in lege-dictum, inunera excmcantvofda^sdpienium;
    -dUeclionis litteris-, multum <me.gaiudere-ceftissime et •subvefluntverba justorum (ExoH. xxni, 8). (JuoS
    scito, quianon est pontifex in hoc iegno, cujus _ie fnalum nimie IntefGhfistianbs "viget,quiaquipioprTa
    magis fidei^credidefim^SutT-iagis^ejussalutemopta- "spernere:jubentui'.,"aUena cuminiquitaleTapiuht. Hoc
    remin Domino, vel illius sancta consola.ione frui,'D yero niaximetua'bona p'1'oVidentia^prohib'teat oriiriibus
    .yel -in loqnela, vel-in litteris desiderarem. Sed mi- {tuaeveritefaridaeveritatis 'legatibrieinspectaritibus.
    -seria hujusTiiimaTdisjungit charos.et converiiehtes Hunera vero dilectionis vestrse suavissima cum-
    ^eparatanimbSj-alqueafde-itius exindenos docet a'd -omni mentis ialacritate "'suseepimuS,.-Iicetnullius
    eain festihare-vitkm, ribi munquam charus deerit, fiunb 'inehsThteadesideiet fnunuscuTapfopter aliiriil
    jiunquaminimicus -aderit, >cujusvitse beatitudinem jrieifequierii;"tua tamenmihl .suiif seinper dulcia*,
    (quiagnosbit, facilehujus'sa.eulis'p'ernit delicias, quae "maximein vestiriienlis, quse Bi.b eorpori salis op-
    non siirit rMicise, sed cleeeptiones; non duTcedines, .poi'turia -sempef 'fuerunt. Direximus ;benedielionis
    sed aimaritudmes; lion' vefae divitiae,sed ialsaeadula- . gratia charitati vestrse'duo capita, propter duo prae-

    ' a Hanc episl. hactenus irieditam damus (nunc 110) sione Arnonisex ltalia intelligi pbssit, ratio est quqd
    -ex duobus cod. mss., uno Salisburg., altero Sancl- hs3Cepistola directa sit a'd Arrionem legalione pii-
    Emmeraniiano. "Quceuncis inclusa suni in solo cod. blica ad.fa'ciendas_i)st-itias-, atqne adeo missi regii
    fSalisb.habentur. munei'e jam occupatum, quod 'demum annP '802 fa-
    i> Vobisde'Italiarevertentibus. Niniirumamio 801. ctum esse, dicemus infraad epistolam 112 (nunclM).
    Quod vero -Alcuhvushic nbn-de priori aliqua reyer- |= De calholicmfidei rUiidiXe. Videhotas 'episl. i'Sz=.
    391 . B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS I. 592
    cepta charitatis; et-unum sagellum album subtile, A persorias tuae beatitudinis"foret eoriversalio. Etiam
    -
    proptef perpetuaepacis concordiam, quaesemper una quam pia et religjosa sedulilate ecclesiastica coleres
    eadem debebil esse inter nos. Direxi quogue ad offieiaf;vel qualiier impias disceptationes -odio ha-
    transcribendum, si placet, nobisque iterum redden- beres; quoniam omnia cerlissimum estDeo placere;
    dum (quia aliud nonliabeo, nisi illud tanmm) 162 et-Sancti Spiritus gratiam tuo pectori abundanler
    opusculumin Ecclesiasten Salomonis. Cujus opusculi influere demonstrani, et illam tuo corde ardescere
    causam et j-ationemex ipso prologointeUigerepoteris. flammam, guam ipsa Veritas testatur se mittere in
    Sed deprecor ut citius transcribatur, si dignum du- terf am, ut arderet (Luc. xn, 19), guoniam nullis po-
    -
    cas, atque mox Temittatur nobis, ne pereat pueris terit fluminibus extingui.
    nostris htboris nostri devotio, quia aliud, sicut dixi, Gaudens gaudebo de augmento honoris vestri et
    non habeo, nisi istud tantummodo. [Qmnipotens a de sigillo sacei*dotalisdignitatis, griodapostolica vo-
    Deus perpetua te. prosperitate custodire dignetur, his superaddidit auctoritas; sed sciens scito guod
    afque in omnibus sanctarum divitus virtutum florere hujus honoris elaritas prsedicationis poscit inslan-
    concedat, domine Pater et desiderantissime fraler.] tiam. Pallium sacerdotale diadema est. Sicut regium
    diadema fulgor gemmarum ornat, ita fiducia prsedi-
    a EPISTOLA CXLVH.
    jj cationis pallii ornare debet honorem. In hoc enim
    ADTHEODULFUM ARCHIEPISC0PU5I. hoaorem suum habet, si portitor veritalis praedica-
    (Circarannum 802.) tor exislit. Memor esto sacerdotalis dignitatis lin-
    Laudat illius virlutes : gratulatur de obtento ab apo- guain coeTestisesse clavem imperii, et clarissimam
    stolica sede pallio; hortatur ad instantem prmdi- castrorum Christi tubam; guapropter ne sileas, ne
    cationem. Itineranti fausta precatur. taceas, ne formides logui, habens ubigue operis tui
    Pio Patri et prudenti magistro, nobisque cum omni itinerisqueChrislum sociurii et adjutorem. Nec enim
    amore amplectendo ~>Theodulfo archiepiscopo, hu- fas est lam clari luminis, tam affluentis sapientise
    miUs levita Alcuinus salutem. _. lucerriam sub modio abscondi, sed in honorem lar-
    Solent ex abundanti charitatis fonte verha fluerg gitoris omnibus splendescere lumine verilatis, qui
    dulcedinis, quia quoddam refrigerium est aestuantis domum Dei ingrediuntur; quia messis quidem niutta
    in amore cordis sermonibus ostendere, quod mente est, operarii autein pauci (Mqtth. ix, 57). Sed quo
    maxime tenelur. Tlnde ego privatae charitatis instin- rariores, eb instantiores qui sunt esse necesse est.
    ctu condictum amicitise jus pietatis intuitu renovare Exalta, ait Prophela, sic.ut tuba vocem tuam (Isai.
    cupiens, Ms Htterulis vestrse sanctitati fidem meam LVIII,1). Aliusque : Sit guttur tnutn sicut aquiia
    in niemoriam-revocare volui, ne thesaurus memo- G tuba [ita «JS. lege : In gutture sit tuba quasi aquila,
    rise longa oblivionis rubigine vilesGat: maxime guia elc.] saper dotnumDei (Osemvm, 1). Multi occupanl
    filius noster Candidus, vester fidelis famulus, plu- terram, sed quaerenti Christo ffuctum non afferent.
    rima.bonitatis insignia nobis de vestrse bealiludi- Tua vero, vir venerande, sanclitas honoret ministe-
    nis nomine narrare solet; vel guam Hbera voce in c rium_tuum; praedicaopportune,-importune, etut tra-
    convenlu publico veritatis testimoniapertulisset; vel pazeta sapiens multiplica pecuniam Domini, ut dena-
    quam honestis rnoribus inler majores .minoresgue ria mercede dignus efficiaris.
    a Froben. epist. 193: et tunc demum archiepiscopum dictum fuisse. Sed
    ~>Theodulfo archiepiscopo Aurelianensi. Ubi no- haec bpinio ex hac epistola penitus evertitur, cum
    tandus est tilulus archiepiscopi, qui ilii non ratione certum sit Alcuinum vitam suam ad illum annum
    sedis suae, quae nunguam metropolitiea ,'fuit, sed ho- non produxisse.
    nore personali, ob adeplum a sede apostolica pallium, Occasionem errandi viris celeberrimis praefeuit
    ut inferius dicam, competebat. Scripsit v.ero Alcrii- carmen ipsius Theodulfi ad Modoinum (Sirmondi,
    nus hanc epistolam, prout ex illius contextu Iiguet, tom. H, pag.,825), quod ad annum 817 referunt, et
    ex monaslerio Turonensi post anhum 796 guo seilluc hisce versibus concluditur:
    recepit; el eo quidem tempore, quo jamjam vires Soliusillud opus Romanipwesulisexslat,
    corporis ob continuam febrem fractae essent, et seh- Cujusego accepi pallia sanclamanu.
    n
    sim deficerent, de quo inaliis-quoque epistolis, anno Hunc ergo locum de Stephano IV papa, cui Theo-
    800 et serius scriptis, ingemiscit: prsesentem vero dulfus a Ludovico Pio obviam missus fuerat, ~inter-
    scriplam esse anno 802 in notis sequentibus obser- pretati sunt viri laudati, quamvis Theodulfus ponti-
    vabimus. ficem ibi haud nominaverit. Enimvero Theodulfus
    c In conventu publico. Hoc non de synodo dioece- in eo carmine conqueritur, se culpa neque probata,
    sana, sed de convenlu totius regni seu imperii in
    celebrato inlelligen- neque unquam a se confessa, exsilio damnatum fuis-
    praesentia regis seu imperatoris additque, quod in se etiam confessumnemo judi-
    dum censeo. Hic vero, meo quidem judicio non alius.- se, cium exercere nisi Romanus pontifex, seu
    fuit, quocum iler Theodulfi Aurelianensis, de guo sedes Romana,potuisset, a qua ipse pallium accepisset:
    inira, combinari possit, guam conventus ille Aguis-
    granensis anni 802 in quo imperator Carolus Magnus Estoforem fassus,inquit,-cujuscensuravaleret
    . archiepiscopos, episcopos, ahbates et comites ele- Dedere judicii congruafrenajniiii?
    Soliusillud opus,etc, utsupra.'
    gi.t, quos in universum regnum suum direxit, . prout
    narratchronicon Moissiacense.Vid.infra, col. 595, n.«. Tenendum igitur Theodulfum, vivente adhucAl-
    a De sigitlo sacerdotalis dignitatis, etc. Virorum cuino, non a Stephano IV, sed a Leone IH, et proba-
    doctissimorum, Barbnii, Pagii, Sirmondi, Mabillonii bilius quidem, prout stalim dicemus, anno 802, dum
    et aliorum opinio hactenus fuit, Theodulphum a lanquam missus dominicus legationem in provincia
    Stephano IV papa, dum is anno 816 Rhemis Ludo- Narbonensi obiret, el honore pallii et tilulo archi!-
    vjcum imperaloren. coronassel, pallium accepisse, episcopi fuisse'<iecoraUim,.
    "
    S0S . , EPISTOL-E. . 594
    Hocopus,.>..-e.enimforsante subtrahitigni _%
    4perumdividitsolatia,scienspauperummanusgazophy-
    Hocopus,tioceteniuicoeleslit'einseritaulse. lacium esseChrisli, quisetestabiturindiemagno acce-
    Hoc poeta. Sed apostolica auctoritas hoc ubigue pisse, quidquid minimis suis in hac erogabitur luce.
    admonere probatur; hoc et ipsa Veritas prsecipitdi- ->EPISTOLA CXLVIII.
    cens: Ite, docete omnes gentes (Matth. XXVIII,19). ADEUMDEM.
    Item Psalmisla beatum esse refert, gui meditabitur
    Epistola penitus aliegorica, in qua comparatur Theo-
    in lege Dominidie ac nocte (Psal. i, 2). dulfus Patri vinearum
    Plurima forte vestrae videtur prudentiae meam Pontifici magno et Patri vinearum TheodulfoAlbi-
    garrire imperitiam ; sed majora opto vobis divi- nus salutem.
    nse pielatis graliam spiritalis beatitudihis conferre Legimus in Paralipominon cellis prseesse vinariis
    munera. Igitur ea fiducia has dictavi litterulas, guia ZabdiamtemporeDavid,Deo dilectissimiregis (I Par.
    sciebam vestram sanctitalem piae charitatis donis xxvn, 27); modo, miserante Deo, meliori popul©se-
    divitem esse, et libenter suslinere verborum ponde- cundus prseest David, et sub"eo nobilior Zahdias cel-
    ra, quse ex-veri amoris fonte fluere noscuntur. Sed lis praeestvinearum, quem ordinata charitate intro-
    hoc maxime supplici deprecor pectore, ut me fairiu- duxit rex in cellam vinariam, ut seolasliei floribus
    lumvestra. sanetilatis in sanctisorationibus commen-IB fulcirent eum, et stiparent inalis amore languentium
    datum habeas, eo magis quo appropinquat dies re- illius, gui Iselificatcor hominis. Jamsi desil gui con-
    tribulionis. Nam me tacito pede curva senectus fe- firmel, forte non deest qui Isetificelin cellisAurelia-
    stinare cogit ad prajsentiamjudicis mei; sed et viam nis, dum spes est in vinea florente, non in ficuluea
    ltineris mei, quasi latro rabidus, conlinua febrisi arescente. Quapropter Joathan consiliarius David,
    ohsidet, spolians me optatae salutis vestimentis, nt; homolilleratus (Ibid., 52), mittit ad Zabdiam dicens:
    vix aliguod servitium in domoDei explere valeain. Mane surgamus, videamus, quam bene vinea floreat
    Unde me major compulit necessitas ad famulorum_ Sorech, cantantibus celeuma super eam deriventur
    Chrisli currere suffragium, ut me sanctis satagant, fontes cellarii foras. At nunc apertis apotecsechari-
    adj"uvafeintercessionibus, ne anima mea tradatur tatis clavibus a procuratore vineaecelebretur versicu-
    inimicis Domini-mei Jesu Christi. Tu vero, vir cla- lus iste per turres Aurelianas: Comedite, amici mei,
    rissime, cui est aetasfloridaet vividaevirtus sapien- bibite et inebriamini (Cant. v, 1, 2). Ego dormia in
    lise, et sancli honoris sublimitas, sacrae prsedicatio- dulcedine,et cor meumvigilatin caritate; venile, ac-
    nis floribusa vias itineris tui replere memento, int cipiteabsqueulla commutationevinumetlac (Isa. LV,1).
    omni loco vestigia tui adventus relinquens, tuusque_ Gutturmeumsicul vinumoplimum,dignumdilectomeo
    teeum, supplici deprecor vbto, vadat Albinusin ore. G ( ad potandum,labiisqueillius ruminandum (Cant. vii,
    et in corde quocunque eas, qui te apud sanctum_ 9). Ego dilectomeoet dilectusmeusmihi (Cant.vi, 2).
    Marlinum sui pecloris portat in arca, et orationibus_ Non est dicendum: Exspoliavime tunica mea, quo-
    iler tuum prosequitur, optans angelum Dei bonum1 modo induar illa? Lavi pedes meos; quomodo in-
    tecum ire, ut cum prosperitate eas, et cum gaudio> quinabo illos (1 Reg. ix, 7)? Non possum surgereet
    feliciter revertaris ad nos. dare libi (Luc. xi, 7). Siforte tres panes non sunt ad
    Uteresorte tuaTeliciter,ut fruaris mercedeluaseler- manum, qui defeceruntin sitarchiis Gabaonitarum;
    naliter. Via esthaec vita;beatus qui pratorum varie- Chrislo benedicenle septera hydrire plenae sunl vini
    tate non tenebitur in via, quo miniisfestinet ad patilsee oplimi(Joan.u), quod servabaturusqueadhuc; exquo
    pulchritudinem.Felix, quisarcinamdMtiarum in pau- architriclinoTuronicsecivitatis,mandantefiliovirginis
    a Viasilineris tui. Hunc igitur locum interpretorr 99 describit, narratque qualiter ipse, variis Iicet
    de itinere a Theodulfosusceptoposl convenium annoa querellantium donis tentatus, munus judicis absque
    802 mense Octobri, ut narrat chronicon Moissia- corruplioneubique exsecutus fuerit , prorsus nimi-
    cense, Aquisgranicelebratum, in quo Garolus impe- rum ad mentem imperatoris in iUo conventu decla-
    rator « elegit ex optimatibus suis prudentissimoset:t ratam.
    sapienlissimos viros, tam archiepiscopos, quam. etst D Seio celeberrimum Mabilloniumlibr. xxvi Annal.
    reiiguos episcopos... et direxit in universum regnum n Bened. num. 71 et 72 hauc legationem referre ad
    suum. J Capitulare ejusdem anni apud Baluzium n annum 798 statim atqrie Laidradus, legationis so-
    tom. I Capitul. pag. 545. Huic concordat citatum n cius, ordinatus est episcopusLugdunensis. Sed pace
    chronicon Moissiacense, ubi seguentia leguntur : viri summi dixerimid nuUpveteri teste comprobaii;
    < Recordatus piissimus Carolus imperator in die suaa neque salis constare quo arino Laidradus, quamvis
    de pauperibus, gui in universo imperioejus erant, et>,t illo anno fortassis electus, in sede sua fuerit ordina-
    justitias pleniter habere non poterant,.noluit de intraa tiis; quem etiam Theodulfusin cit. carm. v. 119
    palatio suo pauperiores vassos suos trarismittere add futurum vocat Lugdunensemepiscopum.
    justitias faciendas; sed elegit in regno suo archiepi-i- His igitur non obstantibus, ex praemissismihi vero
    seopos et religuos episcoposet abbates, cum ducibus is videtur simiUimumconventum illum puhlicum, et
    et comitibus, qui jam opus non habebant super in- i- iler Theodulfiet pallii honorem, quod fortassis Theo-
    nocentes munera accipere, et ipsosinisit per univer- dulfus pro majori decore amplissimi sui muneris a
    sum regnum, ut ecclesiis, viduis et orphanis et pau- i- sede apostolica adeptus est, et de quibus tanquam
    peribus et cuncto populojustitiam facerent. J eodem tempore faclis Alcuinusin hac epistola men-
    Nullus dubito quin in hoc convenlu publico Theo- i- tionem fecit, cum anno 802 combinari debere, et ad
    . dulfo demandala luerit legatio illa et prsefecturainn eumdem annum hanc epistolamperlinere.
    pi'ovincia Narbonensi, quam ipse libr. i carminum n ~>Froben. epist. 194
    seu in Parmnesi ad Judices apud Sirmonduma vers.
    >_ PATROL. C. 13
    B. F. ALBINI SEI3ALGUIM OPERUMPARS I. -
    ggg §0g_
    miscenduni quis ignorat, el hoc servandum est, ne _\ culpas in accusatores suos, cuf eos fahto prosequan-
    mitlatur vinumnovumin utres veteres; et nemobibens tur odio. Et mirum, quid se in alienam confra edi-
    veius statim vult novmn, dicit enim, vetusmeliusest ctum legis messem mitlerevelint, hoe idem prolri-
    (Luc. v, 37, 59). Bealus qui loquitur in aufem au- hente egregio doctore, ubi ait : Tu quis es, qui atie-
    dientem. Valetoinpace, charissimefrater! nutn servutn judicas ? stto Domino stabit aut cadei;
    * EPISTOLA CXLIX. stabit quidem, potensest Dominusstatuere eum (Rom.
    d
    ~>ADCAROLUM EXCELLI.NTISSIMUM IMPERATOREM.xiv, i). Habet enim Tyronica civitas pastorem"in
    •' , - ' (Anno 802 vel 805.)
    moribus electum, in prsedicajipne deyotum, gui tri-
    fici mensurani familise Christi optime ministi'are no^
    Deprecatur pro fratribus S. Martini; illosque, et se-
    vit.
    •: ipstim a calumnia defendit cbntra accusationesin ne VigUetunusguisgue pastor super gregem suum,
    _causa asyli clerico Aureliqnensiprmstiii, et veram guis in eo graliaeDei desit, ut cuin pastor pninium
    causam orii tumultus patidit. adveniat, dignos eps inyeniat perpetua i'emunerari
    Dominoexcellentissimoatgue omni honore dignis- mercede.
    simo Carolo regi, imperatpri atgue Augusto, victo< De concursu vero et tumultu gui ortus est in ec-
    riosissimo, maxhnp, optinio alque serenissimo Albi- clesia beali Marlini, vel foras in atrio, in conspectu
    nus matriculailus, praesentis prqsperilatis et futurae .8 iUius testor gui singulorum corda considerat, quod
    beatitudinisaeternani inDqnrinqDepChristosalutem. nec me exhortanle, vel jjirsesciente,vel etiam volente
    . In prima harum iacie Htterarum mihi ex toto cprde factus est; nec unguam me niajori esse angustia in
    alienis peccatis, quam tunc lemporis me fore fateor;
    gratiaruni aclipnes DominoDeo nostro agendas esse
    videp, pro sospitate et salute yeslra, npn solum npc guantum intelligere polui, vel audire, frati-um
    mibi, sed omnibus Christianis vaide necessaria. consilio quidguam inde gestum est; imo nec volun.
    Deinde a pielate veslrsebonitatis misejlcordia cor- tatem eorum agnoscere pbtui; ut fieret; nec ullus
    Deum limens, vel susesalutis curam habens, ut non
    ppre prostrato, eorde contrito, vpce lacrymabili de-.
    preeanda est pro fralribus sancti Martini, jn guorum dicam facere, sed etiam nec cogitare debere npn
    rne servitium vestra bpnilas quamyis minus clighum dubium est.
    delegavit. - • Nunqnid non missus auctoritatis vestrae,vir vene-
    Deum invoco testem ponscientisemea., guod nun- rabiUsTeolbertusdecemetuovem dies pro hac inqui-
    .quanieos tales inteUpxi, guales audio illos a guibus- sitione inter nos fuit; etiam et per vices accusatores
    dani denotari, qui paratiores sunt accusare quarri nostricum eo?quosvolebal flageUavil,quosvolebatin
    salvare. In guantuni vero videri poterit et cognpsci, , catenam misil, quos volebat jurare fpcit, quos placuit
    digneDeo faciunt ofiicia in ecclesias Christi, sicut, ,- advestram vocavitprsesentiam.Frustraegotantotem-
    verissime testor, perlectius non vidi aHosin quolibet pore serviebam Domino meo Jesu Chrislo; si in tan-
    Tococelebrantes, nec diligenlius, consuetudinequo- lum-illiusme misericordia et providentia deseruit, ut
    tidiana, pro vestra incolumitate, et Christiani iniperii in tam impium scelus in diehus seneclulis meaecade-
    stabilitate intercedere. Illorum siquidem conversatio rem; sed verissime absque omni dubitatione fateor,
    et vita a viro perfecto, et j'udice incorrppto, et misso nec tantum mereri velle auri quantum lota habet
    fidelic Vuidoneaudiri potest, qui eorum omnia spru- Francia, ul exjmeo consiliovelpraeparationetani pe-
    tans agnovit quid egissent vel qualiler vixissent. riculosus tumultus in Ecclesia Christi esset adunaius.
    Nec egp tardus fui eos admonere de honestatemo- Ego vero pauper et peregrinus in hoc sseculoDeum
    nasterialis vifse, sicut illi ipsi tesles sunt, si quis eo- timeo, perpetuaesalulisanimaemesequantulamcunque
    niffi testimoniocredendum putai; neque illorum scio curamhabens, guanquam minusperfecle hoc in vita
    Frohen. episl. 19S. aperit; semelipsumdeniqne initio tolius rei ignarum
    B Iste est tituius ipsius codicis Harleiani. Jungenda fuisse, postea vero ad tumultum sedandum nihil
    est praesens epistola duabus aliis, in causa clerici sui pfficii inlermisisse gravissime contestafur; et
    Aurelianensis,qui ab episcopo suo in carcerem con- . in horum omnium fidem ad lestimoniuin provocat
    jeclus inde elapsus esl, et ad sancti Marlini basiH-?- regiorum missorum Widonis et Teolberti. Maximi-
    cam tanquam ad asylum confugit, scrip;is, quas proplerea haecepislola habenda est, quod per eam
    inferius col. 408 et seq. exhibemus. celebris illa controversia episcopi Aurelianensis cum,
    Senserat Alcuinus ex epist. i 19 (nunc 1S8) Caroli Turonensibus in pleniori luce conslitualur, et inno-
    impei'aloris animum adversus fratres Turonenses, a cenlia islorum (gravissimaAleuini testificaiione) vin-
    Theodulfode inhonoratipnehominuniillius,imo ipsius dicelur.
    episcppi atque iniperialis suse jussionis, accusatos, c Vidone, Gomite, qui in marca BrilanniseCis-
    acriter esse commbtum, seque ipsum quodammodb marinse prsesidebal, quem illum ipsum fuisse ex-i-
    in suspicionemneglecti oificiiadcluctumfuisse. Qua- slimo, cui Alcuinus librum De virtulibus et vitiis
    propter in hac episipla prinio cum maxima suhmis- inscripsit, inferius inler -OpusculaMoralia exhiben-
    sione imperatoris animum placare et ad clementiani dum, ubi videas monitum prsevium.
    commovere conalur: (Ipinde fralfes suos ab iujusia d Habel enhn Tyronica civitas paslorenl, elc. De
    •adversariorum delatione dc_fendit,illosque in ofliciis Josepho episcopo Turonensi loquitur, qui nocte illa
    divinis celebrandis sedulos et assiduos, niillius erga qua Alcuinus decessit, « inseslimabilcm splendoris
    episcppumAurelianensein injuriae,nuUiuserga man- claritatem super ecclesiam S. Martini, et beatam
    data fegia inobedieittia., nulliusad reum defenden- illius animam in coelum penetrare vidit. corpusque
    duni cohspiratiohis reos esse bstendit; inspper veras defuncti, pias lacrymas fundens, deosculalus esl, >
    tumultus et commotaeadversus iiomines episcopi, ut narrat scriptor VitseAlcuini, nuni; 50 et seq.
    reum ad priora vincula rapere volenles,plebis causas
    *
    §97 EPISTOLE. . 598
    elaruissetmea; et maxinie nunc in diebus, senectu- ,___ , diri potest quid egissent, qui et ipsj j'uraverunt,-
    tis et infirmitafismeae pr__cayendunijmihi. Npvi tam nuUiusse hoc ipsum egisse hprtatu, riisi ex impetu
    inimariissimumsceleris ppndus, gui judiciuni vitse slultitiaespse.Nec ullus. px yassis sancti Marlini ibi.
    meaemihi appropinquasse non ign.orp. IIujus judicii fujt, nisi unus,Amalgariusnpmine gui mecumeadenj
    timore a tumultu hujus sreculi vestra. beatitudinis fuit hora, quem stalim misi cum aliis fratribus ad
    -
    consilio. me liberavi, ut quietus Deo soli servivem, sedandum tumultum , hpminesque venerandi epi-
    pro vobisgue in remuiieralionenj pmnium bpnorum scppi erip.erede njanil^uspppuli, ne quid mali in.eos
    quaetnihi Deg propitiante egistis, quoiidianis inter- gesluin esset; gui sedalo tumultu ducti sunt in mo-
    cedcrem lacryniis, nasterium, ubi salvi esse ppluissent; gui tanto odip
    . Caeterumhujus tumullus rationem secundum ve- exarserunt in me, ul bonum quod eis jussi facere,
    .ritatem, quanluminlelligerevalui, vestrseexcellentiae in malumverterinl dicentes, me in opprobrium iUis
    pandere npn erubesco, nemini parcens qup niihus eulogiasdirexisse, gupd pnjnino falsissimumest, ne-
    veritati lestiniopium prpferarii. yidetur enim mihi scientes siquidem me Dpniinicpimbulum esse prse-
    iiulluriiplus peccasse in huj"usinipietatis facto, guam cepto, qui " ait: Benefacite
    '"' his qui oderint vos (Matth.
    cuslodem illius scelerati, ex cujus negligentia tanta v.'M),
    .niala postea exoita sunt. Ut pum pace eorum dicam B Hsecsancla pietas vestra, Domine p.iissimp,cpnsi-
    qui has litteras legere.audiant, justius Sbtimb esse deret, verumque cognoscat, et propitietur famulis
    illum, cujus negligentia i|Ie reus lapsus est de vin- suis in Dei omnipolentis amore, et sahcti Martini
    culis, eadepipati virtcula, quain eumdem reum fugir intercessoris ve^tfi bonore, qui semper honoratug
    .tivuai ad Christi Dei nostri et'sanctoruni ejuspatror fuil in regno et a regibus Francorum. Solanus Deo
    cinia, de ecclesia ac(eadem reddi vincula; nec hoc dicere in confessione peccatorum nostrorum : Si
    ex mea dicam aestimalione, sed Domini roboratus iniquitatesobservaveris,Domine,Domine, quis susti-
    sermone, gui prophetam regi Israelitico, gui dimisit nebit (Psal. cxxix, 5)? Dicamus et libi, quia no-
    regem Syriae de manibps suis, jussit dicere : Rmc ])Hissimumejusdem capitis te membrum esse novi-
    4icit Dominus,quia dimisistivirurndignuinmorle.erit fnus : si iniquitates pbservayeris, dpmine iriiperator,
    attima tuapro gnima ejus (III Reg. xx, &). quis sustinebit? Maxime,guia speciaHsvirtiis boni-
    DeindesecundoIocoincitatores essehuj'us tumultus tas, atgue laus imperatorum"semper fuit clementja
    inlelligo, gui armati venerunt riiajori numero guam in subjectos"suos, in lantuni, ut Titus nobilissimus
    -opusesset, de civilate Aureliana in civitatem Tyro-, iniperatof ait: Neminem ab imperdtore tristem de-
    nicam. Maximegriiafama cucurrit per aures popuK, bere recedere.Lselificaanimps servorum tuorum "per
    ad hoc eos venisse ut violenter rapuissent eum, gui C misericordisetuse munus altissimum; superexaltet
    cbnfugerat ad patrpcinia Ecclesiae Ghristi et beali miserieordia j'udicium, qui maximas-perfidiseculpas
    Martini. lUudetiam [Forte, enim] commune est om- in vestram peccaverunt [Forte, peccantium] auctbri-
    nibus ubigue, guod moleste feranl, suos dehonorari latem laudabili pielate perdonare potuistis. Ignosce
    sanctos. Foftassis et ille miser hortatus est ad man- infelicitatinostrae secundumpiissimani sanctissimae
    sipnem suam rusticos venientes inler pocula, ut de- mentis vestrse nobililatem, quam semper agnovi in
    fendprent Ecclesiamsancti Martini, neyiolenter ra- animo sapientise veslrse mirabiliier vigere; et sicut
    peretur ab ea. David Palrem Chrisfi laudatum legimus in miseri-
    Terlia fuil hujus tuniultus instigalio, dum sanclusi cordiaenwgnitudine et.aeguitatejudiciprum; ita ve-
    Pater et pontifex noster nimis inopportune, populo> slram beatitudinem semper in his meritqrum litulis
    prsesente,intrayit ecclesiam cum hominibus gui adI laudabilem atque prsedicabilem, Christo donanle,
    rapiendum venisse reum- putabantur; sed forle hoc>, esse cognoyimus.
    fecit corde simplici, nihil riiali ex hoc accidei'eposse OmnipotensDeus Pater per unicum Filium suum,
    '
    sestimans.Haecvidens vulgus indoctum, gui sempei Do.ninumnostrum Jesum diiristum, in Spiritu Pa-
    res incpnvenientes sine consilio agere solet, concla-- jv raclylo omni henediclioneet sapientia cor beatitudi-
    marunt, ad fustes cucufrerunt, aligui impigri a fori.i nis vestrse illuminet, repleat, atgue lsetificet, nobi-
    venerunt, dum signa sonare audieruni , quorumL lissimaequeprbli vestraeperpetuam, in salutem populi
    motio per indoctorum manus ministrata est, sicult Christiani,' prosperilalem perdonare dignetur, do-
    exquisilum est a yeslraeauctprilalis missis, inio ell niine desiderantissime, optimp atque apgustissime
    ab ip.sisaccusatpribus nosli.s. Nain illis praesentibufs pater pafriseI
    sanctum allaUim est Evangelium,Hgno sanctse cru- Floreat et vigeat sopliia virtute triumphis
    cis superppsito; quoscunque jusserunt jurare e.i Rex David magnum Magnusin pre decus.
    fratribus, fecerunt. Fratres vero audientes signj1 a EPISTOLA CL.
    prosiluerunt de refectorio ad sciendum pro uua so ADMAURUM.
    nuissent causa. qui venientes quantum pptuerunt, (Anno 802.)
    . ut audivi, sedaverunt turiiqlluni; nisi qui inventi Petit aMqtiro (Rabano) libellumsibi promissum.
    . sunt ut aestimoinfantes, qui yestra. ducti.sunt prse. Bepedictosancti BenedlGli]. puero Mauro Albinus
    sentise, in HIo peccaverunt cpncursu, a quibus au- • salutem •
    a Edit. Quercet. SS,iCanis. 48, Froben. 411. ~>Puerg Mauro, In edilione<Juercptani haec epi-
    399 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERIIMPARS I. 40Q
    a Libellum quem me rogante scribi promisisti, S. foras temporibus opportunis fulgorem exerat, ut __.-
    xogo ut tua faciat promissio firma et mea impleatur ceaf omnibusqui in domoDei sunt (Malth. v, 15); quj
    Icetitia. Multis haurientibus- fons non siccalur veiise norisunt cmci ad videhdumvet surdi ad audiendum
    vivae, ita nec vestra minuilur sapienlia, lametsi (Isa. XLII, 18). Quid est tui officiumnominis, nisi
    noslra inde haurial indigentia. Noli spernere me ro- apertum habere os ad omnes in veritatis testifica-
    gantem, nec te promittentem abnuefe; sed veritas tione, per eum qui ait: Aperi os tuutn, et ego hn-
    tua fiat satietas mea. Diligediligentem te, et da pe- piebo iliud (Psat. LXXX,11). Non neglige grqtiam
    tenli, h ut omnia. Quia lex mandat parenti placere. qum data est tibi (I Tim. iv, 11); sed ut niagis et ma-
    Valeas feliciter cum pueris tuis, et in c populo cha- gis proficiat, inlende. Multmsunt tribulationesjuslo-
    ritatis orantes pro me ffatres saluta. rum (Psal. xxxm, 20)-,quia inter multos vocatos
    163'd EPISTOLACLI. pauci eligunlur : et quo rariores inveniuntur, eo in-
    ADARNONEM ARCHJEPISCOPUM. stantius verbum Dei eis praedicare necesse est. Pene
    (Anno802.) omnesqumruntqumsua sunl(Philipp. n, 21), etpauci,
    Conqueritur ae tntermisso responso ad plures episto- quse Christi esse videnlur. Pastores [At., Pastorales]
    las. Dotet atnicumsmcularibusnegoliis implicilum, cursetuibant sseculares,gui Deo vacare debuerunt.'
    el pasloresanimarum curis swcularibusturbari. In- B et mililes Christi sseculo militare
    firmum se corpore et animo precibus Arnonis cotn- Vagari peretlerras,
    mendat, et dd cmlnmsuspirat: coguntur, gladium verbi Dei inter oris clauslra,
    Venerando Palri et verae charilatis alis ample- gualibet cogente necessitale, recondunt: guem, heu,
    clendo, colendoet desiderandoAquilaearchiepiscopo, proh dolor! perpauci possident, guanivis plurimi se
    humilis malricularius Albinus in Christo salutem. promiltant eum habere ': sed in die certaminis mer-
    [o Anniversario tempore plurimas vestrae sanctae cenarios se ostendunt, non riiililes.
    dileelioni direxi litterulas, secundumcharitatis affe- His consideratis diligenlius, dilectissime Pater, fe
    ctum exaratas; sed nescio si ad vestram venerandae ipsum considera, circunispice et intende, quis sis,
    dignitatis pervenerunt faciem, quia necdum merui vel quo vadas (Gen.xxxn, 17), vel guid dicas in judi-
    rescripla solitse famUiarilatis : sive negligentia por- cio, in praesentiaillius gui te speculaloremposuil po-
    titorum fuit, siveoccupalio vesti'aesanctitatis impe- puli sui. Mevero scilo saecularibuspropemodum ex-
    divit ut non scriberes.] Scio integram in pectore pie- terius negotiis liberatum, sed male interius multis
    tatis veslrse dileclionem non solum apud me, sed fatigatiunoccupationibusatque inanissimis cogitatio-
    apud omnesamicos firmiter permanere, quse proba- num turbis, quseme prohibent puro corde clamare :
    hilurin adversis,.laudabitur in prosperis : In cujus Jesn, filiDavid, misereremei (Marc. x, 17)! qusetuis
    pennis sanitas, in cujus gressibus scala, guam som- sanctissimis orationibus, frater dilectissime, ut abi-
    niavit Jacob palriarcha (Gen.xvm, l_i seq.), ascensio gantur aliquantulum, supplicideprecor obsecralione.
    ad eum, gui ait : Iti hoc cognoscentotnnes quia mei Adjuvalaborantem, erige jacentem, porrige manum
    discipuii estis, si dilectionem habueritis ad invicem pietatis fratri pene in salo procellosse cogitationis
    (Joan. xm, 53). Ecce signum discipulatus Christi! submerso.Neesestimerhsecffustra preeari, sed teste
    ecce co-lestis regni janua! ecce vitse nostrae funda- Deo dicam : quod satis indigeo de hujus tentationis
    mentum et culmen! sed vix ibi creditur firma esse, moleslia tuse sanctitatis precibus sublevari. Corpus
    ubi indicio guolibet non apparet, sive in solatio pau- coarctare utcunque Araleo,sed non cordis vagabun-
    perum, sive in exhortatiorie ad fralres gui proximi dos gressus constringere, guia eoelestiatantum desi-
    sunt, sive in scribendo ad longinguos corpore, pro- derare debuissero. Terreni pulveris caligine pene
    ximos siguidem spirilu. Doleo te, frater! doleo ex oculoscordis excsecatoshabeo, nisi ille gratuito pie-
    inlimo cordis moeroi'ef propter negotia saecularia, tatis suaemunere illud illuminetad guem mihi saepius
    quaeimpediunlquadamnubium concretionecharitatis cum Propheta clamandumest: Quoniam iu illuminas _
    radios, qui ex pectoris vestri flamma multos irra- lucernammeam, Domine: Deus meus, illuminalene-
    diare poluissenl, si non caligine terrenarum oecupa- n bras meus (Psal. xvn, 29). Item : Illutnina oculos
    tionum obscurarentur. Tamen vigilet in corde, et meos, ne nnqnam obdormiamin morle (Psal. xn, 4).

    stola perperam inscribitur : Ad Benediclum. Est is valeas. Feliciter vive, etc


    Rabanus Alcuini discipulus, cui pro more illius tem- <•Pofiulo. In Cod. San-Gallehsi apud Canisium
    poris cognomen Mauri indidil, testanle Rabano ipso legitur poculo. Legendumfortassis in osculo.
    in praefat. Commeut.ad Libros Regum praefixa.Ma- d Edit. Mabill. 21. Cujus initium restituimus ex
    bill. lib. xxvi Annal. num. 59. Data videtur ad Ra- Cod. ms. Salisb. (Froben. epist. 112.)
    banum e scholis Turonensibus jam Fuldam rever- e Anniversariotempore.Intra tempus unius anni,-'
    sum, circa annum 802. JMabill.Annal. lib. xxvn, ut interpretor.
    num. 15. f Propler negoliasmcularia. Postguam Arno anno
    a LibetlumDe laudibus sanctae Crucis , quem Al- 801 Roma, j'ebus ibi pacificatis,rediit, inler missos
    cuino promisit et anno setatis 50 absolvit, atque dominicosseu judices publicos adleclus est, guorum
    Alcuinijam defuncti nomhie, anno 806 sanclo Mar- guidemisprincepsinBajoaria fuit, ut ex piuribus pu-
    tino nuncupavitpraeviocarmine, cui titulus : Inter- blicisinstrumentis anni 802 et seguenliumlegere est
    cessiopro Mauro. RivetusHist. Liilir. de la France, in Hist. Frising. tom. I. Arno lioc munus tanquam
    tom. V; Mabill.1. c. num. 29. apostolicomuneri plurimum derogans haud libenter
    ~>Ut oninia. Locus corruptus. Cod. ms. Querce- lulit. Vid. infra epist. 114 (nunc 155).
    •
    tani habet 0mnia,.qu(ehmcmandat, habentiplacere
    '
    401 EPISTOL.E. 402-
    1,64 Ex parte video, ubi est requies mea, ubi sitis A tatis, quse magis atque magis crescentes, pene apo-
    meae saluritas. Ubi? nisi in eo ad guem Propheta stolicam ii-repserunt sedem, ex qua palma pietatis
    clamavit : Sitivit anima mea ad Deum vivum:quando dactilico florens fructu crescere debuit; inde rancor
    veniam et apparebo ante faciem Dei (Psat. XLI, 5)? invidiseebullivit. Ignosce dicenti, vel magls timeuti,
    Et ad seipsum conversus in alio dicens Ioco, guasi cur super caput suum aliquid cogitare audeat. TJti-
    hujus pelitionis respoiisuni invenisset: Hmc requies nam qui hoc dicat, fallax inveniatur, ut innocens sit
    mea in smculutnsmculijtic habitabo, quoniam prmelegi qui alios dehet innocentes facere per sanctaeprsedi-
    eam (Psal. cxxxi, ,14). In hanc se exhorlans alio cationis vefba!
    versu inguit: Converlereanima mea in requiemtuam, -[Rogavitme ~>Magus meus in litteris dilectionis
    quia Dominus benefecit tibi (Psal..cxi\, 7). Pro guo suse, sive veslra mandanle auctoritate, vel propria
    benefacto magni muneris [Mab., Pro guo benedicto instigantevolunlate, "epistolam de Confessionevel
    munere] seipsum ad Iaudandum Deum-excitat alibi: pceniteiilia dictare. Sed illam direxi, quam -pridem
    Lauda, anima mea, Dominum (Psal. CXLV,2). Et habui, filiis sancli Marlini, quorum est multitudo
    quasi ipsa respondisset, subjungens : Laudabo Deum magna, dictatam atque conscriptam;' quse sola ve-
    meum in iiita mea, psallam Deo meo, quandiu ero slris quoquejuvenibus sufflcere posse arbilror. Uti-,
    (Ibid.). Quia semper ero, semper laudaho Deum ".nam venias, si fieri possit; sin autem, vel Maguua
    meurn dicens : Laudent eum cmti et lerra, mare et tempore opportuno dirige, propter lectionem unius
    vmnia ciumin eis sunt (Psalm. LXVIII,55). Hos yersus libelli quem noviter scripsi d de catholica Fide, et
    sic junclim posui, gui nihil mihi dulcius videtur can- domno imperatori per huncpuerum direxi. Qui libel-
    tandum In orationis compunctione, guam hos ita lus nullatenus vestras effugiat manus, sed omnimodis
    compositos; deprecans, Ut meae devotionis admoni- scribatur, ut habeatis; quia necessarius esl valde
    tione eos srepius cum magno animi gaudio decaniare fidem volentibus sciie catbolicam, in qua summa sa-
    in consueludine habeas, pro aeternaeheatitudinis me- lutis iiostrse consistit.] Benediclus Deus benedicat le
    • moria; meigue nominis guantulacunque recordatione tuosque tecum aeterna benedictione, domine Pater
    in hac el in omni salutiferse petitionisprece. Divina dileciissime!
    te exaudire gratia dignetur, domine Pater desideran- " EPISTOLA CLffl.
    tissime, et nostri cordis amoridulcissime! ADARNONEM ARCHIEPISCOPUM.
    * EPISTOLA CLn. _ (Anno805.)
    AB ARNOKEM. Significat se accepisse litteras charitatis per Adalwi-
    num episcopumvenientemad S. Marfmum. Odul-
    (Anno 802.) I C fum de facienda justitia; capetlanos cle laudabili
    CommendatArnoni curam canonicorttm,_monachorum conversaiione, fratres monasterii S. Rhodberti de
    el terlii gradus, inter illos medii. Queritur de pra- sincerq charitate; etc, admoneri optat.
    vitale simoniaca, qum etiam in sedem apostolicam Sanctissimo Patri [Aquilce]archipontificatus ho-
    irrcpsit. Epistolm de confessione,et libellide calho- nore sublimato, humilis [levita Albinusl seterna. pa-
    lica ftde mentionem facit.
    cis et prosperitatis salutem.
    Venerando pontifici AquilseAlbinus salutem. Venientedulcissimo fratre [f Adaluuino episeopo]
    Pridem plura scripsi, quapropter modo pauca scri- oi'ationis gratia [ad sanctum Martinum], suavissima
    bere ralum duxi, hoc solum suadens, vestram sanctam vestrse salutationis proferens nobis verba, et optatse
    auctoritatem in Deo et pro Deo loqui, et in Deo-con- prosperitalis vigorem annuntians, valde, ut fateor,
    fidere, ut diligenler examinetur quid cui conveniai tetati sumus in ej'us advenlu : et ut vestra deman-
    personae : quid canonicis,quid monachis, quid tertic davit dilectio, privata menle suscepimus eum, dul-
    gradui qui [Cod. S. E., quid] inter hos duos varia- cissimacque familiaritatis alloquio usi sumus. Est
    tur, superiori gradu canonicis, et inferiori monachis enim, ul agnovi in eo, vir valde fidelis, et in sancta
    stantes. Nec tales spernendi sunt, quia tales maximc devotus religione [Mab., devotione]. Vestris quoque
    in domo Dei inveniuntur. . D syllabis, quoe altulit, perspeclis, invenimus eas cha-
    Et hoc praecipueintendite, ut simoniaca hseresis rilatis
    penna perscriptas, cinus etiam charitatis mel-
    fundilus subvertatur, qusemale dominatur in multis, liflua dulcedine refecti sumus semper a vobis et in
    radicem a judicibus saeculi sumens, ramos usque ad vobis., quse nos duabus dilectionis alis ad ccelum
    ecclesiasticas tendens personas : ita ut qui spinas usque, Deo miserante, portare poterit. Et haec est
    eruere avaritise debuerunl, spinis punguntur aeerbi- ontima
    pars, quam elegit beata Maria ad pedes se-
    a Hanc epistolam hactenus ineditam producimus oblatos. Vide 110 (nunc 149), not e.
    excod. mss. Salisb. et Sanct-Emmeramensi. Uncis supra epistolam
    o Edit. Mabill. 24, nunc integritati suaerestituta ex
    inclusa in solo Salisb. habentur. (Apud Froben. epist, cod. ms. Salisb. data videtur paulo ante sequentem,
    116.)
    ~>Magus meus. Hoc nomine Adalberfum appellat. cujus notam b col. 405 videas. (Froben. epist. 115.)
    f Adaluuino episcopo.Ratisbonensi, qui huic sedi
    Vide epistolam 89 (nunc 501). ab anno 792 usque ad annum 817 ut testan-
    c Epistolam de Confessione.Quam infra dabimus lirsefuil tur cliartseveteres biblioth. S. Emmerami, ubi legi-
    inter opera moralia. : DCCXCII Sinpertus obiit, Adalwinus successit,
    A Libetli... de Fide calholica. Libros, puto, intelli- tur DCCCXVIJ-Adalwinusobiit, Baturicus successerat.]
    git de Fide sanctae Trinitatis, etc,- inscriptos, et annc Vid. epist. serj. .
    802 Carolo imperatori praefixa epistola deuicaloria
    105 - B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS I. jm
    iIens'Salvatoris,lntentaivei_)umsaIutisaudire ab eo Aadhiorieas de*alute animarum suarum-, orationibus-
    j(__ac.-x-, 59,;42). Proindetmaneamus.jugiter inchari- . 'guemeis-, quos Christus ubigue conservare d.gne-
    , late 'perfecta, cujuS una pars ad Deum tehdit in"fide lur..]
    . >etvita. hbnestate; altfrra vero proximos amplectitur c EPISTOLA CLIV.
    .•inpatientia et benignitate. Hoc vero rquadruvium ve- '
    , xi) ARNONEM AR'CHIEPI'SCOPV.1.
    . istra-, ffater charissime! intentio pacifice pergat, do- (Anno 805, die GcenreDomini.)
    nec videatur Deus deorum in Sion (PsaL LXXXHI,8) Vohsolatur smcutares occupationes.
    alios- dfflictumpropter
    •summsebeatitudinis. In his morare praeceptis, Jitteras per Adatwinum episcopum millit. Pro 'ca-
    gue erudire studeas; ut fidem discant cathoHcam, sula gratam spondet memoriam,
    -eamque sobria operum conversatione ostendant, pa- Domino.desiderabiliter hbnorabili et honorabiliter
    tientesgue atque benefici esse contendant [in socias 'desidefabili [Aquilse]archiepiscopo, humilis TLevila
    hujus laboris.animas Albinus] salutem,
    -Nec aliguid novi de palatio vestrse sinceritali de- Acceptis vestrae charitatis muneribus omni auro
    rmandaie habuimus]. Veslrae vero devotionis sancti- amabiliorihus, et apicibus bmni favo _oilcio"ribus -, in
    tas [prsedicet a Odulib nostro olim amico verbum quibus lectufu erat de anguslia mentis vestrse d pro
    vitae saepius, ut sil justus in judiciis, et misericors in " servitio sreculari adversus sanctitatis vestrse dignita-
    pauperes, __,©5quiascripttmilegimus: Misericordiaet lem-, ita ut non liceat melioribus instare ofliciis.,uec
    veritas custodiunt principem (Prov. xx, 28), et exal- afiimafiim gregis lucris inservire. Vestra cogitet, ob-
    tant ambulantes in eis. Recordetur semper, quem secro, bealitudo, quisunqriam sahctoruni hoc saecu-
    velit habere inpericulis defensorem; eumque diligat; •lumsine tentatione transigeret. Solus, ut ait heatus
    et opere, guantum valeat. illius impleat prsecepta. llieroriymus in qiiadam 166 epislola, Salomon sein-
    Nec se iuconsulte tradal periculis, quomodo\ qui- - per in deliciis, et ideo forte peccavit. Exhortans nos
    -dam-suiantecessores fecerunl, et ideo improba mbrte ad patientiam heatus apostolus ait: Sufferentidm Job
    perierunt. Sit iUi Christus.in corde, etprsecepta ej'us 'aiidislis,'et firiem Dominividisiis (Jqc. v, li). Et ipse
    in ore et opere,-sit vivat feHciler in hoc sseculo, et in Domihus in Evangelioinquit: In patientia vestra pos-
    . futuro heatam obtineal -gloriarn. Vestros vero disci- sidebitis aniinas vestfas (Luc. _:xi,T9). Recurramus
    pulos et capellanos meo,precor, oflicio saluta, admo- ad Chiistum*lota intentione, assiduis precibus, gui
    nens eos honeste vivere corarii hominibus, ut vestra estunicumdeomrii liibulatione refugium. SicutPsal-
    ex -eorum eoriversatione laudelur dignilas. -Fratres Kiislapraecipit: Jacta in Dominum [Cod. Sal., Deum]
    'qubque sancti Rhodbeiti ebhfessbris -Chrisli hoflare ,' curam tuam, ct ipse i~eemitriet (Psal. LIV,25). Di-
    ssepius, ul in sihceia cTiaritate et devoia reTigioneel caintis Deo cuni Propheta : rEs.o mihi in Detun pro-
    sanctaehumilitalis obedientia Deo fideliter deserviant ieclorerii~etin locitin munitum, ut salvum me facias
    respicientes in perpetuae beatTtudiriis reniuneratio- (Psal. LXX,5). Deus est, in cujus manu cor regis,
    'hem. Militant [Cod. Sal., riiililent] ehim Sn caslfis et guocungue volueril, vertet iUud. Quixruriguam de-
    - Ecelesise [Chrisli] militiam, quatenus in ceelestibus serit
    speranles in se, gui ail vera promissione et for-.
    euni eb sedibiis senipitefna felicitale gaudeant: mei- tissimo solatio : Oirinis enim qni petit accipit, et qui
    que nl memores sint, non solum eos opto "admorieas, qticcrit invenit, et pulsanti -aperietur (Maith. vn, 8),
    %edoinnes regionis "vestrsefamulos famulasque Dei, et caetera quse in eodem loco profunde satis de spe
    qubrum et qiiarum multiplicet DoriiiimsDerisnuriie- accipiendse[F-., accipiendi] petilionis effectus dispu-
    f urii, et noinina juheat perscribi in coelesli biblio- lat, et exemplis confirmat. Ab inilio inundi, vel etiam
    llieca. DiVihaVos gralia prosequatur omnes , ei ad nascentis Ecclesiae semper Deo servientes tribula-
    gloriam perpetuse beaiitudinis pervenire vos faciat, tionibus faligati sunl. Si legeris in divinis libris sse-
    Domini delectissimi! [Scripsissem ad singulas per- culi everilum, etiam hoc quod dico, verum probabis;
    sonas supra nommatas exhortationis lilteras, nisi me velexlerius famulosDei apertam pati persecutionem,
    fesfiisatio pfohiberet hujus venerandi portitoris. . vel interius in pace Ecclesiae clandesiinis aflici in-
    Vestra vero bonitas fiat, obsecfo, vivens epistola et commodis. Contra haec omnia sola valet in Dei noroi-
    Deo placabilis-,ut nbstfb nomine singulos quosque ne patientia, ipso dicente Domino, victore mundi

    . &Odvifo. Cnm hoc nomen abesset in cbci.ms. S. iestibus iisdem Anrialibus Ratisb. cum riiullis aliis
    Emmerami, Mabilloniushtec de GerotdoBajoarioruni dnno 802 interfecli snnt ad caslellum Guntionis.
    "praefecto: Hansizius vero de Goieramo primo confi- c Edit. Mabill. 25. Auctior nunc prodit ex cod. nis.
    nii comite intelligenda censuenmi. Sed cerium no- Salisb. Scripla videtur post epist. 146 el 148. In his
    mennunc tenemus ex cod. ms. Salisb. Odulftis inter enim conquerilur, niliil suis lilteris anniversario iem-
    missbs rpgios cuin Arnone comparet in in?tr. 118 et pore scriptis responsum fuisse; hic v.ero fatelur, se
    i*28Hist. Frising., lom. I, part. n. De eo eiiaih yide apices omni favo dutciores accepisse. Hocveroposito,
    eripi-ulare 2 anui 805, tom. I Capit.Balnzii, pag. 525, necesse est prsesentem epistolam post annum 802,
    li. 7, etc, Patrologim tomo XCVII. Obiit anno 819, quo epist. 146 scripta esl, collocari, cum illa data sit
    "ultestantur Breves Annales Ratisb. a Mabillonio ex nono Kal. Jumi, hsec vero in die CoenaeDoniini. Quae
    -cod. ihs. S. Emmefami editi, Analect. pag. 568. causa est quodhuic annum 805 ascripserim (Froben.,
    ~>Quidam sui antecessores._Haecde Geroldo et Eri- epist. 114).
    eo, qiri bello Hunico amio799 occisi sunt, intelligi d Prb servilio sceculari. Quod nimirum Arnoni nu-
    vult cl. Hansizius. Recentius tamen exemplum alle- pef iflter judices publicos adlecto frequenter srib-
    gare potuit Alcuinus de Cadaloc et Gotheramo, qui eiiridiinifuit.
    " '
    405 ' '- -EPISTOL-E. . 406
    hujus, ad discipulos sups, vei magis ad eorum succes- }^ dilecllonis deferens syllabas; cui chartulam iioslrse
    sofes : Inmuhdo pressuram habcbilis; sed coitfidite, -responsionisposuimus in manu. Quod me tarditatis
    '
    ego vici muhduiri (Jodn. xvi, 55). Memores esse de- •velhegligentiaescribere [F;., in scribendo] yobis ac-
    iiemus, quid ipsa Veritas tentatoribus suis"respoh- 'cusastiSj ul fateor juste; el hoc propler inopiam por-
    dii": Reddiie CmsariquceCmsaris sunt, et Deo qum "litorum, iQffl qul vix ildeles .inyeniuntur. Igilur
    "Dei sunt (Matth. xxii,'S.l). Si apostolico-exemplo longinguitas terraruni prohibet ex his .partibus ad
    Vivamus,et paupererii agamiis vilam ih tierris, sicut -\ros qiiemlibet, nisi raro, transire. Tanrensciat di-
    iili fecerunt, scecuTisenitium juste abdicamus: nunc lectio veslra qiiod nemini, post domnumimperato-
    vero sseculiprincipes' habeni jusiam, ul videtur, cau- reift. sudare pltis meum ingeniolum qptafem, quia
    sam Ecclesiam Ghristi servilio suo opprimere. Dum nulli plus debitor sum propter semper vestrse beati-
    fceatusPaiilusapostolus Titum dilectum filium suum Hudinis probatissimam fidemet dilectionem. -Cnum
    de singulis ecclesiasticae dignitatis offteiis instruit, -quiddam legebatur in epistola. quam modo direxit
    ait Inier csetera : Adtnoneilios (quos-, nisiGhrislia- •reverentiavestra; quod noluissem, ut scriberetur,
    iios.) pfiricipibus -et potestalibussubdilos __se. dicto -vel unquam factum esset: id est. quod vobis ultra
    -obedire : ad omne opus bbnum paratos esse (Tit. m, uon esset spes videre faciem meam. Hoc grayijer
    1). Et beatus Petrus consentanea, ut pote eodemspi- B animus meus ferebat,-quia praesentem rogavi, ut me
    '"litii-, scripsit dicens : Dominiscarnalibus obedite, non sub spe revertendi ad sanctumMartirium dlmisisses.
    - tantum bonis et modestis^,sed eliam discolis (I Petr. Fiat voluntas Domini. Vei si hic in hac temporali
    magissapientissimo . luce lieri non valeat, fiat, Ded miseranle, in perpe-
    II, 48): Si e"tiam"dis'colis,o_uaiito
    prineipi, et reHgiOne sancta devotissimo debemus lua. Casula, quam misisti, ob vestrae charitalis ine-
    '
    prbmpta vbluntaie ohedire. Nec hoc dico, qupd non moriairi, utar in missarum solemnjis.] Gloria"etlaus
    rnagis opfem te cum tuis.' disclpulis Deo vitam in Deo! apud nos omnia prpspera sunt, et apud iiHos
    • sarieta
    religione quietam dueere atque. oplimam nostros, quos nosti, qui una.njente vestram saTtilaht
    • cuhi felicissifaiafemina, quaesedens ad pedes Domi- bealitudinem, eamque mullo valere tempore optant
    ni aiidire verba ccelestia, elegeral partem- quae nun- in Domino. Scito certissime quod tui nominis memo-
    • quariiauferelur (Luc. x, 59, 42). Sed yereor f.rlas- riam dulcissimamhabemus in orationibus apud saii-
    sis, "sihioveaturcausa, nec veslram beatitudinem ad ctum Martinum : et si quandp Spiritus Domini in
    desiderata peryenire posse; nec gratiam habereimpe- . compunctione yisitat cor, semper recuri;ere in hiei.-
    • rialem. Ideo, sicut superius dixi, sola videtur salu- tem facit vestri nominis recordationem. Deris, qui
    foris'causa, Deo totum precibus in angusto silu [Ms., dives est in misericordia (Ephes. H, 4), misereatur
    •
    silus]uostri desiderii commendare .eventum , ut sua G perpetuapietate vobis Pater, frater, fili charissime in
    - sancta clemenlia et pietate provideat nobis, qhomo- seternum.
    • do.pacificead nostram pervenire valeamus volunta- o EPISTOLA CLV.
    . tem. Si tamen nobis nostra quserenda est volunlas, AD ARNONEM ARCHIEPISCOPUM
    - eo guod ille, id est Dominus Jesus be seipso dixit:
    (Anno 805.)
    - Non venifacere voluntatemmeatn, sedvolnnialemejus
    Commendatse infirmum senerii sacrm me-
    • qui tne misit (Joan. vi, 58). Nam volunlas Dei omne . morim. Dno tanquam vascula mensalia mktit; et iteratas
    - bonum est, guaeut semper in nobis fial, omni mentis pro casula missati gfalias agit. -
    » intenfione et oinni operum bonorum exsecutione pos- Dilectissimofilio AquUsearchisacerdoti Albinusin
    tulandum est. Domino salutem..
    : Haac interim sub festinatione propler occupatio- Solet charitas olim germanitate fideh .compactano-
    • uem diei festi diclavimus. Utigue missus beatitudi- vis ssepiuslitteris.reformari, ut firma
    agnoscatur in
    nis vestrae ad nos die sanctissima DominicseCoenae fide,quse est dulcis in consuetudine. Unde ego char •
    veiierat, exigens a nobis litteras, ne vacuis reverte- tulam chartula. conjuugo, ut legalur in pagina, quse
    retur niahimis. Plehiorem, Deo miserante, respon- est in cordis tabulisp/a.e//., tabula] conscripta, non
    sionem sperare habetis: sive de consolatione labbris D atramento periluro, sed spiriiii"sempiterno, gui ge-
    vestri, aut etiam angustia menlis, nec non et de mitus excitat inenarrabiles pro sospitate vestra in
    inguisitionibus, guas ^ emb olim habuit ex persona meo corde: Vesfra yero dilectio, ul certissime novi,
    charissimorum nobis vestrae charitatis discipulo- iiosiri nominis non obliviscatur: quia erebra infirmi-
    rum. tas cogit nos amicos admonere de sanctarum oratio-
    [Saluia, obsecro, Dei famulam sororem vestram nuni suffragio, ut propitietur peccatis meis pietas di-
    meo officio: suade ei meis verbis religiosam in terris vina, et renovelur vita mea in melius, sicut aquilm
    ducere vitam, ui beatam possidere digna inveniatur .juventus (Psal. cu, 5): .Necme judex meus et te-
    in coelis.Venerabilis Paler b Adaluuinus episcopus stis meus judicet secundum merita mea, .sed secun-
    cum magno et multiplici venit ad nos honore, vestrae dum suam magnam misericordiam parcat eonfitenti
    a Emb. Ila legitur in cbdd. mss. Latere sub hac in
    voce abbreviata Eirib. honien aliguod proprium nul- quoque ejus manu posuisse.- Inde vero inferimus illam
    lus dubito. epistolara ad hunc aimum 803 pertinere." j
    c Edil.
    •">Adaluuinus. De eo vide epistolamp.riorem, guae ms. Salisb.Mabill, 26. Correctior-nunc prodit ex cod.J
    fortassis illa chartula responsionis fuit, guam hic ait ,(Apud Froben. epist. 115.)
    407 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. 4Qg
    sibi servulo se esse peccatorem : nec derelinqua A natio ej'us praeveniret me, et non habebam tenipus
    eum in diebus senectulis suas (Psal. LXX, 9);-sec eum ordinare sicut dispositum habui. Valeto pro.
    solatio saneti Spiritus foveat eum, et misereatur iUi, spere, et feliciter legens illum, meigue memor in
    Hsec eadem verba vestra recordeUir de seipsa- san- orationibus semper sine! line vale. Obsecro clemen-
    clissima mens et aculissima prudentia : in qua- dun tissimam benignitatem vestram, o dilectissime Aqui-
    tempus habeas (Gal. vi, 10), labora opus Dei, ut it la, ut filium meum Fredegisum benigne suscipiatis
    die magno Domini noslri mercedem laboris tui sor- et familiariter, eumgue adjuvetis secundum possibi-
    tiaris eum sanctis Dei sempiternam. Divina vos ve- litatem vestram, habeatisque illum fratrem in Chri-
    Strosque filios vestramque familiam 1.68 gratia sto, qui vos conservet in-seternum.
    sempiterna protectione custodiat, prseveniat, donis ->EPISTOLA CLVII.
    augeat et meritis in aeternum. [Duo vascula direxi 1 ADCANDIDUM ETKATHANAELEM.
    yestrse charitati, Pater sancte, quae deprecor ut hu- (Mabillonioan. 802, Baluz. 805.)
    miUter aecipias habeasque aliquantum temporis ante Monet ul sapienter in aula aganl. Instruit eos de dis-
    oculos tuos in mensa, veluti ego a casulam in missa- ceptatione cum TheoduXfoepiscopoAureiianensi.
    rum solemmis habiturus sum.] Carissimis in Christo flliis Candido et Nathanaeli
    169 ~>EPISTOLA CLVI. Albinus salutem.
    ADARNONEM. . Cura mea et charitas mea vobiscum, filii, omnibus .
    Mittit per Fredegisum varia opuscula, etilli hunc suum vigilat horis, optans vos,moribus et religiosa vita
    fitium commendat. Deo placere, et domino meo David, et ut exemplo
    Venerando evangelistaeAquilseAlbinus salutem. [Mabill., exemplum] sitis boni operis aliis inpalatio
    Birexi dilectioni vestrae, per Fredegisum- filium viventibus. Gratia est [Mab. et Cod, Vat., j'uveni- ,
    meum, manualem libellum iriulta confinentem de bus"; gratia enim...] patris filius sapiens. Sapientia
    diversis rebus, id est: Breves expositiones in psalmos vera est, quse ad vitam ducit aeternam. Nec nobis
    septem pcenitentise, in psalmum quoque cxvm, simi- ignobilia quaedamstatuitpraecepta, sed valde nobilia,
    liter el in psalmos xv Graduum. Est quoque in eo et omni honore dignissima; in quibus ad vitam pos-
    libello Psalterium parvum, quod dicitur beatic Bedse sumus promereri [Mab., pervenire] perpeluam, et
    presbyteri Psalterium, quem ille collegit [ilfs., col- inter homines laudabilem habere honorem. De ouibus
    lexit] per versris dulces in laude Dei, et orationibus siquidem praeceptis ssepius vos admonui 170 m
    per singulos psalmos juxtaHebraieam veritatem. Est schola eruditionis vestrae [Mab., auditionis noslrae].
    quoque a hymnus pulcherrimus de sex dierum Opere, Sed nuper de nido paternae educationis educli, ad
    et de sex -Etatibus mundi: Est et in eo * epistola de publicas evolastis auras. Iiitelligatur in vobis quod
    Confessione, qnam fecimus ad infantes et pueros: audistis a nobis. Vivat paler in filiis, qui modo tre-
    Est et in eo f Hymnus vetus de xv psalmis Graduum. pidus diem exspectat mortis suae. Opto, vos habeat
    Habet et aHas oraiiones ; et hymnum quoque nobi- [Mab., optat vos hahere] superslites, quos habuit in
    lissimum elegiaco metro compositum de quadam re- servitio Dei laboris sui commililones. Plurima -rnihi
    gina e Edildryde nomine; quem Hbellum posui in essent scribenda, quae vobis necessaria sunt obser-
    manus Fredegisi filii mei. Tu quaere illum ab eo ; ne vanda; sed- scio me de honestate vitaa saepiusve-
    forle in oblivione habeat propter alias oecupationes stram admoniiissecharitatem, litterisque monita mea
    tibi eum reddere, et nuUatenus permittas, nisi ha- saepiusprosequi et renovare. Quapropter -dicamus
    beas iUum ob memoriam nostri, sive in domo [Cod., guse modo nobis et vobis necessaria esse videntur.
    domu], sive in itinere, ut audias illum quasi me libi Igitur venerabilis Pater i Theudulphus episcopus'
    loguentem in cor. Plura misissem in eum, nisi festi- quibusdam confratribus [Mab., cum confratribus
    « Gasulam. Cuj'us etiam meminitin epistola priore; collectio, tomi I Capitul. pag. 1442, locupletiorem ex-
    unde istam ad eumdem annum retulimus. hibuit; cujus in fine defecfum nunc ex cPd. ms. bibl.
    ~>Inedita hactenus prodit nunc ex cod. ms. Salisb. 1regiae Vaticanr» supplevimus, et ex alio cod. ms.
    (ApudFroben. episl. 117.)
    c Bedm.... Psatterimn. Quod habetur infra inter Salisburgensi optimse notse difTerenteslectiones ad-
    didimus (Apud Froben. epist. 118).
    Officiaper ferias sub tilulo : CotlectioPsalterii Bedm. 1 Ad Candidum et Nathanaeietn. Id cst, ad "Wizo-
    d Hymnus de sex dierum opere, etc. Quis ille, et nem etFredegisum,utdocet vctuselenchus in fronle
    an Ven. Bedae, an Alcuini sit, ignoro. codicis Colberlini posilus, in quo sic legilur : Episto-
    e Epistola de Confessione.Quam nuper ad Magum la ad Candidum, id est Wizonem et Nalanahel, id est
    suum direxil. Vid. epist. priorem, inter notas. Fridigisum. BALUZ.—Amho erant Alcuini discipuli,
    f Hymnus velus, elc. Hunc vide post Comment. et lunc in aula principis versabantur.
    in psalmos Graduales. i Theodutphus. De eo ej'usque operibus vide Jac.
    6 Hymnum deregina Edildryde. Exslat inter car- Sirmonui, lom. H operum, pag. 663 et seq. et Hist.
    mina Alcuino supposita et tom. III Opp. Ven. Bedae, Lilt. de la France tom. IV, pag. 459 et seq. Illum
    pag. 159.. Incipit: pallio a Siephano papa IV Rhemis commorante or-
    Alma DeusTrinilas,qui sreeulacunctagubernat natum fuisse anno 816, et deinceps archiepiscopum
    Aiuiuejaiiicoeplis,almaDeusTriuitas. Aurelianensem dictum esse, Cointius hoc anno num.
    'k Hanc epistolam, cujus initium Mabillonius 20 ex diplomaiis Ludovici Pii asseruit; ita Pagius
    jam antea, Act. SS. ssec. iv Ben. part. i, pag. 187, eodem anno num. 10 : sed haec opinio penitus ever-
    vulgaveral, cl. Baluzius ex cod. ms. bibliotheca. Col- litur ex epistola ad Theodulphum, 147 hujus edi- .
    fcertinse,ubi velustissima habetur epistolarum Alcuini tionis, not. ~>.
    ...
    .09 EPISTOL/E. 410
    sancti Martini, fidelibus vestrse prosperitatis inter- A tes, episcopoveniente,locumdefensandi et disputandi
    cessoribus, de quodamreo fugilivo habel discepta- cum eo : si j'ustum sit, ut vi raperetur de.eeclesia
    tionem. Qui reus a, post plurima poenarumgenera, ad easdem pcenas reus, de quibus aufugit?et an
    subito -de vinculis elapsus [per negligentiam custo- aequumsitf, ut qui Caesaremappellat, ad Csesarem
    Jum], ad ecclesiam confugit S. Martini prsecipui non adducatur? et utrum fas sit, ut poenitens et con-
    confessoris'Chris.i, confitens peccata sua, reconci- fitens scelera sua spolietur onmibus bonis usque cor-
    liationem [Cod. Sal., veniam] deposcens, Csesarem rigiam calceamenli? vel" si bene custodiatur illud
    appellans, vjam ad ejus sanctissimam prsesentiam Dominicumverbum, quo ait: Superexaltal misericor-
    Ilagitans, guem reddidimus [ministris] ejusdem prae- diajudicitim (Jac. n, 15). In tali siquidem facto e
    fati episcopi; propter insidias b sibi paratas in via, contrario superexaltat judicium misericordiam. Et
    ut fertur, abeuntes eum dimiserunt ante fores ec- uhi est multoties laudata misericordia ab ipso -Du-
    clesise stantem. Sed ej"usdemvenerandi episcopi, his mino nostro Jesu Christo, quse inter evangelicas le-
    transactis , hostiliter [Cod. So/.,.pontificis post tem- gitur beatitudines : Beati misericordes, quoniam ipsi
    pus hosliliter...] venerunt homines guamplurimi, ut misericordiam consequentur(Matlh. v, 7); item prse-
    compertum esl [Mabil., ut conj'ectura est]. Sed octo ceptum Dominicum: Estole misericordes, sicut eX
    B
    primates homines [intraverunt] c cum episcopo no- Pater vester misericors est (Luc. vi, 56) ? Item cau-
    stro die Dominicoin ecclesiam. Non illi octo, gui in telam providam consideremus, ubi ait: Nolite con-
    propheta leguntur in gladiis et lanceis pascere ler- demnare, et non condemnabimini(Ibid. vers. 57); et '
    ram Nemroth (Mich. v, "6); sed rapere reum, et alia multa quaein Evangelii lcguntur auctoritate de
    sanctitatem d domus Dei profanare, et sancti cbnfes- misericordia et ipsius Domini verbo, ubi ait: Non
    s
    sorisChristi.Martini imminuere honorem. Irruentes veni vocare justos, sed peccatores(Matth.- ix 13).
    siguidem intra canceUos altaris, quos [Mab., forte, Quapropter peccatricem muUerem, guse sanctos teti-
    nostros] expulerunt fratres ante faciem altaris. Si git pedes, non abhorruit, [guse non] ex.tactuoppro-
    aliud dicunt, omnino falsum ferunt, guia illorum brium contulit Christo, sed insignia virtutis ejus
    nullus caput tunc temporis incHnavit ad altare Dei. elicuit. Negue enim immunditiaejus polluit mundum,
    Sonuit siquidem ante civitatem venisse hostem Au- sed puritas mundi purificavit immundam. Recorde-
    relianensem ad profananda sancti Martini suffragia, mur nos illius esse servos, qui ductus ad -cruceni,
    quia sciebant commanentesin villulis homines exinde pro crucifigentibus oravit (Luc. xxm,-34). Et.quo--
    venientes. Concursus fuit in civitate subito mendi- modo venerabilis Pater dicit, reum peccatorem [in]
    corum ex omni parle, suum parati defensorem de- p ecclesia non debere recipi ? Si ecclesiam peccatores
    fendere. Tinior et tumultus ubique increbuit, de non intrant, fortassis sacerdos non invenietur gui""
    quorum manibus fratres nostri eripuerunt "praefati missas cantet in ea, negue qui cantanti respondeat,
    episcopi homines, ne guid mali paterentur, popu- nisi quislibet nuper baplizatus, dicente Joanne apo-
    lumgue foras eeclesiam expulerunt. Sed scio ante stolo : Si dixerimus quia peccatum non habemus,
    nominatum ponlificem multas dicendas esse accu- nosmetipsos seducimus, et veritas in nobis non est
    sationes contra ftatres nostros, et gua. gesta sunt (I Joan. i, 8). Sed eumdem reum diabolum nomi-
    exaggerare, et plurima addere quaegesta non erant, . nari in venerabilis episcopi -litleris invenimus, nrin
    sicut in ejus [Cod. Vat., eis]legebalur litterise. hominem. Non cogitas quid Apostolus ait: Nolite
    171 Quapropter, filii charissimi, praecipiendoprae- judicare anle tenipus (I Cor. iv, 5). Nunquid prae-
    cipio vobis,ut prostrati veniatis ante pedes dominimei scribimus potenfiae [Cod. Vat., perscribimus poten-
    Davidimperatoris ajguissimiet serenissimi, postulan- tia] Dei, ut miserealur "cuivult, qui ait: Erunt no-
    'a
    God. Sal: « Theodulphus archiepiscopusexfra- lium. Hoe populus partim videns, partim audiens fuit
    tribus S. Martini guamdam habet disceptationem subito claiuor ingens et concursus populi, maxime
    fidelibus veslris de guodam reo fugitivo, magis, ut pauperum, ex omni parte civitalis. Sonuit siquidem
    arbitramur, ex pelitione suorum, quam sanctcemen- Dante in civitale venisse hostem Aurelianensem. ad
    tis illiusperturhationc vel iracundia. Qui reus, >etc... pi'ofananda S. Martini suffragia, quia sciebanl ma-
    ~>Cod. Sal:. Qui redditus ejusdem praefatiepiscopi nere plurimos de civitate praedicta homines per vil-
    missis, ut sanus deduceretur ad praesentiam domni lulas. Timorettumultusubiqueincrebuil; dequorum '
    -archiepiscopi sub fide illorum ad canonicam poeni- manibus fratres nostri eripuerunt praefati episcopi
    tentiam. Quo accepto non ausi sunt eum ducere pro- homines, ne quidmali.paferentur, populumgue foras
    pter insidias, > etc. ecclesiam expulerunt. Sed sui plurima dicunl, guse
    c Cum episcopo nostro. Turonensi videlicel, ut ibi gesta non erant, audaeia, et gusegesta sunt exag-
    habet Mabilloniuslib. xxvn Annal. Bened. pag. 561, gerare verbis superfluis. Vestra sanctitas consideret,
    n. 16. si justum sit ut vi i'apiatur fugilivus reus ad ecclesiam
    d Cod. Sal: < Principales homines intraverunt ec- Chrisli, et an seguum sit, . etc.
    clesiam die Dominica cum sanctissimo episcopono- 6 Cod. Sal.: « Calceamenti. Certum est eumdem
    stro, ut visum est, rapere reum jacentem ante se- reum mulla perpetrasse peccata et scelera impia
    pulcrum S. confessoris Christi, et sanctitatem, > etc. valde; testes habet presbyteros viventes adhuc,' qui-
    e Huc usque Fragmenlum Mabillonii. hus suam dedit confessionem, Christianum de mona-
    _; <"Cod. Sal. Altaris : < timentes ne inter altare et sterio S. Benedicti, et Adalbertum de monasterio
    r sepulcrum sanctissimi confessoris Christi sanguinis S. Marlini, antequam deprehenderetur, vel vinculis
    , efiiisioforet. Raptus est quidam homo Tlliusfugitivi conslringeretur, vel pcenis torqueretur. Quid est
    medio populi, ut duceretur foras, -cpi clamavit auxi- quod ipse DominusJesus ait: Non veni, J etc.
    411' B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS 1. - m
    vissimiptimv, elprimi mvissimi (Matth. xix, 50). Cu- A . te, de debilitate et omni pcenaram genere sint se- '
    jus sapientiae interpretationem in Juda et latrone curi. J 0 ! Aureliahensis ponlifex contfa Aurelia-
    [Suppl. habemus]. Ille de aposlolatupependitin la-. nensem synodum facere audet, ih qua fuerunt epi-
    queo. iste de criiee in paradisum intrayit (Luc. scopi, ut lcgilur, septuaginta duo. An aeqmimet ho-
    xxm, 45). Duo sunt, dicit beatus Gregoriusde hac ne.stum videri poterit ejusdem civitalis pontificem
    eadem sententia, quse sollicite peusare dehemus, suae propriae eivitatis aucloritatem infririgere? Item
    quseenim? Mnlti vocati,sed paucielecti sunt (Matih. synodo Aurelianensi (iv), cap. 2i: « Si quis neces-
    xxvu; 5)-. Primum esl, ut de se quisque minime sjtatis compnlsus ad ecclesiaesepta confugerit, et1
    praesumat. guia etsi jam ad fidem vocatus esi, sacerdote seu prsepositoecclesiaepi'setermissoalque-
    utrum perenni regno dignus sit, nescit. Secundum contempto, eum quisque de locis sacris vel atriis;
    vefo, ut uriusqiiisqueproximum, guem fortasse j'a- seu vi seu dolo abslrahere, aut sollicitare fortasse
    cefe in vitiis conspicit, desp.erare non audeat, guia prsesumpsetit, ul inimiciisecclesiseab ej'usliminibiis
    divinse misericofdise divitias ignorat. Nunguid ali- afceatur, quousque juxta poritificisdiscielionem di-
    quispeccator talis est, qui Christi sanguine purgari gna per indictam po.riiieritiameihendatio subsequa-
    non possit;et tahi [Edii., quam] profunda scelerum tur; eo tamen, qui a se raptus est, prius ecclesise
    •voraginedemefsus, ul misericordiaChristi eum nie- I8 restituatur [Forte, festituto]. i Ileiri sanctus Silve-
    deri non possit ? Quid aliud ait gui hoc dicit, nisi ut ster in titulo 21 (Conc. Atifei. v) : t De senls qui
    Christiis fruslra morluus sit?Frustra autem mor- pro qualibetculpa ad ecfclesia.sepia confugerinf,id
    tuus" est, si aliguos nori potest viviflcare, gui nobis statuimus observandum,sjcut in aniiquis constitutio-
    veriiam quolidie donat. Nunquid [Edit., nunquam] nibiis tenetur scriptum. Pro concessa-culpa,datis a
    j'usUimest eam aliis denegare, quam nobis seclulis domino sacramentis, quisquis ille fuerit, egrediatur
    optanius votis dari? Ad ecclesiam confugimus,ut in .de venia j'am securus. Eiiiniverosi immemof Ddei
    ea exaudiahtur preces nostrae, et aliorum j)i'eces in doininus tianscendisse conviiicilur ^juddjuravit, ut
    ea exaiidirededignemur? Nobis per sanctorum pre- is qrii veniam accepefat, probatiir, lantunimodo
    ces in ecclesiapeecala dimilti confidimus,el confi- [Cod. Sal.-, postmodum]pfo ea culpa qualecunque
    teriti peccala duro corde in eadem ligamusecclesia? sujijfiiciocriicialur, domintis ille qui immemorfuit
    At Apostolus praecipit, deHnquentescofripere in datae lidei, sit ab omniumcommrinionesuspensus..»
    spiritii mansueiudinis(Gal. vi, 1). Et apostolus Ja- Item synodus Agathensis (Conc: Aureh i , cap. 1).
    cobus : Si zelum amarum habetis, et contenliones [i Placuit ul llomicidsea foribus ecclesiaenon cilo
    suttt in cordibusvestris, nolitegloriari (Jctc.ni, 14), pellanlur, et ab oirini genere pcenarum sint Hberi;
    et ccelera, quaead seguentibus [F., in seguenlibus]t2 ita tamen, ut eis quibus rei sunt, satisfacianl »].
    terribili eensuraleguntur de his gui zehim habent Iiem synodus Agatliensis': < Omnisfidelisqui in si-
    amarum. Zelus siguidem172 Honus [Edit., zeliim num ecclesiceconfugerit, hric est matris, non facile
    bonum] est, si spiritu mansuetudinismiligetur. Cu- repellaiur, sed in ea ecelesia, quantum jhdices veri-
    randum est ut rectorem subdilis et matrem pietas tatis judvcaverint,satisfactiohesanetur. * Sed et de
    [Forle leg., utrector subditis sematrempietate, elc.] Constantino iroperatore legimus, dum baplizatus •
    el palrem exhibeat disciplina, alque providenduBi fuerit, ut die quarta [Cod. Sat., fuil, ul die guinta]
    ne aut districtio rigida, aut pietas sitremissa. Nam hujusiuodi staluisset legem, ul in quocungue loco
    disciplina vel misericordia multum destruitur, si fuerit fahricala ecclesia, consecrationishanc virlu-
    una sine altera teneatur. Idcirco in arca et virga et tem obtiiieal: ut quicungue reus in eam fugerit,
    manna fuisse Iegitur (Hebr. ix, 4); ut in pectore judicis periculo, qui in prsesenti fuerit, defen-
    rectoris essel virga districlionis, et manna dulcedi- setur. Sed et perspeclis cautissimis Romanorum
    nis, ul Psalraista : Virgatua ct baculustuus, ipsa me libris ita de fugitivisad ecclesisecujuslibet suffragia
    coiisolala sunt (Psal. xxn, 4). Sit zelus, sed mode- invenimus scriplum, vel -deeis <jui Csesaremappel-
    rate Sseviehs [Cod. Vat., severus]. Sit pielas, sed lant.vel adprincipem sedufciflagiiant.Tlieodosiriset
    ' Valenlinianus data
    nonplusguam expediatparcens. Aug.'Antio'cho:pi'a.fecloprsetorio
    Sed videamus quid de fugitivis ad ecclesiam san- x Kal.Aprilis Conslantinopolim[Cod. Vat., Constan-
    cti eanones censeaht »-. ln canone Aurelianensi tinopoli]-Antioclioet Basso consulibus,inlerpretalio
    (Conc. Aurel. i) cap. 1, legitur : « Dehomicidiset (Lib. iv Cod. Theod., De his quiad ecci. coitfug.):
    adulteris et furibiis, si ad-ecclesiam confugerint,id i Ecclesiaet loca Deo dicata, rei qui ibidem com-
    constituimus' [Cod. Sal., slatuimus] observanclum pulsi timore coiifugerinl,"ilatueantur, ut nullis locis
    quod ecclesiaslici canones deereverunt et lex Ro- sanctis ad direptionemrerum vima'cmanibus afferre
    mana constiluit_ut ab ecclesiaeatriis vcl domoepi- pi'3_sumal[Cod. Vat. et Sal., reorum vim ac morti-
    scopi eos abstrahi omninonon liceat, nec alteri bus .. . praesumant].Sed quidquid spatii vel in por-
    [Cod. Sal., aliubi] consignare; nisi ad Evangelia ticihus vel in atriis vel domibus,vel in areis ad ec-
    [Cod. Sal., ad ecclesiam] datis sacramentis de.mor- clesiam adjacentibusperlinet, velut interiora templi
    ^Cod. Sal. «immundam:Hoc ideodico quia sunt morietnr. Sed videamus quid de fugilivis ad eccle-
    quidicunttalespeccatores nondebere ecclesiamChri- siam sancti csnones censeant,' etc. > Inlermedia
    sti inlrare. Forte rari intrant. In quacunquedie,dicit omiltitcodex Salisb.
    propheta : conversusfuerit veccalor,vila vivetel non
    413 EPlSfOL-E. . 414
    praecipimuscustodire, ut feos timoris necessitas non .A gitivorum civitatibus prsecepta, et intelligat div.ni-
    constringat circa altaria manere, et loca veneratiorie tus esse statutum, ut rei et peccatores, Domino.Deo
    digna poiluere. > Imp. Honoriuset theodosius Aug. deriiandante, loca deferisationis debuissent Iiabere
    Ciciiianoprsepositopost aiia daturix Kal.Febr. [Cod. jubiprotegerenlur a persequentiurii insidiisa.Necnon
    , Vat., data. Cod. Sa/.,.Non. Septembris] Ravenna, et ipsam Rbmam, aliasque per. muriduin civitates
    Honorio vn et Theodosio secundo Augustis consuli- -asyluni slatuisse ad reorum defensationem Ifegitur,
    T)us,interpretalio (Lib. m God. Theod., De custodia ut per illius loci vel leriipli, qui apud eos sanctus
    , reorafn): t Omnibus Dominicis diehus judices sub habebatur, severa legum caulione [Cod. Val.; cau-
    fida custodia de carceribus reos educant, ut eis a tio] mitigaretur. An fas esl apud Christianos mino-
    Chrislianis vel a sacerdotibus substantia prsebeatur, •fis esse lionoris Ecclesiam Christi; quam templum
    et ad halneuni prsedictis diebus sub custodiaj reli- Jovis apud paganos; vel bealaeMariae genilficis Dei
    gionis contempiatibne, ducanlur. Si guis de custo- bbinum; quam impise Junonis asylum ihferioris ve-
    dibus hoc implere neglexerit, pcenam, guam lex heratioriis habeil : aul ipse bealus Martinus, verus
    ipsa constituit, cogalur implere. > Lege Juiia de vi Dei cultor in Christiano imperio minus venei^arifas
    publica damnatur, gui aljqua potestate prseditus ci- est, quani Scolapius falsator,'in paganorum potestale
    ve'm, Romanum iriiperatbfem aijpellantem (Lib. n B haliuit?
    etxvCod. fheod., de Appeltat.), necaverit [necarive Haee siguideriiomriia, sidomino meo Davidimpe-
    jusserit, lorserit, verberaverit, condemnaverit] in iatori Chrisliaiiissihioet omni honbfe Dei devotis-
    via publica vincla duci jusserit; cujus rei 173 simo l&gantur, vel verbis pacificis dicantur; scio,
    pberia.inhumiliores.capite[Edit., capita]-;iuhonestio- sanclissimum illius aninium et pietate plenissimum,
    res insulse deportatione coerceatur. Lege Julia de- et In custodia mandalorum Dei cautissimum, gui
    cretum est,.utpro violenlia [Cod. Sal., per vioien- iuillis poterit murieribus de via veritatis averti qui
    tiam publica] "damnetur, guicungue judex appellan- omnia ita decerhit et iudicat [Cod. Vat., dej"udicat],
    tem, ut ad principis prsesenliani ducatur, ingenuum sieut Domino Deo Jesu Ghristo placuerit, et sanctis
    Iiominem veTcivem Romanuni [factuirij.torserit,' oc- e'jus~>,et sibi erit merces perpetua-in aeterna bea-
    ciderit, vel occidi jusserit, vel in vinculis puiilicis titudirie et filiis siiis benediclio' sempilerria.
    aslrinxerit, vel flagellis caeciderit,aut damnare prse- Ecce sanctofum censura [Cod. Vai., censurse] ca-
    sumpserit. Pro qua re humiliores personae cajiite noniini, ecce legalium scita Htterarum firriiissimeho-
    puniunfur [Edit., ponuntur], honestiofes in insulam riofem eeclesiai'um"Christi in patrociniis fugitivorum
    relegantur. Legitur in Orosio, libro vn, de Alarico Q conservari jubenl. Nunguam credimus ul Christia-
    rege, qui Romam obsedit, irrupit, vastavit, quali nissimus et serenissiihus imperator domnus Carolus
    intentione iocis sanctis idem paganus res parcere
    Augustus aliter prcecipiat,nisi ut sanctoriimcensurae
    jussit, ut eadem verba ponamus , [Edit:, ponimus] canonum et legalium[edicta litterarum se habent, et
    quae idem.historicus vir posuit, qui posl coiigiuam ut anfecessores sui siatuerunt, nec sanctaeDei Eccle-
    rerum. gestarum .seriem litteris subjunxit: « Adest sisehonor, nec sui
    magniiiomiriisfeyerentia et liriior
    Alaricus, frepidam Romam ohsidet, turbatamque ihinor debet esse in regno excellentissimoet imperie
    irrumpit, dato tamen prsecepto prius, ut si quis in "potentissimo,yelin aligua clgnitateethonoi'emiriui,
    sancta loca, praecipuein-sanclorum apostolorum Pe- sed
    augeri, ad laudeniet gloriam Dominino-
    tri el Pauli basilicas confugisset,hos imprimis .'invio- "stfi semper
    jesri Christi, gui eum super onines alios reges et
    latos securos esse sinerent. s Et quo honore vasa
    impefatbres sapienlia. decore horioravit, et regni po,-
    sancta reportare jussisset invehta ad ecclesias, ille tentia exaltavit d.
    cj
    {Codd. Vat. el Sal.,.ihi], qui scire desiderat; legere
    pbterit. Si [quis] haecquaeposuimus canonum et le- lf 4 o EPISTOLA CLVIIL
    guni testimonia minores esse aubtoritafes [Cod. ADALBINUM MAGISTRUM ET ADCONGEEGA.TIONEM
    Sal., de canonibus vel lege Romaha . . . minoris k MOKASTEBII SANCTI MARTINI.
    esse auctoritatis] aestimet, Iegat ipsius Dominide fu- , CongregationemS. Martini reprehendit ob defensio-

    a. Cod. Salisbufgensislioc locb ita pergit: «In tari- h Hiat sensus.


    tum, ut de servis fugitivis in Deiiteronomio legitur - c Uncis inclusa ex cod. Vat: restituuntur, guse
    demandasse, utnoti reddeienlur dominis propter ti- deerant in codice quo usus est Raluzius.
    mprem lornientorum. Eadem verba, quae ibi legnn- d Juval huic epistola., ob nexum historicum, suhji-
    tur : Non trades scrvutn domittosuo, qui ad te coii- cere responsoriam Caroli Blagniimperatoris.
    .fugerit, sed habilabit tecum injoco, qui ei ptacuerit, . e Magni momenli, inquil Baluziusin notis suis ad
    et in und urbium luarum fequiescet, nec coniristes Capitularia lom. H, pag. 1062, est isla Caroli episto-
    etim (Deut. xxm, 1S, 16). Haec Domini suiif verba, la, a magnoprincipe et jurium sacerdoiii et imperii
    non alterius, quseomni vener..tione inteUigendasunt peritissimo scripta. Hic vides clericum al) .episcopo
    ad observandumsecundum lemporis opporlunitatem. suo secundumcanones judicalum, et in custbdiapro-
    Sed et in historiis veterum legitur in civilatibus pe- pter sua meriia inclusum, ruptis, ut ita dicam, car-
    Tie ubique asylum esse propter refugium scelerato- ceris vinculis, in ecclesiam sancti Martini confugisse
    rum, et hoc apud paganos quanlo.magis apud Chri- et ahusum sanclilateloci, ut pcenamevaderet, qiiae
    stianos misericofdiaecausa Ecclesioedebent ,habere in eum optimbjudicio conslituta fuerat. Vides deinde
    honorem suum in fugilivorum solatiuni ' " ? > Hic fiiiis monachos, ut asyli sui religionem et auclorilatem
    est epislolmin cod. Salisburgettsi. venditafent, latebris illum siiis occultasse, ejusque
    41S B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM-PARS I. 416
    nem cujusdatn rei clerici ad ipsos confugicntis,con- A missus est, et de 175 cuj'us custodia evasit, praeci-
    tra scnteniiam sui episcopi, et conlra mandatutn pimus, ut reddatur, et ille eum ad nostram audien-
    ipsius regis, etc. tiam, sive vera sive falsa dicenlem, adducat, quia
    In nominePatris, et et
    Filii, Spiritus sancti. Caro-
    non decet, ut prbpter talem hbminem nostrse primae
    lus, <et reliqua, Albino venerabili magistro et omni
    jussionis ulla fiat immutatio. Sed et valde miramur,
    congregalioni monasterii sancti Martini. cur vobis solis visuni sit nostraeauctoritatis sanctio-
    Pridie guain ad nostram praesentiam a vobismissa ni et decreto contraeundum, cum liquido pateat et
    venissetepislola, allatsehobis sunt litleraeaTheodulfo ex consuetudine veteri, et ex constitutione legum
    episcopo missae, guerimonias continentes de inho- [fegum] decreta recta [F., rata] esse debere, neG
    noratione hominum suorum, et non tam illorum illorum edicta vel statuta con-
    cuiquam permissum
    guam episcopihujus eivitatis, vel contemptujussionis temnere. Et in hoc satis mirari nequivimus, quod
    imperii nostri; quam jussionemderedditione cujus- illius scelerati hominis precibus, quam nostrse au-
    dam clerici de custodia ipsius elapsi, et in hasilica ctoritatis
    jussionibus obtemperare maluistis, cum
    saneti Martini latitantis sub nostri nominis auctori- nunc clarissime liqueat, cum eodemhomine amorein
    tate conscribere jussimus; cujus etiam nobis exem-
    discordiseex irruptione charitatis de hoc loco vetuit
    plaria misistis [F. vobis ... misimus], in quibushos "
    decrevisse, ut vobisvlsum [L. veluti] egredi. Ipsi quippe nostis, qui congre-
    pequaquam injuste aliquid hujus mpnasterii ac seryi Dei [et ulinam vere!]
    vestram gatio
    fuit, putanius. Sed cum utrasque epistolas, dicimini, qualiter jam crehro vita vestra a multis
    scilicet, et Theodulfl, nobis relegere fecissemus, diffamata est, et non absque re. Aliquando eniua
    asperior multo nohis et cum iracundia composita monachos; aliquando canonicos, aliquando neutrum
    veslra, griam Theodulfividebatur epistola, et in nul- vos esse dicebalis. Et nos consulendo vobis, et ad
    lo erga illum charitatis condimentorespersa; sed po- roalam famam abolendam c magistrum et rectorem
    tius guasi reum defeiidens, el episeopum aceusans, idbneum vobis elegimus, et de longinquis provin-
    et sub velamine guodam celati nominis continens vel ciis invitavimus,
    cum hoc qui et verhis et admonitionibus
    posset vel admitli ad accusationem deberet; reetam vilam instruere, et, quia religiosus erat, bo-
    a
    omnino.et divina et huniana lege sancitum sit, nul- nae convefsationis exemplopotuisset informare. Sed
    li criminoso alterum accusandi dari licentiam,quan-
    et sit sub ' proh dolor ! aliorsum cuncta conversa sunt; et adia-
    quam a vobis ad hoc defensus conservatus holus vos quasi ministros suos adseminandam discor-
    oblentu jussiouis nominis nostri, ut gui jam accusa-
    diam, inter quos riiinime decebat, invenit, scilicet
    fus, ei~>in conspectu populi-civilatis suse judicatus _ inter sapientes et doctores Ecclesiae,et gui peccantes
    est, accusandi locum habere Caesareinominis appel- corrigere et castigare debuerunt, cogitis ad pecca-
    latione deberet, ad exemplum beati Pauli apostoll, lum invidiae iracundiae prorumpere. Sed illi,
    atgue
    qui apud prineipes Judaeaea gente sua accusatus, sed Deo miserante, neguaguam assensum veslris malis
    nondum judicatus, Csesaremappellavit, et ab eisdem sunt. Vos autem, gui con-
    "suggestionibus pra.bituri
    principibus ad Caesaremjudicandus missus est (Act. temptoi'es nostraejussionis exstitistis, sive canonici,
    xxv, 10, 11), guod neguaguam prseseniinegotio con- sive monachi vocamini, ad placitum noslrum, juxta
    _venil. Paulus enim apostolas a Judaeisaccusatus, sed guod praesens missus nosler vobis indixerit, nobis
    non j'udicatus, Caesaremappellavit, et adire permis- vos assistere seitote. Et guamvis ad nos missa hic
    sus est. Hic vero infamis clericus, et accusatus et factse sedifionis vos excuset epistola, venite et con-
    judicalus, et in custodia missus, et de custodia ela- digna satisfactione inustum crimen eluite.
    psuSjbasilicam, guamnisi post poenitentiam ingredi 1,16 c EPISTOLACLIX.
    non debuerat, contra legem ingressus, et adhuc, ut ADARNONEM.
    fertur, perverse vivere non cessans, ut dicitis, sicut Commendalillidiscipulumgrammaticm,quemvitulum
    Paulus apostolusCsesaremappeUavit,sed neguaquam, vocat.
    ut Paulus, Csesarem aditurus est. Illi enim, apud DilectissimoAguilseAlbinus matricularius perpe-
    quem accusalus, et a quojudicatus atgue in custodia ^ tusebeatitudinis in Chrislo salutem.
    defensionemila suscipere ausos adversus episcopum, ce ms. bibliPthecseColbertinaeedidit tom. x.Capitul.,
    ut eliam ei plurimas contumelias publice impone- pag. 415, eamgue scriptam putat anno 803; Mabil-
    renl. Quaeres adeo demens et stolida visa esl sa- lonius vero anno praecedenti. (ApudFroben. epist.
    pientissimoprincipi, ut non solum eorum stultiiiam 119.) a Nulli criminoso.Legitur isiud in Capitulis An-
    casligaveril asperioribus.verbis, sed etiam clericum
    illum episcopo suo reddi jusserit, monachosporro ad gilramni, cap. 45 et inde in libr. v Capitularium,
    se venire, ut condigna salisfactioneinustum crinien cap. 187. Vide etiam libr. vn, cap. 85. BALUZ.
    eluerent Caeterumquod hic Theodulfo Aurelia- h In conspectupopuli. Hic locus ,valde iUustratur
    nensi episcopo accidit sub imperio Caroli M. idem ex cap. 570 lib. v Capitular.
    ferme Hincmaro Rhemensi archiepiscopopostea eve- c Magistricm.Alcuinum utigue?
    nit, ut docet Flodoardus, libr. m Hist. Rliem., cap. d Diabolusvos quasi ministrossuos. Ivo Camoten-
    21, ubi recensens epistolas Tlincmari ait: i Eboni sis episcopus, epist. 266, loquens de monachis raa-
    episcopo Ecclesise Rhemensis alumno pro quodam joris monasterii Turonensis : i Monachi dsemoniaca
    fratre ab hac ecclesia fuga lapso et apud ipsum invidiamoli. » BALCZ., ibid.
    commorante, ut quantociusiillum diligenti cura re- c Ineditanihactenus descripsimusex diiobus codd.
    miltere studeat. > • mss. Salisb. et S. Emmeranii. Uncis inclusa in solo
    Baluzius hanc epistolam primum ex veteri Codi- priore habentur.'[Apud Froben. episl. 120).
    ill EPISTOL.E. -418
    Direxi Iio [At., 0] animal vitulum Encheridion A naturam? Sciendum 177 est quod essenlia' proprie'
    meum, ut adjuves illum el eripias eumdemanibus de Deo dicitur, qui semper est quod est, 'qui Moysi
    inimicorum suorum, el adjuva guantum valeas [guia ait: Ego sutti qui sum (Exod. m, 14); Deus enim
    venerabilis episcopus multum ardet -super nos, id solus vere est, quia incommutabilis est; quidquid
    est,"a Theodulplus]. Misiguoguein ora.pueri hujus, enim mutabile est, quodam modo vcre non est, quia
    • guamvis vitulus .contra naturam rationale sit animal, essepoterit quod non est, vel non esse quod est. Sub-
    guodipse in auribus sanctitatis vestraehabet mugire. stantia vero commune est nomen omnium rerum
    [Habeo [Habui] enim illum ad erudiendum Deo me- quse sunt: coelum,sol, luna, terra, arbores, herbae,
    cum in domomea et poterit proficere, Deo dante, animalia, viventia qureque, homines etiam, subslan-
    in lectionis studio seu grammalicae artis disciplina in tise dicuntur; nam, quod nulla substantia est, nihil
    domo sancti Martini]. 0 Aquila! hi in curribus el hi omnino est, substantia ergo aliquid esse est: Deus
    in equis, nos autem in nomine Dotnini nostri ma- . igitur substantia est, et summa substantia et prima
    gnificabimur(Psal. xix, 8). Valeas, vigeas semper substantia, et omnium substantiarum causa", quia
    in seternum. omniuin rerum creator est. Unde contra venenum
    -BEPISTOLA CLX. Arianae perfidise solemus dicere, Patrem, et Filium,
    AD'"*" " et Spiritum sanctum unius esse substantiae: quia>
    Amicicharitali se commendat. Paler, et Filius, et Spirilus sanctus una est substan-
    Dilectissimo Patri, egregio pontifici. Leve j'ugum tia, nam substantia dicitur, quia subsistit. Ideo Graeci
    portare cupiens, in cujus unitale optat vobis salu- solent dicere de Deo : una Usia, tres hypostases .
    leiu. [Jlfs., Vpostalis], id est, una substantia, tres subsi-
    Omni meUedulciores nobis per fratrem nostrum stenlise [ifs., subsistentias]': quod heato Hieronymo
    litterae delatse sunt, guarum seriei dum respondere non placuit, melius esse dicendum arbitranti [Ms.,
    pafavi, supervenit filius meus, cujus gratissima vi- arbilratus] Latino eloquio : una suhstantia, tres-
    sitatio a longioris responsionis sermone paululum personae. Dicuntur enim [Leg., etiam] usilato nomi-
    me suspendit. Non tamemilla saeculiambitio a cha- ne divitise substanlise, sicut de prodigo legitur in
    ritatis suavitale cor meum suspendere polerit. Quin- Evangelio:Dissipavitsubslanliamsuam (Luc. xv, 15),
    imo magisalquemagis crescat de die in diem, et id est divitias. Naluram veroDei libera voce dicimus,
    pleno charitatis mei modio cumulum quotidie addit. quia omnis natura natura est, et maxime illa quse
    Omnipotens Deus, qui praesentinos charitale conj'un- sola vera est natura, quia semper est quod est, quia
    xit, perpetua nos charitate conjungere dignelur in _ nullatenus de ea natura, qua seraper est, mutabilis
    seternum. est in aliam quamlibet naturam : quod saepiusinlibris
    " EPISTOLA CLXI. catliolicorum Patrum invenilur, Patrem, et Filium,
    ADARNONEM. - et Spiritum sanctum unius esse naturse. Hoc vero
    vos legisse dicilis dictum in opusculis sancti
    Exponif quomodo substantia, essentia, subsistentia ' guod
    et natura de Deo dicantur. Augustini, guod Deusnec necessitate, nec voluntate
    Albinus Aquilaesalutem. Filium genuisset, sednatura : bene arbitramur di- -
    Miror quomodome sub unius momenti angustia in ctum, quod natura-Pater genuisset FUium,quia ejus-
    brevi tabeUavitse aeternaeformam depingere poscis. dem nafura. est Pater, et Filius, non necessitate,
    Quid est eatholica fides, si per dileclionem operalur, nec voluntate : quod quemdam ha.reticum impie in-
    nisi vita selerna? Aliquid inde,. ne inobediens prae- terrogare legimus,Christianum, utrum Deus Filium,
    ceptis tuis viderer, "dbrevi sermone dictavi. Quod volens, an [Ms., ac] nolens genuisset? ut, si diceret
    vero me interrogare vestram sanclitatem placuit, nolens: necessitas in Deum caderet; si vero volens
    quid sit inter substantiam, essentiam, et subsisleia- diceret, statim responderet; voluntatis esse Filiurii,
    tiam? aut, si dici fas sit sanctam Trinitatem esse non naturae. Al Christianus vigilantissime vicissim
    "a
    Thebdulfus. Vid. epist. priorem ad Candidum D a Bfevi sertnone dictavi. Hsec verha intelligo de
    et Nathanaelem. Anvitulus iste sitille reuspro quo opusculo ab hac epistola, in gua non depingitur ibr-
    a Turonensibus contra episcopum Aurelianensem ma vitae seternse, sed ad aliam ab illa longe diversam
    disceptatum est, ut in prioribus epistolis vidimus, ex gusestionem respondetur, distincto. Id ipse Alcuinus
    brevi hac charta decerni haud potest.- insinuare videtur, dum ita pergit: « Quod vero me
    ~>Hsecepislolaultima estin cod.ms.Emmeramia- inlerrogarevestramsanctitatemplacuit, guidsitinler
    no, praetermissa a Mabillonio.Alcuini pennam stylus substantiam, s etc, ubi profecto Alcuinus haud obs-
    ;
    prodit; an vero ad Aquilam seu Arnonem, an adl cure significare voluit, binas sibi ab Arnone fuisse
    alium amicum scripta sit, incertum. (Apud Froben. propositas quaestiones,et alteri se satisfecisse brevi
    epist. 121). sermone; alteri vero respondere in epistola prae-
    c Hanc epistolam hactenus ineditam e codicems. sente. Quapropter haud necesse esse judico, guod
    bibliotheca. CaesareaeVindobonensisssec. xi, qui in1 laudalus D. Rieberer voluit, ut vel in verbis mox
    classe theologica n. 151 notatus est, eruit et mecumL citatis partieulae-.ero substituatur ergo; vel ut texlus,
    communicavitvir cl. D. Mathias Reiberer collegii S.... verbis cpiibusdamtranspositis, aliis supplelis, ita le-
    J. Viennsebibliothecarius et historicus, a cujus in- gatur : <Miror, guomodo me.sub unius momenli an-
    dustria respublica litteraria eontinuationem Germa- gustia, in brevi tabella, vitaeaeternaeformam depin-
    niae sacrse, a viro celeberrimo D. Hansizio jam insi gere et sacratissima divinhatis adyta reserare poscis.
    gniter ornatae, magnis desideriis exspectal. (Ajmd 1 Aliquid inde, ne inobediens prseceptisluis viderer ,
    Froben. epist. 122.) brevi sermone diclavi. Quid estcatholicafides, > elc.
    419 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. . __ r I&Q
    gusesivit ah ep utrum DeusPater volpns an nolens sit A aliquid. Sed modo videamus horum distantiam -ho-
    "6eus?ut, siresppnderet noiens, sequeretur miseria minum. Immortalis enim illa diciuir natura qua,
    necessitatis, quam de Deo credere magna insania mori non potesi, non camen semper immutabilis,-id
    est; si autem diceret volens, responderetur ei, ergo esl,>quaemutari non possit : sicut anima humana.,
    et ipse yoluntate sua Deus est, non natura. Quid ergo qiise immortalis creata est, sed iminutabilis .proeul
    restahat [Ms. reslabit], nisi ut obmiitesceret, et dubio non est, quia de pejore in melius, vel de meliori
    sua interrogalione ohligatum insolubili vinculo se in pejus, el de pejore in pej'us vef demeliore in me-
    videret? IgiturDeus natura est Deus, et Filius na-r lius mutari potest, sicut dictumest:- Ibunt sancti de
    tura est Filius, et SpiriUis sanctus natufa est Spiri- virlute in virtutem (Psal. LXXXIII,8). Solus Deus
    lus sanctus, el est" una nalura horuni trium, sieut vere immortalis et immutabilis, quia solus vere et
    una est essentia, et una bmnipotenlia, et una divirii- proprie seternus, et quodsemper- est, de qub Aposlo^
    tas. Caeterumprp diversis eventibus multaesunt tri- ius : Qui solus habetimmortalitatem. (I Tim.\i,i&).
    bulaliones fldelium, et unaquaequepersona tenta- Inmiortaiem posuit pro immutabili; quia guod muta.
    tionibus subjacet in hoc mundo, quia exsilium est, bile est, guodammodo moritur eo guod est, dum
    iibi viyimus, non patria; admonent enim nos has aHud afiguid ineipit esse quod non erat. Sed abu.
    molestise tentarionum patriam quserere, et quietam B sive saepe klernum legitur diclum, quod tempori vel
    vitam, quse nullatenus hic inyeniri poterit, nisi in spe mutabilitati obnoxium esl, nec semper ej'usdem
    '
    aeternaequietis viventi.T-xplieit. -modiest, et ideo mternum non ^eete-dicitnr.- Quod
    a EPISf OLACLSII. enim mutatur, non manet - Idque, ut supra dixinius,
    178 inter immorfale et mternum est djscriminis, [guod]
    • ADDOM-iUM BEGEM.
    omne seternum, immorlale est; et non,.omme im-
    (Annoincefto.)
    sit inter miernumet mortale, salis subtiliter, etiam_eternum dicitur : gusa
    Exponit qum differentia semptter-
    num, perpetuum ef immortale, smculum, mvum el etsi aliguid semper vivat, lamen {sij mutabilitatem
    tetnpus. patilur, non proprie seternum appellatur; guia npn
    Domino David, reclori oplimo, victori maximo, semper hujusmodi C.st, guamvis jmmortale, quia
    Flaccus Albinus optat salutem. senipef vivit, recte dici possit. Vpcatur famen seter-
    De guorumdam nominum proprielate, revertens a num, interdum etiam, guod immprtale psl: aetei-
    nobis[A/. vobis] ~>Candidusnoster,qusesliones nobis num enim eum proprie dipilur, nequp gpidguam
    proposuit: de qulbus ut ex tempore diligentius per- prseteritum habet, nec futurum; sed guidquid est,
    serutaretur, inlerim tacere disposui. Sed ille vestrse semper est, quod solus est Dpus; et ijlep^olus Deus
    voluntalisnimius exactor et iniportunus inquisitor, C aeternus est secundumproprietatem seternitatis. Quod
    moras me facere non sinebat. Quapropter paucas vero de aeterno diximus, hoc idem licet intelligi de
    eorumdem nominum raliones repenlino et inculto sempiterno. Sed,guid est qup.dApostolus dicit: Ante
    [Edit. in occulto] nbtavi sermone; vestrum de his -tempora ceterna (Rom, xvi, 2S, etllTim. i, 9) ? Si
    -
    Tjiisedicta sunt, sicut el de meis omnibus dielis vel enim ietnpora, guomodo mterna; _cum _emppi'anon
    scriplis, spectans judicium. Nam obediens devolio sunt,nisi increaturis?-nisiforte anteomniateinpora
    laudanda est, si auctoritate jubenlis probalur. Hsec intelligi- voluit. JEterna aulem maluit dicere guam
    ergo est interrogatio , quae nobis ab eodem oblata omnia, fortasse ideo griia tempus non ccepit ex tem-
    est, scilicet: quid sit discriminis inler mternum et •psre ; aeterna enim tempora sevum significant. Inter
    sempilenium , perpetuutn et immortale, smculum, imvumautem et tempus hoc distat quod illud stabile
    cevumel tempus?Pfimum enim sciendumestquod idem est; tempus aulem mutabile. Smculum vero- dicitur
    •
    [Cod. Vaf.^unum] significare videlur mternumet sem- •poslcreatas [Al., dicuntur-primo creatse] rerum
    >piternum; et simplex esse nomen mternum; seinpiter- . species, et in diversas temporum mutabUitates dis-
    ' num vero composilum ex adverbio semper, etnomine linctse; videlurque smculum et tempora simul cee-
    ceternum.Ideo omne aeternum potest dici et sempiter- pisse. Sed multis locis, smculum etiam in sancta
    num; e converso ordine omne sempilernumetiam seter. D-Scriptura legitur pro sempiterno, iit dicitur : 27S
    num. Perpetuum vero videlur (derivatum) esse ex eo Quoniam in saxidum misericordia ejus. (Psal. c\, i,
    quod esl perpes,el significare quod nullodiriinitur in- e.cxvn,.l seq.) In smculum,scilicet in perpetuumdicit,
    lervallo, sedsemper eodemroodo perstat quo est. Inter guoniam misericordia ipsius seterna et indeficiens
    mlernum aulem et immortale hoc distare videtur, est. Smculum est etiam mundi ordo decurrens, gui
    quod omne o?lernum immortale, non lamen omne ad fulura lendens.praeterita deserit, et ideo pmcula
    immortale aeternum recte dicitur. Inler mvum et dicta esse pulatur, quia in se jugiter resolvuntur
    sceculum ifa discerni potest, quod mvum quiddam - [F. revolvunlur] tempora. Sed differentia est, dum
    seternum pptest inlelligi, smculumvero temporale dicitur, a smculo ; I*et dpm dicitur, in smculo]; et

    a Hanc epistolam Quereefanus inter oppra Alcuini tionihus' incod.


    "' reg. Vat. 69. (Apud Froben. epist.
    dogmalica primo edidit pac|. 76S, postea lectiones 125.) ~~''~.
    differentes et meliores addidit py.g. 1512. Galliselit- 11Candidus. Cuj"us"opeia ssepiusliti splebat Alcui-
    terariae scriptores censent eamdem rectius inter alias nus, ut patet ex pluribus epislolis, in quibus illum
    epistolas Alcuini quam inter dogmatica collocari. aliquoties vocsit Wizonem. De ijuq yid. Gall. litt.
    Quorain nionitumsecuti sumus. Exstaf cum emenda- tom. V, pag. 10 seq.
    " "
    _!91 . . '" EPISTOLJji. _ . 422
    dum .dicitur, in sceculumsmctili. Adam namque o A _ aeternaenon sunt,'sed illud guod istse syllabaesigni-
    smculgfuit; id est in principio saeculi. Cseleri vero ficarit, omnimodis aeternuniest. Verba enim guibus
    aliud sunt nisi signa ferum eafum
    patres, Npe, Abraham in smculo,sed non a .smculo logulmur, nihil
    fuerunt: sicut pmnes humarii generis series in sae- guas mente concijnmus, guibus ad cognilionemalio-
    Tculofuerurit, vel sunt, vel fuluraesunt. ln smculum rum venire volumus: guse verba nunquam recte
    vero smculi, futurum est sseeulum, quod post hoc proferuntur, nisi verilatem significent. Veiltas enim
    erit sseculum,quod ei in smculasmculorum(Tob. ix, orani homini naturalis est in tantum, ut nullus un-
    ,11) dicitur. Nam quibusdam in locis "ih smculumsm- quam pro veritate falsum audire yelit, eq modo ut
    culi seternitatem Domini absolute signifieat, "qup- ipse verurii putet quod falsum est, nisi ipse nimium
    niarii ille et etiam ante sseculum, et in sseculo, et " varius [Corf. '
    Vat. yanus] sit et ab bmni verilate
    post illud sseculum misericors esse monstratur. Et aversus.
    ideo dicitur de ep: Misericordia auiem Domini a Sed quia ad finem chartulse propei'at series, yide-
    smculo et usque in smculum stiper limenies eum. tur ratum aliquid de ipso finedicere.Est enim locus
    ubi finis quod sine fine est significat,ut in Evangelio:
    (Psal, cii, 17.) Item : In smculum smculi (Psal. ix,
    6, et x, 16, etc.) propter duo Testamenta saepe legi- Gumditexisseteos, qui erant in mundo, in finem di-
    .tur positum, juia hoc Novum Teslamentuhi prioris ]D texit eos (Joan. xm, 1), id est, in setermim dilexit
    sseculi sseculum est, sicut et futurum istius prae- eos. Est etiam ubi perfeclionem significat, ut: finis
    sentis erit. Invenitur quoque smculum pro cujus- enim legis estSJtristus (Rom. x, 4), id cst, perfeclio
    Hbet, teniporis fine poni. Nam in Lege Domini legis. Esf quoque, ubi ipsum significat Chrisium, ut
    dicitur : Sit tibi servtis in smculum (Exod, xxi, 6), in quibusdam psalmorum titulis : in finein David
    Id est, us.que in jubilseum annum. Sed sciendum (Psal. LI, LII, et al.), id est, in Christum. Aliquando
    est quod mternum tribus modis in sancta Serip- etiain finis significat finem cujuslibet rei vel lempo-
    Uira legi solet. Primo, guod vere et proprie a_ter- ris; ut in Daniele : in fine autem dierutri iltorum
    num dicitur, omni [mutabilitate] careris, sicut solus (Dan. iv, 51). Nec mihi multiludo Arerhofumet char-
    "Deusesl. Alter vero modus est, cum ea res selerna" tulse longitudo objicienda est, quia longitudo lem-
    dicitur, quae ipsa guidem per se seterna non est, sed nuris, vel magis illud quodtempus non habet, plurima
    demonstretur guod vix demon-
    rjuod"significat,aeternumest; velutihoc guod Abra- poscil verba, guibus
    hse dicitur : Dabo tibi et semini tuo terram hanc in strari 180 possit. Sed calamus in fonte charilati.
    possessionemmtcrnam(Gen.xvn, 8). Cumnecipsater- linetus, dulce babet cum eo loqui,- cui oninia bona
    ra, nec ejus habitatores aeterni esse pqtuissent, .sed dulcia sunt; cui Deus aeternam concedere digflelur
    terra yiventium, guse per hanc terram significalur,!(] dulcedinem.
    seterna esl; et habitatores illius aeterni, de guibus [Det libi' perpetuam clemens in ssecla s^lutgm
    dicitur : Beati miles, quqniamipsi possidebuntterratn. Et decus imperii, David amate, Deus.]
    (Matth. y, 4.) Tertius modus esl, guando ea res a EPISTOLA CLXUI.
    "seternaappellatur, cui finis non constituitur, aut ila ADCAROLU.I.
    *fitut dehiceps non sit facienda, guantum ad curam Exponit textumS. Lucm cap. xxn, 56, elc.,de duobus
    .veladpolestatem facientis, aut dicentis, pertinet, eo gtadiis. Conqueritur de quibusdam episcopis, qui
    "jenere locutionis, gub guidahi Poeta dicjt: presbgterisel diaconis munus prmdicalionis
    ' inhibere ,
    volunt;- et de profanatibne altarium.
    Serviet sEternum,qui parvonescieluti Domino desiderabilitef venerabili et venerabiliter
    Non enim potesl seternum servire, eujus ipsa-vila desiderabili David regi, in fide et charitate Flaccus
    seterna esse non potest. Sedlnira [Al., magis] guse- [Albinus] salutem-
    dam-differentiaest inter essentiam omnipolentis Dei, Litteris veslrse nobilissimsepielatis acceplis, in
    elvolventia humanse vitae tempora. Legimus enim quibus vestram nobis valde amabilem
    sanitatem, et'
    tria lempofa esse, idesl, prseteritum, praesens, et cuncto Christianitatis imperip
    pernecessariam pro-
    iulurum; sed ita ut pene nihil nobis prsesens sit, 0 speritatem cognoscens [F., cognovi], totum cordis
    sedomnia praeterita et futura. [Verbum enim dum roei affectum in
    gratiarum actiones Christo clemen-
    dico, priorem dum dixi] syllabam [Al., Verbi enim lissimo regi effudi: illius sedula pratione deprecans
    cum dixi priorerii syllabam, etc:], posterior futura
    pietatem-, cum oranibus noslrse devotionis coopera-
    jiiit: el dum posteriorem dico, praeteriit prior. Deo toribus, veslram pacificam et amabilem
    quatenus
    yero nihil prseteritum et futurum, sed onmia prae-
    pptentiam, ad exaltalionem sanctsesuseEcclesiaeet
    •seiilia sunt, "guiservo*suo Moysi ait: Ego sum qtii j>sacratissimi -
    sum. Et: Dices filiis Israel rqui est, misit me ad vos rilatc gubernacula.imperii longaevaprospe-
    custodire, regete et dilatare dignelur. In qui-
    (Exod. in, 14). Sed si sublilius guserere incipias, bus laudabilibus quogue veslrae sapientise apicibus
    etiamipsoe dusesyllabae, dum dixi: Deus mlernus, meam, ut soliti estis, segnitiem per interrogationes

    a'(Froben. epist.124.) Edit. Quercet. 6, Ganis. 12. mine, duo gladii hic. .
    ' Hic autem multis locis castigatior prodil ex cod. ms. h Sacratissimi De Romano, existimo, im-
    bibliothecaeSalisburgensis, ubi hic praefigitur tilu- perio haecesse imperii. Unde hanc eiristolam
    lus : Explanatio gladiorum qui dicunlur in passione. iion ante annuinintelligeiida.
    Christi. 800 datam fuisse cense-
    In. editis vero : De eo quod in Evangeliodicitur :Do- •mus.
    m B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARSI. 42_4
    prudentissimas sagaciter [Cod. Sal., prudenlissima A-allegorias, ut studiosis lectoribus facile est invenire.
    sagacitate] excitare velle inveni. Imo per inquisilio- Abyssus, immensitas aquarum; ahyssus, profunditas
    nes [magi.sdocere, guani ignorata'discere] agnovi; Scripturarum; [abyssus, ineffabiliajudicia Dei (Psal.
    ~quia~sapienterinterrogare, docere est, veluti in vestrse xxxy, 7, et Rom. xi, 55)]; abyssus, sapientia; abys-
    auctoritatis pagina scriptum reperimus; ubi post sus, eorda hominum significat; et multa talia in
    congruam sententiam veridico sermone exaratum Scripturis sanctis inveniuntur, quse-secundum qua-
    perspeximusa : « Cognoscat igitur industria tua, litates locorum varias habent intelligentias. Sermo
    J>charissime in Christo prseceptor, propositam nobis Domini oculosus est, et undique perforari potest, et
    a guodani non clerico, sed laico de Evangelio quse- alta profunditas mysteriorum Dei. Quis omnia se-
    stionem, cui tunc tamen a nobis usque [in] praesens creta iUorum investigare potest? Igitur et gladius
    est dilata responsio : Non quia juxta quod interro- multifarie significare videtur. Nam et venenalas Ju-
    gavil, respondere non valujssenius, . et reliqua. daeorum maledictiones in Christum [significal], ubi
    Vere et valde gratuni haheo laicos quandoque ad dicit: Qui exacuerunl ut gladium linguas suas (Psal.
    evangelicas eflloruisse inquisitiones, dum quemdam LXIII,4). Etiam et mortem significat, ubi dicit: Qui
    audivi virum prudentem aliquando dicere : clerico- liberasti David servum tuum de gladio maligno(Psal.
    rum esse Evangelium [discere (Edit., discernere)], B CXLIII, 10). Scilicet et tribulationem passionis Christi
    non laicorum. Quid ad hsec? Omnia tempusitabent significat, ubi dicit: Et tuam ipsius animam pertrans-
    (Eccte. in, -1), et ssepe posterior affert hora quod ibit gladius (Luc. n, 55); id est, tribulatio passionis
    prior non poterat. Tamen istelaicus, quisquis fuit, illius tuam lorquebit animam. Divisionem quoque
    sapiens esl corde, etsi manibus miles, quales vestram significat, ubi dicit: Non veni miltere pacem, sed
    sapientissimam auctoritatem plurimos habere [decet gladium (Matth. x, 54); id est, separare bonos a
    (Edit., debel)]. Sed ad responsionem interrogationis malis. Sed [et] vindicta gladii nomine intelligitur,
    vertamus slylum, ad satisfaciendum inquisitoris ani- ubi legitur : Non enim frustra gladium portat; vindex
    nio, sL-lariiCH.noslraparvitas tam prseclaro ingenio est enim in eos qui operantur malum (Rom. xm, 4).
    satisfacere valet. Judicium quoque Dei gladii nomine legitur designa-
    Nodus vero proposilse qusestionis, veluti in veslrae tum : Inebriatus est in cmio gladius meus (Isai.
    excellentise Iitteris inveni, hujusmodi constrictus xxxiv, 5). Item quia, Exacuam ut fulgur gladium
    fuit, ut eadem ponamus verba quse in illis legebam: meum, et aget judicium manus mea (Deut. xxxn, 41).
    c Est enim Iocus Evangelii secundum Lucam (Cap. Et j'uxta Apostolum, verbum Dei inteUigiturgladius.
    xxn, 56, 58, 80),ubi DominusChristus ad passionem Sed forsitan ille laicus, qui in uno solebat pugnare
    venturus, lunicam ac peram vendere, gladiumgue gladio, unam eum pulahat habere interpretationem,
    emere discipulos jussit. Cui cum responsum esset non considerans illum ipsum, quem manu tenet,
    binos ibi esse gladios, dixit, satis esse. Quorum uno ancipitem esse: in quo el inimico vitam auferre ni-
    Petrum in abscissione auricolseMalchi usum fuisse titur, et suam defendere gaudet. Ideo seoundum
    putamus : Cui et lunc a Domino dictum est: Con- aliam. significalionem in Matthseo Dominus dixit:
    verle gladium lUum in vaginam. Omnes enim qui ac- Omnesqui acceperinlgladium, gladio peribunt(Matlh.
    ceperinl gladium, gladid peribunt (Malth. xxvi, §2). xxvi, 82). Juxta aliam vero in Luca : Sed nunc qui
    Quomodo sibi convenit [Cod. Sat., conveniat], ut gui habet sacculum, tollat similiter el peram. Et qui noh
    lunc vendere tunicam, emere gladium jusserat,, is habet, vendal lunicam suam et emat gladium (Luc.
    slalim accipientes gladium gladio diceret esse peri- xxn, 56). Iste vero gladius videtur ei placuisse, ille
    turos ? Si gladius est verbnmDei (Ephes. \i, 17), et itaque displicuisse. Ideo iUumconverti in vaginam,
    Dominus J, _§1 guando gladium emere praecepit, istum emi prsecepit. Idcirco diligenlius consideran-
    verbum Dei significavit; guomodo congruit, ut omnis dum est quid uterque significet: et sacri sanctorum
    qui accipiat verbum Dei, verbo Dei pereat ? i Sed Palruni proferendi sunt sensus, ne quid nostra [par-
    facilis est solutio, si singulorum consideratur evan- j, vitas (Al., pravitas)] praesumptuosedicere videatur.
    gelistarum huic loco circumstanlia, et diversseintel- IUevero gladius secundum Malthaeumvindietam in.
    liguntur gladii significationes. Non enim segualiter juriarum nostrarum inleUigitur designare, quam qui
    ubigue gladius significat. [Itaque, sicut Leo aliter exsequitur, in suis periturus eril sceleribus, ipsa
    significat,] ubi dicilur: Ecce vicit leo de tribu Juda dicenteVeritate : si non remiseritis hominibus pec-
    (Apoc. v, 5); aliter ubi dicitur : Circuit quasi leo, cala sua, necPuter vestercmleslisdimitletvobisdelicta
    qumrensquem devoret (I Pelr. v, 8). llle leo Ghristus vestra (Marc. xi, 26). Quapropter et hunc converli
    est; iste, diabolus : etsi eisdem scribatur litteris leo, in vaginam cordis praecipit, ut ibi, juxta evangelicam
    non tamen eisdem congruit significationibus. Nam duorum servorum parabolam (Luc. vn, 41 seq.),
    et abyssus in Scripluris sanctis multifarias habet unusquisque remiltat fralri suo de corde suo. Et hsec

    aIIicfinis estepistolse apud Canisium. tis 260 (alias 199) Alcuini ad fratfes Eboracenses,
    ~>Charissimein Christo ita
    prmceptor. Ex his, ipsius ubi canit:
    Caroli imp. confessione, confirmatur teslimonium
    Talia namqueplacentvestro quia muneraPatrl,
    Eginhardi, narrantis Carolum in cseleris disciplinis Quinuncegregiasregalibus insonatartes
    {prseterquain in grammatica) Alcuinum habuisse Auribus,el Patrumducilper prala se _uentem,etc. -
    prseceptorem. Quo etiam spectantversus epigramma-
    " , *26
    425 EPISTOL/E.
    csl noslrorum indulgentia delicturum, ut in nos pec- jA est, cur.auriculam abscidit adversantis, fium.verbum
    cantihus dimittamus, ipsa attestante Verilate: Di- Dei ex audilu ad secreta cordis cubiHa pervenire
    inittite et dimittelur vobis (Luc. vi, 57). . solel; ut ibi fidei fructum centesimo, sexagesimo, .
    Sed videamus quid ille' secundum .LucseEvange- vel fricesimoferat effeclu (Matth.xm,8)? Quid ista,
    iium gladius significarepossit, de quo totms inquisi- obsecro, significal abscissio, nisi ut [infidelilalis
    tionis oriebatur series. Ille est nimirum verbum Dei, . (Edit.-, infcetiitalis)]auricula abscindatur, ut divinae
    quem venditis omnibus saecularisvilse impedimentis tactu gratiae nova sanetur, et yeteris hominis exspo-
    nobis emere necesse est, et viriliter in eo -pugnare- liatio in nova.refoiTOalionistranseat gloriam? Unde
    conlra omnes anligui serpentis insidias. Quem gla- et iste servus Malchusdicebatur. Malchusin Latinam.
    dium Salvatornoster cum triumpho glorisead pater- linguam verlilur rex yel regnalurus. Quomodo rex
    nam rediens sedem, discipulis suis dedit diceus : et servus,' nisi quia in velere homine servi fuimus
    Ite, -docete omnes gentes (Malth. xxvin, 19). Non peccali; in novo itaque Domiiii Dei [sanati (Edit.,
    igitur ad hujus gladii ictum, siciit extraordinariae sancli)] gralia, reges et regnaturi erimus cum ChriT
    hujus inguisitor guajstionis arbili'abatur, Dominus sto ? Quid est quod ipseDominuspersecutorem suum
    respondit: Convertegladium in vagitiam suatn, sed sanavit, nisi quod omnis prsedicator. in Ecclesia
    ad iUius qui in Malthaeolegitur. Ad-islius [itaque-!"BGhristi nec suos verbo pietatis sanare inimicos de-
    (AL, atque)] dixit. Sinite usquehuc [Cod.Sal., adhuc] sistat? UndeelipseDominus lempore passionis suse,
    (Luc. xxiu, 51). Quatenus'uterque suam propriam opera etiam in suos persecutores -non deseruit sarii-.
    hahere potuisset significationem. Nam aliquoties in talis. Ac ideo fprsitan pennissus est Malchus vulne-.
    uno faclo aliorum 1S2 salus etaliorum perditio rari, ut Pelri ostenderelur constantia el Domini cla-.
    Ul in tota Ghristi et nobisad onmesboni daretur '
    [provenif; Ai., pervenit]. passibne rescer.etpietas, operis
    Judseorumest perdilio, nostra autem salus _ita et exemplum, quatenus salutis aeternae[medicamenta.
    faclum aposlolicseaudacisejuxta allegorisesubtilita- (Edit., munus)] etiam ihimicis jraestaremus nostris.,
    tem duplicilerex ipsius Doniiniverhis intelligipolest.' . Cur duo gladii in Dominica [tanlumriiodo (Edit.,
    QuaeratqueiUe, quisquis est, cur in alio evangelista postmodum)]passlone'inventi sunt, et iu uno aposto-
    Dominus praeciperetvirgam portandam, in alio prav lica pugnavit fiducia; aliuni vaginaeexemp.um non
    ciperet non"portandam : et tunc inlelligat, gladii legimus ? diximus duos .gladioscorpus et animarii
    diversas esse significationes.-. •
    significare: quae ambo per unam fidem operari de-
    Se.dconsiderahdum est, secundumvestrae sapien- bent, ut fides, quaein anima latet, foras per corp.us
    liae venerahile praeceptum, ."-quid siguificet hujus ostendalur in opere. Ex abund-antiacordis os loqui-.
    [emptio; (Edit., exemplio)] gladii, quid sacculum, C lur (Matth. xn, 54). Unde et discipuli dona sancti
    quid pera,.quid tunica, cur postremo in duobus gla- Spiritas in igneis linguis accipientes loqui dicunlur
    diis satis esse dicatur ?» De conversioneitaque gladii . magnalia Dei (Acu n, .11). Quia ubi charilas per .
    in vaginam suam et de periculo accipientis, loeo suo donum sancti Spiritus inlus ardescit in animo, mox-
    .dixinius. Emptio siquideni hujus gladii est saeculi, foras in verbo clarescit praedieationis. Possuhl quo-
    renuntiatio, de qua ipse Dominus dixit: Qui non gue non ineonvenienter duoNgladii, fides et opus
    renunliaverit omnibusqumpossidet, non potest meus inteUigi: iUa in eorde latens,istud in faclo in.palam
    esse discipulus (Luc. xiv, 55). Hoc est: avaritiae procedens. Et diligenlius consideraiui _par priorl
    sectalor non potest veritatis esse prsedicafor, quia significationihaecguoque invenitur, quia fides animse-
    quod ore prsedicat, opere dcstruit. Igitur in sacculo est, opus vero corporis. Unde et unusguisque ad
    occulla divitiarum substanlia': in-pera, publiea desi- cordis sui penetralia dirigat intentionem, et videat -
    griari' potest. In turiica carnalis deleclatip demon- in eo, quantum diligat Deum, et eamdem Dei dile-
    stratur. Quseomnla funditus vendenda, id est abji- clionem proferat in opus. Et maxime praedicatores
    cienda suul, utdignus [in] gladio verbi Hei sectator EcclesiaeChrisli charitatem Redemptoris nostri per
    Christi efiiciatur miles. Quod autem discipuli id verba sedulseprsedicationispopulis ostendant. 1S3
    dixerunt: Ecce duo gladii hic sunt, et Dominus re- D Sint lucernmardentes (Luc. xn, 55) in domoDomini:
    spondit: salis est; duo gladii sunt corpus et anima, sinl civitates firmsein montibusvirtutum consitse,et .
    In quibus unusquisque secundum sibi a Deo datam contra omneslnsidias hostilis exercitus munitissimse,
    gratiam in DomiaiDei voluntate praeliari debet. Et'< Sinl pastores providi, gregem Chrisli' per pascua
    satis erit voluntati Dei, si corpore et animo illius im- vitseaeternseducentes, quatenus cuni multiplici anl-
    plebuntur praecepta. marum fruclu gaudia Domini Dei sui mereantur
    Sed et hcecproposita quseslio alteram advocat, ingredi. [Hos tua (Edit., hostia, mendose)]excellen-
    - quia abyssus abyssuminvocat (Psat. XLI,8). Et dum lissima dignitas et sanctissima in Christi charitate
    [nodum (Edit., modum)] validae .complexidnissolu- voluntas semper admpneal, imo suavissimisexhor-
    tum aestimavi, ecce [alterum. ex latere occultaecou- lationibus ad prsedicationisimpellat offlcia,quatenus
    strictionis (Edit., in alteram.ex latere occultam in die magnc Domininostri Jesu Christi tu quoque
    construclionis)] offendi,'quem-non-laico prioris amabUemmerearis audire sententiam : Euge', serve
    inquisitionis auctori, sed vestraevenerandse.dfgnilati bone et fidelis, quia super pauca fuisli fidelis, supra
    exsolvam. Si giadius iste, ut diximus, verbrim Deii multa te consliluam, inlra in gaudium Domini iui
    PATROL. C. 14
    427 B. F. ALBI-NT SEU ALCUINI OPEROI PARS I. 493
    (ifalth. xxv, 2.;). Kec enim hoc solis sacerdotibns A . Et non evangelicum•: Quod in ctureaudisiis,_prccdi-
    vel clericis audiendumibi arbitreris, sed etiam bonis cctiestiper tccta (Matth. x, 27)? Dicit enim beatus
    laicis et bene in opere Dei laborantibus dicendum Hieronymusin epistola (52) ad Nepotianum presby-
    esse credas, et maxime his qui in sublimioribus po- lerum, ubi eum de praedicationis offlcioinstiluit :
    sill sunt sseculi dignitatibus , quorum conversatio « Pessimreconsuetudinisest, in quibusdamEcclesiis
    bona et vitsesanctitas et admonitoria setemsesalutis tacere presbyteros, et prsesentibusepiscopis non lo-
    verba, suis subjectis praedicatio poterit esse. Nam qui : guasi aut invideant aut non dignentui audire..
    unusquisque de pecunia domini sui. quam accepit, Et si alii, inguit Paulus apostolus, fuerit revelaium
    rationem reddilurus erit in die judicii. Et qui plus sedenti, prior taceat. - Potestis enim per singulos
    laborat, plus mercedis accipiet. Quapropter dileclis- prophetare, ut omnesdiscant [Edit., el omnes dicant],
    sime et honorande Ecclesiarum [Christi] defensor et et omnesconsotentur(I Cor. xiv, 50, 51). Et : Spi-
    rector, tusesanctissima.sapientisevenerabile studium ritus prophetaruinprophetissubjeclus est; non enim
    aHos admonendo exhortelur, alios castigando corri- dissensionisest Deus, sed pacis (Ioid., vers, 52," 55)..
    Gloria patris est filius sapiens(Pr.ov. x, 1). Gaudeat
    gat, aliosvitae discipliniserudiat, ut omnibusomnia
    faclus (I Cor. ix, 22), ex omnibus mercedem habere B episcopusjudicio suo, cum tales [Chrislo] elegerit
    merearis perpefuam. Ut cum magna et laudabili po- sacerdotes. 184 [Docentelein ecclesia (Edit., Do-
    in
    pulorum multiliidine gloriosus in conspectu Domini centes ecclesia) ] non clamor populi sed gemitus
    Dei tui appareas. suscitetur. Laerymse auditorum laudes tuae sint. .
    Audio eliam per Ecclesias Christi quamdam -con- Haec tantus et admirabilis doclor huic tam mala.
    suetudinem non satis laudabilem, quam vestra p. u- consuetudini opposuit. Plurima exmde dici possunt,
    dentissima auctoritas facile emendare pdtest, si ta- sed sapientipauca su.ficiimt. Nec nostrae ruslicitatis
    men vera esl opinio, et non magis f..lsa excusatio, est, vestraelaudabilis sapienliae aures plurimis ag-
    ut quod facere non volunt presbyteri, suis injiciant gravare verbis; sed tantum supplici deDrecari devo-
    episcopis. Nam dicunt ab episcopis inlerdictum esse tione, ut talia paterna provisione jubeatis, si vera
    presbyteris et, diaconibus prsedicare in ecclesiis, sint, emendare. CJiateniissublime -regalis polenlise
    dum in Apocalypsi[legitur: Spiritus etsponsa (Edit., regimen omnibusubigue proficiat ad salutem, et libi
    cum Chrislo DominoDeo nostro et sanctis ejus prse-
    legatur episcopis el sponsre,etc.) ] dicunt : veni. Et
    qui audiat, dicat, veni. Qui silil, veniat, qui vuit, mia perpetui honoris aiigeantur.
    Vidimus guoque aliquibus in locis [negligentes]
    accipial aquam vilm (Apoc. xxn, 17). Nec non et
    Apostolus : Quod si alii revelalmnfuentseUenti,prior altaria Dei absque tecto, avium stercoribus vel ca-
    taceat. Potestis eninipcr singulos prophelare(I Cor. num miclu fcedata. Quol faeilevestraveneranda jn
    xiv, 50, 51), id est docere. Item ad Timotheum: Qni Deoypluntasper episcoposemendare valet: ut cum
    beneprmsuntpresbyleri, duplici honore digrii habean- honore condigno maneat mensa Dominiin loco suc,
    tur : maxime qui laborant in verboel doctrina Dei vel porletur in ecclesiam majorem, secundum san-
    clam sacerdotum Dei proviuentiam; ,et honorifice
    (I Tim. v, 17). Dieant enim in quibus canonibus in-
    terdiclum sit presbyteris prsedicare? Quin magis le- tracieturseu altareChristi, seu consecratio corposis
    et sar.guinis illius, et pra.cipuum salutis nostrse sa-
    gant et intelUgant, ab iiiilio nascentis Eeclesiae,
    omni ver.eratinneconsecretur, habealur,
    quantietguammii-abiles ex diverso clericorum or- cramentum
    - dine per totam mundi lalitudinem fuere praedicato- et custodiatur.
    a EPISTOLACLXIV.
    res, etiam et apostolica in diversas partes transmis- ADCAROLUM 1MPERAT0REM.
    si auctoritate :-et desinant speciale habere, quod ad
    animarum lucrum esse. Respondelad inlerrogata de hymnopost cmnamdicto
    majus plurimorum poterit apitd Matthmutnel Marcum.
    Kain et ipseDominus noster Jesus Christus iposlolis Regi [Leg. Rege] regum Deo Ghristo donanle Ca-
    SKisad prsedicalionis oflieia secundi ordinis viros rolo regi, imperatoriAugusto, optimo,maximo, per-
    subjunxit, ut in Luca apertissime legitur : Pos: hac JD petuo; humilis matricularius Albinus sempiternam
    aulem designavilDominuset alios sepluaginta' duos, ccelestisgloriaesalutem.
    et misit illos binosanle faciem suatn (Luc. x, 1). Et Mirabilissapientisevestraelitterarum seric perie-
    paulopost: Qui vos audit, me audit; et qui vossper- cta, invenimuseas eloquentiaenilore splendidas, et
    ttit, me spernit; et qui me spernit, spernit eum qui profunditatesensuum subtilissimas, et inquisilionis
    me misit. (Uid., 16). El cseteragmu ibi de dispen- gratia jucundissimas. Undepatenter agnoscipolerit,
    satione verbi Dei leguntur. Quare in Ecclesiis ubi- non tantum imperaloriam vestrae prudentiae pote-
    que-ab omni ordine clericorum homiliaeleguntur ? statem a Deoadsolummundiregimen, sed maxinie
    Quid est homilia, nisi pra.dic.atio? Mirum est quod ad Ecclesiaeprsesidiumet sapienlisedecorcm coila-
    legere licet, et inlerprelari non licet, [ulj abomnibus •. tam, et juvenum mentes gualam inerii.e ruhigine
    inlelligatur ? Quid est aliud, nisi ut audientes sine obductas ad acumen ingenii per vestram sanctissi-
    fructu fiant, et impleatur Virgilianum illud: mam solertiamelimandas. Si quidem praeler impe-
    Dalsine mentesonos riales el publicas curas, evangeiicas quaestioiiesaca-
    a Hsecepislola in cditione Quercetani 106 est, ab num 800 ad Carolum
    jam imperatorem. (ApudFro
    ipso primo edita ex .co.ice ms. Scripta est post an- ben. epist.125.)
    "" "
    429 EPI5T0L.E. 450
    demicis vestris a nobisenucleandasinquiritis. Quan- \^ Quod vero Evangelistcedis.erunt: Et Itymnodictq ex-
    guam veslrae prudentise,' ut id epistola dignitatis ierunt (Mallh. xxvi, 50 ; Marc. xiv, 26), a plerisgue
    vestra. dicitur, easdem guaestiones notissimas esse simplicilei-traditur ita : Laude Deo dictd exierunt.
    sciamus; tamen ne senilis taceat segnilies, guibusdam Quidam itague putant, xxi psalmi versum eos can-
    interrogatipnum stimulis somnigeram illius socor- tasse': Manducavefunt et adoravenmt omnespingues'
    diam excitare voluistis. Unde etiam nunc mag's do- ierrm (Psal. sxi, 50); et hoc ex commentario san-
    cere vestris insitionibus [Leg. inquisitionibus] intel- cti Hieronymisuspicantur, qui ait: « El hynnio di-
    ligo, quam vestrae aliquid affluentissimae sapientia. clo, hoc est, quod in psalmolegimus. Manducavcrunt
    e"xmea addi posseresponsione._Nam sapienter in- et adoraverunt otmtespingues ierrm. J Sunt eiiahi qui
    terrogare, docere esl. Igitur prudenter •quaerere via in priore versu hanc Iaudem aptare volunt, ubi dici-
    est inveniendi; veluti fertur, Pythagoram ordinatis tur: Edent pauperes et saturabuntur, et laudabunt
    interrQgaiionibuspuerum quemdam de geometrica Dominum, qui requirunt eum (Ibid. vers. 27). Sed
    niagis docuisse, quam discere quid ab eo vellet. Sic- fieri polesl, JuSseoshabere in consuetudine aliquando
    ut el Dominum io Evangelio quibusdam' parabolis liymnldicam post ccenam decantare laudem , sicut
    egisse legimus. solebant .rauseunles viam in agro laborantes.hoc
    r versu benedicere: Benediclio Domini super vos, be-
    JS5 Sed ut ad inquisita respondeam, prout meae B neduimus vobis in nomine Dotnini (Psal. cxxvni, 8).
    inspiraverit menti gralia iliius, de cujus sermone hu-
    jusinquisitionis orla est interrogalio : quamvis ve- Sed.his alque hujusmodi opinioiiibus quorumdam,
    slrse claritati vix mea nliquid dignum paryilas con- quamvis spernendsenon sint,ut videtur, omissis,
    ferre valeat, quia non talis mihi inest formsevel co- liquidam veritalis pandamus interpretatiouem.
    gitalionumfiducia, sicut legitur de Zenoerate archi- Consuetudo itaque est evangelistarum guaedarii
    teclo, qui populea fronde coronatus, et pelle leonis plenius dicere guaealii omnino tacuerunt. Quod ma-
    vestitus inter tuibas populi incessit contra tribunal xime beatum fecisse Joannem evangelistam compro--
    Alexandri Magni, el quaesitum est ab eo quis vel bant. Cujus rei idoneus leclor in eis sufflcienter ex-.
    unde esset? At ille, . Zenocrales, inquit, ego archi- enipla reperire polerit, guaenos epistolaris brevitas
    tectus Macedo,qui ad te eogitaliones et formas tuae; tangere prohibet, nisi guse hujus interrogationis re-
    clafitati condignas affero. i Sed talem • rnihi inesse, sponsioninecessaria csse videntur. Igitur de hac my-1
    voluntatem de veslrae excellentiaePlatonicis video, slica Yeteris vel novi Testamenti ccena toti guatuoi
    qualis in Aristippo philosopho scribitur, gui naufra-.- dixerunt,"vel guid in ea gestum esset vel dictum;
    gio perditis omnibus vix vivus evasit ad littus, di-. ,^ partim similiter, partim dissimiliter protuleruht, qusc
    xissesuislegilur r < lte Athenis, et dicite discipulis, lamen omnia vera esse necessario credunlur. Quod
    nostris eas congregare divitias quae naufragio perirei illi itaque tres de panis calicisque consecratione di'
    . non possunt; . sapientiam volens inlelligere. Nec. xerunt, hoc Joannes omisit, maxime mofatus in Iiu-
    etiam haec veteris monimenta historiae.proferrem, Eaililate Christi oslendenda, qua pedesdiscipuloruiu
    nisi vestrseauctorilatis apices ad philosophorum me3 suorum lavare dignalus est: atque longissimosacra-
    nomina provocarent. tissir-ioquesermone, quem, exeuntefilio perdilionis,
    His prselibatis, ad inlerrogationem litterarum ve-. illis undecim electissimis secrela et spiritali loquela
    niamus vestrarum, in quibuspost congruam epistolae disseruit. Qua loculione lerniinata idem bealus evan-
    prsefationemscriptum invenimus, ut eisdem utamur gelista subjunxit'dicens :--Hmc locutus est Jesus,'el
    verbis: «Tlymnum post caenammysticam veidisci- sublevatisocuiis in cazlutndixit (Jodn. xvn, 1); iion'
    pulos vel potius ipsum Dominum dixisse, ex ipsius solum illa designans verba quse"ipse Joannes !§©
    sacrae historiae lecUone [et] aucloritate collegimus; Dominum dixisse refert, verum etiam et ea quse alii
    ac propfer hoc suraus non mcdiocri stuporeperculsi, scripserunt, eum in illo sacrosanctb^convivio locu-
    cur tantse dulcedinis hyninus vel ab ipso Domiioo, tum esse. Quod vero beatus evangelista Jesum ele-
    vel, si a discipulis, in praesentia tamen Domini, di-_ y. valis oculisin coelumdixisse subinfert: Pater, clari-
    ctus, ab evangeli.lis omnibus sit prsetermissus? ,. fica Filium tuum, ut Filius tuus ctarificet te (Joan.
    Haecest totius summa ifilerrogationis.; cur tacitus sitt xvii, I). .. usque in eum locum, ubi hac hymnidica
    ab omnibus tantce dulcedinis hymnus evangelistis; terminata laude et sanetissima oralione finita: ut
    dum certissime ex verbis sacrcehistoriae constat, dilectio, qua dilextsti »te, in ipsis sit, et. ego in ipsis
    hymnum post ccenam myslicam dictum esse-a disci- i_ (Ibid., vers. 26); quam pro se suisque-discipulis,imo
    pulis, vel potius ab ipso Domino?Cujus ilague omnis js et omnibus fidelibus, qiu usque ad eonsummatiGneni
    ir sseculiventuri essent, pius Salvator DeoPatri pfo-
    [F., nominis]lnterpre.atio priino dicenda est. Igitur
    Graecumnomen est hytnnus, et Latine interpretarir] fudit.
    potesl, laus carminis. Sive, ut beatus Isidorus ait:: Iste est hymnus sacralissimus et pulcherrimus, et
    < Hymnus est, canticum laudantium, guod exGrseco o cunctis pernecessarius credentibus, queni advocatus.
    in Latinum l3us intcrpretatur, pro eoouod sit car- r- noster (1 Joan. n, 1) Dominus-nosterJesus Christus,
    men lsetitiseet laudis. J Proprie autem hymni sunt lt peracto nostrsesalutis el suaepietatis convivio, ma-
    conlinentes laudem Dei. Unde et liber Psalmorum a gna dulcedineet mirabili suavitate prassenlibus suis
    plerisque doctoribus Liber hymnorum appellatur. discipulis decantavil. Iste est hymnus quem saneta'1
    43. B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS I. _5.__
    sollicitudo sapientisevestrae inquirit. Istum perpefua, & I§7 De peccaio quidem disputans Apostolus hoc
    dulcissimemi David, in laudem Dominiet Salvatoris subinfert teslimonium dicens : Regnuvit mors ab
    nostri et in spe aelernseheatitudinis, teneatis menio- Adatn usque ad Moysen. Si de morte carnis solunr-
    ria. Potuit enim hsec eadem verba hymnidicre laudis modo intelligendum putaret, utique dixisset: Regna-
    et orationis Filius Palri silenter dicere, sad oraiio vil mors ab Adam usque ad illum diem, de quo [alio
    Filii doctrina est discipulorum, imo ei omnium qui loco] idem ait: Novissima inimica deslruetur tnors
    in oratione laudis Domini dcprecari consuescunt. (I Cor. xv, 26), quam adhuc in carnejiostra regnare
    Nulla oratio dulcior est guam qua. in divinaebonita- dolemus. Unde et ipse Apostolus ait: In hoc enim
    tis laude profunditur. Unde et ipse Dominus per Pro- ingemiscimus prmgrava:i, quia nolumus cxspotiari,
    phetam.ait: Sacrificium laudis honorificabii me,et sed supervesliri, ut absorbeatur Itoc, cjtiod morlale
    illic iter; quod oslendam ei, salutare Dei (Psal. est, a vita (II Cor. v, i). Proinde aliud quoddam ge-
    XLIX,25). nus morlis his vcrbis Apostolumsjgnificareputamus,
    a EPISTOLA CLXV. quod regnasse dictum est ali Adam usque ad Moy-
    sen : id est, usque ad ultima tempora legis et ini-
    AnCAROLUM MAGSUSI. tium gratiae, guse hoc regnum mortis deslruxit.
    Respondetur ad inierrogalionem de pretio salutis hu- B Mors vero, de gua dicitur : Regnavitinors ab Adam,
    tnanm, cuidaretur. illa est sine dubio, de gua propheta ait: Anitna,
    In nomine Dei Christi Salvaloris mundi. David qum peccaverit,ipsa morietur (Ezech. xvm, 4). Hujus
    ChristoDomini-Albinus perpetuse pacis el prosperi- vero regnum mortis gratia advenienle destructum
    talis in Dohiino salutem. esl, poslquam-Christi sanguis chirographum, quod
    ut
    Sapientia est, philosophi definierunt, divinarum peccata nostra scripserunt, delcvit (Col. n, 14), itffi-
    Humanarumque rerum scientia,- quam, excellentis- gens illud cruci: interficiens inimicitias in sctnelipso
    sime imperator, religiosissima vestrce humililalis (Ephes. n, 16), quse erant inler Deum et liominem.'
    prudentia diligenter ab hominibus requirere assue- Sed hoc morlis genus nullum habuit in Chrisli ariima
    scit, ufomnium sensus proprio cordis thesauro in- Redemptoris nostri regnum, quia nunquam illa pcc-'
    fundat, quatenus de hoc abundanlissimo divitiarum cavit; ideo nec nioriebalur. Si vero Christus pec-
    gazophylacio juxta evangelicum scribam nova et ve- catum non fecit, quod esl mors animae; et caro ejus
    tera (Matllt. XIII, 52) proferre valeat. Quocirca cu- damnalo mortis aculeo cum triumphi gloria sur-
    jusdam sapienlis Gracciinferrogationem, de prelio sa- rexit de sepulcro : cui mors ultra, ut dicilur, iwti
    lutis humanm, cui darelur, inquirentis nostrseparvi- dominabitur (Rom. vi, 9): ubi esf lirelium, quod
    tatis ingenio [Cod. Vat., ingeniolo] dirigere studui- ' mors sibi traditum esse gloriatur? Quare non tenuit,
    slis.non, ut optime novi,-ignorando, sed probando, si jure emplionis 3ccepit ilhul? Nec statim conse-
    quid nostrcc parvilatis intelleclus exinde sensisset, quens est ut pretium illi detur, a quo aliguid fe-
    vel a magistris didicisset. Quodprelium, cui daretur, demptum esse dicitur. Propheta enim precatus est
    sapiens iUe praedictus a quihusdam ealholica. erudi- Deum ut se redimerel ab angusliis (Psal. cxvm,
    tionis filiis in palalio inquirere dicitur; el, ut visum 1.5), nec tamen aliguid Deo, undc angustiis, guibus
    cst ejus sapientiam audientibus, velle eum astruere rro_}hela angebatur, prelii tradidisse dicendum est.
    re- Item dicilur in alio
    hujus pretii acceptricem esse mortem; putans, psalmo : Dicantnunc qui redempti ,
    demptionem essenon posse, nisi forte essel, quipre- sunt a Domino,_quos redemit de manu inimici, da
    1tium recepisset ab emptore, atque aliquid sui juris regionibus congregavit eos
    (Psal. cvi, 2). Negue
    emptoii pro pretio tradidisset accepto; hoc ipsum enim Deus omnipoteiis toties [Cod. Vat., totis] prc-
    quogue apostolicse auctoritatis sententia confirmare tium dedit genlihus vel regibus [vel inimicis] guo-
    nisus, guia dictum cst: Regnavit tnors ab Adam us- ties populum suum redemit ah. eis. Item in alio
    que ad Moysen(Rom. v, 14). Ad cujus quaestionis psalmo : Et redemit nos' de manu inimicorum no-
    profunditalem, ne-quid temere dicam, sensibus Pa- strorum (Psal. cxxxv, 24). Si ad historiam atten-
    trum respondere ingrediar, atgue ejus obseuri_atem]>,D das, nullurii preiium jEgyptiis dedil, guando He-
    s.i respondere vel, in [F.- leg., vellem] magnitudine . brseos de manibus eorum, sanguine mystici agni,
    libri opus erit, taraen ita lemperabo calamum, ut Hberare dignatus est (Exod. xn, 15). Atque hic con- .
    longioris cpisl-Ia. riiodumnon excedaf. siderandum esseputamus cui iste agnus in redemp-
    • Primo guacrendumesse video deguamortebeatus lionem populi Dei immolatus esset,- Domino Deo
    Apostolus testimonium protulisset, sive de diabolo, misericordissimo, vel Phai'aoni regi iinpiissimo? vel
    gui ssepemorlis nomine designatur; vel de peccato, quos sanguis illius superliminaribus illitiis defendis-
    quod est.mors animse; aut etiam de morle carnis , sel ab angelo percutienie (Ibid., vers. 25)? Nun-
    ,guseesl pmnapeccali (Rom. v, 12, e. vi, 25)? Deinde quid carcer" propriam habet in puniendosper se po-
    tle prelio salutis noslrse, quidguid ejus gratia nostro testatem? aui aliquis carceri dat pretium redimeiidi
    suggerit animo,qui pro nobis illud pretium oblulil, vinclos ex eo. aut gladio ultori sceleruni munera
    dicemus. . . - non nocendioccidit [Corf. Vat., munera non occidit;
    a ilanc epislolani ex ms.Collierfino vulgavit Ba- Froben. epist. 126.)
    (Ajmd
    luzius Jib. i Misc, pag. 565; addidimus noniuillas ~>Laborat sensus.;
    lecliones varianles ex cod. ms. bibl. rcgiaeValicana..
    453 EPISTOL.E. 43."
    forte leg., non nocenti munera accidunt], et non A ex discipulis, cliam cfcatricesiijus contrectaks, ex-
    magis judici, qui habet potestatem ligare vcl sol- clamavit dicens : Dominusmeus el Deus meus (Joan.
    vere, occidere et, vivificare? Si igilur propler nomen xx, 28). Et cum illius carnis tota integritas appare-
    redemptionis, quod sancta solet Scriplura saepius ret, demonstratum esl in ea, quod suos exhortans
    pro nostra ponere' liberalione, vult iUe sapiens, ne- dixerat : CapilluS capitis vesiri non peribit (Luc.
    eessariani-esse in salute nostra' venditionem, alque xxi, 18). Verum si capilli sanctorum non peribunt,
    emptionem cum morle dicere, ubiprior emptio csset, quanto magis nec sangnis Christi?» Simililer I)ea-
    ut ex eaprioresecunda reemptio (utille interpreta- tus Fulgentius (Lib. IIIadTrasimundum regem,cap. 54)
    -tur) juste dici valeat? (Quod vero dicimus recreitio, de tola liumanitate corporis Christi ascendenlis in
    vel reformatio, ideo dieimus quia fuil prima creatio ccelum testimonium lale in libro de fide Chilstiana
    et formatio, quando homines creati sunt alque for- prbferens :« Postea, inquit, quam posuif animam, et
    mati.)jMIatenus ila inteUigipotest redemplio, quasi resumpsisset secilndunt lotam humanilatem suam,
    •qucedamesset emptio anfe : nec eliam hoc, quod di- in coehim ascendit, et iri dextera Dei sedisset [se-
    citur Vedemptio, ad emptionem lantum pertinet, det] . j Redemil enim nos diversas sustinens in-
    quantum ad Hberationem, sicut superius oslendimus; jurias et passiones, vincula passus, alapis caesus,_fla-
    quod et ipsius Dpmini verbis probari potest, ubi " geliis verbefatus est. Redemit utique sanguine pas-
    ait : Filius hominisnon venit ministrari, sed mini- sionem. Ad poslremum i'edemit nos, miracula resur-
    strare, et dare aiihuam suam redemptionempro mul- rectionis oslendeus, sicut dixit Aposlolus cuncta
    tis (Matth. xx, 28). Quis audet-dicere animam illam complectens : Magno pretio redempii eslis (I Cor.
    sanctaro, immaculatam, segregatain ab omni pec- vi, 20). Quis vero illud accepisset tam polens pre-
    cato, morti datam esse? Magis videamus cui liaee in tium, audiamus quid Cassiodorus eximhis interpres
    rederiiptionem nostram darelur. Refert beatus Lucas "Psalmorum dixissel de eo versu : Redempiionemmi-
    evangelista Deum Jesum in cruce. clamasse : Pater, sit Dominus poputo suo (Psal_ cx, 9). «Conveiiienler
    in manus tuas commendospiritum meum; et hmc di- enini, ait, dicitur, Redemplionemmisit, quoiiiam hoc
    cetis exspiravit (Luc. xxjn, 46). Spiritus et aiiima- videbantur indigere captivi. Sed _tale pretium fuit,
    diversa sunt nomina ; sed his leslimoniis Bomini una quod non tyrannus sumeret, sedlllequi absolveba-
    esse res-agnoscilur. Non igitur aliqua necessilale tur acciperet." Lucratus est caplivus redemptionem
    eoactus, sed propria voluntate, tradidit, dum volui.t, suaiii, et ipse magis inde ditatus, qui tenebafur ob-
    spiritum. Sive animam sive spiritum dicamus : Palri noxius, et tyrannus damnatus, qui lenehat eum.t
    .commendavit, et tradidit in redemptionem nostram, _,Sed quserendum est diligenlius atgue merito inluitu
    sicut anle praeuixit, ubi ait: Poteslatetn habeo pg- " inspiciendum, an juslius dicatur morlcni a Salvalore
    -neiidi animam meam, et potestaieni habco iterum noslro suscepisse pretium, anipsam mortem pre-
    sumendi eain (Joan. x, 18). Animam vero suam Chri- tium esse redemptionis nostrse. Audiamus quid bea-
    slus prc nobis posuit, et quando voluit, posuit; et tus Auguslinus inde dicat [Cod. Vat.j indicat] in
    quando posuit, Patri i__|_§cpmmendavit; et iterum, libro quarto" de sancta Tiinitate (Capi 12, in fine),
    -quando \roluit,.sumpsit eam. Ponere ergo animam, ubi plurima disputabat de poenali et j'ustissima mi-
    mori est. Caro posuit animam, et caro itcrum sump- serise noslrse,et non debita Domini nostri Jesu Chri-
    sil eam potestate inhabitantis Verbi Dei in eo. Quod sti iriorte. i Ad mortem, inquit, per peccalum veni-
    Iiic dicit: Potestatem habeoponendiattimamtneam; ibi mus,- el ille per juslitiam. El uleo cum stt mors
    [Edit., ubi] dictum est: Iiiclinato captte tradidii spiri- nostra poena peccati, morsillius facta est hostia pro
    tum (Jgan. xix, 50). Qui spiritus anima est, quam po- peccatis. > Similiter alio capitulo ejusdem libri "de
    suit Christus dum voluit. Inse eninj potestas erat, non morte Christi ila dicit (Cap. 15, n. 17)-: .Neque
    in morte, quandoponeret. animam, quando iterum enim cujusquamjurepolestalis exulus est carnaliter
    sumeret eam. Quid vero in Redemptore nostro mors [Leg., carncj, sed ipse se exuit; Nam qui posset non
    potestatis habuit, dum omnia propria voluntate per- morisi nollet, [procul dubio] quia voluit, morluus
    fecit, qusenostras salutis causa conimuni cuni patria est. El ideo principatus etpotestales exemplavit fidu-
    [F., Patre]- voluntate, _gerere disposuit? Igitur de cialiter triumphans eas in semelipso.' Morfe sua
    dormientis Adam latere Eva, quse inlerpretatur vita, quippe uno verissimo sacrificio pro nohis oblatp; s et
    formata. esi (Gen. n, 21).; sic de Christi latere dpr- caetera quse mirabililer prosequitur de eadem re.
    mientis in cruce prolatum est •Ecclesiae pretium. Item post pauca, in eo capitulo, cui lalem proposuit
    Unde et ipse per Prophetam : Ego dormivi, inquil, [titulum] : De sqcrificio perfecloel vero quod ipse pro
    et somnum cepi, et resurrexi, quoniam Dotninus sus- nobis Salvalor effcclusesl, lucidissime oslendit qui
    cepitme (Psat.m, <__). Nisi forte quislibet audeat esset sacerdos et quod sacrificiuro, pro quibus, vel
    dicere*quod sanguis Christi, qui effusus est lancea a quo oblatum Csset.Ait enim (August., loc. cit., cap.
    militis in terram (Joan. xix, 54), morle [F., mortij 14):« Quis ergo tamjustus etsanctus sacerdos q"uam
    remansisset quasi prelium. Audiat quid beatus Au- unicus-Dei Filius, qui non opus haberet per sacrifi-
    . gustinus in libro iv pulcherrimi operis de' sancta cium sua purgare peccata, nec originalia, nec ex
    Trinitate (Cap. ,5) sentiat. Dicit enim post con- humana vita quse adduntur ? Et quid tam congruen-
    gruam de morte Chrisli disputaiionem : i Et unus ter ab hominibus Sunieretur, quod pro eis offerre-
    - iSo B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS I. '
    A?_(_
    tiir, quam humana caro? Et guid tam aptum ira- i- A
    _ 25, 26) pro suis. Idem ipse polens cum Deo Patre et
    molationi, guam, caro mortalis?. Et paulo post:: Spirilu sancto vitam credentibus in se. Idem
    i Quid tam grate offerri et suscipipossit, guam caro0 et vivo Deo
    unigenilus DeiFilius Dominusnoster Jesus
    .acrificii nostri corpus efiectum sacerdolis nostri;; Christus,
    cujus laus et gloria in sseculasempiterna.
    ut quoniam quatuor considerantur in omui sacrifi-
    cio, cui offeratur, a quo offeratur, quid offeralur,' In Patris.et Nati, Paracliti et nomine magno
    pro quibus offeratur, idem ipse unus verusque me- Sit tibi prosperhas, gloria, vita, salus.
    diator per sacrificium paeis reconcilians nos Deo 0 mi dulcis amor David,in secla valeto.
    unum [Cod. Val., unicuni} cum illo fbret, cui Sit laus, lux, virius, Chrisius ubique tibi.
    offerebat, unum in se faceref, pro quibus offerebat, Forlassis Atheniensissophistaex academicaschola
    unus ipse esset, qui offerebat et quod offerebat. ,J hujusmodi prolulit quaestioiieni;eum quo Platonicis
    Nonne perspieuum esihis Jg@ verbis beati Augu- _ paulisper iiceat argumenlis verba conserere. Porro
    stini behe intelleetis, cui hoc sacfificium obtulit?7 heatum Paulum legimus cum stoicis disputare, ut
    Nisi forte quis audeat dicere, aliud esse sacrificium j" eorum eos disciplinis ab errore in viam veritalis
    quod DeoJalri oblatum est.aliud pretium quo re- transduceret. Nam et populus Dei, redimendus a
    denipti sumus. Iri omnibus inj'uriis, opprobriis aeB gI servilute durissima, _Egyptiacis ditatus divitiis, du-
    passionibus, quas unicus Dei FiHus sustinuit pro} cem a Deo directum secutus, ex quibus in laberna-
    -nobis, quid gestum est, nisi oblatio pro peceatis. culi sedificationem plurima Deo dona obtulit. Cur
    nostris, nisi preilum redemplionis nostrae? Et su- nbn tam prseclaris erudijus exemplis dialeclicos illi
    perfluum videtur quaerere quis hanc oblationemvelj quoestionario proponimus syllogismos, ut suorum
    . lioc pi^etium accepisset, dum heatus Paulus in ter- sauciatus armis in cathoHciexercitus libens caslia
    tium raptus coelumtale de eo, qui est sacerdos ett recurrat. Dic , rogo,-dic, doctor prudenlissime !
    hostia, pretium et oblatio, proferre teslimonium, utrumne mors sit substantia ? Quatenus videamus,
    non limuit, qui semetipsum,dicens, pro nobis obtu- si digne dici debeat lantum eam suscepisse prac-
    lit sacrificiutnJleo in odoremsuavitdtis (Ephes.\,_l). mium [Cod. Vat., suseepil prelium]. Igitur si mors
    Et quod vita venerit ad mortem testalur' idem Au- substanlia est, creatura Dei est, quia nulla est siib-
    guslinus in quinquagesimi octavi psahni tractatuL stantia, nisi aut ipse sil, aul a se ereata. Si vero a
    (Serm. 2, n. 4) : «Quid aulem fecerunt, mquit, in( Deo creata mors esl, inter opera sex dierum eam
    Christo? Nbn vitara, sed mortem occiderant. Ex- esse creatam nemini dubitare licet; quia ipse crea-
    stincta quippe morle, vita resurrexit. > Ipse vero Sal-. lor, ut sancla refert hisforia, sexto die consummavit
    vator noster, in quantum medicinaest et salus, nobis; pQ opera sua et in septimo requievit ab omnibus ope-
    datus esl, sieut dicitur a propheta : Filius dalus est; ribus suis (Gcn. n, 2). Si igilur inter illos sex dies
    vobis, el factus esl principatus ejus super humifrum mors creata esse non invenitur, utique crealura non
    ejtis (Isai. IS, 6). Scilicet Isaac crueem portavil in1 est. Et si creatura non est, ergo nec aliguid sub-
    humeris ad immolationem sui. Idem sacefdos et[ stanlia. Nec plane, guidquid nomine mortis signifi-
    sacrifieiumDeo Palri a semetipso oblatus prb salufe. cari videtur, prius fuit .quam homo peccasset. Quae
    nostra in odorem suavitatis. De quo Propheta Domi- est ©riginalispeccatipcena,inter originalescreaturas
    num jurasse dicit: Tu es sacerdosin wlernumsecun- c&ndita? Atque ideo nec recte cfealura dici posse
    dum ordinem Melcltisedech( Psal. cix, 4). Qiiodl probatur. Si vero 130 hac dialectiea"praefatusm'a-
    testimonium heatus Cyprianus doctor egregius et_ gisler ratione credendumnon seslimet, niortem non
    maf tyr gloriosusita intelligivoluit (Episl. 65):«Nam_ esse creatam, Dei vel sancise Scripturae teslimonio.
    -quismagis, inquit, sacerdos Dei summi guam Do- ciedat, quaedicit, ul legitur -..Dominustnortemnon
    minus nosler Jesus Christus, gui sacrificium Deo, fecit (Sap. i, 15). Igitur si Dominuseam non fecit,
    Patri obtulit, et obtulit hoc idem quod Melchise- ulique, ut diximus, ncc creatura est. Necaliud vide-
    dech obtuleral, id est paneni et vinum, [suum] scili- lur esse mortem, nisi absentianu Quia ubi vita a ju-
    cef corpus et sangiiinem.J Pro nohis obtulit, ut nos p ventute[F.",vivenle]recedet, ibi erit illud quod mors
    eo redimeret sacrificio. Utfuniqiie, et pro nobis ob- dicitur; sicut tenebrse nil aliud sunt, nisi abseiitia
    lulit hoc sacrificium, el nobis dedit in memoriale lucis. Al si mors'creatura non esl, ut vere divinarum
    sempiternum, sicut in Evangeliolegitur : El accepto lestimoniolitteraruni, ve) argumentorum rationahili
    pane, inquil evangelista,gratias egit et fregil, el dedit necessitale prohatum est, quomodo accipere potuit
    eis dicens: IIoc esl corptis meum quod pro vobis da- pretium omnibuscreaturis excellentius. Quidquidin
    tur. Hoc facite in meam commeinoralionem.Shniliter• Domini Salvatoris nostri passione diabolica invidia
    et caliccm poslquam cmnavitdicens: Hic est calix: vel Judaica perfidia gestum esse legilur, hoc totum .
    Novi Testamenliin sanguinemeo, quodpro vobisfun- fuit divinaepielafis dispensatio, usus eorum malitia
    dctur (Luc.xxn, 19,20).ldem ifaque victor et victima, in se [F.,suse] bonitatis effectum nostraeguesalutis
    et ideo victor quia victima. Idem ilague sacerdos et profeclum. At guidguid djabolus per eorum carni-
    sacrificium, et ideo sacerdos guia sacrificium. In ea "ficasmanus suis [F., j'uris] gessisseputavit, hoc to-
    .quippe natura sacerdos, quia saerificium, cxcelsior ~tumillius gui passus est, voluntaria fuit permissio ,
    cmlis factus, semper vivus interpellasse (Hebr. vn, vel dispositio, non mortalis rioininalionecessilatis.
    ,.457 - EPISTOL.E. «8
    El mirum.guo.nodo morli-dare pretium putaretur , A sislenles autem viriliter obviaiidi; dubii vero' vel
    . qui morli nihil debuil? nec mors , sicut dictum est, rationabiliter attrahendi; vel circumspecle dissimu-
    substantia est, ut lale pretium jure exposcere po- landi; cur.ctisque monstrandum , nec a.uctoritatem
    tuisset. posse corrumpi, nec rationem vinci, nec verilatem
    ° EPISTOLA CLXVI. penitus superari.
    SEUCAPITULARE ADilOMTIO.NIS AD EUMDEM CAROI.UM. IX. Populusjuxlasanclionesdivinas ducendus cst,
    Capituld qum tali conveniiin lcmporemeihorari. non sequendus; et ad' testimonium pcrsonse magis
    I. T_s.flmenf.(min mortuis confirmatur, Aposlolo eliguntur honestae.Nec audiendi qui solent dicere :
    protestante (Hebr. ix, 17). Ideoque post obitum te- Vox populi, vox Dei. Cum luriiultuosifas vulgi sem-
    statoris omnimodamfirmitatem obtinuit. Quod etiam per insanise proxima.sil.
    ante mortem consensus omnium confirmavit. Non X. Vulgare proverbium esl:' De duro superatur
    iiaque postea valel iiifringi quod anlea nullo modo aliquid, de molji vero remanet nihil. Debettameriet
    potuit improbari. sapientia ministrare-constantiam , et consfantia per-
    II. Quicunque testatori reperitiir ingratus, insuper ficere sapientiam, ut sit constantia sapiens, et sa-
    ' "
    et contumeliosus existat, ipse sibi testis est quia pientia constans. _
    testamento dignus non est. Vefbi causa': Chanaan B XI. Sic exercenda est praedicatio pacis, ne sub
    palris inexhonoratio seryum constituit; Esau propter nomjne pietatis inducatur asserlio falsilalis, Nam
    intemperantiam primogenita perdidit; Ruben junio- . sicut pacem runipere pessimum est, ita verilatem
    ribus fratrihus contumelia paterna poslposuit. Ad negare blasphemum_ Multum sibi denique concinunt
    pbstremum quoque : Qui maledixerit palri (Exod. verax unitas et pacifica verilas.
    xxi, 17 ; Lev. xx, 9) , et reliqua. XII. Hsec et ejusmodi, reor, inculcanda siinplici-
    ' III, Benediciiones
    palruni in filio ,hsereditare ge- Iius; eo quod ignoranlia veritatis cogat errare quam-
    nuinum est. Contra leges -autem naturae pugnant, plurimos. Porro veritate manifeslata contrarii coii-
    qui pafentibus inobedientiam seu contumaciam pa- ' fundentur, ainici solidabunlur, uuiversi vero pariter
    , rant. Legitimus igitur hseres erit, qui prsefixos or- excusalione carebunt.
    dines erga parenles tenuerit. Ista, supplico, dignanter ac diligenler, inspicite.
    IV. Aljud est indehite clementer admjtti, aliud ex Veslrae siquidem fidelilalis immensilas parvitatem
    debilo competenter ascribi. Nec possunt' ex debito meam reddit impatientem provobis, facit etiam
    , repeti, quse prorsus indebite concessum est adipisci. supra vires audentem. Enim vero fidem non perdit,
    Diversitas siquidem meritorum diversitates exigit nisi qui nunquam habuit. In cujus manu sunt reges
    praemiprum. C el jura regnoruni, ipse coronas vestras multiplicet,
    V. Quod optime natus, et haeredifatem legitime lueatu.r, obumbret..
    consecutus, neque legis antiquseseu novaecontemplor ->EPISTOLA CLXVII.
    inventus, nec adversus patrem saucius, neque contra ADPETRUHARCHIEPISCOPUM.
    populum vulneralus, magnam debeat hseredilandi Coinmendatse paternisaffectibusel sacris oralioriibus.
    gerere,"Domiriomiserante, fiduciam. Dilectissimoin ChrisloPatri c Petro archiepiscopo, -
    VI. Fracto capilesubjeclaqusequelanguere pei'spi- Albinusaeternse beatitudinis salulem.
    cuum esl, cum de firmitate capilis tolius proveniat Memordulcissimsehumilitatis et dileclionis vestrse,
    incolumitas corporis; nec possunl ea sanitate mem- ingemisco absentiam illius, cuj'us cbaritalis flamma
    bra subdita gloriari, quam constat in capite non ha- in corde-ardescil filii. Quanta est bujus sseculi infe-
    beri. .icitas, guaetam charos disjpngit amicos, guae filium
    VII. Hic si veritas quseritur, non est incognita; separat a patre. 0 si pennas aguilse habuissem , ut
    si ratio, -nonesl ambigua; si auctorilas, non est in- altitudines Alpium yelocior Euro transvolare valuis-
    certa. Quoniam et aucloritas supereminet, et ratio sem ! quam cllo ante palemos stetissem pedes, •ut
    patet, et veritas^abscondinon potest. refrigerarem ex paterna visione pectorismei ardo-
    131 VIII. Tripartita dislributione videntur ista rem. Sed guia hoc fieri non yalet, induamur nos
    omnia includi, consulenlium scilicet, ac nocerilium , duplieis charitalis pennis : simus in Christo semper
    et eorumgui sic inler utrosgue semper ambigui sunt, - praesentes,qui sumus in sseculo absentes. Quid est
    ul quos obtinere perspexerint, eis se continuo so- charilas, nisi unitas animorum, dicente ipsa Veri-
    cient. Sunl ergo consulentes.utilj'tef adjuvandi, re- tate, dum pro suis oraret ad Patrem : Pater, con-
    a Hoc capitulare idem cL Baluzjus loc. cit". pag. o Petro archiepiscopo. Mediolanensi, ad quem se-
    575 sub nomine Alcuini edidit. Quod cum ad Caro- quentem scripsit epistolam. Rexit Ecclesiam Medio-
    lum Magnum simililer direclum sit, epistolsepribri lanensem ab anno 785 usque ad annum 804; quo ad
    ex eodem codice descriptse subjungere placuit; eo superos abiit. COIKT.et UGUELL. — Exstal huj'us
    quod inter alia Alcuini opuscula cohgruentem locum Petfi, qui et Oldradus dictus est, epistola-elegantis-
    habere vix possit. Est vero, ut autumo, boc capitu- sima ad Carolum. Magnum de translalione sancti
    lare responsio ad puncta quaedam ab imperatore Augustini Papiam anno 725 iacla. CANISIUS.-—Nihil
    consultalionis causa proposila ; haec fortassis magis in hac epislola reperitur quo Angilberlus Romam
    prsecisa fuere ; responsio vero est generalis. ( Apud pergens commendetur huic archiepiscopo, quod ta-
    Froben. epist. 127.) nien MabUl.asseruitlib. xxvi Annal.-Beu.,j>ag. 518.
    h Edif. Quercet. ".9, Canis. 34. (Froben. 128.)
    «59 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUM PARS I. 4.40
    eertia eos in tiomine tuo, quos dedisti mihi, ul sint A rum infigeretmen.oriam. Sanctitatis vestraeauctori-
    unutn, sicut et nos unutn sumus (Joan.___\u,ll)?Ego tatem divina pielas ad exaltationem et gaudium
    ' vero filius tuus obsecro te
    per ejus misericordiam , sanefae suaeEcclesise longseva prosperitale custodire
    qui haec dixit, ut in sanetissimo paternse memoriae dignctur, Pater dileetissime!
    thesauro filii tui Alcuini nomen habeas reconditum , a EPISTOLA CLXVHI.
    el inler dignissimas Deo oblationes orationum tua- AD PETRUM ARCHIEPISCOPUM.
    rum, vel semel, ore proferas. (Anno inoerto.)
    Quanta libi, Pater optlmei-apudpietatis remune- Gralitudinem suam significat ob paternam benevoien-
    ratorem Dominum Christum remanet merces" si me liam; Liudgardam commendat, a aua ei dona
    mitiuntur. -
    peccatorum ponderibus praegravalun»ab iniquitatis Sanclissimo Patri Petro archiepiscopohumilis tuse
    lS__joneribus paternae mlsericordiaeprecibus suble- charitalis Alhinus filius salutem.
    vare coneris. Faleor" me tantse auctoritatis degene- "Dulcemihi est saepius tuae scribere i'everentiae,
    rem esse filium; tamen juniorls filii qui a palre in . Pater
    optime, si portitorum fides et opportunitas ad-
    longlnquam recessit regionem , roboratus exemplo fuisset; tamen si charta npn currat, charitas non
    audeo dicere : Pater peccavi in cmlumet cgram le ;
    g dormitat, sed suaviter vigilat, et salubrilcr memorat
    ideo non sum dignus vocari filius tniis (Luc. xv, 21). vestroe pietatem , qua me, licet minus
    paternitatis
    Et tecredo palerna. memorem pietatis, Isetis re-
    dignum, in filii dignitalem suseepisti, familiaritate
    veftenti occurrisse amplexibus : prudentiam quoque
    fovisti, admonilione roborasti; omnia pius eun-
    tuam recordari beatissimi Job pro filiis dilectionis ctorum remunerator bonorum quse seterna sibi mercede
    [Al., devotionis], qui quolidie pro illorum prosperi- retribuere dignetur.
    tate Deo sacrificia oflerre studuit (Job. i, 5), valde b Liudgarda vero femina religiosa, Deo fidelis et
    destderans, quos sreculo genuit Deo enutrire. Ideo regi,-scutellam.argenteam et unum c storacem in
    in omnibus lentationibus, tanquam aurum in fornace
    elymosinam sui vestrse sanctitati direxit, ut videa-
    probatus inveiitus est (Sap. m, 6)'. Laus enim patris lur dividendum, secundum voluntalem Dei : et quia
    in salute exstat filiorum, et merces pastorisin mul- filius tuus mediator in hac legatione sum , ob-
    ego
    tiplicatione gregis aecreseit. Nam et ipse princeps seoro ut eam in liliaedileetion.emsuscipere digueris;
    pastorum post resurreclionis gloriam beato Petro, habet enim voluntatem bonam prodesse senis Do-
    ob confessionis.trinse in suo amore soliditatem, pa- mini et sanctse suaeEcclesise. Quapropler
    diligeptius
    scendas oves , quas pio redemit sanguine, com- deprecamini -pro salute et prospeHtate iUius, ut di-
    mendavit (Joann. xxi). G vina iUam gratia longsevacustodiat sospitate.
    Tuum esl, Pater sancte, absentes precibus adju- d EPISTOLA CLXIX.
    vai'e, prsesenles verhis erudire, exemplis conforlare, ADPONTirlCEM RIGBODUM. TBEVIRUSSIS CIVITATJS
    ut paterna pietas et pastoralis devotio omnibus pro- COGKOMENTO -SUCHARICM.
    silinsalutem. Patres isfiliivfiliis thesaurizare solent Conqueritur de absentia amici, el intermissocommer-
    (II Cor. XIII,14); tu vero beatitudinis thesauros tuis cio epistolico. Reprehendit itv eo nimiutn atnorem
    relinque nepolibus, ut per longas ecclesiasticseeru- Maronis.
    ditionis series cceleslis regni gioria tibi semper au- Pio Patri et aniico charissimo c Machariomonacho
    geatur. Opto, si fieri valeat, quatenus me tuse pater- et pohtifici, Flaccus [Cod. Sat.,'Filius] Albinus in
    nilalis Ulteris reficias, ut avidifatis mese oculis charitate Christi salutem.
    legam, quod auribus audire voluissem, si forfe fieri Quod Deus conjunxit, sseculumnon scparet [Can.,
    potuisset [Al., valuisset]. Concessum est enimhu- separat]. Ecce qui veritt ignem mittere (Matlh. xix,
    mano generi pecloris arcaha chartis mandare , 'et 6) in corda suorum,ille faciat ardere quod incendit:
    litteris innotescere tacentibus quod lingua non valet nec fliimlna infidelitatis obruent ignem, qui in altari
    loquente. Nam et beatus Paulus apostolus absenles Dei die noetuque ardere prsecipitur : nec alienum
    filios piis admonitionibus [Al., pietafe admonitionis] f) quislibet audeat ignem porlare in tabernaculum spi-
    saepiuserudire solebat, uf quotidiana litterarum ritale, ne occidatur ab eo qui suum semper ardere
    lectio seternam patris. prseceptorum, mentibus filio- jussit (Luc. XII, 49). Quis est ignis Dei, nisi charilas
    a Froben. epist. 196. •Canisium fefellit litulus, in codicequo usus est de-
    h Liudgarda. Regis Caroli conjux, cujus in alhs pravaius, gui talis erat : Ad ponlificemRichbodum
    guoque epislolis ssepiusmeminit. Treverensis civitatis et convenlum, cujus vocis loco
    « Storacem. Pallium puto sloracium, quale ipse- legendum fuit : Cognomenlo Macharium, ut apud
    met Alcuinus Fuldensibus fratribus misil adnot. tegen- Quercelanum. Poiro Richbodus antea monachus et
    dum corpus sancti Bonifacii, de quo yid. ad abbas MedioTacensis(anLaurisheimensis?) anno 791,
    epist. 142. ad episcopatum Trevirenserii promolus fuit, ut habet
    dEdit. Quercet. 54, Canis, 18; collata cum codd. cod. ms. synclironus coenobii S. Maximini apud
    niss. (Apud Froben. epist. 129.) Hoiilheim Hist. Trevjr. tom. I, pag. 65. Alcuino -igi-
    e Machario.-llec cognomen fui Richbodi Trevi- tur prseceptore usus est, quando is pilmo in Fran-
    rensis episcopi, ut ex liUilohujus epistolre,quem ad ciam venit. Is etiam est cui Alcuinus libellumFelicis
    aliam epistolam, quse intercidisset, pertinere per- Urgellitani ad- refutandum tradi voluit. Ohiit Rich-
    peram Canisius credidit, colbgitur. Ita enim lbi so- bo:ius anno 804, iit habent ejus lemporis Annalistae
    nat : Ad pontificem Ricbodum Trevcrensis civitalis, Loisellianus, Fuldensis et alii. Vid. Mabill., lil). xxv,
    . etc. Idem dcinde in inscriptione vocatur Macharius. Annal., n. 44, etc.
    441 - EPISTOL/E.' 442
    T
    (Cant. VIII, 7) ? Et quis alienus, nisi amor sseculi? A vel me offenderc, ut mlelligam studium,-in quo
    Ideo duo servati sunt exfiliis Aaronpropterduoprae- otium islius anni exercuisti; et quo thesauro. cor
    •cepta charitatis;, el duo perierunt propter saeculi impleris luuni, pande nobis, ul teCum gaudeamus in
    amorem et amat&remilHus (£_....-x,l, 2). Optimam -bono tuo. Utinam Evangelia quatuor, non .Eneades
    partem elegit sibi Maria, qum n'o'n auferetur ab ea duodecim, pectus compleant tuum, ut ea te vehat
    (Luc.-x,42). Amemus quod non auferetur [Cod. Sat., [Edit., et te avehal] quadriga ad coelestis regnipa-
    aufertur],fugiamus quod auferri potest. Impium est, latium, ubi est honor indeficiens-et regnum senipi-
    diligentenr non diligere, et retribuenti non retribue- ternum, ubi pro me iritercedere', credo, memor eris;
    re. Quid retribuit nobis Deus? Retribuit nohis pro quia te, ut illuc venires, exhortari gaudebam. - -
    maUs nostris boua sua :-193 retribuamus ei prp_ '»EPISTOLA CLXX. - - '
    bonis suis-bona nostra. Quse sunt bona nostra , nisi ADRIGBODUM EPISCOPUM QUIET MACHARIUS.
    ut diligamus eum, et mandata ejus observemus ? quse Dolet de amici absentia.
    sunt mandata iUius, nisi ut diligamus invicem ? In Dilecto Patri Machario, humilis "Ievita .Albin.us
    his duobus prmceptis tota- lex pendet et prophetce salutem i>. -
    (Maitlv. XXII,40). Charitatis dulcedinem litterarum oflicia implere
    Curlsta tam longorepetita principio, nisi ut scias B non possunt, tamen qualecunque [Cod. Sat., aliquod]
    ardorem cofdis mei ? Pene niilii riielius esset, te lurrien illius ostendere nitunlur. Sicut digito prae-
    '
    pauperem habere-pfaesenlem, quam divitem absen- sens homo .ostenditur, ita litteris absentis charitas
    tem. Quid mihi dmlise, si non habeo quem amo; si demonstratur. Fateor, mese mentis dilectio tui tae-
    non considero quem desidero? lua potentia mihi esl det absentiam : essetque aliquod amorls refrigerium,
    miseria. Ubi est dulcissimuniinter nos cblloguium? si vel 1@/| tui cordis affectuni per alterius [Cod.
    Ubisacrarum litterarijm studium desiderabile ? Ubi Sal., altius] audirem os; vel cum litteras legerem,
    laetafacies, guam conspiceie solcbam? Ubi coromu- quem ardentius cuperem, intelligerem. Non disjun-
    nio charit&xis,quam fiaternus amor hinc inde exer- gat saeculum,quos_Chrisl.icharitas conjunxit: Et ve-
    cuit ? Ubi saltem memoria nominis nostri ? Ecce to- niat per eum optata dies videndi [Canis., vivendi],
    tus prseieriil annus, quo nec litterarum consolatio qul onmes dies creavit ad videridum. Multa tecum
    oculis advenit; nec salutationis officium auribus in- habuissem [utilia] conferre, si luce collocutionis
    sonuit. Quid peccavit pater, ut a filio oblivisceretur? [Cod. Sal., conlationis] familiaritate uti valuissem."
    ""
    (Juid magister, ut discipulus neglexerit eum? Forte Veniet temjjus, duni vult illc qui dispohit omnia
    exaltatio saeculi dedignata est nomen magistri in tempora, [ut te] cum omni charilatis dulcedine [vi-
    illo? Aut peregrinatio mea viluit in ociilis tuis? Aut " dere valeam]. yaleas fili, frater el amice. - '
    amor Maronis tulit memoriam mei? O-si.mihi no- - c EPISTOLA CLXXI. „- '
    men esset Virgilius! lunc semper ante oculos lude- d AD RICBODUM ARCH1EPISCOPUM COGKOMENTO MA-
    rem tuos, etmeadjcta tota.pertractares [Catu, per- CHARIUM."
    '
    scrutarerisj intentione,- et juxta provefbium iliius (Anno incerto.) .
    essem apud te Qneritur de intermisso comniefcio litterarum.'Ad
    ' THIICfelix ' horamexpelit qucedamscripia sahcti Leoniset
    ' Veti.
    '
    niraium,quo non feliciorullas. Bedce:Ad sanctum Marlitium invital.
    Quid faciam? An riieam doleo infelicitatem, qiua •• Machario e palriarchae Albinus salutem.-'
    non sum quem difigis? An tuam laudo sapientiaai, Quidproficiuntsapientia abseondita vel thesaurus
    quia diligis iUum, qiii non esl? Flaccus [Canis., fi- invisus (Eccli. xx, 52),vel charilas muta ? Numignis
    lius] recessit, Virgilius accessit, et inloeo [Can., lo- iri silice, nisi excutiatur, flammifacit? Quafe tua,
    cum] magistri nldificat Ifaro? Hoc dolens dictavi, frater charissime, charitas taciturnitateobmutescit?
    vel propter oblivionem mei, vel propier absentiam Cur non movebis linguam ad dictandum, manum ad
    tui, paululum ferociorl pumice chartam terens, ut scribenduni ? Quid talentum humo obruis ? Quare
    veliratus aliquid i'eseriberes: guiabos Iassus'[CaH.. n admoniloria non currit ehartula ? Legat quid cesi-
    Isesus] fortius figit ungulam. hicipe vel defendere te, derat; considerel quid faciat. f Timeo nemusJcnse
    . Edit. Quercel.40, Canis. 19; cqllafa cum cod". Idem vero titulus .nonnunquam tribuitur' a privatis
    ms.! Salisi). Vid. - epist. priorem. " (Apud Froheu. scriptoribus primarum sedium archiepiscopis, maxi-
    epist. 150.)' , . me illis gui primatum guemdam in alios episcopos,
    . ^Cod.-SaL, Dilecto Patri .satutem , omissis reli- seu ipsos etiam archiepiscopos exercebarit;gua prse-
    guis.
    '< Frohen: epist. 197. fogativa prseprimis antiguitus fulgebant episcopi
    d Hanc inscriptionem habet ipse codex Harleia- Trevirenses in tota Gallia et utraque Germania : Et
    sanctus Hildulfus in recensu privilegii _,iiionasterio '
    .nus , cui omnino similis esl illa epislolae167 ubi vi- S. Deodati^concessi(apud Surium die 19 Junii) vo-
    deas guse de"Ricborioadnotavimus.
    e Patriarchm. Hunc hominis honorem Alcuinus1 catur « sanctae compassionis vir, archiepiscopus, imo
    J Vi_d_.
    ProdromiiriiKist. Trevirensis. De
    patriarcha.
    etiam tribuit Arnorii archiepiscopb- Salisburgensi in clisciplina et docir. Eccles. Trev. sub Romanis§6,
    carmine guod epistolce, gua eidem inscripsit com- pag.!52,.§ 7,-pag. 153,156,etde eademsubFrancis
    raentarium 'n Psalmos Poenitenliales, in "
    ' subjungit, 5,
    § pag. 515. .
    ultimo v.rsiculo: ft Mus l cnse bqcha. Vox fortassis thebdisca—desi-
    gnans aliquem minoremfluvium Germ. BACH: Sic
    Te ducente pator, Pastor,'p'atri'arcliasacerdos. inms. inquovoxinus cruce superposita nolatuf. .
    443 B. F. ALBin SEU ALCUiNI OPERUM PARS I. 454
    backa litterae subiriersae sinl: tamen si tua laceat A fama prostemalus , infirmjtatis vestrae totis dolens,
    mihi fistula, aliis ohsecro -resonet, ul excitentur praecordiis spectavi [exspectavij^quando mihi optata
    1
    dormientes , et sanentur languentes, et aures surdo- legaUo sanitalis vestrae veniret; quando, qui erigit
    _rum audiant, et claudi viam discijjUnaecurrere cer- elisos,. sanaret contritos corde, et verteretuf tristitia
    terit, ul fiat merces [Ms., mirus] monstranti viam ve- mea in gaudium, ijuod nunquam utinam auferatur a
    ritatis. Scriptumest, cjui audiat,, dicat verum. corde meo , in guo semper vobis • perpeluam opto
    - .Vocatus fui, sed infirmitas praepedivil iter meum.. prosperitatem el salutem :' guam audipns a narran-
    Vps loguimini quce Deo placeant, et ad sanam per- tibus , vobis redditam esse, magaa me-fateor laelitia
    tineant doctrinam. Oraeliam sancti Leonis, et Tra- affectatum esse, quia quod diu optabam, Deumque-
    ctatum beati Bed_ein Tobia depi'ecor ut ad ho- devotius deprecatus. sum, audire merui.
    ' At
    ram praestes _nobis. Sed ut video porrectam hahes nunc,-chai issime fili; frater, paler, etamice_.
    manum ad accipiendum, et coHeclam ad dandum. Deo gratias agamus assiduas pro omnibus bonis, quse
    Itervero guod restat viaenostrae-, deprecor,.^anctis nobis largitusest, te sahitatirestituens, et megaudio,
    orationibus vestris adjuvate, ut ad portam perpetuae perfundens. Facienlcs faciemus voluntalem illius,-in
    dvitatis pervenire merear. quo solo salus esl, el vita, indeficiensque felicitas..
    '" Si veniens
    veneris, excipiet te dextera Dei Patris, B Husic amemus, prcedicemus et colamus, quia hsec
    et si juyaveril [Forte, sic juvabifjteintercessio sancti est vita seterna. Igitur in carnali desiderio mundo
    Marlini. Floreritem te in omni bono ,-et proficienlem vivere mors est, non vita. Sola tantummodo vera est,
    in sancto sapientiae studio divina comitetur et pro- vita^ vivere Deo, sicut ipse de se ait: '£510sum via^
    yehat gratia, dileclissime frater ! veritas, et vita (Jodn._xi\, 6) : Via, per quarii ilur;
    a EPISTOLA CLXXII. veritas, ad guam peryeniiur; vila, in gua slatur._
    ADEUMDEM. Feliciter vivas, -fili, frater, pateretamice in aeter-..
    num!
    (Anno incerto.) i>EPISTGLA CLXXIII.
    Dolet de absenlia, et gaudium sigtitficat ob nuniium
    restitutm Machario sanilatis. _ AD_ JOSEPPUM.
    Sanctissimo nobisgue cum summo "honore nomi- Condolet ob infirmitatem corporis, et excitat ad pa-.
    tientiam. Commendalse oralionibus;hortaturad re--
    nandb Patri Machario humilis levila Albinus sa- novationem dotnus Dei, etc.
    luteni. TOeclo filio c Jbseppo, Albinus salulem.
    . Ex guo vestra mihi Irinotuit charitas, familiari Doleode dolore corporis tui, sed gaudeo de feli-
    quadam flamma in corde meo efficacius haeceadem -. cilate animse luse'. Quia fiagellat Deus otnnem filium-
    ardebat, ifa ut mens mea respondebat mihi : cha- quem recipit (Heb. xn, 6). Occidit et vivificat; vul-
    ritate vulnerata sum ego : sed nunc quodam modo rierat et medetur (Job. v, 18). Spes praemii solalium
    amarum est, quod olim dulciter sapuit in pectore libi sit laboris. Hi dolores cito finiuntur, praemia.,
    meo. Nam longa absentia dulcissimi vultus vestri patientiae nunguam. Non sunlcondignm passioneshu-
    torquet animi mei secretum, et coUoculiosapientire jus temporis ad supervenluram gloriam, qum revela-.
    vestrse suavissima meam fatigal memoriam, non au- bitur in sanctis (Rom. _vni, 18). Quapropter CUUJ.
    diens desideratissimum oris vestri elbquium, et sua- gratiarum actione immola Deo sacrificium laudis__
    vissimam cordis fraternitatem, guse spirare solebat (Psal. XLIX,14). Non esthsec tribulatio poenalis,,
    in auribus meis verba saluliferse coIIocutionis,memor sed propiliatio venialis. Aurum in fornace per-ignem
    illius commatici elogii: Quid dulcius estquam habere coguitur. (Prov. xxvn, 21),, ut purius exeat : sic
    amicum, cum quo possis omnia logui, sicut lecuni ? ankna corporali tribulalione, ut mimdipr procedat
    Sed recedant guerinionice, ubi emendalionis effica- ad vitam. Disciplina Domini non debet cuiguam esse
    cia fieri non aeslimatur; palienler supportelur, guod disciplina; sed hilarller accipiat guod pius medicus
    humanse necessitatis fragilitas cogit sufferri, el fiat salubritei immiltit. Inter flagella pietatis, orationes.
    mentium dulcis prsesentia, uhi est facierum tristis j humilitatis ad Deum dirigantur, ut qui misericorditer
    absenlia, et volet saepiuscharla charitatis alis pen- casligat, clemenler ignoscat, ut salus aeterna palienti
    nata, iraplerisofficiumlinguae,pahdens fraterni amo- proveniat.
    ris secretum, el palerni affeclus filio demonstralura Nostri quoque memor sedulas pro nobis fundere
    dulcedinem, ne lbnga laciturnitas bblivionis rubigine preces non cessa, qualenus divina nobis provideat
    maculetur. clemenlia perpetuae conversalionem prosperilatis.
    Dum semper cupidus vestram audire prospenta- Adhuc dubio stamine pacis sub legmiiie causa texi-
    tem, advenientesgue saepius inlerrogans, guid de tur,-et dum plenum perficitur vestiraentum, mox ad
    meo mihi nuntiarent Machario, subito prae tristi induendum vestfae dirigetur fralernilali.
    oFroben. epist. 198. Hujus Josephi Alcuinus etiani merairiit in epislola 5,
    i>.Edit. Quercet. 67, Canis. 59. (Froben. 151.) ad Colcum; et morluum commendat Remigio epi-
    o Joseppo. Hic fuit discipulus Alcuini in schola scopo Curiensi episiola sequente. Desideralur alia
    Eboracensi; et abs dubio ipse est Josephus qui, Alcuini epistola ad eumdem Josephuni, olim in anti-
    hortante Alcuiuo Commentaria sancli Hieronymi in quissimis Cottonianse Bibliolhecsecodicibus servata,
    lsaiam prophetam coriipendio redegil; exstat hsec in qua, teste Usserio, scribit: . Sanus est magister
    Josephi.Epilome in cod. ms. S. Germani, num. 585. vcsler Colcu et sani amici tui qui apud nos sunt. >
    _Mab.il!..Act, SS, ssec. IV, part. 1, pag. 188 et seq.)
    Uli EPISTOL.E. . -. 446
    Valde placet quod domum Dei renovare ccepisti: A felicilas et nulla perturbatio, s>mma reguies et sem-
    stude ut et' islam perficias, el alteram, de qua prce- piterna beatitudo. Vesiram omnipotens Deus sancti-
    sens dixi. facias consecrari : ut produplici Dei ho- tatem in omni bono florere faciat, yenerande Pater !
    noris labore multiplicem merearis accipere merce- * EPISTOLA.CLXXVL,
    dem. .Vivas, vigeas el valeas fe.iciter,. fili charis- ADREMEDIUM EPISCOPUMCURIESSEM..
    sime! (Anno incerto.)
    195 o-EPISTOLA. CLXXIV. Commendat se ob veterem amicitiam illius oratio- -
    ADREMIGIUM EPISCOPUM. l nibus.
    Commendat illi negotiatoretri in Italiam prqficiscen- Desiderantissimo Patri Reinedio episcopo Curiae
    tein : animain vero Joseppi illius ordtionibus. civitatis, humilis levita Alcuinus salutem. -
    "
    DiilcissimoPalri ~>Remigio episcopo, Albinus hu- Memor dilectionis vesfrae et foederatseolim amici-
    milis filius salutem. tiae inter nos, has tuae ieverenliae, pptime frater, lit-
    Hunc nostrum negotiatorerii, Italise .roercimonia terulas dirigere curavl, oh recordationem prioris
    -tuse coriiniendo nos obsecransper summ 1
    ferentem, his lilleris paternitatis pacti,guodinter pepigimus,
    prolectioni, ul per vias veslrse patriae tutus eat et rcgna tonantis, utnostri nominis, juxta vestaepro-
    redeat; et in montiiim claustris a nostris non tenea- B missioriis veritatem, in sacrosarictis orationibus rrie-
    tur leloneariis constrictus, sed per latitudinem cha- moriam habere digneris ; .etiam a serris Dei iater-
    ritatis latam- habeat eundi et redeundi semitam. Ju- cessionespromefierijubealis, gui sunt in monaste-
    dicecesislatitudinem. Nam egb plu-
    heas, obsecro, orare pro anirna c Joseppi discipuli riis per vestrae
    mei.Floreas etproficiasrfe virlute in virtutem(Psal. rimis hujus sreculi j'aculis vulaeraliis diem trepido
    donec videas lsetus "et Deum animo exspecto, quo duciad judicium vocer igno-
    Lxxxin, 8), gaudens'
    iuum in Sion. Memorque sis mei, sanclissime Pater, rans, quid habeam respondere judici rneo, Jesu
    obsecro. Christo, qui mihi tanta tribuil in hoc saeculobona;
    a EPISTOLA CLXXV. "etego quasihis omnibus ingratus" plurima-feoi, quae
    ADREMEDIUM EPISCOPUM. no:i debui. - /" _
    Gratias pro charitatis inuneribus agit: ad bonas actio- Tu vero",sanctissimePafef, secundum.charitateni,
    nes slimulat. .. - quam habes in rnenibra Christi, et fidem probatam
    Venerando Patrie Remedio episcopo humilis le- in salvatorcm nostrum, me assiduis oration&us ad-
    vita Alcuinussalutem. juvare.digneris, ut misericordeminveniam Dominum
    . Acceptis cliaritatis yestrae rnuneribus multum Ise- .Deum meum. Te quoque ipsum, juxta sapienliam
    taii sumus de"prosperitate veslra, seu guod memo- C libi aDeo datam, iri omni bonitatepraeparaad occur-
    .riam rioslri habetis ; sperans me misericordia divina . sum illiuSj ul dignus habeails, cum niultiplici laboris
    tui fructu, gaudens et gloriosus stare ante tribunal
    participem esse per vestras sanctissimas orationes.
    Charilas vero inter amicos melior est auro, et fides Christi, atque ex brevissimo hujus vitaelabore seter-
    inter absentes pretiosior est geinmis,- ubi Deustan- nam, donanle Deo, beatitudinem cum sanclis omni-
    tummodoeonsideral et remunerat. Vos guod vestrum bus inlrare merearis. Dominus Jesus, qui ait: Per
    me si
    est, diligentissime exsequimini, et accepta Domini- tur quis intraverit, salvabitur; ingredietur et egredie-
    cse pecunise talenta muluplicale, ul cum gaudio ante - (Joan.x, 9), custodial introilum tuum et exitum
    tuumexhoc nuncelusqueinscecidum(Psat. cxx, 8),
    conspectum summi regis yenire digni efflciamini, et sanclissime Pater.
    vocem illam audire desidefabilem : Euge serve bone,
    et fidelis, inlra in gaudium Domini tui (Mdtlli. xxv, h EPISTOLA CLXXVH. - .
    ADEUMDEM.
    21). Nunc terapus est laborandi, tunc quiescendi;
    nuncproraerendi, tunc Terinuierandi. Facutsis, ut Confidentiam suam significat in ejus orationibus, et ad
    beneobeundumepiscopaieofjiciumhortdlur, sub spe
    tibi venial, quod vis. Dilige diligenlem te, quatenus . mternmmercedis..
    ad beatissimam illius sessionem perveriire merearis D Reatissimo-PalriRemedioepiscopo humilis leviia
    et dicere : 'Sicut audiviiiius. ita et vidimusin eivi- Alcuinus salutem. 5
    tate Dei nostri ( Psal. xivu, 9 ), in qua est tota Acceptis amabiliter veneiandaa dilectionis veslrse
    ,' a Edit. Quercet. 74 ex ms. (Apud Froben. epist. a Edit. Quercet.56. ex ms. (Apud Froben. epist.
    152.) ;
    ~>Remigio episcopo. Vixit lempore Alcuini Remi- 155.) e Bemedio episcopo. Non dubito, quin idem sil ae
    •gius,-seu Remedius episcopus Argentoratensis, qui Remigius Curiensis episcopus, de quo supra. Haee
    obiitanno 805 ; Mabill. Annal. lib. xxvu, rium. 24. cnim nomina ejusdem-personae variant apudscri-
    Eodem guogue tempore vixit Remigius seu Reme- ptqres'. - .
    dius alius episcopus Curiensis, cujus canones eccle- ,f Frohen. epist.300. .
    siasticos, ex epistolis ponlificum Romanoruni suppo- 6 RetricdioepiscopoCurice. Vide epistolas 174 et
    sitiliis ab Isidoro Mefcatbre sparsis "coliectos,edidit 175 ad eumdejn, et notes velim Remediumillum De-
    Golclastus Rer. Aleman. lom. I, part.i, pag. 121. curio, quemAlcuinusperArnonem' salutari voluit in
    De hoc altero Alcuinum intelligo." Curiensis enim, epist. 118 hunc ipsum esse episcopum, etloco vocis
    "non Argentorafensis episcopus in montium claiistris Decurio, quam habet co.d.ms. Salib. legendum esse
    Mercatoribus Italiam petentibus auxilio esse potuil. de Curia, seu Curiensem.
    c Joseppi. Illius certe, ad guem est epistola prae- • ">Froben. epist. 201.
    eedens.
    "447, _ R. F. ALCINISEU ALCUINI OPERUMPARS I. 448
    litteris, quaeme iriulto gaudio lsetificaveruiit,de pro- ALdorem aeternapaceiruuntiir, gu. nostrum de super-
    speritate dignitatis vestfse, seu de recordatione no- nis sedibus exspectant agonem, desiderantesex no-
    miiiis vestri, quoniam multum confido per Dei gra- bis augeri numerum suum, guo tuproperans, beatis-
    tiam de intercessionibus sanctilatis vestrae; etquanto sime Pater, megueprecibus tecum rapere, secundum
    me plus peccatorem agnosco, tanto magis me indi- fidelissimaspfomissiones tuas, satage ut corona glo-
    ,gere sanctas orationes vestrasnovi. Non solum me riseluaemihi proficiat, Christo donante, in pei-pe-
    aliquid venise mereri non dubito per vestrse charita- luam miseralionisDei salutem. Divinagraliate, tuos-
    liscQiitinuassujjpUcationes,sed vosmetipsosmagnam guefideliterinEcclesiaChristi servientes, inomnibus
    habere nierceuempro integritatesanctsefidei congra- proficere.faciat, dilectissime- et sanctissimePater.
    tulor; narri et proinissionem verissimam ipsius Veri- !l96 a EPISTOLA GLXXVIII.
    tatis habemus, quaeait: Ubi sunt duo vel tres con- AD iEDILBERTUM EPISCOPUM.
    gregati in nomine tneoibi sum in medio eorum(Mailh. Orationibus omnium et singulorum se- commendat,
    stvm, 20). Goiigregationostra est in.spiritu charita- liortatur ad patrmn suortCm sequenda vestigia, ad
    - lectibnem sanctm Scriplurm, ad- juniorum instru-
    tis, rion in corporis prsesenlia; et cui omnia praesto clionem.
    junt, non latet eum charitatis nostrsepuritas, sine " Prcecipue dignitatis pastori ~>.Edilberto episcopo
    qua nil placet Deo, nec munus ad aram. Hanc ergo * et omni congregationi in ecclesia sancti Audrese
    .equamur inlimo cordis.affeclu, utad illumperve- Deo servienlium, Alcuinus vestrse clientelluschari-
    hire mereaniui, qui est vera charilas, et indeGciens tatis;[Canis., sanctitali] in Christo salutem.
    oeatitudo, et beata aeternitas: utlabor non sit inanis, Specialis [Cod. Sal., spirilalis] amicitisecujridus,
    .ed ad perfectae retributionis perveniat gloriam. vestraesanctitati parvitatis mese Htterulas dirigere
    , Ad hanc vicissitudinemsoUicitalitterarum tuarum curavi, ut et pactum anligiue fam.Haritatis irinova-
    Jilectiomeam segnitiem hortari nullatenus immemor rem, el me vestris sacratissimis commendarera ora-
    _sto, guatehusadiUambeatissimani visionemDomini tionibus. Et si unius, juxtaAposlolum, multumva-
    nostfiJesu Christi.pervenire mereamur, ubi est lu- let deprecaiiojusli (Jac._\, 16), quanto magisetto-
    men aeternumet quies perpeture pacis Isetissima. Ad tius sanctissimae congregatibnis in Christb, qunrum
    fiujus bealitudinis pacem omnes ad te venientes, vel quotidie canonicis horis pacificoeunitatis [Cod. Sal.'
    etiam pertinentes exemplis optimre vitae trahere ct Can., unanimitatis] postulationes ecelumpenetra-
    non desistas; nec adnionitionibus dulcissimis corda re credendum est. Eliam et singularis uniusctnus.-
    arentia irrigare segnisesto, ut culmen noniinatK di- que in secreto pratio ad auresjminipotenlis Deiper-
    gnitalis in te sublimitatem meritcrum habeat in con- veiiire non dubitanduin est [Cod. Sat., esset]. Qua-
    spectri Dei. prqpter. cum omni petitionis humilitate meipsum
    Sint verba tua sale sapientiaecondita, ut de teve- etiam unicuique,"et communibus omnium et spe-
    rissime dicatur: Ecce sacerdos magnns, qni in diebus cialibus singulorum , quantiim mea valet apud-
    suis pldcuii Deo ;*quimulliplicatis dominicaepecunise veslram pietatem deprecatio, conimendo oratio-
    talentis Domino suo occurrere dignus habeaUir, et nujus; ut per vestrae sanctitatis preces, meoruni
    audire vocem desiderabilem: ,Enge serve boneet fide- cslenis peccatorumabsolulusvobiscum, fratres cha-
    lis, iritra ingaudium DotniniDei tui (3fa../;.xxv, 21). rissfcni, yitsej"anuasingredi merear.
    Properat enim dies ultimus, el tacito pede fessa se- 0 nobilissima sanctoruin progenies Patrum ! illo-
    nectus ingreditur cubile nostrum; stat ad oslium qui rum honoris venerabilisque vilce successores et
    pulsat, si laeto anhno adventuni ipsius suscipiannis. c pulcherrimorum habitalores Iocorurnvestrorum se-
    Dies sunt pauei laboris nostri, sed bene laboranlem •quiminivestigiaPatrurii, ut de his pulcherrimis ha-
    sequitur merces sine mmiero dierum, ejusordi- bitationibus ad eorum, qui vos genuerunt, selernae
    nalione gui ordinat, diem aeternum secundum rne- bealitudinis consortium, "fn coelestis regni pulcliri-
    rita singulorum; iu cuj'us domo mansiones multse tsidinem,:Deodonante, pervenire mereamini.
    sunt; sed haeomnes divitiis felicitaliset gloria beati- _. Dei discite scire et implere praecepta, illodicenle:
    tudinis sunt plence, ubi saricli post hujus vitse su- Si visad vitam ingredi, serva tnandata (Mallh. xix,
    a Edil. Quercet. 52, Ganis. 16 collala cum codd. centiam aemulari velle videbatur, "Wilhel. Mal-
    mss. Salisb. et S. Emmerami. Hujus fragmenlum", mesb. 1. cit. Hagulstadehemvocatur locus guinqua.
    ab illis verbis : 0 nobilissima progenies usque ad ginla ab Eboraco milliaribus disparatus; fisco regio
    hcec: perveniremereami.ii recenset Wilhelnms Mal- famulabatmy guando eam beatae memoriseWilfriclus
    uieshur. De Poniif. Angl. lib. m. (Apud Froben. abealissima Etheldritha regina pro aliis possessioni-
    epist. 154. - bus commutavit. Ibi sedificiaminaci altitudine mu-
    h 1B7 JEdiiberlo cpiscopo,etc. Nomen yEdilberti rorum"erecta, et diversis anfractibus per coclileas
    deesl incodd.mss.etapudCanisium;illud tameupro- circumducta, mirabile guantum exjiolivit, arbitralu
    dilur a Malmesb.1. cit. In cod. Salisb.' abeslguogue guidem mulla proprio, sed et caementariorum,quos
    nomen Alcuini, cuj'us loco exslanl haeliftej'se: LCHN, ex Roma spes munificentiae altraxerat, magislerio.
    omissis nimirum vocalibus AUI,guarum additione fit Ferebaturgue tunc in populo celebre, scriptisgue
    ALCUUIN. -Edilbertus vero fuit episcopus Hagulstal- etiam est inditum, nusguam circa Alpes tale esse
    densis in Northumbria, gui in ea sede anno 789 Til- sedificium.Nunc gui Rofna veniunl idem allegant,
    hero successit, et anno 797 obiit. HOVEDEN. et ut gui Haugustaldensem fabricam vident, ambitio-
    MALM:. nem Romanani se Imaginari jurent: adeo tot lem-
    9 Pulcherrimorum habitatores locorum. De Hagul- porum et bellorum injuriae vetustatem aedificiisnon
    slaldensis ecclesisefabrica, guse Romanam magnifi- ttilere. CAMSIUS.
    £49 - - EPISTGL_E.. • ^SO
    17). Ideo necessaria est sanclorum lectio librorum, A ^ ovicula. Tua lingua clavis est regni coelorum; gua-
    guatenus in eis quisque intelligat [Al., inveniat], propler nunguam a honis sileat, nunguam ab admo-
    qiiid secfui, vel quid cavere dcbeat. Maneat yero nitionibus cesset. Superbos et contumaces duris in-
    in vo!)is lume.n scienlirc, et per vos aliis luceat ec- ' crepalionibus casliget; liumiles elguietos piis exhor-
    clesiis, ut vestra laus in ore resonet omnium-,et -vo- tationibus refoveat; talenlum guod accepisti, quasi-
    his in ccelis merces maneat ceteriia. Unusguisque devptus negotiator superaugmentare contende. Non
    proprii laboris mercedem accipiet. Pueros adole- tardat Dominus qui dedit revenire et rationem exi-
    scentesque diligenter librorum scientiam ad vitam gere pecunicc-suae.Videetintcntius considera quaii-
    [Al., in via] Dei dpcete, ut digni vestri honoris fianf las aiiimas in periculo animae tuae regendas acce- ,
    successores, etiam et intercessores pro nobis. Suf- pisli.Factibi lucrum exillis, non damnum. Ad ex-
    -
    fragia vero"viventium prosunt morientibus vel ad" emplum DominiDei tui recurre, quohiodo per civi-
    veriiam peccatorum, vel ad majoris gloriae aug- tates, caslella, vicos etiam et domos singulas praedi-
    mentum. • cando cucurrisset(il/ar./'. ix,
    55); imo convivisiPubU-
    - Qui non semiuat, non
    ,-riietet, et qui non discit, canorum et peccatorum non abhorruit, qualemis ex,
    rion docet. Et talis Tocus sine docloribus aut non, familiaritatis"communionepraedicalionis occasionem'
    aut vix salvus fieri poterit. Magna esl- eleemosyna B * haberet. lla tu ejus roboratus exemplis, ubicunque
    pauperem cibo" pascere"corporali; sed major cst ad convivia venias, ibi prsedicalionis officia agei'e
    animum [Cod. Sdl., animamj doctrina spiritali sa- non cesses, ut pro carnalibus. quse ministrantur tibi -
    tiare esurientem. Sicut pastor providus gregi sub luisque sociis spirilaHa sibi suisque commanipulari-,
    optima providere pascua curat,- ila doclof bonus bus accipiant,(i?oi)i.xv,-27, et ICor. ix, 11). Memor_
    suis subjeciis perennia pascua vitse omni studio pro1 quanta seipsum disirictione pius praedicafor Paulus.
    curare debet. Nara multiplicatio gregis, gloria' est; pbHgavit dicens : Vm mihij si non evangetixavero
    pastoris, et multitudo sapienlium, sanitas est orbis. (I Cor. ix, 16). Et iterum, guam terribilia cbmmi-
    (Sap. VI, 26). natus estDominus ipseEzeehieliprophetae, dum prse-
    'Scio YOS,sanctissimi Pafres, haec optime scire, dicationis ei officia ingessit: Fili hominis, specula- v
    et voluntafie implere. Sed charitas dictantis ab ore .orejn posui te domui Isruel. Et post pauca : Si e_nim-
    rapiiit verba, credens vos pia velle humilitale lege- non annuntiaveris iniquo iniquitatem suam, et ille
    re, quae sobria in Dei dileclione dictavi cievolione. morielur in peccalis suis; sariguinem ejus. demanu.
    Iferum -iterumgiie obsecro iit mei nominis inter fa- tua recjuirdm(Ezech.ni, 17,18). Et iterum per Isaiam
    miliares vestros memoriam habere dignemini. Almi- . prophetam- de tacentibus dicitur prsedicator&us :.
    tatein vestram prb tpta Dei -intercedenlem Ecclesia " Canes muli non valenteslatrare (Is.ai. LVI, 10). Qui
    ipse Deus Christus exaudiat, vosgue ad seternaehea-. suntcanes muti, nisipastores-tacentes, contra dia-
    liludinis gloriam pervenire coneedat, charissimi fra- bolicas insidias per praedieationem latrare non va-
    tres. lenfes? Idcirco, dilectissime frater, te diligentius
    a.EPISTOLA CLXXIX, - obsecro ut omnes ad tuam pertinentes dicecesiin
    •ADQUEMDAM EPISCOPUM. 198. verba yitaeaudire facias, <velper teipsum, vel;
    Ad mterna suspiral. Hortatur ad offwiumpastorale per tuos atljutores presbyteros, ut subjectorum tihi
    diligenier obeundum. Auguria, avium cantus, e.e, salus, tua sit gloria apud Deum. Si quis vero, quod
    sternulaliones abolerivult. absit, postea... sanguis ejus sit super caput suum :-
    Dulcedinem dilectionis brevitas chartce non expli- tu vero immunis a perdilione.illhis inveniaris, qui .
    «at. Sed spero, fides vestraepietatis tenet guod_meae prsedicasti el, licet npn ohedisset libi. Raro enim.
    imperitiaelittera non suCflcitproferre. Utcunque enim aperta fronte apud,Christianos pugnat antiquus ho-
    memoria charitatisabsentiae tristitiam consolatur: stis,: sed suh prsetextu pietatis yenena mortiferce
    etquem sibi pi-aesentaripersingula momenta oculus suggestionis occultat. [Auguria quogue et avium
    qucerit, hunc animus absentem semper amare non cantus, et sternutationes et talia plurima omnino _,
    desistit. Heu! quam dura est hujus morlalitatis con-_ D velanda sunt, guse nihS valent, nisi apud eos gui ea,
    ditio, quse variis eventibus toties amicos disj'ungit, aliquid valere credunt", ul secundum-fidem suaia
    nec.patitursemper videre amantem amalorem suum. - fiat.illis. Permissum'est enim maligno spiritui ad, .
    0 quam felix est selerna bealitudo, ubi semper vicle- _ deceptioneni ista .observantium facere, ,ut aliqu.id
    tur guod amatur, et nunquam cernitur quod non - auguria saepeverum praedicent.Igitur el in lege ye-,
    amalur! Ad haric nos festinare oporlet, ut illam in- • teri auguria observantes mortepuniri j'ubentur (Deu-.
    trare mereamur. Nullus nos labor deterreat, nullaa ter.~XVHI,10, 12), ut sciamus sub-gratia viventes
    delectatio retardet: sed tanto avidius tolis viribus IS quali pcena jjlectendi siut animae, qui hoc malum
    tendamus ad iUam, quanto bealius illam habere po-,_ in consuetudine habentj. Haecvero et huj"usmodipe-
    terit gui iiifrat. Metecum, dilectissime fraler, obse-i_ sles quasi pio pastori et prudenti medieo convenlt -
    '
    cro, continuis precibus attrahe. Tu vero aiies, cui ii tibi commissopraecavere gregi, uti eum ih eonspectu
    juxla Salomonemnullus resistere valet (Prov. xxx." _;. seterni judicis immaculatum adducere merearis, et"
    51) : ego morbida inter gregem evangeliccepascuae re vocem desiderabilem audire dignus elficiaris : Euge
    imus ex cod. ms. Salisb, (ApudFroben. epist. 155). -
    » Edit. Mabill. 22 cujns defectum in fine supplevin
    451 B. F. ALBIN'1SEU ALCUINI OrERUM PARS I. .52
    serve bonc el fidelis, intra in gaudium Domitri iui A num, et omnia qusecunque facias prospera tibi siiit
    (Mallh. xxv, 21). ad salutem. Et memor mei valelo, sanctissime Pater.
    a EPISTOLA CLXXX. i> EPISTOLA CLXXXI.
    c Al)OUEMD..M.
    ADO.UEMDAM EPISCOPUM. Horlatur ad pietatem ," reliquasque virlutes : com-
    Dolet de amici mgritudine; hortatur ad patientiam, mendat curam divinm laudis in ecclesiis'illi com-
    ad virlutes, ac curam scholarium. missis.
    Litteris vestrse beatitudinis acceptis satis me laeti- Pars mea, dixit Dominus animse meae (Tren. r.i,
    ficavit facies illarum, etsensus omnia gaudiis perfu- 21). Pars mea, dixitpaler filio suo, cui sil pars cum-
    dit viscera, nisi tantuni infirmitas vestra meas per- sanctis in seternum.Tuaebealitudinis pe.rlectislitteris
    turbavit venas. Sed juxta Apostolum infirmitas' gaudebam de tuaeprosperitaiis salute, cuj'usprocsens
    corporis fortitudo est animi : gaudeal filius, ut eru- quanlum valui fautor fui; etiam el nunc absens
    diatur a palre. Aurunf examinatur in fornace,' ut cupidus. Et utinam, ut litleris promisisli, memor sis
    purior splendescat ex flammis (Prov. xxvn, 21); et antiqua. palernitalis et dulcedinis inter nos in Do-
    homo in dolore corporis excoquitur, ut purior exsiliat mino, qui semper nos in sua proveliat voluntate, et
    anima de ergastulo carceris sui. Placeattibi castiga- R proficere faciat in suis mandalis. Memores siraus,
    tio paterna, quia flagellapatris proficiuntadsalutem. quod nos de stercore erexjt, et posuil inter principes
    Pauci sunt dies laboris : et perpetuse [Forte perpe- populi sui (Psal. cxn ,7 ct 8); non noslris meri-
    sed sua gratuita misericordia; cui semper gra-
    tuij mercedis. Ideirco-instanter Iaboret lingua in tis,
    tias agamus in oroni vila nostra, ut ille, qui exalia-
    praedicationibus, manus in eleemosynis, pes in cir-
    eliamconservet.
    cuendogregeni Christi. Animus vigiletinorationibus, vit,
    et inpsalmodiis solidetur, et inlaude Dei lretiiicetur. Omnes vero ecclesias, guas , Deo donanle, ; d
    Quodsemper erit acturus homo in coelis,hic saepius regendum accepistis, diligenlissime in Dei laude,
    exorna. Sint in eis canonicis horis Psalmorum me-
    agat in lerris. Sacrificium laudis honotificavit me,
    dicit Deus per Prophetam, iltic iter est, quo osten- lodia, orationum iustantia, missarum solemnia et
    dam illi salutare Dei (Psat. XLIX, 25). Sit humili- intercessionespro te tuisque amicis. Sint tibi, fili mi,
    tas in corde et in corpore; sif patientia in moribus mores [Canis., filii minores] cum honestate et tem-
    et verbis ; sit servus Domini fervens in mente; sit perantia, vestimentorum moderalus cultus, convivia
    non in luxuria et ebrielate, sed in sobrietate et con-
    in
    pax ore, et in corde charitas; et semper suavia
    verba misceantur durioribus, -quia facilius durum gruentia temporibus et personis. Ubique Dei linio-
    r> rem ante oculos habeas. Humilitas te exaltet, et ve-
    corpenetraht mollia verba quam amara. Sit discre- ritas honorabilem
    tio quid cui eonvehiat tempori, personse, aetati et faeiat, et misericordia amabilem.
    Sit tua manus pauperibus larga, amicis benigna,
    operi. Sil lectio crebra, et jejunia sobria et convivia Esto fidelis
    modesta, et honorhospilum, et ordinatio pauperum, omnibus lecum dispensator domui Dei. Esto fornia salutis
    liabitantibus (1 Thessal. i, 7). Et quia
    et cura familise, et diligentia in populo. Quid agam,
    et quid est quod scribo , nisi quia charilas tacere Deus te honore npbilem fecit, eslo quoque et mori-
    bus nobilis.Luceatlux luse bonitalis coi'amomuibus.
    nescit, et quoddam refrigerium est verbis proferre,
    in quo mens inflammatur? Et scio te rusticitatem Glorificelur in te Pater coeleslis, qui te in hac proe-
    meam palienter ferre, et famiUaritatis Htterulas.non senti vita custodiat, et in fulura vita gloriam tibi
    abhorrescere. Ideo non erubesco prius dicta rescri- cum sanclis concedal seternam.
    bere, el iterare quae ante direxi. Etsi immemor sim Pars mea, pars, valeas; semper sil pars tua Chri-
    quid prius scripserim, non tamen immemor sum [ stus.
    charitalis seternse.' Eslo memor patns, pars, precor, alma tui.
    Nunc velim te properare in patriarii et ordinare i EPISTOLA CLXXXII.
    puerorum lectiones, quis grammaticam discat, quis AD HECHSTAKUM PRESBYTERUM.
    epistolas et pai'vos libellos legat, quis sanctam Scri- Hortatur ad viriutes : et oratioiiibus amicorum cupit
    pturam sobria mente haurire dignus sit. Tu vero, se commendari.
    sancle Paler, evangelicls maxime studeas" leclioni- Filio meo charissimo e Altapelra Albinus salutem.
    bus, et canonicis sanclarum Scripturarum inservire Ulinam juxta nomen tuum fiat merces tua alta et
    eruditionibus, quia te decel meditatio divinseIegis, firma. Hoc vero, ut, Deo donante, fiat, labora in-
    ul dicatur de le : In lege Domini meditabiturdie ac slanler; curre, dum lucem habes; ascende quotidie
    nocte (Psal. i, 2), ut fructus tuus vigeat in aeter- per singulos gradus virtutum, ut de le dici possii:

    199 a Haec epislola primb nunc prodit ex cod. 6 Edit. Quercet. 4,5,Canis. 56 collata cum codd.
    ms. Salisb. Caret ibi inscriplione; Alcuini tamcn mss. Salisb. et sancti Emmcrami. (Apud Froben.
    esse ipsa styli conditio nos ignorare non sinii; ad -epist. 158.)
    quem vero, episcopum data- fuerit, nullo cerlo indi- • e Alla petra. < Reperio, ait Canisius, in divisione
    cio innotescit. (Apud Froben: epist.156.) Ludovici et Caroli Atlatn petram nomen loci posl
    b Edit. Quercet. 55, Canis. .51.
    (Apud Froben. sanctuni Ursum in Saledoro et Graiidivalle.m.>Ast
    epist. hic noineiiproprium est non loci, sedhominis Latine
    0 Ad157.)
    quemdam episcopum certe, atque Alcuini iedditum , quod ihcodisce sonat Heclislanus seu
    discipulum, ut conlexlus loquitur, cselcra ignotum. Heclistainum,forte Ilochcnstein.
    4-J3 - EPISTOL/E. 454
    Ibunt sancti da virlule in virtutem, ut quod sequitur A memor eslo mei et tui in orationibus, ul divina nos
    fieri possit hoc, ul a te videatur Deus Deorum in clementia perpetuo munere in salute sempiterna, .
    Sion (Psal. LXXXIH,8). Vigiliis et orationibus in- conservare dignetur. Vale, vale fili in aelernum.
    sta,eastilateelhuniilita.e, dilectione Dei et proximr, -o EPISTOLA CLXXXIII.
    el aliorum mandatorum observatione teipsum exor- AD'MONNAM PRESBYTERUM ET FRATREM EJUS.
    na. Quse tamen oinnia- ad charitalis firiiiamcnlum Horlatur ad sosculi conlemplum, ad humilitalem.
    respicient, in qua toia lex pendet et- prophetm(Maf.h. Dilectissimisin Christo amicis fratri et filio a An-
    XXII, 40). Si nondum adhuc annis, ordine tamen thropo el Slratoclei humilis levita Alcuinus salutem.
    sacri ministerii [Catu, sacro ministerio] senior esse Sulet charitas littcris appellare quos oculis cer-
    ccepisli. Nam presbyter, senior in Latina interpreta- nere xionvalel; quia apices chartarum amoris ma-
    tiir Hngua : ut significet, moribus esse debere senes, gnitudinem exprimere cofiantur, ut oculis legatur in
    conslantia perfectos, prsedicationi verbi Dei inten- •
    syllabis quod videri non potest in meiitibus. Ideo
    tos, itaut ore impleant quod ore doceant. vestrae, charissimi, memor germanitatis hanc char-
    2D0 Tu vero fili charissime, vigilanter tibi prse- tam vobisin commuue dire\i,utcognoscatis quantam
    para;boiiis meritis domuniperpetuam in ccelis.Modo pro vobis habco sollicitudinem, quam nec lerraruni
    est leriipus laborandi et promerendi Deum :tunc erit B longinquitas, nec temporum diuturnitas delere va-
    tempus judicandi, et pro*hoiiis operibus vivendi luit, quo mirius admoneam, quos magis _idl-dili-
    Deum; quia tunc judicabitur unusquisgue secundum gam;' desiderans salutis veslrce prosperitatem et in
    opera sua (Matth.wi, 27).Non tibi sit saeculiporiipa Deo credeie.et in sseculo scire. Ut utrumque fial,-
    suavior guam salus ceterna; nec delectatio [Canis., uoum est studendum, id est_ Dep placendunu Prcc-
    dileclio] carnalis dulcior guam dilectio Dei. ijui hic lerit guidguid amatur ia mundo, et solum permanet
    Deum diligit, ibi cum Deo eliam lretabitur [Cod. guidguid agitur in Deo. Ideo temporalia non tardent
    Scd., cum Deoesse laetetur]. Quam jucunda est hea- iter ad seterna lendentium, dicente discipulo quem
    titudo seterna : et guam misera percliliosempiler- diligebat Jesus: Nolite ditigere ea, qum in- mundo
    na! gualis in vita futura fieri velis, talem te praepara sunt (I Joan. n, 15). Nunquid ex umbra panis
    in pi'aesenti.Parvi temporis hospes perpetuam tlhi esuriens se saturare poterit? Umbratica- est sseculi
    promerere [Canis., promereris] mansionem. Hoaie felicitas, vera tantummodo in luturo exspectatur.
    te cogita cras esse moriturum. Omnis bies guasi Nolite vinculis sseculi teneri, nec laqueis diaboli
    ultimus esthabendus. Ideo .jemper homo.debet esse ligari. Et.vincula quaeper confessionem et poeniler.-'
    paratus,- ut guacunque die judex pulsaverit ostium, " liam prsecidislis, nolile reformare, ul.liberas manus
    aperiatur ei cum lsetitia (Luc. xn, 56). Rapietur valeatis relevareadDeum, et puro cprde deprecari
    n ad j'udicium anina, dum, ducelur de corpore. quem toto Cordeamare debetis. Vigiliseet orationes
    Quid tunc ebrietas, quid tunc luxuria carnalis, sint assiduaevobis. Realus servus ille, quem, cum ve-
    quid pompa vestimenlorum, quidannulus in digilo, nerit Dominus, invenerit vigilanlem (Lnc. xn,37).
    quid auruni in sacculo? Dives moritur similiter sicut . Vigilandum est in bonis operibus, non dormiendum
    et pauper, et una est amborum condilio, nisi forte iri delectationibus carnalihus. Ebrietalem quasi per-
    guis melior altero fiat. Bonus in vitam vadit sempi- ditionis foveam fugite, quia juxta Prophetam: Vinum
    ternam, impius toi-mentis traditur seternis. Esto et ebrietas aufert cor (Osemiv, 11). Ponipas vestimen--
    filiusvilaeet non raortis, Eslo haeres co_licum Chri- torum non sectemini. Deatus homo, qui non respicit
    sto, non esca ignium cum diabolo. Pcr singulos dies in vanitates et insanias falsas (Psdl. xxxix, 5). Me-
    semper esse melior studelo, ut semper cum Deo lius est animam ornare qrirepermanet, quam cbi'pus
    esse merearis. Salula meo npmine ~>Sacen^et Be- vestimentis, guod putrescit in pulverem, dicente
    gnod Dei famulos, amicos nostros, filios vitse guodam philosopho : t Ridiculum est in vanitate
    seternse. Roga [Can., Rogo] eos nostri esse me- laudem guserere; » volens veslimentorum superva-
    mores in oralionibus suis cum sua familia, guam Ij.cuascuras vanitatem intelligere [Canis., inteUigi].
    diligenter in Dei servitio erudiunt [erudiant] : Quodsi plurimi hoe faciunt, scriplum est: Non se-
    guatenus mercedem ex illis habeant et non pc_- queris turbam ad faciendum male (Eccti. XVIII,52).
    nam, laudem et non contumeliam. Quia profectus Melius[enim est], cum paucis salvari quam cum j)lu-
    subjectorum salus est praelatorum, et pastor bonus rimis perire. <
    ex gregis multiplicalione coronabitur. Et tu, fili mi, Scitote cujus exempla diligentius seclamini, ejus
    o-Ad judicitim. Apud Canisium : adima- 1 Scicenet Regnod. Hsecnomina soluni in editione
    legitur
    licium.' ( Scriverius in noiis ms. legebat tnallum; , yuercetani habentur, desunt vero in riostris codd.
    et quidem .matlus est conventus , in quo majores; mss. et quos homines denotent, ignoralur.
    causreolim dijudicabantur. Ne matta publica, (dici- c Edit. Quercet. M, Canis. 57 cbllata ciirn codd.
    tur enim niallum et mallus) vel placita in exitifcusi mss. (Apud Froben.
    vel atriis ecclesiarum teneaniur, vetat synodus Sues- epist.159.)-
    d Anlhropo et Siraloclei. Haec nomina, sicut et
    sionensis siib Carolo Magno eo circiter tempore, quci inscriptio nrf Monnama Quercetano allala, desimt-
    floruit Aleuinus, IiabUa, etc, . inquit Basnasgius. apud Canisiumet in codd. mss. quos ad manumha-
    Sed dubium sustulere codd. mss. in quibus legiiur :: buimas. Monnam Grseca forlassis appellatiorie~An-
    Ad judicium, quam lectionem ipse etiam contextu!i thropiim vocat; Monn enim seu Mann theodisca lin-
    poslulat. gua hominemsignificat.
    mS B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. 456
    meritis maxime adhsereatis. Christus per humilita- (__Da le, supplex obsecro, ut duphcem habeas mcrce-
    tem viam nohis fecit ad coelum; quid superbiam pra- dem : unam tui ipsius, altcram fratris tui. Ulinam
    vorum sequimur? Angelus per superhiam proruit c ut merear te videre cum laetitia illic, si hic fieri non
    Divina te gratia comitetur, et in omni bono
    coelo; quid superbit honio terra et cinis? Quis super- possit!
    bienti homini loeus depuieiur, si angelo superbienti florere faciat, ut cum mulliplici bonorum op.rum
    infernalespcencepraeparataesunt? Non est opus vos fruclu vitam merearis ingredi senjpiternam.
    - « EPISTOLA CLXXXV.
    quasi [insipientes vel] inscios admonere, dum Evan-
    AD QBEMDAM DISCIPULUK.
    gelium Christi ante oculos habetis. Lcgite et intelli-
    sit cavendum vel dbservandum. Quid- Gaudet ob discipuli prosperitatem et litlerarum stu-
    gite, guid quid
    ut fiat, dicenle dium; liortalur ad pmnitentiam et ad pugnam
    quid ibi scriptum est,-necesse[est] conlra hostes animm.Ornatum corpbris reprehendit.
    ipsaVeriiate . Cmlumetterra transibunt,verba atilem Dilectionis vestrae litteras grata suscepi dextera,
    :
    mea non transiburit (Matth. xxiv, .55). Item Si quh et Iselolegebam animo, intelligens in eis vestraevila.
    ditigit tne, sermones meos servabit (Joan. xiv, 25). prosperitatemet litteralis exercitii sludium, ex quo
    Indicium dilectionis Deiest mandata ejusobservare; dictantis eloguentia claruit. Hocmihi maximum esse
    et prsemium dilectionis, visio [Can,, visitatio] [est] r, gaudium constat, ut filios [mebs] floi"ere videam in
    divinitatis; eo ipso promittente quem diligere j'ube- conversalionis •puritate et profectus diligentia. Isle
    mur; [qui dicit] : Qui autem diiigit me, diligelur a est ornatus guem optavi in eis[A/., meis]. Istresunt"
    Patre meo, et ego diligam eutn, et manifestaba ci deliciaeguibus illos desiderawivestiri. Ista est mun-
    tneipsutn (Joan. xiv, 21). Pro me orantes valete, viri ditia guain concupivi in iliis. Hsesunt epulae in qui-
    fratres, charissimi iu Christo. bus illos j'ucundari amavi. His etiam anima refieilur
    » EPISTOLA CLXXXIV. esuriens et sitiens justitiam. Hoc est vinum quod
    ADPRESB-TERUM EADA". miscet. sapientia invitafis ad mensam suam, duiri
    Pro muneribus gratias agit; dolet se de gradu pau- septem columnis subnixam sibi doiniim construxit
    perlatisfaplum esse in voraginem diviliarum; ofa- (Prov. ix, 5, 1). In hae divina domo, frater [Cod.
    lionibus se commendat.
    ~> Sat., -filij carissime, te habitare semper obsecro;
    Dilecto amico Eadapresbytero Albinussalutem. illius te epulis pasci depreeor; hoc [A/.,lmjus] te
    Dilectionis tuae munera magna devotionis laetilia calicis mero inebriari exopto; nonvanas sseculi pom-
    suscepi, desiderans, donante Deo Christo, .prosperi- pas,non noxias eorporis delectaliones exsegui, gure
    tatem vos el prresentem habere atque futuram, non proderunt ambulantibus in eis, sed suos seguaces
    agnoscens antiguaein vobis munificentise largitatem. _j in reternsepeiditionis voraginem demerserunt.
    Quapropter et in uobis antiquse fidei reformastis Tu vero, amor animre meae,si guid sordium ex liis
    amicitiam. Utinam divina elementia in vobis usque contraxisll, lacrymis lava, poenitenlia ablue, el vitae
    ad finem vitce perseverare faciat, quod ab ineunle melioris manu dele; memor tui, memorque mei;
    aetale in-vohis operari dignata est. Prmterit enitn ficju- animam meam lrclificans, ture parcens : quia salus
    ra hujus temporis (I Cor. vn, 51). Idcirco necesse est tua consolaiio mea est. Noli patreni sua meicede
    ut-nos dies extrema in dilectionis geminae sobrietale fraudare de te. Noli fiiii nomen delere in te. Si pro
    veslitos inveniat. Quia qui offenderii in uno, id est, te hon vis, vel pro me fac. Si vel me non cufas, et
    in uno charitatis] praecepto, factns est omnium reus lenegligis; Deum time, dilige, honora. Rle est verus
    (Jac. n, 10). pater, ille i'edemptor, ille omniura largilor bonorum
    - 202 Habeto nos, obsecro, sociosbeatitudinis tuse, . suscital doimientem in deliciis animam.
    sicul te cupimus socium habere jyrbsperilalis nostrse. Conlra tres tibi guolidie pugnandum est inimicos :
    Et orationibiis devotionis vestra. deduc nos in eum- contra diabolum, contra sreculum, conli'a carnem.
    dem paupertatis gradum, in qiro, perficiente Deo, sa- Quomodopoteris secure dormire? Te vero dormicnto
    lubriter consistis. Tu tenes in manibus quod nos olim vigilant, gui te occidere guserunt. Quomodonon times
    tenere cogitavimus. Sed fluclus sseculinostram navi- S>flammas aeternaeperdiii-nnis?Quid tu, parvi temporis
    culani procellosis venlis in voraginem divitiarum ra- hospes, patriam gureris in peregrinatione, et illam
    puerunt. Sed te precor utme pietatis precibus inpor- oblivisceris in gua civis conscriptus es in baptismo?
    tum quielis revocare studeas. Cupio, sed non facio. Cogita guis pro te pependit in cruce [palienter susti-
    Tranquilla est paupertas, quam feliciter olim amasti. nens probra invidorum], cujus latus lancea perforalum
    Beali pauperes spiritu, quoniam ipsorum esl regnum tuce sanguinenv redenfptionis emanarit. Noli parvi-
    cmlorum (Matlh. v, 5). Sed paupertas hscc Iiumilitatis pendere prelium tuae [Cod. Sal, proprise] salulis. Pro
    gubernaculo regatur, etcharitatis velo, flante sanclo te traditus est, gui te fecit: imo omniuni .iQg evea-
    Spiritu in eam, ad selerncebeatitudinis portum per- lor ad redemjitionis tuas pretium seipsum expendii'
    veniet, ubi mei nominis memor intercedere pro me Cur te ignobilem facis, nohilissimo emptus preiio,?
    [Canis., pro mea infelicilate te supplex] mereatur. Noli ex filioDei facere servum diaboli.
    a Edit. Quercet. 57, GamV 42. (Apud Froben. abfuerit a divitiarum cupiditate, . ob ,guam alicui
    episl. 14,0.) forlassis reprehensione dignus videri poluisset.
    ~>Eada prcsbtjlero.Hmic monachum fuisse Mabil- eEdit. Quercet.56, Canis.58 collata cum coad.mss.
    lonio verisimile est lib. xxvn Annal. num. 55. «Hcec (Ajmd Froben. epist. ill.)
    vero epistola, ait, testatum facit, quanlum Aicuimi'
    " '
    4S7 . EPISTOL.E. , -45*.
    Quia a pompaticis carnem induis vestimentis, et A \ fuit. 0 si mihi vox ferrea esset, et omnes piu verte-
    orhamenta animcenon guaeris? Beatus vir, cujus est rentur in linguas, ut yel sic ad aurestui cordis verba
    nomeriDomini,spesejus, qui non respicit in vanitates dilectionis mesepervenire valuissent; vel in luo pe-
    et insani.rs falsas (Psat. xxxix,' 5)'. Meliusest collo ctore spiritus esset prophetiae, ut perspicere cordis
    sapientise monile smpendi, quam serico vanitatis mei arcana poluisses! crederes utique quam suavis-
    involvi (Eccli. \i). Melius.est castitate lumbos cir-- simo sapore tui amoris pectus meum 204 implere-
    cumcingi, quam numerosis pomparum cingulis con- tur. Sed nunc, quod valeo, faciam. Hos paryos api-
    stringi, et -ardentes bonorum operuni in manibus ces, magnseindices charitatis, tibi dirigo, ut per hos
    -
    portare- lucernas, quam digitos annuiis ostenlationis intelligas_guod vix inleUigipotest. Sicut flamma po-
    radiare.(L«c. xn, 55). Salius est pedes inEvange-. test videri, taugi, autem non potest, ita charitas iv,
    lium pacis expedilos esse, quam. Iongo fasciarum Htteris cerni potest, sed vix in animo scribentis sen«
    nexu Hgari(Ephes. vi, 1S). Heu! quod corrumpitur, tiri valet. Quia sicut scintillse de igne sparguntur,
    tanta diligentia ornatur; et quod permanet, tanta ita dilectio litterarum officio volat. Sed-plurimi sunt
    socordia negligiturllllud omnicura ornatur, pasci- in quorum corde exstingujtur : idep gratius lucescit,
    tur et vestitur : hoc quasi vile supeUectileriuUo de- ubi vel aHqua ejus flammula ardescit. Quia" in te,
    core dignum ducitur! Terrenum coHlur, et cosleste B 13frater sanclissime, veram inveni charitatem, ideo
    non curatur! Dei imago vilescit, et terrae species ho- nulla terrarum spatia me.prohibenl, secundum op-
    noraturi Non ita, fili, non ita in te sit. porlunitatem portantis [visere], cupiens tein Christo
    Tu sacri altaris minister, tusummi honoris socius, perenniter frui, cuj'us amor nostra utinam impleat .
    tu sapienliaevas, flos adolescentiae,dignitalem tuam corda ut per ejus dilectionem nobis inviolabllisper-
    attende, et esto qubd nominaris. Cogita corpus tuum maneat fraternitas, cujus charitatem sicut sacerdos
    jripulYeremreverti et animam tuam ad judicium rapi. Dei summi, sicut tuha coelestis, sicut praecosalutis
    Qualis tunc esse cupias, talem te nunc exhibe. Nunc cunctorum ingerere cordibus studeas. Quidquidillius
    "tempusest laborandi, tuncremunerandi; nuncprome- 'respuit sanctitas, instantissime prohibe; quidguid
    rendi, tunc accipiendi.Qui pluslaborat,plus mercedis illius diligit bonitas,.ardentissime praedica. Non ter-
    accipiet. Curre, dum lucem habes (Joan. xn, 55). Qui renae fragUitatis terreat potestas, non saecularisam-
    liodieest, cras non erit,dicente Scnptura : Notitar- bitio sacerdotalem severitatem - compescat. Nolite
    dare converli ad Dominum, quia nescis, quid ventura [Cod.ms. Noli] limere eosgui corpuspossuntoccidere,
    pariat dies (Eccli. v, 8). Omnis gloria saeculiquasi flos animam aulem non possunt(Matth. x, 28).
    feni decidet. Arescit fenum et flos'ejus deperit (I Esto omnibus vita.,lucerna, praevius viarumDei,
    Petr. i, 24). Memenfocreatoris tui, antequam venial IG exemplum honestatis. Esto miseris consolatio, xne-
    tempus attlictionis. Pugnemus fortiter, et vincamus dicina vulneratis, afflictis consolatio, pastor,--non
    perniciter [Ms., viriHter; al., pertinaciter], utboro- mercenarius,-domus Dei, non spelunca latronum,
    nemur feliciter. IUum habemus adjutorem, guem et palma florens,olivasempervirens (Joan.x, 12; Matth.
    remuoeratorem.IHe prior hostemvicit, ut nos vincere xxi, 15; Psal. xci, 13; - Gen. VIII,11). Noli columbas
    possimus. Triumphavit in cruee, ut nos regnemus in Dei vendere. Gratis da, quod gratis accepisti (Matth.
    cce.i. Adnos descendit in terram, ut nos ascendamus x, 8). Irreprehensibilem teipsum iu omnibus exhibe,.
    ad illum in ccelum.Filius hominis factus est, ut nos ut vita tua doctrina sit populi, ut ex bona conversa-
    lilii Dei esse mereamur, cui Iaus et gloria in omues lione tua aedilicentur plurimi (/T.m. m,2). Lege
    seternitates.Amen. diligenter, obsecro, Evangelium Christi, libros guo-
    ->EPISTOLA CLXXXVI. que alios canonicse auetoritatis. Sed et Pastorale
    ADAMICUM FIDELEM. beati Gregoriipapaesaepissimeperscrutare. His epu-
    . Ardorem charitatis sum significat; hortatur ut om- lis animam tuam pasce, ut habeas unde alios guogue
    nibus sit exemplum vitm. Commendat• lectionem reficere valeas. Mei guogue, obsecro, ut memoriam
    sancti Evangelii, et Libri Pastoralis sancli Gre- habeas inter missarum solejnnia et sacras orationes
    gorii. D tuas, ut divina clementia veniam mihi peecatorum,
    _
    Dulcissimsedilectioriis fratri et amico in Christi1 et coronam tibi meritorum
    charitate salutem. praestare dignetur.
    o EPISTOLA CLXXXYII.
    . Atnicodntiquo novus non est similis (Eccli. ix, 14).' • ADQUEMDAM
    ' Amicus FILIUM..
    gui fortunam seguitur, et tempus observat,' Laudat discipuli devotionemet studium.
    loci sapientim
    qui juxta qualitatem mutatur, nunquam verus> Non-suos mores, sed exhortaiiones et sanctorum
    a Pompalicis vestimentis.Eum, quem Alcuinus lric>, convalescat. s Ubi nolandum
    est, veteres Francqs
    ob affeetatumvestium splendorem reprehendit, fuissei astrictis vestibus usos. De guibus Sidonius carm. 2:
    .elericum, patet ex his verbis : Tu sacri altaris mi- Sirictiusassuetsevestesijroceracoercent '
    nister, elc. Audiamus Sidonium, nitorem cultus ini Membravirain.
    ecclesiasticohominerepreliendenlem: ..Habitucullu- - Sicut elde Gothis Sidonius lib.iv, epist. 20. Ifsec
    que conspicuo, inquit epistola 13, lib.' iv, non juve-- Canisius gui plura hocTocode Rbmanoruin ac vete-
    nescit solum, sed quodammodo repuerascit. Enim-- •rum Francorum vestimeritis ex eodem Sidonio ad-
    vero veslis astricta, tensus cothurnus, crinis in rotaej notavit.
    . specimenaccisus, barba intra rugarum latebras mer- ~>Edit. Quercet.47, Canis. 29 cbUata cum. codd.
    sis adcutem seeta forcipibus, etc.,.professione reji-- mss. (ApudFroben. epist. 142.)
    gionis arrepta, virfijus potius resiirgentis innocentisei « Quercet. 102 ex ms. (Apud Frohen. episl. 143.)
    PATROL, C. 15
    459 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS I. 460
    exempla sequi hortalur;xommendat lectionemsan- A et honorificet inter homines, et vitam .tibi praestet
    , ctcs Spripturm, virtutum exercitium, curam ado- sempiternam.
    lesceritum,elc. De libris vero quos rogasti,- idest, in Epistolas
    Dilectissimo filio alque amabili meo Albinus sa- Apostolorum beati Bedae -tractaUjm, ? soror- mea
    lutem. Gysla habet. Dum illa remittet eum mihi, dirigam
    Litterarurii series tuarum laetificavitociilos meos,' vobis. De b Benedictione Patriarcharum,. ,de quibus
    aspiciens in eis bonse devotionis intuitum, et sanctae' rogare iibi quoque jfiacuit, composuiolim epistolani
    c
    sapientisedecorem, atgue in eam disceridi amorem;' sub nomine tuo Samuelisque condiscipulitui. Ne-
    griod maxmie tuis modo competit annis, vel pro scio si de ea postulasii, siye de quplttiet alio auctore.,
    selernaevitae beatitudine, vel pro ssecularis honore : - De epistola-interrpgasti, quid esset? Nam IOTsuper,
    guia nihil laudabiUus est in homine quam sapientiae o-r6),«habilusGrsece"dicitur. Unde Adriainusimpera-
    decus et charitatis affectus. Quod vero postulasti tor'd Epictetum philosophuriiinter alias inquisitiones
    meos tibi inscribere mores, mirum videtur; dum die iriterrogavit, quid esset cinctum?•At ille videns eum
    uoctugue mecum fuisti, nec aliguid tibi celatum epistolam manu tenentem, respondit-: Quod manu
    fuit, guid nobiscum ageretur. NeGdignum videtur, lenes. Volensintelligere, quasi supercinctorium esset
    mea multum te sequi velle vestigia, nisi forte admq- B epistolsesigillum,quo aioris vesliatur chartula. Hanc
    nilionisverba, quse ssepius audisti. Sed etiam magis habeto interpretalionem, donec meliorem invenias
    sanctorum te instruant exempla,-quse in sanclis le- vel veriorem.
    guntur Scripturis, et nostrse vitse stahiHmentumdi- e-EPISTQLAGLXXXVIH.
    gnoscitur esse. Tu vero, fili charissime, in charitale ADFILIUM zEGROTUM.
    -ieipsum exerce, et -in ecclesiasticis officiis ornare SolatuTMlum,et hortatur adconfessionempeccatoruin.
    vitam tuam memento; vigilias et orationes frequea- Charissimo Filio unicseililectionisin Christi bene-
    tans et in' lectionis studio die ngcluque desudans dictione salutem. ' '
    quaerere[Forte, quaere] Ghristum in litteris prophe- Festinavi obviam vestrse dulceditiis praesentise,et
    larumprsedictum,et in evangeUca ostensum auctori- eccemutuata [niutata] vicepro lsetitiavisionis vestrse,
    tate. Et dum iriveniaseum, non amittas eum (Gant. tristitise chartula advenit, vestram denuntians lacry-
    III, 4); sed introduceum in domum cordis tui, et ha- mabili textu infirniitatem, propemodum te in limine
    beto eum rectorem "vitaetuae.Ama eum sicut redeica- hujus vifcae' suspirare;sed quantum de tuo contristor
    ptorem, gubernatoremque tuum, omniumque tibi labore, tantum de dirina laetiflcorpietale, qui te tam
    largitorem honorum. Custodi mandata illius (I Joan. dduturna infirmitate decoxit, ut purior appareas coa-
    v',3; Matth. xrx, 17), quia in iUis vita est a.tema. C spectui illius. Beatus homo, qui corripitur a Domino";
    Et ihagna discretione teipsum circumspice, consi- flagellat vero omnem filium, quem recipit (Hebr. xn,
    derans guid agendum, vel guid _\%Q~% cavendum 6). Haecspes te consoletur, charissime fili, et si quid
    praecipiaUir tibi. Et quidguid accepisti a magisfero, saeeuliin tuam deveniatpotestatem, quasi obsides pa-
    vel Spiritu inspirante sancto inteUigis, trade cHligen- cis praemilte[Ifs.promiliere] ad Dominum, et diligen-
    tissime, et doce; ut tibi semper augeatur jnteUigen- ter minutissimasquasque verborum et cogitationum,
    tise donum, guia omni habenli dabilur (Maiih. xm, imo et factorum sordes apud cpn.essorem fidelem
    12), id est, docendi studium hahenti augetur ii.teEs- et prudentem, secundum tuam conscienliam, puri-
    gendi scientia. -_ -fica, ut nihil remaneat, in guo malignus te apiid
    Esto pauperibus et miseris quasi pater, humiHsin summum Judicem habeat accusare. InDomino Jesu
    ministrando, largus in dando,^quatenusiUorumbene- fortissima spe confide, gui ad unam confessionisvo-
    dictio veniat super te. Admoneasgue adolescentulos cem latroni paradisum pi*omisit: et si iUiusclemen-
    qui tecum sunt de castitate corporis sui, de confes- lia, guaeoccidere solet et viviflcare, le in pristinum
    sione peccalorum suorum, de assiduitate discendi, de . sanitatis officiumrevocare velit,' taHs eslo moribus,
    conversationesobria, de ebrietateeavenda, deluxu- gualis riunc voluntate; et lalis tunc opere, gualis
    ria fugienda, de vanitate hujus saeculinon seguenda. nunc cogitalipne, ut tibi in saluteni prpficiat perpe-
    Sed discantinadolescenlia, uthabeant, guod doceant tuam, sive infirmitatis labor, sive sanitatis effectus.
    in senectute. Deferant enim honores senioribus, Habes me, guautum valep, fidelemsive in iter iUud
    ament vero ecclesiastica officia. Ergo prsevide ut terribile adjutgrem; sive in vitae praesentis solatium
    boua videalntin te exempja cum sanctbrum exhofta- consiliatorem. • ,.
    tione verborum. Prohujusmodi religione et devotione Quod vero tua inquisivil charitas de duorum di-
    Dei omnipotentis te gratia conseguatur et exaltet, stantia locoruni, id est, slve ifi canonica se.de, siye
    a Soror mea Cysla. Hoc de Gisla inteUigoCaroli Quondamnamquemeiimgandebamteesse sodaleni,elc.
    Magnisorore; non de Gislaillius filia. Vid. notas in 0"Od quondaindocujlAJbiqus rite rnagister
    epist. 126 ad Gi.slam. Hocpectusteneat, etc.
    i>Cbnstat igitiir Alcuinumscripsisse DeBened. Pa- >,Epictcium.RespicilAlcuinusquaeslionemAdriani:
    triarch.; sed epistola, cujus hic meminjt, intercidit. Quid erit nobis, si cinctum solvas?-CuiEpictefus re-
    c Samuelis. Illius ibrtassis, gui postea factus Wor- spondit: Epistola est. Vide Altercationem Adriani
    matiensis episcopus, Rabani Mauri, ad quem haeci Augusti etEpicteti, BibliothecseGrsecseFabricii toni.
    epistola dari potuit suh Alcuino condiscipulus.Dequoi XIII, pag. 560, el pag. 565 inter notas.
    ideni Rabanus carm. 21: °. Froben. epist. 251.
    ' ' •
    461 EPISTOL/E. . . .: -, .'_ • .: .. 463
    in monachica sanctitate meUrisesset ultimi diei ex- ,^ Inyenies.alium,si te UcfastiditAlexLs.
    spectare spiraculum? uhique Deus est,gui -merito- Putavi meyeiiire ad te, et uriicse[tmi] auriculaa
    rum magis, quamlocorum considerat qualitatem; et suavia susurrare, et alteri dura decantare; sed
    prd-
    .si suh orario plus laborasti, quam sub cucula in ser= hibuil me Romanus
    comes.ingfato tempore. Si illius
    vitio Dei, quid causaeesl, in articulo morfis tui labo-.
    insurgat 'contra me prmliumfin 1w'c egO sperabo
    ris -insignes[locoinsignia] abjicere, et alterius quae- virtus ex infirniilate perficilur
    (Psai. xxvi, 5); guia '
    rere j'udicium?Nisi forte sub cucula, [si] Deo mise- Cor. xii, 9). - • • -' ' -•
    (II
    rante ab hac corivalescasinfirmitate, militare dispo-
    nis : tamen quamdiu vivas.-in majorem sanctse Dei Verepr, ne « Homeriis irascatur conlra chartam
    el diabolica figmenta, quae
    Ecclesiaeprofeclum luae cogitationis dirige yolunta- prohibentem spectacula
    omnessanctae Scriplurre prohihent,iri tantum ut lege-
    lem : oralionum igitur causa et [ob] fraterna. inter-
    bam sanctum dicere Augustinum:. Nescio homo, gui
    cessionis solatium cum monachis corporis requies
    histripnes et mimos et saltatores introducit in domum
    optanda esse videtur.
    eos immundorum sequitur turba
    Si quid perperam dixi; non mala voluntate, sed suam? guam magna
    me arbitreris tu vero consiliarios spirituum.jSedabsit,utin domoChristiaria diabplus
    imperitia loqui": habeal potestateni.
    et
    tecum, scio, pios prudentes habes, quorum cpn- g
    OHmlibi de liis scripsi, optans salutem chafissimi'
    silioad salutem animsetuaeuti ratum essevidetur;
    mea vero parvitas nunquam a vestta' recedit chari- filiitotp cordis affectu; volens per-te fieri, quodper
    ut me non posse fieri agnovi. Tuus vero ariimus, fiH
    tate,"el si, ut decel, intelligere- nequeat, tamen,
    charissime, congaudeat in servitio Dei et in salute
    deliet, desiderare non cessal. Rogo ut quidquid de
    tua eveniat yila, citiusme cognoscere facias, ut sive fraterna, ut tibi' ex" profectu aliorum merces accre-''
    scat meritorum.- Ideb saepius desideravi -exhortato-'
    abeunterri lacrymosis prosequar intercessionibus a.
    rias dileclionisvestrse litteras. Sed nescio qusecausa
    D.eomiseranlp dies aeternos vel femporales habeas
    in vel me rapuit ex mente tua, vel te ab exhortatione -
    semper-felices Christq. cessare compulil. Beatus qui loquitui in aure audieu-
    i-EPISTOLA GLXXXIX. tis. Utinam omnestali te desiderio audirent, sicut
    ADAKTOKIUM; egp mianimus tuus! Vel castigatus scribe, utvindices
    Cqnqueriturde-sui oblividne,spectacula reprgbat, et le, quia rogatus noluisli, ul epnfortares me. Vajelo
    Hotnero se de iis scripsissedicit, etc. in pace perpetuse beatitudinis, fili charisshn.e.
    c.AntonioAlbinussalutem. f EPISTOLA GXC.
    a
    Quam plana viafuisset per belHca rura ad cur- G • -
    AD ANTOKIUM. '
    rendum vel ad volandum eharilatis pennis! Timeo
    ne forte fractsesinl alse, quse ex eis, ril alise, potuis- Nuntiat "fralresinsulmLirinensis advenisse,et fralretk
    sent inseri. Ideo nidus paternus nop visilatur, nec Adalhardi vpcatum ad palatium fuisse,-etc.
    saltem columba pedibus, ut guondam in GV_Sc.alega- Pip, prudenli atque religiosolilio BAntonio Albi-
    tis, affert Iitterulas.- -Quid ad haec sic, iturus Or- nus matricularius salutem.
    pheus? • Quidam pra.dicalor juxta apostolum importunus
    - Orpheus... inter delphinasOrion. debet esse; sic etiam qusedam charitas importuna
    ." Ver.itur benoforifun.diis", senteiiiiariobis,
    se mi«ime grato ingerit auditqri: nee spreta tacere
    g0@Egp Iudo, egoserie [Forte, serio] dormien-
    novit, quaeetiam nec fluminibusobrui valet, nectem-
    terii fsbepiussuscitare nisus. Sed nec cantante salta- nesemel accensa subitp exstin-
    pestatibus exstingui,
    f-iiimest, nee plangente lamentatum.
    guatur.- [Hsec].causa fuit hujus chartulae, quam sub-
    Omniavel mediumfiantmare, vivitesilvse, neclere calamus meus curavit. •
    Sixit amans spernenti se. Idemin eodem Poeta Igitur fratres venerabiles et reHgioside t -mojia-
    'aTIic-aliguid deessevideturi D ,. t FVoben.epist. 212.
    b Edit. Quercet. 107 ex ms. (Apud Froben. epist. s Anionio. Quivero nomine appellatur Ada]harclus_
    144.) _ . - abbas Corheiensis, cujus pater fuit Berriardus*,Cafbli
    c Antonio Hoc nomine ascititio aj)pellatAdalhar- Martelli filius, Pippini regis frater,"pati'uiisCaroH.
    _dum abbatem, Corbeiensem, ut Pascasius in Vita Magni, fralres duos habuit Walam et Befnafhihf;
    «
    Adalhardi .num. 21 teslatur Ms vei*bis: Ob hoc duasque sorores Guridradam et Theodradam, qui
    autem Adalhardus ab aliguibus, ut epistolre magistri orimes a CarolpMagno, summoloco semper habiti;
    Albini ferunt, Antonius vocabatur. » Mabill.'~Act. illius vero obitum omnes jfraelerTheodradam a
    S.anct.ssec. iv Bened., parf. i, pag-.516. Eost
    udovico imp.,anno 814 in exsilium jiulsi fueranl;
    d Per Belgica mra. Ita legendum puto loco bellicu. cujus rpi causam nbn aliam fuisse credit Mabillonius,
    Ibi enim Corb.eiayefus; ibi patrimouium Adalhafdi. quam quia homines potentia etlrigeriiopiaediti su-
    .Mab. 1. cit. Act. SS., pag. 307, n-. 5. specti fuere" Ludovico, pip quidenf A.u'gusto","sed
    __«Homerm. Angilbertus, guocum Adalhardus in suspicioso et meticuloso. Cohsule Viiam sancti Adal-
    aula Pippini regis Italiseyersabatur. Hanc epislolam hardi Act. SS. Ord. ' S. Ben. srec. iv,' par_. i, pag 306"
    Mabilloniusanno 791 recenset et observat, guaetunc etseqg. "' .
    4>iprum hominum mens fu.erit de theatricis specfa- - &De mdnasterio Hilirinm insulm. Legendum locp
    culis, guse np. guidem in homine curiali, qualis tunc Hilirinm , Lirinre seu Lirinensis insulae, ut pateliit
    Angilbertus fuerat, ferre aut dissimulare Alcuinus ex epistola ad HiUirienses fratres paulo post exlii-
    uoUierit. Annal. Bened. lib. xxvi, num. 13. benda.
    405 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUM PARS I. 464
    sterio Hilirina. irisulaeante paucos dies venerunt ad A tuse, quia valde ex die cognitionis tuorum , intimo
    nos omnia narrautesde iUisprospera parlibus : sed cordis affectu amavi eos, guamvis non segualiler ut
    et hoc addiderunt guod filius meus a frater vester te, quia.a.qualitei' ad me non pertinebant; te spe-
    cum abbate palatium adire j'ussus esset, secundague cialius ex omnibus fere amicis unum. Gratias quod
    hebdomada post Pascha iter incepisse. Hoete scire tandem aliquando refloruisti, aperire os, appeUare
    volui, nt provideas bono consilio fratri tuo, guid sit Patrem, sive charilatis, vel etiam hospitalitatis
    agendum. Quanlum meseparvitatis consideralio per- gratia. .
    e Mandavi Hubone qui praeest rebus sancli Mar-
    spicit, valde necessarium ei videretur, ut revertatur
    ad ffatres suos, et ea vita vivat, in gua salvatus fuft tini ad satisfaciendum animo tuo, condicto die ob-
    de periculo mortis, in guo pene periit. Quid iterum viam tibi essel Quod de emendatis moribus Homeri
    regreditur, ubi propemodumperditus fuit? mei scripsisli, satis jfiacuit oculis meis; licetsemper
    Non sit tibi duruiri cum ~>Homero nostro coiisi- honorabiles habuisset mores, tamen nuUus est talis
    lium inire salutis perpetuse de fralre tuo, et mittere in hoc saeculo qui non habeat oblivisci, quse retro
    ad amicos vestros, gui sint inpalatio, gui illum bonis sunt, et se extendere in anteriora, donec pervenial
    erudiant consiliis, et revertendi ei licentiam inqui- ad perfectionis coronam. Unum fuit de f histrioni-
    rant; Htterisque veslris illum admonere, ne dubitet B bus, quorum vanitatibus sciebam non parvum animse
    animo, ne titubet gressus Ulius; sed unanimiter pie- suae periculum imminere, quod mihi non placuit,
    tatem imperialem poscat regrediendi facultatem. quapropter scripsi aliquid exinde, ut integram amo-
    Credas velim has litterulas ex charitate dictatas ris meiiUi ostenderem solliciludinem; mirumque
    tam sapiens animus non
    esse, ut tu habeasmercedem, et fraler tuus salu- mihi visum est, quomodo
    tem aeternam. Vive feliciter in charitate Christi, et intellexisset reprehensibilia dignilati suse facere, et
    emni religione sancta, fili charissime. non laudabilia.
    «EPISTOLA CXCI. Suadeo dilectioni tuae/ut ubicunque vadas, ver-
    d ADAKTOKIUM MOKACHUM. bum Dei fulgeat in oretuo, secunduniopportunitatem
    hona conversationistuse
    Antonioadseinvisuro significatanimisui tmtiliam.Ho- temporis vel loci, quatenus
    , meri vanitatem in histrionibuscarpit; conqueritur fama praedicationis instantia adornetur.
    de intefmisso litterarum commercio, quod ait non Quod in prima paginulaeture ffonte parafrasticas
    esse contra regularem vitam. Post obitumsui memo- apologetici sermonis excusationes legebam, para-
    riam exoptat.
    digmatico calamo conscriptas, grate suscipiebam
    Filio charissimo AntonioAlbinus salutem. , eas, quamvis minus jiecessarias aestimarem Hlas.
    '
    Laetatus sum in lectione chavtulsequam mihi tua "*Conscius cordium nostrorum novit, qua cfiaritate
    direxit charilas, sed amplius in .solatio germanitatis litterarum consolationis tuarum desiderarem ; vel

    a Frater vester. Habuit sanctus Adalhardus fra- Salerna Bernarius ffater


    Bernarium , Adelhardi, inter sanctos
    ut
    trem, paulo superius diximus, nomine, Lerinenses refertnr, non exprimit tamen auetor, an
    de quo Pascasius Radbertiis in Vita sancti Adalhardi colalur. Bollandus ad diem n Januarii in Catal. San-
    num. 54 scribit: Isfe Chfisti discipulatus nobiscum ctorum praetermissorum.
    (Corbeise scilicel) habens formatn; idem vero infe- ~>Homero. Angilberto, quocuni Adalhardus ali-
    rius num." 55 testatur , quod Bernarius a Ludovico quandiu in aula Pippini regis Italire conversabatur.
    Aug. una cum fratribus et sorofe Gundrada in exsi- Hic enim, teste Vitre Radberto, Pippino
    lium actus, Lirinurii remissus fueril: Bernarius no- regi adjunctus fpit, ut seriptpre
    regnuiri ipsumgue regernj'u-
    sler, ait, Lirinum remittilur, ubi nempe slatum mo- 'niorem ad slatum reipublicseet ad religionis cultum.
    nasticum prius assumpserat. Ex epistola siquidem rite infbrmaret; Angilbeftum vero Aleuinusin epist.
    praesenti indubium est, fratrem Adalhardi, Berna- 26 primiceriumseu primum consiliarium palatii Pip-
    rium utique, in insula Lirinensi monachum fuisse. pini regis appellat. Vid. epist. seg.
    Is, agentibus fortassis- fratribus, sororibus ac pro- « Froben. epist. 215.
    pinquis,fuitsummo loco apud Cai-olumhabitis , ad pa- d Ad Antoniummonachum.Hic est titulus epistolre
    fatium evocatus : quo audito suasit Alcuinus , in cod. Harleiano, guamvis Adalhardus jam abbas
    ut ad suum monasleriunf remittatur, ne prioribus, ] >esset monasterii Corbeierisls seu*"S. Petri. Vide
    quibus nescio, periculis, qurc ibi monachum indutus col. 465, not. a.
    evaserat, involverelur. Hoc consiliumeffectu caruil; « Mandavi Hubone. Leg. Huboni, ,sed potius Wi-
    Bernariiis siquidem, rit ex Radberto cit. colligitur, doni, ut arbitror, illi nempe misso regio, ad cuj'us
    in monasterio Corbeiensi cum fratribus suis, usque testimonium pro innocentia Turonensium provocat
    ad ohitum Caroli Magni commoralus fuisse videtur. in epist. 166 gui nimirum secreta guaeguede vita et
    Excilata deinceps in hanc familiam invidia ad pro- moribus fratrum illorum noverat, lanquam rerum
    prium suum monasterium Lerinense remissus fuit. S. ~Martini,regia aucloritate, defensof etadvocatus.
    .
    Auctor VitaeLudpvici-Augustiscrihit: Adalhardum De hislrionibus. Homerumseu Angilbertum hi-
    quondam ahbatem mbnasterii' Corbeire, magisterio strionicis ludis ac spectaculis admodum addictum
    priori restitutum ; itidemque fratrem ej'us Berna- fuisse Alcuinus j'am meminit in epist. 114 ad Anto-
    rium a monasterio sancli Benedicti evocatum et re- nium nostrum;-ibique ait, se de his olim scripsisse,
    conciliatum eidem cum fratre restituit loco J fortas- optandosalutem charissimifilii; quod in prsesentiepi-
    sishicloco : a monasterio sancii Benedictilegendum : stola factum puto. Desideralur vero etiamnum epi-
    a monasterio sancti Bonorali, seu Lirinensi, unde stola, cujus et hic el ibi meminit, scripla ad ipsum
    Bernarius post reconciliationem revocatus sit, et Angilbertum, qua illum admonuit, ad vilarida hujus-
    demceps. in. moi-aslerio Corbeiensi cuni fratribus modi spectacula etdiabolica figriienta;'qua omnes
    suis, eidem pariter restitutis, degere permissus. Ad mnclm Scripturm prohibent,etc.
    calcem Bibliothecse Lerinensis, a Vincentio Barrali
    EPISTOL-E. •*6>S
    465
    in S. b EPISTOLA CXCU.
    quo limore calamum siispendisses pariete regula-
    risdomus. Aul ego forsitan tanto indignus fui con- ADAKTOKIUM MOKACHUM.
    solatore, aul.magis spem posui in homine quam Deo Desideratmullum orationes Antonii, ut Deum semper
    amare possit et laudare.
    placuisset: lamen nolim tuam bonitatem de aliis id
    egisse, sed omnihus omnia factus, ut ex omnibus Antonio Albinus ,' mansionaiio matricularius sa-
    mercedem merearis habere apud Deum. Christus, ul lutem.
    in hisloriis legitur, Abagaro regi pagano scripsif epi- Ideo dico mansionarium te, guia muttmsunt »._m-
    stolam : aut bealus Paulus inter eos non fuit, de qui- sionesin domo Patris aeterni (Joan. xiv, 2), quarum
    bus Scriptura dicit : Erat itlis cor unum et anima te non soluin habitatorem, sed etiam inter apostoli-
    una, el erant illis otnnia communia (Act. iv, 32), el cam auctoritatem judicem esse opto, guis, in gua di-
    bene fecit scribendo amicis ? Aut si fecit, male fecil gnus habitare discernatur. Deprecor tola -cordis in-
    lantas amicis scribendp epistolas? Vel quomod. ' tentione, ut habeas Albinum tuum in ore et corde,
    meas ausus fuisli legere Utterulas, et tuas mihi nor dum animam offers tuam in conspectu Spjritus san-
    dirigere? Si conlra regulam est aliis scribere,utiq_uc cti, deprecans ut eruar me Spiritus Paraclitus de
    contra fegulam est ct aliorum legere. Opto ex ma- ~ spiritalibus animi mei tentationibus. quatenus digna
    gno.cordismei desiderio, nullatenus te plus peccassc " sit anima mea summum bdnum, id est Deumvefum
    in custodia regularis vitse quam exhortatorias volen- amare et laudare; quia hcecest angelica vita; sem-
    tibus edere chartas. Vulnerasti siquidem cor meum, per ef hoc agunt jugiter, quod nobis necesse est sae-
    sed si tempiis medendi adhuc fieri valeat, sana vul- pius agere : Et qui plus amat Deum in lerris et lau-
    nus charitatis calamo, ne putrescat in pejus. Noi dat, magis eum habet in ccelis.InfeHx est haec vita,
    enim tibi -sunt indiga pigmentoruni genera magnc et tota serumnis plena; non.es\nobis salus nisi in
    emenda pretio, nec cum periculo cor- leonis extra- DominoDeo Christo, quem tua^semper devotio amet,
    hendum ; sed aperi cor charitatis tur», et irriga cce- laudet et praedicet; el in orationibus tuis sanctiscon-
    lestis rore benedictionis arentia cordis mei rura, u servos tuos semper adjuva, et me maxime peccato-
    semper generare incipiat prioris pacis et concordia rem, quem Patrisnomine, licet indignum, dedieasti;
    [deesffructus, vet simile]. Nunguid non mea familii et saluta fratres nostros, commilitonestuos, ex no-
    sancti Petri te hortante et deprecante, in gremiun stri nomiuls officio, et specialiter eos, quos familia-
    fraternitatis suse suseepit, quasi unum ex illis? S rius nos dilexisse scias. Vos vero omnes in fraterna
    . amico prodesse timuisti, quare non fratri et consoch charitate et in unitatepacis sanctse divina g;ratia,
    germanitatistuce?NunquidreguTarisconstrictio pro in perpetuimi -custodire dignetur, dilectissimi-fra-
    hibet te fratrem exhortari tuum? Aut falsum es C"lres!
    « EPISTOLA CXCIII.
    quod-promisislis, aut verum est quod tu de fraln
    bene rion fecisti. JEnigmatica.
    Sed cessent quserimoniae,fianl charitatis soktii 4-AntonioPaulus.
    inter fratres, sine qua nihil Deo placere poterit; e Venerunt mihi litteraesexto Idus Qulntilis ad e Uui-
    si sit in corde, agnoscatur opere : si inlus ardeat cos; gaudio pleriae de meo et de tuo, et de nonter-
    foris fulgeat. Ideo Spiritus sanctus missus est in spe- mino [Ita ms.; f., nominis termino], guae in me
    cie igriis el Hnguarum, ut quod intus ardet in corde usgue modo mariserunt, et mansura erunt, credo,
    foras ferat in verbo charilas, ut poela cecinit: licet durissime passus essem prsesentiam absentiae,
    et absentiam prsesentiae.De visitatione vero fraterna
    Mentibus i ustat amor,sermonibus a
    sestuat rdor.
    ssepiusvolui secundum opportunitatem itineris; sed
    Ego militaris cingulo laborls depositoquietus De< secunda in pronomine persona optime novit, unde
    servire desiderans, riimium Irepidus exspectans, qur remansit; imo necdum agnosco, guombdofieri possit
    hora diealur mihi: aperi pulsanti,-festina ad tribu- lioe. Scito, guod littefse tanlummodo non sufficiunt
    nal judicis tiii, ut audias-quidquid operalus [Jlfs.. ad meum et tuum (guia hsec sunt, quse mundum
    -
    operasti] in vita tua fuisti._Si te, fili mi, superstitt ^ destruunt) si non aderunt ego ettu. Hueusque tres
    haechora advenlat Patri, tu vero cum tuis omnibe! Iitteraein tristitia fuerunt, duobus [F., duabus] hoc
    fidelis intercessor adesto, ut diras aceusantium faeiei facientibus; sed septem"omnia sufferunt, donec sex
    evadere, DeoJesu miserante, valeam,cui laus et glg- etocto simul gaudeant, et septem stent in loco suo,
    ria omnium bonorum suorum, qusenon solummihi quia a senarii numeri perfeetioneper septenarii gra-
    sed omni humano generi mira contulit pietale. Ti fiam ad octonarii beatitudinem ascenditur; et fiat
    vero, fili charissime, prospere proficiens et felicitei unitas primi et extremi per medielatem, quia cuncta
    vivens valeloin seternum. in creaturis tribus islis terminis ad unitatem perve-
    niunt; et si toUuntur de medio unum, deultimo duo,
    » Familia S. Pelri. Hoc est monasterium Cor- d AntonioPaulus. Haecnomina et ipsum epistolse
    beiense vetus in Gallia in dioecesi Ambianensi, D argumentum mere aenigmaticasunt, guibus evolven-
    Petro sacrum; cujus Adalhardus primo monachus dis immorari"operae pretium haud fuerit.
    deinde
    " abbas fuit. e Uuicos. Seu Wicus, cella maritima S. Jodoci,cu-
    b.Froben. epist. 214. rseAlcuini.in Galliam venientisa Carolo Magnocon-
    c Froben. epist.252. credUum.Vid. notas epistolse39 {nunc44) el alibi.
    467, B. F. ALBINISEU ALCUINTOPERUMPARS I. 4<38
    eruut tres termini seqiiales, mirabiies in perfectione3 A ahgelis exaudiatur et a GbVistoaccipiatur c'6ijceri'-
    omnium creaturarum, quse a tfibus personis in uni- tus psalmodiaeveslrse. Modestia ve~stra,j'uxta Apo-
    talem pttlesMis conditresunt. slolum, riota sit bmnibus horriintbus'(Pldlip. i\; S)_
    Haeclegens iritelHgatet laudel -ubtilissime largito- guateuus et praesehi. vita exenipluni sit in "Saiutem
    Tern«apientise, et vivat ineo feliciter. Saluta frati'es;; niultis, et fulura pfblaudabili pietatis bonversatiorie
    pueros et perfectos, legentes et hitelligentes, anian- a Deo remuneraiofe bmnium bohoruni recipiatur.
    tes et benefacienles, Christurii eolentes "et eharita- In fine vero hujus chartulaevestram deprecor almiia-
    tem habentes; et hi PirinesvaleanX,Vigeanl, floreantt tem, ut inter vesiras oraliones mei nominis menio-
    iri bmniperfeciione*vita.etlaudis Dei aeteriiaUter. - riam habere dignemirii J et ea charitaie riiihi salu-
    a"EPISTOLA-CXCIV. tem dfeprecaminiperpetuam, gua vos per hanc epi-
    . 'iD-CbKGREGATlP&EM SiKCTJEMABI_E ET _>ATKEM siblani de vestra admonere studui; hosgue legentes
    MOROALDUM; apices iii Cliristo valeie seniper charissiriiae;
    Gupit eorumsocietate frui, et amicitia.
    ' Beatissimaeet sanclissimaeDei d EPISTOLA CXCVI.
    genitricis semper-
    Maria. et Palri ~>Mo- ADEUGEKIAM EILIAM.
    que virginis congregationi, pio
    n Horlattir qd fortitudinem in tribulafwnibns, quas
    roaldo, nllimus sanctas Ecclesise cUentellusAlcui- _
    nus in CHrislicharitale salutem. ipsa innocens ciim Dei servis paiitur ab iniquis re-
    -gibtis.
    Ssepiusvestrse sanctitatis audien. famam, et ideo-
    ATbinus e Eiigerilse filise virgini. charissimse in
    me vestrae fariiiliarilali adj'uiigere-desiderari. Sed
    Christo saiutem.
    modo tempus opportunum occurrit, per praesentem Litteris dilectionis veslrce acceptis, el duicissimis
    fratrem obnixis precibus meipsum vobis commen- curii
    dare. Quapropter per sanclaeVirginisEilium vestram gratiarum aclione niuheribus, valde Taetatus
    sum.in fide et chafitate vestra. Audilisgue trfbu-
    suppliciter obsecro unanimitatem , ut me. licet indi- lationibus
    vestris animis manibus qrias rion solum vestra innocenlia pa-
    gnum, atque accipere digne- verrini etiam pene omnis servorumDei mul-
    inini, $M$~~~ non quasi ignotum, sed quasi fratrem. tituf,
    tiiudo : guia reges vobisciim tyranni facti sunt, non
    Quia lieet oculis carnis non vidissem, tamen oculis ut oiim reges a regendo, sed a ra-
    cordis vos videre videor, et valde diligo; honestalem- rectores; nec
    animb piendo dicuntur. Sed forii animo esto; tnuttmsunt
    que vitre yesirae complector studioso, cupiens enim tribulaiiones juslorum {clamat Psalmista) ut
    vestram heatiludinem ubique proficere in Domino ,
    consegui yaleas, guod seqiiitiir : Sed de his otnnibus
    ettfdpeipeUirepacispervehireIretitiam. Orantespro liberabit eos
    vos valete in Chrislo, fratres dilectis- €
    g Doininus_(Pial. xxxm, 20 ). Et Domi-
    nohis, semper nus in Evangelio : Tradet frater frdtrem in mor-
    simi ?
    c EPISTOLACXCV. • tem, etc. (Matth. x, 21). Sed in patientia vestrapqs-
    AD MATREM ET FILIAM. sidebilis animas veslras (Luc. xxi, 19). Aurum non
    Hortatur ad bona opera; et precibus earutn se splendescil, nisi g(_S_|igne proiietur. Job laleret oc-
    commehddi. cultus, nisi tribuiationibus probafetur; de quo Jaco-
    ATbinusriiatfi et fiiireIn Christo "satuTem. bus apostolus, dum nos ad patieritiam hortareiur,
    Lretanfe ariiriib saliiiaiioriehi'aceepiveslram, sup- ait: Job audistis, et finemDotniriividisiis(Jac.\, 11).
    {iliciier deprecans ui Deris Ciiristiis riiisericordiler Tribulalio palienliam operatur, ait Apostolus, pa-
    devblibnem respiciat vestfam; niagis magisque fa- tientia autem probaiibnem,probatio vero spetri(Rom.
    ciat iri sua proficefe vblurilate, et ad coronam glo- v, 5, 4). Qiialem speni, nisi perjieUicebeatitudiriis? Si
    firfevestraiii deducal corivefsationem.Filia sit matri margaritam invenisti preliosam, venditis omnibus
    in oirihibono obediens; mater sit in salute filiaede- eme illam : teneas, nec dimittas eam (Mallh. xnf,
    vbla : utraqiie in Dei servitio semper sludiosa, ia 46). Sreculum hoc in maligno,estpositum (I Joan.
    castitate facieiiles qucesuni Deo placita. Siibjectam- v, 19).- Sunt.homines seipsos amanles, Evangelio
    qrie vobisfiliam[ Vicleturieg.Tariiiliam]in omnilimore ]j {) Christi non obedientes. Unusquisque viam volunialis
    Dei educate, quasi rationem reddilurce pro singulo- sucegraditur, non sequens eum, qui ait: Ego sum
    rum aniinabus. Quapropter ut filios filiasque cum lux mnndi, qui sequilur me, nonambutat in tenebris;
    .omni diligentia eos erudite, ut hon soluni carnale • sed habebii tutnen vitm (Joan. vm, 12). Item : Qui
    solatiiim, sed etiam spiritale gaudium babere me- vult post me venire, abnegelsemelipsum,tollat crucem
    reamini. ln pannosb paupere Christus non despicia- suam et seqnatur me (Maitit. xvi, 24). Crux loHitur,
    tur, sed in domum deducalur, foveatur et reficialur; dum per patienliam tribulatio vincilur. Nemo milcs
    guia refectip egeni salus.est divitis. Canonicashoras coronabitur, nisi qui legithne cerlal (II Titn. n, 5).
    in Taudedivina orani sludio pei'agite, gualenus ah Legitime certare est virgini, ui sit sancta corpore et
    a Edit. Quercet. 80, Canis. 45, Froben. 145. A Edii. Quercet. 100 ex ms. (Apud Froben.
    i> Moroaido. Haud dubje .abbati FarTensisbeatce epist. 147).
    e Eugeniat.
    Mafise monaslefii. Vid. Mabill. libr. xxyi Annal., cariain fiiisse Quaeillaexvirgo iuerit ignolum. Angli-
    iis epistolcevefbis : i?e_yes
    num. 8. colligo
    <•Edit. Quercel. 55 ex ms. (Froben. 146). Qute vobiscumtyranni facti sunt; qusede Angliseregibus,
    quorum tyrannidem Alcuinus in aliis etiam epistolis
    mfiler illa, guaefilia? nullo indicio proditur,' accusat, intelligenda censeo.
    " '"
    |{j§ EPISTOL/E. 470
    Mrntt (I Gor. VH.34), et sit digna Christo sponsa; A . sed lafga lherite in irienibra sui distribuat sponsi.
    caniaiis quotidie : Dilectus meus mihi et egoilii;-qui Gi.iriirii*sT"chariUtis sciiicei et castitalis perinis, ad
    cando- alta tkelbriim Tfegristtfansvolet. Nec vifgo, carnis
    pascituT-ihier lilid (Cdnf. n, 16); id esl, inter
    rem virginitaiis: Meihor esto virgines esse prudentes cdncupiscentiseviii'culisiibefa, avaritire iaqiieis con-
    el fatiias: Si antiquus hoslis in te ipsa, id est. in stiingatur, sed sui ipsilis viclfix, eliarii sseculiigna-
    corjrore tiio ieniatiohis locum nbn Tnveriit,omninoi via; Cupiditati [p'6'd. Sat;, ignava cupidTtate] riori
    exterius guserit, guoniPdo.animi forliludineriiener- "succiimhat: sed sibi "iriisericordTae opefibus, quasi
    vafe valeal;' ciii forti ahiriib fesistendum est. Nont ramis virehtibiis', iri "afcehl ccelestis Hiemsalem
    siliit -eitini;i_.itDbctbf egfegius. condigncepdssidnes * viahi sterriat, uiii iaiidibusexcepta angelicis niagni
    hujus fetrijhrisd~dsripervehtuiamgtofiath;qiimfeVeid- impefatoris thalariiumsetefriaintroducatur laeiilia.
    biiufiri nobis (Roin.vui; 18); diim fevelata facie vide- Ut hoc fiefi valfeat,vigilafe debel hujus iriquisitof
    bitur Deiis deoruihin Sibn (PsdP.Lxxxiii.8).Et virgo,> margarilavnon inertibe sopiius sbmno dorfnifare :
    quocHiiqueiefit;agnus seqhituf earii (Ap'6c.xiv, 4). imo ssepiusoratibnibus hdeturnis vel diurnis pulsare
    - 0 nimiumfelix,biiiriecfelicibrullus. januaspetpetiiifi" civitatis; et veniens ajfeftas inve-
    beaia DeiGenitfice ducenle omriia secreta ...
    cbe-. niet, quas guisgiie ab hob cafnali pafcere dedu-
    Qiice *»Ctris, hiniium ihtrafe cupiet'; guod anle- siimma
    iesiis iegrii inifare merebitur penetfalia.Nori nocett
    multiim qiibS iter perficere norivaluisii qubd ccepisti, diligenlia praevidere debet, ut poftas tunc Ihve-
    Deb aiiquid meiius pfovidente tibi. Expende iri pau^__ iiiat paterites, ahgelicdsque chbros susbipieritesob-
    iri tanti iiineris viaticum tihi
    [ viis mariibus ariimam ad dediiceridumVriciibiculum
    perum sbiaiia, gubd
    cetefhis fruiturarii gaudiis'; pefpetuuiiique laii-
    prsepafasli. Oa gubd habes, ut accipere mereafisg fegis 3is carmeri decantabit ihpisesentia srii spbrisidiceris:
    guodoptas. Habeto ejiispieniief iu cordecharitatem,
    defensorem libi petis in trihulatione. Non est{ Benedic,anima~'mea,Dbmiiiuriieiomriib opera ejiis :
    guem ih.-bmiii 1'oc'd'dbinihdtioriisejiis, benedicdriiriiame'a
    diaboio faciiis vasfatio domicilii,inguoest hahitatibj
    laiere cadent mille ei decemtnillia d
    -a Domihiiih (Psal. cti, 1 et 2l). Vivas,valeas etflo-
    a
    Chfisti; cujus iii Cnfistb.
    dextris ejtis (Psal. xc, 7). Illum habeas opto conso- feas, virgo nobilissiiha,
    Tatprem in omni tribulatione tua, quem habebis re-;" -> EPISTOLA GXCVfll
    muneratorem tblius pcenitehtia.tuse. Respice iri eum,'» . - AD HUKDEUDEM PEMIKAM
    qui ait: Confidile,ego vici tnuriduin (Joan. xvi, 55).-' Hortattir ud deifolionehiei vitd.ri, exemplareiii ih
    iiiius te ceterna potestas in onmi triliulatioiie vincea'e e palatio regis. Saiutem precatur reginm, el Egfrido.
    faciat, et paimam perpetusebeatitudinis accipere con- C - Deo tievotae feniirise c Hundfudse Alcuirius*dia-
    cedat, qui ait : Daboei manna absconditum(A.poc.II,' coisus salutem. " - " -
    17), ..quodnullus nbvit, nisi qui acceperii. Valeto, in Bbnignitalis tuae salutatiohem el iriimusculk gfa-
    omni virtute et-sapienlia florens; chafissima filiai taiiter accepi; in quibus te ngnbvi conditae blim
    . * EPISTOLA CXGVII. .. - ainicitise-bbham abuhdaire-'[jFWfe,habere] "niemo-
    ADFILIAM SPIKITALEM (EUGEKIAM). riam;' cfederis ijuogiie-tuain siiriiiiterhbri oblivisci
    Cdstiidtemcumeleenwsynarum largitale •cominenduf. '• prudeniiam, qiialitef devotio mea te j'alh 'pfaesentem
    Charissimre in Ghristo filiae Eugenise Albiriiis-sa- - d'echarilate' "Gliristi,et hbhestate vitse
    " ' diligeniissime
    lutem. ' . , adihonuit. Ideb non opus esse arbitfof; rriullis i_ia
    Placet mihi ssepiuSinparyis [Corf.Sa/.,tamctsiiii ii felterafe 'sermonihus, sed paucls deposcere liijeru-
    paueis] lilleriSj non tamen parva oificiasalutatiohis is Hs"; ut oriirii hora vel momento dies iri riieriieha-
    tuse dirigere germanitali; et tuis ingerere cogitationi- i- beas*aelefhbs; bt priepares te in occursum Domini
    bus admonitionis ihese; vel promissionis ture [Cod. ' Dei iui (Aiiios iv, 12); ut sine timbre videre valeas
    Sal.; sanctse] salutiferascollationes/quatenus nobi- >- Judiceni vilaetuse, qufeintbta virlute dilbxisti in pe-
    lissimuiri virginitatis decus integro conservare cor- '- clbre luo. Sit cogitatib tua "in prsesehtia
    Dei, iri so-
    pore coneris, rememorans %loriosamcastitritismea'- r_V jjrietattevitse, 6t sefmo tmis iri iriodestia veritatig, et
    cedem. Ecce in ccelisper magna seterni regis palatia ia opera tua in caslitalis honestate, ut exemplis 4,iiis
    aghum sequktitur; quocunque ieril (Apoc: xiv, 4). )• adolescentiores erudiantur; seniorefe cbngaiideant,
    Quid hac gloria beatius, vel hac heatitudinp glbrio- >- bmnes sedificenturj ut in jialatio i'egis fegiilaris vitae
    sius? Ubi naturae [CorfiSah; natura] victor omnium n devbliP in tiia videatur convefsatione.- Quatenus
    conditori creaturarum consociabitur. summi regis pietas inomni te custodiat prosperi-
    299 Nec labor quotidianus deterreat, qiiem'sjifes 's tate, et in bonis operibus usque ad finemvitsepei^
    tantre remurieraiioniscorisoiabitur. Paucorum labor >r sevei'antem, aefefriaie remunerari gloria dignetiir.
    dierum seternisremunerabitur praemiis. Sitquogue ie Saluta, obsecfb, doriinam regiiiam ex meaeparvi-
    virgiriitas eleemosyriafum largitale fertilis,"nec sibi )i tatis nomine. Scripsissem exhortatorias iili litteras,
    eaducas biviiiaruni gazas avida corigregei manu : 'si illi propter ocbupationes rfegis [Fofte,
    fegias]
    a Etiit.. Quercet. 44, Canis. 57'collata cum cod. c Hundrudm. MatroriamAnglicanani vocat Mabil-
    I.,
    nis. Salish. (Abiid Frbhen. epist.148.) lonius lib. xxvi Annal. num._14. Quaeirislaf monia-
    219 h Edit. Quercet. 89 ex ms. (Apud Frbben. i. lium feminarum velala inpalatio fegis Oftaedegebat,
    enist. 149). ut ex sequentibus conjici polest,
    m B- P. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS I. 472
    meos apices legere Hcuisset. Sciat tamen certissimc A suo. Scire debent prselali quod quanto plus laboran.
    sibi quoque dominse, quantum valeo, fidelem esse, in salute subjectorum suorum, tanlo majorem acce-
    Tamen gestum est de monasterio a Inmercum. pturi enmt gloriam, dicente in die judicii Domino
    sicut de illorum jion speravi bonitate. Faciant dc Deoillis : Euge; serveboneel ftdelis,quia superpauca
    me, sicut illis placeat. Nam fides mea apud illos nor fuisli fidelis, supra multa te constituam, intra in gau-
    yiolabitur, credens tanto meliores hahere illos. dium.Dominilui (Matth. xxv, 21, 25). Quid hac voce
    quantum meliores sunt meritis et dignitate. Omni- jucundius? guid hocaudilu.beatius ?
    potens aeterna proleclione eos uhique custodiat, pro- Hanc [Suppl. ul] vocem audire merearis, charis-
    tegat et regat cum omnibus fidelibus suis. ~>Egfri- sima soror, omni instantia tibi subjectos instrue,
    dum filium meum diligenter saluta. Opto, ut floreal verbis admone, exemplis erudi: guia illorura salus
    in volunlate Dei, et prosperitatemultis feliciter annis, tua est remuneratio. Noli propter hominis terrorem
    Valeto semper, dulcissima soror. tacere, sed propter Dei amorem loquere. Argue, in-
    e EPISTOLA CXCIX. crepa, obsecra (II Tim. iv, 2); publice peccantes
    ADiEDILTHVDEM FAUULAH DEI, OLIMREGINAM. palam castiga, ut cmteri timorem habeant (I Tim.
    Instruit optimis vitmdocumenlis. v, 20); alios in spiritu mansuetudinis admone; alios
    Dilectissimsein Christo sororid _£dilthydsematri " in virga pastofali corripe , diligenter considerans
    humilis levita Alcuinus salutem. quid cui conveniat. Quidam ilaque maligni morbi
    Vestrae benignitatis munera gratanter suscipiens, per dulcia, quidam per amara sananturpocula. Anus
    vestrse dilectionis salutatoria verba libenter audiens, et senes quasi matres et patres honora; juvenes
    fateor magna me dulcedine esse gavisum, cogno- quasi fratres et sorores dilige; minores aetale guasi
    scens fidelem in veslro pectore permansisse charita- filios filiasgue erudi, et omnium curam haheto iri
    tem , qriam nec terrarum longinquitas interrumpere Christo, ut omnium mercedem haheas a Christo
    poterit, nec fluctivagi maris aestusprocellosis undis (I Tim. v, 1, 2). Fidelis yero dispensator pecuniam
    obruere valet, quo minus ad me usque beneficiosa Domini sui, id est, animas sibi commissas augere
    munificentia pervolasset. Sicut legitur : Aqummultm studeal per diligentiam, non minuere per pigritiam ;
    non poluerunt exstinguere charitatem, nec flumina quia servus bonus coronabitur a Dominosuo, malus
    obruent illam (Cant. \m, 7). Igitur charitas quse de- vero 211 damnabitur, sicut in Evangelio dici
    seri potest, nunquam vera fuit. Nil homines ila Deo a legentibus intelligi potest. Tu vero labora dUi-
    appropinquare facit, sicut charitas. Qui in charitate gentissime in opere Dei, ut retributionem magnam
    manet, in Deo manet, sicut dicit Scriptura, quia _ aeGipiasin regno Dei. Eleemosynretuae prsecedant te
    Deus charitas est (I Joan. iv, 16). De qua ipse Sal- et viam tibi faciant. Munera eninidilatant viam ho-
    yator ait : In his duobus prmceptis tota iex pendet et minis, et spatium ei anle principem faciunt (Prov.
    pfophelm(Matth. xxn , 40), idest, in charilate Dei XVIII,16). Hospites et peregrini sumus in hac terra
    et proximi. Per charitatem proximi ad Dei dilectio- (Hebr. xi, 13). Patria nostra iri coeloest. Non est
    nem pervenitur. Dicit enim Joannes evangelista : Si bonum transitoria diligere, et sempilerna negligere.
    a Deosuo,
    fratrem. quem vides, non diligis, quomodo Deum, Unusquisque sicut operabitur, sic accipiet
    sua (Matth.
    quetn non vides, diligere potes (I Joan. iv, 20)? Sed qui reddet unicuique secundum opera
    fraterna charitas in admonilione spiritali et in so- xvi, 27).
    lalio saeculari ostendenda est. Sicut enim corpus cibo VigiHseetorationes tibi sint frequentes, et psalmo-
    pascitur, ita anima sacris doctrinis alitur. Ideo dia in ore-,non vaniloquia in lingua. Sed dilectio
    utrumque facere debet qui potest: et pauperi larga Dei in corde, et non ambitio sseculiin mente. Prae-
    porrigere manu quod indiget, et esurientem animam terit enim guidguid amatur in mundo : permanet
    salulifera admonitione reficere : maxime qui prae- guidguid diligitur in Christo. Volentes nolenles
    sunt aliis et multorum curam habere videntur. De aeternierimus. Orani intentione studeamus, ut fide-
    hoc studiose vigilare [Forte, vigila] pro singulis ani- j Hter vivamus, ubi semper mansuri erimus. Sancto-
    mabus, quasi rationem redditurus pro eis in die ju- rum festivitates cum laude divina, et pauperum elee-
    dicii. Qui negligenter talenlum servat acceptum, mosyna freguenter honora, quatenus eorum merearis
    pceuam palietur suse negligentiae condignam; qui intercessione illorum esse particeps beatitudinis.
    vero mulliplicat diligenter pecuniam Dominicam, Sint tibi sermones veritate laudabiles; sint mores
    magnam accepturus erit mercedem a DominoDeo sobrietate etmodestiaamabiles; sint manus largilate
    a MonasterioInmercum. Hoc monaslerium a ne- Annal. num. 29, Act. SS. ssec. iv, part. i, pag. 565).
    mine prbdilur; abs dubio in Anglia guserendum. Alfordushanc fuisse Elheldritam, quam Wesl-
    ~>Egfridum. Offse regis Merciorum filium, ad monasteriensispulat Etheldredam vocat, Ethehvaldi Noi
    quem Alcuinus scripsit epislolam 50. thumbrise uxorem, de qua Hovedeiiusait:
    e Edit. Quereet. 50 ex ms. (apud Froben. epist. t Anno 762regis Ethelwaldus rex accepil reginam Ethel-
    150.) dritam Kalendas Novembris in cataracta.. Annal.
    <tJZdilthydm matri. Duhius est Mabillonius, an Anglo-Saxon. atl illum annum n. 1 et seg. Certe ma-
    haecsit Alfrida, seu Ethedriia Offreregis Merciorum gnse illam familise virorum ac mulierum prsefuisse
    iilia, guam Ethelredus regni Orientalium Anglbrum ex texlu liguet, reginam non item; nisi ex inscri-
    haeres conjugem habere volens, palatium Offaeacces- ptione Quercetani.
    sit, ibi vero perfide capite truncalus est? (lib. xxvi
    . r EPISTOL/E. - kU
    475 . _
    honofabiles : sit totius vitae conversatio exemplum A 20); sed majores sunt consolationesChristi. In quo
    in omni honitate aliis, ut dignitas personse tuse lau- debet homo sseculafis miseraeeyentu contristari, qui
    detur ab bmnibus, amelur apluribus, et per (te) fontem totius consolationis, id est, Christurii habita-
    Dei nomen glorifieetur, ipsa dicerite Veritate : Sic torem possidet in pectore? Imo magis gaudendum
    luceaf lux ues.ra coram hominibus, ut videant opera estin tribulationibus propter spem.aeternaebeatitu-
    vestra bona, et gldrificenlPairem vestrum qui.» cmlis dinis, dicente Aposlolo: Per multas tribulationes opor-
    est (Matth. v, 16). Magnum habemus Patrem, Deum tet nos intrare in regnum Dei (Act. xiv, 21). Item; .
    sefiicet omnipotentem. Quam nobilis in. moribus, Flagellat Deus omnemfiliutn quemrecipit (Hebr. xn,
    quam modestus in verbis, quam castus.in corde,, 6). Iteni de apostolis legitur : Ibant gulem gaudentes
    quam misericors omnibus debet esse filius Dei, ipso apostoli a conspectu .concilii, quoniam digni habiti
    vesler sunt pro nomine Jesu coniumeliam pati (Act. v, 41).
    praecipiente: Estote misericordes, sicut etPater
    cmlestis misericors est (Luc..\i, ,36). Imitemur quan- Sciat dilectio lua quia filius tuus spiritalis Domimis
    tum poterimus illius bonitaleui, ut aeternam beatitu- Jesus non est mortalis; vivit, vivit, et in dextera
    dinem cum iUohabere mereamur : ait enimjion so- Dei Patris vivit et regnat. Ideo de carnali filii tui
    . lum apostolis, sed eliam et nobis: Exemplum enim morte non contrisleris; imo magis nec de tui corpo-,
    dedi vobis,Ut cjuemadmodumego feci vobis, ita et vos B risabso(*.c) :sedlaboraomnibushoriselmomentis,ut'
    faciatis (Joan. xm, 15). Item": Qui sequitur me non aninia feliciter vivat cum Christo, et in spem boni-
    ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitm (Joan. tatis illius consolare, quia multae miserationes Dei. -
    vni, 12). Quid supei'bit honio in sseculi divitiis? Te vero superstitem religuit filio carnali, ut per liias
    Christus pauper factus est pro nobis (II Cor. vm, 9), intercessiones ef eleemosynas misereatur et illi.
    ut per illius pauperlatem, quam pro nobis accepit in Forte in peccatis suis mprtuus est, sed in miseri-
    terra, nos divites- essemus in ccelo. Cito enim pu- cordia potest fieri ut vivat divina. Nam latro, gul in
    trescit caro in terra, quanitanta diligentia ornamus scelere suo suspensus est cum Ghristo, sed in mise-
    in deliciis. Insuper et de sepulcro cogitamus ornando; ricordia salvatus est Christi. Noli lugere eum, quem
    vanitas haecvanitatum est. Meliusest his-opibus ani- revocare non poleris; et si Dei est, non illum do-
    mam vestire, quam spurcitiam carnis ornare. Chri- leas amissum, sed tibi in requiem gaudeas praeinis-
    stus sepultus est in spelunca, non in templo. Hoc sum. Si duo sunt amici, felicior est inors prsecedentis
    • ideo dico, quia aliqui viventes suam soTentfabricare quam subsequentis, habet enim; qui fraterno amore
    sepulturam. -Quid mihi; ubi vermi putrescat esca? prose quotidie intercedat, et lacrymislavat pristinre
    Tantum ut anima requiem habeat, studendum est, p errores vitre. Nec dubites prodesse piae sollicitudinis
    ut illa vivat feliciter, quse mori nofl potest. Veniet curam, quam pro anima illius geris.Tibi proficit, et
    enim fempus, quando corruptibile lioc induelur incor- iUi. Tibi itaque, quse in fide facere dilectione [Ita
    ruptioriem(I Cor. xv, 53)-, et resumet anima quod Cod. mendose; f. leg., quia in fide facis ei dilectione]:
    religuit in terra. Tunc homo pariter anima'et cor- illi, ut vel pcena.IeYigetur, vel bealitudo augealur,
    . poreregnabitcumChristp,quihbctotius[.Fo).e,nunc Larga est et insestiniabilis pietas Domininostri Jesu
    lotus] anima e( corpore, serviebat Christo. Christi, ^Ht vult otnnes homines salvos fieri (I Tim.
    , 212 a EPISTOLA GC. ii, 4), et neminem perire. Noli, ut prsedixi, in tribu-
    ADEDJLTUrxUDAM. - lationibus tuis contristari, sed, si majores tibi super-
    Consolalur matrem de morte filii, - veniant, gaudeas in illis,dicente Apostolo : Non sunt
    Dilectissima.in Christo matri ~>Edillhrudse humilis condignmhujus temporis passiones,ad supervenluram
    levita Alcuinussalulem. gtoriam, qum revelabitur in nobis (Rom. vm, 18).
    Quia praesenfialiter vestram dulcissimam dilectio- Sicut aurum in igne examinatur, sic homo in camino
    nem, ob longitudinem habitationis nostrae, admonere tribulationis comprohatur. Dum potestatem habeas
    nequeo, ideo litterarum officio implere non cesso, rerum tuarum, fac ex eis eleemosynam, guia nescis
    quselinguseministratione denegatur, desiderans toto D quid ventura pariat dies (Prov. xxvu, 1). Nullus libi
    cordis mei affecui, te ubique, charissima mater! in dispensator fidelior potest esse guam tu ipse; et.Ii-
    omni proficere bono, ut digna elficiaris in eorum bentius munera praecedentianos, guam subseguentia
    censeri numero de quibus in Evangelio Dominus Deus accipiel. In multis enitn offendimusomnes (Jac.
    noster Jesus Chrislus respondit: Omnis qui fecerit m, 2), sicut Jacbbus ait apostolus. Item Joannes evan-
    votuntatem Patris mei qui in cmtis est, ipse tnihi ma- gelista dixit: Si dixerimus quia peccatum non habe-
    ter et fraler (Matth. xn, 50). Quomodo mater, nisi mus, nosmetipsosseducimus (I Joan. i, 8). El j'uxta
    gancta charitate in viseeribus cordis perfecti qiioti- Salomonem : Redemptio viri proprim divitim (Prov.''
    die generatur ?-Ecce qualem filium poterit pia mater XIII,8). Et gui plus habet, plus exigetur ab eo. Dis-
    habere, eumdem ipsum Deum regem ac redempto- pensatores sseculi debemus esse non possessores:
    rem; eliam et in omnibus tribulationibus consolato- exsules enim et peregrini sumus in hac vita, sicut
    rerii. Multmsunl tributationesjustorum (Psal. xxxm, omnes patres nostri (I Paral. xkix, 15, et Psal.

    213 a Hactenus inedita hic prodit ex cod. ms. thydis, guamlngulfus etiam Etheldritam vocat, et &i
    Salisb. (ApudFroben. epist. 151.) . '-
    >>Matri Edilthrudm. Ari hsec eadem sit ac /Edil- quampribr estepistola, ignoro..
    •475 B. F. ALBINI SEU AliCtllNl OPERUM PARS I. 476
    xxxvnr, 15).lUorum hibfsriobis nosti-ani oriihi hofa __. Tuis guogue diligenler praecipe subjectis, ut justi
    bculis oppoiikt; et illbfiirii hona ebnversatio iri Ohri- sint in judiciis; misericofdes in miseros, Deumtinieri-
    sto, hbstrse sft eruditib vitae; guatehus illbruin irifide tes, Ecclesiamgue Christi" honorantes : ut illorum
    etchariiate alque oinrii bpefe bbno seguehles vesli- bbnitastibi in mercfedem[Corf.Sal.; mercede] cbm-
    giainccelestT beatitudine viiairi habefe mereamur putelur. Siepesubjectofumpeccata recloribusimpu-
    seriipitefharij: tantur[Csnis., implicantuf], si niinus diligenler eos
    ": « EPISTOLA CCL admonent pfselati, quomodo facefe debent; situt
    ADMi'GENliklbMCOMiTEMSENONlbiE CIVITATIS. eorum hona doniinis prosunt ad prsemia, qui eos
    Hdrfdturdd viriutes; cUrathquesui officii. studiose erudiuiit Deum tiniere, ejusgue dhedire prce-
    Dilectb in Chfislo ~>Magenhafio cbniiti, Jiuniilis -beptis.
    levita AlbTiiiissalutem. Ohsecfo ne me' praesumpluosum esse arhitreris,
    Audivi Vo_;vir veuefaride, hbstra. pafvitatis bp- Hseetibi scfibehteiri. Charita^ Ghrisli el vestrre salu-
    tasse colloqiiia; et iil vere faleor; vestrani valdb tle- lis aiuorj et vestraebohitatis fidueia, haecme monuit
    sidefavi pfsesenliairi; ut Hulci cbllociilibiie vestfae scribere; optahs vos [Co'd\S'o(:,te] et praesentem
    pfudentiae cbiTsblafef. Sed giiia reiurii everitu lioc haliere pfbspefitaierii; et futufam promereri beati-
    iieri ribri valuit, visuni est mihi condignurii litteris B tudihein: Diviriavos gfalia iri bnini bonitale florere
    iiriplere tjuott verbis non potiii, el riieam ih yos faciat; vir clilpctissiihe.
    ostendere mlectibneni, et voliis ritilia per chartani gl4 a EPISTOLA CGIL
    Suadere, iit vester jifofectus riieus esset fructus. Ut ADAMIGUM;
    qui in suhlinil iiignitate pbsitus es in terris, per opera Chafitdtein suam dmico Sighificdl.
    justilise et iriisericordia. coelesfeiritibi mefearis lio- - Dilectb amico saluterii:
    nofem. Gogita qubd [Cod. SaL, quairi] irarisitoHa' Placuit canitiem vestram parva salutationis char-
    surit haebbiiinia qiise in hoc sseciilbhabeiniis *:et giiia tula appellafe;-sed non parvo chsiritalis offlcio; ut
    necessafluih est unicuigue hbmiiiiim [Cod. S'dh, hb- sciatis, licfetlorige positum, veslri tainen haberb me-
    niirii] reternarii sibi per tbnipofaiia benefa6tapronie- hibfiani; et familiaritalis rion bblivisci, giiarriprae-
    reri glbfiam c. Quaprbpier.-ut ad perpetiiain pefve- seiites siiavissiina dilectione &,Ponsolalibnenos intef
    nias; Deo doiiante; beatitudiiieih, nulla te saeculi habiiimus; firmairi sempet ihtef ribs pefriiariere iri
    delectatio, jiulla carrialis concupiscentia iriipediat. Ghfisto cliariiatem, nec giiblibet vetito falsilbgUii
    Seii estb in j'udiciisj'ustus, in bperibus miseriCordiae oeslrui. sed solida fifhiilate ihief omnes hiijus sseculi
    piiis, viduis et bfphanis guasi pater, deferidens [Gd- . adversitates iihmobilem seihper ebrisistefe:Nbstri
    'C riiemor in bratiohibus tiiis sempef valeto, frdtef cha-
    rits:; defehdas] eos ab oirini violenfia.
    Eslb -qubque Ecclesiis Chfisli quasi frater, ut p'er rissihie;
    ofationes 'sefvofiirii Dei; iritef jibriciila liristiiitii;flunii- V EPISTOLA C&ill.
    niim; yiarurii, iiiiifmitatum_Qiviriatfeprbtegat dextef a; AD GALLicELLULAJi.
    ~
    regal alqtfe f.bnsefvet sijihpef ubique. Facutquoiidie De cbmpdfaiione humerbruhi Velefis et Novi Testa-
    paupefes de"pan'e tuo comedant, quia inisefbruni cori- thenti.
    solalio tibi efit a.tefna fehniiiefatio. Esto quoqufeiri Dilecto filio nleb f GailicellulseAlbinus salutem.
    ebnsiliis pfovidiis; sapiens in cogitatiPriibus,modesius Quia me i'ogasti de hiimeroriim ratione, vel magis
    iri serhibne, beiiiri seihpef habenfepfa.sehteni, qua- comparalione; gui in Veteri Lege irivehiuntur, ad
    tenus illius loqiitehs vbluhlatein [AL;vefiiateni],eju's auctoritatem Novi Testanieriti fefeife; qiiia ribh bc-
    dignusbujciatisprbti-titioiie. Gorpiisluum iri castilatb; currit nobis iter agenlibus plura scribere; a denario
    el ahiriiani iri sohrielale ebrisefva : fidelis cslo ad tairien incipiaimis, dbnec usque ad uriitaterii pefve-
    domiiios qtio_-deditlibi Deu?, ad amicbs benignus, ad niairius, ut curri pedibus gradieritis calamus crirrat
    oinnes liomines aequuset miseris largus; Bebitoiibtis scribeiitis.
    [tuis] vel in ie pecGantibus bulpas ignoscP; ut tibi, r. Decemprsecepta surit Legis, quse dala sunt in dua-
    igribscat D'eus.si quid cbritra ejris fecisti voluntatem. biis labulis per Mpyseriet Aaron pbpiilo Dei (Exbd.
    a Edit. Quercet. 55, Canis. 54; collata cum cod. El post illiim Befriard. Pez. Ibm. H Ariecdot. jirirt. i
    ms. Salisburg. (Apud Froben. epist. 152.) ex"cofl. ins. S: Emriiefami; qiiarii contulimus ciira
    >>Magenhario..Scriptor Vitae Ludovici Pii incertus, codd. mss. Salisburgensr, et binis San-Einmerainen-
    (Torii. VI Rer. Gatl. Script., pag. 90, n. 7), Megina- sibus. « Hanc epistolam, ac duas alias (de decein.vcr-
    riinn vocat; viruni sapientem et streimiihi, gnaiiirii- bis Ifegis, e't de tribus genefibus visionuinad Fridugi-
    que utilitatis et honestatis regiae : cjuem Garolus Ma- si.ii.) ait Achferiiis, Alfcuinihomine iiisighiias, inter
    gnus ad Ludovicum.ut ejus consilio uterelur, miserit. varia ejusdem auctoris opuscula nacius sum in scri-
    Eginardus nomiuat Megmherum comitera inter eos j)to codice pervetusto,,quem dpno mihi dedit so.lers
    qui Carolo Magrio teslamenttim condenti adfueruiit. et eruditus bibliogrola Parisiensis LuciovicusBiilaine.
    BASNAGE. Certorie has epislolas Alciiirio ascribere debueras?
    c Apud Canisium :« Yeniam sibi per temporalia dicet aliqui^. Ita sane; cum enimeas fetylunietge-
    lienefacla pronieferi et gloriam.» nium tauti viri spirare animadvertissem, cur non
    .d Edit. Quercet. 115, Canis. 65 (Froben. epist; tribuerem, nihil causaefuit.s epist. 15^.)
    153). f Grillicellutm.Codd. mss.(Froben.
    hahent : CaUicellulo.
    e Hanc epistolam ex cbd. ms. S. Gefmahi edidit Nomen ascititium cujusdam discipuHAlcuini,
    Lucas Acherius fom. IU Spic. nov. Edit. pag. 521,
    "
    477 * EPISTOL/E. _ . 473
    xx). Decem jmnas dedit Ghrislus utriusgue populi _A partibus tribus modis e.oHtur [Codd. riii., cojehdu?
    - -
    prsedicatoi'ibus,(L«e. xix, 13). ', est] Deus, fide, spe ei.charitate. -
    Decem plagis percussa est -Egyphis; ut populus Tria praecepit Deus Abrahaii diceris : Egfedefe ife
    Dei liberaretur (Exod. xn, 5). Per decem persecu- ' terra tua,.etde cognatione tua, et de domdpatfis lui
    tiones coronata est -Ecclesia Christi: - _ . (Gen. xn, T). Tria proinittunlur nobis- resuiTectib,
    Decima ,die mensis primi tenendus -fuit-agnus vita et gloria.
    paschalis; gui immolandus fuit xiv diq.mensis ejus-. • Ducefuerunt tabulae testamenti, iri qriibus deca.o-
    •dem. Deeima-hora [Nona utigue],pro muritii salute gus digito Dei scribebatur (Exod. xxxi,-18). Duo sunt
    agnus paschalis; id est Ghristus, Jncruce emisit. prsecepta charitatis, quae digito Dei, id est, Spiritu
    Spiritum (Matth. xxvn, "46, 50.; et Marc. xvj54, sancto in cordibus scribuntur fidelium.
    37). _ Duo fuerunl.Clierubim in templo.: Gherubim mul-
    Decima generalione venit diluvium-; el. perdidit titudo scientim interpretatur (Nunt. vn, 89; et
    impios (Gen. yn)-. Post decem reges novissimi tem- III Reg. vi, 23 se</.).,Ideoduaepar.tes sunt scientise^
    poris nascitur Anti-Ghristus; cuni quo^iereunt omnes uiia esldiabolum relinquere, altera Deuni diligere.
    ihVpii(Apoc:i.vii_,12). _•"'. '"---_, .''- Una fuit arca, in qua mundo pereunte fideles sal-
    Novem lapidibus opertus est archangelus, qui ce- B vati sunl. .Una.est [sancta Dei].Eeclesia, qua pereim-
    cidit de ecelo!,Movem ordihesarigelorum_:remarise: tibus peeealoribus salvantur fideles. - .... -.
    rimt in ccelo. Umis fuit transitus Tsraelitici popuii per Mare Ru-
    bcio anibimsalvm facfk sMWt iri afea*(I Petr. iii, hrum, ul promissam acciperent leri'ain (Exod. xiv).
    20). rObtbhfeatitudinibhs salvahlur arifriia.iideles in -Unum est baplisma, per quod transeundum est ad
    Ecclesia (Mdtifv.v, Zlseq.). ' - ' vitam aeternam (Ephes. iy, 5). ,
    a EPISTOLA -> CClV. *
    Ociayo die Iri popuio [Deij .circiriricidehdus fuit
    .-. ADFKIDUGISUM. .. _
    [omhls] masculiis puef "(Levii.xn; 3). Gctavo.die
    eifcuriicisus est Chfistius (tuc. ii, *2i),per ciijus Cirr De tribus generibrisvisionum,
    cuincisibnem octo priricipalia vitia destruufitur. Tria sunt genefa visionuhJ: uitum cprporale, aliud
    '
    Septinia die fequievit Deus ab omnibus operibus spirituaje, terliumintellectuale. Corporale est quod
    Suis (Gen. ii, 2). Septima ceiate requiescuht sahcli a cofpofeis"oculis videtur [Cod: Sah, videre solemus].
    ' " - _ Splrituale est quod. -reiriota corporali visionej-in spi-
    lalibfibus iiujus saeculi. .
    rilu solopef imaginationem-quamaam, cernimus -,
    Seplem. columnas excidil sapienlia ad construen-
    sicutcum forte quidlibet ignolum oculis perspicimus,-
    dam sibi domum (Prov. ix, 1). Septem doriissancti' p
    statim ejus. rei imago formalur in spirilu," sed prius
    Spiritus Christus domum.suam, id est Ectlesiam,
    - - nou apparet-iUa spirituaHs imaginatio.guam corpo-
    confirmayit. ... .
    -. Sex diebus fet.it Deus ccclumet lerram, el omnia ralis allata sit intuitio. Intellectuale. est .gupd sola
    menlis vivacitatecoiisideramus^ veluti cum scripinim
    guse in eis- sunt: Sex setatibus omnia eurrunl hujus
    legimus' : • Diliges pfoixitrium tuuin -sicut te ipsuni
    saeculi fempora. .
    Sexta die crealus est Tiomode immaculata terra. (Matth. xix, 19). .--Liltera, aulem corpoi;ali visione
    Sexta cetate FiliusDei de immaculala Virgine faelus leguntur, etj.r"oximus spiritualiimaginalione -reme-
    esthomo. - moratur, et dileclio sola-merilis.inlelligentia.
    ... Primum- autem genus visionis. omnibus notissi-
    hi guingue libris -Israeliticp populo Moyses' dedit
    muin- est.- Secundum aegue. omnibus cousuetum.
    prcecepta vivendi. Quingue talenta Christus ad-ccelos Tertium a
    rediens fideli fradidit servo (<Matth.xxy, 15).- plerisque ignbratum; guia discernere ne-
    ' queunt, guid sit spiriUiale,. guid intellecfuale:. quse
    illl Quatuor <Ie iiiio pafadisi fohte ad Iriigaii- duo Aposfolus una sententia et hac hreyissima
    dam profluunl flumina ierraih (Gen. n, 10). Qriatubf
    optime discrevit :" Orabo spifiiu; orabo et mente :
    Evangeliade uho fonte, guiest Ghristiii, pfocedtirit iQpsdllam spirilti, 'psallam et .nvente(I Cor: xiv, 15).
    ad.irrigahda cbrda -arida, ut 'iirfutum tioribus vef- Spiritum occultas significationes, gure surit In Seri-
    neht: - - •
    pturis sanctis, nominavit; etmenlem mauifestas ha-
    'Quatuor- siirit elementa, giiibus ihiindi ofnatus rum inteUigehlias appeUavit-.iHQ Voluit enim nos
    -ihaxirae cbhsiat. Quaiubf siiht.vlrtuies, qiiibcis mi- cum intelligenfia-eofum giire dicimiis; vel brare vel
    nor miindus, id est, homporiiafi debet. psallefe., Unde et iri alio loco flicit: Si ofavbro tingua,
    Tribiis iribdis Adani leritalus est, et superatiis, id spiriius meus orat, merismeasine frttctuest (Ibid. 14).
    est, gula, jactantia et avaritia. Tribus his.modis Hic autern lingua obscuras et mysticas significaiiones
    '(iteriihi) Christus fenlatu.. est, ei vicit.victoi-em - quse soieni tahtunimodo spiritu cerni designavit,
    Adce(Matth, iv). quafum si iriteUigeriliam ignoramiis. ihehs nbstra
    Toliis' orbis in trbs dividitur parles, Europam, infructuosa remanet., "
    .
    "Africani, Asiam [Codd. ms., et Indiam]. Ih quibus . Brec guoque diio geriera visionurii inPharabne et
    «_
    a Haiic et priorem
    epistolam edimus post Lucam bus mss. codd. monasterii S; Emmefami; " et imo
    «lAcheri Spic. tom. IH, nov. Edit. pag.-322, e'x duo- Salisburgensi. ... - -
    ~>Apud Froben. epist. 155,
    4.9 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS I. 4&0
    Joseph mirabiliter distinguuntur (Gen.XLI).Illi eriim A ambabus accusationibusin"illius sanctissima praeseu-
    in spiritu futura ostendebantur, isti in mente horum tia dij'udicari, si non confunderemur de dissensionis
    revelatio facta. Illius spiritus informatus est ut vide- nota. Quodvero te nesciente perfexi, necessitas hoc
    ret, istius mens illuminata est ut intelligeret. Simili- fecit, non voluntas.
    ter et Danielis excellentia tentata est et probata, qui 217 Quare oblitus fuisti, fili mi, guomodo eum
    et somnium futurorum, guod rex videbat spiritu, lacrymis et inclinata cervice le pro pace et concor-
    intellexit, ejusgue interpretationem regi ostendit dia, pro Christi amore precatus sum, cujus debitor
    (Dan. II et iv). Ideo magis ille fuil propheta gui es omni homini, etiam non rogatus. Et si fratrem
    mente intellexit, guam rex gui spiritu cernehat. Sed tuum occidissem, ulique ob Christi praeceptum igno-
    hsec tria quoque genera visioniim in illa Scriptura, scere debuisses : guanto magis, dum nihil ei nocui,
    quse coram rege Balthazar in pariete est depicta, sed omninobenefeci. Et ob hoc benefactum in -illum,
    ostenduntur (Dan. v). Nam corporali visione rex cer- inimicus factus es amico tuo. Nec tibi plus est, in
    nebat in pariete lilteras perscriptas, cujus nec spiri- regeneratione sancti Spiritus, ffatris [Forte, frater]
    tus informatus fiuil, ul eas, licet videret, legere po- quam mihi. Et si in priina Tiiansisset generalione, ex
    tuisset; nec mens iUuminata intelligere eas. Accessit qua orta esl discordia inter charissimas personas; et
    autem etpropheta, qui utrumque et in spiritu obscu- B in qua plus iUumamas quam me, nec tibi nec mihi
    ritatem scripturae perlegebat, et obscurissimas ej'us esset frater.
    significationesmenlis vivacitate intellexiL Hsec tibi, Revertere, revertere, Hcet non pro meo, sed pro
    charissime fili a Fridugilse, citato sermone dictavi, ' illius amore, qui eum inimici essemus,, reconciliavit
    ne ignarus hujus tripartitae rationis esses, quae om- nos Deoin sanguine suo (Coloss. i, 20). Sit iUe nbbis
    nibus usitata est, sed a paucis intellecta ~>. nunc mediator ad pacem, qui fuit ante mediator ad
    e EPISTOLA « CCV. vitam. Si has humiUtatis meae preces dui'a mente
    °°ADQUEMDAM DlSCIPULUM. eontemnis, et hocere cupis (cui prodesse fas esse ne-
    non poteris, nisi paternum nomen et magislrale
    Causam dissensionis a se amolilur, et in amicitiam gare
    redire poslulal. de pectoris tui arcano, vel oris eloquio delere velis;
    Charissimo in Christi charitate filio salutem. quod impium esse nemo est qui nesciat, gui hene-
    Obsecro ut solitae pielatis dilectione has paternse ficia charitalis inter nos unquam agnovit) lamen eo
    devolibnis litterulas legere digneris. Cur, dulcissime protegente, pro cujus amore haectam suppliciter de-
    credo nocere non poteris. Absalon pafeem
    fili, contumeliam dissensionis nostrse in aures pala- posco,
    tinas mitterevoluisti?Ecce ibisonat':« Quid nosspe- suum regno exjwlit, sed seipsum vila privavit (II Reg.
    rare debemus de illorum amicitia, qui nec inter C xv el xvin); et guod iUadissensio carnaliler perpessa
    seipsosfidem vel concordiam servare potuerunt? » ritatem est, timeamus ne nos spiritaliter patiamur, si ad cha-
    Christi non revertamur. Charitas putiens est
    Magis hsec potest esse cbnfusio quam laudalio, de- ad
    sufferendum, benigna ad prsestandum; rion agit
    speratio fidei noslrse quam confirmalio causae tuse.
    Et qua fronte reprehendere poteris eum quem loties perperam, idest, non supefguserit fratremsuum in
    laudare solebas? Scio quod tibi ira lua j'usta videlur; negolio; omnia speral, omnia credit (I Cor. xm, 4
    Qusemeliora sunt, sperare debemus et oplima
    quia hsec est natura humani furoris, ut hsec, quid- seq.).
    vel sibi esse videatur. Irasci- credere.
    quid agit dieit, j'usUnri
    mini et nolite peccare (Psal. IV, 5), id est, nolite per- Utinani hsecchartula In locumme apud te remittat
    nianere in ira. Concessit quod nalurae esl;-tulitquod pristinum; et si hoc perficere non valeat, vel excusa-
    tum haheat apud judicem meum; guia feci quod po-
    culpaeest. Idcirco et Apostolus ait: Sot noti occidat si obtinere non valuissem quod voluissem. Pos-
    super iracundiath vestram (Ephes. iv, 26). Ssepeme- tui,
    lior est defensor quam accusator; quia iUe'ad pacem sum, possum, credo, per eum, qui inspiravit pectus-
    defendit, iste ad discordiam accusat. Nec in mea culum meum, ut peterem quod pium pulavi. Inspiret
    diffido causa, Hcet in praesentia regis venliletur. etiam peetus tuum, ut concedas quod deposceris.
    Testis est mihi renium scrutalor (Psal. vn, 10), D Conditiovero pacis non puer sit pater dissensionis,
    sed puer Pater futuri scecuii (Isai. ix, 6), de quo
    quam fidelilerte semper amavi, et guam hene cupivi
    de fratre luo, guem video te plus carnaliter amasse dictum est: Ecce puer meus quemelegi, electusmeus,
    in quo bene comptacuilanitnmmem (Matth. xu, 18):
    quam patrem spiritaliter, licet iUe de me superbe
    ut digni habeamur inler eos nominari, et esse pueros,
    egissel [Locus corruptus]. Testis est mihi domnus
    rex, Dei esse causa, au Hlius pietas prius alterum de quibus antea iUe per prophetam prredixit : Ecce
    mihi Dcus (Isai. VIII,18).
    nominaret, an ego preearer. Et nori erubescerem de ego et pueri mei, quos dedit
    a Fridugitse. Ita habent codd. mss.; sed nullus du- c Hanc epistolam descripsimus ex cod. Salisb.
    bito, quin legendum sit, Fridugise seu Fredegise, Alcuinum auclorem ex stylo novimus, et ex brdine,
    cujus gralia responsiones dedit ad guaestiones de quemilla in prredicto codice teuet, medium inler
    Trinitale, etc. certas et indubitalas ej'us epistolas. Discipulum vero
    ~>In codiee ms. San-Emmeramensi in fine hujus illum qui querelas contra Alcuinum ad palatium de-_"
    epistolae, hsecverba adduntur : Explicit Liber Atbini tulit, elguocum in pacem redirecupit, nullo vestigio
    Magislri, jussit quem prmsul Baturicus scribere di- deprehendere potuimus.
    gnum. Baturicus nempe episcopus Ratisbonensis, d Apud Froben. epist. 156.
    qiii Adalwino successit anno 817.
    481 EPISTOL/E. 482
    . a EPISTOLA CCVI. - A.tibi, de longingua regione revertenti, occurrere, si
    ADDISClrULUM. tu non tardaveris surgere et ,dicere :Pater, peccavi
    Reprehenditillum ob vilmperversitatem,el ad emen- in cmlumet coram te, ideo non sum dignus vocari
    dationemhortatur. filius tuus (Luc. xv, 211. Et non solum obviare, sed
    ~>Dilectissimofilio. etiam amplectari, osculari, optimaque induere stola
    Dulcissimefili, frater et amice, cujus riomen ppto et anriuloornare et calceamentis munire, insupeVet
    ut ccelestis bibliotheca teneat in seternum. Olim te deducere dignabiUir in domum deUciarurii suarum,
    genui, nutrivi, alui, et ad peffectum virum usque, quaangelicis conjunctus coetibus, beata aeiSrnitate
    Deo donante; perduxi, artibusstudiose eruditum, sa- et aeternabeatiludine decantabis : Beali, quihabitant
    pienlisesole Hluminatum,moribus apprime ornatum; in domo tua Domine,in smculuthsmculi laudabuntte
    ita ut tuam laudem tota pene decantet regio [Coddt (Psal. LXXXIII, .»)•
    ms. Salisb., Brilannia], et latior est fama nomiriis o-EPISTOLA CCVU. j
    ^
    iui quam uotitia faciei tuse. Huj'usego tibi decoris AD FILIUM PRODIGUM.
    devotus, Christum obtestor, adjutor exstiti, et pro - Reprehendildiscipuli perversos mores,-etad emenda-
    viriummearum' porlibne te,' si "non idoneus, lamen tionem vitm provocat exemplocujusdam nunc epv-
    D scopi, olimsui condiscipuli. -
    volhntarius, sicut potui, et adhuc absenlem obnixe
    orationibus prosequar", quem guondani prsesentem a FiHoprodigo Pater lugens salutem,
    sacris discipUnisprovexi. Sed per ejus te misericor- Quis dabit capiti meo aquam et fontein lacrymafuni
    diam intentius deprecor gui nos redemit, illuminavit oculis meis (Jer. ix, l),'ut plahgam, rioriimaginafiam
    et exallavit, et suse' agnitioriis participes' effecit ne civitatem Chaldsea perituram flamma, sed aniniam,
    charitati -meae,•-guae me Jion sinit tacere, irascaris, imaginem Christi inclytam, et infinita permarisiiram
    , si aliguid durius tecum loquar. Urgel enimme pater- -efernitale? Heu! heu! infelix anima! ex pretio sau-
    nitatis affectusfari, quodpennigero rumore narrante guinis' Christi nobUis, sed ex peccati contagione
    didici, guia qusedam agis quae nec tuae conveniunt ignobilis-: quare dereliquisti fonlefn vifceet fodisti
    218 dignitati, nec meseplacent dilectioni: quia no- libi cisternasdissipatas (Jerem.u, 13)? Cisterhas.-in
    lim fariianf claritalis tucemacuUsfuseari nigris, ne quibusnon'est aqua-salutis, sed voiutabriim porco-
    alius tibi debitum subripiat locum, ut sit novissimtis rum [Edit., pecorum]. Quare dimisisti palrem,.qui te
    ptimus et pritnus novissimus (Matlh. xix, 30). Quid ab"infantia erudivit, qui te disciplinis lU)"eralibus im-
    est, fili,' quod de te audio, non uno quolibet in an- buit, moribus instruxif, perpetuse vitse praeceptis
    gulo susurrante, sed plurimis publice cum risu nar- -fnunivit, et j'unxisli te scbrtorum gregibus, pbtato-
    rantibus : quod puerilibus adhuc deservias immun- G rum conviviis, superbientium vanitatibus ? Nonrie tu
    diliis, et qusenunquam facere debuisses, nunquam es adolescentulus ille, omnium ore laudabilis, om-
    dimittere voluisses [velis]. Ubi .est nobiUssimaeru- riium oculis amabilis,-omniuriiauribus desiderabilis?
    ditio tua? Ubi est clarissima in Scripturis sacris in- Heu! heu! •nunc omnium bre repiehensibilis, om-
    dustria tua? Ubi morum excellenlia? Ubi animi for- nium ociilisexsecrahiHs,omniumauribusdetestabilis.
    titudo? Ubi timor gehennse? Ubi spes glorise?Quo- Quis te sic subvertit, nisi ebrietas et luxuria? Quisfe,
    modo illa perpetrare non horrescis, guaealiis prohi- formose pueiyfilius Ecclesiae,venerabile lumen,"per-
    bere debuisses? Converlere, obsecro; inlra animum suasil pbrcos pascere, de siliquis eorum edere? Surge,
    luum.[Cod. Sal., in te], et dic cum propheta : Quis fili, surge et revertere ad palreri. luuih, et dic sse-
    dabit capili meo aquam et fontemlacrymarum oculis pius, non semel: Pater peccaiiiin ccetumet coram te,
    meis,- ut plangam die ac nocte (Joan. ix, 1), non et ideo nonsum dignus vocari filius tuus (Luc. xv; 21).
    Jerusalem Babylonio igne usturam , sed animam Adhuc modicum 219 turiienest in te, curre, dum
    Sodomitanisflammis arsuram.Per singula momenta lucem habes, ne modo mternm perditionis tenebrmte
    properat dirus exactor, guem nuUus vitare potest. apprehendant (Joan. ,xn, 35). Grede in perpefuam
    Quid respondebis tunc aeguissimojudici tuo, si nunc; miserationis lucem, ut filius lucis fias. Pius' est Pa-
    non corrigis fcedissima facta tua? Obsecro te, dile- r: ter, statim occurret revertenti tibi, et in amplexus
    ctissime fili, per terrorem iUiusjudicii; guod omnes tuos ruet. Stolam primam tibi afferre jubebit, et an-
    subire cogimur, ut ab hac die, gua hanc perlegas; nulo imaginis suae dexteram' decorabit luam. NoH
    paginulam, intimo dolore dictatam, pufa charitate• diulius per vepres viliorum velut ovis perdita ober- -
    conscripfam, sancta fide sigiUatam,conslanti animo> rare, sed revertere ad eum qui nonaginta novem oves
    incipias catenam hujus diaboHcaesuggestioniset im- in co-lesti altitudine dimisit, ut unam, qusein terris
    piseconsensionisdisrumpere, et prpcul a te abjicere,, _ erravit, inveniret, reportaret, et collocaret cum cse-
    guatenus puras et liberas manus ad DominumDeum< teris ad gaudium angelorumin coeleslipatria (Maith.
    tuum levare valeas (/ Tim. n, 8), gui prsesto estt XVIII,12; Luc. xv, 4, 7). Cogitans cogita, quanta sit
    a Apud MabiU. epist. 9. collata cum hinis codd. nia vocatur. Ad eumdem puto, pertinenl seguentes
    etS. Emmerami.(ApudFrohen.epist. 157.)) duaeepistolae,et carmen De Cuculo. ' .
    Salisburg.
    ~>Dilectissimofilio. Osulfo fortassis, guem Alcui- c Quercet. .103; collata cum codd. mss. Salis-
    "*nus ob morum pravitatem s'a.piuscorripuit, et ul sc; burgensi et S. Emmerami. (Apud Froben. epist.
    cdrrigeret, monuit; prout narratur in Yita Alcuiui.. 158.) , .
    IUumBritannum fuisseconstat ex cod. Salisb., in guo> <!Fi7io prodigo.HocnomineOsulfumnotari etianl-
    regio, cujus initium hujus epistolsememinit, Britan- Mabilloniovidetur. Vid. epist. priorem. :.
    485 B/ F. ALBINlSEUALCUINI OPERUMPARS I. 484
    lcelitia angelprum super urium peccatorem pceniten- A et pater : fial vobis nnnc quogue una concordia, et
    tiam agenlem, et quam pius ei miseficors sit Ule, unum salutis tuaeconsilium, et una ecclesiasticaepie-
    gui ait:' Nolo mortetnpeccaloris, sed ut cohvertaiUret talishabitatio. ScibiUiimluis niultum gaudereprofecli-
    vivaf. Et iteruin per prophetam inguit: In quacunque bus. Noli preces paternas contenmere, noli lacrymas
    die conversusfuerit peccatof, vita vivet el ndn mofie- magisterii mei negligere. Consolareine de tua salute,
    tur (Ezech. xxxni, 11,12). ne diabolus glorietur contra me in pefditione lua.
    Nrili fili, nbli vocantein spernefe, nec miserantem Ego te filium charissimum nutrivi, alui, erudivi.
    [Cod. Sgl. ei S. Emmefami, mlseiantisj negligere Non sis niihi in confusionemet tibimetipsi in contu-
    pietatem. Re.cordare relernorum flammas tornienlp- ineliam, et coaetaneisluis in opprobrium : fac virili-
    rurii, vermium venenatos dentes, frigoris immen- teret confortare in Domino, et vinceomnes adver-
    sitatem, plangentium luctus, imraitissimas torto- sarios tuos per eum gui ait : Confidile, ego vici
    rnm .facies [Cod. Sal. ei S. Eriitnerami,tormentorum inundum (Joan. xvi, 33); ut gaudium meum plenum
    faces], infinita miserise spalia. Considera item bea- sit jn te, et gaudiuni tuum liemo lollat a te. Filius
    tissimas angelorum cohortes, gloriosas sanctorum sapiens glofia.esl patris. Non tantmn mihi, qui te
    turmas, el ipsius omnipolentis Dei ineffabilem bea- genui, gaudium facies ineffabile, sed etiamj'uxta
    tam visionem, gua sancli fruituri sunt in seternuni. B 22® evangeHcamparabolam, quam paulp anle in
    Adhuc poteris illa~dcvitare tibi, et ista eligere. Ad haceademepistblaproposui, oninibus angelicis gau-
    illum finem ifnpiorum luxuria et iniquitas perverijet dium facies dignitatibus. Nqli subtrahere jllorum
    tua': ad istani itaque saueforum glbriam et laud%- lcetitiaeet tuae beatitudini. Si liiodp in prcesenti far
    bilem beatiludinem conversio [Cod. Sal. et_S. Em- cias illps laetariin tua poenitenlia, cum illis in glpria
    merami, conversalio] tua et pqenitentia poterit, Deo tribuet te Deus laetari in seternum.
    miseranie, pervenire. Sufficit libi praeterijum t.em- Haectecum maneat charlula, et ssepips legatur,
    pus in luxurjis et deliciis transactum. Resipisce ali- d.ouecperficiatur [Cod. Sal., pprficiat] quod optat
    quando ab hac perditipne tua, et diabplicse sugge- qui dictavil illam. Credo faciens faciel Deus quod
    stipni npli diutius obiempej/are. Sed confitere pec- paterna charitas gucerit in filio. Sed tu npli Jardare
    cata tua, et in spe venisepoenitentiamage. Quis scit, ponverti ad Deum, guia nesciinus quid ventnrqpq-
    si convertalur efignqscat Deus (Joel. II, 14) ? Multae riat dies (Prov. xxvu, 1). Deus hodiernam recipit
    sunt enim miseratibnes illius, et infmifa pietas certissime pcenitentiam, sed longcevitatein pi'r»sentis
    super eos gui peccala sua plangere curant, npn ad- yitae non promisit. In dubio ultimi diei nps dereUr
    dere; abjlcere fascem iniguilatis, noii-augere crinii- guit ut semper paratps inyeniret cum bpnorum laiii-
    -
    nosumpnus. padibus nieritprum obviaresibi.
    Memento latronem in cruce pendentem, et Nini- >>EPISTOLA CCVffl:
    vitas in cinere sedentes, et impium Manassen re- ADEUMDEM.
    gem d_e Babylonia revertenlem caplivitate. Sicut Deplorat discipuliperversosmores, et illum ad meliora
    illis piptas divina post poenitentiam miserata fuit, revocare conatur timore gekennm.
    ita et tibi erit certissime, si in illum iola inlentione c Charisshno filio.
    cprdis, et conversibne yitse, et poeniientiae lacrymis Quem sero genui, et cito dimisi. Nec bene ab,-
    revertere vis. Vide condiscipuiuin tuum, gui omni lactatus raptus est ab uberibus meis. Inimieior guam
    devptione cordis Deo semper adhresit, et modo epi- noverca, lenera de palerno gremio -per libidinum
    scopatu jjfsesidetnobilissimp a, omnibus amabilis, vorlices caro rapuit. Heu,proh dolor! guidfaciam,
    laudabilis et desiderabUis.Tu yero, miserfime, er- Eisi plangam pereuntem. si forte calidis lacryma-
    rabundus per vitiorum fruteta, nemini- honorabilis, rumiomentis resuscitari possit. Vre eami, guaenon
    sed omnibus reprehensibilis..Memento guanto fuisti timet suljihureos guingue urbium ignes, vel pcence
    clariorindonis, meliorineruditioue, acutiorm sensu, infernalium lormentorum flammas. Stringe teipsuni,
    et omni ecclesiaslica doctrina prsecellentior. Sed
    Qobsecro, hujus timoris catenis; et tenta giiomodo
    nunc guasj' lugurium in vinea derelictum, vulpibus vel unam ardoris scintillam sufferre possis: et cp-
    et ieris habitatio, gui depaspere solent vineam Chri- gita quid sit, si totum corpus celerno crucietur in-
    sli. Ille vero tuus- guondam cpmpar et eruditionis cendio. Respice taridem, et noli consentire ei gui
    particeps, templum Dei yivi, et sancli Spirilus ha- tU)i lalia parat incendia : sed riiagis casliga teipsum,
    bitalio, Deo dileclus et hominibus, seternas sibi in et paternis acquiesce obsecralionibus : et Dei ocu-
    ccelo guotidie praeparat mansipnes, dum tu terrenas lis te semper prccsentem esse cognosce, et anie
    segueris foeditates,et lugubre perditionis iter per vi- sanctorum angelorumaspectus. Erubesee in con^pe-
    tiorum praecipitiaruiturus recurris. ',f ctu illorum facere qure horreseis in coiispectu cu-
    '
    Surge, obsecro,"fiHmi charissime, surge et vade "',juslibet hominis perpetrare., Scio quod judicium
    ad frali-em [tuum ], de guo ante dixi, quia vos una . credis omnibusesse futurum, et te credisinfer illos
    genuit Ecclesia,una erudivil disciplina, unus instruit [ esse qui talia egerunt qualia libi quo.lidi.edia).oIus
    a Si hic- filius prodigus in Anglia
    quaerendus,'f Alcuini fuit, apte inlelligi possunt.
    prout ex epislolapriori conjicere licet, tunc ista de' -> 114, Canis. 64 (Frohen. 159).
    Eanbaldo episcopoEboraceiisi,qui discipulusquoque c Quercet.
    Chdrissimofilio. Osulfo. MABILL.
    m ;,•-- . EPISTQL-E. ... . 48(>
    guadet. gcpe lierj fec.i§jj yolunfatem carpis tuse; A ravit Deus periculis. IUum ama, et ad ejus mis,eri-_
    Jiodie vadis in inc,eiidiunijgnis seterni. cordiam convertere, ut deleantur delicta lua, et me-
    - * EPISTOLA CC13L rearis locum refrigefii, lucis bt pacis fecipere cuni
    ADAMICUM. sanctis Dei. Meique memor cum Deo servientiiius,
    Conversumad nneliqra, liortatur qd constantiqm. prp jeque intereedentibus, yaleas perpetua prosperi-
    Dilectissimo amicp tptius prospeiilatis prsesentis tate, dulcissime "' " ' iamice. ' '-
    ,et reternsebeatitudinis perpetuam salutem. EPISTOLACCX.
    'est de bona vestra COMMENDATITIA ADAMIGOS.
    Magna mjhi Isetitia vpluntale
    Commeridatitia cujusdam presbyteri Fordradi ad
    guam aiidivi a fratre nostro Benedicto in vobis esse. . - amicos.
    Opto, algue Deum deprecor, ul citius CUUJ. pmni . Fratemse dilectionis f amicis per diversas nomi-
    ponvenientia perficiatur. Scriptum est enini : Are num dignitates; Albinus conseryus in Ghristo vester
    tqrdes cpnyertj _«f/Dominum Deuni, quig nescis quid salutem. , .
    venturg.pariat dies (Eccli. \, '8). Erpe te de harum . Licet terrarum longinquitas diversasOhristiano_
    carcere tribulatipnum, quaein hoc mundo fidelium rum faciat habitationes, - taraen .sanctae-charitatis
    anirnos lorquer.e solpt, sicul scriptum est r Multm umim eosfacit
    ., societas, sub-unopastoreGhristo,'
    tribulalionesjustorum; ut qupd sequitur tjbj eyenire
    ess.egregem. In cujus fiducia veslrae pielati per pre-
    rnerearis : Sed de his qmnibus liberabit eps Dgminus catorias nostrae parvitatis litteras hunc presbyle.
    (Psgl._xxxl|i,'20). El cave diligenlissime, ne qua te rum, 'd Fordradum nomine,- diligentissime com-
    aratrum pornini.tenenfem hqustitia relrp revo.cet. mendo, ut dilectionis vestrre j'uvamine suft'ultusfar
    Nensp miles sar.cinis alienis onustus ad Iiella hene . ciHussanctseperegrinationis viamperagat, et veslrse
    procedit, nisi aririis tanlummodo yictricibus, vel-ad bonitatis mefcesanteoculos omnipotentisDei 221"
    defensionenisui, vel ad lcesionemadversarii.
    2S7dd augeatur. Qui esl via, vita et veritas (Joan. xiv,
    . Omnia qusevobis nepessaria yidebantur niihi fide- vobis viam vesiraesalutis ostendere, etveritatem
    lissimo fratri Benedictp dixi. Loca adjutpriuni et 6),
    [Edit., requiem] aelernaegloriaetribuere, etbeatissi-
    animi constantiam [tocus gorruptus]. Se.dscire debes niam vitam
    concederedignetur. [Proficientemte, cha-
    qubd in omni lpco ubi hominum cbnyersatio pst rissime frater, divina auxUietur gratia in seternum.]
    plurinipruni, utrumque et boni et mali inyeniuntur : g EPISTOLAJCCXI.
    Sed sapiens,aniinus utrorumque utatur magisterio, ADOMNES AMICOS.
    id esl, ut malprumcaveal malitiam, el bpnprum se- ad
    Commendqlitia
    ' * Ngroberetpresbyteriperegrinantis
    '
    (Sjuaturjustitiain, Mens rationalis qqae hpmini data _ "amicos.
    est, discernere debet quse sint cavenda, et quaesint Omnibusin Chrislleharitate amicis, hnmilis levita
    sequenda; nec multum de loco difiidere, vel etiam Alcuirius salutem.
    confidere, quia si locus adjuvare pbtuisset, nunquam Ubicunqu.eiste presbyler, Noroberet [AL, Norbet]
    angelus de coeloxecidissel, vel homo in paradiso po- npmine, in vesUam pervenerit prresentiam, obsecro
    silus peccasset; sed regnum Dei, ut ipsa Veritas ait, ut benigne eum suscipere dignemini, In quocunque
    intra nosmetipsos guserendum"est (LMC.-XVJI, 21). Et riegotiovel necessilate opus habeat. CertissimeDeum
    Psalriiista: TimetePpminum pmnes sgncti ejus, quid habebitis bonitatis veslrae remuneratorem, qui di-
    riihil deest timentibus eum (Psal. xxxm, 10). Tiraor cturus erit in die judicii: Hospes eram, et -collegislis
    Doriiini peccare vetat, dum homo ubique Dei sibi me (Matth. xxv,"35). Et si mea quid parvitas poferit,
    prsesentiamagnoscit et timet, quia gui conscium ha- Vobis gratiarum actiones in quanlalibet causa repen-
    bet >_cogitationum,Verborum, -vel operum suorrim, dere, studiose-el fideliter facere curabo. Hunc vero,
    hunc habiturus est et j"udicem; neeeum guiclquam vel alios pro Christi nomine peregrinantes, in siia
    effugit nostri, -nec. aliquid injudicatum dimiserif, mansione suscipienlem, iUumdiyina in co-lestrhabi.
    quia, sicut dictum est," unicuigue reddet secundum " - talione suscipiat cleinentia. Valele, viri fratres iu
    - - .
    opera sua. __Christo.
    f EPISTOLACCXH.
    Dum tempus habemus, operemur bonum, quia D-
    COMMENDATITIA ADAMICOS.
    post mortem noif est tempus operandi, sed tempus - Cominendatioad.qmicospro peregfinanlibusad limina
    mercedem recipiendi. Haec^ogitans, eharissime fili, apostolorum.
    tui ipsius curani habeto, mempr de quantis te Hbe. - Omnibus venerabilibus viris, et aiversarum pdte-
    aFroben. epist. 211. hujusmodi litteras.» TAlfprd,Anngl,
    ~>Edil. Quercet. 43, Canis. 67; cbllata cum codd, ciictarepotuerit
    mss. (ApudFroberi. epist. 160.) -Angio-Sax. ad eiim anrium, n. 2.) Sed ece Httefse
    c Fraternm dileclioiiisamicis,-elc. Haecet sequen- Romam serius dari pgtiierunt, aut Fordre.dusalia etiain*vipp
    adire. Vid. etiani notas epist. 22 (nuric 27.)
    tes duseepistolsecomriiendatitia.sunt amicoruriipere . <ii Inlermedii numeri omittuntur
    grinantium, et ad loca sancla fendentium. propler epistplar
    d-Fordradum. Hoc nomen omittitur in aliis codd - o rum.intervcrsionem. EDIT.PATR.
    -mss. « Fordredi abbatis, qui ad limina BB. apostb - Edit. Quercet. 51, Ganis. 52 (Frob.en.161). -
    lorum et ob causam sui monasterii. Romam venit ' f (Froben. epist. 162.) Hrecepist. commendatitia,
    mentio flt in lillens PauU I ad Ecgbertum archie • hactenus inedita, prodit ex cod. ms. Salisburgensi.
    piscopum ,Eboracensem,' et Eadbertum' regem Nor- 'Exstatquoque in"cod.ms. hiblipth. reg. Paris., cjriam
    thuiiibriae anno 757, ut videtur, datis. Sed eo annc inde descriplam ad me misit D.Lieblebibliothecarius
    Alcuinus ejus setatis vel auctoritatis-haud fuerit, u Sah-Gerniariensis,posthac copiosiuslaudandus.
    "
    W B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS I. 488
    slatibus dignitatum et sanctaecharitatis filiis humilis A quid ecclesia peccavit? Quarenonmemorant tui ju-
    levila Alcuirius sempiternsebeatitudinis salutem. niores quam terribiliter beatus Petrus princeps apo--
    Scimus itaque vestrae bonitatis pietalem pro Chri- stolorum venditores graliseiriprimo hujus hseresisin-
    sti ambre el futura. gloriaeretribulione peregrinos et ventore perceUit, dicens: Pecunia tua -tecum sit in
    '
    hospiles et maxime eos gui pro ecclesiastica neces- perditione (Act. vm, 20). Deprecor, clementissime
    sitale vel pro salute animarum suariim, sacra san- Paler,in ea charltatequaDeusnos conjunxit; etin
    ctorum apostolorum limina yisitare solent, benigne ea fide qua condiximus, ne quid Jiovimiltas in eccle-
    suscipere. Qui hos receperit in domo sua, Christus sias sancti Martini et in res illius. Potens esl sanctus
    eum.recepturus erit in gloria sua ; guia [ita] in ta- jWartinusapud Deum defendere res suus, si"necesse
    libus Christus receptus erit; ut ipsa Veritasin est illi clamare adDeum. Diniitte, si placeat, et si
    Evangelio ait: Hospes fui et suscepistis me (Mattli. fieri possit, sic esse ecclesiis Christi, quae sunt in
    xxv, 55).,Tamen pro portitoribus chartulse huj'us ego immunitate sancti Martini; etin parochiavestra, do-
    Alcumus fidelis vester amicus, o Patres optimi. et nee eoUoquamur. Quidquid cnim justum est tuam
    fralres sanclissimi, et filii dilectissimi! vestfam sum- recipere ab eis auctoritatem, non renuo, sed omnino,
    mopere deprecoreharitatem, ut benigne eos susci- si tibi obedientes non erunt, ego tecum constringo
    piatis, iii quocunque negotio vel necessitate illi epus B eos; ad tuam enim synodum venire debent, et ratio-
    habeant. Habetis Deum remuneratorem, mequedebi- nem reddere de ofliciisspiritalibus, et tu gralis dare
    torem secundum opportuhilatem temporis, ut ve- illis guaeDei' sunt, sicut ante prsedixi, DominoJesu
    strae voluntati satisfaciam in €hrislo. demandante ul gratis spiritalia dona dentur ab om-
    a EPISTOLA CCXffl. nibus: et majorem tibi prosperitatem praestat inter-
    ADh RAGANBERTUM EPISCOPUM. cessio saricti Martini et sancti Aredii, guam illorsm
    (Annoincerto.)" conciliurii qui hanc hortantur exactionem et Iribula
    Conqueritur de novis exactionibus, quibus ministri solvere: el si aliis facere voluisses, nunquam tamen
    episcopales vexabant presbyterosin ecclesiis sancli nostris hancnecessitatem imponere te velle pulavi,
    Marlini servientes.
    Christi amore colendo propter amicitiamihter nos condictam,veI magis ho-
    Dominovenerando,nobisgue norem sancti Marlini, quem Deus lanta honoravit
    Ragerberto episcopo, Alcuinuslevita salutem. auctoritate, ut omnibus auxilium sanctis suis inter-
    Memor condictaeamicitise inter nos guantam mihi cessionibus prrestare poterit. Incolumem et felicem
    fiduciam praestat aliguid scribendi ad vos, guod no-
    beatitudinem tuam, recteque praedicanfem dhina
    bis ex utrague parte necessarhim videtur. Dictum clemenlia
    novam con- . protegere et -exaltare dignetur, domine
    est mihi, guod vestri juniores aliguam " sanctissime.
    suetudinem misissentsuper ecclesias et presbyteros
    sancti Martini: Imo et de vobismetipisis dixerunt; « EPISTOLA CCXIV.
    tamen de vestra sanciilate hoc non credebam, sesti- ADNIFRIDIUM EPISCOPUM.
    niaris vos canones optime servare, et maximeDomini (Annoincerto.)
    nostri Jesu Ghristi evangelicamsenlentiam, ubi ait:
    in oralionibusexoral; Benedictuma se
    Gratis accepisiis, gratis date (Matth. x, 8). Dicunt Memoriamsuidigredientemcommendat.
    enim: vestri missi mandassent presbyteros noslros
    de pane modio et dimidip; de vino modio; de an- Dilecto Patri d Nifridio episcopo Alcuinus salu-
    nona ad caballos modia guatuor, casios 6, ova 100, lem.
    pisces et orto et legumen adsuificienter ab unoguo- Sit memor mei, obsecro, charitas tua in sacro-
    que presbytero; et si hoc non reddidissent, ex ve- sanclis orationibus tuis cum ffalribus-noslris. Tem-
    stra auctoritate interdictum haberent, missas non pora enim sunt periculosa, et solus iUefeliciler vivit,
    cantare in ecclesiis nostris; nec eliam alios presby- quiDeo serviet in charitate perfecta, et fide recla, et ,
    teros in ecclesiis sancti Martini cantare licitum ha- ' spe bona, qure sunt summaeveritales servientiumDeo. I
    bere. ^ In histua se exerceaj sanctitas, ut Deo auxiliante de
    Mirmnmihi videlur, qua autoritate ecclesiasChristi huj'us vitselabore ad perpetuse guietis beatiludinem
    exconimunicare voluisti; si presbyteri peccaverunt, pervenire merearis.
    a Frohen epist. 199. clios in ecclesiis extra dioecesinTuronensem sitis, et
    ?> Conqueritur Alcuinus in hac epistola de ad monasterium sancti Marlini perlinentibus; gui
    nova atque insolila exactione quam ministri episco- tamen visiialioni episcopi subjecti fuerant, et in sy-
    pales iiitentabant preslryleris el ecclesiis sancti Mar- nodis comparere debebant.
    tini. Hajusmodi exactiones, qure nomine procuratio- c Froben. epist. 202.
    num aut synodalici veniunt, olim . roinime, nisi in 3 Nifridio episcopo. Es.t is Nefridius episcopus
    .casu necessilatis, fieri permittehant canones et de- Narbonensis, qui alibi quogue Nimfridius el Nibri-
    creta conciliorum, prout videre est apud Thomas- bridius appellatur, qui in causa hseresis Felicis et
    sinum Vet. etNov. DisciplinsePart. m, lib. n, cap. Elipandi, cum sociis Laidrado Lugdunensi episcopo
    52 et seg. — Cujus sedis Raganbertus seu Ragerber- et Benediclo abbate Anianensi missus esl Urgellas:
    tus (utrumque. enim habet. ms.) episcopus fuerit, qua occasione Alcuinuseisdem libros adversus illam
    mihi incompertum est; sedi enim Turonensi nullum haeresinscriptos, praefixaepistola, inscripsit, de qua
    .Iiujus nominis, Alcuini aetate, praefuisse episcoj.um suo loco. Vide not. c, col. 489.
    Veperio'; ev.istimovero presbyleros iUosfuisse paro-
    * EPISTGL.E. •- _
    489 . 49d
    Frater Jrero a Benedictus mea omnia tibi innote- _iV'nt optinio regi optime serviatur. Qui bona elegat
    scere potuerit, quem cum lacrymis dimisi. Tu vero . [Fofte, eHgit, vel elegit], hona custodiat, bona non
    cum gaudio recipias eum; vos vero ambo lahorate derelinquat, sed perpetuaUter bona retineat. Parum
    quasi boni pastores in grege Christi; nihil haesitan-. est incepisse bona, nisi ut perseverel in bonis, qui
    tes de mercede perpetua, quse dabitur fideliter gre- bona eligit. .Quid est laborem fructuosum derelin-
    gem Christi pascentibus. Omnes vero episeopos et quere, et labori infructuoso mancipari? Labor ita-
    Patres fratrum noStrprum ex noslri nominis officio que nionachica. vitaefrucluosus est; lahor vero sae-'
    in charitate- et prospefitate salutate, rogantes eos culi infructuosus est. Shie lahore nemo .-vivitin'
    nostri essememores assidua intercessione, ut de mea mundo; et felix nimium, qui de labore yenit in re-
    salute.illi mercedem habeant sempiternam. quiem, et infelix qui de labnre venit intprmenta;
    268 Beus omnes illos perpetua protectione eu- laborat enim ut male habeat, et non intelHgit quid
    stodiat et facial eos in omni opere bono proficere, ut facit. InteUigentia enim opus est iri vita, ut sciat
    retributio' laboris _sui.,
    muitiplicato talentorum numero mulliplici remune- homo ad quem fmem-tendat
    ratione digniefflcianluf apud Deum. Viyant oinnes et Parvus labor in bono homine. perpetua remunerabi-
    floreant feTiciterm Christo DominoDeo nostro. tur quiete. Omnipotens Deus ad' multorum salu-
    i EPISTOLACCXV. . 3B tenjvoslbngsevaprosperitateproficereconcedat, cha-
    ADDILECTISSI-IOS PATRES. rissimi Patfes.
    (Anno incerlo.) 4 269 EPISTOLA CCXVI. . -
    Hortatur illos ad charitatemet ad labores vitm mo- ADCUNIBERCTUM EPISCOPUM.
    nasticm. Commendatmemoriam contractmotim amicilim. Ad
    Dilectissimis in Christo patribus perpetuam sa- opus prmdicationis hortatur, nulla smculi potestate.
    lutem. autvanitate hripediendum.
    Quos fida semper sequitar charitas, ssepiuslittera- Venerandaedignitatis Patri e Cuniberctp episcopo,
    riim sequaturetseries,-quiaquoddam est amantis.re- humilis Levita Alcuinus salutem. . . •
    frigerium, aestuanlis animi fervorem verbisyel litte- Olim f in synodali sanclorum Patrum conventu
    ris explicare, quia verba data. sunt ad veritatis de- vestra bonitas nobiscum pepigit pacta charitatis,
    monstrationem, uti guod cor veraciter cpneipit, Iin- quaepropler opporlunitatem hujus pbrtitoris hislit-
    guaTion-iallaciterproferat, et suum cor frater alte- terulis humilitatis nostraerenovare studeat, rie iorte "
    rius infundat cordi, et fiat unanimilas animorum-,in longa absentia oblivionemnostri- nominis vobiscum
    quibus eslcommunio charitatis; nam anima sinecha- '" fecisses. Charilas ohlivionemnon patitur, et veritas .
    fitate.mprtuaest, npri-habens divinseBonitatis ima- nulla temporis longitudine maculabitur, maxime in
    .ginem, ad quam creali sumus ; etiam et renovati per lalipersouajetlam praeclaro sanctitatis viro, cujus
    bonitatem 1_alvatorisnoslri, qui ait:- In hoc cogno- latissimus nielliflui pectoris sinus fnultitudinem spi- .
    scentomnes, quia mei discipuli estis, si dilectionem ' ritaUunicongregare.amicorumsolet; inter. quos par-
    hqbuerilisad invicem (Jqan. "xni, 35). De cujus dul- vitatis mese nomeir aliquem, ^leprecor, inveniat Jo- •
    cedine' non mihi opus esse arbitror plurima scribere cum, et vestra nobilissima fidelitas quondam, ut .
    vestraesanctilati, quani olim didicistis; et habere in- prsediximus7 promittere non abhorruit: nec non
    notuistis. -Superestutusque ad finein firmum reti- suppHciobsecratibne, Pater mi! deposco, ut sanclis-
    Tieatis, quoniam qui perseveraveritusque in finem hic , simis vestri regiminis ffalribus eaindem de nobis spi-
    saivuserk (Matth.x,_l-_). . . . rilalem curam haherejubeatis.
    Saluta guoque, c sanctissime Pafer Infridii fra- Fateof libi, sanctissime praesul! guod venerabUes
    tres nostros servientessiquidenj sanctseMATII_E. Opti- fratrum congregationes studiose amavi, guas in illis
    mamvere elegerunt dominam, et optimumsponsum- regiouibus Deo deservire dignis moribus, narrante
    ejusdem dominaeetreginae coelorum; et dighum est fama, audivimus ; licet nobis datum non esset cor-
    *'a Frater vero Benedictus. Abbas Anianerisis, san- ;D loriius Annal. lU)r. xxiv, nuni. 86,
    pag. 244.) Jgitur •
    ctitate celebris, qui sub Carolo Magnoet Ludovico ad monachos hujus monasterii hanc epislolam scri-
    Pio mona&teriorujn.,prsesertim Aquitaniae, discipii- ptam fuisse existimo.
    nam reformavit, ac,s__piESpropterea aulam atque <fFroben. epist. 204. . , - > -'
    ipsum Alcuinum' accessit," multaqu__ necessitudine e Cunibercloepiscopo.Jri Britannia, ut ex verbis:
    iUia'dhsesit,*ejusVitam' cohsuleapudMabilloniumAct. Et nostrm celeberrimminsulm Brilannim habitalori-
    SS. Ordinis S. Ben. ssec. iv, part. i,pag. 191et seq.-, bus, etc, colligo. Est isabsdiibioKineber.UisVentanre
    et apud BoUandumad diem 11 Feb. civitatis pontifex. socius Aedilhardi in itiriere Ro-
    i>Frbben. epist. 203. mano. Vide not. Epist. 115. Cuniberti etiam cujus-
    c SanctissimePaler Infridii. Legendum certe Ni- dam meminit Anastasius Bibliothec.ariusin Vita Leo-
    fridii, commulatisin prima syllabalilteris i et n, quod ' his III inter missos . fidelissimos ad _dij'udica'ndam
    frequens est in veteribus scripturis. . Is paulo" ante causam ejusdeni sumriii pontificis annb 799 Romam
    annum 778 primus auctor, idemque primus abbas ' legatos.An hic idem cum nostro sit,' incertum. •
    fuit insignis monaslerii BeatseMariaede Orbione seu - 270 f • 1n syhodali sanclorum Palrum conventu.
    Urhione sic dicti a fluvio proximo, quod. aliquando -Quis hic conYentusfiiefil, ef in'quo IOGO, inAnglia,
    Beatse Marisede Novaliis, ab amoena valle.in. qua an in Gallia celebratus;'pafiter'ig'notum est. Anno
    sitrini est; postremo BeatseMariaede Grassa nunwi- 785.quidam'Chumberchus episcopusdecretis cbncilii
    palur; deincepsfactus fuit archiepiscopusNarbonen- Calchuthensis siibscripsit.; Wilkins' 'GoncU. ' Magn.
    Sis, ulex veteri loci Necrologiodrscimus; »' (Mabil- Bfitarinisevol. I,pag. 151". T
    PATROL. C. 16
    "
    iM B. F. ALBINI SEU ALCUlNl OPERUM PARS I. 492
    porali visione illos aggredi; gueni [Forte gure] ve- A vivae, id esj, doctrince sacrse, si.cutjn Eyangelio ipsa
    sfra-potestpietas pro amo.re Christi pro nobis logui, Veritas ait (Joan. yii, 58), sufficienter flpere videan-
    nec uUatenus Deus deefit in remuneratione ve_strae tur.
    devolioni, vir optime! Decei eriim sacerdolalem 'WWTi,Vestrum est omnibus, prsedicare verbum
    dignitatem -omnibus se deprecantibus pietatis prse- Dei',bmnibus lucere in domo Dei, ul omues per vos
    stare affectum, absentes sacris oratiohibqs adj*uvare, veritatis lumen agnoscant," et per pascua' perpetuae
    praesentes evangelicseprsedicatipnisinstantia coniir- beatitudinis deducantur. Os vesfrum luba debel esse
    mare. Scis bptime guanta necessilas est populo Chri- Dei Christi, quia Hnguse auctorilatis vestrse claves
    stiano, ut praedicalor verbiDei non taeeat, et nostrse sunt cceUhabentes pbtestatem aperire et claudere ;
    celeberrimae insulae Britannia. habitatoribus, ubi pcenitentibus aperire, i'esislentibus verilati claudere.
    giiondani multitudodoclorum verba vitse perpetuae Quapropler lantre excellentiaeypsmetipsos dignps ho-
    cbntinua pra-dicaverunt instantia; sed nunc, pecca- nis iioribus efficite,scientes limdem esse sacerdoluin
    lis facientibus," rarj sunt operarii in messe Domini: prredicationis assiduitalem. "Nonest ludus ssecula-
    sed guo rariores inveniuritur, eo magis neeesse est ris sacerdofalis hpribr; sed riiagna diligentia in "mari-
    nf illi guisunt omnimodis jugi sanctae prsedicationis dalis Deiseipsum exercei'e debet sacerdps Christi,
    stridio ab errofe vi.seet superflua multarum consue- B ut exemplis simul et verbis populum erudiat Chri-
    tudirie vanitatum ad inbdestiam sobrietatis et casti- stianum.
    tatis exercitium revocare studeat. Laudabat mecum vestram bonam coiversationem
    Nontaceat os sanetitatis.tuaeevangelicce veritatis venerabilis frater c Lullo abbas." Ideo supplexegp
    yerba, nec aposlolica. doctrinse seriem, nec sancto- vestrce sanctitafi meipsum commendafe curavi, de-
    rum.Ratrum mores nobilissimos, ut multi per tuam precans "utjubeatis riostfi nominis per vestras eccle-
    sarielissimam devotionem erudiantur, et tibi mulii- sias aliquantulam' fieri memoriam. Non pro meis
    plex, Deo Christo donante, mefces maneat in seter- meritis, sed pro Christi charitate haec ipsa flagiiare
    Hum. Non potestas regalis, nec arrogantia cujuslibet prsesumpsi. Facite exinde, sicut de veslfa hona pie-
    scecularis sublimitatis luam prohibeaf a veritate vo- tate cpniido. Deus Dominus augeat vbs mefilorum.
    cem ; non adulatio subseguentium," non saecularis gratia, el proficere faciat in omni sanctitale et prse-
    luxuriae porhpa, non deceptibiiis auri species, nec dicationeArerbi Dei, charissiml et-desidefafiflesPa-
    nlla terrenae deleclationis voluptas cor sanctitatis tres.
    tuse a fiducia studiosi laboris subtrahat; sed omni- i EPISTOLA CCXVHI.
    jbus in lelux verilatis luceat, et via>sahilisscternse ADARpEERTCM-.
    ostendatur. Pauci siinf hujus vitse dies laboris, et CJ_Eortalur ad opera juslitim et misericordim; iaudat
    laborat, mercedis
    J)lus" accipiet; sed coelestis itlius bonitdtem, eique commendat causam Lrilli
    qui plus abbatis.
    beatitudinis remurieratio temporibus perinanet aeler-
    jois. Omnipotens Deus tuam sanctam et veneiahilem Alcuinus sancti Martini famulus ° Ardberlo viro
    iUustri beatitudinis salutem. - -
    patcrnilalem ad- exaltationem sancta. suse Ecclesise perpetuse *
    rnullis feliciler annis vivere et proflcere concedat, Audiens veslram laudabilem convei'sationem, sicut
    charissime Pater! deeet vestraepersoriae,valde me gavisrim essefateor.
    • Tu
    a EPISTOLA CCXVII. vero, vir bptime, semper quaeDebplaceant-fae
    ' ADALCHARDUM ET TIFREDUM EPISPOPOS- aliisque suadeas ut benedictio Dei te ubique edniitet
    salulis ture, mul-
    Hortalur illos ad officiumprasdicalionisimplendum. [coniilelur], et proficias in consilio
    i> torumqueprofectu populojustitias faciens, paupeiihus
    et
    Sanctissimis. yenerahilibus palribus Alchardo miseridordiam, ecclesiis Ghrisli honorem,' nt servo-
    «t Tifredp episcppis Alpuinus levita salutem, rum Dei intercessio DoniiniJesu clementisete quo-
    Deprecor piissimani bonitatem veslrain, ne parvi- tidie commendet, quia multutn valet deprecatiojusti'
    tatis niere lilteras praesunipliosas cestinietjs.-Vestrre (Jac. v, 16_),quanto magis plurimorum. •
    igitur charitatis fiducia easclemscrihere ausus sum, \) Habeto pauperum curam gui apte ostium cpnvivii
    quia humililas Christiananullum' spernere debet, sed fui slare solent, quia in pj.uperibus Christus susci-
    omnes benigne suscipere pio dilectiqnis gremip ; pilur, qui dicturus est in die judicii illis qui eleemo--
    quam in vobis opto abundanter per Spiritum.sah- synam p.auperibus diligenter faciunt: Quqt}diuurii
    ctum splendescere, ut flumina de ventre vestio aquae ex viinithis fecislis, pi\lii fecistis (Mqtth. xxy, #0).
    a Froben. episl. 206. ° LM//Oabbas. Decreto Athelardi mpx memorato
    "-JAlcliardo"et Tifredg epjscopis, Hos pariter
    epi- inter abbales ad Dammacanam dioecesiriperlirientes
    scopos in Anglia guserendos credb. Et reyera roe il- post Tidfritum episcopum; subscrlpsit Lulla ab.
    los ibi feperisse existimp ; inter episcopos pnim, gui 4 Frpbeu, episi. 207.
    concilio Cloveshoyiensi amii 8p3 ae dperetp Alhe. ? Afdberlo viro illuslri, In Anglia, guod conjicio -
    lardi archiepiscopi subgpripsernnt, nominatuf AI- .exfloinine Lul abbafis, de guo iu priori -
    cheardus seu alio npmine Ealebard Ehnhamiseccle- bino diplpmate Egfridi regis Merciorum arini 796 pro - epistola."in
    siae episcppus; Tidfriih Damacse cjvitatisepiscopus, monas.ferioS. Albnni, apud Alfortum Annal. irim. n, '
    Wilkins loc. cit. pag. 107 et 168, ubi etiam pag. 152 ad annum prsedictum, n; 5, pag. 678, subseribil qui-
    ab Offa rege recepsenlurinler episcopbsOrienlaliuiri dam Heafdberlus clux. An idenisit ac Ardbertus isfe
    Anglorum, quos ecclesiaeLichefcTdensi, in arclriepir ' vir.illustris, majori indiget exariiine, * - quod
    ' a mealiis
    scopatum a se erigendae,subdj voluit. viris erjiditis.relinquendum est.
    '
    493 EPISTOL/E. .94
    Quos sequilur illafelicissima sententia quam Donii- ___lantium armis uUatenus Tmmiscereconsehtias. Fuge
    nus dicUirus efit Ulis qui in hocsaeculo [Forle deest ad Chrislum, jaeens ante eum clama: Misericordia
    erga] paup.eres, peregrinos, riiiseros et infirmos be- mea et refugium meum; susceptor meus et liberator ,
    nigne fpcerunt, dicentis : Venile, benedictiPatris mei, meus, in ipso sperayij, cor m.um.f yaleto in omni'
    percipite. reghuni quod vobis paratum esl ab origine" prosperitate.
    miindi (Matth. xxv, 54). elPISTOLA CCXX.
    Nostri npminis memoriam per. ecclesias ditionis i ADBEKEDICTUM.
    vestrse, deprecpr, illis ut jubeatis fieri. Gaudeo siqui- Qiiemdani
    dem de vobis semper meliora audife, sciens niulto- fratrem, quem filivpt suurn yocqt, oliari*
    tati; se vero in smculi fluctibus jacialum precibus
    rum esse pfospefitatem tuse bonitatis pietatem in illius comntendat. Pro herbis medicinalibusgratias
    ' " '
    sefvilip Ghristi. refert, etc.
    PJura siguidem scripsissem' digriitati tuae, si talis Benedicto Patrl, utinam in Christo benedicto per- '
    cognitio inter nos esset, ut praesumptiosum nori \i- petuam salutem.
    deretiir, me subito veslrae excellentiaeingerere. Sed - Va.lderiiihi placet fides vestrse dbyotionis et cha^"
    quod cuni Ghfisli charitate scripsi, obsecro ut lui- fitatis in ffatrem yeslrum et filium nostrum, qula '
    militer legere digneris ; nam 272 praesenshujusin- .B amicus in necessitate cpniprobatur, guo maxime de
    diculi portitor a Lul, venerabilis abbas, vestram so- hac vita guisgue transiens indiget, rit fraterna in-
    lebat apud ine laudare bonitatem; ea fidueia has tercessione judicis sui faciem videat elementem. Tu
    etiam litteras scripshrius, quem benigne in suis cau* illum, guantum valeas, verbis consplafe et factis, do-
    ' '
    sis ut suscipiatis deprecamur tali pietate [ifs., pieta- nec videas guid de illo faciat Deus.
    lis], .qualeni nobisde vobis refefre solebat. 273 Me Terb sseculi fluctus diversis' agitat mo-
    Opto utfeliciter longseva pfosperitate in hoc sse- tibus; tu vero cum fratribus" tuis, sicut- promisisfl,
    culo vivas, et post hujus vitce terminum, Deb do- orationibus adj'uvare non' cessa, ne cujuslibet cupidi-
    nante, ad perpetuse beatitudinis regnum -pervenire - tatis vel peGcati me vbrago submergal; causas'vero
    merearis, vir nobilissime
    ' ~>EPISTOLA nobisque amantissime!" et fationes hujus mei eventus tibi viva voce, vplente
    CCXIX. " . Deo, pandam,"et quod petisti iaciam temporibus op-
    AULEUTFREDUM EPISCOPUH. portunis. Semper inere parvilatis Htterulas vestrse -
    Solatur tllum in tribulalione. dirigere charilati recordor, veslrasgue mutua vice
    Sanctissimo Patri et amantissiriip fillo c Leutff edo aecipere deprecor; obseero ut fiducialiter riiihi sfu-
    " ' ' '
    episcopo Albinus salutem. deas de vestris profectUjus vel prosperitatibus inli-
    ' "" "' ' "
    Vere fatebr- quod tribulalio tua torquet animum <J mare.
    meum , duiri audio te in perieulo esse statutum, nec Herbas medicinales guas direxisti, gratanti animo
    officiituiimplere posse ministerium, sed bellator spi-. acce,pi, et sicut corporali ine s'anilate_providere cu-
    '
    rilalis, beUator cogitur esse carrialis. Tame» spem rasti, ita tuae spiritali saluti provideri semper desi- '
    habeto in Deo, et consolaie leipsum in Dei miseri- dero, optans te in eo strenue perficere opereguod
    cordia,' sperans in iTlius'perpeluam bonilatem, quae - ccepisti, et e gi'egem gubernai'e fideliler guem cbn-
    nunquam deserit sperantes in se. Tribulatio super gregasli. Nrillatenus fatigeris vel cogitationum desi-
    tribulalionem incumbit, quia peccalum super peoca- dia, vel ab aliguorum negligemia. Qui plus labprat 8
    tum accrescil. Quid vero [in] ea tribulatione quarii plus mercedis accipiat. Blultum'te isto anno.prsesenti
    pateris agendum sit, d Benedicfo fratri dixi; quid yidere desidero, si fieri potest, guia familiaritas hu-
    verodeme actum sit, omnia charitali tuseilleoslbn- militatis vestrse multum animo meo coniplacuit.
    dere poteril.' -Egualitas animorum dulcedinem generare solel dile-'
    "
    Depreoemini Dei clementiam super nos, ut dirigat aionis; et si disparia sint -operum merita, tamen par
    vias" nostras, quod susehonse voluntati placeat, et potest esse desiderium salutis; nam infirmussuam
    nobisad perpetuam profieiat salutem. Neo te bel- desiderat sanitatem, sicut et medicus, licet ille aegro-
    Lul tien_erabiiis_qhbas.Vid. notas praecedenlisepi- multa et familiari usus est amicitia. <Is enim audita
    expertague viri Dei sanctitatis fama, inviolabili se'
    \>Froben. epjst. 208. illi charitate conjunxit, ita ut ex suis epislolis ei
    c Leiiifreifg-'episc.opo.
    Leidrado, abs dubio episcopo ssepe directis, aggregatis in unum, unus conficere-
    Lugdunensi; yarie enim hoc nomen ascilploribus tur libellus, .'utfestatur Ardo seu Smaragdus loc.
    veteribus minus accuratis ex.pfimitur; Laedr.edus cit. Dolendum vero raaximam epistolarum hic me-
    yocatur in epist. % Liobradus et Liodradus in epist. moi'atar,umpartem intercidisse, nee nisi duas hasce
    89, alibi Laidradus:- in cod. Harleiano repertas superesse.
    &Benedictp fratri. Abbatr Aniahensi, de quo in" s Gregem quem congregasti. Iri mphasterio scilicet"
    se,qiientibusepistolis ; a qiio Laidi'a"dusvlginti mp- Anianensj, gupd sanclus Benedictus suis impendiis
    riachbs accepit pfq "monasterio Insulre'Bafharaea se excilavit: . E monasterio siguidem sancti Seguani,
    fpndato, ut testatuf Ardo seu Smaragdus in Vita ubi capitis comam deposuil, el veri monachi habitum
    ejusdeni.sahctf abbatis,'num. 56 apud,' -- Mabill. Act.- - sumpsitj eepessus, postguam annos aliquot in cella,;
    SS.ssec. iv, part. i, j.ag!" 2i)5. prope Anianum exsliueta,' vixit cum discipulis suis,
    c
    ' f Froben epist. 209.
    Ad Benediclum,Abbatem Anianensem,fama san
    grande ccenobium, Aniariam dictufti, sedificavit,et
    basilicam Salvatoris ac beatae'Marise nuncupari jus-
    dilaiis ac doctrinre atque restitutK disciplinsemona- . sit. » MabilloniusObseryaf. praey. in Vit. S. Ben.
    stico-Benedictina. celeberrimum, guocum Alcujiius Anian. num. 4. • •
    498- -' B. F. ALBINISEU ALCUINT.OPEBUMPAftS I. 496
    lus jaceat, et iste sano vigeat eorpore. Tuam palerni- A idcirco studiosius meam 279 parvitatem sanctis
    tatem pro nbbis" intercedenteni pius Deus-in omni , orationibus-vestris commendare curamus, deprecan-
    honb proficere faGiat. tes ut noslri nomiuis hahere digneroinimemoriam ;
    " a EPISTOLA CCXXI. sicut bealaememorise0 Pater vester venerandus olim
    mihi perdonaliim habere credinius , qubd his litte-
    ADEUMDEM. ris horumque simul fratrum suggestione renovare
    Epistolas mittit regi et aliis a Benedictotradendas; studemus ; quia magnam , ut faleor, fiduciam de
    optat smpiusaccipere ab ipso epislolas. Deo servientium intercessione in cordis dulcedirie
    Benedictus Deus Benedicto Patri beiiedictionem - habemus; quia quod mihi deest in meritis , iUorum
    det seternam. . precibus, largienle divina gratia, possiderepplamus.
    ~>Scripsi epistiunculas aliquas, sicut intelligere Quid est quod pia unanimilas sanctaecongregationis
    earum lectione_poteris; si tibi dignum videatur. non valeat, impetrare apud eum qui ait: Ubi duq
    RecTdesingulis singulas; regi vero suam eum multis veltres congregati in nominemeo , ibisum in medio
    salutationis verbis : et melius mihi visum est te di- eorum (Mattli. xviri, 20) ? Quid est dulcius quam
    cere ejus pietalidenobisnostraquevoluutate,et lilio . Christum semper habere prsesentem; quam filii Dei
    nostro, quam inde aliquid scripsissem, quia litterae B vocari, ipsa Veritate dicente : Beati pacifici, quo-
    per manus currunt multorum; verba vero in corde niam filii Dei vocabuntuf (Mdlth,\, 9) ? Ideo perne-
    permanentHdeli.-Epistolam vero ad fratres nostros cessarium est omnihus, sed magis in sacro ordine
    communiter scripsi; si dignum quid in ea invenies, iegularis vitse degentibus , coricordiseborium omni
    jubeam [Forte, jubeas] nieUus perscribere, et si . sludio observare, et pacis unaniinitatem ; quia qui
    quid addeudum aeslimas, fac secundum "consilium, veritalem sanctae pacis non cuslodiunt, dignitatem
    quia sub festinatione dictata fuit ad rememorandum filii perdere cerlum est : .idefe,Tlixit egregius do-
    airiieitia. jucunditatem, et oralionum pro nobls sedu- ctor, si invicemmordetis, ne.invicem consummamini
    litatem, sicut scis magnum nos habere desiderium, (Gal. v, 15). Non potest recle filius Dei dici, qui pa-
    magnam eliam necessitatem, spemque bonam de il-. cem noii vult amplecti. Pax concordiam fratrum et -
    lorum habere sacratissimis orationlbus."Ubi tu, ibi cliaritatem copulat proximorum. Pacem meam, dixit
    et ego, et Deus iiobiscum in aeternum. - Dominus, do vobis,pacem meamrelinquovobis (Joan.
    Secundum opportunitatem portitoris saepiuslitterae xiv, 27), id est, in pace dimisi vos, ln pace inveniam
    veniant, nee rusticitas, de qua te excusare soles," vos. Proficiscerisvoluit dare , quae desiderabat re-
    charitatem .tacere faciat, ne minus flamraa lucescat diens in omnibus invenire.
    iUius, sed fulgeat jn chartuHs, quse in cordeperpe- C De hac bonitate ideo diligeutiussuggero
    ardet. Vadens Deo piaepacis
    tualiterhicensa yade, miserante, vobis, charissimi fratres,
    quia-maxime fraus diabo—
    cum omni prosperitate. Yideat te oculus meus, ante- . lica murmurationis
    non sed donante Deo sagittam inter fratres immittere
    quarii moriar, semel, saepius, sciens perfectam ibi rion esse charitatem, ubi
    ' solet,
    semper in reternum valeas. nsurmurationis tclo charitatis unanfcnitasvulnerahir.
    278 c EPISTOLA ccxxn. Charilas est quoniamcooperit multitudinempeccato-
    d ADHILLIRIENSES FRATRES. rum (/ Petr. iv, 8), sine qua etiam peccata n«n
    Commemorat famum bonm itlorum conversationis: dimittuntur : quam heatus Apostolusin tantum lau-
    precibus eorum se commendat: hortatur ad mu- davit, ut nec martyrium, nec .saecuB contemptum,
    tuam charitatem etpacetri. . nec -flahimarumincendia sine Ulius.honitateprodesse
    Religiosae congregationi sanctissimi Patris Ho- testetur; In lioc enim, inquit,- dixit Dominus Jesus,
    norati, Alcuinus diaconus salutem. cognoscentomnes,quia mei discipuli estis, si dilectio-
    •Congaudeo multumde optima fama conversationis netn habueritis acl invicem (Joan. xm, 55). Omnis
    vestrse, et regiilaris vitae observatione, elTjicepacis obedientise, vel humUitalis subjectib in monasteriis
    u-tanimitate, quam leslimonionostrorum vel aliorum ^. cbaritatis munimine roborari dehet, quae«ine simu-
    audivimus. Sed cerlius horum fratrum relalione latione falsse exlrinsecus ostenlationis in corpore,
    eame bonmn, sicut desideramus, devobis audientes, fieri necesse est; sed ex corde diligere nos dehemus,
    . a Froben. epist. 210. - a" Ad Hillirienses fratres. Ita guidem hic titulus
    274 b Scripsi episiiunculasquasdam. Ex his so- legitur in cod. ms., sed ex seguenli inscriptione-ma-
    ltnn .nieminii epistolrecuj'usdamad regem, etalterius nifeslum est, legendum esse, ad Lirinenses.In insula
    ad fratres. Tfes supersunt epistolse ad abbates et siguidem Xirinensi illud monasterium' est, seu illa
    monachosGothiae, nimirum 152, 155, 134. Insuper congregatio, guam initio saec.v ibi fundavit, atgue
    et ad illos per beatumBenedictummisit libctlum ad- vitre.sanctitate iUustravitsanctus Honoratus episco-
    versus hseresin Felicis, inillorum sblalium et confir- pus Arelatensis : Lirinenses monaehi aliguoties de-
    mdtionemfideicatkoticm,prout legitur in epistbla 152. votionis causa venerunt ad S. Martinum, prout ex
    An de una ex his, an de alia aliqua epistola , adhuc- . epistola 190et ex seguenti constat. Saepius guoque
    dum latente, loquatur, ex hoc loco erui haud potest. AJcuinusVum Ulis egit per epistolas;" et exemplar
    Fortassis hac" occasione etiam misit episiolafn ad quoque epistolae90 de Hispanorum yariis erroribus
    Leutfredum mox antea exhibitam; et ad amicum dirigi a Lugdunensibusvoluit.
    nunc exhibendam, quas proplerea hisce ad Benedi- e Paler vester. An Teotgarius, ad quem epistola
    ctum jungere placuit. seguens,"an hujus antecessor aliguis, incompertum
    * ApudFroben. epist. 216. habeo.
    Wl EPISTOL.E. .498
    operegue ostendere, guod In cordis thesauro recon- A _ pro iUis, ut recipianUir in locum suum;et ego man-
    ditum hahemus^ Angelicam vitam vivit in terris, gui davi illis firmiter,. tacere apud omnes-homines de
    " causa negligentise suae, nolens aliquid foras venire
    pacifica chafitate, et sancta dilectione vivereluter
    homines studet; et guod hic ex parte habere incipit, a sanctissima congregalione vestra, nisi optima quae-
    in beatitudine ccelesti pleniter possidere gaudebit. que; quia multi sunt reprehensores vitaenostrse ma-
    Hsec est optima pars, guse "nonauferetur ab eo,' gui gis quam sectatores, cupientessua criminosa peccata
    -vestigia Christi in charitalis officio in hoc saeculo monasterialium feprehensioneabscondi. Sed quidguid '
    orimi studio amplecti intendit. Intercedentem pro seciisagamus,guam,regularis yitadefihiat, remaneat
    populo Christiano sanctitatem vestram divina cle- apud nos tantum, et recoricilietur, et in concordiam
    " mentia exaudire revocetur grex Ghristi, ne" gaudeant inimici super
    uignetur, dilectissimi fratres.
    nos. Non est homo gui non peccet; ct bonum est
    280 a EPISTOLACCXXin. errantemovemrevocarein ovile Christi, ejris exem-
    fc-ADTEOTGARIUM J.BBATEM ETERATRES, QUIBUS PR4_- plo gui de ccelodescendit ut ovem
    ESSEVIDETUR.. "perditamreguire-
    rel in terris.
    Remitlit fratres ad S. Martinum peregrinantes cum Patientiaprselatorum salus dehetesse subjectorum.
    epistola: veniam iltis ob inobedientiam et negti- B Melius est ignoscere delinquentibus
    gentiam exorat. Errantes ovlaf revocari, noti quam expellere-
    atijici. peccantes; quiasitantum j'usti remanent _et sani,
    Sanctissimo Palri Teotgario et oinni Deo electce forsan solus pastor solus remanet absque grege. Quid
    si ipse pastor peccat, quis remanel in loco Deo con-
    etiam el henedicta. familiae, Alcuirius famulus sancti
    Martini cum fratribus in ejus mpnasterio Deo deser- secralo ? Memores debemus esse apostolum Joannem
    dieentem : Quia sidixerimus, peccalum non habemus,
    vientibus, perpetuae beatitudinis saluterii.
    Misi vestrse piefati per Sizimarium fratrem ve- nosmetipsos seducimus, ef verilas ih nobis non est
    Joan. i,8). Sed si agnoscimus peccatores nos esse,
    strum verba salutationis, et nunc iterum secundo (I
    et confitemur iniguitates nostras, cum Publicano di-
    eadem repelere propter opportunitatem horum fra-
    centes : Deus,propitius esto milti peccalori ILuc. xvm,
    trum, qui ".enerunt ad nos, -ut se commendarenti
    habemus advocalum, idest, propitialorem Do-
    sancti Martini intercessionibus, idem repetere fas et '' 15),
    Jesum apud Patrem, gui semetipsum tradidit
    necessarium esse visum est; unde et has Htteras minum
    vobis dirigere studui, ijuia prrefato fratre abeunte pi'o peccatis nostris (Tit. n, 14), ut nos redimeret
    me febrium mblestia Unde in sanguine suo, et acguireret Deo populum acce-
    magna fatigare coepit. ' -"
    - obeiixius ptabilem.
    beprecor clementiam "vestram, ut me adj'u- G Hsee
    vare dignemini in sanctissimis veslrse unanimitatis considerantes, fratres charissimi, recolligite
    - >orationibus,quia scio vestram religiosam, Deo devp- . oviculas errantes cum gaudio, recordantes ejus
    tam sanctilatem mulfcumvalere in, precibus apud pietalem, gui nonaginta novem oves dimisil in mon-
    ut unam erranteminveniret; et humeris suis
    superni regis... dicente ipsa Veritate : Quodcunque fibus,
    petieritis credentes accipielis (Mattli. xxi, 22); Cre- imposuisset, reportaretgue ad domum glorise suae,
    dentes dixil, quia hnpossibileest sine fide placere Deo ut angeli congauderent ,de ove inventa (Maith. XVIII,
    (Hebr. xi, 6). Quare calholica-integritas vestris ma- 12; Luc. xv, 4). Hsec omnia in inenle haben-
    neat in cordibus, quatenus quidquid petieritis in no- tesignoscite, ut.ignoscatvobis Deus; guia haec est
    mine Jesu, accipere mereamini, seu' pro stabilitale via et coelestis regni culmen; aul non peccare, aut
    vitse veslrse ef perseverantia boni-operis usque in peccantibus ignoscere. Considera, dicit Aposlolus,
    finem; sive pro amicis vestris, qui fidem habeant de teipsum, ne et tu lenteris; alter atterius onem invicem
    vestra bonitate et charitate. Charilas enitn cooperit portate, et sic imptebitis legemChrisli (Gal. vi, 1,2).
    mullitudinem peccatorum (I Petr. TV,8); et qui in Divina vos gratia in charitate obedientire et humi-
    - charilate manel, in Deo mdnel,
    qnia Deus charilas cst ' litatesemper conservare'' dignetur, Domini Patres,
    (I Joan. IV, 16). fratres et fiUi.
    D
    In hujus vero charitalis sanctitate hos fratres ve- __81-2§3 c EPISTOLA CCXXTV.
    ADFKIDUINUM.
    stros, -etiam nostrqs, ad vestram pietatem dirigere . Gratutaiur adevtam curam
    monasteriorum SS. Bene-
    curavi, qui oralionis gratia sancti Martini reliquias dicti et Ceotfridi hortalur M prcesit gregi suo bono
    visitare voluerunt; sed et mihi secretissime aliquid exemplo. Precibusse conimendal.
    de sua inobedieutia vel negligentia dixerunl, precan- Sanctissimo Patrid Friduino,.olim notus et sem-
    tes nos cum sancti Martini pietate intercessores esse per amicus Alcuinus salutem.
    a Apud Froben. epist. 217.
    ~>Ad Teotgarium abbatem. Cujus coenobiiabbas -.Teotgarii cujusdam abbatis memoriam guoque exstat
    in Vila S. EigiHs abbatis Fuldensis, Act. SS. Ord.
    fuerit Teotgarius ex hac epislola equidem haud satis S. Ben. ssec. iv, part. l, pag. 255, qui anno 819
    liquet ;quoniam vero mentio hic fit de ffatribus qui dedicationi ecclesiaeFuldensis et Uanslationi corpo-
    ad monasterium Turonense yenerunt "devotionisgra- ris S. Bonifacii interfuit; sed nec ibidem aliud quid-
    tia, et ,ut se commendarenl sancli Marlini interces- piam de illo habetur, praefer solum nomen. Vid.
    . sionibus, hinc conjicefe pronum est, et fratres iUos.. • etiam lib. xxvm Annal. Ben., pag. 454, n. 13.
    ,- fuisse, monachos Lirinenses, quos in epistola 212 c Apud.Froben. epist. 220. "* •;
    (nunc 190) dixit, ante paucos diesilluc venisse; et d Friduino. GratulaUir Alcuinus huic suo veteri
    Teotgarium fuisse J-irinensium abbatem; Creterum. amico de adepta paterna cufa ovilis Christi, mona-
    499 ' B. F. ALBINTSEU ALCClNl OPERUM PARS I. SOS.
    Audiehs paterriahi cufam ovilis Chrisli vohis dele- ^ in guo modo Deo deservis, vivebant in conversatione
    gatam, mriltum me gavisumessefateor, vel de exal- _ sancta; et gurfjncilo raptisuntde hacvita, gui pri-
    tatione • fantrfi dignitatis, vel de commoditate boni morum parentum. aliguaiituluni scindebanl statuta.
    operis, qriia habes, unde te sanctis Patribus nominc -Recordare guam felices srint ilU, qui apud Deurn
    etihefitis cosequare valeas. Ideo, sanclissTme.Pater. gaudent, in ccelis ; hoc non luxuria vitse, non vesti-
    diligehtius reguiarem vitam in loco ojitinio Prigere menlorum vanitas, non-sseculipompa promeruit, sed
    studeas. nec nova ie ciidere suailemus, sed velera ^aelus Domini, et regularis vitse custodia, et major
    .rihiiiinodis renovafe, quia fundalor et fenovatoi animr» cura quam corporis, et ffaterni profectus
    "e.usdehlmercedis essepossunt apud Deum. Nontibi solHcitudoin charitate. Facquod[F.; ut] tibi profi-
    per inanes adulationes nomen quaeras, sed Deo, pei ciathonorpraesentis horaeadfuturitemporis gloiiam;
    sahctas admohitiones, laudem. fexempUssanctorum meique, ohsecifo, euiri fritfibiis sfemper memoriam
    Palrum Benedicli etCebifridi viyas, qualenus iUo- - liabeas, sivein speciali ofatione ganctilatis lusCjsive
    rum merita sequens, illorum mercede dignus inve- in~generaUfraternaeiiitercesSioriiscommunione, qua-
    niaris.. - . - temis Deiis <Iifigat cursum vitce inese ad saltifem;
    Nbripermittas uUateriusvahitates vestimentorum_ hori solum riibi solius, sed, Christo Deo donante, sa-
    et liixufiarites ebfietates, et iibidiribsas voluptates lutem multorum. Vos vero divina clementia cum
    in le, vel intiils dominare fratfibus, sed omnia ve- omaibus fratribus, ~>beatissimis apostolis interce-
    stra reguiaii moderairiine fiant in cibo, polu, vesti- dentibus, semper inDnini bono jjroficere facial/et in
    hieflto "etcastitate. Et sicul tu primus in dignitate. ' omni sanctiiate ultimum exspectare. diem, ul digni
    ita primusesto iri tblius bonitalis conversalione, efficiamini stare .ante tribunal Ghristi, vet audlre
    Qiiid erit de grege, si pastor bberrat? Sanitas.gregis beatam vocein : Venite, benediciiPatrh niei, perci-
    et multipUeatio, gloria et merces est pastoris. .Nor pite regnutn, qnod vobis paratumest ab originemundi
    te carnalia decipiant, sed spiritalia exaltent. Estc (Maith. xxv, 34).
    "
    lucerha in domo Dei, e't 111omni loco forma salutis, c EPISTOLACCXXV
    Angeli vero visitahtes bfficia ecclesiastica et operr, d ADHIATRES.QUI IK IUBERKIA 1NSULA PERDIVERSA
    fratefnse unariiihilatis, fe vtjro in primis stantem LOCADEODESERVIRE VIDENTUR.
    2S&"m primis operaritem, in primis intereedenten Obfatnath oplitnmconversationisod se delaiam Imta-
    pro populo Chrisliaho bmniriiodis.inveniant.-Non t< ttir : qtitv bona ipsofntii Paires tilimht Brildniiia,
    Galiia et "liatia gesserinl,deprcediiai: Hortatur -ad
    specialia auri tel argehti pdndbfa declpiant, sec vitatn ; docet gum debeai esse vila prin-
    regularem
    generalis et sancla cOnversatioDeo amabilem etfi- o cipum, monachprum, tnoniathmret omnium' Chri-
    eiarit. Sit thesaurus tuiis Ecclesiaet ornamenta illius 4 stianorurii.
    hon afca "singularis. Ne damnet te tua conscientir NPbllissimis safictaeEccTesifefiliis,quipeiTatitudi-
    - liabentem, quod habefe non debeas, ne.dicalur tibi nem HibernienSis insulaeDeo Ghristo religiosa.con-
    Hedice, cura leineiipsum(Luc. iv, 23). Vel quomodc versatione fetsapienliaesludiis servire videntur, hu-
    alios doceas, qiia. Ui ipse hdh"TacTs?Ef ror vitcecTau- 'milislevilaAIcuinus perjjetiiseprosperitatis in Domino
    dit os inagistri. Melius esl te Deuirihabere lu arc; salutem.
    cbfdis, qriam aiiruiii in arca cubilis. Corifusio es Audiens per frafrem venerabilenl, vestrre erudi-
    vitae liia. digitos aurb raoliare, collum siricis [F. lionis doctorem, e Dungal episcopurii religiosam
    a
    sericis] bf riare vestimentis; Prnet peclus tuum ora Deoque placerilem regularis vitaevohiscum convef-
    TiriftisaJJctltatis, nohihanis vestiriierilorum cultiis sationem vigere, valde me gavisuni.fateor, quod Do-
    Melius est ahiniftrh'viflutibus decorari, quaui corpui niinus Jesus in hoc ruinoso cadentis sseculifinetan-
    coloratis vestihus orriari. tos sui sanctissimi" nominis laudalores, 2§g et
    GogTtaqharii patici libi supefsint tfies, vei guan veritatis prsedicatores, et sanctae saiiienfise seclalo-
    lohgsevaprospefitate pfiini fiindaiores monasierii res probatur habere, quantos audio inclytam Hiber-
    steriorum scilicet Girovensis et Wirmuthensis, san- g servanlia, sapientiae studium, doclrinae calliolicse
    ctorunf Beiiedicfi e"tCeoifridi. Scripsit-guogiie Aleui- puritas el apostolicse prsedicationis zelus. Fidem ac
    nus aliam epistolain ad fiailbaldum abbalem Gy.ro- vitam nioriasticam in-illa inSula sanciufn Palritium
    - Vbnseih,
    cujus fragftiehium in holis ad epistolani il jn'ripagasse, circa annuhi 430 scriMt PrGbus iii ejus
    "(huncl4) ex Reinefb dedihius. Credam ergo Fridui- .Vita. Mabillonius ex lestimonio Ven. Bedso probat,
    num Eadbaldi fuisse suceessorem. Hiberiios posthac eamdem cum Anglis monachis re-
    « Orarium. M est, siola. . Dicitur vero orarhra gulam fuisse professos, id est sancli Benedicti. (IJ)•<_-
    eo guod oratoribus, id est praedicaleribns, conceda- fat. 'ddsmc.iu Ben,, n. \<_\;ei'adscec.\, n. 82 etseq.)"
    "tur. Admonet iUum, gui illo induitur, ut memor sii e Dungal episcopum. Quisnam Dungal istefuerif,
    subjugo Ghristi, gupd leve etsuavecst, se essecon- ~ et cujussedis ejiiscopus, mihi ignotum, nisi sit Dun-
    sUiuluiii.t (Auctor libri de divinis Ojficiis,intef opu- gal ille reclusus seu monabhlis S. Dionysii, gui intcr
    scula supposititia Alcuini, cap. 59.)' alia librum scripsif adversns Claudium Tauriiiensem
    ">Beatissimis apostolis inlefceclcriibus.Scilicel Pe- pro cultu sacrarum imaginum. Is ehim semetipsura
    . ifo et Paulo, qjiorum lionoribns monasteria Giro- Peregrinum vocare solebat, et inilio ejusdem Hbri
    vense et Wirmuthense. quse Friduinus regenda su- testatur, 'se du him in hanc terram (Galliam) aclve-
    scepit, dedicala sunt, proul nolavi ad episl. 15et21. riisse. Hunc Hibernum seu Scottum fuisse Mabifio-
    (nunc!4 et 16). nius 1. cit. conjicit, el ex ipso riPniine fit verosimile.
    e Apud Froben .•lepist. 221. (Slah.,, Annal. libr. xxx, n. "'S. •=-tiist. ht. de la
    d Haecepislola iUustresaneie;lim'ohiumest,quan- -' -
    France, tom. IV, pag. 4"93.)
    tum iii Hiberniaemonasteriis fioruerinl regularis ob-
    '""'" - .T - JS0t
    §01 EPISTOLJE; .
    , nia. "jnsulam usque liodie pdssidere. -Quapfdpter, \\ iiuriianiim furidferidiim'Sanguinem^ qa\a.viri 'sangui-
    excellenUssimTPaires etfeiigiosissliiii fraires, ei nd- »i«i.,- sitMt sacer psalmiis cantatj non Mmidiabunt
    iiiissimi fiiii, vfestfaihpikrii uiiaiiiniit^teiii loia cofdis ' ffieVshos [Psdh u% IV): 8i ielicitatem praesentis,
    jmei aifeelidne depfecor; iit ariiiquarii 'sahcia. reiiglb- cupiant habere regni et potestalis, scianl se aliter '
    mis corisuetudihem", _et sjanciae sapieniife studium habere nori posst, riisi T)ebpfaestarile; nec futurae
    assiduis "admoniiionibus, exiiortalioriibus;'irie>epa- "beatitiidinis giofiarii possi&ere, riisi Dbmini riostfi.
    iii Jux vefilatis et rseie*h- Jesu .Christi misericofdia "donarite. Idcirco omni
    " tioriihus renovafe stua.eatis,
    lise per'cdrigregaiidhe's'l'cbife*siaruiri Glirisii edhsiieto -interitione evangelicis inhffifeant pfaeceptis, til-"bene-
    vos et a vbbis illultis mimdi'i-artib'u'sulier- "diclidhe-divindtibrififinentur in fegno prcesenti-, et
    *more, per ' .-
    rime fulgeat. pefpeliram curii sanctis Bei reCipere digni mve~
    - Igilur antiquo tempore doctissimi solebanl magisiii tiiaiifiif.' '"--'-
    et Hibernia Britanniam, Galliam, Italiain veriire et Quiciinqiie"vefo fhbnabhicle vitai «onvefsatibhe
    muUosperEcelesiasChristiiecisseproiectus; etquari- 'fceo [sefvire-j prdmisefint, seiaiit se flebilores esse
    nuric esse 'tempqfa' nosciintui., et implere/quodpidinisdfiirit; dicferileScriptura : Yo-
    "'idmagis pericuios.a
    jriurimos, securidum aposioiiCamproplieiiarii; avia_ - vete ei red&e tToihhidDeo Vesifo(Eccle. v, 3). Et
    " ¥eritatis
    avertentes, tanto instariiius ipsa cafholicse iterurii": J!feliuses~«'noii vovere ifudm votum non hm-
    fidei veritas ubique.intef vos dlseenda est, et docen- plere: Fiafc illdfuni cbriversatid casta ei hbnesta,
    fla, rit habeant orihodoxae;fidei prsedicafores, quo absqrie onini fepfeh'erisib"ri,e, Deoplacabilis,-]iommi-
    . jpossint corilradiceritibusvefilati fesistere, et. palam busque horiofabilis, noii \n 'comessatibnibusggg-ef
    vincere adversarids apostolicae dqctrinae. Erumpunt "ebrietalibus;,'non in cubilibui etin impudiditiis (Rom.
    subiio apbstatica seducti calliditatd pseijdo doctdres, xiii, 15), seii indiiaiit seipsos-texemplisDbmini-nbstri
    "
    rioyas et inauSitas mtrdoucenles secias, qui dum Jesii" Christi, luceriies iriler ssecular.es,sicut stellse.
    riovis dogmatibus sibi laudem acqiiifi piiiant, inve- " iii c&lo fuigeritbs, rit illdfum lurnine illustrati multi
    muntiir reprehehsibiies, omniliusque odibiles esse, " exhortentur munfli hujui frigei*e,voluptales,etnume-
    sicutin Hispariise-paitibusvidiiriusfactuin.' - f0 illorum seipsos cbngfegSire%tudeant; -_-
    Bndc, sanctissimi Patre.s, exliortamini juvenes .. Feminarurii siquideiri ihbriastefia sint in castilate
    . vestros s, ut diligentissime catholicorum doclorum " virgiriaii Deb, caslb cbfpbre, in pudicitia ethumili-
    . discant tradiliones. et catholicaefidei rationes omni tate servientes: fei ccfilesiemRegem clfegeruut [Ms.,
    inlentione apprehendere studeant, quia sine fide Deo eligerenl] sibi sponsum,.coelesti sponsodfebilamsiu-
    impossibile est placere (Rebr. si, 6)._Nec tamen sse^-Qdeant ciistbdire castitaiem, qiiaterius cuih bfeatissima
    eularium litterarum confemnenda esr scienlia, sed " genitrice Bei, sempefque vifgirie sanota Mafia pfer
    quasi fundamentum tenerae infantium aetati traderi- supernas habitatioiies Agriufri sequi,"'
    quoGtaqiie
    "
    ie-
    >daest grafnmalica, aliseque philosqphicae.subtilita- rit, inereantiir. - -
    tis disciplinae:,quatenus quibusdam sapientiaegradi- <)nines siquiaeiri coriiriiurie [cdihihuniter] sancte
    bus ad altissimum eyarigelic_eperfeclionis eulnTen ciiariiatis
    praecepta integfa peffectiorife bbnseryare
    ascendere valeant, et-juxta annorum augmenlum .
    coneAtur, in qua sigrium discipulatus siii Deus Chri-
    sapientise quoque accrescarit divitiae. Nec ferveiilem sius constituit, dicens': Inhob cocjnoscentbmnesquia
    adolescenliaeflamtpam sinite per pra_cipilia vitiorum ' mei
    dkcipuli estis, s? dileciioheiAhabueritis ad iiiii-
    corruere, quia Spiritus sanctus, sicut scriptum est, cein (Joah. xiif, 55). Sirigiililiuriiilitatem habeant in
    •nonhabilat in-cbrpore peccatis subdilo (Sap. i-, •_y5);
    discendb, et devotibneiri.ih dbcerido, ei diligentiam -
    sihb taijus gralia nihil humanum proficere valet in- ' in miseficofdiae
    operibus a'd paupefes "stiriiseros :
    genium; sed si quid^doriiadolescerishabere videlur, riuhustpieseriiofsivejumof, saecularis vel iribnaste-
    auferetur ab eo, si se in eastitate eonservare non
    rialis, vir aut femina. sua erubescat confiteri.pecca-
    . turat. Serenus, . sanctus et muridissimus Spifitus /
    ta,-atquep"e"rpcenitentiam-emendare-,quidquid con-
    mundam et castam ingfedituf animam.- Ndn solum D ti-a Dei voluntatbhi feciSset. "Meliusest hahefe tinum
    seniores vefhis admdrigarit jimibfes suos; verum .homineintestein
    peccatbriim siibfimiin salutem ani-
    etiani bonis exeinplis efudiani Jllos. Erg'6 magislri
    maeT-uae, ijuam. spectare accusalionBm -diabolieae
    minuitur autitbritas; si 'doctrina e|«s destroitur ope- ffaudis arite Judiceai omnium^aeculofuiri,' et-ante
    "rfi: sapientia dbctdfis fulgeal ia hdnestaie mbrum,
    h't videatuf in tactb qubdaudiaiuf ex bre; angelofum chdro.s, el totius Iiuriiam genefis multitu-
    dinem. .Dum vero' homd vivit in hbc sseculo, fru-
    - Bi quid,
    quqd absit, contra Christiana. auctorita- "ieiuosa fesiiednfessipetpcferiitbhtM; in futufo scilicet
    tem feligidriis pfiricipejf agere inter vtfs SEebulares '< judicio poenitentia erit peccatorum, sed rion ffuctuo-
    inveniantur, admoneani eos sedula sacj-fdotes Chfi- sa,' quia uriusquisque judicabitur securidum opera
    - sti pTaedicatione malas amittere consuetudines, et;- sua. Meluant crimiuosi et
    peccatis onerati ajternorum
    ioriis potestaiiemSuani ofriare mpribus;-et ut vivanft - flaniriiastermen%Druin." Gaudeaht justi, eilam et poe-
    iri "castitate, unam "hahenteslixofem secundum evan- Jiitentes ae perpetuae Keatiludiriis gloria cum Chri-
    -felicae.praeceiitum auctbritatisj^justissimbque |udi- v sto, qui ait: Ibimt impii in ignem mtemum; jusli
    cio caflsas titscefnantpopuli', %t -misericordiam fa- autem ihvitam ietefnam
    (iUtthi xxv; K). Et alibi i
    'cianlin paupefes et Tmisefbs. Sbn'siritveldces.ad I . Justi fulgebunt"s\cuisdl ih
    regndPtilfiseprum (Matth,
    503 B. F. ALBINISEU ALCUINl OPERUMPARS I. KfU
    XHI,•45). Orantem pro nobis beatitudinem vestram A (II Tim. n; 5). Nullatenus legitime certat, .quijo-
    Deus Christus perpetua prosperitale custodire di- cum certaminis sui derelinquit, et sigria suaemiiitiae
    gnetur, domini desiderantissimi Patres filii et deponit. Tentatio est haec vita; in lentationibus for-
    amici. fes estote, in tribulalionibus constantes, nihil dubi-
    288 a EPISTOLACCXXVI. .tantes de remuneratione. Pauci sunt dies lahoris,
    *•ADFRATRES IN ECCLESIA BEATIJOAN.NIS BAPTISTJEsed perpetui sunt retributionis dies. Nolite turbari
    DEOSERYIENTES. de paucitate vestra, dicente ipso duce nostro : Nolile
    Abliatem et fratres monaslerii Montis-Olivi in fami- timere
    liaritatem- suscipit, et illos hortatur ut militent pro pusillusgrex, quoniam bomplacuitPalri vestro
    fide catlwlica, et perseverentin observantiaregulari. dare vobisfegnum{Luc. xn ,52).
    Beiigiosis fratribus, Beo etsancto Joanni praecur- Tantum absque murmuralione et tedio servite Deo
    sori Chrisli servientibus, humilis servulus ejusdem in confessione regularis vilae; nunquam deerit re-
    •Christi et praecursoris ejus, Alcuinus,salutem. "•murieratorDeus, si vestra non deerit vobis devotio
    Nam prima congregalio quam, Deo dispensante, -. in servitute illius. Si quidquam pio Patri congrega-
    gubernandam accepi, beato Joanni Baplista. conse- tioriivestraeplaceat immutare, vel renovare congre-
    crata est °. Quapropter fas sestimo,vosfratres agno- gationis vestrae (ita ms.), nolite murmurare inde ;
    scere et commilitones, unum habentes Dbminum 'B sicut enim prudentissima apis de multis floribus
    -Beum, etunum patronum, cujus intercessio nostrum unam colligil dulcedinem, ita providiis Pater ex
    -hinc inde numerum augere dignetur. Patrem vero multorum colligere debet conversatione unum opti-
    veslrum a Olomundum ,in Christo, et fratrem no- maereligionis mel. Nullatenus in uno campo omnla
    strum incharilale, familiari pietate accepimus,quasi florum genera colliguntur, ita nec in uno quolibet
    unius familiaegermanum, et unius Dominicultorem, omnis morum dignitas inveniri poteril; quidam enim
    etunius protectoris eonservum; et in eo ipso vos charitate abundat, quidam lmmHitate micat, quidam
    omnes recipiens quasi fratres .charissimos, depre- eleemosynis fulgel, quidam sapienlia claret, quidam
    cans nt me meosque per ejus manus familiariter in sanctarum Scriplurarum cognitione laelatur. Ideo
    sanctas orationes vestras recipere dignemini. Optimc sapienti de singulis singula eligonda sunt, ut fiat
    enim scitis quanta est verae charitatis communjo, unius corona. splendor in animo Deum possidente,
    quae absentcs corpore , praesentes eificit in spiritu. qui dividit unicuique secundum mensuram suae vo-
    Nihil vero nocet absenlia corporalis, ubi est praesen- luntatis , vel possibililatem accipientis; Omnia pro-
    tia spiritalis. , . bdte, quod bonum estlenete (I Jhess. v, 21); id est,
    Vos vero, filii,fratres et Palres, in Cliristi clemen- plurima considerate, oplima quaequeeligite.
    tia deprecbr, unanimes estote in fide catholica, idem } Opto, Deumque deprecor, ut vester numerus au-
    el sanctis virtutibus semper florescat, quate-
    sapientcs , idem volentes; firmiter permanentes in geatur,
    loco certaminis vestri, nil lela antiqui huslis me- nus multi vestris boriiserudiantur exemplis, 289 e*
    tuentes , communibus manibus pugnate conlra eum. vos mulla mercede in conspeclu altissimi judicis di-
    Melius in acie cum pluribus pugnat miles, quam si gni habeamini, beato Joanne intercedente, etChristo
    solus foris inveniatuf in eampo. Campum vero dico Beo miserante, donante. Gratia ccelestis vos pro-
    SSeculilatitudinem. Quid vero vobis cum saeculari vehat et in omni bono proficere faciat, fratres cha-
    cdnsuetudine? Christum elegistis, Christo certare rissimi. o EPISTOLA CCXXYII.
    vosmetipsos constrinxistis, perseverantes in agone f AD QDOSDAM MONACHOS.
    re.gularis vitae. Nil vobis durum videalur in manda-
    tis Dei; spe perpetuae remunerationis consolamini, Ambiteorum familiariiatem el orationes.Hortatur ad
    charitalem, humilitatem , obedientiam, ad curam
    scientes quod non coronatur nisi qui legitime cerlal regularis disciplina, et laudis diviim.
    a Frob.en. epist. 217. cinio beatissimaeYifginis Mariae consecralum fuisse
    h Ad fr<itresS.. Joannis Baptistm. Hoc est,, ad fra- Alcuinus testelur, in elegia de eodem sancto Wilgiso
    tres Monasterii Montis-Olivi,cujus auctor primusqiie n , prope finem inhis versibus :
    reclor fuit Olbmundus seu Olemundus; qubd olim CorpusinEcclesiacurarunt-conrierefratres,
    appellahalur mbnasterium S. Joan. Baplislae de Qua.constructamarisslal propeIiitoribus,
    Lastro-Malasti, in dioecesiCarcassonensi, situm in AlquesacralaDei geuitrix clarissimaClirisli,
    Yallesecura ad ripam Dnrani (la Durance) fluvii: Nomitiefuigescil,YirgoMaria,luo.
    nunc tantuin noturii est sub nomine Montis-Olivi Sed fortassis eadem cella sanctum quoque Joan. -
    ( Mohtoliou) supereslque etiam nunc, post varias Baplistam patronum coluit; plures enim ejusdem
    vices, sub celeberrima Benedictina congregalione ioGisanclos patronos esse, admodum frequens est.
    saticli Mauri. (Mabill., libr. xxv Annal. pag. 251, d Olomundum. Be quo supra, nol. b, qui obiisse
    num. 6.) dicitur anno 827, m Idus Becembris, apud Mab.
    0 Hanc congregationem , quam primam Alcuinus libr. xxx Annal., num. 21.
    fuisse cellam - e Froben. epist. %M.
    gubernandam suscepit, marilimam,
    sitam in provincia Norlhuinbrana-, et quidem in pro- • f Nullo indicio proditur cujusnam-monasleriivel
    monloriis mari Oceano el Humbri fluvio -proximis, congregationis fratres fuerint, ad quod scripta est
    ubi sanclus Wilgisus pater sancli Willibrordi hu- ' haec epislola ; documenla vero egregia, ,et hic et
    malus est, quispiam existimare posset; hanc enim alibi auatim ab Alcuino sparsa, de mutua charilate,
    cellam se per successiohes legitimas gubernandam humilitate, obedientia, de \igili cura laudis divinae,
    suscepisse Alcuinus ipse testalur, in Yila prosaica. de regulari disciplina , etc., monachi omnes ad se
    ejusdem sancli .Willibrordi cap. 1. Obstare tamen pertinere et directa esse exisliment.
    huic opinioni videtur, quod riionasteriumillud patro-
    505 . EPISTOLJI. . . 306
    VenerandoPatrl, et sanctissimis fratribus in con- A dignetur, et ad aeternum regnum'perv.enire conce-.
    .gregaliohe beatissimi confessoris Chrisli humilis le- dat, cujus laus sit semper. in ore et in corde cha-.
    vita Albinus .salutem. riialis vestrae; quia haec est sanctofum vita, laus
    Gaudens,vestraebeatitudinis audivi prosperitatem, bonitatis Christi et charitas in praesenlia illius, quae
    et religiosamYilanfelBeo condignam, atque homirii- nunquam excedit [Forte, excidit], nunquam prae-
    bus laudabilem; quapropler meae parvitatis nomen terit^ nunquam fastidit; etquicunque saepiusin his
    diligentius sanctis vestris orationibus commendo, ut in hac mortali vita versatur, majorem sanctorum an-
    - me habeatis quasi unum ex vobis. Ego vero peccalor, gelorum similitudinem hahet; angeli vero Bei sem-
    mtilium indigens sanctorum intercessione, sciens per in vigiliis Beum laudant; et qui vigilare studet
    .multum valere deprecaliones justorum,. juxta apo- ad laudes Bei, angelicam vitam agit in lerris;_et
    stoli Jacobi .testimonium, nihil de meis confidcns quod omnes sancli acluri sunt in ccelis, tempo-
    -nieritis, sed totum me per fainuloruin Christi inter- ribus secundum humanam fragilitatem statutis agit
    cessiones dlvinaegratiae commehdans; et licet pec- in terris. Non somnus; non saeeulafe desideriurii,
    catis meis impedieniibus nonsim dignus inter eos _nec vana cogitatio impediat cursuin religionis ve-
    numerari, tamen,,.Deo miseranle|, Beo illos diligere strae, et laudes divinas, uf angelicae visitaliones in-
    scio el illis honorem iinpendere debitum [Ita ms. cof- B veniant unumquemque vestrum in loco suo stantem,
    rupte]. Quapropter obnixe deprecor,.ul me ea cha"ri- Beumque laudahlem. Igilur qui in hac mortalitate
    tate recipiatis, qua vos humiliter;deppsco. Cbaritas Beum Iaudare sludent, in •felicitate perpetua cum
    enim benigna est, in qua tota servorum Bei vita con- Psalmista eantare. habent: Beati qui habitanl in
    sistit, quam vestra unanimitas, sicut audio, optime domo lua, Dohiine, in saiculumsaicuiilaudabunt te
    habel, per quem fForle, quam] vitam aeternam habe- \ 'Psalin. Lxxsnr, 5 ).
    bit, quicunque habere dignus erit; quam toto corde Sanctam vero unanimitatem vestrani, charissimi
    sequimini, charissimi fratres , quia tota monaGho- fratres ? Dominus Deus in omni proficere faciat bo-
    rum viia in charilate, humilitate et obedienlia con- no, et ad a_tern_ebeatiliidinis felieilalem pervenife
    sislit; et quia vestra pietas Beum elegit sibi domi- concedat, dilectissimi fratres.
    num et regem, tota viriute Deum amate, et pra.ce- a EPISTOLA CCXXYffl. ;
    plis ejus obedire studete. Unusquisque altefi .sit ma- AD ARNOLDUM ABBATEM. ^ • "
    -gisterin opere bono, etunusquisquealteridiscipulus Laudat. eorum conversationem;, Iwrlatur ad virtutes
    iu humilitajis obedientia, dicente.Apbstolo : Si vero religiosas, prmserlim paupertatem in conviviis;in
    in vestimenlis, elc.
    juniori revelatum fiat, pribr taceat(I Cor. xiv, 50). G nummis • ,
    Spiritus enimubi vult spirat (Joan. III , 8). Bei enim Yenerandb Patri *>Arnoldo al)bali et sanctae con-
    .donum est, si quis recta' intelligit, si quis juste gregationi, humilis levita Albinus salutem.
    amal; Dei donum in nulla aelate, in nulla persona Batis inihi placuit religiosa conversatio vestra in
    contemnendum esf. Domino, et charitatis humilitas, et Ecclesiaeorna-
    intei^vos juniores erudiant, ut digne tus, et domorum,quas in transitu cernebam; con-
    " Seniores
    [Forte, digni] habeantur pro se in.suo stare loeo ; slitutio, et dulcissima susceptio, qua me cum ma-
    docete eos in omni mansuetudine, erudientes iri ti7 -gna familiaritate suscepistis; cognoscens in cordibus
    ~moreDei; ut discanl ab ineunle aetale Beo servire, . vestris illum Jiabere praeparafam.habitationem qui
    et praeceptis regularibus informari. Juniores 23® dixit: ln hoc cognoscentomnes, -quia mei discipuli
    debitum.honorem senioribus imperidant; sitis enim estis, si dilectionemhabuerilis ad invicem(Joan. xm,
    sicut unum corpus, nlter alterius membra, ut in om- 35 ). Ideo supplici deprecatione exhortans fratefni-
    nibus honorificelurDeus (Rom. xn, 5), et oirines latem vestram ut in perfecta permaneatis fideliter
    sedificentur, et omnes ad gloriam.perpetuae bealitu- chariiate, et concordia pacis inter vos vigeat, et
    dinis.pervenire mereantur (I Petr. iv, 11). obedientiaedeeus resplendeatinconversalionevestra,
    Scripsi vobis has paucas lilterulas ek charitaiis j. et humilitatis honeslas videatur in omhi actu vestro,
    fonte, non quasi ignorantibus, sedquasi haecomnia et corporis castitas quasi lilia floreat- in conspectu
    meliiis scienlibus, et in Beo diligentius (perficienti- B>ei,et sitis uriaiiimes in omni opere perfecto; obe-
    hus ; et ut meam circa vestram salutem, imo et om- dientes Patri spiritali absque omni contradictione,
    nium servorum Bei cognoscatis voluntatem, et ut quia ipse rationem redditurus erit pro vobis in die
    familiaritatefflanimae mesesciatis apud vos. Veslra magno Domini, et vos similiter obedientiaevestrae
    vero bonitas"et fraterna humilitate legat, et solita plurimam in die illa accepturi eritis mercedem.
    pietate recipiat, qute vobis scribere cufavi. Beus Kon est regnum Dei esca el pbtus (Rom. xiv, 17),
    vero totius consolatiouisPater vos ubique"consolari sed charitas inconscienlia pura; hae sunt itaque vi-
    « Froben., epist.^225. ' quod de restituto ordine monastico in monasterio S.
    t Arnoldoabbali. Cujusmonasterii, mihi haud com- Bionysii confecit. Apud Mabill.Act. SS. saec. iv,
    pag.
    perlum est; idem enim esse riequit cumArnulfoabbate 218. Afnulfusenim isle regimen hujus monasterii su-
    mbnasterii Glonnensis et S. Flprentii ad Ligerim in ' scipere non potuit anle annum 800 quo anno Albaldus
    dioecesiAndegavensi, qui sancto BenedictoAnianerisi ejusdemlbci abbas; cui Arnulfus successit, adhuc - in
    "pro refofmationemonasteriorum vivis fuil. Mab. loc. cit. _ .,
    sociusetadjutorad-
    hibitns fuit, testante LudovicoAugustoin diplomate,
    "
    &07 B. F. ALBINI SEU ALCUINf[OPERUMPARS I. vAo
    etimae, quas mbnaciii singulis horis Boriiino Deo.A tuae, ita iu curarii liaheas de _.alute inultoruin. Noli
    offerre debeburil; his hostiis placabilur majestas di- tofrein de inceridio iaptuhi dispefafe, sed poeni-
    vina; per has semitas regni coelestisporlae aperiun- tentioefonle exstingui,qualenus qiiilh flatima libidi-
    tuf. Hoc cogitate jugiter, hoc rememorate seniper, riis exafsil, iri flanima chaiitatis et ihuhditiae lueeat
    in iiis 291 conversamiui deliciis; haec siml nu- in conspectii Bei. Tu scis fragiliiates 'adolescenliae;
    _plialiaveslimenta, ih quibus supefni reijis coriviyia "tu hosti flumen irilquilalis, qubihodb per praecipitia
    possidere digni efflciamini.Nullus ex vobis avaiiliae. rapiuntur hiulti in vbraigihfesdivefsaeluxuriae; Qua-
    sludeat, nec caducas congregafe diviiias.quaefat; prbptfer sbllicita merite iabora, Bfed acijuvarite^ut
    nec unum habeat absque Patris sui liceniia nurri- quampluiiirios per adhibnitiones diiicissimas ab fer-
    niuni; sufficiat unicuique communis vitae jucundi-, roie iriiquiiatis fevbces. IJfit iilii maxima niefces
    las, seu in vestimentis, seu in eibi potusque religio- ^apudBeum, si saluterii ifatefriahi hdh"neglexeris.
    sltate; tanlum Paierspirituaiis provideai, ne justam Plurimi sunt 'ribriiirieteiius dbctofes, seS paricl
    quislibet habeat murmuralionem ; nec quarumlibet cliariiatis olficib.Noh cesses seminare Yerbuhi Bei;
    indigenlia rerum .regularis vitae destruat ordinem, Beusriovit, iibi vult," ut csidat. Nulialerius tibi ejiis
    sed unusquisque cohlenlus, secundum facultatem- boriitas "deeritin remuneraiiorie. Qui cbhverli fecefit
    loci et temporis, stipendio quod ei administratur, et "* pe.ccaioremab errore vim sum, cdbpefil inuJliludinem
    qub majore suffert humilitate indigentiam, si subito -peccalorum suoruiri (jac. v, M). Yivasiitiriam in
    eveniatj eo majorem,a Beo accipiat mercedem. Qui mansuetudirie ggg paiientiae, et humililate bbe-
    pro regno Bei certare desiderat, non debet pro uno dientiae,"et"ehariiatis dulcedine iriter fralf es, quate-
    calice vini contendere. Nobilissiriiusomnium creator rius toiseficofdia Redemploris iiostri te tiorefe fadat
    Pater nobiles habere lilios cupii: magna generosilas . iri"vafib Viftiurimgenere, et al>omni adversitate cle-
    ' ' '
    est filium esse Dei; sed haec dignilas, tam alta et "i&eiiiefcustddire dignelur.
    praeclara, magna morum et conversationis nobiii- Baluta, dhsecfo, fratres hosirbs, qrioseiinquescias
    tate observari debebit. aliqub charitatis officiomihi fessebonjunctos, 6t Sem-
    Qubd charitate cogente scripsi, vestra iiumilitas per admbneas de bfatioriibiis nieis, quoscunqueha-
    patienter relegefe dignetiir, fetsi quid memoriaedi- beas ainicos, vfelBfeuriilimerites, vel sarictaeconvef-
    gnum ex "hismeis litteris iriveriielis,'ob intenlionem sationis socios. Yivite iri ohini chariiate, ef TOlelein
    salutis vcstrae, et recordationem noiniriis riosiri, "in aeternum.
    o EPIStOLA "CCXXX.
    thesauro cordis vestri recondite, -quatenus divina " "
    w iri OMAM SAT_ERDbTi.M. ' .
    pietasvos in gaudium supernaehealitudinis deducat, *-
    et mihi peccatori veniam peccatorum meorum per Charitaiem in prwsente dulcein ,'in absehie amaram ' '
    dicit. Hoitaiur ad vhtutes.
    sanctas orationes vestras concedat. Yestram sancti-
    tatem superni regis pietas in omni bqna conversa- Albinus d Oniae"sacefdbti salutem.
    tione proficere faciat, fratres charissimi. Mirabile esl quod dulce versum est in amarum.'
    * EPISTOLA CCXXIX. Nam chafitas dulcis est In praesentfe,sed extrema
    &DEANULrDji PRESBVTERDM. [i?or.e,-a_nara] quodain riiodo in abserite, duiri non'
    videt quem amat, arigustiafus in absenlia ejus; qrice
    Commendat se ijus brationibus : ad conversaiionem
    fratemam ct regularem viiam, ad curam anima- siquidem iri beatis et regnb Bei senipfef dulcis fefil,
    fum, etc, hortatur. quoiriain pra_sensilli qui airiatuf; cujris visio omnis
    Bulcissimo fratrih Eanuifo presbytero Albinussa- esi beatitudo, ad quamuipefvehife mereamur,'ohinia
    lutem. dura dulciaper patientiae dohumvidefi debeivt;'eibm-
    Quia ciiaritas memor est toliiis bonitalis, ideo te nia hujus baeculidulcia quasi niiiil feputahda sunt.
    obsecrb, ut mei iiabeas memoriain in sanctisoraiiorii- Ilocmembf, iili cliarissime, ut "vivasfeliciiersub
    hus tuis, et le ipsum in omrii castllate conservare timore Dei, in charitate Clifisti, in oirihi sbbrietaie,
    studeas in conspectuDominiBeialtissimi; ei iiumilem xj j casiitate U charitale, pfbiiclehs de die iri diem in
    habfeasconversationem inter fratres, et solliciiudi- omni opere hono, ut dignus fefficiafisad featnpfefve-
    nem magnam reguiaris vitae, quia qui majus portat liirechaiitaterii, quse nuriquam muiabiiur, nunqiiam
    -
    judicium, majorem accipit honorem [Leg. quia iha- finem habiiura esl. Yive feiieiter ih charilate Chiisti
    jus portal judicium, qui, elc.]. Qiiid libi saeculidigni- et omnl feiigibhe sancta, fili chafissiihe.
    tas, qusesicut flos.feni decidil? Nolo le vagabundum = EPISTOLA CCXXXI.
    esse per loca5sed stabiiem in servitio Bei, ubi electus ADEUMDEJI.
    es in serviliurii Ghrisli. Yivas iriter fratres quasi Lu- Charitatem erga D.eum et erga pauneres, miseroset
    cifer inter sleilas, ut plurimi tuis boiiis exiioiientur pefegfihos cbmniendat.
    fexemplis. Sicut ego curam habui de salule animae Albinus Oniaesacerdoti salutem. .
    ' a c Ffobeh. epist. 227.,
    Froben.j episl. 226. ., _..__ 7,_. , d•
    ; .
    j>Eamlfo presbyterg.Hujus ljulla alibi Jiabfeltifrib^ Oriiwsacerdoli.Hic idj3malis dubio;est, ac Onias-,
    titia; llium tainen moriachum, fortassis ip Arigiia, et ciii siinul e. Nathariieli el Caiidiao Alciilniis suum
    inter monachos sacerdoleriijfuisse,ciii .publicumiriri- Cbnimehtariuhi supef Ecclesiasteriihscripsit; de quo
    nus docendi,atque verbumBei seriiinandicbmriiissum etiam alibi quaedaniaririotaVimiii.
    esl, ex hac epistola discimus. 'i ApiidFrobeh. "epist. ^28.
    • ' ' "
    B09 EPiSTOL/E. - 510
    Prosperitas 6t gaudium ahimi vestri mullum"mihi A crymis abluere lnemehtfe,ne diu sine sponsi tui nia-
    placere fateor, quae -charitas, sicut Apostolus ait, rieas amplexu, quia "promptioresl le recipere quam
    nunquam excidii (I Cor. xni, 8), quae semper nova et amittefe : tantum rie tafdavefis de die iri dieni re-
    antiqua; nova.ex praesentia, antiqua ex memoria: verli ad illiim. H_ecfeuimdiio iriala maxime odit in
    - <juamsemper utinam fideliter sequaris cum omni ho- hbininibus, negligenliairi revefiendi, et despcratio-
    ' hem
    niine, quantum in te est, et quanium ad Dei hono- salvantis. Tahtum haec absint a cbgiiationibus
    ; sremhonestum et iitile videaris. Non est charitas quae proculnostris, et iile turicanimis piope erit nostris.
    - in ebrietate lenetur, vel in peccatis conjuncta con- Ideb haiel honifen Salvatof, quia seniper saivat et
    glutinatur, sed impia voluntas, non bona "suavitas. saivafe cupit, sicut scnpthni fest":Qui vult oihnes
    Ama Beum seniper, qui ahiahteih se, amat, ef dili- Iwminessahos fieri (I Tim. n, 4).
    gentem se diligit. Habelo illum amicum,,qui unicui- Noli de leiTena hobilitate gloriari, sed gratias age
    que amicus est secimdum se. Pauperum memor esto ei qui, dnm te hominem esse~voluit,lam sublihies et
    in eleembsynis, etrnisefoxuniin defensione, etpere- claros tibi pefdonavit parerites, qudrum hobilitatem
    grinofuih in solatio, _utDeus tibi reddat in die nia- nonsuperbia, siedhuinililate pfdsequefe"; etmaxime
    gno, ubi dividetbmne humarium genus in duas parti- ih eo gaude, quia alterius noluit te esse sphnsam',ni
    - tiones; aliis propler duritiam cordis indeficientes B suam. Quaetibi major esse glbria poterity vel subli-
    tormentorum flammas; aliis propler misericordia. • mior hondr, quam ejusRegis esse sponsani qui super
    opera et chafitalis offlcia perpetuae beatitudinis omnes reges est: et quarito ille sublimioris esi po- -
    regnurii. Hbc faciens feiiciter. vive, lili ini charis- „ tentiae in virtute, tanto lu majoris esto diligeniiaeiu
    sime. sanctitale; sanctitas vero in justitiae operibus coh-
    . 293 a EPISTOLAccxxxn. - stat, justitia vero duobus modis impletur, hoc.est, ut
    " . Ah GISL-AM. - quseprohibita surit a Deo, nbh faciamus, etqusejussa
    .Eharitatem suamilli significat : ad. omnia,-mrtutum sunl ab eo j faciamus, juxta Pfoplifetam : Diverle a
    genera hortaiur, et eominendatsanctm*Scripturm malo et facbonmn- {Psdhni xtxiii,15). De quibiis
    lectionem., sapienliae vestrae hie scribefe supefvacuuhi aesiiiho,
    '
    Bileclissimae in Ghfisto virgini b'CislaeAlcuirius quia in utrisque ab oplihris ac ndbilissimismagislris
    iiumilis levita salute_tn- a prima aetale abundantius imbuta es, et exceilens
    Yalde enim tuis, clarissima Bei fariiuia j alldquiis naiiifaleque ahimi iui ingenium te ubique docet;
    - gavisus sum, 6t tua ramiliaritatis'"pifelateconsolalus, irisuper-omnissanctofuni libforum series iioc maxi-
    "ila ut ex eo die qribpactum chaiitalis lecuih ibivi, me auribus tuis indicat, ilefum iterumquefeplicat,
    (dulcedinedileciionis tuaeper singula pene momenta' " quid sit omni hoihirii cavehdum vel sequfendum,in
    •
    pa6cebar, felicem aestimans.me, dum sanctissimae , quorum lectiohete ipsaniexefce, quoniamper iilos tibi
    orafipnis muriimirie; secuiidum prrimissionem ve- . loquitur ipse Beus et B.oniinusnoster, et pia. volun-
    stram fruar; at nunc maxinie assidua precum vestra- tatis tibi dfemonstrateffectum.Becognosce.et cogita
    fum protectione muniri indigeo, dum lluctivagi maris quali honore nobis illius legatio sit aestimanda: quid
    incertum iter tfehtarecompeilor [Jfs.,-ifemptare feon- si a rege Iegatio et indiculiis ad 'te Yeniel, nunquid
    pellar], ut divina'cle"meiiiia ffie a"d poftuiri salulis - noh mox aliis cufis postpositis prompta et cum omni
    perducere dignetur, atque vestris iterum conspecli- -- devolione ejus lilteras accipis et legis,et implere sa-
    bus gaudentem astare condonet. Sed rogo suppliciter tages? Ecce.de coelorex regum, imo et Sponsusluus
    te, Beo devotissima virgo, ne aures prudenliae"tuae per prophetas,-6.poStolos,dbctofes'[Ms:, apostblbrum
    apices insipienliaeinfeaeoffehdai-l; ei quoti ihe dile- doctores] tibi, o virgo, dignafus est dirigere Jifteras
    clio vera scribere admonet, te.humililas-sancta do- suas, non nt aliqubd seivilium sibi nfecfeisifhihi de-
    ceat perlegere;-nec stjiuhr meum p"r_esuinptigsum mandasset, sed quae ad salutem el glofiam tibi
    pules, bfflciosumagnoscens; et quem in Deo diligit, necessaria sciebat-esse,.inridluisset:Hafrihi.t6 litte-
    admonehteni accipit [F.,- accipiat].-- _ rarum sedula feficiat lectib , quia ih illis agribscitur
    Prirao "bmhium le de Dei charitate admorieo,-et Beus, in illis vitae aeternaegloria adhuntialuf,-ih illis
    .nobilitatem imaginis illius serva;' etcujus viri sponsa quidciedere, '4uidsperare, quid ahiafe, ,vel-qhidfu-
    '•
    esse coepisti, seiriper rememora. Iriclytus estvalde gere debeamus, oslenditur. ,
    et gloriosus "sponsustuus, qui alium ornatum in, le -Haeescripsi, noh ighorani.eihiristfuehs, sed-dran-
    non quaerit nisi spirilalem; rion ibrlas cfiriium alli- tatis ofliciun^ imj.lens , maxirrie rogans ut teipsam
    sed reclas mbriim bonofrim • ihnriaculafani in diem Bomirii hosfri Jfegu'Christl -
    gationes, coriligatio-
    ries;' nec vestiirienlorum vaiimh efterius riilorem, serves; et alios tota intentione, monitis seu exeriiplis
    sed sanclitatis et castimoni_enobilem interius splen-: trahe tecum, et eurfe nYultiseoniitaia post-illum, ,
    dorem; cave ne aliquid in te inveniat quod oculos doriecintroducat vos in dbmum Patfis , et in cubile
    illius offendat; et sfforsan, ut solet huinan_efragi- genitricis suae'(Cant. m, 4),-ut edalis et bibatis su-
    Iitalis conditio afferre, aliquamnegligentiae maculam per mensam ejusinfegnosuo^ac. xxii, oO), ubiest
    in temalignus spiritus infigatj citius- poenitenlia3la- cibus sine fastidio, etpolus- sine siii, et vita sine
    a Apud Frohen. epist. 229.."
    i Gislm. Sorori, ah filiaeCaroli Magni, ah alteri cuidam virgini magnaehbbilitatis incertrihi.
    511 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS I. §i2
    inof te, et gaudium sine tristitia et gloria sine fine. A"cienlis miracula sanctitatem per ea, <ju_eibi lege-
    Huc, o virgo, propera, ut semper sanct_e geriitrici bam.
    FRAGMENTUMII.
    VirginiconjunctaAgnum sequens per omnia coelestis
    AD" EBORACENSES.
    regni penelralia transeas. Sanclitatem tuam,inbriini- '
    bus bonis florentem, pro meintefcedentenv Beus Chri- (Apud Wilhelmnm Maltnesburienseni, lib. ' i
    de €estis
    stus corfservare et exaudire dignelur, domina virgo. Reg. Angl. cqp. 5.)
    Non pro auri avaritia {testis est mei cognitor cbr-
    294-297 FRAGMENTUMI. dis) Franciam veui, nec remansi in ea, sed eccle-
    a ADFRATRES SANCTl NINIANI CANDIDJE CAS.E. - siasticaeeausa necessitatis.
    (Apud Usseriumde Primordiis Britan. Eccles. pag.
    669.) FRAGMENTUM BI.
    Venerandae dilectionis fratribus in loco Deo servien- . _ ADOSBERTDM PATRIC1UM MERCIORUM.
    tibus, qui dicitur b Candida Casa Alcuinus diaco- (Apud eumdem loc. cit.)
    riius salutem. Nostrum regnum Northanimbrorum pene periit
    . Beprecor %vestraepietalis unanimitatem, ut no- propter inlestinas dissensiones et fallaces jurationes.
    _slri nominis habeaiis memoriam, el intercedere pro FRAGMENTUMIV.
    mea parvitate dignemini in ecclesia sanclissimi Pa- g - ADEUMDEM OSBERTUM PATRICIOM.
    _tris ° Niniae episeopi, quimullis claruit virtutibus, . (Apud^etimdemibid. cap. •£.) . _
    •sicut.mihi nuper delalum est per dcarmina metricae Non arbitror quod npbilissimus juvenis "Egfertus
    arlis, quae nobis per fideles nostros discipulos Ebo- pfopter peccata sua mortuus sit; sed quia Pater suus -
    racensis ecclesiaescholaslicos directa~sunt;in qui- . pro cbnfirmatione regni multum sanguinem eflu-
    bus el facientis" agnovi erudilionem, el ejus perfi- dit <=.
    » Hanc epistolam ignbravit D.-Quercetanus. rium Uistorico-Criticum habes Act. SS. Sept. tom.
    h Candida Casa. Be situ hujus loci et nominis V, Edit. Anluerp. pag. 518 seqq.
    etymo Ven. Beria Hist. Gent. Angl. libr. m, cap. £ d Carmina. Utinam (ila optandum cum commen-
    haec habet: t Qui locus, ad provinciam Perniciorum -latore Antuerpiensi) -ad hos pervenissent carmina
    pertinens, vulgo vocatuf ad Candidam Casam, eo illa! Cum enim auctor eorum ad sancti Niniani aeta-
    quod ibi ecclesiam de lapide,' insolito Britlonibus lem.accedat propius, cerliora habefemus monnmenta
    more, feceril. J Et Polydoius Yefg. libr. i Hist. adiilustranda ejusdem gesta ; quaeenim nunc super-
    Angl., pag.6, num. 10 : t Ad Hibernicam oram sep- suht, nonnisi dubiam notitiam actorum sancti epis-
    tembrionem versus Nidisdalia ... Ad meridiem ad- copi subministrant.
    haerel Gailovidia, pabulo pecoris quam tritico me- e Yid. supraepisl. 65 inler notas. Reliqua Frag-
    - -lior: ibi Cnndida Casa, templumque pervetustum menta epislolarum-Ucuini, quae cl._.Quercetanus ad
    divo Niniano sacrum, et episcopali sede ornalum. i C finem suae collectionis ex Malmesburiensi adjecit,
    ,c Ninim, episcopv. Niniam .quoque nominat Yeri. hic omitlere oportuit, quia quasdam episiolas, qua-
    Beda; Mahriesburiensis Ninam; alii Ninum aut Ni- fum fragmenla erant,-integras superius dedimus;
    nianum. Is Pictorum, quorum nunc-terram Scotos reliqua vero notis aliarum epistolarum inspersimus.
    -
    tenefe censetur, aposloius. Gujus vilae commenta-

    ORDO ALPHABETICUS, PERSONARUM


    QUIBUS B. FLACCUSALCUINUSINSCRIPSIT EPISTOLAS SUAS.

    A
    Adalbardoabbati Corbeiensi.Yid. Antonio. Calwinopresbytero.Epist.73,206.
    I papae.Episl. 18. ,- CanJidaeCasseIratribus.Fragm.1.
    •Adriano
    -EdilbertoepiscopoHagulslaldensi.Epist. 178. Candidoel Nathanaeli.Epist. 157.
    _EdilhardoarchiepiscopoDorovernensi.Epist. 10, b7, Canluariensibus. Epist. 74.
    7S, 77, 78, 114. Carolo,CaroliMagnifilio.Epist.119, 120.
    - jEdilredoregi Norlliumbri_e. Epist. 11, 12,13. Magnoregi et imperatori.Epist. 17, 33,37, 43,
    DCaroio
    ../Ediltliydiregiu-e.Epist. 199. . * 76, 79, 80,82, 83, 84, «5,-86,9b, 96,100, 101, 106,10.7,
    jErduulforegi KorlhumbrisS. Epist. 60. 109,129,131, 132,133, 134, 149,162,163,164,165,166.
    _Ericor*ucfForojuliensi.Epist. 1. CaroliMagniregis et' iuiperatorisad Albinumabbatem.
    jEtliilredo. Vid. _Euilli_rdo Epist. 81,158. -
    Aginoepiscopoincerlsesedis_. Epist.51. • CliroJgariocomili.Epist. J37.
    Alchardoepiscopo forte Elmhainensisecclesisein An Gr.nulvoregi Merciorum.Epist. 65.
    glia. Epist. 217. Colcolectoii.Episl:5.
    302 Altapetr_epresbylero. Episl. 182. CorbeiensibusIratribus.Vid.Morbacensibus.
    Amicis.Epist. 186,202,209, 210,211/212. Cuculo.Vid. Calwino.
    - Angilberto{Homero].Epist. 23,26, 27, 28. - Cudradopresbylero.Epist. 5.
    AiuonioLAaalhardo)abbatiCorbeiensi.Epist. 189,190, Cuidam.Episl. 22, b'5,181.
    191, 192, 193. . CuniberctoYentanaecivitatis in Britannia episcopo.
    Aquilse.Vid. Arnoni. Epist. 216.
    Ardberioviroilluslri. Epist. 218. D
    Arnoui[Aquilw]arcfcie.iiscopoSalisburgensi.Epist.2, Damreta..Episl. 44, 45, 46, 122,123,
    34, 55, 56, 66, 67, 68, 69,S7,88, 91, 92, 94, 97, 98, 102, David.Vid. Carolo.
    105, 104, 103, 108,"118, 150, 141, 143,-144,
    161.
    143, 146, DUcipulis.Epist. 185,205, 206.
    131,132,133.,1bi, 135, 156,159,160,
    Arnoldoabbali monasteriiforle Glonensis.Epist.228. E
    . Athelardo.Vid. _Edilhardo. Eada»presbytero.Epist.184.
    > B EambaldbafchiepiscopoEboracensi.Epist.'56, 64, 65,
    BenedicloabbaliAnianensi.Episl.220, 221. 73,115.
    -Beornuinopresbyte.ro.Episl. 8. Eanulfopresbytero.Epist,229.
    5i3 , EPISTOL^l. ' '
    . S14
    Eboracensibasfcatribus.Epist.-6,7,21,54. A. Mauro(Ral.anoJ.t-y-st.150.
    Edilthrudsematri. Epist.-200. " Megenfredoregalispalaliiarchario.Epist.42.
    EdiIburga_T abbatissae 1 n Anglia.Episl. 69.' Moriaeliis, Epist.-227.Yide eliam titnlos: Candidae Cas<e-
    Ecgfrido filjoODiB regis Merciorum. Epist. 50. -'• Cantuariensibus, Ehoraeensibus, Farfensibus,Fuldetisibus,
    Episcopo cuidam. Epjst. 62, 179,180. " Gothiae f ratribus, Gyrvensibus, Hibernensibus, Juvaven-
    Ethelardo. Vid. .Edilhardo. sibus, Lindisfarnensibus ,"Lirinensibus, l.ugdunensibus,
    Eugenia.virgini.Epist. 196,197. - - Moniis-Ojivi, Orbionis Monasterii, Morbacensibus,Salis-
    Eulalise.Vid. Gundradse. ' burgensibus,Turonensibus,Vedaslinis.
    F Monn_e'presby"tero.
    • -Morbacensibus. Epist. 183.
    Farfensibus.Vid^Moroaldo. Epist.52, 53.
    MontisOlivifralribus.Epist. 226.
    Felici episcopoUrgellilano.Epist.4. - _ MoroaldoabbaliFarfensi. Epist. 194.
    Filiis. Epist.187, 188.
    Filiisin palatioiriiperatoriscomtnorantibus. Epist. 121. 'N
    Filio prodfgo.Epist: 207,208. Nathanaeliseu Fredegiso.Epist. 135, 156, 157.
    FriduinoGyrovensium et Wirrehsiumabbati,Epist.___!4. NifridioepiscopoNarbonensi.Epist. 214/-215. - .',
    Fridugiso.Epist. 204. S. Niniarii.fratribiis.Fragni. 1.
    Fuldeusibusfratribus.-Epist.142. O
    G- OfF_eregi Merciorum.Epist.47, 48, 49.
    Gallicellul».EpisL203." - - Oniaesacerdoii. Epist. 230, 251.
    GeorgiopatriarcllseHierosolymitano.Epist. 124. Orbionis seu fJrbionis monasteriifralribns.Episjt.215.
    _ Osbaldo
    Gislaefiliae.Epist. 128. " - Osberctopatiitio.Epist.
    duci. Epist. 11.
    11, 6/.
    Gislsesorori,lyjist. 126, 127. ' -
    Gislaevirgiui.Epist.252. . '_ P
    Gothiaeiratribus.Epist. 132, 155, 134. PaulinopatriarchaeAquileiensi.Episl.29, 30, 59,40,41,
    Gundradaevirgini, cognomentoEulaliae.Epist. 125. 113. ' -
    __
    Gyrvensibusfralribus.Episl. 14,15, 16. Pelro Mediolanensiarchiepiscopo.Epist.167,-168.
    - ' H S. Pelri fratribus. FJ_...Gyrvensibus.
    -, Pippino regi. Epist.58.
    Hecbsianumpresbytero. Vid, A-lfapetrae.
    Hiberniaafra|ribus. Epist. 225. - Q .
    Hillirensibusfralribus. Epist.222. Quibusdam.Epist. 21. Vid. Eboracensibns. -
    Hincbaldo.Fid. Hugibaldo. R
    Homero.Vid. Angilberlo.'
    HogibaldoepiscopoLindisfarnensi.Epist.9. Raganberloepiscopoincertaesedis. Epist. 215.
    HundrudiMatronasAnglicanse.Epist. 198. " Remedioseu Iiehiigio
    " Curiensi episcooq. Epist. 174-,-
    " 175,176,177.
    V I „ Riculfoarchiepiscopo Mogunlino.Vid. Damcel_e.
    Itberio abbaliTuronehsi. Epist.~32. RigbodoarchiepiscopoTrevirensi.Epist.169, -170,171,
    J. 172. ' s
    -B. Joan. BaptistsefratribusMontis-Olivi. Epist._226. ' Salisburgensibus.Vid. Juvavensibusfratribus.
    Joseppo.Epist. 175. Simeoni episcopo,Vid. Eanbaldo.
    "Juvavetisibus fratribus.Epist. 95. -
    ' - - Q-. - Sorbri et filiae.Epist. 158,139, 140.. • . -_'
    '- L Sorori. Vid. Gislse. ,, *
    EaidradoepiscopoLugdunensi.Y-id:Leutffedoet Lio- Speralo episcopo incertse gedis in Anglia.Epist. 70,74.
    brado. - T'
    • LeoniIII papae.Epist. 24.-
    Lindisfarnensibus. Epist. 9. Teotgarioabbati, forte Lerinensium.Epist. 223. '-
    Lefinensibus.Vid. Hitlirensibus. "Theodulphoarchiep..Aurelianens,.. Epist.-147; 148.
    -
    Leutfredo (Leidrado)episcopoLugdunensi.Epist. 219. Theophilo episcopo fortassis Tudertiuo. Epist. 19.
    - LiobradofLeidrado).Epist. 89.' Tifredo episcopoDamacae in Anglia.Vid. Alchardo
    S. Liudgerifralribus. Vid.-Morbacensibus.- Turonensibusfratribus.Epist.25. .
    Lugdunensibusfratribus.Epist. 90. U
    M Usualdbabbaliincertiloci." Epist.20.
    Macario.FJrf.'Rigbodo. -v
    ' Magenhario comitiSenonensi.'Epist.201. . Vedastinismonacbis.Epist. 51.
    S. Martinifrairibus.Vid. Turonensibus.
    Uatri. Episr.58. " '
    Matriet Filise.Epist.495. D Wirrensibus.Vid. Gyrvensihus.
    . giS B. F. ALBINLSEU ALC.l_.Iffi0PERUM PARS II. SI6

    SEU '
    ' ' '
    _ ALCUINI .'". '"'.
    . CAROLI MAGNI MAGISTRI

    —
    «RUI PAM SMIM, SPIMA;
    " IIMIIMj|s
    . SEU

    JGOMMENTATIONES II SACRAM SCRIPTURAM.

    m -
    . OPUSGULUM PMMUBL .
    ^
    * INTERROGATIONES ET RESPONSIO~NES 1N GENESIN,
    MONITUM PRJiyiUM. A illum sacrai Scripturae sensum liuc illucque, sursum
    deorsum, veluti-austri nimboso impetu ferunt et ver-
    Be Siguulfp seu Sigphpho,cujus i-jterrogatioin.bqs tunt, absint, intelligeyes.-Necest ut auctorem con>
    Mcuinus bic respdndet, in pr_efatioiiegenerali, ubi mendem; commendatipsum antiquitas, conditioque,'
    el de aliisAlcu.inidiscipulis aetum est, nonnulla dixi- quippe Gaioli illius Magniprfeceptor fuit in disciplinis
    mus. Causam, finem, mqdup^quehasce quoestiones liberalibus . .. Hpc.exenrplar cu.roipibi insignpsp,ie-
    de libro Geneseosmovendi', tractandi, atque resol- tate et bunianitate wi Joannes Enolfus decanus, et
    vendi ex ipsa epistola $d_Sigplpbuni, commenlario Pancratius Thiel scholasticus regalis ecelesiaj divi
    huic prselixa, lectac inlelliget, ex qua simul manije- Ciriaci prope Yangionuin Wormatiam commqdato.
    stum est, verum hujus opusculi auctorem esse Alcui- dedissent (perliiiet enim ad ejusdeiri ecclesiaeT_i__lio-
    jmm. De ullimanihilominus qu_estione, qu_ede Be- thecam),ut avidusfeneratornolui monetam vetuslani
    nedictibnibus pairiarcbarum insliluituy., aliquandiu condere .. .Possem ex scribentibus quihusdam qubs-
    dubitatum fuit utrum Alcuinotribui debeal vel poss.t. dam integros locos hinc sumptos demonstrare: sed
    Cum enim illa qujestib caeterismultb prolixius dedu- hoc nolim sic accipi, qtiasi diligentiamillorumTepre-
    cla sit, atque tajm seeundumbistoricum quam secun- hendere vel cornicem cura suis plumis exornalum
    •
    dum spiritualem seiisum "examinelur; in' noniiullis deaiidare yelim sed ut verjssjmum agnoseanms,
    quoque codicibus mss. a reliquo corpore avulsa, pro- quod ille ait: nullum essejam diclum, quod non-di-.
    prioque titulo descripta hahea.pr, factum est uf pp-1 ctum sit prius. Proinde nil lam aecurate scfibitur,
    slea^iibalienOjTiuncsanetiAugustinijnunGEucberiii quo.d a veteribus illis vjris,"utique emunctenaris,
    Lugdunensis, nunc aliorum nomine cbnipareret; a n exactissimo judipio, et exlremis censurarum limis
    novissimis tanien Operum sancti Augusliniediloribus nonfuerit scripium expolitpipque. . Ha_cMbltherus.
    Benedictinis congr. sancti Mauri eadem commenta- Ex Iaudata _hac edittQp.eS|oltljeriana opusculum
    tio, tanquam partus buic sancto Patri suppositus, in' hocce in veterum.quovumdam theQlpgorvimelen-
    appeudicem tom.HI Operum rejecla, yeroque 143 suo ehum, cui titulus: MiKPOijPESBrTiitON, edit. Basilese
    auctori Alcuino restituta est. Yid. supra epist. anno iSSO relatum est, et ibidempag. 44S et seqq.
    (nunc 18"), et illius notas. Ipse vero Alcuinusillius babetur. Rursps ppst annos quinque in eadem urlie
    commentationisprioreiri partem, quaj magis iitteralis insertum fuit Ortbodoxograpbiajveterum sanclorum
    et historica est, pene inlegram ex Qu_estionibussan- ' Patrum. Poslbac Magarinusde la Bigneillud toni. IX.
    cti Hieronymi in Genesiii; postremum ex' libris Mo- Bibl. Patrum editionis Parisiensis de anno"15,79in-
    ralium saneti Gregorii Magnipap_e mutuatus est, seri curavit, ac demuni Cl. Andreas Quercetanus
    prout suis locis annotavimus. Ex edilione Augusti- ope^odd. mss. YY. CC. Thuani et Puteanorum fra-
    niana in fine addidimus, quas alibi desideranlur. trum emendatiuset auclius reddidit.
    Primus, quem scimus, has Inlerrogationes et Re- ! In nostra hac editione duos optim_enot_ecodices
    sponsiones de Genesi publici juris fecil Menardus mss. sajc. ixin nostra sancti Emmerami bil.Iiotheca
    Mollherus anno 1525, in 8° Haganoa.; ubi iteratis servalospra_manibus habuimus, eorumque ope va-
    typis anno 1529in eadem forma comparuit sub boc riantes lectiones adnotata.; menda plurima priorum
    titulo : Albini, Caroli illius Magni olim prmceploris, editionum sublata, et non pauca. lacunae expletae
    in Genesin Quwsliones.Huic suse editioni Mollherus sunt. Yarianteslectiones et suppleta in textu uncinis
    epistolam dedicaloriam pra_fixitad.el. virurn D. Lau- ' ., inclusimus.
    rentium Trucbsess a Bomersfeldensancla. Mogunti- ALCUINI.
    nensis Ecclesiaj decanum. Inde qu_e ad commenta- 305. ?R^FATIO
    tionem tum hujus opusculi, tum ipsius auctoris perti- Dileetissimoin Cbristo fratri Singuulfopresbytero
    nent, huc ob illius edilionis raritalem transcribere Alcuinussalutem.
    operaeprelium fuerit. Quia individuus et fidelis mibi, charissime frater,
    c Yidebatur mibi non indecens, inquit editor eru- sociustanto tempore [Al., lantopere] fuisti, et quia te
    ditus, ut ad te, cui ingenium dextrum el semper ex- sacra; lectionis studiosissimumesse novi,
    jiromptum est, Albini in Genesin Quaestionesmifte- paucas in-
    rentur, ut quanto intervallo a prisca illa studiorum terrogationes de 1-bro'Geneseos,quas, utrecordor,
    simplicitale nostro sseculo quidam, qui simplicem per vices a me exquisisti, pariter congregatas luo
    i o In cod. ms. Valicano289 bic opusculititulus est, i Eucher. in Gen.lib. m, pag. 183-188.
    QumsliunculwAlbini in Genesin.
    £i7 JEXEGETICA.— INTERROG. ET RESPONS. IN-GENES. ETG. M8
    nomini dicavi, ut haberes unde tuam posses memo- A^ruptibilisessef, utcbatur [Ms., uterefur]: ligno au-
    riamrecreare, quaessepependil quod servaredebet, tem scientia. boni et mali, quasi ut verieno, ut mo-
    nisi in thesaurp lit.terj.mm reGonditumteneat, maxi- reretur. • - - .
    me nobis, qui' s_eeuli occupationibus distrahimun , Inter. 7.Quare Adam mundi domhius legem acce-
    et diversis ilineruni "niolestiis faligamur.-Et qu"od pit ? — Resp. Ut non lanto extollerelur dominio, sed
    [Jfs., quia] pondera librorum hobiscum portari ne- in obsemtionemandati sciret se subjectum Creaton
    queunt, idea'aliquaties brevilati studendum £st, ut, [Ms., Conditori] suo.
    sit levi pondere pretiosa sapientia. margarita, et ha- Inier. 8. Quid est, quod Deus inspiravit-in fdcieni
    beatfessusexitinere vialpr- quo se recreet, licet ex Adrnspiraculum vitm (Geiu n", 7) ?— Resp. Inspiralio
    pondere portantis manus non gravetur. Sunt in eo-: Dei [in] faciem hominis traditio [Ms., conditio] est
    dem libro,difficillimsequsestiones plurima?, quas ad. anfmaeratiorialis.
    praesens"fangere non libuif, vel etiam non licuif; vel S@6 Inter. 9/ Gur honio sexto die creatus est,
    quod de illis menon interrogasti. Haj etiam maxime eurii prbpter rationem nobilior cseteris esset creatu-
    historic_esunt etsimplici respqnsione£ontenl_e: ill_e ris, qua. ante [Edit., se] [sex diebus] factaesunt? —
    rero majoris inquisitionis, longiorisque traetatus in- Resp. Ut priinum Crealor mundum quasi domuniprae-'
    digent [Coi. ms:, et longiorem habere indigent tra- • pararet, et post introduceret "" habitatovem,
    '
    id est,
    ctatum]. Histantum, dilectissime frater,esto conten- dominuin doinus. -
    tus-s et siquid in eis perperam dixerim, tu frater Inter. IQ.Quare Greatbr in" Ada3 [deliclo (Edit.,
    [Ms.;- fraterrio siylo] nos cor-rigere studeas; siquid maledicto)] terra; maledixit.et non aquis (Gen. m,
    vero bene, non mihi, sed largitori gralias age ; qui. • 17) ? — Resp. Quia' de terrce fructu [ilfs., de "terra
    et te proficere, et me tibi sufficere ex'donis suis fa- ' fructum] contra interdictum manducavil homo, non
    ciat, sine quo nibil possunius, in -quoomriia possibilia de aquis bibit; et quod [Ms.', qui"a]-pra_destinavit
    sunt credenti; qiti ereditam su_enobis pectmioelar- Deus in aquis abluere peccalum, quod de fructu terrce
    gitionem, mlaudem-nos et gloriam sui nominis mul- contraxit homo. -
    tipliGare faciat.' - - Inler. 11. Quare terrestria animalia plus maledi-
    Interrogatio 1. Quomodo convenit quodinGenesi ctionis habenl quam aqiiatilia ? — Resp. Quia- plus
    legitur: Rec/uievitDeus die seplimo ab omnibus ope- de maledicla" terra vhiint quam aqiiatilia ; et ideo
    ribus-suis (Gen.iij 2), et jn Evangelio . Pater meus Chrislus post resurrectionem de pisce manducare
    usque modo operatur et ego operor (Joan. v, 17) ? — voli.it, n.oncjealiquo animali terrestri (Luc. xxiy, ^5);
    Responsio.Requievit-a novarum conditione a el crea- _ Inler. 12. -Quare ipse Greator hominis peccatma
    tione creaturarum, non a' eonditarum gubernatione. <per seipsum expiare voluit, et non per angelum?.--?_
    Et ideo Deus [lune] creator in sex' dierum -creatione Resp. Quianbn sufficiebat unius angeli nieritum ad
    pulandus est, riunc vero guberriator in totius mundi redemptipnem totius generis humani; nec Jantom
    crealuris [Ms., naturis]. SGeleris[.JiJfs.,scelus]incurrissel djaliolus in nece an-
    Inter. 2.- Quot cfeaturas rationales [Ms., rationa- geli,qi\ai5tum incurrit in nece Creatoris.
    "
    Mles]'condidilDeus?— Resp. Duas. Angelos et ho- Inter. 13. Cur diabolus tam infestus est hominum-
    mines: el "ccelum angelis,etlerram hominibusha- sajuti ? -^ Resp. Prapler odium in Greatorem' et in-
    bitationem'. vidiaro in hominem, e,fdesperationem suaasalutis.
    Inter. 5. Quare angelicum peccatum silentio in Inter.H. Quare Deus in principio "[bumanoge--
    Genesi abseonditum est et hoiriinis palefactum ? •— neri] legem non dedit quam postea per Moysen tra-
    JResp.-Quiaangelicum_vulnus Deus non prsedestina- didit? •—Resp. Quia inbominibus primis diu lex'
    vit curare, hominis vero sanare pr_edestinavit. lionaj naturae servabatur; at ubi naturalis lex^ieva-
    Inter. i. Cur. surnmi angeli peccatunr insanabile nuit, oblata consuetudinepeecandi, data est lex lit-
    fuit, el-liominis sauabile? — Resp. [Quiaj .angelus terae per Moysen,_iifbona qu_e"sciebantu! auelorila-
    sui scelerisinventor fuit, homo vero alterius fraude JJ tem haberent, et qu_e latere cosperant, n.anlfesta-
    seductus [fuit]. Rem, quanto sublimior angelus in '' rentur; et ut terror disciplinsecorrigeret delinquen-
    gloria-,tanto major in ruina: homo vero quanlo fra- tes, etfidem reformarel iri Deum. - '
    gilior in natura, tanto facilior ad veniam. ''Inter. 13. Ut quid Abel sacrificium susceptuni est,.
    "Inter.'8. Curliomo susepotestatis auctor est crea- etCaiu refulatum (Gen'.iv, l)? — Resp. [Quia] Abel
    tus? — Resp. Ut sibi ipse auctor essel [sive] ad vi- Deo optima et naturalia offerebal, Gain vero yiliora"
    tam, sive ad morlem. Si veronecessitate [Ms., ne- et humana inventione excogilata, ut putatur.
    cessitati] esset subjeclus, tunc nec honi "operishabe- Inter. 16. Cur Abel in Evangeliosingulariter jusius
    retgloriam, necmalipoenam: sed esset quasiuuus nominatur (Mallh. xxm, 35) ? — Resp. [Q-iiia]tria
    - niaxima [AL, maxima.]•jiistili.e pr_ecoiiia"ineo esse
    [Ai., unum] ex pecoribus. '
    • Inler. 6. Cur [enim] in paradiso lignum vit_eet li- legunlur, yirginitas, sacerdolium [ et ] martyrium
    %numscienti_eboni ef mali creatum est ? — Resp. Ut 1 [AL, virginitaiis saeerdolum et martyrum], in qui-
    per illud potuisset hpmo immortalis esse", per hoc hus primus Christi figurani gessif, qui fuit'vir|q, sa-
    vero morlalis; ligno vitie quasi jnedicina, ut incor- cerdos et martyr.
    a Yerba et.creatione oniittunluy in QO.dd.m.ss.
    §19 S. F. ALRINI SEU ALCUINI OPERUM PARS H. . 520
    Inter. 17. Quare Enoch tanto tempore servabalur \ incomposita (Ibid. ex vers. LXX)? — JResp.Invisibi-
    a morte (Gen. v, 23) ? — Resp. Ut ostenderetur quid lispropterobscuritatem; incompositapropterdefor-
    omnes homines potuissent, si non peccassent. mitatem. _ - -
    Inter. 18. Cur idem Enoch moriturus est (Apoc. Inter. 31. Quid est quod dieilur ; -Dixit Deus,
    xi, 3) ? — Resp. Ut debitum solvajfc humanae natur_e, fial iux (vers. 3) ? — Resp. Dixit, pro fecit, scriptor
    et quodChiislus voluit[Ms., noluit],nulluspossit, id posuil, ut.celeritatem vel facilitatem operis Dei osten-
    ' "
    est, non mori. deret. .
    Inter. 19. Quot modis est opefatio divina? — Resp. Inter. 32.- Quid est : AppellavitDeus.lucem diem
    Quatuor. Primo, quod in verbi [Dei] dispensatione (vers. 5) ? — Resp. Id est, appellari fecit.
    omnia asterna sunt. Secundo, quod in materia informi Inter. 53. Quare prima-die lux creala legitur?.—
    qui vivit in wternum , creavit omnia simul (Eccl. JResp.CongruitoperibusDei, utprima diea [Ms., de]
    xvm, 1). Tertio, quod per ppera dierum sex varias • luce aeternalux temporalis primo fieret, ut esset unde
    distinxit creaturas. Quarto, quod ex primordialibus. caetera qu_ecrearet, apparerent.
    seminibus non incognitae oriuntur "naturae, sed notae. Iiiter. 34. Quid est : Factum est vespere etjmane
    - dies iinus (vers. S)? — Resp. ld est finis operis per-
    ssepius,-ne pereant, reformantur.
    Inter. 20. Qu_ecreaturas de nihilo factassunt ? — B fecti, et initium operis ihcoapti. , - - .
    Resp. Coelum,terra, angeli. lux, aer,aqua [et] anima Inter. 5S. Quid est: Vidit Deus, qtwd esset bonum?
    hominis. .. , — Resp. Id est, in ea bonitateplacuit ut maneret, in
    Inter. 21. Quot elementis mundus eonstat? — qaa placuit ut fieret, quod feoit.
    Resp. Quatuor: igne, aere, aqua, terra. . Inter. 56. Quare de solohomine dictum est: Fa-
    Inter. 22. Qua3 est singulorum jiatura elemento- cianius Iwminem(Gen. j, 26).; de aliis aulemcreatu-
    -
    rum ? — Resp. Ignis calidaeet arida. est nalurae; aer ris legitur.: Dixit Deus? — Resp. Ut videlicet, qua3
    [vero] calidseet humidae; aqua humidseet frigida.; [Ms., quia] ralionabilis creatura condebatur, cum
    terra frigidse et aridse [Ed., aqueae]est naturae. consilio facta videretur, et ut ejus nobilitas oslen-
    . Inter. 25. Cujus naturoe cceluni esse fertur ? — deretur.
    Inter. 37. Cur numero dixit : Faciamus ? '
    Resp. Ignese, rotunda. atque volubilis. plurali
    — Resp. Ut ostenderetur trium una operatio perso-
    Inter. 24. Si volubile [est] cur non cadit ? — Resp.
    Rueret [vero] propter nimiam celeritatem, ut sapien- liarum.
    tes mundi dixerunt,' si non planetarum occursu [Edit. — Inter. 58. In qup est homo conditoris suiimago?
    hoc cursuj moderaretur. . - Resp. In interiori homine.
    Inler. 25. Cur Deus senario numero mundi crea- Inler. 59. Cur utrumque, imago et similitudo ?
    — Resp. Iniago in aeternitate, similitudo in' mo-
    tionem [ilfs., creaturas] perfecit? — Resp. Quia ille
    numerus perfeclus juxta arithmeticae disciplinae ra- ribus.
    tionem legitur esse; et ut ostenderet Deus omnia per- Inter. 40. Cur iterumdixit : Creavit Deus homi-
    liem r.d imaginemsuam (vers.27); cum antea dixis-
    fecta et valde bona se condidisse.
    set: ad imaginem nostram? r— Resp. Ut.utrumque,
    307 Inter. 26. Quid est : In principio creavit et
    Deus.cmlumet terram? — Resp. In Filio perfecit pluralitas personarum, et unitas substantiae insi-
    nuaretur.
    [Ms., fecit] Deuscoelum et terram?
    Inter. 27. Cur'dictum est, plantaverat Deus para- Inter. 41. Quare de solo homine creato non dicitur
    disum ciprincipio (Gen. n, 8) ? — Resp. Hieronymus singulariter : ViditDeus quod esset bonum, sicut de
    vult [quod] anle condilionem cosli et terrse paradi- c_eleriscreaturis dictum esti — Resp. Quia postquam
    sum plantalum esset [Edit., esse]. homo creatus est, dicebantur omnia valde bona,
    Inter. 28. Quid in coeliterraeque nomine significa- quasi ante essent singula bona : propter hominem
    tur, quando dicilur : In principio fecit Deus cwlum autem omnia valde bona, quod [Jfs.,quia.] om-
    et terram (Gen. i, 1)? — Resp. Informis illa materia, Qiiiain decorem hominis creata essenl [ilfs., sunl];
    quam de nihilo fecit Deus, appellata est primo coelum honcovero in gloriam et laudem Gondiloris sui fa-
    et terra : non quia jam hoc erat, sed quia jam hoc ctus est.
    esse poterat. Nam secundo die coelumistudsidereum Inler. -42.Quid est quod legitur [Jlfs., dixit] : Re-
    faetum esse legilur, et tertio^die terram apparuisse quievit.Deus die septimo ab omnibus operibus svis
    et vesliri floribus coepisse. Sive.in coeli et terrae (Gen. ii, 2)?— Resp. Si [enim] dividas"seplenarium
    nomine "spirituales et terrenae crealurae intelligi pos- numerum in unum et sex, erunt duo primi numeri
    sunt. . - perfecti: unitas vero in seipsa natura el potestate
    Inter. 29. Quid est: Spiritus Domini ferebatur su- perfecta est; senarius vero numerus primus opere
    per aquas (Gen. i, 2) ? — Resp. Non pervagatione et actu perfectus est, et parlibus suis impletur : nam
    [Edit., per vagationem], sed potestate, et regentis unum, duo, tria faciunt sex. Significatur ergo [Ms.,
    imperio, ad formandum el viviflcandum informem vero] [in] requie diei septimi, quod Deus ante crea-
    materiam,'quae hoc loeo aquae nomine significatur tioHemmundi in seipsonalura ct potestate perfectus
    [Jlfs., significari polest].' est, et aelernaliler in seipso babet requiem; crealur_e
    Inter. 30. Quid est: Terra autem erat invisibilis el vero aclu ab ipso creationis acceplo iiabent per ip-
    S21 EXEGETICA. — INTERROG. ET RESPONS. IN GENES., ETC. S22 .
    sum in suts naturis perfectionem quamdam, et [Ms..A quseDeus creaverat bumani operis "adjutorio laetius
    vmittit et] requiem in operatione 3©S obedieiitiae,et feraciusque [i!fs., veracius] provenirent.-_E«custodi-
    maxime ralionabiles cfeaturse In [Ms. om. in]" eo ret illum, ut custodiret eumdem paradisum sibi ipsi,
    bono beatae sunt, ut in conditore suo requiescant. et [Ms., ne] si aliquid amitteret, ut inde inereretur
    -. -
    Inter'. 45. Cur de die sabbati dicitur : Benedixit. expelli. . ^
    Deus diei septimo et sanctificavitillum (vers.$), cum lnter. 82. Cur dictum est : Lignum scienlim boni
    de aliisdiebus non legatur hoc eum dixisse? — Resp. et maii'(Gen. n,9)? — Resp. Nou quod ipsum
    Ut oslenderet sanctorum requiem post sex hujus sae- lignum in suanatura rationalc essel, vel scientiam
    -culi a-latum labores, in seterno sabbato et benedicta boni et mali babuisset; sed quod homo in eo expe-
    requie quieturarii [Jlfs., quieturos], sieut dicturus riri et scire potuit quid esset inler obedientiaebonum
    est": Venite, benedicti Pairis mei, percipite regnum et inobedientisemalum.
    {ilf_.M/..xxv,54).Ideo et illedies sinevespera legitur, Inler. 53. Quid significat in eo quod dixit: Morte
    quod ultima requies sanctorum -sempiterna est. ywrieris (vers.17)?—Resp.Duplicemhominis mortem
    Inter. 44; Cur dixit : Istm sunt generationes cmli designat, id est, animseel corporis. Anima. mors est,
    et terrw (Gen. u, 4)? — Resp. Contra eos [facit] qui dum propter peccatum quodlibet animam -Deus de-
    mundum sine initio et semper fuisse-afiirmant. 1 serit. Corporis mors est, dum propter necessitatem
    B
    lnler. 45. Cur [dixit: _...] diequofecit coslumet quamlibet corpus deserilur ab anima. Et hanc
    -terfam (vers.i), et non : in diebus? — Resp. Diem , duplam homiriis mortem Christus sua simpla [morte]
    (vero) pro toto lempore-primofdialis creaturae po- destruxit. Nam sola carne mortuus est ad tempus,
    suit, sicut et Apostolus : Ecce (nunc) dies salutis anima vero nunquam, quia nunquam peccavit.
    (II Cor. vi",2), diem totum tempus intelligi voluit, Inter. 54. Uride dicitur : Adduxit ea ad Adam, ut
    — Resp. Non
    quo sancti i~nbac vita.projeterna salute laborant. viderelquid vocaretea (Gen. u, 1.9)?
    Inter. 46. Quid est [quod dicit] : Omne virgultum circuitu locali adducens, sed occulto nutu suaepo-
    agri (Gen. u,-5) antequam orirelur in terra? — teutia. voluit ut venirent.
    Resp. Ut celeritatem operis Dei insinuaret; id esf, 309 Inter. 5S. Cur voluit Deus ut homo cunctis
    anlequam aliqui fructus ex terra crescendo orirentur animantibus nomina imponeret? — Resp. Ut homo.
    aulgerminarent, repente omnes campi etcolles her- intelligeret seipsum,quanto melioresset cunctis ani-
    bis erant et arboribus cooperti. mantibus ex rationis discretione, et eo magis condi-
    Inler.il. Quid est: Non enim pluerat Dominus torem suum diligeret, quo se meliorem aliis vivenfi-
    Deussuper terram (vers.5)? — Resp. Ut intelligeretur p bus inlelligeret. _•
    quantiim prima terrae germinatio a moderna dista- Inler. 56. Cur dicilur : Adm vero non inveniebatur
    bat, quaemorulis ad pluviarum irrigationem vix tan- adjutor similis ejus (Gen. n, 20)? — Resp. Quia in-
    dem el tarde perficilur : illa vero ad jubentis impe- ler omnia animanlia terrae nuilum rationale invenie-
    rium mox exorta apparuit. batur, nisi ille solus.
    , Inler. 48. Quid est [iterum, quod dixit] : Fons . Inter. 57. Curmulier de latere viri dormientis aedi-,
    ascendebatde terra irrigans universa super faciem, ficata legitur, et non de terra plasmata, sicut vir
    [Ms., universatn superficiem] terrm (Gen. \\, 6)? — (j.ers._22)?—Resp.Certe mysterii causa significans,"
    Resp. Aut de solo dicit paradiso, qui uno fonte irri- quod Chrislus propter Ecclesiam in cruce dormivit,
    gari credilur; aut, si de tota terra intelligendum est, ex cujus latere fons salutis nostraemanavit,
    omnem aquarum abundantiam intelligi voluit. Inter. 68. QuomodoconvenitChristo quoddictum
    Inler. 49. Formavit igitur (Dominus)Deus homi- est: Propler Iwcrelinquet homopatremet thatrem, et
    nem de limo.terrm (Gen. jf, 7). Quid igitur? Numnon adhwrebituxori sum (Gen. n, 24)? — Resp. fteliquit
    ,anle, die sexto, homo legitur esse creatus? — Resp, patrem, quia non in ea forma apparuit hominibus,
    Jam stricte [ilfs.,strictim; al. omitt.] prius per anti- quasequalis eslPatri. Reliquit matremdumsynago-
    cipationem de hominis creatione dixit, quam modo p gam deseruit Judajorum, de qua secundum earnem
    per recapitulationem plenius^exponereaggressus est. natus esl, ut adhsereret Ecclesiae, quam ex gentibus
    Inter. 50. . Quid est, quod dixit-: Formavit igilur congregavit. •
    DominusDeus hominemde limo terrm, et inspiravit . Inter. 59. Quare non erubescebant Adam et Eva,
    in faciem ejus spiraculum vilce?.— Resp. Quia vide-' dum nudi eranl (Gen. n,25)?—Resp. Quia nullamle-
    Jicet in corporis et animae substantiam factus est, e gem senseruntin membris suis repugnantemlegi men-
    quibus corpus de limo (lerraj) formatum est; anima' tissua.:nibil enim putabanlvelandum,quianiliil sen-
    vero denibilo Deo inspirautecreata. serunt refrenandum. Nam in pcenam peccaii evenit
    Inier,. 51. Quid esl, quod dixit \Ms., dicitur] : Et• homini, ut ipsa sua caro rebelliseiessetinmotibus suis,
    posuitDeus hominem inparadiso voluptatis,ut opera- quia ipse rebellis erat creatori suo in actibus suis.
    relur et custodiret illum (Gen. n, 15)? [Nunquidbo- lnter. 60. Unde ser.penscallidior&icituvcunctisani-
    jnini laborare in paradiso opus fuil]; aut a qub) maniibuslerrm (Gen.m, 1) ?— Resp. Non ex sua na-
    custodire iljum [Edit., illud; al.. cuslodiri ille] de- lura, sed ex diabolici spirilus inflalione. Utebatur
    buit? — Resp. Non enim [homini erat] laboris aflli- enim serpente diabolusquasi organo ad perpetrau-
    ctio in paradiso. sed voluntalis exhilaratio,: cum eai dam callidilatis suse^maliliam.
    PATROL. C. 'it'
    S25 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUM PARS IL m
    Intei: 61. Gur tentari Deus hominem permisit,, _&, Inter. 72. Cur Deus quasi nesciens iriterrogavit '
    queniconsentirepraesciebat? — Resp. Quia magnae i ubi^sset Adam (Gen. m, 9)? —Resp. Non utique
    laudi [ilfs., laudis] non esset, si ideo homo non pee- ignorando qu_esivil,sed increpando admonuit ut-at-
    casset, quia malefacere non potuisset. Nam et hodiei tenderet ubi esset, et unde cecidisset.
    sine intermissione [per universum] genus humanumi Inler. 75. Unde [se] a Domini praeseutiaabscondi
    ex insidiis diaboli [homiiies] tenlantur [Edit., ten-- posse putabat? — Resp. HseGei insipientia de pec-
    tktur], ut ex eo virtus tentati pfobetur, et p_dirianont cati poena accidit, ut eum hoc latere putet [ilfs,, eum
    consenlientis glofiosior appafeat. latere velle quem], quem latere nibil potest.
    Inter. 62. Si serpens sonum verborum ejus qui per Iilter. 74. Cur Adam peccalutji in mplierem detor-
    eum loquebatur intelligere potuit? — Resp. Noni sit {Gen.m, 12) ?— Resp.Ad cumulumpeccati sui su-
    est credibile eum intelligere potiiisse qu_e'per eumi perbe respondit, [el] non humiliter; quasi querimo-
    diaboltts agebat; sed sicut d_emoniacuset mente ca- niam in Deum dirigeret-cur ei talem dedisset sociam,
    plusloquitur quae nescit, ita serpens verba edebat; unde ei peccati occasioesset. Similiter et mulier s.use
    quaenon intelligebat. culpaecausam in creatorem refert, quare [_4/.,quia]
    Inler. 63. Cur inulier ad interrogafa sferpentire- serpentem, per quem deciperetur [ in paradiso ]
    spondel [Ms., respondit] (Gen. m, 2)? — Resp. Ut', B creaverit.
    prsevaricalio ejus esset inexcusabilis, eum nullo _Inter. 75. Quare non est interrogatus serpens cur
    modo dieere poluil se oblitam esse mandati quod ser- hoc fecerit? — Resp, Quia forte id non sua natura
    penti prodidit. vel voluntate feceral, sed diabolusde illo etper illum
    Inter. 64. Cur homo factus est in liberum arbi- fuerat operatus. Ideo dicitur ei: Super peclus tuum
    trium? — Resp. Quia noluifcreator hominem cujus- gradieris et terram eomedes(Gen. m, 14i),siquidem in
    libet servurii creare,-quem ad imagiriem suam fecit, pectore calliditas nequitiarum ejus indiealur; qui et
    qiiaterius ex voluntario bono laudabilis appareret, terram devorat, dum luxuria et libidirie peecantium
    vel appetitu malo damnabilis. pascitur et delectalur [AL, dilatatur]. Nam[et] sicut
    Iriter. GS.Quaeestlibertasvera?— Resp. Maxima diabolus per serpentem loquebalur, ita elinserpente
    [autem] libertas est servire juslitiae, et a peccato esse inlaledicitur.
    liberum. hiter-. 76. Quid est semen- mulieris, vel [semen]
    Ititer. 66. Quomodo potuit mulier credere ser- serpentis (vers.7)?—Resp.Semen mulieris esttolum
    pehtis sermonibus, quod divinitus a re bona fuisset geriusImmanum; semen Serpentis,originalis peecati
    prohibita?—Resp. Quiaforte aute inerat menti illius . primordium": qiiae duo semina es praecepto divino
    amor quidam propriaepotestalis, et quaedamde [se] G *- continuum inter se •odiumgerere ^leberit,utnon fa-
    superba praesilmptio,quaeper illam tentationem fue- eiamusquse diabolus viilt, quia ille aunquam vult
    rat vincenda et humilianda. noMsprofiftura.
    Inter. 67. Cur mulier considerayitlignum post ser- Inter. 77. Quid est caput serpentls e't calcarieum
    — Resp. Caput serpentis est
    penlis persuasionem (Gen.fn, f>)?— -Resp. Ut ex- mulieris {Gen. Hi, 15)?
    ploraret siquid in eoinottiferum esSet; dum autem illicilaesuggestionis cogitatio, quod nos omni iriten-
    nihil iii eo tale reperiret, confidentiusgustavit ex eo. tloneconterere atque allidere debemus "aa petram,
    Iriter. <58.[Sed] unde "vir consenlit feminae? — qui est Christus. Caleaneufflmulieris est extrcfrium
    Resp. Quia forte illam eo cibo mortuam non esse vilae noslrae tempuS, qUodiabolus nos acrius impu-
    cernebat; et potbit fieri,"utputaverint alicujus ^signi- gnare satagitj Cui si virilitei' tesistimus, victoriam
    fiealionis causa dixisse crealorem : Si mahducave- perseveranlisecum-salute nostra accipienlus.
    ritis ex eo, morte mbriemini(Gen. u, 17). Inter. 78. Quaeritur, dum dicitur : Et sub viri po-
    Inter. 69. Ad quid aperti sunt oculi eorum (Gen. testate eris (Gen. ra,16; Gal. v,6; i Joan. iv,18), si
    rii, 7)? — Resp. [Quo] nisi ad invicem concupi- ante peccalum [quoque] mulier sub polestate viri
    scendum? quod eis ad poenam riiox post peccalum r iesset? — Resp. Fuit utique, sed ea servitute, tjuaa
    evehit. D
    per dilectionem operatur, et foras mittit tiniorem^
    310 Inler. .70. Cur ad folia ficulni [ilfs., ficul- post vero, -coriditionaHservitutis timore, quse per
    nese] turbali cucurrerunt [Ms., concurrerunt] (Gen. disciplinanioperatrir.
    ui, 7) ? — Resp. Quia gloriata simplicis caslitalis hiter. 79. Cur spinas et tribulris geriiitoavlt terra
    amisenmt, ad duplicem libidinis pruriginem confu- {Gen.III, 18)? — Resp. Per peccaturiienim hominis
    gefcunt.[Ideo DominusJesus dixit Nathanaeli: €-.).. lerra maledicta esl, Ut spinas pareret et venenosas
    essessub ficti, vidite (Joan. i, 48), id est, cum esses herbas ad poenamveljad] exercitalionemmortalium,
    siib ficuoriginalispeccati,peri_iisericordiam vidile, ut ante oculos homo semper habeat originale cri-
    et ideo descendi liberare te.] men et vel sic admonitus [aliquando] se" avettat ia
    Inter. 71. Quid est quod pqst meridiem abscondit peccatis.
    se Adam etuxor ejus (Gen. m, 8)? —Resp. Id est, Inter. 80. Cur Deus fecit homini tuiiicas pelli-
    post bealam [Edit., beatae] paradisiacae felicitatis ^cfeas (vers. 21)? —Resp. Ut eos mortales iuisse
    lucem in hujus s_eculicaliginosam miseriam [Edit., insinuaret.
    caligine a miseria] se abscondettmt. Inter. 81. QuomodoDominusDeusdixit de homine
    "" *
    S25 EXEGETICA. — INTERROG. ET BESPONS. 1N GENES., ETC. 526
    post peecaluin': Ecee A'damfaclus esl quasi unus ex ft ; Ihter. '91. Quomodo septuplum punietur, qui occi-
    hobis (virs. 22) ?—-Resp.Propter sanctam Trinitatem derit<3ain (vei<s.24)?-—Resp. Solet [enim] septena-
    plurali riumero dixit exnbbis; sicul et In creatione: riuS numeriiS in Scripturis sanclis saepissimepro
    ijus :"Faciamus hominem ad hnaginem {Gen.i, 26). pleniludine cujuslibet rei poni f quasi dixisset gra-
    "Hie utitur vbce deterrentis, ad iriculrenduni aliis, ire vissima ultirine puniendum esse, qui [nec] taatae
    peccarent, limorem; vel sensu exprobrantis, quianon "damnationlsaeerbitateadmonitus_a sangutne effuri-
    "solumnon fuerat factus qualis iieri volueril, sed nec "denddfvoluit (Ediu, nollet)]manus cobibere.
    illudquod faetus fuerat, conservaverit. Inter. 92. Quid est, quod legitur Lamecli dixisse^
    j...&V.82_,Quid est.CherubiiijVelflammeumgladium CUmoecideret\3ain: Septuphm de Caih vimticelur, de
    atque versatiiem,hd custodiendamviam ligni vitw pp: Lamech dutem septuagies septies {vers. 24)?—Resp.
    mit (Gen. m, 24).?-* Resp. Id est; per angelicum ^julii -lioinicidii peccatum[Ms.,rcatrifti] septima ge-
    Sl-i winisterium ignea quaedamcustodia : quceta- lier&tione diluvio vindicatum esse legitur; aflulterii
    menbene, quod versatilis dicilur, significal quando- vero sceliis, qiiod primus omnium Lamech in duEtbug.
    que illam renioveridam esse.a paradisi januis. commisit uxoribus, non nisi sabguine Clfristiexpian-
    Inter. 83. Unde noverat Cain Dominumad munera oum esse, qui septuagesima et septima generatione
    ejus nbn respexisse, et ad munera Abel respexisse B venit in muridum.
    (Gen. iv, 5) ?—Resp. Igne misso de coelis,ut creditur, Iriter. 95. Unde evenit diabolo priina'[ilfs., primo]
    fiostiam Abel suscepit, uf s_epissiirie factum offe- mala voluntas?-—Resp. Cum |vero] causa miserise
    i^entfbusviri.s sanctislegimus; Cain vefb ipse sacri- malorum angelorum quaeritur, ea merito occurrit,
    llcium suum consumere igne debebat. quia noluerunl ad illum custodire fbrtitudinem suam,
    .Inter. 84. Quid est, [qiidd] Dominus dixit a(I Cain: qui est summum bonum, sed aversi sunt ab illo et
    Nonne si beiie eijeris mcipies, sin autem male, statim ad seipsos conversi sunt [etj sua propria delectati
    in foribuspeccctiumtuum aderit (vers. 7)? •—Resp. Id potestate. Et iste"primus defectus -est et prima ino-
    esl, "si pufa mente obtuleris sacrificium, recipies, pia ratiorialis creaturae. Et hoe vilium quid aliud,
    respiciente Deo ad te et ad sacrificium tuum; sln Msi superMa, mmcupatur?
    autem male ?geris, intranteni te vel exeimtem sem- Inter..M. Quid est malum? — Resp. Malum [vero]
    per peccatum tuurri coriiitabitur, et desinet Doimaus nihil est per se, nisi privatib boni: sieut tenebr_e
    custodife Introitum tuum et exitum tuuni. nihil supt, nisi absentia Iiicis.
    Inter. 8S. "Quomodointelligendum [sit] sub te erit Ihter. 95. Cur per tres Dlios Noe secunda origp
    appetitus tuus [Ms., ejtts], et lu dominaberis illius saeculi surrexit' (Gen. vi)'?— Resp. Ut tres parfes
    (vers. 1)1 — Resp. Tu quia liberi es arbitrii, rion ha-.'C mundi a trium generatione implerenturl Porro Sem
    bet peccatum super te doroinium, sed lu superillud; in filiis suis Asiam, Tet] Cham Libyam, £et] Japhet
    et iritua pbteslate est. sive compescere, sive concu- Europam possidebat.
    piscere illud. Inter. 96. De quibus dixit: Cum cmpissenthomines
    '
    Iriter. 86. Quare Dbfliinus interrogavit Calri : Ubi mulliplicari super terram et filias procreassent. [Et
    est Abelffater tuus (veri. 9)? — Resp. Non tanquam itermn] videhtes Filii Dei fdias hpminum quod 312
    ignarus, sed tatfquamjudex reum, quem puniat. Cui essent pulchrm (Geri.-vi,-1, 2)? — JResp.Filias homi-
    Cain ad cumulum peccati sui fallaciter ac superbe num, progeniem Cham; et filios Dei sobolem Setli
    respondit. [Jfs., Sem] appellafe S.criptura voluit. Hi avita be-
    Inter 87. Quomodovox 'sanguinis "Abel clamat ad nedictione religibsi; illaepaterna maledictione impu?
    Bominum (vers. 10)?--l?es;.. [Id est] homicidii il- dicae[Ifs.jilli ... impudici] : sed postquam filii Seth'
    lius reatus in conspectu [justi] judicis apparebat. - [Ms., Sem]_concupiseentia vicfi ex fiiiabus Cham
    Inter. 88. Unde Cain ihaledicitur in peccato sito, cbnnubia junxerunt, extali conjunctipnehominesim-
    T_inpeccato vero Adse terra maledicitur] [Edit., cum menso corpore, viribus superbj, moribus [ineonditi],
    jifius tefra in bpere. Adse sit maledicta] ? — Resp. . quos Scriptura gigahtes nominat, procreati sunt.
    Quia Cain"sciebaf damnationerii praevaricationis pri- 0' Inter. 97. Quid est, quod dixit: Non permanebit
    inae, etnpnlimuitoriginalipeccato fratricidii ££<«£., spiritus 'meus in homine in wternum, quia caro est
    Tiomicidil fratris] superaddere scelus; ideo majore (Gen. vi, 5) ? — Resp. Spiritus ,[enim] hop loeo irairi
    maledictione dignus babebatur.. significat, ct caro fragilitateni humanae naturse;
    Iriter. 89'. Quod est sigrium Cain, quod posuit [ei] quasi dixisset,: J^quia]fragilis est in hominibus
    pon-
    Deus, ut rion —
    occiderelur '(vers.1S)? Resp. Ipsum dilio, non ad seterpos [eos] servabo cruciatus, s,ed
    yidelicet signum, quod Ifemens "etgemens, vagus et - hinc [M's., hic] restituain quod merentui-.
    profu|iis"sempervivereif; nec audere eurii Uspiam'or- Intef. 98. Quid sigriificatprsefinitusille. pmnerus :
    bis terraruni sedes halere quietas. Et forle [idcirco] Eruntque dies illius, cenlum
    vigin\i anni. [Ms., anno-
    civitatem condidit, in qua ;salvari posset (vers. 17)." rurii]?— Resp. Dalus est ille numerus adagendam
    Iriier. 90. Guripse se riiorte damnavit dicendo : poenitenliam humapq
    generi; sed contemptores prae?
    Omhis quiinvenietme, occidetme (vers. 14)? — Resp. venil vindicta: nampostcenfum annosvenit
    dilmium^.
    Despefaridpdikit,\'el ul compendio mortis cruciatus Inter. 99. Quid est, quod Deus dicit: Pwiitet me
    evaderet praesenles. •fecksehominem.Et iterum; f acius dolore cordis [sui]
    527 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. S28
    intrinsecus (vers. 6). Nunquid in Deum poenitenti; Ain ea esse adverlamus; inferiora 313 ejus i0ca
    aut dolor cordis cadere potest? — Resp. Non Deun stercoribus et spurcitiis esse deputata, ne animalia
    de facto suo pcenitet, nec [Afs., aut] dolet Deus sicu et praecipue homines fimi fetore vexarentur. Huic
    homo, cui est de omnibus rebus tam fixa senlentia autem superior et contigua camera conservandis
    quam certa praescientia : sed utitur Scriptura sancls pabulis animalium deputaretur. In hos ergo usus in-
    usitalis nobis verbis intelligibilibus, ut coaptet s( ferioi»es partes, quae bicameratae dicuntur, tradunt
    noslrse parvitatij quatenus ex cognitis incognita co fuisse distinctas : superiores vero parles, qusetrica-
    gnoscamus. meratae dicuntur, ad babifaculum primo bestiis vel
    Inter. 100. Noe vir justuset perfeclus erat (vers. 9) animalibus immitioribus, vel serpentibus deputatas
    Si nullus sine peccato, "quomodo aliquis perfectui [esse]. Ab his vero congrua in superioribus loca
    esse potest? — Resp. Perfecti hic [Edit., hinc] [ali- mitioribus animantibus , stabulaque fuisse : siipra
    omnia vero in excelso hominibus sedem locatam;
    qui] dicuntur, non sicut perficiendi sunt sancti ii
    illa immortalitate, qua aequabuntur angelis Dei; sec ut pote sicut honore et sapieritia anlecedit, ita et
    sicut esse possunt in hac peregrinatione perfecti. loco cuncta prsecelleret animalia. Et sie quinque
    Iritef. 101. Quid est, quod dixit Deus ad Noe : mansiones in ea esse intelliguntur; prima, sterco-
    Finis universm carnis venil (vers. 13)? — Resp. [Uni- B rina; secunda, apothecaria; tertia, feris animanti-
    versae. carnis] significat omnium mortalium [Edit.. bus; quai'ta, mansuetis; quinta, hominibus.
    omnes mortales], praeter illos qui in arca salvandi Inter. 107. Quomodo de ostio quod in Iatere arcae
    — Resp. Tradunt
    erant. Illi igitur quasi seminarium secundaeoriginis aedificabatur, inteiligendum est?
    servati sunt. [autem eliam] ostium, quod ex latere factum est,
    Inler. 102. Disperdam eoscum terra. Quomodc eo loci fuisse, ut inferiora, quse dixit bicamerata in-
    cum terra, dum terra postea remansit? — Resp. ffa sehaberet; et quaedixit tricamerata, superiora a
    Tradunt [enim] doetores terrae vigorem cf fecundi- loco ostii appellata sunt. Et inde ingressa animalia
    iatem longe inferiorem esse post diluvium quam universa, per ,sua quseque loca, secundum quse su-
    ante; et idcirco hominibus carnem [Ms., carnes] pTa diximus, congrua discretione distinctap/s., dis-
    edere licentiam esse dalam; et ante [etiam] diluvium repta] sunt.-
    fructihus terrae solummodo victitasse hbmines. lnter. 108. Quidhabet mysterii mensura areae?—
    Inter. 103. Qu_e sunt ligna levigata, de quibus Resp. Habet [enim] mysterium perfectum corporis
    arca praecipitur ficri (tws. 14)? — Resp. Fortiael Gbristi. Sexies enim trecenti habent intra se quin-
    insolubilia, de quibus alia translatio dicit, quadrata, quaginta, et decies triginta. Sic enim humanum cer-
    ut arca necventorum vi, nec aquarum inundatione pus, si jacentem meliaris hominem, sexies habet
    solveretur. longitudo latitudinem, et decies altitudinem. Nam
    Inter. 104. Et bitumine linies. Quae est natura, bi- longitudo jacentis hominis a vertice usque ad vesti-
    luminis? — Resp. Bitumen est ferventissimum e1 gia metienda est, et a latere usque in latus, et alti-
    violentissimum gluten, cujus est baec virtus, ut ligna, tudo a dorso ih ventrem. Quae figura apte Christo
    [quae cum bitumine] oblinlta [fuerint], nec vermibus convenire noscitur, propter longanimitatem omnia
    exedi, nec solis ardore, nec flatibus ventorum, nec sufferentis fidei et amplitudinem charitatis, et subli-
    aquarum possint inundatione dissolvi. mitatem spei seternse.
    Infer. 105. Qualem ergo arcae spe'ciemvel formam Inter. 109. Ad quid fenestra in sumimtate arcse
    debemus intelligere (vers. 15) ? — Resp. Ut videtui jubetur fieri? — Resp. Ut haberet unde emittere po-
    habuit quatuor angulos ex imo assurgentes, et iisdem tuisset [AL, emitti possent] aves ad explorandam
    paulatim usque ad summum in angustum attractis terrse siccitatem.
    in spatium unius cubiti fuit collecta [Ms., ut videtui lnler. 110. Quid sibi vult: Duo et duo, seplenaet
    qualuor angulis eam ex imo adsurgentem ... fuisse septena (Gen. vn, 2). An quatuor ex immundis et
    collectam]. Sic [enim] refertur quod in fundaihenti. _ quatuordecim ex mundis animalibus intelligere de-
    trecenti cubiti in longitudine et in lalitudine quin- bemus introducenda esse? — Resp. Non duo et duo
    quaginta sint; et in altitudine triginla, sed colleeta propter quatuor, sed proptef masculuiu et feminam.
    in cacumen angustum, ila ut cubitus sit longitudinis Nam de immundis tantummodo duo, et de mundis
    et latitudinis. Et vere nulla potuit tam conveniens ei solummodo seplem.
    congrua arcae species dari, quam ut summo velui Inter. 111. Gur immunda pari numero posuit,
    [e] teclo quodam "angustoculmen [ilfs., culmine] dif mundavero impari 1 — Resp. Ut haberot Noe unde
    funderet imbrium ruinas, et ima in aquis quadrals hostias Deo immolaret ex mundis.
    stabililate consistens nec impulsu ventorum, nee Inter. 112. Unde pulchriora [itfs. pluriora] fuerunt
    impetu fluctuum, nec inquietudine animalium, quse munda, quam immunda? — JResp.Propter futurum
    intrinsecus erant, aut inclinari posset, aut mergi. humano generi usum, quia ex mundis debebatur ho-
    Inler. 106. Quomodo eam bicameratam et trica- minibus, ut pulchriora [Ms., plura] essent quaepro-
    meratam intelligere debemus (vers. 16) ? — Resp. Bi- dessent quani quae nocerent.
    cameratam in inferioribus, tricameratam vero in su- Inter. 113. Quaefi [enim] solet, utrumin tanta ca-
    perioribus, ita ut quinque habitalionum distipctionei pacitate arca describitur [essel, ut animalia tanta et
    329 EXEGETICA. — INTERROG. ET-RESPONS. IN GENES. ETC. 550
    tot, cum mansiunculis cpnvenientibus sibi et escis __ A-piente vel Deo demonstrata [Ms., deinonstrante]
    eorum, ferre poluerit?—Resp. Hanc quaestionem quaetalium quoque animanlium escis conveuirent; .
    Origenes solvit cubito geometrico, asserens cubitum quod magis credibile est.'
    geometricum tantum valere, quantum nostri cubiti _ Inter. 118. De.quibus animantibus dictum est :In
    sex valent. quibus erat spiritus vitm (vers. -1S)?— Resp. Non
    ' Inter. 114. Quid est quod dictum est ingressa esse solum de hominibus, sed etiam de caeteris omnibus,
    omnia animalia [ad Noe] in arcam (vers..9) ? — Resp. quae vitali aura vesciintur.
    Non Noe colligerite, sed Deo jubente. Sicut diclum Inier. 119. Si [enim] aqua [Olympum] transcendlt *
    kest in prima creatione : Adduxit ea ad Adam, utvi- quindecim cubitis, cujus altitudo hunc.aerem lurbu-
    deret quid vocaret ea (Gen. n, 19). Sic divino nutu leritum, ut fertur, transcendil, ubi dicitur nec nubes
    coacta animalia, sponte pf.efinitp numero veniebant videri, nec venlos sentiri? — Resp. Si [enim] lerra
    ad arcam. spatium illius tranquilli aetheris invadere potuit, cur
    Inter. 115. Quid de piscibus vel alitibus [Jlfs.,vola- non et aqua crescendo? Sunt tamen quidam qui pu- <
    tilia], quae in aquis vel super aquas vivere possunt, tant nec terrae inaequalitatemtalem [esse], nec mon-
    intelligi debet; si in arca essent, an non; vel de tium altitudinem lantam ante "diluvium fuisse sicut
    sectibilibus minutissimis, quales. [sunl] sciniphes et .« nunc est. .
    musca? et caetera talia? — Resp. Hanc [vero] quse- Inter. 120. Quid de pace et concordia, et unde se
    stionem sanctus Augustinus, libro xv (Cap.27, num. invicem non debellarent diversi generis.animantia,
    —
    4)De Civitate Dei, ita solvit: « Quaerisolet de minu- sentiendum est? Resp. Sicut [enim] Dei nutu ad-
    lissimis bestiolis, nbn solum quales sunt mures et ducebantur in arcam, ila et Dei nutu conservabantur
    stelliones, verum etiam quales locuslae, scarabaei, in arca. Sive enim mansiunculis secundum genera
    muscae denique et pulices, utrum non ampliori nu- - sua dividerenturi sive junctim manerent, Dei [lamen].
    mero. in arca illa fuerint, quam qui est definitus cum potentia gubemabantur.
    hoc imperaret Deus. Prius admo.nendisuut quosTiaec Inter. 121. Quid de potu animalium sentiendum:
    moverit, sic accipiendum quoddictum est : Qum est, de quo nihil dicit Scriptura? — Resp. Sunt [qui-
    reptant [Ms., repunl] super terram (Gen. vi, 20); ut dam] qui putant unius dieLescam in arca velpotum
    necesse. non fuerif conservari in arca, quaepossunt in multos profuisse dies animantibus, vel forsitan;
    in aquis vivere, non 314sommmersa>.siculP'sces' in totum annum. Sed dimittamus incertas conjectu-
    verum etiam supernatantia sicut raultaealites. Deiude ras et concedamus divinae polentiae facere de crea-f
    cum dicilur, Masculuset femina [erunt], profeclo in- turis suis quod voluit. '
    G •
    telligilur ad repararidum [sexum]. Quis non videat Inter. 122. Quaeriiur ubi corvus requie^erit, - sl
    quantum [ad genus (Edil., quantum genus dici per columba non invenit ubi requiesceret? — Resp. Po-
    hoc potest. Nec) dicilur pertinere (Apud. S. Aug. tuit corvus cadaveri cujuslibet animantis insidere,
    I. cit.: ad reparandum genus dici, ac per hoc); ac quod columba naturaliler refugit.
    per hoc jnee] illa necesse fuerat ibi esse, quae pos- Inter. 123. Quare magis terrena animalia perierunt
    sunt sine concubitu de quibusque rebus vel rerum cumTiomine quam aquatilia?—Resp. Propter male-
    corruptionibus nasci; vel si fuerunt sicut in-domibus dictionem terrae, de qua vescebantur auimalia terrae. .
    consueverunt esse, sine ullo numero definito essei Inter. 124. Quid
    ^ de animalibus
    ....
    sentiri debet "ouo-
    ^*-
    potuisse. Aut si mysterium sacratissimum quod age- rum natura nec semper m andis, nec semper in hu-
    batur, el tantae rei figura etiam veritate facti aliter midis .vivere potest, sicut sunt lutri [et] viluli mari-
    non' posset impleri, nisi ut oninia ibi certo illo nu- ni, et multa avium genera, quae in aquis victum r&-
    mero essent, quaevivere in aquis, illius nalura pro- quirunt, sed in aridis dormiunt [nutriunt] et requie-
    hibente, non possent, nbn fuit ista cura illius homi-. scunt? — Resp. Potuit [enim] virtus divina utramvis--
    nis vel illorum hominum, sed divina. Non enim ea. eofum naturam, donec diluvlum transiret, tempe-
    Noe capiens intromittebat, sed yenientia et intrantia. j. rare, ut aut in huniido tantuin, aut in arido taritumn
    permittebat. Adhoc enim valet-quod dictum est, *'_.- . - vivere possent: nisi forte extra arcam in aliqua ejus
    trabunt ad te, scilicet non in hominis actu, sed Deii parte loca Illis prasparata essent, unde et in aquis:
    [ilfs., diviuo] nutu. i viviefe et in aridis requiescere poluissent. ' '
    Inter. 116. Quomodo [enim] posteaquam "clausum 1 _ 315 Inter. 125. De quo spiritu dixit: Addua.it
    -est oslium et-nullus hominunTextra aream fuit, in- Deus
    Spiritum et imminutmsunt aqum (Gen. vni,'l) f-
    cludi el bituminari extrinsecus ostium potuit? —- — Resp. Bene
    [enini] de illo spiritu ihtelligi polest,
    Resp. Hoc sine" dubio divini [itfs., divinae virtulisi de quo dictum est: Spiritus Domini [Ms., Dei] fere-
    opus] operis fuit, ne ingrederentur aquajper aditum, batur super aquas (Gen. i, 2). Tunc enim ferebatur,
    quod [Fbrte, quem] humana non munierat manus. ut congregatisaquis in suum locum terra appareret;
    Inler. 117. Quomodo Leones in arca vel aquilae,, nunc auteiri adductus dicitur, ;ut- ablatise. medio
    qui consuerunt carnibus vivere, pasci potuerunt? — aquis diluvii faciem terraj revelaret. Polest et spi-."-
    Resp. Forte ef alia animalia [prseter numerum defi- rilus noniine ventus intelligi juxta illud Psalmist»;
    nitum] propteralibrum eseam, in arcam lueruntt [Ei\ stetit spiritus' procellm (Psal. cvi, 25),' cujws
    missa; vel aliqua cibaria praeter carnes a viro sa- crebris flatibus aqua cogeretur recedere.
    §51 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 532
    Inter. 126i Quo [eniirij reversae sunt aquae, dum A videlicet facti, et alterius faciendi, id est, quia mun-
    dicilur : Reversmsunt aqumde terra, euriteset rece- dus judicii igne cremaMlur rnam] aqua diluvii rion
    dentes [Ms., redeuntes] (Gen. vm, 5)? — Resp. Yi- delebitur.
    detur juxta litleramquod o.miesfluviorumacrivo- Iiilei: 156. An pluviae ante diluvium essenl?-^
    rum decursus per occultas lerrae venas ad matfieerii Resp. Yidetur non esse, quia arcus non eral nisi ex"
    abyssum redeant, juxta illud Salomonis: Ad locuili radiis sblis etjiumida nube. Potest autem iieri, ut
    unde exeunt fiumina reverluntur, ut iterum fiuarit ex roris el foritium rsicut jn ^Egypto] irrisiatiorie
    (Eccie. i, 7). terra fecundaretur.
    -. Inter. 127.Cur quadragenafio numero pluvia mun- @I6 lnler. 157.Post diluvium quarevir justus Noe
    dabat, et iterum post quadraginta dies dicitur Noe inebrialus- esse legitur [Ms., Ante diluvium quafe
    fenestram [arcae]aperuisse (vers. 6)?— i?esp. Qua- Nbe vir justus ihcbrialus esse non legitur.] (Gen.
    dragenarins [vero] numerus tribulationem pceniten- ix. 21)? — Resp. Forte, ut beatus Hieronymus dicit,
    ti_e ostendit. Quod vero post quadraginta dies fene- vino inebriari posse nescieljal. Nec enim ante dilu-
    stram [arcae] aperuit Noe, significat jejunio coelum vium legiiur, vino liornii.es usos. Weo de Noe spe-
    reserari. Ideo Moyses et Elias, [etiam] et ipse Sal- cialiter djcituf : Planlavit [autem] Noe vineam.
    vator quadragenario numero jejunia consecrarunt, B Inter. 158. Cur nudatio femorum post ebfietaleiri
    tanquam tribus temporibus necessaria, ante legem, S"ecUla est ? — Resv. Quia sajpius satietatem libido
    sub lege, sub gratia. subsequitur.
    Inter 128. Quare columba ratmum olivaereportat I...<..'.159. Cuf Cham in posfefis maledicebatur
    (vers. 11)? — Resp. Columba Spiritiis saricti, expulso (vers. 2S)? — Resp. Quia peccantibus et nonpoeni-
    alite feterrimo, ad Noe post diluvlum, quasi ad tentibus futura imminet poena. Saepequidem repro-
    Christumpost baptismum devolat, fet ramos [Ms., borum nequitiae hic [quidem] inultae proficiunt, sed
    ramo, omitt. porlans] refectionis ac luminis portans, in poslerum feriunluf. Propbetatum quippe [ilfs.?
    pacem orbi annuntiat. quoque] est, quod terram Cbanaan, ejectis [inde] et
    inter. 429. Si Deus omnia fecerat bona, et etiam debellatis Chananseisaccepturi forent filii Israel, oui
    valdei.ona (Gen. i), quid est qubdmunda etimmunda venirent de semine Sem (Gen. v).
    nominavit animalia : nUnquid immundum bonum es- Inter. 140. Quem bominem vult fratrem inteliigi,
    sepotest?-— Resp. Etiam quod immuridum dicitur, dum dicitur : Sanguinem hominis requiram de manu
    in sua itatura bonum est: ad comparationem vero fratris sui (Gen. vi) ? — Resp. Omnein bominem yo-
    alterius naturae melioris quasi itnmundum putatur. „, luit [Ms., vult] fratrem iritelligi, secundum cognat-
    Inter,. 150. Gur bos melior est leone ? — Resp. tioriem ex uno ductam.
    Quia.ejusnatura melius cbnvenit homiuis necessitati Inter. 141. Quomodo divisus est orbis afiliiset
    subyenifij, propter queia creata sunt omnia ani- nepotibus Noe ?— Resp. Sem. ui seslimatur, Asiam-,
    malia. Chaiti Africam, [el] Japhel Europam soriitus est.
    inter. 431. Cur [enim] homo iri -terrofem c_et'eris Inter. 142. Quot gentes singuli eorum procrearunt?
    aniiuantibus "posifus est {Gen. ix, 2)?— Resp. In — Resp. De Japhet riati sunt filii quindecim, de
    solatium transactae vindiclse, ct ne pauci homines a Chairi triginla [ilfs , xxxvi], de Sem viginti septem _:
    pluribus gpprimerentur bestiis; et Ut scifent se ir- simul septuaginta diio, de quibus ortse sunt gentes
    rationabilibus dominari debere, non Talionabilibus. sepluaginta duae, inter quas misit Dominus disci-
    Unde et primi palres nostri paslores pecorum, non pulos septuaginta duos.
    reges hominum fuisse leguntur. - Inter. 145. Cur dictum est: Dilatet Deus Japhel,
    inter. 152. ^Cur esus carnium post diluviumlio- et habitet in tabernacidis Sem (Gen. ix, 27) ? -* Resp.
    mini conceditur et non ante (vers. 5) ? — Resp. Pro- De Sem Hebraei,de Japhet populus geniium nascitur.
    pter infecuriditatem terrae, ut sestimatur, et Iiominis Quia igilur lata est multitudo credentium, a latitu-
    fragilitatem. jl dine [Edit., altitudine], quse-Japhet dicitur, latitudo
    • Inler. 133. Cur arcus iri signum seeurltatis datur riomen accepit. Quod additur, Habitet in tqberna-
    (vers. 15) ? — llesp. Quia praescivit crealor foririi- culis Sem, de nobis prophetatur, qui in eruditione
    dabiles [hominum animos] ne iterum diluvio dele- scientise Scriplurarum, ejeclo Israele, versamuR
    reutur, dum saepius inundationes pluviarum cerue- Inter. 144. Quid est quod dicitur. in Genesi: De
    rent.- terra illaexivit[Ms., egressus est] Assur, et. mdifi-
    Inter. 134. Cur idem signum seCuritatisin ccelo cavitNiniven et Roboothcivitatem [Vulgata : etplateas
    posjtum est ? — Resp. Ut ab omnibus inspici po- civilatis] (Gen. x, 11)?— Resp. Non duas significat
    iuisset; H utpw) quacunque tribulatione oculos cor- civitates. Roboothnamque platea dicitur. Est autem
    dis ad eum altollamus qui haliitat in coelis. sensus : bic sedificavitNiniven et plateas civitatis.
    1 Inter. 13S. >Cur signum illud diversi coloris datur Inter. 145. Quomodo Nemrolh gigas venator ro-
    bominibus? — Resp. Propler securitatem et timo- buslus contra Dominum dicitur (Gen. x, 8, 9) ? —
    rem: unde et in arcu idem color aquaeet ignis [simul] Resp. Id esl, hominum lerrenorum suppressor et
    oslenditur, quia ex parte esl caeruleus et ex parte exstinctor. Erigebat ergo cum suis populis turrem
    rubicundus, Ergo utriusque judieii testis esl unius ___ conlra Dominum, in qua est impia significata guper-
    535 EXEGETICA. — INTERROG. ET RESPONS. IN GENES., ETC. §34
    bia. [Quoniam dominatio imperantis in lingua est,. ^ cendi modos "etformas iu diversis loquelarum [Ms.,
    ibi fist.dominata*uperf)ja]-ut|iop infelligeretur ju- , Iinguarmn] genBribus diyisit. Upde «as^sro syllsfbfis
    bews homini, qui noluit intelligere ut ohedirej, Deo -et ejusdeinpotestatisjjtteras, [licet] aliter coiijiinctas,
    jubenti. $ic illa jconjuraiio dissoluta £st, cum quis- ip diversis gentjum. linguis inveniemus; saepe etiaui
    que ab so quem non intelligebat, abscederel; nec [et] eadem noroina vel yerba aliud quid significantia
    se, liisi ei cuni quo loqui poterat, aggregaret. Ita- inalialingua, atque aliud in.alia. Ubi dicijuus iu
    que"per linguas divJsce sunt gentes dispers-eque per Psalmo ; In virgaferrea (PsaL n, 9), in Graecohahe-
    ferras. tur, hi _5K§S^)O-[SZ?_3K. Igitur in Latino sidera non ferrea
    Inler. 146, Cui -dioit [Ms., dixil] Deus: Descen- sigailicat sipul in Grseco, sed astra, -
    dafiius et confundamus linguas eorwn (Gen. xi, 7) ? Inter. 1S2. Quid est quod legitur de Aran lratjie
    — Resp. Descendere Dei esl humanos actus inspi- Abraham: Moriuus est Aran ante TJiare palrem suntn
    cere, vel eorum sensibus propinquar.e. Quod vero in Ur Chaldmomm (Gen. xi, 2S)? — Resp. fJr [verp]
    plurali numero dixif - descehdamus, et iterum [siu- jguis dieitur, et Cljaldaei ignem colunt pro Deo;
    gulari] GonfudUDeus Jlabiuin universm terrm, disli^r Tharevero,"ut Hebraei tradunt, cum filiis suis in
    ctione .personarum sanctam Trinitatem, et opera- ignem missusesta Ghaldaeis, quia igr.em adorare
    tibnis unitalem in jiiajestalejliviiia voluit bstendere. B ] nplebat, in quo igne Aran consuriiptas est. Et hoc
    Siput in exordio Jnumanaecreationis dictum est: Fa- est quod nunc dicitur : Mortuus est ante conspectum
    ciamus hominem.ad imaginem et similitudinem no- Tharepatris sui, sicut HieronymusinLibroHebraica-
    slram. Et iterum : Fecit Deus hominem ad similitu- rum Qu33Stionumrefert (Patr. tom. XXIII, col. 9S7),
    diiiem sugm (Gen. i, 26, 27). Ut-Trinitas inpersonis, ita dicens : c Yera^st [igitur] Hebrseoruniilla tradi-
    et unitas in potentia esse credatur". tio , quod egressus est Thare cum filiis suis de igne
    Inter. 147. An credibile esf tantae-stullitiae fuisse" Chaldagorum,,et quod Abraliam Babylonio vallalus
    homines,-ut in coelumaltitudinem «diticii cujuslibel incendio, quia illud adorare nolebat, Dei sitauxilio
    erigere se posse putarent (Gen. xi, 4) ? — Resp. "liberatus. Et ex illo tempore ei dies vitae et tempus
    jSolet [enim] superbiam stultitia sequi et humilitatem Beputafurffitatis, exquo eonfessus egt Deum spernens
    sapientia. Ideo lurris hie superbiae loco posita est. ido_laCbaldaeoruni. _ Et ija solvitur obscurissima
    Fecitergo superbia diversilates lipguarum [bumi- quaestioJeAbraham. Legitui- enijn Tbarecum septua-
    lifas .phristi congregavit diversitates. linguarum] ct ginta [Ms. LXXV] .essel annorum, genuisse Abrabam,
    qijpjSturrjs dissociaycrat, Ecclesia collegit. et «xisse, postquam genuit AJaraham, centum tri-
    -.InW- 143- Quis primo omnium hominibus doini- ginta-quinque annos, &t ftiisse omnes [dies] Thare
    naii et regnum dilatape .studuit ? -y Resp. Jfemroth < C ducenti quing_ue.an.rii_. Item legimus inGenesi: Erai
    gigas, ut in sacra legitur historia, qui exstruendse autem Abmfiamseptuaginta-quinque .annorum, cwni
    turris et condendaeBabyjjpniseaucfor exstjterat. egressjis essetsx Charra (Gen. a_n,4) ; -yideiicetmor^-
    '317 Inter. 149r An unum opus est-turrisctcivitas" luo paire ejus Dhare. Igitur ab anno nativitatis Abra-
    [Es., civitatis],vel duo?—IJesp.•[Yeluti] aastimatur a ham, usque ad annum, quo egressus est ex Gharra,
    pluribus.[arcem (Ila restituituriectiovexmss.) esse ci- annisuBtcentumtrigintaquinque : sedci non com-
    vitatis -Babyloniseturreiri illam]. Et ideo civitas illa putantur annrqui transacti suntantequam exiret de
    Babylon dicitur, id es:t, eonfusio, quia confusuro est igne GhaldseorumDei liberatus prolectione. Haee-Hie-
    [ibi] labium uniyersae terrae, &i in linguas varias lo- " ronymus.
    quela hominum divi§a. Hujug ,[enim] civitatis, id - Inter. 1S3.
    Quomodo "intelligendumest quod dici-
    est, Babylonis admirabilem constructionem gentium tur : PdterMelchm
    eommendat.historia; cujus uimia digponebatur alti- Tel ipseest Pater Jeschm (Gen. xi,29).
    qiii];ilfs.,quae]fuit Jescba? —Resp. Thare ge-
    tudo, sive unius turris fejus] quam.praecipuam mor nuit Abraham, TSachoref Aran : Afan vero genuit
    liebantur inter alias erigere iu coehrin, sive omnium
    numerum ita Xot, etilelcham etSarri, cognomento Jeschain, et-
    turrium, quae per. singularem significa- acceperunt uxores Abraliam
    tae sunt, ut dicitur miles, et intelliguntur millia mili- ^1 , Sarri", Nachor vero
    -Melcliam.'Necdum autem-inter patruos et fratrum
    tum [Querc., cum multos milites intelligimus].
    Inter-150, Jnquafamilia i_lla.perni,ansltlingua,quse fiSos.jiuptiseJege =probibitse-fuerant.
    '
    primitus Adam [Edit.., ,g Deo] datafuerat? •— Inter. 154. Quid in tribus illis egressionibus.jntel-
    Resp.
    Uf putatur in fgnylijtllebgr., es quo Hebraeidicti ligendumest, In quibuspraecipitur aDomino Abrahae
    sunt in ea partehominum, quaeDeiportio permansit, ' ut egrefliatur de terra sua et de cognathhe sua, et de
    in qua et na.sciturus era);CHristps- OpoiHuitenim ut domo patris sui (Gen. xu, 1)"? — Resp. Nihil aliud,
    in ea lingua salus jijuudo priroo praedicaretur, per -jiisinobis \Edit,., non]"egrediendumesse.die"terreno
    (ju.amprimum mor^sj.ntraverat in roun^um. Ostendit hbmine, et de cognatione viliorum nostrprui», e-tde
    quoque titulus in cruce Salvatoris_scrip.tus,hancesse doipo palris, idbst, mundo, qui diaboli .domus dj$-
    omnium Imguarumprimam. tur, ut In Psalmo :' Obliviscerepopulum tuum etdo-
    Inler. 151. Si Deus requievit ab omnibps_operibus . mum patris tui (Psal. XLIV,11).
    suis in die septimo, unde subitotanta, apparuit diversi-
    .^13 I-ttfe}'. 155. Quanta. .promissiones Doaiini
    taslinguarum?—Resp. Nonin hacdivisionelinguarum fuerunt ad.Abria]iam? — Resp. J)uae. Una .scilicet
    •floYusnqujji-cojidere Gfeatorem,ffistim.a|uj'j^ed di- W>$ temm^tenaaafassessuiaK *it
    m,^mme>suo-:
    535 . B. F..ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS.ll. , §56
    quod significatur cum dictum est : Vade in ierram, A pofuisset. Significabaturautem ea terra, quam car--
    quam demonstravero[Ms..~monstravero~\ tibi, etfaciam nale semen ejus accepturum erat ;[nam illud spiri-
    te in gentem magnam (Gen. xii, 2). Alia vero longe tale lotius mundi latitudinem possessurum erit.]
    prsestantior, quod pater est non unius geritis Israeli- Inter. 161. Quid [dum dixit Deus] : Ad Orieritem
    ticae solum, sed et omnium genlium, quae fidei ejus et ad Mare [AL meridiem], dictum est ?—Resp. Solet
    vestigiasequuntur, qiiod his verbis promitlitiir : El [enim] Scriptura sarieta," dum de plagis terrae pro-
    benedicenturin te omnesgerites[terrae; illi sciljcet in missionis loquitur,Marepro Occidente ponere,abeo,
    - semine Abraliam benedicentur] quf Abrahae fidem quod Palestiuse regio Marein Occidentisplaga habeat.
    imitantur. - " . * Inter. 162. Qui sunt expeditr, de quibus dictum
    Inter. 156. QuomodoSarra, cum a Pharaone rapta est: Numeravit expeditos vernaculos suos (Gen. xiv, -
    fuisset, consequensesl, utviolata non fuerit (vers. 14)? — Resp. Expeditos dixit [juvenes] ad bellum
    15)? — Resp. Quia, juxta librum Estber, quseeunque promptos, et qui non fuerunt uxorali, de quibus in
    mulierum placuisset regi apud veteres, sex mensibus sequentibus dicil: Exceptis his quw comederuntjuve-
    ungebatur oleo myrieo,.ef sex mensibus inpigmentis nes(vers. 24).
    variis erat et curationibus feminarum, et tunc' de- Inter. 165. Et persecutus est usque ad-Dan. (vers.
    mum ingrediebatur adregem (Esther. u, 12). Atque B 14). Qui locus estDan? —Resp. Dan Phoonices op-
    itapotest [AL, poterat] fieri, _ut Sarra , postquam pidum est, qupd nunc Paneas dicitur , ubi unus de
    placuefat-regi, dum per annum ad regem ei prsepa- fontibusJordanis oritur, qui dicitur Dan; altervero
    ratur introilus, AbrabaePharao mulla donaveril, et Jor : el bis duobus fontibus, qui baud procul a se
    Pharao postea percussus sit a-Dorriirio,illa adbuc in- distant, in unum rivulum foederatis, Jordanis ap-
    tacta ab ejus:concubitu permanente. pellatur : 319 el sicutcx duobus fontibus unus flu-
    Inter. 157. Utrum convenerit Abrahaetam saneto vius, ita ex nominibus una appellalio procreatur.
    virb, ut celaretSarram esse uxoremsuam,etnonma- Inter. 164. Quis est isle Melchisedech rex Salem,
    gisponeretin Deo spem suam, ne occideretur a rege quem Apostolus dicit sine patre et sine matre esse
    (Gen. SJI, 15)? — Resp. Oslenditur [enini] in isto (Gen. xiv, 18; Hebr. vn, 5)?-- Resp. Ideo dixit Apo-
    ejus facto quod homo non debet tentare DominiMH stolus euiri absque patre etabsquemalre, craia genea-
    Deumsuum, quando habet quid faciat exrationabili logiam ejus sancta Scriptura non nafrat.Aiuntenim
    corisilio.Fecit. enim quod potuit pro.vilasua; quod Hebra.i, hunc Melchisedech mutato nomirie Sem esse"
    autem nonpoluil, illi commisitin quem speravit, cui filium Noe, et supputantes annos vitse ipsius osten-
    etiam.pudiciliam coujugis cbmmendavit.: Nec enim i dunt, eum usque ad Isaac lempora vixisse; omnesque
    fides [ac spes] fefellit. Namque Pharao a-Deoterritus primogenitos pontifices fuisse, [et] hostiasDeo immo-
    multisque propter eum [ilfs., eam] malis affliclus, ubi lasse usque ad tenipora Aaron et legis caeremonias;
    ejus.uxorem [divinitus] esse didicit, illaesamcum ho- et haec"esse primogenita, quae vendidit Esau fratri
    nore.reddiditviro suo. suo Jacob. Qui etiam Melchisedech jure de triumphis
    - Inter. _1S8. Et erit semen tuum sicut stellm cmli abnepotis [ilfs., nepotis] sui decimas aceepisset [Edit.,
    et sicut arena qum est in liltore maris (Gen. xu, 17). accepit]. Porro Salein eam ipsam esse volunt,'quae
    Qui-significati sunt in stellis, et qui in arena ? — postea lerusalem dicta est. Hseceliam primo Jebus,
    Resp. In stellis [coeli] pauciores firmioresque [el] ut referunt, postea Salem, deinde Jerusalein dicta
    clariores intelliguntur; in arena aulem' maritimilitto- est. Iste autem Melchisedech figuraliler Christum si- -
    ris, magna multiludo infirmorum atque carnalium. gnificat secundum apostolum, quia Cbristus sine
    Jn.er.159; Quid e&tRazimetZo&im [Ms. Raphim; matre In coelis, et sine patre iijjterris, offerens Deo
    al., Rafim Zuzim] (Gen. xiv, 5) ? — Resp. Razim pfo nobis in terris sui corporis panem et siii sangui-
    gigantes, Zomn terribiles interprelantur, [signifi- nis vinum; ad quem dicitur: -Tu es sacerdos in mter-
    canfj robuslos quosque in Arabia. niim secundum ordinem Melchisedech (Hebr.\,6;
    , nter. 160. Dixit [ergo] Deus ad.Abraham : Leva J) Psal. cix, 4).
    oculostuos et vide alocoinquo tu nunces, et ad Aqui- Inler. 165. Quis fuit Damascus Eliezer, de quo
    lonem et ad Austrum, ad Oriejitem et ad Mare [Yul- dixit Abraham :"Hmres meusmt (Gen. xv, 2, 5)?—
    ut
    gata, Occidentem],quia omnemterram, quam tu vides, Resp. Filius procuratoris Abrahse, qui postea,
    tibidabo, etsemini luo (Gen. xiu, 14). Si enim terra aiunt, Damascum condidit, et nomen civitali dedit,
    tautum promittebatur [ei], quam tunc in uno loco regnumque in ea obtinuit.
    stans videre potuit pef quatuor climata mundi; an- Inter. 166. Nunquid convenit fidei Abrahae ut' si-
    gusta videtuf esse terra promissionis? — Resp. Non gnum quasi dubius quaereret a Domino dicens : Do-
    hoc [loco] solum lerrae [ei] promissum est, quod vi- mine Deus, unde scire possum quod possessurus sum
    dere potuit. Non enim dictum est, tautum terrse tibi eam (Gen.xv, 8) ?— Resp. Non quasi dubius.de pro-
    dabo quantum vides; -sed : Tibi dabo terram, quam missione Dei, anne fieret, sed quomodo futurum es-
    vides, cum et ulteriorundique dabatui* Et idcirco set exquirebatr . ". . '.
    subjunxit: Surge ct perambula terramin laliludineel Tnier. 167. Quid" igitur in illo mysticysignode
    lonyitudine [ejus] (vers. 17),ut perambulando perve- posleritate generis sui Abraha; intelligenduiri erat? '
    nirel ad ea. quaeoeulis uno loco -slans videre non vel cur trium annorum animalia illi erant sumenda?
    537 - EXEGETICA.— INTERROG.ET RESPONS. IN GENES., ETC. . . S38
    vei cur animaliadividit ef volucres non dividit (vers. A ut in __Egyptopopulus Dei duram perageret servi-
    annorum tres tutem. • ' •
    9)?— jResp.Trium [enim] ^iriimalia ,
    temporum articulos designant, quibus populus ad Inler. 169. Quare dictum esf in Genesi de filiis
    summum honoris culmen adoleyit.A temporibus vero Abraham: Quarta progenierevertenturhuc (Gen.xv,
    patriarchae Abrahae per repromissiones usque ad 16) ? Et in Exodblegitur : Quinta.genefationeascen-
    tempora Moysis conjunctus est Deo. A lemporibus derunt filii Israel de terra JEgypti (Exod. xm, 18,
    autem Moysislegislatoris, a Deo legis acceplione, et juxta LXX)1~ Resp. Egressi sunt filii Israel quarta
    miraculorum ostensione, triumphisque et terrae re- generatione.de terra Jilgypti. Replica geiieratibnem.
    promissionis ingressione glorificatus; a temporibus Levi. Levi genuil Gath; Gath^enuit Amram [Ed.,
    vero David regio honbre,et teinpli eivilatisque Je- Abram]; Amram genuit Aaron [Edit., Aran]";Aaron
    rusalem instructione elevatus est. Pbrro aries regiam [genuit] Eleazar; Eleazar [genuil] Phinees.. Gath
    et sacerdotalem dignitatem; vacca sub legis littera cum patre suo Levi ingressus est -Egyptum; [rur-
    servienlem; capra etiam eamdem gentem peccatri- siim Eleazar cum patre suo Aaron regressus est"ab *
    cem esse designat. Aves vero spirituales et Dei ele- ..Egypto]. A Gath' usque ad Eleazar computantur
    ctos pfaefigurabant.Divisionesitaque [Ms., namque] quatuor generationes. Quod autem secundum Exo-
    animalium. scbismata inter carriales - semper esse B dum quinta generatione egressi sunt filii. Israel de
    ostendunt; in eo [vero] quod aves non^livisit, pax terra .Egypti, tribiis Judaeordo [ibi] numeratur [Ed.,
    et unilas.spiritualium intelligitur. Quod circa vespe- numeretur]. Judas geuuit Phares; Pbares [genujt]
    ram pavor irruit super Abrahaffl,terrorem significat Esrori; Esron genuit Aram; Aram [genuit] Amiua- '
    in die/judicii, qui separabit spiritales a carnalibus, dab; Aminadab [geiiuit] Naasson; Naasson [genuit]
    alios statuens ad dextram, alios ad siinistram(Matth. Salmon.Phares cum patre suo [Juda] ingressus est
    xxv). Aves vero.quae super cadavera volitant, dae- ..Egyptuin; Naasson princeps Jtida in deserto de-
    monia [ilfs., daemoniacaepotestates] sunl, quaecar- scribitur, cujiis' filius Salmon terram promissionis".,
    nalibus insidere quaerunt: quas devotus doctor se- introiit. Computa a Phares usqueadNaasson, et in-
    ' venies generationes quinque. -.
    dula admonitione abigefe debet.
    Inter. 168. Quid est quod dictum est adAbraham : Inler. 170.Semini tuo dabo terram hanc, a fluvio
    Scito prwnbscehs,quodperegrinum"futurum sit ~se- JEgypti usque ad flumenmagnum Euphraten (Gen.
    meti tuum in terra non sua, et subjicient eos servituti xy, 18). De quo dixit jEgypti fluvio?— Resp. Non '
    [et] affligentquadringentisannis (vers. 15). Unde isti [ergo] a fluvio magno ^Egypti, hoc est, Nilb; sed a
    quadringenti anni computati sunt servitutis. — Resp. parvo,quidividil[inter] ^EgyptumetPalaestinam,[ubi
    Non sic accipiendum esl, tanquam in illa durissima G est civitas Rinoeurura]. - - ....
    servitute quadringentos annos Dei populus fueril, Inter. 171. Quomododefenditur Abraharii adulterii -
    sed quia scriptum est: In Isaac vocabiturlibi semen reus non esse, dum vivente legitima uxore sua con-'
    (Gen. xxi, 12). Ex anno nativitatis Isaac "usque ad junctus est anciEsesuae(Gen.xv) ? — Resp. Nondum
    annum egressionis ex jEgypto compulantur anni promulgata erat unius uxoris lex evangelica. Habe-
    quadringenti .quirique.' Cum. ergo" de quadringenlis .' bat quoque promissionem a Deo.multiplicandise-
    triginta detraxeris viginti quinque, qui sunt a pro- •.minis sui, sed needum sciebat, ex quauxofe, quia
    missione usque -ad natum Isaac, non niirtim est si postea dictuni est ei, de •Sarra habere filiurii.Nam' -
    quadringenlos et quinque anffossumma solida qua-' propterea sic propagandi voluntas pia fuit. quia con- ,
    dringentos voluit appellare' Scriptura, quae solet cumbendi voluntas [AL, voluptas] libidinosa non
    tempora ila nuncupare^ut quod de summa perfe- fuit. Etiam et Sarra, cum prolem de se habere non
    ctionis numeri paululum excrescit, aut infra est, potuit, de ancilla habere voluit. Consentiebat [uter-
    non computelur. Non itaque, quod ait, in servitutem que] in facto, quia [uterque Sarr.am] sterileiri [EdiU,
    -redigenteos et nocebunlillis, ad quadringentos annos quia se sterilem] esse sciebat.
    referendum est, tanquam per tot annos 320 eos lnter. 172. Quomodo manus omnium contra Is- -
    habuerint in servitute: sed referendi sunt quadrin- Q
    maelem, et manus ejus contra oinnes (Gen. xvi, 7, -
    genti anni ad id quod dictum. est: Peregrinum erit 12)? — Resp. Invenit[enim] angelus Domini Agar
    semen luum in lerra non propria; quia «ive in lerra swpef
    fontem aqumin deserload fontemin via Assur,
    Chanaan, sive in iEgypto peregrinuni erat illud se- quaeper eremum ducit ad ..Egyptum,[ire festinabat]:
    men, antequam -haeredilatesumerent terram ex pro- Et vocavitnomen ejus Ismael-,quia exaudivit Domi-
    missiorie Dei, quod factum est.postquam ex jEgypto nus humilitalem
    [ejus] (Ismaelinterpretatur exau-
    liberati sunl, ut hyperbaton hic intelligatur, et ordo ditio Domini
    [Ms., Dei]):.Hic eritferus Iwmo,manus '
    sit verborum : Sciendoscies,-quiaperegrinum erit se-
    ejus super omnes, el manus omnium super eum, et
    men tuum in terra non propria quadrihgentis annis. contra
    faciem bniniumfralrum suorum habilabit. Si-
    Illud autem interpositum intelligatur : El in servitu-
    gnificat autem semen ejus babitaturum in eremo, -
    tem sedigenl eos, et nocebunlillis, ita ut ad quadrin- - id
    est, Sarracenos vagos, incertisque sedibus, qui
    gentos annos ista interposilio non pertineat. Iu ex- universas gentes, quibus desertum ex latere jungitur,
    trema enim parte [annorum] summaehujus, hoc est 1 incursanl et
    impugnant, [et impugnantur ab oin-
    [Ms., hoc inlerest], post mortau Joseph, factum est nibus].
    _X_?r~ £f-.—
    §59 B. F. AtBINISEU.ALCUJlNlJQPERUMPARSU HM
    '
    Inter. 173. Quse littera adjecta esi- nbmini Abra- JA gelio -.Beati qui lugent nunc, quomam ipsi ridebunt,
    hairi ef Sarfai^ vel qute iriutatibnis nominum Illis (Malth.i).
    causa fuit? —Besp. Dixil Dominus ad Abraham: Inter. 176. Quare ]_autetai]Sarram-ridentera_ re-_.
    Ecce testameritum meum tecurii, et ei-ispater miiliHu- dai'guit Domirius, (cum Abraham riserit et illum
    dihis gentium, et non vbcabilur homen tuum Abram; non redarguit) (Gen.xvm, 15)?— Resp. [Quia] risus
    sed-erit tionien iuiim A~brahdm,quia patrem [miilta- Abrahae admirationis et laetitiaefuit: Sarrae aulem
    runi\ gentiumposui le (Gen. xvn, 4 et 15). Dicunt dubitatibnis et diffldentiae, quod ab illo dijudicari
    auteniTfebfaeiquodDeus ex nomine suo, quod apud il- potuit, qui, eorda hominum novit. Unde haec eadem
    los tetragramum [Jtfs.,|ef ragrammaton] est, h \Ms., e] Sarra ridens corripitur, correpta protinus fecuu
    litteram Airahae et SaTrae addiderit. Dicebatur enim datur, et contra spem ex divina promissione acce^
    primum ATiramjquod inlerpretatiir patcr exceisus; pit, quod habituram se ei humaua ralione dubi-
    tavit.
    etpostea 321 vocalus est Abraham, paler multa-
    rurn. Nam geniium non habefurin nomine, sed snb- Inter. 177. Quot JnYeteriTestamento propriis no-
    audituf. Nec prirandum quare, curii apud Graecos et minibus nominati sunt, .antequam nascerenlur? —
    quosdain alios a litteravideatur addita, nos n pfs.', e] Resp. Quatuor: Ismael, Isaac, Salomon et Josias,
    litteram Hebraeam addifam dixerimus; idioma enim & certis quibusdam ex causis.
    lirigu» Jfflius] est .Per n W?-> e]_quidem scribere, Inier, 1?8. Quaeritur, cumjpes liiri essent, qui __
    sed per a legere, sicut e contra a Jitterarii saepeper Abrahae apparuerunt, quojnodo singulaiiter -Domi-
    e pfonuntiajit. Et dixit Peus ad Airaham: Sarri [ms., num appellat dicens : Domine, si inveni gratiam ante
    Sarral] uxor tua, non vocabis eam Sarri, sed Sarra te {vers. 5)?—JResp; Igitur ig angelis Dominuni.
    erit nomen ejus (Gen. xvn, 15). Errarit [Ms., Et sunt], sejiljens, Domino polius, quam angelis loqui elegit.
    qui putant prnnum Sarra per ununi r scriplum Et quidem aliquando imagijiibus, etanle corporeos
    fuisse, et postea ei alteruin r additum, quia r apud OGUIOS, ad tempus ex aere assumptis per atigelos lo-
    Graecoscentenarius riumerus est, Sarri [3fs., Sarrai] quitur Deus, sicut nuuc Abrabam non solum trcs
    ergo primum vocata est pef ~)i [Ms., per sin, reSj viros videre potuit, sed etiaiu terreno- habilaculo
    joth] sublato jod, id est, iota eleniento, additum est recipere et eorum usibus etiam cibos-adhiber.e. Nisi
    e, quodper olegilur, et vocata est Sarra. Causa au- enim angeli, cum quaedam nobis -in terra nuntiant,
    teni- nominis mulati haec est quod antea dicebatur ad tempus -ex aere corpus assumerenl, exterioribus
    princeps\ined], uriius.tantummodo domus materfa- profecto^nostris obtutibus non appaferent. Nec cibos
    ufilias; postea vero dicitur absolute princeps. -,- cum Abrabam sumerent, nisi propler nos sohdum
    «x ccelesti-elementp ^estarent; NeGmirum
    Iriter. 174. Quare Abraham circumcisionem-aece- aliquid
    Idcirco Abrahaecommendata quod illi ipsi <juisuscepti ,snnt, modo angeli, modo
    pit (jiere. 24)??-^- Resp.
    «st circuuieisio, ut sub esset, sieut Dpininus [Edit., Domini] voeantur; quia angelorum
    [j.fs„,data] lege exterius -
    vocabulo cxprimuntur, qui ministrabant,
    [et-] ,Adam, aie de iigno manduearet, ut eompro- et appeliatione Domini ostenditur,~qiii eis interius
    baretur,,,si-eomplerct hoc, an non? Credens cujm ut per hoc praesidentis imperium? etper
    filium se habjturum, per cujas generationem omni- praeerati
    ctaresceret offlcjummiiaistrantium.
    bus gentibus beuedietiofutura esset, et in cujus ne- illud
    castitatis «t sobrietatis unicum mansisset -322 Inten 179. Qujd est clamor Sodomorum; wl
    potibus impd Dominu^ dixit: Bescendam et videbo,
    ea idei quid cst,
    exemplar; undeta parte -eorperis signum utrum clamoremqui venit ad me, opere compleveriril'
    accepit, nnde [et] filius-fidei [Edi..,Dei], non carnis
    Peccatum cum voce
    nascifurus eral-, nec truncata corporis pafte defor- (Gen, XVJII, 20, 21)1—Resp.
    est culpa in actione; peccatum vero eum clamore
    inior,-sed fideiiuDeum signo gloriosior. Igitur pro est
    Deo aliquid perdcpe lucrum iest, non -damnum. Ita eulpa _cum liberiate «t jactantiar-Quod" aulem
    dixit: Descendamet mdebo,'et {caetera] liujusmodi,
    Abraham fidei suaesignum aceipiens noii deformatus
    sed Adam Dei cu- D omnjpotens Dominusct omnia «Giens; eur ante pro-
    esjt, jnelioratus, Si -£uim pactum bationem quasi dubitat, nisi ut gravltatis nbbis
    stodisset, Abrabam Jioc pactum non accepisset. Sed
    ille in exemplum proponat, ne mala hominum ante praesu-
    quia .hoc uieiubro culpam anobedienlise-primo mamus credere quam
    decuit ut igte jn hoc membro obe- probare? Et ecce ut per an--
    agnovit, signum
    dienliae secujido [4L, gecuudus] acciperet; ut osfen- gelos ad«ognoscenda jnala descendit, mox "facirio-
    deretur obedieRtgs quandoque f eperasse filios ad rosos percutit. Atque ille patiens, ille mitis, [illel,
    de qno ficriptum «sl t J-m-auterii[Domine] cumtran-
    vijam, ,duia eVm iprffivaiacattores^eneraiauit ad mor-
    tem. quillitate judicas '{Sap. xn, 18). ille fle quo rursum
    scriptem cst: Dominus patiens est, cmu j_in] "tantO"
    ., Inter. 175. Wunquid[dubitanfi animo] dixit: Pu- crimine ihvolutos inveniens, quasi patieritiam prse-
    tasne veritenarionascelur ,'filius,et Sarra nonagenaria; tennisit, et diem extremi judicii exspectare ad vin-
    paAet \vers. i*l)l — Resp. Non verba haec dubitantis; dictam.noluit, sed eos igne-juulcii ante diem judicii
    diffideHtiamostendunt, sed admirantis gaudium. Ideoi praevenit. Ecce malum, e't quasicum difficultate cre-
    pr* gaudio ridenlis Abrabae filius dicebatur Isaac. didit cum audivit; et tamen sine tarditate percussil,
    [Natn] fisus iste in 1)ono accipi debet, ut in Evan- cum YfiEum >cognoscendo-reperit: vt nobis -ridelicet
    m EXEGETIGA.— INTERROG.ET RESPONS. IN GENES.. ETC. S42
    daret exemplum, quia majofa crimina et tarde cre- & . non poterit liberari? Et hanc occasionem infidelita-
    denda sunt cum audiuntur, et citius punienda, cum - tis, eliam in filias coitus principium dedisse certum
    yeraciter agnoscuntur. est; Qui enim caeteras323 viderat subrui civilates,
    Inter. 180; Quare Abraham dixit: Pulvis sum et et hanc [stare, seque auxilio -Dei erutum (In edit.,
    'Zinis(Gen. xvui, 27), eum tantas pi'omissionesa Deo mendose, el hanc fuisse, quaeDei auxilkreruta est)];
    accepisset?— Resp. Sublimitatem promissionum hu- uiique de eo quod sibi -concessum audierat, anibi-
    militatis temperavit subjectione. Apte [Ms., aperte] gere non debuit.
    enim intelligitur in quo loco se posuerat, qui pulve- Inter. 185. Cur igitur angeli, quasi hospites c&acti,
    rem se ac cinerem etiam tum cum Deo loqueretui*, domum Lot inlroisse dicuntur ? •—Resp- Ut ten-
    aestiniabat.Si igitur se ita despicit, qui usquead ho- lata esset charilas Lol, probat_t et reinurieratai:
    norem divinaj collocutionis [Ms., eontemplationis] et ut ostenderetur qu&ntum esset hoSpitalitatiSbo-
    aseendil, sollicita iritentione pensandum est, qua num. Hospilalem vero domuiu arigeli ingressi sttnt
    ptenailli feriendi sunt, qui ad summauon proficiunt, ad liberandum-hospitem suum : clausas auterii ho-
    et tamen de minimis extolluntiir. spilibus domosignis ingressus [est] ad perdendos pec-
    lnter. 181. Quaerisolel utrum quod de Sodomis catbres ineis. Idcirco hospiles norisuntevitandi, sed
    dixit Deus, non se perdere locum, si inveuiientur illic B uitro inyitandi.
    centum vel decem justi '{vers.26, 52), speciali qua- -Inier. 186. Quaeriturquare' de coelovindicta data
    dam sententia de illa civitate, an de omnibus intel- esl super habitatdres inipios civitatum illarum (Gen.
    ligeudumSilgeneraiilef, parcere Deum loco',in quo- xix, 24) ? — Resp. Quia clamor peccantium in coe-
    cunque vel decem.justi fuermt? — Resp. Kon est lurii ascfendisse dicitur; idcircb de coelo jiuriiendi
    [quidem]"hecesse, •ul hoe de bnini loco accipere erant.
    compellamur. Verumtamen de Sodmnis ^otuit sic Inter. 187." Cur sulpnureo lgne pttniebantiif ?
    diei, quia sciebat- Deus, ibi non esse vel decem, et — Resp. "Utpulidissimus libidinis afdor putidissimo
    ideo sic fespondebaturAbralia., ut significaretur nec Bamftiarumardore puniretur.
    tot ibi -invCniri,ad cxaggerationfeminiquitatis Inier. :188.Cur [autem] rixor Lot in statuam sa-
    ' illorum.posse- "" iis conversa esl (vers. 26). — Resp. Ad condi-
    lnter. 182. Quare M>ra_ttam in tribus viris illis, si mentuin fidelium; quia punitio impii eruditio est
    Deutn intellexil vel angelos, et itefum Lot in dubbus, justi.
    eos bumano cibo vesci putabat? — Resp. Fortasse Inler. 1'89. Qtio corisilio filiae Lot concubitara
    '
    prius eos homines esse arbitrali sunt, in quibus _ patris petierunt ( vers. -31,^5 ); - vel ab_ incestu
    Deum loqui intellexerti-it;' quibusdam divinaemaje- pirgari possunt, dum hoc scientes fecerunt; ille
    statis existentibus 6t apparentibus signis, posteaL vei'0 [quasi] nesciens?— Resp. Tidetur [namque]
    fuisse angelos cognoverunt, cum eisvidentibus ini filias Lot quaedam didicisse de saeculi [Ms. mundi]
    coelumissent. Sed intuendum est hic quanturn ho- coasummatione, quae immineret per ignem: sed
    nUm -sit hospitalitas. Ho'spitalem domurii ingressii tanquam puellsenon iritelligebantpeffecte, quaedidi-
    sunt angeli, ciausas"bbstiiim[Ifs.-,hospitibus] domosi ceraut. [Nescierunl] quod Sodomiticis igne vasta-
    ingressus est ignis. tis multum adhuc spalium integrum residefet in
    Inter. 183."Si judicium Dei justum est, quafe iu- mliridb suspicatae sunt, tale aliquid factum, quale
    fantes in Sodomis[simul] cum parenlibiis cremalii iu femporibus Noe audierant, el ob reparandam
    srint?— Resp. Ut nimis lnipium' facinus Sodomita- mortalium posleritatem solas seesse cum parente
    ram possit adverti, peccatuin eorum pervenit usque. servatas. Recuperandi igitur humani generis desi-
    ad necetti filiorum, ne de origine Illorum aliquod si- deriuni sumurit, alque instaurandi saeculi ex sese
    griurii remaneret. Nbtine pfovisiim est Illis, ne diuL daidurii opinantuf exordium. Et qiiauquam gfave
    viveritteis-exempla sequererftur patrum; et levius inL eis crimeri [videatur] furafi 'concubitUmpatris, gra-
    futurb crucientur, vel orifnlrionon, aliena causa oc-. n tibr tamen feis iinpietas videbalur, si humanas, ut
    cisi. Paferites [eniiri] tairi pfo se qtiam prb his reii putabarft, pofeterilatisi§pem sefvata castitate deles-
    sunl. Ergo-riibrs filiofui-i criinen est parentum, ett Sent.-Prbjter libc e'r|o corisilium irieurit, fniiiore, ut
    ideo fiituri surit accitsatofes parentum. Est quale- arbitror, culpa [spe tamen] argumentoque niajore,
    cunqufeBeneiiciamreuriinon esse/qui glbriosus nonL patris riia_stiti_miTCIrigorem Vino riiolliimt-etresol-
    est-: prodest enim paupeieirinon "esse,qui rex esse,- vunt: singulisirigressaenoctibus, singulaesuscipimit
    lion potest. ab ignoiante conceptum; ultra rion fepetunt, nec
    lnter. 184. QuaeriturJqu'areT_Otcum jussus essetl requirunt. Ubi liinc libidinis culpa, ibi incesti cri-
    admontem fugere, Segor pratulerit,-ut ibi .salvare-. men arguilur'; qiiomodo dabitur in vitio, quod non
    tur; eltursum de Segorad montein migrassel (Geh. iteriitur in facto ? •
    xtx, 20)? — Resp. Tradunt Hebrsei quod Segor fre- Inler. 190. Si Lot [quasi] incestus [Al,, incertus] in
    queriter terraemotu subruta, Bale primum, et posteat hoc facto culpandus esi, an non ? — Resp. Culpan-
    Salissa appellata "sit, timueritque Lot dicens :' Sii dus esl quidem in hoc facto Lot, quantum ebrieta-
    ciim caelera. adhuc urbes starent, ista saepe sub- tis [Ms., ebrietas] ignorantia meretur. Nam et hanc
    versa esl, quanto magis mine jn communi ruinat lex iClerna condemnat,, quae cibum cl potum nou
    543 R. F. ALBIM SEU ALCUINIOPERUMPARS II. - JS44
    nisi ad salutem corporis sumere mandat. Et hinc A — Resp. Inter Hebneos [auleni] varia opinio est;
    Jiligentius inlendendum est, quantum sit ebrietatis asserentibus aliis quinto [ilfs., quarto] anno ; aliis
    inalum; et valde timendum «st illis, quibus hoc duodecimo ablactationis tempus impleri,
    maluin in usu .est. Nam in crimine ebrietas decipit, Inter. 198. Si tredecim [A/.,- quatuordecim] an-
    queiu Sodoma non decepit.Uritur ille flamma mu- norum erat Ismael quando natus est Isaac, adjun-
    lierum, quem flamma sulphurea non ussit. Erat ctisque aetati [Ms., hac setate] ablactationis annis,
    ergo Lot arte, non volunlale deceptus ; ideo medius quomodo convenil tanta:retalis adoleseentem malrje
    quidam [Jfs.,_ quidem] inler peccatores et juslos : sedisse in cervicibus, dum dicitur: Sumpsit Abra-
    quippe qui ex Abrahae cognatione [Ms., stirpe] de- ham panes et utrem aquw el dedit Agar, ponens super
    scenderat, in Sodomis tamen -habilaverit. Nam et humerumejus et parvulum, et dimisit eam (Gen. xxi,
    hoc quod evadit e Sodomis, sicut Scriptura.-indical, 14) ? — Resp. Omnis[igitur] lillus secundum idioma
    magis ad honorem Abrahae, quam ad merituin pefti- linguaeHebraeorum,ad comparationemparentum, in-
    uet Lot. fans vocatur et parvulus. Et esl sensus:- Posuit
    Inter. 191. Quare diebus Noe peccalum mundi Abraham panes et utrem super humerum Agar, et
    hoc facto dedil puerum malri, hoc esl, iu manu
    .aquaulciscilur, hocvero Sodomitarumignepunitur?
    — Resp. Quia illud nalurale libidinis cum feminis B ejus eum tradidil, commendavil, et ita emisit e
    peccatum quasi leviori elemento. damnatur: hpc domo. Quodin sequentibus declaratur, dum dicitur:
    "vero conlra naturam libidinis peccatum cum viris, Surge, tolle puerum, et tene manum ejus (Ibid.'r v.
    acrioris elemenli vindicatur incendio : et illic terra 18) ; non ut eum de terra [velut] jacentem lolleret,
    aquis abluta revirescit; liic flammis cremata selerua sed quasi comitem manu teneret. Quod autem manu
    sterilitate arescit. parentis tenetur, sollicitus monslratur aflectus.
    Inter. 192. Cur Abraham Sarram uxorem suam, Inter. 199. Quid est quod dicitur, mairem fler
    sororem suam secundo esse dixit (Gen. xx, 2) ? — visse, et .Dernn vocem pueri exaudisse (Ibid. v.
    — Resp. [Quia] mater non suam mortem,
    Resp. Quia ex priori Pharaonis correptione cerlus 16,17) ?
    erat de Dei defensione, quod violari non potuit; sed filii deplorabat, pepercitque Deus puero, pro
    incertus de sua vila , an illorum evaderet manus. quo flelus-matris erat [Ms., fuerat].
    Et miranda cst Sarae pulchritudinis fornia, quae in Inter. 200. Quomodoad puteumjuramenti agrum
    tanta aetale tantum amari potuit [ilfs., poterat], ut plantaverat Abraham (Ibid., v. 'Mlseq.),-si in terra
    vir suus propter ejuspulchritudinem se periclitari illa, quemadmodum Slepbanusait in Actis (vn, 5):
    metueret. Non acceperat haeredilalem nec spatium pedis?
    324 InterAQS. CurdixitDeus ad Abimelech: Pe- " — Resp. Ea est inlelligenda haereditas quam Deus
    .perci libi, ul non peccaresin me (Gen.xx, 6) ? — Resp. fuerat munere suo gratuito daturus, non ista quae
    Utadverlerelur, inDeumpeccari, quando laliacoin- ,prelio. empta est. Intelligilur autem spatium-circa
    mitlunlur, quae pulent homines leviter habenda, puteum ad illud emptionis paclum pertinere, in quo
    tanquam in carne peccata. fuerant agnae seplem datac, quando Abinielech et
    Inter. 194. Cur non [tnox] Abimelech mortuus Abraham sibi [etiam] jtiraverunt.
    est, dum dixit ei Deus : Ecce lu morieris (Ibid. Inter. 201. Quid illud: Tenlavit Deus Abraham
    'v. 5) ?'— Resp.' Utique' Deus praedixit, quod sine (Gen. xxn, 1)? Et Jacobus apostolus dicit: Deus ne-
    dubio futurum fuisset, si in bac admonitione, a pec- minemtentat (Jac. i,15). Quomodoulrumque intelli-
    calo abstinendo, non caveretur. genduni est ? — Resp. Duobus [enim] modis tenta-
    Inter. 19S. Quare Abraham iu die ablaclalionis tio in Scripturis solet inlelligi. Una esl quae per
    Jsaac, et non in die uativitalis vel circumcisionis Deum fit probationis causa, ut justificetur homo et
    fecit convivium grande (Gen. xxi, 8) ? — Resp. Prop- coronetur; de qua et dicitur: Tentat vos Dominus
    ter significalionem spiritualem : lunc enim gaudium- Deus vester, ut sciat si diligatis eum (Deut. xm, 3),
    habendum est de uuo viro spirituali, quando solido _ hoc est, ut scire vos facial. Alia est, de qua Jacobus
    veritatis cibo, [et] non lacte carnalis intelligenliae dicit: Deus neminemlental (Jacob. i, 15); qua pec-
    pascitur. cato iniplicaniur. De illa Aposlolus dicit: Ne forle
    Inter. 196. De quo ludo arguit Sarra Ismael filium tenlaverit vos is qui tentat (I Thess. m, 5). Igitur
    Agaf (lbid. v. 9, 10) ? — Resp. Dupliciter [itaque] Abraham a Deo tentatus est, ut probaretur, justifi-
    hoc ab Hebraeis exponitur; sive quod idolotbytum. caretur, coronaretur, et ul ejus obedientia tali pro-
    fecerit; juxla illud [quod alibi scriptum esl] : Sedit bala examine posleris innotesceret.
    populns. manducare et bibere el surrexerunt ludere Inter. 202. De quo dixil[Deus] Abrahae : Super
    tibi 1
    (Exod. xxxn, 6); sive quod adversum Isaac, qriasi unum montium,quem monstravero (Gen. xxn, 2)
    — Resp. Aiunt rergo] Hebraei hunc monlem esse, in
    majoris aelatis, joco sibi et ludo primogenita vin-
    dicaret: quod [Edit., quando] quidem Sarra au- quo postca templum conditum est, lin area urnae
    diens nori tulil. Et hoc ex ipsius approbatur ser- Jebusaei].
    iuone [dicentis ei]: Ejice ancillamhanc cumfilio suo;. 325 Inter. 205. Cur in tentatione AbrahaeDeus
    non enimerit hmres filius ancillmcum filio meo Isaac. dixit: Tolle filium luum charissimum, quem diligis,
    Inter. 197. Post quot annos puer ablactari solet? Isaac (Gen. xxi, 12)? — Resp. Ut ex charitatis ad-
    54S EXEGETICA.— 1NTERR0G. ET RESPONS. IN GENES., ETC. 548
    monitione, el nominis recordatione tentalionis pon-.A et in signum dati arietis solent etiam nunc comu
    dus accuniularetur, et paternus affectus lorqueretur clangere.
    "exmemoria promissionis : cuni ante Deus dixisset Inter. 208. Vocavit [autem] angehis DominiAbra-
    ad eum.; Iri Isaac vocabilur iibi semeri. Quasi [ilfs., ham secundo de ccelodicens : Quia fecisti rem hanc'
    quia] si ille occideretur, tota spes promissionis [ilfs., et non pepercistifilio tuo unigenitopropler me (Ibid.,
    promissionum] friistrarelur. v. 16). NiiriquidAbraham pfopter angelum non pe-
    inter. 204. Et cur non statim licuil ei.oceidere percit filio suo, et non propter Deum? — Resp. [Aut
    filium, sed triduana itineris mora, eum immolaturus, enim] angeli nomine DominusChristus significatus
    secum ducere jussus est?—Resp. Quatenus longitu- est, quisinedubio Deus est, et manifeste a propheta
    dine temporis, tentationis quoqueaugerctur incremen- dictus esl, magni consilii angelus. Aut fquia] Deus
    tum. Nam per triduum iierprotenditur,-etpertolum [erat] in arigelo; el[Edit.,2ut] ex persona Dei ange-
    triduum crescentibus curis paterna viscera crucian- lus loquebatur, sicut in prophelis etiam fieri solet.
    tur : ut omni hbc spalio tam prolixo intueretur fi- Nam in consequentibus hoc magis videtur apparere,
    lium pater, cibum cum eo sumeret, ut [tot] noctibus. ubi legitur: [Et] vocavit angelus Domini Abraham
    piier penderet in amplexibus patris, inhaereret pe- iterum de ccelo,dicens: Per memetipsumjuravi, dicit
    ctori, cubitaret in gremio; quatenus per singula B Dominus.
    momenta in paterno affectu dolor occidendi filii ac- Inter. 209. Quid est quod secundo ad Abraham
    cumularetur. eaedemet non aliae promissiones factaesunt (Ibid.,
    ? — Resp. Significat duplex semeri Abrabae
    Inter. 20S. Si Abraham indubitanter et firmo v. 17)
    animo cogitabat mactare puerum Domino in holo- fulurum esse, unum carnale, aliud spirituale. Ideo
    dixit ei Dominus: [sic] erit semen tuum,"sicut stellas
    caustum, quid est quod dixit pueris suis : Vos exspe- et sicul arena maris : in stellis coeli, spirilua-
    ctate hic: ego el puer, cum adoraverimus, revertemur coeli,
    ad vos (Gen. xxn, S)?— Resp. [Igitur et dubitanti Jes; in arena maris, carnales [volens"intelligi (Edit.,
    animo mactare puerum cogitabat, et indubitanti intelliguntur)].
    Inler. 210. Cur [enim] nominavit Scriptura filios
    animo in Deum resuscitari credebal eum.] Idcirco
    Nachor fratris Abrahae (Ibid., vers. 20)? — Resp.
    utrumque laudis [ilfs.,laudabilis] est et in corfslanlia de illis, vel de illorum stirpe aliquid belebre
    offerendi,Jetin fide resuscitandi. Sciebat certissime Qsia
    Deum fallere non posse \_et licet puer occideretur, postea gestum esse legitur. Itaque Hus [Ms., Chus]
    unus erat, de cujus stirpe, Job descendit. 326 $ic
    pfomissionem lamen Dei salvam permanere. Unde enim
    et Paulus apostolus per Spiritum sanctum didicerat, ^ scriptum esl iri exordio voluminis ejus: Vir
    fuit in terra Hus [Ms., Clms] nomineJob. Male-igitur
    quid animi Jiabuissef Abraham intra se, dum .fidem sestimabant
    ajstimant] quidam, Job de genere
    ejus laudat [Ms., laudavit] dicens : Fide Abraham Esau natum,[Ms., in cujus genere est Ralam [Ms., de
    non haesitavit,cum unicum offerret, in quo acceperat
    gente Esau. Secundus natu est de MelchaRuzi, ex
    "promissionem[Ms., fepromissiones], [cogitans] quia ut Hebraei-
    a mortuis eum resuscilare polens est Deus (Rom.iv, cujus genere estBaIam,'etc.] ille"divinus,
    iradunt, qui in.libro Job dicitur Heliu -.primumvir
    20). sarictus [et] propheta Dei, pcstea por inobedientiam
    lnter. 206. Unde aries iste, qui pro Isaac immola- et desiderium munerum excaecatus, duin Israel ma-
    tus est (Gen.xxu, 15), venerit, solel quaeri : an [de] ledicere coepit, diviniTOcabulonuncupatus. [Dicitur-
    terra ibi subilo creatus esset, vel aliunde ab angelo que in eodem libro : Et iratus Heliu filius Barachiel
    ailatus? — Resp. Aries iste non putativus [ilfs., pu-
    Buzites.,Dehujus videlicet Buzi radice_descendens
    tatus], sed verus esse credendus est. Ideo inagis a Cham vel pater ejus Damasci. Ipsa enim vocatur
    .doctoribus aestimatur, aliunde eum angelum atlu- Aran,
    quaehic pro Syria scripta est et ipso nomine
    lisse, quam ibi de terra, post sex dierum opera, legilur in Isaia. Caseth quoque quarlus est, a quo
    Dominum procreasse.
    l^Casiadei, id est Chaldaei, postea vocati sunt. Ba-
    Inter. 207. Quare appellavit Abraham nomen loci_ thuel, de quo Rebecca et Laban pater.Liae etRa-
    illius : Dominusyidit (lbid. v. 14); cum nusquam sit chel.]
    quod Dominus non videal? — Resp. Vidit pro appa- Inter. 211. Cur una civitas Hebrbn tribus appel-
    ruit dixit: hoc est, yideri fecit, sicut ibi: Et nunc lataest nominibus, videlicet, Hebron, Arbe, [et]
    cognoviquia limesDeum, id esl, feci ut cognoscarisi Mambre (Gen. xxm, 2) ? — Resp..Hebron^civitas] a
    [Ms., cognoscatur; al., cognoscar], eo genere locu- Gigantibus,.a-quibus quondarn condita est: et Arbe
    tionis, dum per efficienlem significalur id quod effi- a numero, :videlicet quatuor, [habet nomen], quod
    citur : sicut pigrum frigusdicimus, eo quod [pigros] ibi quatuorpatriarchae sepulti sunt; Adam magnus
    faciat. Illud aulem quod dixit : Unde usque Iwdiei humani generis pater; Abraham, [et] Isaac [et] Ja-
    diciiur Domiriusin montem videbit. Exiride apud He- cob. Haec eadem a quodam amicorum Abrafiam
    braeos proverbiuirivenit [itfs., exiit] u si quando ini Mambrevocata est.
    angustia constituti sunt,"[et] Domini quoque oplant'-, Inter. 312.. [Quaeritur]quid significat,quod Abra-
    auxilio sublevari, dicunt: Ih monte Dominus videbit,,- ham puero suo dicit: Pone manum tuam superfemur
    hoc est, sicut Abrahae,"'ipiserebitur et nostri. Undes meum, et jura per Dominum Deum cmii (Gen. xxiv.
    *u? B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMtARS II. ste
    '2,ZJ1—Resp.Tradunt Hebraeiquod in sanclificatione A _ uxor]. Et sic videtur [depositi jam] Abrahaeaetas
    ejus, hoc est circumcisione, juraverit. Sed melius excusari, ne senex post morlem uxoris vetulaenovis
    mtelUgenduiiiestjurasse iii semine Abrahcc, hoc est nuptiis arguatur lascivi.sse. [Fertur] quoque quia
    Christo. Quia i.pse Ponijnus Dep? cqeli in ea carne filii Abrahg., qui ei de Cethura nati sunt, [occupave-
    tum venturijs erat, auae de illo femorp propagala runt teiram quae Arabia vocatur, usque ad maris
    est, Rubri] littora. E|icitur autem unus ex posteris Abra-
    Inter. 213. Quomodo servus AJjrabte in petitione hce, qui appellatur Asser [Ms., appellabatur Assur],
    signi auguratioms vitio culpandus non est (vers. 14) ? duxisse adversus Lubian [Ms., Laban] exercitum,
    — Resp. Aliud est [eijim] mirum aliquid pelere, el ibi devictis hostibus conse.disse,ejusque posteros
    quod ipso miraculo sigmfica.ur'[i?fs,, quod pro ipso ex nomint Atavi Afiicaro nuncupasse. Alios quqqup
    miraculo signum. sit]; aliud [est ptjam] humanos er- filios Abrahce ex Cethura occupasse Judeae regiones
    rores superstjtiosa vanitate in auspiciis, auguralio- [ijfs., Indiam regionem] aestimatur.
    nibus [et] diyinationibus observare-. Quaedam enim Inter. 220. Quomodoconvenit Abrahaetam sancto
    pacta [ilfs;, facta]stiiit .di^bojicaefamiliarifatjs, et viro quod dicitur : Et deficiens mortuus est (Gen.
    non sine grandi peccato fiunt, quando fiunt. Illud xxv, 8)? — Resp. In Hebraeonon liabetur deficiens,
    igitur .superiuspetilionis genus comprobatio [Ms-, B sed a SeptuagiritaInterpretibus additum est,.
    computatio fidei] seu cpnjupctio fidei est ad Deum; Inter. 221. Quid [est] quod plenus dierum dicitur?
    hoc posterjus infidelilatis conjunctio ad diabolum. — Resp. Quod lucis et-diei operibus plenus occubue-
    Inter. 214.-Quid hoc, proficiscenle Rebeeca : Soror rit.
    nostra es, crescas in millia tnillium et hwrcditatem Inter. 222. Quid est quod dicit Scriplura de filiis .
    oblineal [Ms., pps&ideat]semen tuum porfa's immico- Ismael: Rabitaverunt ab Ebila usque ad Sur, quw est
    rum siwrum (vers. 60) ? Num prophetoefuerunt, quia contra faciem JEgypli (vers. 18)? — Resp. Ebilaest
    [3Is., qui] boc dixerunt quod in futuro factum est regio quam circumfluit [Ms., circuit] Phison ex para-
    [Ms., quod futurumfactum fuerat]?— Resp. Non diso iluens, dicta a quodam Ebila nepote ,Noe: "et
    prophetae fuerunf;, aut vanitate tam magna oplave- est solitudo conlra faciem iEgypti. Sur quoqueest
    runt, sed eos, qpae Jjromiserat Deus Abrahae, latere solitudo inter C»des etBarad, extendens desertum
    iion potuerunt. usque ad mare Rubrum et jEgypti confinia.
    Inter. 215. Quae est exercitatio Isaae, qua se Inter. 223. Quid est quod dicitur de Ismaele (vers.
    exercerc dicitur in caropo ad vesperam (vers. 65) ? Ifi), quod duodecim generasset principes, vel duces
    __^-r Resp. Significat [autem] illa exercitalio oralio- [qui regionibus vel tribubus nomina dederunt (omissa
    nem, secundum illud quod Ghrislus oi-abat in ^ iti His.)]?—Resp. SiguiQcat quod singuli filiorum
    monte: ut etiam hinc Jsaac typura Domini gesserit Ismaelis [regionibus vel tribubus nomina dederunt],
    (ver$.J62). e quibus primogenitus ejus fuit Nabpiotb [ilfs., Na-<
    > Jnter. 216. Quaeest illa terra Austri, ubi habitabat haoth; al., Nabeolb], a qub omnis regio ab Eu-
    Isaac, revertente servo" patris sui cum Rebeeca ? — phrate ad mare Rubrum Nabathena usque bodie di-
    Resp. [Terra Austri] significat terram jllam \Ms., citur, quce pars est Arabiae. Nam et familiseeorum
    Gerara] unde a patre ad immolandum .[quoadam] oppidaque et pagi ac munita caslella, ettribus horum
    fuerat adduclus (vers. 6Si. appellatione celebrantur. Ab uno ex his Cedaar in
    inter. 217. {Juid -esl tberistrum, quo se operuit deserto, Eoduma alia regio, ct Hemanea \Ms., The-
    Rebecca ? — Resp. Pallii genus est, ut nunc sunt riiana] ad austrum et Cedema ad Orientem dicitur.
    Arabica veslimenta-[_Ifs., ieristrum pallium dicitur, Inter. 224. Quid est quod dicilur de eodemIsmaele:
    genus etiaro nuuc Arabici vestimenti], quibus mu- Coram omnibus fralribus suis obiit (vers. 17)?vel qui
    lieres provinclaefllius velantur. sunt fratrum nonrine dicli [Jlfs., censiti]? — Resp.
    Inter. 218. Cur Abrahara post promissum sibi et Id est, in nianibus omnium liberorum [ilfs.. filiorum]
    natum Isaac, iri quo ei mulliplicatio pi'olis, et bene- •rvsuorum morluus est, superstilibus omnibus liberis,
    dictio gentium promissa est a Deo, aliam voluit du- el nullo prius roorle prcerepto. Fratres autem pro
    Cere uxorem ifien. xxv, 1) ? — Resp. Nou propter filiis appellari, ad Jacob Laban demonstrat dicens :
    incontineriliam, cum jam esset grandaevus; sed sic- Ponatur coram [fratribus meis et] fratribus tuis, ut
    ut Agar et Istaael «ignificant carnales Yeteris Te- judicent inter nos (Gen. xxxi, 37). Nec enim legimus
    stamenli-, sib Cethura et filifejus significant haereti- alios fralres Jacob ibi habere, exceptis hberis suis.
    cos, qui se ad Novum Teslamentum pertinere existi- Inter. 225. Quaeritur quo ierit Rebecca interrogare
    mant. rSed utraeque 'concubinae dicuntur; sic enim Dominum, cum parvuli [ejus] in ulero collidebantur
    dicitur : Filiis '[autem] concubiriarum iargitus esl (Gen. xxv, 22)? — Resp. Forte ad locum ubi aram
    munera{vers.ty. Sola Sarra uxor semper vocatur. cpristituerat Abrfiham, orare venil: vel [efiam] erant
    InterMQ.—Quae esf[isla] Celhura, aul unde genus aliqui [tales] in eo tempore homines Dci, in quibus
    duxit-pfs.-, ducens]? —Besp.-fCethura interprelatur ppsse.t Deus interrogari.
    eopulata, aut vincta; quam ob causam] suspicantuf Jnier. 226. An secundum historiam vel etiam
    Hbbfaei327 eamdem esse Agar quae, Sarra mortua, allegoriam intelligendum est quod Dominus
    respon-
    ex concubina transierit in uxorem [AL, facta sit dit Rebeccae: Duw gentes sunt in ulero tuo et duo
    S49 EXEGETICA.— INTERROG.ET RESPONS IN GENES., ETC. 550
    populi ex ventre tuo dividentur, populusquepopulum4A"idololatria [Jfs., non idololatricefecit simile]: nec
    superabit, etmajor serviet minori (vers. 25)?— Resp. enim tunc, nec posteafrequentavitlapidem adorando,
    Secundum utrumque modum : spiritualiter vero sic aut ei sacrificsndo; sed signum fuit prophetice evi-
    solet intelligi quod dictum esi. [ut] in Esau figuratus dentissiroce\Ms.} inprophetia evidentissima] consti-
    sitmajor populus Dei, lioc est, Israeliticus secun- ^utum,quod[ilfs.,quae]"pert_jietadunctjonero.TJnde
    dum carnem; per Jacob aulem figuraUisesl.ipse Ja- cf Chiisti nom.ena chrismate est.
    oobin populo Cbristiano, secundum spiritualem pro- Inter. 231. [Quaerentiumesfjquopiodo dictumsit:
    geniem propagato [Ifs.. quam propagavit]. Sed ServivitJacob pro Rachel septemntinis, et,videbanlur
    etiam historica proprietate invenilur hoc responsum illi pauci dies (Gen. xxix, 20); eum jriagis [eliam]
    esse completum, uui populus Israel, hoc est, Jacob brevc tempus longum esse soleat airiantibus? ^-
    niinor filiussuperavil _Iduni3e.os, quos [Ms., hoc est, Resp. Diclum est [ergo] propter Jaboren. §eryilutis,
    genlem quam...] propagavit Esau, eosque feciltri- queiri facilem el levem amor faciebat.
    butarios per .David, quod diu fecil scilicet usque Inter. 252. Post servilutem septem annorum Ja-
    [j?fs., quandiu fuerunt usque ...] ad regeni sub quo cob, soceri sui fraude. deceptus, copulatus est Liae;
    Idumaei rebellaverunt,, et -jugum Israelilicum a cer- an"eliani pnst alios seplem servitulisannos Rache1
    vice sua deposuerunt.' B accepturus erat? — Resp. Non [igitur], ut quidam
    Inter. 227, Qucesunt primogenita quaeEsau ven- male sestimanl,post septem annosalios Rachel acce-
    didit jacob fratri suo (vers. 51)? — Resp. Tradunt pit uxorenr; sed post septem dies nuptiarum primae;
    Hebrceiomnes primogenitos fungi solitos ofliciosa- nam sequitur:,JEf ingressus eslad Rachcl, et dilexil
    cerdotali [Ms., sacerdotum] antequam Aaronin-sacpr- liavliel magis tguatnLiam,et servivitei septemannii
    dotem [ilfs., sacerdolium] eligeretur; et habuisse ve- aliis {vers.30).
    stimenta sacerdotalia, quibus induti victimas Deo Inter. 253. [An] duaj ancillae Bala et Zelpha uxo-
    offerebant: et haecesse vestimenta'ggg Esau, qui- res, an coneubiuaedicendaesurit (Gen. xxx, 4,9) ? -*-
    hus Rebecca induit Jacob lilium suum, quorum Resp: Forte' omnis concubina, uixor; uion aulen.
    odore pater oblectatus benedictionis initium astruit [omriis] uxor ^.oncuMna,more loquendl In Sciiptu
    {Gen..txvii, 15). ris {Jfs., Scripturarum], appellatur, id egt, ut Sarra
    Inter. 228. Si viri jusli volrintasbona esl, quid est et Rebecca. [Lia] ^t Rachel concubinaesdieinon poS-
    quod Isaac non Esau, quemvoiuit, sed Jacob, quem sint; Agar vero et Gethura, «t Baia et Zelpha &
    noluit, benedixit? — Resp. Justi hominis, quantum uxoreS et concubince.
    ad conscienliam pertinel, voluntas bona est; quaii- r ttiter. 254. 'Quomodopro aspectu virgai^uinvaria-
    tum atttent ad praescienliam [Ms., praesentiam]im- Tum varii pecorum fetus nascebantur {vers. 3§)''
    munisestab adversis.Deus enim solus est qui de — Resp. Observabat Jacob tempora quibus pecora
    Tuluris judical. Acper hoclsaacjustus, quantum ad ascendebantur, et post calorem diei ad potandun.
    "prcesentemstalum [Ms., humanitatem]pertine't, di- avida pergebant: discolores virgas Iiic ponebat ,ip
    grium esse niajorem filium benedictioneputabat [ma- caiialiBus,Ctadmissis-arietibuset hircis in ipsa po-
    gis]. Sed Deus, occultorum cogiiitor, minorem me- tandi ayiditate-ovesct capras faciebat aseendi, ut ex
    reri benedictionem bstendit,"[ut in Iienediclioneuon -duplicidesiderio, duiri avide bibunt et ascenduntur
    hominis ostenderit esse benefibium, sed Dei (Edit., a maribtts-, tales fetus conciperent, quales umtoa.
    Ut benediclionemnon hominis, sed Dei osleiiderel)]. aiietum efhiroorum sdesuperascendentium in aqua-
    Ideo dietum esl in Numerisad Moysen et Aaron sa- rum speculo conlemplabanlur. Ex virgis enim ir
    -cerdotem: Ponite nomen meum super filios Israel, (Kinalibuspositisvarius [etiam] erat limagjnumcolpr.
    ego Dominus benedicamms (Num. Vi, 27). SaCerdo- Necmirum hanc in conceplu femingrum*ssc nalu-
    <tiscst benedicere, Dei est ieffectumtribuere benedi- ram, utquales perspexcrint, sive mente?pp_iceperint.
    ctionis. Unde intellexitlsaaeper*piriium prophetiae, jnextremb voluptatis aestu-,quo 'cou.cipjiuit,taleju
    faDeo benedicfionemsuper iriinofemfilium praidesti- Dsobolemprpcj^eeptjcum hoc dpsupi Etjaro jp. equa-
    natam, dicens ; Renedm.iei,vterUbenedictus (Gen. rum gregibus apud Jlispanos dicatut fieri. EtQuin-
    •SXVJI, 55). tilianus in ea cbntroversia : in -qua 'accusahatur ma-
    infer. 229. iQuidestquod Jacob xlixiti Terribilis trpjm quaedanj, quae i-Ethiopem pepecefat \Ms.,
    est locus iste, non esthic aliud nisi doinus-Deietpprta quod.. spepererit], pro defensionelillius arigumeufe-
    cceli-(Gen.xxvui, 17)? — Resp. Haecverba adpro- tur, jn toc conceptu \Me., hanC conceplus] csse ua-
    phetiaimpertinenl, quod [Ms.3quiaij futuruni erat in turam, quajn snpra.g2® diximus. EtTriuitaidicun-
    terra promissionis, Beum veruifi timere -£i colere, iur simiKa_[-lfis., '8_fniUler]fieriin.a_iij_aalumfotibus.
    tabernaculumque ei fieii : eumque, qui est super [Sed] etmulieri accidissetraditur, utBfiriptum cepe-
    omnia benediGtusDetts, pedibus {suis] ambulare in rilurin librisantiquissimi:etperitisSmiSriedici Jlip-
    ea. Portam aulem-ooelisie intelligere debemus, tan- pocratis, .quce-suspiciOne .adulterii fuerat 'puriienda,
    quam inde fiat adilus credenlibus ad capessendum'• -cum pulcherehiram puerum pepprissef, utriusque
    .regnuin coelofum. parentis generi[5fs.,-utriquepareati generique] dis-.
    Intef. 230. Cur Jacob oleum fudit -super lapidem, «imilem, nisi memoratus 'medrcusfislvissetquEe^tio-
    quem erexit in tituhim (vers. 18)? — Resp. Non ex nem, illis admonilis, qucererent, si forte aliqua talis
    551 - - _ B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. 5S2
    pictura esset in cubiculo; qua invenla, mulier a A quidem tantum limuit Esau fi-atrem suum (vers.71?
    — Resp. Satis in verbis ejusdem Jacob, quaeseqiiun-
    suspicione liberata est.
    Inter'. 25S.' Quare Jacoh primi temporis sua esse tur, el humana infirmitas, et fides pietatis apparet;
    voluit,«tserolina-Lahan? vei [Jlfs., et] curhac arte ut et Deus liberaret eum et quaepromisit iropleret.
    non sua magis" omnia esse fecit? — Resp. Jacob Admonendi sumus tamen [ilfs., enira] hoc exemplo,
    prudens el callidus justitiam et aequitalem in nova ut quamvis credamus in Deum, faciamustamen quae
    arte servabat. Si enim omnes agnos et hcedosvarios facienda sunt [ab hominibus] in praesidium salu-
    pecora procreasserit, erat aliqua suspicio [doli], et tis: ut praetermillentes ea Deum tentare non videa-
    aperte liuic rei Laban invidus contraiisset. Ergo ita mur.
    omnia temperavit, ut ipse ffuctum sui Iaboris acei- Inter. 2427Quomodo ergo Jacob ab eo postulat
    peret, etLaban non penitus spoliarelur. Si quandp benedici, cui luctando praevaluit(vers. 26)? — Resp.
    ^oveset caprae pfimo tempore ascendebanlur, quia Magna"[hcec]esl de Christo prophetia. Duplex enim
    vernus est fetus, ante ipsas ponebat virgas, ut varia 330 [fi>c]Jacob intelligitur, id est, carnalis et spi-
    soboles nasceretur. Qucecunqueoves el caprae sero ritualis. Praevaluit enim Jacob Christo, vel potius
    quaerebant niares, ante harum oculos non ponebat, praevalere visus est super eos Israelitas, a quibus
    ut unius coloris pecora nascerentur : et quicquid " cfucifixus est Christus; et ab eo benedicitur [fsrae-
    primumnascebatur, suum erat, quia [discolor el] IHicus]in eis qui crediderunt in Christuni; ex quibus
    varium erat: quicquid postea, Laban: unius eniro, erat qui dicebat : Et ego Israelila ex genere Abrahw,
    tam nigri qiiam albi coloris, pecus oriebatur. ex tribu Benjamin (Rom. xi, 1). Unus ergo atque
    . Inter. 256. Cur nec Jacob fraudis in hoc [facto] idem Jacob et claudus et benedictus : claudus in la-
    arguendus est? — Resp. Per hoe cogit.inquiri pro- titudine femoris, tanquam in multiludine gtueris;
    phetiam, et aliquam figuratam significationem res de quo dictum est: et claudicaverunt a semitis suis
    ista, quam' sine dubio ut propheta fecit Jacob. Non (Psal. XVII,26). Benedictus autem in eis, de qui-
    eniui tale aliquid, nisi revelatione spirituali eum fe- bus dietum est : Reliquimper electionemgratimsalvm
    cisse credendum est. factm sunt (Rom. xn, 5).
    Inter. 257. Quomodo deeem vicibus dicit Jacob
    eum inter. 245. Quaeest causa immutati nominis Jacob,
    socerosuOj-mulasse mercedemsuam (Gen.xxxi, ut Israel vocaretur
    — (Gen. xxxn, 28) ? — Resp. Yaria
    41)? Resp. Hic est sensus, quod per singulosfetus nominis inlerprelatio aestimalur; scd beatus
    seniper -Laban condilionem mutaverit. Si videbat hujus
    varium nasci pecus [post fetum] dicebat: Nolo [F., Hterouymus taliter de ejus interprelatione dixit:
    in futurum varia mihi nascantur. Rursum cum G sensus ilaque hic est: non vocabitur nomen tuum
    volo]
    vidisset unius coloris nasci pecora [Jacob quoque, sapplantator, hoc est, Jacob; sed vocabitur princeps
    enim ego prin-
    hoc audito, virgas in canalibus non ponebat] dice- cum Deo, hoc est, lsrael. .Quomodo
    sic [et] tn, qui raecum luctari potuisti,
    bat : futuros fetus unius coloris pecoia mihi pro- ceps sum,vocaberis. Si autem cum Deo sive angelo
    creabunt. Et quid plura? usque ad decem vices sem- princeps
    (qEoniamplerique varie interpretantur) pugnare po-
    per [a Laban pecoris sui] Jacob mutata condiliocst: cum hominibus, hoc est, [cum]
    et quodcunque sibi proposuerat Laban, ut nascere- tuisli, quanto magis
    Esau, [queni] formidare non debes.
    tur, in contrarium colorem vertebatur. Ne cui aulem
    in sex annis decem pariendi vices incredibiles vi- Inter. 244. Quid [sibi vult] quod Jacob ait [fratri
    deantur, lege Virgilium, in quo dicitur : suo] : Sic vidi faciem tuam, quasi videremfaciem Dei
    Bis gravida.pecudes..... (Gen. XXXIII, 10). Utrum paventis etperturbati animi
    verba usque in hanc adulalionem prbruperunt? —-
    Natura autem Italicarum ovium et Mesopotamiaeuna
    esse perhibetur. Resp. Hcec verba fraterna sunt et benigno animo
    Inter. 258. Quare constituit Jacob lapidem super dicta, quoniam post benignam susceplionem metus
    titulum (vets. 45)? -»- Resp. Diligenter animadverten- " ipse transieral. Et forlassis Dei nomine angelorum
    vel sanctorum [Ms., vel aliquem sanctum]
    dum est quod istos titulos ih rei cujuscunque tesli- aliquem
    secundumApostolum,
    moniuin constituebant, non.ul eos pro diis colerent, hoc loco intelligere debemus,
    sed ut eis aliquid significarenl. qui dixil: Elsi sunt qui dicuntur dii, sivein cmlo,sive
    sunt dii mulli et dominimulti
    Inter. 239. Quid est quod Jacob juravit per timo- in lerra, quemadmodum
    Cor. VIII, 5).
    rem patris sui Isaac (vers. 55)? — Resp. Per Deum (I
    Inter. 245. Quomodo promisit Jacob fratri suo, ut
    ulique, quem timebat Isaac pater ejus, jurare in-
    - telligitur. Quem timorem etiam superius commenda- sequeretur vestigia ejus cum alio ilinere tenderet
    . "vit,cum diceret: Deus patris mei Abrahw, et titnor (Gen. XXXIII,14)? —Resp. Forte ad horani seque-
    patris mei Isaac (vers. 42). hatur.Vel primo [veraci animo]promiserat, sed aliud
    - Inter. 240. Qiiaesunt castra Dei, quae vidit Jacob postea [cogitando[Edit., cogitabat] delegit].
    in itinere (Gen. xxxn, 1, 2)? — Resp. Nulla dubi- Inter. 246. Quomododuo filiiJacob tantam ccedem
    tatio est quin angelorum fuerit multitudo.'<Eaquippe et depraedaiionemper se in' terra aliena facere po-
    in Scripturis militia coelinominari solet. tuerunt (Gen. xxxiv, 25)? — Resp. Mullitudo [enim]
    Inter. 241. Quomodofidemhabuit Jacob, quando- non parva erat cum Jacob, qui plurimum ditatus
    SS5' EXEGETICA. — INTERROG. ET RESPONS. IN GENES., ETC. 554-
    futt: sed filii ejus iu hoc facto nominantur, qui ejus- A
    _. noluit habitare cum parentibus suis, [sive] ex illa
    dem facti principes et auclores fuerunt. commutatione' [Ms., commotione] qua dolebat se
    Inter. 247. Quid est quod Jacob dixit domui suae : benediclione fraudatum ; sive causa uxorum sua-
    Projicite deos alierios qui in medib sunt vestri (Gen. rum, quas odiosas videbat esse parentibus, et coe-
    xxxv, 2) ? Et iterum : Dederunt ei omnes deos alie- perat habitare in monteSeir. Deinde post reditum
    iws, quos habebant, et inaures qum in auribus eorum Jacob fratris sui, facta inter eos concordia, rever-
    nrant (vers. 4). Quaesi ornamenta erant, ad idolola- sus est et -ipse ad parentes ; et cum mortuum pa-
    triam non pertinebant? — Resp. Intelligendum est, trem simul sepelissent, quia eos plurimum ditatos
    has inaures phylacteria fuisse deorum alienorum. terra illa, sicut scriptum est, minime capiebat, abs-
    Naro Rebeccam a servo Abrahae inaures accepisse cessit rursus in Seir, et ibi propagavil gentem Idu-
    Scriptura testatur ; quod non fieret, si eis inaures mceorum. .,. ,
    habere ornamenti gratia uon liceret. Ergo illce-in- Inter. 2S3. Erant [autem] filii Jacob duodecim
    aures, quaecunque[Ediu, qucecum] idolis dataesunt, (Gen. xxxv, 22); et computatis omnibus, Benjamin-
    ut dictum est, idolorum phylacteria fuerunt. que, et addidil: Hi filii Jacob, qui nati sunt -eiin Me-
    Inter. 248. Quare secundo dicitur ad Jacob (vers. sopotamia Syrim (vers. 26); a dum ^.onstat Benja-
    10) : Non vocaberis Jacob, sed Israel eril homen B 1 roin nafum esse in Chanancea, quomodo tunc duode-
    luum : et appellaviteum Israel ? — Resp. Dudura ne- cim nasci dicuntur in Mesopotamia? — Resp. Nulla
    quaquamei ab angelo nomen imponitur, sed quod est [ergo] facilior solutio hujus qucestionis, quam
    Impbnendum sit ei a Deo praedicitur. Quod igitur ut per synecdochen accipiatur. Ubi enim major pars
    [ibi] futufum promittitur, hinc dicitur expletum. Ni- esf autfortior [lfs.,potior], solet ejusdem nomine
    ruirum nomen hocadillam recte intelligitur perti- etiam Hlud comprehendi quod ad ipsum nomen
    nere promissionem, ubi sic videbitur Deus, qiiomodo [non] pertinet.
    -non est ante a patribus suis visus. Iriter. 254. Quomodo impletum somnium Joseph,
    Inter. -249."Quceest Effrala, ubi Jacob Rachel uxo- quo dicit se vidisse solem et luriam, et undecim stel-
    rem suam condidisse dicifur (vers. 19, 20)? —Rbsp. las adorasse se (Gen. xxxvn,_9); dum constat, eo
    Effrata etT.ethleem unius verbi vocabiilum est sub regnante in __Egypto,matrem ejus Rachel multo
    interpretalione consimili : -siquidem iu frugiferam ante esse defunctam ; imo nec patrem [ejus] legi-
    domum, et domum panis vertitur, prbpter eum pa- . mus eum adorasse ? — Resp. [Ergo] in Chfisto fa-
    nem qui de coelodescendisse dicitur. cilius [Edit., facile] est somnij iutelligere perfeclio-
    Inler. 250. Ubi est turris gregis, juxta quam dici- . nem : huic enim datum est nomen, quod est super
    lur Jacob habitasse (vers. 21)? —^Resp. Juxta Beth- « omne nomen, ut in nomine ejus [Ms., Jesu] flectatur
    Ieem, ubi [vel] angelorum grex in Domini orlu ceci- omne genu cwlestium,terrestrium et infernorum {Phi-
    nit: vel ubi Jacob pascens pecora sua loco nomen Up. ii, 10).
    impdsuit: vel, quod-verius est, quod vaticinio futu- Snter. 255. Quceritur quare 1'smaelitas Scriptura,'
    rorum tunc mysterium monstrabatur [ilfs., quia quibus a fratribus venditus est Joseph, etiam Ma-
    vaticinatio futurorum jam tunc per mysterium mon- dianitas vocet (Gen. xxxvn,"28); cum Ismaelsitde
    strabatur]. Agar filius Abrahce, Madianitae vero de Cethura ?
    Inter. 231. Quid esl quod de Isaac dicitur: Et — jResp. Quia' Scriptura de Abraham dixerat (Gen.
    vonsumptus mtate morluus est, el appositus populo xxv, 6) quod munera dedisset filiis concubinarum
    . suo (Gen. xxxv, 29) ? Quomodo consumplus, vel cui suarum, Agar scilicet et Cethurae; et divisit [ilfs.,
    populo apposilus? 331 — ResP-Consumptus aetale, dimiserit] eosab Isaac-filio suo in terra [Ms., ler-
    id est, perfectus aetate. Yerum angelorum populo vel raim] Orientis. Itaque -unam "gentem fecisse intelli-
    sanctarum' animarum apponuntur, qui hanc vitam gendisunt.- . ."
    Deo placentes finiunt. Tunc dicuntur apponi, quahdo .. Inter. 256. Quomodo intelligendum illud [quodj
    nulla jam remanel sollicitudo tenlationum, et peri-^ Jacob [dicit]: Descendamad filium meum lubens in
    culum peccatorum. Quod intuens Scriptura ait: Anle infernum . (Gen. xxxvu, 35). — Resp. Perlurbati el
    mortem ne laudes hominem auemquam (Eccli. 'XI, dolentis verba sunt, mala sua etiam hinc exagge-
    50). i'antis. Yel eliam inferni riomine sepulcrum signifi-
    Inter. 252. Quomodo Scriptura dicit, post mpr- .cavit,. quasi diceret: In luctu maneo, donec me ter-
    tem Isaac patris sui, -Esau abscessisse de terra Cha- ra suscipiat [sepultum], sicut illum.
    naan, et habitasse in monfe Seir (Gen. xxxvi, 8); Inler. 257. Qualiter historia de Juda et tribus
    cum veniente de Mesopotamia Jacob legatur (Gen. filiis ejus et uxore ejus Thamar (Gen. xxxvm) in-
    xxxii, 3) eum misisse nuntios ad" fratrem suum in tra tam paucos aimos compleri potijit ? [Cum ergo
    . terra Seir; regionis Edom, cum ibi habitaret tunc anno ^ xiv aetatis suae venditus fuisse credatur;
    tempori.s"[ilfs., eumque ibi habitasse tune lemporis] ? xiu annos peregerat in yEgypto ignotus Pharaoni;
    —Resp. In proraptu est cogitare quod scilicet Esau, ad hos enim tredecim annos accesserunt v« anni
    . posteaquam in Mesopotamiamfrater ejus abscessit, ubertatis, et facti sunt anni xx : his adduntur duo;
    - *
    6 Locus liic sanatus ex-ms 1 Ambigua lectio : forte xvn.
    f' PATROt. C. 18
    '
    5S5 B. F. ALBIM SEU ALCUINIOPE&UMPARS II., . J.S6.
    quia secundo.annofamis Jacobintroivitin JSgyptum .A Inter. 266. Quonio.dode yiro sancto Jpseph intel-
    cum filiis suis, et inveniunlnr xxnanni, quibus ab-. ligere debemus, quo.dinebrjasset frati;es suos Ifien.
    fuit Joseph a patre et a fratribus suis. /Juo medio XLIII, 5.4) — Resp. Ebrietas secundtim Hebraeam
    tempore quomodo fiefi potuerunt]-? — Resp. Solet linguam [Jfs., idjoma Hebraicaelinguaejpro satieipite
    [enim]"Scriplura sancta-per recapitulationem multa poriitur, sicut in psalmo: -JisitasliJerrpm et inebrja-^
    profefre. Aliquot ergoannis ante venditumJoseph- sti eam- M iferum.: Inebriqbuntur gft jfberlqtedp.->
    haec fieri "ecepisseintelligi datur. Eiiam mox, ut mus tu(B. . -
    adolesceret Judas, incidit {ilfs., cospit incidisse] in Inter. 267. .Qui.dsibi yult quod Joseph t.otiesfra-
    amorem ejus, quam duxit uxofem, nondum vendito tr.essuos ludificavit, et tanta exspeclatioue suspen-
    ' -
    Joseph in J5gyptum. dit, jantequam man.ifestar.ejSe,yof.uisset? — -Resp.-
    Inter. 258. Cur dixit de Thamar : Depositis ve- Tribulabat eos, flon ut ge vindicaret [in eis], sed.ut
    stimentis yiduitatis suae (vers. 14) ? — Resp. Ut in- illos purgaret a crimin.e-transacti sceleris in eupi:
    telligatur [ilfs., quatenus intelligeres]; ex tempori- vel magis, ut .hac dilalione accumulaj;eturjau,dium
    bus patriafcharuin certa etsua fuisse vestimenta eorum, dum viderent tantain gloriajji .ejus^ quem
    viduarum, non uliquetalia qualia corijugatarum. [a se] exstinctum .e^se arbjtrabanlur.
    8321 Inter. 259. Quare dixil Judas: Juslior est B lnler. 268. .Quomodo dicitur : Fjlii ejus -el filim.
    Thafnar quarii ego_ (Gen. xxxvni, 26) ? — Resp: descenderunt cum Jacob in ^Egyptum Jfien. XLVJ,
    Thamar in bivio sedens vel capeto; ubi diligentius 7), pum Jacob plures nojiTjjabueritfUias, quam-Di^
    debet viator aspicere, quod iler gradiendi capial; nam tarolummodo•?'— Resp. Aul [e.liam]neptes fi-
    non ut Vagam turpitudinis iibidinem impleret, sed liarum nomine intelligere ^ebepius; aut p.luralisjm-
    utliberosra^ocero susciperet, jusliore causa, quarii merus pro jsingulari positus.est, sicntjbl:-3f}sjtin
    sqcer :.ille enim libidinis, illa liberorum gratia: et eis muscanvcaninatn. _ .
    ideo incomparatiorie ejus minusmalefecerat. Inter. 269..Quod dicit Sciiptura : Omnes animm
    Inier. 260. Si Phafes inde sortitus est nomen qum egressce sunl de femoribus Jacpb (vefs. £6) :
    divisionis, quia diviserat "membranam secundam quid resppndenduni est cis qui Iioc lestimonio con-
    [Ms., securfdarum],' undeZara [sic] nomen accepit "firmare nituntur, a parentibus simul animas cum
    (vers. 29, 50) ? Resp. Zara' interpreiratur Oriens. corporibuspropagari-?-— Resp. [Animas dictas pro
    Sic igitur vbcatur, vel- quiajrimus apparuit, vel hominibus, aparte totum signiflcante [Edit., signifi-
    quodplurimi ex eonati sunt justi, sicut inParalipo- cata] locutione, nullus debet dubitare].
    menonilegimjis (J Par. n, 4), Igter. 27$. Ri fdii Lim, quos gepp.iti% Mes.opQta-
    Inier. §61. Cur genliles homines _quifuerunt in ^' mia Sgrim cum Dina, animmfiliqrximet .filiariimiri-
    carcere cum Josepb, praesagia futurorum viderunt gintatres(vers. .15). Nunquid istae^omnestjijinta et
    (Gen. XL,5) ? — Resp. Non prp suis meritis, sed ,t_iiesanimaeex Lia jn Jlesppo.tamiaSyria;pataesunt,
    ut magnificsiretur Joseph, et manifestaretur qtii la- Jumibi-Jacob nonplus ..[quam] >vigipti annis cuni
    tebaf. . .socero suo moj-atusest, etseptem an.ni.transieiHi.nt,
    Iriter. 262. Quid [sunt] tres propagines(vers.10)? anlequam Liam uxorem duxisset? — Resp. Jdeo
    — Resp. Tres [propagines"sunttres] rami. [igitur] Scriptura sancta hos omnes in Mesopotamia
    Inter. 265. CurPharaoet Hefodes dies nativita- ortos csse dixit, quoniam eorum patr.es ibi orti
    tis suae hbnoribus festivos habuerunt (vers. 20) ? sunt.
    ~ Resp. Eo quod putaverunt quod hora' nalivitalis Ihter. .271. Si sexaginta .et sex animaesunt quce
    eorum eos [Ms. se] ordinasset in regnum : similem ingressae sunt cum Jacob in 4^gyptum, ^t ibi Jo-
    rem facienles adorationei ut quoruro erat par im- seph cum duobus filiis suis inventus est -(veis.26,
    .pietas, esset una solemnitas. 27), quomodQ ggg septuaginta postea dicuntur
    inter. 264. Quid esl quod Pharao dixit: Puta- esse animce domus Jacob ? — Resp.Ipso patre Jacob,
    bam me stare super (luinen (Gen."xci, 1) ? — Resp.$p quaji radice, adnumerato septuaginta esse noscun-
    Id [Ms., Idem] est quod in alio locb legitur : Ecce tur. - • - .
    ego super fontem aqum sto (Gen. xxiv, 15). Hoc ge- Inter. 272. Dum -hic [in Genesi] legimus septua-
    nere locutionis el in psalmo dicitur : Qui fundavit ginta esse animas domus Jacob, quomodo in Actibus
    terrani super aquam [Ms., aquas]. [Non cogun- apostolorum (.vii, 44) dicitur, in animabus septua-
    tur homines putare sicut naveni natare terram su- ginta quinque descendisse Jacob in Jigyptum ? —
    peraquas].Secunduhi hanc[enim] locutionem[recte] Resp. <Nonpoteral Lucas [aliquid] conlrarium scri-
    intelligitur, quod altior sit terra quam aqua. Altius bere adversus eam-Scripturam, quae jam fuerat
    qiiippe ab aquis sustollitur, ubi habitant terrena gentibus divulgata,: el utique majoris opinibnis, illo
    animalia. duritaxal tempore, septuagintalntefpretum liabeba-..
    Jn.er. 265. Quomodo multitudo [frugum] arenae turaucloritas, quamLucas,' qui ignotus et.vilis, et
    [mullitudini] cbmparatur (Gen:XLI,49) ? — Resp. non magnaefidei in nationibus ducebatur [Ai., erat].
    Quia sicul arena" innumerabilis est, ita multitudo ;. Hoc.aiitem generalitcr observandumest quod ubi-
    frugum usitato uumero comprehendi non potest i. cunque sancli apostoli vel apostolici viri loquuntur
    [Ms., poterat]. ad populos, his plerumque teslimottiis-abulunlur,
    S57 EXEGETICA.— INTERROG.ET RESPONS. IN GENES., ETC. S.5J3
    qucejani fueraht'in"gen.ibus divulgata; licet plefi- A Scilicet postquam-juraverat ei filius [securtis] de pe- ;
    quetraduht, -Lucam [evangelistam], ut proselylurii, titione'quairi rogaveral/adoravif Deum [Ms.\ Dpmi- ',
    Hebraeaslitteras igriorasse. - ' - num coepitadorare] contra capul lectuli sui; sanctiis
    . • hiter. 273. Filii Jacob interrogati quid operislia- quippe etf>eo obediens-[il/«.,dedifus] vir, oppressus
    berenj, rcsponderunt : Pastores bvium'surhus, siciit senectute, habebat le.ctulumita positum, uj. ipse ja-
    et patfes nbstri (Gen. XLVII,5). Quare patriarchas cens [habilus] absque ulla difficultajtead orationem
    • " • - '
    p"ri_rfos,pastofesgvium,^t non [reges]gentium fuisse esset paratus. . , .
    -legimus?—Resp. fjuia sirie ullavdubitatabne'Justa gg^ lnter. 278. Quid est quod Jacob dicjt: Duo
    ser-vitus, et justa est dominatio,'cum pecora homirii filiilui Effrem et Mandsses,'sicut Rubeti et Simeon
    serviunt, etlibmopecoribus dominatuf. Sic-enim di- 'emnt niihi (Gfin.XLFUI, 5)?— jRcsp.Significat:[sicul]
    . ctum est homini cuni crearelur : Faciamus iwminetn Ruben et Simeon ducetribus crunt, et suis vocabulis
    ad imaginem el similitudinem noslram;et habeat po- . vocabuntur; sic Effreniet ManassesduceMbiis erunt;
    testatem pisoium maris elvolatilium caAi,et omnium duqs quqque populps procreabunt, et [sic] haeredita-
    qum sunisuper terratn (Gen.i). Ubiinsinuatur ratio- Jiunf proniissjonis terj-am, sicut et filiimei. ReUqiios
    iiem deberc dominari irrationali vitafe.-Servumautem autem filios,-qups post morlem meam genueris, tui
    homiriem"homirii "yeliniquifas fecit, vel adversitas. 5 eruiit: _[el]iri noiriinepatrum suorum vocabuntur in
    li.iquitas quidem",sicut dictum est i MaledictusClia- haereditale su_a; [qui] non accipient separatim ter-
    naan, erii servusfralribus suis (Gen. ix, 25). Adver- Tam, necfruiiculos habebunt proprios, ul reliquaetri- .
    sitas vero, sicut accidit ipsi Joseph, ut venditus a -bus: In tribu ESfem [ilfs. Effraim]et Manasse quasi
    fratribus servus alienigensefieret.itaque primos ser- appendicespopuli commiscebuntur.
    "ves, quibus boc iiomen -inLatina Ijngua inductum Inter. 279.-.Gur S$o6bfilio isuoJoseph, quasj ne-
    est, liella fecerunt; cum [Jfs., qui] enimhomo ab ho- scienti, indicare voluit, ubi et quando sepelieril ma-
    -mine superatus, Jnre Jdellipossit occidi, quia servatus ,trem ejus {vers. 7)? — Resp. For.te propbetice com-
    est, .servus est app.ellalus.Inde et' mancipia, quia memorare voluit, ibi sepultam malrem Josepb, nbi
    [srint] manu captd. -• JShristusfueraf nasciturus.
    Inter. 274. ^uae esl terra Gersen \AL, Geserfj yel Inier. 280. Quce est- pars una quam Jaebb dedit
    itamesse? — Resp. Judseiautumarit eam, quae nunc Joseph filio suo [exira fratres sups], quam tulissese
    ^hebaida appellatur, -Ramesse pagum; Arsenatem de roariu Amorrhaeoi^um dicit in- gladio etarcusuo
    sic blim vocatum pulant. - ivers. 22).?— Resp. Significavilurbem, quaeHebraice
    - Inter. 275. fjuaerilur quomodo^iUerra
    ./Egyptipa- Sichem dicjtur, et secundum Gr_£capi et l,atiaam
    scua pecoribus-.inveniripotue"runt,cum eaterra plu- G declinationem pichimaappellatur.; etcorrupleaplu-
    viis rfonirrigatur; ietfralres Joseph ideo terfam Cha- limis Sichar nqminatur : quaeet [AL, ut] nune iN.ea-
    naan reliquisse [se] 'diGunt, qiiod herlias "gregibus polis urbs S.amarif,an.orumdicitur-. .Sicliem,'[in].fle-
    su.isnon inveriissent'(Ge«. XLVH, 4) ?' — Resp. Perr torsa lingua ira.nsferliUrinhupjerum [Alr, u.umerjaiii],
    hibetur ab eis qui loca sciunt, in multis"iEgypti pa- unde Septu.aginfa[praseipue]jnterpretati sunt,,,Qubd
    ludibus potuissepascua non deesse,.etiam ciiirifames autemdi.cilsc^am [Ms..,jam]in arcu et^ladioposse-
    esset frunienloruni; quaj solent Nilifluminis inurida- •disse, arcum Mc. et gladiuin ju&tiliam yocai, per
    tione provenire. Magis enim' dicuiitur paludes illce quaro menuit, peregiinps et sdvena, in^eifecto Si-
    feraces [Ms., feracius] pascua gignere, quandoaqua cbero,.etEraor, de periculo liberari- Tijnuil [ejiim],
    Mli iriimisexcrescit. .> guod supra legimus, ne vicina oppida.atqtfe casfella
    Inter. 276. Quid sibi vuhya tanto viro et tali pa- jsbeversienemfajdefateiirbis adversum se corisur-
    triarcha tam sollicita corporis epmmendalio, nt non gerent, et Doroinus nqn dedit eis ut nocerent jlli.
    in terra ^Egypti sepeliatur, sed in terra Chanaan -[Yel cerle .sic intelligendum : dalio tibi Sicbimam,
    juxta palres suos (vers.50)? — Resp. In Iiis [figurae] quam in fortitudine mea, Jioc est, in pecunia, quam
    sacfamenta tibi qucerendasunt, et [majoris] admira- mullo labore et sudore quaesiyi.Quod autem' ait:
    tionis gaudiuni iiivenies.Cadaveribusquippe mortuo- " superfratresiuos, osten.dil,absque sorle eam dedisse
    rum peccata significariin -legenon esl dubium. Hinc tribui Joseph, el mausoleum ejus ibi hodieqpe cer-
    illa sententia ducta [Ms., dicta] est: Qui baptizatur a nitur.]
    .mortu'o,etjterumtaiigilillum,guid'p'roficitlavuttoejus? '
    DE BENEDICTIONIBJJS PATRIARCHARUM.
    sic et quijejunat super peccatusua et itervm ambulans
    hmceadeinfacit, etc. (Eccle. xxxiv,50, 51). Sepultura Inter. 2|l. Quid intelligendumesl de I)enedictio-
    erg"6mortuofum remissionem'significatpeccatoi-um. nibus quibus Jacob patriarcha "benedixitfiliossuos-:
    Eoperlinetquod dictumesl: Beatiquorumremissmsunt an Mstorice vel allegoriceintelligejidg sunt,<Ium QJ-
    ihujuiiates et quorumtectasunt peccala(Psal. xxxi, 1). kit : GongregaminifiliiJacob[audite, IsraeL, patreih
    Ubi ergo sepelienda erant haec significantia cadavera •vesirum],utannuntiem wbis qum iieriiurq.suntin no-
    patriafcliarum, nisi in ea terra ubi illecrucifixus est vissimis4iebus (Gen.xws.,'1); et videtur ex his ver-
    cujus sanguine facta est remissio peccatorum, iiis magis allegoriam sonare quam historiam? —
    Inter. 277. Quid est quod Jacob conversusad caput . JResp.Utrumque [vero] et histpriani ef allegoriam.
    lectuli sui oravit Dominum(Gen.XLVII,31)?— Resp. Historiam, de divisioneteCTae promissionis, quae[di-
    SS9 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. " am
    visiones] dividendceerant nepotibus illorum. Iteml A altum, et eaptivam duxisse captivitatem (Ephes.-i^t
    ailegoriam, de Christo et Eeclesia in novissimis quidI 58); sive, quod melius pulo, caplivitas passionem"
    futaum [ilfs., futuram] temporibus. Sed prius histo- ascensus resurrectionem significat. Alligans ad.vi-
    riae fundamenta ponenda sunt, ut aptius allegorice j neam pullum suum et ad vitemasinam suam (Gen.
    culmenpriori structuraesuperponatur. XLIX,11). Quodvidelicet pullum asince, cui superse-
    Ruben primogenitusmeus, tu fortitudo mea, prin- dit Jesus, hoc est, gentiliumpopulum, vineceaposto-
    cipium doloris mei, prior in donis [major imperio], , lorum, qui ex Judaeissunt, copulaverit, et advitem,
    effusus es sicut-aqua, non crescas : [quia] ascendisti . sive, ut in Hebraeohabetur [ad Soreth], id-est, ele-
    cubile palris tui,et maculastistratum ejus (vers.5,"4). ctam vitem alligaverit asinam, cui supersedit,~Eccle-_
    » Est autem hic sensus : tu es primogenitus meus,, sia ex nationibus congregata. Quod autem dicit :Fili
    major in libris, et debebas, juxta ordinem nativitalisi mi; conversioest kixoo-vpo<fn ad ipsum Judam \Al.-,
    tuae,hajreditatem, quae primogenitisjure debebatur,, . conversionemad Christum de ipso Juda facit], quod
    habere, nempe sacerdotium accipere et regnum [hoc: Ghristus haecomnia sit faeturus. c Quod autem ai.tr-:
    quinpe in portando onere [AL, honore] et praevalido i Non auferetur sceptrum de Juda et dux-de feiagre
    robore demonstralur]. Yerum quia peccasti, el quasii ejus dbnecveniat ille, qui miltendus esl; edpse erit
    aqua,.[quae] vasculo non tenetur, voluptatis [Ms.,, B exspectaliogentium. Significat, quod non deficerent
    voluntatis] effususes impetu, idcirco praecipiotibi utt principes de tribu Juda, usque ad tempus, quo natus
    ultro non pecces, sisque in fratrum numerb poenasi est Chrislus, qui missus a Patre exspectatio«st gen-
    peccati lugens [AL, luens], quod primogeniti ordi- tium. - --
    nem perdidisti: i>principium autem doloris est om- [Zabulon in littore maris habitabit, etin statione
    nis primogenitus, quia pro eo primum commoventur navium, pertingens usque ad Sidonem.] Isachar asi-
    viscera parentum. nus fortis, accubans inter terminos, vidit requiem,~
    Simeonet Levifratres, vasa iniquitatis bellantia, in. quod esset bona, et terratn quod opthna, et supposuit
    consiliumeorum ne veniat anima mea et in cmtuillo- humerum suum ad porlandum, faclusqueest tributis
    rumnon sit gloria mea; quia in furore suo occiderunt ; serviens(vers.15).d [Quia]supra de Zabulondixerat;
    [virum] et in voluntatesua suffoderunt murutn. Male- [quod] maris magni littora esset possessurus; Sido-
    dictus furor eorum,quia pertinax, et indignatio illo- nem quoqueet reliquas [Phoenices]urbes [continge-
    rum, quia dura. Dividameos in Jacob, et dispergam ret]^ nune ad mediterraneam provineiani redit; et
    illos in Israel (vers. 5-7). Significat autem non sui Isachar, quae[AL, qui] juxta Nephtalim est pulcher-
    fuisse consilii, quod SicbemelEmor 335 foederatos rimam [in Galilcea]regionempossessurus est, bene-
    viros interficerent [AL, interfecerunt], et[quia] con- '^ dictionesua habitatorem fecit. Asinumautem osseum
    tra fas, in pacis et amicitiarum tempore sanguinem vel fortem vocat, et humerum [dicit supposuisse]ad
    fuderunt innocentum, et quasi quodam furore sic portandum,quia in labore terraeet vehendisad mare
    crudelitate repleti [AL, raptali] muros hospitaeurbis [oneribus], quae in fiiiibus suis nascebantur, pluri-
    everterunt [Ms., everterent] (Gen. xxxiv). Unde di- mum laboraret, regibus quoque tributa comportans.
    cit : Malediclus furor eorum, quia pertinax et reli- Aiunt Hebrcei, per metapboram significari, quod
    qua. Et dispergameos in Israel. Levi enim bceredi- Seripturas sanctas die ac nocte meditans studium
    tatem propriam non accepit, sed in omnibus sceptris suum dederit ad laborandum, et idcirco ei omnes
    paucas urbes ad habitandum [Edit., inhabitandas] serviunt, quasi magistro dona portantes.
    habuit. De Simeone vero in libro Jesu (xix, 1, 2) Dan judicabit populumsuutn, sicul alia tribus in
    scriptum est, quod et ipse proprium funiculumnon Israel. Fiat Dan coluber in via, cerastes in semila,
    acceperit, sed de tribu Juda quiddam habuerit. mordens ungulas equi, ut cadat ascensorejus retro
    Juda te laudabunt fratres tui, manustumin cervici- (Gen.XLIX,16-18). Salutare tuum exspectabo,Domi-
    bus inimicorumtuorum : adorabunt te filii patris tui. ne. Samson judex in Israel de tribu Dan fuit. Hoc
    Catulus leonis Juda, ad prmdam, fili mi, ascendisti.n ergo nunc dicit videns in spiritu, comam nutrire
    (Gen. XLIX,8, 9). Sive, ul in Hebrceoscriptum est: SamsonNazaraeum,et de ccesishostibustriumphare :
    de captivitate, fili mi, ascendisii: requiescensaccu- quod in similitudinem colubri regulique obsidentis
    buisti ut leo, et quasi lewnaquis suscilabileum? Quia vias, nullum per terram Israel transire permittal;
    Juda confessiosive laus interpretatur, recte scribi- sed etiam si quis temerarius virtule sua, quasi velo-
    tur : Juda confitebunturtibifratres lui, vel laudabunt citate equi confisus, eam voluerit praedonis more
    te. Et licet de Christo grande sit mysterium, tamen populari, non illum effugere valebit. 'Totum auteni
    secundum litteram significatquodper stirpem David per metaphoram serpentis el cquitis loquilur [Edit.,
    •generantur reges, et quod adorarent eum omnestri- quodloquitur, ad formam serpentis et equiperlinet].
    bus. Non «nim ait, filii matris tuae, sed, filii patris Yidens ergo [Ms., autem] tam forlem Nazaraeum
    tui. Et quodsequilur: Ad prmdam,fili mi, ascendisti, tuum, quod ipse propter [ Edit., per ] meretricem
    ostenditeum captivospopulos ducturum esse, eljuxta mortuus est, el moriens nostros occidit inimicos,
    intelligentiam sacratiorem, - Clnislum ascendissein pulavi, o Deus! ipsum esse Christum Filium tuum;
    < Ex Hieronymo,lib. Quaest.in Gen. ° Sequentia non sunt Hieronymi.
    i>Sequentia non sunl Hieronymi. Hieron. Quaest.in Gen.
    561 - EXEGETICA. — INTERROG. ET RESPONS. IN GENES., ETC. S62
    verum quia mortuus est, et non resurrexit,_et rur- i\ lecia sunt, lupum sanguinarium, lupum voracem su-
    sum duclus captus est Israel, alius milii Salvator per altaris interpretatione ponentes, et spoliarum
    [Ed., verum, qui mortuus est et resurrexit, ille igi- • divisionemsuper sacerdotibus, qui servientes altari
    tur;milii salvator, etc.] mundi et mei generis praesto- vivunt de altari [Hucusque ex Hieronymo]. Haec
    landus vest, ut veniat, cui repositum est, et ipse erit hactenus [ilfs., autera] historice.
    exspeclaliogenlium. Spiritualiter autem [in] Ruben prioris populi Ju-
    '33@ Gdd accinctus prmliabitur ante eutn, et ipse daeorum ostendit persoriam, cui a Domino per pro-
    accingelut relrorsum, (vers. 19) significat, quod ante phetam dicitur : Israel priniogenilusmeus (Gen. XLIX,
    Ruben, et dimidiam tribum Manasse, etiilios, quos 3). Etenim juxta quodprimogenitis debebatur, ipsius
    trans Jordanem [ilfs., filiossuos trans Jordanem] in erat accipere sacerdotium et regnum. Addilur : Tu
    possessionemdimiserat, post quatuordecim annos fe- virtus mea. Utique quod huic populo fundamentum.
    vertens, prceliumadversum eos. gentium vicinarum fidei ex ipsa virtule Dei [Ms.,^quia ex ipso po-
    ^grande reperit et victis hostibus fortiter dimicayit. pulo fundamentuiri fidei; ex ipso virtus Dei], qui est
    Lege librum Jesu Nave (xm, 7) et Paralipomenon Christus, advenit. Quomodo autem ipse sil princi-
    (I,v,l,'ll). . - pium dolorum, nisi dum Patri Deo semper irrogat
    Nephtalim cervus emissus, dans eloquia pulchritu- B. injurias, convertens ad euni dorsum [etj non faciem?
    difiis sive Nephtalim-ager irriguus (Gen. XLIX,21). Iste prior in donis, quia ipsi primum credita sunt
    Utrumque enim significal Hebrceum verbum Aiala eloquia Dei, et legislatio, et testamentum' [sive pro-
    Selvha [Edit., Silvam]. Significat autem quodaquae missio]. Iste major imperio, utique pro magnitudine
    calidaein ipsa nascuntur tribu j sive quod super lacum viriuro, quia eopiosius",caeterisin hoc sceculoregna-
    Genesar fluenta [AL, fluento] Jordanis esset irriguus. vit [Ed., Deum negavit, mendose].Effusus est autem
    Hebraeiautem volunt propter Tiberiadem, quae legis' sicut aqua, peecando in Christq, quce vasculo non
    videbatur habere notitiam, agrum irriguum hic in- -tenetur; volunlalis [AL, voluptatis] effusus est iin-,
    telligi eloquia pulchritudinis prophetarum [Ms., irri- petu : et idcirco addidil ultra non crescas. [Quia pec-
    guiunel eloquia pulchritudinis prophetari]. Cervus cavit, et Christum negavit],- quapropler ipse post>-"
    autem emissus temporaneas ffuges et velocitatem quaminuniversum orbem dispersus est, valdeimmi-
    terraeuberioris ostendit. Sed melius, si ad doctrinam nutus est. Sed quare talia meruit, ita subjecit: quia
    Salvatoris cuncta referamus, quod ibi vel maxjme ascendisti cubile patris tui, et maculasli slratuss
    docuerit Salvalor, ut in Evangelio quoque scriptum ejus; quando [Edit., quoniam]corpus Dominicum, in
    est (Matth. iv, 15). quo plenitudo Divinilatis requiescebat, raptum in
    Filius meus accrescens Joseph, filius meus accre- " cruce suspendit,el ferro commaculavit.
    scens et decorusJ aspectu. Filim decurrerunt super Simeon el Levi fratres vasa iniquitatis bellcmtia
    murum, sed exasperaverunteum, et jurgali sunt, in- (vers. S). Per Simeonemet Levi scribce, et Pharisaei,
    vidimque[Ita Ms.; Al. inviderunlque illi] habentes et sacerdotes Judaici populiiritelliguntur. De Simeone
    jacula. Sedit in forti arcus ejus, et dissoluta suni enim scribce erant Judceorum; de tribu vero Levi
    vincula brachiorum et manuum ejus per manus poUn- prineipes sacerdofum, 337 <7W' consiliumfecerunt,
    tis Jacob. Inde pastor egressus est, lapis Israel (Gen. ut Jesum dolo tenerent ei occiderent. De quo concilio
    XLIX,22-24). 0 fili Joseph, ipii tam pulcber es, ut te dicit: In concilium eorum ne veniat anima mea. Hor-
    tota de muris et turribus, ac fenestris puellarum rebat enim tot scelera quae in novissimis temporibus
    ..Egypti turba prospectarel [ilfs., prospectet]; invi- facturi erant Judaei; qula in furore suo occiderunt
    derunt tibi [et te ad iracuttdiam pix.vocaverunt]fra- virum, id est Christum, de quo dicitur : Ecce vir
    tres tui, habentes livoris sagitlas et zeli jaculis vul- oriens homen ejus (Zach. vi, 12). Et alibi : Femina
    nerati: verum [tu] arcum tuum et arma pugnandi circumdabit virum (Jer. xxxi, 22). Suffoderunt mu-
    posuisti in Deo, qui fortis est propugnator; etvincula rum, id est, spiritualem illum fortissimum murum,
    tua, quibus te fratres ligaverunt, ab ipso soluta sunt l> qui custodil Israelem, lancea confoderunt. Malediclus
    et disrupta. Ut ex tuo semine tribus nascatur Effraim furor eorum, quia pertinax. Utique quandb furore
    fortis, stabilis, et instar lapidis durioris invicta, im- accensi in ira oblulerunt Christum Pontio Pilato di-
    . perans [quoque] decem tribubus Israel. centes : Crucifige, crucifigeeum (Joan. xix, 6). Et
    Benjamin lupus rrapax, mane comedit prwdam et indignatio eorum, [quia] dura.-Dum Barabbam latro-
    vespere dividet spolia'(vers.27). Quam de Paulo apo- nem peterent, et principem vitse crucifigendum po-
    stolo manifeslissiriiasit prqphetia omnibus patet. In stularent (Matlh. xxvn, 21). Dividam eosin Jacob,
    adolescentia enim persecutus estEcclesiam (Act. VIII, et disperdam [Ms., dispergam] [illos] in Israel, quia
    3);in senectute prcedicator Evangelii factus est' nonnulli ex illis crediderunt, quidam autem in infi-
    (GaLi, 13). Hebrceiautemita dixerunt [Jfs., disse- delitate permanserunt. Dicuntuf enim divisi [hi, qui
    runt] : altare in quo immolabantur hostice, et victi- ab eis] separantur, et veniunt ad fidem; dispersi au-
    marum sanguis in basira illius fundebatur, in parte tem [Al. ergo] sunt, quorum patria et templum sub-
    tribus Benjaniin fuit\AL, fuisse]: Hoc inquiunt, ergo versum est, et per orbem terrae gens incredula [ilfs.,
    significatquodsacerdotesimmolantmauehostias, ad incredulum genus] spargitur.
    vesperam dividunteas qucesibi apopulo exiegecol^ Juda telaudabunt fratres tui (Gcn., XLIX,8); Per
    J.(J5 B. F. XLBINI SEU iLCUINI bpllRUl PARS' II. "
    {&£.
    huric iudani vefus __ corifessor exprimitur Chfistus, X quorum. praecepta [AL, scripta] austeritatem' virii
    qui ex, ejus tribii secunduiri carriehi est genitus.' priscce legis superant, qiiia longe leyibra srint. Et
    ffatres sui, apostoli scilicet et omnes deiiies lacte caridididres, JDeriltesprcecepibres. sunt •
    Ipsuiri l~c.ua.arit
    coiiceredes"ejiis, 'quiper' adbptioiiem Filii Dei Patris sancti, qui praecicfuritab effbribus hbm'mes, etebs
    -et Christiffatres effectistint per graliam,"quorum ipse' quaisi cbniederido iri Christi corpus trausmittunt:'
    est Dbiriiiius per natiifarii. Mdhus iuw ih cervicibus Candidiores autem effecti sunt dbclbfes ecclesice
    immicorum luorum. Iisdem enim mambus el eoaem lacte Areiefislegis.
    criicis trophseo et siibs lextit,- et inimiccts adversa- Ziibulbnihlitloie riiaris, et ih stdlionenavium habi-,
    riasque .potestat.es devicit [Ms., cufvavifj. Jiixta' tdt [Mi:,liabitabii] (vers. 13)., Zabulon interpfetatuf
    quod ei Patef promittit ei dicens : Sede ad (iexteraim babitaculum pulchritudiriis [AL, foftitutltriis], el Ec-
    meam, donee pbiiatri iriiinicostuosiscabellumpedum ciesiam significat, quaein Uitore ggg.mafis habital,
    tiibruin.' Aidoraburitie filii pdtris tui, quoniairiinulti [el] in statibrie riaVium, rit credeniibus refugium
    ex filiis Jacob adorarites [eum] per electionem gratice [sit], ei peficlitantibus". deinoristrei lidei portum.
    salvi facii surit. Galulus leohis Juiu (vers. 9), quo- Haeccbritfa bmnes"lurbiries saeculimcoincussa firmi-
    niaim nascendb parvulus faclus est, sicul scripium r,late solida exspectat naufragium Judaeoruin, et"
    est : Parvulus nalus est nobis. Ad prwdam fili mi B haereticbrum procellas, qui circumferuntur bmni
    ascendisti, id est, asceiideris iri crucerii, caiplivbs verito dbclflrice,quofum ets'i tundituf fluclibus, non
    populos .r<_demisti,[etjquos aidversarius [Ms., cori- fameii ffarigitur. Periendit autem usque adSidonem,
    trarius] ille inva'serat [tu riibriens eripuisti. Derii- lipc est, usque ad gentes; legituf etiam inEvingeUo,"
    que rediens ab inferis. asceiidisli] in aliuih, captivam inde ass'ump"tbsesie aliquos apbsiolbs; iri ipsis locis
    duxisli Dbriiiriuinscepe ilocuissej,.siciit scripiurii est: Terra
    t cantivitatem.
    -..-., , ' ._.-. ..-..»', . accubuisii
    Requiescens ,..._-j ... nt_ leo.
    ..,,.
    ManifestissimeChrislus.accubuit in passione, ijuando ZdHulon,ei ierra Nephlalim, populus qui sedebat in
    inclinato eapiie tradidit. spifitum, sive quandb_iri tehebris, vidii iuceiii hiaghmn. (Matth. iv, 16; Isai.,
    sepulcfo [securus] velut qubdani corpbris sompb ix, -_-..... Sidbn
    - 1,''2).
    <j. , ,.i,i . veuator
    -i.-i ;iiiefpreiaiur _ .- • vel....venatrix.
    quievit. Sed quare ui ieb et [ue.w.]catulus leonis? Iri Yenatores vero qui surit, nisi apostoli? qui, ut supra"
    sbmrio suo leb fuit, quoniam riori necessitate, sed diximusi,ex illis locis assumpti sunt; de quibus di-
    potestate . hoc ipsumi iiriplevit, siciil ipse 2icjt : cstur : Miltam, venatores multqs, et venabunlur vos
    Nemo tollet a me animam meam, sed ego potiam ih omiii nionte [Al., ioco],(Jer. xvi, 16).
    eam. Quod vero addidit: Ei ut catulus leonis; iride Isdchar asihus fortis (Gen. XLIX,H, 15). Isacliar
    enim niortuus est, unde [et], natus. Bene [ergq] . - quodinterpretatur merces, refertuf ad populum gen-
    Chrisfus ut leo requievit, qui non solum morlis " tiunij quem Dominus pretio .sanguinis sui mercatus
    acerbitatteiri iion timuit, seil eliain in ipsa riibfte est. Hic Isachar asinus fortis scribitur, quia prius
    iuortis iriipefiiini vicit; Qiiod auieflf dicit : Qiiis pppulus gentilis, quasi brultim et luxuriosum ani-
    'susciiabit eum? Qiiid est aliiiolnisi quod fpse dicit mal [egerat] nullaque ralione subsistens; nunc vero
    [ilfs., quia riulius, nisi ipse, juxta qttod ipse ait] : fortis Redemptoris dominio collum submittens ad
    Sblvlte, templum lioc, et ih iriduo suscitabb illiicl. juguni disciplinaeEvangeliccepervenit [AL, sed post-
    N'bn ^deficietduxde Juda[ht feliqua].(vers. 10). Hbc modum jugum.... libenter portayit]. Hic accubans
    riiariifestissiriiead Jti^airi fefeftiir. Diu enim ftiil' ex inter terminosvidil requiem, quod esset bona; et ter-
    semirie illiiis iritemerata apiid Judcebs successio re- ram, qiwd optima, Inter terminos [autem] accubare,
    gni, dbnec Christiis nasceretur: et hocsupra diximus. est praestolato mtindi firie requiescere, nihilque eo-
    klitgahs aa viiieatn pu.liv.iiisuini (vers. 11). Piillus ruin, quceversantur in medio,.qucerere, sed ullima
    suus, populus est ex geritibtis, ctii adliiic riunqiiarii desiderare. Et forlis asirius requiem et ferram opli-
    fuerat onuslegis iriipositum. Hunc alligaverunt ajb- maui videt, cum simplex gentilitas [idcirco] se ad
    stoli, qui ex Judaeissurit, "advineairi de qtia dicituf : robur boni operis erigii [quia] ad aelerncevilaeprae-
    VinedDbmini SababJh [Al., cbpiilavit ad viriearii, ad-jtemium tendit. Unde etiam appqnil humernm suum ad
    ^i Juila.is
    » )! ,i*surit.
    " "•Nain
    apostolbs quic ex viriea portandum, quia dum ad promissam recpiiemperve-
    -i <' ,* *!scilicet,
    ' j v f't,i-. ,- -- J
    Doiriini Sabaolh domiis Israel est] : Et ad vitem, nire desiderat,,.cuucta mandatorum onera libenter
    qricedicit : Ego sutn vitis vera. Acl haric ergo viteiri pprfal. Unde factus est tributis serviens,hoc est, regi
    alljgai asinain suani,_iibc est syriagbgam gravidam Chrislo suo fldei dona et operum bonorum offerens
    [ilfs., lardigradairi scilicei] et gravi legis pondefe munera., . , .
    depressam. Lavii in vino siolam suam. [Sive] bar- Dan judicabit populum suum, sicut aliw tribus
    nem suam in sanguine passionis; sive sanctarii Ec- israeL Fiat Dan coluber in via, cerastes ... semila,
    clesiam illo ,vino, quod pro mullis effunditur in fe- [et reliqua] (vers. 16). Dicunl quidam Antichristum
    missioriempeccatorum. El in sanguine uvw pallium - per hsecverba prcedicide tribu Dan fuUirunij pro^eo,
    suum. Pallium,gente.s sunt, quas corpori srio junxit, quotlhoc locoDanet coluberasseritur et mordens. Un-
    sicut scriptum est: Vivoego, dicit Dominus, nisi hos de inier tribus Israel primus Danad Aqpilbn.emcfistra
    omnesinduatn sicul vestimentum. Pidchriqres oculi metatus esl, illum significans,qui se in latefibus Aqui-
    ejusvino (vcrs. 12). Oculi Chrisli apostoli sunt et lonis sedere dicit, et de quo figuraliter prbpheta di-
    Evangelistae,qui luriien scienticeEcclesiceprcestant cit: ABan auditusest fremitusequorum ejus (Jer. VHI,
    ' EXEGETiCA. — IN'GI..NE&" YERfe'.26.
    165 f, 566 •
    16): qui riorisoliiin cqltiber, sbd etiairi eerasiies, sive A tibrierifsuam in ciifsu iabeniiuin teniporum spumat.
    cofnutus vbcatuf. Cefcfs'eriirii"Graece"coruu dicitur Et quici Anfichristiis extfema riiuridi apprehendet
    :eSid [Af:; "kipaia coriiia' dicurilur]. Unde ser- [3is:, aj>p'r'eri'eiidefe iiilituf], cerasiesille eqrii urigulas
    '"peris"lllfe'eufriuttis e'_£epefhib'eluf, per quemdigrie jnordfefe'iferhilfetuf. Equi eriifii urigiilas inqfdefe est
    •Aiitichristus assefituf, qui cbriffa vitam fidelium 'extffema sceculi [feriendo] cbhlingere. Ui cddat
    cunf"iiibfsuf es'tifefae" pfceaicaticmisarmatbitur etiam ascehsor ejus fetro. Ascerisdf hujiis equi est, quis-
    cofiHbiisjjoiestatis [Edit., et etiam eofnibus cbritra quis iniquitaiibus miinai [bujus] extollituf, iiride et
    .pbtestai^s]: Quis a.utem heScit .ieni-iain "arigustio- fe'ifb cadefe Sicitur'.
    ferii esfse, fjiiairi viairi? Fit fefgo cdlifbef iii via, Hwc cbmihentaiiuiicula hiler Upera,S. Aug. E&ii. ,
    qula in fifceseritisvitcfe'latitiidirie ebs ariibulafe pro- Bened. S. Mauri loin: III, Appetid. pag. 28, ita
    1vocai; qtiibiis"quctsfparceiido'blandituf. Sedmbfdet, fihitur.
    ctiriiebs quibus libeftatteiri tribuit, erfoiis sui ve- Ut cadat ascensor ejus fetfb. Plebs irifidelis Jii-
    iierio Coiisiimit.Fit itefurif cerasies in seriiita, quia daea, efrofis stiis laqueis capta pfo' Clirislb Ariti-
    qubs"fide'les'fepe'fit, ef "sese infef angusla ilinera chrisium exspectat. Bene Jacob*e'bdeni ibctf repente
    prcecepfi cceie'§tiscbnsffingere^vifiei,fidn solum rie- , in eleciorurii vocerii conversus est dicens -..Salutare
    quitia cailidMyersttasiouis inipetit, vefum etiarii tef- B iuimi exspectdbo,Doihihe (vers. 18). Id est, ribn sicut
    rbfg potdsxaitrfpeririiit [AL, pferiiit],. [ei] in perse- irifideies, Antichfisturii, sed eiirii, qui in federii-
    eiitioriisanjfofe',p'6'stbeneficiai ficia [Ms-., fictcej dul- ptibrieni ribstrarii'veiilufiis est, vertini credo fideli-
    cetliriis, eiferceteorhtta potestatfs. [Iii quo locb] equttl terChristum. Amen.
    [iste] hiinc niutiuurii irfsiuual, qiii [Ms\, quod]pef ela-

    '
    gf^filGTA BMTriLBIM LEflT^E

    Super iltai Geneseos : Faciumus homineni a$ imaginem et simUit.iidinemnostram (Gen*.i, 26}i

    MONITUMPRJIYIUM. ." ad imaginem et- similitudi«j.m suam ipse Greatof


    Hanc commentatiunculam in ms. cod. J. Sirmundi omriium.eiun crea%i_^'quod -nulli aiii ex eVeatttHs
    sub priori titulo repertam Qua^stionibusin Genesin :.doiiavit. Qufflimago diligentius ex interioris bomi-
    subjurixit*cT."Quercetarius. :T_Iarta" jam "olim"fuerat - -uis nobilitate cst
    consideranda. Primo quidem, ut /
    iiiter Opera sa_rctiAmbfosii sui);lie.c'tltiilo :D£M?
    gnitate condilionis humdnm libellus. Et sancti Au- C sicuti Deus unus semper ubique totus est, omnia
    gustini, cum hac inscriptione : Deeicrealione primi . vivificans, movens ct gubernans,- sicut apostolus
    iiuii6iuAriibfos:
    )i&H.....s'.'Hal.eitti' Aug. Opp. Ap- confirmat, quod in covhimus,
    peifia.'ISTDs.ilIcii_iinveriiinus'4ncSdd. msS: Salisbur- efmovemur, et sumus
    gensisFrisingensie^tS.iriterEmmeranii, absque tituloqui- (Aci. xvif, 28):" sic el auiiiia' iri sub cbfpore ubique
    .dem auctbris, attameh afia Alcuinippuscula com- tota viget; viyificans illtid, movcnsetgubernans.Nec
    pfelieiisaiii. Iri"bbaerii cod. Salisb., ri.6*1notatb, habe- eriiriiin majb'rib'ii§cofpbris suimdiribris inajorejit, et
    tuf siriilil tfpusCulumiri qub tfaetatur~de operibus sex
    . dierum tt aliis juxta disputatibiieii),-pue.rorum-cutn inriiiriofibiisiriinbr; sediriminimis totaetiri maximis^
    intertogalionibus et respqnsionibus. Ibi agitur de na- tota'.Etha.ceslimagounit_atis Dei omnipotcntis, quam "
    tiifa bbiiiinis, atque illiiQGeri.i, 26, Fdcidihus lioiiu- anima habet in «e. Qufe quoque quamdam sanctae
    riem;etd., fiialogicS eiaririnatur, respohsiorieS verb Trinitatis- habet
    reilduntur per eadeiriverba quce in hac,- quiim prae imaginem. Primo in eo quia, sicut
    oculis habes, commentatiuncula uno contextu legun- Deus est, vivit et sapit; ita anima secundiim suum
    tiif. Incertiirii sane utfiim "licecvefba pfius, qriod modum est, viv.it et sapit. Est quoque et alia trini-
    pfbmirii e_it credefe, dialbgite disposiia;_postea pef tas in e"a, qua ad imaginem sui Condiioris, perfectae
    modum rinius disseflatibnis inde avulsa fuerint;
    utrum vero,prius uno cpntextu prolata, deindp ,am- quidem et summceTrinitatis, quae [est]- in Patre, el
    plibri dialogo incerfa. Pefsuasuiri tamen mihi iiabeb, Filio",et Spiritu sancto [AL, quae ex Paire, et Filio,
    beatum Alcuiniim noii tdriium hujtiscebbmiiieiita- D et Spiritu sancto], cpndita est. Et Hcetunius sililla
    tiunciilee',-sed gtiaro itftggfiillius dialogi'. *eii (iiSpii-
    tatioriis-pueroruiiiverum efeseauctorfin-.Illamtaraeu , naturae, tres [tamen] irise dignitaies hahei", id est,
    dabimus inter " opuscula dubia, ubi videas" monitum inteilectum, yolunlatem et memoriam. Quod ideni,
    praeviiiro. _ , . licet aliis verbis, in Evangelio designatur, cum dici-
    Tanta [_Erf.f.,-tola] dignitas humanae conditionis tur : Diliges Rqminum Deum tuum ex toio corde tuo-,
    esse cognoscitur, ut non solo jubentis sermone, sicut et ex tota anima lua, et ex tota mente iua (Matth.
    alia sex dierumopera,sed consiliosanctaeTiinitatis xxii, 57); id e.st, et ex tpto intellectu, ei ex ibta
    et opere majestatis divinae creatus est [AL, sitj ho- voluntate, et ex lotamemoria. Jam[jf/s.,flam] sicut
    mo; ut esprims conditionishonoreintelligeret,quan- ex Patfe generatur Filius, e'x Patre Filioque .proce- -
    tum deberet suo Conditori, dum tantum in condi- dil Spirilus sanctus; ita' ex intellectu generaiur vo-
    monemox dignitatis privilegiumprceslitit-ei Condi- luntas, ex bis item ambobus prpcedit-memoria, sic-
    tor, ut lanto ardentius amaret Conditorem, quanto ut facile [a sapiente quolibetj inteiligi potest. Nec
    mirabilius se ab eo esse conditum intelligeret. Nec enini anima perfecta potesl .esse sine his tribus, nec
    qb.hoc solum quod .consilio sanctae Trinitatis sic horum trium unum aliquod, quantuin ad suam per- "
    excellenter a Gonditore conditus est, sed etiam quod tinel beatitudinem, sine aliis duobus inlegrum con-
    S6T - ^ B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. S68
    stat. Et sicut Deus Pater, Deus Filius, Deus Spirilus A habet, tanto pi'opius"est Deo, et majorem sui Con-
    sanctus est, non tamen tres dii sunt, sed unus Deus ditoris gerit similitudinem. Si vero, quod absit, ali-
    treshabenspersonas; itaet anima"intellectus, anima quis per devia vitiorum et divortia eriminum ab hac.
    voluntas, anima memoria; non tamen animcetres in nobilissima sui Conditoris similitudine degener aberr
    uno corpore, sed una anima tres habens dignitates; ret, tunc fiet de eo quod scriptum est": Et Iiomo,
    340 afque in his tribus ejus imagiriem mirabililer cum in honore esset non intellexit, comparatus ' est
    gerit in sua natura noster interior homo : ex quibus jumentis insipienlibus et similis factus est illis (Psah
    quasi excellentioribus animce dignitatibus jubemur XLVIII,15). Qui major honor potuit hominiesse,
    diligereConditorem, ut quantum intelligatur, diliga- quam ut ad similitudinemsui Factoris conderetur, ejt
    tur[_4...,intelligilur diligitur]; et quantum dili- eisdem virtutum vestimentis ornaretur, quibus Con-
    gatur, semper in memoria habeatur. Nec solus sufii- ditor, de quo legitur : Dominus regnavit, decore in-
    eitde eo intellectus, nisi fiatinamore ejus volun- dutus (Psal. xcn, 1), id est, omnium virtutum
    tas : imonec haec duo sufficiunt, nisi memoria ad- splendore et totius bonitatis decore ornatus? Yel
    datur, qua semper in mente intelligentis et diligen- quod majus homini potest esse dedecus, aut infell.
    tis maneatDeus; ut sicut nullum potest esse mo- cior miseria, quam ut hac similitudinis gloria sui
    mentum, quo homo [non] utatur, vel fruatur Dei B Conditoris amissa, ad informenret ad irrationabilem
    bonitate et misericordia; ita nullum debeat esse brutorum jumentorum dilaberetur similitudineni ?
    momentum, quo praesentem eum non habeat in me- Eapropter quisque diligentius attendat primae con-
    moria. Et haec de imagine habeto. ditionis suae excellentiam, et venerandam sanctae
    Hoc vero nunc de similitudine aliqua intellige, quae Trinitatis in seipso imaginem agnoscat, honorem-
    in moribus [AL, minoribus] cernenda est: ut sicut que similitudiriis divinae,ad quem creatus est, nobili-
    Deus Creator, qui hominem ad similitudinem suam tate morum, exercitiq virtutum, dignitate merito-
    creavit, est charitas, est bonus et justus, paliens rum habere contendat: ut quando appareat qualis
    atque mitis, mundus, misericors, et caeteravirtutum sit, tunc similis ei appareat qui se mirabiliter ad si-
    sanctarum insignia quae de eo leguntur : ita homo militudinem suam in primo Adam ..condidit, iuirabi-
    creatus est ut charitatem haberet, ut bonus esset et liusque in [secundo Edit., mendose, sceculo] refor-
    Justus, patiens atque mitis, mundus et misericors mavit.
    foret. Quas virtutes quanto plus quisque in seipso

    DE DECEM VERBIS LEGIS SEU BftEVIS EXPOSITIO DECALOGI.

    MONITUMPILEYIUM. C sanctificavitDeus : in aliis enim diebus, operum non


    Hanc brevissimam Decalogl expositionemD.Lucas est noroinata sanctificatio, nisi in sabbato, ubi dici-
    d'Acheri e cod. ms. S. Germani a Pratis cum aliis tur : RequievitDeus. Proinde igitur hoc mandatum
    duabus epistolis B. Alcuini: De comparatione Veteris pertinetad Spiritumsanctum, tam propternomen san^
    ac Novi Teslamenti, et: De tribus generibusvisionum ctificationis, quam etiam propter aeternam
    (Yid. episl. 205 et 204), edidit tom. m Spicil., pag. ad donum sancti requiem,
    321. Unde illam huc transcripsimus; tum, quod Spiritus pertinentem. Dicitur enim
    forma epistolari careat; tum, quod materia cum ibi: Memento, ut diem sabbali sanctifices. Sex die-
    Quaestionibusin Genesin connexa sit. bus operaberis, et facies omnia opera tua. Septimus
    Dat igitur Dominus Moysi legem innocentice no- autem dies sabbatum est Domini Dei tui, non facies
    strae et cognitionis suce, eamdemque in decem verba omne opus in eo (Exod. xx, 10). In sex dierum
    constituit, et saxeis tabulis digito suo seripsit. Et opere sex millium annorum operatio continelur :
    hcec quidem praecepta ita sunt distributa, ut tria in septimi vero requie, beati -illius regni tempus
    carnaliter Judaei celebrantes ex-
    pertineant ad dilectionem divinaeTrinitatis; septem osfenditur, quod
    vero ad amorem fraternum, quibus societas humana spectant. Et hoc ne nos ad fidem mendacii fallentes
    non lceditur. Primum Decalogi mandatum ad Deum aptemus, clamat per prophetam Deus : Neomenias
    Patrem pertinet, dum dicit: Dominus Deus luus D et sabbata vestra odivit anima mea (Isai. i, 15). Quo-
    Deus unus est (Exod. xx, Deut. v). Utique ut haec modo ergo sanctificata sunt vel erunt sabbata illa
    audiens unum Deum Patrem colas, et in multos Deos quae odivit Deus? Ergo sabbatum est sanctificatum,
    fornicationem tuam nnn effundas. Secundum prae- ubi post bona vitae hujus opera requies nobis aeterna '
    si fu-
    ceptum pertinet ad Filium, dum dicit: Non assumes promittitur. Ideoque quidquid agimus, propter
    nomen Domini tui in vanum, id est, ne cestimescrea- turi saeculirequiem agimus, veraciter sabbatum ob-
    turam esse filium Dei, quoniam omnis 341 crea" servamus.
    tura vanitati subjecta est; sed credas eum cequalem Post hccctria praeceplaseptenarius succedit nume-
    esse Patri, Deum deorum, Yerbum apud Deum, per rusmandatorum,addilectionem proximiperlinens, et
    quem omnia -fapta sunl. Terlium mandalum de sab- incipit ab honore parentum, dum dicitur: Ilonora pa-
    bato ad Spiritum sanctum pertinet, cujus donum re- trem tnum el tngtrem luam (Exod. xx, 12); quod in
    quies nobis sempiterna promittitur. Nam quia Spi- ordine quartum est. A parentibus enim suis liomo
    ritus sanctus dicitur, propterea et tseptimum diem aperit oculos, et- h_ec viia ab eorum Kllleclione su*
    569 EXEGETICA. — .EXPOSITIO IN PSAL. POENITENTIALES,ETC. 570
    mit exordium. Inde hoc mandatum primum est, \ facies(vers. 15), quod est vitium rapacitatis. Octa-
    sieut.et Dominus in Evangelio dicit: Honora patrem vum : falsum testimonium non dices (vers: 16),
    tuum et matrem tuam, quod est mandalum primum. quod est crimen mendacii, et- falsitatis. JNonum:
    (Matth.xv,-4; Ephes. vi, 2). Sed quomodo primum, Non concupisces uxorem proximi tui (vers. 17). In
    uisi.sicut prcedictum est in septenario numero, quia hoc praecepto vetat intentionem adulterinae cogita-
    pertinetad dilectionem-proximi, primum est inaltera tibnis. Nam aliud est facere aliquid tale prseter uxo-
    tabula. Nam idcirco duce tabulte legis datce sunt. rem, aliudnon appetere alienam .uxorem; ideo duo
    Jubetur ergo in lioc prceceptofiliis honbrare paren- praecepta sunt : Non mmchaberis, el non eoncupisces
    tes, neque contumeliosos aut protervos illis cxistere, uxorem proximi tui. Decimum : Non concupiscesrem
    sed officio pietatis et liumanitatis debitam reveren- proximi tui. In quo praecepto damnat ambitioiiem
    tiam praestare. Nam qui parentibus honorem differt, sceculi, et refrenat concupiscentiam rerum. Itaque
    qiiibusparcere poterit, qui suos odit? Quintum: Non horum primum prohibet superstitionem, secundum
    moechaberis(Exod.xx, 14), id estne quisquam praeter erroTem, tertium sceculi amorem, quartum impieta-
    matiimonii foedus aliis feminabus misceatur ad ex- tem, quintum allidit fornicationem, sextum crudeli-
    plendam libidinem. Nam specialiter adulterium facit, tatem, septimum rapacitatem, octavum perimit fal-
    qui praeter suam ad alteram accedit. *»Sextum-: " sitatem, nonum adulterii cogitationem, decimum
    .Non occides. Etenlm non solum opere perpetrans cupiditatem. Et notandum quia sicut - decem plagis
    homicidium faeit, sed etiam qui incurril in eum percutiuntur JLgyptii, sic decem prcecepta conscri-
    esurienlem velnudum,qui mori possit, nisi indu- iiuntur tabulae, quibus regitur populus Dei, et dce,-
    mentum, cibumque porrigendo subveniat, et ideo ""mones occiduntur.
    homicidii reus habebitur. Septimum,' rion furtum
    a Quintum debuit dicere, sicut prius sextum. _

    -OPUS€ULUM SECUNDUM.

    342 EWCHIRIDION
    - " "
    SEU
    EXPOSITIO PIA AC BREVIS IN PSALMOS POEMTENTIALES, IN PSALMUM CXVIII
    ET GRADUALES.

    MONITUMPRJEYIUM. C ginta reginm, etc.,,prout narrat auctbrHist. Lit.


    Gallice, tom. IY, pag. 304. Cl. Quercelanus integrum
    Triplex hoc bpusculum scribendi occasionem opusculum ex editione Nicolai Divitis transcripsit.
    Alcuino prsebuit frequens cum Arnone archiepiscopo Inomnibus his editionibus.desideratur praefatio,
    Salisburgensi; dilecto suo Aquila collatio de divinis seu epistola, qua Alcuinus prcesens opusculum Ar-
    Scripturis. Cum enim de septem psalmis poeniten- noni inscripsit, quaeprimo edita fuit a viro celeber^
    tialibus, de psalmo cxvm el de quindecim psalmis rimo D. Luca d'Acheri anno 1669, Spicil. tom. IX,
    Gradualibus, quorum semper celebris in ecclesias- pag. 111,116, veteris,-seu tom.TJI,pag. 523,novaeedi-
    tico officiousus fuit, colloquerentur, Arno flagitavit tionis. Kos eamdem reperimus in duobus codd. mss.-,
    ut Alcuinus de iisdem breves expositiunculas, -quasi uno bibl. illustrissimi capituli ecclesicemetropoliticce
    quoddam Enchiridion, id est, manualem librum con- Salisbufgensis, altero bibl. S: Emmefaml. In quibus
    ficeret, prout ex epislola dedicatoria, statim subji- -simultriplexhiccommentariuscontinelur, quibuscum
    ctenda, cognoscitur. Consensit Alcuinus, et hasce edita contulimus loeisque plurimis emendavimus.
    Expositiones postea ad Arnonem per Fredegisum Iri cod. S. Emraerami expositioni gradualium
    direxit,una cum aliis qttibusdamlibellis qui recensen- psalmorum annexi sunt versus, seu rhythmi latini ex
    tur iri epistola 117 (nunc 153,) adeumdem Arnonenf. Initiis singulorum praedictorumpsalmorom eompositi,
    Porro EnChiridion istudprima vice, quanlumqui- " qui etiam in quodam ms. cod. bibl. monasterii cele-
    dem deprehendere potuimus, typorum beneficio berrimi divilis Augice reperiunlur quos meeum
    prodiit Parisiis annO 1547 in-8°, apud Nicolaum le cl. D. P. Bernardus. Liebherr, tunc"insigni biblio-
    Biche, seu Divitem. Post annos vero octo, hoc est ft "
    theGaepraefectus communicavit, brevi ante tristem
    aiino 1555 inter Orthodoxographos Theologos seu migrationemveteruminquilinorum.Horum rhythmo-
    Sacrosanctos ac sincerioris fidei doclores, Basilece rum sub npmine hymni, meminit Alcuinus in cit.
    editos, pag. 108S-H22, locum meruil. Rursus in epist. 117 (nunc 155), ad eumdem Arnonem archie-
    prcedicta urbe Parisiensi commentarius in psalmos piscopum scripta his verbis : Est in <?o (manuali
    poenitentiales, si Guil. Croweo, in JClencho Script, libello ad Arnonem misso) hymnus vetus de xv psal-
    pag. 41, fides est, separatim et absque reliquis duo- mis graduum. Dum veterem appellat, simul non se,
    bus Coiimentariis prodiit anno 1568 in-8°. Ant. sed alium aliquem illius hymni auctorem esse in-
    Possevinus lamen in Apparatu sacro, tom. I, pag. sinuat.
    35, eidem editioni adjungit etiam commentarium in - a PR.EFATIO.
    psal. cxviu atque expositionem illius Cant. Sexa- . Sanctissimo Palri et summo pontifici Arnoni epi-
    "« In SpiciL d'Acberii loc. cit, hcec nota legittir: sed minus accurale, ut deprehendit Baluzius ex apo-
    c Praefationem hanc sane luculentam e ms.^codice grapho Jacobi Sirmondi ex eodem codice desumpto,,
    B. Glaudii descripserat Petrus Franc, Ghiffiet S. J.t cujus ope haud pauca emendavimus, qttae profeei-6
    871 B. F. ALBINI SEU ALMNI OPEItUM PARS II, _ g?£
    scO|>Q hriiriilis levita' Alcuinus [AL, ArGhoinus, meh- _4riem oslendunl.Uhde est e't-illud Salombiiis : Sa-
    ddse] salutem".- pieiitia ceilificavit<sibi ilomum , exbidit colmhhds
    Bumveslfafrijvenefaride Patef, sarictissiifiairi"vo-' septShi (Prbv. ix, 1), quoelongiofe'm po'sc'u_itsermb'-
    ltintaiem catholica.'fidei fervore"fulgfentehi",et saric- neriS; si "tairierifestriostri temporis qais idoneus, uni-
    taecEaritatis a Deodonis abuudanteta"agriovi, it&;ut vefsa ejugfleinriuriifefifexplariarefliysleria-:quietiarii
    me", iHmimuiri diviriss Scriptifse" vefnacultun, ^e iri pfincipib Creaturafuffi ipSitts Gfeatofis i'equie
    iriultisccclesiastieaedignUatis consuetudinihus quasi coiisecratus-est,- et ritinc ordo %ceculbrumper eum-
    PaffferiicOriSttlerevoiuiStis;-rie foflasse aliquid ve- dem nufrierttin deeufrefe febnsfat; qui-etiaro, si iri
    strce prudentise incbgnitum remaneretjquid,a quibus driodividituf reffembramajtfrispbftionis habitudinis
    Patribus. de g48 qualibetresancitumesset. Proinde suEfe,id fest iri trfeset quatubf, mirabile unifersilatis
    sufjito sermo inter nos habitus de-pwnitentimpsalmisi babet arcanurii. Nam iri tribus sancta Trinitas crea-
    qui esseat, vel qualiter inleiligendi, -vel usifandi tfix bmniurii qiicesurif, desiguatur; feti"nquatuof sci-
    fuissent, inquirebat; quos seplem esse ex venerabi- lieef, uriiversitas deirioDstratur crcalurarUin; seu ob
    litti_iPatrum discretiorie tnox inventum est: Nee quafubf riiiiridiplagas; sive pfbptef quatuof 'eleinen-
    iibiiftiirde"psff/i..HS centesimus decimus octavus tam toiTimofigineiii; aut etia_ii"teriiporumdislributionem,;
    celebfi laude ; vel, cur tani perpetua consuetudine B qucfeqiiadrifarie cufrefe fioseuntur: quocifca pfoptef
    caiionicis horis decantari solitus sit : aut unde psal- petfect_i-rifemissioriempeccalorum,'quaiiviiibaptismb
    thi gmdwatn dicerentur, quoruro quindeciro csse aceepiriius, veletiarii.IacfyiriiscoiifeSSioniSyfetpoeni-
    _ie_nini,libfuni lectitanli a Psaimorum, dubium esse tentiae, psalmi pceniteiitialeSseptenarib fiuufero cons
    reor. De quibus vestrae sagacissimaesanclitati breves geefaritur: Sic etiafn fetpsalmi riovissimiiri Psalle"riO|
    expositiunculas quasi quoddam Enchiridion, id est iri Muderii Dofhini D.ei•aeterni,1 eadem peffeeiioriis
    manualeni librum, fieri flagitaslis [Al. flagitatis]. Cui regula septenario numero dedicantur. Psalrrius siqui-
    petitioni [Al., qua petitione] almitatis vestrae liberis demeeiitesimus atque octaviis decihius, 6"uiad pro-
    aririui, afreptisque sajjctoruin Palfttm tractatibus, ijatJoiieKr[i!ft.,purgatiouem] animce,iu1nBTendosa-
    qui copiose de singulis in Psalmorum libro versibus -cris orationibus Deo. nullus aequiparari posse puta-
    scrutali sunt;'quafenus de hifejqubqiie, quid difee.- -tuivjuslaalpliabetuin Hfebraicaj linguae composilus
    rent, adnotarem, floresque colligereni dulcissimes . .est, qui secundum numerum litterarum ejusdem lin-
    ad vestrae voluntalis satisfaciendum desiftcrio. - guae
    viginti Stibbus periodis constare videtur : quo-
    Sed primo omnium numerorum eruendas rationes . rum quisque octo versus habet, semper secundum
    ratum putavi, id est,, qur etiam psalmi puroitentice ordinem alphabeti ab eadem incipientes litlera, for-
    1corisecfaMfesserit?
    septenafio nttroefO aut*quare'cen- G tassis pfoptef evarigelicas octo beatitudirifes, iri q"iii-
    tesimus decimus octavus viginti duabus periodis di- ' bus legalium constal esse perfectio praeceptorum :
    videretur, quorum singuli octo haberent versus? Aut sive propter octayam circumcisionis diem, quae in
    ^ui"draiibnis'sif, quiridSeintessfepsalfiios>q"uicantic8 novohomine exspbTiatiorieirickihaliii_ndesignat vo-
    gfacii-umiI.ii_o prces.ignarehiuf? Nolissiinuiii quippfe luptatum : cujus psalmi versus .sunt simul aggregati
    est, iif sancta Scriptura magnam habere peffeclionein bis fxxxviiij quasi per decein legalia praecepta ad
    Bfeptehafiuriiiii _5g_iiEcStiorie ubique nuinefuiri, vei oetb "evangelicce{.effefetibnisbeatitudiiifes ascferiSus
    ex eo maxiine; qiibd sancti Spiritus doiia, pfopbfe- patesceret. Unde miiii niodo locus esset iddrieus
    iali deftniliorie, in Giifisto esse, ab isaia summo pro- disputandi de niirabili niimerorum congruerilia cuiri
    phetaruhi di&uiri [Jlfs.-,- pf cedifetum]est,- ubi ideni se- sdlutis nostrae mysii_fiis, si alibi bratib non ihffeii-
    cretbitirif fioruihi eoriseius ait : Egredietur virga de deret.,
    radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet ': ei re- 344 Similiter vero et de psalmis "graduum quiri-
    quiescet super eain spifiius Domini, spirihis sapientiw decim pulcherrimus ascensionis ofdb desigriattif
    ii intellecius, SpifMi iorisilii et fdrtitudinis, spifitus iisque ad coaiiacultirii, iri quo Splritus sanctii's in
    siientimet pietatis, eireplebit eum spiritus thhoris Do- igneis linguis cum flaminatu [Ms.,flalu] vebementi
    rhini (lsai: xi, 2). Ipse qnoque Doimnus septeiii hos " supef tiomina virorurii ceritiirii viginli veiiferat. Efgo
    ijeiitibhibiis informare vbluit (Maith. vi, 9); et in si cbiriputafe u .ihcipies singulos riumefos ab lirio
    Apocalypsi Joannis (i, 4, 15, 16) seplem caridelabra usque ad quindecim, et omnem summam eorum in
    vidisse; septemque stellas, ac septem se scfipsisse unum congregabis cumulum, centuni viginti repe-
    Eeclesiis testatur, fei ihiilta aiia sparsim in divinis ries, id est, de tfer quinis ter quadragenbs nasci; ,nu;
    reperiurituf libiis, qiicesepleriarii numerl peffeclib- merum videlicet, in quo.Moysesjejunando legem me-
    adnbtafe essei inutilissiiiium. iii eo codice hcecgfcri- vilii. Idem vero feditorillfeexistimat, locfe deticiahie
    pla efarit: Yolo bonm memoriw Maniiohisiiber M lfegendiini esse deieclanti, eodeiii niiniriiiii senSu quo
    sepulcruriiS: Augenclibblaius: i Ftiit fefgoliber isie verbum delectare accipituf" iri naffatidiie . TfarisJ.
    monasterii S. Augendi yulgo Eugendi in Jurensibiis cbfporum SS. Raghobfertiet Zenbriiscap. S, torii. II,
    lociSj quod modo S. "Clatidiidicitur et quidem olila- Spicil. In ulfoqufe codiee Salisburgfensiet San-Em-
    tus aManrione'.ejusdeni coenobii prcepositbj ait Ma- irieramensi habetur, Lectitahtem, quod dtibiuhi riul-
    bill. Annal. tom. II, lih.. \xxii, pag. 629. lum relinquit legendum esse Leclitanti.
    ". «' Leciitami iipud Aciiefiuni h'a!.etur: Librum de- h Sic resiituit ex ingenio MusSjus; riaiii in cod.
    iicidnte, qubd porlentum Aclierium (inquii novissi- S. Claudii, pefindfeac in priori ediliorife,legebatur,
    mus Spicilegii eflitof)fta terfuil', ut ib ejus locum sicut putafi.
    puncla ediderit, quibus indicarel hic.nonnibil esse
    Ul3 EXEGETICA. — IxPOSlTIO IN ^SAL. POMfMflALES, ETC. 874
    ruit fecipefe, vel Elias pfoplietali ipifitu exaltatus" A Mttndi surit videiifret coi&e; qrios riulla cujuslibet"
    est; vel etiaiii ipse Doriiirius rioster Jesus Christtts malitiae macula cbntnfBSt-, qui casta mente Deum
    - latidafe co.lfestibuShyniriis assttescurif. Hi aftgelicam
    ppst jejunium quadfagirifa" dieruiri fentStbfemglo
    ribsevicil ifialignurii. iff tfefris a"guntvitarii/ qui" iri Dei IaiUdibttslaetaiitur,
    flis omriibus cbrisidefatis, quarita sft uumefbfuiri efftp1salmo'dice'pu'fo feofdeaelectafilttr.' Nttlltts riiofta-
    excelleritia iri divinis Scripturis, et qtiam riecessa- liuni virtuteni pMinofuinpleriiter fexplicarfepotefifc
    Iri liis corifessioriesjieccatbWmi ia h\§ pfleiiiteiitiafe-f
    . „i..-sit eas
    rium ..4...lesentibris
    °.. . v' _- '[.illorurii
    .r.
    nosse
    jia scientiarii,
    .:. . __ •_
    perspicue patel: per quos etiam sceculorum ordo la'cfyi_i£eexcitanfttr,' iif Iiis cbiiipuriclio cbfdis' r6n0-
    decurrit, etpostroe vilaeratib coiislat. Undeiris~aric_a vctfrif,tiSffittotus Psalriibruni libef coelfestibusfedolfet
    Scriptura legitur, Doiriinum Crealorem bmriici in mystferiis, spifitaiibus aibundcitpfceceplis,divinis're-
    riuifiero, pondeie, et rifensura fecisse (Sap.. xi, ,21). , pletus est laudibus. Quicuriqufepsaittfosiritentaniente
    Quocirca fas esse videtur, sanefam auctferitaleiri de'6aiifa'ffe,et scrutflri didicit,' inveniet in eis omnerii
    vestram juvenes exhortari ingeniosbs, iri talibus sfe saltitis nosffce disperisatiOBempraediclafii, miras coe-
    exercere studiis discarit ferveritiaaHalis irigeriib[Ms., lestittm jucuiidit-ttes gautliorum,
    ferventi cetatis ingeriio], ril habearil iriatufb ariribfuiri SffiS Prbinde,' SarictisSimePater, hoftare fratres-
    teiripore quid doceant discipiilbs sios"; quaferius B sarictos, feoruiri diligeritefaiseutere [Ms:; discere]
    veslra saiietitale diligerilerprcedicante pltfrimi efti- sensus; ut sciant et iritelligarit corde quid ore et
    ^.-^ in_lesreDomini.
    diantur _,, . ,,: '.,v. Sacerdotis .. —esf
    -.»-.5^ quippe _, fexalto
    .- ,- lirigua fesotfef-t, apostblico imljutl ciemplo ,• qui de
    culminis fasligio praedicare [Jffs., praevidere] quid sei^b dixisse legituf : Psalldm. gpiritu , psalltim et
    cul coriveriiat persoiice, qriiWs pascuis nutriat gre- meiiie : orabo spiriiuiifr&bdet rriehie(ICbf. xtvv 15).'
    gemrsibi coriiriiissum,. rie Ibfle quaelibet ex gfege Yefl)'ai-slq"uid6i-i caf_ta'ntis"fiifeffsmeditetuf iriteliigeti-
    ovicula efraiis,. pastoris negligerilia lupiriis paleat tis \Edit.~; iri_eiligentes]f quid DoI-iinO"p'_i'tesfeiint cb-
    morsibus. Unusquisque equidem doctor rationerii giMibfies sirigulbfuifi, qui cof feofitrituriTfethuiftilia--
    acceptce pecunice feddittu-us est dbminp suo, nec tfiia'ifi'prece M se' clamarilium tioH spefnit-. Siqui-
    parvum sibi quisiibet pastor fingat in animo iniriii- deriifiifs., sicut] quidaim sa'pientiuirriait [liuriiiliali
    nere periculum, multa millia anifnarum in-rationeiri precesco3lum'a'sceridu¥t]. HuiiYiiiratefet-i_i'iser)cordi_i-
    animce suscepisse suae : laboret studiose in doiribfifei Christisalvati.sumus, qui ajt: Discite a meguianii-
    doctpr bonus, ut mereatur gloriose coronctrj iri rfegrib, tis snmet humilis cofde^ethivenietis-requiem ariima-
    Dei: tempus itaque laboris transiet cito, beatae vefo busvcstris '(Matth. xi,,29). (Jui misericordiam iacitj
    retributionis nunquam finietur. Si enim feliciter vi-- miserebilur illius Deus,!ipso Domino dicente _-Estoie,
    vere quaeramus, illuc animo fendamus ubi, vera est niisericordes; sicut e't Pdter vester twleslis miserieors
    felicitas, ad quani nqn nisi charilate suffultus, nemo est (Luc; vi; 36).-lmago Bei? adquara reformamurin
    pervenire poterit, qiicenos de terrenis tollat ad coe- ifienie, in misericordia..maxime _.tat oper.ous,- prp
    lestia. Nihil scepius in hac vita nostrse peregrinafio- quibus. sanetis" et |.ustis regnum promittitur celer-
    nis auimq meditemur,' nisi qualiter Rederopiori el nuro, dum discerrieulur agui ab haedis, ad audien-
    Judici ,'nostro placeamus, scientes quod Mc semper dam vocem desiderabilem summi Regis el Judicis iri
    non erirrius, sed in alia quadam vita semper erimus. sede paternce majestatis sedentis:_ Vehite, benedicti
    Quam miser est,vqui de hujus moftalitatis labore, in Palris mei, .percipite regnum qiigd vobis parainm est
    majoreni inortalitatis [Jfs., inmortalitatis] pefveniet ab origine muiidi{Mdtth: xxv, 34).
    laborem; etqnamfelixest; quiilehoclaboretraffsiet Hceclege ganfctfePatef \y felix] felicitef; atqufe
    m requiem, cujus nullus erit unquam flnis. Proinde Sis riieinbf Albihi per temjfbfc.longa magistfi,
    rion.transitorias amerims divitias, sed seroper ma: Dum'gacfis Doinirii stipplex. altaribuS adstas [ JSf-s.j
    nentes. Dominus Jesus nonnobis promisit honores [adsis],.
    traiseurites,' sed pferpetuos; nori gloriam terrenam, Ut pius omnipotens solita pietate relaxet
    sed coslfestem;nori hic longcevitatem vit», ubi pec- jj Yiucula criminibus, cujus condigna nefandis;
    cato nascimur, laborevivimus, dolore moiifiiur.; sed Ut valeal tecuni gaudens laudare tonantem,
    in beatitudine perpetua [AL, perfeeta] ceternamno- Post hujus Domino vitaemiserante labores.
    bispromisit vitam; et non perituras spppoadit divi- Angelus alraipptens cceii^irectusab arce, ..
    tias, sed semper manentes: hujus vero saeculidivitiae Per terras, silvas, colles comitetur eunlem.
    boriis inaliique cbriiriiurifesesse Videntuf, quibus bijiii Pef casteljai',vieos, perfortia fluriiiiMtferfa.,
    bene utuntur ad augmentum saiutis sibi sempiternce,' Seiripef ubique, pi-ecor, ducat siniul atque reducat
    riiali vero friare utuntur eis ad perditioiierii sui. Illud Gaudehlem, sanctsecu_fiprBSperilate sahitis;
    vefo promisit" Domiutts Deus chctritkte fervferitilius, Te [AL, fu] Palef alriifelDfeo Christb donantejp^ef
    quopihiLbeatiusessepoterit,- id est, perpejtiarii sui. - -_ , Jaeyiiih.
    lieatitudmis visionem, ad quani mundato cbrde festi- Tu valeas; vigeas «emper; charissimfe pfssul! ..
    - iiafiduni est, sicut ipsa Yefiias ait: Beali mhhdb cor-
    Cumquetuil criiictis ovlbiis,"fev pascua vitce
    ae, qubnidm ipsi Deiim videbuhi (Matth. ix, 8). Quaecurrant, sanctos-virtutum carpefe 'l!8fei;
    '- » In cod."
    qubAchefiiis iisils eit, vbx fetix,, liie piferiflo,ex cbiijectjira -addita Jiiit vbx: sdckrdbs._NO.S-
    uncis inclusa, fuit omissa, el in fine, pro vefsii eoiri- illain vbcerii Je&eLYtibdi.BaliHiufg<.iitif&iituimus.
    S7S B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. §76
    Te ducente, Paler, pastor, patriarcba, sacerdos °. A impossiblli, sed pro raro posuit] el subaudiendum
    est ad •veniam : quia in hoc mundo proprie confes-
    346 PSALMUS YI.
    YERS.1. — Titulus psalmi est: In finemDavid in sio dicitur, ubi et venia reperitur.
    carminibus pro octava : quo in finem , id est, Chri- YERS.7. —Laboravi in gemitu meo.Hic poenitentice
    stiim, David respiciens hymnos et carmina canta- ' sucemodum exponit. Layabo per singulas noctes le-
    bat: pro octava; id est, pro desiderio futurae resur- ctummeum. Lectum, delectationem corporis intelli-
    reclionis. Peccatricem yero animam hortatur hic gamtts. Lacrymis stratum meutn rigabo. Rigare ube-
    suo exemplo David, ut non statim desperet, etiamsi rius aliquid significat quam lavare. Stratum autem
    cumulum peccatorum.
    graviter peccarit- sed abluto lacrymis pcenitentice significat —
    conscienticesucelecto, ad medicum Deum recurrat, YERS.8. Turbatus est prm ira oculus meus.
    qui ulcera peccatorum suorum sanet J>. Propter iram Domini ocultim [cordis sui profitetur]
    VERS.2. — Domine, ne in furore tuo arguas me, esse turbatum. 0 Deus per quem mihi supplicia [ ti-
    turbata est mens mea , et totum
    neque in ira tm corripias me. Ira est longa indigna- meo] praeparata,
    tio : furor vero repentina mentis accensio; sed ira principale cordis mei contremuit. Inveteravi inler
    setei'nam impiorum significal poenam, furor ignem omnes inimicos meos. Inveteravi [id est] in veteris
    de de B hominis Adae iniquitate permansi, inter omnes ini-
    purgatorium : et utraque [Jlfs., qua utraque]
    vir poenitens liberari se a Deo postulat. micos meos, sive inter spiritus diabolicos, sive inter
    . YERS.5. — Miserere mei, Domine, quoniam infir- nostra peccata.
    mus sum: sana me, Domine, quoniam conturbata YERS.9. — Discedite a me omnes qui operamini
    ~sunt ossa mea. Yalida est misericordice precatio, iniquitatem. Poslquam [ipse] misericordiam corise-
    cutus est, et cceterosdocet vel cohortatur, uti [a se
    peccali confessio. llle misericordiam Dei inyeniet abeant: non enim] vull [Edit., uti se habeant, quos
    qui se miserum confitetur. Quoniam infirtnus sum,
    non vult] iniquorum habereconsorlium. [Simulau-
    saname, inquit, Domine: ac.si dicat, infirmus sum
    tem et illud notandum est, quod jam superius dixi-
    per peccatum, sana me per misericordiam : Quoniam
    conturbata sunt ossa mea, omnes, inquam, virtutes , mus, quod non eos qui operati sunt iniqui.ateni, sed
    sui soliditatem ossa qui operantur, a se jubeat recedere:]
    qucepropter appellantur.
    — 347 YERS.10. — Discedite ergo , inquit, a me
    YERS. & . Et anima mea turbata est valde: sed
    Domine ? In homine maligni, quoniam exaudivit Dominus vocem fielus
    tu, , usquequo primo quidem mei. Exaudivit Dominus deprbcationemmeam, Domi-
    transgressa anima mea virtutes omnes perdidit, et
    nus orationem meain suscepit. Unam eamdemqueTem
    inde lurbata est per poenitenliam, ut emundetur. Et *-*
    Subaudi: ani- multipliciter repetit, quod solent iacere gaudenles
    tu,Domine, usquequo? [usquequo] et laetantes.
    mam meam, quae vebementer conturbata est, non YERS.11. —" Converlantur et erubescant inimici
    eripis, non corrigis, non emendas convertantur et erubescant valde velociter. Non
    YERS.S. — Convertere,Domine, et eripe animam mei, contra inimicos, sed pro inimicis orat, ut convertan-
    meam, salvum me fac propter misericordiam tuam. tur a peccatis suis, et erubeseant non levitcr, sed ve-
    Nisi enim animam nostram ante converterit, nemo -
    heiaenter ; nec crastino, sed cito ac praesenti tem-
    eameruet [ilfs., converteret... erueret] depericulo.
    Amen.
    Yel: convertere, Domine, et dirige nos per mise- pore. PSALMUS XXXI.
    ricordiam tuam, atque aspice [Jlfs., dignare... aspi- Titulus psalmi est, inlellectusDavid : quia scilicet
    cere], qui propter peccata nostra faciem tuam aver- intellexit David, et nos suo jubet intelligere exem-
    tisli a nobis : et eripe animam meam, ab imminenli plo, nullum esse tam grave peccatum, quod non
    scilicet supplicio, el salvurii me fac non meis meri- gratuito nobis Deus remiltat, si parati simus illud
    tis, sed tua misericordia. confiteri el a pravis viis abstinere c.
    YERS.6. — Quoniam non est in morte qui memor YERS.1. — Beati quorum remissm sunt iniquita-
    sit lui. Non enim morlui laudabunt te, Domine, sed D tes, et quorum tecta sunt peccata. lllorum scilicel re-
    nos, qui vivimus [Jlfs., vivenles sumus] : quia non mitluntur iniquitates, quorum peccata per confessio-
    est mortuorum Deus, sed vivorum. nem a Domino Deo diluunlur; ct quorum lecta sunt
    In inferno autem quis confitebitur tibi. [ Non pro per charitatem peccata, juxta illud : Charitas operit
    a Ex hoe carmine Cointius argumentum sumpsit nitatis metri alicujuslege composita : pro octavavero
    ad probandum Arnonem et Alcuinum non fuisse ger- Domini significat adventum, quando finita saeculi
    manos fralres, licet in quadam epislola Alcuinus hebdomada ad judicandum venerit mundum. Unde et
    scripserit: Dulcissimo fratri et charissimo gennano psalmus iste cum tremore niaximofecit inilium. In
    Aquilm, elc. Sed has epistolarum inscriptiones, asse- hoc psalmo humanum postulat genus corrigi quidem
    rit, titulos esse amicitiae, non agnationis. Ea de re et judicari a Deo, sed non in ira et furore.
    aos in prcefatione his operibus prcefixaegiraus. Sixtus 0 Codd. Mss. : Psalmus David huic intellectus.
    Sen. vocal Alcuini in psalmo.s poenitentiales anno- Psalmus David vocem continet prophela. ostendentis
    tationes, juxta sensutn moralem succinctas, argutas et hominem non ipsius meritis, sed Dei gratia posse
    mire significantes. salvari, si confiteatur. Hoc est autem quod dicit in-
    h Codd. mss. hanc' praefatiunculam ita ponunt: tellectus, ut nos intelligere Divinilas prcestiterit pec-
    In finem in hymnis pro oclava.psalmusDavid. In fi- cata nostra, ut pro eis diluendis studiosissime sup-
    riem aeternitatem sigirificat: Hymnus est iaus Divi' plicemusi
    1.77 EXEGETICA. — EXPOSITIO IN PSAL. POENITENTIALES,ETC. S78
    multitudinem peccatorum (I Petr. IV, 8). Yel quorumj A ad orandum pro peccalis haec vita est, in qua ideo
    tecta sunt peccala, ut hic per poenitentiam velentur, sancti orant, quianonesta.peccatis immunis aliquis.
    ne in judicio revelentur. Iniquitates quidam appel- Verumtamen in diluvio aquarum' mullarum ad eum
    lant,"quaeante baptismum fiunt; peccala, quaepostea nqn approximabunt. Multi fluctus diluviorum in ju-
    perpetrantur. dieioimpios volvent, qui sanctis nociluri non erunt;
    YERS.2. — Beatus vir cui non imputavit Dominus neque ad feumapproximabunt tormenta, qui pro suis
    peccatum, nec est inore [Ms., inspiritu] ejus dolus. hic peccatis orare non cessat.
    Quod tegitur non videbitur, quod non imputatur, nec YERS.7. — Tu es refugium a tribulatione ~qum
    punietur. Nec est in ore ejus dolus, hoc est, in illius circumdedit me, exsullatio mea erue me a circumdan-
    ore, qui se confitetur esse peccatorem: sicut Publi- libus me. Mihi m isto diluvio non est refugium, nisi
    eanus, qui dixit, Domine, propilius esto mihipeccatori tu. Exsultatio mea, inquit, redime me. Sed jam ex-
    (Luc: XVIII,15). Quia qui sibi displicet, ipse Deo sultas, quid vis redimi? Exsultalio mea redimeme."
    placet; nec est in ore ejus dolus, sed in veritate cre- Gaudes, et gemis? Ita, inquit, gaudeo et gemo.Gau-
    dens Deo, quod in corde habebat",ore confitebatur. deo in spe, gemo. adhuc in re. Ideo subdit, redime
    YERS.3. — Quqniam lacui inveteraveruntossa mea, me a circumdantibus me, sive vitiis carnalibus, sive
    dum clamarem tota die. Non [protuli (Edit., praetuli)]-.B spiritibus immundis, qui nos perdere praecipiti velo-
    confessionem ad salutem, ideo omnis fortitudo mea citate festinant.
    in carnis infirmitate consenuit. Dumclamarem [id YERS.8. — lnlellectum tibi dabo et instruam te in
    est] clamant multi, si quid boni habent, ac perva- via hac qua gradieris, firmabo super le oculos meos.
    nitatem demonstrant. Tacent siquidem impii et cla- Yox Domini, vox -intellectum dantis. Ipse est enim
    mant. Tacent quod loqui fas est-; loquuntur quod ta- intelleclus, quem psalmi titulus vere [Ms., tituli veri-
    Cere debent. Tacent, dum sua abscondunt peccata ; tas] indicavit, quem poenitentibus potestas Domini
    clamant, dum sua prcedicant merita. Tacent pecca- clementer infudit [JMs.,infundit]. Addidit autem, et
    lorum confessione, clamantmeritorum prcesumptione. tnstruam te, id fesl, nescientem docebo salutarem
    Quid-aulem est, dum clamarem tota die, nisi dum iri viam i>.Yia est enim quam ingressus fuerat, servire
    clamando perseverarem »? . J)eo prioris aclionis pravitate damnata. Sequkur:
    YERS.-4.•—Quoniam die ac nocle gravata estsuper Firmabo super te oculos meos. ld est, dirigam in te
    me manus tua : Conversus sum in mrumna mea, dum lumen intelligentiae mece.
    cohfigitur mihi spina. Peecatorigravisest manusquce YERS.9. — Nolite fieri sicut equus et mulus, in
    flagellal, et ponderose vindicat [Jlfs., et ponderosa, quibus non est intellectus. Qui non Dei voluntate, sed
    quaevindicat.]. Die ac nocte, continuum" tempus si- C ' proprio se motu regere volunt, effrenes in luxuriam
    gnificat. Aliter autem feliciter humiliatus non esset, decidunt. Hos Propheta coercet verbis terribilibus
    nisi eum manus divinitatis comprimeret. Conversus dicens : In chamo et frenq maxiltas eorum constrinye,
    sum in aerumna mea, id est _, intellexi peccatum qui non approximant ad te. Freno et chamo mode-
    meum, postquam aerumnosumme fecisti sub tuce-po- rationis suae Deus coercel impiorum superbiam, qui
    tenlice aggravatione. .In cerumna, id est in miseria. jactant merila sua, et tacent peccata sua. Qui, in-
    Qttid est autem spina quae configitur, nisi stimulus quit, non approximant ad te, a quoper superbiam
    Conscieriticepeccatricis? elongantur [Ms., sed superbia elongantur].
    YERS.5. —-Delictum meum cognitum tibi feci, et YERS.10. — Multa fiagella peccatorum [quia pceni-
    injustitias meas [Ms., injustitiam mearii]non operui. tenliam agere noluerunt], sperantes autem in Do-
    Idem est cognitum facere et non operire, -hoc est -, minqmisericordid circumdabit. « [Ula misericoi dia-,
    confiteri. Quia si homo peccatum non agnoscit, Deus ut vitam mereantur sempiternam. Qui rectam spem
    non ignoscit [ilfs., si honio agnoscit, Deus ignoscit]. et fidem in Deo habent, ipsos misericordia Dei cir-
    Delictum vero quidam putaveranl leve peccatum: cumdat], ut non sit relictus locus , unde possit ad
    injustitiam atttem immarie aliquod [scevumque]com- eos diaboli hostilitas introire.
    missum. Dixi pronuntiabo adversus me injustitias YERS,U. — Lmtamini in Domino et exsultate ju- -
    meas Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei. sti, et gloriamini omnes recti cor'de. Propheta horla-
    Pronuntiabo dixit, hoc est, publice confitebor, ut tur Ecclesiamlaetari de spe vilae aeternceet regenera-
    alios scilicet ad imitationem trahat. Impietas aulem tionis. Tafnen lcetatur el hic in tribulalione. Glqria-
    cordis fuerat, qua [Jlfs., quia] tacere decreverat. mini omnes recti corde, ut ait Paulus : Qui gloria-
    34© Adversum me, inquit, pronuntiabo, id est, me tur, in Domino glorietur (I Cor. i, 31). Recti corde
    ipsum accusabo. Et tu remisisti impietatem peccati dicuntur, quibus omnia Dei judicia placent, et se ac-
    mei, quando quce prius -gesseram misericorditer in- cusant de suis peccalis, et Deum sive in adversis
    dulsisti. sive in prosperis semper laudant.
    YERS.6. — Pro hac [impietate] orabit ad le omnis PSALMUS XXXYII.
    sanctus in tempore opportuno. Tempus qpportunum YERS.1. — Titulus Psalmi: In finem psalmus Da-
    a. Codd. mss.: Tacent confessionem, clamant prae- h Codd. mss.: Quasi nescientem doceam , quasi
    sumptionem. Quid est ergo clamando tota die ? Per- inermem gladio vitce salutaris accingam.
    beverando in defensione peccatorum suorum. A Sic edita emendaiitur coddj.irissi
    SM : ^ B. ¥. ALBINISlU ALGUINIOPERUMPARS It. S80
    vid in rememoralionemdiei sabbati. Sabbatum requies A confessione et mcestitia non diinittuntur peccata.
    interpretatur, quia requiescunt [Ms., boc est quaiidfe Tota die cbntristalus ihgrediebai, iridignum me esse
    requiescunt] saneli, id est sancta Ecclesia [de illa judicans qui vel oculbs a'd coelumlevare auderem;
    requie pai'adisi quam perdiflit in Adarn]. Admonet sed percutiens peclus meum aiebam : Deus, propi-
    autem nos psalmus, ut si euiquam accidat infirmitas tius esto mihi peccatori. Tota die autem, coritinua^
    «orporisque ffagililas, non desistat coelesteni reqrii- tionem dolbris significat [jfs. osteridil].
    rere medicinam, inqua requiescat. Inhoc veropsalmo YERS.8.— Quoniam.lumbi mei impleti sunl illu-
    coj-poris sui caiisam Christus agit, flon qubd ipse sionibus et nonest sanitas in carne mea. Illisillusio-
    peccatum liaberet, sed quod pro nobis peccalum'%- iiibus se proiitetur esse replelum atque -infirmatum,
    ."ctusest,_ut nos a peccato liberaret: qui aliquarido quibus diabblus"huriianum gentts illicit ut delinquat.
    ex persona solius capitis loquitur, quod est ipse Sal- YERS.9. — Affiictus sum et hupiiliqtus sam himh
    vator natus ex Maria virgine; aljqtiando ex persona usquequaque : rugiebam a-geinitu cqrdis mei. Possu-
    corporis sui, quod esl sancta Ecclesia , diffusa toto "mus[autem] corpore curvafi, "et animo nori humi-
    orbe terrafum : idcirco" quod corpus loquitur hoc liariJ Ideo hic ulrumque conjunctum est. Quia mul-
    idem el capul. Efunt igitur"dub in carn.feuna [hoc fiplex calamitas liberum nii relinquit, hic etiam
    1 * aliquid majus adjecit dicens, usquequaque,id es,t,'ex
    est] Christus et Ecclesia.
    YERS.2. — 349 Domine ne in ira tua arguas me, bmrii parte, ut erim cbpiosa calamitas undique pro-
    neque iu furoie tuo corripias me. [Totus pscilmus ex baretur anibisse. Rugiebam a gemitu cordis inei': ut
    persona poenitentis est', sed ad Christum referri virtutem patientice magnae mbnslraret, in geniitum
    potest, sicut et sexagesimus octavus.] Domine, ne in se asserit. non in verba.prprupisse.
    ira tua. Ira , ut jamTdiximus , commolio est animi; YERS.10. — Domine," ante te otnne desiderium
    furor vero vindicta irrationabilis cum fellis amaritu- meum. Tale .fuit desiderium ejus, ut ante Beum esse
    dine. Ideo isle , qui se peccatorem scit, non in ira , mereretur. Nam qui peccatis veniam petif, arite
    sed per misericordiam, nec in furore, sed per p.a- TJeum p.onit desidefiutn suum. Jam qubdante ipsum
    tiefitiam argui "se pbstulat. Sunt tamen qui ifam est, consuevil audiri. Et gemitus theus a te non est
    ajterfiam intelligant gehenriam , et furorempurgato- aosconditus, id est, quidquid habet bomo, Deusseit.
    fium ignem, a quibus [Jlfs., de quo utroqiie] liBerari Quldquid deliqui, quidquid male gessi, omnia tibi
    vir sanetus poscit. '' cum gemitu reseravi : seiens quia tibi non occrii-
    ,
    YERS.3. — Quoniam sagittm tum infixm sunt milii, tantur occulta.
    et confirmasti super me thanum tuani. Sagittae verba YERS.dl. — Cor meum conturbatum est, et dere-
    doctrince tuce surit, quce ut jaculum transverberave- liquit me virlus mea, ettumeri oculoruni meorutn et
    runt cor meum, utagerem poenitenliam. Et confir- ipsum hoh est mectim.-Propter iram quani superius
    m.asli Mtper me marium tuam, ul tanquam bonus inemoravi, el [quam] incurfere expavesco. tumeri
    magister, castigalionis verberibus alflictum, fedde- oculorum meofum nbn est mecum, quia postposito
    res jemendatum. veritatis liimine in ienebras decideram peccatbrurii.
    YER_5.'4. — Non est sanitas incarne mea a facie A principio
    psalroi Christus cgerat causam sui cor-
    irw tuw, non est pax ossibus meis a facie peccatorum poris, nunc vero suam propiiam mcipit perorare
    meorum. Yidi -faciem irae tuae et non ipsam iram, ' !''
    passionem.
    hoc cst, intellexi per Scripturas sarictas, quanta mi- YERS.12. — Aniici mei et proximi mei adversum
    nabaris peccantibus, et extabui petens ue ipsa supef me appropinquaverunt ac stetenmi. Amici dicti Judcei
    me ira descenderet. Quia non eit pax ossibusmeis a propter Abraham. Proximi, eo quod ab eorum gene-
    facie peccatorum meorum. Nullam quietem indulsi ratione carnem Cbrislus sumps"ferit[Ms., assuiripse-
    vel ossibus meis vel membris meis, donec ea [poe- rit], qui appropinquaverunt ei, ut comprelientieretur.
    - ' '
    nitendo].purgarem. gg@-(|uod vero ait, amici mei et noli mei conlra nie
    YERS.5. — Quoniam iniquitates mem supergressw, «leterunt, potesl et de discipulis accipf, qui in pas-
    . sunt caput meum. Invaluerunl enim mihi, rit sequi- ' sione metu territi longe rccesserunt, in tantum", ut
    tur; sicut otius gravatw sunt superme. Non est enim etiam Petrus denegarel; vel steterunt causantes
    mihifeve peccatum meum, sed recognosco quia gr^- contra eum. Et qui jjixta me erant, de longe stete-
    ve pondus judicii imposuit, et super verticem capi- runi. Aposloli scilicet et reliqui discipuli, de quibus
    tis mpi excrevit. Sicut pondus grande, sic -peccata ait Evangelisla : Cum apprehendissent eum, slabant
    mea super me. omnes noti ejus a ionge (Luc. xxin, 49).
    YERS.6. — Compuiruerunt et corruptm sunt cica- YERS.13. •—Et vhn faciebant, qui qumrebant ani-
    trices mem a facie insipietitimmew. Nam mihi fetent mam meatn. Yim faeiebanl jion nofi, sed Judcei; vel
    et computrescunl vulnera peecatorum, desideran- Petro, cura dicerent: Nonne et tu Galilwus es ? vel
    terque exspecto "medicum."Efcur, inquis [JUs., in- Joanni [Jfs., Jacobo], qui cum [traberetui']'Telicta
    quit], putruerunt a facie insipientice mece? Quia sindone nudus profugit ab eis; velipsi etiam Chri-
    nolebain agere poenitentiam. sto. [El vimfacieban^, qui quffi.rebantanimam^meam,
    YERS.7. — Miser facfus sum ef iurbatus usaue in hoc est, Juda.i, quasi illprum fortitudo esset, et a
    finem, usqueduni cpnfitendp purgarer : quia sine Deo ipsam potestatem uon accepissent]. Et qui in-
    "
    681- EXEGETICA.— EpOSlTIO g -_PSAL.POE^ITJENTIALES,ETC. 582-
    quirebant niqta milff , [pcuti sunl vanitates, ef dplqs i. me ini.que. [Quia non .sunt statim ultione djvina pur
    tota die meditabcinfur. Multos quidem dolos meditati niti. Et coiifirmastisuper me mqnuni tuqm. .Coniir-
    sunt, cum inierrogarerit, gi deberent c^ensumdare matj sunt jn fegis littefam, in _qua_spiri.taliternun-
    Ccesari (Mptfh. xxu, 17); aut si mjilier deprehepsct tiajtam nou intellexeru.nt. Ef -tnjfltipfipatispnt qui
    in adtiilerio lapidaretpr (Jpan.. yi_ii,|). Sed lunc qderunt me iniquei] Certe inique ej. jnop rationabi-
    aperte .dqlps ingerunl, .euro falsos test.es adducunt Kter feciunt, ,qui,ex hac littera se_m?nsuunijjUtasfra
    (Mfltfjj..xxyi, J6_0).Locuti sujnt .avitein .yanitafes , cceli, fliul.tiplicari crecd,ej.iant.
    guan.dodixerunt.: In Beelzebubejicit dmmonia{Luc. -YERS.'.21.— Qui retribuunt malajpro .bonis, de-
    xi. M).' "-"""""'" '"" trahebant mihi,, quoniam sequebar bonitatem. Nairi
    YERS.i^.—Ejao autem tatiquam s;urduspqxi.ftudie-. me, -dulcedinem celernce.vitae offefenlem, aceto ac
    bqm,ef sicfifmutus nofiaperfens qps.uum. S.enjper,ro- felle poj,abant ,-et.detrahebantmihi dieentes : Alios
    etjugiter silui. ^bc^tpila-
    quit,,exp_robran_ite,s._sius;linui salvos fecit, seipsum salvum facere non potest
    tusjnanife,stat, ciini jiicit: Mihi non rfspondes? an ne- (Matth. -xxvn,.34; Marc-.xv, 31). §f§j| Detrahebant
    scis guiapotesfatem hqbeodimitterefe (Jpajf.x\\, 10)? autem mihi, -quoniam subsecutus ,sum .justitiam, ut
    Ego auleni tanguajn mu.lus_noii aperiens os s_uum. implens voluntatem sPatris- pro vita populi suscipe»
    '
    C.erfe el ap.ud Pilatu_mi jii.on(est Deus noster joculus; 3 rem mortem. ;
    *et de eodem loquitur Isaias atque ait : .fanquqm YERS.22, 23. -^- Ne derelinquasme, Domine Deus
    -
    agnusad viclimamdftcfus, npn aperiens qssuum. meus, ne discesserisa me : intende in adjulorium
    YERS.i5.~—El fqctus sum sicut homq non audiens, meutn, Domine Deus salutis mem. Manifestum est,
    et nonjiqbens %nore .suo redargiifiones.]Si,amcuni Domine Jesu, quia Pater suscitansie amortuis die
    me spulis linirent, ^fundipe verb.erareiit, iUuderen.t- lertia, collocavit ad dexteram suam in coelestibus
    que geuu flexo, njhilmotus iis omnibus,- factus s.um superomuem principatum et potestatem,-dans.tibi
    non hab.ens m ore increpationes. Sic lacpi accusa- nomen quod est super omne nomen. Ei_go.quiagra-r
    tus, guasi .non jLtabeus.quod .pi_ome Tespbiiderem. ves sunt pugnce carnis, .tu, Domine, inteude ki a_d-
    El in omnibusiis exenipluni Ghris.tus dedit, ut fconio jutorium noslrum, el eslo nobis salus'in'tero.pore
    flagelia ,e.o,rreptiqnis.patieutey p.orfet .[Jsfs.,poriare tribulationis.
    debeaij. - - -
    • 'YJERS.rl_6.— _Qu.°n}am,.in_.te PSjyLMUS-L.
    Domipe §perqvi, fy,
    exaudies me, Domine Deus meus. i]t me resuseites. fTitulus psalmi [est, quem explanaje .nitimui'-]x
    Yel: [Tu exaudies me], hpc es,t, vid.erUoru.mspperr r*sJ» finem psalmus David, cuip venit ad gum -" - Nalhan
    - --
    biam e_,t meani b.umil/tatem. **propheta, duin intravit ad Bethsah.ee.NQti.ssima,csj;
    YERS.17. — Quiq dixi : Nequandq supergqudeant peccati David grayitas ex-Rcgum;historja [lls.,-jaa-
    '.tnilii infpiicfniei, et clujncqrnmovenlurpedespiei, super gnifici regis historia] : uota etiam humillima pro
    nie mcignqlocutijunt. Pedes Christi sancti apostoli •peccato deprecatio .[Ms., supplieatio] quae jn hoc
    dicippssunt, ^ui.firjni-in passipne, t^quajn pede.s psalmo continelur. JEstautem psalmus iste in ordine
    co,rpus,siu,stinereeunide_beb.aiit,)sed commoti sunt de psalmorum quinquagesimus, quia quinquagesimus
    .fide-ad in^delilatem. ybl icleC_lirilslo,ait: .cqmmo,- numerusin jubileo annousque ad veram s.ancti Spi-
    yeri ppssmil pedes mei a .stabjlitale su^a 1,et inimici ritus ^super apostolos missionem consecratus est,
    uiihi msultfir?, si hac in crucis niorfg Jiumiliatus sirie cujus.gralia remissiopem [Jlfs.-alque in adventu
    Jion j.esluyrex.erio.Jn _me autem magua locuti sunt sancti Spiritus super aposlolosremissione consecra-
    dicenjtes: $t Filius Dei es, despendede cruce. tus esl, quia nenio sine gralia sancti Spirjlus remis-
    YERS.18. — Qupniqm ego in flqgeflaparafus sujn, sionem...] accipere nemo poterit. Habemus autem
    ,ef,dq_hrmeu.shi conspeclu meo s_e.mj.er._PraeparO'me,exempla in sancla Scriptura de peccatis sanctorum,
    4pqu.it,-ad suslinejjdam cruce.n_i,lanceam, fel, ace- etcde'.poenitentiaeorum et de remissione peccatorum
    tum, utper hanc moriem. [m.eo.sanguine] redimam _ illis a Deo data. Nemo igitur dubitet de Dei miseri-
    p.Opul.u.iupereupteni. Chrjstus eriim adjiocvenjt, ut cordia, quamvis maximis involulus [esset] sceleribus;
    _.passipneinsustineret. JJ.olormeus ante me est sem- nem"opeccatum coufiterierubescat, cum Davidpro-
    -per, .donec .etiam victoriam in jud.ic.io coasequar pheta , multarum rfex gentium , promissionibus de
    \Ms'.,.donec ejicjam .vjctoriam-jnjudicio]. Chrislo gloriosus [peccans] peccatuni suum non
    YERS.19. — Qiwnidin iniauilatem meam annun- erubuit publice confiteri, et ad Domini pcenitendo
    •tiabo et cogita.kopropeccnto meq. iSi.cutenimmale- confugefe clementiam. Petrus trinam negationem
    , dictioni subjacuit, ui uos a roaledicto jle.giserueret, amarissiniis abluit Jacrymis ; publicanus poenitendo
    .itaet.peccatorero se profltetur, s[qui].peccata .noslra juslificatus recessit a teniplo; peecalrix femina san-
    •portaret et[pio] cogitatu ac [misericordi] consilio ctos -Dominipedes lacrymis [poenitendo] ,abluit, et
    nos ab eis eriperet. El cogitabo pro peccato meo. audire meruit, quia multum dilexit, multa illi di-
    Pecealum' Ghrisli ,- humani delicta' srint generis , mittuntur peccata (Luc. vu, -38). Talibus roboratus
    .propter qpce et Pafri nunc dicitur esse subjectus. exemplis .penio^dcP$i .misericordia desperet, nemo
    YERS.20. —.Inimicf autem meivivunt, et.cjqnjir- s.uaiquamyis.sint -jngentia, erpb_esealcoiifiteri sce-
    mati sunt super me, et mulliplicafisunt, qui oderuni lera, nemo tardus sit Iacrymjs iniquitalem suam
    '
    683 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS H. S84
    abluere, et quia omnes peccatores sumus, unusquis- A. care? In quo dementiam suam arguit, qui non ex-
    que nostrum dicat curo Propheta : pavit tanto Judice prcesente peccare. Sequilur : Ut
    VERS.3. — Miserere tnei, Deus, secundum magnam justificeris in sermonibustuis et vincascum judicaris.
    misericordiam tuam. Miserere, quia miser sum; irii- Sermones Domini merito justificari dicuntur, quo-
    serere, quia magna est misericordia lua. Nullus niam sine dubio semper ejus dicta complentur : in
    nostrum cum Adam ad noxias confugiat excusatio- cujus conspectu non justificabitur omnis vivens. Id-
    nes, sed aperte proferat quod inique se gessisse circo omni homini dicendum est: Non intres in ju-
    agnoscit. Refugium faciat ad clementissimum Judi- dicium cum servo luo (Psal. CXLII, 2). Dominus
    cem, praeveniat faciem ejus in confessione, ne expe- bellatof noster atrocissimum liostem humani generis
    riatur in futuro judicio iratum, si modo contempse- judicatus vicit, et mundum damnatus absolvit. Prae-
    rit eum misericordem. Misericordice tempus est videns ergo [in spiritu propheta (Edit., in spiritus
    omni homini modo poenitenti: in futuro vero judicio prophetia)] non nisi in sanguine Christi peccata redi-
    tempus erit justitice, ubi unicuique reddetur secun- nii posse, laudat justitiam' ejus, qua diabolum damna-
    dum opera sua. Quis effari poterit quanta sit mise- vit; etmisericordiam,quamundum redemit. Proinde
    ricordia [Dei] in homines , quce.mundi Creatorem uon solum prcesens sui ipsius peccatum, sed paren-
    mortali induit carne, ut semper vivens in suo, *pro B tum suorum, in quibus ipse conceplus est et natus,
    nostris peccatis mori posset ex nostro. confitelur dicens :
    Secundum multitudinem miserationum tuarum dele YERS.7. — Ecce in iniquitatibus conceptussum et
    iniquitatem meam. 0 Domine! quamvis magna sit in deliclis concepit [Ms., peccatis peperit] me mater
    iniquitas mea, tamen major est mulliludo miseratio- mea. Quis me polest ex immundo semine conceptum
    nis tuae, in qua ut deleas , deprecor, iniquitates mundum facere , nisi tu Deus solus, qui sine pec^
    -meas, quas contra me scriptas [esse] horresco : ul cato es? Quid mirum est autem, si fecerim, in qui-
    te miserante merear scribi in libro vitaetuae : quia bus me peccatoreni confiteor , qui jam ex oiiginali
    nemo ibi scribitur, nisi cujus hic omnes iniquitates peccato in iniquilatibus scio me esse conceptuus ?
    delenlur. qtti ante peccata contraxi, qnam vitceprincipia ha-
    YERS.i. — Ampliuslava me ab injustitia mea et a berem? 0 Domine Jesu, quibus misericordiam tuam
    delicto meo munda me. Munere misericordiaetucelava laudibus efferimus , quas tibi gratiarum actiones
    me, Domine, ab injustitice meae maculis : nec solum dignas exsolvere possumus, qui nos de hujus chiro-
    lava, sed etiam munda [Ms., emunda], ne quid sor- grapbi debito in sanguine tuo libef asti, delens in
    didum remaneat in vita mea. Sordidare me potui , cruce nostras peccatoram cautiones, quce contra
    sed emundare nequeo , nisi tu Domine Jesu sancli nos a primis parenlibus conscriptae sunt nostris ?
    sanguinis tui aspersione mundum me facias. YERS.8. -— Ecce enim veritatem dilexisti, incerle.
    YERS.5. — Quoniam iniquitatem tneam ego co- el occulta sapientim tum manifestasti mihi. Sicut su-
    gnosco, et delictum meum conlra tne est semper. periori versu per commune delictum probavit quod
    Nostrum est peccata nostra cognoscere'[J!fs., agno- nemo peccatis reddefetur exemptus [Ms., exceptus];
    scere], et humiliter confiteri. Dei esl non imputare sic iterum in confitendo peccata veritalem dixit,
    nobis, sed misericorditer ignoscere. Plurimi scire sua quam plus Dominus Deus, ac super omnia sacrificia
    peccata possunt., sed soli illi bene ea agnoscere pro- requirit. Non enim Deus delectatur poenis nostris',
    banlur, qui illa videnlur propria exsecratione dam- sed confessionemquceriterroris. Incerla ergo et oc-
    nare. Perfecta enim poenitentia est fulura cavere culta sapienlim tuw manifestasli mihi; nimirum ea
    peccata et lugere praeterita. 352 Addit autem quceDeus [illi] in Filii sui manifeslatione revelavil.
    David : Et deliclum meum contra me est semper. De- Primum ut.agnoscerem habere eum filium; deinde ,
    liclum noslrum contra nos ponimus, vel coram nobis ut ipsum nossem ex meo semine in carnis assum-
    semper habemus, quando in memoria illud jugiter plione venlurum, eumque praedicarem, et resurre-
    lenemus ad supplicandum pro eo , donec vincatur a rj clionis gloriam nuntiarem a. Sequitur :
    nobis morlique detur sempiternse; ne ilerum nos YERS.9. — Asperges me hyssopo et mundabor;
    debellare valeal, sicul pridem fecit. Nam toties pec- lavabisme , et super nivetn dealbabor. Sicut enim
    cata respicimus, quoties commissa deploramus. hyssopus [ilfs., hyssopum terrenum aptum] ter-
    YERS.6.— Tibi soli peccavietmalum coram te feci. rena curandis pulmonibus apta est, ut avertat infla-
    [Soli Deo se] peccasse coniitelur, quia Rex potens tionem : ila coelesti quis respersus byssopo, id est
    alium non metuit ultorero peccati sui. Et ut majus humilitate cordis, ab omni superbiae malignitate
    iniquilatis scelus ostenderet, adjunxit: malum coram purgalur. Lavabis ergo me et super nivem dealbabor,
    le feci. Dum enim ubique te-praesentem sciebam , cumque peccata mea phoenicio.sint similia, quasi
    fcur] in praesentia tanti Judicis non metuebam pec- nix dealbabuntur &.Super nivem autem album de
    a In codd. mss. priora ita leguntur: « Primum, ut se, dicit, debuisse peccare, cum talia meruisset agno-
    agnosceret habere eum filium; deinde ut ventu- ipsum scere. r
    b In codd. mss.« Ut quia peccata mea phoenicio
    nosset, ex quo semine in carnis assumplione
    rus esset, ul passionis quoque figuram praediceret, sunt similia, quasi nix dealbentur. t
    bt restiri'ectioni's gloriam nuntiaret: el deinde nori
    -' S88 - EXEGETICAf— EXPOSITIO IN PSAL.tOENITENTIALES, ETC. SS6
    '
    corpbfibus jiiiiil potest inveniri. Sed ideo' super ni-1A YERS.16.—Libera me de.sanguinibus, Deus, Deus
    vfemflixit, quiaspiritalis anima longe.supra corpora salulismew, et exaltabit lingua mea justiliam tuam.
    muridata resplendet. Humilitas Christi solvit [Ms., Liberari se petit Propheta de sanguinibus, id est,
    salvavit] peccata noslra, humillimccherbae hyssopo carnalibus delictis, ut jam desineret iri ista fragili-
    bene comparata : quae,' sicut et haeca corporibus , lale peccare. Sanguis enim pro corpore huniano po-
    ab animis nostris inflationem tollit superbice. . iiitur, quia inter.caeleros humores ejus ipse potior
    - "YERS.10.—Auditui-meo-dabis
    gaudium el Imti- videtur- existere. Quod vero ait, Deus salutis mew,
    -
    liam, et exsultabunt ossd humiliata.- Auditui datum significat Doroinum-Salvalorem, per quem salus pie
    est "gaudium, qriando dixit ei JMathan,dimissum,est credentibus datur.. Addidil etiam, exallabit lingua
    . peccalum tuum (II Reg. xn, 13). .Gaudium pertinet mea justitiam tuam,,id est, si.irie liberaverisde san-
    ad-absolutionem , lcelilia-adperpetua praeiniapossi- guinibus, qriodintelligilur de peccatis,"iarideiri"tuam
    denda. '353 ^1 exsultabunt, inquit, ossoJmmiliata, lingua mea juste Ioquelur, vel praedicabiflingua mea
    virtules, quceprius fuerant peccalo humiliatae.Yel: mandata tua. - . •
    aeternitatisspes_[Jlfs., aeternitasspei meae], quae me YERS.17.—Domine, labiameaaperies, et os-meum
    peccante humiliata fuerat, te indulgenle exsiiltat. annunliabit laudem tuam. Labia Prophetce,.qu_eclau-
    YERS.11.—Avertejaciem luatn q peccatis meis,-et B sa fuerant conditione peccali, beneficio absolutionis
    bmnes iniquitates meas dele. Ne mea peccata sic ,ao- aperienda pronuiitianiur, Os autem dicitur et cordis
    cipias [Jlf-s.,'aspiciasj ,ut reverlantur ad memoriam arcauum, unde, efliciturlaus divina^ Merito ergo,
    tuam. Averte faciem tiiam; ac si dicat, ne videas, post absolutibnem peccati,- et • labia sua aperienda
    ne. recorderis illa.. Et omnes iniquitates meas dele, esse pronunliat, et os suum dicit annuntiare posse,
    :praeleritas,:praesentes et fuluras. _ , , - praeconia et laudeniejus qua recreatus est,
    . YERS.12.— Cor mundumcrea in me, Deus, eispi- " YERS.i.8. — Quoniam si yoluisses' sacrificium, de-
    , rilum rectum tnnova in visceribui meis.. Petit Pro- dissem utique;Jwlocaustisnon deleclaberis. Signifi-
    phetajnundum cor sibi creari, id est restaurari, [ut cat hic Prophela lilus sacrorum per immolatiofles'
    Demhvideafj: ita.et unusquisque debet facere: [Cor pecudura, qui erant in adventu Domini respuendi.
    mundumcrea in meDeus, propterea rogabat, utmun- Unde constat Prophetam sic ad Deum tota "mente
    dus fierela peccalo.] Et spiritum rectumituwvain vis- translatuni, ut non se sacrifieiis quce illo tempbre
    ceribas meis, quo [le] recte confitear"; yel spiritum gerebanlur, crederei expiandum,-sed illa magisbbla-
    reclumad videndujn etdiscernendum, sicut anlea tione, qua dicil consequenter [Jlfs., infefius]:
    .- rectus fuit in me, innoYa,--quiavetus factus est pro YERS.19.—SacrificiumDeo spiritus conlribulalusi
    • peccato. Innovari postulat per gratiam",et addit, M G cor coiitritum elhumiliatum Deusnon despicies.QuasL
    ' '•'visceribns
    ineis, unde noverat adulterii detestabile dicat, o homo, si peccavefis,' noli exlrinsecus pecus
    'crimen, exiisse. .Ulrisque enim partibus femedium' - quod mactes inquirere: babes intus quod occidas.
    " pelebat," quoniam de utroque-peccaverat. PostquamenimdixitqucesaCrificiaDeusfespuit, nunc
    . YERS.15.—Ne projicias mea facie tua, et Spiritum dicit illa qucepqscit. Istud .enim danius "sacfificiuin
    sanctum tuum ne auferas a ».e."Ne projicias me, ne Deo, spiritum scilicet superbice,confessionishumili-
    sicut Gain exsttl a le efiiciar. Projicitur.a-facie, quia tate' mactatum, 354 un^e no.n sanguis egreditur,
    patre.conlemnituf. Sciebat-eniro ab illfus facifesaui- sed lacrymarum fluenla decurrunt. [Sequitur: Cor
    . taterii mentis, et lumen venire saplentice, et crede- contriluiiiet humilialum Deus non spemit]. Cqr coti-.
    Jiat se inimico tradi, si a vultu "DominiJudicai-ctur tritum vocat poenilenticeIaboribus vehementer affli-
    Deinde sibi non - ctum. Humiliatum Deo
    cxpelli. verospiritum prophelicepetit , scilicet,- ut quod ante fiie^
    auferri, quenfpreliosum supracuncta rex habuit. , ratelatione superbum,'forelpia confessionedevblum.
    YERS.M.—Reddemihilmiitiamsalutaristui, iliam [Non spernii]: constat enim tales oblatiohes -Deiim
    - scilicet Cbristi'trii exsultationerii, quam in eo habui non spernere, sicut illa cognoscitur priora sacrificia
    'priusquam peccaverim. Salutare' Dei Pafris Christus respuisse.. _
    _ esl, ac si.dicat, sicut ante praevidebam.perSpiritum''"" YERS.20.—Benigne fac, Doriiine, hibona volun-
    ,-sanclum
    ' eum in carne venisse,-et modp sic faciam. late lua Sion, ut mdificcntur muri Jerusalem; Sion
    El spiritu prihcipalicoiifirmame,ut Ipsa in me vitia specula interprelatur, significatqueEcclesiam, quam
    non priricipentur [ilfs., Utipse inriiejTion viiiaprin- sanclus Prophela loto orbe terrarum cedificaripostu-
    -
    cipentur]. Confirmame [dixit] ne itefum peccem, ne lat. Jerusalem visio pacis interpretaiur.' Mdificen-
    a-teanimae mutabilitate discedam. Hic sancta "Trini- lur ergo muri Jerusalem, id esl, monumenta constru-
    tas intelligenda est :.iifspirilu principali Pater; [in,, anlur immortalitalis nostrce in fide [et spe] et cha-
    spiritu] Spiritus sanctus; in spiritu reclo Filius. ritate.
    YERS.13.—Doceboiniquosvias tuas, et impii ad te YERS.21.'—Tunc acceptabis sacrificium juslitim,
    convertentur. Doeebo, inquam, illos, ut declinantes a oblationeset holocausta, tunc imponent super. altare
    viis pravis et "poenitentiamagentes misericordiam tuum vituios. Palri-dieitur : Tunc acceptabis sacrifi-
    consequantur, sicul ego a te misericordiam consecu- ciuin justhicv, id est, Filii gloriosissimampassionem,
    tus sum : hoc est, proporiam me ipsum," ut meum "quise sacrificium pro omnibus obtulit, ut salutem
    - exemplum alii imitentur. mundus, quam suis operibus non merebatur, accipe-
    .PATROL. XCIX 19
    587 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS U. S88
    ret. Quod vero ait, oblationeset hoipcansta;adfideles A dat, postulat auxilium in omni anguslia dbinuin.
    . etiam pertinet Christianos. qui erant post adventum Ideo subsequenter ait: Inclina 355 ad me aurem
    Domiriicredituri, siguificatqueimmolanda corda Jho- - tuam, id est, benignum praebe attditum. In "quacun-
    minum viventium,-non niembra pecudum morrua- que die invbcavero te, id esl, in die tribulationis
    rum. Tunc imponentsuper altare tuum vitulos, sacer- mece. Dies tribulationis et tentationis hcec vita est,
    dotes sci_icet,-quandoEcclesiacatholicafiierit Domini- in qua velociterse iste poenitensexaudiri deprecatuf,
    passioneconstructa.- Yilulosquippe posuit pro inno- ne morte praevenienteindignus sit exaudiri.- Quia in
    centibus adultis, quoruin aetas prima est; et a jugo liac vita tempus-est misericordiae,iri fulura vero ju-
    peccati cervix probatur aliena. Autillospraedicatores diciij 4um feddet Deus unicuique secundiiin-ope-
    "Evangeliipromittit, quorum imagihemin vltuli fi- ra sua. • _ - ,
    gura Lucas [evangelista] suscepit: nisi forte magis YERS.k. — Quid defecerunt sicut fumus iiies mei.
    illos [Ms., sive illos magis] vituios debemus intelli- Sicut fumus veniente venlo in auras dispefgitur, ita
    gere, qui animas suas in hostiam '
    suavitatis sacris [omnis] superbia hujus vitce morle praeveniente[ilfs.,
    altaribus oblulerunt. , - -
    veniente] evanescit. Qui hodie extollitur,- cras non
    Nos quoque famuli tui, DoiriineJesu. supplices de- erit: quod iste poenitensagnoscens,-riiiseriarumsiia-
    precamur, ut pietatis corisilio magnis"facinoribus B rum dies plangit, fumo fessesirailes. -
    nostris immensam misericordiam largiaris,-nosque YERS.5.—JPercassHssum ut fenwm, et aruit cor
    per cordis contritionemhuniiliatos in mactando^itia; meum. Venit iste poenitens ad flebiiemnarrationem
    jugulando delicta, dignum et acceptabile praepares miseriarum humanse fragilitalis (quaeut fenum cito
    holocaustum. Amen. decidit, ubi aliquo casu arefacta fuerit) ttt -festinan-
    PSALMUS CI. ter divince-remedium misericordice acciperet,- dum
    YERS.1."—Psalmi[hujus] titulus: Qratio pauperis miseriam suam pio medico non taceret. Qui in man-
    eum afflixerit, et coram Domino effuderit precem - datis Dominiproficit; feno [viridi el florenti aequabi-
    suam. Yoxest aflligentiset gementispauperis in hoc , tur, peccator vero arescenli feno] comparabitur.
    psalmo, etmiserias suaspiissimo judici cum magna Quia .obtitus sum comedere[Ms.. manducare] panem
    humilitate offerentis, sicut in titulo Psahni pra.scri- mentn. Panis enim nobis vilaeest praeceptorumDb-
    bitur, quo siboratione, qucead Deum[clamore valido] mini observatio, quem peccatorobliviscitur edere,
    dirigitur, incipit pauper iste, ita dicens : dum iniquitatibus vel peccatis se suisobligaverit.
    YERS.2.— Domine, exaudiorationemmeamet cla- Hic enim exprimilur natura peccantium, quia [Ms.,
    mor meus ad te veniat [Ms., perveniat]. Hsec enim qua] dum delictum appetitur,- contemplatio Domini
    vox est poenitentis, Deique clementiam pro peccatis G non habetur.
    -suis deprecantis, ac primo omnium ut exaudiatur YERS.6.—A voce gemitus mei adhmserunt ossa
    postulantis: quod magncespfei est Iri orationibus cre- mea carni mem. Dignum esl gemere feuiriqui perdit
    dere, se posse a Deo exaudiri. Ideo bninis penltus justitiam, ut lucrum acquirat,-vel peccato cuilibet se
    humiliel seipsum, et humiliato conlritoque cofde cla- subjiciat'. Adhmserunt,inquit, OSSBmea carni mew,
    met ad Dominum: quia. sicut in alio dicitur psalmo; id est, forlitudo riiea camalibus desideriis, quaemili-
    cor contritum Deus hon spernit. Oratio est suavis tant adversus ariimam[meani], in qua fortitudo de-
    animi, cum compunctionecordis [deprecatio; clamor betesse regendi et comprimendi illicitos-carnis
    est vocis prolaia, cum intentione cordis] confessio. motus.
    Primo autem posuit orationem, nunc adjecit clamo- YERS.7, 8.^—Similisfaclus sutri pelicanoin solitu-
    rem, ut studia supplicationis crevisse cognosceres,- dine, sicut nycticorax in-domicilio. Vigilaviet factus
    cujus orationem in clainorem maximum prorupisse sum sicut passer solitarius in tecto. Tfia geriefa
    intelligeres. Hunc vero modum sanctaeorafionisser- avium posuil, et tria loca hahitationis illarum, per
    vandum devotissimus Christianus intelligat, ut [id- quaediversa nobis poenitentium genera demonstran-
    ipsum] cogitatione prosequatur [quod verbis effudit tur. "Pelicanusest avis iEgyptiaca, naturali macie
    (Edit., ut ipsum cogitatione prosequatur ;•fetcum seniper affecta, solitudinibus se delectans; sicut in
    verba effundit)]: Ipsum respiciat mente, cui suppli- crebris jejuriiis poenitenles esse convenit. Per hoc
    cat; omnes supferfluascogitationes excludat, quceab ergo avium genus pulcherrime significantur eremitoe,
    inimicoingeruntur, ut eflicax oratio ex cordis clari- qui hominum consortio derelicto, [timore Domini
    tate perveniat ad Deum, sicut Apostolus ait: Orabo commoti]se multa alfliclionediscruciank Nycticorax
    spirilu, orabo et mente; psallam spiritu, psallam et Latino vocabulonoclis corvus dici potest, amans-te-
    mente(I Cor. JUY,18). Tunc enim a Deo accepta est nebras, non Ittcem; quem sibi escas noctibus qucere-
    oratio canentis, si pura mens idem geril, quodexpli- re conslat : ita poenitens debet -noeturno tempore
    cat ore. escas anim_esollicila curiositate perqttirere; licet
    YERS.3..— Neaverlas facteni tudm a me, in qud- communi conversatione in dohiicilibmulforum habh
    so-
    cunquedie tribulor. Facies Domini pro misericordia tare videatur. Vigilaviet factus sum sicut passer
    Dei dicitur, quam iste pauper, gemens et poenitens litarius in tecto. Passer avis est acutissima, quce in
    a se non averti deprecatur. Ih quacunque die tribu-. lectis hahitare solet, huiriana gaudens vicinilale:
    lor. Qucelibelse tentalio [Jlfs., tribulatio] apprehen- huic merito comparalur,- qui diabolicce calliditalis
    S8d EXEGETICA.— EXPOSttlO IN PSAL. POENITENTIALES,ETC. S9&
    fratides fugiens, -vigiliiset oralionibus, et poeniteritiae.\ siairi optantiiini adventum"Domini. Sttbjurixit] quid
    lacrymis intra sancta Ecclesice septa se munire fe- venit iempusmiserendi ejus':hoc est, tempus de quo
    stinat. Apostolusait: "pbstquamvenit plenitudoteriipbfis,mi-
    YERS.9. — Tota die exprobrabantmildinimicimei, sit Deus Filium suum (Gal. iv, &). Sciendum est ve-
    et qui lauddbarilme, ddversuinmejurdbant. Ore lau- fo, quod poeriiterisiste non suisolius tarituin causam
    dabant, et corde irisidiatsprceparabimt. Laudabant, agit, verum etiam totius humani gerieris optat "salu-'
    uf decipefent";pfaedicabant,ut subvfeftereht: et hoc tem, qucenisi advenienteFilib Dei fieri non poluit.
    a diabolo, quisi publicis peccalis servuiri Christi YERS.IS.-—Quoniariiplacueruni servistuis lapides
    subvertere nbripotefil, opprobriis etreprehensiorii- ejus, et terrm ejus miserebiintur.YidendumTJst,quam
    bus circumhabitahtiuriia via .veritatiseiim detferfere proprie verba rebiis aptentur. Lapides dixif benepla-
    nititur. Siint pliirimi boria-facefe erubescentes, rie citos, qui sunt apostoli et martyrfes, prcecipuiqueve-
    dissimilessint riiiiltitudinimala [Jlfs., riiale] facien]- ritatis pfcedicatoresin Sion, jd est, in Ecclfesia.Ter-
    tiiiiri.Hoc quoquepeccaturiipoenitensiste comniisissfe i*a"aulfeinpeccatores slgriificat, quibus in sangriine,
    fafeluf [Ms., proflteluf]:' salutaris [Ms., Salvatoris] nostri misertus esf Detts.
    VERS.10.—Quia cihefemtanquam panem mandu- Lapides Domino iriiserante [dicuritur, qui] solidi
    cdbam, et pbtuth riieum cum fletu miscebam.Ptieni- 1B sunt in aedificaiidrieDominiet firmitate suasecuri.
    tenlis, hujusqiie saeculi despicifentisconvivia'liigeris Terra autem per misericordiam munda erit, ut digfia
    isie exprimit: qiiia per hujusmodi conviyiumperve- sit iiraedifieatioheDomini poni.
    nife se spferant ad iiiensahi Doihihi. Quaproplef, YERS.16.—Et timebunt gentes nomen tuum, Db-
    o peccafor, rioli desperafe- de iridulgentia peccato- mine, et omnesregesteirm gloriam tuam. Quos supe-
    rurii, In quqcutiquedie fuerit cbnversuspeccator,vita riore vfersu terram noniinavit, eosdeni hic. gentes
    vivet, et tiontnorietur. Sfednolitarddfe corivertiad Do- appellat tei-renis aclibus.invigilantes. Reges sunt,
    n&num.indtilgeritia tibi.convertenti a peccatis certa quicufiqueseipsos berie regunt, aliisquepraeessebb-
    est, sed crastinus clies tibi inceftus est. Hodie con- nis exemplis, vel verbis prcedicationis iioruritiqui
    veftere, nfefofte cras hioriaris. Si maie vixisti heri, riiagnum noinen Christi Dei, servis suis, qttos sttpe-
    berie vive jarii hodie, memor illius"de quo Yeritas rius lapides appfella^it-,prcedicantibus glofiam ejus,
    ait: Stulie hdc nocie moriferis(Luc. xri, S0). Corrige timent.
    te, ut in corpore Cbrisli lianc vofeemhabere valeas : VEris.17.—Quohiam mdificavitDoniinus Siori, et
    Quoniam cinerem.tdnquampanem munducabam, etc. videbiturin gloria sua. Ideo timeburitDoriiinUm" bm-
    356 VERS.11.—A facie irm indignalionis tuw, nes gentes, et reges spiritales glofiamejus .formida-
    G
    quia elevans allisisti nie. Exponit istliic gemendo, bunt, quia aedificataest a Doinirio"Sion, mater scili-
    cur se tanta aflliclibrie iri .poenitentia faliget: quia cet Ecclesia, ,de' yivis lapidibus constructa, in qua
    scilicet cum ira et indigrialione Dei nascimur, quce salus [Jlfs.,lafts] sinfefine permanet. Qui vefd.niinc
    pecfeatissupervenientibus gravior efticitur, ideo ad- visus est in humilitate, ipsfe videbitur, confirmata et
    dit: Quia elevansallisisti me. Elevalus est honio ho- cOnstructa civitate sua [Jfs., "corisummatastruciura
    nore imaginis Dei et libero arbitrio-nobilitatus:sed civitatis suae],in gloria sua; cuni venerit in majesta-
    hoc male usris allisus esl ei dejectus in lianc conval- te Patris et sanctorum angelorum, discernere inter
    lem lacfymarum. _ agnos etliaedos.
    YERS.12.—Dies mei sicut umbra declincmerunt: YERS.18. —Respexit in ordtionem pauperurh et
    et ego sicut fenum_arui. Quia homo a Deo declroavit, non sprevitprecemeorum. VenieriteSalvatofe nostrb
    declinavit ab eo dies felicilatis ejus : qui fuit lux in in mundum, tunc exauditaesunl preces hujus paupe-
    Domino,umbrafaclus est in peccato; felflos vitceil- ris,"quaescepius[anle] recitatcesunt iri corispecludi-
    lius sicut fenum aruit: nec unquam reviresceret, nisi vince pietatis. Istepauper unus est, et multi sunt-
    sanguine Cbrisli irrigarfetur. unus in charitale, multi in latittidine totius orbis,
    YEIIS.13.—Tu autem, Domine,inmternum perma- _ quibus est rina fides, unum-baptisma, unusDeus.
    nes, el jnemoriale tuum in generatione et generatio- YERS.19.^-Scribantur hwc in generdtionealtera,
    . nem. Qui se usque ad cinefem poeniteridodejecit pro et populusqui creabitur, laudqbit Domirium. Sciipta
    peccatis. suis, Deuni laudando inbeneficiis suis se surit haecprophetarum dicta, quae modo leguntur in
    erexit dicens : me arescenle.tu perriianes in ater- generatione altera. Illa fuit piima generatio, in qua
    num;.quapropter optime ali adventu Domini salutis haec Scriptura edita est, quam nunc legit in ista ge-
    suce,et laudis diviriaefecit initium, per quem mun- neratione sequenti populus, quia creabitur a Domi-
    dum noverat esse salvandum. Memoriale autem hic - no de multiludine gentium, laudans [Dominuro] in
    dictum est salulafe "pfbmissiimb\e Domini incarna- veritate lucis, uon in figuris umbrariim.
    tione venturi [Ms., venlurum], quod nulla oblivione 357 VERS.20. — Quoniam prospexit de excelso-
    delebitur> sahcto suo, Dominusdecmloin terram aspexit.De coe-
    VERS. 14. — Tu aulem, Domine,exsurgensmiserebe- loDominusper.unicum Filium suum prospexit in ter-
    risSion,quia tempus miserendiejus,quiavenittempus. ram miseriaenostrce(Vers. 21). Ut audirel [sicut se-
    Quasi dieeret,: Quid tardas de saluteSion? Sion vero quens versus oslendit]gemitui compeditorum,huriiani
    morisest, ubi templuriiDomini est [significansEccle- scilicet generis, quod diabolivinculisin primo parente
    591 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. , S92
    "
    ligatum est, mortique perpetuce perdilionis addic- A [vel] generalio hujus generationis,qucein Evangelio
    tum : hoc, de coelo prospiciens Dominusvenit sol- designatur , ubi Dotninusait: In regeneralione,cum
    vere vincloset vivificareintereriiptos. sederil Filius[hominis]insedemajestalis suw (Matlh.
    YERS.22. — Ut annuntieturin SionnomenDomini, xix, 28)..
    el laus ejusin Jerusalem. Quia de Sion, ut ait pro- VERS.26.—In initio tu, Domine,terram fundasti,
    pheta, exibitlex et verbumDominide Jerusalem(Isai. et opera manuum tuarum sunt cmli. Hoc est,"quod
    n, 3). Ibi qujppe primum prcedicatum est per apo- incapite sanctarum Scripturarum Iegilur : ltiprin-
    - slolos nomen Domini; sic -
    (Jifs., sicut) legilur in Ac- cipiocreavit Deuscmlumet terram. Hocideo ait iste
    tibus apostolorum, multitudinem-credentium ibi laudator Domini, ut inlelligeretur nos eumdemba-
    csse; et ipsum Dominum praecepissein Evangelio Jbere Redemplorem [quem creatorem]. Qui vero
    constat, praedicareapostolospcenitentianf et reniis-' initio coelumet terram creavit, sine inilio esse
    sionem omniumpeccalorum in omnes genles", inci-' manifestum est. Opera manuum tuarum stthl cceli,
    pientes prinio ab Jerusalem (Luc. xxiv, 47, 53). De id est, virlule Dei et sapienlia facta sunt omnia
    quibus paulo post ait Evangelista :'El erant semper [Jlfs., id est, virlutes luce, quia per verbum Dei, id
    ntemplo laudanteset benedicentesDominum. est, yirlutem-Dei,sapientiamDei facta siint omnia].
    YERS.23. — In conveniendopopulos in unum, et B YERS.27. — Ipsi peiibunt, id est, cmlumet terra,
    regna ut servianlDoinino.Adhocenim gemituspaupe- sicutinEvangelioIegitur , [transiburit],vefba autem
    rum exauditus est, scilicet ut corivenienspopulus in mea non transibunt. Tu aulcm permanes; et omnes
    unum laudes Domini personaret. In -eo, quod ait, sicut veslimentumveteraspent.SolumDoininuin[ilfs.,
    pqpulqsiri unum, virtus catholicaeunitatis signatur, Deum] immulabilemesse declarat, dum omnia sicrit
    quia omnes unum sumus in Christo : veluti ipse Do- veslimenta veterascent. Carnis vero humancefra-
    minus Palri pro suis supplicans ait, ul sint unum giiitatem hic videlur ostendere. Ipsum enim vete-
    in nobis. Et regna ut serviantDomino. Ista servitus rascit, quod, more vestis [morle] consumilur. 353
    Dominivera liberlas est hominis ,-per quod servi- Sicut operlorium [Ms., coopertorium]mulabiseos,
    tium Dei In tantam [gloriain] exaltata est Ecclesia, et mutabuntur.Fortassis coelum intelligitur cooper- '
    *
    ut etiam regna serviant ilii, quaeetiam ante perse- torium terrae esse, quod in melius mularidumesse
    quebantur"eam. alia Scriptura designat, ubi dicilur : Et erit cmlum
    YERS.24".— Respoiiditei in viavirtutis sum.Quis? novumel lerra nova (Isaii LXV,17)?
    Cui responditlPopulus ChrislianusDeosuo , Eccle- VERS.28."—Tti autem idemipsees et anni lui
    sia Ghfisto capili suo. Quidrespondit? ut faciatquae non deficient. Omnia esse mutabilia praelersolum
    jubet qui se redemit. Ubi respondit? in via scilicet' C creatorem designat, qui semperidem est quodest, et
    virtutissuce. Qute est via virtutis suae, nisi Christus anni aeternitatis illius nunquam deflcient. Non quod
    qui ait: Egosum via et veritas etvita, sine quo nihil in Deo anni intelligendisinl, ut unus veniat et alter
    possumus in bonis operibus respondisse praeceptis transeat, seda.ternitasill_us, qucesempereaderaesl,
    Domini? Paucitaiem dierum meorum nuntia mihi. annoriim nomine designatur.
    Yox [esl] Ecclesicede fine mundi per apostolos Do- VERS.29. — Filii servorumtuorum inhabitabuni
    minum deprecantis[Jtfs.,interrogantis]qui dixerunt: ibi, id esf, habitabunt annos aHernitalis' [sancti]
    Dic nobis quando hmcerunt, el quodsignumadvenlus sanctofum patrum filii, propbetarum scilicetet apo-
    tuiet consummationissmculi (Malth. xxiv , 3) ? Qui slolorumvel doctorum Ecclesice.Nec sestimandum'
    respondit: Primum prcedicabitiirhoc Evangelium est ibi non esse palres, ubi filii fuluri sunl: quod si
    in toto mundo ; et ccelera quceibi leguntur de signis filiiibi, quanto magis et patres ? Si discipulus bonus
    "consummationissceculi.Quodlempuspaucitatemno- [quanto magis] et magister , melior discipulo ? Et
    riiinat dierum iste pcenitens,qui [Jlfs.,quia] ab ini- semen eorum insmculumsmculi dirigetur. Quorum
    tio mundi usque in flnem tolum tempus in compara- semen, nisidoctorum sanctorum [Edit., suorum],
    tio'nemaeternitatis,quasi unumet parvissimum com-- qui in seterna dirigentur bealitudine? Qui rectam
    putat [Jlfs., computalur] momenlum. Optat iste poe- . hic tenuerunt viam, beatitudinis [Ms., rectitudinis]
    iiitens [cito]pervenire ad aelerncebeatitudinis felici- praemia ibi possidebunt. Ideo non tardet qtiisque
    '
    taterii; sicut evangelicussemper servus jubetur esse peccalor posnitentiam agere, quatenus ad htijus
    '
    paratus. praemiigloriarapervenire merealur. Recordelur ju-
    YERS. 23. —-Nerevoces.mein dimidiodierummeo- giler primam Dominica. praedicalionis vocem , qua
    rum; ihsmculumsmculianniiui. ..Eierniialcmistepau- dictum est: Pmnitentiamagite, appropinquabileniin
    per desiderans nonvult revocari ad medios vitcesuce regnumcmlorum(Mattli. m, 2). Amen.
    dies, id est, ad juventutis annos, in quibus maxime PSALMUSCXXIX.
    fervore carnis peccare solent homines.Ad hos dies Psalmus isle inler, canticos Grasuum undecimus
    ' non -
    cupit regredi, ut ad aeternosDomini annos , qui est, qui numerus quamdam diminutionemperfectio- '
    mutabiles non suiit, pervenire merealur, ubivarielas nis demonstrat; sed sexlus est in ordine poeniten-
    "
    temporttm non erit, sed stabilis quaedamsemperque tice,quem numerum,'id est sex, suis partibus con-
    eadem [quaeest] vita permanet mutationi non, oh- stat esse perfectum : in quo ipse creator condidit
    rioxia. [Inquo hoec sunt, liujus sceculi]sreeulumest, omnia , ut ostenderet omnia esse perfecta quce
    ' EXEGETICA.' — EXPOSITIO IN PSAL". POENITENTIALES, ETC. •• - 594
    m
    creavit. Iste vero poaniterisper pojnitenlicelacrymas A per YerbuiriDei Filium hominis. In hac enim [ JSfs.,
    ad perfectionem
    ' indulgentiae
    " pervenire nititur, di: vero] promissione speret Israelin Doniino. Spe enim
    cens: • salvi facti siirous, Quod nunc spei dulcedine hahe-
    YERS.4.— De profundis clamavi ad te, Domine. De mus, tunc rei veritate tenebimus. Noli tu, Israr}, id
    profundis,-id est, nimieiate^)eccatorum,de.quibu_ est, vir videns Deumj dubitare'de hac promissionis
    nori estalia salus illi, nisi ad Dominum clamare etir felicitate. ^
    ejus sperare clemenliam. Ideo postulat suum exau- YERS.7. — Quia apud Dominum misericordia et
    diri clamorem, quam de profundo peccalorumerue- copiosa apud eum redemptio.'[Quia] quamvis pecca-
    " " tor peccatorum mole prematur, adest misericordia
    tavit dicens:
    YERS.2. — Domine, exaudi vocemmeam. Ipsi enim Dei in Cbristo, qui sine peccato Arenit,ut peccata sol-
    sunt Altissimo viciniores, qui de sanctcehumilitatis veret. - Apud quera copiosa est redemptio, quiaubi
    visceribus eruperunt, se confilentes esse peccatores, abundavit peccatum, superabundavit gratia._'
    et de profundo clamasse iniquitatis dicentes': Fiant YERS.'8.'— Ipse estqui redemit Israel ab.omnibus
    aures tum intendenles in orationem servi lui. Quis esl iniquitatibus SMS[Ms., ejus]. Ideo tu peccator noli
    quiclariiat ? peccator scilicet. Urideelamat? etiam de cessare: clama [ilf^.,cIamare]deprofundo,, expelle
    proftindo. Quo jam profundo, nisi peccatorum. B aJte omnem desperationeiu; dic, dic: si iniqiiitatem
    Qua spe clamat ? [Quia] qui venil solvere peccata, observaveris,Domine;Domine; quis sustinebit ? Ob-
    dedit spem etiam in profundo posilo peccatori cia- serva illum, exspecta illum propler legem ipsius,
    mandi, veniamque sperandi. Quid vero iste clamel quam Iegem libi dedit in oratione, qua' deprecaris
    - - • pro peccatis tuis dicens: Dimitle nobisdebita nostra,
    peccator, audiamus.
    YERS.3.—Siiniquitatem [Ms.,iniquitates]o'bser- sicut et nos dimiltimus debitoribus nostris. Spera-te
    vaveris;Domine,Domine, quis sustinebit ? Ecce appa- resurrecturum, «t-tefuturum omni modo sine peccatp,
    ruit [Ms., aperuit], de quo profundo claniafet.' Cla- quoniam ille surfexit, qui :primiisfuit sine" peccato.
    niat sub fluctibus', quasi in profundo demersus ini- -Noli dicere : Nori sum" dignus misericordia illius
    quitatum suarum,' accusans seipsum in cogitationi- propter peccata; cogita apud eum multam esse re-
    bus, verbis et -factis : intelligens lotam vitamliuina- demptionem, qui seipsum tradidit, ut te redimeret.
    riam tentationibus subjacere. Sequitur, in qua spe Liberatus per poenilentiam, noliiterum.ligari per
    ' . '
    clamaret, dieens: peccatum. Servi Domino quasi: filius , non quasi
    YERS.4, S. — Quia apud te propitiatio est. Quae- sefvus: quia omnis qui facil peccatum ~,- setvus -
    est ista propitiatio, nisi-sanguis Chrisli, sanguis in- est peccati. Servus autem non manet.indomo, filius
    - nocens, qui effusus est in propitialionem peccatbrum autem manet apud Patrem suum in aeterna beati-
    nostrorum ? Ergo,' o Domine, apud te est propitiatio tudine. Amen. .-".,'
    qucemeexcital ad te clafnafe : quiasi judex tan- PSALMUSCXLn.
    tum, et non propiliator fieri voluisses, observares Titulus psalmi: •Psalmus ipsi David,_quando eum
    iniquitates nostras , et nemo sustineret.' Et propter filius suus persequebatur: In Libris Regum hanc hi-
    legem luam sustinui te, Domine. Exspectavr te, Do- storiam legimus, quomodo Absalonpatrem suum.Da-
    mine,- qui mihi in lege promissus fuisti: qua me vid expulit de regno. Sed alius est David veremanu
    lexreumfecit, elcompulitme ad le clamare, qui • forlis : inbello fortis," qui percussit hostem-superr <
    es legislator etRedempior "stfb Iege factus Fibus "' bissimum, Doroinus nosterJesus Chiistus. Agno-
    hominis. Suslinuit anima mea verbum tuum. Quod scendus esl itaqtfe David iste, .quem persequebatur
    verbum ? quod erat in principio apud Deum. Hoc-ver- fiiius suus Judas traderis eum in mortem; habebat.
    bum exspectavi ut caro fieret et liberaret animam enim filios, de quibus dicebal: Non possunt filii
    rneam, in quo suscepimus remissionem peccalorum sponsi lugere, qnandiu sponsus est cum eis, veniet au-
    et promissionem regni "coelorum.In quo verbo spe- Jem dies quando sponsus .auferelur ab eis, tunc luge-
    raverunt prophetce: quod verbura aposloli tracta- 0 bunt (Matth. ix, 1S). Lugendum «st animis peccan-
    verurit et viderunt: in" quo vefbo beati sunt etiam tium, si sponsus auferatur ab eis propler peccata:
    credentes, quamvis "ipsum carnaliter non vidissent. - et "primoomnium poscendum, ut exaudialur oratio
    Iri hocverbo [Jlfs., verbum] omnes animcesanctorum eorum; deinde ne inducantur-in judiciumj-poslremo
    sperant. - ut eripiahtur ab inimicis suis,' quorum potestati 'a
    "
    359 YERS.6. — A custodia matutina usque \ad semetipsis traditi suntpropter-peccata sua,
    noctem speret-Israel in Domino. Custodia matutina YERS.1. — Domine, exaudi orationem meam,iau-
    estmanifeslata resurrectioDorainiSalvatoris, quando ribuspercipe obsecrationemmeam. _Hoc'e§t'-"exaudij
    [Edit., quoniam] sepulcruni custodienfibus Judaeis,• quod et percipe auribus. :Repelitip5magria estdepre- .
    resumpti corpbris veritate, resurrexit. Usque ad no- cantisintentio: humilitaslacfyiriaruih, absolutiofilfs.,
    cleih;iA est^'risque ad terriiinum hujus sceculiin hac ablu'tio]est peccatorum^ Invfiritate tua' exaudi- me
    spe' nobis vivendum est, 1ut modo resurgamus in intuajuslilia. CoriimendatiogfaticeeSt.neunusquis-.
    anima, et in riovissimo "dieresuigamus in corpore. que nostrum justitiamsuam ess_e:putet, qiia libera-
    . Qui vero "arnorte animaemodo fesurgitper verbum, -tui': sedjustitiaDei est,.quam'ut habeat, Deiis.de-
    Filii [Ms. filium] Dei, tunc feliciter resurget in carne . ditr In tua enim, diciraus".[3fs., dicamus] Justitia,
    . 59S B. F. ALBIM SEU ALCUINI OPERUM PARS II. S96
    exaudi me. Ad me eriim uniiin curii respicib, riihil A quia si averteris faciem miserieordice tuae a me.; ero
    aliud in me nisi peccatum invenio. Tota liberatio similis descendentibusin tacum. Lacum veroinferio-
    mea, tua esl justilia. Unde sequitur: rem loeum inferni designat, ubi impii perpetua tor-
    VERS.2. — Et non intres in judicium cum servc quentur angustia, de quo [nemo] Iiberabitur, nisi
    tuo. Noli ergo mecum intrare in judicium, Domine. ' gratia Dei praevenienle tempusjudicii. Poiest quo-
    quantumlibet mihi rectus videar.. Producis tu dc que lacus intelligi proiundjtas peccatorum, adquam
    thesauris luis [JJfs., thesauro tuo] regulam aequi- si peecator venerit, contemnet salutem desperando
    tatis: judicas me secundum meam justitiam, et pra- animcesuae; a qualiberari se, sicut-ab infernali,
    vusinvenior. Quafe? Quia non justificabitur in con- isle pcenitens depreeatur, et subjungit:
    spectu tuoqmnis vivensi Omne genus bumanum signi- YERS.8. — Auditam fac mihi mane-misericordiam
    ficat originali peccato obnoxium. Ideo nullps, nisi tuam,Domine, quiain te speravi, Eccein pocte sum,
    gratia liberatus tua, justificari poterit. Quod sijiul- sed in te sperabo, donec nocturna tfanseat iniquitas,
    lus justifieabitur, de radice vitiata natus, quanto el marie miserationes tuce quasi aurora lucis veniant
    - peccatorum meorum pondere mibi. Notam fac mihi viam in aua ambulem. Id est
    magis ego [proprio]
    ' • notam facniibi viam praeceptorumiuorum, ut ambu-
    oppressus? "
    3@©VERS. 3. —' Quia-persecutvs eslinimicusani- lem in ea ; Jlluminatus ab eo, qui illnmmat omnem
    mam meam. -Judas animam Christi, diabolus animani hominem venienlemin hunc mundum. Quia in te spe-
    meam peccatorum persuasione"persecutus est, alque mvi, Domine., Certa.eonfilenlis esl consolalio, spes
    humiliavitin ierramvitam meam, dum terrenis con- in bopitate salvantis Domini.
    tagiis aspersit animam meam, et vitiorum pulvere . YERS.9. — Eripe me de inimicis meis;Dqmineyad
    sordidavit eam. Collocavit mein obscuris sicutrnor- te confugi. Qui [ sunt ] inimici, nisi dceroones, nisi
    tuos smculi. ]_Collocavitme inimicus in tenebris pec- sceculiambitiones, nisi carnalia desideria? quibus re-
    catorum, sicul' mortuos saeculi. Mortui sunt sce- lictis ad te confugi, non a te,.sicut Adam adnm--
    culi] qui in peccatis suis moriuntur, retributio- bras post meridiem felicitatis. Non habeo, ad
    nem [Jlfs., mercedem] recipientes iniquitatis _suce, quem faciam confugium;nisi ad te DomineDeusmeus.
    "• ,- - -
    ideo . - YERS.10. — Doce me facere voluntatem tuam.
    VERS.4. — Et anxiatusest inme spiritus meus, in Quia voluntas tua mea est salus, qui vis omnes ho-
    me turbatum-est cor meum. Anxiatus est-in me per miries salvosfierietneminemperire. Quiatu esDeus
    poenitentiam spiritus meus, et totum cor meum pro meus. Quia lu es totumbonum meum,tola salus mea.
    seeleruin enormilate meorum conturbatum est, ti- Dominum qucerampropter redemptionem; patronum
    mfens, ne curii- saeculi morluis damnet me judex " qua.ropropterliberlatem[Jlfs.,liberalioneni]. Tues
    justus. Deus meus, tu creasti me; per alium reGreari nequeo,
    VERS.5. — Memor fui dierum antiquorum. _Dies nisi per te, perquem creatus sum. Creasti me per
    antiqui sunt, in quibus secundum -veteretn hominem YerbumDeum, manens [Ms., rrianentem] apudte:
    vivebaniinpeecatis, quorum memoria me torquet. recreas me per Yerbum carnem faclum propter
    Meditatus sum in omnibusbperibus tuis; in faclis ma- nos. Spiritns tuus bonus deducet me in terram re-
    nuum tuarum medilabar. Yidi, inspexi omnia opera ctam. Quia spiritus meus malus deduxit me in-ler-
    tua, quianihil boni in ndbis esse polest, nisi tuaope- ram perversam; spiritus tuus -bonusdeducat me in
    rante graliafial, qui nosfecisti. Hcee-inlenliuscon- lerram rectam. Spiritus tuus bonus semperest,
    siderans quidfeci? -scilicet ----- meus vero semper malus, nisi per tuum efficiatur
    YERS.6. — Expandi manus meas ad te, animamea bonus. • - . -
    sicut terra sine -aqua libi. Expandi manus meas in 3@1 YERS.11".— Propter nomen luum, Domine,
    orationibus: et in sanctce crucis solatio, in qua Sal- vivificabisme in mquitale tua. Sic[ Jlfs., Hic] cle-
    vatoris mei manus expansce sunt, orabo. Sequitur mentissima Dei gratia commeudatur, cujus misera-
    comparatio, in qua dicil poenitens, sic animam suam n tione in.nomine Salvatoris, non uostris meritis vivi-
    desiderare Deum, quemadmodum terra sitiens plu- ficati sumus. Educesde tributatione animam meam.
    .vias exspectat, ut fructus germinet desiderabjles. Educentur de tribulatione,-tanquam de «arceribus,
    Sine aquatibi. 0 Deus! tibi sit anima mea irrigata, animcesanctae, quaado a tentationibus inimici libe-
    et a te irrigata-, ut tibi faciat fructum. raburitur,"-et ad requiem j)ervenient,,ubi nulla «rit
    YERS.7. — Velociter exaudi me, Domine, quia de- ullra tribulatio tentantis inimici. Ita finis vitae'prae- '
    fecitspiritus meus: Yelociter deficiet spiritus anima- sentis, terminusestlaboris sanctorum.
    lis,- etreverteturcaro in terram suam",ctnon agno- - YERS.12. — Quoniam disperdetDeus inimicos eo-
    scet amplius locum ejus. Quia semel nascilur bomo, rum, et perdet otnnes qui tribulant animas, servorutn
    et semel renascitur; semel morilur, et semel resu- suorum. Hiccnim tribulantur jusli, ibi yero in re-
    scitabitur; ideo, Domine, miserere dum est tempus quie bealitudinis gloriabuntur et consolabuStur [om-
    miserendi, et tetnpus acceptabileet diessalutis. Scio nes] perseculionem pro Christi nomine patienlos, .
    citissime venire diem," in qria judicabor secundum dicente ipsa Yeritate : Beati aui persecutionempa-
    opera mea. Miserere nunc, Domine Jesu",-ut miserea- tiunturpropterjustiliam, quoniamipsorum esl regnum
    ris tunc in judicio. Non avertas faciem tuam a me; ccelorum(Matth. y,10), in sceculascecu.orum.Amenf
    S97 - EXEGETICA. — EXPOSITIOIN PSAL. CXYm S98
    , --— — -. _
    MAGISTRI ALBINI FLACCI ALCUINI EXPOSITIO IN PSALMUM GXVIII.

    PJLEFATIO. A verilas. Qui ambulant in fege Domini, hoc -est, in


    Centesimus decimus oclavus psalmus magnum in mandatis ejus.
    se mysterium continet; sed quoniam continentur in YERS.2. -r Beati qui scrutantur testimonia ejus,
    eo lex, mandata, justifiealiones, testimoniajudicia, in toto corde exquirunt eum. Ut intelligant cum pec-
    qua utique inler se distent, discernere necesse est. caverint, se corapi lestjbus deliquisse : [ait autem,
    Lex ergo est, quceper Moysendata est. In Christo qui] jn tolo corde exquirunt eum, el non leviter,
    spiritaliter debel iutelligi, quia Aposlolus, cum il- neque segniter.
    lam sanctam vocet, umbram tamen eam fufurorum YERS.3. — Non enim qui operantur iniquitatem,in
    esse describit. Mandata sunt, in quibus praecepto- viis ejus ambulaverunt. Yiae enim apostoli sunt et
    rum Dominicorum eustodia depulatur, juxta illud.: prophetce, per quos yenituf ad illam vitam [Jfs.,
    Non occides, non mwchaberis, et reliqua. Justifica- viam], qui dixit : Ego sum via et veritas et mta
    tiones sunt, quibus Deus per suam dilectiqnem et JJoan. xiv, 6), sicut jam diximus. In hac enim via
    proximi, zizania odii ab bomiuum corde jubet evelli. non incedunl impii, quia Satauae viam sequuntur.
    Testimonia sunt, in quorum praisentia nobis obser- VERS^4. — Tu mandasti mandata tua custqdiri ni-
    vationum sanctarum ,ordo committitur : sicut Moyr mis. Non iepido corde, neque dissoluto animo, sed
    »
    .ses coelumet ierram invocat testes, et Eaulus ad fortiter et attente nos sua mandata edocet custo-
    Timotheum, Testificor tibi, inquit, in conspectu dire. Nimis posuit pro valde. Yalde itaque prceee-
    Dei viventis et iu conspectu electorum angelorum pit bocDeus, et valde oportet Dei custodire mandata.
    ejus, ct reliqua. (I Tim. v, 21.) Judicia autem sunt, YERS.S. — Utinam dirigantur viw mew, ad custo-
    _cumaut justus splendidis honorabitur merilis, aut diendas justificaliones luas. Nisi enim ab ipso Do-
    aeterriisdamnabuntur [Ms., justos.honorabit... dam- mino diriganlur viae nostrae, ad ejus custodiendas
    nabit] suppliciis transgressores. Yiae -[enim] sunt justificationes infirmi erimus, propter fragilitatem
    apostoli ac propbetae, per quos venitur ad veram vi- carnis. Dedisti, inquit, mandatum et custodire illud
    tam-[JIfs., viam], quce est Chrislus. Totus hic psal- pfcecepisti; sedutinam praebeas auxilium, utpossim
    mus esl scriplus secundum ordinem litterarum, facere, te jubenle," quod faciendum didici te docente.
    ita ut ab una liltera oclo versus incipianl, et rursum YERS.6. — Tunc non confundar cum perspexeroin
    a sequenti octo alii compleantur, et hoc similiter omnibusmandatis tuis. Cum, inquit, direclae-fuerint
    ad finem usque texitur. . viae meceper gratiam tuam, tunc inspectioue man-
    Ab exprdio suo magnus psalmus iste, charissimi, datorum tuorum non confundar, dum respicio in
    exhortatur nos ad beatitudinem, quam nemo estqui_ n omnia mandata tua. Non enim alia praetermittere
    non expetal [Edit„ exspeclat]. Quis enim unquam et alia observare, sed omliia cequalitercusiodireopor-
    yel potest, vel potuil, vel poterit inveniri, qui nolit tet,' ne in futuro judicio confundamur.
    esse beatus ? ,Quid igitur exhortatione opus cst ad YERS.7. —. Confitebortibi, Dpmine, in directione
    eam rem, quam sua sponte appelil. animus huma- corflis, in eo quod didici judicia justitim tuw. Cou^
    nus ? Nam profecto qui exbortatur, id agit ut exci- filebor si directum fuerit iler mpum et cor meum:
    tetur vo.Iunlasejus cum quo agit [ad illud] propter te prcedicabo,Domine, le laudabo, et tui esse operis
    quod exhortalionis adhibetur alloquium. Ut quid.. hoc confi.tebor.
    ergo nobiscum agitur ut yelimus quod nolle non YERS.8. — Jusiificationes tuas custodiam, non me
    possumus, nisi quia ptniies quidem beatitudinem derelinquas usqucquaque, Hoc est, faciam quod jri-
    -
    concupiscunt, sed quonam modo ad _eam pervenia- bes, si me .adjuveris usquequaque. Ac si aperte dir
    tur nesciunt? Ideoque baec [Jlfs.,,hoc]. docet iste, ceret, a bono ppere errare roe non sinas, ne dum
    qui dicit: amitto ordinem bene vivendij rectitudinem perdam
    ALEPU,ID.ESTDOCTRINA. loquendi. Hoc petit ne penitus deseratur, sed ita por
    YERS.d. — Beali immaculati in via, qui ambu- tius, ut ab ep nunquam et nusquam diyinum absce-
    lant iniege Domini. Beati esse non possunt nisi ira- TJdal auxilium."
    maculati; immaculali autem non sunt, nisi qui in vla YTERS. 9. —•In/juo corrigit junior viam suam? in
    ambulanl: via vero non _esl,nisi lex Doniini, Quae- custodiehdq,sermqnes tuos. Interrpgalip est, in quo
    rens ergo'beatitudinem, immaculalus in via sit,_et• junior viam suam corrigat; et respondetuf, quod
    in lege Domini, quaebealorum via est, ambulet:: correctip hcecsit, uj Dei verba custodiat. Juyenem
    non sit otiosus, sit sine macula, hoc est, sine mor- enim dixit omnem hominem qui, vetus.tppeccati ho-
    tali crimine. Sed tamen discrelionem facit iriter ma- niine deposito, fit novus [ilfs., qui de yeterjs peccati
    culam et maculam. Quia si sine minutis esse nonL homine iiat novus] iu Christo.
    possumus, vel in majora inciderenon debemus [Jlfs.,,- VERS.10 — In tqto cprde meo exquisivi te, nere-
    debeamus]. Beati ergo jmniaculati iri via, qui am- pellas mea mandatis tuis. Fecisti, inquit, ul toto corde
    bulant ,362 in lege Domini : in via [in Christoi meo exquirerem te; fac ut in mandatis tuis maneam:
    (Edit., in via Christi) ] ut ipse ait : Ego sum via et; quce ut mihi possibilia sint adjuva me, et noli i»e
    593 . B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS II. 600
    ab eis repellere, id est; noli mihiauxilium tuum sub- A- . YERS.19. — Incola egosum in ierra: non abscon-
    trahere. das a me mandata tua. Ibi quisque est peregrinus,
    - VERS.11. — Incordemeo abscondieloquiatua, ut ubi absens a patria sua. Iste ergo, qui supernaeIlie-
    non peccetntibi. Continuo divinumqucesivitauxilium, rusalem civis ascriplus esl, peregrinum se confite-
    ne in corde ejus Deieloquia siue fructu absconderen- tur [Jlfs., profitPtur] in terra, quia certus est rie bae-
    tur, nisi operajustitise sequerentur. Cum enimhoc reditale promi;sa. Sed quia lentatio estvila humana
    dixisset, adjunxit: -super terram, petil ne in tempore tribulationis et
    YERS.12."— Benedictuses, Domine, doce me ju- incolatus sui abscondanlnr ab eo mandata Dei.
    ""-YERS.20. —
    stificationes tuas. Gl quid enim dicit, doce me ju- Concupivitanima meddesiderare jus-
    stificationes tuas, nisi quia eas vult faciendo discere, tificationes tuas in omni tempore.Ul sive manducem,
    uon loquerido, vel riienioiia retinendo tantummodo? sive bibam, sive aliud quid faciam, ea semper desi-
    YEBS.13. — In labiis ineis pronuntiavi otnnia ju- derem, mediter, appfehendam. Tu enim me juslifi-
    dicia oris lui. Nihil, inquit, judiciorum tuorum tacui, cas, tuame facit gratia justum,- etbonum mihi est
    sed omnia pforsus in labiis meis enuntiavi, ea scili- semper boc desiderare, _el in hoc luo prcesidio de-
    cet, quce mihi ore luo, id esl, eloquiorum tuorum lectari. Alioquinjusltis non ero, si defuerit mihi gra-
    'B tia tua, aut inflaverit me superbia.
    praedicationedixisli.
    YERS,14. — In via testimoniorumtuorum delecta- YERS.21. — Increpasti superbos, maledicli qui de-
    tus sum, sicutinomnibus divitiis. Via testimoniorum,. clinant a mandatis tuis. Increpalid haeeinlelligenda
    Dei Christus est, in quo sunt omnes thesauri sapien- cst, quam primi hominum genitores sua transgres-
    ticect scientice absconditi. In hac ergo via.quasi in sione meruerunl, declinanles a mandalo Dei per su-
    omnibus divitiis deleclatuiy qui vadit per illam. perbiam, qua concupierunt, non quod Deus diligen-
    JMultacrga nos sunl lestimonia divincedilectionisim- dum praecepit, sed quod diabolus invidendo persua-
    pleta, non dubiumquin exspectenlur implenda [Ms., sit. Omnis itaque superbus huic Increpalioni subjec-
    non dubilat, quceexspectantur, iraplenda]. tus est, sive hceredilario merito, sive voluntatis ar-
    YERS.1S. — In manddlis luis [Ms.,add. me] exer- bitrio. Superbi enim declinant a mandalis Dei. Alisd
    cebor, et considerabovias tuas. Exercitatio assidui- est quippe mandata ejus per infirmitatem vel igno-
    tasoperis est : et iste nisi exercitatus in mandatis rantiaiii non implere, aliud ab eis per superbiara
    Dei fuisset, nonpoterat considerare vias ejus, id est declinare. Tunc omnes impii plenam accipient ma-
    • apostolicas. propheticasque doctrinas. lediclionem, cuni audierinl: Ite, maledicti, in ignem
    383 YERS.16. — In jitslificationibus tnis me- r" aeterrium.
    ditabor': twn obljviscar sermonestubs. Ea meditor, YERS.22. — Aufer a tne opprobrium et conlem-
    - in his exerceor, ut illa oblivioni non testimoniatua Nonoliose nec
    tradens, pos- ptum, qtiia sed strenue exquisivi.
    sim ea integre perfecleque complere. soinnolenler, vigilanterque sancti testi-
    monia divina exquisierunt, ut talia paterentur; ut
    GIMEL vox. est prceeeptum Domini: Beali qui perseeutionempa-
    - VERS.17. — Retribne servo
    tuo, vivificame: el cus- tiuntur propter justitiam, elc. (Matth. v, 10). Sed
    todiam sermonestuos. Quatuor euim sunt relribu- haec oratio pro- persecutoribus -funditur non irro-
    tienes : aut mala pro malis relribuuntur, sicut Deus gando ultionem poence,sed ul, dum cfenversifuerint
    ignem selernum retributurus est impiis. Aut bona adDominum,martyribustollaluropprobrium, quando
    et illi ipsam religionem coluerint.
    probonis, sicut regnum aelernum retributurus est
    juslis. Aut bona pro malis, sicul Christus per gra- VERS.25. — Etenim sederunt principes et adver-
    tiam justificat impium. Aut mala pro bonis,. sicut sunime loquebanlur, servus autem tuus exercebatur
    Judceiper maliliam persecuti sunt Chrislum. Ha- in justificalionibus luis. Quod in hoc versiculoPro-
    rum quatuor retributionum duaepriores perlinent ad pheta in se loquitur, futurum in aposlolis reliquis-
    justitiam, ut retribuantur mala pro malis, bona pro £~ que martyribus videt, qui multa coranr regibus et
    bonis. Tertia pertinet ad misericofdiam, ul retri- praesidibus, Domino hoc etiam promiritiante, per-
    buantur bona pro malis. Quartain autem Deusnescit pessi sunt, qui licet sint diversis poenis affecti us-
    [JIfs.,_Quarta vero nonpertinel ad Christum], nulli que ad seclionem cervieum, tamen semper se in Dei
    enim malum pro bono retribuit. Hcec autera, quaro exercuerunt juslificalionibus. -
    tertio loco posui, primitus necessaria est: nisi enim VERS.24. — Nam et teslimonia tua medilatio med
    Deus retribueret bona pro malis, nullo modo essent, est, et consilium tneum juslificaiiones tum sunt. Sic
    quibus retribueret bona pro bonis. Sciens ergo verba. crgo exercebatur servus Christi, ut contra perse-
    Dei non posse custodifi per obedientiam, nisi vi- quentes [delectatio teslimoniorum] decertaret. Con-
    deanturper intelligentiam, hoc quoque orationi addit silium persequentium principum fuit inventos mar-
    et dicit: tyres perdere ; consilium patientium roartyfum fuit,
    YERS.18. — Revela oculosmeoset considerabomi- irijmicosperditos invenire. Reddebant illi mala pro
    rabilia de lege tua. Da, inquit, mihi intellectum, quo bonis, isli bona pro malis. Quid ergo mirum, si isli -
    possim rairabilia tuce legis inspicere, etvirtulemprae- occidendo defecerunl, illi rnoriendo [vicerunt (Edit.,
    ceptorum luorum videre. vjvificaverunt).]
    601 EXEGETICA.— EXPOSITIO 1N.PSAL. CXYIII. 602
    DALETH. A conslitui acquisitam «. Prius jam dixit: Et in lege
    364 YERS.2S. — Adlimsitpavimento anima mea, tua miserere mei, hoc est, in Yeteri Testamento.
    vivifica me secundum verbum tiium. Corpori mor- Nunc autem novam legem [cupit] sibiponi, veniente
    tali animam conjuriclam inlelligo; ideo ne delictum scilicet.Dominp Christo incarne^ ut Chrislianorum
    invalescat, a te peto vivificari, sciens quoniam con- fides firmaretur. Jugiler se [eam] dixit exquirere;
    cupiscentia carnis mortem operatur. illud enim exquiritur, quod magnis precibus postu-
    YERS.26. — Vias meas enuntiavi et exaudisti me, latur indesinentcr.
    doceme justifwationes tuas. Yias vocat actus huma- YERS.34.— Da miki intellecfum et scrutabor'le-
    nos: Sine dtibioactui ipso vicenomen imponit. Yias gem tuatn et custodiam illam in toto corde meo. Ec-
    peccati mei confessus sum et remisisti; nunc doc- clesia rogat ut intelligat discretionem inter bonum
    trinam indulge, qua me justificationes tuas edoceas etmaliim, intervitani et mortem, intef litteram et
    [ilfs., qua in juslificationibus edocear].. sensum. Ut intelligam, et praedicem, et opere im-
    YERS.27. — Viam juslificatiqnum luarum instrue pleam, et eustodiam illam in toto corde meo, id est,
    me, _etexercebor in viirabilibus tuis. Merito cohors ex tota dilectione. Quam pulchro ofdine dixit ? Prius
    sancta justificationum viam intelligere quaerebat, , petit, ut lex ei ponerelur, hoc est, NovumTestamen-
    qucevias suas, id est peccata, prodiderat: quia nisi ° tttm; deinde, utlegis ipsiusintentionem cognoscere
    illas daranemus, ad istam pervenire non possumus. mefuisset, quatenus eam tota inlegritate" cordis
    Instrue me ad intfellectum,id est pertinentem ad bea- servaret.
    tam vitam: et exercebor in mirabilibus tuis ; utique YERS.35..— Deduc mein semita mandatorum-tuor
    sensu et prudeutia, ut Yetus Testamentum ad spi-. rum, quia ipsam volui. Semila minor est quam via,
    ritalem trahat inteilectum. Mirabilia vocat ipsas, lioc est arcta et angusta via, hoc est altiora man-
    quas superius vocat, justificationes. data, quceducunt ad vitam. Mandata ista Novi Tes-
    YERS.28. — Donnitavit anima mea -prm tmdio: tamenli debemus accipere, ubi se perduci magno-
    confirma me in verbis tuis. In hujus liabitaculi mor- pere precabatur. Ipsam. volui, boc est Novi Testa-
    talis stalione prce tcedio imbecillitatis corporece con- _.menti
    gratiam divinam, per quam se ad ccelorum
    firma rne in verbis tuis, ut alflato peccali somno in-
    regna noverat pervenire. -
    stanter in iis vigiiem.
    YERS.29. — Viam iniquitatis amovea me et in lege 3S5 YERS.36.—Inclinacor meumin testimonialua,
    id estin hiimilitale,
    tua miserere mei. Ad illam contemplationem verita- et non in• avantiam, dicitEcclesia,
    ul illud Discite a tne quia mitis sum et humilis corde
    lis evectus pelit," quod in isto sceculo necessariura
    *•>(Matth. xi, 29). Testimoniis quippe suis agit nobis-
    fuit, ut via iniquitatis, hoe est diaboli [ilis., diabo- cum Deus, ut eum
    gratis colamus,. quod knpedit
    Ius] ab ejris infestationibus tolleretur. Et in lege tua radix omnium malorum. Ergo non habea-
    miserere mei; apud te enim lex hcecinslituta est, avaritia,
    ut semper miserearis. mus inclinatum cor in avaritiam : non colamus Do- "
    nisi propter Dominum, ut sui cultus ipse
    YERS.30. — Viamveritatis elegi,^judicia tua noti minum,
    merces.
    sum oblitus. Yiam verifatis elegi, ubi currerem ; ju- sit
    YERS.37. — Averle oculos-meos, ne videant-.vani-
    dicia tua non sum oblitus, ut currerem. Yians veri-
    talem, in via tua vivifica me. Averte oculos nieqs,-id
    lalis elegi Christum Filium Dei, quem praevidensven-
    nevideant vanitatem, id est de-
    turum in mundum audio dicenlem: Ego sutn via, ve- est sensus meos,
    Ac.si dicat, in ista vanitale, quod est
    ritas et nfc.Judicia-tuanon sum oblitus ; illa judi- feclionem.
    defectio, non habeam oculos meos, id est sensus
    cia qucein Evangeliis proferais ait: Hoc est judi-
    meos, defixos, sed, inquil, in via tua vivifica me, hoc
    cium, ut omnis qui credit in Filium hominis, habeat est in vel in luis man-
    vitam mternam. temetipso [Edii. temetipsum]
    datis vivifica me iu anima. . -. -
    YERS.31. — Adhmsitestimoniistuis, Domine, noli
    me confundere. Et quia his adhcerens anteriorum YERS.58.—Statue servotuo eloquiumtuuminlimore
    facinorum indulgentiam merui, qricesone me patia^ I ) tuo. Stabilefit eloquium Domiriiin corde nostro, cura
    ris de te ratione peccati confundi. fit quod eodem jubetuf eloquio; et avellitur, cum con-
    YERS.52. — Viam mandatorum tuorum cucurri, irarium opus agitur. Petit ergo servus Dei, ut in eo
    cum dilatasti cor meum. Cordis dilatatio veritatis est confirmetur obedientia perseverans, qua [Jtfs., quce]
    aclionis moveatur.im-
    dileclio, quod Dei munere fit, ut ei non tiniore pcenae, de statu suoj nullo malce
    et timorem fil castum.quo
    sedamorejustitiae serviatur, cumcharitas Deidiffun- pulsu : Quodper spiritum
    ditur iu cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui cavelur ne offendatur -charitas, non quo metuituf
    datus est nobis. Ideo ergo [iste (Edit., istaro)] viam [Jlfs., melualur] ne damnetur impielas.
    maiidatorum Dei eucurrit, quia cor ejus Dominus YERS.39. —Amputa opprobriummeumquod suspi-
    dilatavil. catus sum, quiajudicia tua jucunda'. In sentenliaista
    YERS.53. -—Legempotie mihi, Domine, viam jus- maximum [vitium (Edit., exemplum)]humanitatisex-
    cadunt aliter quam
    tificationumtuarum,- et exquiram eam semper. Eic ite- poriitur. Multienim in opprobrium
    rum plebs procedit beala,.in qua sibi legem petit habeat veritas suspicando : quam culpam rogal a se
    « Codd. mss.: <Ad quintam litteram plebs protullitbeata, in qua sibilegem pelit coristitui.»
    603 B. F. ALBIPJISEU ALCUINIOPERUM PARS II. 604
    amputari. Suspicio eniin scepissimeprobatur incerla, 'A VERS.46. — Et loquebar de teslimoniisluis in con-
    quae viro non convenit Christiano. Haecergo suspicio speclu regum, et non confundebar.Loquebatur [Edit.,
    - ducit ad
    bpprobriiuri, quod ex peccato nascitur. Me- loquebar] de testimoniis Domini, quoniam [ilfs., quo-
    ritb sibi' jucundum Domini dicebat esse decretum. modo] petiverat et acceperat, ut responderet expro-.
    per quod se et requiem reperissenoverat, et coro- brantibus sibi verbum"; qua firmilale roboratus ante
    nam perpetuam. reges saeculidicit se non esse confusum, sed verita-
    VERS.40. — Ecce concupivimandata tua, in mqui- tem intrepidis sermonibus exercebat. ,
    tate tua vivifica me. Fecisti me, inquit, cupidum VERS.47.——Etmeditabor in mandatis tuis, qum
    ' mandatorum tuorufh, fac et efficacem. Adjuva ut dilexi. Hic ostendit
    frequentatce meditationis ardo-
    faciam quod commendas, dona ipse quod maudas. rem. Meditari enim roandata non poterit, nisi qui
    Unum est, Domine, tuce miserationis donum, ut ea assidua lectione percurrerit. Qum dilexi, inquit;
    cloquia saucta custodientes in tua tequilate vivifice- hegligere enim nunquam potest homo quae diligit.
    mur, hoc est, ut cequalenite Patri et Spiritui saheto Addit, nimis, supra quam nullapotest dileclib f eperiri.
    fateamur [ilfs., cum aequalem fatemur.] VERS.48. —Et levabo [Ms., levavi] manus meas
    VERS.41. — Et veniat super me misericordia tua, ad mandata tua, qum dilexi, et exercebpr in justifi-
    Domine, salutare tuum secundum eloquiumtuum. Ad B cationibus luis. Superiori versu dixit, meditabor in
    sextam lilteram conversatio sancla pervenit, in qua mandatistuis, quod ad virtutemrespicitinspectivam;
    sibi postulat salutarem Dominurii dfebere eoncedi, riiodo autem dixil, lepabo manus meas, quod ad par-
    qni est niisericordia peccatorum, et vita fidelium', tem pertinet aclualeui. Levare eiiim manus Tanon
    per quem salus gentibus venit. Secundum eloquium quasi a reco.rdatione exciderit, admonet: et] signifi-
    ttium, dixit, id est [secundum] promissionem tuam, cal bpnis operibus occupari. Qui in malis actionibus
    quam pef prophetas promisisti. detinetur, non levat marius suas. Et exercebor in
    * YERS.
    42, — Et respondebo exprobranlibus mihi justificationibus tuis. Jbi medilabatur, ubi mentis
    verbum, quia speravi in sermonibus tuis. Hcecnobis fuitintenlio [Edit., Ubi medilabar, ubi enim mentis
    indicat absolute sententia, respondendum esse viri- est intentio]; hic exereebatur, ubi quaerebatoperis
    liter adyersantibus, ne [sibi] malignantium prae- frequentalioiie proficere.
    sumptio superior essevideatuf. Exprobrant enim VERS.49. — Mementoverbitni servotuo, in quo milii
    verbum \Ms., verbo] quifilium dicuntesse minorem spem dedisti. Memento. Quod [3ts., cnm] dieitur Deo
    Patre. Quia speravi, constanter his Tespondebo,qui memento, oraritis desideriunf, quo promissum acce-
    vanam dicunt spem meam quam iu te habeo, quia lerari poscit, ostendifur; [non Dcus, quasi a recor-
    illorum spes inanis est. C dalione exciderit, admonetur.] Mementoergo, inquit,
    YERS.43. — Et ne auferas _de ore meo verbum verbi tui servo tuo: Hoc est, imple promissum tuum,
    veritatis usquequaque, quia in judiciis tuis superspe- in quo milii spem dedisti, hoc est, in quo verbo spe-
    ravi. Rogat ut' confessionem veritatis de ejus ore rare me fecisti.
    iiullcepoence,nullus terror, extorqueant. Cum dicit, YE.RS.S0. — Hwc me consolata esi in humilitate
    usqueqtiaque, significat verbum veritalis ad tempus mea, quia eloquium tuutn vivificavitme. Consolatio-
    nem inler aefumnas sceculi dedit spes [Jlfs. Consola-
    ' aliquibus fuisse sublatum: UtPetro contigil, quianle
    galli cantum ter Dominum negavit: Et ipse lamen tum inter cerumnas sceculi se dicil spe...] futiirae
    illud peccatum flelibus delevit, et sanguinis effusione vilae. In humilitate, quia saricla probatur humilitas,
    mundavit. Quia in judiciis tnis supersperavi. Judicia omnia sustinere patienter. Quia eloquiumluum vivifi-
    enim Domini erant, quod- turbce martyrum diversis cavit me, Causam reddil quare humilitas ejus fuerit
    crucialibus agebantur [Jlfs., crucialionibus angeban- consolata, quia spes consolationis vivificat eum af-
    tur] ad regna coelorum. - - fliclum.
    YERS.44. •—Et custodiam legem tuam semper in YERS.Sl. — Superbi inique agebant usquequaque,
    swcuium ei in smculum smculi. Iste et. alii versus a lege autem lua non dectinavi. Superbi inique. Su-
    usque ad finem litfer.ce non habent deprecalionem, D perbos intelligi vult perseeutores humilium, hoc est,
    sed narrationem. Superius petit ut-acciperet, hic de impios persecutores piofum, et ideo subjecit: A lege
    perceptis gratias agit. Semper omne tempus vitce autem lua non declinavi, quia hoc eum facere eorum
    prcesentis o.stendil: in swculoyevo futurum .sceculum persecutio compellebat.
    monstrat.- (Lex (Edit., Hcec)]autem, quam perpeluo YERS.52. — ilfemoi' fui judiciorum tuorum a sm-
    custodire desiderat, charitas accipienda est, quia cuto; Domine, et consolatus sum. Memor fui, ex qno
    ipsa est pleniludo legis: et cessantibus caelerisman- genus liumanum sumpsil exordium. Memorfui judi-
    datis Solapermariet in a_ternum. ciorum luorum •:Et.quia probavi quod omnes viaeluce
    360 YERS.4S.—Et ambulabamin latitudine, quia miseiicordia et veritas, cousolationem accepi; auxi-
    mandata tua exquisivi. Dilatatus enim sum in custo- lio gratice-tuce consolatus sum. Intellexi per spi-
    dia legis tuae, quia mandata tua exquisivi. Diligenlef rilum sanctura quod tu venlurus eras in carne.
    yea perscrutans »adhocexquisivi, ut crederem et in- YERS.'53. — Defectio animw [Ms., animi] tenuit
    .lelligerem. me pro peccatoribus deretinquentibus legem luanu
    0 Ms., Salisburgensis omitf.it yerba uncis conclusa.
    60.5 EXEGETICA.— EXPOSITIOIN PSAL. CXVIII. 606 .
    Yox Ecclesiaeaffectummiserationis ostendil, ut do- A mus. Funes peccatorum, non ab.eo quod sunt peccala
    leat super prcevaricaliones iniquorum. Necesse es1 declinatum est, sed ab eo quod sunt peccatores. Funes
    ut sanclum virum alterius culpa contristet, dum ani- itaque peccatorumimpedimenta suntinimicorum, sive
    mus pius salvosfieri universos desiderat. . spiritalium, siye carnalium. [Sed (Edit., qttce)]si im-
    VERS.54. — Cantabiles mihi erant justificationet plicant corpus, non implicent animam. Ob ijuaeimpe-
    tum.in loco peregrinationis mem. Cum dicitur, Can- dimenta iste legis Deinon est oblitus [Jlfs., In quo iste
    tabiles, significat psaimodiam cum magna delecta- legis Deinon est oblitus...], quia sermp Dei nbn esl
    lione peragendam. Cantus enim superelevat labores alligatus.
    et aufert animo taedium.In loco incolalus mei, signi- YERS.62. — Media nocte surgebam ad confilen-
    fical hunc mundum, ubi peregrinatur omnis qui ir dum tibi super judicia justificationis tum. Medianox
    .DominoChristo devotus est :-Expulso quidem Adam profunda tribulatio est, quia non sic affligebatur
    de pafadiso, in bac terra incolatum gerimus. [Edit., effugabatur], ut surgere non valeret. Surge-
    VERS.5S. — Meinor fui nocte nominis tui, Do- bat autem ut confiteretur Deo, justo judicio ejus da-
    mine, el custodivilegemtuam. Oportet eriim fragili- tam peccatqribus potestatem, qua sanctos perseque-
    tatem humanam, eum semper, tum impensius ir rentur, quos adjuvat gfatia Dei, ut hujusmodi exer-
    noclurno lempore, meriioriam facere Dominici-no- B -citia facerent clariores.
    minis, cum aut recordatione diyitiarum premitur, YERS.63. — Parliceps egosum omnium timentinm
    aut concupiscenticeigne torquelur : el praecipuehoc te, et custodientiummandata tua. Modoecclesia par-
    exorare, ut si legem Del custodire coepil, ne ab ea- liceps est adillos quiDeum timent timore sancto, et
    dem in aliquo divellatur, sua mandata implent: particeps est cum illis in spe,
    VERS.56. — Hwc mihi facta est, quia justificalio- fide el charitate.
    nestuas exquisivi. Facta esl mihi hcec lex consola- YERS.64. —Misericordia tua, Domine, plena est
    tio et [non] scandalum, ut diligentius justificatione. terra, justificationes tuas doceme. Misericordiam fe-
    tuas scrulari valerem. cit, quando venit nos redimere; inde est plena terra,
    YERS.57. — Porlio mea, Domine, dixi custodin inde esl sancta Ecclesia. Justificationesluasdoce me;
    legem tuam. Portio a parte dicta est: Illius cnin Hoc est tua mandala,_ut illa intelligametpraedicem,
    partis sumus, cujus vbluntalibus obedimus ; undc et opereimpleam.
    merilo portio piorum 367 Deus dicitur, quia regni YERS.65. — Bonitatem fecisli cum $ervotuo , Do-
    ejus sunt pii et sancti.'D..c. custodire legem luam, mine, secttndum verbum tuum. Yox Prophetce in
    Dixi, id est, stalui atque decreyi. Felix qui portio- persona Ecclesiae. Bonitatem fecisti, quando in
    nem non babet aliarij, nisi Dominum: qui honores C carne venisti, et nos redemisti. Cum servo tuo, po-
    divitias, cupiditales-non amat, sed tantummodc pulo Cbrisliano. Secundum verbumtuum ; Yerbum
    Deum. Palris Filius est. Secundum verbum tuum, ut pec-
    YERS.58. —Deprecatus sum faciem luam intotc cantes [Jlfs.,peccantem me] non in ira puiiires, sed
    cqrde meo, miserere mei secundum eloquium titum. misericordia consolareris.
    Bene Propheta [in toto corde] depreeatur facieu YERS.66. — Bonitatem, et disciplinatn, et scien-
    Dei, qui mundum cbr se.novit habere. Beati enin liatn doceme, quia mandatis luis credidi. Docet ergo
    mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Miseren Deus bonitatem, inspirando charilatis dulcedinem;'
    mei .secundumeloquiumtuum, per quod promisisti u docet disciplinam, cum in tribulalionibus patientiam
    peceatorem in mbrtem non obrueres, sed misericor- dedit: docet scientiam, cum salutarium mandalorum
    diter consolareris. ipse cognoscitur tributor [Jlfs., adtributor], quia
    YERS.59. — Quia cogitavi vias meas, et convert in maridatis tuis credidi me vitam habere aeternam.
    [Ms„ averli]pedes meos in testimonia tua. Ordinen YERS.67. — Priusquam liumiliarer, ego deliqui,
    human_e conyersationis exponit: prius' est enim u proptereaeloquiumluiim custodivi.[Propter primum,
    nosmetipsos arguamus, et sic ad mandata Domin inquit, delictum humiliatus sum, et ne rursum hti-
    **
    migremus., [Cogitavit] vias suas [Edit., meas], it milier, eloquium tuum custodivi.] Ita per gratiam
    est,.ac.us bumanos, sed ei omnino dispiicebant; tuam profuil experiri ocenam, ul acquii'efem obe-
    [ideoque] pedes suos convertit ad testimonia Do- dientiam.
    mini gradienda, in quibus si quis ambulal, firnit YERS._68.— Bonus es tu; Domine, et in bonitate
    habel yestigia. lua doce me justificationes luas. Qiiia nemo bonus,
    YERS.60. — Paratus sum et non sum turbalus, u nisi Deus solus. Vere vult autem facefe juslificafio-
    custodidm mandata lua. Paralus sum ad pfcedican nes Dei, quarido eas sine ejus suayitate rion vult di-
    dum, non sum turbalus ad tribulationem sustinen scere.
    dam propter. Christum, ul custodiam mandali VERS.69. — Muilipticata est super me iniquitas
    lua. Non me conturbayerunt iniqua exprpbrantiun superborum, ego aulem in tolo corde meq scrutabor
    jaeula. mandata tua: Multiplicalam supef se dicit perse-
    YERS.61. — Funes peccatorum circumplexi sun qttentium iniquitatem, ,et .368 ideo petil, ne macu-
    _me,et legemtuam non sum oblitus. Cum dicit, funei laretur ab eis. Ego autem in toio cord.emeo scruta-
    pstendit tot esse laqueos, quot peccala committi bor mandafa iua, ut quant.uniilli conlendebaiit sedu-
    607 B. Fr ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS II. 60g
    cere [Edit., reducere], 'lantum isle videretur irian- A mur yitam aeternam; illa autem meditatio beatos
    dalis Dbminicisadhcerefe. facil, qui operibus sanctis coelorum regna conqui-
    VERS.70.— Coagulalum est.sicut lac cor eorum, runt.
    ego vero iegem tuatn meditatus sum. Coagulatum in YERS.78. — Confundantur superbi quia injuste
    bono et in malo pqnitur; hic autem inmalo ponitur, iniquitatem-fecerunt in me,ego auiem exercebor in
    hoc est superbia malorum : de qua superius dixit, mandatis tuis. Confundantur. Quamvis saeviaritsu-
    quae more lactis in crassiorem substantiam constricta. perbi, et iniquilatem operantur in sanctos, charitas
    _est; sed-istum non potuerunt a lege Domini segi'e- tamen piornm non refrigescit, et mandatorum Dei
    gare, quia ipsepia sapientia [Jlfs.,patienlia] superavit exereitatio non desinit.
    eos. -VERS.79. — Convertanlur mild timentes te, et qui
    YERS.71. — Bonum mihi_quod humitiasti me, ut noverunt testimonia tua. Hoc est, ut me docente
    discam justificationes tuas. Bonum mihi, quod poe- cognoscentes ea ad te conversi fiant. Et qtti noverunt
    nam convertisti mihi ad diseiplinam, et humilialio- tesiimonia tua, quos lectio quidem divina imbuil, sed
    .nem ad cruditioiiem : quia justificationes tuas ita neciium opus salutis inslruxit.
    cupio noscere [Ms., nosse], ut faciam. Non enim esf VERS.80. — Fiat cor meum immaculatum. Hic
    vera seientia in bpnum [Jtfs., boni], nisi ad hoGB corpro anima ponitur, ac sl dicat, fiat anima inea
    cognoscatur [ut agatur]. sine peccato mortali. In tuis justilicationibus, ul non
    VERS.72. — Bonum mihi lex oris tui super millia confundar. Hoc est ut nbn habeam' conftisionem
    auri et argenti. Lex oris Dei Christus esl, qui non" aelerham. "
    venit legem solvere, sed adimplere; quem praevi- VERS.81. — Defecit in salutare [Ms., saluiari tuo]
    dens propheta super omnes thesauros concupiscit, tutim anima mea, et in verbum tuum supersperavi.
    qui [Jtfs., quia] non solum amicos diligi, sed etiam Iste defectus, non iide se defecisse, significat, sed
    inimicis prcecepit ignosci. in tanta desiderii magnitudine se fatigatum nion-
    JOD",JDEST PRiNCiPinsi. slrat, ut ad defeetum felicissimum perveniret. In sa-
    YERS.73. — Manus tuoe fecerunt me el plasmave- lutare, quod Hebraiee dicitur Jesus : el in Ver-
    runt me, da mihi inteilectum, ut discam mandata tua. bum iuum, id est, in Unigenitum, qui est virlus
    Magnumest enim, ut se homo inleiligat manu Dei Dei.
    factum plasmatumque, et ad ejus imaginem esse 369 YERS.82. — Defeceruntoculi meiin eioquium
    compbsitum;"quod si agnoverit,"scientiam poscere luum, dicentes,quandq consolaberisme. Ecce rursris
    debet, ut mandata ejus intelligat el custodiat. Manus inoculis, sed utique interibribus, laudabilis et felix
    Doriiinivirtus et sapienlia intelligendce sunt. Fece- ille defectus, non veniens ex infirmitale animi, sed
    runt ad animam, plasmaverunt ad corpus pertinet. ex fortitudine desiderii in pfomissum Dei; hoc enim
    Et quia anima preliosior esl corpore, ideo prius po- alt in eloquiumtuum : tandiu enim dicil se defectum
    suit feceruta. pertulisse, donee exspeclata incarnatio Dbmini cor-
    YERS.74. — Qui timent te, videbunt me et Imta- dis aspeclibus appareret. Quando consolabeiisme, :d
    buntur, quia in verba tua supersperavi. Yox Ecclesice est, quando veniet, quodpromisisti ?
    hcec [Ms., hofejest, ut illi qui Dominum timent, . YERS.83. — Quia factus sitm sicut uter in pruina,
    videant suum.intellecluiri et lcetiliam habeant; quia justificationes tuas non sum oblitus. Superius petive-
    Ecclesia, quando videt alios mandata Dei observare, rat consolari, nunc causariireddit subveniendi. Uter
    magnam Icctitiam habel: postea in irivicem sic lce- enim corpus mortale significat, pruina benelicium
    tabunfur, et hic et in fulurum. Quia in verbo [tuo] conversionis [Edit., conversalionis] ostendit. Sicut
    spero, id est, in Chrislo habeo spem. autem titer frigore glaciali contrahitur, sic carnis
    YERS.75. — Cognovi,Domine,quia mquitasjudicia noslrceincentiva vitiorum affliclione poenitentiaeteT
    tua, et in veritate tua humitiasli me. Quod dicit, nuantur," ut justificationum Domini non obliviscan-
    cognovisse se" judicia Domini, illudsignifical, [ut] Dtur.
    hominem animi lumore peccanlem humiliatum cor- YERS.84. — Quot suht dies servi tui, quando fa-
    rigal, el supplicantem sibi divina misericordia reci- cies de persequentibusme jtidicium ? Scienssanclo-
    pial. Quis euim dubilet suramae sequitatis esse judi- rum coelus usque in finem sceculi tentationibus dia-
    cium, ut qui per superbiam deliquit, devota humili- bolicismembra Dominisubjacere, interrogat, quando
    tate purgetur. mundus iste flniretur, ut de persecutoribus, id est
    YERS.76. — Fiat nunc misericordia tua, ... con- diabolo, cum ministris praeparata ultio compleatur:
    soletur me, secundum eloquium tuutn servotuo. Fiat et celerilalem fuluri judicii oplabal, in quojambea-
    ergo misericordia tua seeundura promissionem tuam, tis erit requies, et gaudium sine flne mansurum.
    ut prcesentibusmuneribus accipiat mortalis vita so- YERS.85. — Narraverunt milii iniqui fabulationes,
    latium, et fulura ceterriilatis bbna" palienter ex- sed non ut lex tua , Domine. Narraverunt. Fabulas
    spectet. vanarum opinionum, delectabilis eloquii arle compo-
    VERS.,77.— Veniant tnihi miserationes tuw, et sifas ab iniquis, dicit esse narralas; sed nihil se in
    vivam, quia lex tua meditatio mea~est. Sufficienter eis utile reperisse, sicut in legc Domini, iu qua eum
    eypfessum est, quod per misericordiam consequa- verilas, nori verba deleclanl. - '__ - .
    609,, EXEGETICA. — EXPOSITIO IN PSAL. CXYIII. €10
    YERS.86. — Otnnia mandata tua veritas ; ini- \ ut perderent me, -teslimonia tua inlellexi. Longo ine
    qui perseculi sunt me , adjuva me. Contra hcere- certamine adversce potestates impugnant, sed ego
    ticorttm fabulationes dicit jjomnia niandata Domini intelligens testimonia tua consolationem recepi ex
    esse veritalem. Iniqui.perseculi sunt me, sciltcet do- eis.
    cendo perversa, suadendo falsa; ergo adjuva me, . YERS.96. —.Qmnis consummqtionisvidi finem, la-
    ut cerlem pro veritate tua usque ad mortem. tum mandalumtuum nimis.. Consummationem dicit
    ' YERS.87. — Paulo minus consummaverunt me in omnium virtutum
    completivam perfeclionem, cujus '
    terra,- ego auiem non dcreliqui mattdala lua. Yalde finis est Chrislus, quem credendo praevidit ventu- '
    me corporalia vitia in terram humiliassent, nisi cii-: -rum, cujus et mandatilatiludinem mirafur. In quo
    stodissem mandata divina. nimirum charitatem significat, quce"sua lafitudiiie
    YERS.88. — Secundummisericordiam tuam, Do- omnia mandata in se complectitur. Nam cum omnia
    mine, vivificame: iii aeternam vitam, quia jam non mandata finientur,'ipsa sola in aeternttm manebit.
    mihivivo, vivit vero.in roe Christus. Ut custodiam YERS.97. — Quomodo dilexi legem luam, Do-
    testimoniaoris tui. Yel ea quaein lege mandasti, vel mine ? tota die meditatio mea est. Quomodo dilexi
    , illa quaein Evangeliis protulisti. Iegem tuam? Sic, inquit, dilexi legem fidei, quceper
    YERS.89. — In mternum; Domine, verbumluum B dileclimiem operatur, ut lota die, id esl loto tem-
    permanet in cwlo. Dicit verbum Doraini permanere pore, medilatio niea sit.
    in coelo, id est in sanctis, "quos de .morte facit vi- YERS.98.—Superinimicosmeos prudenlem me feci-
    vere, et de tribulattone gaudere; sive in coelestibus sti mandato tuo, quia in mternum mild esl. Inimici
    virtutibus, quce ejus senfper insistunt ministerio. prophet_e'Judceisunt, qui spiritualiter nonintelligunt:
    YERS.90. — In smculumsmculi veritas tua, fun- quibus prudentiorem Pfopheta se dicit, quia in his
    dasli terram et permanel. Smcidum legem et prophe- mandalis quae in celernum servat', venturum Domi-
    tas; smculi significat Evangelia et apostolos, in qui- num praevidet.
    bus esl veritas,-quae est Christus Dorainus : terram VERS.99. — Super omnes docentes me intellexi,
    autem, hoc est humauam naluram, ex parte totum quia teslimonia lua meditatiq inea est. Quos supe-
    significans, in sanctis fundavit,. ut in sua credulilate riori versu inimicos dixit, hic doctores appellat,
    permaneant:~ quia riisi ipse furidasset, non crede- magistros scilicet Pbarisceos designans, qui se ad iit-
    rent, nec permanerent: fundasti terram et perma- leram tenenles spirilalem inteliigentiam negligebant.
    net. . Talibus crgo doctoribus ,cohors evangelica melius
    YERS.91. — Ordinalionelua perseverat dies, quo- iutelligit, quia, pravitalibus eorum repudiatis ,' sin-
    niam omnia serviunt libi. Quoties singulari numero " ceram doctrinam Domini per niedilalionem leslimo-
    dies ponitur, vfenturusille sempiternus, qui sine no- niorum ejus secundum verilatem intellectam [Jlis.,
    cte est, significalur; lunc illi omnia subjecta ser- intelleclus] accepit. - . -
    viunt: sferviuntet adversarii, licet non spbnte/dum . YERS.100. — Super seniores intellexi, quia man-
    damnati poenas-perennes suo jussu merito sustine- daia tua quwsivi. Melius utique pbpulus novus intel-
    bunt. - . lexit, qui suscepit Chrislum ejus mandata perqui-
    VERS.92. — Nisi quod lex lua medilalio mea est, rendo, qtiani Judaicus, qui eum mortificando occidit
    tunc forte periisseni in Itumilitate tnea. Beata plcbs [Ms., mortificandura credidit].
    martyrum in tanta toiTnenlorumhumiliatione afflicts YERS.101. — Ab otnni via mala prohibui pedes
    asserit, se posse pferire, nisi legis medilatio subveni- meos, ut custodiam verba iua. Ab on.ni via mala ;
    ret consolando, qucedixit: Beati qui persecutionen, membrorum est hcec vox, non capitis. Non enim
    pdliuntur. Lex ista fides esl, quce per dileciioneu ipse Salvalor corporis ullis concupiscentiis pulsaba-,
    operalur; incujus inedilalione permanens, per.auxi- tur, ut ei necesse esset pedes suos custodire. Sic
    Jium gratiae tuae promeretur, ut ifi tribulationum btt enim verba Dei possumus custodire, si post malas _
    militale non pereat in aeterrium. _ nostras concupiscentias non camus.
    YERS.93. — In mternumnon obliviscarjustificatio YERS.102. — A judiciis tuis non declinavi, quia
    nes tuas, quia in ipsis vivificasli me. Juslificalionei tu legemposuisli mihi. Tu Iegem.Eyangelii posuisti
    dicit legales observationes sub umbra, quce veritatii • mihi : illa enim Mosaica lex pcedagogusfuit; ista
    indicio [Jlfs., indicia] venturae perfeclionis beneii • lotius [EdiL, Lex Evangelii libertas totjus] plenitu-
    cium prxstabant. Has ergo iustificationes non debe- dinis donavit -effectum. Merito ergo sanctus pppulus
    mus' oblivisci, quce nobis fidei et vitce primordii i de bac lege gaudebat, quam credendo suscepe-
    prsesliterunt. rat. _• ...
    YERS.94. — Tuus sumego,. salvum me fac, quo . VERS.103. — Quam dulcia faucibus meis eloquia
    niam justificatiojies tuas exquisiyi. Ego luus famulns i tua,~Domine, super mel et favum ori meo. Fauces,
    et lu Dfeusmeus, a te posco salvari: quia vanita > enim cordis arcana slgnificant, ubi eloquia .Doroini
    non est roibi fMs., quia ventef ,non est mihi Deus], spiritaliter intelligunturet diliguntur. Mel est aperta
    riec sum inani glorice deditus, sed juslificationibu > doctrina, favus secrela.'.
    tuis. - YERS.104. — A mandatis tuis intellexi [quia homo
    370VERS. 95, —Me.exspeelaverunt pec.catores, _adoccultorum sapientiam per obedientiam pervenit
    "
    611 B. F; ALBINI SEU ALCUINlOPERUMPARS H. 612
    riiahdatorum] Praplerea [inquilj odio habui omnemA data. In mternum propter retributionemvltae celernae,
    viam iniquitdtis. Necesse est eiiini ut odefit iniqui- ut illam merear percipere.
    tatem amore juslilice. YERS.113. — Iniquos odio liabui et legem luam
    VERS.10S. — Lucerria pedibus hieis verbuni luum, dilexi. Cum dixisset. iniquos odio habui, posuil et
    Domine, et lumen semitis ineis. Si"in Tiujus saeculi quare, addendo, et legem tttath dilexi, ut demonstra-
    hoctibtts in riobisverbi Dei luceatlumen, nori inci- ret non se in hominibus iniquis odisse naturam, quia
    denl [Ifs., ihcedunfj "pedesnoslri in laqueos funium homines sunt; sed iuiquitatem; quia legis, quam di-
    ac praecipitiafovearum, quceinanus arlis diabolicae ligit, iuimici sunt.
    in nostris offendiculis praeparavit. El lumen seriiitis , YERS.114. — Adjulor et susceptor meus es tu, et
    ineis, ut hoc lumine praeeunte, duni vitceislius semi- in verbum tuum supersperavi. Adjutor in praesenti,
    tas gradimur, ad illam quce vera via esi , pefduca- susceptof in fufuro. Et in Verbo luo sperabo, hoc
    '
    mur. - est, in Christo, quia Verbum Patris Filius est.
    Vi-RS.106. — Jiiravi et stattii custodire judicid YERS.115. — Declinale, a me maligni, et scrutabor
    justiliw luce. Jufavi cuitem appellavit juramentum . mandata Dei mei. Maligni hic sunt dcemones. vitia et
    quod statuit per sacfariientum, quia ita debet esse peccata, vel adversarice potestates: Quia dum ipsi
    mens fixa in custodiendis judiciis juslitice Dei, ut sit " tibi tendiculas prceparant, et suggestiones pessimas,
    omnino pro juratione quod statuit. - non potes scrulari mandafa Dei tui, ut illa bene in-
    YERS.107. -— Humiliatus $um usqueqiiaque, Do- . telligas. Sed si voluerispoenitentiam agere, segre-
    mine, vivificame sectthduinverbumtuuth. Didicit hu- gare te habes ab illorum consortio..
    militatem, quam Christus dociiit, qtii mitis est et YERS.116.;—Suscipeme, secundum eloquium tuutn
    humilis Corde. Ideb riuric depfeeatuf, ut sicut ille et vivam, et non confundas me ab.exspectationemea,-
    post humilitatem formceservilis exaltatus.est in glo- YoxEcclesiceoptantis ut veniat sponsus et suscipiat eam
    riam Dei Patris, ita ei isle ab hac liumiliiale cbrpo- sponsam sibi, sicul promisit in eloquio prophelarum.
    rea iri vitam tfansferatur aeterriam. Et vivamin juslitia, quia modo mortutis sum in pee-
    YERS.,108.— Voluntaria oris mei beneplacita fac, catis. Et non confundas me, si ille quem exspecto et
    veuiat mihi.
    Doinine, etjudicia tua doceme. Yox Ecclesiae; ac si promisisti, —
    YERS.117. Adjuva me. Auxilium i'ogat; et sal-
    dicat, vota mea, qriae tibi offero, beneplacita [tibi]
    vus ero in anima, si veneris et me adjuves, et medi-
    sint, idest, acceptabilia et delectabilia. Etjudicia
    tua doce me, hoc est, tua mandata, ut intelligam et tsbor in tuis justificaiionibus semper, sine fine.
    YERS.118. — Sprevisti omnes discedentesa justi-
    iropleam. tiis tuis, quia injusta -cogitalioeorutn. Declai-afruuresl
    371 YERS.109. — Anima mea in manibus meis cuf assumebatur
    justificationum Domini frequens
    [Ms., tuis] semper, et legem tuam non sum oblilus. meditatib, quoniam spernunlur.a Domino, qui ab
    Justorum enim animcein manu Dei sunt,' in_cujus ejits justificatione discedurit. Justificatio est
    Bianu sumus [J__s., sunt] et nos et sermones nostri. torum pecca-
    pura confessio Domino: Qui tali se remedio
    Et legemluam, inquit, non sum obittus. Tanquahi ad salvari
    eo-
    non obliviscendamDei legem in manibus ipsius -_ad- rum est.[Jlfs., sanare] despiciunt, injusta cogitalio
    juvetur ejus memoria. YERS.119. — Prmvaricatores repulavi oinnes pec-r
    VERS.. 110. — Posuerunl peccatores laqueos mihi. catores terrm, ideo dilexi omnia testimonia tua. Haec,
    Quos laqueos"?seeus viam positos et [Jlfs., quod la- enim dicit Propheta in persona Ecclesiae, quia ante
    queus secus viam ponitur et...] si egressus fuferis de adveutum Chrisli praevaricanles erant, quia sub de-
    via, cadis iu laqueos. 'Quid sunt islilaquei"; nisi re- bito tenebantur, propter praevaricalionem primi ho-
    tiacula [Ms., tendicula] diaboli, vel suggestiones minis Adae. Non omnes peccatores praevaricatores,
    dcemonis? Vitia etiam et peccata pbssunt intelligi. sed omnes praevaricatores peceatores. Ideo dilexi
    Et in mandatis -tuis non erravi. Vox Ecclesice. Non jj teslimonialua, rie in his prcevaricator appaream.
    erravi a mandatis tuis, sed consisto in opera- YERS.120. — Itifige timore tuo carnes meas, a ju-
    lione. diciis enhn tuis timui. Metuo futurum judicium, ideb
    YERS.111. — Hmreditate acquisivi iestimonia tua cruci tuce configens omnes concupiscenlias carnis,
    in wternum, quoniam exsultaiio cordismei sunt. Tua tibi convivere, tibi [commori, tibi consepeliri paratus
    testimonia et tua praecepta, hbc est, mea baereditas siroi, ut in fuluro tibi] vivere merear. '
    in aeternum,.et bicet in fulufo. Quia exsullatio cor- YERS.121.— Fecijudicium etjuslitiam, ne tradas
    dis -mei Sunt -tua testimonia ; hoc est, mea exsul- riie persequentibus [Ms., calumniantibus] me. Facit
    tatib, quia Ecclesia in mandatis-Dei delectatur et attlem judicium, quisquis cbntra se jiidicat, et pra-
    exsultat. vitales suas ante examen Domini justa exsecratione
    YERS.112. — lnclinavi cor meum. Nbu fui super- condemnat: et justitiam facimus quando perjusti-
    bus, sed humilis : et ideo inclinavi cor irieum, ut te tiam uos judicamus, quandb delictorum [nostrorum],
    intelligerem ; quia superbi non inclinant cor in hu- judices [ilfs., vindices] sumus. Petit vero ne tradatur
    iriilitatem. Ad quid inclinavi cor meum? Dicil Eccle- peccaloribus, qui peccata damnavit. Persequerites
    sia : ad faciendasjuslificaliones tuas, hoc est, man- autem sunt diabolus 372 cum ministris suis, qui
    613 EXEGETICA. — EXPOSITIO IN PSAL. CXVIU. 614
    nos indefessa malitia persequuritur. Hincetiam quo-, A,nem.. factum, Yirginem peperisse, mutos loculos
    lidie rogainus admoniti dicentes-. Ne inducas nos in esse : hcecautem omnia parvulis, id est humilibus
    tentaiionem; praestaritpurumjntellectum.
    YERS.122. — Suscipe [Ms„ elige] servum luum in YERS.131.— Osmeum aperut et attraxi spiritum,
    bonum, non calumnientur me superbi. Suscipe me, id qui.a mandata tua desiderabam.Osmeum aperui con--
    est,~ne illi impellanf ut cadam in malum, tu suscipe fitendo, sine te nil me_posse ; et attraxi in me spi-
    in bonum [Ms.-, in bono]. "illi calumnianlur [Ms., xitum gratice, per quem confido [Edit..; considero]
    calumnientur] in superbia; lu in humililale defende, implere me posse quce desiderabam,
    ' id est mandata
    ut non mihi noceant calumniaesuperborum. tua. . _
    YERS.123. — Oculi mei defecerunt in salutare VERS.132; —Aspice inme e_tmiserere mei, secun-
    tuum\ et in eloquiumjustiliw-tum. [Oculi mei] in elo- dum judicium diligentium nomen tuutn. Id est, secun-
    quium justitiaeDei, Jtiocest, in promissioriernChri- dum judicium quod in eos fecisti qui diligunt nonien
    sti.- Defecisse dixit oculos cordis sui: non quia in- tuum. Quoniam ut diligeremus [Jlfs.,, diligerent. ..]
    lentio desiderantis animi victasuccubuerit, sed quia te, prius dilexisti nos [Jlfs., eos]. Judicium quippe
    in exspectationemgratiaeDeitotomenlis ardore-trans- estTDomini,ut nomen suum palam faciat; et mise-
    ierit.-Justitia autem [Dei]-quam dixil, Cbrislusest, B licordiam largiatur.
    qui justos facil. YERS.133. — Gressus meos dirige secundum elo-
    VERS.124. — Fac cum servo tuo secundummise- quium tuum, et non dominetur mei omnis injustitia.
    ricordidmtuam, ut ipse vota mea perficiat: Et justi- Gressus quid, nisi [utj Dei praecepta, quae [iiriponit].
    ficationestuas doceme, ut eorum humilitalern, sicut jubendo, iuipleri faciat adjuvando ? Gressus significat
    scepiusoptavi, possim advertere. molus animce: hos sancta cohors secundum eloquiura
    .'YJSRS.125. —Servus tuus sum.ego, da mihi intel- Domiui poslulat dirigi, qui rectum itermonstrant et-
    lectum, ut sciam teslimonia tua. A te ea discam et mandant irigredi. Et non dominetur mei [Edit., ut....
    non ab iisereiicis vel Judaeis. Quia nulliim mihi tem- in eis] injustiiia; scivit enim quod in hac vita perii-
    pus est ab.exercitatione [Edit., exspectatione] tuce tus excludi non poterat, cujus videlicet dominum
    servitutis otiosum. . __ [Ms.j dominium] sibimet subdere-precatur.
    YERS.126. — Tempus bene faciendi, Domine, dis- _.VEIIS._134.•—Redime me d calumniis hominum,
    sipaverunt legem tuam. Judaei utique, qui eam spi- ut custodiam niandata .ua.^Tu age [Edit., tangfejin-
    ritaliter. non intellexerurit. Sed veniet lempus, fuso spiritu luo, ,ne me calumnice homirium terrori- '
    quando occujta illiris Dominus faciet prcedicaiione bus vincant, et a tuis mapdatis 373 ad sua mala
    evangelica reserari. - _. ^ facienda \Ms., facta] traducant. Si enim hoc me-
    YERS.127. — Ideo dileximandata tua super aurum cum egeris, inter ipsas calumnias custbdiam man-
    et iopation. Sicut enim aurum cunciorum metallo- data tua.
    rum praecellitpretium, ila topazius, omnium gem- YERS.135. — Faciem, inquit, tuam illumina super
    marum in _secontirienspulchritudinem, omnium vin- servum tuum, id est, tuam manifesta, subveniendo et
    cit honores. Ideo Propheta super hcec omniaDei opitulando, praesenliam. Et -doce me-justificdtiones
    mandata diligit,. quia in his adventum Domini, qui tuas; doce, utique ut faciam.
    mundum redemptnrus est ,.pra_nuntiatum Iritelligit. YERS.136. — Exilus aquarum deduxerunl oculi
    YERS.128. —Propterea ad omhia mandata tua di- mei, quia non custodieruni legem tuam. Verftm sem-
    rigebar, omnemviam iniquam odio habui. Qui super per agit poenitentiam hic sanctus, et non cessat flu-
    auruni et geinmas legem Domini diligebat, necesse entis Iacrymarum antiqua delicta diluere,ut lu intel-
    fuit ut ad oiririia mahdata ejus recti.ssimus appare- ligas, nisi vercimpijenitentiam egeiis, iibi-facile non
    ret, et odisset pervefsarii viam, quiameruit ainare dimitti quaegesseris. Yera est enirii poenitentia jugi-
    reclissimam. Iniqia siquidem via est, qria. nos per- ter fletibus commissa diluere, et abluta non iterare.
    ducit ad vitia; recta autem virtutum, qucenobis in- .»\ ,.YERS.137,138."—Justus.es, Domine, et rectum
    dulgentiam elsalutemtribiiit. judicium tuum. Mandasti justitiam testimonia tua, et
    VERS.129. — Mirabilia iestimonia tua, Domine, veritatemtuam nimis. Magna est enim in ulroque ju-
    ideoscrulata est ed anima mea. Yide iri his aliud agi, stitia Dei, rectumque judicium, quo et peccatori
    aliud figurari. ldebqiie, quod iriihi mifurii est, dili- poena decernitur, et poenitentijustiflcatio non dene-
    gentius perscrutor, ut cuncta te declafante cogno- gatur. JYMJ-.S ad utrumque pertinel, sive ad justitiam,
    scam. sive ad verilatem. *
    YERS.130. — Declaratio sermonum tuorum illu- YERS.139. — Tabesceremefecit x-elusdomus tum,
    minat me, et intellectumdat parvulis. Saricta plebs quia obliti sunt-verba lua inimici mei. Zelusiste amo-
    dicit se illuniinatani declaratione sermonum Domini, ris est, non laboris : sancta enim aemulatione inimi-
    iitique pfophetaf nm Dbmini, qui diu abscbnditi sunt: cos suos vult esse correctos; -dolens et tabescfens,
    Ut esl :~Ec'cevirgoconcipiet, etc. (Isa., vu, 14.)"Et: quod obliti sint verborum Dei. -__
    Videbiljomnis caro salutare Dei, etc. (Luc. m, 6). YERS.140. —:Ignitum elqquiumtuum vehementer,
    Nuncper adventum Dbmini, illis sermonibus actis et servustuus dilexit itlud. Quia sicul oeccatum con-
    ci completis, illumiriata cefriit briinia, Yferbumcar- sumit, ita peccanleui, si convertatur, illuminat. Iste
    615 B. F. ALBINl.SEU ALCUINI OPERUMPARS II. _, 616
    ignis sermo Cbristi est, de quo dicit: Igttem venimil- A ris beatos facit, ex captivis liberos, ex mortuis vi-
    tere in terram; qnidaulemvolo, nisi ut ardeat (Luc. . vos. Secundum judicium tuum, quo supplicantibus
    XH,49) ? Hunc ignem dicit se dilexisse, quia vitam parcis : vivificari enim non polest, nisi quiinsepro-
    confert, et honoremremediumquegeneriTiumano.- priam non habet vilam.
    YERS.141. —Adolescenlior sum egoetcotitemplus, YERS.150. —Appropinquaverunt persequentes tne
    justificalionestuas non sutn oblttus.-Bene hic duorum iniquitati, [ils., iniqttitate], a lege autem luaionge fa-
    populorum inlelligitur significalio : quia junior po- cti sutit. Tunc appropinquant [persequentes], quando
    pulus conlemplus est ainajore, qui tamen, Dei gra- usque ad carnem cruciandam perimendamve perve-
    lia donante, mandata ejus non est olilitus. niunt: sed quanlo viciniores sunt pfersequenlesisli,
    YERS.142. — Justitia liia justitia in mternum, et tanto longiores sunt a lege justilice.
    lex tud veritas. Justitia Domini manet in jeternum, VERS.151. — Prope es tu, -Domine,et qmnes vim
    et qui-custodilejus verilalem, "oeternafelicitate gatt- lumveritas. Conlra illamproximitatempersecutionis,
    debit. flanc populus Christianus intellexit, et idfeo vicinitatem Dominisibi dicit i'emedium, uridfesalutis
    veritate completus est, quce est Chrisius -Dominus, auxilium noverat venturum, nori'[p'er]iliiierislocum,
    qui dixit : Ego sum via, veriiaset vita. sed per verilatem mandalorum Dei cordibus sancto-
    YERS.145. — Tribulatio et angustiainvenerunlme, B rum illapsam". . . -
    mandata tua nieditaiio mea est. Saevitia inimicorum VERS.152. — Inilio cognovideteslimoniistuis,quia
    inferthuicjuniori tribulationem, sfednoiiamittltcha- inmternum fundasli ea. Quce. sunl-isla festimonia,-
    ritalem. Medilatio enim ipsius mandata sunt Dei: nisi quibus tesfalus est Deus, daturum se [regem]
    ex quibus his, qui eum- oderunt, dilectionem re- regnumque filiis [suis] sempiternum ? Etideo ipsa
    pendet.' teslimonia in aelernurii fundata : quoniam id quod
    YERS.144. — AHquitasteslimonialua in mternum, promisit, aeternumest; qttoniam fundamentum pro-
    inleltectum da mihi, et vivam.Pulchre post [Jlfs., con- missionis estChristus, in quo hujus speitestimoiiia
    tra] tribulatioues et anguslias, qucetemporalia sunt, vei"a'sunt, quaehic ab initio-cognoxisse se dicit,
    posita est. cequilas in ceternum esse mandatorum quia verbis Ecclesiaeloquilur, quce ab inilio- generis '
    [Edit., mandatum] Dei, ut tali spe unusquisque huniani exorla nullis generationibus defuit.-
    contemneret, qucetemporalia esse senliret. Da mihi VERS.153. — Vide humitilatem meam, et eripe
    intellectum, ulique, ut inundi istius pericula. iraos- me, quia legemluam non.sum x>blitus.Quod Meinde,
    ilura et temporanea intelligam.Vivifica me, spe sci- ait, ad martyres perlinet\Ms._ quod hic videtur ad
    Iicet fulurceretribulionis. martyres perlinere], quorum corpus aflligitur nl vi-
    VERS.145. — Clatnavi in tolb corde meo, exaudi G Htas pecudum. Sequitur : Et eripeme, undescilicet,
    me, Domine,-justificationestuas rcquiram. Hunc cla- nisi de poenarum urgentium- necessiiate et de peri-
    Moremnon corporecevocis, sed meritisspiritalisesse culo morlis? Legem vero hic Illam sententia>ni ciicit,
    scepememoravimus, per quemjusti a Deo exaudiun- quce ail: Otnnis qui se exaltat, humiliabitur, et qui se
    litr : qui praecipue eorum [Jlfs., vel ille precibus eo- humiliat, exaltubilur (Luc. xiv, 11). Hancsedscit non
    rum] pium pandil aifectum. Justificaliories"auteiridi- bblitum. usqueiri finem vitce.'
    cit, non saecuiidivitias se exquirere; neque"ad nos- VERS.154. — Jndica jtidicium meum, et redime
    cendas tantum, sed ad iriiplendas eas. me, prbpter eloquinm ttinm vivificame. Jiidicavi ego
    YERS.146. — Clamaviad te, salvum me fac, ut nihil ffiescire nisi [Jesuni] Christum,qui ad redeu,-
    custodiam mandata iua. Nunc dembnstrat clamoi'em ptionem mundi venire promissusest": jtixta hoc ergo
    superius ad Deumeffusum, hocesl, utanimam sal- judieium ego a le vivificer in eloquiis luis. Redhne
    va fidei ratione roboraret, etcorpori prcestaret sani- }.!e,quemredimerenonpoteras, iiisicredentem. Pro-
    latem, revera utique, ut Domini mandata custodirc piereloquiumtuumvivificatne. Illud sciliceteloquium,
    possil. - ubi promitlil: Qtii credit in me, non morietur in
    Prmveni in maluritate, et clamavi, (ilermtm. • - " •
    YERS.147 .
    in verba tua supersperavi.Immaturitasitaque noctur- . - VERS.155. -—Longe est a peccatoribussalus, cjuiq,
    num tempus esl, quodnon est matururii; id estop- justificutiones tuas non exquisierunt: Hoc speciaiilef
    porlunum, ul agant aliquid vigilando, quod etiam intelligenduni aeslimode Judceis, qui salutem, idest,-
    vulgo dici solet, hora importuna".Velera vitia' pudi- DomiriumSalvatorem, a se longius^effecerunt nbn
    c.lia jtiYenilipraevenit, qui per maluritatem vivacis cre iendo ei; qui testimoniis rioii crediderunt, in qui-
    animi minquam spem sttam a verbis Dei removef. • bus praefiguralus est adventus Domini Salvatoris.
    YERS.148.—Prmveneruht oculi tnei ud tedihtculo, Ideo a salutelonge facti sunl, qui respuerunlVuclo
    ut meditarer eloqttia tua. Non euro lux soporatum rem salutis.^
    reperit, sed vigilantem strenue, et circa divina elo- YERS.156. — Misericordiw tnm muitm, Domine,
    quia, oculorum spiritalium intenlione, meditantem. secundttmjudicium tuum vivifica me. [Miscrationes
    374 VERS.149. — Vocemtrieam exaudi, Domi- sunt Domini, per quas aifiietis et sauciatis diversis
    ne, secundutnmisericordiam tuam, el secundumjudi- modis subvemre dignalus est.] Secundum judicium
    cium tuum vivifica me. Definit in nullo homine esse luum vivificame. Judicium ulique est, quod pelere
    pra.sumendttm, nisi in sola Dei pietate, quceex mise- debemus, quando humililalis satisfactionenos pro-
    617 . EXEGETICA. — EXPOSITIO IN PSAL. CXYIII.• - '6i.8_
    sternimus, el peccala nostra confilemur :-tunc enini A i velimus advertere, sepiemillassignificalvicesLEdJf.,
    judicium Domini est, taiibus misereri in confes- voces], quibus se monachorum pia deyotio consola-.
    sione. 'tmv.id est, Matutiniim, Terlia; Sexta, Nona, Lucer-
    VERS.157. — Muili qui persequuntur me M tribu- naria, Completorium,-Nocturnum [Malulinos Coni-
    lant me, a lestimoniis luis nbn declinavi. Yoxista cst pletorios, Noctufnos]. Si vero spiritaliter intendas,
    Ecclesice iriiriarlyribus suis, "qui inter tormenta et continuationem magis dictam.sapienter advertis, ut
    niultiplicata-supplicia persequentibus noncesserunt: est illud : Benedicam Dominum in omni temporel^
    • inde etnumerosa multitudo niartyrum palmaminve- SeptiesDeum per diem laudal, quiai"mens ejtis in"
    nit; quia a testimoniis Dominise nullatenus decli- pleno splendoreperdurans,adillum seplimum diem,
    nare testati sunt inter tormenta varia. id est, sabbatorum sabbatum, qui est requies «ter-
    ' "-'
    YERS.158. — Vidi nen servantes_pactum, et tabe- na, festiriat. „
    scebam, quia testhnonia [Ms., eloquia] tua non custo- YERS.165. — Pax multa diligentibus legem tuam,
    dierunt. Qui sunt quipacfum non servaverunt, nisi Domine, et non est iliis scandalum. Paxmu.fa mentis,
    tribulationes multorum persequentium noa fe- puritas et fidei copia declaratur, quce contra vitia
    ' qui.
    rentes, a Dei tesfimoniis declinaverunt? Hsec ergo, ' decenter opponimus : nam Deum falso amorfe dili-
    inquit, cum viderem, tabescebam, doleris eos a tanta. B git, qui scandalizaturin fratrem \Ms., fialre]. - '
    ' YERS.166. — Exspectabam salutare tuum, Dumine,
    gloria decidisse. _ . .
    YERS.159. — Vide, quia mandata lua ditexi, Do- etmandalatua dilexi. Jesum Doininum omniuui sa-
    mine, in misericordia tua vivificame. Ipsa est fru- lutare exspectamus [Ms., Salvatorem exspeclavi],
    etuosa toleranlia, quce sseviliampersequenlium dile- et ea, quaein lege etprophetismandata fuerunt, feci.
    ctione suscipitmandatorum. Spes prcemii dilectionem generat roandali.
    YERS.160: — Principium verbopim tuorum veri- - VERS.,167. — Cuslodivit anima mea teslimonia
    tas, et in wternumomnia judicia justitim tum. kye-" - lua, et dilexit ea vehemenler. Custodivit ad tcleran-
    ritate tua, inquit, verba procedunty et ideo vera liam mariyjis perlinef; diiex-it-vcro ad cbaritafem
    [J5fs.,veracia] sunt, et neminemfallunt; quibuspro- _torn.entis omnibus. fortiorem : et ipsa dilectio ve-
    nu'.Hiatur[Jfs., praenuntiatur] vila ju'slo,po3naimpio. hementer augenda est, quia totius amicitiae ibi expli-
    YER.S."16J.—375 Principespersecutisunt tnegra- catur charitas [Jlfs., agenda est, quia totius animi
    tis, et a verbistuis formidavit cor meum. Terrenireges nisibps explicatur].
    Ecclesiam Cbristi Tgralis] persecuti sunt, nullarn' YJERS.168.— Servavimandata lua et~ testimonia
    causam persecutionis babentes, cum eos Ghristiani . lua, quia omnesvimmecein conspeciu tuo Dqmitie.
    in nullo lcederent. [Cumaiitem (Edit.,et ipsi)] Chri- G Servat autem prcecepta et.testimonia, qui vias Dei
    stianis negationem veiitatis extorquere nbnpossent, -iacedit, nec quidquam in actu vel cogitatu agit, quod
    liabuerunt verba mmantia, intulerunt saeva suppli- divina contemplatione habeatur indignum.
    cia: sed ipsi' martyres verbi. Domini memirierant: • YERS.169. —-Appropinquetoratio[Ms.,. Adpropiet
    Noliletimere eos,-qui occidunl.corpus(Malth. x, 28). deprecatio]mea in conspectu tuo, Domine,juxta elo-
    YERS.162. — Lwtabor ego super eloquia iua, sicui quittm tuum da mihi intelieclum. Proximam tibi fie- -
    qui irivenit spolia multa. Marlyres, quamvis" humili ri orationem meam deprecor, Dbmine, ut a te intel-
    sorle morerentur, inveniebant spolia multa, quando lectum capiens, nil aliud nisi qiiod .oportet, exorem.
    " -VERS.170. -^- Intret oratio meain
    praemia diviua recipiebant; ipsos quoque persecuto- conspectu tuo,
    res conversos ad Dominum gaudebant, ut ipsi magis Domine, secundwmeloquium iuum eripe me. Grada-
    fiereri.spolia.qui yitas adimerent [Edit., adjuverat] -iim ascendit sancla petitio nostra : qui ante dlxit:
    jritiocentium. Et ideo lcetari se dicit in eloquiis -Do- Appropinquet[Ms'.,Adpropiet], nuricdicitfnJret.Prius
    . i_iini,,idest, in admonilionibtts sacris. sicut" victor flierat, ut appropinquarel, deinde ut in conspectum
    prcedani accipiens. Domini intf are posset. Et superius dixit, secundurii
    VERS.163. —_Iniquilatem odio habui et ubomina- j eloquium tuum [da mihi intelleclum, hicdicit,'secun-
    tussum, legemautem tuam _it.e.tt\Menteconluenduni dum eloquium tuum]eripe me, ut etibi superna videatj
    [Jlfs., conde_ndum]est, quod [amorem"bonarum,ma- quaedesiderat, et hic [ab]"ceternceconcupiscenti_clabe
    "
    larum rerum odio comprobavil,- quoniam {Editi, purgetur. . _ ,
    - YERS.171. — Eructabunl lubja mea.hymnum,cv.m .
    amor esl bonafum malarumve rerum, ideo compro-
    bavit, quomodo)] animus.noster, si iniquilatem reci- docueris me justificaliones tuas. Si per p.uram con-
    peret, nequaquam se legi domiiiic_e sub integritate scientiamreseralafuermtaie labiamea, tuncUignuui
    teunjunger,et.'Non dicit bominem iniquuiri, sed ini- laudalionis proferent hymnum : et illum seilicet
    quilatem se dieit odisse, et (quod fas est) eani abo- -hymnum, quem a tuis.justificationibus imbutus
    minalum fuisse, quod a lege sit aliena ; seque legeni edocear.. .
    .Domini perfecta voluntate diligerel Qui sunt qui VERS.172. — 376 Pronuntiabit lingua mea elo-
    diligunt Dominum " - [Ms., Deumj,
    " nisi oderunt quium luutn, quia omniamanddta tua mquitas. WMl
    "" ' qiii ' ' "
    iuiquitates? _ est enim aliud in eloquiis tuis, Domine, nisi pax, aisj -
    VERS.164; t— Septies in die laiidem dixi iibi super jequitastnisi vita :-hoc corde credam, boc labiis eio-
    jttdicia justitim tum. Si ad litteram hunc rouneruni quar, lioc-lingna pi'oriimtiabo[Jtfs.,prommtiem],
    PATROI, G. - 20
    619 _ B. F. ALBINISEU ALCUINIGPERUMPABS II. G-m
    '
    YEBB.173. ^-'Fiat mantisiua, ut .salvel me, quo- Ajudicia tud adjtivabuntme. Ad ,psum loquitur, quenr
    niam mandata tua elegi. Cum dicit:' Fiat manus-tua, desideral intueri, promitlens animam suam in aeter-
    designat Dominum Salvatorem, qui factus ex semi- num vivere, quam salubriler noveral credidisse.
    ne David secundum carnem, per quem facla sunt Laudabit te, cantico sc.licet novo per fidem puram.
    universa, et reguntur. Manuni enim hic dexlerarii Judicia autem dicit, quaefamulis suis Dominus dic-
    .debemus accipere. PostulataulemvenireSalvatorein, turum se pfomittit, ut esl-: Veniie,benedicti.
    per quem se noverat salvandum. Quod autem dicit: YERS.176."—Erravi sicut ovis, qumperiit ; quwre."
    Etegi mandala tua, omnia se pericula amori Domini servum tv.utn, Dominc,quia mandata tua non sum
    postposuisse testatur. oblitus. Una ovis, esl congregatiosanctorum et fiae-
    YERS.174. —Concupivisalutare tuum, Domine, et lium; ct unus est pastor DominrusChrislus eorum.
    lex tua meditalio mea csl. Ipsum videre concupive- Et respice quam infimcerei coinparati sunt
    homines,
    ram, quem de utero virginali illis adhuc leriiporibus quando Christi gratiam deseruril: ovividelieel er-
    credebam esse v.enlurum; etutsibi banc scientiam **ranli,quae pericula patitur \Ms.., periculis
    patet]
    de.Sciipturis divinis perveriisse demonstraret, se- luporum ; et bene dictum est, qum pericrat, ut co-
    quilur : Et lex tua meditatio mea est. In propbetis gnosceres misericordiaDominifuissereperlam. [Ipsi]
    enim concupiverat Christum Dominum nascilurum, B gloria cumceterno Patre et Spiritu sancto in scecula
    de quo lex et prophetceloquebantur. sceculorum.Amen.
    YERS.175.v—Vivetaniina tnea , et lattdabit te, ei
    ""
    - IIAGISTRI ALBINI FLAGCI ALCUINl
    EXPOSITIOIN PSALMOSGRADUALES,QUI ET CANTICUMGRADUUMDICUXTUR.

    Gradiis sunt ciscendentium vel descendeniium : tes sceculumdimittere, non potes tam arctam [viairi]
    sed hi gradus- xv ascendenliiim surit, quem nume- et tam anguslam porlam ingredi.
    rum, id est [quinlum decimum], -si a primo usque - YERS.4. — Sagittmpotentisacutmctttncarbonibus
    a'dultimum' computes, fiimt [Edit., suiit] centum desolatoriis.ld est, quod in Evangeliodicitur : Apud
    viginti. Super quem numerum Spiritus sanctus in homhies Iwc impossibileest, apud Deitmomnia possi-
    coeuacttlo:, id est, loco-ascensionis venit, ut nobis bilia sunt (Malth. xix, 26). Sagittcepolentis verba
    fnoristraret, per bos xv gradus ad summaeperfectio- C Dei sunt, quaetransfigunt corda nos:ra ad contemnei-
    nis altitudinem ascendendum esse. IdeoDeus [Ms. ) dum sceculum,et ad,amandumDeum : ex quibus sa -
    Dbminus]' de eoelodescendit ad iios interram, ut gittis amor excitalur, non interitus comparatur.
    nos de terfa ascendamusin coelum. ldeo ille descen- Cum carbonibusdesolaioriis , id est vastatoriis. Sed
    dit in vallem lacrymarum riostrarum, ui nos ascen- si parum est verbis sagittare, sufiiciat exemplis de-
    damus in beatitudinem Icetiliaeillitts. Sed audiamus monstrarfe. Qui fuerant [Ifs., fueriut] peccalis nigri
    unde iste, qui bos psalmos nobis ad salutein decan- et frigidi, iterum chafitale Dei accensivastaverunt et
    lavit, initium ascendendiinclioarit, vel quomodonos deslruxcrunl opera diaboli in cordibussuis, utprae-
    ascendere voluerit. Siquidemprimusgradusascensio- pararent habitationem Deo in semelipsis, et post
    nis noslra3eslliumiiitas,ul inlelligamusnospeccato- multa peccala mullum(iilexeruntDeum:ideo mulluni
    res, etad Deigfatiain nobis convolandumcsse,ideoail: dimittetur [Jlfs. multa dimittunlur]eis. Sequilur vero:
    YEBS.5, 6. — Hett mel quia incolatus meus pro-
    PSALMUS CXIX.
    tongatus esl, habitavicum habitanlibusCedar, mul-
    YERS.i. — Ad Dominum,ctim tribularer, clama- lutn incola fuit anima mea. Ecce iste a lingua dolosa
    vi, el exaudivit me. Tribulalio est hcecvita, ex qua, liberatus , verlo Dei sagittatus, exemplis multorum
    qui humiliter ad Deum .clamant, sicut Publicanus 1 roboralus, quid prolicial, quove ascendere quaerat,
    qui ail : Deus prqpilius eslo mihi peccatori (Luc. videamus. Heunie! inquit, quod incolatus meiis pro-
    xvw, 13)., exaudiuntur.. Sed videamus quid iste longalus esl! Yox dolentiset luiseriam [suam] plan-
    poenilens'claniet; gentis, quod diu [in]peregrinatione hujusmortalitatis
    : YERS.2. —
    Domins, libera [animam meam] a la- incolatus ejusprolor.gelur.Incola vero esl qui terram
    biisiniquis, et a lingiia dolosa. Labia iniqua sunl, aiienam colit. Unde iste se plangit, eiad patriamsu-
    qucenossuggerendo adiniquilalem sollicitarenilun- spirans redire, addidit : Habiiuvi cum liabitantibus
    tur; lingua dolosa esl, quaenos averlere vull de via Cedar. Cedar tenebi-e interpretantur. Significat"aur
    justilice. Ulanos ad peceandum suggerunt; ista nos tein peccalores, inlcr quos in hoc scfeculojusti pere-
    a benefaciendoretrabit. Sed consideremus, quid fio- grinanlur, iiecdum extrenio judicii venlilabro area,
    bis ad bas precesrespondeal Dominus. id est Ecclesia, purgata et segregata : uiide iste der
    VERS.5..;—377 Qtt*ddelur tibi, uul quid appo- siderans asceudere ait : Mutlumincola fuit anima
    rialur tibi ad lingitatiidolosam? Ecce quid tibi dabi- med. Corpus locis, ei anima alfeclibusperegrinatiif.
    lur ad respondendum linguaedalosavqucesolet, non ^Unde istc sagiua charitatis vulneratus toto desiderio
    considendo tibi, sed subverleiulo te, dicere :JNonpo- "ad coslestemanhelat patriam. Sequitur:
    0?' EXEGETICA.— EXPOSITIO IN PSAL. GRADUALES. 622
    VERS.7. — Cum his qui oderunt pacem, eram paci- A slare aeterni Judicis, et audire desiderabilemsenten--
    ficus, cum loquebar illis, impugnabant-me gratis.- • tiam : Vcnile, benedictiPalris mei, percipiteregnum.
    Qui sunt qui oderunt pacem, nisi -qui scindunt uni- et reliqua. Adhucquasi quaerentirespondelur, inquo
    tatem Ecclesiae, volentes doetores veritatis videri, cuslodiet eum Dominus?
    cum sinfmagislri erroris? Dum loquebar illis, Ampu- VEBS.6. — Per diemsol non uret le , neque luna
    gnabaht me gratis. Qui impugnare conteridunt docto- per noctem. [Dominus]custodiet te, id est, in fide"^
    res ecclesiasticcefidei, et hoc gratis : quia illos cor- recta servabit te, sive in~aeternis, sive in tempora-
    rigere qucerunt, et unilati [Edil., unitatem] sauctce libus; sive in fide sanctae Trinitatis,-quae hic solis
    Ecclesiceconjungere. riomine designatur; sive in flde sanctce Ecclesiae,
    PSALMUSCXX. quce hie lunce"nominedemonstratur : ut non erret
    Primus graidusaseensionis nostrce[est] hulnililatis vel scandalizetur fides lua. Nam molio [F., ustio]
    nostraecontribulalio, secundusestfides. Et sciendum scandaluia significat. (Item duo sunt praeceptacha-
    est quod nihilaliud sunt.higradus ascensionisnostrce, ritatis, id-est Deiet proximi.] Quisquis igitur eri'at
    nisi salutis uostrae profectus ; ideo in his canlicis in ipsa substantia veritatis, a soleuritur; et pferdiem
    doeemurascendere, sedasfeenderein corde, inaffectu ttritur, quia in ipsa sapientia'efrat. Quisquis in Ec-
    bono, in fide.etspe et cbaritate, et in desiderio.per- B clesia et carne Christi, quiest caput Ecclesiae,non
    petuitatis et vitaeffiternae.Unde iu hoc sequente psal- scandalixatur, a luna non urilttr. Per dienl sol non
    mo dix.it: _---.- uret te, neque luna per noctem. Quare ? Quia
    VERS.1. Levavlociilosmeos Inmontes, unde veniet YERS.7. *-Dominus ciistoditte ab omni malo, cu-
    auxitium tnihi. Montes isti, sancti sunt in altitudine slodiat animamluam Dominus. A scandalis in sole,
    positi, clarilate illuminati, sed ab illo qui est lux et a scandalis in luna, Ab omUiriialote custodit, id
    vera, qum illuminat oriinemhominemvenientemin est, animam luam ab omni infidelitate, ul ipsa non
    hutic mundum, Unde consequentet per-fidemiulelr cedat infidelibus, non frangatttr Iribulationibus.
    lexlt iste ascensor' ab hoc monte [Edit-., ad hunc VERS.8. — Dominus custodmtintroilum tiirim et
    snontem],qui est super yerticem montlum elevatus, exitutnttium, exhoc nunc et usquein smculum.Quando
    auxilium sibi esse petendum, sperandum accipien- tentamur, inlramus. quando vincimus [tentalio-
    -
    dumque; ideoait:. nem], eximus [Edit., a tentalione exinius]: custodiat
    . VERS.2. -*=Auxiliummeum q Domino, qui fetit ergo nos inti-antes ad fidera, custodiat nos exeuntes
    cwlum-etlerram. Et subsecutus adjunxit,-Ioquensad ad prcbmia, et hoc in sceculumubi sancti regnaturi
    illum Biontem a - quo sibi uificum speravit au- sunt cum Christo.
    xilium : G PSALMUS CXXI.
    '
    VERS.3. — Non des.iit cbriimotionempedeinmeum, PerVenititaque vir iste ad tertium'ascensionis gra-
    ktequedormitelyui custodit te. i ac firnium stare pe- dum, id esi in desidefium coelestis Hierusalem, ad
    dem [Jlfs.-,me firmo stare pede] meumin ascensione quam [in] speascendere se gaudfebat,licet adhuc hic
    salutis roeae, in humilitatis vel rectae fidei gradu. in terrenis laboraret; ideOait:
    Ad proficiendum charitas pedem movet_[ad caden- YERS.1. — Lmtatussumin his qum dicta sunt mihi,
    dum superbia.mpvet]. Recte ergo iste audiens, ut indomumDomini ibimus.Laetatttssum in prophetis,
    ascendatet nbn cadat; ut incola in valle [Ms., ut a laelalussum in apostolis, imo et in omnibus sanctis,
    corivalle]plofationis proficiat, non in tumore super^- qui mihi.dicunf; In domuln Dominiibimus; qui di-
    biae.deficiat,,ait Domino :' Ne des in commotiqnem cunt, cttrrile, fesliriate in doinnm Domini, id est, iu
    '"
    [Ms. admovendum] pedem meum. Et Deus ait illi ; "coelestemHierusalem properate.
    Neqtte dormitet qui custodit.te : crede in- eum qui YERS.2. — Stantes erant pedes nostri in atriis
    nunquam dormital [Af«.,dormiel].[et ille custodiel; tuis, Hierusglem: Stantes, id est permanentes ; pe-
    te]. Qtiisest ille 37§ qui nunquam dormitat, nisi[ .des nostri, id est, praemiabonorum operum : in atriis
    ille de quo Apostolus ait : Mors illi ulira non\ u luis; Hierusaletn , id est, in coelestibus habitationi-
    dominabitur (Rom. vi, 9) ? Ideo consequenter ad- bus. Atria dicit piurali numerp , ipsa Yeritate di-
    '-
    didit : _ cente : In domo Palris mei multm sunt mansiones
    VERS.4. — JE.cc.non dormilabit, neque dormiet, * (Joan. xiv, 2); Quasi iste amator qucerat, quae sit
    qui custodit Israel. Esto Israel, id est vir videns .ista Hierusalem , dictum est ei :
    Deuiri, in fide-et'=charitate, et nunquara illius dor= VERS.3. — Hierusalemquwmdificaturut iivitas,
    miet gratia a custodia tua : et quasi iste interroga- cujus participatio ejus-in idipsum. Hierusalem, quae
    ret se [Ms..;interrogasset], quis est qui nori dormi- .exyivis lapidibu_s«onslruilur;qu_eaedificaturutcivi- _
    tat ? Dictuin est ei : tas, non terreni regis, sed coslestis; non temporalis,
    \ ciis. o. — Dominus cusloditte. Et qubmodocu- sed aeterna Hierusalem.- Cujus pailicipalio ejus in
    slodiet le? Dominus protectio lua super manum idipsum. Quod semper idem est, idipsum cst. Quis
    ' dexterm
    tum: Marius potestalem , dextera ceternarii est, qui semper idem est [Edit. Quid est quodsemper
    felicitatem significat. Dotmnus[est] protectiotua su- est],-nisi Deus, qui dixit; Ego sum qui sum; qui de-
    permanum dextermlum, id est, si credideris in eum, scendit, ut ascenderemus";"qui parlicipavit noslrae
    -potegel -te , ut- potestatem haheas in dextera parte morfalilali [ih-., nostra mortalitatc] (nam Verbum
    025 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS II. 624
    earo faclnm esl, et habilavitin nobis) ut -participare A illis qualenus] banc pacempercipianfj et permaneaiit
    possemus suae ceternitati [ilfs., sua seternitate]? in illa.
    Nani de plenitudine ejus omnes accepimus. Qui VERS.9. — Propter dotnutn Domini Dei mei qnm-
    sunt autem qui ascensuri sunt in istam civitar sivi bona tibi. Id est, ut augeatur riumerus filio-
    tem, ad islam participalionem, consequentcr expo- rum tuorum, utomnes ad le curranl, et dicat unus-
    • suit, dicens : quisquealteri: eamus in domum Doiuini [iiem] ;
    '
    VERS.4. — Illuc cnimascenderunt tribus, tribus Venile, ascendamnsad montem Domini, et~ad do-
    Domini; lestimonium Israel ad confitendwnnomini mum Dei Jacob, et docebitnos vias suas, quia de Sion
    Domini. Non tribus lerrce , de quibus dicitur : Et exibit lex, et verbum Domini de Jerttsalem (Isai.
    plangent eum omnestribits terrm, sed tribus Domini, n,3).
    quas duodeeim apostoli judicaiuri erunt, H"J9 sc" PSALMUSCXXII.
    cernentes eos ab iilis, quce sunt tribus diaboli: Yideamus, quid iste ascensor in domo Dei -slans,
    harum enim testimonium in Israel, idest, in illis et in quartum [Edit., quantum] fiducicegradumper-
    qui videntDeum. Ad quid ascendunt? Adconfileridum veniens dii.it:
    noinini tuo, Domine : sicut dietum est : Confessioet VERS.1. — Adte levavioculos ineos, qui liabita*
    pulchriiudo in conspectuejus (Psal. xcv, 6). " in ccelo. Levemus oculos nostros a lerrenis ad coe-
    YERS.5.-— Quia iilic sederunlsedesinjudicio, se- leslia, a nol.is ad Dosni:.urn [iifs. Deum]; displicea-
    des super domum David. Quce sunt hce sedes, nisi mus nobis, ut placeamus Deo, qui habitat-in coelo,
    saricli apostoli et prcedicatores mundi," in quibus hoc est, in uuitate sanclortiui. Sicut spiritaliler
    sedet ipse Deus ad judicandunf orbero? Nam ipse oculos levare, ila spiritaliter coelum intelligere de>-
    Deus dixit: Cwlumtnihi sedesest (Acl. vn, 49). Et bemus. Ubi habitat Deus, ibi [ oculi] cordis nosiri
    in Psalmo Cmlienarrant glorium Dei (Psal. xvm, 1): in charilate levandi [Edit., ibi corda nostra levan-
    Qui sunl isii cosli, ^iisi sancti apostoli, quorum so- da]" sunt. [Hocut firmius intelligatur, exemplo isle
    nus exivit in orbem terrae? Uride'dicluin esf, anima -amator se roboravil.]-
    justi sedesest sapientice, idest,in anima jusli sa- VERS.2, — Ecce sicut oculiservorum inmanibus
    pienlia sedet. Hcecsapientia Deus est qui dixil: Et dominorumsuorum : et sicut octtli- ancillm in ma-
    hdbitabo in iltis, et illi mihi erunt in populos, et ego nibus dominmsum, ita oculi uostri ad Dothhiufn
    ero illis in Deum (II Cor. v, 16). Sedes super domum Deutn noslrum, donec miserealttr noslri. Curii ergo
    David, id est, super familiam David [ilfs., Christi] : audis Christum,ieva oculosluos adBoininuniDeum
    domus David Ecclesia esl. ,, tuum : cum aiidis Dominum, leva oculbs tuos ad
    YERS.6. — Rogate qucead pacemsunt Jerusalem, [Dei] sapientiam et Dei virtutem. Leva oculos tuos
    el abundantia diligenlibus te. Rogate, duobus modis ad dbminam tuam, quia senus et aricilla es : ser-
    intelligitur : vel iuterrogate, vel precamini; id est, vus, quia populus es; ancilla, quia Ecclesia es.
    inlerrogale vel precamini, quomodopossitis habere Sed ipsa ancilla sponsa iacta est. Unus loquitur,
    pacem in Jerusalem. Vel ad illas sedes sermo diri- •et omnes in uno loquuntur, quia oinnes unum snnt
    giiur, ut illi in judicio interrogent qui sunt qu.iad Je- in Christo : unus populus, una-Ecclesia, unus grex
    rusalem perlin.eant, de quibus diclum est : Beali a'd unum pastorem perlinens. S83 Donec mise-
    pacifici, quoniam fitii Dei vocabuntur (Mallli. v, J.). realur noslri, id esl, donec ab hujus vitce tribulatio-
    Iterum sermo ad illam dirigitur Jerusalem : Et abttn- . nibus, et ab bujus viaemolestiis"liberet nos, et in
    danlia diligenlibusle, id est, omnium bonorum abun- selerna patria constituat, quos hic per lenlaliones
    danliam habent, qui coelestem diligunt Jerusalem : varias erudire non desinit. El quid iste clamet au-
    hic abundantiara in spe, illic abundantiam in re. ""diamus.
    Unde consequenter ait : ' YERS.3. — Miserere nostri [Ms., nobis], Domine,
    misererenostri, quia multumrepleiisnmusdespectibne.
    , YEES'.7. — Fiat pax iii virtute tua, et abundantia n Miserere
    in iurribus tuis. M esl, in dileclione tua; virtus rere noslri, ut fidera rectam teneamus; mise-
    -enim tua, o Jerusalem, dilectione Dei et proximi nostri, ut opera fidei convenientia perficiamus.
    multum repleti sumusdespeclione, id est, hu-
    conslat [Jfs. dileclio estDeiet proximi] : peristam Quia
    et istam jus, sxculi tenlalionibus.-
    pacem, per virlutem abundantia erit in YERS.4. — Et [multum] replela est anima nostra
    turribus luis, id est, in excelsis" tuis, qui paulo
    abundaniibus el despectio superbis. Et
    'anle sedes dicebantur. Mulli stint in dextera stantes, opprobrium sunt qui opprobrium [nobis] faciuni, conse-
    sed pauci in judicio sedenles. Sedentes ideo in turri- qiii : opprobriura abundantibus - [his
    bus tuis,o Jerusalem, dixit hujus pacis et hujtis quenter exponit
    civitatis amator : qui hujus saeculifelicitatibus gaudent]; et despectio
    superbis, qui in divitiis suis [superbiunt et] de-
    VERS.8. — Propler fratres meosel proximosmeos spicipnt pauperes Cbrisii, de quibus dicitur.: Beati
    (oquebar pacemde te. Non propter me, non propter pattperes, quoniain ipsorum est regnum cwlorum.
    terrenos honores, non propler divitias sceculi, sed
    propter fratres raeos et' proximos, meos, scilicet PSALMUSCXXIII.
    iilios tuos [hanc pacem Ibquor, hanc pacera prcedico In quinio Graduum, hoc cst, in patientis. soliili-
    "623 EXEGETICA.'— EXPOSITIO IN P&AL. GRADUALES. - 62«
    tate, amalor iste stans, haec dicerido deeantat: A _. servavimus: et nielius quou [Jlfs.,-quam] perdidimus,
    VERS.-I,2.— Nisi quia Dothinus eratin nobis', inventi sumus, ipsa dicente"Yeritate : Quiperdiderit
    dicafnunc Israei, nisi quia Dominus eralih nobis. animam suatn propler me ihveniei eam. Et hujus ad--
    Vox isla sanctorum sive martyrum, sive" tribula- hortationis el palientice, etfobbris' quis estauclbr
    tiories in hoc sceeulopatientium existit;" quasi dice- [Ms., actor] 381 innobis, nisi ille qui' ffecit
    Tet: nisi Dominus nobis esset adjutor, nequaquam dcelumef l(.rram? Ipsequifecit, ipse redemit-; et ipse
    has tribula.ioiies, et has passiones, et has persecii- quireiiemit, ipse remunerat': ipsidicimus semper :
    tiones sustinere potuissemus ; sed quia ille in no- Adjutoriuth nostrum in- nbmine Domini, qui fecit
    " '
    bis est, faciie omnia pertransire valemus, qucein cceium et lerram(vers. 8).
    Iioc sceculodura videntur; Hocdical Israel, hoces.; PSALMUS CXXIY.
    virvidferisDeum~ hoc cogitet,' quia Deus haec opera • - Modo incipltde stabilitate aeternae-Jerusalemdi-
    \Ms., hoc opere] in illo complet. Dum irisurge- cere, et de illoruirifiducia et stabilitale [Jfs., solidi-
    rent homines-.in nos, forte vivos degtulissent nos. late], qui adeam totodesiderio festinant,'dicentes:
    Addevorandum nos, etquasi vivos glutiendumin- - YERS:1. — Qui confidunt in Domino sicttt mons
    giirgebanl. Quis horum tam immanes ettam immi- Sion, non commbvebilurin a-ternum , qui habilat in
    tes perseculiories sustineret, nisi Dorainus adjuvis- B I Jerusalem. Fides qucead Deum est, stabilcm facilvi-
    set eos,- qui nunquam derelinquit spefanles in se? tara; nec ullis tentationibusmoveri potest, qui.supra
    . Igifur, in- primo psalmo Graduum de dolosa litigua firmam peiram suam construit domuin. Quis.est mons
    et blanda seductione se liberalum esse testatus est; Siorinisi Christus, qui esl-in veriice vioniium, et ele-
    nunc autem [in] hoepsaimode aperla persecutione vabitur -super colles, et fluent ad eum omnesgenles
    se redemptum esse per Dci et Domini misericordiara (Isai;n, 2)? Sion est Ecelesia, iuqua speculuro vitae
    enarrat, quatenus et spiritales, et corporales _vm- etaeternitatis visiOj-cujus caput est-Christus. Ecce
    ceret persecutiones, velin occulta lentatione, vel in quaerit iste ascensor spiritalium graduum, qualis sit
    aperta persecutione. Quod vero in antecedentiBus ista Jerusalem, in quasanclorum chorus habitat, et
    psalmls quasiuna-personalbquilur- [Jlfs.-,loqnatur], respondetur ei: . ,
    Iiic vero plurali immerb .dicit: illud significat -pro- : VERS.2. — Montesiu- chcuiiu ejus, ei Dominus in
    pter unitatem corporis Chrisli: hoc etiam,"quia mul-' circuilu populi sui, ex Iwc nunc et usque in smculum.
    ta sunt membra ad caput illud', quod est Chrislus, Isti montes sunt angeli [sunl apostoii],-sunt pro-
    peiiinentia. -" . .- - •• ' -" ; phetce,. et prajdicatores sancti, qui" muniunt istam
    - VERS.3, 4. — Dum irasceretur furor •eorfim in Jerusalem. Et ne hoc iibi parvum videretur,
    quod
    nos, forsitan- velut aquas] absorbuisset(C tales niontes habet in cifcuitu,-staiim subjunxil:,£-.
    ' aqua [Ms.,
    nos-. Yox martyris est, tfuculentum persecutoris Dominusin circuiiu populi s?«.,Eccequales habemus
    animumostendentis : forsitan velut aqua [Ms., aquas] muros, quales muailiones, quaies defensores ! Ma_-
    absorbuisset uosJ- Aqua populum impium significat, neamus intra sepla Jerusalem, et non timeamus in-
    qui quaerit [Jlfs.,- aquas hic populos impiorum si- sidias diaboli,.nec sagittas ejus, lales habentes defeu-
    gnificat, qui quaerunt] sanctos devorare. - . spres ; et hoc non ad tempas, .sed in celernum, ideo
    .YERS.5. — Torrentem pertrahsivit auiina nosira, dicit: Ex Iwc nunc el usque in.swculum'.Sequitur :
    forsitan pertransisset anima nostra aquam intolerabi- YERS.3. — Quia non derelinquet Dominus virgam
    lem: Immanitatem persecutionis significal lorrefiSss peccalorum super sortem justorum: ui non extendaht
    nomine. Aquam intolerabilem,- hoc est, incredibi-* justi ad iniquitatem manus suas. Sors justorum-est
    leni rabiem iniquorum perpessi sumus; et nisi-Do- stare ad dexteram Dfeiiii die judicii; super sortem
    minus esset in nobis, nullatenus evadere potuisset vero illorum, id est, super congregalioriem illorum',
    fragilitas nostra has immanissimas persecutiones. non venit virga impiorum, id esl, sententia illa ter-
    Ad laudem [sej liberaloris sui ista vietrix adversa- ribilis: Ite, maledicli,in ignem wtemumi Ut nonexlen-'
    riorum [coborsconverlit (Edit., coiicorditer-convessa danl jusli.ad iniquitatem manus suas.- Qifare hoc, ut-
    - - -
    est)], dicens : 1 non exlendant justi ad iniquitatem manus suas ? Ut
    B
    YERS.6. — Beneaictus Dominus, qui non dedit adlempus ferantjusti iniquosdominantes, etintelli-
    nos in caplionem dentibus eorum. Benedictus Deus gant non esse sempiternum ; sed praeparent se ad
    qui vicit mundum; per quem nosvincimus,per quem possidendam haereditatem sempiternam : tunc eniiri
    nos liberati sumus.a-persecutorum dirissimis [Edit., destrueturomnispotestas iriiquitatis; ut sit Dominus
    a persecutione et dirissimis] dentibus : efhoc, quia qmnia in omnibus. HOG
    cogitent, qui fccto sunt cor-
    Deus erat in uobis-. de, quod non semper dominantur injusti, sfedaufe-
    - YERS..7.-^-Animanosira sicut passer erepta eslde retur
    potestas illorum ab eis-, et regnabit Dominus
    laqueo venanlium. Passer iste Christus est: et sicut [solus] super sanctos suos.
    ille liberaluscsl ab omni iniquilate, et a persecu- ' YEKS.4. — Et benefaciatboniset reclis corde. Hic, '
    tioneimpiorum, et victor gloriosus ad paternam re- ut in. fide et bono' opere permaneant stabiles, et in
    diit sedem : -"sic nos per illum liberati., sumus, et . futuro gloriam '
    non sumus dati in laqueos.diaboliccefraudis, necin • accipiant sempiternam.
    YERS.5. — Declinantes autem in obligalionem ad-
    Bianus venantium-.Nos vitamperdidimus,.sed fidem ducel Dominuscum
    operanlibusiniquitatem, pax super
    627 B. F. ALBINIJSEU ALCUINIOPERUMPARS II. 628
    Israet. Qui operantur iniquitatem', id est, quorum A ix, 6): quautum enim quisque seminat, tantum re-
    fccta imitalisunt, qui pfs., quia]. eoruin praesentem cipiet. Nam ipsa vita., in quam intravinius, niisera
    laetitiam amaverunt, et futura supplicia non credide- esl, lacrymosa est, laboribusque plena. Ideo homo
    runt. Qui ergo iecli sunt corde, et non declinant, natus flere novit, rjdere non novit, qiria ad laborem
    quid habebunt ? Jam venjamus ad ipsam hceredita-. natus est, non ad laelitiam
    t m. Quceest illa haereditas ? Pax super Israel. Quae YERS.6. -r- Euntes ibant, et fiebant, millentes se-
    pax ? Illa, quce e^superatomnem sensum. mina sua. Iste Gradus canlicorum ad opera nos mi-
    PSALMUS CXXY. sericordice exhortatur, ut earaus el quaeramus cui
    Psalmusiste Graduum redemptionis nostraelaudem hene faeiamus et compatienles simus miseriae alio-
    d.eeantat, quomodo liberati sumus de captivilate dia- rum; sieutApostolus dicit: Flere cum pentibus(ftom.
    bolicaepotestatis, et peccatQruhiuostrorum vinculis: xii, 15). Mitlamus- serojna nostra super transeuntes
    cantat [enim] iste amator libertatis nostrae: aquas, quia in raulto tempore inveniemus illa. Ideo
    - YERS.1. -r- In convertendo Dominus capiivilatem sequitur: Venientesautem venient vi exsultalione,
    Sitm, facli sumus sicut consolati, id est, gaudentes. porlantes manipulos suos. Quo venient, nisi in prae-
    Sion in angelis aeterna, in hominibus eaptiva est. senliam summi Judicis? [Quid] portanl? opera mise-
    Unde captiva?,Quia venundati sub peccato. Unde ve- " ricordiae. Esurivi enim, ail Dominus, et dedislis milii
    nundali, nisi consentientes peccato ? Liheri facMsu^ tnanducare; sitivi, et dedistis mild bibere. Quid erga
    mus^, sed nosroetipsos yendidimus pecoato [propter- audiluri erunt? Venite, henedictiPatris mei, percipite
    eonsensionem peccali in primo parente nostro (Edit., regnum quod vobis paratum est ab originemundi, etc»
    consortes facti peccato primi parentis nos.lri)]. Sed (Matth. xxv,34, 3S). Tune illis hoc dicetur, qui opera
    in seoundQliberati sumus et idea consolati.Non enim misericordiae modo diligenfer vplunt seroinare in
    omnes illius civitatis cives captivi sunt, sed qui inde pauperes.
    peregrinantur, captivi sunt: consolatiovero misero- PSALMUS CXXYJ.
    rum est et gementiuro ; 3@2 sed modo hcec conso- - Hceecanlica, ut scepediximus, ascender.tiumsunt..
    latio est.in spe, tunc erit in re, dura videbimusfacie Qualiter ascendentium ? Scilicet amando Deum. Qui
    ad facieni: usque nunc in fide credimus, et in spe Deum amat, ascendit; qui sceculumaroat, cadit. Sed
    aniamus. liujus psalmi titulo additum est: Canticum Graduum
    VERS.2. — Tunc repletvm est gaudie os nostrum, Saiomonis. Yideamus, cur nomen Salomonis in lioc
    et lingua nostra exsultatione. In bac consolalione hu- tantummodo [loco] additum slt. Salomon inlerpre-.
    jus redemptionis nostraerepletum esl os cordis noslri. -i talur pacifieus, Quis [est] iste pacificus, nisi verus.
    gaudio, et lingua cordis exsullalione ; os cordis et SalomonDominusnoster Jesus Christus, qui coelestia
    lingua cordis, quo [ilfs., qua], ore earnali clauso, el terrestria pacilicavit in sanguine suo. et fecit
    dunj oramus., "claujamusad Deum : Tnncdicent inter utraque unum, duos sibi parietes conjungens in se-
    gentes, magnificavttDominus facere cutn illis. Id est, ipso, summo angulari lapide. Nam Ecclesia [de] duo-
    misericordiam facere cum omnibus gentibus : quia hus populis, id est, circumcisjonis et prceputii copu-
    non tantum nolus in Judaea Deus, sed a finihus lerrce lavit in unum ovile, ut sit unus. pastor et unum
    laudes audivimus justorum dicentes[JI_s.,jusli dicen- ovile. De isto^vero Salojnone in capite hujus psalmi
    fis] : Exaudi, nos, Deus salutaris noster, spes omnittm dicitur:
    ftniutn.terrqi,t et in mari longe (Psal. LXIV,6). Dica- YERS.1. —Nisi Dominus mdificaverit domum, in
    inus. [Jlfs,, dicunt] itaque omnes : vanum laborant [Ms. , laboraverttnl], qui wdificant
    YERS.3^ -n MagnificavitDominusfacere nobiscttm, eam. Nisi DominusaedifieetEcclesjam absque macula
    facti sttmus tmlantes.Misericordiam fecit nobis, ideo et ruga, in vanum laborat omiiis praedicator. Qui
    facli sumus, lcetantes. sunt qui in vanum laborant, nisi haerelici qui labo-
    • VERS.. 4. —. ConvertetDominus [Ms., Converte, Do- rantEcclesiam congregare, sed absque Domino.;ideo
    mine\ captivitatenxnostram sicut torrens in attslro. j_)vanum esl opus illorum. Ex quo populus fidelis aedi-.
    Torrentes dicuntur flumina hiemalia; magno enim ficatus est, custos est ipsius Dominus noster Jesus
    impetu repentinis.aquis impleta currunt. Auster A7ero Cbristus, qui aedificat, qui conserval, qui protegit,
    ventus calidus est, et glacies solvens: significat vero qui remunerat; ille solus imomnibuset cedificatoret
    Spiritum sanclum qui duritiam peccatorum nostro • custos. Ideo dixit in sequenti versu: JV.si'383 Do-
    rum, quae zelo [JForte,^elu].infidelitatis conslricta minus custodieril civitatem, frustravigilat quicustodit
    cst, solvit et siccat, et convertit eaptivilatem nostram eam. Istaest civitas, de qua scepiusin bis Graduum
    in lcetitiam. .-v- psalmis cantalur,. spiritalis utique Jerusalem.;
    . VERS.5. — Qui semhiant in lacrgmts, ra gaudio VERS.% — Vanum 'est vobis [Ms., in vanum esl
    tnetent. Beati qui tugent, quoniam ipsi consolabunlnr. vos] ante lucem.surgere. In vanum est enim intus Iio-
    Iterii ::Beati misericqrdes,quoniamipsi misericordium mini absque divroa gratia laborare. [Praeveniat gra-
    consequentur(Matth: v,-5, 7). Seminanl in lacrynris, tia, sed subsequatur obedientia, lunc non laborat in
    qui lugent sua peccata ; seminant in valle, qui mise-. vanum]. Surgite postquam sederitis, qui manducalis
    rjcordiae opera faciunt, dicente Apostolo:.Qui semi- panem doloris. Si vullis in excelso esse, estote hic
    nat in bmcdictione, de bencdictioneaccipiel (II Cor. humiles, ubi humilis fuit ille, qui pro nobis pauper.
    629 EXEGETTCA.— EXPOSITIGIN PSAL. GRADUALES. 650
    • fuil factus, ut ibi excelsi sitis, ubi illeSedeta'ddexte- A volentibus el nolentibus audire verbum Dei, eliam
    ram Dei Patris. Surrectio exSltationem significat, "amicis et inimicis.TUestat [in port.a(Edit., iinpor-
    '•sessioTiumilitaleriidesignat. Aliis Itfcissessiointelli- "tune)] ut-omnesaudiant, etomnesajuificeiitur/
    ; gitur ab honore judicandi, ut illie: Sedebitis vos su- PSALMUSCXXVII.'.
    -•per sedesdubdecirii(Maitli.xix, 28).Item sessiolui- '
    Venitad canticum beafitudiriis istprum ascensor
    •militaiem significat, utillic: Jesus fdtigatus ex iti- Gfaduiini, fet'ait,-unde sit isfa beatitudo [sibique
    neresedebatsic super fontem(Joan. iv, 6). Nam-et in dixit]: "'__ -_ -
    ""alio VERS.'1.-— Beali omnes, quitiment Dominum, qut
    psalmo dicitur : Domine, lu cogiwvislisessionem
    ; meam, el resurreclionehimeamiPsalm. cxxxvm, 2), ambulahtin viis ejus. Hcecvfera[Jfs.,'vero] bealitudo
    !-id est, humilitatem mearo et exallationem meani. "in-timoreDomini cbnsistit, etin bbservalione prse-
    -TJtergo intelligerelur, ad quam pertineret Ticecsessio ceptorum illius..Iste est tin&r, de quo iu alio psalmo
    -fomiarii, addidit statim': Qui manducatis panem de- dicituf : Timor Dbmini sancius pertnahens.in seecu-
    • lons. Manducant panerii--doloris,"-qui gefnunt in hac luth smculi ("Psa..;xviii,10). Alius est tiriior propte.r
    , peregrinatiotfe. Coelestemergo desiderioanhelenius. -poetfam, aiius' est propfer aifforem; g@_| iste est
    palriam: hic.humibalio, illicexaltatio; Tiic peregfi- beatus, qui propler charitalem timet Dominum, et
    • nalio, illic patria, Humilieiflursflbpotentimanu Dei, H in charilateejus praeceptaobservat. Ul illeipse ait:
    nt nos exallet in iempofe visltationis..Quasi quaere- Si diligitisme, mandala niea servate (Joan. xiv, 15)..
    ret iste amator, quando esset ista resurreclio, id est, YERS.2. — Labores fructuuniituorummandhcabis'
    exaltatio, respondelur tei": [Ms.',-fruclttummanuiim tuarutn], beatus'~es,etbene
    "YERS.3. — Cum dederit-dilectissuis somntim, ecce iibi erit. '-Nonlabofes manducat quisque, sedquod
    .hmreditus Dotnini: filii-mercesfructus fenfr.s.-.Som- - ex labore nascitur, id est," fructus.-Sancli martyfes
    rius hic mbrtem sigriificat. [Sicut] -Christus non eSt laboraveriint ifi hoc sceculo,"utTructunj \ita_ cetcrnce
    - exaltatus nisi
    pbst mortem, ita nostra exaltatio non accipererit; utiiripleatur in illjs, quod dictum est:
    ,erit [Edit., est], "nisi post morlem :"quja illius re- . Vbs estis, qtti permarisislis mecum in tentutionibtts
    surfeetio non^fuit nisi antea moreretur ,',nec' nostra meis,e't ego disponovobisregnwn, sicut disposuitmihi
    ,'erit. resurrectio nisi antea-morianiur. Quasi vero Paler meus_\regnum],ut edatis el bibalis superinen-
    • quffiteresiterum [et diceres] :' Quibus'dileclis? Ait:: sr.m'meamin regnomeo'(Luc. xxn, 2S). Bealuses et
    . [Hmc est] hmreditusDotnini, filiimerces fruclus ven- <benelibi erit. Hic beatus in spe, illic Ifene tibi erit in
    , tris. Quce.est-haeredilasista ? Illa utique, de qtta di- re, dum videbis facie ad faciem, quem hic amas in-
    ciirir-; Postula a me, efdabo libigenieshwreditalem corde.;' ' •-
    tuatn (Psdl. u, 8). Qui surit filiimerces [Ms., mer- YERS." 3. — Uxortua sicut vilis abundansin lateri-
    . cis] ? Sancti-scilicet onin.es,,-quos-Christus suo sari- bus domustum. Uxor Christi Ecclfesia"est [Ecclesia;
    guine acquisiyit."_PrKC<«s ventris, id est [fructus Ec- quae]et sponsa, quaeabundat fructu boni operis. In
    . clesice.-Haereditas el filiietfructus unum signififeant, luteribus domiis lum. "Illasimt.latera "in domb Dei,
    id esi]. omnium sanctoruni-congregationem [Edit., quceadhcefentChristo firmlus. Filirtui sicut novellw
    - congregalio], filii merces, (ruclusveniris. Deiridead- 'olivtirumin cifcuitu tnenswtuw. Non est alia in Ghri-
    ,'jungit: , • - S.o uxor. alius filius, sed onines unum-in Christo.
    VERS.4, — Sicut sagiltwinmanu poientis,itafilii ! Quani ante uxorera riominavit, nunc nominavit et
    . excussbrum.Sagittceapostolisunt; quoruni sonusexi-• .fi.ium[Ms.', filios], quia uxor-et filii Ecfclesia est
    J vit in omuemterrara,de manu potentis missi, id est, -Christi.-Sicui novellwolivarum'.[Oliva] paceni sigiii-
    Christi- Ila filii excussorum"[illi ipsi apbstolifilii .fical. Ideo filii' iu novilate spiritus non in vetustatfe
    ' litteraein
    suntexcussorum], id est,-filii prophetarum,'qui se- pacem Cbrisli transeimt [Jfs., trauseant]^
    rcreta: et.mysteria incamatioriis-Clfristi, "et sanctae In circuitu mensmtum. Mensa Christi Scriplura san-
    .sacramenta' Ecclesice, Dei dono [Ms., de idoneoj, cta^cst, unde_pascimur,unde inlelligimus,quidame--
    coelestisthesauri excusserunt et iri lucem produxe- j» mus, ef quid desideremus,-ad quem habeariiusoculbs
    '
    rurit a sceculis mysleria: horttm filii sunt [ ilfs., levatos. . - - - — ,
    erant J apostoli, quia quod illi in aenigmaleproroin- . YERS.4. — Efce sic benediceiuromnis iiotiio, qiti
    tiaverunt, hoc apostolf in 'Christo quasi histoiiami timetDominum..Recurrit ad principium psalnii;"ubi
    praedicaverunt.' :" ait. Beati omnes,qui timentDo.)«'.mm._Nunc,exponit,
    , YERS.5.—Beatus vir quihripievildesideriumsuutni qucesit ista bealitudo, qucelimenti Deum debetur',
    ex ipsis : non confundelur ctim loquelur iriimicissuisi vei quomodb benedicendussil,qui Deum timet. Ait
    -inporta. Exipsis,.id esl, ex apostolorumpraedicalio- eniro : . - --. ' -
    • nibus, qui tblum suuni desiderium"ex illa s. illo- VERS.5. —Benedicalte Dominusex stoii, et vi-
    [31
    _rum] praedicatione implet, et anfat'coeleslia', non_ deas, qum bonasunt in.Jerusalemompibusdiebusvitce
    lerrena"; aeterna,nbn temporalia.- Iste non confun- Xuw. ExSion, di\ii;-benedicat te Dominus, id est
    detur, cum-loqueturinimicissuis in porta. Porta verbi speeulatibne.vitce ceteriice..IUa cstvera benedictio-,
    Christus est: qui Christum praedicat, qui in Cliristo> quoenos;facil vitamdesiderare aeternam.ldeo adjun-
    loqtiitur, qui in Christo-tnanet, non confundetur ini xit: Utvideas.honu, quw.sunl iri Jerusulemomnibus
    ceterrium: sed praedicatopp.ortuneimportune, id est,, -.diebusvitm-tMW,\d, est, ceternabona, non temporalia.:
    ?3i B. F. ALBINI SEU-ALCLTNIOPERUM PARS II. 632
    perjuansura, non transitoria, quae sunt in Jerusalem A priusquam in judicio puniantur, arescunt, nou ha-
    ccclesti. Qmnibusdiebtisvitm tum, semper eris_gau- b.enleshumorcro boni operis". > - ,
    dens, sempervidebis bona.id est, loiius bonitatis YJ_RS..7. — De quo non implebitmanum suam gui
    auctorem Christum. metet, et sinumsuum qui manipuloscotliget. Messores
    YERS.6. — Ei videas filios filiorum luonttn, pacem siinl angeli, de quorum operibus non. implent sinus
    super Israel. Filii tui sunt opera bona, quoe facis; suos, quia zizania sunt, et non .triticum: sed in fasci-
    filii filiorumtuorunij fructus bonorum operum, quce culos ligantur et igne comburuntur ceterno."
    videnda et recipienda sunt in futura vita, ubi pax YERS.8. — Et non dixerunt, qui prceterierunt:
    erit super omnes Deum videntes: et hcec pax est BenediclioDomini super vos, benediximus vobis in
    Chrislus, quae exsuperat omuem sensum. Illa pax nomine Dotnini. Transeuntes sunt per hujus.saeculi
    'custodiat
    ' corda -nostra,in perpetuum. viam propbetae,patriarchce et apostoli: quorum be-
    ' PSALMUS.CXXVIH. nedictio proficit in filiis Ecclesice, non in falsis fra-
    . VERS.1. — Decimus-istepsalmus Graduum ita tribus, qui expugnant Ecclesiam : non dant enim
    incipit: Smpeexpugnaveruntme ajuventule triea, di- ienedictionem super perituros, sed super mansuros;
    cai nunc Israel. Yox est Ecclesiaesustinentis falsos et quam benedictionem dant? Benedicunt [inquit] in
    fratres, et in exempla priora respicientis [Edit., •• nomine Domirii, quia omois -benedictio ct onfnis
    exemplo . ,. respiciens], et super ipSa.exhortantis sanctificatio per-nomenDoroini roberatur et coiifir-
    eseriiplis Patrum invincibililer sustinere :quia olim roatur. ^ - .
    expugnata [est] Ecclesia, et non noviter, sed semper, PSALMUS CXXIX.
    ab inilio, qup coepit esse. Nam Abel Ecclesia fuit .. YERS.1. — Sequitur vero psalmus Graduum, eu|us
    Cbristi, sed a fratre expugnatus est; slroiliter-Jacob pi .ncipium esl: De profundis clamaviad te, Domine:
    Ecclesia Christi fuit, sed ajratre Esau expugnatus Domine, exaudi vocemmeam. Ad istum ifcaquepsal-
    est; etiam et Moses in Ecclesia C.hrisli scepissinie jnum [Jlfs., abislo ...psalrno] considerationis gradus
    expug-uatus est a populo, cui praefuit. Occisusfuit est, et cujusdam querelae'statio, ut intelligamusita,
    Christus a synagoga, sed non superatus [Eclit:, se- in quo profundo sumus, et unde clamareiiobis ne-
    paratus]. Ecce enim exeroplis docebat nos adversus cesse est. - [Profundum (Edit., profunda) enim] est
    .falsos fratresjbrtiter suslinere. Dicant omnes qui nobis vitaista morlalis. Quisquis se in-profundo iii--
    Deuiripleno corde diligunt Deumquevidere cupiunt, tellexerit, clamet, geriiat, suspirel, donec deprofurido
    -
    et dicanl iteruni: erualur, et wniat ad eum, qui super omnes abyssos
    YERS.2. — Smps expugnaverunt me a juventuie -t-sedet, et super Cherubim et supef omuia qucecrea-
    mea, ilenhn ngtipotuerunt milii. Sive in Yetere,-sive vit, non solum temporal-ia,sed etiam-spifitualia: sed
    in NovoTestamento, et riunquampotuerunt prasvalere inde usque ad profundum hujus vitcepervenit, ut nos
    inihi, ut consenlirem eis. liberaret ab hoc profundo misertae, et nos incitaret
    VERS.3.'— Supra dorsum meutn fabrieaverunt ad eum clamare, qui est Salvatbr verus et dieere :
    peccalores, prolongaverunt iniquitates suas. Fabrica- Domine, Domine, exav.divoeemtneatn.-
    verunt toleranti mihi supra dorsum; posuerurit mUs VERS.2. —-Fiant-aures tum intendentes in oraiio-
    tribulaiionesj-sed ego portavi eas, donec corrigantur, nem servi tui. Geroinalio clamoris, significatio est
    et sic desinarit pers"equime, et vcl in SS5 fine e£- depi'ecationisintiince. Sequitur vero :
    cntiantur a dorso roeo : ego usque in finem tplero, YERS.3. — Si iuiquitales observaveris, Domine,
    sed usque in finempersequentur. Prqlongaverunthti- Domine, quis suslinebit? Aperit de quo .profundo
    qnilales suas, quia non"est tempus in hoe.sceculo, claniarel, id est, de peccatorum suorum abysso, quce
    guo Ecclesia Ghristi perseculioaem non patiatur a inundaverunt super caputejus: intelligens omnena
    falsis fratribus. -- vilam banc tentationibiis plenam. Ideo dixit: Quis
    . YERS.4, 5 Sed Domhws justus conddet cer- sustinebit? Si justitiam lanlummodGjudicas nobis,
    vices peccatorum; confundantur et converlantur re- ]) et non miserationem prcestes,nullus est qui sustinere
    trorsum omnes, qui oderunt Sion. Id est, superbiara -possit, quia oranes_[sunt]filii ira31 sed magis nobis"
    illorum conteret. Per eervicem superbiam istorum spes est de miseralionibus-luis,, et non de meiitis
    - .- -
    designa!. Confttndanlur et revereantur omnes,-qui nostris.
    .oderuntSion. Cbnfundanlur in judicio, revereantur VERS.4.— Qttia apud te propitialio est, et propter
    jn profundis. Qui.oderuni Sion [Sion est Ecclesia],- legemluatn suslinui le, Domine. Propitiatio [hcec]est
    -id cst, qui oderunt Ecclesiam, et nolunt obedire sanguis Christi, qui nos liberavit a servitute timoris,
    verbo Dei. Sunt enim in Ecclesia, sed ficti fratres, et qncein lege fuit veteri. Snslinui te, Domirie,id est,
    odio liabeni bene operanles in ea.-[Yide(Erf.f.,Unde) "speravi in te, Domine, sicut in aliopsalmo dicit:
    qnid] sequitur de his, quioderunt Ecclesiam: . Exspectans_exspeciaviDomimttn,et respexiltne (Psal.
    . YERS.6. — Fiant tanquam fenum tectorum, quod xxxix, 2): exspectavi per spem, et respexit me per
    - ,
    .priusquamevellatur, arescit. [Peritenim omnis gloria misericordiam. _
    superbientium in hoc sceculo;] et sicut fenum tecto- YERS.5."— Sustinuit anima mea in verbumtuum,
    xuro sine radice est, el cito arescit, sie illi cito per- Domine, speravit anima mea'in Domino. In-quod
    -iunl i quod priusquam cvellatur, arescil. id est, verbiim suslinuil ? In Yerbum, quod caro factum
    633 EXEGETICA. — EXPOSITIO LNPSAL. GRADUALES. 634 -
    est-, speravil anima mea; per quod Yerbum mihi A veritatis rideo retribuetur eis in animabus [Edit.,
    omnia dimisisti peccala. Sed adhuc sperat-anima roanibus] illorum : Quia propter infidelitatem schis-
    mea in Domino. Quid sperat? Remissionem pecca- matis in aiiima recesserunt a fide, id.eo_ in ariima re-
    torum recipere. Sed 380 adhuc vitam aeternain non ccpturi erunt, quidquid meruerunt. :
    -leneo : et quia fecisli quod promisisli, sperote factu- VERS.5. — Speret Israet in Domino,-qui esTspes
    •rumesse quod adhuc restat, ut post resurrectionem onmiuni Deuriividentium. Ex hoc nunc et .usque in
    omniiimvitam aeternam accipiam, sempiternum, id est, usque ad ceternitatem, in qua.
    . YERS.6. — A cuslodia malnlina usque ad.noctem videbinvjs, in queni nunc speramus. -
    '"
    speret Israel in Domino. Custodiamatulina [Cbristus __ PSALMUS.CXXXI.
    msMTvmit\Edit., est-Christus, qui resurrexit)]," in - _ Yenit hic prcevius nostrce [Ms., noster]' ascensio^
    quo omnes resurreciuri sumus; ideo.ex iila resur- nis, et ad gradum mansuetudinis, in qua.exempLum'
    recttonis sucevigilia usque ad noctem, id est, finem nobis sancttssimi Davidpfoposuit, quasi ex sua.per-
    mundi omnes sancti sperent in Domino; et hcec spes sona dieens: . . -
    inde ceriisshna est, . YERS.1. — Memento, Domine, David, et omnis
    VERS.-7.— Qnia apud Dominummisericordia est, mansuetudinis ejus. David manu fortis interpretatur,-
    -et copiosa apud eum redemplio. Per illum itaque re- B qui juxta histofiam pepercit inimieo qucerenti ani- -
    denapti sumus, per illum resufrecturi sumus. nsam suain _ significans Christum nostrum bellato-
    VERS.8:—.Ipse redimet Israet-ex omnibus iniqui- rem, qui superbissimum Golialh proprice fortitudinis
    latibus suis. [Ubi superabundavit peccaturi.] super- lapide prostravit; et nobis,-cum inimici essemus,
    abundavit gratia: gratia enim Dei salvali sunt per mansuetus est faclus, ut jios ejus exemplo edocti
    -fidem, ab omnibus iniquilalibus suis.Onines fideles laansueti simus et mites.
    nomine [Jfs., nomen] Israelis dcsignat, quia orones VERS.2-S. •— Sicut juravit Domino, votum vovii
    per copiosam redemptionem Domi.ni-Jesu Chrisll Deo Jucob. Jurare Dei, est prcniissionis sucevotum
    redempti sunt ab omnibus iniqnitatibus suis. Scire bstendere [Jlfs.,proroissionessuasostendere]. Votum~
    debenius.quod inaliquibus locis in his .psalmis so- vovitDeolacob. Quid est yptuin Christi, nisfutre-
    nant verba quasi de multis, sicut ubi ait.___ Miserere diiueret liuiiianum genus? Unde ait.in Evangelio.:
    nostri [Ms., nobis], Domine, miserere nostri, /juia Optts3S7 consumavi,quod dedisti mihi (Joan. xyn,
    .multum repleti sumus despectione(Psul. cxxn , 3). 4). VotumvovitDeoJacob^ In sequentjbus deroon-
    In aliquibus sicut deuno, ubi ait: De profundis cla- strat quid vovisset Deo, id-est, ut invenirct [Edit.,-
    mavi ad te, Domine. Et hoc [ideo] quia multi sumss invenerit] tabernaculum Deo Jacob, id est, Ecclesiam
    in membris, unum autem in Christo : et omnes m C sai.ctain,-de qua dicitur in aliopsabno : Quam ama-
    JKIOloquuntur, et unus iu omnibus loquitur. Dicit biliasunt tabernucuta tua, Dotnine (Psal. LXXXIII, 2).,
    eriim iste ascensor i Sed. nos, si bene egeririuis, tabernaculum eririius
    .PSALMUS CXXX. Dei, et -templum Dei vivi, sicut dixit Apostolus :
    -
    YERS.1:— Domine, non est exaltatum cor meiim, Templum.Dei cslis vos. Nulla nos [Edit., vos] dor-
    nulla ohlectatio carnis, nulla ambitio sceculi
    nequeelati sunt oculi mei. SacrificiumDeohumililalis mitatio, ut labernaculum
    4)ffert in iiis verbis , sicu.l in alio psalmo legitur : deterreat, Deo uon inveniamus in
    _[Sacrificium Deo] spiritus contribulatus, id est, hu- Eobismeiipsis.
    niilialus (Psal. L, 19). Magis itaque audila est humi- YERS.6. — Ecce afidivimuseam in Epkrata, inve-
    lianlis [Jfs., liumiliali] publicani oratio,quam super- rdmus eam in campis silvm. Ephrata speculum inter-
    bientis Phariscei. Neque.elati sunt oculi mei. Oculos preiatur; jn speculoimagiues conspiciuniur; signi-
    cordis elatos non esse.dixit, sed humiliatos, quia ficat prophetas, qui per imaginem loculi sunt de
    omnium bonorum custodia est humilitas. Neque am- futura domo Dei, quam invenimus in campis silvae,
    bulaii in magnis, neque inmirabilibus super me. Nec ibi audivinius de.domo Dei, id est, in lalitudinis
    quaesivi, ut magnus essemfdnler homines, aut mira- ^, [Edit., altitudine], gentium, qucevepribus et spinis
    bilis faciendo signa ^t miracula : quia signa propter peccatorum obsitae sunt: sed ibi est roodo domus,
    infideles data sunt, non propter fideles, ut per signa Dei, et Ecclesia Christi, de qua prophetceprcedixe-
    _ crederent, qui per prajdicationes-non credjderunt. runt.
    Unde subdidit: . '"" YERS.7. —- Introibinms in labernaculum ejus.
    YERS;2. — Si non humiiiter seniiebam, sed exctl- Cujus? Dei Jacob. ijuomodo introibimus. Per fidem.
    tavi animam meam : .sicut 'ablactatus est super matre -Adombimusinioco, ubi sielerunt pedes ejus. Cujus?"
    sua, ita retributio iti unhna meu. -Yidentur maledi^ Cbristi Domini noslri,.ubi vestigia coi.spiciuntur
    ctior.em sonare -hi duo versas, et ad hcereticos per- ' ejus, et ibi miracula illius narrantur, et redemplionis
    tinere, qui non volunt humiliari in pace Ecclesi», nostrce firmitas : quia absque.iiujus doreiuscharilafee
    S.ed exaltari in schisma doctrince suce. Noluerunt salus [Edit., solus] non inveniretur : ibj adorandus
    matris Ecclesiae laclenutriri, ut-ad solidurii cibum, [Jf s., adorandum] est, ubi fides recta esse diceretur.
    qui _Ghristusest, pcrvenirent. Ideoahlactati.sunt et YERS^8. — Exsurge, Domine, in requiem lugrn,
    ' a matre-repulsi, quia a lacte pietatis nutriri nolue- tu et arca sanclificalionis luw. Christo dicitur,, ut
    runt: et sunt doctorfeserroris, cum nonsint discipuli cxsurgat a raortuis, et inlret in requiem suairi: id
    65S HB. F. ALBINl SEU ALCUINIOPERUMPARS U. 636
    cst, post laborem passionis in requiem ccelestis glo- A . hic-habitabo,quoniam elegi eatn. Ista Dei verba sunt;
    rice. Tu et arca sanctificalionis tum. - Arca Chrisli h:cc requies mea, hic requiesco. Quantum [Edit.,
    Ecclesia-est Cbrisli. Resurrectio prcecessit in capite, quoniam] nos amat Deus [frafres],-ut quia nos re-
    qucesecutura [Edit., secuta]erit in meriibris, ut fiat, quiescimus, sedicat requiescere. Non enim ipse ali-
    quod ipsa Yeritas ait: Volo, Paler, utubi ego sum, quando turbatur, aut sic. requiescit: sed ibi se dicit
    et isti sint mecum. -requiescere, quia nos inillo requiem habemus. llic
    . •VERS.9. — Sacerdoies tui induantur [Ms.,induant] inhabitabo, quoniam elegi eam.
    justitiam, et sancti tui Imtentur. Sacerdotis esl justi- YERS.15. — "Viduamejus benedicens benedicam,
    tiam prcedicare, et exemplis ostendere; populi est panperes ejus saturabopanibus. •Omnis anima quaes"e
    gaudere iri"justitia , et sacerdotum' prsedicatione intelligit desertam ab omrii-auxilio, nisisblius Dei1,
    [E-dit,-, gaudium ..... praedicalioj. Item : induantur yidua est secundum saeculum, quia sceculum cam
    sacerdotes -fideet spe,-sanctique laetentur quia sicut deserit: non tamen exinde vidua est, quce Chrislura
    Christus surrexit in gloria, ita et saricti cum Christo habel virum; idcirco sancta Ecclesia in omnibus.
    surfecturi sunl in gloria. ' meffibris suis vidua est, a sseculo derelicta atque
    YERS.10.— Proptet David servum tuutn non aver- eontempta, a .Chrislo autem electa et sponsata. Et
    •tas faciem Chrisli tui. Yox est ad Deum Patrem B pauperes ejus saturabo pariibus. Pauperes Chiisli
    dfeprecantis [Ecclesice: -non avertat facienf Chrisli sunt, qui non amant hoc scpciilum, sive habeant di-
    sui, prbptef-victoriam quam fecit de inimicis suis, _ vitias, _sivenon habeant. Aliquibus enim datce sunt
    id est, ut-averlil eam a Judceis] » : "et post plenitu- divitiae ad dispensandum egenis , non aulem idatae
    dinem gentiura omnis Israel salvusfiei, qui modo susit eis ad possidendum: neque spem-in illis deberit
    [Ms., quo modo] in apostolis et reliquis salvus esl, p_!itere,nec satietatem in illis liabere; sed in nomine
    YERS.11. — Juravit Dominus.David veritaiem, et Christi confidere, et in jjustitia, et in charitate Dej
    non frustrabitur euni. Juratip Domini confirmationem et proximi: hcecest saturitas sanctorum, non sceculi -
    "sententice"significat,nec frustra jui*at,nec sine fructu divitice..
    erit [Ms., nec frustrum erit] quod promittit, sed ve- YERS.16.— Sacerdotes ejus induam saiulari, et
    fitatem jurans veritatem implet, quia veritas falli sancti ejus exsultatione exsultabtint. Qui sunt sacer-
    rion potest. De fruciu ventris tui ponam super sedem dotes? qui seipsos oblulerunt [J5fs.,oflerunt] Deo
    tiiam [Ms., meam], id est, de utero virginali nasce- hostiam vivam, Deo placentem. EtAnduam salutari,
    tur, quempoiiam isuper sedem meam.' Exiet virga: idest, Cbristo Jesu, qui esl salus omnium credcri-
    de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet (Iscti. fiiiin ut Apostolus ait : Quotquol baptizati "estis,
    "xi, 1). -Yirga de radice patriarchce exiet,- et flos,-id ^* Chrisium induislis (Gal. iu, 27). Et sancli ejus ex-
    est; Cbristus de ventre virginis ascendet. - [Sed] alia sttltatione exsultabunt. In quo exsultabunt ? Ut in^
    'habet translatio : Jurabit Dominus, et non pxnitebit duaatur Christo; ideo subjecit:
    eum. Non aiicujus Deum prienitet, sed aliquid iriimu- YERS.17. — llluc producatn cornu David, paravi
    tare etim significat, dum dicitur, poenitet Deum. htcernam Christo meo. Ul de Christo intelligatur,
    Jurabit Dominus, et non pmnitebitetim, id est, immu- non de solo regno [ifs., ut de Christo praesumatur^
    "
    tabile vult conservare, quod facit [Ms., fiat], quod! non de sceculo]. Cornu regnum et allitudinem signi-
    statuit cum David servo suo. ficat; David regem Christum. Paravi lucernamChristo
    YERS.12. — Si custodierint filii lui testamenlum meo. Ipsa Yeritas in Evangelio de. Joanne dicit:
    meum, et testimonia mea hwc, qum doceboeos. Et Ille erat iacerna ardens et lucens, ille paratus fuit a
    ~fi'.iieorutri usque in smculum sedebitnt super sedem Deo Patre, ttt prmirel faciem Christi sui, sicut diclum
    'meam.' Utiqufe et filii [tui et filii] filiorum tuorum, £sl : Ecce ego milto angeium meum, qui prwparabit
    si custodierint prcecepta mea, sedebunt snper sedem viam tuam anle le. -
    beatitudinis tuae : quia omnes fideles filii- [sunt] in YERS.18. — Inhhicos ejus induam confusione. su-
    ChristbDavid etfiliiAbraham, dequibus ipsaYeritas per ipsum autem efflorebitsanctificatio mea. Super
    'dlcit: Potens-estDeus de lapidibus istis svsciiure "ipsum, id est, Christum, elflorebit sanctificalio-mea.
    filios AbrahamAMatlh. m, 9). Ia ipsius vero baptismate "remissio peccatorum cst,
    YERS.13. —Quoniam elegilDominus Sioh, prmele- et sanclificatio el Spirilus sancti donum, ipso Joanne
    giteaminhabitationemsibt SionuniversalisestEccle- attestante [qui ait]: Hic esl, qtti baptizat in Spirilu
    sia, inangelis beata,in habitatoribus [Edit., habitalio sancto, et ego vidi, et testimoniumperhibtii, quia hic
    nibus] terrce peregrina, quaeel ipsa in parle ventura est Filius Dei (Joan. i).
    est [Ms., pars fulura est] beatitudinis angelicce.-Et PSALMUS CXXXII.
    -hcecesl habitatio Dei 38S 'n ceterjium. Quos elegit Pervenit jam ad psalmum [quaiii decimi (Edit.,
    •'inChristo Dfeus,prceelegit, id est, praedeslinavit ante quartum decimum) gradus], in quo unitatem sancto-
    'constilulionem sceculijuxla aposlolum, [dicentem]: rum laudat iste ascensionis airiator : gaudet se iad
    Quia quos vocavit, Iws eiprwdeslinavit (Rom.vm, 50). unitatem fraternae charitatis pervenire, ideo ait,:
    YERS.14: — Hmc requies niea in smculum smcuti, VERS.1."—-Ecceauam bomimet quam jucundum,
    " Edit.: Deprecantis pro Ecclesia: JVonavertas victoriaro quam fce.it David
    facieniChrisli iiti, propter
    de iiiiiuitis sttis, averte irama Judieis.
    657 EXEGETICA. — EXPOSITIO IN PSAL. GRADUALES. 638
    habitare frairesin unum. Quid pulchrius est, quidve A • -- PSALMUS_CXXXIIL
    jucundius est, iirio quid melius, quam unitas et cha- ,YERS._ 1".'—. Ecce nunc benediciteDomtnum,omnes
    litas in Chrisli membris,quce fratres nominare pla-~ servi Domini. Ecce nuric, id est, in hoc tempore, in
    cuit;s et cui rei similis sit haec unitas, in sequentj ) quo,corigregavit nos Dominus per unigenitum Filirim
    paradigmate exposuit, dicens; ,'. suiim in domum dilectionis suce,"beneiiicamu&Domi-
    YERS.% — Sicutnnguentum in capile;:<juod de- num, non transitoria sed.pei*mansoria laude, alteru-
    scendiiin barbam, barbamAaron. Quis est iste Aaron?ii--'trum hortantes, nos stare et pprmanereinlaudeDei.
    '
    Utique Christus, qui solus iniravitin Sancia sanclfe-. _Quistatis in domo-Dommi,"in.qtriis dotnus Dei no-
    rum in sanguine, non alieno, sed proprio, interces- stri.__ld.est,qui permanelis in catholica fide, in uni-
    atrii nomine in hoe loco desi-
    suruspro nobis apud Deum Patrem. Sicuiunguen- tale. charitatis, quce
    tum in capite . Uiiguentum hoc Spiritus sanctus est, _ gnatur. Atrium autem latus esf locus, et apertus ad
    quod a capite Christi defluit; nam caput nostrum'-, solem :,ita mens nostra, latitudine charitatis illuini-
    Christus est. Descendit in barbam, id esf, fortes et nata, omnibus.aperta" ' debet
    ' ' ad benefaciendum.
    esse
    invincibiles pugnatores pro Cbristi nomine, apostolos Addfflit: . . _
    YERS.'2. — In rioctibusextollite manus vestres in
    primum et sanctificatores [Ms., sanctificatos]-mar-
    et Dominum.Koctes itaque tribula-
    tyres, et sic in bmnes fideles pervenit,'ideo, ad-; B sancta, benedicjte
    . jupxit: Quod~descendit in.orani vestimenti., Hujus tiones sigiiificant hujuS saeculi, in quibtts admbnetur
    vestimfenlumsacerdolis sancta [est] Ecclesia^ quce iri manus ad ,bona opera levare, et Doroinum benedi-
    finem mundi ejus sariguine consecrata est, et iri _cere, non solum verbis, sed et operibus bonis. Fa-
    veslem sibi contexta. Ideo dixit iri oram veslimeriti, - cile esl Deum fn .prosperis benfedicere, sed multum
    necessariurii est"; eum iri adversis laudare cum Job,
    subjungensque ait aliam simiiitudinem"sttb eadem
    significatione : . -' qui omnibus ablatis quae habere. potuil, ait: Sit no-
    — men Domini benedictuinex hbc nunc et usque in sce-
    389 YERS. 3. Sicut ros Hermori, qui descen- eulum (Job'. i, 21). Sequitur :" '
    dit iri moritem Sion, Hermon dicitur interpretatum, '
    VERS. 3.' — Renedicut ie^Dorhiiius,ex Sion, qui fe-
    nomen exaltatuni, quod est Christus in cruce exalta-
    cit ccelutnet terrahi. Sion specula [Edit:, speculum]
    tus, et postea in cpelumelevatiis.cujus gratia,.idcst, in benediceridisunt sancti, qui ad quin-
    rbs illius, descendit in moritem Sion, id est, sanclus dicitur, qua et in coenaculosub
    "et perfectus in Ecclesia ChristL Quod enim barba"vel -- tuiri^Iecimumgraduitfperveniunt,
    sarictum rece-
    ora vestimenti signiflcat, hoc-etiammoris Sion signi- "nuriierodeciesduodenario Spiritum
    ficare videtUr.Seqiiitur : .QtioniamibijnaridavifDo-' perunt. Ergo si omnes numeros ab uno usque ad
    fiunt.centum viginli, qui nu-
    minus benedictionem,etvitam usque in smculum.VibLsC " quindecirri-aggrfegabis,
    , m_andavit?£In fralribus .videlicet quLhabitant in - merus,"sancti Spiritus adventu cohsecratus, signifi-
    veteri lestamento novum.designafi, etnovove-
    unum, ibi praecepit benedictionem, ibi benedicunt - eat,
    tur adimpleri. In primo gradu tribulati clamavimusad
    T-ominum, qui habifant eoncorditer, ibi etiam et vi- Dominum : in
    tam aeternani percipiuni [Ms„ ibi etiam vita aelerna]^ quinto.dfecimolibefati-a tribulationi-
    bus, Dominum benedicere jubemur, nori alium nisi
    Hiicusque per gradus canentes ascendebamus ad eum,, qui fecit c&elumet terram : Cmluni cwli Do-
    domum Dei. Yideamus^qiudagendurii sit in ea. Quid mino terram-.autem dedit
    nisi , fitiis hominum . (Psall
    igituf? Dbminum eorde.otorein cliciritate bene-.- cxiu,
    ' . lfl),*qui' de terrenisad coelfestia " ascendereju- '
    djcere, cum Prophetadicentes": bentur; • • '
    - . "".-_•___
    .,_ .'.... ,
    '
    , HYJfflUS 'YETUS' t ~ ' ';-
    DE XV PSALfflS GRADUUM. , .' .- ~ \ . \ ~. \
    " '
    . SIOSITnSJ
    PR_£VIU.M. . ''
    Hujus hymni auotorem non esse Alculhum, dixiriius superius iri praenotatione ad trinum Commentariuni
    Psalmorum hucusque recensitum. Hoc tamen'loco illuiri apte collocaricensuimiis, quod saltem ab-Alcuina
    scriptus^vel dictatus, Suoque dilectoAquilce direetus ftterit, prout ex episl. 153:bbnstat, Huric ipsum vero
    locum etiam.occupat in pervetusto codice ms. bihliotheeae nosti'8e_S."Emmeranii. differentes intfe?
    uncos inclusimus ex cod; Beichenaviensi, seu Divitis Augiae. - "- " Le.ctibues "'
    "
    AdDominumclqmavemm; dum[Cod. Reich., cuni] tiibulatus fuferam, '•".
    " --
    Et exaudivit Dominus servum suum quantocius. _ _; . . -"
    Levavi meos oculos, statira ad montes pristinos, ' -- . '
    • Unde eritaltissimo auxilium a Domino. _" ' -
    '
    - .890 Lwtatus sum in omnibus, qucedixit mihi Dominus : \ •.
    • - Ad-domumDei [Id., Domini]ibimus, iffqua semper manebimus; .,
    Ad te meoslevavi oculos, o Deus [frf.,Domiriator].jnier rios, - ". -* _ -
    Qui es in coeli culmine, cum angelorum agmine. - _ "- ...;."
    . Nisi quia altissimus erat innobit Dominus,
    639 > B. F. ALBIM SEU ALCUINI OPERUM.PARS II..
    Dicatlsrael, omnibus infirmiores fuimus. -
    Qui confiduntin Domino, dominatore maximo,
    Ut mons.Sion perpeluo noii movetur abaliquo.
    In convertendoDominus caplivitatem protinus
    Sion, satis in omnibus consolati nos fuimus.
    NisiDeus [Id., Dominus]mdificaverit,atquenos consemverit,
    Vanum estopus omnium, domus sedificantium. >- , "- , •
    Beali filii horainum [Id., omnium], qui suum timent Domtnum,
    Quique in via angusta, fide ambulant robusta.
    Swpe me expugnaverunt,nec potuerunt adversarii,
    Sed cessaverunt continup,'confortante me Domino.
    De profuhdis suppliciter ac fideliter ciamavi,
    Ad te Deus [Id., Dominus]victofia^, Pater perennis glorise.
    Non est elalum in me cpr meutn superbia,
    Keque interius altusfui sensibus."
    Memeniomei, DomineDeus [Id., Dominator], coelide vertice,
    Cui astant raillia millium ministrantium,
    , Ecce quam bonum, sublime, et quatrijttcundum utique, - ,
    Fratres in unum vivere, summaque vita sedere.
    Ecce nunc omnes faniuli, slantes iri domo Domini,
    BenediciteDominumdierum omnium.
    Patrem precor pbtenlice, principemque scientice,
    Ut per Uos_terquinos gradus,~coalospossim conscendere.
    _ Et per loca ceiheria, vehar ad refrigeria,
    Utroerear praemia possidere eximia. ,

    *» . '
    OPUSCULUM- TERTIUM.

    -COMPEN-DIUM IN CANTICUM CANTICOflUM.

    MONITUMPR.-EVIUM. A canlicorum. » Pag. 1542 : « In bibl. abbatiae Savinia-


    nensis ord. Cisterp.-.AicuinusinCantica canticorum-.t
    Scripsissebeatum Alcuinumbrevemin Cantica can- Pap. 1561 : « In bibl. monast. S. Michaelis inpeii-
    ticorum commentariumipse ejus Vitcescriptor diserlis culo maris : ExpositioAlcttinisnper Genesin,in Can-
    verliis testatur : «In Proverbiis, inquiens, Salomonis, tica canticorum. • Demuni in Ecloga Oxonio-Carita-
    ctEcclesiaste/roCanticisquecanticoriim (scripsit) lu- brigiensi, seu catalogo mss. Angliae,Alcuinotribuitur
    culenla sub "brevitate. i Idipsum confirmant aliquot CompendiumsuperCaniica canticorum, quod fortassis
    mss. codices, in quibus similem commentariiim sub idem est cum Coinpendioa cl. Patiitio Junio edito,
    nomine Alcuini contineri industrii quidanl bibliothe- quod bic exliibemus.
    carii fidemfaciunt. Sic in calal. mss. colleclionisHar- Huic mss. codicumfideipwidus addunt celeberrimi
    leiance,vol. I, notatur cod. 212 membr. in •_-»,conti- scriptores, Helinandus apud Vincent. Bellov., lib.
    nens n. 2 ComraeiitaritimAlcuiniin Cantica cant., xxni Spec. Histor., cap 175; Tritliemius, Iib.de
    qui fol. 100 b, ab bis verbis initium capit : Incipit Script. eccl. et lib. n de Yiris illustr. O. S. B., cap.
    liber Canlici canlicorum, i. e. mcliora tneliorantlnm, 26; Joan. Baleus, centur. u Scripl. Brilan.; Conrad.
    sicut Sancli sanclorum. Similiter in calal. mss. An- Licostenesin Epitome Bibl. Conradi Gesneil; Posse-
    gliaeet Hiberniae,edit. Oxonii 1679 fol. inter codd. vinus in Apparat. sacro, tom I.
    mss. bibliothecceJacobceaen. 8676 recenselnr, Albini Mirum eruditos Hist. Litt. Franciae scriptores hcec,
    Commentariusin Cantica canticorum. In bibliolheca quceprcemisimus,testimonia insuper habuisse ac ne-
    San-Laurentiana Leodii ord. S. Bened. exstat: Al- gasse o quod e penna Alcuini-integer aliqujs cqm-
    ciiinusseu Albinussuper Ecctesiaslenel Canlicu canti- R mentarius in Cantica"canticoruni iluxerit, el quod
    corum. Clarissimus pariter ac celeberrimus Blonte- " omnis ejus labor in prcedictumlibrum intra exposi-
    fauconius, tom.-I-et II Bibl.,bibliolhecarnm, plures tionem unius verslculi 6 capitis VI in epist. ad Da-
    codices, eunidem commentariumcontiuentes, summa phnin suum discipulum, in line liujus opusculi exhi-
    fide recenset, torii. I, pag. 628, scnbil : t In biblio- benda, contentam, constiterit. Hanc enim interpreta-
    theca regis Anglice : Atcuhii in Cantica. i Tom; -H, tionem adducta testimonia,-quae non de expositione
    pag. 1202 : In bibl. Gemmeticensi:
    •
    Alcuini Expositio unius tantum particulceseu versiculi €antici canlico-
    in' Cantica canlicorum. Pag. 1222 . « In bibl. S. rum, se.l de commenlario in Cantica-canticorum, hoc
    AlbiniAndegavensi:ExpositioAlcttiniinCanitcacanli- est, integrum hunclibrum loquuntur, niinime admit-
    corum.i Pag. 1259:«In bibl. Monast. S. AudoneiRo- tunt. Magisfalluntur iidemviri, alias doctissimi,"dum
    thom.: Alctiinusin Canticacanticorum.• Pag. 1255 : adiriodumconfidenter asseverant, loc. "cit.pag. 556,
    t In bibl. monast. B. V. de Becco : Brevis Expositio Cohipendiumillud in Cantica cant., qubd anno 1658
    in Canlica canticorum, nomine Ecclesimet Synagogm. Londinicum commentariis Gilberti Foliot, a Patricio
    Est Alcuini abbatis, uf ibidem notatur. J Pag." 1284 : Junio edilum est, nihil aliud essfequam eamdem ad
    « In bibl. Divio-Benigniana: Albini Expositio Ganlici Daphninepistolam. Praecepsenim lioc judicium solo
    * Tom. IV, pag. 505, 555 el 550.
    • ' '
    6il E-XEGETICA.—>COMPENDITJM IN,CANT. CANX. . U%
    ejus edilioni.s,cujus quidem prcefatis viris aliassane A Qui tenet „egregiasSponsi Sponsseque camerias,
    egregiis eopia non fuit, intuitu refellitur. Ecclesiceet Chfisti laudes hinc inde canentes;
    Certum igilur, fide^ saltem Mslorica, esse debet, Et
    Alcuinum nostrunrnon tanlum aiiquam parliculam, tbalami memorat socios' sociasque fideles. _
    scd integrum librum Cantici canticorum brevi styio, Has rogo mentftuae,' juyenis, mandare memento,
    seu, ut Yitceejus scriptor loquitur, luculenta sub bre- Cantica sunt nimiunTfaisi bcec meliora Maronis;
    vitale exposuisse. Nunc inquirendum restat, utrum Hcectibi vera canunl vitae
    Compendium hocce, quod ex edilione Londinensi, a - praecepta perennis;
    Patricio Junio curala, exhibemus, sit ille ipse labor Auribus ille-tiiis male frivola, salsa [F.., falsa], so-
    quem Alcuinus in illo libro exponendo posuit? Pro nabit.
    Alcuino pugnatvauctoritas viri cl. PalriciiJunii bi- " "
    bliothecarii regii,"et veterum raonumerilorum scruta- CAPUT PRIMUM.
    toris seduli, qui illud Compendium-sub nomine Al- - VERS.1. —i Osculetur me'Osculooris sui.
    cuini,absque h_esitatione,-ebibliotlieca regia, pfitno Deum incai-nari Synagoga
    in pubhcum protulit s-; quod eum baud factufunr desiderat, ac venienti devota ehai-i-
    fuisSe merito prcesuinitur, nisi fide cujusdam 3H2{ tate occurrit.-Hujus vox prima sonat in Cantico amo-
    codicis ms., omni novitatis aut corruptionis suspi- ris; cui cum prophetae sancti viam vivendi erebro'
    cione carentis, fuisset suffultus. Huic auctoritati ro-
    bur addit codex ms, 69 bibliothecceregice Yalicance, dfemonstrarent,ejifsqueadvenlum, qui tanquarixSponr
    in-8°, scec.x exaratus, cujus mihi copia facta est ab R.si(s procedens ~ethalamo mundum nova benedictione
    erii.D. cardiuali Passioneo^ tunc iliius bibl.prcefecto, ditaret, ostenderent; vocibus pfcecbnum transitis,
    etiam poslfata in_republica litteraria summis laudi- ipsius Tegisac Salvatoris
    bus celebraudo :-in quo codiceldem Compendium, coepitdesiderare prcesen-
    paucis^"quce nolarnus, mutatis, nfen quidem prcefixo liam,-dicens : Oscidetur me osculooris stii, "quodest;'
    nomine, inter epistolas' tamen Alcuini compreheiidi- non seriiper ad me erudiendam "angelos,non prophe-
    tuf. Stylus denique quo iste eonimentarius exaratus tas destinef; veniat ipse aliquando, qui tam diu pro-
    est a stylo Alcuinimimnieabhorret, quamvis idein missus
    in suis commentationibusj.ubi plerumque, more illius est, pra.senlice-suce me luce illustret, ac velut
    aevi, priorum Patrurn sententiae.deflorantuiyconslan- osculum-infei'ens, proprio alloquens.ore me.confor-
    tem characlerem, litin epistolis eproprio genio, " scri- , tet,- id est, me interrogantem de via salutis erudire
    - - .
    pfis, non servet. _ , . , non spernat. Quod esse impletum legitur in Evange-
    . Et hcec qiiidem fundamenta sal firma esse lieuilni
    nonvidebuutiir, ut hocexpositibnis Cantici cantico- lio : Sedenle.Jesu in tnonte accesserunt aa eum disci-
    rum_Compendium.Alcuino," tanquam yero auctori, puli ejus. Et aperiens os suum docebat eos dicens^:
    attribui absque allucinationis periculp.possit, Fateor Beali paupereg spiritu, quoniam ipsorum est
    equidem, niiliideverohujus comriientalioms auclore cmlorum regnum
    quoddam dubium injectum fuisse,-dum Angelo.id ab- -(Mattli. v, T). Dicit ergo': Osculetur me
    batis Luxovien.sis Stromata in Cantica canticoruro, osculoorissui. Id est, tangat me dulcedine .praesentise
    tbra. XVBibl. SS. PP. edit. Lugdunensis, pag. -415et = suae,quam scepius a prophetis promissam audivi h.
    seqq., pervolvendo reperissem, ibidem ha..c noslrain i_ - -
    - ExpOsitionem,'-niaxima'm partem, quoad senterilias et 393 Qllia meiioru sunt ubera liid vitw. Dulcedo
    ipsa eljam vefba contineri. -Ariimadvertens tamen evangelicce doetrince austeritate legali melior est.
    Angeiomiimomnia pene quas seu in libros Regum, seu « Vinum fervorem scientice legali,,;' Lac dicit rudi-
    in Cantica canlicorum, eommeritatus est, ex utiorum
    dbctoruth~etexposilorum.dictis mutuasse, atque a di-_ menta fidei evangdicae. Uride Paulus : Lac vobispo-
    serlissimo tnagistro (ipso Alcuino foraassis) -aure cic- lum dedi (I Cor. m, 2), id est, esfeam.Meliorasunt
    commodante, didicisse, prout ipse.in praefationeapo- uberasponsivino, quia quoseunque rudimenta fidei
    logeticain libros Regumprofitetur; perpendens prce- ex aqua et spiritu regenerant, vitce coelestis"introflu
    terea, AngelpmunTinitium" quoque sui iri.Canfica
    canticorumcommentarii abillis verbis : Tribus no- aperto educani, quod longa legis observatio facefe
    minib.usvocatum fuhse Salomonem Scripturm mahi- non valebat, Apostoloteste, quia ait: Nihil ad perfe- '
    fesiissime.doceni,etc, ex initio coraifientarii Alcuini ciionemduxit lex (Hebr. A_I,
    in Ecclesiastenacceplsse, facile conceptum anteadu- 19);Per ubera doctores
    bium excussi; ut jam minime dubitem quin ea quae intelliguntuf,-Tquinos potant lacte scienliae.
    in commentario Angeloini cura. hocce Gompendio YERS.2: —-Fragrantia unguentis opthhis^. ldeo
    concordant, ab eodeni quoque mutuata sint; et nihil
    me inoretur quominus- Alcuimim veriim 1hujus in Spiritus sanctus unguentis comparatur, quia sicut
    Cariticuin canlicorura Gompendii auctorem censeam; unguenlum sanat vulnus, ita Spiritus' sarictus fugat
    fretus niniirum scriploruin superius citatorum testi- D vitia, animas .fovet et sanat. Bona erant unguerita
    moiiio,"et fideplurium codicum mss., prceprimisYati- quibus
    cani, quo hic^utor; et Ariglici, quo.usus est celebef- "prophetce,et sacerdotes ungebantur In lege,
    _rimus D.Patritius Tunius. sed meliora, quibus apostoli et successbres eorttui
    '-' • " .invisibiliter sunt uncti; de quibiis Paulus": Et qui nos
    '. CARMEN
    In Codice Vaticano prwfixum sequenti cpmmenta- utixit.Deus, et qui signavit nos Deus (II Cor. i,'21).
    .. -riofo.'' EtJoaniies '.Unctionem, quam uccepislis ab'eo,~ih
    Hunc cecinit Saloroon mira dulcedine librum,. .-vobjsjnaneat (I Joun.-u, 27).. Oleum e/fusum nomen
    » Titulus libelli rarissimi,.a yiro illustri etiono rei pographio regimmajestatis. 1658.
    fitterairiaenato, D.;Christiano Friderico Temlero Haf- i> CodexYaticarius post textum osculetur, etc.j so-
    niensi, potentissimo Danorum regi ab epistolis san- lum ultimam haiic exposilionem habet: id est, lahgat
    . ctioribus, dono-accepti, est : GUberliF~oli'ot:episcopi me.'..-...audivi. -
    Londinehsis Expositio in-Canticuni canticbrum, una «Cod.-Yat. sequentia averbo vinum usque ad'fi-•
    cumCompendiq-Alcuini;nutic primum e bibliothecarc- nem omitf.it. -
    giain lucemprodiit,-opefd et studio Patricii Junii bi- d Cod. Vat.,Do«.s sancti Spiritns, Omissis"csete-
    bliothecarii' regii. Ibidem pag. 275, incipit : Alcuini Tis, usque, Oleum effusum.
    Coinpendiuinin Canticum canticorum. Londini, ex ty-
    •643 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS II. 644
    tuum ". Redditio causce esl; non enirii mirum est. A tur tenebrm. Dicit sancta Ecclesia senigram ut Re-
    si membra i.iius unguentis redoleant, cum ipse ab dar, quia alilictionibus infidelium ila estobscurata,
    unguento nomfenacceperit. A cbrismate Christus, id quasi totius mundi fierel inimica. Salomon et no-
    est, ab unctione unctus, quod nomen cttfti gralia mine, et vita pacificus erat, quisibi tentoria de
    Spiritus sancti, in baptismate funditur in cunctos mortuofum animalium pellibus faciebat; ita Doini-
    fideles; TJnde-Petrus : Quomodounxiteuiri Deus Spi- nus Ecclesiam de illis animalilius sibi creat quae de-
    r-itu sancto et_.virlute (Act. x, 58).- El in Psalmis': sidferia carnis in se mortificant; ergo estEcclesia
    Unxit te Deus oteo gaudii prw consortibus iuis (PsdL similis pellis Salomonis f. "-
    XLV,7). Oleum dicit : non stillatum, sed effusum; YERS.5. -r1 Nolile me considerare, quod fusca tim,
    non enim dal ei Deus ad mensuram spiritum, quia quia decoloravit me sol. Idest, noiite.mirari.si ho-
    ipse est plenus Spiritu sanclo. Ideo adolescentulm minibus despecta sirii, quia ceslusniraice persecutio^ -
    dilexerunl te. Id est, electorum aniniaegratia baptis- nis,_ vel amor Christi me decoloravit s. Filii matris
    matis renovatae. inem pugnaverunt coiitrg me : posuerunt me custo--.
    YERS.-5. •—Trahe me post te^. Synagoga prius dem invineis;-vh~eam meam noli custoUiviAcerbitaS'
    Deum venire, et osculum pacis sibi offerre postula- persecutiquis filiorum Synagogceme fecit vineam
    bat; nunc Ecelesia jam venisse, jam ad coelossciens B Hierosolymis non custodire, sed multarum [esse]
    rediisse, ut illum possil sequi, desiderat. Quod quia vinearum-, id est-Ecdesiarum, per orbem custo-
    per se ipsam impleru non potest, ejus, ad quent dem h. Maler primitiyceEcclesiae Synagoga est, cui
    venirc cupit, ductum implorat. Trahe me post te. per prophetam dicitur : Zion, ttt,vocaberiscivitas, et
    Id est, quia sine te nihil possumus facere, precamur, maler civitattim (Zach. vm, 5).
    nos ad te currentes "tuaeprotectionis dextra susten- , YERS.6. — Indica mihi, qiiem diligit anima mea,
    tes. Currere , ..nini vel cursum consumroare non ubi pascas, ubi cubes in meridie, ne vdgari incipiam
    possumus; nisi te.duce et adjutore curramus. Unde post greges.sodaliumtuorum. Indica "mibipastorena'
    Paulus : -Plus illisomnibus. taboruvi, non tamen ego, riieuro, quem tota anima diligo, ct in-quibus pascaa-
    sed gratia Chrisli (I Cor. xv, 10). Curremus simul in [Cod.Vat., pascuam] et requiem habeat, ne ceslu
    odorem nnguentorum tuorum. Id esl~ increroentq tentationum turbata, post sodalium, id est haeretico-
    donorum Spiritus sancti bene operando tecum,.ad rum conventicula, eum qucefere incipiam. -
    consortium ccelestis Jerusalem -feslinemus, ut te. - YERS.7. — Si ignoras ie, o pulcherrima
    |Cod.
    ascendentem in coelumsequamur. Introduxit me rex Yat., pulchra] inter-mulieres, egredere et abi post
    in cellaria sua. Id est, ingaudia ccelestis patrice (_lvestigia gregxtm.Si ignoras le sub hujustnodi tferita-
    _eternac. Cellaria regis aeterni gaudia sunt cceleslis tionis ditione [F.s conditione] nnni esse spousatam,
    patrice, in quae_nuncEcclesia introducta est per fi- egredere a meo consortio, et varios errantiumactus
    dem, introducenda plenius per rerii. Exsultabimus et sequere. Et pasce hmdos meos ptxta. labemacula-pa-_
    Iwtabimur in te, memores uberum tuorum super vU storum. Id est, perditos nutri auditores, qui secuti
    num, In te, non in nobis, memores per oninia- fidei insipientium doctrinas magislrorumj a sinistris sla-
    gratiam super' legis doctrinam d, quqd •est dicerfe: turi sunt.
    neqriaquam nos de perceptis exfollimus. sed in YERS. 8. — Equitatui meo in curribus Pharaonis
    omni, quod bene ^vivimus, de tua misericordia f.ssimilavi te, amica mea. Sicut priorem' populum
    exsultabimus, memores, quanta pietate nosrecreare, de jEgyptio Iiberavi timore; sic te , sponsa mea!
    qualiter austeritatem legis, gratia evangelicae fidei de persequentium. si in me confideris,.liberabo ma-
    dignatus es mitigare. Recti diliguht le. -Nullus te nibus.
    diligit nisi.rectus; et nullus est rectus nisi qui te YEES. 9. — Pulclirw sunt genm tum sicut turturis
    diligit. [Cod. Yat., turris]. Tanla te verecundiae salutaris
    . VERS.i. — Nigra sum, sed formosa, filim Jerusa- virlute decoravi, ut castitatem promissce mihi fidei^
    lem.~ Nigra sum in pressuris persecutionum, sed D nulla pravorum doctorum seductione corrumpas.
    fofmosa in decorevirtutura e. Quod est, nigra qui- Collum tuum sicut monilii. In collo sancti prcedicatoi
    derri iri oculis persequentium appareo, sed anle res, qui, quod verbo docent, operibus "ostenduut,
    Deum ornata decore virtutum refulgeo. Sicut taber- designaatur : in jnofti.itijs opcris eorum perfectio
    nacula Kedar [Cod. Vat., Cedar], sicut pellis Salo- exprimitur *.
    monis. Kedar filius Ismaelis, quod 394 inlerbreta- VERS.10. — Murwntllas .atlfeas fdciamustibi tie.'-
    B Cod. Vat.: A chrisina Chrislus, id est, ab unclione e Cod.Vat. sequentia"hanc notamumittit, usque,
    unctus, quod nomencum gralia sancti Spititus in ba- Sicul tabernacula.
    ptismute funditur in cunctos fideles. Ccelera omissa 1 Cod. Val. post texluiri : In tethpldtione obscura
    sunt, usque: Ideo adolescenlnlw. formosa in mortificandocarnalia deside-
    b Cod.Vat.: Ut te ascendenlem in ccdum sequar; dmmonum,
    na,caeteris omissis.
    altis omissis, usque, Currcmus simul.. £ Cod. Vatl post textum: Noiitemirari, si homini-
    *Cod. Vat. oniitliteaquceliancnot.sequunlur, us- bus dispecta sim foris ob lemplationumwstus.
    que, Exsultdbimus. t Cod. Vat. ea qucetfotaroIianc sequuntur, omittit.
    d
    . Cod. Vat.: Intende in nobis fnemor per omnia fi- i Cod. Vat.: In collo doctoressancli designantur.
    dei gratiam super legis doctrinam. Ccetera desuiit, In monilibtts operaexprimuntur; qttia qtiw,_etc. -
    usque : Recli diligunt te.
    " '
    Gio EXEGETICA. — COMPENDlUMlNCANT. CANT. b4b
    miculatas argento. In murcenuUs.Scriplura sancla A CAPUTn.
    ostendituf, quceauro spiritualium sensuum fulget YERS.1. — Ego flos campi et tilium convallium.
    interius, et argento. coelestiseloquii nitet. Egodecus mundij-etlilium convallium. [Codi Vdt.,
    VERS.11. — Dum esset «i inaccubitu suo, nardus Ego decus mundi et' gloria humiiiuin.]
    mea dcdil qdorem suutn. Rege Cbristo iri beatitudine • Ycns. 2. — Sicttt lilium inler spinas, sicamica mea
    coslestis secreli qulescenle'[Cod. V-at.,Regi... quie- inter fitias. Tu requiem quccris el laudes lectuli. Re-"
    •
    scenti] sanctofum virtus. in Ecclesia magnce nobis cordare quod caudidior tribulalionum aculeis effi-
    grafiam Suavitatis administrat. cieris; et inajor est fructus prcedicaii6nIs{F.,perse-
    quam quietis. - ';
    1 2.
    Yr.Ets. -^Fasciculus myrrlue ditectusmeus milii, cutioriis]
    inler ttbera mea commorabitur. Mors dilecti mei, ' YERS.5. — Sicut malus inter ligha silvdrum, _sie'
    mea salute iri mea memo- dilectusmeus inler filios. Sicut malus visu, odore et
    quam pro subiit, semper
    ria commorabitur. • ' gustu anteceditligna silvestria, sic Cbristus antecellil-
    omnes sanctos [Cod. Vat. ,-omnibus sanctis] qui filii
    YERS.15. — Botrus Cypri dilectus meus mihi, in
    vineisEngaddi. Qui [E_.it., quid]fuit fasciculus"myr- Dei dicuntur ex [Cod. Vat., sed] gratia, ille sOlus
    rricein amaritudine passionis, ipseestbotrusCypri in natura. Sub umbra iltius, qucm desideravertim,sedi.
    dulcedine resurrectionis. Myrrha tristificat, yinum B Eodem pfotegente, quem semper adesse quaesivi)
    laetificat.InvineisEngaddi, propter charismata divina, quiesco, et secura permaneo. El fructus ejus dulcis-
    meo. Quia gralice suae coelesli dulcedine me
    quaepost resurrectionem largitus est in baptismo suis gtilturi
    reficit \Cod. Vat., refecit]. •- ;
    participibus.E«(/arf(/.,fonshcedi,haptismumsignificat, " YERS.4. — Inlroduxtl me rcx in cellam vinarianW.
    VERS.14, — Ecce lu pulchra es. amica mea, eccetu Cella vinaria Ecclesia debet iu cujusunitate
    intelligi,
    pulchra es. Pulchra es operibus"mundis, quibus so- solummodo Splritus senctus dari "solet et •accipi,
    brie in hoc sceculo conversaris.. Pulchra es iff s.m-
    cujus gratia hoe loco-vini nomine desigriatur. Ordi^
    plici. ate cordis, quja pro sola ceternilatis intentione navit in mecharitatem e, in qua cellaordiriata- cha--
    bonis actibus insistis. Oculi tui 3gg columbafum. rilas
    est, ut quisque Deum loto corde, plusquam
    Oculi cordis -tui.mundi ac simplices, et ab omni
    seipsum; pro.vimum lanquam seipsum.diligat.
    duplicitate Tallendi immunes; vel. sensus tui spiri- YERS.5. — Fulcile me floribus, -stipale me malis.
    tuali sunt intellec.tu praediti-a. aniore langueo.- Consolamini me exemplis seu
    quia
    _ YERS.15. -^Eccelu pulcheres, dilecte miki [Cod.
    incipientium, seu termihantium. Yiam saliitis roehi
    Yat., mi] et decofus' b. Audiens sancta Ecclesi» ge- ostendite, dura adbuc-in hujus peregrinalionisfacdio.
    Eiinam,sibi a DoniiuOpulcliriludinejn, operis videli- G amore superrice-visioriislanguesco.
    cet etintentionis, cum simplicitate puri cordis, esse VERS.6. — La;ija ejtts sub capitemeo , et. dexiera
    atiribtf tam, deyota. voce '.respondet -: Ego quidem illius aniplexabitur me. In lceva Chrlsti lemporalia
    quidquid. pulchritudinis, gratice, simplicitaUs, -spei ejus dona, in dextraperpetucevita.beatitudosignatur,-
    habeo, te.largiente percepi;.,tu autem veraciter quia"hic per spem mentem roborat, et illic per re-
    et sine comparalione ptilcher e_s,et decorus divinae muneralifenem •
    " ^lorificat.
    perpetuitalenaturae, et assuraptaehumanilatis mira- YERS. 7. — -Adjuro vos, filimJerUsalerii, per ca-
    bili" dignilate.- Lecluhts riosier floridus. Requiescit
    preas ccrvosquecamporum,-ne suscitelis, .neque evi-
    sporisa cum sponso in lectulo, cum lempore pacis gilare facidtis dileclam, quouditsqueipsa velit. Conte-
    florido c, paxsanctceEcclesice, ct virtutibus sanctis stor
    pacificas fidelitim animas.per suas quamque
    florescit, et spiriluali prole niulliplicatur. [God. Vat., quasque]- virtutes, quce per murida et
    YKRS.16. — Tigna domorum noslrarum cedrina, ruminantia g@@ aiiimalia signatce sunf, ne pia fra-
    laquearia nostra cypressina. Tigna et laqiiearia doclo- liii.ii studia aliqua importunitale impediant;. sed sic
    res sanete Ecclesiie, _propter niunimen [Cod. Vat:, quisque de proximorum profectu quasi -de suo gau-
    raunimenlum] el decorem- cedrina et cypressina . deatf. Per capfeas et ceryos virtutum opera.si-
    prbpler eximias ebfurii viftutes, et.odorembonaevitae D giiantur, quce quanlum, niunditia praeeminent, tan-
    sigriant <*.Quorum verboelexemploEcclesiasusten- lum violentas antiqui iostis insidias - conlemnere,
    tatur, ne haeretica pravitate discutiatur.""Odor-cedfi imo disperdere consueverunt. Caprea montem ascen-
    serpenles -fugat, quodconvenit illis qui iii virtute dit, acumfenvisushabet, meliora pascua eligit. . :
    verbi coelestis.veneriata haereticorum dogmata solent - YEUS.8.— Vbx dilecti-mei. Subaudilur,haec est,
    exstirpare, Cyprcssus, quce-suce venustatem comae quam audivi adjurantem filias -J"erusalem,._aeme
    nullo ventorum impulsu deponit, constanliam eorum in ejus"amplexu quiescentem suscitarent. JErce iste
    exprimit.qui sanctam Ecclesiam altioribus virtutum venit -saliens in. montibus, irdnsilfens colies.. Tales
    ornamenlis, utlaqueaiia, decorant. enim saltus-fecit-dilectusmeus; de coelo,venitin ule.
    KCori.Yat. :" Ecce tu pnlchra es, atmca mea, ccce Lectulus nosler. . . _
    , .,
    tu_putchra es, oculi tui coluinbarum.Pulchraih sim- c' Cod. Yat. verba, Requiescitsponsa, etc. omittit.
    plicitate cqrdis et mundilia operum, quia, sensus lu\ ' <>Qucehancnotain sequuntur, bniissa.inCod. Yal.
    spiritales snnt inteliigenliaprmditi.- c Cod. Viil. liunc etpriorem textumjungit.
    '' Co.d.Yat., post textum : Tu sbliis naturaljlei f Cod. Vai. feaquae notam seqiiunlur omillit.
    putcher, ego e.%te pulchra. Reliqtiis omissis usque,
    G47 B. "F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 6_8
    rum, de utero in praesepe, deprcesepi in crucem, A ceria valet ad munilionem vineae, et de lapidibus
    de cruce in sepulcrum, de sepulcro rediit in coelum. hic exponilur, unde Isaias : Vineafacla est dilecto in
    • Ipse est qui elevatus-est super omnes monles et COIT cornu,-in loco uberi, et maceria circumdedit (hai.
    les, id est, sanctorum allitudines. y, 1, 2). Quae maceria cuslodiara "significat, quia
    VERS.9. — Similis [est] dilectus meus caprem liin- Dominus circuindat Ecclesiam, ne immundorum spi-
    nuloque cervorum. In assumptione carnis, et humili- riluum incursu vastari fossit.-Dsiende mihi faciem
    tate [Cod. Vat., humanitale] capreae; in varietate tuam. Qucein abdito secfeiae-quietis,quasi coiumba,
    virtutum,"et innocentia hinnulo- cervoruro Christus delitescere cupis c, precor in publicas acli.onespro-
    comparatur, id est patriarcharum. Enipse stal post cede, et ex operibus ostende faciem [Cod. Vat., fi-
    parietem nostrum, respiciensper fencsiras,prospiciens, dem] tuam. Sonel vox tua iii auribits meis. Yox vi-
    per cancellos. Indulus pariete nostrce mortalitatis delicet laudis, el prsedicalionis. Voxenim iua dutcis,
    laluit; sed prospiciens ad nos per cancellos etfenc- et facies tuu 2®1 decofa. Illius nanfque vox Domino
    stras, dum miracula fecit, vel [Cod. Vat., ut] ex mi- duleis est, cui dulce est verba Domini proxiriiis
    raculis appareret, qui ex-passionibus latuit. enunliare, vel ipsi Dominb kudes "resonare; et illa
    YERS.10. — Et dilectus meus loquiiur miht. Ad fldes decora est quce/operibus ornata, adversa pati
    praedicandum me hortalur, dicens : Surcje,propera, B non metuit [Cod. Val., nori timet].
    amica mea [cohtmba-meri] formosa mea, et veni. YERS.15.—Capitenobisvtilpespamdas; qiimdemo-
    Surge de strato quietis, in quo tuimel solius curarri ~ linntur vineas. Id est,vincite bcereticos elsehisma-"
    agere quceris. Propera et veni ad implendam eliam : tieos , "parviilos.[Cod. Vut., pravos]-fide, et dolosos
    proximis curam salulis per sludium sedulcepraedi- verbo, qui denle pravae doctrince rudes fidelium
    catiouis. *- mentes lacerare solent. Nam vineanostra floruil.li
    _YERS. 11. — Jutn enim hiems transiit, itnber abiit est, late electorum plebes germinant.
    et recessit.. Jam frigus infidelitatis, et imber iniqiii- YERS.16. — Diteclttsmeusmilii. Id est, solus mihi
    tatis recesserunt, quce totum orbem usque ad tem- . dilectus, et solus mihi adjulorest. Et ego ilti. Sdla
    pus Dominicceincarnationis legebant. sum dilec.a,,quianulla alia [Cod. Vat., niillus alius]
    VERS.12. — Flores appariieninl in.lerra. Id est, recte diligit Christum, nisi unica Ecclesia, et nulla
    iuitiafidei etjustiliaefloruerunt in mundo, crescente aliaabeo diligitur. Qui pascilur inter Hlia.lA est,'
    Ecclesia. Tempus putationis advenit. Id est, amputa-- munditia fidei et candofe virlulum. "' - -
    tis inulilibus vancc religibnis -sarmenfis fuluro fidei . VERS.17. — Donec aspiret dies, et inclinentur um-
    fructui prceparanlur[C. V., praparentur] corda ho- brm. Donec venluri ssculi lux oriatur ajterna, et
    roinum. Vox turturis audita est in terra nostra, id ^ umbrae,'id est errores prcesentisvitae,trarisearit. Re-.
    esl, Christi Salvaloris nostri dicentis : Pwnitenliam verlere, similis' esto , dilecte mi, caprew aut hinnuUr
    '
    agite, appropinquavit enim regnum ccelorum(Matth. cervorum super morites Bethet. Obsecroj dilecte mi,
    in,2). utscepius dulcedine tucevisitafionisfevertaris adme,
    YERS.15. — Ficus protulit grossos suos. Yeteris quia cura carne, quam de patriarcharum brigme
    legis praecepta ceciderunt. Vinewflorenies odorem " sumpsisti, super altitudinem omnem coelesliummon-
    dederunt, id est, evangelicus populus seu viles flo- tium, ascendisti, ul Taborem peregrinationis mece
    rentes sanctce conversationis odorera longe lateque specuiatione aiternaepatrloereleves [Cod. ' Vat., reve-
    ' -
    dederunt. ^urge, amicamea, speciosa mea «•,el veni. les]. -
    0 sponsa et amica mea, cui tanta obluli bona, surgc CAPUT m.
    et veni, et accinge te ad certamen, unde celernara VERS.1. — In lectulo meo per noctes [Cod. Yat/,
    quietem accipias. _ noctem]quwsivi, qttemdiligit anima mea; qumsiviet
    YERS.1-4."—Golumbamea; pefinfusionem Spiri- non inveni ilhim [Cod."Yat., quwsivi illum ct non in- '
    tos sancti. In foraminibus petrw, in cavernis mace- veni]. Jam duduro. inquit, mullo studio quaesiviDo-
    >rim.Id est, vulneribus, qucepro salute sponsceSpon- . mirium, sed.quce [Cod. Vat., quia] adhuc lUecebris
    sus accepit; fetcaverna-maceriae, id est, custodia"' carnis mecesubdita fui, et tenebris profundceigno-
    virtritum" coeleslium ~>.In foraminibus petrae co- rantia; obcpecata, non inveni lumen veritatis," id est
    lumbasedens nidifical, cum in passione Dominica Dominum;
    spem sucesalulis ponil Ecclesia, cum in Sacramento VERS.2.—Sttrgam et circuibocivilatem,per vteoset
    • mortis ejus, ab insidiis boslis antiqui, quasi a raptu plaleas quwrum , qttem diliyil anima mea. Quasivi
    '
    aecipiiris, sese tulari confidii, el in eodem spirittia- iltitm, et non inveni, Proposui animo meo, de lectulo
    lium filiorum,-idestvirtutum, sobolem creare sata- carnalium voluptatum surgere, lerras ac maria cir-
    '
    gil. Unde Jefemias in persona Moab hcereticos ad cuire, _etphilosophorum adire magisteria [Cod.Vat.,
    umtatem invitans ait : Relinquitecivitateset habitale ministeria]; sed nec sic inveni illurn.
    in pelra habitatores Moab; estolequasi columbanidi- VERS.5.—Inveneruntmecustodes [Cod. Vat., vigi-
    ficans in summoore foraminis (Jer. XLVUI,28). Ma- les] qui cttstodiunlciviiatem. Num quem ditexit ani-
    » Cbd.Vat., Surge,sponsa mea, amica mea,et'veni. c Cod. Vat., Ostcndemihi faciem4ttam."Precor, etc.,
    ~>Ea qucehane notam seqnunlur Cod. Yat. omitlit.
    prioribus.omissis.
    usque, Ostendemilii.
    «49 EXEGETICA. — COMPENDIUMIN CANT. GANT. 689
    ma mea vidistis? _Yigilessunt, qui.custodiurit Ecele A J gratiam sancti Spiritus nova nascitur ;in quibusdam,
    siam, apostoli et dbctores, qui gentililatem veritatis utinante natis, ad coelestia colligilur. Norifuuio,
    indagine sollicitam (Cod. Vat., sollicitanterii] inve- sed virgulcefumi assimilatur, ut 1unitas fidei Ecclesice
    rierunt.. significetur. Myrrhw et thuris,' et universi puiveris
    VERS.k. —Pautulum cum pertransifsem.eos, inveni pigmentarii. Ex mortificatione carnalium voluptatuni,
    jjuem diligit anima mea. Dum fne illoruni magiste- et puritate orationum, et omnium virtutum odorc.
    rio tradidi, mbx lumfen veritatis, _quod diu qucesive- . VERS.7.—En lectulum Salomonis sexhginta fories
    ram [Cod. Vat., quod quaesivi], inveni. Tenui eum, dmbiunt ex fortissimis Israel. Lectulus Sailomonis
    nec dimittam, donec introducam illum in domum ma- '\ est conversatio-quieta sanfctorum. Sexaginta fortes
    tris mem et in cubiculum genitrkis mew. Tenui [Cod. sttnt sancti pra_dicatores et fortissimi bellatores, qui
    " "
    Vdt., teneodonec...] illum firma fide et tenebo,"do-" mundo corde digrii sunt Deum videre.
    "
    nec iri fine s_eculi~per officium prcedicationis intro- VERS.8. — Omnes tenentes gladios, et ad beita
    ducam illumin domum , et cubiie Synagogce, quce doclissimi. Tenent enim gladiurn spiritus, quod est
    me genuit in Domino, et fiet unum ovile et unus yerbum Dei, qui, _quod[ Cod. Vat., quidquid] ore
    pastor. '''_, . docerit, opere complenf. Uniuscujusque ensis mper
    VERS.5. —Adjurovos, fitiw Jerusatem, per capreas B femur suum propter timores nocturnos. Noctufni-ti-
    cervosquecamporum, ne suscitetis neque evigilare fa- mores sunt insidice"lenfatioriis occultae.Ensis- autem
    ciatis dilectam, doiiec ipsavelit. In superioribus spon- estcustodiavigilans, carnis concupisceritias premens,
    sam non invenimus ad quietem sorono pervenisse; ne verbum praedicatioriis immundiiia vitcemaculet.
    sed potitts de lectulo exsilientem, labore maxkno ad YERS.9. — Ferculuin fecit sibi Salomon rex de li- -
    inventionem dilecli sui properasse; et quomodo di- gnis Libani. Ferculum Salbmonis est'sancta Ecde-
    lectus, ne eaim exagilent, adjurat filias Jerusalem. sia, quae credentes ad aeternae beatitudinisepulas
    Sed forfe anima illa felici sopita sopore, quce iri di- levat, quae de fortibus anirao, quasi lignis imputribi-
    vino ambre novit quiescere, claudit oculum in exle- Iibus, constructa est.
    rioiibus eordis, et aperit in interioribus. Merito ergb YERS.JO. — Columnas ejus fecit argenteas.' Cb-
    adjurantur filice Jerusalem, ne suscitent dilectaias, lutnoce argenteaesunt doctbres eloquii luce fulgente.s.
    Id est; ne irientem Deo devotam ab intentione desi- Reclinatorium aureum. Reclinatorium "aureum est
    derii coelestis-importuna irruplione prcepediarit a. spes perpetiice quielis fidelibus promissae [Cod.-Vat.,
    Repetitur hicTocusin Cantico amoris, utnonmino- perpetua... promissa]. Ascerisumpurpureum. Ascen-
    rem se Dominus"curairi Ecclesice de gentiBus gerere;'. sus purpiireus quid aliud est, nisi martyrunfsanguis,
    designet, quani Ecclesise collectae de Judceis. Quod et passip Redemptoris noslri ? Quia non' ascenditur
    enim adjurat filias, ne suscltent dilectam, ita potest; ad epnlasvitae, nisi pef mysterium passibnisChristi.
    "aecipi, quod prcecipiat eis", qui de Judaeis iri fidem_ Media chdritate constravit propter fiiias Jerusalem.
    prtecesserunt, ne inquietent eos ; neque quieti eorum_ ' Omnis enim qui charitatem" hauet' Dei et proximi,
    contradicant, qui' de gentilitatis errore ad fidem per-. ad hanc requieiri, ad bas epulas lcetus' perveniet.
    venerurit. -. ' - Haec omnia.ornamentaEcclesiae prcestitit-Ghristus ol»
    393 ^ERS. 6. — Qum est ista qum ascendit per, nimiam charitatem '
    qua dilexit nos et tradidil
    • -- " seipsum
    desertum ? Miralur Synagoga quomodo .gentium po- pro nobis. .
    -piilus, nullo circumcisionis ministerio cmundatus, , YERS.H.~~ Egiedimini et videie;filim Sioh, regem
    nulla prophetarum admonitione eruditus, subito abi Salomonem. Egredimini mente etacttidetufbulenta
    infirais voluptatibus per desertum gentilitatis, el ido- mundi conversatione,'ut Regem pacis valeaiis videre.
    lolatriae ad alta virtulum culmina et Sponsi amplexus. In diadematef quo coronavit eum maler sud. Yidele
    '
    ascendissel h. Cujus fldes eo majoris est miraculi,. Dominum Christum in humanitate, ijuam de virgine
    quo. hanc superne "susceplam invineibililfer servat,r matre susceptain in majestatis paternce dextracolto-
    testante Joanne, quiait : Scio ubi liabitas; ubi.sedess j) cavit. Indie dispensationis[Cod. Yat.; rfjspo.iS8.ib.jJs]
    est Salanw, et tenes nomen meum, et non negasti fi- itlius. In tempore incarnationis illius; quo ad copu-
    dem meam (Apoc. n, 15). Per desertum etiam signarii laridam sibi Ecclesiam sponsam ex'virginaliufero
    . potest ea eonversatio quce,-a mundi illecebiis- sepa- proeessit.- Et ".. die Imtitiai cordis ejus. Td est. re-
    rata , Dei tantum legi scrulandce et coelestiura prce- demptionis humani generis, quce fuit dies lcetitice
    ceptorum observationi dedita est. Sicut virgula fumii Christo. ' '•'
    ex aromatibus. Igne amoris accensa omni nisu virtu- CAPUT IV.
    tum ad ccelestia tendit c. Fumus eodem YERS.1. — Quam pulchra es, amica mea, quam
    temporee
    partim solet oriri, partim ad sublimia ducttts dispa-- pulchra es! Pulchram dicit Ecclesiam; et
    rere. Sic et Ecclesia in membris quibusdam sttis perr pulchfam
    repelit, quiahanc et actioneet prcedicatione. vidit
    a Cod. Vat., ptfst versum : . Ideo hunc- versuma
    et illa dilectissima." . Antenora et posteriora hic
    repetit Sponsus, ut non minorem eum Ecciesiaedee . omittuntur.
    gentibuscongregatae, quam de Judceis habere sollici- - ' ~>Cod.Vat. sequentia usque, Sicuivirgula, oiniltiS.
    tudinem putares, sed ut sit de utrisque una sponsa,h - ° Cod. Vat. seauentia omitfit
    ~ usque, Myrrhce.
    PATROL. G, .. 21
    j65i ,fc..E, ALBINI.SEU ALCUINIOPERUM P.ARS II. S.i
    "
    esse laudaD/lem.?,;-aclione.vjd.e^cet,quia sicut funit A currenles omnia obstacula mundijtranseunt. Qui pa-
    yirgula ex.qromatibusfispen^it: et„praedicatione,qriia scuntur\Cbd. V.ut'., p.ascurit]'in liliis,.hoc est, cau-
    ad-suum consortium,etiam proximas yenire.satagif didissimis.sanctorum Patrum ..exempliSj,doriec pra_-
    llicens,,:Egredimitfi et ifdete. O.cu.litui cqlumbarum. senfis \Cod. Vati, praesenfes] morlalitatis iimbras,
    ggnsus.tui .sp_irita^um_rej:um-39p conteniplatione aeterno die aspirante, transeamus. Jadam a.dinontem
    sunl.excellenles, etyere,cundi [A/.,venerand_ijb. qui- myrrhmei adcdllem thurts. Inmyrjlia moriifiealio
    jbus.mea.dpna,quaeuuppr-jexposuisti;.meurodi.adema, caruis; in-.thure devotio oratioriis expfimi.tur. Quasi
    jquq.d-ji^per.praedicasti,yjdereet.£ognoscere merui- dicerefSponsus : Frequentabo eos, et pia prqpitius
    _Sti.Absgue eo quod intripsecus Iqtet. Magna est illustralione glorificabo, quos in passioriis,'sive ora-
    quippeJgloriaaperti,opleris, sed longe incofriparabir lionis yirtute sublimes esse suspicio.
    lior merces aetern»-retributionis, quce, dumjn-terris YERS.7. — Toj.a,pul,cltrq,_es,amica ,mea, maculji
    jperegrinamur, ,videriaonpotest [Cod. Vat., quaenec- non ,est in f'e. In omnibus, scilicet, De.umtiirientibus,
    jdumyideri.potest]. Capilli .tuiskuf ,grpgescaprarum. pusillis etmagnis, 0. -'
    fp.ssuntin capillis populi .fideles ^ccipi, quiniaxi- VERS.8. rr- W.enide-Libflnq,,,sp_onsa,mea, .venide
    nium decus sua numerositate_prcebenf, Ecclesice. G_uwm
    testi- Libano, veni. Libanus candor interprelatur, id est,
    Mseendemnt demonte fialaad. .Galaad aceryus :": .a.nima.vbonis,actibu.scandidata. auam.tertio hqrtatur
    mo.niiinterpretatur, qui.bene .conyenit adunalce mu_l- ut veniat:-primo, viyentem [Cprf. Vpt.,
    _ . , Spousus,
    titudini sanctprum.
    — yiyentes] iu carne per -Jjfenappera. ^Secundo, abso-
    V.ci... 2. Denlesfui sicttt greges totjtsarum. In luta cartfead
    percipjendam yitam tyeaiam. Tertio.,
    in
    -capillisffagiliores, .demibus vero pei_fectior.esqui- recepto eprpore ad fruenda
    post^resurrectionem^gau-
    que, ,et ad regendam Ecclesiam apti designantur. dia^perfecfa.-Corongberis.decapite Aman [Cod. Yat.,
    jQuw-ascenderunt de lavacro. Id ,est, foii.lesacri ba- de vertice [Sanir] et Hermon , de cubilifius
    Amuna],
    ptismatis , qui et tonsi,etloti sunt, _hoc est, nudati tfionpti}.,de mqntibus pardorum. Leojies proptersu-
    renuntiando [Cod. Vat., renuntiantes].saeculo,et vitae
    p.erb.iam, pardi propter,.crji_delitalemnialigiii jsunt
    lavacro mundati. Omnes geniellisfetibus. Id est, ge-
    ^piritus. Montium yepo npmine _superba in.fidelium
    mina eharitate fecundi. Et sterilis non est inter eas. ubi .immundi spiritus sedem habent, desi-
    corda,
    Non est, ,qui fetus boni qperis non agat.
    gnantur. Dum sancti prcedicatores lales ad viam sa-
    VERS.5.— Sicutvitfa cqccinea[God. Yat., cocuned] lutis cpnvertunt, coronantur .de^capite et verlice
    labia.tua, -et eloquium tuuni dulce. Yitta ..coccinea raontium, id est, principibus ipiqupruni,, quia de.la-
    .dpctrina .ygritatisinteljigitur. Labia.sppnsce.coecoas- Q bore.certaniinis.crescjt corona glorice.
    siipttantu,r, quia DominicijSauguinis, quo ^.edenipta YER.S"9- ~ Vmlnerasfi.c.or,meuni,.soror,meq, sppnsa
    est, pyetiuiripraedicarenou cessat Ecclesia;- yel.quia mea, .vulnerqsti cor meupi. |n yulnreratione cordis
    .prcedicatio sancta charitatis ardore flammescit.jSiput .magnitudo amoris Gjbristi in Ecdesiam intelligitur.
    fragmen tnali-'punici, ifa genw tum, absque eq quod In uno 4J0O ocutoriftn-tuprum,ef in_y.nocrine colli
    intrinsecusialet: In genis verecundia, iumalo.pun.ieo Jui. In unitale sancta ..dftctoruijj. id
    est-oculorum..;
    •jiasskrChrisliexprimitur. Habej.,ergoruborem in ge- et in unitate pia subjectaeplebis, id est crinium.
    ,nis;sponsamali punici,,cum sacramenium Dpniinicae
    passionis verbis fatetur et factis probat. VERS.10. — Quamputchrmsunt mammwtuw, spror
    mea sponsa. -Itemmammae nqmine sancti doclores
    YERS.,-_.—Sicut tprris Dqvid collum tuutn. Turris
    consolationem infirmorum, et ,-parvulorum
    PayidEcclesia est, collum praedicatores,quorum fide •pfopter lacte •exprimuntur. Pul-
    et.constantia in.eadem ^civilatejirma.est, .et undique susteniationem, quce fit,
    chriora ubera tua vino. Suavitas graticepulchrior est
    inexpugnabilis.-QutBmdificqlct ,est,cum propugnqcuHs. austeritate
    legis. Et bdor~unguentorumtuorumsuper
    Prqpugnacula autem,ejusde,m civitatis. Scripturarum
    aromala. Fama suavissima diffusa [Cod.-Vat.,
    sanctarum munimina sunt^ vel Patrum praeceden- omnia
    totum fldei, latior est quam >-ve-
    tium exempla. Mille clypei pendent... ea. Quia quot [) diffusce]per orbem
    in sola-Judcea
    in ,divinislibris prajcepla sunt, tot sunt nostri pecto- teris legis et Patrum [in ca], quce
    ris munimina, quibus ,contra omnes insidias defen- coangustatur.
    ,dimur. Otnnis armatura fortiutn. Omnis instruclio YERS.11. .— Fayus disfillans labia tua, sponsa.
    est vel operationis, vel do.ctrincecoelestis,per quam Fayus mel in cera est: ra.elautem in .cera spiritualis
    non solum evadimus, sed et superamus. esl divinorum eloquiorum sensus in Jittera. Melstil
    VERS.5. — Duo ubera iuq sunt duo hinnuli caprm ians, quia inult.plic.essensus pene singulaes.ententiae
    [Cod. Vat., caprem] gemelli, qui pqscunlur in liliis. haben.t.Labia sponsjesunl doritores, qui niultifarios
    VERS.6. — Donec aspiretdies etAnclinentttrumbrm. -sensus sacris littefis inesse pandunt. Metet lac sub
    Duo ubera duo sunt,sunt populi ex circumcisione tincjua tua. In lacte eruditio paryulorura, i.u m.ejle
    venientes et genlilitate, quiper humililateiri quidem fortior doctrina peffeclorum signatur Sub lirigua,
    paryos se intelligunt et peccatores; sed charitate id est, in meditatione cordis. Et odor.veslimentqrum
    a Quaehanenotam sequunlur omissa sunl in Cod. ">sequenlia, usque,!a(»s9;(eeo, .omitlil cod. Yat..
    Vat. usque, Oculi tui. Haj.cglossa deest jn eod. Vat.
    mt EpGETJCi.;— .^IiJPENpiUMlN CMT.=_CANT, - '654
    tuorum, sicpt jidqr tjiurfs. Ves.tiroenta Ecclesia. _, A_benler-inspidat,grat^
    opera sunt ejus, quae -odpri ,tJiuris-_poiupayaiitur,, .-riim|Sjjiqrjiijp..
    ' " . .-.,.,..•'.• _-.-.
    -quia eimeta qucesancfa pro .ppmijio_agit E.cclpsia,' "''."' /. .4M.PA-PUT ,V,'. --.>.,: '- ,
    .o_mt.ifenuroperea.yicem reddunt. , ... YERS.1.—Veni... hortummeum,sorormea, spqnsa.
    -V_E__S.12.-tr.Hqrtits cqiiclu_~us.sor.o)\.me.q.,^pppsp,, Yeni, inquit, saepissimein Ecclesiagi meam :.et ve-
    hptfus -conclfisus,,,;/_?ns.signalus. _Hqrtus_--;Conclususnio.ut" corrigairi, adjuyem, cpijfirroem.Metssuijpyr-
    Ecelesia ,est, quce .multifaria .spiritualjum eperjim rham meam cum qromdti.busmefs. ,P,er •inyjTjiajii
    gerniina gignit.-Fons"_est,quia doclrina .saljil.arirc- passio yel riipftificatiq, per ar,omata.oinn_3,s -yirjtutes
    dundatj conclusus, quia-Dominipr.otectipne-rounjta exprimuntur._l_Ieti,tmyrrliam,curoar,otfiatjbu_s?q,ua^
    .,p,ersislit;^signatus,sermone fidej. martyres.cum.ca_teris.electisad niaturjlatejii praeniio-
    YBRS..13. —-Emissiories>tum parddisus- thalorum fumpfefdueii. Cpniedifavunicutjip}.ellemep,bil_ipimim
    -punicorumcuiti.pomof.umfmctibus.EerirfigaliGiiem ineumcum lacfp meb.fn _fayo,ct.yJup,'pr.aedicatores,.
    sacri iiap.tismatis sancta Ecclesia paradisuin exs&e in melle ef lacte ariditpres iritelliguntur; .etutrosque
    • interiius J.udex
    id
    •emittit-malorum.punicofum, est, sancforum riiar- approljatjet rremujiera.t.fCqtppd\fe,
    bibite et hiebriuthini, charissimi. Atjiipi,facjen-
    tyrum. Cupi-pomoruni fructibus, id est,"sanctarum . afnici,
    vjrtutunafructu." •• •"'_ »_do quee praecip^io;,cliaris"simi? in.ednt.egra.cliaritate
    JYEUS.-14. — Cypri cum nardo, nardus el crocus. ampjectendo.'Obsecro, ita rfactis ,sanc..ofum, .quasi
    Gyprusarbor aromaticaest, significans coelestisgra- epulis prcecipuis,praecordia veslr.areplefe.
    YERS'.2. '—.Egb d.brinio.DonantegratiaJ3cj,iri pace
    -ticebenedictionem. :Nardus Dominiccepassiouis ty-
    Etcor menm
    pum, crociis charitafis fervorem exprimil. Conjrin- praesentis vitae[A/.,EcclesIae]eumcoJb.
    'vigildt. Quo tranquillius ab iricursibus externis yaco,
    gitur cyprus nardo, cum divina gratia conforlat nos eo altius intefriis
    visijius yideo [Cpid.Vqt.^eo altius
    "pro Christo pati. Item nardus croco jungitur, cum
    charitate Chrisli mbrtem libenter suscipimus. Fi- intusvideo], quam bonus est Deus".Vox dilecti mei
    sttda et cinnamomum. Fistula, quce et cassia [Cod. pulsantis. Pulsat ostium cordis, cum Dflminusnos
    ~ad profectuni virtutum excitat. Aperimiiii, soror
    Vat., casia] afbor aromaiica [est]; sedriiodica", et
    ideo humiles spiritu designat. Iteiu cinnamomum, mea, amica mea, columba mea, immacutaia mea. Id
    est,' pande cor mibi. Sorqr triea, quia cq'ha_i'fes mea.
    qui se ipsos despiciunf, signat, quaeet ipsa est-Jirevis ' Amicd arcanorum meorum [Corf. Vut.,
    sed odorifera et sed humilitas ma- mea, quia
    arbor, dulcis;
    laudeni et dulcedmerii Deum. Cum arcaiiisirielsj conscia. Columba mea, quia. spiritus
    "gnam habet apud
    "universis ttghis Libani. Sicttt fistula et cirinamomuni |^ mei dono illustiata._Immaculata mea, quia sola aspe-
    "fcumilessanctorum cogitationes,; sic "et ligna Libani ctu nieo digna. Quia caput nieumplenum est rore et
    subliiriesebrurii actiones demonstrant. Myrrha et cincinni mei guttis nbctium. Caput' Chfisti Deus; -
    -cincinnisunt-fidelirim collectiones. Inrofe ct guttis
    atoe^ -arbbres sunt arbmaticce, quceconljuentiain
    carnis exprimunt. Cum bmnibus yfimis uiiguentis. noctium, frigens^liaritas in multis ostenditur,;q'uam
    <Id esl," charismaiibus virtutum excellentibribus. Et ' iri Deum"et. pfoximum habere debuerunt.ideb.rie-
    cessario excitatDbminus-fideles" quosque'_adpr_3e"di-
    pulchra est conjunclio Iiarum arborumxum ungueri- cationis studium
    tis, quia dum carnem alasciviarefrenamus, conse- [_i.., -ofliciumJ.Cui, provocaia ad
    Ecclesia : > " •
    dona labbrenidocendi, respondet
    queris esf ut majora spirilus percipiamus. — Exspoliavime tttnica, quoniodo iriduar
    YERS. 3.
    VERS.15. — Fons hortgrum, puteus aquqrum vi- illa? Ac si
    Ecclesia est, aperte dicat,-aeserui negotia!scecularialtui
    " ventium, qum fluunt impetu. Utrumque
    et fbns hortorum, quia spirituales gignit fructus; et causa,qttomodo repetamilla?,X'«w'j.«rf-s,».eos,quo-
    modo inquinabo illos? Jam secrejLcecompuuclionis
    puteus aquarum viventium, propteroeculta rnysteria, .ilelibus ablui cogi.fationesterr.enas, quomodo.niundi
    quae sanclis per revelationeni s~ancliSp.iritus [solis] . [AL, immundjs] sordibus iterum
    po_lluar?,quia.pr^-
    panduntiir. Aqu&rumviventiumpropler eloquiadi- _ dicationis
    yina, quce de invisibilibus divince gralice tbesauris ] oificiuro,sineoccupatione-[A/.,.praeocpupa-
    fione] saeculariyjx.,esse potes.t. - ,
    procedunt. De Libano. De ipsa Ecclesia dicit, quceet YERS.&.— Dilectus meus mwt,hfatium.suui]i per
    candida est per mundiliani fidei., et alta per virtu-
    tum gloriam. foramen.-Manuin_quippcsuam dilectus per lorameu
    misit, eum nos Dominjis .occulta inyisibililer .cpm-
    . YERS.16. — Surge, Aquilo,eiveni, Ausier, et nerfla jiunetione ad opus virtulum aceendit, poliisque ip
    hqrtum rnewti; ln Aquilone adversa muridi, in Austro memoriam revocat quomodo et quanta desinu Pa-
    hlandimejita designanlur, quia geniina expugnatione tris descendens pro nobis .esset .passus. Ef vepter
    probatur .Ecclesia. Surge,. periniiteutis yox , non ...tneus intremuit ad tactum ejus.Htec recolens i.ritima
    '
    imperantis pst. .Et fluanf aromqtq illius. Id est, vir- conscientiajsppnsa, f,qta exp_a^_3scil, pigrijiam qjuie-
    ".tutuuiconstantia niirosxido_r.esdispergal. Veniaidi- tis accusans,..ad
    Jab.oi^ropraedi.catipnjsfesliiians,..
    . lecius meus in lioriwmsuum. Veniat Doniinusin Ec- ,YERS.5.,— Surrexi ? ut .aperirem dijecto.mep._Jd
    .clesjams.uam, ;ac eam ipse conservet.ubique imma- est, verbum Do,mini.pr^edicare.Manu§mew jdfstjlla-
    culatam, et Tidei frjige fecundet [Cqd. Vqt., fecun- perunt myrrham; digiti mei pfeni myrjjia [probptif-
    dam]i Et comedat fructum pomorum suorum. Et li- sima]. fai manibus. enim ppera, in digitis discretio
    6SS ' B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 656
    designalui",in-myrrha continentia et passiones;quae Apter despectionem apud homines. Vel, elatce bb
    tunc probatissimaest, cum solummodo pro charitate vicloriam ; nigrae ob pressuras.
    Dei ,et proximi, vel continentia [fit], vel passiones YERS.12. — Oculi ejus sicut columbmsuperrivulos
    fiunt. aqdarum, sancti doctores sunt, per quos Ecclesia
    VERS.6. — Pessulum ostii mei aperuidilecto meo. videt quce recta sunt; qui bene columbce,propter
    Pessulum sponso aperit, qui templum sui pectoris innocentiam [Cod. Vat. om. innocenliam] et simpli-
    divina [inspiratione adveniente pandit, id est »], citatem; et rivulis aquarum pi'opter charismata di-
    visitatione et inhabitatione dignum fecerit. At ille vina comparantur. - Quw lacte sunt lotw, et resident
    inclinaverat atque transierat. Quia nulli in hac vita juxta fluenta plenissima. Lacte lolas dicit, id est,
    plena visio Dei, sicut in futura, conceditur, ideo gratia dulcissima mundatas. Et resident juxta fluenta
    transire dicitur dilectus, id est, in futurum se viden- plenissima, id est, omnium donorum spiritualium
    dum et perfruendum plenius ostendit. Anima mea abundantiam. Potest in rivulis veteris-legiseruditio;
    liquefacta est, ut locutus est. Quanto suavius, inquit, et in fluentis plenissimis perfeetio evangelicce do-
    vocem alque viciniam dilecti mei accepi, tanto su- ctrince designari, quia prcedicatoresde tbesauris suis
    Mimius, quidquid in me erat frigidum, charitate in- proferunt vetera et nova (Matth. xm, 52).
    ealuit \et liquefactum est (Cbd. Vat. et quidquid B YERS.15. — Genw illius sicut areolw aromatutn.
    ligidum liquefuit) ]. Quwsivi et non inveni illum; In genis Salvatoris nostri ejus modeslia [Cod. Vat.,
    vocavi et non respondit mihi. Quia donum compun- modesta pietas] simul et severitas exprimitur. In
    ctionis etdulcedinisintimae nonin arbitrio estvolen- areolis aromatum virtutes, et dulcedo, et fama glorice
    tis, sed in miseralione dantis; ideo non semper ha- ejus designantur. Consitw a pigmentariis: labia ejus
    bent illud aequaliter, quia non ila se offert Deus in itlia distillantia myrrham primatn. Prophetis et
    hi futurae [Cod. Vat., futura] incarnatio-
    exsilio laborantibus, quomodo in patria regnanti- apostolis ;
    bus. uis ejus arcana; illi facta nai-rantes. Labia illius
    verba sunt doclrince ejus; lilia, quia chaiitatem
    VERS.7. — Invenerunt me custodes, qui circuie-
    runt civitatem, percusserunt me, et vulneraverunt cceleslis regni promiltunt; distitlanliamyrrhampri-
    matn, quia per contemptum voluplatum praesentium
    me, tulerunt pullium meum mihi custodes murorum. ad hanc
    Custodes civitatis, id est Ecclesice,sancli [sunt] do- perveniendum esse praedicant.
    YERS.14. — Manus illius tornaliles aurem. Manus,
    ctores, qui sedula prcedicatione circumeunt 4@2 id est opera; quia quae verbis docuit, faclis imple-
    corda singulorum, et spiculis amoris ccelestisvulne-
    . vit. Tornaliles, quia in se omnem regulam justiiice
    rant, et ut magis ardeanl, inflammescunt, et vetustse
    conversationis legmen eis subtrahunt. G tenent, ut dicitur : Oportet me omnemjusliliam im-
    plere (Matth. iv, 15). Sunt et nianus aurere, quia
    VERS.8. —Adjuro vos, 'filimJerusalem, si invene- omnia qucein homine gessit, divinitalis gloria perfe-
    vitis dilectum meum [Cod. Vat. om. meum], ut nun- cit. Plenw htjacinihis. Qucead spem nos coelestium
    tietis ei quod [Cod. Vat. quiri]amore langtieo. Merito atque amorem excitant; quia iiyacinthus [Cod. Vat.,
    languet sponsa, cum gladio verbi Dei percussa terre- in hyacinlis] aerii coloris gemma est. Venterejus
    num exuit amictum; et filias Jerpsalem, id est, Deo eburneusdistinclus sapphyris.\entev ergo dilecti fra-
    dignas adjurat animas, ut sui amoris magnitudinem gilitatem humanitatis ejus designat; ebur decorcm
    ad Deum referant, et pro ejus videnda gloria super- caslitatis; sapphyrus sublimitatem coelesfcium virtu-
    num sibi poscant auxilium. tum. Distinctus sapphyris, quia partim humana fra-
    VERS.9. — Qualis est dileclus tuus ex dileclo, o gilitas esurie, tentatione, faligatione, morle; partim
    pulclierrima mulierum, qualis est dileclustuus ex di- divina celsitudo, miraculis, resurrectione et ascen-
    lecto, quia sic adjurastinos?Obsecro-le, quia sic ad- sionis gloria inlelligitur.
    jurasti me, ut amore, quo te languescere dicis, me YERS.15. — Crura illius colttmnm marmorem^
    quoque per verbum pi'aedicatioiiisfacias ardescere ; Crurum vocabuloitinera [AL, munera] incarnationis
    et inihi ostendas qualis sit dilectus tuus ex ea parte D Christi insinuaiitur, quce columnis marmoreis pro-
    qua possit diligi, non timeri, quia perfecta charitas pter firmilatem et rectitudinem comparantur. Quw
    foras mittit timorem (I Joan. iv, 18). fundalm sunt super bases aureas. Quia quidquid
    VERS.10.- — Dileclus meus candidus et rubicun- per eum vel de eo gestum est, oninia divinceprcevi-
    dus, eieetusex millibus. Gandidus, quia sinepeccato; sionis [Cod. Vat., provisionis; al., promissionis]
    rubicundus sanguine passionis; electus ex millibus, consilio ante lempora scecularia disposila sunt. Spe-
    qriia solus mediator Dei el hominum. cies ejus, ut Libani; electus, ut cedri Ut Libanu
    YERS.11. — Capuf ejus aurum optimutn. Caput celsitudine et gfatia arborum alios montes, sic Do
    _Christi Deus, qui solus bonus et optimus. Comm minus Cbristus omnes sanctos nieritorura celsitudin
    , el gralia virtutum antecellit. Eleclus ut edri. Sicu
    ejus sicut elalm palmarum, nigrmquasi corvus.Comce
    catervce sunt sancloruro, quce Deo fideli famulatu alias arbores quce in Libano nascuutur, superat dig
    adhcerent. Elatae palmae, propter eminentiam [Cod. nitate sua, ita Christus omnes qui in Ecclesia a
    Vat. om. eminentiani] apud Deum. Nigrce, pro- vitam nascuntur, sua transcendit gloria.
    » TJnciscbnclusa omitluntur in cod. Vat.
    657 EXEGETICA. — COMPENDIUMIN CANT. CANT. 658
    YERS.16. •—Gutturitlius suavissimum. Ingutture A petitio flrmitatis est indicium. In capillis populi, in
    interna dulcedo verborum illius memoratur, quam dentibus doctores, ingemellis fetibus duo praecepta
    qui sapit, non esurit. -Et tofus desiderabilis. Quid' charitatis intelliguntur.
    amplius403-quaeris"? Totus desiderabilis esl, quia. VEUS.7. — Sicul cortex mali punici genw tuw abs-
    tbtns Deus et totus homo, in quem desiderant etan- que oculis tttis. Gence sanclce Ecclesice spirituales
    geli pfospicere. Deus inmajestate Patris;homo in sunt Patres,- qui virtutibus sunt mirabiles, et moribus
    virginitate matris; in illo Creatof, in" hac Salvator. venerabiles , et in Christi cruce gloriari non erube-
    T-dlis.estdilectus meus, et tdlis est amicusmeus, filiw scentes. Et hcec magna sunt valde quce yidentur in
    Jerusalem, Quanto devotius quisque diligit Deum, - ea, sed multo majora qucenonvidenluretinfriluruin
    tanto familiarius habet amicum Deum; et talem ne- reseryantur.
    cesse iest] ut intelligas eum, si vis eum habere VERS.8. — Sexaginta sunt reginm, et octoginta
    ~
    amicum. concubinw, et adolescentularum non est numerus.
    CAPUT VI. Regince sunt, quce amore sponsi et coelestis praemii
    VERS.1..— Qttoabiit dilectus tuus, o pulcherrima iutuitu per praedicatibnemveritatis et fidei, et sacri
    mulierum! Pro decore enim carminis [Cod. Vat., car- baptismatis foritem, sbbolemfelernoRegi [spiritalem] '
    B
    nis] variantur personce loquentium; sed tamen Chri- generant. Concubinae'sunt, quae carnalibus solum-
    sti Ecclesiam, quse sponsae vqcabulo exprimilur, de- modo [Cod. Vat., quce carnali solummodo commo-
    signant. Pulcherrimamidierum. Pulchrce suntsingulae do] Christum prcedicando vel baplizanoo docent. Et
    sanctorum Ecclesice, sed pulcherrima universitas ideo illse perfectione' senarii numeri, per decalogum
    totius sanctce Ecclesice.per totum orberou Quo decli- [AL, deriarium"]multiplicatae; liae octonarii imper-
    navit dilectus tuus, et qumremnseum. Qui aliquando feclione non sinceritef decalogum servantes desi-
    in terracorporali specie versatus est, die quo declina- gnantur. Adolescentulcesunt animce nuper Uhristi
    rilille, lit illum sequamur [AL, qu_eramus~jleeuin. gratia renatce, quarum summa, proptermultitudinem
    VERS.2. — Ddectus meusdescendit in hortum suum [Cod. Vat., prae multitudine] civium cceleslium nu-
    ed areolam aromatis. Quasi dixisset,'illuc ascendit, merum transcendil.-
    undedescendit. In hortum, id est in Ecclesiam suam, 404^EI"S- 9- — Uria es [Cod. Yat., est], coiumba
    ut eani fonte gratiae suce, quasi areolam aromatum mea, perfecta mea. Sancta vldelicetet universalisper -
    irrigaret, ut virtutum floribus gerrainaret. Ut pasca- totum orbemEcclesia. Una est matrimem,eiecta geni- -
    tur in horlis, et lilia colligat. Pascitur in hprlis, dum trici [Cod. Yat., matris... genilricis] stm. Id est, cce-
    piis sanctorum laboribus delectatur; et lilium colli- _ lesli Jerusalem, quceest maler onroium nostrum, un-
    git, dum ad perfectum [Cod.~Vat., perfectorum] me- de ad nos gratia sancti Spiritus descendit, per quaui
    '
    rilorum candorem pervenientes ad coelestia regua renascimur Deo. Viderunteam filiw Sion ei beatissi-
    perducit. mamprmdicaverunt: reginmetconcubinm laudaverunt
    YERS.S.—Ego dilecto meo, et dilectus meus mihi, eam. Quas priusdixit adolescentulas, nuncfilias no- •
    iriter lilia. dilecto meo locum habi- minat. et concubinceidem sunt '
    qui pascitur Ego Regince quaeante,
    tationis praeparo itfme; et ipse mihi apud se, qui. . quae omnes catholicam laudant Ecclesiam.
    semper inler sancta desideria mentium castarum pa- VERS.10. — Qum est ista qum progreditur quasi
    scitur. Hactenus sanctce Ecclesiaevox est, laudantis aurora consurgens? Progreditur Ecclesia quasi aura-
    ac qucerentis sponsum; nunc quid quaesitus respon- ra, quia jam veri luminis in ea sol ortus, muudo post
    - "
    deat, subinfertur. tenebras longaeignorantice monstratur. Pulchrd ut
    VERSIi. — Pulchra es, [amica] mea, suayis et de- luna; quia sole justitiae illustrata noctem mundi illu-
    eora sicul Jerusalem. Sancta Ecclesia suayis et de- minat. [Electa ul soi], quia imaginem sui conditoris
    cora ut Jerusalem dicitur, quia ejus vitaedesiderium in omni juslitia, sanctitate et pietate [Cod. Vat.~,ve-
    visioni jam -pacis intimce assimilatur. Terribilis ut ritate] portat. Terribilis ut castrorum acies ordinata.
    castrorum acies ordinata. Id est, charitate uriita \AL,, D Terribilis aeris [Cod. Vat., aereis] potestatibus in
    juncta] et compacla, ut nullus Ibcus hosti-per.malum unitate charitatis, fidei et spei.
    discordiae aperiatur, qiiia-solummodo-in unitate pa- - YERS.11.—Descendi ad hort&mnucum, utviae- '
    cis terribiles sumus hosti. rem poma convatiis.Bortus etenim uucum est Eccle-
    VERS.5.—Averte oculos tuos a me, quidipsi me avo- sia praesentis saeculi [Goa\ Vat., Ecclesia praesens],
    lafe fecerunt. Idost, oculosmentis tuce. Noli quaerere ubi noslras conscientias alterutrum minime videmus, •
    In tuce peregrinatibnis itinere perfecteme cogno- sedfractaper tentationem testa «.rporis, apparebit
    scere, quodfieri nonpotest; quia quo intentius me internae duicedinis gustus. Poma convallisfructus est
    agnoscere quseris, eo cerlius me incomprehensibilem humilitalis. Descenditsancta THcclesiaper doGtores
    esse intelliges; et non quceras in via praemium,quod" sanctos, qui proficiunt ad fructus bonos, quive adhuc -
    tibi in.pa.ria reservatur. Capilli tui sicut grexcapra- indigent doctrince irrigatione. Ut inspicerem si fio-
    rum, qrimapparuerunt de Galaad. ruisset vinea. Inspieerem sryirtutum studia floruis-
    VERS.B.—Dentes tui sicut gregesovium,.qumascen- sent. Et germinassentmala punica. Si qui ad exem-
    derunt dejavacro, omnesgemellisfetibus etsterilis non plum Dominicce passionis prceparati esseht suum
    est «iteis, Hl versiculi pfiui expositi sunt, sed te» fundere sanguinem.
    '
    659 ' B. F. AiBir.I*^EU ALCUiNV#ERUM"MRS?ii. 06."
    VE'RS.12. — Nescivi, ahimu tiied coiiiurhdhithie A propter pfovideritiarii,sicttt coiluiripfopter nutririieii-
    propier qiiudrigus Athhidddb. Nescivi' dbria gratiae tuiri. Et recte piscinaeconiparaniur, qrila fluenia'do-'
    spirilualis inte esse, sponsa, sed ariiriia mea con- ctrinae suis auditbfibtfs'pfSebere'nori'c'essant;EWbbri
    turbavit me pfopter inlroduc.ionerii [Cod. Vdl., in- cingiilum'mcefbris iriteipifeiatur, qiiiasanctiprbvaiia'
    duciionem] Novi Teslamenti, et evangelicoequadri- lcetitia carriis cirigulo abstirieriticeconstfiriguritur.'Et
    gae,qua [Corf. Vat.,, quia] Aminadab (qui iuterpre- bene in poftisflliae niriititudinis, bljaburidariiiairipb-'
    talur., pppuli niei spohtaneus) id est, Cbristus, per pulorum concurrentiurii pef pbftarri fiaeiiri Eccle^
    lotum vehitur mundum ; cui Ecclesia consolando . siam. Nasus luus sicut iurris Libdhi. ltem' iri riaso
    mox respondet. verbi Dei disp.erisatores,'causa discfetioriis, desi-'
    YERS,.,15.—Reverlere, revertere, Sunamitis, re- gnariiur. Turris. quia eihirieritissliriurrilbcurif teiierit
    vertere, revertere, ut intueamur te. Noli turbata esse, in Ecciesiai. Qum respibti coritra Ddihascuiii.1(1est,
    sed reveftere ad agnitionem tui Redemptbris , qui sanguinarios et impios; quia Damascus satigithiem
    tibi loties in prophetis et lege promissiis est. Rever- bibens interpretatur. Slgnifical carnales et crudeles,
    tere puritate fidei, operum perfectione. 0 .Sunamilis, cpntra quos sancti doctoresiri lurf e Libarii, idest,
    id est, captiva, jam vinculo infideliiatis penitus ab- firmitate Ecclesice, semper vigilant.
    rasp \Verba peuitus abraso omissa in Cod. Vat-.], B YERS.5. — Capiii iduriiut Cdrthelus, e't comcicd-
    reyertere ad tuum Redemptorem, ut salveris.- pitis .... [sie...] ptirpura regis viricta canrilibiis.Iff c"a-
    '. _ ,;- ,. . CAPUT Yn. . '.."___ pite iriens designatur; iri coriiis cbgitatibnes;' etsiciit
    _YERS.- lv -— Quid videbisin Siuiamile, nisi clwros capite membra, ita.riiferiie cogilalibries reguntiif, ut
    castrorum ? Tu doles Synagpgam obduralam; prope ' in Carmelb (qui interpreiatiif cbhsciehtia cifciimci-
    est lempusquochoros beflautium adversusmalignos siqnis [conclusa semicirculis ohiissdlh Cod. Iraf']). fd'
    spirilus, et laudantium Deum videbis in ea. Quam est, sublimibus, ei pas"sibrie, qiiae ribniirie piirpufce
    pulchri suntgressus tuiincalceamentis, filiuprincipisl expririiitur, versenluf.' Canafes pra.cordia suri. san-
    Nunc laudes Ecclesice ab ipso Sponso proferuntur : ctoruQi,in qpibus aUigaritur tales, cogitatiories."
    et primojoperum constantia, et mortificalio volupta- YERS.6. •—•Qtiam pulchra es et quam decbrd, clia-
    tumlaudantur in ea, quam etfiliam principis, idest rissitna in deliciis. Ptilchra fide et bpefe' dfecbfa.
    Christi, ob gratiam baplismatis cl nobiHtatem vir- Charissima in deliciis, i_ est, spifllrialibus viflri-
    tutumnominat. Junciurmfeminum"-ttiorum sicut mo- tibus. ...
    nilia, gum fabricata stinl per munnm artificis. Duorum YERS.7. — Staiura tua dssimilata est palmce. Id
    concprdia populorum spirituali prole fecundantium fest, rectitudo operatibnis bonce semper ad victoriairi
    in junctura feminum designatur; qucesieut monilia 'C tenditi El ttbera ttia botris. Ubferibusdoctores Eccle.
    fabricata sunt manu arlificis, id est, ineffabili largi- sicepropter lac primae erudilionis comparantur, et
    tate Conditoris nostri firmata : in monilibus bona botris. aequantur propter mysleria dulcissimai [Coif.
    opera exprimuntur. Vat., dulcissima] celernitatis.
    YERS.2 — Umbilicus tuus crater tqrnatilis ,. nun- .YERS.8. —Dixi, ascendam inpalma, apprehendam .
    quam indigens-poculis. Umbilicus, idest, fragilitas frucius ejus, el erunt ubera tua sicnt boiri vinem.Apte
    infirmitalis nostrae contra fidem: [CocL, Vat., om. quidemcrux victrix [Cod. Vat., victoriosissima crux]
    verba : .conlra.fidem]. Crater fit tornalilis, cum con-, palmcecompai'atur, in quani Cbrislus ascendeus ap-
    scientia.Jiiorfalitatis, alqueinfirfi.italis nostrce admo- prehendit fructus ejus, id est, dona quce largitus esl
    uiticalicera.verbi sajutaris proxiitfis prompla mente sanctce Ecclesice, quceex illo tempore bolros viriece
    prqpiiiare.satagimus; Venter tnttssicut acervus triiici germinavit,- id est,- sanclbs doctpres, qui majore
    vallalus liliis. Acervus tritici vallatus liliis esi, cum scienlia.el graiia, post crucem et resurrectionem Sal-
    abundan.tia boni operis.sola spe perpetttcelucis cblli- vatoris, abundajjanl. Et odor oris tui [Cod. Vat.j el.
    gitur, Tn ventre, memoria; ih tritico,. multiplicatio odorestui] sicut mulorum.
    boni operis; in liliis, castitas spei exprihiitur. Ilerii YERS.9..— Guttur tttum sicut vinum optitnutn ad
    in tritico, panis; et in cralere potusj qui paiipeiihiis D potundiim: Ingutture vox "praeseiitis-doclrinae; in
    datur, exprimilur. odore fama absentis designatur: el ideo vino illa
    YERS.5.-—Duo.iibera tua siciit duo hinhuli gemelli propter, fragranliam viitulum, haccmalisob suavi-
    caprem-.De boeversu superius dieturiiest; Duoube- taiem aljsentis faraae comparatur. Dignmh dilecto'
    ra doctoj'es sunf utriusque populi; hinnuli genfelli nieo.-Rapuit enimsponsa verbum.ex oi;esponsi, quia
    duo lestamfenlasunt invicem concqrdariiia ">; ille vinojoplimo.eam comparavit el subjecit; Dignitm
    4@5r YERS.k: —Cblium tuttm sicut turris ebtir- dilecto meo; id est, tanta sublimitas esl evangelicoa
    nea[God\ Vat.. ebufneae].-Incollo ilem dbctoresde- prcedicationis, ut .ipse- dileclus prinius, per hanc ifl
    signati sunt,- qui tnfri.ebufnece pro fifmilate [Gdd: carneapparens,'mundo iter coelesteapefuerii. La-
    Vat".; propter firmitatfem]et pulchritudine compa- biisque et dentibus itlius ruminandum. Id est, aposto-
    ranlur, quiacivitali Dfeieti^obuf prcestant el dccus. lis. praedicatoribusque maxime [Cod. Vat-, maximis]
    OcutHui siculpiscincein Hesebbn;qucesuht ihportd dedit ad roedilandum.
    filim mullitudinis. Item oculi Ecclesicedoctores sunt YEI-S..10; — [Ego dileclo meo, et non alteri, cui
    " Yulg'., femorum. bC„od. Vat.,«hinnuli gemellipropter unam concordiam. s
    661 EXEGETICA.— COMPENDIUMIN CANT.€ANT. 662
    lotam. Guram servituti's;ef;dile""clionis:lmpe'ndo]. Et A. VERS.5. — Lceva ejus sub captte med, ei dexierd
    ad me conversioejus. Me solam diligit, et adjuvaf, tie illius amplcxabitur me. Lceva-itfcafhatiorifs'Ghrisli
    deficiaui ih via: • -* dona designat; et dexteri.fulUWsanctb-urif^cum
    VERS.14,12. — Vehi, dilecte riii, egrediarniir in Christo gaiidia expririiit. , .
    bgruth, commbremur iri villis. Mane surgdhius-ad VERS. _, - 5. — Adjurb vos, filiw Jerhsaleiri, ne
    iiineas;videttmiissi floruit vihea; si frhctus parturiunt, susciieiis, rieque evigiltire'fdciaiif [dilectum]',dbriee
    ,si fioruerunt mala punica. <Juia nullaterius-saricta ipsd velit. - Quw est isld;' quw ascehdif de deserto,
    Ecclfesiayvel ad bene operanduni egrediendb p^foce 1 -deliciis
    affiuhis? Ybi Synagogie mirautis, qubmbdq
    dere,<vel iri exercititf bofife'operationispersisletido Ecclfesiaderdes'ertbgeritilitaiisiri' spoiisl subltbam-
    comroorariv-velsaltenr-ad pfbposituiti- benfe-a^eridi plextts ascendisset: Deliciis afjiuens. id est, oriiiiiuDi
    .'assurgefe,-vel animo's' atfditorum' subrum; ipianiuih donoruin jiulchritudine. Irinixa super dilecturiisiiutii:
    prbfecerint, discerriere suffieit.nisi Dei gratiaadjuta Oriiniaquce' nabet,-ad' gratiani diiecti, illi soli Inrii-
    qui dixit: Ecci ego vbbiscumsum titimibus diebus, tendo, refefens".Sub arboiemalbsuscitavi fe.Respori-
    .usquead cbnsummutionemsmculi'(Miali'h.x_.vni,-2Q)". dit pro spoiisa Synagogce"ipse spbrisus-.Stili drbdre -
    Iteminagro Christiaiii, iu villis' p'a"garii,-iri' vineis _ hiuloexcitavi te, id fest,sub arbbre'-crucisa!pfefpetua
    Ecclesiaeyiiifloribus. fldes, in fructibus" virtutes,' ift nibrte re"vb'feavi'[Corf. Vat., ren6va'vi]'te, ut aposlo-
    malis punicis martyriuradesignatur. Iniiisenim sin= Ios et fecetefoselectos ex Judcea; Ibicori-upla esima^
    gulis sponsa' dilecli sui prceseiiliarii^uaeri_.>Ibi dribo terlua; ibitiioiata esfgenitrix tua. Id'esl','majof pars
    tibi ubera -mea.-.Idest^ paryuloruhi meorufn pae- plebis Chrislurii negarido,fet Bafabbani
    eligeiido, 'a"t(
    dagogos;- quia" in_his omnibusproliciunt-.doctofes cfucerii feprobataest." ."'.'.
    -,- , -
    sancti., . "YERS.6".—Pbneme,hfsignaculumsupercortuum,
    YERS;13. •—Mandraqorwdeaerunt-otioretriiriporr ut
    tisjioslris. Matndragora,-propter mullimbda medica- chibvel signadidumsuper brachiuintajim.-Sigriacuiumbra-
    ol) membfiam cujusliBet rei ligamus.
    minum- genera*, sanclorum virtutlbus. comparalur.' Ber cor digilo et per brachium designatur ope-
    Portae Ecclesioe-4SS"<J°ct0res sunl" sancli.-In hu- fatio.-Si cogitatio, riie velis habere sporisum, intus sit chafitas
    jusmovli portis mandragorce dant odorem, cum' spi- friflde non flcta, et fofis
    rituales quique ex:-.se. virtutum-faiftam [Corf. Vdt., ui ihors operatio devbta. Quia fqriis
    Omnia novd dilectio, dura sicut ihfemus mmulatio. Foriis-
    palmaip] longe lateque spargunt. poma ad mortem mea dilectiqin te, o Synagoga.r
    et veXera,dilecle.mi, servavit._>..'Pfemanova et >ve- estusque
    sedtua aemulatiodura in me fuit, sieutinfernus. _Sed
    tera, praecepta. sive pfomissa surit .riovi et veteris
    g-verteaefnulatibrieiiiiridijectionem, elerismihi sponsa
    tesCamenti,.quae orimia ad ejus _gfatiarn refert E<>- et sofor et airiica. Ldmpades ejus. iampades ignis
    " • .,.•,.
    clesia. .
    • GAPTIT YHI. dique flaritiriarum. Dileetioriis lampades cofda sunt
    fidelium. Ighis, pfoptef fer\'orem cordis; fiamma-
    YERS.1. — Quis mihi det te frulremmeum, sugeii-
    rutii, proptfefbpfefationis[Corf'. Vat.," brationisj, efli-
    tem ubera malris mem:\o~iisiaest antiquorumjusto- caciam. . - -
    rum, optantium advenluni Ghristi in cafne. Sugenlem YERS.1. — Aqummultm noiipotuerutit exstinguere
    ubera malris mem,. id esl, in synagoga nasci~ac nu-
    nec
    triri, juxta humance conditionis naturam. Ut inve- cliarittttem; fiumina~obruerifitlarii. Aquas~mul.as
    niam le foris. Intus erat dilectus, duiff ift pfiricipio' ,ef flumina,;tentalionum dicit incursus, quce visibi-
    eral Yerbum; foris,. duni Yerbum caro factum est. liter vel invisibililer animas fidelium impugnare.non
    Et deosculer ie. Id est, facie" ad faciferiivideani, et ; desinunt; qulbus' chariias rioii cfedit;Si dbderiiiromo
    ore ad os loquar. Etjamme nemo despicial. Antead- - oinnem subslantiam dotnus sum pro charitate [Cod.
    ventum Christi intra angustias Judcecetantum fuii Yat:, dilectione],quasi niliil despiciet eum. Sancti
    . vero lotius mundf substantiani pro dilectionis magni-
    Ecclesia; p'bstascensibneni,"in tofo mundo dilatata * tudine
    fuitel yenerabilis. ' • '• : , relinquentes, nisi etiam se ipsos abjiciant,
    ' VERS.2. — te. a'c fideli,D Bihil p-bfi-iuri.a'.'-
    Appreheridarii Prbmpta
    devotioiieyenientem excipiam; Et ducdrivte~dd do-:• . YERS.>8.-r^SorVrnostra parva'; et ubefanon fiabet;
    mujh- matrismem. Peracta carnis disperisationere-l qriidfaciemussororimostrmin die,-quandodllbquerid.d-
    deuntem, laelisducam luminibus in domum matris, _ esi? Prima nascfentisEcclesicede gfentibus tempofa
    ubicoeleslis Jferusalfehfmaler est nostra. Ibi iriedo- significat [Cod. Vat. ei a/.,designat],.quando adhuc
    cebis.Faciesme potiora sperare dona, quam in lege, ef-parva fuit numero; et riiinus idoriea, pra.dicare"
    habuissem. -Etdabo tibipoculum ex vino condito:Id[ vfefbum 407 quasf SporisiisSynagbgae dixisset .de"
    . est,- fefventem' aroorem, variis virtutum pigmentis; ea : Quid faciemussorori nostrmin die,,quando,alto-
    ornatum. Et tnuslum [Cod. Vat., mislum] malorumi. quendaest? ac si-aperfe dicat,-pa'rvaqulderii numefo"•
    granatorum meorum. Idcst,'gloriosum-sanctorum i estEcclesiageritium, elnecdum [Al. add ad] verbi
    marlyrum triumphum, qui ferventissima cbaritale\ mystefium [Cod. Vat., miriisteilum] subife suificit;
    ver feiTuitf-flainmasque ad le transire non dubi- quid ergo tibi videlur, o Synagoga, de sorore facien-
    iaui\ . dum nostra-,qiiandb alloqueridaiest; id esti.prif verbi-'
    i Cod. Vati: « Sancti.vero totius subslautiam pnodilectioriis magnitudine"quasl nihil dfespiciebani.-»=
    665 B. F.' ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PAHS H. 664
    ministerium ducenda in fidem? Synagogae tacenti. A omnia reliquit. Argentei pro omni pecunia acci-
    ipse Sponsus, quid fieri debeat, respondit :• piuntur.
    YERS. 9. — Si murus est, mdificemussuper eum YERS.12. — Vineamea coratn me est. Ethcec vox,
    propugnacula argenlea. Ac si diceret, si aliquos habet Sponsi est. Yerum etsi le aliis commendem custodi-
    in se fortes in fide, vel claros ingenio, vel philosophia bus, tamen te semper in mea habeo praesenlia, vi-
    iristfuctos, addemus illis propugnacula ai'gentea, id dens et remunerans laboris tui devotionem in omni-
    est, scientiamdivinarum Scriplurarum, ut eo facilius bus. Mitle tui.pacifici.Mille tui, subauditur, argentei;
    possiiit lutari infirmos atque indocloS. Si ostium est, quasi dixisset, qui pro amore meo cuncta sua dimit-
    copipingamusiliud tabulis cedrinis. Si sint simplices, tunt, in pace habenl reservata, significans simpli-
    tamen docendi studio inhianles, proponamus illis ciores in. Ecclesia, qui omnem substantiamsuam,
    priorum exempla juslorum, quo certius et efficacius millenario numero designatam, pro charitate Dei
    docendi opus implere possint. Cedri, virtutes sancto- amiltunt. Et ducenti his, qui custodiunt fructus ejus.
    rum, et tabulce latitudinem charitatis designant. Ad Id est, argentei his, qui custodiunl fructus ejus; qui
    hcec ipsa respondet Ecclesia. sunt doctores sancti, qui omnia mundi dimiltunt, et
    YERS.10.—Ego murus. Ego de vivis compacta i_nverbo prcedicationis laborare non cessant. Hi du-
    surii lapidibus, et glutirio charitatis adunata, et su- *>plici remuneralione, quceducentario designatur, do-
    per fundamentum immobile sedificata.Et ubera mea nantur apud me.
    sicut turris, ex quo facta sutncoratn eo, id est, docto- VERS.15. — Qui habitas in hortis, amtct auscul-
    res babens fortissimos ceu turris, qui et parvulo.s tunt. Quia loeutio nostra finienda est, hoc ultimum
    nutrire sciunt et omnia maligni jacula. expellere. Ef vale a me audito. Seinper habitat [Cod. Vat., ha-
    Jioc mihi accidit ex eo tempore, quo Christus me bita] in hortis virtulum, el scito quodamici, id est
    reconciliavit, [et pacem per eum reperi]. Quasi pa- angelici spiritus et animcesanctorum.-semper le con-
    cem reperiens. Quia ipse esl pax vera, facieus utraque sideraiit et tuo gaudent profectu. Fac me audire
    ununi. vocetntuam. Id est, vox prcedicalionis, quantum va-
    YERS.11.— Vinea fuit pacifico in ea, qum habet les, semper audiatur a me. Ad hcec sponsa res-
    populos. Yinea, id est, catholica Ecclesla fructu abun- pondit:
    dans fidei, fuit paciflco, id est Chrislo, qui omnia VERS.1-4.— Fuge, dilecte mi, et assimilare caprem
    pacificavit in coeliset in terris in ea congregalione, hinnuloque cervorumsupcr montes aromatum. Ac si
    quae mullos populos possedit ex toto orbe, non in aperte dicat quoniam incame apparens prcecepta ac
    Judcea solum. Tradidit eam custodibus, prophelis et r dona vitae mihi tulisti, nunc his peraciis revertere in
    apostolis, vel angelicis dignitatibus. Vir affert pro sinum Palris [o ».. dilecte, assimilare caprem hinnu-
    fructu ejus mitle argenteos. Id est, pro relribufione loque cervorumsupei monles aromatum]. Et hoc mihi
    seterna hujus vinece, affert mille argenteos; id est, sit solaiium, quod cum continua visione non queam
    pro aoquisitione regni coelestis,qui est fructus vineae, [Corf. Vat., nequeo] te cernerc, saltem crebra visi-
    cuncta, quce mundi sunt, reliquil. Millenariusnume- tatione me consolari dignari velis [Cod. Vat., saltim
    rus pro perfectione ponitur, id est \F., illius], qui crebra visione me consolari memento].

    _ 408 EPISTOLA AD BAPHNIN.


    De illo Cantico canticorum loco : a Sexaginta sunt regince et octoginta concubinw
    . (Cant. vi, 7).

    MONITUMPRJEVIUM. stolam censent scriptores Hist. litt. Franciae, lom.


    IV, pag. 305, ji.' 6.
    De Daphni seu Daphini omnia nobis ignota, ni§i
    Praesentem epistolam, seu commentatiuneulam ci- Alcuini fuerit discipulus, cui suum dolorem de
    tati ex Canticis loci, primo Canisium tom. Yl Lect. quod
    366-368, seu tom. H edit. perversa vivfendiratione, cui alter discipulus, Cucu-
    Antiq., pag. Basnagii, lus riomine, se dederat, significavit, quem piangit
    part. i, pag. 510, ex bibliolheca celeberrimimonaste-
    rii S. Galli, edidisse creditur; quamvis Antonius Pos- singulari carmine, suo quoque loco ex Analectis Cl.
    Mabilloniiexhibendo.
    sevinus, tom. I Apparat."Saeri, pag. 35, antiquiorem
    editionem, factam anno 1568, una cum commentario Dileclissimofiliomeo Daphini [Jlfs.,Daphni], Albi-
    in Psalmos, i'ecenseat. Cl. Quercetanus editionem. nus Paler salulera.
    Cunisii secutus est, illamque inter Opera B. Fl. AI- Quia pridem de numerorum ratione mecum egisli,
    cuini recensuit pag. 306. Quam editionem nos quo- in
    que sequimur, collatanTcum veteri codice ms. Sa- interrogans quomodo excellenlissimo Canlico Sa-
    lisburgensi, unde quasdam differenteslectiones adno- lomonis sexagenarius numefus reginis conveniret, et
    tavimus. Juvenis, ni fallor, ait Rasnagius loc. cit., octogenarius concubinis, et cur adolescentuleesine
    erat adhuc, cum hanc epistolam scripsil Alcuinus;, numero essent:
    qidppe inter familiares latitare cupiebat,dociorumju- igitur el si noverim te plenam [Ms.,
    dicia reformidans, nec eorum conspeciuiseseprcesen-' plenariam] hujus rationem in sanclorum Palrum tra-
    tare audebat. Parvi quoque momenti esse hanc epi- ctatibus legisse, tamen ne luam conlrislem sollicitu-
    a In Godi itiSiSalisbi HtuiuBi De magenark nmm reginafum, el octogenariocMcubinuntm,
    66i> * EXEGETICA.—COMMENT._INECCLESIASTEN.PR^EFATIO. 666,
    dinem, dicam- quod nie_e videtur imperitiae posse. A decem usquead centum. Terlia a centenariq usque ad
    convenire, el quod tantum inter familiares aures la- millenarium. Et eamdem regulam perfectionis [vel
    titare yelim, quia me publice [ilfs., publico] niagno^ imperfeciionis], quce[Leg.-quam]prima unitas in suis
    rum doctorum judicio prcesentare non audeo. munerispro [Jlfs., sub] denario servat, eamdem et
    Legimus enim in numerorum sublilissima ralione, secundam in suis denariis sub centenario servare
    alios numeros esse pares, alios impares; et item pa- necesse esl. Nam sicut senarius numerus in suis par-
    rium iiumeroruin alios esse perfectos, alios esse im- tibus per unitatem positus [Jlfs.,posilis] perfeet.usest
    perfectos : ifera et imperfectorum alios esse siiper- in seipso, ita et sexagenarius partibus suis positis
    fluos, alios exiguos. Pares autem numeri sunl, qui per denarium perfectus esse noscitur, ita ut scmper
    in duo«qualia dividi possunt : ut octo in bis qua- in sexagenario denarius Jocum obtineat unitatis in
    tuor, et qualuor in bis duo. Impares sunt, qui iri duo senario, et sil illius divisio per partes suas ejusmodi:
    a_qualia dividi non pbssunt, ut septem vel novem; medietas sexagenarii est tricenarius, sicut ternarius
    quos si dividas, duas aequales in eis [partes] invenire senarii; el est tertia pars vicenarius, sicut binarius
    non poteris : item ipsorum parium numerorum alii in senario; et denarius in eo locum teneat uriitatis;
    sunt perfecti, alii imperfecti. Perfeclus numerus est quce summa si cojligitur eumdem implet sexagena-
    qui partibus suis impletur, nec diminulione frangi- '.B rium. Decem itaque, fet viginti, et triginta, sexa-
    tur, nec multiplicalione partium-superabundat, ut ginla sunt, sicut et tres, -et duo, et unum, sex.
    senarius. numerus. Habet enim senarius numerus Poteris etper fe ipsum, juxta eamdem regulahi,
    dimidiam sui partem tres, et terliam duo, et sextam octogenarii explorare diminutionem.Nam octogenarii"
    unam, qui simul juncti -eumderiiimplent senarium; quadragenarius medietas est, etviginti quartapars,
    nam unum, duo, tres, faciunt [sex] qui partibus suis el deriariiis octava:.quae simul ducta septuaginta"
    impletur. Nec dimiriutione frangitur, nec abundantia faciuiit non octoginta, nam decem, -viglnti, quadra-
    supercrescit.; idcirco perfectissimus Creator, qui uni- ginta, septuaginta sunt [Ms., faciunt].
    versa valde bona creavit, in eonumero originalis Sexaginia vero regince et octoginta concubincere.
    mundi ereaturas condidit, ut ostenderet, omnia in ctores sunt sanctceEcclesice.Sed alii ex illis prbpter
    suo genere esse perfecta, qucecorididit. solam Christi charitatem docent; alii, tefrena sequen-
    Ilem octonafius [Edit., octogenarius] numerus, si tes commoda, laborant in Ecclesia,non cqeleslis pa-
    eum in partes a se ipso nominatas dividas, minor se trice labofe [Jlfs., ardore], sed terreni lucri gratia
    ipsb ipse invenitur, habet enim dimidiam sui partem desudant in docendo. Hi sua in perfectione [F., ira-
    quatuor, et quartam duas, et octavam unam : quae perfectione] octogenafio numero comparantur : illi
    simul ducta octonarium non implent, sed septena-' * perfecta beatitudine sexagenario designantur, ut re-
    rium; unum, duo et quatuor septem efliciunt, non giriarum nomine digni efliciantur, quia spiritualeni
    octo : et400idcircosecundahujus generis[F.,hu- sobolem propter amorem solummodo Sponsi, 'et
    mani generis] origo ab octonarionumero crescere coe- mullfplicandis filiis iri coelestem patriairi, febcem
    pit. Yidelicetocloanimas in arca esse legimus, a quibus prolem baptizando, seu praedicandogenerare-non-fle-
    tot_ushumanigeneris multitudopullulavit, ul osten- sistunt. IUivero concubinarum nomine denotanlur,
    deretur, secunda origo esse imperfeclior, quam pri- quia sieculi ambitione, vel temporalis honoris gratia,
    ma, quce senario numerb creata est. Inde et Re.- praedicandoseu baptizando nobiles quidem generant
    demptor noster et Reparator primce perfectionis, scepefilios, sedilli ignobiles in semelipsis perma-
    sicut Adam sexta die ex vjrgine terra crealus est, ita nent. Quorum contubernium, fili charissime, fuge,
    ille sexta aetate ex virgine Maria factus est homo, obsecro, et si te quandocunque Dei misericordia do-
    ut senarii numeri perfectionem suo dicaret adven- clorem dignetur efficere, tu pro ejus amore laborare
    tu, q_iam in primi hoininis -monstravit condi- non cesses, qui pro tua salute sanguinem suum fun-
    lione. dere non dubitavit, ut tibi sint mercis [ilfs., sitmer-
    Item progressionem numerorum articulis, quasi ces] uon periturce- divitice,' sed perpetua gloria in
    quibusdam unilatibus, ad inflnita crescere per quas- coelesti thalamo Domini [nostri] Jesu Christi, cui
    dam finilas formas videmus. Nain prima progressio laus et gloria in.omnes aeternitates. Amen.
    nunierorum est ab uno usque ad decem. Secunda a
    -

    4io OPUSCULUM QUARTUM.

    COMMENTARIA SUPER ECGLESIASTEN.

    MONITUMPR/EYIUM. nus illum insuam collectionemtranscripsit. Editionis


    Praesenscommentarius publicis typis primo, quan- prceterea Parisiensis de anno IS89 mentionem fa-
    lumseilur, prodiit Argeutorati, vel (ut in Bibl. Balu- ciunt compilatores magnseBibliothecaeecclesiasticce-
    ziana, tbm. H, pag. 603, notalur) Basileeeapud Joan- quce tamen ab omnibus aliis eruditis ignoratur.
    tienisBebelittm, anno !_?!, iu-8». Ind- Gl. Quereeia» Kdltieaem Gl. ftt.t-feet-.ntcotttulimuscum codj ms.
    GCT" B.:FVALBIM SEtJ ALGUINIOPEHUM PARS"H. - '* 668
    ribsffae,-riioriaslerii scilicetsaiieti Enurie--.Agenium, ne iAriiio'ainore sfudealis. caducis, et cito
    liiblib-lfeeiJS
    ramiarii;' eujus etiairi. ope' praefatainueditibnem .in tfarisltbriisinliiafb divitiis,' qriae cifissime velut vo-
    ajiqiiibus locis emendavimus, ac differentes et_alibi_ latiles recediirit iimbrae, etut-; siquid supersit in eis
    deficiehfes leetiories adriotaviriius",versusque iri~firie
    epistblceadjeeimus. Eidenrcodici' tfostrb bic -jtulris' necessario vitae-vesirae 4"I'S' stipendio, pauperibus
    praeftxus est: Iricipit' Expositio Albitii super Eccte- efbgarc stWdeatis:' qttia, uf idem Saloinoa-ait:'Re-
    siasten; in firie taroen tres_autquatuorul.imce pagi- dempiio animw viri; froprim diiitim' ejus (Prov:
    jaceCxciscesunt; quem defeclum infra suo loco ,no- xiif-,
    tariimus". 8). Sedula merife ipsius Dbiriiriisaricluin eorisidefate
    PJLEFlTKK . , pfaecepturii,quo noSadiribfiuitcbelestilSusmagis-quairi
    _biieetis"simis'iriChristo filiis, Oriicesacerabti, Gari- lerrenis inhiafe fhesariris, diceris -'Tliesdurhaie voVis
    dido presbyterb, "et Nathanaeli [Ms\, Nathabeli] dia-' thesaurds in cwlo, ubi neqiie mrugo_,nequetined de-
    coM, Alijlriris.pefpetuaeprosperitatis in DbriiiribDeb motitur,et ubtfures horieffbdiunt, hec furaritiir: ubi
    salutem." enini est tliesaiirus tuus, ibi est ei cbr tuitrii(Mrittlt:vi,-
    Postquam de patefrice pietatis.riidairipubJicais sce- 20); Hunc siqiiideiiiTibrttm supradictum- seiriper prb
    cula-Iurii liego-.ofurii evblastis auras,. riieuiis riiece lriagislioliaJjeatis irimanibus, ut discatis tefreiia nbri
    sbllicltiidb vestram, omnibus perie horis, occripatio- ainare, sedccelestia; domiriari diviliis,n'on-sefvire;
    "
    nem comifata esf, opfans vos, diviiia donarite gratia, laucfem nori quce.fere terreriam, sed a judice Christo,
    in_chafitate perfecta, sarictaruni titulis yirtutum Deo lriiseforum coffsolatofe, amabileni audire"seriientiairi
    placere, honestisquevivef e iribfibus cofain Homlriibus, iriter eos quibiis dictiirus erit: Venite, behedicti Pa-
    et qribd didicisfis sub alis paiterhceeruditibnis, ribbili- tris mei, percipite regnum, qiiod vobis paraluthest etb'
    JSusbsteridere "mbfibus.Nec velim sapleritiae decus, ortgine mundi (Matlh. xxv, 51)'.
    a Fluiriina qui meluat riiodica sulcare cafma"
    qtibd habetis in corde, sceculiobscufari variitatibus,
    iritef qiias religio vestrae cbriversatibnis fulgeat, Gfandia, nemefgat turbidusAuster earii':
    quasi claritas lucis iri teiebris. flemeiifote vbs alie- Iste sub placidas lembo pefriayigetundas
    na dispensare, nori propria possidere; de quibus . Cujrerites iritef flofida prata pie.
    ipsa~Yeritas ait: Si in alienofideles non fuistis, quod Sic qui iriagnorum serisus finiare pfbfuridbs
    vestnim est, quis dabit vobis (Luc. xvi-, 12) ? Alience Doctorum timeat pectbris.irigeiiib,
    sunt a nobis hujus sceculi facultates, id est, extra Nostra legat felix ariimd cdirimenta sererib, '
    nostram sitae naturam. Nihil enim iniulimus in hunc Degazisveterhrif qucefulit urica niaiius:
    mundutri, haud duliium quia nec auferre quid possu- Yosvivete^sicTOs^neosempef^riaiuvivefeiijbfs^st
    mus (I Tim. vi, 7). Nostra autem possessio regnum"(ft_ Huic juundo; vefa est vivere vita Deo."
    eoeiorumYnostra vita Christus est, nostrae opes sunt" Yos, fogo,"cofasefvetfelices gratia Christi,
    spiritualiuitf operum fructus: quas congregare vos, 0 dulces nati, sancta salufis ope ~>.
    filii charissimi, omni intentione exhortor : nec inin- CAPUT PRIMUM.
    certo divitiarum" sperare, quae.aut deserunt possi- VERS.1. — Verba Ecclesiastis filii Daiiid regis iffie»
    dentem, aut a possidente deseruntur. In quas, mentis' ' rusatem. c Tribus noniiriibusvocatum fuisse Salomb-
    nostrae intentionem Spiritus sanctus per_ Prophetam. nem Scripturae manifeslissime. docent: Salomonem,
    anbelari [Jlfs.-, anhelare]. prohibuit, dicens : Dkitim id e%sl,pacificuni; e't Ydlda [ilfs. Edida], hoc est,
    si afftuant; nolite cor apponere(Psalm. LXI,U). Qua- dilecfum Domini; et quod nunc dicitur Coelelh, id
    rum copia, est aliorum inopia. De qiiibus [et] Domi- est, Ecclesiasteri. Ecclesiastes autein appellatur Grae-
    uus in Evangelio aif: Facite vobisamicos de mam- cb sbrroprie, quod coetum, id est Ecclesiam, cbngre-
    mona iniquitatis (Luc. xvi, 9). Ideirco iniquas nomi- get; quem nos appellare possumus~concionatorem,
    nayi.t hujus saeculidivitias (quia mammona Syra est qui loquilur ad populum, et seimo ejus nori specia-
    lingua.et Latine divitiae dicipossunt), quia divilice lifer ad unum, sed ad universos generaliter dirigitrir.
    aut per iniquitatem congregantur, vel inique pau- Porro pacificus, et dilectus Domini, ab eo.qubd in
    peribus subtrahuniur. De quarum vana possessione D '. i'egno ejus pax fuerit, et eum Dominus dilexerit,
    in hujus sceculi deliciis perie sapientissimus Salomon appellatus est. Nam et psalmus quadragesimus quarr
    totum composuit librum, cui titulus est Ecclesiasles, lus, et septuagesiriiusprimus,.dileclietpacifici titulo
    dieensjn capite Iibri : Vanitas vanilatum , dixit Ec- praenotanlur. Qui tametsi ad prophetiam Christi et
    clesiastes, et oinnia vanitas. Si omnia vanitas, quce Ecclesice periiiienlcs, felicilatem et'vifes SaJbriioriis
    ulilitas est divitias retinere caducas? In quem li- - excedant, tamen secundum Iiistoriam super Salomo-
    brum, exsanctorum opusculisPatruhi,- ae niaxime' rie eonscripti sunt. Is ita<iife"_iuxta numerum vocahu-
    • de beati Hieronymi commentario, parytim composui lorum" suorum , tria volumina edidit : Proverbia,
    Breviarium, vestri-c'ausa,~filii-charissiriii,-quateiiuS- 'Eeclesiasi-ri, Gafitica cariticbrrim. In Proverbiis par-
    paterna sollicitudine admonerem veslrum nobile in- •vulum docens, et quasi de officiisprcesentibus [Hie-
    ff H6'c;carmen^exGeptisquatubr ultimis vers'ibus, Pontifici magnb liunc Afrioriifeddife"librum
    ex vetustissimo ms. codice deprbtnplum ,-. suum in - Ut Jegat,-Albjno-moxque remittit eum_..
    locflm restitueriduiri' indicavit" Cl.- Ffbbfemus intef. Pax tibi, vita, salus semper sit, s^ncte sacefdos,
    Addenda ad suam"editioneni. ' .
    Atque memor nostri jam sine fine vale. ,
    ">Ad hbc carriieri frifte peftifierit versus^iri cod. c Ex.sanclb Hieforiymo. ....
    •
    praefato sequenles;
    669" E£EGETICA\ —^COMMENT.1NECCLESI£STEN.' 676
    ron., per sententiasj erudieris, undeadfiJium cfebro' A cantatur iripsalriip : Ih oiiirieiriierrath exivilsbiiiiseo-
    sermo repelitur. iri. Ecclesiaste vero, maturceviriirri rum, et infines orbisierrmverba illbruth (Psal. i viii, S).
    aetatis instituens, ne quidquam iri mundi rebus putet Male igitrir qriidaftfbpiriarituj', rios ex"Hoc libfb' ad
    esse perpetuum, sed caduca eVbrevia uriiversa quce vblriptafem el luxuriarii prbvocari, cum e cbritraflb
    cernimus. Ad exlremum jam consuniriiatum virsm, omiiiacqu'a..cernimusin niurido varia esse docearifur,'
    et calcatq sceculoprceparatum, in Cantjco cantico- nec/debere nos ea sludiose appetef e quae, duiriterieri-
    Msi eriinf re- a. - ...
    rum, sponsi jungii anipiexibus. prros •tur,intereant
    linquamus vitia, e't pompis-[_Jf5.,. pompce]-sceculi .' Tradunt Hebraeihunc librura, quem riiodbiri ma-
    renuntiantes expeditos nos ad adventum Christi prae- nibus habemus, Salomonis-esse" pceniteniiani agen- .
    paraverimus, non pt-ssumus dicere: Osculetur me tis : qui quia in sapientia divitiisque corifisus ,. per-
    osculodris sui(Cant.:t, I). Haud proculab hocordine mulieres oflenderit Deum, nunc secum reputat, om- '
    doclrinarum, et philosophi sectatores suos erudiunt, nia vana esse hujus sceculi deleetamenta, quce ad .
    ul.primum ethicam. doceant,-deinde physicam inler- ultimam iniseriam devolvunt eos qui in eis ponunt -
    suam. Sed et beatus -
    pretentur, et quein inhisprofecisse perspexeriat,ad spem Gregorius ^loctor mirabi-
    i theblpgicani usque perducant., Nee non et hoc dili- lis, et sacrae Scfipturce lucidissimus exposilor, in
    gentius attendendum,_quod per tres libros auctoris, P quarlo Dialogorum libro (cap. k), qupmodo iste liber
    diversusesttitulus.InProverbiisenimadnotatur: Pro- Jegendus sil vel intelligeiidus, optime _exposuit, de.
    verbia Salomonisfilii David regislsrael-. In Ecclesiaste nomine Iiujus libri, sic dicens: . Ecclesiastes' autem
    vero : Yerbb Ecclesidstisfilii Davidrregis-Hierusalem:, proprie concionator dicitur : in concioue- vero, sen-
    Superfluum quippe est hic. Js. ae/.quod maie-inGra.- tentia promitur, per quam tumultuosce^tufbce seditio
    cis' et Latinis' codicibus invenitur,- ln Cantico.canti- coniprimatur,- et crim multi diversa- sentfant, per
    corum, nec filius David, nec rex Israel, sive Hieru- concionantis rationem ad unam sententiam perdu-
    salempraesci'ibitur,se3tantum: Gantictimcaiiticorum cuntur.- Hic igitur liber, idcirco Concionator dicilur,.
    Salomoriis: Sieut enimProverbia, et rudis- institutioy.. quia Salomonin eo quasi tumultuantis turbaesusce-
    addttodecim tribus, el-ad lotum perlinent Israel; et pit sensum, ut ea per inquisitionem dicat quae for-
    quoniodo conteriptus' mundi,- non nisi riietropolitis tasseper tentationem imperita mens sentiat. Nam
    convenit,- hoc est ,• habitatoribus Hierusalem; ita' et quot sententias per inquisifionem mqyet,- quasi lot,
    Canlicum canlicorum ad'eospropriefacitmenlionem,' iiisepersonasdiversorum suscipil. Sed' concionator
    qui; tantiutf superna desiderant. Ad ihcipientes et verax, velut extensa manu, omnium-tiimultus.sedal,-
    proficienles, et patefna-. dignitas, et regni proprii . eosque ad unam sentenliam revocat, cum in ejusdem
    merito judicatur [Ms., indicatuf; «'.,- yindicatur], libri termino ait: Finem loquendi omnes.pafiter au-
    auctorilas. Ad perfeclos' vefo,' ubi^ribn.timbre"eru- diatnus : Dominum time, et.mandaia ejus observa,-hoc
    dituf discipiilus,->sed'aimorev pTOprium nomen suf- est enim omni$homo (Eccle. xi, .15). Si-enim in Iibro"
    ficit, ef aequrilisi-iagister est,- et nescit se" esse re- eodein per collocutioiiem [JITs., locutionem] suam
    • - . multorum personas non susciper.et [Jlf£.,-susGeperal],'.
    gem. _ '•'-_'
    41_i-H3ec jnterimjuxta litteram. Cceterum per cur ad audiendum Joquendi finem seeum paritef
    inlelligentiam spiritalem_,\pacificfls el dilectiis Dei oranes admonebat? Quia igitur in fineliJm dicil.:
    Palris,- et Ecclesiastes nostef Chrislus e"sl,-quimedio Otnnes pariter-audiamus, ipse sibi testis est quiay ia
    pariete_destructo, et inimicitias in carne etacuans,- se multorum personas suseipiens, quasi solus lbcu-f
    fecitutraque unttm, dicens : Paceni,meam do vobis, tus non cst: utfde et alia sunt quae in libfb' eodeiii
    pacem relinquovobis(Joan. xiv,~27). De qup Pater ad per inquisilionem moveiiiu'r,'aique alia qticeper rac-
    discipulos . Hic es't, inquit,- Filius ineus dilectus , ih. tionem satisfaciunf; alia qrfce^x tentati profei'fcaui-
    quo mihi bene complacui; hunc audite.(Maitli. xm; mo/atque adhiichrijffs mundi deJeclaiipnibtis dediti;'
    5); qui est caput EcelesiaerEt' nequaquamad. syria-' alia vero, iriquibus-eaquceraiionis Sttut, disseraf,
    gogam Judseorum, .sed ad geritipiri multitudiriemTo- atqrie animunra-delectatibrie cbmpescaf. Ibi narinjue"
    U
    quens, vivis lapidihus exstructae; non iilius de qtta- aif: Hbc ildcjiiemihi visumest bonmri; uv comedai
    ipse.ait . Hierusaiem,- Hierusalem! qtiw occidis prb- qitiset b'ibat,et fruatiir Imiiiia ex labore siio' (Eccle.
    phela,s,\eteccerelinqueturdomusvestra deserta(Matlh. v,-i7). Et longginfeiiuS-sttbJiitfgilv3f-/ms"fisfiri dd
    XXIH,,37,'58)i"se'<Iillius per quaro jurari vetat,quia' dotnumluctiis'. qiiam dddbmum cdhiivii (Eccle.' vfi~;
    sit civitas magiirregis; Hicest filins David,-ad qnerii' 3): Si eriiftfboifuiri esf iriariducare el-bibere",•riieiius
    caeci'in- Evangelio clamabarit: Miserere nOstri; fiti fuisse vfdebatflf addomuiri ebrivivii
    pbfgere qudxiia"d
    David.(Matth: xv, 22)'; et Oriinis"lui'ba consbtfaibaf,' dorriumluctfls.*E-x
    qua re dsteridiluf quia illud ei
    etunavoce respondeliat'. Hosatinu filio David (Mattii. infifmaritium
    persbnairituiit, hoc vero' exfatioriis 1
    xxi, _). Denique non. ad eum fit verbuffl Dei, sicut definilione "subjiirixit : riarij ipsas protinus rationis
    ad Hieremiam et ad ccetefbsprophelas; sed quia'di- causas edissefii, et de doriio'Iuctris quae git utiliccis.
    ves est,- et.rex potens, ipse est siquideifi verbutfi, et
    osteridit, diceris': Iri illdenim firiis cuhciorum ddhio-
    S-ipientia_cceteraequeviEtuies.-.Vefbaloqiiituf ad-Ec- ~- neiur libminutii, et tiivtns
    clesiae virbs. vefba insinuat apostolis, de quibus . iEccte. iogiidt quid fuluruni' sit
    x(,'9,-10). Hursuin''illies^criptiim-esti:'j---faf«,
    • " Hucusque ex sancto Hieronymo.
    671 R. F, ALRINI SEU ALCUINl OPERUM PARS n. 672
    juvenis, in adolescentia tua. Et paulo post subditur :.A et semper idem est quod est, et non aliud. Quod
    Adolescentia enim et~voluptas , vana sunt. Qui dum - enim mutabitur, quodammodo evanescit, et non est
    hocpostmodum vauum esse redarguit, quod prius quod erat. Idcirco ad comparationemCrealoris omnis
    admonuisse videbatur, palam [Ms., patenter]indicat creatura vanitas dici potest, et quidquid in hoc eir-
    quiailla quasi ex desiderio carnali verba 413 ln- culo continetur, pro nibilo computari in coniDara-
    tulit, haecvero ex judicii veritate subjunxit. Sicut tioneaeternce majestatis.
    ergo delectationem prius carnalium exprimens, curis ' YERS.5. — Quid superest homini, in omni labore
    postposilis denuntiat bonum esse manducare et bi- suo, quo laborat sub sole? a Post generalem senten- '
    bere, quod tamen postmodum ex judicii ratione tiam ad vanos hominum labores convertll sermonem,
    reprehendit, cum esse melius dicit ad domumluctus qui ffustra in istius mundi labore desudant, congre-
    ire quam ad domum convivii: et sicut lcetaridebere gantes divitias perituras, ambientes honores, quibus
    juvenem in adolescentia sua, quasi ex deliberatione subito dicitur: Stulte, hac nocte morieris, cujus
    carnalium, proponit, et tamen postmodum per defi- erunt qucecongregasti?
    nilionem sententiceadolescentiam etvoluptatem vana YERS.•_..—Generalio vadit,et generatiovenit,terra au-
    esse redarguit. Similiter et concioiiatoriste, diversas temin smculumstat. Aliis morientibus, nascunlur alii;
    cogitationum tentationes exponens, alio ait in loco,. B et quos videras, non vides; incipiesque videre eos
    cumdicit: Unus interitus [est] homihis et jumento- qui ante non erant, sed subito nascuntur. Quid va-
    rum, et mquautriusque conditio: sicut moritur homo, Bius hac vanilate, quam terram manere, qucehomi-
    sic etAlla moriuntur : simiiiter spirunt omnia, et nihil num causa facta est, et ipsum hominem, lerrce do-
    habet homojutnentis amplhts (Eccle. m, 10). Qui ta- mirium, in pulverem repente dissolvi? Signanter
    men ex definitione rationis suam postmodum sentea- dixit, terra in swculumstat, non in sceculasceculorum,
    tiam protulil, dicens : Quid habet amplius sapiens a quia coelumet lerra transibur.t, et ecce facta erunt
    stulto? et quid pauper? Nisiut pergdt iltuc,ubiest omnia nova.
    vita (Eccle. vi, 8) ? Qui igitur dixit: Nihil habet Iw- YERS.5.—Oritursol, et occidit, et ad locumsuutn
    mo jumentis amplius, ipse rursum definivit ipiod ha- revertitur, ut iterum oriatur. Ipse sol, qui ad lucem
    bea' aliquid sapiens non solum amplius ajumenlo, moftalibus datus est, orlu suo et occasu quotidie
    sed etiam ab homine stulto, videlicet ut pergat illue interitum mundi demonstrat, qui per incognitas"vias
    ubi est [ifs., erit] vita. Quibus verbis primum indi- nobis ab.occasu afl ortum regreditur, expletoque
    cat quia hic hominum vila non est, quam esse alihi noctis circulo, de thalamo suo novus exoritur. Hoc
    testalur. Habet ergo bomo [hoc] amplius jumentis autem totura idcirco dicit, ut doceat mutationibus
    '
    truod illa post roortem non vivunt, hic vero tunc vi- C teraporum et or-lu occasuque siderum, humanam
    vere inchoat, cum per morlem carnis-hanc visibilem aetatemlabi, etinterire dum neseiat.
    vitam consummat. Qui etiam longe inferius dicit: 4-14- YEits. 6. — Vadit ad Austrum, el gyrat ad
    Quodcunquepotest manus tua facere, insianter opera- Aqttilonem,gyrans gyrando vadit spiritus per circulos
    re, quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, necscien- suos. Ipsum solem spiritum nominavit, quia animet,
    tia erit apud inferos, quo tu properas (Eccle. ix, 10). el inspiret, et vivificet omnia, sicut veris lempore,
    Quomodoergo unus interilus est hominis et juinenti, in quo principium mundi cestimafur esse, singulis
    et sequa utriusque conditio ? aut quomodonihil habet • amiis videmus : obliqua enim Iinea est zodiaci eir-
    homo jumentis amplius, cum jumenta post mortem culi, et zona [ilfs., circuli zona], per quam cursus
    carnis non vivunt, hominum vero spiritus, pro malis est solis. Ideo brumali tempore ad australia, devexo
    suis operibus, post mortem carnis ad inferos dedu- tramite vergit sol, et iterum aestivocirculo se tollit
    cti, nec in ipsa morte moriuntur. Sedin utraquetam ad borealia, ne si uno modo curreret, alia calor, alia
    dispari sententia demonstratur quia concionalorve- frigus consumeret. Aliter vero : Sol Christus Deus
    rax, et lllud ex tentatione carnali intulit, et hoc posl- omniavivificatet iJIuminat spiritalis graticesplendore
    modum ex spiritali veritate definivit. » Has vero di- . et virtute, in cujus pennis sanitas est: qui credenti
    versas humance raentis opiniones diligenter hujus in eum [Jfs., in eoJ oritur, et infideli cuilibet -oc-
    libri lector intelligat, quid cui conyeniat personce; cidit.
    et caveat ne in Epicuri dogmata cadal ex hujus libri YERS.7. — Omnia flumina inlrant in mare, et mare
    lectione, si diligentius non discutiat quid ex cujus- non redundat, ad locum unde exeunt flumina rever-
    que personae tentatione concionator iste dixerit. tuntnr, ut iteruth fluant. Dicunt philosophi, aquas
    YERS.2. — Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes, dulces quce in mare influunt, vel ardente desuper
    vanitas vanitatum, et omnia vanitas. Si juxla Psalmo- sole consumi, vel salsiiginis maris esse pabula. Sed
    graphi sententiam, omnishomovivens vanilas, quanto [et] Ecclesiastes nosler, id est Christus ipsarum con-
    magis irrationabiles creaturae recle dicuntur vaniiali ditor aquarum, dicit [jlfs., ducit] eas per occultas
    subjacere, sicut Aposlolus ait: Vanitali enim crea- terrae venas ad capita fontium regredi, et de matrice
    tura subjecta est (Rom. vm, 20)? Quidquid enim abysso in sua semper bullire principia. Possumus-
    mutabile est, et non esse polerit quod est, vanitas tamen, sub fluminum et maris nomine, per mela-
    appellari recte potest: nam Deus solus immutabilis, phoram homines [Ms., humanura genus] intelligere,
    &Ex BancloHieronymo»ut pl.ra<}i.e.sequentia.
    -73 EXBiGKTiCA',— CUMMERT.MSECCLESIASTEN. 674
    qui in terram, unde sumpti sunt, redeunl, postquam ,A Hanc occupationempessimam dedit Deus filiis homi-
    in primo audierunt peccatore : Terra e's, el in terf am num, ut distendantur in ea. Dedit vero, dixit, eo io-
    ibis; nee tamen terra impletur mullitudine mortuo- cutionis geriere quo Apostolus ad Romanos ait: Tra-
    ;rum. - - - ~didit eos 'Deus in
    reprobum sensum (Rotri. i, 6). Id
    YERS.8."— Cunctmres difficiles, nonpotest homo est, permisit eos, propter prcecedentia peccata, in
    eas explicare sermone, Non saturatur oculus visu, reprobum cadere serisum. Pfoposuit ergb Ecclesia-
    nec auris impletur auditu, Nullatenus valet sermo stes, primo 415 omnium cor suunf ad sapientiam
    explicare causas naturasque rerrim; nee-oculus sa- requirendam, et ultra licitum se' extendens, voluit
    turari, ut rei possit dignitalem intueri [JJfs.,riec ocu- causas ralionesque cognoscere, quare parvuli corri-
    lus, ut rei poscit dignitas, intueri); nec auris, insti- perentur a dcemone, cur naufragia pios impiosque
    tuente doctore, ad summam rerum notitiam perve- pariter absorberent: utrum haecet his simi.lia caus^a
    nire. Nam modo omnia in aenigmate, cernunlur, et " [ilfs., casu] evenirent, an judicio Dei et providentia.
    ex parte intelliguntur, donec peffecta veniat scientia, Si non judicio, ubi providentia Deia? Hcec,inquit,
    . quaein hoe mortali corpore esse non polerit. Tamen nosse desiderans, intellexi superfluaui curam. -et sol-
    hcee sentenlia maxime contra cos agit qui, sine ia- licitudinem per diversa cruciantem, a Deo homirii-
    - boreetdiscendistudkysanctarum Scriptuf arum sibi H bus datam, ttt scire cupiant quod scire non licitum •
    -noiitiam promitlunt, aestimantes se sapieriles, curo ' est. Et hoc propter curiositatem, in quam se sua
    - "
    sunt insipientes. sponte injecerunt, permisit eos Deus [in eis] laborare
    YERS.9, 10. — Quid est quod fuit ? ipsum, quod eventibus vitce hujus, in quibus nullam rationem in-
    futurum est. Quid est quod factum est ? ipsum, qubd venire valuerunl.
    faciendum est. Nihil sub sole novum, nec valet quis- _ VERS,14.— Vidi qum fiunt cuncta sub sole, et ecce
    quam dicere, ecce hoc receiis est. De naturis in pri- niiiversa vanitas , et afflictio spirilus. Aliter [In ms.
    - mordio mundi creatis videtur dicere, et de successione aliter omitt.] est sensus: Consideravi universa quce
    -earum, quomodo veniunt, et quomodo transeunt. in mundo sunt,. el nihil aliud deprehendi quam vani-
    Yerbi gratia : dum homo moritur , homo nascituf. tatem et malitiam, id est miserias spiritus, quibus
    Eadem natura fuit morientis, quce et nascentis erit. animus diversis fatigatur cogitatioriibus. Laborat
    Similiter de avibus, piscibus, serpentibus et orimibus [Ifs., labor] sapiens cognoscere quod humaricerion
    animantibus, Intelligendum est, nec non in hefbis et ^st datum sapientice scire.
    arboribus cceterisque rerum naturis, nihil novum VERS,-13. -r=-Perversi difficilecornguntur, et stul- '
    invenitur quod anle non esset: nihil periturum, quod torum infinitus est numerus. Sanctoram numerabiiis
    postea non fiat.pfs., fiel]. Ideo"-dicit-Scriptura: Re- 'G est multitudo, slultofum vero congregatio- non est
    quievit Deus die-septimo ab omnibus operibus suis, numero digna.Tale quid et Psalmista ait: Dinume-
    " id
    est, a novarum creatione naturarum eessavit, non rabo eos, id est sanctos, super arenam maris (Psat.-
    a gubernatione, de qua ipsa Yeritas ait: Pater meus _cxxxvin,-18), id est stultos qui arence coinparatftur.
    usquembdo operatur, et ego operor. Undeex primor- Sicut ad Abraham Dominus dixit: Et erit sementuum
    dialibus creaturarum seminibus totius scecuiitempus sicutsiettw cmli, et sicut arena maris (Geft.-xxii, 17).
    naturali cursu peragitur. In stellis iritellige sanctos, -de quibus Psalmista ait:
    VERS.11. — Jam enim prmcessit in swculis, quw Qui numerat mullitudinem stellarum, et omnibuscis
    fuerunt anie nos, Non esi priorum memoria, sed nec nomina vocat (Psalm. CXLVJ,•_.).In arena, pecca-
    eorum quidem quw post futura sunl, erit recordalio tores, de quilras dicitur: Perdentur peccatores de
    apud eos qui futuri sunt in novissimo. Sicut praeterita terra.
    olim fuerunt, nos" abscondit oblivio, sic YERS. 16. — In corde meo locutus sum, dicens: -
    quce apud
    ea quce nunc nobiscum praesentialiter fiunt, hi qui ecce mugnus ejfectus sum, et prmcessisapientia omnes
    nascihabent, scirenonpoterunt,Quia.cunclasilentio qui fuerunt ante me in Bierusalem, et mens mea con-
    peribunt, et quasi non fuerint, abscondentur, et com- templata est multa sapienter, et didicit. Legimus et in
    plebitur illa sententia : Vanitasvahitatum, omnia va- D Regum libris, multae sapientiae fuisse Salomonem, et
    nitas. [Vanitas vanitatum] quia omnia transeunt, et hoc a Deo speciale donum pwe cceteris sceculidiviliis
    more fluentis aquae vadunf, et non redilvunt. Cui vel honoribus postulasse (III Reg. in). Mundi ergo
    sententicetotus mundus lestis esl, et maxime huma- cordis oculus niullam sapientiam et scientiam corw
    num genus. tuetur. "Ideonon ait, multam sapientiam et scientiam
    YERS.12. — Ego Ecclesiastes fui rex Israel, in sum loculus, sed [multam -sapientiam el scientiam]
    Hierusulem. Hucusque prcefatio generaliter "de hujus vidit cor-meum : non enim possumus eloqui omnia
    sceculi vanitatibus disputat. Hinc ad semetipsum f e- quae sentimus: latior est enim cordis intelligentia
    dit, et quis esset, ostendit; vel quomodo experimento quara oris interpretatio.
    oirinia cognoverit et doGuerif. Ideo consequenter sub- VERS.ll. — Dedi quoque cor meum, ul sclrem pru-
    junxit: dentiam, atque doctrinam, erroresque et stuttitiam, et .
    VERS.13. — Et proposui in animo tneo quwrere et •agnovi quod in his quoqueesset tabor et afjlictiospiri-
    imestigare sapienter de omnibus aum fiunt sub sole. tus. Contraria contrariis intelligriritur, et saDientia
    * Lege ex sancto Hieronymo in hunc locum:« Et s.i casu, ubi piwidentia? Si judicio, ubi 'iustitia? i
    ' /«76
    .,6:7. ;:#.#.-JiiSm^S©J_i__OT
    .jprinja.cesj,.stultitia_caruisse. ^taltitiajau.tem carere Jianinantiwmizpossedi setvps et_®ncUla$,miultamq'ue fa-
    _;no»,po.est, jiisi qui.>intellex<erjf ^am.t.Uri.dejetpJura piitiam.habui; armenta quoqueet magnos ovium grs-
    sunt bi_rebus noxia £r,eat.a,;«i,.dum ,yitamus-,ea,ad ,ges, ultm pmnes gui.fuerunl ante mein Hiexusaletn ;
    sapienliain fir.udiamur. Jiqualis ergp-;studii-fuit;S,a- coacervavi mihiargentum, et aurum, et substantias
    jjoniqni scii.. sapientiam, .crrorero.et .stultitiam^ ut regum_et.prmsincfarum;.feci mihi cantores,.et xanta-
    - i.u appetendis .aliis, et -aJiis.declinandis, veracius sa- trices et delicias filiorumdipmiman,scypjvoseturceolos
    pieritia projjaretur. El agnovi-quod in Jiujusmodj-co- •%nministerio ad viria fundenda: et shpergressus sum
    gitalionifjus afllictio _spiritusct perturbatlp aiiinii ppibtts omnes, qui fuerunt ante me sn iljemsaiem.
    .essel.. . ,' ,-, __-_ Sapientia jiuqque.p.er.severavitpiecum. -Et onvaia oum
    YERS.18.___- Ep qtioq-iti-mutta sgpientia multa sit idesidefaverujitpcu.li.mei,nqnAiegavieis; nec prohibui
    •indign.atioj ef qui fiddit scientiflm, adptit dplprem. cor memn, qp.inqmni mluptate fruerelur,_et Mectar-et
    .iQuanto.magis ouis .sapientiam fueri.t consecutus, se in Hs.qtt.mprmpgravemm; et-hanc ratus-sumpar-
    .jtanto plus indignatur ;subjacere \Ms., Lsubjicere]se tem m.eam,.siuterer labjoremeo.-Gufflquemeconver-
    —yitiis,etpro.cul esseayiiitulibus quas re.quirit :,do- ..tissem ad unipersa :opera guw fecemtit mahus mem,
    Jet ignoraniiam, dum quaerit scientiam. Jntelligit se fit adj_abpj\es3)}guibiisfrustra sudaveram.zvidiinmn-
    «x parte^agnoscere., et adplenum inteUigendi iuuten Ti .nibits.vanitatem,et affliclionemanimi, et nihil perma-
    reruin occullarum se npn posse per.venire videt, jdeo fiere su.bsple.-Tran$ivi,ad_contemplandam--sapientiam,
    _addit _dolorero,,o_ui addit scientiam. erroresque et stultitiam. Quid est,,inqnam, homo,_ut
    ^A.PUT II. sequi possil regeni factprem,$mhn.?Ettvidi qupd tan-
    YERS.1. —Dixi in cordemeo : Vadqm el gfflugni tttni prwcederet s.apietflia$lullitiqm,-lau.anlumdiffprt
    jdeticiis, el fmar bpnis, et vidi qttqd ho.ccjitoqueesset lux aienebris. Sapipntis octtli in.capiit ejus, siutiusiti
    vqnitas. Hic concionatoris uiocjq, coinmuni senlentia tenebrisambulat. Et didici quod unusufriusque esseiin-
    ..yulgiJoquitur, quam tamen vanani ostendil. JSt ,est teritus. Yjdetur mijii utilius esse legentibus Jiseco.mnia
    .sensus: Postquam in mullitudroe sapientiae. ,et adje- fluceEccIesias.tesde sua glori.asubinfert,brevicuncla
    ..ctione scjentiae, dolorem et Iaboi;eni esse compre- sermoiie jeoinprehender^,.et quasi in unum corpus
    •hendj, ot _tfihilaliud .nisi cassum lahorem et inane .s.ensum-redigercufpossintfaciJius iutelligi qgae di-
    .certa._neii,._transtulilrie ad -lcetitiam,,ut Juxu-ifuerer, cunlur. Igifur ea .quas.puiautur in sceeulo bona; .quasi
    et congregarem- opes, el ut diyjiiis _ab.ui__4ar.eitf,, et rexetpotens babui. J.dificay.i mihi.pajalia., .yitibus
    perituras y_olup.tatescapej^em, anteauani morerer. ^collesmqntesque cpiisevi, et ne qujd .deesset de luxu
    .Se.d.et jn-hoc yanitatem .Jpsepersp.exi?dumpri$,erjta y_elypjuptale [Jlfs., ad l.uxum et voluptatem], horlos
    yoluptas praesentem.non juval, et exhausta npn sa->Kniihi poniariaque -plantav_i,.djversi"generjis arljores
    -tiat.-Ideo intellexi carnalemluxuriam esseyanitatem, instituens ,-fljuas..collec^aeaqjiaj in piscinas ^esjaper
    .etadjecidicens. irrigarent, ut -lpngus yiror __[Ms..,longius vigor] liu-
    VERS.%.—Risum putavf prrprpm, et gaudio iiio-e .perpeti nutriretur. - S.ervorupi -qu.oque siye
    •_j,_|4_5-
    Mxi :,Qui_d.frustrg decipens? Hoc est _tjuodin Eyan- j-uip.tqruni .siye ancillajum sive .yernaculprum- mihi
    _geJ_iolegitur: Vm iopbis qui ridelis, guia lugepifis .fuii .innumera mullitudo, et .quadrupedum gTeges
    ;(LMC.._YJ,._25)..Decigiuntjir yero qui ,carnaliain hoc multi, boum scilicet et ovium, ,quantum njullus alter
    iSaequlp-sequuntur desideria, ,et magis -_carnaliieryj- anfe mp i;ex .habuit inHierusal.eu}. JS.ecnon^et ihe-
    .vunt _quamsjjiritualiter, cestimantes .perpetuuro .esse .saur.i argenji ct auri innumeraljiles condebantnr,
    ^uo.d.y.elut.umbra.c,itissimetransibi_l-[Jlfs.,transjel], guo.sdiyersorum regum et gentium fributa contuje--
    el labor dolore punietur. Potest hoc et de hcereticis runt. Upde et accjdit 0 ex nimiis .opibus_admajores
    accipj, quifalsis dpgniatibus acquiescentes, laejtasibi delicias proyocarer,/et jmusicorunj.chori mihi tibiali
    ,ct prpgpera promittunt, dum sint filii perpetuae p.er- v_3ce [Apud Hier., tibia, lyra,,y_oce]concinerent, _ut
    djti.ouis. uterque sexus in- convisiis mihi ministraret. Sed"
    Yp-RS.'5. — Cogitaviin corde meo abslrahere a vino _quanto ista cresceliant, tanto sapientia ^deerat. Nam
    carnem meam, ut transferrem animum mpuni ad sa- - jn quamcunque-ypluptatem cupido J.raxjsset me, in-
    pientiam, depitqremque$lultitiam,.donec videremguid frenis per prceceps ferebar, pufabamque hunc esse
    gsset utile filiis fiqminuni,gug [Ms., 4quid]facfp opns fructum laborum meorum, si ipse inJuxuriae [Ms.,
    est sub sole, nntnerp dierupi.viffc sum. -Eleganler au- Juxuria] libidine .consumerer. Tandem in nie reyer-
    .tem .xo.luptatein.ebrietaticomparayit, siquidem ebrie- sus, el quasi de gravi somno evigilans aspexi, et
    jtas eyertit animi .yigpreni : quam [j)fsv quenfjxpii .jnanjjs meas, p} opera mea plena vaiiilatis, plena
    p.olfleril sapientia (comroutare, et (ul in _quibusdam S.ordium, plena spirilji erroris intuilus supj,- Nijiil
    jcodicibus Tiabetur) obtinere laelitjam spirilaleni, is _enini-Jjuo.din rouridpjputatur bopum, bpnum potui
    poterit ad scientiam rei istius per-yenii^ejquid inijac reperire. Reputans igitur.quceessentsapienticebona,
    jrita appetendum, quidse filandum sit. et qu_e.stultiticemala, consequenter in laudem illi.us
    YERS.&-!&•~ MflBlifibppi qper.a meg, mdificavi hominis erupi, qui post vitia se refrenans, virtuiuni
    tnihi dptnqs,etplanlavi pineqs; feci-fwrtoset pomariq, possit esse sectator. Magnaquippe-distaiitia^tinter
    et consevi ea cuncli,generjisarboribusj et exstruxi mihi sapientiam eX stultitiam, ct guantum dies ciistat ,a
    viscinas gquqrum} ut inigqr.em silvam lignorunt ger- npcte;_tantum yirlules a yiliis separantur. yidetur
    £? 3 J^GETICA."-,,C0MME8T. INJSGC&ESIASTON. . \ 678
    jnihi itaque qui s_apj,enti_pi
    sequjtur, o.culo.satdcoeIia.m
    JA. disse^I|egum lijjrj. testajitur_,^ui qJlpboa.ro
    .igsjpienfi
    semper .erigere, el. n-__ulilime os ihabere .ere.ctum, . filio.iab.oressuos reliquit. S,edjjiel.iuiuJo-"lligendtttfi
    .eaque .quae.sup.er .y.erticenimpt, coiHeinpIari: qui ^estlJfs., aestimo] de spi.ritaji laibo;ee;,in.quo diebus
    -verp stu.ititiaj.et yitiis rfeditus .-417 sit, yersari in _ac jioctibus s.ir.s"apiensin;legeT-.omi.niroeditatpr, et ;
    tenebris _etin JSEtim-ignorantia .yolutari. .Cumque -Scripturarum sanctarum desudat-iuter,pretatjqiie.,.jet"'
    -iicecita se Jbabeant, inter.sppientem et.stultum ea- -libros componit- mujlos, ut njero.orJam.'SJif ptis.terjs
    ;dis_ta.ntiacst, -quod^alter >dlei,aller jtenebris xompa- -[Ms,,. suis posteris] r.elinquat, et ni_bUojiiiflus.lci]j.or>es
    -r.etur.:ilie _o,eulosad scajluin:ievat, iste in terrarii illius in manus stultorum peryeniunt, qui frequenter
    -deprimit. .Repente.autem.mihi cogitatioista subre- secundum .p.e.rversi.tateni.cordis .,suj,,,ex.j.sancl'oru_a
    .psit,.quarc'-sapiens et.stullus communi pereant in- -Patrum, dictis, haerefj.caepi;ayitatis.semina eapiunt,
    .teritu;.cuf!eadempIaga,,eoderiieyefltu, eademmorte , je.talie.nos"laborescaIurouiaiit.ur.. . '
    -pr.emantur^eur-ecedero..sint utrique.angustiae.-Sunt , YER"S.20-t25. —. U.ndfi.ces.sapi,penrimiqvi_quecpr
    -veroqui Jicecyerba.Ecclesiastis ab-eo loco xtbi ait: meum idtralgbpfaresub.sqle :iiam ci»n fllfusfabprat
    -Magnificaviopirn mea, usquesad hunc locum iu que in sapifinlia, et doctrina, et^ollicAtudine,-hom\niotipso
    ait ::Sapientis oculi in xupite ejus, de Gbristo iuter- qumsitp.dimittit; et.hqc eygq vpnffas et npagnutnmg-
    |>retariconantur...Sedi[uibusdam in Jocis Jaboriosa 8B lum. Quid pnhn frgdprit hpmini de univerpg iapore
    , jest interprelatip.jiifi &rt.ede;membrisjUiu's jnlelligi -suo., et-ajjlictiohe spiritus,
    qua s_ubsple cpiciatys -cst?
    -possint. Ideo nos historiali tantumnibdointelligentia },Cuncii:d_ies ejus dploribus_et.mrumnippleni.sunt^,nee
    •inliocloco contenti sumus, maxime-.quia nobis"non -per.nqctejn mente requipscif; e,. Iiwc, nonne ppnilas ?
    est propositum omnia dicere quae a diyersis inve- _Hic ut supra ,d,e incerio- hcerede loquilur, utrum
    "niunturaucloribusdicta, sedea commatico sermqne, sj;ultus au sapieps futurus .sit, quijabore ajterius
    <quce«adsensumiplaiiiorem pertinere yidentu~r,paucis ffuitur,us ^sjt: ,et iu .eumdem circulum res revertjtur
    tperstj-ingere verbis. - ut lab.ores niorien.iuro-. delicice sjnt vjyeniium.
    . YERS.18,16. — -__£dixi in corde-meo:-Si unus et -Maxiine jtamen ,de Jabore sapieiiti_e disputat, -in
    stulti-el -meus occgsus erit, guid mihiprodest ~quod ..quo studiosi _[Ms.,studiosej ycl r,eruni spir.italiijtiu
    majqrem sapientim dedi operam ? Lbculusque cum •^velyisibiliuni, _dieac -floctcTaboranl, ignbrantes iu
    menle-mea,' animadverti quod hoc quoque esset vani- ..qupfum manus pervenjani ^DpuscjiIasua, uifum sa-
    ias., Jfoji enim erit memoria ^apientis, similiter ut pienles de litteris disputent ^uis, vel etiam iSjLulti et
    '
    Mtdti-in.perpetuum_-.ef futuratempora oblivianecuttcta joliosLE,slquidquam tam vanum?,qujajiecuoct.ib.us,
    pariter operient: moritur doctus simililer ut indoilus. nec diebus cessal a labore,, .qtjnes.cita.d queju prqfe-
    •Haecenim diligentius .coiisiderans".dixi-:-ISapiens.et">' J ctuni' futuro tempore Jab.orej .eyenient sui.
    stultus, _justus"«timpius, aequali,morte moriuntur S4--26.__. Jtfqpne nimus estxptne-
    4<i.3 'F--I"s-•
    [Hier., sorte- morienlur], ct omnja iri iioc saeculo ^jderpei bibere, xefpstpnde/e gninipesum pona ^pfabori-
    .mala -eventu simlli ^ustiriebunt. Sicut enini impius Jius-suis'-? Et hpc de manu Dei est. .Qnfsifa.vorabff.et
    •tribulaliones patilur, ita etiam etjustus : nee quem- ^.d.eliciisafjiuet tf.1ego1 Hopiini .bgnoifi, cojispeciu$uo
    ilibejt iri hocsceculo sua adjuvabit-justitia, sed.omnia .dedit-Deus sapietitiam et scipittjamef Imtitlqpi: ppp-
    incerta -sunt, «pro quo quidcuieveniat. Si ita _est, c.aiori autem dedit,affliclionem et curdni superfluapi,
    •dixi in corde meo : -fjuid
    -mihiergo prodest quod -se- ;ut addat et cqngreget etfrfldpt^ ei,-gui plflcuit Deo :
    cutus-sum sapientiam,_et plus cceteris laboravi,si sed et hoc vanitas', el cassa soiliciludo mefitfs; Aliud
    meus occasus etslulti aequalis erit>? Sed-rursum co- ,est ex cojisideratione rationis. aliud ,est ex -infir-
    •gitans, diligeritiusque considerans, non-similem-sa- . mantisyuigitentaljone.disputarc. Hic quid indoctum
    pientem et stuJlum habere in futuro -memoriaai ^vulgus senti.at yidetur definire. Ubifyej,o,ait: Me-
    quando consummatio veniet.universitatis; et nequa- lius est .ire ad dpmum luctus guam ad dornimi cpnvivii,
    quam pari ex-iluinjustus et justusjudicabitur. quiahic .ex rationis discretioiie pstcndit se-loqui. Dicamus -
    adrefrigeria, illepergitadpoenam:ideo,-priore'msen- v, - -tamen secundum ^consequentiam s.upejioris .djsputa-
    tentiam meam damnavi,,el me stulte locutum esse in- -tionis. Postquam uniyersa tractayi? et nihil in.islius
    tellexi,et errasse, qui[_J_s.,quia] anteasicsenseram. mundi Jabore- perpe,luum"iiitellexi,.posterioremque
    VERS.1-7-19. — Idcireo tmduit me vitm me,m,vi- generationem prioris frui laboribus, tum mihi yisum
    dentem mala esse universa sub sole, ei euncta vanita- est, hoc iii rebus.esse .justissimum, et quasjDei.do-
    iem atqne afflictionem.Rursum .detestatus sum omriem jium, ut.suo ,quis Jabqre frueretur, bibens ct .come- .
    industriam meam, qua sub sole studiosissime laboravi; dens, .et pro itemporc parcens [A/.,;pascensJ .opibus
    habitiifus hmredem post me, quem ignorp utrum sa- seongregatis. Et Jioc siquidepi -Dej dpnum pf^-niu-
    piens an slullus futurus sit, et 'domindbiturin labori- nus] est, lalem justo .dari >iro. menlem., u.t e"a, -
    -bus meis, in quibus dbsudavi et sollicitusfui; et est .quce curis vigiliisque .qucesivit, ipse ,con_sumat.
    quidquam tam vrinum? Videtur quidero de divitiis-et t_icut_e eontrario.irae Dei est, ut peccator diebus ac
    secundum Evangelium re- noctibus opes congreget, et nequaquam eis u.ens,
    ' opibus retractare, quia
    pentina morte' subtfacti, quaii "moriamur hcerede, ~:derelinquat his qui in:conspectu'Dei gusti sunl. Sed
    ltesci.mttsutrtim sapiejis an stultus sit, qui nqstro.la- et hoc, inquit, .diligenter rrispiciens^et yidensi._nri_a~
    I)i>re est fruiturus. Et hoc Salomoni malum acci- • _ajorje'4riiri,^nj.ssimum judtcayi. liffi.cinterijnjiuper,
    m B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS II. 680
    litteram, ne videamur penitus simplicem praeterire'A illum Jocum in quo ait: tempusbelli,et tempuspucis,
    sensum; et dum spiritales divitias sequimur, histo- super Israet intelligunt. Tempus fuit nascendi in p$-
    rice contemnere paupertatem. Bonum est itaque triarchis populo Dei, tempus moriendi tempore Yes-
    veros cibos et" veram suniere polionem, quos de pasiani-.el Tili. Tempus plantandi in terra repromis-
    agni carne et sanguine in divinis voluminibusinveni- sionis suh Jesu Nave, tempus evellendi, dum ducti
    mus, de quibus dicitur in Cantico canticorum : Co- sunt in caplivitatem a prcefatisducibus.Tempusoeci-
    medite,amici mei, bibileet inebriamini (Cant.\,i). dendi eos in iEgypto, et tempus liberandi de .-Egypto.
    Adijuos ipsa vocat Sapienlia, dicens : Venite, come- Tempusdeslruendi [AddeexHier., templfjsubNabu-
    dite patiemmeum,et vinutn, quod miscui vobis. Relin- chodonosor, et tempus aedificandisub Dario. Tempus
    quite infantiam et vivite, et ambulate per vias pruden- plangendi eversionem urbis, et tempus ridendi atque
    tim (Prov. ix, 5, 6). Quis enim vel comedere, vel cum saltandi sub Zorobabel, et Esdra, el Neemia."Tempus
    opus ,est, parcere [AL, pascere] potest absque Deo, dispergendi Israel per diversas(gentes,et in unum con-
    qui pra.cipit sanctum canibus non esse mittendum, gregandf, quando reducti sunt de captivitate in pa-
    et docet quomodo in tempore sint danda cibaria? triam. Tempus amplexandi, dum cceiestiauxilio cin-
    Pulchre enim homini dat Deus bono sapienliam, -gebantur; tempus longe fieria complexibus,dum pro
    ' et
    scientiam', et lcetitiam. Nisi enim bonus fuerit, et- " pCccatis suis derelicti sunt a Deo. Tempus qucerendi
    mores suos, Dei adjuvanle .gratia, proprio arbitrio de Babylonica captivitate, tempus perdendi eos in
    '
    [ifs., pro arbitrio] ante correxerit a, sapientiam, et excidionrbis sub Romanis. Tempus custodiendi le-~ .
    scientiam, et lsetiliam non merebitur. Ut ergo bono galia mandata, tempus alijiciendilacinioscelegis prae-
    coram se dedit Deus sapientiam et caelera, sic pec- cepta. Tempus scindendi, quando in duo regna post
    catorem suo arbilrio derelinquens , facit congregare Salomonem divisus est populus, et tempus consuendi
    divitias, et hinc inde perversorum dogmatum con- lempore Machabseorum. Tempus tacendi prophetas,
    suere cervicalia : quce cum vir sanctus et placens nunc in captivitale Romana, et lempus loquendi
    Deo viderit, inlelligit quia vana sunt, et prcesum- aposlolos, dicente Domino : Ile ad oves perditas
    ptione spiritiis composita. Nec mirandum quod dixe- domus Israel (Matth. x, 6). Terapus dilectionis, quo
    rit, peccatori dedit sollicitudinem,-elc, dedit enim ,[Hier., qua] eos sub patribus ante dilexit: el tem-
    pro dimisit, intelligendum est. Propterea dat ei sol- pus odii, dum Christo inlulerant manus.- Tempus
    licitudinem sive afflictionem, quia peccator fuit; et belli modo, non agentibus eis poenitentiam; tempus
    j_on esse causam afllictionis in Dep, sed in illo qui pacis in futuro, quando inlrat plenitudo genlium, et
    sponle sua ante peccaverit. sic omnis Israel salvus erit. Aliter altiori serisu :
    CAPUT III. Tempus occidendi, et tempus sanandi, sicut ait:
    YERS.1. — Omnia tempus habent, et suis spaliis Ego occidam,et egovivificabo(Deut.xxxn, 59). Sanat,
    transeunt universa sttb cmlo. Incertum et fluctuan- ad poenilentiam provocans : .occiditjuxta illuni sen-
    lem statum conditionis humancein superioribus do- sum : In mainlino interficiebam omnes peccalores
    cuit. Nunc vult omnia ostendere sibi in murido esse terrm (Psalm. c, 8). Terapus destruendi, et tempus
    contraria, et nihil stare perpetuo, eorum duntaxat aedilicandi.Non possumus aedincarehona, nisi priris
    quae sub coelo sunt, el tempori obnoxia sunt; quia destruxerimus mala. Tempus ploraudi, et lempus
    cseteraesubstanliae spiritales nec coelo,nec lempore ridendi : nunc flendi tempus est, et in futuro ri-
    continentur. dendi, Domino dicente : Reati fientes,quoniam ipsi
    YERS.2-8. — Tempusnascendi,et tempiistnoriendi; ridebunt (Luc. vi, 21). Tempus plangendi, et tempus
    tempttsplantandi, et tempus evellendi quod planta- saltandi. Eodem sensu quo supra. Plangenduni est
    tum est; tempusoccidendi,et iempussanandi; tetnpus impraesentiaruro,ut in futuro saeculospiritali salta-
    destrueridi, et tempus mdificandi; lempus flendi, et tione gaudeamus. Tenipus spargendilapides,,el tem-
    tempus ridendi; tempus plangendi, et lempus sal- pus colligendi rqula tempus fuit gentilis populi dis-
    landi; tempitsspargendi lapides,et tempuscolligendi; } pergendi, el tempus rursum in Ecclesiam congre-
    lempus amptexandi, el lempus longefieri ab amplexi- gandi. Tempus amplexandi, dum dictumest, Crescile
    btts; tempus acquirendi, et tempus perdendi; tempus et multiplicamhii (Gcn. j, 28); lempus longe fieii a
    cuslodiendi, et tempus abjiciendi; tem.vusscindendi, complexibus,- ubi ait, Dabo spadonibus locttrii in
    et tempus corisuendi; tempus tacendi, et lempus lo- domomea.tneliorema filiis el filiabus,locutnsempiler- -
    quendi; tetnpus dileclionis, et temptis odii; tempus ««iii. Aliter : Tempus est s.pienliam amplexandi,
    belli, et tempus pacis. Nulli 419 dubium est, quod id est, de coelestibuscogitandi, et tempus est iterum
    ortus et iriterilus hominum Deo notus silel praefini- curam corporis agendi. Tempus acquirendi populum
    tus; et idipsum esse parere quod planlare; mori, ex gentibus, et tempus perdendi populum Judaeo-
    quod plantatum est evellere. Hcebraeiomne hoc quod rum. Tempus custodiendicreden.es ex nationibus,
    de "contrarietale temDorurascriplum est, usque ad et lempus abjiciendi incredulos ex Israel. Tempus

    a Apud Hier. in hunc locum : « Nisi enini bonus catholicce doetrinaesensum, qui post Hieronymuni
    fuerit, et mores suos proprio arbitrio ante correxe- clarius ubique terrarum definitus est, ita ex ingejiio
    rit. Quam sancti Palris senlentiani, quce quidpiam temperavit. (Editot VeroriensisOperuth S. Hier.)t
    Pelagiani erroris redolere videri posset, Alcuinus ad
    681 EXEGETICA. — COMMENT.IN ECCLESIASTEN. - 682
    scindendi, ettempus consuendi. Sub diversis sermo- £i, est. Non ut ad desperationem et Juxuriamprovoce-
    nibus idem nunc qui stfpra sensris ist, in eo, quod mur,' sed habentes victum et vestilum his contenti ^
    ail, teuipus destruendi, et tempus aedificandr,ac de- simus, et quidquid plus est necessitate corporis, in
    inde lempusscindeudi,"ettempus consuendi :-mbdo pauperum expendatur solatia. Quia sicut caro.cibo.
    enim Synagoga deslruitur, ut aedificelur Ecclesia, et alitur et potu, iia anima eleemosynispauperum, et
    alligant scissiones iegales, ut Evangelii gloria con- solatiis miserorum. Juxta anagogen, verus cibus est .
    sttanlur [Ms„ ut Evangelia consuantur]. Quod evan- caro Christi, et verus potus sanguis ejus, sicut jpse
    gelista. singuliperpelrarurit, de lege et prophetis ad- Dominus ait : Qui manducat carnetn meam, et -bibit
    ventus Dominicitestimonia cbnsuentes. Tempus ta- sanguinemmeum, in me manel, et ego in illo (Joan.
    cendi, ut discamus quce sint docenda; lempus Ib-. vi, 57). In haccibict potus spiritali jucunditale lce-
    quendi, ut doceamus quce recle didicimus. Nihil tari debemus, non solum in mysterio, sea-etiam in
    nobis videatur i'ectum esse, nisi quod disciinus, ut lectione"sanctarum Scripturarum, ubi paseamur et
    pbst muJtum silentium, de discipulis 'efficiamurma-. potemur de ligno vil-J, quod plantalum est secus de-
    gislri. Tempusamandi legem, et ea quceex lege fue-> cursus aquarum.
    rint imperata : circumcisionem, hoslias, sabbata, YERS. 14. — Didici. quod omnia opera quce
    neomenias; et tempus odieridi ea,~EvangeIii gralia ]B fecit Deus , perseverent in perpetuum, non possu- -
    succedente. Tempus belli, et tempus pacis. Quan- mus eisaddere quidquain, nec auferre, qum fecit
    diu in hoc sceculosumus, tempus est belli: cum mi- Deus , ut timeatur. Nihil est in mundo. quod no-
    graverimus autem de hoc sceculo, pacis tempus ad-- vum sit. Solis cursus et lunaeviees, et terrce arbo-
    veniet f in-pace estJaus Dei '[Rier., locus Dei], et . ruroque siccitas velviror, cum ipso mundo nata sunt
    civitas nostfa Hierusalem de pace sortita vocabulum atque creata, et idcirco Deus certa ratione cuncta
    est; Nemo ergo nunc se putet esse securum in tem- modefatus est, et jussit humanis usibus elementa
    pore"belli, ubi certandum est, et apostolicaarma servire, ut homines videntes haec intelligant esse
    tractanda , ut -victores quondam requiescamus in providentiam Dei, et timeant a facie Dei, dum ex ,re-
    paee. rum cequalitate,cursu, ordine atque constantia, inlel-
    ~420"YERS- 9-11."— Qiiid habetlwmo ainpliusde ligunt Creatorem. Pulchfe aulem teraperavit dicens,
    labore suot vidi affliclionemquam dedit Deus filiisjw- ut limeant a facie ejus : vultus quippe Domini super
    fninum. Guncta fecit bona in temporesuo, et mundum facientesmala (Psal. xxxm, 17).
    iradidit jdisputationi eorum, ut non inveniat Iwino - YERS.15. — Quod factum esl, ipsum permanel:
    opus quod operatus est Deus-abiniliousque ad finem. , qum futura sunt, jani fuerunt : et Deus instaurat
    Plerique putant hoe de magistris esse dictum, qui-' G quod abiit. Yel prceterita, vel praesenlia, vel fu-
    bus Deus dedit sensum, ul qucererent naturas re- ttfra, ipsa [et] fuerunt, et sunt, et erunt ,' universa
    rum, et Creatorem laudarent ex eis, ne forle btiosa quae cernimus. Sol qui nunc oritur, et anlequam
    meris lorpesceret et- invitia corrueret. Prius enim nos essemus, in mundo fuit, et postquam mortui fue-
    disputavit de diversitate temporum et varietate mu- rimus, oriturus est. Quod de sole diximus, hoc de'
    tabilium rerum, -nunc dicit : Quid habet amplius onroibus cognoscendum est creaturis. Terra singulis
    homo de labore suo, nisi ut sapienter intelligat Crea- aianis arescit, iterumque virescit in germine suo.
    torem laudare in creaturis suis nec quicquam in hoc Mare fluit, et recedit ut refluat.-Animalia moriuhlur,
    sceculoperpetuum putare? Quid enim amplius habere ei fenascuntur iterum' ejusdem generis. Homines
    possumus in hoc sceculo laborando, quam ut nos morte finiuntur,-et -alii pro eis oriuntur. Et ea lege
    erudiamur ex diversitate creaturarum Creatoris creaturarum nihil nbvum inveniri poterit, sed Deus
    agiioscere magnitudinerii,et omne bonum esse quod per succedentia tempora omnia restaurat quce fue-
    "Deusfecil, qui dedit mundum honiinibus ad inhabi- runt.
    tandum, ut fruantur eo et varietates intelligant tem- YERS.16,17.— Et vidisubsolein locojudiciiimpie-
    porum, [nec qucerant quomodo creata sint orania, __ tatem, et in locojustitiminiquitatem. Ei dixi in corde
    quare hoc vel illud ab initio muridi usque ad con- meo : justum et impiumjudicabit Deus, tempus omni
    .summationem fecerit crescere, rnanere, mutari. reitunc erit. Sub sole, inquit, islo veritalem et judi-
    - YERS.12, 15..— Et cognoviquod non esset melius, "cium requisivi; et vidi
    injudiciis non veritatem va-
    nisi Iwtari, et facere bene in vila sud. Omnis enim lere, sed munera.- Aliter : arbitralus sum aliquid -
    hotno qui cotnedit et bibit, et videt bonutn de iabore justitice in prcesentisceculogeri, et vel pium pro suo
    suo,.hoc donumDei est. Propterea colonus et hbspes nunc merito recipere, vel impium, pro 421 suo sce-
    jnundi homo datus cst, ut brevis vilce fruatur tem- lere damnafi. Postea vero cum corde meo collo-
    pore, et, spe prolixioris aetatis abscissa, cuncta quce 'quens et reputans, itftellexi, non per partes Deum,
    possidet quasi ad alia cito profecturus aspiciat, et et per singulos semperjudicare,' sed in futurum tera-
    quantum potest, bene faciat in vita sua"; nec frustra pus servare judicium, ut omnes pariler judicentur,
    .congregando magnas opes, cogitatibnibus tbrquea- et recipiat-unusquisquemeritis suis digna, secundum
    tur : neque se pulet-plus de suo labore lucrari posse quod gessit in hoc sceculo; etlunc perspexi
    teinpus
    quam cibumet potum; et si quid de opibus suis in discretionis esse omni rei.
    bonis-operibus expenderit, hoc solum Dei donum YERS.18-21. — Dixi in corde meo de filiis homi*
    PATROL.G. 22
    ' 684
    685 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II.
    ttum, ut probaret eos Deus, et ostenderet similesesse A-yoluptateni: neque gnim cum semel nqs dissolverit
    bestiis. Idcirco unus interitus est iwminum, et jumen- interitus, posse Jiis perfruj.a quibus recedimus iti-
    torum, et wququtriusque condilio. Sicut morilur ho- grati. Sed meliori sensu de Jaetitiab.onorumpperum
    mo, sk et illa moriunlur. Similiter spiranl omnia, et intelligendum ,est. Nihil e.stergp jiielius in.yjla isja,
    nihil habet homo jumento amplius. Cuncta subjaceut nisi quod laeteljir honiQin oper.e.suq,facie.ns.eleemo-
    vanilati, et omnia pergunt ad wium locum. De terra synam, pt futuros-sibi tbesauros in regno cpeloruin
    facta sunt, et itt terram pariter revertentur. Quis novit praeparans. Hanc solam Iiabemusveraciler portio-.
    si spirilus filiorum Adam ascendat sursum, et si spi- ' nem, quam nec.fur, nec-latro valet, nec lyrannus
    ritus jumentorum descendat deorsum2 Non miran- auferre, quce nos tantummodo posl njortem se=
    dum est in praesentivila, inter justum et impium qnetur.
    nullam esse distantiam, nec aliquid vjrtutis valere GAPUT IV.
    [Hier., nec aliquid valere yirtutes], sed incerlo VERS.1. — Vertimejid alia, et vidicalumniasguce
    eventu omnia volutari, cum etiain inter-.pecudes, et sub sole geruntur [Ms., generqnluf], el lacrymas in-
    homines secundum corporis vilitatem nibil differre nocentium, et cqnsolalorem neminem,nec pqsse resir
    videatur. Sicut eadem conditio est nascendi, ita sors stere eorum -violeniiwcunclorum auxilio deslitutos.
    una moriendi. Similiter procedimus ad lucem, ceque • Post hanc cogiiatiofiemillue mentem meam oculo.s-
    dissolvemur.in pulvcrem. Si autem videfur hcecesse que converti, ut yiderem calumniatores, et calum-
    distantia, quia spifitus honiinis ascendat in ccelum, niam sustinentes. Et ecce yidi eorum ,qui a poten r
    et spiritus pecoris deseendat in lerram, qua islud lioribus opprimuntur lacrymas, quas solas habere
    certa auctoritate [Ms., quo istud certo auclore] co- possunl in calamitatibus,. 422 rei ip~4d'al"iPfote-
    gnovimus? Quis potest scire utrum verum an falsum stantes, qui consolatoremnequeunt invenire. Etquod
    sit quod speramus? Hoc autem dicit, non quod ani- malorum miserrimum sit [Ms., quo major miseria
    mam putet perire cum corpore, vel unum bcstiis ejt sit], et inconsolabilisdolor, calumniatqres yident ia
    hominibus praeparari loeum, sed quod ante adven- suis iniquitatibus fortiores : et haecest causa, quod
    tum Christi omnia ad inferos pariter descenderunt non valent consolari. Plenius hunc locum in septua-
    [Ms., ducerenlur]. Unde et Jacoh ad inferos descen- gesimo secundo psalmo David; ct Jeremias in suo
    surumse dicit (Gen. xxxvi). Et Job pips et impios volumine exquirpnt.
    queritur apud inferos detentari (Job. vn, 17).. Et VERS.2, 3. — Et laudavi magismortuqsquqmvi-
    revera antequam flammeam illam rotam, et igiieam ventes, et feliciorem utrqque.judicavi, qui necdum
    romphceai_iad-[fl.er., et] paradisi fores Christus cum n naius est, nec vidil mgla qum.fiunt sub sple. Ad com-
    latrone reseraret, clausa erant coelestia,et spiritus parationem miseriarum quibus in hoc mundo mor-
    hominis pecorisque aequalis vililas coarctabat. Et tales premuntur, feliciores judicavi mortuos, ab hu-
    licet aliud .videtur [ilfs., viderelur] dissojvi, aliud jus miserice labore liberatos, <juamyiventes. Melior
    reservari, tamen non multum intererat, perire cum est itaque his duobus, vivente videlicet et defuncto,
    corpore, aul inferui tenebris detineri. Quod vero ait, qui necdum natus est; in eo felicior est, quia nec-
    de lerrg fgctq sunt, et inJerram reverlentur, lioc dum malum mundi expeiius est.. Hoc autem dicit,
    eum de corpore dieere manifestum est, quia corpus non quia animcesiut hominum, se.cundumquorum-
    de terra creatum est, non anima; sicut vindex "pee- dam errorem, antequam nascatur horoo in mundo ;
    cati .sententia homini intulil: Ter.ra es, et in terratn ^ed quia melius sit omiiin.onon esse, nec sensum
    ibis (Gen. m, 19). Hcecinterim juxta litteram. Quan- liabere substantice, quam infeljciter vel ess.e,vel vi-
    tum ad spiritalem, intelligentiam pertinet, quis scit vere. Quo roodo et de Juda DominusJoquitur, futura
    utrum spiritus, qui hominis appeJIatiqnedignus est, ejus tormenta significans: Meliuserat non nasciho-
    ascendat in coelum, et utrum peccator, qui junien- mini iiii (Matth. xxvi, 24): quia meljus fuerat ci
    tum yocatur, descendat in terram ? Fieri enim po- omnino non esse, quam ceternoscruciatus perpeti.
    test utrumque pro incerto vitce hujus,et lubricp sta- j) YERS.k. — Rursus contemplatussum omnesIdbores
    tu, ut justus.cadat, peccator resurgat; et nonnun- hominum, et induslrias uritmudvertipaiere invidim
    quam eveniat, ut rationabilior et evuditus scripturis, proximi, el in hoc ergo vanitaset cura superflua est.
    id est homo, non circumspecte et ut scientia sua Converti me rursus •ad alia, et vidi omnem forlilu-
    exigil, vivat, et ducatuf ad inferos; et simplicior diuem et gloriam laborantium, et deprehendibonum
    quisque atque rusticior, qui jumenlum homiuis pom- alterius esse alterius malum, dum invidus aliena
    paratione dicitur, melius viyat, ef martyrio cpro- felicitale torquetur, et patet insidiis gloriosus. Quid
    natus paradisi sil colonus. enim yanius quam hominesnon suas flere miserias",
    YERS.22. — Et deprehendiniliil esse.meiius quam nec propria Jugere peccata ; alios judicare. seipsos
    Imtari hominemin opere suo, et hanc esse pqrtem il- oblivisci; et melioribus tantum invidere, aliorum-
    lius. Quis enim adduceteum, ut posl se futura cogno- que beaefactis torqueri ?
    scat ? S_uperiorierrore turbatus, quodputarem inter YERS.5. — Stullus complicatmanus suas, et comedit
    febmineset bestias niliil psse, inhanc senlei.liam carnessuas. Totum, quod disserit, hoc esl pt osten-
    prava opinione seductus [Ms., deductus] sum, ut dat eum qui laborat et aliquid babet in mundo, pa-
    nihil aliud dicerem honum, nisi praesentem capere tere inyidice; et rursum eum qui vivere vult quietus,,
    685 EXEGETICA.— COMMENT.IN ECGLESIASTEN. 686
    inopia opprimi; ct esse utrumque miserabilem, dum A rede se cruciat, rjunc ad sodalitatem sermo confer—
    alius propter opes-periclitatur, alius propler inopiam tur, et dicitur quid h.oni habeat amicorum .con.tu-
    egestate conficitur. Aliter; Manus erepro pro ope- bernium; et eommune s.oiatium,,quja e,t alterius rui-
    ribus accipiuntur. Stultus retrahi.t manus suas ab na alterius .auxilio suipl.eyaturj et curas domeslicas^
    op.erebono, ct- jion vult viriljter agere, sed cpmedit . ipsius fluoque noctis j.equiejn meliu.s,cxigit ille, qui
    carnes s.uas, jd-est,, secundum cariialia _yiyit_desi7 fidum amicum h.ahet,quani qui soljs .opibus jncubat
    deria, tabescens in yoj.uplatibussui.Sj .donec-consu- acquisitjs. Quodsi robuslipr ,quis inimicus contra
    mantur [M*._consunimatur]. unum surrexejit,-.aiterjusimjjecil-itciteni .ainipi so-'.
    YERS.6. — Melior est pugillus cum requie, quam latio suslentari dicit. Et quantiim 4uo unp .differunt.
    si amore conjuncli sunt, tantp etiam trium cbntu-
    plena utraque manus cum labore et affliciioneanimi.'
    Meliusest modicumhabere jusio, quarii dhitias pec- berniuroplus yalere. Etenim vcra charilas, ejtnullo.
    violata livore^quanto augetur numero, tapto crescit
    ealorum multas. Eleganter juslitia requiem habet,
    e.trobore. Et bcecinterim simpliciter dicla sint. Cae-
    iniquitas laborem; et quia singularis nuirierus in terum
    bono semper accipitur, et duplex in malo, proplerea quod in superiori loco super Christo quorum-
    dani intelligentiamposuimus, ct [Jlfs., etiam] rcliqua
    unus pugilltfs habetrequiem, et duce manuslabore
    B eodem ordine disserenda sttnt. Meliusest eniin duos
    suntplence. - esse quarn unum : melius est enini habitan-
    pariter
    YERS.7, 8. — Cqnsideruns reperi et aliam vdiiila- tem in se habere Chrisium, quam _.o.lum Hier.
    [Apnd
    tepi sub sole: unus psi, et secundutn non habet, non solum habitare el] patere insidiis adversantls. Merces-
    filium, non fratrem ; el lamen tgbqrpre non csssat, quippe contubernii statini in ipsa so.cietatis utilitate
    nec. sgtiantur oculi ejns divitiis, nec cpgitat dicens, mpnstratur. Si enini ceciderit unus, Cbristus
    eriget
    cui labqro et fraudp unimummeqm bqnis ? In hoc participem suum. Vceouippe ei, qui cum corruerit,
    oanitas est, eV afflictio pessinia. Conyersus sum ad Christuiriin se nop babet erigentero..Quodsi et
    [Jlfs.,
    alips, et vidi eos plus quam necesse esset, laborare, etiam] dprmierit unus, bop est, si morle fuerit dis-
    cojigregareopes per fas et nefag, et iion uti congre- solutus, el secum Christum habueril, calefactus ci-
    gatis ; habere oninia, incubare diyitias, sorvare aliis -. tius reyiyiscit; .etsi adversus hominem robu.sfiorin"
    [Jlfs., incujjare divitiis easque seryare alteri], etsuo expugnandodiabolus-exsiiterit, stabit Jiomo.,stabit
    labore npn perffui; maxime euni nec fllium nee et Christus pro homine suo, pro - sod.ali suo : npu
    fratrem habeant, nec propinquum, ut videaiturpius quod solius Chiistiadversus diabplumvirtus infirma
    labor necess.afiisreservatus,. Nibil itaque variiusesse sit, sed quod iijj.erumhpniini relinquitur [ilfs., nejinr
    depreliendi, quam eum lioniinem qui divilias con-. Q quatur] arbitrjum, et adnitentibus nojjis, jpsein pr.qjr
    gregat, cui eas rplinquat ignorans. Quod qujdem liandp fortior fiet. Quodsiet [Ms., quodsietiam]
    possumus sepundum priorejn [Jlfs., superiorem] in- Pater_et Filius et Spiritus saucius advenerint, nou
    terpretationemet deliis inlelligere qrii Jilirgsconscri- citocorrumpetur [Ms., rumpitur] ista sodalitas. De
    buntet eos faslidiosis lectoribus relinquunt; Quidam hac sodalitate in .Evangelio dicitur : Et pater meus
    hunc locum ab eo, quod ait, unus est, et non est se- diliget eum, qt ~adeutp veniemus,et n.ansioneii}apitd
    cundus, super Salvalore interpretanlur :..qu6d solus euin faciernus.Et paulo post: Pgracletus autpn Spi-
    et absque ul[o comilead salyaiidummundumdescen- ritus, ipse vqs docebit otnnia (Joqn. xiv, 25, 26); si'
    dil; et quanquam multi filii Dei sint, et fratres adop- gnificans tripm, id est, Patiis, et Fijii, el Spiritus
    tione dicantur, tanien nullus dignus exstitit qui iri saiicti, unum esse opus, et unam mansionemin cprde
    hoc ei op,erejungeretur. Cujus labormri non.estfinis, diligentis Deum. Qupd superips dixit, siunusdor-
    porlantis nqstra vitia alque- peccata, el pro nobis mierit, quomodocqtefiet.?Nisi igitur nobiscumChrK.
    dpk.. ; ef oculus eju. non satiabilur divitiis, semper stus dormierit, et in rriprte. requieverit, calprem
    nostram cupiens salut.em,et quanto plus quem pec- aeternaeyitae acciperp non valemus.
    care viderit, tanto magis ad poenitentiara cohortans VERS.15-16.^=rMelior e'st puer pquper et sapiens
    [Jlfs.,coarclans]. Eo genere locutionis dicimus,Dolet, sene,rege et slulto qui nescitproviderein poslerum:
    quo Appstolusait: Et ipse spirilus postulal pro tiobis ejuodet de carcere catenisqueinterdum quis egrediatur
    gemitibus inenarrabilibus (Rom.viii, 26),idest, nos ad regtiutn, et alius natus in fegno, inopia consur-
    gemere facit, Ita et liic dolet Christus, quia nos do- malur. Vidi cunclos viventesqui gmbulanl sub sole,
    lere facit pro peccatis nostris'. cum adolescenlesecundqqui consurgitpro eo, Iiifini-
    423 VERS. ,9-12. -_-Meliuscrgo estduos sipnd esse tus est numerus populi omniutn.quifuerunt-pnleeum;
    quam unum: habent eniin emolumentum societalis et qui posteu fnluri sunt, flon Imtabuntur ... eo. Sed
    sum; si unus ceciderit, ab qllero fulcielur. Jm soli, et hoc vanilas et afflictio spiritys. Hebraei hunc lo-
    quia cum corruerit,-non habetsublevantepi.Et sidor- cum ita disserunl: ]_feliorest inlerior Jioroo, qui
    mierijit duo, fovebunturmutuo ; unus quomodoca- post quartumdeciraum pubertalis antfuiri in nobis
    lefiet 2 Et si quispiam'~prmvaiuerit contra unum, exoritur, exteriore homine,-quide matris utero [Ms.,
    duo resistutiiei. Funiculus triplex difficilerumpitv.r. alvo] natus est, qui neseit recedere a vitio, et qui e
    Post sollicitudineset miserias, in quibus corruptus domo viliorura [Jlfs.,vinctoruni], de utero videlicet
    egt ille qui ur opjbuscpnquirendis absque certo hce- 'roaterno, ad hoc exivit ut regnarel in vitiis, qui et
    687 B..F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. 688
    in natura sua pauper factus est, non habens sapien- A CAPUTV.
    tiam, mala omnia deserendo [Jlfs., desiderando]. YERS.1,2.'— Ne temerequid loquaris, neque cor
    Vidieos qui in priore homine vixerunt, et cum se- tuum sit velox ad proferendum.sermonem corani Deo.
    cundo homine postea versati sunt, co videlicet, qui Deus enim in cmlo, et tu super terram; idcirco sint
    priore decedente generatus esl ; intellexique ho- pauci sermonestui. Multas curas sequunlur somnia,
    mines in homine priore peccasse, anteqriamsecundo et in multis sermonibus invenilur slullitia. Plerique
    nascente, tempore legitimo duo homines fuerint, arbitrantur -hcecin prcesenti sceculo[Apud Hier., iu
    alter camalis, alter spiritalis. Qui vero ad meliora prcesenli loco] praecipi, ne coram Deofacile aliquid
    conversifuerint, etinteriori homini, id.est, secundo promittamus, et sine consideratione virium vovea-
    se subjicere sciunt, non lcetantur in priore qui in mus ea quceexplere non possumus. Adesse quippe
    vitiis regnabat. Hos duos homines doctor egregius pKesenlem Deum ; et licei ille in coelo,nos esse vi-
    unum interiorem, et allerum exteriorem nominare deamur in terra,' tamen audire quce loquimui', et
    solebat. Nos vero melius aestimamus haec inlelli- insipienliam nostram argui >exmultiplicatione-ser-
    genda de diabolo rege stulto, et de Ghristo paupere monum. Alii vero melius intelligentes, hcee prce-
    sapiente, qui egressus est de virginali utero in mun- cipue [_Jfs.,-praecipi]alfirmant, ne aut loquentes
    dum, ut contereret et subverterel imperium stulti B cogitantesve,plus.de Deoquampossumus, opinemur,
    regis, qui ei ostendit omnia regna mundi; eoque sed sciariiusimbijcillilateninostram. Quantum enim
    victo, vasa illius caperel, et domum subverteret, ca- cceluni distat a lerra, tantum nostra opinatio a na-
    ptivamque captivaret captivitatem. Puerum vero tura illius separatur ; et idcirco debere verba nostra
    424 propheticospiritu nominavit Christum, etpau- ,,-esse moderata. Sicut enim qui in multis cogitatio-
    perem, sicut dictum est: Ecce puer meus quetn elegi nibus-est, ea somniat frequenter de quibus cogitat,
    (Matth. xn, 18). Item Apostolus: Qui cum divesesset, ita qui plura voluerit de divinitate disserere incidit
    '
    pauper factus est pro nobis (II Cor. vm, 9). Et sa- . in stultitiam. Yel cerle verba nostra pauca ideo esse
    pientem eum Evangelista lestatur dicens: Et Jesus'' debere, quod [eliam] ea quce"nosse nbs aestimamus,
    proficiebatwtate et sapientia et gratia coram Deo [et per speculum videmus,.-et in aenigmate, el veluti
    hominibus](Luc. n, 82). Isle natus est in regno senis -soninium comprehen.diniusquod lenere rios aesti-
    et stulti, optimus, pauper, et puer admirabilis, ut de marous ; cumqueplura, ut visuin nobis fuerif, dixe-
    domovinculalorum procederetin regnum, abiens in rimus, finem disputationis nostrce esse. stultitiam:
    i'egio~nemlonginquam,juxta parabolam evangelicam, ex multiloquio enim nos non effugerepeccatum.
    accipere sibi regnum et reverli, eos post aliquantum YERS.5, -4.— Si quid vovisli Deo, ne morerisred-
    teraporis, qui super se erim regnare noluerunt, in <] dere: displicetenim ei infidelis et slutta promissio.
    judicio damnaturusi Tamen erunt quam plurimi qui Sed quodcunquevoveris, redde. Multoque melius est
    non laelabuntur in Christo, recipientes Anlichristum non vovere, quam post votutn promissa non reddere.
    pro eo. Sed et iili uon laetanturin eo, qui carnalia Simplex intelligentia, interpretatione non indiget.
    desideria.id est, exterioris hominis vitia sequuntur Meliusest non promittere quampromissanon facere,
    magis"quam interioris sapientiam. Hi sunt qui na- quia displicent[ilfs., displiciunt]Deovota infidelium,
    scuntur per graliam sancti JSpiritus, et sacramentum qui non implent quajpromittunt Deo. Deus nisi ve-
    baptismi in regnum, sed non permanent in eo, re- rax est et veritas, eosque amat qui veritatis opera
    vertenles ad vitia, ideo consuihpti inopia tabe- faciunt. Consideret homo quod [Ms., quid] Deo vo-
    scent. veat, an implerepossit qucevovere cogitat. Sed gene-
    VERS.17. — Custodipedem tuum ingrediensin do- raliler omni praecipitur Chrisliano, ut fidem opefe
    iilumDei, et propinqua ut audias. Multo enim melior compleat, et non sit similis Judceorum,qui spondent
    est obedientiaquam stultorum victimw,qtti nesciuni se omnia facere, quae Dominus praecipit, dicentes :
    quid faciunt mali. Praecepta dat vitae, et non vult Omnia quwcunqueprmcepit nobisDominusfaciemus
    offendere euntes ad Ecclesiam. Non eriim ingredi .(Exod. xxiv, 5); postea vitulos facientes, adorave-
    domum Dei, sed sine offensione ingredi laudis est. ] ) runt idola.
    Et si esset omnium qui sunt in Ecclesia Dei, audire 425 VERS.5. — Ne dederis os tuum, ut pec-
    sermonem et divina mysteria, nunquam addidisset, care facias carnem tuam, -nequedicas coram angelo:
    Appropinquaut audias. DeniqueMoysessolus pf ope Non est providentia, ne forte iratus Deus super ser-
    accedebat ad audiendum Deum : caeteriaccederenon mone luo, dissipet cuncta opera manuum tuarum.
    valebant. Quod stulti nescientes remediumesse pec- Hebrceiita sentiunl: quod non potes facere, non
    cati, aeslimantesquepro oblatione [ilfs., per obla- , promiltas; non enim in ventum dicla transeunt, sed
    tionem] munerum Deo satisfacere se posse, [et] igno- a praesenti angelo, qui unicuique adhceret comes,
    rant hoc inalum esse atque peccattmi, non obedien- statini proferuntur [Hier. pefferuntur] ad Dominum.
    tia [Edit., non ob obedientiam] prceceptorum Dei Et tu qui putas ignorare Deum quod pollicitus es,
    [el] bonis operibus, sed donis et victimis emendare provocas eum ad iracundiam, ut omnia opera tua
    velle, quae inique fecerint. Hnic congruit iilud, quod dissipenlur. Nosvero ita inlelligimus, qribd his ver-
    in Evangelio ipsa Veritas ait: Discitequid est, mi- bis arguantur qui necessitateearnisetnalurcesepec-
    sericordiamvolo, et non sacrificium(Mattlt.ix,-15). care contendunt, Greaiorique inscribunt, cur eoi
    689 EXEGETICA. — COMMENT.IN ECCLESIASTEN. 690
    lales fecerit, ut carnaK deSiderio superali cogantrir A segetes messores venire jussurus esl, "ut separetur
    peccare; el hoc est, quod ait: Ne dederis os tuum, Irilicum el in horreum ccelestis regni condatur, lo-
    ut peccare facias carnem luam.- Noli itaque, [ail,] lium autem aeterno-tradatur incendio; ideo nunc
    vanas excusaliones qucerere, el dare occasionem exspectat et differt sententiam, donec in fine mundi
    carni tucead peccandum, et dicere : Non ego pecco, iniqui puniantur et justi coronam recipiant justitice.
    sed quod habitat inmea carne peccatum. Si enim, YERS.9,10 Avarus non implebitur pecunia, et
    inquit, iiaec dixeris, Deum provocas quasi auctorem qui amat divitias, fructus non capiel ex eis : et hoc
    mali atque peccati, ut iratus sit; et-si quid videris ergo vanitas. Ubi; mullm sunt opes, multi et qui co-
    boni habere, auferet de manibus tuis; vel certe talia medunt eas: et quid prqdest possessori, nisi quod cer-
    sentientem, tradet le in reprobum sensum, ut facias nit divitias oculis suis ? Hic vero avarus describitur,
    ea quce non conveniunt.- ., , ... qui nunquam opibus expletur; et quanto plus capit,
    YERS.6. — Ubi muita sunt somnia, plurimw sunt tanto plus cupit: sicut hydropicus, quanlo plus bi-
    vanitates et sermones innumeri. Tu vero Deum time. bil, tantum sitis addita crescit.. Flacciquoque super
    Et hunc locum Hebraeiita edisserunt: nec superiora lioc concordat sententia, qui ait (Epist. I, ad Lol-
    facias, de quibus jam dictuiri est, nee facile somniis lium):
    credas. Cum enim diversa videris per nocturnam Jj Semper avarus eget.,...
    quietem, et variis anima fuerit exagitata terroribus Nihil diviliceprosunl ergo (inquit Ecclesiastes) pos-
    sive incitata promissis, tu contemne, quia somnia sidenti, nisi hoc solum, ut videat quod 426 possi-
    sunt, et.solum Deum lime; qui enlm somniis credi- det. Quanto enim major fuerit substantia, tantoplu-
    derit, vanilatibus et ineptiis se tradet...Aliter : quia - res ministros habebit, qtfiopes devorent congregatas:
    dixi atque praecepi,-non des os tuum, ut peccare d.ominus autem earum videat lantum quid habeat,
    facias carnem tuam, et quaeras vanas [Jfs., varias] et plus quam unius hominis cibum capere non possit.
    excusationes; lioc nunc infero, quod in somno vitce YERS.11. — Dulcis esl somnus operanti, sive pa-
    istius, et in.imagine umbrce nubis,. qua vivinius, rum sive multum cotnedat: saturitas autem divitis
    multa possumus invenire quce nobis verisimilia vir non sinit eum dormire. Adhuc de divite et avaro
    deantur et nostra excusare peccata. Proplerea ad- sermo est, et comparantur op*eranti,et absque solli-
    moneo, ut id.omnimodis caveas, ne putes absentem citudine.dormienti, sive parum sive multum eorae-
    Deum ab.operibus tuis, imo et cogilationibus per- derit, quod ille Jabore bperis,' et sudore quemvis ci-
    versis,- sed eum timeas, et scias in cunctis operibus bum digerit, et dulci somno perfruitur. Dives vero
    tuis ejus providentiam esse, teque libero arbilrio - distentus dapibus, in diversa Jaceratus, dormire non
    [Ms., liberi arbitrii] condilum, non cogi, sed [Ms. valet, redundante crapula, et incbcto cibo in sto-
    om. sed] velle, quod facias. machi angustiis oestuante. Porro quia somnus, com-
    YERS.7,.8. —' Si videris calumniqs egenorum, et munis de hac vita exitus appellalur, roelior erit re-
    .iolentd:[Hs:, violata] judicia, et subverti justitiam in quies ejus qui operatur in prcesenti, et secundura
    provincia, non mireris super hoc negotio, quia [excel- vires suas in bonis operibus conversatur, quam eo-
    so] exceisiorest alius, et-.super Iws quoque [Ms., et rum divilicede quibus sefibitur : Vm vobis divitibus,
    hoc quoque]eminentioressunt alii, et insuper universm quia recepistis consolationeinvestram (Luc. vi,-24).
    terrm rex imperat servienli. Unum disputationis ser- - VERS.12-16. — Est et alia infirmitas pessima,
    vemus textum, el eumdeni sensum et ordiriem se- quam vidi sub sole : divitim conservatmin malum do-
    quamur./ Supra-dixit: Ne dixeris coram angelo, non mini sui. Pereunt enim in affliclione pessima. Gene-
    est pfovidentia, ne forte irqscatur .Deus supef vocem ravit filium,-qui summa in egestateerit; sicitt egressus
    tuam et reliqua. Adversusque eos.locutus est, qui esl nudus de utero matris sum, sic revertetur, et
    negarent per "providentiam Dei res humanas regi. nihil auferet secum de labore suo. Miserabilis pror-
    Sed hic intellexit oriri posse hujusniodi qucestio- sus infirmitas; quomodo venit, sic revertetur. Quid
    "riein: si a Deo auctore res regitur liumana [Jlfs., _. ergo prodest ei quod laboravit in ventum? Cunctisdie-
    res regunlur humanae], quare jusli calumniam pa- bus vitmsuw comeditin tenebris, et in curis multis, et
    tiuntur, et quare iniqui sunt judices, et non Deus, in mrumna atqtte tristitia. Cum superiori junge quod
    ulciscitur ineos qui iniqua faciunt et judicant? Nunc sequitur. Ecclesiaste divitem describente, quod nee
    infert, et solvit qucestionemqucepoterat opponi, di- ipse possit suis divitiis perfrul,' et crebro propter eas
    cens : Sivideris calumniam pauperis, qui beatus ia in discrimen veniat, nec hceredi quod congregavif,
    Evangelio prcedicatur, et res vigere, non justitiam relinquat, sed et ipse et filius suus, sicut venerunt
    [Hier., efres vigeri non justitia], non [Jfs., ne] mi- nudi, ita nudi revertantur in tefram, et nihil eos la-
    reris, nec tibi novum aliquid esse videatur, quia ex- borum suorum comitetur. Nonne enim languor est'
    celso alius excelsior est, et omnia respicit Deus, -qui pessimus, pro .divitiis cogitatione lorqueri, et peri-
    angelos suos super judices et reges terrae praeposuit,; turas opes, quas nobiseum non possumus auferre
    qui possunt utique prohibere injustitiam, et magis morienles, in tristitia, in gemitu, in indignatione,
    in terra valerequam quaevishomiuum potestas [Jfs., in Jitibus, casso labore conquirere. Possurrius hcec
    potestates]. -Sed quoniam servat in finem judicium,- eadem verba de pliilosophorum dogmatilius vel hce-
    et in consummalionem mundi, quando in maturas i'elicoruni perversitaljbus intelligere, qui inmalum
    691 B. F. ALBINISEU ALGUINIOPERUMPARS II. 692
    sui divitias diversoruhi cbngregant dogmatum, nec A et nihiloriiinus stultissima-parcitatese cruciat, aliis
    aliquam in eis utilitatem' habenl [Jfs., habebunt]; devorantibus [Hiei., devoranda] conservans. Necnon
    riec seetatoribus suis fructum relinquunt perpetuum, el illud hyperbolice addidit, quod etsi liberos cen-
    sedelipsi, et diseipuli eorum nudi, absque ullis tuiri procreayerit, et notf ut Adamprbpe mille,-sed
    merills [Jfs., bonis meritis] revertentur in terram, duobus millibus vixerit arinis, et aniroa ejus eupidi-"
    iion habentes lucem verae sapientiae, sed in tenebris tate et avaritia coiifabescat, multo' deterioris condi-
    ignoranlice,veriqtte' luminis expertes, orimeslabores tionis sit abortivo illd qui staiim ut riatus est inte-
    suos perdent iilius judicio qui ait: Perdam sapien- riit: ille enim nec iriala vidit nec bbiia; iste vero '
    tiamsapientium, etprudentiam prudentiumreprobdbo cum boria possedefit, semper .tristis. et cogitatione
    (I Cor. i, 19). excruciafus est; -iriagikcpiereqttiem habebit abor-
    YERS.17-19.' — Hoc itaque miliivisum est bonnm, tivus quam avarusille longaevus-; et tamen atnbo
    ut comedatquis, ei bibdl,-et fruatuf Imtitiuex labore -eqttalifitfe-fapieriluf',.dttrriet hic et ille subtrahuritur
    suo, quo laboravit ipsesub sole,-numero dierum vitm simlli morte. PoleSt hoc [et] de Israel accipi,- quod
    sum, quos dedit ilti Detis. Et hcecest pars illius, et dederil illi Deus legeftfet-prophetas, testamentum et
    omni homini cui dedit Deus divitias, atque substan- repf omissionem, Salvatore dicenle: Auferelura vo-
    tiam, polestatemqueei-lribWil, v.l comedutex eis; et bis regnum Dei, et dgbitur genti facienti fruciumejus
    fruatur parte sua, et twielur de labore suo, lioc est (Mattli. xxi, 4;5). Hcecomriia ad alienum et peregri-
    doriumDei. Non enini satis recofdabitnr dierum vitw num gentium translala stttfi populumy ul videant illi
    suw, eo' quod Deris occupet deliciis cor ejus. Qui la- bona sua', et non fruautur. Multoquenos conditionis
    boribus stiis in curarum tenebris vescitur, et cum essemelioris, qui quasi aborlivi.et novelli putaba-'
    grandi vitaetcedio peritura comportat, meliorem'di- mttr ab eis, quanfilli qui sibi' in atftiquitate apjjlau-
    cit eum esse, qui praesentibus fruitur bonis in lasti- debant, de patribus gloriafilesatqtte dicenles :'Paief '
    tia et jucunditate. Hic enim vel parva voluptas est noster Abraham (Joan. vm, 39).- Et fameti ad unum
    iri.ffuendo,- ibi vero solliciludinis tantummodoma- locum et nos et illos properare, id est ad judicium
    gnitudo. Et reddit causas quare donum Dei sit,- Dei. Quodaulem in medio ait: Et quidetrisepulcrum
    ffui posse divitiis; quoniam uon multum recordabi- non fuit ei, sive hoc significat quod dives ille de sua
    tur dierunVlaboris sui, ideo rion erit in tristitia, morlenon cogitet, et cum omnia"possideat, [eliam]
    non cogitatione vexabi.tfr, abductus laelitia et vo- itf exstruetione sepuicff aVarus sit; sive-quod saepe
    luptate-prajsenti.Sed melius est juxta.Apostolum propter istas divitias- occisus insidiis,- insepultus
    (I Cor. x, 5) spiritalem escarii et spiritalem polunl' Q abjiciatur; sive,' quod melius puto, nihil bonum
    spiritalemque laetitiam a Deo dari inlelligi, et videre honorificuirive'[Jfs.,nihil boni facli honofisque] ege- ..
    bonitatenv Dei, el jucunditatem cordis sui in omni rit, exquo sibiqueatapudposterosmemofiamcompa-
    labore' suo', quo spiritaliter in bonis laborat' operi- rare,iyitamsiienfiovelutpeeusl"ranslens,,curiili'abue- -
    bus", spe consolalus futurae retributibnis : et haec rilmateriamperquampotueril apparefe quod vixerit..
    est pars noslra, ul Icetemurin' studio boiiorum ope- YERS.7, 8.— Otnnistaborhominis in ore cjus, sed
    rum; qttaeIcctitia, Jicet bbna' sit, nec tamen plene anima ejus nonimplebilur bonis.-Quid habei amptius
    bona est, donec manifestetuf Christus, cujus visio sapiens a sluUo,'el quid pauper nisi ut pergdt iltuc ubi
    perfecla' brinitas est et jucunditas.- Nolandum -quo- esl vita ? Omne qnod laborant homines in hoc mun-
    que est quod occupatio in hoc-ioco in bono intelligi do, ore consumilur, et, .atlritum denlibus, venlri
    debet',prb "inlentione spiritall veraque lcetilia, quain tradilur digerendum: sed non implebitur anima co-
    diviiiarospiralgfaliahicinprcecepfislaboraiilibusDei. niedeniis ,• quia rursum desiderat-quod coinedal. Et
    ' cimi tam sapienso_uamsiultus absquecibonequeant
    427 CAPUT VI.
    - VERS.1-6. — Esl et aliud malitmguod vidi sub sble, vivere, et pauper nihil aliud qucerat nisi quomodo
    et quidem freqtiensapud homines. Vir cui dedit Deus possit organum siu corpusculi sustentare,ideo illuc
    divitias,-et subsianiium, et honorem, et nihil deest y. properal pauper,.ubi opes esse perspexerit. Sed me-
    dnimmejus ex omriibiisquw desiderat; ncc tribuit ei lius est Iioc intelligere de ecclesiastico viro qui,- in
    Detispoiesiatemnt comedatex eo, sed homoexlraneus Scripluris coelestibuseruditus, omnem laborem ha-
    vorabitillud. Hoc vanitas,'el magna miseria cst. Si ge- het iri ore suo, id est in doetrina spiritali; et anima
    nuerit quispiam centumliberos, elvixerit multosannos, ejus non implebitur, dum semper cupil discere quod
    el plures dies mtatis habuerit, et anima.illius nonuta- doceal; et in eo plus habet sapiens quam insipiens,
    tur bonis substuntimsuw, sepulturaquecareat, de hoc quia cum paupere illo qui in Evangelio beatus dici-
    ego pronunlio quod melior illo sil aborlmts. Fruslra tuf, properat ad ea comprehendenda qucevitcesunt,
    enim venil, et pe-rgitad tenebras, et oblivionedelebiiur et ambulat arctam et auguslam viam quce ducit ad
    nomen ejus. Non vidit solem, nequecognovitdistan- vilam. El pauper est ornatus operibus [Jfs., etpau-
    tiumboni el mali; et s. duobustnitlibus-annis vixerit, per est a malis operibus ] , et scit ubi Christus, qui
    et non fuerit perfruiius bonis: nonne ad unnm locum vita est, commoreluf.-
    properant omnia ? Descfibit avaruni divitem; et hoc VERS.9. — Melius est videre quod cupias , quam
    malum frequens esse in hominibus asserit, quod desiderare quod ncscias. Sed et-hoc vanitas est, et
    nibil eoriim quaein mundo putantur bona ei desit, prwsumpliospiritus.-Melius est, juxta sensum et pro.
    695 „ E-XEGETICA.— COMMENT.IN ECCLESIASTEN. i.94
    videntiam ciincfa^agefe,' qttia sensiis ocrilus est ani- iA h-u_ef-videainur vel compurictiohis iri corde; amit-
    mce, quam voluutateni cafriis' seqrii, quce nescien- . tiriius, et quid fiituri simus ribri cbgitariius.
    tem ducit ad pefditioriem. Yei certe superbum el YERS._. — Melior est ira rlsii; qtiia per tristitiam
    sibi placentemafguit,' et lrieliofen.Vdicit essecum mlius corrigitur dnhnus deliriquehtis. Risus Sissolvit
    qiii cuncta providefit,' quam illum cui nihil prodest sapienteni, ira corripit et emeridal peccantem. Ira-
    [Hier., crii nibil plc.cet] nisi qubd ipse fecerit, quia 'scaiiur et rioliis, .iniia peccaviirius";irascariiuf aliis
    ifaec est mala mentis aflliclio , et praesumptibpessi- 'quoque peccantibus,r"rid'eiriendalibiieriisui,rib'n a"d
    ina , eb quod Deus dissipat [ ~Jfs.,- despiciai,] bssa uJtibriem nostri.
    ' ' -
    hoiiiirium'sibi placentiiini.- Yi_RS.5.— .Gbr sdpiehlium ubi iristiiid, et cbr
    4_tS YERS.-10'. — Qui futtifus esi, jam vocdtum stultbrum ubi Imiitia. Beati, inquit Salvalbr, lifgeri-
    est noiiienejus, el sciiur quod sit hoitio, et hon pbssit tes, quoniamipsi consolabuniuf (Mdith.Y,S) :igitur
    coritra foriioremsejudicto conieridife. Aperte de Sal- sapiens vir vadat ad doinrim'lugeritis', et seipsurii
    vatoris prcedicatrir adventu , qttia [qui] fulurus est, coriigeritis aliosque adriiorieritis,rit plangarit peccata
    aritequam in-corpore cerneretuf, jam vocatum in sua ; non ad domum adulatofis, qtti plausus qucefit
    Scripluris ribriieri ejus ; -et cogriiturii esi prophetis audieritium, non lacfyriias deliriquentiufii.Talis db-
    et sariclis Dei rit libmo sit, et juxla hoc qttod liomb " ctor plangitur dives in serrrione, ribri(Jives iri bpe-
    est, non possit se conferre cum Palfe, u't iri Eyan- re. Ideb mox in1seqtferiti versiculoadjurigit:
    "
    gelio ipse' ait/: Pdter qui me triisit, mdjor nie est YERS.6,7. — Metius est "asdpiente cbfrigi qiiarii
    ( J'Sari.xiy,' -28)'. Verba sunt plurhrid, iriuliatnque in stultbrutn adulatibne decipi, qtiia sicut sbhitus spina-
    dispularido haberiliavahitatem. rum- ardehtiuin sub olla,- sic risus slitlti. Sed et hoc
    CAPUT VH. _amtas.'Huic seriteiiti_e-si_hile
    est illud': Meliora surit
    YERS.1. —",Quid necesse est hoihihi majora se vulnerd dniici, qudmfraudulenta oscutdihimici (Proii.
    qiimrerb, cum ignoret quid cotiducdtsAbtin vita sud, XXVII , 6). Sicut enim sbriitus'spiriarurif s'ub!blla ar-
    niiniero dieriim peregrinaiionis stim , •etiempore, qub dentium, sirepitttm reddurit insuavem, sic.etpal-
    ut iiiiibra prwteriit. Aut quis ei pblertt iridicare quid pantis fnagislri vefba ribn prbderirit audiehti, Velad
    post euni futurum sit sub sole ? Yidetur adhuc de cufa's saeculi, qttae spinaeinterpfetantur, auditores
    SaJvatbfe dicere, et pfolilbere rie ciiribse quaerariius subs cbhbrtantis, vel fuiufrieosinceifdiopfaepafaiitis.
    qualis, vel qifantus, vel quombdo'vefiisset, sed _af_- YERS;8. — Caluthnia conlurbat idpieniem, ei pef-
    ~
    furii' credefe qubd Seriptufa sancta de eo testatuf. "iit robur cordis illius. Utcuriur hoc vefsiculb, si
    Cum eriimde stafri riostro ignbfemus, el vita ribstfa j_, ; quem jusluiri' vifum alqife sapieritem videamus"ca-
    quasi- lifnbra pertfanseat, et futura' incefta sirit', luninias sustinere, ef tiirbafi de iniqiiitate judieis,
    non nobis expedit ut majora quani"possumus iriqui- nec Deum [statim] peiiclitanti subveriife pfaeserilein.
    fariiiisV sed sileril;_\_m"iiriporiariWs.orT nostfo, cre- Multce'tfibulatiories'surif jusfbriim, qiiia reffigescil
    derites eum"veriisseLquipfcedictus est. charifasmultorum', ef aiiundat iriiquTtas,-pfo' qua
    YERS:2.' — Melius est eniiri nqmeh bonum quuni conturbabitur cbr sapierilis Deumquelimeritis.'
    "'
    uttgueiiia pretiosa, et dies mbrtis die rialivitalis. Cbh- 429 VERS.9. —Melior est fihis orationis qiiam
    sid.ra, iriquit, o homov dies tuos"bfeves, ei quia prihcipiuih. Meliores sunt in dicerido epiiogi qriam
    citb sublalus"carrie iri ii'acvita' esse cess.abis.Fac libi exbrdia, qriia in istis inchbktib esl locutibnis, in Ulis
    itf bbriis' opeiilius iamartf lbngiofem, u't quoriibdo consummatib; Quiad praeceptofem vadit,melhis iii
    nafe's ui%'ueriforuriiodore' delectantur, sic ad' triurii firie verbi irilelligit quce-dicurifuf, quani in pfirici-
    nbmeii [Jfs., vbcaljttlum'] curicta pbsteritas dele- pio'. ifa melior est consuttimata'iustitia quam in-
    cieluf. Et ho'c est qriod iri Proverbiis dicitur: Me- cboata;- ilia vicloriam prcestat, ista ceifare incipit.
    triorid juslbfum cuin laude ; homen autein impiorum Hicenimexpartecognoscitrifjcumauteirivenefiiquod
    putrescit (Prdii. x, 7)'/ Qriod'autem ait: Et clies perfectum est, non erit ftecesseillud qiitfdexpaf teest.
    riiortis super diem tialiviiatis ejus ', hoc osiendit, n Melior esi paliens arfogdriie. Quia supefius l.afri
    meliusesse' ife ex libc iscecuio',et' caj'efe Jabbfibris Concesserat','diceris, riielibfem iram quairi fisiim; ne"
    httjus' vitae', quam aiitfibulatiories labofesque tan- piitaferiius' iram quce est in passione laudafi, riuric
    tummriaoriasci, e"tbmriia iJfs.,ethcecbriinia mala] prcecipit iram palieritia esse lollendarii. Ibi enim
    sustinere quce iniioc niuridb hominibus supsrvenire pro cofrectibne in peccarites, et efuditione iri' irilno-
    videntiif. Yel certe' quia iff mofte, quales siiriris, res iram pbsuisti [Ms:, pbsuit];bic vefo'palieritiam,
    noluiri' sit; in' exordro vefo nascendi, quales futufi quce non solum in arigustiis, sed et in lcetibribusrie-
    siflius',' igribfetuf. cessariaesl, ne plus quam decet exalteriiufi'
    Yi.RS.'5.-— Melius esiAie dd dbriiumluctiis qiiam ' VERS.10. —"Nesisvelbx ad irascendurri, quidira
    ad domum ctirivivii;in illa enim fuiis cunclorum ad- in sinu siulli requiescit. Inconsiderate irascf vetat,
    mbneiur hbininum, et-vwenscogitdtqtiid fulurum sit. quia fepentinus furor consilirimnon habet, et riihil
    Utilius est ad exseipjias furieris ire;qii_iri'ad dbmuiri vifo sapienti sine falibne agendnm est. Idcirco comi-
    corivivii, cfuia ibf recbrdatibrie coriditionis nostrce et cus quidam ait: Ne quidmihiii, quia omnis intem-
    1
    ffagilitatis humanaj ex praesenti cadavere commotfe- perantia cadit in vitium. Ira in sihu stulti requiescit.
    Hiur. In conviviis autem et lcetitia, etsi quid tiniofis Seroper"h'acundia superbicejuncta ultionem quceiil',
    695 . B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS H. 696
    quia quamvis aliquis pofens videatur, et sapiens aesti- A 43© VERS.16. — Hwc quoquevidi diebusvanilalis
    metur, si iracundus sine ratione est, insipiens argui- mew;justus perit injustitia sua, et impius muito vivit
    tur. 'Et in Evangelio : Qui irascitur fratri suo, illa tcmpore in malitia sua. Hoc idem et Propheta in sep-
    vel alia [Jfs. illa]cestimationejudiciidignuse_Ecielur. tuagesimo secundo psalmo detestando miratus est. Et
    YERS.11. — Ne dicas : Quid putas causa estquod Habacuc propheta [Jfs., in prophetia sua] deplorat
    priora tempora meliora fuere quam nuncsunt? Stulta quare impii felicia habeant tempora, et jusli plu-
    enim est hujusmodi interrogatio. Ne dicas ergo melio- rimis lorqueantur adversis. [Sed] Dei in oeculto pa-
    res fuisse dies sub Moyseet sub Christo quam roodo tientia est, tribulari nunc sanctos, ut recipiant mala
    sunt. Nam et illo tempore plures fuerunt increduli, in vita sua, efpeccatores non visitare pro scelere
    et dies eorum mali facti sunt; et nunc credenles suo in hoc sceculoprcesenti; ut et illis possit aeterna
    multi feperiuntur, de qriibus ait Salvator : Beatiores bona restituere, et his mala aeterna [Jfs., perpelua]
    sunt, qui ine non viderunt, et crediderunt (Joan. sx, inferre, sicut de Lazaro et de divite legitur. Unde et
    29). Aliter : debes sic vivere, ut semper prcesentes praefatus Psalmista respiciens finem malonim, qui
    dies meliores tibi sint quani prseteriti, ne cum pau- hic feliciter vivunt, exclamavit dicens : Existima-
    Iatim decrescere coeperis, dicatur tibi : Currebatis bam ut cognoscerem hoc, labor est ante me, donec
    bene, quis vos itnpedivitveritatinonobedire(Gal. v, 7) ? B intrem in sanctuarium Dei, et intelligam novissima
    YERS.12,13.—Utilior est sapientia quatiidivilim,et eorum (Psal. __xxn,~16).
    magis prodest videnlibus solem. Sicut enim protegit VERS.17. — Noli esse justus multum, necplussa-
    sapientia, sic protegit pecunia. Hoc autem amplius pius quum necesse est, ne obstupescas.Qui vero nun-
    habet eruditio et sapientia, quod vitamjribuunt pos- quamfraternis ignoscere peccatis vult, sedomnia
    sessori suo. Majoris est glorice sapientia cum divitiis. vindicare secundum furorem animi sui, plus justus
    Alii enim sapientiaindigent, alii opibus: etmeliorest, est quam decet. Cum enim Salvator ait: Nolite ju-
    qui utrumque praestatutroque indigenli. Qui sapiens dicare, ut non judicemini (Luc. vi, 37; et: Si dimi-
    est, et non dives, potest quidem docere quod bonum seritis hominibus peccata eorum, dimittet vobis Pater
    est, sed interdum non polest praestare, quod petitur; vesler cwleslisdelicta vestra (Matth. vi, 14). Nec ni-
    jdeo ail: quomodo protegit sapientia, ita protegit mis rigidus, aut animo [Ms., nimis] solutus magister
    et pecunia : sed in eo major est sapientia divitiis debet esse, sed via regia ingredi, et considerare dili-
    quod absque ullis opibus hujus saeculivitam tribuit getfter quid cui conveniat ad salutem animce suce.
    habenti eam. Sciendum esl tamen quod hoc de Quod autem ait: Noti quwrere amplius, ne obstu-
    vera dicitur sapientia, quceadvitam tendit aeternam, pescas; mentem nostram scit/perfectain non posse
    et deducil ad solem justitiae sequentem se. Unde ait: **comprehendere sapientiam, et mensuram fragilitatis
    Videntibus solem, 'id est, intelligentibus qui sit sol nostraejubet nos scire debere.
    justitice, et quomodo perveniendum sit ad eum. YERS.18. — Ne impie agas multum, et noti esse
    YERS.14..— Considera opera Dei, quod nemopos- slullus, ne moriarisin tempore non tuo. Cum Dominus
    sit corrigerequem ille despexerit. In hocversiculoper- lequatur : Nolo mortem peccatoris, sed fantum ut
    spicue ad studium nos hortatur sapientiae et scien- revertatur et vivat (Ezech. xvm, 32), semel peccasse
    tice; ,ut consideremus opera Dei, quam magna et sufliciat, debemus nos eiigere post rulnam. Si enim
    quani-mirabilia sint, etquomodo alium gratuitapie- juxla, eos qui de physicis disputant, novit hirundo
    tale elegerit, alium justo judicio despexerit, sicut de pullos suos de sua oeulare chelidonia; dictamnum
    Jacob et Esau dicitur : Jacob dilexi, et Esau odio caprece appettmt vulneratce; cur nos ignoremus
    habui (Rom. ix, 13). Dicitur et in psalmo: Universm medicinam poenitentiaepropositam essepeccantibus?
    viw tuw misericordia et veritas (Psal. xxiv, 10). Quod autem ait : Ne moriaris in lempore non tuo,
    YERS.15. — In die bona fruere bonis, et malum scimus Chore, et Dalhan, et Abiron propler- seditio-
    diem prmcave. Sicttt enim hunc, sic et illum fecit nem adversus Moysen et Aaron repentino terrae
    Deus, ut non inveniat homo contra eumjustas queri- j. hiatu devoratos (Num. xvi), et ad emendatioriem
    monias. Hoc enim ait, significans omnium esse re- aliorum ante diem judicii [etiam] in hac vila pluri-
    tributionem : ideo admonet nos, diero malum, id est mos judicatos. Quod ergo dicit tale est: Noli peccatis
    diem vindictae, praecavere. Bene vero facienti bonus adjicere peccata, ne provoces Deum, et hic tibi infe-
    est hujus vitae dies, ad promerendum seternae beati- rat [Jfs., etiam hic tibi inferre] supplicium.
    tudinis diem. Sicut enim Deus fecil istum, ut bene YERS.19. •— Ronum est tc sustentare justum, sed
    vivamus in eo, ila et illum male facientibus fecit. ab itlo ne subtrahas manum luam : quia qui timetDo-
    Aliter : Bona, inquit, el mala, id est prospera et ad- minum, niltil negligit. Bonum est justis bene facere,
    versa, prout venerint [Jfs., evenerint] libi, viriliter non injuslum est tantunfdomesticos fideisustinere a,
    sustine, quia utraque Dei judicio evenient semper sed [et] omni pelenti tribuere, praeceptum est. Ti-
    juslo, quamvis scepeocculto. Prohibelque querimo- mens quippe Domiiuun, et imitator Conditoris sui,
    nias contra Deum, cur alii felicitatem atque alii qui pluit super justos et injustos, ahsque respectu
    miseriam in boc habeant sceculo. personarum omnibus benefacere festinat. Aliter :
    a Hcecex S. Hier. ita supplenda sunt: « Bonum non injuslum est. Bonum est domesticos fidei susti-
    est justis benefacere, sed et peccatoribus benefacere nere, > elc.
    '
    _697 EXEGETICA. — COMMENT.IN ECCLESIASTEN. 698
    Quia vita haecmiserabilis diversis quolidie variatur A vinculu sutit manus illius : qui plaeel Domino, effu-
    eventibus, tam ad adversa quam ad prospefa, justi giet eam ; qui autem peccator est, capietur ab illa.-
    animus praepafetur, el poscat Dei misericordiam, ut Quia supra Ecclesiastes dixerat omnia se in sapien-
    quodcunque evenerit, libera mente sustineat. Qui tia tentasse, et quanto eam" plus inquisierit, tanto
    [enim] fimet Dominum, nec prosperis [Edit., poste- illam longius refugisse: nunc ait, et illud in sua in-
    ris] elevatur, nec opprimitur adversis. venisse sapientia malum, quod in rebus humanis
    YERS.20, 21."— Sapientid confortavit sapientem omnia viuceret mala, id est, mulierem omnium esse
    super decem principes eivilatis. Non esl enim homo " malorum caput, quia per illam mors in orbem ierra-
    qiii faciat bonumet non peccet. Sapientia vero, sicut rum introivit, et pretiosas aniroas virbrum eapil, et
    alio loco legitur, melior est fortitudine, quam dicit eiim in mentem misefi amatoris inciderit, trabit
    decem principibus esse fortiorem in uno sapiente. euni in praeceps, nec ante pedes suos respicere pa-
    Aliter : decem qui potestatem habent et iri urbe titur, sed qttasi laqueus et sagence cor adolescenlis
    consistunt, angeli sunt, qui ad perfectum numeruin iimeetit. Vincula sunt manus illius. Id est, suadere
    pervenife possunt denarium [Hier., nuriierum per- potest, vim facere non potest, nec ad se nolenies
    venere denarium], et auxilianturhumanogeneri. Sed compellere. Justus mri fueril et bonus coram Deo,
    si quis considerel omnia auxilia, majus est auxilium B eruetur ab ea : peccalor vero captus deducelur ad
    sapientice,id est Domini nostri Jesu Christi, omnium mortem. Non putemus hinc [Jfs., hanc] Salomonem
    angelorum, quia nullus ex angelis redimere potuit de omni genere mulierum protulisse senlentiam :
    hunianum genus peccalis obnbxium. Tum Dominus quod expertus est loquitur; ideo quippe offendit
    angelorum descendit, el respersos nos saiiguine suo, Deum, quia captus fuit a mulieribus. Et hceesecun-
    sanavit ab omni infirmitate peccatorum nostrorum. dunl litleram. Cajterum secundum intelligenliam-
    Sicut enim per unum hominem intravit mors in spiritalem, haeretica pravitas mulieris nomine desi-
    riiundum (Rom. v, 12), ita per unum, id est, Jesum gnatur, quce mollibus incautos saepe ligat sermoni-
    Cliristum,redemptio venit in mundum. bus, quia panis absconditus et aqucefurtivce dulcio-
    " VERS. 23. — Sed et cunctis sermonibus
    22, qumdi- res insipientibus solent esse
    %unturne accommodescor tuum, ne forle audias ser- VERS. 28-30. — Ecce hoc invetti, dicit Ecclesia-
    vum tuum maledicenlemtibi. Scit enim tua conscien- stes, unum et alterum, ut invenirem rationem quam-
    lia quia et lu crebromaledixisti aliis. Docet igitur sa- adhuc qumrit anima mea, et non inveni. Virum de
    pientem maledicorum linguas non auscultari, sed mille unum reperi, mulierem ex omnibus non inveni:
    sapientiae auxilio confortalum magis mores vanos _ SolummodoIwc inveni, quod fecerii Deus hominem
    parvipendere, magisque conscienti_e"431 bono lce- • reetum, et ipse se infinitis miscuerit qumstionibus.
    tari quam maledictis alienis contristari :.maxi'me Omriia diligenter tractando consideravi, ut ratio-
    qui seipsum novit aliquoties aliis detrahere; et si nem unius alteriusve rei, id est cujuscunque rei
    sibi ipsi ignosci desideret alios reprehendenli', aliis - inveriirem, vel etiam inter homines eorumque mo- ""-
    quo.quese reprehendentibus ignoscat. Si eriim cu- res discretionem, quis perfecte bonus esset. Sed ex
    riosus est quispiam quid alii de se loquantur. et ju- omnibus viris unum inveni perfecte bonum, id est,
    dicent, semper in tribuJatione erit, quia nullatenus Chrislum : sicut Propheta dicit: Non est qui faciat
    nec servorum suorum mussitaliones compescere va- bonum, non est nsque ad- unum (Psal. xm, 1, 3).
    .lel; et siraul docet non facilejiidicandum, et habenti Solus Christus sine omni labe peccati invenlus est
    trabem in oculo, de festuca alterius non loquendum. bonus. Millenarius vero numerus pro sanctorum
    YERS.24, 25. —Cuncla tentaviin sapienlia. Dixi: discretione a peccatoribus, qui mulieris nomine de-
    Sapiens efficiar, etipsa longius-recessit a me multo signantur, hoc in loco ponitur. Yir igitur a virtute
    magis quam erat; et alta profunditas, qttis inveniet dicitur, et niulier a mollitie. Potest quoque mulier.
    eam? Dicit se, ut Regnofum quoque teslantur libri, pro carnalibus accipi operibus, et yir, qui a virtule -
    ultra omnes homines quaesisse sapientiain, et ten- „ dicitur, pro rationalis animi excellentia. Sed ne vi-.
    tasse ad finem illius pervenire: sed quauto plus deretur his sermonibus communem humani generis
    qucesierit,tanto minus reperisse, et in media demer- naliiram damnare, et Deum auctorem facere mali,
    sum caligine tenebris ignoraniiae circumdatum.Ali- dum lalium conditor sii qui, malum vitare non pos-
    .ter autem :- Qui eruditus fueritin Scripturis, quan- sunt, argute praecavitet ait, bonos nos scimusa Deo
    to plus surgere [Hier., plus seire] coeperit, tanlo ei creatos, sed quia libero sumus arbitrio derelicli, vi-
    in his quotidie oritur major obscuritas : quia in spe- tio nostro adpejoralabi, dum majoi'a qucerimus,et
    cuJo et imagine videmus, donec venial, quod perfe- ultra vires nostras varia cogitamus.
    ctum est; ideo haee sapientia mortalium parva est 432 CAPUTYIII.
    adillain, quaesanclisdatur in futuro regno Dei. YERS.1. — Qttis tatis ut sapiens est, et qriis co-
    >YERS. 26, 27. — Lustraviuniversa animo meo, ut j/iwvit solntionem verbi ? Sapienlia hominis lucel in
    scirem, et considerareni,et quwrerem sapientiam, et vultu ejus, et potentissimusfaciem ejus commutavit.
    ralionem, et ut cognosceremimpietatemslulti, et erro- Supra doeuerat difficilebonum hominem inveniri, .
    rem imprudenlum; et inveni amarioremmorte mulie- et venientem contra eluserat quajstionem dicens, a
    fein, qumlaqueus venatorumest, et sagenmcor ejust Deo bonoshomines conditos, sed sponte sua in peG-
    «699 B. F. ALBIMSEU ALGUINI OPERUM PARS.H. 700
    catum lapsos. Munc quid bono homini dederii Deus, A Nesciamenshbminfsfali'sortisquefoturce.
    YIRG.JEneid. x.
    quasi gloriabundus enumerat; sapientiam scilicet,
    ratibrieri-iprudentiae, oceulta Dei nosse roysleria, et Quairivis nemo sit- conscius futurorum, tamen
    arcana ejus serisu cbrdis intrare. Oblique autem' de scire debet omriia a Deo ad utilitatem hominum fieri,
    se loqultuf quod riernoila fuerii-sapiens ut ipse, et el non absque ejus voluntate disponi, sine cujus dis-
    •nuJIussic scifetproblemalaet.solutibnes; et sapien- positione nec unus passer in Jaqueum' cadit.
    tia ejus a cuncto laudata sit populo, quce tfon so,- VERS.8. :— Non est in hominis ditione [Ms., con-
    luiri intfiriseeus' Iatuefit, sed et in supefJicie cofpo- diiione]prohiberespiritum, nec habet potestalem in die
    ris et speettlovultus eluxeril,- uitfaque bmries iioriri- mbrtis, tiec sinitur quiescere ingruente bello, neque
    nesprudeMam.mentisin facie sua pinxeiit. Mulli salvabit hnpietas impium. N.onest ergo lugendum si
    sunt"qui pf omittunt sapientiam et solutionrims"escire futura-scire non possumus, et scepeab iniquis po-
    divince Scripturae, sed pauci sunt qui veram inve- lentioribus opprimamur, eum morte omnia finiantnr,
    niant solulioheni riieam. Sed et ho'c sciendurii est, et superbus .et potens qui cuncta populatus est, non
    quod sapiens seepe mbfibus agnoscituf honesfis',' et valet animam suam fetinere, cum exire jubetur de
    -visudiscernitur a stulto.- - corpore; nec eum salvabil iinpielas sua, sed magis
    '
    YERS.2-4. — Ego os fegis observo, et prmcepta " aggravat in die exilus sui, dum meritis cequaliareci-
    htramenii Dei: Ne festines recedere a facie ejris, ne- pit suis, et ingruente super se bello miserice pecca-
    qtte pernuincas in opere malo,- qtiiu omne quod volue- torum suoi-um",salvari non poterit, eb quod negligit
    fit, faciel, >etsermo illius potestuie plenus est: nec [Jfs., qui neglexitj fempus pojnitentice.
    dicere quisquam potest; quare ita facias ? De eo s"i- 4_33 YERS.9-11. — Omnia hwc consideravi, et
    quidem videtttr dicere, de quo inPsalmo cantatur : dedi cor meum in cunctis,operibus quw fiunt sub sole.
    Domine in virtute tua ichiabiiur rex (Psdl. xx,-1). Interdum domincttur homo hotnini in malum suum.
    et in alio loco, ut Patfis" et Filii fegiium unum si- Vidi impios sepultos, qui etiam cum adhuc viverent,
    gnificetuf,- Scriptura commemotal: Deus judicium in tqco sancto erarit, et iaudabantur in civitate quasi
    tuum regi da, et jusliliam tudni fiiio regis (Psal. justbrum operum. Sed et hoc vanitas esl. Etenim qma
    Lxxi, 1). Non inim judicat Pater qitetriquam, sed nori profertur cilo sentenlia operum contra malos,
    omne jiidicturii dedit Filio' (Jban. v, 22). Qui rex absque ittto timore filii hominum perpetrant mala.
    filius, Dei Patris regis est- filitts; Hujus itaque cu- Hanc sententiam beatus Hieronymus ita interpreta-
    Btodieridasunt prcecepfa, qui ait:' Si vii vitutn in- tus est: Dedi, inquit, cof meum, ut omne quod sub
    oredi, servdmanddta (Mdith. xfx, 17). Adinbriet quo- Tsole gefitur intuerer, et hoc [vel] maxime, quod
    "
    que nori' esse disctttienda' pfajfcepta Dei, quafe hoc homo in homines accipil potesiatem, ut quoscunque
    velilludprceceperil, sedqubdcunque videfitesse man- vult, aflligat atque condemnei. Cum ilaque mentem
    datum, hoc pla. roens homiriis iriiplere" fesiinet, ut meam ad hcec intuenda dirigerem, vidi iropios cum
    sit in lege Domini voluntas ejus die acriocte. Jurcf- tali opinione mortuos, et.sic sepultos, ut sancti sesti-
    mentum- Dei-dicitiif,pfb' affirmafione seritentice'ejris, marentur in terra, quod,- cum-viverent-, pulabantur
    quce rittllatemVs'imriiutafi poterit. Idcirco corisilium digiii esse Ecclesice principes, et templo Dei; et in-
    dat rie stemus in bpere malb, quia riescil homb super ainbulantes tumidi laudabantur in malis suis,
    quid veritufa''pariat-dies. Igitur pceniteriti [Jfs'.,pa- sicut scriptum est: Laudalur peccator in desideriis^
    tienti] itfdulgentia promissa est, crastirius dies vefo animm suw, et qui iniqua gerit, benediciiur (Psat. ix,
    nemirii ceftus est. Ideo dicit Scriptura :"JVgfafdes 24). Hoc autem propterea evenit quod nemo peccan-
    conveiti ad Ddthinum (Eccli. v, 8). tibus episcopis audet eontradicere; nec statim Deus
    YERS.%. — Qiii cusiodieiit triandatum [Ms., prm- ob scelus ulciscitur, sed differt poenam, cum ex-
    cepirim], rion expefielhr in futuro quidquain mali. speclat poenilentiam. Peccatores aulem qui non sta-
    Qiil 111hbcsceculb prceceptum Dbmiii custodii, noif tim arguti atque correcti sunt, pulantes nequaquam
    experietuf quidquarii rrialiV fenipui et resppnsiohem futurum esse judicium, in scelere perseverant. Pos-
    cor sapientis inletligit. Praeeipit auterii el regisimpe- ^ sumus iioc testimonium accipere adversus episeopos
    rifim, id est Chfisti, corisefyaridum, et scire quid, qui acceperunt in Ecclesia potestafem, et seanda-
    Ct quare',' et quo temporejubeaf. lizant magis eos quos docere et ad meliora debuerant
    YERS.-6,7. — Omninegolib tcmpiisest, et oppor- incitare. Hi frequenter post mortem laudantur in
    lunilas; et riiultd hotiiinis dfflictid, quia ignofai prw- Ecclesia [Ms., in sceculo], et beatHn his quce non
    lerita, et futura nuilo scire pbtest nuttcio. Omni ne- probabiliter fecerunt publice sive a successoribus
    gotio, ait, tempusest, idem [Jfs., id estj quod in su- sive a populis praedicantur. Et hoc quidem vanum
    perioribus dixit, oinriiaoppoffunilafem habei'e: quon- est, quod non sicut egerunl, sic audiunt, uec statim
    damfuitlempuscircuincisionis, sedmodoteriipus gra- corripiuntur in peccalo suo. Nemo quippe audet ac-
    tice.Efenim [Jfs., est eriim]magna afflictiogeneris lfu- cusare majorem. Propterea quasi sancli et beali iu
    marii, quia ad labofem homo uascituf, et vafiis affligi- prceceptisDomini ambulantes, augent peccala pecca-
    tur tribulatioriibus, cuisajpealiud evenit, et aliud spe- lis. DifDcilisesl accusalio in episcopum : si enim pec-
    rat-, ab ahero sibi velritab'lioste cavei, et alteriusja- caverit, non creditur; et si conviclus fuerit, noa
    ^ulovulnbfatuf, quia"aesciusest fttturi, sicut poeta ail: punifur.
    70'_ EXEGETICA. — COMMENT."TNECCLESIASTEN.' " "
    ".02*
    YERS.12. — Attamen cx eo quod peccdtor ceniies A . esse dixif: necnon esurientes et sltierites beatos esse
    facit malum, et per pdiieritidm sustetitalur, ego co- ibidem testatuf., Sed melius est de spifitali cibo e"t
    gnovi quo'd erit bonurri timentibus Dominuiri, qui ve- potu sapienfiaehaecIntelligefe, de quibus el iri psalmo,
    rentur faciem ejui. Ex eo qriod impius. plurimum legitur : Vinuni laJtifical cor liominis, et panis cori-
    peccat (hoe quippe sigriificat quod ait, cehlies), dat firmat (Psdl. cm, 15). Quod autem iicec spiritaliter"
    Deus locum poenitentiee,et nbn [eurii] stalim punit in serifierida sunt, sequens versicuius -
    demonstfaf, iri
    scelere, sed exspectat ut coffvertatur alj iniquitate qtto ait:'
    siia et agai poenitentiam :' quia [Deus] nori vull mor-
    YERS.16,17..—Eiapposuicbrmeumuisciremsapien-
    tem peccatoriSj sed ut cbnvertatur el vivat, ego Iri- tiath, et ihtetligerem'dissensioriem[Ms'.,
    -distentionem]
    telligo-quia beriignus el miseficors super ebs futurus qum versatur in terra. Est homo, qui diebus ac nocli-
    sit Deus' qui habent timorem illiifs, et ad verbum bus.sotrinumoculis noncapit, et intellexi,
    qiiod oninium
    cjus contfemiscunt, ef agunt pceflitentiain de"prcete- operum Dei nullam possit liomo invenire rationem eo-
    ritis, et de futuris sibi eavere inciplunf, quia pecea- rum qute fiunt sub sole : el quanlo plus laboraveril ad
    tbr post posriitentiam",si revertetuy iferum ad pbc- qumrendum; tanlo minus inveniet: etiamsi dixerit sa-
    catapriora, cani comparatttr qui revertitur"ad vomi- _-,piensse nosse, non poferit reperire: Testatur scilicet
    tffm suum: " roelius esse-in meditatione Scripturce sanctcejversari
    YERS.13. — Nori sii bonum impiq', nec prolbrigen- die ac noete, quam in epulis carnalibus perdere tem-
    lur dies ejus, sed quasi umbra transeant, qui non ti- pof a sibi a Deo data ad proficiendum in sapientise
    merit faciem Dei. Imprecatur malebis quinorihabeht studiis,ut cognoscat mirabjliaDei,et.Iaudet Creato-
    timoierirDei, et optat nediu differantur "apoena, sed rem- in operibus suis : quamvis oeeulta sunt [Jfs.,
    stalim morte subtracti cruciatus recipiant quos me- sini] judicia Dei, tamen miranda sunt, et Creator in
    fenfur. Simile'-quid et Apostolus loquifur': Utinam eis Jaudandus est. Et quid de stulto dicendum est,
    pfmcidantur, qui nds [Ms., vos] conturbani (Gat. 'v, dum studiosus sapientiae scfutatbf irivenife ribrivalet"
    12)! Et allbi : Alexdrider mfdrius riiuiid mala riiihi qriaf.e lioc vel illud factum sit, et quafe miiridusva-
    osiendit, reddet illi Deus secunduth opera ejiis (II Tim.' riis gubefnetur eventibus, cur aiiiis ccecus, alius de-
    iv, 1 _). Et mflJis quideni qui convertl rion vbiunt, sed bilis, alius videris et sanus riascatuf:' hic' panperta-
    in riialitia sua perriianere, riielius esl mofi' quam vi- teiri habeal-, ille divitias;' isle Sil nobilis, ille' ifiglo-
    Vere1,qui_ quanto plufes vivit dies, tantb afrbciorerii rius". Subostefidit itaqiie his verbis; esse cciriscisre-
    sibi prajp-t?af pcenaitf. Unde et coniicu- ait V fum omnium rationabiles pefvjus(,ifiam "Deiquafe
    "Quidirialiimprecerhomini, riisiut diu yivai?" uriuriiquodque fiat, sed iri'"occuIioeas latefe, ei ribn
    "
    1 -. — Est et alia vanitas qum fit super ier- posse ab"hominibus
    .YERS. " co'mpi-.lieiidi. " " '
    rqni: sunt jusli quibus,mala [Ms., multa] proveniunt, CAPUf ti. .
    quasi dpera egerint imptorum; _et sunt impii qui ita , YERS.1, 2. — Omnia hcectraciavijn corde meo, ut
    sunt securi, quasi justgrutn facta habeant: Sed et hoc curiose intelligerem. Siint justiet sapientes, et opera
    vanhsimum judico. Inter cceteras yanitafes quce in eorum in manu Dei, et latrien nescil homo ulrum
    mundp vario feruntur everitu, etiam hoc deprehendi amore an odio dignus sit, sed omnia in fulurum
    quod justis e'a frequenter eveniunt quceimpiis evenire servantur incerta, eo quod universa ceque eveniant.
    debuerant, et impii tam feliciler in hoc mundo de- Porro liic sensus est liujus sententia. : Iri hoc dedi
    gant [Jfs., degunt], ut eos putes esse justissirnos : eor meuni, el seire volui quos Dens diligefef et quos.
    quemadmodum de divhe purpuralo, et Lazaro mea- odisset. Inveni justorum opera in manu Dei esse; e't
    dico Jegitur inEvangelio (Luc. xvi). Septuagesimus tamen utruro amentur a Deo an non, scire nequeo,
    quoque s.eeundus psalmus de hac re dispulat, cuf- et ambigo flucfuans, in cogilalionibus meis,.utr"um
    jiistis interdum. mala et iinpiis eveniant -bona. ,Sed sustiriearit ad probationem justi tribulationes in hoc
    Hebrcei hbc de filiis Aai'on jntelligunt, qui Deo sa- «aeculo, sicut Job; an per odium, ut plurimi pecca-
    crificanles perierunl; et de Manasse, qui post tania •iy tores. Sed hoe nunc habefur omnimode iricertum.
    mala reductus est de caplivitate, et restitutus in re- YERS.3. — Justo et impiq, bo.noet malo, tnuhdq et
    gnum, ut dies suos Jeliciler finiret. immundo, immolanti victimas. et sacrificia cohtem-
    434 ^E?s- 1-5- Laudavi igitur tmtiliam, quod netiti. Sicut bonus, sic et peccator : ut perjurus
    non esset Iwminibonumsub sote,_nisiquod comederet, [Edit., periturus], ita et ille qui verutn dejerat. Hoc
    et biberet, atque gauderet, et hbc iqlutn secum aufer- est pessimum inter omnia quw fiunt sub sole, quia
    ret de labore suo in diebus vitm, quos dedit ei Deussub eadem cunctis eveniunt. Ea quceper se nec bona nee
    sole. Concionalor noster. qui multas in se transfigtirat mala sunt, ei a sapientibus Iiujus sceculimedia nun-
    personas, modp vulgi verba profert, quod nihil aliud cupantur, quia cequaliter justis eveniunt et injustis,
    bonum aeslimat, nisi laetari roanducando et bibendo, simplices quosque coriturbant cur ita eveniant, et
    - et saeculi serviendo [Jfs., servire] delicjis, summam prppterea non putant esse iudicium, cum-omnium
    -
    accipere felicitatem. Sed hcecsententia, si sic Iritelli- rerum iu ftrturo diserimen sit. Tale quid [ et ] in -
    gitur siciit scripla est, miseros approbavit quos iri Evangelio' ipse Dominus ait : Estote perfecii sicrit
    .Evangeliq (Mptth. v) pominus beatos asserit [Ms., Puter vester perfeclus est, qui solem suum oriri facit
    ^ixit], id est paupefes, quorum l-egnum cojloruro' super 6'onos et malos, et pluit super justos et in
    703 B. F. ALBINl SEU ALCUINI OPERUMPARS II. - 70.
    justos (Matih. v, 4S, 48). Quod autem ait, eventus A zelus, et invidia, et aenuilalio, quam babuerunt coa-
    est unus omnibus, justo et impio, sive angustiarum tra Christum et apostolos, pariler periit.
    sive morfis significat eventum. Ideo nec cbaritale YERS.7. — Vade ergo et comede in Imlitia panem
    Dei dignos vel odio seipsos esse intelligunt. Hoc enim tutim, et bibe in gaudio vinutn tuum, quia placent Deo
    pessimum esse omnium quce sub sole sunt dixit, quia opera tua. MeJiushcec omnia, sicut scepe diximus,
    nulla discretio hic esse videtur inter bonos et malos, spiritaliter intelligunlur quam carnaliter, ne forte in
    et hoc apud eos qui cum Propheta non intrabunt in Epieuri dograa ruamus, qui beatam cestiinavit vi-
    sanctuarium Dei, ut inlelligant novissima eorum. tam, corporis delectationibus frui: nisi lorte concio-
    naloris more sestimemus Salomonem vulgi-verba, et
    YERS.4. — Unde et corda filiorum hominum im- sensus ex sua persona proferre. Dicamus alliori
    plenlur malitia et contemptu in vita sua, et post hmc
    sensu.: Quia didicisli priori sententia, quod morte
    ad inferos deducentur. Nemo est qui semper vivat, et omnia finiuntur, et in inferno non sit "pc_iiitentia
    qui kujus rei habeat fidttciam. Eumdem sensum re- fructuosa, nec aliquis virtutis recursus; dum in isto
    plicat quem anle posuit, quia eommunes anguslice sceculoes, festina, contende, age pcenitentiam; dum
    435 jusios et injuslos premunt. Ideo siue respectu habes tempus, lal3ora; libenter enim Deus suscipit
    homines peccare non metuunt, quia in prcesentiju- B
    pcenitentiam; et comede panem charitalis, et vinum
    dicium Dei nonvident super impios, qui subito ra-
    dunf nec vi- sapienticebibe, ut Deo placeant opera tua, sicut verus
    piuntur pro peccatis ad inferos, seraper Ecclesiastes in Evangelio dicit: Qni sitit, veniat ad
    vere potestatem babent, nec ullus tam potens est in - mc et bibaf
    id sine morte (Joan. vn, 57). Et in Proverbiis : Venite,
    sceculo, qui hujus rei, est, vivere, comediie panem, et bibite
    facultatem habere valeat. Unde in sequentibus mox vinum, quod miscui voois
    : (Prov. ix, S).
    adjungit VERS.8. — Omni tempore sinl vestimenia tua can-
    YERS.S, 6. — Meliorest canis vivens leonemortuo; dida, et oteutn de capite tuo non deficiat. Habeto, in-
    viventes enim sciunt se esse morituros, mortui vero quil. corpus mundum et castum, et esto roisericors :
    nihil noverunt amplius, nec habent ultra mercedem, Iioc est, quod in Evangelio ipsa Veritas ait: Sint
    qttia oblivioni dala est memoria eorttm. Atnor quo- lumbi vestri prmcincti, et lucernw ardenlesin manibus
    que, et odium, et invidia simul perierunt, nec habent vestris (Luc. xu, 55). In prcecinctu castitatem- corpo-
    purtem in smculo, et in opere quod snb sole gerilur. ris significat, et in lucernis ardentibus, quce oleo-
    Quod autem supra dixerat, cor filiorura hominum alantur bonorum operum, candorem et prcedicationis
    jmpleri malilia et iniquitate, et post hcec omnia luceni. Hoc oleq vultus noster exhilarandus esl: hoc
    rnorte finiri, nunc eadem complet et repetit, donec jejunantes unguentum' in capite habeant, quod pec-
    vivant homines, posse eos justos fieri, post mortem catores habere non possunt^quorum vir justus oleum
    vero nullam boni operis occasionem dari. Peccator detestatur, ubi ait : Oleum peccatoris non impinguet
    enim vivens, quem cani comparavit", pptest melior caput meum"(Psal. CXL,5). Quod oleum hcerelici ha-
    esse justo mortuo, quem leonem dixit: quia vivens bere solent, ut perfundant capita deceptorum, id est,'
    proficere poterit in opere bono, mortuus vero .nihil verba sttavia, sed fallaciceplena.
    potest addere meritis suis. Possumtts quoque canem YERS.9. — Perfruere vila cum uxore quam diligis,
    pauperem juslum intelligere vivenlem, et Jeonem cunctisdiebttsvitminstabilitatis tuw, qui dati suiit tibi
    morluum potentem hujus saeculi, qui nihil secum sub sole omnibns diebus vanitatis tuw. Hmc est enini
    bonorum exiens de hoc mundo meritorum abstulit. pars in vita, et in labore tuo, qtto laboras sub sole:
    Sed et dilectio eorum, ef odium, et immolatio, et Sapieiitiam sequere, et scientiam Scripturarum,
    omne quod iu sceculohabere potuerunt, mortis fini- 436 et nunc tibi in conjflgium copula, de qua in
    tur adventu, nec juste quidpiam possunt agere, nec Proverbiis : Ama illam et servabit te, amplexare eatn,
    peccare; nec virtutes adjicefe, nec vitia. Spirilaliter et circumdabit te (Prov. iv, 8). Dies enim [Jfs., au-
    etiam intelligamus Chananceamillam, cui dicluro est: p tem] vanilatis, dies hujus saeculi nequam significat,
    Fides tuatesatvam fecit (Matth. ix, 22), canemjuxta de qiiibus et Aposiolus nou tacet. Pulchre.praecipit
    Evangelium esse; leonem [vero] mortuum circum- ut in diebus vanitatis nostrce veram vitam cum sa-
    cisionis populum, sicut Balaam prophela dicit: Ecce pienlia uxore quaeramus: hcecenim pai's nostra est/
    populus, ut catulus leonis, exsurget, ut leo exsultans et hic laboris fructus, si in hac vila umbratili sa-
    (Num. XXIII,24). Canis vivens nos sumus ex natio- pientiam vCram, quae ad vitam nos ducat aeternam,
    iiibiis,' leb vero mortuus Judceorum populus a Deo invenire valeamus.
    derelictus. Et melior estapud Dominum [Jfs., Deura] YERS.10. — Quodcunquefacere potest manus tua,
    iste canis vivens, "quam ille leomortuus. Nos vero inslunter operare, quia nec opus, nec ratia, nec scien-
    vivenles cognoscimusPatrem,et Filium, et Spiritum tia, nec sapieniia erunt apttd inferes, quo tu properas.
    sanctum, illi vero mortui nihil sciunt, nec aestiroant Fac quodcunque boni operis valeas; nunc Iaboran-
    aliquam repromissionem atque mercedera, sed com- dum [Jfs., labora] : habes tempus laborandi, quia
    pleta est eorum memoria : neque meminerunt ipsi mors tibi, quce inferni nomine designatur, tempus
    quaj scire debuerunt, neque illorum Dominus jam tollet proficiendi,Propheta dicente : Nunquid mortuis
    fecordatus esl, qui perierunt ih scelere sttO. Quorum fncies mirabiHa, aut in infemo quis confilebitur tibi?
    703 ' EXEGETICA. — COMMENT.IN ECCLESIASTEN.
    706
    Nunquid enarrabit aliquis in sepulcro misericordiam A virtutum imitatio, per quae laqueum ponunt anima-
    tuam (Psat. vi, 6; LXXXVII, 11,12)? Simile quid Sal- bus simplicium, ut capiant eas, sicut pisces sagena
    . vator in Evangelio dicit : Operamini dutn dies est, capiuntur, et aves laqueo. Sciendum esl ecclesiasti-
    veniet nox, quando nemo poterit operari (Joan. ix, 4)-. cos.quoque virbs, qui filii hominum appellantur, et
    YERS.11. — Verti me ad aliud, etvidi sub sole nec sunt niodiccefidei, cito posse corruere. Notandum est
    vetociumesse cursum, nec fortium bellum, nec sapien- [Jfs., etiam], quod per totum librum, ubicunque di-
    tiutn panem, nec doctorum divitias, nec arttficum-gra- citur, filii hominum, in Hebraeohabetur filii hominis,
    tiam, sed tenipus casumque[Ms., sed cassum tempus] hoc est filii Adam; et onrois pene Scriptura hoc idio-
    in omnibus. Epistola ad Romanos huic loco convenit, mate plena est, universum genus humanum Adam
    ubi dicit, non esse volenlis neque currentis, sed Dei filios vocans.
    - miserantis (Rom. ix, 16): quia sine gratia Dei, nec 437 YERS.15-15.—Hanc quoquevidi sapientiam,
    voluntas bona erit in homine; neqiie cursus boni etprobavi maximam. Civitasparva, et pauciviri in ea,
    operis sine Deo fieri valet. Et hic locus Pelagianam el venit rex contra eatn magnus, et vatlavit eam, et
    sectam optime destruit-. Qui gravi peccatorum -pon- exstruxit munitiones per gyrum, et perfecta est obsi-
    dere preraitur, non est-aptus adcursum illum de dio, invenlusqueest in ea vir pauper, et liberavit urbem
    quo dicitur : Cursum consummavi, fidem servavi B per sapientiam suam, et nullus deincepsrecordatus est
    (II Tim. iv, 7). Qui autem levis est, et anima illius hominisillius pauperis. Aliis omnia incerta dicentibus
    non gravatur,' nibilominuset ipse absque adjutorio et justum ab injusto amplius nihil habere, ego sa-
    Domini nonpotest ad ccelum-pervenire, quia quan- pientiam in. hoc maximam comprobavi, qriod crebro
    diu sarcinacarnis anima aggravatur, bellum sibi ad-, evenit, ut parva sit civilas, ef habitatores in ea pauci,
    versum aerias.restat potestates : Jicet enim sit [Jfs., et innumerabilium hoslium cingatur exercitu, et
    quas Jicet sil] robustus, propriis viribus vincere non obsidiorie et faine populus intus necetur; et repente
    poterit, nec coelestem et viveritem panem habere contra omnium suspicionem inveniri virum humilem
    poterit, nisi per sapientiam cohortantem : Venite,- et pauperem, qui haberet sapientiam majorem cun-
    comedite panes meos (Proi^. ix, 5). Sciendum quoque ctis divitibus magnis et pqtentibris ; et superbis in
    est virum prudentem divilias salutis et sapientice na- periculo positis et obsidionem paventibus, cogitat et
    bere non posse, nisi eas a Deo aeceperit, cujus ipsce inquirit, ut inveniat quomodo a malis eruat civita-
    divitice sunt, de quibus et alibi. scriptum est: Re- tem. Et ingrata homimroi oblivio, postquam fuerint
    demptio anitnw viri proprim divitiw (Prov. xm, 8). libertati dediti et soluta captivitas, et reddita patrice
    Gratiam quoque, nisi scientiain comitata fuerit, et libertas, nemo meminit sapientis illius pauperis,
    concessa a Deo, quis erudilus vir poterit invenire a?' G nemo pauperi refert gratias pro salute, sed onmes
    Quod Paulus sciens, plus, inquit, omnibus laboravi: honorant divites, qui in periculo nihil subvenire po-
    non avteni ego, sed grqtia Dei, quw mecutn est (I Cor. teraiit. Aliter : Parva civitas, et viri in ea pauci, ad
    XV,10). Et iterurn : Gratia ejus-in me vacua non fuil. comparatioriemtotius muiidi, Ecclesia est. Adversus
    Et ad extremum nescitur ab hqmine, quando'tempus eam scepeconsurgit rex rnagnus diabolus.(non quod
    adveniat, in quo varius eventus, et finis onroium magnus sit, sed quod magnuni se esse jactitet) et
    subsequatur. . , , circumdat eam obsidione, sive perseculione, sivealio
    YERS.12. — Nescit homo finem suum, sed sicut angusliarum genere, et invenit in ea virumpauperem
    pisces capiuntur hatno, et sicut aves comprehenduntur et sapientem, Dbminum noslium Jesum Christum,
    laqueo, sic capiuntur homines tempore mulo, cum eis qui pro nobis factus est pauper (71 Cor. vm, 9), el
    extemplosupervenerit. Nesciunt homines, sicut supra liberat urbemin sapientiasua. Sed, prohdolor !cum
    dictum est, tribulationes vel repentinas miserias, urbs per hunc pauperem sapienteni liberata fueri.t,
    quse superveniunt eis incerto Dei judicio, "scepeoc- vix aliquis ejus-meminii, vix illius mandata conside-
    culto, sed nunquam injusto; nec etiam ipsius mortis rat; sed tolos se luxuriceet voluptatibus concedentes,
    horam nosse poterunt, qucesicut fur veniet, utvastet qucerunt divitias, quaj tempore necessitatis
    '
    et angu-
    ' >
    domum peregrinationis noslrae. Sicut pisces capiun- D sticenou liberant eos.
    tur i-eti, vel aves laqueo, ita lilios hominum repen- YERS.16. — Et dicebam ego, melioremesse sapien-
    tince involvent angustice. Porro secundum allegorium tiam foriitudine. Quomodo-ergo sapientia pauperis
    sciendum est, regnum coelorum simile esse sagenae contempta est, et verba ejus non sunt audita ? Quando
    missce in mare : hoc est, evangelica praedicatione nullus meminit sapientis pauperis illius, cum Iaeta
    missa in hujus mundi fluctivagas lempestates, unde sunt omnia, sed universi diyitias, et potentiam ad-
    Dominus in vocatione aposlolorum ait: Venitepost mirantur [Ms., quanquam... meminerit... adjniren-
    me, faciam vos fieri piscatores hominum (Mailh. iv, tur.] Ego tamen per omnes supra interpretaliones
    19). Et econtrario, sagenam liabent hceretici malce magis honoro conteroptam sapientiam, et verba quae
    prcedicationis, qua capiunt animas innocentes ad in- nullus audire dignatur.
    teritum.'-Sagena eorum est sermo affabilis,.blandum- YERS.17. — Verba sapientium audiuntur in silen-
    eloquium, simulata aut coacta jejunia, vestis humilis,- -tio, plus quam clamor principis inter stultos. Yerba
    * Ms. et Hier : Gratia quoque, nisi scientia comitata fuerit, el cohcessa a Deo, quis eruditus vir eaia
    tion poteril invenire? ' ' . _ - .
    . 707 B. f. ALBINISEU ALCUINI OPERUMPARS II. 70S
    quippe sapientiurii in quiete, et moderalo audiunturr A a peccalo maximo, ne scilicet cogitationem opcre-
    silentio; et qui non qucerunt plausus excitaf e vulgi,, compleariius:quia aliudcst cogitationepeccare, aliud
    sed salutero desideranl audientium. Qui vero insi- opere. De quo grandi peccato in psalmo legitur •:Si-
    -
    piens est, quamvis sit potens, et clamorem sive suce mei non fuerint dominati, tttnc immacutatus ero; et
    vpcis, sive populi habeat acclamantis, inter insipien- emundabor a deticto maximo (Psal. xviu, 14)."
    tes computatur, qui sibi laudem qucerit hunianam,, " VERS.5-7.—Est et
    malum, quod vidi sub sole, quasi
    non profectum populi audientis. per erroretn egrediensa facie principis;positutr slul-
    VERS.T8. —llleiior estsapieniia quam arma bellica,_ - tum in dignitate sublimi,et divitessederedeorsutn. Yidi
    et qui in uno peccaverit, multa bona perdeV.^xme_' servos in-equis, ei principesquasi servos ambulanies
    quoque sapientiam praefert fortitudini, et dicit eami super terram. Hane ergo iniquitalem se in sceculo
    plus valere in praeliis quam arma pugnantium; et5 perspexisse commemorat, qiiod mali dominantur
    crebro eyenit, quod per unius insipientiamopes ma-. justis, et scepe pejores qui sunt, sublimiores facti
    gnaeatque divitiae pereunt. Quod vero ait: Qui in, [sunt] melioribus. Nec solum in scecularibuspotesta-
    uno peccaverit, multa bona perdet. Simile quid et Ja- libus,- sed et in Ecclesice dignitate multoties eligun-
    eobus apostolus ponit, ubi ait: Qui [autem] in uno tur sacerdotes, non ex virtutum meritis,-sedex favore
    peccaverit,faclus est omtiiumreus (Jac. n, 10). Qui in B populi, et principum voluntate, suggerente diabolica
    sola peccaverit cbaritate, omnium expers bonorum fraude, et Dei justo judicio permittente ob merita
    invenietur. populi; ut dicilur in Propheta : Sacerdotesmali, pec-
    CAPUT 3L cata pppuli,ut cwciducpshabeant cwcosdoneppariter
    VERS.1. — Muscw morientes perdnnt sttavitatem corruant in foveatnperditionis. ln hunc sensum facit
    unguenti: pretiosior est sapienlia, el gloria parva ad et illud quod sequitur : Vidi servps super eqiws, et
    tempus sfttM...e.Exemplmn superiorissensusdedit, in - principes ambulantes quasi serpossuper terram: ut hi
    quo ait, perunum stultum multa bona posse subverli,' qui servi sunt vitiorum atque peccati, siy,e fanj liu.
    quod sic malus mixtus bonis contaminet plurimos, miles, ut servi ab hominibus computenturj subita a
    quomodo muscce si morianlur in unguento,"perdunt diabolo dignitateper flagitia publica,videantur exal»
    [et] odorem ejus et saporem. Et quia scepemixta est- tari; el magistros bonos Dcumque tinientes opprimi
    sapientice calliditas, et prudentice malitia, praecepit et humilia [Jfs., humiJiaril officioservorum.
    ut sapientiam simplicem requiramus, mixtaque sit YERS.8. — Qui fodit foveam, ipse incidetin eam,
    cum innocentia columbarum prudentia serpentina; et qui dissipat sepetri,mordebitetim coluber.Ex parle
    et ut prudentes simus ad bonuni, simplices autem ad simplex, ei ex parte myslicus est inlellectus. Si qui-
    roalum. Aliter : Preliosior est humilis gloria quam dem et alibi ipse Salomon ait : Qui statuit laqueum,
    suoerlja elatio;ct ad tempus stullum videri, id est, capieturin itlo (Eccli. xxvn, 29). Et in Psalmo septi-
    simplicem, quam gloriosum et supeibum. mo : Lacum aperttit, et effodii eutn, et incidit in fo-
    438 VERS.2, 5. — Cor sapientis in dextera ejus, veam, quatn fecit (Psal. vn, 16). Sepisautem confir-
    et cor slulli in sinislra illius. Sed in via slultus ambu- matio [Ms., inflrmalio] ecclesiastica et aposlolica
    tqns, cum ipse insipiens sit, omnesstultos mstimat.Et sunt dogmata, qucequi dissolverit, et voluerit praeter-
    in I_vangelio prcecipitur, ut nesciat sinistra quid fa- ire, in eo ipso quod negligit sanclorum slatuta Pa-
    ciat dextera sapieiftis (Matth. v, 39; vi, 5). Etquan- truin, a serpenle percutitur, id est, a diabolo vulne-
    do percutimur in maxillam dexteram, non jubemur ratur. He quo serpente, in Amos scriptum est: Si
    sinislram genarn perculienti praebere, sed alteram. descenderitin infernum, mandabo serpenti, et tnorde-
    Justus autem [Jfs., enim] sinistram in se non habet, bit eum (Atnos.ix, 5).
    sed totum in eo dextrum esf. Qui autem sapiens VERS.9. — Qui transfert lapides, uffligeturineis;
    est, semper de fiiluro sceculocogitat, quod ducit ad' et qui scindil iigna, vulnerabitur ab eis. Yolvuntur et
    dextram; qui vero insipiens est, de prcesenti, quod in Zacharia sancti lapides super tevvam(Zach.ix, 16);
    positum est in sinislra, semper inquiril. Sequens au- T -
    JJ non enim firma ratione consistunl, sed prcetereuiit,
    tem versiculus in quo ait: Sed in via stullus atnbu- et semper ad altiora nitentes, hinc abire festinant.
    lans, cum ipse insipiens sit, omnesstultos mstimat; De his vivis lapidibus, et in Apocalypsiurbs Salvato-
    hunc sensum babel: sttdtus, ul ipse peccat, sperat ris exstruitur (Apoc.xxi, 18), et Ecclesiamaedificari
    omnes peccare simililer, atque ex suo ingenio uni- Apostolus meminit [Jfs., non tacel]. Qui vero bos Ia- -
    versos judicat. pides vivos de aedificatione [Ms., ajdificio]Ecclesiae
    VERS.4. — Si spiritus potestatemhabentis ascendit tfansfert hcerelica qualibet pravitate, ceternodolore
    [Ms., ascenderit] super te, locumtuttm ne dimiseris, affligeturpro eis, ligna quoque scindens periclitabi-
    quia curatio cessarefacielpeccata maxitna. Principem- tur in eis. Haeretici ligna infructuosa sunt, et sallus
    mundi istius, et rectorem tenebrarum harum, et ope- absque utililate pomorum; pro quorum schismatica
    rantem in filiis diffidentice,cujus et Aposlolusmemi- divisione prudens, et ecclesiasticus doctor animo
    nit, JIIU_.C Scriptura significat : quod si in cor no- vulnerabilur, Apostolo "dicente: Quis scandalizalur,
    strum ascenderit, et animusmalcecogitationis vulnus et ego non uror (II Cor, xi, 29)?
    acceperil, non debemus locum ultro tribuere, sed VERS.10. — Si retusum fuerit ferrutn, et hoc non
    pugnare contra cogilalionem pessimam, et liberari ut prius, sed habetatum eril, multo labgre exacuelur:
    '
    709' _ —
    EXJSGETICA. CQMMENT.I_NEgCLESIASTJSN. , ^IO
    et.posi indusfijam sequefuf sapiemia-.Si ste, inquit, Atem,-si yerba multiplicet. Potest hoc de haereticis
    aliquls -viderit propter negligentiam. Scrjpturas di- " accipi, qui prudentium virorum dicta non capiunt,
    scendi sanctas, obtusum habere sensuni, et nequa? sed se ad disputajtionescqntrarias praepararites,et ini-
    quam taleni se [mansisse] intejlexerit, qualis anie tium, et finem Joquendi vanitalem, cum multo errore
    fttit, dum spiritales diligenter 439 s.ensus in .diyinis cumulant, et eum nihil sciant, loquuntur pjura quam"
    ibyjs conpeputus est: .quia eyenit interdum. ut cum norunt. •'_
    modicum sapientice quis .hahjierit, elatus in super. YERS.15. — Labqr stultorum affliget eos gui np-
    biam disperedesistat; paulatun vero quod scieba.t, sciunt in urbem pergere. Hbs.etiam.yersiculos junge,
    ex eo quod nihil ei additur, detrahitur, ,et yacuum.ei Jector, cum superiqribus. Aut generaliter de omrii-
    disciplinispectus remanet; ferrum"quod aculum fue-' bus stultis qui ignorant D.e.um,tet.nesciuht in civita-
    rat, liebetatup.otiq; etdesidia, quasi quamdam rujii- tem catholicce pacis perger.e; aut specialitef de hce-
    ginero§apientiae patilur. Si igitur hoc qu.ispas.sus reticis disputantibus intellige, qui exierunt de civi-
    fueri};,-nori desperet remedium sanitatis, sed yadat tate Dei in perversas munitiones, quarum civitatem_
    ad magisti-um, et rursuro- instruatur ab eo, et posl juxta Psalmistae vocem Dominus"deslruit. Qui enim
    laborero et industrjam sudor.e nimio valejrit sapien- legerit vanos philosophoruin Jabores, probarepoterit
    tiam recipere quam amiserat. B verum ess_e quod dicitur : Labor stultorum affliget
    YERS.11. — Si mordeat serpens in silentiq, nihil eo eos. yeritatem .quidem illi omni studio qucesierurit,'
    minus habet, qui occulte detrahit. Simplex hic sensus sed quia nqn liabuerunl ducem, et pfaeyiura ilineris,
    est. Serpens et detractpr aequales stmj,. Quod piodo et humanis sensibus rati [sunt], se compfeheiidere"
    enim ille p.cculte mordens yenenuin inserif. sic isle posse sapientiae altitudinem, ad civitatem Dei mi-
    clam .de.trahens, virug p.eclqris sui iufundit in fra- nhne pefyenerunt. De qua et de quibus in psalmo
    trem, e.t niliil habel a serpenle mitfus. Cum .enjnj scribitur : Dotnine in civilale tua imagines eorum ad
    lingua hbminis ad bjenedicendum, et ffidificationem niliilum rediges (Psal. LXXII,20). De hac et Isaias
    proximi sit creata, ille eam aequalem serpeptj facit, prppliela : Egg civitas firma, civitas quw oppugnatur
    dum yirtutibus ejus in peryersum aJjutitur. Aliter: [Ms.,guw non oppugnatur]'(Isai.~sx-m, 3, sec.LXX). -
    Si quem seppens diab,oJusin occulfo momorderit,e_. Siquidem hanc veritatis et sapientiae civitatem, cum
    nullo .cpnscio eum peccati veneno infeperit; si ta- iirma sit et robusta, omnes sapientes saeculi,et hce-
    cueritqui percussus, est; et non egerit poenijtentiam, retici impugnare. ppgnoscuntur [conanluf]. Et quod
    nec vulnus suuni magistro voluerit confiteri, magi- de philo.sopiiisdiximus, hoc idem de liaereiicis sen-
    ster, qui linguanj liabet ad curandum, facile ei prod. limus, qubd frustra laborent et aifligantur in stu.-
    esse non poterit. - V dio Seriptuyariim, cunr veiitaleni inyenire non va-
    YERS.12. — Verba oris sqpientis gratta, et lg,bid leant.
    instpjentis prwcipilabunt eupi. Stultitia, si.sua jjsset 44Q YERS..16, 17.— Vw tibi, terra cujus _-rew
    rusficitate contenta, minus aliquid. hab.eret mali: puer esl, et cujus_principes mqne comedutit. Regta
    nunc autem .coutra sapientiam liellum gerit, e,t quid- terra, cujus rex nqbilis est, et cujus principes vescunT
    quid prudentice in do.ctoyiro viderit, zeJo stimulata tur in tempore suq ad reficiendum, et npn qd luxu-
    non repipit. Loquitur enim vir sapiens verba .scienT riam. Yidetur quidem reprpljare jiivenum principa-
    tiae, yerba gratice, quae utilltalem pqssunl prceb.ere tum, et luxurio.sos judices cpndemnare,~ quod in aJ-
    audi_en.tibus;et 4_uresstulti non ita audiunt quse di- teropgr aetatem iijfirmasit sapientia, et aliis [Jfs.,
    cuntur, ~it dicta. sttnt, sed |S,contrariq yirum pru- el in aliis etianr] matura cetas deliciis eneryetur; ef
    dentem suppiantare stjiltus coHatur, et sui similem e cbntrario probare principem bonis operjbus Jibera-
    facere. Et reyera praecipilatur yir sapi.ens, quando liter institutuin; pt eos judices prcedicare qui nequa-
    in aiirejn loquitur imprudenlis, et yerba ejus iri prq- quam negoliis civiuin yojuntatem [Fprte, vbluptaterii]
    furido (ut ita dicam)gurgite pereunt. Unde beatus ille prceferantj sed post multum laborem et administra-
    est, quiin aurem audientis[Jfs., audiente_m]_Qquitur.y. lionem reipublicce pibum capere, quasi necessitate
    YERS....13, 14. — Inilium verborum ejus stuttilia, et . cogente, non Iuxuria instigante. AJiter : Yae terrce,
    novissimum oris- illius error pessimus.,Stultus verbq id est, carnali homiiii, cujus diabolus rex, qui sem-
    piulliplicat., Ignprat homo quid qnte se fuerU; et quid per rerum novaruin cupidusest, qui judices et prin-
    posi.se futuruni sit., quis ei poterit indicare ? Adhuc cipes habet eqs qui amant hujus sceculivoluplates,
    ei de stulto dispulatio est, cujus, labia praecipitant qui stilent.dicere [vel etiam ppere implere] -.Manduz-
    "
    sapientem. Siypjusta aliam iut.erpretatiqnem, stul- cetnus et bibamus, cras enim morimur (Sup_.II,,6;
    tuniipsum cprruere faciunt, et initiuin sprmpuis 11- Isui. xxn, 15). E contra, - beala Ecclesia est, cujus
    lius et frois gtullitja est, et ereor.p.essimus, dum ipse rex Christus est, filius nobilium et sanctqrurn pa-
    stultiis nojj.manet in sententia pjudentiuni, spd putat rentum, Aliraliam videlicet, Isaac, et Jappb, David
    in multiplicalioii,eyerboruin se doctum eggp, et effu- stirpe d^scendens, in quibus peccatiim nqn fuerat
    gere ppssp pe.ccatum. Gum.enim nec prceteritqrum dominatum, et ob id vere fuerunt liberi et nobiles;
    meminit [Jfs., memmeril],-nec _utui*a cpgnoscat, ex quibiis nata ps.t beata virgp Maria, nullum habens
    ignoraniice.tenebris inyqlutqs, splum sibi scientiam - fruticem,.nullum- germen ex_ latefe, sed totus ejus
    .i]epromittens, in eo se dp.ctum pssp putat et sapien- fruptps erupit.jn florem loqueritomin Cantico Canti-
    711 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 712
    corum : Ego flos campi, et lilium convalliuth (Cant. A roere loquendum, verum etiam in arcanis cordis,
    '
    H, 1). Principes quoque ejus sunt-apostoli, et omnes quamvis variis coarctamur tribulationibus, nihil
    sancti, qui regem habent filium nobilium, Abrahce blasphemum, nihil impium sentiendum sit. Et quia
    sciiicet, non de ancilla Agar, sed de Sara libera ge- dilectionem quam Christo exhibemus, 441 debe-
    niturii [Jfs., Sarae Jlibertate generatum] : nec come- mus et proximo; Dilige quippe Dominum Deum, sed
    dimt mane, nec velociter; nec enim in praesenti sae- ef proxhnum tuum tanquam te ipsum ; etnunc [Jfs.,
    culo vbluntatem quaerunt, sed tempore suo maridu- etiam nunc] jubet ne post regem de sanclis quoque
    cabuut, cum retributionis terripus advenerit, de qui- facile delrahamus, eteis quos viderimus sapientia,
    bus et ipse Salvator ait in Evangelio : Et ego dispono scienlia virtutibusque ditatos, lingua mordaci [Jfs.,
    vobis regnum, ut edatis et bibalis super mensammeam linguce mordacitate] derogemus,'quod-angeli,'qui
    in regno meo (Luc. xxn, 29, 50). lerram circumeunt, et sunl administratores spiritus,
    YERS.18.—In pigriliis humiliabitur contignatio,et et in Zacharia loquuntur, circuivimus terram, ecce
    in infirmitate manuum perslillubit domus. Domus no- omnis lenahabitalur, el silet (Zacli.i, 11), ad instar
    stra quce cum statu horoinis creata est, aut habilatio ayiumad coelum nostra verba perferant, et cogita-
    quam habemus in coelis, quia pigri sumus, et ad tiones, et qtfod clam cogitamus, scienliarii Dei non
    bona opera tardiores, humiliabitur; et omnis con- B Jatere.
    tignatio, quae debet culfiien portare in sublime, ad CAPUTXI.
    terram corruens habitatorem suum opprimit; cum-
    que auxilium manuum virtutumque torpuerit, omnes YERS.1.—Mittepanemluumsupertranseuntesaquas,
    desuper potestates et nimborum ad nos turbo errim- quia posl multa tempora inveniesitlutn. Ad eleemosy-
    pit. Porro quod in uno bomine interpretati sumus, i_am cohortalur, quod omni petenti sit dandum, et
    melius potest super Ecclesiam accipi, quod per ne- indiscrete [Jfs., discrete] faciendum bene. Quo modo
    gligentiam principum omnis ejus eorruat altitudo; et eniro qui super irrigua seminat, fructum sementis
    ibi vitiorum illecebraj^sunt, ubi tegmen putabitur exspectat, ita qui largitur egentibus, non granum
    [Ms., putabaturj esse virtutum. seminis, sed- ipsum panem serit, fenore quodam
    YERS.19. — In risu faciunt panem ac vinum, ut multiplicationem illius praestolans, et cum dies judi-
    epulentur bibentes: et pecunim obediunt omnia. De cii venerit, multo amplius quam dederat recepturus.
    superioribus hujus sententiae pendet intellectus. In Aliter : In quocunque liomine-illam aquam videris,
    pigritia enim dixit et socordia magistrofum humiliari de qua dicitur : Flutnina de ventre ejus fluent aoum
    Ecclesiam, et culmen ejus concidere, et tigna per- " vivm(Joan. vn, 58), ne te pigeat panem sapienlice,
    fluere [Jfs., perflui] praedixit. Nune autem de eisdem panem rationabilem prcestare sermonis. Et in mttl-
    magistris loquilur, accusans eos deliciis"saeculi et titudine dierum inveniesillutn, id est, invenies longi-
    luxuriae, epulisque magis servire quam saluti, in tudinem dierum vitce ceterncein retributione coele-
    praedicatione verbi Dei, gregis sibi commissi, dum sti. Si enim hoc feceris frequenter, invenies te rion
    episcopi et presbyteri non Jaborant in Ecclesla con- incassum doctrinarum jecisse sementem. Tale quid
    slituti in sermone et doctrina; vel etiam ea doceni, in Isaia dictum puto : Reatus qui seminat super
    quce sint populo delectabilia audire, ut gratiam ha- aquam ubi bos et asinus calcant (Isai. xxxu, |20).
    beant audientium magis"quam illorum profeetum: Quod ille magisler bealitudine dignus habeatur, qui
    sic in risu vitae ceternae panem, et vinum sapientice super irriguum peclus seminat audientium, tam ex
    populo ministrant, non ad salutem, sed ad perniciem. Judccis quam ex gentibus populo congregato.
    Sic ipsi qui docent, divitias et opes, et cibos per de- - YERS.2. — Da partes septem, necnonet octo, quia
    lectabilia promissa conquirunt, et ad honores perve- ignoras quid futurum sit mali super terratn. Prseci-
    niunt sajculares,quibus subjecti[Jfs., et subjecti]scepe pit ergo utrumque Testarnentum, id est Yetus, quod
    perdunt ccelestes. septenario numerodesignatur, et Novum, quod in
    YERS.20. — In cogitalione tua regi ne detrahas, et D octonario intelligitur, digna veneratione haberi san-
    in secrelo cubilis tui ne maledixeris divili, quia aves ctissimum. Judaeidederunt partes septem, credentes
    cceli portabunl vocem ..._.»..,el qtti habet pennas an- "sabbatum; sed non dederunt octo, resurrectionem
    nuntiubit sententiam. Simplex prceceplum cedificat die Dominico [Jfs., diei Dominicae]in Christo dene-
    audientcs ne ira et furore superati in maledictumet gantes. E conlrario haeretici Marcion et Manichceus,
    iu detractionem regum et principum erumpamus; el onroes qui veterem legem rabido ore dilaniant,
    quia contra spem interdum evenit, ut si bis quibus dant parles octo, suscipientes Evangelium; sed eam-
    maledicimus nuntietur, incurramus periculum in dem seplenario numero non tribuunt, veterem legern
    immoderatibne linguce. Quod autera ait: Aves cwli respuentes. Nosvero utraque, quceponit, credamus,
    auferentvocem, et habenspennas annunliabit verbum, el utrumque veneremur. Non enim possumus cru-
    hyperbolice intelligendum est. Modo [Jfs., quomodo] ciatus diguamque poenam jam nunc mente corapre-
    solemus dicere, etiam ipsos parietes, quibus con- hendere,-qucereposita est his qui versanturin terra
    Sciis loquimur, qiwe audierunt non celaturos : sed infidelitatis, Judceis scilicet et hcerelicis, e duobris
    melius est sic audire praeceptum,ut sciamus esse no- alterum denegantibus. Hebrcei itaque [Jfs., Hebraei
    bis mandatum, non solum contra Ghristum nihil te- ita] liunc locum intelligunt: Et sabbatum et circum-
    f{% EXEGETICA.— COMMENT.IN ECCLESIASTEN. , 714
    cisionem servare [Jfs., serva], ne si hoc forle non tA supradiximus, judicandum, cum Suo tempore et
    feceris, inopinatum tibi superyeniat malum. cursu debeat salor spargere, et eventum' Dominl
    VERS". 3:.-—Si repletw fuerint nubes, imbremeffun- sententice' reservare. Non est enim volentis, neque
    dent super terratn. Si" cecideftt lignum ud austrum' currentis, sed miserahtis Dei.(Rorii.ix, 16).
    aut dd Aquilonein,in quocunquelococeciderit,ibi erit. VERS.6-8. —'Mane seminaleinen tuum, et vespcre.
    Servamandata qucelibi superius sunt praecepla,ut nu- non cessettrianus tua, quia nescisquid magis orialui;
    bes super tefundant iubenediclioneDeiinibremsuum.' hoc an illud : et -siutrutngue simut, hieliuserit. Dulce
    Ubicunque enim libi Iocumprceparaveris, futuram- lumen, et detectabile est bculisvideie soleni. Si annis
    que sedem, sive ad auslrum, sive ad aquiloneni, ibi mullis vixerit homo, et i~nhis omnibustmtalus fuerii.
    crimmofluus fueris, permanebis. Aliter : Proplerea- meminissedebettenebrositemporis,-et dierum mullo-i j
    supra diximus: JlftUepanem tuum super faciemaquw, rum : qui cum venefinl, vanitalisarguentur.prmlerita.
    et omnl petenti tribue. quia et nubes cum pleiice Hortaturbmnibus benefacere, riec eligefe personam,
    fuerint, divitias suas mortalibris largiuntur. Et [lu] [cui benefacias], aut teiripus iri quo [tantummodo]
    quasi lignum fructuosum, quamvis longaevus sis, benefacias, nunquam enim te vult a borio opere de-
    noh eris-in perpeluum, sed subita vi ventorum ita sistei'e; sed matutiiam justitiam vesper inveniat, et
    mortis tempestate siibversus, ubicunque cecideris, g vesperis misericordiam solis ortus accumulet. Jncer-
    ibi jugiter permanebis : sive te rigidum et trucem, ium cst quod quidem raagis placeat opus, et ex quo
    sive clementem et misericordem ultinuim invenerit tibi fructus justiiicepreeparelur. Potesl autem fieri ut.
    tempus".Aliter : Nubes siquidem sunt prophetce et non .unurri,sed utrumque placeat Deo. Aliter : de -
    doctores, qui cum multas babeant in corde aetate hominis inlelligi poterit, ut aoqualitersive ir
    sacrce Scripturce raliones , tunc valebunl prcecepta adolescenlia, sive etiam in senectute bona faciamus,
    pluere" doctrinarum, et dicefe : Exspectetur sicut quia iTescisulrum in juventute, an in celalelongceva
    pluvia eloquium meum (Deut. xxxn, 2). Quod magis placeas Deo. Nec prodest adolescenliae« fru-
    vero ait: sivead Auslrum,sivead Aquilonemlignum galitas, si senecia ducatur in luxuria; qria enim die
    ceciderit,quantum cestimo,semperin bonam partem justus erfaverit, veteres eum justitiae a morte libe."
    • accipitur Ausler, et Aquilo in malam. Unde iff Can- rare non poterunt. Quod si juxta utramque interpre-
    tico canticorum dicitur: Exsurge, Aquilo,hoc est re-" tationem semper beriefeceris, et oinni aetate aequa-
    cede et abi, et veniAuster (Cant.-iv, 16). Nec est ali- lem cuysum habueris, videbis Deum Patrem dulcis-
    quod lignum quod vel ad Aquilonerii non sit velad simum lumen, videbis Ghristum solem juslilice. •
    Austrum, quia omnis homo malus velbonus mo- Porro et si annis -multis vixeris, et omnia bona
    fietur. _ C habueris, vel_bona opera peregeris, et scieris ie
    • 442 YER.S. 4. — Qui observat ventum, nonsemi- semper morituruni, el ante oculos tuos tenebrarum,
    nat, el quiconsiderat nubes, nunquttmmetit.Qui cbn- id est rooftis, seinper versetur adventus, praesentia
    siderat cui benefaciat, et" non omni petenti tribuit, quasi fluxa, etfragilia, et eaduca contemnes; et qui
    scepepraeterit eum qufmeretur accipere, vel miseri- hoc fecerit, videbit Cbrislum solem justitice sem-
    cordise solatium, vel verbi Dei semen. In ipsis enirii per in aeternttm. Aliter :-lux est doctrina sapien-
    prosperis, dum"nescimus, adversa cbnsurgunt. Qua- ticecoelestis: et bonum oculis videre solem, id est,
    propler opportuno vel importuno -tenipore praedi- sensibus cordis videre Christum.
    candus est sermo Dei, nec bonus seminator adversa- YERS.9-10. —Lwtare ergo,juvenis, in adolescen--
    riorrim vento territus, vel nubibus blandientium ob- tidtua, et in bonosil cor tuum.Ab hoc loco usque in
    -umbratus, cessafe a praedicalionis semine debet. finemlibelli varias doctores ponunt intefpretaiiones.
    Absque.consideratibne ergo nubium et ventoruni li- HebraeiadlsraelpopulumDeiputant dictaesse, cuiprce-'
    more in mediis tempestatibus seminandum est; nec cipitur ul ffuatur divitiis, antequam eis captivilatis
    dicendum: Illud tempus commodumest, hoc inutile, tempus adveniat, vel adolescentiam senectute com-
    cum ignoremus qucevia et voluntas sit spiritus uni- mutet; ifa tamen, ut in bono, id est lege Dei, sit cor
    . versa dispensantis. Unde sequitur : ^ ejus. Admonet quoque, ut iri diehus prosperitalis et
    VERS.S. — Quomodoignoras quw sit-via spirilus, salulis, in viis cofdis sui, et intuilu oculorum,id est,
    et qua ratione compinganlurossain ventreprmgnanlis,- consideratione mandaforum. Dei ambulet, magis
    sic nescis operaDei, qui gubernator est omnium.. Sic- quam in carnalibus desideriis; et ul sciat se pro
    ut nescis viain spiritus, et animce ingredientis in omnibus quaegesserit, sive honuin sive malum sit,
    paryulum, et ignoras ossium et venaruin varielates> a Deo essejudicandum; et ut auferat irdm a corde, et
    iij ventre praegnantis, quomodq ex vili elemento> malitias a carne sua, id est, cogitationes roalas, et
    corpus hominis in diversas effigiesartusque varielur,, libidines carnis suae: quia desideria carnis, adole-
    et de eodem semine aliud mollescat in carnibus,,•• scentice,voluptalumquecarnalium vana sunt: recor-
    aliud induretur in ossibus, aliud in venis palpitel,, deturque semper Creatoris sui, antequam veniat dies
    aliud ligeturirinervis : ita Dei opera scire non po- tribulalionis, id est, Babyloniccevel Romancecapti-
    teris, qui faclor est omnium. Ex quo doeet contrariat vitatis _i<_a-^ miseria, quibus rion poterit habere vo-
    non timenda,nec temere rie ventls et nuiiibus, quasi luntatem. Et totum hunc locuni in qtto ait: Ante-
    a Finls codicis ms. .
    -- _.*J
    __.u
    PATROL;C;
    11$ H. F; ALBINI SEU ALCUiNIGPERUM PARS H. . . 71&
    quuin iehebrescdnt sgi, et luna, et stellw, usque ad A exercere, non in malo. Et in bont) sit tor tuutn in
    euiri iocurii, iri qrio Scfiptufa commembrat: Et con- diebus juveniutis tuw. Vult vero florentero aetatem'
    vertelur pulvis in ierram uride erat, et spiritus rever- florere virtutum decore; et in cprdis contemplatione,
    telur ad Deum qui dedit iltum (Eccle. xn, 2, 7), su- id est, saplentice, quam oculorum nomine designat,
    per statu siiaeconditionis explanant, et aiunt, Salo_ potius ambulare quam carnis desideria sequi, quia
    ihbherii diligeritef hortari populum Dei, ,ut iiceeom- caro concupiscitadversus spiritum, et spiritus adver-
    nia faciarit, aritequani tollaiur ab eis omnis honor et suscarnem (Galal. v, 17), quormn opera Apostolus_di-
    decus, duces ef judices, et sacerdotes, templum et screvit. Et hcec agenda admonet esse, antequam in-
    s'acrificia,p6testasetregiiuni, etsancti,.quosin sole, gruatnox ajternae mortis, inqua nihil cperari poterit
    et liiria, et stellis inteliigi volunt, auferantur ab eo, homo. Sie in Evangelio ipsa Yerilas ait: Ambuluie.
    aritequam veiiiat -Sabiichbdonbsor,sive Titus Yespa. dum lucem hubetis,ne tenebrm'vos compreliendant
    siarii filius, acbitiis a prophelis, rit eorum vaticinia (Joan. xn, 55). Admonet nos Scriptura in hqc loco
    coiriplearittif; ni die qua angeli templi.pfaesides re- seniper, dunt viviinus, de futuro cogilare judicib "
    iu
    cedent, et cufvaDurituf robustissihii qrii in exercitu qup oninia.qucegesslmus, judicabuntur. ,
    tiib surit, etbtibsa efurit. eloquia riiagistrbrum,. et VERS.10. — Repelle iram acorde tuo, et aufer
    pfbpiietae qui aecojJis solebrint visioriuiri suarumtu- B malitiam a carne tua, quia adolesccnlia, et volnptas-
    riien .iccipefe, co"iiteneJJrescent;quaiidb claudenfur varia sunt. In ira omnes perfurbationes animi coin-
    templi januae, et iuimiliabitttr Jerusaleiri, et Chal- prebendit, in carnis malitia universa,s significat cor-
    dceus venie"t, quasi cahtu volucris,, ila Jeremiae voci; poris voluptates, relinqui suadens juventutis vitia -,
    bus jrfbphetatus; et cbniiccscentfilim Cantici in tem- quia juvenius insipientice copulata est, et uoxias ge-
    plo, et psaJJeriiiurachofi; ilio tempore quando-adve- Eerare solet voluplates. . . . -
    riierites Hiefbsolyniam ipsi qubquehostes Dei magni- CAPUT iii. _, , _ - .
    ludineni pertiiriescerit, et in via fofmid.aburit au- 444^EESl ^- —-Mementocreatoris itti indtebus
    dieiites iritefituni Seiiriacherib fegis Assyribrum et jitventutis luw,-, anlequam veniat tempus affliclionis
    exefcilus sui (Isat. xxxviij. Hoc enirii dictiirii pu- tum,^2tappropinquentanni de quibus dicas: Nonmihi
    tant: Ab exbelse, id esf, a fieo Hebraeorum fqrinidd- placent; anlequam.tenebrescantsol,et lumen,et sjellm;
    burit: ln illis dieljus fiorebit ainygdalum, ille baculus ef hina, et reverlantur ntilfespqst pluviam; quarido
    _el virga, quairi Jefeuiias iri prophetiaj suce yidit commovebunlnrcuslodes domus'. -el niulabuntur viri
    exbrciio (Jereih. i,Tl). Eiimpinguabitur locusta, Na- forlissimi, ei oliosmeruni moleutesAnminuto-nutnero',
    buchodbribsor curo suo exercitu. Dissipabilur cuppq- n-et tcnebrescent videntes per foramina. Semper me-
    ris, aniicitiaiiei cuiri Israel. Hric atttem toturii eyeriit mento creatoris tui;-et sic adplesceiitice yiSuri-gia-
    Israel; quia abiilhpino in domuhi mternitalis sum, ei dere, ut recofderis viam tuam moiie ess'e , finiCn-
    iiabitcirite dara, ct .omnia quaj gesseris, judicanda.'Tu vero
    pfajsidio t)el ad coelestia reyersus est. Quo
    iri fabernaeulo suo, circuibunt in platea plangenies memento creatoris tui, anteqiiam tibi advenial tem-
    aique fleiiles,*et bosiiuiii obsidione vallati. Lcetare -pus tristiliae et senectutis, et anriiqui libi non-pia-
    ergo Isfael iii juveniute prosperilatis tuce, aniequum cebunt. Anlequam tenebrescat sol, et luirien,etinna;-
    ruihpalur fuhiculiis drgehieus; hoc est, dbriec gloria etstetlw, M reverlantur nubes post pluviam: Sunt
    vestra vobiscum est. Ahieqham recurfat villp arirea, enim qrii solem, lunam et stellas a~doculos auresque.
    idesi, ahlequarii afcd lestamenli auferatur. Prius- et capitis scnsus coaptant, quaeomnia seneclutis
    roia moleslia debilitanlur,
    qiiaih hydria cohleraiur ad fontein,et convblvalur quia inferius videntur de lm-"
    stipsr lacuiii, id est, dbriec in Sanclo Sanctorum prae- mani corporis memblis bcec omuia dici; et Zuslodes
    cepta legis, et sancti Spifiliis gi'atia est,'et arite- domus costas signifieare-pulant; qriod ahipsisih-
    es iri testina vallentur, et tota ventrismolliltido-sfcrvetuf;
    qiiaiii fevbftaris iri _3al)yioriem,iinde egressus
    luinbis Abfahse; etiricipias in Mesopotamia cbnlferi, viros vero fortes crura ccstimant. Qubd vefb ajt:'
    unde qiioiidarii pVbfeclus es, omnisque gratia prb- f.,Oliosm eruni molentesininuto numerb", a'd i-lenliuhi
    ad referuutur officia, quod cuin exlrenia senectiis ad-
    phetice qua quondam frieras inspiratus, revertatur
    datorem siiiim. I>!os\ev6 tiieJius, ad superiqris dispu- venerit, dentes aul deteruntur , aiul dejiciiintur, a~
    tatioriem brdinis revef tentes, singula cbnabimur ex- quibus permoliti cibi in alvurii iraiisriiitliiiifuf; qui"
    planare. Jiixfa ii-opologiam, ad superibra respicit sunt otio.si, quia fortitudinem cbipori noii subriiini-
    liujus capiliili sensus, ubi aii : Jiane semina semen slranl.sed tanlummodo ad horairi ciio peritufarii
    tttttm, el vespere ne cessel matitts iitq. Quod intelli- paululum stistentare videntur vilarii. Teiiebfijicerij
    et aulem videntes in foramiiiibus ptitanl' bculb_, qiioij
    gencium est in omni aeiate bene esse faciendum,
    in omnibus operibus nostrisDei esseiudiciiirii iiriieh- nimia senectute nullis dubiuhi est ealigafe acies; ei'
    dum. Dicil enim hic : Lmtare, juv,enis, in 'adolescentiq conluitus obscurari. - -
    tua; el mox addidit: Et ih bono ,sii corAuutri, ne YERS.i, S. — Et ctaudetil ostia in plated ih liu-
    nos ad luxuriam cai'nis Jiorlari viderelur..Tale et militale vocismolentis; cl consurgent• ad voceinvblu-
    Apostolus ail : Gaudete in Dbmino semper : iterutn cris, el. obiriutescenl omnesfiiim 'carminis: excelsa-
    Aico gaudete (Plulip, iv, i). Felix homo qui jceto qtioque timebuntel formidabunt in vitt.' Clausas in
    animo bonum facit, cl gaudet in bono cor suum plateis januas pro infirmissenuro gressibus accipj
    m , ... EXEGETICl. — COMMENT.IN ECCLESIASTEN. - f-18
    Voiiihtiquod seniper sedeant, et ambulare non pos_;A ex puteis levantur aquae;si conffacta fuerit., earum
    sintj nec cbngaudeant Iudis juyenunij qui in plateis usus intercipilur :ita e~tcum funiculus argentifue-
    solent esse, sed clauso ostio illos fugjant videre. In rit interruptps, et animcerivus recurrit ad fonlem ,
    humilitate .autem vocis molentis,--deroanibus[Hier., interiJfit Jiomo,utque. manifestius sequitur, conver- ,
    de mandibulis] inlerprelantur, qupd cibura>labore telur pulvisin -terram suam unde sumptusest, et spi- .
    proprio invenire nonvaleant, etspiritu cparctato, vox ritus revertcturad Dominum qui dedit illum. Ex quo *
    in senili Gorporevix tenuis audiatur:' Porro fconsur- satis ridendi siint qui putant animas cum corporibus ,
    gere eumad vocemyolucrisostendit, quodfrigesccnte seri, etnbn a Deo, sed a corporumparentibus .gene-
    sanguine e.l humore siccato,- quibus materia soporis rari: cumcnim carp revertatur interram suam, .et
    alitur [Hierr, quibusmatefiis soppr alitur], ad levem spiritus redeaiadPeum, quidedit jllum, manifestunf
    sonitum evigilel;noctisque medio, cum gallus ceci- est Dominum patrem animarum esse, non homines.-
    neritj festinus exsurgat, riequaquanivaleus in slrato Post descriptibnem autem interitus humani, pulchre
    saepius^membra converlere. Obmuleseerequoque , exordium libri sui repetens. ait: Vanitas vanitutum,
    sive ut melius habetuf in Hebraeo, surdescere filias dixit Ecclesiustes,orrinia vanitas. Cum enim cunctus
    carminis, aures signifipat,quod gravior seni auditus . mdrialium labor, dequo intoto volumine disputaium,
    .fiat, el nulla inter vo.cesscire valeat discrimina, nec-B est, buc peryeniat, iit revertatur pulvis in terram
    a carmitfibus delectari. Excelsa.timebunt el formida- suam, et anima illuc.redeat unde gssumpta esl, riia-
    bunt in via, id est, ardua ingredi non valel)unt, et gncevariitatisTes esse videtur, in sceculideliciis at- •
    lassis poplitibus ac tremescente vesiigio eliarii iri que luxuriis carnis tola laborare intenlione, quce
    plano itinere fluctuantes, offerisa gressum [Hier., citissima morte finiuntur; et honio ad judicium fe-"
    offensamgressuum] fbrmidaburit.. stiriat pro oronibusvanitatis suceerratis. De se ipso
    Florebit amygdalum,impinguabiturlocustd, et dis- qupque subjunxit, quis esset, dicens : . -
    sipabilur capparii,quoniam ibit hoiridindomuni mter- YERS.9; 10,.— Cumque Ecclesiastes esset sapien-
    nitatis sum, ei -circuibuntiri plhted plangentes: Per , tissimus, docuit populum, et enqrravit quw fecerat;
    metaphoramelianinunc de meinbris nbstris Eccie- et investiganscomposuil,parabolos multas , qumsivit
    siastissermo est, quod cum senectus.advenerit, ca-- verba utilia, et coiiscripsiisermones rectissinios ac
    pillus incahuerit, .intumuefint pedes , libido refri- veritatepienos. Nune etiam iiis verbis provocatie-
    guerit, et Iiomo fuefil dissolutus, tunc revertalur iri ctofem, allegbriarii quaerere lh libris suis magis
    terram suam se.lernitalissuce,ad sepulcrum, exse- quam simplicem historiam : et doctrinam popiiio
    quiis rite celebratis atque finitis, plangentium.inpla- .>prodessesiiam, si mystice inleliigereutur proterbia,
    lea circa sepujcrum turba prcecedente. Hcec vero G aliud habenles in medulia, .aliud superficiepollicen-
    nomina, amygdalum,locustq, el eapparis, per rigu- les. Proverbia quippe non ^hoc sonare quod scri-
    ramseni^onveniurit;, amygdaluni prb caiitie, Jocu-. ptum esf, ,et in Eyarigeliqedocemur,, quod Dominus
    sta pro cfururii dolbfe "acpedumttfmore, et capparis populo in paraboliS etin prbverbiis sif locutus, se-
    pro frigescente Iibidirie,secttnduiri.etyriiolbgiamlie- creto_autemapostolis dissolverit&n'(Mqith.xin, 1S)J
    braicceiriferj.retat_ib_iis,.ut
    dijdhiiis,seni. cbriveriiurit. Ex quo manifestumest et provcrbiorumJibrum nonj
    Hactenus EccJesfastespliifiriia seneciutis iuala pfo- ' ut simplicesarbitrantur, patentia habere-praecepfa,
    secutils, de fine ttriiuscujusquehbiriinisa.it: *.. ' sed quasi in terra aurpnij in nuce-nricleus, in jiirsu-.
    YERS.6-8. —. Aniequamrilmpatuffuhis argehieus, tis caslanearum opercuJisabscpnditusfructus inqui-
    et recurrafvittd durea, et coiiierdiurTiydriasiiperfoh- ritur, ita in cis divjnum sensum altius perscrutan- '
    -lem, et cqhfringdiurfoia super lacuin, el ieveftalur dum. Post hajGaddidit eliam causas naturasque re-_
    pulvistn ieriam suaritsicut erdt, et spiriius redeai dd; rum, et Dei dispositionem, et prudentiam, quar^j
    Domihumqui dedtt itlum. Vaiiitas vahitatuih', dixil; unuroquodque,vel quo modo factumsit, se voluisse
    Ecclesiasies, uhiversavaniias, Revertitiif ad siipe- cognoscere. _ . . _ - .
    riora, et post gfaiidfe'riyperbalon (qiirid ab e~blbcot ", YERS.11—- Verba sapienlium'utstimuli, et quasi
    inlerjeeefai, in quo ait: "Memeritocreatbris lui ttii cluviin altum defixi, qum per magislrorumconsitiutn
    diebusjuveritulis'tum, anieq'udmvehi'dntiiies iiialiiiw,, data sunt a pastore uno. Ne yideretur pbst iegein
    et antequhihieiiebrescdriisbl ei _%'$$(uria, et sieilm,, Deitenierarliis sribitb in praeceplum efuqipere, ,et
    etc, in die 'gud movebuhtui'custbdesaoihus), ririnc; sibi vindicare docirinam, quod \Hier.,' qqaro] MoyT
    cajptam serileritlarii sliriili fiiie cbhcliidil cliceris:1 ses rioritani sua spoiie quaii a. Dep,.jubente pri-
    Anlequumruhipaiur furiiculusafgeriti,Iioc vel illu_j riiurii_ehiribirispifante, susceperat, dicit sua verlia
    fiat.-Funiculus autemai'genti, candidam.Jiancyitanjj vere esse-sapientium,>qu3ein,similitudinem-slimulo-
    ^tspifamen-, quod nobise coelofribuitur , bsteudil-;; rum corragant delinquenles.-,et pigros moiialium
    ¥ecki.iis,>quoqtt'e'vitvm hurem , aniriiaWsigiiilieat>, _ gresstts aculeoiiuttgente cbroiribveant, sicquesirii
    <juaeilluc.fecuffi. uhde desbendeMt.P8rro "drio fe-- fifirii, qiia.i ['elavi]iri illitiii feoiidririique
    defixi, .riec
    iiqua quaesequuntur, cbnlritio fiydriaesuperfontem;., auctbritate uriiris , _sed.-cbrisilioatqrie conserisuma-
    ^t.coriffactVo fO& Suifef .acri-ri'. jJer riietdphbfaiij 1 gistrorum .omhiumproferaiitur; et ne contemnefe-
    iajbitilaj-i^riMa siiiit'V (jrib_^b;dp.fniiiiiiyiifj".:qi'ae lufiipiiiinttmsci.nlra^ Mt, eanf afi riribpastbfecbn^-
    conteritur cessat haurife; et fbta/pef quittu de lacti cessarii1 id est, ciini plurimi 'dbeeari., tameri _bct_i-
    '
    71. B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. 720
    nae hujus aucfor est Dominus". Simulque nolandum A cibum autem, et potum, et delicias transeuntes prae--
    est quod dicanlur vefba sapientium pungere, non ferret omnibus, ex uno capitulo meruisse auctorita-
    palpare, nec n.olli manu attrahere" lasciviam, sed tem ut in diyinorum ypluminum numero poneretur,
    errantibus el (ut supra diximus) tardis, pajnitenliaj quod tolam disputationem suam, et omnem catalo-
    dolores el vulnus infligere. Si cujus igitur sermo gum sub hac j'eeapitulationebrevissima coarciave-
    non pungit, sed oblectationemfacit audienlibus, Iste - rit, et dixerit, omnem sermonum suorum audilum
    non est sermo sapientis. Vcrbasapientiumut stimuli, _esse promptissimum, nec aliquid in se habere diffl-
    quoniam ad conversionem provocantdelinquentem, cile, ut scilicet Deum tinieanius, et ejus prsecepta-
    el firmata sunt, et a consilio sanctorum data, atque faciamus. Ad boc enim esse hominem creatum ut,
    ab.unopastore coricessa, el solida radice fundala.1 Creatorem suum intelligens, "veneretur eum metu,
    - YERS.12. — His umplius.filimi, ne requiras, facien- el honore, et opere mandatorum. Siquidem cuiri
    di plures librosnullus esl finis, frequensquemeditalio, judieii tempus advenerit, quidquid a nobis gestum-
    carnis afflictio est. Exceptis his verbis quce ab uno est, stare sub judice, et ancipitem Dominiexspectare.
    pastoresunt data, et aconsilio atque consensusapien- sentenliam, et unumquemque recipere pro opere
    tium, riihilfacias, nihil tibi vindices; majoriim4146 suo, sive mali quid gesserit, sive boni, judiciiaequi-.
    sequerevestigia et ab eorum auctoritate ne discrepes, B late permansura in ceternum a.
    alioquin -qucerenfiniulla, infinituslibrorum numerus -Albiniin Ecclesiuslencommentariqlifinis.
    occurret, qui ie perlrabat ad errorem et legentem EJUSDEMAD LECTOREM.
    ffustra faciat labofare. Vel certe docet brevitatis Iste liber vario sensussermone patescil
    studium, et sensum magis sectandum esse quam Diversosliominum,quid cuinam placeat.
    verba adversus philosophoset sceculihujus rectores Quem luus, o juvenis ! tanlo modefaniine serisus "
    [Hier., doctores], qui suorum dogmatum falsitates Perlegat, Epicuri rie ruat iri fovearii.
    conantur asserere vaiietale ac mullitudine sermo- AlbinusPalrtim gradiens per prata pioriim,
    num. Et coiitra, Scriptura divina brevi circulo Cafperetnt flores, per pia rura sacros ,
    coaretata est, et quantum dilalatur in sensibus, lan- Fingere [F:, Cingere]•serta "volens puerorifm con-'
    tum in sermone constringitur, quod consummatum [grua fronte,
    breviatumque sermonem faciat Dominus super ter-' Grandia quorum aetaspondera ferre nequit.
    ram, et. verbum ejns juxta esl in ore noslro et in' 447 Bas rogo litterulas nostri perdiscite nati,
    corde nostro (Deut. xxx, ii). Hunc igitur sensum' Et tota ceternosmente tenete dies. -
    arbitror nunc praeceptum,ne plures libfi fiant: quid-' - Omnia fluxa fluuntseclorum gaudia longe,
    quid enim dixeris, si ad eum referatur qui in prin- Nec redeunt iterum, more flueiitis aquce.
    cipioerat Verbumapud Deum, et Deus erat Verbutn Pectora nec nimium vanis incessite rebus,
    (Joan. i, 1); unum volumen est, innumerabilesli- "Sedconfirraate semper amore>Del.
    bri; una lex,-unum Evangelium nominatur. Quodsi- Morsproperat horis mox-bmnibus alque momeuWB,
    diversa et discrepantia dispulaveris, et curiositate Ut rapiat nosmet, judicis. ad faciem.
    nimia huc alque illuc animum adduxeris, et [Hier.,' Quo constat nostris, certo discrimine, factis
    etiamj In uno libro niulli libri sunt,' unde dictum Judiciura cunctis, ul liber isle canit.
    est :"-Ex muitiloquionon effugiespeccatum (Prov. Quojltimeat dives, pauper, juvenisque, senexque,
    x, T9). Talibus igitur libris non est firiis : bonum Tum recipit meritis praemiaquisque suis,
    enim et omnis verilas certo fine^concluditur,malitia Pi'ceroiaperpetuis semper mansura diebtts.
    atque mendacium sine fine sunt; lalis siquidem me- Moxbona qriisquebonus,mox mala qulsque malus:
    «"ilatiocarnis est afflictio, id est carnalis sensus, nbn lmpius in tenebras cum dcemonepellitur atras,
    spiritalis. Cum Christo regnat lucis in arce bonus.
    YERS. 13, 14. — Finein tqquendi omnes pariter Accipitehcecanimispaschalia munera lcetis,
    eudiamus : Deumtime, et mandata ejus observa: lioc r» Mittentismemores sitis, et ore pio.
    est omnis hbmo: et cuncta quw fiunt adducelDeusin Hocopus, hoc crudum rapuit portator ariigne,
    judicium pro omni errato, sive bonutn, sivemalum Ignivomococtum nec bene sub camino.
    sit. Aiunt Hebrcei,'cttm inter caeterascripta Salomo- Vestra,,precor, fili, pielas errata repurget,
    nis quceantiqusita sunt nec in memoria duraverunt, Dens illud pulridus rodere nec valeat;
    et hic liber oblilteranduS videretur, eo qubd vanas Aut oculus nigro suffususfelle, per auras
    assereret Dei creaturas, et totum esse pro nihilo ; Contendatpalulas, spargere more suo.
    a Animadverteritlector eruditus quod Alcuinus in sed doctrinis "et expositionibusantiquofuni Patrum
    liac sua Expositione coriimeniariumS. Hieronymiin inEcclesiaapprobatorum magis insislere volebant,
    Ecclesiasten .fere ad verbum descripserit el in sua- ut.tali ralione omnepericulum novitatis, quaeEccle-
    translulerit, raro vero admodum suis propriis lumi- sia. semper perniciosa fuit, evitarent. Caeterumdo-
    nibus usus fueril. Sed hicmos fuit sui saeculi, quo ctissiraus Vallarsius, Operum S. Hieronymi novissi-
    sludium sacrce Scripturae, ulaliarum scientiarum, mus editor, tom. HI, pag. 381, riot., profiletur se
    quidem reformari coepit, nondum tamen ad eam commentarium hujus S. Patris in Ecclesiasten,_cum
    perfectionem pervenit, ut viri docti, in sacrislibris -hoc Alcuiniex integro contulisse, buicque meliores
    expbnendis,propriaescienticefacile se permitterent^ lectionespassim acceptas referri debere.
    • 721 EXEGETICA. — COMMENT.1N ECCLESIASTEN. . 722
    ORATIO SALOMONIS,- A^ rubigo, et afflixerit eum inimicus ejus porlas obsi-
    omnis plaga, universa infirmilas, cuncta de-
    QUAHHA.RUIT IN DEDICATIONE -TEMPLI (llj>ar. VI," dens,
    li seq.). votio,- et imprecatio, quae acciderit omni homini de
    .pqpulo. tuo Israel, si quis cognoverit plagam cordis .
    Doroine Deus-lsrael,. non.est similistui Deus in et expanderit manus suas in domo hac, tu exau-
    sui,
    coelodesuper, etsuper terram deorsum; qui custo-- diesincoeJo, in Joco Iiabitationis tuce, et repropitia-
    .dispactuni et misericordiam servis.tuis, qui ambu- _ beris, et facies, ut des unicuique secundum oranes
    lant coram le in toto corde suo; qui cusiodisli servo _viassuas, sicut videris cor ejus, quia tu nosti solus
    tuo David, patri meo, quaelocutus es ei. Ore loculus . cor bmnium filiorum hominum, ut timeant te cua-
    es, etmanibus perfecisti, ut hcecdies probat. Nunc ctis diebus quibus vivunt supef faciem terraj, quam
    igitur, DomlneDeus Israel, conserva famulo tuo Da- -dedisti patrilius nostris. Insuper et alienigena, qui
    vid patri meo quaj locutus es ei, dicens : Non aufe- . non est de populo -luo lsrael, cum venerit de lefra
    '
    relur de te vir.coramme, qui sedeatsuper tbronum longinqua propier nomen" tuum (audieturenim no-
    Israel,ita tamen, si custodierint filiilui viam suam, . men tuum magnum, et manus tua fortis, et bfachium
    ut anibulent coram roe,'' sicul tu ambulasti in con- tuum exlentum ubique), cum venerit ergo, ~et ora-
    -
    spectu meo. El nunc, Domine Deus Israel, firmenlur B ] verit in hocloco, tu exaudies in coelo',in firmamen-
    yerba tua quceloculus cs servo lub David patri meo. . io habitaculi lui, et "faciesomnia pro quibus invoca-
    Ergone pulandum est quod vere Deus habitel super ,- vcrit te alienigena", ut discanl universi populi ierra-
    terrara? Si enim ccelum el cooli coelorumle capere rum nomen tuum timere sicut populus tuus Israel,
    non possunt, quanto magis domus haec, quam aedifi- ' et probent quia nomen luura invocatum est super
    _cavi?Sed respiceud orationem servi tui, et ad pre- domum hanc quam cedificavi. Si egressus fuerit po-
    'ces ejus, Domine Deus irieus. Audihymnum etbra- -puliis tuus ad bellum contra inimicos suos, per viam,
    lionem , quam servus tuus oral coram te hodie, ut quocunque miseris eos, et orabunt te contra viam
    sint oculi tui aperli supef doniiinihanc die ac nocte, civitalis quam elegisti, et contra domum quam aedi-
    super doriuim, de qua dixisti: Erit" riomen meum ficavi nomini tuo, tu exaudies in coeloorationes eo-
    ibi : ut exaudias orationem quam orat ad teser-- rum, et preces eoruni, et facies judicium eorum.
    vus tiius in loco isto.ut exaudias-deprecatio- Quod.si peccaverint libi (non est enim bomo qui
    nertf servi tui, et populi tui Israel, qttbdcurique non
    peccet), et iratus tradideris eos iriimicis ^uis,
    oraverinl in loco isto,.et exaudies in locohabita- et caplivi ducli fuerintin- terram ininiicorum longe
    culi tui in coelo, et cuin audieris, propitius eris. Si vel pi'ope, el egerint pojniientiam in corde suo, in
    peccaverit homo-.in proximum suum, et habuefil " loco captivilatis, etconversi le deprecati fuerint in
    aliquod juramentum quo teneatur- astriclus, ei vene- captivitate sua dicentes : Peccavimus', inique egl-
    rit propter juramenlum coram altari luo in domum mus, impie gessimus; ef reversi fuefiiil ad te inuni-.
    luam, lu exaudies in coelo, ef facies_et judicabis" verso cordesub, et tota ariima sua, interra inimico-
    servos tuos, condemnans iiripium, et reddens viam rum suorum ad quam captivi ducti fuerint, et ora-
    suam super caput ejus, justiftcansque justum, et 'verint te contra viam terrae suae, quam dedisti
    retribuens ei secundum juslitiarii suam. Si fugerit palribjis eorum, et civilas, quam elegisli, et lempli,
    ;populus tuus Israel inimicos suos, quia pecca.urus quod ajdificavi nomini tuo, exaudies in coelo,in fir-
    «sl tibi; et. agentes poenitentiam, et confitenles no- mamento sblii tui orationes eorum, et.preces eo-
    "roiniiuo venerint, et adoraverinl, et deprecati te rum; et facies judicium eorum, et propiliaberis
    fuerint in domo hac, exaudi in coelo,el dimitte pec- . populo tuo, qui peccavit tibi, el omnibus iniquitati-
    catum populi tui Israel, et reduces eos in-terram bus eorum quibuspraevaricati sunt in te, et dabis'
    quam dedisti patribus eorura. Si clausum-fuerit cce- misericordiam coraiu eis qui eos captivos habuerinl,
    ium, et non pluerit prbpter peceata eorum, et oran- ut iriisereanlureis. Populus enim luus esl, et hcere-
    tes in loco isto poeniteritiamegerint nomini -tuo, et a ditas tua, quos eduxisli de terra -Egypti, de medio
    peccalis suis conversi fuerint propter afflictionem fornacis ferreae, ut sint oculi tui 3petti ad depreca-
    suam, exaudi eos in coelo, et dimitte"peccata servo.- 'tionem servi tui, et populi tui Israel, et exaudies eos
    Tum luorum , et populi lui Israel, 44g et ostende in universis pro quibus invocaverint te. Tu enim
    eis viam bonam, per quam ambulent, et dapluviam[ separastfeos-iibi in haereditatem de universis popu-
    super lerram, quam dedisti populo tuo in possessio-. Jis terrae, sicut locutus es^per Moysen servum tuunv
    nerii. Fames si obortafuerit in terra, aut pestilen- quando adduxisti Patres nostros de JSgypto, Do-
    tia, aut corfuptus aer, aut crugo, aut Jocusta, vpll _. mine Deus.
    ~ 523
    -B. F. ALBINI SJBUALGUINI OPERUMTARS TI. 72-
    '
    "
    \ ... m DPUSCHLUM OTMTOT.
    /.

    ;V' ' '" "


    .1 . _.. . -P|lOGEMTOp:piJ)OMINI-NOSTRIJESU-CHftISTI.
    "
    A -;./' Exiccvp. i_Evangelii S. Mattltcei. ''" .
    i/- > — .-
    i/ ' • MOMTUM P-RiEVIUM. ". , . _
    t - __j _
    JPraJSensopusculum",in-quo Alcuinus nomina Be- A'griarus
    ' quam facilis sit prror dum de vero.auctort
    ^.rai.GaprogenilorumSalyatoris nostri Jesu .Christi, ' -'cujusdamveiristi pperis , debilis characteribus ap-
    .secunduni-lriplicenisensum, lilteraletn, .allegoricuro, lisve tesXimoniisdeslituti ,-senteritia statuenda est. -
    etmoraleiri' intefpretalur, ex veteri cod. ms. biblib- -Quamyis.-igilur .coriiraentationerii de nominibus He-
    - thecsembnasterii S. Emmerami, scecuJoix baud -in- " liraicis patriarcbarura, seu progenitprum Christi ge-
    -Jeriore, _descrjpsimus,.etnunc primo "nilgamus. Tiuinis opusculis Alcuini accensendam esse sentiam ,
    -De. illius auctore -versus ,qui eidem subjiciuniur, quo muius tamen Idem de reliquo , quiineoderii
    " HOSdubitare*haudpermiftunt,; Alcuinus enim, sblito codice -sequitur. commentario statui pbssit, obsfat
    Silii more,ib'icariit,noroensuumpandit, ac scriptum piimo, clausula ejusdem commentatioriis, seu ccir-
    -iiocceregi. iGaroloMagno utique , rnuneris loco of- ineii illi sulijecturii, quo insiriuari videtuf, tolum
    feri. Nullus eiiam dubito quin eamdem conmienta- Alcuini JaJjoremillainterpretaiioneTuisse absblutum.
    ' -iuncuiani prcclixaj ut sblebal,tamen
    epistola dedicatoria , Obslatsecundoquod apudBalcetfm,centuria iiScript.
    eidem regi ihscripserit, quce in codice riostro Britannjce; et in .Bil)lj,othecaMenarsiana soJa com^
    '
    desideratur, nec alibi uspiam comparuit. mentatlo de Genealbgia Christi, non vero Jnteger
    Concordat hoc scriptum-cuin homilia in Nativitafe aliquis coriroientariiis in Evangeliuiri Matfbaji intef.
    _3. Mafice Virginis, inter liomiiias ajstivales Veh. Alcuini opuscularecenseatur. Obstat tertio silentiurii
    TSedcetom. VII Oper., edit. Basileerisis anni 1S65 , _tum ipsius Vitaj Alcuini.scriptoris:, tum virorrim
    pag. 185 (Patrotogiw tomo XCIV), et inter Opeia eruditoruni qqi in conquireridis yulgandisgue.-qpus-
    -_Alcuini a(_uer.cetaiJo>edita,.pag.1197, quodjscripto- culis Alcuini summam Qiligentiamimpeiiclefunt.
    ' fes flist. Jjt. Frandaj, tom. IV, pag. 5_I, inler B ^SO.At-enim, -ais, Aicriinum in lotuiii Evange--
    scfipta AJciiinosuppbsita r.ejecerunt, eo quod nullum Jium sancti -Matthseicbmmentatum -fuisse•, luculeri-
    - illis pro AJcuinoarguraenluiri suppeteret- nondum "tum testimonium .exstat sancti Anselmi Lucensis .,
    ^.yiso carmine, nunc piimuni vulgando. -Utrum vero qiii In tractatu epnlra Guibertum antipapam.ea;lib. u
    sirnilitercojicordelcum illo opusculo quod Alcuinum Aibini supcr Maiihmum bina loca afferf ad deriion-
    fle Geriealogia Immanitalis Chfisti scripsisse nfemo- strandum, inquit Canisius (Vet.JIonitment. ; edit.
    rat Joan.-Alberlus Fabricius , lib. t BibliotbecceLa- D. Basnagii , tom. III, parf. j, pag. .589 -A§i)
    lin_e,_pag.156, decidihaudpotesl, donbc-Jiocipsum' facultates Ecclesice nori es.se in potestate r^is
    «liquando reperialur, et prodeat ex Bibliotheca J_Ie- aut Ccesaris. Scripsit igitur Alcuinus super Mat-
    jjarsiaria,
    ~ uli pag. 137 recensetur. thceum;'idemqueopus , in plures libros divisum ,
    Porro in laudato cod. ms. S. Eirimerami Ratisbo- adbuc exstabat ajtate sancti Angelmi Lucensis, hoc
    - naj,postillas nominumHebraicoruminlerpreiationes esl, ad flneni scec. xi.Et hoc quidem judicium est
    ._(interjeclo tam.en upius pagince .spatioyacuo) cpnfi- celeberrimoruni scriptorum' Hist. litt. Fraric, tom.
    -nuatur coromentarius in integrum Eyangelium S. VI, pag. JX. At enim viros alias "doetissiriiosin hoc
    "Matlhcei,"hoc modo : « Christi attteih generatio sic suojudiciofuisse deceptps, ce-fissimumliabeo.f^i.rio
    - -erat. Sicut praedixit, deinceps -dicturuserit. Gttmesset namque prcedicfa loca Alcujni -non reperiun-,ur w
    - dispqnsata[desponsaia]mater Jestt Maria Joseph. Cur tractatu sancti Anselmi conlra Guibertum, sed in coi-
    jiic sponsuihdicit, ,cum superius virum nominavit ? -lectaneiseidemtraetalui subjeclis, qucenum Anselmi
    El quoiriodo. dicitur vir , cumeam hqn cbgnovit? Lucensis sint, dubitajt ipse Gaiiisius,Ieelorem liis
    Quia corisueiudo est Scripturce nominare sponsum .T "* veiijis moneris : £ In ms. codicequousi sumus sub-
    yirum , et spbnsas mulieres appellafi; sicul legiuius iieieliantur sequentes sentoriticeab ipso , ut videtur,
    .in.Geneseos de flliis Noe,et uxores [Sic ms. Leg.', Anselmo ex variis auctoribus collectce: i>Secuhdo ,
    iixoribus] eorum. Alilef _:Cnm esset disponsata, "Gjir loca illa, in illis collectaneis ex Alcuino ailata , inte-
    Maria disponsata Mt ? Quid necesse fuit ul dispbri- gra ac verbo tenus legunlur Jibro.n Commentarii
    sarelur ? Pro duabus causis; ut- Marice origo per "ejusdemin Joanriem, cap. n, yers. 14-17. Hinc vero
    virum Joseph ostendepelur ; ef ne discordarct a scri- manifeslum est ex incuria scriptoris ebrumdem Col-
    piufa legis, quce dicit,Nemocopuleturipcoiijugium," leclaneornm exaratum fuisse •:Atbinusin Hb:i\ super
    iiisi in sua tribri , etc. » El ita porrp per infegruni Mdtthanm , cuni scribere debuissel: Aibhms in iib.-
    Evangeliura ;' quod opus Alcuino in priBfato-codice n sitpei-Joannem. Quapropier testimoniuro bocce,
    nostro,-manu reeentiori _ajc. xv el in antiquibre ca- cx sancto Anselmo Lucensi aliatum , riuHiiis"mo-
    talogo bibliotheccenosfrce,anijo 1500 copfeclo, ascri- menti esl pro commentario quodam in Evangelium
    T)ilur , his vei'bis : Albirius supcr Mafihwum. (Jua- sancti Mattbaji Alcuino vindicando. Nos crgo rem
    proplerhaud temefe quispiam existiniare posset, dubiam relinquentes ab ebdem ex.codice nostro
    -non has lanlum, quas hic edimus, interpretaiiones, edendo hic abslinemus; neqiie etiam eidem inter
    sed inlegruin quoque Imnecoramentariuni genuinum dubia nunc quidem locum dari volumus, donec ope
    esse Alcuini fetuin. El sane, quisnam alius breve ailerius codicis, suo tempore fortassis reperiundi, a
    solum bujus laboris initium ab Alcuino mutuare vo- mendis plurimis, qucesane lectoribus nauseam mul-
    luisset, et non potius idem quoque de suo addidisset? loties moveaut, purgatus , einendalior, quod opta-
    Sfylus quoqueastylo AJcuininon abhorret, quamvis I >mus, prodire possit. lnterea hoc loco non nisi inter-
    non ita elaboratus , comptus expolitusque sit, ut in pretationes nominum progenitorum Christi ex laudato
    commentariis suis in S. Joannis Evangelium : quod codice , cura additamentis el lectionibus varianlibus
    forlassis inde evenit quod Alcuinus eidera ullimam prajdiclse homilicede Nativitale B. JUaricevirginis,
    manum non adhibuerit, sed variis aliis laboribus , quce textui, uneis conclus^? inseruimus , vel inter
    senio morbisque impeditus , imperfectum reliquerit. notas suJ-jecimus,
    Xifolimtamen de liac re judiciumprajcipitare, optime
    ,?23 EXEGETICA. -^ INTERPRET, NOMINUMHERRAIC. " 726

    '
    'LIBER GENERATIONIS JESO CHRISTI '_ :
    FILnDAVID, FILH AB.RAIIAM?ETC,

    ' [a Beatus Matthceuseyangelista, dileclissimi, non A generis, et vasa ejus jdiripuit. In Juda corifessio, qjii
    imroeriio, inter ccetera cqslestiuin seeretorum anj- dixit [_S__i..,quiaipse.dixil]: Confiteborfibi, Dqmfhe,
    •inalia, facie Jiominis describitur: quia longe ab an- Pater cozliet tefjm {Mgtth, xi, __S).-Iri'Phar.esdivi- .
    tiquis Patribus exordium Evangelii sumens, lucidius sio, qui segregat oyes ab haedis";(Mgtth.xxy. 55),
    caaleris genealogiam DominicceJiumanitatis prcer.o- [id est, bonos a malis, electps a reprobis]. In Zaia
    -ftavit. Sedsciemium estquia Iiorum oninium noniina .nriens ad nostram salu.tem, sicut-dictum est: Tf-
    allegorici etj__oralis_3ensusp.leniterin se conlinean* _mentibus nomen Domitii prieiur sol jtistiiiw'[Eiit.,
    intellectus.'] _sicut scriptum est : Visitgpifnospriens ex altoA(Mq-
    ~ ' lu.ch. jv, 2). In Esroni sagjtta salutis "Dqniini, sicut
    1NTEBPRETA.TIOLITTERALIS.
    dietum est : Sagittm polenffs dcutcefPsal. cxix, i).
    AJ)rahaii, pater multarum [gerilium].lsj_ac,'gau- In Tliamar' palrna victorice, .[sicut jpse dixU :
    Cohfi-
    4iumrJa.cob_,supplantator.' Judas confessio [iriler- _dite, ego vici mundum(Joan., xyi, 55)].lnAram ele-
    pretatur]. Phafes divisio. Z'ara_ orieiis. Esrom , ctus, de quo P.aler loquitur : Ecce prier ineus, quem
    .sagittam-yideiis. Thamar, palma [dicitur]. Ararii, . etegi, electus nieus, 'ffpdi mettm supef eutn
    spiritum
    electus.Am.roadab , populus sponfaueus. Naasson , (Isui. XLII,1). Ju
    sensibilis Anrinadabpqpuius spontarieus, quia
    augur fortis..jSalniqn, jn
    [accipiiur]."Booz, B spqnle posuit .a.niniani s.uam p.rb salule nostra,"ut
    ip.so.fortitiido.Raab, latitudo. Obed, ser.viens.Buth, nos efficeret .sibi popujum spontaneuni^ Deoque~ac-
    -sfestinans[subaudituf]. Jesse, iricensurn [Edit., ih- . .cep.tabilem.In Naasson ^uguK id est, proplieta, fbr-
    .eeiidium].' JJavid, jii.anu fortis, vel desiderabilis. Sa- tis,cumdicit :_CumveneptFiliushqpiinisinmqjest.ate
    iqroon;,j9aciiicu_.:-Pria's, Jux mea Deus. Bersabee, sua; lunc sedebit in
    4ijus juramenli^ [suluntelligitur]. Roboanf, Jafitudo sedp majestatis suw (Matth.
    P-iter Dominus. -xxv, 51), ui judicet ,orbcm jii.eequitaie."In Salraqne
    popidi. Abia, Asa, aitollens. Josa- ,-sensibil-S, id est jntelleGtualis, [de tjao scriptum est:"
    _ _phat, Dominus judicavil [exprimitur]. Jorani, excel- .
    , jsus. A-inasias, populus eleyatus [ Ed. om. Ama- ,ct Ipse autem, ut vidft cggitatiqnes eprutn (Luc. xi, 17),
    ., iterum : Dfltninusnovit cogitutiqpesIwminum(Psal.
    s.ias, etc.]. Ozias,, robuslus. Domini. Joathan, per- - xcni,
    H). ,El : Scrut.ansporda, et renes Deus\Psal.
    fec.lps. Acjiaz , apprehensus [Seda, apprehenderis] >yn, 10)]..Quj dixit.Judceis.:_Quid cogftqtis incordi-
    |dicilur]. .Ezechias, fortis pominus. Manasses, obli- bus vestris(Luc. v, .22); qui prajferita _et futura", ut
    ,- jiosus. Aropn, iidelis. Josia , salus, Domini [inter- prcesentia agnoscit. In Bo.oz rqbur virtutis ejus ex- >
    _ -.pretalur]. Jecliojiias, prajparatio Domini. Salalluel, priniitur, ut ail: Omnig traham ad^ meipsum (Joan. ,
    , petifio roea Deus. Zorobabel, isle magister. AMu.tli, xn,
    22) \. In.Raab latitudo _i_inperii,inEcclesia desi •
    jjater meus isle [subauditur]. EJiacbini, ,Dei resur- - gnatur-°..In Obeth .se.r.iens, quia "noriyenit mini-
    . i'_.cfip. Azor, adjutus.-Sadoc, justus,_.JocI_hii,[£..<_.. . 'Strari, sed niinistrare, sicut-Apostolus Idixit : For-
    .Achiro], frater meus,[subinlelligitur]. Heliuth, Deus mant, servi qccipiens. IJJ .Buth festinans ad salutem
    .mejjs. Eleazar, J_e.usmeus adjulor. Mathan, ,donum. . noslram [qui feslinan.ter_.vujtomnes liomines salvos
    j.acob .subplaiitalor [exprjmitur]. Joseph, appositus , fleri, ,et ad agnjtiqneni .ye/itptis yenire, dicens in
    . sive auctus. 3_Iaria, iliuminatrix , sive stella jnaris.
    Evangelio : Pamitenfigpi agite, appropinqudbit enhn.
    Jesus, Salvator-.Chrislus, unctus [interpretalur].' regnum cwtprntn (Matfft. iy,T7.) ]. In Jesse incensum.
    - 4gl JNTERPBETATIO ALLEGOBICA. [Edit., incendiuni] agnoscitur,.qui'ait : Ignein. heni
    PeiTioseninv [Edit., igiiuf] patriafebas Christus _ miltere interratn [et quj.d vfiiq,.ttisi ut grdeat (Luc.
    [DomiftusDeus riosfer] veniebat itfmundum; etiio- XII, &_)].?Et itenijoannes.di^it.deeo : Ipsevos ba-
    '.um omniumin seipso allegorice gerebaloffieiurii; ptizqbit-in Spirftu sanclo el igni (Matth. m, 11). In.
    ' et in hbrum nominum riostram desi- •Daviddesiderajiilis, quia.dictuni,est: Speciqsusfprma
    interpretatione
    -
    gnctrevoluil salulem. In Abraham ille paier estom- - prm fitijs jwnthuim (Psal. XLIV,5). [In.eqdem rnanu
    riium credentiunj, ad quem omnibus clamarc licitum forfis, quandtf flcjgellum.defjinicuJis in manu tenens,
    est, et dicere : AbbaPater (Rom. vin,' 1S)! In-Isaac .immensani vendentiurn et ementium .mjullitudinein
    gaudkim.qmnium fldelium, de quo .angelus cecinit: .-.- ejecil de terap,lo;(Ji)fln.;II,,15)]. Item fpftis bellator,
    Ecce annuntio vobis gaudium magnum,quod erit omni ' .duni diabojum yi.ncebat^^tjhuuiiliayit [Edit., vicit et
    pbpulq (Liic.ii, 10)."In Jaeob supplantator, quia ipse .contrivit] calunJ!iialq.r__qm"uqstrum. Jn _Saloirionepa-
    subriervavit et cbntrivit diabolum yastalorem liumani cificus, s.iciil dixit,: Pacem mearn dfi^obis, pacem
    a Ex homilia de Nativitate beatce Maricevirginis, minus fortis el pbtens; Doininus potensinprwlio (Psal.
    - ven-. ' XXIII,_).,» ,.
    appd B.ed.am. . _ 8 Edit.: «InBaabiatitudo.potentice eius exprimi-
    ipso est, quia a ne-
    __. s*~Edit.:"-Jiv'lnTJooz-fortiludo-in
    | mine fortitudirieiri aceepit; de'quodictum-est -_Do- ,tur, .qtiein iotp ''rion &]>}\' w
    " bis,,et
    rf' " " cujus-regm noij
    "
    .eritfin.sl _»""' *•''-
    727 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 128
    meatn rehnquo vobis (Joan. xiv, 27): Itemque Apo- A resurrectio et vita,]'qui credit in me, non inorietur in
    stolus inquit: Ipse est.pax noslra,qui fecit utraque mternum; sed ego resttsciiabo eum in novissimo die
    unum (Ephes. u, 11). In Bethsabea, fllius juramenti, (Joan. xi, 25). In Azur [Azor] adjutus, ut ait : Non
    de quo dictum est: Juravit Dominus, et non pwnite- sttm solus, qttia Pater mecumest (Joan. vm, 16, 29);
    bit eum; tu essacerdos inwternum (Psal. cix; i). In ipse est adjutor omniuni sperantium. [Et: Qui misit'
    iloboam lalitudo iidelis populi, cum ait : Multi ab' rrie, tnecum est, et non reliquit me solum]. Et ilerum :
    '
    oriente et occidentevenient, el recumbent cum Abra- ' Opera quceego facio, a meipso non facio; sed Paler,
    ham, Isaac et Jacob in regno cmlorum(Matth. VIII, qui niecum cst, ipse facit opera (Joan. xiv, 10). Ill
    11). In Abia Patef Dominus, qui ait : Nolile vocare ' Sadoch justus, sicut scriptum est: Vt sit ipsejuitus,
    vobis patrem in terra; unus enim est Pater noster et justificans eos qttiinfide sunt Abrahm(Rom. m,26).
    [Edit., vester], qui in cmlis est (Matth. xxm, 9). In In Jochim [Leg. Achira] fraler meus, ut ait: Quicun-
    Aza attbllens, de quo Joannes : Ecce Agnus Dei, in- que feceril volunlatemPdtris mei, ipseest fratermeus,
    quit, qui tollil peccata mundi (Joan. i, 29). In Josa- et mater mea, et soror mea (Matih. xu, 50). In Eliulh
    phat judex, quia ipsejudicabit orbem terrm in wqui- Deus ni_eus,qui ex nostra inflnnilate dixil ad Patrem :
    tate (Psal. xcv, 15) [et ipse est judex vivorum et Deus.Deus meus, ad te de luce vigilo, ut ad te resur-
    mortuorum]. Itemque ait : Pater non judicat quem- B gam ~>.Iu Eleazar Deus meus adjutor, et onmium in
    -
    quam, sed omne judicium dedil Fitio- suo (Joan. v, " se credentium protectori qui dixit: Qui misit me Pa-
    22). In Joram excelsus, quia ipse ascendit super coa- ter mecum est, el non relinquit me solum <~(Joan.
    los coelorum [Edit., super omnes coelos], [ut adim- vin, 29). Iri Mathan donum, quia per ipsum DeusPa-
    plefet omnia : et sicul Psalmista dicit : Excelsus su- ler omnia debita perdonavit nobis; et ipse ascehdens
    per omnes gentes et super cmlos gloria ejus (Psat. in ultum [caplivam duxit captivitatem] dedit do m ho-
    cxn, i)].a In Amasia populus elevatus, quia per eum minibus (Psal. LXVII,19; Ephes. iv, 8). In Jacob,
    Ecclesia Dei elevata est, cui dedit potestatem Jigandi quod antea dixi, supplantator antiqui hostis nostri;
    452 solvendique. In Ozia robuslus Domini, quia quia suis fldelibus dedit potestatem calcandi super
    captivum humanum genus [in robusta maroi] captivi- serpenles, et scorpiones,et super oriinemvirlutem ini-
    tate [Edit., caplivitatem humani generis] liberavit, mici (Luc. x, 19). In Joseph auctus, [cui dedit Patcr
    etin alta ccelorumdeduxit. In Joaihan, perfectus, gentes in hmreditatemsuam, ct in possessionemsuam
    sicut in Evangelio dicil: JVosenjm decet imptere om- terminos terrm (Psal. n, 8)] "vel, augmenlum vitse
    nem justitiam (Matth. ni, 1S). In Achaz, apprehen- aj.ernce, ut ipse dixit: Ego veni, ul vitam habeant,et
    dens, qui cwtum palmo-ponderavit (Isai. XL, 12), et abiindantiushabeant (Joan. x, 10). In sancta autem et
    terram pugillo concludit [Edit., conclusit]. In Eze- G perpetua virgine Maria, de qua natus est, stella ma-
    chia, fortitudo Domini, qui ait. Confidite,qnia ego vici ris, etlux liujus sceculi[ipse est, sicut ipse ait: Ego
    mundum (Joan. xvi, 55). Item juxta Apostolum : sutn lux mundi (Joan. VIII,12)] qui iltuminat otnnem
    Christus est Dei virtus, et Dei sapienlia (I Cor. i, 24). hominemvenientemin hnnc munduih (Joan. i, 9). In
    In Manasse obliviosus iniquitatis nostrce, sicut in proprio nomine Jesu salutaris vel Salvator est, an-
    Ezechiel legilur : In quacunqtte die conversits fuerit gelo exponente, qui ait: Ipse enim salvutn faciet po-
    peccaior ab injustilia sua, omnes iniquitates ejus obli- pulum suum a peccatis eoritm (Mdtih. i, 21). Ideni
    vioni tradentur [Edit., omnium iniqiiilalum ejtts non vero Christus, id est unctus, appellatus est, quem
    recordabor](Ezech. xvui, 21, 22). In Amon fidelis, unxit Beus in humanitate oleo lcetiliaj, id est, un-
    qui ait : Petite et dabitur vobis. Item Paulus : ut ctione sancti Spiritus, in sacerdotem, et regem sem-
    roisericors fierel, el fldelis pontifex ad Deum (Hebr. pilernum : qualenus Chrislianos, ex suo nomine TO-
    ix). Item Joannes : Qui lestis est fidelis (Apoc.t, 5). calos, per idquod Salvafqr est, a peccatis salvaret;
    In Josia salus Domini, quia omnis quicunqueinvoca- per id quod sacerdos est, Deo Patri reconciliaret; per
    veril nomen Domini, salvus erit. In Jechonia prcepa- id quod rex est, in regnum sempiternum collocaret.
    ralio Domini, qui ait : Si abiero, et prwparavero vo- Ipse [Ipseenim, et ccetera, usque : Amen, omissa in
    bis locum (Joan. xiv, 5). Ifl Salathiel pelitio mea Edit. Querc.] enim per islas quadraginta duas man-
    Deus, qui ait : Pater sancte serva eos, quos dedisli siones venit in mundum, ut nos per istas quoque in
    milii (Joan. svn, 11). ln Zorobabel raagister peccato- - terram vivenlium, ajternce"promissionisintroducat;
    rum et publicanorum, ut eos ab eri-ore vila. [Edii., ubi in coelestiHierusalem, perpetua pace gaudentes,
    vice] suaerevocaret. [Et sicut ipse ail: Nec vocemini regnaturi erimus in sceculasceculorum.Amen.
    magistri, quiamagister veslerunus esl Christus (Malth. INTERPRETATIOMORALIS.
    meus dixit: 453
    xxin, 10) ]. In Abiuth paier iste, quia
    Ego el Pater unum stimus (Joan. x, 50); et qui [Edit., . Moraliter hce quoque interpretalionesnominuin
    quia ipse] est Pater et capul omnium credentium.. , ad nostram ccdiflcationemmultimodis pertinere no-
    In Eliachim Dominr resurrectio, ut ait: [Ego sum scuniur. Sicut Christus ubique nostrse salulis ge-
    a Edit. om., In Amasia meus (Maltli. xxvn). » -
    solvendtque. c Edit.: <In Eieasar Deus meus adjutor, quia ipse
    ~>Edit. : i In Eliud Deus meus, quia ipse est Deus
    ex substanlia Ratris ante sajcula genilus, qui in pati- adjutor in opportunitalibus, in tribulalione, et prole-
    oulo crucis dixit: Eli, Eli, hoc est: Deus meus, Deus c!or omnium sperantitim in se (Psal. ix). i
    729 _ EXEGETICA.— INTEBPRET. NOMTNUM HEBRAIC. 750-
    rebal causam, ita et patriarcharum xiomina nostrum A et viriliter agamus, in Christo triumphantes aereas
    designant prbfectuiri. In Abraharii, iit patres simus polestales a [In Rahab, ut latum mandatum J)b-~
    multctrumvirtuturii; et, hcereditatis jure multipli-" riiini nimis diligenter observantes, Dominum Deum
    cationem honorum' opefum possideamus. In Isaac ex lotocorde, tota-anima,' tota virlute, diligamus,
    gaudium JiaJjeamus in_Domino--[etnon in hoc" mun- . et proximum sicut riosmelipsos amplectamur]. In
    . do, juxta hoc, quod ipse dixit: Gaudele, quod no- Obetli,- utserviamus in lcetilia
    per spiritum amoris,'
    mina veslra scripta sunt in cmlo {Luc. x, 20)]. Et et dilectione saricta ~>[In Rtfth, ut festiniantes'in-
    juxta Apostolum : Gaudele in Dominosemper: ilerum "gredi in illam requiem, id esf, in coelesteni Jerusa-
    dico gaudete(Philip. IV, i). In Jacob, ut supplan- lerii, dum tempus Imbenius,operemur bonumadbmnes
    tatores simus vitiorum nostrof um, et carrialium de- (Gal: vi, T0) : quia nonhabemus hic manenlem civi-
    sideriofum;'ct diaboli "potestalem^victrici pede cal- tatem", sed futuram inquirimus (Hebf xm," 14)]. In
    ' cemtts
    [Edit.,'ei carnale desider-iunivivaci pede a Jesse, ut> incensum-orationum nostraruhi in ara
    diabqli poteslate calcemus]. In Juda ut [secundum cordis nostri [in spirilti contribulato, !et humiiiato] -
    -
    Psalmistam], prseveniamus faciem Domini in confes- offerarous Deo, dicente Propheta [Edit., cum Psal-
    sione, etconflteamur noniinisancto ejus, etlaudemus mista dicentes] : Dirigatur- oratio med sicul incen-
    ijum in sceculasceculorum (Psdl. xciv, 2)..'In Phares, B sutn in conspeciti iuo (Psal. CXL,2). In David, ut
    ut dividariius iios ab impiis, ut actus nostros ab desiderabiles efiiciamur _Deo nostfo; et fortes- si-
    eorurii. j_ocietate-secernamus [et abstrahamus ab mus manu - coiitra Goliani spiritalem pughantes e.
    omni fratre ambulante in quiete; et non communi- Tn Salomone, ut, qparitum exnobis ~est, cuin om-
    cemus operibus ejus malis]. In Zara, ut Lucifer ve- nihus bominibus pacem habeamus [illud domini-
    ,rus oriatur in cordibus' nostris, et .Sol justit'i-e cum ii-teridentes], quia beali .pacifici, quoniam filii
    splendeat ubique in cordibus nostris [Edit., ubique Dei vocabuiilur-(Mat'th. y, 9). [In Bethsabee, ut
    in nobis], [et tuceat tux nostra coram hominibus;* jurameritum oninimodis eustodiamus, ne perjurio
    ul videunt opera nostra bona.et glorificent Patrem nd- incidamus in laqueum diaboli." In Uria, utlux.no-
    jstrum qui incmtis est (Matlh. v, 16)]. In.Esrom, ut 'straDeus sit, videlicet, ut eum seqiienles non am-
    sagittce simus salutisDomini, ut de nobis dieipos- bulemus in tenebris mortis,ised habeamus- lumen
    sit: Sugitlm potentis acutm (Psdl. cxix, i). [In Tha- yitse].InRob6arij,utlatumcharitatis 454 roanda-
    mar, ut cum palraa victorice pompasdiaboli, et con- -lum complentes, in' latitudine. spiritalium dono-
    cupiscentias mundi superemus,'"propter eum, qui rum gaudeamus-d. In Abia, ut fratres simus, ha-"
    dilexit nos.] In Aram, nt electi Dei simus, et si- bentes Patrem Deuni; et hajredes simusDei, co-
    miis genus electum [gens sancta, populus acquisitio- C hceredes quidem Christi e. In Asaph [Leg'., Asa],
    nis; et gnnuntiemus virtutes ejus; qui: de tenebris .- ut tollamus intentiqnem nostram a"yitiis'ad virtules-;
    . kos vocavitin admirabile lumen suum (I Petr. n, 9)]: a terrenis ad coelestia f. In Josaphat, -ut- recte ju—
    '
    regale sacerdolium Chrislo-; et excelsi simus me- -dicemust>mni pei-sonse [sicui scfipfum est : Recte
    filis. ln Ariiinadab, ut spontaneus Domini.populus iudicatefitii hominum (Psat. LVH,2)J;etquodcunque
    . simus, in sediflcatione corporis sui [Edit., corporis yolumus, ut faciant nobis bomines, faciamus et
    Chrisli].. In Naasson, ul mundanis auguriis gen- illis" sirailiter, scientes quia mensura qua mensi -
    tilium derelictis, promissisdivinis fidem adbibeamus. - fuerimus, reraetietur nobis (Mattlt. yn, 2). InJoram,
    ,Iri Salmbn,' ut-sensibiles,- idest, intellectuales ve- - ut superna sapiamus, effecti in Domlno sublimes,
    rita.is Dei, et docibiles [et factores] iiiveniamur : nostram conversationem habentes in coelis e. Iri
    [quia non auditores legis, sed faclores justificabun- Ozia, ut "cbnfortemur in Domino, et in polentia
    tut (Rqm. II, 15)]. In Bboz, ut conflteanmr Dco, ". virtutis ejus "'. -In Joathan, ut perfecta opera fa-
    » Edit. : «.In-Booz, ut juxta Apostolum conforte- C-jlis, quinosvoluntarie genuit verbo veritatis,
    - riiur in Domino, et inpoteriiia virtutis ejris; "suc- ut sinius initium aliquod crealurajcjus (Jac.-i; 18):
    . cincti Iumbos nostros in induti loricajusti- et benedictionem hcereditate pbssideamus, et glorie-
    - tice,sumentessculumfldei,veritate; et galeamsalutis, etgla- D mur_in^pe glorise filiorum Dei > (Rom.v, 12).
    dium spiritus,'quod est verbum Dei - (Ephes.vi, 10). f Edit.: ~In"Asa, ut tollamus membra uoslra de
    11Edit. '. t In Obeth, ut serviamus Domino per luto, et sterquilinio vitiorum,":iie serviant immundi-
    spiritum.timoris el dilectione sancta, quatenus ra- tise et-iniquilati ad iniquitatem'.; sed justitiasinsan-
    tionabilesitobsequium nostrum, etacceplabile flat ctificalionem : quia non vocavit" nos Deus in im-
    sacrificium nostrum. » rounditiam, sedin sanctiflcationem » (Rom. vi, 19).
    c Edit. : e In David, ut manu fortes' contra s.Edit. : «" In Joram, ul ekcelsi et sublimes effe-
    Goliam spiritualem pugnantes, et exhibentes corpora, cti, quce sursum sunt, quceranius, -ubi"Christus esl
    nostra hostiam viventem, sauctam, Deo placentem indextera Deisedens; quce sursum sunt sapiamus,
    (Rom. XII,1), desiderabile templum efficiamur Spiri- non qucesuper terram (Col. in, 2); quoniam omne
    tuisancto. i ~ ~ datum oplimum, et omne donum perfectum de
    _
    d Edit.':Ti In Roboam, ut longe lateque' per or-. sursum est, descendens " a Palre' luininum » (Jac.
    bem lerrarum, populus dispersus, unitalem spiritus. i,17). " -
    in vinculo-pacis et charitatis habeamus; urium Do- . Edit. : i In Ozia. ttt robusli in Domino cffe-
    minum, unam fldem, unum baptisma profileamur" cti, iii omnibus persecutionibus nostris, et tribula-
    de cbrde puro, et conscientia ' bona, et flde non lionibus quas sustinernus, exemplum accipiamus la-
    :""; . ' sunl. "in
    fictk > (Ephes.-iv); boris, et patienlice prophetas, qui locuti" -
    "-e Edit: :, t In Abia, ut cbaritate fraterna invicem llbmihe Domini Jesu . '(Jac.y, 10)
    diiigentes unum Patrem habeamus, Doniinura in
    "
    73' B. f. 4LBINJ.SEU ALCUINI0PERUM PARS II. 752.
    cientes, jqxfa Eyangeliijni: Esloteperfecti, sicut Pa^ A . p.eros tuum; tu vero odisli disciplinam,et projecistE
    tervester cwlestis.-perfectttsest (Mgllli,\, i&) [in- sermones tiieos retrorsum (Psul. XLIX,.16,'17}_].'lj__.
    ©mniljusnpsipsos. exempljimpra;benles, et (locen- Abiuth, ut.sit nobis Deus in Patrem, et hos illi in.,
    leg omnem hominem in omni sapienlia, ul exhibea- fllios c. fllia.sr,[habentesspiriturn adoptiqnis, in quo-
    mus qninembominem perfectum], In Achaz, ut ap- clamamus, Abba Pqter ! Si gutem filii, et hmredes;;
    prehendauius viam salutis nostrcs, qugjest Chrj- hmredes quidemDei, col-mredes"auiemChristi (Roml.
    sjus, qui dixit; Ego sum via, veritas et liia a ym, 15, 17)]. In JHliachim,ut resurgamus a riiorle'
    (Joan. XIV,.J6J. In Ezechia, utlaudemusfortitudinem peccati, et vivamus Deo in Spiritii sanctq 6. Itf
    Dominipugnanfis pro -riobjs;- et ut ille nos confor- Azur, ut adjuvante Deo jnimicos salutisnoslraj vin- -
    tel flagitemus ">,In Manasse, ut obliviosi sihius camus ~>.In Sadoch, ut justificari mereamur ab eo,
    jjijuriarum nostrarum <•et prajterita obliviscentes, qui justificat inipium '. In Jpapiijm, utfratres-Chri-
    semper in antea iendamus. In Amon, ul stemus in Sli, roatres et sorores siiuus, in eoul fapianius 'ejiis
    lide, in qua possimus omnia tela jgnita diabolicce yoluntatem i. Ip Eliuth, ut nulluni habeamus Depro;,
    fraudis-extjnguere.d.In .Josia, ut_ salutem Domini, iiisi. Dominum Jesum Chrislum, [cui bmnegenu fle—
    quam ille nobis prajstare dignatus est, tola virtute ctitur, el omnis tingua confitelur(Philip. ii, 10, 11);;
    Bt foftitudine sequaraur _, Jn Jechonia, ut in ad- B et ul.ipsi soli sacrificiumiaudis immblpmus,ct ,roia_
    Ventu Dominj [secundo] parati [Editij prseparati] npstra reddamus, ipsumquesolum adoremus, queirii
    •simus, vigiiantes et 4§g oranteg, iteincidanius in oportet adprari in spiritu el veritate (Joan. iv, 25)]..
    -tentalionem [sed cum illis jntrare ad nuptias me- In Eleazar, ut cpnfiteamur, salutem noslram iu^
    1-eamilr,de quibus ipse dicit: Beutisnnt serviilli, qttos, Don.ino Jesu tantuiiroipdq constare k. In Jilathaii,
    eum venerit Doniinus, invenerit vigilantes(Luc. XII ut donuro sancli Spiritus accipientes, non simus
    37)]. Tn-SalatbieJ, ulunara pelitionem petamus, id , concupiscentesmaloruni, sicut geriles J. In Jacbl),
    Cst,'ut "inliabifjsrousin domoDominiomnibus diebus ut rpctores teijebrarum harupi, cum viliis nostris
    "vltcenostrajf: In Zoi'o1)abel,ut simus magistri ve- spirituali fortitudine supplantemus~~~._ InJoseph, ut
    iitatis, prohibenles magisteria, et hcereticqrum . deflciente extefjore hoiriijie jnteribr augeatiir de
    confusiones [et quce verbis doeemus., exeniplis 45® die in ,di_m, dpnecspirilualiief in nobisconffr-
    "commenderiius,aie de nobis dicat -Deus;" Qttare iu . melur Ghristus D, et per Mariam, id est, lumen fldeii
    enarras justitias nteas, et assumislestamentummettm el divincegratice, ducamur ad ineffabilem"omhipo-
    '»
    Edil. : ~ InAchaz, ul apprehendamus discipli- jium adjutorem nostr.um cuni P.salmisfa'.collaude-
    iiam, nequaiido irascalur Doniinus, etpereamus de jiius , dfcentes ;' Dqminusadjutqr efpwtecior iheus,.
    -yia-justa (Psal. n, 12), quceChrisJus est, qui dixit :i G etiriipio speravit " cor meum,et 'udjittus sum $ (PsaL.
    Ego sp.nivia, veritas et vita. i> xxvn, 7).
    "> Edit.": _ In ut Doniini resista- -" Edit.-: . In Scjdoch, ul jusli.appareamus ante-
    ' Ezechia, Jortes
    mus adversario iiostro diabolo,-qui fanquara leo i'u- Deujn, incedentes ro omnibusiiiandatis et justifica-
    •gienscircumit, gucerensquem devoret; non i_jnostr.i " tionibus Doniini sine querela, iit 'cum juslis irierca-
    virtute corifideiites, sed Domini fortitudinem cum niur andire vocem dieentis :"Venite, benedicliPqtris
    Psalriiista collaudantes : Forlitudo meaetlaus^mea mei, pereipite regnum quod $obisparatuin est a con-
    Dotninus'-,el faclus est milii-... salutem j (Psat. _sliUitione-mundi i (Matih. ~va\~,54).
    j : - I'n
    cxvn, __).- ~ Edit. -.oacliim, "fratrcs. Jesu Cliristi
    ut
    _. ,9 :Edit.pergunf : et eis qui contra nos agunt, mereamur appeliari; non per cognationem carnls,
    propter nomenDbniini ignoscamus : iieiHudmaledi- sed per unclionem Spiritus sancfi,. quem effudit
    ciiim incurrarnus : Dimittenovis debila-riostra sicut itf jfos abunde : .-u.tfacientes .yoluntatem " ipsius^
    et nos dimittimusdebitoribus nosiris. t ' £obrie,.et juste , e.t pie vivendb" in hoc scbculor.
    __><" Edit." :«e In Aromon, ulfideles,infide radicali ad Patrem suum, et Patrem. riostrum,; et Deiuu.
    et furidati, ,in oifmibus suriiamus seutum fidei, in suum et Deiroi nostrum .ascendere .possirnns .itf
    mio possimus' tela iiequissimi ignea exstinguere . . fuluro. . - . , , . .
    (Ephes. k Edit.: In Eleazar,.ut nullum quserarnusadju-
    e Edit.vi, 113)..
    -: ^_In Josia, ,ut;scd.utem,Doj-iini, et anima- torem, nisi,Dominumnostrum Jesiim Cbrisiura, quL
    rum semper deposcamus, ne bbcceceniufIn infideli- pbtens estomnia facere superabtrodanter,quam pe-
    tale; ue.claudicernus in viis ruaridatbrunrejus; ne .n jimus et iiiteiliginiiis: et ut quodcunque facimus in
    surdi adaudiendura yerbum JM efficiamur;^tiemo- verbo, autin opere, omnia in nomineDomiui facia-
    riamur in peccatis : sed ut.semper^salyemur ab eo lrius (Coloss.in,i7)j dicentescum Propheta : Adju-
    qui1 salvos facit~ spevrantes-inse. i ioriumnostrumiii nomineDoniini,quifecit cminmet
    "Edit. : In £alathiel, qriatenuspeti.lio iiostra terram J (Psal. cxxm, 8).-
    a"dDeum j_epiper4.rigaiur, .ut gaudium nostrumsit 1 Edit.: « In Malhan',-utdonum superuce gratice,
    plenum'; uon hujus; sceculimojrore permixtuni, sed spiritnmsciViceisapientiwelAntellectus;spiritttmcon-
    iiifinita beatitudijie sempiternum; et hoc in nq- silii etforlitudints; spirilumscientimet pielatis, spiri-
    mine Salvatoris, utiinpetrarepbssimus, quod peli- tumque thnorisDominiretinentes (Isai.si,-^, 5),'dis-
    •rnus.J> . crelionem habeamus inter bonumet maluro,qui»est
    •e-Edit. : t In Eliaciiim, ut i'esurgamus atJiriju- mater omniumvirtutum. i ^
    Jis vitioruro ad -.celsilvidinem,viflntu'm,de lerrenis m Edit. :.f In Jacob, ut supplantemusa.nobis zi-
    ad coelesfia,de morte ad vitarri,"de Gaza ad 'Gali- zania vitiorum,' etplantemus in.nobis aromata virtu-
    lceam, id" est, "de infer.no ad ajlernam transmigra- tum : ut sicut cinnamomumet ibalsamum aromati-
    tibnem, uhi -sancti ihunt de jvirtute in viriulem, ' zans, et quasi riiyrfha ^electa bdorem .demus; et
    donec vidtebitnr Deus deorum An .f}idn . (Psul. plantati-in domp-Doniini>_loreamus
    - -in ajfernum ante
    LXXXIII, Dominuro. > . ..
    %),
    * Edit, • «InAzor, ul adj.tti divina.gratia cuncta nEdit.:«In Joseph, ut de diein diemvirtuti virtu-
    ncbis ^dversantia palienter suppofteriius.el Doini- feni, sarietificationisanctificationeraapponentes,me«
    ...•-''''
    '
    '53 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOANN.— "MQNITUM. . . _Sd
    , Jentls Del.-yisionem,in qua gaudpntes, ab omni trj- A Ne yaeua in sacris venisset dextra diebus, -_
    stiliasaeculi-liberali," in ajlerna beatitudine regnabi- Ahte pianffaciem. rex venerande, tuam; • ; .
    "
    mus cum €hfisio. . J^ominasanctorum -signavisaijcta parentuin
    Suseipe, rex, pafyuni jnagni mod.qmunusamoris,- - Hebrea, depromensore latine^uo,
    Qiiodtuus Albihus obtulit ecce tibi.
    'Magriaferunl scecligazarum dona polentes. -(Finis in cod,.ms. Sanct.^Emmerapihno.)
    Ferl.meapauperies,is)taminutaduo. • _• - .-
    rito e"t tfumefo' augeamur. e't'ili'eo crescamus in tudinem peccaforuni (Jac. v, 10). InChristoautem,
    -
    jsalutem; etutper- "scalarii.in-belum erectam' quo- iilila Christianisinius, qualeuusisicu~ti_IeaiHbuIa.it,
    tidie de g'radu"in gradum ascendamus, dbriec spifi- .' ec nos ambuJeinus ': el sicut ille pro nobis' "animani
    ~'ialiler formetur Ghristus in nobis (Gal. iv). Irisancta sttarii posuit, ita etnos pro fratribus riostfis animas
    «tperpetua yirgine Maria",qucesiella maris, vel 5IIu- "ponamus (I Jbanl 11; m): et sicut ipse 'horum nb-
    ininatrix intefprelatur; ut illuminatores mundi, id minum interpretationes ih se haturaliler gefebat,
    ''cst; doctofes-sanctgeScclesjce siirius, et iii cordibus ita et nos in omiii activa elcbnteiriplativa vita, ut '
    'credentiuniilumeiijfideiet ariforbmChristi,-pef docifi- dictum est, spiritualifer recolamus. ATIbqc eriim
    riam yeiiitatis-et-exempla sanctilatfs, bfiri faciaiiius,,. Chrislus passus test "nbbjsexeinpliiriifelinquens/iit
    '*et Deo Iiabitaciilum prfcpai-eirius.In' Jesu.pbminb 'sequamur vesligia ejus (fPetr. il. _21);.et almegenriis
    " >nostrb,"iif' salvalores "aniiriarum rioslraruiri esse va- Tjnos.metipsos,fet toljamus crucem iioslram,.'-t-sequa-
    Jeamtts, niariifesledeelaralur. Quisquis eniminfide, ' mur eum (Luc. ix), perduceniem nos ad gJoham
    • spe-'et chafi.a.e, vigiliis, "ejuniis et orationibus, ca- .sernpiternam, quam oculns nonvidit, riec auris 'audi-
    stitate, sbbfietate, "'elceurosynaTumJargitiojic, dil.e- vii, ncc in coi hominis ascehdii', quam Airwparavil
    «fioiieque Dei ct proximi, usque in finem persevera- "Deusdiligentibusse (I C.r.n, 9). Ipsi"hbnbi','Iaus"et.
    " yerit-, et converti Teceril peccatorerii ao errore vice -imperiurii per infinita ^sajcula sceculorurii.Amen".i
    :s'u_e',=s'alvabitanimaro ejiisri morle, el operiet mul.li- {(FinisIfomiliwita diciw apud~Q,uercelanum el Redain.)

    ' ' -
    '. 'y pokffiENTAffti -1N -"S". JOMS EVANGEMU.M \ \

    ^
    hmmwiimmimi:
    - Igrces-iis^Evarigelii.saiicti Joaririis exposiiio, quos ',Tios Horarii igitttr co.dfcumjriss. -berieficibcbmriienta-
    hosce., diligenter curii'editis cpllatps, riiuJiis in
    '_nter'opusGula extjg"etica'Alcuini'ob'stylum 'diffusio-n Ipcis-eriieiidatioresreddidimus. JQerioS'o.vefo riune
    .f'erii,%l doctririartfni,:ex antiquioribus "Patribus cbl- :accedit epistola AJcuiriiad Luciam. et CoJumb-iin,
    -..lecteurn. 'sel"ec'iu"m, 'prinium--Jqcumriiefeiur, lypo- lunc scripta _ciunlntregfuin opus, cijjus.ranteanbii
    "Tuiri iieneficiq ~primiirii;'quaiittim""scirous,Jprodiit .iiisi partem riiiserat, perfecit, et &&easdem yirgines
    '.Ssgetfioratiiub hp'b titulo.: "AlbiniUiaconi Ancjli.in "Sifexit. Deljeiririsiioc -pretiosum litterarjiim roiojiu-
    7D.'Joani.is^Evdngelioiicdtrimenlaritifumlibriseplem, mentum .induslfiaj ac berievoJenti_eyifi cruditissimi
    _iChristi'ana- fritqCreferiissimi.Argeiilorali,apnd Joan- 3). -Brequigiryregiaj inscripiionum et "sliumanlorum
    'iiem 'Ilervagium^ineiise 'Jdriugriq,'amw '4527, ...T8°. .fitterarum_.Academiae-Barisiensis sqcii, .qui eanidem
    "_H.i'ceditione cl-.Querc'etanus'in'.sua Operum Alcuini cum "aliisperquam miiltis'Alciiiiiiepistolis,quaspafie
    "rcblieGiioneusus esr,"ecim laraen , rprout^ipsemette- r Operum B. ;Pal_ris_exhibuimus,e codiceBfljL.-Har-
    ope anliquims. biblioibecaj nobilissimiac o"r- leiancc in Aug'li-wjruit,._et-v~ulgandas
    _:statu"r., nobis-Jiuriianis-
    -jiatissiiniVifbJac.-"Aug.Tbuaiii castigavit et auctio- Jiime cpricessit.-JIaiicigihir episiblariiiji capUe-tbtius
    "^rem"redciidit.JSbbis-"quoqiiein bac nosfra editiorie -comuientarii apte epistblas GisJceet JRiblitrudisad
    dlla Afgentoralensis ad inanus fujt, quam ab illustri Alcuiniim,eljiujusadiltas, secimdum df_inerii.abipso
    iac multiplicis eruditionis virq D. Felice Oefelio Mo- _AlcuinoJbideniconslitutuin/collbcandani.putavimus.
    ~aiaceiisi,'e',bibli_otheca electbraliBbicabeiievole coin- .T.oirp'ex liac epistola primp discimus,-Alcuiriuni>jam
    jiiiuniciitcifnbabuimrisl'Prajlerea vero nonnullas ya- ,-abannis triginta, adepque duiri-adlittcdumiiiAnglia
    iiiantes -Jecliqiies codicis reg.' Yaticani, sceculp xin j.degefel,_propositurii,hujus,bperis conficiendiccepisse,-
    ^xarali, jrissffclaraj.iiiferopficijeraine_i-issiirii-S.R. E. ^a-rqudtanien calatnum -suum quictiisse<aif,quia ;non
    JcardinalisDominici 'Passionei notatas^TRomaacce- -. luit, qui ..excitaret illuni, donec illuiri.pfffidictaruni
    •piih.is. D virginum bona inteniiq ad studiupiscriberidurevocgvil.
    ., Meliorem vero prcereliquis (in vera restituerida -Piscinius .secundo, opus hocce jeriium co.mpletum,
    Uectiorie, et.meridis residuis.corfigeridis, ope.ii no- atque ad easdem yirgiups eo.lenipqxedirectuni fuisse,
    3)is:l"ulit:code_x "itis.riibiibihecce.nostrajsaricti"Emnje-. quo -nuntium.rfeexaltationeexcelleiitissimiDotninisui
    rami, dptimcesariijnotce,'et-arile annbs bmnino npri- :Duvidis; ehde-prosperitgteaposfdffct.-virvLeanis-__.li-
    scfiptus,. (empore scilicet Baturici episcbpi ique.papceliletde legqlibne_>an_fa,'^t.i.a(is.Jerasalerii
    latisboriensis,qui sedem Illarii _ab arino 817 usque _aocepit.;>C.uae;omriia
    fenfbs in annum 800 cqnveniqnt, quo
    ;ad anhiiift~8'_-tenuit, el sic Alcuirionostro cpnteni- -Xepripapaab inimiGorumsuorum insidiis-etiniiistis
    poraneus fult. bi fiiie;eteniiucodicis eadein, qua tp- ;ygxaiioiiibusliberatus, suceqiiesedi reslifulus,; jquo
    tum voliirnen exarattfin est, ni;_inulicecvefbascripla .etiaro Caroiusifagnus impefaloria maiestate insjgni-
    legereest: ISANBERTus xviiri Eai- 'Aug.huncscribendo .tus; ,quo-demum Zacliarlas presbyter-cum ;4ubbus
    palravit libruth, bbsecrans 'legenliius (ila cbdex),;wt -.mp_nacbis,a palriarcha Jerosdlyroitano-.missis, Ro-
    sui tneminissedigiiehtur.,pro.it dign um est,.quiin altc- -mam venil>clav_jssecum deferens sepulcri-Domini,
    fius reficiuntur labore, .PATERjcusefiiscopus cledit,ad jcivitaiis.que el.montis -Sion,uiia cum-urbis.yexillo,
    sanctum Emnierdmiim, eUpypvepiedio,anime.sue. •,. s'Utfnarrant_AnnaIes-Jli-ancorum,,Petayii,->Lois.eJlii,
    a Incbd. _us._libl.Ileg.VatiG3iiaj.titti;:lus.estiEx- ^meraniianoita-inscribitur ' :_Exposilio'Albi%i\mq.g\slri
    1m
    cerptiones_AlbA'hhmagi'siri-ex.'diciis'rPatrih,' {pdp- -SuperJqhannem,- _ --
    nem evangei't%{\g,xri. In cbdice yevo _ibs<rogi,inct-Eiri-
    753 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 7_.R"
    Moissiacenses,Eginharbus et alii ad annum eumdem. A lus : homilicequoque ipsitts Bedceet sancli Gregorii,
    Ex eadem hac-epistola discimus, terlio-, Alcuinum -Magni, quce in iisdem ultimis duobus Alcuini libris
    anno priore seu 799 partera liujus commentarii "ad . integrce insertce habentur, ibidem desideraniur, et
    illas virgines prcemisisse,quam illam fuisse existi- illarum loco aliaeexpositionessubstitutcesunt; quam-
    mamus quce ullimis duobus libris continetm*,ubi Al- vis multoties in hac etiam Bedceeditione sententice
    cuinus in brevi, quod prcemisit,epistolioprofiletur se - occurrant quas Alcuinus in eumdem locum protulit.
    totius Evangelii expositionem dirigerevoluisse, nisi Hcecquamvis ifa sint, nemmeui tanien -virorum
    labore a rege sibi demandato, pro ehiendatione Y.e- eruditorum fore existiniamus, qui de vero et genuino
    teris Novique Testamenti, fuisset occupatus. hujus cqmmentarii auctore seu compilatore qucestio-
    &§8 Equidem haud ignoramus, viros celeberri- nem movere, atque hoc opus industiice Alcuini sub-
    mos D. Rivet, Bist. lil. Franciaj, tom. IV, pag. 507; trahere, aut Yen. Bedcetribuere velit. El profecto
    D. Remigium Ceillier, Hisl. gen. des Aucteurs sacres, certissimis argumentis convincimur, commentarium
    toni. XVIR,pag. 289, et alios senlire, initio quinque illum genuinura Alcuini partum esse, Bedaj, uescio
    libros priores huiusce commentarii ad prcefatas vir- quo errore, suppositum : superiluum tamen fofe cre-
    gines fuisse directos; deinde-veroduos residuos, ap- dimus eruditis idipsum fusius demonstrare velle;iis
    propinquantibus festis Paschalibus, additos. Nobis enim Characleribus opus hoc insignitum est, quibps
    tamen hcecopinio probata nunquam fuit; cum, quod e\identiores ad verum auclorem dignoscenduiiinemo
    Alcninus in prcefatiunculaduobus libris posterioribus exigere possit,' nimirum propriis Alcuini epistolis,
    * prcelixa priorum librorum a se antea missorum ne quas huic 'comnientario prajmisit, ubi suo labore ct
    verbo quidem meminerit; tum, quod ex ipso eiusdem g induslria ex SS. Patrum, prcepriniisAugustini, Gre-
    praefatiunculcecontextu sat clare nobis innuere vide- gorii et ipslus Ven. Bedce,,cellariis, quidquid in eis
    retur, se iunc" nondum integram ejusdem Evangelii invenire valuitj.plena fide et secundum memorisein-_
    expositionem absolvisse; ait cnim ibidem se tolius tegrilatem semet collegisse profitefur. Prcetereaillud
    Evangelii exposilionemdirigere voluisse, occupalum quoque evidentissime demonstrat, hunc conroienla-
    . vero roandato regis in emendalione Veteris Novique rium Bedcenullatenus iribui posse, quod in cap. vn,
    Testamenli opus coeptum explere noudum -potuisse; v. 15, in cap. x, v. 1-C, et in cap. xx, v. 51, eiror
    iriterea vero se pro opportunitale sacri temporis Pas- Adoptianorum repreliendatur, qui non nisi post obi-
    cliatis appropinquaritishanc paiiem sui commentarii tum "Veu.-Bedcein Hispaniaexortus est, et in GaUiam
    miltere, ut in lectione illius suam devotionem illis postmodum propagari ccepit. - -'
    sacris diebus exercerent; projnittit eliam se integram-' Non igitur quemquam in Bedcefavorem.movere
    exposilionem ad eas niissurum,- postquam illam se- debet testimonium JoiiceAurelianensis,Ludovici-Pii
    cundum opportunitatem lemporis compleverit, et cequalis, qui Jibro i de Inslit. Laicali, cap. -15, apud
    consummaveril.Scimus viros eruditos supraJaudatos Lucam d*Achery,Spicil. tom. I, pag. 270, edil. Paris.
    illa Alcuini verba : Totius forsan Evanp,eliiexpositio- -1725 e.x-Bedcehomilia Evangeliivigesimaplures ver-
    nem dirextssemvobis,interpretari de expositionenon sus citat qui in prajdictiscommentariis leguntur cap.
    tantum Evangelii sancti Joannis, sed et reliquorum n, ut propterea Mabilloniussuspicetur legendumcsse
    evangelistarum; sed nulla necessitas nos cogit ut in apud Jonam iion homiiia vigesima, sed, homilia se-
    " huuc sensum verba illa tralianius; et longe naturalius citnda. Texlus enirn illi, a Jona Aurelianensi allafi,
    illa de solo et integrq Evarigeliosancli Joannis intel- Q,Beda. quidem sunt; non lamen ex inlegro quodam
    liguntuf; dum certo cbustat Alcuinumcommenlarium illius in Joaniiem 4,g@ commentario depromplij sed
    huncce non integrum slmul, sed successive et per ex bomilia quadam ejusdem in fllum locuin cap. n
    "partes misisse: et certe, detecta nunc hac ad Luciam Joannis, ubi agitur de ementibus ct vendentibus in
    et Columbamepistola, illa coniectura sustincri baud templo, a Christo inde ejectis. Et hcechorailia inter
    amplius polest; si enim Alcuinus duos ultimos libi'os eas quidem quce in collectione Operuni Ven. Bedce
    completi jam conimeniarii ultimo quoque loco mi- exstaut, desidcralur, ac propterea cel. Mabiilonioin-
    sisset, uon illis breve illud epislolium, sed prajsentem cognita esse potuil; riunc autem edita habetur ex
    epistolam, ut pote opere integro jam absoJuto, praj- cod. ms. Turonensi in Thesauro Anecdbt. D. Mar-
    misisset. tene tom. Y, pag. 5-5, et illa ipsa est qucein capitu-
    Quarto demum, ex nova hac epistola innotescit latione libri L Honiiliaruin Bedce apud Mabil., Act.
    nomina Gislajet Lucice,Richtrudis et Columbce,rion SS- Ord. S. Ben. scec. m, part.-i, pag. 536, vigesima
    diversarum, sed earumdem personarum esse, ad eas- sccunda, quce leclio in Jona Aurelianensirestituenda
    dem enim virgines, qucein epistola mox sequenti, qua videtur, recensetur, . - ~
    commentarium in Evangelium sancti -Joannis postu- Commentarius igitur ille in Evangelium Joannis e
    Jant, semet XJislceet Ricbtrudis nominibus propriis censu Operum Ven. Bedceomninoexiniendus est, cu-
    -patriisque compellant, Alcuinus coniraentarium desi- jus etiam ipsemet nullam roenlionem facit in indice
    deratum roittit, illasque, more suo, Latinu et ascilitia suorum opusculorum, quem quatuor ante obituni
    appellatione Luciarii et Columbam nominat. De his suum annis, nimirum 751, confecit. Alcuinus tamen
    Tirginibus, earumque condiiione iitque genere, vide D omnes Ven. Bedcehomilias, in quibus nonnulla capi-
    qucedicimus in praefationegenerali, ubi simul osten- tula S. Joannis exposuit, in suum commentariurii
    «liinus eas non Anglicaj, rit _Alfortusautumabat, sed translulit.
    Francicaj et illuslris quidem fuisse originis; profes- Ctijus vero auctoris sit ultima pars commentarii
    -sione
    ' Unum vero, ut videtur, sanctimoniales. aprid Bedam edili, nempe a cap. xm Joannis usque
    adhuc superest quod hoc loco moneamus, ad finem, quem ab Alcuini exposilione mullum dif-
    nemini hucusque, nostra opinione, observatum; ni- ferre supra diximus, difficileest divinare; ad Alcui-
    mirum inter Opera Ven. Bedcepresbyleri, tom. V riumillam quoque peiiinere, et secundis curis refu- -
    edit. Basil. arini 1565, pag. 519et seqq. (Patrotogiw sam ab eo fuisse nobis vcro haud dissimile yidetui','
    tomo XCII), edilum haberi commentarium-in Evan- si vcfba epistolaj ad Luciam et Colunibambene per-
    gelium sancti Joannis, qui ab inilio capilisprimi pendantur, ubi ita scribit : <rObsecro, ul jubeatis, si
    usque ad finem cap. xu non quoad senlentias solum, dignuni ducatis, transcribere hanc partem (nempe
    sedquoad ipsa quoque verba cum hoc, qui Alcuino priores quinqueiibros) quam modo direxi..,.. £cri-
    tribuilur, coramentario penitus concordat, ita ut nul- plamque citius remiltere.nobis; simul ef eara partem
    - lum, nisi in differentibus quihusdamlectionibus, dis- (duos ultimos libros) quam vobis anno transacto di-
    crimen inlersit : a capite vero xm, a quo liber vi rexi, ui brdinetur per numeros.el capitula, et lifcr.o-
    apud Alcuinuminitium capit, usque ad finem magna- ruminitia.: etsiquid addendum sit in iine, ut im-
    utriusque differentia est; Exposilio enim Ven. Bedce pleatur. Cogitavi aliquid adhuc addere quodvixin
    ibi multo fusior esl,"tcxtusque evangejicus proprio- aliis invenitur opusculis. > Hicpostuiat Alcuinus'ut
    magis studio, quam aliorum Patrum yerbis enuclea- ulraque pars divisim missa, deseribatur sibiipie re_-
    737- EXEGETICA. — COMMENT.1N JOAN. -_- EP.IST. _?BMVlM. 758,
    mittatur; ul in fine, seu, ut interprelamur, in ullima_A. meus, quia non fuit qui excitaret eum, donec vestra-
    ejus eommentarii parte, aliqriid addatur quod in aliis bona intentioillum revocavit ad studium scribendi.,
    opusculis' vel SS. Patrum, vel in his ipsis-antea' mis- Si quid dignum meo sudore elaboratum invenialis, "
    sis, non iiiveiii.ur. Pronum igitur est conjicere Alcui- date
    num alleri sui commenlaiii parti novam curam ad-, gloriam Deo, qui dedit, vobisque iriercedem spe-
    Jiibuisse, et in eam formam transfudisse, qualis inler rate, quf impulistis lorpens ingenium, ut mitteret
    OperaBedce reprcesentatur. Et hsec quidem nostra - manum in gazophylacium Christi; ut aliquid inde'
    conjectura est ex allegatis.Alcuini verbis enata; quam _
    tamen yirorum eruditorum limatiori judieio lubenier protulisset in solalio famularum suarum. Scio omni
    submittinjus. _ ... ". habenti esse dandum; itemrqui habet desiderium'
    Cceferum Alcuinus ipsemet, pro suo-candore, in discendi, dabiturei gratia intelligendi.: sed sunlqui-
    epist. ad Gislam et Richtrudem ingeuueprofiteiur se'
    non ex protprioprato flores proferre,"sed, utsuce tenui-- dani magis mordere alioruni-dicta parati, quam sua in'
    tatis conseius. sine periculo sui nominis, prsedicta- publicum proferre; quorum dentes vitandi sunt, vel
    rttm virginum satisfacerel voluntali, itfttltorum Pa- etiam parvi pendendi. Facile-enim columbina chari-"
    trum florida rura peragrando, indeflores spafsim ibi tas
    medicorum - so- seipentinum nou curat dentera. Scepenndechari-'
    rcpertos collegisse,.« exeniplo., qui
    lent, inquii, ex niultofum speciebus pigmentorum, in _; tas proficit, inde invidia labescit; et Jacteam dulce-'1
    salutera poscenfis quoddam medicanieiiti coroponere' dinem nigro inficit veneno : quos vestra parvipendat
    genus, uec seipsos fateri prajsumunt creatores ber-;_Etprudentia, magis proficerestudentes, quam curare.
    harum vel aliarum-specierum,-ex quarum>composi-
    tione salus efficitur ajgrotautium; sed ministros esse invidentes. _- .
    in colligendo, et iri unum "pigmentariamanu confi- Obsecro-ut jubeatis, si dignum ducatis, trariscri-
    e
    ciendocorpus. . Postea etiam fontes designat qui- berehanc parlero quara modo vohis direxi, etcapi-
    bus pene omnia.sua hausit, nimirum traclatus S.
    Augustini, homilias S, Gregorii et BedceVenerabilis; tula singulis periochis cum numero adnotare, Jibro-
    opuscula S. Ambrosii, et alibrum SS. Patrura, «ma- rumque initia diligenter j dislinguere,. scriptamque
    gis, inquiens, horuni omnium sensibus el verbis - citius remiitere mihi; simul et eam parfem, quam
    utens, quam mece quidpiam -prcesumptionis commit- vobis anno transacto
    lens;veliit legentium curiositas facile probare pote- dircxi, ut .ordinetttf -per nume"
    rit-; caiitissimo stilo prajvidens ne quid contrariuni ros et capiiula, et librorum initia : et si quid adden-
    sanctorum Patrum sensibus ponerem. . Hcec ideo dum sit in fme, ut implealur : cogitavi aliquid adliuc^
    a..cripsimus ne.quispiain, perlustrando hunc coin- addere
    mentarium', a capile ad calcem pene ex aliorum Pa- quod vix in aliis inveaitur opusculis.
    trum senteritiis et verbis compilatum, existimet _Al-. , Lilteras vero quas direxisti [F., direxislis] mihi,
    cuinum aliena pro propriis venditasse. Nos quce.ex oenigne suscepi, gratias agensDeo de exaltatione ex-
    Augustino, Gregqrio et Beda deprom"pta-sunt,~su"is
    " • cellentissimi domini meiDavid; et de prosperitate
    locis a.dnotamus.
    " apostolici viri; et de legatione honesta sanctcecivita-
    EPISTOLA <" tis, in qua Salvatbr noster mundum suo
    ABSOROREM ET FILIAM. sanguine re-
    ' " demere [pro rcdiroere] dignatus est, et gloria resur-"
    -" reclionis
    ''____ (AnnoSOO.) ascensionisque coronari et exaltari. Yos
    Ex codice bibliothecwHarleianw. vero, filice chaiissimce, illius semper habete charita-
    Bflectissimis in Christo persoriis Luciceet Columbce tem in.corde, laudem in.ore'et opus in manibusT
    Albinus frater et pater, ia solatio sancti Spiritus, sa-_ Praparale vobis sedem inter sponsas ejusdem Regis
    lulem." - ceterni, ut dignetur vobis_seipsumoslendere, qui suis
    . Memor petitionis vestrce et promissionis mece, amatoribus seipsum promisit ostendendum esse : iri
    quamvis tardius implei'em propter occupationes plu- cu]"us visione beata est ajternitas, et -eterna beati-
    rimas, tamen nullatenus obliviscebar quod me spon- tudo; meique membres estote inter sacras oi-ationes
    dere recordabar. Opus arduum et difficile, et mece veslras famularumque Christi vobiscum Deo deser-
    .parvitati prajsumptiosum injunxistis, sed charitati vientium, ut benedictio Domini nostri Jesu Christl
    nihil iiegare ratum duxi, quia nihil impossibile eo me famulum suum proficere faciat in domo sua, pee-
    [F., in eo] qui est charitas vera, oplinie sciebam. catorumque meorum indulgentiam perdonare digne-
    . Devotus sanclorurii Patrum cellaria peragrans, quid- lur. Florere vos faciat et vigere diviua pietas, iri omrii
    " studio sanctitatis, et
    quid in eis invenire valui, vobis ad gustaridum atluli; sapienticesensibus, multo felici-
    ut probetis, ,si saporem habeat-cathplicum, vel secus, ter tempore, Deus Dei Filius,' Jesus Christus Domi-
    quod absit. Quod legebam,plena fide, secundum me- nus noster, charissimce'filice.
    morice Integritatem, protuli; praepouens etiam huic- EPISTOLA '~ _ '
    operi epistolam petitionis vestrce, ut iri poslerum CHRISTI FAMULAKUM GISLJS ATQUERECTRUD_S ADALBl-
    agnoscer.ent legentes vestrse devotionis studium et HDMMAGISTRUM.
    meceobedieutice occasionem. 4<SO Adjunxi quoque Yenerando Patfi nobisque cum summo honore
    epistplam, annuentem voluntati vestrce, quam etiam [At., studib] amplectendo Albino inagislro, humil-
    quasi proJogum atfteposiii opusculouosiro; rationem _ ' limceChrisfifamulce Gisla etRectruda"[l~s., Riclitru
    que evangelisfaj,qua necessitate compuJsus Evange- da] perpeluce beatitudinis salutem.
    "lium scriberet, et cceteraquce in ea epistola legere Postquam, venefande magister, aliquid de mellr-
    potesiis et agnoscere,-quam necessaria esse videatur. . flua sanctaj Scripturce cognitione, vestra sagacitate
    Fatebr siquidem, piopeiuo_dum"anteannos triginta me -exponente,bausimus, ardebat nobis, ul falerour,'de
    .TOluntatemhujus habere operis; sed quievit calamus die in dieai desiderium hujus sacralissimce Ieclionis,
    ' •' '' -
    ?$_ O. ALBlM SEU ALCU-M GPl_Rt]M'_>"ARS U. ?i{_
    ifi qiia piifilicatio est ariiiiice, solatiurii inbftalitatis KRex hi cellaria sud,-exsUltabiiriitsei Iwtubimur ... eb
    lidsirce. ei spes pefpetuce bea"tiludih"is.Iii qiialjeatus (Cant.iyZ). Memento clafissihuim in sancta-Eccle-
    , yif, jiixia PsaJrnistarii, qubtidiaha seipsum cxercei sia divince Scripturse doctorem, Bealissimum siqui-
    meditatione : iriteiligens oriinibus sceculi divitiis dem Hieroiiynium, uobilium riullatenus spernere fe-
    Jiujtts esse ag'iiiiibrie--i[M's., cbgiiitioiieiii]'pfcefcreri- lriinarum pfeces, sed plurima nominibus iliarum in
    dam; heque aliaui esse vefairi sapieniiarii, riisi quce -prophelicas obscuritatesdedicasseopuscnla, ssepius-
    liuinanb geiieri sectui3um dispensatioiiem 4Q1 divi- qiie derBe___lehehicaslello , "Chfisti Domini riostri'
    ,rise pfbvidentice, cbelestis gfatia adniinistfavit. Hbc nativitati ponsecrato , ad Romanas arces epistolari-
    esl fnarina, qubd [lis., quce]sinc fastidio satiat?'sine bus iisdem petentibiis volare, cliarlulis [AL, epislo-
    defectu pasfcituf. Hajc suntdivirice segelis gfaria, qttce lares . . .- chaftulas], riee tefrafuni longinquitate,.
    Spostolicis frica.a mafiibus, atque pef eos fideliuhi vel proceUosis Adriatici riiaris fliictibus teffitum,
    '
    cpulis ariiriiafurri apposita siirit. Sed dtto valde nbbis quo minussanclarum virginum petilionibus_aiimieret.
    contraria quotidiaria tristitia parvitatis noslice irieri- Minori vadbsum Ligefi fluineii, quarii Tyffhenimafis"
    lem fatigaiit. tJmiiri, quod tardius hujus optihii sttf- latituiib, peflciiib iiavi^atiir.- Et miilto fadilius "chaf-
    dii diligentiairi Iiabuimus; aiiud, qtiod iriodo ihagriaiii larum portator [M-s., portitor] tuarum-de Turonis
    nabentibiis _evotiori"eiii,vestra"loiiginquila_ deside- B parisiacam civitatem, quam illius de JJethlehem Ro-"
    rio nostro" satis obsistil. - Sed vestram , eharissithe fflariiperveiiii-epoterit ~a"rNolituce dbTOtiOhisnbbis
    doctof, deprecariiuf pietatem, ne- nos Jitlefaruiu subtrahere scieniiam ,.noli accensam ifi te lucefnam
    tuartim solatib desefas. Poieris ieipsumnbbis quce- "niodio supponerepfaffft.. v, 15), veltorpenlis lectuli
    rentibus per lilterarum oificia osfehdere, iit' intelli- quiete abscondefe " sed priiccelso superpoue eam"
    gatuf tdx tua iri arcaiib cordis nbstri desiderio. Nam candelabfo, ut lifceat omnibus qui in doriroDei sunt.
    Siciit loqiieritis lingiia in aure audientis, ila scriberi- Infra sanctoriinigazophylacia doctorum . et'profer
    lls ealahius pfoficit in oculoJegeiitis : et ad iiiteridra nqbis, velttli doctissimus scriba. feta Domiriblauda-
    cbfdis perveriit senstts diiigentis, sicut verba iii- tus" riova et vetera (Matih. xiu, J3S).Adfefii tibi iri
    stf uentis. C_ii_p-0"pter, beatissimePater, Iiolite ipsuin "itinere hujus laboris illius gratia; qui duobus disci-
    -nobis negare. Irfiga salutiferi [At., salut'aris]"fbnti.s pttiis^juntibus in viaj tertiuro se socium addidii, illis-
    Srfaaa,pebtbraffoslrce parvifatisarentia. ScimUSittte qiie sfeiisusapeiuit, ut sanctSS irilelligefent &ci'iptui
    jssse fontem yiyetitis aquce, quce [Ms.-,qui], Dohiinb jras. "Juomodopoteris teipsum a cuipa.iacitufnitatis
    "dicente., «aliet In vltam celern_im (Joan. iv, \i). apud eum excusare qui ait: Oiraiipelenti le da (Litc.
    JSbluriui- [tit] ad te jpef tiiieat qudd Salbnioii ait iie , xxiv, 52_.<7.),maxime duni nullatenus tibi minue_ur
    liis qui siiarii soleht celare sapienliam : ThesauriVsG quod dederis ,, sed datum magis augetur? Spiritas
    occuttatus, _f sdpieritia abscondita , quw utiliias iri paraclitus omni veritalis doctrina et perfectcechari-
    'utfiscfue(Eccli. xu, 17)? Sed magis Doinino dicenie tatis scientia veslra inipleat pectora, magister dul-
    -per Prop-ietaih : Apiri os luiiiri.. ef ego aclimplebo "cissime. "' "
    fllud (Psat. itxx, li). Aperi coiifid.ritef os tuuinin 462 EFISTGLA
    sacf alissiiriam , Spiritti saricto inspiraiiie , Jjeati iLBiSI-MAGISTRI AD"GISLAlii ET itlCnTRJJDAh.-
    Joannis evangelislce expbsilibriem , et venefabiles Nobilissimis in Chrisliance religionis sanctitate et
    sanctbfum Patruhi pande iidbis senstts. Collige miil- iri sapienficesiudiis devotisSimis, Dedque dicatis vir-
    tbfuin inafgafitas iu spifilalis tljesauri cubili; et ginibus, Gislse sbrori-, etRichtfudse filice[Al:; Gislse
    pasce ex eb paupefes CJiiisti. Noli nbs iejunas dimit- et Richtrudce filiabus], liumilis ffatef et paier AMii-
    tefe, ne deficiainus in via. Habemus siquidem cla- iiUs, "perpetuajbeatitiidiiiis saluterii.'
    rissiriii dbctorisAuguslini liomeliatico [if.,omeli'a'co] fjuanlurii in sanctissimo sajiieriiia. stuttio bpiiriiarii
    'sermoneexplanationesineuindeni evarigelistam, sed ih vdliiSlaudb-devoiionem, tantumriieam [ilfs., iriei]
    ini-
    -quibrisdarii in locis. multo bbscu'riores,Jmajbrique ipsius plango imperitiani; ineqiie ipsiim lorige
    cifciirnl-cuiione decoralas, quam riostrceparvitalis . liarein veslraj laudablli tJevolioni agnosco. Aique
    "
    liigehioiurii intrare valeat. Sufiicii nobis vestfaj devb- uliham lanta fesSelin iiieo pectore faciillas scflbeHdi,
    tibhis [At., melius, sufficit verq nosfraj devbtiorii]"de qiiaiiium[Ms., quanta]ijsi'in vbblkvolunias legerid).
    rivulis dulcissinia. aqucepolare, rion pfbfiiriaissihiis ^foinde duabiis coarctbi' arigusiiis : hinfe chafitati
    gurgitum iluminibuS liostras immittere carinas. Scis ijuidquam riij'gare',"cuionihiia prcesiare tieliilbf sttm;
    "&iiji optime, parvisparva sutilcere, riec ad merisarii - illiric altibra pelere.,' rnodulu-hqiie iiieSe parvitatis
    . magnalorura pauperem tufbam accedere posse. Nec iransceridere, dicenle Scfiptufa : Mliora te'n'e qriw-
    hosirum est, allissima cedrorum caciimina asceii(iei'e, "sieri's'(Eccti.m, 22). Nisffdfte ifoobissiibiilpa, quia
    sed cuin Zachaeo, pro brevitate staturce nostf.3, in dilficilia petistis, et iii hie faiib jrislaeexcusationis,
    sycbriioro slare, Jesumque cerriere tfariseuntero (Liic. qtii infirniitates meas cqnsidefaris, altissimuni mco
    «x, 4), continuisque deplbrare pfecibus iit ifos siiis [ils., allissiino riieuin] bpere calarifum abslinefo
    fligrias efficiat coiiviviis, vobiscumque dulcissimuro " "debrevi.'Scire debetis bmriibus divince Scripiurce pa-
    cpithalamii paradigma decaritare : Inlroduxit lios giriis merilo evangelicafn excellere auctbfiiatem ,
    " Hic froitur cod.
    Yalic., omissis quce secrauntur,
    V-i"i EXEGfifici.' — CbltMENT. ik l()AN. — EMST. P&MVIM. . .12
    qiiili, qtibdiexei pfophetaj futuriiin pfseiiuntia .efiiiit, A ea, qtiajpraeterierarit priofes, ante traditionein.Joan^
    iioc fedditiiiii aiqiie coiripieturiiiri E viingelib aeriiriii- iiis Salvatbris gesia descrihefei. JEt ideo dicit' in-
    Kifatur [ALjEvaiigeliuin demohstfat]. Atqiie iiiter Evahgelid siio : Hob fecii initium sigiiorum suorum
    insos Evaiigeiiorum sefipibres valdebeatum Jbarinehi, Jesits (Jodh. ii, 11). Et iteruih iii aiib locq iudicat di-
    i ndivinbfiiriiprdfuhditate iriystferiorufiifeiriineuliorehi cens : NondiiriieriiinJoohhes efat ihissus in carcerem
    esse : qtteiri fetiairiiradunf ,-sicut legituf in ecclesia- \Joan. III, 24). Ex quibiis cbnslat quod ea quce ari--
    stica histfefia, iisqiie aduitiinumperie vilce siicetem- tequam Joaniies iradefeiuf, ab Jesu fuerani gesta,
    pii_s|absque iillius Scfiplufce iiidiciis, Evarigeiiuiii- descrilut. Sed procul dubid inaxiriie diviniialem Do-
    pufb. serihbrifepfsedicasse. Siquidem a terijpofe Do- mini iidstfi Jesu Chfisti, '.qiia_?airi fest oequaiis, in-
    ininicce passibriis, resiifrectioriis fet asceSsionis, iis- iendit declarare, eamqlifeprcecipue sub Evangelio,
    qiie 7ad"uiiiiriabqrniijahi principis iempora, per ari- quanhim inlef jiomines siifficere credidit, commen-
    nos circiier sexaginia -et qtiiiique, absqufe iillo scri- fiafe ciifavii. Itaque Ibbgij a tribus superioribus
    lieridi adihihiculb, vef.juiri Dei pfsedicabat. Al iibi a ijvangelistissiibliriiiiiselevatus est, ita ut eos quodam-
    Doniiiiano", quiseciiiidiis post Rerbrieni fchfistianb- hiodb videas ih terra cum Ciirisio homine conver?
    furiipersecutbr exstitit, iri exsilib Patbmds [Redb, sari; iliuiri autem transcendisse nebulaui qua tegilur
    exsut ih Pathirids] riiissuSest; .r.acia occasibrie illiris.B bninis terra, etqiefvenisse ad liquidum cocii lunien^
    pii Paifis abseritia, ifruriijJeiitei in Ecclfesiain hcere- uride acie riientis"acutissiina atque firmissima vide-
    -tici, qii&siiri destiiiita .pastferis [Redd, pastbre] bvi- fet in pfi-icipio Vefbum, Deum de Deo, fumen de lu-
    iia lupi, Mafcibri. Cliefirithu. et _Jtebibii'~ ccetefiqiie mihe, pef queiri facta sunt briiriia, et ipsum agnd-
    Antiehrisli, qui ChristuS. fuisse ariie Mafiairi nega- sccfet cciiiie [Ms., cafnerii] factum.,. ui habitafet. in
    bant, simplicitatem lidei evahgelicce pfervebsairiacii- iibbis : qubdacceperii earnem, non qiiod fuerit mu-
    lavere doctrina. Sed dufn ipse post bccisibhein [Edii., taius iri carnem. Msi eniro carnis assumptio, servaia
    '
    occasioneni] Domiliahi, pefmittente pio principe iiicbriimutabilidiviriitate, facia essei, ribn diceretiir:-
    Merva,-rediret Ephesuhi, compulsus est ab bliiriibiis Egb et Pdter uhiim sujhus \jqan.\, SO).Nejqe enim
    jierie iunc Asiseepiscopis, et iriultarahi Ecclesiaruiii Patfer e't caro liiiuiri"siirit.Ef hoc de se ipso bbmini,
    legatiferii-Jus,dfecoajteriiaPalii diviniialfeChristi al- testiiiioiiiuin , solus iderii Joariries commemoiavit.
    tiiis Tacere sef raonein , eo qudd in iriurii evaiigfeii- El, qui irie videt, videtel -Pairem. Et, Ego inPatte,
    Stariim scriptis, Matlliceividelicet', ilafci "ei Liicce, .et Paier in ine. Et, l/t shd unum; §icut et nos unum
    ~dehurriilitate _.iHs.,iiumaiiitaie] fejus,ac de his quaj sumns. Et, Quce Paier fgcii, "hwceadeni el.Filius
    pef hbiriihem,'gessil, sufficierissibi "viderehtuf lia- .- facii shniliier (jp~dn.xw, 9, 10); Et si,qua alia siint-
    liere tesiiriioriium. Qiibd iile se hbh aJiier acturuiri G quce Cbrisii. diyiriitaieni, in qua sequalis.est Patri,
    _'?..:*:.,, -;-_ i--4.._-.'.'". i . .- ~.-,t.J .. ,,_. -> .
    rbspondil, nisi liidiclo jejumo omnes in commune recieinielligcntibiis ifitiment, plenius solus Joannes
    Doraiiium .precaienttir [Jfs. depfecareritiir], iii illo in Evangelio suo pdsuit, ianqiiam de pectbre ipsius,
    dfiiante digna scriberepbsset. Et iioe ita patrato, iri- Dbmirii, super quod difecumbere,in ejus couvivio-soli-
    sirrictus reveiatione cceiesir, ac saiicti Spirilus gfa- tlis erat, secretum divmitatis eius uberius et quo-,
    lia .ebriaius, onroes iiEereiicorum ienebfaSj pate- dainmodofamiliarius biberet. Prpinde, cum ducevir-
    facta [Al., patefactas] subitb veiilaiis".Juce, dispulii tuifes prbpbsitcesirit anihice humance",una activa, ai-
    dtcens : In principib efai-JVerbuih, el Vefbuiii erat tefa coritemplativa : illa qua itur^ ista qiia perve-
    ppuU Deurii, ei Deiisprdt Verhuni(J'oa'h. i, l).Alqu"e riiiur; illa gua laboratur ut cor mundetur ad viden
    cum trium Evangelibfurri, Iiaitlicei scilicet, Mafci et diihi beuiri, isia qua voeaiur et videtur -Deus : illa
    Lucaj; ad eum notilia pervenisset; probasse quidem esl inprajceptis exerceridievilcehiijus lempbfaiis, Ista
    dicitur fideni et veiitalem dictorum ; deesse. tamen in.doctrinayitce illiussemp_iferiia.[Jf*.,'sferiipitern3e].
    viditaliquarefttro^estarumiiistbrife, ijahi^iiirie qiice Acpef libbilia bperatiir," Ista requiescit : quia illa
    prjrao prcedicalionis suce tempore Dominus gesserati est iii purgatione peccatorum, ista in lumine pur-
    Certum est enini quod in superioribus tribus Evan- gatorum : ac per hoc , in hac vita mortali, illa est
    gfeliishcec videntur sbla contineri quaj gesta sunl, in opere bonceconversationis, ista vero roagis in fide,
    'j_Jos(^Jriam Jbariries Baptista tradittts et incljisus est ei, apud pef .paiicbsper speculiim k cenignfaie,_eiex'
    in"feire_rS,JJfe-iiquesi"bl"sefvessiatim in ihiiiq nar- partein aliqua yisione incoiniiiutabilis Veritatis. Ex
    raiibnii, pesteaqiiain fefefi Slatlhfeusde quadfaginta quo intelligi datur, si diligenter adverlas, fres evan-
    djefttm jejunib.et *de" lejitaiidne ejiis, confinuo subje- gelistas, temporalia facta Dominiet dicta, quae ad
    c;|8fcfens': Audiehs dutenyquia Jbannes trqdiluh est, iiifbrjriandos mores yitcepraeseniis maxime valerent, -
    discehsitdeJtdmdet 'vehiiiriGalilwdin(Mafili.iv, 12). copiosiusprpseculos, circa iljani activam fuisse ver-
    SedetMarcussimiliief, Posieaquahi, inqiiit, iraditus satbs; Joannem vero facta Domini multo .pauciora
    estJbahries.venitJesus in Galilwdiri(Marc.r, 11). Lii- narraniera, dictavero ejns,-ea-'prajsertimqu_eTrini-
    cas vefb eiiarh, priusquam ineipiat aiiquid de aciibus tatis unitatem etvitccceternce felicitalein insinuarent,
    -reiefre Jesii, dixit: duiaudjeciiHerodes super omnia diligeiitius el uberius conscribentem, in virtute con-
    lt&&mdld, ,qum gessefut, ~etcbnctusit Joannem in lemplaiiva cbmiriendanda, suam coiilinuatiqnem
    £'arcere-(LticiMi~, aOJ.Quia, inquam,-ab-fiis hajc vide- [Ms.-, liiteritioneni] alque -prajdicaiionferiiienliTsse,
    lianiur omissa, rogalus dicitur Joahnes Aposioius ul' -IsleesidquidemJoarines, uriusfexdiscipulis"Chrisii,
    li$ '_ B. F. ALBINI SEU ALCUJNlOPERUM PARS II. Ul
    quem Dominus de fluctivaga nuptiarum tempestate A tionis. Quapropter; forsan lemperamentum quoddam
    virginem vocavit. Cujus virginitatis-in hoc duplex inter meam negalionem, vestramque pefilionem in-
    testiraonium in Evangelio dalur, qubd et prce caJte- venire posse video , ne oninino vel charitas vestra
    ris dilectus a Deo dicitur; et huic matrem suam de taciturnilate mea spernatur, vel temeritas mea in
    throno crucis eommendavit, dicens [Reda, commen- vestrce pelitionis obsequio reprehendatur. Solent
    davit Deus],- ut virginem virgo servaret. Qui singu- namque medici ex multorum speciebus pignientorum
    lari priviiegio meruitcastitatis, ut cceterisomnibus in salutem poscentis quoddam medicamenti compo-
    miraculorum" Christi scriploribusaliius divincema- nere genus , nec seipsos fateri prcesumunl crcalores
    jestatis simul eaperet acpatefaceret arcanum. Neque herbarum vel aliarum specierum ex quarum compo-
    eriim frustra in coena mystica supra pectus Jesu re- sitione salus efficitur ajgrolantium, sed minislros
    cubuisse perhibetur; sed per hoc vferissime docetur esse in colligendo et in unum pigmentaria manu
    quia ccelestis haustum sapienliaj cceteris excellentius conficiendocorpus : sic etiam, si forsitan meajdevo-
    de sanctissimo ejusdem pectoris fonte potaverit. tionis labor aliquid veslrce charitati proficere valet.
    -Unde et merilo in figura quatuor animalium aquilce Nec ex quolibet patenicepossessionis praio mihiflo-
    volanli comparatur; cunctis quippe avibus aquila res colligendos esse censeo, sed multorum Patruni,
    celsius volare, cunctis aniraantibus clarius solis ra- j} bumili corde, proria cervice, florida rura peragranda
    diis infigere consuevil qbtutus. Iia bfeatusJoaimes riiibi esse video, ut sirie periculo nominis mei saiis-
    sublimius ceternce nativitatis Christi roysteria con- faciam sanctissimce voluntati vestraj. Primoque om-
    spexit. Isfe prior [Petro] labpranfibus in piscatione nium sancti Augustini suffragia .qucerens,qui majori
    discipulis, Chrislum in liltore stantem, reteque in studio hujus sancti Evangelii exponere nisus est sa-
    dexteram navigii mittere jubentem agnovit, diceris cratissima verba. Deinde ex opusculis sancti Ambro-
    Petro : Dominus est: Iste est unus de illis de quibus sii sanciissiitfi doctoris aliqua ti'ahens; necnon ex
    Propheta prcedixit": Cmlienarrant gloriam Dei (Psal. homiliis prcecipuiPatris Gregorii papce, vel ex bonii-
    xvfu, 1). Unde filiusionitruiab ipso Domino appei- liis beati Bedaj presbyteri , multa assumens, alio-
    latur, quia hoc mirabile et omnibus sceculis 2__S4 rumque -sanctorum Palrum , sicut invenire potui,
    inauditum, ex coelesticlaritate intonuit procemium iuterpretationes posui: magis horiroi omnium sen-
    dicens' : In principio erat Verbum, et Verbum erat sibus ac verbis utens, quam mece quidquam prce-
    apud Deum, et Deus erat Verbum (Joan. 1,1). Quce" sumptioni committens, veluti legentium curiosilas
    verba Semper sunt pura fide veneranda ac perpetua facile probare poterit : caulissimo plane stylo prcc^
    religione colenda, nori humance conjecturaj ratiuncu- videns, divina opiliilarite gratia, nequid contrarium
    lis nimium diseutienda, quce in plerisque fallitur, >G sanctorum Patrum sensibus ponerem. Igitur et .oinne.
    dum se putat agnoscere quce humani sensus exce- opus secundum capitula ejusdem Evangelii distinxi,
    dunt indagationeni. Tamen quidquid inde pia chari- ac sub numero seplem librorum consummavi. Op-
    tas el humilisinquisitio intelligere potuit, in sacra- tansvos, septiformis Spiritus graliainspirantepectora
    tissimis sanctorum Patrum scriptis, licet sparsira,' vestra , variis in Eeclesfa Christi florere deliciis, et
    dicta inveniuntur : sicut eliam et in toto ejttsdem ambulare quotidie cum sanctis de virlutein virtu-
    Evangelii textu, plurima a calholicis doctoribus le- tem, donec videatur Deus deorum in Sion, ubiper-
    guntur exposita, pro opportunilate loci vel lemporis, petua dulcedine, inter choros ccelestium agminum
    vel confirmalione orthodoxce fidei, nec non contra dicatis, Reati qui liabilant in domo tuct, Domine, in
    hsereticas pravitates, in defensione aposloliccetradi- swculum swculi laudabunt le. Amen.

    467 COMMENTARIORUM IN JOANNEM LIBER PRIMUS.

    CAPUT PRIMUM. J) animalium aquilce volanti coniparatur (Ezech. i;.


    Iri vrincipio erat Verbum apud Deum, per quem facta Cunclis quippe avibus aquila celsius volare, cunctis
    sunl omnia. Joannesmissus esl ante ettm, qui reci- animantibus clarius solis radiis infigere consuevit
    pientes se facit filios Dei per gratiam. obtutus. Et cccteri evangelistcequasi in terra ambu-
    YEIIS.1. — In principio erat Verbum, et Verbuin lant cum Domino, qui, temporalem ejus generatio-"
    crat apud Deum, et Deus erat Verbum». i Neque nem pariter et temporalia facta sufficienter expo-.
    cnim frustra beatus Joannes ,' dilecfus Domini disci- nenles, pauca de divinitate dixerunl. Hic autem quasi
    pulus, in coena supra peclus Jesu recubuisse perhi- ad cojlum volat cum Domino, qui, perpauca de tera-
    Jjetur. Sed per hoc iypice dbcelur, quia ccelestis poralibus ejus actis edisserens, ajternam divinitatis
    haustum sapienlice cceteris excelsius [Reda, excel- ejus potentiam, per qnem [Ms\, quara] orhniafacta
    lentius] de sanctissimo ejusdem pectoris fonte pota- sunt,sublimius mentevolando et. limpidius.specu-
    verit. Unde ex [Jlfs.,- et] merito in figura quatuor lando cognovit, ac nobis cognoscendam scribendo
    - « Ex homilia Ven. Bedcc in Natali Domini. — et Gregorii, dum mcipiunt et finiuntur, notavi in hoc
    NOTA.Dicta Ven. Bedce, sirailiter et SS. Augustini opere hoc signo ci.
    148 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. I. - 746
    contfadidit. Ergo alii -evangelistaeChristum ex tem- Aquando
    . et qualis crearetur,- semper fuisse disposi-
    '••-.''
    ppre-natum desciibunt, Joanhes feumdemin princi- tum, et hoc est quod ait:
    pioiam fuisse testatur.discens : i "VERS.i: — Quod faclumest, in ipso vitq efat. Id
    "a
    Iti priticipio erat Verbum: Quod duobus modis - est, quod factum in tempore, sive vivum , sive vifa
    ' cai-ens
    intelligHur. Nain Pater principium est,~quasi dixis- apparuit, omne ,hoc in -spifitali factoris ra- >
    set: In Patre. In Patre' esf Filius; quem Verbum tiorieijuasi sempervixefat, etvivit;-rion quia co"-'
    homiriavit iste evangelista. Nec nos iribvere debet *• •ajternuriicst Creatofiquod creavit, sed quia coceler-
    Judceisinterro-, naest illi ratio voluntatis suce, in ab ceternoha- '
    quodih sequentiBus liujus Eyangelii, qua
    jgantlbus quis esset ipse Deus, DeiFiIius468 re" Tiuit et liabet quidet quando creavit [_.fs.,-crearpl];
    spondit, Prihcipium",qui et- tdquor vobis (Joan. VIII,- qualiter creatnm gubefnet, ut maneat; ad- quem fi-
    • nem
    25), SienimFilius "jirincipium.est'[A/.,'Sienini'Fi- singula quce creavit perducat. »-Ideo ita distin-
    lius gfeneratus nbn esset a Patre], qui habet Pa- guendum et subinferendum est, quasi alia voce, In
    tfem, quanto facilius Deus Pater intfelligendusest ipsp vita erat. Quia quidquid pijr ipsum factum est,
    esse pfincipium','~quihabejquidem Filiuni, cui Pater eliam et in ipso vivit. Sicut arsin animo artificis vi-
    sit; Filius enim, Patris estFilius; et Pater utique- vit, licet arcavel aliud aliquid ab ipso faetuin, pereat.
    Filii Pater est, efPaler Deus,' sed non de Deo Deus; B ; Sequitur: _ Et vita erat lux hominum. Quo v.erbo ;
    Filiusverus [Ms.,-Filius vero] Deus de Deo est. Et' aperte docetur quod ipsa vitalis ratio, per-quam bm;
    Patef dicitur lumeri , sed non de lumine : Filius nia disposita sunt et reguntur, non omnem - creatu-
    dicitur'lumen , sed lumen delumine. Sic-Pater ram, sed rationabilem taritum, ut sapere possit, illu-
    .principium, sednon' de priricipio : Filius princi- minat. Homines-namque, qui.ad imaginem Dei facti,
    piiuri, sed a principib principium. Qttod enim erat sunt, percipere sapientiamipossunt, ariimalianon pos-
    m principio; rion fihitur-tempore, hon pfincipio inT sunt. Sed et animalis quicunque est hoino,- non per- •
    Chbatur [Jlfs. et Reda, nec principio-prcevenitur-,om. cipit ea quae sunt Spiritus Dei (I Cor. n,. !&). Unde
    Ihii seqr.].'FiIiusprincipium nonfmi.urtempore,non bene cum dixisset: Et vita erat lux hominum, sub-
    pfincipio prsevehitur,_sivead_creaturarumprincipium junxit et de his qui, abhumance condiliouis honore
    vel "tempofum yelis refefre quod ait: In principw procul.recedentes. comparati sunt jumenlis insipien-
    erat- Verbtim. Quidquid creaturarum ,' quodcunque tibus, et similes facti sunt illis, alque ideo recte yer
    principium habuit utesset, erattuncV.efbum Dei, per. ritatis luce privantur. , - - . .
    qubdfacta-sunt omnia. Ideo'quater dicitcvangelista, VERS.S.—Et lux, inquit, in tenebris tucet^et Je-
    Erat,~erdtferat, erat; ut -intelligeres "oinni tempore nebrmeam non. comprehenderunt. Lttx_quippe- est
    [Ms., onroia tempora] "prajvenisse coajfefnum Deo C hominum Christus, quiaoinniaiquaeilluminari me-
    Patri Verbum.-;: ,...;.., rehtur, corda hominum suceprcesentia cognitionis il-
    -"-t Alii evangelistaj inter homines subito apparuisse lustrat. TenebraJ autem stulti sunt et iniqui quorum
    Dei • Filium demonstrant . [ Reda, commemorant];- cceGaprcecordia, lux ceternce-"sapientice,qualia sint,
    beatus Joannes apud Deum semper..fuisse_de~clarat,- mauifestecognoscit, quamvis ipsi radios ejusdemlu-
    tlicens : Et .Verbumerat apudDeuni. Aliieum.Yerum cis nequaquam capere" per .intelligentiam .possint;,;
    uominem , illeipsum yerum- confirmat esseDeum,' yelufisi.quilibet ccecusjubare solis perfundatur, nec
    .dicens ; Et_ Deus erat. Verbutn.kXii >hominemeum tamen ipsesolem, cujus-Iumine perfunditur, aspi-
    •apud.homines temporaliter conversaium, illeDeum ciat; v talibusdivinaconsuluitmisericordia, qualiter
    , apudDeum.inprrocipio manentem ostendit, dicens pervenire.possint, ut illam yeram Iucem cernerent,
    '{VEKS.2) •:'Hpc erat in .principio gpud Deum. i Si el 469 essent.filii lucis, qiiifuerunl filii tenebrarum.
    :_tiam superjus principium ad Patrem referri [Ms., Et hujus cognitionis initium fuif, quod sequitur:
    -ee_ferre]placet,et hoc sequens,principium .ad.cfeatu- "VKI.S..6,7. — « Fuit Iwmomissus a Deo, cui no-
    -ras; inteljigitur selernaliter yerbum, id_est Fjlium, men erat Joannes ; hic .venitin testimonium, ut testi-
    .esse [Ms._et Reda,FiliumDei esseJinPatre, etpmne monium perhiberetde lumine, ut omries crederent
    ..creaturarumprincipium sua csseniia pfajire. _ Alii D per illum. Non ait, ut omnes crederent in illum. _fa-
    , roagnalia-quce ia homine gessit perhibent, ille quod ledictus enim homo, qui confidit in homine, et ponit
    -omnem crealuram. visibilemet.inyisibilen) per ip- earnem brachium suum (Jerem. XVII,S)..Se.d ut om-
    . sum Deus fecerit, docet, dicens (VEUS.-5): Omnia nes, inquit, crederent per illum, hoc est, .utper il-
    peripsum factasunt, et sine ipso factum esi nihit. lius testhrioii-iimcrederent in lucem, quam necdum
    . Si enim;nihil-creaturarum sine ipsoiactum est, pa- videre noverant, Dominumvidelicet Jesum Christum,
    " tet
    profecto quia.ipse creaturanon esl ,• per. -queih qui de seipso testalur : Ego sum lux mundi: qui se-
    . omnis cfeatura facta est. Et ne quis aiidiens factam guilur me, non amoutabit [Ms., ambulat]
    iritenebris,
    per Dei^telium creaturam , mutabilem.credat ejus sed habebit lumen vilm (Joatriyni, 12). Sequitur:
    -voluntatem, quasi qui subito vellet facere creatu- , VERS.8, 9. —Non erat ille lux,sed ultestimbnium
    ram, quam ab cetemo nunquam ante fecisset;- ma- perhiberet detumine; eratjux vera, qumilluminal
    _ nifeste docet Evangelista, factaro quidem in tem- oninem-hominemvenientem - - in -ux 1j. mundum.
    [hunc . El>
    - pore creaturam, sed in ajterna Greatoris
    «apientia, sancti quideni homines lux sunt recte vocati, di-
    _ aIn edilione Argentoratensi-hic inseritur caput, pripium. - • -
    PATROL. G . 24
    7-7 - B. ¥,. ALBINLSEU ALCUIM OPERUMPARS II. - 743
    cente ad eosBomino : V-osestisJuxmimdi.(Matth. v, A sucelegis doctrinam conluIerat,ex qufbus se-incar-
    il). Et apostolo Paulo : Fuistis aliquando ienebrw, nandum promiserat, et in quibus se incarnatum, ut
    nunc autem lux in Domino(Eplies. v, 8)_. Sed mul- promiserat, ostendit, ipsi eum recipere venieiitem
    tum distat inter-lucem quce illuminatur, et luceni . inagna cx.parte recusarunt. Neque enim omnes re-
    qusa.illuiniiial; inter eos .qui panicipationem veraj cusarunt; alioquiu nullus .ess.etsalvus, et superya-
    Jucis accipiunl ut .luceant, et ipsam Jucem perpe- cua ejus esset lncarnatio. ]\'iinc autem multieurii ex"
    tuam, qucenon solum in se ipsa-Jucere, sed et sua utroquepopulonon credendo.[respuefuut,"muili ere-
    prcesentia, quoscunque attigerit,ilIuslraresuffiGit. Ad dendo] receperuni : .de quibus evangelista conse-
    hujus comparationem verce Jucis, 11011 tantum mino- quenler insinuat rJicens :
    res quilibet electi, verum etiam ipse Joannes, quo J&J® VERS.,12. — Quotquot autem receperuni
    major inter [natos] mulierum nemo surrexil, Jux non eum, dedit eis potestalem ftlios Dei fteri., his qui cre-
    esse asseritur. ut videlicet Chrislus non esse, quod dunt in nomme ejus. Consideremus , fratres chafis-
    putabatur, monstretur. Illeenim [_!/., Joannes enim], simi, quanta giatiaRedemptoris nostri, quam niagua
    ut scriptttm esl : Eral lucerna ardens ; et lucens sil multitudo dulcedinis ejus. Unicus ex Patre na-
    (Joan.\, 55). Ardens scilicet fide et dileclione, iu- tus est, et noluit remanere unus. Descendit-ad ler-
    cens verbo et actione. Gratiam vero lucis pectori- B raro, ubifratres^il)i,-quibus regnum Patris sui dafe
    bus infundere, solius estejus de quo dicit: Erat lux posset, acquireret, Deus ex Deo-uatus est, ei noluit
    vera, qum illuminat omnem-hominem venienlem in Dei tantum Filius manere; homihis quoque Jilius
    [hutic] mundiim; omnem videlicet, qui illuminatur, fieri digualus.est, liori amiftens quod eral, sed assu-
    sive nalurali irigenio, -sfeu .sapienlia divhiar Sicul mens quod non eral; ait per Jiocliomines in Dei filio.s
    enim nemo a se ipso esse, ita eliam nemo a se ipso transferret, gloriceque «uce faceret cohajredes, qui,,
    sapiens esse "potest, sed illo illustrante, de quo scri- quod ipse semper habebal per naturam , -inciperent
    ptum est: Oirinissapientia a Dbtidno Deo esl (Eccli, habere per -gratiam. Gousideremus.quanfa virtusest
    1, I). Gttjusutramque naturam, el divinam videlicet fidei, cujus merilo potestas' daturjiominibus .filios
    quasemper ubique totus manet, et humanam ex Dei-fleri.Unde bene scriplum est, qttia justus ex fide
    qua in-lempore natus . ioco inclusus apparuit, con- viiiit;(Heb.n",i; Rom. i,T7), TivJt "iistus, ex fide,-
    sequenter evangelisla descripsit,"dicens: non illa quae Jabiorumtantuni cohfessioneprofertur,
    VERS.10, II. —111mundo efat; et mundus pef, sed ea quceper "dilectionemoperatuf. Alibquih fidesi
    ipsttm facius est, etmundus eum-non eognovit. In si nori habeat opera, mortua cst in semetipsa (Ja-
    pfopria veriit, ei hui eimi 41011 rbcepcrunt. In mundo __eob. 11,17). NuIIus seipsiim-despiciat, nullus de snS.
    J
    [qiippe] erat, etmundtts peripBunlfactris est, quia> salute desperetj curramus [Reda, uurremiis] omnes,
    Deus erat, quia totus ubique, quia suce praeseutia curramus singuli, ut qui eramus longe, mefeamuf
    iriajestatis , sine labofe fegens et sine oiiere eonti- fieri prope in s&nguinfeChristi» "Videamusqubd ^i-
    nens quod fecit. Et miindus eum iion cognovit. Quia citur rQuia quotquoi receperunt .eum^ dedit eis pb-
    Irixintenebrislucet, el tehebrmeaih itori comprehen- testatem filios Dei fieri; Quotquot,inquit, receperunt
    derunt. Mundum ndiiique fioi. in ioco dicit homines, eum. Non esl enim personarttm acceptor Deus, sed
    mundi amorfedecejiids,atque inhcereftdo creaturce, in omni gente, ,qui tiraet euro et op.raliir. justiliarti,
    ab agnoscfendacfeatofis sul inajestate reflexos. In acGeptus est illi. ^JuO autem ordirie credentes filii
    pf bpria venil, qiiik ift mttrido, qttem per dirinilatem Dei possunt fieri, et quaiitumtra.e>geiieralio a cac-
    fecil, per humanitalem"natusapparuit.In^ropriavfe- iiali dislet,- subsecttliisevangelista designat;
    nit, quia in genteJudcea, quani sibi pfaj cseterisna- - VEES.43. — Qui nim exsangUinibus, inquit,nei_rt«e
    tionibus speciali gratia copulaveraf, incarri&Wdigna- ex vo.luntale carnis.-neque ex vbluntale liri; sed 'ex
    tus estrlnmundoerat ergo, elin numdunrvenit. In Debriati sunt. Carnalis quippe nostfa singulorum^e-
    "iriundoeral per divlnitatem . in niiindum venit per nferatio, ex sanguinibus, id est,""exsfeiriiheifi&ris et
    incarnatibnem. Venire quippe et [Ms., vel] abire, hu-. feinince,a conjugii duxitoriginero complexu*Ai vero
    maiiitatisest; bianereel esse, divinitaiis. Qttia ergo,' spiritalis Spiritus sancti gratia rriinistratuf ,qfi!uric&r-
    cuin in mundo esset per divinitatem , mundus feum iialiter distinguehs Dominusait: ATf'siijriis renatus
    rion cognovit, dignatus est venire in muhdum pfef "fueritbxaqua el spiritu,nonpotest:iriirt>irein fegniHn
    humanilalem," ut vel sic eum ihundus cognosceret. Dei. Quod natumesieXcarne,' baiovsi, etquod iia-
    Sed videamus quid sequitur tumest de spiriiu , -spiritus esf (i7b_f...-ii,-5, _).~Ve-
    ' in
    pfopria venil, et sui euva,hon receperiint.Quem rum ne quis homiriuiri dubitetfilium s'eDei cbhajre-
    ehini in' pblenlia divinitatis curieta cfeaniem regen- dem^Christi "possefieri, ilat fexfemplumcvangelista,
    l&iriquecognoverant [Reda et ms., non'cogffovfe- quiaet ipseFilius Dei hoirib fieri, ei haMtare inter
    runt], ipsum 111camis infirmitate, iniracttlis coru- liomines dignalus'sit,-ulliumanaj particepsexisteiido
    scantem recipere rioluerunl. Et qttod gravius est, sui Tfagiiitalis.JiODunesdiviniJeviftutissuaj dbnafetesse
    euni non receperunt, homines scilicet, quos ipse participes.
    c.eavit; Judcci, quos peculiarem sibi elegerat inple- VERS.ii. — El Vefbum, inquif, curd faetnm cst,
    bero, quibus suce cognitionis revelaverat arcanum, "eVhabitavitinhobis.Quod estdicere, ei Filius Dei
    quos mirificis patrum glorificaverat aclis , quibus 'hbirio factiisfest, -etinter homines conversatus est.
    '"
    m EXEGETICA.,-^.GOMBENTj.'IN.'J0AN.=--?ri-'.LIB. J.. _ 7S0
    Solet naifique Scfiptura modo animse, >modo.carni-, A itfsiuua.tj -lii eo.yei-orquodsubjnngit, antemefaclus
    vocabulo, -iotuin -designafe hominem; animce-.videli. est,-Sublimitatem ejusdem Jjumanitatis , qua cceferis
    Cfet,.ut-sc_ip"tum . est x-Quia descendit-Jdcbbin JEtpj- omnibusicreaturis erat merito prceferenda, designat.
    ptiith; Aii :ahhnbiiS-'s'eptuagiriia'-(Deuh x, 22); ftariiis Quqdenim-ait,-«»fe_nE-,.-iionad ordinem temporisj -
    v'ei_,iu- rufSh's"S"eriptuhijest.EtMdebit, otnnis'pam- sed ad .dislatftiam jpertihetjdignitalis, juxta.quod,de
    s~atuttife'Dki(IMc. -ffi.'S3) .-I??eque -fenuiiveLaninicesihe Joseph.filiis Jjenedicente .ffacob jscripium .-esu.(Cqn-
    cbrpbr-ibii- &' ._Egypl__a4lescende-'e, "vela_aro-sihe stituitque.Ephraim ante.Mqnassen ,(Gen. XLVUI^ 20),-
    aninjatMferJeaiiquidpoiesl. sed.hic :per..-anim_mj, ul)i:rec,tepptuit dicere Manasses,-xquipostmevenit,
    totush-Wp.ibisigriaturper earnem_:Sic'ergo_iocib. antefflefaplusept.ii&esi, quipDstnie.natus est, po-
    loco, quod dicitur : Et Vjihmn xaw factkm<ett.m? tefflia lne. regni antecessit,- -QuemadmodiunJoannes
    hil alitfd debet intelligi, quam-.si diceretuf: El>Deus deDomino, quipostme, inqait,,venturusest, anteme
    hbriib fcjctusest. carnem vfdelicet indueridoetarii- f«Qiusesti'\§ est, qui-posl me ad.prsedicandum ven-
    marii.;lJt-Siciit;quisqttenostrum Tinnsiiomb -ex carhe tufus~>est, culmine tae _regni-et «acerdotii peren-
    constat et a_ii-Ua,,itaunus ab incarnatibnis -tenapore nis aritecellit.- .Quare _autem is t[ui post -eum ven-
    Christus e_-^liyinitaie,->carne-'et ianinfajeonslat j-Deus turuS" efax, 'gum- dignilate anteGelleret, apferuit,
    ab seterato.in-.tefriiiin existens vferus,ut erat, liomi-; j[ cum-subjunxit^.QiB^ 'prior tne erat, id est, quia"
    K-m es-lenipbre-assumens ih uriitatem siice per_ _jtei.nus «nte scecula P_eus_erat,,-propterea-meiicet
    sonse >.erum, qiiemsribrihabuerat. Sequitur\._ ... " posterior.natus. sgloiiarriajesta,tiseliam in assumpta
    - Et mdiriius-Tgibridmejus,gtofirimguasi unigeriiti n. humanitaie.prseibit.JSxposito.autem evangelista praj-
    , Patvej,-plmUm-^gfMimet-veriimtis. "G.Ioriam'Ghrisli, cuisofisDbiriinijtesti-rionib;quoddeillo pgrhibuerat^
    quam-ante irifca-uationem-yidferenon .poierant boini-- reddit-statiro _sucequbque .asserlioiiis, quodccupe-
    aeU,^pdsl'iric-tftjationeni-viderunt,aspicienteshuma- rat, illi:iestiinoniumdare.-. Nain sequilur:; . -
    nitalefti-miraculiS'refulgentfeiii/^etihleUigfentes-divi- . _KEr.s._16.. **-El 4e pienitudine ejus iws gmnes gc-
    t-itaterii irifiis Talltanteiri;'-;ilIi4riiaxime-,-Hquiet:ejus" eephnus_'gratiampyo,i)ratia.Sup.erius.namque^dixil :
    elaiitat6m,-arite passionerii -transfigurati ananonfB Quia Verbum c,aro-factum,est, ethabitavit in nobis,
    saiictb-,i.b_iteihplari-nefueruht, -voce.deiapsa.-adeum el vidimus.gloiiam.ejus, gtqriam- quusi-unigeniti a
    hujuscembdi-a' niaghifi.ca" glbria . -fiic est •Fitius-meui - Patfeplenum .gralim-ei veritatis. Quod-.cum,prajcur-
    _diiectus;4n gub mihi comptacfii(Mtitth: xra,i~). ;Et soris [iAL^prajcursor^.quoqueejus testimonio cqn—
    pbst passioriem; -resttrreclionis, aseensionisque ipsius" firinasset-, diC"enlis;:.Si_ erat quem disi vgbis, qui
    gtbriaionspecia, &piritus§_us sunridono_:mirifieerte- p_pst,me peniurus-est, dritet.ie.factus -est, quiapfior
    fecti.-Quibus orimibus maniiteste,cagnDvferuht.,_juodQ ine .mi,-rursus ipse, quod- cojperat .exsequitur di.
    bujustnodi-gloria:n'on^uilibet'sanctbrum, .sedilli soli cens-'.JEtde pleriitiidine ejus no.s omnes accepimus
    hbinitii,'quiesset iu -divinitate -uiiigenitus- a-Patffe, gratiam .pro gratia. -Plenus quippe,"erat JDomirius
    cbifyeriiffet;Qubd autem" sdquitui . Menum.gratim Spirilu sanclo.. -plenus graiiaetverilate, ijuiasicut
    eC-.gfitotJs.-Gratiaj-flfenuseralelest.:hd_no~-Cliristus ApostoJiIsait:.Inipso habilat pmhis jpleniiudodivi-
    JfeStfs.cui-singulari murierCprce^eceteris tnorialibus nitalis'Corfdraliter(Golpss.n,:9)-, de tujks-'_plenitu-
    471 datuni est,-ut stalim.ex quoinutero OTgiriis, dine hos omnes (juxta 4ribduin iioslrae eapacitatis)
    cbhcipi el hdnib'fiefi inciperet; vefus.essef.et -Deus. 6,'ccepimifs. quia unicuique .noslfum data ]eit yjratid,
    Undefet-eadeihglofibsasfeniper-Mrgo Maria, nbii so- secundunimerisuraih doriationisGhristi (Ephes.-iv;7);
    IiimT-bminis-Cbrisli.-sfed.etDei gehiirix -recte cre- De solo namqufeinediatbre.DeiEt liominums±omine
    detidaet .ebif_iteri"da'. est. Idem'-yei;ilalis:plenus" erat Jestt Ghfisto veracitfer dici -potuit-: Et "requiescetsii-
    fet-est, ipsa videiicet Vefbi aivinilate,-^ute-hoiriinem fSr-eum spifitus Dbriiini. spiritus isapientiw et intelr
    illumsinguiaritfef•el-Ctiirii,-fcumqu'ouri_-CIirist.i-per- PeClu's,-spifitus^cqnsiliietforlitudinis.spiriluscscienticB
    soria essfet,"assumefe -digriafa^est f_n'on:ali"qtiidSUEB et pibtdtis,. vt fejilebii eumspiritus iimoris-Domihi
    diviricesuBslantiaj, ut.iiajretici-yblunt,- iri facienaam (isai. xi,' 2)., Omnes vefo sancti non plenitudinem
    hbm-riis-riaturam_co'mi__iitans;sfedipseapud Patrein •*Spifitustejus,~:se'd'de pleriitudineejus-, qiiantiim ille.
    inanens;-0tuiri'qubd'erai,ib{airi"ae-_-mirie®avidiiat doriat, acciplurit. Quiualii pef Spiritffiiidutur^efmo
    tiifaa veffJibliiiriis^uam -ftbii__abeb'at,-SttIcipiens a:i> supiehtim. titii' Sefiivo-spieritiw';Veburiduineumdem
    ~>-!Vi3fi--."4Si.'r:f « %"'Jk.a'nnesi'e'MmPhium'pei~tiibet 'de Spiritiihi'. ;Alteri-fid'esAriebderii-Spiniu '-aliijgfatite
    ipso? Rfede;mpibfisifbstri piSefettrSortesfiifi6niiim--de sdhiMtutnAhkmb-Spiritri.Alii ofefdtio Vitlutiikri,:alii
    ipsbf §i!bi&eiis',celsi_iidiheiri"huiriariitatisfejus pkriter pfppheMiopls.."jirbphetiai;' &UiMis'cf£fid$piiitmm,
    ^_JJivi"nitati_--Jtefriitatemii_anifesia sy'ocepfijriuiitidt-. hlii gehefathiguamm', xtiii iritefpfelaflb "serrriohiim".
    tSlamaf"ehim difeeriS•:_f.c ertit, quemdixi vbbis, ifiii HWc^uureWWhriia 'bpefatur uhhhMqiCeMbhlSpirilus,
    pbsi hie'ilenPiiriii_es't ijuia pfibr Wi HiviHbrisslrigutis^prPrit-vuti (JCbnxii','8-11). Qui.i
    ;-tiiit'ethfcfailiis -feSf;
    "e\'di(Jo'dh:i,TS).Irit.b'ir_mqaeJqhbd-ait,ptpo-ttii^ efgbiJepleriitudirie-i-biiditdris -iibstfi,-ifq&'quidaiii
    Mhtufris-esi; 'oiidinem-liumarice^dispferiscitioiiis-s-qua- omhfe--; q"uTdquidbdfli
    '['-SeSo;-hbri''-<|uid'darii],-'se_.
    postbum'ri'aiui, "posteiiiri etiairi pfcedicatufiis-; ba- afefiepiiiius-,liabeinuk'; cufaMiiai Snhimopgfe e^st^fig
    -gliz&Uriiik.sigri^tfa.fttr_§, fet ihbfttefri^ratpassiifu. qtiispMjhdeii-iiU^tegua-iifclitii-ie:vel -_t_4
    "S.bgltdiit.fiS
    * Huc usque ex Bedcelioni. cit. - '
    ~>Ex hom. -.2Bedce. . - >.-.-
    7Si: B.F.ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS II.: <7S2.
    cautus extoliat; ne si ingratus largitori remanserit,' A lutaribusinstituit,quoesiservaret[il(.',instituitsiha?c
    perdat" bonum quod aceepit. Cumautem dixisset servarel], terram repromissionis. intraturum et in ea -
    -
    evangelisla, nos omnes de pleniludine Christi acce- perpetuo victurumpromisit; sinalias, prosternendum
    pisse, -coBfeslimsubjunxit el ail -. Gratiam pro gra- abhostibuspraedixit. Gratia et veritas perJesumChrir
    lia.' Gemiriam ergo nOs gratiam aecepisse teslatur, stum facta esl, quia jlato spiritus sui donp, e.t legem
    uhamvidelicet in prsesenti, 'alteram'vero in futuroi spiritaliter intelhgi ac servare posse.donavit:. et eos
    - In praesenti quidem fidem,-quaj per dileetionem ope- qui servaht,' in veram ^coelestisyitse. beatitudinem,
    xatnr;' in 472 futuro aulem vitani seternam: Fides -. quam-terra Tepromissionissignabal, introdueit.. Quse
    rquidem [Ms., quippe], quse per'xlilectioriem opera- sit autemsummagratise etyeritatis,"quse.per Jesum
    • tur',': gratia Dei est, quia quod credimus,'et [Ms., Cbristum facta est, evangelista subdendo manifestat:
    ijuiaut eredefemus, ut] ut diligamus, ut opereriiuf YERS.'18. — Deum nemovidil unquam ; unigenilus
    boria qusenovimus, nonhllis :prsecedenlibus merilis FiliuSj qui est in sinu Patris,-.ipse etiarravit. Nulla
    aioslris,' sed ipso -largienle percepimus, quidicit: etiam gratia major hominibus dari,' nulla veritas .ab-.
    Nori vos me elegistis, sed ego elegi vos , et posui vos, tior potest' ab hominibus cognosci, quameadequa
    tiieatis' et frucium dfferatis"(Joan.' xv,' 16). Et ut - unigenitus Filius Dei .suis fidelibus .narrans: Beati,-
    vitain^ propler fidem et dilectionem, :per opera bona B inquit", mutido corde,~quoniam ipsi Dominum [Ms.,
    percipiamus selernam, -gralia Dei est; quia ne a bo- Deum] videbunt (Mallh'. v,8). .Et,de.qua Patri sup-
    rio deviemusitinere, ipso duce semper opus babe- plicans ait: Haic' esl autem pita ceterna, ut ^cogno-.
    knus, cui dicitur -.'Deduc me; Domine,invia lua, et scant te verum, et unum Deum, et quem misisti Je-
    ambulabo in.veritatetua (Psal. Lxxxv, "11).~>Notan- sum Clirislum (/oa«.. xyii,,3)., .Quseninriruni beatis-
    dum est quod quidam libri babent, Nos oninesacce- sima perceplio gratise et veritatis, quoniam in hujus
    •pimusdepleniludine ejus, et graliam pro gratia. Ali- sseculivita fieri non potest, recte dicitur : Deum ne?.
    quid primode pleniludine ejus accepimus; et postea mo vidit unquam (I Joan. iv, 2), id est, nemo cor-
    gratianiprogratia, id est,'de pleniludirie ejus acce- ruptibili adhuc, et mortali carne circumdatus, in-
    pimus Temissionempeccalorum; et gratiarii, id.est,' circumscriptam 4ivinitatis potest lucem conlueri.
    Titam seternam,pro gratiafidei, quse per dileclioriem Undemanifestius.dicit Apostolus : Quem nemo vidit
    operatur.' Quseomriiaex unofonte pleniludinis Chri- hominum, nec.videre poiest (I Tim. vi,'16). Nemo
    slinobis provenire cerlissimum est. Quid ergo acce- enim homiuum dicitur, id est, nemo huinano adhuc
    pimus deplenitudinebonitatisillius? Scilicet remis- habitu aggravatus, humana conversatione caducus.
    sionem peccatoruni, ut juslificemur in fide. lnsuper Hinc estenim,'quod Moyses; qui ,Deum, quem in
    quid? Et gratiam pro gfatia,' id esl pfo "gratia,in qua, <C angelo videbat, hi ipsa ejus natura videre desiderans
    ex fide vivimus, recepturi sumus aliam. Quid tamen, orabat: .Si inveni graliam in conspectu tuo, ostende
    nisi graiiam ? hoc est, vitam seternam. Sequhur; milii gloriam luafn, audivit": non'poteris.videre fa-
    '" VERS.
    .17:'— ta Quid lex per Mosendata est, gra- cietn meam, non enim videbitme homo etvivet (Exod.
    tia et veritas per Jesum Christum facla est. Lex qui- xx, 18-20). Qua autem ralione ad visionem incom-
    derii per-Moysen data est, inquaquod agendum, mutabilis el seterniluminis peryenire debeat, evan-
    •
    quod vitandum sit, coelestijure decernitmv. Sed quod gelista .consequenter exposuit, dicens :
    illa prsecipit, non nisi gratia Christi completur. Illa 473 Vnigenitus Filius, qui est in sinu Palris,
    siquidem monstrare peecatum, justiliam docere, et ipse enarravit. Cui simile est, quod Dominus ait:
    transgressores sui reos ostendere valebat. Porro gra- Nemovenitad Patrem nisi fer me (Joan. xiv, 6); et
    tiaChristi diffusa per spiritum charilalis in cordibus alibi :^Nemo novit.Filium_nisi Pater, neque Patrem
    fidelium facit, ut quod lex prsecipit impleatur. Unde quisnovit,- nisiFilius, et cuinoluerit Filius-revelare
    illud quod scriptum est, non concupisces,lex -est per (Matth. .xi,'27). Ipsius quippe ducatu ad Patrem ve-
    Moysen, qusejubet[A/.,quiajubetur]; sedperGhri- nire, ipsius.magisterio PatremetFilium, nec non
    sluinfit gralia, quando quodjubetur, impletur. yeri- et Spiritum.sanctum.funum] Deum et Dominum
    tas autem facta est per Christum, quia umbram habe- ' ' nosse..debemus: quia ,.nimirum jpse. homo-factus
    bat lex fulurorumbonorum, non ipsam imaginem re- pro nobis, in hominis habitu .loquens nobis,-quid
    rum. Et sicut alibi dicit Apostolus : Omnia in figura desanctse Trinilalisunitate^reclesentiendumj quali-
    contingebanlillis (J.Cor..x,ll). Sed pro umbra lucem ter ad ejus contemplationem fidelibus properandum,
    veritalis, pro.figura legis ipsam imaginem rerum quibus actibus ad hanc sit perveniendum, clara
    quse-figurabatur, exhibuit Christus, quando "data Juce revelavit. Ipse "sacramentis suse incarnationis
    spirilus. gratia, aperuit discipulis suis.sensum ut nos imbuens, sui nos spiritus charismatibus sancti-
    inUjlligerent Scripturas. Lex.per Moysendata est, ficans, ut ad hanc venire valeamus,- adjuvat. Ipse
    cum-pppulus aspersione sanguinis agni mundari peracto in hominis forma judicio, novissime [Ms.,
    prseceptus est. Gratia et^veritas qusein lege figuraba- judicio novissimo] ad visionem nos divinse ma-
    tur, per Jesum Chrislum facta est, cumipse passus in jeslatis sublimiter inlroducet [Ms., introducit] at-
    cruce, lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo. que arcana nobis regni ccelestis mirabiliter enar-
    Lex per Moysendata est, quia popujum praeceptissa- rabit [Ms., enarravit]. Sane quod ait: Qui est in
    p Beda, loco citato.
    755 EXEGETICA. — COMMENT.IN, JOAN..— LIB. I. ~iU:'
    sinu Patris, in seereto Patris significat! Neque Ahumiliter auditur. Yia Domini ad cor dirigitur,
    enim siriusPatris pueriliter estcogitandus, in simi- cum ad prseeeptum vita prseparatur, Unde scrip-
    litudinem nostri sinus, queni habemus in vestibus; tum ost : Si quis diligit me, EfiEb sermonem
    "aut putandus estDeus, qui huinanorumforma mem- 'meurii servabit, et Pater meus diliget eum, et_ ad
    brorum compaginatus noii est, sic sedere quemad- eum veniemus, et niansionem' apud ' eum faciemus
    modum nos. Sed quia sinus noster intus est"jmofe (Joan. xiy, 23).1 Quisquis ergo in'superbia meri-
    riostro loquens Scriptura',' in sinu"Patris esse diclt tem elevat, quisquis avaritias sestibus anhelal.quis-
    [[Ms.,dicittir] quem in secreto Patris, quo humanus quis seluxuriseinquinationibuspolluit, cordis ostium
    inluilus pertingere' hon valet, semper maneniem conlra veritatemclaudit'; etriead seDomirius veriiatr
    vult intelligi:Non tunc aulem solum enarrabit [Ms!, claustra aniriii seris vitiorum damnat. Sed adhuc qui
    enarravit] linigenitus Filius' Deum, id esl,' sanctse missi sunt, "percurictantur [Greg., percontantur].
    et individuse Trinitatis, quoeest unus Deus, gloriam YERS. 25. — Quid-ergo baptizas,"si'tunon_e$t
    '
    maoifestabit [Ms., manifestavit] hominibus, cum Elias, neque Christus, neque propheta ? Quod. quia
    post universale judiciumomnes pariter eleclos ad non studio cognqscendseverilatis, sed maliliaexer-
    Visionem claritatis'ejus indiicet: sed et quolidie cendse aemulalionis dicitur, evangelista"lacite irino>
    narrat, cum singulis quibusque fidelium perfectorum B tuit^ cum. subjunxit [dicens] :
    mox a carnis corfuplione [Edit., incorruptione] so- JVERS.%&• — Et qui missi fuerant, erqnt ex Pkart-
    lutis, implere coeperit,quod promisit:Qui diligit me, socis.Ac si aperte dicat: Illi Joarinem desuis acti-
    'diligetur a Palre meo, et ego diligam eum, et mani- bus requirunt, qui doctrinam'nesciunt quasrere,' sed
    festabo ei meipsum. Meipsum, inquit, manifestabo invidere. Sed sanctus quisque," etiam'cum perversa
    di.ecloribus riieis, ut querii in sua cognoverunt mor- mente requiritur, a bonitatis suse stuclio non muta-
    talem, in mea tamen [Ms., et Beda, in mea jam] na- ,'tur. Unde Joannes quoque ad verba invidia^ prsedir
    tura, Patri etSpiritui sancto viderepossint sequalcm.t camenta respondit vilse."Nam protinus adjungit:
    : CAPUT II. YERS.'26. — Ego baptizoin aqua : medius autem
    Joannes negat se esse Christuni, sed missum se ante vestrum stetit, quetn vos nescitis. Joannes non
    ipsum, vocemque clamantis in deserlo secunduni sed spiritu,
    _. Isaiam enuntiat. _ aqua baplizat, quia peccata solyerenonvalens»
    YERS.19. — Hoc est testimoniumJoantus, quando baplizalorum corpora aqua layat, sed tainen per ve-
    miserunt Judceiab Hierosolymis sacerdotes'.et levitas niam '[Greg., mentem per yeniam] non lavat. Cur
    ad eixn, ut interrogarent eum : Tu quis es, e!c. ergo baptizat, qui peccala per baptisina non relaxat,
    ia Ex his verbis Joannis humilitas commendatur, qui r nisi utpraecursionis suse ordinem "servans, qui nas.-
    cum tantai virlutis esset, ut Christus credi potuisset, eiturum naficendoprsevenerat, baplizalurnm quoque
    elegit solide subsistere in se, ne humaria opinione Dominumbaplizando praveniret ? Et qui prsedicancte
    raperetur inaniter^super se. - ; factus est prsecursor Christi, baptizando etiam prser»
    ' yEus. 20. — Et
    confessus est, et non. negavit, et cursdr ejus fieret, imitatione sacramenti ? Qui inter'
    confessus est, quia non sumt ego Christus. Sed quia baecmysterium Redemptoris nostri aununlians, hunc
    dixit, Non sum, "negavitplane quodnon erat, sed in meilio hominum et stetisse asserit et nesciri.;;
    non negavit quod erat; ut veritatem loquens, ejus quiaper carnem Dominus apparens,.et visiltilis ste-
    membrum fieret cujus sibi nomen fallaciler non tit corpore et invisibilis niajestale. De quo etiain>ub-
    usurparet. Cum ergo nori vult appetere nomen didit: Qui post nie venit, ante me faclusesi. Sic naofc-
    Chrisli, factus est membrum Christi: quia dum in- que dicitur : Anle me factus est, ac si dicatur, ante?
    firmitatemsuanrstuduit humiliter.agrioscere, illius [me] pbsitus. Post me ergo venit, cjuiapostmodura
    celsitudinem meruit veraciter ^obtinere. Quisnam natus ; ante autem factus esl, quia mihi praelatus.
    sit, continuo exprimit, cum subjungit: .Sed hasc paulo superius dicens, etiamrpraslationis .
    . VERS.23. —Egovoxclamantis in deserto.. Scitis ejus causas aperuit cum subjunxit: Quidprior tne
    quiaunigenitusFilius.YerbumPatrisvocatur, Joanne jj erat. Ac si aperte.-dicat: inde me etiam post riatus
    attestante, qui.ait: inprincipio erat Vcrbum, et Ver- '- superat, quo eum nativitatis suseJempora non augu,-
    bum erat apud Deum, et Deuserat Verbum, et ex ipsa stant. Namqui per matrem in tempore nascitur, sinft
    veslTa locutione cognoscitis, quia prius vox sonat, tempore est a Patregerieratus : eui quantsereveren-
    utverbum.postmodumpossit audiri. Joannes ergovo,- tisehumilitatem debeat, subdendomanifestat, cuni ait:
    cem se esseasserit, quia Yerbum.prseeedit. Adven- YERS.27."—Cujus tion sum dignus solvere corri-
    tum itaque Dominicum prsecurrens vox dicitur, quia giam calceamenti. Mos apud veteres fuit, ut si qufe
    per ejus ministerium, Patris verbuin ab hominibus eam quse sibi competeret, accipere uxorem noUet,
    [Ms.,~omnibus] auditur; quietiam in deserto' cla- ille ei calceamentum solveret, qui ad hanc sponsus
    mat, quia derelictaeac destitutse Judsese,"solatium jure propinquitatis veniret. Quid igi tur inter honn-
    redemptoris*annuntiat. Quid aulem clamet insinuat, nes Chrislus, nisi sanctseEcclesise sponsus apparuit? -
    cum subjungit: ..',_ De quo et idem Joannes dicil: Qui habet sponsani,
    ..'Dirigite viam Dominijsicut dixit Isaias-propheta. sponsus est (Jpan. ni, 29). Sed quia.Joannemhomi-
    Y.iaDomini ad cor .dirigitur, cum veritatis sermo nes Ghristum esseputaverunt,.quod"idem Joannes.
    aEx-Hom. saneti Gregorii papse-lib. i, hom.: 7.
    75S B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II, 7S6
    negat, recje se moignum esse ad. solyenduni corri- A juslificandi habet pptestatem. Quomodo autem pee-
    giam ejus calceanienti denunlial. Ac si aperte dicat: cata mundi tpllat, .quo, ordine- justificet impios,
    Ego Redempioris vesligia denudare non valeo, quia apostolus Petrus ostendit, qui ait^ Non corruptibili-
    sponsi nomen mihi immeritus non usurpo. Quod ta- l/us_,qrgenlo_vel auro redempti esiis de vana .vestra
    nien intelligi et aliler polest. Quis euini nesciat coiwersglione.paternw tradilionis,, sed pretiosa sqn-
    quod calceainenla ex mortuis animalibus ftant ? Iri- ..guirie,qiiasi agni inconlaminati, et immaculqti Jesu
    carnatus vero Dominus veniens",quasi.crileeatus ap- "Christi(I Petr. i, 18,-19). Sequitur :
    pariiit, qui in divinitate sua morticina [Ms., mortici- YERS.50, — Joannes lestimoniunt perhibet deDo-
    nam] iiostrse.corruplionis assumpsit. Undeeliam per mino. Hic esi de quo dixi, post me venit vir, qui ante
    Prophetam dicit: In Idiimeam exlendatri calceamen- nie factus.esl, quia prior me erat. Posl.mevenit vir,
    1unimeum(Psal. LIX,10). Per Idumeam quippegen- post me natus est in rnundo, post me prajdicare inci-
    tilitas designatur. In idumeani.ergo Dominus calcea- piel nuirido; qui ante me factus est, qui me potentia
    mentum suum se exlendere asserit, quia dum per majeslalistantum, quantum.proeconemjudex, quan-
    carnem.geniibus irinotuit, quasi calceata ad nos di- tum solLuciferum, licet post apjarens, antecellit.
    vinitas veriit. Sedhujus.incarnationismysterium hu- ,, Quia prior me erat, quia in principio 'erat Verbum,
    manusoculuspenetrarenon sufficit.Jrivesligarienim " et Verbum eral apud Deum, et Deus erat Verbum.
    nHhatenus" potest," quomodp iricorporatur [Greg., Posl - me venit. vir, tempus lmmanse nalivitatis de-
    corporatur] verbuni; quoniodo sunimus et vivifica- , signat, in quo Joanne posteriorem Chrfttum intel-
    tor spifitus intra uterum matris aiiiniatur; quo- lige; Qui ante me factus est, primatum regiae pote-
    riiodo is qui initium non habet, et existit et conei- statis, quo etiam angelis praasidet, Jntuere; quia
    pitur. Corrigia vero calceamenli est ligalura myste- prior me erat, seternitatem divinse majestatis, qua
    rii.',Jbannes itaque solvere eorrigiam calceamenti Patri est aaqualis, intellige. Post me venit vir, qui
    ejus non-valet, quia incarnationis mysterium nec ante me factus est, quia prior nie erat. Post me venit
    ipse investigare sufficit, qui hanc per prophetisespi- humanitate, qui ideo me praecellit_dignitate, quia
    ritum agnovit. Quid est ergo dicere, Non sum di- prior me erat divinitate.
    '
    gnus solverecorrigiqmcalceamenli ejus, nisi aperte et YERS.31.— Et ego nesciebam,^ inqnit, eum. Cer-
    liumiliter suani ignorantiam profiteri? Ac.si pa- tum est quia seiebat DoriiinumJoannes, cui testimo-
    ienter dieal: Quid mirum, si mihi ille prselatus esi, nium perhibere missus est, quemjudicem omniurii
    •quem post' me quidem nalum considero, sed natl- venturum pr&dicabat, dicens : Cujus ventilabriimiti
    vilaus ejus mysteriuiri non apprehendo'a ? t manu sua, ct permundabh aream suam (Matlh.
    "
    "475 YERS.28. —Hcec itiBethaniafacta sunt trans m,12); a quo Spiritum sanctum dari debere"lesta-
    'Jordanem, ubi erat Joannes baptizans. Bene prsecur- batur,ipse vos baptizabit, inquiens, Spiritu sanclo;
    "sorDdmininostriinBethania dicilurbaptizassej nam a quo se ipsum ablui desiderabai-, dicens : Ego de-
    Bethania domus obedientise hiterpretatur; ut de- bcoa te bapiizari, et tu venis ad-me ? Quomodo ergo
    monstraret per obedienliam fidei'bmries ad Chrisli dioit, ^ ego nesciebam eum, nisi quia euni quem et
    baptisma debere pervenire. SicutlMagis mandatum antea noverat, perfectius jam cum baptizaretur
    est per aliam viairireverti in patriarii, ita nobis prse- - agnovit?"Qu'emmundi Salvatorem et judieein nove-
    ceptum est per aliam adparadisi gaudia pervenire: rat, hujus polenliammajestalis alliusi Spifitu sancto
    riam nostri parentes per inobedientise culpani inde super euriidescendente, cognovit. Neque enimdubi-
    ejecli sunt; nos vero per obedientisebonum et obser- "tandum est, quia beatus Joannes, cum Spiriium
    Valionem mandatorum" Dei, ad seternsebealitudinis sanctum, licet corporali specievidere-; cum vocem
    paradisum pervenire debemus. Patfis, licel corporalitef sorianterii,-nieruissef au-
    YERS.29. — Altera dje vidit Joannes Jesutn ad se dire, multum ex hoc visu et auditupfofecerit; mul-
    venientem. Joannes "inierprelalur gratia Dei. Altera tumde divinaepoleslatis excellentia, revelatis oculis
    diespopulo Christiario[Ms., populus Christianus] est' U mentis,scientise ccelestisacceperit'-. adeo vA[Bcda,
    sub gratia, qui pretioso sanguine Ghristi redemptus acceperit a Deo, ut] ad comparationem intelligen-
    esi. Allera dies fuil populo priori sub lege, qui my- liae qua turie illiistrari' cceperat, eatenus illum quan-
    stio sanguine agni redemptus est a servitute .-Egyp- tus esset, omniriiodissibi videretur ignorasse. Qui
    liaca. Ille agnus significabat istum agnum, quem leslimonium, in quo-[Beda,' in quod] "missusest,
    dicens: ' •
    prseserilembealus Baptista digito ostendebat,- Domino' dil.igenter perhibens adjungit:
    'j ^Ecce Agnus Dei,ecce qui lollil peccata mundi. Sed ut manifestarelur Israel, proptereq veni ego
    Ecce agnus Dei',ecce innocens et ab omni peccato in aqua baptizans. Quod est aperte dicere': non ideo
    immunis, ulpptequi osquidem de ossibus Adam, veni in aqua baptizans, quia peccala inuudi bapti-
    "et carnem [Beda, et caro] de carne Adam, sed nul- ^ando tollere possum, «ed ut eum baptizando ae
    lam de carne peccatfice lrax.it maculam culpas. prsedicandomanifesiarem populo Isfael, qui in spi-
    'Ecce qui tollit peecata"mundi; ecce qui justus inter ritu sancto baptizans, ad tollenda peccata' non so-
    "peccatores, niitis inter implos, hoe-est, quasi agnus •lumlsrael, sed et totius mundi, si^eicredere voliie-
    inlcr lupos app.arens, etiam peccalores "et impios rit, idoneus esl. Propterea- 47® ven' eS° i' 1 acIua
    i' in Domini. J
    «Uucusque ex Gregorio. Beda,hom. Epiphania
    7S7 EXEGETICA. — GGMMENT.IN JOAN. — LIB. I. 758
    [Ai., in pcenltentiam] baptizans, ot sic baptizando, j 1 fugeret, ullam invenit. Mansit aulem totus inillo,
    illi viam pararem, qui baptizafet in remissionem non- ex eo solum tempore quo hunc Jpannes super
    peccatorum. eum vidit descendehtem; sed ex quo homo [fieri]
    -YERS.52. — Et teslimoniumperhibuit Joannes di- incipiens, ejus ministerio et opere conceptus" est,
    -ceni,'qnia~vidi$piritumdesceridenteriii]uasicolumbam Ideirco autem super eum, in qup' semper manebat,
    decmlo,etmamU supereum. Beneautem[iri]eolumbse Kaptizatum ^descendere Spiritus ostendilur, ut et
    specie degeenditsuper-Dominum Spiritus, ut diseanl Baptista ipse [Ms., ipsum] celsius jam quem.prsedi-
    fidelesnorialiter se meiribra ejus fieri; non aliter ejus caret, ^gnosceret; el credentibus dareiur indiciunv
    Spiritu "se posse-Tepleri, riisi. simplices fuerint, nequaquam se nisi baplizatos aqua,-Spiritus ejvis-
    nisi veram cum fratrihus liabuerint pacem, quam dem posse baptisma mereri. Quserendum est in-
    signifieant oscula columbar.um. Habent autem os- terea quomodo speciale • filii Dei agnoseendi si-
    eula et corvi, sed lariiant, quod coliimbseomnimodo gnum fuerit,' quod supef eum descenderit, et manse-
    rioiifaciunt: significantes eps,. qui.loquuntur paceni ril Spiritus ? Gum etiam discipulis ipse promiltat,
    cun>proxinio suo, inala autem sunt in cordibus eo- dicens eis : Ego rogabo Pairem, et alium paracletum
    rum (Psai. xxvn, 5). Columbse auleiii .natufa, quse ,4abit vobis, ufimaneat vobhcuminceternum, Spiritum
    •laniatuinnoceris est, illis aptissime congruit, qui pa- B veritatis (Joan. xiv, 1S). Et paulo post: Quia apud
    cem sequuntur cum omnibus et sanclimoniam, sol- vos manebit, et in vobiserit. Si enim apud servos Dei
    licitiservareunilalemspiritusinvinculo paeis (Ephes. electos mariet-, et in illis eril Spiritus, quid est
    13:,3). Atque ideo Spiritus in columbse specie ~de- magrium [Ms. et Beda, magni estj Filio Dei, quod
    scendendo, non suam tantummodo, vel ejus in queni hv ipso manere Spiritus astruatur? Nolandum
    descendft, innocentiam simplicitatemque designat, quoque quod semper in Domino manserif Spirilus
    sed eorum seque qui sentiunt de illo in bonitate et sanctusi insanctis aulemhominibus, quandiumor-
    in simpli.citate cordis -quserunt illum (Sap. 1}. Et tale corpusgestaverint, parlimmaneat in selernum,'
    ego, inquit, nesciebam^utn. Subaudis, tam subtiliter, partimrediturus,secedat.:Manet quippe-apud eos,ut
    quam Spirituin eum descendpnte [Beda, spiritum... bonis insistant actibus, voluntsirianipaupertatem dilir
    descendehtem], cognovi. , gant mansuetudinem sequanlur. [Beda, consequan-
    YERS.'33. -r- Sed qui misit me baptizare in aqua, tur], prdseternorumdesiderio-lugeant,esuriant, etsi-
    illemihi dixit: Super quemvideris Spiritum descetir tiant justitiam, misericordiam, munditiam cordis, et
    dentem, et mancntem super eum, hic est qui baptizat tranquillitatem- pacis amplectantur. Sed et pro ob-
    in Spiritu sanctoK Baptizat Doniinus in Spiritu servatione justiliae, persecutionem pati non yerean-
    saiicto, per Spirilus sancti gratiam -peccata dimilr ^* lur, eleemosynis, oralionibus, el jejuniis, caitcris,-
    tendo. Sive enim ipse aqua aliquos discipulorum que 'spiritalibus ~[Ms.-et Beda, Spiritus] 4?? fructi-
    suoruin primus baptizaveril, 1per quos ad cajteros bus insistere desiderenl. -Recedit autem ad tempus,
    fideles"rivus,baptismi .profluerel, eosdem.etiam spi- n.e semper infirmos curandi, inoriups suscitandi, le-
    rilu baptizabat, peccata illis relaxando et Spifitus prososjnundandi, daamonesejiGiendi,vel etiam pro-
    "sancfidona ministrandp ; sive fideles-ejus, invoeatp pbetandi possint habere yirtutem. Manet semper,
    riomine ipsius,- aqua baptizent, electos, et chrismate nt mirabiliteripsi vivant a: venil ad tempus,, ut
    sancto perungant, .eosdem nihilominus ipse Spiritu etiam- aliis per miraculorunv signa, quales. sint in-
    sa.nclobaptizal; quia nemo prsetef ipsum peccato- tus,'effulgeanl. _ .
    "rum nexus solvefe, et Spiritus sancti valet dona , YERS.34. -=- Ego, inquit, vidi-et testimoniumper-
    tribuere. Sed diligentius intuendum est, quia cum hibui, quia liic est Filius Dei. Supra dixerat: Post
    dixisset: Super quemvideris Spiritym descendentem, me venilvir, qui ante [me~ faclws est : nunc festimo-
    adjecit: eimanentem super eunu Et in sanctos enim nium perhibet, quiahic estFUins Dei: utriusque na-
    ejus spiritus descendit: verum quandiu sunt in jturasveriiatem, el liumansevidelicet et divinae,in una
    corpore, peccato carer.e nequeunt, -quia cpelestium eadenique-Chrislipersona, manifesle :designans, Eru-
    «ontemplationi sempef oculum inentis -intendere non " bescat Manichseus, audiens: Venil vir. Conticeseat
    sufficiunt; sed ssepius hunc ad terrense ouraniconr Phplinus, audiens:- Hic est Fitius Dei. Audianl man-
    Iversationis inflectunt: in eorum, procul duhio coiv suetiet lsetentur; quia venil, vir post Jpannem, for-
    dibus Spiritus aliquando yenit, aliquando recedit. tior Joanne, qui baplizat in Spiritu sancto, et quia
    tJnde dictum .est, Spiritus, ubi vult, spirat; et vqcem hic est Filius Dei. Quiaenini per superbiam.rece^-
    ejus audis, sed non scis, unde veniat, et quo vqdat simus omnes-a Deo, Filius Dei per misericordiamfar
    (Jban. m, 8). Yenit gulppe adsanclos, vadit, a san- .ctus ost homo, jut idem ipse.etper diyinitatem Patri
    ctis Spirilus, ut quem semper [habere] idonei noii etperhumanitatem congrueretnobis; acperhuma?
    -sunt, ejus per tempora redeuntis crebra luce refi- .nitatem nostrisimilem pronobis cumhoste, o,onfli-
    ciantur. Iri solo aiftem mediatore Dei et hominum ho- ^ere, pe.rdiyiriitatem Patri consubstanlialem, ad iina.T
    mine Jesu Christo Spiritus perpetuo veraciter manet, .ginemnos Dei el similitudinem, quampeccando ami-
    in quo nec sordidse eogitationis maculam, quam re- simus, posset digne reereare,; [ut],ner mortem.no»

    ; a Beda: Manet sempet; ut


    possmt habere virtutem, qua mirabiliter ipsi vivatu, .,-
    -
    7S9 . B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 760;
    slrse fragilitatis deslrueret eum qui habebat mortis A Yos autem, qui discipuli eslis Joannis , qui ex
    imperium, et per impassibilem susedivinitatis poten- ipso nomine confessionem.vestram demonstratis, et.
    liam reconciliaret nos Deo Patri a. » • dicilis: Rabbi,venite et videte [Ms. add. uhi maneo]*
    YERS.3S. — Stabat Joannes et ex distipulis ejus_ Venetuntet videruntubi manefet, et apud eumman-
    duo. Stabat Joannes, quia credebat in Domino, et serunt die illo., Quia credebant, non in nocte man-
    duo ex discipulis ejus; statim enim crediderunt, et serunt, sed.in die. Nox illa tenebras non habebat,ubi
    secuti sunl Jesuni ambulantem. erat fides veri luminis. Et apud eutn manserunt die
    YERS.36. — Et. respiciens Jesum, ambulantem. illo. Hora erat quasidecima. Ex Lege veniebantad-
    Debemus singulaScripturarumverbatractare, quare Evangeliuni; ad fidem Christi ihiitebat illoslegis de-
    Joannes stans, et Jesus' ambulans dicitur _:Et aspi--, calogus, quiper.;J6anriemsignificabatur.
    ciens Jesam ambulantem, dicit: Ecce agnus Dei. Lex CAPUT III. "
    dat teslimonium: ecce agnus Dei, agnus immacula-
    Quod ex duobus Joannis discipulis, qui secuti fuerant
    tus, agnus anniculus, agnus qui tollit peccatamundi, Dominum, unus Andreas adduxit fratrem suum ad
    agnus qui exlerminatorem JUgypti populum Israel Jesum, qni Petrus ab ipso nuncupatur. Philippus
    . quoque vocatus-Nathanaeliindicat_..Qui mox inter
    percutere non sinit. Ecce agnus Dei. ccetera Dei Filium confitetur. HincJesus aquam
    YERS. 3 7. — Et audierunt eum discipuli. Quare g
    convertit in vinum, creduntque in eum discipuli
    voluit dicere, ecce? Quando dicitur ecce, quodam- ejus.
    modo ille qui osteiiditur, digilo demonslratur. Dicit YERS.40. — Eral autem Andreas frater Simonis
    ergo ad discipulos suos: Quid me sequimini? Quid Petri, unus ex duobus, qui audierant a Joarine, et se-
    me pulatis magistrum habere ?Ecce agnus Dei. Illum cuti fuerant eum. In fide non est ordo: ubicunque
    sequimini, illum oporlet crescere, me autem minui. fidelisest anima, ibi annorum multitudonon quseri-
    Nemo prudentum eum qui minuitur, sequitiir, et.re- tur, nee paucitas. Andreas minorerat SimonePetro,
    linquiteum qui crescit. Et audieruuteumduo disci- et tamen non quseritur setatis ordo, sed fidei: Jesum
    puli loquentem magistrum: Magistri imperium sunt primus invenit. Erat autem Andreas frater Simonis"
    secuti. Testimonium Joannis fides esl discipulorum. Petri, unus exduobus. Nisi forte et hsec dignitas est
    Et secuti sunt Jesum; Sequenles Jesum, relinquerunt Andrese, quia Pelri appellatur frater, super quem -
    Joannem; sequenles Evangelium,Legem amiserunt: eral fundata [Ms., posteafundanda] Ecclesia. Qui
    Sic tamen secuti sunt-Evangelium, uttesliirionio audierant a Joanne, et secutifuerant Dominum.
    uterentur e Lege.' Conversus autem Jesus, et videns YERS.M. — Invenit hic primum fratrem suum.
    eos. Diseipuli Joannis cominus, el corarii,'etante-
    Q Overa'pietas!- statim ut invenit Jesuni, statim ut
    eessu Jesum videre non poterant, sed lerguni illius invenitmargaritam, stalim utinvenit thesauruni, fra-
    sequebantur ut viderent. Ergo [illi] discipuli fa- trinuntiat. Fratrem suum Simonem vocat;'fratrem",
    cieniDomini videre honpoterant." Convertit se et quo- non tam sanguine quam spiritu. Quem fratrem ha-
    dammodo de sua majestatedescendit, ul possent di- bebat germanitate, etsanguine, voluit habere et fide
    scipuli contemplari facieni illius: convertit se ut ex germaniim. Etdicit ei: Invenimus Messiam,- Nemo
    Lege a discipulis cerneretur. - • invenit, nisi qui quserit. Iste qui invenisse se dicit,
    YERS.38. — Conversusautem et videnseos sequen- ostendit, quia diu' qusesivit. Invenimus Messiam,
    tes dixit: Quid quceritis? Non quasi ignorans inler- quod est interpretatum Christus. Diu qusesivimus
    rogat; sed interrogat, ut mercedem habeant respon- Christum inMoyse,et in omnibus prophetis; et quem
    dentes. Quid quceriiis? Nec dixit quem quserilis, Ke invenire cupiebamus, ipse nos invenit, et inventi in-
    se videretur ostendere. Quid quceritis? Rem inler- venimus. '
    rogat, ut illi personam significent. Quid quwritis ? • YERS.42. — Ei adduxit eum ad Jesuni. Non de-
    Qui dixerunt ei: Babbi. Ipsa appellalio responsionis dignatur niajorjninorem sequi," quia non erat ordo
    indicium est fidei. Quandoenim dicuntRabbi, quod setatis, ubi erat meritum fidei. Intuiius autetn Jesus
    intelligitur magister, et sequuntur eum, uliquema- j)" eum dixil: Tu es Siinon filius Jotia : ut vocaberisCe-
    gislrum sequuntur et dicunt: plias, quod interpretatur Petrus. Necdum aiiquid
    " VERS.59. — Vbihabitas? Dicit eis: Venile et vi- Petrus
    fecerat, eljam nieruitnomen mutari [Ms.,
    dete. Yolunt habilaculum nosse Jesri, volunt sibi mutare]. Nunquid plus ab Andrea oredideral? Quid
    ostendi qualem habilationem habeatSalvator, ut cum majus fecit, ut a fratre plus acciperel? [Quid majus
    ille ostenderit inquibus Christus habilel, tales se feceral? ] Minoremfratremsecutus est, et quem ha-
    exhibeant, in quibus Dominus possit habitare. Et bebat discipulum, non dedignatus est habere ma-
    dixit eis: Veniteet videte. Yultis videre babilacu- gistrum. Tu es Simon filius Jona. Jona lingua
    lum meum? Sermone explicari -non pbtest, opere noslra dicitur columba. Tu es ergo filius Jona, lu
    demonstratur.' Venileet videle. Isti 478 «iu'a de te~ es lilius Spiritus sancti. Filius _ergo dicilurSpi-
    stimonio legis venerant, qui [Forle, Isli, qui ate- rilus sancti, quia humililatem de Spiritu sancto ac-
    stimonio .'.. vencrant, slatim] stalim in ipso no- ceperat.
    mine confileritur, et dicunt: Babbi, quod interpre- - YERS.43.'—In crastinum voluit exire inGalilaram. -
    talur magister. Jesus autem respondit eis, et dixit: In crastinum, inquit, voluit Jesus exire in Galilseam,
    a Huc usque ex Beda.
    '
    761, EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. I. 762>
    et invenitPMlippum,et dicit ei: Sequere me. <a Jam ,t\ ordinaretur a Domino, quantum eapiendis ad vitam-
    patet ex superioribus, uride voluerit Jesus exire in animabusessetintentus, mox sponteprajdicando mon _
    Galilajam, videlicet a Judsea, ubi erat Joannes ba- stravit. , . - .
    ptizans, et testimonium illi perhibens, quod esset • YESS.45.—Invenitenim Nalhanael, et dicilei: Quem^
    ''
    agnus.Dei. - Duos ex disGipulissuis ad eum sequen- scripsil Mosesinlege, elfropheta;,inveniinusJesumfi-
    dum provocavit, e quibus unus Andreas, ad illum. liumJosephaJVa«ore«ft.[Yideamus]quantumretefidei,-
    etiam fratrem Petrum adduxit. Patet juxta sensum quam capacibus devotseprasdicationis miraculis [Ms.,
    spiritalem, et crebra-,expositioneveslrse fraternitati maculis] intextum invento fratri circumdet, quem
    jani cognitum est, quid sit Dominuni sequi [Ms., adseternam .cupit proridus captare salutem.; Illum
    quod Dominum sequitur?]. Sequitur namque.Domi- dicit invenluni,- quem Moseset prpphetse -yenturum
    num, qui imitatur; sequiturDominum,-qui quan-. suis seriptis signaverunt, ,ut eunctis sequentibus in--
    tum fragilitas humana pa.titur, ea quse in honiine telligatur. quod ipse sit cujus adventui- prseconando
    moristrat Filius Dei^ humilitatis exempla non dese_-„ universa-veterum scripta serviunt [Al., servierint].
    rit; sequitur Dorninum, quLsocius passionum.exi-; Jesum nuneupat; quod-nomen;Christifuturum, pro-
    slendo, adconsbrtiumresurreclionisejus, et ascen-.- phetarumoraculaconcinebant. FiliumJosephappel-
    sioriis 479-Perlingere sedulus exoptat." Sed jion B lat, non ut hunc ex- conjunclione maris et feminae,
    sine certi ratione mysterii refertur, quoddiclurus; natum asseveret, quem de yirgine nasciturum-;in.
    estPhilippo Jesu, sequere me.\ Voluit exirein Gali-: prophetis didicerat,"-sed ut.de dpmo ac familia Da-
    laiam. Galilaeanamque transmigralio facfa, vel reve-: vid, unde Joseph ortum noverat, secundum vatici-
    latio interpretatur. In eo quippe quod transmigratio^ nia prophelarum, euni venisse doceret. Neque enim,-
    facta dicitur,~profeetum fidelium designat : quod' mirandum siPbilippus eum filium Joseph vocet-, eum
    [vel] devitiis advirtulum celsitudinem transmi-. et ipsa genitrix illius inlemerata semper .Yirgo Ma-
    grare, vel in ipsis virtulibus paulatim proficere, ac. ria, qusevirum non noyeraf, corisuetudinem vulgi se-;
    de minoribus.ad majora quolidie subire eonlendunt, quens sic locuta legatur: Fili, quid fecisti nobis sic ?
    quousque de hac convalle lacrymarum ad arcem.lse- _ Ecce pater tuus et egq.dolentes guairebamus te (Luc.
    titise.cceleslis, Domino auxilianle, perveniant; in eo II, 48)'. AdditetpatriamaNazdreth. ut-ipsum esse
    auteni, quod reyelationem sonat, ipsam vilse aaternas signaretde quolegerat.in prophetis, quoniam Nu-_.
    beatitudinem, pro qua in prsesenti sancti laborant,.- zareus vocabitur. Non ergo mirum si mox ad.consen-
    insinuat. Cujus utramque interpretaliohem -nomi- sum credendi ac veniendi ad Chfistum captavilPhi-;
    n.s Psalmista uno versiculo comprehendit, ubi ait: lippusJ^athanael, eui-tantas undiqueyefitatiscas-
    Ambulabuntde virtute in virtutem,videbitur DeusDeo- " ses prsetendil. Quem scripsit Mqses in lege, et pro-.,
    rum in Sion (Psal. LXXXIII, SJ.^Hsec est namque- plietm, invenimus Jesum -filium Jpseph. a Nazaretk.
    visio, dequadicit Apostolus: Nos autemrevelata facie. Neque immerito a Betsaida, id est, domo venatorum
    gloriam Domini speculantes, in -eamdem imaginem oriundus asseritur, qui tanlanrDeo. dilectsevenalionis
    Iransforimmur, a gloria in gloriam, tanquam a Do- curani pariter,-et gratiam accepisse monstratur.
    mini spiritu- [AL, q Domino prmsenti] (II Cor. in, Nam sequilur: - , -,".,> -:''.' '- -";
    18). Bene ergo -vpcaturus ad sequendum se discipu-, _YERS.46,__rr-Et dixit ei Nalkanael: A Nazarelh.
    lum, Jesus voluit exire in Galilseam,id esl, in trans-, potest aliquid boni esse. Nazareth, munditia siveflos'
    migrationem factam, sive revelationem, ut videlicet-' ejus, aut separata interprelatur.' Annuens ergo ver-"
    [ sicut] ipse teste Evangelio proficiebat sapientia et _ bis evangelizantis sibi Philippi Nathanael, a Naza-
    setale, et gratia apud Deum ethomines (Luc. n, 52) ;^ rethj inquit, potesttdiquid.boni esse..Ac si patenter
    sicul passus est.et resurrexit, ^t ita jntravit in glo- . dicat: Potest.fieri, uta-ciyilate.tanti noriiinis. ali-
    riam suam: sic eliam suos;sequaces ostenderet pro- - qriid suriimsegfatisen6bis'oriatiir,"'Y"el ipse videlicet
    ficere virtutibus, ac per passiones trausilorias ad- mundi Salvator Dominus,_quisingulariler480sim"-
    seternorum dona gaudiorum transmigrare debere, _ ctus est, innocens,' impoirutus,""segregatus a peeca-'.
    Sequitur :-. , .• - toribus ,. quique rloquitur. in Cantic-iscaiiticorurn^':
    VERS.44. — Erat autem Philippus a Betsaida-,ci-.. Ego flos campi, et liliutriconvaUium(Cant. -M, 1). -Et",
    vitate Andrew.-etPetri.~_Nonest putandus evangelista,_, de quq.Propheta: Exiet; inquit, virga de rddiceJesse,'
    fortuito et.absque ratione mystica nomen civitatis, etJNazareus, id est, flos de radice.ejus 'as'ceridet(lsdn-
    de qua esset Philippus,.et quod eadem Andrese-quo- xi, 1)." Vercerle,aliquis doctorreximius,' qui florem-
    que et Pelri esset, voluisse mbnstrare: sed per no-; ; nobis virtutu.m.munditiamque sariclitatis prsedicare.
    men civitatistypice, qualis tunc jam animo Philippus, sit-niissus.;,Ppssumus hunc lbcum-et ita"fecte iritelli-5'
    qualis offlcio esset futurus, quales etiam-Petrus et : gere, quod-dicente Philippo vQueni scripsit Mvsesitv
    Andreas, ostendere curasse. • Betsaida quippe domus lege et prophetce,invenimus Je'suirifilium:Jbseph 'a
    venalorum dicitur, etvenaloresutiqueerant futuri,, Namreth, Nathanael csetera qnidem berieintellexeriV
    qui audiebant a Domino: Venite post me, _etfaciam- miralus sikautem.quomodo.a NazarelhChrislum ve-'-
    vosfieri.piscatores hominum (Maith/, iv, 19). Yena-:i nisse'dixerit,.quem de;domo David, et de.Bethleeitti
    tor et ille, qui et antequam ad prsedicationis officium ciyitate, ubi erat David, venturuni.prophetse cane-^
    a Beda, iioni. .4. . „- - o, .. - . -.:
    fCS B. F.'ALBINLSEU ALCUIM OPERUM PARS II. 764"
    barit; adeoque aSiriifando responderit: aNmareth? _4,quinnir Israel, juxta illud ApostoliVWoftenirii omhes
    sed'continuo reniiinscens quanfunr etiam vocabu- qui ex Isrdet, hi sunt Israelilce; neque qui semen suht
    lum Nazareth mysleriis Christi congrueret,vcaute" Abrahw, omnes filii: sed in Isaac vocabitur tibi se-~'
    assenseritprsedicanti", Potest, mqaiens;~aliquidboni men (Rom. ix, 15). ldesl, non qui fiiii carnis, hi filii
    6sse. Utrique autem-sensuipotesf convenife quod; Dfer, sedquvfilii surit repromissioriis, sesthriantur in
    - " - semine. Sequitur:
    sequituf:
    • ikcil ei Pfuiippus, vemeivide. Ipsumrianlqtfe ve- YERS.48, 49. -=- Dicit ei Naihanael:' Unde me
    ilire et videfe nionebat, Bt si quid ei vefbo [Beda, riosii? MesponditJesuset dixitei: Priusquam te rhi-
    _adverba] prsedicantis"ambigui inLcorde resedissef, iippusvocaret, cum esses~subficu, nidi t'e. Respondit
    tofurii hoc visio et alloculio praesens ejus qiieiriprse- ei' Nathariael et -ail: Rabbi, tu es Fiiius Dei," tu es
    dr/diat, afistergeret."Nec distuTitpius aiiditorprse- rex Israel. Qiiiacognovit Nalhanaer vidisse et nosse
    dieaturii sibl lumen veritatls sollicite quserendo ac Deuni [M4. et Beda, Dominum]quse alio inlbco ge-
    pie puisando , ut pereipere mereretur, insislere. ^ refehlur, Id est, quomodo et nbi vocatussita- Phi-
    Ufide riiofDbminussatiareinijoriis-desideriumejus lippo, cumipselbi corppraliler non essel, divinsehic
    aceelerans, salutafia ejus ocepta prorida laudafione majestatis irituilum"481 corisiderans, ptotinuseum
    reniurierat, "ut hiriie paulalim' ad altiora' quserenda B non solurii Rabbl, idestmagistrum, sed elFiliuniDei
    simul etcapienda"provehat. • acregemIsrael, id estChristum, "confessusest. Et
    YERS.41. ^—Vidit namque emn venientem ad se, libei intueri quam prudens landantis ser-vi"confessio
    et dicitdeeo: Eccevere Israeliia, in quo dolusnon respohdeat Doniino [Ms. el_Beda, laudanti Domino
    ~e'st.•Ubinotandiim quodlaudans hoiriinem qui novit confessibfespondeatservi]. Hlehuncvere Israelitani,
    corda Deus, non eum absque peceato, sed absque idest virum .qui Denm videre pnsset, eo quod dolum
    dolb exstitisie eorifirinat.- Non est enini hdmo ^ustus ' miniine.haberet, astruxif; isteeum non magistrum
    in terra qul faciat bonum et non peccet: multi au- tantuhimodo, qui utilia prssciperef, verum etiam Fi-
    temsineooib Irieesslsse, Id-est, "simplietel hiundb _ liumDei, qui coelestiadonatribuerot, etregem Isfael,
    corde eoriversati esse leguntur: imo etiam curicti id est populi lieuni vldentis, reiigiosa devotione fa-
    fidelestales vivere dbeentur, dicente Scripttfra: Sen- tefur-: uthac confessione suumquoquehuncregem,
    tite de Domirio in boniiate, et hi siniplicitatc cordis ef "seejusregniiniliteni significet. PotestetiamDo-
    qucertleillum (Sap. i,i). Et ipse Doriiinus: Esiote, mliii hsec sententia, qua dixit se Natbanael, prius-
    inqiiit, prudehtes sicut serpentes-,etshripiicessicut co- quam-vocareturaThilippo, eum esset sub ficu, vi-
    lumbw(Matth; x, i6). Talis erat exempkr palienlise disse, siiper eleclione spiritalis Israel, id estpopuli
    Job, de quo scfiptum est:- -Erat dutem virilie simplex C Christiarii, nrystiee intelligi, quem Dommus uecdum
    elreclus (Job. i, 1)."-Talis Jacobpatriarchar, de quo - se-videntem, riecdumper apostolos ejus ad fidei gra-
    scriptum est 1:Jacbb, virsimpkx, habitabaiiri taber- tiam vocatum, sed sub tegmine adhuc peccati pre-
    naculis ^Gen: xxv,^/)-- qui qiioniam piiritate con- nteritis ahditum1, misericorditer videre dignatus est, -
    scientisesimplicis:-videreDfeumineruit, etiairi"Israel, Paulo attestante, qui ait: Qui benedixitnos in omni -
    id est-vir videns Deum, appellatus est. :Talis Iste Na- benedictionerspiritdii, in ccelestibusin Christo, sicut
    thanael,";quem Dominus obparilitateminnoxice con- elegit nos inipsountemundiconslihitionem, ut esse-
    versationisejusdempatriarchaJmeritissimulet no- tnussanclietimmaculatiinconspectu ejus incharitate
    inine dignuni ducif, Ecce, ihquiens, *vereIsmelita; in (Ephes. i, -5). Et quidem fici ariior aliquandb in
    qno doius tion est. Ecee qui vere a patriarcha Deum Sefipturis dulcedinem supernaj dilecllonis insinuat';
    videnle -genusducit, crii, sicul et ipsi patriarchse, jindescriptumest: Quiservat~ficum;comedetfructum
    doli duplieitas hulla inesseprobatur. 0 quam piil- ejvs: etqui cuslosest Domini sui, glorifitabitur (Prov.
    cbrum auspicium venieridi [Beda, venienti] ad-Domi- xxm,18). Sedqulaprlmiparentesriostri, reatuprse-
    num,^et vldereillum-cupienli! Ec-ce vere Israelita, varicationisconfusi, deficisibifoliissuijcinctoria fe-
    in quo- doUistimest. Meati-%nurido~ eo~rile,'quoniam .jcenint {€eH.''iii),-potestarbor"ficl rion incbngrue
    ipsi Deuin videbutit (Mattli.v; 8). Et hic videre Deum male dulcofatam generi humano consuetudirieriipec-
    desiderans, nori absdib, ,sedabipso,.quisenitatuf re- cahdi signare,' sub qua positos adhuc electos subs,
    nes etcorda, Deo niundus corde laudatuf, etlsrae- sed necdum eleclionis suse gratlam coghoscentes,
    lila, idest, a viroJJeum videnti generatus, astrui- quasi sub ficu constitulutn, nec - se jam videntem,
    tur. 0 quam magnus nobis quoque, qui oe gentihus Ddmimis videt Nathanael \, novit enim Dominus, qui
    ad fidemvenlmus, in hao.sentenlia nostri Redemplo- surit ejus~(I Tirii. n, 19). Quorum salvationi ipsum
    ris spiritu.s,[B«?a, quani nmgna spes] aperitur salu- quoque nomen Nathanael aplisshhe coiivenit; Natba-
    tjs, ,Si enini vere Israelita est qui doli nescius ince- nael namque donum Dei interpretatur, et nisi dono
    ditjijamperdidereJuda;! nomen Israelitarum, quam- Dei quisque vocatus fuerit, nunquam Teatuin primse
    vis'earnaliter [naii] deTsrael, qubtquot dolosooorde' transgressionis, nunquammaleblandientia augescen-
    asimplicitatepatriarchse sui degeneraverunt; et acl- - tiirm quotidie peccatorum timbracula evadil,' nun-- '
    seiti feumusipsiin:s'emenlsraelilarum, qui quamlibet qu'am salvandus venire merelur ad Christumi Unde
    altisdenatibnibusgenusoarnishabehtes, fide tamen - dicit-Aposlolus: Gratia enim estis salvati per fidem,
    veritafis et munditia corporis ac mentis vesligia se- et hoc non ex vobts Dei donum est: non-ex operibus,
    ?6S EXEGETICi. — COMMENT.IN 30AN. -^ LIB. I. - ~766.
    iit ne"quis giorielur {Eplies.. n, 8, 9). -Sequiturr Aposuisset, vidit iri somriis scalam stanteni super
    •-' "VERS.-50:•—•Respondil Jesus el dixitei: Quid' dixi terram, et "cactimeriillius tarigehs ccelum;, angelos
    •tibi: -Vtdi-te sub ficri,'credh;'tnajus his videbis. quoqueDei asceridenfes, et descendenles |uper earii,
    -'[Quid;sit nia'jus]^de quo' 'dicit, ipse subsequeriier 'etDominuminnixum scalse diceritem siiii': Ego surii
    -aperit;'futuraih crederilibus spondendo apertioriem 'Deiis Abraham pairis lui, it Deus Isadc: surgensque
    -regni ccelestis, et praedicandam mundo, uifamque Tnane debiio curii pavore' laudes Domirio referens,
    -unius susenaluram persbn», quod revera multb ex- 'trilit ipsum lapidem, et' erexit iri tithlum, fundens
    •ceilentius est afcanuiri, quain o_u'ddnosiri peccati 'oleum desuper.-Hiijus efgoloci Doniinus facit meri-
    .adhue uriibra- positos a se' illuminandos prsevidit. tioriem, etde seacsuisiidelibusfigUfatuin'ihanifes- " '
    Majus est enim quod nos salvafos gratia suse" eogrii- 'tisslmetestatura. T> . .'
    -
    -tionis -imbuit, quodccelinobis "gaudia pandit, quod CAF.II, YERS.1-.Ei die tertionuptiw fdctw sunt in
    fprajdicatoresisuaj' fidei in muhdo dispersit, quam Cand Gatilwce,et erat mater Jesuibi^l <L Nec- vacat
    .".quod^iios-salvandospOlentia feuse majeslalis-arite a mysterio quod die tertio, post ea quaj 'supefibr
    -- " ' "
    /sseculaprsescivit. . - p/s.,supefius] sermo Evangelii descripsefat, hup-
    ': YERS.51. — Amen,amendicovbbis,videbitisccetum •tiss factsereferuntur. Sed tertio tempore sseculi Do-
    (dpertum, et 'angelosdeiaScendenleset desceridenlessu- B mirium ad aptandum sibiEeclesiani-venisse desigriat.
    rpm filium hominis.Jam completuni cernimus prbmissi PrihiuEV quippe sseculi tetopus ante legem patriar-
    shujuseffectum. Yidemusetenim cceTuihapertum,quja eharunv exemplis, secundum sub lege "P-rophetarum
    ,postquamoo3lumDeushoriioperietravit,etia'mriobisIn scriptls, tertiiim sub gratia prseconiis evangelista-
    ;Cum oredentibus, supernsepatrisepatefaciumcogno- 'rum, quasi terlia diei luce mundo fefulsit, in quo
    cscimus ingressum-,[.4/.,,intrmtuni]i-,YiaemusangeloS i)oihinus et Salvator noster, pro Tedemplibne gerie-
    Deiascendentes eldescendentessupra filium'hominis, . ris bumani in carne natus apparuit. Sed et hoc quod
    -quia- prsedicatores-sanclos riovimussuMinrilatem dl- ih Gana Galilsea3,id est in zelo trarismigfalionisper-
    .vinitatis Ghristi-sbriui et hufnamtatis ejus- infirma ^pefrate, esedem nupliaj factse perhibenfur, typice
    'riuntiarei - Ascepdurit.super filium- horiiinis' ahgeH, denuntiat; eos.maxiriiegratiaChfisti digriosexistere,
    xum .dp.eentpra3diealores, quiainprincipioeml Ve?>- qui zelo'-'feTVOris-ae pise devotionis [Beda,- qui zelo
    .bum,el.Verbin)_ieratapud; Deum,:et Deus-jemlVer- -fefvere pise cTevotionis],et'seiriularicharismata ma-
    tbuin {Jwn'.-1, 1). Descendunt super filium horiiinis. jora, ac de vifiis ad vlrtutes, bona operando, de te.f^
    anjgeli, cumadjungunt iidem-fjfs., id est], inira Vex~ renis a'd setefna- norutil sperando et amando trans -
    .bumjcaro _fa_ctam est,-,et habkavit, in iiobis:"Neque niigrare. Discumbente autemadnuptias Dpmino vi-
    -jmmeritpprsedicatores-saricti typiceangeli voeantur, *?num defecif, ut,- vino nieliore per ipsum mirabiji
    .quibus consuete jderivalum ab-angelis riomen evan- ordinefacto, manifestafetur gloriaiatentisinhpmlne
    ^elistarum.ooftcedilur; ut sicut hi.riuntii, ila -et illi pei, et credeiiium-ihieum fides aiicta proficeret.
    •propt.eridem--sum.maj"prsedieationisofficium, bohi Quod si mysterium riovimus [Ms.' et lBeda, quseri-
    nuritii «ignpminentur.: Et-notandum quod" Doininus • mus],-apparente irixarrie Domino, meraca illalega-
    .seipsuni.fi.lium";hpminis nuncjipat-: Nathanael eum- lis"serisus'suavitas parilatim. cceperat,' ob carnalem"
    dem F;i%ni Dei prsedicat. Cui-simile est.quod*apud ~P4iaris33oruminterpretationem, aprisca sua yirtute
    alios: •evangelis.tasjpse-discipiilos-'interrbgaf: Queni lefifcere. Qui inox ea, qusecafnalia videbaritur",mah-'.
    .djeuntJiominesesse filium Iiominis? Alilli dixefimt: "flataad. Spiiitalem converiit doctfiham, cunctam-
    Alii Jominem..Bqptistam, alii Ejiam, etc- Dicit itlis que iitterse. legalis superficiem evan^elica •ccelestis
    fesusj: Vosautem guepi t)_i_e esse dicitis ? iRespondit gratise virtute inutavit, quodest vinum fecisse de
    ' Sirapn,482.Petrus-• Tu es.piiristus Filius.DeJ vivi aqua.- Sed-prim"o'videamuSqiiid sit quod, deficiente
    (Matth.xvi, 13-16)."Et qukiein justse dispensatio- vino, -dicit'[Beda, curii. ~; ."diceret] matei " ' Je'su ad
    nis moderamine aetum estut.cum utraque. ejuaderii eum: "•-... . - •, - - '
    -_/
    mediatpris Deiet Dpminiri.osMvei^bipso.Doaiino n -'VERS.'3,- &. -—-Virium nori iiabent. Reipondit':'
    vel-ab-homiiie purq esset coinm.emoranda.sttbslan- 'Quidmihiet tibi esP, mulier? Nbndum venit liora
    tia, -D.eushpmo fragilitatem assumptsea se hutuani-- med. Neque' enim. niatrem- suairi inhonofarel, qui.
    talis purus homo.yirtutem «eternse,inoo divinftatis riosjubelhonorare patrem et matfem ;aut eam" sibi
    astraeret: ipse suam humilitatem^ille ejus fateretur" esse inatrem negaret, ex cujus carne virgine [Ms.,~
    altitudiij.ein.-Notand.um.quippeetiam .quod Qominus, - virgineaih] carnem suscipere non despexit,' Apostbio'
    quib.eatum Nathanael ,yero Jsraelitam nuncupat-, in .otiaih testante, qui ail: -Qat: faclus esfei ex setriine'
    hoc quoque verbo quo,ajct:. VidebUis, cwlum aperium, David secundmncarnem (Rbm. i; 3). Quomodo"enim"
    el angelosDei ascendenteset descendentessuperfilium ex semineDavid secundum-carnem, si rion*excbf-'
    homitiis(Joan.i, 33), visionemJacobpatriarch33(g<!». pore Marisesecundum carnem, quseex David seniirie
    ^xviii),;.qui p.er- benedictionem vocatusest Israel. descendit ? sed in eo quod, iniraculumfacturus, ait:"'
    ad memoriain reducit." Is namque cum, volens in Quid mihiettibiest,mulier ? significat sedivinitatis,
    quodamlocp requiescere, lapidem capiti suo sup- qua niiraculum erat patrandum, non principiumtem-
    - - ' ' ' ""
    :-A"Hucusque ex homilia Bedse citata.- -'"-'" -" ,
    - ,,-.-.. -.-"-• . •-
    _^-\Ex.-homiliaBete_i^
    Iffi B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUM PARS II, 768 -
    poraliter aecepisse de malre, sed seternitatem sem- A nistri prophetse, modo de Patre tantum loquuniur et
    perhabuisse.de-Patre. Quid tniki, inquit, et tibiest, Filio, utestillud-: Omnia in sapientia fecisti. (Psal.
    mulier ? Nondum venit hofa mea. Quid divinitafi, cin, 24), virtus enim Dei el sapienlia Chfistus est:
    quam ex Pafre semper habui, cum tua carne, ex qua modo etiam Spiritus sancti faciunt mentionem;juxta
    carnem suscepi, commune esl ? Nondum venit hora illud ejusdem Psalmographi: VerboDominicceli fir-
    ut fragilitatem sumplse ex te humanitalis moriendo ,matisunt,et spiritu oris ejus omnis virlus eorum
    demonstrem. Prius est iitpolentiam_T3e.lernse deitatis (Psal. xxxn, 6). Yerbum, Dpminus,el.Spiritus, to-
    virtutes operando patefaciani. Veriiet aulem hora-ut tusque unus Deus est intelligendus in Trinitate [Ms.
    quod tibi et matri cpmniune esset, ostenderet, cum et Beda, Yerbum, Dominum, et Spiritum totam,
    eam morilurus in cruee discipulb virgini virginem .fiiseunus Deus est, intellige.Trinitateni]. Sed quan-
    commendarecuravit. Carnis namque.infirma perpes- tum inter aquam et vinum, tantum dislat inter sen-
    sus, niatrem", de qua hsec susceperat, pie cognitam, sum illum quo Scripturas ante;adventum Salvatoris
    eidem/queriimaxime diligebal, -diseipulo commen- intelligebantur, et eum'quem.veniensJpse. revelavit
    davit: quam, divina faclurus, quasi incognitam se apostolis eorumque discipulis perpeluo' sequendum
    nosse dissimulat, quia hanc 4S3 divinsenativitalis reliquit. Et quidem potuil Dominusvacuas implere
    auctricem non esse coguoscit. J Hujus vero [Al., 8 hydrias vino, qui in exordio. mundanse creationis
    ergo] horse dominus in cruce pendens cpmmemorat, cuncla crcavit ex nihilo ; sed maluil de aqua' facere
    cum.dirit [Ms., eommemorans dixit] malri: Mnter, vinum, quo lypice doceret, non se ad' solvendam
    eccefilius luus; quasi dixisset: ecce hoc quod ex improbandamque, sed ad implendam potius legeni
    tesumpsi modo ostenditur, mofiendo"qujdem; -quse .prophetasque venisse, neque alia. super [Beda,~se
    lamen natura postmodum clarificanda eratin resur- per] evangelicam -gratiam facere et docefe quam
    rectionis gloria. quselegalis et- prpphetica Scriptura eum facturum
    VERS.5. — Dixit mater ejus tninislris : quodciin- docturunique signaret.sYideamusergo^sex hydrias
    que dixeril vobis, facite. Sciebat quiderii.mater ejus Scripturarum aqua salutari repletas, rideamiis eam-
    humanitatem filii sui, licet qupquomodo videtur dem aquam in sua"*issimumvini odorem gustumque
    [Ms., hoc modo videretur] negatum quod poscebat, conversam. In.prinia setale.sa^culi','Abel juslurii fra-
    mater tamen sciebat pietalem filii, qubd;'h'on, esset ter invidens occidit (Gen. iv), et ob hoc ipse "perpe-
    negaturus [Ms., negare noluit] quod petebalur: dt.a-maftyrii gloria beatus, eliam in-evangelicis et
    ideo fiducialiter mandavit ministris ut riiandata imr .apostolicislitteris justitise Jaudem accepit (Matth.
    filii ' '
    plerenl jubentis. .... xxni, Luc. xi). Fratricida vero impius seternsema-
    YERS.6. — Erant autetn lapidew- liidrim sex po- C lediclionisjpcenasluit. Quicunque his' audilis, me-
    silce, secunduin puiificationem Judworitm, capjentes luentes [Beda, meluuritj cum'fmpiis"'damnari, cu-"
    singulw metrelas binasvelternqs. « Hydrise vocantuf pienles benedici cum piis, omnem odiorum etinvi-
    ,yasa aquarum receptui parata, Gfsece,enim aqua disefomitem abjiciunt, Deo placere per sacrificium
    ZSup dicitur. Aqua autem Scripturse sacra3 scien- • justitise; modesliai et innocentise, virtuteque [Hfs.,
    tiarii designat, quse suos auditores el a peccatorum modestiam, innocentiam, virtuteni]- patieritise cii-
    sorde abluere et divinseeognilionis splet- fonte _w-_ rant, vas' pfofecto aqiise in" Scriptufa :inveriefunt,
    tare. Yasa sex qtiibusaqua continebatur,-corda sunt undesalubriter abliiti pbtaiique gaudeant. Sed si
    devota sanctorum; quorum perfeclip vifse et iidei intellexerint in Cain hbmicidam Judseorum esse"
    ad exemplum recte credendi ac vivendi proposita perfidiam.; occisioriemAbelpassionemesse Domini
    est generi humano per sex sseculi laberitis. setates, Salvatoris; terfam, quseaperuit os' suuiu et suscepit
    id est, usque ad lempus Dominicseprsedicatioriis i [ejus]' sanguinem'de manu Cain,-Ecclesiam esse,
    [Beda, passwnis]. Et bene lajndea '.sunt vasa, quia quse effusum a Judseis Chrisli sanguineni in myste-
    fortiasuntprsecbrdiajustorum, ul poteilUus fide.e,l,;. rium siiseredemptionisaccepit; nimirum aquam in
    dileclionelapidis solidata quem.vidit Daniel prseci- virium mutatam reperiunf {Beda, repererunt], quia
    sum de monte sirie manibus, facfumque' in .montem " sacraj diclalegis sacratiusiritelligunt. Secunda sefate
    magnum, et implesse omnem lerram (Dan.ii,'3i). sseculi inchoante; deletus est aquisdiluviimundus,
    - Et de quo dicif Zacharias: In
    lapide uno.septemoculi ob peccalorum magnitudinem; sed solus Noe per
    sunt (Zach. ni, 9), id est, in ChristO'universitas justiliam' cum domb sua libefalus iriarca (Geii. vn).
    scientise spiritalis inhabitat; cujus et apostolus Pe- Hujus plagse484 audita. vastatione horribili, pau-
    trus meminititadicens": Ad .quern accedentes lapi- corumque liberatione "mifabili, quisquis emendatius
    aem vivum, et ipsi Janquam lapides vivi-superwdifi- vivere cceperit, liberari desiderans cum electis, ti-
    camini (I Peir. n, 4). .Bene .secunduih .purificatio-- mens externiiriari cum repfobis, hydriam profeeto
    nem Judseorum [Beda ddd,- tanlum] positse eranl; aqua3,'qua mundetur vel reficiatur, accepit. At dum
    hydrise, quia Judseorum tanlum populo Iexper Mo- altius sapere [Bedd, altius respicere]' cceperit,et in
    sen data est; nam- gralia et verilas 'Evangelii non afca Ecclesiam, iri Noe Christum, in aqua diluente
    minusgenlibus quam Judseis per Jesum Chfistum peccatores aquani baptismi qua? peccata diluit, in
    facta est. Capientes, inquit, singulw mei.retas binat hominibus et in animalibus quse: arca contihebat, -'
    •mi ternas._Quia Scripturai sarictse auctores et xrii-' mii_tifaria,mbaptizatoruiri' differentiam, in cblumba,
    .769 EXEGETICA. — COMMENT.1N JOAN. — LIB.,L. ^70
    quaapost diluvium-ramum olivse intulit iri arcam, i& hoc quotidie fieri, alios.nimirum a diabolo de Eccle-
    unctionem Spiritus sancli, quo baptizati imbuuntur, sia peccando raptos, alios gratia Spirilus sahcti per
    inlellexeril, yinum profecto de aqua factum libat Jesum resipiscendo acp.cenitendoreconciliatos [Beda,~
    [Beda, factum miratur]; .quia in veteris historia alus;.. raptis... recohcUiatis], vinum de aqua fac-
    facli:p/s., historisefaclis] suam, ablutionem, sancti-. tum habet, quia ad se pertinere quse scripta sunt in- .
    ficationem, justificationem propbetari contemplalur.' telligens, magno mox compunctionis quasi musto
    Terlia sseculisetate,Deustentans obedientiamAbrahse, incalescens, quidquid sibi peccali captivantis- inesse
    filiumunicum,'quem diligebat,'in holocaustum sibi deprehenderit [AI.,' iritellexerit], per Christi gratiam
    offerre pracepit (Gen.xxn). Non differt Ahraham fa- liberari deposcit. Sexta inchoante sseculi setate.JDo-
    cere qusejubetur., sedjrofilio immolatur aries; ipse ininus in carneapparens, octaya die nativitatis, juxta 1
    ianien, pro obedierito yirtute eximia,. perpeluse be- legem circumcisus esi. Tricesima et tertia posthsec
    nedictipnis hsereditate dbnatur. Ecce' habes hydriam ad templum"delatus, et legalia pro eo sunt munera
    -tertiam.' Audiens enim quanta virtus obedientise bblafa. Hsecintuentes ad litteram,'aperte discimus
    [quanta] mercede remuneretur, et ipse obedientiam quanta nobis diligehtia sunt eyangelicsefidei sub-"
    discerealque habere safagis : quod si in immola- euhda mysteria, quando ipse henedictipnem gratias
    tioneifilii unicidilecli passionem ejus intelligis de B] afferens, qui legem littera3dedit, veterum primo cse-
    qtto dicit Pater: Hic esi Filius meus dilectus, in quo remoniarum ritu cohsecrari, qui. [Beda, quo] cuncta
    tniki complacui(Matth. xvti, S), in qua quia, divini- divinitusconsecrat, et sicnoya gratise sacramenta
    iate impassibilipefmanente, sola humanitas moftem sus_ciperesimul ertradere curavit. Ecce hydriasexta,
    passa est-o.tdolorem,-quasi filius offertur, sed aries ad abluenda peccati;485 contagia, ad potanda vitse
    mactatur. Si intelligis benedictionem quse promissa gaudia, mundiorem cseteris afferensundam".Yerum
    estAbrahse^ in te," qui de gentibus credis, munus si inoctava~[£eda, octavi] diei circumcisione bap-
    esse completum, 'nimirum de aqua vinum fecit tibi, tisma, quod in mysteritini Dominicse resurrectionis
    .iquiaspirilalem sensum, cujus nova fragrantia de- a jeccatorum nos morteredemit,-inlelligis; in in-
    briaris, [Ms., ebriaris; Beda, inebriaris], aperuit. ductione in itemplumet bblalione, oblationem hoskas
    Quartse 33tatis initiis, David Ipro Saule regnum Is- purificantis figuratumcbgnbscis, fidelesquosque[Ms.,
    rieliticse gentis.sortitur, humilis innocens ot mitis, ininductionein templum ef. oblatiprie hostise puri-
    exsul: porro ille, cujus injusta diupersecutionecru- ficantis figuratum cognbscis, fideles quosquej de
    ciabalurs abjectus est [Beda, exsul pro illo cujus in- baptistefio ad .allare sanctum ingredi, ae Dbriiinici
    justa diu^Tperseculione cruciabatur]. Ecce hydria corporis et sanguinis victima singulari debere con-
    quarta fonte salutari repleta. Quisquishsec audiens C < secf ari, vino quidem de aqua' facto et"quidem me-
    huihilitatiatque innocentise studere, et sup.erbiam racissimo donatus es. Porro si circumcisionis "diem
    cceperit atque invidiam suo de corde repellere, quasi - ad generalem humani generis resurrectionem. ^uaiido
    -hausfum aquselimpidissimse, quo reficiatur, invenit." mortalis propago cessabit, mortalitas vero tota in
    AtsiinSauleJudseospersequentes, in DavideChri- " immortalilatem mutabitur, interpretaris; et circum-
    stum et Ecclesiam significare cognoverit,' illorumque' cisosinduci in templumcurii hostiis intellexeris,
    perfidia [Beda, ob perfidiam], et carnale simul im^ quahdo postTesurrectionem, universali expleto judi-
    pefium'etspiritale destrttctum, Ghristi autem etEc: cio.sanclijamincorruptibiles facti, ad contemplan- -
    clesise regnum semper esse.mansurum, poculum uti- dam perpeluo speciem diyinaemajestatis cum bonb-
    que vini [JIfs.,monsolum-uliqueyinum] deaqua fae- rum operuin muneribus intrabunt,; tunc profecto
    tum sentiet, quia se suamque' vitam et regnum, sed yiuum de aqua fieri videbis, ctijus conditori recte
    el ipsum regem ibi scriptum.legere novit," ubi prius prctesteris, et dicas: Et^poculum luum inebrians
    quasi de aliisveterem legebatiiisloriam.Quintaastate quam prwclaruiriest (PsaU xxn, S).! Ergo. Doininus
    -sseculi,populus peccans, captivante [Beda, captivi- • vinuminaqua [AL, In gaudio ; Ms.et Beda,'mgau-
    -tate] Nabuchodonosor, Babyloniamtrarismigrat. Sed dia] nuptiarum, non de nihilo facere voluit",sed hy-
    post septuaginta annos pcenilensetcorrectus adpa- D driassex impleri aqua prsecipiens, hanc.mirabiliter
    4riam perJesum sacerdotem magnum Teducitur, ubi convertit in vinum,.quiasex mundi sefates sapien-
    :domum Dei, quse incensaest, etcivitatem sanctarii, tise saliitaris largitale donavit, quam tamen ipse
    "qiisedestructa est, resedificat.<Hsec legens sive au- -yeniens, sublimioris sensus virtiite fecundavit. Nam.
    diensquisquepeccandi metum corripit, ad. posmV qm ,[Beda, Namqup] carnales carnalitef tantum
    tendi reiriedium confugit,' aqua-'hydrise purificantis sapiebant, ipse spiritalibus spiritaliter sentierida'.re-
    ablutusost.Si veroMutelligere didicerit Hierusalem seravit. Yultis sclre qualiter.de atpia vinum'fecerit?
    ret'tehiplum Dei Ecclesiam Christi, Babylonem con- Apparuit post resurrectionem suam duobus discipu-
    Jfusiohem peccalorum", Nabuehodonosor. diabolum, lis ambulanlibus in via, ibatque cuan illis, et incipiens
    Jesum sacefdotem magnum, .verum a3ternuriique a-Moyseetomnibus prophetis, interpretabatur, illis
    •pontificemesse Jesum Ghristum,septuaginta" annos, ,inomnibus Scripturis,qua3,de ipso erant (Luc.xxiv).
    ^bonorum plehitudinem"-pperum,' qiise per -Spiritus Vultis iterum audire quomodo eodem sint vino ine-
    sancti dona largiuntuiyvidelicetpropter decalogum .briati ? Postmodum cognoscenles, quis esset qui eis
    etseptiformem ejusdem spiritus graliam, viderilquei verbum vitsepropinabat,'dicebanl ad iijvicem: Nonne -
    771' B. F_:ALBINISEU ALCUrNrOPERUMPARSh. ' fjk
    cor .nostrupiardens erat in nobis, cum loqueretur in Adelicet, conlihehtiuni, et doclorum. Pfihitis ofdb
    ' et qperiretngbis
    via, _Scripturas? discuriilieniium ad nuplias sponsi cceleslis, idest,"
    VERS.7. — Dicit ergo ministrjs Jesus : hriplete in Ecclesia fide et opefafiorie gauderitium,"gradus
    hydrias aqua. Et irnpleVerunteas usque ad sumriium., est corijugatofumn'deiiuni.;Secuiidu5coritinepiiuih.'
    Quid per jfimislros qui hsec"facere jubentur, nisi Supfemus pfasdicatorum. i * "Uride eonvenienter
    Christj signantur discipuli,-qui impleverurithydrias pefliibetur, quo.d archifficlinusvbeato sponsb"dixe-
    aqua.?.Non quidem jpsi prseteritas rnuridi «taies le- fit : (YERS.lu) Uriijiis homo primum 'bonuthviriuth
    galibus ac propiieticis scripiis implendo, sed inteili- pomt, et cum inebrjatifueririt, tunc id, qubtdelerius
    gendb ipsi prudenteret aperiendo fideliter : quia esl. TuMUtemservdsti borium viiium mque adhuc:
    Scripiura, quse a prophetis ministrala est, et salu- Quia dbctorum est "cognoscereclisfaiitiamLegis "et
    bris essetadiaustum sapientise ccelestisetad ope- Evangelii. veritatis el umbrse, cunctisque veteribiis
    rum castigatipnem utilis. Impleverunt autem eas us- inslitutis, cunctis regni terreni proinissis, nova.m
    que ad summuin; quia recte .inlellexerunt nulliim evangelicsefidei gratiani, etperpelua " cceleslispatrise
    fuisse tempus sseculi a sanctis alienum doctoribus; dona pfseferre [Beda, proferre].
    qui siv.eyerbis,, sive exeinplis, sive etiam scriplis, VERS.11. — Hoc fecit iniiiutri signorurhJesus in
    viam vitse"morfalibuspanderent. " Cana Galilcew, et
    tnanifestavitgloriarii suam. Mani-
    YERS.8-'^—Et dicit eis Jesus : Haurite nunc, et festavit hoc sigrio,quia ipse essel rex glofise,'et ideb
    ferte architriclitio.Ft tnlerunt, ArGhitricii.nuspliquis sponsus Ecclesise,qui utiiomo commuri.isvehifet ad
    legisperitusillius temporis,est, fortasse Nicodemus nuptias, sed quasi'[Jlls'., quia] cceli pi leffse-Dmiii-
    vel Gamaliel, vel discipulus tunc ejus Saulus, nunc . nus, efementa,'prout voluisset, .convefteret. Pulchfa
    autem magister iptius EcclesisePaulus appstolus. Et autem rerum convenientia. g§Q Qui ihiliosigno-
    dum taljbus verbuni evangelii creditur, quod in Iit- riim qusemorlalis adhuc moiiaiibus efat psterisurus,
    teralegis, et.proptietse [Jfs.,, prophetise; al., pro- aquam convertit iri yinum; "ipseinltio sigribfum, qui
    ptietia] latebat oecullum, vinuni utique arctiitrictinb [Beda, qtiaa] immortalis jam per fesurrectionem ef-
    de aqua faetuni propinatur a. J Et bene in domo fectus, immortalis vitaestudia sbla sectasiibus^osteh-
    harum-nuptiarum, quse Ghristi et Ecclesiaesare deret, carnalerii prius, et quasi~ihsipid'ahi'mbntem
    nierita.jtt^urarent, tricliriium, id est, tres ordines eorum, sapore scienlioeccelestislnibuif:'« s postve.-
    di.cumbentium, altjtudirie dislantes [A/.,.dislentas] rse [Al.j Verb] fesurfectionis glofiam, majori _e"os
    inesse describuntiir; quia nimirum tres sunt ordines spirilaiis gralise inunere cbmpletufus:
    fidelium, quibus Ecclesia constal: cbnjugatorrimvi-, r>
    * jHucusqoe-Beda. - - • - e -HucusqueesBeda.
    ' ., - , .
    ~>.Bedaiterum, . '- , , . .

    "
    i , "OBEM "SECUNDtlS. '-"""'
    : CAPUT IV. lai-ent ex aiia -uxore-genuisse eos, jquos fratres -Dor
    "'' ': _PascliaJtidwornm,
    .Appropinquant.e
    '-'•<' ejicit veriderites, mini' Scfiptura appellat. Alii majore perfidia hos
    ''cie.neitiesde tetripio'.' eum ex-ipsa Maria,-p6stnatnrii-Dominum;jgenefasse
    Seqiiitur rianiqueliujus prsefatisigni mirabile sa- putafurit.Sed nos,"frhtre's-charissimi,absque ullius
    cramerilum,.quohiodoipse Jesus chni matre et fra- scfupulo qusestiohis,scire et eonfileri oportet,-non
    tfibus ascehdisset Hierosol5;mam,et ibi invenisset tanttim beaiain Del genitriceni; sedet:bealissimum
    vendeutes et emehleSiri"teiripio,eosqueqiialiter inde fcastitaiisejiis testem atquetoustodeniJosepb,abomni
    ejecerit,"dicente evangelista': prOrsus actione «onjugali mansisse"semper immu-
    YERS.12,13. — DcscenditJesus Paphariiaum, ipse " nemjnecrnatos, sed cognaios eorum, niore -Scriptu-
    ei mqtcVejuji,etfrqtrfo ijuSi.eltoscipiili ejus, ibiqiie fse tisilato,'fratres,"Sorofesve Salvatoris vocari.'De-
    manspruninon tnuiiis diebus, et prope eml Pascifd "niqueAbrahamhPc modoloqhiturad -Lot-:Ne quwso
    Judmoium, ,et qscendil Jesus'Hierbsotymatri. Bene siljvrgiumihter mebt ftj etpastores.meos et pastores
    '
    auieni eyangeiista ait, descendisseJesurii iri Caphaf- inos, fraires ehhn istimus(Gen. xm, £). Et Labanad
    "naum.Gapharnaum vefoVilla piilcherfima iriterpfe- -Jacbb : Num cjuitifrater tneus 'es, gralis sefviestnihi
    .latur, significansTiunciriundurii,quo DominiisndSter (Gcn. xiax, 15)? Et quidem jconstatquia Lpt filiua
    JesusClifisiuspro salute humanl gerieris apaterha Arah ffatfis Abraliseiuit, «t Jacob filiusRebecca3-
    a
    sede.hunqiiam.recederis dbscenaissedieitur. i Sed "SOf&ris-Laban.-Sed-proplerfioghationem.suntfratres
    solet hibvefe quosclam,.gtibdih exbfctibiectioriisliu- huricupali.flac ergo r-egula,in-Seripturis sanctis, ut
    "jiisevahgelicsedictuni &t'"quia-desceficie>riie'-Caphaf- rdisi, freqiientissima, ^liam.cognatos Marisevel Jo-
    hauiri Dbmiri&',ripri^lsolum liiatef et discipiili,sedet sepir, ^fratres BonlM appellatos oporteMiitelligi.
    ~fratfe'sejus seciiti sunl;'eum.*Nec'" defueie ;ha3feli6i «Qob'd-'imleih4n'PpinquanlePasc.ia, Jesus. ascendit
    quiJosepli virum beatse'Seinper'virginisMarise.pii- -irierbsolymam.riobispfofeclo dat• exemplumquanta
    a Ex Homil. 6 "Veri.Be'dse." ' " ' • . , - ,. . .- •
    ' " '
    lHis . EXSGMeA: -^;C0MMENT:'lN;JOA^^'llB.-i. =?74
    "ahimi •vigikntia Dominicis subjibi--'debeamuSiriipe- AJiidseis":
    / Dilectus'meusiii--ibWb'%eu'f€at seelera^
    'fiis, ciini 5pse"iriliominis infirmilate apparens, "ea- riiulta(J-ei: xi, 15)".Et-quidenr gaudehdum-est, quia -
    •
    dem, quse ex diVihitatis aueloHlatef-stattiit,' -decfeta ipsi sumhs Iri baptismo templuhi '^ei iacti,- teste
    'custPciiat. Ne"eniiri phfatferit servi, absque •efebfis ' "Apostoib, qm.Mtitetripluriipelsanciilrii eit, >qMd
    hratiohum bonorumqhe rifctutfmvicliriiis/yelflagella -n'siisyos-\I Cdi\'ni,if). l^i-eivBasregis^maghi,^ .
    '
    evadere, vel prsemia se pbsse"pefeip"ere,^t ipse -inter quli-cahitiif rFWn&ameritn 'ejus inmbhlibus Wttciis
    sefvbs ad 'adoraridum [Beda, ad oi^ndhrifj immolan- '^PiaL LxxxVi-, 4),id est-,-fuhaamerita'Ec'ciesiae'iiiso-
    -admquc[Dei] Fllius.asfcendit."Qui veriiens. Hier6s6- Mitate-Hdei^apostelorumelpfPphetafuihi Sed riOn -
    lyma"m,;quidibigefenfes inverieril,-quidibiderii ipse hiinhs {Ms-.,himis] tfeihendums -qhia.pfa3mis.itApb-
    - -- - stolusdicehs 7: Si quis' dut'ent-te%ipliirii4)ei $i'6l'arft,
    gesserit, videamus.
    - YERS.'44_iS. '^^'Etiriveriit, inqiiit, intempioven- disperdei Ulutri-Deus(I-Gbr. iii;il).'-El ipse !jiidex
    'Hehles vves,"et bbties, vt 'iolumbas, et 'nummulafios -justus, Disperdarii, ihquit,-ile cHMle.Domini omttes,
    sedefiies.'Et ium fectissetqu&sifldgellumde-furiieulis, qui dperarituriniqutiMeni^Psal: "cs'8)i iJaudeHdhih,
    oriines ejecitite imnpib^vvEsquoque^etvoves, et nurii- -qriia "mhPbis-PasehsesoletohitaS agithr,*um "de-vi-
    '
    muiariofurn effudit ws,- et mensas subvertit. *Bbves,.. tiis ad yirtutes transire -satagimus. Pasclia-Xqu"ippe
    ~4©7 oves, et colutote-adlme-einebanturui-pffer-J BtfansituS-dicitur. GaTidendtimquia Domiuus hostra
    rentur-iri tempfe. Nummuiarii adTioc sedebant' ad - . pectofa>eivitatem videlieelsuairi visitare.-quiaittefai
    niensas. hl intef emptdfes vehditoresque hostiarum" /PaschanoSWseJbonse actionis, prsesehlia suse spietatis
    pfompta essetpechnisetaxatib". Yidebantuf ergo licite rillustrare tligiiatur. fted timendum ;satis, ae nps in
    - -vehdiin templo, fpise obtioc emebantur ot inebcleih icMlate.sua aliudquam ipse diligit,.-agentesinvenial,
    templo ofierreritur 'Dominb. Sednolens^ipse Domi- -etipse qualemhonJiiligimusnobisjIislrictus redditbr
    "nus aiicxiiidin domo sua lerrense negotlatioms, ne , astendalur[A^.,,et ipse senobis, qnalem-.hhn.diligi-
    ejus quidemquse he-nesta putaretur, exniberi,-dispu- '-iftus, districtus-redditor ostendatji^ne poslri-templo
    '
    '1L rieghtiatoifesiiijusfps, et foras oinhes ^ifiiul cum ammmularios,-aiey-enditor.esbdiinij byjum,-coiumba-
    -
    . his qrise riegoliabantuf, ejecit." Quidergo, fratres ruriive i-eperiens jdamnet-.(Jf«iiA.«xn). Boves qhippe
    -
    mei,.quid putamus faceretDominus? SI rixis dissl-' -doctrittam yitse bcelestisj oves opera.'niahditia3'.et
    "dehtes, si fabulifevacantes, sitisu dissblutos,vel alio -pietatis3 fcolumbaj-sancti. "Spiritus .ilona -tlesignant.
    tjudiibet seelerereperiret irretitos? Qui hosllas qua3 ""QmafnihiimmAouhijavamine^oIet ager ^exercefi1;
    MbHmmblaferituf emerites iii tempio vidil, et elihii- .&ger ,autem ^est Bomiftl-,. cor ascelesfi:exculthm ^ID-
    Bare ies"thiavit?'Ha3c prbpter illos diximtis "qui ec-j ttriria,"«i:suseip'iendis tyerbi Deiipraiparatum-rite"
    «lesiani ingressi noh solhrii folcritioneni orahdi rie- "C ieminibusi Oves innocenter sua- vellera vestiendis
    igligurit,''vefumetlam *a pr'o'quibus ofare -debuerahi, hominibus.pTsestant.Spiritus super Domiiiumin co-
    •
    aiigent-;insuper et arguerites se pro 'hujusnibdi stuiti- -lumbsespefcie descendit. Yendunt-autem Jjovos,-o_iii
    -4ia,- convidiis"odiisque, vel etiam-detractirinibusiuse- 'yerbhmevaiigeliiaibudivino-amore, sedtdrfenf quai-
    quuhtur, acldentesyid61icetpefccatapeccatis, ef"quasi •stus '&tuitu ahdiehtibus-impendunt; quales repfe-
    fibifem sibi iPngissiinhm 'incauta ebfiim, augnibnta- -hendit-Apostolus, /quia ^hrlsthni .annuntiaretit ooh
    .4i6h'e texehtes, hec-timentes ex so.-districti Jttdicis , =sinGere.Yendunt oyes, qui^ Siumanas"gralia Jaudis
    ^xamihatiohe dairihari. NambisquideminEvangelio iopefa.pifitatis exSrcerit. dfc quibus Doffiihusait: Quia,
    SdhCtoleglmhs quod^vehiensiiitemplp DbmihusM- rtexepemnt miercedkm.smrii 4.Mai(h.-\i; 5), Yendunt
    "jusriiodi-negoliatore.S-ejebetii-.-hhiicvideliCet,id.est, ^columbas, qui.Accept'am,Spiritus^ratiamj-non^gra-
    "terfio -anfe'paSsio&em -suam .annb; sicut ex-^iujus tis, nt.prsecepmm vost, sed .ad-prasmium fdaht; qui
    ' «vangelistsesequeillibuS.seriptis agnoscimus;^t'ipso impositionem mantts ^qua Spiritus- accipitur,. Letsi
    - qup-passus --estaflno,fihni;aniequihque dieis-Pascnse . non ad quaastuin pecunia3,,ad vuigi jtamen.favofem
    - Jedens-asinOiHierosoIymam venisset. -Sed et boc ifibuuhtj qui sacros ordihes non-ad vltas
    iherithm.
    ^•idem 8uto'in4empio'saii'ctse lEcclesise -sed-ad gratiam Jargiunturi.Nnmmos mutuo dahf in
    - Jtidianse :examiiiequo-_j
    ^isitationisngere, PBinis jqui-recte -sapit, in- J^4enipio, squi,non,s'imulate-co3lestibus,sed apeWtef-
    - -teiligit. Unde:ihultum-ifcenierida*unt<h8ec, dileefis- ,jrenis ;rebus^n4SS Ecclesia 'desefviunt; -suaqhai-
    - simi; -ef digno'expa.vescenda
    timore; sedulaqiie pree- . |'fenJ.es;=rion:Cirise^esu"iphfisti;(/yM%.ai, 2^-.-Yerum
    . tcavendum.industria^ ne vonie&s improvisus perver- hujusmodi operarios fraudulentos quse merces ma-
    ; «um quidin nobis, ainae«Qerifo -flagellari, ac de Ec- vJieati?dS-tehdit$ominjiSj!euhi,";faet6 de fuhiculis fla-
    "-.Clesiaejici =debeainus,liuveniat. Efmaxime in-illa, - gellp; omnes Bjeeit^deitemplo.rEjiciuhtur -enim[Ms-.,
    -qua^specialiler -domus oratibnis vocalur, ,observan- __a_utem]departe sorfis ^sanctprumj,-quiinler Sanctos
    idum nexjuidiaeiittimgeramus, ne cuta-Corinthiis -ipps.iti,yelificte b.oha,j'e'l apefte faciuntopera mala.
    saudiamus ab,Apostplo>INTunqtiid<lPmps non habetis -'Oves quoqueet3bove.s=ejeclt,-qui4aliuniyitanipariter
    ;.yadagenda.'verioquenda temporalia (I>Cor, xi,S2)? tet doctrinam-oslendilesse fepiVbam.
    . aut. Ecclesiam-D.ei'«oritemnitis?Et, aPropheta ciim -#hs runichHj-qui-
    flagellaiido ihipioS'd6 templb expiilit, tremenda
    '
    - a flaec, quse sequuntur, in collectaneis Anselmi ex
    libr. n Albini
    Lucensis.apud"CanisiumLect, Anliq.-edit.'Basnagii .iegendiimesse super'JIatlhwum; "
    cujus tamenloco
    lom. HI,part.. i, pag. 589, citantur et describuntur, advertimusr :>super">JiatVnrerii;_\M.iiiMbriitoiirsevio
    ,-•-••'",-
    775. ,B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS H. _76
    [Ms_.et Berf«,,crementa] sunt actionum malarum, de A si iracundia lurbidum, si alio cuSquamvitio substra-
    quibus materia damnandi reprobos districlo judici . tum, studeamus, in quanlum facultas suppetit, casti-
    datur. Hinc etenim""dicirisalas; Vce qui trakilis ini- -gare, polluta aeperversa corrigere, et si quid de
    quitatem in funiculis vanitatis (Isaiw, v, 18)J Et.in talibus emendare nequivimus [Beda, nequimus], npn
    Proverbiis Salomon : Iniquitates, inquit, suw capiunt sine acerrimo mentis sustinere dolore. Et maxinie"
    impium, et funibus peccatorum suorum constringitur in ipsa domo orationis, ubi corpus Domini consbcra-
    (Prov. v, 22).; Qui enim peccata peccatis, pro quibus tur, ubi Angelorum prsesentia semper adesse non
    acrius damnetur, accumulat, quasi funiculos quibus .dubilatur, ne quid ineptum fial, ne quid,quod no-
    ligetur ac ilagelletur, paulatim augendo prolongat. stram fraternamye orationem impediat, ' lotis viribus
    Nummulariorum quoque quos expulerat [Beda, ex- agamus ~~.Sequitur: ,'
    pulsat], effudit ses et.mensas subyertit, quia damna- YERS.18, 19. — Bespondaruntergo-Judwi, et dixe-
    tis in fine reprobis; etiam, ipsarum" quas dilexere runt ei: Quod signum ostendis nobis,_quiahwc facis?
    "rerum tollet figuram, juxta hoc quod scriptum est: Respondit Jesus, et dixit eis : Solvite templum hoc, el
    Et mundus transibit et concupiscenlia ejus (I J,oan. _in tribus diebus excitaboillud. De quo templo diceret,
    '
    n, 17). - -._-.- evangelista post aperuit; videlicet de teniplo corpo-
    YERS.16. —.Eteis qui columbas vendebant, dixil..: B ris sui, quod ab illis passione solutum, ipse post tri-
    Aufcrte ista hinc, nolite' facere domutn Patris mei, duum excitavit de morte. Quia ergo signum qusere-
    domum negotiationis. Yenditionem columbarum de bant a Domino, quare solita commercia projicere
    templo auferri prsecipit, quia ^ratia Spiritus gratis . debuerat [Ms. et Beda, debuerit] e templo, respon-
    accipi, gratis debet dari a (Mattk. x). Unde Simon dit; ideo se rectissime impios 489 exlerminare de
    ille magus, quia-hanc emere pecunia voluit, ut ma- teniplo, quia ipsum templum significaverit lemplum
    jore.pretio venderet, audivit: Pecunialua tecum sit corporis sui, in quo nulla prorsus esset alicujus ma-
    in perdilione, non esl tibi pars, neque-sorsin sermone "culapeccati. Neque immerito typicum purgaverit a
    hoc (Act. vni,"20, 21). Notandum autem quia non sceleribus templum, qhi verum Dei templum -ab ho-
    soli venditores sunt columbarum el -domum Dei fa- minibus morte sohitum, divinse potentia majestatis
    ciunt dbmum negotiationis,"qui sacros ordines Iar- excitare posset a mortuis.
    gientes [Beda, largiendo], pretium pecunise, vel lau- YERS.20. — Dixerunt ergo Judwi: Quadraginta et
    dis/.vel.etiam tiohorisdnquirunt :.v'erum' hi quoque . sex annis wdificatum est templum hoc, et tu tribus
    quigradum vel gratiam in Ecclesia spiritalem, quam . diebus excitqbis illud ? Quomodo intellexerunt, ita
    Domiuo largiente percepere, non simplici intenlione, responderunt. Sed ne nos quoque-spirilalem Domini
    sed cujuslibet humanse.causa.retributionis exercent, " serinonem.carnaliter sentiremus, eyangelista subse-
    contra illud apostoli Petri: Qui loquiturqnasi sermo- quenter, de quo lemplo loquerelur, exposuit. Quod
    ,nes Dei, quijninistral.tanquam ex .virtute, quam.ad- aulem aiunl templum quadraginta et sex annis sedi-
    ministrat Deus, ut in omnibus hpnorificeiur Deus per .fieatum, non primam, sed secundam illius sedifica-
    Jesum Christum (II Petr. i\, 11). Quicunque ergo tionem significant. Primus enim Salomon lemplum-
    tales sunt, si.nolint yeniente Domino de Ecclesia au- in niaxima regrii sui pace decentissimo [Beda, citis-
    •
    ferri, auferant ista de Suis actibus, ne faciant do- simo] septem annorum [Ms., xx. septem.annprum]
    .mum Dei domum negoliationis.-.Nec praitereundum operc periecit, quod deslructum a Chaldseis, post
    -quia sollicite -nobis' Scriptura ulramque Salvaloris sepluaginta annos ad j'ussionem Cyri Persse laxata
    .noslri naturam, et humanam yidelicet commeridat caplivilate, resedificari cceptum est. Sed filii trans-
    ;et divinam..,Ut enim.verus Dei Filius intelligatur, migrationis opus, quod sub principibus Zorobabel
    audiamus- quod ipse dicit: Nolite facere dotnum Pa- , et Jesu faciebant, propter impugnationem gentium
    Jris tnei, doinum negolialionis. Aperte' namque"se vicinarum, ante .quadraginta et sex annos implere
    Filium Dei Patris ostendit, qui templum Dei domum nequiverunt.. Qui etiam .numerus annorum .perfe-
    sui Patris cognominat".Et ut rursuni verus hominis JJ clioni Dominici cprporis aptissimecongruit.<Tradunt
    filius sentiatur, recolamus quod in hufus; capite le- etenimnaluralium .scriploresrerum, formam corpo-
    «lionis .descehdens'in Gapharnaurii, riiatrem comi- • risJiumani.lo.t dierum spatio perfici.: quia videlicet
    .tem [Beda om.comitem] habuisse perhibetur. Se- primis sex a coiiceplione.diebus, lactis habeat simi-
    !quitur: : . ; ' - litudinem,' sequentibus novem converlatur in sangui-
    - YERS.17. —Recordativero suntdiscipuli ejus, quia - nem", deinde;duodecira solidetur,' reliquis decem et
    scriptum esl: Zelus domus tuw comedittne. Zelo do- , octo formetur usque ad perfecla lineamenta omnium
    .inus PatrisSalvator ejecit impios de templo. Zele- - membrorum; et hinc jam reliquo tempore, osque ad
    ,'mus et nos, fratrescbarissimi, donium Dei, et quan- tempus parlus,-magnitudine augeatur.' Sex autem, et
    • tum possumus, ne quid in ea pravum geratur, insi- novem, et duodecim,,et decem, et octo, quadraginta
    . stamus. Si yiderimus fratrem qui ad domum Dei quinque faciunt; quibus si unum adjecerimus-,"id
    perlinet, superbia .tumidum, si detraclionibus assue- est, ipsum diem,-quo discretum per membra corpus
    tum, si ebrietati servientem, si luxurie enervatum crementum sumere incipit, tol nimirum dies in sedi-
    .",a ,Beda : Quia gratiatti Spiritus, qui gratis accepii, ,- ^ Huctisque AnselmusLucensis.
    qratis debet dare.
    777 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN -- LIB. H. 778
    'ficatione corporis Domini, quot in fabrica templi A _ corporis et sanguinis Christi. Ex his aufemriiultis,
    annos invcniinus. Et quia templum illud manufa- qui credebant in Jesum, urius erat Nicpdemus iste;
    .clum, sacrosanctam Domini carnem, quam ex virgi- et ideo nocte venit, non die,- quia necdum illuminsi
    ne sumpsit, ui, ex hoc loco discimus, figurabat, quia tus venit ccelestis gratise Iuce.
    a^que corpus ejus, quod est Ecclesia, quod [Beda, '' ''
    CAPUT V.
    quia] uniuscujusque fidelium corpus', animamque Nicodemointer muita dicit, nisi renatum in
    regnum
    designabat, ut in plerisque Scripturarum locis in- Dei intrare non posse : ut quod non judicare, sed
    yenimus *.,» Adam vero primus post peccatum audi- salvare venerit mundum. Et manifestari dicit opera,
    vit: Terra es, et in lerram ibis (Gen. m). Secundus quw in Deo sunt actu.
    vero Adam^de se ipso ait: Solvite templum hoc, et CAPOTIII. YERS.1, 2. —Erat kotnp ex Pharisceis
    in tribus diebusexcitaboillud. Sparsus vero fuit pri- Nicodemus notnine, princepsJudworum, hic venit ad
    mus Adam per universum mundum, qui in secundo Jesum nocte. t i>Princeps scilicef Judseorumvenitad
    colleetus est; quod significat nomen Adam, qui qua- Jesum nocle, eupiens secreta ejus allocutioneplenius
    tuorlitteris scribitur, id est: Alpha, Delta, itefum discere mysteria fidei, cujus aperta ostensione:siguo-
    -
    Alpha, et My : quse quatuor' litterse; quatuor paftes rum aliquatenusjam rudimenta perceperaf. Qui quo-
    orbis designant, in quas sparsus est Adam in filiis B niam.prudenter ea quseab illo fieri videbat, inlelli-
    suis. Ideo in principiis nominum partium mundi hse gere curavit, siibtiliter ea qua3 ab illo quserebat,
    quatuor lilterse leguntur; nam cl.pr.To;,quod est Se- invesligare promeruil. Rabbi, inquit, scimus quia<a
    ptentrio, ab Alpha incipit; et <Wi£, quodest Occi- peo venisli magister; netno enim polest hwc sigria
    dens, a Della incipit; et hiaxoX-a,quod estOriens, ab- facere quw tu facis, nisi fuerit Deus cutn eo. A Deo
    Alpha incipit; pso-nv&pios,- quod est Meridies, a My igitur Jesum ad magisterium cceleste mundo adhi-
    incipit; quse sunt quatuor-partes orbis,- ab his.qua- bendum venisseconfessus est,Deum cuin illo fuisse
    tuor litterisincipientes. Quse litterae siincomputo miraculis prodentibus [Al., prudentius] intellexit,
    Grseco considerentur, quadraginta sex faciunl. Nam necdum tamen ipsum Deum esse cognovit.- Sed quia
    Alpha unum, Della quatuor, et iterumAlpha unum, quem niagistrum noverat veritatis studiose "docendus
    My quadraglnta, quse simul ducta faciunt quadra- adiit, merito ad cognitionem [Beda, agnitiohem] di-
    ginta sex. Qui numerus mystice designat quadraginta vMtalis ejus perfecte doctus subiit;' merito utrius-
    sex dies, quibus templum corporis Christi in utero, quenativitatis ejus,' divinasscilicet et humanse, sed
    virginali «dificatuni est, sicut superius diximus. Caroi et passionis [ej'us] atque ascensionis ipsius arcana
    autem Christi, quse de Adam sumpta est, destrueta percepit; nec non eliam modum secundse generatio-
    est a Judseis, et a seipso iterum sedificatasecundum C nis, ingressum regni ccelestis, aliaque perplura tio-
    •
    Scripturas prophetarum; et ideo dicit evangelista: ; " clrinse evangelicse sacramenta, Domino revelante,
    Hoc enim dicebatfle tenipto corporis sui. didicit, t ; , ,' ; '.' - ; "'.
    YERS.21, 22. — Cum ergo resurrexisset amortuis, YERS.3. — ResponditenimJesus, et dixit ei :Amen
    recordaii sunt discipuli ejus quia hoc dicebat, et cre- amen dico vobis-iNisi quis renatusjueritdenuo, non
    diderunt Scripturw. Id est, prophetarum, qui prsedi- potest videre regnum Dei. Qusesententia -tantoaper-
    xerunt Christum lertia die resurgere.- Et sermonem, tius cunctis iidelibus lucet, quantp constat-quia sine
    quem dixit Jesus; id est, quod ait: Solvite lemplumj huju^ luce fideles esse nequeunt.-Quis etenim sine
    hoc, et iti tribus diebus excitabo illud : hoc est, ter- lavacro regenerationis, remissionem peccatorum
    tia die resuscitabo, quod vos solvetis in cruce. Se- consequi, et regnum valet inlrare cpelprum? Sed-Ni-
    quitur: ... - codemus, qui noete venit ad Jesum, nec,dum-.Iucis
    YERS.23, 24. — Cum aulem esset Jesus Hieroso-. mysteria capere,noverat;nam etnox, in qua venit,
    -
    lymis inPascha in die festo, multi crediderunt.in eum, ipsam ejus qua premebatur ignprantiam .designat;
    ipse autem Jesus- non credebat semetipsum eis, quia8 necdum enim eorum - numero sociatus erat,- quibus
    ipse sctebat quid esset in homine. Non enim sic cre- " ait.Apostolus : Fuistis aliquando tenebrw,~nuncautem
    debant in eum ut digni essent Christum habitare in[ lux inDomino (Ephes. v, 8); sed inter.eospotiusre-
    eis, quorum fides catechumenis comparari potest, nianebat, quibus loquitur Isaias :Surge, illuminare
    qui eredunt in Christum, sed Christus non credit_ Jerusalem, quia venit lumen tuum, et gloria >Do'mini
    seipsum eis, quia, nisi quis renatus fuerit ex aqua ett super te orta est (Isai. -LX,1). Respondit ergo Domi-
    Spiritu 490 sancto, non potest introire in regnumDei. no, etait: . >_- -; .,.•-<
    Nemini vero se credit Christus, nisi qui dignus estt , YERS.4..— Quoniodopotestlioriio nasci cum senese
    introire in regnum Dei; nullus vero dignus est in- sit? Nunquid potest in ventremtriairis suceiterato in-
    troire in regrium Dei, nisi qui rehatus est ex. aquai troire et nasci? Quia secundsenativitatis' adhuc 'ne^
    et Spiritu sancto. Inde et ecclesiastica consuetudo > scius persevefabat, de salute.autemsuai j^airi-sollici-
    catechumenis corporis et sanguims Cbrisli commu- tus exstiterat, necessario, de uha quam •.noveral.im
    nionem non tradit, "quia non sunt renali ex aqua ett tjvitate, ari posset ilerari, vel ijuo ofdine regeneratio
    Spiritu sancto, quibus tanlum creditur participatio) posset impleri, quserebat, ne hujus expers remaneri-.
    a Hucusque ex homilia Bedsecitata. ' ~>Ex Bedaa homilia in festb Inventionis Sanctse
    Crucis. - - ' '
    PATROL. C. 25
    779 :B..F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. %O
    do, vitseccelestisparticeps essenequiret. Notandum A , ctim te prsesenteloquitur is qui Spirltu sahcfo feple-
    autem quia quod de carnali dixit, hoc 6tiam de spi- tusest; sednon scis,unde venidt, et quo vadat, quia
    ritali est regeneratione sentiendum ; nequaquam eliamsi te pra^sentequempiam Spiritus ad horam im-
    videlicet eam, postquam semel expleta fueril, posse pleverit, non potest videri [Al.,non poles videre]',quo-
    repeti: sive enim bsereticus, sive sehismaticus, sive modo euminMverit, vel quomodo redierit: quia na-
    faclnorosus quisque in confessione sancta3Trinitatis tura est invisibilis. Sic est omnis qui natus est ex Spi-
    baptizet, non valet illequi itabaptizatus est, abonis ritu: et ipse enim invisibihter agente Spirito Incipit
    catholicis rebaptizari, ne cbnfessio vel invdcatio esse quod non erat, ila ui infideles neseiant, unde ve-
    tanti nominis videarur annullaii. Et quia Nicodemus niatet quo vadat, id est, quia a gratia regenerationis
    ad primam Domini responsiohem sollicitus, quomodo venit.inadoptionem filiorum Dei; etvaditin pefce-
    sit intelligenda diligenter inquirit, meretur jani pla- ptionem regni ccelestis. Quserente"autem adhuci\Ti-
    nius instrui, et quia seeunda nalivitas non carnalis cbdemo quomodo possint bsec-fieri (YERS.9); subjun-
    : '
    est, sed spiritalis, audire; respondit namque illi git Dominus, dicens
    Jesus : YERS.10. — Tu es niagister iri Israel, et hwc igno-
    491'YERS. 5:—Amen atnen dico tibi, nisi quis rfls?Non-quasi insultare vblens ei qiii ihagisler vo-
    xenatus fuerit ex aqua et Spiritu, nori pbtest imroire B ceiiir, cuni sit ignarus sacrariienforum ecelestium";
    in regnum Dei. Cujus nativitatis modum subsequen- sed ad humilitatis illum viam provocans, sine "qiia
    ter exponens, prorsusque a carnali-distinguens ait: janua ccelestisnon potest iriveriiri-
    (YERS.6) Quod natum est ex carne, caro est; et quod YERS.12. — Siterrena dixi vobis, et non creditis,
    natum est ex spiritu, spiritus est. Natura spiritus quomodo, si dixero vobis mlestia-, ci-edelis?Terrena
    invisibilis, carnis est visibilis; atque ideo carnalis illis dixit;ut InshperiOre' lecliohe irivenimus, cum de
    generatio visibiliter administratur visibilibus incfe- passiohe et de resurrectione srii corpofis, quod de
    mentis. Qui in carne nascitur, per setalum momenta terra assumpserat, loqueretur dicens: Sbhite tetti'
    pfoficit "'spiritalis autem generatio tota invisibiliter plum hoc, et in tribus diebus excitabo illud (Joan. n,
    agitur,'Nam videtur quidem baptizatus [Beda, bapti- 19). Non tamen credebant vefbo quott dixit, sed ne
    zandus] in fontem descendere, videthr aquis inlingui, hoc quidem- iritelligere vaJebant [Beda; volebanl],
    videtur de aquis ascendere; qui autem in illo lava- quia non de alio, quairi 4& templo cbrporis sui dice-
    crum regenerationis egerit, mihime potest vlderi. ret. Qui ergo terreha audiehtesiibri cdpiebant, quanto
    Sola autem [Bedd, sola hoe] fideliuin pielas riovit; minus ad ctelestia. id estjdivirise"generationis [jtfs.,
    -quia peccator in fdntem deseentiit; sed purificatos regenerationis] capiehda mysteria' suificiunt'? Addii
    ascendit. JFiliusprsevaricatioriis deseeridit. sed filiiis G' autem Dominus adhhc,' et de ccelestlbus sacramentis,
    reconciliationis ascendit; filiiismoftis desbendit, sed et de' terrehis instruere euih, quem vidit sapienter
    filius resurrectionis aseendit; filius irse descendit, ac diligenter his qhse audit, intendere. Gceleslis
    sed filius iriisefic6rclia3:ascbhail;.filius diaboli de- namque est ascensio ejus ad vitam- sempiternam;
    scendit; sed filius Dei' ^seMdil: •Sola tisec Ecclesia terrena vero exaltatio ejus ad' mortem tempnralem;
    oculis iitsi- Dicit ergo de ccelestibus:
    mater, qua3 genefat; ri'6vit'.''-Gseter"uhi,'
    pientium videtur talis exire <ie fonte qualis intfa- YERS.13.—Elriemo. ascendii ihcozluhi, nisi qm
    vif, totumqub ludhs esse' qiiod agltur. Unde iri descendit de CK/O.Filitis kbriiiriis, qui est in ccelo.
    fine videntes- gloriam sanctbfum dicent gemeiites Subjungit vefo de terrenis: (VERS;14) Et sicut Moij-
    in torinentis : Hi 'surii; quos dliquando kabuhnus ses exaltaVitserpentehi ih deserto, ita exdltari oportel
    iti- deristim et in simiiitudinem improperii, quo- Filiutn hominis. Merito autem qussritur quoniodo di-
    modo cotriputait sunl inier filios Dei (Sap: v; 3)? catur Filius Ubmiriig;vel deseetidisse de coelo, vel eo
    Apostolus Joannes, charissimi, inqiiit, nunc filii Del tempore quo haic ih terfa ioijhebatuf; 49M Jam
    sumus, et nondum apparuit quid erimus (I Joan. iii; fiiisSein coelo?Nofa est oamqiie' corifessio fidei ca-
    2). Quod ergo naturii est ex spiritu; spifilus estj qdia , thOlicse;quia descendehS de ccelbFiiihs Dei; Filium
    qui ex aqua et Spiritu regenefatur, invisibilitier in hominis in utero virgiriali fchScepil,eiiriiqiie"COm-
    novummutatuf hoinihem, et decarnalieflicitur spi- pieta dispehsatibriepdssionis stisereshscitavit a m'6r-
    ritalis; Qhi ideo recte non srilum spiritalis, seu etiani tuis, et assumpsit iri ccelum. Nbri efgbcaro Christi
    sjjifitus vbcatuf ;"quia sieut substariiik spifitus ihvU descendit dccosUr, riequfeahte lehipiis ascensionis
    sibilis est nostris aspectibus, ita is qui per gratiam efat in ccelo.Et qua fatibne dicituf :' Nisi qtn deseen-
    Dei.renovaturj invisibihter fit spiritalis et Dei filius, dk delwlo, Filiiishominis, qui esl in coild, hisi quia
    cum visibiliter oinnibus caro et filius hbmmis appa- Christi persbiia hni est, in duabus "existerisnathris?
    reat. Sequitur: / atqueideo Filius hominis fecte dicitur; et descen-
    -' YEES«'7_8;-'—Nenmireris quiadixi tibr, oporiet disse deccelo, et'antepassioriem fuisseiri caslb; quia
    vo$'nasci demto. Spiritus, ubhvult; spirat; ei vocem quodin sua natufa habefe' non poliiit,' lioc iri Filio
    ejus nudis; sed non scis; uride veriiat, et quo vadat. Dbi, a quo asstimptus' fest, habuit. Sicuf propter
    Sic est omnis qui natus est ex Spiritu,- Spiritus, ubr eamdbrii uniuS'!Ctitisti' Jiersoriairi, qua3 ex dhabiis
    vult, spirat, quia ipse habet in potestate, cujus cor exislit naturis, .Aposlolus ait.:. Vos Spirilus sanctm
    gratia susevisitationis illustret. Et vocemejus aridis', posuit episcoposregere Ecclesiam Dei, quam acquisi-
    781 EXEGETiCA. — COMMENT."IN JOAN/ — LIB. H. 7feg
    vitsanguine suo (Act. xx,;28). Neque enim DeusJ ^plagas et mprtes plurimbrum, cum clamaseat ,ad,
    i'n sua substantia, "sed in .tiohiine assumplo sangui- Moysen, eCille oraret pro eis, jussit eum Dominus..
    nem, qui prb Ecclesia funderetiir [Beda, querii facere serpefitem seneum, et ponere pro signo._Q«j
    funderet], habuit.*Hinc enim Psatiriista dicit: Ascen- percussus, inquit, aspexerit eum, vivet. Et itstfactum"
    dit Deus in jubilatione (Psql. XLVI,' €). Quompdoeniih est (Nuni. ixi). Plaga [Ms. et Beda, Plaga3] igitur..
    Deus nisi inhomihe aseenderet, qhi.iri suse natiira serpentiuih Igriitbfum, veneha sunt, el incentiva vi-
    niajestatis senipef ubique prsssehs adesi? Sed et hbe tibfuni", quse aniriiam quam fangunt spiritaii^niorle
    quserendum est quompdo dictum sit, et riemo ascen- peiiniuntl Et bene murriiurans contra Dommtim po-
    dit in cwtum, nisiqui( descendft de cmio, cum pmries phlus sefpehtiunimorsitius. sternebatur, ut ex ordjne,
    electi se .veraciief confidarit ascensuros in cceiiim,, fiagehi exfefioris aghosceret quantam intus perni-
    ciem hiufhiurandb pateretur'._Exaitatio atttem -ser-
    promittenfe sibi Dbmino,.quia; «fciegfos~itn,.iliicei
    ministermeus etii? Cujiis lanieri hodum qiisestionis pentis sehei, quem duni percrissi aspicefent, sanaban-
    - tur, passio est nostri Redemptorisin
    apeVtissimarafipsblvit, quia videlicet mediatofDei cruce,-.in.cujus
    et hoinmuni, hoiio Chfistus Jesiis', electbfum ohi- sbluni"fide'493 fegriuni mortis etpeccati superatur..
    hium caput est. .Iteihque binries elecli, eju|dem ca- . Recte "elenim per serpentes peccata-, qiise animam
    •
    pitis riietribra suht, dicehte Apo&olb Et ipsum dedit B" 1 simulef corpus ad interiliim trahuht, exprimuntur
    ;
    caput iuper btririid^Ecciesice[Ms. et Beda, bmnehi rion sblum quia ighifi, quia virufenti,. quia adpe-
    EcclesTairi](Epiies.' i, 22). Et rursurif : Vos emiii firiiehdum surit astuti, verum etiam quia per, ser-
    - esiis coVpustihrisli et hiembra de membrb (I C'6r.xri," peritempfiiniparehtesnbstri adpeccandum persuasi,.
    "27) Neiho ergb aseehdit in ctetiim, hisi qui descendit ac deirinhoftalibhs suht peccahdo mortales effecli.
    "d*eccelb' Fihus tiominis,"qui est inccelo; qupd; est Reclbper sefpehtem serieumDominus ostendifur, qui
    ipefte dicere :'Nemo dscehdil in ccelttm, nisi Chfi- veriitin similitudmerii [Beda,' simDitudine] carnis
    sttis iri c'bfpore"Siib,qu&dest Ecclesia, qiii in seipsb' peccati : quia sicut aaneus serpens efligiein quidem
    qtiidem pfimurii cerneritibus apostolis, eminenliori- igriitis sefpentibus similem, sed nuilum prorsus. in,
    Tius' riimirum' meiribris 'suis, ascendit. et exinde ih shis membris habuit"ardoreiri.veneni nocentis; quhi
    inembris Siiis*tjhotidie ascendehs se colligil in cos- pbtius pefcussos a serpentibus.sua^ exaltatione sa
    -lum. Tlmc bst eiiinicihbdiihsuiri cdrpus ejus,intra" nabat: slc nimiruin,' sic Redemptor htunani generis-
    adversa "prsesentis ssecuii deprehenshm gloriatur ef -Aon cafnem peceati, sed simiiitttdinem induit carnis:
    tiicit-: Niitic' auterii-kxaltavit cdput mewmsiiper ini- peccati, in qiia iribrteni crucis paliendo, credentes
    'riiicosiheos (Psal: sx\i, 6). Ac si patenter dicat: Qui in se ab onihipeccato ef ab ipsa etiam mortejibe-
    ^j
    6'cfiisuma Judaiiis Christum, caput videlicet inetim fafet. Sicui ergo Mbyses exdttdvit serpenlem in deser-
    'sftscitavif a mbftufs; ac frustratis omnibuS inimico- to, «fojiriqiiitj exaltari opmiet Fikumhominis.,QvLh
    '
    fii"mirisidii&', Shnleyavftihtcelum, spefo [quod] me sicut illi qui exaltatuiri pb sighb serpentem seneum'
    - etiam de
    prsesentibus perieulis erueris, meo capiti aspic'iebaht,sariaBantur ad teiripus a temporali morte'
    jungatlhfeghb "Su6.Quia efgo neiho aseendit iri cce- etplaga quam gerpenliuhi m6fsu"sJihthierat, ita et
    ihtfi. hisi qui ctescendif cte ccekr, quisquis"ifi ccelurii qui niysterium DOminicsepassibhis credendo, confi-
    dscendere desidefaf*,eiqui de ccelbdescehdit et-[est] tendo, sincStiter imitaftdo aspiciuht, saivahtur in/
    iriccelb',-Tevefafideiet dileetiohis hnitatecorijungal; perpetuum ab omhi moffe, quam peccandb in anihia
    hprer'teinlelligehs qhia.nullo alib ordirie, nisi per eum pariter et, carne conlraxerant. Unde recte subjun-
    qui descendit de' ccelo?potesf ascericferein cceihni; gituf: Ufomnisqui cfedit' inipsuin [Beda, injpso'
    JJnde"alias ipse dicit: Neriiovenii ad Pdtrehi riisi per ridii pereat, sed liabeat vifariiwierriam. Cujus quidem
    m'e. HsecideoT^icodeihoet [ilfs.-,vel] cunctis dibiiri- verbi palet Sensus; quia qui credit ih Cb'ristuhi,'non
    tuf cateehunTenis;ut disearit ejus membfis fenascen- sbluin perdilionem eva'dit pcfehafum, Sed elvitam
    db ihcofpOrarii"pef quein possint' ascendere iri fe- percijJit setefham. "Et tihb ihtef figufam disial ef
    ghurii&ei.EtqhiaaScehsio vel irigressus"regni fierii jp vefitatem', quia"per illam vita pfbtelafur [Beda,i>vo-'
    lioii potest absque fid'e_-et sacramentis Dominiese' telabatiir] tehiporalis, per Baric viia dbriatur sine
    passttihisy "rbfite iriferfhf ': Et iicul Mbyses exdliq- Tme,mansuf'£s.Sfed^Cufahaiitii soleftef esf_ ht quod
    ~i)it 'serfiriieniin des'erto;ita
    " exaitari oportet Filiumi • ihtellectiis bene seiitit; ppbi^fib "chhtligfla
    " ' " peffifciat,
    'hbhiihisi --"'"* 1
    "qhateriuscohfessforectse riopifai 'frdki, ple^et sobrie
    - 'YERsi1'S.--^Ut bmius-qui credit in tpsum, riori• "corivefsandb", sld perfebltionehi;[Se'd;'a,,
    a"d pefcejitiij-
    -
    pereat, Sed''habeat vitam' ceternath: Mira magisteriii hem] pfbriiisSsentibTsvitSemteftiifrii atfingere. Yefum
    ccelestis arte Dominus magistfum legis- Mosaicse ' Tquia IiSec-tle Fiii6 iiBminis aiciintuf, qtif exattari ih
    "
    ad spiritalem legis ejusdehf sensum inducit, recor- cfiice; etrii6ftein"gotiiif:"p'ati,-ri^ putaret Sicoiiemus
    .daiis-historiffi yeteris, et hanc in figuram suas pas- Filium tahfuih" etim' hbmihis esse','a'cpio vita esset
    "
    iiorils. atipie"tiuhiansesalyatibhis fabfain edisserehs. "exspeetatidapbfpetha, chravitei Domiriiis etiariidi-'
    "Nafrat quippe liber Numerofum, quia pertseSus in vinitatis suse patefadefe sabfamerifum,"uhuriique et
    .eremo populus Israel itineris.iongi ac laboris, >-niur- eumdeih FilIum"Dei, efFiiium Iiominis hifindi^bsteh-
    muravit contra DominumetMoysen; ideoqueDomi- deresalvatorem. Kam sequitur : ' -.-' •.--.,...".;- •
    ims immiserit in illuin ignitos serpentes, *adquorum . .YERS.- 16. —>Sic enint dilewii Diis iMihdA~m,'ftt
    783 B. F. ALBUNUSEUALCUIM OPERUM PARS II. 784
    Filium suum unigenitum daret, ul gmnis qui credit in A sua, jam cum Deo facit. Accusat Deus peccala tua :
    eum, non pereat, sed kabeat vitam mternam. Unde si et tu accuses, conjungeris Deo. Quasi duseres sunl,
    liotandum quod eadem de Fiiio Dei unigenito repli- homo et peccator. Quod audis homo, Deus fecit;
    cat, quoe de Filio hominis in cruce*exaltato prsemi- qiiod audis peecator, ipse homo fecit. Dele quod feci-
    serat, dicens.: Utomnis qui credit in eum, non pe- sii, ut Deus salvet quod fecit, Oporfet ut oderis in te
    veat, sed habeat vitam wternam. Quia prbfecto idem opus luum, et ames in te opris Dei. Cum autem coe-
    redemptor et conditor noster, Filius Dei ante ssecula perit tibi displicere quod fecisti, inde mcipiunl bona
    -existens, Filius hominis factus est in fine sseculorum, opera tua, quia accusas mala opera tua."Initium bo-
    nt, qui per divinitatis suse potentiam nos creayerat rioriihi operum, confessioest operum malorum. Fa-
    adperfruendam vitsebeatitudinem perennis, ipseper cis verilatem, et venis ad lucem. Quid est, facis ve-
    fragilitatem humanitatis nostra; nos restauraret ad ritalem? Non te palpas, non libi, blandiris, non te
    recipiendam quam perdidimus vitam. » i Sequitur adulas; non dicis : justus^sum, cum sis iniquus, et
    aiitem : incipis facefe veritatem. Yenis autem ad lucem, ut
    YERS.17.—Non enim misit Deus Filiutn suum iti manifestentur opera lua quia in Deo sunt facta, quia-
    mundum, ut judicet mundutn, sed ut salvetur tnundus et hoc ipsum rmod tibi displicuit peccatum tuum,
    per ipsutn. c ~>Ergo quantum in medico est, sanare ** non tibi displiceret, nisi Deus tibi luceret, et ejus
    venit segrotum. Se ergb interimit, qui prsecepta veritas tibi oslenderet lucem [In Aug. deest, lucem];
    snedici observafe ribn vult. Yenit Salvalor in mun- sed qui etiam admonitus diligit.peccata sua, odit ad-
    dum : quare Salvator dictus est mundi, nisi ut sal- monentem lucem, et fugit eam, ut non arguantur
    vet mundum, non ut judicet mundum? Salvari non opera ejtts mala quse diligit. Qui autem facit verita-
    vis ab ipso, ex te judicaberis. Et quid dicam judica- tem, accusat in.se mala sua, non sibi parcit, non
    beris ?"vide quid ait: Qui credit in eum, non judica- sibi ignoscit, ut Deus ignoscal; quia quod vull ut
    bitur [Al., judicatur]. Qui autem non credit : quid Deus ignoscat, ipse agnoscit, etvenit ad lucem, cui
    dicturum sperabas, nisi, judicatur ? Jam, inquit, ju- gratias agit quod illi, quid in se odisset, ostenderit.
    dicatus est. Nondum apparuit judicium, sed j'am fa- Dicit Domino : Averte faciem luam a peccatis tneis. Et
    ctum est judicium; Novit enim Dominus, qui sunt quafronte dicit, nisi iterumdicat? Quoniam facinus
    ejus, (II Tim. n, 19); novit, qui permaneant ad co- meum ego agnosco, et peccatum meum contra me est
    ronam, quipermaneant adflanimam; novit in area semper('Psal. L, i>, 11). Sit antele, quod nonvis
    sua triticum suum, ndvit et paleam; novit et sege- esse ante Dominum [Aug., Deum]. Si autem post te
    tem, hovit zizania. Jam judicatus esl qui non credit. („ feceris peccatum tuum, retorquet tibi illud Deus
    Quare judicaius? Quia non credit in nomine unige- ante oculos tuos : et tunc retorquet, quando jam
    niti Filii Dei. (YERS.19.) Hoc est aulem judiciupi, pcenilentise fructus nullus erit. Currite dum lucem
    quia lux venit in mundum, et dilexerunt homines ma- babetis, ne tenebrse mortis vos comprehendant. i Se-
    gis tenebras quam lucem : erant enim mala opera quitur autem :
    eoruth. Fratres mei, quorum opera bona invenit YERS.22. — Post hwc autem ventl Jesus et disci-
    Dominus? Nullorum. Oninia [Aug., Omnium] enim puli ejus in Judwam terratn. Et illic demorabatur cum
    mala opera invenit. Quomodo ergo quidam fecerunt eis, et illic baptizabat. c c Baptizatus baptizat; non
    veritatem, et venerunt ad lucem? Hoc enim seqni- in eo baptismate baptizat quo baptizatus est. Dat
    tnr': baptismum [Ms., baptisma] Dominus baptizalus a
    YERS.21. — Qui autem facit veritatem, venit ad servo, ostendens humilitatis viam, et perducens ad
    lucem, ut manifestentur opera ejus, quia in Deo facta baptismum [Ms., baptisma] Domini. Hoc est ba-
    sunt. Quomodo ergo quidam bonum opns fecerunt, ptisma suum, prsebendo humilitatis exemplum, quia
    ut venirent 494 aa"hicem, id est, ad Christum? Et ipse non respuit baptisma servi; et baptismate servi
    quomodoquidam dilexerunttenebras? Sienim omnes yia prseparabatur Domino : et baptizatus Dominus,
    peccatoresinvenit, et omnes a peccato sanat; et ser- TJ viam se fecit ad se rvenienlihus.] Ipsumaudiamus :
    pens ille ,in quo.figurata est mors Domini, eos sanat Ego sum via, vetilas et vita (Joan. xiv, 6). Si verita-
    qui morsi fuerant; et propter morsus serpentis ere- tem quseris, viam tene : nam ipse est via, qui est
    ctus est serpens, id est, mors Domini, propter mor- veritas. Audiamus Joannem; Baptizabat Jesus. Dixi-
    tales homines, quos invenit injustos; quomodo inlel- mus quia baptizat Jesus: Quomodo, inquit, Jesus,
    ligitur, hoc est judicium, quoniam lux venit in mun- quomodo Dominus, quomodo Dei Filius, quomodo
    dum , et dilexerunt homines magis tenebras quam Yerbum; sed Verbum caro factum est. s
    lucem : emnt enim mala opera eorum? Quid enimesf
    hoe? Quorum enim erant opera bona ? Nonnevenisti CAPUT VI.
    ut justifices impios? Sed-dilexerunt, inquit, tenebras Joanni in JEnon baptizanit a suis discipulis dicitur,
    magis quam lucem. Ibi posuit vim; multi enim dile- _ quod, cui ille testimonium perhibebat, hic baptizet4
    xerunt peccata sua, [multi confessi suntpeccata sua]: el quod oinnesad eum veniant. Quem ille sponsum
    esse, et oporlere crescere, se aulem minui. Illumque
    quia, qui confilelur peccata sua et aecusat peccata desursum, et supra omnes esse. Credenlemque in
    a Hucusque ex Bedse homilia citata. c Ex sancto Augustino, Tract. XJH num 4, 6.
    > _
    _, JRlxsauclo
    Augustino, Tract. xn in n.
    Joan., 12,13,
    785 EXEGETIGA. — COMMENT.IN JOAN, — LIB.n. 786
    eum habete vitam mternam. Super incredulum vero A enafrare mysteriura. Audistis leslimonium meum;
    iram manere confirmat. credite testimpnio meo. Concurrite ad illum,in cujus"
    YERS:23.'—Eratautem Joannes baptixansinJHnon, baptismo est remissio .peccatorum. ^lste Joannes
    juxia Salin. Locus quidem [Forte, laCus quidam] ex -tantseauctoritalis habebatur, ut a populo Christus
    nomine intelligitur, quiaaquse mullse erant ibi. iEnon putaretur; sedille falsumrespttit honorem, ut soli-
    juxtaSaiimlocusest,ubibaptizabatJoannes, etosten- dam potuisset habere veritalem. Noluit de sejactara
    ditur nunc usque locus, in oelavo lapide 495 Scyto- tpiod non fuit, ne sine eo esset qui semper fuit,-
    poleos ad meridiem, juxta Salim et Jordanem. YERS.29. — Qui.habet sponsam, sponsus est. Ego
    (YERS.24.) Nondutri enim missus fuerat Joannes in non sum sponsus. Sed quid sum ? Amieus sponsi,
    carcerem. Quare"baplizabat Jbannes? Quia oportebat gaudens in vocem Illius. Quis est sponsus.?*Ille de quo '
    ul baplizaretur Dominus.,Quare oportebat ut Domi- dicitur: Rex omnisterrceDeus; et adorabunt eumomnes
    nusbaptizaretur? Ne aliquis magna- licet pra^ditus reges terrm, omnes gentes servieht ei (Psai. LXXI,H).
    gratia vel potestate, contemnefet baptizari. Ipse Do- Illesponsus verus; sponsa vero sancta Ecclesia, ex
    ininus non contempsit baptismi sacramentum, quam- onmibus congregata gentibus, de qua Aposlolus aif:
    vis in illo non essetquodmundaretur in baptismo, Desponsavi vos uni jiiro, virginem castam exkibere
    qui uullum habuit peccatum, quod dimitleretur in B Ckristo (II Cor. xi, 2). Yirgo est et sponsum habet,
    baptismi lavacro. Baplizatus est a servo Dominus.ne quse quotidie general et virgo perpetua. permanet.-
    servus Domini baplismum contemneret. Nbndum Yirginitas hsec integritas est menlis, charitatis per-'
    enim missus fuerat Joannes in carcerem.Ideo hoc dixit fectio, unitas catholicsefidei,pacis concordia, caslitas
    evangelisla, ut intelligeretur [ lisec miracula-], quse in corde et.anima; quia nihil valet corporis oastitas
    ante posuit, primo auno doctrinse Domini nostri Jesu sine catholicae fidei integritate; cujus- virginis, id
    Christi, qtiseincipiebat a baptismo suo, acta esse; cujus est, universalis Ecclesise, amici sunt prsedicaiores
    anni gesta, maximealios intellexit evangelistas tacere. evangelicie veritalis. Et ideb dicit iste; Joannes,
    YERS.25. —Facla est autem qucestioex discipulis amicttS-sponsi: Qui stat et dudit, gaudio gaudet pro-
    Joannis cum Judwis de purificatione, Zelantes vero pter vocem sponsu Stat enim, qui in lide rectaper-
    discipub Joannis magistrum, quia plures audiebant manet, etl quod credit, prsedical. « a.Quafestat?
    concurrere ad baptisma Ghristi, et prseferre Judseos Quia non cadit. Quare non cadit? Quia hhmilis est.
    baplismo Joannis baptismum Chrisfi,ita ut novissime Isle prseeursor Domini in solida petra stabat," duih
    "ventumest ad ipsum Joannem, ut solveret qusestio- ait: Non sum ego Christus, non sum ego sponsus,
    nem quam habuerunt discipuli illius cum Judseis, de _ sed amicris sponsi.Qui gloriam illius quserit qui
    discretione inter baptismtun Christi et baptisnram. G misit eum, merito non eadii, merilo stat, merito -
    Joannis, et dixerunt ei: audit vocem sponsi, et gaudio gaudet propter voceni
    YERS.26.—Rabbi,qui erattecum trans hrdanem, sponsi. J Yox ergo sponsi est : Ite, docete.omnes
    cui tu testimonium perhibuisti, ecce hic baptizat, et gentes, baplizantes eos in nomine Patris, ei Filil, et
    omnes veniunt ad eum. Qiiasiindignantesq_uodplures Spiritus sancti. 496 J b Confessus est orgo Joarines,
    venissenl ad baptismum Chrisli, dixerunt : Omnes sicut superius audistis, quia non sum ego Ckristus ".*
    veniunt ad eum, et te dimittunt, dum tuo baptismo quia cum discipulos multos faceret Jesus,' et perfer-
    baptizatus est ille, ad cujus baptismum omnes modo retur ad eum, veluti [ut] instigaretur, quasi invido
    eoncurrunt. enim narravefunt: Ecce ille facit plures discipulos
    YERS.27. — Respondit Joannes et dixit: Nonpo- quam tu, ille confessus est quid esset, et inde meruit
    test homo accipere quidquam, nisi fuerit ei datum de pertineread eum, quia non est ausus se dicere,
    coslo'.Yos mihi testimonium perhibetis, quod dixe- quod estille. Hoc ergo dicit Joannes, Non-potest
    rim : Non sum ego Christus. Si meo teslimonio cre- homoaccipere quidquam,'nisi fuerit ei datum de cwlo.
    ditis, scitote me non esse Christum, sed illum; et Ergo Christus [dat], homo.accipit. __
    illius baptismum esse in quo est- remissio YERS.28, 29. — Ipsi vos mihi testimonium perhU
    peccato- U
    j
    rum et Spiritus sanctus datur; non meum in
    quo betis,quod dixerim: Ego norisum Chrislus; sed quia
    tantummodo pcenitentia dabatur, et fides in eum in missus sum ante illum. Qui kabet
    sponsam, sponsus
    quo [Ms., de quo] queriihoniam nunc habetis. Non est, amicus autem sponsi, qui stal et audit et
    potest homo aliquid accipere, nisi .fuent itli datum dei gaudio gaudet propter vocemsponsi. Non sibi eum,
    ccelo. Ministerium accepi quod mihi datum fuit de: -facit de se. Qui vult gaudium
    gaudere de se, tristis erit; qui
    ccelo. Prseco sum, ille judex; ego servus, ille Domi- autem de Deo vult
    ' gaudere, semper.gaudebit, quia
    nus; illesponsus, ego amicus Sponsi. Illum oportet Deus sempiternus esl. Yis [ergo] habere gaudium
    crescere,me autem tninui. Yeniebam illi viam parare, sempiternum? inhsere ilU qui seiripiternus est. Talem
    non me exaltare. Ego voxclamantis, ille Yerbum
    pa- se dixit Joannes. Propier vocem sponsi gaudet amicus .
    tris. Qui post me venit, ante~ me factus est, id
    est, sponsi, ait, non propter-vocemsuam; et statetaudit
    * dignitale prselatus est mihi. Cujus ego non sum di- eum : si ergo cadit, non audit eum. De illo [enimj
    grius corrigiam calceamenti [ejus] solvere,id est, na- quondam [Aug., quodam] qui cecidit ,,dictum est:
    tivitatis iilius qtti ex virgine natus venit in mundum Eiin veritate non stetit
    (Joan. vm, M). De diabol»
    * Sanctus Augustinus loc. cit. num. 12. ~>S. Aug. Tract. xiv, num. -
    2, 3, 5.
    .787 B..F; ALBIM SEU ALCUINIQPERUMPARS H. . , 788
    dielum esf, "Ecgpstare Jebetamicussponsi, etaudire., A. 4S7^TERS.51.—iKQuidesursumvenit, supermnes
    * Quid fistiStere? Permanere in gratia
    ej'usquam aece- est, etquide terra est, de terraloquitur. >Quidesursum
    ;pit, efaudjre [A.H<?.,.etaudi_]
    vocemadquamgaudeat. venit, supet onpies est, idjJStChristus. Qui qutem est
    ;Sic,ej^t Jojmnes.. Noverat;nnde gaudebat. Non sibi xd$fprra, terra est, et _de terra loquitjtf, id' est Joan-
    rirrpgabat.jOjjpd ipse poverat [Avg,, qtiod ipse Jion pes,;? .Quomodoergo de terraioquitur? Onmis bomo
    jrat]. Nsciebat illuminatum se, uon illnminatprem. lejtfiniis pst, ot dum terrena loquitur, ,de.ten:aloqui-
    Erat.pnim, lumen verum,Mt ovangelista,.^aori illum\r tuj'; qui vero illuminatus est ab po, qui esl luineu
    jiat flpinpm ,lwm_inem<venientemin hunc tnundum yerum, de diyims loquitur. Ergospprsum [MsL, sur-
    .(Jmn, 1,9). ' Si -.ergo joinnem iiominem, el ipsum ^pni] est graiia Dej, seorsuni na, ura hominis. pari
    ,Jpannem, quia et ipse de hominibus erat. Sequitur nalis cjirnaliter scstimat, carnaljter siispicatur. Dum
    fij, dicjf Joannes '...Hocprgojjaudium meum implelum venit gratia Dei jlluniinans bpmiiipm, ccelestia lp-
    est, .Qupdesf gattdiunj.ipsius? Jil gaudeal ad vocem quitur, sicut dietuni est : Qui iltuminas i\icernam
    .spqjisi. Multj.enhn ideo facti sunt insipientes,.qnia meatn, Domine, Deus meus, illumina tenebras meqs
    .diserunt sg ess.esapienles; quos arguil Aposlolus in [Psal. x\n, 29).« Hoc est, illum oportel crescere, me
    JEpistqla ad Rpmanos dice.ns,: JEsthmntes se esse auteni minui. Ergo Joannes, quod ad Jqannem pertir
    sapienlp, slulti facli sunt (Rptn. j, 20). Ergo Deris B net, de lerra pst, et de lerra loquilur : si quid dsvi-
    quod.d.atgratias agentibjis, tulit n,o.ii,agentibus.No- pum a Joanne audisti, illuminantis est, non reci-
    Juit esse hpc/oannes; gratus esse voiuit. Confessus pientis.
    est accepisse se,otgapderese_dixijt, propter yocem YERS.52. — Qni de ccetpvenit, super onmes esl, et
    ^ponsi, ejtait: _qu'odvidit et audivjt, hoc testificatur, et tesiimonimn
    •-. YJSRS. 30. -r- Hoc ergo g_qudiupimeum tmpletimi ejus nemo qctepit. Qui de cpelo venit, .super omnes
    .est, Illum pportet cresccre, pie g_ute\t\minui. Quid est, Dominus nosfer Jegus Christus, de quo superius
    esth.oc? illum opprtet exaitari, mpguteni humiliari. diclum est: Nemo ascendit in cwhim, nisi qui descen-
    Magnjim hoe sacramentuni est : mitequani venjref dit de ccelo,Filius hominis,qui est in ccelo.Est autem
    Dominus Jesus, homines gloriabantur de se : venit super omnes, et qriod yidit et audivit, hoc loquilur.
    jlle homp,ut minuerelur ijlius [i/s., bominis] gloria_, Habet enim et Patrem ipse Filius Dei; habetet ma-
    et -augeretur gloria Pei. Efenmi venit ille sjne .pec- Irem [Aug., et Patreni], et ahdivit aPatre. Et quod
    cato, etinyenit omnes cum peccato. Si sic venit audivit a Palre",quid est?' Quis hoc explicei? Qhando
    ille, ut dimittej-et peccata, Deus largiatur, homo con7 lingua mea,"quahdo cor-meum sufficere pqiesl, vel
    fitealur, Etenim confessio hominis, humilitas bo- corad intelligendum, vel lingua ad praferehdum?
    minisj miseratio Dei, altitudo Dej. Si ergo venijtj•_•Quid est quod Filius audiwt a Patre? Forte Filius
    jUe djmittere peccata [Aug., homini peccala], agno- Yerbum Patris audivit? Imo Filius-Yerbum Patris
    ,scat homo humiljtatem suam, et Deus faciet niiser est. Cum ergo Yerbum Dei Filius git,' Filius autem
    •.ricprdiam suani. Illum
    opgrtet crescere, me autem locutus esl nobis; non verbum suum, sed YerbKin
    tpinui} iioe ,est, illum oporfet ;dare, me autem ^accjr Patris se nobis loqui voluit, qui Yerbuin Patris lo-
    nere ; illum qportet glorificari, me auteni confiteri. quebatur.' Hoc. ergo, quomodo decuit "et oportuit,
    Intplligat homo gradum suums et confileatur Deo, dixit Joannes. Qui de cwlo yenil; super dpinesest,'et
    et audiat Apostolum dicenlem honijpi superbienti ef quod vidit et audivit, illud testptur; et lestittionium
    elato etjBxtolIere se volenti • Quid.enim habes,guod ejus nemo accepit. Si nemo, ut quid venij,? quorum-
    jwn accepisti? Si auUip flpcepifii, q-uid gloriaris, daia enim [Al., ergoj nemo. Est.quidam populus
    quqsi non qcpeperis (IjGor.,iv, .7)? Intelligat ergo prseparatus ad iraniDei, damnandus cum diabolo,
    jionio, quja accepit,qui vcilebat suum dicere quod iiorum nemo accepit [Aug., accipit] leslimonium
    non est ejus, et minuatur. Bopup esjt illi enim ut Christi. Nam si omnino neniq, jiullus homo; quid
    Deus in illo glorificetur.; ipjje jp se minualur, ut in ergo est .quod sequilur? '
    Deo augeatur. Ha3ctestimonia, hanc [Aug., et hanc] YERS.33. — Qui accepil testimohium ejus, signa-
    vefilalem, eliam passionibus suis, significaverunt -**vit, qnia Deusverax est. Certeergo nemo, sed tu ipse
    Chrislus et Joannes. Nam Joannes capite mihoratus dicis [Aug., nonnemo, si tu ipse dicis]; Qjdaccepit
    est, et Christus in cruce exallatus est, ut et ibi ap- tesliinoniutnejus, signavil, quia Dens veraxesl. Re-
    pareret, quid est, itlum oportet crescere, tne autem spbnderel ergo fortasse interrqgatus Joanpes, et di-
    minui, i tioc est, illum oportet exallari, me autem cpret nobis, quid dixerit [Angl, novi quid dixerim,
    huiniliari.Hoc enim significat et ipsa' creatufa lucis. riemq] nemo [Jffs.,Cefleergo hemo, si tuipse dicis,
    •NamCbristus-nalus est diebus crescentibus, Joannes Qui dccepit, etc..., et dicefet: Novi quid dixerim :
    vero deerescentibus; ut oslenderetur quid est Chri- nemo est quidam populus]."Est quidain pqpulus na-
    stus,hoc est lumen verum; et quid est Joannes,hoc tus ad iram Dei , el ad boc praicognilus. Qui sint
    esl illuminatus ab eo. Crescariius[rios] in illo, et per enim credituri, et qui non sint credituri, novit Do-
    jlluin, ut ille crescal in nobis, donec perveniamus minus; qui sint perseveraturi in eq quod credide-
    ad perfeclum diem. Audiamus adhuc quid Joannes fint, etqui sint lapsuri, novit Deus; etriuirierati
    dp Chrislo dixerit/velquid deseipso. Dicit enim: sunt Deo omnes futuri in vitam seternam, * Tesli-
    » S. Aug. loc. cit. num. 6, 7, 8.
    789 EXEGETICA, — COMMENT.IN JOAN. — LD3. H. . 790 '
    hionium ejus qui venit de eoelo, neino accepit; quij A slus, qui dat, non ad mensuram a,ccipit..bAudienim
    autem aecepit teslimonium ejris, sighavit, quiaDeus adtiuc, quod sequitur , quia de Filio dixerat: Non .
    verax est. Signavit, dixit; hoc est, signum posuit in enim qd mensuram dqt Deus Spiritum.
    corde suo, quasi singulare et speciaie aliquid, hiinc "YERS.55. — Pater diligit Filiutn,-et omnia dedit
    esseDeuiri -verum, qui missus.est ob-salutem hu- 'in manu ejus. Addidit: Et omnia dedit in manus ejus,
    maui generis. «Quid est ,^signavit,quia Deus verax, iit nosses et bic quam distincte [Aug., qua distinctione]
    est, nisi quia omnis homo mendax, Deus autem ve- dictum est: Pater diligil Filiurii. Quare? Ergb Pa-
    rax est? Quia nemo hominum potest •dicere , quod tei ""6ndiligit Joannem?,el famen [non] omnia dedit
    veritas [Ang., veritalis est] est, riisi illuminetiir ab inmanu ejus; Pater non diligitTaulum? ettamen
    eo, qui mentifi non potest. Deus ergo verax,Christus [non] omniadedil inmariuejus. Paler diligii Eiliutn:
    autem Deus. Yis probare? Accipe teslimonium ejus, sed quomodqPater Filiuni, noh quomodo'Dominus
    et invenis. Qui enim accepittestimoniuin ejus, signa- servum; quomodoUnicum, horiqupmodo adoptatum.
    vit quia Deusveraxest-. Qttis? Ipse qui de co3love- Itaque omnia dedit in mqnu ejus.' Quid est omnia?
    nit et descendit, et super omnes est, Deusverax est. -i Ut tahtus sit Filius, quahlus est Pater. Sequitur :
    Quem.enimmisilDeus, verba-Deiloquitur; ipse est ' CA.PUT iy. YERS.1, 2, 3. — Utergo cggtiovitJesus
    ©eus verax, ipse estDeus, etDominus noster Jesus JJ quiq audierunt Pharismi, quia Jesus plures discipulos
    Christus, de quo Apostolus ait': Tostquam vehit ple- fqcit quam Joaimes, et bapfizat: quanquam Jesus non
    nitudoiemporis,misit Deus Filiuni snumfactuin ex baptizarei, sed-discipuli.ejus : religuit Judwam ter-
    muliere, factum sub lege(Gal. iv, k).- -ram, et abiit in Galilwam. c < ptique Dominus si sci-
    - YERS.51'. — i « Quetn enim misit Deus, verba Dei ret Pharisseosita de se cognqvissequqdplures disci-
    loquilur. Hocutique de Chrislo dicebat, ut se abiilo phlos faceret et quodpluresbaptizaret, ut.boceis ad
    dislingueret. Quid enim? Joannem nonne Deusmi- salutem pertineret [Aug., valeiet]' sequendi eum,
    sit?-An ndn.jpse dixit-: Missus sum ante eum : et ut et ipsi essent discipuh, et ipsi vellenl ab.ep bapti-r
    qui niemisitbaplizare in aqua : jet deillo dictum est: zari; magis non relinqueret Judseam terram, sed
    Ecce egomitlo Angetum meurii ante le, et prwparabit propter illos maneret ibi: quia vero cognovit eorum
    viam tuam (Matach. m, 1). JSJonneet ipse verba Dei scientiam, simul cognoyit et invidentiam, quia nqn
    loqiiitur, de quo etiam-;dictumest quod sit amplius hoc propterea didicerunt ut sequereutur, sed ut per-
    quam propbeta? Si «rgo et ipsum Deus misit, et sequerentur, abiit inde. Polerat quidem ille et pra3-
    verba Deiipquitur , qubmodo ad" distiiTctionemde" sens ab his nbn teneri, si nollet; non occidi, sinol-
    Christo eum dixisse accepimus : Quetn miin~ misit let; qui [Aug.,_quia] pbtuit, et non nasci, sinbllet:
    Deus, verba Dei loquitur? Sed vide, quid ad.ungat: G sed quiain qmni re quam gessil ut tiojno, bomihibus
    498 — Non enim ad mensuram dat Deus Spi- "in se" oredituris prsebebat exemplum (quia unus-
    rituin. Audi Apbstolum dicenlem : Secundum men- quisque sefvus Dei non peccat, si secessejit in alium
    suram'dpmtionis Christi (Ephes.w,'1).. Homini- locum, yidens furorem. fortem [Auq., fort.e] perse-
    bus ad measuram dat, unico Filio non dat ad meri- quenlium se aut quserentium in malum animaui
    suram. Quomodo horiiinibus dat ad mensuram? Alii .suam; -yiderethr autem sibi seryus Dei peccare si fa-
    quideni' datur per Spiritum sermo -sapientise,' alii ceret, hisi in faciendo Doniinus prsecessisset), fecit
    sermo scientiassecundum ehmdem Spiritum; alii fi- hocille.magister bonus, ut doperet, non quod lime-
    des in eodem Spiritu, alii prophetia, alii judicatio ret.Fortassis etiam bocnioveat, cur dictum sit:
    [Aug., dijudicalio] spirituum, alteri genera iingua- Baptizabai Jesus plures quqm Joannes, et postea-
    rufii, alii dona curalionum i$ Cor. xii, 8). [Aug., quani dictum est, baptizat [Ms., baptizabal], sub-
    Nunquid -omnes apostoli"?j] Nunquid omnes pro^ jectum sit; Quanquani Jesus non bqpljzqwt, sed di-
    phetse ? Nunquid oriihes doctores ? Nunqaid omnesl scipuli ejus. Quid ergo? Falsum dictum erat, elcor-*
    baberit -virlutes? 'Nunquidomnes dona habent sa- rectum est ciim additum est, quanguam Jesus non
    nitatum ? Kunquid omnes linguis loquuntur? Nun- baptizaret, sed discipuliejus? Ari utrumque verum
    quid omnes interpretantur? Aliud babet ille, aliudi 9 est, quia Jesus et bapflzabat, et nqn baptizabat ?
    iste; etquod liabet-iste, ille nonhabet. Mensu- Baptizabat enim, quia et ipsepiundabat; non baptW
    ra, divisio quoedam donorum esl. Ergo' honiini- zabat, quia nqri ipse tingebat. Prsebebant discipuli
    bhs mensura [Idem, -ad mensuram]" datur; et con- minisferium corporis, prsebebat ille adjutorium ma-
    cordia ibi unum corpus facit. Quomodo aliud a'c- jestatisr Quandq enim cpssaret ahapfizandq, qui non
    cepit manus ut operetur;'aIiud oculos ut videat;; cessat a mun.dando, de qup dictum est ab eodem
    aliud aures-ut ahdiat', aliud pedes [Idem , oculus,, Joanne per Joannis Bapliste personam [dicentis] :
    auris, pes] ut ambulet": anima tamen una est, qua s Hic est qui baptizal? Ergo Jesjis adhuc Jjaptizat-j'ef
    agitomnia; In manu, ut -operetur'; in pede, ut am- quousque baptizantur, qui baptizandi, sunt [Aug..,
    bulel; in aure, ut audiat'; in oculo, ut "videat: sic>, quousque baplizandi ,sumus], Jesus baptizat. Secu-
    suntoliam diversa dona fidelium, tanquam membris; rus homo accedat ad. inferiorem ministrum, habet
    ad mensuram cuique propriam dislributa. Sed Chri- enim superioremmagistfum. Sedfqrle.dicat.aliquis:
    ';«S. Ahg. Ibid. nuih. 10. c s. AUg. Tract. xv in Joan^num. 2, 3, 4.
    51_Idem,loc. cit. num. 11,
    791 B. F. ALBINf SEU ALCUINIOPERUMPARS n. 79£
    Baptizat quidem Christus in spiritu, non in corpore. A ritanorum credunt in eum, dicentes - -
    : Vere hic est
    vero alierius dono etiam Salvator tnundi.
    Quasi quam illius, quisqtiam
    sacramenlo coiporalis et visibilis baptismatis imbua- VERS.S, 6. — Venii Jesus in civitatem Samariw,
    tur. Yis nosse quia ipse baptizat non solum spiritu, quw dicitur Sichar, juxla prcedium quod dedit Jacob
    sed etiam aqiia? Audi Apostolum: SicutChrisius, in- Joseph filio suo. Erat enim ibi fons Jacob. Jesus,
    quit, 499 dilexit Ecclesiam suam, etseipsum tradidit inquit, faiigatus itinere, sedebat sic super fontem.
    pro ea, triundans eamlavacro aqum in verbo, ut exhi- Super fontem videlicet putei, [qui etat in prsedio,
    beret sibi ipse gloriosam Ecdesiam , non habenlem quod] sanctus Jacob Joseph filio suo dereliquerat:
    tnaculam aut rugam, aut aliquid ejusmodi (Ephes. v, craodpra3diumnon tam Joseph quam Chnsto arbilror
    25). Mundans eam, unde? Lavacro aquse in verbo. derelictum, cujus figuram. sanctus Joseph patriareha
    Tolle aquam, non est baptismum. Similiter verbum portavit, quem vere sol adorat et luna, et omnes
    si tuleris, baptismum non fit [Ms., baptisma, tolle stellse benedicunt. Ad boc prsedium ideo venitDo-
    verbum, non est baptisma]. a » Quseri enim solet si minus, ut Samaritani, qui hsereditatem sibi patriar-
    in hoc baptismo discipulorum Christi, Spiritus san- chse Israel vindicare cupiebant, agnoscerent posses-
    ctus daretur , propter verba quse in sequenti hujus sorein suum, et converterentur ad Christum qui legi-
    Evangelii loco legunlur,. ubi dicitur : Spiritus sanctus timuspatriarchsehseres est factus. Dicitevangelista:
    nondum fuerat daius, quia Jesus nondum fueratgh- Jesus autem fatigatus ex itinere,jedebat sic super fon-
    rificatus (Joan. vn, 59) ? Profecto dabalur. Spiritas tem [Ms., supra puteum]. Evangelica sacramenta
    sanctus in hoc discipulorum Chrisli baptismo, licet in Domini nostri Jesu Christi dictis factisque sigria-
    non ea manifestalione, qua post ascehsionem Chrisii ta, non omnibuspatent; et ea nonnulli minus dili-
    decima die in igneis linguis datus est. Quod qusedani genter minusque sobrie interpretando afferunt ple-
    latenler, qusedam vero per visibilem crpaturam, vi- rumque pro salute perniciem et pro cognitione verl-
    sibiliter Deus operatur, pertinetadgubernationem tatis errorem. Inler (|ua3illud est*sacramenlum quod
    prudentise, quia omnes divinse actiones, locorum, scriptum est Dominum hora diei sexta -venisse ad
    temporumque ordinis [Ifs., ordine] distinctione pul- puteum Jacob, fessumque.ab ilinere resedisse,a
    cherrima aguritur. Quomodo autem ipse Dominus muliere Samaritana potum petisse, et csetera quoe
    secum habebat utique Spiritum sanctum in ipso ho- in eodem loco Seripturarum discutienda et pertra-
    mine quem gerebat, quando ut baptiz'aretur venit ctanda dieuntur. De qua re id primum 500 tenen-
    ad Jordanem [Ms., amnem]; et tamen posteaquam dum est, quod in omnibus Scripturis summa vigi-
    baptizatus est, descendere in eum in cblumbsespecie „ lantia custodire oportet ut secundum fidem sit sacra-
    idem Spiritus [sanctus] visus est: sic intelligendum menti divini expositio. Hora igitur diei sexta venit
    est, ante manifestum et visibilemadventum Spirilus ad puteum Dominusnoster. Videc in puteo tenebro-
    sancti quoscunque sanctos eum latenter habere po- sam profunditatem. Admoneoergo intelligi [Ms.,An-
    tuisse: Ita sane boc diximus ut mtelligamus eliana telligere] mundi hujus infirmas partes, id est, terre-
    visibili demonstratione Spiritus sancti, qui adventus nas, quo venit Dominus Jesus hofa sexta, id est,
    ejus dicitur, irieffabili vel etiam incogilabili modo sexta setate generis humani, tanquam senectute ve-
    largjus in hominum corda plenitudinem ejus infusam. teris hominis, quo jubemur exui, ut induamur novo
    Sequitur : Reliquit Judwam, el abiit iterum in Gali- qui secundumDeum creatus esl (Ephes. iv, 24). Nam
    Iwam. Quid est, reliquit Judwam, nisi reliquit infi- sexta setas senectus est, quoniam prima est infanlia,
    delitatem illorum qui eum recipere noluerunt; et secunda puerilia, lertia adolescentia, quartajuyen-
    lapidemquem sedificafe debuerunt, reprobaverunl ? tus, quinta gravitas. Veteris itaque hominis vita,
    Et abiit per apostolos in Galiteam, id est, in volu- quse seeundum carnem temporali conditione per-
    bilitatem istius mundi, prsecipiens apostolis : Ite, agitur, sexta setate, id est, senectute concluditur,
    docete^mnes gentes, baptizantes eos innominePairis, quia senectute, ut dixi, bumani generis Dominus
    etFilii, et Spiritus sancti(Mattk. xxvm, 15). _ noster creatoi nobis etreparatoradvenit, ut moriehte
    YERS.4. — Oporlebat enim eumIransirc per Satna- scilicet vetere homine, novum in se constitueret,-
    riatn. In lectione vero Evangelii, infirmitatem liu- quem. exutum luto terreno iu coelesliaregna trans-
    mani generis suscepisse Dominum Jesum Christum feiret. Ergo nuncputeus, ut diclum est, mundi hujus
    plenissime nobis sanclus evangelista monstravit; si- terrenum laborem et errorem tenebrosa profunditate
    quidem cum dixisset venisse Dominum in civitalem significat. Et quoniam exlerior est homo vetus, et
    Samarise, quse dicitur Sichar, juxta prsediumquod novus interior, dictum est ab Apostolo :-Et si exte-
    dedit Jacob filio suo Joseph, in quo prsedio erat fons rior homo noster corrumpilur, interior autem re-
    Jacob, addidit : Jesits, inquit, fatigatusex itinere, novatur de die in diem.. Reclissime omnino, quo-
    sedebatsiesuprafontem[Ms., supra puteum]. niam omnia visibilia ad exteriorem hominem perti-.
    CAPUT VII nent, quibus Christiana disciplina renunliat.',Hora
    Ad putewmJacob mulieri Samaritanw Christus se ma- sexla venit Dominus ad puteum, id est, medio die,
    nifestans plurima mystice loquitur, et vmlti Sama- unde jam incipit sol iste visibilis declinare in occa-
    a Hucusque Augustinus.
    795 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. II. 794
    sum: quoniam et nJbis yocotis a Christo ad invisi- A Spirititin sanctum dare cupiebat. Hanc enim rectc
    bilium amorem, homo iuterior recreatus, ad interio- intelligiihus aquam vivam, quod est cloiium Dei, sic-
    rem lucem quoe nunquam occidit, revertatur; se- ht ipse ait :Si seiies donum Dei; et sicut idem
    '
    cimdum apostoiicam discipliuam, non quaarens quse Joannes testatur alio loco dicens : Quoniam stabat
    videntur, sed qua3non yidentur. Quse enini videnlur Jesns, et clamabat: Si quis silil, veiiiat [ad me] et
    temporalia sunt, quse aulem non videnlur aiterna bibat. Qui credit in me, sicui dicit Scriplura, fluniina
    simt. Quod autem fatigatus venit ad puletim, infir- de ventre ejus fluent aquwvivw (Joan.ym, 57 , 58)..
    milatem carnis significat; quod sedit, humilitatem , Consequenter omnino, qui crcdit in me, inquit, flu-
    quiaet imbecillitalem carriis pro nobis suscepit, et tnina de ventre ejus fluenl aquw vivce,quia primo cre-
    homo hOiiiinibustairi huiniliter apparere dignalus . dimus, ut hsec dona mereamur. Hsec ergo fluhiina
    est. De hac infirmilate carnis Prophela dieit : Homo aquas vivse, quse illi mulieri yolebat dare, merces est
    in plaga posilus,. et sciehs ferre imbecillitalem; de fidei quam prius siliebat. Cujus aquse viyse inler-
    humililate vero Apostolusloquilur dicens : Ihimilia- prelationem ita suljicit: Hoc autemdicebat, inquit,
    vil se, faclus subdihis usque ridmortem (Philip. n, 8). de Spiritu, quem acccpturi erant In qm m eutn credi-
    Quanquam illud quod sedit, quoiiiam solent sedere turi erant. Nondum autem erat Spiritus datus, quia
    doctores, possit alio intelleclu non huinilitatis mode- B Jesus nonduni fueral clarificalus. Hoc itaque donum
    stiam, sed magistri denionstrare persoiiam. Sed Spirilus sanclus esl, quod post suam clarificationem
    quairi potest quare a muliere Samaritana, quseaquse dedit Ecclesise, sicut alia Scriptura dicit : Ascendcns
    implendsegratia venerat, bibere poslulaverit, cum in allum captivam duxit capiivitatem, dedil dona ho-
    ipse postea spiritalis fontis aftluenliam se petentibus minibus (Ephes. iv, 8). Sed adhuc illa mulier carnaT
    dare posse praedicaverit? Sed scilicet sitiebal Deus liter sapit. Sic enim respondil : (VEBS.11, 12) Do-
    mulieris illiiis fidem, quoniam Saniarilana erat, et mine, neque hauritorinm kabes, et puteus.attns est.
    solet Samaria idololalriai imaginem sustinere; ipsi Unde mihi habes dare aquam vivam? Nunquid tu
    enim separali a populo Judoeorum, simulacris mulo- major es Patre nostro Jacob, qui dedit nobis hunc
    rurii animalium, id est, vaecis aureis animarum sua- puteum, et ipse ex eo bibit, et filii ejus, et pecora ejus?
    rum dedecus adduxerant [Jlfs., decus addixerant]. Nunc verq jam Dominus exponit quid dixerit :
    Yenerat autem Jesus Dowinus noster ut gentium (YERS.15,14) Omnis, inquit, qui biberilde aqua•ista,
    lnultiiudineni, quse simul;«cris servierat, ad niuni-. sitietiterutn, Quiautem de-aqua, quam [ego]dedero,
    mentum fidei Ciirislianse et incorruptse religionis biberit, nonsitiet in sempiternum. Sed aqtia illa quam
    adduceret. Non enim esl, inquit, sanis opus medicus, dedero, fiet in eo fons aquw salientis in vitam wter-
    '-'
    sed male habentibus. Ergo eorum fidem silit, pro nam. Sed adhuc mulier prudenliam caniis ample-
    ctitur. Quid enim respondit? (YERS.15, 16.) Domine,
    quibus sanguinem fudit.
    YERS.7. — Dixil ergo ad eam Jesus : Mulier, da da miki hanc aqnam, ul neque siliam, ncque veniatn
    mihi bibere. El ul noveris quid sitiebat Dominus no- huc haurire. Dicit ei Jesus : Vade, vocq virum tuum,
    el veni huc. Ciini sciret eam virum iion habere, cur
    ster, post paiilulum veniunt discipuli ejus, quiper-
    rexerant m civitalem, ut cibos emerenl, et dicunlei: boc dixeril, quserilur; namque cum mulier dixerit:
    Nori habeo virum,
    Rabbi, manduca, Ille autemdixil eis : Ego aliamha-
    beo escammanducare,quamvos nescitis. Dicunl ergo YERS.l&.—DiciteiJesiis:Benedixistinonkabere
    .discipuli ejus ad alterutrum : Nunquid aliquis allulit te virum. Quinqueenim viros kabuisti, et nuttc, quem
    ei manducare?Dicit eis jesus : Meus cibus est, ut fa- . kabes,non esttuus-vir. Hocvere[~ls., verinn] dixisti.
    ciamvolnnlatem ejus qui me misil, el iit perficiam Sed non sunt hsec carnaliter accipienda, ne buic jpsi
    opusejus. Nunquid hic intehigilur alia voluntas Pa- adhucmulieriSamaritanos similesessevideamur: sed
    tris qui eum misit, et opus ejtis quod perficere velle de illq donoDei si aliquidjam gustavimus, spiritali-
    respondit , nisi ut nos ad fidem suam a pernicioso tcr ista tractemus. a Quinqueyiros, quhique libros.
    mundi errore converteret? Quaiis est ergo cibus p qui per Moysen ministrati sunt, nonnulli accipiunt.
    ejus, talis et potus. Quapropler hoc in illa muliere Quod autem dictum est: Et nunc qucm habes, noti
    sitiebat,' ut facerelin ea voluntatem Patris, et perfi- est inusvir, dese ipso Dominumdixisse intelligunt, ut
    ceret opus ejus. Sed illa carnaliter inlelligens re- iste sit sensus : Primo quinque libris Mqysi, quasi
    spondit : (YERS.9.) Tucumsis Judwus, qnomodo a quiiique viris servisti; nunc autem hic quem habes,
    me bibere poscis, cum sim mulier Sqmaritana? Non id est, quem audis, non est tuus vir, quia nondum:,
    enimcouluntur Judwi Samaritanis. Cui Dominus no- in eum credidisli. Sed quqniam nondum credens
    sler dixit : Chrislo, adhuc utique illorum quinque virorum,.
    YERS.10. — Si scires donum Dei, et quis est qui id est, quinque libroruni copulalione tenebatur; po-
    dicit tibi, Da tniki bibere, lu magis petisses ab eo, ut test movere quomodo dici poluerit, quinque viros _
    dedisset tibi aquam vivam. Ut hinc ei oslenderel non kabuisli, quasi nunc cos jam non haberel, cum
    se talem 501 aquam petisse, qualem ipse intellexe- adhuc utique ipsis subdita viverct? Deinde cum,
    rat; sed quia ipse sitiebat fidem ejus, eidem sitienti quinque libri Moysi nihilaliud quam Christum prse-
    " Yide sanclum Ambrosium in Luc. eap, 14 et 20.
    79g _B.F.ALBINI ^EU ALGUINI QPERUMPARSn, 7gp
    dicent, sieutipse ait : Si crederetis.Moysi,.crederetis.A minis, de quo Appstolus dicit : Nemo scit-quid est
    forsitani etmiiii;ille enim de tne scripsit.(Joan.y,.. in Iwminc, nisi spiritus hqminis. ,.Nam ille Spiritus
    &6); quoniodo pqlest inlelligi a quinque illis libris sanctus, Spiritus Dpi esl, de quo ilerum dicit;: Sic
    recedere lioriiinem, ut ad Christum transeat; cum el qua> Dei sunt, ncmg scil, nisi Spiriitis Dei.Uic
    ille qui credilin Ghrislum, hpp relinqueiidqs quhi- ergo spiritus homihis cumprsespns est, id est, inten-
    que illos "librbs, sed spiritaliter intelHgendos multo lus est et se pietate siibjicit Deo, intelligit bqmo
    beatius aihplectatur? a Est ergo alius intellectus, ut quse spiritaliter dicunrur; cumautem diaboli error,
    quinque viri intelligantur quinque corporis sensus; lanquanj absente jntellectu in aiiiriTa domipatur,
    rinus, qui ad Oculbspertinet, qub lucem islam yisi- adultqr est, Vpca ergo, iriquit, virum tiivtm, id est,
    bilem, etquoslibet colores, formasque corporum cer- spiritum, qui esl in te, quo polest homo intelijgere'
    -
    riimus; alter esl atirium, quo vocum el oniniuin so- spirilalia, si eum lux verilatis illustrel. Ipse acisit
    riorum momenta sentimus; tertius narium, quo cum loquqr tibi, ul spiritaleni aqtiani pqssis accipere,.
    varia odorum suavitate delectamur; quartus in oie Et cum illa diceret : .Non habeo virum; Bcne, inquit,
    gustus, dulcia et amara seutit, et omiiium saporum dixisti. Quinque enim viros hqbuisti, id est, quinque
    babet exairich; quihtus per lotum corpus tangehdo sensus carnis te in piima aetate rexerunt, et hunc,
    dijudicat calida et frigida, moilia et dura, lenia et B quem habes, non est tuus vir, quia non iii te
    aspera, et quidquid aliud est quod tangendo senti- esl spiritus, qui intelligat Deum, cqm quo legitimum
    mus. Islis ilaque carnalibus sensibus quinque prima potes babere conjugium; sed error diaboli poiius
    bominis setasimbuitur, jiecessiiate naliirse mortalis, dominatur, cpii te adulterina •contaminatione cqr-
    qua ita post peccatum prinii bominisnati sumus, ut rumpit. Et fortasse ul intelligentibus indicaret quiii-
    lionduin reddita luce menfis, cariialibus sehsibus qiie memoralos corporis sensus quinque virbrum
    subditi, carnalem vitam sme ulla veritatis inlelligeii- homine significari, post quinque carnales rcsponsio-
    tia transeanms. Tales necesse est esse infantes et nes ista mulier sexta responsione noinihat Christum ;
    parvulos pueros, qiii nqndum possunt accipere ra- jiasn prima ejus responsio est : Tu~cutn sis Judwus,
    tionem. Et quia riaturales sunt isli sensus, qui pri- quoinodoame biberepelis?Hecunisi: Doinine, neque
    iiiam setatem regunt, et Deo arlifice nobis tribuli ih quo Jianrias, habes, et puteus attus est. Tertia':'
    sunt; recte dicuntur viri, id est mafili, .g@ig.lan- Domine;da milii hunc aquam, ?ri tiequc siiiam, neque
    quamiegitimi, quoniahi non eos errpr vitio proprio, veniamhuc haurire. Quarta: Nonhabeovirum. Quinta:
    sedDei artificio natura contiibuit. Cum autem quis- Video quia propheta es tu, paires nostri iti monte koe
    quC venerit ad eani oetatemcui vita possit capax esse adoraverunt, Nam ista responsio carnalisest; carna-
    ralionis, si vefitatenistatim coniprehenderepotuerit, '**libus enim datus fuerat locus terrenus, ubi orarent:
    non"jam illis sensibus recfbribus utitur ; sed habebit spiritales atilem Spiritu et veritale oraturps Dominus
    virum spiritum rationalem, cui sensus illos in fa- ' dixerat; quia posteaquam locutusest, sexta hiulieris
    mulatum redigat, servitufi subjiciens corpus suum; responSio Christum fatetur omnium: istorum esse
    cuin anima non janivirisquinque, id est, qninque doctorem. Dicit enim : Scio, qriia~Messidsvenit, qui
    cbfporis sensibus subdita est, sed Yerbum diyinuni dicilur-Christus. Cnm ergo veneiit, ipse nbbis atihun-
    habellegitimrim virum, cui copulata inhajrensj cuin tiabit oinnia. Sed adhuc errat, quia eum quem ven-
    et ipse spiritus bominis bseserit Chfisto, quia caput turuni sperat, venisse nori videt; veiumlameii mi-
    viriCbrislus est (1 Gor.' xi,5), amplexus spiritalia, seiicordia Domini ntinc error iste tanquam adulter
    siiie ullo sepafalioiiis tiniOre seterna perfruilur vita. expellitur. Dicit enim [ei] Jesus : .-•'
    Quis nos ehim separare potuerit a charitate Ghristi Ego sum, qui tecum ioquor. Quoaudito, illa non
    (iRom.viii, 53)? Sed quoniam illa mulier errore i respqiidit; sed statim felicta hydria sua, abiilin ci-
    lenebatur, quse significabal multiludinem sseculi va-. vitatem festinans, ut evangelium ef Domini adven-
    nis superstitionibus subjugali[JIJs., subjugari] ,'p'ost; tum non tanlum crederet, sed eliam prasdicarel, Nec
    tempora illa quintjue carnalium sensuuni, quibus_ hoc, qiiod relicta hydria discessit, negligenler prse-
    piima setas, ut diximus, regitur, non eam verbumL'" tereundum est; hydria enim fbftasse aniorem sseculi
    Dei acceperal ih coi)jugium,sed complexu aqulterinci hujus significat, id "est cupiditatem, qua sibi tiomi-
    diabolus oblinebat. Ilaque illi Dominus dicit, vidensi nes de tenebrosa profunditaie, cujus imaginem pu-
    eam esse carnalem, id est, carnaliter sapere : Va-.' teus gefit, hoc-est, de terrena conversatiorie tiau-
    de\ vocwvirum tuurii, et veni huc. Id est, reinove te al , riunt voluptatem; qua percepta iterum in ejus appe-
    affectione camali, in qua nunc consliluta es, und<; titu iiiardescunt, sicut de aqua illa qui biberit, si-
    non potes intelligefe quce loquor : Et voca viruni tiet iterum. -Oporlebat autem ut Christo credens
    tuutn, id est, spiiitu intelligeritiseprsesens esto. Es t sa^culo renuntiaret, et relicta bydria, cupidita
    enim aiiimse quasi maiitus quodammodo spirilus; tem ssecularem se reliquisse §03 nionstraret, non
    bominis, qui animalem affectionem tanquam con- sblum corde credens ad- justitiam , sed etiarirad
    jiigem regit -. noh ille Spiritus sanctus, qui ciimPa--'• salutem " ore confessura et trsedicattira auod cre-
    treet Filio incomiriutabiliter dalur, sed spirilus'ho-- didit.

    a Vide sanctum Augustinum, Tract. xv, num.31


    mi fiSEGETIGA.-—-COMMENT. IN JOAN.—LIB.II. , ., *J98
    - YERS-..i^.-—-D[icit eimulier : -Domirie, ui video, A reusest inons-; oportebat.ehrii-adofari iri templo, -
    -_quiqpropheta es tu. t,a Ccepifcvemfevir, sed non- <quiacorporeum .est-templum. Spirilus esl Deus, et
    '
    dumpleneyenit.;Prophetam"D6minumptitabat. Eraf eos, qui adorant eum, in spiritu oportet pdorare-. Nos
    quidem et propheta;' nani de se ipso ait: Non est Mdoramusquod scimus,-~vosadoralis -qued «eseitis\
    'frophetasine honore, nisiiripatria siia (Luc. iv, 24). -quia satus-ex Judwis -est: ~~> Multum dedii- Judseis;
    - Item de illo dictum esl ad Moysen: Prvplietatn eis sed noliistos reprbbosaccipere. Panietemillum ac-
    suscitabode fratribus eorum siniilemtui (Deut. xvin, -cipe, cui adjunctusesl alius, ut pacali inlapide an-
    1S); similemscilicet adformam carnis, nonademi-= -gulari, qui est Christus, oopularentur. -Unus enim
    nentiam majestatis. -Ergo-invenimus Dominum Je- :paries a Judseis, unus a Genlibhs : longe a se isli
    :suin'dictum prophetairi. Proindejani non multum -parietes distabant, douec in angulo [Al., Christo]
    ^errat mulier ista, Video, inqult, quia proplieta es tu. jsonjunguntur. Alienigenoeautem el hospjtes eranl
    Incipitvirum adhlterujn excludepe, cum ait: Video Gentes; et peregrini.a lestamenlo [Jis., testamentis]
    :quia prppheta es; et incipit qB.sereiercniodiUam sole- Dei. Secundum ergo hoc dictum ,esi: 'Nos .adom-
    !bat,movere. Conteiitio.quippe-fueratinter Samarita-r mus quod scimusi Expersonaquidem Judoeorumdi-
    ,iios~et,Ju.daees, quia Judoei hi templo a Salomone otum est, sed non omnium Judseorum, non -reprobo-
    fabricalo .adorabant IDeum,: Samarilani Ionge-inde^B rum Judseorum.: sed- de .qualibus fuerunt aposloli,
    positi, non ineo. adorabant-; et eo'-JudseLmeliores tpiales fueruntprqphetse, qtialesfuerunt illi omnes
    .se esse. Iscstabantur,. quia -in iemplo -adorabanl .sancti, quioninia sua vendiderunt, ef pretia.rerum
    .Deunv.Non enim.coutuninr Judwi Samdritanis; quia suarnm ad pedes apostqloruni posuerunt (4cf.iv,54).
    dicebanteis : Quomodo vos jactatis [!L,ia3tatis; al., Kon repulit-enim Deus plebemsuam quamprsescivjt.
    -tetamini], et ideo vos.riobis. nieliores esse perhibe- Ajidivit hoc mnljer, ista, et addidit. Jam dudum pro-
    -tisvqiiiaiemplum habetis, quod nos non habemus? pbetam dixerat;. yjdit alia ,[Ang., vidit talia] dicere
    Runquid palres nostri, qiii.Deo placueriint, in UIo ^eum, cum quodoquebatur, quietiam [Jfs., jam]plus
    -templh adofaverunl? Nonhein isto moiite adorave- esset quam propheta.. Et quid respqndit, videte :
    mnt, ubi uos. sumus ? Jlelius ergq nos, incraiunt, in Dicii.ei muiier : Scio, quia Messias veniet, qui dicitur
    boc nionte Deum rogamus,,ubi patresnbstrirogave- Christus; cu,\nergg, veneril, ille nobis omma. demon-
    "rurit. Contendebahl-utrique'ignari, quia vhum non siraf)j«.,.Quides.t'hoe?.Modo, ioquU, de templo con-
    -Jiabentes, bii-pro templo,,isti pro monte inflammar -fendunt. Jpdsei, _et nos_S04 demqnle contendimus.;
    ;bantur [Ms. e$ Aug._,jnflabantur] .adversus .se invi-r cum ij|e venerit, montemspernet, et templumever-
    •eem.' Dominus tanien niodq :quid .doeet mulierem, tet. Dqcebit.nos iste omnia, nt in spjritu ot veritate
    tariquam ,GU_us-yi>,pcepe.rit.-praesens -esse? .DiCitej C pportel [Ms., noverjmusXadqrare. Scjebatj quis eam
    .njulier : Dgpiine,video,qfiifi._prophet_aestUi posset dopere, se.d j'a'm dqcentem nondijm agnosee-
    : ¥ERS, 20, %i.-r-.Pqtres tigstrrinmonte-koe qdorave- bat. Jam prgo digna erat, «ui manifestaretur. Mes-
    -_runt,-eivos dicitjs^quiaHievosolymisadorare oporlet, sias autem tuictus.est: ,unclus enim preece Christus
    fiicifS J,esvis: Mulipr, Cfede mihi, quia veniet hgra, est, Iiebrajce -Messias... -Ergo cljcit ei miilier -: (YERSJ
    «quandojieqneifimotilehgc, iiequein Hierosolymisador 25) Scjo ^uia Messiqs vepjef, .q\\\ diciliu Christw&t
    fifbitis Pqtrenj. Yepiet-.epim;Ecclesia, sicut diptinn purii ergo venerif, ille nobis .ammniiabil:.ommq.'-
    i£St in-Cantici§ canticqrum •: Pilectvs meusJoquitux - YERS.26. — Dicit.ei Jesus.: Ego sun\, qui igqupr
    jjiihi: §urgej propera, fimica meg,,spqnsatnea, columbci lecum. Yocavit viram suumr_|actus ,est-vji' <caput
    meq,, ifnmaculata mea, e\ veni : jam enijn' hiems mulieris,-factus est Christus.caputvirj. Jarn mulier
    jtrarisiit, >imberrabiik /t recessil;~flores~apparuer.uhi ordinatur in iide, et regitur bene vicfura .[Al,, du-t
    interra, tenypus-putqtionis advenit, vgx turturis.au- ctura]. Pq.sleaquamaudiyit-hqc, Ego^um; gui.lo-
    _difaesl.in terra nqslra,(Cqnj. u, 10,-12)..Merilo jam qnor tecum, jam ultra quid "diceref,.quaijdq Cbri§lps
    jjrsesenle viro audit: Mulier_c_rejlemihi, jani ejiim Rqminus njanjfesfar.e se ypluif jnijiieri, cui dixerat,
    $st in leiquicredal, quiajii^sesens-esl vir tuus. Gcer crede mihi ?Jjy_ER~i. 27.) Et cpntinuo vetiermt clisci-
    -
    pistj^idesse intellectu, fluando meprqphetamappelT puli ejys, .el miyabantur, quia.cum ri_iuliereloq_%ebg,tur.
    lasti, Mulier,,orede mihi, quia-nisi credideritis, non Quia qussrebat _perditam,qui yeneral tjuserere qiiqd
    intelligetis : Ergo mulier crede mihi, quia veniet perierat, hqc jlli.mirabantur. Bonupi.enini mifaban-
    hora, quando, neq_uefn nfpntehoc, neque in Hierosb-. tur, non malum suspicabantur. (YERS,.28.) tfenio
    iymisifdorabitis Pqtmn. {Jms. 22,,23.) Vos adorar tamendixit, quid quceris? aut qui(i lpqu_erisputn ea?
    tis quod nescitis, nos- adprfirnus quod scimus, quia Religuitergohydriamsuam mulier, et gbiit ad cwilatem.
    salus exJudwis est.. Se4 veniet liorq, [quando?] _et Audito~jE<jrosum;quilgquor-tecum, et jeceptq jn cor-
    nunc esi, [quse ergq hora?] quando veri adoratoreg de .Christo Domino, quid faperet nisi jam. hydriam
    ador.qbunlPairem inspiritugX veritale ;non,in monte dimitteret, et evangelizape jeurrpret^Projecjt cupi-
    jsfo, npn in templo, sed in spiritp.et yeritate.. ditaleni, etproperavit annuntiare veritatem. Discant
    YERS.24. — Spiritus esiDeus. Si corporeus esset qui yolunt evangelizare, prpjieiant hydriam ad pu-
    J)eus; qpqrtebat eum adorari in rnonte, quia eorpq- teum. Recqrdamini quid superius dixerim dehydi'ia_
    a S. Aug. Loc. cit. num. 23,21. b Md. num.
    ^. ^ % |9f ,30,31, |2rJ|,;
    799 B, F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS H. 800
    Hydria vas erat, unde aqua hauriebatur; Grsecono- 4AChristi; etideo seminatores; Moyseset cseteri pa-'
    mine appellatur hydria, quoniam Grsece, aqua, v~up triarchse, et omnes prophetsp, quanta pertulerunt in
    dieitur, tanquam si aquarium diceretur. Projecit illo frigore quando seminabant? Ergo jam in Judsea
    ergo hydriam, quse non jam usui, sed oneri fuit, messis parata erat. Merito ibi tanquam matura se-
    avida quippe dcsiderabat aqua illa satiari. Ut nun- ges fuit, quando tot millia hominum pretia rerum
    tiaret Christum, onere abjeclo cucurrit .ad civita- suarum afferebant; et ad pedes apostolorum ponen-
    tem, el dicit illis hominibus :. (YERS.29) Venite, et tes, expeditis humeris a sarcinis sa3Cularibus,_Chri-
    videte Jwminein, qui dixit mihi omnia quwcunque slum Dominum sequebantur (Act. iv, 55). Vere
    feci. Projecit.hydriam,,et abiit, el nuntiavit civitati matura messis! Quid inde factum est ? De ipsa messe
    pedetentim, ne illi quasi jam irascerentur, et indi- ej'ecta sunt pauea grana, et serninaverunt orbem
    gnarentur, et persequerenlur. Ait enim : Venite et lerrarum, et surgit alia messis quse in fine ssecuft
    videte hominem, qui dixit tnihi omnia quwcunque metenda est. De ipsa [Ang., ista] messe dicitur»;
    feci: nunquid ipse est Christus ?• Qui seminant in tacrymis, in gaudio tnetent (Psal.
    YERS:50, 55. —' Exierunt de eivitale, el veniebant cxxv, 5). Ad islam ergo messem non apostoli, sed
    ad eum, et rogabant eum discipuli dicentes: Rabbi, angeli miltuntur [ills., miltentur]. Messores, inquit,
    tnanduca.' Ierant enim emere cibos, et venerant. g; angeli sunt (Matth. xm, 39). Ista ergo messis cre-
    Ille aulem dixit: Ego cibutn habeo manducare, quem scit inter zizania, et exspectat in fide purgari. Illa
    vos nescitis. Dicebant ergo discipuli ad invicem: Nun- ergo messis jam malura erat, quo prius missi sunt
    quid aliquis attulit ei manducare ? Quid mirum si discipuli, ubi propbetoe laboraverunt. Sed tamen,
    mulier illa non intelligat aquam? Ecce discipuli non- fratres, videte quid diclum sit: Simul gaudeat et
    dum intelligunt escam. Audivit autem cogitationes qui semindt, et qui tnetit ? Disparis temporis labores
    illorum, et jam instruit, ut magister, non per circui- habuerunt, sed gaudio- pariter perfruentur, merce-
    tuiri, sicut illa cujiis adhuc virum requirebat, sed dem simul accepturi sunt vitam oeternam.
    YERS.59-42. — Ex civitate autem illa multt cre-
    jam aperte dicit eis' Jesus : (YERS.51.) Meus,-in-
    quit, cibus est, ut faciam voluntalem e)us, qui me diderurit in eum, propter sermonem ejus, non propter
    misit. Ergo et potus ille [ilfs., ipse] erat in illa mu- verbummulieris testimonium perhibentis : Quia dixil
    here, ut faceret voluntatem ejus qui eum misit. miki omnia quwcuriquefeci. Cum venissent autem ad
    Ide6 dicebat: Sitio, da miki bibere : scihcet, ut fidem illutn Samaritani, rogaverunt ut apud eos tnaneret;
    in ea operaretur, et fidem ejus biberet, et eam in et mansit ibi duos dies, et multo plures crediderunt
    corpus suum trajiceret: corpus enim ejus est Eccle- propler sermonesejus; et mulieri dicebant: Quia jam
    sia. (VERS.55.) Ergo, inquil, ipse est cibus meus, ul (C non propler tuam loquelam credimus, ipsi enim audi-
    faciam voluntateth ejus qui tne misit. Nonne vos di- vimus et scimus quia hic est vere Salvator mundi. Et
    citis, quod adhuc quatuor tnenses sunt, et tnessis [ve- hoc paululum animadvertendum est, qula lectio ter-
    nit] ? In opus fervebat, el operarios mitlere dispo- minata est. Mulier prima nuntiavit, et ad mulieris
    nebat. Yos quatuor menses computatis ad messem. testimonium crediderunt Samaritani, et rogaverunt
    ego vobis aliam messem albam et paratam ostendo. eum ul apud eos maneret; et mansit ibi biduo, et
    Ecce dico vobis, levale oculos vestros, et videte quia plures credidertmt. Et cum credidissent, dicebant
    jam albw sunt regiones ad triessem. Ergo messores mulieri: Non jam propter verbumtuum credimus, sed
    missurus est [Ms., sum]? In hoc enim est verbum ipsi cognovimuset scimus quia hic est vere Salvator
    verum, quia alius est qui metit, et alius qui seminat, mundi. Primo per famam, postea per prsesenliam.
    ut el qui seminat, sitnul gaudeat et qui tnetit. Sic agilur hodie cum eis qui foris sunt, et nondum
    YERS.3%.-^Ego misivostrielerequodvosnonlaoora- sunt Chrisliani. Christus nuntiatur per Chrislianos
    stis. Atii iaboraverunt, elvosin eorumlaboremintroi- amicos; tanquam illa muliere, hoc est, Ecclesia an-
    stis. Quid ergo?Messoresmisit, non seminatores. Quo nuntiante, ad Chrlstum veniunt. Credunf per istam
    messores ? ubi jam alii laboraverunt. Nam ubi jam la- famam; manetapud eos biduo, hoc est, datillisduo
    boralum erat, utique seminatum erat; etquodsemina- *D prsecepta charitatis; et multo plures in eum credunt
    tum erat, jam malurumfactum, falcemet trituram de- firmius, quoniam vere ipse est [ilis., esset] Salvator
    siderabat. Quoergo erantmessoresmittendi? ubij'am mundi °. i
    prophetseprsedicaverunt: ipsi enim seminatores. Nam YERS.45-44. — Post duos autetn dtes exiit inde, et
    siipsinon seminatores, sed messoreserant, unde ad abiit in Galilwam. Ipse enim Jesus testimoniutnperhi-
    illam mulierem pervenerat, quse ail: Scio quia Mes- buit: quia propheta in sua patria konoremnon habet.
    sias venit? Jam isla mulier fructus maturus erat, el Confirmalis vero in fide et charitate Samaritanis, id
    erant albse messes, et falcem quserebant'; jlfisi vos: est Genlibus, revertitur novissimis diebus huj'us
    quo? Metere quod non seminastis : alii seminaverunt, sseculi in patriam, in qua necdum honorem habuit.
    el vosin eorum iabores introislis. Qui laboraverunt? De qua ipse in hoc loco testatur, quia propheta in
    Ipse Abraham, 505 Isaac, et Jacob. Legite labores sua patria honorem non habel. In patria vero mira-
    illorum : in omnibus eortim laboribus est propbelia cula fecit, el non crediderunt in eum ; in Samaria

    n Hucuspe «x sahcto Augustino, .......


    801 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. n. 802
    non fecit, tamen crediderunt, unius feminoeteslimo- A jussu salulem reddidit, qui voluntate oirmia creavit.
    hio iricitati. - Muhdus credidit apostolicse Ecclesioe Qua in re hoc est nobis solerter intuendum, quoniam,
    proedicatione,quse estuna columba, incitatus; patrise sicut, "alioevangelista atteslante, didicimus, centurio
    vero ler--ense,-necipso Christo prsedicante, nisi pauci ad Dominumvenit dicens : Domine, puer tneus jacet
    crediderunt. Et hoc est quod in alio loco ejusdem pajalyticus in domo, et tnale torquelur. Cui a Jesu
    [Ms., hujus] Evangelii ait: Qui~credit in me, opera prolinus respondelur: Ego veniam, et curabo eum
    quw egofacio, et ipse faciel, el majora horum faciet (Matth. viii, 6, 7). Quid est quod regulus iogal ut
    (Joan. xiv, 12). Majora opera fuerunt totius mundi . ad ejus filium veniat, et tamen oorporaliter ire recu-
    fides per ap6stolicamjirsedicationem, quam Chrisli; sat; ad servuin vero centurionis non invitatur, et ta-
    qui in Judsea paucos admodum salvavit, in tantum men se corporaliter ire.poUicetur? Reguli filio per
    paucos, ut discipuli sui pene omnes, prseter duode- corporalem prsesentiam non dignatur adesse, cenlu-
    cim, dimiserint eum, sicut dictum est: Exhoc multi rionis servo non dedignatur occurrere. Quid est hoc,
    disciputorutnejus abierunt retro, et jam cum illo non nisi quod superbia nostra retunditur, qui in homi-
    ambulabant (Joan. vi, 67). (YERS.45.) Gum ergo ve- nibus non riaturam, .qua ad imaginem Dei faclirsunt,
    nissetin Galilwam, exceperunt [eum] Gatilwi, cum sed honores et diritias veneramur ? Cnmque.pensa-
    omnia vidissentqkw fecerat Hierosolymisin die festo, B mtts quse circa eos sunt, profeeto interiora minime -
    et ipsi ascenderunt ad diem festum; forle miraculo- pervidemus. Dum ea consideramus qusein corporibus
    rum curiositate incitati, non voluntate prsedicalioiiis despecla sunt, negligimus pensare quod sunt. Redem-
    audiendse. (YERS.46.) Venit ergo ilerum Jesus in ptor vero noster, ut ostenderet quia quse alta sunt
    Cana Jialilww, ubi aquam vinum fecit. Qriasi diceret: hominum, sanctis despicienda sunt; et quse despecta
    Quamvis plena domus esset discumbentium, ubi mi- sunt hominum, despicienda non sunl sajictis, ad fi-
    raculum in conspectu illorum. fecit Christus, tamen lium reguli ire noluit, et ad servum centurionis ire
    pauci crediderunt in eum, dicente evangelista : Et paratus fuit. Increpata est ergo superbia nostra, quse
    erediderunt in eurii discipuli ejus. Et forsitan ad ve- nescit pensare homines propter homines. Sola, ut dir
    recundiam dictum est civium suorum, et ad laudem ximus, qua3circumsfant hominibus, pensat, naturam
    alienigeriarum; nam Galilseicives fuerunt Christi, et non aspicit, honorem Dei in hominibus non agnoscit.
    Samaritani aUenigensefuerunt, ut in sacra Iegithr Ecce ire non vult Filius Dei ad iilium reguli, et ta-
    historia. men yenire paratus est ad salutem seryiX_TTfoc est .
    506 GAPUT VIII. quod Apostolus ait: Infirma munaL:etegitDeus;Ut
    Reguli cujusdam filius mgrotans absenlis Domtni voce confundat fortia (I Cor] i, 27), \~."?\.
    sanatur. i
    w YERS.50, 51, 52. — Credidit hotiw sermoni, quem
    ^ERS.46. — Erat autem quidam regulus, cujus fi- Aixit ei Jesus, et ibat. Incipit enim jaih fidem habere
    lius infirmabatur Cap/jarna«m:'Regulus vero diminu- in sermone Jesu, et ideo sanitatem meruit filii; et
    livum nOmenest a rege; et ideo forsitan regrilus di- qiii ex parte dubius venit, fidelis recessit, el ideo sa-
    citur iste, qui salulem poposcit filio suo, quia pleriam. nitatem meruit fiUi. Jam autem eo descendente,servi-
    noii Vabuitfidem. Habuit, et non habuit, Ideb audi- occurrerunt ei, nuntiantes quod' filius bejus viveret.
    vit: (VERS.48.) iVfsiisigna et prodigia viderilis, non Inierrogavit ergo horam ab eis, in qua melius habue-
    creditis: « a Qui enim salutem quserebat pro filio, rdt. Dixerunt ei: Quia keri hora septima reliquit eum
    procul dubio credebat: neque enim ab eo qusereret febris.Seplenariusnumerussanctificatusest in donis
    sslutem, qriem non crederet Salvatorem. Quare ergoi Spiritus sancfi, in quo sanitas omnibus credenlibus
    dicilurf nisi signa et prodigia videritis, non creditis, constat, quia in sancto Spiritu, "qui est donum Dei,
    qui ante credebat quani signum videret? Sed memen7 remissio est bhmium peccatorum credentibus. Septe-
    tote quod petiit, et aperte cognoscetis quia in fide: narius quoque numerus, si dividitur in tria et qua-
    dubitavit. Poposcit namque ut descenderet et sana- luor, sanctam Trinitatem sighificat in trinario TOK
    fet filium ejus: Corporalem ergo prsesentiam Domini D mero ; et omnium creaturarum peffectionem in qua-
    quserebat, qui per spirifum nusquam deerat. Minus; ternario, propter quatuor elementa plenaria [ilfs.,
    itaque in illo credidit, quem non putavit posse salu- plenalia], et quatuor plagas mundi,"et quatuor anni
    m dare, nisi prsesens esset et corpore. Si ehim per- tempora. Quse"omnia ex ipso, et per
    ipsum, et in
    ecte credidisset, procul dubio sciret quia non essett ipso creata sunt, eonslant et gubernantur, quomode
    bcus, ubi non esset Deus. Ex magna ergo parte dif-^ [ilfs., quoniam] in ipso vivimus, movemur et sumus
    usus [il/s., diffisus] est, qiia honorem non dediti (Act: xvn, 28). -r
    iajestati, sed prsesentisecorporali: et salutem itaquei 507 YERS..55. — Cpgnovit er.go pater quia illa
    ilio pefiit, et tamen in fide dubitavit, quia eum adl
    fiora erat in qua dixit ei Jesus : Filius.tuus vivit. Et
    uem venerat et potentem ad curandum credidit, et'> credidit et domus ejus tota, quia nuntiatus est ei
    amen morienti filio esse absentem putavit Deuini filius ipse,
    ejus sanus. Adsolumergo sermonem credide-
    Apud Greg. deest, Deum). Sed Dominus qui fogatur' rurit plures Samaritani; ad illud autem miraculum
    t vadat, quianon desit ubi invitatur indicat-
    solq> sola domus '"illa"'credidit. Quse res protendit [Ms<„
    a Ex sancto
    Gregorio, hom. 28, num. 1, \ \>Hucusque ex sancto GregoriqL. . -.'",.
    " '
    803' B. F. ALBINISEU ALGUINIOPERUMPARS.&r . 804
    porteiidit] jn mtiltitudine fidem Gentium, et in pau- A vero sigiia viderunt ipsum Dei filium facientem,.et
    eMte" fidehi Judseorum. Gerites-vero solo sermone, tamen paucicrediderunt ex eis.
    id est, prsedicatione apostoliea credideruht; Judbi

    LIBER.--TERTIUS. . . . .

    Delectatib [Bed., Dileetio] divihorum eloquiorum, fertur appellata, quod in ea sacerdotes hostias lavare
    et dulcedointelligendoe sanctse Scripttirse; etmaxi- consueverint. Mullitudolangneniiumj quaVin memo-
    niehuniilis evangelicseverilatis, in tpia verborum ratis porticibus j'acebat, aqttse motum exspectans;
    tionesta simplicitas patet "et sensuum alta profundi- significat eorum calervas, quse [Beda, qui] legis
    tas latet,adjuvante ipso Domino qui dat suavitatem verba audientes, suis se hanc Viribus implere non
    ut terfa nostra det fructum suum', et nos adloquen- posse dolebant, alque ideo Dominica; auxilium gra-
    dum et- vos ad audiendum exhortatur. Alque"uti- ticetotis anihiseaffectibus implorabant. Gwci erant,
    narii.tam officax nobis esset loquendi sensus quam *»qui necdum perfectum fidei lumen habebaht; claudi
    vobis studiosa [Msi; studidse] audiendi data est di; erant> qui iiona.quas noyerant,-operandi gressihus
    ligentia";. duni video sine fastidio vos audire, et gau- implere nequibant; aridi, qui quamlibet oculum
    deo palato cordis vestri, a quo id quod- salubre est scientia3 babentes, pinguedine tamen spei et dile^
    non respuitur, sed cum aviditate percipitur et ulili- clionis. egebant. Tales in qninque porticibus jace-
    ter continetur. Loquamur ergo vobis et nunc de bant, sed nonnisi in piscina angelo veniente sana-
    evangelica leclione in qtia duo pariter miracula hu- bantrir ; quia per legem cognitio peccati, gratia au-
    Bianoesanit.alis leguntur, unum invisibiUter per an- tem remissionis nonnisi per Jesum Gbristu.mfacla
    gelicam administrationem, allerum per Dominieam est (Rom. m, 21, seq.). Ilunc designat ahgelus, qui
    _>ra3sentiam visibiliter exhibilum.-Sed utriusque no- invisibiliter descendens in §0© piscinam, ad sug-
    ois sunt breviler exponenda nrysleria, ne prolixaj gerendamvim sanandi movebal aquam. Descendit
    .ectionis prolixa quoque explanatio cuiquani' forts enim carne indutus magni consilii angelus (Isai.-m.,,
    |ravior existat. .. -"_ 6), id est, paternoe voluntatis nuntius, in populum
    CAPUT IX. Judseofum, et movit pecpalores factis ac doctrina
    sua, ut opcideretur ipse,- qui sua morte corporali
    Hominem triginta octo ahiios liabentemin irifiriniia- non solum
    te suti Jesus dicehdo : Tolle grabatum luum, et spiritaliler languentes sanare, sed et
    ambula, in sabbaio curavil, wqtmlemse, qui erat;, morttios vivificare sufficeret. Motusergo aqusepas-
    faciens Deo. sibnem Domini, qua.[j/s. et Beda; quse mota turba-
    .-CAr-riTv- \TERS..1, 2, 5. 4. —Post hwc erat taque Judseorum genle] mola turba a Judoeorum
    dies festus Judworum, et ascendit Jesus Uierosoly- gente- facla est, insinuat; et quia per eamdem
    mam. Est autemHierosoiymis Probatica piscina, quw passionem redempti sunt credentes a maledicto Ie-
    lognominatur Hebraice Betksaida, quinque porlicus gis, quasi descendentes in aquam piscinae turbatam
    'tubens. In liis jacebat muhitudo magna languentium, samabantur, qui eatenus j'acebant in. portieibus
    ;mcomin,,ciaudorum, aridorum, exspectantiumaquw tegroti. Legis siquidem litlera, quse nescienles quid
    nwtum. '•Angelus autem Domini secundum tempus agendum, quid vitanduin esset, docuil; nec ta-
    iescendebat in piscinam-, et movebalur aqua. Et qid ihen edoclos, ut sua decreta complerentur, adjuvit,
    prior descendissetin piscinam post tnolionem aquw, ^uasi ediictos de sedi.busignorantioeprioris, in por-
    sanus fiebat a quacunque delinebatnr infirmilqte. ticitius suis continebat, nec sanabat languidos: gra-
    c a Probatica piscina-quse quinque porticibus cinge- tia arifem Evangelii, quoe per fidem ac mysterium
    batur, populus est Judseorum,legis undique cuslodia " Dominicsepassionis sanal omnes languores iniqui-
    ne peccare debeat munitus. Recle etenim lex, quse tatum nostrarum, a qtiibus in lege Moysi non potui-
    ;quihque libris Moysi descripfa est, quinario nuiriero mus justificari, quasi electos de porticibus .legis
    figuratur ; recte populus, qui in quibusdam mundi- segfbtbsiii aquani piscinse turbidam, ut sanari pos-
    tiam vitse servare [Ms., munditisevitse servire], in sini, iiriihiitii, qriia a peccatis quse lex ostenderat
    quibusdam vero solebat immundorum spirituum ten- per"aqiiain bapfismatis,abluit, testante Apostoio :
    tamenlis agitari, per aquam significatur piscina3? Quia quicurique bdpiizaii snmus in.Christo Jesu,in
    qua3nunc placida ventis stare, nunc eis irruentibus mortc ipsius bapiizati sumus; consepullienim sumus
    tiirbafr cbnsiibvbrat. Et bente piscina eadem proba- cutriillo per bapiisinuriiiri morlem, ut quorriodosur-
    ticd vbcatuf : probata qtiippe Grsece'oves 'dic.untur'. iexh Chrislus d thbrtuis per gloriam Patris, itq e
    Quia efaht nimiriihi iriillo pbptalo, qui dicereDo- "tiosiri ribvilaie'viice ambutemus(Bom. vi, 3). Ben
    minohbsseiit: 'NossauUt^populus tiius, et obesgre- aiitehi 'dicitur qiiia qiii pfiriius descendisset pos_
    'gis tui, - cdrifitebimurlibi in swcula (Pshl. Lxxvnf, riiotum aquas, sarius fiebat', a qubcunqub langubr
    13)'.-Yulgo autem' probdlica, id est, pecualispiscina tenebatur; quia unus Dbmihus, una fides, unumba
    « Ex Beda3nom'.>7. ' >
    803 . EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — LIB. HI. • 806
    ptisma, unusDeus (Ephes. iv, 5); Et qui in unitate A pfoximum, et ambula exspeetaiidd beatam spem et
    - catholica Christi mysteriis imbuitur, sanus fil a adventum glofiaemagni Dei (Tit: n; ,13). Sed o niira
    quocuhquepeccatoruin languore detinebatur [Beda, perfidorum demferilia! qui ad tam iriopinalamdiu
    .detineatur]; quisque autem ab unitsite discrepat, -lahguentis sanationem efedere-ac spiritaliter sanari
    salutem quaeab uno est, consequi nonvaleti Hoec debuerant, e eontra scaiidalizanthr, et salvato pari-
    de primo evangelicse lectionis miraculo quod Do- ter ac Salyatori balumriiasstruunt. Salvato qttidem,-
    uiinusdedit locuti, ntmc"de secundo quod ipsede- quia sabbato grabatum tulerit; Salvatbri autem,
    , derit; fraternitati vestrse loquamur, in qho etiain quia sabbato iUum salvafi,. et grabattun tolli prsece-
    ipso unus commendatur sanatus : non quia omnipo- perit, quasi melius' ipse diem sabbati [Jlfs., ipsi de
    teivtispietas Salvatoris omnes quos ibi languentes sabbato] quam lanta divinitatis poterilia nosset.
    invenjt, sanare.nequit [Beda, nequiverit],. sed ut do- (VERS.10.) Dicebant, inquit, Judwi illi qui sanus
    ceret, prseter unilatem>eatholicse fidei nullum-cui- ,[,Ms.,sanatus] fuerat: Sabbdtum est, -nori licet tibi
    libet locurnpatere salutis,- Jollere grabaluni tuum. Litteram legis stulte defende-
    YERS.5..— Erat autem quidatn homoibi, inquit, bant ignorando dispensalionem ejus, quilegis.quon-
    • triginta et octo aniws habensin infirmitate sua. Ho- .dam edicta per sefvum decerneris, nunc ipseadve-
    mo islemultorum infirmitate detentus annorum si- Bniens eamdem legem gratia mtitare disposuitjut
    gnificat peccatorem quemlibet, enormi scelerum .quod-juxta litteramdiu parnales-carnaliler..observa-
    magnitudine vel Jiumerqsitate depressum, cujus si- banl, deinceps spiritales spiritaliter observandum
    _gnificandoreatui, etiam motus [Beda, modus] tem- cognoscerent. Sabbato quippe [A/.quidem].carnali,
    poris, quo iste languebat, congruit; nam.duodequa- quod juxta litteram custodiebatur, populus [Edil;
    draginla annos habebat- in_infirmitale : quadrage- custodiebat populus] ab qmni opere servili die se-
    narius^autem. numerus, qui denario quater ducto ptima vacare prseceptusest; spiritale autem sabba-
    conficilur, prq perfectione rectsecoriversationissolet tum esl in luce gratise spiritalis, quse.septiformis
    in Scripluris accipi; quia quisquis perfeetam con- accipitur, cjuianon uha, sed omni die nos ab inquieT '
    versationem [Ms. et Beda, perfeclas conversationis ludine vitiorum manere feriatos oportet. Si enim
    opera] egerit, legis profecto decalogum per quatuor juxta vocem Dominicam, omnis,quifacit peccatum,
    sancti Evangelii libros implet: ad quam nimirum servus estpeccati (Joan. vm, 34),'patet liquido quia
    perfeclionem..[.Ms-! a qua... perfectione] duo mi- peccata recte opera servilia intelliguntur, a quibus
    nus habet, qui a Dei et proximi dilectione, quam quasi in die septima in prseceptioiie [Beda. perce-
    legis pariter el- Evangelii Scriptura commehdat, ptione] gralisespirilalis, immunesincedere jubemur,
    vacuus incedil. Quod etiam myslice Dominussanans C nec solum a pravis continere, sed et bonis insistere
    ' . -
    iufirmum docuit, cum ait: factis. [Qiiod]in hac quoque lectione Dominus fy_-
    VERS.'8. — Surge, tolle grabatum luum, et am- pice oslendit, cum eum qui duodequadraginta-annos
    bula. Surge enim dicitur, vitiorum torporem, [in] languebat, jn die sabbati nqnsolum surgere,-verum
    quibus diu languebas, excule, et ad exercitium vir- etiam grabatum tollere et ambulare prsecepit: vide-
    tutuin, quibus perpetuo salveris, erigere. Tolle gm- iicel ihsinuans eos qui longb vitiorum languore ta-
    batum tuum, id est, porta. Diligis prqximum omm ? bescunt, et Dei ac proximi dilectione [IIs., dilectio-
    Patieriter ejiis infirma tolerarido porta a, qui ,te nis]' inanes, quasi a perfecla virtutum summa dup
    adhric tentationum iasce depressum dfu patienter- minus habent, jani per donum sancti^piritus avi-
    que sustintiit.. Alier, enim, atterius onera porlate,'et liispbsse resurgere', eorumqup discusso torpore,
    sic adimptebitislegem Chrisli (Gal. vi, 2). Et sicut cum fratemse dilectiohis onere ad visionem,deberfi
    alibi dicifur : Supportanles invicemin charitate, sbl- sui properare conditoris. Nam sequitur :
    Jiciti servare unitdtenispiritus in vinculopacis (Eplies,. YERS.14. — Pbstea invenit eum Jesus iri templo,
    iv, 2). Ariibulaahtem; tbto cbrde, tbta anima, lota el dixit ei: Ecce sanus fdclus es, jam rioli peccare,
    viftute Deum dilige, et hi ad ejris iisionem pertin- ne deterius iibi aliquid conlingat. Quod autem is
    gere merearis, qiiotidianis bdhorurii operum passi- " qui sanatus esl Jesum non in lurba adhuc positus,
    bus- de virtute ih viriuteiri pfogfedefe, nec fratrei sed post in femplo cognoscit, mystice nps instituit
    qiiem suffefehdb "diicisob 'ahiorein ejus ad quem ut si vere conditoris nostri graliarii cognoseere, si
    pergis, deseras [Jtts., deserehs]; riec ob fratris ahib- ejus amore confirmari, si ad ejus visionem pervfe-
    feni, ab illo qudefendo'cum qii'6niahefe desideras, nife dbsideramus, fugiamus sollicite turbam, riori
    iriteritioneiiirecii iricessus avertas [ilfs., averteris]*; sbium turfiaritium nos crigitaiionum affectiiuinque
    ''sed ut perfecte possis saiva*!'!,surge, tolle grabalum pravoruni, vefum etiafti liominum hequam, qui no-
    ' tuuhi it
    ambulri,id est, felinqufe pePcata' pfistiha, slriesineeritatis pbssurit impedife proposituni, vel
    '•necessitatibus"fratfuin shcburre, et ' in uhivefsis hiala vldelicet exempio stib iribristfandb, vel boha
    .-^quse agis,- vide ne 509' m tioPsseciilomentehi fi- hosffa opera defidehdo, aui eliahi prbtiibehdo. Con-
    gas, sed ad videndumfaciem tui festines Redempto- •fugiamus seduli ad domum-'orationis,ubi' secreta
    ris. Surge bona operando, pofta grabatum <iilige'ndo libeliate DbhiiriumihvocahteS,-etde' pefceptis ab eo
    a Beda^et^ms..:.-<Tolle grabatum tuum, porta dili^ens jiroximum tuum, palienter ejusihfirma toie-
    rando, qui te, etc*.» :_.-_ - .•'-,:
    807 B. F. ALBINI SEU ALCUINl OPERUMPARS II. 808
    benefichs gratias agamus, et de perceptionis [ilfs. et A VERS.17 — Pater meiis usque modo operalur,
    Beda percipiendis] humili devolione precemur. Imo al ego operor. Operatur Pater et Filius, ut natura-
    etiam ipsi templum Dei sanctum, in quo venire et rum diversitas permaneal, quse in prima conditione
    mansionem facere dignetur, existere curemus, au- mundi-coriditse sunt. Ideo dictum est in Psalmo :
    dientes ab Aposlolo : Quia corpus -vestrutn lemplum Qui finxit singillatim corda eorum (Psal. xxxn, 15),
    est Spiritus sancti, qui in vobis est (I Cor. vi, 19). non incognita animarum genera, sed ejusdem sub-
    Inter quse diligentius intuendum, fralres mei, quod stantiae animas, quse in primo homine condita est,
    inveniens in templo qiiem sanaverat, Dominus ait reformat. « b Quapropter Psalmista cum non solum
    iUi: Ecce sanus factus es, jatn noli peccare, ne dete- primordialem mundi creationem, sed el quotidianam
    rius tibi aliquid conlingal. Quibus verbis aperte mon- creaturoe gubernationem ad laudem crealoris refer-
    stratur -quia propter peccala languebat, necnisi di- ret, ait inter csetera : Omnia in sapientia fecisli
    missis eisdem peccatis poterat sanari; sed qui foris (Psal. CIII,24). Si autem Christum Dei virtutem
    ab ihfirmilate, ipse etiam intus salvavit a scelere. et Dei sapientiam recte confilemur, et omnia in sa-
    Unde et caute prsemonuit ne amplius peccando gra- pientia fecit ac regit Deus, constat nimirum quia
    vioris sibi sententiam damnationis contraheret. Pater usque modo operatur, operatur et Filius ;
    Quod non ita sentiendum est, quasi omnis qui infir- B ergo Pater meus, inquit, non solum sex, ut pulatis,
    matur, ob peccata infirmelur. i Ssepe infirmalur ho- diebus primis operatus est, verum usque modo ope-
    mo ne extollatur in donis Dei, sicut de Paulo apo- ratur, non novuni creaturse genus instituendo, sed
    slolo legitur (II Cor. xn, 7); ssepe ut probetur, quseinprmeipio creaverat, ne deficiant propagando.
    tribulatur, sicut beati Job palientia tribulata etpro- El ego operor, subauditur, usque modo, cum eb cun-
    bata est; ssepe infinuitas pro castigatione datur, cta disponens, regens, accumulans; gc si aperte di-
    ut illud : Flagellat Deus oinnem fitium, quem recipit cat: Quid niihrinvidetis ? Cur me vituperatis, ceeci
    (Hebr. xn, 6); quibusdam vero infirmitas pro glo- legis lectores [Beda, legislatores], quod in forma
    ria Dei datur,ut de cseconato, vel de Lazaro legitur. hominis sabbato saluteni unius homiijis operatus
    Kovit Dominus pro quo quemlibet jubeat ihfirmari, sim, qui in natura divinilalis una cum Deo Palre
    vel dimitlat ssepe occulto hominibus judicio, sed totum genus humanum, imO' totam mundi machi-
    Bunqnam irijusto. « Sed discamus flagellis piissimi nam, et cuncta visibilia et invisibilia quietus semper
    Redemptoris noslri bumiliter substerni, arbitrantes operor ? Sed ipsi talis ac tanti mysterii minus ca-
    nos rninus pati quam meremur, semper 510 biius paces, propterea magis quoerebant eum interficere,
    sentenlise memores : Quia beatus komo, qui corripi- quia non solum solvebat sabbatum, sed et Patrem
    tur a Domino (Job. v, 17). Et ipse in Apocalypsi : " suum dicebat Deum, sequalem se faciens Deo. In eo
    Ego, inquit, quos atno, arguo et castigo (Apoc."m, maxime dolebant, quia is quem verum ex infirmitate
    i9). Longsevoautem languenti, interius exteriusque carnis hominem cognoverant, verum se Dei Filium
    sanato, id est, et a flagellis apertse castigalionis"et credi voluisset, id est, non gratia adoptatum, ut cse-
    a peccalis quibus bsec merebatur erepto ; Judoeie teros sanctos, quibus loquitur Projjheta : Ego dixi,
    contra male inlus lariguidi jam delerius segrotare dii estis, et filii Excelsi omnes (Psal. LXXXI,6);
    incioiunt, persequendo videlicet Jesum, qui hoc fa- sed natura Patriper omnia oequalemc. >
    ceret in sabbato. Persequebanlur autem eum quasi Notandum sane quod dictum est, wqualem se fa-
    legis aucloritalem simul et divinseoperationis exem- ciens Deo, a Judseorumpersona dictum, qui putabanl
    pla secuti; quia et Dominus sex diebus mundi per- DominumJesum proedicandose facere quod non es-
    fecta creatione, septimo requievil [Beda, requie- set, et non veraciter intimarequod essel.«' Comtnoti
    verit] ab omnibus operibus suis, et populum sex igitur Judwi, et indignati sunt. Merito quidem, quod
    diebus operari, septimo vacare prseceperit; non in- audebat homo eequalemse facere Deo ; sed ideo im-
    telligentes quia carnalia legis decreta paulatim eraut merilo, quia in homine non intelligebant Deum. Car-
    spiritali interpretalione mutanda, apparente illo qui _ nem videbant, Deum nesciebani; habitaculum cer-
    non tanlum legislator, sed et finis legis est Christus, nebant, habitatorem ignorabant. Caro enim illa tem-
    ad justitiam omni credenli (Rom. x, 4); neque ani- plum erat, Deus inhabitabat intus. Non ergo Jesus
    jnadvertentes quia conditor in die septima non ab carnem sequabal Patri, non formam servi Domino
    opere mundanse gubernationis et annuae, imo quoti- comparabat: non quod factum esl propter nos, sed
    diana [ilfs., coltidianse. . . substitulionis] rerum quod efal quando fecit nos. Quis namque - sit Chri-
    creatarum substitutione, sed a nova crealurarum - slus, (catholicisloquor,) nostis, quia bene credidi-
    inslilutione cessavita. > Quod vero dicitur,.Re<jruieu!t slis : non Yerbum tantum, non caro tantum ; sed
    Deus in die septimo ab otnnibus operibus suis, ita Verbum'caro factum esi, el habitavit [Aug., ut habi-
    intelligendum est, cessasse Deum a novarum condi- tarei] in nobis. Recensete de Yerbo, quod nostis.
    tione creathrarum. Quid vero bic ipsa Yeritas ait ? lnprincipio eral Verbum,el Verbumerai apud Deum,
    , a Hic non obscure Beda mininie conlradicente hic do. MARTENE.
    Alcuinovidetur negare quotidianam animarum crea- 1 Ex eadem homilia Bedse.
    tionem : quod paulo post clarius declarat his ver- c Hucusque ex homilia 7 Bedse.
    iis : Non novum creaturse genus instiluendo, sed d S. Aug .Tract. xvm in Joan., num. %
    cjusea prihcipio creaverat, ne deficiant, propagan-
    " JiXLUfc/nCA.—' COMMENT.IN JOAN: — LIB. III. 810
    309
    g ___][et Deus erat Verbum. Hic sequalitas cum Pa- A , subjunxil,: (VERS.20) Pater enim diligit Filium; a
    tre. Sed Verbumcaro factum est, et habitavit in no- omniademonstrat ei quwipse facit. -Ut oStenderel "
    bis: bac carne major esi Pater. Ita Pater et sequa- oniriem hanc Patris demonstrationem-fidei noslr.-e
    lis et major : sequalisYerbo, major-carne ; 33qualis esse doctrinam. Ut scilicet et Pater- nobis m con^
    ei per o;uemfecit nos, maj'or eo qui factus esl pro- fessioneesset et Filius ; el ne qua ignoralio in Fi-
    . pler nos. » Gbmmotisyero eMurbalis Judseis, quia lio possel intelligi,. cu.i Pater" ojiera omnia quse
    se aequalemChristus Patri fecit, qui hominem tan- ipse faceret, monstraret, continuo ait: Et majora
    tummodoJntellexerunt, non Deum; carnem viile- horumopera demonstmbuei,- ut vos admiremini. ,
    .runt; divinitatem non crediderunt; dixit enim : CAPUT X.
    YERS.. 19. -V N-onpolesta seFilius facerequidquam,
    - nisi videritPatretn « aNon alia Qubd sicut Pater suscital inorluos, sic el Filius; el
    quod facientem. opera quod wqualiler cum -Patre.sit honorandus; etin
    facit Pater-quse- videat .-Filius,et- alia Filius cum quod credentesiranseant dc morle ad vitam. Ven-
    [Ms., quoe]videritPatremfacientem; sed eademopera Inram quocjucpronunlialkoratn,,quade monumcn-
    tis borii maliqueresurgent. •
    ipse Pater. etFilius .facit. Secutus eriun ait |JI/s.,
    sequitur enim] : Quwcunqueille fecerit, hcee[et] Fi- YERS.21. — Sicut enim Patet suscitat mortuos,
    iius similiterfacit.~~oncum ille fecerit, aliaFiljus si- B et vivificat,sic et Filius quos vull vivifwat,Ea enim
    -militer(acit: sedquwcunqueillefecerit,hwcelFilius si- Patrem demonstraturum Filio. dicit quoemirentur.
    militer fucit. Si hoec facil Filius quas fecerit Paler, Et quseeadem essenl illa, mox docuit; Sicut enim
    - per Fiiium facit Pater'; sL per Filium fatil Pater Pater suscitalmoriuos,sicet Filius quos vult vivificat,
    quas facit, non alia Pater, alia Filius facit, sed Exoequata"virtus est indissimilis per naturse [il/s.,
    eadem opera. sunt Patris et Filii. Et, quomodo ea- per naturoe indisshnilis] unilatem, et demonstratio
    dem -facit Filfus, eadem et Pater simililer h. Ne: opefum noh ignorationis inslructio esl, sed nostraa"
    forteeadem, seddissiusililer: Eadem, ihquit, et.simi-. fidei quse 5^2 non Filio scienliam ignoralorujii,
    li.er, Etquomodopossit eadenjnonsimiliter,c J dumi' sed nobis confessionemnalivitatis invexit. Demon-
    omnia,' quae Pater facil, per Filium facil? Sicut.di-• strare enimPatrem, est pef Filiumfacere qusefactu-
    ' ctum est: Omnia
    per ipsum facla sunt, et sine ipsoi rus est. Nam msjora opera sunt resurrectio niortuo-
    fdcium~estnikil. Ideo similiter dixit, quia eademi . rum quseerit in-novissimo die,'quam istius languen-,
    focit Filius, quwfacit et Pater : quia uria Patris ett tis sanitas, qui Chrisli verbo sanatus eSl, Ex quo
    Filii "in divinitatesubstantiseest [ilfs., substantia el]j" nala est hujus occasio tota sermonis; dicil enim :
    operatlo, rina voluntasetpoteslas,'una vita e.tessen- Ut vostniremini,«-f El hoc difficileest videre, quo-
    tia, et asqualia omnia sunt in Patre, el Filio, nisii . modo tahquam temporaliter Filio coieterno aliqua
    quod Pater pater est, et Filius filius,est. Separatio deihonstraretaelernusPater, omnia sclenti qusesunt
    pst inpersonis, sed unitas in natura. Non eniinpo- apud Patrem. Quoe sunt tameh-illa majora?rHoc
    test 'Filius a se facerequidquam,nisiquod vidcrit Pa>- enim facileest intelligere. Sicut enim Paier, inquit,
    trem facientem. Non' debemuscarnaliter intelligere_t suscitatmorluoset vivfficat,sicet.Filius quos-vultvi-
    hancsententiam, ? quasiduorumhominumPatris 3 vificat.'Majoraergo-sunt opera mortuos suscitafe,
    et Filii,"unius.ostendentis, alteriusvidenlis; unius5 qnam languidos sanare. Sed sicut suscitat Pater
    loquentis, alterius andienlis; quoe omnia phanla- morluoset vivificat, sic el -Filius quosvult vivificat.
    smata. cordis sunt. i Talis cogilatio.procula pecto- Non alios ergo Pater, aliosFilius : sed omnia per
    rjbus Ghristianis expeltenda est. Ergo de Filio ett ipsum; ipsos ilaque Filius quos et Pater : ijuia non
    Patre priesentis docetlectionis exemplum,quia necs alia, Tiec aliter, seahwcFilius simiiiler facit. Ita
    Patef minorem quam Filius, nec Dei. Filius majo- plane intelligendumest, et ita tenendum : sed me-
    rem, quam.Pater habet personam e, cum Patri ett mentole, quia Filius quos vull vlvificat. Tenete hic
    Filio nulla distantia divinitafis sit, sed una majestas. crgo nqnsolunipoteslalemFilii.yerumetiam volunta-
    {JuoHenimait Filium nihil facere, nisi quod vide-. j, tem p/s., et volunlatemPatris]. Filius quos vult vivi-
    rit Patrem facientem,.non corporaiiter intelligen- ficat, etPater quos vult -vivificat^..etipsos.Filius,
    jdumest, qtiia non corporalibus modis Deus videt:: quos ct Pater : ac per hoc eadem Patris et Filji [el]
    sed visusei pmuis in virlutenaturoe est; neque enimi jiolestas est et voluntas, t eadem quoque vita et vi-
    partilio"esse poterit in simplici nalura diviriilalis;; vifiealiomorluorum. Et ideo dicil: Sicul Pater sus-
    sed [iclemest] Filio videre Patris opera, cum Patrce citat mbrtuosjet-vivificalquosvuit, sic el Filiiis quos
    sequaiiteffacere, ipiia ideni est Fiiio videre et esse. vull vivificat. Nonenim alios Pater, alios Filiusvi-
    Ideosubjecit: Omnia enim quwcunque facit Pater,', vificat; sed una potestas unam vivificatiqnemfacit-
    eadetriet Filius facit similUef.Significationemhniuss queeetiam poteslas uno bonore horioranda est [Al.,>
    hatura ostendit et unius operalionis,' quia' conjmh- - veneranda]. Et ideo tonscquenter subjunxit;-
    nis [est] operatio Patris.et Filii, quorurii est unsa YiRS. 22, 23..-—' Pater enim non jtidicai quein-
    natura, una etiam et operalio."Ideo ' consequcntei r quam, sed oninejudicium dedit Filio, ut oriirieshono- -
    - " S'. ibidemhum. 8.
    - 'i> Ms.Aug." d. ExS.' Aug. Tract. xix, num. 1.
    «
    et Aug..: Et quomodo eadem facit et Fi-- < Jis. « Quia nec Pater mihorem babet, nec ita-
    lius? etoadem et simiiiier. > jorem Dei Filius : cum... t
    c Hucusque sanctus Augustinus_,loco citato. ' { Ex S. Aug. Tracl. sjx,'nhm..4, 5.
    ' ^
    P.iTnDi..>C. : 26
    >ii B. F. ALBINI SEU.ALCUINIOPERUMPARS H 812
    rif.centFilium, siciiiIwnorificantPatrem.Qui nonho- A VERS.24,-—Amenamen dicovobis, quia ~quiicr-
    norificat Patrem, non hotwrificatFilinm. Pater non bummeumaudil, et credileifqui misit tne, habet vi-
    judicat quemquam, quia Patris persona homincm tam.teternam,et in judicium non.veniel, sed transiet
    non susccpit, nec in judicio videbitur : sed sola Fi- a tnorte ad vitam. Non nunc transit, jam transiit a
    lii perspna, in ea forma qusejudicata esl injusle, et morle in vilam. Et hoc atlendite, qui verbum meum
    juste judkabit vivos ac mortuos. Nec enim Filius audit: et non dixit: credit.-mihi; sed, credit ei, qui
    videbitur injadicio in ea natura qua consubstantia- misit tne. "Yerbnm.ergoFilii audiat,in Patre creriat
    lis esl T>eoPatri, sedin ea qua consubslantia',isest [Sls., et Aug., utPatri credafj. Quare Verbum audit
    matri, et lionio factus est. Ita intelligendum est : tuuin, etcredit alteri ? Nonne cum verbum alicujus
    P<t',ernonjudicat queinquam,sed omnejudicium de- audimus, eidemverburn proferenti credimus, loquen-
    dil Filio; ac si diceretur : Patrem nemo videbit di nobis fidemaccommodamus?'Quid ergo voluitdi-
    in judicio vivorumet mortuorum, sedomnes Filium; cere, qui verbummeum'audit, el credit ei, -qui viisit
    quia ei filius hominis est," ut possit et ab impiis i:ie, nisi qnia verbum ejus est in lrie?El quis est, qui
    videri, cum etilli videhunt in quem pupugerunt. -audil verbummeum, nisi, qui audit me? [Aug.: Et
    Quod ne conjicere potius quam aperle demonstrare quid cst, dudit verbutn meum, nisi auditme?] Qui
    videamur, proferimus ejusdem Domini cerlam -ma- B creiit in riie, credit etiam ei qui misil me : quia cum
    nifeslamquesententiam, quaoslendimusipsam fuisse illi credit, verbum [Aug., verbo] ejiis. credit; cum
    "causamut diceret : Pater nonjudical qnemquam,scd autem vefbum ejus credit, mihi credit, quia YerbMii
    oninejudiciutii dedit Filio, quia judex forma filii Patris ego suni.
    hominisappareliit. Quoe forma nonestPatris, sed . -i Non enim transiret demorte ad vitani,-nisipfi-
    Filii, nec [ea] Filii in qua aequalis est Patfi,' sed mo.esset in-morte, et non esset in vita: Cum ergo
    in'qua minorest Patre : ul sit in judicio conspicuus transierit in vilam, non eritin morte. Mortnus ergo
    bonis et malis. ' _ - -' erat, et revixf, perierat, elinventus est (Lac.xv,52).
    Ut omnes konorificentFilium, sicut konorificant Fitproinde jam .qusedamresurrectio, et transeunt
    Patrem. Qui.nonhonorificatPatrem, non konorificat homines a morte quadam ad quamdamvitam; a mor-
    Filium. e a Quid est enim honorificarePatrem, nisi le infidelitalisad vitam fidei; a morte"falsitalis ad
    quod liabeai Filiuni? Aliud est enim cum libi com- vilairi verilatis; a rrioiie iniquitatis ad vilam justi-
    ihendatur Deus quia Deus est, et aliud, cum tibi tiie. Est ergo et isla [Aug., et ista quajdam] resxr-
    cotiimendatur Deus quia Pater esl. Cum tibi Deifs rectio niortuorum. Aperiat hiairiplenius, etlucescal
    '
    quia Deus est commendatur, creator tibi commen- hobis, ul ccepil.» "•;
    datur, omnipoienstibi commendalur, spiritus qui-' "• YERS.25.—Atnenamendicotobls, quia venil hora,
    dem [A«_j.,"quidamjsummus, ailernus, invisibilis, el nunc est, quando mbrtuiaudicnt vocemFiiii Dei,et
    incommutabilis tibi comriieudalur: cum vero tibi qui audierint, viveiit. Hoc proprium est piorum, qui
    Pater quia.pater est coriimendalur, nihil tibi aliud sic audiunt de incarnatione ejus, ut credant quia Fi-
    quam el Fiiius commendatur, quia Pater 'rion dici lius Dei est, id est, sic eum pfopter se faclum acei-
    p;test,"siFilium" nonhabet; sicut necFilius, si Pa- piunt ihinoremPatre in forma servi, ut credarit qu:a
    trem non habet. Sed ne forte Patrem quiHeni ho- ajqualis estPatriin forma Dei. Etideo sequitur, el
    norifices tanquam majorem, Fifium vero lanquam hoe ipsum commendansdicil: (YF.RS. 26) Sicut enim
    minoreiri, utdieas mihi :' Honorifico Palrem;" scio Pater habetvitamin semelipso,ita dedit et Filio gra-
    enim quod babeatFilium, ef non erro in Patris no- tixm [Ms., vitcnn]hdberein semetipso.i c Quod ergo
    mine," hon enim Patrem intelligo sine Filio, hono- ait, Dedit Filio vilam habere in semetipso,brevi-
    ritico lamen et Filium lanquam minorem : corrigit ter dicam : Genuit-Filium, vitam in se habenlem.
    te ipse Filius,' el revocat [ie] dicens : Ut omnes ho- Neque enim erat sine_vita,et accepit vitam, sed nar
    norificenJFilium, non inferius, seisicuthoiiorificdnt scendovita est. Pater vita esl non nascendo, Filius
    Patrem. Qui ergo non honorificatFilium, nec Pa- ,r»viia est riascendo. Pater de nullo patre, Filius de
    trem konorifical,qui misitiiium. Ego, inquis, maj'o- Deo Patre. Pater propler Filium est, Filius vero et
    rem honoremvolodare Patii, minoremFilio. Ibi tol- quod [Filius] est, iirojrter Patrem est; et quod est, a
    lis bonorem Patri, ubi minbrem das Filio. Quid Patre est. noc ergo dixit: Vitam dedi Filio, ul ha-
    enim libi aliud videtur ista sententia [Aug., ita sen- beretcam in semetipso,lanquanidiceret: Paler qui
    tieudi], nisi quia Pater sequalemsibi Filium gene- esl vitain-semelipso, genuitFiliiiin,qui esset vila in
    rare aut noluit aul"non potuit? Si noltiit, invidit; semetipso.Pro eo enim, quod gcnuit, voluit inlelligi
    513 §i non potuit, defecit.Non ergovides, quia ita dedit. Tanquam si cuidam diceremus-: Dedit tibi
    est sentiendum : Ubi[A«_;.,quiaila sentiendo, ubi] Deusesse. i Sequilur enim et dicit:
    majoremhonoremvis darePatii, ibiescontumeliosus YERS.27.—Et dedil ei potestatemfacerejudicium,
    in Patrem. Proinde sic honorifica Filium, quomodo quia Fiiius liOtninisest. Puto nihil es<cmanifesliui,;
    honorificasPatrem. si vis honorificareel Filium et nam quia Filius Dei esl, a^qualisesl Patri; non acci-
    Patrem. pjt hanc potestatemjudicium faciendi. sed babet ii-
    a S.Aug. loc. cit.num, 6, 7. 0 Ex .eodem,'num. 15. .
    ^ Ex S" Auff.loe. cit. nuih.'8.
    SI3 EXEGETICA.— COMMENT.INJOAN. — LIB. III. 8H
    lam cumPatre in occullo. Accipif autem illam,J A resurrectio animarum, isla sequens resurrectio cnt
    ut boni vel mali eumvideanl judicanlem, quia" fiiius • corporum. Qui vero in bacprima resurgit, in secunda
    hominis est."Yisio quippe filii hominis exhibetuf et resurget ad gloriam. Qui verb in hae prima non re-
    malis. Nam visio formseDei noh nisi mundis corde, surgit, .hrsecunda tamen resurget, sed ad pcenam.
    quia ipsi Beum videburit (Malth-.v, 8)-. Id esl, -solis Ulramque facit Deus per Chrislum. Qui hic resurgit
    piis, quorum dileciioni hoc ipsum promiltit, quia per eum , ibi resurget ad eum. Qui hic per cum non
    ostendet seipsum illis. Etideo vide quid sequaturl resurgit, nec ibi ad eum"restirgel. « a Hora autem "
    (YERS.-28) Nblite mirari kbc, inquit. Quid nosprohi- nunc est,"ut resurgant mortui; hora eriiin fme sae-
    "
    bet mirari? nisiillud quoi reyera miratur omnis qui culi, ut resurganl mortui. Sed resurgimt [Aug., re-
    non intelligit? ut ideo diceret Patrem dedisse ei po- surgant] mmc in menle, iunc in carne. Resurgant
    teslalem judiciurii faeere, quoniam Filius bominis nuncin mente per verbum Dei, Filium-Dei :resur-
    est, cum magis quasi boc exspectaretur ut diceret gent tunc in carne per Yerbum Dei, cafnem faplum
    [Al., judicaret], quoniam Filius Deiest. Sed quia lilium hominis. Neque enim ad juJiciuin vivorum et
    Filitim Dei secundumid quod informa Dei aequaUs mortuorum Pater ipse venturus est; nec tamen rece-
    est Patri videre iniqni, nbn possunt, qporteal [Ms., dit a Filio Pater : quomodo ergo non ijlse venturus
    oporlet] autem et judicem vivorum et mor.tuorum, B est? quia non ipse videbitur in judicio. Videbunt
    . cuin coram eo judicabuntur, etjusti videantet iniqui; in quem-compunxerunt {JoaiK xix, 57). Forma illa*
    Nolile, inquit, koc mirari.'(~?mi. 29.) Quoniam ve- eril judex, quaestetit sub judice; illa judicalit, quse
    ' niet
    hora, in qua omnesqui in tnonumenlissunl, au- jiidicata est^ judicala est enim inique, judicabitju-
    dient vocetnejus: el procedent,quibona fecerunt, in ste. Talis apparebit judex, qualis videri possit et ab
    resurrectionemvitce,qtii vero tnala gesserunt, in re- eis, quos coronatiirhs est, el ab eis quos damnatufus
    surrectionemjudicii. Ad hoc ergo oportebat ut ideo est. s Distinclioest inter illud vrriium qiiodsuperius
    acciperet Illaih potestatem-,gjT^Q 11'21uluis bominis .dixit, quod mortui audicnl vocemFitii Dei, et inter
    est, ut resurgenles omnes vidererit eum in forma ia illud quod bic ait; venit hora, in qua omnes qui in
    qua videri ab omnibus polest, sed alii ad damnalio- tnonumetitissunt, auditnl vocemFilii Dci. Ibi vero
    hem, aiii ad vitaih rclernani. Quse est auteni vila ait: audient, id est, obedient. Lieo ista"resurreclio
    "seterna, nisi illa visio quse non conceditur impiis ? eslad vitam, illa vero quoefutura est, de qua dicil,
    Ut cogtwscantte, inquit, «mmi verutn Deum, et queni audieni vocemFilii Dei, audient ut.resurgaatadjudi-
    misisiiJesum-Chrislum (Joan. xvn, 5), Quomodoet ciuin; non,addit hic ad. vitam. quia omnes ad glo-
    - ipsum Jesurit Christum, nisi quemadmodum uauna riam non resurgent, sed multi ad pcenam. Ideo ad-
    verum Deuni, qui ostendet se ipSumillis, nbn quomo- "didit de futura fesurrectibne : Qui bona fecerunt, in
    do seoslendef etiam puniendis iri forma fiiii homi- resurreclionemvitw; qui mala egerunt, in resurreclio-
    nis. Secundum autein iliam visior.embonus est, se- nem judicii, id esf, damnatioiiis, quia hic^udicium
    cundum p_uamvisionehi Deus ajiparet mundis corde, :pro pcenaposuit. Tunc eril ultima pala [Ms., paleaj,
    -quanquain [Ms., quomodo]bonus Deus Israel rectis quse separat bonos a maliS, triticum a paleis. Tunc
    corde. Quando aulem judicem videbunt mali, nbii ibunt impii in igiiem seteruum, justi aulem in vitam
    eis vidcbitur bonus, quia non ad eum gaudebuntcor- oeternam."Sequitttraulem :
    de, sed tunc se plangent oiiines"tri!)uslerra3: in nu- • YERS.'50.—Nbn pbssum a me ipso facere quid-
    mero itaque [Forte, ulique] malorum omnium et in- quam, sed siait audio, judico, et jttdicium meum ju-
    fidelium. Propter boceliam illi qui eum dixerat nia- sium est. Fortassis ideo dixit; non jiossum a nie ipso
    gistrum-bonum,quoerensab eo consilium consecjuen- . facere quidquam, quasi dixisset: A me ipsb non sum,
    dse vitse osternae, respondit: Quid me inlerrogas dei sed a Patre. Pater enim a nuUoalib est, Eilius enini
    bono? Netno bonus ntsi unus Deus (Luc. xvm, 19). aPalre est. ldeo dixitfSicirf audio, judico, quia
    Cum et hominem alio loco dicat bonum ipse Domi- ununiophs estPatris, elFilii, et Spiritus sancti.Bic-
    luls : Bonus homo, iriquit, de boiio thesauro cordis: u'l audil, judicat; audit videlieet per unitatem sub-
    Sttiprofert bona, el malus homo de mato thesaurocor- stantiae et proprietatem scientise. Nonjudicat a se-
    dis sui profert tnata (Mallht xn, 55). Sed quia ille• meiipso, quia non est a semetipso. Pater qnippe
    vitam oelernamquserebat, vita autem seterna est ini solus de alio non esl, Filius a Paire genitus est, ut
    illaconteinplalione, qua nonadpcenam videtuf Deus,, dixiinus. Ab ipsb enim audit-et Fi!ius,'a qub gsnitus
    sed ad gaudium stipernum[Ms., sempiternum]: duas' est, quia non est a se ipso, sed ab illo, a quo gcnilus
    Mc resurrectiones ipse DominusChrislus in his vef- est, A quo illi est inleliigerilia, 51g ab illo ulique
    bis nohis'demonstrat. Primain quseiri fide est resur- et scienlia. Ab iilo igilur audienlia, quse nlhil est
    gendo a peccatis,-de qua ail :,Ame'namen dicdvobis,i aliud quam scientia. Potest quoque hoc ipsum quod
    quia_vet\il hora, ei nunc est, in qua mortui audient' dixil, sicui aitdio, judico, de humanitaiis natura in-
    vocemFilii Dei. Alteram ubi ait: Ainen nmen dico' lelligi, <juam Dei' Filius ex virgine sumpsit. Cusn
    vobis, quia veniei hora, in qua omncs cjiti in tnonii-' ageret de rcsurrectione aniniarum, non dicebat, att-
    mentis sunt; audient vocemFiiii Dei. Illa prior est dio, sed judico. Audio enim,
    tanquaqi prascipienlii
    B S. Aug. loc. cit. num. 10,
    S!5 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. 816
    Patris imperium. Jam ergo sicut homo, sicut quo A lio suo. Et scio quia testimoniumejus verum est.
    •major est Pater; jam ex forma servi, non ex forma Omhe verum, a veritale veruin est: Deusenim veri-
    Dei. Sicut audio, judico, et judicium tneumjustum tas esl. El quidquid verum est, a Deo verum est.
    est. Undeest judiciuni-justumhominis? Quia~sequi-- ( a Atque id testimonium dixit, quid sit: Opera, in-
    tur_:Ao» quwro volunlalem meatn, sed voluntatem quit, quw ego facio, teslimoniumperhibent de me.
    ejus qui inisit tne. Jsla missio, incarnatio est Chrisli, Deinde adjunxit, Et tesiimoniumperhibetde me, qui
    quse adhoc facta est ut paterna voluntas in salutem tnisit me Pater, Ipsaque opera quse facit, a Patre se
    liumani generis per eum efficeretur.Videtur enirii in accepisse dicit. Testimonium ergo perhibenl opera,
    boc loco ex his verbis Salvaloris nostri, velle eum testimoniuni_perhibetPater qui misit eum. Perbibu.it
    insinuare nobis duas riaturas in se esse, et veram Joannes testimonium de Christo tanquam lucerna,
    habere animam, in qua sola voluntas est [Ms., solet non ad sanandos [Aug., satiandos] amicos, sed ad
    vqluntas esse]; quse eliam tanta eonjunctione' com- confundendos inimieos. Jam anfea proedictumeral'
    mista esl divinitali, ut tota voluntas in ea spiritalis a persona Patris : Paravi luccrnam Cjiristo-tneo ;
    fuerit, non animalis, id esl, carnalis. Nam conse- Inimicos ejus induam confusione,sttperipsum aulem
    quenter subj'unxit: .florebit sdnclificatio mea (Psal. cxxxt, 17, 18). Esto
    YERS.31.—Si ego iestimonium perhibeo de me "tanquam in nocte pqsitus, atlendisti in lucernam, et
    ipso, lestitnoniummeumnon est verttm. Sicut in con- ndrntuseslucernnm,etexsnltasti ad lumen Iticernse.
    -sequenlibus dixit: Si glorificbme ipsum, gtoria mea Sed illa lucema dicit esse solem, in quo exsultare de-
    nikilest; sedquimisit me Pater, ipse me glorificat : beas; et quamvis ardeat in nocte, diem te"jubet ex-
    sic et hic dictum est: Si ego lestimoniutnperhibeode spectare. Non ergo, quia illius hominis teslinioniur.i
    me ipso, testimoniutntrieumnon est verum. Et paulo [Aug., lestimonio ] non erat opus. Nam ut qni.I
    pOst: Qui misit ine Pater, ipse ieslimoniumperhibet mitleretur, si non erat opus V Se:l ne in lucerna
    de me. Nunc in se naturam hominis demonstral; [remaneat] bomo, et lumen lucernas sibisufficeie
    nunc in Dei majeslate sequalem se significat Patri; - arbitretur ; ideo Dominusnec lucernam illam super-
    nunc unilatem sibi divinitalis cum DeoPatfe vindi- -fluain dicit fuisse, nec tamendicil in Iucerna defcere
    cans, mmc fragilitatem liuriianaecarnis ostenden.s; 516 remanere. Dicit aliud teslimonium Scriptura
    nunc doctrinani saam se non dicere, nune volunta- Dei, ubi utiqueDeusperhihuil testinipniumFiliosuo;
    terii snarii se hon quserere : nunc testimonium suum et in illa Scriptura Judoci spem posuerant, in lege
    verum nonesse, nune verum esse significans. Nam scilicel Dei, ministrata sibi per MbysenfamulumDei.
    hic ait: Si ego leslimonhtmperhibeode me ipso, testi- Scrulatnini, inquil, Scripluram (Joan. III, 59,10), in
    tnonium mcum non est verum; et paulo post :El-si qua vos puialis vitam seternamhabere. Ipsa testimo-
    ego tesiiitmniumperhibco de me, vermn esl testimo- nium perhlbet de me, el non vultis venire ad me "ul
    nhttn tneuin. Quomodo.ergo non [il/s., nunc] est ve- vitam habeatis. Quid vos pulalis habere in Scriptura"
    rum teslimoniumluiiui, Domine, nisi secundum fra- vilam oeternam? Ipsuni interrogate cui perhibet te-
    gililatein carnis? Namet iUud quod dixit,: Non veni stimbnium, et inteljigite qusesit vita oeterna.Et qiiia
    facere voiuntatemmeam, et Filius a se nihil polest fa- propter Moysenvidebantur [Aug., volebant] repudia-
    cere, et alia multa hujusmodi; quse omnia non infir- re Cbrislum lanquam adversarium institutis et pra3-
    mant Filjuni. neque deprecianl, nec a Patre disjun- ceptis, qua3Moysestradidit, rmsus eosdem ipse con-
    gunl: siquidem et hsec ideo sunt posita, ut vera in- viucif tajiquani de alia lucerna, dicens :
    carnatio noscatur. Nam quod dicit : Ego de Patre CAPUTXI.
    exivi, ego in -Patre, et Paicf in me;-ego et Pater Joannem lucernam appellal. Patrem qunque, et Scri-
    unum sutnus, etqui tne videt,videl etPalrem; el sic- pturas de se lcsJinonhtin perhibere. Judwos se non
    ut Pater suscitat mortuos, et vivifical,ita et Filius recipientes venientemin nomine Pairis, alium in
    nomine suo veniurumreceplttros.Dese autem'Moij-
    quos vult vivificat,•vera ejus divinitas approbalur : sen scripsisse tesiatur.
    quiavoluntasPatriselFilii,unaoperatio,una denique D YBKS-35-56. — Vosmisisiisad Joannem, et tesli-
    gratia, eademquegubernatio est, sicut magisler gen- monium perhibuit veritati. Ego aulem non ab kominc
    iium docetiia scril.ens : Gratia vobis, et pax a Deo accipio testimonium; sed-hwc dico, ul vos salvi sitis.
    Palre nostro, et DotninoJesu Christo (Rom.i, 7).. Ilte erat lucerna ardens et lucens. Vosautem voiuislis
    " YERS.52,—Alius est
    qui ieslimoniumperhibet de exsultare ad horatn in lucemejus. Ego auiem liabeo
    tiie. ln sequentibus ostendit quis sil ille alius,"qui testitnonium majus Joanne. Omnes enim homines
    tesiimonium perhibet de se. ubi ait: Qui tnisil tne lucernse sunt, quia etincendi [Aug.,accendi]possuiit
    Pater, ipse testimoniumperhibetde me (Joan. v, 57). etexstingui. Et lucernoequidemcumsapiunl, lucent,
    Testimonium Patris est de Filio in baplismo, ubi vox et spiritu fervent. Nam el si ardebant, el exslinctse
    '
    facta est de ccelo: Hic est Filius meus diiectns, in quo sunt, etiam putent. Permanserunt autem servi Dei
    tnihi bene comptacuit[Ms., cotnptacui](Malth. xvn, lucerhsebonseex oleomisericordioeillius, non ex vi-
    5). Simile quoque teslimonium in motite sancto ribus stiis. Gratia quippe Dei gratuita, Ula oleum
    jierhibuit Pater, audientibustribus discijmlisde Fi- lucernarum est. P!us e.nim illis otnnibus laboravi
    » S. Aug., tracf. xxin, num." 2, 5.
    817 - EXEGETICA. --. COMMENT.IN JOAN.— LIB. III. 8!8.
    (I Cor. xv,10), aitqusedamlucerna : el ne viribus suis A per illum habere salulcm. Onmis enim Scriplura
    ardere videretur, adjunxit: Nonego autem, sed gratia sancta testimonium perhibuit ChfistO',sive per ligu-
    Dei mecum. Omnisefgopropheta ante Dominiadven- ras, sive per prophetas, sive per arigelorumniiniste-
    tum lucerna est, de quo apostolusPetrusdicit: Ha- ria. "Ergoet Moyses perhibuit testimonium Christo,
    hemus certiorempropheticumsermonein;cui benefaci- et Joannes perhibuit leslimpnium Christo, et casteri
    tis intendentes, quemadinoduinlucernwlucenti in ob- prophetse,et apostoliperhibuerunt leslinionium Cbri-
    scuro toco, donec dies lucescat, et lucifer oriatur in sto. His omnibus testimomis proeponil lestinionium
    cordibus veslris (II Petr. i, 19). Lucernoe ilaque operuni suorum, quia per illa non nisi Deus perlii-
    piophetse, .et omnis propheiia una magna lucerna. buit testimonium filio suo.
    Quid apostoli, nonne lucernoe? Etiam ipsi lucerna3 VERS.41.— Claritatemab kominibusimnrecipio.Id
    plane.. Sol [Ms. et Auc/.,-solus]enim ille, non lucer- est, laudem humanam non qusero, quia non veni
    na. Nonaccenditur et exstinguitur,.sed esl lux vera^ miiiistrari, sed ministrare; fd est, non veni ut lio-
    quse iiluminat onniem hominem venientem in hunc norem ab hominibus acciperem carnalein, sed ut
    mundum. De Joanne dicitur : Non erat ilie tumeri, bonorem bominibus darem spiritalem, (YERS.42.)
    sed ut testimonium perhiberet de luinine- (Joan. i, Sed cognovivos,.quia dileclionemDei non hubelisin
    8,9).»"DeChristo-aulem : Erat lux vera, quw iliuini- 15vobis. Ideo dilectionem Dei non habuemnt', quianon
    tiatomnemhominepivenie.nteminkuncmnndum,Quid credidefurit in cum.[Jfs^ in eo],.quinon vcnit fa-
    est, quod de Apostolis ipsa Yeritas dicit?. Vos esiis cere voluntatem suam,"sed voluntatem ejus-qui misit
    lux mundi (Matth. v, 14). Et Joannes [Ei de Joanne] illtim. Ideo subjuuxit: (YERS.45) Ego veniin nomine_.
    evangelista : Non erat ille lumen. Nec Joannes per Palristnei, el non suscepistisme. Id est,.non credi-
    _seerat lucerna, nec apostoliper se hinien,.sed"a lu- disiisin me, quia ideb veni-[il/s.-,veniebam] in mun-
    mineChrisio illelucerna, elilli illuminaii ab eo, qui dum, ut glorificaretur nomen Patris. Si alius venerit
    est sol verus oriens in cordibus fidelium [Ai. creden- innotnine suo^ illum accipielis. Quis est qui venit.
    tiuni]. Ego autem habeo testimoniummajus Joanne. in iiomine -suo, nisi ille qui gloriampropriam qua3-
    Opera.enim,quw dedil mihiPater, ipsa opera quwego fit, et non illius qui mi_sitillum? Quis est quem ac-.
    facio, testimonium perhibent detne, quia. Pater me cepturi erunt Judsei, nisi Anlichristum, qui venlu-.
    tnisit.. (VERS.57.) Et qui misit me Patex, ipse testi- rus est glofiam propriam quserere? Et hoc erit illis
    tnoniurriperhibuil de tne. Superius dixit": Testimonium pasna peccati, quia nolueruut-veritati credere, ut
    non accipioab homine. Hic causam reddit, cjuare ab crederent mendacio [Ms., et credent mendacium]
    " -
    tiomine teslimonium non accepissel, quia habel te- (II TJiess.n). -
    stimoniura Palris, et operum leslimonia quoesunt G YERS.44.—Quomodo potesttsvescredere,quicgtoriiim
    niajus cjuatii hominum. Ergo hsec missio incarnatio ad invicemaccipiiis;el gloriam,quwest a solo Deo, non
    est Christi; incarnatio vero Ctirisii, redemplio est quxritis ? Consideranduin.esf inlentius quantum sit
    nostra; redemptio vero nostra esl ipsa Yeritas, quas jaciantia et humanselaudis ambitio malum, pro quo
    ait [Ms., in ipsa veritate, qua ai]: Ego veni, ut vitam ipsa Yeritas ait, credere non possequosdam, quia
    habeant, et abundaniiushabeant. Subjunxit vero huic sa;cularis gloria3cupidi erant. Quseesl humanse lati-
    tesljmonio Patris de ipso Patre, quod Judseivel.ma- iis cupiditas, nisi superbse mentiselatio ? Yull de se
    gi, omnesque infideles, excsecatis mcntibus verita- h»:?iosesiimari, quod in se habere non sludel. Atier
    lcm divinitatis non possunt accipere, dicens: esi interius, aller foris [Ms., foras] videri desiderat..
    YERS.58.—Neque enim vocem ejus audistis un- Ilumilitas vero gloriam quserita solo Deo, superbia
    quatn, nequespeciemejus vidislis; et verbuinejus non ab iiominibus. Inde Joanues Baplisla ab ipsa Yeri-.
    luibelis in vobis riianens. Dicit apostolus : Non enhn late tam excellenter laudatus est, ntiion essel arundo
    dudiiores legisjustificati sunt, sed faclores verbiDei vento-agitala (Mallh. xi, 7) : quia non humana3lau-
    (Rom. n, 15). Id est Filius Dei non manet in eorum cfes,nec odiosce vituperalionis aura flanle, flexibilis•
    cordibus, quia nori servant quseaudiunt. Quod vero fult. Ideogloriamhabuit a Deo Chrislo, quiagloriam
    ait: Neque vocem ejus audistis, neque speciemejus non qua^sivithumanam.' (YERS.45, i'6._) Noiile pu-
    vidistis. In hoc oslendit subsiantiam divinilatis in tare, quia ego accusatunts sim ros apud.PalTein._Est,
    comprehensibilemesse, ef invisibilem, et vocem ejus qui accusalvos Moyses, de [Ms.,in]quo vo.s maxime
    non carnalibus audire"53_,7 potuisse auribus, sedj sperqlis. Si ei.irit crederelis.Moysi, crederetis.forsiian
    spiritali intelligentiaper gratiam sancti Spirilus in- el iniki; de me enim ille sdripsituIdeo non accuso,
    telligere vel amare, seeunduiriquodunicuique dalum quia non veni damnare, sed salyare ; Mpysesvero
    erit. (YERS.39.) Quia, quem,misil ille, huic vos non accusat, quja increduli eslis.voci illius.. De me ille-
    creditis. Scrutamini Scripturas, quia vos putatis in scripsit, dum sitz.Propketam vobis.£uschabit-Doininus
    ipsis xilam wlernam kabere, et iilw sunt-quwleslimo- Deus de"fratribus.veslris,tanquam.tne ipsum audielis
    •
    niumperhibent'deriie,_(Y£RS.40) et nonvuitis venire eum (Deut. xvin, 15; Actor. m, 22, 23).. Quid vero
    ad-me ut vitamkabeatis.Nonvultisvenire,id est, noi sequatur, atte.ndite. Et erit omnis anima, quw non.
    vultjs credere,"quia impossibileest sine fideDeo pla. obedierit Prophelwilli, externiinabilurde populo Dei. -
    cere (Hebr, xi, 6). Venire nostrumest ad Ctirislum, (YERS.47.) -Si enim iilius lilteris non creditis, quo-
    id est, crcdere illum verum Filium Dei, el veram nos modo meis credetis verbis? Quidquid enim lex et
    - - -4J.-P. ALBINLSEU ALCUINIOPERUM--PARS-II. - 820
    £19
    — Subiil, ergo Jesus in montem, et ibi
    [Ms., yel] prophetoe scripserunt, omnia Christun] A VERS.5, 4.
    venlurum- esse designabahl. Si enim Judoei legi sedebat cum discipulis suis. Erat autem -proximum
    vel prophetis credidissenl, .[predidisseiit] utique et Pascka dies feslus Judworum. Quod autem subiens
    Chrislo. in moiilem Jesus, ibi sedebat cum diseipulissuis;
    • Post hoecverba myslica.^et profundissimse intel- sed veniente ad eum muliiludine descendit, atque
    ligenlioe Bomininostri Jesu Christi, quibuspartim lianc in superioribus [ilfs., iuferioriajis]-reficit, quam
    suse divinitalis, partim et Jiumanitatis arcaua my- in inferioribus-paulo - ante curaverat, nequaquam
    '
    steria, vel tunc audientibusj vel nunc legentibus de- frustra factum credamus, sed ad signifieandum my-
    monstrare voluit, quinque panum -miraculo seipsum stice quia^ doclrinam et charismala sua. Dominus
    ostendere, qtiis e.sset, smduit. Idcircoeonspquenter' juxta percipieiitium cpacitalem distribuit, infirmis
    -
    evangelista.adjunxit: "- .-' qiiidem adhuc mentibus ac parvulis spirilu simpli-
    " ciora monitaoommitiens el apertiora credens sacra-
    518CAPUTXII, menla; celsioribus autem quibusque, el perfecliori-
    Appropinquanfe Judmorum Pascha_.de quinqne pani- bus sensu, secreliora susemajestatis arcana reserans,
    bus, et duobus piscibus quinque millia koiiiinum
    satiabit. Pro quo signo c; m regein vellenlenni facere, arctiora devotoeconversationis i.linera suggerens, et
    fugit in tnontem. Dehinc ambulmis supertimere.mare pa- B altiora prsemiorum eoelesliumooha promittens. De-_
    veniibus ait digcipulis~:Ego sum, nol.ile nique cuidam sciscitanti quid faijens vitam oeternam
    CAPUTVI. YERS;1, 2. Post hcec-abiit Jesus trans -possiderot,-quasi- inferius adbuc ppsilo communia-
    mare Galilww, cfuod est. Tiberiadis, et sequebatur il- suoedona largitatis impendit dicens : Non occides-,.
    lum nutltitudo tnaxima, quiu videbanl signa quw fie- non mwckabsris, non furlum facies, n.on falsutn te-.
    bant super kis qjii infirmabantur [Ms., quce faciebat slitnonium dlces, honora patrem tuum"el matretn.
    supcr infirmos]. Abiit Jesus trans mare Galilwa;, quod Cui poslmodum majora cjuserenti, et velut ad mon-
    est Tiberiadis. t aPrimo dicendum _uxta4)istoriam, tehi virluium ascendere cupienli, si vis, inquit, per-.
    quia mare Galiloese,quod muliis pro diversilate cir- feclns e~se,vade,'vende quw kabes, et da panperibus^
    cumjacentium regionum vocabuljs distinguitur, illis et kabebis' tkesauhtm ?«• codo, et veni, sequere m'e-
    tahtum in locis mare Tiberiadis.vocabatur [Jfs., vo- (Mattli. xix, 18, 19, 21). Cujus dispretionem mode-
    catur]," ubi Tiberiadem civilatem aquis, ut aiunl, rauiihis, 11011 per se solum Dominus ih carne doceris,
    cahdis. salubrem habitaiiouehi ab occidente proemon- eshibuit, verum nunc quoque per verbi sui mini-
    strat. Siquidem interfluenle-Jordane, duo de viginli stros exhibefe non ^essat Unde de eisdem sub unius;
    passuum miUibus in longum, et quinque extenditur ,d boni servi persona teslat.ur quia dare debeant con-
    in latum. Mystice autem mare, turbida ac tumen- servis in-tempore tritici riiensuram, id est, pro captu
    tia soeculihujus volumhia significat-; in quibus pravi audieritium, "opportuneel mensurate verbi dapes sug-
    quilibet injuste deleclali,-qu.si profundis- dedili jii- gerere (Lttc. xn, 42). Quod vero jiropinquanie Pa-
    sees, mente [Ms.s menteni] ad superna gaudia 110.11 scha Dominus lufbas docet, et sanat, et reficit,"pos-
    intendunt."- Unde beiie idem mare Galiloeoe,'idest, stihius ita mysticeinterprelari, quia Pascha ti ansilus
    TOtacogriominatur, quia nimiruin amor labenlis soe- dieitur; et quoscuhque Dominus jn terra muherum
    culi quasi in vertiginem [.4/., voraginem] corda mil- suorum '519 suavitale reciiperat, ad salubrem pro-.
    tit, quoe ad perennis Vitoedesideria. non pcrmitlit fecto transitum proeparal, ul carnales videlicet con-.
    erigi. De qnalibus Psalmista : Incircuilu, inquit, cupisceniias nientis sublimilale transcendanl;-infima
    impii ambutant (Psal. xi, 9). Spd abeuntem trans mundi desideria, prospera pariter et adversa, coe-
    mare GalilseseJesum multitudo maxima sequebalur, lesli spe et amore conculcent^ et si necdum anima.
    quoe doclrinse', sanationis -et refectionis ab eo cce- vel carne ad' superna valent pertingere, qnia hoc
    lestis munere summa [Beda, summa munera] perci- nimirum hi futuro promiltitur";. quidquid "tamen,
    pefel. Qhia priusquaniDomimis in carne appareret, carnales quasi altum "amplecti "conspiciunt, compa-
    sola illum gens Judiea sequebatur credendo ; jiost- n ralione- ceterEorum,, quasi nibili despiciant, juxta.,
    quam vero per incarnatiouis suce dispensationcm exempla [Ms.,'exemjilum] illius,, qui videns imjhum.
    fiuctus vit»3 corruplibilis adiit, calcavit, transiit, superexaltatum el elevatum super cedros Eibani,
    maxima mox eum multitudo.crederitiuih secuta est transiit temporalia, coritemplando seterna, et quasi
    nationuhi, spirilaliter instrui, sanari, ac satiari desi- jam non esse videbal, quem cito lollendum prsevi-
    derans, et cum Psalmista deprecans : Domine ad te debat (Psal. xxxvi, 55).
    confugi, doceme facere voluntatem iuam (Psal. CXLH, YERS."5,6, 7. — Cum sublevasselergb oculos Jesus,
    9, 10). Et iterum : Miserere tnihi [AL, »iei], Domine, e! vidissel quia muiiiiudo maxima venil ad eum, dicit
    quoniatn infirtnns snm, "sana me Domine, quoniam ad Pkilippmri: Unde ememus panes, ut mariducent
    coniurbaia sunt omnia ossa mea (Psal. vi, 3). Et ki ? Hoc auteni dicebat, tentans eum; ipse enim scie-
    iterum de percipiendis ab eo vitos perpcluae alimo- bal quid esset faciurus. Respondens autem Philippus
    niis confisa : Dominus, inquit, pascit me, el nihil miki dixit ei: Ducenlorum denariorum pancs ndn snfficiun'
    deerii, in locbfascuw ibi niecollecavit(PsaC.xxn, 1,2). eis, ut uiiusquisque modicum quid accipial. Quod
    '
    8 Ex Beda3hom. 21, in" Qnadragesima, Palrol. tom: XCIY, col. 110.
    EXEGETICA. — COMMENT.IN'JOAN. — LIB. HI, - 'Hi?.
    821
    sublevasse oculos. Jesus, et' venientem ad se mulli- A figurale, sedproprie solus iiuplevil. c Puer, qui quin-
    fudinem vidisse perhibetur, divin» pielatis indicium , que panes et duos pisces habuil, r.ec. tamen lios
    est: quia videlicet cunclis ad se venire quosrenlibus, esurienlibus turbis distribuit, sed Domino distri-
    gratia misericordiaj cceleslisoccurrere.consuevit; cl buendos obtuUt, populus esl Judaeorum,lilterali sensu
    ne quserendo errare possint, iucem sui spirilus ape- puerilis, qui Scripturariim^dicta clausa secum te-
    rire currenlibus [ii/s., quoerentibus]. Nam quod cculi nuit, quoelamen Dominus in earne.apparensaccepit,
    Jcsu dona Spiritus ejus mystice designent, lesiatur et quid intus baberenfutilitatis ac dulcedinis",osten-
    in Apocalypsi Joannes, qui figurate de illo Ioquens : dit; qnam multiplici spirilus gratia, quoe pauca ac
    Et vidi, inquit, agnuni siantem tanquam occisum, ka- desjiecta videbantur, {f20 c\nborarent,=palefecil;
    betitetn cornua septem, et oculos seplem, qui sunl se- et hsec per aposlplos stios, ?.pos!olorumquesucces-
    pteni Spiritus Dei missiin omnemierram (Apoc.v, 6). sores, cunctis nalionibus minislranda porrexil. Uiide
    Qiiod lentans PhiEppum -Dominus, unde, inquit, bene alii evangelisUereferuut, quia panes et pisces
    ememus panes, ut manducent ki; pVovida utique Dominus discipulis, discipuli autem minislraverunt
    dispensatione facit, non ul ipse, cjuscnon nover.it, turbis (Malih. -xix; Luc. ix; Marc. vi). Cum enini
    discat, sed ut Philippus tarditatem suse fidei, quaui miriisterium humanse salutis initium accepisset enar-
    snagistro sciente ipse nesciebat, tentatus .ignoscat, el B rari per Dominum, ab eis xrui audierunt in nos con-
    niiraculo facto castiget. Neque enim dubilare debuerat firmalumest. Quinquesiquidem panes, etduospisces
    prsesente rerum crealore, qui.educit panem de terra, fregit, ot distribuit' discipulis, quando- aperuit illis
    el vinum [Beda, yinoj laetificat cor hominis (Psal. sensum, tit intelligei'ent omnia quoescripla essent in
    CHI,15V,paucorum denariorum panes sufficere l;ir- lege lloysi, et Proplietis, .et Psalmis de ipso (Luc.
    barum millibus, non paucis, ut unusquisque sulfi- xxiv). Discipuli apposuerant lurbis,.quahdo profecti
    "cienter accipefet, et jam saiuratus abirel. praedicaverunt ubique Domino cooperante, ci sernic-
    VERS.8-11. — Dicil ei timts ex iHscipulisejus, An- neni coniirmante sequentibus.signis (Marc. xvi,20).
    dreas fraler Simonis Petri:. Est puer unus hic, qui Fenum, in quo discuiubens.turba refieilur, concupi-
    habet quinque panes hordeaceas, et duos pisces. Sed scenlia carnalis inlelligitur, quam calcare ac premere
    tiwc qn\d sun! inler tanios ? Dicit ergo ei Jesus: Fa- debet oriinis. qhi spiriialibus alimentis. satiari desi-
    ' cite homines discutnbere. Erai autem. fenum muiittm derat. Omnis enim caro fenum, et otnnis gloria ejus
    , in loco.Discubueruni ergo viri, numero, quasi quin- tanquatn flos feni (Isai. XL,6). Discumbat crgo su-
    qite tnitlia. Accepit ergo panes -Jesus, et cum gralicts per fenum, flbrem feni conlerat, id est, castiget cor-
    egisset, distribuil discumbeniibus. Similiter et ex pi- pus suum, et servituti subjiciat (/ Cor. ix, 27) ; vo-
    scibus, quanlum voiebanl. Qiiinque aiiiem panes, ^* luptales carnis edomet, luxuriaj fluxa restringat, quis-
    quibus multitudinem "populisaturavit, quinque sunt quis panis vivi cupit suavitate refici, quisquis su-
    librj Moysi, quibus spiritali inteUectu jjatefactis, et pernoe gratiso-dapibus renovari, ne infima yeiustate
    abundantiori jam sensu multiplicalis, audilorum (i- deficial, amel.v Quinque millia virqrum qui mandu-
    deljim quolidie corda reficit. Qui bene bordeacei caverunt, perfectionem vitse eorum qui ycrbo refi^-
    fuisse referuntur, propter nimirum austeriora legis ciuntur [Beda, peifectionem eprum, qni verbo vitae
    edicta, et integumenla litterse grossjora [Beda, gros- reficiunlur], insinuant. Viroruni quippe nomine so-
    sioris], quse inleriorgm inlelligcntiam spiritalis scn- lonl in Scripturis perfectiores quique figurari, quos-
    sus quasi medullam celabant.. Duo autem pisces quos - feminea mqUities nulla corrumpil: quales essecujiit-
    adiidit, psalmistarum non inconvenienter et prophe- eqs, quibus dicit apostolus": .Vigilate, slciie infide,
    Uirum scripia significanl, quorum uni canendo, al- viritiler agite^ et conforlamini (I Cor. xvi, 15). Mil-
    teri [Bedfi, umun... alterum] colloquendo,.suis. au- lenarius autem numerus, ullra quem nulla nostra
    diloribus futura Christi, et Ecelesioe.sacramentinar- «ompulat.iosucerescit, plenitudinerii rerumde quibus
    fabant. Et bene per aquatilia.-animantia figurantur agitur indicare consueyit. Quinario vero numero
    illius oevi prsccones; in quo populus fideliuin sine 4]uinquenolissimi corporis nostri sensus exprimuri-
    aquis baplismi vivere nullalenus posset. J Sunt, qui lur, visus videlicel, auditus, gustus, olfaclus et Ja-
    putanl, duos pisces qui saporem suayem parii dabant, Ctus.,In quibus singulis quicunque viriliter agcre, et
    duas iUas personas significare, quibus populus ille confqrtari satagunl, sobrie, et j'uste, et pie vivendo,
    regebatur, ut per eas consiliorum moderamen acci- oit coeleslissapientise mereantnr dulcedine recreari;
    peret, regiam scilicet et saceriiotalem ; adcjnas etiam hi nimirum quinque millibus virorum, quos Domitius
    sacrosancla illa unctio pertinebat; quarum officium myslicis dapibns saliavit, figurantur. Nec prselejr-
    erat procellasis fluclihus popuiaribus ktinquam frangi eundum quod refecfurus multitudinem gratias egit.
    atque corrumpi ; et yiolentas turbaruni contradi- Egit quippe gralias, uttet nos de perceptis ccelitus
    ' ctiones ianquam adversanles undas
    ssepe disruni- muneribus gratias semper agere doc.eret, et ipse _
    pere, interdum eis cuslodila sua.iniegritate cedere; quantum de nostris profeciibus gratuletnr, de noslra
    prorsus more piscium, tanquam in pr.ocellosomari, .spiritali refeetione gaudeat, iistimaret. Yuliis etenim
    sic in turbulenia populi adminislratione versari. nosse, fratres, quanlum Salvator noster nostrse gau-
    Qusetamen duse personoe Dominum nostrum praefi- deat saluli ? Narrat evangelisia Lucas,"dedisse eura
    gurabant; ambas enim solus ille suslinuit, ct non discipulis poteslatetn calcandi supra omnemvhiu-
    823 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS h. Sai
    tcm inimici,"eorumque nomina scripta- indicasse in A eral [Beda, qui mundum implet] divinitale, et mun-
    ccelis (Luc, x, 19, 20); et statim infert: In ipsa hora dus per ipsum factus est; qui in propria 'venit hu-
    exsuitavit Spiritu sancto, et dixit: Confiteortibi, Pa- "manitale, quserere et salvare quod perierat (Joan. i)j
    ler, Dohiine cwliet terrw, quia abscondisli hwc a sa- acrecreare mundum-quem fccerat; qui cum suis ii-
    pienlibhs et prudentibus, et revelastiea parvulis (Lue. delibus per proesentiamdiviriitatis-esljn miindo, om-
    x, 21; Mattk. xi, 25). Claret ergo,,qriia saluti ac vitae nibus [diebus] usque ad consummationem sseculin.i>
    fidelium congratulelur,- quiPalrem gralias agendo (VERS.15.) Jesus autem cunr cognovissetquia venturi
    collaudat, quod ea quae superbientibus abscondit, esseritut raperent eutn et facerent eum regem,fttgit ite-
    humilibus spiritu secreta revelavit. - . rum in mohtemipsesblus.«kDatur ergo iulelfigi quod
    VERS.12. — Ut autem hnpleti sunt, dixit discipulis Domiriuscum sederelin monte cum discipulis snis et
    suis: Coitigilequwsuperavcruntfragmenla,'nepereant. videret lurbas' ad se venientes, descenderat*demonte
    Quod autem saturata multitudine, jussit discipulos el circa inferiora loca ttirbas paverat. Nam^uomodo
    colligere "quoe,superaverunt fragmentorum, ne pefi- fieri potest ut rufsus illuc fugeret, nisi antc de monte
    rent, hoc profeoto signat quia.pleraque sunl arcana descenderet? Significat ergo aliquid, quod Dominus
    oivinorum eloquioriim, quse vulgi sensus non capit; de alto descendil ad pascendas "turbas.Pavit et ascen-
    rionnulta, qbse per se quidem minus docti assequi f dit. Quarc ascendit, cum cognovisset quod vellent
    nequeunt, sed a doctbribus exposila mox inielligere" *eunii'apere"et regem facere? Quid enim? Non erat
    queunt. Hacc ergo nccesse est, ut qui valenl, dili- rex, tjul timebat fieri rex?Erat omnino; nec talis
    gentcr serutando colligant, et ad eruditionem miho- rex qui ab hominibus fieret, sed talis qui hominibuS.
    rum-suo dicto vel scrlpto faciant jiervenire, ne ali- regnum daret. Nunquid forte et hic aliquid significat
    menta f erbi illorum desidia pereant, plebibusque nobisJesus, cujiis facta verba sunt? Ergo in hoc quod
    tollan.lur, qui hsec Domino donante interpretando voluerunt eum rapere el regem facere, et propter hoc
    C-olligereriorunt. Sequitur: (VERS.15) Collegeruttt fugil in montem ipse solus, hoc in illo [Ms., ipso]
    ergo, inquit, et impleverunt duodechn cophinosffag- factum tacet, nihil loquitur, nihil significal ? An forte
    tnentorumex quinque panibus hordeaceis, qttw sitper- boc eratrapere eum, prsevenire velle tempus regiii
    fiterunt his qiii manducaverant. Quia duodenario mf- ejus? Etenim venerat modo, non jam regnare, quo^
    mero solet perfectionis cujuslibet summa figurari, moilo regnaturus eslin eo quod dicimus ;Adveniat
    recte per duodecim cophinos fragmentorum plerios, regnum tuum. Semper quidem ille cum Patre rcgn.il,
    omnis doctorum spiritalium chorus exprimitur, qui secundum quod est Filius Dei, Yerbum Dei, Verbum
    obscura Scriptarafum, quae[per se] turbos nequeunt, per quod facta sunt omnia. Procdixerimtauteni pro-
    - et meditando eolligerc,- [ef meditala] et mandataiit- '• G phetoeregnum ejfis, eliam secundum id quod homo
    "
    teris suo pariter ac liirbarhm usui conservare juben- factus est Christus, et fecit fideles suos Chrislianos.
    tur. Hoc ipsi iecere aposloli et evangelisioe, non Eril ergo regnum Chrislianorum, quod modo colligi-
    pauca legls et propbetarum dicta, mysiiea suisinier- lur, quod modo commoralur [Al. et Ang.-,compara-
    jiretatione addita inserendo opusculis; hoc sequaces tur], quod modo emitur sanguine Cliristiferilali-
    eorum Ecclesise tolo Orbe magislri, eliam inlegros quando manifesluni regnum, quandb eritaperla
    "noiinulliutriusqtie 521 Testamenti libros, diligen- o!a;itas sanctorum ejus, post judicium ab eo factum :
    tjori exjilanatione discutiendo : qniquamlibel homi- quod judicium superius ipse dixit",quodFilius bomi-
    nibus despecti, ecelestis tamen gratise sunt pane fe- nis facturus sit; de quo regnb eliam Aposiolus dicit:.
    cundi, Nam servilia copbinis solent opera fieri, unde Gttnitradideril regmtm Deo et Patri (I Cor. xv, 24).
    dg populo/qul in luto ac lateribus serviebal in ^Egy- Unde etiam ipse dicit: Venite benedicli.Putris tnci;
    ptb, dicit Psahiiista : Matitts ejus in cephino servie- percipite regnum quod vobis paratum est ab iniliq
    runl (Psal. LXXX,7). mundi (Mailhi xxv, 54). Discipuli autem et turbse
    VERS.14. — tlli ergo hominescum vidissentqttod credentes in eum, putaverunt illum sic venisse utjam
    - fccerat signuin, dicebant: Qttia hic est vere propheta, regnaret: hoc est velle rapere et regem facere, pra;--
    "
    qui venturus est ln mundum. Recte quidem dicebant' venire velle tempus ejus, quod ipse apud se occulta-
    Dominum prcphetam magnum, magnse salutis prse- bat, ut opportune proderet et opportune in ftne soe-
    conem jarii mundo fulurum. Nam et ipse jirophetam culi declararel. c Quare autem dicium est, fugh?
    se vocare dignalur, ubi ait: Quia non capil prophetam Neque enim si nollel teneretur, si nollet raperelur,
    pcrire extra Jerusatem (Lnc. xni, 53). Sednecdum qui si liollet, nec agnosceretjir. * Sed hoe significa-
    plena fide proficieliant, qui hune otiam Deum dicere tive factum est. Solus fugil,ne carnaliter regnaret,
    nesciebaut. Ergq illi videntes sigqum quod fecerat quia solus ascendit in coeltim, unde spirilaliter re-
    Jesus, dixerunt: Quia hic est vcre propheta, qtti ven- - gnarel in sanclis suis (Hebr. ix). « Fucjil in tnontein
    turus esl in mundum. Nos cerliori agnilione veritatis ipse solus, primogenilus a morluis, ascendens super
    et fidei, videntes mundum queni fecit Jesus, et signa omnesccelos,etinterpellanspro nobis.iQuemsacerdos
    quibus illum replevit, dicamus : Quia hic est vere significat semel in anno sanctasahctorum ingrediens,
    •ffiediaiorDei ethominum (/ Tim. n, 5), qui in muhdo non sine sanguine,utinterpellaret pro populo. Sic rur»
    a Hucusque Beda. c Ibidem, num. 4.
    I S. Ang., tract. xxv, mim. 1, 2.
    825 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — LIB. III. . 826
    sus[JI/s.,sursum]positosolo inmonlemagno,quiin- A peraddito [il/s".et Aug., faciunt vigiriliqiiiiique, qua-
    travit iriinleriora veli.foris populo constitutq. Sed vi- dratum quinarium]. Sedhuic legi, antequam Evan-
    deamus quid illo intravelum coelesliBaltitudinis mo- geliumveniret, deerat perfeclio. Perfectio autem in
    '
    rante, quid discipuli in naviculapatiebantur? Quid est senario numero comprehendilur. s Nam senarius
    navicula quoeafluctibus jactabalur, nisi Ecclesia,quse numerus perfcctus est, et partibus-suis imjilebitur
    persecutionibus fatigatur et foris et inlus? Foris a-pa- [Ms,, impletur]. Id est, untim, duo, tres. Kec alise
    ganis apefta persecutione : inltis a falsis fratribus parles in eo inveniri possunt, nec illse parles con-
    "occulta sedilione. Ideo addidit: • j'uneta3aliud quid [Al., aliquid] "confieere possunt,
    522 YERS.-16, 17,. — Ut autem sero fdctumest, nisi senariumf mmerum. Propterea-sex diebus Deus
    descenderuntdiscipuli ejus ad mare, et cttm ascendis- muiidum peffecit, el quinque ipsi per sex multipli-
    sent naviculam, venerunt trans mare in Capharnaitm. cantur, ut lex"per Evangelium adimpleatur, ut fiant
    « a Cito dixit finitum, quod postea factum est. Ve- sexies quini, trigihta. Ad eos ergo [AL, igitur], qui
    nerunttrans mare in Capkarnaum. Et redit, ut expo- implent legem, venit Jesus. Et quomodovenit? Cal-*
    nal quomodo venerunt, quia per stagnum navigantes cans fluctus, omnes tumores mundi sub pedibus har
    transierunt. Et cum navigarent ad eum locum quo bens, onmes celsitudines saeculi premens. « c Et ta-
    eos venisse jam dixit, recapitulando exponitquid ac- R men lantse "sunt tribulationes, ut eliam ipsi qui cre-
    eiderit : (VERS.18) Tenebrwjam factw erant, et non diderunt in Jesum, et- qui conantur perseverare,
    venerat ad illos Jesus. Mare dutem vento magno flante expavescantnec [il/s. el Aug., ne] deficiant, Christo
    exsurgebat. Merilo -tenebroe, quia lux non venerat. fluctus calcanle sseculi. Cur-timet Christianus, dum
    Tenebrsejam factse erant, et nonvenerat ad illos Je- Christus loquitur? Ego sum, nolite timere. Confidite,
    sus; quia, quantum propius accedit finis mundi, lanlo ego vicimundum ,(Joan. xvi).
    vehementius crescunt errores, crebrescunt terrores, YERS.21. — Voluerunt ergo eum acciperein tiavi.-
    crescit iniquitas, crescit infidelitas. Lux denique quoe Agnoscentesacgaudentes, securi facti."/?*sialim fuit
    cbaritas apud Joannein ipsum evangelislam satis navis ad termm", in quam ibant. Factus est finis ad
    aperleque monslratnr, ita ut diccrel: Qm odit fra- terram, de humido ad solidum, "deturbato ad fir--
    trein suatn, in tenebris est (I Joan.ii, 11), creberrime mum, de ltinere ad finem, t id est, "ad"perfcctam
    exstinguitur J refrigescenle cbaritate, abundante ini- tranqtfillilatem, quoenon erit nisi in portu seternoe
    quitate. Ipsi sunt fluclus navem turbantes : tempe- serenitatis. Ibitota charitas, et nulla iniquitas, tota
    slas etventi clamoressunlmalediclorum. Inde chari- felicitas, etnulla perturbatio, ubi sinefine regna-
    tas refrigescit, inde fluctus augentur.-Turbabatur bunt, qui hic fprtiter usquein finem vitse suselaborant.
    G YERS. 25. — Altera dte turba
    navis, vento magno fl.mte mareexsurgebat; tenebrse 22, quw-stabat trans
    crescebant, inteUigentia minuebalur, iniquitas auge- tnare, vidil quia alia navicula non esselibi nisi una, et
    baiur. Tamen inler hsecomnia navis ibat ad lerram, quia non inlfoiisset Jesus cum discipulis suis in na-
    properabat, portum qua3rebat. Ita inter omnia tenta- vem,"sed soli discipuli ejus dbiissent.Aliw vero-super-
    menlorum genera, Ecclesia proficit; laborat, sednon venerunt naves a Tiberiade, juxta locum ubi mandu-
    mergltur. Chrislum exspectat, quando per eum ad caverunt panem, graiias agentesDeo.
    portum perveniat tranquillilatis.
    YERS.19, 20. — Cum ergo remujrassentsladia vi- 523 CAPUT XIII. -
    ginli quitique aut triginla, videnl Jesum ambulatitem A turbis quwsiius, et inventus ait: Operamini cibum,
    super mare,et proximum navifieri. Et thnuerunt. non qui perit, sed qui permanet in vitam seternam.
    Ille autetn dicit eis: Ego sum, nolile thnere. « b Cre- Etpanem de cceiisse dicit verum, vitamque niundi.
    scuntfluclus, augentur leuebrse, samunl tempestales; VERS.21. — Cutn ergo vidisset turba, quia Jesus
    sed tamen navis ambulal, quia qui perseveraveril in twn esset ibi, neque disciputi£jus, ascenderunt in na-
    finem, bic salvus erit (Matth. x, 22). Nec ipse sta- viculas, ei veneruritin Capkarnaum quwrenies Jesum.
    diorum numeruscontemriendus esse videlur. Et quare i ' Insinuatum est tahien iUis tam ma°num- miracu-
    D - * '-
    dixit[il/s„ dixissel] evangelista : Quasi stadiis viginii lum. Viderunt enini quod-discipuli soli ascendissent
    quinque aut triginla? Sufficerei ilicere : viginti quin- in navem, et quia navis non erat ibi. Yeneruril au-
    aue, aut triginta; nisi quod hos numeros oestimanlis fem inde, et naves j"uxta locum illum nbi manduca-
    vocc, non affirmanlis protulit idem"evangelista. Quoe- verunt panem, iu quibus eum turbas secutoe sunt."
    ramus ergo numerum. Yiginli quinque unde"constani, , Cum discipulis ergo non ascenderat: alia. navis illic
    unde (lunl?De quinario. Quinarius illenumerus ad le- non erat. Unde subiio trans mare factus esi Jesus,
    gem pertinet. Ipsi sunt quinque libri Moysi, ipsi sunt nisi quia super mare ambulavit, ut miraculum mon-
    quinque porticus illi" [Ms., illae]languidos continen- - slraret? Et citm invenissenteumlurbw.Ecce prsesentat
    tes, ipsi quinque panes quinque millia hominum pa- se turbis, a quibus rapi limuerat, et in montem fu-
    scentes.-Ergo legem significal numerus viginti quin- gefat; omnino confirinans et insinuans hobis in my-
    que, quoniam quinque per quinque, id est, quinquies sterio dicta esse illa oninia.: et facta in magno sa-
    quini,"faciunt viginti qtiadralonumero, quinario su- cramento, ul alicjuidsignificarent. Ecce adest ille qui
    a S. Augustinus, loc. cit. nuni. 5. c Ibid. num. 7.
    h Ibid. num. 6. "JS, Aug. loc. cil. num. 8, 9^10. • ' "
    Jjjl - B. F. ALBINI SEU.ALCUIN1OPERUM PARS II. 828
    in monlem fugerat,turbas; nonne cum ipsis lurbis j^ ramini non cibutn.quiperit, sed qui permanet m vitam
    facianl. " . wternam. Carnalis cibus peril, spirilaiis vero perma-
    loquitur,? modo leneant, modo regcm
    - YERS.-25. — Et cum invenissenteum trans mare, Tict, quem FUJushomlnis vobis dabit.- _ _
    . diiceruni-ei: Rabbi, qaanio huc venisii? llle posl mi- 524 Hunc ergo rPater significavit [Al., si_gnavit].
    -raculi saerafneiitum, et sermonem inferl, ot si fieri Dcus. « a lstum fiiium hominis nolite sic accipere,
    Filii
    polest,'qui pasti sunl, pascantur, et quorum satiavit quasi ali.os,filios bominis, quibus diclum est:
    pa;.iibus ventrem, satiet sermouibus meniem, sed sic, autein hominum in protectione alarum luarum spera-
    ut capianl; et si non capiunt, sumant quod capiant bunt (Psal. xxxv). Isle filiushominis sequestralus
    [Aug., sumaiur quod non capjunt], ne fragmenla pe- quadam gratia D.ei.est -a csetcris filiis horirihum. Iste
    reant.Loquatur ergo Dominus, el audiamus [quod se- filius hominis, oxceptus anumero hominum, filius
    quiturj: (YERS.26) ResponditJesus,et dixit eis: Atnen homijiis est- Iste filius hominis et Filius Dei est, iste
    amev dico vobis, qumrilis tne, non quia vidisiis signa, homo, elianrDeus est. » Unde et ipsa Yeritas quse
    sed quia tnandmastis ex panibustneis, et saturati estis. tunc loquebatur ad Judoeoset nunc omnibus loquitur
    Propter-carnejn me quseritis, non propter spiritum. per evangelicaeprsedicaiionisverba, el quis sit oslen^
    Quam multi hon- qusernnt Jesum, nisi ut illis faciat dit, non qualem es.se plurimi mnc oestimaverunt, vel
    iei.e secundum .tempus! Alius.negolium babet, qua3-B eiiam nunc oestimant. Subjtmxit vero > Httnc enim
    rit intercessionein olericorum; alius premitur a po- Deus Paler significavit [Ms., signavii].' t Signare
    tente, refugit [J/s., a potentiore fugit] ad Eeelesiam; quidest, nlsi_proprium aliquid ponere? Hoc estsi--
    alius vult pro ..e liiterveniri apud eum conlra quem gnare, ponere a!iquid,"quod [Ms., quo] non confunr
    [Aug., apud quem] parum yalet: ille sic, iste yero datur cum caeteris.Signare est signtim rei ponere,.
    sic;'impleturquotidie talibus Ecelesuu vix quasrilui- Cuicunque rei ponis signum, ideo ponissignum ne
    Jesus propter Jesum. Quwrilis me, twn qttia vidislis confusa cum aliis atenon pessit agnosei. Pater ergo,
    signa, sed quia manducasiis ex panibus tneis. - eum signavit. Quid est signavit? proprium quiddam.
    YERS.27; — Operamini non cibum, qui peril, sed illi dedit, ne cseteris compararetur homiiibus, ideo,
    qu>permane' in vitatn wternatn. Quoeritisme propter dictum est : Unxit ie Deus, Deitsittus oleo exsulkatip-
    ahud, quoerite me propter me. Seipsum enim insi- nis, prw parlicipibus tttis (Psal. XLIV,8). Ergo.signafe"
    nuat .stum .cibum,-qui [Al„ quod] in consequenlibus quidesl? exceptumhabere; hoc esl prasparlicipibua
    illuoescit, quemFilhts hominis dabit vobis. Exspecta- tuis. Ilaque nolile, inquit, me conlemnere, quia filius,
    bas, credOjiternmpanesmanducare, iterum discum- bominis sum, et quserite a-me cibum, noti qni perit,
    bere, iterum saginari. Sed [Al., semetipsum] dixe- sed qui permanet in vitam wlernam. Sic enim filius.
    rat, cibutrinon quiperit, sed qui.permanel in vitam C hominis sum.ut non sim unusexvobis; sic sum
    cetsrnam.t Superius diximus navem EcclesiamChrisli filius hominis, ut Deus Pater me signaret. Quid est
    significare, quaetempeslatibus htijus saeculilurbatur, signafe? proprium aliquid mihi dare, quo non con-.
    et laborantesin se portat [|/s., in ea hoiiatur], ut fundereroum genere huniano, sed' per me liberarctur-
    "
    yirililer laborent, donec Christus comprimat fluctus genus humanum.
    perseculionum, et reddat serenitatem. Hic vero dicit: . YERS.28. — Dixenmt ergo ad. cutn : Quid fucie-.
    Altera d:e tttrba, quw slabal trans niare, vidil quia tmts, ~utoperetnnr opera Dei ? b Dixerat eniin illis ;
    alia navicula non eral ibi nisi una, Quid est altera die Operatnini escatn, non quw perit, sed quwjiermanet in
    turbarn stare super mare,. nisi pqst ascensionem viiam ceteriiatn, Qtdd facieintts, inquiunt? quid ob-
    Chrisii turba slaris in operibus bonis, non j'acensin servando, hoc prscceptumimplere poterimus? (YERS.
    terrenis vohilabris, sed exspectans unde veniat ad 29.) Respondit Jesus, etdixit eis : Hoc est opusDei,
    eos Jesus? Et hic una navis dicitur, sicut prius una ttt credaiis in eum qnetn misil ille. Hoc est ergo nian-
    fuil Ecclesia Christi, in qiia"ille prsesentialiter cor- ducare^cibum nori qui perii, sed qui permanet in
    pore versabatur : nunc quoque una cst, quoesimililer -seternum [iffs., in vitam aiternaiii]. Ut quidparas der,-
    jn spe exspectat aclvenlumillius. Sed quid est quod tem et ventrem? Crede, et manducasti. Discernitur
    alioenaves venerur t a Tiberitide, nisi hsereticorum " quidcm ab operibus fides, sicut Apostolusdicit,;iis(!--
    convcnticula, qua?.Jesum non sihcera fidequaerunt; ficuri komiitemper fidem, sine operibus legis (Rom.
    quse sub.dolo callidilalis sua quosrunt, non quse sunt in, 23). Et sunt opera quaevidentur bqna sine fide
    jesu (Pliitip. n', 2!). Unde consequenter respondit Christi, et non sunt bona, quia non referuntur ad
    eis Jesus : Atnenamen dico vobis , quwrilis ine, non eumfinem ex quo sunl omnia bona. Finis enim.legis
    quiu vidislis signa, sed quia manducastis ex panibus, Ckrislus ad jtislitiam omni credenli (Rbnt. x, •&).Ideo
    el satiiraii estis. De illis verq qui salurati sunl, in alio noluit discernere fidem ab qpere, sed ipsam fidein
    dicit Evangelip": Vwvobis, qui saturaii eslis (Luc. dixit essp bpns. Ipsa esl enim fides, quoeper dilectio-
    vi, 25). D.ecsurieniibus vero viise panem et jiislitise nem operatur (Gal. v, 6). Nec dixit : Hoc esl opus
    cognitionem, dieitur : Beali qni esuriunt et siliunl yestrum; sed dixil: Hoc cst opus Dei, ut credatisjn
    jusiitiam (Mdtth. v, 6); ad qiiem cibunrhortabatur ettm quem misil ilte, ut qui gloriatur, iti Domino.glo-
    eos in sequenti mox Christus sermone dicens : Ope- rjetur (/ 6'or. i-, 51). Quia ergo invitabat eos ad fi-

    -» S. A'.ig.loc. cit. num. 11. r 1 Ibidem, num. 12,12.


    823 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — LIB. III 830
    dem, illi adhuc quserebant signa quibus crederent. A cipiens, sed tamen carere indigentia volens; Da, iu-
    Vide si non-Judseisigna pelunl? (VERS.50.) Dixerunt quit,miki, Domine, de hdcaqua; sicet isti, Domiue,
    ergo ei, quod ergo tufacis signum;-ut videamuset cre- da nobis panem kunc, qui nos Teficiat,Jnec deficiat.-
    damus tibi? quid operaris? Parurnne erat quod de :C-APUTXIV.
    quinque panibus pasli sunt? Sciebant boc quidem, Panem vitw se
    ccelo Doniinus dicit, et resurrecluros
    ~ 'crederilesin se
    sed huic marina
    ci-bo de prseferebant. in nqvissimodie.
    autem Jesus faiem se dicebat, ul Moysiprseponere- YERS.55. — Dixit ergo eisJesus : Ego sum panis
    lur.' Non emm ausus esf Moyses de se dicefe quod vitw [Ms„ vivus]. Qui venit ad me, non esuriet, et qui
    daret cibum, npn qui perit, sedquxkabet^vitaxn wler- credii inme,nott sitiet unquam. a Qui venit ad me,
    jiam [Aiig., qufpermanet in vitam wlernatn]. Aliquid hoc.est quod ait, et qui ciedit in me : el quod dixit,
    plus jifomiitebatDominusquam Moyses.Per MoyseV jion esuriet, hoc intelligendum est, non siiiel unquam.
    quippe promittebatur regiium', et terra ilueiis lac et Utroqtie enim iUa significatur seterna satietas, fibi
    mel, temporalis pax, abundantia filiorum, salus cor- nulla esl egeslas. Panem de coelodesideratis, ante vos
    poris, et coetera onmia temporalia quidem, in figura' _ habetis, et non manducatis. (YERS.56). Sed dixi vo-
    tamen spiritaiia, qui [Ms., et quia] velcri homini in- bis; quia et vidistis me, et non credidislis (Rom. m,
    veteri testamento promitlebatuf [Aug., promitte- B 5). Sed non ideoego populum perdidi. Nunquidenim
    bantur]. Attendebant autem promissa'' per Moysen infidehtas vestra fidem Dei evacuavit? Yideamus
    [AL, per Christuni Moysi], el attendebant promissa enim quod sequitur : (VERS. 57). Omne' quod dat
    per Jesum.-Illeplenum ventreni promiftebatin terra, tniki Pater, ad ine veniet, et eum qui venil,ad me non
    sed cibum[Awsr-) cjbo] qui perit; iste promittebat. ejiciam foras. Quale est illud intus, unde non exitur
    cibum, non qui perit, sed qui permanei in vitam wier- foras? Magnum penetrale et dulce secreturii. 0 ser
    nam. Altendebant enim [Ai.,-autem; ms. et Aug., cretum' sine ta3dio,.sine"amariludine malarum cogi-
    eum] plus promittentem, ef quasi nondum videbant iatipmim, sine interpellatione lentationum eldolo-
    maj'ora"facientem. Attendebant titique qualia fecisset rumj Nonne iUudsecretuni esl quo infrabit illecui
    Moyses, et adhhc aliqua iriajora volebant fieri ab eo; dicturus est Deus : Etige, serve bone et fidelis, inlra
    quitam riiagna pollicebalur. Quid, inquiunt, facis, ul in gaudium Dotnini tui (Mattk. xxv, 25)? Et : Eum,
    credamus tibi? Et tit novefilis, quia "miraculailla huic qui veniet ud ine, non ejiciam foras. (YERS.58.) Quia
    iniraculo comparabanl, et ideo quasi majora ista ju- descendi de ccelo,non ul fdciani voluntalem ineam,
    dicabant, quam [Ms: et Attg:,quasi minora ista judi- sed ejtts qui misit me. Ideo ergo euin quiveniet ad
    cabant, quse] qtiosfaciebat Jesiis,', le non ejicies foras, quia descendisti de ccelo nqn fa->
    YERST51. — Palres nostri, inquiunt, manna man^ " cere voluntatem tuam, sed voluntalem ejus qui -te
    ducaverunt-in.deserto.. Sed-quid esl manna? forte ihisit. Magnumsacramentum esl, qubd ait: Quive-'
    contemnitLs; sicut scrijitum est : Dedit illis tnanna nit ad me noti ejiciam forqs. Cahsam mox snbjun-
    mariducare. Per Moysenpalres nostri panem de ccclo gens [J/s., subjunxif] quare ioras non ej'ecerit ad se
    acceperunt, et non eisdatum \Ms. et Aitg., dictuni] venientem, id est, in se credenteni dicit [Jfs.,.di-
    est a Moyse : Operamini cibutn, qui non perit, sed qui cens]: Quia non veni facere votuntalem meam, sed
    permanet in vitam aterriam, el tu non talia operaris, votuntalem-eyasqui misit me. i Quis est.qui c-jicitur
    qualia Moyses. Panes hordeaceos ille non dedil, sed foras, de iilo dulci et suavissimo seereto, quo in-
    manna deJ525 ccelo.(YERS.52,55.) Dixit ergo eisJe- • trareproecipitur seryus. faciens voluntatem Domini
    sus : Amen amen dico vcbis, non Moyses dedit.vpbis sui, nisi superbus, nisi aiihna in se ipsa confidenset
    pdnetn de cwlo, .sed Patei meus dedit vobis patiem de suae potestatis esse quoerens, nec cum propheta ha-
    ctiT.o.Yerus'eniin panis est, qui de cwlo descendit, bens dicere : Nonne Deo anhna mea subjecta est
    Qt dat viiam mnndq. Yerus ergo llle panis est, qui '(Psal. i.xi)? Anima vero per humilitatem Dei sub-
    dat yitam mundo, et ipse cibus est, de quo paulo jecta gratise, nunquam ejicielur foras, sed-inlrat in
    ante. locuius^sum ^ Operamini cibum, qui noh perit, gaadium Domini Dei sui. «'Igitur ut causa_omiiiuiri
    sbd qui petmanet in vitam wtermvis Ergo el illud "morborumcurarelur, id esl superbia, descendit I1U7.
    -mgnna hoc significabat, et iUa onmia signa mea militas, id est, htimiliavit.se Filius Dei. Quid super-
    efanl. Sjgna mea dilexistis; quod significabant [Aug., bis bomo? Deus-humilis propier te facius est. Pude-
    qui significabatur], contemnitis. Nonergo Moyses ret te fortasse imitari humilem hominem, saltem
    dedif panem de ccelo; -Deus dat panem; sed quem imitarehumiiem Deum. VenitFilius Dei in homine, et
    panem? forle manna? non; sed-panem, quem signi- bumilis factus est: praecipiiur libi ut sis humilis, non-,
    ficavit manna, ijisum scilicet Dominum Jesum. Falcr tibi prscipitur ut.cx homine facias[J/s.,-fias]pecusT.
    meus dat vobis panem verutn, Panis verus Dei est, qui- Ille.Deus facius est homo, tu homo, cognosce quia es
    desceudit de ccelo, et dai vitam niimdo,. honio.,Tota bumitiias tua est ut cognqscas le. Ergo-
    VERS.54. —Dixerunl ergo ad eum: Domine, sem- quia humililatem docet Deus, dixit: Non veni faccre
    per dd nobis panem Imnc, Quomodomiilier [iUa] Sa- voiuntatcm meam, sed- ejus qui me misil. Haecenim
    mafitana, eui dicium.est, Qui biberit de kac aqua, eommendatio humilitatis est. Superbia quippe facit.
    npn sitiet unquam, continuo illa secundtim corpus ac- --voiuntatc-m suam, humilitas facil voluntatcm Dei.
    '* Yide S. Aug. loc. cit..uum. U, 45, 16,18,10.
    85J B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS II. 832
    iifeo tjui ad tne veneril, non ejiciam foras. Quare? A . , CAPUT XV.
    Quia non veni facere volunlatem meam, sed volunla- -MurmurantesPliariswi filium Joseph eum 4icunt. Et
    tein ejus qui me tnisit. Humilis veni, humilitatem do- ipse inler plura carnemsuam pdnemsedaturum di-
    cere veni, magister humilitatis veni. Qui ad me ve-" cit pro mUndivitd. Et cwlerahissimilia pluritha de
    pane el£arne sua testatur - -
    nit, S__S iricorporetur [J!/s., incorporatur] mihi;
    qui adme venit, Tiumilis fil; qui mihi adhseserit YERS.41,42. — Murmurarunt Judcei, etdixerunt
    [A/., aderit; JI/s., adhaeret], humilis erit, quia non ei: Hic esl [Jesics] filius Joseph, cnjus nos novitnus
    faciet yoluntatem suam, sed Dei: et ideo non ejicie- patrem et matrem. Quomodoercjodicit hic, quia de
    tur foras, quiaAdam,.cuni superbus esset, projecius cwlodescendi? Ideo mtirmurabant qiiia hunepanem
    est fbras. J Christus vero huniilis faclus, exaltalus non intelligebanl, hunc panem non esuriebant, hunc
    -
    estshpef omne riomen, quod riominatur-vel in coelo, panem nqh amabant. Si amarent, utique non mur-
    vel in terra (Pkiiip. n). - Qui doctor bumilitatis ve- murarent."ea Ideo -a pane ccelestilonge erarit, nec
    nit; non facere voluntatem suam, sed'voluntatem oum esurire noveranl. Fauces cordis lan^uidas ha-
    ejus qui misit iUum: veniamus ad eum, inlremus ad bebant, .auribus .aperlis surdi erant: vi.debant,. et
    eum, incorporemur ei, ut nec nos faciamus volunta- csecistabant. Panis quijipe iste, interioris. hominis,
    tem nostram, sed.voluntatem Dei; et non nos ejiciet _Qquserit-esuriem : unde alio loco dictt :Beati, qui esu-
    foras, quia menibra ejus sumus, quia capul noslrum riunt et siiiunt justitiam , quoniam ipsi saturabuntur
    esse voluit docendoiiumililatem. »-Ad_quem "venire (Mattk.-X,6). >-Dixerunt: Cujus [rios] novimus pa-
    non potesl nisi humilisfa "quo nonmittitur foras,
    " tretn et matrem. Malrem sciebant terrenam, patrem
    nisi superbus. nesciebant ccelestem; quia a Patre ccelestl attracti
    YERS.59.— Hwcest voluntas ejus qui'misit me non fuerhnt; quod mox ipse Dominus sequenti verbq
    Pairis, lit omne quod dedit tnihi nbn perdatri ex co, innotuit, dicens : (YERS.45, M) Nolile-murmurare
    sed resuscitemillud in-novissimodie. «Ipseille datus invicem. Netno potest venire ad me, nisiPaier, qui'
    est'.,Qui sefvat humiliiatem, hoc accipit; qiii non tnisit me, attraxeril eiim. Quid est, Neme polest ve-
    servaf [Aug., Ipse iUi datus est, qui servat humilita- nire ad me, nisi quia nemo potest credere in me,
    tem; hunc accipit: qui non servat] bumilitalem, tiisi Pater, qui misil me, atlraxerit eum? Ille venit,
    Ionge-est a magistro humililatis. Ut otnne, quod de- querii gratia Dei praevenit, cui cum Propheta 527
    dil mihi Pater, non perdam exeo. Sic non est voluh- dicamus j Misericordia ejus prwveniet tne (Psat.
    tas in conspectu Patris vestri_ ut pereat unus de pu- LVIII).Et iterum : misericordia 'ejtis subsequeiur me
    sillis istis. De tumentibus potest perire, _de pusillis (Psal. xxn). Prseveniet veUe,"subsequelur perficere.
    nibil perit; quia nisi fueritis sicut pusillus iste, noni C • TrahitJPater ad Fiiiiini eos qui propterea credunl
    intrabitis in regnum coelorum (Matik. xvm, &).- in Filium, quia eum cogitant Patrem liabere Deum.,
    Omne, quod dedit mihi Paler, non perdam ex eo, sed Deus enimPaler oequalemsibi genuit Filium : et qui
    resuscitabo ego eum in novjssimodie. Yidete quemad- oqgilat alque in fide sua senlit et ruminat «qualem
    modum ei nic geminam lllain resurrectionetn deli- osse Patri eum in quem credil, ipsmn trahit Paier
    neat [Ms., deliniet; Aug., delineet]. Qui venitad me, ad Filium. J Qui enim de Christo dicit, -Non est
    inodo resurgit humilis factus in membris meis; ~sed Deus vefus, non trahil eum Pater, sed sua perversa
    resuscitabo eum in novissimodie secundum carxem. cogitatio trabit eum veritati non consentire. « IUe
    YISRS.40. — Hwc est enim voluntas Pairis tnei qui Iractus est a Patre, qui ait: Tu es Christus Filius
    misit me,4it omnis qui videt Filium et credit in eutn, Dei vivi.Cui Dominus inquit: Bealus es, Shnon Bar-
    habeat vitam wternam. Et ego resuscitabo eum in no- Jona, quia caro et sanguis non revelavhlibi, sedPater
    vissimodie. Superius dixit: Qui audit verbummeutn, tneus qui in cwlisesl (Matih. xvi, 16, 17). Ista reve-
    et credit eiqui misii tne; modo autem : Qui videt Fi- latio" ipsa est attraclio. Dtim enim dixit: Nemo
    liuni, et credit in eum. Non dixit, videt Filium et cre- potest venire ad me, nisi Pater qui me misit, altraxerit
    dit in Palrem : hoc esl enim credere in Filiura, quod eum, continuo subjunxit: Et ego resuscitabo eum iri
    et in Patrem. Quia sicut habet vitam Pater in semet- }0 novisshno die. Credendo quod sperat, videbit quod
    ipso, sic dedit el Filio viiatn habere in semelipso adhuc non videndo credidit; manducabit quod esu-
    [Jdan. v, 26). Ut otnnis, qui videt Filium, et credit riil, saliabitur.eo quod sitit. Ubi? in resurrectione
    • in eum, kabeal vilam celernam.Credendo et tfans-' mortuorum.Quia*cgoi'es!(sc)7a-o eumin novissimodie.
    .eundo ad vitam, tanquam primamillam resurrectio- YERS.45. — Scriptum esl enini in propketis: Et
    riem [Aug., prima illa resurrectione].. Elohia non » erunt otnnes docibiles Dei. Quare hoc dicit [ii/s,,
    est sola , et resusciiabo , inquit, eutn in .novissimo dixil; Aug., dixi]"o Judsei? Pater vos non docnit:
    dici»"Sequitur : Ego sunvpanis vivus,qui de ccelode- quomodo potestis mecognoscere? Omnes regniillius
    scendi. Ideo panis, qui vita; et ideo vita, quiade ccelo homines docibiles Dei erunt,"non ab hominibus au-
    descendit, dicente ipso : Egosum via, veritas, etvita. diunl; et si ab hominibus audiunt, lamen quod in-
    lile est panis supersubstanlialis, qui ut nobis detuf telligunlintusdatur, inlus coruscat, intusrevelatur. t
    (_notidie deprecari jubemur, cum Dominus nbster Je- . -Homines foris verbum sunare possunt, sed in vanum
    _us Christus panem se f.icebaide ccelodescendisse. laborant, nisi intus" Deus docens aperiat sensus. IHe •
    a Apud sanctum Augustimim, tract. xxvi, num. 1,5,6,7, 9, 10, H, 12,15,15-20',
    S55 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — LIB. HI» 834
    csl Dei dqcibilis, quem Deus intus veritalis instruit. A patres infidelium; murmuratores patres murmurato-
    agriitione et amore» Otnnis qui audit [Ms„ audivit] a rum]. Nam de re nulla magis Deum oflendisseijle
    Patre. et didicit, venit ad me. Quomodotrahil Paler? populusdictus est, quam cont.ra Deummurmurando.
    Dopendodeleclat, non hecessitatem imponendo; quia Ideo et Dominuseos volens oslendere talium filios ,
    nemo necessitate credit, sed voluntale. Filius dice- hinc ad [Ms., hinc caute e.os] eos ccepit,Quid mur-.
    bafc,Paler docebat; homo qui videbatur, loqueba- muralis in irivicem,murmuratores, filii murmuralo-
    lur'. sed ut Deus in corde audieulis interius docebat. rum ? Patres vesirimanna manducaverunt, et morlui
    ldeo suLjunxit: sunt: non quia malum erat manna, sed quia male
    VERS.46. — Non quia Palrem vidit quisquam, nisi manducayerunt. .J
    is qui est a Deo, hic vidit Palrem. Nolite putare Pa- VERS.50. —^Hicesl panis, qui de cwlodescendit,
    trem esse visibileni vobis.; nemo viditPatrem, nisi i Hunc panem significavit manna, bupe panem si-
    is qui est a Deo; hic vidit Patrem. Ego sum a Pa- gnificat altare Dei. Sacramenta illic [_/«i,illa] fue-
    tre, etidebPatrem video. « Quid est autem vostrahi runt: in signis. diversa sunt; in-re qua significari-
    a Patre, nisi discere a Patre? Quid est discere a Pa- tur [il/s., qusesigniflcatur], paria sunt. Aposlolum
    tre, nisi audire Patrem [il/s., a Patre]? Et quid est audi: Nolo^nhn,,inquit, vos ignorare fratres , quia
    audirea Patre, nisi audire Yerbum Palris, id estme? B ; patres ttostri omnes sub nube fuemnt, et omnes per
    Ne forle ergo cum dico vobis : Omnis qui audjvit a tnare transierunt, et omnes in-Moyse baptizaii sunt
    Patre et didicil, dicalis apud vos : Sed nunqtiam in nube et in mari, el ontnes eamdem escain spirila-
    vidimus Patrem, quomodo autein discere poluimus lem manducaventnt (I Cor. x; 1 seq.). Spiritalem
    a"Patre? A nieipso audile. Non quia Patrem vidit utique, non corporalem. 'Alteram. [Au</., spiritalem
    - quisquam, se.d qui est.a Dco, hic vidit Paitem. JDgK) ulique eamdem :-nam oorpoi alem_alteram]," quia
    novi Palrem, ab illo sum; sed quomodoyerbum ab illi .oanna, nos aliud : spiritalem vsi'0 quam nos;
    illo cuj'us est verbum : non quod sonat et trausit," sed [l/s., el] patres nostri, non patres illorum, q\ii-
    sed quod manet cum dicente, el trahil audientem. bus nos sinhles sumus , non quibus illi similesfue-
    Sequitur: (VERS.,47)Amen amen dico vobis,,qtticre- runt. Hic esi ergo panisde cxlo descendens,ut si quis
    dit in me, kabet vilam wiernam. Revelare se vo- ex ipso inanducaverit,non morialur. Sed quodperti-
    luit, quid esset: ham compendio dicere poluit: Qui net ad vittutem sacramenti, non quod pertinet ad
    credit in nie, habet me. Ipse enim Chrislus.verus est visibile sacramentum; qui manducat intus,' non fo-
    Deus, et vita eelerna. Qui ergo credit in me, inquit, ris; qui manducat in corde, non quipremit dente.
    it ad me, et qui it ad me, habet me. Quid est autem (YERS.W'.)Egosumpanisvivus, qui de cwlodescendi.
    liabere me? Habere vitam seiernam.Mortem assum- iC Ideo vivus, ,quia de ccelodescendit. De ccelodescen-
    psit vita asterria,el niori voluit; sed de tuo, o homo, dctet manna, sed manna umbra erat, ista veritas est.
    non de sho : accepit a te, ubi morerelur pro te. As-.- (YERS.52.) Si quis manducaveritex hoc pane, vivetin
    sumpsil [AL, Accepil] ergo vita mortem, ut vita oc- ceternum; et.panis.quem ego dabo, caro mea est pto
    cideret morlem.Nam qui credit, inquit, habet vitam mundi vita. Hoc quando caperet caro,quod dixit pa,-
    seternam; non qusepatet, sed quse lalet. Yita enim nem carnem? Yocatur caro, quod non capif caro :
    seterna, Yerbum in pripcipio apud Deum erat, et et ideo magis non. capit caro, quiavocatur caro.-
    Deuserat Yerbum, el erat vila lux hominum. Mori Hoc enim exhofruerunt, hoc assimulatum [il/s;, as-
    venit, sed tertia die resurrexit. similatum; Aug., adse multum] esse dixerunt, hoc
    YERS.48, 49. — Ego sum, inquit, panis vitw. Eti non posse fieri putayerunt..Caro mea est, inquit, pro
    undeilli superbiant? Palres, inquit, vestrimanduca- mundi vita. Norunl fideles corpus Christi, si corpusr
    verunt manna, et tnortui sunl. Quare manducaverunt,, Christi esse non negligunt. Fiant corpus Cbristi., si
    el morlui sunt? Quia quod videbant, credebant:: volunt vivere de spiritu Cbristi. 6e spiritu Christi
    quod nouvidebant,non intelligebant. Ideo palresve--. nonvivit, nisi corpus Christi. i Quisqueviverevult,
    stri, quia similes eslis illorum.ManducaveruntMoy- credat in Chrislum^ manducet.spiriialiter spiritalem
    ses eiAaron, et cseteri sancli qui fuerunt in populo- i- cibum. Incorporetur corpori Christi, et non sit pu-
    manna, et non sunt morlui, quia spiritaliler visibi- tridum membrum, quod resecari mereatur [AL, de-
    Iem cibum iniellexeruiit, spirilaliter esuriunt [Ms.,, beat]. Sit pulchrum, sit sanum, sit aptum capiti suo.
    esurierunl]; » alii vero manducaverunt el perman- (YERS.55.) Litigabanl ergo Judwi ad invicemdicen:
    serunt in infidelitate; sicut Judaeiaudierunt loquen- les : Quomodopotest hic nobiscarnem suam dare ad
    tem Christum, sed non spirilaliter verba ejus iriielle- manducandum? t Litigabant utique ad invicem, quo-
    xerurit; ideo dixif eis : Pdlres vesiri' manducaveruntt niam panem concordiaenon intelligebanl,nec sumere
    mannaindeserlo, et 5__S moriui sunt. Qua jnorte,, volebant: nam qui manducant talem panem,,non li-
    nisi infidelitatis? Nam communi'morte mortui suntt tigant ad invicem; quoniam unus panis unum cor-
    el sancti qui fuerunl inter eos. Jdeo signayit [Ms.,, pus multi sumus, "elper hunc facit Deus unius moris
    significavit]Dominushis verbis mortem spiritalem,, habitare in domo (/ Cor. s, 17; Psal. txvn, 7). Qucd
    non earnalem. i Patres ergo istorum, id est, malii autem ad invicem litigantes quserunt, quomodo^pos-
    . patres malorum, infidelespatres, infidelesmurmura- sit Dominus carn.em suam dare ad manducandum ,
    ,-lores, patres murmuratorum [Ms. et Aug., infideles s non stalim'edunt_AK_/.,aiidiunt], sed adhue eis diei-
    855 B. F. ALBINl SEU ALCUINI OPEUtUh PARS ll. 836
    tur-: (VERS.54) Amen amen dico vobis, nisi tnandu- A liter ejus carnem, licet carnaliter et visibiliter pre-
    caveriiis carnem.Filii hominis,et biberiiis cjus sangui- mat [denlibus] sacramentum corporis et sanguinis
    nem, non habebitis vitam in vobis. Quomodo quidem. Christi; sed magis lantse rei sacramentuin ad judi-
    -. detur [Aug., edatur] et quisnam "modus sit mandu- cium sibi manducat et bibit, quia immundus prae-
    cahdi istum panem, ignoralis : verumtamen nisi man- sumpsit ad Christi accedere sacramenta, quae alius
    ducaveritis carnem filiuhominis et ejus sanguinem [Aug., quse aliquis] non digne sumit, nisi qui mun-
    biberitis, non babelis vitam in vobis«. Hsecnon ita- dus est, de-quibus dicitur : Beati mttndo cordefquo-
    que [Aug., utique] cadaveribus-, sed viventibus lo- niam ipsi Deumvidebunt (Matth. v, 8).
    quebatur.-Unde ne islam vitani inleUigentesde hac YERS.-58.— Sicul misil me, inquit, vivens Pater,
    re litigarent, seculus adiunxit. et cgo vivopropter Patretn. Et qui manducat me, et
    " 529 YERS.'55.—Qui munducat tneam carnem, et ipse vivit propler tne. Non enim Filius parlicipa-
    bibitriieumsaiiguitieni;habelvitamwierriam.Hanc ergo tionePatris iit melior, qui est natus oequalis; sicul
    non habet, qui istum panem non manducat,nec islum parlicipaiio Filii per unitalem corporis cjus et san-
    sanguinem bibit; nam temporalem vilam sine iho, ut- guinis, quse [il/s., quod] illa manducatio potalioque
    "cunque homines in hoc sseculo, qui nonsunt per significal, efiicit nos meliores. Yivimus ergo nos
    fidem incorpore ejus, habefepossunt; seternam au1 B propter ipsum, manducantes eum, id est, ipsum ac-
    tem,quse sanctis promittilur, nunquam. Ne autem cipientes seternam vitam, quam noh habemus [AL,
    putarent sic in jslo cibo et potu [eis qui (Ms., ejus habebamus] ex nobis;-Yivit auteiri ipse propter Pa-
    quse) carnaliter sumunt (AL, sapiunt), et non sjiirali- trem, missus ab eo, quia semeiipsunr exinanivit,
    ter iiitelligunt in fide], jiromitti vitam seternam, ut faclus obediens usque ad signum [AL, moitenfj cru-
    qui eam sumerent j'am nec corpbre morerentur; cis (Philipp. ,i, 8). Sicul misit me vivettsPater, et ego
    huic etiam cogitationi est dignatus occurrererNam vivopropter Palrem,et quimariducat me, etipse vivit
    cum dixisset.: Qui manducal meam carnem, et bibit propter tne; ac si dicerel: Ut ego vlvam [Ms., vivo]
    meum sangititiem, habet vitam wternain; continuo propter Patreni, id est, ul ad illum lanquam ad majo-
    subjecil, et dixif : Et ego resuscilaboettm in novis-- rem referam vitam meam, exinanitio mea fecit, in qua
    simo die. Ut habeat interim secundum ^spiritum vi- me misit; ut aulem quisque vival propler me, parti-
    tam oeternam in requies quse sanclorum spiritus cipatio facit, qua [AL, quia] manducat ine. Ego ita-
    suscipit: quod autem adcorpus atlinet, nec ejus vita que humiliatus vivo propter Palrem, ille rectus
    seterna fraudetur [Ms>,nec eos... fraudai], sed in. [Aug., ereclus] vhit propter me. »,Non de ea na-
    resurrectione moiiuorum, in novissimo die caro > lura dixii, qua sempereslsequalisPairi, sed de ea,in
    viva resurgat [J/s., caro suscitabitur]. (YERS.56.) '" qua minor factus est Patri. Quia[_/s., Qtii] eliamsu-
    Cdro enhn tnea, inquit, -vere est cibus, el sanguis perius dixerat : Sicttt Paler hab.etvitainhabere in se-
    meus vere esl poius. t Cum enim cibo et-potu id metipso, ila dedit Fiiio vilam habere in-semelipso; id
    appelant Jiomines, ut non esuriant neque siliant; est, genuit F-ilium vitam habentem in.semetipso.
    li&cveraciief non praeslat nisi iste cibus et potus,. YERS.59.-— Hic est panis, qui de cwlo descendit,
    qui eos_a quibus sumilur immortales.el incorrupti- c ut iUum manducando vivamus, quia 'ahernani vi--
    biles facit, id est, societas ipsasanctofum, ubi pax tam ex nobis habere non possumus. Non sicut man-
    erit elunitas plena atque perfecta. Proplerea quip- ducaveruni, inquit, palres veslri manna, et morlui
    pe, sicut eiiam boc ante nos intellexerunt lio- sunl: qui manducat hunc panem, vivet in wternumi
    mines [Dei], Dominus noster Jesus Chrisfus corpus Quod ergo illi mortuf sunl, ila vult inlelligi, ul non
    et sanguirientsuum in eis rebus commendavit, quss vivant in selernum; nam lemporaliter profecto et hi
    ad unum aliquidf ediguritur ex multis. Namque aliud morienlur qui Christum manducant; sed vivenl in
    iri uiium aliquid ex mullis granis coiifieilur el cop- selefiium, quia Chrisius est viia oeterna. b Signum
    sla.l[Aug., confit], aliud inunumexmuliis racemis ejus quia manducavil et bibit, hoe esl si manet etma-
    [AL, acinis ] confluit. Denique j'ani exponit quo- -. netur, si habiiat el inhabiiatur, si sic hseret, ul non
    modo id fiat quod- loquitur, et quid sil manducare deseratur. Hoc ergb nos §30 docuil, et aduionuit
    corpus ejus et sanguinem bibere. (VERS.57.) Ei qui mysticis verbis, ul simtis in ejus corpbre, sub ipsO
    tr.anducat, inquit, meam carnem, el bibitmeum san- cipite in membris ejus, edenles carnem ejus, non
    guinein, in me manel, et ego in eo. Hoc est ergo relinquenles unitateni ejus. Sed qui .aiderant plures,
    mandncare illam escam el illum bibere potum, in non intelligendo scandalizati sunt : non enim, cogi-
    Ghristo manere, et illum manentem in se habere: labant haec audiendo, nisi carnem, quod ipsi erant.
    ac per hoc,qiii non manet in Christo, et in quo non Apostolus autem dicit, el verum dicit: Sapefe se-
    manel Chrisfus, procul dubio nec manducal spirita- cundum carnem, mors esl (Rom. vm, 6). Carneni
    a Edil. Argenlorat. de anno i527ita prosequitur : cetani, nec in Atigustino, quem Alcuinus hic descri-
    t Hanc itaque carnem, hunc ilaque cibuni el polum psil,.reperitur,Iiiirusaergoest a quodam malevolo,ut
    vult inlelligi corporis el membrorum suo- ^uhdole mentem Alcuini de veriiate corporis et san-
    " societaiem est sancta Ecclesia, quoecorpus est Chri- guinis Chrisli in Eucharislia corrumperel; quodet
    rum, quod
    sti, ef de tiac re litigarunt. Secutus adjunxit, etc. » aliit -licerelici in aliorum Patrum scriplis lentarunt.
    Sed hsecsentenlia huc prorsus est impertinens, nec ; Ex S. Aug. Tract. xxvn in Joan. num. 1-5..
    in codd. mss. quosconsului,ncc in cditione Cl. Quer-
    8_7 ESEGETICA.'w-COMMENT. 1N JOAN. —-LIB.III. 833
    suam dat nobis Dominus ad manducandum, et sa- A carnem,et quiJinter -canialiter. Chfislum mandu-
    pere tamen sectindum carnem mors est; oum de care velle; vel spirilaliter accipere: ait enim: (YERS.
    carne sua dicat, quia ibi est vita aeterna. Ergo nec 64) Spiritus est,qui vivificat,caro nonprodest quid-
    carnem debemus sapere ser.undum carnem, sicut qiiam. Paulo anle dixit: -Nisi inanducaveriliscarnem
    in bis verbis: (YERS.61) Mulii itaque audientes, Filii hominis, el biberilis ejus sancjuihem,non kabe-
    non ex inimicis, sed ex 'discipulis ejus, dixerunt ,:Du- bilis vitam in-vobis; et modo dicit : Caro tton prodest
    rus est kic sermo-: quis pplesl eum audire? Si disci- quidquam, id esl, si carnaliter vuhis intelligere quse
    puli durum babuerunl istuni sermonem, quid ini- ~ dico, caro'non prodest quidquam, si sic carnem in-
    mici? Et tamen sic oportebal, ut diceretur, quod telligeiis manducandam sicut alium cibum, sicut
    nonab hominibus-[il/s. et Aug., omuibus] intellige-»- carnes qiise emuntur in maeellis. Sphitus est ergo
    retur. Secfelum Derinlenlos debet facere, non aver- qui vivificat, per spirilurti prodest caro, qtiscpef
    sos [3/s. et Aug., adversos]. Isti aulem cito defece- seipsam non prodest. quia liitera oecidit, spiri-
    runt, talialoquente Domino Jesu : non crediierunt, lus auieni vivifical. t Nam pef .carnem'sp.Titus ali-
    aliquid magrium dicente , ei yerbi.illius-aliquam quid-pro salulejioslra egit.Xaro vas fuit, > quod
    gralum cooperiente [Aug., nori crediderunt aliquid habebat, per quam spirilus salvabit [ Ms., salva-
    magnum dicentem, et verbis illis...- cooperientem]. B vil] nos, utens organo carnis ad salutem humahi
    Sed prout voluerunt, ila inlellexerunt; et more bo- generis : quia diabolus utebatur serpenle quasi or-
    minum, quia apud eos erat Jesus, aul hoc dispone- gano, ad subversionem primi parentis noslri-. « Spi-
    ialJPsus [il/s-., et more hominum quia hoc asserue- riluseslqui vivifical, caro autetn non~prodest quid-
    ratJesus; Aug., ei more hominum quia^poterat "Je- quam : sicut illi intellexerunt cafneni, non sic ego"
    sus], carnem qua induium erat Yerbum, velut in- do ad manducandummeam'carnemi >
    concisam dislribucre credentibus in se. Durns est,
    eum audire? ', 531CAPUTXYI.-
    inquiunt, hic serino,<juis polest (YERS. Verba sua spiriium-vilamque pronuntiatfet unum et
    <52.) Sciens aulem Jesus apud seinetipsuin, quia duodecim diabolum appeltat.
    murmurarent de /ioe-[Aug. el Ms., de eo] discipuli ( a"Proinde verba, inquii, quw ego locutus sumvo-
    ejus'. 'Sic enim apud se isla dixerunt, ut-ab illo non bis, spiritus et vita sunt. Diximus emm, fratres, hoc
    audirentur. Sed-ille qui eos noveral in seipsis, au-, Dominum commendasse in manducationecarnis susP
    diens.apud semetipsum, respondit et.ait : JIoc vos et potaliorie sanguinis sui, ut infllo maheamus, et
    scandalizat..Qm3.i~ixi, carnem meam dovobis^mah- ipse in nobis." Manemus autem inillo, cunfsumus
    ducare et sanguinem meum bibere, hoc vos nempe memljra ejfis; mancl autem Ipse in nobis, cum su-
    scandalizat.' " • - riius templum ejus. Ut aufem simus membra ejus,
    YERS.63.— Siergo videritis Filium kominisascen- unitas nos compaginet;' ul enim compaginfetnos uni-
    dentetn ubi erat prius. Quid est hoc? Hinc solvit" tas, quid hoc facit nisi cliarilas Dei? Unde? Aposto»
    quod illos moverat? "hinc aperuit [il/s., eruil] unde lum [Jlfs. et Aug. : JJnitas nos compaginat :,ut com-
    fuerant scandalizati ? hinc plane, si intelligefent. paglnet unilas, quse facit nisi charitas? Charitas Dei
    Illi enim putaverunt illum erogalurum corpus suum, unde? Aposlolum] inlerroga : Ckarilas, inquit, Dei
    tlle aiitem se dixit aseeusurum in coelum, utique diffusaest in cordibus nosiris per Spiritum sanctum,
    tntegrum, Cum videretisFilium iiomhiisdscendentem qui datus est nobis (Bom. v, 5J. Ergo Spiriius est qui
    abi erat prius, cerie vel lunc videbitis, quia non eo vivificat :~ spirilus enim facit viva_membra ; nec
    modo quo putatis; erogat corpus suum. Gerte vel viva membra spiritus facit, riisi quoe in corpore',
    tunc intelligetis quia graiia-ejus non consumilur quod vegetat ipse, Christus [Aug., ipse spiritus] in-
    morsibus. n In his verbis perspicue intelligitur Chri- venerit." Nam spirilus qui est in te, o homo, quo
    sturn esse unampersonam, dum dixii Filium hbmi- consias, ut homo sis, nunquid vivificat membrum
    nis esse prius in ccelo. « In terra loquebatur, et in quod separatum invenerit a carne tua? Spirilum
    ccelose esse dicebal. Quo pertinet, nisi ul inlelli- rj tuum dicb animam luam. Anima tua norivivificat,
    gamus unam personam esse Chrisium Deum et ho- nisi membra qiise sunt in carnetua; unum si tollas,
    minem, non duas, ne fides noslra non sit trinitas, jam ex anima" lua non vivificatur, quia unltati cor-
    sed quaternitas? Christus ergoTmus est ,• verbum, poris tui non copulalur. Hsec dicunturut amemus
    anima et caro unus Christus; Filius Dei, et Filius unitatem et limeamus separationern. Nihil enim sic
    - hominis unus Christus; Filius Dei
    semper,' filius debel formidare Christianus, qua.m separari a cor-
    hominis ex tempore; tamen unus Christus, se- pore Christi. Si enim spparalur a corpore Christi,
    cundum" unitatem personoe. In ccelo eral, quando non est membrum ejus, si non esl
    memfirum ejus,
    in terfa loquebatiir. Sic eial Filius hominis iri cce- non vegetalur spiritu_ ejus. Quisquis autem, inquit
    lo,' qhohiodo Filiiis Dei erat in lerra. Filius Dei in Apostolus, Spiritum Christu non habet,- hic non est
    terfa insuscepla carne;"FiIius Dei' [Ms. et Aug:," ejus (Rom. vm, 9). Spiritus ergo esl qui vivificat,
    Filius iiominis"]in cceloin unitate pbrsonoe. > Quod earo non'prodest quidquam. Verbqquw loculus sum
    mox IatiuS exponit quid intersit inter spirituin et vobis, spiriius et vita sunt. Quid est, spirituset viia
    " Ex S. Aug., vraci. xxvn m Joan. num. o, ., 9, 10;
    839 B. F..ALB1NI SEU ALCUINIOPERUM PARS II. 840
    sunt, nisi spiritaliter intelligenda sunt? Intellexisti A gnovimus. Credidimusenim ul cognosceremus; nam
    spirilaliter? Sphitus et vita sunt. lntellexisti carnali- si prius cognoscere, et deinde credere vellemus,
    ter? eliam sic iUa spiritus et vita sunt, sed tibi non nec cognoscere, nec credere valeremus. Quid cre-
    sunt, » o homo, qui spiritaliteroa non intelligis, nec didimus et quid cognovimus? Quia tu es J~krist>is
    -fideea venerari nosti. Filhts Dei. Id est, quia ipsa vita asterija tu es, et
    YERS.65. — e Sunt enitn quidam itv vobis qui ngn non das in carne et sanguine luo, nisi quod es. >
    credunt: et ideo non intelligunt, quia non credunf. YERS.71, 72. — Respondit eis Jesus : Nonne ego
    Propheta enim dixit: Nisi crediderilis, non inteltige- vos duodecitneiegi, et ttnus ex vobis diabolus esi ?
    tis (Isai. vn, 9, sec. LXX). Per fidem copulamur, per Dicebat autem de Juda Simone Scariotis. Hic enhn
    inieUectum vivificamur. Prius haereamusper-fidem, '_ erdt eum tradilurus, ctim essel unus ex duodechn.
    ut sicpost vivificemur [Aug., ut sit, quod vivifice- Unus ex duodecim eral, non fide, sed numeio; non
    tur] per- intcllectum. Sciebat enim ab initio Jestts, veritate, sed simulatione. Sed quomodo intelligen-
    qui essenl credentes, etquis traditurus esset eum. Nam dum est, nonne ego vosduodecim,elegi,dumilleunus
    ibi Judas erat inter eos qui scandalizati sunt, quem filiusdiaboli dicitur esse : nisi quia aliler electi sunt
    Christus nec siluit, nec aperte monstravit, ut om- -illrundecim, aliter ct -ille unus? Elecli sunt illi ut
    nes limerent, quamvis unus periret. Sed pqsteaquam B manerent. in Chrisio , etulsonus illorum exiret
    dixit et dislinxit credentes a non credenlibus, ex- per orbem terrarum; electus est ille unus ut dispen-
    pressit causam quare non credebant. » (YERS.66.) ~. salio divinoe misericordise in salutem humani ge-
    Propterea dixi vobis,inquil, quia hemopolest venire neris Tmplerelur per eum. Unde bonitas Dei bene
    ad me, nisi fuerit ei dalum a Palre meo.Dabitur enim utebatur nialithr illius, sicul in vendilione Joseph
    a Patre oredenlibus fides, ut nemo glorietur in fide bene usus est Deus malitia fratrum (Gen. xxxvn):
    sua, cjuse a se non est quasi propria, sed' a Deo ut ex opere malo illorum bonilas Deioslenderetur in
    dala, quasi gratia. (VERS.67) jEa;hoc multidiscipu- salutem [J/s., salule] multorum. Sic malum Judae
    lorum ejus abierunt retro, etjumnon cumillo atnbu- in bonum versum est nostrum. Quod facit malhs
    labant. Abierunt retro, non post Chrislum, sed post male utendo bonisDei, sibi nocet, non bonitatem
    Salanam. Isli autem sic ahierunt retro,.quomodo Dei destruere poterit. Quare duodecim elegit Cbri-
    prsecis" a corpore Christi, nec ultra redientes ad stus? e Duodenarius numerus sacralus est. Non
    eum, quia forles [Ms., forle] fideliter in coqiore ejus enim quia periit inde tinus, ideo illius numeri ho-
    non fDeruni. Et hi non pauci, sed multi. t Audia- nor ademplus est; nam in Ioco pereuntis aliussub-
    mus _ergo,quid ad paucos dixerit, qui remanserunt. __rogatus est. Mansit numerus consecratus, hoc est,
    : u numerus duo_enarius;
    (YERS.68.) Dixit ergo Jesus ad duodccim Nunquidet quia per universum orbem,
    vos,vultis abire ? Non discessit nec Judas :sed quare hoc est, per quatuor cardines -mundi, Trinilatem
    manebat Dominojam apparebal [nobis] postea ma- fuerat annunliaturus [Jfs. et Aug., fuerant annunlia-
    njfestatus est. Respondit Pelrus pro omnibus, unus turi]. Ideo ter quaterni i electi sunt,-ut sancta Tri-
    pro multis, uniias pro uniiis [Avg., universis] Re- nita^per quatuor partes orbis prsedicaretur.-Nam et
    spondit ergo Simon Petrus : Domine, ad quem ibi- annus duodenario nuinero curril, et ordo signorum
    tnus? Repellis nos a le, da nobis alierum [te] simi- in ccelis,per qusesolel luna currere, noscuntur, duo-
    lem tui, ad quem eamus. Si a te recedimus, ad denario numero distinguuntur : ideo hoc numero
    .quem ibimus ? [Aug. : Da nobis alterum le. Ad quetn primos prsedicatores Deus Christus direxit in- mun-
    ibimus? si a le reccdimuSj ad quem ibimtis?] dum. Nec numerus Juda pereunlc violatus ost, sed
    YERS.69. — Vcrba vilw wlernw habes_,Yidele, alius ejus loco subrogalus. De cujus numeri sacra--
    qyemadmodum Pelrus, dante Domino, recreante lissima significalioneipse Christus in Evangelio ail,
    Spiritu sancto, inlellexit. Unde, nisi quia credidit de excellenlissima sanclorum gloria : Cum autctn
    verba vit» g32 seternse? Yitam enim selernam sederit Filius kominis in sede majestatis sum.,sede-
    habes in minislratione corporis et sanguinis lui. rj bilis et vos super sedes dttodccim,judicanles duode-
    (YERS.70.) Et nos crediditmis, et cognovimus.Noa chn Iribus Israel (Mattk. xix, 28). •.
    cognovimus-et credidimus; sed credidimus et co-

    LIBER QUARTUS.

    liAl'UX A.V11. in Judwam atnbularc, quta quwrebanl eum Judcei


    Jttdwis interficere ettm quwrentibus, ascendil occulle interficere. « a Hoc infirmltati nostrse pra;bcbat
    ad diem festum Scenopegiw,ttbidivefsade eo el ab no-
    eo dicuntur. Et quwrentcs eum apprckendere, ne- exemplum. Non ipse perdideral poteslatem, sed
    quiverunl, quia nondum veneral kora ejus. stram consolabatur fragilitatem. Fulurum enim erat,
    CAPUTVH, YERS.1. — Post hwc, inquit evange- ut dixi, ut aliquis, fidelis ejus absconderel se, he a
    lista, ambulabalJesus in Galilwam. Non enimvolebat persecutoribus inveniretur; el ne illi pro crimine
    "S.Aug., tract. xxvm, num. 2-4, 6, 8, 10-12.
    841 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN.— LIB. IV. m
    objicerelur latibulum, praecessit in capite, quod in iA glorise,qhia qui venit in humilitate, vehiet in.altilu-
    membrisconfirmaretur."» Potuit enim Christus am- dine; qui venit judicandus, veniet judicaturus; qui
    bulare in Judasam [Ms., inter Judseos]et non occidi,' venit occidi a morluis, veniet judicare de vivis.et
    ait: Potestatem habeo ponendi animani meam, et mortuis. (YERS.8.) Vos ascenditead diemfestum
    ' qui
    potestalemhabeo iterum sumendi eam (Joan: x, i8). hunc, ( Quid est hunc ? Ubi .gloriam humanam
    Hanc potestatem ostendit dum vbluit, cum advocem quseritis*.Quid est hunc? Ubi extendere vultis car-
    illius retro ceciderunt quieum cum armis venerunt rialia gaudia, hoh setcfna cogitare. Egonon [ascenda
    apprehendere. I(VERS. 2.) Erat autem in proximodies ad diem' festum hunc, quia meum tempus nondum
    festtis Judworum• Scenopegia.*[Ms.,"Scenophagim]. impletumest.In dieenim festo hoc gloriam vos huma-
    Scenopegia est dies festus quo Judsei-menseseptimo nam quoeritis,meum vero tempus,idest,gIorise"meae,
    in tabemaculis sub ramis arbqrum habilare diebus nondum venit.Ipse erit diesfestus meus, rion diebus
    septem jubebantur ad memoriam habitationis 533 istis percurrens [Aug., prsecufrens] et transiens, sed
    iUorum in eremo. Iste erat dies festus quem Judsei permanens in seternum. Ipsa erit feslivitas, gaudium
    ,-magna solemnitate celebrabant, velut reminiscen- sioe fine, seternitas sine labe, serenitas sine nube.
    tes beneficiorum Domini, qui eos eduxit de lerra • YERS.9. — Hwc cum dixisset, ipse mansit in Ga-
    '
    -Egypti. Dies feslus more Judseorum dicitur, non B ] Mwa. Ut autem ascenderunl"fratres ejus, tunc et
    unus dies, sed quotquot iUius festivitatis fuerunt, ipse ascendil ad diem festum,. non manifeste, sed
    quasi unum _diem"festum prop.ter unius festivitatis quasi in occulto. c Ideo non ad diem festum ;hunc,
    consuetudinem npminare solebant. (VERS.5.) Dixe- 'quia non gloriam [ilfs., gloriafi] lemporaliter cupie-
    runl ergo.ad eum fratres ejus : Transi hinc, et vade bat; sed aliquid .docere salubriter, corrigere' Iiomt-
    in Judwatn. J Fratres Domini usitatissimo sanctse nes, de die festo oeternoadmonere, amorem eorujn
    Scripturse more consanguinei sanctse Marisesemper ab hoc sseculo .averlere,- et in Deum conyertere.
    virginis dicebanturJ Nam Abrabam et Lot fratres -Quid est autem quqd quasi latenter ascendit.ad diem
    sunt dicti, cum Abraham patruus esset Lot; et La- •festum? non vacat et hocDei [Ms., Domini] opus. n
    ban et Jacob fratres sunt dicti, cum esset Laban :Nam.omnes dies fesli Judaeorum in figura fuerunt.
    , avunculus Jacob (Gen. xiv, ii, el xxix, 15). Cum .Ideo Christus latenter >scendebat iu eis, quia Cbri-
    ergo audieriiis fratres Domini, Marisecogitate con- slus latuit in illis. Populo yero priori occultus,
    sanguinitatem, non iterum parientis ullam propagi- rmodo vero meuori populo manifestus; quiaille po-
    nem. <Diximus fratres qui fuerint; audiamus quid pulus in umbra agebat, nos vero manifesta lucefa-
    dixerint. Transi hinc, ei vade inJudwam, ut et disci- • cimus. Licet quidam inteUigere velint hanc Domini
    puiitui videantopera iua quw facis. Opera Domini- "C responsionem, qua ait : Ego non ascendo ad jdiem
    discipulos non latebant, sed istos latebant. Isliehiin _festum hunc,, ad passionem illius perlinere, qua
    fratres, id est consanguinei Christi, cbnsanguineum [Ms., quia] Christus non in festivitate Scenope-
    Christum habere poluerunt, credere autemin eum . gise, sed in lestiyitate paschali, qua agnus occidi so-
    ipsa propinquitate fastidierunt. Ideo continuo evan- lebat, crucem ascendit. (YERS.11.) c Judwi autem
    gelista secutus est': (VERS.&.) Neque enhn fralres quwrebanteum in diefesio , antequam -ascenderet.
    ejus credebantin eiim. Qtiare in etrni non-credebaal? . Prioresenim fralres ascenderunt, et non tunc ascen-
    Quia humanam gloriam requirebaht, > dicentes ad dit Ule, quando illi putabant et voiebant: ut etiam
    eutri : Transi hinc, et vade in Judwam, ut et discipuli hoc impleretur, quod lait: Non,ad hunc, id est, ad
    tui videani operd tua, quw facis. (YERS.7>.)Nemo quem vos vuitis, primum vel secundum diem. 534
    , quippeiri occultoaliquid facit, et quwrit ipse in palam Ascendit autem postea, ut Evangelium loquituf, tne-
    esse. Si hwc faeis, manifesta teipsum murido. Nam _ dianle [Aug. et Ms., mediato] die festo, id est, CUBI
    his verbis ostenditur gloriam illius carnaliter quse- , jam illius diei festi tot dies prseleriissent, quot re-r
    "
    rere ebs; qhasi dixisseht: Facis mirabilia, sed abs- mansissent. Ipsam enim festivitatem, quantum intel-
    condis te; trarisi in Judseain, ut principatus gentis ligendum est, diebus plurimis celebrabant.
    et civiias caput regni videant mirabilia ttta. Inno- D YERS.12. — Dicebant ergo : Ubi est ille ?' Et
    tesce, appare omriibus,ut laudari possis ab omnibus. nmrmur inultum,de eo erat in turba. ,Unde,murmur?
    Quid efgo ad bsec Dominus Jesus dicit? (VERS."6.) i De contentione. Quse fuit contentio? Quidam enhn
    Tempus meum nondutn ddvenit, tempus autem ve- dicebant : Quia bonus est. Alii autem dicebant ;
    strum semper est paraium. Apostolusdicit, postquam; Non, sed seducit. turbas. De omnibus ejus ser-
    venit plenitudo tempbris, misit -Deus Filium suum>,. vis hoc diciturmodo, quicunque eminent in ali-
    (Gal. iv, 4). Tempus vero' glorias Chrisfi necdumi qua gratia : alii dicunt, bonus esf; alti, non, sed se-
    yenit, cum hsec locu.tus est. Quod illi videbantur• * ducit tufbas. Unde hoc? Quia vita noslra abscondita
    '
    quserere, qui eisuadebantire in Judseam, miracu-- est cum Ghristo in Deo. » Hoc: patitur' Cliristus
    luni facere, murido"innotescere, ne latens ignobilisi [ilfs., corpus Christi] usque infinem ssecuUamimdl
    putaretur. Sed ille' voluit; altitudinem huiriilitate) amatoribus, quod tunc passus.est a Judseorum miir-
    prsecedere, et ad Ipsam celsitudinem per' humilitatiss. .muratoribus. Necdum frumentum a paleis segrega.
    viam' pervenire. t Tenipus' autem vestrum,' id est, tum est, ut grana frumenti congregentur in horrea,
    ihundi gloria, semper est paratum. Erit enim tempus5 et palese coriiburantur igni seterno. u Quod"dicl.um
    . PATBOL. C. 27 -" ,
    "
    845' B. F.-.ALBINi.SEU ALGUINlOPERUMPAR.SsH. 844
    estergo de'-Domino,valet-adoonsolationem,dequo- & videtur Dominus Christhs, mea ,\doctr\na nqn -est
    cunque liocdiclum-fiierit Ghristiano. (YERS.13.) mes;_ac sidiceret: Ego <non^sum^ameipsojquam-.
    NemoHamenpalamloquebatur-deiilo propter.metum yis onim Filium-Patri dicamus;et-creda»ju.s-geqija-
    Judworuni, qui dicebant : -Ronus -est; .non >[Ms., lem,.nec ullamvin-eis esse-naturse vel .subslantiaa
    nam], q_uidicebant: seducit tuibas. [Qui-xiicebant-: distantiam, nec inter.genermtem.alqu.e.generatum.
    s-rfMc!."iar6as],-sonituS'eorumapparebat, tanquam aliquod interfuisse intervaHuin [Aw_j,,jiemporis;in-
    afidorumibliorjim. Seducitturbas, clarius souabanl. tervallum] : tamen boc servato et custodiloista •di?
    6osas.'est,'-pressiuS'Susumbant.- vModomutem,,fra- cimus,quod iUePater-est, IUe;Filius.;Pater .autem
    tres,:quamvis nondum venerit iila -gloria .Christi, non,ost,-sinon habeat FiUnm; FUius-rionjest.,simoji
    quaeoos seternosiaetura est ^modo tamen ita crescil habeat Patrem : sed.tamenFilius Deus,'deP.atr.e;;
    Ecclesiaejus,-ita eam.hignatus estper cuncta difc Paterautem-Deus, sed nonde Filio. Rater.non Deus
    ;fundere,-.utetiam susurretur -: Seducit-turbas; sed IdeDeo, Fiiius vero-Deus deDeo, iumeri,de_lumine.
    ;clariuspersonet, bonus est.-.t Nam;iiova haresis in -Pater ;lumen, Filius-lumen. Non.duo lumina, ;sed
    angulisocculte susurrat :€hristus est adoptivais.Sed unumlumen. j:Pater Deus, 535 FiliusDeus. -&bn
    clarius ;universalis sanctse Ecclesise voxrresonal : duodii, sednnusDeus Paler et .Filins. •-Spirilus
    •Christus'Filius est Dei proprius. Sibilant quoque •v sanctus de Palre et Filio-procedens, -etipse.Deus.
    "serpentino ore : Chrislus nuncupatus [Ms., nun- -Sicut Pater Deus,-sicut Filius Deus,sic etianrSpi-
    iCupativus^.est Deus; sedpressius firmiusquelide- ritus sanclus Deus. Nontres dii, ^sedunus Deus.
    liumomhiumiunanimitasclamat: Christus bonus Unum lumen, una substantia, nnanatur-a^ima^ma-
    -estDeus,veHis est Deus;teste egregioprsedicatore, jestas, una-aeternitas, unamaghitudo, nna^poten-
    quvi&it-•jQuorumpatres, ex quibus Chrislus, qtti est tia, unabonitas. «Yidil itaque ipse Dominus Chri-
    -super-omniaDeus benedictus(Rom. ix, 5). stus, Dei sapienlia,' hoc" tam profuhdum arcanuhi
    •YERS.'18.— Asceridit-ergoDoniinus-addiem fe- hon omhesinteilecturos : inconsequentidedit consi-
    •stum mediante die-festo, et docebat. Etmirabantur limit. Intelligere vis? crede.Deus^nim per prophe-
    Judcei dkentes : Quomodo hiclitterasscit, eum non tamdixit : Nisi crediderilis, nori inteltigelis (Isai.
    didicerit? 1 a flle quia'-(A/., qui] iatebat, docebat; JVII,9, sec. LXX). Ad hoe perlinet quod hic etiam
    etpalam loquebatur, et;oon lenebatur. Illud enkn Dominussecutus adjunxit:
    iitlateret,l[erat] oxempli, hoc poteslatis. Sed cuna YERS.17..—Si quis voluerit voluntatemejusfacere,
    •
    "-doceret,mirabantur Judaii omnes quidem, cjuan- .cogrioscetde doclrina mea, ulrum ex Deo sil, an ego
    tum arbitror, mirabanlur, sed nonomnes converte- « a mejpsoloquar. Quid est hoc, Si quis voluntaiem
    bautur. Undeadmiratio? Quia multi noverantubi ejus Volueritfacere? Sed ego dixerajn, si quis credi-
    natus et quemadmddum fuerat educatus ; nunquana derit; et boc consilium dederam, si non intellexisli,
    eum viderant lilteras discentem, audiebant tames inquam, crede. lntelleclus enim merces est fidei.
    de iege disputantem, legis lestimonia proferentem, Ergo noli quserereintelligere ut credas, sed crede ut
    quse nemo potest proferre, nisi legisset, nemo"legere, inleUigas; quoniam nisi crediderilis, "noriinleUigitis.
    nisi Iitteras 'didicisset; et; ideo mirabantur. Eorum Cum ergo ad possibilitatem intelligeridi consilium
    autem admiratio, magistro facta est insinuandae al- dederim obedientiam eredendi, et dixerim Dominum
    tius veritalis occasio. Ex oorum quippe aclmira- Jesuni Christum boc ipsum conjunxisse [Aug., ad-
    tione et verbis, dixit Dominus _liquid/profunduiiiet junxisse], in consequenti sententia invenimus eum
    i diUgentiusinspicieridum. t Quidergo fespondit Do- dixisse : Si quis voluerit volunlatem ejus facere, hoc
    minus eis admirantibus, quomodo sciret iitteras, est, credere, cognoscetde doctrina. Quid est cogno-
    quas non didicerat?'(YERS.''16.) Mea, inquit," do- scel? Hoc esl intelligel; sed quia coghoscet,hoc est,
    ctrina~nonest mea, sed ejus qui tne misit. Hsecenim intelliguht. Quia vero ait: Si quis
    intelligetj.omnes
    prbfunditas [Jfs. et Auq., Haecest prima profundi- valuerit vbhintatein ejus faeere, hoc pertinel ad cre-
    tas]; videtureniriipaucisvefbis quasi cohtraria lo- D dere; ut diligenlius intelligafur, opus est [il/s., opus
    cutus. Noa ehim ait : ista doctrina non est mea; esse] nobis ipso Dominonostro exposilore, ul iridicet
    sed: mea doctrina non est mea. Quomodomeaetnon nobjs ulrum revera ad credere pertineal facere vo-
    mea? Quseslioest quomodo fieri possit utrumque, et luntalem Patris ejus. Quis nescial hoc esse facere
    mea, et non mea. *Sienim diligenter intuemur quid voluntatem Dei, operari opus ej'us, id est, quod illi
    ipse in exordio dieit sanctus evangelista : In princi- placet? Ipse autpm Dominus aperle.alio loco dicil:
    pio erat Verbum, et Vefbuin erat apud Deutri, et IIPCesl.ppus Dei, ut credatis in eum quentiite misit
    Deuserat Verbum :' inde pendet hujus solutio quae- (Jean. vi, 29). Ut credatis in eum, noh ul credatis
    Stionis. Quse [est] ergo doctrina Patjis", nisi Yerbum ei. Non autem continuo,.qui credilei, credit in eum.
    Patris. Ipse[est] ergoChrislusdoctrina Patris, si Ver- Nam et daemonescredpbapt ei, et non credebant in
    bumfatris. Sed quia verbumnonpolest essenullius, eum. Rursus eliam ,de appsto.lisipsius ppssumus di-
    sed alicujus : et suam doclrinam dixit, seipsum; cere: Credimus.Paulo, sed nqn crpdimus in Pau-
    et rion suam, quia Yerbum Patris est. '«Hoc dixisse lum; credimus Petro, sed.non cre.dimusin Petrum»
    a Ex S. Aug., tract.-tjcxix,num. 2,5 S, .6,8.
    m ESEGETICA.— COMMENT.JN JOAN. — LIB. IV. S46
    Credenti ih eum qui ^ustificat impium, deputatur,A tis. Et iUiresponderunt : Respondit enim-turbq, et
    fides ejus ad justitiam (Rom. iv, -5). Quid estr ergo dixit. Respondit quasrturha, non perlinentia ador-
    crederein eum? Credendo amare,"credendo diligere, dinem, sed adiperturbationem. Denique turba tur-
    credendo adeumire [Aug.;in euniire], ei ejus membris bata, yidete.quid.respqnderil?.Dfl3nion(K.m habes,quis
    -incorporafi.IpSaost efgo fides quani de nobis exigit te quceritqccidere? quasf nqn luit [Al., fuprit] pejus
    Deus, quseper dilectlonem operatur. Si, inteUigis dicere, dsemoniumJiabes, quam eum oecidere."Ei
    verba _)ei, intellige quia Ghristus-[est]-Filius Dei,' quippe. dictum est, dwmgnium;Jiqbes,quidaemqnes
    qui est doctrlnaPatris, non ex seipso, sed Filius .expeUebat. Quid posset aliud .clicere,turba turbu-
    Patris'; » non ex nihilo, non ex aliis subsistentibus, Jenta? Quid pqsset aliud olere ccenum commotum,
    sed ex Patre lantum in -Patre manens sequaUsPatri. iiisi putidum;? Turbatur .turlja, un.de?._A veritate.
    ' '
    YERS.18. — Qui a sethetipspIpquitur, gloriam-prp- Turbam lippitudinis tu.rbayit claritas,lucis._X)culiap-
    vocatur tem non sanitatem non '
    priam qugerit. t Hoc eril [ilfs., quserit], qui habenfes pqssuqt ferre.lumir
    Anlichrislus, extollensse, sicut Apostolusdicit, super riis claritatem. t-Dominusautem non.plane turbaluf;
    otnne quod dicitur Deus etqubd colitur (II Thess. 11, -sed in suaveritate IranquiUus, non reddidit inalum
    "4).Tp'shm'quippeannuntians Doininus, gloriam suam pro malo, nec maledietum pro malediGto. QuUiussi
    qusesiturum, non gloriam-Patris, ait ad Judseos: >Ego-B diceret,-daemoniumhabetis vqs, verum ulique dice-
    veni in libmhiePatris mei, et non suscepistisme. Aiius ret. Unde auderent dicere .Yefitati [il/s;, unde hoc
    venietin notninesub'et hunc suscipietis(Joan. v, 4-5). dicerpnt de Yeritate], dwmoniupi Iiabes, nhsi ebs
    Significavit- eos "Antichristum suscepturos, qui glo- diaboli falsitas irritaret? Quid.ergo.respondeat tran-
    " riam nominis sui qusesitunfs.est, inflatus, non soli- quUlus,.audiamus,et tranquille.viyamus [Aug. l.jcit.,
    dus; et ideo non stabilis, sed ulique ruinosus..Domi- -Quid ,er_gorespondit? Audiamus tranquille, etJran-
    nus autem noster Jesus Ghristus magnum exemplum jpiillum. bibamus]. (YERS.21.),?Jftu„t opus feci,~.ei
    hobis prsebuit humUitatis' : nempe sequalis Patif; omn.esadmirqmm. Tanquam dicefet: Qujd si omnia
    nempe, in principio erat Jferbum, et Verbum erat opera mea viderptis?,Ipsius .enim operajerant qua?.
    apud-Deum, etjDeuseral-Verbum; nempeipse dixit, in mundo yidebant, et ipsum qui fecit omnia, non
    et verissime dixit :Tanto.iempore vobisctimsum, et videbant; fecil tmam rem, et turbati sunt, quia sal-
    non cognovististne. -Philippe, qui -me videt, videt et .yum fecjtshominem in sabbato. 1 .Konfntelligentes
    Palretn (Joan. xiv, 8).-Nempeipse-dixit, et verissime ;.Dominumesse.sabba.ti.filiumhominis, qui-sabbatum
    dixit '.'Ego et'Pat'er.unum sumus(Joan. x,-50).'Si prppter honijnem co.nsli.uit,,non..ho.minempropter
    -ergo cum-Patre unum, aequalisPatfi Deusde Deo, .§abbatum.,I,ecIsabbatumde,s.truxit, qui saijum fecit
    <DeusapudDeurii, coseternus;immortalis, pariterin- '"Jtiominemin sabbato, quia ad salutem-hqiiiirium,ho-
    comniutabilis, pariler;-[sme tempore, pariter] crea- dpiinibus^abbati cuslodja data est,
    tor, dispensator lemporum,tainen-quia venit in tem- 22.—^roptereaMoyses dedit vobiscireum-
    •_YERS..
    -por.e,-etformamservi accepit,,et habilii esf inventus .cisionem..c Bene factum.est, ut-acciperetis.oircupi-
    "ut-homo, quserit gloriam-Patris, non suam : quid tu cisionem a Moyse,nqn_quia ex Mpyse est, sed ex
    •homo-faeere debes, qui quando aliquid bonifacis, .patribus. Abrabam.quippe.primus .accepit pircumpi-
    -gloriam luam quoeris; quando autem aliquid maii ^ionem.a Domino (Gen. ^yji, 10). M.in sqbbato cir-
    facis,-TJeocalumniammedilaris? Iritendetibi, crea- xitmcidilis hominem,Gonyincit vos _loyse§..In, lege
    turaes, agnosce Creatorenr; servus es, ne conlem- accppistis ut circumcidatis.-oetayodie; acpepjstis in
    nas-Dominum; adoptatus es, -sed non raerilistuis; lege, ut Yacetjs.seplimo die; si pctayus dies illius
    qussregloriam ejus a quo -habeshauc ^ratiam, |. j|@; qui natus est occurrerif ad diem septimumsabbati,
    -o homoadoptatus, cujus gloriam.quoesivit,qui estab ' .quid-facietis? Yacabjtis ut servelis sabbatum, an t3ir-
    .illOTinicusnatus.fJMi aulem quwril gloriam ejus, qui; cumcidetis ut.impleatis sacranientum ,diei optayi?
    misit illum,-hic vemx est, et-ittjustitia inilio noiiest. Spd novi, inquit, quid facielis : Circumcidetis hqmi-
    InAnticbristo auteminjustitiaost, et verax non est; ; ». _iem. Quare? .Quia circumcisio per.tinet, ad aliquod
    quia gloriam suam "qusesiturusest, non. ejus-a qrio,' signum salutis, et non debent homines sabbato va-
    -missus.est : non enim est missus, sed venire per- care a salute. Ergojiec tnihi,irascqjnini, quiq salvum
    missus.Omnes ergo pertinentes ad corpus Christi,, feci totum hgminemin sabbqlp.
    nefnducamur 311-laqueum.Anlichristi, non qusera- YERS.-25..— Si circumcisionem,inquit, accipit
    ,'rnus gloriam nostram; sed si-ille q_usesivit -gloriam1 homoin sabbato, iit non solvatur lexMoysi". (Aliquid
    ojusqui eum-misit ad..nos,~quanto magis nos ejus5 -enimper Moysenin illa constitulione circumcisionis
    qui nos Jecit? Jsequilur •:. (YERS. -19, 20.) Nonne- salubriter institutum est) mihi operanti salulem in
    Moyses, inquit, dedit vobis legem, et nemo ex vobis5 sabbato quare indignainini?s Forte enim illa circum-
    '
    _facit legem? Quid.me.quwritis interficere? <t.aTdeo cisio ipsum Dominumsignificabat, cui isli curanti et
    ,eninr-me qua.ritis interficere, ,.quia nenio..ex yobis5 sarianli hidignabantur. Jussa est enim adhiberioc-iva
    facil,legem-:;nam si.legemfecissetis, inipsis litteris3 ' die : el quid est circumcisio, nisi camis exspolialio?
    •"ChristTim.agnosperetis, et prsesenlem non opcidere-" Significat ergo ista circumcisio
    exspoliationem a
    a Ex S. Aug., tract. xxx, num. 2-7.
    847 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. 848
    corde cupiditatum carnalium. Non ergo [AL, enim],A Nanc vero cognoveruntprincipesquia hic est Christus?
    sine causa data est, et in eo membro fieri jussa; Qui noverant qua saevitia quserebatur, mirabantur
    quoniain per illud membrum procreatur creatura qua potentia non tenebalur. Deindenon plene [Ms.,
    mortaliuro. Et per unum hominem mors, sicut per plane] inteUigentesillius potentiam, putaverunt esse
    [unum] hominemresurrectio mortuorum (/ Cor. xv, principumscientiam, quodipsi cognoverinteunidem
    21); et per unum hominem peccatum introivit in esse Christum; ideo pepercefunt ei quem tanto tem-
    mundum, et per peccatum mbrs (Rom.v, 12). Ideo pore occidendum quaesierunt. « Deinde illi ipsi.qui
    quisque cum praeputio nascitur, quia omnis homo dixerant apud semetipsos : Nunquid cognoverunt
    cum vitio propaginis nascitur : et non mundat Deus, principes quia hic est Christus? fecerunt sibi quse-
    sive a" vitio, cum quo nascimur, sive a vitiis quse stionem, qua eis videretur non esse Christus [Ms.,
    male vivendo addimus, nisi per cultellum petrinum, Christum] : adjungentes enim dixerunt : (YERS.27.)
    id est, Dominum Jesum Chrislum. Petra enim erat Sed istum novimus, unde sit; Christus autem cum
    Christus (/ Cor. x, 4). 537 Cultellis enim petrinis venerit, nemoscit unde sit. n Quid est quod dixerunt
    circumcidebant, et petrse nomine Christum figura- Judsei: Chrisluscum venerit, nemoscil unde sit, dum
    bant: etprsesentemnon agnoscebant,sed insuper eum Herode interrogante locum nativitalis ejus, demon-
    occidere eupiebanl. Quodvero circumciditis homi- B straverunt juxta prophetiam Micheseprophetae,et ex
    nem in sabbato, inteUigitehoc significari[itfs.,signi-. hoe certum est locum nativitatis illius eos nosse?
    ficare]opus bonum,quodego feci totum hominemsal- Sed considerandum est quid se nosse putarent, et
    vumin sabbato:quia et curatusest ut sanusessetincor- quid se non scire dixerunt. Locum vero nativitatis
    pore,etcrediditut sanus essetin mente[A/.,inanima]. illius sciebant per prophetarum dipta : sed divinam
    YERS.24. — Nolite judicare personaliler, sed re- ejus nativitatem, qua ex DeoPatre seternaliternatus
    ctum judicium judicate. « Quid est hoc quia cum est, propter impietatem cordis sui nesciebant, Isaia
    [AL, modo quasi'per]per legem Moysicircumciditis dicente : Generationemejusquis enarrabit [isai. LIH,
    in sabbato, non irascimiui Moysi; et quia ego die 8)? Deniqueet ipse Dominusad utrumque respondil,
    sabbati salvum feci hominem, iraseimini mihi? Per- et de humilitatis fragilitate, et de nativitate majesta-
    sonaliter judicatis; veritalem attendite, et justum tis (Ms., dedivinilatismajestate], dicens: (VERS. 28.)
    judicium j'udicate. Si secundumveritalem judicatis, Giamabatergo docensin temploJesus: el me scitis, et
    neque Moysen,neque me condemnabitis: et veritate unde sim, scilis. Recte ergo dixit, ettne noslis,et unde
    cognita me cognoscetis,quia ego sum veritas. «Hoc sim scitis. Id est, secundum carnem nativitatem
    vitium, fratres, quod Dominus nptavit boc loco, eva- . meam nostis, et nobilitatem parentum meorum, et
    dere in hoe sseculomagni laboris est, non personali-'" elfigiem vultus mei nostis :, secundum divinitatem
    ter judicare, sed reclum judicium retinere. Admo- autem non nostis, quia a me ipso non veni, sed est
    nuit quidem Dominus Judseos,sed monuit nos; illos verus qui me misit, quem vos nescitis. « Sed ut eum
    convincit, nos instruxit; illos redarguit, nos exacuit. sciatis, credite in eum quem misit, et scietis quod
    Kon putemus hoc nobis ideo non dictum, quia tunc nemo vidit Deum unquam, nisi unigenitus Filius qui
    ibi non fuimus. i Nos itaque sic audiamus Evange- est in sinu Patris, et ipse narravit: et Patrem nemo
    lium, quasi prsesentemDominum.Ne dicamus: 0 illi cognovit, nisiFilius, et cui voluerit FiUus revelare.
    felices qui eum videre potuerunt! Multiin eis qui vi- c Denique cum dixisset: sed est vertts, qui misit tne,
    derunt eum carnaliter, occiderunt : multi autem in quem vos nescitis, ttt ostenderet eis, unde possint
    nobis, qui non viderunt, crediderunt, de quibus di- scire quod nesciebanl, subjecit: (VERS.29.) Ego scio
    ctum est: Beati qui non videruntet crediderunt.Quis eum. 538 Ergo a me quserite,ut sciatis eum. Quare
    est qui non judicat personaliter, nisi qui oequaliter autem scio eum? Quia ab ipso sum, et ipse me misit.
    diUgit? Qui sequaliter omnes diligit, sequaliter de Magnificeutrumque monstravit. Ab ipso,inquit, sum,
    oimiibus judicat. Nec hoc dictum putemus de illis quia Filius de Patre : et quidquid esl Filius, de iUo
    quos pro horiore graduum diverso modo honoramus, . est cujus est Filius. Ideo DominumJesum dicimus,
    sed de illis quorum causas dijudicarejubemur. Deum de Deo; Patrem uon dieimus Deumde Deo,
    < * Dominus igiturJesus non manifeste, sed oc- sed tantum Deum : et dicimusDominumJesum, lu-
    culte ascendit ad diem festum, non quia timebat ut mende lumine; Patrem non dicimus lumen de lu-
    [Ms., ne] teneretur, cujus potestas erat ut non lene- mine, sed tanlum lumen. Ad hoc ergo pertinet, quod
    retur; sed ut sigriificaret,jam [Ms., etiam] in'ipso dixit: Ab ipso sum. Quod autem videtis me in carne,
    die festo, qui celebrabalur a Judseis, occultandum ipse me misit. Ubi audis, ipse me misit, noUintelli-
    .[Aug., se occultari] et suum esse mysterium. Sed gere naturse dissimilitudinem, sed generantis aucto-
    mox apparuit potestas, quseputabatur timiditas : lo- ritatem. >
    quebatur enim palara in die festo, ita ut mirarentur VERS.50. — Quwrebantergo eum apprekendere,et
    turbse, el dicerent, quod audivimus, cum leclio nemomisit in illum manus, quia nondumveneralhora
    . legeretur: » ejus; hoc est, quia nolebat. Qui enim voluntale na-
    YERS.25, 26. — Nonnehic est quemquwrebanlin- tus est, voluntate passus est, sicut horam prsevidit
    terficere? Et ecce palam loquilur, ei nihil ei dicunt. sibi nativitalis suse, ita horam prsedeslinavitpassio-
    a Ex S. Aug., tract. xxxt, lium. 1-4.
    849 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. IV. _ 850
    nis suoe. Si hora mortis nostra [AL, suoe]illius esfrjA ilurus est, et docturus gentes? Non enim sciebant
    voluntas, quanto magis hora passionis srise in afbi-, quiddixerint [Ms., quod dixerunt]; sed quia ille vo-
    trio voluntatis sussvenit? « Magnaigitur misericor-, luit, prophetaverunt. Iturus enim.erat Dominus ad
    dia Dqmini nostri Jesu Christi, faetum esse «um gentes,' non prseseniia corporis sui, » sed potestate
    propter nos in tempore, per quem facta sunt-tem-. • divina in discipulis suis, de quibus dixit Propheta :
    pora; factum esse inter omnia, per quem facta sunt Quam pulchri 539 sunt Ve&^evangelizantiumpa-
    omnla: factum esse quod fecit [JI/s.„quod factus est], cem, evangelizantiumbona (Rom. x, 15)? In hispe-
    ut salvarel quod fecerat. Factus est enim homo qui dibus Christus iturus_erat ad gentes, et per eos do-.
    hominem fecerat, ne periret quod feceraf. Secundujri cturus gentes, ut fidem accepissent gentes, quam
    hahc dispensationem jam venerat hora nativitatis, et Judaei spreverunt. Qui verum nescienles, propheta-
    natus erat :.sed nondumvenerat hora passionis; ideo verunt, qui [Ms., quia] et ignoraverunt Christum di-
    nondum passus erat, » quia necduriivenerat hora, in centem : Et ubi ego sum, vos non potestis venire.
    qua pati voluisset. Ideo in cruce legitur eum dixisse," Quare non potestis venire? quia non vultis credere.
    dum omnia perfeeta fuerant secnndum Scripturas Quid est quod dixit, ubi sum ego, nisi in sinu-Patris,
    prophetarum., consummatumest. Et inclinalo capite oonseinpiternus Patri sum? In terra loquebatur, sed
    tradidit spiritum (Joan. xix, 30). Dum vero voluit, B in Patris sinu se esse monstrabat. "
    consummata fuerunt de eo sunt: et con- « b Inter cseteras dispensationes Domini nostri, et
    quse seripta
    summatis omnibus, potestate propria emisit spiritum. doetrinas salutis noslroe, et dubilationes Judseorum
    deDomino JesuChristo qusedixit, quibus aliiconfun- --
    CAPUT XYDX alii docerentur; novissimofestivitatis iltius
    Multis de iurba credenlibus plurima loquitur, inter derentur,
    die (tunc enim ista agebantur, quae appellantur Sce-.
    quw ait: Qui sitit, veniat ad me, et bibat. Nico-
    . demo quoque de audientia ipsius resistilur a Pha-r nopegia, id est, tabernaeulorum constructio), [de],
    riswis. qua festivitate j'am antea meminit charitas vestra"
    « a De turba autetn multi crediderunt in eum. Hu- . fuisse dissertum, vocat Dominus Christus, et bbc
    miles et pauperes salvos faciebat Dominus: principes non utcunque loquendo, sed clamando, ut qui sitit
    insaniebant, et ideo medicum non solum [non] agno- venial a"deum. Si sitimus, veniamus; et non pedi--
    scebant, sed etiam occidere cupiebant. Eral quaedam bus, sed: affectibus; nec migrando, sed amando ve-
    turba, quse suam aegritudinem cito vidit, ef ilhus -niamus. Quanquam secundum interiorem hominem,
    medicinam sine dilatione cognovit. » Quae.commota et qui amat migrat. Sed aliud est migrare corpore,
    miraculis credidit, principibus in infidelitate manen- aliud corde: migrat corpore, qui motu corporis mu-
    tibus. (YERS.32.) Et audierunt Phariswi turbam tat locum; migrat corde, qui motu cordis mutat af-
    murmuraniein de illo hwc. Ideo audita multitudinis fectum. Si aliud amas, aliudamabas, non ibi es,1ubi
    fide murmurabant, quia Chrislus gloriabatur. Et cito eras.CIamabatergo nobisDominus-.Slabatet clamabat:
    miserunt-ministros, nt eum comprehenderent, quem YERS.38, 39. — Si quis sitit, veniat ad me, et bi-
    apprehendere non potuerunt adhuc nolentem ut bat. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina
    comprehenderefur; sed audierunt docentem, qui ve- de ventre ejus fiuent aquw vivw. « Quid hoc esset,
    nerant apprehendere. (YERS.33.) Dixit ergo Jesus : quando evangelistaexposuit, immorari non debemus.
    Adhuc tfwdicum tempus vobiscum sum, et vado ad Unde enim dixerit Dominus: Si quis sitit, venial ad
    eum qui misit me.,« Quod modo yultis facere, facturi me, et bibat; et Qui credit in me, flumina de ventre.
    estis, sed non modo, quia modo nolo.. Quare adhuc ejus fluent aquw vivm, consequenter exposuit Evan-
    modo riolo? Quia adhuc modicum fempus vobiscum gelista, dicens : Hoc autem dixit de Spiritu, quem
    sum, et tunc vado ad eum qui misit me. Implere de- ..accepturi erant credentesin eum. Hoc tantum scia-
    beo dispensationem' meam, et [sic] pervenire, ad mus, quod de cbaritale hoc clamabat Dominus Je-
    passionem meam. (YERS.34.)' Quwretis me, et non sus. i Clamat ergo et dicit, ut veniamus et bibamus,
    invenietis, et tibi sum ego, vos non potestis venire. si intus sifit aninras [Aug., si intus sitiamus], quia
    « Hic jam resurrectionem suam prsedixit: noluerunt " cum biberimus, flumina aquse vivse fluent de ventre
    euhi agnoscere proesentem, et postea qusesierunt, nostro. Yenter interioris hominis conscientia cordis
    curii viderent multitudinem jam credentejn. Magna est [Ms., ejus]. .Bibito ergo isto liquore, reviviscit
    enim signa facla sunt, etiam cum Dominus resurre- purgata coriscientia, et hauriens fontem habebit;
    xit et ascendit in ccelum. Tunc per discipulos facta etiam ipsa fons erit. Quid esf fons, vel quid est flu-
    sunt magna; sed Ule per iUos, [qui] et per se ipsum: vius qui emanat de ventre interioris hominis? Bene-
    ipse quippe illisdixeral: Sine menihil potestisfacere t volentia qua vult consulere proximo. Si enim.putet
    (Joan. y\, 5). Quare non potuefunt venire? Quia - quia quod bibit soli ipsi debet sufficere, non fluit
    . holuerunt credere, quia nullus sine. fide salvari po- aqua viva de ventre ejus : si autem proximo festinat
    test. (YERS.35.) « Dixerunt ergo Judwi, non ad consulere, ideo non siccat, quia emanat. Yidebimus
    ipsum," sed ad seipsos : Quo hic iturus est,,quia non quid nunc sit quod bibunt qui credunt in Deum :
    inveniemus eum? Nunquid in dispersionem gentium quia utique Christiani sumus, et si credimus, bibi-

    a S. Aug., loc. cit. num. 7-10. '- b


    Ex S. Aug., tract. xxxn, nuni. 1,8.
    f
    851 B. F: ALBINI -SEU ALGUINI«PEftUM PARS H. 852
    mus. Et uhusquisqiie iri se debet coghoscere;-si bibit. __ ipsa Ecclesia, quae est cofpus Christi. bhihiurii geri-
    Et si hibit,' iafgialiir ex «o quoa mhit [Aug., et si tium linguis loquitur. Quod tunc iri pfimitiva Eccle-
    vivit ex eo, ouod bibit]; norienini nos deserit fons, sia pfsesignatum est, quK in Jtfdseatiha' tahtumhiodri
    si non deseramus fohtem. «Exposuil evangelista et gente ihitiata est,'nuric vero er omriibus' geriiibus-
    dixit^ unde Dominus olamasset, ad qualem- potum congregata. Quombdb vefb unus trinc iiomo lbque-
    invitasset, quidve e'x-jjibentibus [Ms., quid bibenti- batur omnibus liriguis, ita' mbdo uhitas sanctae Eo-'
    bus] propinasset, dicens-: Hbc auiem diiebat de Spi- clesiseomnibus loquithr lihguis. « Accipimusergo et
    rilii, quem accepturi erant credentes iri eum. Non- nos Spiritum s*anctu'm','-si'amahius" Ecclesiam,' si'
    dum &nim erat Spiritus datus, quia Jesns nondiim charitate compaginamur, si calholieo' rihmirie et fidc
    fnerat glotificatus. <_uemdicit spiiitum, nisi sanctum gaudehhis. Igitur quantum quisque" aihat Ecciesiam
    [Spiritum?] Nam unflsquisque honio baliet in se prb- Chiisti, (antumliabetSpirilumsanctuni. Habemusefgo
    prium spiritum, id est, animam. Ahima fifs., ani- Spiritum" sanctuhi,' si amainus Ecclesiani; amamus
    mum. Animus] enim cujusque ejus est spiriths. De autem, si in ejus compage et charitate coriserilimus
    quo dicit Paulus apostolus : Qtiis eniin scii hominum [J/s'.',consistimus], quamApostblusoirihibusyiftutibus
    qucesunl hominis; riisi spiritus kdmhiis qui iri ipso est fiducialiter prseposuit.Quicuhqueipsam habet;!cuhcts'
    (I Gor. II, 11)? Sed quid est quod ait: Non ehim erat B habebit bona; quia sirie illa nihil proderit, quidqriid
    Spirilusdatus, quia Jesus nohdutii erat glofificdtus? habere potueritbbmo i (1 Gbr. XIII)'.De qha beafus
    Nunquid nriri spiritus fuit in sahciis Dei pf ojihetis Jaeobus aposfolus ait: Qui aiitem effenderit iri iirip,
    et-patriafchis, qui mhlia per Spiflturii saheturii fu- facius est otnnium reus (Jacob. n, 10). De hac etiam
    tura praeaixerhnt? igilur et Elissibetlilegitur Spiritu et ipsa Yeritas ait: In hoc enim cognascent omnes,
    sancto repleta esse, et Zacharias similiter, dicente quidfnei discipuliestis,si dilecliohem hdbuerilis qd
    evangelista : Et Zacharids pater ejus repletus est invicem. Cum orgo hsec lbquebituf Cbfistus" in die
    Spiritu sancta,'etpfpplietavil(Luc:i, 67). Quid esf,- novissimo festivitatis, quae modo proposuimus, etiit
    quod dicit: Spiritus sanctus necdum fuerat dalus? potuimus,-traetavimuS,'
    < Multa ergo indicia prsecedentis [Aug., prsecederitia'] YERS.40, 41. —'Ex iila ergo' tiirbd' cuin' tiudisi£]&
    Spiritus sancti habemus, anlequam Dominus glofifi- quidam de turba sefihoriesJesu, dicebdnt:' Hic ~esf
    caretur resurrectione earnis suse; non eriim alium vefe propheta. Alii dicebant, hiies'Chrisiu$'&.« ^Katef
    spiritum etiam prophetse habuerunt, qui Ghristum est de illo in turba "dissehsi_','aiiisputantibiis, qiiod
    venturum pfsenuntiaverurit.- Sed modus quidaui fu- ipse esset Chfistus;' aliis dicentibus, qriia de Gahlsea'
    turus erat donationis [Au'g'„ dationis] hujus, qui „ non exsufgef Chrisius. Qui- verd missi fuerant uf
    omnino' antea non apparuerat-: de ipso liic dieifuf. euni feneient, redieruntininiuues a criniine et pletii
    Nusquam enim legimus anlea congregatos homihes- adreiratibhis. Nani ef testimbnium pefhibuefuril di-1
    accepto Spiritu sahcto, linguis' omnium gentium lb- vinse'doctrinbe ejus, cuin dicefeht, a cjiiibus niissi
    cutos fuisse..Posf resurrectionem autem suanr pri- fuefaht,:" (YERS.15.)' Qudre non adduxistis euthi
    mum, quando apparuit discipulis suis, dixit illis :' Respbnderunt enim hunquam se audivisse hohiihem
    Accipite g___0'Spirilum-sanctum (Jean. xi, 22)'. De sic locutum. (YERS.4_.)'Aro'reeninl quisqudm'sic lo-
    hoc ergo dictum est:AT0K erat Spiiitus datus; qiiia qniiur koriib. flle auteiri slc Iocutus "est,' qrila DPiis
    Jesus riondumerat glarificatus. El insufflavilin fdcietii erat et' lioiho. Taineri Phaf isaei tesiinibnium eoruih
    "
    eprum (Gen.n, 7)1 Quo fliatuprimum hominem quem repellentes, dixerurit eis : (YERS.47, iS'.) Nunquid
    fecit,-vivifieayit, et delimo efexil; quo flatu ariirham" ei vosseditcfiestis'?VideniuseniirifTeiectalbsvos esse
    membjls ejus' dedit; significans enim ehmdem esse serrriiombus illiris. Nunqidd aliquts de priricipibus
    spiritumj qhem insufflavit [Aug:, significans euni'se credidit in'eum,'aiif ex Phdfiswts? Sed turba hwc,
    esse, quiinsufllavifjhi faciem eorum, ut alutd ex- quce nbrindvit' legeni, maledicti suril. Qtii "rionhbve-
    surgerent. et luteis"operibus renuritiarent. Tunc pfi- rahfr legem. ipsi cfedebaniiif euhi; et qui docebanf
    mum. po.st resurreclionem- suam Dominus, quaih di-' rj,legem, eum: qiii riiiserat legem, confemneHanl: ut
    cit evangelista glorificationem; dedit disfcipulis'suis' impleretur qubd"dikerat ipse Domihus : Egb verii] u't
    Spiritum sanclum. Deinde commoratus cum eis xh non~videnies' videdhtfet videntes cwci firintrCseci
    diebus', ut liber Actuum: apostolofum demonstfat, eiiinr facti' siirit"PhariSsei doctofes",iUuriiinati suni
    ipsis- videntibus, etvideridb deducenlibus, ascendit pophii legeriiriescienles,et ih auctbrem legiscfeden-
    in ccelum (Act. i, 3, 9). Ibi peraclis decem diebus; tes. «:Nicbdehiustameri [rinus] ex"Pliarisaeis, qui ad
    die-terilecosles misit desuper Spiritumsanctum, qui, Domiinim nocte vetiefat; et ipse guideni non' incre-
    sicut dixi, fuerarit uno in loco' congregali. Quo ac- dulus,"sed^timidus; nam ideo e*i'nocle veriefat'ail
    cepto-Spiritu sahclo,-omnium- geritium linguisib-" lucem,;,quia illuniiriari vblebat eVscifi timebat. Re-
    cuU-sunt.-Quaerit aliquis fdrsitan, si" baptizali ih spdndiffJiidseis] :"(YERS.51.)' Nuriquid' lex nostra
    Christo, etin charitate proeceptoruhiejris viveriies', judicaVliemthem, nisi' audierii ab ipso priu~s,^eico-.
    quare.omnium' gentium linguis nori'loquantur, dum gnWent' quid' faciat ? Yolebani enim illi peryersi
    certum est' Spifitum<sanctum ebs aecepisse? Quia' [Afejr/pfervefsejahie esse damriatbres quam cogni-
    a Hic textus in cod. ms. et aliis.edit. omiltitur; et tur sic : tractavhnus, nata est; etelL
    quas praecedtmt/cum sequeritibusunb serisu hectun- t Ex S. Aug., tracl. _.XXHI, num. 1, 2.
    " '
    853- EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN-;— LIB. IV. 854
    tores. Sciebaf "aulerirNicodemus, vel potius crede- A decerneret, deriderent eum, quasimisericordlsequam
    Kaf, quia"si: tantummodo'euhipatieriter vellenl au- semper dbcebat ol.litum; si lapidarirvetaretv stride-
    dire, forfe*sifmies fierenl iUis'qufriiissi sunt tenere fent'_denfibussuis in eum', ef!quasi faittoremi scele-
    eum, e't inaihefuht credere illi quam" lehere illum.' rurrilegisque contrarium," velut merito" damnarent.
    Responderunt ex pfsejiidiciocordis sui, quod ef illis: (YERS.6.) Jesus autem.iriclihansse deorsum; digitb
    (YGRS.' 52.) .Nunquidet tu- Gatilwus-es? ld est', quasi scribebatin tefra. Per ihclinationem-Jesubumilita"s',
    aGalikeoseductus. Domirius541 *mm Galilaeusdi-- per digithm, qui aftieulorum eompositibne flPxibiUs
    cebatur;quoriiaiu de Nazarefh. civi"tale:erant"paren- est, subtilitasdiscretionisexprlmitur; pofro per ter-
    tes ejusISecuhdiimMariam dixi parenles, nom se- ram, corhumahum", quodvelbbnarumvelmalarum
    cuhdum'virile semen :;non enim qusesivit in terra- actionuni solet reddere fructus, ostendifur: Postula-
    nisimatrem, qubjamiiabebatdesuperPatrem.Nanr- tus- ergo Dbminus judicare de pveccafrice,non slalim
    utraqueejus liativitasjnirabilis fuif"';* divinansinema- dat judieium, sed prihs se inclinans deorsum, digito
    tre, humana-sine Ealre homine.-Quid Prgoilli qiiasr scribitin lerra, ac sic dem'um,qriod'obnixe rogatur .
    legis-doolores"a'd-Nicodemum?;(YERS;-53.)Scrutare [3fs., quam' enixe rogatus]', judicat": nos videlicet
    ScripturdSi-et vide^quiapropheta wGaliiwa nonsur- typice-ihstitueris [ilfs., Instruens], ut-cum" quselibet-
    get:-Sed Dominus: jjrophetaruminde surrexit. Re~ 1}proximorum errata" conspiciinus=,honhsec anleare^
    versisunt; ihquit.evangelista, unusquisquein dtrnmm prehendendo juclicemus, quam'adohnscientiam no-
    suatn.^i stranrliumiliief reversii digito eam'drscretibiiisso-
    CA-pur xix'. ''-- Ifefter Pxculpamus^pfs., cxsculpamus]";etquid!in ea'L
    Mutierem ih a'if conditoWplaceatj-quidye displiceat, sedhla ex-amiha-
    ddujfefio' depreliensdtri,cidductatnque
    • se, riec'ab dbcusutpribus cpndemnatdm, ipse sub' tione dirimamus', juxta iUud Apostoli:: Fratres, et si
    eohditione,-,qwa uiterius nowpiccaret; -absolvit,- pmoccupatus' fuerit homo in aliquo- delieio; vos qui
    CAJ>DT vnf,- VERS.i, 2. — Inde Sesus perrexit ih spiriiales estis, instruiie-hnjusmodi in spirivwmarisue-
    montehvDliveti;el diluculo itefurh-venit iti templum:' ttidinis, considerans
    ' teipsum, rie et tu- tenteris (Gal.
    «,aMons qriippe Oliveti sublimitatem Dominicsepie- vi, 1).
    tatis' et miseficordiae*designaf. Quia et GraecelO.so. YEESV 7.-—Cumautem perseverarehtinterrogantes
    misericordia, olivetuni vocatur"!),««!»(";'et ipstfunctio eiirii, erexit se et dixit eis :' Qui sine peccato esl ve-
    olei fessis aG dolentibus membris sblet afferre leva- strum, primus itvillam. idpidem mittat.Qraia. hincet
    men-.Sedet boc-qubd oleum et yiftute ac purliate hideDomino'' Scriboee"t Pliarisasrteridebanflaqueos
    prseemiriet, etquemcunqueei liquorem superfuridere irisidiarum",-putante.s'erinr vel immisericbrdem futu-
    vbluefis, confestim bunc transcendere,- eique super1 Cfiim in judicando, vel injuslum": prawidens ille do-
    ferfi eonsuevit, gratiafn miserieordice»ecelestis non los, "quasi54S fila"transif araiieae.,ei judicihm justi-
    iriconvehientef irisinuat,- de' qua scfiptum est: Sim- tise pef qnmia' el mansuetudinempietatis ostendens.
    vis Dohiinus universis, el miserationes-ejus-superpm- Ecce temperantia hiiserandi, qui sine peccato est ve-
    nia ppefa ejus'(Psaim. CXLIV, 9). TempUs.quoque di- strum; ecce iterum juslitia^udiciandi, primus inillam
    luculi exortum ejusdem graiiee[AL, ejusdem gratiam iapidem ritittai. Ac si dixissetr Si Moysesmandavit
    exortam], qua. remota legis umbra, lux evangelicse vobis mulieremhujusihodi fapidare,'vrdete quia noh
    veritatis erat revelanda, .demonstrat.. Pergit. ,ergo lioc peccatores, sed justOs facere praecepit. Primo
    Jesus in montejn Oliveti, ul arcem misericordisein vosipsi justitiam legis imjjlete, et sic inuoePnles hia-
    se constare denuntiet. Venit iterum .diluculo in tem- nibuset riiundo corde, ad Iapidandam ream concur-
    plum, ut eamdem misericordiam,. cum iricipienie rite. Primo spiritalia legis edicta, fidem, misericor-
    novi testamenti lumine fidelibus, templo videlicet diam et charitatem perficite, et sic ad "carnalia judi-
    suoypandendam praebendamque'significel. Et otnnis, canda diveriite. Dato autem j'udicio, Domiriiisiierum
    inquit, popuius venit ad eum, et sedensdocebat eos. se hiclitians scr.bebat in lerra. Et quidem juxtamo-
    Sessio- Domini humilitatem incarnationis ejus, per , rem consuetudinis humanse potest mlclligi, cptod
    "
    quam nobis misereri dignatus-est-,,insinuat. Bene au- ideo Domihuscoram tentaloribus'improbis inclinari,
    tent-dicitur quia cum sedens doceret Jesus, omnis et in lerra scribere voluerit, ut alio vjiltum inten-
    populus-venit ad eum : quia postquam humililate dens, libertatem eis daret exire [Al:, liberum eis da-
    suse incarnationis-proximus hominum factus est, li- retexitum;-Beda, exirearbitrium], quossuarespon-
    bentiusest a mullis ejus sermo receptus; amuliis, sione pereulsos citius exituros, quam phrra interro-
    inquam, est [ejos] sermo receptus; nanique a plu- gaturos esse praeviderat. .- - - _
    ribus est superba jmpietate contemptus. Audierunt - YERS.9. — Denique audientes unus post unum exi-
    enim mansueti, et lsetati sunl (Psalm. xxiiii, 3). bant, incipientes a senioribus, Sed figurate. n.os ad-
    (VERS.3.) Denique Judaei tentarites,, adduxerunt mu- monet in eo, quod et anle datam et posl datam sen-
    iierettiin adulterio deprehensam; interrqgantes.quid tentiam inclinans scripsit in .terra; ut et prius quam
    de ea fieri juberet. Quoniam Moyses lalem lapidare peccantem proximum corripiamus, et postquam de-
    mandaverat (Levit.sx), ut si et ipse hanc lapidandam bjtae castigationis iUi ministeriiim-reddiderimus, rios
    ' " " -
    aExhom.5Yen.Bedae,
    "
    855 B. F.ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS;II. 856
    ipsos digna humililatis investigatione perpendamus. A 543 ait '.'Qui sequitur me, non ambulabit in tene-
    ne forte aut eisdem,-quse in ipsis reprehendimus, aut bris, sed habebit lucem [~ls.,Jmneri] vitw. Qui meis
    aliis quibuslibet simus facinoribus irretiti.» Sicut modo jussis et exemplis obsequitur, non timebit in
    forte fieri potest, ut ipse qui homicidam reum mortis futuro lenebras damnationis, sed lucem potius vitae,
    esse judicaverit, ipse in seipso per odium fraternaa ubi nunquam prorsus moriatur, habebit a.>
    mqrtis reus esse ante oculum cbnditoris inveniatur. « b Itaque, fratres mei, sequamur Christum lumen
    Similiter qui fornicationis crimen in fratre.accusat, mundi, ne ambulemus in tenebris. Tenebrse metuen-
    in se ipso superbise facinus non videat.Tdeo jubetur daesunt mofum, non oculorum; et si oculorum, non
    judex-alieni oriminis digito discretionis in corde suo exteriorum, sed interiorum, unde discernitur non
    describere, ne forte in seipso reus invenialur. « Quid album et nigrum, sed justum et inj"ustum.Cum hoc
    igitur nobis in hujusmodi perictdis remedii, quid re- ergo dixisset Dominus nosfer Jesus Cbristus. respon-
    stat salutis, nisi ut cum peccantem conspicimus derunt Jiidsei : (YERS.i^.),Tude te testimonium dicis
    aliuin, mox- inclinemus deorsum, id est, quain de- [AL,perhibes], testimoninmtuumnonest verum.Ante-"
    jecti ex nostrae conditione fragilitatis simus, si non quam veniret Dominus noster Jesus Christus, multas
    nos divina pietas sustineat [AL, sustentet], humiliter _ ante se lucernas propheticas accenditot misit. De lris
    inspiciamus? Digito scribamus in terra, id est, discri- erat etiam Joannes Baptista [cui tam magnum
    mine solerli pensemus, an cum beato Job dicere ipsum lumen. _quod est Chrislus, perhibuit-testi-
    possimus : Neque enim reprehendit nos cor nostrum monium, quale nuUi hominum; aitenim : In natis
    in omni vita nostra (Job. xxvn, 6). Bene qui incli- mulierum nonsurrexit major Joanne Baptista (Matth.
    nalus scripsit in terra, ereclus misericordiae verba xi, 11)]. Hic tamen quo nemo erat major in nalis
    depromit, quia quod per humanse infirmitatis socie- mulierum, dicit de Dominonostro Jesu Christo : Ego
    tatem promisit, per divinse virtutem potentise homi- quidem baptizo vos in aqua, qui autem venit post tne,
    nibus donuin pielatis impendit. fortior tne est, cui non sum dignus corrigiam calcea-
    YERS.10, 11.— Erigens, inquit, se Jesus dixit ei: menti solvere (Joan. i, 26). Yidete quemadmodum
    Mulier, ubi sunt, qui te accusabant? Nemo le con- se lucerna Dei [AL, diei] submittat. Lucernam vero
    demnavit? Quw dixit: Nemo, Domine. .Nemo con- ipsum Joannem fuisse, Dominus ipse testatur.: Ille
    de.anare ausus est peccatricem, quia in se singuli erat, inquit, lucerna arderis et lucens, et vos voluislis
    cernere coeperant quod magis damnandum cogno- ad horam exsultare. in lumine ejus (Joan. v, 55).
    scerent. Sed quia accusantium turbas prolato justi- «Responderunt ergo Judoei: Tu de te testimonium di-
    tiae pondere fugavit, videamus accusatam quanto mi- „ cis, testimonium tuum non est verum. Yideamus,
    sericordise munere sublevet. J Sequitur: Dixit autem quid audiunt: audiamus et nos, sed non sicut illi.
    Jesus : Nec egp le condemnabo. Vade, et amplius noli Hli contemnentes, nos credentes; illi Ghristum oeci-
    peccare. Quoniam misericors et pius est, praelerila dere volentes , nos Christum [Aug., per Christum]
    peccata relaxat. Quoniam justus est, el justitiam vivere cupientes. Interim ista distantia distinguat au-
    diligit, ne ampfius jam peccet, interdicit. < Yeruia res mentesque nostras, et audiamus quid Judseisre-
    -
    quia poterant dubitare aliqui an posset Jesus, quem sponderit Dominus:
    verum hominem noverarit, dimiltere peccata', di- YERS.'i. —Bespondit Jesus, et dicit eis : Et si ego
    gnatur ipse apertius, quid divinitus valeat, os-
    teslimoniumperhibeo de tneipso, verum est testimo-
    tendere. Post repulsam namque tentatorum nequi- nium meum; quia scio unde veniet quo vado. Lumen
    tiam, post solutam peccatricis culpam, ilerum lo- et alia demonstrat et seipsum. Christus et se osten-
    cutus est. dit et Patrem ostendit, -et de Judaeis quid esset ven-
    CAPUT XX.
    et verum ait :Et si ego de
    Luceni tnundi se dicit. Pkariswos de proprio testi- turuni. ErgoaitDominus,
    monto refutans arguit. Judicium suum verum ipse me testhnonium perhibeo, verum esl tesiimonium
    confirmat. tneum, quia scio unde veni et quo vado. Patrem vole-
    YERS.12. — Ego sum lux mundi. Qui sequitur ft bat inlelligi, Patri gloriam dabat Filius; sequalisglo-
    tne, non ambulabit in tenebris, sed habebitlucemvitw. rificabateum, a quoestmissus : quantum debet
    Ubi manifeste docef non solum qua aucloritate mh- homo glorificare eum, a quoest creatus? Scio unde
    lieri peccata dimiserit; sed eliam, quod ip.se sit vera veni et quo vado. «Iste, qui in proesentiavobis loqui-
    lux, quse illuminat omnem hominem venientem in lur, liabet quod non deseruit, sed tamen venit; non
    hunc mundum : cujus perpetuum splendorem hu- enim veniendo indediscessit, autrediendo nos dere-
    mana fragilitas videre non potuisset, nisi nube car- liquit. Quid miramini? Deus est. Non potest boc
    nis tegeretur, per quamquasi per quoddam lucidis- fieri, se.d ab homine : non potesl hoc fieri ab ipso
    simum speculurii divini luminis clarilas humanis sole orienle. Sol oriens pergit ad occidentem, et
    mentibus innotesceret, quse fide purganda est, ut deserit orientem. Non eo more Dominusnoster Jesus •
    fanti.luminis asppctui digna efliciatur. Unde seeutus Christusc :etvemtenim, etibiest; et rediit, et
    a Hucusque ex homilia Yen. Bedoe. c Aug.: « Non potest hoc fieri ab homine : nqn
    . h Ex sancto Augustino, tract. xxxv in Joan., num. polest hoc fieri ab ipso sole. Quandopergil ad occi-
    1, 2,4-6. dentem, deserit orientem, et donec oriturus redeat ad
    857 EXEGETICA.>— COMMENT.IN JOAN. —' LIB.. IV. 858
    hic ost.Audi ipsum evangelistamalio locodicentem, Ajudicaremuhdum, sedsalvaremuhdum, dixif': [Ego]
    etsipotes, cape; sinon-potes, crede. Deum, inquit, -non judico j/uemquam; sive"quemadmodum comme-
    -jtiemovidit unquam, nisi unigenitus Filius; qui est in moravi, quoriiam dixerat : Vos secundum camem
    ,sinu-Patris, -ipse enarfavit (Joan. I, 18). Non dixit : judicatis, addidit : Ego non judico quemquam, ut
    ;Qui fuit iri sinu Patris/ Hic loquebatur, etlbi se esse inteUigamus Christum, -noii secufidum carnem judi-
    -dicebat ": qui et hinc discessurus dixit : Ecce ego care, sicut ab hominibus judicatus est. « Namut
    vobiscumsum omnibus diebus usque ad consummatio- jeognoscalisj'am el j'udiceni'Christum , .audite quid
    nem swculi (Matth. xxvm, ^O). «Ergo verum est sequitur : (YERS.16.) Et sijudico ego, judiciummeum
    •testimonium luminis,, sive se oslendat, sive alia :' verum est. Ecce habetetjudiciumfAuj., etjudicem...
    ;quia sine. lumine non potest videri •lumen; et sine ne sentias j"udicem], sed agnosce Salvatorem , ne
    luminenon potestvideri quodlibet aliud quodnonest sentias judicium. Quare autem dixit j'udicium suum
    lu"nien.,tJtaque et lumen et seipsum ostendit, et quse verum esse?.QM*oso/as,"inquit,"nonstt)n-, sed ego,
    circa sesunt; itael Christus, et seipsumostendit,et etjjui me misit Pater. "i Quid est missio Chrisli, hisi
    aliosilluminat qui charitate circa se sunt, et sequuntur inGarnalio ejus? Missus est Christus, idem esl.ut si
    illuninonpedumgressibus,sed cbaritatis oificiis. dicas, incarnatus est Cliristus." Et a Patremissus
    Duos adventus.Domini nostri Jesu Chrisli legimus B erat, et a Patre nunquam recessit : et hic fuit per-
    inScfipturis sanctis a. prophetis , esse prsedictos, jncarnationem, et hic est mbdo per divinitatem.
    unum misericordise qui. peractus est, alterum judicii Fides ergo mundet;corda nostra,' et inteUectus im-
    qui venturus est, «a Primaergq dispensatio Domini pleatcofda-nostra, utinteUigamusmysteriuin salutis
    nostri Jesu Chrisli medicinalis, non judiciaUs; nam noslrse. ,AItum est, profundum est, secretum est.-
    si primo venisset judicaturus , neminem invenisset Una est substanlia, una djvinitas, una maj"estasPatris
    cui prsemia justitise redderet. Quia ergo vidit omnes et Filii. Paternonpassus est, sed solusFilius. Ergo-
    peccatpres , et omnino esse neminem immunem a intelligainus missionem FiUi nominatam incarnatio-
    morte peccati, priusojus erat miserieordia praero- nem Filii: Patrem autem incarnatum esse non cre-
    ganda, etpostexercendum [Aug., exserendum] j'u- damus. Unde ergo verum [estj j'udicium pjus, nisi'
    dicium :-quiade illo cantaverat Psalmus : Miseri- quia verus est Filius Palris? Ideo dixit : Judicium''
    eordiam et judicium cantabo tibi-, Domine (Psalm. meum verum est, quia solus nbn sum ,| inquit, sed
    c, 1): Nqnenim ante judiGium et post misericordiam: ego, et qui me, misit Pater, Idem ergo in alio loco'
    nam si primum essel judicium, nulla esset JJ44 mh dixit: Egoet Pater unumsumus; unum in substahtiaj
    sericordia; sed primo misericordia, posteajudicium. duo in persona. Unum.dixit, propter substantia^uni-.
    -
    Quseesl primo , [Ms., prima]. misericdrdia? Creator tatem, sumus dixit,"propter personarum dislinctio-.
    hominis homo esse dignatus est, factus quod fece- nem. Audi [agnosee], quid dixit, Ego et qui me mistt
    rat-, ne.periret quod feeerat.-Quid huic misericordiaj "Pafer.Distingue personas, et agnosce quia Pater,
    addi potest ? Addidit tamen. s Nam reprobatus est pater est, et Filius filius est, ne.in barathrum Sabel-.
    ab omnibus [A/., hominibus], "pro quorum salute hani pervenias. Et noli dicere :.alius [Ms., aliud].
    venerat in mundum, irrisiones sustinuit, flagella, , . t aliud, sed dic, alius et alius. Non aliud in substan-
    sputa, opprobria inimicorum, turpissimam mortem tia, sed.alius in persona. Non Patermajor, non:
    crucis. Haecomnia sustinuit quia voluit, ut salvaret. Filius minor in divinilatis gloria ; sed crede, unutn'
    hominem quem creaverat. Nullum genus.mortis into- sumus. «In eo quod dixit ipsa Yeritas unum, liberat
    lerabilius fuit cruce, propter longos crucialus: sed te ab Ario; _quoddixit sumus; liberat te a Sabellio.
    nihil nunc gloriosius quam signum crucis portare in &iunum, non ergo diversum ; si sutnus, non ergo.
    "fronte. Unde Apostdlusait, gloriam crucis prsedicans: unus: t Dejudicio dixefat, dum dixit: Ego nonju-
    Miki autem absit gloriari, tiisi in cruce Dotnininostri dico quemquam; de testimonio nunc vult dicere, ut.
    Jesu Christi, per qtiem mihimundus crucifixus est, et intellectus impleat corda nostra.
    ' -
    egojnundo (Galat. vi, 1-4). . n YERS.17. — In tege vestra, inquit, scriptum est.
    YERS.15. — Quia venit neminem judicare, conse- Yestram dixit, tanquam diceret: In lege quasvobisn
    quenter Jhdseis respondit : Vos secundum camem Deo data est; sicut dicimus : Panetn nostrum quoti-,
    judicatis, ego nonjuaico quemquain. « Pertulit inju- dianum, quem a Deo nobis dari poscimus. Quid est
    stum judicium, ufageret justum. Sedineo quod quod in lege veslra scriptum esf, quia duorum hemi-
    pertrilit injusttim," miseficordiae fuit. Denique ita num testimonium verum esl? Nunquid semper duo
    huniilis factus est, ut perveniret ad crucem; distulit homines veruiu dicunt testimonium? Nonne duo falsi.
    quidem potentlam", sed publieavit misericordiam. testes contra Susannam falsum prolulerunt. testimo-
    Unde disfulit pOtentiam? Quia de cruce noluit de- nium (Dan. xm, 36)? Et.Judaeis quserentibus falsuni
    scendere, qui potuit de sepulcro resurgere. Uridepu- lestimonium contra Christum, dicit Evangelista:
    blicavit niisericordiam ? Quia pendens in cruce dixit: Novissimevenerunt duo falsi testes. « Nunquid qtiia
    Pater ignosceitlis, quia nesciunt quid faciunt (Luc. duo erant, ideo falsi teslesrion erant? Quid deduo-
    xxni, 24). Sive ergopropter hoc, quia non venerat bus dicimus vel tribus?. Universus populus mentitus,
    orieiitem, non estin oriente : Dominus.autem
    " noster' « Ex.S. Aug., tract. xxxvi, num. &, 5, 9, 10. :
    lesus Ghristus,et veniti ete. t .- _
    8B9 . B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS IL- 860
    est contra Christum..Si ergo totus populus,-g__ig qui A.verbum dubit'ationis,sCum"Domino.[lfs.,-De'uri1'| tiihil
    constat ex magna hominum; multitttdine,'falsum testi- utique lateai,. illa dubitatiorie arguitur infiueUta.,
    monium dicere inventus estj-quomodo accipiendum honopinatur divinitas:-Homiries-enim-de liis rebDS
    est,J?i ore duorurn vel-trium-Vestiutiisiqbit .omne-vef- quas:certas.liabent,, aliquando -increpatione \Aug.~,
    butn, nisi quia-hoc modo per mysterium- TfibitaS increpative] dubitant , idiesl,"verbum" dubilationis
    commendata est, in quaperpetuastabilitas-veritatis ponunt 1, cuni' cordenon dubitanf: velul si indigne-
    est? Si*vis-babere bonam-causam,~ babeio duosvel risservo tuo, etdicas : Gontemriis me;considera,.
    treste_stes..Patrent et-Filium.el Spiritrim sanctum. forsitan Dominus tuus suni:- Hiricj et Apostolus ad
    Denique quando Susahna- casla- femiria fidelisqtte quosdahJ cohlemptores suos loquens ait- -:-Puio>tffl-
    coirjux duobus falsis testibus urgrebatur, Tririitas illi tetii, etego Spiriium Dei-liabed (I Cor. YU, 40),.QuS
    in conscientia- atque in occulto suffragabathr : illa dicitputOf-dubitare videtur;'sed'ille incrPpabati noii
    Trinitas deocculto unhmleslemDariielem excitavit, dubitabat. Et-Dominiis Jesus Ghrisths aiioiocoincre-
    et" duos convicit: Ergo qhia in lege"vestra scriptum pans infidelitaiem futufarii geheris- liuhiarii': Cum
    est: Duormtvhominnm testimoniuth^verUnv.esse, acci- venefitf iri.quit, Filius hbminis; ptitds inveniet fidem
    pite verum- testhnoiiium, ne sentiatisjudicium.- Egp supefterfam (Luc. xvin,-8)? « Sbit ergo omnia,-per
    enhn, iuquit", non judico quemquani; sedJestimonium " quemfacta^suiitohinia, et tameridubitando-increpa-
    pefhibeo cfeme^.differo-judiciririi ,"-non diffefoiesti- batVSi' me scirelis, forsitah el Pdtreiri meuitiscirelis.
    moniumi > Eligamus; fratres,"testimbniunrDei; quia Increpabat- infidelfes,-admonet"fidele's';-i>ut sciaiit
    teslimonium-Dei verum Pst; et- qui modo teslis es - unahi esse cogitationem Patris ef Filir, quaterius
    omnium qriseagimus, judex eril- omnium quse feci- sciant cognitionem Filii cogriitioneriiesse'-et Patfis";
    nius.' Etaliumnon-quaeritfestem uisi seipsum. quia Ideo discipulo eleelo poscenli tft ostendefet' ei£~Pa-
    omnia secretacordisnostrrconsideraVet-qhid e.ior frem , respondit : Tanto- feinpofe vobiscuin sum, et
    tjuo fonte- procedat. IdeO testis, qula rioff qusferif non cogtibvistisine. Philippe,- qni videt' tne,- videt et
    aliumundecognoscatquis SiSvel qualis sit vita tua, Patrein meum (Joan. xiv, 8). Si dissimilis esset Fi-
    qui'reddetunicuique;secuhduriropera sua.-« Respon- lius Patri, nuriquid:diceretdis"cipulis suis"-: Qui frie
    deruritefgo JudaeiBoihirioloquenti de Patre suo, et! videi, videt el Patreiit ? riiiriqiiid'dieeret Judaeis : si
    dixeruntr.-(VEBS'. "%:) Ubiest paler tuus? Paffeih triescirelis, forsitan et Patrem meuin scirelis?
    Ghrisli carrialiter accepefuiriv. quia verba' Christi 846 YERS;20. — «"Hwc verbd locutus est Jesus
    secundurif carnem judkuwefuht.Eratauteih qui lo- ' in ijazopkylacio'dbcehsiti templo.Ma*gh*a fiducia sitfe
    quebattfr iriaperto^cafo,- iri^occultoYerbum; hohfo ^timofe. Nori"enim paferetur, si riollet; qtfia nec
    manifesths,-DeusbPeultus v videbant iridumehfum, nascerelur, si riollef.» Quitf esi quod' hsec vefba
    et contemhebant iriduturii-.«Yideamus-ergo quid ad [Jesus] ih gazopbylacio docehs iri templo Ibcutus
    hoecDomhihsrespPndit:' Ubi esf, inquiuniy/Mer tnus ? esl? Gazophyiaciumlbcus est ulif- tfieSatifI conduh-
    Attdhinius' enim te dicere": SotusJiori suin, sed ego,- tur. Jesusiri gazophylacio lbquebatur Judseis', dum
    eiquiine triisitPaief. Naiirsoluhi tevidenius, Patrehi" Iri paf abolis locutus est turbis. Nam gazophylacium
    tuiim1 lecurif"nonvidemus : qiibmodote dicis solunY ftiit Cbrislus, in quo omriia lattfefurif riiystefia"tunc
    rfori1 es_e,- sed cum Patfe lub esse? [attij.ostende' apPrierida, dumipse, quiiatuitih littera, loquebatur,
    nobis'tecurivesse'Patremi.uum. Et Doriiinus ;' Nuri- tfoff iri proverbiis, sed palam oinnia' fidelibus sufs
    qui'd me videfisy elPalrerii riieuni ribrividelis [£ug., enarrans. Narii et gazojihylapia adhserebaht tehipfo,
    uf Patfem ostendarifvotiis] ? Hocenirii' seqiiitur, hoc qtfia ipse Chrisfus leihplum est, de" qtfo ipse ait:
    siiis vefbis ipse respbndif, qtibf um vfefboruhi expo- Sotvite templutri lldt (Jodti. ir, 19), cui omnla my-
    siiiorieih nos ante"prseriiisimus-..Yidete" enim qhid sleiia veferis" legis" adhserebant, ef ad eum omiiia
    dixefif :' Neque trie Scitis, necjriePairein riieurii.Siriie resplcieharit, donec veniret ad aperienda sihgulofum
    scirelis, forle et Patreih' 'iheiitiiscireiis. DiPilis efgo: gazophylacia mysteriorum, aperiente eo serisus fide-
    Ubi estPdtef te„s?QuasiThe'ja"riisciaiis";quasi folum j f Jium suorum, ut intelligereril quselatebant, sicut evan-
    hoc sim quod' videtis. Ergo' quia' riie rion nostis, ideo gelista ait: Tunc aperuit illis sensum, ul intelligerent
    vobis Patreiri riieum"hon osferido'.Me quippe bomi- Scripturas .(Luc. xxiv, 45). Denique quid sequiturf
    nem'ptifatiW,ide'P'Palrem meum libminem qusefitis,' Nemo apprekendit eutn, quia necdnm verierat hora
    quia secimdumcafnem judicalis. Quiavero seeuiidum ejus. Scilicetomnia dispositionis suse,omnia voluntatis
    qudd videfis aliud siihi, ei aliud securiduni* quod non suse. Quia qui voluntate natus esl, voluntale et passus
    videtis, Pafreih meurii loquof occultum [Aug., occul- est.« Siergopatinollet,non pateretur; sinonpatere-
    tus bcculturii']; jirius est uf" m"e noverifis, func et lur, sanguis ille non funderetur, mundus non redi-
    Patf ein riaeuriVscielis.%Si enimme sciretis, et Patretn meretur. Agamus itaque gratias et potestati divini-
    meutii ffffsitan scirelis. llle qui dmnia scit, quando iatis et miserationi infirmitatis ejus, de occulta po-
    dicif forsiiati, noridtibitat, sed increpat. Attende lentia quam ~Judsei npn noverant; unde illis modo
    ehini qiiomodo ihcfepative dicatur ipsum fprsitan, dictum est: Neque me nosiis, neque Patrem meum
    qiibd videtur esse'vefbum dubifationis. Sed dubifa- (Joan. vm, 19); et de cafne suscepla, quam Judasi
    tionis verbum est,- cjuando'dicitnr ab liominp,"ideo hoverant,-et-cujus "pafriam sciebaht; tfhde fllisalio
    clubitante quia nescienle; cum vero dicitur a Deo loco dixit: El me noslis, et"uiide shn scitis (Joari,
    - '
    801"' EXEGETlGA. ^ GOlMENT.IN JOAN.—LlB IVv. • 862-
    vii, 28)." Utfiiihque hbverimus ih Chrtsto,' efunde A qub ego vado dixit, ribri qub''itu'Ead"nidfi&ti,>.s§d"quo"
    asqualis [est]'Patrii'et tiiide illdmajoresiPatef.-TUud ibat ipsepbst ihhr'terii,'utlb6'cideffe'tm'6'ftem. « fllis:
    Yeftum'gst, illud caro' iUud^Beiisest,'illurJ Hbrfid. itaque ribn inteUigbriiibhs"i_la,:rbspohdit DbliriinuS'b"r:
    -Sed:.unus'ChristiisDeus et h6nib..j Modd'de Sua^piiS'-' VoS'dedfsum'e'siis.Ideo teifam'[A?.-,;iferfeha']'sapitis;
    -
    sibiie.' quiSlb^uattif Christiis, audiaiius. quia'' sic"ufsefp'ehs tPif am^maridufchtis.^Quid dst^fef^
    - . ^ .'..;. rarii' mandiicaiis,' hisi" tefrerii!-paseimini, terrfenls'':
    CAPUT.XXl. '.
    Dicit Judwisqupdin.peccato stw mqrientur. A.quibus- dfelPciamini,-teifenis'inhiatis',"'sufshiri oef' ntJn"M±~'
    cum essei iiiterrogaius quis essel, fespbndit piih- befis"?'Vdsde debfsiimesiis; egd'de"s_uper'riis'siitii';'vps'"
    cipiuiti s'e ess'e,<
    addemlwc :' Curii exallavefltis Fi- de nitlhdd hbc eiiis) egb~noh'_suiwdeliocrriundd.Qho-
    lium-ficaninis';'turic cogiio_cetisquia"ego''siim: mbdb ergb rioiferai deboc^murido,-pef"qherii factus '
    YJ_RS.21.-2-'«?a Egpiiadp, ei quwreiis tne, ei fn est'muridus,et seniper' ubiqup eSt'?' Sed' bmries dc'
    peccatp veslro niofiemini. Quo ego vado, vosnmipo- iniihdo : sed prius' mufldus, pbstea'!horii6.-S"edChfi-"
    testis venife. "Egovadoj' iriqiiit, et qiiaefetis me: hon stus" ahie muridum,- ahte" Ghrisiuiif riiliil.- Qiiia'iri •
    desidefio, sPci^bdibvNlihi-iUiim, pbsteaquam abscbs- priiietpio erat YerbUm,-et omriia"per ipshmfacta"•
    sitab ocuiishdminhm.' iriquisierunl, efqui bderarit, .stfiit.1Sic erifm efat illede' stipeitfis ;' de quibus su-'
    et qrii amabanti fllipprsequeiido/iliibabere^cupien- " perhis Chfistus ? Ab ipsb-Patre, riibil illo shpBfius;'"
    doVBonriih esf anmianf Christi qtiaefeffey setTfjtfo- qtiiaPater Vefbumfeririit- sequale sibi,-"cbaetefhurii '
    mbdo disciphli eam qhsesierriiii; et nSflum' esfquse- sibl, uriigfehitiinisibi','"s)he't'emrp"bfe,- '
    pef qufehi cbri-
    refe ariiniam Christi, sed quombc1bJea'in'Juilaeiciuae^deVfettfehipofa". '
    »Ided^Chrisiusaht^bhihfesxfeatufas,
    siefunt ;" iUi.eniihut'babe're'iit,iisti,* ut pefdererit.' efahfp oriiniai'feriipora,- quia' de' Paiie' criseternus-'
    Deriique isti/quiasic qiiscfebaiif more' rhalbj corde Patri*g'ehitus est.1 Ego',d'e superriis suni'; tids''dehbc-
    pervefso, quid secutus atfjurixit ?' Qtiwreiis riie ; et" muri'do'estis; egd tibh stim clelibc rhundoY
    nPpiitelis, quia bene irie quseretis,' iri peccdto vesiro' -Y_fB>sr'__. — « Dixi Srgo vobis; quid riiorieriiiniin
    moriemirii; lioe est Christiim' riiale' quserefe. in jjec- peccdtis vestris.- Exposhit nobis,' ffatrbs, qh"odE[iI/s.,'
    cato suo mofi. 5 In pebcalosuo riioritur',qui iri pec- quid] inleUigi vbluit, vvs' de niurido' hdc estis'. Ideo
    cato peririariet usque ad' morterii. IHe Chrisiuhi"nbh quippp dixit: Vos de h'6c tnuTTdoestis'? qiiiapecca-'
    qiiaefilqui salutehi ahimae"sriaeper pceniteritiariinori tofes erant, q[uiainiqui efanf, qtiia'' irifldtilfes^efaiitv''
    qusefit."Ad qiieiri Propheta clahiat: Quwfite Dorni- quiateffena sapiebaht.'j Ntfnqhid apqstbiiet-sarifcti1
    nurri, dutri ihvehiri polesi (Isai. tv, 6). M"ofldqiif Dei dslibc muhdo noh-ej,aiit?.Efahlsiquideiri'-'qdia'
    miseficofdem, dum teriipus habet, riori qu'a3rit','ltf~ de"AdaTnnati'sunt,-sed'ipsk Yeritas^dfe-eis^all 5: Eg'b-
    ve'riieteurii iratum. Judseis dixit: Iri peccaio'vestrs eleiji vos'de mundd (Jbah'. xv*.19); id est, dP-dafnali
    niorieinini, qiiia pfscsciebat eos in peccatb"siio pef- cbnversatibne, quaemundinomine boP loeo sigriifl-
    mahefe. Singulafi [yprd]' hhmerri dixit iit peccatof carividetuf.'«'Q'tii ergo erant de mundoy facti suht.
    efpiiifaU htfmPfo' tnofieinihi,' quia omnifausillisad • non; de mundo''et pertinerecceperunt ad' eum per.
    quos IbinieMthi'," uiTsfmesse vbiuntalem' ssqiiaiem' quemfactus cst inuridus."Isti autem renianserunt-
    maiitiam" perderidi eiiiii "[scieikt],' cjiii'' salvafe' oW esse in mundo, quibUsdictumest:" Morieniini inpec-.
    vetferai. « Alio"vero lbco"discipulis suis dixit: Qud' calisvestris . «Nemo:dicat-,-de-hocmundo nonsum:-
    egdvado,[vos]noiipotesiistnodbvenire (Joan.xxi,22).' • .Quisquis es, o homo, de.hoc mundbes-: sed venibad
    Noifabstulit efs speiri, setl jifaedixildilatioheiri; Qflan- te qiii fecitmundum,' etliberavitfe- de hoc mundb: -
    -
    doeninfbocdiscijjulis Dominus loquebsituf, turicfibn • Si.delectat tc muhdus,- seriiper vis osse in mundo .
    pbtefa*rit veriire' <iho iile ibat, sed postea veriftifi [Aug. et Ms".,immundus]! Si autein- jahr rioii dele-
    efant : isfi'auteni huiiquam quibus prsesciens [Ms';,: ctattehic mundusjjamuoh eris' [Ms., jairi'tu efis].
    prassciiis]dixif: In peccato vestfo morieihirii.«-'His' niundus Q,.et non audies^quod. Judcei' audiefunt-:
    -auferirauditis verbis,-quonibdb solent Parhaiia^cogi-.' Mbriemmi in peccato vestro:v Et qur pluspbccat,--
    tantes,' et'securidrim carnem' judicarites,- et tbfhrii jj.plus esf [in mundb et plus] immuridus-; et quanto.
    cafnaiitefandiehfesetsapiehfes; dixei'urit: (YERS". 22:)' quls seimundatapeccato,tanto seelevat de niundo-
    Nuhquid interficiei semetipsuih,quia dictl: 54*7 Q*"°" non esse. i Merito audiertint Jtfdaei: Moriemhti in
    egovado, vostion potestis venire? Sthlta vPrbaet peccalis vestfis ; quia non habere peoeattfm- nullo
    omniho insipientiaepleria. Quid enim ? N6n'potef"aht modd-pbtnistis/quicum peccalo naXI estis"; sed ta-
    illo veriire' qho ifle perrexissPf,''si ihferficeref«eniet- men;sr in tne, iriqhit, credideritis,- cum peccato qui-
    •ipsum ? Nimquiciipsi ribii'efatft mofituri ?'Quiciest deni nati esthy "sed in peccato"vestro mbiituri non-
    ergo, iiuncjuidiriterficiti seriietipsurh,quia dtxit:' Quo' estis. Tota ergo' irifelicitas ipsa- erat,- hon peceatum
    ego vado,vo's" riori-poiestis veiiire? Si de mbfleno- habere,*"sedin peccatis mori.-Hoc £st quod debet fu-
    iriiriis dicefei, qiiis hbmihuih' lion morifuf ?Efgo,- gereomnis-Chfistianus; pfopter. hoc ad baptismum
    • a.S. Aug.-jtract. xxxyiii,,niiiri..2-8,11. . ,:'.'.. immundus-; si autem jam non t'e delectat hic. mun-
    __^A__j«.JQliifaquenpn inteUigenies, ista.fespondil dus, j'airifu es mtihdus. YefumfamPrisi pef aliquahl
    els Dbminus, qui l"_ffarii'*sapieb'ant.Quid ail? Di- nififmitatenf- adbtfp fe "deleeiafmuhdifs/Iiabltelin
    cebat eis : Vos, etc. J te qui mundat, et ^eris mundus; si autem fueris
    0 S. Aug. :«Si deleclal te mundus, semper vis esse mundus, nohTemanebisinrnundo^necaudieSfetc. t -
    865 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II 864
    curritur, propler hoc qui aegriludinevel aliunde peri- A enim in eo quod dixerunt: Tu quis es? nihil alhtd
    clitatur, sibi desiderat subveniri; propler lioc eliam[ dixerunt quam quid le esse credemus? Respondit:
    stfgens parvulus a matre piis manibus ad Ecclesiami Principium me esse credite, et addidit: quod et lo-
    fertur, ne sine baptismcexeat, et in peecato qui. na- quor vobis. Id est, quia humilis propter vos factus •
    lus est, non moriatur [Aug. et Ms., quo natus est, ad ista verba descendi. Nam si prineipium, sicuti
    morialur]. Adjunxit enim dicens : Si non credideritis; est, ita maneret apud Patremutnon acciperetfor-
    quia egomm, moriemini in peccatisvestris. Ergo sii mam servi, et homo loqueretur hohiinibus, quomodo
    credideritis quia ego sum, non morieminiin peccatis; ei crederent, cum infirma corda inlelligibile verbum
    vestris. « Reddita est spes desperantibus, excitatioi sine voce sensibUi audire [AL, sine voce, sed sensi-
    facta est dormientibus ; cordibus evigilaverunt, inde: biU, videre] non possent ? Ergo, inquit, credite me
    plurimi crediderunt, sicut Evangelii ipsius conse- esse principium, quia ut credatis non solum sum,
    quentia testatur, ubi ait: Hwc illo loquente, tnultii sed et loquor vobis.
    crediderunt in eum. In hoe ergo populo cui Dominusi « a Yerba Domini nostri Jesu Christi quae habuit
    loquebatuf, erant qui in peccato suo fuerant mori- cum Judseis, ita moderans loquelam suam, ut caeci
    turi: erant etiam qui in ipsum quifoquebatur fue- non viderent et fldeles oculos aperirent [Adde: ista
    rant eredituri, et ab qmni peccato liberandi. « Ta- B sunt]. Dicebant ergo Judwi: Tu quis es? quia dixe-
    men hoc attende, 54*8 ?u°d ai' DominusChristus : . rat supra Dominus: iVjsi credideritis quia ego sutn,
    Si npn ciedideritis quia ego sum, tnprieminiin pec- moriemini in peccatis vestris. Ad hsecergo illi: Tu
    cato vestw. Quid est, si non credideritis quiaegosum ? quis es? veluti quaerentesnosse, in quem deberent
    Quid? Nihil addidit. Multumest qtiod comniendavit.i. credere, ne in suo peccato morerentur. Respondit
    Dixit, ego sum, et non addidil quid, sive Christus, dicenlibus: Tu quis es? et ait: Principium, quad et
    sive Filius Dei, sive iUe quem prophetse prsedixe-.' Ipqupr vobis. i Quare se dicit Dominus Jesus prin-
    runt, sive Salvator mundi, sive [aliud] aliquid, quod! cipium? Quia omnia per ipsum facta suht, sicut
    de eo in Scripturis Iegitur. Multum est, quod ait, Psalmus [Jl/s., Psalmista] dicit: Omnia in sapientia
    ipse [Ms., ipsum] : Ego sum. Quia dixerat Deus! fecisti (Psalm. cm, 24). Si igitur omnia in sapientia
    Moysi: Ego sum, qui sum (Exod. m, 14); et bic mo- fecit Deus, id.est, in Filio suo coseternosibi et con-
    do: Nisi credideritis quia ego sum, eodem verbo es- substantiali, Filius utique omnium principium esl.
    sentise sempiternse usus est ad populum Judseorum, Nunquid et Paler potest dici principium ? Utique
    quo thnc ad Moysen per angelum in rubo flammaj •recle dieitur [et] Pater principium, et Filius prin-
    ignis, quem missurus-erat ad liberandum populum cipium; non tamen duo principia. Sicul Pater Deus,
    suum. Quld est quod hic dixit: Ego sum, nisi ille, C et Filius Deus, non tamen duo dii, sed unus Deus
    ipse qui tunc venit in angelum [il/s., veni in angelo] dicendus est; sic Pater principium, el Filius prin-
    mittere Moysen servuni meum ad liberandum popu- cipium, non tamen duo principia, sed unum prin-
    lum meum; ego ipse modo per meipstim veni in- cipium fatendum esl. Ergo et Spiritus sanclus prin-
    carnatus, homo factus liberare homines quos creavi; cipium est, non tamen tria principia, Pater et Filius
    salvare qui perditi fuerant. Quidquid enim aliquo et Spiritus sanctus, sed unum principium ; sicut
    modo mutari potest, vel in melius vel in delerius, Pater Deus, Filius Deus, Spiritus sanctus Deus, non
    quodammodomoritur oo quod fuit ante, dum incipit; lamen tres dii, sed unus Deus. Pater omnipotens
    aliud esse, vel aliter esse quam fuit. Solus vero Filius omnipotens, Spiritus sanctus omnipotens, non
    Deus semper idem est. Iinmutabilis [verilas], im- tamen tres omnipotentes, sed unus omnipotens. Id ,
    mutabilis bonitas, immutabilis sempiternitas, immu-, enim quod Pater [ad] se est, Deus est; quod ad Fi- .
    tabilis natura, immutabilis substantia. Et quidquid lium est, Pater est; quod Filius ad seipsum, Deus
    de eo dici potesl, semper idem est quod fuit et quod est; quod a Patre est, Filius est. Et Spiritus san-
    erit. Prorsus nihil aliud melius videtur intelligi in ctus quod ad se est, Deus est; quod a Patre et Filio,
    hoc verbo, quod ait Dominus: Ego sum, nisi ego __ • Spiritus sanctus est: quia Patris et Filii Spiritus _
    sum Deus. Moriemini in peccato vestro.« Sed illi est, ex Patre et Filio 549 procedens, unius sub-
    semper terrena sapientes, et semper secundum car- stanliae, potestalis, majestatis cum Patre et Filio.
    nem audientes et respondentes, quid ei dixerunt ? Audiamus ergo principium, quod Ioquitur nobis.
    YERS.25. — Tu quis es ? Non enim, cum dixisli: (YERS.25) Multa, inquit, habeode vobisloqui el ju-
    Nisi credideritis, quia ego sum, addidisti, quis esses.i. dicare. Jn alio vero loeo dixit: Non judico qnem-
    [Aug., quid esses]. Quis es, ut credamus ? Et ille : quam, prsesentem ej"usostendens adventum, quo ve-
    Principiutn. Ecce quod est, esse. Principium mularii nit salvare, noii judicare: quia verierat, ut salvaret
    non polest; principium in se manet et innovat om- mundum, non ut judicaret mundum. « Quod autera
    nia ; principium est, cui diclum est: Tu autem idem nunc dicitur [Ms., dicit]: Multa habeo de vobisloqui
    ipse es, el anni tui non deficient (Psatm. ci, 28). et judicare, judicium futurum dicit. Ideo enim as-
    Priricipium, ail, quod et loqupr VPMS.Princlpium me> cendit, ut veniat judicare vivos et mortuos. Nemo
    credite, ne moriamini in peccatis vestris. Tanquami justius judicabit, quam qui injuste judicatus est*
    « Ex S. Aug., tract. XXXJX,
    num. i, 6, 7.
    865 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN.— LIB. IV. . .866
    Multa kabeo, inquit, loqui et judicare devobis; sed A ligno; sed illa exaltaiib, humiliatio fuit. Tunc eiriin
    quime misit,.verax est. Videte, quemadmoduih Patri factus est Patri obediens usque ad niortem, mortem
    , det [Ms., dal] gloriam aequalisFilius Patri. 1 Exem- autem crucis (Philipp. n, 8)";Pfopter quqd exaltavit
    plum enim nobis praebet gloriam dare Deo, gloriam illum Deus. >Altera exaltatio fuit, quando elevatus
    Dei quaerere, non nostram, quasi. diceret: 0 homo est in crucem; altera dum ascendit in ccelum. Illa
    fidelis, si ego Filius Patris' aequalis Patri, eonsub- humiliatioriisi ista gloriflcalionis.«Exaltationem cru-
    stantialis Patri, coseterrius Patri, do gloriam ei a cis oportebat impleri per eorum manus qui "postea
    quo sum, quomodo tu superbus os apud eum cuj'us "fueraht creditufi,'quibus dicit: Gum exaltaveritis Fi-
    es servus : Multq, inquit, habeo de vobis loqui et ju- lium hominis, lunc cognoscelis qiiia ego sum. Quare
    dicare, sed qui me misil, verdx est; lanquam diceret: hoc, nisi ut riemo desperaret' in quocimque scelere
    Ideo verum dico,.quia Filius yeracis, veritas sum. male [sibi] conscius, quandovidebat eisdonarihomi-
    Pater verax est, Filius veritafe. « Ait enim apeftis- cidium, qui occiderant Chfistum? i Addidit: Turic
    sime ipse Dominus: Ego sum via, et veritas, et vita. cognoscelisquia ego sum. Quid est, ego ium, nisi
    Ergo si FUius veritas, Pater quid, nisi quod ait ve- unius substantiaecumPatre? Sicut et ad Moysen SK-
    ritas : Qui me misit, verax est ? Filius veritas, Pater perius diximus',- dictum esse : Ego sum,qui ium.
    yerax. > Sicut a Patre Filius,.ita a veraci veritas. B ,Yerbo substantiali.utitur de seipso Doinihus, ut, in-
    Palerferax est, sed non a verilate ; Filius veritas, teUigalur aelernam esse substantiam, ef uriam 550
    sed a Patfe, quasi [AL, qiiia] Filius a Patre, non a .'esse substanliam Patris et Filii.-Tameh ne ipse intel-
    seipso. Et ideo [ait] alio loco : A me ipsd non veni, iigeretur Pater, contlnuo adjunxit : Et a-meipso fa-
    id est, a me ipso non sum. Pater utique verax est, ~cio nihil, sed sicut dacuit me Pater, hwc lcqupr. Quod
    non participando veritalip/s., verilatem], sedgene- •vero ait: A meipso facio nihil. Quidest, Ameipso
    rando veritatem; quia Pater genuit Filium, qui de facio nihil?li est, a meipso non sum. Quod autem
    "
    se ipso ait : Ego sum viqet veritas. Cum autent addidit: Sicut docuit me Pater, hwc loquor, sensiis
    dixisset-Dominus"Jesus,f erax est, qnime misit, noh ':altissimus est. Cor enim mundandum, ut intelligatur
    intellexerunt illi, quod de Patre eis "dicebat, necdum quod ait : Sicut docuit -me Pater, sic loquor; non
    habuerunt oculos cordis apertos, ut intelligere"pos- enim ItainteUigendum est, quasi homoJPater homini
    sent aequalitatem veracis et veritatis. Filio loqueretur": sed excellentius etsacratius. Aliter
    VERS.28. — Dicebatjesus turbis JudtEorum: Cum ver®intelligendum est quod ait evangelista": In princi-
    exaltaveritis Filium hominis, tunc cognosceiisquia pio erat Verbum; el aliter intelligenduin, Vefbumcdro
    egd sum, ei a tne ipso facio nihil: sed sicut docuit factum est. Aliter de divinitate Christi, in qua sequa-
    me Pater, htec loquor. « a Quidest boc ? Nihil enha lis est Deo Patri; aliter de humanitate ejus, in qua
    aliud videtur dixisse, nisi eos post passionem suam consimilis est nobiswCogitandum est non uno modo
    cognituros quid esset [Aug., quisiesset].'Procul dubio intelligenduin esse, quod ait Dominus : Ego et Patet-
    ergo videbat ibi aliquos quos ipse [nbverat, quos unum sumus (Jpan. x, 30), et iUudquod dixit: Pater
    ipse] cum caeieris sanctis suis ante mundi constitu- 1majpr meest(Joan. xiv,28).« Ergo incorporaliter co-
    tionem prsesciendo- elegerat, post passionem suam gitetiif Pafer lbcutus Filio, quia incorporaliter Pater
    esse credituros. Ipsi suntilli quos assidue coriimen- genuitFUium. Neceum sic docuit, quasi indoctum ge-
    damus et ad imitafionem cum magna exbortatione nuerit: sedhoe est eum docuisse, quod estscientem ge-
    propohimus. Misso desuper Spirilu sancto post nuisse; et hoc est, docuit me Pater, quod scientem
    Domini passionem et resurrectionem et ascensio- mePatef genuit. Si enim, quod pauciintelligunt, sim-
    rienf, cum miracula fierent in ejus ' nomine, quem plexestnatura"veritatis,hocest Filioesse, quod nosse.
    tanquam mortuum -persequentes Judaei. contem- Ab illo ergo habet quod noverit, a quo habet ut sit;
    pserunt, compuncti sunt corde (Act. n, 57); et "non ut prius ab iUo esset, et ab illo postea nosset:
    qui sasvientes occiderunt, mutati crediderunt; et sed quemadthodum illi gignendo dedit rit esset, sic
    quem sanguineni sa^viendofuderunt, credendo bibe- p. gignendo dedit ut nosset; quia simplicis hidicium est
    runt (Acl. iv, 4); .illa tria millia, et illa quinque naiurse veritatis [Ai. verilas] est t, esse et nosse :
    miUia Judaeorum quos ibi videbat, quando dicebat -. non est aliud atque aliud, sed boc ipsum. « Dixit
    Cum exaltaveriiis Filium hominis, tunc cogno.sceiis ergo ista Judseis et addidit: (YERS.29.) Et qui me
    ~ dicens : Differo cognilionem " misit, mecum es..Jam hoc antea dixerat, sed Tem
    " quia ego sum; lanquam
    vestram, ut impleam passionem meam; ordine vestrb magnam assidue commeihorat: Misit me, et tnecutn
    . cognoscelis qui sim. Non quia omries tunc efahl cre- est. Si ergo"tecum est, o Domine, nonunus ab alio
    ' missus
    dituri ex his qui audiebant, id esl, post Domini pas- est, sed ambo venistis. Et tamen-cum ambo
    ' sionem': nam
    paulo ante [Leg., paulo post] dicit; "simul sinl, unus missus est, alter misit : quoniam
    Hwc -} loquenle multi crediderunt in eum; et noh- missio, incarhatio est"; ipsa incarnatio Filii' tantuin
    dum exaltalus erat flliiis hominis. Exaltatibnem "est, non e't Patris. Misit itaque Pater Filium, sed
    qiiippe "dicit passionis, non gloriflcationis; crucis, non fecessita Fiho. Ergo, inquit, qui me misit, ndn
    jion coeli, nam ibi exaltatus est, quando pependit in reliquitnie solutri : cujus ahctoritaletahqtfam paterna
    a Ex S. Aug., tract. XL,nuni. 2, 5, 6, 8, 9. ritas est. i Aug.: Quia simplici, ut dictum est,- natu->
    * Jfs.; « Quia simplicis, ut dictum est, naturse ve- rse veritalis esse^t nosse non est aliud, elc.
    Bfft B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS. II.' 868
    .inearnatus $uro, mecpm egt, npn-.me dereliquit. A.eis-: Ver,itas-l\be_rabityps_:indignali sunt servosse
    ,Quare,jne non dereliquit? Non.der_eliquit.pie,inquit," esse significatos..Et vere seryi ei;ant. Et expoiiit illis
    solpm, quifl .ego quw ;plqciia stmtei, facioseniper. quse sit servitus,. et qtfaesit futura Ubertas quam iose
    ^lpsa.pst a3guajitas„s«jnper,_non px.quodam iniiio.et ."promfyit..» Nihil enhn aliud est dicere : 'Etyeritas
    jleinceps, sed.sine initioetsine.flne.Dei enimgepe- liberabit vp_s,nisi libjros vos facief, sicut nihil est
    ,ra.tio_nonhabet initium temporis, .quia per genitum /alvabjt, njsi saivqs faciet. Audivimhs ergo quid li-
    .faeta.sunt tejnpqra. ,» (.YERS.,30. ) Hwc itlo loquente .bera veritas drxit :.audiamus quid superba Msitas
    jnulficredideruntiti.eum.Jlulti crediderunt, iiecdum - respotfdeat. Dixerunt ergo Judaei : (YERS.55,)« a Se-
    fnpmnem terram exivit spnus eorum , necduin om- .titeti Abrahw sumus, _et neminiservivimus unquatn.
    riecdumdictum esl': (YJSRS.
    - nibus prsedieatuipe,sf, 31;) Quomodo tu dicis, liberi eriiis? Non enim dixerat
    Ife, doceteoinhes gentes.firgo J)oniinus adeos, qrii Dqminus, .liheri eritis, .sed : Veritas .liberabit vps.M
    ^crechderunt in eum,,aii Judseos : qup tamen verb.o, illi nihil aliud intellexerupt, nisi
    . , .CAPU/TXXJI. jibertatem carnalem, et extulerunt se quod semen
    jJii4wis$redentibiis_ait.'-Simansefitisinserihonemeq, .essent Abrahae, et dixerunt : Semen Abrahw sumus,
    -veritas lijierabit yps. Quibustxsjipndeniibus,se,£s,se: et nernini servivimusunquam, quomodo tu dicis : Li-
    ,liberos,dicitJQni facitpecc"afum,'sefvusest peccati. B beti eritis2 0 vana superbia! o falsa jaclantia! quo-
    YERS.51. ^-.n.Si vqs m.anseritisinverbojneo.lAeo ,modo_vei_unidixistis : Nemini servivimtis _unquqm?
    m_an$eritis,quia initiati estis, quja esse ibi coepistis. Joseph .non est venundalus? Prophetae"sancti non
    ,$i,_mqnseritis,hoc pst, in^fidequae in vobis esse cre- stfnt ducti in captivitalem ? Denitpie nonne ille ipse
    . dentibus ccepit,,o_uoperyenietis ? Yide quale initium, estpopulus, quiin-Egypto lateres faciebat, etope-
    .quoperducitur [AL .perducjt]. Amasti fundamen- ribus duris [Aug., regibus duris"], non saltem in
    .tum, culmen aitende, et ex ista humililate aliam cel- argento et aurq, sed in luto serviebat? Si nemlni
    -situdinem quaere. .I^ides .onim bunjilitatein babet; servistisunquam,oingrati, quid,estqriodvobis assi-
    ..cqgnitio.jelinjmqrtajitas et felernitas.non habet hu- ,due imputat Deus, quomodo ,vqs de .dqnio servitutis
    TmUitatejn,<sed celsitudinem, ,et-ei,ec(.ionejn,.n.uUam .liber^yii?,Aii fojie patres yestri servierunt, vos au-
    defectionem; jSeternam.slabiUtatem, nullam ab.ini- tem quiloquimini nuUi servistls unquam? Quomodo
    jnieo _expugnationem, nulljim,deficiendi..|hnqreni. ^ergo.solyebatis tributum Romanis? Unde etipsi.yeri-
    _Magnum..pstquod incipjta fide,"»sed majus quqper- tati laqueum quasi captionis proposuislis, ut dicere-
    yenitur per.fldem. Audiigifur quo perveniat,.et yide stis:.Z,icet reddere tribututn Gwsari? ut si' dixisset,
    qttanta sitfides. (YERS.52.) Ergo etws,,&il,si;t_nan- , licet, teneretis eum, quasi njalam qptasset libei^tatem
    seriiisin verbo meo inquopredidistis,vere_discipulimei",,semini Abrahae [Aug., quasi male qptasset, libertati
    eritis ;.sub_unxitquo,que:.et^cpgnoscelisveritatem.Qui .seminis Abrahne]. Si aritem diceret, non ticet, calum-
    . cqgnoscityeritatem, cognoscit Deum, quia Deus veri- . niaremini apud reges terrse, quod prohiberet regibus
    tasest, dicenteipso Domino: Egpsumvia, etverjfas,et tributa persolvi.Deinde-prolato nummo Victi estis,
    ,vita (Jgqt}.,xiv, 6). Credamus ergo, ut eognoscamus et capiioni vestrse vos ipsi eslis respondere compulsi.
    yeritatem,,quia ,smej_§g.__,flde ad cognitionem verita- Ibi enim vobis esi dictuni : Beddite Cwsari quw Cw-
    -tisnullus pervenire poterit. « Quid cognjturi sumus? saris sunt, et Deo qum Dei sunl (Matlk. xxn, 21);
    . Illud, quod npc oculus vidit, nec aurisaudivit, nec in cum vps ipsi respondissetis, quod.nummus habet
    _cor hqminis ascendit (Isa. .LXIV,4;,/ Gor. n,.9). imagiriem Caesaris : qula sicul quserit Caesarin num-
    Qujd osi-emm __fides,nisi credere^quod non.vides? mo imaginem suam, sic Deus quaerit in homine
    Fides ergo est quod non.vides.eredere; verjtas, quod suam. » Necalienum quid quserit Deusab bomine,
    .credidisti yiderp. Quid est, quodvidere npbis pro- sed quod condidit in homine.Tdeo Deus homo factus
    mitiifur? Dicit enim Dominusin alioloco quidesset est, ut m honiine reformaret, qiiod in homine fra'-
    jjuod^visufierinius :_Qui autem diligit tne, diligitura mayit. Ergb menlieritUiuset de vana liberlate tumen-
    Patre meo, et, ego diligatn eutn, et manifestaboei. me i_ tibus, quid respondisset Dominus Judseis, audiamus.
    Jpsum »((Joan. ,xiv, 21). Hsec esl jiromissio, haecest ,VERS.54,—Amen, amen dico vogis,quia omnisqui
    merces fidei,o_u"_e fer dileptionem qperafur. Haec est _facit peccatum, servus est peccati. Quis non sub his
    _.§atielasquarn_Psalmista optayit, ,dicens :JSatiebqr, yprbis conlremiscat.? J3i qmnis homo peccator, omnis
    .dum.manijestabilur gloria, tua (JPsalm.xvj, 13). 0 .bomo seryus. peccati. Spd intentiusaudiamus, quali-
    ,Dpmine, fac nqs ^digne.amai^ete,._et non amare sx- ,ter liberemur de hac .seryitute. Terrorem .ijicutit-
    , ctuj.u.m,,ptyaleamtis ad,illam libertatemperyenjre,,ad medicinam adhibet, Namail Dominus: Amen, atnen
    ^quam per.cqgnitiqnein veritatis peryenitur; de qua , dicp vobis : Quid est, gmen,,qmen, nisi yerum, verum
    ..subjunxigti, dippns : i Et veritgs liberabit v_os.Quid dico vobis? Quod veiiium ,npc,Graecusinterpres,, npc
    , est, tVjberabityos_?Liber.qsfaciet. DeniqueJudsei.paf- Latinus ausus est jn aliain transferie linguam, ut
    __uales,et sepunduni,carnem,judicantes,.nqn hi qui hqnqrem; haberet velamentosecreti .testificatio,veri-
    .credideranf, sed.in illa turbaqui erant qui non cre- latis in Ghristo, Yeritas dicit: Veptm verum dico
    debant, injuriam sibi factam putaverurit, quia dixit vobis, ingeminat, replicat verbum veritatis, ut exci-
    a Ex S. Aug., Iracl.-xu, uum. 2, 5,4,-8.
    869 EXEGETICA. — COMMENT.TN "JOANi-^Lffi. IV. 870
    taret dqrmierites, intus'[l/s. et Aug., intentos], face- ,A « a"*Non-servus;sed in fofma servi Dominus.-Fuit
    ret audientes, riec contemnerefur, qui ait: Amen, quippe"iUa cafriis forma servilis, sed quamvis esset
    amen dica vgbis, quia omnis qui-facitpeccatutn, servus similitudo carnispeccati,-non«rat.caropeccati. Li-
    est veccqti. «,Dmirabilis [Aug.,,miserabilisj servitus, berlatem promisil credentibus inse;Judaei vero-tan-
    'servirepeccaio, servire dialiolo, quipeccati est au- quam de sua iiberlate superbientes, dedignati sunt
    ctbr! Pleruirique homihes cum dominos malos-pa- fteriiiberi, cum essent servi peccati; Ideo autem se
    tiuntur, veriales se petunt; noii quaej^entesdominum liberos esse dixerunt, -quia semen Abrahaeerant; Quid
    - non
    habere, sed-saltem mulare. Servus peccatiquid "ergo eis ad hsec resporidit Dbminus,-audiamus-•:
    ' "55__faclat,quem interpellet, aptid queminterpellet, '(YERS.'57.) Scio, inquit, quia filii.Abrakw estis, sed
    aptfd "quem venalem-se petat? » Ssepe bomines malos quwritis me interficere. Agnbsco carnis ofiginem, non
    ' dominos
    fugiunt ne serviant inalis, et non fugiunt *"cordis fidein. FiliiAbrahw estis, sed secundum car-
    peccatum, "cujus =servus' est qhi peccator" est. Et nem. Ideo quaeritis me occidere, inqiiit; sermo enim
    quanfo felicius esset fugerepeccatum, et servire ho- meus tion capit in vabis, 'id est, nonbabet locuiri in
    mini libera conscientia? « Deinde servus hominis ali- vobis. Si sermb meus caperetur a vobis, .caperet-
    sui domini duris imperiis fatigatus, fugiendo utique vos. Quid est ergo, nori-capitur a-vobis?Id est,
    ' qtiandd
    requiescit: servus pecPali quo "fugit? Secum trahit g non capil cor vestrum, -quia non recipilur a corde
    peccatum quocunque fugerit.-Nori-fugitseipsam mala vestro. t -Audistis'Dominum. certe dicentem ':>Scip
    conscientia, nori.estquo eat, sequitur se; imb nqn quiafilii Abrahwestis. Audile quid-posteadicat :Ego
    recedit a se : peccalum' enim quod facit, intus est. quod vidi aphd Patretn tneum loquor; etvos, quod au-
    Fecitpeccatumutaliquanicorporalem caperet volun- distis apud -patremvestrum, facitis. Quid autem fa-
    tatem : voluntas1[Ms., voluptatem : voluptas] transiit, «iunl? Quod eis dixit : Quwrilis me occidere. Hoc
    "peccatum remianet ;praeferiitcjuoddelectabat,"reman- apud -Abraham nunquam viderunt. Dicit-: Quw vidi
    sitquod pungat. Mala-servitus. Aliquandofngiuntho- ~apudPatrem-meum loquor. Yeritatem vidi,-veritatem
    riunesimprobos dominos,volentes-careredominis, qui loqtfor, quia verilas sum. Si -enim-Dominus-verita-
    nolurit earere peccatis."»Quantofelicius sideserat ho- tem loquitur, quia ipse est veritas Patris; quam -vidit
    -mo-pecGatuni;fugiat-ad Gbristum,Deum:liberalorem apud Patrem [se vidit, seioquitur, quia ipse est ve-
    -interpeilet?Liberatergoab hacservilutepeccatisolus ritas Patris, quamviditapud'Pat!*em].sIpse -estenim
    "-Dbminus,-quiiUamnon'babuii,cjui soliis sine-peccato 'Yerbum,_quodYerbum erat apud Deumi;Isti ergo
    - -venitinmuhdum: lUesolusliberare potest de peccato, •raaluinquodfaciunt.quod Dominus
    objurgat et cof-
    - qui venit Sine-peccato, et factus estsacrificium pro fipit, ubi-viderurit'? ApudPatrem suum.-Ctamaudie-
    peGcato. «Gum ergo omnis qui facitpeccatum servus C risaus in consequenlibus apertius dictum' quis -sit
    sit peccati, quse sit spes nobis liberlatis, audite : - eorum paler, -tnnc inlelligemus qualia yiderint apud"
    -(YERS."'5Sr) >Servusmiiem, inquit, nonnianeiin domp . talempatrem :adhucenim non nominat-palrem-ip-
    in ceternum.Ecclesia esl domus, servus^est peceator.» sorum. PaulosupeiiusggS Abraham commemora-
    JXon-'maneat homo^io peecato, nec [AL, ne] sit ser- vit, sed carnis origine,iion vitaesimilitudine : dietu-
    vus peccati, ut-.]3dssit-maiiere'iudomo, id-est, in Ec- ms alleruni-patrenrMlorum, qui nec genuit-eos, nec
    olesia. Maneat in corpore capitis sui,tit silfilius, no» creavit, uf homines essent; sed tameniUii -eranl ejus,
    -servus.'Longe aliud-est peccare, aliud manere in pec- in quantum mali erant, non in quanlum homines
    cato. Qui.manet in peccato,. servus-esl peccati; qui (eraat], in-cjuo imitati,-non in quo creati.
    fugitapeccato„servuserit justitiae.« Terruititaque, YERS.59. —-Besponderuntet dixerunt ei : Pater
    et spemi-dedit :-terruit, ne peecatum amaremus; «osferAora/iam.sf.Quasi-rTuquiddicturus es con-
    spem dedit,'-nedepeccati solutioneidifiiderenms.Om- tra Abraham? aut si aliquod-potes -audere, repre-
    •nts,'jnquit,i(/ut facit peccaium, serims-estpeccali. Ser- hende [Aug., aude reprebendere] 'Abraham. Non
    vus auiemmnmanet [in domo]Jnwternum. Quseergo quia Dominus non audebat reprehendere Abraham,
    nobis spes esl, qui .non sumus- sine..peccato?=Audi ."sed talis erat-Abrahani,.qui non-reprehenderetur.a
    -spemtuam : Filius manet in wternum. « I>''§omiiio,.sed potiusilaudafetur. Tamen isti vide-
    , .YERS.56. r—.Si ergo filius vos liberaverit, iunc vere .bantuf eum provocare ul aliquid male dicerel de
    '
    liberi eritis. Usec spes est nostra ^fratres, ait» libero Abraham, et esset occasio.faeiendi-quod cogitabant-
    liberemur, et liberahdo servosrios faciat; servi enim PMer ,-noster Abraham .-est. « Audiamus, quombdo
    - eramus cupiditatis, liberati efficimur servi chariiatis. eis. responditDominus , cum illorum danmatiorie
    Primaiiberlas est non permanere in-peccaio, seryire .laudansAbraham. (YERS. 40.) Dicit eis-Jesus :SifiKi
    ,justitiap, dipente Apostolo : Cum servlessetis peccati, .-Abmkw estis ,, opera Abrahw facite. Nuric autem
    liberi eratis justitiw(Bom. vi, 20)..-..uncantem.babe- -qutzritis mtinterficere, hominemquiveritatemlomtus
    , tis fruclum yestrum.in sanctificaiipne, .finem.yero sutnpgbis, quamfludivi aDeo.-HocAbraharn non-fe-
    vitam seternam. t Perfeeta vero_ libertas est [Dep] .cit.-Ecce illelaudatus^.islLdaninalirAbraham non
    -
    " Ghristo seryire, illum diligere qui yere nos liberavit, .i_rat Jljomicida.ijXon .dico,;inquit,«egOiJ)eus sum
    quiverus est_F,ilius_Dei,pt Dominus jn forma seryi. • [Ang., Doniinus sum] Abrahae: qubd si dieefem, ve-

    «'Ex S. Aug., tract. im, num; 1-14. -


    871 -B. F. ALBINI SEU ALGUINIOPERUMPARS H.. .872
    rum dieerem. Nam dixit de alio Iqco : AnteAbraham A audire. Sed unde audire non poterant, nisi quia
    ego sum. Tunc eum illi lapidare yoluerunl. Noridixit corrigi crederido nolebant? Et hoc unde? Vos ex
    hoc. Interim quod videtis, quod aspicitis, quod me .patre diabolo estis. Quandiu patrem commemoratis?
    solum putatis, homo sum. Hominem dieenlem vobis Quandiu patrem 554 mutatis, modo Abraham,
    quod audivit a Deo, quare.vultis occidere, nisi quia modo Dettm? Audile a. Filio Dei, cujus filii estis.
    ,non estisfilifAbrahse? Et tamen superius ait': Scio A palre diabolo esiis. > Deus itaque creator omnium
    .quiafilii Abrahweslis. Nojmegavit eorum originem, creaturarum creavit bominem. Quomodohic dicit:
    sed facta condemnat: caro eorum ex illo erat, sed Vosa patre diabolo estis? Quidquid a Deo ereatum est,
    vita non erat.,« Ergo Christiani facti sunt semen bonum est, et omnis homo,quantum crcatura Dei esl,
    Abrahae gratia Dei. Non de carne Abrahse facli illi bonus est: quantum vero se subjicitper liberum arbi-
    cohseredes : Deus illos exhsereditavit, istos adopta- trium diabolo, a patre diabolo est. « Bona est enim
    vit. » Isti sunt de quibus alio loco a Joanne Baptista • hominis natura, sed vitiata erat per malam volunta-
    dictum est: Potens est Deus de lapidibus istis susci- lem, et inde a patre erat diabolo. Quod fecit Deus
    tare filios Abrahw (Matth, ni, 9). llli erunt filii non potest esse malum, si ipse homo non sit sibi
    Abrahoe, qui fidem Abrahae imitantur. Ideo subjun- malus. Inde ergo Judaeidicti sunt filii diaboli, non
    „jdt Dominus, dicens : Si ftlii Abrakw estis, epera " nascendo, sed iniitando. Consuetudo vero sanclae
    Abrahw facite. Factis probate nobilitalem, non ver- Scripturse est ex imitatione vel simiUtudine operum
    •bis. Sed quaeritis me interficere, hominem qui ve- filios saepe noininare, ut Propheta ad Judseos ait:
    .ritatem locutus sum vobis quam audivi a Deo, hoc Paler tuus Amorrhwus ,et maler lua Cethea (Ezeeh.
    Abraham non fecit. Yos facitis opera Patris vestri; xvi, 5). Amorrhsei gens erat qusedam, unde originem
    et adhucnon dicit quis est isle pater eorum. « Modo Judaei non ducebant; Cetbei et ipsi gentem suam
    illi quid responderunt ? Cceperunt enim ulcunque habebant omnino alieni a genere Judseorum. Sed
    cognoscere, non de carnis generatipne Dominumlo- quia erant impii Ambrrhseiet Cetbei; Judaeiautem
    qui, sed de vilse inslitutione : et quia consuetudo imitali sunt impietates illorum; inyenerant filii
    Scripturarum est quam legebant, fornicationem spi- [Aug., invenerunt sibi] parentes, non de quibus
    .ritaliter appellari, cum diis multis et falsis anima nascerentur, sed quorum mores sectando. pariter
    tanquam prostiliila subjicilur, ad hoc responderunt: , damnarentur. Quaeritis autem fortasse, unde ipse
    (YERS.41.) Dixerunt ilaqne ei : NPSex preslitulione diabolus? Inde utique, unde et caeteri angeU.Caeteri
    non sutnus nati, ttnum Patrem habemusDeum. Jam angeli in sua obedientia perstiterunt: Ule inobe-
    viluit Abraham: repulsi sunt eninj, quomodo repeUi .p diendo et superbiendo lapsus est angelus, et faclus
    debuerunt [jl/s., voluerunt] ore veridico; quia erat estdiabolus. « Sed modoaudite quid dicat Dominus:
    taUs Abraham, cuj"us factum non imitabantur, et de Vos, inquit, a patre diabolo eslis, et desideria patris
    illitis genere gloriabantur. Et mulaverunt responsio- -vestri facere vultis. Quwrilis me occidere, hominem
    nem, credendo [Aug. et Ms., credo] dicentes apud qtti veritalem vobis dicp. Et ille invidit bomini, et
    seipsos, quotiescunque nominaverimus Abraham, occidit hominem. Diabolus auteni cum invideret
    dicturus est nobis : Quare non imitamini eum de homini, serpentem indtilus, loculus est mulieri, et
    cujusgenere,gloriamini? Nos sanctum, justum, in- de muliere venenavit et_virum. Mortui sunt diabo-
    nocentem, tantum, virum imitari non possumus: . lum audiendo, quem non .audissent si Deum audire
    Deum dicamus Patrem nostrum; videamus quid no- .voluissent: positus enim homo inter Deum qui crea-
    bis dicturus est. « Nunquid si falsitas invenit quod vit eum, qui [Aug. addit: et eum, qui lapsus esl]
    diceret, et veritas non inveniret quod responderet? •obtemperare debuit creatori, non deceptori. Ergo
    . Audiamus quid dicant, audiamus quid audiant: iiie homicida erat ab ittitio. Yidetegenus homicidi.i
    Utittm,inquiunt, Patrem habeinusDeum. (YERS.42.) fralres. Homicida dicilur diabolus, non gladio ar-
    Dixil ergo eis Jesus : Si Deus Pater vester essel, dili- matus, non ferro accinctus. Ad hominem venit, ver-
    geretis me utique : Ego enim ex Deo processiet veni. i{jbummalum seminavit, et occidit. Noli ergo pulare
    Neque enim a meipso veni, sed ille me tnisit. Dicitis »le non esse homicidam, quando fratri tuo mala per-
    Deum Patrem, agnoscite yel fratrem.vestrum [Ang., suades : si fratri tiio mala persuades,occidis. Audi
    agnoscite me vel fralrem]. Hic tetigit quodssepiusso- Psalmistam : Filii hominum denles eerum arma et
    let, dicere : Non a meipsoveni, sed ille me misit, a ' sagittm, et lingua eerum machwra acuta (Psal. LVI,S).
    Deo processiet veni.Christi ergomissio, incarnalioest Yos ergo desideria palris vestri facere vultis, ideo
    ejus. Quodvero deDeoprocessitYerbum, seternapro- sseviiis in carnem, quia non polestis in menlem.
    cessio est, non habens tempus per quem factum est Ille homicida eral ab inilio; utique in primb homine.
    tempus.Ergo ab illo processit ut Deus, ut aequalis,ut -Ex illo, ille homicida, ex quo potuit fieri homicidium
    Filius unicus, ut Yerbum Patris; venit ad nos, quia [Aug. addit: ex illo poluil fieri homicidium], ex quo
    Yerbum carofactumest,uthabitaretin nobis. Adven- factus est homo. Kon enim posset occidi homo, nisi
    tusejus, humanitas ejus; mansio-ej"us,divinitas ejus. prius fieret homo. Homicida ergoilteab inilio. Et
    -YERS.45. — cQuare,mqnit,loquelammeain nonco- •undehomieida? Et in veritate non stelit, quia veritas
    giwscitis? Quia npn peleslis audire sermanem meutn. non est in eo. Non quomodo in Christo, sic est veri-
    Ideo non poterant cognoscere, quia non.poterant tas, utCbristus ipse silverilas. Si ergo iste in veritate
    875 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — L1B. IV. 874-
    stetisset, in Christo stetisset. Sed in verilate non ste- & A ritatis; filii diaboli non-natura, sed imilatione?
    tit, quia veritas nonesl in eo. . Reddidilque [AL, retulitque] causam cur veriiati
    YERS.44.—« Cum loquiturmendacium,ex propriis non crederent, cum dicit: (YERS.47.) «hIdeo vostipn
    loquitur,quia mendaxest et pater ejus. Quid est hoc? audhis, quia exDeo non eslis. Iterum noli attendere
    • Audislis verba Evangelii, intenti accepistis : ecce naturam, sedvitium. Sicsuntisli exDeo, etnon sunt
    '
    repeto, ut agnoscalis quid exigatis. De diaboloDo- ex Deo, natura ex Deo, vitio non ex Deo. Natura
    minus ea dicebat, quae de diabolo diei a Domino vero bona quse ex Deo est, peccavit voluntate, cre-
    meruerunt [Aug., debuerunl]. llle homicidaerat ab dendoquocldiaboluspersuasit,etvitiataestrideo me-
    initio. Yerum est :"nam primum hominem occidit; dicum quserat, quia sana non est."Aguoscatur hatura
    et in verilale non slelit, quia de verilale lapsus est. unde Creator laudetur; agnoscatur vitium propter
    Cum loquitur mendacium,'utique ipse diabolus, de quodmedieus advoceiur. Terribile est quodsubdit:»
    proprio loquilur, quia mendax est et paler ejus. « « Qui est ex Deo, verbd Dei audit.: propterea vos
    « Diabolusautem a semetipso mendax fuit, et men- nonauditis, quia ex Deo nonestic. Si enim ipse verba
    dacium suum ipse genuit, a nemine audivitprius Dei audit qui ex Deo est, et audire verba-ejus non
    meudacium.QuomodoDeusPaler genuit Filium veri- potest quisquis ex illo non est, interrogel se unus-
    talem;"sicdiabolus genuit quasi filium mendacium.» B ] quisque.si-verbaDei in aure cordis percipit, et in-
    Mendacium gentiit, quia in veritate non stelit. felUgitunde sit. Ccelestempatriam desiderarc Yeri-
    Omnis enim qui in Deo manet, in veritate manel, tas jubet, carnis desideria conteri, mundi gloriam
    quia Deus veritas est. Si quis vero a Deo recesserit, declinare, aliena non rapere, propria largiri. Penset
    mendax erit, dicente Psalmographo : Otnnishotrio ergo apud se unusquisquevestrum si hsecvoxDei in
    mendax (Psal. cxv). In quantum vero homo a Deo cordis ejus aure convaluit, et quia [jam] ex Deo sil,
    recedit, in tantum mendax erit, dum se a veritate agnoscit. Dixerunt- ergo Judaei: (VERS.48.) Nonne
    declinaverit, et inde peccator erit: quia omne pec- - bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu, et dwmo-
    catum non est veritas, sed mendacium, quia rece- niurnhabes? Accepta autem tanta contumelia, quid
    dendo a Deo non habet veritatem. Diabolus vero Dominus respondeat, audiamus : (YERS.49.) Egp
    bonus crealus est, sed per seipsum malus, factus dmmoniumnon habeo, sed konorificoPatrem meum,
    esl, deelinando se a summo bono. Ideo ex propriis et vosinhonoratisme. Quia cnim Samaritanus inter-
    locutus est mendacium, quia in seipso hivenit unde pretatur cuslos, el ipse veraciter custos est, de quo
    esset mendax. Homo vero deceptus a diabolo, fa- Psalmista ait: IVist'Dominus cusiodieriicivilatem,in
    ctus est a diabolo mendax. Ideoque fllius diaboli, vanum vigilattt,qui custodiunl^qm(Psalm. cxxvi, 1).
    non natura, sed iiriitatione.Recedamus ergo a patre: G Et cui per Isaiam : Custosquid de nocte? custosquid
    555 mendacii, curramus ad Patrem veritatis. de nocte (Isai. xxi, 11)? Responclere noluit Domi-
    , Amplectamur veritatem tit accipiamus veram liber- nus, Samaritanus non sum; seiego dwnwniumnon
    latem. -t Jttdasiapud patrem suum viderant_quodlo- habeo. Duo quippe ei illata fuerant, unum negavit,
    quebantur : qtiid, nisi mendacium? Dominus autenii et aliud taeendo consensit. Custos namque humani
    apud patrem sunhi vidit quod loqueretur : quid,, generis venerat; et si Samaritanum se non esse
    hisi seipsum? quid, nisi verbum Patris aeternumL diceret, esse se custodem negaret. Sed tacuit quod
    etPatri coaeternum?> Ideo subjunxit: (YERS.-45.) | recognovit, et patienter repulit quod dictum fallaci-
    Ego veritatemdico vobis, et noti creditis miki. NamL leraudivit, dicens :'Ego dwmoniumnon kabeo. Hic
    isiendax mendacium loquitur, sed verilas veritatemi vero in semetipso nbbis Dominus patientiaepraebuit
    profert. Diabolus mendax, Cbrislus vero veritas ett exemplum; quia si respondere voluisset Juda3is,,Yos
    veritatis assertqr : quia ex veritaiis ore nihil aliud1 dsemoniumhabetis, verum utique dixissef: quia nisi
    poterit procedere, nisi veritas. Sequitur ergo: impletidsemonio,tam perverse [Greg.,tam perversa]
    CAPUT XXUI. de Deo loqui non possent. Sed accepta injuria, etiam
    Qui sermonemsuum servaverit, eum tnortemnon vi- D quod verum erat dicere Yerilas noluit, ne non di-
    surum in wternumdicit. Et inter cwlera plurima,, xisse veritatem, sed provocatus contumeliam reddi-
    anleAbrahamse esse affirmansexivit de templo. disse videretur. Ex qua re, quid vobis innuitur, aisi
    YERS.46. •—Quis ex vobisarguel me de peccato, , ut eo tempore, quo a proxjmis ex falsitate contu-
    ~
    sicut ego arguo vos, vestrumque patrem de peccato melias accipimus, eorum etiam vera mala
    taceamus,.
    ci mendacio? Ecce qualis est mansuetudo Christi. ne ministerium
    a justaecorreptionis in arma vertamus
    « Relaxare peccata venerat, et dicebat : Quis ex" furoris? Sed quid nobiS"adisia faciendum
    sit, adhuc
    -
    vobisarguet me de peccato? Nomdedignatur ex ra- exemplo nos admonet, cum subjungit: (YERS.
    50.)
    tione ostendere se peccatorem non esse,qui ex vir- Ego non quwrogloriam meam, est qui gg6 quwrat
    tute divinitatis poterat peccatores j'ustificare. » In- et judicel. Scimus certe quod scriptum est, quia
    terrogat eos quare veritalem non velint credere di--" Pater omne judicium dedit Filio' (Joan. x, 22) : et
    centem : Si veritatem locuius sum vobis, quare non n ' tamen ecce idem Filius inj'urias accipiens, gloriam
    creditis mihi,- nisi quia filii diaboli estis, et non ve-
    •- suam non quasrit. Illatas contumeliasPatris judicio
    a Ex S. Greg. hom. 18, num. 1. c Ex S.-Greg. Ioe. cit. num. 2.
    * Ex S. Aug., traet. XLII,num. 15, 16.
    PATROLC. - 28
    875 B. F. ALBINi SEU ALCUIM OPERUMPARS II. 87-_
    reservat; ut npbis profecto insinuet quanlum nos A Si dixero, tion npvi ettm, ero similis vobis menddx.
    •esse patientes debeffius, dum "adhuc se ulcisci non Ergo arroganlia non ita vitatur, tit veiitas reUriqua»
    vult et ipse qui judicat. Cum vero malonmi perver- tur." Sed scio eum, el sermbhfemejus servo. Sefmo-
    sitas creseit, non solum frangi prsedicatio non debet, nem Patris tanquam Filius loquebatur, el ipse erat
    sed eiiam saugeri. Quod suoDominus exemplo nos Verbum Patris quod hbminibus loquebatur.
    admonet, qui postquam habere daemonium dictus YERS.56. — « b Et notandum quod vidit eos Db-
    esi, proedicalionis suae'benefieia largius impendit minus aperta sibi impugnatione resislere, et tamen
    dicens 4 (YERS. -51.). Amen, amen dico vobis: si quis eis se iterata hon desinit voce prsedicare, dieeris:
    sennonem meum servaverit, morlem non videbit in Abrcihampatervester exultavit, ut videretdietntneum:
    mterimm. Sed sicut bonis necesse est ut meliores et vidit, el gavisus est. Tuhc quijjpe diem Domini
    etiam per contumelias existant, ita semper reprobi Abraham vidit, cum in figura summaeTririitatls tres
    de beneficio pejores fiuhl. Nam .accepta prsedica- angeloshospitio recepit: quibus profeclo suscejriis,
    tione, iterum dicunt : (VERS.52.) Nunc coghovhnus sic tribus quasi uni locutus est, quia elsi in personis
    quia dmmoniumhabes. Quia enim 33ternsemorti in- numerus Trinitatis est, in nalura unifas divinitatis
    hseserant, et eamdem mortem cui hihseserant, non est. Sed carnales menles audieniium oculos a carne-
    videbant, dum solam mortis earnem [AL, morlem B non sublevant; in eo solam carnis aetatem [AL, sola
    carnis] aspicefent, in veriiatis sermone caligabant, cafnis setate] pensant, dicentes : (YERS.57.) Quin-
    dicentes : Abraham morluus cst, et propketw, et iu quaginta antws nondum habes, ei Abrahatn vidisii?
    dicis: Si quis sermonem tneum servaverit, morlem Quos benigneRedemptor nosler a carnis suse intuitu
    twn gustabit in mternum. Unde et ipsi veritati emn- submovet, et ad divinitalis contemplalionem trahit
    dem Abraham et prcjmetas quasi venerantes praefe- dicens : (YERS.58.) Amen, amen dico vobis, anie-
    rurit. Sed aperta nobis ratio osleriditu.r, quia qui quatn Abraham fieret, ego smh. Anle enim praeterili
    Deuhi nesciunt, Dei quoque famulos false veiieran- temporis est, sum, prsesentis. Et quia praeterilum
    tur. » Vos, incjuit, dicilis : Dwmonium habes. Ego teinpus et futurum divinitas non habet, sed semper
    vos ad vitam vOco : servate sermonem meum, et esse habet, non ait: Ante Abraham ego .fui : sed,
    iioh moriemini. Illi audiebant, morlem non videbitin ante Abraham ego sum. Unde ad Sloysen 5g_F dici-
    cetefnum, qui servaverit sermonemrneum, el irasce- tur: Ego sutn, quisum; et, dices filiis Isiael: Qui
    banlur, quia jam mortui eranl illa morle quse vi- est, misit meadvos (Exod. m, 14). Antc ergo vel post
    lahda erat. Nam illam mortem vilare non poiuerunt, Abraham Iiabuii, qui el accedere potuit per exbi-
    qna morluus est Abraham, et propheiae, id est, car- . bitionem prsesentiae, el rc-cedere per ctirsum vitoa.
    nis mortem; nam Abraham spiritu vivebat: et iceo G Yeritas vero semper esse habet, quia ei quidquam
    de eo ipsa Yeritas ait alio loco : Non est Deus tnor- "nec priore lempore incijrilur, nec subsequenti ler-
    isontm, sed vhorum. a -Quid est qubd dicit, mortem minaiur. Sed sustinere isla aeternitaiis verba, mcn-
    nonvidebil in wlernum? (Matth.xxn.) Id csl, mor- tes infidelium non valentes, ad lapides currunt, et
    lCiri damnalioiiis cum diabolo et angelis ejus. Nam quem intelligere non pbterant, obruere quserebant.
    jsta mors corporis, migralio quaedam est sanctis ad Quid autem contra furbrein lapidantium Dominus
    meliorem vitam : impiis vero ad pcenas perpetuas, fecit, ostendiiur cum proiinus subinfertur : (YERS.
    quas liic moftis nomine Yerilas designare voluit. 59.) Jesus autem absconditse, et exivit de templo.
    SeJ isla morte, quam Dominus voluil iuteliigi, nec Mirum valde est, fratres charissimi, cur persecuto-
    Abrnham mortuus est, nec prophetae morlui sunl. res suosDominus sese abscondendo decliiiaverit, qui
    Illi enim morlui sunl, et vivunt, isli vivebant, et si divinitalis susepotenliam cxercere yoluisset, tacito
    moriui erant. nulu menlis in suis eos ictibus ligaret, aul in pcena
    Vr.r.s. 55. —« Quem leipsum fttcis, ihquiunl, tit moriis subilaeobrueret. Sed quia pati vcnerat, exer-
    dicas, mortem non videbil in wternum, qui servavcrit cere judiciuin nolebat. 'Certe sub ipso passionis tem-
    sermonemmeum; cuih Scias et Abraham mort_um_ poro, ei quamum polerat osleridii, et lainen hoc ad
    etprophetas niorluos? Respondit Jesus : (Ycns. 54.) 0 quod venerat, pertulit. Nam cum persecutoribus
    Si ego glorifico tnetpsutn, gloria tnea nihii esi. Est suis se quaerentibusdiceret: Ego sum, sola bac voce
    Pater tneus, qui glorifical me. IIoc ail propler illud eoriim superoiamperculil, pl omnes in terram stra-
    quod dixerunl: Quein teipsumfacis ? Refert enim vit (Joan. xvm, C). Qui ergo hoc in loco-potuit ma-
    gloriam suam ad Palrcm, de quo esl quod Deus est. nus lapidanthim non se abscondendo evadere, cur
    Dicit Patrem suum Dominus Jesus Chrisliis, quem abscondit se, nisi quod homo inter homines factus
    illi dicebant Deum suum, et non cognoverunl; si Redemptor noster, alia nobis verbo Joquitur, alia
    enim ipsum cognovissent, ejus Filium recepissent. exemplo? Quid aulem nqbis hoc exemplp loquitur,
    (YERS.S5.) Ego autem, Inquit, novi eum. Secundum nisi, ut etiam cum resistere possumus,iram super-
    carnem jifdicanlibus, potuit et hinc arrogans videri, bientium huniilifer declinemus ° 21 .
    quia dixit : Ego novi eum. Sed vide quid sequitur:
    a Vide S. Aug., tract.XLin, num. 13,15. 0 Hucusque S, Gregorius.
    J) S. Gieg. loc. cit. nuni. 5, 4.
    "
    8tl. EXEGETICA.— "COMMENT.IN JOAN. — LlB. V. 878'

    LIBER QUiNTUS:

    GAPUT XXIV. A generispermeagendumsit. [DeindeSfefcutusadjuhxif]:


    Cwco a ndtivitate illuihinatq, multaque Phariswis M'eopoftetoperari opera ejus qui misit me-,donecdibs
    anxieiate turbdlis , tnundi iucerii se dicit-.Postea est. «Memenloquomodouniversamgloriamilli daf de
    cognitusdb illuminalocwcoadoratur. quo est; quia ille habet Filium qui de illo sit; ipse non
    CAPUT IX.YERS. 1-.— Postquam PxiissetDominusde habet de quo sit. i Quse sunt opera Dofnini pfopter
    temploJudaeorum,quid fecissetin populogentium,imo quaevenit Filius Dei inmundum, nisi csecilateftiihu-
    totiushumahi genefis, audiamus: Sequiturenimevan- marii generis illumiuare-, vulnerala quseque sariafe,-
    gelista,etdicit: Prwieriensvidithominemcmcumana- perdita requirere, deformia reformare? Sed quid est
    livitate. « aEa qiiippequsefecit Dominusnoster Jesus quod dixit ? (YERS.4.) Me oportet operari opera ejus
    Ghristus stupenda atque mifahda, etopera et verba qui misil me, donecdiesest. Vettilenimnox, qudiido
    sunt- opera, ijtiia' factasunt. verba, quia signa sunt. nemo polest operari. « Constat expressum acdefini-
    SI ergo quid significet hoc quod factum est, cogi- tum diem commemorasse Dominumin hoc Ibco se-
    temus, gerius humahum est iste csecus : hajc enim ipsum, id est; lumen mundi. (YERS-. 5) Qtlandiu, in-
    ciecitas contigii in primo hbinine per peecatum, de quit, suminhoc mundo, lumensum inundi. Ergoipse
    qrio omnes originem duximus, hon solum moflis, opefatur. Quandiu est aufem in hocmundo? Puta.
    sed etiam iniquitalis. Si enim csecilasest infidelitas B mus, fratres, eum fuisse hic tunc, ot modonon hic
    et illuminatio fltles; quehi fldelem, quando venit, esse? Si hoc putamus-, jam ergo ppst ascenstfm Do-
    Cliristus invenit? »Ideo evangelista de Christo dicit: mini facia est nox isla metuenda, ubi nemb possit
    Et pfwteriens. Sic praiteiiit Cnlni Chrislus, et hon in operari. n Si post ascensionem facta est nox tsta,
    via pPfccalOrumnostrorum stetil; sicui in quadam quid est, quod aii discipulis suis ascendens in ccelum:
    paf abola ip~P"DSnlinusait : Venilenhn Samariiahus Ecce egdvobiscumsum otnnibus diebus usque ad con-
    secus vidiri(Luc. x, 55), qui venllsahare vulneratum sttmrhationemSmculi (Matth. xxvni,- 20)? Qui tune
    seiriivivuhi : prseteriit csecum illuhiinarP [Apud corporali prasenlia fuit in mundo , nunc divina po-
    Beddiri,prseteriens caecumillumiriat], qui vuluefatus tentia prsesens est ribique in mundo. Audivimus
    ihpafabola dicituf,"hiciri re gesta cseciisilluminatur. diem, audiamus" quse sit nox ista. « Quid igituf?
    « Vidil ergo hoininemcmctiih,hoh utcunque caecum, Quid dicemus de nocte ista? Quando erit, quando
    sed Caecuni"dnativitate. i Omiiesenirnliomines prse- nemo poterit operari ? Nox ista impiorum erit; nox
    ter illum solum qtii ex virgine natus esl, originali ista eorum eril, quibus in flne dicetur : Ite in ignetn
    peccatb cseei, id est, oumpeccalo nati stiht, quod ex Kternnin, qtli paratus esl diabolo et angelis ejus
    fadice-pfefecatriceprimipafentes traxeftirit. (YERS.2.) " (Matth. xxv, M). Sed et nox dicta est, non flamma,
    liiteifogaveruhleumdiscipuliejtis: iRdbbi. SciS[J/s., nou ignis. Audi, quia et nox est. De quodani servo di-
    scitis], quia Rabbi magislef est. Magistruhi appella- cilur: Ligate illi manuset pedes,el projicite euin in te-
    bant, quia discefe"desiderabant. QiiKTstionem qhippe nebrasexteriores(Matth.xxn, 15).Opereturergo homo
    Domino proposuerhnt, tahqiiam magislfb": [Aug. add. dum vivit], ne illa nocte pra3veniatur,ubi
    YERS.5._— Qiiis peccavit, hic aut pcirehlesejus, ut ftemopossit operari. Modoesl ut operetur fidesper di-
    cmct(snasceretuf? Respondit Jesus : Neque hic pecca- lectionem; et si mpdooperamur, hic est dies, hic esl
    vii, iieqiteparentes ejtis [ut cwcus nascereiuf]. Qiiid j Ghristus. Audi promittentem; et ne arbilreris absen-
    est quod dixit?"SinuUiishomo sine peccato, nuhquid tem : Ecce ego vbbiscumsum bmnibusdiebiis usque
    pafehtes htijiis cseci -slhe peccato efant? -Nuhqiiid ad cdnsunimationemswculi. Ibi enim erit nox ubi
    ipse sine peccato originali natus erat, vel vivendb rieriiopossit operari, sed recipere quhd opefaius est.
    riihil addiderat? Si ergo et parentes ejus habuefuht Aliudest tempus operationis, aliud receptionis : redr
    peccatum, et iste habuitpeccafum, quare Dominus det enim unicuique seeundum opera sua. i Audiaimis
    "dlxit, Neque hic peccavit, neque parentes ejus, hisi sollfcita mente Apostoium exhorlantem nbs operari,
    Sd fem respondit, de qua interrogatus est, crir csechs dum tempus babemus. Dicit enim : Dum tempus ha-
    nssceretur? Habebaiit 55@ enim peccattfm paren- n heniuSj operemur bonum ad omnes (Galat. vi, 10).
    tcs ej*us,sed non ipso peccato facturii est rit csecus Quid enim Ghristus dixerit, admonendo bonos; ter-
    . basceretur. Si ergo nbn peccalo "paferitum factum fendo riralos, audivimus ; sed yideamusquid fecerit.
    est ut csecus nasceretur, quare caecus riatus est ? (YERS.6, 7.-)Hceecum dixisset, exspuit in terratn, et
    jfudi inagistfum docenfem : "quaeritcfedenterii, ut fycithituniex sputo, et linivit lutum super oculos ejtis,
    fa*c"iatintelligentem. Ipse causam dicit qiiare sit ille et dixit ei: Vade et lava in natatoria Siloe, quod in-
    caecusjiatus : Neque hic peccavit,ihquif, riequeparen- iefvretalur missus. Quid fecil Dominus, perspicuum
    tes ejus, sed ut manifestenlurapera Dei in illp. i Non est. Muminatio facla est in cseco,sed magnum my-
    soluin quid in hoc lantummodo caeco acturus sim, Steriuiri commendatur in humano genere. < Exspuit
    -sedut m.anifestelur quid in csecitaletolius Iiufnani in tferram, de saliva lutuin fecit, quia Yerbum'caro
    « Ex S. Aug., tract. XLIV,num. 1-17.
    8/9 B. F. ALBINI SEU ALCUINiOPERUMPARS II 880'
    factum est. Et unxil oculos caeci.Inunctus erat, et _4Ecce sunt inuncti. Et schismacrat tn eis. Dies iUe-
    nnndum videbat. Mittit illum _adpiscinam, qua3vo - divisuserat [Aug., diviserat]inter lucem et tenebras.
    catur Siloe. Perlinuit autem ad evangeUslamcom- VERS.17. — Dicunt ergo cmcoiterum : Tu quid
    mendare nobis nomen hujus piscinae,et ait: Quod dicis de eo qui aperuit oculostnos? Quid de illo sen-
    inlerpretatur missus.Jam quis est missus, agnoscitis: tis ? Qnid existimas ? Quid 'judicas? Quasrebani
    nisi enim ille fuisset hiissus, nemo nostrum fuisset quemadmodumhomini calumniarentur, ut de syna-
    ab iniquitate dimissus. Lavil ergo oculosin ea pis- goga pelleretur, sed a Christo inveniretur. Sed iUe
    cina, quae interprelatur tnissus, bapffzaius est in constanter quod sentiebat, expressit. Ait enim :•
    Chrislo. Si ergo quando eum in se ipso quodammodo Quia propheta est. Adhuc quideminunclus in corde,
    baptizavit, tunc illuminavit, quando inunxit, for-. nondumDei Filium confitetur, nec mentilur tamen.
    tasse catechumenumfecit. Polest quidemaliter atque Ipse Dominusde seipso ait : Non est propketa sine
    aliter tauli sacramenli exponi et penractari profun- konore, nisi in pairia sua (Matth.xm, 57).
    ditas; sed hoc sufficiatchariiaii vestrse. J Ungitur YERS.18. — « Non credideruntergo Judmi de illo,
    calechumenus, id est, docetur ut credat in Christmn; quia cmcusfuisset [et vidissei],donecvocaverunlpa-
    mitlitur ad piscinam baptismi, ut illuminetor, ut rentes ejus qui viderat. Id est, qui csecuserat el vi-
    lumen verum agnoscat, ut reniissiouem peccato- B derat. (VERS.19, 20, 21.) Et interrogaverunleos, di-
    rum accipiat, ut ex filio irseefiiciatur filius Dei, illu-** cenles: Hic est. filius vesier, quem vos dicitis quia
    minatusque veniat prsedicareChrislum. cmcus natus cst? Quotnodoergo nunc videt? Re-
    559 YERS.8, 9. —Itaque vicini, et qui uidebant sponderunt eis paretttesejus, et dixerunt : Schnus
    eum prius, quia tnendicuserat, dicebant: Nonne hic -qnia hic ~estfilius nosier, et quia cmcus natus est.
    est qui sedebat el mendicabat? Aiii dicebanl,quia hic Quomodoaulemmincvideai,neschnud.Et dixerunl:
    est : alii atttem nequaquain, sed similis est ejus._ Ipsum inlerrogate: wtaletnhabel, ipse de se loqualur.
    « Aperti oculi vullum mutaverant. Itle dicebai,quia Scimus auiem quia filiusnosler est; sedjuste coge-
    ego sum. Yox grata, ne danmarelur ingrata. (YERS. remur ioqui prq infante, quia ipse pro se loqui non
    10, 11.) Dicebant ergo ei : Quonwdo aperti sunt posset; olim loquilur, modpvidet; caecuma nativi-
    oculi lui? Respondit : Ille homo qui dicitar Jesus taie novimus, loquentem olini scimus, yidentem
    [Ms., Christus] lutum fecii, et -anxitoculos tneos, et modo videmus : ipsum interrogale, ut inslruamini.
    dixit mihi : Vade ad natatoriam Siloe, et lava. Et (YERS.22.) Hwcdixerunlparentesejus, quia litnebant
    abii, et lavi, et vidi. Ecce annuntiator factus est gra- Judwos. Jam enhn conspiraveranlJudmi, ul si quis
    lise; ecce evangelizal., confitelur videns. Caecus eum confiteretur Ghristutti, extra synagpgamfieret.
    illum confitebatur, el cor impiorumringebatur [AL, G Jam non erat malumextra synagogamfieri. Illi ex-
    stringebatur; Aug. frangebatur], quia non habebant pellebant, sed Chrislus excipiebat
    in corde quod ille jam habebat in facie. (YERS.12.) YERS.25, 24. — Propterea parentesejus dixerunt:
    Dixerutilei-.Ubiestiile? Ait : Nescio.In his verbis quia wtatein habei, ipsum interrogaie. Vocaverunt
    animus ipsius adhuc inuncto similis erat non- ergo rursum hominemqui fuerat cwcus,et dixerunt
    dum videnti. Sed ponamus, iratres, tanquam ei : Dagloriam Deo. t Quid est, da gloriam Deo?
    illam unciionem in animo habuerit. Et prsedicat, Nega quod accepisti. Hoc plane non esl Deo gloriam
    et nescit quem prsedical. (VERS.15, 15.) « Ad- dare, sed Deum potius blasphemare. Da, inquiunt,
    dueunt eum ad Phatiswos, qtti cmcusfueral. Erat gloriam Deo. Nos scimusquia hic kottiopeccator esl.
    autem sabbatutn,quando lutum fecit Jesus, et aperuit (YERS.25, 26.) Dixit ergo ilte : Si peccatorest, ne-
    oculos ejus. Iterum ergo interrogabanteutn Phariswi, scio; unum scio, quia cwcus cutn essem,modo video.
    quomodo vidisset? ltle attlem dixil : Lulutn posuit Dixerunt ergoilli : Quid fecit, quomodo aperuil tibi
    super oculos meos, et lavi, et video. Dicebantergo ex oculos? Ei Ule jam stomachans adversus duriliam
    Phariswis quidam. Non omnes, sed quidam : jam Judseorum,et ex caeco videns, non ferens cascos,
    enim inungebantur quidam. Quid ergo dicebant, " respondit eis : (YERS.27) Dixi vobisjatn, et audistis:
    nec videntes nec uncti? (VERS.16.) Non est isle quid iterttmvullisaudire ? Nunquidel vosvultisdisci-
    hotno a Deo, qui sabbalttmtion custodit. Ipse potius puli ejus fieri ? Quidest, Nunquid et vos, nisi.quia
    cuslodiebat qui sine peccalo erat. Sabbatum enim ego jam sum?, Nunquid el vos vultis? Jam video,
    spiritale hoc est, non habere peccatum. Denique, 5Q0 sed non videovos videre [Aug., sed non invi-
    «
    fratres, hoc admonet Deus quando commendat sab- deo]. (VERS.28.) Maiedixerunlei, et dixerunl: Tu
    batum" : Otnne opusservile non facietis(Levil. xxm, discipulus ejus sis. Tale maledictum super nos el
    filios nostros. Maiedictumest enim si cor di-
    8). Haecsunt verba Dei sabbatum commendantis: super non si verba
    Omne opus servile non facieiis. Jam superiores le- scuiias, perpendas. (YERS.29.) Nos
    ctiones interrogate, quid [Ms., quod] sit opus ser- autetn Moysidiscipuhsutnus.Nos scimusquia Moysi
    vile , et Dominumaudiie : Omnis, qui facit pecca- locutus estDeus.Ulinam sciretis, quia Moysilocutus
    est Deus; sic sciretis, quia per Moysenpraedictus
    tum, servus est peccati (Joan. vm, 54). Sed isli nec
    videntes, ut dixi, nec inuncti, sabbatum carnaliter [Aug., praedicatus] est Dens. Habetis enim Deum
    observabant, spiritaliter violabant. Alii dicebant : dicenlem : Si crederetisMpysi, crcderetiset tnihi; de
    Qtwmodppoiest konw peccaior hmc signa fctcere? tncenim scripsii(Joatt.v,46). Ilanesequiminisernim,
    881 . EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN.— LIB. V. «82
    et dorsumponitis contra Dominum? Sed necservum A J orate ut vobis proficienlibus ipsa deflciant. Tamen
    . sequimini; nam per illum ad Dominum duceremini. nolite desperare, et peccatores orate. Quis enim non
    YERS.50, 51. — Responditille kemo, et dixit eis : peccavit? A sacerdotibus incipe. Sacerdotibus. di-
    In Iwc mirabileesl, quia VPSnescilis unde sit, et ape- etum est: Prius efferte s.acrifwiapro peccatis vestris,
    ruit ocuiosmeos. Scimus autem, quia peccaloresDeus el sic pro populo (Hebr. vn, 27). Sequilur :
    non exaudh, sed qui [Ms., si quis] Dei cutlor est; et YERS.59. — In judicium ego inhunc mundum
    votuntatetn ejus facit, hunc exaudil Deus. « Adhuc veni, ttt cjuinon vident, videant, et qtti videnV,cwci
    inunclus loquitur.^Nam et peccatores exaudit Deus. fiaht. Quid esl, quod dicit, In judiciutn cgo in hunc
    Si euim peccatores Deusnon exaudiret, frustra ille . mundum veni, dum alio loco dicit : Non enitn veni,
    publicanus oculos in lerram dimittens, et pectus ut judicem mundum (Joan. m, 17, 18)? nisi quia
    suum perculiens diceret: Domine, propilius estomihi aliud est judicium discretionis, aliud est judicium
    peccatori (Luc. xvm, 15). Etista confessionemeruil damnationis, dequo ipse Dominus aitalibi :Qui nbn
    justificalionem, quomodo iste caecus illuminatio- credit in me, jatn judicatus est, id est, damnatus. Bic
    nem. J Sed peccatoribus lavandum est cor posniten- enim iu boc loco , sicut in sequenlibus verbis patet,
    tiaelacrymis, ut exaudiantur; et flat [Ms., et fiet] in judicium discrelionis significat, dum ait : Ut qui non
    corde illorum quod factum esl in facie.cseci hujus; B vident,videant, et qui vident, emcifiant. «Quid est, ut
    et-sentiunt Deum illos exaudire, qui ut peecatores qui non videnl, videant? Qui se non videre conflten-
    salvaret venitin hunc mundum. "tur, et"medicum quserunt ut vidcant. Et qui vident,
    YERS.52, 35. — A swculo non est auditum, quia cwcifiant. Quidest, quivident, ccecifiant ? Idest, qui
    aperuit quis pcutos cwci nali. Nisi esset kic a, Deo, se putant videre, et medicum non quaerunt, sed in sua
    non poterat facere quidqttam. Libere constanlerque csecitate ggj permanent [Aug., permaneant]. Ergo
    confessus est veritatem. Hsec enim quse facta sunt a istani discretionemvocavit judicium; s quia discernit
    Domino, a quo fierent nisi a Deo? Aul quando a bumiles a superbis, credentes anon credentibus, me-
    discipulis taUa fierent, nisi in eis Dominusbabitaret? dicum quaerentes ab eis qui medicum quserere con-
    (VERS.54.) iResponderunt et dixerunt ei : In peccaiis temnunl. ODomine, venisti, ut qui non vident, vi-
    natus es loius. Quid est lolus? Cum oculis clausis. dcant; recle, quia lumen es; recte, quia dies es ;
    Sed qui.aperuit oculos, salvat et totum : ipse dabit recte, quia de tenebris liberas honiines. Hoc omnis
    in corde resurrectionem, qui in facie dedit iUumina- anima accipiat, boc omnis anima intclligal, ut non
    tionem. Inpeccatis tottts natus es, et iudoces nos? Et maneat in tenebris-; sed iUuminetur ab eo, qui illu-
    ejecerunt eutn foras. Ipsi illum magistrum fecerant, tninat omnemhominemvenienlemin hunc mundum.
    ipsi ut discerent; toties interrogaverunt, et ingratiLC YERS.40. — Commoti sunt enim verbis -islis qui-
    docentem projecerunt. Sed ut dixi jamdudum,'fra- dam ex Pharisseis, et dixerunt ei : « Nunquid et nos
    tres, illi pellunt, Dominus suscipit : magis enim,, cmci sutnus? Audiaut [Ms., audi janfj quid est qtiod
    quia expulsus est, Chrislianus factus est. n Cerle! movebat : El qui vident, ccecifiant.
    projeclus est isle de synagoga._AudivitJesus, et in- YERS.41. — Dixit eis Jesns : Si cwci essetis,-non
    venit eum, et dixit ei : (YERS.55, 56.) Tu credis. ini haberetis peccatum. Cum sit csecilas ipsa peccaluin.
    .Filium Dei? Et ille : Quis est, Domine, ut credam ini Si crnci esseiis, id est, si vos csecos adverteretis, ct
    eum? Videbat, et non videbat, videbat oculis tan- ad medicum currerelis; si ergo iia eseciessetis,"non
    tum, sed corde adhuc non videbat. Ait illi Dominus:: habereiis peccatum- Nttnc vero dicitis, quia videtmts,
    - Et vidisii eum, quando illuminatus fuisti, hoc estt
    veslrutnpeccatttmmanet. Quare? Quia dicendo, Vide-
    oculis; Et qui loquilur tecum , ipse est..« Buni ergo> tiius, medicumnon quaeritis, in caecitatevestra rema-
    audivil Jesus, quia ejecerunt eum foras, et cum inve- netis. J Sequitur:
    nisset emh, dixit ei ' Tu credis in Filium Dei? Modo » . CAPUT XXY.
    lavat faciem cordis. Respendit ille, et dixit, quasiL Qui nonintrat-
    per ostiumin ovileovium, furem esse,
    adhuc inunctus : Quts est, Dpinine, ul credam in1 ostiuinque se et pastorem ovium, pro quibus seani-
    n
    "
    etitn ? (VERS.57.) Et dixit ei Jesus : Et vidistieum,_ mam positurum suam, et atias ovesadducturum, ui
    el qui loquitur tecum, ipse esl. Tunc prostratus ado- fiat unum ovile el unus pastor, dicit.
    ravil eum. Tunc [AL, Nunc] lavit faciem cordis. De- CAPOT x. YERS.1-6. — Atnen, amendico vobis, qui
    nique jam facie lota cordis, et mundala conscientia,, non inlrat per ostium in ovile oviutn, sed ascendit
    agnoscens illunrnon Filium hominis tantum, quodI aliiinde, ille fur esl, ei latro; [usque in eum locum] :
    ante crediderat, sed jam Filium Dei, quem videbatt Hqp proverbiumdixiteis Jesus:Illi aulem non cognp- |
    [Aug., Filium Dei, qui carnem susceperat], ait: : verunt quid loqueretur eis. « a Propter Pharisaeorum '
    (VERS.58.) Credp, Domine. Sed parum est dicere,, quiseviderejaclabant cum caeci erant, venenalam,
    credo. Yis videre qualem credat? Precidens adpravitt et siiperbam, et insanabilem arrogantiam, Dominus
    eum. > Si Dominum Dei Filium non eredidissett Jesus ista contexuit, _iquse in hacparabola leguntur,
    quem videbat, nullatenus adorasset eum. Incumbitee quam ipse illis non intelligentibus exponere dignatus
    -ergo orationibus, peccatores, confitemini peccalaa est; in qua nos salubriter, si adveriamus, admonuit,
    veslra, orate ut deleantur, brate ut minuantur,, non gloriari in sapientia humana, non in morum di
    .r a Ex sancto Auguslino, tract. xi.vin Joan., num.. 2, 5,5, 6,8, 9, .14, 15. _ . .
    885 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. gg_
    gaitate, si bumilitas fideicatholicae in Ghrislum de- A esl, elnon vertis. «Quid est opusmulla percurrere?
    sit. t Multi enim sunt pagani, qui secundum quam- -el multa vana haeresumdinumerare? Hoc ienele; in
    dam vitashujus consuetudinemdicuntur boni bomi- ovili Cliristi Ecclesiamcatholicamesse, credite [Aug.,
    nes, innocentes, et quasi observantes ea quaain lege: Hoc tenete, ovile Ghristi esse catholicahi Ecclesiam].
    prseceptasunt; deferehtes honorem parentibus suis, Quicunque vult iutrare ad ovile, per ostium inlret, id
    «on mcechantes,non homicidium perpetfantes, non est, per Christum intret, et Ghristum Yerum Detim,
    furtum facientes, non falsum adversus quemquam et verum Filiutri Dei praadicet. Non solum Christum
    testimonium perhibentes; et csetera,qusein lege man- praedicel, sed Christi gloriam qiiaarat, non Suam :
    data sunt, velut observant [JI/s., velut observantes],'\ tiam mulli-quaerendo gloriam suam, oves Ghristi
    et Christiani non sunt; et plerumque se jactant, quo- sparserunt potius quam congregavefunt^Humilis est
    modo isti Pharissei, dicentes : Nunquid el nos cmci ehimjanuaChristus DomintisDetis noslei : qui in
    sumus? i Sed haecohihia inaniter faciunt, quia hon . tratperhane januam, oportet hhmiliet se, ut sano
    intrant per ostium, sed aliunde, tumido fastti rjuasi capitepossil intrare. »Hi sunt qui vocehi veripaslo-
    pef se Ipsos ascendere quserunt. i Quaproptef Domi- ris audiunt;hisunt quos propfias oves nOminalim
    ritis simjlitudinem proposuit de grege sub, et de ostio yerus pastor vocat. De his diSluiftesl : Gciudeteet
    tjuo intratur ad oviie. > Quid enim prodest vana ja- " exsullate, qupniumnotnina vestra scripta sunt in cwlis
    ctantium de bene vivendoinflalio, dum ad finem per- (Luc. X; 20). Hinc enim eas vocat nomiiialim. « Et
    petualiter benevivendo vita eorum non pervenial? quis eas alius emittit, nisi qui earum peCcatadimittit,
    « Adhoc enim debptunieuiqueprodessebene vivere, ut eum sequi duris liberalaevinculis possint ?El quis
    ut detur illi semper bene vivere; nam si cui non eas prsecessit, quo eum sequahlur, nisl qui resurgens
    datur semper bene vivere, quidpioflest eibene viverh a morluis jam non morituf, et m'ofs illi hltra nori
    ad tempus? Igilur necbene vivere dicendi sunt, qui dominabitur (Rptn. vi, 9) ? i Has vero educit a fide
    fmem bene vivendi velcaecitate nesciuni, vel infla- ad speciem, et ante istas vadit, quia prior omnium
    tione contemnuni. Non est aulem cuiquam spes vera ascendit in coeluni: et quae sunt oves suae,illun. "se-
    et certa semper vivendi, nisi agnoscat vitam quaeest quuntur, quia sciunt vocem doetrinae ejus; alienos
    Chrisms, et per januain intfet in ovile. » Sunt enim vero doctores non sequuntur, sed fugiunt ab Pis, qiiia
    quidam homines qui ih suis gloriantur nioribus, et non noverunt vocem, id est, doctrinam alienoruir.
    alios post se trahere quserunt, non de Christi prse- Sed loquente Domino Jesu non intellexerunt qui au-
    ceptis instruentes suos seetatores, sed suis exemplis dieruut. Incrassatum enim habueruntcor, etgraviler
    vivere eos suadentes, de quibus alio loco ipsa Yeriias .- audierunt.«Nominat ostium, nominal ovile, rominat
    ait': Docentesdoctrinas kominum-(itatth. xv, 9), et oves : commendat hsec omnia, sed nondum exponit.
    mandala Dei contemnentes. c Hi per aliam pa.riem Lcgamus ergo, quia venturus est ad ea verba, in
    ascenderequaerunt,rapereetoecidefe; non utpaslor, quibusnobis aliqua, quse dixit, dignetur exponere':
    salvare alque conservare. t De talibus hie dictum ex quorum expositione dabil nobis fortasse [ctianfj
    est : Sed ascendit aliunde, ilte fur est, el lalro. Non ilia quae non exposuit hitelligere. Pascit enim mani-
    solum vero tales inveniuntur doctores inter eos qui festis, exercet obscuris. « Audiamus exponcntem,
    sine nomine Christi sunl, sicul multi philosopborum qui audivimus proponentem.
    qui suam sapienliam buccis crepantibus vehtilabant, YERS.7. — Dicit ergp eis ilerum Jesns : Amen,
    et vitam bealam [suis] sectaloribus promiserunt; amen dicp vbbis, quia ego suin ostium ovium. Ecce
    verum etiam plurimi ggg qui Christiano nomine ipsum ostium quod clausum posuerat, aperuit. Ipse
    censebantur, et illuminatos a Christo se esse jacla- est ostium : agnovimus,intremus, ut nos intrasse gau- •
    bant, fingentes sibi nova qusequenomina de Chrislo, deamus.(VERS. 8.) Omnes,quotquotvenerttnt,furessunl
    et fldei catholicsecontraria, sicut innumerabileshae- ei latrones. Quid est hoc, Domine, Omnes, quolquol
    retici faciebant, seslimantes se falso nomine per venerutit? Quid enim, (u non veuisti? Sed intellige :
    • januam, qus3 Chrislus est, intrare. « Sabellius dicit : jD Omiies,quotquotvenerunt, dixit [Aug., dixi], ulique
    Filius est, ipse est Pater : sed Filius [Aug., si praeter me. Recolamus ergo. Ante advenlum ipsius
    ' Qui
    Filius] non est Bater. Non intrat per ostiurn, qui venerunt prophetse : nunquid fures fuerunt et latro-
    Filium dicil Patrem. ArianUs [Ms., Afius] dicit: hes? Absit. Non pra3ter illum venerunl, sed cum illo
    Aliud est Paier, aliud Filius. Recte dicerel, si dicefet venerunl. Yenturus prascones miltebal, sed eonim
    alius, non aliud. Quando enim dicit aliud, ei conlra- corda quos miserat, possidebat. Cum illo ergo vene-
    dicit a quoaudit: Egp et Palerunnmsiimus (Jpatl. x, runl, quia cum vefbo Dei venerunt. Ego sttin, inquit,
    50). Nec ipse ergo intralper ostium : prsedical enim via, veritas et vita (Joan. xiv, 6). Ipse est veritas;
    Ghristum qualem sibi pingit [Aug., fingil], non qua- cum illo venerunt, quia veraces fuerunt et veriiatem
    , lem veritas habet [Aug., dicii]. Photinus dicit ': pfoedieaverunt. Quotquot autem praeter illum vene-
    Gbristus homo tantum est, non Deus. Nec ipse intrat runt, fures fuerunt el lalrones. t Per se venerunt,
    pef ostium, quia Christus et homo el Deus esl. » quia per eum missi non fuerunl, dicpnte Apostolo:
    Huic enim nova hasfcsis quaenoslris temporibus orla Quomodoprwdicabunt, nisi miltantur (Rom. x, 15)?
    est, cohsPntire- videlur afnrmando ei pfaedicando: Et qui [Jfs., quia] perse venerunt, etnon sunt ab eo
    Chrislus, sicut quilibet sanctus, nuncupalivus Dcus missi, furcs sunt et lalrones. Nam ante adventum
    SSS EXEGETICA. - COMMENT.IN JOAN. — LIB. V. 886
    Chrisli falsi. fuerunt in populo Dei prophetae, falsi _\(YERS.10.) Furnonvenit, nisi ttt furetur et mactet,
    doclores. Sicut post advenlum illius subnoniine Chri- etperdal. Ego veni, ut,vitam kabeant, et abundanlius
    ut vilairi habeant jn-
    Stianq, qtiamplurimi falsi fuerunt doctores, nec do- lidbeari. Yidetur enim dixisse,
    ctores, sed seduclores; non praedicatores, sed falsi gredienles [In Aug. add.: et abundantius habeant
    : autem potest quisque per ostium,
    spra^dicatores[Ms., spd praadatores], lajroeinia exer- egredientes] non
    eentes, non sanae doclrinse inhserentes. De quibus id est, per Cbristum egredi ad aelernam vitam, quae
    dictum est: Fures sunt et tatrenes, id est, ad furaa- erit in specie, nisi per ipsum ostium, boc esl, per
    dum 503 et qccidendum venerunt. Sed non audie- eumdem Christum, in Ecclesiam ejus, quse est ovile
    Tuiit eos illse quaeverse suntoves, non sub pelle oviqa ejus, intraverit ad viiam temporalem quse est in lide
    in Ideo ait: Ege veni, ut vitam habeahl,
    lupinum cor abscondentes. Igitur qui antp adventum [AL, finem].
    Christi prsedicaverunt, eodem spiritu prsedicavcrunt hoc est, fidem quseper dilectionem operalur (Gat. v,
    ut vivant,
    «juo apostqli et sancti' doctores, qui post advenlum 6), per quam fidem,in ovUeingrediuntur,
    , Cbristi veritatisviammundqostenderunt. « Quolquot quia justus ex fidevivit (Habac. n, k); et abundanlius
    autem JUo tempore crediderunt yel Abraham, vel habeani, qui perseverandP usque in finem, per ilhid
    . saae, vel Jacob, yel Moysi,"vel aliis patriarchis, ostium, id.est, per fldemChristi egredhmlur; quo-
    •
    flliisque prophetis Christum prsenuntiantibus, oves B niam veri fideles moriunlur, et abundanfius habe-
    «rant, el Christum audierunl: non alienam yocem, bunf vitam, veniendo quo pastor ille prsecessit, ubi
    sed ipsius Christi audierunt. Nam j"udexclamat in nunquam deinde moriantur. Quamvis ergo et hic in
    prsecone, dum pra^co judicem annuntiat venturum. ipso ovili non desint pascua [il/s., pascuae],-quoniam
    Alii sunt ergo quos non audierunt oves, in quibus non ad utrumque possumus intelligere quod dictum est:
    erat vqx Ghristi, errantes, falsa dicentes, inania gar- - Etpascua [Ms.,pascuam, et ita porro] inveniet,id est,
    . rientes; vana fingentes, miseros seducentes, » sicut et ad ingressum et ad egressunt : tamen verepascua
    pseudoprqphetae, sicut Spribseet Pharisaii tempori- inyenienl, ubi saturentur qui esuriunt et sitiunt justi-
    bus ipsius Domini. Hi sunt qui yenerunt per se, et "tiam (Mattk. v, 6). Qualem [Ms., Taiem] pascuara
    aon sunta judice missi. His vero cum doctrinis suis.. invenit, cui dictum est, Iwdie mecumens in paradisp i
    proculexpulsis, videairius quo nos pastor bonus vo- (Luc. xxni, 45). Sequitur de boni pastoris per-
    cat. Dicit jenim : (VERS.9.) Ego sum ostium : per tne fectione senteutia Domini, et de mali pastoris fuga
    si quis introierit, salvabitur, ei ingredielur, et egredie- quem mercenarium nominat.
    . tur, et.pqscuq,inveniet. « Et hop evidenter ostendit VERS. 11, 12. — Egp sum pastpr bonus, inquit.
    nqn solum paslorem, sed ptiam oves intrare per Pjaslor bonus animamsuamponitpro ovibussuis. Mer-
    iOStium. Sed quid est, ingredietqr et egredietur, et C cenarius autem fugit, quia mercenarius est, et non per-
    pascua iiweniet? Ingredi quippe in* Ecclesiam per tinet ad eum de ovibus. « a Loquens Dominus Jesus
    ostium Chrislum, valde bonum est: exire autem de ovibus suis, et prsesentibus et futuris, quaetunc ad-
    Ecclesia, si.cul aitipse Joannes evangelisla in epistola erant, quierant[J"/s., aderant]ihi.Jam [inprsesentia]
    sua : Ex nobis exierunt, sed non erant ex nobis oves ejus eraril, qua3futurae erant oves ejus b. Item:
    _./ Joan. u, 20); non ost ulique bonum. Talis ergo praesentibus et futuris, et illis el nobis, et quotquot
    egressus non posset a bono pastore laudari, ut dice- - 564 eliam post nos fuerint oves ejus, [suasj'am]
    ret: Et \ngredietur_et- egredietur, et pascua inveniet. bsteridit. Omnes ergo audiant^Auj., audiunt] vocem
    Est ergo aliquis npn solum ingressus, verum etiam pastoris sui dicentis : Ego suni paslor bonus. Non ad-
    , egressus bpnus per pslium bonum, quod est Christus. deret, bonus, nlsi essent pastqres mali. Sed pastores
    Sed quis pst iUe laudabilis et beatus egressus ? Pos- mali, ipsi sunt fures et latrones : aut certe, ut mul-
    sim quidpmdicereingredi nos,..quando inlerius ali- tum, mercenarii.Omnes enim hicpersonas quaspo-
    quid cogitamus: egredi autem, quando exterius ali- suit, requirere, distinguere et nosse debemiis. Ape- -
    qujd pperamur; et -quoniam, sicut dicit Apostolus, ruitenimjam duas res Dominus, quas quodammodo
    per fideni h.abitat Christus in cordibus nostris (Epkes. clausas proposuerat. Jam scimus quia oslium ipse
    _ij, 17), ingredi per Christum, esset secundum ipsam est, scimus quia pastor ipse est. Fures et latrones
    flttejn cogitare; .egrediautem per Christum, secun- qui sint, priore sententia patefactum est : nunc au-"
    4um ipsam fidem etiam foris, id est, -corambomini- tem audivimus niercenariuro; audivimus et lupum,
    bus pperarj. Unde et in Psahno dicitur : Exiet homo nominatus est et ostiarius. In bqnis ergo ostium est,
    . ad p.pussuum (P-salm.cm, 25). Et ipse-Dominusdi- ostiarius, pastor et oves: in malis, fures etlatrones,
    . fiil i Lyceqnt pperqpeslracpram Iwminibus(Matlh. v, mercenarius et lupus. Ostium Dominum Cbristum
    16_),Sed plus me delectat quod ipsa Yeritas tanquami accipimus, pastorem.ipsum; osliarium quem? flaec
    .paslor bonus, et ideo doctor bonus, quodammodonosi enim duo ipse exposuit; ostiarium nobis quserendum
    admonuit:. secundum queni modum intelligere de- reliquit. Ef quid ait de ostiario? Huic, inquit, oslia-
    beamus,-quod ait: Ingredietur, et egredieluret pascua rius aperit, Cuiaperit? Pastori. Quid aperit pastori?
    inveimt. Tunc [Aug.,.Cum] secutus adjunxit : Ostiupi. Et quis est ipsum ostium ?Ipse etiam pastor. s
    . Ex S. Aug., tfact. XLVI,ftuin. 1, 2, 4. erant, ubi jamoves ejus erant, qusefuturse erantejus
    *>AphdAhg.f«Loquehs DoihlriusJesus ovibus suis, ovesi' _
    et prsesentihus et futuris, quae tunc aderant; ,quia
    887 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM"PARS II. .sgs
    Diversa sunt nomina, pastor, [ostium], ovis, unum A . alius lupus qui sine cessatione quotidie non corpora,
    aliquid significantia. Nam ipsius Domini vefba paulo sed mentes dilaniat, malignus" videlicet spiriius, qui
    ante audivimus : Ego sum ostium; et hic modo le- caulas fidelium insidians circumit, et mortes anima-
    ctum est nobis : Ego stiin paslor. Qui eliam ab amico rum quaerit. De quo lupo mox subditur: Et lupus
    sponsi Agnus nominatur, sicut in hoc prsesentiEvan- rapit, et dispergit oves. g0__fLupus venil el merce-
    .gelio audivimus : Ecce Agnus Dei, ecce qui toliitpec- nariusfugit; quiamalignus spirilus mentes fidelium
    ,cata mundi (Joan. i,- 29). De quo multo ante Pro- in lentaliohe dilaniat, et is qui locum pastoris tenet,
    pheta praedixit: Tanquam ovis ad occisionemduclus curam sollicitudinis non habet.' Animae pereunt, et
    est (Jsai. LIII, 7) : quamvis.toltim corpus suum, oves - ipse de terfenis commodis laetatur. Lupus rapit' et
    illius inteUigantur. Potest et ille. ostiarius intelligi, dispergil oves, cum alium ad luxuriam pertrahit,
    tpiia nemo ingreditur velegreditur, nisi eo aperiente, alium in avariliam accendit, alium in superbiarii
    qui habet clavem David, qui aperit, elnemo claudit; erigit, alium per iracundiam dividit, hunc invidia
    claudit, et nemo aperil (Apoc.m,.7). « Non ergo siimulat, illum in fallacia supplantat. Quasi ergo
    pigeat nos secundum quamdam similitudinem, ipsum gregem lupus dissipat, cum fldelem populum diabo-
    ostiarium accipere, quem ol oslium. Quis est ostia- -. lus per tentationes necal. Sed conlra haec riiercena-
    . rius, nisi qui aperit? Quis aperit, nisi qui se exponit? B• rius nuUo zelo accenditur, nuUo fervore dilectionis
    dicente seipso de seipso : Ego sum via, et vcrilas, et excitalur; quia duiri sola exteriora commoda reqhi-
    vita. Si forte tibi voluntas est aliam quserere perso- rit, inlerioia gregis damna negligenter palitur. Unde
    nam ostiarii, Spiritus sanctus cst, de quo ipse Domi- et mox adjungitur : (YERS.15.) Mercenarius auiem
    nus discipulis suis ait : Ipse vos docebit omnemveri- fugit, quia mercenarius esl, et non pertinet ad eum de
    tatem (Joan. xvi, 15). Ostiuro quid est? Christus. ovibus.Sola ergo causa estut mereeharius fugial,
    Christus quid est? Yeritas. Quis aperit ostium, nisi quia merceharius est. Ac si aperte diceretur : Stare
    qui docel omnem veritatem? > Dum Dominus boni in periculo ovium non potesl, qui in eo quod ovibus
    pasioris opus ostendere voluit, seipsum proposuit in prseesl, non oves diligit, sed lucrum lerrenum quse-
    exemjilo dicens : Bonus pastoranimum suam ponitpro ,• rit. Dum enim honorem amplectitur, dum tempora-
    ovibussuis.' Fecil quod monuit, ostendil quod j'ussit: libus commodis Isetatur, opponerc se conlra pericu-
    animam suam posuitpro ovibus suis. Ostensa estno- lum irepidal, ne-hoc quod diligil, amitfat. Sed quia
    bis de contemptu mortis via quam sequamur, appo- Redemplor nosler culpas flcti pastoris innotuil, ite-
    sita forma cui imprimamur. Primum nobis est exte- rum formam cui debeamus imprimi, oslendit dicens :
    fiora nostra" misericorditer ovihus ejus impendere; (YERS.14.) Ego sum paslor bonus: atque subj'ungit:
    G Et cbgnoscotneas; hoc est. diligo, et cognoscuntme
    postremum vero, si necesse sit, etiam morlem no-
    stram pro eisdem ovibus riiinislrare. Qui non dat pro mew. Ac si patenter dicat: Diligentes obsequuntur.
    ovibus substantiam suam, quando pro eis daturus est « Unde mox subjunxit: (VERS.15.) Sicut novit me
    animam suam? Exposuimus, vel magis, Dominodo- Pater, et egocogrioscoPatrem, et anhnam nieampono
    cenle, intelleximus, quis sif pastor, quis ostium, quis pro ovibus meis. Ac si palenter dicat: In hoc conslat
    ostiarius, quis etiam et ovis : nec non qiii sint fures quia et cognosco Patrem et cognoscor a Patre, quia
    et latrones cognovimus. Sed modo de"mercenario et animam meam pono pro ovibusmeis; id est, eacha-
    • ritate qua pro ovibus morior,
    lupo. consideremus, de quibus ipse Dominus dixit: quantum Patrem dili-
    Merccnarius autem, et qui non esl pastpr, cujus non gam ostendo. Quia vero non solum Judaeam, sed
    sunt oves proprim, videt lupum venientem, et ditnittit etiamgentilitatem redhnere venerat, adjungit: (YERS.
    bves, el fugit. « a l.on pastor, sed mercenarius vo- ' 16.) Etalias oves habeo, quw non sunt ex hoc ovili,
    catur, qui non pro amore intimo oves vDommicas, et illas oportet tne adducere, et vocemmeam audient,
    sed ad lemporales mercedes pascit. Mercenarius el fiet unum ovile et unus pastor. Redemptionemno-
    quippe esl qui locum [quidem] pastoris lenet, sed - stram qui ex gentili populovenimusDominusaspexe-
    lucra animarum non quserit": terrenis commodis _ rat, cum se adducere et alias oves dicebat. Hoc quo-
    inhiat, honore praelationis gaudel, temporalibus lu- - tidiefieri, fratres, aspicitis;-hoc reconcilialis genti-
    •cris pascitur, inipensa sibi ab hominibus reverentia bus factum hodie videtis. Quasi ex duobus gregibus
    lnetatur. Istse sunt etenim mercedes mercenarii, ut unum ovile efficit, quia Judaicum et gentilem popu-
    pro eo ipso quod in regimine laborat, bic quod quae- lum insua fide conjungit, Paulo attestante, qui ait:
    rit, invenial, et ab haereditate gregis in posterum Ipseestpax nostra, qui fecitutraque unum (Ephes. n,
    alienus existal. Lupus enim super oves Venit, cum 14). Dumeriimad seternam vitam ex utraque natione
    quilibet injustus et raptor fideles quosque alque hu- simplices eligil, ad ovile jiroprium oves deducit. « De
    miles opprimit. Sed is qui paslor esse videbatur et quibus profecto ovibus rursum dixit : Ovesmem vo-
    non erat, relinquil oves et fugit; quia dum sibi ab - cetn meam audiunt, et cge cognoscoeas, etsequuntur
    eo periculum 'inetuit, resistere ejus injustitise non me, el ego vitamwternam do eis; de quibus etpaulo
    '
    prsesumit. Fugit autem non mulando locum, sed sub- superius dicit: Per me si quis introieril, salvabitur, et
    tra.hendo solalium; fugit qui inj'ustitiam vidit et ingredietur, et egredieiut; et pascua inveniet. Ingre-
    tacuit; fugit qui se sub silentio abscondit. « Sed est dietur quippe ad fidem ; egredietur vero a fide ad
    « Ex S. Greg. Homil. lib. i, homil. 14, num. 2-5.
    889 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LfB. V. - 890
    speciem, a credulitate ad contemplationem; pascua .t\ ponam (Joan. XIII, 57), id est, propter'te moriar
    autem Inveniet in seterna Tefectione. Oves ergo ejus carne. Caro pqsuil animam~suam, et caro iterum
    "pascuairivenienl, quia quisquis illum corde simplici assumpsit animam; non tamen potestate sua caro,
    sequitiir, setemaeviriditatis pabulo nutrilur. Quaeau- sed polestate inbabitantis J Yerbi Dei. Yerbtim vero
    tem sunt istarum ovium paseua, nisi aeternagaudia Dei nunquam posuit animam ex eo quam sumpsit
    sempiteme virentis paradisi? Pascua namque electo- eam in unitatem personae sibi, sed a carne anima
    rumsunt, vttltus prsesens Dei, qui dum sine defectu posita est, et iterum resumpta per poteslatem divi-'
    conspicitur, sine fine mens vitae cibo saliatur.» a Se- nitatis. Caro ergo ponit animam suairi exsjiirando.-
    quilur,: Yide ipsum Dominum in cruce, quid dixit? Siiio
    '
    YERS.17. b — Prepterea me diligii Paier, quia ego (Joan. xix, 28, seq.). Qui aderant, tinxerunt spon-
    ppnp anhnam meam, etiterumsumoeam.t Quid ailc: -giam in aceto, alligaverunt arundini, et apposuerunt
    Prppterea me Pater diligit? Quia morior, ut resur- ori ejtis : quod cum accepisset, ait: Perfectum est.
    gam. Cum magno enim pondere dictum est: Ego. Quid est, Perfectutn est? Impleta sunt briinia quae.
    Quia ego,' inquit, pono animatn meam. Ego poiio. ante mortem futura [de me] fueranfprophetaia. Et
    Quid est: ego pono? Ego, inquit, illam pono. Non . quia poteslatem habebat quando vellet ponendi ani-
    glorientur Judaei : ssevirepotuerunt, potestatem ha- ]B mam suam, posleaquam ""dixit, Perfectum est, ait
    bere non pottterunt. Saeviant quantum' possunt: si evangelisla : Et inclinalo capiie tradid.it spiritum; s
    ego noluero ponere animam meam, quid saeviendo Quod ibi dicitur tradidit, et hic dictum esl oonit,
    facturi sunt? Una responsione proslrati sunt, quando quia unum est tradere et pbnere. « Quis tradidit?
    eis dictuni est: Quetn qumritis (Joan. xvm, 6)? Di- Quem tradidit? Spiritum tradidit, caro illum tradi-
    xerunt, Jesum; et ait eis : Ego sum : redierunt re- dit. Quid est, caro illum tradidit? Caro illum emisit,
    tro, et ceciderunt. Qui ceciderunt ad unam voeem caro illum exspiravit. Ideo enim dicitur exspirare,
    Christi morituri, quid facient sub voce [Jl/s., sub extra spiritum fieri; quomodo est exsulare, exlra
    vo.cem]judicaturi? Ego, inquit, pono animam meam. soluni fieri. » Quod hic dicitur : Potestatem habeo
    Non glorientur Judaei, quasi qui praevaluerint":ipse ponendianhnam meam, ibi diclum est: Inclinalo ca-
    posuit animam suam. > Sicut pbtestatem habuit po- pite tradidit spirilum, quia spiritus anima esl. « Cum
    hendi, ita potestatem resumendi. Quod alus-verbis ergo exit anima a carne, et remanet caro sine ani-
    in hoc ipso Evangelio ostendit, dicens-: SolvitetemT ma, tunc homo ponere animam ~dicitur. Quando
    plum hoc, et in tribus diebus excitabo illud (Joan. n, Christus aniriiam posuit? Quando Yerbum voluit.
    19, 21): quod evangelista 56g seculus exposuil: Prhtcipatus enim in Yerbo erat: ibi potestas erat,
    Hoc enim dicebatde templocorporis sui. *Et adjunxit' ^ ijuando poneret caro animam, quando sumeret. Sic-
    discipulos suos hsecverba rememorasse, cum resur- utenim unus homo animaet cbrpus, sicunus-ChrP
    rexisset Christus a mortuis. Hoc suscitabatur, quod slusYerbum et homo. Anima et corpus duseres sunt,
    moriebatur; nam Yerbum mori non potuit, nec sed unus homo. Yerbum et homo duseres sunf, sed
    anima illa mortua fuit. Caro tantum mortua est, et unus Christus. Nemo enim litubet in fide, quando
    resurrexit tertia die. Sed quaerendum esl quid sit audilDominum dixisse : Potestatem habeo ponetidi
    '
    quod dixit : « Ego pono animam meain? Quis posuit? animam tneatn. Pohit eam caro, sed ex polestate
    Quem posuit?Quis est qui posuit? Quid est Christus? Yerbi; sumit eam, caro, sed ex potestate Verbi. J
    Yerbunr et bomo. Nec sic bomo, ut sola caro :-sed Yerbum, anima, caro, "unus est Christus. Et dum
    quia homo constat ex carne et anima, totus autem caro occisa fuit, Christus occisus fuit; et dum caro
    homo in Christo. Non enim parlem deteriorem animam resumpsit, Christus animam resumpsit. Quia
    suscepisset, et parlem meliorem deseruisset : pars quidquid ihi factum est in dispensalione bumanae
    quippe bomiriis melior est-anima quam corpus. Quia salutis, tolum unus Christus egit, unus Filius Dei
    ergo totus homo in Christo, quid est Christus? Ver- proprius et perfectus, unus Deus verus et omnipo-
    bum, inquam, et homo. Verbutn caro factum esl, id tenS, homo propter Yerbum Deus, Deus propter ho-
    " minem homb,sicut diclum est: Verbumcaro facium
    est, Deushomo factus est; dicit enim :
    CAPUT XXVI. esl. Sed haec omnia unde implerentur, - subsequenti".
    Potestatem habere se dicit ponendi ac resumendi ani- verbo ostendit. « Hoc, inquit, mandatum accepi a
    mam suqm. Factd quoqueencwniain Hierosolymis, Patre meo. Yerbum non verbo accepit mandatum,
    et inter mttlla Pkariswis sciscitantibusait: JSgoet sed in Verbo unigenito Patris est omne mandatum.
    . Pater unum sumus. Et multi credideruntin eum., Cum autem dicitur Filius U@9 a Patre accipere,
    ' VERS.18. — Potestatem habeo
    ponendi anhnam quodsubstantialiter habet, quomodo dictum-esi:
    meam, et potestatem habeo iterum sumendi eam. Sicut kabet Pater vitamhi setnetipso, sic dedil Filio
    « d Christus autem, et pfo nobis posuit, et quando- vitam kabere in semetipso (Joan. v, 26), cum Filius
    voluit [posuit, et quando voluil] sumpsit animam ipse sit vita : non poteslas minuitur, sed generatio
    suam.Poriere ergo animam mori est. Sicul aposto- ostenditur. QuoniamPaternon quasi ei Filio, qui
    liis Petrus Dominb dixit: Animam meam propler te imperfectus [AL, imperfeclo] nalus esl, aliquid ad-
    a Hucusque S. Gregorhis. °' In cod. Rhemensi hic incipit cap. 27.
    b Ex S.Aug., trac.t. XLVII,num. '7, 9. S; Aug. loc. cit., num. 14-14:
    S9I _, B. F. ALBINI SEU ALCUINlOPERUMPARS II. _39_}'
    sed ei quem perfectum genuif, omnia gignendo A templum ejus appellemur et simus,. cum manifeste- •
    ' didil,
    dedil. lla dedit illi suam aequalitatem,quem non ge- dicat Apostohis : Vosestis templumDei vivi, sicutdi-
    nuit inaequalem.Sed bsec loquente Domino, quoniam cii Deus : Inlwbitabo in eis, et inter illos atnbulabpi
    Jux lucebat in tenebris, et tenebrse eam non com- (// Cot: vi, 16). Ostendit vero eyangelista, cui-
    prebenderunt. dixisset: Hiemis tempoi'e. (VERS.24.) Tunc, inquit,.
    VERS.19, 20. — Dissensio iterttm facta est inter circumdederunl eum Judwi. Circumdederunt itaque-
    Judwos propter sermones Iws. Dicebanl autetn multi eum teritationis gratia, non yeritatis agnpscenda3vo-
    ex ipsis: pwinonium habet, insanit: quid eum audi- lunlate,et dicebant: Quousqueanimam nostramtollis?'
    fts? Islse fuerant densissimae tenebrae. (VERS.21.) Si tu es Ckristus, dic nobis palatn. c Hsec vero non
    Alii dicebant,: Hwc verba non sunt dwmonium ha- veritatem fidei inquirendo, sed illi quem interroga-
    bentis : nunquid dwmoniutn.potest oculos cwcorum bant, insidiando et caliimniam instruendq dicebant,
    aperire? 'Japj istorum [il/s., j'usforum] oculi ccepe- nt invenirent quomodo accusarent eum, nolentes
    rant aperiri; > a et aliquid lucis videre, et veritatis eum credere Deum, sed liominem purum tanlum-
    agnoscere. Audiyimuspatientiam Dei [Ms., Domini], modo futurum, et regem cseteris qmnibus excelsio-
    et inter opprobria Judaeorum salutis praedicationem, rem esse venturum. ^Juaetiain dementia posterioruhj:
    ged illi obdurati, magis eum lentare aggressi sunt, }B [Beda, posteri eorum] usque in prajsens, et donec.
    quam yerbis illius obedire. (VERS.22.) Facta sunt, Antichristum pro Christq suscipiant, errare non ces-
    inquit evangelisla, encwniain Hierosolymis,et hiems saht. Et si se DominusJesus Christum esse resppn-
    eral, et ambulabat Jesus in tctnplo in porticti Salo- deret, cpgitabauf eum tradere potestali praesidis
    monis. «~>Encaeniaatilem vocabatur solemnitas de- puniendum, quasi contra Augustum repugnans, illi-
    dicationis templi, quam populus Dei ex antiqua Pa- citum sibi usuiparet imperium. Sed ipse nostrse sa-
    trum traditione per annos siugulos celebrare con- luti consulens, propter quos haec scribenda erant,
    sueyerat. Sed notandum est quod hsec encaenia,quae ita responsum lemperavit suum-, uf et calumniato-
    bic leguntur, non ad primam tenipli dedicationem, rum ora concluderel, et quia Christus est [Ifs., es-
    sed ad ullimam perlinent; quod ex eo facile coIlis;i- set], g_?QJfidelibus aperta voce panderet. Illi enim
    tur, quia hieme facta referuntur. Prima siquidem de homine Christo quaerebant : ipse autejn divinita-
    ejusdcm lernpli dedicalio a Jsalomone tempore au- tis suse, qua sequalis est Patri, palam mysteria nar-
    fumni (II Paral. vn); secunda autem a Zorobabel T&l.i Quid ergo Judaeicircumdanleslioniinum dixe-
    et Jestt sacerdote tempore veris (// Esdt: vi); tertia runt videamus. Qttousque,inquiunt, anhnatn nostram
    a Juda Machabaedlempore hiemis est facta, quando tollis? Si tu ~esCkristus, dic nobis pqlam. Non Arenit
    u
    specialiier conslitulum essc legitur, ut eadem dedi7 . Chrisfus in se credehtibus aniniam tolle.re, sed ani- -
    catio per omhes annos in memoriam solenmibus re- n, am vivificare. Sed ipsi sibi Judaei animam per iij-
    novarelur qfllciis (Mach. iv). Quseetiam ad tempus fldelitatem tulerunt, qui tentareChristum, non iu
    usque Dominicaeincarnationis observata fuisse, sicut Chrislum credere congregati sunt. (VERS.25,) Re-
    modo, cum legeretur Evangelium, audivimus. s Quae spondit eis Jesus : Loquor vobis, et non creditis. Pro-
    etiam dedicatio salubri consuetudine in Ecclestis prie ostendit quis esset, dum dixit; Loqttor vobis,
    Christi servari moderno tempore dignoscitur. Con- id est, Yprbum Dei coaeternum Patri : quia opera
    siderandum est quare evangelista dixerit, haecen- quse iacit in nomine Patris testimpnium perhihent
    csenia hiemis teinpqre facta esse? Omnino propier quod est Filius Dei, qui gloriam suam non qusesivit,
    duritiam Judseorpm _et infidelitatem, quse frigoris sed ejus qui misif illum, quia una^estgloria Patris
    nomine saepedesignari legitur. et Filii. Sed"hanc fidem corda infidelium accipere
    YERS.25. — Et ambulabai Jesus in iemploin por- nequiverunt, de quibus ait: (YERS.26.) Sed vos non
    ticu Saldmonis. « Si ergo Dei Filius anibulare voluit crediiis; causamque reddit cur non crederent: Quia
    in templo, in quo caro et sanguis brutorum anima- non eslis ex ovibus meis. c . Oves sunt credendo,
    lium pfferebatur, multo magis nostram orationis . oves sunt pastorem sequendo, oves sunt redempto-
    domum, ubi carnis ipsius ac sanguiuis sacramenta rem non contemnendo; oves sunt ppr ostium inlran-
    .celebrantur, visitare gaudebit. Si perambulare non do, oves sunt exeundo, et pascua inveniendo. Qub-
    despexit porlicum, in qua rex quondam rnortalis ac modo ergo istis dixit: ATo?i estisex ovibusmets? Quia
    lerrenus, quamvis potcnlissimus ac sapientissimus videbat eos ad sempiternam futuros perditlbnem
    ad orandum stare solebat, quanto magis penetralia •[Aug., ad sempilernum interitum praedestinatps],
    .cordium nostrorum invisere atque illustrare deside- non advitam asternam sui sanguinispretiooompara-
    rat, si tamen ea porticum esse Salomonis, hoc esl, tos. > (YERS.27, 28.) Qves mew ppcein vie.am au-
    si ea timorem suum qqi est initium sapientiachabere diunt, et ego cogposcoeas, et sequunlur me, et egp
    perspexerit? Neque enim putandum esl quia domus vitam wternam do eis. Dicit, eiiim : Cognoscpeas.
    solummpdo in qua ad prandum vel ad mysteria ce- Consuetudo sanctse Scripturse est dicere Dominum
    lebranda convenimus lemplum sit Doniini, ef non nosse, quidquid elegit, Apostolo dicente: Npvit Do-
    ipsi qui in nomine DominicOnvenimusniulto ampUus minus, qui sunl ejus (II Tim, u, 19); et iUudnescire.,
    a Hucusque ex sancto Aujjuslino. c' Ex Beda, loco citato.
    h Ex Bedsehomilia ln DedicalibneEcclesise. Ex S. Aug., tract. XLVIII,num. 4, 6.
    B93 EXEGETICA. _=_COMMENT.IN JOAN. •_-LIB. V. 894 '
    quod non aj)j.robat dignum vitae seternae.Unde et ad A execranda monstravit. » Conticescat Sabellius au-
    impios dicturus efit: Non nqvi vos (Matth. vn, 25). diens : Ego et Pater, qui unam personam Patris et
    Sequituf de ovibus : Et ego vitam wternam do. eis~. Fihi prava doctrina disserHit; riam ego et Pater, duae
    Haecsunt pascua quaesuperius promisit ovibus suis, sunt personse. Item erubescat Aritis audiens : IJttutn,
    ubi nulla herba arescit, loiimJ viret, totum viget, sumus, qui duas naturas iir Palre et Filio asff uit,
    ioluro integrum permanel; et quidquid seniel acci- • dum unutn unam naturam significat, sicut snmus,
    pitur, seroper habetur. Et non peribunt iu mternum. duas personas. Sequamur apostolicam fldem, quani .
    Hic subaudiehdum est, quomodo vos peribitis, quia bealus Petrus princeps apostolorum confessus esl:
    non estis ex ovibus meis. Et non rapiet eas quisquam Tu es Christus Filius Dei vivi(Matth. xvi, 16). «*"Ju-
    ' de inanu
    ttlea, id est, de potestate mea. dsei videlicet verba Domini audientes, et hucusque
    VERS.29. — Patef meus, 'cfuoddedit miki, majiis sustinuerunt; dum vero ait: Ego et Pater unutn su-
    est omnibus. Quod dedit Paler Filio majus est omni- mus, hon pertulerunt, sed more suo duri ad lapides
    -bus, ut ipse illi esset unigenitus Filius, sequalis, cucurreruht, sicut evahgelista dicil: (YERS.51.) Tu-
    consubstantialis. Quid esl quod dedit? Utique gi""- lerunl lapides, ut iapidarenl eum. Dorriinusqui [Ms.,
    gnendo dedit, quia non minorem sibi genuit, rion quia] non patiebatur, quod nolebat pati, et non est
    tempore posteriorem, sed coseteriium, sine iiiitio " passus, nisi quod voluit pati, "adhuceos lapidare cu-
    temporis semper Deum. « Non est dicenduiri , rion pientes alloquitur. Sustnlerunl Judwi tapides, ut la-
    erat, ahtequam natus eral': nunquam enim lion na- pidarent illum.
    tus erat, qui Patri.coaetemus erat. Qui sapil, capit; YERS.32, 55. -r- Responditeis Jesus: Multa opera
    •qiii non capit, credat : nutriatur flde, ut "possitca- bona ostendi vobisex Patre meg, propter quod eorum
    pefe Yerburii Dei, quia Yerbtim Filius. Settipef ergo opus melapidatis ? Et illi responderunt :J)e bgnp ope-
    et semper asqualis. Non enim crescendo, sed re non lapidamus te, sed de b.laspkemia,quia tu homo
    ' Filius,
    nascendo asqualis est, qui semper natus de Patre cum sis, facis te ipsum Deum. Ad illud hoc responde-
    Filius, de Deo Deus, de soterho coseternus. Pater runt, quod dixerat : -Eqo.et Paler unuiri sumus..Ecce
    •aufem hon de Filio Deus: Filius de Patre Deus. Judaei intellexerunt quod Ariani non intelligunt. Idee
    ~
    ideo Pater Filio gignendo dedil ut Deus esset; gi-' enim irati sunl, quoniam senserunt non posse dici,
    gnendo dedit utaequalis esset, hoc est, quod.majus Ego et Pater unum sumus, nisiubi aequalitas est Pa-
    est omnibus. »Tdeo iranscendit iste Joannes ohiries tris etFilii. « Dominus aulem.Tidit quid_responderet
    "ttltitudines cfeaturarurn, et millia exercitus angelo- pravis. Yidit eos non ferre splendorem veritatis, et
    rum, et magna omnia, « et pervenit ad illud qubd p eos tenlavit in verbis [Aug., et eum temperavitin
    majus esl omnibus, el dixil": Tn principio erat Ver- " verbis]. Nonne scriptnm est in lege vestra ;id est,
    butn, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Ver- vobis data : Quia ego dixi, dii estis? Deus dicit per
    ifum{Joan. i, 1). Hocest, quodmajus omnibusosf, Prophetam in psalmo hominibus : Ego dixi, Dii estis
    ifl est, ul sim Yerbum ejus, ut sim unigenitus Filius
    (Psalm. LXXXI, 6); et legem appellavit Dominus.ge-
    ejus, ut sim splendor lucis ejus. Ideo nemq rapiet neraliter omnes illas Scriptu.ras : quamvis alibi spe-
    oves demanu mea, elrienio poiestrapere de manu cialiier dicat legem, a prophetis eam dislinguens,
    Palris mei. J ManusPatris et manus Fiiii, una ma- sicuti est: (VERS.54.) Lex et prophetm usque ad
    nus est, id est, una potpstas : quia una divinitas, una Joannem (Luc. xvi, 16). Et in his duobus prwceplis
    maj"estas,una aeternitas, una' aequalilas. Quam vide- tola lexpendet et prophelce(Matlh. xxn, 40). Aliquan-
    licet sequalitatem, jpse Dominusin divinilate habuit, •doautem in tria di.stribuit easdem Scripturas, ubi
    pfiusquam mundus esset apud Patrem, ipse in hu- Ail: Oportebalimpletiqmttiaqumscriptqsutitin lege, et
    imlitale [JZs., humanitate] ex tempore inearnalionis prophclis, et psalmis de me (Lt/c.xxiv, 44). Nunc vero
    accepit. etiani psalnios legis nqmine nuncupavit,ubi scriptum
    Et nemopotestrapefe demanuPatristnei.\ a Aperte est: Ego dixi, dii esiis. (YERS.5.5,56.) Si illps dixit
    dans inteUigi unam atque indissimilem esse manurn, j) deos, ad quos sermo Dei factus,est,et non potest solvi
    hoc est, virtutem suam et Patris; atque ideo Chri- ficriptura .; quem.Pater sqnctific.qvitet misit in mun-
    stum se esse crederidum, quia non sicut caeteri san- , dum, vos dicitis blasphemare, quia dixi,'Fitius Dei
    eti.factus [Beda, sanctificatus] per gratiam ex'tem- sum ? Si serriio D,eifactus est adho.mines, ut diceren-
    pbre, sed verus semper exstiterit Filius Dei, Quod tur dii, ipsum YerbumDei, qupd estapudbeum,quo-
    etiairi sequenti sententia luce clarius aperit, dicens r mpdo non est Deus? Si per sermoiiem Dei flunt ho-
    (YERS.50.) Ego et Paterunum sutnus. Unum, inquit, mines dii; si parliciparido fuint dii ; undepai^licp
    suriius, una nobis subslantia, uria e.st divinitas, Btna pant, [quomqdo] non est Deus ? Si lumina illumina-
    ffiternitas, perfecta f^l sequalitas, dissijnilitu^o ta dji sunt, lumen quod illuminat quompdp non est
    nulla. Quibus profecto verbis non prcesentem solum- Deus ? Si calefacti quodammodo igne salulari dii
    inodo Judseorumqusestionem,qua an ipse esset Chri- eificiuntur ,-unde caiefiunt, non est Deus? Accedis
    Stus interrogabanl, explicavit, sed. etiam hserelico- ad lumen, illumiriaris, et inter ftlios Dei numeraris;
    rum perfidiam quam fuiuram si recedis a lumine, obscuraris, el in tenebris com-
    prsevidit, quaritum sit
    » Ex Beda, homilia citata. * S. Aug. loc. cit., num. 8-12.
    "
    895 B. F. ALBINI-SEU ALCUINI OPERUMPARS II. 896
    "
    putaris : illud tamen [lumen] nec accedit ad se, Adere discedenlem, apprehenderunt isti permanen-
    quia non recedit a "se. Si ergo vos deos facit ser- tem. -Deniquequid- sequitur ? Et tnulti crediderunt in
    mo Dei, quomodo nonest Deus Verbum Dei ? Paler eutn. i
    sanctificavit Filium suum , el misit in mun-
    ' ergo
    dum. Forte aliquis dicat: Si Pater eiina sanctificavit, .
    CAPUT XXVII.
    ' aiiquandb non sanctus ? Sic sanctificavit, Lazarum amicumsuum jam quatriduanum mortuum
    quqmo- dormire dicit. Quem magna voce clamando resusci-
    do genuit: ut enim sanctus esset, gignendo ei ians, soivijubet simuLetabire, pturimis credentibus
    dedit, quia sanetum eum genuit. Nam si quod ex Jndmis.
    sanctificatur, antenoneral sanclum, quomodo dici- CAPUTXI,YERS.1. — Erat dutem quidatn languens -
    mus DeoPatri : Sanctificelur nomen innm ? Lazarus a Bethania de castello Marim et Marthm.
    VERS.57, 58. —•Si non facio opera Patris mei, « o Plurima vero in boc miraculo resuscitali Lazari
    nolite credere mihi. Si'auiem facio,et si mthi non manifesta sunt. JGxpositionemin singulis non quse-
    vultis credere, operibus credite. Ut agnoscatis et cre- ramus, ut liberius necessaria perlractemus.Jn supe- '
    daiis, quia in me est P.aiet; et ego in illo. a Quomodo riori lectione meministis quod Dominus exiit de
    possunt dicere homines. Si enlm bene cogitemus, " manibus eorum qui lapidare eum voluerant, et dis-
    in.Deb sumus ; et si bene vivamus, Deus in nobis cessit trans Jordanem ubi Joannes baptizabal. Ibi
    —est: fideles , participantes ejusgratiam," illuminati ergo"Domino ^onsliluto," infiririabatur inBethania
    ab ipso, in illo sunms, et ipse in nobis. Sed non sic Lazarus, quod castellum erat proximum Hierosoly-
    unigenitus Filius : ille in Patre, et Pater in illo, tan- mis. (YERS.2, 5.) Maria autem erat quw unxerat
    quam aequahs in eo cui est aequalis. Denique BOSali- Dominum unguetilo, etextersit pedes ejus capillis suis,
    quando possumus dicere : In Deo sumus; et Deus in cujus frater Lazarus infirniabutur. Miserunt ergo
    . nobis ; nunquid possumus dicere : Ego el Deus unum sorores ejus ad eitm dicentes. Jam intelligimus quo
    sunius ? In g^2 Deo es, quia Deus.te continet; miserunt, tibi erai Dominus : quoniam absens erat,
    Deus est in te, quia temjmim' Dei factus es. Sed 'trans Jordanem scilice». Miserunt ad Dominum,
    '.nunquid quia in Deo es et Deus est in ie, potes di- nuntiantes quod segrotaret frater earum, ut si digna-
    -cere : Qui me videl, Deum videt.: quompdo Unige- fetur-yeniret, et eum ab segriludine liberaret. Ille
    nilus dixit: Qtti tne videt, videt et Bairem. Ego et distuUt sanare, ut posset resuscitare. Quid ergo
    Paier unumsumus (Joctn. xiv, 9)? Agnosceproprium nuntiaverunt sorores ejus ? Domine, ecce quem amas
    Domini, et munus servi. Proprium Domini est sequa- infirmatur. Non dixeruct, -Yeni : amanli eahn tan-
    "litasPatris ; munus servi est pariicipalio Salvatoris.. „ tummodo nuntialum fuit. Non ausse sunt dicere,
    (VERS.59.) Qucer.bant ergo eum apprehendere. Uti- Yeni et sana ; nqn sunt ausse dicere, ibi jube,
    nam appreheuderent, sed credenclo el intelligendo, et hic fiet. Gur enim non et istud [AL, istae ?],
    aon sseviendoet occidendo. Quaerebant ergo eum ap- si fides iUius centurionis inde laudatur ? Ajt enim :
    prehendere; dum eum apprehendere voluerunt, quid Non sum dignus ttl intres sub tectum meutn,. sed
    eis fecit ? Exivit de tnanibus eorum. Non eum appre- tanlutn dic verbo, ei sanabitur puer meus (Mattk.
    henderunt, quia manus fidei non habuerunt: J et VKI,'8).Mhil borum istse.sed tanlummodo : Domine,
    quia noluit qui potestatem habuit animam suam po- ecce.quem atnas infirmatur. Suflicit ut noveris;.
    nere, non apprehenderunt eum; dum autein voluit, non enim amas et deseris. Dicit aliquis : Quomodo
    apprehehsus' est ab eis manibus iniquitatis. (YERS. per Lazarum peccator significabatur, et a Dominosic
    4'0,.41.) Et abiit iterum trans Jorddnem ad eum locum amabatur? Audiat eum dicentem : Non veni vocare
    ubi erat Joannes bapiizans primum ; et mansit ibi; et justos, sed peccatores (Matth. ix, 15). Si enim pec-
    multi venerunt ad eum, et dicebant: Quia Joannes catores Dominus non amaret, de ccelo ad terram
    quidemsignum fecit nullum. « Meministis vobis dic- non descenderet [Ms., nequaquam eosvocaret; al.
    tum de Joanne, quia iucema erat (Joan. v, 53), et non eos vocare venisset].
    "dieiteslimonium perhibebat. Quid ergo isti dixe- D 873 YEHS.4. — Audiens autem Jesus dixit illis -
    runt apud se ?NuUum, inquiunt, miraculum ostendit Infirmitas hmcnon est ad nwrtem, sedprp gloria Dei,
    Joannes: non daemoniafugavit, non expulil febrem, tit glorificetur Filius Dei per eam. « Talis glorifica-
    non csecos illuminavit, non mortuos suscitavit, hon tio ipsius non ipsum auxit, sed nobis profuit. Hoc
    lot millia honiinum de quinque vel septem panibus ergo ait: Non est ad mortem, quia ipsa mors non est
    saliavil, non super mare ambulavit, non ventis et ad niorlem, sedpotius admiraculum : quo factocre-
    fluctibus imperavit; nibil borttm fecit Joannes ; et derent homines in Christum, et vitarent verammor-
    totum quidquid dicebat, huic testimonium perhibe- tem. Sane videte quemadmodum tanquam ex obliquo
    bat. Per lucernam veniamus ad diem. Joannes nul- DominusDeuinse dixit, propter quosdamqui negant.
    lum signutn fecil. (YERS.42.) Omnia enhn quwcuiique Nam sunt hseretici qui hoc negant quod Filius Dei
    dixit Joannes de hoc, vera erant. Ecce quid appre- sitDominus [JI/s., Deus]. Ecce audiant: Infirmitas
    Iienderunl, non quomodoJudseivolebani "*> appreben- ergo hwc, inquit, non esi ad mortetn, sed pro gioria
    a,Hic defectum supple exAug: « Non sic dicit h Apud Aug. : « Ecce qui ajiprehenderuni, uon
    Filius :In me. est Pater, el eao in illo, quomodo pos- quomodo Judael. Judaei yolebant, etc' »'•-.. '•
    sunt, elc. j c Ex S. Atig., traet. xrix,num. 4-25.
    "
    EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. Y. 898
    897
    Dei. Qua gloria? Ctijus Dei?Audi quid sequitur: 1A illi horse, quidibi Judas; el ipse interduodecimhoras?
    Ut glorificetur Filius Dei. Infirmitas ergo kmc, in- Si hora erat, lucebat; si lueebat, quomodo diem ad
    quit, non est ad morlem, sed pro gloria Dei, ut glo- mortem tradebat ? Sed Dominus in-hoc verbo, non
    rificetur Filius Dei per eam. Per quam ? Per illam ipsum Judam, sed successorem ipsius praevidebai.
    infirmitalem. (YERS.5.) Diligebal autem Jesus Mar- Juda enim cadente, successit Matthias, et duodena-
    tkam et sororem ejus Mariain, et Lazarum. «Ille lan- rius numcrus mansit (Act. i, 26). Non enim frustra
    guens, iUaetristes, omnesdilecti. Sed diligebat eos, duodecim discipulos elegii, nisi quia ipse spiritalis
    et languentium salvator , imo etiam mortuorum sus- est dies. Sequantur ergo horae diem, praedicent horae
    citatbr, et tristium consolator. (YERS.6.) Ut ergo au- diem, Iiorse iUustreniur a die, horae illuminentur a
    divil quod infirmabatui; lunc quidem mansit meedem die, et per horarum prisdicationem"credat mundus
    IPCPduobusdiebus.Nuntiaverunl ergo illae,mansii illic in diem. IIoc ergo ait de compendio : Me sequimini,
    iUe. Tandiu tempus ductum esl, quousque quatri- si non vuliis errare. ( YERS.11.) Et post hoc dicit.
    duum compleretur. Non fruslra, nisi quia forte, imo eis : Lazartts -amicus-nosler dormil, sed vado, ut a
    quia certe, et ipsenumerus dierum intimat aliquod sa- spiniw.excilemeum. Yerum dixit. Sororihus mortuus
    cramentum. (YERS.7.) Deinde post lucc dicit disci- erat, Domino dormiebat. Honiinibus mortuus erat,
    : Eamus in Judmam iterum ubi fue- R
    pulis suis pene cjui eum suscitare non_polerant: nam Dominustanta
    rat lapidatus ; qui propterea inde discessisse vide- facilitate suscitabat de sepulcro, quanta tu non exci-
    batur, ne lapidaretur. Discessif enim ut homo, sed tas dormientem de lecio. Ergo secundum polentiam
    in redeundo quasi oblilus infirmitatem, ostendit po- suam dixit dormientem, quia et alii morlui dicti sunt
    testatem. Eamus, inquit, in Judmam. Denique hoc in Scripturis saepedormientes, sicut Apostoiusdicit:
    dicto, videte quemadriiodumdiscipuliterritifiiernnt. Dedormiemibusautemnolo§"|__j,*"*s ignorare, fralres,
    (YERS.8, 9.) Dicunt ei discipuli: Rabbi, nunc qum- ut non conlristemini, sicut el cwleri, qui spetn non
    rebantle lapidare Judwi, eliterum vadis illuc? Pi.es- kabent (I Tkess. IV, 22).-Ideo et ipse dormientes ap-
    pondit Jesus : Nonne duodecimhorw sunt diei ? Quid pellavit, quia resm'recturospronuntiavitt'[Au_\, prae-
    sibi vult ista responsio ? Uli dixerunt: Modo te vo- nuntiavit]. Et in alio locp : Omnes quidetn dormie-
    lebant lapidare Judwi, et iierum vadis illuc, ut te la- mus, sed non omnes resurgemus a (/ Cot: xv, 51) ;
    pident? Et Dominus : .Nonne duodecim horm sunt morlem nostram dormitionis nomine significans.
    diei ? Nam corjius dum deseritur ab anima, ,dormit in
    YERS.10. — Si quis ambulaverit tn die, non offen- sepulcrb, resoscitandum in novissimodie: « Animae
    dit, quia lucem hujus mundi videt. Si auiem ambuta- Q vero, dum deserunt corpora, diversas recepliones
    veril in npcte, effendit, quia lux non est in eo. « De habent : gaudium bonae, malee tormerita; sed curii
    die quidem locutus est, scd ad nostram inteUigen- facla fuerit resurrectio, et bonorum gaudium am-
    tiam [Aug., in nostra iatelligentia], quasi adhue nox plius eril, et malorum tormenta graviora, quando
    est. Invocemus diem, ut repellat noctem, et cor lu- cunr corpore torquebuntur. » Dum Dominus de dor-
    mine Ulustret. Quid enim Dominus dicere voluit? mitione amicidixerat discipulis, « responderunlquo-
    Quantum mihi videtur , quantuni. subjacet [Aug., modo intellexerimt. (YERS.12,15, 14, 15.) Domine,
    sublucet] altiludo, profunditasque sententiae, redar- si dormit, salvus erit. Solent enim esse soinni aegro-
    guere voluit dubitationem iUorum et infidelitatem. tantium salutis indicium. Dixerat autem Jesus de
    voluerunt-onim consilium dare Domino ne morere- morte ejus ; illi aulem pulaverunt quia de dormitione
    tur, qui venerat mori, ne ipsi morerentur. Sic somni diceret. Tunc ergo' dixit eis Jesus manifeste.
    eiiam quodam alio loco Petrus sanctus diligens: Subobscure enim dixerat ,• dormit. Ait ergo ma-
    Dominum, sed adhuc.non plene inleUigens cur ve- nifeste :•Lazarus mortuus est, el gaudea propter
    nisset, timuit ne moreretur, et vitse displicuit, id vos, ut credalis quia non eram ibi, sed scio quia
    est, ipsi Domino (Matlh. xvi, 22). Cum ergo vellent mortuus est. -_£ger enim , non mortuus fuerat
    dare consilium homines Deo, discipuli magistro, j)nunliatus. Sed quid latereteum qui creaverat et
    servi domino, aegrotimedjco, corripuit eos et ail: : ad cujus manus anima morientis exierat? Hoc est
    -Nonne&duodecim korw sunt diei ? Si quis atnbulaverit! quod ait: Gaudeo propter vos , ut credatis quia non
    in die, non offetidit. Me sequimini, si non vultis of- ibi erani : ut jam inciperent admirari, quia Do-
    fendere; nolite mihi consilium dare, quos a me con-- -minus potuit dicere mortuum; [quod] nec viderat,
    .- silium oportet accipere. Quo ergo pertinet : Nonne; nec audierat. Ubi sane memihisse debemus, quod
    duodecimhorwsunt diei ? Quia ut diem se esse osien- adhuc etiam ipsorum discipulorum qui in euni jam
    fleret, duodecim discipulos elegit. Si efgo sum, in- crediderant, miraculis sedificabalurfides : non ut ea
    quit, dies, et vos horae,nunquid boraediei consiliunii quse non erat, esse inciperet, sed ut ea quaejam
    dant ? Horsediem sequuntur, non horas dies.-Si ergo> esse cceperat, crescerel; quamvis tali verbo usus
    a In Vulgata ita legilur : Omnes quidem resurge- episl. 119ad Minervium et Alexandrum , et Augus-
    mtis, sed non omnesiminulabimut:Alcuinus Mcsec.u-- tinum libr. xx de Civit. Dei, cap. 20. Mendumtamen
    tus fuisse videtur quosdam codices Graecos ac Laii- bic cubal in verbis : Nou omnes resurgeinus. Legen-
    nos, in quibus etiam loco otnriesqtiidem resurgemuss dum vero : Non omnesimmutabimur.
    legitur: Omnes quidem donniemus. Yid. Hierori.
    ,890 B. F. ALBINI SEU ALCUINI 0PERUM PARS II. 900
    sit, quasi lunc credpre ineiperent. Non enim ait;. & YERS.25-25. — Dicit itli Jesus : Resurget fratef
    Gaudeq propter vos , ut vestra fides augeatur sive tuus. Dicit ei Martha : Scio quid resurget in resur-
    firmetur ; sed ut credatis : qupd intelligendum est, veciionein novissimodie. De illa fesurrectibne seeufa:
    _utainplius rpbustiusque crpdatis. sum : de hac incefta sum. .Dicit ei Jesus : Ego sum
    VEIIS.16,17. — Spd eamus ad eum. Dixit ergo Tho.- resurrectio et vita. Dicis : Risrirget fraier metls in
    «j«s, qui diciiurDidymus, adcondiscipulos suos : Ea- novisshnodie; Vefumesl: sed per quemtunc resur-
    musetnos,ut [AL, et] moriamur cutn eo. Venititaque , get, potest et modo resurgere, <?uinegosum resurreciio
    Jesus,etinvenileumquatuordiesjaminnwnumentoJia- et vila. Ideo resurrectio, quiayita : [quia] qui eredit
    bentetn. « De quaiuor diebus niulta quidem dici pos- in me, non morietur in wlernutn. « Quid est hoc?
    sunt, sicutse habenlobscura Seripturaruni, quaepro Qui credit in me, eliam si tnortuus fuerit, vivet: sicut
    diversjtateinteUigentiumniultossensuspariunl.«Di- Lazarus morluus est, etvivil; quia non est Deus
    camuset nqsquid nobis videatur sigihficare mortuus mortuorum, sed vivorum. De olim mofiuis patribus,
    qualriduanus. Quomodo enini in illo ca3co intelligi- hoc est, de Abraham, de Isaac, de Jacob. lale re-
    mus quodammpdo humanum genjis, sic forle et in sponsum Judseis dedit. Ego sum-Deus Abraham,
    isto mqrtuomultos intellecturi sumus : diyersis enim [et Detts Isaac] et Deus Jacob (Exod: m, 6). Non est ~
    modis una res significari potest. Homo qtiando nas- B Deus morluorum , sed vivorum (Malth. xxn, 52) :
    citur, jani cum morle nascitur, quia de Adam pecea. omnes enim illi vivunt. Crede ergo, et si morluus
    tum trahit. Unde dicit Apostolus : Per .unutii kotni- fueris, vives; si autem non credis, et cum vivis,
    nem peccatum intrqvit in mundum , et per peccatum lBortrais es. Unde est ergo mors in anima ? Quia
    mors : et ita in gmnes kotnines perlransiit, in quo non est fidesin ea. Unde cst mors in corpore ? Quia
    omnes peccaveruntIRotn. v, 12). Ecce habes unum non est ibi anima. Ergo anirnoetusevita [Ms., aniina]
    diem morlis, peccatum, quod homo traliit de mortis fides esl. t Sicut anima corporis vita est corporis,
    propagipe. Deinde crescil, incipit accedere ad ralio- ila lides animsevita est snimD?.« Qui credit in trie,
    nales annos, ut legeni sapial natiiralem, quam hemi- inquit, etiatn si mortuus fuerit in carne, vivet in
    nes [J/s._ pmnes] habent in corde fixam : quod tiM aritma, donec resurget earo, nunquam postea niori-
    fieri non vis, alii ne feceris. Nunquid hoc de pagimis tura. Hoc esl, qni credit in me, Iicet mdriathr, vivet:
    dacitur [Aug., de paginis cjiscitur], et non in natura et omtris qui vivit in carne, et credit in tne, et si
    jpsa quodamniodo legitur ? Furtum vis pati? utique nsofietur ad tempus propter roortem carnis, non
    pon vis. Ecce lex in cqrde tuo : qupd non vis pati, morietnr in wternum piopter vitam spiritus et im-
    faepre noli. Et hanc legem transgrediunlur homineg : mortalilalem resurrectionis. Hbc est quod ait :
    ecce alter dies mortis. Data est eiiam lex divinitus G (YERS.26.) Et omnis qui vivit et credit in me, mn
    per famulum Dei Moysen : diclum est illis [Aug. et morietnr in wlernum.
    Ms., illic] ; Non occides; non inmchaberis; non fal? YERS.27.— Gredts hoc? Ait illi: Utique, Domine.
    sum tcslimoniutii dices ; konora palrem et matrem ; Ego credidi quia tu es Christus Filius Dei; qtti in
    non concupiscesretn proxhni tui (Exod. xx,_15,seq.). hunc mundiim venisti. Quando hoc-credidi [Aug. rc-
    Ecce lex scrjpta est,el ipsa conlemnitur : adde pelit iio.. credidi] quia tu es resurreclio, eredidi quia
    \Aug., ecce] tertium diem mortis. Quid restat? Ye- tu es vita, credidi quia qui credit iii te, et si moria-
    pit ad Evaageliuni, praedicatur rpgnum coelorum, tuf, vivet; et qui vivit et credit [in te], non morietuf
    diifamatur ubique Christus, minaiur geheiinam, yi- j« aelernum. (YERS.28.) Et cum hmc dixisset, abiit
    tam promittit- seternam , et ipse conteihniturTTrans- _etvecavit Mariam sprorem suam silentio, dicens:
    grediuntur homines Evangelium : pcce quartus 4ies Magisier adesi, ei vocat-te. Advertendum est, quem-
    mortis. Merito jam pulel. Nunquid et lalibiis uegahda admodum suppressam vocem silentium nuncupayit.
    est misericordia ? Absit. Etiam ad tales Dqjnintis Nam quomodo siluit, quaedixit: Magister adest, et
    ^xcitandos non dedignaiur acGedere. (YERS.19, 20.) vocat te ? Advertendum est etiam quemadroodum
    Jilulti auteni ex Judmis veneranl ad Marlhatn el evangelista non dixerit, ubi vel quando vel quomodo
    "
    jtlariqm, ut consolarenlur S7S eqs de frqtre suo. Mariain Dominusyocaverit. Ut hoc in verbis Marthse
    Marlhq ergo, ut cognovit quia Jesus venit, occurtit potius intplligpretH)', narrationis veritatem servat
    illi. Mariq qujem doini sedebql. (YERS.21, 22.) Dj$it [Ms., veritate. Au(/.,brevilateseryata]. (YERS.29-51.)
    ergo Marthq ad Jesum : Dgmine, si fuisseshic, frpXer I\Iq ut aitdivit, snrgit cito, et venit ad etitn. Nondum
    meus non esset mqrluus. Sed et minc scio, quiq qumr venerat Jesus in castellum, sed eral adkuc in illo locP,
    cpnque pqposceris ,oDeo, dqbit tibi Deus. « Non ubi pccurrerat ei Martka. Judmi igilur qvi erant cum
    dixit: .Spdetmodp rogo te, ut suseitesfratrem meunj. it\a in dqttip, el coiisjoiabantuream, cum vidissent
    Unde pnim sciebat si frater ejus resurgeret, quod Mariatn, quia ciio surrexit et exiii, secuii sunt eam,
    utile fuerat [AL, ut si ille adesset. Aug., si fratri dicentes: Quia vadit ad monumentum, ut pleret ibi.
    isjus i'esurgere utUe fuerit] ? Hoctantum dixit: Scio, Quare hoc pertinuit [ad] evangelislam narrare ? [Ufj
    -quia potes ; si vis, facis : ulrum autem facies [Ifs., videamus quse occasio fecerit ut plures ibi essent,
    facias], judiciijui est, non praesumptionis mese. Sed quando Lazarus resuscitalus est. Pulantes cnim
    el nunc scio, quia qttwcunquepoposcerisa Deo dabit, Judaei,propterea illam festiuare, ui doloris sui sola-
    tibi Deus. tium lacrymis qusererel, secuti sunt eam, ut laJB
    901 _ EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN.,— LIB. V. 9p_,
    grande mifaculum quatriduarii inoflui resufgeritis"_ A ille nescit ? Sed quasi nescit. Unde hoc probamus ?
    testes plurimos invenifet. (YERS.52-54.) Maria ergo Dominuraaudi dicturum in judicio : Ngn novi vos,
    cum venissetubi erat Jesus, videns eum, cecidit ad disceditea tne (Matlk. VII, 25). Quid est, Non vos
    pedes ejus, et dixit ei: Domine, si hic fuisses, frater novi? Non vos video in luce mea, nori vos video in
    trieus non esset mortuus. Jesus ergo, ut vidit eam illa j"ustitiaquam novi. Sic et hic tanquam nesciens
    ploranlem, ~etJudmosqui cum tlla erant plorantes, talem peccalorem, dixit: 176»posuistis eum ? Talis
    fremuit spiritu, et lurbavit Semetipsum,etdixit: Ubi est vox Dei in paradiso, posteaquam peccavit Adam,
    fosuistis eum ? Aliquid nobis insinuavit fremendo Ubi es (Gen. m, 9) ?
    spiritu, et turbando seipsum. t}uis enim eum posset Dicunt ei : Domine, veni et vide. Quid esl, vide?
    faisi ipse [Ms., seipsum] ttifbare ? Itaque pf imo hic Miserere. Videt enim Dominus, quando miseretur.
    Tittehditepotestatem, et sic inquifite Significationem. Unde iUi dicitur: Vide humililatemmeatn, et iabofem
    Tufbaris th nblens, turbatur Christus, quia voluit. meum,et dhnitte omnia peccata meq (Psal. xxiv, 18).
    Esurivit Jesus , verum est, quia voluit; dorriiivil (YERS.55, 56.) Lacrytnaius est Jesus. Diperunt ergo
    Jesus, verttm est, quia voluit; cbntristatus est Jesus, Judwi: Ecce quomodoamajiat eum. Quid est, ama-
    verum est, sed qula ypluil; mortuus est Jesus, veruih bqt eum? Non yeni vocare juslos, sed peccalores in
    -est, sed quia voluit. Ih illius potestate eral sic yel B pdenitentiam. (YERS.57.) Quidam autetn dixerunt ex
    -sic affici [vel nori sic affici].' Yerbum [AL, Yeram] ipsh: Non pqterat fiic qui aperuit PCUIPS cmci, facere
    -enini |§_?@animam susfcepit, et carneni, tqtius ho • ut hic nonmorereiur ? Qui noluit facere ut non more-
    rrimis sibi coaptans in personae unitate naturam. retur, plus est quod faclurus est, ut morluus susci-
    Wam Pl animas apostolorum Pauli et Peiri verbo letur. (YERS.58.) Jesus rursus fremens in semelipsp,
    -lllustrataesunt^; aliorum apostolorum, sanctorum, venifad menumenium. Fremit et in te, si disponis
    propbetarum Yerbo illuslratae siinl animse: sed de reviviscere. Omni homini dici.ur, qui premitur pes-
    •nulladictum est: Verbumcaro faclum est; de nullo sima consuetudine : Venit ad menumentum. Erat
    dictum est: Ego et Pater unum sumus. Anima-Christi aiitemspelunca,et lapis superppsitnseral ei. Moriutts .
    et caro Ghristi, cum Verbo Dei rina pefsona est, sub lapide, reus sub lege. Seitis enim quia lex, quse
    unus Christds est. Ac per hoc ubi summa pbtestas, daia est Judseis,in lapide spripta est (Exod. xxxi, 18).
    ibl secundum voluntatis nutum.turbatur infifmitas. Omnes autem rei sub lege sunt: bene vivenles enim
    Ilocest, turbavit semelipsuin. Dixi potestatem, at- in lege non sunl [Aug., cum lege sunt]. Justo lex
    tende significalionem. Magnusreatus esl, quem mor- posita non est (/ Tim. i, 9). Quid est ergo lapiclem
    lis -quatriduanaeilla significat sepultura [Aug., Mar-_ removere? Gratiam praedieare. Aposiolus enim Pau-
    gnus fetis est, quem-moftis quatriduuro, et illa C lus maristrum se dicit novi testamenti, non litlerse,
    significat sepultura]. Quid est ergo quod tufbat se- sed spiritus. "NamHttera, inquit, pccidit, spiritus au-
    inetipsum Christus, riisi ut significet tibi quomodo tem vivificat (II CPI: III, 6). Liltera occidens, quasi
    tufbari tii debeas, cum tanta mole peccali gravaris. lapis pst premens. (VEBS.59, 40.) Remevete;inquit,
    etpremeris? Attendisti eiiim te, vidisti te rcum; lapidem. Removete legis pondus, gratiam pra^dicale.
    cOmputastitibi: Illud feci, et pepercit Deus; illud Dicii ei Marlka, sgrar ejus qui mprluus fueral: Do-
    coihhiisi, et distulil me;-Evangeliuni audivi, et con- mine,jatn felet,quatriduanus enitnesl. Dicit ei Jesus:
    terapsi. Dic, dic laeryniandp, baptizatus sum, el ile- Nontie dixi tibi, quoniam si credideris, vidcbisgio-
    riiin ad eadem revolutus siim : quid facio ? quo eo ? riatn Dei ? « Quid est, videbis gioriam DM?Quia et
    uhde evado ? Quando isla dicis, jam fremit Christus, pulentem et quatritiuanum suscitat. Omnes enim
    qiha fides fremit. In voce fremenlis apparet spesi peccaverunt, et egent gloria Dei (Rom. m, 25). Et
    fesurgentis. Ubi ipsa fides intus, ibi est Christusi ubi abundayitpeccatum, superabund. vit gratia (Rotn.
    -fremens; si fides in nobis, Chrisius in nobis. Quid[ v, 20).
    ehini aliud ait Apostolus : Habitare Cliristum per (YERS.41-45), — Tulerunt ergp lapidem. Jesus
    fidem in cdfdibus vestris (Ephes. in, 17) ? Erjo si . autemelevatis sursum oculis dixil: Pater, gfalias ago
    fides tua in Christo [Ms., de Ohristo], Cbristus est tibi, quoniam attdisii me, Ego aulem sciebam, quia
    in corde luo. s Ergo fremat Christus in corde tuo. semperme audis, sed propier populumqui circumsiat,
    Flevit ergo Ghristus amicum mortuum. quem venit' " dixi, ut credant quia tu me misisti. Hwe cum dixissel,
    resuscitaturus. Quafe eriimflevit, nisi quia liominemi gyj vpcemagna clamavit. e Fremuit, lacrymavit.;
    flefe docuitoppressuin pondere peccatorum?« Quarei voce magna -clamavit. Quam diffieile surgit, quem
    fremuit et tufbavit semetipsum, nisi qiiia fides ho- moles malaeconsuetudinispreinit- Sed tamen surgit,-
    iriihis sibi merito displicentis fremere admodum de- occuila gratia intus vivifipaius: surgit post yocera
    bet in accusationem malorum operum, ut violentise\ magnam. Quid est faptum? (YERS.44.) VPCCmagna
    pceriitentis[Aug., pcenitendi] ceda.t consuetudo pec- clamavit: Lazare, veni fpras. Et stdtim prodiil qui ,
    «andi? Etdixit: Ubi posuistis eutn? « Scis quiai fuerat mortuus, ligaius pedes et tnanus instilis, et
    moftuus sit, et ubi sepultus igiwras ? Et ista signifi- facies itlius sudario erat ligata. Quomodo processit
    catioest. Nonausus sum dicere,nescit: quid eniriii ligatis ppdibus miraris, et non miraris quia resur»
    a Ms. : « Nam ef anima Apnstoli verbo ilk;strsata esl, anima Pauli et aninia Petri verbo iLlustrata,
    est. >
    905 B. F. ALBINI SEU ALCUlNI OPERUMPARS II. S04
    rexit quatriduanus? In utroque polenlia Domini erat, A dixit eis: Vos nescitis quidquam, nec cogitatis quia
    non vijes mortui. Processit, et adbuc ligatus est: expedit vobis ut unus hbmomoriaiur pro populo, et
    • adhuc involutus , tamen -foras j"amprocessit. Quid non tola gens pereat. Hoc auienx a semetipso non
    significat ? Quando contemniS, mortuus jaces ; et si - dixit, sed cutn esset pontifex anni iltius, propketavit.
    tanta quanta dixi contemnis, sepultusjaces : quando Hic docuit etiam per homines malos prophetiae spi-
    confiieris [surgis], tune procedis. Quid est enim ritum fulura praedicere : quod tamen evangelista-
    procedefe, nisi ab occultis velut exeundo manifestari? divino tribuit sacramenlo, quia ponlifex fuit, id est,
    Sed ul confltearis, Deus facit voce magna clamando, summus sacerdos. Potesl autem moyere quomodo
    id est, magna gratia vocando. Ideo cum processisset dicatur pontifex anni illius, cum Doriiinusstatuerit
    mortuus adhuc ligatus, confitens et adhuc reus, ut unum summum sacerdotem, cui morluo unus succe-
    solverentur peccata ejus, ministris hoc dixit Domi- deret ? Sed inteUigendumper ambitiones et conten-
    nus : Solviteilluin, et sinite abire: Quid est, Solvite, liones inler Judseos postea constitutum, ut plures
    el sinite abire ? Quse solveritis in terra, erunt soluta essent, et per annos singulos vicibus 57S ministra-
    ei in ccelis. » Potuit enim ligamenta solvere, qui rent. Kam de Zacharia hoc dicitur : Factum est
    •mortuum resuscitavil: sed propler unitatem sancta3 autem, cum sacerdotio futtgeretur in ordine vicissum
    Dei Ecclesiae, et individuaro charitatem, dicitur mi- B anle Deum, secundumconstitutionem[AL, consuelU'
    nistris, id est, discipulis Christi: Solvite eum, quia dinem] sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret,
    sine unitate catliolicaefidei el charilaie ecclesiasticse ingressus in templumDomhii (Luc. i, 18). Hinc ap-
    sanctitatis , peccata non solvunlur. (YERS.45, 46.) paret plures eos fuisse,et vices suas habuisse: nam
    Muiti auiem ex Judmis, qui venerant ad Mariam, et incensum non licebat ponere, nisi summo sacerdoti.
    viderunt quw fecit Jesus, crediderunt in eum. Quidam Et forte etiam unum annum [il/s., imo anno] plures
    autem ex ipsis abierunt ad Phariswos, el dixerunl administrabanl, quibus alio anno alii succedebant,
    qum fecit Jesus. < Non omnes ex Judoeis qui conve- et quibus sorte exibal qui incensum poneret. Quid
    .nerant adlilariam, crediderunt: sed taraen multi. est ergo quod prophetavit Caiphas ? Quia Jesus mo-
    Quidam vero ex eis, sive ex Judaeisqui convenerant, riturus erat pro gente : non tanium pro gente, sed ut
    sive ex eis qui credideranl, abierunt ad Pkarismos, filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unutn.
    et dixerutit eis quw fecit Jesus; sive aiinunliando, ut Hoc evangelista addidit; nam Caiphas de sola Ju-
    et ipsi crederent; sive potius prodendo, ut ssevirent. daeorum gente prophetavit, in qua eranl oves, de
    Sed quomodolibet, et a quibuslibet, ad Pharisseos cjuibus ait ipse Dominus : Non sutn missus nisi ad
    ista orolata sunt. pves, qum periernnt demus Israet (Matth. xv, 24).
    ' " Sed noverai evangelista alias oves quse non erant de
    . CAPUT XXYIII.
    hoeovili,'quas oportebat adduci, ul esset [Ms., es-.
    Pontifices adversus emn conciiinm colligunt, in quo sent] unum ovile et unus pastor. Hsecaulem secun-
    Gaiphasj v.mttndebere pro populo mori, ne cnncii dum
    perirent, propheiizat. El ante sex dics Pdschcede prsedestinationem dicla sunt; quia neque oves
    ungnenti super pedesDomini profusi pretio murmiir ejus, nec filii Dei adhuc erant, qui nondum credide--
    arguiiur.Judw. rant. (YERS.55, 54.) Ab illo ergo die cogilaverunt, ttt
    YERS.47. —^Coliegeruntergo pontiftceset Phatismi interficerent eum. Jcsus ergo jam non palam atnbu-
    conciiium, et dicebant: Qnid faciemus? « Nec tamen labai apttd Judmos, sed abiit in-regioneinjuxta deser-
    dicebant, credamus. PIus enim perdili bomines cogi- lum in civitalem, qum dicilur Epkrem, et ibi tnora-
    labant quomodo nocefent ut perderent, quam quo- balur cuin discipulis suis. Non quia potenlia ejus
    modo sibi consulerenl ne perirent: el tamen lime- defecerat, in'qua ulique, si vellet, et palam cum
    bant, et quasi consulebant. (VERS.48.) Dicebant Judaeis conversaretur, el nihil ei facerent; sed in
    enim: Quid faciemus ? Qttia hic homo tnulta signa hominis infirmitate vivendi exemplum discijmlis de-
    facit: si diinitlinius ettm sic, oinnes credent in eutn, monstrabat-, in quo apparet et non esse peccatum,
    et venicniRomani, et tollent nostrum locumet genlem. si fideles ejus qui sunl membra ejus oculis perse-
    U
    Temporalia pefdere noluerunt [Aug., timuerunt], el quentium sese subtraherent, elfurorem sceleratorum
    vilam teternam non cogilavenml; ac sic utrumque - latendo potius devitarent. >
    amiserunt. Nam-et Romani post Domini passionem Sciebat Jesus tempus appropinquasse passionis
    et glorificalionem tulerunt eis locttm et gentem, et siiae el redemptionis noslroe. Ajipropinquante tem-
    pugnando [Aug., expughando] ei transferendo; et. pore in quopati disposuit, appropinquavit iUeetloeo
    illud eos sequilur quod alibi diclum est: Filii uutem in quo ejusdem passionis dispensationem perficere
    regni ktijus ibunl in tenebrasexteriores(Maltk.xm, 12): voluit. Dicitenim evangelista : (YERS.55.)« a Proxi-
    Hoc autem limuerunl, ne, si omnes in Christum cre- mum auletn erat Pascha Judworum. Illum diem fe-
    derent, nemo.remanerel qui adversus Romanos civi- slum Juda3i cruentum habere Domini sanguine vo-
    tatem Dei templumque defendeiet: quoniam contra luerunl. IHo die feslo occisus est Agnus, qui nobis
    ipsum templum et conira suas paternas leges, do- eumdem diem festtim suo sanguine consecravit.
    ctrinam Christi esse sentiebant. (YERS.49-51.) Unus Consilium erat inler Judseosde occidendoJesu: ille
    autem ex ipsis Caiphas, cum esset pontifex anni iilius, qui de coelovenerat [pali], propinquare voluit loco
    a Ex S. Aug., tract. „, num. 2.
    '905 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. V. ,906
    passionis, quia imminebat hora passionis. Ascende- Adivina suscitantis virtuteperterriti, animos -ab in-
    '
    runt efgo tmilti- in Hierosolymam deregione ante justa csederetrahefent. s Nec transilorie legendum
    Pascha, ut srinclificarentseipsos. Hoc faciebant Judsei est quare ante sexdies Pascbse venisset Jesus Be-
    secundum prseceptum "Domini,~per-^anctum-Moysen . thaniam x roagna vero dignitas senarii numeri est
    in lege datum, ut die festo quo Pascha erat, omnes -in sanclis Scripluris, el mulla opera Domini Dei
    undique convenirent, et illius diei celebratione san- nostriinsenario numero perfecta esse demonstraii-
    ' ctificarentur. Sed illa celebratio umbra erat futuri. tur;
    quia senarius numerus in seipso per suas pro-
    Quid est umbra futuri ? Prophetia Christi venturi, prias partes divisus vel conjunctus,' perfectissimus
    prophetia pro nobis illo die passurk ut transiret esse constat; habetenim partes tres inseipso de-
    - umbra, et lux veniret; ut transiret significatio, et nominatas, id est, unum^ duo, et tres. Nam "sexta
    -
    veritas-teneretur. Habebant ergo JudseiPascba in ej'us pars nnum est; leriia vero, duo; dimidia
    jimbra; nos iri luce. Quid enim opus erat ut Domir itaque, tres. Unum vero et duo, et tres, sex esse
    EUS eis praeciperet perlpsum diem festum ovem dignoscitur; nec aliud ex his tribus partibus con-
    occidere, nisi quia ille erat de quo prophetatum est: junctis confici potest, nisi sex tantuhi; pec in alias
    Sicut ovisad imtnolandum ductus est (Isaiw un, 7)? partes senarius numerus dividi potest, nisi in has
    "
    Sanguinebccisipecoris Judseorumposles signati sunt trea, id est, unum, duo, tres. Nam ipse Dominus
    (Exod. xti, 22): sahguine Christi frontes" nostrse crealor- omnium, hujus -mundi creafuras sex-die-
    signantur. Et illa signatio, quse erat signifieatio, bus perfecisse notissimum est, et sexta die homi-
    "dictaest a domibus signatis exterminatorem prohi- nem fecisse conslat; quem serpentina fraude per-
    Tiere: signum Chrisfi expellit a nobis exterminato- - ditttm, antesex dies Paschae venit ipse Filius Dei,
    reni, si cornostrum recipiat Salvatorem. »"a(YERS. 56.) per quem creatus est, Jiethaniam ad liberandum ; u<
    Qumrebanf, inquil evangelista, Jesum, et colloque- qui sextadie.creatus est, sexta feria liberaretur;
    baniurad invicem sfantes in templb : Quid-putalis, nam sexta feria Christum esse passum, nemini
    quia non venit dd diem Jfestuin? «.h Quserebant ergo ignotum esse reor. Igitur.et mense sexto annun-
    Judsei Jesum, sed male: quserebant enim, ut venien- tiante archangelo virgo sacra inspiratione Spiritus
    tem ad diem festum interficerent. Quseramus autem sahcli eumdem Redemptorem nostrum concepisse
    • nos iUum stantes in templo Dei, ei. perseverantes legitur; qui etiam sextahbra, perfecta setale, super
    unammiter in oralione, et colloquamur ad invicem puteum sedens mulieri Samaritanse divini fontis
    psalmis, hymnis, canticis spiritalibus (Ephes. v, 19), flueiita aperire dignalus est : sexta quoque selate
    in gratia postulantes'ipsum,"tit veniat ad diemfestum _ mundi, ipse creator ad redemptionem mundi juxla
    nostrum, et sua nos.praesehlia iUustrare', suaipse fideni sacrse historise venisse j'am legitur:- Habent
    hobis dona sanctificare dignetur. T>Dederunt autem • quoque hse tres partes, id est, unum, et duo, et
    pontifices et Pkarismi mandalutn, ut st quis cognoverit tres, ex quibus, ut diximus, senarius constat,. ali-
    ubisit, indicet, ut apprehendant eunu Mahdattimergo quid' mysterii in dispensatione salulis humanse.Pri-
    Judaeorurii peccalum. estillorum. Quserebant Chri- mo itaque tempore sub legc naturae, veluti in qua-
    stum occidere, non in Christo viyere. Quseramusnos dam unilate sancti PatresDeo serviebant; secundo
    in Xlhristovivere, quem Uli quserebant occidere. JUi vero tempore.lexadditaest ad naturam, ui quod
    male quaerebant, nosbene quaefamus;•nam nunc est'•' mala consuetudo ritiarit in natura, lex reformaret
    tempus quaerendi Dominum', sicut Prripheta- ait: in liltera; el fuerunt duo, natura et lex; tertio ita-
    Qumrite Dominum, dum inveniri potest (ImiwhX, 6). que'tempore venit graliaccelestis per Jesum"Chri-
    Qrii misericordem eunt invenire volueritlri judicio, stum;'et suht tria, natura, lex, et gratia. Sicut
    ' quaerat eum modo in humilitatis et charitatis officio. nec lex natufae bonum destruit, nec-gratia
    ' legetn
    579 CAPDT XII, YERS. 1 . —Anle sex-diesPa- ' sblvit,' sed adimplevit, naturamque pristinse reddi-
    sckw venitJesiis Bethaniam, ubi fuerat Lazafus mor- dit nobilitati: natura tamen etiex sine gratia im-
    tuiis quem suscitavit.« Sciens autem Dominus conspi- pleri nbn potuit, nec sic homini liberum arbitrium
    U
    , rasse de se occidendo Judseos, non fugit insidiantium . datuinest, ut legisprseceplo [_/s."vel legis-prsece-
    - mahus; sed certus de •gloria resurrectionis,
    primo ptum], uf gratise nori~ indigeret, sicut Pelagiana
    venit Bethaniam, proximam Hierbsolymis civitatem; hseresisafllrmat. « <=Et ne dicerent machinatofes
    ubi Lazarum suscitaverat a mortuis*'; deinde etiam calumniarum phantastice suscitatuin fuisse Laza-
    Hierosolymaih, ubi "ipse paterelur et resurgeret a rum, facta ibi Domino cosna, et ipse urius erat ex
    mortuis : Hierosolymam quidem, ut ipse ibi more- diseumbentibus cum eo : ut dum viventeih,"loquen-
    retur; Bethaniam vero, ul resuscitatio Lazari.cun- tem, epularitem, cum suis familiariter ' convefsan-
    ctorum memoriae arctius imprimerelur, et magisi tem viderent,' sive audirent, vel sic-suscifantis po-
    magisque confunderentur, atque inexcusabiles con- tentiam agnoscefent, et acciperent graliam. Mystice
    vincerentur impii principes, qui occidere hon time- autemcoena hsec Dominica, ubi Martha ininistra-
    rent eum,'qui suscitare [AL, suscitari]posset'amor- - bat, etLazarus inter aUos discumbebat, - fldes est
    tuis; etnec beneficiis suscitationis prqvocati, ne<: Ecclesise, quse per ^dilectionem operalur.- In qiia
    a Hucusque ex Aug. . c Iterum ex Beda, hom. citata. .
    J»Ex Bedsehom., fer. n post Paimarum. - J
    pATRoi,, Cf'
    907 B..E. ALBINISEU ALCUINI OPERUMPARS H. 908
    ccena Martha ministrat, cum anima quaeque fidelis Amerentur, .jiroximis quihabent, invldere non ces-
    ©peram Domino suaedevotionis impendit. Lazarus sant! Et quidem putare possemus, Judam cura pau-
    vero unus fit ex discumbentibus cuin Domino, cum perum hsec fuisse locutum, sed prodit mentem illhis
    etiam hi qui post [primam] peccatorum mortem testis verax, qui ait: (YERS...6)Dixit autem Uo_c_
    resuscitati ad justitiam siuit, una cuni eis qui in non quia.de egenispertinebat ad emn, sed quia fur
    sua permansere justitia, de prsesentia veritatis erat, et lobulos kabens, ea qummittebanlut; portabat.
    exsullant; pcenitenies simul cum innocenlibus cce- Non ergo tunc Judas periit, quandp pecunia corru-
    lestis gratise muneribus aluntur. Et bene eadem ptus Dominum pefdidit [AL, prodidil]; sed jam
    coenain Belhania -celebratttr, quse esl ciyitas in la- perditus Dominum sequebatur, qui loculos habens
    tere montis Oliveti, et interpretatur domus obe- dominicos, ea quse mittebantur,- portabat in mini-
    dientiss. Domus namque qbedieutiae Ecclesia est, sterium pauperum, quse etiam infideli mente furari
    qua3 fideliter Domini jussis obtemperat : et ipsa solebat. Videns ergo Domhius cor illius cupidita-
    estcivitas quaesuper montem misericordiaeconsjiiuta tis jam sorde poUulum, prsevidens pejori prodilio-
    nunquam potest abseondi, ipsaque [Ms., ipsa quse] nis sorde polluendum, commisit ejus iitlei, quidquid
    de sui latere constructa Redemploris, id estgg® habebant [Beda, habebal] in sacculis, eumque de
    aqua ablutionis, et sanguine sanctificationis, -quae B his quse vellei facere permisit, ul vel collali ho-
    de ipsius latere pro se morientis exiere [Beda, exie- noris, vel habitae memoria pecunisc-, mentem ab
    ril], iinbuta est; ubi eliam altera soror Lazari ipsius vendilione revocaret. Yerum quia seniper
    Maria in magnse indjcium dilectionis, sicut sequen- avarus eget, neque unquam beneficiorum perfidus
    tia roonstrarii evangelicae lectioriis, accepit libram meminit, impius a furto pecunise quam portabat,-
    unguenti nardi pislici pretiosi, et unxit pedes Jesu,- pervenitad tradilionemDomini, qui pecuniam sibi
    et extersit eapillis suis pedes ejus. Quo facto non servandam commeiidabat. -. -.
    solumsuse dat indicium dcvotionis, sedelaliarum YERS.7. — Dixil ergo Jesus: Sine illam ut in
    fidelium Deo animarum signat pietatis obsequium. t diem sepulturm tnemservetillud. Quasi innocenler
    YERS.5. — Maria atttem accepit librain unguenli interroganti Judse, Dominus simpliciter et mansuete,
    nardi pistici .pretiosi. Quid namque per libram un- quo ministerium Mariseperlineret, exposuit: quia
    guenti nisi perfectio justitke exprimilur? Quod un- ipse yidelicet morilurus, et ad sepeliendum aroma-
    guentum ex nardo pislico dicitur- esse confectum : tibus esset ungendus. Ideoque MarLe, cui ad unctio-
    quid enim per unguentum, nisi bonus odor-opi- nem mortui corporis ejus quamvis multuro deside-
    nionis iusinuatur ? El hoc unguentum ex nardo pi- ranti perveuire non liceret, donatum est ut vivenli
    slico [At., pistica] conficitur, id esl, nardo fideli. -~adhuc impenderet obsequium, quod.post mortem,
    Kam pislis firaece, fides Latine dicitur; sine fide celeri resurrectione prseventa, requireret[J/s., et
    enim Deo placere impossibile est, nec bona fama " Beda, nequiret]. Unde bene -Marcus Dominum -de
    sine jide caiholica fieri poterit. « a 0 homo, unge illa dixisse testalur: Quod Jiabuil; hwc fecil, prw-
    pedes Jesu bene vivendo, Dominica seetare vesligia, venit nngere corpus meum in sepulturam (Marc. xiv,-
    et capillis exterge, ac si habeas superflua,fpauperibus 8). Quod esl aperte dicere : quia corpus meum jam
    eroga. Hoc est capillis pedes Jesu tergere. Quse tibi defuncli langere non polerit, solum quod potuit fecit.
    superilua sunt, pedibus Domininecessaria sunt, t Praevenit vivum adbuc, funerandi officio donare.
    id est, mininiis quibusque in Ecclesia ; de quibus (YERS.8.) Pauperes -enimsemper kabebilis vobiscum,
    in fine dicturus erit Dominus : Quandiu fecistis uni me auiem non semperJiabebitisiEt bic magnae mo-
    exminitnis kis,mild fecisiis. Dotnus autem repleta est deramine patiehlise Dominus non Judam arguit ava-
    odore'(Matth.3L-v.; 40) id est, Ecclesia vitsereli- ritiae, et non pauperum gratia de pecunia ioqui,
    giosse fama [bona]. Nam odorbonus estvita bona. sed ex ratione demonstrat non esse culpandos eos
    Audi Apostolum : Christi bonus odor sumus, inquit, qui ei inter homines -conversanti de facultatibus
    in omni loco (II Cor. n, 15); et in Canlico cantico- , suis ministrarent, cum tam parvo tempore ipse apud
    rum : Unguenlum cffusum nomen tuum (Cant. I, 2). Ecclesiam. corporaliter g@l mansurus; pauperes
    ltem : Dum essetrex in accttbitu sua, nardus meade- autem, quibus eleembsyna fiefi posset, in ea sem-
    dit odorem suum. Ubi aperte quid Mariasemel fe- per essent habendi. (YERS.9.) Cognovilergo turba
    .cerat [ilfs., fecerit], typice autem quid omnis Ec- mutta ex Judesis, quia illic .est, et venerunt non prb-
    clesia; quid anima qusequeperfecta semper faciat, pler Jesum tanlum, sed ul Lazafumviderent, quem
    ostenditur. suscitavil a moriuis. Curiositas hos, non charilas
    YERS.i, S. — Dicit ergo untts ex discipulisejus Jtt- adduxil ad "Jesum : sed nos versa vice, fratres cha-
    das Iscariotes, qui erat eumtradilurus : Quare hocun- •rissimi, si cognoscimus ubi Jesus est, ubi mansio-
    guentum non veniil trecentis denariis, el datnm esl nem facil, ubi Belbaniaro, id esl, domum ahimae
    egenis ? < h Yseimplo traditori! Ya?complicibusejus obedienlis, in qua habitet, invenil; veniamus illiic
    nequiliaJ, etiam nunc membra '.Chrisli persequenti- contemjflatione,non propter bominem tantum,quem
    bus, qui famam virlutis, quam ipsi babere non a morte animsesuseitatum spiritaliler vivere dona-
    a Kx S. Aug., tract. i/, hum. 6. *"Ex Yen. Bedsehom..feria » post Palmarum.
    "909 EXEGETICA. — "GOMMMT. IN JOAN. — LlB. V. 916
    yit,sed,ul.bqnam hqminis yitamimitando, perhbc jitim] scribatur, ~sed.sensu ibqueiitihhi '
    salvo funditus,
    a'd yisioneni Jesu pertingere mereamur. quia pro. intermittatuf. _
    certo cogfiovinius ubi Jesus est; .resurrexit enim Benedictus qui venii in nbtnine Dpmini rex lirael.'
    postmorlem. et.ascendit in coeliim, ubi habet man- «. Sic accipiendum est ut in nemihe Dbmhii in "hb-
    sionem perpetuam : ipsa est vera -Bethania, cjvitas mine Dei Patris.intelligafur, quamvls jiossit "infel-
    .scilicet ccelestis, o_uamnullus yalet nisi obediens in- ligi etiam in nomine. suo, quia et ipse est Dominiis.
    trare.- (YERS.10,1,1. ).Cogitaverurit.tiutemprincipes Unde" alibi scriptum est: Ptuit ppminus a Dothihb
    sacerdoUim,ut et Lazaruininlerficerent,'.qui_a multi (Gen. xix, *_4). Yerba^ejus melius riostfum dirigunt
    propter ilium abibatit -exJudmis, et. credebant in Je- ihtellectums qui ait: Egb veni ih rioniinePatfts mei,
    -swm.Ocseca csecqrum veTsutia,.occidere.veUesusci^ et non suscepistisme. Alius veriietiri nomihe suo, hune
    tatum! quasj-non 'possel. suscitare occisum, qui suscipietis (Joari. v, -5). JJumililatis eftim magisler
    .poterat defunctum. Et quidem se ulrumque-posse est Ghristus, qaiJmmilidvil seineiipsum factus dbe-
    docu.il, qui et Lazarum defunctum, et seipsum sus- diens usque ad niortem, moiiein auleni crucis (Philip.
    «itayit occisum.» a - ^ . . - ii, 8). Non ilaque §fJ2 amittii diviriitatem, quaHdO*
    Ppstquam "Dominus qualriduanum, mortuum sus- -.nos docet humiiitatem. In iUa Patri est aequalis,
    citavit, stupentibus Judseis, ,et aliis eorum videndo B in hac nobis similis; per quodPaiii esl aequalis,
    cred.entibus, aliis jnvidendo pereuntibus, discubuit kqs ut essemus, creavit; pef quod nbbis estsiniilis,
    in domp Jesus recunibente qttoque JLazaro, qui he periremus, -redemit. Has ei laudes turba^ dice-"
    •fuerat a morte suscitatus : post unguentum diffu- bat: Osanna, benedictus qui venit in nomine Domi-
    sumsuper pedesejus, unde domus.odore completa ni rex Israel. Quam vocem mentis invidentla prin-
    ,est, de quibus insuperioribus, quantum "potuimus, cipes Judaeorum perpeti-ribri polefaht [Aug:, quam
    traclavimus; nunc yidendum est,_quid-ante-Domini crucem" mentis invitientia" prihclpuni Judseorum
    passionem gestum est.. Dicit enim Evangelista :. perpeti polerat], quando regemguum-Cbristum.tanta
    " ' multitudo clamabat. Sed quid fuit Domino re-
    .... -. CAPUTXXDL -
    Surbajcum ramis palmarum.eccurrens, clamai, Gsan- -gem esse Israel? Quid magnum "fuitregi sseculorum,
    na. Ipse vere super .pullumsedit, Pkariswis di? regem fleri.hominuhi ? Non enim rex- Israel Christus
    -• centibus : Toius"mundus pbst erim abit. . ad exigendhm Vibutum; vel ferro exercitum arman-
    YERS.12, 15. —In crastinumautemtutbamultd, dum hostesque debellandos : sed rex Isfael,"qubd
    ,quw conveneyatad diem festum, e_umaudissent; quia mentem regai, quod in sefernum consulaf, quod in
    yenit Jesus Hierospiymam, acceperunl ramos palma- ;-. '. regnum cdeloruiri crederiies, sperantes, amantesque
    '
    **
    rtim,_et processerunipbvi.amei, et clamabant: Osanna, perducaf." Dei efgo Filius sequalis Palri," Yerbuni
    benedictus-qui .venit in ngmine Dbmini r#x Israel. per quod facta sunt omnia, quod rex esse voluit
    « k Ranii pahnarum laudes sunt, significantes-vi- Israel, dignatio est, non promoti.o; miseratioriis inr
    cioriaro, quaerat Dominus mortem rnoriendosupe- diciuni est, non poteslatis augmentum; qui eniin
    raturus, et tropbaeo .crucis, diabolum mortis prin-? appeUafus esl rex- Judaebfum, in cbslis est Dominus
    cipem [l/sj, dediabolo... principe] triumphatunis. s a"ngeloruhi.'(YERS.14.) Et.invenit Jesus asettum, et
    Osanna, benediclus qui venit in nemine Dpmini. sedii super eum. Hic breviler dictum est;" nam quem-
    Kotandum sane .quod Osanna verbum Hebraicum, "admodmh -sit factum, apudalios evangelislasplenis-
    compositumest ei diiobus, cofruptoetintegro. Salva Sime legitiir. Adliibelur auiem buic facto prbphe-
    jiamque sive salvifica apud eos dicilur. [Osi, At ticurii teslimonium, ul appaferPt quod maligni prin-
    Vero anna]-. inteijeetio est deprecantis,- quomodo cipes 7udaeorum eum rion iiiteliigebant, in quo im-
    apud- Lalinos interjectio est dolentis, keu ! et inter- piebanthr "quseiegebaht": Invenit ergo Jesus asellum,
    jectio admirantis, papw! Denique in .Psalmo, iibi et sedit super eum.
    LXX interpreles transtulerunt, o Domine, saivum me YERS._i5.— Sicut-scriptum est: Noli timere, filia
    -
    fac,„in Hebraeoscriptumpst,- Anna, Adenai, Qsanna Sion, ecce rex iuus veniisedens super pullumasink
    [Ms., Osianna], quod interpres noster Hieronymus ~"'(Zach. ix, 9). Haec filia Sion, cui divinitus ista di-
    diligentius. elucidans transtulit : Obsecrp, Dptnine, cuntur, in iUIs erat pvibus quse vocem pastoris.
    sqlva, pbsecre...Idem namque signiftcat, ,o Bpmine, audiebant; in. itfa erat multitufflno quse Dbrofnum
    per interjecfionem obsecrantis, -quod,-vbsecrp, DP- _venieniem lanta devotione laudabat, tanto agmine
    mine, per ipsum verbum obsecrationis. Osanna its.- deducebat. Eidicfumest: NoMtimere; illum agtiosce,
    gne,sdlvd, bbsecrp, signiflcal,consumptalitteraivo- qui ecce [ii/s,, qui a te] laudatur; et noli trepidare
    cali, _qrise"vefbum fmus ferminaf, cum perfecle di- "cum patitur, qtiia iUe sanguis ihndetur per quem
    cifuf bsi, pef virtuieni litterae jocalis Aleph, a qua tuuhi deMctumdeleatur et yita redimalur
    [Aug., red-
    Terbum sequens inclpit anna, quod metrici in versi- daitur]. Sed pulluni asinse, in quo nemo sederat
    (hoc
    bus scandehdis",synalepbani vocant: quamvis.[iUi] enim apud alios eyangelistas
    invenitur) intelligimus
    .spfiptain litterain scandehfes tiansiliarii. In hoc au- populum gentium, qui legem Domininon acpeperat,;
    'iem vefbo OsflMna,ibtaliftera, necsallemj_i¥s., sal- _asinam.vero (quia utrumque
    jumehtum Dominoad-
    "^ "' " '
    "«"HucusqueexiiedKMiriiiiaxitata. . ".' J>Ex S."Aug.;"4ract. u, nttm.' 2-15. .
    911 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARSII. OJO
    ductum esl), plebem ejus, quae veniebat ex populo A . cebat ipsum esse granum mortiiicandum et niultipj}.
    Israel, non indomita lamen, sed quae prsesepe Do- candum : mortificandum infidelitate Judaeorum,'mul-
    mini agnovit. (VERS.16.) Hmc non cognoverunt di- tiplicandum fideomnium populorum. Jam vero exhor-
    scipuli ejus primutn, sed quando gtorificqtus est Je- tans ad passionis suse sectanda vestigia, Qui amat
    sus. Id est, quando virtutem suseresurrectionis osten- inquit, animatn suam, perdet eam. Quod duobus
    dit. Tunc recordati sunt, quia hcecerant scripta de modis intelligi potest : Qui amat, perdet, id est,
    eo. Recblenies quippe secundum 15cripturam, quae si amas, perdes [Ms. et Aug., perde] : si cupis vi-
    ante passionem vel in Domini passione completasunt, tam tenere in Christo, noli timere mori -pro Christo.
    ibi et boc inveneruht, ht secundum eloqhia prophe- Item alio modo : Qui amat anitnam suam, perdeteam.
    tarum in pullo asinse sederet. Noliamarein hacvita, ne perdas in aeterna vila.
    YERS.17-19. — Testimoniutnergo perhibebat iurba Hoc auiem quod poslerius dixi, magis habere videlur
    quw erat ctitn ee, quando Lazarum vocavit de monu- evangelicussensus; sequitur enim : Et qui cdit ani-
    mentP, et suscitavit eutn a tnartuis. Propterea et ob- inamsuain in hoc mundo, in vitam wternam custbdit
    viam venit ei lurba,tqui audierunt, eum fecisse Iwc eam. Ergo quod supra dictum est: Qui amat, subin-
    signum. Phariswi ergo dixerttnt ad semetipses: Vide- telligitur, in hoc mundo; ipseritaque [Aug., utique]
    tis, quia nihil proficimus, eccetnundus totus post eum B perdet: Qui autem odit, utique in hoc mundo, in vi-
    abiit. Turba turbavit turbani. Quid autem invides, tam aeternam ipse custodit eam. Magna et mira sen-
    cseca turba, quia post eum vadit mundus, per quem tenlia, quemadmodum sit hominis in animam suam
    factus est mundus? amor ut pereat, odium ne pereat! Si male amaveris,
    CAPUT XXX. tunc odisli : si bene oderis, tunc amasti. Felices qui
    oderunt custodiendo, ne perdant amando. > Hic ani-
    Nuntiatus gentibus eutn videre voientibus, koram suw mac nomine vita prsesens designatur; vel etiam hujus
    clarificationis esse dicit, et granutn frttmenti mor-
    iuum multttm fructum pronuntiat allaturtim. Mini- vitse deleclalio, quse perdenda est ut feliciter iiive-
    strantetn qttoquesibi honorificandumprotnittit. nias voluntatem tuam in regno Dei, quam fortiter
    YERS.20-22. — Erant autem gentiles quidam ex vicisti in hoc saeculo.Nam sancti martyres odio ha-
    his qui ascenderant ut adorarent in die festo. Hi ergo buerunt hatiC prsesentem vitam pro Chrisli noniine,
    accesseruntad Philippum, qui eranl a Betksaida Gali- dum magis voluerunt hanc pf aesentemvitam perdere,
    Imm, et rogabanl eum dicentes: Dotnine, volumus Je- quam Christum negare, implentes quod sequitur :
    sum videre. Venit autem Pkilippus, et dicit Andrmw. YERS.26. — Si quis tnihi ministrat, me sequatur.
    Andreas rursus et Pkilippus dixerunt Jesu. Yidea- « Quid esl, me sequatut; nisi me imitetur? Chrislus
    mus quid Dominus ad ista responderit. Ecce volue- C enim pro nobis passus est, ait Apostolus Petrus, re-
    runt eum Judsei occidere, gerililes videre : sed etiam linquens nobis exemplum, ut sequamur vestigia ejus
    illi ex Judaeis erant, qui clamabant : Benedictus qui (/ Pett: ii, 21). Ecce quod dictum est : Si quis mihi
    venit in nomhte Domini rex Israel. Ecce illi ex eir- ministrat, tne sequatur. Quo fructu, qua mercede ,
    cumcisione, iUiex praeputio, velut parietes de diverso quo praemio?Et ubi sum, inquit, ego, itlic et mini-
    venientes, et in unam fidem.Chfisli pacis osculo ster meus erit. i Merces est amoris, et operis pre-
    concurrentes. Audiaraus ergo vocem lapidis angula- tium, quo ministratur Christo, esse cum iUo cui mi-
    ris. (VERS.25.) Jestts autem, inquit, respondit eis di- nistral. « Ubi enim bene eril sine illo ? Aut quomodo
    cens : Venit g§3 hora, ut clarificetur Filius homi- [Aug., aut quando] [male] esse poterit cum illo?
    nis. Hic quisquam forsitan putal ideo se dixisse Audi evidentius : Et si quis mihi minislraverit, hono-
    "glorificalum,quia gentiles eum volebant vldere. Non rificabit eum Patertneus. Quo honore, nisi ut sit cum
    Ita esl : sed videbat ipsos [J/s., ipse] gentiles post Filio ejus? Quod enim superius ait: Ubi egosum,
    passionem et resurrectionem suam in omnibus genti- iilic et minister meus erit: hoc intelligitur expo-
    bus crediluros; quia, sicul dicit Apostolus : Cwcitas suisse, cum dicit.: Honorificabit eum Paler meus.
    ex parle Israel facta est, donec plenitttdogenlium in- r. i Nam quein majorem honorem accipere poterit ad-
    trarei(Rotn. xi, 25). Ex occasione igitur istorum. optatus, quam ut sit ubi eslunicus; non sequalis fa-
    gentilium qui eum videre cupiebant, annuntiat futu- ctus divinitati, sed consociatus [it/s., consocius]
    ram plenitudinem genlium, et promittit jam jamque seternitati? Quid sit autem ministrafe Christo, cui
    adesse horam glorificationis suae, qua facta in ccelis, operi merces tanta promittitur, considerandum est:
    gentes fuefant crediturse. Unde prsediclum est: Ex- Si quis' miki tninistrat, me sequalur, hoc inteUigi
    altare super cmlos Dcus, et super omnemterram glo- "voluit, ac si diceret: Si quis me non sequitur, non
    riam tuatn (Psal. cvn, 7). Hsecest gentium plenitudo, inihi ministrat. Ministrant ergo Jesu Christo qui
    de qua dicit Apostolus : Cwcilasex parte Israel facla non sua quserunt, sed quaeJesu Christi (Philip. n,
    est, donecplenitudogeniium intraret. Sed altitudinem 21). Hoc enim est, me sequalur, vias ambulet.meas,
    :glorificationis oportuit ot priecederet humilitas pas- non suas : sicut alrbi scriptum est: Qui se dicit in
    sionis. Ideo secutus adjunxit: (YERS.24, 23) Amen, Christo manere, debet, sicut ille ambulavit, et ipse
    amen dico vobis, nisi granum frumenli cadens in ter- ambulare (I Joan.u, 6). Etiam si porrigit esurienti
    ram mortuum fueril, ipsum solum manet. Si autem "panem, de misericordia facere debet, non de j'actan-
    fnortnum fueril, mutlum fructvtn affert. Se autpin di- tia* nonaliudibj quseret quam opusbohUPt,nesciente
    915 EXEGETICA. — COMMENT:IN JOAN. — LIB. Y. , . .914,
    sinistra quid faciat dextera (Matlh. vi, 5), id est, ut fkinflrmitalis necessitate turbantur, ne desperando
    alienetur intentio cupiditatis ab opere charitalis. Illi pereaht, cbnsolaris. Audi ergo, o miles Christi, quid
    dicitur : Cum uni ex «limiMtsmeis fecisti, mihi fecisli deinde subjungat,cum- dixissef: Nutic anima' mea. -
    (jtfa«A.xxv,40)."Necea tantum quaeadmisericordiam turbata est. Et quid dicam, inquil? Pater salvifica me .
    pertinent corporalem, sed qmnia operapropter Chri- ex hac hora. Sed propterea veni iti horam kanc :
    stum faciens, (tuncerunt bona, quoniam .finis legis Pdtet; ctarifica tuum nomen. Docuit te quid cogites,'
    Christusadjuslitiamomni credenti[/?om.x,4]) 584 _ docuit quid dicas, queni inyoces, ih quo speres,'
    'credens [Aug. om., credens] minister est Christi usque cujus voluntatem certam atque divinam tua3voluutati
    adillud qpus magna3charitatis, quodest animamsuam humanae, Infirmseque proponas [Aug-,, prseponas].
    profratribus ponere; hoceslenim, et jiro Chrislo po- Nonldeo tibi videatur ex alto deficere, quia te vult
    riere : quia et hoc propter sua membra dicturus est; ab imo prospicere [Aug., profieere]? Nam ettenlari
    Cum pro istis fecislis, pro me fecisiis. De tali quippe dignatus est a diabblq, a quoutique,-si nollet, non-
    opere etjamse ministrumfacere, et appellare digna- tenlaretur : et ea respondit diabolo, quae th in ten-;
    lus est, ubi ait : Sicut Filius hominis non venit mini- tationibus debeas respondere. Et ille quidem tenta-
    strari,sed ministrare,'et animam suatn ponerepro tus est, sed non pericUtatus : ut doceret te in terita-'
    multis (Maith. xx, 28). Hinc ergo est unusquisque B tione periclitanteia, tentatori respondentem, et post'
    minister Christi, unde est et minisler Chrislus. Sic lenlaiionem non ire [Jlis. el Aug., respondere et post
    ministrantjem Christo honorificaf Pater ejus, honore tenlatorem non ire], seda periculo.tentationis exi- .
    illo.magnb, ut sit cuni Filio ejus, nee unquam defl- . re; Sicut autem hic dixit : Nunc anima mea lurbala
    ciat-fides ejus [Aug., felicitas ejus]:~j Communiter est; ita etiam ibi dicit: Tristis est anima mea usque
    yero de omiiibus ait : Si quis mihi -ministrat; omnis , ad mortem. Et :• Pater, si fieri potesl, transeat a me
    enim quicunque bene agit, Christo ministrat. i Unde caiix iste. Hominis suscepit infifmitatem, ut doceat .
    unusquisque pro modulo suo ministretChristq, bene sic contristatum et conturbatum, quod sequitur -di-.
    vivendo, eleemosynasfaciendo, nomen doctrinamque cere. Verumtameii, non quod-ego~'voip,sedqupd lu
    ,ejus,quibuspotuerit praedicando. s Qui yerohene vi- vis; Pater (Malth. xxvi, 58, 59). Sic enim homo-ab'
    ventes exhortatur ut permaneant in bene vivendo, humanis in divinadirigitur, cum voluntati humana,'
    - ministrat Christo; qui vero humiUter admpnenti se volunlas diviha praeponitur. Quid est autem, elari-
    obedjt,-ministrat Christo; otqui fideliler in hoc sse- fica tuum namen, misi in sua passione el resurreclib-'
    culo minislrat Ghristo,.feliciter in futttro sseculo re- _.ne? Quidest ergo aliud, nisi ut Pater clarificet Fi--
    gnabit cumtlhristo. . - v lium,"qui clarificat nomen suum, etiam in similibus^
    Cum Dominus Jesus praedixissetin granojfrumenti C Sgg passionibus servorum suorum? (YERS,28.)»
    [Ms., sinapis] passionem suam ; et suos hoftaretui Venitergp vox de cwlodicens : Et clarificdvi, et ite--
    ministros ut sequerentur eum, ad nostram rursum rutn clarificabo. Et clurificavi, antequam facerem'
    infirmitatem suum temperavit atfectum, etait: mundum; et ilerum clarificabo,' surgentem a mortuis
    et ascendentem in ccelum. Etaliter.intelligi potest :>
    CAPUTXXXI. Et clarificavi, cum de virgjne natus. est," cuin de
    adoratus est, cum a san-."
    Animam suam turbatam esse dicenli, et clarificari ~se ccelo indice stella'amagis
    Patre pascenti VPXde casloait ;-Et clarificavi,•el ctis'.sanctoSpirituplenis agnitus est, cum descen-^
    " ailerum clarificabo.' Ppst hwc multa prosequitur, in- dente Spiritu in specie columbse declaratus, cum-
    • ' ter
    qum se non ad judicdndum, sed ad salvandum voce deccelo sonante nibnstralus,- cum in monte
    mundum venissetestatur.
    trahsfiguratus,cum miraculamultafecit,cuminulf
    YERS.J27.— Nunc animamea lurbataest. Undc tos.sanavit atque mundavit, cumde paucissimis pa-.
    tufbata.est, Doinine Jesu,'anima*tua?Nunquid nor. nibus tantam multitudinem pavit, cum ventis et flu- -
    ideo ammam accepisti, et hominem peffeclum, ui ctibus imperavit, cum mortuos suscitavit. Et iterumi
    palereris in eb? Yideo "te,.Domine, nostram infirmi- — ciarificabo, cum resurget a mortuis, curii mors ei ul-
    latem in le transferre el"in te causam "suscipere tranon"'dominabitur, cum exaltabilur super ccelos'
    nostram'. Ideo turbalus es,' quia voluisti; sicut natus Deus, etsuperomnem terram gloria ejus. (YERS.29,-
    fuisti, qttia voliiistl. Nam paulo ante de te dictum 50.).TtM'6flergo quw stabat et audiebat; dicebqt toni-
    ost, ubi Lazarum suscitasti : Turbavit semetipsum. - truutn esse factum :ralii dicebgnt, angelus ei- locutus,
    Nam his verbis ab infirmitate nostra rapuit nos ad est. Respondit Jesus et dixil : Non propter me voxs
    _ infirhiitatem suani. Yox*est enim.fortitudinis Do- hwc venit, sed propt.ervos. Hic ostendit illa voce non_
    mini, ubiait': Venithora, ut clarificetur -Filiusho- sibLindicatum quod jam sciebat, sed eis quibus inr-
    'riiinis: vox^est enim infirmitalis nostrse,"dum ait: „ dicari oportebat.-Sicut autem illa vox nonpropter
    1 Nutic anima med turbaia est. t a 0 Domine mediator, eum, sed propter illos a divinitate facta est: sic
    Deus supra"nos, homo proptef nos, agnosco miseri- anima ejus non prqpter eum, sed,propler alios vo-"
    cordh.m tuam. Nam quodtu tantus, tuse chafitalis Iuntate turbata est. » - _ - _r
    ^voluhtate turbaris, multos in corpore tuo, qui suae - YERS.31. —_Nuncjudichhn esf mundi, Non enim,
    ' a Ex
    S. Aug.,tract. ta, num. 2-11.
    9iS B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 916
    de fhturo judicio hoc dielum esse putemus quod in A _ est. Hwc scriba vobis, nt npn peccetis; ita qui vulhe-
    flne mundi futtirum est, ubi.boni el mali separabun-: nerantur, quodsequitur, audiunt :'El sipeccaveritis,
    tur «terna divisione, sed de judicio tmod- quotidie advacatum kabettuts apud -Patrem Jesum Ckristum
    in sancta Dei Ecclesia solet esse. z Possidebat ergo justnm, ipse est propitiatio peccatorum twslrorum (I
    diabolus genus hunianum, et reos suppliciorum le- Jpan 11,4). Quid enim oramus, cum dicimus : Di-
    nebat chirograpbd peccalorum; dominabalur in tnilietwbisdebita npstrd (Mattk. vi, 12), nisi ut vul-
    -cordibus infidelium, ad creaturam colendam deserto nera_nostra sanenlur?Et-quid aliud petimus, cum
    ereatore, deceploscaptivosque trahebat : per Christi dicimus : Etnenpsinferasin tentatianem,-msi utille
    autem fldem qusemorte ejuset resurrectionefirmata qui insidiaiur, vel certat extrinsecus, nttlla irrum-
    est, per ejus sanguinem qui in remissionem fusus pat ex parte, nuUa nos fraude decipiat, nullis nos
    est peccatorum, millia credentium adominatu dia- subvertatmachinis? Quando non tenetlocum cordis,
    boli liberantur, Christi corpori cojiulantur, et sub. ubi fides habitat, ejectus est foras. Sed,"Nisi Domi-
    tanto captte uno ejus spiritu debilia [Aug., fidelia] nus custodierit civitatein,~invanum vigilat, qtii cttsto-
    membra vegetantur. Hoc vocabal judicium, hanc dit eam(Psal. cxxvi, 1). Nolite^rgo devobis ipsis
    discrelionem, banca suis redemptisdiaboli expulsio- prsesumere, si non vultis forsis ejectum diabblum
    nem.D.eniquoaltende, quiddicat, quasi quaereremus 83 intro iterum revoPare. Absit -autem ttt diabolum
    quid esset quod ait : Nunc judichttn esi mundi, se- - mundi prineipeni ita dictum existimemus, ul -eum
    '
    putug exposoit, ait enim : Nunc princeps hujus creioot terras dominari posse cfedamus. Sed mundus
    mmidi ejicielvr foras: Audivimus quale dixerit -esse appeUatur in malis-hommibus, qui toto terrarum
    judicium, Non ergo illud quod in fiue venturum est, orbe diffusiSunt: sicut ajipeUatur domus in_ his a
    ubi vivi et morlui judicandi sunt, aliis ad sinistram, quibus habitatur, secundum quod dicimus : Bona
    aliis ad dexteram separaiis : sed judicium quo jjriri- domusestjvelinala-domusest; nonquando repreheh-
    ceps hujus roundi ejicietur foras. Quomodo ergo in- dimus, sive laudamus sedifiGiumparielum atque te-
    tus erat? Quo eum dixit ejiciendum. foras ? Nunc, ctorum; sed quando mores vel bonoium hominum
    inquit, prineeps hujns .mundi ejicieiur foras; hoc vel malorum. Sic ergo dictuin est, princeps hujus
    intelljgendum est quod nunc flt, nori quod tantum mundi, id esl, princeps malorum hominum:[A«<jr.,
    [Aug., tanto] post futurum est in novissimo die. malorum omnium], qrii habitahfinmuhdo. AppeUa-
    Eraevidebat [Aug., prsedicehal] ergp Dominus quod tur etiam mundus in bonis, qui similiter' toto lerra-
    sciebat, post passionem et glorificationem suam per rum orbe diffusi sunt: indedicil Apostolus:- Deus
    universum mundum multos populos oredituros, in erat in Christo, tnnndum reconciliatis sibi (II Cor.
    quorum eordibus diabolus intus erat; eui quando ex v, 19). Hi sunt ex quorum cordibus princeps-mundi
    fide renuntiant, ejicietur foras. Sed dicit aUcjtiisx ejicilur foras. -Cum. ergo dixisset: Nunc princeps
    Nunquid. de cordibus patriarcharum et propheta- hujus mundi ejicietur foras :
    rum, velerumque justorum non est ejectus [foras? . YERS.52. — Et ego, inquii,' si exaltafus fuero a
    Ejectus] est plane. Qnomodq ergo dictum est, AT„ttc terrafotnnia trahatnpost me. Qtiseotnnia,nisi ex qui-
    ejicieiur foras ? Quomodo putamus,' nisi quia tunc bus iUeejicitur foras ? Noh autem dixit omnes, sed
    quod -in hpminibus paucissimis factum est, nunc onmia; nonenim btnniumest fides (II Thess. m, 2).
    in_multis.magnisque pnpulis jam futurum esse prae- Non itaque hoc ad -universitatem hominum refrilit,
    dictum est? Siput illud quod dictum est : Spiritus Sed ad creaturae integritatem, id est, spiritum et
    <jui.ni .tiondtim.erat dalus, quia Jesus nondum erat animam etcorpus; etillud quod [Aug., quo] inlelli-
    glerificatus (Joan. vn, 59), .potest similem babere gimus, et iUud quod [Aug.,~qno]vldemus, et illud
    qusestionemet similem solutionem. Npn enim sine qnoi\Aug., quo] visibiles et contractabiles sumus.
    Spiritu sancto futura pra^nuntiaverunt propbetse; Qui enim dixit : Capiltus capilts vestri non peribit
    aut non etiam Dominum iufantem in Spiritu sancto (Luc. xxi, 18), orania trahit post se. Aut si oinniq
    "Simeon senexetAnna viduacognoverunt; etZacha- JJ ipsi bomines intelligendi sunt,omnia prsedestinata ad
    rias et Elisabeth, qui de illo- nondum nato, sed j"am salutem possumus dicere': exquibusomnibus, ait, ni«
    concepto tanta per Spiritum sanclum prsedixerunt.- hil esse periturum, cum supra de suis ovibus loquere-
    Sed 45piritus nondum erat datus,- id est, illa abun- tur (Jpan. x, 28). Autcerleomnialiominum genera,
    daniia gratiae spirilalis, qua -congregati linguis om- slveinflnguis omnibus, sive inaetatibus dmnibus,sive
    niuhi-ilbquerentur, ac si in linguis omniuin gentium in gradibus bonorum omnium, sive in divefsitati-
    fulufa^prsenunliaretur Ecclesia, qua gratia spiritali bus ingeniorum omnibus, sive in arfram licitarum et
    populi congregarenlur, qua longe laieque peccata utilium professionibusomriibus,etquidquid aliud dici
    diniitierentur, et milliamillium Deoreconciliarentur. potest, secundum innhmerabiles differentias quibus
    Quid ergo, ait quispiam, quia diabolusde credentium inter se, prseter sola peccata, homines distant, ab
    cordibus ejicitur foras, jam fideUumneminem ten- excelsissimisusque ad humillimos,*a rege usque ad
    tat? Imo verb. tentare non cessat. Sed aliud esl in- m.endicum: Otnnia, inquit, trahampost me, ut sit
    trinsecus regnare, aliud est forinsecus oppugnare; caput eorum, et illa membra ejus. Sed si exaltatus,
    aliud esl vulnerare, aliud occidere. Sed si vulneral, inquit, fuera a lerra, lioc est, cum exaltatus fuero :
    adest quisanat. Quia sicut gg@ pugnantibus dictum non enim dubilat futurum esse quod yenit implere.
    9*1.T EXEGETICA.-^COMMENT. IN.JOAN. ~ LIB._V. - 918
    -Hocrefeftur' ad illud, quo-supprius ait :Si .antem-A.", Prasnuntiata Dominus Christus passione sua in
    mortuum fueritgranum, multum fruclum affert (Joan. - exaltatione crucis (quod Judseiintelligentes, qusestio-
    XII, 24).-Nam exallationem suam quidalittd dixit,. nem proposuerunt quomodo diceret se esse moritu-
    quam in .cruce passionem ? Quod et ipse evange]ist.a rum, cum ex. lege audierint, quod Christus inanet_
    non tacuit; subjunxit enim, et ait: (YERS.55, 54.) in aeternum), deinde intulit evangelista, et ait ._
    Hgc autem.diceb_at,,significans qua morte es.set mori- .(VERS.57, 58) Cum autem tanta signa fecisset ceram
    lurus. Piespondit ei, turba : Nos audivitnusex lege ,• eis_rnpn,credebantineutn. Ut sermo Isaiw prophetw
    . quia Chrisius manet in mternutn, et quomodotu dicis : impleretui;-quemdixii : Domine, quis credidit auditui
    Oportet exaltari Filium hominis? Quis est iste.FUius nostro 2 Et brachinm Domini cui-revelatum esl (Isqi.
    liominis? Memoriter tenueruntcjuodDominus dicebat LIII,1) ? (_OT"s,pro raritateposuit, quiaquodsanctipro-.
    -assidue Fi.ium hominis se esse. Nam hoc loco non' -phetseaDeo audiefunt et populopraedicaverunt,-pau-
    , ait: si exaltatusfueiit a terra Filius Jiominis : sed cissimi-crediderunt. In eo quod ait, Brachium.Dp-
    sicul superius dixerat, quando. nmitiaii sunt gentiles mini cui. revelalum est ?.« a ubi ^atis ostenditbra-_
    illi, qui eum viderp cupiebant: Venit hora,~ ut glori- chium Domini,ipsum Dei Filium nuncupatum; non
    ficetui;Filiup hominis. Hoc itaque isli -animo reti- quod Deus Paterfigura determinetur carnis humanse,
    nente"s,etquodnunc ait :.C«m exaltatus fuera aterra, B ejquelFilius tanquam membrum corporis hsereat, sed
    morleui crucis intelljgentes, quaesierunt ab illo, et - quia omnla per ipsum facta sunt, ideqiiraGbium
    dixerunt: Nes audivimusex lege,-quia Christus m_a- P/omini dictus est. Sicut enim tuum brachium per
    ,net in mtenmm: et quotnodg ly, dicis : Opertet exal- fuod operaris, sic Dei brachium dictum est - ejus_
    tari Filium komints? Si enini Christus est, inquiunt, Yerbum, quia p_erYerbum pperatus est Deus _mun-
    manet in selernum : si manet in aeternum, quo- dum. Gur enim homo brachium, ut aliquid operetur, "
    niodo exaltabifur aterra?Id est, quomodo crtt- cxtendit, nisi quia non continuo fit quod dixerit? Si
    cis passione morietur,? Hoc ,enim eum dixisse in- autem tantapotestatepraeyaleref, utsineullocorporis
    |eUigebant, quod facere cogilabant. Non ergo eis . motu-sui quod diceret, fieret, brachium ejus esset
    yerborum istorum obscuritatem aperuit .inihsa sa- verbuni ejus.-Sed Dominus Jesus Dei Patris unige-
    pientia, sed stimulala conscienlia.-(YERS.55.) Dixit nilus Filius, sicut non est paterni corporis membrum,
    efgoeis Jesus : Adhuc modicum iumeti;iti vobisest. ita non est cogitabile, vel sonabile ac transitorium
    liinc esf, quod intelligitis [-Ms.j inlelligetis], quod verbum : quia cum omnia.per ipsum facta sant,
    Ghristus manet in.seternum. Ergo ambulate, dum Deus erat Yerbum [Aug., Dei Yerbum erat]. s Quem
    lucem habeiis, ut-non vos tenebrw cotnprehendant. evai.gelista Verbumnominavit esse apud Deum, bunG _
    '
    A-mbulate, accedite, tqtum tfSf intelligite, et mo- Kpropheta brachium poroini nominavit. Dum bra-
    riturum Christum et yicltirum in aeternum; et san- chium.Domini audiamus, Dei virtutein, et Dei sapien-
    guinem fusurum ijuo redimat, ct ascensurum in; su- tiam Cbrislum agnoscamus, per quem facta .sunt
    blimia quo perducat. Tenebrae autem. vos ooihpre- bnmia. Otnnia enim ?» sapientia fecisti (Psai. cm,
    hendent, si eo-modocredideritisChrislia3ternitatem, -24), djcit Psalmista. t Nqn est enim' ipse qui Patef,
    ut negetis ine.o mortis. humilitatem. Et qui ambulat sedunum sunt ipse.et Pater , et aequalisPatri, ubi-
    i in.tenebris , nescit quo vadal. Sic poiest offendere; que totus. Hic quasstio difflcilis oritrir quid fecisseht _
    ip lapidem offensionis, et pelram scandali,~*quodfuit "Jtidaei mali; vel quse culpa illorum esset, ut nori
    JDominuscaecisJudaeis (I -Petr. n, 8); sicut' creden- cfederent, si necesse erat ut serma Isaim prophetce-
    tibus lapis queniu reproba/verunt sedificant.es,factus impleretm; quem dixit : Dpmhie qhis credidit auditui
    estiri caput anguli (Psat. cxvn,- 22); Hihc indi- nostro, et bfdchium Domini cid reveiaturit est?-C\ii
    gnati sunt credere in Christum, quia eorumimpietas quaestioriirespbndemtis, Dominum priescium futuro-
    cbntempsitmortuum,risitoecisum :etipsaerat mors f um per prophetain praedixisse jnfldelilatem JudseO-
    grani multiplicandi, ot exaltatio trabentis post se fum: pfsedixisse tameri, non fecisse. Non enim"pro-
    omnia. - _.;,-. ', - . , pterea quemquam Deus ad peccandum cogit,. quia
    ^ VERS.56. —. Dum lucem-habetis,eredite in lucem, ' fulura hominurn peccata jam riovit.- Ipsorum" efiim
    at filii lucis silis. Cum aUquid .veri'auditum habetis, praescivit ppccata, non sua; non cujusquam-alterius,
    _3reditein veritatem, ut renascamini in veritate. Hcec sed ipsorum. Quaprbpter si ea, quse ille- praescivit,
    Jgcutus esf Jesus, et abscendit se abeis. Non ab eis ipsorum non sunt, ipsorum-nbn vera_ prsescivit i.*
    qui credere et.diligefe cceperant; non ab eisqui cum Sed quia illius praescientia falli non pptesl, sine *du-
    '' ramis -
    palmarum et laudibus obviam veneranl; sed bio non alius, sed ipsi peccant, quos Derispeccatores
    ab eis qui videbant et invidebant, quia nec videbant, [ Aug.; peccatufos ] esse praescivit. Feceruut - ergo
    sed.in lapiderii illum caecati.fAuc/., csecitate] offen- peccatuni Judaei,quod eos facere non compuUt, cui
    '
    debant. Cum autem se abscondisset -Jesus ab eis qui peccatum non.placet: sed facturps esse praidixit,
    jlium"oceidere cupiebant, (quod saspe propter obli- quem hihillatet.,Sed ea qua3 sequuntur Evangelii
    ~
    Viohemcommonendi,estis), noslrse•infirmitati consu- verbaplus urgent, et profundiorem qusestionemfa-
    Juit, non suaepotestati.derogayit. B ^ ciunt. Dicitur enimggg hic, quasi causa sit Dehs
    a Ex S. Aug.,tract. MII, num. 2-15. « Quapropter si ea, quaeille prsescivit ipsorum, noa
    * ApudAugustinumhsecyerba itainterpungunlm': sunt ipsbrum, non verelllepraescivit. v
    919 B. F. ALBINTSEU ALCUINIOPERUMPARS II 920
    Incredulitaiis illorum, qui iUorum oculos excsecavit A non poterant credere, culpa est voluntatis humanse.
    et cor induravit. Hoc onmino de Deo dicitur, non de Hoc de Juda^is qui excsecati et indurali sunt, Deris
    diabolo. Sed causa quserenda est cur propheta dixis- prsescivit, atque in ejus spiritu propheta prsedixit.
    set hoc Deum fecisse : quam eo donante quantum Quod vero addidit : Et canvertanlur, et sanem ees,
    poterimus, exponemus. Non poterant credere, quia utrum subaudiendum sit [Aug.add., non],id est, non
    hoc prophela praedixit : [hoc autem propheta prse- - convertanlur, connexa desuper sententia, ubi dictum
    dixit], quia Deus hoc futurum esse praescivit. Quare est, Utnan videant acnlis, et intelligant carde : quia'
    autem non poterant, si a me quseratur, cito respon- et hic utique dictum est, ut non intelliganf; et ipsa
    deo ; Quia nolebant: malam, quippe eorum volun- enim conversiode illius gratia est, cui dicitur : Deus
    tatein prsevidit Deus, et per prophgtam prajuuntiavit virlulum converte nos (Psal. LXXIX, 4). An forte et
    ille, cui abscondi futuranon possunt: et hanc excse- hoc de supernss medicinae misericordia factum in-
    catiohem vel indurationem malam eorum meruisse telligendumest, quoniaro perversse ef superbsevolun-
    vblunlatem [Ms., mala.... voluntate]. Sic eriim ex- talis erant, et justitiam suam conslituere volebant,
    ecocat, sic obdurat Deus, deserendo et non adju- ob hoc [Ms., ad hoc] desererentur, ut csecarentur;
    '
    vando, quod occulto nobis jiidicio facii, sed nunquam ad hoc excaecareiitur,ut offenderentin lapidem offen-
    injusto. Cum ergo Apostolushanc-ipsam difficillimamB sionis, et implerentur facies eorum ignominia : ita
    qusestionem tractaret, ait : Nunquid iniquitas est humiliati quaererent nomen Domini, et non suam
    apud Deum (Bam. ix, 14)? Absit. Si ergo absit ut justitiani qua inflatur superbus : sed justitiam Dei
    sit iniquitas apud Deum, sive quando adjuvat, mi- qua justificalur impius? Hocenim niullis eorum pro-
    sericorditer facit. sive quando nbn-adjuvat, juste fecit in bonum, qui de suo scelere compuncli, in
    facit; quia omnia non temeritate, sed juslo judi- Ghristum postea crediderunt, pro-quibus el ipse ora-
    cio facit. Porro si judicia sanclorum justa sunt, verat, dicens: Patet;'ignosce illis, quia nesciuntquid
    quanto magis sanctificantis et juslificantis Dei? faciunt'(Luc. xxm, 54). » Sequitur :
    Justa ergo sunt, sed occulta. Ideo cum quaestiones YERS.42, 45. — Verumtamen et ex principibus
    hujusmodi in medium venerinl, quare alius sic, et mulli crediderunt.in eum, sed propter Phariswos noii
    alius sic judicetur; quare ille Deo deserente excae- confitebantur,ul de synagoganon ejicerentur: dilexe-
    cetur, iUe Deo adjuvante illuminetur : non nobis runt enim gloriatn Iwminum tnagis, quam gloriam
    judicium de judicio tanti judicis usurpemus, sed con- Dei. ( Yidete rjuemadmodum notaverit evangelista
    tremiscentes exclamemus cum Apostolo : 0 altitndo et improbaverit [quosdarii] quos tamen in eum dixit
    divitiarum sapientimet scientiwDei! Quam inscruta- credidisse: qui in hoc 5g9 ingressu fidei si profi-
    bilia sunt judicia ejus, et invesligabiles vim ipsius G cerent, amorem quoque humanse gloria; proficiendo
    (Rotn. xn, 55)! De talibusvero qucestionibusvel j'u- snperarent, qriem superaverat Apostolus dicens":
    dieiis Dei, admonentem audiamus Scripturam atque Mihi autem absit gloriari nisi in cruce Domini nostri
    dicentem : Aitiora te ne qumsieris, et fortiora te ne Jesu Chrisii, per qnetn mihi mundus crucifixus est,
    perscrutatus fueris (Eccle. m, 22). Perveniamus ergo et ego mundo (Galat. vi, 14). Ad hoc enim el ipse
    in -viam fidei, hanc perseverantissime teneamus : Dominus crucem suam, ubi eum demefitia superba?
    ipsa perducit ad eubiculum regis, in quo sunt omnes impietatis irrisit, in eorum qui in illum crederent.
    thesauri sapientise abseonditi. Non enim Dominus frontibus fixit, ubi est quodammodo sedes verecun-
    ipse Jesus Chrislus suis illis magnis et prseeipue diae, ut de nomihe ejus fides non erubescal, et niagis
    electis discipulis invidebat, quando dicebat : Multa Dei gloriam, quam bominum diligant. J
    habeo vobisdicere, sed non poteslis illa portare modo « a Loquente Domino Jesu Christo apud Judseos,
    et tanta miraculorum signa faciente, quidam credi-
    (Joan. xvi, 12). Ambulandum est, proficiendum est,
    crescendum est, ut sint corda nostra capacia earum derunt, pradeslinati in vitam seternam, quos etiam
    rerum, quas capere modo non possumus. Quod si vocavit oves suas; quidam vero lion crediderunt, riec
    nos ullimus dies proficientes invenerit, ibi discemus,. poterant credere, eo quod occulto nec tamen inj'usto
    D judicio Dei fuerant excsecati; j alii vero palam cre-
    quod hic non potuimus. Non itaque mirum est quia
    non polerant credere, quorum voluntas sic superba dentes, et cum ramis palmarum occurrentes; alii
    erat, ul ignoranles Dei justitiain, et suam volentes vero occulte credentes, sed propter Phaiisseos nbn
    constituere [Ms., vellent statuere], sicutde illis dicit confitentes, qtios evangelista notavit,-cum dixit:
    Apostolus,justitise Dei non essent subjecti ( Rotri. x, Dilexerunt gloriam kominum magis qumn gloriam
    5). Quia enim non ex fide; sed tanquam ex operibus Dei. Gloria Dei est publice confiteri Chrislum, sicut
    tumuerunt: ipso suo lumore csecati, offenderunt in martyfes sancli fecerunl, de quibus alio in loeo ipse
    lapidem offensionis.Sic autem diclum est, non pote- Dominusail: Qui me confessusfuerit coram komini-
    rant credere, ubi intelligendum est, quod nolebant : bus, confiteboret ego eum coram Paire tneo (Mallk.
    quemadmodum dictum esl de DominoDeo : Si non x, 52). Qui confiletur Christum in confessionelaudis,
    creaimus, ille fidelis pertnanet, negare seipsum noti confilebitur, id est laudabilur a Christo coram Deo
    potest (II Tim. n, 15). Sicut laus est voluntalis Patre. Hisita se habentibus, ef sua jam propinquante
    divinse [quod illos salvos fieri voluit], ita quod illL passione.
    a Ex S. Auguslinp, .ract, j,jv, num, i-8.
    921 • EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. Y. . 922 '
    YERS."44,45.—JesMSclamaviiet dixit: Qui credit A _ quse vemt m Jiunc mundum, quia per lUam factus
    in me, non credit in me, sed in eum qui misit me; et. est mundus. .
    qui videt me; videt eum qui me tnisit. i Jam dixerat !VERS.47. — Et si quis audierit, inquit, verba mea, -
    qtiodamloeo : Mea dactrina non esi mea, sed.ejus qui et non custcdierit ea, egp nonjudico eum. e Audite,-
    me misit (Joan. vn, 16). Ubi inleUeximuseum doetri- quomodo dicit Filius, ego nonjudtco eutn; cum dicat
    ' nam suam dixisse Yerbum Patris, quod est ipse; et, . alio loco : Pater twn
    judicat. quemquqm, sed "omne-
    hoc significasse dicendo : Doctrina mea non est mea, judicium dedit Filio (Joan. v, 22) ,-nisi quia inlelli-
    sed ejus qui me misit,-quod a seipso ipse non esset, gendum est, quod sequitur : Non enim veni, inquit,
    sed haberet a quo esset. Deus enim de. Deo, Filius ut judicem mundum, sed ut salvificemmundum? Nunc'
    Patris : Pater autem non Deus"deDeo, sed Detts Pa- ergo tempus est misericordise, postea erit judicii.
    ter Filii. Nunc autem , quod ait: Qui credit in me,. Quia misericordiam, inquit, et.judicium^cantabo libi, '
    non credit in tne, sed in eum qui misit me, quomodo . Domine-\Psal. c, 1)/. Sed de ipso etiam futuro no-
    intellecturi sumus, nisi. quia homo apparebat homi- vissimoque judicio videte quid dicat: (YERS.48) Qui
    nibus, cum lateret Deus? Et ne putarent hoc euni spemit me et non accipit vefbajnea, habet qui judicet-
    esse lanturamodo quod videbant, talem ac tantnm eum. Sermo quem locutus sum, ille judicabit eum iri'
    se volens credi, qualis et quantus es.l Pater, qui cre- . novissimodie. Non ait: Qui sperhitme et non accipit-'
    dit in me, inquit, non eredit in me, id est qubd videt, verba mea,ego-eum non jhdico in nbvissimb die. » "
    sed in eum qui misit tnc, id est In Patrem. Sed. qui Yenit enim Filius Der ad salvandum/non ad judi-'-
    credit in Palrem, necesse est ut eum credat Filium candum. Ideo dixit, non judico eum, id est modo, in-
    habeie;» et dum eum Patfem credit seternum, cre- prsesenti, sed judico eum innovissimo die. « Cum
    dal et Filiuin babere coseternum sibi, et consubslan-" enim dixisset: Qui spernit me et non accipit verba
    tialem sibi. Propterea dixil: Qui credit in me, non _- tnea, habet -quijudicet eutn; exspectanlibus autem
    credit in tne: nofens ut totum quod de Chrislo cre- - .quisnam ille esset, secutus adjunxit: Sermo quem
    ditur secundumhominem crederetur. IUe benc credil -locutus sutn, itle judicabit eumin novissimodie, salis
    in me qui secundumidquod videt me non tantum manifeslavil seipsum judicaturum in rioyissirilo die.
    creditinme; sedsecundum id quod videt me aequa- Seijisum quippe locutus est, "seipsum annuntiavit,
    lem esse Patri; t ac ne putaretur sicyoluisse intel- seipsum j'anuam posuit, qua ipse ad oyes pastor in- 1"
    ligi Patrem, tanquam patrem multorum filiorumper traret. Aliter itaqhe judicabuntur qui non audierimt,
    gratiam regeneratorum, non uoici Verbi sequalissibi,. et aliler qui audierunt et contempserunt. Qui eninx.
    continuo subjecit: Et qui videt me, videt e.umqui mi- sine ait Apostolus, sine legeperibunt;'
    inter eum et C legepeccaverunt,
    sit me. i Usque adeo enim nihil dislat et qui in lege peccaverunt, per legem judicabunlur'
    me, ut qui me yidef, videat eum qui misit me. Hssc
    debet (Rom. n, 12).'(VERS.49.) Quia ego, inquit, ex me
    visio, intellectualis, non carnalis intelligi, quae nonsum locutus. Ideb se dicit hon locutum ex
    seipso,'
    modo in laude _est sanctorum, post resurrectionis non est ex seipso". i Jam hoc ssepe diximus
    seternae beatitu- quia
    ultimse diem in specie [Ms., in re] Filius a se non est, sed a Patre; ideo adjunxit:
    ait: Beati tnundo quod
    dinis .erit, dequa alibi corde, quo- Sed
    Atlendamus qui misit me Pater, ipse miki mandaium 'dedit
    riiam ipsi Deum videbunt jjlatth. v, 8).
    " - quid dicaw et quid loquar. Non enim locoruni spatio,^
    csetera. non non voeali sono Paler
    YERS.46.—Ego lux in mundum veni, ut gtnhis qui~ Filio syllabarumut expressione",Filius mandalum Patris audial:
    lenebris twn maneat. Dixit loquitur,
    credit in me, in quodam sicut filiris hominis ab homine audire
    loco discipulissuis : Vos' estis iumen mundi: non po- Pafer niandet illi. « Sed uniciis Filius est solet, quid
    Yerbum
    test abscondicivitas super montem constituta. Neque , Patris et
    sapientia Patris : in"illo simt omriiamah-
    accendunt lucernam et potiunt eam sub.modio, sed
    in jiata Patris.^eque enim mandatum Patrjs aliquando-
    super candelabrum ut luceat oriinibus qui dpmo Filius nescivit, uf eum necesse esset ex
    sunt.-Sic luceat tutnen vestrum coram hominibus,ut D tempore
    habere quod accepit, ut nascendo acciperet, dederit-
    videant opera vestra bona,et glorificenl Patrem ve-
    strmhquiiticwtisesl(Matth. v, 14). Non tamendixit: que illi Pater gignendo.a, tpiod non haberet: sed_
    vitam habentem. Sicut superius ait:
    Yqs lux venistis inmundum, ut qmnis qui credil in eum genuit
    Siciit Pater kabel vitam, sic dedit et Filio vitam ka-
    vos, in ienebris non maneat. Nusquam hoclegi posse
    conttrmo. Lumina ergo sunt omnes sancti: sed cre- berein semelipse, id est genuit Filium, vitam haben-.
    dendo,illurainantur ab eo, a quo si quis recesserit, tem in semetipso : sicdicit hic, sicut mandatunidedit
    tenebrabitur. Lumcn autem illud quod illuminat, a mihi Pater. Et quia seterna ipsa nalivitas, minquam.
    se recedere non potest, quia incommutabile oninino non fuit Filius, qui est vila : et sicut est vita selerna,
    est. Cum aulem dicit : Omnis qui credit iii me, in sic est qui natus est, viia seterna. Ita et niandatum/'
    tenebrisnon manel, satis manifestat onmes se in te- non quod Filius nonhabeat,_Pater dedit; sed sicut
    nebris invenisse: sed ne in eis tenebris remaneant dixi, in sapientia Patris, quod est Yerbum Patris,
    in quibus invenli sunt, debenl 590 credere in lucem omnia mandata sunt Patris. Sequitur enim:
    i a Aug.:« Ut eum necesse esset ex tempore ha- habet accepit, nt nascendo acceperit, - '' dederitque
    • - illi' ,
    bere, quodanteanonhabebat. Ita enim a Patre,o_uod gymendo.»
    923 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS II. 924
    YERS.SO. — Et scie, quia mandatutn ejus vitu A valerent, ex ore earnis verba sonuerunt et abierunt
    ceterna est. Si ergo vita_seterna esl ipse Filius, et transvolantibus sonis; strepuerunt [Aug., transvo-
    vita aeterna est mandatum Patris, quid aliud dictum lantes soni strepuerunt] pefaclis morulis temporum
    estquam ego sum mandatum Patris? Proinde et id suorum : sed res ipsse,quarum signa sunt soni, tra-
    quod. adjiragit et dicil: Quw egp tpquor, sicut dixit ctse quodammodoineorum memoriam qui audierunt,
    ' mihi
    Pater, sic Ipqupr : nqn accipiamus, dixit mihi, etiam ad nos per litteras, quse visibilia signa sunt,
    qaasi per verba [Ms., quasi verbo. Aug., quasi Pater perveneruht. §9! Nonsic loquitur-veritas: intelli-
    verba] IOGUIUS sil unico verbo, aut egebat Dei verbis geniibus mentibus ihtus loquitur, sine sono inslruit,
    Dei verbum. Dixit ergo Pater F.ilio, sicut dedit vitam intelligibili voce perfundit. Qui ergo potest in ea
    Filio :nonquodnesciebat^velnonhabebat,-sed quod videre nativitatis ejus aeternitatem, ipse illam sie
    ipse Filius erat. Quid est autem: Sicul dixit niilti, audit loquentem, sicul ei dixit Pater, quod loquere-
    sic loquor, nisi verbuin loquor? Ila ille dixit ul ve- tur." Exoilavit nos ad niagnum desiderium interioiis
    rax, ita iste loquitur ut veritas. Yerax autem genuit dulcedinis suse: sed crPscendo eapiamus, ambulando "
    veritatem. Quid ergo j'am diceret veritali ? Non enlm crescamus, proficiendo ambulemus, ul pervenire
    imperfeeta erat veritas, cui verum aliquid adderelur. pbssimus » per seipsum ad seipsum, seipso doccnle
    D.ixitergo verilati, quia genuit veritaterii. Porro ipsa S nos et promittenie ffobis":Ego sum via, et veritas, et
    veritas sic Ioquitur, ut ei dictum est: sed inteUigen- vila. Yia quierentibus, veritas iiivenieiilibus, vita
    tibus, quos docet ut nacta [Aug. et al., nata] est: Ut permanentibus.
    autem crederent homines, quod intelligere nondum

    LIBER SEXTUS.

    .Charissimae in Christo sorori GislaefA/., Glslanae], Paschw, sciensJesus, quia venit hora ejus, ut iranseat
    jet flliaeDeo vota3 Columba3,humilis levita Alcuinus ex hoc mundp dd Patrem. « i>Pascha,"fratres, non
    salutem a. sicul quidam existimant Gfaecum nomen est, sed"
    Ad solatium safictilatis vestrse hunc libeUumdi- p Hebrseum. Pascba iransilus dicitur in sua lingua,
    rexi, comatico sermone dictatum, ut eum habeatis propiereaquia tuncprimum Pascba celebravit popu-
    his diebus, ad exercendam in eo veslram sanctam lus Dei, quaudo ex ^Egyptofugiehtes Rubruminare
    ~
    devotionem : quia optimum est in tali studio hos tfansierunt (Exed. xiv, 29). > Quaefigura In Christo
    sanctissimos peragere dies, et maxirne in beali secundum veritatem impleta esl, dum per passionem
    Joannis evanj_elista3_ Evangelip, in quo sunt alliora crucis transiret ex boc mundo ad Patrem. Ita nobis
    mysteria Divinitatis; UUusquoque Eyangelii sanctis- trariseunduni est ab boc mundo ad Patrem, a tem-
    sima,verba Domini nostri Jesu Christi, quse locutus poralibus ad aeterna, ab iniquitate ad j'uslitiam, a
    esl ea nocte qua tradi voluit pro mundi salute. To- deeeptore diabolo ad salvalorem Chrisium. Cumdi-
    tius forsitan Eyangelii expositionem direxi [direxis- lcxtssetSUPSqui erant hi niundo,usqttein finem dilexil
    sem] vobis, si me non occupasset domini regis prse- egs. i Utique ut et ipsi de hoc mundq, ubi erant, ad
    ceptum in emendatione Yeteris Novique Testamenti. suum caput, quod hinc transiisset, gf|_i ejus-dile-
    Tamen, Deo auxiliante, et vita comite, coeptum opus ctione transirenl:» In finetn,id est in seternum, di-
    secundum opporlunitatemtemporisexplevero, vestro- lexit eos.« Yel in fitiem,in Christum, qriia finis legis
    que nomini consummatum dedicavcro. Nunc vero i_n Christus est. (YERS.2.) Et ccenajain facta. Non ita
    prsesenii deprecor ut nqstri nominis habeatis memo- [j debemus intelligere crenam factam, velutijamcon-
    riaminsanctisacris [Fgrle, sacrosanctis] orationibus sumptam [Aug., consummatam]atque*transaclain :
    veslris; et hoc tempus sanctissimum in servitio san- adhuc enim ccenabatur, cum Dominus surrexit et -
    otitalis, et religione castissimse vitae, et in lectionis • pedes lavit discipuUs suis. Nam postea recubuit, et
    studio prospere peragatjs, quatenus ad sanctum buccellam suo traditori dedit. Ccena ergo facta, di-"
    Pascha pervehienles, condignis laudibus'resurrectib- cfum est [Ms., ccena ergo dicta est], jam parata, t
    nem Domini. nostri celebrare valeatis. Optp' vos convivantibus discipuliscum magislro. Cum diabolus ~
    semper valere, et in omni pietatis exercitio florere, jam misisset in cor tit iraderet eumJudas Sitnon
    charissimae dominse. Scariotkis. «Si quserisquid missum sil in cor Judse?
    CAPUT XXXH. Hoc ulique, ut iraderet eum. Missioista spiritalis
    '
    suggeslio est: i non in aures corporalibus sbnis, sed
    Surgens a ccenalavit pedes discipulorum,exemplum "
    _se dedisse dicens, ut ipsi conservis faciant, quod in cor consentienlis iniqua;' sicut enim bonas cqgi-
    omniutn Domhiuth fecisseprobanlut: taliones benignus Spirilus immittit, sic etiam malas
    "CAPCTXIII,"VERS. 1.—Atite diem qutem festutn cogitaliones malignus spiritus suggerit. « Sed in-

    f De hac epislola et de tempore qiio scripta est,-\ misso. ~~ Hanc non habet cod. ms. JS. Emmeramni;.
    recble quse diximusm monito his commenlariis pra3r Ex S. Aug., tract. LV,num. 1-7.
    _925 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — LIB. VI. - - M6 '
    terest, quibusnam earum mens humana consentiat,. (Ltus. Quomodoutrumque el mundus tolus, -tamen.et
    °divino auxilio vel deseria per_meritum,,vel adjuta pedes ei lavandi sunt,» nisi quia mundus lolus est
    '
    per gratiam. i Sine fide proditor iste.venit ad convi- in lavacro sancli baplismatis, iterum pulvere terrense
    ''vium, non credeiis Deuhi esse, queih tradere cogita- habitationis sordidalhr? Undeet necessehabetiteruia
    bat. « Videbatur et tolerabatur : in eo quem falli lavari per gratiam [lavacri] divinae pietatis, licet
    • putabat, fallebalur; i cujus"malitia boriitas Dei ute- prius eadem gratia esset totus niuhdatus, apostolo
    batur ad salutem aliorum. Joanne atlestante : Si dixetimus quia peccatum rign
    YERS.5.'— « Sciens quia omnia dedit ei Pateriii liabemus,nas ipsps decipimus, et veritas in ngbis nan
    manus. Ergo et ipsum traditorem. Nam si eum in est (I Jgan. i, 8). « Quolidie igilpr pedes lavat nobis,
    fnanibus non haberel, non utique'illo uteretur ut qui interpellat pro nobis': et quo.tidie nos opus ha-
    veUet.-Sciebat enim Dominus quidfaceret proami- bere,ut" pedes lavemus, in ipsa oraliorie DOminica
    -cis,' qui patienter utebaiur inimicis. Sciens etiam confiiemur, cum dicimus-.Dimiltenbbisdebila nbstra,
    • .quia a Deo exivitfet ad Dcumvadit: nec Deuro, cum sicul etttosdimittimus
    gjUS debiteribusnostris (Mailh.
    •tndeexiret; nec nos deserens, cum rediret. (VERS.4.) vi, 12)."» Et vqs mundi estis, sed non oinnes..Quod .
    Surgit a cmtia, et pgnit vesthnchta-sua. L.ocuturus evangelista s.equentibusverbis exposuit.' Ideo trans-
    -evangelista de lanta Domirii humilitate, prius ejus Beamus^ad csetera.
    celsitiidinemvoluil commendare. Ad hoc" pertinet YERS.12. — Postquam ergp lavii pedes.ebrum, id
    -quodait: Sciens quia omnia dedit erPaler in manus. est, impleta redemptionis noslrsepurgatione per san-
    . €um ergo ei .omnia -dedissetPater in manus,'non guinis sui effusionem, acccpit vestitnentasua, tertio
    Dei Domini, sed hominis servi implevit ofiicium. die de septtlcro'resurgens, et eodem corpore quo ino-
    •Tanta -est qtiippe humanae humilitatis -utilitas, ut riebatur in cruce; immortalis factus est efveslitus.
    eam suo commendaret exemplo etiam divina_sucli- Et cumrecubuissetiterum,.ascendit incoslum, in dex-
    mitas. J Svigit a cotna, desceiidit de ccelestibus; po- tera Dei sedens, et in majestate paternse diyinitatis
    suit vesiimenta sua, id est semelipsum exinanivit. recumbens, unde iterum vehturus est, j'udicare viyos
    (VERS.5.) Cum accepissetlinteum, prmcinxit se, for- et mortuos.' Sequitur enim : Dixit eis: Scilis quid
    mamservi induens. Mittit aquam in pelvem,,ia\ esl, fecerim vobis? Hoe enim ait quodante prsemiserat
    fudit sanguinem-suumiii terram,"ut mundaref in se [Ms., promiseraf], dum Pelrb aposlolo respohdit:
    credentium vestigia , quae terrenis peccatis sordida Quod ego facio, nescismodo, sciesautem posteq. Nunc
    fuerant; et extergeret linteo quo erat praecinctus, id est illud posl, quod ante promisit.
    est corporis sui linteoqhoerat praecinetus,puigaret: ' YERS:15. — Vosvbcalis-me Domine efmagisier,
    quia lota illa ejus passio, hosfra est pui;gatio: Dusn v elbene dicitis. Utique, quiaverum diciris, sum et-
    forinam serri accepit,-non quod habebat dimisit, sed eiiini. Non arrogantiaetypb, sed yerita.tis obsequio dir
    * :'" - " - xit, ego sum :
    quod.non habebai assumpsit. (YERS."14) Si ergo ego lavi veslrospe- .
    ,-YERS.6.—Venitergodd SimonemPetrum.t a Non des, Dominuset magistet; et vos debelis alter allerius
    ^ita inteUigendumeslyquasi aliorum pedibusiavafis, lavarg pedes. Si ego Deus et Dominus dimisi vobis
    venisset a'd:primum'apostolorum, sedquiainde pri- - peccata vestra,' quanto magis et vos debetis alter al-
    mum coejiit.i Ideo expavescit-Petrus,*'tii Dei Filius terius peccata dimittere ? « } Et-hoc estquod Apo-
    pedes ei.iavaret, -Dominus servo, Deiis homini. stolus"ait-: Donantes' vobismelipsis,,si quis adversus
    «.Quando ergovpedes discijiulofum -lavare ccepit, .dliquemhabet culpam (Coloss.m, 15), sicut et Domi- •
    yenit ad eum a quoco3pit,"-idest ad Pefrurii: et tuhc nus donavit nobis; ila et nos [Aug., donavit vobis-,
    Pelrus, quod eliain quilibel eorum expavisset, expa- itaetvos]. Inviceni itaquenobis delicta donemus, et
    . vit atque ait: Domine,tu mild lavas pedes? i Tu Deus, ".pro nostris delictis invicem oremus; atque ifa quo-
    1
    ego homo; tu Dominus, ego servusj-tu Redemptor, dammodo invicem pedes nostoos lavamus.-[JI/s. et,
    ego- peccaknv (YERS/7.) Qudd cgo facio, tu nescis Aitg., layemus]. J>Licet et lioc corporaliter charitatis
    modo : scies-dutem postea. ~Hujus facti myslerium _ oflicio, et humilitatis.exemplo aliquibus utiliter fa-,
    ijecdum inteliigis, sed poslea intellecturus eris, quia ,*cere placeat, tamen spiritaUler. in cqrde omnibus _
    si te nan laverp,non Ijabebispartem meeum:(YERS.8.) agendum est, ut debita nostra in inyicem dimittamus
    Dixit autem Petrus : Non lavabistnihi pedes in wter- riobis, sicut a Deo nostro nobis debita dimitti depre-
    num. Mternnm , pro nunquam posuit: sed terrifus camur. Sequitur enim: - . .
    responsione Domini subjunxif: (YERS.-9) Domine CAPUT xxxm.
    ngn tantum pedes, sed eteaput, et riianus. « Quahdo Non esse servum
    sic tibi mea non majorem domino ~ dicens, post testi-
    qqidem minaris, layanda membra, monium Scripturm a Juda se tradendum intincti
    solum ima noiv subtraho, verum eliam piima sub- panis porrectione significat-; et discipulosmullipli
    sterno. Non [J!/s.-,Ne}mihi neges capiendam-tecum citer exhortattir. •
    ' YERS. 17. —
    partem, nullam tibi nego abluendam mei corporis ' 16, Amen, amen dico vobis: NDHest
    partem.-"Respondit Jesus : (YERS.10) Qui lotus est, servus major domino suo, neque^apostolusmajoreo
    - ngn liabet opus nisi pedes lavare, sed est mundus tp- qui tnistt illutn. SiJiwc scitis, beati eritis si feceritis-
    ' a Ex S. 1-4. ~~~
    Ex S. Aug., tract. LVIU,nuin.S .. . ;
    Aug., tract. LVI,n .um.
    g25 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 928
    ea. i a.ilocideo dixit;quia layeral pedes discipulo- A fuit unicuique sua conscientia, sed aiterius incognita.
    liumHitatis et verbo et exeihplo: i ut YERS. 25. — Erat autem recumbensunus ex disci-
    rum, magister
    verbo et exemplo eos instrueret in charitatis officio. pulis ejus in sinu Jesu, quem diligebat Jesus. QuOd
    in sinu, paulo post dicit, superpectus Jesu,
    (YERS.18.)"Non de vobis omnibus dico, id est, non dixerat,
    vos omnesbeatos dico. Ego scio guos elegerim, ad Ipse est-Joannes, cujusestbocEvangelium, sicut
    hanc "beatitudinem,-ut meorum"sint sequaces.prseee- posteainarilfestatur. Erat enim hsec eorum consue-
    sacras nobis lilteras ministrarunt,-ut quando
    ptorum". Sed ut impleatur Scriplura; Qui manducat tudo, qui
    eorum divina narrabatur historia, cum ad
    panem tnecum, levdbitcontra me calcaneum suum. Id ab aliquo
    est, calcabitme [Aug., conculcabit me]. Manducat seipsum veniret, tanquam de aiio loqueretur; ot sic
    panem, non ad salutem sibi, sed ad pcenam: quia se insereret ordinationi [Aug,, ordini] narrationis
    "manducavit, ut lateret proditor, non ut proficeret suse,tanquam rerum gestarum scripior, non tanquam
    amator.. Quid est quod alio loco dicit: Nonne ego sui ipsiiis praedicator. Hoc fecit et beatus Moyses;
    vos duodecim elegi, et unus ex vobisdiabolus esl (Joan. ita de se ipso tanquam de alio cuncta narrayit [Add.
    vi.'71)? et hic dicit: Ego scio qtws elegerim? Electus ex Aug., et ait: dixit Dominus ad Moysen](Exod.
    esf ille Judas, non ad beatitudinem, sed ad proditio- -xi, 1). iDiligebat, non prae-omnibusunum, sed fa-
    nis perfidiam ob salulem mundi, non sriam, quia di- B mUiarius in omnibus unum. Quiddam in eo dUexit,
    -
    ctum est de eo : Meliusesset homini illi, si hon fuis- - cjuod in aliis non dilexit, id-est, ut per pacem trans-
    setnatus (Matth. xxvi, 24). Isti vero de quibusmodo iret [ex bac vita,iion per passionem finiretj banc vi-
    dicitur [Jl/s., dixit]:Ega scip quos elegerim, ad bea- tam. In sinu Jesu, id est„in secreto, de quo"illud
    litudinem asternaeglorise elecli suht. (VERS. 19.) mjrabile et omnibus sseeulis inauditum eructavit sa-
    « Atnodo, inquit, dicovobispriusquam fiat, ut creda- cramentum : In principio erat Verbum, et Verbum
    tis, curii faclum fuerit, quia ego sum. Id est, [ego] eral apud Deutn, et Deus erat Verbum.
    sum, de quo iUa Scriptura prsecessit, ubi dictum est: YERS.-24.— c Innuit autem huic Simon Petrus, el
    Qui tnanducat mecum panem, levabit super me Malca- dicit ei. Inhuendo dicit, non Iqquendo; significando,
    neum (Psal. XL, 10). i (YERS.20.) Qui accipit, si nonsonando. Quid dicit innuendo? Quod sequitur : _
    quem misero, tne accipit: qui autem tne accipit, acci- Quis est, de quo dicit ? Ha3cverba Petrus inriuit: non
    pil eum, qui me misit. « Cum lisec dicebat, non uni- sono vocis, sed motu corporis dixit. (YERS..25.)Ita-
    tatem naturae divisit, sed mittentis attctorilatem os- que cum recubuisset ille supra pectus Jesu. Hic est
    tendit. Sic utique [Aug., sic itaque] unusquisque eum utique pectqris sinus, sapientiaesecretum.' Dicil ei;
    qui est missus, accipiat, utin iUo eum "qui misit, at- . Domine; quis est [qui tradet te] ? (YERS.26.) Respon-
    tendat: si ergo attendas Christum in Petro, inyenies " dit ei Jesus ; Ille est, cui intincfum panem porrexero.
    discipuli pra^ceptorem. Si autem atlendas Palrem in . Et cutn intinxisset panem, dedit Judm Simoni Sca--r
    Filio, invenies Unigenili Genitorem: ac sic in eo qui, riothis. Post panem,-iunc introivit.iriillum Satanas._
    missus est sine ullo accipis errore mittentem. s Expressus est traditor, nudatse sunt latebrae tene-
    (YERS.21.) Cum hwcdixisset Jesus, turbatus est spi- , brarum : bqnum est quod accepit, -sedmalo suo ae-,
    ritu, et prolestatus est, et dixit: Atnen, amendico. cepit, quia malebonum malus accepit.i cd Hinc enim
    jobis, quia unus ex vobistradet me. «* Turbavit eum docetur quam diligenter nobis cavendum sit, sic male
    imminens passio et periculum proximum, ettraditoris accipere bonum. Multum quippe iriterest, non.quid
    imperidensmanus, cuj"usfueratprsecognitus animus. i accipiat, sed quis accipiat :"nec quale sit quod datur,
    594 Turbatus est itaqtte spiritu, tanto scelere tra- sed qualis sit ipse cui datur. Inlravit ergo post hune
    ditoris. Turbata est in eo nostra infirmitas, non sua" panem Satanas in Domini traditorem, ut sibi jam
    potestas. Sicut pro nobis passus est, ita pro nobis traditum plenius possideret, in quem prius intrave-
    turbatus est. Qui ergo polestate mortuus est, [pote- rat, ut deciperet. * Auxit enim peccatum traditionis
    State turbalus est] ne nostra perturbatio in despera- praesumptio sacramenti, cum hominis ingrati intras-
    tionem cadat: sed [in] niiserationem proximorum, •xset panis in ventrem,"hostis in mentem: fortassis"
    vel in [veram] poenitentiam peccatorum nostrbrum ppr panis intinctionem, illius significans fictionem,.
    verlatur; quia illius perturbalio nostra est consola- qui fictus ad ccenam venit amicus, et falsus ad ina-
    tio. Amen, amen dico vobis, quia unus ex vobis hbdie gistrum [vadil] discipulus.
    tradet tne. «« Unus numero, non merito; specie, non . c Quod facis, faccitiiis. Nonpraecepit facihus, sed
    yirtule; commistione corporali, nbn vinculo spiri- prsedixit Judaemalum, nobis bonum. Quid enira Judae
    tali; oamis adjunctione, non cordis socius unitate. pejus, et quid nobis meUus, tjuam traditus Christus
    Quid est ex vobis, nisi, ex yobis exiturus est, qui ab illo ? Citius : hoc [yerbum hoc] estplus parati ad
    tradet me ? (YERS.22.) Aspiciebant ergo discipuli ad passionem, quam irati ad vindictam. Non enim tam
    invicem, hwsitantes de quo diceret. Sic quippe in eis ad pefniciem perfidi sseviendodixit, quam ad salu- .
    erat erga magislrum suurii pia charifas, ut tamen, tem fldelium festinando, quod facis, facdtius: non^
    eos humana alterutrum de altero simularet [ Ms. et quia in tua potestate est, quem tradas,' sed quia hoc -
    Aug., alterum de altero stimularet] infirmitas. Nota vultqui omnia potesl. (YEHS.28, 29.) Hoc autem
    « Ex S. Aug., tract. LIX,num. 1-3. » Ex S. Augustino, tract. LXI,num 2-6.
    *>Ex eodem, tract. i%, num. I. d Ex eodem, tract. txj., niim. 1,2,4,5,
    929 EXEGETICA. —COMMENT. IN JOAN. — LIB. YI. 950
    nemo scivil discutnbentium,ad quid dixerit ei. Quidam ,A autem dixisset, Nunc clarificatus estFilius hominis,
    enim putabant quia toculos Jutbebal Jttdas, quia di- adj'unxit: Et Deus clarificalus est in eo. Ipsa enim
    xissel ei Jesus : Etne ea qum opus sunl nobis ad diem est clarificalio Filii hominis, ut Deus clarificetur in
    festum, aul ut egenis aliquid daret. Habebat ergo et eo. Non enim ipsein seipso [Aug., si enim.non ipse
    Dominus loculos, et afidelibus oblataconservans, et inseipso], sed Deus in illo clarificatur, func illum
    suorum necessitafibus et aliis indigentibus tribuebat. Deusin se clarifical. Denique tanquam isla exponens,
    Tunc primum ecclesiastiese pecunise forma est insti- adj'ungit et dicit:, Si Deus clarificatus est in eo, et
    -tu"ta,_ubiintelligeremus, quod prsecepit non cogitan- Deus clarificabit eum in semelipso. Hoc est,'si Deus
    dum esse de crastino (Matth. xi, 54), non ad hoc clarificatus esfin eo, qui non venil facere volunlatem
    fuisse prseceptum, ut nihil pecunise servaretur a san- siiajn, sed voluntatem ejus qui misit eum : (VERS.52)
    ctis; sed ne Deo pro ista serviatur, et- propter ino- Et Deus clarificabit eum in semetipso,ut halura hu-
    pise limorem juslitia deseratur. i mana, in qua est Filius hominis, quse a Yerbo aeterno-
    595 YERS.50. — Cum aulem accepissetille buc- suscepta est, etiam immorlali selernitate donetur.
    cellam, exiit continuo, erat autem nox. Erat auterii Et cqnlinuo, inquit, clarificabit eum : resurrectionem
    ipsp nox, qui exiit," et filius tenebrarum , et ppera scilicet suam,"non sicut noslram in fme saeculi, sed
    faciens tenebrarum, Exivit crgo ad suae perditionis B continuo futuram, hac attesfatione praedicens. »
    ministerium, etad nostrse salutis [dispensationem; (YERS.55.) Filioli, adhtic modicum vobiscum sum.
    nonnqstrse salutis] consideratione, sed susejiegatio- Cum autem prsedixit de clarificatione futuri regni
    nis [Jl/s., nego.tiationis] intentione., Hinc impletur sui, etdeclarificatione.resurrectioriis suse, qusemox
    quod-Psalmista ait: Dies diei eructat verbutn,id est, futura erat; « *>ne putarent ergo quod sic_eumcla-
    Christus. discipulis promebat verbum salutis: Et nox rificaturus essel"Deus,ut non eis conjungeretur ulte-
    nocti indicat sciehtiam (Psal. xvm, 5), id est, Judas rius ea conversalione, qua in terra erat cum eis ;
    Judseis proditoris [il/s., proditionis] malitiam osten- adhuc, inquit,- modicumvobiscumsum ; tanquam di-
    dit. Nunc maj'ore inlentione verba Domini conside- ceret: Conlinuo quidem resurrectione clarificabor",
    randa sunt, quse ipsa nocte ante traditioriem coram non tamen continuo ascensurtis in ccelum, sed adhuc.
    '[I/s., antetradilionis horam] discipulis singulariter modicum vobiscum sum: i significans quadraginta
    loquebatur. Profundissima sunt in mysteriis; ideo dies, quibus erat cum, discipulis, temporibus oppor-
    ubi multum laboraturus est disputator, non remissus tunis apparens illis. Potest tamen intelligi, qupd par-
    essedebet auditor. Altius consideranda sunt Allis- vum tempus' iUius tanlummodo noctis, usque ad pas-
    simi dicta, qui occultat ttt quaeramus, et manifestat sionis horam cum discipulis se esse. c « Est et alia
    ut inveniamus. Ipse «est qui claudit, et aperit: clau- G divina praesentia, sensibus ignota mortalibus, de qua
    dit rit quseramus: aperit ut inveniamus, ut inquisitor.- item dieit: Ecce ego vobiscumsutn, usque ad consuin-
    fructum accipiat sudoris sui; e"tlargitor laudem~
    et. mationem swculi (Mailh. xxvm, 20). Hoc certe noh
    gratias bonitatis suaehabeat. est, adhuc modicumvobiscum sum; a sed est ntorfi-
    YERS.51.—Dixit Jesus: Ntinc clarificalus estFilius cum vobiscum, vcl ante passionis horam, vel post re-
    hominis, et Deus clarificatus-est in eo. Hic aliquid - surrectionem usque ad ascensionis gloriam. « Quid
    magnum' significat in hac clarificatione. « a Exivit est quod postresurreclionem alio loeo dixit discipulis
    Judas, et clarificatus est .Jesus ; exiit filius perditio- suis: Hwc simt verbaquw locutus sutn vobis, ctim
    nis, et clarificalus est FUius hominis. Exeunte itaque adhuc essem596 vobiscutn(Luc. xxiv, 44), nisi cuni
    immundo omnes mundi remanserunt, et cum.suo adhuc essem in came mortali, in qua esliset vos ?
    mundatore manserunt. Tale aliquid erit, cum victus Tunc enim, cum hsec diceret, in eadem earne susci-
    a Christo transiet [Aug., transierit] hic mundus, et tata [Aug., resuscilatus] .erat, sed cum illis in eadem
    hemo in populo Chrisli remanebit immundus : cum, mortalitate jam non erat;
    zizaniis a tritico separalis, justi- fulgebunt sicut sol • Quasritistne, et sicut dixi Judwis, quo ego vqdo,
    . in fegno Patris sui (Maltk. XIII, 45). t De hac cla- VPSnon potestis venire: et-dico vobisnwdp.' Hoc est,
    n
    Hficatione fulura sarictorum locuturus, verbo prsete- modo non potestis. Judaeis autem cum hsec diceret,
    riti temporis-est usus ; quia quod futurum in sanctis non addidit, nwdp. Isti jtaque non. poterant venire
    est, hoc jn praedestinatione Dei factum esse dicitur. tunc, quo ille ibat,,sed pbterantpostea. Ideoque do-
    .« Niinc clarificalusest Filius hominis; tanquam di- cens eos, quomodo idohei esse possent pergere, quo
    .ceret: Ecce in illa mea clarificatione quid eril, ubi ille anlecedebat : (YERS.54) Mandatum, inquit, no-
    malorum nullus erit. Hic autem [Aw<jf.? Sic autem] vum dp vpbis, ut diligalis invicem., Hi sunt gressus
    non estdictum : Nrincsignificata est clarificatio filii quibus sequendus esl, Christus; i hoc mandatum
    '
    hominis; sed dictum est, Nunc clarificatus est Filius charilatis. « Innovat quippe audientem, vel pqtius
    hominis: quemadmodum non est dictum: Petra si- obedientem, non.omnis, sed ista dilectio, quam Do"-
    gniiicabal Christum, sed, Petra erat [Ghristus. Cum minus, nt a, carnali dilectione distingueret, addidit:
    '
    . Ex eodem, tract. LXIII,num: 2, 3. vum tempus illius tantummodo noctis, usque ad ho-
    J ."^.Ex eodem, tract. LXIV,num..l-4. ram
    '•o.Locus mutilus tam inEdit..quam Mss., qui ita ' passionis, quo cum discipulis esset.' i • \
    Ex S. Aug., tract. LXVnum. 1, "2.
    Jbrtassis rest|jui possit: « Potesttamen intelligi par-
    951 B. F. ALBINI SEU ALCUM OPERUMPARS II. 952
    'Sicv.tdilexi vos. Dileclio ista nos innovat, ut simhs A §@7 CAPUT XXXIV.
    homines novi,sed hseredes Testamenti Novi.Haecdi- Non tufbetur _cor
    vestrum, aii discipulis. Ego sum
    lectio populuih novum colligit Cbristo. i Haecet an- via, veriias, et vita, Qui videt me, videt et Pa-
    iiquos Patres irinovabat, ut esseht in Christum cre- tretn. Ego in Patre, el Pirter in me. Quodcunque
    petierilis in nomine meo, Iwc faciatn.
    dentes, qui venlurus erat redimere eos. « Audiant
    isnirnalque custodiant: Mandatum ndvumdo vobis, CAHJTXIV,YERS.1. — Non lurbeltif cor vestrum;
    ~/t 'vbs invicetn_diligalis J omnes qui volunt fratres Greditis iri Deutri, Miri- me credite. t J>Ne morterii
    csse unici Filii Dei,"qtii seipsum in hac dilectionetra= tanquam homines tiiherent [Beda, ne morteni sibi
    didit pro hobisi Nam et in hoc inaridato iilud man- tanquam honiini tihieieht]," el ideo turbarenttir,*
    datum est, qiiod prius ponilur: Diliges Dominuih cbnsolafur eos, etiaih Deum se esse.:contestaris."
    Detiin tuuin ex toto corde tuo, [et ex tota anhna] et Gonsequens est enim, ut si in Deum creditis, fctin
    tota mentetua (Matik. xxn, 59, seq.): « sedbene in- me credere debeatis : quod non esset eonsequehs,"'
    ielligenlibus utrumque ihvenitur in singulis. Nam et Si Cbristus-noh esset betts. » •-.-['
    qui "diligitDeura, iion eum potest cohibere proeci- VERS.2. — Ih-dorno Patris tnei tnansionestnul-
    pientem, ut non diligal proximum [Ang., conlemnere tm sunt. Quia merita ebrum [Ms., sanctoramjfli-
    prsecipiehtem, ut diligat proximtim]; et qui sancte Bversasunt, ideoindomo Palris mansiones-multaj
    atque spiritaliter diligit pfoximum, quid in eb diligit, sunt. « Nullus eorum' alienabitur ab iUa domo, ubi
    hisi Dominum [Aug., Deum]? Ipsa est dileclio, ab mansionem pro sub quisque accepturus est merito. i
    omniihundanadilectione discreta, quamdistinguendo Ideo non turbetur cor-veslruinV Namnhus denarius
    addidit Dominus : Sicut dilexi vos. i ohinibus m vinea laboranlibus datur, id est, omni-
    c"a Cuhi Dorniiius Jesus saiiclam thiectionem, qua bus in Ecelesia per fidem laboranlibus vita-dalur
    se invicem diligerent, discijrulis commendaret, dicit seterna. « Sed mullse mansiohes, diversas meritb-
    ~eiSimon Pelrus : Deinhie, qtip vadis? Sic utique hoc riim in una vita seterna significant dignitates, erit-
    dixit hiagisiro discipuhis, et Dominoservus, tanquam que [Deus] omnia in omnibus, quia Deus charilas
    "
    sequi paratus. Proptefea quippe Dominds, qui ejtis est. Sic enim quisque- etiam ipse habet,- cum amat
    ahimum vidit, quare hoc interrogaverit, sic eire- in altero quod ipse non habet, quia regnat in oinni-
    spondit : (YERS.56) Qtto ego vado, non pbtes me bus uhilas cbaritatis. t Sequilur . Si quo mims
    inodo sequi; tanquam diccret: Propter quod iriier- dixisseih vobis, quia vadcparare vobis locutn. Si ali-
    fqgas, non potes modo. Non ait, non poles; sed non cribi, [nisi] in domo Patris mahsiones mullsees-
    fpotes niodo; dilationem inlulit," non spemtulit, et . serit, dixissem ulique vobis. Sedmodo vado pafare
    eamdem spem, quam rion tulit, sedpotius dedit, se- 'a iqbis locum. [Quomodo ad illas mansiones membra
    quenti voce firmavit, addendo atque dicendo: Seque- pervenisseni, si caput non pi-secessissel? Paravit
    fis autem poslea. (YERS.57.) ResponditPclrus: Quafe nobis locum], dum pro nobiS morluus esl et resur-
    ie non possuni sequi tnodo? animam meam pro te rexit, imo et ascendit in coelos: hsec oninia pro ho-
    pgnaih. Quid in animo ejus esset cupiditatis,videbal; bis fecit, tii hobi!;pararel locum ihregno Patris sui.
    quid vero [viriuhi] non videbat. Yolunlatem suam (VERS.5:) Et si abiero, et prmparaverovobis locuin,
    jactabat infirnius, sed intendebat [Ms., impendebat; 'leruin veniainad vos. Si abiero per carhis absen-
    Ang., ^inspiciebal] valetudinem mediehs; iste pro- tfeas, veniam per divinitatis proesehtiam, in qua vo-
    miitebat, ille praenoscebat; quiriesciebat, audebat;' biscum ero usque in finent [Ms., in consummatio-
    ef qui prsesciebal, docebat. i (YERS.58.) Respondit hem sa3'euli]. Vel etiam :*Si abiero ascendendo ad
    Jesus: Anitnaminam pro me pones? Quodpromittis, eoelos, vehiam iteritm judicare vivos et mortubs,
    inodo non potes. Prius est anima pro te ponenda, ut quod angeli atleslati sunt dicentes : Hic Jesus qui
    possis postea animam tuam pfo ine ponere. « Qiiid assumptttsest a vobis, sic veniet; quemadmodumvi- .
    tantum prsesumis ? Quid"de te senlis ? Quid esse te disth esm enniemin cwlum (Act. i, 11). Sequitur :
    cfedis ? Ahdi quid sis : Amen, amen dico iibi: Non _ Et accipiam vos ad tneipsum : ut, ubi suni ego,etvos
    cdntdbit qallns, 4o~nechne ter neges: Ecce quomodo silis. Hoc est, quod in sequentibus dixit: VoloPd-
    f tibi] cito apparebis,qui magha lbqueris, et te-par- Ut; tt1,'ttbi egosumf el isli siril mecttm. (YERS.4.}
    vuluhi riescis. Qui mihi promittis morteni luam, ter Ei qtto ego vddo, sciiis,-et viam scilis. Qtta vado, id
    negabis ritam iuam. Nain limendo mortem carnis est, adPatrem, scilis; el-viam, quavenitrir"a'd Pi-
    tuae, hToriemdabisanimae tuae. Quanta enim estvita trem, scitis. (YERS.5.) Dicil ei ThomasrDomine; ne-
    comiteri Ghristum, tarita mors est negare Ghristum.i schnus quo vadis, et quoinodopossumusviam scire?
    Hiricadmonere oportet; rie quis de siiisviribus confi- Yidebatur ei nescire, qhod Chrislus convicit eum
    '
    dat, dum ad unius ancijlse vocem tanta titubat co- scirei durii aif:
    iumna ; nec de suis desperare peccatis. Nam Petrus YERS:6; — Egb sam vid, et veritas, et viia. Qiia-
    "moituusest negando, revixii plorando; mortuus, si dixisset :.Si irie scifis, et viam scitis; et ego sum,
    ^uia superbe ipse jirsesunipsit, revixit.autem humiii- adquem itur, id est, yerjtas.; et ego sum vita, in
    ter piorandb, quia benigne respexit eum jnetas Sai- qua statis [AL; statur]. Si me scitis et viam scitis,
    valoris. Sequilur enim: ' .
    et.qH. ibo scilis, et ubi mansuri .[AL, manseritis]
    •aEx S. Aug., tract. LXVI,num. 1." '" i>Ex "-
    eodem, tract. LXVII,nuni.l, -2,"'
    — "
    $55. EXEGETICA. —"COMMENT. I N JOAN. LIB. VI. . 054
    eritis.scifiS'. QuiadPalremvadunl, per me vadunt;"AK.maj*oraquam ipse facit; dixit eps esse facluros ; i
    et qui ad Patfem veniunt, ad me veniunt, qtiia egb sed sine illo,'ut.in sequentibus dixit, quid potue-
    etPater ununi-sumus ;etinme manent,' quia kwc funffacere? « Sed cjuae-sunf tandem isla majora?
    estvita wterria, ut cognosbantte solum verum Deuih, Anfqrlequod segros ipsis transeuntibus, .eiiam eo-
    et quem misisti Jesum Christutn (Joan. xvn, 5). Unde ftimumbra sanabat? Majus est "enim.titsanel iim-
    secutus est dicehs: Nemo venii ad Patrein' nisi-per 'bra, quam fimbria : iliud per s'e, hoc "peripsos, sed
    tiie. Exponens qriid sit,quod ait: Ego sum via, sta- ulrumque ipse. i Yel majorasunt apostolorum opefa
    tim subjungens :"(YEBS."7) Si eognovissetisme, uti- _ inomnium* gentium Valute, quam Chrisli tanlum-
    que el Pairem meutn coghovissetis: quia ego. surii iriodo ih salute Judseorum, et hoG in-p.aucissimis?
    vefltas, in vero Patre. Ei amodb cognpscetiseum, :Tamen utrumqhe et illefecit, et saiuteih aliquoiuin
    -efvidistis eunu Bi me spirifaliter cognoscltis. et vi- ~iirJudsea[per se]'; et salutemgenfiuih_per*apqstqlbs,
    distis,- [illtihi cognbsciiis et videtis] quia egp et Paler sedel [per] alios quoque pf aedicatbfes. Uridesubjttri-
    uiiumsttmus,-unumriatura, riohuriumpersona. (YERS. xit,etait: Qui credit iiijrie, qpeiaquw egofacioel ipse
    fc
    8.)-Dicil ei Philippus,-hoc non Intelligens : Dothine, faciet, [et ritajbra korum faciei]. « Noh quo nia-
    -ostenderiobisPatrem, eisufficit nobis. Qtiasi ahquid jorfsit iriagistro discipulus, vel Domihb servus, vel
    inelius esset Priter quam Filius, in cuj"usesl vlsione B ] Moplalus unigenito,: vei bomo Deo : sed qubd pef "
    sufflciehs "beatitudo. Quam vocem " discipuli
    " , "
    fedar- iilos [i_ise]dignaretur eadem majora facere. t'
    guit magisterdicens: Unde inajora . facere potuissent, mox qstendit;
    VERS.,9."— Tantb letnpore vobiscumsutri, et^noii dicens : Qui credit in me, opera, quw ego facio, el
    xdghovislis tne. [Non cognovistis hie] esse in' Patre, ipse faciet, et majara horutn faciet, continuo secu-
    _JetPatremin me. PMlippe, 'quividet me, videt-et Pa- _tus adjunxit; Quid ega ad Patrefn vadpi (YERS.15.)
    ii-em./Quimeihtelligit, "utiqueel Patrem meum in- Et quodcunquepelierilis in nbmine mee, hpc faciam:
    -.teUigit. «,a Sed ideo inagister diseipulum arguebat..- Qui dixit faciet, post.ail faciam, 'tanquam dicerel :
    quoniam cor pbstulanlis videbat. Tanquam enim me- Non vobis- hoc impossibile videatur, non enim po
    lior Pater essef quam Filius, ita Pilippus -Pairem terit esse major me, qui credit in nie.' Ideo majora
    .nosse cupiebat: et "ideo-nee Filium g@@ sciebat,' nohper se faciel, sed per me, quia in me credit':
    -quo melius aliquid esse credebat. Adhunc sensuhi 'hecest defectib
    potestatis, sed miseratio pietatis.
    corrigendum dictumest'; Qui videi tne, videfet Pa- Mves ergo, qui ab eo recessil tfistls nbh recipiens
    Irem: Quonvodotu dicis, ostende tiobis•Patre'm?~Vi- verba salutis d. Apostolis .igilnr pfsedicantibus,
    Aeo~quomodoa te dictuni : rion _allerum quserisvi- 'riiultidhitespauperiein voluntate [j/s.,
    ' secuti sunt. « Ita vbluhtariam]
    dere similem, sed illum ptitas esse nielibrem.' quod ab illo"audiens ufius hon fe-
    YERS".10. — Non- credh, quia ego in Patre, ~et fcit, fecerurit multi, cum ioqueretur pet discipulos
    •-Palerin me est ? Cur inseparabiles""separatimdesi- "magister bonus. Ecce majofa fecil
    praedicatus a
    deras hosse ? Deiude non ad solum Philippum, sed -credentibus, quam locutus audiehtibiis: i sed hoc
    adeos pluialiter loquitur : Verbayquw ego toquor .:perpfsedicatbres. Nunquid'onines, ,qui credunl m
    •vbbis, q meipsb non loquor. Paier auteiriin tne ma-, euni, praedicatores sunl? Tamen. dicit,'qui credunt
    nerisipse facil opera. i« *>Quid est, a tneipsorionio- in eum, opera facere majbra.- «-In hoc opere fidei
    quor, nisia meipso nbnsurii, qhi loquor?Ei quippe facimus opera Christi, quia" et ipstim cfe.der'eIn
    -tfibuit quod facit, de quo est ipse qui facit. PatPr {"hristum opus est Christi; Ghristus.hoc operaiur
    -onimDeus noh estde -aliquo: Fuitis autem Deus "in KOMS,non utique sine nobis.'Prius fego facio
    est-quidem Patri "aequaUs,sed de Patre Deo ;-ideo prsevehiens gratiam [Ms., melius, gralia]. 'deinde
    ille Deiis, sed hoh de Deb, et lumen,. sed non de lu- • et ipse faciet [J/s., •facit] subsequehsgratiam, quia
    " mine : iste veio Deus de "Deo,lumen de lumino. »
    ego facio, ut flal '[Ms.\ faciat]. Quse ojiera,-nisi lit
    -Denique adjungit, et ait: AYERS. 11. 12.) Non-cre- ex impio justus fiat ? *i Fortassis majus est bpera
    diiis quia ego in Patre et Pater hi me est ? Alib- salhtis hostrse hos pef ipsum faceffe, quam verba
    ~~ 1 -JJ
    quin propieropefa ipsa credite..( Aritea solum Phi ~salutis praedicare, quodipse fecit.sirie nobis. Dum
    - lippunr-arguebat, huhc autem hdn ibi eum solum haec
    dixit, sequitur: Quid egb ad-Patrem vadh, et
    • fuisse -quiesset arguendus, ostenditur.-P.ropter ope- quedchnquepetiefitis in npminemee, hcc- faciam. In
    • ra ipsa, inquit, credite, quia ego itrPatre et Paterin -hisverbis iriagham spem promisit orantibus. « * Sic
    meest. Keque ehim si separati essemus, insepara- ergo perrexit adPatrem, utnon
    •:bilitef operari ulla ratione possemus. »Sed quid est, " relinqueretindi-
    ' - gentes, sed exaudiret petentes: i tamen non omnia
    .-quod sequituf ?
    -- Ameri, airiendico vobis: qui ctedit in tne, opefa pelehtes, sed quaead salutem pertinent "petentium:
    et ideo dixit :'(YERS. 14) Si-.quidpeiierilis Pairem
    --quwege facio ipsefaciel_,,el majera herumfaciet,
    .in nominemeo, kocfaciam' Quid est, innomine meo,
    .quia.egp ad Patremvado, «Non se extpllat servus hisi in "nomine Salvatoris ? Si petieritis quae ad
    .super.Dominum, nec discipulus super magistrum :
    "' B.-Ex S: tract. LXX, nitni'. &. d Locus cofruptus. Leg. S. Aug., Iococifato.
    Aug., •
    h Ex eodem, tracl. LXXI,num. 1-5. >; e Ex eodem-,tract.Lixni,num. _-&'' •-"
    c Ex eodem, tract. LXXII,num. 1, 2.
    93S B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. <K.6
    599 salutem pertinent vobis, in nomine "meope- A non potest accipere, quia nonvidet eum, nee scit eum.
    tieritis [Ms., petitis]. « Quando enim nos dele- Mundum autem appellat homines, mundi hujus amo-
    ctant mala, et non delectant bona, rogare potius rideditos. i Mundus ergo eum accipere nonpotest,
    debemus Deum, ut nos deleclent bona, quam ut id est, mundiales homines, quia non habent invisi •
    concedantur maia, ut delectent mala. Qui ergo cre- biles charilalis oculos, quibus solummodo Spiritus
    dit in eum, quodcunque petierit in noinine [ejus], , sanctus videri potest et sciri, et sciendo intelligi,
    quod prodest illis qui credunt in eum, hoc facit : Vos autem cagnpscetis eum, quia apud VPSmanebit,
    quoniam hoc sicut Salvator facit. Si autem, qui in et in vabiserit. Erit, ut maneal in aeternum. « Do-
    eum credit, aliquid per ignorantiam eontra salutem" minum namque Saivalorem et infideles. ante pas-
    suam petit, non in nomine Salvatoris petit: quia sionem in carne viderunt; sed quia Filius Dei esset,
    Salvalor ei non erit, si quod ej*us salutem impedit quia Paraclilus-a Deo missus in mundum, non nisi
    fecerit. Novit enim Salvator melius quid nobis pro- fideles scire potuerunt: Spirilum ariteni sanctum
    dest quam nosmetipsi. Ideo petendum est ut fiatvo- neque oculis videre infideles, neque animo valebant
    luntas ejus in nobis. i Continuo subj'ecit: cognoscere, quia non indutus humanitate discipulis
    Ut glorificelur Pater in Filio. « Nullo ruodo igitur apparuit, sed ita ad eos venire, ila apud eos maluit
    " sine
    Patre Filius facil, nec Filius sine Patre. Facit B manere, ut in ipsis eorum cordibus c_ratissimamsibi
    ergq Paler ih Filio, ut Filius glorilicetur in Patre : sedem consecraret; hoc est enim, quod ait: Vos
    et facit Filius inPatre, ut Pater gloriflcetur in Filio, autem cegnosceliseutn, quia apud VPSmanebit, etin
    quoniam hnum sunt Pater et Filius. i Sequitur : vabis erit. Qui autem invisibiUler in hac vita manet
    CAPUTXXXY. - cum-electis, visibiliter utique [Beda, invisibiliter
    utique] eis gratiam suae cognitionis exhibet. -600
    Diligentibus se discipulis, tnandataque Tservantibus, (YERS.18.) Non relinquam VPSorphanos, veniam ad
    Paraclitum a Patre mittendum promiitit, mansu-
    rumque cum eis in mterrium; seque pacem dare vos. Yidebatur infidelibus quia nioriens in cruce
    eis, paceihquerelinquere pollicetur. Dominus, discipulos relinquerel orphanos; sed non
    YERS.15,16. — Si diligilis me, mandata measer- reliquit eos orpbanos, quibus et praebuit seipsuni vi-
    vate, et egorogabo Patrem, et aliumDaraclitum dabit vuen post passionem suam in multis argumentis,
    vobis. Quid est quod dicit, quod diligentibus Deuni per dies quadraginta; et post dies decem assumptio-
    et servanlibus.mandata ejris Spiritus paracUtus da- nis suse Spiritus sancti illis de.ccelocharismata do-
    retur, dum Deus diligi et mandata ejus servari non navit; ubi ipsum Christum-ad eos venisse nullus
    possunt, nisi per Spiritum sanctum ? Quid est aliud, fidelium ambigit, qui inseparabilem saneta3Trinita-
    .nisi ul qui per Spirituni sanctum diligit Deum, me- C lis naturam virlute et operalione [Beda, virtutem
    retur diligendo ut plus habeat, et plus habendo plus et operationem] esse cognovit.
    "diligat ? t a Paraclitus quippe consolalor interpre- YERS.19. — Adltuc modicum, et me jant mundus
    tatur, et Spiritus sanctus recte Paraclitus vocatur, non videt, vos aulem videtis me. Modicumerat usque
    quia corda fidelium, ne inter hujus sseculiadversa ad tempus explendse [Beda et Ms., expletse] passio-
    deficiant, ccelestis vitse dcsideriis sublevat ac refi- nis, ex quo iUum reprobi videre non valebant. Soli
    cit. i Habebant itaque discipuli Spiritum sancluss, etenim justi, qui morte illius erant contristati,
    sed occulta quadam inspiraiione, per qiiem Domi- gaudium resurrectionis ejus videre meruerunt. s
    hum diUgebant, sed nondum habebant, sicut Domi- Quia ego vivo, et vos vivetis. « b Quid est, ^uta ego
    nus promittebat. Habebant siquidem occulte, quem vho, et vos vivetis? Cur de-praesenti se dixil vivere,
    postea quadam manifestatione habituri erant: id illos autem de fuluro esse victuros, nisi quia vitam
    est, dum.in igneis linguis venit, et sedit super eos, eliam carnis, utique resurgentis, qualis in ipso prse-
    et linguis loquebantur magnificantes Deum: Bpgabp cedebat, etillis est pollicitus secuturam ? Et- quia
    Patrem -meutn, et aliutn Paractitum dabit vabis, ipsius mox futura fuerat resurrectio, prsesenlis po-
    ostendens seipsum esse Paraclitum. « Habebant au- suit temporis verbum, propler significandam celeri-
    ' tem et videlicet Dominum D tatem : illorum autem quoniam in saeculi differtur
    prius Paraclitum, ipsum
    secum in carne commorantem, cum [Beda, cujus] finem, non ait, viviiis, sed vivetis. Duas ergo resur-
    et miraculorum dulcedine et ope prcedicationis, ne rectiones, suam seilicet mox futuram, et nqstram in
    duobus verbis, praesentis
    propter infidelium persecutionem scandalizari pos- saeculi fine seculuram, i
    senl, erigi et confortari solebant. s Rogabo, dixii, temporis et futuri, eleganter breviterque promisit.
    vos cognoscetis;.quia
    propter humanitatem, qui dat cum Patre p.er divi- ' (YERS.20.) Inillodie, inquit,
    nitalem. Ut tnaneai vobiscumin wternum. «In aeter- ego siim in Patre meo, et vos in me, et ego iti vobis.
    "
    num namqiie" manet cum sanclis, quos et in hac In quo die, nisi de quo ait: Et vos vivetis? « c No-
    vila seiripef invisibililer intus illustrabal, etinfu- . verant tunc apostoli esse Christum in Patre per uni-
    .' turo ad contemplandam' perpetuo speciem suaema- : talem individuaedivinitatis*;noverant se esse in-Chri-
    jestatis introducit.' sto, per susceptionem fldei et sacramentorum ejus;
    YERS.17. — Spiritum veritatis, quem tnundtti; noverant .veraciter vere tunc esse Christum in Pa*
    •„i ____ _,
    a ExBedaehomilia in die Pentecostes. « Ex Bedaehom. citata.
    } Ex S. Aug., tract. LXXV,num, 3,
    "
    957 - EXEGETICA.—COMMENT.IN JOAN. — LIB. Vf. - ..- . _ 958
    tre, et in.se esse Christum per dilectionem et obser-^K.faciemus. Qui enim vere diligit Deum, nec tentatio-
    vanliam mandatqrum ejus; novit et hoc sancta Dei nis tempore recedit ab amore Dei, ad hunc veniunl
    Ecclesia, sed longe melius el"plenius in illa die de Pater et Filius spiiitali aceessione , et mansiohem
    qua- dix-it: Et vos vivelis:.in qua veraciter vivere apud eum habent. Ille enim vere amat, cujus videli-.
    incipiuni," hoc est, in die resurrectionis, quando eo cet mentem delectatio-prava ex consensu suo non
    perfectius curicta qua3 scienda.sunt, sciunt, quo ip- superat. Nam tanlo qnisque a superno amore dis-
    sum scientiaefontem yicinius sine flne conspiciunt. i jungituf, quanto inferius delectatur. « a Dilectio
    Ut autem omnibus bujus promissionem beatitudinis sanclos discernit a immdo, jmae facit unanimes ha-
    prOmitteret, non solummodo apostolis, mox subjun- bitare in domo. In.qua-domo facit Pater et Filius
    xit: (VERS.21.) Qui habel mandata • tnea, el servat inansiqnem : qui donant et ipsam dilectionem, qui-
    ea , ille esl qui me diligit. Qui autem diligit me, diti- bus donent in ,fine etiam suam manifestationem. i
    getur a Patre meo, etego diligam etim, et manifestabo De qua manifestatione discipulusInterrogavit, et au-
    ei meipsum. «•Ubi omni intentione considerandum divit ad hanc ihanifestationem per dUectionem ve-
    est, quia Christum vere diligere est ejus mandata niendum esse. (YERS.24.) Qui non, diligit tne,. ser-
    servare : non ipsam dUectionem [solum] labiis profi- tnones tneos.non servat. « Hi sunt qui Patrem et.
    teri,- sed mandata Christi, quse discendo habemus, 3B Spiritum sanctum nunquam vident : Filium autem,
    operando servare : i Qui kabet, inquit, mandata non ut beatificentur, sed ut judicentur, admodicum
    mea, et servat ea, ille est q.ui me diligit, « a qui ha- vident: nec ipsum in forma Dei, ubi est cum Patre -
    bet in memoria, et seryat in vita; qui habet in ser- et Spiritu sancto pariter invisibilis-: sed in forma-
    monibus, et servat in moribus.; qui habet audiendo, hominis, ubi [Ms., inqua] essemundo voluitpaliendo
    et servat faciendo; aut qui habet faclendo, et servat - contemptibilis, judicando terribilis. s Et sermo quem
    perseverando, ipse est, inquit, qui diligit me. i«i> No„ audistis, non est meus; sed ejus qui misit me, Patris.
    tandum quia cum prsesentis temporis vprbo diceret: Quid est quod prius plurali numero sermones dixit,
    Qui aulem diligit me, adjecit de futuro : Diligetura nuncautera singulari sermonem? Forlassisut prsedi-
    Patre meo, et egp ditigam eum, et manifestabo ei cationis [Ms., prsedicationes] ibi sermones monslra-
    meipsum. Diligit namque eliam liunc dilectores suos ret; hic vero seipsum",qui est Verbum Palris. Et
    cum Patre Filius, sed nunc diligit ad boc, ut recte ideo dixit nbn suum, quia a"seipso non est, sed a
    yivant ex fide , quae per dilectionem operatur : tunc Patre : sicut nec sua est imago, sed Patris ; nec
    ad hoc diliget, ut perveuiant ad visionem veritalis, suus Fiiius, sed Patris."« Recte igitur auctori tribuit
    quam-per, fidem gustaverant. Non autem frustra quidquid facit aequalis, a quo habet hocipsum *quod
    addidit : Et manifeslabo ei meipsum. i Se verp se- *» illi est indifferenter sequahs. • , ,_
    cundrimhumanitatem cunctis in judicio manifestabit: YERS.25. — Hwc locutus sum vobis apud vos ma-
    solis vero justis et sanclis divinitatis gloriam, in nens. Illa mansio, de qua superius dixit, splritalis
    "
    qua sequalis _est Patri et Spiritui sancto ,' ad bea- est, cptsesolis sanctis datur: hsec vero de qua nunc
    tiltidinem seternam percipiendam manifestaturus dicit, corporalis est. De sua praesentia corporali
    erit. . -- tantrimmodo dixit, quam utrique, et j"ustiet impii
    VERS.22. — Dicit ei Judas, non ille Scariothis : • videre potuerunt. i « e Illa in seternum beatiilcat li-
    Domine , quid faclum est, quia nobis nianifestaturus beratos , lisec in tempore visitat liberandos. Hmc,
    es teipsum, el iwn kiiicmundo? Interrogavit discendp . inquit, loculus sum vobis,-apud vos manens. Utique
    .causamyerilatis. lste est.Judas cujtis Epistola legi- praesentia corporali, qua .cum illis yisibililer loque-
    tur in ecclesiis Christi, non ille traditor. Ideo aliter batur. i (YERS.26.) Paracliius dutem Spiritus san-
    inlefrogavit istc, aliter ille proditor, dum ait: Nun- ctus , quem mittet Pater in nomine meo, ille vos do-
    quid ego sum ? Ille simulator accessit' ad mensam tebit omnia, et suggeretvobis qmnia, quwcunquedixe-
    magistri, iste veritatis inquisitor interrogavit Domi- ro vobis. Multa dixit audientibus infidelibus, qusein
    num. Cui respondit Jesus : (VERS.25.) Si quis diti- eorum cordibus locum non invenernrit, quia Spiritus
    git me, sermones meos servabit. « ° Probatio ergo . sanctus inlus eos non docebat. Multa dicit*quotidie
    dilectionis, exhibilio est Hinc in Epistola per sanctos pj'aedicatores, quse audientes interius
    - sua idem Joannes dicit: operis.
    Qui dicit quia diligoDeum, non recipiunt, quia Spiritus sanctus non suggerit eis
    et mandata ejus non custodit, mendax est (IJoan. inlerius, quseaudierunt exterius; De qub recfe pro-
    iv, 20). Yere enim diligimus Deum, si mandata ejus mitlitur : Ipse vos docebit omnia,,« f quia nisi' idem
    observamus, et a nostris @©1 nos admandata ilUus Spiritus cordi adsit audientis, _otiosus est sermo
    voluntalibus [Jlfs.,."voluptatibus] coarctamus. i Et doctoris. Nemo enim docenti hohiirii tribuat quod
    Pater meus diliget eum. Quia opera quaePater facit, ex ore docentis intelligit, quia nisi intus sil qui do-
    haec et similiter Filius faeil;et qui diligit Filium, ceat, doctoris lingua exterius invacuum laborit."»
    diligit etPalrem; etqui diligitur a Filio, diligitura Aliter itaque praedicanlem-.Ghristum audierunt Ju-
    Patre. Et ad eum veniemus, el mansionem apud eum dsei, aliter apostoli. IUi ad judicium, isti ad saluterii:
    a Ex. S. Aug., loc. cit., num. 5. & Ex S. Aug., tract.xxxvi, num. 2, 4,"'5.'
    i^Ex Beda, Ioco citato. e Ex eodem, tract. LXXVII, num. 1. ".,:
    e Bx S. Greg., hom. 50, num. 1 - i. Ex S. Greg., homilia citata, niim. 5.'
    Pi.TROL« C. t -30
    959 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS H. - 940
    quia hos spiritus in animo flocuit, quod foris audie A infernb ? Christus Jesiis, sed in anima sola. Quis
    runt in aure. resurrecturus triduo jacuit in sepulcro? Chrislus
    YERS.27. — Pacem retinquo vobis , pacem trieat Jesus, sed in carne sola. Dicitur ergo et in his sin-
    do vobis. In pace relinquo vos , in pace veniam a gulis Christus; verum haec omnia 11011 duo, vel tres,
    vos. fiic relinquo , iUic do. Sequenlibus relinquc sed unus est Christus. Ideo ergo dixit -:Si diligeretis
    * me, gauderelis utique, quia vado ad Patrem : quo-
    pervenientibus do. « Pacem relinquit nobis in hb
    sseculo, pacem suam dabit nehis in futuro sseculo riiam naturae humanae gratulandum est, eo quod sic
    Pacem relinquit nobis, ut nos inviGem diligamus assumpta eSt a Yerbo unigenito, ut immorlalis con-
    pacem suam dabit nobis, hbi nunquam invieem dis slitueretur in eoalo , atqueita fieret terra-sublimis,
    sentire possimus. 1 Quid est .quod dicit : Pace% ut incorruptibflis pulyis sederetin dextera Palris.
    ineam do vobis, et non dixit : Pacem meatn relinqui Hoc euim modo se iturumdixit ad Patrem: non pro-
    vobis? Fortassis quia aliter nune, aliter tune pax erit fecfo [Aug., nam profecto] ad illum ibat qui eum
    hic vero bella cum vitiis habemus, ideo non addidi illo erat; sed hoe erat ire ad oum, recedere a 110-
    meam : iflic vero in aeterna pace, aeterna erit tran bis; mutare alque immortale facere quod mortale
    quiUitas et concordia, et talis pax, qualem ille habui suscepit ex nobis, et ad dexteram conslituere Palris,
    cum seipso qui nullum tiabuit in seipso peccatum g etievare In coelum, per quod fuit in terra pro 110-
    Non quomodotnundns dat, ego do vbbis. Id -est, noi bis. i DeindeipseDoniinus Jesus subjunxit:
    quornodo in mundo [JI/s., immtmdi] homines saepi YERS.29. —JEfnunc dixi vobis , priusquam fiat,
    sibi in sua maUtia concordant, sed quomodo qui sib ut cutn factum fuerit, credqtis."« « Illud utique dicit,
    in sanctilale concordant, et in Chrisli se charitati cuj» facium fuerit, quod eum post moriem visuri
    conjungunt. erant vivenlem., el ad Patrem ascenden|eni : quo
    60j2 YERS."28. — Non turbetur cor vestrum tieqm viso, illud fuerant -credituri quod ipse esset Chrisius
    formidet. Audistis , quia dixi vobis.' Vado et vehu Filius Dei, qui potuit hoc facere cum prsedixisset, et
    ad vos. «*>Hinc turbafi el forniidare poteraV coi prsedicar.et[Au_j., etpraedic.ere], antequam facerel. 1
    iUorum, quod ibat ab eis, quamvis venturus esse Poterant enim dubitare si Filius Dei esset, cum eum
    ad eos:, ne forsan gregem lupus hoc intervallo in- viderunt moritm-um : sed cum viderunt eum surre-
    vaderet, paslore absente. Sed aquibus homo absce- xjsse, credebant in quo antea dubitabant, et confir-
    debat, Deus non relinquebat: et idem ipse Christus, mata esl fides in cordibus eorum quam illis jiraedi-
    ei bomo et Deus. Ergo ibat per id quod hoino erat xerat, qui et ore promisit quod faclurus erat, et
    el manebat per id quod Deus erat; ibat per id quot qp.ere complevit quod anie praedixit. Deinde quid
    in uno loeo erat, et manebat per id qupd ubiquc G dicit: (YERS.50) Jam non multa loqitar vobifscum,
    Deus erat. Igitur Deus; qui nuUq conlinelur loco. venit enim princeps mnndi hujus : « Q.uis,nisi diabo-
    djscedit ab eorum pordibus qui eum relinquunt mo- lus ? Et in tne non habet quidquam ; nullum scilicet
    ribus, non pedibus : et veniet ad illos qui conver- omnino peccatum. Hic enim [Aug., Sicenim] oslen-
    tunlur ad eum non facie, sedfide, et accedunl ac dit, diaboluni principem esse peecaiorum boniinum,
    etim non carne, sed cbaritale. 1 Si diiigeretis tne. non creaturarum Dei. Et quotiescunque hiuridi figura
    gauderetis uliquc, quia egp ad Patrem vada, quia Pa- inmala [Aug., in mali] significatione ponitur, noh
    ter major me est. Tanquam si diceret: Gaudere de- ostendit nisi mundi islius amatores, et non Dci.
    belis, quia porto mecum consecrandam fragilitatem Absit enim ut credamus principeni esse cceli et ter-
    vestram. «Per quod igitur Filius non est sequaUs rae, et creaturarum onmium quae generaliter mundi
    Patri, per hoc erat ilurus ad Palrem, a quo venlurus [SuppL , mundi nomine] appellantur. Totus itaque
    est vivos judicaturus et mortuos : per iUud verc mundus "servitsuo creatori, non deceptori; redem-
    quod est sequalis Patri, nunquam recessil a Patre, ptori, non interemptori: 1 et regitur dispensatione
    sed cum illb est, hbique tolus, pari divinitate, quam divina, non inimici versutia subverlitur, prseter ho-
    nuUus continet Iocus. 1 « Agnoscamus geminam sub- mines parlis iUius quipropria voluntate, non neces-
    st|ntiam Chiisti, djvinani scilicet, qua sequalis est ? sitate aliqtta se subjiciunt diabolo. Unde et Aposto-
    Patrl; Jiumanam qua major est Paler: ulrumque lus ait: Non est nobis colluctatio adversns camem et
    aulem simul, non duo, sed unus Christus, ne sit sanguinem, id est, adversus homines, sed adversus
    qualernilas, sed Trinitas Deus. Sicut enim unus est polestates , et rectores lenebrarum harum (Ephes.
    hoinq, anima rationalis et caio, sic unus est Chri- xi, 12), id est, peccatOTum,qui in lenebris manent
    stus Deus et hoino: ac per hoe Christus est Deus, iniquitatis'. Quosreclores, angelos @03 esse deser-
    aniina rationa)is el caro : Christum in his omnibus, tores designat. Sed sunt qui per graliam Dei non
    Christum in singulis ponfitemur. Quis est ergo pei propriis meritis inde eruuntur, de quibus ait Apostb-
    in
    quem faclus est mundus? Christus Jesus, sed in lus : Fuistis qliquanda tenebrw, nunc autem lux
    forma Dej. Quis est sub Pontio Pilato crucifixus ? Domino,ut fiiii lucisambutate(Ephes'.y, 8): Sedgra-
    sicut idem dicit Apostolus, de
    phristus Jesus, sed in forma servi. Item de singtilis tias Deo qui eruit nos,
    el transtulit xn regnum clarita-
    quibus homo conslat. Quis noh esl derelictus in potestate tenebrarum,
    a Ex S. Aug., loc. cit., num. 5. B Ex eodem, tract. LXXIX,num. 1,2.
    "~~
    Kx S. Aug., tract. LXXVJJ, rium. 1-5.
    941. EXEGETICA.-COMMENT. IN JOAN. — LIB. VI. 942
    tis aiiii sui [Ms., -Filii elaritatis suw] (Coioss.i, 45). A et ut plus feral, purgabitur : et hoc noh &se, sed a
    «In quo princeps hujus mundi, hoc est, .tenebrarum' Deo, qui mundat corda nostra ut fructum ferre pos-,
    harum, non habebat quidquam : quia nequb cum sint, et jrargat spirilu charilatis ut plus frueliftcare
    peccato Deus venerat, nec ejus carnem de peccatL valeant.
    propagine virgo pepercral. Et tanquam ci dicer^tur: , YERS.5. — Jam vos miindi eslis, propfer verium,
    Gur ergo morieris, si non habes peccatum', cui de-'-. quod locutus sum vobis. Hic se oslendjt agricolam
    bebatur mortis supplicium?- obntinuo snbjecit :• esse, dum dixii, mundi estis propter sermonem, quem
    (YERS,51) Sed ut~eognoscat tnundus, quia diligo loculus sum vobis. « Quare non ait, Mundi' eslis
    Palrem,et sicut mandatum ,dedifmihi Paler, sicfa- propter baptismum quo abluti estis; sed ait: Pro-
    eio. Surgile, eamus hinc. Discumbensonim discum- pter verbum, quod loculus 'sum vopis; nisi quia et
    benlibusloquebatur.Eamus autemdixit; quo? nisiad aquam verbum inundat? Ttetrahe yerbum, ,et quid
    Ulumlocum, undefuerattradendus, Esl igitur mprti est aqua, nisiaqua? Accedit yerbum ad elemenlum,
    traditus, quijiuUumhabebat meritum morlis :-[sed] el fit sacramenluni. Undeista tantavirtus aquas, ul
    hahebat ut moreretur. mandatum Palris. i Sequitur corpus tingat [Aug., tangat] ot-cor abluat, "nisifa-
    ' . cienle verbo, non quia solum-dicilur, sed quia -cre-
    enim:
    CAPUTXXXYI. B ditur? i 604 Nam ui& in haptismo yisihilia sunt,
    id est, corpus, aqua el sacerdos : -tria anyisibilia,
    Seipsum vitem, Patrem vero agricolain dicetis, disci-
    anima, .fidesot-Spi.rilus Dei [Ms., Spiriius sanctus],
    •puiosquepalmites, ac sine se trikil eos facereposse
    - testaiut: -Etmuttis loculioiiummodistilteram eis di- qui haec omnia operatur; ui flat splritualiter Fijius
    lectioneminculcat, cujus mcrilo possent, quodcun- Dei renatus ex aquaetSpirilu, qui fuit carnaliter
    que pciieriiit, impetrare. _ filius peccali natus ex traduce primorum pareiitum
    • CATUT xv, YERS.1. — Ego stun vitis vera, et vos carne. Ego sum vitis vera, et vos palmjtes.
    palmiles. Hanc similitudinem dicit per hoc, quod VERS.4. — Manete inme, et ego iti vpbis,-Non eo
    esl caput Ecclesise,nosqtie membra ejus. Cum esset modo illis in ipso manendumest, sjcul ipse in illis.
    iuforma Dei sequalisPalri, faclusest in forma servi * <iUtrumque enim _prodest non ipsi, sed .illis. Ila
    mediator Dei et homimim homo Christus Jesus a sunt quippe in vite palmites, nt viti jion conferant,
    (/ Tim. ii, 5). '«* Unius quippe naturaj sunt vitis et - sed inde accipiant unde yivant et fruclificare pos-
    palmiles :propter quod cum esset Deus, cujus natu- sint: ita vero yitis est in palmitibus, ut vitale ali-
    rae non sumus', faetus est homout in illo essetvitis lijenlum subministret eis, non sumat ab,eis. Acper
    humana natura, nnde nos homines palmitesillius hoc utrumque prodest credentUmsinGhrislum, jna-
    esse possemus. >Sicut enim ovis, agnus, leo, pelra, mere in Christo, et Cbristum in illis. Unde secutus
    lapis angularis per similitudinem dicitur Christus, esl, et ait: Sicut pqlmes-nonpotest ferre fruclum a
    ita et vitis per similitudinem dictus est. Sed quid semeljpso,nisi manserit in vite, sic nec vos, nisi in tne
    estiioc,quod dixit, vera, nisi quia esi ot vitis-falsa, manseritis, ,Quienim a .semetipso se fructum exi-
    de qua in Propheta legitur : Quomodo conversa es in Stimat ferre, in vile non est; qui in vite non est, in
    atnariiudinem vitis aiienw (Jer.u, 21; Isa. v,4)? Christo non est; qui in Christo non est, Ghristianus
    qusedum facere uvas exspeciaia est, fecit labruscas. aon est. » Omnis enim fructus Jioni operis ab illa
    [Yel ita : Ego sumvitis vera, id est sapientia, inno- radice procedit, quinos suagratialiberayit, et suo
    centia, justitia vefa] <•>. Ego sum vilis vera; Paler auxilio provehit. ut fructum plus afferre valeamus.
    meus agricola est. « Secundum hoc ergo vitis Chri- ,(VERS.5.) Ego sum vitis vera, .et vos palmites. Qui
    stus, secundum quod ait, Paler majorme est: se- menserit in me, el ^egoin eo, hic fert fructum multum,
    cundum id vero, .quod ait., ego et l~dter unuth su- quia sine me' nihil poteslisfacere. &Non dixit: Par-
    ,mus, et ipse agricola est; nec talis quales sunt qui irum aliquid borii potestis sine me facere, sed omni-
    exfrinsecus operando exhibent niinisleriuui. sed no nikil: Sive onim parvuni bonum, sive multum,
    talis ul det etiam iutrinsecus incrementum. Nam nsine illo fieri non potest [sine quo nihil bonifieri
    neque qui plantat, est aliquid, neque qui rigat; sed polesi]. tjuamvis enim-Christusvilis non essel, nist
    <jui incrementum dat Deus (/ Cor. m, 7).. Et ulique homo esset, tamen istam graliam palmitibus non
    -Deus est Ghristus; quia Deus «rat Verbum, * et proeberet,nisioliamDeus esset. i
    Yerbum caro factum est. Factum est quod non erat, YERS.fl. — Si quis in me, inquit, non manserit,
    mansit cjuod'«ral. (VERS.2.) Omnem patmitem in mittelur foras sicut palmes, eturescet et colligent
    , me non fefentemfruclum, follet eum Pater. Hoc est eum, et in ignetn mittent, et ardet. « Ligna itaque vi-
    . quod aUolocoait : Jam .securis,ad radicem arborum tis lanto sunt contemptibiliora si in vite non man-
    posilaest, omnis enim arbornon:ferensfructum, ex- seririt, quanto gloriosiora Si manseririt. Unum -e
    cidetur et in iqnem mittetut: Eum vero palmitemqui; ,_duobuspaimlti congruif, aut vilis, autigriis^ siin
    fert fmctum, purgabit etmi, M fruclitm plus afferat' vitenon est, 1n igneerit: ut ergo in igneuonsit,
    -(Mattfi.m, 40). Eerl froclum, "quia mundatusost; maneatin vite. (YERS.7.) Simanseritisinme,inquit,
    * -Ms.: «Factus est informa servilulis, unde-nos; i>Ex S. Atig., traet, i,xxx, num. i,% '5. -
    * Ansulisinclusa desunt in-ms. '" ' "
    palmites illius esse possimus. Sicut enim qvis,
    ' -elc. i
    Intermedia-ibiomissa-suiit. «"-&-S. Aug.Tract.xxxx!, iiiim. 14.
    945 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 9M
    et verbameain vobismanserint, quodcunquevolueri- .A hoc scietis quod iri dilectionemea qua vos diligoma-
    tis, petetis, et fiet vobis. Manendo quippe in Chri- nebitis , si mea praecepta servabitis? Sed_quidest
    slo, quid velle possunt-nisi quod convenit Christo ?j illttd quod adjungit : i Sicut et ege'prwcepta Patris
    Quid veUepossunt manendo in Salvatore, nisi.quod tnei servavi, et manep in ejus dilectione. Quaesunt
    alienum nonest a salute?» Nec enirn petere volunt, prsecepta Patris, nisi quse ante dixit: Et sicut man-
    nisi quod expedit ad salutem. «Manentes autem in datum-dedit mihi Patet; sic facio? Quod Apostolus
    eo, cum verba ejus in nobis inanent, quodcunque exponensait: Christusfactus est obediensPatri usque
    voluerimus, petamus, et fiet nobis. Quia si.petimus, ad inortem , mortem autem crttcis. Propter quod et
    et non fit, non hoc petimus quod habet mansio in eo, Deusexaltavit illttm, et dedit illi nomen, quod est su-
    nec quod habent [Ms., noh hoepethnus, quod ad per otntie nomen (Philip. u, 8). Sequitur : Et maneo
    illud pertinet, utmaneamtts in eo; necquod suadent in ejus diieclione. « De hac dilectione dixit, qua
    verba] verba ej'us quse manenl in nobis : sed quod diligiteum Pater. Sed nunquid et hic gratia intelli-
    habet cupiditas et infirmitas carnis, quaenon est in genda est qua Pater diligit Filium, sicut gratia est
    eo, et in qua non manent verba ejus. Tunc enim qua nos diligit Filius , cuni simus filii gratia, non
    dicenda sunt verba ejus in nobis manere quando natura [Ms., gratise non naturse] : unigenitus autem
    facimus quaepraecepit, et diligimusquaeprbmisit. B natura, non gratia? i Manet ergo Filius in dilectione
    a Magis-magisqueSalvator gratiam qua salvamur, qua eum dilexit Pater, et ideo servavit prsecepta
    discipulis loquendo commendans, (YERS.-8) In hoc, ejus. «Namdicendo, sicut dilexit tne Pater, et ego
    inquil, clarificatus est Pater meus, ut fructum pluri- dilexi vos, grajiam mediatoris ostendit. Mediator
    tnum afferatis, et efficiaminimei disciptili. Sienim • autem Dei et homihum, non in quantum Deusest,
    haecgloria est Patris, ut fruclum plurimum affera- sed in quantum homo est Christus Jesus. Deus eiiira
    mus, et simus discipuliChristi, non boc nostrae glo- erat Yerbum, unigenitus gignenti eoseternus h : sed
    rise tribuamus , tanquam hoc ex nobis ipsis babea- • ut mediator darelur nobis , per ineffabilemgratiam
    mus. Ejus est enim bsec gratia, et ideo [in] boc non Yerbum caro factum est, et habitavit in nobis. i •
    nostra, sed ejus est gloria. A quo eflicimurut simus YERS.11. — Hwc locutus sum vobis, ut gaudiutn
    discipuli Christi, nisi ab iUo cujus misericordia prse- tneutnin voiiis sit, et gaudium veslrutn. impleatur.
    venit nos, i ut velle subsequatur et posse , qua3 ad [In vobis sit verbum meum, impleatur gaudium "ve-
    idpeftihent, ut perpetualiter maneamus in vite? strum]. Quidest, gaudiitin tneum invobis sit, nisi
    YERS.9. — Sicttt dilexit me Pater, et ego dilexi verbum-meumin vobis impleatur? Quid est gaudium
    vos,maneteindilectione mea. « Ecce unde sunt no- „ Cbristi in nobis, nisi salus nostra, propter quam
    bis opera bona. Nam unde [nobis] essenl, nisi quia faclus est homo? « c.Et quid est gaudium nostrum,
    fides per dileciionem operatur? Unde autem diligi- quod dicit implendum, nisi ejus habere consor-
    . mus, nisi prius diligeremur? J Et unde iUa dilectio tium, i sicut in consequentibus dicit: Volo Patef,'
    Dei in nobis esset, nisi prius nos sua prseveniret ut ubi ego sum, et isti sint mecum? « Gaudium igitur
    gratia in qua nos dilex.it, cum essemus in peccatis, ejus de salute noslra, quod in illo semper fuit, cum
    et convivificavil nos Chrislo? « Quod aulem ait: prsescivit et praedeslinavit nos, ccepit esse in nobis,
    Sicttt dilexitme Pater, el egodilexi vos , non aeqaali- quando vocavit nos : et hoc" gaudium, merito no-
    tatem nalurae ostendil nostrse et suae, sicut esi Pa- strum dicimus, quo et nos beati fuluri sumus. i
    , tris et ipsius; sed gratiam , qua est roediator Dei Hlius vero gaudium semper perfectum est, nec mi-
    et hominum, homb Christus Jesus (I Tim. n, 5). nui potest, nec habet quo crescat. « Hocvero gau-
    Mediatorem se ostendit, cum dixit: MePater ditigit, ' dium nosfrum inchoatur in flde renascentium, im-
    et ego .vos. Nam Pater titique diligit et nos, sed in plebitur in praemio-resurgentium. . (YERS!12.) Hoc
    ipso: quia in hoc clarificatur Paler, ul fructum est prmceptummeum, ut diligatis invicem,sicut dilexi
    afferamus in vite, hoc est, inFilio, et efficiamur vos. « Nam in superioribus dixit, dum de dilectione
    ejus discipuli. Manete, inquit, in diteclione mea, j) praecepil : Mandatumnovuindo vobis , modo dixit :
    Quomodo @05 manebimus? audi , quid sequatur. Prwceptum meum. Novum dixil, ne in vetustate
    (YERS.10.) Si prmccpta tnea , inquit , servaveritis, nostra perseveremus : hic dictum est, meum, ne
    mattebitisin dilectione tnea. In hoc enim apparebit, conlemnendumputemus.» Repelitio vero hujus man-
    ', quod in dilectione mea manebitis, siprsecepta [mea] dali [commendatio]est,'quia sine charitate nuUum
    servabilis. Nemo se fallat dicendo quod eum diligat, praeceptumDeo est acceplabile , de qua et Aposto-
    si ejus ..prsecepta non servat. Nam in tanlum eum lus ait : « Plenitudo legis est ckarilas (Rom. xm,
    diligimus, in quantum ejus prsecepta servamus : in 10). Ubi ergo charitasest, quid est quod possit
    quantum autem minus servamus, tanlum minus dili- -deesse? Ubi aulem non est, quid est quod possitpro-
    gimus. Quid est quod dixit: Manetein dilectipnemea, desse (/ Cot: xm, 15)? Nemo diligit qui non credit,
    nisi manete in gratia jnea? Et quid est : Si prwcepta nemo desperat qui diligit. i Et hsectria sunt, spes,
    tnea servaoilis, manebitis in dileclianemea, nisi ex fldes et charitas, in quibus Christiana religio con-
    a Ex eodem, tract. LXXXII, num. 1-&. unigenitus Dei Patris Filius. Sed ut, etc. i Yid. Aug.
    ~~
    Al.,'« Quid est ergo iUehomo ex virgine natus, . 1. cit. n. i. in fine.
    nisi quodDgus susceptor estejus? Deusenimeral ; c Ex S. Aug., tract. LXXXIII, num. l-5t
    945; EXEGETICA. — COMMENT,.IN JOAN. — LIB. VI. • 946
    sistit :sed'majus.his"charitas , quia non prseterit, iA lalis dulcedinem, quasi patri serviat. Vos autem
    sedpermanet. Hicincipit, sed illic perflcietur, ubi dixi atnicos, quia omnia qttmcunque audivi a Patre
    permanet. « Hoc ergo praeceplum Domini teneamus, meo, nota feci vobis. Quaesunt omnia quaeaudivil a,
    ut-nos invicem diligamus, et sic quidquid aliud prse- Patre suo, quoe nota fleri voluitservis suis, ut eos
    cepit, faciemus; quoniam quidquid estaliud-, habe-; . perficeret amicos suos, nisi gaudia interna3 charita-
    mus. i Hujus dileclionis in seipso exemplum oslen- tis,-nisi illa festa-superuse patrise, quaenostris quo-
    dit,otideo subj"unxit: Utditigalis invicem, sicut ego tidiemeniibusper aspirationem sui amoris imprimit?
    dilexi vos. Ut quid •enim nos dilexit Christus , nisi ' Sed.liaec cognitiq, quae nunc .ex parte proficit, in
    ut possimusregnare cum Christb ? Ad hoc nos dili- - illa jilenitudine scientiae perficietur, de qua.Aposto-
    gere debemus, ut habeamus Deum, et maneamus in lus ait: Cutn autetn venerif quod perfeclum est, eva-
    Deo; etsic, qui se diligunt, Deum diligunt. Et - cuabitur quod exparte est-(I Cor. xm, 10). Hoc
    bsecest dilectio, qua fit Deus omnia in. qmnibus.,, enim Dominusdiscipulis se fecisse dixit, quod eum
    Sequitur : . facluruni esse sciebat. _ , . - '"
    006 ^ERs.45. — Majorem hac dilectionemnemo YERS.16. —Non vos tne elegistis,sed.egoelegives.
    habet,-quam ut animamsuamponat quis pro ainicis Haecost ineffabilis [AL, affabilis] gratia quae prseve^
    suis. Qttid estquod Dominus nosler Jesus Christus B nit nos, ul simus amici ex servis. Ideoque nobis non
    toties charilatis prsecepta iteravit, nisi quia omne subrepat superbia, quasi pro nostris merilis aUquid
    praeceptum et omne opus bonum in sola charitate acceperimus, dum filii irse fuimus. Nunc autem Fi-
    solidatur? « a Prsecepta ergo Doniinica , et mulla lii Dei per gratiam effecti sumus, sine qua nihil pos-
    sunl et unum : multa sunt per diversitalem operis, sumus facere, ut paulo anle ipsa Yeritas ait : Stiie
    unum in radice dilectionis. Hanc itaque eharitatem me nikii potestisfacere. Etposui vos, ut ealis, etfru-
    veraciter habet, qui et amicum-diligit in Deo, et ini- ctum afferaiis. «~~Posui ad gratiam, plantavi ut ea-
    micum diligit propter Deum. Ideo subjunxit : Sicul tis volendo , fruclus afferatis operando. Eatis enim
    ego dilexi vos, id est, ad hpc amale; ad quod amavi volendo dixi, quia velle aliquid facere, jam mente ire
    vos. lUndeet in cruce positus oravit pro inimicis est, Qualem vero fructum afferre debeant, subdendo
    suis dicens : -Patet; ignosce illis (Luc. -xxm, 54). manifeslat : Et fructus vester tnaneat, ul quodcunque
    Majprem hac dilectionemnemo habet, quam ut ani- petieri(i_sPalrem in notnine meo, detvo bis. iNomen
    mam suamponat quis pro amicis-suis.In hoc Chrisli fllii, Jesus est; Jesus autem Salvator vel etiam salu-
    dileclio supereminet in nos, quia venit ut animam laris dicilur. IlleergoinnomineSalvatorispeiil, qui
    sttam poneret prq inimicis suis; -ad boc tamen ut ex illudpetitquod ad veram salutem pertinet; nam si id -
    iniinicis faceret amicos. Sed non omnlum estmarly- y quod uoii expediat petimus, non In nomine Jesu
    •
    rium, tamen omnium beneficium est in fratres. Qui pelimus.. .
    vero substantiam suamfratri in necessitate posito - - - " '
    @C.7 CAPUT XXXYII.
    nonlribuit, quomodo animam suam in.persecutione Esmdem dilectioneminstantius
    daturus.est pro fratre.suo ? .Yirtus.verohu.us chari- : tiendutn dicit odium mundi. Prmdicens commendans,canteni-
    quoque qua-
    tatis est, in pace sua distribuere pro Christi amore, _• lia pro eius nomine sint passuri, et arguendum mun-
    ul possit in perturbatione seipsum tra dere pro nomine, ,'" dum a Paraclito de peccato, et dejustiliafet de judi-
    cib manifestat.
    ejus..,(YERs:14.) ,-Fos amici, tnei s
    .estis~, i. fecerilis ea
    quw.ego prwcipio vpbis. Magna est dignitas amicum. _ YERS.17.— Hwc mando vobis, ut diligatis invicem.
    esse Dei. Sed yidendum est quibus gradibus ad hanc: ,t o Merito itaquemagister bonus dilectionem disci-
    celsitudinenvperveniatur. Subjungit,: Si feceriiis eas pulis sic ssepecommendat, tanquam sola-praecipierida
    qum ego prmcipiovobis.Ac si aperte dicat: Gaudetis; sit, sine quanon possunl prodessecsetera bona, et
    de culmine, pensate quibusiaboribtis venitur ad cul- quse non potest haberi sine caeteris bonis quibus
    -men. Magna est miserieordia largitoris nostri: servii honio efficilur bontts. In [AL, Pfo] hac^ulem dile-
    non fuimus digni, et amici vocainur. Ideo [AL,Unde]| ctiqne, patienter debemus pro Dominomundi.odia
    subjungit : (YERS.15) Jam non dico vos servos, quiai suslinere. Necesse estenim ut nosoderit, quos cer-
    servus nescit quia faciat doininus ejus: Aliud est ser- nit nolle amare quod.diligit. Sed non parum nos de
    vitium timoris, aliudamoris; quae[duo] genera ipsai seipso Dominusconsolatur, qui cum dixissel: (YERS.
    Yeritas inhoc eodem Evangelio exprimit, dicens : 18) Hmc mando vobis ut diligatisiinvicem, adjecit
    . Servus non manel in domo in xelernum, filius autemi atque ait: Si mundusvos odit; scitote '
    quia me-.prio-
    manet (Joan. vm, 55). Filius vero servitpatri pro-- rem vobis odioJiabuit. i JNon-est. discipulus
    super.
    pter amqrem, servus autem propter timorem. De3 rnagisirum, adhsereant<;apitimembra; ut quod caput
    .quo servilio modo Dominusdixit: Jatn non-dico vois -patiebatur prius, lnembra-pati nonrecusent: (V^RS.
    .servos,- sed amicos, quia filii, non servi, ideo eiI .19.) Si de mundo esseiis,mundus quod.suum erat di~
    amici. Quia servus nescil quid faciat dominus[ejus];: ligerei. Aliter enim roundus."intell}giturxin
    sanctis, '
    Nescit enim voluntatem domini sui, qui per timoriss aliterinpeccatoribus;
    aliier.qui.diliguntDeum.atque
    amaritudinem seryit dominbsuo , el non per chari-- aUter qui diligunthoe sae"culum..«Nam mundi
    ' hujus
    a ExGreg.;.hom. 27, num. 1, 2.. -
    , . * Ex. S, Aug.,-tract.-LXxxyn,-num.-5. ' ., -
    J»Exeodem,ioc. cit., nuni. 5.
    947 B. F. ALBINI SEUALGUINl OPERUMPARS IL m
    nomine, saPjieEcclesia designatur, sicuti -esl illud : A sime indicat Evahgelium;" Judaeis [e. go] locutus Pst
    Deus erat in Chrislo, mtindum reconcilians sibi (II [Christus], non aliis geniibus : in-eis ergo voluit
    Cor. x, 19). Itemque illud : Non enhn venit Fiiius intelligi mundum, qui oclit ChriSluto et dlscipulos'
    hominisut judicet mundum, sed ut salveluf mundus ejus. Quid est ergo , Si ngn venissem, peccatutn noti
    peripsutn (Joan. in, 17). Totusmundus Ecclesiaest, Itaberent? Nunquid sine peccato efaht Judaei, ante-
    ef toths mundus odil Ecclesiam. Mundusigilur ouit qnani Christtis-adeos in carrie venisset ?" Quis hoe
    riiuhdum, inimicus reconciliatum, damnatus salva- vel stultissimus dixeril? Sed magimm quoddam pec--
    - tuni, inquinalus mundatum.-Sed isie mundus quem catum,- iibn otnne pbecatum, quasi sub generali ho-
    DetiSin Chfisto reconciliat. sibi, et qui per Chrislum mine vult- intelligi. Hoc est enim peccatum,' qhb te-
    saivatuf, ei cui per Chrislum peceatum omne per nentur ctincta peccata, quodunusquisque si non ha-
    tiofpu. [Aug., peccatuin omne donatur] donatur, de lieat, dimiltunlur ei euncia peccata : hoc esf autem
    mhhdb elPctus eslr Deniquecum dixisset, Si de mun- quia non crediderunt in Ghrislum , qui propterea
    do essetis,mundus quod suumerat, ditigerel, continuo venit ut credalur in eum. Hoc peccatum , si non ve-
    stibjecif :' Quia vefa de tiiiindo non estis, sed ego nisset, non utique haberent. Adventus quippe cjus
    elegi vos de tiiundo, proplerea odit lios mnndus. t quantum ercdentibus'saltitaris, tantum non creden-
    Efarit ifaque de rimndo, sed per gratiam electi sunt " libus exiliabilis faclus est. Nuricauteiriexcusationem
    "demitiido, hl rion esserit in mundo, inquo nati sunt nbn habent de peccalosrio. i De quo -peccato , nisi
    de peccati raclice : sed in quo renaii sunt pef gra- qttod noii crediderunt in Chrisluhi Filium Dei, qui
    iiahi, ut non essent in mundo, sed eleeti de eis ante promissus est, et multis in_-lege figuratio-
    mundo. Elegi vos de mundo, dixit, ne quisin suis nibus demonstraius; et quasi liaecorimia inania *es-
    gTorietuf mcritis; sed qui glorialur, in Domiuo glo- sent, itaxontempserunf, et non crediderunt in Chri-
    rietuf (II CPI: X, 17). stum, quia venit in plenitudine lemporis faetus sub
    YERS.20. — Memenlpte sermonis mei quem ego lege, ul eos qui sub lege erarit redimeret (Galat. iv,
    dixi vobis : Non est servus major Domhw SUP: si me 4, 5). (YERS.25.) Qttime odit, et Pairetn meum odit.
    persecutisunl, et vpspersequentur; si sermonemtiteum Sicut qui diligit Filium, diligit et Patrem, quia una
    servavertint, et vestrumServabunt.Perfectus magister dilectio estPalris elFilii, sicut una natura; ilaetqui
    revocat discipulos ad exemplum quod in se -osten- Filium odit, odit el Patrem.
    debat, ut in prioribus legimus. Nunc autem exhor- YERS.24. — Si apera non fecissemin eis quw netno
    tatur eos quatehus habeanl in memoria sermonem alitis fecit, peccatumnonhaberent. « cSupra dixerat:
    rnagistri: Nan est servus major Domino suo. Ilic Qtti me odit, et Palrem mettmodit. Utiqueenim, qui
    servum significat, qui sanctum habet timorem, et " odit veritaleni, necesse est oderit a quo et verilas
    permanet in sseculum saeculi, et in quo est initiuna nala est. Nunc dicit: Si opera twn fecissemin eis
    sapienliae, el intellectus bonus omnibus facientibus qum netiioaiius fecit, peccattttnJIOIIhaberent; pecca-
    eum (Psal. cx, 10) : ibi in superioribus illuni de- tum illud scilicet magnum, de quo et superiusait:
    jnonsfrat servunij de quo et dudum ait : Seruus non Si nonvenissem, el locutus fuissetn eis; peccatum non
    manet in domoin mternum. Ille est servus qui perti- haberent, hoc est, peccalum,- quodin eumloquen-
    "net ad timorem, quem foras mittit charitas, et non tem et operanlem non credlderunt. i Quod dixit-:
    permanet in domo in aeternum. (YERS.21.) Sed hmc I\Te»ioalius fecit in eis] lanquam si aliqui miracute
    omnia facient vobis propter homen ineum, quia ne- sanctorum non fecissent ante in populo Dei : aut
    -sciunt eum, qui misit tne. < a Quae bmnia facient, sic ut Elias vel Elisceusmortuos non suscitarent.
    fiisi qtisepraedixit, odiohubebmitvoSScilicet, etper- Nemo tamen tanta fecit miracula, vel tanla.salutis
    sequentur, sermoiiemque coiitemnent vcslrum? Ad- insignia humanae fecit, sicut Christus fecit in con-
    juhxit, propter notnentneum. Quid est aliud dicere spectu illorum: qusecuncta facileinlelligit qtii Evan-
    qflam me in vobis odio habebunl, me in vobis perse- gelium legit. Ideo opus non est iUa enunierare, quae
    quentm. et sermonem vestrum, quia meus est, ideb . Evarigelium narral, et tolus mundus clamat: c Ni-
    non servabunt? Sed htecomnia facient proptef nomen mirum illa suntopera, quaein eorum valetudme tanta
    meum, non.vestrum, sed meum. Tanto igitur mise- salutis anctor ostendil, quantaillis antea neriio dona-
    .riores sunt qui propter hoc nomen ista faciunt, vit. Hsecenimilli viderunt, et hoc eis exprobrans ad-
    . quanto bealiores qui propter hoc nomPn ista paliun- jungit, et dixit : Nunc aulein el viderunt, et oderunt
    trir : sicut ipse alio loco dieil: Beali, qui pcrsecutio- et me, et Palrem tneum. i Quo sensu hoc intelligen-
    _nempatiunturpropterjustitiam(Mattk.x,W),hocest, dum sit, paulo anle exposuimus. (VERS.25.) Sed ttt
    propler nomen meum. i Sequilur: (VERS.22) Si non impleatur sermo, qui in lege eorum scriptus est:
    venissem,ettocutusfuisseineis,peccatumnonkaberetit: Quia odio habuerunl me gratis (Psal. xxxiv, 19).
    nunc autem excusationemnon habent de peccato suo. «Eorum legem dicit non ab ipsis invenlam, sed ipsis
    ,Jhdseos ostendil expressius [quibus missus esi], et datam. Gratis videlicet odit, qui nullum ex odio con-
    t<|uibuspromissus est antea per prophetas. «i>.Tudsei cessum quserit, vel ad commodum tendil [Aug., qui
    -ofgo perseculi sunt Christum, quod @CIS evidenlis- nuUumex odio comniodumquserit, vel incommodum
    a Ex S. Aug., tract. LXXXVIII, num. 2. c Ex. S. Aug.,'tract. xci, num. 1, •_.
    i>Ex-eodem, tract. LXXXIX, num 1.
    949 EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — LIB. YI. 950
    fugit]. » Hi vero de' cjuibiishoc dixit, pro beheficiis ._. CAPUTXVI,YERS.1, 2. — Hwc locutus sum vobis-,
    reddiderhht mala; et pfoptef hiriiiam cofdis mali- ut non scandalizemini. Absque synagogisfacient vos.>
    tiamoderunt diligeiitem dos, eibenefacienteih-iUis. t c Curavit namque pius magister; futura discipulis
    (YERS.26.)' Cant autem venerit Paraciiius, quent eg~b pravortim' bella pra^dicare, quo minus eos venieritia
    tnittain vobisa Patre, Spiritum veritatis qui a Patre poSsint turbare. Solent enim levius ferri adversa,-
    procedit. « a Ex multis saucti Evangelii locis inveni- quae'prsesciuntnr, J quam quse subito ex insperato
    mus, quia discipuli ante adventum sancti Spiritus superveniuiit,,. sicut in sseculari litteratura Iegitu.,
    minus capaces erant ad hidulgenduni [Ms., intelli- saep^e reperitini easus perturbationisfortissimos quos-
    gendum] arcana divinae'sublimitatis, ininus fortes , que in bello milites fatigare. Sed venit hora, ut bni~'
    ad toleranda adversa humanse pravitatis; sed eis riis tjui ihlerficit vbs , arbitretur obsequium~seprce-
    adveniente Spiritu, ciihi augmento divinse aghitionis, stare Deo: « Arbitrabahlur auiem obsequium se Ded
    data est etiam constantia vincehdi humannepersecu- pfoestareJudsei in eo quod ministrosNoviTestamenti
    libnis tentamenla. i Unde eos Spiritus sahcti advenlti odiis ihsequebanluf et morte. Sed sicut illis testi-
    promisit roboraridbs esse, vel ad fiduciam prsedica- monium peihibet Apostolus: JEmulhtionemDei hd-
    tionis, vel ad constantiam passionis : sicut in ipso bent-; sed iwn secundum scienliam (Rom. x,-2). Ar-
    principe apostolofum factum esse cognovimus, qui iBbitrantur ergofegis a3mulatione [Ms., semulatores]
    prius ad unius ancillsevocem Cliristuih timuit confi- obsequiuin se prsestare Deo, dum prseconibusgratise
    leri, quempostea palarii et hroninibus. caeteris con- rieees inferunt; sed frustra Iegem quaepef famulum
    stantius, sancto Spiritu roboratus, mullis Judaeorum data est defendunt, qui graliam quaih ipse Filius of-
    niillibus praedicavif; ita ut ad ej'us pracdicafioneni fert accipere renuunt; incassum se Deo Palri pla-
    tria millia virorum legamus cfedidisse et baptizatos ceresestimanl, quiDeiFilium contemnere, imo etiam
    esse; et non post multum teniporis etiam quihque persequi a'c blasphemare laborant. i Duo dixit illis
    millia cfedidisse (Act. n efix). Unde ef ipse Chri- bsse yenlufa a Judseis, idest, ut extra synagogam
    stus, ut audivimus, promisit eis, dicens : Cumautem eos facefent, et ut eos interficerent. Quse etiam ad
    venerit Spiritus Paraclitus, quein ego mittam vobisa cumulum damnationis illius populi pertinebant, et
    Patre Spiritum veritatis.-Utrumque dixil, et Spiri- ad saluiem*gehtium profulura' fuisseht, sicut Paulus
    tutn Paraclituth, hoc est spiriturn consolationis, et in Actibus apostolorum illis Judaeis dixit :- Quia in-
    Spirilum veritatis, ut et ftduciam habuissent praedi- dignosvos verbo'Dei fecisiis, ecceconvertitiiurad gen-
    cationis in Spiritu veritatis, et consolationem gratise tes : Sic enim prwcepit nobis Dotriihus': Ecce dedi te
    in eodeni Spirilu. Quod vero ait: Qui a Patre proce- in lucemgentium, ut sis sdlutmea usqiie ad extremum
    - dit, @©9 statim subjuhxit.t/uent ego mittam. ^
    Signi- ierrw (Actor. xnf, 46). Seqhitor : (YERS.5.) Ethwc
    iicat enim quod cequaliter idem Spirilus sanctus a* facient, quia nOnnovertihlPalremneque me. « d Quia
    Pafre et Filio prbcedit, et aequaliter a Patre* et Filio enim Filius in Patre est et Pater esf in Filio, ef qui
    niittitiir; sed propter disiinctionem personarum," videt FiUum videt et Patfem : palet profeclo quia
    hic dicitur a Patre procedere, et a Filio mitti; et ih* quicunque Filii credulitateni obstinata mehte reji-
    eadem distinctione personarum unam esse operatib- • ciunt, nec Patrem nosse probantur. i (YERS.- 4.) Sed
    "nein ac voluntalem suam cumPatris. voluntate de- hmc tocutus sutn vobis , ut cum veiierit hord eorum,
    nuntiat. Yenit eliam et sua sponte, quia coaequalis teminiscamini quia egb dixii vobis': Magna' ebhsolatfo
    esl Patri et Filio, ut cognoscatur unam esse volunla- est discipulorum, reminisci ante praedicta'esse a ma-
    . tem atque operationem sanetseTrinitatis. gistro qusepassuri essent, ef eunidenr se scife ha-
    YERS.27. — Ille,.' inquif, testittwniutn pefhibebit bere adjutorem et remuneralorehl,- pfb chjus riomlne
    de me, et vos teslitnonium perhibebitis. t i>Qula qnae talia passuros se esse prsedictum' est illisr
    Spirilu intus docente perceperuni, lisec abjecto ti- YJERS. 5. — Iljxe ab initio vobis twn dixi, quid vo-
    niore pristino, foris loquendo et aliis ministrando
    biscum eram. Qua3sunt quaeab initio illis non dixit?
    protulerunt. Ipse namque Spiritus coi;da eorum et. Etiam de Spiritu sancto, quein missurus erat illis a
    '
    D
    ad.scienliam veritatis illustravit, et ad docenda quse
    el de consolatione et oonfortatioHe[Ms., con-
    nossent, oulmine veritalis erexit. i Cuin aulem vene- Patre,
    rit Paraclitus, - ille testimonium perkibebit de me. flrmalione] ejusdem Spiritus, quo consolandi et ro-
    « Tanquam diceret: odio me habuerunt et occide- borandi fuissent, ut omnia muiidi adversa vel Judseo-
    runt videntes; sed tale de meParaclitus feslimonium ' rum scandala et perseeutiones, libero animo formi-
    dare noh debuissent. Hmc ab initio nondixi, quia
    perhibebit, ut eos faciat in m'ecredere non viden-
    tes. Et vgs, inquil, tesihiwniumperhibetis, quia ab vobiscum eram, quia mea praseritia consolabalur
    , initip mecumestis, perhibebit Spiritus sanctus', per- vos; et nuric vadens ad Pafrem, necessarium habetis
    hihehitis et vbs, quia ab inilio mecutn estis. Polestis Spiritum sanctum, qui vos consoletur et .confirmet
    " praedicare, quod nostis : quodut-modo non faciatis, in omni tribulalione et passione; quath passuri eri-
    illius [Jfs., quod amodo hon facitis, quia iUius]Spi- tis. Et [Al.j Af\ nunc vado ad eum qui- tne thisit, et
    rilus plenitudo nondum adest vohis. i nemo , inquil, ex vobis interrogal me, quo vadis?
    a Ex hora. Yen.- BedaeDom Exaudi, - c Ex S. Aug., tract. xcn, mim. 1, 2. :'
    i>Ex Beda, ibidem. ~ Ex - - •
    Beda, loc. cit.
    mi -B. F. ALBINI.SEU ALCUINIOPERUMPARS il. 9"»
    « ° Significat sic se iturum ad eum qui misit illuro, A sed mundum. In quo arguit ? In eq quia per Spiri-
    ut nullus interrogaret quodpalam fieri visu corporis tum sanctum charitas diffusa est in cordibus eorum
    cefnerent: nam superius interrogaverant etim quo (Rom. x, 5), quaefofas niittit limorem, ut non me-
    (31® esset itufus,: dum ad passionemproperavit; et tuerent mundum, id est, amatores mundi arguere.
    responditeo se iturum quoipsi tunc venire non pote- Depeccato, el de justitia, eldejudicio. Quam sen-
    rant. Nunc vero ita se promisit iturum, ut nullus, quo tenliani ipse Christus exposuit dicens: (VERS.9.) De
    vadis, interroget; nubes enim suscepil euin quando peccatoquidem, quia non credunt intne. i « d Pecca-
    asceuditab eis; et euntem in ccelumnon verbis quae- tum incredulilatis quasi speciale posuit, quia sicut
    sierunt, sedoculisviderunt[A«g., deduxerunl]. (VERS.. fides origo vhiutuni, ita solidamenltimest vitiorum
    6.) Sed quia hmc loculus sum vobis, inquit, trislitia in iiicredulitate persistere,"Domirio'terribiliter alte-
    implevit cor vestrttm. Yidebat utique quid illa sua- . stante, qui ait :,Qui atitem non credit, jam judicalus
    verba iu eorum cordibus agerent. spiritalem quippe est (Joan. m, 18), quia non creditin nomine unige-
    nondum habentes interius consolalionem, quam per niti Filii Dei: » judicatus dixit, id est, damnatus.
    Spiritum sanctum fueranl babituri, id quod exterius (YERS.10.) Dejustilia vero, quia ad Patrem vado, et
    in.Christo.videbant, amiltere metuebant. » (YERS. jam non videbiiisme. « Justitia discipulorum Christi
    7.) Sed ego vetitaiem dico vobis, expedit vobisui ego B erat [Beda, Christi confessio erat] quod Domirium
    vadanu- -i i>Expedit ut fornia servi vestris subtra- quem verum hominem cernebant, verum quoque Dei
    halur .aspectibus, qualenus amor divinitatis aptius Filium esse crediderunt; et quem sibi corporaliter
    vestris infigatur mentibus. Expedit ut notam vobis ablatum noverant, certo semper amore colebant.
    formam ecelo inferam, quatenus per hoc majore de- Juslitia caeterorum fidelium, id esl,' eorum qui Do-
    siderio illuc suspiretis. Si autem non abiero, Para- minum in carne non viderunt, hsec est: quod eum,
    clilus non veniet.ad vos: si attlem abiero, tnittam eum quem corporali intuitu nunquam yiderunt, Deum et
    aclvos. Non quia non poterat ipse in terra_positus hominem verum corde credunt ac diligunt. De qua
    dare Spiritum diseipulis, hsecloquitur; cum aperte profecto juslilia fidei arguuntur infideles , cur ipsi
    legatur, quia post resurreclionem apparens eis, in- videlicet, cum similiter verbum vitse audirent, no-
    sufflavit et dixit eis : Accipite Spiritutn sanctum - luerunt ei credere ad justitiam. Neque enimiiequi-
    {Joan. -xx, 22): sed .quia ipso in terra posito, et tia malorum ex sua solum pfavitate [Beda, iortilu-
    corporaliter conversante. cum eis, non valebant ad dine], verunietiam ex-comparatione reetorhm, quam
    illum erigere mentem, ad sitienda munera gratiae sit damnanda, denuntiat. Arguit ergo mundum, id
    coslesiis. Ascendente autem illo ad ccelos,ot illi pa- est, infideles, Spirilus sanctus de peccato, quia non
    riler onine desiderium suum illo transferebanl. Ideo '^ crediderunt in Christum ; arguit de juslitia creden-
    capaces Spiritus sancti j"amfacti erant, non ullra de tium, quia exemplum eorum sequi noluerunt, qui
    morle ejus contrislati, sed de promissionis ejus hunc ad Patrem ascendisse, neque ultra corporaliter
    [i/s., Spiritus sanetus] munere [erant] laetati. Palet in terris conversaturum esse, sciebant; @H nec
    .autem, nec laboriosa exposilione indiget, cur eum- tamen ab ejus dilectione polerant ulla ralione sepa-
    dem Spiritum Paraclitum, id est, consolatorem rari; hoc est enim quod ait: Quia ad Patrem vado,
    cognominaverit: quia nimirum corda discipulorum, et jam non videbitisine. Non videbitis me, postquam
    ,quae recessus ipsius mcesla reddidisset, huj'us con- ascendero, qualem nunc videre solelis, carne mor-
    .solaretur etrecrearet adventus. i Non quod antea tali et comprehensibili [Beda, corruptibili] circum-
    Spiritus sanctus non esset in cordibus discipulorum, datum : sed in majestale ad j'udiciumvenientem, et
    vel etiam in antiquorum sanctorum, sed manifesta peracto judicio, in majore gloria cum sanctis appa-
    jilenitudine ante sic non fuit datus, quomodo post rentem. Sequitur •. (YERS.11.) De judicio autetn,
    ascensiqnem die decima in centum viginti nomina quia princeps hujus mundi judicalus est. Principem
    frausmissus legitur. Sed in nullo opere cujuslibet mundi diabolum dicit, quia primatum in cordibus
    personse, Patris, vel Filii, vel sancti Spiritus totius » infidelium tenuit, quos hic mundi nomine voluit in^
    sanctse Trinilalis operatio defuit; sed oportebal ila - telligi; qui ordine perverso, mundum potius quam"
    insinuari Trinitatem, ut, quamvis nulla esset diver- mundi creatorem diligunt; qui j"udicatus est a Do-
    sitas substantise, singillatim tamen commendaretur mino, qui ait: VidebatnSatanam sicut fulgur caden-
    distinctio tem de cmlo (Lttc. x, 18). Judicatus est ab eo, cum
    " • YERS.8personarum.
    . — Cutn autem venerit ille, arguel mnn- et ipse daemoniaejiceret, et discipulis daret potesta-
    dum. Quid est, quod dixit, cum venerit ilie, arguet lem calcandi supra omnem virtulem inimici. Argui-
    mundum ? t c Nunquidnam Christus, dum esset in tur itaque mundus de j'udicio, quo diabolus est j'udi-
    •mundo, non arguit mundum de his omnibus quaese- catus, quando bomines, ne Dei vblunlati resistere
    quuntur? Sed Chrislus solam Judaeorum gentem prsesumant, exemplo damnati propter superbiam
    arguit; Spirims vero sanclus, in discipulis ejus tolo terfentur archangeli. i « ° Credant itaque homines
    orbe diffusis, non unam gentem intelligitur arguisse, _inChristum, ne arguantur de peccato hifidelilalis
    a Ex S. Aug., tract. xciv, num. 5. '
    E x.Bedsehom. citata.
    h Ex Bedaehom. Dom. Cantate. e Ex S. Aug., tract, num. 4,
    « Ex. S, Aug., tracl. xcv, num- i. xcvj
    -
    955 - EXEGETICA.— COMMENT.INJOAN. — LIB. VI. 954
    suse,quo peccata omniatenentur [Ji/s., quo peccato A ctione [Ms. etBcda, delectalione]praasentiumabstra-
    omnia detinentur] ; transeant in numerum fldelium, hens promissum in coelis regnum nostris cordibus
    ne arguantur de justitia eorum, qhos justiflcatosnon desideriis [Beda, promissi in coelisregni desideriis]
    imitantur; caveantfuturum jiidicium, ne cummundi inflammat.
    principe judicentur,"quemjudicatum imitantur ; et- - VERS.14.—Ille meclarificabit,'quia demeoacci- ~
    enim ne sibi -existimet parci superbia dura morta- piet, et annuntiabit vobis. Spiritus clarificavit Chri-
    liuih, de superborum supplicio terrenda est angelo- stum, quia per eum taiita charitas incordibus disci-
    rum.' iSequitur : pulorum accensa est, ut abjecto timore carnali effe-.
    YERS.12, 15. — Adhuc mutla habeo vobisdicere, clum resurrectibnis ej'us constanter praedicarent,
    sed non poteslis portdre modo. Cum autem venerit Sl__ _ujpaulo ante tempore passionispavidi fuge-
    Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem. rant. Unde scriptum est: Et repleti sunt otnnesSpi-
    « a Cerium est autem quod venierite desuper Spi- ritu sancto, et loquebantur verbum Dei cum fiducia
    ritu, apostoii majorem multo scienliam veritatis (Actor. iv, 51). Spirilus clarificavit Christum, cum
    quam carnales eatenus potuere, consecutisunt, ma-v impleti gratia spiritali doctores sancti, tot et tanla
    jore desiderio certandi pro veritate succensi suiit.I mlracula iri nomine Christi fecerunt, quibus orbem
    Noji tamen putandum est in hac vita quempiam om- 15 toluro ad fldem Christi converterent, totactanta,
    iiem veritaiem posse comprehendere. Unde et ipse pro Christi nomine passionum "certamina pertule-
    beatus~Paulus apostolus, qui ad tertiurii ccelumra-' runt i>. i Clarificat, dum cliaritatem in cordibus no-
    ptus est, el ibi audivit arcana verba,' quaenon licet stris diffundit, et seternaepatrise "amorem inspiral.
    homini loqui (// Cor. xn, 4), ait: Ex parte, inquit, Quia de nieo accipiet, et annunliabit vobis, id est, de
    cognoschnus,ef ex parte prophetamus; cum autem meo Patre. De Patre accepit Spiritus sanctus, quia
    venerit, quodperfectumest, evacuabilur, quodexparle de Patre procedit,'dequo etFilius nattis est: qui
    est (I Cor. xiu , 9). Inlelligendum est ergo, quod ait vero de nullo natus sit, de nullo proeedit, Pater est
    de Spirilu," docebitVPSpmnein veritatem,quasi dice- solus. (VERS.15.) Qmnia quwcunque'habet.Paler,
    rel: Diffundet in vestris cordibus charitatem, quse mea sunt, proptereadixi qttia de tneo accipiei, et an-
    vos omnem veritalem facict amare: -.cujusmagiste- nuntiabitvobis.DehisdixitquaeadipsamPalris divini-
    rio intus edoeti," proficiaiis de virtute in virlutem, tatem pertinent, in quihus ille est sequalisPatri; in
    dignique efuciamini peryenire ad vitam, in qtia vo- quibus est et Spirilus sanctus sequalisPatri et Filio,
    bis a3ternaclafitas summseveritatis et veraesublimi- quia una subslantia, una natura, una majestas, uria
    tatis, idest, contemplatio veslri condiiorisappa- gloria, una seternitas [est] Palris, el Filii, et Spiri-
    reat.f Sequitur : Non enhii lequetuf a semetipso,sed ITES" sancti, et est unus Deus onmipolens, invisibilis,
    qumcunqueaudiet, loquetur. Non enim loquilur Spi- incoroprehensibilisomni crealurse, Patef etFiliuset
    ritus a -semetipso,fortassis quia non est a semetipso, Spiritus sanctus.-Sequitur:
    sed aPatrei Nam Filins natus esl aPatre, et Spiritus CAPUTXXXYIII.
    sanctus procedit a Palre: non enim loquitur a se-
    melipsb, id est, sine Patris et Filii communione[AL, Modicumse ab eis videndumdicit: et iterntn moili-'
    commotione]. Non enim divisusest Spirifus sanctus cum, et non videndum. De quo qumrentibusdisci-
    a Patre et Filio, sed unum opus est Patris et Filii et pulis, shniliiudinemmulieiis post-pariumprwgati-
    dio tristiliw non remhiisceniisinducil. El quos a
    Spiritus sancti. « Sed qusecunqueaudiet, loquetur : Palreamari significat.corroboratrelicturusdicens:
    audiel videlicel per unita.tem subslantiaeet proprie- In mundo pressuram habebitis, sed confidile,' ego
    vici miindum- - . •
    tatem scientiae. Nbn loquitur a semetipso, quia non
    esi a semetipso. Pater quippe solrisde alio non est, YERS.16-19.— Modicum,etnonvidebitistnc,-iierum
    -Filius a Patre genitus, et Spiritus sanctus a Patre modicum, et videbilis me , quia vqdo ad Patrem,
    prbcedit. Ab ipso enim audiet Spiritus sanctus aquo t c Notandumautem, quia tota lectionis hujus eyan-
    proeedit, quia noh est a seipso, sed ab illo a quo l> gelicseseries illis convenit, qui eam prsesentesau-
    procedit. [A quo est illi intelligentia(Beda, essentia), dierunla Domino: prius autem illis [__*_.elBeda,
    ab illofitique et scientia]. Ab illo igitur audientia, ~ Pars autem illius] etiam et nobis, qui post passionem
    quod nihil est aliud quam scienlia. Quod vero ad- et resurreclionem Dominicam ad fidem venimus,
    junxit: El quw ventura sunt} annuntiabitvpbis. Con- aptissime congfuii.' Quod aulem ait: Modicttm,ct,
    stat enim nonnullossanctorum in Spiritu sancto fu- non videbilis tne, iterutn tnodicum,' et videbilisme,
    tura prsedixisse'; i sed lamen allitis sunl haacverba quia vado ad Patrem , ad illos specialiter perlinet,
    Dominiconsidefandai quseomhibus sanctis commu- qui ejus discipulatui nrsedicanfisin carne adhoerere,
    - nia esse possunt. «Igitur Spirilus adveniens, quae ' el post trislitiam passionis visa resurrectione et
    ventura siinl ahnuntiat, cum gaudia nobis pafrise ascensione ejus lselificari meruerunl. i Modicum
    '
    irelestis ad memoriam reducit,- cum festa illa su- eliam fuit ab illa hora illius noctis qua traditus est,
    pernae civitatis per donum nobis suae aspirationis in horam "passionissuae, quod euni discipuli carna»"
    cnnoluit. Yentura nobisannuntiat, cum nos a dile- Iiler videbanl; et iterum modicumfuit quod clausus
    a ExBedse hom. citata. <=Ex Bedaehora, Donj.Jubilate.
    * Deficiunt.quseex Beda suppleantur
    ffSK B. F. ALBINISEU ALCUINlOPERUMPARS U. HKR
    iu sepulcro, tertia die resurreclurus jacuit, et illo- A
    _ mundo spirilalium virtutum profectibusinsistit, nun-
    ruro aspectibus videri non potuit. Hocest quod ait: quam mundi tenlalionibus exerceri desistit: at cum
    Modicum,et non videbitisme; quod vero ait: Herum deviclo laborum certamine ad palmam pervenerit,
    tnodicum,et videbilistne,_sigiiificat tempus post re- jam non meminit pressurseprsccedenlis,propter gau-
    surrectionem , qiio ctim disciphlis conversafus est, dium perceplseretributionis. Nonsunienim candignw
    ei "illis multimodabstensiorie apparuit, hsque dum passioneshujus tetnporis ad supervenluratngloriam,
    ascendit in coslum illis videhtibus, ul in Evangelio qum revelabiturin nobis (Rom. vm, 18). Non memi-
    Lucae et Actibus apostolorum legitur : et hoc est nit, inquit, pressurmproptergaudium, quia naltts est
    quod ait, quia vado ad Patretn. « Ac si patenler di- homoin mundum. Sicut enim mulier, nato in hunc
    cat: Quia post mbdicuma vestris aspectibus in mo- mundum homine, laeiatur, ita Ecclesia nalq in vitam
    numenti clauslfa abscondor, et iterum post modi- futuram fideliumpopulo, digna exsullationerepletur;
    cuni destructo morlis imperio vobis intuendus appa- pro qua ejus nalivitale mullura laborans el gemens
    rebo. Quia tempus est, ut expleta dispensaiione- in prsesenti, quasi parturions doiet. Nec novum de-
    assumptaemorlalitatis, cum resurreclionis triumpho bet cuiquam videri, si natus dicitur qui ex bac vita
    jam revertar ad Patrem. i Haecvero verba Domini, migraverit : quomodo enim consuete nasci dicitur,
    ut dixi, illis speciaiimqui ejus resurrectionem videre B' cum quis de utero matris procedens hanc io lucem
    potuerunt, conveniunt; quse apostoli tunc temporis iitgreditur; ita etiam rectissime potesi natus appella-
    non potuerunt intelligere. Ef hanc illorum ignoran- ri, qui solutus a vinculis carnis ad lucem subliraatur
    tiam pius magister inteiligens, subsequenter secun- aeternam. Unde mos oblinuit ecclesiasiicus, ut dies
    dum animi illorum dubitationem respondil, quasi beatorum marlyrum sive confessorum Christi, qui-
    expositurus, quid esset, quod dixit: Modicutn, et bus de sseculotransierunt, ualales vocitemus,eorum-
    non videbitistne, et ilerum modicum, et videbitistne. que soiemnia non funebria, sed nalaUa [Beda, nata-
    YERS.20. — Amen, amen dico vobis, quia plora- litia] dicantur. Sequitur Dominusexponensipse pa-
    bitis et fiebitisvos, mutidusautein gaudebit,vosaulem radigma, quod de muliere proposuit : (YERS.22) Et
    contristabimini, sed tristitia vestra verlelur in gau- vos igilur nxtncquidem trisliliatnhabetis; iterum au-
    dium. « Et ipsorum, et tolius Ecclesise statui con- tem videbo vos, et gaudebit cor vesirum, et,gaudium
    gruit. Plorabant quippe el flebanl amatores Christi, vestrum nemo loilet a vobis. Quod de ipsis quidem
    cum illum comprehendi, ab hostibusligari, ad conci- discipulisfacile intelligitur, quiatrislitiam habuerunt
    lium duci, ©13 damnari, crucifigi, mori et sepeliri passo ac sepulto Domino; sed peracta resurrectionis
    viderent. Gattdebant multi.[Ms. et Bedamnndi] ama- / gloria, gavisi smit viso Domino, et gaudium eorum
    tores, quospropterinfimascogitalionesmundum vo- nemo tollet ab eis. J Licet pressuras ac persecutiones
    cat Dominus, cum morte turpisshua condemnarent passi essent in hoc mundo, seraper in spe gaudebant
    iUum, qui gravis eral eis etiam ad videndum. Con- futurse retributionis, pro eo quod digni essent pro
    tristabantur discipuli posito in morte Domino; sed nomine Jesu contumelias pati (Aclor.v, 41). Iterum
    agnita ejus resurrectione, tristitia illorumversa [est] autemvidebovos, et gaudebitcor vestrum; et gaudium
    in gaudium; visa ascensionis potentia, jam majore veslrttmnemo lollet a vobis. «Yidet itaque electos
    gaudio sublevati, Iaudabant et benedicebant Domi- post tristitiam Dominus, cum eorum patientiam
    num, ut Lucas evangehsta teslatur (Actor. n). Sed damnato impugnatore remunerat. i a Videbo vos, id
    et cunctis fldelibus hic Dominisermo convenit, qui est, cum assumpsero vos ad meipsum, ut ubi ego
    per lacrymas pressurasque praesentes, ad gaudia sum, et vos silis, et in illa visione perpetuaeglorise
    aelerna pervenire contendunt: i Qui seminantin la- gaudebit cor vestrutn, et gaudium vestrutnnemotollet
    crymis, in gaudio melent, euntes ibant et flebant a vobis: quia ibi nullus adversarius, nullus persecu-
    (Psal. cxxv, 5, 6), quatenus in seteina beatitudine lor, nemo qui tristitiara ingerat animis vestris, dum
    laboris sui mercedem recipiant. Mundusautem, id •videtur [Ms., videbilur] Deusdeorumin Sion (Psal.
    est, mundi amatores gaudebanl, qui ad aelernagau- p»•LXXXIII, 8); el cutn apparuerit Ckristus, tunc et vos
    dia se praeparareper lacrymas et afflictionesdespi- apparebitis, ut Apostolusait, cutn illo-in gloria {Co-
    ciunt: vos autem contristabiminiper labores el pres- loss. III, 4). Sequilur : (YERS.23) Et illa dieme non
    suras ; sed tristitia veslra vertetur in aeternaebea- rogabitis quidquam. « l>Hoc enim verbum, quod est
    tiludinis laetitiam. Sequitur : rogare, non solum petere, sed ,eliam interrogare si-
    YERS.21.—Mulier cum parit, tristittam habet, gnificat, sicut et m Grafcohabet, unde hoc Evange-
    quia venit hora ejus. «Mulieremdicit sanctam Eccle- lium translatum cst.» Significatvero,quodaitDomi-
    siam, propter fecunditatembonofmn operum; et quia nus, illud tempus quo gaudium nostrum nemo tollet
    spiritales Deo filios gignere nunquam desinit. Ifcec a nobis; ubi j'am nibil rogemus, nihil interrogemus :
    mtiliet; cum parit, trisliliam habel, quia venit kora quia nihil desiderandum remanebil, nihil qusereudum
    ejus. Ctitnautem pepereritpuerum, jam noii tneminit latebil.
    pressurce proptcr gaudium, quia nattts esl hotno in YERS.'24. — Usqitetnodo non pelislis quidquamin
    mundum. Quia nimirum sancta Ecclesia quandiu m notninetneo. «c Duobusmodisintelligipotest; vel quia
    « Hucusque ex homilia Bedaecilata. c Ex eodem, traet. cn, num. 2, 4.
    i>Ex S. Aug., tract. ci, num. 4.
    957 . EXEGETICA.— COMMENT.IN JOAN. — LIB. VI. 95*8
    ,non in.nomine meo petistis, quod nomen non, sicut -A eum significasse arbitror, ubi ait: Et non dicd vo-
    coghoscendum @J_4 est, cognovistis : vel non peli- bis, quiaego rogabo Patremdevobis. Potest enimiion
    stis quidquam, quoniam in comparalione rei qtiam inconvenienler accipi quod ail : Et non dico vobis,
    petere debuistis, prq nihilo habendum esl quod.peti- qiiia ego rogabo Patrctn de vbbis.: quia non de pra>
    stis, i p_uiaqui petit, quod adsenpiternam [Ms., su- senii, rogo; sed de fulufo [tempore] posuit rogabo,
    jiernam] salulem et gaudium seternum non pertinet, quod sanctisadiniernarapacera[Jlfs., in internapace]
    nihil petere videtur ad comparationem iUius petitio- receplis, noh bpus sit jam aliquid rogare [de] illis,
    nis, quam petere debuit. Usque modo non petislis qttia nimirum tanta beatiludine donandi sint, qtise
    qttidquam in nomitie meo. Yel ita intelligendum est: \iinpIioi"e.ssenon possit. (YERS.27.) Ipse enitri Pater
    Non petieruni eatenus innomine Salvatoris, quia dura amat vos, quia vos me amatis, et credidisiis, quia a
    jpsius Salyatoris visibilem "prsesentiamcontemplaren- Dee cxivi. Non ita intelligendum est, quod" dixit :
    iur, minus ad invisibilia salutis dona menlis inluitum Quia vosme amatis, quasi priores illi amarent .Chri-
    erexerant. Qui vero.conlra rationem salulissusepetit, slum : sed ita potius quia Pater illos graiuito amo-
    jioh pelit in nomine Jesu. Hinc "et Domintis sequen- re prseveneril, atque ad amandum credehdunique Fi-
    ter ait: Petile et accipietis, ul gaudhtm vestrum sh lium, a mundo sustulerit; et quia ipsi agnitam Filii
    plenum, significans,'qiiid sil nobis petendum, id est', B dilectionem ac fidem pio et sollicito corde servave-
    iitplenuihsit gaudium nostrum : undeait, et accipietis. rint, majoribus eos.donis paternae dileotionisesse re-
    Siilla pelimus quae ad pleniiudinem laborum. perti- muneralos, una cum Filio el Spiritu sancto amare,
    heant etgaudiorum, accipiemus.PIenum ergo gau- quos amore dignosjudicat. Quod vero adjunxit, quia
    dium, beatitudinem perpetuse pacis appellat.Ait ila- vasjne amatis, eadem ratione sentientlum est. Qoa-
    gue: Pelite et accipietis, ut gctudiumveslruni sit ple- propter quicunque Filium recte amat[JI/s., recteha-
    tiumj ac si patenter dicat: Noh fluxa sseculi gaudia, bet], huncoum Patre et Spiritu sanclo amet [Ms.,
    quaeet mcerore semper mixta et dolore flnienda sunl; amat] : quia qupruin inseparabilis est natura divi-
    sed illud singulare gaudium a Pafre petile, cujhsple- nilatis, borum hna eademque snnt dbna virtutis: hoc
    nitudo hullo [unquaih] cujuslibet lnquietudinis atla- est, quod amatis et crediiis [AL, credidislis] quia.a
    ctu minuatur, aeternitas jiullo unquam termino dis- Dee exivi.
    solvatur. Si ergo talia peiendoperstiteritisr taiia pe- -
    615 VERS.28:—ExivihP'atre,etvehiihin'undum,
    tendo. procul dubio quae petitis accipietis, si mores iterum relinque mnndum, et vade ad Patrem. Exivit a
    menti concordant pelentis; parum enim utilitalis af- - Patre, et venit in mundum, quia visibilis nnmdo ap-
    fert bene orando superna quaerere, qui non desistit paruit in humanitale, qui erat invisihilis apud Patrem
    perverse vivendo iufimis implicari. (YERS.25.) Hwc y in diviniiate; exivit a Patre, quia non in ea forma
    in proverbiis locutui sum vobis. Venit hora, cumjain qua sequalis est Patii, sed in assumpta creatura mi-
    nqn in provefbiis loquar vobis, sed palam de Patri nor apparuit. Etvenit in »M»trfMtM,.quia in ea forina
    annuntiabo vobis.Nariiadlriicparvuli fuerant, necdura servi quani accepit, etiam muudi hujus amatoribus se
    intelligerepolueranl,quomodo Pater essetin Filio;ef videndum.praebuit. Iierum reliquit mundum,etre-
    Filius-in Patre; efccetera quce ad profunda myste- diit adPatrem, quia ab aspectu amatorum mundi,
    riofum divinitatisjieriinebant, necdum scire potue- quod viderant, abstulit, et se amatoribussuis aequa-
    f unt. Ideo in proverbiis, quasi in aenighiale, loqui il- lem Patri esse credendum docuit. Reliquit mundum,
    lis videbatur Dominus; sed promitlit ille horam, ir et rediilad Patrem, quia humanitatem quam induit,
    qua palam illis de Patre loqueretur. Illam nimirun pef ascensiohem ad invisibilia palernae majestatis
    horam significabat, qua eis, peracia sua passione ac adduxit. Hsecquidem verba Domini myslica, et sicut
    resufrectione, Spirilus sancli erat gfaliara daturus, ipse testatur, in praverbiis sunt dicta. Sed discipuli
    Tunc etenim spiritaliterintusinstructi, spiriiali dele* quibus dicebantur adeo carnales adbue eranl, ut eo-
    ctalione succensi, quo perfectius omnia quae de agni rum profunditatem minime caperent; et non solum
    tionedivinitatis mortalibus erant eapienda, cepcrunt: p. arcana dicloruin, sed nec ipsam ignorantiam suam
    eo ardentiiis sola qute ad ejus visionem promerendam • intelligerenf, putantes simpliciter et dilucide prolala,
    juvarent, appetere ac desiderare curaverunt. hon intelligeniibus proverbia erant: et continuo
    •- YERS.26.—Illa die in nomine meo pelelis, id est, quse
    responderunl: (YERS.29) Ecce nunc palam loqueris,
    quae ad salulem-tantummodo"animarum vestrarum. et proverbhtin nullum dicjs. Palam igitur eum loqui
    61 quae ad gaudia aelernaperlinere videantur, peterc seslimabarit, cujus mysteria dictorum necdum com-
    ihcipielis.' Et maxime ut intelligatis, quid sit quoc prebendere valebant. Quod aulem adjungunt: (YERS.
    dixi: Ego etPater unutn sumus, vel quomodo Patei 50) JVuttcscimus, quia scis pmnia, et non opus est ti-
    sil in me, elego in Patre. «Tunc in ejus nomine pe bi ut quis te iriterroget. Jn hoc credimus, quia a Deo
    tiint, qui petunt, quia in solo ejus nomine [Aug., it exiisti: aperle ostendunt quia loquens ad eos Domi-
    sonoejus nominis]'non aliud quam res ipsa est, qua nus, de his maxime disputabat, quse iUbs delecta-
    hoc riomine vocatur, intelligunt. Hi possunt utcunqui bat audire et.quae illi interrogare vo.ebant. Hsecipse
    cogitare Doriiinumnostrum Jesum Chfistum, in quan- praeveniens eos, flliro proferebat, unde mefito illum
    lumhbmo est, pro nobis intefpellare Palrehi; ir scire oronia quasi Deum, etquasi Dei Filium a Deo
    quantum Deus est, nos exaudire cum Patre, i quoc venisse credunt.et coiifitentur. Apertum namque di-
    959 B.-F.-ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS II. 960
    yinitatis indicium est' cogitationum- nosse secreta. A.mepacem kabeatis. Non tantum ad hsecverba respicit
    YERS.52.—Ecce venit hora, et jam venit, ut di- quaehic in sanctoconvivioIocutus esleis, sed ad qmnia
    spergamini unusquisquein propria. Venit itaque hora quseab initio discipulatus eorum vel loquebalur, velin
    . passionis meae,qua solus torcular calcare habeo, et prsesentia illorum agebat: bsec omnia ad hoc perti-
    nemo [nec] saltem ex vobis mecum remanebit, sed nent, ut pacem habeamus inillo, licet pressuras et
    dispergemini in propria, id est, vestrae infidelitatis perseculioriespatiamur-in mundo. [Et] in magna spe
    timore. Quasi diceret: Ita perturbabimini, ut etiam - consolalionisconcludit hsec verba : Sed confidite,ego
    quomodo vos modo credere putatis,vomninorelinqua- vici mundutn. Non eiiim caput in se solummodo, setl
    • lis. Yenerunt enim ad tantam desperalionem et suae eliam in membris suis vicit mundum. Ideo non ti-
    fidei oblivionem, tit nec quid arile crederent recor- mendsesunt persecutioneshujus mundi. Et haecom-
    dati sinl. Ecce quomodo euni reliqueranl, deserendo nia sunt agenda, ut pacem habeamus in illo. « &Hanc
    etiam ipsam fidem qua in eum erediderant. In ea ve- enim causam commendavit sermonis suj, ut in Illo
    ro pressura quani post ejus glorilicationem accepto pacem haberent, propler quam Cbristiani sumus.
    Spiritu sancto pertulerunt, non eum reliquerunt: et Ilsecenim pax finem lemporis non habebit; et omnis
    quamvis fugefent de civitate in civitatem, ad ipsum - pise nostrse interitionis actionisque flnis, ipsa erit.
    refugeretur""[_/«., ab ipso non refugerunt]. Dato B Propter banc sacramentis ejus imbuimuf, propter
    quippe illis Spiritu sancto, factumest in eis quod hanc mirabilibus ej'us operibus et sefmonibus erudi-
    nunc dictum est eis : Confidite, £go vici mundttm. mur, propter hanc Spirilum ejus pighus accepimus,
    «-a Confiderunt et vicerunt. In quo, nisi in illo ? Non propler hanc in eum credimus et speramus, ut ejus
    enim vicisset [ille] miindum, si membra ejus vinceret "amore, quantum ipse donat, efficiamur digni; per
    mundus. Unde ait Aposlolus : Gralias Deo, qui dat hanc pacem in pressuris omnibus consolamur;"per
    nobis vicloriatn; conlinuoque subjecit: Per Dominuin hanc et a pressuris omiiibus liberamur; propler hanc
    nostrum Jesutn Christum (I Cot: xv, 57), qui dixerat omnera tribulationem fortiter sustinemus, ut in hac
    suis : Confidite; quia ego vici mundum.i Sermonem sine ulla tribulatione regnemus. i Sequitur.
    ita concludit: (YERS.55) Hmc locutussum vobis,ut in
    a Ex S. Aug., tracl. cm, num. 5. **Ex eodem, tract. civ, num. 1.

    /616. LIBER SEPT.IMUS.

    CAPUT XXXIX. G quam dedisti ei. Sic enim dedisti. (YERS.5.) ht om-
    Ad Patrem de clarificalione sua loquens, discipulos ne quod dedisli ei, det eis vilam wlernam. Hwc est vi-
    prolixa et tnultimoda proseculionecommendat,pas- ta wterna, ttt cognoscantte solum verum Deum,et qttem
    sione protinus imminente. misisli Jesum Ckristum. Ordo ^erborum est, ut te et
    CAPDT XVII,YERS.1.—-Sublevatis Jesns oculis in quem misisti Christum Jesum cognoscant solum
    ccelumdixil: Patci; venithora, clarifica Filium litum. Deum verum. i Plena eognitio Dei Palris et Filii et
    Poluit silenler haeceadem verba orationis Patri Filius Spiritus sancti plena esl et perfecla vita seterna;
    summa bealitudo sunmia "
    dicere; sedoralioFiliidoetriiiaestdiscipulorum,nec perfecta vita aeterna, est;
    non et eorum qui illorum exempla sequi voluissenf beatitudo non est, nisi in vila aeterna. Ideo dixit:
    [il/s., voluerint], vel eorum scripta legere. Dixit: Hwc est vita mterna, ut cegiwscant te, ct quem misi-
    Venithora. Hora itaque passionis appropinquat. Cia- sti Jesutn Christum solum et verum Deum.
    rifica Filiuin tuum, id est, resurrectionis gloriam YERS.4.—Egete clarificavi super lerram, ppus
    jirsecedalbumilitas passionis, et subsequalur cito re- cansuminavi quad dedisli milii ut facigm. -Quid est
    Surreclionis clarificalio. Sequitur : Ut Filius luus quodprseterito lempore posuit, clarificaviel cpnsuin-
    clarificet te. Clarificatio Patris aeterna est, quse nee mavi, et statimsubjunxil futuri temporis verbum fa-
    augeri nec minui potest. Sed hsecclarificatioad no- D ciatn, nisi quod oiiiniaDeo sunt prxsentia, et in divi-
    titiam Dei Patris perlinet," ut resurreclionis gloria in na praedestinatione futura .quasi transacla esse cre-
    Filio peracta, innolescerel Deus Pater in toto orbe, denda sunt ? Quod enim fulurum fuit ut fierel, hoc
    qui ante in Judaeis tantummodo notus erat. « a Cla- quasi transactum fuit. Ege te clarificavi, quasi dixis-
    rifica Filitim tuuin, ul Filius tuus clarificel ie, quasi set: Ego te clarificabo prsedicationis gloria, quam in
    dixisset: Resuscila me, ut innotescas in toto orbeper discipulis suis lotomundoefficit; dum opus consum-
    me. i Sequitur: (YERS.2.) Sicnidedisiicipotcstatemom- mabo passionis meaeel resurrectionis, quod dedisti
    nis carnis. Id esl, omnishominis, aparie totuni, caro mihiutfaciam. (VERS.5) Sed mncvero clarifica me, tu
    pro homine. Haec ait ut ostenderet magis ac magis Paler.«Dicendo eninij te clarificavisuperterratn, seau-
    quomodo clarificaturus essel Palrem. c Sicut ergo tem a Patre apud eumdem Palrem poslulat clarifican-
    •Jedistieipoteslaiem, inquit, omnis carnis, ila te cla- dum, modum jirofectoutriusque clarilicalionis osten-
    rificet Filius; id est, nqtum te facial omni carni, dit.lpsequippePatrem clarificayitsuper lerram? eun..
    « JSx S. Aug., tract. cv, num. 1-8, • -' —'
    *_
    961 ESEGETICA. — COMMENT.IN,JOAN.— LIB. VII. _. 962
    genlibuspraedicando~:Patervcro ipsum apud-semet- h-riutem ad te venio, cum [Aug., unde] manifestum
    ipsum , ad suam dexteram collbcando. Subjunxil: est eum dc cqrporali'Sua -dixisse prsesenlia : Cum
    Clariiate quam kabui priusquam mundus fieret^apud essein citm eis, ego servabatneos /veliiti jaih cum eis
    -fe.Ordo verborum est, quatn habui apud te prius- ea prsesentia non essel. -Eo modo enim significare
    quam mundus essef Inhoc valet quod ait": Et nunc voluit -ascensionem mox futuram"; de qua dicit:
    clarifica me, hoc est, siciit tunc;~ita et nunc; sicut Nunc autem ad te venia: iturus titicjuead dexleram
    tunc prsedestinatione,"ita e't nunc perfectiohe; fac Pairis ; tinde venlurus est ad vivos et moriuos ju-
    [Ms., statue] in mundo qtiod apud te fuerat anle dicandos, jiraesentia itidem corporali secundum fl-
    mundum; fac [Jlfs., slatue] in suo lempore quod an- dei regulam sanamque doctrinam. Nam pnosenlia
    te omnia lempora slaluisti. ConvenitnosinleUige- sjiiritali cum eis erat semper,et cuin tbla Ecclesia.
    re in hoc loco prsedestinationem-claritatishumanae -sua in hoc mundo usque in coiisummalionem sse-
    quaein Hloest naturse,' ex -morlali immortalis apud cidi. i Quod vero ait,nt ad superiora redeamus,
    PatremTuturse; et hoe jam prsedesthiando factum Manifeslavi nenien luuiii Iwmihibus, quos dedisli
    "fuisse,antequam mundus esset, quod in muhdo eliam milii, -noii illudnomen qriod Deus es, sed illud no-
    suo tempore fieret. Si enim de nobis dixit hic videns men quod Pater meus es : quod nonien maiiifeslari
    prsedestinationemFilii Apostolus: Sicul elegit nos in B noh potestsine illius Filii manifestatione.Nam.vero
    ipso ante mundi-conslitulionem(Ephes. i, 4) °. i Nee illud nomen quod Deus est, nulli naittrse ratiohabili
    formidare debemuspraedestinatumdicere Filium Dei ineognitum omnimotlis esse. putavit. Ifec est eriiih
    secundum humanitafem, qui in tempore -suo venit versevis divinitatis, ut creaturse Talionali non om-
    817-in mundum, anteiamen omnia tempora prae- nino incognitus possit abscondi, exceptis paucis in
    deslinatum esse [Ms., praedestinatusesfl. «IUudau- qtiibus natura rationalis nimium depravata est. Pro-
    tem piaedeslinatumfuit, quod nondumerat, ul fieret, pemodum omnes gentesDeum esse fafenlur, licet
    quod.Deus voluit .ul esset. De qua prsedestirialione diversiserroribus verum Deum agnoscere impediari-
    ait.AposloIusin principio Ejristolsead Romanos: Qui tur.- Quod vero in Psalmis legilur : Notus ih Jiidma
    Jaclus est ei ex semine David secundum carnem, qui - tanlum-Deus (Psdl. LX-XV , 2), tjuia legilimo cullu
    _prwdesliiiatusestFilius Dei in virtute (Rom. i, 2). Se- tantummodoDeum verum cognoverunt et coluerunt:
    cundum hanc praedeslinalionemeliam clarificatusest in hoc vero quod Pater est Christi pef quem tollit
    antequam mundus esset, ut et claritas ejus esset ex peccata, ignotum fuit anlequanrvenisset Christus in
    resurrectionemortuorumapudPatrem adcujusdex- mundum ; nisi tantum quibus Deus per spiritum prb-
    teram sedet. i - pheliaerevelavit hoc mysterium-magnum el abscon-
    , VERS.6. — Manifestavinomen tuum hominibus, dilum, quodpost adventum ejus in mundum, prae-
    quos dedisti tnihi de niundo. Quod"ergo facturus dicatum est gentibus, credilum est-in hoc mundo,
    eratper doctores sanctos in toto orbe post gloriam assumplum est in gloria-.Quod veroaddidit: Quos,
    resurrectionis et ascensionissuse; et post Spiritus dedislimihi, hocest, quod paulo-anle dixit: /Vettto-
    sancli dona, quse in discipulos delata sunt, hoc. polesf venire-ad me, nisiPater, qui thisit me, dt-
    -' quasi facturit esse dixil. «"bTale est hoc, quale- et traxeril eum. Quos dedisti mihi de tnundo , lioc
    est,
    illud quod Paulb.ante dixit-. Ego ~teelarificavi super quibus per regeneralionem boc prseslilit, rion quibus
    ferram : pro tempore futuro et illic et hic-prseteri- natura per nalivitalem contulit. Qttid est quod sequi-
    tiim ponens terapiis, sicut qui sciret prsedestinatum tur: Tui erant, et tniki eos dedisti? In humanilate
    *sse ut id fieret, et ideo fecisse se dicens quod erat hane polestatem se accepisse .a Patre dicit, ut eos
    sine uUa dubilatione facturus. Sequitur : haberet quos Pater elegit et prsedeslinavit ante con-
    . VERS.7, 8. •— Tui erant, et mihi eos dedisli, et stitutionem muiidi; non solum Pater, sed et Filius
    serritonemtuutn servaverunt. Nunc cogtwveruntquia et Spiritus sanctus, ut sit unum opus sanctse Trini-
    ptnnia qucededisti milii, abs te sunt, quia verba quw talis inseparabilis et omhimodosequalis. Pereat hic
    dedisti tniki, dedi eis, et ipsi acceperuntet cognove-D carnalis cogitatio. De mundo sibi a Palre dicit Filius
    rutit vere quia a te exivi, et crediderunt quia tu tne datos esse homines, qu.ibusalio loco dicif: Ego vos
    misisti. Quanquam et hsec.omnia de omnibus fu- deinundo elegi (Joan. xv, 19). Quos de mundb Dei
    turis fidelibus dici potueririt re imperfecta [J/s. spe Filius elegit cum Patre, idem ipse homo. Filius de
    perfecta; Att</.,-spejamperfecta], cum adhucessent mundo eos accepit a Palre. « Sequiiur: Et sermb-
    futura, tamen et baec.specialiter de discijrulis dici netn tuum servaverunt: nunc cognoverunt, Q\Q
    possunt ad quos tunc prrcsenlialiterloquebatur, quia quia omnia-quw dedisti miki, abs te sunt: Id "est,
    illud.quod, sequitur : Cum essem cumeis, ego serva- cognoverunt, quaeabs le sunl [ Aug.', cognoverunt,
    batn eos in nominetuo ; quos dedisli mihi, custodivi, quia abs te sum]. Simul enimPaler dedit
    omhia, cum '
    et nemo_exkis periit, nisi filius perdilionis (Judam gentiit [eum] qui haberet omnia ; i sicul in
    prioribus
    signittcans, qui tradidit eum, qui unus fuit de duo- hujus Evangeliiipse Doihinusdicit: Sicut enhn Pater
    decim).magis huie-sensiri corivejiil, ut apostolis spe- habetvitamin semetipso,sic dedit etFitio vitatnhabere
    cialiter haec loqueretur. Deiride,^ubjungit: Nunc in semelipso,id est,
    genuit Filium yitam habentem in
    a SuppleexAug. loc.cit.:« nos in ipso, ul membra ejusessemus, elegit. i"
    a vero, si lung Paler caput CuniDBorrereputalur
    nostruni glorificavit, .
    quando
    b Ex S. Aug.,_tract. cyr, num.' 1, 2j 4, 5, 6.- '-
    "«65 B. F. ALBINISEU ALCUIMOPERUMPARSIL ^g4
    semetipso. « Quia verba qum dedisti mihi, dedi eis, A _ YERS.41. — Et jam,inquit, nonmuiiinmnndp,
    et ipsimceeperunt, id est, iniellexerunt atque tenue- et hi in mundo sunt. Significat horam in qua transi-
    rtmt. Tunc enim verbum accipitur, quando menteper- turus erat ex hoc mundo, et verbo prsesentis tem-
    oipitur et tenetur, neoblivione pereat. Et cggiwvemnt, poris usus est prq futuro, quia -cito erat fulurum ,
    inquit, vere quia a te exivi, et credideruni quia iu me quasifactum essetdixit. Quod aulem ail: Et hi-sunt
    misisti. -Et.hic subaudiendum est, vere. Quod eaim in mundo, significat enim eos ;ad qnos loquebatur,
    dixil, cognovemntvere, exponere voluit adjungendo; tardius transire ex1h.ocmundo, ,dum illo abeunteex
    el crediderunt. Hoc itaque crediderunt vere, quod hop mundo necesse esset, ul jUi remanerent, per
    cognoverunt vere: id enim est, a 1eexivi, quod est, quos prsedicaretuv.pomen"«jus ^anclum in -mundo.
    tu me misisti. Sed tamen adhuc non erant discipuli Praevjdensquefjuid -eos jnovere posset,qui-audirent
    tales, quales eos dicit futuros osse, verbis prajleriti -hsecquselegerent, adjecit: Nunc autem adie vettio.
    temjioris usus; quasi jani essent, pronunlians quales Ascensionis-gloriamdesignat., perquam tievatus est
    futuri essent, accepto scilicet Spiritu sanctq, o_ui homo super aliitudinem ccelorum, et oninium mige-
    eos, sicut promissum «sl, doeeret omnia el indu- licarum potestalum dignitates, ita ut in dextera Dei
    cerel eos jn omnem veritatem. JJedit*is verba, sicut Palris collocarelur : comniendatque «os Patri, quos
    dixit, quse dedii <eiPater: -sed quando illa non foris iB eorporali absentia relicturus est dicens: Patersancte,
    ,in auribus, sed inlus in cordibus spiritaliter-accepe- serva eosin notninetuo, quos dedisti_mihi. s Kempe
    rurit, tunc yere acceperunt, quia lunc vere cognove- sicut homo Deum rogat pro discipuhs suis quos ac-
    ruut j yere aulem -cognoverunt., quia vere credide- eepil a Deo. Altende quid sea_uUiir: Ut sitt^-iuquit^
    runt.i Sed hsec verba, -qusedicit Filius sibi dedisse, unum, sicut et nos. Non ait, @S@ut nobiscumsint
    sj ad divinitatis uniialem intelligilur perlinere, eo unumr, aut ut simus nnum ipsi et nos,.sicut unum
    mpdo dedit verba Pater Filio, quo genuit Yerbum sumus nos; sed ait, ut sint tinutnsicut et'nos ; ipsi
    _coa2ternumsibi. Si vero ad humanitatem respicit, ptique in nalura sua siut ununi,, sicul et nos inJIO-
    •quisinteUigitquomodo dedisset, vel quomodo acce- stra unum sumus. -Quod procul dubio non diceret,
    jPisset Deus homo factus ex yirgine, quando eliam nisi secundum hoe diceiet, quod Filius a?qualisest
    ipsam, tjuae de virgine facta est, generationem ijuis Palri, sicul in alio loco dicit i Ego et Pater unutn
    enarrabit ? Sequitur: . ' siimus {Joan. x, 50).; non secundiim id quod homo
    YERS.9. — Ego pro ets- rogo, non pro munao est: nam secundum hoc dixit: Pater major me est
    jpgo, sed pro his, quos dedisti mihi. Hsecenim dixit (Joan. xiy, 28); sed -quoniam una eadeinque per-
    inter alia„ dum oraret pro eis, rjuos dedit ei Pater. sona est Deus et homo, intelligimus hominem in eo
    ,« a Munduin vult modo-jrileUigi, qui vivunt secun- « quod rogat: inteUigimus aulem Deum in eo quod
    dum^oncupiscentiam mundi, etjion suntin.ea sorle tinum sunt, et ip.se et ille quem TOgal.Sequitur :
    gratise.ut ab Uloeljgantur cx mundo. Non ilaque pro ^YERS.12) Cumtssem cum eis, ego ^ervabam eos in
    mundo, sed pro ois quos Pater dedit, rogare se dicit: nomine tuo. Me, inquit, veniente adte serva eos
    per hoc enim quod eos.illi'Pater ,jam dedit, factum •innomine tuo, in quooos, tjuando cum eis eram,
    estut non perlineant ad eum mundum, pro quo non et ipse servabam. In nomine Patris servabat disci-
    rqgat. Deinde subjungit: Qttia tui sttnt. Neque enim pulos suos Fiiius hominis in humana prasentia con-
    cjuia Pater eos Filiq dedit, amisitipse quos dedit, stitmus : sed etiam Pater in nomine Filii servabat-,
    curo adhuc Filius sequatur ac dicat: (YERS.40) Et quos in nomine Filii petentes exaudiebat. His quippe
    inea ximnia lua sunt f et tua tuea. Cbi salis apparet idem Filius dixerat: Ainen, amen dico jobis, si quid
    quontodounigenili Filii sint omnia quse sunt Patris; petieritis Patrem in twmine meo, dabit vobis (Joan.
    per hoc utique quod etiam ipse Deus ost, et de Pa- svi, 25). Simul enim nos custodinnt Pater, et Fr-
    tre Patri natus aqualis [Aug., esl natus sequalis]. s Uus, et Spiritus sanctus, qui est unus, verus, bea-
    Hoc enim dicluni est de Sancta et ralionabili crea- lus Deus. Intelligamus [ Al., quemunum .verum,
    tura, quam elegit Deus, et quse subdiia est Patri et | bealum Deum intelligamus ] cum ita loquitur, sicul
    FUio, et sequaliter est Patris et Fjlii. <«Haec ergo hic loculus esl, personas eum dislinguere, non se-
    cum sitDei.Patris., non simul essel el Filii, nisi Pa- parare naturam [Aug., naturas]; i hcet ablata -ab
    tri Filius esset aequalis. Nec fas est ut sancti, de eis corporaii prsesentiaFilii. Sed nunquam spiritalis
    quibus haeclocutus est, cujusquam sinl, nisi ej*usa custodia deerat, de qua dicit: Ecce ego vobiscum
    quo oreati et santificati sunt. Ergo cum et Patris et sum otnnibusdiebus,usquead consummalionemsmciili
    Filii sunt, sequalesesse demonstrant, quorum sequa- (Maltk. xxvm, 20), Quos dedisti miki, cu_stodivr;et
    liter sunt. i Et clarificatussum, inquit, in eis.«Nunc nenw,ex Ms periit, nisi filius perditipnis, ut Scri*
    suam clarificalionem tanquam facta sit dieit, cum ptitra hnpleatur. « Filius perditionis dictustraditor
    adhuc esset fulura.. Glarificatus sumin eis, id est, Chrisli; de quo in psalmo centesimo octavo maxime
    per .eorum prsedicalipnem clarificatus sum in loto prophetatur. ( YERS.45.) Nuhc. autetn ad te veitie;
    mundo. Et quia prasdestinatum esl ut fieret, eertum et hmc loquor in tnundo, ~ulhabeant gaudium meum
    voluit.osse quod futurum erat. ldeo prajteriti tem- inipletutnin setnetipsis. . Ecce in anundo loqui se di-
    poris verbo usus est. cit, qui paulo ante dixeral: Jam non sumin mundo.
    a Ex S. Aug., tracl. «VH, >num.1 - «8.
    '968* EXiEGETlCA,— icOMJIE.NT.4N JOAN,— LIB. YII. 966
    Ergo et quia Jton -natura"jbat [ Aug., _piiaiiqndum A , mundutn, et ego misi eos pi mundum. 'ftuos misit,
    abierat]."hic.adhucerat; et quia fuerat abiturus, nisi aposlolos suos 1 TSaniet Ipsum nomen apostolo-
    - rum,
    hic quodammodojam -non erat. -Quid sit auteni hoc quod £.ra3cum est,TiihiI nisi wissos signiflcat
    gaudium, de ,quo ait: Vt liabeant gaudium >_meum |n Latinq. J-Misit orgo Dominus [AL, Deus] Filium _
    impteium in semetipsis,jam imper.us expressum-est, suiim absque peccalo oonceptum et natum; misit
    [!ubiait]'ut sint umn simt.-ei -,ips. Hpcgaudium pj^o-,Filjus discipulos suos quos ipse ganctificavit,
    suum', idest .a se ia eos coUatum, jn eis di.it hn- yel per haptismi sacramentum; vel per sanguinis
    .
    jiiendum, propter quod lochtum ise tJJxit jn-mundo. sui redempiionem, ^ut prsedicareht mundo sanctifi-
    Haecesl.pax illa et bealitudo in fuluro sseculo, pro- ,cafionem«t ablutionem remissionemquepepcatoriim
    ptertjuam consequendam jtemperanter, <et"juste, iel suqrum. Unde et subjecit: ^YISRS.SB) Etjpro eis
    pic vivendum est in hoc saeeulo,j>-. ego -sanctificomeipsitm. Id est,, jn eo quia non veni
    YERS.M. ^-Loqhens adbueiDominusadPalfem, facqre yoluntatein meam, sed voiuntafem ejtis, qui
    et -orans pro discipjilis suis -.JSga dedi eis.sermptieth misit me Patris. Sanctificatio fideliumiest obedientia
    tuum; in prioribuS/ exposilum est. Et mundus ;eos Filii, qui obediens Patri wsgupad mor}em, xnortem
    edio Jiabuit. Siguiticat passiohes quas in mundo ha- Mutemwiicis.: propter-.quod et ,Deus exaliavil jllutn
    .biiuri erant a persecutqribus,-quos-hic mundino- ${Philip. n.,-8,9.)._Quod vero ait: Ut sinlet-ipsi san-
    niine demoristrati Deinde causam subjiciens, eur &os ctificuti m veritate, Hoc est, inmeipso; sicut et ego"
    oderit niuudus, quia rioii sunt, inquhV.de mundg, sanctiflcatus sum jn Yerbo Dei. Ui et ipsi sint in ve-
    -sicut ei ege jiett sumde mundo, SedaUlerifli, aliter ritate, quae<estVerbuin Dei, sangiificatL Nam susce-
    iego. M regeneratione, ego generatione. JUi egue- ptiq*humanitatis sanctificata est inunitatepersonae
    3?untseeunda nativitale, quiain .peccatis natl. surij,,: Yerbi Dei; et quia ille caput est omnium sanctormn,
    ego <quiasine peccato nalus sum, non egui regene- etjUi membra, <et-membraquoqueper capitis san-
    jatlone. D. hatumesl ergo *is ut de.mundo n.on eg- •ctiificationem_iintsancta in -ea veritale, qua caput
    sent; ego vero ntmquam fuj.de jnundo, quia i.mn- esl sanctifioatum: jdeo et in sequentibns nqn pro his
    quam in peccato.« a ipse,autem de mundq nunqpam , tantumserogare 2ixit-qui tunc porporali pra^sentia
    iuit, quia etiam secundum formam servi, de Spiritu cpa jeo erant, -sqdeliam pro omnibus fldelibusqui
    sancto natus est,' de <quoilli renati. -Siorgo il.lijdeo per eorum verbum crqdiluri eranl rper .eos, Igilur
    noii de mundo, quia renati sunt de Spiritu sancto, :Si&jecit, et ail: -- - _ .
    propterea Ule nunquam de mundo", qui natus est-de -YERS.20. — IVott.prohis rogo tpntunt. « * Id «st, -
    -Spiritu sanclo. {YERS.15, i<~.)Non-ro_go,inquit, ut p pro cUseipulis,qui qum illo tiinc jjrant.-Sepfet.pro eis
    iollas eo de mundp, sed ut serves_egs ex maio {.Ms. qui Mediluri sunt-per verbumeorum in me. -Ubi om-
    amalo]. Adbuc enim necessarijim luil, quaoavis< ms. suos ipteUigi voluit,. rion solum eos quj lunc
    jam non essent de mundo, esse lamen in mundo; > erantin carne, sed etiam qui-futpri erant. Quolquot
    ,ul implerelur, quod .dictum est: In gmnem tprram enim postea^crediderunt irj eum, per verbum apo-
    exivit sonus eorum, et in fines orbis lerrw verba siqlorumsine diibio crediderunt.,' el donec veniat,
    ,egrum(Psaltx.Ym,,s'). , - «redituri sunt: ipsis enim dixerat; El vos testitno-
    .YpjtS; 17. —. Sanctifica eos in veritate. Sic eniai nium .perhibetis; quia sb initio mectim estis, et per
    servantur ex pialo, quod superius oravit u*fleret de t).s JSvangelium tnimslratumest (Joan. xv, 27), et
    saalo perfidise in quo cecidit Judas proditor.'« Saa- .antequam scriberelur;• et.utiquequisquis in Chri-
    -ctificantur jtaque in veritate iiseredes lestamenti no- _stum-credit, per-Evangelium credit [Aug., Evangelio
    yj, cujus veritalis umbraj fuerunt sanclificationes credit]. I^on itaque [Ns., utique] hj tantum intelh-
    Yeteris Testanienti; et cum sanctificantur in vqritate, gendi ^sunl quos ail jn se crediturqs per verbum
    •
    utique sanctiflcantur in Christo, qui veraciter dixit: eorum, [qui ipsos cum jn carne yiyerent apostolos
    Ego sum via, et veritas, et vita (Joan. xvr, 6.). Ve- audierunt,-sed el post obitum eorum] etnbs longe
    rilas tiberabit vos. Pattlo ante- e.xponens Jesus quid j).post nati, per yerbum .eorum credidimus in Chri-
    .dixerit, Si vos Filius, inquit, liberabit [ AL, libera- slum-; jgjioniam ipsi qui cum ipso tunc faerunt,
    verit], vere liberi gritis (Joqn. VIII, 52, 56): ut quod ab iUo aceeperunt cseteris prsedicaverunt. t
    oslenderet hoc se prius dixisse yeritatem, quod -. Itaque ,per verbum eorum factum est ut etiam nos
    postmodumFUium. <Quidergo aliud et hoc [loco] crederemus, imo el omnes usque-in iineni mundi,
    .dixit: Sanctifica eos itiAieritate, nisi sanctiflca eqs in ubicimque Ecclesia Christi erit, per verba aposto-
    me ? Denique :sequitur, et hoc apertius insinuare licse pra^dicationiscredituri erunt. Sequilur: (YERS..
    rion desinit, -Sermoetiam tuus^ inquit, verilas est. .21) Vt omnes unum sinl. Uhum -in charitate, ummi
    .Qiiid aliud ggffl. dixit, quam ego veritas sum? San- jn iide, unum -inpace; quia in unum regnum fuluri
    .ctificat itaque Pater.in veritate, id est, in Yerbo .sunt. Licel in eoregno mansiones diversse sint,
    suo, in unigenito suo, suos hseredes, ejusque cohse-- , , propter merita sanctorum diyersa : tamen quicmj-
    .xedes. Sed nitric .adbuc de.apostolis loquitur, nani tpie hi£o regno erit, beatus erit, ,et sufficiet sibi
    secutus adjungit : (VERS.18) -Sicut me misisti hi quod habuerit, et in eo gaudet quod possidet. Sicut
    a Ex S. Aug., tract. CTIH,num. 4-4.- - *>Ex.g. Aug.,tract, .cix,num. 1.-. * -"'
    967 B. F. ALBINI SEU ALCUINUOPERUMPARS II. 968
    et tu Pater in me, et ego in te. Hoc est, quod paulb & 25.) Pater juste, mundus te tton cognovit.Quiajustus
    ante dixil: Egb in Patre , et Pater in me._NVmtbtus es, ideo te non cognovit. Mundus vero, qui damnan-
    Pater in Filio est, et tolus Filius in Patre: et qui Fi- dus est per juslitiam, te non cognovit; ille vero,
    lium babet, habet et Patrem ; et qiii Palrem habet, qui salvandus"erat per misericordiam, te cognovit :
    habet et Filiuni. Undesubjecit: Ut et ipsi in nobis niundus vero, quem per Christhm reconciliavit sibi,
    'u,nnmsint. ld est, una charitate nos diligant, etuna non merito, sed gratia «ognovit. Quid est eiiim eum
    fide nos credant, et in una spe in nobis confidant; cognoscere, nisi vita aeterna? quam mrindo damnato
    ut sit unitas corporis in capite, "et sit unus Deus utique non dedit, reconciliatio dedit; et ut cognosce-
    omnia inomnibus. Quienim orat pro nobis, mor- ret, non el merilo, sed gratia subvenisti. Deniquese-
    iuus est pro nobis:, et vivit pro nobis, ut nos viva- quitur : Ego autem te cognovi. Ipse fons gratise est
    mus in iUo [ Ms., cum illo']. Polesl et ita intelligi," Deus natura; homo autem de Spiritu sancto et vir-
    ut in nobis unum sint, id est, in charitate unum gine, ineffabili gratia, J in unitatem personse Filii
    sint nobis templum. Unde dicitur: Quia factus est Dei assumptus est. Per illum cognoverunt bi, et om-
    - inpace locus ejus , et habitatio ejus in Sion ( Psal. nes per eos credituri. Quia tu tne tnisisti. « Quia tu
    LXXV, 5) , quae nos sumus. Et mundus credal, qttia me misisli, ideo cognoverunt : igitur per graliam
    tu me misisti. Duobus modfs , ut diximus , mundus B cognoverunt. (VERS.26.) Et notutn feei eis, inquit,
    intelligitur : aliler in peccatoribus, aliter in sanctis. -noinentuum, el notum faciam.«Notum feci per fi-
    Hic nominat mundum, eos qui credituri erant,- vel dem, notiim faciam per speciem. Notum feci in [hoc]
    qui tunc credebant Cbrisluin Filium Dei esse, ad saeculoperegrinantibus, notum faciam in coelore-
    salutem humanj generis missum esse a Patre in gnantibus. Ut dileciio, qua dilexisli tne,-in ipsis sit,
    mundum; et ego in ipsis. Quomodo autem dilectio, qua dilexit
    YERS.22. -— Sed et ego claritatem qtiam dedisti Pater Filitim, est et in nobis, nisi quia membra ejus
    miki, dedi eis. Quseest ista clariflcatio, nisi iUa de sumus, et in illo diligimur, cum iUe diligitur tolus,
    qua paulo ante dixit, clarificavi notnen tuum ? Ista id est, caput et corpus? Ideo subjunxit: Et ego-in
    clarificatio, cognitio est nominis omnipotentis Patris ipsis, tanquam diceret, quoniam eqo sum et in ip-
    in Filio. Hanc claritatem dedit Filius @21 fidelibus sis. »
    suis, id est, hanc prsedicationem , ut praedicarent Terminalo magno prolixoque sermone, quem post
    cum Patri esse aequalemin divinitate, et Patre esse coenam Dominusde"fundendo pro nobis -sanguine
    ihinorem in forma servi,'in qua factus est Filius proximuspassioni ad discipulos habuil, qui cumillo
    hominis,ut nos essemus FUii Dei: in qua nativilate tunc erant, adjuncta oralione, quam direxit ad Pa-
    . unum debemus esse, dequa et subdidit: Ut sint' -<trem pro suis; deinceps ejus passionem Joannes
    unum, sicut et.nos unum stttnus. Hli in sua natura evangelista sic orsus est:
    urium in charitate;, nos in nostra unum sumus in CAPUT XL.
    unitate substantiaa et glorise. (YERS:25.) Ego in eis, Traditionis ac passionis ejus per ordinetn aesta nar-
    ~et tu in me. ranlur.
    Ego in eis, sicut caput in membris; et
    - tu in me, sicut Pater in Viiio.-Ul sint consummati CAPUTXVIII,VERS.1. — IIwc cutn dixisset Jcsus,
    in uninn. Id est, perfecti ,'quod perficiet qui nos vo- egressus est cum discipulis suis trans torrentem Ce-
    luit unum esse in se et per se. Ut cogtwscat mundus dron [Cedron]. Geniliyus pluralis in Graeco,quod po-
    quict tu me misisti, et 'dilexisti eos sicut et me dile- tesl Latine Cedrorum dici. Tunc appTopinquavittem-
    xisti: Dilexisti eos, ut essent quod non erant; dile- pus,"dequo in Psalmo legitur : De torrente in via bi-
    xisli me, ut essem quod semper fui; dilexisti me bit. In via hujus vifcede torrente passionis bibit:
    sicut unicum ; illos itaque sicut adoptivos. Dilexisti proptereaexaliavit caput (Psal. cix, 7) : quod Aposto-
    . eos, ut per me in te essent: dilexisti roc, ul per le lus ita exposiiit : Christus obediens Patri usque ad
    in te essem. Sequimr : ( YERS.24) Patei; quos de- mortem, tnortem autem crucis. Propter quod el Detts
    distimihi, volo ut ubi stim ego, et illisint tnecum. iy exaltavit ilhttn (Philip'. n, 8, 9). Ubi erat hortus, in
    • «-aNunc per fidem, tunc ergo fiet
    per speciem. Cum quetn introivit ipse el disciputiejus. Bene in horto mi-
    Chrislus apparuerit vila nostra, tunc et nos cum illo seriaenostrae comprebensus est, ut nos in hortum
    apparebimus in gloria (COIPSS.IH , 4). i Tunc ap- bealitudinissuaeinduceret. Igitur in horto deliciarurii,
    parebimus quod tunc erimus ; quia tunc apparebit, id est, in @2_Eparadiso,primus [Pater] bumani generis
    antequam essemus, quod lunc erimus h peccavit, el inde ejectus est in hanc vallem lacryma-
    Ut videanl claritatem tneam, quatn dedisti mihi. rum. Ideo Chrislus secundusAdam se in horlo com-
    Fortassis' ergo de illa claritate dicit, in qua sedet ad prehendi voluit, ut peccatum, quod in horto paradisi
    dexteram "Dei Palris. Gontinuo subjungit : Quia di- (nam paradisus hortus deliciarum Interpretatur) pri-
    lexisti me ante constitutionemtnundi. « In illo enim mus homo commisit, deleretur. (YERS._!.) Sciebat
    dilexit et nos ante constitutionem mundi, ettunc auiem et Judas, qui tradebat eum, iocum, quia fre-
    prsedestinavit quod infinefacturus estmundi. (YERS. quenter Jesus conveneralilluc cum discipulis. « c HdC
    a Ex S. Aug., tract. cxi, num. 4-6. credidisse ac sperasse, antequam essemus. s
    h Aug., loc. cit. : c Tunc apparebimus quod lunc " Ex S. Aug., tract. CXJI,nunf. 4-6,, -
    grimus ; quia tunc apparebit, non inaniter nos id
    "
    809 EXEGETICA.— COMMENT.1N JOAN. — LIB. VII. _ 9/0- ,
    quod narrat, ingressum Bomiuurociim discipulis suis JA Ego sum, dicit, et-impios dejecit.-Quid judicalwus
    in hortiim, non. continuo facttim est, cum ejus illa faciel, qui judicandus hbc fecit?Quid regnatufus
    finila esset orailo, de cujifs verbis ait : Hmc cum poterit, qui morilurus hoc potuit ? Et nunc ubiqhe -
    dixisset Jesus; sed alia qusedam sunt interposifa, per Evangelium, Ego sum, "dicitChrislus : et" a Jii-
    quaeab islo praelermissa, apud alios evangelislas le- - dssis exspectalur Antichrisius, ul relro. redeant, et
    guntur : sicut apud hiincinvehiunltir multa, quaeilli in lerram cadant. t Quare quiveneruntad compre-
    similiter in sua harralione lacuerunt.. Ad hoc verq henderidum, non tenuerunt.queni, si rioluissef ille
    valet, quod diclum est: Hwc cum dixisset Jestts, ut quiait Ego sum, non tenerent «. Illi quaerebanleum
    non eum anleopinemuf venire in horlum, quam illa apprehendere [et occidere], ille quserebat eos [redi-
    verba fiuiret, . et Illam oratioiiem," quselegunlur in mere] et vhificare, propter quod venit ad nos. Os-
    prioribiis posl "ccenam sanctam eum dixisse, vel tendit quserentibuspoteslatem, quia habuil in po-
    orasse. t Sciebat autem, inquit, et Judas, qui trade- testate animam suam poncre, quam posuit horapas- .
    bat eurii, locum. Ordoverborum' esl: sciebat locum, sionis; ostendit quod [Ms.; ul] nostrse redemptio^-
    qui tradebateuni. Quia frequenter;inquit, Jesuscon- nis impleretur mysleriurii.-(YER-S. 7.) Iterutn ergo eos
    veneratilluc cutn disciptdissuis. Ibi ergo lupus, ovina interrogavit: Quetn quwritis? Si quaerilis,quare nbn
    ^
    pelle conleclus, inter oves alto Patris fainilias con- apprehenditis, riisi quia in veslra hon est potestaie •
    silio toleratus, didicit ubi ad fempus exiguum disper- apprehendere [Ms., appfehendendihora], sed in ejus
    " •' '• •-
    geret gregem, insidiis appelendo pastorem. qui venit ut ajiprehendatur
    • YERS.5. — Judas
    crgo, inquit, cum accepissei ©23 YERS.8, 9. — Uli aulem dixernnt: Jesum
    cohortem, et a principibus et Pliariswis ministros, ve- Nazareiium. Respdndit Jesus : Dixi vobis, quia ego
    nit itlnc cum laiernis et facibus et armis. Co- suni.~Siergo me quwritis, shtite hos abire. Ut aditn-
    '
    hors non Judseoruin, sedmiliiumfuit. Apraeside ila- plerelur sermo, quem clixit : Quia quos dedisti miki,
    que iritelligatur accepla, tanquam' ad lenendum non perdidi ex eis queinqua'ni.'i-Si me~~quwritis,'_inr
    reum, servato ordine legitimae poiestalis, ut nullus quit, siniie Iws abire. hiimicos videt [j/s., j'ubei], et
    teneutibus auderet obsistere. > Ideo tanta ma- hocfaciunt quod jubet: sinunt hos abire quos nou
    'nusinimicofum cbngregata est, ut nullus apprehen- vult.perife. Nunquid autem. non erant poslea mori-
    dentibus. vel- conlradicere, vel defendere Jesum au- luri? Cur ergb, ;si tunc-moMrentur; perderet eos,
    deret. «lla quippe ejus abscondebatur potestas, nisi quia nondum ineumsic credebant,' quomodo
    [et] obtendebatnr infirmitas, uthaec.iniimcisjieces- credunt quicunque non pereunt? (YERS.10.) Siman
    saria yiderentur adversus eum, in quem noa, va- , erge Petrus habens gladium eduxit eunr; et percussit
    luissent,. nisiquia [Ms7,nihil valuissent nisi quod]' G principis servum [Sic et in msr; Al.;servum principis
    -ipse-voluisset: bene utens bonus malis,' et faciens sacerdptum]et absctditejns auriculam dexteranf.Erat
    .boua de malis. > Jesus aulem, sicut evangelisla se- autem nomen servp Matchus. Solus hic" Bvangelisla
    "cutus. adjungit: (VERS.4) Scietis omnia, qum ven- etiam nomea servMiujus expressit.: sicut Lucas so-
    tura erant siiperreum. Sciebat-et voluit ut compre- Ius, quod ejus auriculam Domiriusteiigerit et sana-
    henderetur ; quia.-ad; hoc. venit in mundum, ut, verit eum. Malchus. autem ihtefpreiatur regnaturus.
    JIiocfieret quod_voluil, -et turic . impleretur quando Quid ergo auris -pro Domino amputata, et a Domino
    voluit, -Processit et dixit eis; quem' quwritis? Pro- . sanata significat, nisi 'audituin; amputata vetustate
    cessit, paratus ad passionem, et interrogans quem[ renovatum, ut sit in novitate spiritus, et non in ve-
    quaerefent; ,non - quasi -ignarus eofum volunia- tuslate litlerae? Quodcui prsesiituni fuerit a Christo,
    tis, sed ut"scirent;ipsum. esse quem quaererent. quis dubitet regnaturum-essecum Christo"?v Sefvus
    . (YERS.5.) RespenderuntrJesum Nazarenum. Jesusi dictusest propter servitutem legalem.sanus ~[Ws.',
    ;Na_arenus dicebatur, quia in.Nazafeth nutritus est,, sanatus] aulem dicitur propter evangelicam liberta-
    ut implerelur propheiia : Quonidm-Nazareus vpca-. tem. « Faetum tamen Petri Dominus imprbbavit, et
    hilur. Dicit eis :-Ego sunu Non abscondit se, sed os-- 'progredi ultra ' prnhibuit dicens": (VERS.il) Mitie
    "
    . teiidit; quia qui voiuntale sua venit in muudum,, gladiutnin vaghiatn.-Calicem-quemdedit mihi Paler,
    voluntate sua pqsuit animam suam pro mundo. twn bibam ilium? s Non bibamiltnm, interrogative
    (YERS.6.) Slabat aulem et Jtidas, qui tradebal euin,, vel increpalive legendum est, quasi dixisset: isT6n
    cutn ipsis. Ul ergo.dixil eis : Ego sntn; abierunt re-- bibam illum calicem quem Paler mihi dedit bibere'?
    trorsum,"et ceciderunfin terram.-t Ubi nuncmihtumi Quare resislere vis voluntali oranipotentis Patris'*,
    cohors, et ministri principum ac Pharisoeorum?? -imo et salulisiuae calici? In suo quippe facto ille di-
    Ubi tefror et munimen armorura ? Nempe una voxt .scipulus magistrum defendere voluit, nesciusadhuc
    dicenlis : Egp. sum, tantam turbani odiis ferocerii", ;, dispensationem paternaj voluntatis [Jl/s., jfletatis] , -
    armisque terribilem, sine. ullo lelo perctissit,,'iepu- quid ex hoc fieri venturuni vqluisset. « Qupd aulera
    lit, strayit. Deus enim latebat in carne, ct seinpiter-- aPalre sibi dicit datura calicem passionis, profecto
    hns dies ita membris occultabatur humanis, hl la-- illud est quod ait Aposloliis: Si Deus prbnobis, quit
    ternjs etfacibus qusereretoroecidendus a tenebris. cpntra tws? qui-Filip prpprio twn pepeie.trsed pro
    . a Ms.: t Quare, qui venerunl ad comprehenden- - Quia ante non potuerunt, quam voluisset ille, qui
    dum, nou tenuerunt, a quo andierunt: Ego sittn ?': ait :F.go sum. >
    PATROL.C 31
    '
    971 .15. F. ALBINISEU ALCUINI OPERUMPARS II. 972
    nobis omnibus trqdidil eutn(Rom. vm,"51, 52). Ye-. (_missima ad unius aurae impulsum tola contremuit.
    rum aucior ealicis bujus est, eliam ipse qui bibit. Ubi est illa promittentis audacia, et de se plurimum
    Undeidem Apostolusitem dicit: Ckrisius dilexit nos, praisumenlis? Ubi sunt verba illa, quando ail: Quare
    et tradidit semeiipsutn pro nobis, oblationein et ko- noii po_ssuin sequi te modo? Anhnam meam pro te po-
    stiamDeoin odoremsuavitaiis.(Ephes.x, 2)(YERS.12.) nam (Joan.xm, 57); hoc non esl sequi magistruni,
    Colwrs ergo, et iributius, et ministri Judworttm com- sed se negare discipulum esse. Sicne pro Domino
    prehcndcruntJesum, el ligaverunt eum. Comprehende- anima ponitur, ut hoc ne fiat, vox ancillaeformide-
    runt, ad quemnon accesserunt [quoniam dies ille, tur? J Sane in boc [loco]oonsiderandum est, quam
    1111vero tenebrse jiermanserunt]; _nec audierunt: periculosum sit Christiano se Chrislianum esse ne-
    Accediiead eum, et iltuminamini (Psal. xxxm, 6). gare. Nonenira Petrus in hoc loco dixit se Christum
    Nunc autem quando eum illo modo comprehende- negare, sed discipulum Christi : tamen ipse Chri-
    runt, tunc ab eo longius recesserunt: et ligaverunt stus anle.praedixit: Ter me negaturtts cs. Qui enim
    eum, a quo solvi polius velle debuerunt.-1< discijmlum se Christi negavil esse Christianum [se]
    . « a Ppsteaquam perseculores iradente Juda com- negavit: similiter qui se Chrislianum negat csse
    prehensum Dominum ligaverunt, qui nos-.dilcxit, et propter aliquem timorem, etiam .Chrislum negat.
    tradidit semelipsum pro nobis-omnibus, et cui Pater B (YERS.18.) Stabant aiitemservi ei ministri ad prunas,
    non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum quia frigus erat, et calefaciebanl se. Frigus erat inft-
    (Rom. VIII,52), (YERS.15) Adduxerunt eutnad An- delitatis in cordibus-illorum, in tantum etiam ut ille
    nam primum. Nec enim Joannes isfara tacet cau- prinoaps aposlolorum in eo frigore torpesceret, quia
    sam, quare boc ila factumsit [Ms., quare hoc.fecis- hecdum calore sancti Spirilus inflammalus fuit: in
    sent], dicens: Erat enhn, inquit, socer Caipkm, qui "quo non solum ipse ilerum post acceptum sancti
    erat pontifex anni illius. i Spiritus dorium non iimuit Christum coram impera-
    YERS.14. — Erat autetnGaipkas,qui tonsiiiutn dedit toreelpopulo Romano confiteri; sed etiam jiueriim-
    Judwis, quia expediluhumkomhiem moripropopttlo. berbes et puellae, sancii Spiritus calore inflammaiae,
    Ductus est ad Annani primum, et postea ad Caipham, Christum jmblice usque ad mortem confilebantur, et
    ul cqgnatio sanguinis et sceleris eos faceret consor- pro eo mori non metuebant, cjuem claviger coelicon-
    tes. MoysesDeo jubente prseceperal ut pontificespa- fiteri ad uhius ancillaevocera formidavit.
    tribus suceederent, ut generalionis in sacerdoiibus YERS.19. '— Pbntifex autem interrogavit Jesum de
    series conservarelur.Referl Josephus istum Caiphant discipidis ejtts, et de doctrina ejtts. Non cognoscendae
    unius lantum anni ab Herode jiretioredemisse sacer- p veritatis amore interrqgavit, sed ut causam inveni-
    dotium. Non ergo mirum, si iniquus pontifex inique - ret qua eliam eum accusare-potuisset, et tradere R07
    judicaverit. Saepe qui-per avaritiam ad sacerdotium mano prsesidi ad daimiandum. (YERS.20.) Respondit
    accedit, per injustiliam yersatur in eo, et scelera- Jesus : Egopalam locutussummtindo: ego seihperdd-
    lum inilium funesto fine consuniitur, cuiin synagoga et iri templo,qtto pmtiesJtidwi cenve-
    YERS.15, —Sequebatttr autein, inquit, Jesum Si- niunt, et in pccultc locutus sum nihil. Quid esl quod
    tnon Petrus et alius discipulus. « Quisnam sit iste palam se dicil loqui.et in occulto nihil loqui, dum in-
    discipulus, non temere affirmandum est, quia tace- alio loco apostolis dicil,'dum_perparabolas turbislb-
    tur. Solet autein se idem Joannes ila significare , et quitur: Vobisdatum est iwsse<mysteriumregni Dei,
    addere : quem-diligebatJesus. Fortassis ergo_ct hic cwlerisautem in~_parabplis?« Iiilelligendum est ila
    ipse esl,"i jjui juxtajcrucem Jesu stabai, cui ille ma- eum dixisse, palam locutusstim mnndo, ac si dixis-
    lriscommendavil custodiam. Dicit et Matthseus de set : Mulli me loquentem audierunt. Ipsum autem
    Pelw: Petrus.sequebatur eiim a longe {Mallli.xxvt, palam .-qiiodammodo erat palam, quodammodo au-
    S8). A longe .sequebalur [Dominum], qui erat eum tem non eral palanu Palara quippe erat, quia mulli
    jiegaturus , ut videretfiitem, vel amore lnagistri, vel eum audiebant: et rursus non eralpalam. •quia non
    humana.curiosilate scire cupiens, quid pontifexjudi- r> intelligebant. Ettjuodseorsum discipulis loquebatur,.
    caret [de J.esu,ntrumeum neci addiceret], an flagellis non in occullo utique loquebalur. Quis namque in oe-
    caesumdimitlerel. (VERS.16.)Discipulusautemitle,in- cultolbquitur,qui coramtotliDminibus loquitur, ctim
    quil, eral notitsponlifici, et inlroiit cumJesu inatrhim scriplum sit: In ore duoruin vel Irinm testium slabit
    ponlificis. Petrus atilcm slabal ad ostium foris.-Foris PiiineYerbuin(Deut. xix, 15) :praeseftini si [sic] hoc
    autemstabat, quia negaturus eratDoniinum : neeerat loquilur paucis, quod per eos vellet innotescere et
    in Christo, qui Christum confiterinon @__4fuit ausus. multis? Ergoet hoc ipsum, quodab codicivideba-
    (YERS.17.) Exiit ergodiscipulus alius, qtti erat notus tur occulle,quomodo[A?t(/.:, cjuodammodo] non dice-
    ponlifici, et dixit osiiarice, etintroduxit Peirutn. Dixil halur in occulto? Quia 11011ita dicebatur, til ab
    ergo Petro ancilla ostiaria: Nunquid et tu exdiscipulis eis quibus dictura. fuerat tacereiur, sed ita po-
    es hominis istius? Dicitille : Non sum. Hic agnoscitur lius, ut usquequaque praedicaretur. t (VERS.21'.}
    quam verum sit quod ipsa Yeritas paulo ante dixit: Quid- me tnterrcgas? Inlerrega eas qui •audierutit
    Quidsine me nikil potesiisfacere. «Ecce columnafir- auid Ipcutus sum ipsis : eccehi scir.nt quw dixerim
    - **Ex S. Ang., tract. cxm, num. i-C.
    973 - EXEGETICA.-— COMMENT IN JOAN:—LIB. VII' 974
    tgo. "Quasidixissel-: Quid _»_inlerrogas, a quo verl- A xiii, 58), sed factum-est, qiiod ille praedixerat: Ter
    lalemaudire non desideras, sedquem daninare cu- me negabis. iSed hsec trina ncgatio timdris 4 trina
    pis? Interrogamagis eos de quoruni "dictis non ha- confessioneamoris-diluitur. Necdum fuit amor in
    beas invidiam: Ita temperavit Dohiinus-responsionem eo, qui foras miit'eret---timorem: sed adhuc timor
    "suam„ut nec yeritatein taceret, nec se defendere vi- servilis valuit in corde ejus, sednecdum'respcxit
    .deretur.-(VERS.22.) Hwe-mitemcutn dixissel, unus eum quihaec praedixit ei; Sed et hoc magna Deidis-
    assistens ministroruitl dedit alapatn J_su dicens : Sic pensatione gestum "esse credere debemus, quatenus
    respqndesponlifici? Hic impletur, quod proDhetatum ille, cuioves suas ad Palrem rediensChristuscom-
    estde eofDedi maxillam tneam percutientibus. Per-. mendaturus erat, per suam disceret fragililatem aliis
    cussil eum quasl reum responsionis, sed ille injuste misereri,et fratrum culpas ignoscere",dum suum ~>re-.
    pereussus, mansuete respondit: (YERS.*"25) Si male cordarelur peccalum, et aliorum-.compatipossel fr_.
    locutus stim,testhAoniuiii perkibe de hialb. OmiiiS gilitati,qui sui casus ignarus non esset. Peractaila-
    itaque quicontra veritatem loquitur, maleloqui- que trina hac negalione Petri, reversusestevangelisla
    tur : si -autem veritatem non dixi, da"testimonium ad ordinem harrationis suae, ubi ^eam reliquerat.
    contra me, "in quo niendacium dixissein; si auteni YERS.28. —Adducunt _fjo,inquit, Jesum ad Cai-
    />£)!_,.idest, vere, quid me cwdis? Quid ista*respon- B phatn in prwtorium. j»Ad Gaipham-quippe ab Anna
    sipne verius, mansuetius , justius? « Si cogitemus TCbllega etsocero ejus dixeratmissum. SedsiadCai-
    quisacceperil alapam, nonne vellemuseum qui pcr- pham, cur in praetorium? Quod nihil aliud vull in-
    ctissit, aut"coelesti'igne consumi, aut terra dehi- telligi, qnam ubiprseses Pilalus habitabat: t aut
    scente sofbefi, aul corfeptum dsemoriio volutafi? damnationis causa Ghrisli Caiphas.perrexil in pra3r
    'Quid enirn horum per potentiam jubere non potuis- torium adPilatum: aut Pilatus in domo Caipbaeprse-
    set, per quem faclus est mundus ,' nisi patienliam < torium habebat. et tanta fuitamplitudo, ututrosque
    nos docefe maluisiset,a quo vincitur mnridus [Aug., capere potuisset, ot seorsum habitanlem Dominum
    qua vincitur.mundus] ? t Forte aliquis ©gg Mc di- suum, seorsum judicem ferret. Ecce quanta esl solli-
    cit; quare alterani maxillam percutienti non "daret citudo sacerdotum in maIum"[JIfs., in malo]! «.Tota
    secundum pra3ceptum stiura (Mattk, x, 59)? Non sb- nocte vigilarunt, ut homicidium facerent. Erat autsni
    •ium itaque alleram dedif maxillampercutieriii, sed mane, elipsi, idest, qui ducebant Jesum, noninlroie-
    eliam totum corptis suum' ad criicifigendum tfadidit, runt in prmtoriuin'. Hoc est in eam partem domus
    ef magis vult prsecepla sua Dominus ih cordis irari- quam-Pilatus tenehal, siipsa erat domus Caiphse.
    quillitate servare, quam in corporis, oslentaiione ." Curautenr rioriintroierunt in prsctoritim? Exponeh-
    demonstrare. : causarii, ut tton contaminarentut; inquit, sed' mandu-
    VERS.24. — Et misjl eum Annas ligatum dd Cai- carenl Pascha. Dies enim agi coeperant azymorum ;
    pham pontificem.Hi dtio Annas el Caiphas principes quibus diebuscontaminalio illiserat in-alienum ha-
    fuerunt sacerdbtum, et per vices annuas sacerdotiuni hitaculumintrare.Oimpia et'stulta'csecitasl.rithaf
    ministrabant; et erat tuncannus Caipbae, cunr pas- bitaculo videlicetcontaminarenturalicno,etnon con-
    "sus esfGhristus. Et crederiduiriest secundumvolun- taminarentur pfoprio scelere h. Alientgense judicis
    tatem Caiphoefactum esse ut prius duceretur ad An- • domo contaniinafi timebant, et fralris innocentis
    nam, ut minoris culpaevideretur, si altef ius-quoque sanguinenon timebant? »•Sciendum est quid sit in-
    torisacerdqtis sui damnaretur senfentia. « Sed cum ter Pascha et-dies azymorum. Pascha dicebatur pro-
    dixisset evangelista "quodeum ligatum misit Anrias priediesilla quaagnusad vesperamquarla decima
    ad Caipham, reversus- est ad locuni narrationis, ubi luna oecidebatur; septem vero dies sequentes -, dies
    reliqueratPetrum,utexplicaret,quod in domoArinae azymorunrdieebantur." Dies azymorum fuerunt ; in
    detrina ejus negalione" contigerat. (YERS.<&S.)'Erat quibus nihil fermentali in domibus iborum debuit
    dulein,inquit, Simon Petrus' staiis et ealefaciensse, inveniri; sed' tamen dies-Paschalis invenitiir iriter
    Hoc recapitulaf quod ante etiam dixerat. .Deinde n dies azymorum nominari, ut in alio Evangelio legi-
    quae secuta"suht, jungit: Dixerunt ergp ei: Nunquid lur i Priiita autem die azymorum accesserunt ad Je-
    et tu ex discipulisejus es~?Negavit ille et dixit: Nan' "Sumdiscipulidicentes': Ubi vis , paremus libi PasClia
    sum. Jam semel negaverat ad ancillaevocem : ecce tnanducare (JZa«/t.'xxvi, 17)?
    . itefum eodem timore perterritus negavit, Deinde*,ut (826 YERS.29, 50. — Exivit erge PUatus ad eos
    tertia quoque hegatioperficeretuf,'et Yerbum Domirii foras, et-dixit: QuamaccuSationem - afferlis adversus
    praedicentisimpleretur, (YERS.26, 27.) Dicit uims ex hominemhunc? Et responderunt, et dixerunt ei'. Si
    -servis ponlificis, cognatus ejus, cujus abscidiiPelrus non essethic malefactor, non tibi tradidissemus euttt.
    auricuiam:Nonne' ego te vidi in Iwrlo cum. illo? •Hunc enimiiabebant morem Judaai, ut quem moiie-
    Iterum sicut anlea negavit Pelrus, "et statim gallus dignumdiju*dicarent,vinctum eum praeMditraderent.
    bantavit. Ecce medici est completa prsediclio, aegroli *«Interrogentufatque respondeant ab immundis spi-
    convlcta prsesumjitio."Nbnenini factum est, quod rilibus liberati,- lahguidi -sanati, leprosi muridali,
    iste dixerat vAnimam meatn pro le ponam (Joan. surdi audientes, muli loquenteSjcseci*vident.es,mbr-
    a Ex"S. Augustino, tracl. cxiv, num. 1-S. faverunt, el non proprio scelere inquiriari' se vide-
    h Ms.: « Habitaculo videlicet alieno se violari pti- bant. i . , .-'_.,
    975 B. F. ALBINl SEU ALCUINIOPERUM PARS II. - ST6
    tui resurgentes, utrum s't uialefactor-Jesus. Sed isia h, (YERS.55) Quid fecisli? satis ostendit illud ei pro
    dicebant, dc quibusper Prophetam ipse prsedixerat:. crimine objecium,tan(juam diceret: Si regem le ne-
    Rctribuebaht.mihimala pro bonis (Psql. xxxiv, 12). »_, gas , quid fecisti ut tradereris mihi? .Quasi rairura
    (YERS.51.) Dixit ergo eis Pilattts : Accipiteeutn vps, non esset, si puniendusjudici traderetur, quid sedi-
    et secundum legemveslrqtnjudicate eum. Justior fuit ceret regem esse : si autem hoc non dicerel, quae-
    illisjudex gentilis,'quasi diceret: Legem habetis, et rendum ab illo esset quid aliud forle fecisset, unde
    secundum legem vestram judicate.eum : vos melitis tradi judici dignus essetr - , . -.
    nostis quid de talibus vestra lex judicel; secundum YERS.56. — Respondit Jesus : Regnum meutn
    quod juslum.sciatis, judicale. Dixerunt ergo ei Ju- non est de hoc mundo. Si ex hoc mundo essetscgnum
    dmi-: Nobis tton licet intcrficere jjuetnqnani. « Cuid tneum, ministri mei .utique decertarent,ul nontrade-
    est quod Ipqiiiinr insana crudeliias? An non interfi. rer Judwis. Nuncautem meum regnum non est kinc.
    ciebant; quem interficienduni offerebant?.>-An non Hoc pst quod bonus magister scire nosvoluit; sed
    forle interficiebant,dum clamabant: Crucifige,cruci- prius-nqbisdemonslrandajtierat yana hominum de
    fige? Quid estcjuod dixerunt, Nobis.non licet interfi- regno ejus opinio, sive Gentium, sive Judaeorum, a
    cere qttemquam,dum lex mandat homicidas, adulie- quibus id Pilatus audierat: quasi propterea fuisset
    TOS,et talium reos scelerum oecidere vel lapidare? B morleplectendus,quod illicilum affuctaverltregnum;
    nisi forte hoc" ideo dixissent, .propler sanclitatem yel quoniam solenf regnaturis' invidere regnantes.
    dieifesti [etvenerationein], ut non liceret eis secun- Polerat autem Dominus , quqd ail: Regnum meum
    dum legem in die feslo occidereh.omilaem,ob cujus non est de mundohoc , ad primani, interrogationem
    dici fesli venerationem, etiam pra3toriumjudicis in- praesidis respondere,ubidixit: Tu es rexJudaorutn ?
    tfare noluerunt. Quomodo, o Judsei, o falsi Israe-r Sed eum vicissim interrogat, utrum hoc •Q^ a se-
    litae, non occidislis eunr, quem apprehendistis, quem melipso diceret, an audissetab aliis;. illo respon- '
    duxislis, quem prsesidi iradidislis,- qtiein crucifigi dente, ostendere voluil, hoe sibj apud illum fuisse a
    -poposeislis? « Audile, quod contra vos eliam Pro-t Judseis -velut crimen objcctum : patefaciens nobis
    phetaclamat: Filii hominunt,.denleseorumartna et cogitalioms hoininum , quas ipse noverat quoniam
    sagitlw, & lingv.a eorum machwra acuta (Psal. LVI, vana3sunt. i Quod vero ait: Regnuin mettnfnon est
    S). Ecce quihus armis, quibus sagiltisyqua roachsera de hoc mundo, id est, in hoc mrindo. Audite omnes
    fustum inlcrfccistis. Deinde sequilur : (VERS.52) reges terrae; non venit Chrislus regnum lollere, sed
    Hocmitem dixerunt, ut senno Jesu iinplerettti; quetn dare; non minuere, sed augere; regem se non con-
    dixit, significansqua esset morte tnoriturus. « Itaque tradixit, sed carnaliter in hoc mundo se regnare non
    ^ dixit. Quodest
    intelligendum es! Domiriumhic significare nonmor- ej'us-regnum,"f.hi cie-_entesin eum,
    lem criicis,sed illammoriem quaJuda.ieuni genlibus .quostradet regijtuu DeoPatri in flne sseculi.(/ Cor.
    iraiebanx ad oceidendum, hocest, Rqmanis; nam xv, 21), id est, adducet ad Deum Palrera , ut sine
    Pilalus Romanus ciyis fuit,- IiceS genere Pontius; fine regnenl cum illo? Sed_nl hoc probaret, ut re--
    cumque in Judseam Romani praesidcm miserant. Ut gnum ejus de hoc mundo non •esset, adj'ecit: Si de
    «rgo isle sermo Jesu implereiur.,-id est, ut eum sibj /wc mundp esset regnumtnettm, inhiislri mei decerla-
    .traditum Gentes interficcrent, quod Jesus fulurum .renl ufnon traderer Jtidwis. Non ait :*Nuncautem
    esse praedixeral, hoc impletum est, dum Judsei eum -regnum meum non est hic, sed non est hinc; hicest
    Gentibus tradiderunt occidendum;'"minore tamen enim regn,umejus,usqueinfinem saeculi, sed in san-
    scelere, quam Judoei, qui _se isto modo ab ejus in- ctis suis, dequibus dixitih alio Evangelio : Regnum
    tcffectione velul alienos facere vbluerunt; non ul Dei intra vos esl (Luc. xvit, 21). Nam regnuni.ejus
    eoruminnoceniia, sed ut dementia monslraretur. i «ancta Ecclesia esl. Undeet.ad Mariam virginem.an-
    : YERS.55. — Inlroivil iterum in prwlorium Pila- gelus ait: Et regnabit in dgtnoJacob in wlernum, ct
    tus,.el. vocavitJesum , ct dixif ei: Tu es rex Judwo- regni ejus non eril finis,(Luc. i, 52, 55), spiritale re-
    rnm? I» his verbisostendil Pilatus hoc Judaeos obje- _ gtiumquo in sanctis regnal demonstrare volens, non
    cisse ei criminis, ut diceret seregem esse Judseo- carnale quod.ssepe impii habent in hoc mundo. De
    rtim. .(VERS;54.) JlespondifJesus.: Atemetipso koc i'.egnqquippe suo dicit paulo ante: De mundo non
    dicis, an aliitibi dixerunt dc me? -ea Sciebat utique estis, sed ego vosde mutidoelegi. . -. _ .
    Dominus,,et'quod ipse in.terrogabat, etquodille re- - YERS.57. — Dixit eiitaque-Pilatus : Ergo rex es
    sponsurus fuit [Ms. addit: et quid -illi Pilatus re- ttt ? RcsponditJesus : Tu dicis, quia rex sum ego, Non
    sponsurus.erat. _SerfIwc redundal]: et lamen dici cjuia se regem timuit confileri, sed, lu dicis, ait.. Sic
    voluit, non proptcr se qui omnia sciebai, sed pro- respondit, ut.verum diceret, el sermo ejus calumnhe
    .pter nos, nt scriberetur quod nos scire voluit. Re- non pateret. Dictum esl, tu dicis, carnalis carnaliler
    .spondit Pilatus: Nunquid cgo Judmv.s sutn ? Gens .dicis. Deinde subjungil: Ego in .hoc nalus sum, et
    tua et pontificesirucMerunt te inihi. Quid fecisii? Abs- ad hocveniin tnundnm, ut teslimoniumperhibeatn
    .lulit a se suspicionemqua posset putari a semetipso veritaii. « Non esl producendahujus pronominis syl-
    dixisse quod Jesum regem dixerat esse Judaeorum; laba, quod ait: In hoc natus sitm, lanquam dixerit
    id-se a Judaeis "accepisse demonstrans. Dieendo_: [in hac re natus sum; sed corripjerda, lanquam di-
    a Ex S. Aug., tract. cx.v,num. 1, 4, 5. - s -
    .977 EXEGETICA. —r COMMENT.IX JOAN. — L1B._VII. 978
    xerii] in hanc rem natus sum,.vel ad hoc natus sum, }\ idem prseses cohortem suam permisit facere quse
    sicut ait: Adkoc veniin mundum..In. Grseconamque .sequuntur. (VERS.2, 5.) Et mijites pleclentescoronam
    "Evangelkrnihilesthujuslocutionis ambiguum: Unde , de.-spinis, imp.osiieruntcapiiiejus, el vcste.purpurea
    manifestum esteum* temporalem naiivitatem suam circumdederunteum,et venicbanlad etwiet dicebant:
    hic commemorasse, qua incafnatus yenil in mnn- Avc,rexJudworum; el dabant ei _3s/titas_[Ms. alapas].
    durii: nou illamsine initio, qua;Deiiserat, jier quem Sic itnplebaritjir,-quae;de.sepra3dixeratChristus;' sic
    Patercondidit.muudum. In hoc ergo se dixil natum, maiiyres informabantur ad omnia, quaepersecutori-
    id-est,propterbocnalum, et.ad hoe.venisse in mun- bus libuisselfacere, perferenda; sic p.aulisperocculr
    dum, ulique nasceiido-de-virgine, ul-testimoniurii ilata ifcmenda polenlia, .commehdabalurprius-imir
    perhibeat verilati. Sed quia non oriiiiium est fides, tanda patientia; sic -regnum, quod de hoc mundo
    adjunxit atque ait^ •Otittttsqui est ex veritate, audit non erat, superbummunduin non atrocitaleijugnan-
    sjocemmaaro.-Audilulique inlerioribus auribus, id di, sed paliendi humilitale vincebal ;""sed[Aug., sie]
    est, obaudil mesc "voci; quod-.lahtumdcin-.valefet illud granuin multiplicandum seminabatur horribili
    quasi diceret', Credit mibi. Culn ilaque Chrislus contumelia, ut mirabili pullularet in gloria - - -
    testwnoriiumperhibet verilati,. profecto teslimonium .—[Exiit iteruin Pilatus foras etdicit
    YERS.'-4,-5.
    sibi : sum veri- " eis: Ecce adduco eum foras, ut cognoscatis qttia in
    perhibet ejus rjuippe voxest, Ego
    tds (Jdan.xix, 6).Hic commendat gralianr. per quam eo.nullam causam invenio.] Exiil.ergo Jesus foras
    vocati sumus. Ait itaque : Omnis qui esV.ex. veritate, porlans spineamceronani, etpurpureum veslimentuni,
    audit voceinmeam (Joan. vm, 18) : non ideo cst ex _etdicil eis : Ecce Jiomo.Uinc apparet nori igiioranle
    veriiale,- quia ejus audit vocem, sed ideo audit, quia Pilato hxc a miliiibus fscta, sive jusserilea, sive
    ex veritateest,'[id esl] ^quia hociUi dopum.exveri- permiserit; illa scilicet causA.quam supra diximus,
    tatecollalum esl; quod quii estaliud, quaro do_na'nte ut Iisecejus ludibria inimici libeiitissimeviderent, et '
    ChrishTcredere [in Christum] ?., ; - ._ : ulterius sanguinem non sitirent. Egreditur ad eos
    - YERS..58. — Dicit ei Pilalus : Quid ,est veritas? Jesus porlans spineam coronam et purpureum -vesti-
    Nec exspectavitaudire, t quid resp.on.deretei Jesus, nientum, non clarus imperio, sed plenus opprobrio;
    quia forte dignus non fuilaudire. (VERS.59.) Sed et dicitui: eis: Ecc.e honw. Si regtirivideiis, j'am
    cum hpc dixisset, iterum exiil ad Judwos, et dixifeis: parcite, quia dejectum videtis : flagellalusesl, spinis
    Nullam invenio,in eo causatn. Esl. autem opnsueludo < cdrbiialus est, ludibriosa veste amictus esl, amaris
    vobis ut ununi dimitiamvobis in,P.ascha;vultis ergo< conviliisilbisus est, alapis csesusest : fervet igno-
    dhnittam vobisregetnjudceortim'?t Grede,.cum dixis- mihia, frigescat invidia. Sed non frigeseit, inarde-
    set Pilatus, quid est verilas, in mentem illi venisse scit polius, et increscit. (VERS.6,7,) Cum enim vidis-
    conlinuo consuetudjnemJudseorum, qua solebat.eis; sent eum pontificesel ministri, .clatmbant dicentes:
    dimilti unus in Pascha: et ideo non-exspeclavil, ut; Crucifige,~crucifige.Dicit eis Pilalus : Accipile.eum
    responderet ei Jesus tjuid esset. veritas, ne mora vos',et crucijigile; egoenimngn itivenioineo causam.
    iieret, cum recoluisset morem quq possit eis per Pa- Respouderuntei Judmi: Nos legemhabemus,et secun-
    scha dimittL» Hsecvero consueludo dimittendi, for- dum legetn debet tnori, quia Filium Dei se fecit.
    tassis propter Pascha aptid Judaeqs remansit, obi Ecce altera majbr invidia. Parva quippe illa vide-
    memoriam liberalionis illorum ex J?gypto, qua in_ batur, velutaffectalse illicito ausu regiae "poteslatis.;
    Pascha liberali sunt a servitule.. Sed hoc audientes : et lamen neutruni sibi Jesus mendaciler usurpavit;
    •(YERS. 40.) Clamaveruntrursttm oninesdicentes:Noni sed ulrumque verum est,-et unigenitus estDei Filius,
    hunc~ sed.Bqrrabam.Erat aulem Barrabqs lalro.. . •et rex ab eo [Ms., a Deo] cqristituius stiper Sion
    Barrabas iste filius magistri eorum inierpretatur, id1- montem sanctuhi ejiis : et utrumqiie nunc' demon-
    est_ diaboli, qui magister fuit vel huiclatroni ini strarel, nisi quanto erat potenlior,' tanto mallet esse
    gcelere suo, vel Judseis in impietate perfidiaesuae. palientior. • .-....-;....
    't Non rejjrehendimus, o Judaei, quod per Paschai
    jj YERS.8. — Cum ergo audisset Pilatus hoc verbum,
    liberatis nocentehi, sed quod bcciditis innbeentem ; tnagis limuit:,et itigressusprcqloriumilemm, dicit ad
    ijuod tamennisi fieret,yerum Pascha non fieret. Sed1 Jesum: Unde-eslu ? Jesus autem responstlmnon dedit
    umbra veritalis a Judaeisggg erfantibus tenebatur,, ei. Hoc silentium Domini nostri Jesu Christi noh
    ul mirabili dispensatione divinaesapientiae,per ho- .semelfaclum, xoUatis omnium
    evangelistarum nar-
    mines fallaces, "ejusdemumbra3 veritas impleretuf,, rationibus reperitur, et apud prineipes
    sacerdotum,
    quia-ut verum Pascha -
    fieret, Cliristus velut ovis im- et ajiud Herodem ~~.n Tamen. propter illa, quibus
    jnolabatur. s • . . .,. . . , , noluit respondei;e, ad lioc data est de agno simili-
    ..CAPUTXIX.YERS.1.— Tunc apprehendit Pilatuss .tudo, ut suo silentio non reus, sedinnocens habefe-
    Jesum, et flagellavit. « a Hoc Pilatus non ob aliudi tur. (YERS.II.)-RespondilJesus: Non habefesadver-
    fecisse credendus est, nisi ut ejiis inj'uriis Judsei i sum me ppteslglemullam, nisi tibi esiet datutn desu*
    saliati, sufficeresibi existimarent, et usque ad ejuss per^ Proptereayqui tradidil riie lib; thajus peccdtum
    uiortem saevire desisterent. Ad hoc perlinet,. quodi kabet. «Eccerespondit,el tamen non ubique
    respon-
    * Ex S. Aug., tract. cxvi, num. 1-9.' b D.feeluin snpple ex sancto
    Augustinoloc. cit.
    -
    979 ~B.F..ALBIM SEU ALGUINIOPERUMPARS II. 980
    dita-; non sieut<reus sive dolosus, sed sicut agnus, A nali sedisset Pilatus, dicit Judwis :'Ecce rex veslef.
    hoc est, slcut.simplex atque inhocens, non aperuit (YERS.15.) Illiautemclamabant'; Tolle,tolle, crucifige
    os suum. •Proinde ubi non respondebal, sicut ovis ettm.DiciteisPilatus: Regemvestrum crucifigam? Ad-
    silebat; ubi respondebati sicul pastor "docebat. Di- huc terrorem quem de Caesareingesserant superare
    scamus ergo quod dixit, quod el per Apostoliimdo- canatur, deignominia eorum volens eosfrangeredi-
    cuit, quia non est polesias nisi a Deo (Rotn. XIII.1); cendo: Regemvestrhmcrucifigam?Quos de ignoriiinia
    et quia plus peccat qui potestali innocentem occi- Christi miligare non poluit: sed timoremox vincitur,
    dendum livore tradil, quam potestas ipsa, si eum YERS.16. — Responderunt autetn pentifices: NPII
    • -cumtimorealierius
    majoris potestatisoccidit.Talem habemus regem nisi Cwsarem. Tunc ergo tradidit eis
    quippe Deus Pilato dederat potestaleni, ut esset illum, ul crucifigeretur. Apeftissime quippe coritra
    etiam sub Caesarispotestaie. Quapropter, non habe- Csesaremvenire videretur, si regem se non habere
    «s,. inquit, cidversutntne poiesiatem uliain, id est, nisi Gsesaremprofitentibus, alium regem vellet in-
    quanlulamcunque habes, ntst"hoc ipsum, qtiidquid telligcre [Aug., ingerere], dimittendo impunitumi
    est, tibi esset datutn desttper. Sed quouiam scio quem propler hos ausus ei tradiderant oceidendum.
    quantuni-sif, (non enim-tantum.esl, uf tibi omni Tradidit ergo illnm eis, ut crtwifigerelttt: Sed nun-
    modo iiberum sil), propterea qui tradidit me tibi, •" quid aliud et ante cupiebat^ cum dicebat : Aceipite
    majus peccatumhabet. Ille quijipe me tuse potestati eutn VPS,et crucifigite; vel etiam superius: Accipite
    tradidit invidendo, tu. vero eamdem poiesiatem in eum vos; efsecundum legem vestram jttdicate ettm?
    ine ex.erdturits es roeluendo Nec 'imendo qiiiilarn Giir ..atem iUi taninpere nolnenint-,diceutcs : Noiis
    pra3serlinr(g29 innocentem, homo hominem debet non licet interficere qnemquam,-ct oinni modo"in-
    occidere: sed lamen id zelaudo facere, multo magis stanies, ut non ab eis, sed a praesideoccideretur,'
    maluni est quam timendo. Et ideo non ait verax et 'ideo eunr occidendum accipere recusantes, sr
    magister: Qui me tibi tradidit, ipse habet peccatum, niinc eum accipiunt occidendum? Aut si hoc non
    tahquam ille non haberet: sed ait, tnajus habet pec- fit, ctir diclum est: Tunc ergo iradidit cis illutn, ut
    calutn, ut eiiam-se habere intelligeret. Neque enim crucifigerelur? An .aliquid interest? Plane interest,
    propterea. illud nuUiiinest,"quia hoc msjus est. non est enim dictum: Tunc ergo iradidit eis iituni, ut
    YERS.12. — Exinde quwrebat Pilaius dhnittere crucifigerent euin; sed tit crttcifigeretui; id est, ut
    eutn. Quid est hoc quod dictum ost, exinde, quasi j'udicio et potestate prsesidis crucifigeretur.' Sed
    anlea non quajrebat? Lege superiora, el invenies ideo illis traditum dixit Evangelista, ut eos crimine
    jam dudum eura quaerere dimiilere Jesum. Exinde i, implicatos, a quo alieni esse conabantur, ostende-
    itaque intelligendum est, propter hoc, id est, ex hae ret: non enimPilalus hoc faeeret,'nisi ut id quod
    causa, ne haberet peccalum bccidendo innocentem eos cupere cernebat, impleret. Quod ergo sequilur:
    • sibi traditum,
    quamvis mintis peccans quam Ju.daei Susceperunl autem Jcsttin, et eduxerunt, potest ad
    qui illum ei tradiderant occidendum. Exinde ergo, mililes j*amreferri ajipariiores prsesidis. Nani postea
    id est, ideo, ne hoc peccalum faceret [Ms., fieret], evidentius dicitur -; Milites ergo cutn crucifixissent
    nonnunc primo', sed ab initio quserebat eum <\i~- eum -: quamvis evangelista, etiamsi totum Judseis
    mittere. Judmi attletn clatnabant, dicentes : Si Itunc tribuit, merito facit<; ipsi enim susceperunl quod
    diniiltis, non es amicus Cmsaris: piiinis enim, qui se avidissime "flagilaverunt, et ipsi "feceruntquidquid
    regem facit, cantradicir Cmsari. Majorem timorem ut fieret extorserunt. i
    se ingerere pulaverunt Pflato, terrendo de Csesare, YERS.17.— «b Judicante atque damnanle Pilalo
    utoccideret Chrisluni, quam superius, ubi dixerant: pr.o tribunali DominumJesum Cbristum, hora quasi
    ATosiegetn kabemus, et secundutrilegem debet mori, sexfa susceperunt eum et eduxerunl. El bajttlans
    quia Filhtin Dei se fecit. Eorum quippe legem ille sibicrucem, exivilin ettm,qui dicilur Calvariwlocum;
    non timuit ut occideret, sed magis Filium Dei timuit Ilebraice Gdlgotha, ubi enm crucifixerunt.^Quidest
    ne occideret. Nunc vero non sic potuit contemnere D ; ergo, quod Marcus.evangelisla ait, Erat autetn hora
    Csesarem, auclorem potestaiis suse, quemadmo- terlia, et crucifixerunt eitin (Marc. xv, 25), nisi quia
    dum -legeni genlis alienae. (YERS.15; 14.) Adhuc hora tertia crucifixus est Dominus linguis Judseo-
    Pilatus, cutn.audisset hos sennones, adduxit foras rum, hora sexla manibus mililum? Ut intelligamus
    Jesum; et sedit pro tributmli in loco, qui dicitur litho- horam quintam 'ani fuisse'transactam, gg® et ali-
    strotos, Hebraice .autem gabatha [Ms., Golgotlia]. qiiid de sexla coepfum,quando sedit pro.tribunali
    Erat autgm parasceve Pasclimhora quasisexta.Qna. Pilatus; quae dicla est a Joanne"hora qtiasi sexta;
    hora sit Dominus crucifixus, propter evangelistae cl cum duceretur ut in ligno cum duobuslairbnibus
    alterius lesiimonium, [qui dixit]: Erat attteni kora configeretur, el j'uxia crucem ejus gererenlur,'q'use
    terlia, el crucifixerunteum; quoniam magna disce- gesta narrantur, hora sexta integra complerelur:
    _ ptatio solet oboriri, cum ad ipsum Ioeum,ub_icru- ex qua hora usque ad non_m sole obseurato tene-
    .cifixus narralur, venlum fuerit, ut potuerimus,-si bras factas, trium "evangelislaruni, Mallhaei,Marci
    Dominus volueril, disseremus. Cum efgo pro "tribu- et Lucse contestalur aucloritas. Sed quoniam'Judsei
    a Aug.: < Ecce respondit, et lamen i) Ex S. Aug., tract. cxvn, num. 1-3..
    ubicunque
    non rcspondit^ nou sicut-reus, etc- *
    981 . EXEGETICA.— COMMENT.IN JOA-N.— LIB. VII. 932
    iacinus inlerfecli'-Chribii a- se in Romanos, id est, A qui filii carnis, ait Apostolus, /« hni Dei: sed qui filii
    Pilalum et. ejus milites transferre conati sunt,' pro- promissionis,.depulantur in semine..(Roin.ix, 7, 8).
    pterca Marcus subpressa ca hora, qua ChnSius a Et genies erant, quibus dicebat: Si auletn vos Chri-
    mililibus crucifixus est, quaeagi s.extajam cosperat, sli,-ergo.Abrakmsemen eslis, secundutn protnissioncm
    tertiam polius boram recordatus expressit," qua hw-redes(Galat. m, 29). Rex' ergo-Judaeorurn Chri-
    hora intelliguntur apud Pilaium clamare potuiSse,•. stus, scd Judaeorumcircumcisione cordis; -spiritu,
    Cruciftge, crueifige: ul non illi tantum reperianlur non liltera : quorum laus non cx hominibus, sed ex
    crucifixisse Jesum, id est, milites qui eum ligno Deo esl; pertinenlium ad Jerusalem liheram malrem
    sexta hora sttspenderunt, verum etiam.Judsei, qui, -. nostram (Gal. iv, 26),' seternam in coelis, SaramSpi-
    ut eruciflgeretur, hora terlia clamaverunl. Bajulans ritalem, ancillain et fllios ejus de domo libertalis
    ergo sibi crucem, exivit in euni qui dicitur Caivarim ejicieritem. Ideo enim Pilatus-quod scripsil, scripsit,
    locum, Hebraice qtitem Golgotka, ubi eum crucifixe- quia Dominus Jesus, quod dixit, dixit. -
    runt. ~Et cum eo duos khic et hhic, tnediutn autem , YERS.25. — Milites,ergo, cum crucifixissenteutn,
    Jesum. Isli jfluo lalrones erant, sicut alioruni acceperunt veslhnenta ejus, et fecerunt'quaiudf par-,
    evangelistarum narratione didicimus, cum quibus tes, unicuique militi partetn, et tunicam, *."Undo
    crucifixus est Cbristus; et inter quos fixus est Chri- B apparet qualuor fuisse milites, "qui in eoxrucifl-
    stus, de quo prsemissa dixerat prophetia : Et inter geiido pracsidiparuerunt. Manifeste quippe ait: Mi-
    iniquosdeputatus est(Isa. LIII,12). lites ergo cum.crucifixissent ettm, dcceperunt vesti-
    YERS.19, 20. — Scripsit autein et titulum Pilatus, menta ejus, et fecerunt quatuor partes; tinicuiquetni-
    et posuit super erucem. Eral auiem scriptmn: Jesus lili pariem, et tunicatn^ subaudiendum est, accepe-
    Nazarenus rex Judmorum. Hune ergo liiulum mnlli runf: ul isle sit sensus : acceperunt vestimenta ejus,
    legerunt Judmorum, quia prope civitatem erat locus, et feceruntqualuor partes., unicuique militi partem;
    ubi est crncifixus Jesus. El efat scripluiiiHebraice, acceperunt et tunicam. Etsic locutus est ut.de cae-
    Grmce, et.Latine, llae quijipe tres lingu;e ibi prae teris.<031 veslimentis nullam sortem missam essevi-
    caeteris enimebant : Hebraea, prqpler Judseosin lege deamus : sed de tunica quara simul cuin caeterisac-.
    gioriantes; Graeca, proptcr genliuiu sapientes.TLa- ceperunt, sed nori simul [Ms.,.similiter] diviserunt.-
    tiua, propter Romanos, multis.ac pene omnibus j'am- De hao enini-sequitur exponens : Erat autein tunica
    tunc gentibus imperantes. (YERS.21, 22.) Dicebant inconsut.lis, desuper contexia per totum. Cur aulem
    ercjoPilato pontificesJudmorum : Noli scribere, rex 'de illa sortem miserint narrans : (YERs.<2i) Diox-
    Jttdmorum; sed qnia dixit ipse :_Rexsutn Judmorum. runt ergo ad invicetn, inquil,- Npn scindamus eam,
    Respondit Pilatus : Quod 'scripsi, scripsi'. 0 ineffa- ^ sed soriiamutvde illa, cujus sit. Ajiparet itaque ih
    hilem vim divinse operationis , etiam in cordibus aliis veslibus aequaleseos habuisse partes, ul sortiri
    ignorantium! Nonne occulta vox qu&damPilalo in- necessenon fuerit :.inilla verouna non eoshabere
    lus quodam, si dici potest,-cIamofe silentio [Aug., poluisse singulas partes. « Quserat forte aliquis quid
    clamoso silentid] personabat, quod taulb ante in significet in iot partes vestimentorum facia divisio,
    Psalmorum litteris prophelatum est, Ne carrumpas el de tunica iUasoriilio ? Quadripartita yeslis Domini
    tituli iiiscriplionem (Tit.~Psal. LVI).Nuriquid enim nostri Jesu Chrisli quadriparlitam ejus figuravit Ec-
    '
    proplereanon erit verum, quia [Jifs., quod] Jesus ait: clesiam, tolo scilicet qui qualuor partibus conslat
    Rex sum Judworum ? Si corrumpi non potest quod terrarum orbe diffusam, et omnibus eisdem partibus
    Pilatus scripsit, oorrumpi potest quod Yeritas dixit"!' aequaliter, id est, concorditer dislributam. Propter
    Sed Judaeorum tantum rex est-Christus, an et geh- quod alibi dicitur, missurum se Angelos suos, ul col-
    lium? irao et gentium. Cuni .enini dixisset in Pro- ligant clectos suos a quatuor venlis (Marc. xm, 27) i
    pheti.a : Ego autein, consiilulus sutn rex ab eo supet quod quid est, nisi a quatuor partibus mundi, orien-
    Sion mqntetn sahctnm ejus, prwdicans prwceptum te, occidente, aquilone, et meridie? Tunica vero illa
    Dgmini (Pscd. n, 6).: ne propter Sion nionlem, so- p sorlita.omnium partium significat unitatem , quse
    lis Judaeis eum regem [quisquam] dicerel-conslilu- charitafis vinculo continetur,-De charitate autem-
    tum, conlinuo subjeeit: Dominusdixit adnie-: Filhu ; locuturus .Apostolus : Supereininentiorem, inquit.-.
    meuses tu, ego hodiegenui te.: poslula a me, etdqbci viatn vobis denwnstro (I Cot: xn, 51). Et alio Ioco
    libi gentes, et csetera. Cur ergo magnum volumus in- ait : Cognoscereeliam.superetninentem scientimcka--
    telligi; in hoc titulo sacranientum, in quo scriplum ritatemflkristi (Ephes. TII,19)-: Itemquealibi: Su-~
    erat, rex Judmoruntj,si rex estChristus et Gentium? per omnia attlem kwc, cliaritatem, quw est vinculum-
    Quia scilicet oleaster factus est parliceps pinguedi- perfeclionis(Coloss.m, 11). Si ergo charitas et super-'<
    nis oliyse \Aug., olese], non olea paviiceps facta eminentiorem habetviam, et supereminet scientise,
    amaritudinis oleaslri? "Nam in eo quod deChristo < et super omnia prsecepta est, merito vestis, qua si-
    veraciler scriptus, est- tilulus, 'rex Judceorutn, quii gnificatur, desuper-contexta perhibetur.Inconsulilis
    sunt intelligendi Judsei, nisi semen Abrahae, Dliire- autem, ne aliquando dissuatur; et ad unum perve-
    promissionis, qui sunt etiam fllii Dei ? Quoniam nonj nil, quia in uiium omnes colligit; sicut in apostolis
    £ Ex S. Aug., tract. cxvni, num^2'
    .983 R."F, ALBLNISEU ALCUINI OPERUM PARS II. 984
    cuni essel etiam ipse numerus duodenarius, id est, A tur, nihil eorum rite perficilur. Quomodoefgo per
    •
    quadriparlitus in lernos, 'et oraries esseht-interro. id -quod mali faciunt, nihil boni significatur, quando
    gati, solus.Petfus respondit: Tu es Christus Filius per cfucem Christi quam fecerunt mali, iri eelebra-
    Deivivi, et ei dicitur : Tibi dabo ciaves regni cwlo- tione. sacramenloruin' eius bonum nobis omnesi-
    rum (Mattlf. xyi, 16,-19)'; lanquam -ligandi el sol- gnalur? » '
    -_
    yendi solps.acciperet (Ms:; acceperit)-potestatem : « a Crucifixo Dqmino, postquam divisio vestimen-
    cum. et- iilud urius pro omiiibus dixerit, et hoc torum ejus eliam missa sorte complela est, quae
    cum omnibus tanquam personam gerens ipsius deinde narret Joannes"evarigelista,videamus. (YERS:
    unitatis ,acceperil<;: ideorunus -pro;ofliriibus. qnia 25-27) Et'tniliies quidem hwc fecerunt. Stabant du-
    unitas-est-in omhibus. Unde et bic cum dixis- lem juxta crucetn Jesu maler ejus, et soror ma-
    - sef, desuper contcxta, addidit, per lotum. Quod iris ejus Maria Cleophw et MariaMagdalene. Cum
    %i referamus -ad-id- quod-significat,-iiemo" est ejus vidisset ergo Jesv.s-mdirein" et discipulum stan-
    expers, qui jiertinere invenialur ad -totum : a qiio fem,--quem diligebut, dicit matri -sitce': Mulier,
    loto, ;sicut. Gra3ca.~indieat-ii.ngua,.Catholiea".voca- en fiiius tuus. Deinde dicit discipttlo : Ecce ma-
    tur Ecclesia. In soiie autem quid, nisi Dei gratia lcr tua. El ex illa hora accepii eam discipttlus in
    comihendata.csl?. Sic quippe in uno ad omnes per- B sua. Hsecnimirum est illa hora, dequa-Jesus aquam
    veriit,' cunrsors onmibus placuit, quia et Dei . conversurus in.Vinum dixerat matri : Quid- mihi et
    gralia in unitate ad omucs,pervehit;"et cturi sors' tibi est mtttier? Noridum venit hora mea (Joan. n, 4).
    niitlitur*, nbnpersoiiae cujusquevel meritis, sed oc- Hancitaque boram-prsedixerat, quse tunc nondum
    culto Dei judicio ceditur. Nec ideo ista non aliquid venerat,- in-qua deberet agnosci a matre moriturus,
    boni significasse quis dixerit,.quiaper malos facla de qua fuerat morlaliter-riatus.-Tune ergo divina
    sunt; nqri -scilice.t per eosqui Chrislum secuti, sed facturus, non -divinitaiis', sed infirmitaiis -matfem,
    qui suntpersecuti. Quid enim de ipsa cruce dicluri velut incognitam refellebal [Aug., repellebat] : nunc
    sumus, quaecerte similiter ab iriimieis atque impiis autem humana j"am patiens., ex qua fuerat factus
    Christo iacta et impacta est? Et tamen ea signifi- homo, afieclu commendahat humano. Tunc- enim
    cari reete:intelligitur,"quod ait Apostolus":Qum est qui Mariam creaverat, ihnotescebat virtute; nunc
    iatitttdo , et longitudo , et altitttdo ,' et profundum vero quem Maria pepererat,pendebatin cruce'.«Mor-
    (Ephes.iii, 18). Lataestquippein trarisverso ligno,- lalis igitur insinuatur locutus \Ns. et Aug.-;Moralis
    qub extenduntur pendentis marius,etsiguificat opera- insinualur locus]. Facil quoJ faciendum admonet, et
    bona in latitudine;charitalis;loiiga est airansverso" exemplo suo suos instruxit prseceplor honus", ul a
    ** filiis
    liguo usque ad terram, ubi dorsum elpedesfiguu- piis impendalur cura parentibus : lanquam" li-
    tur,' tt signifioalpersoverantiamin lorigiiudine tem-' gnum illud ubi erant fixa membra morientis, etiam
    poris, usque ad finem; alta est in cacumine, quod a calhedra "fueritmagistri docentisb. Ex itla hora, ac-
    traqsverso ligno sursum rursus exlenditur [Aug. cepit eam discipuhts iti stta, de semetipso dicens. Sic
    quo transversum lignumsufsum versus excedilur], quippe commemorare se solet, quod eiim*diligebat
    elsignificat supernum finem quo cuncta opera re- Jesus : qui utique omnes, sed ipsuin prac cseleris
    fefunlur,' quoniam cuncta quselalitudine ac longitu- et familiarius diligebat, ita ut in "convivio super
    dine hene ac persevcrantef fiunt, propler- altiludi- pecius suum discurabere faceret: credo, ut istius
    nem divinorum facienda sunt prsemiorum; profunda Evangelii, quod per eum fuerat prsedieatufus, divi-
    est jn ea parte, qua in terra figitur :' ibiquijipe nam excellenliam hoc niodo altius commendaret.
    occulta est, nec videri potest, sed cuncta ejus appa- - YERS.28-50. — Posiea sciens Jestts quia omiiia
    rentia et eminentia inde consurgunt; sicut bona consmnmala sunt, ut consummarelurScriplura, dicit:
    nostrade profunditate gratiae Dei, tjuae comprehendi Sitio: Vas ergo posiimn crat acelopienuth. Illi autem
    ac- dijudicarinon potest, universa-piOGedunl. Sed spongiamplenam acela hyssopocircumponentcsoblule-
    el si crux Ghrisli boc solum significet, quod ait runt ori ejus.Cum ergoaccepissetJestisacetum,dixit:
    Apostolus : Qui autem sunt Jesu Ckristi, carnem Coiisiiminatumest.Et inclinato capite tradidit spiri-
    -s.unmctttcifixerunt cutn passianibus et concnphcettiiis lutii. Quisjiotest quae facit ila disponere, quomodo
    (Gal. v, 24), quam magnum bonum est? Nec tamen disposuil-homo iste qui passus est [-)i«/.,'-qna3"pas-
    hoc facit, nisi concupiscensadversus oarnem spiri- sus est]? Sed homo- mediator Dei et hominum; ho-
    tus bonus, cuni illam crucem Christi fecerit inimi- mo, de quo prsedictnm legilur, et hoino est, ef quis-
    cus, id est; spirilus malus. Postremo quid esl quod agnoscit emn ? Quoniam omnes per quos hsec fie-
    omnes noverunl signum crucis Christi [Attg., signum bant, videbant iiominem, sed non eognoscebant
    Christrj, nisicrux Chrisli? Quod signum, nisi adhi- Deum c. Homo namque apparebat, qui Deus lalebal;
    bealur sive frontibus credentium, sive ipsi aquaeex paliebatur hsec omnia qui apparebat, et idem ipse
    qua regeneranlur, sive oleo quo charisinate [AL, disponebat haec omnia qui latebat. Yidit ergo quo-
    crismaie] 632 unguniur, sive sacrificio quo alun- niam cQnsummata sunt omnia quse oportebat ut
    <>ExS. Aug., tract." cxix, num.'l-6. Et ex illa hora, etc. »
    ~>Sujiple ex Aug. loc. c't.: « Nam cur hoc fece- c Aug.: « Quoniani homines, per quos hsec fier
    rit, quoi sequitur indicat; ail cnim Evangelisla : banl, uon agnoscebaht hoininein Deum. »
    985 EXEGETIOA.— GOMMENT.IN JOAN. — LIB. VII. 986
    fierent, antequam acciperetacetum et-traderel spiri- A crucibus, magriuin diem feslum' sur diuturni crucia-
    itum. atque ut Jioc eliam consummaretur,*quod ait tus horrdre foedaient. . ,
    •Scriptura :~Etin siti titea potaveruntme aceto (Psal. YERS.'52-54. — Verierunt ergd tnilites, ct primi
    Lxviir, 22). Silio, inquit; tanquarirdiceret: hoc mi- quidem fregerunt crura, et allerius qui crucifixuserat -
    nus.fecislis, dale quod.estis. Judaeiquippe ipsi erant cum eo. Ad Jesutn autem cum venissent, ut viderunt
    acetum, degeneranies a vino patriarcharum ct pro- eum jam mortuum, rion fregerunt ejus crura. Sed
    phetariim; el tanquam de plend vase, de-iniqujtate unus tnilitum.lqncea-latus,ejusaperuil.;-et continuo
    mundi hujus impleii, cor habentes velul spongiarii 'exivit sanguis et aquri. Eleganli .vigilanliqueverbo
    cavernosis quotiammodo atque lorluosis lalibulis evangelista usus est, ut non diceret : Latus-.ejus
    fraudulentum. Hyssopumaulem cui circumposuerunt percussit, aut vulneravit, aut quid aliud; sed .ape-
    spongiam aceto plenam, quoniam -herba humilis est ruii: ut illic quodammodo-vilceoslium panderetur,
    et peclus- purgat, ipsius-Chnsli liumilitaieni con- unde sacramenta Ecclesice manaycrunt,.sine.qjiibus
    gruenter accipimus : quani eircumdederunt, et "se ad yiiamrquDe;7era.".viiaest,--noh inlratur. Ille san-
    circumvenisse pulaverunt. Unde illud, in Psalmo : guis ih remissionem fusus est peccatorum; aqua illa
    Afperges nxe hyssopo, et mundabor (Psal. L, 9). salutare temperavit poculum : hsec et iayacrum
    Christi nanique bumilitate muiidamhr : quia nisi jirsestat-et-potum. Hoc prsenuntiabat quod Noe in
    humiliasset semelipsurii,factus obediens Palri usque latere arcse oslium facere jussus est," quaintrareut
    ad morteiri cfucis, ulique sanguisejus in peecatorum animalia quae non erant diluvio perilura, qtiibus
    remissiohem, hoc est, in nostram mundationem non pisefigurabalur Ecclesia (Gen. vi, 16). Propter boc
    fuisset effusus. Nec moveat quomodospongiam ori prima mulier facta est de viri latere- dornhen-
    ejus potueriut admovereyqui ih cruce -fuerat exal- tis, et appellata est vii.a materque vivorum- (Gen.
    tatus a lerra." Sictit enim apttd alios evangelistas ii, 22 ,' seq:). Magnuin quippe -significavifbohtim,
    legitur, quod hic pra3termisit,'in arundine"est fa- ante magnuni praevaricalionis maliim, in habitu
    ctum, @33 ut spongia talis potus ad crucis subli- jaceniis ac dormientis. Et hic secundus.Adam in-
    mia'levarelur. Perarundinem veroScfiptura signi- clinalo capite in cruce dormivit, ut inde formaretur
    ficabatur, quse implebaiur liocfactq. Sicut enim ei conjux quaede latere dormientis elfliixit. 0 mors,
    lingua dicitur vel Graeca, vel Latina, vel alia quae- unde morlui reviviscuht!-(YER"s. 56,57.) Facta enim
    libet sonum significans qui Ihigiia "proiriituf, siG sunt kwc,inquit, ut Scriptura impleretur: Os non com-
    arundo dici potest littera, cjuaearundinescfibilur; rriinuelisex' eo. Etiterum alia Scripturd-dicit :-Vide-
    sed- sigiiificahtius sonoS[Aug.; sonos significantes] Q bunl, in quem transfixefunl. Dao lestimonia de
    "
    vocis hiimanas usitalissiniedicimus linguam : Scri- Scfipfuris reddidit singu.lis relius, quas faclas nar-
    pturam vero arundinem dici quo minus est usitatum, ravit. Namquia dixerat"; Ad Jesum auieni ,cum. ve-
    eb ftiagis est mystice figuratum. Cum ergoaccepis- riissent, nbn fregerunt ejus crura, ad .hoc pertinet
    set Jesus acetum,' dixit : Consutnrndlum'est. Quid festimohium : Os tion comminuelis.exeo : quod prae-
    nisi quod prophefa tanto ante"[A(.,'paulo ante] tem- ceptum.est eis qui celebrare Pascha jussi sunt qvis
    pore prsedixerat? Deinde quia nihil reroanserat, immolatione in veieri iege, quceDominicse.passionis"
    quod antequam morereltir fieri adhuc opqrlebat, ttmbra praecesserat, Unde"Pascha. nostrum immpla-
    tariquahi ille qui poteslatem habebat pqneridi ani- lus est Ckrisfus(I Cot: x, 7) : de qua [Aug., de quo]
    niam- suam etiterum suniendi eam, peractis omni- et Isaiaspropheta jirsedixerat: Sicut pvis ad.immplan-,
    bus-quse ut peragerentur' exspeclabat, iriclinato ca- dttm duclus est (Isai. LIII, 7). Item [quia] subj'unxe-
    pite tradiditspiritum. Quis ila dormit quando vo- rat dicens : Sedunus tnilitttm lancea lalus ejus ape-.
    luerit, sicut Jesus morlpus estquando voluil? Quis fuit, ad hoc perlinet allerum testimonium ;- Vide-
    itaveslem deponit quando-voluerit, sicut se'carne burif, in quem cctnpunxerunt : ubi promissus est,
    exuit quando voluit? Quis ila "cum voliierii abit, Christus in ea "qua crucifixhs est. carneventurusi-.
    quomodo cum voluit obiit? Quarila "speranda vel ti- D YERS.58, 39. — Ppsfkmc aulem.rogqvit Pilatum
    menda potestas est judlcantis, si apparuittanta nio- laseph ab Arimatkia,,eo quod essetjiscipttlus Jesu-,
    rientis? i occulius aulem propter metum Judworuni, ut iolleret'
    t-a Posteaquam Dominus Jesus, peraclis omnibus corpusJesu : el.permisit Pilatus. Venit ergo et tulit-
    qua3ante suam mortem peragi oportere praesciebat, corpus Jesu:,Venil autetn et Nicodemus, qui venerat
    quando voluit tradidit spirilum, quae deinde secuta ad Jesutn nocte primum,ferens mixturam myrrhm et'
    sint' evangellsta narrante videamus. (YERS.'51.) aloes, quasi libras centupi., Non ita distinguendum -
    Jttdwi ergo, inquit, quoniam parasceve erat, ut non , est, ut dicamus,primumferensmixtumm myrrhw; sed
    remanerent in cruce corpora sabbato (erat enim tna- hoc, quod dictum est prhnum, ad superiorem sensum
    gnus dies ille sabbali), rogaverttnt Pilatum uifran- pertinel, venerat enim - Nicedemtts ad Jesum necte
    gerentur eorum crura, el tollereniur. Non crura tol- primum : quod idem Joannes narravil in pribribus
    lerenlur, sed hi quibus ideo frangebanlur rit more- Eyangelii sui g34 partibus (Joan.m, 2). Hic ergo-"
    rentur, et auferrcnlur ex ligno : ne pendentes in intelligendum est, ad. Jesuin non iunc solum, sed '•
    » Ex S. Aug., iract. C5s, num. 1-7. -
    987 B. F, ALRINI SEUALCUINI OPERUM PARS II. - 988
    lunc.primum venisse Nicodemum; ventitasse [3/s.,, A luum quaerehat in monuraento; et quia nunc [Al.,
    venil] autem postea, ut fieret audienclo discipulus : hunc] minime invenit, furafum credidit. Adhuc
    quod modo certe in revelatione corporis bealissimi ergo erant lenebras, cumvenit admonumentum. Cu-
    ' Stejihani fere omnibus' gentibus declaratur. (VERS. currit citius, discipulis nunliavit : sedilli pfa3 caete-
    41 ) Erai autem in loco ubi crucifixusest, Iwrlus, et ris,cucurrerunt,,qui prae.csetcris amaverunt, vide-
    in horto inonumentum noviiin,in qttp nondum quis- licet Petrus et Joannes. Currebant autem duo shnul,
    quatn positus fuerat. Sicut- in Mariae virginis utero• sed Joannes prmcucurrit cilius Petro, et venit priorad
    nemo ante illum, nemo posl illuni conceplus est, ita monumeiiium, el [Greg., sed] ingredi non prsesum-
    in hpc rnonumenlo nemo ante iIIum,nemo postillum psit, venit yero poslerior [Petrus], etf ntravit. J
    sepultus esl. (VERS.42.) Ibi ergo propler parascevem Iste vero cursus duprum discipulorum magnum ha-
    Judmorutn, quia juxta erat monumentum,posuerunl: bet mysterium. Quid enim per- Joannem, qui prior
    Jesunu Acceleratam vult inlelligi sepulturam, nei venit ad. monumenlum, et non intravit, nisi Syna-
    advesperasceret: quando jam prppter parascevem, goga significatur? Quid per Petrum, nisi Ecclesia
    qtiam coenam puram Juda3iLatine, usitatius praepa- ex gentibus congregataderoonstratur, quseposterius
    fationem apud nos vocarit, facere lale aliquid noni vocata, et pfior intravit? Cucurreruut enim pariler.
    '
    licebat. i -jj Gentilitas- et.Synagoga per hujus saeculi successio-
    CAPUT XLI. nes,.sed non pari intelligentia veniebant. '@3§
    Resiirrectionissimililer. manifestalio dectaralnr, qtta «.VenitSynagogaprior ad monumentum, sedininiine.
    Maria MagdatenePetro efJoanni nunliat sublqtum\ intravit: quia iegis quidem mandata percepit, pro-
    corpus de mohumento. Quibtts occiirientibut ac: pbelias de incarnalione ac passione Dominica audi-
    reversis, ipsa post angeticam visionem visuma se vit, sedcredere in mortuumnoluit.
    Dominum mslimans.horlulanum,proprio tnoxab eo| Yiditonim Joan-
    revocatuf ex nomine. Quem cognitumjubetur
    ~ pro- nes posita liuteamina, noh tamen introivii, qtiia vi-
    tinus discipalis namrare. - delicet Synagoga el Scripturse sacrae sacramenta
    CAPUT xx, YERS.-I:— Una aulein sabbati, Maria, cognovit, et tamen ad fldem passionis Dominicse
    Magdalenevenit mane, cum adhuc tenebrw esseni, ad; credendo intrare distulit; quem diu longe lateque
    monumentum; et vidit. lapidetn sublatum a monii-.' prophetavit, prsesentem vidit et renuit; hominera
    mento. t Una sabbati, "quamjairi diem Dominicam_ esse despexit, Deum carne mortalem factum credere
    propler Domini resurrectionem mos Chrislianus ap-. noluit."QuiJ ergo est, nisi.quia et citius cucurrit,- et
    pellat: qiiem Matlhseussolus in evangelistis primam_ tamen ante monunientuni vacua stetit? (VERS.6.)
    sabbati norisiaavit.» (YERS.2.) Cucurrh ergo, et venit_ Venit auteinSimon Petrus subsequens eutn, el in-
    ad ShnoneinPctrutn, et ad alittm discipulumquem_jQtroivit in monutnentum. Quia secuta posterior Ec-
    amabal Jesus, et dicit eis : Tuletunt Dotnitinm de, clesia Gentium, mediatqrem Dei et_ hominum, ho—
    •monnmento,et nescio ubi postterunt eutn-.Amore ni- minem Chrislum Jesum, et cognovit carne mor-
    mio turbata, "dum quem qusesivit non invenit, cu-. tuum, et viventem credidit Deum. (YERS.7.) Vidit
    cuirit discipulis nuntiare, ut aut secum qusere- linteamina pasita, et sudarium qnad fuerat super
    rent, aut secum dolerent ablatum Dominum :. caputejus, nan cum linteaminibus ppsitum, sed sepa-
    quem Dbminum nominare "non metuit, dum cpr- raiim invalutum iii uttp (AL, in unum tpcutn]loco.
    pus illius tanlummodo qusereret in sepulcro. (YERS. Quid est quod sudarium capitis Domini cuiu linlear
    5,4.) Exiit ergo Petrus el ille alius discipulus, minibus non invenitur in monumento, nisi quia alT
    et venerunt ad tnonumentumr Currebant autem duo, tcslante Paulo : Caput CkrisliDeus est (I Cot: xi, 5),
    shnul, et ille aiius discipultis' prmcucurrit cititts. el divinitalis incomprehensibilia sacramenta ab in-
    Petfo; et venit prior ad -monumentnm. « Adver- firmitatis nostrac cognitione disjuncia sunt, ejusqiie
    temla hic et coriimendanda est recapitulatio, quo- potenlia creaturae transpendit naturam? Et notan-
    niodo reditum est ad id quod fuerat prsetermissum:. dum quod non solum separatim, sed etiam involu-
    ct tanquam, si lioc [Aug., et tamen quasi hoc] se- tum invehiri dicilur [Greg. addit: in unum locum].
    quereiur,_ adjunctum est. Cum enim jam dixisset:: D Linteum quippe quod invohitur, ejus nec initium,"
    Veneruntad monuinenlum, regressus esl ht narrarett nec finis aspiciiur. Recle ergo sudarium capiiis in-
    quomodo-venerunt, alque ait: Currebant autem duo, volulum invcntum est, quia celsiludo divinitalis nec
    shnui, elc. Ubi ostendil, quod prsecurrens ad mo- coepit esse;, riee desinit. Bene autem additur, in
    numentum prior venerit ille alius discipulus, quem, iino locd,.quia in scissura menliura Deus non est.
    seipsum significat; sed tanquamde alio moresancta3. Deus quijipe in unitate est, ,et illi ejns habere gra-
    Scripturse cuncta narrat «. » tiam merentur, qui se ab invicem per sectarum
    YERS.5.—Etcutn se inclinasset, inquit, vidit positat scandala non dividunt. » Potest quippe [Jl/s., quo-
    linleainina, non lamcn introiit. « h Quod vero Mariat que] per sudarium passio Christi Domini nostri de-
    Magdalenevenil ad monumentum, cum adhuc lehebrae »• signari, ctijus passionis sacramenta infidelibussunt
    essenl, juxtahisloriam notaiur hora; juxta intellectumi involuta ": « quia quem videbaht carnemortalem,
    ycro myslicuin, requirentis signatur intelligentia. Ma-: Deum esse immortaleiri non cre_ebant. Sudarium
    ria enim auclorem omnium queni carne vidcrat mor- ergo quod super caput cjiis fuerat seorsum inveni-
    a-Hucusque ex S. Augiislino, t>Ex S. Grcg., hom. 22, num. 2-5.
    989 EXEGETICA. — COMMENT.IN JOAN. — :LIB. VIL 990
    tur, tjuia ipsa passio P.edemptoris nostri longe a no- i_5_ bum {Joan. i-, .1). Et quasi ad'pedes sedet^angelus,
    stra_passione disjuncta est; quoniamipse sine culpa cum dicitur i Et Verbumcaro factum est, et habilavit
    pertulit, quod nos cum culpa toleramus. Ipse spontc in nobis. Possumus autem [Ms.~,eliam]-per-duos an-
    morti succumbere voluit, ad quam<nos venimus in- gelos duo tesianienta cognoscere, nnum^prius, et
    vjti. Sequitur : (YERS.8) Tunc ergo introivit et Ule aliud sequens.Qui videlicet angeliper-locum Domi-
    discipulus, qui venerat prior ad moriumeiitum.Posl- nici corporis sibiuietipsis srint conjuncti,"quiai nimi-
    quam introivit Petrus, ingressus est et Joannes. rum utraque lestamenta, flum pari sensu iricarnatum
    Posterior intravil, qui prior venerat: Notum est quod el mortuum, "ac resurrexisse< Dominum nuntiant,
    in fine. mundi, ad Redemptoris fidem eliani Judaea •quasifestamentum prius ad caput,-et'festamentum
    colligetur, Paulo attestante, qui ait.: Donec pleni- posterius adpedes sedet. RequiruntMariam angeli
    tudo' •gentium iutraret, et sicomnis' Jjsrael satvus dicentes: (YERS.15) Muliei;-quid ploras? Dicil eis:
    fieret (Rom. xi, 25, 26). - - Quiatulerunt Dotninum meuma tnonumento,et.nescio
    u__E(tridit et credidit. Quideigo vidit, et quid credi- ubi pesuerunt euin. Ipsa namque sacra-eloquia, quse
    dit? Yidit linteamina posila, et crediditquod mulier innobis Iacrymas amoris excitant,"propter bonita^
    '
    dixerat, de monumento Dominum fuisse sublatum. > tem Salvatoris noslri et 'memoriam morlis illius
    a Adhuc enim tenebrae.erant in nionumento, id esl, B • quam passus est pro nostro ainore, easdem lacrymas
    in riJenlibus illorum : ideb sequilur et dixit: (YERS. consolantur, dum nobis Redemptoris n.ostri spe- "
    9,"10) Nondum enim sciebant Scripturqm quia apor- ciem promittunt. > Angeli-interrogaverunt, Quid
    tuit eum a^mortuis sesurgere. Abierunl ergo ilerum ploras ? Quasi dixissent: Non est opus mortuum plo-
    discipuli ad semelipsos; idest, ubi habitabant, el rare, quem viventem credefe debes. At iUa ait: Tu-
    unde ad monumentum cucurrerant. (YERS.11.) Ma- lerunt Dominum meum, et tiescioubi posuerunt eum.
    ria autem stabafad monumentumforis plorans. Hsec Dominum suum vocans Domini sui corpus exanime,
    Maria «P postquam. ^venil ad monumentum, -ibique a parte totum significans; sicut omries eonfiteinui'
    corpus Doiniriicumjion invenit, sublatum credidit, Jesum -Christum Filium Dei unicum Dominum no-
    aique-discipulis nuntiavit: qui venientes viderunt, strum, quod "utiquesimul est et-Yerbum, et anima,
    atque- itaesse, ul mulier dixerat,.crediderunt, et de et caro : crucifixum ls.men et sepultum"',cum "sola
    hisprotinus scriptum cst: Abierunt-efgodiscipuli ad ejiis sepulth sit caro. Efnescto, inqtiit, ubfposuerunt
    setnetipsos.Ac deinde subjungitur : Maria aulerii sta- eum. Haec erat causa major dbloris, quod nesciebat
    bai ad tnonumentum foris plorans. Qua in re pen- qub iret ad-consolandum- dolofem; sed prope erat
    sandum esl hujus mulieris mentem quanla vis amo- hora qua trislitia ejus verleretur in gaudium: Unde
    ris accenderat, quae-a monumento Domini, etiam sequitur ^ (YERS.U) Hwccum dixisset, reversa [AL,
    discipulis Tecedentibus non recedebat. Exquirebat conversa] esl retrorsum, et viditJesum stantem, etne-
    quemnon. invenerat, flebat inquirendo, et ainofis sciebafquia Jesus esset. «Notandum quod Maria quse
    stti igne succensa ejus, cjuem ablatum' credidit, ar- adhuc de Dominiresurrectione -dtibitabat, retrof sum
    debat dcsiderio :.>el oculi quiDominum quaes^erant convefsa est ut videret JeSum: quia videlicet per
    et ..non invenerant, iacrymis jam -exundabanl. am- eamdem dubitationem suam, quasi terga [Greg., ter-
    plius dolentes quod fuerat ablatus-de.monumento, gum] in Domini faciem misefat, quem resurrexisse
    quam .quod fueral occisus in ligno": quohiamnia- minime credebat."Sed quia amabaf et dubitabat, vi-
    gis.tritanli, cujus ei vita subtracta fueral, nec me- debat, et-non cognoscebat, eumque iUi et amor os-
    nioria remanebal. « Unde contigitut eum sola-tunc . tenderat etdubielas-abscondebat. Guj'usadhuc igno-
    videret, quaeremansil ut quaereret: quia nimirum rantia exprimitur, cum ihfertur : (YERS.15) Efne-
    yirtusboni operis perseverantiaest: utVoce Yeri- sciebat quia Jesus esset. Quidicitei : Muiiei;' quid
    tatis dicilur: Qui auletn perseveraventusque in finem; pioras ? Quem quwris? Interrogalur doldrisfausa, ut
    kis salvus erif(Mattk. x, 22). Ifeta itaque quse sic augeaturdesiderium, quatenuscum nominaret quein
    amabat, quaese admonumenlum" qubdperspexerat, js qricereret-,in "amore ejus "ardentius"-aesluaret."///(.
    iteruminclinat, videamus cjuofructuvis amoris in ea existhnans quia hortulaiius esset, dicit ei: Dotnine, si
    ingeminat opus inquisitionis. Sequitur : tu sustulisti eutn;dicilomihi ubi posuisti eum, et ego
    €36 VERS.12.— Vidil duos angelos in albis se— eum tollam. Forsilan nec errando haecmtilier erravit,
    dentes, unumpd caput, et unumUdpedes, ubi positunt quce Jesum hortulanum credidit: An non ei spirita-
    fuerat corpus Jesu. Quid est -quodin loco Dominiei liter horlulaiius eral, quiin ejus peclore per amoris
    corporis duo angeli videntur,'.unus'ad'capuf, atque* sui semina virtutum virenlia plantabat sala? « Sed
    a'ius ad pedes sedens, nisi quod Latina Iingua'ange- quid-est, quod viso eo, quem horlidahuni
    his nuutius dicitur, et ille ex passione sua nuntian- culnecdum dixeratquem quserebat, aitei: credidit,
    Domirie,
    dus, erat, qui et Deus est ante ssecula, et' bomo in silti sustulisti eutn, dicitomihi, etc. >Nemo calumnie--
    fine.sa3cuIorum?:Quasiad-caput.sedet angelus, cum tur mulierem, quod hbrlulanum dixerit Domihum,
    per Aposlolum dicatur c, quia inprincipio erat Ver- et Jesuni magistrum. Ibi enim rogabai, bichoscebat
    buni, et Verbum erat apud Detim, et Deus erdl Ver- [AL, agnoscebat] ;-ibi honorabat Jtominem a qub b'e-
    ' " 0 Greg.: « Cum per apostolum Joannem
    »-Hucu?que ex S. Gregorio."
    t Ex S. Gregoiio, hom. 25, num. 1-7. "' *•"'• praedi-
    catur.>
    391 B_F. ALBlNi*SEUiALCUINlOPERUMPARS II. :_ ._ 932
    *
    nefieiumpostulabat, hic recolebat doctorem a gub A annuntians discipulis Quta vtdi Damtnum.JLt kwc
    discernere humana et divina ^discebat. Appellabat dixit mihi.. Ecce humani generis culpa ibi abscindi-
    Domimim cuj'us ancilla hon erat, ut pervenifet ad lur,-unde processit: Quia enim in paradiso mulier
    Dominum cujiis erat. Aliter ergo Dominum dixit: viro propinavit mortem,' asepulcrb nfulier viris an-
    SustulerunfDdmhium meum: aliter autem : Domine, nuntiavitvitam,*t dictasui vivificaforis narrat, quae
    si tu stistulisti itlum, ibi exveritate, hic ex.honore: mortiferi s_efpentis-verbanarraverat. Ac si -huriiano
    Quserebatflaque, et non""dicebat,'quae' eum dixit: generi non*'verbis'Domiiius,.sedi'ebus dical: De qua
    Domine, si tu sustutisti eum. «Hoc habef vis amofis; manu vobis iilatus est potus mortis, de ipsa susci-
    - hoc agere solet hianhtfo, tit "quemipse seinper" co- pite poctilum vitae.-Haec de expositlone lectiOnis
    gitat,- nullum.aliuni.credat-' ignorare. Recte-et Jiaec evangelicoesuGcinctetranscurrimus : nunc-Opitulaiile
    mulier,' quem quaeril noh dicif, el tamendicit, st tu Bodcm de quo loqiiiniur Doniino, et fesurrectibnis
    sustulisti eum, quia alterinon pulai incognitum, quem [ejus] gloriam, et pietatis viscera consideremus. CU
    sic ipsa cqniinuo plangit desiderio.. '- •• • . - •' tihs onirii a mofte voluit resufgefe,- ne noslra diu
    - VERS.lfi. —Dicit ei Jesus : Maria. Postquam.eam anima in infidelitatis roorte remaneret. y
    communi vocabulo appellavil ex sexu, et agnitus non
    B . .,_ CAPUT XLIL". ,"~ . ,'
    est, "vocat ex nomine. Ac si apefte ei dicat: Reco-
    1griosceTeum Cum fores essent clausm,veniens qd disciputos paceiw
    ;aquo recognosceris:' PerfectO"quoque
    .-yirq dicitur: Novite exngiitine(Exod. xxxni, i^QiJ infert, manibus latereque monslrulo. Quibus eliatri
    per insuffiationeinsignificatSpiritutn sanctum. Item
    quia homo, commune omnium.nostrum vocalulum - posi dies' ocld flwinas inspectu vel lactu laieris ac
    .est, Moyses;vero-proprium,' cui recte dicitur quiaex tnanuutn.in fidetn confirmalur audiens,: Beali qui
    rion viderunt, et credidertmf.
    liomhie scitur: ac si aperte Dominus dicat, non te
    generalitef ut eseteros, sed" specialiter scio. Maria Ycns. 19.—Cum scro~faciutnesset una sabbalorum;
    ergo, tjuaevocatur.exnominc, reeognoscit.audorejn; et fbres. essent clausw,ubi craht-discipuli congregati
    , atque eum protinus Rabboni, id est magistrum vocat, propler melum Judworum, venit Jesus, et stelit in
    quia et-ipse eratqui quserebatur exterius, et ipse medio ebrum. «T« Quid mirum si clausis januis post-re-
    eam inlerius-ut qusereret,-docebat. .Jam .vero ab surrectionem-suamin aetefnum j'am victurusihtravit;
    evangelista lion-subdittir quid mulier fecerit,'s'ed ex quianofiiurus veniens non aperlo utero virginis exi-
    eo innuilur quod audrrit, -cui dicilur: Nxilime tari- vit? Sed.quia aiLillud corpus, qubd videri pdterat,-
    gere,-nendnm enhn ascendi ad Patrem .meutn. In his fides intueriiiuni dubitabat, ostendil eis protinus tnd-
    namqueiVerbis oslenditur, quod Maria amplecii vo- nus ac lalus : palpandam cafnem praebuit, quani
    luit ejus vestigia, quem recognovit. Sedei:roag'ister. ^" clausis jauuis introduxit.-1 Clavus-ehim manus flxe-
    dicit: Nolime tangere; non quia past resurreptio- rai; lanceaiatus aperueral;-ubi [i!/s.","ibi]addubitari-
    hem Dominus -tacturo renuit feminarum, cum de tiuni coida sahahdavuliierhrii sunt servata vesligia.'
    duabu-s ad -sepulcrum ejus [veuientibus] scripi-um <_Quain_re duo mira el juxia humanam ralionem
    sit-: Accesserunt et tenuerml -pedasejus (Matih. sibi valde contaria ostendil, dum post resufrectio-
    xxxvm, 9). Sed cur tangi non debeai, ralio quo- nem coipus suum et iricorruplibile, et tamen palpa-
    que-additur,- cum subinfertur : Nondum enini as-. bile demonstravitr Narifet*corrtiiripi necesse esl quod
    cendi ad Palrem meum. In corde etenim nostro tunc palpatur, et palpari hon pot:st quod non corruinpi-
    Jesus ascendrt adPatrem, cum a;qualis-.credilur Pa- tur. Sed miro modo atque insestimabili Redemptor
    tri. Nam quisquis eum sequalem Palri non-credit,' noslcr-et_ii)corruptibjle63@ post.resurrectiohem't=
    adhucin-qus-pectore-adPatrem Dominusnon ascen- et palpabile corpus.exhibuit-, ut monstrando incor-
    dit. IUe-ergoJesum veraciteriangit, qui Patri Filium ropiibile-inv.itafetad prsemiu.m,proebendo palpabile
    '
    cbaeiernum credit. •- _ -_ formaret [Greg., firmaret] ad fidem. Et incor.rupli-
    ; Vade autem ad fratres meos, et dic eis :/Ascendo bilem se ergo etpalpabilem demonstravit,ut profeclo
    ad Patremmeum el ad Pqtrem vestrum, ad Deum n esse post resurrectionem ostenderet corpus suum et
    meum el Deuin vestrum.Cum meum dicat et vestrum-, ej'usdeni naturaeet alterius glorise. J . • » •--.";
    cur non communiter dicit. npsl.rttni.? Sed dislincte Dir.iteis : Pstxvobis: Pacem offerebat, qui propler-
    •loquensindicat quia eumdem Patrem eiDeumsimi- pacem vcnjt; et quibus ante dixil: Pacetnmeam re-
    •liler habet ipse, quem nos [Ns. tnelius : dissimiliter linquo vobis, pacem tneam do vgbis; modo dicit: Pax
    habel ijise, quam nos]. Ascendc ad Patrem meuin, vobis. Quam pacem nascenle Christo angeli prsedica-
    videlicet per naiuraro; etPairem veslrum per.gra- yerunl in mundo. Et itprum secundo ait: Paxvobis;
    tiam; ad Deum lricuni, quia descendi,-fld Deum ve- ut monstraret pacificata esse quae in coelis sunt et
    sirum, qu.ia ascehiletis [Jl/s., ascendisiis]. Quia enim quse in terris sunt, per sanguinem suimi. (VERS.21.)
    et ego homo, Deusmihi est; quia vos ab errore li- Dicii eis : Pax vobis. Ileratio,- cohfirmatio est. Sicut.
    berati estis [Ms., liberat], Deus est vobis. Distincle* mhil inePuter, et ego miito vos. «Pater Filium misit,'
    crgo mihi Pater et Deus est; quia quem ante soecula qui lmnc proredemplione generis humani iricarnari
    Deum genuit, hominem in fine ssecnlorumme [Ms., constjtuil; quem.videlicet in mundo [Greg., in mun-
    mecum] creavit. (VERS.18.) VenitMaria Magdalenc dum] venire al passionera voluit ;sed tamen amavit
    <-Ex S. Greg., bom. 26."num; i-5.
    993 EXEGETICA. — COMMENT,IN JOAN. — LIB. VII. 994
    Filium quem ad passionem misit. Electos vero apo- A nis, in nobis vulnera sanarei infidelitatis. Plusonim' •
    Stolos Dominus nqn ad niundi gaudia, sed sicut ipse nobis Thomae infidejitas ad fidem, quam fides' cre-
    missus e_st, ad passiones in mundum millit. <Juia deniium discipuloi-um profuit-: quia dum ille ad.fi-
    ergo et Filius amatur a Patre, el tamen ad passio- dem palpando reducitur, nostra raens omni dubita-
    nem mitti.tmyita et discipuli amanlur a -Domino,qui tione:posjpositain fide solidatur. Sip qiiippe disci-
    tamen ad passionem mittunlur. ih mundum. ltaque puluni post resurrectionem suam du'jit re permisit,
    dicitur: Sicut tnisit.me Patei;'et egp mitto uos: id nec lamen in dubitationedeseruit, sicul anle nativi-
    est, ea charitale vos diligo cura inler scandala perse- tatem suam habere Mariam sponsum voluit,-qui ta-
    cutorum mitlo, qua me charilate Pater-diligit [Ms., menadejus n.uptia'srion pervenit. Nam ita factus est
    dilexil], quem venirc ad tolerandas passiones fecit. discipulus dubitans etpalpans, testis verse @39 re-
    (YERS.22.) Hoc cum dixisset, insufflavitet dicit eis : surrectionis, sicut sponsus matris fuerat custos inte-
    Accipite Spiritutn .sanctitm. Quoerenduin-nobis-est, gerrimse yirginitalis.-Palpavit autem, et exclama-
    quid est quod Spirilum sancium Dominus noster ef vit: (YERS.28, 29) Donihtus meus .et Deus tneus. .
    semel dedit inlerra cqusistens, et semel coeloprse- Dicit ei Jesus . Quia vidisti me, credidisii. Cum Pau-
    sidens? Neque eniin alio in Joco datus. Spirilus san-r^ ius apostolus;dicat.:.£s^e!iitn._?rf_'s
    sperandarum sub-
    ctus aperte monslratur, nisi nunc cuni per insuIDa- B slamia rerum, argumentum non apparentium (Hebr.
    tibnem percipilur,.etposlrijodum cum de coelo ye- xi, 1): Profecto liquet quia.fidesillarum rerunj. ar-
    niens in Iinguis variis demonstratur. Cur ergo p.rius< gumentumi:esl;!:qua3..ap.parere non pbssunt. Quae etr
    in terra discipulis datur, poslmodum-dejecelomitli- enim ^apparent jam fidem noh"habent, sed agnilio-
    lur, tiisi.quod duo ,sunt-praecepta charitatis, dilectio nem, Diim ergo vidit Thomas, dum paipavit,'cur_ei
    videlicet Dei et.pf oxiriii?In terra datuf Spiritus ut dicitur: .Quia vidisti me, credidisti? Sed aliud vidit,"
    diligatur.proximus : e ccelp datur Spjfitus ,ut dili- aliud credidit. A mortali qiiippe.hqmine divinitas vi-
    gatur Deus. Sicut ergq..una"est.charitas et <luoprae- deri non potuit.Hominem igitur vidif.etDeum. con-
    cepta', ita.unus-.Spiritus et duo _data.Prius a consi- fessus .est,-dicens_:.-JJeti;s
    meus et Dotninus itteusTVi-
    stente Dominoin terra, postmodum e coelo; quia in dendo ergo credidit qiifconsiderando horoinem, ve*
    proximi amore dicifur qualiter perveniri debeat ad rum [Greg., qui considerandq vefuih hbniihe.m]hunc
    arnorem Dei. t Hoc cum dixisset, insufflavit et dicit Deum quemvidere.non poterat, exclaniayit. Lseta-
    eis: AccipiteSpiritum sancium, iiisufflando signifi- flcat valde quod sequituf: Beati qui non viderunt, et
    cavit Sp.irituni.saffc.tirainbn Patris sbliusesse. Spi- crediderunt.Xnqua nimirum sehtehlia'rio*sSpecialiter
    ritum, sed et suum. (VERS.25.) Qubrum-remi- signati sumtis, qui eum quem carne non yidinius,
    serilts, inquil, peccqtd, remittuniur eis; et quorutn 'u menle retinemus.. Nos signati suinus, sed si.,fldem
    retinueritis, retent'a..sutit.t-a Ecce charitas qua..per nbstram bperibussequimur.Ilfeeteriiiii vere credit
    Spiritum sanctum difftmditur in cordibus riostris, qui exercet operando quod credit.> [Quia autem] ait':
    pariicipum suorum peccata dimittit", eorum aulem Beati qui me nori videruni, et cr.ediderutitj.t:'c"praeter-'
    qui nonsuntejusparticipes, tenct. Ideo posleaquam iti lemjiqris. usus .est vefbb; .tanquarii ille cjyi id
    dixit: AccipiteSpirilum sanctum, hoc' cbnlinuo. de quod erat futurum,' iri sua' noverat praedeslinatione
    peccatorum remissione ac~ detentione subjecit. > jam faclum.s sed his verbis ' prouriegentium..ut dixi-
    Sciendumvero est quod hi qui primo Spiritum san^ mus, fides signatur." 1 ... , _.' '"" . - ".
    ctum habuef unt, -flfet ipsl. inrioeeriter viverent, et VERS.50.— Miilla quiaem et alia signa fectl Jesus
    in praedicationequibusdam prodessent, idcirco bunc inconspectu discipulorumsitoium. Significat evaiige^
    pbst resurrcctionem Domini patenter acceperunt,"ut lista pliirinia [Ms., pliira] fecisseJesum signa elmi-
    prbdesse non paucis, sed pluribus possent. . . '. raculasalutis et pfaedicationis.qusehonscriplaossent
    YERS;24. — Tkcmas autemunus ex dugdechn,qui proptef- muliifudineiriillarumferum "quaegestaefue-
    dicitur Didymus, non eral cum eis, quando venit Je- runt ab eo. Sequitur autem : (YERS.'51) Hwc auteiri
    sus. «blsteunus discipulus defuit,'reversus quod scripld-sunt, uteredaiis quia Jesufest Ckfistus Filiiis-
    "gesium est audivit, audita credere renuit. Venit ite- . Dei, et ut credenlesvilam habeatis in ngtnine ejus'
    rum Dominus, et non credenli dlscipulo' Ialus paIT- Qiiid dicunt qui asseruntJesumChristum FiiiuhiD'ei~
    panflum prsebuit, nianus ostendit,' et osterisa"suortKn - hon esse, dum iste"eyahgeiista Deo di.lecltiset aDeb
    vulnefum oicatrice, hifidelitatis iUiusvulnus sanavlt.' . electus [AL; doctus]dixit hancsibi esse bccasiohem
    Quid, fratrescharissimi, quid inter hsec animadver-- scribendi hbc Evangelium, ht credefetur quia Jesus
    litis?Nunquid casu gestum crediiis, ut.electus ille est Christus FiliusDei? IUequi ab arigeloriuhliatus
    discipulus tunc deesset;' post bsec venit ut audiret est,el homen illiimposilum est Jfesus, dumvenit ad
    [Greg., posf autem veniensaudirel], audiens dubi- virgineiii-dixit :-Pafies~fitium, el vacabis ngmenbjus'
    lafet; dubitans palparet, palpans crederet? No.nhoc Jesum (Luc_.i, 51) :•liic auterivJesus, qhi nafus est
    casu, sed divina dispensatiqne gestum esl. Egit nam- ex'virgineMaria;'Filitis estDef,- sicut fste' evahge-'.
    icjue hiiro modo superna clementia, ut discipulus" lisla lestatur," el ut omnes in hac fide viiam possint
    llubitans, dum inmagistro sub vuiuera palparet car- habere sempiternam in ndmine ejus." Quid de illis".
    a Ex S. Aug., tract. cxxr, num. 4." '"« ExS.Aug., Io"ccitl ritim. 5./ ' -
    hEx S. Gfeg. homilia citata, nura. 7-9.
    995 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS IL
    ~oestimandumest qui eum -nqn credunt Filium Dei A reclionem suam Dominus in littore stelit, qui ante
    esse verum, sed adoptivum, nisi forte-ul nunquam resurreclionem suam coram discipulisSuisin flucti-
    Dicunt itaque assumptio-, bus maris ambulavit? Cujus rei ratio festine- cogno-
    ' habeant vitam seternam?
    nein "et adoptionem unum esse; et Jesum ChfislunT scitur, si ijisa quaetunc ineratcausa pensetur. Quid
    secundum quod homo~est, propter assumplionem euim mafe, nisi jiraesens sseculum. sighificat, quod
    humanitalis necessarie adoptivum esse, non intelli- se causarum lumultuetiindis vitaecorruptihilis illi—
    genles quanta est hsecabsurdilas quse sequitur eos dit? "Qiiiclper soliditalem liltoris, nisi illa perpe-
    [Ms., eis]. Nam si adoplivus esl propter assumptio- tuitas quietis aeternsefigufatur? Quia igilurdiscipuli
    nem, igitur Filii persona adoptivus est, quia Filius adhucfluctibusmorlalis vitaeineranl, inmarilabo-
    assumpsit hominem, et est tunc hepos Deo Patri: rabanl. Quia auiem Redemptor noster j*amcorru^
    quOdquam impium sit, nullum sestimofidelium igno- plioneni carnis excesseral, postresurrectionem stiam
    rare.- Tanlummodo credamusJesum esse [Christum] in littore stabat. Ac si ipsutn resurreclionis -suae
    Filium Dei verum in utraqtie natura. El sicut Filius mysterium rebus discipulisloqueretur dicens:'[Hic]
    Dei vere est Filius hominis, ita Filius hominis A'ere jamvobis in mari non appareo, qula vobiscum in
    est Filius Dei. Sedhseealiasplemus; nuncveroquse pertuibationum fluctibus nori sum. Facta est autem
    " - B discipulispiscationismagna difflcultas, ut magistro
    sequunlur videamus.
    -1 aSedhoccapilulum velullibrihujus.indicatfinem: A'eniente fieret admirationis magna sublimilas, qui -
    ' - . <-
    lameri narratur hic deinde. quemadmodum se mani- prolinus dixit:' " _-
    festaverit Dominus ad niare Tiberiadis , et in ca- YERS.6. — Mitlite -in dexteram liavigii rete, el in-
    ptura piscium commendaverit Ecclesise sacramen- venielis. Bis in saricto Evangelio legitur quia Do-
    lum, qualis fuluraest ultiniaresurrectio [Aug., ullima minusjussit rit adpiscandum retia initterentuf, ante
    resurrectione] mortuorum."»Ideoquasi ab alio incipif passionem videlicet et post resurreclionem. Sed
    pfiucipio, quia viia fldeliumab alio.tunc incipit prin- priusquam Redemptorhoster pateretur et Tesurgefei,
    cipio, ubi nihil hujus perlurbationis futurura crit, mitti quidem rele ad piscandum jubet, sed utrum
    quas hic palimtir in hac vita. Unde et ila incipit in dexlram, an iri sinistram 'mitti debuisset, noff
    quaUter haee riianifeslalio esset acta. Dicit enim: jubel:" post resurreclionem vero discipulis apparens,
    mitlirete in dexteram navigiijubetrln iila piscatione
    64© CAPUTXLUI. ut retia Tumperenlur: in ista auteni
    Manifestat se. iteruin ad mare Tiberiadis septem di- tanli capti sunt,
    scipulis in capTura piscium ceritum quinquaginta el multi capti sunt, et relia fupta nori sunt. Quis
    trhtm, cum resiirrexisseta morluis. . vero nesciat bonos in dextera, et "malbs iri sinistra
    CAPUT XXI,YERS.1-5. — Manifestavit se iterum " figurari? Illa ergo piscatio, in qua specialilef. in
    ad mare Tiberiadis, manifesiavil autem sic. Eranl quam parlem mitti rete debeat noh j"ubetur,praesen-
    shnut Petrus et Tkomas, qui dicilur Didymus, et Na- tem Ecclesiam designavitquaebonos simhl ac malos
    tkanael, qui erat a Cana Galilww, et filii Zebedwi, colligit; nee eligit qrios trahat, quiaet quos eli-
    et alii ex disciputisejus duo.' Dicit eis Shnon Petrtts: gerc possit ignorai: hoecautem piscalio post Domini
    Vadopiscari. Dicuntei: Venimuset nos tecitm. Exie- resurrectionem facta, in solam dexterani missa est,
    runl et ascenderunlin navem, el illa nocte hikil cepe- quia ad videridamclaritatis ej"usgloriani sola electo-
    runt. « b Quaeri enim polest cur Petrus, qui pisca- rum Ecclesia perlinget quse de siriistroopere riihil
    tor anfe conversionem fuit, post conversionem ad habebit. Ia illa piscalione prae mullitudine pisciiim
    piscationem rediit? Et cum Yeritas dicat : Nenw reterumpitur, quia nunc ad confessionemfideijetiam
    mittens- tnanutn suam in aratrum, et aspicicns rc- cum eleclis "reprobitanli inlrant, qrii ipsaro quoque
    iro, apttts est regno Dei (Lttc. ix, 62); cur repeliit Ecclesiam baeresibus sciudanl: iri' ista vero pisca-
    quod dereliquil?.Sed si virtus discretionis intendi- tidne et multi pisces et magni capiunlur, et rete non -
    tur [Jl/s. ei Greg., inspicilur] , cilius videtur,' quia rhmpitur, quia sancta electorum Ecclesia in continua
    nimirum negotium quod ante conversionem sinepec- n auctoris sui pace requiescens, nullis jam dissensib-
    cato exstitit, hoc etiam post conversionem repetere nibus dilanialur. Caplis autem tam magnis piscibus,
    culpa non fuit.- Nam piscalorem Petruni, Matihaeum (YERS.11) ascendil Shnon Pelrus, et iraxit rete in
    vero telonearium scimus; et post conversionem terratn. Jam credo quod veslra Charitas adverlat
    suam , ad piscalionem Pelrus rediit, Malihseus quid est quod Petrus rcle ad terram trahit. Ipsi
    vefo ad telqnei negoliumnon rediit [Greg., non rese- quippe sancta Ecclesia est commissa, @41 JPS'sPe"
    dil]; quia et aliud est viclum per piscationem quse- cialiler dicitur : Sinwn Joannis, amas me ? Pasce
    rere, aliud telonei lucris exercitia [Greg. pecunias] ovestneas (Joan. xxi, 15, 16). Quod ergoposlmodum
    augere. Sunt enim pleraque negotia quse sine pec- aperiiur in voee, hpc [nunc] signalur in opere.
    catis exhiberi aut vix aut nullatenus possunl. Quae Quia igilur praedicatorEcclesise nos a mundi [vitse]
    ergo ad peccalum implicant, ad haec nccesse est ut hujus fluctibusseparat, nimirum necesse est ut rete
    post conversionemanimus non recurral. Quseri po- plenumpiscibus Petrus ad lerram ducat. Ipse eniin
    tesl cur discipulis in mari laborantibus 'post resur- pisces adsoliditatem liltoris pertrahif, quia [Ms.,

    n Ex codcm, lract,cxxn,ntim. 1. t Ex S. Greg., hom. H, num.' 1-6.'


    -997 EXEGETICA-.— GOMMENT.-IN'JOAN.-"—'LIB.Ylf. "998
    qui] sanctse praeiicationis voce stabilitalem aeternae}A ihdenaric[el gfatisein septenario], sa,tiscbngruenler
    patriae fidelibus ostendit. Hoc egit verbis, hoc epi- <convenit. Sed"plura possunt inde considerari admi-
    stolis, hocagit quotidieimfaculorum signis. Quolies ratione digna, quseiiujus-lemporisangustia'probibet
    per eura ad amorem quielis aeternae convertimur, nos omnia.dicere."
    quoties [a terrenarum] rerum tuhiullibus separamur, - Sed quid est quodRedemptor noster piseehi assura
    quid alhid quam missi intra retefidei pisces ad litlus post resurreclionem manducavit. .et in.alioEvangelio
    trahimur? Sed cum rete piscibus magnis plenum di- dicitur, cum pisce "asso favum mellis, in isto vero
    citur, additur et quantis,- seilicet centura quinqua- panemcumpisce? « Quidenim piscis assus Sigriificat,
    gjnta tribus. A magno mysterio isle numerus non nisi Chrislam passum?. Quid favusmellis, nisi Divi-
    vacat, sed intenlos vos lanli myslerii profunditas ex- nilalis dulcedinem? <Piscis est,;quia ipse lateie di-
    spectat. Neque'elenim quaiititatissummamsoleiier gnatus in aquis- generis*humani, oapi voluit-laqueo
    evangelista exprimeret, nisi hanc sacramento ple- niorlis noslra3, et quasi tribulatione assatus est teni-
    nam esse judicasset." Scilis namque .quod in tesla-? pore passionis suse. Sed quipiscisassus fieri digna-
    mento veleri omnis operatio per Decalogi mandala tus est in passione, favus mellis liobis exslitit in re-
    prsecipitur:.innovo autemeisdemoperalionis virtus, sujrcctione. An qui in pisce asso figurari voluittri-
    per septiformem.graliam sancli Spiritus multiplica- B I bulalionem passionis suae, in favo' mellis utramque
    lis-fidelibus datur: quem Prppheta denunlians dicil: naturam expfiiiierevoluitpersonaesuae?-Favusquippe
    Spiritussapienliwet inlelleclus,spiritus-consiliietforli- mel ©42 in cera est: mel vero In cera est divihi-
    tudinis, spiritus scienliwel pietalis, et replebileumspi- tasih humanitale. Quod ab hac quoque lectionenon
    rilustimoris Domini (Isai. xi, 2). Sed ille iniiocspi- discrepat: nam comedit piscem et.panem. Quienim
    rilu operationempercipit, qui fideniTrinitalisagnoscit, as.sarwitpiscis poluit ex humanitate, pane nos reficit
    utetPatrem^elFiliura, el eumdemSpiritum sanclum ex divinilate, qui- ail: Ego sum panis vivus, qui de
    unius virtutis credat, unius-substantiseesse fateatur. ccdodescendi(Joan. vi,41, 52). Assum ergojiiscem
    Quiajgilur seplem, qucesuperius diximus, per Nor comedit et panem, ulipso suo cibbnobis ostenderot
    yuifl Testamenluin lalius data sunl, decem vero per quia et jiassionem ex nostra-humaniiate<pcrtulit, et
    velus praacepta, omnis noslra-virtus et operatio per refectibnem noslram ex-sua divinitale procuravit.
    decem et septem plene potest comprehendi. Quca- Notandumquoque quod ullimum conviviumDominus
    mus ergo.per trigonum decem et septem, et veniunt cum seplem-discipulis habuisse describitur,' Petrus
    quinquaginta, et. unum. Qui profecto liumerus.a namqueet Thomas, Nathanaeliet filii Zebedsei; ~et
    magno mysieriq"non vacal, quia in Teslamento Ve- aliiex discipulis ejus duo iu eo. fuissememorantur,
    teri legimus, quod annus quinquagesimus jubilseus'" Cur, cum septem discipulis ultimhm conviviumcele-
    vocari jussus est, in quo videlicet cunctus populus brat,. nisi quia eos tantummodo,'qui sepiifornii gra-
    ab omni opere requiesceret,(/-fioif. xxv, 11). Sed "tia saricti Spiritns plenisunt,- fulurossecumin seterha
    vera requies in unitate est. Dividiquippe unum non refectione deriuntial? Septem quoque diebus omne
    potest: ubi-enim scissura divisionisesl, vera requies hoc teinpus-evolvitur: et ssepeseptenario riumero
    nqn est. Ducamus ergo per Ir.igoinimquinquaginta perfectio designalur. Illi ergo ultimo cohvivio de
    elunum, et fiunt centuin quinquaginta tria. Quia' praesentiavcritatis epulantur, qui nunc peffectionis
    igitur et.omnis operalio iioslra elvirtus in flde Tri- studio terrena lranscendunt,quos mundi hujus amor.
    nitatis.exhibita ad requienrtendit, seplem et,decem non alligat, quibusetsi utcunque per-tentamenla ob-
    ter ducimus,-ut ad quinquaginta et unum venire de- strepit, coepta tamen eofum dcsideria non retundit;
    beamus. Etvera nostra reguies luncest, cuniipsamL D.ehoc exlremo convivio alias.per-Joannnm dicitur:
    jam clarilatem Trinitatis aguoscinius, quam in^Uni- Beatiquiad cmnamnuptiarumAgnivocatisunl(Apoc.
    tate divinitalis esse certum teneinus. .Quinquagintai xix, 9). Idcirco enim<non ad prandiura,- sed ad cqe-
    et unumterducimus, et electorumsummain in su- nam vocatos narrat, quia niinirum in fine diei con-
    vivium ccehaest. Quiergo finito praesenlisvitseteni-
    *pefna patria, quasi centum quinquaginta trium pi- D
    scium,numeruni tenemus. Post resurrectionem vero) poreadrefeciioncm supernsecontemjflalionisvehiunt,
    Domini niissum rete dignum fuit, ut tot pisces ca- non _ad Agni prandium, sed ad coenam-vocanluiv
    peret, :quot solummodoelpctos ciyes supermepairisei Quaevidelicetocena hoc-ultimoconviviq exprimitur,"
    designarenl. nEstquoque alia suppulatiohujussepte- cuiseptemdiscipuli adesse memorantur; quia illos*
    narii [et denarii] numeri. Nam si ab uno omnesnu- ut<diximus, tunc interna refectio [Ms.-refectione]re-
    meroscomputes hsqueaddecem et septemhocmodo:.:. jiarat, qui pleni nunc septiformigratiain amofe Spi-
    unum, duo, tres fiunt; adde tres, flunl sex; his ad- rilusanhelant. i < '_ - ---'
    junge quatuor, (iunt decem; his'quinque, elhabebiss • « * ln eo quod tertio Dominus post resurrectionem
    quindecim; et sic crescentibus numeris el multipli- manifestavit se discipulis suis, beati Joanriisevan-
    calis usque ad decem.et septem, fitomniumnume-- gelislaeEvaugelium terminatur. (YERS.12.) Dicifeis
    rorum summa jslorum, qui multijilicantur ab uno us-•- J.esus: Venile,.prandefe.' Et nemoaijdebat discum-
    que ad decem etseptem, centum quinquaginta tria,;• benliuminterfogare etttn: Tu qtiis es ? scientes qnia
    Quaecomputatio superiori significalioni,id est, lcgiss Dominusest. Sensus ergo hic est: Tanta eraleviden-
    a Ex S. Aug., tract. cxxw, num. 1-5.
    999 . B. F. ALBINI SEU ALCUINI-OPERUMPARS II. 1000
    . tia veritatis, "qoia[A«<7.,qtia] - Jesus.illis discipulis A nia: i-sicut iste iderh Joannes leslatuf, multa eum
    apparebat, ut corum non solumnegafe.sed nedubi- fecisse quaenon sunt scf ipta;
    tare quidem ulltis auderet: quoniam si quisquam ' [Invenimus] collatis Evangeliorumtestimoniis de^
    dubitaret, ulique interrogare'deberet. Sic ergo di- cies Dominumvisum esse ab horiiinibus, a die priiha
    Clum est: Nemo qudebat interrogare: Tu quis .es, resurrectionis sute-usque ad diem quadragesimum'
    ac si diceretur: Neirioaudebat dubitare, quod ipse ascensionis suse. Primo quidem Mariae Magdalense
    esset. (YERS1-3.) i~Et venit Jesus, et accepitpanem, flenti ad monuinenium; deinde eidem"Marise,et-al-
    et dedit eis; et piscetrisiiliilitei: Ecce dictumest etiam teri'ej"usdem-nominis fehiinse,regredienlibuS a mo-
    quid pranderent,- de-cujus.sighificationein supef io- numento nuntiare discipulisquaeibi videfant, occur-
    ribus diximus-. Superius qubque~narratumest quod rens apparuit;. tertio Simoni Petro, licet hbc non
    discipuli, quando descenderunl iri terram, viderunt legathr, ubi esset factum, tamen factum esse ex
    prunas posiias et piscenrsuperposilum, et panem; EvangelioLucse inveniraus,ubi ait discipulosdixisse:
    Ubi non est intelligendum etiam panem fuisse super- Quia veresurrexit Dominus,el apparuit Simoni (Ltic.
    posittimprunis-, sed lanlum subaudiendura, viderunt. x-xiv,54). Quarto, Cleopbaeet socioejus, cuni qui-
    Quod verbum si repetamus eo locoubi subaudiendum bus ipse gradiens in Emmaus, inibi in panis fractione
    est, ita totum dici potest: .Y.ideruht-prunas.posilas, B cognitus est. qui mox reversi Hierosolymam, inve-
    et piscem supefpositum [viderunt], viderunt et pa- nerunt discipulos.Ioquentest Qtiia surrexit Dominus
    nem.- Yel ita potius: Yiderunt prunas positas, et vere, et apparuit Simotii; nam plene alibi, quando
    pisceih:;siiperpositum, ..viderunt,et panem. Jubente Simoni apparuerit, non legitur. Quinto, apparuit eis'
    eliam Domino altulerunt et de piscibus quos ipsi iri eodemloro j*anuisclausis, ubi non erat Thonias .
    ceperant: quod eos fecisse quaraVisa narfante non sexto, post dies octo,quandoeratcum eis-etJiiomas,-
    sit expressuro,--tanien.Dominumjussisse hon tacitum cui maiitfs Ot lalus Dominus palpandum ostendit;
    est^ Ait enim _ Afferte-depiscibusquas apprehendistis seplimoj piscanlibus ad mare Tiberiadis, et convi-
    nunc. Et uliquejubenle illo, eos non fjecisse quis vantibus cum eis,ubi et Petrum, an se diligeret,
    credat? Hinc.ergo:fecit.prandium Doiriinusillis se- tertio inlerrogavit; oclavo,'in mbnte' Galila383illis
    ptemdiscipulissuis fdepisce sciiicetyquam.prunis undecim apparuil, slcut conslituit eis ante passioiiem
    superpositum riderant, huic adjungens ex illis quos Sham; et mulieribus praecepiteis dicere ut irentln
    ceperant, et de pane quem nibilominus eos vidisse Galilseam,.ubi;eurii visuri essent. Nono, regredienti-
    narrat"uih".est.;'Piscis'-assus,-ii"t diximus, Cbristus est bus iliisundecim apparuiifin monte], de.quo ascen-
    passus, ipse est. et panis,. qui' de cdelo descc-ndit: dit in coelum,sicut Marcusrefert. Decimo,-yiderunt
    Hoc corrob"oravilEcclesiam'[Aut7.,'Huicincorporatur '"' eum ipsa die, non jam iri tefra positum, sed eleva-
    Ecclesia], ad parlicipandum beatiludinem sempiter- tum in aera,-co3losquepenetrantem dicentibus sibi
    nam"; i quse^eiiamin"his septem discijiulissignificata angelis : Sic veniet, quemddmodumvidistis euin eun-
    est, qusecum Chrislo in setefnabeatiludine postla- lem in ccelum(Act. i, 11). Quid verb actum' sit vel
    bores hujus saeculiregnatura erit.' « Hinc [Aug.,Hic] dictum in illo convivio Domini nostri Jesu Christi
    eiiiin Ecclesia, qualis in solis bonis futura est, signi- novissimo cum discipulis suis, consequenter expo-
    ficatnr per'capturam .centum- quinquaginta trium. suit Evangelista, dicens: •
    piscium: etin eisquihaeccredunt, sperant, diligunt,. CAPUT XLIV ET XLV.
    paiiieipatio tantas bealiludinis per hoc prandium de- Usque tertio dicil Petro, Amas me ? ^fuiatefeum ne-
    monstratur. - -" - ...-- - gaverat;' el pascendasovesaque tertio commendans.'
    — Hoc extensionemanuum significat ei, quodcrucis- morte'
    €43 YERS.14. jdtn tcrtio, inquit, manifesta- foret marlyrio coronandus. — Dicit Simoni Petro
    tus esi Jesus discipulissuis,cumsurrexisseta mofiuis, Jesus : Simon Joannis, diligis me plus his ? -etc^,
    Quod non ad ipsas demonstrationes, sed [ad] dies" usque clarificaturus esset Deum.
    referre debenms : id est; primo die, cum resurrexit;. ' YERS.15. — Dicit Simoni Petro Jesus : Simori
    et.ppstdies oclo, qnarido'discipulus Thomas viditet x. Joannis diligis tne plus kis? Dicit ei: Eliam,Domine,
    credidit,; ethodie quando hocde.pbcibus fecit; post - tu scis quia amo ie. « a Virtutem nobis perfecte dile-
    quot aulem.dies id fecerit, bic dictum non est : nam clionis prsesens Domini nostri inlerrogaiio oslendit.
    ipso primo die non-semel visus est, sicut evangeli- Perfecta enim dilectio est,qua Dominum[JI/s.;Deuih]
    stanim";omnium.teslimoriia-collatademonstrant, sed 6x toto corde, tota-aniroa , tota virtute, proximum
    sicut dictum est)' secundum dies numerandoe sunt autem fanquam nosipsos diligerejabemur : et neutra
    manifestatiqnes ejus. ul isla sit tertia; juima qriippe: harum dilectio sine altera valet esse perfecta; quia
    habenda est eadem una [Aug., habenda sit, eadem-" nec Deus vere sine proximo, nec sine Deo vere po-;
    queuna] propter unum'diem, quotiescunque seet test proximus amari. Unde Dominus toliesinlerrb-''
    quibuscu.nque in_illo quo fesurrexil, oslcndit; se- galo Petro an se diligcret, el illo respondente quod
    •cunda post.dies oclo, etiiaeo fertia; et deinde quo- eum ipso teste diligeret, atfjungebat per singula ita
    ties voluit,'.usque -ad- diem quadragesinium; cjuo. concludens : Pasce ©44 ovesm^s, sive pasce agnos
    ascehdit i'n C03lum, quamvis non scripta sint om-: meos. Ac si aperte diceret : Hsec sola et vera est'

    ,»Ex horii. Ven. Bedsein vigiliis sanctoruni Petii et Pauli - .


    1001 EXEGETICA.— COMMENT.1N JOAN. — LIB. VII. , 1002
    probatio integri m Dominum amoris, si erga fralres. Ji nosse quam ipsa se conscientia ullatenus nosse suffi-
    Bluduerisciiram' sblliciti exercere laboris; nam qui- ceret; de fraterni quidem'cordis occultis nihil pror-
    cunque fratri opus pietatis quod valet iriipendere sus audet delinire : de sui autem amoris integritale
    negligit, rninus-juslb se conditorem diligere osten- non suimet solius, sed et ipsius qui interrogabat Dor
    dit, cujus mandata in sustentanda proximinecessi- mini testimonium pandit, Etiam, inquiens, Domine,
    tate contemnit. Quaeprofeclo charitas, quohianl sine lu scis quia amo te. 0 quam felix et pura conscientia,
    divinsegralise'inspiratione [Beda, sirie divinse gratia quae conditori suo, cujus nuda oculis et aperta novit
    inspirationis]-minirnepossit haberi,'. tacite quodam- omnia, dicere non metuit : Domine, tu scis~quiaamo
    modo Dominus insinuat, qui Petrum de illa inlerro- te! Quam casta ac sancta anima, quae et suam cogni-
    gans, Simonem eum Joannis, quem nunquani [Ms. tionem Domino paterenon diibilat, et se nil aliud
    et Beda,quo4 nusquam] alias, cognominat: Simon, quam ea quse Dominus approbat/cogitare non igno-
    me plus his? Ubi quainvis et rat! Provida autem pietate Dominus tertio Petrum
    "inquit', Joannis, diligis
    simpliciler mentio facta terreni parentis ejus possit an se diligat interrogat, ut ipsa trina confessione
    intelligi, nontamen ab re est, si quis nomine Joan- vincula, uiiaa illum ter negando ligaverant,.absolvat;
    nis donum supernse generationis mystice ihdicatum - et quoties terfilus_ ejus passione, qua illiim nosse
    velhVaccipere; de quo Joannesapostolusadrnoneudo B ] [Bedaj quod eum nosset] negaverat, toties ejus re--
    testatur:Charissimi, diligamus invicem,quonimncha- surrectione recreatus, quod illum tolo amet. corde
    ritasex Deo esf.et omnis qui diligil/ex Deo natus est, testetur. Provida dispensatione tertio coniitenti amo-
    et cogno'scit Deuni (I Joan. iv, 7). Simon.nanique rem, tertio ajque pascendas suas oves commendat;
    ehediens, Joannes dicitur Dei gralia : et propterea quia decebat ut quoties in pastoris fide litubaverat,
    recle pfimusapostoloruni, cum deamore^suo.requi 1 tolies cum renovala fide pastoris.membra quoque
    ritur, jSiino» Jaannis, id est, pbediens Dei gratia ejus pastoris jubeatur curare. Quodenim Hicdicit ei:
    [Beda, gratiae] vocalur : ut liquidb cunctis ostenda- Pasce ovesmeas, hoc est utique, quod ei ante passio-
    tur, hocquod niajore prse coelerisobedientia Domini nem aperlius dixeTat : Ego autem rogavi pro te, ut
    Jussis obsequitur, quod ardentiori illum charitate non deficiat fides tua : et tu aliquando convemis,con-_
    amplectitur, non humani meriti, sed muneris esse firma fratres tuos (Lnc. xxu, 55). Pascere ergo oves
    divini. Undeel apostolus Paulus eadem gratia con- Chrisliest credentes in Christum ne a flde •deflciant
    fortatus aiebat: Quia charitas JJei diffusa esl in cor- conflrmare; et ut g&S in flde magis magisquepro-
    dibitsnoslris perSpiritum sanctum, quidatus «sJno- flciant, instanter operam dare: i ssecularibusquoque
    bis,(R6m. v, S). Qjuiergo casteris flagfantius Domi- subsidiis eos quahtum valeat adjuvare, cogitantes.
    num amare probatur, filius Joannis cognominatur; « superfluede.caducis-corrigere[Jlfs.,adjuvare, erran-
    quia nimiruni virtus ejusdem amoris non nisi~per tes corrigere], moerentes consolari, omnes magna
    gratiam Spirituspercipilur. Qui tamenipsenolandum pietatis cura ad perpeluae vilaj perducere pascua.
    quam caule et circumspecte testimonium suo reddit t Sed hocpastori est flxo corde.tenendum, ut eos
    amori, cum Dominosciscitanti an se plus' aliis dili- quibus prseest non quasi suos proprios, sed ut Do--
    geret, non ausus esl respondere : Tu scis' quia amo mini sui gregem tractare meminerit, juxta iliud quod
    te phis his, sed temperala _ac simplici voce, Etiam, Petro dicitur : Si diligis me, pasce ovesmeas. Meas,
    iuquit, Domine, lu scis quia amo ta. Quod esl-aperle inquit, non tuas ; meas libi oves commendatas scito,
    dicefe: Scioquidem, quia ipse te,ut tu melius nostir et has quasi meas regere, si me perfecle amas, re^,
    integro corde diligo; quam vere'[Beda, quantum cole : ut meam videlicet in eis gloriam, meum"domi-
    vero] te alii diligant mihi quidem ignotum, scd tibi niuin, mea lucra, non tua.propria quseras. Yeri
    sunt omnia nota. Cujus cautela responsionis nostrse autem pastoris, et cui sincera est-cura de ovibus,
    profecto est institutiolocutionis,-simul etcognitionis evidens ac speciale indicium est, cum quisque non
    [Beda, cogitalionis]; ul videlicetejus-exemplo disca- solum' commodis ohinibus vitse temporalis carere ;
    mus minusde nostraecohscientisepuritateprsesumere; sed ipsam qubquevitam pro grege Cliristi ponere, in
    minustemere defraternse conscienliseocculiisjudi- promptu habet^ Unde nunc ipse, postquam pascen-
    care, in dubiis maxime rebus, quod qua intentionevel 'das suas oves Petro, hoc cst, plebes docendas guber-.
    necessitale gerantur inspicere nequimus quaeab illis nandasque commisit, subsequenter addit, dicens :
    agi «onspicimus. Siquidem etipsePetrus idcirco se VERS.18. — Amen, amen dico tibi, cum esses ju--
    in bac Dominica interrogatione cautius respondendo nior, cingebaste, et ambulabas>ubivolebas:cum autem
    cohibebat, quia- meminit se pridem, imminente ejusi scnueris,extendes manus iuas, et alius te cinget, el
    passione, plus sibi constantioetribuisse quam babe- ducet quo non vis. In exlensione etenim manuum,
    - ret, spondendovidelicet se esse paratum el in carce- positionem membrofum ejus, qua cruci eral-aptan- -
    rem etin mortem ire cum illo, qui necdum erat ido- dus, insinuat; in cinctione alterius, nmpositionem -
    neus ihstante periculo saltem conflteri, quia nosset; vinculoruhi, quibusa persecutore erat arcendus, ex-.,
    - illum,vel quia fuisset aliquando cumillo. Instructus; primit; in ductu quo nollet, ipsam.moftis ac passio-
    ergo periculo priore caulius loqui cum Domino, nis acerbitatem indicat, quam cbrpbralis ejus infir-
    quem bene didicerat humanaj conscientise [statumL mitas horrebat, cujus animrfirmitas spiritalis etiani,
    (Edil., conscientiae constantiam statim) ] melius; , adversa pro Dominola?tabatur-cuncta sufferre. Non
    PATROL.C. 32
    1003 B. F. ALBIM -SEU ALGUINI OPERUM PARS H. M04
    enim voluntatem suam, sed volunlalem quaerebal A ille discipulus quem diligebat-Jesus;Joanries vide-]*,;
    e]us qui misit eum, Christi. Prasmissa igitur Domlnus licet ipse, qui hoc scripsii Evangelium, atqne ideo
    oviuin suaruni pastione, subjungit mox, eidem primo suam personam maluit indiciis.rerum accidentium,
    pastori insiriuans etiam passionis suse triumphum, quam proprio designare vocabulo. Diligebat autem
    Exiendes', inquiens, marius tuas, et alius te cinget, et eum Jesus, non exceptis cseteris singulariter solum,
    ducet qu&non Vis; ac si patenter dicat: Quanta me sed prse cseteris' quos diligebat familiarius unum,
    c.h'aritatediligas, hincliquido probafiis, Gumpro par- quem specialis prserogativa Gastitatis ampliori diie-
    vulorum meoriim vita usque ad mqrteiri certando ctione' fecerat dignum. Omnes quippe se diligere pro-
    perverieris'; et ut illi ih cbrpore possirit pariter et bat, quibus ante passionem loquitur J Skul dilexit
    mente salvari, ipse tormenta corpbris omnia quse me Pdter, et ego dilexi vos, manete in^diieclione mew
    aUversarium infligere libet, fbrti nientis cbnstaritia (Joan. xv, 9). Sed liunc prae omnibus diligil,.qui
    t'olerabis[jBerfa,tolefaveris]. Qhodipse qubque evan- virgo electus ab ipso, virgo in avum permansit. Tr-a-
    gelista' suBSequenterinsinuans ait: Hoc autem dixii, - duntnamque hislorise quod eum de nuptiis voleri-
    sigriifictinsqna morte elarificalurus essei Deum. Cla-r tem nubere vocaveril; et propterea quem a camali
    Tificavit quippe Petrus morte sria Deiim, quandd hoc voluptate retraxerat,- poliore sui amoris duleedirie
    indicio cunetis quantum Deus esset coleridus aman- B donavit. Denique huic. moriturus in crace matrem
    dusque deriionstravit, dum ipse data optiorie"mallet commendavit suam, ut virginem virgo sefvaret ; et v
    cfucis subire tormentum, quam a coelestisverbi prse- ipso post-morlem et resurrectionem coelos ascen-
    dicatione cessare. > dente, non deesset ejus genitrici fllius, cujus casta
    \ita ejus castis tuefetur obsequiis. Ponit et.aliud suse
    CAPUTXLYI.
    personae beatus Joannes indicium subjungens :. Qui
    Dicit Dominus'Pettb : Sequere m'e,- usque nbi dici- et recubuit i'n coma superpectusejus, et dixil : Domi^
    tur : «t scimus quia veram est testimonium ejus.
    rie, quis. est.qui tradet te? Hoc quomodo gesluni slt,-,
    YEES.20. — Dixit Jesus Petro : Sequere ine. Con- superiora hujus Evangelii Joca plenius ostendmil :
    versus aulem Petrus, vidit illum discipalum, quem di- quia videlicet in coena, quam ultimam anle passio-
    ligebal Jesiis, setjuentem,qui eirecubuitin cwna super nem cum discipulis SalvAtor habuit, in qua eorum
    pecius ejus. « a Commendat ehim nobis bealissimus pedes Iavit. eisque corporis etsanguinis sui tradidit
    evarigelista et apostolus Joannes privilegium anioris niysteriacelebranda^discipulusille, quem diligebat,
    pfsecipui,- quo cseteris amplius meruit honorafi a ' super pectus ejus feeubueril; et cum dixisset eis :
    Domino; comrifendat testimonium~evangeliCse descfi- Amen, amen dico vobis, aida unus ex vobis tradet me,-
    "
    ptionls, quod veritale diviria' subnixum riullus fide- responderitilie.discipulus, inniiente Pelro ut inlerr
    liutn dubitare permittitur; conime'hdatplaeidam suse . rogaret, et dixeril ei : Domine, quis est ? Ait Domi^ "
    carnis absolutionem, quaaf Dorifiho specialiter se nus : Ille est, inquit,- cui ego intinctum panem.por-
    visitante percepit. Poslquam enim Dominus Jesus rexero. Quod autem Jiscipulus ille super pectus ma-
    significavit "Petro qua morte clarificaturus esset gistri recubuit, non prsesentis solummodo dilectionis,
    Deurii, protinus adjungit: Sequere riie. Ac si aperle sedet futurierat signuni-niysterii; figurabatur et-'
    dicat: Quia ipse prius' pro tua redemplione crucis enim jam tuncEvangelium, quod idein discipulus erat
    -
    supplicium subire non limui, quid tu pro iflei con- scripturus, uberius atque altius ^seteris sacrae Scri-
    fessione"nominis "crueem pati formides, qui eo glo- pturse paginis arcana divina»majestalis esse compre-
    riosiore niartyrii palma glorificaberis, quo in hae liensurum. Quiaenim inpeclore Jesu sunt omnes the-
    pfomerenda magistri fter sequeris? Jam verb ab sauri sapienlise et scienlise absconditi (Coloss.n, 5),
    evangelisla non subditur quid post bsec dicta Domi- nierito super pectus ejus reeubat, quein-majore ca3-
    . nus et discipuli fecerint; sed ex' eo tanien innuitur, teris sapientiaj [etseienlise] singularis munere donat.
    <raod subjungit: CoriversusPelrus, vidit illum disci- Cfelerbsquippe evangelistas novimus plura de mira-
    pulum, quem diligebat Jesus, sequentem. Patet nam- ^ eulis nostri Salvaloris, pauciora dedivinitate locutos;
    qrie quia [cum] dixisset Petro : Sequere me, id esl, Joannesauteriiperpauca de humanis scribens aetibus, -
    64<3 crucem patiendo me imilare, surrexit de loco polius se exponendis divinse naturse indidil arcanis;,
    cbrivivii et abire-jam coepit. Secutus est autem Pe- patenter insinuans quanta de pectore Jesu fluenta
    trus etiain incessu pedum, cupiens implere quod au- -doclrinsecoelestis, qusenobis ructaret,- hauserit. Se-
    divit: Sequere me; seculus el ille discipulus, quem quitur : (YERS.21) Eunc ergo cnm vidisset Petrus,
    diligebat Jesus : neque enim arcendum se a conse- dicit Jesu : Domine, hic aulem quid ? Quia se beatus
    ciatu Christi putabat, qui non minore se gratia dile- Petrus audieral per passionem crucis clarificaturum
    cfcioriisa Christo complexum novefat. Neque incredi- esse Deum, voluit etiam de fralre el condiscipulo
    bile esl ideo utrumque discipulum corporali gressu cognoscere, qua esset ipse morte perpetuam trans-
    vestigia Dbmini secutum, quia necdiim intellexerunt iturus ad vitam.
    quid significaveril in eo quod Pelrurn se sequi prse- YERS.22. —Dicit eiJesus : Sic eum volo manere
    cepit. Notuiri aufein novi vestrse fraternitati quis sit donec venio,quid ad le? Tu me sequere. Non, inquit,
    B Ex hom. Yen. -Bedsein die sancti Joannis aposloli e;t bvangelislse.
    1005 EXEGETICA.-— COMMENT.IN JOAN. — LIB. VII. 1006
    eumpef.passionem martyrii - volo consummari, sed A exereeluf, activam scilicel et conteinplativam, desi-
    absque violentia perseculoris diem exspectare novis--. gnatas aecipere, quarurn acliva conimunis populo
    simum, quando ipse veniens eum iri selerna beatitu- Dei via vivendi est: ad contemplativam vero, pef =
    tidinis mansione -recipiarii: -et -qiild boc ad te? Tu pauci, el hoe [Beda-, el in hoc] sublimiores 'quique
    tanium -efueis patibuluni subeundo riiea te vestigia prist peffeciionem pise actionis. ascendunt. Irieo et- -
    sequi debere memento.'Et quideriihanc Domini enim quod-ait Pelfo Doriiirius,:Extendes riianustuas,
    responsibriem fratres "tunctemporis ita tractabant, ei-alius te cirigel;el ducei quo.rion vis,-perfecliOnem•
    quasi Joaririesnuriqiiam esset moriturus; qubd n'on expnmit activseconversationis",- qrisetentaiionum so-
    ita esselnlelligendum, ipse Joahnes-«dmonere cura- Iet igne probari. Uridealibi €e- ea dieit apertius : •
    vit, qui oum prsemisissel exiisse sermonerii islurii Beali qui persecuiionem pdtiuntur prdpler 'justitiam
    iritef fratres quia discipulus ille rion morilur, solerter (Matth. v, 10). Cui recte 'suljjungit -dicens: Seqmre
    adjecit aique ait: (YEHS.25) Et non dixit ei Jesus, me. Quia nimirum juxta ejusdtemPetfi-vocem : Chri-
    non moritiCr,sed sic-dum vdlo manere, donec venio, stus passus est prb nobis, reMnqueiisnobis exemplum,
    quid ad *fi?'Non"efgopulandum, quia discipulus ille itt sequamiir vesiigiaejus (3 Petr-. H,21).'QuodauTem'
    fion sit moftuus in carne, quia nec Domimis '§%$ - dicit de Joanrie, Sic eum^voloinahere, donec vetiio,-
    lioc de illo futurum proedixil. Et Psalniistaait: Quis B stalumcontemplalivoe virtutis insinuat, quseiion per
    esl 'Iwmo, qui vivit, et non videbit morleiri (Psal. mortem flnienda ut acfiva; sedpost morterii ost per-
    "
    LXXXVHI, <£9)?Sedila potius inlelligenduniquod csele- feelius Dominovenierite complenda-.Aclivus'namque
    risChfisli dlseipulis per passionem consummaiis, labbrcum lnorte deficit, mercedem post mortemac-
    ipse in pace Ecclesiseadventum supernse "vocationis cepturusseternam fspeculativa-autemfelicitas,-quse
    exspectavefit, et hoc esse quod ail Jesus : Sic eum hicinclioatur, illic sine fine perfldtilrv quando et-
    volo mahere,donecvenio, tibn quia non et ipse mul- supernorum civium,et ipsiusDomini prsesenlia,non
    tbs antea labores pro Domiriopressurasque malorum per speculum et in seriigmate"sicut nunc, sed facie
    toleraverit, sedauia ultiirium in pace senium flnie- ad faciem^idebitur (J Cor. xni, 12). Sequitur :
    rit; utuole ecclesiisChristi per Asiam quam rege- YER'&.'24. -^-:Hicest discipulusille, qui iestimonium
    liat, jam longe lateque tundalis. Nam et in Actibns perhibetde his, et scripsit haic: el scimus quia verum
    apbstolorum, cum cseleris apostolis flagellatus inve- est testinioniume]us. Jam manifeste beatus Joannes
    nitur, qui [Ms., qaai\do]'ibant gaudentes a conspectu - suam personam designat *x officio,-quamdesignare
    concilii, quaniam digni liabiti sunt pro nomine Jesu vitat ex vocabulo. Non autem prsetereunter intuen-
    conlumeliampati (Act. v, M); et a Domitiano Cav dum, quod dicituf": Qui lesiimoniumperhibet de his,
    sate Iri ferveritis Tjlei"doliurii"missusln ecciesissticTrG e~t'scripsit hmc-.Perbibuit -quippe testimonium -verba
    narratur historia; ex quo tamen divina se protegente Dei [Ms. et Beda, verbo Dei] prsedicando ; perhibuit
    gralia, tam intactus exierit,' quam fuerat-a corru-< scribendo ; perhibuit o"enuo,eadem quse scripserat
    ptione concupiscenlisecarnalisextraneus.Necmulto docendo ; perhibet etiam nunc, Evangelium quod
    post ab eodem principe,propler irisuperabilem evain- aescrip§it'inEcelesiislegendum pjmdendo. a [Siqui-
    gelizandi constantiam, in Pathmos insulam exsilio dem a tempore Dominicse passionis, resurrectionis
    relegatur, ubi humano licet destitutus solatio, divinse -et ascensionis in coelum,usque ad ultima Domitiani
    tamen visionis el.alloeutlonis meruit crebra conso- principis tempora, per annos circiter sexaginta et
    latione-releyari. Denique ibiderii ApqcalypSm, quanr quirique , absque -rillpscribendi admihieulo verbum
    ei Dominus de stalu Ecclesise prsesenti, velfuturo Dei prsdicabat. At ubi @'4® a Domitiano, qui se-
    revelavit, manu sua conscripsit. Unde constat pro- cundus post Neronem Christianorum persecutor
    inissionem sic nianendi, donec veniret Dbminus, non exstitit, in "exsiliuirimissus est, irrumpentes in Ec-
    eo pertinere quod sine labore cerlatninis victurus in clesiarii1iD3retici,quasi iu deslituta a pastore ovilia
    riiundo, sedlllo poliifs, quod siue dolore passionis Iupi, Marcion,'Cerinlhui,"Ebion, ."cajteriqueAntichri-
    transiturus esset de mundo. Sicut enim in Patrum sti, qui Christum fuisse ante Mariam negabant, sim-
    iitterisinvenimus, cum longo confectus senio, seiret " plicitatem.fideicvangelicseperversa maculavere do-
    .Iriiminere" diem recessus sui, convocatis discipulis ctrina. Sed dum ipse post occlsionem Domitiani,
    suis-per monita [Beda, jpost monitaj exhortalionum permitterite pio principe Nerva, rediret Ephesum,
    jac missarum celebrationeni, ultimum eis vale fecit: eompulsus esl ah omriibus pene tunc Asia3 episcopis
    deindedescendensin defossumsepultufse suaVIocum, et mullarum Ecelesiaru.m legalionibus, de M»selerna
    facta dratiorie, appositus est afi patres suos tam liber Palri diviriitate Christi allius"*faeeresermonem,eo
    adolore.mortis, quam a corruptione carnjs inveni- quod in trium evangelistarum Scriptis, -Ma^tliseivi--
    4ur:aiiehus. Atque ita completa esjfvferidicailla Sal- delicet, Mai-ci,el Lucse, de humanitate ejuss ac de
    vatofis sententia, quia sic eum voluerit tnariere, his, quse ,per hominem gessit, sufliciensisibi vider
    4onec ipse veniret. Possumus autem mystice -in his rentur habeie tesiimoiiium. Quod ille se n'oh alitej
    •qusePetroetJoanni a Dominbprsedicla atque-in <eis faclurum respondit, .jiisi .indicto ijejunio offlries ^
    siintrgesta, duas Eeclesise vitas, quibus in praesenti eonimune'Dominum preGarentur, ut dllojdignatsefi-
    :" -Quasiiit- sequuritur uncinis :inclusa, -supeiius'cdl. "760,'-etiam-4nsB:fia 'to"behturfe EpisloJa .<ietjic_a-
    toria ad Gislam et Richtrudam.
    1007 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 1008
    bere posset.. Et hoc ita patrato, instructus revela- X Jesus, qum si scribxmturper singula, nec ipsum,.ar-
    tione, ac sancti Spiritus gratia ebriatus, omnes hse- bitror, mundum capere eos qui scribendisunt libros.
    reticorum tenebras, patefacta (Beda, patefactse) su- « a Non spatio locorum credendum est, munduin
    bito veritatis luce -dispulit: In principid, inquiens, capere non posse, quse in eb scribi quomodopossent,
    erat Verbum, et Yerbnmerat apud Deum, 'et .Deus si scripta non ferret, sed eapacitate legentium com-
    erat Verbum.] Similemqueinitiis totum-sursermonis prehendi" fortasse non possent, quamvis, salva re-
    cursum faciens, Dominum nostrum Jesum Christum rum fide, plerumque verba excedere videanlur fidem.
    sicut verum hominem,.vere ex homine temporaliter Quod non flt quando aliquid quod erat obscurum vel
    factum, ita etiam verum Deum, vere ex Deo Patre dubium, causa et ratione reddita, exponitur, sed
    seternaliter natum, vere cum Palre et cum -Spiritu quando "id quod apertam est, vel augetur, vel exte-
    sancto semper existentem, clarissima assertione per- nuatur; nec tamen a tramite significandse veritatis
    docuit: imo omnia divkue' veritatis et veraj divini- erratui',' quoniam sic verba rem quse indicatur- ex-
    tatis, quantum alteri mortalium nulli licuit, arcana cedunt, ul voluntas loquentis, nec fallentis appareat,
    reseravit. Et hoc yirgini privilegium recte reserva- quinovit quousque credatur,a.quo ultra quam cre-
    batur, et ad scrutanda Yerbi incorruptibilis" sacra- 6 dendum est, vel "minuitur loquendo aliquid, vel au-
    menta, incorrupto ipsenon solum.corde, sed et cor- **getur. Hunc -loquendi-modum Graeco noinine nbn
    pore procederet. De cujus dictorum veritate, quam solum Grsecarum,- yel etiam Lalinarum litterarum,
    sit nemini ambigendum", ipse quoque curavit osten- magislri Yperbolen vocant, qui modus, sicut hoc lo-
    dere: qui cum dixisset: Hic est discipulns ille, qui co, ita in nonnullis aliis divinis lilteris invenitur : ut
    testimpniumperhibet de his, et scripsit hjsc, continuo est^ Posuerunt in cosloos suum (Psal. vn, 0); et:
    subjecil-et ait: Etscimus, quiaverumesttestimonium Verticem capilli perambutqntiumin deliclissuis (PsaL
    ejus. Quia ergo et nos. cum coeterisfidelibus scimus LXVII,22) : et multaJibjusmodi, quse Scripturis san-
    quia verum est testimonium ojus, curemus per om- ctis non desunt, sicut alii tropi, hoc.est-, locutionum
    nia ut recta fide intelligendo, recta operalione exer- modi. De quibus operosius disputarem, nisi evan-
    cendo qua; docuil, ad dona perveniamus sempilerna gelista terminante Evangelium ~suuro; etiam ipse
    qusepromisit. i compellerer meum terminare sermonemj >
    SUPPLETA EX MS. S. EMMERAMI.
    YERS.25. — Siint autem et alia multa, qiue fecit Q . Explicit liber-yn.

    aEx S. Aug., tracl. cxxiv, num. 8.

    'mB
    OPUSCDLUM SEPTIMUM."

    TRACTATUS ALBINI MAGISTRI


    SUPEK TRES S. PAULI

    AD TBPDMy AD PHILEMOSEM ET AD HEBMOS EPISTOLAS.

    MOOTTUM PRJ5VIUM.

    BeatumFl. Alcuinum scripsisse commentarios in D censeo, atque dicendum Alcuinum quidem in aliquas,
    quatuor sancti Pauli Apostoli Epistolas, Yitse illius non tamen in omnes sancti Pauli Epistolas commen-
    cosevus scriptor fide dignissimus "teslatur bis verhis: tatum fuisse.
    '«Scripsil et in qualuor Epistolas Pauli, ad Ephesios Latuit vero hoc opus in bunc diem, et necdum
    apparet. In insigni quidem bibliotheca cele-
    seilicet, ad Titum, ad Philemonem et ad Hebrseos. > inlegrum abbatiae
    Sixtus Senensis berrimse Eirisiedlerisis servatur codex ins.
    Scriptores quidam posterioris selatis,libr. De Script. riiembraneus ssec. ix, notalus litteris B, 9, quo con-
    Bibl. Sanctse libr. in, Trithemius
    Eccles. et libr. n De Script. Ord. S. Ben. cap. 36, tirietur: Tractatus Atbiniidmagislri super tres sancti
    Epistolas, ~est,ad Titum, ad -PMle-r
    Joannes Baleus Cenl. H Script. Brit., Antonius Pos- Pauli apostoliHebrwos.
    sevinus in Apparalu Sacro tom. I, referunt Alcuinum monem et ad Ita enim ibidem titulus manu "
    gcripsisse libros" omnino quatuordecim in omnes Deficit eadem qua integer liber scriptus est, exaratus est.
    sancti Pauli Epistolas: verum unde hoe didicerint, ergo Tractatus in Epistolam ad Ephesios, qui
    et qusenam slt ltlorum librorum seu commentario- primus est inter quatuor a Yitssscriptore recensitos.
    rurii conditio, minime indicant ;quo ipso salis pro- Quse vero causa sit hujus defectus in codice Einsie-
    dunt, quod nullus eorum commentarios illos vel \i- "dlensi,indivinare haudadlieet. Fortassis idem& hic Tra-
    derit, vel cui .auctori, quos viderunt, deberentur, ctatu.s Epistolam Ephesios separatim reliquis
    salis examinaverit; alias certe, quod in aliis sibi tribus ab Alcuino editus fuit?.Certe in vetuslo cata-
    bene cbgnitis Alcuini opusculis faciunt, illorum sal- logo celeberrimse bibliothecse-Fuldensissingulariter
    teminitium dedissenl. Fidei igitur scriptoris Yitse reeenselur apud Schannat part. i Hist. Fuldensis bi-
    Alcuini, eidem pene contemporanei, insistendum pag. 61. Tres igitur illps Tractalus e prselaudata
    1009 . EXEGETICA. — EXPGS. IN EPIST. S. PAULI AD TITUM. . 1010
    bliotheca Einsiedlensi, benevolentia viri clarissimi A polationes' uncinis discrevimus. in. commodum
    ' Ie-
    D. P. Meinradi Prenzer ejusdem priricipalisjcoenobii ctorum. .
    alumni accephnus, et ex ipso cod. ms. nobis perbe-: Porro' hisce Traclatibus fragmenta qusedam'addere
    nigne communicalo descripsimus; ^tque hoe loco non importunum erit, ex pervelusto cod.' ms. biblio-
    tanquam genuinum Alcuini nosiri partum hucusque thecse illuslrissimi capituli metropolitani Salisbur-
    ihedituni cum eruditis communicamus, fidem codieis gerisis notalo num. 71 descripta, ubi Albino attri-
    pene cosevipperejusdem setatis scriptorem
    -
    confirma- buunturbreves Exposilioncsquorumdam singularium
    tam; seeuli. textuum,- Epistolaruni sancti Pauliapostoli ad Co-
    . Cseterumsicut "Aleuinus in reliquis suis in libros rinthios, ad Ephesios, ad Tilum et ad Hebrseos.Nul-
    sacrse' Scripturse commentariis pauca ex suoingenio, lus enim dubito, Albinum illum esse Alcuinum no-
    sed maximam partem ex aliorum sanctofum Patrum, striim, cujus setati eodicis quoque setas coricbrdat,
    ab-Ecclesia diu^pprobatorum scriptis deprbmpsit, et slylus stylo Alcuirii similis est, ul ovum ovo."Non
    prout jam aliquoties monuimus, ita et bos quos in tamen, inquis, concordat expositio isthsec cum-illa^
    manibus. habemus Tractatus ex iisdem compilavit; quse ad eosdem textus legitur in ipsis prioribus Tra
    nimiruiriduos priores ex Commentariis saiieti Hie- ctatibus inEpistolas ad Titum et"Hebra30s. Respon-
    ronymi; -ultimuirivero ex sancti'Joannis <Chrysbsto- deo differentiain non esse, nisi quod -ibi alio mode
    mi homiliis in Epistolam ad Hebrseos; secutus Ibi pene idem dicatur, ut conferenti patebit. Hinc vi-v
    versionem Mutiani seholaslici, qualis exstat iriitio detur hsac fragnienta non ex prioribus commentariis',
    loiri." XII Operum sancti Joan. Chrysost. edit. D. excerpla fuisse', sed singulares forlassis esse respon-
    Bernardi de Moritfaucon. Texlum igitur _cum editis g siones adqusBStiones super illos textus ipsipropo-
    illorum sanctorum Patrum Operibus contulimus, le- silas, quales eidem ssepius fleri solebant.
    cliones variantes et Alcuini ^additiones atque.inter-

    65® EXPLANATIO IN EPISTOLAM.PAULI AD TITUM.

    PRiEFATIO sunt, sed electi; Electbrum qubque ipsorum magna'


    Hane epistolam scribit.Apostolus a Nicopolis civi- diversilas est, pro varietate operum, sensuum atque
    addidit,:/ Secundum agriitionem-ve-
    iate, quai "silaest in Hactiaco [Actiaco] littore, ad sermonum. [Ideo
    Titum discipulum suum et iri Chrislo filium, quem rilatis, id est, quisecundum fldem habent scientiam"
    Cretseinsulsereliquefat ad ebclesias instruendas. No- veritatis.' Ut utrumque coneordet, et fides vera et
    luit enim sua abseintia Cretenses in antiquo errore cognitio veritatis, addidit: Qum secundum pietateni
    est /quia qusedani veritas non est secundum-pieta-
    permanere, a quibus -primum idololatrise semina pul-
    lularunt. Et dum Titum rogavit' propter prsedicar tem,-'ut' grammatica, dialectica, geometria atque
    tionis necessitatem ad se 'venire, prascipit ibi yenire C arithmetica :] hahent-enim hse artes veram scien-
    Ariheman aut Tichicum, quoruiri' doctrina et solalio tiam reete loquendi, sed non est scienlia illa pietatis.:
    Scientia pietatisestnosse legem Dei, inlelligerepro-
    foverenluf €retenses. ,
    phetas, Evangelium credere, aposlblorum diclanon.
    -CAPUT.PRIMUM. ignorare, [et quanturii bonum-sit-, Deum ex toto eor-
    YERS.1. — Paulus servus Dei,- apostolus autem de, ex"tota aniriia et onmibus viribus diligere.'] Hsee
    -
    Christi Jesu. " Iri Epislola ad Romanos ita exorsus aiitem- veritas, cujus" cognitio secundum pietatem
    est: Paulus' servus Jesu Christi, vocatus apostolus". est, (VERS.2) ~in spe vita; ceternw posita est, quia
    in hac autem servum se Dei dicit; apostolum vero statim ei qui eam cognoverit, praemium tribuit-im^
    Christi Jesu. Si enim Pater et Filius unum sunl, et mortalitatis ; absque pietate vero notitia' veritalis
    qui' crediderit in Filium, credit in Pairem, servitus deleclat a'd prsesens, sed selernitatem non habetprai-
    quoque indifferenter aposloli Pauli [et omnium san- miorum, quampromisit nonmendax Deusante saicula
    ctorum] ad Patreni est referenda, vel ad Pilium, aeterna: el {YERS.5) manifestavit eam temporibus
    [quia unus Deus est Pater et Filius, et una servitute suisin Cliristo Jesu. Cui aulemantepromisil,etpost-
    colendus est. Hsec autem servitus charitatis est, non ea fecit perspieiiam, nisi sapientiaj. suse, quse erat-
    legis littefae quse occidit, sed" spiritus qui viviftcat.] p semper-cum Patre,"cum lajlaretur orbe perfecto, et'
    Servus Dei ille est, qui non est servus peccati; quia gaudefet super flliosJiominum, etrrepromisit eis quk
    omnis qui facit peccatum, servus est peccati (Joan.' cunque in illa credituri essent, habituros esse vilam
    - " oelernam ? "Antequamorbis jaceret fundamenta, an-
    vni,
    ' M).
    Apostolusaufem Jesu Chrisii. Grandem sibi Paulus. tequam maria diffunderet, montes statueret,'coelum
    inter Christianos vindicat' auctoritatem : apostolum suspenderet, terrani dejecta' mole solidaret, hoec-
    Cliristi titulo prseriotavit, ut ex ipsa leciurbs nominisi repfomisit T)eus, in quo mendacium'flbn est: non.
    auctdritale terreret, [et,-excitaret adlimorem suae: quia possit menliri, si nollet [Hier., et nolit] in fal--
    ' sltatis verba
    prsedieationis:] iridicans omnes- qui in Christo cre- prorumpere; sed quia qui Pater sit vfr.
    derent, debere sibi esse subjeclos. Secundum fidem ritalis [et ipse verax], nullum in se.potest habere
    electorum Dei et agnitionem veritatis.- Referendumi mendacium. - r .
    " Non
    est ad superiora, quod intulit: Paulus servusDei, absque re videtur breviter perstringere cur
    apostolus autem Christi Jesu. Secundum.fidem ele- Deus solus verax, €t omnis homo mendax Apostoli
    ctorum Dei, id €sl, eorum qui non tantum vocalii voce dicatur ? Et nisi fallor, quomodo solus habere
    « Ex S. Hieronymi Cpmmentario iu"Epist. aai TitiiBi,
    "
    1011 _ B. F. ALBINI SEU ALCUlNI OPERUMPARS II.. 1012
    dicitur immortalitatem, cum et angelos et multasfa- A mundo, et hominibus nota fieret, juxla imperium
    tiohabiles feeit creaturas quibus dederit immorta- Salvatoris -Dei, qui nos salvos esse voluit, id, quo,a
    lilatem; itaet solus dicitur esse verax, non:0gj, quo pollicitus fueral, implendo. •[In-prwdieationeqnm -cre-
    [Hier., quod] cet-cseterinon immortales let 'veritatis dila est milii secundum prmceptum Sahatoris nostn
    sint amatores, sed quo ille solus -naluraliter sit et Dei, Legimus in Actibus apostolor.um, quomodoPau-
    immorlalis et verus -: cseteri vero ammortalitaleni lusin viaDamascum pergens subito vqcatus est. ct
    et veritatem ex largltione illius consequantur;-fit quomodo Ananise dicitur :-Iste est mihi vas electionk
    aliud sit verum esse liabere ~-{pernaturam et] per (Act. ix, 18). Ei iterum : Segfegaie mihi Pmilum et
    semetipsum, aliud in potestate donaiilis osse quod Barnabam (Ibid. xni, 2). lioc. esj.praiceptum Salva^
    habeas. -Sed;necboc silenti.opraatereunduroquomodo toris, ut prsedicent gentibus -Christum.] Sermo J»
    nonimendax Deus, ante.seterna saicula seternam spo- quippe -et sapientia et doctrina, qua Titu.sChristi ec^
    pbnderit vilam.- Ex quo, juxtahistoriam-Geneseos,* clesias. instruebat, efficiebant eum prqprium .ap.osloli
    factus est mundns,-et per vices noctium ac-dierum, fllium, et ab omnialiofum •consor.tiosepai-atum. Yi-
    menshun pariter et anoornm, tempora constituta deamus postha?c quod sequitur : Secundumcomniu-
    sunt.in hoc eurriculo etTota mundi tempora labun- riemfidenu Utrumnamomniumqui inChristo'-cied&r
    '
    tur,-et veniunt, et aut futura sunt, autvfuerunt.'Unde B bant, communcm dixerit fidem, an communemsuam
    quidam philosophorum nonputant esse tempus prav tantumret Tili? Quod quidem anihi melius videtur,
    sens, sed ant prseteritum aut -futurum; quia oriine apostoli Pauli €t Titi fidemfuisse communem, quain
    quod-loquimur,^ginius, cogitamus, aut^dum^it,-pr6e- omnium -eredentium, in -quibus -pro ^rietate men-
    terit; aut si nondum •faetum est, exspeetatur [Hier, tium -fides communis esse non poterat, sed di-
    '
    exspectamus]. Ante hsec ergo mundi tenipora, a?te"r- yersa.
    nitatem quamdam sseculorum fuisse credendum est, Ad exiremum prsefatio epistolse et salutalio praefa-
    quibns semper cumFilio el Spirilu sanclo fueril Pa- tionis Apostoli ad Titum tali Jine completur : (YERS.
    ter: et, ut ita dicam, unum lempus-Dei, est omnis i) Gratia et pax a Deo Patre M Christo Jesu Salva-
    selernitas: ,imo innuhierabilia lempora sunt, cum tore nostro : sive quod et gratia et pax tam."a Deo
    inflriitus sit ipse, qui ante lempora omne tempus Patre sit, quam a Christo Jesu, et ulrumque ab utro-
    excedit..Sex mjllia [Hier., sex mille] necduuunostri que datum possit intelligi; sive quod gratia ad Pa-
    orbis impleniur anni, et quantas prius seternitates, trem, e_tpax referatur ad Filium. (YERS.5.) Hujus
    quarita tempora ante sseculorum'origines fuisse-ar- rei gratia reliqui te Cretm, ut va qua;.deeranl ©gg
    bitrandum est, in ^piibus angeli, throni, domina- corrigeres. JAposlolicse dignitatis fuit furidamentum
    tionesycselerseque-virtutes servierintCreatori [Hier., C ponere, sicut sapiens architeclus; _Tili vefo et alio-
    servierint Deo], et absque temporum vicibus atque rum discipulorum ejus supefsedificare^] Postquam
    mensuris, Deojubenle, subsliterint 4. Ante hsecila- dura Cretensium Paulus ad Christi fidem corda mol-
    que omnia tempora, quse nec sermo eloqui, nec lierat, et tam in sermone Jquairi.signis edomueratc
    mens-rcpmprehendere, nec cogitalio tacila audex at- eos, utin Deum Patrem et in Ghristum crederent,
    tingere, promisil -Deus Pater sapientiae suse verbum reliquit Titum kliscipulum Cretse, ut rudimenta na-
    suum, M ipsam sapienliam suain, jet vilani eorum scentis Ecclesise conflrniar.et,.et siquidvidebatur.de-
    qui credituri *rant, -mundo.esse venturam. ;Diligen- esse, corrigeret, ipseque pergens ad alias nationes,
    ter -altendite textum et ordinem-lectionis, quomodo ut rursum in eis Christi jaceret .fundamentum : qui
    [Bier., quoniam] vita «eterna, quam non mendax licetab.Apostolo correcti fuerant,-tamenadhue.indi-.
    Deus «nte-saecula seterna promisit^non.alia sit abs- gebant correctione. Omne autem,quod eorrigitur, im-
    que verbo Dei. perfectum est. Et constituas per civitates pr.esbyteros,
    .itfflnf/esmjJiTenim.-iaquil,lemporibm sms Verbum sicnteiego disposn'}tibi. [Sunt autem episcopiquidam,
    suum: id est, quam promisit vilam .seternam, ipsa non merita singulorum .examinantes,-sed eorum vel
    est Yerbuni'suum, <raod in principio erat.apud Pa- J offlciodelinili, vel sanguine juncti.] Ex quo.manife-
    trem; «t-Deus erat Yerbum; etYfirbum.caroiactum stum est, eos qui Apostoli lege coutempta ecclesiaslk
    est, et habitavit innobis. .Quod autem Yerbum Hei, cum gradu.m non merito voluerint alicui deferre, sed
    boc est,-_Curistusipse sit vita, in alio loco .testatur gratia, contra Christum facere, qui qualis in ecclesia
    dicens:J"<j<Qsum vita (Joan.-a.iy, S). Yita vero non presbyter-consliluendus sit, per -Aposlolum suum in
    brevis,tnon ^liquibus circuniscripta..lemporibus, sed sequentibus exsecutus est. [Super hsec omnia maxi-
    - mum malum est, qui muneribus clericatum obtinent:
    perpetua, sed jseterna: quaemanifestala est in novissi
    mis saeculisper prsedicationem, quse credita est Paulo omnes beatus Petrus princeps apostolorum initio
    doctori .gentium et magistro , .utajinuntiaretur in Elcelesisejn Simone Magolerribiliter percutit.] Opor-
    " »' ac luce prima die niundi conditos fuisse.
    Opinionemde angelorum creationeante hujus cumterra
    mundi visibilis conditionem, an sanctus Hieronymus EDIT. 15
    YERON.
    ex propria,-an aliorum veterummente referat, dubi- Hic omissum -in ms. videtur initium Epistolse,
    tare licet. Yide ejusdem epist. 48 ad Damasum num. quod supplendum ex Hier. ibi: scribit autem Apo-
    7. Oppositum dogma longe plufium Ecclesiae Pa- stolus Tito charissimo filio.
    trumauctoritate sufiultum invaluit; nimirum angelos « Hier addit: c-et edocueral eos non vernaculum
    Jovem, sed in Deum Patrem el in Christum credere. >
    1013 . EXEGETICA. — dEXPOS.IN EPJST. S. PAULI AD TITUM. 1044
    tet enim 'episcopum sine crimine esse, tanquam D.ei.A scopis hoji-licere transire de ecclesia aut,de.ciyitale
    dispensatomm. Idem «st er-gopresbyter, qui ,et epi- ad,ecclesi_am_quses,tus oausa. Quia;rarus .est qui de
    scopus* : et aritequam .diaboli inslinctu.«tudia[dL- majori e.t .QiSS dilip.ri transire cupiat ad iniflorem
    versa] in jeliglone ecclesiasliea fierenl, et dicerelur. etpaupei;culam.] iFilios 'habenpftdeles,non in accusa-
    in populis : Ego sum Pauli; .ego Apollo; ,ego uuieni tipne luxur{m,,aut non ,subdito$peccalo. Nqn itaque
    Cephm(I Cor.JI,M2)-,-commiuiipresbyler.oruni;cons,i.- juslus polluitur.ex vitiis filiorum, _s,edliberj,as [casti-
    lio eeclesias.gubernabantur.Postquam verounusqui.s- gandi alios] tEcGl^sjse^principi ab.Apostploi:e.servatur.
    que eos quos jbaptizavfirat,putabat suos, non .Ghristi, [Quomodqfestucam alterius.de domb.altera (Suppl.
    iri toto orbe decrelum est, ut -unus de presbyteris tollere) potest, quitrabem habet in filiorum jpeceatis
    eleGtus-superponereturcseleris, adquem omnis jcura in sua.dpmp? TaliStenimdebetepiscopus esse,.lit.non
    Ecclesiaj pertinerel, et-schismalum .semina tolleren- timea.tpropter vi.tia lil^erorum exlraneos reprehen-
    tur: [quod-ex«pistolis-aIiis£Jusdem aposioliprobjari de.i;e, _ne fo.rte quislibet tacitus frater rejjpondeat,
    poterit; vel etiam ex Actibus apostolorum ,-aibi/di- quare pioprios liberos non emeridare curam iiabgs.?
    citur, vocasse Paulum de Epheso -presbyteros,] qui- Si epim peceala filiorum ab «piscopatujustum pro-
    bus postea inter csetera sit loculus : Attendite vobis lli.b.ent,quanto magis propria peccata removere ,eum
    et omni gregi, in quo vgs Spiritus sanctus posuit.epir _? debent ab altari Chrisli?] Ad extremum -hoGdicen-
    scopospascere Ecclesiam Domini, quartiacquisivitper dura est, in Scripluiis filio.s).oyio-.fiou_r, id est,- cogi-
    satiguinem suum (Acl. -x-x,28). [Quos ante presbyle- tatioftes, -filias veyo ppa&v;, id est, qpera. intelligi
    fos, nunc autem episcopos appellat.] Ef Petrus, qui debere : et eum nunc episcqpuni praicipit debere
    ex-Jidei firmitate nomen -accepit, in -Epistolasua h> 'fieri, qui et .cQgitationes.et opera in sua habelpp^
    quitur, dicens -: Presbyteros ergo m >vobis'.obsecro testate, et vere cred,at,in Christo, et nulla subripjen-
    eoriipresbyterel testis GhmH -passionum; pascite qui tiuinviliorum labe,niacule,tur.
    i'n vobis est grsgemDomini.(I Palr. v, 1). [Olim-vero" OjpO}\tep,ertgo£pijsco^um,sine crimine e,sse,td.nguam
    bmnis-presbyter-episcopus -recte dicebatur : atnunc Dfii.dispmsqtorem.jQuaeritur,§fgp,inler,dispensatQres
    oninis, episcopus prfesbyter potest dici, non ,omnis ut fideli.s^.quis.invenialur,,et npn comedens et.bibens
    presbyler episcopus'; quia^,nt dissensionis plantaria cum "ehripsjs, percutiat servp.s .et-ancil|as [Domini
    excluderentur, ad-unum omnis solliciludo Eeclesia- sui] ;,sed incertum Domini [Hier., Dei] [cautus] ,ex-
    rum; quasi ad Patrem. delegata <est,qui quasi ifilios spectet ^dventum, et det .conservis in lempqre^do-
    diligat, -et gubernet subjectos sibi, non tribunitia . «trinse catholicse] eibaria. _Sciat autem episcopus et
    potestale,"sed pietale paterna : iidemqne etquasi " presbyter sibi populum conservum esse, non sgrvum.
    filii, singuli'gradusin.ecclesiis, honorificent.-episco- [Quaprbpter -non opprimat eum quasi vile manci-
    pos suos.] Yideairius igitur qualispresbyler.sive epi- pjum, sed erudiat eum xum qmni charitate quasi
    seopus ordinandus^sit- - filium.] Non sjuperbum, -id est, non tumehtem aut
    YERS.6, 7. -~.JSI quis -est sine, crimine, miius placentem sibi quod_episcopus sit, sed ppus, [bonum.
    uxoris vir, fMos habens fideles, non iri.accusaiionelu- amplectenleni'_et] _id requirentem quod plurimis
    xurim, aut iion-subdjXos-^esx&Xo. Oportet,enim,epjsco- pro^itrNoniracundum, [id est, leyi;ventp, quasi fo-
    purii sine crimine ,e$se, -tanquam Dei dispensatorsm. lium pendens in ramo moyeatur.] Et revera niliil est
    Primum enim-sinecriminesit[ejusmodi dispensator foedius.prpeceptorefurioso : ,[non enim qui aliquando,
    Ecclesiae Christi]; quod.apud Tiniolheum irreprehen- irascitur, ir,acundus est; sed jlle dicitur itacundus.,
    sifrj/^mdicit.-Quohiodo enimpotest [prseesse Eccler qui-crebfo hgc.passione superatur.] Npnvinolentum,.
    sise, et] auferre-malumde-medio ejus,.qui ;in delir- S.ed hocriunc dixisse sufflciat, quod secunduni Apo.-
    ctum simile -Gorruefit?' Ant qua libertkle-polerit s.tolum in- -vino lu.xuria-'est: et ubicunque saturitas
    cor-rigere-peccantem,dumnovit se eadem,qu33casti- atque-ebrietas fuerint, ibi libidp dominetur. Jifiramur
    gal in alio, admisisse [Hier., cum tacitus sibi ipse .autem apos.tolum.in episcopis siv,epresb^teris dam-
    re.spondeat, -eadem-admisisse, quse corripit]? Quod -n nasse vinolentiani, «m in veteri quoque.legeprse.ce-
    autemait, uniusMxoris vir, sic intelligere .debemiis., ptum -sit saGerdqtes, cjim ingrediuntur tenipiuin jnir
    [ut Jionorabilerconnubiuni habeat, quiin episcopajsu nistrare Deo, vinjini qmnino ,nqn .bibere (Xevft, x).
    eligendus-est :--non-«vagailibidineinqumatus altari [Nazai-e.os,quoqueab.omni vino, et .sice.ra,^quand«i
    Dei assislereaudeat.] Norutamen omnimodis omnena sanctam.Gpmamnutriant, abslinere (N,um..,xi),] Npn
    monogamum digamo .putamus esse .meliorem;. ,s_ed percussorem : qund-quidem et sjmpligit.eri_ntelie^tum
    quo is possit Mmonngamiam et continentiam co- ajdificat .audienteni, ne.facjle nianumjorr^gat ad cser
    4sortari-, qui suum exemplum prsefert [Hier., prsefe^ dendum [verlad arma..pr0ru,iripere :,sed iltius. cpnr
    , rat] 1in dooendo. [Sunt qui ita intelligunt hoc man- sideratum .melius sedificat,.n.eiil.ifluidep.i.s.copus„effl-
    -datumApostolf: uniusuxoris virum, id.est, catholicaa ciatj.quod mentes jntelligentiuni^j; yidentmm jnfeji-
    JEcclesisedoclorem, -ne per baereticas pravitates effe- dat, sed ",sit inansuetus in .sei^none ,. et mpribqs
    ratur foras per lupanaria-diversarum-sectarum. Se"d hqnestus,,rieperdateum quem..te.mp.eranUayit^.et
    jgt .sestimantquidam, ex hac aposto_lica.sentenliaepi- . verborum erudir.e potuit.]. ]$,gn.lurpis lUfCix,,etc.
    a De hacsancti Hieronymi sentenlia, de episcopo- 146 ad Evangelum, et editoris Yeronensis arinota-
    .ruiu supra presbyteros digriitaje, vjfi. epist. ejusdem -tipnem.
    '
    1*015 _ B."F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. -. 1016
    [•Turpis'lucri a] appetilio, est plus de prsesenlibus-;-A destruere. Sana autem doctrina' dicitur ad distinctio-.
    cogitare quam de futuris. Episcopus qui imilatbr essei nem languidaeinfirmsequedoctrinse..Talis quoque sit,
    Apostoli cupit, habens victum et veslitum, his tan-.>.' ut contradicentes [libera voce] arguere valeat hsere-
    tum debet esse contentus (I Tim. vi). Qui-allario ser- ticos, sive Judseos et saeculiistius sapientes. Supe-
    viunl,"de altario vivant (I Cor'. ix). Vivant, inqult,, riora quidem,- quae in episcopi virlutibus posuit, ad
    et non, diviles fidnt. Hucusque quid"non debeat lia- vitani pertinent [honeslam]; hoc vero quod ait,'af
    bereepiscopussive presbyter, Apostoli sermone prse- potens sit consoiariin doctrina sana, et contradicentes
    ceptum est: nunc e contrario,' quid habere debeatt arguere, referendum «st ad scientiam [perfectam] :
    explicatuf. quia si episcopi tantum sancta sit vita, sibi pblest
    YERS.-8. — Sed hospitalem,benignum.Ante omniai prodesse sicvivens'; pofrosi et doctrina et sermone
    hospitalitas futuro episcopo prsecipiturf/Iier., de- fuerit eruditus, potest caeteros quoque instruere; ef
    nuntiatur]. Si enim omnes illud de Evangelio audire; non soluni instruere et'docere suos, sed et adversa-
    desiderant: Hospes fui, et suscepistiswte(Matth. xxv, rios repercutere.
    35), quanto magis episcopus, cujus domus omniumi -YEHS..10, 11. — Sunt eliam mvlti-inobedientes,
    commune debet esse hospitlum [et salis peregrlnorumi vaniloqui, seduclores , maxime qui de circumcisione
    atque venienlium benigna susceplio in ea, ita ut hu- B sunt, quos oporletargui, qui universas domussubver-
    mili officioetiani pedes laventur eorum] ? Pudicum, tunt, docentes quai non oportet, turpis lucri gralia.
    justum, sariclum. Si autem laicis iniperalurnt pro- Qui Ecclesi3e'futurus est princeps, habeal eloquen-
    pter orationem abslineant se ab uxore [Hier., ab tiarii cum vitse irilegritate socialam, ne opera absque
    uxorum] coitu, quid de episcopo sentiendum est, qui sermone sint tacita, et dicta factis delinquenlibus
    quolidie pro suis populique peccatis immaculatas [Hier., factis deficientibus] erubescant. [Sunt plurimi
    [Hier., illibatas] [orationes sanctorum (Leg.,.oratio- et non pauci qui bonam sementem Yerbi Dei] inani
    num sanclarum) j Deo oblalurus est victimas? [Nam persuasione corrumpunt; [hi etiam perversis doctri-
    Abimelechsacerdos propositionis panes renuit David nam sanclarum Scriplurarum sentenliis confirmare
    et pueris suis dare, nisi audiret pueros esse mundos nitunlur : ideo doclorem Ecclesioe decet Scripluras
    a mulieribus, non utique alienis, sed propriis.] Tan- sanctas discere diligenler, ut si percussus fiat- in
    tiim interest inler' proposilionis panes et corpus dexteram maxillam, mox prsebeat percutienti alte-
    Chfisti,- quantum inler umbram el' corpora, inter ram.] Hi sunt de circumcisione Judsei, qui tunc tem-
    imaginem elveritatem, inter exemplaria futurorum • poris nascentem Ghristi Ecclesiani subvertere conati
    et ea ipsa quaeper exemplaria pfsefigurabanlur. Quo- _ sunl[ffier., nitebantur], et introducere prsecepta le-
    modo igilur hospitalilas, beuignilas prsecipue debent galia, [circumcisionem seilicet et sabbata el esetera
    esse in episcopo, sic etiam et castitas proprie, et, ut legis praecepta.] Tales homines doetor Ecclesi33, cui
    SH4 ita dixerim, pudiciliasacerdotalis est, ut-non animaepopulorum creditse sunt, Seripturarum debet
    solum ab opere immundo abstineat, sed eliama tactu ralione superare, et silentiurii testimoniorum pondere
    illicilo et cogitatione erroris [Hier:, a jactu oculi et imponere :. qui non unam aut paucas -domos, sed
    cogitationis errore] mens Christi corpus confectufa universas cum dominisfamiliasque subvertunt, do-
    sit 1'ibera. Justtis quoque episcopus esse debet et cenles de ciborum differentiis, [cum omnia munda
    sanctus, et jusliliam in pbpulis quibus praeest exer- sint mundis.] Yerum quia Deus est venter ipsorum,
    cere; nec personas respicere in judicio, [sed omni turpis lucri gmlia volunt proprios facere discipulos,
    personaejusta discernens (Forte, decernens). Et san- ut quasi magislri a sectatoribus suis fallantur [Hier.,
    ctum, ad suam vitam; ut non solum verbis doceat, alantur] [et honorificenlurj. Omnisitaque haereticus,
    sed etiam exemplis erudiat populum sibi commis- qui quibusdam prsestigiis homines fallit,'et fallitur,
    sum. (YERS.9.) Continentem, amplectenlemeum, qui loquitur qusenon opbrtet turpis lucri gratia; [lucrator
    secundum doctrinam est, fidelem sermonem. Absli- est perversus ad mortem animarum,-non ad vitam;]
    nentem enim decet episeopum esse, non solum in j.i e contra qui errantem fralrem suum juxta Evange-
    carnali desiderio, verum etiam in verborum modera- lium corripuerit [et correxeril], lucratus est eum;
    tione; imo et prsecipue in cogitatione, ut habeat in quod eriim magis lucrum' polest esse, aut quid pre-
    potestale quid cogitet, quid loquatur, ct quid faciai.] tiosius quam sihumanam animam quis lucreturDeo?
    Ad extremum obtineat eum, qui secundumdoctrinam (YERS.12.) Dixil quidam ex illis proprius ipsorum
    est, fittelem sermonem; ut quomodo sermo Dei fidelis propheta : Cretenses semper mendaces, malw beslim,
    est et omrii acceptione dignus, sic el ille talem se ventres pigri. Yidete [Hier., videtur] hoc esse dupli-
    praebeatr ut omne quod Ioquitur, fide dignuni existi- citer legendum, ut hoc quod ait, dixit quidam ~exillis
    melur, et verba ipsius sint regula veritatis. Ut potens proprius eorum propheta, cum superioribus copuIetur{
    sit exhorlari in doctrina sana, et eos qui contradicnnt-, Hujus rei gratia reliqui te Crclm, ul ca qum deerant
    arguere. HoC est, potens sil eos qui sseculi islius corrigeres; [et ad hunc sensum respiciat, quod ait:]
    turbinibus exagitaritur, consolari, el per sanam do- Dixit quidam ex illis proprius eorumprophela, id est,
    ctrinam-pd est, catholicam, bsereticas pravitates] Cretensium. Autcum vicinioribus' jungendum est,ut
    « HsecYerba qo» in -ras, desunt, atldimusex conjectura ob integriiatem sensus. ...
    1017: EXEGETICA.,— EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD TITUM. 1018
    legamus : Sunt"eliam.multi et non subditi, vaniloqui -A iriquinataesteorummensetcanscienfia.Proptereaetiam
    etinentium decteplores.maxime autem qui de cir- qusemunda sunt per naturam, eis immunda.fiunt [per -
    cumcisione.sunt : quos muitos etnon subditos, vani- ciilpam].;non quod vel mundumsit aliquid vel immun-
    loquos et mentium deeeptores cum his qui de circum- ~ dum,sedproqualitatevescenlium. [Legitimuscibus et
    cisione sunt, oportel @gg refrenari; qui universas a.catholicaEcclesia usilatus, mundus estmundis; im-
    domos subvertentes, docentes qusenon oportet, turpis mundusooinquinatis, quorum menset conscienli.aim-
    lucri gralia; [talium enim , id. esl, qui lurpis lucri mundaest:jideoinfidelesquosqueatqu'epollutosetiam
    _g.ratiadocenl,] dixit quidam ex illis proprius ipsorum . panis benedictionis, et calix Dominicusnon juvat, [sed
    prophela.:-ut id quod ait : proprius eorum propheta, magis pollutos facit,] quia qui indigne comederit de
    non - specialiter ad. Judseos, et eos maxinie qui de pane.illo, et de calice biberit, judiciumsibi mandu-
    circumcisione sunt, sed adinultos referatur, qui non cat et bibii (I Cor. n). In nobis itaque est vel munda
    subditi sunl, et vaniloqui et mentium deceptores coriiedere vel immunda. Si enim niundi sumus,
    -sunt, quorum utique [Hier., qui utique], quia in Crete . munda nobis est cr.ealura ; si autem jmmundi et infi-
    erant, Cfetenses essecredendisunl. .Dicitur enimille deles, sunt- [Hier., fiunt] etiam nobis univefsa.com-
    versiculus in Epimenidis Cretensis poetse Oraculis munia; sive per inhabitantem in.cordibus noslris
    reperiri, qhem in prsesentiarum sibi [Fjorle,.ibi] lu- B hkresin,'sive per..conscientiam delictorum. (YERS.
    dens prophetam vocavit; quod scilieel tales Christiani • 16.) (Jdnfite7itur,~mqnit,sejiosse Deum, factis autem
    tales mereantur habere prophetas, quomodb et pro- negdnt, cum sint abominati elincredibiles, et.ad omne
    phetse erant Bahal [Baal] [et idolorum, ut legitur in opus bonum repjobi; secundum illud, quod.in Isaia
    Itegum libris]. Denique ipse liber, [uride Apostolus dicit: Popuius hic labiis me honorat, cor autem eorum
    ha?e tulil,] Oraculomm titulo prsenolatur; quem.quia ionge est a ine '(Isaim xxix , 15). Quomodo igilur la-
    •
    videbatur divinum aliquid repromitlere, propterea biis quis honorat et corde procul" recedit, ita quis
    Apostolumarbitror inspexisse', ut viderel quid genti- Deum sermone confltens, operibus negat: negans au-
    lium divinatio' polliceretur : et in temppre abusuni tem Deum operibus, confessione simulata, recte exe-
    esse versiculo scribentem ad Titum, qui erat Crete, - crabilis et.profanus esl; el nulla veritatis ratione
    " ut falsos Cretensium doctores
    prqprio iusulse auctore-, persuasus inobediens, etincredulus recte appellatur.
    contereret£IK<;)'.,insulsedoctore convinceret], Lquod [Nec in martyrio mente corruplus, quis sqlummbdo
    «umdem Apostolum in aliis locis fecisse invenilur;' Cbristum negabit;] sed quotiescunquevincimur.vi-
    sicut in Actibus apostolorum. titulum, inveniens. de tiis atque- peccatis, [et Dei mandalis conlraria agi-
    ignoto Deo, et exinde sumpsit prsedicationis ofli- mus] tolies Deum negamus; et econtrario; - quoties
    cium.] -. . y bene quid agimus, Dominum confitemur [et_ lau-
    • - .
    YERS,15. — Testimonium, inquit, verum est; non damus].
    ' -
    totum carruen, de quo testimonium sumptum est, S5@ CAPUT n,-
    non universum opus, sed tantum hoc testimoniuni.
    Quam ob causam increpa illos dure, ut sani sinl in YERS.-1. .— Tu vero loquere sanqm, doctrinam.
    fide. (YERS.M.) Non-intendentes Judaicis fabulis el Aliudest sanam doctrinam loqui, aliud ea.quse sanae
    mandatis -hominum se aversantium a veritate. Ait conveniunt dbcere doctrinse; quia' in altefo simplex
    enim flncrepa illos acriler; mendaces quippe surit et tanlum ihstitutio est, in altero cum ea quse doceas
    malae besliavet ventris pigri, qui falsa suadent, qui [Hier.', cumieo, quod dOces],'vitse quoque correelio;
    ferarum ritu sanguinem sitiunt deceptorum; etnon qui enini sokerit unum de mandalis minimis, et docuer
    eum silentio operantes suum panem manducant, quo- rit-sic homines, minimus vocabilur in regno cmlorum
    rum Deus venter est, et gloria in confusione eorum. (Matth. v, 19). [Erit autem doclor qui verbo docet,
    Hos tales increpa, ut sani sint in fide : de qua fidei et opere destruil quaj docet-,sed minimus : qui autem
    sanitate in consequeutibus loquitur; senes sobrios fecerit et dociierit sic lwmines;:-magnus vocabilur in
    esse, honestos, pudicos, sanps in fide et cbaritale ot regno cmlorum, quia opere implet quod ore docet.]
    patieritia; [de qua sanilate fidei et ad Tiniotheum - Hbc enimnuhc Apostolus Titum filium in Cbristb et
    scribit:'] Si quis aliter docet et non acquiescit sanos discipulum docet, ut ea loquatur quse sanse conve-
    sermones [Leg. sanis sermonibus]Domini nostri Jesu niunt doetrina!; quia tunc doctrina est sanitas, cum.
    '
    Christi (I Tim. ,vi, 3). [Sanos sermones vocat, et quod doctoris doctrina pariler et vita"consentiunt. (YERS.
    observantibus eos sanitas operetur. in eis.] Non in- . 2.) Senes sobriosesse, honestos, pudicos, sanos in fide-
    tendentes Juduicis fabulis et mandatis hominum aver- ' et cliaritate et patientia. Nunc vero per singulas seta-
    santium veritatem, [de quibus ad Galatas et Romanos les el personas sic decenter pfaecepta-constituit, ut
    plenissime disputalur, qui putabant inler cibos'esse sernio ejus vitae morum sit regula. Seues igitur so-,
    distantiam, cum aliqui mundi, aliqui viderentur im- brios, [in bonis moribus;] honestos,ul selalis graliam
    . mundi. Propterea nunc infert :] (YERS. 1S) Omnia [Hier., gravitatem] morum gravitas decoret. Pudi-
    munda mundis; his videlicetqui in Christo'credunt, cos, _ne inaliena ajtate luxurient, ne jam frigido' a
    et sciurit omnem creaturam bonam esse, et nihil ab- libidine sanguine exemplum sint adolescentibus ad
    jiciendum quodcum gratiarum actione percipilur. ruinani. Sano,s in fide; rion tantum in-flde, etiam in
    Cvinquinatis auiem ~etimmundis nihil est mxmdu,mlsed. ch"aritate-et patientia [et bmiii- geriere: virtutum], ut
    '
    fi)W B. F. ALBIMSEU ALGUINI-OPERUMPARS IL 1020'
    cum primam fidei liabuerint sanitalem, audiant a _feDei ocuios et sanctorum -angelorum peragere. Klios"
    Saivalore : Fides tua te salvurii fecii (Marc. -x, 52)7 auiemiladiligant,sieoserudiantinD.eidisciplina.Cse-
    [De 'liujusftdei inlegrilate pleuius cum esemplis in terum nollews contristare, QB1 docendo qusebona
    Epistola ad ilebrseos idem bealus aposlolus disputat:] sunt;"et libertatem tribuere peccandi non estamare
    Quomodo igitur est fidei sanitas, ita et «adem sani- filios, sed odisse. [Erudiantur quoque,"ut domus; id
    tas in cbaritate esl. Quis-autem sanitatem-possidel est, servorum etancillarum babeant in benignilate
    cbaritatis, nisi ille qui primum Deum dilexerit ex curam.] Addidit, .benignas,[ne austeritate-regeretur
    totaanima sua,et exloto corde suo, el ex toiis viri- familia.] Addidit, et subditas virissuis, ne forte divi-
    bus suis, dcinde Ohrisli prseceplum audiens-in proxi- tiis «t nobilitate perffatse Dei sentenlise.non memi-
    mum oompleverit charilalem [Hier., diviserit chari- nerint, per quam subjeetoe-supt viris. Ait quippe
    talem]? Quia-in his duobus mandalis tota lex pendet Deus ad mulierem : Ad virum luuin erit ^onversaiio
    et proplielae,'[plenilndo vero legis charilas est,]-quia [Leg.,,conversio] tuu; et ipse >tuidominabilur ifien.
    qui sanus estin fide etoharilate, sanusquoque sit in ni, 16}.-Dici_lur onrin : Non est creatus vir propler
    patientia, quas maxime in tentationibus comproba- mulierem, sed mulier propter virum. El cum caput
    tur.' (YERS.5.) Anus mniliter in habitu sancto , non mulieiis^vir sit, caput autem viri Chrislus, qusecim-
    crimiwtrices, non vinotnulto servicntes:bene docentes, " que uxor non subjicitur viro [flter., viro suo] [reli-
    ut -prudentiam doceant. Tamelsi apostolus Petrus gioso el Deum timenti], hoc est, capiti suo, ejus_dem
    prseceperit ut viri uxoribus suis fanquam infirmiori criminis rea esl,,cujusetvir sinon subjiciatur Chrfc
    vasculo honorem tribuant, non lamen arbitrandum slo capiti suo. ,Ne verbummei blaspjiemelur; vel .dum
    est-quod. uxor, quse oorporis vasculum habet inflr- contomnitur Dei prima sententia et pro nihilo duci-
    mum, slatim et anima infirmior sit. Unde et nuuc tur :vel-Christi infamatur Evangelium , dum contra
    -
    prsecipilur eis, ut in ipsis quoque-illudApostoli com- legem fidemque naturse ea quse Christiana est ot.ex
    plealur: Wirlusm infirmiiale perficitur (II €or.-xn,9). Dei lege subjecta, viro imperare desiderat suo; cum
    [Quod vero-ait: Anus similiter, elc, eadem proeeepla etiam gentiles feminse viris suis serviant communi
    vult illas observare quse superius senibus viris sta- lege natura?. (YERS.6.) Juvenes simiiiter exhortare
    tuit,] id est,"ut sobrisesint, iionestse, sanse -in fide, et ut pudici sini. Proprium autem adolescentularum
    charitale et patienlia; et pro setu suo hoc habearat hoc posuit, utpudicae sinl [Hier., adolescenlulorum...
    proprium,ut sinlinhabitu sancto. Non criminairices, ut pudici sint] in omnibus, tam scilicet mente quam
    non tales, ut aliis placeanl", de aliis detrahant-. [Si corpore, tam opere quam cogilatione, ut nulla siiin
    quam juvencularum videant indign&faeere,] non lam fj adolescente suspicio lurpitudinis. Sciendum quoque
    apud cseteroso^ebel-accusare,quani ipsam in secreto, hoc quod contineniia non soliun in carnis opere et m
    Christi charitaie, corripere; et magis doceie jie fa- animi concupiscentia, sed in omnibus rebus necessa-
    eiat, quam in publico accusare quod fecerit. Non ria sit: ne honores indebitos appetamus, ne accen-
    vino multo servientes. A vini vero nimio potu anus damur avaritia, ne ulla passione superemur. In om-
    prohibentur; .quia .quod [God., quolquot] in aaole- nibus, ad superiora est referendum, id est, hortare
    scentibus libido,iioc insenili setate ebrietasperpe^ ut pudici sint in omnibus. (YERS.7.) Te ipsum prmbe
    trat [liier., hoc insenibus ebrietas est]. Ideo expresse exemptum bonorum opernm. Nihil prodest aliquem
    dicit,- non vino multo servientes; servitus enim quse^ exercilatum esse in discendo, et ad loquenduni tri-
    dam esl-etexlrema condilio, vino sensjis hominis oc- visse
    linguam, nisi plus exemplo docuerit quam
    cupare [Hier., occupari]; non suuni esse, -sed vini. v6rbo. [In doclrina, in integritate. In doctrina, ait, ut
    Talibus consequenler doclrinis eis frena inimillit ore doces. Inlegritas vero ad vir-
    opefe impleas" quod
    [Hier., doctrinse eis frena permittit], ut ciim lales ginitatem proprie periinet; unde el alia Iranslatio
    fuerint, dpcendi habeant liberlatem, rit scilicet do^ ait -.Tnincorruptione; nam virgines dicuntur incor-
    ceant ea quse bonasunt. 'Licet enim alioioco dixe- 1n gravitate, iri verbosano et irre-
    ruplse.J (YERS. 8 .)
    rjl-: Docere autem mulieribus non permitto {I Tim.
    sic ut in viros illis sit "jprehensibUi.[Doctorein ecclesiasticum gravilatem,.id
    n, 12); iiitelligenduni est, honestos mores decet babere. De sermqne itaque
    est,
    doclrina sublala : caeteruni adolescentulas deceant,
    sano superius dictum est.] Et irreprehensibili. De i_r-
    quasi fllias suas, primum castitatem ; quia adversus
    hanc niagis in selate florenti pugnat inimicus, etvir- reprehensibili dicimus, non qiuxullus.tantse facundiae
    lus ejuscontraifemjuas in unibilico .ventris est. et prudentise sit ut a nemine reprehendatur, sed quod
    YERS.4, §.. -^- Adotescejilutas[Cod., Adulespentu- nihil dignum reprehen.sione.dicat aut faciat, licet ad^
    la.s et ed.hulescentjiias]',ut viros .suos diligant, fiiios versarii sinl ad reprehendendum parati. Vt is gui ex
    amenl. Prudentes, sobrias, caslas, domus curam ha- adverso est, verealur, nihil h.abens malum dicere de
    bentes,,benignas,, subdilas viris suis, ul non blasphe- nobis. [Exgdverso, id est, adversarius, nihjl habeal
    metur verbumDei. [Anus vero vult admonere adole- veri vel verisimile, quamvis paralus ,sit, reprehen-
    s.centulas ut diligant viros suos, non in passione dere, confradictiqnis locum.] Polest auj,em 'hic, qui.
    desiderii carnalis, s.edinChrisli.charilate]. Yult.eas ex-adverso est, .diabolusintelligi, qui aceusatqr est
    aware .vjrps su.os caste, ut inler vir.um et mulierem fcatrum nostrorum, ut Joannes evangelis.taprseditat;
    casta^sii dilectio,.«l opera liberoruro.se credant.anie qui .cumnjhil Jiabueri.tmali quod nqbijsqbjiciat, era-
    1021 EXEGETICA. — EXPQS. IN EPIST. S, PAULI AD TITUM. - „1022
    bescit, etcriminator non poterit criminani. Diabotus A bus. Non est enim aliqua differenti,a.Jiberi et servi,
    autem in "Lathialihgua cfiniinator sonat. , ' Grseci et
    Barbari, "circuincisi et h.abentis prsepu-
    YERS.9, 10. — Servos dominis suis subdilos esse, tium, niulieris et viri; sed cum Ch.risto~uri.unisumus
    Hn omnibus placentes, non contradicenles, nonfrau- uriiversij adDei regnum vocamur omnes! Post offen-
    ~~4anles,sedin omnibus-fidem 'bonam ostendentes; sani Palri nostrd reconciliand,isumus,iion per me-
    quoniam Dominus-el Salvalor noster, qui in "Evan- rita nostra, se.d per gratiam Salvatoris : vel' quod
    ^elio *ait: Venile ad me omnes, qui iaboratis el one- DelPatris vivensvel subsistens gratise [Hier., gratia]
    ''rali eslis, et ego reficiam vos (fflatth. >xi,28), nullam ipse sit Christus; vel quod Christi Saj(vatbris Dei.
    ' lisec sit
    isondilionem, setatem, sexum a beatitudine arbitra- gratia : et non nostro ni.erito, salvati simus,
    'tnr alienum -.propterea mmc Apostolus et servis secundum illud «juodin alip "Iocodicitur : Pro nihilo
    "prsecepta constituit; '[scilicet ptfacti Ecclesise'mem- 'satvqbis eos (Psal. LV,8). Quse gratia omnlbus ho-
    brum, quse cbfpus-est "Ghristi, et ipsam salutem minibus ideo illuxit, ut erudiret rios abnegare impie-
    '
    consequantur^eternam'.] "Etquomodo superiussenes, "talem, ssecularia desideria, pudice et juste et pie
    arius, adoiescentulas, juvenes, quid Titus erudire vivere in boc sseeulq.-Quid sit "aritem abnegare im-
    deberet, edocuit, 'ita nunc servis apta pfoeeepta con- pietatem, quid ssecularia desideria, ex e'oquod supra
    "sllluit. Pfimum ul subditi sini dominis suis in o"m-B exposuimus :.Deum confitentur se scire, jaciis au-
    "
    -hibus-; inifisautem omriibus qusenoh sunt contra- tem negant, intelligi posse eon_fido.,Ssecularia igitrir
    -ria Deo;ut si "dominuseosjubet quse rion sunt ad- desideria sunl, quse a mundi hujus principe sug-
    -versa Scripturis sanclis, subjiciantur servituti dor geruntur; -et cum .sint sseculi lihjus amatofes,
    'iriini ifllJer.jSubjiciatur sefvus domino]; sin vero cum sseculi nubc pertranseunt. -Nos autem ,cum
    eontraria"-preecepla, magis obediant spiritui quam pudice et jiiste, nee xorpore sciiicet nec mente
    corpori "['Hier.~,-magls obediant spiritus, 'quam cor- peccahtes, vixerimus in Christo-, pie qupque vi-
    -porisdomino]-.-[Placenies,duobus modisintelligituri "vamusin "hoc sseculo : quse pietas exspeclat beatam
    1ioc est, -sibipiacentes in suo servitio : aut etiain do- spem et adventum gtorim magni Dei et Salvaloris
    miriis-placentes, omnia fldeliter et humiliter.implen- 'nostri Jesu Christi. Sicul enim impietas magni Dei
    *tesquaejubentur.] Non conlradicenles : hoc ideo ait, reformidat advenlum, ita secura de opere suo et de
    squiaTnaxmium vitium est servorum dominis coritra- fide illum pietas praestolatur. Ubi est serpetis Arius,
    •dicere,-et'Cumaliquid:iusserint;,Tnussitare. Si enini -ubi Eunomius coluber [tortuosus]? Magnhs Deus
    -quse dominus imperatnecesse habet servusimplere, "Salvator Christus dicilur, non primpgenilus omnis
    cur hoe ipsumnon curii bonafaciat yoluntate"?Non crealurse, non verbum Dei el Sapientia, sed Jesus
    Jumnles. Hocaliud vitium servoruni doctrina Chri- ^Chrisfus ; qusevocabula'assumpli liominis sunt. Ne-
    -sti cbrrigit; fur autenrnon solum in {_jgf| majori- que vero alium Jesum Chrislum, alium Yerbum di-
    bus sed et in minoribus judicaiur. Non enim id quod -cimuSj-ut Nesioriana iiseresis [Hier., ut nova"hsere-
    iurUrablatuni est, sed mens furantls attenditur. Sint •sis'] caluimiiatur; sed eumdemet ante=sseculaetin
    itaque -servi OTbdrli dominis suis in omnibus; sint ssecula et ante-mundum, et per"Mariam"[/fi«'., post
    cbmplacenies conditibriis siise, ut non ferant aspere -Mariam^.-imo ex MariafliagnumDeum appellamus
    servitutem, ut non conlradicant dominis, norifuren- Salvatoremnostrum Jesum Christum, qui dedit se-
    tur, et post haec in omnibus fidem bonam ostendant, metipsum pro -nobis, -ut pfetiosoTsanguine nos redi-
    ulAoctrinamSahaloris noslri Dei ornent in omnibus. meret ab .omni iniquitate,et-mundaret sibipopulum
    Si enim apud carnales dominos in miiiimo fideles [acfeepiabilem,sectatorem bonorum operum, id est
    Tuerinl, incipient eis apud Dominum [Hier., apu$ semulatorem]. (YERS.45.) Hmc-loquereet exhgrlare.
    Deum] majora committi. Ornat auiem doctrinam Quod vero ait, loquere, ad doclrinam videtur esse
    [Cod. omit. doctrinam] domini, qui ea quse condi- Teferendum-; quod-vero intulit, exhortare, ad con-
    tionis suse ablala sunt [Hier., quse conditioni suse solaliouem perlinet.-Quod vero tertio subinfert-:
    apla sunt], facit. -Quomodo eriim potest fidelis esse Increpa cum Omriiimperio, id est, quicunque doctri-
    in -subslantia TDei,'[et ecclesiaslico officio,] qui car- D namet-coiisolatiouem -non audiat', increpalione sil
    nalidomino fidem exhibere non potuit? dignus, et mereatur^audire : -Oblitiestis.consolatignis
    • YERS. 11-14. — Apparuit enim gratia Dei Sal- qu<e<vobisut :fiiiis loquitur Deus. Nemo te contem-
    vatoris nostri omnibus hominibus, erudiens nos, ut nat, "huricsensum liabet:- Nemo eorum-quiinEeele-
    sic vivat, ut se pulet_
    dbnegantes impietatem et smcularia desideria, sdbrie, sia sunt, te-segniter agente
    eriim _sediflcatio'eritdiseipulj,' si
    jusle et pie vivamiisin hoc smculo : exspectantes'bea- melioiem. Qualis
    iam spem et adventuriiglorim- magrii Dei et Sahato- intelligat niagistro «e-esse -majbfem? -Undejnagrio- -puovi-
    ris noslri Jesu Christi :qui dedit semetipsumpro no- pere episcqpi, presbyteri «tdiaconi -debent
    bis, ut nos redimeret ab omni iriiquitate, et muridaret dere, ut cunctum-populum cui prsesident, eonversa-
    sibipopulum acceplabilem sectalorem bonorum ope- tione et sefmone prsecedant;
    rum. Post catalogum doctriase ad Tiium, quid senes, rn.
    i6S9 C4WT ,
    quid anus, quid adolescentulas etjuvenes, quid ad
    extremum servos erudire deberet, reete nunc intulit: YERS.i. — Admone iilos principibus et petestati-
    Apparuit.enim gratia Salvatom Dei omnibus honiini- bus subdilos esse, diclo obedire, ad omne opus bpnum
    " -
    1023 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS II. 1024
    '
    paratosesse. Talequid et adRomanos scribilunOinras JA Cbristum crederent, damnaturus (Cod., damnandus.
    anima poteslalibus sublimioribus subdita sit, non est Hier., ad eos... vinciendos).]
    enim potestas, nisi a Deo (Rom. xni, i).[Nam etipse YERS.4-7. — Cum autem benignitas et humanitas
    Dbminus tentantibus Juclseis respondit: ] Reddite apparuit Salvatoris nostri Dei, non ex operibusjusli-
    Cmsari qum sunt Cmsaris, et Deo qum sunt Dei tim qum fecimus nos, sed secundum misericordiam
    (Matth. xxn, 21). Cui responsioni Paulus apostolus suam salvos nos fecit per lavacrum regeneratianis et
    congriiens docet, principibus et poteslatibus cre- renovationisSpiritus sancti, quem effudit innos ubun-
    dentes iri Chfisto debere esse subjectos. Poterat his danter per Jesum Christum Dominum nostrum, ut
    qui tormenta formidant, occasio ad negandum dari justificaii gratia ipsius hmredessimus secundum spem
    [ex hoc prsecepto]; sed caute subjecit, obedire ad vitm mternm. Diligentius attendamus et inveniemus
    omne opus bonum. Si bonum est quod prsecepit im- in prsesenti capitulo manifestissimam Trinitalem.
    perator et prseses, jubentis obsequere voluntati: sin Benignitas quippe.et clementia Salvatoris nostri Dei,
    vero malum et contra Deum sapit, responde ei illud non alterius quam Dei Patris, per lavacrum regene-
    de Actibus apostolorum : Obedire oportet Deo tna- rationis et renovationis Spiritus sancii, quem effudit
    gis quam hominibus (Act. y, 29). Hoc ipsum et de - super nos abundanter per Jesum Chrislum Salvato-
    servis intelligamus apud dominos, et de uxoribus B 1 rem noslrum, juslificavil nos' in vitam seternam.
    apud viros, et de filiis apud parentes [et de disci- Salus credentium mysterium Trinitatis est [ut ipse
    pulis apud magislros,] quod in.illis [hse personse] Dominus ih Evangelio ait: Ite, docete omnes gentes
    tantum debeanl subjecti esse [majoribus] quse contra baptizanles-eos in nomine Patris et Filii et Spiritus
    . Dei mandata non veniant; [et ad ea tantum paratos sancli. Non erit legitime baptizatus,. nisi invoce-
    esse quse contra Domini mandata non jubentur.J tur nomen sanctse Trinitatis super eum qui bapti-
    (YERS.2.) Neminem quoque blasphemare. Igitur Mi- zandus est. Ideo sub festinatione currendum est ad
    chael arehangelus, quando curii diabolo disputabat baptismum, ne forte sine sacramento salulis hujus-
    de Moysi corpore, non fuit ausus inferre judicium modi rapiatur infans de hac luce]._ (YERS8.) Fidelis
    blasphemim, sed dixit : imperet tibi Deus (Jud. 9). sermo est: et de his volote confirmare, ut curam ha-
    Ergo si Michaelnon fuit ausus diabolo, et certe ma- beant bonisoperibusQQQprmesse,qui credunt inDeum
    ledictione dignissimo, judicium inferre blasphemise, [Leg. qui credunt Deo]. Hmcsunt bona et utilia ho-
    quanto niagis nos ab omni maledicto puri esse de- minibus. Hoc quod ait, fidelis sermo, ad superiora
    bemus? Merebatur diabolus maledictum, sed per es jungendum est, in quibus.promiserat, ul justificati
    afchangeli exire non debuit. Hoc nunc tantum di- gratia ipsius hmredes ejficiamur secundum spem vitm
    xisse sufficiai, quod blasphemare Chrisii discipulos G ( mtemm. Dignus enim fide super haereditate Dei
    non oportet,nee, quod additur, esse titigiosos; si sermo, el super spe vitse aelernse. Unde oportet de
    enimsumus. fllii pacis, et volumus super nos pacem his non dubium, non timentem, et ipsum credere, et
    requieseere, et accessimus ad Jerusalem coelestem, ut credant cseteri, confirmare.Non solum aulem hoc,
    quai ex paee nomen accipit, cum his' qui oderunt sed et hoc cum cseteris his-.qui voluerint credere,
    pacem habeamus pacem : et quantum in nobis est, confirmandum est: quapropter ait, el de his volo te
    cum omnibus hominibuspacati simus, non solum confirmare. Qui autem ista vera esse credideriut,
    cum modeslis, sed etiam oum rixosis, quia nulla •" necesse est ut curam habeant bonorum operum
    virtus est ferre mansuetos; quapropter locum [adimplere], per quse hsereditas Dei et spes vilse
    demus-irse, Omnem ostendentes mansuetudinem ad praeparatur seternae.Et pulchre, ut majorem fidem
    omneshomines. faceret, non dixit, qui credunt hominibus, sed qui
    YERS.5. — Fuimus enim el nos atiquando insi- credunt Deo. Neeesse es"l enim ut curam bonorum
    pienles et increduli, errantes, servientes desideriis et operum habeant, quse adimpleta el omni studio
    voluptatibus variis, in malilia el invidia agentes, odi- perpetrata bona sunt uliliaque credenlibus. (VJERS.
    biles, odienlesinvicem. Quserat aliquis quomodo Pau- 9.) Stultas autem qumsliones, et genealogias, et con-
    lus esset insipiens, incredulus, errans, etserviensde- *D lentiones, et pugnas legis devita; sunt enim inutiles
    sideriis et variis voluplatibus in matitia et in invidia, et vanm. [A vanis ergo et rationem non habenlibus,
    cum eruditum eum ad pedes Gamalihel et ab infan- el fidei calholicsenou favenlibus revocat nosAposlo-
    tia sacris lilleris inslitulum [Adde: legamus] (Act. lus quseslionibus.] Cseterum ad sapientes, et quse
    xxn)! Sed ab eo tempore quo in Christum non cre- Scripturarum aucioritate sunt fultse, niagis cohor-
    diuit, [hsec de illo juste dici poluerunt, quod esset tatur et provocat: modo non sil corpus nostrum
    insipiens et invidus saluti Chrislianorum.] An di- subditum peccatis, et ingredietur in nos sapientia.
    cendumest Paulum non fuisse insipientem.fJIicr., Exerceatur mens quotidie, divina Iectione pascalur:.
    an non nobis videtur Paulus fuisse stultus], quando et qusestiones nostrse stultse non erunt quaesiiones.,
    habehat zelumDei, sed non secundum scientiam; el Quod autem ait: Genealogiaset contentiones et rixas
    persequebatur Ecclesiam et lapidahtium Stephanum qum veniunt ex lege devita; proprie pulsat Judseos
    vestimenta servabal; cum in tanlum odium contra qui in eo se jactant, et putant legis habere notitiam,
    Salvatorem instigatus exarserit, ul lilteras a sa- si nomina leneant singulorum, [quse qusestiones
    cerdolibus acciperet pergens Damascum, [qui in Christiano non conveniunt,] cui rixse legales [pey
    «A3K EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD PHILEM. 1026
    patientiam (Hier., penitus)] respuendsesunt, et Ju- __! Atemperatis. rursuni. Corinthum reverlisse. Zenan
    dseorum-stultitiaj relinquendae; sunt enim inutiles vero lesisdoclorem de alio Scriplurse loco, qui fue-
    et.vanse, quse tanlum specieni scientise habeant rit non possumus dieere, nisi hoc tanlum quqd ipse
    [Hier., habent]; cseteruni nec dicentibus nec audien- aposlolicus vir id operis, QQ\ quod Apolloexerce-
    tibus prosunt. - bat, habnufSt, Christi Ecclesias exstruendi. Prsece-
    YERS.10,11.—Hmreticumjwminempostunametse- pit ilaque Tito, ut quoniam de Creta in Grseciam
    cundam correptionemdevita. Sciens quia subversusest, navigaturi erant, non eos faciat sitarciis indi-
    qm hujusmodi est, et delinquit,cum sil propriojudicio gere, sed habere ea'quse ad .yiaticum riecessaria -
    condemnatus.Hseresin ad Galatas inter carnis opera sunt.
    idem "numeravit apostolus(Galat. v, 19 seq,). Hseresis YERS.U. — Discant autem et nostri bonis operi-
    Grseceab electione dicitur, quod scilicet unusquisque bus prmessead usus necessarios, ut non sint infru-
    id sibi eligat quod ei melius essevideatur. Hmrelicum cZuosi.-Dixitenim : Discant etnostri. Nostros suos
    igitur liominem^post,unam et alteram correptionem .vocai, qui in Christo crediderunt, qui, quiaChrisii
    devita. Hoe ideo ait quod scilicet non sufficiat tan- erant, recte Pauli et.Titi appellari mefebantur; Ha-
    tum scmel eum corripi vel commoneri qui aliquo sit bes, inquit, in discipulospoteslateni, ,doce eos non
    depravatus errore, sed et, secunda ei sit adhibenda B ] esse infructuosos;'.sed evangelicis[Hier., evangeli-
    doctrina, nt in ore duorum, vel trium testium stet stis] et apostolicisviris, qui bonis operibus sefviaiit,
    omne verbum. Quare autem posl primam et secun- ministrare; et ministrarei non in quibuscurique
    dam corfeptionem- devitandus sil, reddit causas di---- causis, sed in necessariis usibus. Habentes quippe
    cens : Quod subversusest qui ejusmodi est, et peccat, victum et veslitum,his contenti simus (I Tim. vi, 8).
    cum sit a semetipso condemnatus. Qui enim semel Infructuosos vocat quicunque evangelistis non jriini-
    bisque correptus, audito errore suo non vult cor- siraverint, [et prsedicatoribus verbi Dei necessaria
    rigi [proprio judicio condemnatus est, et segregatus secundum facultatem suamnon subministrant.]
    ab unitate Ecclesise]. Nam fornieatoret adulter, YERS.1S. — Salutant le qui mecumsunt omnes.
    homicida, et csetera vitia per sacerdotes de Ecclesia Yelsolita consuetudine usus, ut Titurii ab omnibus
    propelluniur; hseretici autem in seipsos sentenliam qui secum erant,' diceret salutari, vel cerle proprie -
    ferunt, suo arbitrio de Ecclesia recedentes; quse ad Titum, quod talis esset, ut amorem epruni' qul
    recessio propriae conscientisevidetur esse damnalio. cumPaulo erant, omnium mereretur. Magna vero
    lnter hseresin et schisma hoc esse arbitrantur, quod laus Tili per Paulum ab omriibus saluiari. Saluta
    hseresis perversum • dogma habet; schisma-propter eos qui nos amant in fide. [Quidam vero amant
    episcopalem dissensionemab Ecclesia separetur. . 'G suos, sed non in flde, sicut mater filium, vir uxo-
    ^ YERS.12. — Cum misero ad te Artheman aut Ti- rem. Ideo' adjunxit: Qui nos amant in fide]. Sola
    chicum, feslina venire ad tne Nicopolim: ibi enim sanctbrum dilectio in fide diligit; in lanlum, ut
    statui hiemare. [Hic paternus in Cretenses Pauli de- .etiamsi illequi diligilur infidelis esi, tamen spiritus
    monstratur affeclus;] n^essarium enim habuit Ti- [Hier., tamen sanctus] iri fide eum diliget, "secun-
    tum in Evangelii ministerium; tamen non eum ante" ,- dum illud : Omnia vestra in fide fiant (1 Cor. xvi,
    ad se vult venire, nisi in.loeum ejus Arthemas vel[ U). Ideo in fide; [quia credit~se aDeopro expletione
    Tichicus successor advenerit. Nieopolis ipsa est, mandali, qub dicitur : Diligite inimicos vestros(Luc.
    quse ob victoriam .Augusti [Ms., Agusti] quod ibii vi,. 3S), mercedem recepturum esse.] Gratia Dei
    Antonium.Cleopatramque-superarit, nomen accepit. cum.omnibus.vobis.Amen. In commune itaque san-
    (YERS.13.) Zenan legisperitum et Apollo sollicite, clis atque credentibus, Tito et cseleris qui cum eo
    f mmitte, ut nihil illis desit. Iste est Apollo, de quo} erant,.imprecatur gratiam. Et quomodo Isaacpatriar-
    et ad Corinthios scribitur : Vnusquisque vestrumj cha benedixit' filium suum Jacob; et ipse Jacob
    dicit.: Ego sumPauli, et ego Apollo, et ego Cephm , duodecim palriarchas (Gen. xxvn, xxix); ita <jt
    (I Cor. i, 12). Fuit autem vir Alexandrinus ex Judseis5n nuncin fine epislolaesuseApostolus gratiam creden-
    valde eloquens et perfectus in. lege,; epispopus.C07.' tibus iniprecatur : ,quse cum voto babebat effectum,
    rinthiorum :.quem propler dissensiones quse in Co- et erat iin potestate credentium, si talemse bene-
    rintho erant, ad unam insulam Cretam cum Zenanj dici [Hier., benedictus], qualem benedicens proebere
    legisdoctore putandum est transfretasse,- et Paulii voluisset.
    epistola dissensionibus quse Corinthi ortse fuerantt , Explicit explanatio in Epistolam Pauli ad Titum.

    '"
    INGIPIT.EXPOSITIOIN EPISTOLAM PAULI AD PHILEMONEM.
    a philemoni familiares littefas pro Onesimoservo
    frater, Phitemonidilecto et adjutori nostro, et Appim
    ejus scribit., Scribit autem ei a Roma de carcere. sorori charissimmet Archippocommilitoni nostro, et
    (VERS.1-5.) Paulus vinctus Jesu Christi et Timotlieus Ecdesim qum est in dqmq tua. Grqtia vobis et vax a,
    - » Ex
    Hicronymo in hanc Epistolam.
    1027 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. 1038
    Deb Patre riostro et DoinirioJesu Chrislo. [Hucusque"A evidensfiat in agnitionemornnisboriiihChristo Jesu.
    salutatioriis prooemiuiri.Iri nulla alia episiolasevin- Pro MriiemonePanlum semper ofasse oredibile est,'
    ctum dicit. Ait enirii : P~aulu~s virictusJesu Chrisli.] quo "scilicetfides et charitas, quam habebat in Ghri-
    Majpfis auierii videfursupercttii viricturiiJesu Clvfisti sio et in oniries saiictos ejiis per communicationem
    se dicefe quain "aposlblum.Glofiabariiuf quippeapb- fidei et operationein agnitionisin omni bono Ghrlsti
    stoli, quod digni fuerarit pro riomineJesu Christi iriiseMcofdiasetvafetdf ; et de charitate quidem
    coritumeliaspati (Aci. v, M). Sed necessaria aucto- qilam habebat hi Chfisto Jesu et in bmnes sanctos
    ritas vlriculofum. Rogatufiis pfb Onesiriio talis ro= ejos, non diificiiis iiiterpfetatio est, quia post Deuns
    gare debuit, qui possit impetrare quod posceret. Fe- diligere luberiiirr ei pfbximos. [Sed quaeri potest
    lix riimifurn qul non iri sapieritla, non in divKiis, quomodo dictuiri sit : In DomiribJesu et in omries
    nbn rii elbquentia'etpoVerifla sseeulafi, sed in pas- sdnctos?Sajictorumvero dictis et"scfiptis proestanda
    sioriibus Chfisti glofialuf. Si auteni Philemoh a"d esl fides, ut vefa diceferit quse de T)eo scripserunt;
    quem hsec epistbla scribitrir, Onesiirii domlnus est, Ideo eadeiri fide de Domirio et satfctis ejus credere
    imo frafef esse coepitex doririno[Hiei:, in doniirio]; aebemus,sic'utillirio's'docuerunloedorilmo'credendum
    et ad ColdsseriSes"refeftuf,qriodXtnesimusex eis sit fesse.]Necetiarri soianlfidemnobiset charitatem in
    (Cdloss.fv, 9)': faiio fibs ipsa ei ofdo deducit, qifod B Ueriirietsarictos ejus suflicere posse credamus, nisi
    ei-Pnilehion CblbssetisTssTt, et eo teriipore comiriu- idquodcredimusopereiihpleariiTis[flicr., opere com-
    nem ecclesiam [Hieir.,ad bmneni ecclesiani]Onesiriius pieatuf]. Quidqnidboriiin Phileriionelaudatur, etde
    eplsloiam tulerit, quopfivatas et sui commendatr^ces "apostolorumexemplosumltuf; inde bonum sit, quia
    addbminimi lilterassumpserat. Est et aliudindiciurii, de Christi forite ducitur. (YERS.7.) Gdudiumenim
    qubd in liac eadeni epistola ei. Archlppus nbiriinatuf, magriurii habui et consbtalioheriiin charilate tua\,
    cui hiccumPliiiembnescribitur: Dicite,iriquit,Archip- quia viscera stihktbrum reqtxieveruntper 'te, frater.
    po : Vide ministerium, quod accepisli in Doiriino,iit Plehius incuicai. e't docet, quafe dixerit : Grdtias
    illu'diihpleas(Col.iv, '17).'Qu'ode'stniinistefiurii quod ifgo Deo riieo, seinper memo'rid'miiii faciens iri ora-
    Afchippus "accepita Doriiino? [In eplstola] ad Phile- tibnibits meis. Dignrirnsiquidem efat agere gratias
    riionerii legimus : Et Afchippocdininilitbninostro, et Deo supfefcharitate Philemonis, qiii interriurii cofdis
    Ecclesimqumiri dotriotua est. Ex quo oesiiniafIpbtest jfffcctum[osiendebat in sanctos, reflciendo labbres
    [Hier., ex quo puto], aut episcopumeumfuisse eccle- ebrum (Hiei., qui internum cordis affectum. etprb-
    sise Colossensis, cui adnionetur studiose diligeriter- fundos ariimiSanctorum recessus suscipierido refe-
    que prseesse ; ah*t cefte Evaugelii proedicatorerii. terat)]. El hoc idioma apostoiicuiriest, ut sen.per
    liQ2 Et Timoihcus frdter. Hoc ideo addidil, ui viscefa vocel, volensplenam mentis oslendefe clia-,
    epistbla iriajbrem "haberet aucloritatem, si ab ifeb filatem. ;(YERS^-8, 9.) Propter quod multam fiduciam
    rion scfiberetur. Scribunt igilur Paulus et Tinio- 'habensin Ghristo Jesu imperandi Xibi,qum ad fein
    Theus Philemoni ciiarissimo et cooperatori: qui ideo pertinent: propter charitateriimagis obsecrb, cutn sis
    cliafissimus dictus est, quod in eodem Chfisfi opere idlis, -ul Paulus senex, imnc tatem et VinclusJesu
    Verseluf. Appimqubque sorbfi non iiabehlem iri s'e •Christi. Mullisin Philemonem laudibus anteprae-
    \Hier., iion habenli-ih se falsse]aliquid et fictseger- missis, cum res talis sit, pfb qua rogaturus est
    iriariitatis. Et Afchippbcbmmilitorii,quem "arbitfan- .[Hier., rogaius Bsl] quse et proestanti=sltulilisct ro-
    durii est cum Paulo et Timotheo coiitra adversarios ^anli, poterat magis Paulus imperare quam petere :
    jpfo"Chfisli norriinedimicanteiri exSlitisse vlctorem; «l hoe ex iiducia illa veniebat, qriod qui tanla o'b
    et prbpierea nunc comniililonem dici, quod eodem Christum bpera perpetraret, utique impar sui in cse-
    ceftaminebelloque superavefit. [El Ecclesimqumin teris -essenon polerat. Sed vult magis petere quam
    domo tuaesl. Id esl, congregalioni 'fidelium quse in jubere : grandi petenlis aucloritatepfoposita, senem
    cionio Phllemoiiis fuit.] Gralia vobis el pax a Deo se esse asseril et vinctum Domini [Hier.-,proposila':
    Patrenostro et DofninoJesu Christo. In omnibuspene j-per _ quam et Apostolusobsecrat, et senex et vinctus
    fepistolissequaleprincipiuiri est,-ut gfatia'm'eis etpa- Jesu Christi]. Tolum autem pro quo.rogal, iHudost
    cerii a Deo Patre et a Chrislo Domiho imprecetur. -OnesimusSefvusPhilemonis fifgam furto cumulans,
    Ex quo oslendiluf "unaEilii Palrisque rialura, cum id qusedamrei dominicse[Hter., domesticse] oompila-
    potest Filius prsestare quod Pater; et id dicitur Pa- ¥at.-Hic pergens ad llaliam, ne e pfoxinio facilius
    terpfaestare quod Filius. €ralia aulem est, qua nullo possit apprehendi -, pecuriiam dbmini pro luxuria
    merito nec opere salvamur.;jiax, qua reconciliati \Eier., per luxuriam]perdiderat. Hocnequis putet
    Deo per Christum sumus. (YERS.i.) His gratias ago teinere, et ut libet a nobis iictum, in sequentibu*
    Deo meo, semper "memoiium'tui faciens. Hunc auteiri discat. Nuftquairi "eriiriiPaulus diceret (Vers. 18):
    morem scribendi in nonnullis epislolis ejus iriveriire ~Siqutd nocuit tibi, aut debet, hoc mihi imputa: Ego
    potefitis; qubd cum plufes et ad pliires in prsefa- Pauius scripsi inea manu, ego reddam. !Necsponsor
    'tiorie pbnantuf, pbstea per tbtum corpus epistolse "fieretrei ahlatse, nisi esset id quod ablatum fuerat
    "urius dispulans inducatur. (YERS.5, 6.) Audieiis dissipaium. Hic igitur, cum ob confessionemChristi
    charilatem luam et fidem quam habesin DominoJesu, Paulus Romseesset in carcere, credidit in Dominum
    et in gmnes sanctos ejus. ut cotnmunicatiofidei lum Jesum, el ab eo baptizatus dignapoinitentia maculas
    ; 1029 EXEGETICA. — EXPTJS.IN EPTST. S. PAULI AD PHILEM. , 1050
    ' vltse
    prioris abstersit, iritaiitum, rit Apbstolus cbri- A seritentiam teriipefavit. Occulta quippe suril judicla
    versionis ejus testis fiefet. [Apostolici testimoriii Dei;- et temerarium est quasi de certo pronuntiare
    pondere premilur donriiras '@@g'fugientis,] ui, qui qriod dubium est. Idett carife dixit: Fdrsitdn ad Jio-
    exsefvo et fugilivd atque raplore' ininislef Apostoli fdtridiscessit.Rgiiiapio teriipbfe deberiiusaccipere;
    factus erat, dicefet: (YERS.10-15) :Obse'crbte pro ild bbnlp^afaiiorieirieriim seterriifatis oriTnefempus
    • filio tneo- Onesiiiio, cfuem'geriuiiti viriculis';
    qiii tibi ' liieve est. Vt mtefhiiriieum reciperes. Oriesiriiusvero
    ,aliquandd'iriu'tilisfuit, nunc aiiteiriet iib'i ettiiihi uii- qui ex fide' Chrisii factus esl, et aiternus est, seter-
    lis, queni retnisi tibi. Tu auterii illum, id est, riiea riris Philemoiii [iifier., factus aeiefrius est, setefno
    viscera suscipe; cjiieriietjovotiieraih mecnm relinere, Philemorili, quia e'i ipse iri Clifisium crediderat;
    ut pro ie mihi-ministrarel iii viriculisEvangeiii. Yo- spifitu Tibertatis accepto, jaiii noii Sefvus,"sed frater
    le'ns,ihip!elfafe quod poslulai, jairi riori prb sefvo esse'eoipif «x se'rVo,tratef Chafissiriius,seterrius.
    Philembnis, sed pfb fiiibsiio' Se asserit depfecari; et Yfi'ris.17.— Si eigo trie liabfs 'sbciiirii, suscipe
    illo fllib querii genuit ift-vimMis Evaftgelii,, hoc es"t, ilium siciii riie. Qribdditit, taib est: Si ine vis habere
    -qtfsepro' Ciiristi EvangelibSiislmebai; qui cum aritea consbrieiri, liabeto 'et 'Onesirniiiri,queiri
    egOcOrisof-
    inutilis doriririotantuni fuer*at_(riequeeniiri sbfvus tbm et iSliiiriiei viseefa riiea habeb : querii'si ribri
    fur atque fugitivus alteri nocuit, nisi dominoSuo)', IJ sriscepefis, riec habefe volueris, et ipse inteilige
    rmnc-e cdhtraWo uiilitatis cohiperisatione, qua et { Hier., ifltelligis], qiiod taie babefe riori potes.
    ipse'dom*ino(fl^iei'.,ipsi doriiino]etParilo utilis esf, fYEfts.18.) Si autem aliquid iwbuit aut debel, hoc.
    coeierisquB'pef Patfluhi, plus-oharitaiis niefetur iriihiimputa. [Si eriim Christus pro nbbis dbluit, «t
    quarii bdii ahte meruerat. Uride ait, qui tibi nli- iaarriiitatgs- nosiras poffavit, jusfe Paulus imltatOT
    quaitdb inuiilis fuit. Tibi,- inquil, Soli, nbn caeterrs; sril iaagisiri se' oppbsuit "proOnesiiiiofilio sfio. Uoc ~
    - iiunc''auteiri'tibi et mihi utilis. Utilis domirio iri e'o tMuaiideo' dixit ut pacaturii fecisset animiini VM-
    qitod poSsitPaulb sefvife' pfo domino suo; Paulb icriionis in Oflesiriio.](YERS.19.) Ego Paulus scripti
    vero iri eo'utilis quia- illffin earcefe virieulisqne de- mea inariu-,ego reddcim,ut ndn dicam tibt, qubd te-
    tentq' possit ei ifl Evangelioriilrilslrare. [Quemetiairi ipsuin ri&hidebes. Quod diCit, lale esl : Oriesifhus
    filhim sauni^oniiuare'rion dubitavit.] Quod auteiri fartd rapuit, ego me spondeo fedditufhm; hu]ris
    ait: Tu autem illufn, id est viscefariiea sus~cipe?h'OC sporisionis«pistola hsec et manus testis .est pfopfia;
    esi, quod paulo arile dixi, risccfa significare' iritef- quani hrin solito mofe dictavi, sed mea riianu ipse
    num Cofdis affeetuni. et plenam ex animoi volunfa- conscripsi.Hoc dito, qtiasi(ad) extrarieuitt loqubhs.
    tem. (Yisfts.11.) Sitie consilioaitteni tuo tiihil voiui ijaetefuriisi ad jris meurii redeam, pforiief seffrioriehi
    facerci uti rie velut ex neceisitale borium tuum etstt, tJ.Gbristi queiri libi evangelizavi. %tChfistiahus'effe-
    sed voluriiariUm.[Hac sentenlia' sbhi pbtesl qusSStio, ctiis es_ te inihi ipsuiri debes. QuodSi tfl riietis-es,ot
    quaqiiidaift asseruiit Deum talerii debuisse facere tu"aQ||J4 bmnik mea sunt; [si autem tria orhnia
    honiinem, qui peccafenon possit-.Deus vero ipse vo- iriea Sunt,] Onesimus quoque, qui liius est, meus
    .luntarius est," rion neeessarie (Leg., voluntafie bo- -esi.-Poieram igitur eb iili, rit iried; sed voluhlati
    nus est, non necessilate): homb vero, si ex neces- trise reliriqno ,' ut -mercedem habeas ighoscendb.
    sitate bonus essel, non voluntate, Dei imago esse "(YERS. 20.) Ita frdter. Ego te fruar in Domino. Re-
    non possit.] Potuit itaque et apostolusPaulus absque fice viscera mea iri Christo. Quod autem ait : Ego
    voluntate PMlemoriiSOnesiinum sibi in niinisleriuih te frilar in Doriiirib, aliud niullo intelligitur quani
    retinere; sed si hoc sitfePhilemoriis-voluntate fecis- putatuf. Aposiolug rion fruituf riisi eis [Hief. nisi
    sel, bonum quidem erat, sed nori voluntarium : eo], qui mulias in se habet continentes [Hier.s con-
    quod autem non erat voluntarium, alio genere afgui cineritesque] viriutes, el tolum qiibd Christus dici-
    poterat non esse bonum. Nihil quippe [absolute] bo- tur pro varietate causariirii, sapientiarii videlicet,
    num esse polerit, riisi quod ultroneum est. Ex qiio, justitiaai, conlinentiaiii, nlansuetudinem , teriipe-
    Apostoliconsideraridapfudentia est, qni idcireo fugi- rantiam, castitatem. Has iiriprecatur Philemoni, ul
    tivum remittit ad dominum, ut p.rosit domino.suo., ,_0 dum his abundaverif, ipse eo. perfruens impleatur.
    [qui placuisse non polerat, si sine domini teneretur -Et ne putes, illam fruitionem dici, qua nos ssepe
    voluntate (Hier-.-,qui prOdesse non polefat, si db- nostriqiie ifitef rio"s prsesentia delectamiir [et frui-"
    mino teneretur absente)]. muf], "addidil : in Domino. Refice viscera mea in
    YERS.1S, 16 — Forsitan ideo ad horam discessit,, Christo. Sicut ipsfr ffiir viilt Philemone in Domino,
    ut mternum illum reciperes : jam non sicut servuin,, ita viseera sua Oriesimo [Hier., Onesimuin],,quem
    sed pro servo charissimum fratrem-,maxime mihi;; efr superius eodeni ndmine appellaveraf, xefiGi vuft
    quanto magis tibi et in carne et in Domino. |Sicittini per Philemohenii ReGte dicitur viscera sarictiPauli
    venditione Joseph bonam rem, id esl, salutem mul-- Onesimus [Hier., recte Pauli in- Christo viscera di-
    torum fecit Deus de mala voluntate fratrum-,] simili- ountur OneSimus],quem genuit in vinculis.
    ter et in Onesimopossumus intelligere quod malai . YERS.21.-— Gorifidensin obedientiatua scripsi
    .principla oceasiones fuerint rei bonse. [Fugit enimi tibi, sciens quonidm et super id quod dico facies.
    dominum suum et factus est servus Christi et mini- [Ait enim,-confidens in gbedientiatua, ut non eru-
    '
    ster in Evangelio.] Pulchre autem addens forsitan., besceret Philemoni-facere quod rogatus fuit. Fdeo
    1031 B. F. ALBINI SEU ALCUIM OPERUMPARS H. - 1032
    addidit: sciens, etc. Qui scit bonitalem amici, quo- A cujus supra fecimus mentioneni; et Demam, de.quo
    dammouo prsejudicat ne audeal-negare quod[roga- alio in locoquseritur : Demasme dereliquit, diligens
    lur.] (YERS.22.) Simul auiem et para tnihi hospi- hoc smculumet abiit Thessalonicam;et Lucam medi-
    lium. Hoc ideo dicit, ut dum eum exspeclat Phile- cum, qui Evangelium et Actus apostolorum eccle-
    nion ad se esse venturum, libentius faeiat quod ro- siis Dei derelinquens, de quo in alio loco : Misi, in-
    gatus esl. Nam spero per orationes veslras donari quit, cum illo fralrem, cujus laus est in Evangelio
    me vobis. [Totius Ecclesise orationes profuerunt per omnes ecclesias Domini nostri Jesu Chrisli (II
    Paulo,-dum ille profuit omni Ecclesise Dei; queni Cor. vm, 18). (YERS.2S.) Gratia Dei cum spiritu
    Deus perdonavit oratiqnibus ssepe sanctorum, ad eo- vestro. Amen. [Synecdochice dicitur, cum spirilu ve-
    rum utililatem qui eum audituri sunl.] Qiiod autem stro, a meliore parle totum hominem significans;]
    crebro Paulus in carcere fueril, et de vinculis lilie- cum autem in spiritu gralia fuerit, totum facit ho-
    ratus sit, ipse in alio -loco dicit : In earceribus fre- minem spiritalem : utcaro spiritui serviat, et anima
    quenter (II Cor., xi, 25). De quo [De quibus] non- non vincatur a carne, et redacta simul in substan-
    nunquam Dpniini auxilio liberatus est.' (YE"RS.-25 , tiam spiritalem adhsereat [Hier., adhsereant] Deo;
    -24.) Salutat te Epajphras,concaplivusmeusin Christo quia qui adhmret Domino, unus spifitus" est cum eo
    Jesu, Marcus, Arislarchus', Demas [Ms., Damascus] B (I Cor. vi, 17), -
    e'tLucas adjutorcs tnci. Quissit Epaphras concaptivus Arbitrantur enim [Hier., interpretatur autem] se-
    Pauli, lalem fabulam accepimus. Aiunl parentes qundum Hebrseos Paulus admirabilis. Timotheus
    aposloli Pauli de Giscalis regione fuisse Judsese; et beneficus. Pbilemon mire donatus, sive os panis^ ab
    eos, cum tota provincia vastaretur manu et devulga- ore, non ab osse. Apise [Hier., Apphia], continens
    rentur [Hier., Romana manu, et dispergerentur] in aut liberlas. Archippus, longitudo operis. Onesimus,
    orbe Judsei, in Tarsum urbem Cilicisefuisse trans- respondens. @@gEpaphras, frugifer et videns, sive
    latos; parentum condilionem "adolescentulumPau- succrescens. Marcus,.sublimis mandato. Aristarchus^
    lum secutum et sic posse stare illud quod de seipso mons operis amplioris. -Demas, silens: Lucas, ipse
    testatur : Hebrmi sunt, et ego; Israelitm sunt, et ego; consurgens. Quse.nomina, sijuxtasuam interpreta-
    semen Abrahm sunt, el ego-(II Cor. xi, 22). Et rur- tionem voluerinl [Hier., volueritis] inlelligere, non
    suhi alibi : Hebrmus ex Hebrmis (Philip. m, 5), et est difficile, admirabilem, beneficum prsecipue ad
    csetera, quse illuni Judseum magis indicant quam eum scribere, cui universa concessasunl vitia [Forte,
    Tarsensem. Quod si ita est, possumus Epaphram illo beneficia], ut 'os ejus pateat ad coelestem panem.
    tempore captum suspicari, quo captus est Paulus ; Deinde ad continentem et liberam et ad longitudinem
    et eum a parehtibus suis in Colossisurbe Asioecollo- operis~, quod nunquam a sseculo labore desistimus'
    catum, Christi postea recepisse sermonem. Unde et [Hier., a sanclo labore desistal]. Yere autem [Hier.,
    in epistola ad Colossenses : Salutat vos Epaphras, scribere aulem] pro eo, qui respondeat teslimonio
    qui est ex vobis (Coloss. IY, 12). Si seita habet, et suo; nec non eum, cui specialiter epistola dedicatur,
    Aristarchus, qui cbncaptivus ei in eadeni epislola di- salutari ab ubertale crescente. In eo, qui faclus est
    citur, adeamdem intelligentiamdeducitur; sin autem per mandata sublimior,illoquequi permajora opera
    boc non recipitur, ex eo quod hicaddituni est in Chri- in montem gressus [Hier., in montem usque] suc-
    sto Jesu, possumus suspicari eadem eum Romsepro creverit, ab eo quoque qui. posuit custodiam ori
    Chrislo vinculasustinuisse, quseetPaulum; etut vin- suo, et osliuni munitum labiis suis; qui idcirco for-
    ctum Christi, ita captivum quoquepotuisse dici. Hsec sitan tacuit,' quia ad modicum apostolum derelique- -
    deEpaphra. Cseterorum cooperatorum [Hier., csete- rat. Et ad exlremum ab eo, qui per s,eipse consurgens
    rum cooperatores] Evangelii et vinculorum suorum, quotidie augetur, dum Evangelium ejus tolo orbe
    cum ad Philemonem epistolam scriberet, Marcum impletur, et toties crescit, quolies auditur [Hier. ,
    ponit, qui putari potesl Evangelii condilor_[ffier., quoties auditus et lectus sedifical],
    quem puto Evangelii conditorem]; et Aristarchum, n ExplicitExplanatioin EpislolamPauliad Philemonem. -

    INCIPIT EXPOSITIO IN EPISTOLAM PAULI APOSTOLI AD HEBR^OS

    CAPUT PRIMUM. bus loculos esse dicens : Muttifarie et multts modts


    YERS.1. — a Multifarie et tnultis modis olim Deus olim Deus locutus est patribus nostrisin prophetis: -
    loquens palribusinprophelis. Tola intenlio beati Apo- significans cnim quod alibi dictum est: Ego enim
    rsloli fuit in hac epislola, Hebrseos, id est,.gentem visiones multiplicavi, et in manibus prophetarutn as-
    suam ad Chrisli convocare fidem; eminentiamque simitatus sum (Osee. xn, 10). t Proinde non secun
    gratise, quseper Filium data est, a legalibus discer- dumhoc solum eminentiaNoviTestamentideclaralur,
    •nere umbris, quse angelicis ministralionibus fuerunt. quia patribus quidam prophelse missi sunt, nobis
    Idcirco primo posuit prophetas diversis modis patri- auiem Filius; sed etiam quod prophelarum vel pa-
    BQusepassim in hop opusculo his signis typogra- S. Joan. Chrysost.inEpistolamadHebrseos,Operum
    phicis <i includuntur , desumpla sunt ex homiliis tonr. XII. -
    1033 EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD HEBR. 1034
    triarcharum nemo nisi in similitudinibus vidit Deum,I, _/__,
    __!in omnibus, sed secundam personam [Chrys., secun-
    Filium vero unigenitum .incamafum esse, atque inn dum substantiam]; nam ot bic ligura aequalitatis
    ea carne yisum constat, J qua idem homo a Yerboo onmino praebet indicium ad illud cujus figura osten-
    Dei susceptus unigenitus est Filius Dei. Ideo mox x ditur, et suspicionem vel pravse m'ssimmiudinis pio-
    addidit : (YERS,2) Novissime diebus istis locutus est it cul dubio npn accepit-[CA?-!/s.,non recipit]. t Hic
    • nobisin Filio. c Dicendo enim in
    Filio, tantumdemn enim figuram dixit, quod alio loco formam nominat,
    valet quasi diceret, per Filium; quia in prsepbsitio 0 ubi ait: Qui cum in forma Dei essei, etc. Formam
    pro per accipitur, » sicut multis in locis Epistolarumn videlicet vel flguram unam declarat -essentiseaequa-i
    ejus invenitur his prajpositionibus indifferenler uti.i, litatem. Sequitur: Portansomnia verbo virtutis sum.
    . Tacuit adhuc de Chrisli nomine, quia plurimos illo-_ Portans, id est, gubernans omnia eo verbo vlr- .
    rumsciebat negasse Filium Dei esse. «Nonenim a tulis, per quod fecit omnia. t Non enim minus est
    . dixit, Christus locutus est; quamvis ipsum locu- gubernare mundum quam creare. Nam in creando
    tmn eonstet .esse manifestum. Ita necdum "Judaeos s quidem ex nihilo rerum substantise productse sunt;
    aperto nomine letigit. Nam ferme omnes_quibuss" in gubernando verO ea - quse facta sunt, ne ad ni-
    prophetse; loculi sunt, malignos esse nefariosqueg • hilum redeant, oontinentur. Ergo dum omnia hsee
    constabat; et necuiim de istis rationem movefe vo-_ __{ £ reguntur, et ad invicem sibi repugnantia coaplantur,
    luit, sed interim generali sermone de muneribuss hiagnuni et valde mirabile, plurimseque virtutis Dei
    disputat, quse illis divina largitate donabantur. Quemj - indieium declaratur. i Post hanc divinse majestatis
    constituil hceredem universorum. Quid est, quemt in Filio elaritatem ad humilia inearnalionis descendit
    consiituii hmredem universorum? t Hic incarnatumj flicens : Pmgationem peccalorum faciens: duo- quse-
    dicit Filium, de qub superius loeutus est, sicutt danisigniflcans, id est, curam nostri gerens, in ep
    elianrde eo inseeundo legitufpsalmo f i Postulq aj quod ait: Portans omnia verbo virlutis suce.Quod
    me, et - dabo tibi gentes hmreditatem tuani (Psal. n, vero adjunxit, •purgationem peccatorum faciens, id
    8). Non jam porlio Domini tantum Jacob et sors ejus, est, peecata nostra mundat. In his duobus maxime
    Israel [Chrys., solus Israel], sed omnes protinus na- apostolum - gloriari videmus, quod hsec per Filium
    tiones, hoc est, hunc Filium Dominum constituit uni- nobis ablata esse demoiistret., Et cum nos commo-
    vcrsorum. Haeredis autem utilur nomine, ut duo visset [Chrys., commonuisset] crucis et passionis
    quaedam per hoc astruat et ostendat, quod proprius ejusdem.|Filii, per quse nobia purgatio peccatorum
    sit Filius, et quod, dominationis illi nulIa'cohtingat t "ministrata est, coiifestim de resurrectione atque
    amissio. Hseredemautem oninium dicit, id est, mundi" : . ascensione ejus instituit nos ad ccelestia erigere et
    tolius. Deinde ad altiora sermonem convertit dicens :, GJntueri
    ^ inenarrabilem ejus gloriam; ait ehim : Sedet
    Per quem fecit et smcula, t ut ostenderet eumdein no- ad dexteram majestalis ejus in excelsis.Per dexteram
    vissimis diebus renisse in mundum, per quem feeit ett non Deum"corporaliter deformavit, sed magnitudi- *
    mundum, magnitudinem ejus ostendens,~qui fuit nbvi[ "nem demonstravit honoris. Dum dixit^: In excelsis,
    testamenti lalor et auctor.c Post hsec quibusdamL ostendit eum omnibus altiorem et supereminentem
    . c etiam usque ad ipsum pervenit soliuni
    " gradibus eleganter utens pervenit ad id, quod onini- esse,' qui
    bris istis quse supra dixit multo majus est, et inso-. paternse claritatis. Sicut ergo Paterin exeelsis est,
    nuit dicens: sic et Filius. Consessus enim nihil demonstrat aliud
    Ugg YERS.3. — Qui est splendor glorim, et figura( "nisi honoris sequaliiatem'. Si enim minorationem
    substantimejus. Ubique quidem religioso nobis opus. vellet oslendere, nunquarii diceret, a 4extris, _sed
    ost.intellectu, maxime autem ubi de Deo Ioquimur potius a sinistris J eum sedere. Adhuc excellentiam
    vel audimus : quoniam neque ad loquendum digne, ejusdem Filii ostendere aggressus est, dum dicit:
    jdeDeo lingua sufficit neque ad percipiendum prse- YERS.i. — Tanto melior angelis effectus, quanto
    yalet intellectus. J Oportet etiam, ubi vel sermo> dijferentius prm illis nomen hmreditavit. Angeli suut
    deficit, vel cogitalio explicare de Deo non poteril, ,. ministri el famuli; ille quidem filius et haeres. Tanto,
    «tunc magis gloriare [Chrys., glorificare] nbs Deum,, "I'inquit, melior angelis e/fectus, hoc est, honorabilior
    quod talem-Deum habemus, qui et intellectum trans- atque prseclarior, quanlo melius hsereditavit nomen.
    cendit et cogitalionis intuilum. Merito splendoremi Sequitur : (YERS.S). Cui enim dixit aliquando ange-
    ,eum dixit glorise,utpote qui ipsum sciebat dicentem : lorum : Filius tneus es lu, ego hodie genui te? Et
    J?go sum lux mundi s (Joan. vm, 12)."Ostendens! rursum,: Ego ero illi in Palrem, et ipse erit mihi inFi-
    eum lumen, de lumine, sicut .Deum.de "Deo esse; ; lium. Hoc enim absque ulla dubitatione de incarna-
    animasque nostras illuminantem et Patrem nobisi . tione Filii dicitur; ideo verbum futriri lemporis po-
    insinuantem. Per splendorehi quippe unitatem decla-.. Suit: Ero.ilii in Patrem, et ipse eritmihi in Filium.
    ravit essentise cum DeoPatre, « et mifabili modoi Quod vero dixit: Filius meus es tu, ego hodie ge-
    unam substantiam ostendit, ut duas personas [Chrys., . nui te, aperte manifestat, quod idem -de quo ait,
    -subsistentias]-aperiret in gloria et, splcndore., Unde, Ero ei in -Palrem, etc., ex ipsa essentia Patris sit
    , etiam' subjungit: Qui, est figura substantim ejus. Fi- genitus; ideo prsesenti tempore"posuit hodie, quia
    .gura [Chrys;, .character] quippe alter esl ab eo, cujus;. Deonihil prseteritum vei futurum est, sed semper
    «fferal [Chnjs., enuntiat] formam. Alter autemT-nont praesenlia cuncta. j Poiest enim- et secundum car-
    PATROL. C. 33 '
    1035 - B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS II. , - 1056
    nem-hoc accipi dictum, quia caro communicat al A eos angelos mittendoeos nuntiare quodjusserit. Et
    tioribus, sicul el divinitas humilibus communiGar* ) ministros suos flamtriamignis. Legimus apparuisse
    - dignata est.t Hoc itaque locoperspicue_duasnaturai; igneni in rubo; legimus etiam missum ignem de-
    in Christoostendit. Hsecvero salutis noslrseexemph super et implesse qriod prseceptum est. Polest dici
    referamus; c si -enimipse, cum Deus-essetet Domi quando lenia nuntiare mittuntur, angelos esse;
    nus, DeiqueFilius, non respuil formam-servi susci- quando ad vindictam mittuntur, ministros esse, id
    pere, multo ampliusnos oportetcuncta perficere qua est, ignem ardentem. Sunt etiam hsec officiain Ec-
    jussa sunl nobis, et humilia qusequetolerare.-@g3 clesia prsesenti; nani prsedicatores sancti, quando
    RecordemurChristum diGentem: Gum feceritis om- spirilualia prsedicant,et gaudiaregni Dei annuntiant,
    nia, dicile quia .inutiles'servisumus (Luc. xvn, 10), angeli dicunlur; quandoveroterrorem gebennseignis
    YERS.6. —Et cumiierumintroducit primogenilum praidicunt,•ministri sunt, ut terreant peccatores in
    in orbemterrarum, dicil : Et adorenteum omnesan- comminationeignis illius,qui nunquamexstinguetur.
    geti Dei. Paulus autem inlroitum Christi vocat as- (YERS.8.) AdFilium autem: Thronus tuus, Deus,in
    sumptionemcarnis, de qua- ipse Dominusin Evan- smculumsmculi: virga mquitatis-virgaregni tui. Hic
    geho ait: Exivi a Patre, et veni in mundum (Jban. de eo dicit qui secundumcarnem est, de"quo etiam
    svi, 28). Hoc locoChristus inearnationem suam ex- B jpse Dominus in Evangelioait : Pater non judicat
    itum vocat, quod Paulus hic introilumnominal. Quse- quemquam, sed omnejudiciumdedit.FUio, ut omnes
    -rendumosl quare unam rem diversis .nominibus honorijicentFilium (Joan. v, 22). El paulo-post;
    Christus et Paulustiominare voluisseht.c Significa- Potestatemdedit ei judicium facere,'quia Filius ho*
    tiones quidem dictorummanifestaBsunt, et secundum miriisest (Joan. v, 27). Hic enim thronus Dei ad.ju-
    quid alterulrum dicatur, app_aret;.Chrislusquidem dicium pertinet futurum, in quo forma servi videbi-
    merito exituin vocat: foris enim «ramus a Deo, sic- tur, judex vivorum et -mortuorum;et quojudicio
    - ut qui sunt extra regales aulas in vinculis coHigati, omnia yeraciler Christus moderatur, examinat alque
    et qui habenl apud regem pro culpis offensam.Hu- dijiidicat. Insmculum smculi, ait, quia novissimum
    jusmodiquippe a regali aula foris exclusi sunt; qui judicium inter bonos et malos «eterna discretione
    enim voluerit istis veniam impetrare, non primum stabit, eo ipso testante in Evangelio,qui judicaturus
    ipsos in aulam regis inducit, sed ipse foras egredilur, est: Tunc ibunthi in ignemmternum,justi autem in
    ibique eunreis commiscetsermocinationisnegotium, vitam' mlernam-(Matth. TCXV, 46). Vifga -mquitatis
    usque dum eos correctos reddat, e.t dignos efficiat virga regni tui. Yirgam vero regulani divinsesignifl-
    qrio regis vultui repfaesentari mereantur. Sic etiain cat sequitatis; quseveraciter recta dicitur, quia nulla
    Christus efficit. Egressus -quippe:ad nos, hoc est, ^•pfavitale curvatur. Yirga ista justos regit,"impios
    cafnem sumens, et collocutus nobiscum pnecepta percutit; sed hsecvirga forlitudoest invicta, sequitas
    -
    fegis innoluit, el sic nos a peccatis emundans, ,et reetissima, inflexibilis discip'lina. Haecenim virga
    ad Deum convertensm aulam regalemyelut media- regii honoris insigne, sceptrum dicebalur ahtiquituS,
    lor optimus introducens [Chrys., introduxitj. Pro- designans in Q@S ea virlutum regem, Dominum
    pterea igitur exitum vocat suse incarnationisadven- Salvatorem..(YERS. 9.)Dilexistijusliliametodistiini-
    tum. Paulusautemintroitum nominat, exmetaphora quitatem. Ipsa est virga recta, amare sequitatemct
    hsereditantium,et jus dominandi in aliqua pbsses- -odisse nequitiam. Nemo enim perfecte diligit justi-
    sione sumentium; dicendo enim : Iterum introducit tiam, nisi qui et actus pessimos abominatur; quia
    primogenitumin orbemterrarum, hoc significat, cum verifas amor, odiuni est falsitas. Sed huic amatori
    ei committitorbemterrarum. Tunc enim totum or- "bonitatis et odio iniquitalis, quse prsemia sint red-
    bem possedit,cum ab universisest agnitus.» Et ado- dita, subter exponit, dicens.: Proplerea unxit te
    rent eum omnesangeli Dei. Ad altiora qusedamele- Deus, Deus tuus. Unctus Christus et regem signifi-
    vans mentem nostram, ul sciamus illum qui carne cat et sacerdotem, quia dignitates islse sumebahtur
    indutus esl et passus est prb nobis, ab angelis ado- n per sacratissimas uncliones. Nam et ipsuoi nomeu
    ratum. Ut discerneret autem majestatem Filii ab Christi a sancto chrismate vocatur. Sed in illa na-
    angelorum minislralione, mox secutus adjunxit: tura unctus dicitur, qua dispensalioneet natus et
    (YERS.7) Qui facit angelossuos spiritus,et triinislros mortuus, et resurrexisse veraciter dicitur Christus;
    suos fiammamignis..c Non enim solos angelos hoc casterurn deitas ejus nullomunere, nullo honore in-
    : sermbne significal, sed .omnes virtutes ministeria diguit 'adjuvari. Repetitio autem ista, quod dicit:
    supernafungentes. * Sciendumvero esl quodangeli Deus, Deus, prseconiummagnse iileclionis ostendit.
    nomen est officii,non naturae,qui etiam semper sunt Oleoexsultalioriisprmvarticipibustuis. Duplicimodo
    spiritus, sed non semper angeli vocari possunt. unctionemillam sanctamprovenissesigniflcat.Oleum
    Quserishujus naturae nomen? Spiritus est. Quseris Isetiliseest peccatimaculamnon habere, undese con-
    officii?angelus est. Exeo quod est, spiritus est: ex scientia semper exhilarat,quando nullarecordationis
    eo quod audit [Forte, agit], angelus est; quia ange- asperitate mordetur. Prm participibusluis. In flliis
    lus Grsece,Latine nuntius dicitur: sicut homo no- hominum, dicit quos et ipse in Evangelio ffatres ap-
    meu est naturse, miles vero nonien officii.Sic enim pellat. Ideo autem dictum est, prm participibusluis,
    qui erant jam spiritus conditi a creatore Deo, facit quoniam hanc benedicfionemsqpra omne humanum
    4037 EXEGETICA.'—EXPOS.IN.EPIST. S.PAULI AD HEBR. 1058-
    genus, sive reges", sive sacerdotes in Yeteri Testa- _,\ dendos, qui quotidie vitiorum contrarietaterderelicta',
    niento; sive efiam aposlolos et roaflyres in Novo* -revertuntur ad Dominum,ettanquam scabellum pe-.
    cognoscituraecepisse,ut unctus singulariter eseteros dibus, 669 ita eJus prsedicationibusiriclinantuf:
    ungere debuisset."In illo enini fons est beriedictionis," Sine dubibde illis inimicis dicitmy qui conversi a'd
    prout ipsi visum fuerit, per universos electos com- dexteram collocantur. Nonhic adverbium,quousque,
    petentercemanat. Sedhaec omnia carni conveniunt, alicujus temporis finemdesignat, sed aeternitatispo-'
    cui perfectissimum et gloriosissimum Yerbum uni- tentiam demonstrat. (YERS.14.) Nonne omnes sunl
    tum estpro -salute-sanctorum.-Hoc unguentum dici- administratoriispiritus, in ministeriomissi prbpter eos
    tur in alio psalmo descendissein barbam, barbam, qui hmreditatemcapiuntsalutis ? t Quidmifarissi Filio
    Aafon, usquein ora vestimentiejus (Psal; cxxxn, 2). suoministerium exhibenl angeli, cum etiairi nostfse
    Et paulo post: Quoniamillic mandavit Dominus be- salutisministros eos constet effeetos?i>Mentes eorum
    nedictionemet vitatn usque in smculumsmculi.Post ad quos loquitur sublevare volens, dicit' arigelorum
    humanitatis igitur-excellentiam, iterum ad seterni- functioneshumanse salutis causa a Dominodirectas
    tatem divinse [naturse]in eodem Filio Dei conver- esse_:•Filius vero sicut Dominus salvat; isli;vefb
    tit se apostolus, testimonio alterius psalmi dicere; sicutservi-salutipraedestinatdrum-deserviunt.c Cujus
    ait enim : (YERS.10) Et tu, Domine,in principioler- Rrei pleni sunt Yetefis Testamenti et Noviribique li--
    ramfundasti, et opera manuum tuarum sunt cmli. bri. Nam et pastoribus angeli evangelizaverunt^et
    Gum.dichV:In principioterram lu fundasti, Domine, angelum legimus.ad virginem Marlam -missurii; et-
    oslendit quod a sanis menlibus non potest abnegari, in resurrectione Domini angeli mulieribus appariie—
    quia crealor ante ereaturas^suas, sine aliquo initio, runt; et alia multa in divinis' Scripturis leguntur. •
    cognosciturexslitisse. Ef opera manuumtuarum sunt ' Inlelligite igitur nunc quantus honor riobis existit^-
    cwti. Hic manumvirtutem jussionis Dei debemusac- ut sicut ad amicos ita ministros' angelos suos desti-'
    cipere. Alib enim locb diciiur : Quoniam ipse dixit, net Deus. » His Ita inlroductis de angeloriiirimini-
    et facta sunt; ipsemandavit, et creala sunt. sterio, per quos etiam et ipsa lex ministrala est,
    YERS.11. — Ipsi peribunt, tu autem permanes. mox subjunxit de excellentia ^ralisei quse pef Dei
    Pereunt enim ab eo quod sunt, dum immulanlur in Filium riobis,allata est, dicens: .•'-'>
    melius creatrirse. Tu auiem permaries,vt sicut seter- ^ ' "
    ' CAPUT n; .
    nitatem Doinini oslendit, antequam crearet omnia, Yers. 1. — trbpterea abundahtius opbrtet obser-.
    sic post coelosmutatos ipsum diceret in majestatis vare nos ea qumnudivimus, ne forte pereffluamus.
    susegloriapermanere. Etomnes ut vestimeniumve- e Quare abundantiusdhitl Hocx:st, quanrin Iege
    terascent.Ipsum enim -veterascit, quod moreveslis solebamus. J -Hortaturitaque eos diligentius'his iri-
    morte cbnsumitur, sicut caro liumana, quse tamen tendere quseper -Dei Filium audierunt, quani eis
    in melius resurrectione immutabitur.Addidit: (YERS. quse per angelos dicta sunt, iriore suo suam' illis-
    12) Et velut amictum mutabis eos, et mulabuntur. conjungens personam iri' eo quod dixit audivimus,
    His verbis forsitan coeliimmutalionemProphela in- atqu(i,pereffluamus,noleris ab auditisper inania ef-
    telligivoluit, qui similiter ut cseteraelementa coni- fluere audientium sensus;' quod etiam sequenlibus'
    mulantur,.sicut in alio legitur prophela : Et erit cm- verbis pleniusexplicavit dicendo : (YERS. ^.) Si eriim
    lum novum et terra nova (Isaim LXV,17). Ut facta qid per angelosdictus est, sermo factus est firirius,
    Domini ostenderet, jam jsub «ternitate mansura, etbmnis prmvdricatioet inobedienlia accepit justatri
    dicit: Mutabis, eos et mutabuntur: quia nunquam mercedisretributionem.c-Quidest, factus est firinus?
    - erunt ad hoc
    corruplibile reditura. Tu autemidem Yidelicet verus : tanquairi diceret: fidelis in oppor-
    ipse es, et anni tui nondeficient. In mutatione ejus- tunotempore..» YolensinteUigilegemquaeperange-
    dem natursedesignat, quse surit; ipse vero ideru est losdataest[iIfs.,datamesse]jessesuotempbrefirmi-
    quod est, veluti Moysi fanrido suo dixit: Ego sum tercustodiendam. Namlegemper angelosdatamosse,
    qui sutn. Sic istis tribus versibus commutatio crea- _^plurimis ostenditur inlocis. Attanien non custodien--
    lurarum £t -setefnitasDominimirabili brevitate de- tem, juslam mercedis retribulionem accepisse fe-'
    scripta surit. Post majestatem divinse seternitatis in stalur. « Quare dixit, mercedis retributionem?-Mer-'
    Filio iterum beatus Paulus ad humanitatis ejusdem ces enimin bono poni solet; sed isle mos est Apo-'
    gloriflcalionemsermonem direxit dicens; (YERS. 15) stolo, ut non magnam verborum habeat ralionem, •
    Ad quemenimangeiorumdixit aliquando: Sedeadex- sed indiffereiitervelquoe in ,boriodicuntur, vel quos
    tris meis? Yictori.Filiopersanctam incarnationem, in malo pro alterutro ponere; sicut alibi dixit: In-
    totius mundi triumphatori post resurrectionis glo-. captivitatem redigentemomnemsensumad obedien-
    riam. honorabilis consessus paternae majestatisof- dum Christo (IlCor. xrS). Et iicmercedis retri-
    fertur, ut per iiunc situm susceptseI.umanitatis glo- -bulionem pro supplicioposuit. s (YERS.3.) Et quo—
    ria declaretur, qusenemini angeloruminferre debuit. modo nos effugiemus,si tantam neglexerimussalu-
    Quoadusqueponam.inimicos tuos scabelium pedutn lem? «Per hsecverba signifleat,quia non crat tanta
    tuovnm. [Pefj pede.senim Domini stabilitas seterna- Salus in Yeteri Tesfamento, v -quanta est in gratia-
    bigniflcalur, ubi ille tanquam vestigiis bmnipolentise Dei, quam Dei Filius nobis attulit. Non enim nobis
    suseviftuie consistit. His pedibus constat esse sub- - nunc, sicufillis; terrse divifias, sedcoeli gratiam
    "
    S039> B- F- ALBINISEU ALCUM OPERUMPARS.U. 1040
    caro factum
    promisit Deus', non vindictam-de terrenis hoslibus, Amisertus est; visitavit, cum-Yerbum
    sed de spiritualibus coneessit; non vitam "feliciter est, et habitavit ~in nobis. Nahi visilare dicitur,
    temporalem, sed perpetuam seternaliter beatam do- quando medicus ad infirmos ingreditur, quod in ad-
    navit. c Hsecquippe omniabreviter intimavit dicens: ventu Domini revera constat impletum.
    - Si tantam neglexerimussalutem. D Deinde supere- YERS.7. — Minuistieum paulo minus ab angelis,
    minenliam eorum quseper Dei Filium dicta sunt, gloria ethonore coronastieum. Hicjam Domini Sal-
    •adjunxit: Qumcum initium, inquit, accepissetenar- vatoris humiKlasnarralur et gloria. Minoratus est
    rari per Dominum.c Non enim hsec qusedicimus ab enim non necessitale ministratoria, sed pietalis
    hominibus vel etiam angelis nobis allata sunt, sed suse.sponlaneavoluntate, sicut Apostolus ait: Semet-
    ipse Filius unigenitusnobis impertiril. Ab eis, inquit, ipsum exinanivit, fonriam servi accipiens (Philip.
    qui audierunt, in.nos confirmataest. Quid est, con- II, .7). Sequitur, paulo minus ab angelis, qui.crucem
    firmala est? Credila est atque perfecta; J quia sa- pro omnium salute suscepit, et ex.-easiquidemparte
    lus qusenobis per eumdemFilium data est perpetua, creator- angelorum minor factus esl angelis. Bene
    manet in seternum. Hoc idem eliam (YERS.&).'con- autem dixit, paulo minus, quia si et mortale corpus
    testanteJDeosignis el portentis et variis virlutibus, et assumpsit, tamen peccalum non habuit. Gloria vero
    Spiritus sancti distributionibus.c Affluentiamsignifi- B et lionore coronatus est, cum- pbst resurreclionem
    cans gratiarum, qusenon erat apud antiquos ; J quae nimis mirabilem, mundi credulilatem Deus in eo
    fuil data postquam.glorificatus est Jesus. Testatur quod homo factus est, exaltatus accepil. Gloria cor
    hoc evangelista, ubi ait,: Nondum erat.Spiritus da- jonatus est in reeurreclione et ascensione; el ho-
    tus, quia Jesus nondumfueratglorificatus( Joan. vn, nore in confessione paternse majeslatis. (YEHS.8.)
    59). Quodveroaddidit, Secundumsuamvoluntatem,di- El conslituistieum super operamanuumtuarum. Om-
    vinseverovoluntatialqueejus consilioeuncta cqntri-. nia subjecisti sub pedibus ejus. Superius ,de gloria
    buit,ne quisin suis merilis consideret; quasi diceret: ejus et honore narratum est; nunc ponilur et po-
    -
    Ipse novit quid cuique prosit, vel cui quid sitaccom- • testas, ut agnoscatur ChristiDominimajestatis per-
    modum.'Quapropleripsegraliamunicuiquesecundum fectissima plenitudo. Dicendo enim, Super opera
    suse voluntatis prsescientiamcontulit. Q__FOSequi- manuunv tuarum, omnisilli creatura subjeela mon-
    tur : (YERS.5) Non enim angelis subjecit Deus or- stratur; quia sicut a Domini opere nihil est excep-
    bemterrmfuturum, dequoloquimur.Nonenimsalutem tum, ita nec a potestate Christi aliquid probalur
    nostram, qusenovissimo tempore facta est in orbe, esse aivisum ; in oo enim quod ei omnia subjecit,
    arigelis subjecit, quaea prophetis futura esse olim nihil dimisit non subjectum ei.- Diceudoenim, ont-
    prsedicta est, sed [etiam-aj[Filio siio, ad quem-vox ** nia, nec terrena videtur excepisse, nee coelestia.
    paterna, sicut superius demonstratum est, sonuit: Quemprius propter bumilitatem carnis paulo minus
    Filius -meuses lu, ego hodie genui te; postula a me, ab angelis dixerat esse"minoratum, post ascensio-
    et dab.otibi genles hmreditatemluam. Et hoc prophe- nem dicit pedibusejus omnia fuisse subjecta, ut ista
    ticis confirmat exemplis dicens : (YERS.- 6) Testatus distinctio. el dubietatem -titubantibus auferat, et
    est autem in quodatn loco quis, dicens: t Cur non gloriam suseincarnationisostendal.-Sufcpedibus, ait,
    ipsumnomen prophetse posuit, sed abscondil? Fa- ut omnis creatura-meritoipsum colere atque ado-
    cit hoc etiam in aliis teslimoniis, sicut supra dictum rare videatur.
    est. Existimo non abscondenlis affectu, sed. osten- Nunc autem necdumvidemus omnia subjecta ei.
    dentis inluitu, eos multani habere scientiamScriptu- Hoc itaque ail deuon credentibusin eum, quia nec-
    rarum, ut nec opus haberet nomen posuisse dicen- dum omnia evangelicaobtinuitprsedicatio. Superius
    tis : sed veluti de re manifesta et in promptu con- dixit nihil dimitti sibi non suhjectum;.et hic astruit
    stituta induceret leslimonia..» necdum omnia subjecta sibi videri-, quia illic uni-
    Quid est homo, quod memor es ejus, aut Filius versalem sive- voluntariam, -sive necessariam sub-
    hominis, quoniamvisitas eum? Quid est homo, cum jectionem designat; hic tanlum voluntariam, qui
    despectu pronunliandum est, id est, fragilis et ca- fideliter credunt in eum. (YERS.9.) Eum antem,
    ducus, Adoesequax, qui in veleri peccalo generali qui modico quam angeli, minoratus est, videmusJe-
    pravitate devinctus. Hujus memor est Dominus, sum propter passionem mortis ejus gloria et honore
    quando ei peccata dimittit, et misericordise suse coronatum, ut gralia Dei pro omnibusgustaret mor-
    dona largitur. Aut Filius hominis, quoniam visitas tetn. c Hic oslendit quia gloria et honor crux est
    eum ? Hic jam voce surgendum est, quod Dominum Christi, J pro qua modicum minoralus est ab-ange-
    significat Salvatorem ; quia non, ut cseteri morla-- lis, c sicut ipse Dominuseam semper vocat dicens:
    les, ex duobus hominibusnatus est, sed ex "Spiritu Vt glorificaretur Filius hominis.Si ille ea quse pro
    sancto et beatse Marise semper virginis utero, tan- servis passus esl, gloriam vocat, multo amplius tu
    quam sponsus de glorioso thalamo processit. Et con- homo, quse pro Dominopateris, t tibi ad gloriam
    sidera quod superius dixit, memor es : subjecit au- perlinere sempiternani dubitare.non debes. Addidil;
    tem, visitas. Memorfuil, cum patriarehis de ccelo utgratiaDeipro omnibusgustaretQ^Xmortem. «Noil
    '
    aHa3cvoxabundatinnianusc.riplOi
    tfiU EXEGETICA. — EXPOS. INEPIST. S. PAULIAD HEBR. 1042
    enim dehebatur nobis, ut Filius pro nobis .gusta- 1Axvn,, 24). Quos etiam, ut confidenliam haberenl,
    ret mortem, sed gratia hoc fecit. Ipse quidem pro - exhbrtabatur dicendo: Confidite, ego vici tnun-
    omnibus niortuus est; quid autem,. si non omnes dum (Joan. xvi, 35). Et rursum: Ecce ego et
    credunt ? IHetamen quod suum erat implevit. Pro- pueri, quos deditmihi Deus (Isaim vm, 18). Hoc le-
    prie, gustavit mortem, dixit, quia brevi tempore stimonium de Isaia protulit Apostolus, ad Christmu
    in illa fuit, ut ea devicta confestim resurgeret. J et ad apostolos referens, quos propter innocentiam.
    YERS.10. — Decebat enim eum,.propter quem om- - pueros nominavit. De quibus ipse Dominus. ait:
    nia, et per .quem omnia, quimultos filios ingloriam- - Sinite parvulos vemreud me, talium est enim regnum
    adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem cmlorum(Marc. x, 14). (YERS.14.) Quia erqo piieri
    consummare. Decebat enim per passionem consuriV communicaverunt carni et sanguini, et ipse similiter
    mare, id est, perficere omnium salutem. Per quem,,, participavit eisdem. Hic astruit fraternitatem ve-
    omnia, id est, per ejus mortem, sive quse in coelis, ram et humanitatem Christi, nohiictam. Sicutpueri
    sive quse in terris restaurata sunt, per quem etiam carneetsanguineconstant,ot ille participavit carni
    et omnia creata sunt. c Yides quantum est in medioi etsanguini,'Uthaberet unde gustaret mortempro pue-
    nostrum? Etipse Filius, et nos filii; > ille proprius, rorum salute,'cujus dispensationis affalim causam
    -nos adoptati. « Sed ille salvat,- el nos salvamur. Yi- B subjungens, ut per mortem, inquit, destrueret eutn
    des. quomodo nos et conjungit et - discernit ? Multos qui habebat mortis imperium, hoc est, diabolum.
    filios, inquit, indttcens in gloriam; hic conjunxit; . e Hic admirahile quiddam demonstrat, quia per
    auctorem, inquit, salutisjeorum: hic discrevit. (YERS. quod potestetem habuit diabolus, per Iioc victus
    11.) Qui enim sanclificat, et^ qui sanclificantur, est; arma, quse fuerunt illi fortia adversum mun-
    ex uno omnes. c Ecce ilerum.quomodo-conjungit : "duni, hoc est mors., per ea illum Christus percus-
    • honorans.et
    consolans, et Christi fratres eos nomi- sit. Hic magnitudinem virlutis ejus qui vicit, insi-
    nans, [Chrys., eos efficiens] secundum quod exj nuat oslendendo quantum bonum operaretur mors.
    uno omnesdicit. Deinde muniens sernionem -suumi (YERS.15.) Ut liberaret, inquit, eos qui limore mor-
    et ostendens quomodo de eo [Chrys;, quoniam de, tis per totam vitam obnoxii erant servituti. Quare
    eo], qui secundum carnem esl, dixit, [iatulil]": Quii tremitis, quare timetis eam quse jam condemnala
    enim sanctificat, hoc est, Christus; et qui sancti- est ? Jam -terribilis non est, J sed optabilis, quasi
    ficantur, hoc est nos. Intueris quantum interest? 1 laborum finis et requiei initium. Cur ait: Timore-
    Ille sanctificat, sanctificamur enim nos.» Addidit mortis per totam ,vitam obnoxii eranl servituti ?
    ex.uno omnes ; unus esl. enim Deus, a quo omnia ; /p Servi quidem omnes fuerant mortis, quia mortem
    sed illealiter, aliteretnos. Illequasi proprius Filius, timebant;- necdum erant soluti a timore mortls, cu-
    nosvero quasi adoptivi.Attamen unum haheraus Pa- |us legibus tenebantur. Nunc ilaque sancti 672 ^6"
    trem Deum. Ille quasi proprius Filius' sanctiflcat; rident eam, qui agone transacto et morte devicta
    nos sicut adoptivi sanctificamur. (YERS.12.) Propter ad regnum trarisituri sunt. Unde et ipse Paulus
    quam causam non confunditur fratres eos vocare, di- ait: Cupio dissolviet esse cum Ghristo (Philip. i, 23).
    cens: Nuntiabo nomen tuutn fratribus meis. t In eo ' YERS.16. — Nusquam enim angelos apprehendit,
    enim quod dixit: Non erubescit fralres eos vocare, sed semen Abrahm apprehendit. Vnde debuit per om-
    demonstrat npn rei naturse esse fraterniias nostra, nia fralribus similari. Honorat hic patriarcham,
    sed misericordise ejus et humilitatis multae, qui nos; eosque qui de ejus sunt- genere, ad quos hsec
    fratres elegit sibi. i Et boc prophetico affirmat te- epistola scripta est. Commemorat ergo de benefieiis
    stimonio, ne quasi novum putaretur, et non multo, Dei, et de propinquitate carnali ad Christum, et.de
    ante prsedielum; ait enim: Nuntiabo, nomen tuum:i; promissione qusedicta est Abraham : Tibi et semint
    fratribus meis. Post sacrampassionem et resurre- tuo dabo terram hanc (Gen. xvn, 8), quia ex uno om-
    ctionem dicit gloriam Divinitatis toto orbe vulgan- nes, id est, Abraham; Christus secundum carnem,
    dam. Nuntiabo enim, dicit, id est, narrare facio ; I) ] et illi ad quos hsec loquebatur. Quqd vero superius
    sicutin Evangelio mulieribus dixit: Ile, dicitefratri- ait, quoniam ergo pueri communicaverunt carni ei
    bus meis (Matth. xxvm, 10). Fratres autem dicuntur, sanguini,M ipse similiterparticipavit eisdem,- exso-
    el qui diligunt, el qui diliguntur. Addidit vero: In, quitur amplius hunc sensurn, unde partieiparet car-
    medio Ecclesim laudabo te. In medio sanctorum( nem et sanguinem ; ideo ait: Non eiiim quemquam
    laus Domini resonat per eum qui ait: Confiteor tibi, angelorum apprehendit, idest, non cujuslibet angeli
    Pater cmiiet terrm, quia abscondisti hmc a sapienli- naturam suscepit, sed semenAbrahmapprehendit.Non
    bus,et revelasti eaparvulis (Luc. x, 21). Laus enimL enim angelis una dignitas donata est, ut in unam
    Dominivera non solum ore, sedetiam corde amantis; personam Dei Filius eorum naturse conjungeretur;
    et perficientis prsecepta Domininarratur. (YERS.13.)I sed liunc bonorem et hanc dignitatem humanaa na-
    Et iterum: Ego. ero fidens in eum. De suscepto( turse Deus Del Filius contribuit, ut Deus et homo - _
    homine hoc dictum est, cujus confidentia tota in, una esset persona. Quare dixit, apprehendit ? Quia
    Deo Patre esse non dublum est, sicut in Evangelio, nos quasi recedentes ab eo et louge fugientes inse-
    jpse ait,' pro quibus supplicabatur dicens: Volo, cutus appreliendit, et in unam personam nostrse
    Paler, tit: ubi ego suin, et isti sint mecum (Joan. fragilitalis naturam sibi contemperavit. Mira con- .
    - "
    1043 B. F: ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARSH. f044
    junclio duni seternus et immorta.is mortali et teni- Aleritiarii promissionum Dei, ut ifttente se parent
    porali adunatus est i Quomodo vero hoc esset, con- accipere quod Deusbenigne illi pfomisit afferre, no-
    festira- suhjunxit dicens : (YERS.17) Unde debuit minans eos fratres charissimos ad coelestia.vocatos,
    per omnia frairibus simiiari. c Quid est, per omnia? parlicipes cum Christo hsereditalis Dei. Qui fidelis
    Id est, uatus est, educatus, crevit, passus est etiam -est ei, id est, Deo Patri, qui fecit eutn. De hiimani-
    et mortuus, » ut per omnia similis esset fratribus, tale ejus dicit, qui factusest ex seniine David se-
    qui ejusiuodi condifioni subjecti sunt. Superius cundum carnem; non de divinitate, quse non est
    euiiri dicit splendorem; eum glorise, et paternse facta, sed genita a Patre; unius substantise cum eo.
    ,substantise figuram, per quem sseculafecit. clste « Sicut Moyses, ait, fidelisost in domo sua. Praepo-
    lantus et lam mirabilis et tam' gloriosus tan- sithrus eum Moysi, secundum comparalibnem in
    tam ' rioslrse salutis curam habriit, ut frater no- lege saceidotii, hunc sermonem-indiixit, i asserens
    -sler in omnibus fieret: Propler hoc angelos quo- euriifideleriiesse in domo sua. « Fidelem, id est, de-
    dammodo feliquit, aliasque coelorum virtutes, » ut voturii, defendentehi ea quse sunt ejus, nbn permit-
    nos appfehenderet, ovem perditam, passionis suae tentem cqrrumpi: i quse domus rios sumus, sieut iri'
    inventarii, "humeris impositam reportaref ad' coe- consequentibus dicit:S(CMf Moyses-fideiis fuitin
    lestem patriarii. Hic verb lantus et talis sacerdos B doriiosua, id est populo priore.^Confestimqueconse--
    ndster voluit apud Patrem seipsum offerre pro culus ostendit quomodo domus illius esse debeariius;
    ndbis. Proinde secutus est et infert: Vt misericors ait enim : Qum doriius suriius nos, si fidiwiam et
    fierei et "fidelispontifex ad Deum, -ut repropitiarel de- gloriam spei usque adfitiem firmam retiriedtrius;
    pec"oriinia' quia qui perseveraveritusque in finem,-hic salvus erit
    lictd popuii. Nec itaque alia causa fuit 1111,
    fratribus assimilari, nisi ut fidelis pontifei esset in (Mallh. xxiv, 15). Domum enim, dicit, pro his qui
    riobis, nostrisqufe propitiaret peccatis. c Non est convocanturin ecclesia. Intulit, Dei dbmussuiriusaos,
    altera tbtius iiujus inirandse dispensationis causa, factura Dei, creati in Chrislo Jesu. Nuric usque
    quaih hsec sola. Yidit qriippe geniis humarium hunio comparationem fecit "de inearnatione Christi cuni -
    jacentem [Leg.Jacens], peccalorumvinculisligatum, Moyse; dehinc se ad altiora ejus narranda conver-
    morti obrioxium, tyranriidem- patiens, et misertus tit, dicens : (YERS.5) Amplioris ehint giorim iste
    est ejus sicui fidelis pontifex. Fidelis; dicit, hoc est, prm Moyse digneliabitus est, quanfo ainplitiremho-
    verus et' potens. J Ministeriuni scilicet sacerdotis norem habet domus, qui fabricavit illatn. «Nori drxit,
    est, fidelem esse, ut possit eos quorum est sacefdos, quanto niajorem habet honorem ab operlbus artifex;"
    liberare a peccatis. Proiride pro ejus potenlia ™sed" quam-dbmus, qui construxit eam; Yides quo-'
    subsecutus adjunxit: (YERS.1%) In eo enini, in quo modo non de templo dicit, sed de omrii popnio,»'
    passus est, ipse tentatus potensest eis qui ientanlur, primo, quem Moysesde'jEgypto eduxit; et deinde
    auxiliari. Iri eo, id est, homine in quo passus est, deeo, quem Christus^le diabblieaservltute libefavit,
    pbtens est victos liberare, tentatbsque adjuvare,-ne sibique in domum acqulsivit
    vincantur; quia tentaliones nostras non solum sicut YERS."4. — Omnis namque domus fabricalur <ab
    - Dominus, sed etiam -sieut homo in se ipso per aliquo; qui aulerii omnia creavil, Deus est. Hic facto-
    experihientum cognovit. Licei Deus in sua naiura rem a factura discernit, utriusque'doirius auclorem
    sitimpassibilis; tamen in nostra quam assumpsit, "Deum ^sse intelligi Tolens; sed aliter illius, cui
    idem Dei Filius passibilis fuit, noslra. naturse con- ^loyses prsefuil; aliter illius, cui Christus dux esse
    similis. c In ea vero carrie quam suscepit, multa et dominus cognoscitur. Ideo subsecutus ait: (YERS.
    sseva passus est. "Novit quid est ista tribulatio; 5, 6) Et Moysesquidem fidelis eral in lota domoejus
    novit quid est tentatio, patientium. J Ipse tentalus tanquam famulus in testimoniumeorum qum dicenda
    est,- sed non superatus. erant; Christus vero tanquam filius in dotno sua; gum
    CAPUT HI domus sumus nos, si fiduciam et gloriam *pei usque
    YERS.1,2.—Vnde, fratres sancti, vocaiioiiisccelestis]Din finem firmam retinedmus. c Iste autem, id est,-Je-
    participes, cbnsiderale apostolnmet pontificemconfes- sus in paternas res sieut filius [Chrys., sicut domi-
    sionis nostrmJesum, quifidelisestei quifecit illum, sf- nus] ingreditur; ille autem, idest, Moyses,sicut fa-'
    cutet Moysesih omni dbmoillius.Adhuceliam de ih- mulus Dei. Hic iterum eos hortatur stare forliterel
    cafnatibnis Ghristi loquilur ministerio.Namin Evan- non subrui [Idem, subruere]; domus quippe Dei eii-
    gelio ipse testatur se niissnm non esse nisi ad oves mus, si fiduciam spei et gloriseusque in finem fir-
    perditas, lioc est, domus Israel. Angelus igitur mam fetineamus. >Benedixil: fiduciam spei nostrm,
    Grsebe, Laline missus dicitur. Cognoscite quid est quouiam bona omnia sanctis in hac vita in .spe sunt,
    Jesus sacerdos, et qualis, et non habetis opus donec ad speciem pervenient perfectaebeatitudinis;
    consolatione alia, neque solatio. c Pontificem enim spe enim salvi facti sumus. Bona enim quse nobis
    euin dixit confessionisnostrm, id est, fidei nostrse, prohiissa sunt, in hac poenali vita habere non pos- '
    cni islipdjnriris novus commissus est, sicut et Moysi sumus, nisi in spe, et illam patienter exspectantes
    prior @73 populus in regimen datus est: sed huic usque in finemfirmam:
    majora vel longe meliora commissasunt: cVultenim -YERS/7-11. - - Quapropter sicut dicit Spiritus san-
    beatus Paulus erigere animos tsraelitaruni ad excel- ctus : Ilodie si vocem ejus audieritis, ne obduretijS
    ^045 EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD HEBR, 1046
    corda vestra, usque : si introibunt in requiem meam. A que consummatam in passione et resurrectione to-
    Locutus est beatus Apostoliis de spe in superioribus, tam victorise gloriam quadraginta diebus fuit cum
    quia opoffet nos sperare quse futura sunt. Spes au- discipulis, antequam coelumascenderet. Primls qua-
    tem quoevidetur, nou est spes. Historia vero, quam draginta diebus tentationem hujus peregrinationis
    propheta Iiic rememorat, notissima est: c Cum enim ostendit; posterioribus quadraginta diebus consola-
    egressi essent de terra jEgypti, et multam viam pef- tionem, quam sancti habituri sunt in patria. Corpus
    aiubulassent, et multa judicia virtutis Dei accepis- enim, id est Ecclesia, necesse est tentationes patia-
    sent in ^Egypto, in mari Rubro, in eremo, consilium tur in hoc sseculo; sed non deest in illo consolalio,
    fecerun mittere speculatores, qui deberent inspicere qui dixit : Ecce ego vobiscumsum usque ad consum-
    naturam terroe, quse promissa est eis : illi vero per- malionem smculi (Matth. xxvm, 20). Quibus juravi
    gentes reversi sunt, terram quidem valde mirantes, propter infidelitatem suam, non inlroisse in requietn
    m.ajorem [Chrys., niagnorurii] fructuum procreatri- meam. Loqui Deum, magnum est; quanto magis ju-
    cem esse dicebant; sed virorum inexpugnabilium rare. Jurationem confirmationem voluit fieri. Per
    esseillam provinciam et fortium. Israelitaevero in- quem jurat Deus, nisi per ipsum? Non enim habet
    grati et insensati, quos oportebat, ut recordarentur majorem per quem juret. Per seipsum confirmat
    tantorum Dei beneficiorum, et quomodo eos clausos B minas suas. Sicut verum est quod promitfit, sic cer-
    in medio tanti exercitus jEgyptiorum eripuit de peri- tum est quod minatur. Juravit ut non intraront ip
    culo; et fluviorum fontes sine defectu donavit, et; requiem ipsius; et tamen oportet intrare aliquos iu
    manna tribuit, et alia miracula, quse operatus esl; requiem ipsius. Illis ergo reprobatis, nos intrabimus;
    eis; et credita Deo [Chrys., e't credere Deo], necDeo quia si aliqui ex ramis propter dissimjlitudineri) et
    crediderurit, nec horum aliquid rememorati sunt, ihfidelitatem fracti sunt, nos propter fidem ,et humi-
    sed timore perterriti dixeruht : Revertamur in litatem iriseramur. Sequitur enim exhortatio aposto-
    ^Egyptum. Deus igitur iratus est eis, quia sic citq lica ad populum de requie introeunda, dicit enim :
    obliti fuerunt beneficiorum Dei, mirabiliumque ejus, (YERS.12) Viciete, fratres, ne forte sit in aliquo
    juravit ut non intraret generatio illa in requiem pro- veslrum eor malum incredulitatis, discedendi a Deo
    missam olim patribiis; et sic omnes perierunt in vivo. ( Quippe per duritiam irifidelitas nascitur, et
    eremo, prseter 674 duos tantummodo. Tres ita- sicut obdurata corpora et dufa non obsequuntur
    que reqriies Apostolus memofat in hac epistola : Baambus medicorum, sic et animse obduratoe non
    unam sabbati, qua Dbminus requievit ab operibus obsequuntur verbo Dei. Si enim.patres vestri, in-
    suis; secundam in Palestina, in quam iSraelitsein- quit, quia non speraverunt, sicut oportehat spe-
    gressi, requieturi erant ex miseria multa et labori- G rare, bsec passi sunt quse leguntur iu historia,
    bus; tertiam, quse vera est requies, hoc est, regnum cujus ante memoravimus, et perierunt in deserto
    coelorurii, ad quam quos pervenire contigerit, revera popter duritiam cordis; multo amplius vobjs talia
    requiescuht a laboribus et difficultatibils suis; » de timenda sunt, sicut illis acciderunt. Ad illos enini
    qua hic propheta loquitur,' adversus Israelitas di- sermo iste factus est, qui in proesentia fuerunt vel
    cens . Hodie si vocem ejus audieritis, ne obdurelis futuri sunt, ideo dicit: hodie. Hodie namque sem-
    corda vestra, ne similia patiamini, quia [Forte, quse per est, doriec conslat rnundus. J Intrat enim plus
    vel qualia] progenitores vestri passi sunt, et privati dicere de hodie, et subjungit dicens : (YERS. 13)
    sunt requie promissa. Aliquando eriim audierunt pa- Sed adhorlamini vosmetipsosper singulos dies, donec
    tres vestri vocem illius per Moysen,et obdurati sunt. hodie cogrioininetur, ut non obduretui quis ex vobis
    Ergo tunc per praeconem locutus est, quando obdu- fallacia peccati. i Hoc est, osdificate invicem, cor-
    rastis corda vestra. Per se nunc loquitur; mollescant; rigile vosipsos, ne contingant vobis similia; ne ob-
    corda vestra. Qui prsecones ante se mittebat, ipse duretur quisquam ex vobis, decipiente peccato in-
    venire dignatus est: ore suo hic loquitur, qui loque- fidelitatis. Attendis quia inlidelitas peccatum facit;
    batur per ora prophetarum. Ad ejus vero vocem, qui sicut enim infidelitas malignam vitarii procreat, sic
    u etiam anima, quando in profundum malorum vene-
    prseconem misit, et nunc per se clamabat, nolite
    claudere corda vestra. Recordamini quomodo obdu- rit, contemnit : contemptus [Chrys., contemnens]
    rati sunt patres vestri, et quomodo non introierunt ; autem neque credere patitur, ut se a timore mortis
    in requiem promissam, sed amaricati murmurantes perpetuse liberet. Deinde infert Apostolus : (VERS.
    contra Deum perierunt. Palres vestri erant qui pe- 14) Participes enim Christi effectisumus. c Quid est,
    ex eo,
    rierunt, nolite imitari eos; patres vestri erant; Sed participes effecti sumus Christi? Partieipamur
    si imitati eos non fueritis, patres vestri non erunf, inquit, id est, facti sumus unum cum illo. Siquidem
    de eis nati scientes Deus ; ipse caput est et nos membra, cohseredes et con-
    quamvis sitis, quia potens
    est de lapidibus suscitare filios Abrahse. Quadraginta cofporales J illi secundum spiritalem hominem qui
    aiinis offensus fui generationi huic. Multis modis creatus est in ipso
    est castigata; ipsi tamen semper corde erraverunt. 675 St tamen initium substantim ejus, usque ad
    Quadraginta diebus Donliuus in deserto jejunavit, finem firmam retinemus. c Quid est inilium substan-
    cum triumpharet de eo per quem illi quadraginta tise? Fidem significat, per quam subsistimus, et Deo
    annis murmuraverunt contra Deum in eremo; post- nati sumus in filios, et essentiales, ut ita dicam, facti
    1047 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 1048
    sumus: quod diligentissime observandum est, ne cu- A A pro affirmatione, pro negalione , pro dubitatione
    juslibet doctrinse macula corrumpamur. Deinde sub- accipi potest; superius vero pro negatione posita
    infert Apostolus adhuc de hodie dicere. (YERS.15-19.) est, ubi ait propler incredulitatem illorum jurasse
    Dum dicitur, inquit, hodie si vocem ejus audierilis, Deum, non introire eos in requiem promissam, ad-
    nolile obdurare corda vestra, quemadmodum in illa didit: Si introibunt, id est, non introibunt; hic vero
    cxacerbalione, usque : ex his qum audierunt. Hic potest intelligi pro affirmatione positum esse, quasi
    vero Aposlolus propheticum testimonium intrat ex- diceret: Si inlroibunt, bene habebunt; ideo addidit:
    planare, quod superius posuit; dixit enim : Hodie si Quoniam superest quosdam introire in illam. In illam
    vocem ejus audieritis, ne obduretis corda vestra, sicut videlicet quae in Palsestina fuit pauci intraverunt, id
    in amaritudine obduratorum. Mentionem facit quo- est, duo tantum, Caleb et Josue, ex omnibus illis qui
    rumdam infldelium; nonne eorum quorum cadavera de jEgypto perrexerant. Proinde ait : (YERS.6) Et
    prostrata sunt in deserto ? c Quod enim dicit quale hi quibus prioribus annuntiatum est, non introierunt
    est? Andierunt et illi, inquit, sicut et nos audimus; propter incredulitatem; eos signans qui de jEgypto
    sed quid profuit illis sermo auditus? Non ergo putetis profecti sunt, quorum cadavera prostrata sunt in
    quia ex auditu tantum prsedicationis introitus sit ad deserto. Deinde intrat de tertia, quse per Chrislum
    requiem Dei, quia et illi audierunt per Moysen; sed B credentibus promissa est, quamvis obscure, dispu-
    nihil utilitatis ex auditu habuerunt, quoniam nec tare : (YERS.7) Item, inquit, terminat diem quem-
    crediderunt, » nec sermo auditus flde contemperatus dam, hodie in David dicendo, sicut post tantum tem-
    est. Discrevit eos qui crediderunt proedicaiionis poris supra dictum est; hodie si vocem ejus audierilis,
    verbo, ab illis qui non crediderunt : ait enim, nolite obdurare corda vestra. (YERS.8.) Nam si eis
    (YERS.16) sed non universi. c Caleb vero et Josue, Jesus requiem prmstitisset, nunquam de alia loquere-
    quia non consenserunt infldelibus, effugerunt poenam tur. Hic ostendit tertiam 676 quamdam esse re-
    quse illis illala est; J nec hoc solum illis donatum quiem, de qua David dixit: Hodie.- Non illam signi-
    est mortem evadere, qua cseteri perierunt, sed ficans ad quam Jesus populum introduxil, sed aliam
    eliam datum est illis terram repromissionis intrare, quamdam esse multo excellentiorem illi, ad quam
    eamque laudabilitef pro sua portione possidere. non typicus, sed verus Jesus inlroduxit eos qui sunt
    CAPUT IY. ejus. i Audiamus ob hoc certum sit [Chrys., unde hoc
    certum sit]. Post tantos annos, inquit, iterum dicil
    YERS.1. — Timeamus nos vero illorum perditio- David : Hodie si vocemejus audieritis, nolite obdurare
    nem, el justum Dei judicium metuamus. qui reddet „, corda vestra. Si enim veram Jesus prmstitisset re-
    unicuique secundum opera sua : requiem sempiter- quiem populo, cujus ductor fuit, neque [Leg., nun
    nam fldem habenlibus, eam tamen quse per dileclio- quam] de alia requie David loqueretur postea. Cer-
    nem operatur; non credentibus itaque, poenam per- tum est quia futurum est quosdam accipere re-
    petuam. Ne forte reticta pollicitatione quam dedimusS quiem, » quoe per illam significata est, quse est in
    Deo in baplismo, iterum reverlentes ad opera in- Palsestina, ad quam verus Jesus ducturus est populum
    fidelitatis quoe abdicavimus coram multis testibus. suum.
    Unusquisque pro seipso laboret, ne forte minus3 YERS.9,10. — Itaque relinquitur sabbatismus po-
    dignus inveniatur introeundi in requiem Dei. (YERS. pulo Dei. Qui enim ingressus est in requiem ejtis,
    2.) Etenim nobis nuntiatum est, quomodo intrare de- etiam ipse requievit ab operibus suis, sicut a suis
    beamus in requiem Dei, sicut et illis; nobis tamenl Deus. Requies vero Dei operum perfectio intelli-
    per fllium, illis vero per famulum. Confestimque e genda est, dum sexto die finita primordiali rerum
    verba exhortationis subjungit Apostolus, dicens : creatione, et in septimo cessavit a novarum crea-
    (YERS. 3) Ingredimur [Leg., ingrediemur] in re- lione naturarum. Per illarn vero requiem Dei quoe
    quiem, qui credimus, quemadmodum dixit : Quibus s seterna est, nos ad aeternam studiose provocat re-
    juravi in ira mea, si inlroibunl in requiem meam.;. j) quiem, quam sabbalismum nominavit, quia vide-
    Nos vero hortatur intrare in requiem, ne forte nobiss licet Judseis locutus est. « Non dixit hoc loco rc-
    dicatur sicut illis : Si inlroibunt, id est, non intro-i- quiem, sed sabbatismum; proprium nomen, ad quod
    ibunt in requiem meam. Festinat enim ostenderee gaudebant et concurrebant, sabbatismum regnuni
    aliam esse requiem, ad quam vocati sumus, id est,t, Dei vocans; sicut enini sabbato ab omnibus nialis
    ccelorum; nec nos dicit illam quse in PaUestina est st abstineri prsecepit [Adde ex Chrys., et illa tan-
    intraturos; sed illos non intraturos, propter obdura- i- tum fieri], quoe ad obsequium Dei pertinent, quse
    tionem, nec in Paloestinamnec inrequiem coelestem. l. sacerdotes efficiebant, et quse animam juvabant, et
    Addidit itaque de prima requie loqui, dicens : nihil aliud [Adde ex eodem, sic et tunc]. » Nec
    (YERS.4) Et quidem operibus ab instilutione mundi di talem sabbatum vult in regno Dei, ut iterum quis
    factis. Dixit enim quodam loco de die septima sic : Et
    ~Ht exinde revertalur ad opera laboriosa, sicut in sab-
    requievit Deus die septima ab omnibus operibus suis. s. bato carnali fecerunt; istud vero sabbatum Dei qui-
    Confestimque de secunda subjunxit qusepromissa est st cunque intrat, requievit perpetuo ab operibus suis,
    populo Dei : (YERS.5) Et in isla, inquit, rursumt .• : sicut a suis Deus. Yolens itaque eos de resurreclione
    Si inlroibunt in requiem tneam. Si vero conjunctio ,io instruere el de requie sempiterna, hodie ssepissime
    liY49 EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULl AD HEBR. 10S0
    iuterposuit, ut riunquam desperarent se intraturos, A cujjusfecientiam nullatenus effugere valebimus. Dixit
    quasi d.iceret: c Siquisquam peccaverit, usquequo enim, ut discretor sit sermoDei, id est, providenlk
    est hodie, spem habeat revertendi. Nullus" igitur Dei, cogitationum et intentionum cordis : osteudens
    desperet usquequo vivit. J '. quia omnia nostra interiora.vel exleriora dijudica-
    YERS.11. — Festinemus ergoJngredi in illam - buritur ab eo, quia omnia nostra novit, et totum per
    requiem, ut ne in idipsum incidat "incredutitatis totum penetrat hominem. Nec mirum si totus ubique
    exeihplum. c Magna quidem res est fides et saluta- totam suam agnoscit creaturam, siveispiritalem, sive
    ris; et sine hacnon est salvafi.possibile alicui, sicut corporalem, quia nihil quod factum est", sine eo fa-
    diclum est: Sine fide impossibile-est placere Deo; clum est. Ideo addidit ,:_(YERS.15) Et non-est ulla -
    sednon sufficit sola hsec : operari per dilecliohenv creatura invisibiiis in conspectu ejus. Omnia au-
    fidem necessarium, est, et-conversari "digne Deo. _. tem nuda et aperta sunt, oculis ejus. i Hic maxime
    Proinde etiam Paulus admonet eos qui dignalionem eos terruit,"ne forte adhue, inquit, iri 'fide stantes
    mysteriorum suscipere meruerunl, dicens : Festine- non ciim integra satisfactione perficiatis fidei opera,.
    mus idgredi in illam requiem. Festinemus, inquit, quseipse quse in corde sunt;discernit; ibi examinat,
    quoniam non sufficit fides, sed debet addf et vila ubl considerat, reddens unicuique secuhdum opera
    fidei condigna;" et multum studium debet adhiberi, R sua. Et quid dicemus de hominibus? Ac si angelos
    ne fldes sit otiosa : Si enim terram intrare illi non dicas, ac si archangelos, ae si cherubim atque sera-
    meruerunt qui murmurati sunt contra Deum,quo- phiin, ac si aliam quamlibet creaturam, omnia reve-
    modo nos coelum merebimur intrare iridifferenter vi- Iata sunt oculo ejus, omnia aperta et manifesta. Quid
    ventes sicut gentes? J Opus est quippe omni volenti est quod erim possit latere? Omnia nuda et aperta
    ccehiBi pOssidere,-fidem operibus bonis ornare. Nec , sunt oculis ejus; ad quem.nobis sermo. s Qiiid est, ad
    hoc solum damrii habet nialevivens, quod [Suppl., quem nobis sefmo est? Hoc est, ipsi reddituri sumus
    non] intrat in regnum Dei; verum etiam, quod ma- ralionem acluum nostrorum.
    joris est terroris, poenseperpetuse manciparL: idec YERS.14. — Habenies ergo pontificemmagnum, qui
    addidit: Ut nein idipsum ihcidat incredulilatis exem- yenelravit cmlos, Jesum Filium Dei. Paululum ehim
    plum. Eorum interitu qui perierunt in deserto ter- ante de divinitate ejus disserens ait: Omnianuda et
    ruit audientes, ne in illorum ineiderent judicium, aperta surit ocuiis ejus; nuric autem. quia de carne
    quasi dixisset : Sufficienter ex parentibus nostris Ioquitur, de pontiflcatu disputat illius, qui.semetipsum
    docemur ne in similia incidamus; ne eadem patia-: offerebat. nostrse causa salutis; et qupmodo'prior
    murquse illi passi sunt; hoc est, in idipsum exeni- ( omnium inlrassetin requiem. Habemus enim ponli-
    plum infidelitatis. Deinde ut majoreni peccantibus G.flGem magnum, qui penetravit coelos. Ergo Moyses
    incuteret" formidinem, subjungit: (YERS.12) Vivus ductor populi, cui promissa est requies transitoria,
    est enim, inquit, Dei sermo, et efficax, et penetrabilior non intravit in requiem quam saepiuspopulo promi-
    omni gladio ancipiti. Hic ostenditoumdem nosha- sit; iste vero sacerdos, melioris promissionis sponsor,
    bere judicem, qui illos propter- incredulitalem eo- viam faciens credeniibus in se, primus intravit in
    rum damnavil; dixit enim : Vivus est sermo Dei. requiem populo sibi credito promissam; ostendens
    Sermo Dei, Filius est Dei, qui de seipso ait : Si eum magnum sacerdotem, quia sempiternutn habet
    quis sermonem meum servaverit, mortem nbn videbit sacerdolium-, semper vjvus ad interpellandum pro nb-
    in wternum (Joan. vni, Sl). Sicut illi, si servarent bis: et hunc ipsum Filium Dei ostendens, dum dixit:
    seimonem Dei^viverent terramque promissionis in-' Jesum Filium Dei, quod_nusquam de Moyse dicere
    trafent, sic et nos, si servaverifnus sermonem ejus, voltrii; sed eum famulunr prbferebat in superioribus,
    vivemus, requiemque coelestem intrabimus.- Vivus .testificans eum sub nomine Jesu, quod nomen ange-
    est eriim Dei sermo, et efficax, et penetrabilior omni lus, a Deo directus virgini annuntfavit Filium Dei
    gladid ancipiti'. Gladius ehim anceps potest membra esse verum, et ideo •magnumsacerdotem. (YERS.15.)
    dividereacorpore',"etpenetrare'secreta et naturam Teneamus confessionem. Non enim habemus pontifi-
    carnis. Sed -ed jnulto penetrabilior est sermo Dei,' " cem, qui non pbssit compati -infirmitaiibus riostris.
    pertingens, ut ail Paulris, usque ad divisionemaiiimm Qualem confessionem dicit? Quoniam Filius Dei est;
    .ac^ spiritus, compagum quippe et medullarum; et quoniam Christus Deus esl; quoniam passus est, se-
    discretor esi bogilatignumetiamel irifentionumcordis. pullus est, resurrexit lertia die, ascendit in coelum,
    Anima vivimus, spirilu intelligimus; vita nobis car- sedet ad dexterani Dei Patris, inde venturus judicare
    nalis cum bestiis communis est; @77 rati° spirita- vivos et friortuos; per quem omnia bona iabemus,
    lis cum angelis. Tarii efficax est judicium Dei, ut redemptionem, resurrectionem, hsereditateni cum eo
    discernat inter carnalia peccata et spirilalia, quis sempiternam; Hsecconfiteaniur. Quia vero hsec vera
    quid cogitat animo, vel quo desiderio Deo serviat in sunt manlfestissime [Leg., manifestum est] ex eo
    corde. Tam penetrabilis est ejus intuitus, ut omnia quod ponlifex est, in interiora yelaminis constitutus
    nostra quse agimus vel cogitamus, certius agnoscat intrat in sanguine aspersus proprio, non alieno, sicut
    quain nosmetipsi. Illum semper habemus testimo- pontiflces priores, qui sariguine yaccse rufse asperge-
    nium actuum riostrorum vel cogitationum, quem ju- bantur. Non enim hubemus pbntificem, qui nonpossit"
    dicem habituri sumus. Timeamus ejus prsesentiam, compati ihfirmitatibus nostris. Non, inquit,- ignorat
    I0S1 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 1052
    qusenbstfa siml; venit enim per viam humanse eon- A qui sedet in i throno gratise. Quod vero oppbrtuntj^
    ffitioiris; per omnia sine peccato; nihil secum affe^- factus est pro nobis, magnum est humililatis indi-
    rens, rinde morti debifor «sset, sicut ipse in Evaiige- cium, quam exnostra suscepit natura; non susesrib-
    lio testalur dicens : Venitenimprinceps hujus mundi, stantise, quain Iiabet triumphaliter cum Palre, "cui
    et in me nbn habel quidquam (Joan. xiv, 30). c Multi nosfidem cumfiducia bonitatis suse afferamus, .hoc
    porilifices ignorant eosxjui in tribulationibus coristi- opportunotempore,.cum sedet in gratise throno , et
    tuli.sunt, neque quse sit tribulatio in quolibet, sciunt, omnia tribuif quse"nbbis ad salutem provenire cef-
    Impossibile quippe est scire afilictiones delictorum tissimum est. c Modptempus' est donorum; nenio de
    [Chrys., affiictorum] ei qui experimentum afflictionis seipso desperet. J Timeamus thronum sequitatis ejus,
    non habult, et sensibiliter oninia sustinuit [Chrys., cum venerit dijudjcare omnia securidum justitiam:
    non sustmuit]. Pontifex -enim noster competenter et tunc erit desperalionis ternpus nunc nolentibus'
    omnia sustinufl,» quse"fueruiit humahsemiseriseillata eonverti ad sedem gratise, cum thalamus erit clau-
    posl peccatum prifni hominisfet tunc in interibra sus, tantumque cum sponso remanent, qui lucentes
    "velaminls,ad thronum paternae majestatis ascendit. bonis operibus ferent lampades.
    Tentatum autem per omnia prd similitudine carnis ' -- CAPUT Y.
    absque peccatq. Tentatus siquidem divefsis modis, g YERS.1. r~ Omnis ex Iiominibiis-
    sed non superalus; ia tribulationibus pfobatus, ubi- namque pontifex
    victbr Tentatus est simi- assumptus, pro hominibusconstituitur in his qumsuni
    que gloriosus. siquidem pro adDeum-. i Yult ostendere jam beatus Paulus quo-
    iitudine cafnis absque ©78 peccato. Similitudinem
    modo multo melius est testamentum hoc quam ve-
    itaque carnis peccati habuit; quse tamen caro Illius
    tusj quia nihil eslin hoc imaginarium, t .ut puta,
    absque oiriiripeccato fuil. Hsecest teritatioqua teri- non vicliinae carnales, non
    tatus esf: c"persecutionem plurimorum passus est, nontemplum-corporale,
    obsemtiones legales, sed altiora^tperfectiora om-
    sputa suscepit, accusatus est, "detractionemsustinuil, nia,
    caluninias passus est, repulsus est a propiia genle, testamenti quia totum quidquid est in spiritalibus hujus
    ratio est. -Sed quia spiritalia non sic in-
    ift flheni crucifixus est. Juxta similittidinem, inquit,
    sicut corporalia, de corporalibus
    sine peccatd. Dttm dicit, iri siinilitudine carnis, hoc troducunlinfirmos,
    enim incipiebat disputare dicens : Omnis namque
    non dicit, quia similitudb carnis fuit in eo, "sedquia^
    exhominibus hominibuscon-
    carnem susceplt veram. Quare ergo dixit, in shnili- pontifex Deflnitenim assumptus, pro
    tudine carriis ? Natura vefa quam suscepit, similis est
    stituitur,. tempus, primum quid sit pon-
    lifex, el demoristrat qnse pertineant ad pontificem, et
    eafninostrae;peccatavero nequaquam.habnit,> quse
    p quid slt ejus ministerium, et quae sint signa ponlifi-
    nostra carb de parentibus contraxit; quiatalefuit catus; id est, utnfferat dona et sacrificia pro pecca-
    . qrigiriale peccatum in^carne primi hominis, ut inde et ut condolere possit his qui ignorant -et errant:
    Pcena el iis,
    et poena et remedium fieri potuisset. pecca-
    tum in omni humano genere, prseter In Christo, in tebat quoniam-etipse circumdatus est infirmitate, t Opor-
    enim deexcellentibus terrenis fldem facere, J ut -
    quo solo salus et remedium fuit. Non enim prsejudi- ad excellentiora spirilalia pervenife possint, el ut -
    cata esl caro peccatrix , ut inde remedium fieri non consueludo a consueto] sacerdolium more qui
    [Leg.,
    potuisset. P.rsesciebatpoterilia Dei, qualiler ex eaderti' in lege fuit, ad altius,id est Christi, sacerdotium eos
    riiassa justitise, sequitatis et "misericbrdisepietas pro-
    perducerel ? qui adhuc inflrmaii _fuerunt. Et pro-
    venire potuisset
    pter modum carnalis ponliflcis introducit. Pontifl-
    ^ERS.16.—Adeamus ergo cum fiducia ad thronum cis.itaque offlcium est, inter Deum stare elpo^
    gralim,'ui misericordiam consequamur, et graliam in- pulum; Deum deprecari'pro populi delictis. Hoc
    veniamus in auxilio opportuno. Adeamus ergo cum etenim Christus fecit, seipsum offerens pro peccalis
    fiducia, hoc est, adeamusper fidem ad thronum gra- nostris, semper vivus. ad interpellandum pro 670
    tise ejus, haiieamus, quamvis .peccalores simus, a... nobis: semel ab hominibus. assuifiptus, sed semper-
    per ejus graliam recuperare posse, si tamen fructus j) pro hominibus interpellandus [Forte, interpellans].
    dignos fecerimus poenitentise,et fidem firmam usque Ponit hic Aposlolusqusedamcommunia cum Cliristo,.
    jn finem retineamus. JJunc verus sedel pontifex no- cum sacerdotibus; qusedam vero altiora,quod itaque
    ster Jesus Filius Dei in throno gratiae, paralus indul- ait-: «Omnis namque pontifex ex hominibns assum-
    gere peecatis nostris in hoc opportuno auxilio. Nunc ptus; hoc commune esl. Pro hominibus constituitur;
    vero opportunum tempus est auxilii et misericordise et hoc,: ul offeral dona et sacrificia pro peccatis;
    illius, sicut iste Doctor egregius alio loco dixit: Ecce et. hoc, sed non totum. Reliqua vero non sunt
    nunc tempusacceptabile,eccenunc diessalutis (II Cor. communia : (YERS.2) Qui potest condolere his qui
    vi, 2). Et propheta multo ante hoc auxilii opportuni ignoranterpeccant; hic jam excellenlia esl,»de qua.su- -
    tempus significans, Tempore,inquit, opporluno atidivi perius in priori sententia latius disputavit. Quod vero
    te, et in die salutis adjuvi le (Isaim XLIX,8). Namque- adjunxil: (YERS.5) El propterea debet, quemadmodum
    et nunc post baplismum peccantes invenire miseri- et pro populo, ita etiam pro semetipso offerre pro pec-
    cordiam, si poenitentiam egerint, graiia est illiu_s, catis, hoc vero ad sacerdotes legales magis pertiiiet,
    « Peficiunt aliqua in hiariuscripto,
    10S3 EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULI-AD HEBR. 10M
    quam ad Christum. Nisi fofle qriis dicat unurii esse _, A Evarigelibait:' Nisf riidnducaveritis carnem Filii Jib-
    eofpus Chrisli, EcclesiSm; .et dum offerl pro Eccle- miriis, el biberilisejus,sanguinem, non habebitis vildm
    sia,, pro suis etiam menibris' offerat. Sed hsec violeri- iri vobis (Joan. vi, 54). Sed in istacarne et sariguine
    ta interpfetatib videfi potest".Deinde dispufare ag- nil cfuerituiri',nil corruplibrle mens Imniana conci-
    greditur, quorifodo qriis ad stfcerdotium"accedere de- piat', ne",-sieut dicit Apostolus, qui 'eriimcorprisDo-
    beat. (YERS.4.) Nec quisquam, ait, sumii sibi hono- riiihi manducat indigne , judicium sibi manducat
    rem, sed qui vocatur a Deo idnquam Aaron: Hic (I43or:ti, 29), sed viviflcatricemsubstaritiamatque
    etiarii pefcutit sacerdotes hohofis cupidos et sacer-' saltttarem in pane et vi»b, per-quse,-si digne sumi-
    dotii avidos : non pro salute populi,' sed pro ambi- turVaobis est peccatbrum"remissio et -regni Dei pos--
    tione sseculi. Igitrir Aaron vbcaius est a Deo; signo sessib collata. Hujus ordinem sacfificii pbr mysticam ,
    florentis yirgse denibnstiatus est sacerdotem a Deo siniilitudinem Melcliisedech jjustissimus rex insti-
    esse electum: etiam et incendio eorum qui ejus pon- tuit, quahdo Domino panis e>V vini fructus obtulil.
    tiflcatui irividere voluerunt. Coiistat enim pecudum victimam periisse,- qpse fue^
    YERS;S. — Sic et Gliristus non semettpsumciari- runt ordinis Aaron, non Melchisedech : sed hoc ma-
    ficavit; rit ponfifexjlefei, sed quilocuiusest adeum: .nere potius institutum, quod toto orbe in sacrariien-
    Filius meus es tii, egd iiodie.genui ie. Hoc est quod B torumerogationecelebratur, Sacerdos- 6S0'auteni
    in Evangelio ipse ait: Non enipi d ineipso veni, sed praecipuedicitur,Chrislus,qui semej sepronobis ob-
    ille memisit (Jodn. VIII, 42). Etiteruhi : Si ego glo- tulit immolandum, sicrijt semel de Melchisedech. in-
    rifico meipsum, gtoria mea niliii est; esl enim Pater, sancta legitur Scriptura, et ejus sacerdbtio.-Jn ceter-
    qui glorificat me. Notanduni quod glorificare, et ho- num yefo cum dicitur , ip.se' significatur Dominus
    nbiafe, et clarificare, tria'quideiri verb"a,.sed una Christus, qui permanet in glpria serilpiterna. .
    res estquod Groecedicituf doxaxin, sed interpreta-' YERS.7; — Qui in diebus carnis sumprecls suppli-
    tum varie aliler atque aliter pbsifum in LatTno. Quod cdiibriesquead eutn, qui pbssit salvum illiim a morte
    inEvahgelio flictum est glorifico, hicApostolus clari- facere, cum clamore validoet lacrymis jofferens exau-
    ficatibnemrioniiriat.-Clafiflcatusest ergo Fihus a Pa- ditiis esl pro sud reverentik. jQuidvero in sacerdolio
    tre,"qriandb superbaptizafumvoxPatris audita est nosferpohtifexegissel, certius hic exprimit-Aposto-
    deeoelis: Sik esi Filiusmeus dilectus, iriquo milii lus dieens: Quiin -diebus.camis suce; dies quippe
    betie coriipldcuii (MStth. in, 17). Quse clafifleatio carnis Dohiini nostri, dies sunt in qriibus carriem as- .
    " sive
    glofificatio mrilto arite per Prophetam, Spiritu sumpsit'; in quibus-teritatus est, passus est; iri qui-
    sancto-inspirante,- prsedicta est: Domintis dixit dd _•bus preces supplicafionesquead eum qui possit illum
    me : Filius meus estu, ego hodie genui te (Psdl. n, 7). salvnm facere a morte, offerebat. Tbtum vero quid-
    Dominum significatPatrem. Attendamus auterii,quod quid egif Christus iri carne, preces sunt et supplica-
    posuit": Dixii rid, me: Filius meus es tu; quod ei tiones pro peccalis huriiahi generis.-Saneta vero san-
    etiam dicturus' efat post baptisinum: Hic est Fitiris guinis ejus effusio clanior validus.est, inquo exau-
    meus dilectus,in quo triihi-compiacuv(Matlh.xvn, S). - ditiis esta DeoPatre pro reverentia' jejusdem passio-
    Hoc itaque,-nt Chfistum uriam personam sentires et nisguse, [quam]-sine peccato, nostraesalutis causa T
    unigenitum"Dei Filiuiri, adjecit: Ego hodie genui te. perpessus est. Qui nullurii habens peccalum, pecca^
    Hocjamrilhilhabetcommune cuni caeteris, qui-filii tum pro nobis factus est; id est, oblatio pro peeca-
    dicunfur; quia sacefdotes" appellaritur, cie quibus di- tis nostris. Hoc eriimtotum in magna reverentia et
    cium est: Ego dixi: Dii estis, et filii Excelsi onines perfecfissima charilate peregit, qui prior dilexit nos
    (Psal. irxxxi, 6); sed tbtuni 'est unigeniti Filii ^prb- et tradidit semetipsum pio nobis hostiam Deo acce-
    ideo est a '
    prium. piabileni; qui exauditus Deo, quia hostiairi
    YERS.6. — Queriiadinodum et in alib 1
    Ibcodicil ': acceptabilem obtulitDeo, idest, seipsiim. Simile est
    T« es sacerdos in mternuin, secundum ofdiiiem Wel- itaque, quod liic dicitur : Qui preces -supplicationes-
    chisedech. Slelchisedech securidum -legalia' mandata n qiiead eum,. qui posiit salvumfacere illum a morle ,
    rionfuit sacerdosj sed secundum singularis sacerdb- cum clamore valido et lacrymis offerens, ei, quod in
    lif dignitatem ; panem offerens Deo e't vinum, nori Evangelio legitur eum dixisse-: Pater, si fieri potest,
    brulorum aninialium sanguinem: in cujus ordine sa- transfer a me calicem istum,, verumtdmen non mea
    GerdolifChfisius factus est sacerdos, non temporalis; voluntas, sed tua fiat (Luc. xxii, 42); quia non ve-
    sed seternus'; ad quein IIOGdictum est: Tu es sacer- nit facefe voluntatemsuamjsed ejus qui misitillum.
    d&sin mternum secundumordinein Melchisedech.Om- Yoluntatem paternse dispensationis prajposuit voliift-
    nesenim srib-lege .erant sacerdoj.es; iste solus se- tati oarnis-suse; ut veram ostenderet in seipsb huma-
    cuiidum ordinem Melchisedech, ex eo qriod natus est riitatis noslrsenaturam; Beatus Paulus hic dicit pre-.
    de utero virginali anfe luciferum; non ^ecundum id ces eum et supplicationes fundefe,iron timore mor-
    qiiod natus est ex Patre" Deus apud Patrem coseter tis, sed nostrse causa salutis. Unde alio loea dicifc -
    mis gigneriti et consubstantialis : sed safierdos pio- etiam, sanguinem Chrisli melius clamasse pro nbbis,
    pter-csiriieni quam assump&it, aut propler victimam quam sanguinemAbel,quiad accusandumfraternum
    quampro hdbis offerebat, a nobissuseeplam,idest, scelus de terra clamavit-; €hrisfi vero sariguis adin-
    carnein etsaaguinem suum: de qua victima ipse in terpellanduiri pro-nobis de (fr.r^"clama.t,«dPatrem,
    10S5 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS H. 10S6
    YERS.8-10. — Et quidem, cum- esset Filins Dei, A < rum mtem qui exercitatoshabent sensus ad discretio-
    didicit ex his qum passus est, obedientiam: et con- nem boni ac mali.. Palalus enim sapores discernit
    summatus factus est omnibus obtemperanlibussibi ciborum : anima vero variarum probat sermones
    causa salutis mternm;'appellatusa Deo pontifexjuxta doctrinarum, de quihus in sequentibus hujus epistoloe
    ordinem Melcliisedech.De similitudine pontificatus dicit: Doclrinis variis nolite abduci. Sicut enim par-
    Melchisedech superius dictuni salis arbitror. Nunc vulusinter cibum et cibum discernere nescit, et ssepe
    videamus quid vult intelligi Apostolusin eo quod ait: -innoxiis sumendis periclitatur, si non prohibeatur a
    Qui cum esset Filius Dei, didicit ex his qum passus, seniore, ita indoctus quisque discretionem doctrina-
    est, obedientiam.Hanc obedientiam quam hic didi- rum nescit, facile deeipitur, et in via erroris pericli-
    cisse Filium Dei.dicit, hoc est, voluntarie suscepisse, latur. Quod in lacte et solidb eibo, hoc in indocto
    alio quoque loco ostendit, ubi ait: Facfus est obe- et sapiente differt; sieut lac parvulis congruit, et
    diens Patri usque ad tnortem, morteni atitem crucis, solidus cibus setate perfectis, ila indoctis humilis
    propter qiiod et Deus exaltavitillum (Philip. n, 8, 9). sermo, et sapienlibus arcarmm Dei mysterium nosse
    In eo vero, quod ait: Consummatusfactus est omni- convenit, qui exercitatos videntur habere' sensus.'
    bus obtemperantibussibi causa' salutis mtertm. Con-\ c- Quomodo igitur poterunt sensus nostri exefcitati
    summatus, id est, perfectus; ostendit quantum lu-= .*»esse? utique ex usu et frequenti lectione sanctarum
    crum sit ejuspassio, quseomnibus credenlibus suffi- Scripturarum. > Dndebeatum virum Psalmista dicit
    cit ad salutem sempiternam. Igitur.si obedientia Fiiii esse, qui iti lege Domini meditabititrdie ac nocte.
    causa est salutis humanoe,quanta nobis necessitas CAPUT YI.
    est obedire Deo, ut digni inveniamur ejus salutis
    nobis Filium YERS.1. — Quapropter intermittenles inchgationis
    quam pef proprium perdohavit?
    YERS,11. — De quo grandis sermo nobis est, el Christi sermonem ad perfectionemferamur. Quapro-
    id est, quia exercitatos sensus in lege Domini
    ininterpretabilis ad dicendum; quoniatn imbecilles pler,
    facti estis ad audiendum. Causam enim reddit cur decet vos habere, intermiltamus inchoationis Chri<-
    a
    esset sermo quem de Filio incarnato instituit, diffici- sti nisi fldei initium. e Sicut enim eum qui in
    - lis ad interpretandum : id esl, quia illi imbeeilles doctrinam lilterarutn adducitur, elemenla oporlet
    erant et fragili-sensu ad inlelligendum piofunda Dei primum audire, sic et Chrisiianus primoomnium de
    mysteria. Qui etiam pro tempore magisiri debuerant flde catholica erudiri debet, quod -est furidamenlum
    esse, facti sunt [Suppl. imbecilles], qiiibus lac opus salulis nostrse. Si auiem opus hahet de flde doceri,
    est. non solidus cibus; Illa difficultas interpielandi in, necdum fundamentum habet; firmum enim et fixum
    illorum fuit tarditate, non iu apostolica sapientia, esse oportet hoc fundamentum in corde Christiani,
    cui revelatasunt mysteria a sseculisabscondita, sicut ut ihde dignus fiat ad perfeclionem aliarum trans-
    in Epistola ad Ephesiosplenissimedemonstrat (Ephes. ferri virtutum. Si autem quisquam verbum veritatis
    Hi, 8). Deinde subjunxit : (YERS.12) Etenim cutn audivit, et baptizatus .est, et post annos aliquot de
    deberetis magistri esse propler letnpus, rursum indige- fide iterum audire opus habet, quia credere oportet
    tis, ut vos doceaminiqumsunt elemenlaexordii sermo- eum de resurrectione et futuro sseculo, necdum fun-
    num Dei: el facti estis, quibus lacte opus sit, non damentum habet; rursum inilium Christianitalis
    ' solido.cibo. Ad eos
    igitur loquitur qui exercitatum quserit, quia fides fundamentum est; csetera vero
    sensum per legem et prophetas de adventu Christi supersedificationes, J quod beatus Paulus sequeriti-
    et gralia quse per eum credentibus allata est, habere - bus verbis ostendit, dicendo : Nori rursum jacienles
    debuerunt; qui etiam magisterio aliisper mysteria fundamentum.pmnilentimaboperibus-moriuis et fidei
    Dei quse data sunt illis, poterant esse si credidissent. adDeum. c Perfectum enim illum vocamus, qui cum
    Nuuc autem tales facti sunt ut infantes,-quibus pri- fide vilam habet rectam. J Si autem horum unum-
    ma elemenlalitterarum traduntur681aQ" legendum. quodlibet deerit, perfectus nori erit; si vero ambo
    Dum illorum fuit fortes esse in fide et alacres in;"U desunt, mefito parvulus dici potest; et quasi infans
    scientia, ad'percipiendum solidum sapientisecibum litteris, sic eliam iste in fide iterum erudiendus esl.
    qui est perfectorum, nunc facfi sunt quibus est lacte Latenter autem legem infirmare vult, et ad graliaiu
    opus. Lac enim humilem sermonem voeat, quo-eos Christi suos revocare auditores. Quf autem ad vir-
    indiguisse testatur, qui etiam ad alliora m}rsterioruia tutem ilurus esl, primum malitiam debet cuipare et
    Dei ^ecreta ascendere non poterant. Exempli gratia, abjicere, et opera mortis per poenitentiam purgare,
    qui non pqtest. intelligere quod evangelista ait : et sic accedere ad Deum.
    Verbumcaro factum est, quomodopotest ad altitu- YERS.2. — Baptismalnm doctrinam pta Codex;
    dinem ejus sermonis pervenire, ubi ait: In principio leg. doctrince],hnpositionis quoquemanuum et resur-
    erat Verbum,el Verbumerat apud Deutn,etDeus erat rectionismortuorum eljudicii mlerni.Non enim suffi-
    Verbum. cit poenitentiamundos.facere peccatores, nisi confe-
    . YERS.13,"14. — Omnis enim qui tactis est parti- - stim baptizentur, sicut in Actibus apostolorum bea-
    eeps, expers factus est sermonis justitim. Parvulus tum Petrum respondisse legitur: Pwnitentiam agite,
    enim est. Perfeclorum autem est solidus cibus ; eo- fratres, et baptizetur unusquisque vestrum in nomine
    * Hic qusedaiu deficiurit in manuscriolo.
    1057 , EXEGETICA. — EXPOS. IN' EPIST. S. PAULI AD UEBR. 10S8
    Jesu(AcL 11,38)rQuia qubd impossibile est operari JA impbssibile est secundo crucifigi Christum, hoc est,
    hominem per se, hoc per Dei gratiaminbaplisinate ostenlui eum habere. Qui secundo se baptizari posse
    potest accipere. c Quid est enim, baptismatum do- putat, secundb.Christumcruciflgere quserit; qui si
    ctrina ? Non tanquam multorum baptismatum debet cruciflxus est, etriiorluus, et victor. mortis, resur-
    intelligi, sed uuius; > quia sicut una-fides est,'ita rexit. atque cum triumpho glbrise ccelos ascendit.
    unum. et baptisma est; sed pro varietate^accipien- c Sicut enim semel Christus.-mortuus est carne in
    tium baptismatutn~dh.it. -Irripositionis quoque ma- cruce, sic nos "semel ihorimur in baptismate; non
    numn, per quam-Spiritus sanctus accipi potest. Cre- carne, sed peecato; t atque sicut ille iterummori
    ditur qudd post baptismum ad confirmationem uni- nori poterit, ita nos baptizari non possumus, nisi
    .tatis in Ecclesia Christi a ponlificibus lieri solet. fortasse lacrymis poenitentiae,nori lavacri regenera-
    -His igitur p'effecte -inEcclesia perceptis, @82-u(Ies lione. c Quid est ergo? inquis; non est pcenitentia?.
    resurrectionis et judicii futuri habenda est. Yivere Est utique poenitentla, sed baptisma aliud non esl;
    quippe sicut angeli et nullius egere eoruni,_quse in poenitentia vero est,,et multam habet fortitudinem
    istavita sunt; hnjus vitse promissio nobis facta est etiam in eum qui peccatis ^valde demersus est. Si
    per-Spiritum sanctum. Fructus autem hujus promis- voiuerit, potest eum liberare ex onere peccatorum,
    sionis, ejusdem prsesenti_avitse est; quse duo, id est, B et periclilantem iri tuto constituere, ae~si ad.ipsum
    fides et judicium,- semel baptizato-feslant, non ite- fundum iniquitatis pervenerit : et hoc.ex mullis <
    "- • ""
    .him baptizari. manifestum est testimoniis: Ideo addidil : Nunquid
    - YERS-.3. — Et hoc faciemus, siquidem permiserit enim qui cadet, non resurget, aut qui avertitur, nou
    Deus. Inhacfldequippebaptismatis,et resurrectioriis, revertelur (Jerern. vm, 4); Quale ergo est istud
    et judicii futuri vos, Deo permittente, pleniter ihstrui- medicamentum pceriitentise,aut qualifer conficitur?
    .mus. -Nevero ullatenus, qui- secundum,vel tertium Primum exculpando propria peccata ': Iniquitatem,
    sestimaret post peccata posse fieri baptisma, mox sub- iriqriit, meam twn celehji,et pronuntiabo adversum
    jungit,dicens: (YERS.4-6) hnpossibile-esteninteos qui me~ iniquitatem meam Dbmino, et tu abstiilisti im-
    semelsunt illuminali,gustaverunl eliathdonutn cceleste, pietatem cordis mei (Psal. xxxi, 6,; xxxvn, 19). Se-
    et participes sutvtfacli-Spiritussancti, gustaverunt nihi- cundo/multahumilitate J plangere peccats sua,
    lominus bonum Deiverbum, virtutesquesmculi futtiri, fructusque dignbs exinde facere pcenitentise, quate- '
    et lapsi suntj renovari rursum ad pmnitentiam-,rursum rius nullatenus in eadem iterum corruat peccata.
    crucifigeniessibimetipsisFilium'Dei,et osteniui haben- Deinde" inultis oleemosynis redimere se incipiat,
    tes. Impossibile est, inquit,-non diflicile- Impossibile -qui sseculi habeat polestatem, sieut scriptumost:
    '
    es.t, inquit. Indesperationem eos misit, seeundobapti- " Divitim viri redemptio animm illius, (Prov. xm, 8).
    zari posse: quia impossibile est quod fieri nonpotest; Postremo opus est nulli irasci, neque malum pro
    difilcilevero quod, quamvis cum labore, fleri tamen maloreddere, omnibus dimittere peccantibus in se,
    •
    polest. -Si semel, inquit, illuminati estis per gratiam dicente ipsa Yeritate : Dimitiite, et dimittetur vob'is._
    ' sancti YERSr7, 8. — Terra enim smpe venieniem super
    Spiritus, et gustastis donum cmleste, hoc est,
    remissionem peccatorum accepistis,-et^participesfa- seimbrem bibens,~et germinans herbam opportunam
    - cli estis
    Spifitus sancti, in distributione donorum"'. [illis], a quibus colitur, accipit benedictionem a Deo.
    -
    Dei, quse4n Epistola ad Corinthios beatus Paulus Proferens autem spinas et tribulos reproba est, et ma-
    enumerat (I Cor. xn, 7 seq.); et bonum gustastis ledicto proxima, cujus consummalioin combuslionem.
    . verbum Dei, hic doetrinam dicit evangelicam; et vir- ©83 « Cum limore autein audiamus sermones Dei.
    tutes.venturi smculi cognovistis: quse est revelatio" Non sunt hse minse Pauli; non sunt hominis verba;,
    futuri sseculi, nisi resurrectio et vita beata-quse san- saneti Spiritus sunt, Christi sunt Ioquentis in Paulo.»
    ctis promitlitur? Hsec omnia in doctrina fidei, in €omparationem hic fecit de proficiente anima in do-
    gratia Deiper baplismum illuminati.accepistis et ctrinaDei, et negligenti salutem suam. Fructiferae
    cognovistis. Scilote certissime, si inpeecalis iterum -terrse, eoelestibusque imbribus irrigaise adsequavit
    cadetis, impossibile esse vos renovari'iterum ad pm-"^proflcientem animam in fforibus sanctorum germi-
    nilentiam. c Quid ergo ? Exelusa est poenitentia post num dicens : c Terra enim smpe venientem super se
    baptismum? Absit,'sed renovatio persacri baptisma- imbrem bibens.Hic deckrat quod hi ad quos eiser-
    lis tavacrum"secunda vice fleri non potest.' Renovari, mo fuil, susceperunt et combiberunt verbum coele-
    dixit, hoc esl, novum fieri. Novum quippe facere: "stis doetrinse," et ssepius per legem, per prophetas"
    hominem sacri baptismatis est, de quoPropheta ait: perceperunt, et nec sic prompti facli sunt J germina
    Renovabitur sicut aquilmjuventus tita J (Psal. cn, 5). fidei proferre. Adhuc addidit de bona' terra, in quam
    Cujus virtus, id est, baptismalis sacri, in cruce _et cecidit semen verbiDei, germinans, ait, herbam op-
    sepullura Christi conslat. Proinde subjunxit: Rur- portunam. Nihil sic opportunum, sicut fldes in Filiurii
    sum crucifigentes sibimetipsisFilium Dei, et oslentui: Dei et vita optiriia. Haie vero talis terra accipit bene-
    habentes. Hoc esl, vetushomo nosler simul -crucifl-" .' diclionem-a Deo, ut ferat trigesiinum, sexagesimum,
    xus est cum Christo; sicut alio ait loeo : Cbnformes etiam et centesimum fructum. Et hoc nbtandum est
    "
    enim facli sumus morlis ejus; el iterum : Gonsepuiii quod omnis abundantia in frugibus terrae, in fructi-
    hiim.estis ei per baptismum ih morte. - Sicut enim., bus.arborum [nbn] aliter riisi pef.Dei benedictionein"
    1059 B. F. ALBINISEU ALCUINIOPERUMPARS,II. 1060
    cuttoribus ad voluntatem respicere polerit; neque A l omnlbus modis sperare futura;eum enim qui despe-
    enim agricolarumfuit lerrarn excitare ad fruclus, sed rat de prsesentibus beneficiis Dei, quod a Deonon
    imperium Dei, sicut alibi idem beatus Paulus ait i habeat, de futuris quis polerit eum conforlare? Si-
    Ego planlavi, Apollo rigavit, sed Deus incrementum jnile quid Galatis improperat diceris : Cnrrebatis
    dat (I Gor. in, 6). Hoc ergb de anima florenti m vir- bene : quis-vosfascinavit(Gal. v, 7)?Atque iterunr:
    tulibusiJtDei benedictione digne prolulit exemplum, fanta enim-passieslis sine causa » (Ibid. m, 4) : nt
    moxque subjunxit aliud paradigma de ea quse suam jirsesens miligarel eamdem senlentiam, mox ©g4
    riegligit salutem, dicens : Proferens aulem.spinas et subjunxit: si lamen sine causa. Sic etiam hoc locb
    tribulos, reproba est, et maledictoproxima, cujus con- temperavit sententiam suam dicens : ATo«enim in-
    summalio in combustionem.c Quis namque est ab juslus Deus, ut obliviscaturoperisvestri, dum tantam
    istis spihis mundus? Ac si essemusmundi, neque sic charilatem ostendistisin sanctis. Yolumus enim vos
    -
    prsesumpluosos nos oportet esse, sedtimere et tre- imitari eos qui.perfidem et palienliam hmreditati
    mere, ne forle pullulent innobis spinse J peccato- sunt promissiones.Quale vero desiderium haberet de
    runi. Quomodoaniina vel caro spimsplena superbire ;Saluleeorum, sequenti ostendit allegatione-dicens :
    poterit? Nuuquid non majori sollicitudine exstirpare (VERS.11).Cupimus enim nnnmquemque vestrum
    eas opus haberet? c Qusesunl ergo spjnse? Audiamus B eamdemostentare sollicitudinemad expletignemspei
    Christum de spinis dicentem, qriia cura sseculibujus usque in finem.{YERS. J2.) Ut non segnes efflcidrnini.
    et deceptio divitiarum prsefocaht veriram, et infru- c Desideramusvero, inquit,.non tantum circa verba,
    Ctuosumefficitur. « Proferens, dixil, spinas, ,non ge- sed etiam in virtutibus conversari. Non quasi priora
    nerans, malediclionij)foxima est. 0 quantam habet; vestfa culpantes, sed ut de futuris sollicili sitis, ad-
    cbnsolationemhic sermo! Maledictioni,inquit, pro- monentes; hoc esl, quales fuislis prinium, iales vos
    xinia, non nialediclio [Chrys., non maledicla]. Qui. cupimus el modo esse. et in fulurum. Et non dixit,
    aulem necdum in maledictioneni incidit, sed proxi- volo; quod ost auctorilalis doctrinse: sed, quod erat
    mitatem; et longe fieri poterit. Et non hoc solumi paternse dilectionis, hoc est, cupimusunumquemque
    consolatus esl, sed etiam in eo quod sequitur. Noni vestrum eamdem quam ,olimhabuistis solliciludinem
    dixit : Reproba et nlaledictioni proxima, quse cpm- ad expletionemspei habere in oelernamresurrectio-
    buretur.' Sed quid? Cujus consummalio in combu- nem. J Verumimitatores eorum, qui fide et patientia
    - stionem. J Hseccombustio non erit, nisi
    quis usque! hmreditabuntpromissiones.Hortalur onim audilores
    in flnem permaneat in peccatis suis. Quia in quacun-. suos ut fidenon ficta et patienlia perfecta exspectenf
    que die conversusfuerit peccator, vita vivet, el noni promissiones Dei, et haereditates, quas sanclis suis
    morietur (Ezech. xxxm, 12). « Si vero abscindamus; V promisit. Et hoc firmius exemplis corroborare nili-
    mille bonis duin diciiur : • '
    spinas per poenitentiam, polerimus per- tur,
    frui, et fieri prohabiles, et benediclionis Dei parlici- YERS.15-15! — AbrahmnamquepromitlensDeus,
    pes. Poslquain autem increpavit eos sufficienter, ett quoniam neminemhabuil per quemjuraret majorem,
    terruil, et percutit, curat eos iterum, ne desperalosi juravit per semelipsum,dicens: Benedicensbenedicam
    faciat; neque in omnibus adulalur,-neque in omnibuss te, et mulliplicansmultiplicabote. El sic longanimiter
    percutit. Nec haecdicimus veluti putanles vos spinis; ferens adeptus est promissionem.Jlira est sapieritia
    plenos, sed limentes ne tales efficiamini. Meliusestt beali Pauli: per vices enim laudibus extollit eos ad
    enim verbisvos terrere, ne rebus ipsis doleatis. > quos scribit; per vices terroribus antecedentis histo-
    "YERS.9. — Gonfidimusautem, dilectissimi,de vo- rise terret eos, -ne infideles essent, et minus creduli
    bis tneliora et viciniora salutis, tametsi ila loquimur. promissioni Dei_; per vices vero eorum exemplis
    Quia beatus Paulus non habuit unde eos ad quos5 hortatur ad patientiam et fidem. Et ut indubitanler
    scripsit de prsesenlelaudaret, incipit eis de spe futu- credant, non solum Deo dicente, verum eliam jurante
    rorum prsedicare dicens: Confidimus,fralres,de vobis s per semelipsum. El dum ei multa suppelerent exem-
    meliora et viciniora salutis, quamvis ita dicamus.• |v pla sanctorum, qui per patientiam haereditarent pro-
    Quasi dixisset: Optima qusedamde vobisconfidimus. missionesDei, praecipuefidelis Abraham, e propter
    e't quoesaluti vestrseproficiant; non utique,.quod su- dignitatem personse suse,et prqpter quod maxime in
    perius dixi de reproba terra el combuslioneproxima,> eo istud conligerit [Suppl. meminit]. j Qui longani-
    nonde vobishocdicimus,quia meliora-devobis cre- mker ferensadeptusest in filiis suis promissiones,nori
    dimus. Adduxit quoque eis in memoriam proeierita,, modo prseteriti feniporis, qriseinpopulo Dei impletse
    ul ex praeteritis eos allicerel ad bona quseque, ideo)- sunt, magis etiam in .futurum pronuntians in filios
    subjunxit : (YERS.10) ,Non enim injuslus Deus, utt fidei Abrahae; cujus filii sunt quos bonitas Dei dela-
    obliviscalur operis veslri, el dilectionisquam osten--. pidibus gentiuin suscitavit, et fecit eos in fide esse
    distis in nomineipsius, jquiminislraslissgnctis et mi- filios Abrahoe.Promissionem Dei cooperata est lon-
    nistratis. c Eccequomodo recreavitanimaseorum, ett ganimilas audienlis, ot exspectantis hsereditaiem
    conforlavit, anliqua eis in mentem revocans : tunc3 promissam; quam quidempusillanimes et incredibi-'
    fecit eos, ut non sestiniarent oblivisciDeum,;etpraj-- les [Sic ms.] verbis Dei non fuerunt adepti, sed plu-
    terila ejus beneficiain eos; necesse est enim euml rima illorum in deserto periit multitudo. Quam im-
    peecare, cui spes deerit futura. Deinde hortatur.eoss piura est, Deo jurante, non "credere! Juravil enim'
    1061 EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD HEBR. , 1062
    per seinetipsutn, quia nemknem habuil majorem per __ A addidit, dicens : Et incedentem usque ad interiora,
    quemjurarel. Potest hic persona, in hoc juramento, - . velamiriis.Tempestas enim et multus imber commo-
    Dei Palris intelligi, qui de Filio suo eidem patriarchse vet ratem; anchora aulem non permittiteam demer-
    promisit dicens : Et in seminetuo benedicenturomnes gi; sic etiam nostra spes , quam habemus fixam in
    getites (Ggn.'xxvi, 4).Non dicit in seminibus, ut bea- intefiora velaminis, nulla infidelitate mergi potefit,
    lus^aulus in aiia denionstrat epislola (Gal.m, 16)-; si cuni Propheta veraciter dicamus : Jacta in Domi-
    sed, in semine tuo, hoc est, Christo. Jurat enim et num mratn tuam, et ipse te enutriet (Psal. LIV,25).
    idem Chrislus in Evangeliodicens : Amen, amen, Si hanc non baberemus, omninb demersi eranius,
    dico vobis (Joan. i,' 51), et ipse per seipsum, quia nontantum in spiritalibus, sed etiam in carnalibus;
    nec ipse habuit majoferii, per quem juraret. Be.nedi- quia qui arat, inquit Apostolus, in spe arat, et omnis
    censbenedicamie. Hoc est, iri stellis cceli, p.er quas labor nostef spe mercedis cujuslibet consolatur. Spes
    saueti designantur de ejus seinine futuri Multi- vero penetrat interiora velaminis; dum ccelestiaabs-
    plicatismultiplicabo le~; et hoc in arena maris, per que ulla dubitalione credit et sperat et amal, oper-i-
    quam peccatores populi illius designari possunt. Utra- busque ostendit, ut pote, quid credat, quid speret.
    que euim Dominum dixisse Iegitur, ubi ait : Et erit TJt firmiorem spemhobis adderet, subjunxil: (YERS.
    seinenluum sicut stellmcmli,et sicut arena, quceest in ^ 20) Ubi prmcursor pfo nobis introivit Jesus, secun-
    litlore maris (Gen. xxn, 17). dumordinehi Melchisedech, etc. c Oportetitaque et
    YERS.16. — Homines enim per majorem sui ju- illos quorum pontifex est, melibres esse: et quantuih
    rant, et omnis cotitroversimeorum finis ad confirma- est inter AaronetCbristum, tantrim est quodairiiriodo
    tionem est juratnentum. Si igitur horiiinum in futu- inter Judsebs-et Christianos. Superiora etiam et sa-
    rum credendum est, de quibus dicitur a propheta : crificia talia videlicet offeramtis, quae in illud san-
    Oinnis homo mendax, quanto magis Dei juramento ctuarium coeleste offerri possunt, non jam pecudes et
    credi dehet, qui est veritas, qui nec falli, nec menliri bovem, non sanguineni et adipem; omnia hsec soluta
    potest? c Homines enim per majofem sui jurant, et sunt, et pro eis-introductum est rationabile ohse-
    bmriiscontroversimeorum finis ad confirmationemest "quium.Quid autem est f ationabile obsequium?Etiam
    juramenlum; prout si diceret: Ex hoc solvitur totius quod per animam, quod per spiritum offertur Deo.
    cohfroversiaedisceptatio, non unius cujuslibet, sed 'Spiritus est, inquit, Deus et eos, qui adofdnt eUtn, in
    totius. Oporfebat quidem sine juramentp credere spiritu et veritate oportet dabrare » (Joan. iv, 24).
    Deo, J sed jurare Deum, dicit. (YERS.17.) Iti quo Quid est Deum in spiritu adorare, nisi in charitate et
    abundantiusvolensDeus ostenderepollicitattonemlim- fide perfecta, et spe.indubitata, et sanclis animse
    redibus, immobilitatemqueconsilii sui; c propterea virtutibus, quas Apostolus in alio loco abuadanter
    etiam hujus repromissionis mentionem facit, quaead - enumerat?
    nos commune [Chrys., communiter] facta est. Inter- CAPUT YH.
    posuitjusjurandum. Quoniam enim apud homines hoc YERS.1, 2. — Hic enim Melchisedechrex Salem,
    videtur fldele esse, cum 6@§ juramentum interfuit ' sacerdos Altissimi, qui obviavil Abraham regressg a
    [Ghrys., interfuerit]coritroversiis eorum. Non sequale cmde' hostium, et benedixit ei, cui decimas omnium
    est hominenr per.se jurare, et-Deum; homo enim sui divisit Abraham. Tradunt Hebrsei hunc esse Sem,
    potestatem non habet; J Deus autem potestatem ha- primum filiurii Noe, et' eo tempqre quo ortus est
    bet omnium quoe sunt. c Sed quia incredulum est Abraham habuisset antiquitatis annos ducentos no-
    genus humarium, condescendit ad nos; sicut enini riaginta. Nee esset miruni si Melchisedech victori
    jurat propter nos, quamvis indignum ei sit non credi, Abraham obviam processerit, et in refectiqnem lam
    sicuti superius dictum est: et didicit ex his quaepas- ipsius quam pugnatqrum ejus panem vinumque pro-
    sus est , quoniam homines hoc putanl maxime esse tulerit, ei benedixerit ei, quod abnepoti suo jure pa-
    dignum fide, ut [per] experimentum quis transeat J lernitafis dederit; et decimas prsedse atque victorise
    ad fideni.- ]) acceperit ab eo, sicut sacerdos excelsi Dei, qui fuit
    "YERS.18,19. —Utper duas res immobiles,quibus etiam rex Salem. Salem aiilem non, ul Josephus et
    impossibileest mentiri Deum, fortissimum solalium nostrorum plurimi arbitrantur, esse Jerusalem; no-
    habemus,-qui'confugimus ad tenendam propositam men ex GrsecoHebrseoque compbsitum,quod absur-
    spem, quam sicut aiicfioram habemus anitiw tulam ac dum esse peregrinse linguse mistufa demonstrat: sed
    ftrmam. Duas res dixit: Dei Patris promissiones dei oppidum juxta Schitopholim (Sic ms.), quqd usque
    Filio suo, et adventuni Filii in hunc mundum prbi hodie appellatur Salem; et ostenditur ibi palatium
    salute nostra. Proposita vero spes verilas est rerumi Melchisedech,, ex magnitudine ruinarum , veteris
    gestarum qusepatriarchis promissse sunt et redditae, operis ostendens magnificehtiam. Ad quam civilatem
    ut extransactisfutura credamus. Quam spem sicuti etiam legitur Jacpb descendisse, quse fuit iri terra
    anchoram, inqriit, animm tutam et firmam. c SicutS Chanaanin regione Sichem.,Considerandum quoque
    anehora. jactata navi, rion permittit eam circumferri,, est, quando Abralise a csede hostium revertehti,
    licet venti commoveantoam, sed jactala firmam facitt qubspersecutus estusque Dan, non in via Jerusa-
    uavem; sic etfides J spe roborata introdueit nos irii lem, sed oppidum metropolis 686 Sichem in itihere
    rerum speciem, quam modoiide et spe tenemus. Ideo» fuerit, de quo in Evangelio le^imus: Erqt quten}
    '
    1065 B. F. AvLBINI S EU ALCUINI OPERUMPARS H. 1064
    Joannes baplizans in Enon juxta Saliiri, quia aqum A de prsecipuis viclorise: qui assimilatus est Filio Dei,
    multm erant ibi. _ - pontifex factus in seternum. (YERS.5.) Quomodo de
    VERS.3. — Primum quidem, quia interpretatus est filiis Levi sacerdotium accipientes mandatum habeni
    rex justitim: deinde et rex Salerri, etc. Sine patre, decimas sumere a populo secundum legem, id est, a
    sine matre, sine genealbgia, neque iniiium dierum, frattibus suis, quanquam et ipsi exierint de lumbis
    nequefinem vitceAabens.Assimilatusautem Filio Dei, Abrahm. c Tanta quippe est sacerdotii excellentia, ut
    manet.sacerdos in perpeluum. Ssepius autem_beatus etiam qui similes essent a progenitoribus, et eumdem
    *_Paulus eumdem Melchisedech in-typoDei Salvatqris Tiaberent progenitorem, tamen.multo amplius melio-
    introducit. Quamvis omnes pene sancti et patriarchse res [judicati suntj a fratribus suls, J qui sacerdotio
    ac prophetse prioris iemporis in aliqua re figuras digni efficiuntur: veluti Aaronintervivos ac mortuos,
    expresserint Salvatoris : hic tamen Melchisedech utDeiiram placaret quse exarserat, stare legitur;
    specialius,,qiii non fuit de genere Judaeorum,in typum quod propterea ex populb facere poterat, licet omnes
    c Proinde ipse Abra-
    prsecessit-sacerdotii Fili Dei, dequo dicitur in cix nnum haberent progenitorem.
    Psalmo : Tu es-sacerdos in.mternum secundum.ordi- bam nullo mo.do alienigense deeimas dedisset, nisi
    nem Melchisedech.Ofdinem autem ejus multis modis plurimus et superexcellens ojus esset honor, J cui
    interpretanlur; quod solus et rex fuerit, et sacerdos, B- decimas exuviarum daret, de quo placere comperis-
    et ante circumcisionenr functus saeerdotio~,ut norir set. c Ostendens etiam incircumcisum sacerdotem
    gentes ex Judoeis,sed Judseiex gentibus sacerdotium. sacerdoti circumciso iriulto esse subliiniorem. Quo-
    aGceperint; neque unclus oleo sacerdotali, ut Moysi modo ergo hoc oslendit? Quia ipse Levi [Chrys., quia
    prsecepta constituunt; sedoleo exsultationis et fldei ei Levi decimas dedit], J ex quo sacerdotale genus
    purilate; neque carnis et sanguinis victimas immola- ortum est, decimatus est in lunihis progenitoris sui.
    verit, et brutorum sanguine animalium dextra susce- ®§7 VERS.6-10. — Cujus autem cjenerationon
    perit; sed pane etvino simpliei puroque sacrificio annumeratur in eis, decimas sttmpsit [ab] Abraham,
    Christi dedicaverit sacerdolio. Nee tamen.creden- fil hunc, qui habebat repromissiones, benedixit. Sine
    dum est quod iste Melchisedeclisine patre aut sine ulla atttem contradiclione quod mitius esl a majore
    matre esset, quod Christus quoque seeundum utram- [Ita Cod.; leg., a tneliore]"benediciiur.Ille autem qui
    que naturam etpatrem haheat et matrem :,sed quod sihe genealogia est, in- Abraham decimalus esf non
    subito introducatur in Genesi, occurrisse Abrahse a solum Leyi, verum etiain etipse Aafon, qui decimas
    csede hostium revertenti, et nec antea nec postea solebat accipere a populo, et per eum omne sacerdo-
    ejus nomen vel genealogia inveniatur scriplum. Af- ' tium Leviticum. Nec hoc loco contentus est stare,
    firmat autem hujus exemplo Aposlolus, quod Aaron _ sed adhuc majori honore exaltavit eum, qui alterius
    sacerdolium, id est, populi Judseorum et principium generis fuit, dicens : El eiirn, qui habebat repromis-
    habuerit e* finem; Melchisedechautem, id est, Christi siones, benedixit. c Ostendit et honorabiliorem esse
    Ecclesioesacerdotium et in prseteritum et in futurum iiluni ex communi omnium judicio, et sine ulla con-
    seternuin sit. Hic vero Melcbisedech interprelatur iradiclione, inquit, hoc est, omnibus luce clarius vi-
    rex justitise. « Quis est verus rex justitiae, nisi Domi- detur quod minus a majore benedicitur. Proinde me-
    nus noster Jesus Christus ? Deinde rex Salem , hoc. lior est typus Christi eliam eo qui promissiones ha-
    est, rex pacis, quod pertinet ad Christum. Iste nam- bebat. J Quis est, qui vivit? Ille etiam qui secuudum
    que nos justos effecit, pacificans omnia quse in coelis ordinem Melchisedecb factus est sacerdos in seteiv
    sunt et quse in lerris, J qui solus est rex justitise et num. Secundum ordinem Melchisedech, [quij typuni
    pacis Dominusnoster Jesus Christus, qui secundum gerit ponlificis nostri, qui senietipsum obtulit hostiam
    divinitatem sine initio,- sine fine, rex est sempiter- De®placentem ; non px necessitate qualibet, sed ex
    nus, ex seterao Paler [Leg., Patre]'sefernus, quam- voluntate propriae poteslatis [Suppi. excellentiam ]
    visex temporalimatretemporalisesset. « Siculenim desiguat, qui nibil morti debuit; idcirco pontificali
    istius Melchisedechnon legimus initium vel finem, -. sacrificio sui corporis omnium abluitpeccata. (YERS.
    in Scriptura, propterea quod non esl scriptum, sic 11, 12.) Si ergo consutmnatioper sacerdotium Leviti-
    noiinovimusFiliiDei initium vel finem,quia non ha- cum e.rat (populus enim sub ipso legem accepii), quid
    bet.Etinhocestsimilitudo,quod necillius, necistius adhnc necessariumest secundumordinemMetchisedech
    initium vel finis legatur. Dlius quidem, quia non est alium surgere sacerdolem, et non secundum ordinem
    scriplum; istius autem, quia omnino non est. i , Aaron dici ? Transtato enim sacerdolio corporis (Sic
    YERS.'4.— Intuemini quanlus sit hic, cui decimas ms.), necesseest,ut etlegis tmnslalio fiat. c Hicenim
    dedit de prmcipuis Abraham patriarcha. Conveftit incipit Yeteris Novique Testamenti differenlias os-
    itaque sermonem ad eos qui gloriantur se filios esse teridere, J dicens: Si enim consummatio,id est, per-
    Abrahse,etde origine ejus nobilitatem eorum descen- fectio, per sacerdolium Leviticum fuit, quid necesse
    disse, queni divinis exaltare laudibus contendunt, et fuit alium surgere sacerdotem ? Nam Aaron priinum .
    in Evangelio eum Dominoprseposuisselegitur, dicen- post legem datam sacerdotem de tribii Levi esse,
    tes: Nunquid tu^major es patre nostro Abraham? nulli dubium est: ideo sacerdotium quo fuuctus est,
    Quasi diceret, quem vos excellenliorem omnibus Levilicum nominavil sacerdotium. Quo sacerdotio
    sasliruaiis, hic decimas offerebat Melchisedecli,et hoc Levitico mullo melior Melehisedechin brdiue sacer-
    1065 EXEGETICA.-— EXPOS. IN EPiST. S. RAULl AD HEBK. , 1066
    dotali factus est, qui typum gerebal sacerdotis no- iA humanitate, mediator inter Deum et bomines, sem-
    Stri, id est Doniini Salvaloris mundi. Nequaquam per vivens a'd interpellandnm pro nobis.
    enim dixi.sset, secundum ordinem Melchisedech, si YERS.18,19. — Reprobatio quidem fil prmce.dentis
    illud sacerdotium Aaron melius essel, sub quo popu- mandali, propter infirmitatem ejus et inulilitatem ejus.
    lus Judseorum legem susceperat. Si igitur sacerdolii Nihil enim in rverfectum 'addiixit lex. t Quid ehinv
    translatio est, necesse est efiam legis esse translalio- nihil profuit lex? Profuit siquidem ; sed nihil adhoc
    '
    nem : neque enim potest sacerdos sine teslamento profuit, ut perfectos facere potuisset servientes.in
    - esse et sine lege, et sine praecepiis. ea: idcirco ejus reprobatio fuit, "ut gratise daretur
    " lbcus,«dum venifef, in qua peffectio fieret. Ulilis
    YERS.15,.14. —' In quo enim [hmc] dictmtur, de- sed illis '
    fuitlex, qui fidem habuerunt in.Chri-
    alia tribu est, de qudriuilus aliarioprmsto fuit. Mani- quippe
    sto, n.on illis qui totam spem "suam in eam firmas-^
    festum est enim quod exJudaorlus^esfDbminus no-. seut: Inlroductio ve.o.meiioris spei, per quam proxi-'
    ster : "vnqud tribu riihil de sacerdoiibus Moyses locu-- mamus dd Deuin.
    (YERS.20.) Et qttantum est non sirie
    lus est. In quo enim, ait, id est,' de quo heecdicta
    jitrejurando. Alii quidem sine jurejurando sacefdoies
    sunt, Dominum scilicet-sigriificansSalvatorem.«Dum facli siint. Introductio,'inquit, melioris spei. "Ha-
    id translatum est sacefdotium,- simul et testamentum iB-buil quippe et lex-spem , sed non talem. Sperabaal"
    translatum est ;""nonautem ordine tantummodo, ne- enim berie placeriteset legem Dei cuslodientes
    ut possi- '
    que prseceptis, sed etiam tribu. Oportebat quippe, dere terram; nihil aerumnosum pali, prospere vi
    etiam [tribus] mutarelur. Etquomodo translatum vere, sicut dictum est: Qui fecefii eam, vivetin ea
    est sacerdotium ex tribu a'd tribum, de -sacerdotali ad- Hic autem speramus, quia placentes,
    evangelicapra;-*
    regalem ? Ut eadem ipsa sit et regalis ot sacerdotalis. cepta custodientes; nonierrampossidere, sed c«e-
    Etintuere myslerium: pfimo fuitregale sacerdotium lum. Magis autem (quod ccelomulto
    meliusest) spe-
    Melchisedech«ecundumcorisequehtiam hujus sermo- ramus prbximi Deo consistere, ad ipsum paternum
    uis; secundum etiarii fuit sacerdofale in Aaron; ter- solium pervenire, et ministrare ei cum angelis. > Hoc
    tium [Chrys.i sic etiam] fuit in. Christo iterum re- autem sacerdotium, per quod hanc.gloriam posses-
    gale, qui erat rex- semper; saceidos aulem factus suri sumus, non erit sine jiirejurando, ut firmarii Dei
    est, quandb carneni suscepit, quando sacrificium ob- promissionem credamus, quia hsec omnia nobis iu
    tulit. Yides mutalionem rerum ? Quse - enim pef" Filio propriopromisit, queinpro nobis "omnibustra-
    translationem facta sunt_ hsec veluti ex rerum con- didit/ut-per eum hoec omnia [Suppl. forte, liabea-
    -slantia [Chrys., ex' rerumconsequentia] quasi.nova rirus], de quo diclum esl: Tu es sacerdos in mternum
    redire videnlur. J - -- G secundumordinem Melchisedech.
    YERS.15-17. — Et amplius adhuc manifestumest, YERS.22-24.—In tantiim melioris testamenlispon-^
    si secundumofdinem [Leg.^ similitudinem] M-elchise- sbr factus est Jesus. Et alii quidem plures fdcti snrit
    dech exsurgefet aliussacefdos, qui nbii secundum le- sacerdotes, idcirco quod morte prolHberentur perma-
    gem mandati carnalis fdctus, sed secundum virtutem tiere: hic-antem eo, quod maneat in mternum, sempi-
    vitrn insolubilis. Gontestqtur enim, quoniam tu es sa- lemum habet sacerdotium. c Duas ponit differentias,-
    cerdos in mlernum seounduin ordinem Melchisedech. - quia nbn habet finem sacerdos noster ,~sicul legalis.
    Novam [Cod., Nostram] boc Ioco.differentiam insti- Hoc autem facit ex persoria Christi, qui ingressus;
    tuit inter sacerdotium' [Aaion]~et sacerdotium Chri-' inquit, securidumvirtutem vitceinsolubilis: J Et hoc
    sti; quia illud carnale, boc vero spiritale; illud tem- jurejurando testatuf, sicut supra' dictum "est. Sicut
    porale, hoc vero seternum est." Dicit eriim de sacer- ille permanet, ita etiam et Iex qtiam attulit; perman-*
    dbtibAarOn : seciindufrilegem mandati carnalis. Lex sura est; in qua est vera peccatorurn remissio, et
    quippeilla ex multaparte carnalis erat;"in circum- perpetuse perceptio gratise. s Si enim illa prior pro-'
    cisione carnis-, in inundatione" carnis, in hostiis et pter imbeclllitatem sui, quse nihil ad perfectum du-
    bblationibus carnalibus, in discretione ciborum, die-'. cere potuerit, exclusa est, ista vero, quam pontifex'
    rum, temporum, etiam et ih retributione, quibus be- magnus attulit, valet, et fortis est, et manet. Osten-""
    nefacientibus et legem custodienfibus pax ef securitas dit autem hoc ex ponlifice. Quomodo? "Quia unus
    el prosperitas et frugum abundantia^et regni poten- est. Non enim unus' esset, nisi esset immortalis.
    lia promissa est, quse omnia morte finienda erarit.' Sicut enim multi sacerdotes in Iege fuerunt; quia
    Sednon itasacerdotiumGhristi, quodsecundum vir- ' mortales fuerunt, sic unus, quia
    immortalisusque
    tutem vitse insolubilisost. « Quis est iste sacerdos hic. Qui in tanlum meliorisiestameriti sponsor fa-
    talis ?Non Aaron ;'nbn ipse Melchisedech, 63B se<I ctus est, seeundum quod juralum est de eq,
    ' semper
    ille, cujus ille Melchisedech typum gerebat." De quo" eum esse mansurum
    ipse Deus Pater jurejurandotestatur: Tu es sacerdos YERS.25. — Unde et salvare in perpetuum potest
    in mternum-secundum ordinem Melchisedech. Hbc accedentesper
    semetipsumad Deum, semper vivusad
    est,-non temporalis, neque fihemhabens, sed secun- intefpellandum pro eis. Intueris quia de eo
    J qui se-
    dumpotentiaminsolubilis vilse; vitamveroin se- cundum carnem est ista dicit. Quandoenim sicut
    ipso habens insolubilem, quamvis ad tempus mortuus pontifex est, tunc etiam interpellat; J quia ex ea
    esset carne; tamen in a"lernum divinitate vivit et natura qua pontifex est, interpellat
    pro suis.
    ' '""Quis
    '
    - PATROL. C - -.- '34
    mi B. F. ALBINI SEU ALGUIM DPERUM PARS it 1068
    est qui interpellat, nisi numanse tiatufse divinitati A tuntur: fdlem habemus pontificem,qui curii iedet ih
    jllius eonjunctio, quariipaternp solio advexit, semper dextera sedis magnitndinis hi cmlis, sanctorum mirii-
    vivus et_'ad salvaridum idoneus. Alii vero pontifices, ster et tabemaculi veri, quod fixit Deus, et non homb.
    quia semper non erant, seiriper non ihterpellabarit. Qiiod-itaque ait: Capiiuluminhisquiexliclii suht, sl-
    Kon sblum in hac vita salvat per intefpellationein gniiicat aiiqtiid siimmuriiet magnum; quasi prsece-
    humanitatis suse, sed etiam In futururii gibfificat, dentis disputationis f ecapitulatio, ad rerii ipsam Qe-
    duriitradet regnum Deo Patfi, et perducet "sanctos ducens auditorerii. Talein hdbemus, iriqtiit, pohtifi-
    ad visionem paternse majestatis. (YERS. 26.) Tatis cem, qui sedet ad dexterarii majesiatis ; humUia ex-
    enim decebat, ut nobis essei pbntifex, sanctus , inrio- celsis-, humana diviniscommiscens, eumdem Deum
    cens, impollutus, segregatus a peccatoribus, et excel- oslendens, quein et ponlificem; nec alium esse qui
    sior cmlis factus. Talis etiam illis decuit esse_pouiI- sedet ad dexteram Dei, nisi eum qui est minister
    fex, de quibtis ipse ait: Jatri non dicdrii vos servos sanctorum et tabernaculi,quod fixit Deui et non homo.
    ted amicos, quia omnia qumcunque audivi a Patre -Hoc labernaculum animae-sunt sanclorum, quibus
    nota vobis Yidelicet servi r oeterna gaudia minislratj et velamen coeli, pontifex
    meo, feci (Joan. xv, 15).
    legales, pontifices habuerunt mortales, -peccatores, . magnus. Qui sedetad dexteram majestatis in excelsis
    **
    pro semetipsis offerentes; filii vefo et amici T)eipoh- Patris. Dumaudieseuindem sedere a dextris Dei, et
    tificeiri habent immortalem, segregatum a peccatori- rhinistrare sanctis, « sedere autem dignitatis divinse
    bus, id est, prioribus sacerdotibus, qui-esset innq- esl, riiinistrare vero misericordiae multae et amoris
    cens et sanctus;; «Innocens, quia sine malignitate, > magniquemnobisimpendit. J Mirabilesacramentum
    quod dicit Propheta: Nec dolus iiiventus est in ore est eumdem sedere in divinitatis gloria, quehi perse-
    ejus (Isaim un, 9). > Sanctus, quia in omni bonitate Gutoresin «ruce 4iendentem viderunt; in qua cruce
    ggfg.prsecipuus. Impqllutus, quia nihil habuit pec- passionis illius, ministralio est salutis nostrae; hoc
    cali. Excetsior cwlis factris, quia adorant eum omnes - enim gestum -credimus; hoc nobis ad salutem profi-
    angeli Dei. "(YERS. 27.) Qui non habet quotidie neces- eere novinius. Sedquid carnalis mens humana aesti-
    sitatem, quemadmodumsacerdotes, prius pro snis de- met in eos quod dicitur: Sedere eum a dexlris Dei?
    lictis liostias offerre, deinde pro populi: hoc entm fecit Gondescehdit enim sancta -Scriptura nostrse infirmi-
    semei seipsum offerendo. c Ilic enim magnitudinehi tati, noStrsequeconsuetudinij quatenus imbecilla ia-
    sacrificii ostendit, quamvis illud unum esset; et slc strueretur humanitas, quando usque ad illam secre-
    oblatum sufficit in sempiternum; et tantuni prseva- tam •gioriam divinitatis \God,, dhiftitas] hominum
    luit, quantum csetera omnia non proevaluerunt; et _ non poterat pervenire. Igitur victori Filio, et ^>er
    quod offerebat, non pro se oflerebat, sed pro populo. > sanctam incarnalionem totius mundi triumphatori,
    Kec hnim hoc-pro pbpulo quolidie offerehdum eiat; pbs't fesurfeclibnis gloriamhonorabilis cbnsessus of-
    sed tantse sanctitatis et honoris apud Deum fuit hoc feftur, ut pef imnc sitrim suscepte liuirianitatis glo-
    sacriflcium, ut semel oblatum in seterhum profuisset ria declarelur: riam hoc vefbb sedere, illud designa-
    populobei. ... tur, ut caput nostrum Christus ad Patris cogrioscefe-
    YERS.28. — L~exenim homines constituit sacerdo- tur dexteram collocatum, id est, divlnoe niajesta-
    ies infirniitatem habentes; propterea pro se sicut et tis sublimitatem, ih qiia parte pbriendi sunt, qui a
    pro populo semper offerebant. Iste autem tam potens perfldis, ejusderh Salvatoris hiuhefe, segregantur.
    est, ut semel oblatus susecarnis sacrificio, nihil opus (VERS.5.) bmtiis eniriipontifex ad offerenda mnnefa
    erat cuiquam credentium plus offerre pro eo. Sermo et hosiias constituitur: unde necesse cst et hrinc ha-
    autem jurisjurandi, qui post legem est, Filium in bere aliquid quod offerat. Pontiflces vero veteris in-
    mternum perfectum. Hic etiam Filii nomen ad distin- strumenti stali sunt legalia offerre munera-, hostias
    ctionem servorum, qui fuerunt in lege, positum est; pro suis, sicut superius dixit, vel eliam pro populi
    quia servi infirmi fuerunt: sive quia peccalores, slve peccatis. Unde necesse est Salvatorem nostrum in
    -quia mortales eiant. Et hunc Fflium perfectum esse |) diebus carnis suse aliquid habere ad offerendum prq
    denionslrat, quia semper vivit, et semper sine pec- nobis: dum in sempiferna divinitatis suse natura
    calo est. Utrumque aposlolus ait, et mirifice conso- non habuit quod oflerret, sumpsit ex nobis Q^Q
    latur audientes, et minaciter lerret negligentes: con- quod pro nqbis offerrepotuisset,id est,carnem hu-
    solatur in eo, qftia ait: Sacerdotem [Ita cod., corru- manam. Quid tam aptum immolationi quam caro
    pte] niagni polenti sacrificio proximati sunt. Terret morlalis pro mortalibus ? Et quid lam mundum pro
    m eo, ne peccent; quia illud sacrificium nunquam mundandis vitiis mortalibus quam sine ulla "cbnta-
    pi-o"peccalis iterum oblatum erit. < Non est aliud sa- gione carnalis concupiscentisecaro nata inntero, ex
    crificium ; unum vero nos purgavil; post hoc judi- .utero virginali?_Etquid tamgrate offerri etsuscipi
    (iiurn erit. Quotqubl redempti sumus, isto sacrificiq possit quam caro sacrificii nostri, corpuseffeclum-
    ^erriiaheamus [custodientes] generbsitatem nostram [Cod., affeclum] sacerdotis -nostfi ? Et quomodo ?
    et honoreiri. i Quatuor consider-anlur in, omni sacriflcio : cui offe-
    CAPUT Yffl. ratur, a quo offeratur, quid offeratur, pro quibus
    offeratur. Ergo nec alicui sacrificium debetur, nisi
    YERS.i, 2, — Capitulum autem supef ea qum di- soli vero Deo. Proinde pontifex nosterpro nobis, se«
    ' "
    1069 EXEGETICA. — EXPOS. 1N EPIST.- S. PAULI AD HEBR. _107tf
    "
    metipsuih -offerebat. idem sacefdbs et sacrificium. iA aptus secundi teslafnenti; sicut per Prophelarri dicit
    YERS.4, S."'— Si ergo esset sitper ierrainj nec ergo Dominus : Ecce dies venient, dicit Domhius, -et con-
    essel sabcirdos: cuin cssent qul offefreni secundum le- summabo supef doiriuriiIsrael et super domum Judw
    geiri miinerd;gui exemplariet itmbrcedeserviunitmte- lestametiiuin. novum (Jer. xxxi, 55)'. (VERS.5.)' Et
    stium. Si igiiuresseftefferius pontifex,'sicut Aaron, non s'ecimdumtestdmenium qnod feci patribus eofuf/i
    non -esset utique sic "sacerdbs sefcundum ordinerii in die, qua apprehendi marium eorum, ki educerenl
    Melchisedfechin 4etfefriiim. Aareh quippe mbrtuus est,- eos de terfa Mgypti, quoniam ipsi non permaiiserunt
    et non -est sacerdos: 'Ghfistus vero quia vivitinseter- ih lestdmentomeo, et egoJieglexi eos,dicit Domiriits.
    liurn, sacerdos est seriipiterrius: iiori talis qualesilli Hic autem discrete posuit-, de qiio dictum esl, quod
    fuefurit qui exehipi&riet timbrw desefviuntcmleslium.- non permanserunl in lestamentomeb. -Dum dixit: Iri,
    Omnes -yero sacerdoles lii iege eorislituti exemplafe die, qua njtpfejiendi mahutn illorum, ut educerbm"eos
    el umbratile saceraotiuhrgeiebanicbelestium^idest, de iefra JEgypti; delege hoc dixit [God.\ non dixit,"
    -
    spiritalitiin. "signifiearitesvfcfumet sehipiterrium sa-' mehdose]Iata in nionte Sirial, quse quinquagesima
    cerdotium Christi.- "Nonriealtafe [Cod., "altera] est die data esse cbnsiat-, iri qua hOn permanseruht p'a-
    cceleslefides npsira-; in 'quo bfferimus quotidie ora- tfes eorum, -sedfecerunt vituluiri in Horeb et adora- .
    tiones ? c Nihil-vero liabens carrialis sacrificii, quod B J verunf illud. Non enim de illo quod patribus"eorum
    in cineres resolvatur , tiec in fumo exlensetur [Ita proposuit, §91 id est Abf aham, Isaae et Jacob. Et
    Cod.; forte, exieriuetuf], fiecin vapores difiundatuf. omnes filii iSdei,iilii Abraham dici possunt, "sicutde
    Hsec vefo sacrificia clara et festiviofa efficiuntur. ipso Dominb inEvangelio scribitur: Dico autem vo-_
    Quomodb "coelestianon celebrant sacrificia , quibus 'b'is, ijuod poteris est Deiis de lapidibus istis suscitare
    dicituf : Accipite Spiritum sanctum: quorum remhe- filios Abraltm (Mntth. in,'9). Et hoc est teslamentum,'
    ritis peccata, remitiuhtur eh; et quorum relhiueiitis, quod ^orisummabit Deus,' id esf, perficlel super om-'
    ietenta 'surit{Joaiu xxym, '25) ? J Eorum enim sacri- ries gentes, ul quicunque crediderint iri Chrislum;
    ficTbrurii,oirinla' Levitiei -saceraolii sacrificia signa filii Abrahae,secundumspirilalem generationem, vere
    fuefunt: Quia lex per Moysendata esi; gfcitia etve- siht. [YERS.10-12.) Quia hoc esl iestamentum quod
    ritasper JesumGhrislum facta est (Jban. i, i7)."cSicut disponam dbinui Israetpost dies illos, dicit Dominus:
    responsuin estMoysi, cum consummarel tabernacu- Dando 4eg'estneas in tnentes eorutn el iti cordibus eb-
    lurii : Vide, inquit, Smnia facito secuhdum exemptar, ntm superscribarii eas.Etero eis ih Denrii, et.ipsi
    '
    quod tibi osfetiskm esi ~in'monte (Exod. xxv, 40). eriint mildin pdpulurii. Et 'nori docebit unusquisque-
    Qubtiiam auditus iriinus "aptus esse videtur ad disci- proximum suutn, et itnusquisquefratrem siium dicitis:
    plihani percipiendani, quam visus; nbn enim ita G Gognosce Deurii [AI., Doriiinum]'. queniatfi ofnries
    aniDiocbfnmendamusqusecunque audimus, quoriiodb( sbieiitme a ininore ttsquead majorem. Quia propitius
    iila quseipso visu percipimus. J Ideo dicil: tide, ut ero iniquitalibtts ebrum', et peccata eorurii noii metrio-
    omhia"facias sicut libi in monte deinonstralum est. rabor amplius. Et hic iriagiia diStantia est inter legehi
    Sed iiie quseri potest, de quibus dixisset: Otrinia, et legem, intef Scripturam el S'cripturam,-intef lit-
    sive detabernaculi coiistruciiorie; sive de hostiis ett terainet-gratian.. Nam littera legis scriptaestin fa-
    sacriftoiis, quse in eo.bblaturi essent? sed de utroque, bulis lapideis, quas Moysesipse fregit, dum vidit pb- -
    mellusinlelligitur." (YERS.6.)" C Nunc autem meliusj pulum ante vitulum ludehtem : gralia vero data est
    sofiitus est tniriiiterium, qudrito ei theliofis iestamentix va.corda crederitium pef Spirituin sanctum, pef querii
    medialor est, quod trielioribitsreproiriissionibiissancii- charilas diffusa est in eordibus credenliuni. Qiiod
    ficatuiri [Ita Cod.; al., .sancitum] est. Yides, inquit, vero In littera latebat et legebatur apopulo per riia-"
    quanto melibf [hsec] illa celebfatione. Siquidem illax gistrorum-tradilTones, hoc Spiritus sanctus adveniens
    exeriiplar et forrna; ista verb veritas, J sicut diciturr dobebat apostolos. Et boc est quod ait Propheta ;Et
    in Evangelio : Lex pef Moyseiidata est, gratia et m- non docebit unusguisque proxiriiumsuum el unusquis-
    ritits per Jesum Chrislum facta esi. fle qua gratiax " que fralrem suutrt, dicens :~-CognosceDominum; om-
    stibsequenter hic signifieat Aposlolus, dicens: Quodl nes enirriscient me a tninore "usquead triajoremeofutri:
    iii 'riielibfibus repromissioriibus sanclificatuhi esi. sicut in Evangelio de Domiriblegitur : Twic aperuit
    Qiianto nielibra"-sunt coelestia"terrenis, aeterna tem-- iilis sensiith,ut inteliigerentSctipturas (Luc. xxiv, 45).
    pofalibus;' tanto meiiorisest tnedialor sacerdos Chri- - (YERS."15.) Dicetido autetri novutn veleravii prius.
    stus Deus lestameriti. cTrahsiens de Ioco, et asacer- Quo'd autem antiquatur et senescit, prope iiiteiitum
    dbte, ei "asacrificio,- turie demum et testamenti"diffe-.- est. cSumensaProphetafiduciam Paulus,"ainpliusIri
    rentiam"pbnit. Hic atfterii ad ccelum nos elevans e.t j'- iliud testamentuininvehitur, commode ostendens,
    ostenderis, quiapro tabemaculo coelum.habeiaus » quoaiani faostra nunc flofeht; illa S'etu'sfasiirit et
    in prbmisslonibus Dei. , piope ifiteritum : ,t Sed renovabitur slcul aquila "ju-
    YEES. 7, "8.— Nam si iilud prius culpa vacasset, vehtiis nostra, si ad fontem vitce curririius; si alas
    non lilique seeundi locus inquirerelur. Vituperans s et oculos ad solemjustitise exlendimus.
    eiiim eps-dkit: Hoc est, si inculpabiles essent obser-" •
    . -GAPUT IX. -
    vatbres sui, nunquam secuidi Iocus relinqueretur.
    J3edquia illud non fult perfecturii, inventus estlocuss YEUS.l^ 2, — liabuit quidem prius .jttstificationet
    1071 B. F. ALBINI SEU ALCUIM OPERUM PARS II. 1072
    culturm el sanctutn smculare; Tabernaculumenim pri- Aprior intravit non sine sanguine, sicut Propheta
    mum factwn est, in quo erant candelabra, mensa et praedixit: Quis est iste, qui venit de Edom tinclis
    propositio panum, quod dicitur sancta. Legimus enim ' vestibus de Bosra (Isaim LXIH, 1) ? Sed patienter
    in Josepho, tabernaculum ad instar hujus mundi exspectamus tempus resurrectionis nostrse, in quo,
    factum : exteriora vero hujus sseculi flguram habe- cum apparuerit, quid erimus; scimus enim quia
    liaiit. Idcirco quotidie ministrant sancti sacerdotes, similes illi erimus, hoc est, immortales : sicut illi
    accedentes [Forte, aceendentes] lumen doctrinoe, et mors ultra non dominabilur, nec nostra caro domi-
    pascentes. populum Dei. Panum, qui super mensam nata erit. Qum non possunt juxta conscientiam per-
    a sabbato usque ad sabbatum prsesto debent esse; id feetum facere servientem,solummodo in cibis et poti-
    est, a sabbato spei nostrse, in qua quasi in Christo, 6KS,-(YERS.10) Et variis baptismatis et justiliis
    et ab hujus mundi turbinibus securi, usque in illud carnis usque ad tempus correctionis impositis. Hae
    sabbatum, quod [Forte, quo] retineamus quse nunc vero justitise carnales, in cibis et potibus, et variis
    in spe habemus. Candelabra vero dona sunt Spiri- baptismatibus usque ad tempus correctionis impo-
    tus.sancti, quse in Ecclesia lucent intelligentibus per sitse sunt. Attende quid hoc est; nihil enim ud per-
    eum, per quem requiescet spiritus sapientioeet in- feclutn deduxit lex; sed secundum [legem] carnalis
    iellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spintus B niundati sordes et ignorantiam potuit emundare:
    scientise et pietatis, et spiritus timoris Domini, In- de_adulterio vero, capitalibus criminibus nihil po-
    terius vero tabernaculum, quod dicitur c sancta tuit purgari; sed damnare paratam absque miseri-
    sanctorum, ipsum coelum significat. (YERS. 5-5.) cordia. Ideo adulterafn mulierem Pharisoei propo-
    Velamentum aulem coelum est, » intra quod sacer- suerunt Jesu (Joan. vm, 5), ut potuissent euni-
    dos noster Ghristus non sine sanguine intravit. Thu- accusare, si, conlra legem absolvere juberet; aul
    ribulum habens aureum, in quo offeruntur oraliones laudabilein mansuetudinem amitteret, si legis jus-
    sanetorum. In quo Cherub in gloria obumbratile sionem custodire prseciperet. ^ed utrumque cavebat
    [Leg., obumbrantia] propitialorinm, hoc esl multi-. sapieutia Dei, quasi dixisset: Justa est quidem lex,
    tudo scientise. Apte propitiatorium super aream po- sijustos haberet ministros. Qui festucam de oculo
    situm esse dicitur, quia ipsi medialori Dei et homi- alterius tollere videat, justum est, nt prius trabem
    num specialiter a Deo Patre donatum est, ut esset de proprio lollat oculo. De baplismalis Judaeofum
    propitiatia.pro peccatis nostris (I Joan. n, 2). Unde plenius" in Evangelio cata Marcum legitur, ubi Pha-
    eliam Paulus dicit: Jesus Chrislus, qui morluus est, risaei vituperabant Dominum et disciptilos, non lotis
    imo.qui et resurrexit, qui et est ad dexteram Dei, qui manibus manducare (Marc. vn); Frustra aulem
    eliam interpellat pro nobis (Rom. vin, 54). Et arca iC Pkarissei, frustra autem omnes Judoeilavant manus,
    leslamenli. Hsec est caro Salvaloris nostri, in qua et a foro dum veniunt, baplizantur, quandiu coii-
    manna divinitatis et labuiaBduorum lestamentoruni temnunt fonte Salvatoris ahlui. Sed Pharisaei spiri-
    et virga Aaron, quse floruit in sacerdotio Chrisli; talia propheiarum verha carnaliter accipientes, quae
    de quibus non est inodo per singula dicere. illi de cordis et operis castigatione prseciplebant, di-
    YERS.6. —His vero ita compositis,in priori quidem centes : Lqvamini, mundi estote (Isaim i, 16). Et:
    tabernacuto semper inlroibanl sacerdotes, sacrifi- mundamini, qui fertis vasa Domini (Ibid. LII, 11);
    ciorum officiaconsummantes, quod vero supra dixit isti de corpore solummodo lavando sperantes [Forte,
    sanctum smcularej&sa, hoc modo lucidius ostendit, sperant]. Cum certum sit Moysen etprophetas, qui
    id est, in quo tabernaculo sacrificia fuerunl soecu- vasa populi Dei vel aquis dilui,. vel igne purgari, vel
    laria, nihil ad perfectum deducentes servientem in oleo sanclificari, quacunque ex causa, jusserunt,
    eis. (YERS.7.) In secundo autem semelin anno solus rion innac materialiura rerum emundatione; sed'
    pontifex non sine sanguine, quem offert pro sua et pro inenlium potius et operum castigatione ac sanctimo-"
    populi ignoranlia. @f|_| Iste vero pontifex ex parte nia aique animarum nobis mandare salute.
    significat, quia seniel ihgressus est ooelum, intra " YEBS.11. —Chrislus assistens ponlifex futurorum
    velum in sancta sanctorum, ut assistat vultui Dei 1 bonorumper amplius el perfecliustabernaculum, non
    pro nobis. Quod vero ait: t7i offerat pro sua el po- tnanu factum, id est, non hujus creationis.' Tuberna-
    puli ignorantid, hoc est, quod ipse in cruce ait: culum non manu factum coelum significat, unde-nos
    Deus Deus meus, quare me dereliquisti (Mallh. futura bona speramus nobis dari, id est, aeterna,
    xxvn, 46) ? Verba delictorum meorum; quse sunt quse non transeunt. Neque hujus creationis, hoc est,
    verba delictorum, nisi corporis sui? (YERS.8, 9.) non hujus tabernaculi species, quodineremo fixit
    Hoc significante Spirilu sancto, nondum propalalam homo, sed hoc longe aliter ab ipso Deo creatum est,
    esse sanctorum vitam [Leg., viam], adhuc priore taber- spiritaliter, non carnaliter. In quo labernaculo modo
    naculo habente statum; qum parabola est temporis sunt animse'justorum et angeli earum spiritus, ex-
    instantis, juxta qttam munera et hostim offeruntur.' spectantes donec compleatur numerus conservorum
    € Propterea, inquit, ista ita conslructa sunt, ut dis- suorum. (YERS.12.)' Neque per sanguinem hircorum
    camus quia saucla sanctorum, hoc est, ccelumadhuc et vitulorum, sed per proprium sanguinem intrqivit
    inaccessibile mortalibus solet esse. J Nec pulemus semel in sancta, mlerna redempiioneinventa. Omnia
    et illud ingredi non posse, ubi pontifex noster quippe penriutala sunt, Ibj sangqis hircort.ni diljiit
    ,1075 EXEGETICA.—EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD.HEBR. 1074
    peceaia carnis : hic sanguis Christi abluit peccata..A rum hominum testimonium yerunrest-. Si duorum
    spirilus. Qui mlerna redemptione' inventa introivit testimonium non est spernendum,.quanto magis Pa-
    semel in sancta, id est, .coeluni,ufassistat vultuiDei .tris el Filii, etiam et Spirilus sancli, de quo dicitur :
    • pro nobis. Quod dixit mterna redemptioneinventa, llle teslimoniumperhibet de me. Et- deapostolis.-':
    ostendit in prioribus sacrificiis et legalibus eseremo- Et vos quidemtestimonium perhibelis de me.-quia ab
    • niis non esse seternam redemptionem. (YERS.15.) Anilio mecum estis (Joan. v, 56). c br qffensione
    . Si enim sanguis hircorum et taurorum et cinis vitulm quippe eramus, mori nqs oportebat.; J Misit FiUum
    aspersus inquinatos- sanctificat ad emundationem suum factum exmuliere, quimori potuisset pro de-
    [carnis]. Quanto magis sanguis Christi, qui per Spi- ^bitoribus mortis; qui mortuus est pro-nobis debita
    . ritum sanctum semetipsum.obtulit immaculatum Deos [Forle, debita nobis] morte. c Effecit rios-.dignos.te-
    c-Si enim carnem, inquit, potuitmundare sanguis stamenti et haereditatis promissse. Hoe modo firmuin
    faurorum, multo amplius animaesordem diluet san- factum est testamentum. In -tantum fuit peccalum
    guis Chrisli.-Ne enim audiens sanctificat, perfectam •nostrum, ut salvari non potuisset aliquando,-nisi
    esseablutionemseslimet quis,-mox subjungit causam .unigenitus Filius Dei pro nobis morerelur.- jQuod
    differentise dicens : Qui per SphitumQQS sanctum . vero ait infirmum esse testamentum,' viverite tesla-
    semetipsumobtulit ittimacutatum-Deo : hoc" est, sa-. B.tore, hoc significat quod quandiu yivit teslator, p&-.
    . crificium immaculatum. Erat quippe mundum a pec- •testimmutare sententiam,'elalios atque alios add»--
    catis hoc"sacrificiqm, hoc est, per Spiritum sanctum cere hseredes in hsereditatem suam. - -- •
    seternum, non per ignem, non per alia qusedam. VERS.18. — Vnde necprimum quidem sine san-
    Et mundabitionscientiam nosiram ab operibusmor-. guine dedicatum esl. i Vnde, dixit,'nec primum.W
    tuis ad serviendum Deo viventi. Bene dixit ab operi- .stamentum sine sanguine dedicatum est, id est,' fi«-
    bus moriuis; si quis enim tangebat mortuum, pol- .mum factum est, roboratum est. Quod autem dixif,
    luebatur : Et hic si quis tetigerit opus mortuum, unde, tale est, quale si diceret, propterea oportebat
    contaminatur per cohscientiam. Opera mortua sunt iestanienti solemnilatem compleri etiam-permortem, >
    peccata. Qui enim tetigerit picem, inquiriabitur ab .Christi. (YERS.19-22.) Lecto enim omni mandato
    ea, sic qui per pcenitenliam ablutus est.ab operibus legisaMoyseuniversdpopulo, accipientes[Ila Cod; leg.
    . morluis, si eadem iterum agit, pejus contaminabitur. . accipiens] sanguinem vitulorum et hircorum cum aqua
    Sicut Petrus apqstolus : Canis reversus ad vomitum et lana coccinea et hyssopo,ipsum quoqueiibrum et
    : (II Petr. n, 22), ita qui itefat stultitiam suam. omnem populum aspersit, dicens : Hic est sanguis
    , Ad, serviendum, inquil, Deo viventi. Hic manifeslat testamenti, quod mandavit, ad vos Deus. Etiam -ta-
    "
    .quia opera mbrtua habentes non possunt .servire bernaculum et omnia vasa ministerii sanguine sind-
    vero et vivo Deo, quia illa moftua sunt et falsa. Et liler aspersit: et omnia pene in sanguine tnundavit
    merito nullus opera-mortua habens ingreditur hic. -secundumlegem; et sine sanguinis effusione non fuil
    Si enim eum qui corpus mortuum tangehat, non .[Leg.,.non fit] remissio. Quid_•est quod liber elpo-
    "
    -oportebat intrare in templum, quanto magis eum pulus et tabernaculunrsanguine aspersus est, nisi
    qui bpera mortua [habet] non potest intrare in cce- pretiosus sanguis Christi Salvatoris-nostri ab initio,
    luhi? Mortua quippe sunt omnia opera qusevilam illo scbemate, praenunliatus esi? Quare hyssopo ?"
    non liabent. J (YERS.15-17.) Et ideo Novi.Testamen- Hyssopus enim herba humilis est et in petris nas-
    ti mediator est, ut morte intercedente, in redemptione cens : humilitas Christi significatur per hanc her-
    earum prmvarieationum,qum erant sub priore testa- bam et forlitudo, qua interiora nostra purgantur.
    mento repromissionesaccipiant, qui voctitisunt, mter- Nam hoc genere herbse pulmonum vitia purgari so-
    nm limreditatis.-Vbienim teslamentum est, mors ne- lent. Quare aquani? Ostendil mundationem futuram
    cesseest intercedat lestatoris. Testamentum-enim in per aquam baptisnii. Quare lana coccinea? Ut reti-
    mortuis cbnfirmatum est, alioquin nondittri valet, nerel sanguinem. Ostendit hoc loco idem esse et
    dum vivit qui testatus esl. * Fortassis enim possent aquam el sanguinem, 604 Baptisma etiam nosirum
    "
    mulli, qni infirmius afiiciebantur ex eo quod mor- [Chrys., baptisma enim ejus] passio ejus est,' ideo
    tuus est Christus, maxime non credere promissio- idem Paulus dicit alio loco : Consepullienim estis cum
    nes ejus: Paulus igitur ex abundantia hoc ponit,- et illo in baptismo(Bom. vi, 4,). Quod vero ait, [quod]
    exempla ex communi assumens consuetudine dicit sine sanguinis effusione non fuerit remissio," quare
    quasi dubilanli cordi responderet;' propterea igitur hoc dixit? Quia in.illis plena non fuit remissio, sed
    oporlebat confiteri quia non, [Clirys., oporlebat .semi plena, in minima parle; nunc autem hic est,
    confidere. Quare? Quia non, etc.] viventibus testato- inquit, sanguis tiovi^testamenti, qui pro nobis effusus
    ribus, sed mortuis, tunc firma sunl testamenta, et est in remissiotiem peccatorum. Quis _estiiber qui
    fortitudinem accipiunt. Testamentum enim circa aspersus est sanguine mystico, et quse sunt vasa un-
    novissimum diem flt defunctionis : in simul[testes]' ctionis, et quod tabernaculum, nisi.populus? Ipsi
    debet habere testamentum. Adverte eum dieentem : enim sunt liber, yasa, et labernaculum. ldeo Domi--
    Ego sum, qui testimoniumprohibeo de meipso,et te- nus dicit : Inhabilabo in illis,' el inambulabo
    stimonium.perhibet de me, qui misit tne (Joan._ (II Cor.vi, IS). Sed tota illius Veteris Testamenti
    xs^ 18). t Et ih lege vestra [scriptum] est, quia duq- fuit corporalis mundatio; nunc vero spirilalis est in
    "
    d075 • B."P." ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PARS H. 1076
    animo, sanguinis Ohristi. Ideo dicit: Hic est sanguis "Affuebant, sicut in Actibus Apostolorum legitur (Act.
    riovi testamenli in -remissionempeccatorum (Marc. ii, %), die sancto Pentecosten, quando "Spiritus
    xiv, 24)". i lu illis siquidem in superficie asperge- sanctus datus esi apostolis in omnibus linguisloquen-
    batur et iterum diluebator aspersus; neque' enim libus, eonstituisse, ut ex diversis partibus mundi et
    eruentatus semper deambulabat populus : in anima cceleste audisse miraculum et vidisse. c Sedliuic
    "vero non ita est-,sed ipsi essentise cbmmiscetur san- templo tofum opposuit coeluni Paulus, et non hanc
    ftuis,- fortem- illam faciens et mundani, el "ad illani solam difierentiam ostendit, -sedetiam pontificem
    ihenarrabileiri pulchritudinenv perdueens. » Proplei magnum, ul assistat" vultui Dei (Sensits corrupius).
    hoe agnioecisipfuit, et sanguis ejus superliminari- - Proinde non ex coelo tantum, sed etiani ex ingressu
    bus iiberandoruni Illilus; propter hoc etiam omnia rem venerabiliorem facit. Non enini slmpliciler, sic-
    sacrificia veteris testaihenli leguntur, ut hoe unum ut bie, per' sigria qusedam, » sed ipsi Deo assistit
    saerificiuro desigharet [Forte, designafetur], pei semper-vivus ad interpellandum pro nobis. c In-
    quod vera est remissib peccatbrum, etmundatio ani- luere, quantse differeiirioelssepe el semel; in san-
    mse ift seternum. guine alieno; et in sanguirie proprio. Multurn ergo
    - YERS.25-24.- — Necesse est ergo exemplarid~qui- interest.'Ipse etsacrificium, et sacerdos, el hoslia. J
    -4em cmlestiumhis mundari: ipsa autem cceleslia#ie- "S @§1YERS.26-28.—-Alioquinoportebaleum frequen-
    -iioribushostiis quamistis. Non enim in manufactis •ler pali ab origine-mnndi: nuric auterii semeiincbn-
    sanctis [Al., in manufaeta sancta] Jesus introivit -sunumtione swculorum, ad destitutionem peccati per
    •vxemplaria vefor&m: sed in ipsum.cmlum, nt appa- hostiamsuam apparuit. Et quemadmodumsfatutuin ist
    ?eat nunc vultui Dei pro nobis. QuonioSo-exeniplaria -hominisemelmori, posl hoc'autem'judicium : sic et
    -sunteorum, qusa in coelissunt? Coelesliaquidern-no- €hristus setriel oblatus est-ad multontm exhaurienda
    minavit hanc conversationem nostram, eujus eon- peccata; secundo ttpparebit sine peccaloexspeclantibus
    versalionis exemplar fuit et significatio, qucecutique se ad salutem. Chfistus vero pafsus est, postquam
    gerebatur in veieri -testamento. Unde et Apostolus': inulta -erant peccata. Merito tunc apparuit, quod
    ~Cohversationostra in cmlis est (Philip. m, ^20), etiam alibi dicit: I7f>iabundavit peccalutrisuperaburi-
    J In eoelis "ergosunt ista, quce nostra sunt, et hset •davit gralia (Rom: v,'20). Si seinel oblatus non stif-
    nostracoeleslia, quamvis in terra eelebrentur. J Quse -licferet omnium in se credentium peccata" exliau-
    est ista conversatio nostra? Hsee est verapHIoso- rire, oportuisset eum ssepius pali ab origine niundi,
    -phia, quam Chrislus docuit, quairi aposloli seeuti quod ne fieret, isemel in consummatiorie mundi
    «unt, quae duclt ad eoelestia. Unde et Apostolus : passus est ad multorurii exhaurienda peccata. c^Juare
    •Primits homo de terra terrenus, secundus de cmlo G multorum et non omnium? Quia non omnes cfe-
    imtestis (I Cof. xv, 47). Qualis terrenus, taleset dunl. Pro onihibus mortuus est,hoc est, quantum
    terreni : et qualis coeleslis, tales etccelestes, c Me- In ipso est. Ejus inonienli est nnius mors [Chrys.,
    lioribus, inquit, sacrificiis qubm hmc sunt. Quod me- cjus momenti est Hla -mors], cujus momenti est oiri-
    lius est, bono aliquo rnelius. Bona ergo fuerunt nium perdilio. Non enini. Omnium peccata abstulit,
    «xempla [Chrys., exempla eorum], quse iu coelis pfopter quod credere nolueruiit. J Stalutum quippe
    sunt; J sed ipsa ccelestia longe excellunt exenipla ~e'stomritbussemel mori, et post morfem judicabitur
    sanctorum, quibus -significantur. c Si ergo coelestes tinusquisque seciindum merita sua. Sic et Christus
    isumus nos, et tantum sacrifieium adepti sumus, ti- semel mortuus est pro peccatisalienis; et ideo quia
    jneamus pefmanefe' in terfa. Esse autem in lerra et Toluntarie, et Jiorinecessarie mortuus est. Secundo
    lion esse quodanmiodo videmur, dum voluritale in -quippe adventu apparebit sine peccato (omriisquippe
    coelb sumus, licet corpore in terris. Si ergo nos ani- hoslia pro peecato dicitur peccatum); rion enim erit
    mo appropinquemus Deo, in coelo-sumris. Quid tune- hostla pro peecato; quia peecatum non -erit',
    cnim mihi eura est ccelum, cum video Dominum sedjustilia; sive inremunerationeiristoru"m,'sivein
    ' - .
    . -
    "cceli, cumego efficior ccelum? Veriiemus, inquit, refcributione peccatbrum.
    Ego et Pater, 'et mansioriem apnd eutii fackmus CAPUT X.
    \Joan. xiv, 23). -Ccelum quidem per se serenum est
    etmundum- non inliieme, nonln nocte mutatur. YERS.1. — Umbram-enim 'hubens lex futurorum
    f>roinde et nos, "neque in iribuMionibus sseculi, tbonorum,nbn ipsam imaginem rerum. c Hoc est, non
    neque in adversitatibus diaboli hoc pati timeamus, ipsam verilatem. Usquequo "enini veiuti in pictura
    sed maneamus immaculali et -mundi. i Habet qui- aspiciat quis lineamenta umbrarjim, significansquid
    dem ccelum solem; habeamus et nos Christum so- pingere velit, -umbra quxdam est, el non imago : si
    lem justitise, semper lueenlem in cordibus nostris. cnim ffores ipsos quis colorum inthixerit, etimpo-
    YERS.2S. — Neque ut smpe offerat semelipsum; sueritsuper lineamenta, tunc imago efficitur. Tale
    kpnemadmodum pontifex intrat in sancta per singulos quiddam erat etiainlex, umbfaveritatis. iPer singulos
    Ttiinosin sanguine alieno. Superius dixil; exemplaria annos eisdem ipsis hosiiis, qriasofferunt hidesinenter,
    verorurii, cxemplaria omnia' nominans; bsec etiam rimquam potest accedentes perfeclos facere ' (YERS.
    Vera, quse intral ponlifex. Hoc vero Tinum templum 2-4) Atioquin cessassent offerre [Ai., ojferri] : ideo
    fuitin lolo mundovenerabiliiis, adquodtmdiquecon- quod nultatn habentesullra consclentiampcccuii',citl-
    107? - . EXEGETIGA-— EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD HEBR. 1078
    fores semei niundati; sed in tpsis commemoratiopec- A generis legalia sacrificia-non potuerunt expiare; Coc-
    catorum per singulbs annos fit. Impossibite est eritm piis autem aptasti mihi. Hoe ex persona dixit ejus
    sangitine taurorurit 'et~ hircorum auferri peccdta. qui eorpus suscepit riostrsemortalitatis, ut pro nbiiis
    cUriaest-, inquit, ista hostia; illavauteni multse baberet quid ofterret. Tune dixi: Ecce venio. Dum
    sunt. Propterea enim necfort.es erant,-quia inultse." -tempus fuit, ut ablata .essent signa, et veritas pro-
    Quid autem ppus erat multis, dic mihi, una suffi- niissa veniret, tunc dixi: Ecce venio. Illa ablata, hoec
    ciente? Proinde quod multce et semper offerebantur, implela. Ubi sunt saGrifieiaJudseorum? Transierurit
    ostendit nunquam eos purgari. Sicut enirri medica- et non sunt in Ecclesia Christi; quia venil ille qui.
    mentum, quandofueritforteelsalutis efficax,et va- figurabatur illis sacrificiis, de qub in capite, sive in
    Jens cunctam Taletudinem>repellere, semel imposir capitulo libri scriptum est. Cuj"uslibri? Utique Psal-
    tum lotum [operatur; Si ergo semel impositum to= - lerii, ubi dicitur: Beatus vir qui non abiit in consilio
    tum] operatum fuerit, ostendit ejus virtutem, ut noti impiorum', et in via peccatorum noiutelit, et m ca-
    ulteriusapponalur. [Et hoe est cjus opus, nt jam thedra peslilenticenon sedit, sed in lege Domini vo-
    non apponatur.] Si vero semper apponitur, manw luntas ejus (Psal. i, 1). Quf psalmus capitulus [Ita
    feslum indicium est minus-illud prsevaluisse medi? ~Cod.]libri tolius dicitur a quibusdain; ideo et App-
    eamenlum. Quippe virtus illius est ut semel apponar 5 stolus hic dicit: In capite libri scriptum est de me,
    tur -et noii frequentor : sie etiam hic Qua falione ut faciam Deiis voluntatem tugrii. Hoc est, quod in
    eisdem sacrificiissemper curabantur? Si enim.ab Eyangelio dicitur : Non veni, inquit, facere volitnta-
    GHinibus essent liberati peceatis, nequaquani per tem -tneam,sed voluntatem ejus, qui misit me (Joan.
    singulos dies offerret quis saeriftcia.Proinde comme- vi, ,58). Aufert.primum, %t sequens staluat. Idest,
    moratio peccati fuit, non absolutio, J quia quotidie primum testamentum, quod Moysi datuni est -in
    eisdeni purgabanturhostiis ptiam etipsi sacerdotes monte Sinai. Ut sequens statuat; hoc est-Evangelium
    et pppulus pariter. rln Christo e contrario semel quod per .Christum allatum est, fifmum statuat -
    oblata est hostia, potens ad salutem senipiternam. YERS,10. — In qua voliintafe sanclificali sunius
    Quid crgonos? Nonne per singulos dies offerimus? per oblationem corpgris Ghristi Jesu -semel.Hsecobla-.
    Offerimus quidem, sed ad reeordationem faciendam tjo semel oblata.est, sed semper potens.est abluere
    mortis ejus. Et unaest liseGhoslia, nonmultse. Quo- omnes .credeqtgs et omnes ogtanles in ea mundari;
    -niodonria.est, etnonmultce? Quia semel Obiata esl. ideo- subjunxit, et plenius exponens idem beatus
    XMaoblata est in saiiGtasanctofum- hoc autem sa- Paulus. virtutem liujus iiostise : (YERS,11-15) Et
    crifleium exemplar iliius est, idipsum [Ms., adipsuiri] „ pmnis quidem sacerdosprmsto esf, guoiidte min\strans, .
    '"'
    sefnperofferimus: nec nunc quidem alium agnum et eusdem smpe offerens liostiqs, qum nunquam pos-
    cras, alium iiodie, sed semper idipsum. Proinde sunt auferre peccatq; hic quteiti upampro peccalis
    unum est hoG saerificium : aiioquin hac ratione, pffefens hgstiam iti sempitemum sedet ad dexteram
    quoniani in mullis locis otfertur, inulti Christi sunl? Dei, de ccetero exspectans, .donec pptmniur' inimici
    Nequaquam: sed unus -ubique est^Christus, et-hic ejus scgbellum pedum ejus. c Priores enim ostendit
    plenus exislens -et illic plenus, .unum xqrpus. Sjcut jnutilefs esse hostias a.d inlegram mundatipnem, sed
    eriiin qui ubique offert [Chry§.,pffertur], unum corjpus forinain magis eas essg, .et multo minus habere : sed
    est, et non rnulta cqrppra; ila etiam et unum sacri- qpja pccurrebat ei adhu.c, id est, si fornise erant,
    ficium. Pqntifex aufgm nqster ille est, qui hpstiam qiiomqdq veritate yeniente non cegsayerupt, neque
    rjiundantem nos oblulit. Ipsani offeriinus ,et nunc, discesserunt, ^ed.adhuc.celebraptur? Adhuc ergo
    jtjuae(g||@ tunc oblata qnidem consumi non potest, £de] his agit ^CIirys., Ifqc crgo his ait], ostenderjff
    ,Hoe autem qriod nqs facimus, in cpmmejnorati.one jtjjiia neque velutforniaj; non
    jajij n.qn celebr_ari{;Uj.',
    lit ejuSj quqd factum esL Hoc gni.mfacite, inqu.it, in cnini gas acceptabiles Iiab.etBeus. JJEt hqc soli ha-
    fieam cgmmemoraligtiem(Luc. XXJI).Non aliud sa- bent, quj s.efljper Spiritiji sanctq-rpsfjteruiit. jQua-
    crificiurii^^sicutpontjfex; .sed ip.sura senippr.offgri- •Qpropter -prqphgticq iqstiniqnio redargjiit eos dicens :
    mus: magis autem reppr,d.ationem^acriflieij opera.- "; ffplocqjitomata et, prp pepfqtb>ng[ui§ti,f De nulloalip
    r/ijjr.j _ . jjjsi ,de ChrisjEohpc dicitui'^ Et quid mii^Jjnisi nunc
    YERS.,8-9. r^ lieg higyeifiens in mp,nium dicit pon est yqltmtas Dei in smguijjjj.hireorupi et tauro-
    Rgstiam et gblqligmn pbluistj, .cgryus autem flplasf ' f nm, dum ,pepprophe|am Isajam dicitjir -; Quis gum-
    $nih};jiglgcautomatfiet pro peccgtq sion tibi placue. - sipit hmc de manibus nestrfs,{Isaim i, 12)? Dum }icec
    funl. £unc Aixf, ecfg -jihiig; jn papite libri scriplutr noluisti, tpnc dixi : Ecce veiiio; jh qua •vxiluntate
    0 de me : JJt facerem vqlutitatem tuam, Deus pieu§ falyi facti sunius.-Quojpqd.osalvi factj siimus? Id est,
    vptui. Superius dicens : Q.uiq hpstia et pblationes,e per obfgtjgnem cgrporis JesitsenieL §t gmnis,qujdetn
    liotgcautpinata pro peccalo npluisji, npc placita suii hsacerplopprmsto est quotidieministrgns. Mijii§f;r_ar-eaji-
    fibi qum secunduni legemofferuntur, Tunc a\ixi: Ecci teni fajnulorum est; sedere verq dpininoruni; ande
    venip,ut faciam, Deus, noluntqlen}tjuam.Ablata suri . ^t dicit: ^eclet qd dexteram I)ei. Quaprqpter %nqrp
    signa promittentia, cjuia exhibita est v^pitas prq pfferens hostiam, quae salyaye potpEt m perpetuiiip,
    mjssa. Ideo ait:-Holocautomata ef sactificiq noluisti, §edet ad dexteram Patris, de cmtergexspeelans, flo-
    porpus qntetn.dptastf.mihi; hoe est, peccafuni jbumani nec ponantyr inimiciejus segbdlum pe4ifM ejus, |Jui
    1079 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUM PAR&.H. 1080
    sunt inimici ejus? Judsei scilicet et omnes infideles,> A Quam prseparavit, inquit, et per quam ipse per- -
    qui in die judicii damnandi sunt ab eo. c Et hic ni- rexit, viam novdm et vivam..Per velamen, inquit,
    mietalem potentioesignifical; non dixit, subjiciantur; camis sum. Hsecquippe caro primum penetravlt viam
    sed ut ponantur suli pedibus-ejus. Non igitur efficia- illam, et dedicavit eam hac ratione, quomodo [Idem,
    mur ex numero inimicorum. Non enim soli inimici, quoniam] ipse in ea perrexit. Yelamenautem merito
    qui infideles, sunt; sedetiam qui vitaimmundapleni vocamus; cnm enim eleyatus est in.coelum, tunc ap-
    sunt. Prudentia autem carnis inimica est in Deum: paruerunt coelestia.
    legi etiim non subjicitur, nec enim potest (Rom. - YERS.'22.—Accedamus, inquit, ctim vero corde et
    VIII, 6). _ _. _ in plenitudine fidei, aspersi corda a conscientia tnala,
    . S97 YERS.14-18. — Vna eriimoblatione consum- et abluli
    corpus aquarum unda. In quo accedamus?
    jmavit in sempitemumsanclificatos. Contestatur autem Scilicet flde,..spirilali cullura, iriveraci corde, "sine
    nobis et Spiritus sanctus. Postquain enim dixit: Hoc
    siniulatipne, in satisfactiorie fldei; quia nihil est vi-
    est autem testamentum, quod testabor-ad iilos -post sibile horuhi.
    Neque sacerdotesjani, neque-sacrifl-
    dies illos, dicit Dominus : Dando leges meas in cor- cium,
    neque altare. Propterea Inquit, in pleniludine
    dibus eorum, et in mentibus eorum superscribam eas; -n fidei. Sic oportet credere, quomodo certi sumus de
    et peccata eorum et iniquitatem eorum jam non recor- visibili. Etenim et adhuc amplius. Hie enim
    aliquando
    dabor amplius. Vera [Ila Cod.;!eg- : Ubi] autem ho- carnis sensus errant in his
    quce.yidenlur, illic autem
    rum remissio, jam non oblalio pro peccato. Una : quia spiritu spiritalia percipimus, et
    nequaquam
    quippe oblatio corporisChristi perfectos faciet sancti- non licet hsesitare de eis. Ideo ait -.Aspersicorda a
    ficatos, quseremissionem integram facit peccatorum. conscientid mala. Ostendil quia nbri.fides.sola, sed
    Iloe aulem et ex testimonioprobavit prophetico di- etiain.vila cuni virtute fides sine ope-
    cens : Contestatur autem nobis Spiritus sanctus : Hoc fibus otiosa.est: illi quseritui-,-quia
    aulemcorpora mundabant, non
    esl dutem testamenium, _quod testabor ad iltos post - conscientiam. Et
    ' measincor- abluti, inquit, aqua munda. Lava-
    dicit Dbminus: Dando
    ' dies illos, leges arum baptismatis in hoc.loco dicit.-Baptisma eriim
    dtbus. eorwn. Non ila, ut seriptafuit lex in tabulis corporis, mundatiq non est, sed animse; > si fides ad-
    iapideis; sed in tabulis. cordis carrialibus perpetua- est baptizato, sive parentum.sive sui.ipsa, si ad ra-
    ' fiter scrihebat illam. Quse est ista lex, quse in cof-
    .tionabilem setatem.pervenerit. (YERS.23.) Teneamus
    dibus singulorum scripta est? Utique charitas; ut ea
    spei nostrm confessionem indeclinabilem, fidelis est
    "qiice riolumus nobis heri, alteri non faciamus; haic
    ' ost enim, qui repromisit. c Nihil enim seruteris,-nil ra-
    quse cooperit multitudinem peccatorum (Jacob. v, n tionis exspectes, fide opus habent haec omniaf» quia
    .20): sicut in Evangelio dicitur : Omnia qum vultis ut sine fide.impossibileplacere Deo. Sicut Deus fldelis
    faciant vobis homines, hmc eadem et vos facite illis est in promissis suis, ita fideles vult nos.esse in pro-
    (Matth. vn, 12). Quapropter non est necesse quo- missis nostris, quse vovimus.-Diabolo.contradieere
    tidie sacrificiis sicut ih veteri
    " qhotidianls purgare, dcbemus, et Chrislo servire. - - .
    lege.
    YERS.19-21.—Habetites itaque fratres fiduciam in Q9B "YERS. 24, 25. — Consideremusinvicem in
    introitu sanctorum in sanguine Christi, quam initiavit provocationecharitalis et bonorum operum. Non de-
    'nobis viam novam et viventemper velamen, id est, serentes colleclionem nostram sicut-est consuetudinis
    carnem suam, et sacerdotem maghrim super domuin quibusdam. Quid esl, intelligamus invicem? Si vir-
    Dei.- Hic ostendit distantiam pontificis et sacerdo- tule creditur [Id., si quis fuerit virtute proeditus],
    tis, et hbstiarum, et tabernaculi, ei testamenti et re- hunc imitemur, et in eum intendamus, ut diligamus
    promissionis, et multam differentiam, si quidem illa et diligamur; ex dilectione quippe bona bpefa fiunt.
    fuerunt temporalia, hsec autem seterna; illa quidem Magnum quippe bonum esf congregatio : ipsa nam-
    ad horani pareritia, hsec ilaque pefmanentia; illain- que charitalem opefatur frequentiorem, et ex ea
    firma, hsec perfecta; illa formse, hoec veritas; hoc _ cuncta bona opera"generantur. Nihil quippe bo-
    auteni testamentum novum, habens remissionem rium est, quod non per charitatem fit. Istam igitur
    peccatorum, illud autem nihil hujusmodi; illud au- confirmemus invicem, quia plenitudo legis charitas
    tem manu factum, hoeautem non manu factum; illud est (Rom. xm, 10). Non enim laboribus opus habe-
    quidem sanguinem hircorum, hoc auterii, Domini mus aut sudoribus : si dilexerimus invicem, spon-
    [Chrys., hoc autem Deum]: iUud quidem stantem tanea nobis via slernitur ducens ad virtulem et ad
    sacerdotem habebat, hoc autem sedentem. Quoniam cceleslia.» Sicul est consueludinis'quibusdam. Iniioc
    igitur illa minora surit, hcec autem majora, habentes loco non solum admonuit, sed etiam culpavit etter-
    igitur, inquit,- fratres fiduciam. Unde? Sicut enim ruit unitatem charilatis scindentes. Sed consolantes,
    confusionem faeiunt peccala, sic fiduciam remissio et tanto magis, quanto viderilis a.ppropinquanlein
    peccatorum; et quod bseredeseffecti sumus, et quod flfient.Quemdiem designat, nisi diemjudicii, in quo
    tanta dilectione fruimur. In introitu, inquit, sancto- singulorumi merita examinanlur? Yel etiamextre-
    rum. Hic ccelum dixit et accessuiri ad spiritalia. " mum diem vitcc nostrse; dicit enim alio loco; Do-
    Quain dedicavit, hoc esl, quam construxil, et quam minus prope est, nihil solliciti siiis (Philip: iv,'S, 6),
    Initiavit. Dedicalio quippe dicitur initium utendi. id est, de tefrenis. El ilem: Nunc propius est nostrq
    1081 EXEGETICA. — EXPOS. IN EPIST. S. PAULI AD HEBR. 108$
    salus, quam credidimus (Rom. xm, 11): tempus enim A quo mundatus est, et ad vomitum revertitur pristi-
    abbreviatum est. num, et seipsum per poenitentiam iterum mundare
    YERS.26. — Voluntarie enhn peccantibus nobis, neglexerit [Forte, negligit]. 699 ^t spiritui gra-
    post acceptam notitiam veritatis, jam non relinquitur tim injurians. « Qui vero beneficium dantis grata
    pro peccatis hostia. Sponte namque peccantibus no- mente non suscipit, injuriam faciens [Forle, facit)
    bis, postquain accepimus veritatis agnitionem, ultra benefacienti. Ille facit te filium, tu vero vis fieri ser-
    non relinquitur hostia pro peccatis, sicut in veteri vus peccati. Yenit enim ad habitandum apud te; >tu
    lege donatum fuit hoslias offerre scepiuspro peccato. vero non prseparas ei domum dignam babitationis
    Neque enim Christus ipse iterum immolandus est suoe, alium, id est, diabolum tibi habitatorem conci-
    pro peccatis nostris; hoc enim semel factus est, et lians.
    secundo non est opus; sed magis opus est post ac- YERS.30. —Scimusenim qui dixit: Mihi vindicta, et
    ceptam gratiam permanere in fide et veritate bono- ecjoreddatn. Et ilerum: Quia judicabit Dominus po-
    rum operum. c Mundatus es, liber es a criminibus, pulum suum. De inimicis hoc dixit, et de negiigen-
    factus es Filius Dei. Si ad primum vomitum reversus tibus per poenitentiam se purgare; sed securi male
    fueris, aliud te exspectat judicium, » nisi per pceni- faciunt. Judicare enim intelligitur plebem suam,
    lentiam renovatus fueris. Ideo subsequenter ait : B separando [in] plebe sua bonos a malis, fideles ab
    (YERS. 27) Terribilis auiem qucedam exspectalio ju- infidelibus. (VERS.31.) Horrendum est enim incidere
    dicii, et ignis cemulatio, qum consumptura est adver- in manus Dei viventis. Incidit in manus Dei in die
    sarios. «In hocnonpcenitentiam exclusit, neque pro- judicii, id est, in potestalem ejus judicis, qui reddet
    pitiationem, quce fit per poenitentiam; neque repellit unicuique secundum merita sua, qui non vult modo
    et dejicitper desperationem delinqueniem; non enim prsevenire in confessione el pcenitentia faciem ejus,
    ita est inimicus salutis noslrae. Sed quid? Secundum dum tempus habet. Si non pcenituerit de peccatis
    namque exclusit lavacrum baptismi. Non enim dixit: suis, incidit in horrendum judicium omnipotenlis Dei.
    Non est ultra pcenitentia; neque dixit: Ullra non est (YERS.32.) Rememoramhii autem pristinos dies, in
    remissio : sed hostia, inquit, ultra non est, hoc est, quibus illuminali macjnum eertamen sustinuistis pas-
    crux secunda ultra non est. Una namque perfecit in sionum. * Poslquam vero Paulus concutit animos
    perpetuum eos, qui sanctificantur, non sicut Judaicsc. eorum dicendo : Horrendum est incidere in manus
    Cautos nos volens efficere, ne ultra vel crucem Dei viventis, > fidem faciens, quod omnimodis opor-
    Chrisli, vel hostias judaicas exspectemus pro pecca- tetperire injurianlem graliam Dei, et Spiritui sancto
    tis. J Et quicunque pcenitentice medicamentum ne- r injuriam facientem , et hoc ex lege Moysi docet.
    glexerit, ignis semulatio devoret eum. Quapropter « Proinde ne multo timore desperantem a tristitia
    unusquisque ad pcenitentiae, dum tempus habet, me- et desperalione absorberi faceret, consolalur eos per
    dicamentum confugiat, ne igni tradatur seterno. laudes et hortaliones; et semulationem domesticam
    (YERS.28.) Irritam quis faciens legem Moysi sine ulla eis proferens. Illuminati, id est, confortati per gra-
    miseratione duobus vel tribus testibus moritur. Ter- tiam divinam, magnum certamen suslinuislis passio-
    rorem enim incutit Christianis de pcenis [eorumj qui mim. Non dicit simpliciter certamen , sed addidit,
    sub lege peccaverunt. c Sine miseratione, inquit, ut magnum. Nec dixit, tentationes, sed pugnam, quod
    nulla sit venia, nulia sit misericordia, quanquam quidem est multse laudis, et nostrarum proedicatio
    Moysi esset illa lex. Si duo vel tres, sicut ille dispo- laudum> pro Christi nomirie pati. (YERS.33, 34.) Et
    suit, testificantur super eum, confestim judices po- in altero quidem opprobriis et tribulqtionibus specla-
    puli judicant eum ad mortem, si legi cbntrarius fuit culum facti: in altero autem socii taliter conversan-
    aut inobediens. Et si hoc ita est in veteri lege, ubi lium effecti. Nam et vinctis compassi estis. Modo
    lex Moysi irrita fit. (YERS.29.) Quanto tnagis, inquit minutatim per parles prosequitur laudes eorum,
    Aposlolus, putatis deteriora mereri suppticia, qui dicens, eos non solum viriliter sustinere passiones
    Filium Dei conculcaverit,et sanguinem teslamenti pol- pro Christo verum etiam et vinctis compassos eos
    lutum duxSril, in quo sanctificatus est, el spiritui " esse annuntiat. Et tribulationibus opprobriisque spe-
    gratim contumeliam fecerit? ctacutum facti. « Gravis quippe res est opprobrium;
    Quanfo major esl Christus quam Moyses, gratia et idonea ad fortitudinem animse subvertendam, et
    quam lex, tanto majora merebitur supplicia. Et; ad excsecandam menleni potens, quoniam valde ap-
    quomodo conculcat quisque Filiuin Dei? Quando petens est glorise genus humanum; propterea eiiam
    enim ex eo indigne participamur per saeramenta, et opprobriis facile captatur [Chrys., captivatur].
    nonnegrande peccatum committit? Nonne illum con- Et non simpliciter dixit opprobriis, sed etiam aug-
    culcat? Nonne ipsum contemnit? Sicut enim ea quce mentum fecit., dicens , speclaculum [Cod. semper,
    conculcamus, nullius momenti pendimus, sic et qui expectaculum] facti. Cum enim quis secrele expro-
    libere peccant, absque limore, et absque pcenitentia, bratur, contristatur quidem; sed multo amplius cum
    Christum nullius momenti existimant,» nec eum ju- coram omnihus. > El rapinam bonorum vestrorum
    dicem futurum ibrmidant. Factus est per graliam cum gaudio suscepislis. Mirabililerlaudat eos in fide;
    corpus Christi, et seipsum facit corpus diaboli;.el ; quia si firtem non haberent, meliora recepisse pro
    sanfauineni Christi impollutum [pollutum] facit, ini hac substantia abrepla, non cum gaudio suscepis-
    1083 B, F, ALRINl SEU ALCUINI OPERUM PARS H. J084
    senf rapinam ejus. Proinde subjungit fiduciam fidei. _.\ gnam labori vestro. Quia non qui coeperit, corona-
    Cognoscentcs,inquit, voshabere melioremet manentem bitur, sed qui perseveraverit in certamine iisque in
    substantiam. Quasi dieeret: Yestras futuras videnles fmem, hic salvus erit (Matth. x, 22). In pqtientia si-
    divitias sustinuislis cum gaudio. Quod necdum ap- qujdem possidebitis, dicit Dominus, animas vestras.
    paret, quasi proesens appareret, cernebatis. « Hoc Reportetis, dixit, id est, accipiatis promissiojies Dei,
    enim lotum apostolicum est opus, et dignum illis (YERS.37.) Adliuc enim modicum qtiquanlulum, qui
    fortibus animabus, ut flagellis gauderent, sicut in venturus est, veniel et non tardqbit. Non minirna con-
    Aclibus.apostolorum legitur : Euntes autein a con- solalio est laboris, cito sperarq venturum judkem,
    ciiio, gaudentes quia digni hqbebanlur pro nomine et remuneratorem, et consolatorem, remuneraturum
    Jesu contumeliatn pali (Act. v, 41). Cognoscentcs, in- certaminis constantiam. (YERS.38,39.) Justus autetn,
    quit, vos meliorem habere et manentem substantiam; meus ex fide vivil: Quod si subtraxerit se, non pla-
    prout diceret, firmam, ct substantiam [Clirys., flr- cebil animm mem. Nos autem non "JQQ sumus sub-
    mam et stabilem], quceperire non possit, sicut ista tractionis filii in perditionem, sed fidei in acquisitionem
    terrena perit. > Deinde laudans eos dicit: (YERS.33) animm. Iloc propheticum intulit Apostolus testinio-
    '
    Nelite itaque qtniltere confidenliam vestram , quce monium ad exhortationem fidei. Sicut displicebit qui
    grandem habet remunerationem apudDeum. Apparet B dubitat, ita qui crediderit, vivet in fide sua recta.
    autem quia in magna confidentia erant ad Deum, Quapropter credamus velocjter venisse [Forte, ven-
    quam ne amitterent, instantissime eos hortatur; fa- turum] j"udicemChristum, et proeparenius nos obviam
    cilius enim integra conservantur quam amissa recu- in bonis aclibus, ne simus abstractionis filii a luce
    perentur. Nihil enim vobis necessarium est, nisi ut sempiterna; sed acquisitionis in gloriam, cuni sanctis
    slelis firmiter, et permaneatis in fortitudine yestra, in diemagno aiidientes vocem desiderabilem: Venite,
    qum magnam habet remuneralionetn apud Deum. benedictiPatris mei, percipile regnum, quod vobis pq-
    YERS.36.— Patientia enim vobis necessaria est, rqtuni est ab origine mundi (Matth. xxv, 34).
    ul voluntatem Dei facientes reportelis promissionem. (Hitcusque codex. Reliquq tria capita hujus Epistolm
    0 quanla magniiudo cxhortationis istius et consola- ad Hebrmos prmtermissa sunt, vel ab ipso Alcuino, vel
    tionis! Unum quippe opus habeaiis, id est, ut per- ,q librarig.)
    severetis in agone, donec recipiatis coronam eondi-
    c
    * .. i . . ."....; -i . i . ; -""i- ii"--"- ..—«—.., ... , ..I.III.IHI-
    I.....M. ii.—.H....I...M. III
    .W--IMI IIIIM-i
    COMMENTATIO BREVI8
    SANCTIPATJLIAPOSTOLISETJTENTIAS.
    JN QTJASDAM

    Albinus de boo quod dicit Apostolus ad Corinthios: quod Spiritus in eo loquebatur, subito protulit in
    Omne peccatumquodcunque fecerit homo extra corpus iuediutii, tit loquenlis in se auctoritate firmaret,
    est; qui autem fornicatur, in corpus stmm peccat (I quam suis auditoribus persuadere vokit. Sunt qui
    Cor. vi, 18). Quod ita solvi potest. Aliud est per seslimant eum hoc de reconditis antiquorum libris
    corpus peccare, aliud iii corpore. Per corpus fiunt protulisse testimonjunj, sjcut in aliis eum locis legi-
    furta, rapinse, homicidia, et his similia : in corpqre B»usfecisse. Sed boc quserendujn est cur prius quasi
    vero fiunt fornicaliones, et libidinum imniunditioe; vivenli diceret, exsttrge, qui dormis; et posterius
    illa agit corpus, hoec patitur. Aliter : In corpus pec- qijasi mortuo : et exsurge a mortuis ? Anijnoemor-
    cat, qui tollit membra Christi, et facit niembra me- tem legimus, ut: Animq qum peecaverit, ipsq morie-
    retricis, et templum Dei facit delubrum diaboli (I tur (Ezech. xvni, 20); spiritjig vero nqp legimus. Ac
    Cor. vi, 1§). Aliler : In corpus peccat, qui fornica- ideo quod dicit: Exsurcje,qui dgrniis, ad spirilum re-
    tionis causa virginifatem perdit, cpiam recuperare n ferri; quod dicit: exswge ,<_ rnortuis, aninioocqaptari
    nunquam potesl, Propheta attestante : Virgo Israel potest a.
    cecidit, sed non adjiciet, ut resurgal (Amos. v, 1, 2). De Epistola ad Titum. Cur Appstqlu» cujusdam
    Pofest per poenitentiam fornicationis causa dilui; sed gentilis poetae comprobaret testimoniuni: Cretenses
    perdita virginitalis corona resumi nequit. Sunt et qui semper mendaces, maim bestim el ventris pigri (Tit.
    de uxore hoc volunt inlelligi. i, 12) ? Scijicet probat quia verum intellexerat lales
    Est et alia quoestio, ubi ad Ephesios Apostolus lo- esse, quales illorum proprius propheta praedixit, quem
    quitur: Exsurge, qui dormis, et exsurge a morluis, alludens prophetam nominavit; quod scilicet tales
    et illuminabit te Chrislus (Ephes. v, 14). His etiam Ghristiani tales mereanlur habere prophetas. Sujn-
    dicitur qui in tenebris peccatorum jacent, imo e< psit autem istum versiculum de libro Epimenidis
    moriunlur; qui si per pcenitentiam surgunt, mox Cretensis poelse, cujus titulus est: De oraculis,
    sibi divince gratise lumen adesse sentiunt. Sed quis Quem eumdem cestimaverim legisse Aposfolum, ut
    hoc dixerit, quceris? Utique Spirilus sanctus per sciret cjuidgentiliuiii promitterent oracula; non quotl
    Apostolum, ut nos exhortaret ad pcenitentiam. Itaque totum comprobaret librum, sed aurum in stercore
    R Yide S. Hier, in hunc locum.
    1083 EXEGETICA. — COMMENT.1N APOL. — MONITUMMAII. -
    1086
    reperiens-, id est,-verita f_em'interfalsitates,' retujif Asanctum; gustaveriinl iiihilominus bgnum dqetrinse,
    illud in doharia Dei, et ul ingenitum Crelensibus verbum salutare, virtutesque smculi vcnturi, scilicet
    vitium falsitatis, illorum proprio potissimum auctqre jspemfuturse glorice,qusesanctis promitlitur; et pro-
    [Ms., .auctori] confunderet. Mendaces quippe Cre- lapsi sunt in aliquo peccato infidelitatis, hos tales
    tenses, dixit, et malse beslise et ventres.pigri, qui impossibile est per saeriflcia Judaica mundare, vel
    falsa persuadent et ferarum ritu sanguinem siliunt [per] baptismum reaovqri iterum ad pcenitentiam;
    deceptorom; ,et non cuni silenlio operaiites suuni quia sicut semel Christus mortuus e"st pro salute
    panenf nianducant, quorumDeusventer.est, el gloria omnium, ita semel unusquisque baptizari debet in -
    in confusioneeorum (Philip. m, 19). salutem. Ideo renovafi dixit, quia homo in baptismo
    Quarta vero interrogatio fuit de Epistola ad He- novus efficitur. Si enim -sciremus nos semper per
    braeos,ubi dicit Apostolus : Imfossibile est enim eos, baptismunipossemundari, quando eessaremus pec-
    qui semel sunt illuminati, gustaverunt etiam donum care ? Sic enim impossibile est, secundo crucifigi
    cmleste,et purticipes sunt facti Spirilus sancti, gusta- Christum (hpc enim est ostentui habere). Quid est
    verunt nihilgminus bonum Dei verbum , virfutesque nostrum baptisma, nisi crucifixioChrisli? Sicul enim
    smculi venturi, et prolapsi snnt, renovari rursus ad Ghristus in cruce niortuus est, ita et iiosinbaplis-
    pwnitentiam,rursum cmcifigentes sibimetipsisFilium_B maie morimur pec.catis; et sicut tresdies in sepulcro
    Dei et ostentum [Leg., osteiitui] hdbentesJJIebr, vi, ' fuit, ita nos ter mergimur, dicente Apostolo, tonse-
    4,6). Totus hic locus, et anteriora ejus et posteriora, ; pulti enimsutnus cum Christo per baplisma (Rom.yi,
    magnis obscuritatibus obvolutus esl; tamen ut aliqiia 4); el sicul resurgente eo mors ultra illi nori doriii-
    dicamus de hujus tantumniodosententia! exposilione; nabitur, ita et nqbis pdst resurrecliohem-baplismi
    et ut brevi sermone ejus aperiam profunditatem, peccala dominare non debenl, sicutideni Apostolus
    putatur Apostolumhoc dixisse de sacrificiis Judsep- prsecipit: Fralresfsi consurrexisliscum Christg, qum
    ruin.veldebaplisnio Ghrislianorum, quod impossi- sursum snnt sapite, non qum super terram; mortui
    bile sit (impossibileenim fieri non potest) eos, qui enhn eslis, et vita vestra abscondita est cum Christp
    setrieiitluminati stmt per fideitf, gustaverunt enim do- hiDeo, cuni autem Christus appamerit vita vestra,
    tium cmleste, id" estr, per baptismum .remissionem tunc et vos ' ' apparebitis cum ipso in gloria (Colgss.ni,
    peceatorum; et parlicipes sunt fpcti Spiritus sancii, 1, *j.
    acceperuntquidem pef manus impositionemSpiritum G

    '

    COMMENTAMOMM IN APOCALYPSIN
    ' ' '
    LIBBI QIHNQUE. .
    tNonhqbenttir inedU.,Frobenii hcec Commentaria, quaffxcerpsimus em JHaii/JollecHone
    • '
    . . . Yaticana.)

    - - '
    MONITUM MAH.

    •-CodexYaficanus bptimaenotse *t antiquitatis eximioe,nempe sseculi noni vel certe.jdecimi, exhibuit miht
    libellos quinque pommentariornm in Apocalypseos capita priora duodecim.;quibus libellis Alcjuipinomen
    inscriptum est. Quanquaniaulemin plenissima Alcuini editioneperErobeniumcurata id opus minimeexstatj
    attamen Joan: Irithemius, 'Script. Eccl.; Isixlus Senensis, Bibl. sacr.; et Balaeps, Script. Britan., cent. n,
    Alcuini in ApocalypsinGommentarium diserte «ommemoranf: qiiare «uperest ut arbitremur, Iiunc in det-
    perditis hactenusjacuisse..Nii autem inlerest quodpraedicli auctbresainuni dicant ejus operis librum;.'noslri -
    ejiimlibelli quinque tam breves sunt, ut intuentibus ipsorum molem. unius instar vjderi potuerint. Ne vero
    iectofes mei facile mirentxir quod id opusculum in codicibus nostris tandiu latuerit, illud, quseso,memine-
    rint qtiod nempe deeessor meus in Yalicana prsefectura Petrus Fogginius ineogriitum aliud Alcuini opuscu-
    Iumex Yat. palatino coclieeextulerit, libeHumscilicet adversus hceresim Felicis 'Grge.iiani, quem& se prce-
    fatione instructum preloque jam paratum, deinde ad Frobenium. misit, ut in novam quam splendide ador-
    riabateditibhem (Tom. I, p.'659 seq.) insereretur. Id, inquam, Fogginii exemplum, etoperis etiain.stylus ab
    Alcuinianominime discrepans, codicis alta antiquitas, et insciiplum Alcuini,,ut dixi,nomen, ahimosniihi
    addiderunt, nt confidenter opus in lucem «mitterem : cujus qui.aemerudita prsefatlo, eos qui ante se Apoea-
    lypsin illustrarunt, usque ad sequales suos Bedam venerabilem el Anibrosiu.mAulperlum, enumerat: Tatio
    autem operispia, moraIis,rmysiica, el ad Christumatque adEcclesiam cqncta utpar.estreferens. Nequeil-
    lud conlemnerit philologi/quod col. 1098et 1106 alteram quoque Alcuinus translationem Apocalypseos-de-
    inonsirat. Quod si quenmon immerito offendat minutailla, quam interdum persequitur, etymologla nomi-
    nuni propriorum et explicatio, is eam conformem esse sciat alteri Alcuini opusculo (Opp. jtom. I, p. .449)jibi
    riominum Hebraicorum litteralem, allegofieam, et moralem facit inlerpietationem. Omnescilicet sevumsuos
    quoSquepatituf manes; neque id tamenimpedit qupminus. Alcuinus sceculisui fax fuerit, ut ait Baroriius.
    ad an. 802, divinarum el humanarum littefaEfia heritia nemirii securidns, ei Anglorumcertepostiieatum
    1087 B.. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARS IL 1088
    Adelmum et Bedam dpctissimus, Parisiensis academioefundatoiy Magni denique Caroli magister, ut eum
    veteres appellant, deliciosus: et quemDeus in Occidentepugilem hsereticisAdoptianisopposuit.ut in Oriente
    Cyrillum Nestorianis.

    LIBER PRIMUS.

    INCIPIT PR&FATIQ ALCUINI A pauea, luculentissime tamen a saneto Gregorio ex-


    INEXPOSITIONEM APOCALYPSIS. posita sunt capitula per ejus diversa opuscula. Po-
    stremo beatus Ambrosius Autpertus presbyter quse-
    Beatus Beda in septem periochis, dicit Apocalyp- dam ex his, multa vero ex suo ponens, pulcherrime
    sin consistere. In prima post salutationem comme-
    mofat Domini passiones et glorias ad confirmandos pertractavit. Explicit prmfatio.
    inflrmos: deinde commemoratis quae in septem Ec- EXPOSITIO PROPHETIiE NOYI TESTAMENTJ.
    clesiis gesta et gerenda sunt, deseribit pugnas et
    a Exsul ab humano dum pellitur orbe Joannes
    victorias universalis Ecclesise. In secunda videt qua-
    tuor animalia, et viginti qqatuor seniores, et Agnum Et vetitus Coici est cernere regna soli.
    Intret ovans coeliDomino dileclus in aulana
    stantem, etiibrum septem sigillis signatum : narrat
    etiarii pugnas" et ifiumphos Ecclesice.In lertia sub Regis et altithroni gaudet-adesse-toris.
    specie seplem angelorum tuba canentium. varios Hinc ubi subjectum saera lumina veriit in orbem
    eventus Ecelesicedescribit. In quarta, sub figura mu- Currere fluctivagas cernit ubique rotas.
    lieris et draconis, pugnas et viclorias Ecclesise nar- ' Et Babel et Solymam mixtis confligere castris,
    rat, ubi per septem angelos dieta et facla comme- Hincque atque hinc viciliustela fugamque capi.
    morat, etsi non ut prius. In quinta per septem ange- Sed mitem sequitur miles qui candidus agnum,
    los septem plagis terram percutit. In sexla dainna- Cum duce percipiet regna beata polo.
    lionem meretricis narral. In septinia uxorem Agni Squammeus est atiguis per tarlara cseca maniplos
    dicit ornatam de ccelodescendere. De septem regu- Subhierget flammis, pesfe, fameque suos.
    Hs Tichonii; quarum prima est "deDomino ejusque Hujus qusefacies, stadiumve, ordove duelli,
    Ars quae, qusephalanx, palma et arma' forent,
    corpore, secunda de Domini corpore Areroetsiniu-.
    lato, tertia de promissis el lege, quarta de specie et Pandere dum cuperem, veterum sata lata peragrans
    genere, quinta de teriiporibus, sexta recapllulatio, Excerpsicampisgermina paueasacris,
    septima de diabolo ejusque coipore. Hoeseptem re- Copia ne poliqr generet fastidia niensls,
    Convivani aut tenuem tanta parare vetet.
    guloe,non solum in Apocalypsi, sed in aliis libris in-
    Nostra tuis ergo sapiant si fercula labris
    veniuntur, maxime autem in propheticis.
    In Apocalypsinprimus.comnientatus martyr Yic- Donanti laudes da.super astra Deo.
    Sin alias, animos tamen amrilexator amicos
    torinus; quem sequens bealus Hieronymus quaedam
    quse ille juxta litteram inlellexerat auferens, quae-' Qusecano, corripiens pumicefrange fero.
    dam ex proprio adjiciens, unum in eam condidit li- | _; Inter reliquos Novi Testamenti libros, sola Apoca-
    brum, proniittens, se in ea polissime lalioraturum, lypsis prophetia vocatur, juxta illud : Beatus qui le-
    si vitse spalium adesset: sed opus illud utrum im- git et qui audiunt verba propheliae libri hujus, et cse-
    pletum fuerit, incertum est. Donanistaetiam Ticho- tera. Quia ergo nova prophetia est, sic excellit vete-
    nius multiplicem in eam edidit expositionem, sedper- rcm prophetiam, sicut Evangelium observantiam le-
    fidiaeveneno commiscuil. Posl quem Primasius Afri- gis, cpiia quai de Christo et de Ecclesia antiqua pro-
    canse Ecclesise antistes, Air per omnia"catholicus et phelia revelanda prsedixit, haecjam revelata denun-
    in divinis Scripturis eruditus,' quinque eam libris tiat. Unde et Apocalypsis, id est revelalio, inscribi-
    enodavit, in quibus, ut ipse asserit, non tam propria tqr. Hujus autem libri magna auctoritas est, ,quia a
    quam aliena conlexuit, ejusdem scilicet Ticlionii Trinitate perangelum ad Joannem mittitur. A Palre,
    hene intellecta' deflorans; nihilominus et beati Au- ut illud :"Qitam dedit illi Deus palamfacere. A Filio,
    gustini quaedam exposita capitula adnectens. Et ut illud : Ego Jesus misi angelum meum teslificari
    quamvis eam plenius quam alii exposuerit, altissimo vobis. A Spiritu quoque saneto, ut illud : Dominus
    tamen sermone coinposuit. Denique etsi numero Deus omnipotens Spiritus prophetarum misit ange-
    a Hos versus sequenti Commentario (quod, licet arehiepiscopi Salisburgensis; qui versus ita so-
    haud incompertum, reperire non potuil) prsefigendosJ ) nant
    indicat Frobenius inler -Addenda et" Supplenda, ad Scriberelionclibrumfecitjam archisacerdos
    TjaicemOpejnm beati Alcuini, ex codice pervetusto, Liuphrammus reclor, sit cui vitasalus.
    de quo sic vir doctissimus : « Paulo anlequam hoc •
    opus integre typis absolveretur, forteTortuilo ad ma- Tenuit Liuphrammus illam sedem metropoliticam ab
    nus meas delatus est codex msrpervetustus, nemini anno 856 usqne ad annum 8S9; cui tempori scri-
    adhuc menioratus, conservatusvero in hujus urbis ptura coriicisajiprime convenit. Porro in hoe codice
    noslrce Ratisponensis celebri collegio seu episeopali plurima Alcuini nostri carmina deprehendi, pai fim
    gymnasio S. Pauli. Scriptus is"es_l,proul Arersuspri- jaminler edita comprehensa, partim ibi mulila, pay'
    msepaginse inscripti testantur, jusstt Liuphrammi lim vero omnino inedita; netc.
    1089 EXEGETICA. — COMMENT.IN APOCAL. r- LIB. I. 1090
    lum suum, et ccetera. Igitur qiiia nihil .hisloricum Atandumquia plenior sensus.redderetuiysi hcecest
    sonet, ipsius verba docere probantur. Neque enim Apocalypsis diceret; sed Scripturarum mos est bre-
    iu ccelosunt fabri qui loricas fabricent, nec mulier vilatis causa praenominatasparticulas sub auditione .
    in ccelo parere potuit. Nunc superest ut qualitatem relinquere. Hinc est quod Salomqn non ait : Hce
    visionis ejus discutiamus. Tres itaque visionummo- sunt parabolceSalomonis,vel, Hsecsunt verba Eccle-
    dos patres nostri intelligendos docuerunt : corpora- siastse. Apoealypsis,^ut dictum est, ex Grsecoin La-
    Iem,-ul videmus per oculos solem, lunam, el reli- , tinum revelatio interpretatur. Jesus Hebraice, Grsece.
    qua; spiritalem, quse fit per mentis excessum sive . sqtir, Laline autem-dicitur saluiaris. Chfistus Graece,
    vigllanlibus sive dormientibus viris, cum noh res Laline uriclus. Nam chrisma unctio dicitur. Chrisma
    corporales, sedsimilitudinesrerum corporaliura per vero primus jubente Domino Moyses in libro Exodo .
    .spiritumintuentur, quemadmodumPharao vidit sep- composuissenarratur, quo reges et sacerdoles unge-
    tem boves, et Nabuchodonosorlapidem prsecisurride , bantur, prsefiguranfes Christum a Patre invisibiliter
    monte sine manibus, et Petrus linteum. Tertius est unctum. Quam dedit illis Deus palam facere servis
    qui intellectualis appellatur, per quem nec corpora- suis, qumoportet ftericilo. Hic quoque notandum
    les res.nec earum simiiithdines, sed ipsa rerum veri- quia usitatius diceretur, Qua dedit' illi Deus : sed
    tas intuentibus manifestatur, quodhuic tantummodo B saerse Scripturse consuetudoBst frequenter pro abla-
    Apocalypsis"beatus' Rieroriymus ascribit, Sanctus tivo sine praepositioneaccusativum ponere. Unde est
    vero Augustinus spirifalem in hac irilelligi debere vi- illud psalmi: Exaitdi, Domine, vocemmeam, qua cla-
    sjonem,_ac per similitudiries rerum corporalium mavi ad te. El Paulus : Bonum certamen certavi.
    osfensam, omnimodis docet. Sed ipsi viderinl quis Ostenditur enim his verbis hsec revelatio esse Jesu
    eorum verius dixerit..Ordo vero narrationis hic est. Christi, et hoca Deo illum accepisse, ut sua revela-
    Aliquando ab adverilu Domini iachoat, et perducif liorie palam facerel servis suis quseoportet fieri cito.
    usque ad firieni sseculi. Aliquando ab' adventu Do- Quam ob rem ita distinguendum est, ApocalypsisJesu.
    mini inchoat, et anlequam flniat,' adinitium redit, Christi; et deinde inferendum, quam dedil iili Deus
    ef ea quse dimiseral, sivequse dixerat, diversis flgu- palam facere servis suis, el reliqua : quorum .unrim•
    ris repetens, ad secundum Dominiadventum percur- ad divinitatem redigitur, secundum quam ipse cum.
    rit. Aliquando incipit a novissima persecutione; sed Patre cuncta revelal mysleria; alterum ad humani-
    antequam ad finemveniat, recapitulando ulraque tatem, secundum quam non solum aPatre et Spirilu
    conjungit. Aliquando ad enarrandum proposita pau- sancto, sed el a semetipso accepit, ul ipse sua reve-
    h)lum inlermittit, et aliud non ad hoc pertinens in- latione ea qusecito oportet fieri, servis suis declaret.
    ~
    lerponit; posl quod bidine cdnciso qusecceperatper- Unde non dicitur, quam dedit illi Deus Pater, sed in-
    docet. Aliquando in ipso genere locutionis sic niulata deflnite, quam dedit illi Dc«s,ld est Trinitas: El nota ,
    '
    flgura quasi alia permiscet, ut.iion nil aliud significet quia dicendo servis suis, ostendit Filium etiam in
    quamquodnarrare cceperat.Etnota quia rarissime in fornia servi. non servum, duin ejus humanitas do-.
    liac revelatione vel angelus, _velJoannes proprias te- - HJinaprcedicaturservorum. Suis autem dicit, id.est
    hent personas. Recurrit aulem sermo a specie ad ge- divinsegratise subjectis; juxla illud : Confiteor jtibi,;
    nrisTquemadmodum cum Jezabel specialiler incre- Domine, Paler cceliet terrm, qttia abscondisti hmc a,
    passet, subjunxit: Et dabo unicuique vestrumsecun- sapienlibus et prudenlibus, et revelasti ea parvulis'
    dum opera sua. Quod generaliter sive bonis sivenia- (Mattli. xi, 25). In eo vero quod subditur, qum opor--
    lis congriiere videtur. Item a genere ad speciem trans- tet fieri cito, quanquam innumera possint intelligi,
    it quando cum Ecclesice, quoehabitat inter malos, singulari tamen intentione de temporalibus Ecclesise
    stib specie pastoris Pergamenorum diceret: Scio ubi pressuris gaudiisque perennibus venturis, ac de ma-
    habitas, tthi sedes est Satanm, et reliqua. Contiauo lorum prsesenti felicitate, selernisque futuris crucia-
    negligenti paslori intulit: Habeo adversus te paiica; tibus sermonein conlexit. Quseomnia cito flunt, quia
    et caetera. Ab hacspecie transit ad aliam, cum pro- n hoc prcesenstempus sine aliqua momenti inferposi-
    tinus subdit: Ita habes et tu tenenles doctrinainNi- tione ad finem transvolare compellitur. Unde idem
    ^olaitarum: Qui enim non ait: Habes eliam illic, sed Joannes alibi dicit : Filioli, novissima hora est (II .
    habes et tu, patenter innuit quia ab una specie ad Joan. ii, 18).
    aliam sermonem convertit. Invenitur etiam genus in Et significavitmittens pef angelum suum servo suo
    specie. Nam dicendo Ego Joannes fraler, et reliqua, Joanni. Significavit, id est, sigillavit. Nain signujn
    ' in sua
    persona totius-Ecclesise persecutiones insi- sigillum dicitur; unde et Danieli dicitur: Clausisunt
    huat, quas quotidie propter verbum Dei patilur. Jun- signatiquesermones (Dan. xn, 9), Et Isaise: Signavi
    giiur etiam genus generi, cum sedes dicitur posita in visionem in discipulis meis (lsa. vm, 16). Sed quid
    CCBIO. Utrumque enim per se positum, id est et coe- sibi vult quod signata hsec visio dicilur, cum in se-
    Ium et sedes, in hac revelatione frequenter Eccle- quentibus dicatur, Ne signaveris verba prophetisc
    siam designat: cunf autem simul ^unguntur, unam libri hujus ? nisi quia piis. reserantur, impiis signo
    eamdemque Ecclesiam figurant. clariduntur, neque enim propler fideles servos, sed
    1
    CAPUT PRIMUM. propter fures divitisesigillantur. Unde.ad.Danielem
    YERS.1. — Apocalypsis Jesu Ghristi, Prinio' no- jjicitur : Impie agent impii; yiorrojtocti intelligent
    ~ '
    1091' B; F. ALBIM~SEU ALCUINi OPERUMPARS %. 1092
    Dicendo autem qui icgit,
    (Dan. xii, 10). Dicehdoaulefti significavit; ostendit A beatitudiriem fepromittit.
    et audientium
    ribttjuxta littefarii accipi debfere, sfed ad mysleria et qui audiunt, dbctoruln personam
    altius perscrulanda slgriiiicaiibiiis verbo hos fecit deinbhstfavit. Quod verb Subditnr, et servaniea, ad-
    intefttos. Hcee igiliir visio per ahgeltini missa <est; utrosque pertinet, quia non auditofes legis justisunt -
    sed iiicifcuhiscriplus"spirilus, qui lianc misil, et in aptidDetiiri, sed factofes legis justificabuii'1'uri-Eliit
    eo fuitper qiieni misit, et in eo cui niisil.lclem au- ad lisec bbservahda utrorumque animos ihcitaret,
    leth angelus qtii apparuit soiius incarnati Yerbi ligri- subjebit: teinpus eriiiii prope est; scilicet qtio vel'
    ramgessit, ejusque cbrpdris, qriodest Eeclesia. Ipse justfpost bbseivahtiairi maridatomm femunerenfiir,
    etiam JoariifeS, cui apparuil, Ecclesiae-iypuriipfce- vfelinjusti post negligentiahi iniiiiantur.
    leiidit. Nbn.aulem duas Ecclesias angelurii et Joari- YERS.i. —'Joannes septeiiiEcclesiis qum suni iri
    neni prsefigurasse credendum est; sed ciiiri angelus Asia. Pef septeriafium numferumuniversalis Ecfelesia
    typurii tetifet capitis, Joannes prsedicatorunf ; cum expiTmitur, propter septem doria illiris quf replevit'
    angdiis prsedicatorum, Joannes auditofum ; el cum orbem terrardiri. Hinc Eliseus seplifespuernm hsci-
    pbr arigeluinfiraecederitiamehibfa, per Jbanrieiri se- tafe fecit supef quem irfcubiiit,' qtioniairi pbpulus
    quehliaclesigrilntrir; sive in angelo Ecclesia iritelli- infidelitate mortuus, pef septeiri "doriasarietl Splfitus
    gitiirpostresurrectionerii glorificata ; In Joanne vero B vivificatur. Septeriarius itaqiie riiiiherus peffectus
    prcusens "eriidienda a Christd. Praeterea^scieridum est, qui a ternafio et quatefriafio fofmatiir ; terna-
    qtiia sic Domlnus post ascerisiohem apparet quemad- rius namque in divinis Scripfufis perfectus habetur'
    modum antfeincarnaliouem patribus apparuit, id est propter mysterium Triiiitatis ; sive pfbpler tfes vit-
    •
    per angfelicain creaturam. Ifi qub facio palenief tutes, fldem, sperii et chariiaterii "sivepfopter tfes
    ostendit, noii se corporaliter riiiiri:ad doeehdtiin re- ordincs -fidelium, prsedicatofuni, abstiheiitiuni, fef
    qtiifi debere, qui ubique prsesens est niajestate : nfec conjugatbruni. Quaterharius yefo peffecttis,est pfb-
    enim existiniariduiri est, htimanitatfem ex Yirgirie pter .inundi paftes, sive prbptef qriatuor prib'cip"ales
    sumptam fiiisse iii ahgelo ; seclillius figiirain ange- virtutes, id est prudentiam, teinperantiarii, fbftitu-
    lum iexpressIsse.-Nihiletiariimirurii qhbdsiriiilis iilio dinem atque justitiam; seu propter quathor~EvariT
    libminis vbcatur, tuni Daniel pfopheta angelum Ga- geiiorurii libros. Quia igitur Tfinitatis cognitio;qua-
    briel viruiri riominasse perhibetuf. Sic autem pfer luor coeii cardines comprehendit; slve qtiia spe"ss
    hunc angelum tlicitur: Ego sum primiis'et novissiiiras, fides et charilas quatuor.prihcipalium virtutum sum-
    et f eliqua. Queriiadrriofiuriiatite IhcafnatiorifeniDeuS mam, perficiurit; seu quia tres ofdiries cfederitiuni,'
    inassuhipta angeli pefsona dieit': Ego <sumDeus ,'quatuor Evangeiiorurii prseceptis se stibdurit, fecte"
    Abraharii, «l csetera. STcut enlih Mfeyseseuin qui J per hunc seplenaiium numerum unlversalis Ecclesia
    sibi ih rubo appafuit, modo angeiuni, modo Domi- figuratur. Attamen sciendum quia specialiter adsep- .
    num vocat; -sic Joannes hanc f evelaliorieriislbi pef tem Epliesiorum Ecclesias bcec sacrfimenta de exsilio
    angelum niissam perhlbet, <etipsum in mysterio et scripta mandavif. Non ergo species excluditur, sed.
    figura DbminuniJesuin Christum fuisse confirmat: in specie genus, id est univefsalisEcclesia "oslen-
    Itaqueet Paulo Doiriiniisin-via perangelum appa-" ditur, quseiiene in Asia esse dicitur.Asiaenimelatio.
    riiit; quiasi rii prbpricfecarnis subslanlia apparerfe intefpretatur. Elalioautem non sempc-rpro vitio"porii-
    debuisset, Joaririi, querii speciaiiter -dilexit, appa- fur, sed aliquandoprocuhnineyirtutis, ut illud,:Ponam
    refet. Etiiotandum quia iriofe aliorani ^oahnes de- teinsuperbiamsmculorum (Isa. LX,lo).ldest,, faciam
    se quasi de alio loquitur. Moyses qriippe ait: Erat ut voluptates onines et irifimoshonores despicias. Et.
    Moysesvir miiissiinnsJNv.m.x'n,5). Et Job: Vir erat alibi: Sustulit te super altitudinem terrm. In hae Igi-
    in terra Hus nomine Job (Job. i, 1), et csetera. Non lur elationis celsitudine consislit Ecclesia. ATiter,
    eriifti ipsi a se, sfed Spiritus Sanclus per eos loque- si elalio pro vitio ponitur, non acqipiendumesl quod
    batur. sancta Ecclesia elata permaneat, sed quia dudiihi in
    YERS.2. — Qiii leslitiibriiuiriperhibuit Verbo Dei, elationis fastu erecta, humilis futura superno muiierie
    el iestiihbnhahJesuCliristi qucecunqitevidit. Perhibuit silpraedeslinata. Juxla illud: Nunquid irigressus es
    tuhc Jqanries, perliibet nunc Ecclesia, cujus ille ii- thesauros nivis, aut thesauros grandiriis aspexisli,
    guram gerebat, cum hanc Apocalypsincefnerel. Yer- qum prmparavi in tempus hostis, in dierii pugnm ei
    biim arileni "feiJesuinChristuni distinguit propter belli (Jbb. XXXVIH, 22, 25) ?
    duas ^Clirisli substaritias, qui de utroque testimo- YERS.S. — Grdtia vobis et pax ab eo qui est, et
    niuin perhibuit dicens: In principio erat Verbum. qui eral, et qui venlnrus est,-et a septem spirilibus,
    Et itehi : Verbum ctiro factum est.- fidit autem ad qui in conspeclu throni ejus sunt, et a Jesu Christoi
    ilifuinque refertur. Yidit enim spirilalibus oculis Gralia dicitur venia gratis collata, qua infulgente ei
    Yefbuni, corporalibtis verb omnia qiiae de humarii- servis peccaii in filios justitise adoptali sumus. Hanc
    faifeipsius riarrahlrir. (YERS.5.) jBeafus qui legit et Petrus, hanc Paulus scfipluri" fidelibus, "titulosalu-
    qufaiicliuht verba prophetimlibri hujiis, "etsefvant ea tationis praemiserunt, u't populos gralise exhbrtaluri,
    quce in ea scripta sunt. Temptts enim prbpe est. Hic omnem salutationis summam in Tiac esse monstra-
    cliifct quanta sit hujus libri auctoritas, qui "infer rent: et apte gratia paci prsefertur, quia nullus ad
    cithlies^prophetiasspeciali quodam mbdo sporisiohe pacem Dei recouciliatus venire poterat, riisi Twuic
    1095 . EXEGETIGA.—-COMMENT.IN.APOCAL. — Lffi. I. 1094
    gratia misericordice prsecessisset. Quod autem dicit A reges sunt et sacerdoles; ut illud Petfi apostolr:
    ab co_qui esf>et.qui eral. et qui venturus-esl\ specia- Vosgenuselectumregale sacefdvtium {IPelr.-n_ 9);
    liler unigenito Dei Fiiio assignandum est. ipse eS- Regfesatilem sufil. seipsosregehdo; «acerdbtes yero,
    senlialiter est GumPatre et Spiritu sancto, cui mu- Deqofferendo; jjuxta illud : Obsebfo#s ftef iriiseri-
    tabilitas nunquam accidit, juxta illud Paulii Non cordiam Dei, ut exhibeatis cofpom vestra Ivosliamvi-
    fuit in illo est et non; sedost "aillo fttit erat (II Gor-. veriiem. Dieendo itaqufe Deo jet Pairi, uiiam pfeiso-
    h 18), quia ante quam de virgine nasceretur in tem- nam oslendit; quanquam Spiritus sarietus- secun-
    pore. cuncia 'cum Patre teniporafecit. Unde idem dum |ircedictam regulam ibiintelligatur-, sicut "et
    Joanftes * In principio erat Verbum. Tdem «liam aposlolus dicit: BenediclusDens vt Ptitef-Bominiiw-
    venturus est in assumpta humanitate ad judicandum stri Jesu Ghristi (I Gor. i, 3) 5-Deumet Pairaii iiriani
    yivos et mortuos ; sicut scripluul .est: S'ic"veniet personam volens inteliigi; proihde tlicendufti fest:
    quemadmodum vidistis eum,cuntem in cmlum-(AcU 1-psigloriainsmcillasmculorum.^lpsij i'd feSlqni febit
    i, 11). Gum ergo certum sitquia -hanc ^ratiam Ec- nosreges.iel sacerdotes. Patri seilicetet Filio,~iibi
    clesia sicut a Filio et Spiritu sancto, ita a Patre per intelligimus atnborum chafifatem, 'quse "est Spiritus
    Filium et Spiritum sanctum. acceperit, curhocioco sanetus: «haritas^ ehim Dei - diffusa eSt in cbrdibus
    persona Patris reticetur"?; Scilicet quia sacrarum B nostris per^piritum sarictum. Bene autem nbii sibij
    SGriplurarum mos est, ut ubi una vel duse de Trini- sed ei, a quo accepit, pro bis Ecelesia Mbuit glo-
    tate, personse ponuntur-, tota simul Trinitas intelli- riam ; -juxta illud : JVTonnbbis, Domine-,'mn 'hbbis;
    gatur. A septem vero spirilibus dicit propter unius sed nOminitnb da gloriam (Psai. Bxni, 1).
    spiritusseptenariam operationem:-r/iwideo iu tonspe- YERS;7. — Ecce veriit cum nubibus. Si juxta lit-
    ctu throni, id est Ecclesise, hocest in memoria san- teram intelligamus, veniente Dbmirio _adjudiciimij;
    ctorum -solus esse diciluc_ quia eidem specialitei erii nubes candida, quoe sanctos oburiibrans ab-igne
    remlssio- peccatorum assignatur; juxta illud : Ac- saeeulum creftiante defendat, Eril ierribilis, cujus
    cipite Spirilum -sanctum; quorum remiseriiis peccata-, fragoribus reprobi terreantrir;.attamen inliac Apo^
    femittuntur eis (Joair.xa. 22, 25). Yel certe in Spi-• calypsi non facilfe juxla litteram quippiam sentien-
    jitu tota Trinitas intelligitur. Dicendq aulcm a Jesu dEoi es.t. Itaque ia sacro eloquio, OT plurali iiui
    Christo, ideo Filii personani repetil, quoniam qui mero.nubes ppnunluivpraedicalbres-SSnctos deSi-
    dicitur «rat ante ssecukv,-homofactus est in fine sse- gharit, qui et munditia mentis ieves isunt, ht pr*di-
    culorum. - '', catioiium.gtittis cofda •aiidieritiuia rig^arelioii desn
    . -Qui est -testis fidelis prhnogenilus inortuortmi. el: ^ stunt. Gum his igitur hubibus Domhius ad judicitiih -
    princeps regum terrm. Manifeslo genere locutionis; G veniet; juxla illud prophetse : Efecevenit Soriiirius
    Chrislum dicit, specialiter lestem fidelem, cum tresi ad judicium-cum senibribus populi {Isa. ih-, 1S); 'Et-
    siht qui.iestimbnium dant, P-ater, et Filius, et Spi- videbil eum oirinis oculus, et "qui-ehm pitpiigbfwiU
    ritus sanclus, et tres.unus Deussunf-.Potest ct spe- Omnisoculus videbit-; idest ohmis horiio, a parte
    cialiter Filius in assumplo homiiie dici lestis fidelis., totum. qui tunc resurrexeritj isiyfe;a-d"v3faiiv, 4ive fid
    eo quod pro testimonio veritatis usque ad niortemL mortehi: non autem -aninialium, quibus "nbftest da-
    pervenerjl carnis. Nam cum omnis Ecclesia in san- lum post mbftem resufgeres Yidebit yerb omtiis lio-
    ctis prsedicaloribus _teslimoniuift de Christo perhi- 1110in forma servi^ in qua ab impiis ^udicatus 'esfc.
    heal, illi principaliter martyres, id est testes, dicun-- non informa divinitatis. quce ab iinpiis vidferinbh
    lur qui pro Christo morteni pertulerunt corporis. polesl. Et hota qubd alfer interpres "ait: Yidebit
    Primogenilus aulem' ideo dicilur, quia nullus antc! eum omnis terra, talfem ac sl dicefet', qrialeiii hib
    ipsum non moriturus surrexit. Aliler omhes sancl!i positum impii futufum non credfebant. JSt pidtiyehi
    morlui sunl mundo, ut illud-: Mortui enim estis ; secI se super emri omnestribits~terrm.Hbe Idco notanduih
    iste singulariter. in quo nuilum fuil peccatum. Re- quia «um adjectiolie ait Irilius terrm : lac si diceret
    ges vero, aut omnes sanclos dicit, qui se bene re-- c. terrena-desidefantes, et avaritise studenles, quibus
    gere noverunt; aut certe proedicatores, qui bonis se! •" dicilur": Vxevobis divitibus{Luc. vi, 24); et ilern^
    soeiant; sed super nialos erigunt, sicut Petrus supei Vwvobis, qui.ridelis {Ibidi,verf.%tyi'~()}i%-vero sit
    Ananiam, el Paulus sceptrum vibrat dicendo :_Quia! causa doloris, aperitur ctim tlicitur, sitper euin. Narri
    vultis? Invirga veniam ad vos (I Cor.iv, 21). Quia1 etsi multarum miseriarum ibi luctus erit, ad "comjia"-
    dilexitnos. Quomodo nos dilexerit, ,mala quseper- rationem tamen fletus ex visione clarilaiis 'Chrisli
    tulit manifeslant.Non autem nos quales eramus.di- nullus erit-; magis unim lunc doleljunt infelices pfo
    lexit,"id est impios; sed quales ipso amore nos fecit. eo quod taleni perdiderunt Dominum, quam quod iri
    Unde continuo^subditur: et lavit nos a peccatis no- atroGissimum inciderunt iornientum; sed ecce cuih
    stris in satiguine suo. Sed quo ordine in sanguiue. interpositione juramenli qusedicta ,stint aflirmat cuni
    suo nosJaverit, Apostolus indicavit dicens : Quicun- subdit: etiam: amen. Quod'apud.L"atinos estvliam,
    que baptizati sumus iu Christo Jesu, in morte ipshu. liOGapudHebrseos atnen. Utrumque auterii advert>
    baptizati sumus (Rom. vi, 5). (YERS.6.) Et fecit re- bium est afflrmandi: ait ergo eliam amen, acsi in-
    gnum nostrum sacerdolesDeo et Pqtrisuo. Quiaca • - •gemihandodiceret-;yeruiri est_verum est.
    put nostruni rex est et sacerdos, ideo omnia niembrs1 YERS.8. —-Ego sum « et w, principium et finise
    -W98 B. F. ALBINl SEU ALCUINI OPERUM PARS II. 1096
    dicit Dominus JDeusqui est, et qui erat, et qui ven- t\ rlum quia sicut Joannes in spiritu audivit,, ita voxad
    turus' est. Dicendo sitm, aperle insinuat quia Deus eum facta spiritalis fuit. Sed quserendum est quod
    per se loquebatur. Unde Apostolus : An experimen- dorsum spiritus habere potuit, ut post se vocem au-
    titm qumritis ejus qui in me loqtiitur Chrislus (II Cor. diret. Yidetur itaque facies spiritus illius fuisse ipsa
    MII, 3) ? Et David: Attendite popuius meus legem vis divinse contemplationis; dorsum vero oblivio-de
    meam-.(Psal. LXXVII,1); cum riec.populus nec lex . prcesentibus. Idcirco ergo vocem in his quseoblitus
    David fuerit.Hoc autem significat K el «, quodprin- fuerat audivit, ut faciem mentis ad ea converieret,
    cipium et finis. Nam « apud Gracos principium est et quseque videret in libro, in libro scriberet. Ac si
    elementorum ; u vero finis eorumdem.- Principium ei ipsa vox diceret-: Ea quse in spirilu Dei videre
    autem Christus-dicitur, quia sib ipso oniiiis creatura incipis, hic ubi me audis sine sono sonantem, id est
    initium accipit;-finis vero.quia ipse quasi terminus in terris, vel gesta vel gerenda sunt. Sic aulem dici-
    omnia concludit. Aliterprincipium et finis vocatur, tur qusevides scribe; -ac si diceret, qusevisurus es;
    quia ipse est Deus ante ssecula, et homo in fine sce- necdum enim aliquid viderat. Allegorice Ecclesia de
    culorum." Unde Joanries : In principio erat Verbum Christi ac sua copula vocem post se audit, a"lege et
    (Joan. i, 1). Et item: Verbum caro faclumest (Joan. prophetis, ut illud; Erunt duo in carne una (Gen. n,
    I, 14). (YERS.9.) Ego Joannes frater, et particeps in [}"24).Yox autem hsecsiveinEcclesia sivein Joanne,
    tribulatione, et regno, el patientia Jesu, fui in insula recte magna dicitur, quia de summis mysteriis loqui-
    qum appellatur Pathtnos, propter verbumDei et testi- tur, quaeque ideotuboe cbmparatur, et per ora prae-
    moniumJesu. Hoc loco Joannes, et specialiter suam, dicantium diffunditur. Unde uni -eorunf dicitur :
    et generaliter Ecclesise' personam designat. Et no- Quasi tuba exalta vocem tuatn (Isa. lJyui, 1). Hcee
    tandum quia regnum pertinet ad caput, tribulatio vox in Joanne Ecclesiam admonei, ut quaevidel scri-
    ad membra, palienlia ad utrumque, quod totum in bat, id est in memoria recondaf.
    uno Jesu reperilur. Tribulationem namque patiebatur Et miite septem Ecclesiis, Ephesb, Smyrnm, Per-
    -
    capul cum membris dicendo : Saule, Saule, quid me gamo, Thyalirm,. Sardis, Philadelphim, et Laodicim.
    persequeris(Act. IX, 4) ? Regnum in capite, ul-illud : Dicendum quomodo interpretatio horum nominum
    Yenite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod universali conveniat Ecclesise.Ephesus interpretatur
    vobis paratum est ab^rigine mundi (Matth. xxv, 54); voltintas, sive consilium meuma; etcujus? nisi ejus
    quod est aperte dicere: Yenile membra, regnale qui reprobat consilia principum, consilittm vero ejus
    cum capile, quia ego sum regnum. Se enim dabit manet in mternunr(Psdl.xxxii, 10). Ecclesia aufem
    suis, ut scriptum est: Jusjurandum quod juravit ad voluntas Dei est, cui per prophetam dicitur : Vo-
    Abraham patrem nostrum, daturum se nobis (Luc. C caberis vbluntasmea (Isa. LXII,4). Et nola quia vo-
    i. 73). Patientia vero nos exspectat, juxta illud: luritas pertlnet ad charitatem,' cbnsilium vero ad
    Ignoras quoniam benignitas Dei ad patientiam te ad- correctionem. Ille enim voluntas Dei est, qui non
    ducit {Rom. u, 4) ? Et nos in patienlia nostra possi- timore poenali, sedsponte se CTeatofi subdil. llle
    debimus animas nostras. Per Palhmos autem insulani, vero qui nec timore, necamore, se conferre vult.
    quae fretus (Ita cod.) interprelatur, in qua Joanues diviria agente clementia, fit ad eum correctionis ser-
    erat religatus, perseculiones et.angustise designan- iBo, ut relielo errore, consilium salutis percipiat.
    tur, quas patitur Joannes el Ecclesia, id est species Smyrna in Latinum vertitur canticum eorum, id est
    _et genus; sed propter verbum Dei, nonpro suis ma- electorum, canticum vero illud est maridatum novum.
    lis; juxta illud Petri apostoli: Nemo vestrum patia- Ecclesia igitur canticum hoc quotidie cantat, cum
    tur quasi fur, sed quasi Christi discipulus (I Petri maridatum-novum diligendo Deum etproximum im-
    IV, 15). (VEUS.10.) Fui in spiritu in Dominica die. plet. Pergamum interpretalur -dividendicornua eo-
    Hinc jarii singillalim de specie, singillatim de genere rum. Et quorum nisi Christi, et diaboli? In cornibus
    dicendum est. Nori aulem Joannis spirilus carnem itaque Cbristi regntim ejus ostenditur, id «st Eccle-
    funditus deseruil, quando hoc vidit, quia corpus si- sia. In cornibus vero diaboli, ejus etiam .reguum, id
    ne spiritu nori viveret, sed in exstasi positus, nihil } est impii. Audi igkur divisionem cornuorum : Om-
    per corpus vel sentire vel inlelligere potuit. Et uota nia cornua peccatorum confringam, et exaltaouritur
    quia non in sabbato, sed in Dominiea die se in splritu comua justi (Psal. LXXIV,11). Thyatira dicitur iUu-
    fuisse dieit,- quia jam vetus illa, qusemortem opera- minata; et quae alia illuminata intelligitur nisi illa
    batur, lex transierat, etnova quse vivifical in Christi cui per Isaiam dicituf : Surge, iltutninare,- Hierusa-
    resurrectione claruerat. Allegorice Ecclesia, quia in lem (Isa. LX,1). Et apte ifluminata dicitur Ecclesia,
    electis facta carnis spiritu mortificat, ut in novse vi- ut meminerit se tenebras fuisse. "UndeApostolus ad
    nunc au-
    ,tse conversatione assurgat in spirilu, et Dominica ejus membra : Fuistis aliquando lenebrm,
    dies esse deraonstrat. Unde est illud Apostoli: Vos tem Ittx in Domino (Ephes.s, 8). Sardis Latinesonat
    in carne non estis, sedin spiritu (Rom. vm, 9). principi pulchritudinis,ubi subinfelligendumest apta-
    YERS.11'.— El audivi post me vocemmagnam tan- ta, vel praeparata. Princeps autem pulchritudihis
    quam tubmdicentem : Quod vides scribe.Illud scien- ille est, de quo Psalmista ait: Speciosus forma pne
    a Hanc et sequentes urbicorum nominum inlerpretationes quis eruditus probet?
    1097 EXEGETICA.— COMMENT.IN APOCAL. — LIR. I. 1098
    filiis hominum(Psal. XLIV,3). Et quseest huic prse- £A.aarea.Tllud sciendum quod Daniel vidit virum prae-
    parata ? nisi illa de qua eidem principi dicit Prophe- cinctum renes, Joannes ad mamillas, quia Yetus
    ta : Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato Testamentum Iuxuriam earnis, Novum yero etiam
    circumamicta varietate (Ibid. vers. 10). Philadelphia meniis frenat. Duplex aulem illa praecinctio.non ad
    inlerpretatur salvans hsereditatem Domino. Unde caput, sed ad membra redigitur, cum constet Re-
    apte intelligitur electorum Ecclesia, quae cum.divino dfemptoremnostrum nec corporis nec eordis luxuria
    adjutorio se ipsam salvare contendit. De hac enim tactum. Hsecigitur zonabene aurea fuisse dicitur;
    hsereditate dicitur: Dabotibi genleshmreditatemtuam quia quisquis supernse patrise civis est, non timore
    (Psal. ii, 8). Laodicia interpretatur tribus amabilis supplicii, sed amore supernse claritatis immunditiam
    Domino, sive, fuerunt in vomitu; quse interpretatio deserit. Quod autem apostolis in Novo Testamento
    permistos bonos cum malis in Ecclesia oslendit. jubetur, sint lumbi veslri prmcincti (Luc. xn, 35), in
    VERS.12. — Et conversussum ut viderem vocem eorum persona eis jubelur qui necdum carnis forni-
    qum loquebatur mecum. Dicendo viderem, oslendit cationem frenantes, ad vitse veteris hominem perti-
    non corporalem fuisse vbcem, quse videri non potest; nent. Nam ipsi prius carnis immunditiam deserue-
    sed spiritalem, quam nihil aliud est videre, quam ranl. Aliter, ad mamillas zona aurea angelus prsecin-
    audire. Allegorice Ecclesia couversa est ut vocem B ' gitur,- quia Ecclesia ex duobus populis veniens, in
    videret, quia mentisdesiderio ad verba legis et pro- Christo charitalis compage unitur. (VERS.14.) Caput
    phetaruin se contulit, ut eorum sacramenta impleta autem ejus et capilli erant candidi tanquam lana alba
    jam cerneret. Et conversus vidi seplem candelabra et tanquam nix. Caput Christi est Deus Pater; unde
    aurea, (YERS.13) et in tnedio septem candelabrorum Apostolus: Caput Christi Deus (I Cor. xi, 3); cujus
    aureorum similemfilio hominis. Per seplem candela- seternitasjuxta morem humanse locutionis in candore
    bra septiformis Ecclesia designatur, in cujus medio capilis demonstratur. AEegorice caput Ecclesise
    est Chrislus, qui ideo similis filio homipis dicitur, Redemptor ejus est; juxta illud: Caput viri Christus
    quia jam erat immortalis; sive quia non cum pec- (Ibid.). Capilli proecipui sunt inEcclesia, qui propter
    calo, sed in similitudine carnis peccati apparuit. In innocentiam agnis, id est lanse, propter resurrectio-
    medio autem apparuisse legitur, juxla illud : Ubi nem nivi comparantur. Et quia utrumque Christus
    duo, vel tres congregali/ueririt in nomine mee, ibi in se ostendit, id est innocenliam et resurrectionem,
    sumin medioeorum (Matth. xvm, 20). Et apte per quorum alterum imitari, alterum exspectare jube-
    septem candelabra aurea Ecclesia figuratur. Nam mur; idcirco non solum capilli, sed et totum caput
    septiformis operatio sancti Spiritus pernumerum, et G larisealbse et nivi assimilatur.
    selerri3esapienticeclaritas per aurum figuratur. Sic- Et oculi ejus velut flamma ignis. Isli oculi illi
    ut ilaque aurum per ignem probalum, percussioni- sunf, de quibus inferius dicitur: Vidi agnum tanquam
    bus perductum candelabrum efficitur; sie Ecelesia occisum habentem oculos septem, qui sunt septem
    ignetribulationis ad purum excocta tentationum ic- spiritus Dei (Apoc.v, fi). Nam quia Spiritus sanclus
    tibus in longanimitatem extenta consummatur. Unde et ad fldemilluminat Ecclesiam, et in amorem Dei
    Isaias ait: Dixit Dominus"cujusest ignis in Sion, et cbncremat; recte oculoruni luminibus, et flammse
    caminus ejus in Hierusalem (Isa. xxxi, 9). Praeterea ignis assimilalur. Possunt et per hos oculos spiritales
    sciendum quia el per septem candelabra, et per angeli in Ecclesia designari, qui luce scientise eam-
    filium hominis una designatur Ecclesia, quoniam dem Ecclesiam illustrant, et amoris incendium prse-
    una est Chrisli et Ecclesise persona. Unde idem Do- bent. (YERS.15.) Et pedes ejus similes aurichalco,
    minus qui vestitus podere in medio candelabrorum sicut in camino ardenti. Aurichalci talis perhibetur
    apparuit, indulus est ipsa candelabra. Quapropter effectus, quod aesin caminum missum, adhibito ve-
    hoc est vestis Christi quod septem candelabra, id est hementi incendio, immisso etiam quodam medicami- .
    Ecclesia. Genus enim jungitur generi, cum et per ne, et flrmiorem accipiat fortitudinem, et in auri
    septem candelabra, et per fllium hominisintelligitur . convertatur fulgorem. Unde apte pedes similes auri-
    Ecclesia. Et nota quia ad nos pertinet similitudo chalco ad illa novissima Ecclesise membra redigun-
    fllii hominis, quoniam sicut resurrexit caput nostrum tur, quae sub Antichristo nimio perseculionis incen-
    in re, ita et nos in spe. dio sunt excoquenda ; sed adhibito medicamine
    Vestitumpodere. Podes Grsece, Laline pedes di- .tolerantise, fortiora ac clariora reperientur. Et quia
    cuntur. Quid ergo per poderem, id est talarem tuni- in Judseavehementior erit vexatio, ubi Dominus ab
    canf, quam Zacharias sacerdotalem esse dicit, acci- impiis Judoeis crucifixus est, idcirco alia translatio
    pimus, nisi specialiter Christi carnem, et generaliter aurichalcum Libani posuit, qui mons in Judsea esse
    omnem Ecclesiam? lpse quippe DeoPatri in cruce perhibetur. Et vox ejus tanquam vox aquarum multa-
    se offerendo sacerdotium gessit. Sed hsecsacerdota- rum. Superius hujus qui apparuit vocem tubae «om-
    lis veslis usque ad ialos est, quia corpus ejus, quod paravit, nunc aulem voci aquarum multarum, quia
    est Ecclesia, usque ad novissima membra,"ea quse quod prius pauci prcedicatores, postea tolus mundus
    desunt passionum Christr adimplet; vel certe vestis clamavit. Aliterper vocem tuboe,voxYeterisetNovi
    ejus usque ad talos, fuit opus charitatis usque ad Testamenti; et per voeenf aquarum multarum chari-
    passionem mortis. Et prmcinctumad mamillas lona tas potest intelligi, cujus multiplex lex est, ut illud ;
    PATROL. C. . 35
    '
    »9 -B. F-. ALBINTSEU ALCUINl OPERUM PARSil iftfj
    E-t seies ifitbd "riMtiplexfesi iex ejus {Jbb. xi, 6) _/_,cytis tdiiqndfii iiioYtiius.Jbanhfes hbc.' locb tlhfistl
    -" .YERS-.- ii}.-—'Et'>li'db8b'atiri %ehtei-d S'ud septeh riifeiribfa,"an^elus ahteni 's*p'ecTalitef Ghristurii sigriiii-
    stellas. Pfer sepfeni stellasv rii ideiti angelus mfefiui ; cat. Joannestefgoquasiniprjutisadpeaes arigefi ca-
    exporiit, aii|eli irilelliguhlttf. Nbri auienailli cbeieslii dit, quia Ecfelesiaiitriiqfiattif mundb, Chfisti vesti-
    patrife spifitus, in quibiis nihil fepfeherfsibile invetii- gia ;sequitur. Et apte dicitiif "quasrmoftuus, qula
    lur, sedEcclesiae pfcedicatofes, "de quTbusdicitur Ecfelesia, etsi mundb el vitiis moriatuf, yivit fameri
    Aiigelipacis-atriafe flebuni!($sa.xxxni, 7), qui fectc Deo. Et posv.itsuper 'irieJdexter"aih suarii dtcens : Noti
    pef 'sMlas tet ahgelos designanitir, qtiia.ei in :huiu< thriere. -Pef dexterarii ahgeii hoc loeo pfseclicatcires
    sscul "nocteiiiceritpfermuriciitiafiivitse, et audilori- desig-riantuf; Hinc pef Moyseri dicitur : In dextera
    !?u%suis '"'coelesfla•riuntiando, angeli verifatis exi- ejus igried'lex (Jfreui.xxxni, 2); id est, in "sarictis
    s¥unt-.iQuiaverb'sepierii rionrium'er'6sutat,'sed sigrii- - prsedTcatbribii.scioctfiriaSpifitus saricfi. Slietuf plahe
    fiteaMoneiiiiivefsitatis, 'briines ecelesice."prcedicalbfes qui'd arfgelus 'superposita "dextefa fecerit';, sed feerta
    h'cecspfecies tbrii|feheridit. Unde iri sigiiificatiorie ratidrie colligihius, quia sive Joannem, siye Eccle-.
    rfori"jjahi sepierii, "8'e'd'riiius 'ahgelus, id" est peffectus siam, in illo a teffalevavit. Sed nunquid Ecclesia ab
    ofdo pfcfedicatortiiri.' Sicuf et 'sepVem caiicleiabra, iriiitafiorie passionuni Chnsli "submota est? Absit.'
    Btth-tariiuhi ABiseEcclfeslas,sed uriivefsalerri Eccie- " Attgelum ergo Joarini tanquam moriuo adpedes suosJ
    sianl designarit. Et si ~suBtililefinteridimus,- Inliis - jacentTdexieram supefpohere,"feuriiqu"ea terf a eri-
    gep'tem stellis ritlam c'ariueiebra ihvenimus; id "est gefe, esi Dbminurii "ReclemptoremEcclesiam passio-
    jri sanctis prseoicatoribus 'uriTVersalemEeclesiahi. nesejusiniTtahterii a cofdis "mcriforead spem futurce
    Uride Dbmiuus 'cum urifahgelb "loquitur, "suriciit: gloriseper sanctos prajdicafofes "exhortahdoelevare;.
    Mtdiat quid spiritiis dicdt Ecclesiis' (Apbc. n, 29). ut illud : Non sunt condignmpassiorieshujnsfemporis
    BextferaInhoc loco suriiriiaheatitudo dfebetintelfigi, ad 'futurarii gloriqm, qum reveldbitur in nobis '{Piom.
    quce iiuric inspfe,' triric 'efit ift ffe. Undeest illud vin, l'S). Etapte dicit, Ndli tiinere: ac si Dqminus
    Isaiae:Suscipielfe "itextefa jusiimei \Tsa. xij, 10). Ecciesise dicat: Accepta desiiper fiducia, humarium
    Cuiri "tergb EcClesTamih ^dexfefa"tfehefiaudimus, a tiriiqfem lohge propulsa. (YERS.18.) Ego sutn.pri*
    l«tb parlem~mfeiligefe debeniuS, qiicein "futuro ad mus, et novissiiiius; el.vivus fui, et.ijiortuus, et ecce-.
    dextefarir cbllbcajidafest.Et-asore-efas gladius utra- surii vivens"inscecula swculorum.Hic declaratur quia
    qile parte aciiius 'exiebtit. 'Quid pef gladiuni, nisi arigelus iste" Doriiinl Jesu Christi speeialiter perso-..
    pfieSicattri Yeteris 'el NoVif estatn'eriti?"uflllud Pau- nani gesslt, ciii iisec omnia cqnveniunt. Etjwbeo',
    - li : Et gladium spiritus, tjiidh "estverbumDei (Ephes. „'-slaves inortiset Inferofuih. Per ciaves:potestas divhii
    vi, 17). Quiirene ulfaqucpafie acuiusdicitur, qiiia judicii designaiur, quam nuUus.effugere-valet, sed -
    ffinc culpas opefis,' iilinc fesecat illicitas cogiiatio- cunclbs jit clavis iiicludit; jhxta .illud.:-claudit et:
    tfes-. "*Sivequia inipeifeeios jiixfa Ilttefam exlerius neiiio aferit {Apoc. iii, 7)".,Pef mofieniyero.ifle, de -
    jriformai, iet peffectbs Juxta riiysticuhi intellectum qub sciiptuin est:Inm'did duteiridiabblitnofs rntro.ipilx
    Iritefius 'erridit. ~Et fdcies ejus sicut sdl Xucet in vir- in orifeitiTerrafuhi(Sap. ufM)'. Etpef.infefqs^iii.qui.",
    tffte siia. Pfer faiflem Mgepteiri ut sol,electi'pbssuiit ad euiii pefiirieht expfTmhntur."His itaque ciaribus.,
    . accipi^iitillrid 5:FulgebVntjusiisidiit sol (Sap. m, 7). laxatur diabolus ad tehtahdum Ec.clesiam, pt Jslis.
    Iriqua sententla^si "sbleiriIsttfm visibilem volunius religatur. Uride scripfuih esl: Fidelis Deus qui nonr
    -
    inteiligefe, scieriduni quia "tunc majoiis efit clarita- pdtieiurv~os\entafi supra~q\iAm.potesiisfacere'{ICor.
    iis;quam-iiuric,"ei"s"a'n'ctb'rum iuncglbria major, Isaia x, >t3), (YERS.19.) Scribe ergo qum vidisti,,et sjiim.
    aflesiarite qui ait: Efii lux ttirimsicut tux solis; ci sttnt, et qum dporlet fieri post hmc. Transit a "generc
    lux sbiis septemplicitef 'sicut 'tux septemdieruin, in ad speclem. Hinc, enim Joanhes prsedicatores spe- .
    nclie-qua'alligaverit Dominus Uiilriuspdpiili sui (Isa. cialiter designat. Et nota quia qusejam dixerat re*
    xxx,-26). tliideb.bc iodo addituin fest:"in virtiilesha. petit', ut ctilpa tbrporis amoveatur. Scribc ei\go, ait.,
    Aliter, quidper faciem angeli, riisi incarhaiio "Rfe-^tium 'vidisti, tariquani dicei;et,'in lege et prqphetis-
    dfehiptorismaiilfesia, cjuseVeiutbftuihli-abuil hascen- futura de ine; et qum sunt, SGilicelimpleta per me,
    do> "occasummoriendb, "fetite'rii "ortumfesurgerido?' ct qucebportet fieri post hwc, id est jgusesunt adim-
    Etquia jairiejus fesafrectib pefioluih orbeni cla- plenda in membris meis.-Sed hicriber jani iiebito
    ruefiit,-quasT;sblmefidianasiibf as "cbnscenderat,eum fine ciauileridus esl, he ante lassemur iri .camporum
    Joanries isfa cferne'b"at';ideO"quecum additamerito planiiie, quain ad hujus .Apocalypsissubeunclbs'moh-
    ail ":"sictiliucelsol 'iri'vi'rtiife"su'a. tesveniamus.
    YERS.U7.'—EVcumvidissern eurii, cecidi adpedes
    •- - I^I - ~i
    .. _^
    ' ' '
    LIBE'R 'SIGIJKDCS. _ . . '\

    libfo "jain cliximiis, "haricyisiorieTn [Cdd., discii] persbha. Si yerb spifitalis, qhibusdani
    Ut pffefeetlferiti
    alii Tnleileduklerii assefurit. Qtiodsi locis quoriiodo liitelligehiiarii visiohis acceperit dicil, *
    aliiSpifitalem,
    jntellectualis iuit, iibri "msua sed in "aiiorum cifcii quibusdam"auterii tacet. Et.hbc quiuerh fnbcteiaie?
    IfOi EXEGETICA.— COMMENT.IN-APOCAL.— LIB. li. . !lM
    quia si "pertotiim aperta visio 'essef. y.iiegcefei; si __. i prosecutus est. Se.d ab hac specle ad aliam "feUectlt
    ex loto clausa, eontemneietur. .(YERS.-20.) Sdcra- seimonem, quam dighairi juclical fepfejierisione.
    nientum septeinsteUafumquas victistiitidexlerq tiiea, Priinam autem chafilatem hsu Tiuhiancelocuiiohis
    et septemcandelabra aureq; .septemst_ellm,dngelisunt dicit prioris tempbris.
    sepiem Ecclesidrum; et candelabra septem, septem Sinduterii, veiiiotibi, elmovebo cahdeVdbrifirituufri,
    Ecclesimsunt. De his sufficienterjarii dictum est. de loco sno, nisi pceniteniiritnegeWs..Quid est Tmpioe^
    - GAPUTII. nitenli dicere, '.vetiiolibi, nisi pj-aesgntianiirsehieae
    sentirelte faeiam? Ef qpia angelus et .cahS^aijfum
    YERS. 1. —Ei angelb Ephesi Ecblesimscribe:' per sjgnjficationem unjini suhi, quid est aice_fe,mbr
    Hmc.dicitquiienet seplem stelldsiji dextera sua, qui vebpcandeldbfum"tuiinid'eloco sug, iaisirriqvebo"te?
    ainbutat in 'inediosepteiri candelabrbruin aureorum. ubi hon tbtus angelus, sedlpaf s elii'sImp.cehifenS 3'e-
    (YERS,'2.)Scio-dperahia, ei 'labdrem, ei patieriliam' bet mieHigi,'cuju'slocus est Ecclesia. Nain cjulapqn
    t«.a»i.'H6c iofebbeaius Joanries, vel ex prbpria, vel gerius sed specieni in angelo lariglt, ideo locuhi sper
    e'xpfaecfedeniiuriiprsedibal6vuriipefsbria, vefba Do- clei jh genefe osleridit. Et riotandum quia nori aTt,
    mihi ipso jubenifescfibit "a"duhivfersaierhEcciesiain-, . projici.ain_, sed mgvebo, qst'ehderi_3iinpbenitgritejh
    qtisepef "angeluriideitibnStialui. Iri "qu'6aiigelomodb '.B quaridihIri liac vit.a versatrir, nequaquam "abEccle-
    lolum electoriirri cofpus, qliod ex sarietis prsedicaio- sia Ju.hditusavelli'; iseii'donum sanctitaiis, ijhp anfe
    ribus et bbriis audiioribus cpiislat, pfsecoriio laudis huniajios ocriloslucebat, p.rqptef cqr impce"nlt_e.ns non
    atibllituf ; modp eliam pafs speclaiiiei ripiaiiir iri mefefi. I\_rgyereauteni Dominus candelabruhidici-
    tualis. "Quid.igifiifqst DbiriimirhRedehipjbfeui stfeL- tur, jd esl nori siatuere, sicut coy Phafaoriis jndu-
    tas in dextera tenere, nisi felectos^uos Tnprbsperi- fare. Quandqigitur quisque crihien admittit, tuhc
    iiabere ? "Quidauterii in conspectu hojnjnuri) movetuf .candelabrume]usf
    tatTs.beaiitual'ne.'pfajdfestiriatp.s
    esVeunideniiri medio candelabfoiuiti aiibulafe, nisi qui si ci.toper poe.nlteritiauijsurfexeril, quiain eqdeiri.
    uniciiiquesahctorum gfatia.m dbribruirilargie.ridopef lo.co jriisejicqrdjter collo.calijjp,jeil ob hpp multi
    ihtefham discretibriem ubiqiie pfcesentein ade.sjse? stant in conspectu Dei, qui in .cqijspectuho.muijijii
    Qupi si pe.r stellas et cande"labj',atotrim cqrpus Ec- jacere videntur. Dicit ergo, movebocito candelabrum
    clesi.cfeaccipiirijis^ quod.ex electis _etreprobis con_- tuunp.de Igco .sjio, nisi pcenjtentiajn egeris, id_est
    sltal; pjer dexter.am_.Chri^lippjentia divTnitatisejus munussanetitatis post lapsunj non regipies, pjsicqr
    inteiIjgend.aest,. quani nullus potest eyaderft,quia in ad pxnilentiam emollire curayeris,.--
    liianu ejus sunl Giim.esfines .terrse; qui inter .cande- YERS." 6. -rr JSedhoc liqbep,quodfidisli.facta Nico-
    labra ambulat_,justos -visitandq, el injustos ,deser ^ laitamn}, qumet egg~odi; ac si jmiyers.ali.angelqdir
    rendo. Opera auterii, et Jab.orem,,et p_a,lientiam .sajje cej.'etur : -Nonin ,e,aspe.cie,quani nunc.terrui, sedin.
    se Domiftus scire.p.erMbet, hoc ,est per eler alia hoc habes, ^juia pdisli facta ,Njcolaif,a,mm,Jjum
    -ctqrum
    ctionis gratiam approbare. Sed uc,cead infir_naaj,em et figppdi. .jQusesunt autem specialia facta Nicplai^
    spepiaiemiorpoj^is.pariem sermo recurrit cuin sub- tarjim , bqatus Augusljnus injibj» de IJserjjsjbus
    ditur^. oslendit.dicens : t Nicqlaus, iut.fertur, unijs fuit £X
    ..Et-quiq sustinere fign yajesmqlos. Nqn enim lau- iSis septeai diacqji.ibusqui ,o,r4Jxiati sunt ab.apqs.tq-
    dis, sed magnaeinfirmitalisin.dicia sunt, ^ingelum Iis-,quique, CTm-zelopulch,errimse^mijugis culparer
    malos sjistiuere non ppsse. Et nofandum quia .eidem tgr, purgandi se causa perjmisjsse feriur nt ea, qui
    angelojnferiusdicit: JSusiinuistipropternpmenmeum^ vftllet, uleretur, quod «jus factujn jn sectam turpis-
    q,uodliuic locp ^ontrariuin nop ,est, quia in uno jn- sjmam yersum jest, qua placel usus jndifferiensfemi-
    fixmilas, iii .alteK) membiw,um -firinilasdenio.nsfra- narum, ^ectatqresfitiamiejus, nec ab jbis quceidolis
    tur, ;Ei tentasti egs .qui se dicunt esse appstolos, et immolantur diyidunt cibos suos_.;».Generalileraufem
    noti^unt, M invenisfi egs mendqces. pullulasse cre- oranes hseretici Nicolait3esunl,.NicoIausenjm inter-
    dendum /esl,tutic inJSpJiesiEcclesia falsos apostolos, y. pretaturstultus pqpulus. ^Quicuaqueigitur de sapien-
    qups idemJpannes in epist9la.sua_antichristoS-vocat, lia Patris, quse .est Filius, -yeranori seiitiunl, £jsi sa-
    in quorum pepsona ,pmjri,um;hcereticorumperfidia pie_ptes*int,.saecuIo,secundumDeum slultos se esse
    yo.talur. T-entalioautemr_ali.quando ad probationfeni dem.o.nstrani. Invenim'us_etin Ecelesia Sicolaitas;
    peilinet, -ut illud : -Tmtat p_gsjdominus Deus vester eqs scilicet, quos s.tulte in terreno airiore «thesauri-
    (flettf. xv, #). JScclesi^ -ergo faisos tentat, cum in zarieyidemus. -Notandumderiique,quia nou ait, odi-
    pjce^catoj^busih.sereticos<de fide interrogat-, uii-um "s.ti-^icblaitas ,sed facta Nicolailarmn; quia 4ioh na-
    veritatis, ;an jpendacii-.sint jdiscipuli.("feas. ~3.)'E't tirrani, quee «bonain- ilSiscreata <est, sed pessiiria
    pitienliaimJiabeSj,# sustinuisti propler nbm.entrieum; facta (Dominus,et pqui~exparte diiius isunl.. in eis
    nec defecisti. Hsec _qtiiamanifesta suntTlranseamtis. odisse p.rqb.ahtiiE.
    (YERS.4,;) Sed habeo Mtdersus,te quod charitaierii YERS.?•. — '-QMhribet-dufemduiiat 'qiiiii^Spifitit^
    tiiam fiimam rdiquisti. (YERSV 5.) Memoresto ita- dibat-Ecclesiis. Hfec-difeto feridentef Ostfehditqtiiain.
    que mide jexcider.is,_etjage jpmniteiitiam, et priiria tihaiSphesibrum-^kjclesia-,'univef.dtate'm'credetitiuia.
    operg fqc_..Absitiut isprimamxharitatem reliquisse comprehendit. Aufes vierofionfcofporis, Isedcordis
    credatur, quem in pracedenti versiculo tanla laude requirit; juxta illud; Vobisdico , _quiauditis. ^ed.
    1105 B. F. ALBINi SEU ALGUINIOPERUMPARS II. 1104
    cum angelus.specialiter Filii personam gesserit, quid A ista conveniunt, qui falso sibi Judseorum,id est con-
    sibi vult quod hon dicitur, quid Dei Filius, sed quid filentlum, riomen assuinunt.
    Spiritusdicat' Ecclesiis ? nisi quia "ad iristruendos VERS.10. — Nihil horum iimeas qumpassurus cs.
    riibfes huipanos verba FiIii,'"Spiritusverba sunt. Yel Juxta illud evaagelicrim: Ndlile timereeos qui occi-
    nqn specialiler Spiritus sancti persona, sed tota Tri- dunt corpus, anhnam autem non possunt occidere
    riitas in Spiritu aecipienda est. Vincentidaboeiedere (Matth. x, 28). Ecce missurus est diabotus ex vobis
    de lignovitm, quod est in paradiso Dei riiei. Lignum in carcerem, ut tentemini, et habebilis tribulationetri
    vitce sapierilia Dei Patris est, juxta illud Salomonis: diebus decem. Hic liquido ostenditur, diversas in
    Bealus homo qui irivenit sapienliam lignum vitae uno angelo personas alloqui. Cum enim singulari
    (Eccli. xxv, 15), et reliqua. Et apte lignum vitaevo- numero prsemiserit, timeas, plufali intulit ex vobis;
    catur, quia in pfseseriti eleelos suos ab oestu vitio- et iterii, ut tentemini; sed nec aut tententur, yel ha-
    riim protegit, et in futura beatitudine cibum seternse bebunt;- sed ut tentemini, et habebitis: ut hoc dicto
    contemplationis se"desiderantibus prsebet; unde est insinuaret, in uno multos consiare. Universas igitur
    illud : Satiabor dum manifestabitur mihi gloria tua pressurarum anguslias nomine carceris designavit.
    (Psal. xvi, 15). Qui ergo-vicefit, id est qui in Ghri- Quod autem non ait, vos, sed ex vobis, illbs vult in-
    sto, el per Christum antiqui hostis tenlamenta su- B lelligi qui ex illatis tribulatibnibus victores existunt.
    pefaveril, dabit ei"Christus secundum humanitalem Sed quid sibi vult quod Ecclesiaetribulationem de-
    suam edere de ligno vitae, quia ad judicium veniehs cem dierum numero concludit? nisi quia contra va-
    perducet ad contemplandamdivinitatis suaemajesta- rias persecutionum passiones, contra'diversas cupi-
    tem. Paradisus autem, in quo lignum est vitse, vfta ' ditatura -illecebras, decalogi maridatis subdita con-
    est seterna, quseest in ligno vitse. Et nota quia Deum ffigitur. Esto fidelis usque ad mortem, et dabo tibi
    se habere dicit, secundum humanitatem loquens, coronam vitse. Hoc generaUter omni Ecclesise, et
    quam pro nobis assumpsit. Prseterea quia hunc an- specialiter unicuique fideli dicitur. Hinc Dominusin
    gelum partim laiidal, parlim vituperat, secundum Evangelio : Qui perseveraverit usque in 'finem, hic
    suum nomefl; quia Ephesus, et lapsus magnus, et salvus erit (Mallh. x, 22). (YERS.11.) Qui habet
    voluntas.mea dicilur. aurem audiat quid Spiritus dicht Ecclesiis : qui vice-
    rit non Imdelura tnortesecunda. Cum sacra Scriptura'
    " VERS.8. — Et angelo Ecclesim Smyrnm scribe: tres mortes ponere solita sit: unam scilicetpeccati,
    hmc dicit primtts, et novissimus,qui fuit mortuus, ei alteram carnis, aliam vero damnalionis, cur hoc
    vivit; (YERS.9) Scio tributationem tuam, et pauper- loco ultima damnatio non lertia, sed secunda mors
    tatem; sed dives es. Hoc lanturii non urii, sed magis 'C' appellalur, nisi quia illsehic poni videntur quse no-
    unitati sanctorum dicitur, quorum tribulalio iuulti- cere probantur ? Mors scilicet peccati, et mors
    plex est. Unde alia translatio , tribulationes plurali asterni supplicii, ad quarum comparationem,' ista
    riumero posuit. Paupertalem vero geminam intelli- qusecafnis est, mors dicendanon est.Lsesionis"vero
    gere debemus; allera enim est in terrenarum rerum vocabulo,
    "
    miseriarum debet inlelligl corruptio.
    abdicatione ; altera in spiritus contritione, qria su- "YERS.12:—Et angelo Pergaini Ecclesimscribe:
    perbia minuitur,- humilitas augetur; de qua Doini- Hoc dicit qui habet romphmamex utraque parte acti-
    nus dicit: .Beafi pauperes spirilu (Matth. v, 5); illfe tam. Hoe superius dicluni est. (YERS.i5.) Scio ubi
    enim spiritu pauper est, qui cum boha agit, semper habitas, ubi sedes est Saianm. Hoc generaliterEccle-
    seinutilem altendit. Dicatur itaque: Scio pauperla- sioedicitur, quseper orbem universum habitat, quo
    temtuam, sed diveses; acsidiceret: Gndeteper diabolus regnal. Et tenes nomerimeum, et non-ne-
    huriiilitatem spiritus pauperem existimas, inde per gasti fidemtneam, et in diebusillis Anlipas testistfieus
    omnia dives comprobaris. Sic autem dictum est scio, fidelis, qui occisusest apud vos, ubi Satanas habitaQ
    tanquam diceretur, scire te facio. Potest eliam qui- Hsecsenlentia aut scriptofum vitio corrupta est, aut
    libfetelectus ideo pauper et dives vocari, quia coe- per subaudiliones-debet explanari, ut iste sit ordo
    Iestis patrice divitias nondum habet in re, quas pos- Dyerborum. In diebus illis Anlipas testis metis fidelis
    sidet in spe. Et blasphemarisab his qui se dicunt qui occisus est apud vos, non negavit fidem meam^
    esse Jttdmos, et non sunl, sed sunt synagoga.Satanm. vel certe in diebus illis exstitit Antipas' testis meus,
    Hoe. universali Ecclesise dicitur, quce in sirigulis qui occisus est apud vos. In quo' marlyre oirinesle-
    membris per loca, et in toto corpore per brbem, ab stes praeconio• laudis attolluntur. Apud vos autem
    inimicis blasphematur. Neque enim in solaSmyma dicit, non quo ab illis occisus sit; sed inter-illos ab
    vel fuisse vel esse Judaeosblasphemantes credehdum his in quibus Satanas habitat. Et nota quia singu-
    est. Quserendumvero est ubi Judceiprbprium nomen lari numero prsemiititur tenes, et plurali- inferlur
    amiserint, cum etiam post nfecemRedemptoris; eos vos, quia plures in unapersona affatur. (YERS.!•£.)
    sacra Scriptura ita nominet, ut in .Actibus apostolo- Sed habeo adversuste pauca : habesillictenentesdo-
    rum. Sed sciendum quia nomen, quodjuxta liUeram clrinam Balaain, qui docebatBalacmitterescandalum
    -exterius prcetendunt, interius spiritu amiserunt, cum coratn filiis Israel, edere, et fornicari.- Nequaquam
    Christum confiteri noluerunt.-NamJudaeuscpnfessor ista illi conveniunt, cui prsemiserat, tenes nomen
    interprelalur. Secundum figuram vero, haereticis meutn, el reliqua. Sed in alteram speciem serino
    HOS EXEGETICA.-^-COMMENT.IN APOGAL.— LIB. H. 1106
    convertifur, doctrinam vero Ralaam consilium vocat, A / lus Iapis est pretiosus, qui et carbunculus vocatur;
    quod dedit Balac utponeret mulieres pulcherrimas quoniam sicut carbo succensus, qua magnitudine sub-
    eoram filiis Israel, quarum speciebus delectati in sistiteairf"tenebrisposilusfulget,iia et hiclapis facere
    •ainplexusillicitos ruerent, - eafumque blanditiis deli- •perhibetur..Quiditaque per calculum candidum, uisi
    -.nili de sacrificiis Behelphegormandncarenl; ac per .CliristusiJesus,designatur? qui sine ulla peccati offu-
    •hoc a Deb deserli coram-inimicis suis caderent. Sed •scatioriemundus inler homines apparuit,et divinita-
    gi a proprietate ad figuram recurrimus, qualiter post jtis succ.lucelenebras nostrsamortalitatis illustravit.
    vel. gesta vel gerenda sunt, invenimus.' Balaam Etest sensus : de mortis auctoretriumphantem co-
    quippe interpfefatur populus varius ; • uride apte de- haeredemmeum _in regno Patris efticiam. Alia vero
    sigriat hsereticos, qui diversis erroribus evanesctint: .translatiopro calculo margaritum posuit. Romen n'o-
    Balac autem elidens, per quem hujus sseculipotesta- yuni dicit Christianum pridem inauditum, dcquo per
    -les exprimuntur.quseplferumque, haeretieis suaden- •jsaiam DominusEcclesisedicit'. Vocabiturtibi nomen
    •tibus, dignitatem Ecclesisead tempusinclinant": per Movum,quod os Dominilpculum est (fsa. LXII,2). Sed
    Israelvero, vifum Deum videnlem Dominum, electi ,cum multi a diabolovicli hoc nomine censeantur,
    figtirantur. Dbcente itaque Balaam, mittil coram quomodo solis vincentihus hoc se. dare pollicetur?
    filiis Israel Balac scandalum mulierum, scilicet de- B I nisi quia datio.hic illa accipienda est; qua prsedesti-
    ceplionem cum quibus de idolothytis edaiit, et forni- natos. ad vitam supernse civitalis novimus electos.
    ccntur, quia, hserelicis suadentibus, principes hujus JJbiapte subditur, quod ftemonovit, nisiqui' accipit;
    S33culi,eorum sectas, quasi pulchras foris ostendunt tanquam diceret: nullusdignitalemnonijnisChristia-
    in locutionibus, quse intus omni spurcitia plense esse ni vita et moribus defendil, nisi qui boc divina prse-
    noscuntur. Aliter Balaam, id est diabolus, docet destinatione' ad vitam aeternam promeruit. -Nosse
    -Balac, id e~t carnem, ulmittat-mulieres, idestsse- enim Chrisli nomen, ad cuslodiam mandatoruin per-
    culivoluptates, quibuspereantanimse. lioet; accipere vero, ad gratiam divinseprcedestina-
    YERS.15. — Ila habes et tu tenentes doctfinam tionis refertur.
    .Nicolaitarum. De factis Nicolaitarum satis jam di- . YERS.18. — Et angeloThyalirm Ecclesimscribe :
    ctumust. Dumautem ait, non habes illic, sed habes Hmc dicit Filius Dei, qui habei oculos ut flammam
    et tu, ostendit a specie adspeciem sermonem cohverti. ignis, et pedes ejus similes aurichalcb. (VERS.19.)
    Et quia nihilinteresl utrum quis pro doctrinaBalaam Novi opefa tua, et charitatem, el fidem, el ministe-
    anproKjcolaitarum tacuisse redargualur, recte suh- rium, et palientiam,etopera tua novissimaplupaprio-
    jungitur : similifer poenitenliam age ; 'quo diclo illi . ribus. Hcec universali Ecclesise dicuntur, cujus.Dp-
    eliam ad poeiiitentiam latenter provocaniur, quos minus opera, charilatem et fidem novit, quia per
    idem torpentes proedicatores nequaquam correxisse electionis gratiam approbat. Sed hoec prsepostere
    nolantur; unde et subditur : (YERS.16) Sin autem dicuntur; primum enim est credere, dehinc.quod
    venio libi, et pugnabo cum illis in gladio oris mei.. credis amare -, postremum quod amor et credulitas
    ,Cur enim non ait pugnabo tecum, sed pugnabo cum compellat operari. Ministeriumhocloco vult intelligi
    illis ? nisi quia, ut dictum est, illos etiam ad lamen- impensam misericordiam extrema facultate.' Sed
    tum venire horlatur quos praedicatorumtorpore pe- quserendumest cur Ecclesise opera novissima plui-a
    risse cognqverat. Quodtale est ac si diceret: -Yenio praedicenturquaui priora. Seiendum itaque quia pri-
    ,tibi, et pugnabo tecum, sicut alia translatio demon- mo ab aposlolisquatuortantum capitula gentibusad
    stral. Yel venio vobis, et pugnabo vobiseum., Quid Chfistum conversis servari prsecepta sunl:- videlicet
    estaulem dicere venio tibi, nisi-respectum irse mese ut abstinerent se.ab immolatis et fornicatione, suffo-
    sentire te facio? Yel quid, pugnabo curriillis.in gladio catq et sanguine. At cum processu temporis parva
    oris mei, nisi acutis eloquioruih meorum senlentiis spatia devoluta fuissent, creverunt ad culmeii perfe-
    damnabo ? (VERS.17.) Qui habet aurem audiat quid ctionis; ita ut multi credentium cuncta mundi post-
    Spiritus dicat Ecclesiis': vincenti dabomaniia abscon--i -
    j. "ponerent. Yel quia ab Anlicbristi persecutione am-
    ditum. Manna absconditum panem dicit invisibilem plior in ea virtus enitebit operationis. Quceenim iiunc
    qui.de coelo.descendit, qui ideo faclus esthomo, ut ex genlibus sola laborat, tunc Judaeosetiam ad fidem
    panem angelorum manducaret homo. Quod manna perducens duplo laborabit.
    nunc sumitur in sacramento per fidera, quandoque YERS.20. — Sed habeo adversus te ,quia permittis
    .auteminveritate.per speciem ; juxta illud Psalmi- mulierem Jezabel, qum se dicit propheten, docere et
    stse: Satiabor dum manifeslabitur mihi gloria tua .seducereservos meos, fornicari, et manducare.de ido-
    (Psal. xvi, 15). Mannaenim interpretatum sonat, lothytis. Hsec non illi conveniunt,. quem • superius
    quid est hoc; quod non dicimus, nisi de re. quam tarita laude prosecutus est; sed specialiter ad malos
    ante non vidimus. Apte ergo, illa satielas coelestis praedicatores , qui sua negligentiafornicationem et
    glorisemanna vocatur, quia juxta Pauli vocem, nec •idololalriam in Ecclesia sinunt. Kon autem credeu-
    oculusvidit,,necin cor hominis ascendit, qumprmpa- dum est usque ad illud tempus Jezabel-.uxorem
    ravit Deus diligentibus.se (I Cor. m, 9). Achah iu corpore mansisse, qua» equqrum -ungulis
    Et daboilli calculum candidum; et in calculo no- novimus comminutam; sed quia erant turic in illa
    men.npvum, quod nemo.npvil, nisi qui accipit. Galcu- qui coilus illius imitabantur, idcirco in eis ipsama-
    U 07 B. E. ALBIM SEUALOUINI QPERUM PjARSH.- ,M08
    ter fbrnicationum nofabatur. Reprobi enim vitiorumi A securitatis deeepti.one ffagellaiido nqn eripiat. Et
    parilitate conjunctij unum antiqui hoslis corpus eifi- quia incrementa, vitibrum, quasi quoedamsppplicia
    eiunt: sicut electi virtufum compagine ununi Christii sunt, ben^ ipse lectus tribulatio niagna vpcatur.,Po-
    -corpus de se reddiint. Pornicatio vero. Jezabel qua- test etiamper Jectanij ceternum suppljcium designa-
    trimbda est. Est enim delefetationis, ut illud: Quii pi. Unde mihi, aiter interpres..prq lecto luetum po-
    viderit riitilierehidd eoncupiscendumeam, jammmcha- Siiissp.yidetur. EtscienlEcclesim, quiqego sumscru-
    tus esteahiin corde suo (Mattlu v,'28)i Estet operis, tatis reries et corda., ,In rfenibus ipsam yult intelligi
    liftde ApostoTus.:Fiigite fornicationein, fratres (I Cor. ^corporalis luxurice perpetralam. nequitiani, quia hu-
    vi-,18). Esl idolblatrise. jhxta illud : Mcechatuest cum .manse concepliqnis semen de.lum,bis egj_editur;viro,-
    et Est etiam avaritiae, rum; cordium autem yocabulp. spiritalis-adulterii
    ' lapide ligno (Jerem,- m, 9).
    juxta illud : Avdrilia. qute est -idolorumservitus (CoL ineentiva. Unde Psalmista : Ure. renes meos *t. cor
    iu, S). Notandufti qubqiie quodJezabel propheten se meumJPsal. xxv, 2). Sed ninjquid,prius quani Domi-
    dieit, et ideircoDei sefvos "seducil.Cum igitur qui- nus idqlolatras et fornicatores in publicuni prodat et
    libet continfenti dicit t- Veni, fruamur concupitis. toucidet,. nescit himc Eecles.ia occultorum cognito-
    quia si hbc Deus fieri nollet, niarem et feminam nqn reni esse?Aut quqmojo Ecclesia d.ieipotest. si hoc
    effearet,- qriasi prophetando Dei militem seducere S- exitu rerum, el jQOjq-potiusfide. cognoverit? Gerta
    quoefit. Jezribelitaqtie Interpfetatur sanfhinis fluxus; efgq fide lenendum est,-qu_anluniad prcesentis tem~
    aiit ilufens,vei sterquilihiurii. Sanguinis venraoniine pori.squalitatem abdifcieos.niqrlepuniri.rUt sit iste
    pecfcala figarantuf j juxta illud : Libera riie d<eSan- sensus : ,cum in abditis atque occultis reprobos con-
    guihibus{Psal.L-, 16): Muliefum"autem in patienda d.eninp , eliam tunc cunctorum me acla cognoseere
    lluxum sahguinis ista consuetudb perhibetur,' ut plu- fideles nori ambigunt. Et-dabo unituiqiie vestrum se-
    ririiorum dierum cbllectus humof sangriinis, cum mndntri ppera sua. fledit^a specie ad genus. Hie au-
    menstruum lempiis advenefit, superabundans fege- tem quod exponi debeat amplius npn -est,' sed quod
    - - '
    xatur. Sic universali Jezabel evenire probatuf : diu magis linieri.
    enim corigesta turpis delfectatio5 cum tempus adve- YERS.24: — Yobisdico cmteris qui Thyatirceestis :
    berit, ad apertarri operatiohis deformitatem prosilil. qiii iion habeiiidocirindih haricj qui noftriovefuht al-
    Deinde fit mehs vehemetitlus anxia, et nt cera ante titudinfeiriSatance. Hoc Ioco adhlecfos vefbdni re-
    iacieih ignis pariter hohib liquescit: unde f eete fluens -turrit.- Altituiio autem Satanae ruinosa illius
    super-
    vbcatur. Postrenib et ijisa perpfetratseluxufise itefa- bia intelligenda es"t_qua priinus contra Deiiih elatiis
    lionfe longe latecjufeinalae opinionis"fetof eihittitur. p- ttimuit; quam electi jgnorate dicuhtur,id fesfhullb
    13nde ebnsequfeiitef Jezaberstefquiliniurii intefpre- consensuimitandamrecipere; sifeutisaferaScriptura
    tatur. innuptas mulieres dicif rion tognoyisse vifos," id est
    YERS.'21. — Et dedi illi tempu%~ut pmhiteiitiam nequaquanffuisse experfas opera vifofum in cbncu-
    iayefet, et non vidt pmnitere a fornicatibne sua. Hinfc iitis; et sicut hominein veracfehi difciriiusignofare
    de quolibet reprbbd pferbealiifri Job dicitur: Dedii ei iftentirii .Quemadmbdum dicuht. Nbnponaih
    Dominus locum pmniteriiim, ef ille abittitur eohrsu- TOSaliud pondus; Qui sunt illi qui dicurit.nisiSuper
    po-
    jterbiain {Job. xxiv, 25). Sed Cuhi prsecedeiili vfersi- -piili Judseoraiii, qui super fcredetiiitiiiihuniferumcse-
    «sulotorpentem prcedicatorem pro forhicatione Jeza- femonias veteris legis dicunt iiriponi? UndfeLiicas
    ibfelTedarguerit,fcufhbh dicituf, dedit tibi, et illi, sed ev&ftgelista•: Quidam descendenles a Judwa docebant
    tahthni illi ? prssfefilrii cum lesletur Apostolus': quia ffaifes; quiri riisi circdmcidamini secunduih tnbrem
    iion soluni qui faciunl malum, sed etiam qui conseti- Moysi,non poteStissdlvi fieii (Act. xv, l). (YEUS.
    25.)
    "iiunt faclentibns, «tefiia sririlmorte plectendi (Rbm. Tamen i'd quod Imbetis tenete, donec venidm. Id est
    i, 52). Sciendum efgbquia sefhio Dei a specie ad *hus leve ad quod voeatfestis, graiiatii scilicet Re-
    'genus lrahSit,et in eOpafterii speciei reprobairi qiiasi idemploris abjicefe nolile. Dicendo autfem donec ve-
    fexoccuito irnpoenitenleitt redarguit, fjuani stipfa D) jtiam , ostendTt Ecclesiam' usque ad restatifationis
    -apefte incfepavferat; qiiatfenusuna eaflehiqufespfe- tempora sub gratia nianere; (Vjshs.-26.) El qui vicl-
    cies modo rea, modb digna appareal, feum et tit, et qui custodierit operd ined usqhe in finerii, ddbo
    apertenegligens,etnon apefleimpoenitensredafgui- ilii potestalem super genles. (VERS.27.) Et ieqei illas
    tur. Hocautem idcifcb, ufepars spfecieiquseinSarictis in virga ferrea; et tanquum vas figiiti confringentur.
    "praedicatoribuscoDStai,illiqucfein repfobis est, vi- {VERS? 28.) Sictit el ego cttcepi a Pdtfe itieo: Hanc
    "deretur conjuncta. (VERS. 22.) Ecce porio eam in poiestalem Filius aPalfe, non in divinitate, sedin
    lectum, etqui mmthantur cumea in iribuiationeriiaxi- liuriianitale acfcepit, qua minor esl a Patfe: Unde'
    'iha erunt, nisi pmnitentiarii egerint ab gperibus ejus. illud : Data esi mihiomnis potestas in cmloet in terta
    ^YERB.'25.) El filiosejus interfieiam in mortem. Je- (Matih. xxvni, 18); et quia electi membfa ejus sunt,
    Sabel ac mcechantes ili ea et filii ejus urium sunt -et ipsi hanc potestatem in capite suo accipiunt.-juxta
    €6ipuS Satahse, qnod Irilecto ponilhr nbri ut quieseai, illhd: Qtiodcunque ligaveritis sripbr terrain, erii liga-
    Sfed-Ul'phreneSimincufrat;lecii enim noriiine auda- tum et in cmlo(Matth. xviii. 18), fet reliqua. Per vir-
    *ia aciecuritas delinquendi accipitiif. A Deo aulem -gamiefream regimen pfsedicalbfuhi
    expriniitur. Vir-
    pbhi dicitur, non qub ipseinipeilat, seu quoab hac f a fehimfeiTea recfitudirifehisine nibllitifehabeti Sic
    ''
    1109 EXEGETICA,V COMMENT.'IN APOCAL. LIB.. II. — IHO
    sancjtiprsadicatores nec sibi nec aliis cqntra vitia _&intra sinum Ecclesise, qui yitam ab omni crimine
    <_t_
    parcqre noverunl; sed in sq el iri aliis tanium jusli- custodieutes , viviapud honiines sestiniantur : qtiia
    ti» t\'ajnitem diri^ere.student. ,Un,deChristo diei- iiitenliq recta non procetiit, apud Deum mortui de-
    tuf : .Virgq j.eeta:est virgd,regtii tui (Psat. XLIV,7). putantur; guibus dicitur : Esto vigilgris, et confirriia
    Et apte.cfedentqs yasis fictilibiis conip.ararilur; vasa . cceterg,qum tiioriturq erqnt; ac si diceretuf : Si vis ut
    -en.ni sunl pqrtando thesaurum a sceculisabscondi- compagg"virtutum vivat, cave intenlionem operatio-
    tum ; ficlilia ajitem, ..quia carnis .^qryuptione ,gra- - nis, elatio vivel. N'oii enim invenio operd tua plena^.
    yantur. Und.eAppstqlus: habemus thesaqrqin istum coram Deo,tneo. Id est quia caput elanguit intentio-
    in v&si.s'fictilibus (II Cor. -iy, 7). Quqd a,uteni.bcec nis, nequaquam pleha vel pinguia yigeril membra
    yasa tactti yingceconfringi narrantui', par_s vaspriiiu virtutum, sed riiacilenta ac pene mbrtua tabe-
    - ' - -
    ,debet intell.igiquce_adhuq dissipatur utin meliqs.re- scunt. ,
    formetu.r. Hinc humanl generis figulo dicitur: Yerte YERS.5. -rr In mente ergo liabequqliter acceperiset
    impios:et non entnt (Prov. xn, 7); subauditur impii, audieris, et serva, 'et pmniteniidm age."Hoecsententia
    sed pii. Sed quid sibi vult. quqd.praemiliitur, qiti vi- ad utrumque reclditur sensum. Audiefat"«nim : Qm.
    -cerit, et mstodierit,operqrneausque %iifir\em? Nunquid qbservaverit toldm legem, offenderitdutem-in uno,
    •non regit creidentes aliquis priusquam de.diabqlo _gfactus esl otnniumreus (Jacob.ii, 10): item, Si ocu-
    triumphet pervenieiido. usque, ad finem? autfo.rte lus ~~tuusnequam est, fofus corpus tenebrosumerit
    postmodum regel?4}uapropter,seiendum quia futui'0 (Matth%\i,SS). Si au.temnon vigilaveris, veriiam qd
    "Dominuspro.prceteritq utens, per gratiaifi pr^sdesii- ie tanquqmfttr, ei non scies quando veniain.Yigilare
    uationis jam vicisse, jain qpei'a sua usque ad fineni est apeccali somnoper poeriiteritiaelletiimadjusti-
    custodissq fiesignat., quibus se' potestalem super tiam exsurgej'e.Apta autem hic fufis comparalib.in-
    gentes daturunipronuntiat.-acsldiceret: illLbene trqducitur, qui dum improyidus adyenit. dormierites
    regendi effectum-ministrabqqueni victqrein.el opera .quosque reperiens jugulat ,'et bona eqrqm.depra!-
    rhea risque ad.fiuem persGver.atur.uniperspexero. Et .dat: sic pcelestisjudex dum iusperatus qccurriHrii-
    hoe idfeo,"quia futura apud illum prsesenfia sunt. Et pcenitenles. ajiimadyersiouT_ispntentia perimit, eq-
    -dabo illi stetlam matutinam. In.Seriptura sacra s_in- yumque acta- vjeljii,.fortissimus pradq djsperdft.
    gulari numero stella matutina Christuni significat. _(YERS_. i.) Sed hab_eppgucatipminainSardisquitmt}in-
    Unde inferius : Ego sumslella tnqtutinq; plurali yerq - guinaveruntvestinientasua,etambulabuntmecumin\al-
    angelos. Matutinam efgo sfellam Dpminus yiricenti- bis quiq digni sunf.Uli yestimenta suasordi.b.us.n.on in^
    "bus dabit, quando corpus-humilitatis nostrse reibr- -tingnnt, qui.pqst bap.tismatis sacramentum morj.ale
    mabit, scilicelquando omnes^uiinmbnumentisau-. C cnmen non admittunt. Sed quia rari s.untj idcirco
    dient voeemFilii Dei . et proeedent: quos ad per- prseinittitur, pquca notnina. Quo igitur, Domiqe,
    fectum «iem perducet, fium divinilalis-suaj clarila- jtecum amjbulaturi sunt? Uride, et quq^,ni.si.~d.et.e in
    lem illis ostendet. " le? Tecum enjqi.
    quq_tidiean-ibulanl, quia passionis
    tuse vestigia sequentes.observant. Tuquippe prsece-
    CAPUTHi.;.
    dis exempla dando, -illihsece.ademiniitando seqnun-
    - YERS.1. —.Et angeloEcctesimSardis scribfi: Hmc tur. Digni autenfdicit, aut
    mundi, aut niea digria-
    dicihquiJnJJiet-$.eptem spiritus Dei et septem stellqs : tione. cqndigni,.Sed nunquid desp.e.raudunies.t his
    Scioopera tua,qu%anpmenhapesquodvivas, sednipf- ,qui ppst b_aptis,muniyitam pqinquinarit.?Absit. ,Cui'-
    inns ,es. (YER~S. 2.) Esto vigilgns,.et confirma cmt.erja rant ilaque ad <4anguiln!em, cujni, non quo rnrsrim
    .qummorilura.e);ant,Miiex Dpmuius sep.temspiritus, aqua bap.tisma.tisin"eq,__tinguaritur, sed lacryrharum
    aliter Jiabet slellas. Hab.etenim septifgrin,9niSpiri- ibnte a peccatorum maculis ablqaqtur. Unde mqx
    tum .sequalemsibi in natura divinitatis: liabeisep.ti- sequitur: - - -
    formemEcclesiamsubje.clam sibi lanqua.manciilam VERS.S. TT-xQaivicerjt, sic tvestiel\uralbis.ld est
    jn ditione po.testalis..Sed si sola fidei .confessiope qui prq recipiendis vestibus cum inimico dimicans
    slveinprsedicatorjbus, seu in quibusdam suis audi-JD.yicerit, ita riirsus eisdeni indutus splendebit, ut illi
    toribus, "huncangelum nomen habere ,quod vivat, qui eas immaculatas servarunt. Potest boc et infide-
    operibus vero mortuum desigpat, qqomqdo eidem libus aptari, qui hortai\tur ut yincant, ,id est credaiit
    admonendo subinfert-: Esto vigilans,,et cqnfirma cm- in Christum; quia l_isee-est victqria quseyincit mun-
    tera qummoritura eranl ? Sciendum itaque quia mor- dum, fides no^tra. Et tign delebpnomejt-ejusde IJbro
    mum ex iparte.criminibus, ex parte, vero bonis op.e- ,vitm.Magnanqb.is.hoclqco oritur qusestiq. S.icenim
    ex verba sonare videntur, -ac si ejus qui nqn yincit no-
    ' •ribus vivum ostendit. Sed.quo.moil.q parte yivit,
    qiii vel -unocrimine morlnus est ?,nisi quia si per men de libro deleatur, cum constet non alios nisi
    pcenitentiam a peccatb surrexerit, ,nec illa bona quce .electosin coelilibro beataeprsedestinationis s.tylqte-
    riioituus gessit, post vivens amittit, quia cum illo et neri ascriptos. Restat itaque ut secundum,usilatam
    ipsayivincantur; elideo audit-:Msto vigilgns,et con- , sacrae Scriptqrae locutioneni intelligam.us.reprqbo-
    fifma cmtera quce-moritura erant. Id •est si e_aparte rum nomma de libro yitcedeleri; _id.es.tj_.ermeritum
    qua morluus es reviviscis , ccetera quse adhuc in te -reprobationisnequaquam.scribi; quemadinoarim_cor
    -viviint.nemoriantur, confirnias. Aliter, mulli sqnt pharaonis a Dominodici^ur. indurar,i._Libef autem
    1111 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS H. 1112
    iste est vis quaedam divina, quse electorum numerum Axi, 25); qui nunc Judseos se esse dicunt, sed non
    certum ac definilum ante ssecula prcedestinavit in surit, quia nomen quod exterius secundum litteram
    gloria futurum. Dicatur ergo de victore : Non delebo gerunt, intus secundum spiritum amiserunt. Judseo-
    nomen ejus de libro vitm; ac si diceret: quem victo- rum quippe nominis expfessio, Christi est-confessio.
    rem futurum scio; nomen ejus jam scriptum in coe- Elia aulem et Enoch prsedicantibus, ante pedes Ec-
    lis teneo. Et coftfitebornomen ejus coram Palre meo clesiseadoraturi venient, quia actionis ejus exempla
    et angelis ejus. Quid est Filio Dei victoris nomen co- imitando venerabimlur. (YERS.10.) Qubniam serva-
    ram, Patre et angelis confiteri, nisi bonis operibus sti verbum patientim, et.caelera. Yerbum patientias
    unitum sibi illum ostendere qui vicerit? quod tunc est quod Dominus exemplo monstravit, cum Tn cruce
    principaliler fiet cum eleclis dicturus est: Venite, positus pro persecutoribus oravit, et Verbis docuit
    benedicti Patris mei (Matlh. xxv, 54), et reliqua. dicens: Tn patienlia vestra possidebitis animas vestras
    • YERS.7. — Et
    angelo Philadelphim Ecclesim scri- (Luc. xxi, 19). Quod autem sequitur, et ego te ser-
    be : Hmc dicit Sanctus et Verus, qui habet clavem vabo ab hora tentationis qum ventura esi in orbem
    David, qui aperit et nemo claudit, claudit et nemo universum tentare habitantes in terra, ad Antichristi
    aperit. (VERS.8.) Ecce dedi coram te ostium apertum, tempora referendum esl, stib qrio tanta erit tribula-
    quod nemo potest claudere. Idcirco Dominus siogula- B tio, quanta non fuit ab initio sceculi. Drira quippe
    riter_sanctus ac yerus _dicitur, quia ad ejus compara- erunt corporum vulnefa, sed graViora adversariorum
    - tionem nullus est sanctus vel verax. Scriptum est jacula [Cod:, miracula]. Sed sancti a tentalione de-
    enim : Nemo mundus a sorde. Et item : otnnis homo ceptionis reservabunlur, quia non provocabuntur ad
    meridax (Psat.cxY, 11). Clavem autem David incar- Christinegationem. (VERS.11.) Vsnio-cito, tene.quod
    nationem Redemptoris nostri accipimus, quam sum- habes. CitoseDominus,vehturunidicit,ne quisincer-
    psit ex semine David. Ostium quod eadem clavis ape- taminedeficeret.Citoenimfit omnequod.transit.Te-
    rit aut claudit, ipse est Christus ; juxta illud : nere autem illum admonet coelestisyifa3conversalio-
    Ego sum ostium, et ccetera. "(Joan. x, 9.) Sic enim nem, et reddit' causam, subjungens : ut nemo alius
    clavis et ostium sicut in Evangelio pastor, ef ostia- accipiat coronam tuam. In qua sententia electorum
    rius simul et ostium vocatur. Ostium itaque apertum nuinerumcertum ac definitum videmus complecti;
    est Christus secundum carnem natus, et passus, ac stupenda prorsus consideratione' intuentes,-huicne.c
    die tertia suscitatus; apertum Vero non incredulis," addi quemquam posse nec minui.
    sed credentibus. Hoc ostium claudere nitebantur Ju- YERS.12. — Qui vicerit, faciam illum columnam in
    doei, cum csesis apostolis nuntiarent ne in nomine templo Dei mei. Templum Dei Eeclesia est, juxta il-
    Jesu loquerentur; sed quia illo aperiente nemo clau-1j lud : TemptumDei sanclum est quod estis vos (I Cor.
    dit, continuo responderunt : Non possumus nos III , 17). Et" quia non solum praedicatores, sed et
    '
    qum audivimus non loqui (Act. iv, 20). Hoc Asianis boni auditores, de aniiquo hoste triumphant; atque
    clausum apostoli apefire tentaverant; sed quiaeo in hoc versiculo omnjs qui vicerit, columna in tem-
    claudente nemo aperit, prohibuil eos spirilus Jesu. plo Dei fieri perhibetur, faleri cogimur hoc esse co-
    Potest et per ostium apertum Scriptura intelligi, per lumnam quod templum, id «st universalem Eccle-
    quam fidei gressibus ad Chrislum inlramus. Aperit siam. In eo vero quod subditur : ei foras non egre-
    itaque oslium clave David, et nemo claudit, quia ' dietur amplius, aperte ostenditur quia Ecclesia jam-
    Scripturae sacrce eloquia, quse per graliam incarna- prldem in juniore fratre ab unitate fidei et -operatio-
    tionis suoeelectqs spiritaliter intelligere facit, nullo nis, quam inprophetis sub lege tenuit, ad errorem
    Judceorum velamine in eorum cordibus adumbrare perfidice et pravse actionis transierat;sed occisione1"
    • valet. E contrario Judseis non '
    credehtibusclaudit, ' vituli saginati recepta est. Aliter, in Adam omnes
    eta quoquam aperiri non potest. Hoc etiam morali- exivimus tam Judcei quam gentes; sed Introducti
    ter discuti valet: -quia modicam habes virtutem, et victores ad secundum Adam, columna templf Dei ef-
    servasli verbum meum, et non negasti nomen meum. ficimur; quia per sanguinem ejusdem ' mediatoris
    Hic nori parva oritur qusestib; quomodo modicam D noslri, antiqai hostis lentamenta superantes, illa
    habeat virlutem, qui verbum Dei servat, et nomen mandatorum stabilitate insuperna sanctorum gloria
    ejus non negat. Sciendum igitur quia juxta sestima- solidamur, quam in primo Adam amisisse proba-
    lionem hhmanse infirmitatis dictum est, quia electi mur. Sed nequaquam amplius foras egredimur,
    cum mulla per Ghristum'pbssunt, parum se posse quia nullis inimici suasionibus ab illa coelestispalrise
    prsesumuht. Sic enim dicitur, modicam habes virlu- communi felicilate avellemur. Ef nota quia Deum se
    teni, tanquam diceretur, parvam te putas habere dicit habere,' secundum humanitatem loquens. Et
    virtulem. .scribam super iilum nomen Dei mei, et nomen civitatis
    YERS.9. — Ecce dabo de synagoga Satanm, qm Dei mei novm Hierusalem qum descendit de cmlo a
    ' se dicunt esse
    Judmos, et non sunl, sed menliunlur. • Deo meo, etnomenmeum novum. (YERS.15.) Quiha-
    Ecce faciam illos ut veniant, et adorent ante pedes bet aures, audiat quid Spiritus .dicat Ecclesiis. No-
    luos, et scienfquoniam ego dilexi te. Hoc loco fides ' men Patris supfa vincentem scribi, est per adoptio-
    prsedicitur Judseorum, juxta illud : donec pleniludo nem Spiritus .Filium ejus efflci. Quo eniin stylo scri-
    aentiumintroeat, et sic omnis Israel fiat salvus (Rom. bitur, nisi amborum gratia Spiritus? Unde Aposto-
    1115 EXEGETICA. — COMMENT.IN APOCAL. — LIB. III. 1114
    lus : Ipse Spiritus testimonium reddit spiritui nostro A et ecce facla sunt omnia nova (II Cor. v, 17). Hie-
    tjuod sumus fiiii Dei (Rom.wu, 16). Hierusalem rusalem ergo nomen super victorem scribitur,/eum
    .ver-p,Visio pacis' interpretatur, quae de coelo a' Deo' sancttDrum numero sociatur. Unde nobis haec omnia
    desceridere*perhibetur, quia electorum Ecclesia, sint, aperitur eumsubditur , et liomen tneum novum,
    qu33 ad visionem supernse pacis passibus amoris subaudilur, scribam; illud scilicet quod eidem me-
    tendit, cum Domino, cujus corpus est, in uterum diatori accessit ex"tempore/ id est Christus. Hinc
    Virginis praedestinata descendit: yel quia - coelesli hbbis dignilas, hinccelsitudo provenit, hincfilii Dei_
    gratia quotidie ejus numerus augetur. Nbva autem hinc nova Hierusalem, hinc Christiani vocamtir. Igi-
    ideo yocatur, quia per baptisinum et dilectloriem tur ubi totius summa salutis sonat, ibi taridem liber
    lerreni hominis vetustate exspoliatur, et coelestino- clebitum finem accioial.
    vilale vestitur. Unde est illud : transierttnt vetera,

    '.'•-,. LIBER TERTITJS.

    YERS.14. — Et angelo LaodtcimEcclesim scribe : B dorum quilibet non intelligil, recte miser, et misera-
    Hmc dick :Amen, testis fidelis ei verus, qui est prin- bilis, et pauper, et nudus et csecus a Domino redar-
    cipium crealurm Dei. Amen, verum- interpretatqr, guitur; miser, quia semetipsum decipit; miserabilis,'
    quoil ad illam Veritatem redigendum est quse de se quia non illud iiitelligit, quod se ipsum.illudit; pau- '
    ipsa ait: Ego sumveritas (Joan. xiv, 6). Cum autem per et nudus^ quia veris viftutibus Aracuus; sed pe-
    JJominus multos et fideles et veros habeat lestes, jus quia nec conscius, nnde et merito cajcus. Sed
    apte singulariter ipse fidelis et verus dicitur, quia quia divina pielas aliquos ex tepidisad fervorem ju-
    ih ejus comparatione. nullus est fidelis et verax. stitiae Vocat, recte subjungitur - (YERS.18) Suadeo
    ille enim natura fidelis, et verax, et bonus est, nos tibi emere aurum ignitum probatum, ut loeuples fias.
    vero ejus-participatione. Quomodo vero -solus Filius Per aurujn hoc loco incarnata Dei sapientia inlelli-
    testis dicatur, cum tres sint qui testimonium di- gitur, de qua alibi dicitur : Accipite sapientiam sicut
    cunt, in primo libro jam dictum est. Principium de- aurum. Et bene hoc-aurum probafum el ignitum
    nique cfeaturce Dei Filiusdicitur, quia ab illo habent vocatur, quia Redemptor noster igne passibnisexa-
    cuuctaexistendiinitium. Nam, sicut scriptumest :Om- minatus est. Et est sensus : Si vis virtutibus dives
    nia per ipsum factasunl (Joan. i, 3).-(YERS..15.)S«O existere, me imiianduin assume, nt fias et ipse au-
    operatua, quia nequefrigidus es, tieque calidus. Uti- C rum igne excoctuni. Et quod pro boc auro pauper
    nam calidus esses, aut frigidus! (VERS. 16.) Sed pretium dabit, nisi devotum petitionis affectum? Cui
    quia tepidus es, et necfrigidus, nec calidus, incipiam ad hsec subditur : et vestimentisalbis induaris, ut non
    te.evomere ex ore meo. Frigidi sunt quos aut Judseo- oppareat confusio nuditatis tum. Ad operiendam nu-
    - rum perfidia, aut error gentilium - lenet aslriclos, ditatis confusionem veslimentisi albis induilur, qui
    quoniam ille eos sua glacie constringit qui dixit: aurum ignitum probatum mercalur, qui ad devilan-
    _Sedebo~inlateribus aquilonis (Isa. xiv, 13); e contra dum- tepiditatls pudorem in nova vilse conversio-
    calidi suril quorum corda auster,'id est Spiritus san- neiri transfertur, qui novo coelestique bomini imita-
    ctus adveniens calore fidei tangit, ut resoluta incre- tionis virtute inhserere meretur. Et collyrio inunge
    dulitatis duritia, et amisso erroris frigore, bonoruhi oculos tuos, ut videas. Ac si diceretur : Adhibe divi-
    operum flagrantiam eriianent. Tepidus autem et ex na praecepta ad mentem cseeam, quatenus Airtutum
    frigido solet fieri et ex calido, quia et alius a frigore nudilatem quanT paleris, videns operire festines.
    iniquitatis conversus ad perfectum justitiae fervorem Nisi eniin divina prsecepla collyrium essenl, Psalmi-
    non iransif"; et alius a calore juslilise descendit ad sta non diceret: Prmceptum Domini iucidum illutni-
    torporis ignaviam. Omnes igitur experimento didici- nans oculos (Psal. xvin, 9). Potest per collyrium
    mus,"quia frigidum quid vel calidum facile in cor- i9 quod ex terra fit, et terrae pulveremab "oculisejicit,
    pus trajicitur; tepidum autem cum nausia ab ipso assumpta pro nobis Redemptoris nostri temporalis
    ore projicitur. Sic sic (Ita cod.) doctores facilius egestas designari."Qui ergo csecatos oculos pulvere
    possunt inQdelem.adfidem, aut perversumChrislia- liabet, collyriurn superimponat, ut lumen recipiat;
    num ad fervorem boni operis trahere, quam tepi- id est qui per terrena delectamenta defluit, tempora-
    du'm;ideoque deserunt eum, velut agricokv infru- : lem Redemptoris sui egestatem ad mentem feducat^
    ctudsani terram linquit, et illam excolit de qua jam ut interioribus oculis contempletur futura sanctorum
    spinSs eruil et est fructuosa, velillam quae adhuc prsemia.
    plena quidem est spinis, sed fructuosa futura prosvi- . YERS.19. — Ego quos amd, arguo et castigo. Re-
    detur." - . . ' dargutio ad verba, castigalio pertinet ad flagella. In
    YERS.17.— Quia dicis quia dives sum,,et locu- hac, autem sententia amplius quod exponi debeat
    pletatus, et nullius egeo, et nescis quia tu esmiser, et nonest, sedquod.libenter amplecti. ^EmuIare ergo,
    misefdbilis, et pauper, etcmcus. Quisquis pro rectse etpcenitentiam age. Ac si diceret: nisi temporaliter
    fidei eonfessione se divitem jactat, nisi.mala agere ,cum illis hic flagella susceperis, sine illis aeternis
    desistat, non dives, sed pauper est; quod quia tepi- '' cruciatibus subjacebis. (VERS.20.) Ecce sto ad os-
    - - B. F. ALBIM SEU ALCUINIOPERUM
    iliS PARS n. HlG
    tium, et pulso. .Si quis gudierit vocem tneain, el ape- A lis carnis vidit, verum eliani manibus cpntractaviu
    ruerit januam, inirabp ad illum, et cmnabocum illo,, Per ostium autem apertum Ghristus desighatur,
    et ipse tnecuin. Status bie non corporalis, sed sine liasceiido, moriendo, resurgendo, cunctis jam fideli-
    iqco accipiendus est, quia quem Doininus inhabitat, busmanifestatas; quod apte iii ccelo, idest ip Ec-
    non deserit ad alium transeundo. Ostium autem clesia,-videtur, quia Redemptor noster.natus, etpas-
    rnentis adilunysignificat, quem aut per se sine socio sus, suscitatus, atque ad ccelosaseendisse jn eapra!-
    inspifando Dominuspulsat: cujus vocem aqdit quis- dicatur et creditur. Et vox prima quqm audivi tan-
    qijis amore dilectiqnis prseceptoruni iilius monila quatn iubm loquentis mecum djcens : Ascende huc.
    custpclit. Et januam aperit cum ad yidendum sum- Quo? nisi ad oslium et ccelum, id est Christum et
    mum seternitatis bonum cor dilqtal. Aperta denique Ecclesiarn? et quibus gressibus, nis.i ficlei? Et recle
    janua, Dominus ad illurn intrat, quia per internam Joarmes ad hoc a vqce prima inyitatur, quia unus-
    dulcedinem desiderio animam sestuantem illustrat. quisque electorum, ut iuoffensocredulitatis pede per
    Ccenal igitur eaput..... quia faciendo voluntatem Evangelium ad verse fidef sacramehta periingatj
    Patris quotidie ..... membra cum capile,:quai ut Yeteris Testamenli doctrina, quse novam praeeedit,.
    voluntatem Patris faciant, -quotidie moriuntur cum rblioratur. Et recte hsec vox tubse comparatur, quia
    illb; ut illud: moriui'enhn estis, et reliqua. (VERS. ad bellum provocat spiritale. Unde esl illud :" Quas&_
    21.) Qui viierit, faciam illum sedere in ihwrio meo, iuba exalta vgcemtuam (Isa. LVIII,-i). In eo vefcV
    sicut et egoyici, et sedeo cum Patre meo intlirono
    quod subditur : ostendqmtibi qum oportet fieri posl
    ejus. Yincens Dominusin thronb Patris sedet, quia hmc, non negat duhi esse exaltationes Ecclesice,
    post passionem et resurrectionem sequalem se Patri sed ostendit,quod perriianeant usque in finenrsoeculi.1
    esse indicavit. El nos sedere dicit, quia judiciipo- YERS.2. — Et statim fui in spiritu. Hoc si "ad
    testatem" in Filii virtute percipimus; juxta illud : Joannem referatur, in extasimeum dicit assumplum;
    Vbs qiti secuti estis tne, sedebilis sttper thronos, et si vero ad Ecclesiahi, hoe dictq spirilaiis con-
    ejus
    "reliqua-(Mattlt. xix, 28).' Nec abhorret a vero quod versatiodeclaratiir. Et eccesedesposita eral in cmld?
    alibi super dtiodecihi thronos, bic vero in ihrono el sedeiii sedens. Tam per ccelum quam per
    super
    suo perhibet esse sessuros. Per thronos quippe duo- sedeniiScclesia designatur; sic enifti
    genus jungitur
    'decirii^universale judicium; pef ihronnm vero Filii,
    culmen osienditur. generi, ut non duo, sed unum, intelligatur. Seiles
    singulare jndiciariar potestaiis ergo. in ccelopqnitur, cum jpsuiricoelum, id est Ec-
    Hoc ergo duodecim thronis, quod uno throno Filii
    clesia, a Domino prcesideri meretur. Sedeiis autem
    desigriatur. Sed quserendum est quqmodo [Cod., n super sedem, nil aliud est quam filius homiuis in
    guando] omnes viclores judicare dicat, cum non inedio candelabrorum aureorum apparens: nisi quod
    omnes judicaluri sint, sed alii ex vincentibus judica-
    jilic ambulat, id est dona tribuit; bic vero sedet, id
    brint, alii judicaburiiur? Scieridum igitur quia pole- esl collatis muneribus judicium exercens sirigu-
    staterii quam in se ipsis non hahent, habebunt in los pro
    sieuli totum hominis dijudieat. Nani quodper sedentem hoc.locoFilius
    aliis, corpus potestatem-habet declaralur curri subditur : (YERS.5) Et
    ioqui per os, videre per oculos. Sed si subtilius hanc designetur, sedebatsimiiis erat aspectm,lapidisjaspidis et sar-
    sententiam inluemur qua dicilur, sicaf ego vici, cla- qui
    dini. Per jaspidem, qui ex.vireiiti specie constat, illa
    riores in victoria atque excellentiores per eam desi-
    paradisivimnlia pascua des.ignantur.Etqucesunt illa,
    gnari irivenimus.
    GAPUT IV. ijisi Christi divinilas, in qua .ojnnia viyunt? Ut idem.
    Joarmes : Quihabet Filium, habet vitgtn.(Joqn. m_.
    YERS.I. -^-Post hmc vidi, el ecce ostium apertum
    Per sardinum verq, qui tei'rse rubraj sjmilitudi-
    %ncmlo. Recapitulata Redemptoris nativilate, quce 56). nem habet, humauitas nqstri Red.emptoris expri-
    jam dicta fuerant sub aliis diversisque figuris; aGsi
    unam rem diversis modisenarret, narrationes mitur, quia veritas de lerra qrla est. Pplest etiani
    quis horuni lapidpm species Ecclesia designari. Et
    habebunt diversum tempus, rion ipsa fes quce unb in per
    est. Sed est, ctim alii D iris erat incircuitu sedis, similis visionis,smaragdinai.
    tempore gesta qucerenduni
    soliti sint manifestare Per irin, quce.GraecaLatinaque lingua arcus voca-j
    prophetse per reges quantuui mundi desjgnatur ppr incarnati
    interVallum fuerft intef visionem et visionem, cur tnr, recoriciliafio
    Joaiines lempus pfophetiae noh manifestat? Ob hofe Yerbi dispensationemfacta. Sole quippe nubem illu-
    cum Patris Yerbum, quod
    scilicet, quia totum Ecclesise temptis ad illam conti- •stranteiris apparuit, quia
    nualam resurrectionis diem docel referendum, de sol justilice esf, humanam naturam suscipiendo irra-
    a prq-
    qua dicilur : Bealiis qui habetparlem inresurrectiorie diavit, ipsa humanilatis ejus suseeptio, qusemundi. •
    nubes vocatur, reconciliatio facta est
    prima (Apoc. xx, 6). Prima eniai resurrectio, id est pbeta riominis consonat. Si
    qua a moTte_peccati ad vitam jusliiiae animse resur- dtijus rei ipsa interpretafio
    addita irini (eipnvn),dicas pax ,a
    guiit, toto nriiic lempore agitur. Sed quibus orulis enim una littera
    Joannes oslium hoe vidit?Kimirum quanttim ad fi- Gfsecoin Lalinnm interpretatur. Cum solida sancto-
    arcus
    guratam osterisionein, non carnis sedriientis; quan- rum corda qucenubes sunt vocata, illuminat,
    tjfti vero ad ipsius rei Verilatem, quse jam Doifiirio speciem reddunl, quia orandoDeum ad>pietatem in-
    apparente in carne manifestata erat, non solufiiocu- flecfuritur. Et apta figurarum connexio, ijuia iiife-r
    ,1117 EXEGETICA.-. COMMENT.IN APOCAL."<- LIB. HL 4118
    rius fulgora et tonilrua de fhrono lanquam de nube A quod-gestatur interius; ita Ecclesiaefidesintus sinu
    prqcedere i.airantur. Igiluj. quia arcus duobus prin- plex esl credulilate, et foris yerax qstenditur confes-
    cipaliter cploribus rqsplendet, aquspscilicet et ignis, sione. S,e_dne fragile putaretuy ut vitrum, additum
    jlesignatur yel haptisnius aquse et Spiritus sanctus; est similecrystallo. Sicutenim glacies hiemali fiigore
    yel judicium prsecedensper diluyiuni, ac sub.sequens pressa posl inullos annqs in similitudjnem lapidis
    p.er jgnem. U.tpej euni hp,c.locp.reprqpitiata mundo obdurata crystallumefficitur-,itafidessanctorum inter
    d.ivinitasapertiusqstendaiur, idcirco visionisniaragdi- pressuras pei; increinenta temporum solidatur. Et in
    nsecomparatuf,.Hicen,inilapisviridissimi cqloris est, tnedig sedisel in circuitu sedis quatugr atjknqliqplena
    qui, divinilatis naturce non inconvenienter aptatur. oc.dis ante et retro. Nulli dubium est quin per hsec
    YERS.i. — El in circ.uituseplissedilia viginliqua- quatuor animalia quatuqr figuj^entur evangelistffi.
    tuor, et supextjironos viginti quatuor senioressedenr Sed si in mediq sedis, quomodqin circuitu sedis esse
    te$. Cuni D.ominusin Evangeliq duodecim thronos perbibentur? praesertini cuni.in mediq sedis-Domi-
    coninieinpret, quid sibi yult quod Jpannes yiginti iium, et in circiiitu sedis viginti quatuor seniores
    Cjuatuqrdicty? nisi quia pi'qp,ter geminum Testa- sedere jani dictum sit. Quaprppter sciendum quia in
    mentuiianumefus etiam duodecim tribuun. duplica- Dominq-animalia, et in animalibus Dominuss ^et
    Jjir. Igitur quanlumaddislinctiqnemutriqs'queTes|a- B rursus in senipribps animalia, et in aiiimalibusseniq-
    nienli, yiginti quatuor.sunt throni, tp|idemque senio- resinyeni.u,ntur..Potest et quatuor animalipin specie
    rgs; quantnni verq ad unitatem et concordiajn eo- designari generalitei' Ecclesia. Plena ifaque sunt
    rumd^m,taolum duodecini. S.ednec debenius tantum animalia oculis, quia quot sunt sacraruni Scriptura-
    carrjalitei'saper.e,jit aliud ffistimenmsunani sedeni, runi eloquia, totsunt electorum spiritalia lujnina,
    aliud yiginti quatuor thronos. Nam quja singulariter quibus ad fidem ifiuminanlur-. Ante auleni et retro
    aq pr-u^cipaliteruniversam Dominusjudicabit Eccle- sunt oculi, quia Yeleris -et Novi T«stanienti sacra-
    sjam, i^circo seniores et throni -una sedes esse di- nienta in se continent.Anteenim hocloco pro proete-
    quiitui'; quia yero sancti. prcedicatqres utriusque rito ponitur. Aliter, anteelreti-ohabentqculos, quia
    ^esiamenti cumeod.emsubdilasplebesexaminabunt, qucedam.impleta, et qusedaminiplejida denuniiant;
    eonsequenler in circuitu sedis super viginti quatuor vel quia pi'seteritapeccata plangunt, et fufura cavent.
    tlironos lotidem sedent-senipres, Quqd auteni de se- VERS.7. — Et anhnal primum simjte leoni, et 'se-
    nioribus subdilur : circumamicli vestimentis albis, cundnm animql shnile vitulo, et tertium animat ita-
    et in capitibusegrum corgnmaurem; ad pinnem EG- bens faciem quasi hominis,.et quartum animai shnile
    clesiam peiiinet, qucevestiinentis albis induilur, id aquilm volanti. Quserendum esl quare Joannes pri-
    est inviolalis baptismi sacramentis. Coronas aureas « mum animalleoni similecjixerit.cumEzechielhohii-
    in capite habetT quia >ei'aciter' de mortis auctorei nis speciem piiniq animali inesse perhibeat. Igitur
    ^triumphat. Aliter, pqtest per hunc numerum sancta aht ordo historicus mutatus^st, queni mystica Scri-
    • Ecclesia
    figurariprqpter senari_amperfectionem, quce plurarum elqquia ngn seniper servant; yel qtiia non
    per quatuqr Evangelii librps cqnsummalur; yel certe. propter nativilateni, aut passipnem. crediderunt. in
    quia VeterisTestamenti viginti quatuorutilurlibris. Ghristum homines. sed propter resurrectionem, quse
    YERS.S. — Et de throno procedunt fulgora, et in leone figuratur, ejus speciem. primam posuit.
    vpces,el tgnitrttq. Hic aperle ostenditur per tbj;onum genique quia ab huniana generatione ccepit, recle
    Ecclesiam figurari, cui haee qmnia conyeniunt. In pei' hominem Matthaeus; quia a clamore in deserto,
    fqlgpjihus enim miraculpi^unisigna accipimus. Unde recte per leqnem Marcus; quia a sacrificio exorsus,
    Psaluiisla : Illuxerunt fulgora lua orbi terrm ( Psat. bene p.erviliiluin Lucas; qui yero a divinitate coepit,
    Lxxyi, 19). Pef-»joces,autem et tqiiitrua prcedicatio 4Jgrieper aqqilam Jpannes. Possunt et hceead Ghri-
    veritatis expiinjitur,sicutidem Psalniistadicil: Vox stuni referri, et ad cuncta membra ejus. Sed bsec
    tonitrui tui in rgta (Ibid.). Et nota quia quasi ex obli-r breyitatis-causa dixisse sufficiat. (YERS.8.) Et qua-
    quq ab tijia figura ad aliairi transiens, de sede bsec iuor animalia, singula. eorutn habebant senas alas.
    dicit propedere, cuni nqn sedi, sed nubi conveniant. "ln alis quatuor animalium, duoruni T-eslamentorum
    Ipsam ei'go sedemnubein vull intelligi. Bene autem eloquia accipimus. Cum ergo duaesint hse alce, pro-
    justorum Ecclesia per nubem figuratur, quia praedi- plef geminatum tamen duodenarium numerum, qui
    catores ejus et vei-bis pluunt, et comminationibus; .in-tribubus Israel et in apostolis,invenitur, duodecies
    fonant, et jniraculis cqrusca.nl.Et septemlampades mulliplicantur, et viginli quatuor dese reddunt. Sic
    ardentes qnle tjjtronum,qumsunt septemspiritus Dei; etiam propter Trinitatis riotitiam, qiiam toto orbi
    (YERS.6) et in conspectusedistanquam inare vitreum; diffundunl, ter multiplicantur, et sex in solidum ap-
    si;nite crystatlo. Apte Spiritus sancius lampadibusi parent. Aliter, possunt per sex alas sex leges intel-
    comparatur, quia adamorem Deiet proximielectorumL - ligi. Prima naturalis, secunda Moysi, tertia prophe-
    animos accendit. Quid autem per mare vitreum, nisii tarum, quai-tagralise, quinta apostolorum, sexta sy-
    baptismus figuratur? Et quare vilreum, nisi quia nodorum,quibus Ecclesia volat ad ccelum.Et in cir-
    fides per eum transeuntium tropica locutionedemoiir cuilu, et intus plena snnt oculis.Animalia et iri cir-
    st_ratur? Ab efliciente scilicet illud quod efucitjir; cuitu-,el intus plena oculjs.sunt, quia sancta Ecclesia
    Sicut enini in yitro nihil aliud videtur fexterius,quanii prsedicationislumen qstendit-credentibus,infidelibus
    41-19 B. F. ALBINI SEU ALGDINIOPERUMPARS II. 1120
    claudit: vel quia sancli praedicatores parvulorum A CAPUT V.
    mentibus tanquam foris per solam historiam, et per- YERS.1. — Et vidiin dextera sedentissuper thro-
    fectorum quasi intus per allegoriam iter fideiet san- •numlibrum scriptumintus et foris. Per sedentem in
    •ctitatis ostendunt; velquia indesinenter conspiciunt tlrrono, Patfis persona osfendilur : per dexteram
    ut foris bona exempla*fratribus praebeaut,et intus "verosedentis, ejusdem Patris Filius per quem facta
    •recta intentione persistant. srint omnia, et de quo paterna voce dicittir : ToIIam
    : Et
    requiemnon habent die ac nocte dicentia: San- in - ccelum manum meam, et jurabo pfer dexterafti
    ctus,sancttts,sanctus, Doniinus Deus oihnipotens,qui meam. Liber autem scriptus i?;f«set foris, utrumque
    est, et qui erat, et qui ventnrus est. Requiemnon ha- Testamehtmn, Vetus scilicet et Novum, continere
    bent, id est a clamore rion eessant. Unde claret , videtur; et Yetus quidem juxta litteram fbris pate-
    -quodanimalia quatuor totam Ecclesiam designanl : bat, sed juxta niyslieum inlellectum intus Novum
    quia non soli evangelistae,sed et omnes fideles die occultabat. Sive intus liber scriptus ostenditur alle-
    ac nocte,' id est in prosperis et in advfersis,Deurii goria, foris historia. Idcfrco autem Yelus et Nbvum
    laudare non cessant. In eo aulem quod ter dicunt Testamentum unus liber dicitur, quia nec Novum a
    sarictus, tres personas designant. Dicendovero, Do- Yeteri, nec rursum Yetus a Novovalel distingui. Et
    minus Deus omnipotens,unius substaniiae Deum in B recte in dextera liber esse dicitur, quia principalis
    ' Ms tribus ostendurit. Sed
    quomodo Trinilali con- divinarum Scripturarum intentio ad dispensationem.
    gruere potest quod in praefata laude dicilur, qui ven- nostriRedemptoris refertur. Signatumsigillisseptem.
    - turus est, cum solus Filius ad
    judicandum in huma- Septenarius numerus universitatem ssepe designal.
    nitate venturus sit? Sciendum igitur quia invisibilis Septem autem sigillis liber signalus esse perhibetur,
    • Trinitas per assumptamFilii personamjustos ef "
    pec- quia dispensatio Domini Salvatoris antequam reve-
    catores examinabit. Veniel auteni non de loco ad lata in plenitudine temporumfuisset, in divinis vo-
    • locuni transeundo, sed per
    susceplam"hominis for- luminibus bmnifaria mysteriorum latentium pleni-
    mam, quse de coeload inferiora descendet, manife- tudine abscondebatur. Si alicui iste intellectus non
    stam potentiam-ostendendo^Polest et hoc loco prse- sufficit, noverit, in septem sigillis septem modos
    sens divinitatis adventus, quo sancti ejus quotidie verborum comprehendi. Indicativum,"ut iilud quod
    -illustrantur, intelligi. (YERSI Et cutn darent-illa quserenti pfophetaedicitur : Ego Dominus
    9.) quiloquor
    animalia gloriam, et honorem,et benedictionemse- justitiam (Isa. XLV,19). Pronuntiafivum, ut illud :
    denti super thronum viventi in smculu smculorum; Audi tne Jacob et Israel quem ego voco, et reliqua.
    (YERS.10) procidebant viginti quatuor seniores,et (lsa. XLVIII,12.) Imperativum,ut illud : Clama, ne
    adorabantviventeminsmcula smculorum.Hic anima- G cesses(Isa. LVIII,1). Oplativum,juxla illud : Utinam
    lia non jam genus, sed speciem signant, id est evari- attendisses mandata mea (Isa. XLVIII, 1)! Conjuncli-
    gelistas. At vero per viginti quatuor seniores univer- vum, ut illud -.'Si custodieritispactum meum, eritis
    . salis Ecclesia in praelatis"et subjeclis exprimilur. tnihi in peculium (Exod. xix,$). Infinitivum, ut
    Dant ergo animalia gloriani et honorem sedenli su- illud : Continere a malo intelligentia est. Imperso-
    per thronum, cunf sancli evangelistse docent jiro nale, ut est: Quis logueturvotentiasDomini (Psal.
    omnibus bonislaudandum; ut est illud : datttm opti- cv,2)?
    mum, et reliqua. Hlis ita dicentibus, viginti qualuor YERS.2- — Et vidi angelum fortem prmdicantem
    seniores, id est omnes sancti, cadunt, huniilia de se voce magna : Quis dignus est aperire librum, etsol-
    seritiendo. Ubiaulem cadunt,"ibi adorant; quia vere signacula ejus ? Per angelum forlem praecolegis
    unde sibi nihil tribuunt, inde Deum bonorant. Casus debet intelligi; labia enim sacerdotis custodiunt
    •auteni et adoratio spiritalis intelligenda cst, juxta scientiam, et legemrequirunt ex ore ejus, quoniam
    illud : Deus spiritus est, et eos qui adorant eum, in angelus Domini exerciluum est. Quid est autem re-
    spirituet veritate oportet adorare (Joan. iv, 24). Et quirere, quis dignus sit solvere librum, nisi anxie
    niiitebantcoronassuas ante thronum, dicentes,et re- n Chrislum desiderare? qui possit in se ostendere
    liqua. Hoc ipsum repelit. Seniores enim ante thro- legem esse impletamet revelatam, quatenus non jam
    num coronas suas ponere,' est electos pia mentis carnaliter, sed spiritaliter debeat servari et intelligi.
    confessione ante «onscientias suas, quibus Deus Et recle prius liber aperilur, deinde septem ejus si-
    prsesidet, de acceptis virtutibus lumorem superbise gnacula solvunlur, quia ante in Christo divinse legis
    deponere, et prsesidenti sibi cuncta tribuere; unde prseconia impfeta sunt, deiude in toto corpore qua-
    et dicunt : (YERS.11) Digmts es, DomineDeus tw- dam ratione, sicut declarat singulorum aperlio si-
    sler, accipere gloriam, et honorem, et virlutem.Ac si gillorum. Et quia necdum Christus advenerat, recte
    dicant : Tibi principaliter isla conveniunt, a quo et subjungitur : (VERS.5) Et nemo poterat neque in
    per queniel in quo est gloria et honor et virlus san- cmlo, scilicel angelus; neque in terra, id est homo;
    ctorum. Sed quid est quod sequitur : quia tu creasti neque sub terra, id est anima, aperire librum, neque
    omnia, et propter voluntatem luam erant, et creata respicere illum. Naui nullus horum humansesalutis
    stinl? Si enim creata sunt, quomodoantequam crea- dispensationem pefficere poterat.Sed, beale Joan- '
    renlur, erant? Sciendum ergo quia erant in praedesti- nes,quomodo nemo potuit respicerelibrum, cum tu »
    uatione, prhisquam fierent in opere. ipse dicas: Vidi librum in dextera Dei? forte nec io.
    1121 EXEGETICA. — COMMENT.IN APOCAL. — LIB. III. : 1122
    ccelo, necin terra, nec sub terra fuisti? Ne ergo con- A1 eminentiores in Ecclesia intelligi, quibus dicitur :
    trarium sit, respicerepro comprehendereaccipiendum Vosin carne non estis, sed in spiritu (Rom. vin, 9).
    est. Quis ehim comprehendere sufficit, quomodo in- '(YERS. 7.) Et venit et accepit librum dedexlra seden-
    carnatur sine semine Deus? Quomodo clauso exiit tis in throno. tdem est dextera sedenlis in throno,
    ulero virginishomo Deus? Quomodo Dominus glo- qui et agnus tanquam occisus in medio throni; quia
    riae crucifigatur,cum solataro moriatur? Dei Filius, per quem creatus est mundus, el hoininis
    YERS.4. — 'Et ego flebam multum, quoniam nemo filius, per querii redemptus est, non duo, sed unus
    dignus inventus est aperire librum, nec videre eum. , est Chrislus. Quamobrem agnus, id est hominis" fi-
    Nequaquain Joannes' in sua persona flevisse credi-' lius a seipso, idest a sua divinitate, accepitlibrum,
    tur, qui post hujus libri apertionem ista scribebat, id est humanse salutis dispensationem, cui pmiies
    sed in ejus Ecclesise quse ante adventum Christi Scripturarum paginse attestantur.
    fuit, quoegravata oneribus peccatorum, mediatoris VERS. 8."— _Et cum uperuissel librum, quatuor
    sui praesentiam anxia quserebat. In cujus etiam per- animalia et vigiriti quatuor senioresceciderunt coram
    sona David dicit: Fuerunt mihi lacrymm mece panes agno habentes singuli citharas, ac~ phialqs aureas
    die ac nocie, dum dicitur mihi quotidie : Ubi est Deus - plenas bdbramentorum, qumsunt oraliones sanctorum.
    tuus (Psal. XLI,&)? Cui consolatio dirigitur in eo 11 . Tuhc
    agnus librum aperuit, cum opus voluntarise
    quod subditur : (YERS.-5) Et unus de senioribusdicit passionis implevit. Quid vero est animalia et senio-
    tnihi, Nefleveris. Ecce vicit leode tribu Juda, radix res cilharas habere, nisi electorum Ecclesiam ea
    David,'aperiye librum, et solvere signacula ejus. quse desunt pressurarum Christi implere ? Apte
    Per ununi seniorem ordo intelligitur propheta- autem per citharas passiones Christi figurantur ln
    rum, quorum draculis consolabatur Ecclesia; juxta cithara enim aliaefortius, alisechordae lenius tenduh-
    iilud : Non auferetur sceptrju.nide Juda; nec dux de > tur; sed tamen dissimiliter tensae, nequaquam dissi-
    femoribus ejus, donec veniat qui mittendus est. "Et mile canticum reddunt. Sie sic diversa in Christi
    nota. quod hic Christus leo dicitur, quia diabolum corpore membra passiones ejus alia" plenius, alia "
    vicit: in sequeuti versu agnus, quia semetipsum offe- niinus, imilantur ; sed unam concordise resonant
    rens mundum redemit. Radix autem Dqvid, id est laudem. Cum citharis efgo animalia et seniores ante
    genus.etfiliusDavid. Notandum prselerea quia dicen- agnum cadunt, quia omnes sahcli quidquid pro
    do vicit, prseteritum pro futuro posuit; juxta illud : Christo patiuntur, Christo, non sibi, ascribunt. Per
    Foderunt manus meas, et reliqua. (Psai. xxi, 17.) phialas aureas charitas intelligitur ;"quse non solum
    .' YERS.6. —:Et vidi, et eccein medib throni el gua- pro amicis, verrim etiampro inimicisnovif exofare :
    p
    tuor animakum , et inmedio seniorum agnum.stantem unde plenae fuisse meriiorantiir. Et bene post citha-
    quasi occisum, habentem cornua septem, et oculos ras phialse ponuntur, quia prius Dominus patibulum
    septem,,qui sunt septem spiritus Dei missi in omnem crucis subiit," et sic propefsecutoribus incoftiparabili
    lerram.- Ut jam_dictum est, thronus, et animalia, et charifate oravit dicens : Pater, dimitte illis, el reli-
    seniores Ecclesiam significanl,' in cujus riiedio agnus qua: (Marc. xxiii,'54.) (YERS.9.) Et cantabaht- cariti-
    stat, juxta illud : Nurrabo nomen tuum fratribus;, cutn novumdicentes : Dignus es, DomineDeus noster.
    meis, in medio ecclesim laudabo te (Psal. -xxi, 25)i acciperelibrurii,et esetera".Cantavit Chfistus canticuni
    Non autein contrariuni est quod alibi legimus': Do- novum, verbis prcedicando,'et factis imitando. Quld
    minus in circuitu populi sui (Psal. cxxiv, 2),quia et est autem dicere, Dignus es , Domine Deus nosfer,
    in medio.prsesidens regit et judicaf, et in circuitu accipere iibrum, et aperire signacula ejus, quoniam -
    ambiens protegit-et defendit. Sed quare hic stare, occisus es, et redemisli nos Deo in sariguine tuo ex
    superius autem sedere legitur ? nisi quia ibi examen et; omni fribu, et lingua, et populo _ et natione, nisi
    regnum, hicautem auxilium ostendilur. Sedere enimi ad comparationem nostrarum victoriarum tua sola
    regnantis est^t judicantis, stare vero adjuvantis. judicatur victoria, qua nos de mortis principe et
    Et, nota quod non occisus, sed tanquam occisus; jjmaledicto legis sumus redempti? In eo veroquod
    cernitur; quia elsi crucifixus est ex infifmitate, quatuor animalia, et viginti quatubr seniores-, ex
    vivit tamen ex virtute Hei. Aliter, toties noni omni tribu, et lingua, et natione redemptos' se
    occiditur, sed quasi occiditur Christus, quoties; dicunt-, aperte bstenditur -per eos universalem Ec-
    membra ejug. aut .se. sponte mortificant, aut per- clesiam designari. (YERS. 10.) Bf fecisti nos Deo
    secutiones tolerant, _ut in se impleant ea quae de- nostro fegnum ev sacerdotes et regnabimus super,
    sunt passionum Ghristi.. Per septem cornua, ut ipse! tcrram. Reges sunt electi, dum corpora' sua-fre-
    exposuit, septiformis sancti -Spiritus qperalio desi-• riando , quasi super subjectam lerram lege virtulis
    gnatur, quaenqn solum in capite quievisse, sed etiamL regnant-: unde et super terram reghum accepisse
    totum corpus illustrasseprobatur : unde hoc.locoi confirmant. Sacerdotes sunt, qriia seipsos quotidie
    septem spiritus Dei in omnem terram missi narran- castigando, Deobfferunt, juxta illud : Sacrificium
    tur. Haec autem septiformis operatio, quae propfer Deb spiritus contfibulatus (Psal. i, 19).
    regnum et fortiludinem figuratur, recte. propter illu- YERS.11. — Et vidi, et atidivivocem angelorum
    minationem Ecclesiae etiam per oculos designatur. multorum in circuitu throni, et animalium ; et senio-
    Abter, possunt per cornua, quce carnem excedunt, rum.' In eo quod se vocem audisse dicit, qualis hsec
    "' - ' - : ' '" ilM
    Il'25:" B. F. ALBINISEU AL-CUM OPEB.M PARS'li.-
    visio fuerit ostendit. Yisus enim ille audit, et audi- A inihrono et Agno, benedictio, et Jiondr, e't,glpnq, et
    ths Videt. Sed si ,in cireuitu sedis, ut jam dictum est, potesias in smcuia smculorum. Dicendo otnnes, illos
    animalia sunt et seniores, quomodo in circuitu ejus- repelit ex quibus superius totam Ecclesiam cojistare
    dem angeluSj nisi quia eadem aninialia et seqiores dixit; id esl animalia, et seniores, et angelbs, In se-
    angeli suht? De quibus dicitur: Angeli pacis amgre dente vero et Agnq, id est in Patre et Filio, secun-
    fiebunt (Isa. xxxin, 7). Licet cceleslisquoque nriiitia "' dum jam dictam regulam, etiam Spiritus sanctqs in^
    angelorum nomirie.possitintelligi; sive tamen de liis, telligitur. Et quatuor animalia dicunt: Amen. Et vi-
    sive de illis innumerabilis ostenditur multitudo cum ginti qualuor .senjores cecideninl', et adoravsfunt
    subditur : Et erat numerus eoruin millia miUiuni', viventemin smciila smculorupi. Quia aninialia ei se-
    (YERS.12) dicentium voce tnagna : JJignus est Agnus niores unum sunt, id est uria Ecclesia, cuni senio-
    qui ocdsus 'eslacdpefe virtutem, ei~clivinitatem,etsa- ribus animalia eadunt et adorant, et ipsas laudes
    pienliam;et fortitudiitein, ct fioriorem,et glofiam, et be- seniores cual animalibus veras esse asserunt^ ser-
    nedictioriem,(YERS.15) et bmnemcreatufam, qum in mone ^qnfi.rmationis respondentes,-amen. Casus
    cmlo 'est,'et super ierram, et 'siibierra, ~etthari, et ...autem et adoraliq,- ut jam dictum est, spiritalis ac-
    quip-iu eo so.nl-.Mare, et "qticein eo surit, prseseris cipi debet. Ne "itaque longo progressu ultra modum
    sseculuui designat. Omhes audivi 'dicerifes: Sederiti B lasseinrir, hune librum islo fine ^claudamus.
    —, —_— ii . • g.

    "..'-. . LISSR "QUMllW .


    terra. Equus ruius antiqui hostis est -corpus; -bmnfes
    €APUT Yl.
    seilicel reprobi aniniarum interfectione sahguinei.
    YERS.1. — Et cum aperuisset Agnus unum ex Ei quidem sessor eleetorum dicii": Pacem riienmdo
    septem .sigiUist attdivi unum ex quaiuor animalibus vobis {Joan. xiv-, 27); sessor verb feprohbrum pa=-
    dicens ianquam vpcemtonitnti magni : Yerii,el vide. ceriisumif-de terra, qtiia ille cOhcoffiifcauc"torest_
    Apertio sigilli, reyelalio est- sacramenti. VeHim iste vero discordise.Et nota quod hdh-de'co3lo,sed
    qulanori unum, sed.multa sunt sacramenfa, et de de terra,"id est terrenaquaefenlibus,'pacem aufert:
    singulis longum est tractare, possunt universa in iiis Et ut invicem se interficiant. In hac feenlentianon
    tribus modis comprehendi,, id_est loculionis, <xigni- , carnaiisfied spirilalis interfectiodebetintelligi. Unde
    iionis, et actionis. Locutio omnia prceeepta in se autem ^se Teprobi interficiatit, aperitur fetim'deJti-
    cbncludit. "Cognitio.regulariter adhibita in.teiligen- dseorum prineipe subditur : et dntus est~ilii gtadius
    tipeformas insinuat. Actio vero utrisque concordait. magmis; id est spiritalis, -et maligous, "qtibnomeof-
    Aperlo vero unp ex seplem sigillis, unum ex qua- pora, sed animse repTOboruflijugulantuf. Huric gla-
    tuor animalibus an modumtonilrui magni Joannem dium diabolus iduobus mbdis exer<«t? tcurii atit per
    invit.at, nt veniat, et videat^ quia manifestata veri- Q se spiritali locutione interius decipit, atit per ^arha-
    tate prsecedens in apostolis Ecclesia .subsequentem lium suorum -linguaai exlerius pulsaris ad-.occisio-
    adfidem proyocat. {YEKS,. _2.),jGfecce equus albus, et nem animce pertingit. Hcce antem -briiniailli data
    gui sedebat super eum Jiabebat arcttm: Per lequuni dicubtiir, id estfleo jusfe cuncta dispohfehtfepefmissa.
    album Christi humanitas^lesignatur sine peccaiiof- "YERS.S. —. Et •cum bpeiwissetsigiltiiiivteftiuiii-,
    itiscaiione> quam Yerbum Patris singulariter voluit attdivi ietiium unimal dicens : Veni,,et'vide. TStecce
    sprsesidefe;-sive omnes electi. Perarcuin ver,oYetus equns cniger,et <quisedebat 'snper eum tiabebdt stale-
    et.Novuni Testamenlum-exprimitur, exquo .totpro- r.dm m manu sua. In Jiujus-fequinigr-edSneiila iha-
    deunt jacula, quol sunt Testamentorum «loquia. De lofuni esuries designatur, qua Christi «orpus inhiah-
    lioc arcu eidem sessori dicilur -: tendens et fexlen-' , ier devorare; et in malitice -susevenir-em tfajicere
    deiis arcum luum super sceptra. Qiiody,ero jsequi- concupiscunt : quoram sessor liabet .slateramih
    ,tur : et data esl ilti coro.na,non splum ad «aput, sed manu «ua, quia temporalibus stipendiis bonortim
    etiam.ad corpus refertui'.. El exiit yincensmtvincereh yitam snercari quserili^ul suam 'Stioruniquetestiriem
    Unde exiit-nisi ex aperfo .sigiilo ? Kam «x revelato satiarepossit. .Haric«tateram in iriariu tfenuitquahdo
    .Scripturarum sacramento, Tpsa sacramenti veritas iinum adimariducanduriiobtuUtponiumi el4otu'ni ail
    .manifeste apparuit. Exiit autem vincens,-primtim l)pejidendum mercatus -est riiuridtim."Kani-sciendum
    caput, ul post-in corpore vinceret jquotidie diaboli -quia jdiabolus -prius audieridi yefbtihi TteialiriieiiT
    tentamenia,-ptfmalor.umbominum persecutiones. - 5um >suhtrahit-,ut splritalis (eibiTneaia"affectos' in
    YERS.3. -=- Et cutiKtperuissetsigiUumsecuti&um. augmentum sui cbrporis facilius -sumat; Unde pef
    .aiidivisecundnm <animaldicens": Veni, el -wdfi.iQuid prophetam Oominus 'dicit : Ecice ego -triillam fa-
    esl quod in causa dissimili similis fit-admonitioJ •memin tefram^kion famem prinis, ne'qite*sitim^aqim,
    .nisi quia siculjbi .lcclitia de peracta Victoria, sic -sedan'diendi'-ver~butn Dei'(Anios, vin, 11). ^Htfceriim
    .etiam hic iSollicitudojdefuturocertamine ministra- Bominus agit deserendb, diaboltis invadendo. Sfed
    lur. (Y,KRS.i.) lEt -.ex-ivit
    alius equtts^rufus,et.qui se- ' quomodopossunt pali 'haricfaniem qui sunt ifruftien-
    debal super cum, datum est ei ut sumeret pacem de tum Dei, vinum Qtoleum? Ijnq patiantur hanc pa-
    J_W.K EXEGETICA.—-COMMENT,IN APGCAL- -^ LIB. IV. iilfl
    lece, yinada., et amurca; «t ipsi occurrant ad state-,,A prseceptorum.c.aveis carnales animi motus non reti-
    ram nullo pfetio digni; non.illi qui Christi suttt nentiir, «fferali ut ila dixerim impulsu iliabolicEe
    Unde mox- subditur : miserorum vitairi "
    sanguine redempti- suggestionis per abrupta quceoue
    YERS.6. —Et audivi tanquam. vqcem<ire medio praieipilanl. - = • .
    qttatuor animaliumjdicentem: Bilibris triltci denario , YERS.9. _—Et cum aperuissetsigillumquintum,vidi
    uno, et tres bilibres hordei denario uno, et xinutn et subtus altare Dei animas occisorum propter verbum
    oleum.ne tmseris. TunciK medio.qitatrioranimatiutn, Dei, ei testimpriiumguodhabebant.Jri occisorumani-
    id esl in medio Ecclesice, hsec vox sonuit.. quando mabus omnium electorum aniinas intelligimus -,
    adtinatisin fide-gentibus, divina potentia diabolum qui sive <:orpora1ibus sive spirilalibus a reprobis
    ab eleclorum lsesionecompescuit; ac si ei per irrisio- impugoalioaibus angusianiur. Maftyrum ehim duo
    neni .dieeretur : frumentum et hordeum., vinum et surit genera, unum in apefto, alterum in occulto.
    oleum ablato denario sessor equi albi prseelegii 'et Per altare vero Ghristus inteliigitur: in qtio Deb
    comparavit; paleas autem, vinacia, et amurcam, tifii Patri sacrificia nostra offerimtis, cum uriigenituin
    reliquit. -Ufta-igitur bilibfis, quce fit ex duoMs sek- ejus Filium imitantes, bostia viva in «eonspecttiillitis
    tariis,- Ecelesia-est tex cluobus Testamentis iii.Bd apparemus. Sub aWareigitur aninia oecisbrurii-surit,
    prqximiqse dilectione consisteus. Sei in iioc loeo B quia' inediatorT nosfro subsant. Si vefo per altare
    unam Ecclesiam in sanctTsprsediccVtoribus, •velBiag- ijisi elecfi infcelligantur, sub *fesisrii; qriia aecduiti
    narpm yirtutum viris, non generaliler in «mctis in- corporis Thimorlalitate vesliti suat.' (YERS.113.)Et
    telligere debemus. Btoii<enim sine causa .hic post clamdbanl voce tnagna dicentes:"Usqueqito,Bomine
    frumentum, hpfdeum ponitur. Designet itaque -una (sarictus-et verus), non vindicassakguineiritiostfmtvde
    bilibris .tritici ex.duobus, pqpulis novos Ecclesice his xpailiabitantinterra ? Quid «stanimas sahctbrurii
    prcedicatores,.et-eminentioresyirtutibus yiros,-qui vindietam sanguinis de persecutTonibus-exposcere,
    tribulationum molendino-confracti, etptersecutjcwifiiii nisi Jdiefnextremi judicii prceslfllafi? Kbnautem per
    igne decocti „ panis pulcher Christi fet candidus.fieri organum gutturis folle ^-enlris attracto ariimarurit
    rneruerpnt; JJesigneni tres bilibr.es hor-deisuhjeeto- .verba- fofrnanlur ; Sed niaghhs" eahim clauror ma-
    ruin et infir-maniiumvitam_, >exulroque populo ve- gimm' est-desiderium- Sed feuriialiter mbvefi soleat
    nientium. .Et nota quia nnum ct pretium- tritici et lriens qucepetit, aliter-qure petitui'., etsariciorum
    hordei, quoniam 'etsi dispar est. sanctorum labor, ahimse ita Deo inhccreant ut irihcerendo-'quiescaiit;
    unojtanien _suntpretiq^mpti, et umnn «unt-post la- qtisnlodo ilicuntur petera -, quas «t ybluritaierii Dfei
    bqtemdenariunxaccepturi..Notandmn,pra3terea quia J oerttamesu, et iea qrice -futura sunf, hbii •igrfofaTCl'
    eadehi sententia repelitur cuin subdilur : virium et Sciendum ergo quialn ipsopositseabipsopeterfe-alil
    oleum ne.i&ser-is.-Quomodo;[-Cod..quando] enim Ec- quid Jdicuritur, hon qtiia vindlctani JdesMerfent^quod
    desia.v-inum et oleum non «sl,, quse in pressurariim ab iejns .c_bem'm'huntTO'luntate'.disobFdet;sed 'de
    lorculari ut ayaolcatui;, <etin angustiarum prelo.-ut se ipso aceipTunt,irt ab ipso petant quod feumface-
    oliva_contusaliqiiatur? ... re velle noveiiurit.CTERS. II.) Et daim suritillis sin-
    _,YE*S.7.—Etwmapemissetsigillumquarimii,uudivi gulm slolm albm, lei'Suurh -estnllis-kcti-ecfuiescereril
    vocem<cjuavli anhnalis diceriiis : Yeni et vide:^YERS.>&) modicum mdliuc tempWs,'dotiec^complealurriihrieius
    El >eceee(iuuspallidus_,-ettquhsedebat super,,nomenilli eonseiyorurii«t ifratnuni«ordm qui iriterficieridisunt
    Mofs^-btinfernus ~~$equ£batvr eum. Ipsi desTgnanthr sicut et tilli. tSnid-per stblas-albas-, riisl prffimium
    per lequumpallidum *quietper rufurii, qtiorum sutfc - martyrum"? Arae resufreclionem quippe stolcissiri-
    spiritalis mors inopsius cqui .palloreffiguratur.-"Supfa gulas accepisse pevhibentuf --felecli, quia iri sola adhuc
    quos.bene -mors, ad«st'diabolus,'contra yivos pugha- ariima aiter.na bca!fi'f.u'dine'pef;fi*niintur._fet Wotaquia
    lufus .sedefe-dicifui-; quia .per'officium-eorum,quos animarum vox -esl hoc qribd amarites desiaefanl;
    jam spiritaliter occidit, electorum vilam exstinguere r.espondeiieDei<est-ut 'colleclionein Mtruhi 'exspec-'
    -.tare debeant, :eorum -meritibus '"efepectahdi riibras
    qucerit. Infernus illi -dicuntur," in quibus habitat •
    mors. Infernus ergo sequitur mortem, quia niali libenter infuhdere. Opiarit-ergocbfporuhi fesuffec-
    iniitanlurdiaiioluni. PVssunt etspfecialitefper eqtiuni tioaem ^seda-udiunt^ut' liberitef-exspeclent
    ' •ffatruhi
    -.•--
    palliduin hsefdlici inteTligi."Ef <cJdla ''esi "itli pdtestas collectibnein.
    'super "qudiiiofpafies 'teifm', "tntbrficeregtddio, fdine, "YfcRS. 1%.—El vicficufh aperuissel 'sigilltimsexiuin,
    el ihofte, 'et 'besiiis tefrce. Dtisesuritiii Hbc inundb terrmmbtusfactus est mtigrius,;~etsbt "facltisesl niger
    pafiei, 'iu^esvCbfisti 'etffiabbTi; sed Christi pafs tanquam saccus'Cilicirius;"e't luha factadst sicut sdn-
    nbiTest divisa'; "juxta illud': "Uria est cbiuinba mea guis. Pef tefrceriioium, ultiiiTasubAritichristo.pef-
    (Caiii.~Yi,%):~¥sLfs "Vefouianoli iri quatuof dividitjif secuiio debet ihtelligi. Magiiusautem dicituf, quia,
    paftes, in pagarios, Judseos, lisereticbs, el maibs ca- iuxtaDoriiini vocerh, erit tunc iribulatio, quaiisriun-
    tliolicbs. Tot igimr Stitit plagcequol dicibblipaf tes. qhahi fciit, sed "necfiet. Sol autem Chfislus est,
    Secl^quqmoTho gTadib,:et'fa'me,'et riiofte ihterficiat, juxta illud : Yobis qui timetis Deum orietur sol,
    jarii dictuih est. Per bestias auiem designaritur effe- justiiim (Mdlach.iv, 2), qrii hovissimis obscurabiturj,
    rati mblus ariimorurii. Bestiis ergo bostis nqsterre- cum hi qhi quasi injGhristi corpore Iucere videban-
    prdborum ahihias iritefiriiit; qula durii divinqrum tur, ad "aperti enxiris tenebi'as devolventur. ]Po-
    1127 B. F. ALBINI SEU ALCUINIOPERUMPARSIL 1128
    test et per solem fulgensjvita prsedicantium demon- A runt, qui recte montes vocantur, quia virtutibus
    -strari. In extremb ergo tempore sol quasi saccus ci- alti terrena despiciunt. Recte petrse, .quia forles
    licinus erit, quiafulgens.vitaprsedicantium ante re- sunt robore ; utique in Chrislo, qui est petra, TODO-
    proborum oculos aspera et despecta monstrabitur. rati. Hinc Dominus in Evangelio dicit: Tunc qui in
    Cilicium quippe criminosis et peccatoribus congruit. Judmasurit fugiant ad montes (Matth. xxiv,'lfi)..Et
    Per lunani versam in sanguinem, agnoseimus sanctam Salomon : Lepusculus plebs irivalida collocatin petra
    •Ecclesiamin electis cruore passionis infectam. To- cubite sibi (Prov. xxx, 26). Etlsaias : Iritroibunt,
    ,ta aulcm infecta dicitur, quia nullus illa novissima inquit, in speluncaspetrarum, et invoragines terrm,
    rpersecutione expers erit qui in fide mediatoris per- . a facie fortitudinis Domini, et -agloria majestalisejus,
    .manserit; unde Joel: Sol, inquil, convertetur in te- cuni resurrexerit percutere lerram (Isa. n, 19). Quod
    jnebrqs, etluna in sanguinem, antequam veniat dies etiam agendum admonel dicens : Ingredere petram,
    ttnagnus et manifestus (Joel. n, 31). (YERS.13.) Et abscondere fossa hunio (Ibid., vers. 10). Possunt et
    -slellmcceli ceciderttnt super terram, sicut ficus mittit per hsec supernae virtutes intelligi; juxta quqd in
    grossos suos cum a vento magno movetur. Coelumest libro Job legitur: In petris manet, el in prieruptis
    " sanctorum
    Ecclesia, quse in nocte vilse prsesenlis, silicibuscommoraiur eiinaccessis rupibus(Job xxxix,
    dum innumeras sanctorum vitas continet, quasi ra- B 28). Quid vero sive ad angelos sive ad sanctos ho-
    dianlibus desuper sideribus fulgel. Stellas ergo de mines fugientes dicant, audiamus.
    .cceloiri terram cadere, est eos qui videntur sancto- YERS.16. —Et dicunt monlibus, Cadite super nbs,
    rum fidei vel operibus inhserere, ex amore terreno et abscoriditenos a facie sedentis super thrbnum,,et
    ad iniquilatem aperti erroris ruere. Hoc est etiam ab ira Agni. 4c si aperte dicant: Misericordiaarii-
    ficum grossos suos mittere : quasi enim arhor fici a nmm flectite , nosque piis inlerventionibus ab ira
    magno venlo movetur , cum exlrema persecutione judicantis tegite. Kon aulem a facie parcentis, sed
    omnis Ecclesia concutitur. Porro alia translalio acer- a facie nos abseondile irascentis. Cur ita pertime-
    bos posuit. scant, adhuc subjungunt: (YERS.l~t) Quoniam venit
    YERS.ii. — Et cmlumrecessit ut liber involutus. dies inagnus irm ejus, et quispoterit stare ? Tanquain
    "Sicut reprobi ab Ecclesia, non corpore sed trans- dicanl: Si illius Dei iram sanctus pertimescit^ qtils
    gressjonibus cadunt, sie eadem Eeclesia in electis nostrum subsislet ? Praeteriri possunt haecomnia quse
    suis non abscessu corporis, sed fide «t operalione de de sanctis dicta sunt, et de reprobis intelligi: mon-
    medio nialorum recedit. Bene aulem per libruni Ec- tes enim, superbi suht; insulse, cupidi; juxta illrid:
    clesia designatur, quia totius vitse ccelestismandata Tacele quiJiabitatis in insula, negotiatio Sidonis (Isa.
    Q
    in se continet, non in inembranis tantum calamo, xxm, 2). Reges, et principes, et tribuni reprobos
    sed etiam in labulis cordis carnalibus Dei spiritu designant, juxta qualitatem sui. Divites illos dicit,
    scripla. Et nola quia involutus liber dicitur; sicul qui non indigent alieno adjutorio ad maltim : fortes"
    enim non videtur quid liher involulus conlineat; autem ad miscendam ebrietatem : servum peccati,
    nisi ab illis quibus voluntate aperitur; sic eleclq- liberum justitice. Hoc omnes non dubium est immi-
    rum Ecclesia persecutionis lempore intima sua et nente futuro judicio' ad auxilium dcemonumcurrere,
    exlraneis claudit, et suis discrete intusaperit. eum desperali ad quemlibet sanctorum non praesu-
    " Et otnnismonset insuimde locissuismotmsunt. Per munt accedere. Hoc est enimeosin speluncis et pe-'
    montes prsecelssedignitatis viros debemus inlelligere, tris montium' latibula quserere. Sed quoniodo alibs
    qui alios verbis et virtutibus transcendunt. De qui- ab ira furoris-defendent qui hanc pririii.excipierit?
    bus dicitur : Levavi oculosmeos ad montes (Psal. cxx, Denique hsec omnia etiam juxta litteram magnuhi
    1). Per insulas vero minoris justitise homines aeci- audientibus timorem incutiunt; sed non propterea
    pimus adhuc _in tribulationibus fluctuantes. Quod figuralse elocutionesviolenter ad litteram inflectendse
    ergo niontes et insulse de locis suis mot3e dicuntur, sunt. - -. -
    ad superiorem sensumpertinet, quo sanctorum Ec- o CAPUT VII. . ;
    "clesia fide et opere a malorum recedit consortio.
    Quasi enim IOGUS ejus efat permixtaconversalionia- YERS.1. —Et posl hmc vidi qualuor angelosstah-
    lorum. (YERS.15.) Et reges terrm, et principes,- et tes super quatuor angulos terrm , lenenles quatuor
    iribuni, et divites, etfortes, et omnis servus, et liber, ventos terrm, n_e flaret venttfs super terrqm, neqiie
    dbsconderunt se in speluncis, et in petris montium. super mare,"neqiie super ttttam arborem. Notandum
    Reges sunt qui se ipsos bene regunt. Similiter el prin- quia a primo usque ad sextum sigillum perveniens
    cipes , qui nbn sicut reges, lamen utpossunt vitiis ordinem eustodisse videtur. Sed praetermisso septir,
    resistunt. Similiter tribuni jam minoiis sunt pote- nio, adinitium incarnationis Christi redit, et ea quse
    statis, quam principes; verumtamen et ipsi, ut pos- exsecutus fuerat, mhlatis senigmatum.figurisbrevi-
    sunt, resistunt diabolo. Diviles dicit virtutibus, non ter recapitulat: atque easdem.duas narrationes sep-
    rebus ; fortes quoque noh corpore, sed animo. Hi timo sigillo concludit, quce recapitulatio non semper
    igitur extrema persecutione nihit de suis virtutibus isto modo, sed diversis fit. Quid itaque per qualuor
    pfcesumehles in cavernis et in speluncis montium angelos figurari," riisi corpus antiqui hoslis intelli-
    se abscondunl, quoniam sanctorum suffragia^quse- gimus-?.Prqpter quatuor autem principalia mundi ,
    "
    1129 EXEGETICA.— COMMENT.1N A^OCAL. — LIB. IV. 1130
    regna-,Assyriorum scilieel, Medorum, Persarum vel __. A quemquam portare, nisiaccipiat et interius; quia
    ~
    'Macedqmnnatque -Romariorum, in quibus diabolus fides " sineoperibusqtiosaest." ,;
    ' VERS.4.—Et audivi numerum signatorum, centum
    pefidololatriaeculturamregnavit,quatuorinreprobam
    partem angeli ponuntur- Hinc Nahuchodonosorsta- quadraginta qualttormillia signqii, ex omni tribu fi-
    tuam vidit, cujus caput erat ex.auro, pectus autem liorumlsrael. Finitusestnumerusproinfinito :necad
    et brachia de argento, porro venter et femora ex duoHecimtantum tribiis Israelperlinet ;.sed omnis
    sere, tibiseautem ferrese. In auro enim Assyriorum. Ecclesia perhunc inelectis designatur. Nam terna--
    in argento Medorum, in-serePersarum vel Macedq- rius in Scriptura sacra perfectus esl numerus, prae-
    nuro.-in ferro Romanorum regnum figuratur.Non sertimquia Trinitatem ostendit; similiter et qua-^
    autem mirum per angelos malos hbmines figufari, ternarius propter qualuor mundi partes vel quatuor
    cum de Juda dictum sit : Unusex vobis diabolusest Evangelia sive quatuor principales virtutes : his
    (Joari.m, 70). Sciendum qubque hoc esse quatuor per se ductis ad duodenarium pervenimus,' qui et
    angelos quod-quatuor yentos; juxta-Danielis pro- Ipse propter duodecim tribus yel duodecim' apq-
    phetiam dicenlis.: Ecce quatuor venli -pugnabant-itv stolos sacratus "est : millenarius autem' universita-
    muri magno; et quatuor~~vestim descendebantde mari . tem" designal, juxta illud : In mille generationes.
    diversm inter.se (Dan. vir, 2). Yentos eniirief bes- B 3 Ecclesia igitur quia ex universis gentibus Trini-
    tias.unum esse designat, id est quatuor prsefatare- talis notitia aggregatur, et quatuor Evangeliorum
    gqa. Igitur cum angeliventos lenent, seipsosutique libris irrigatur, recte In duodenis millibus figu-
    tenent : et quia omnes hujuscemodicorpus diaboli ratur. Sed tit in eo quod credidil perficiatur, neeesse
    sunt, et ipse in eis intelligitur. Quid*taque fuit qua- esl ut-duodenafius millium numerus quadra solidi- -
    tuor angelos lerrse quatuor veritps, ne flarent,' lene- tate jurigalur. Ducantur ergo 'duodqcim millia per
    re? nisi occultum adversarium , ejusque lolum cor- quatuor, et quadraginta et octo millia fiunt. Ut vero
    pus ita se unire atque constringere, ita os omnium adidquodcredidit, id est ad Trinitatis confeinpla-
    proefocare,utnullus auderet contra idololatriaecultu- tionem, ^pertingat , quadraginta et octo millia ter.
    ram verbum veritatis efilare. In terra autemdiver- multiplicentur, el de se .ceritumquadraginta et qua-
    " -
    sitas provinciarum ; in mari numerositas designatur ttior millia reddunt.
    insularum. In arboribus quoque, quia genus siluit YEKS.5seqir—Ex tribu Juda duodecimmillia si-
    (Jfa cod.), pro earurii diversitate, diversa hominum gnati; ex tribu Rubenduodecimtnillia signati ;ex tribu
    officia prcesignantur. Sed quia a diabolo suffocaban- Gad duodecimmilliasignali; ex tribu Aser duodecim
    lur, Dominisui adventu~erepli sunt. Unde mbx se- inillia signati ; ex tribu Nephtali duodecimmillia si-
    ' - — ' gnati; ex tribu Manasse duodecimtriillia
    <J
    quitur: signati; ex
    VERS.S.—Etvidi angelum altcrum ascendenlem ttibu Shnconduodecim millia signati; ex tribu Levi
    'ab ortu solis, habentem signum Deivivi,.el clamavit duodecim millia signaii; ex tribu Issachar duodechn
    vocemagna quatuor angelis-;quibus dalum est nocere millia signati; ex tribu Zabulon duodecimmillia si-
    terrczel mari, (YERS.5.) dicens: Nolilenocereterrm, :gn'ati;ex tribuJosephduodechnmiUiasignali; ex tribu
    neque mari, neque arboribus, quousque signemus Behjamin duodecim rnillia Signali. Si ad.Geneseos
    servos Dei nostri in frenlibus eorum. Christusest-•- historiam recurrimus,"horuni nomina juxta singulo-
    angelus, quia novse vitoe gaudia mundo nuntiasse ' rum nativitatem/nequaquam hoc ordine inserta inve-
    cognoscitur, de quo scriptum "est: Magni qonsitiian- nimus; nam Judas ibi quarto, hic primo ponitur
    gelus (isa. ix, 6, sec. LXX). Aseensusautem ah ortu loco.Ruben ibi primo, hic secundo,"Gadibi octavo,
    sblis ille intelligitur quo ab ipsa fesurrectione, quse! Mc tertio. Aser ibi nono, hic quarto. Nephthalim ibi
    ~
    tanquam novus sol emicuit, lotum muudum cres-• septimo , iiic qriinlo. Manassesibi nono, hic sexto.
    cendo feplevit, et evangelica dqclrina illuslravit. Simeon ibi secundo , hic septimo. Levi ihi tertio,
    Hla etiam voce quatuqr angelorum nbxiam polesta- hic octavo loco subrogatur. Issachar tantum, Zabu-
    tem a lcesione prohibuit, et in auctoribus simul el -,-lon, Joseph, atque Benjamin. sicut ibi, ila hic po-
    minjslris confregit. UndeetiNabuchodonosorlapidem nuntur. Dan vero quintus Jacqb filius in hoc spiri-
    de monle prcecisum sine manibus prcefalamstatuam - tali «atalogo omnimodisnon recipitur. Sed hoc cur
    percussisse vidit in pedibus ferreis.et comminuisse. factum sit, facileanimadvertimus si a "carnisnalivi-
    Per quem Dominus Jesus Christus designatur des tate mentis intentionem revocemus, et cum inler-
    stirpe Judaica sine maritali opereprocreatus, qui in; prelalionibus nominum spiritalem in eis prosapiem
    pedibus statuam percussit, et cecidit; quia verbii recruiramus.Judas itaque confessio inlerpretatur,
    prsedicatiqne.extremitatemregni iRomanorumtetigit,, , sive laudatio, cujus nominis interpretatio, quid alitid
    et praefata sxculi regna salubriter erigenda conver-- designat, quam confessionempeccatorum, et laudem
    lit. Idem autem mediator signum.Deihabere dicitur,, ' virtutum ? QuamVisconfessioriis vocabulumpro lau-
    id estcrucis-mysterium. Quod autemnonait, sig-- -de p.oni videalur ; unde Dominus nullum omnino
    nem, sed signemus, ostendit plures in se esse per! habenspeccatumait: Confiteortibi, Pater, et reliqua.
    quos iUud mysteriumadimpletur. .Dlcendo. vero ini (Matth. xi, 25.) In Ruben vero, qui videns Filium
    frontibus, interiorem ostendit; nam sanguine agnii - vel VidentiesFilium dicitur, ipsa virtulum opera de-
    •
    uifumque postem - linimus ,, nec prodest exterius5 signantur; ssepeenim filiorum yocabulo bonorum
    PATROL. G, 36
    ' "
    i.ISi B. .¥. ALBINI.SEU ALCUpt OgERUM ,PARS ij;; im
    onerum fructus figuratur ; iuxla illud : Videas filios A eflicitur, quandq yir!,*ds;iiiinfirniiiate pefficitur. Ita-
    fiiioruih tubrum (Psdt: "cxxyji, (?),;.hoc es^ yirlu.tes gue quia iip,n, sqlum pacis .teniporeraniicis',' Vefum
    ex virtuiibus nafas : el guia virtuiuinopera aliorum etiam in ipsa pers,eci.i.tiqnetalenium '"divirii"yfefbi
    proVbelibus desefyire -debeht',' reele vid,ens filium gralis .erogant- inimic.is, apte post Zabqlon Joseph
    appellatuf." Scilicet ut ea in quibus nos_ profeeisse adnectitur, q'ui a.ugmentumunterpreiatur. Ut eniiri
    videmus",-aiiis videhda *nianifesteiiius_;juxta aliud de accepta pecunia lucrum referant ,"nec ipsis ihl-
    Domini": Ui~videuiit opera vestra boim, et giorificent micishanc erogare dubitant. Igitur uthos omnes iri
    Pdtreirivehruin q'ui'iii'c«lis'est (Malt/i. y, 16). Bene dextera regis aeternilo.candosintelligas, puIchreBen-
    Judas poriitufj"' -
    i"gitur'prim"o jamin-, id est filius dexterce,-posti«mb"loco subro-
    *5DeihdeJRubefi succedii; quia nisi per. confessio- gatur, tanquam ipse sit finis qrdinis,.». qtio felicitas
    neni renuntiemus aclibus mahs, iion inforriiariuirre-T promittitu_r.celernsemeieeIlis. . " *.•*'•:;'.
    ctis ei placitis".Quis ilaque*jaiti nqii yTd.ealquofi si a Sanqta «jrgo-Ecclesia- confessione laudabilis iri
    inchbassctVet Judam
    primogeriito'"carhis ;.;; !f;*. ._.ti\ quarto.loco
    ,-[7i. r. -- - .^c'_. l-\- Ecclesiae 2.~'J'J. 3-- -T*--~---\- Juda. In Ruben pjis operibus' clarfet fecurida. Tn
    pbsuiss"et,spiriialem prdsapieni utique con- Gad lept,ationum.exei'citiis-prhbata. Iri Aser post
    fudissei?Yeruni" quia^bene operantes semper tenta- devictas tentationes-beata. In-Nephthalim-charilatis'
    tio sqlet"prbba1reVj""re.post'Ruben_Gad1, id est ten- " amorej dilatata-. Iri Manasse ea quce" retrb sunt
    tatio subrogatur. VEt' quia coritfa' eaihdem divina oblita, ad ea vero quse ventura suht «xfenlaVln"Si-
    viftute pfaecincti fbftes existuni ,"-re'cteeis eonvenit me,on quasi tristis adhuc in cqnvalleplorationis, seci
    quod ideiri Gad' etiam aeciriclus vpcatur. Quia yerp sp.e gaudens- de supernorum civium hahitaculis. "In
    bonOTumcertamirium finem ad Peubi non ad faciem Leyi virginitale; decora; 'ihlsericordia pietatis "uber-
    hrimancelauclis retorquere debemus, ob Iipc prcedi- rima. In Issachar futuiaemercedis exspeciatibrie sus-
    clus Gad laffunculus vocatnr, tanquain bona.cbrdis pensa. In Zabulon martyrio cofonatann Josepfi"
    latenter acquirens Deo pfferat approbanda, non hu- duiilicato spiritalis substanlise lalento ditata".In Ben-
    riianisbbiuiibiis detegat prseierenda.Igitur quia illata jamin dexterani felicitatis celernae' comprobalur
    tribulatio "electds"probat*-_ et post probationem coro- sortita. iNonautem quispiam duodecini ih Eeclesia
    nat ,f ecte post Gad Asef ponitur, qui beatus yocatur. professionfes sestimel, cumlres tantum sint, id' est
    Et quia beatitudinis promissione.roborati bellatores virginum,.cqiitinentium", ac-bonorum conjugatorum
    Eeclesise,' ihtef ipsos nialos dilalantur visceribus vklules. Inter hsec autem nequaquairi pfselereuiidum
    charitalls, bene post As_erNephlhalhn poiiitui;, qui esl, cur.Dan Jacob uticjue.filius sive in 'Getiesi, sivfe
    latitudo, vocatur. Quia per hbc amplissimuni dile- „ in Exodo , curii-cunciis" fratribus annuriieretur,'iir
    ctionis prseceptuni current'e,s, et ea -quse retrq sunt i[hac Apocalypsi de catalogo spiritali fuerit ejectus;
    oMiviscunlur, et ad "aetefnasdivitias, quse yqjjtura?!- Manasses-vero:*intef alieriigenas "natus, Titiqufenon
    surit, extenduritur ; digne post iNeplilhalimSlanas- filius*,quanquamin-filium adoplalusVsexlb-videatuf
    ses inlerseritur, qui oblitus vel n.efeessitasintelligi- loco subro^alus.' Dari.igituf interpretalur judicirim,*
    tur : oblitus scilicei," quia unum quod retfq fue- siye judicaus-Hebrseorum tfanseuritium. Et quid est *
    rai, dimisit;! riecessitas yero, quia-ad-hqe quod hoc judiciuin transeuntium 'Hebrsebruni,riisrrepio-:''
    extenditur, nonduhi peryenit. Quor.uni desiderium batio. veteris saeerdoiii? Danergo^de spifilali ca-
    quia saepeinlorigiihi diflertur, jure, ppst Man.as.seuii talogo ejeclus, ipsa nooiinis sui iiiterprelatiorie -do-
    colioeatdi' Siffleon,'qui'audiyi tristitiam inlerprela- cel, quia iri sexia; hiuriui"aelate"bccuitoTquidem',"
    tur. Sed qui audiunt tfistitiam, audiaqt necesse est sed justo. judicio', Jtidaica piebs-perfida prorsus
    et nom.en liabitaculi, quqd ideni Sinieon sonare vi- sedibus expulsa .sacerdolii "digniiatem perdidit; at-
    delur"; ut qtii mcefent in tabernaculo corruptionis , que in ejus loco Manasses-, ld-est!gentiuhi'popuius;,
    in - . meruit *" '" '--•*--.- .
    gahdeant liabifaculq seternoe-quielis, perigraliam subrogafi:
    Quales autem omnes isti sint, Leyi subjunctusin- YERS.9;—^JPosf hmc vidi turbam magnam, quani'
    dical, qui additus sqhat. Multa'enhn tales generalia n dinumerare nemo 'poterat,"~ex~'omnibtisgeniibus, et'
    transcendentes prseeepta ,adduntnon jussa , ut est 'tribubus, et populis,' et linguis-. Hic iiquido nianife- N
    caelibatus"saxietsiYifginitatis, et cselera hiijusniodi^/ stalurquia prsediclus numenis-noS sqlummodo Ju- '
    quse duhi noh juberftur, sed admpnentur, utlque non dseorum est, sed oftiniuhrrelectorum: Hi eriini per".
    jussa cqnsilib superadduntur. Quibus jure cqngruit : innumerabilemturbaiii', qui per centiim quadra-
    quod Issaehar post Leyi adnectitur, qui interpretatus ginfa;quatuor millia "signatosdesigtiatur/Innumera-
    dicitur merces. : namislcc agenlibus prcecipua et bilisauterirlisefeiurbaribnDeo', sed nobis es.t.'Nani"-
    specialis-merces debetur.Unde.cuidam eorum-Jere- ipseaif: DinuhieraVo e'os,et super arenatn rnulti- '
    mias dicil: Quiescqi vox lua a plprahi, el ocuti tui pticabunturMjPsflliGXXXVIII",- f8)VSidnies"anle tiifo-..'
    a lactymis, quia est fnerces operi ttfp.,, ait Dominus > •BtMBrCiiniipsa iinnuiriefabilis turbaJ'iiifqiius Dei.'.
    (Jerem.' xxxi, 16). Sed talia facientes priusquam sif, idcii'co "lameri 'ahte -ihfonuhi "'stare dicitur,"
    remuriefenlur*solgnt illatce-persecutiones -pi.obare', : quia yisio figuris obumbrata-variatuf, cum tameh
    nori aujtfemsuperare. Unde, non immedto Zabulqn. resfiguris oslerisa rieqiiaquam varifetiir.' Sed nuh- V
    postlssacliaf sequitur, qui habitaculum forlitudinis . quid aliquid significat qubdhsec lurba stare dicitur,
    appellatur) tuhcenim qiijlibet.liorum habjtaculu_n_. cum superius per-cimiitumlhroni cuni seniorib'u<|'
    '
    im-f —
    EXEGETICA. CQMMENT.IN AP0CAL. —.LIB. IV. UU ;
    et inteiligat, et ad
    ipsasedisse describatur"? SigniQcat plane,; sedet / _.\it ipse qucerat, quserens audiat,
    namquecuhi-per.qusedani membra sua aliqrum facta , imitandum semetipsum accendat. In stolis auiem
    exariiiha.il slat verocum in curictis.suis qlectis ani-- albis, et mentis candor, et ea^quce eis in futuro
    mumiiisoliditate fidei feldilectionis roborai. 'Et in . iribuelun gloria. "Ad;hsec G\im'.bealus-Joannes ex
    cotispeetuAgni amicli.slotis albis. -Qujd perslolas- persoria •hbnof.umauditprum--reSpondisset: Domine.-
    albas, nisf habilus mpritis-designatur ? Quae tanieri mi, luscis; rursus"ille ex persona Domini vel- b,o-•
    ante DohiiniauVenturaalbsenon erant, quia huniani noruhi pra3dicalor,u'mejussubinfer.tP' ; -.
    '
    generisfeordaorigihalium peccatorunimaculis erant YERS.U. — ffi sunf qui verierunide tribulalione
    respersa. Et"palmcteiifnianibus eorum. Per palmas,' niflf/haVetfeliqua. In veiieruiittria'teiiipofa"toHfi-""
    .victoria ;' -per hiariiis",operatio' 'expriuiiiur. -Balnias-. neiitiif,- pfo'ed' quod*esl,-v"eneruhf, veniunl, et'
    itaqufehf manibus habere, est de antiquo hoste et vehturi simt. Qiiia'Tgitur'omnis eieclbrurii huriiefu"s:
    '
    mundi-voliiptafibus triuihpiiafe.. -'•.. .- terminatur,'valde hie!iueri'du'm"e'st
    li'acJs'enteriti"a nei -
    • VERS.10. — Ef clamabant vocemugna dicentes. si aliundequis veniatvhd electorum^cbnsbrtiumribn
    Clamof hic Tion cofporis , sed cordis inlelligitur. perfirigat-.TribitUitiotiesautem justbfuth ,"ul"ait"PsaV
    Magua eiiim hsec vox, magnus est dsvotionis affe- misia,]~tnidtm stint (Psdl: xxxniV-SO')-;exrquibus-
    clus; quia voee"tanto.magis quisque clamat, quanto " illa"genefa'lis"esl"quaiiiemoriostruriVriovitsi' a"dele-'
    amplius' Deum amat. Salus Deo nostro, qui sedet ctoruiri cohsorlium pertingat', Salbiflbne attestarite',
    supef thronurii,-et Agno'. Et esf ordo, Deo nostro', qiii aili/iVcscit -Iwmo^utfum-atrioti,ari odio'dighu's-
    e't-Agno qui' scdet super thronum salus. In quibus sit; sed oirinia reservaritur in~fuhr_umincefta ~(Ecc&
    et Spiritus sarictipersonajuxla jam dictam regulanv ix, 1,2). Et iaverutif stolas si&s',' ct"rdedtbaverunt
    inleHigitur.'''Et iioiaquia mirabili genere ioculioriis eas -in sanguine Agni. "Omhes"elefetistolas suas iri
    unani in Patreet Filio subslantiam el duas personas sariguine' Agni Gahdificaht';id' esfjtf Cliristi passio-
    ostendunl. P-rceterea-sciehdum quia dunTomneni nihus babilum mentis exornant/ieumque ad acci-
    suanisilutem D.eoreferuht'_<P-elagiiatque Coelestii pienda fiitura•'gaudia"pfceparant. ( YERS..15:') Idec
    [Cod. _ Ccelestini]dognia evacuatur, qui ih tantum suiil anle thronuin_','etderviuni"ei'dt4-_tc noctg iniein-:
    liberuur arbilrium defendunt, ut dicant hominfes plo ejus",'et ''qui"sedet'in'tlifoifd'MiM&tsuperilfos.
    sine gratia Dei posse salvari:.(VTSRS.11.) Et om- Ac si"diceret:"iaeft!.throiiusDeiV6t teniplurii siuit,
    nes angeli stgbajnt in circuilu ihroni', et senigrum, quia" lalibus iridiiriieniis"vestiliV el sanguine Agn»
    et"quatuor.'animaliuiw_, et ceciderunt-iti conspectw videnlur aliluti. Et nola quia hori ait, habilatih
    throni in facies suris-:'Tain per angelos/.quam per. ^illis", sed supef ilibs, ut eos^lhroiium"siniuroslen- -
    lhi*ohtim,:«tsenibres/nihilominus et_per~aninialia 6 deret, et templum.'J5ie auteiri et rioaiedicit',!in pfb-
    Ecclesiafiguralur.Unamergo eamdemque rem di-„ speris et"in adversis/ (YERS.'16/') Nok esurieht:
    vefsis modissignificat.-Nanvquod Ghristus singula- neque silient airiplius', et non' cddet super Hlossoi
    ritef in Ecciesia regnat etjudicat;fecteomnes san^ neque ullus mslus: {'YERS.lljyqubnianCAgiius, qui
    cii pefunumthfonumfigtirantur,': eitquiaipsa etiam in mediothrpni est,'reget illos, ''et"a~dvitce'fontes
    Ecclesia'alioruin facta examinat, digne pef senio-" aquarum deducet eos; idcircb nihil-ihcbmriiociitatis
    res': et quia virentibus. paradisi pascuis iri quibus- sustinerit, quia Agnus regit eos\r-S6d'qub'ebs'pfer-
    dam suismetnbris adhuc perfidem tanlum-inha3:. ducit, nisi ad fonlem"aquaruftf? -scilicet ad Tririi-
    fet, in" quibusdam vero' jam per-speciem fruitur, tatem, quse significailur per fontemVEt per quam
    bene' per arilmalia, Quia vero venlufa quaequfeprse- viam, nisi per se?Ipseenini ait: Ego sutnvid(Joaii.
    dlcandq aririuntiat, apte per- arigelos; elquiaex , xiv, fi). Sotaridum etiam.quiaimus 'idemqufefoiis, et
    diversis genlibus-aggfegatur, jure per turbam fi- esuriem "aufert quia panis'vivus''est'j"'et sitirii cpiia
    gufatuf.'Hi ergo ceciderunl in facies suasin con- potus est vilse.' Nam ut ail Aposlbiiis1:* Erit Deus
    spectu throni"*;"id'est insecieto mentis suse', cpiq 'omnia in omiiibus(I Gor. xn,f6). Uhus igilur fons
    intefnus"_judex sedet.'-JBfadoraverunt ( YERS.12.") .-. dicitiur propter unita"lemi'naturcePatris, et Filii* et
    Hicentes;Amen; beriediclib,et claritas, et sapienlia, , Spirilus'sancti. Aquafuin^verbfons inlroducitur,' nt
    etgraiiaruiii'aciio, et lionorfefvutus, et forliludo multiplicitas dorialionum Dei in sarifctis per haric
    Deo iiostrb in sieculd smculprum; quse "cimctaTfi- senieiitiam' expfihiaiuf. Ttaquequi Agnoregenle ad
    nifatiapte coriveniunt; (YERS.15.) Et i-espondit htijus' aquce'salTetalem perducitiir, nec soleiri, nec
    unus de senibribus dicens mihi-: Hi qui aniicti sunt ullum aestumpatitur_"quia'vIlioruin calpre ribn uri-
    stolisalbis, qui stint, et utide veneruni? Cum nullius ttir. j^f absterget Deus oriuiem'lacihjiriam ab~oculis
    intefrbgatio prseeesserit, quidsibi Vult quod unus eorum. 0 niirse pietatis affectum! Patrfefrise' demon-
    desehioribusi resporidisse"perhibetiir? -Sed mos "est strat, matrem ostendit, qui plaiigenlium'filiorum
    sacfse ScfTptufse-libb vefbum"ita poriere; nil autem ; lacrymas abslergit. Unde merito Isaias dicit": Tu
    significalibhis liabefe videi'ur,'uhde nee^ejiis'igno- enim Pateritoster, et Abrahatri-nescivitnos;"iw'D'b-
    ratio ihiililis est nec laudabilis scientia. In uno igitur mine Paier noster {Isa.,Lxhi,i6). Sedquai sunt
    seniofe unitas'pra3dicatof'iimJrilriusque Tes:amenti, ,hse iacrymce?' Scilicet quia_*alius plangit riiaiuhi
    siveipse^seniofseniofilihs'; Doininiis scilicet Jesus; quod^egil, aliusquia bonufh norifecit, etalia niulia
    "Christusafecipitur-,qui idcircoJoahnem interrogat siinilia. Hce aulem lacfyirice filiorum tunc abster-
    1155 B. F. ALBINISEU.ALCUINIOPERUMPARS II. 115S
    gendceerunt, cum-de exsilio ad patriam redierint. A officiocapilis. Quod vero" super altare aureum in-
    censa offeruntur, ostendit quia non alibi, nisi in
    CAPUT Vffl, -
    corpore Christi, quod tolum divini verbi sapientia
    YERS.1. —Et cum aperuissel sigillumseptimum, resplendet, orationum sacrificium ab eo accipitur.
    factum est silenliutn in cmlo quasi media hora. Coe- Et riota quia thrbnus, et ante thronum -altare, non
    lum, ut frequenter diximus, Ecclesia vocatur, quse duas, sed unam Ecclesiam significent; sicut arca
    dum a frequenfia rerum corporalium per qusedam Noe, et octo animcein ea. (VERS.5.) Et accepitan-
    membra sua secessuminlimae conlemplationispelit, gelus thuribuium-, et implevit illud de igne altaris,
    quasi silentium Deo parat; quod quia in hac vila et misit in terram.Jimc angelus thuribulum accepit,
    non potest esse.perfectum, quasi media hora dicitur cum Dominus sibi intra ulerum Yirginis huinanam •
    factum. Et nota quia ibi.recapitulationem finivit ubi naluram conjunxit; sive de cbrpore inlelligamus,
    ait: Post hmcvidi turbam magnam, nunc aulem se- cum primum in Judaea discipulos elegit. Cum autem
    ptimo sigillo concludit narrationem. (VERS.2, S.) Et etangelus, et thuribulum, et altare, unum sint
    vidi septemangelos stantes in conspectuDei, et datm corpus , quia thuribulum de igne altaris dicitur ini-.
    sunt illis septemtubm,.Et alius angelus venit, et stelit pletum, intelligendum est quasi dieeret: Et caput,
    ante altare habens thuribulum aureum,.Hocloco nar- B et-corpus'nonalieno, nisi proprio igne succensum
    rationis ordinem prseposlerat, et interdicit; sicut est, id est Spiritu sanclo. Misit autem in terram,
    enim sequentia demonstrabunt, pfiusille cum thu- id esl, in hanc gentilitatem perduxit; unde apte
    ribulo veniens ante altare stetit, quam septem tubas subdilur -: ef. facta sunt- lonilrua, et voces, id «st
    acceperint. Inlerdicit vero, quia-antequam de illis prsedicationumierrores : ef.fulgura, hqc est mira-
    finisset, hunc cum thuribulo' medium interseruit. culorum signa : et terrmmotiis, id est persecutiones.
    Quid itaque in septem angelis intelligimus nisi san- (YERS. 6.) Et septem angeli prmparaverunt se ut
    ctam Ecclesiam in suis praedicatoribus, qui sunt luba canerent. Quid est sanctos ^octores ad canen-
    aelernsevitse.annuntiatores? Recle etiam septem di- dum se praeparare, nisi divina eloquia scrutari, ut
    cuntur, quia septifoririiSpiritu replentur, vel quia -sciant quid, cui et qualiter lqqui debeant ? Admo-
    uiiiversitaii credenlium.praeponuntur. In cpnspeclu nendus itaque lector est ut in sequentibus non plus
    autem Dei stare perhibenlur,- qui. terrenis cupidi- septem, quam unum angelum intelligat; sed semper
    tatibus calcatis divinse . contemplationi inhserent. in singnlis septem cognoscat, cum propter figuralas
    Quid autem.per septem eorum tubas, nisi perfecta , loculionum causas, quse non possunt sub uno nar-
    Yeteris ae Novi Testamenti prsedicalio declaialur ? _ rari, in septem distinctos inveniat. -
    juxta iilud : Quasi iuba exaila vocem ttiam (_Isa. - YERS.7.-—Et primusangelus tuba cecinit,4t facta
    LVHI, i ). In eo aulem quod sacerdotis officium est est grando et ignis mistus sanguttie,- et- missus est in
    altari assistere, et aptaium aromalibus thymiama terratn, el tertia pars arborum combusta esf, ef omne
    cremare, agnoscimus quia angelus isle mediator esl femtmviride combustumest.Per grandinem ira omni-
    Dei et homimim, septem angelorumangelus.etulita potentis Dei exprimilur, juxta illud_:Ira Doniinisicut
    dixerimus.septeni sacerdoluni pontifex ;.de quo pro- grando descendens. Pei ignem zelus vel odium desi-
    pheta: Mogni consiiii angelus(Isa. ix,fi, sec. LXX). gnatur; et recte mistus sanguine dicitur, quia juxla
    Unde aperfe colligimus -prius hunc venisse, .quam Joannis vocem : Qui odit fralrem suum liomicida est
    septem. angelos"tubas accepisse. Per altare vero (I Joan. ni, 15). -Ab. hoc igne non posse comburi
    electi designanlur, in quibus spiritale sacrificium Ecclesiam Dominus pei Isaiani pollicelur dicens :
    celebratiir. Yenit ergo- angelus per carnerii, stetit Cumambulaverisper iguem, noii combureris,et flam-
    per divinilatem. Quid quoque per thuribulum-nisi ma nonardebitin te {lsa. XLHI,2). Notandum aulem
    humanitas Christi ? Et apte aureum dicitur, quia caro quia cum tcrtiam partem deperisse dicit, nqn cluas
    a verboDei suscepta una cum eo est sapientia_, de partes. Tn eleclis remansisse .existimare debemus,
    qua dicitur : Accipite sapientiam sicut aurum (Prov. »»contra illud : Multi sunt vocati, pauci vero electi
    "xvi, 16). Potest per thuribulum, quo cremanlur - (Matth. xx, 16). Non eniin adqualitatem liiterae,sed'
    arqmala, Ecclesja figurari, quse igne divini amoris ad quantitatem figuraeperlinere videtur numerus iste;
    suecensa quolidie dicit:' Dirigatur oratio tnea sicut quod ipsa immutaiio demonstrat, quse uno locoduas.
    incensum, et cselera. (Psal. CXL,2.) Recte autem lertias, altero tres, alio unam tertiam in reproborum
    singulariter de Christo subjungitur : sortem venisse narrat: et quidem, superius in qua7
    Et data sunt illiincensa muita, ut daret de ora- tuor partes distinxit totum diaboli-corpus, nunc in
    tionibus sanctorum super altqre aureum, quod est duobus lerliis, posl in tribus, deinde in.una; sed non
    ante thronum ; (YERS.•£) et ascendit fumus incenso- est una tertia minor a duabus Vel tribus. ,Nam cum
    rum-de orationibus sanclorumde manu angeli coram in quatuor partes distinguit diaboli corpus, unam
    .Deo. Sicut fumus ex crematis aromalibus egreditur, vult-intelligi in Ecclesia, in falsis fratribus, et tres
    sic virlus cbmpunctionisgigniiur exstudio oralionis, foris, id est hsereticos, Judseos et paganos. Cum
    Sed ut Deo fiant accepla, angelo dantur incensa, id vero totum corpus in tribus lerliis describit, una in-
    est Redemplori nostro committuntur orationum stu- tusintelligenda est inpravis fidelibus simplex, altera
    dia. Nec omnino ad Deuni potest Iqqui corpus, nisi foris in Judseisatque hcereticis duplex, tertia foris in .
    1137 EXEGETICA.— COMMENT.INAPOCAL.—LIB. IV. 1158
    gentibus et ipsa simplex; Cum-vero unam corporis A facula,propter maliliseferyorem. Casus iste jion ille
    parlem eodem ternario tertlatoque numero figurat, intelligendus-est, ,quoprius de supernis sedibus eje-
    duas omninoex tribus teftiis partes constituens, et ctus est; sedquo arigelocanente, idest Ecclesia prse-
    ^.oecullos simul, et aperlos intelligi vult hcereticos. dicante, ab electis exclusus est. Nam coelumest Ec-
    Restat una tertia intus et foris, quce omnium in se clesia, quam Dominus pfsesidendoinhabitat. Ei ceci-
    retinelformas. Cum yero in duabus tertiis, unam dit in tertiam parlem fluminumet in fontes aquaruni;
    simplicem vult intelligi intus in malis Christianis; hoc est in humanamriaturam, quse ab.ortu suo car-
    alteram triplicem -foris in Judseis, hsereiicis atque nalium voluptatum undis prseterfluensdecurrit ad
    paganis. Et sciendum quia hoc est terra quod arbo- mortem. (YERS.ii.) Et nomen stellm dicilur Absin-
    -res, id est malorum summa in duabus teftiis com- thius. Quia-a veritatis dulcedine diabblus resiliens
    .prehensa, quarum una simplex, altera triplex est: in amaritudincm mendacii commutatus - est, jure
    terra enim sunt peccatoreSjquia lerrena qucerentes; absiuthii"vbcabuluni sojftitus est. "Et quia malorum
    et arbores quia instabilitatenutantes, dequibus per exemplis plurimi pefeunt, apfe subjungilur : Et
    -Judam dicitur : Hi sunt arbores. aulumnales, infru- multi hominummortui sunt exaquis, quoniamamarm
    ,ctuosm, eradicatm, bis niortum (Jud., 12). Missaita- factm sunt. Quasi enim ex amaris aquis moriuntur
    que. grandine, et igne cum sanguine, duse-terliseB homines, cum perversorum" doginatibus, vel ope-
    comburuntur; una illibata. servatur, quia exagge- rationum exemplis -carnales illecti spiritaliter pe-
    ranteira superni judicis, societas antiquihostisdum ^ reunt. '
    -'prcedicatioriesanctorum non cdlligitur, odiisui flam- YERS.12, — JSf quartus angelus tuba cecinit, _et
    -mis succenditur.-Congregatio vero Ghristi ipso ma- percussa est tertia pars solis, et tertia parsiunm, et
    lorum odioexercetur,-«sednon consumitur. Quodau- tertiapars stellarum, ut obscuraretur tertia pars eo-.
    tem siibdiluf : Omne fenum viride combustumest, rum, et diei non luceret pars iertia, et nox similiter.
    repetitio sententicevidetur. In duabus scilicet terliis Per solem, et lunam, et stellas Ecciesia figuratur,
    om:;efenum viride combustum est, id festmfemofata qubrum obscurilas proprie ad hsereticorum perfidiam
    irialoruri. pars odiisui flammis consumpla. Viriditas referlur. Et quamvis duse paftes sint ex tribus tertiis'
    enim feni lioc loco propler illecebras ponitur carnis; confectae,una seilicet diei per solem, 'alleranoctis
    juxlaillud : Omnis carg fenum, et reliqria. (Isg. XL, per lunam atque stellas; uham tamen ducefaciunt,
    6.) Unde contra turbcc, qtise a Domino pascuntur, aut una in duabus subdividitur. Ad hoc scilicet ut
    -
    super fenum .sedere memorantur; id est voluptates aperttihi ejus errorem per diem, et occultum desi-
    carnis premendo subigere. . gnet per noclem; publicas videlicet hcereticorum
    ' YERS.8. — Et secundus ^
    angelus tuba cecinit, et confliclationes, etobstrusas.machinationes. Ideo au^
    tanquam monsmagnusigne ardens tnissus est in mare. tem non dicitur, percussa est lertia pars et obscu-
    Et facla est tertia pars maris sanguis, (YERS.9) et rata, sed percussa ut obscuraretur congruo tempore,
    mortua esl ineo tertia pars creaturm, cjumhahent ani- "quialunc veraciter obscurantur hseretici,cumaperte
    mgs, et tertia pars naviuminteriit. Monsmagnus dia- "ab Ecclesia separantur. Nam pj^iusquasl occullevul-
    bolus dicitur, sive quia similisilli esse voluit, de quq nerantur. Percutiuntur autem ex lumine fidei etdi-
    dicitur : Erif in novissimisdiebus jnmparatus mons . vini-yerbi claritate. Quseperditio rion ad Deuni redi-
    (Isa. ii, 2); sive quia in novissimoextolletur supra genda est, sed sic intelligenda, sicut de indurato
    omne quod dicitur, aut quod colitur Deus. Ardens corde Pharaonis. (YERS.15.) Et.vidi, etaudivi vocem
    autemVquiamalilia sua atque invidia lorquetur, quia unius aquilm voiantis per medium coehim, et dicentis
    angelo tuba canente, id est Ecclesia prsedicantea san- voce magna:' Vm, vm, vm habitantibusterram. De
    clis ejectus, in mare, lioc est in incredulos, mitlitur; cseteris vocibustubarum trium angelorum, qui erant
    nonquo in eis ante non erat, sed quia ab«Jstiseje- luba canituri, lam Joannes, quani aquila, quamque
    cius,' amplius illis incipit dominari. Yidetur autem' angeli, Ecclesia. figurani gerunt: quse bene una .
    _in una terlia, quae in sanguinem versa est, genus aquila dicitur, quia in "unitate fidei consistit, et cal-
    mortis qud duae tertise intereunt figurari; ut in uha . catis lerrenis voluptalibus ad- coelestiasublevatur.
    mors, in duabus numerus morientium assignetur. Ipsa ergo in Joaftne se ipsam videt. Ipsa in aquila
    Aqua in sanguinemversa, sapientia carnalis est, quce volat; ipsain tfibus angelis postremo tempore mala
    animas occidit: unde Apostolus : Sapere secundum. ventura denuntiat. Et .nola quia in spirilali visione
    carnem mors est (Rom.YIH,6); quae sapientia, et hoc esf videre quod audire. In eo autem qubd non
    malam crcdulitatem, et pravam operalionem signifi- de praecedentibusvocibus, sed sequentium . angelo-
    cat. Nam pro pravo dogmale dicitur : Littera occidit rum dicitur lugere, ostenditur Ecclesia ventufas pla-
    (II Cor. in, 6); "propravo opere : Libera me de san- gas diversse' calamitatis -diversis temporibus lugere
    guinibus(Psal. v, 16). et prsedicare; lugere scilicet iri aquila, pra_dicarein
    . YERS.10. — Et tertius angelus tttba cecinit, et ce- angelis. Per medium itaque ccelum.volaredicitur,
    ^cidit de coeloslella magria lanquam-facula ardens. quia hinc inde orbem lerrarum possidet, cujus prse-
    Diabolussive pro prima dignitate, sive quia transfi- dicatio idcirco w magriavocatur,quiainfolomun-
    . gurat se in aiigelumlucis, stella vocatur. "Magnaau- dopersonuit.'
    lejn,r.quiacceierisangelis prselatus est. Ardens vero
    *
    £159 B. FrALBINI SEU ALGUINIOPERUMPARS II. -Tilti
    "CAPUTIX. A res autem rohusti, et inter tehlatioriiirii ventbs qtia-
    Vi.RS.I,;2. —Etqutnitis angelus tuba cecihit, ~etvidi darii stabilitate fadicalT.Quid lio'c briine viride, vel
    . stellam cecidisse de cmlo,iii ferrdin, 'eldata est .illi biriheftiarbbfem iocustcelaedereproRibiJiitijf?A fbto
    ciavis putei abyssi :ei aperuilp'uteuhidhjs'si,~et~dsceri- "pars intelligehdaest, 'qiiaeaB illa laesibiie-¥ervaiur.
    dit fumus puiei, sictit fiimus fqrnacis magnce."Quid Homiries itiique sigiiumKfeiih ffbhtilius hbn iiaberi-
    autemper angelum et stellahidesigriafur,"jahidictuhi tes, siiht qui "feafide "qubeper diiectiohfeni-opfefalur,
    est. Per, abyssum iniqubrum «orda- signaritur ferrb- hon pbllent. (YERS.5.) Et datiiih est lllis tie occide-
    .rum lenebris obscurata : per piiteurri aliyssi, pfcecli- reht ebs, 's'edut iWciarerit adhuc triehsibusquirique.
    catores,errorum debent intelligi. Si eniin os "abyssi Si repfbbi sunt qui signuni noh iiabeht, qubriiodo ab
    puteusesl, recte.illi sighantur perputeum,pef qribs febfuriiiniferfectionelbcustse proiiiberitiir? Ari forle
    malorum iniquitas venena sui cbfdis effdhdit. Per *quisigniiin Dei hon hab"ehl,Tivuiit? Quapfoplef ad
    clavem putei polestas tempprahs expnmitur, qua siiperiorehi.^ehteniiam fit Subaudiiib: Dibaiur efgo :
    antiquus adVersarius.ad peiyersa dqgmafa ffeprqbo- 'Datum est eis iie oitiderehl eos, sed ut ciriciareiliur
    ,rum ora resblvit; quse dbgniata fecfe fuhiq cbhipa- mensibiisquirique; i'd est ut iisereiiei noii possihtsi-
    rantur, quialuhieh verifatis sibi Tri caligineni ver- ghafbs decipefe; sed criiciando iri praseniivita pfo-
    lunt, etclaritatem fidei etiam in aliis bbsejifafe vi- ^Bhaffe, qiisequihque sehsibus cbfpbris"TPfegituf;'
    quibus
    dentur, Fofnax auteni magna, Aritichrisli "estpei*se- aptfecorigriiit quodsequittir :
    cutio, de qua fumus egreditur, .id est pervefs"a do- -Efcrucidtus eorum, ut cruciatus scorpii cum percu-
    ctrina, qusepereuritium animas in caliginem yertat. fit horiiinem.Ut videlicet ele.cti ppsteriora conlem-
    Sed quomodoiunius iste similisdicitur fumb fornacis ,nente's, et ad ea qnaeante shnt semetipsos extenden-
    magnce? cum Dominus de.illa fribulatiohe dibat : les, ex eo, ab aliis aflligi credantur, quod ipsi per
    Erit tunc tribuialio magna, et reliqua (Natth. xxiv, coniempUimsseculi respuisse videhtur; idest velpo-
    21). Sciendum ergo quia noh propter lormenta vel testate.sseculari vel iiiaiaecredulitalis cfrqre. (YERS.
    •falsa dogniata immanior oninibus illa diciiuf, ih qui- 6.) Etin dicbtisillis qumrentJibminesmoflem, et tion
    bus ista similis est, sed propter miraculorum signa imenient, cnpienl liwri, ~etfiicjietmbfs db eis. Dres
    perqussjnagis.decipiel. Et dbscurattts est soiet aer isti ab "adyentupbiiiihi lisqufeadiihem sseculi-decur-
    de fumg puiei. Ecce quintus ahgelus"jrihifactum dicit fuht. Moftein quippe eiecli .quaeiuiit, ciih secreta
    ja soleet.aere, quod quarlus in sole, luisa el stellis • cqrivcrsatiqiieDeoinhaBrerecupinht'":'"sedfugit mors
    futurum praedixeral. (YERS.O.) Et de funio exierunt ab eis, qriia cos aut fegirhinis ihsoiubile vinculuni,
    lecustm in terram. Digne pef locustas hsefetici desi- p aut inferiqris gradus aslfingit. (VERS.7.) Et similitu
    gnantur. Sicut enim ille nec perfecie ul aves volan- dines locustdruin, shhiles equis paialis in prmlium,
    ,tes, necgradatimpassibuspergehtes, sed saltus dan- et supefcapiia egrum laiiquam cbrbiim siinites auro.
    tes.terrce sata videntur cprrodere; sic isli nec plehse Propter velocehi"dischrsuiii,recte hsefetici Tri equis
    scientise Vqlatum, hec perfectaebperatiouis gressum exprimuiitur. Parati aiifeni sunt iu praeliuhiadvefsus
    habentes, sed solis elationum saltibus moti, inaudita eos de quihus ih Babacuc dicitur - Misisti"in niare
    .prccdicandopravqfum animas necant. De fuiho igi- cqiios luos furbantes aqiias multas (Habac. iu,"15).
    turjocustce exeunt, cum ex hcereticis hsefelici ha- Sed quia Dominofavenle hori superant, ideo non co-
    scuntur. ronas, sed.quasi corbnas liabere dicuntur. Afe"si di-
    Et dala est illis potestas, sicut hqbeiii polestatem cerelur : Nec coronsenec ex aufq, sed quoddam fal-
    scorpiones 'terrm. Polestas seofpionum in cauda est sitatis figmentuhi efant. Ei facies earum sicut facies
    extrema cqfpbris. Sic teniporalitas a semetipsa 'de- hominum, (YERS.8 ) et liabebaht capiilos mulierum.
    .ficierisa tergo relinquitur; quasi enim retro est birine Facie#s locustarum similis faciei huhiancc, simuiatio
    "quod tfansit,. anle vefo qhod pMinariet. "Locustce est ralibnis. Capilli vefo mulierum, sunl effeminati
    ergb ut scofpiones tfefrcehoceridi "potesiaterh acci- . mores hcereticorum. Aliter,. per facies. hominuni,
    piunt, quiahseretici lemporalibus fulti pqfestaiibus, i) yiri; per capillos mulierum, ipse sexhs potest ihtel-
    .jper ea tahtuih qhse fetrb suninoceht. (YERS.4.) Et ligi. JSTam et feminarum favor hserelicisfuit. El den-
    prmceptum esi illis rie Imderent feiiuin iefrm, heque tes earuin ?tl leonumeraiit, Dentes lebnuiri naturalem
    pmiie viride, nequeoinneiriafborem,,nisiianlum homi- ."solent.afferrepudorem, in quihus hsereticbfuhi fetor
    nes qiiinbri habeiitsigrium Dei iii frontibus suis. Su- oslenditur. Quod autem sequilur : (YERS.9) Et ha-
    jaefior seiisiis repetiiuf, ubi ahgeliis ab bflii solis bebanlloricas sicul toricas ferreas; pMrmata contra
    as.cendehs,quatuor angelis qui nuric in locustis in- veiTtalem et dura ipsofum cofdadembnstrat, ne sa-
    telliguniuf prsecepil, he ripceient terfse, et hiari, gitla veritalis penetrenlur. Et vox dlartttn sicul cur-
    neqiie;afbbiibusVNam pef fenum, quod non homi- ruum, vox equorummultorum currentium iri.bellum.
    liiim. sed ahimalium cibus cst, parvuli in Christo Per alas lecuslarum, elatam iiaefelicoriim scienliam
    desigharitur, de qhalibus Apostolus : AriimalisIwtno inleliigimus, quarum vox bcne curfuumimultqrum
    liohpercipii ea qum suritspiriius Dei (I Cor. n, 14). equorum et simul in belluih currcntlriih siihilis esse
    Pef vifehtiaivefo, ex quibiisplufima in victuirihomi- flicituf: et dogriialibushseretici semefipsos dividunt,
    num soleut, in fide proficientes, et ad pafadisi vi- et liniii .'cbnba Ecdesi&rijiiimlcaritV (YERS.10.) Et
    rentia desideranda quodamnjodo aptiores. Per arbo- habebant cdudas "siinilesscdifibriuhii et dcuieiiri cau-
    11M EXEGETICA.'— COMMENT,IN APOCAL.—EIB. IV. I'^2
    dis edrum. Potestas edrumnocere homihibusmerisibusA nisi tuo j'udicib,.:qu'odm:c'apite"<!ori'stat, quodque prp
    -qitinque. De caudis scorpioriuriijairi dicturii esi.Et te etiiiiecianiat: "Dafa est mihi ornhis^poteslasiri
    ripia quod Apbsiolus aculetim peccaiiim dicit. He cmioet in ierra"(Mdtlh. xxviu, 1*8).
    quihque infensibusiri superiori jaiii "diclumesl. Sed' YERS.15, i-;E'i"soiuti sutitrcfudiuor'ang'eii;'"quipa-
    illic de bonis, hic de malis dicil, quiaillos cfucTaril, faii efaiil Htilibralh',et dieni, ineiisem~et ctnniim,ul
    " sed"HOiro'c"cidunt";-TsXbS'a'ure'nrwn "crticiant, sed no- - -occiderenMeitiamjjartem-hominum-. -Horum angelo-
    cendo perimunt, aul doctrina perversa, aut tcmpo- rum solutio novissimcepersecutioiiis iniiium desi-
    rali poientia. (YERS.11.) Et habebant sttper se regem - ".gnat. Bafcili dicit, quia diabolus semper defeclum
    angelum abyssi, cui nomen Hebraice Abbaddon, exspectat bonorum. In hora, die, mense et anno,
    Grmce.ApoUyon,.etJyatinenomenhsi)etExterhiinans. quatuortempora, id est -Jriennijim, et sex menses,
    Antiquus hostis non, adeo perversofum rex dicitur, nuibus illa persecutio
    < ' ' crassabil, per melalemsinin-
    -. i i , .. ;- -.11.,.'. ,s_.'_,,j '*.£-^.,'
    <mia cfeavit-,.aut rfegit,.sed quia Deq jusie permit- telligimus. Teiiia pars, homihum, quce occiciinai'rar-
    tente tyrahnidem dominalionis ex.ercet.Etiiotaquia, tur, iri praelatiset subditis; id esi in suasqfibtis e't
    ut jam diciufti.«st*,ipsi.stint abyssus.Igilurquiafal- suasis constat, quia niortui morluos occident. (YERS.
    laciter sibi.Chrfsli.nonien _per dainnatum bominem 16.) Et numerus equeslris exerciius viriesmilliesderia
    nitilur usurpare> propterea-' trium linguarum voca- B tnillia,audivi immerum eorem.'Hic nuinerus sic ad
    bulis profertury quibus [Corf.,,quarum] Redemptoris - errorum prcedicatores sp.e.cialiterrefertui,J)ht tamen
    nomen.a Pilato expressum.in tilulo fuisse evangelica se.ductseplebes ,in seducloribus.intelligantnr,, cjui
    teslalur aucloritas. Sed quia.beatus Hieronymus in contra electorum .numerurq, veniens duplex simul
    Hebrseorumnominuminterpretatione non Abbaddon, et bis jnillies mullipliratus ostenditur. Nam.de ele-
    sed-Labbaddon dicit,.€onslat ,quia scriplorum.yitio clis dicitur, Currus Dei d^ccmmiilia^Psa/.Lxvii, 1,8);
    primam litteram amisif, _et apte diabolus .extermi- de islisvero, viciesmiilies dena milliq. Duplex.ita-
    natis dicitur, quia niulti per eiim ab.-.electorum ter- que est; quia ex malignis spirilibus ,et reprobis ho-
    mino eliminaniur, et ad perpetuce mortis exsilium minibus constat. Restatergo ut coiitra.geniinuni ma-
    deducuntur.-"_, ;. , . . , "--. ._ , _ lum dimicet simplex bonurn. (YERS.17.) Et ila vidi
    YERS.12..—; Vm unum.abiit. Id est.narratione equos invisione, et qui sedebantsuper eos hdbebant
    praecessit, vel.in operatione.prseterili temporis.im- loricas igneas, el hyacinthinas, et sulphureas. Eqiii
    pletum est. Ecce peniunt diio vgt post hmc, id est isti, id est errofum prcedicatoresVih quibus.et se-
    narfaiiojje, vel op.ereiu futuro.implenda. (YERS.15.) ducli-intelliguntur, sessores daembncshabent, non
    Post baecei sexlus augelus tubg cecinit, et audivi vo- ad fegimen, sed ad prcecipiiiium.Loricarum nomirie
    "
    cem.unius.excgrnibusaltaris qurei quod est ante ocu- iriipiorum-tormentafigurafttuf diira, et iihlla prqce
    los Dei .(YERS.1-4)diceniemsexto angeto, qui habe- gvacuanda. Hyacinlhinas auteiri fuuieas debemus in-
    istttibgm: Sglvequatuor&ngelosqui alligati suntin .telligere, ex igne enim furiius egreditur.. Hoe etiam
    flttminejiiagnoEtipltrate. Allare Ecclesia est; au- ipse color hyacinlhinus indicat, qui speciehi aeris
    reum vero, quia superna sapientia illuslralur. Et tenet. .
    nota quia anle Dei pculos esl altare, quoniam oculi Et capita equorum erant ut cdpitd lednutti. Capita
    Domini super justos. Cornua altaris sunt sancli equoruni auctores .errorum," qui e.t fortes sunl ad
    prsedicatoi^s. -Per, unurn vero cornu princeps intel- conterendos infirmos, et fetorilius pleni. Unde recfe
    ligitur prsedicatqrum,id est Christus. Hic dicit sexto subditur : et de ore eorum prgcedit ignis, et futnus,
    -angelotuba canenti,-id est Ecclesiceprsedicat ut sol- et sulphur. (YERS.IS.J.i/i Aisiribus plagis occisa esl
    yat qualuor angelos, quia potestatem ei ligandi et lertia 'pars homirium,de igne, et fumg, et suiphure,
    .solvendiet in coelisel in terr.a tribuit; .secuiadum qum procedebanlde ore ipsor.um. Sciiicet quia ma-
    jllud: Qumcunqueiigaveris(Matlh. xvi, 19), -etcse- lorum pfsedicalio suis sequacibus ceterna supplicia
    .Jera. In quatuorautem angelis universum reprobo- praeparat, qusepereaitftropicefiguraniui; abeo quod
    rum corpus cqgnoscimus, qhod ex malignis spiritibus JJ procurat, illud quod procuratur. "(YiiiS.19.) Potcstcis
    elpfayis hominibus consl.it; natura quidem discre- eqttorumin pre eorutii esl, etin,caudis eorutn.ln ore,
    tum, sed iniquita.teconjunctum. Quaternarius enim doclofum scientia; in caudayeroposlponenda, tem-
    ;pro universitate poni solel; unde in fine sseculia poraiis potentia designatur. In ore ergo et in csiuda
    .quatuor cceliventis electiper angelos assumi perhi- potestas eorum.est, qqia peryersa suadendo p.rcedi-
    .bentur. Per Euphraten, qui in niala significatione cant: sed temporalihus pptesiaiibus fulli," per ea
    .pqjii solet , designatur mundani regni^ potentia, quae fetro. sunt exallaniur. Nam caudm eoruin similes
    Christo.EccIesiceque contraria: in qua ideo anii- serpenlibus,habenles capitg, et hisnocent. Hic e cbn-
    _quusliostis ciim corpore supailigatusdicitur, qiiia trarife per caudas, ihiqui dqctores; per capifa vero,
    quantum nocefe yult non permitiitur. Dicatur ergq: ipsa ssecularispqtenliadesignatur, ElaptefaTsi prse- '
    Solve qudtuor angelos qui alligati .sunt in flumine - dicatores similes serpehtibus, qiiici illiusvoce mala
    magng Euphrate; ac si Ecclesise dicerelur,: Et jn suadent, cujus sibilo delectaia est Eva." Et quia "
    angelis liomines^ etin hominibus ahgelo.ssolve. Et potentiumfayofe fulti miiltds viqienter ad illicita
    altende quanlum persecutiqnis .ahgusiias.sequanimi- pertrahunt, fectecapitahabere^dictirifuf,1'quaejuxta
    tef ferre debeas, quas adversafii infe'rre rion Valerit, aliahi ihterpretationem capita drdcohuiti vbcahtur.
    4145 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS II. UU
    Et ut ostenderet gentiles etiam ad hoe corpus per- A neque videre possunt,
    neque audire, neque.ambulare.
    Et
    tinere, subjunxit: (YERS..20) cmteri homines, qui (YERS.21.),"Efnon egerunt pmnitentiam ab homieidiis
    non sunt, neque pmniteniiamegerunt de operibus ma- suis, neque a fornicatione
    sua, neque a.fyrtis suis. &c.
    nutunsuarum, utnon adorarentdmmonia, etsimulacra si diceretur: et hi lales ad supradicium numerum
    aurea et argentea et cerea et lapidea et lignea,
    qum~ pertinerevidentur.

    LIBER QUINTUS,

    CAPUT X; sapientia totum mundum ut ita dixerim perambula-


    Cum per cceteras prophetias quam multa quse me- vit; qui bene colurimaeetigni comparantur, quoniaift
    diatori nostro -conveniantin terrenis rebus, et pauca el superposilum sedifieiumecclesiseporlant, et Spiritu
    in ccelestibusreperiamus, Joannes in hac advehfurii sancto accensi auditorum corda ad amofem Dei pfcedi-
    ejus scepiusper angeluin designavit. Ut quid? nisi candoinflammant. (VERS.2.)£f habebat inmanufibel
    ut uberiorem aliis hanfeprophetiam ostendat. Unde lutn apertum. Manusangeli operatio est nostrse salutis,
    nunc dicilur: (YERS.1) Et audivi alium angelum id est incarnatio Christi. Libeilus"apertus ^declarata
    °
    fortem descendentemde cmlo amictum riube. Et jure gfalia est Novi Testamenti. Et nota quia riisi prius
    angelus dicitur, quia seterncevitsenbvus hominibus facies angeli refulsisset, libellum apertum in riiariu
    nuntius apparuit, de quo iegimus : Magni consilii non teneret,"quia in ejus dispensatione omnis Seri-
    angelus : fortis autem, quia aerias potestates mo- pluraruiri summa revelata est. Et posuit pedem suum
    riendo vicisse probatur; unde est_iilud: Dotninus dexterum -super mare, sinistrum uero super terram:
    polens in prmlio (Psal. xxni, 8). Quod dicilaKuin Hac sententia distinctio prsedicatorum ac terhporum
    - non est rei diversitas, sed consuetudo
    recapitulatlo- ostenditur.: quasi pes dexter fortiores sunt, qups
    nis; alium angelum vidit, quia aliam visionem re- riec prospera levant, nec adversa-dejiciunt, dicenlesj
    petivit. Nube amictus apparuit angelus, quia carne Sicaf tenebrmejus, ita et luinen ejus (Psai. cxxxvm,
    indulus infef homines visus est Dominus; cujus de 12). Hi super mare ponuntur, id esl ad perferendas
    coelis descensio, ipsa carnis assumptio. Et iris erat malorum persecutiones. Sinister vero pfes, minoris
    in capite ejus. Caput Christi,'urdicitApostolus, ipsa virtutis sunt, quidumpacistempore mittunlur, quasi
    est dhinitas. Iris autem arcus vocatur, perquam in lerrse soliditate ponuntur. Sicut enim rex contra-
    mundi reconciliatio, quseperincarnati Yerbi dispen- forliores dirigit-, ita et Christus.
    satibnem factaest, figuralur; cujusmyslferium supra YERS.5. —' Et clamavit voce magna , quemadmo-
    dictum est. Et nota quod descriplo novissimo certa- dum cum leo rugit. Sicut leonis clamor timorem in-
    mine, a3 prcetermisso septimo sigrilo, sub quo et cutit bestiis, sic Christus per sanctos prsedicatdres
    finis consummationis, et Domini secundus speratur minando 'timoreni incutif. beslialibus hominibus;
    adventus, adinitiumincarnationisChristi, undemodo juxta illud : Leo rugit, quis non timebit (Amosm, 8)?
    dictum est, redit, et praedicationem «jus describit. Et cum clamasset, locuta sunt septem tonitrua voces'
    Hac narratiorie finita, ad fea quse paulisper omiserat suas. Hqcsignificant septem tonilrua, quod voxleo-"
    redil. Meminerimus, autem cum hanc narrationem nis, id esl verbi prsedicationem;"nt illud : Vox loni-
    ad finem usque perduxerit, debere finem ordini con- trui tuiinroia (Psal. LXXVI,19). Etnota quia post
    ciso subjungi; locus enim ille, quo in sequentibus leonis vocem, locula dicuntur lonitrua, quia quod~
    dicitur vmsecundum abiit, ad hunc subauditionem - Dominus docuit, hoc etiam Spiritus septiforhiis do-
    babet, quo prcecedentislibri termino de nequissimo- cuit apostolos prsedicare : unde Filii tonitrui dicun-
    ruiri equorum ac gentium perditione traclavimus. lur. Suas autem voces locrita surit, quia nqri Judseo-
    Et nota quia in hac narratione non Solite-agens, am- rum fabulas, non philosophorumnseniassanctadoctri-
    bas narraliones non uno fine, sed duobus determi- na in suis dogmatibusrecipil. Sed valdenobis perplexa
    nat, quia el ordinem praetermissum, et recapilula- qusestiogeneraturih eo quod subditur : (YERS.^)Et
    tionem singillalim distinguit, sicut post paululum ap- quse locula sunt septem lonitrua scripturus eram, el
    parebit audivi vocem de cmlo dicentem : Signa qum locuia
    Et facies ejus sicut sol. Facies angeli incarnatio sunt seplemtonitrua, el noli eascribere. Si eriim san-
    est Christi, qua a mortalibus estcognitus; de qua cfa prsedicatio scripta non fuisset, ad nos unde ve-
    Psalmista : Ostendefaciemluam,etsalvierimus(Psal. nisset ? Yidelur ergo hoc loco quamdam descriptio--
    LXXIX,4). Hcecfaciessoli non propler clarilatem, nem intelligi aebere. Nam sciendum quiaideo aliquid .
    qua incomparabiliter niajor est, comparatur, sed quia nos suh sigillo claudimus ne cunctis pateat, sed con-'
    ut sol orturn habuit nascendo, occasum moriehdo, et gruo tempore quibus credimus solvatur; quod autem
    rursus",oiium resurgendo. Unde Salomon: Oritur palam scribimus, ad cunclorum notitiam deducimus.
    sol et occidit,et csetera. (Eccle. i_S.) Possunl et sancli Jubemufergo eloquiorumDei sacramenta non omni-
    perfaciemintelligi. Etpes ejustanqnam columnaigriis. bus indiscrete propalare; sed ad.mensuram, el quasi
    •Pedes angeli sunt prsedicatores, quibus incarnataDei de sub sigillo, prout idbneos ad accipiendum vide-"
    H45 EXEGETICA. — COMMENT.IN APGCAL. — LIB. V. 1146
    mus, ea subministrare"; et aliis'potum lactis, aliis so- A mus sequitursanctorum affectus [God., effectus],
    lidum cibum d£re. Clauduntur etiam divina sacra- rectesubdilur : .(YERS.9) JBfabii ad angelum dicens ,
    meata sub custodise- signb, ne pandantur minime ii ut daret mihi libellum.Et quia is qui ad promissa
    cfedituris, quia cum ea non recipiunt, ineipiunt irri- ihvitat, nemiriem - fallit, apte subinferlur ;.et didt
    dere.- . . -' • tnihi: Accipelibellum, et devora eum. Libellum devo-
    "VERS.S.,—Et angelus, quemvidi stare supra mare ~Tare, est Scripturarum intelligentiani in secfetis re-
    et supra terram, levavit manum suam ad cmlum, condere. Sciendum nempe quia sacra Scriptura in
    (YERS.67) eijuravit per viventemin smcula smculo- obscuris lqcis cibus nobis est, quse nisi exponendo
    rum. Cum Dominusjurareprohibeat, quid sibiVult mandantur, deglutiri non possunti in apertis vero
    qubd ipsejurat? nisi quia homiries ssepe-juramentb potus,.quse non exposita facile ut inveniuntur bibi-
    falluntur, ipse vero qui-veritas;hunquam fallitur,- mus. Unde quamvis sancti prsedicatpres in Joannis
    Levareigitur adeoelumangelomanum, fuit Redemp- pefsona jam-revelala Scripturarrnn sacramenta de
    torem nostruin suavirtute ad sedeihpaternamsuam Domino inlelligerent, tamen quia adhuc qualiter ad
    iiumanitatem evehere. Jurare vero pefviventeiriin eumpertinerent, expositione indigebanl, nequaquam
    ssecula sseculbrum, se ipsumquodest Patris Yerbum, de aperto libello dicitur: Accipelibrum, et bibe, sed
    etcarnem,.quse totumhomiriem,"qui constat ex carne B devara. Ac si diceretur: quasi s
    mandens pertracta, et
    etanima.demonstrat, unam personam Dei et hbminis intellige, deinde degluti. ^ •
    Deum vei^umostendere; vel certe per Patrem jurat, Et faciet amaricari ventrem tuum; sedin.org tuo
    quia-omnia illi tribuit. In eb quod subditur iqui efit dulcis tanquam- mel. Ordo prseposterus est, qui
    creavit cmlumel ea qum iti iilo sunt, lerram et ea qum tamen paulo inferius recte invenitur. Nam sequitur :
    '
    iri ee, sunt, etmare et ea qum in eo sunt; hsereticorum (VERS.10) Et accepi libellum de manu angeli, e{ de-
    errorem destruit, qui quaedam a bono, qusedani a voravi eum, et erat in ore riieo tanquam mel dulcis ;
    principe tenebrarum facla non verentuf asserere. et cum devomsseni eum; atharicalus est venter, tneus.
    Quidautem juraverit, audiamus : Quia tempusjam Recte per os, -ex quo prsedicatio emanat, hi expri-.
    non erit; {VERS.7) sed in diebus septimi angeli, cum muntur, qui in lege Dei die ac nocte meditantur:
    cmperit tuba canere,-consummabitur mysterium Dei, quique cum Psalmista dicunt: Quam dulcia faucibus
    sfcut evangelhavit per servos suos proplietas. Septi- meiseloquiatua(Psai. cxvm, 82)! Perventremvero,
    mus angejus ac' sepiimaiuba finis est ecclesiaslicse de quo stercora exeunt, carnales terrenis yolupta-
    - pradicationis; ih cujus .cqnsummatione- secundus tibus dediti, de quibus electi dicunt -: .Adhmsit hi_
    Domirii'speratur adventus. Sed si tqnpusjam non terra venter noster (Psal. XLIII, 25). Tanquarn ergo
    erit, cum sancta prsedicatiofinem acceperit,quomodo. ~ per os in ventrem cibus descendit, cum per Ecclesise'
    Psaimista- dicit : Erit tempus eorum in selernum - prsedicatores Scripturarumnotitia ad eos etiam perve-.
    (Psal. xxxx, 16)? Sciendum ergo quia justis, quos nit, qui carnaliter vivunt. Unde liber in ore dulcis, in
    seterqitas imfiiortalilatis susceperit, nequaquam tem- ventre amarescit. Quid enini "illis amarius quam.
    pus varietatls succedlt; et injustis, quos aelefrrusiJe- quod Domifiusjubet, Non concupiscesuxorem proxi-
    fefetusassumet, quasi teriipora mutabilitatis' qccur- mi tui (Deuter. V; 21), et otiinia quse illius sunt?
    rent : quia enim tempus- per inomenla deficit, con- Aliter, in ore liber dulcis-est, cum legentibus in eo.
    grue npmine temporis irialorurii defectus vocatur. , gaudia aelerria promittuntur, ut illud: Fulgebunt
    Quod efgo dejustis Dominus denegat,' hoc de injustis justi sicut sol (Matlh. xm, 43). In ventre, ,id„ est
    Psalmista cqnfirmat. Denique quod dicit"sacraaien- menlis secreto, amarus, cum austera praieepta in-
    tuin Dei corisummari, non a constimplione, sed a illo opponantur; uf illud : Nisi efficiaminisicut par-
    perfectione dictum est. Quod per prophetas prsedU vulus iste, non intrabitis in regnum cmiorum (Matlh.
    ctum dicity quia pene omnls eofum intenfiq de XXVIII, 3). (VERS.11.) Etdicit mihi:,Oportet te iterum,
    -primb et secundo Domini '
    adventu ac consummatione pfophetarepopulis,' et gentibus, et regibus, et linguis
    sfficulifuit. t _ multis. Hoc specialiler Joauni," et generaliter prasdi- •
    YERS.8. — Et vocem quam audivi iterum loquen-' catoribus dicitur, qui idcirco iterum prophetare, id
    tem rhecum et dicentem : Vade, accipe libellum de est prsedicare,. jubentur, ut quod prsedicant ore,
    rrianu angeli stantis supra mare et "supraterram. Yox fafetisTterato clament.
    - "illa, qusesuperius propter non credituros vel pafvu- CAPUT XI.
    Iqs, vocesloriitruorum claudere~jusserat, nuncad YE"RS.1..— Et datus est mihi catamus similis
    apertum librum sanctam ecclesiam in suis prsedica- virgm dicens : Surge el metire templum Dei, et al-
    toribus invilat. Yox autem ista spiritalis intelligilur, tare, et adorantes in eo. Hoc generaliter inpraedica-
    qua- Deus corda prsedicatorum. instruit, ut legis et - torum lbquitur-persona. Per calamrim, qui Latine
    prophetarum manifestatani intelligant verilalem , arundo dicitur, tfopice divina prsedicatio, quse per
    quse omnino perituris vel-in" septem tonilruis vel in eum scribitur, designatur : similis autem virgmdici-
    "septem sigiiUs clauditur. Gressus vero quibus sancta tur, quia sancta.prsedicatio hon est flexibilis, sed re-
    Ecclesia ad angelum pergit, nbri corporales sunl, sed cta. Templum Dei fideles sunt, quibus dicitur \ Vos
    spiritales, mentis scilicet desiderium quo Deopropin- eslis lemplum Dei vivi~(II Cor. vr, -16). Altare in>
    "quare videturVIgitur quia jubentis ybcem paratissi- templo est vita religiosorum in plebefidelium, in
    mi B. -F. ALBINiSEU ALCUIMOPERUM.PARS II.' 1148
    tjuibus ^fincqiaiitef ^tcontinue permanet lndeficiens s A hterit lmdere,ita.:oporteteumoccidi..-Quidper.ignein,
    igtiis saiictbeiioihlihrictibnis.Adofantesin eo dicit.ini •nisisaneia,prsedicatiq.Spiritus>sanc},i facibusinflaiii-
    tehiplb el "allafi, quo difcib ipsi exprimuntur. Quid1 mata? Kqn auieiii mirum si ex prsedicatiqneinali
    Blt ergo de -afuhdirie fempluiri etaltafe metiri, riisii moriantur; cum ApostqTusdicat: Chrisii boniisodor
    sahcla pfsedicatidrie "donbfuni graiiairi largiri? quod1 sumus Deo in his qui pereunt, et csefera(57 "Cof.n,
    tiliqiieEcfelesia iri Chrisio, id est in capitesuo, fa- 1S). Aliter.de ore.testium ignis exiens mimicps eb-
    fcit. Et -rioia qiiod is qtii lemplum Dei riietiri debet,, rum interficjt, quia Ecclesia In^maio perseverarites
    isufgefe "admoheViif; Tdest ad excelsa virtulum _fa- anaibemalis fulgore percutit. Alitef, .polest a tbto
    Vtfgia-per 'exefciiliim ojigris exsufgere, quatenus.eo! illa pars inlelligi;,qusejdeo uritur ut in mteiiuscqh-
    quod hieiitur 'sedificio-altior fiat. {YERS.2.) Atrium>, vertatur, Exit ergq ab Ecclesia ignis claritatis, qrio
    fauteiriqiiod'fb~fis ieiriplum~estejice foras;et jie me-- mali in melius Gonvertuntur.
    tiaris illhd, ~qiibiiiaindatum est ijenlibus.[Quod,fp- . YERS.6; —~Hi habent potestatem claudere cmtum,
    r'is 'est, "fbfds'ejice, ilicit illo loculionis genere, qubi ne pluat_diebusprophetimipsorum. Quid per coelum,
    piilsanteiri si iiitforiiitterenoTumus-,.foras.eicere ju- nisi quod per duos testes, id est sanctos Ecclesise
    bemusi-Quidigituf atritim, nisi-Judaeos,hcerelicos, prcedicalores,iritelligiinus?qui dum coelumne pluat
    eigentiles ih&lligTmus'?"quoddatutri gentibus diei- g] claudunt, seipsos utiqire clatidunt. Claudunt autem
    lur, quia.omnes ad incredularunugentiufti numerum nqn ut qmnino noji pluant, sed ne super terram spi-
    iranseunt. "JEfcivithleih saiictam,caicabuntmensibus nosam,_et nialedicto proximam : quam potestatem
    ifuadfagintd diiobus. Civilas saricla, hoc "est..tein- in capite possident niembra. Et potestalem ltabent
    plrim, et allare.idhst ccelestisIlierusalem, quaesedi- super aqttas cgnveriendi eas in sanguhiein. Gladius.
    fiealur ut "civitas.-Quid est ergq sanctofum Ecele- littej-seciuospiiiiafiierulensEcelesia eleclorumcorda
    siairi ab his qui foris sunt calcari, nisi yerbis et transfigit, ul ea spiritu yivificet in cordibus. rnale
    tofmerilis pefsequi? Quadraginta et duo.mens.es, intelligentium hominum, hunc sanguineni emanare
    lempus, et lempora, fei diniidium.temporis, i.d est facjt. Et percutere terram omni ptaga quotiescunque
    Ahlichristi tempus significant; niliilonrinuset omne 'yoluerint. Quotiescunque fidejibus divina mysleria
    tehipus vitie prsesentis prbpler .septem aetates,. el ci.audunt, toties eqs, insanabili plaga percutiuut.
    sfeptem quibus -volyilur dies. Sexifes eniui .septem Quptiescunque yero fidelibus ,Dei-sacramenta pan-
    quadfaginta et duo Taciunt. Hoc^etiam sigriificabat, dunt, loties aiios ad vitam, alibs ad mdrlerii per-
    quod filii Israel qiiadragfesimasecunda mansione ti^ahunt. Et nota quia non habiluri, sed jam iiab.ere
    terram repromissionis intrafunt. ... ..- potestatem dicunlur, ut hoc rion de illis duobustan-
    - YERS.5: — Et dabo.dubbus iestibns meis, ctprg- •Q ^ tum, sed jam el de praesei-tibusinteiiigamus prse-
    fhetabuntdiebus mille ditcenlis£_exagi_nta_ amictj[sqc- dicatoriiius diclum.-(VERS.7.) Et citmfinierint iesli-
    cis. Yictorinus niaityr .djios.lestes _Eliam,et_Jere- monhtm sutim, bestia qum ascendit de abysso faciet
    miam inlelligit; dicit enirn quia nusquam Jeremiaj adversusillos bellupi, et vincetet occidel illos. Cum
    legatur inlerilus; Sed melius^alii Eliam et Enoch. finierinl, id est, cum ad calcerniiniendi teslimbnium,
    Kos autehi in specie genus intelligamus; id est ,per hoc est ad Ahlichrisli tempus, pervenerint. Uude
    duos tesles.Ecclesiam, etperdies milleducentos quar claret, ante novissimani persecutionem hsec fieri;
    draginia; nbn solum Antichrisii..lempus, seeletiam propter brevitatem enim illofum dierum, de quibus
    retroacta lempora vblyuiitur. Etbeneper duos testes Dominus dicit, propter electgs.bfeviabunlur dies illi
    Ecclesia-,propler duo Teslamenta^duos populos. duo \Matih, xxrv, 22), cum iilq. ventum fuefit,. quasi
    •mahdata ailectiohis, et duo .martyrii genera., Per jaoi finitum Ecclesicetestimonium perhibetur. Bestia
    saccum vero inlelligimus humilitalis confessionenr, igitur, id est tolum diaboii cbrpus, de abysso ascen-
    vel despeclam "malis claritalfem sanclorum. (YERS. dere dicituiy.quia oiyino judicio effari permittitur :
    &:) Hi stttil dugs olivm. et duq cqndelabra, in con- htdicia enini Domini dbyssus mulia (Psal. xxxv, 7); '
    spectu D_oiiiiniterrse stantes. .Ecelesia siye in illis inde ergo ascendit, unde ievari permiltitur. Si vero
    duobus, sive generaliler in omnibus pradicatoribus f) D per bestiam solum Antichristum accipiamus, ascen-
    propter uhclionem s.anc.tiSpiiTlus, perrpTiya_m; pro- sio de abysso carnalis nativiias.est ex proiuniiissima)
    pter Iumen fidei et operationis, ^er candelabra ex- impietatis Judseorum popuio, iii est de trlbu Dan.
    primitur. Cum aulejn una sit ex duobus populis, Pugna autem ct corporaiis "eritet spiritaiis. In eo
    .pliya.el unum candelabrum propter duo Testamenta iiaque quod dicitur,, et vincetegs, pars cst quaidam
    duseolivse et duq.candelabra dicuntur. In conspeetu admista corpori Christi, quae sive terroribus, sive
    Domini stant, .quia inlima conteniplafionecondilori b.landitiis vinci posse narratur. Unde nequaquam
    suo inhserent. Hinc Elias, cui specialjter ista ascri- prsemissa sententia de duobus tanium tesiibus pro-
    huntur, dicit: Vivjt Dominus, injAtjus conspectusto lata est. Si enim esset, ijuod absit, bestia illos vin-
    (IV -Reg.ni, 14). Potest hoc sub alio infellectu spe- ceret. Hi ergo in illa parte EcclesiEeintelligantur de
    cialiter ,ad Eliam et Enoch refem, qui humanis as- qua dicitur, et occidet illos; id est in paf te electa
    pectibus sublracU Deq seci;eiius.inhserent..(VEiis. .5.) quai occidi jiotest, sed vinci non potest.
    Et siquis eis vgluerit noccre, ighis exiet de ore illo-
    VERs.i!.—Eijacebunjpofporain platea civitatistna-
    ,rum,-ef devorabil inimicoseorum :et si quis eos vo- gnm, qum.vocalytrspirilaliterSodoma,etJEgyptus, ubi
    -1149 EXEGETIGA.— GOMMENT:TN-APOGAL.— LIB. V. . lloO
    el Dominuspoyum.crucifixusest. Per hoc qupd saiiclo- A j testiuin corpora constare praemisimus, ad hoc con-
    -ruinEcclesiainplateaciyitatismagnceinoflua,jace.re . -firmandum Paulum idoneum leslem inlroducimus
    describitjir, yehenienter afflictael pei j udiciospirilali- dicentem : Nos qui vivhrius, qui retinquhnur, simul
    terhostibus suis subslrata mqnstratur. Et qota quod rapiemur cum illis in tiubibusobviam Christo in aera,
    non illoruni soluni cprp,ora,..qui Tefrp oecidimtur, et sic semper cum Doniino erimus (Ibid. y,16)..Si
    sed et iiloruin,.qui^idliuc vivunt,.opoj'tfeatintelligi; ergri, nt Apbsiplusdicit, viyi qui invenientur in nu-
    de qualibus Apostolus: Mgrttti enim estis, et reliqua. bibus obviam Christo in aera rapientur, ergo men-
    . Et quia flierusalem crjidelior erit persecutio, ideo dax est Psalniista dicens : Quisest homo qui vivit,
    dichntur ibi esse sanctorum .martyiia; ubi ostendi- et rion videbit mortem (Psql. LXXXVIII, 49)? Et liber
    ., tur quia-Judseipiincipaliler Anlichristo adhserebunt, Genesis : Terra,Vinquiens, es, .et in terram ihis?
    ., quousque,.Elia et Enpch prsedicante, qui salvandi Sed absit. Nani, utPater Auguslinus,dicit, in ipso
    fuerint converiantur.- ^Egyptum aulem, et Sodqma faptu nubium inomentaneam ,mortem, guslahunt.
    :.ispiritaliter, ciyitasilia vocatur propter ipsorumimi- Hbc est autem cbrpus.in terram reyeiii,quod ex-
    tationem. El quia illa persecutio i.ntotq mundo erit, -eunte ahima ,remanere_ cprpus, qupd -utique terra
    . to.tus orbis contra Ecclesiam sseviensper hanc civi- esit. Quam autemvelox situiraqueimmutalio, Apo-
    itatem potest.intelligi..Nam et Dominusnon intra il-., JJ stoius indicat, qui ohinia in iciu oculi (I Gor. xv,
    •Jam civitatem, sed extra portas ejus passus esl, ut; -S2) fieri corifinhat. -
    _, . , , ,,
    in loto niuudo crucifixus,"et tolurn mundum occu- YERS.13. —jEf in illa horu Jfaclusest terrm tittXius
    , passe cfedereiur.,Per JSgyplum et.^Sqdomapersecu- magnus. Ostpnsa. resurj-ectione,,a"-nbvissihia pe.ese-
    .lorum iniquitas designalur.. (,YERS,-9.) Et\videbunt de, "cutione recapitulat. Non autem mlrum si proptef-
    , -popuiis, lribubusKpt-linguisfet gentibus,corpora eo-.' electos abbreviatum tempus horam vocei, cum.alibi
    ram.tribus diebus et dimidiq, ef corporq eoxum non[ de totohoe tempore dicat: Filioli, novisshna Jipra
    '_' sinent poni in monumentis.Sicut sepulcra ab huma-.' esifljgqn. ii, 18). Ei. nbta quia magnum dicit -
    nis o.cpliscorpora,, sic sanctqs a.Uibulalione conte-. .terrseihqtum, quoniani juxta Domini vocem, erif au-
    git tranquiiiitas.iemporis.jQuia ergopax sauctis nont .tem tribuluiio gualis. non juit ab initio (Matlh. xxiv,
    erit?idepdicunluj? insepulli-manere. Nulli veyq sitt, Sl). Ej deciinq pars civitaiis, cecidit. Decima pars
    ,. cqntrariuhi, si mortuos non soluin pcclsos,,sed etiamt civltalis in illis cadit, qui ad electqrum numerum
    .afflictos dictum est inleiiigi phsse, quoniam tropice. nbn pertinent. Electi enim novern ordiriibus angelo-
    a corporibus -totos Inaical homities. Itaque triurnt. rum juncti ruinas dsemonum sua numerositate in-
    . dierum et dimidii.spatio^ friemiiumet sex.mehsium, staurant, el decimurn ordinis sui locuin adimplent."
    . suinma describitui'; a parle scilicet tolum. (VERS'. _fvNoii itaque.tola.decima, sed pars decimse, debet in-
    10.) El irihtibilantesiejmrn gaudebunt super illos_,elt telligi, quce.cadit, id est illa quaead noyem ordines
    ^ -jtfcundabuntur,,et munera mittent i'nvicein,quiq liil_ &rig;loi'umnon perlingeris,. lqcum decjmi qrdjnis
    . _duocruciaverunt.eosqut habitant superterram. Quo- minime lenet. Et occjsa sunt in terrmmotu .nomina
    - mrido ab eis crucieuUHjpaulp^superius diximus; hominum septem^miltia. In hif .pars iila inieiligenda
    • .«cilicel devoralione ignis spiritalis,
    suspeiisionesa- est; quse nunc inter agiiosi^titat,.sedagenie novis-
    , iularis pluvice;et conversione aquarum in sangui-. _ siDia.persecutione ad publicani. errorem deductain
    .-' nem. . - ,j . - _ ... -. corpus beslicedevoranda trajicitur.. Reiiqui in tiino-
    VERS,.11.~ Et posttresdies et.dimidium,spifiluss .reinsunt missi, et dederunl gloriam Deo "ccB/i.-JQUOS"
    i .vitrnarDeg intravil in eos, ,e't sleterunt super pedes 5. ,reliquos'dicil? I.llps qui in fide permanseriunt-, an
    .. ,-stws. freneralis hqc, locq.omnium s&nctorum.resur- ._. iliosqui negavei'unt etpost reversi stinl? ah iilos qui
    -. recljp .ppsl illam.persecutionem noyissini.amyeritura a sine fide. fuerunt, .et-pbst prsedicaiitibu*sElia et
    . tdeclaratur. Spirilui;.mtemiitm, a Deg intrabit iri il-.. .Eiioch sunt cr.edituri? Yere. otiines possumus iiitel-
    los, non quo alium accipiant, sed quia eumdem^quem a ligere. (VERS.14;) Vw_secuhdum abiit; ecce vm ter-
    habueruiit recipieftt. Srifer;pedes vero stare, est;t. tium venit cito. Hjc.fiiiisest dup.licisrecapitulationis ;
    . Jiulla jam rerum spiritalium mulabrliiale ntitare.:. D sed non hujc secunduln vse ascribitur. Dictum fenim
    -. iSanctis, ilaque evigilarrtibus, quid reprobi palianturr . fueral superius, peracto prseliolocustafum; vseunum
    _audiamus: et timqrjnqgnus-cecidit super eos,"quivi- L abii.ssc, et alia duo yentura esse. Atque eriarratis
    -deiftnt eos. Nec niirurn si reprobos, timor invadat,.__ quse ad securidumvseperthiebant, id est in sblutione
    .. cum.ipsi etiam electi,_etsi securo. timore, lariien n quatuor angelorum fet cseteris, non estredditum vse
    ,. j)avebun|. (YERS.,12:) El audierunt vocemmagnam it. secundum. Hoc autcm idcirco; quia recapituiatio ab
    , de -cmlo dicentem illis : Ascenditehuc. Yox hsee illaa -adyentu Christi sequebatur=; ne putaffeinus, si ibi
    jfesl de qua Apqslolus dicit: Ipse Dominus in -jussu, (,-, dictum fuisset vse secunduni abiit, tertiiirii vsead re-
    et in vgcearchangeli, etin tuba Dei descehdetde cmlc o . capitulationem pertinere. Vse.efgb "secuhduhi non
    (I Thess. iv, 1S). Et ascendefutit in cmlumin- 'nube. ;,. ad hunc, sed ad superiofem loculn stibaiiditiohem
    .__etviderunt illos inimici eorurii.-In nube ascendunt.t, ihrf&et..Enarrala enim recapitulatiorie qusc 3'rdinem
    - jd est, in.jjqtestalejudicantis. Hiiifc.est-quodDomi- i- - .coricidit; ordini conciso redditur. QuTd-sit autem
    . jius, devipla.^mqite,in nub.e,ad sederiipatfernam as- i- Tce tertium; aperiluf chirisubdituf : -
    ,- cendit. Quod auteni «x vivis et morluil duorum ii'«-.- VERS.4S. — Et sepihnus iubd-^cinft; it 'factm
    ilSi B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUMPARS H. 1152
    sunt vocestnagnmin cmlo.Apparente Doihino ad ju- A agere contendit,et nonvalet, quia eliam pusilli ad
    diciuiri, hic seplimus angelus tuba canil; in quo Ec- • illam mereedem perlingunt. Unde bealus Job : Par-
    clesia intelligitur non jam prcedicans, sed misericor- vus et magnus ibisunt (Job. ni, 19). Et exterminandi
    diam el judiciurri Domino decantans. Hinc est quod eos qui corruperunl terram. Idcirco iion occidi, sed
    -
    "angelus super terram et mare stans jurat ijuod jam exterminari dicuntur, ut perpeluum damnationis
    non sit tempus, sed in tuba septima consummalio. exsilium seterna illorum demonstretur inopia. Ter-
    Voces autem magnse in coelo, id est in Ecclesia, ram corrumpere est iniquis operibtis vitam depra-
    gratiarum sunf actiones; et hfene magnce, quia de vare. Hinc itaque pendet.tertium vse malorum, quod
    magnis rebus magrium «xofilur desiderium. Sed in septimo angelo prsedictum est cilo venturum.
    unde sint hse voces, Joannes ostendil, qui subdit: YERS.19. — Et apertum-est templum in cmlo, et
    dicentes : Factuni est regnum hujus mundi; Td est, visa est arca testamenti ejus in temploejus. Hsec lo-
    in quo priusantiquus hosiis regnabat Dei et Christi cutio ad initium' fidei recurril, et conflictusEcclesise
    ejus. Et regnabunt in smcula smculorum. In his, id sub aliis figuris intexit. Quid enim Dei templurii,nisi
    esl in Patre et Filio, Trinitas intelligilur. (YERS.16.) Christum significat? in-quo omnis plenitudo divini-
    Et viginti quatuor seniores, qui in conspectu Dei se- -tdtis inhabilat corpordliter (Col. n, -9). Apertum vero
    dent in sedibus suis, oecidcruntin facies suas: De se- B dicitur,"quia jam natus,passus, suscitatus et ele-
    nioribus jam flictum est quia prsedicatoressignifi- vatus est Christus; quse omnia quiain Ecclesia Chri-
    cant, quod in specie genus inlelligi debeat. Bene au- slus fecisse prsedicatur, ideo in ccelo lemplum ape-
    tem viginti quatuor pro duodecim tribus, et duo- * rire dicitur. Area testamenti Ecclesia voeatur, ia
    decim apostolis. Per seiles et seniores una Christi " qua duorum Testamentorum virtus digito Dei scri-
    sedes intelligitur,"in prselatis et subdilis. Recle au- pta est : quse juxta fidem Exodi quatuof circulos
    tem seniores in conspectu Dei sedere perhibenlur, aureos habet, in quibus quatuor vectibus portetur,
    quia subjectorum facta examinantes, non humanam idest quatuor Evangelia, per quse a sanctis prcedi-
    per boc gratiam, sed Dei glofiam quoerunt. In fa- catoribus gubernatur : in qua est urna aurea manria
    ciem cadunt, quia omne bbnumnon sibi, sed Deo contlnens, id est divini verbi sapientia cum pabulo
    tribuunt. El adoraverunt Deum, dicentes : (VERS.17) vitoe: nec non et vlrga Aaron, id est approbalio re-
    Gratias agimus libi, Domine Deus omnipotens; qui galis sacerdotii. Et facta sunt fulgura, et voccs, et
    eras, et qui es. In eo quod non dicunt, qui venturus toriitrua, et terrm tnotus, et grando magna. Fulgura
    est; claret hsec bmnia in extremo judicio dieenda vel sunt miraculofum signa, quibus perculsai infidelium
    agenda. Quod autem sequitur : p** mentes, humilitati
    se subdiderunt. Unde Psalmista :
    YERS.18. —Quiaaccepistivirtutemtuamtnagnam, Fulgura multipiicabis, et conturbabis eos (Psal.
    et iratm sunt gentes; a"dprimum ejus adventum pefli- XVH, 15). Bene aulem pbst fulgura voces, id est
    net. Accepit virtulem magnam in humanitale, quam prsedicatores, ponuntur; quia prsedicalores, ut lo-
    semper habuitper divinitatem. Quod vero subdilur, quendo incredulos ad fidemperducerent, prius nova
    quia advenit ira tua eltemous mortuorum; desecundo miracula exhibuerunt. Post verba-autem sequuritur
    dicitur. Sed cum Dominus dicat, Diligiteinimicosve- tonilrua, ut qui voces despiciunt, terrore judicii
    stros (Matth. v, 44), quomodo de advenlu irse ejus qualiantur. Deinde terrmmolus, id est persecutio,
    in reprobos isti gratias agere referuntur? Non ergo quse per grandinem signatur. Sicut enim grando
    pro malorum perditione, sed pro sua gaudent resur- fruges terraj comminuendo comminuitur, "et terra
    reclione et glorifiGatione, quam sciunt nequaquam - denup fructificat; sic furens turba gentilium, dum
    posse impleri, nisi damnatioprsecesserit impiorum. nomen Dei de terra auferre conata esl, ipsa adni-
    Juxta hunc intellectum, animseoccisorum sub altare hilum redacta est, aut viribus aul commutatione
    . Dei clamare perhibentur, Usquequo, Domine, et cse- - in melius. Plures enim de his ad fidemChrisfrre-
    lera (Apoc.vi, 10). Non enim vindictam exposcunt, dierunt.
    sed [Cod., in pro sed] quo ipsi post malorum vindi- .CAPUTXII.
    ctam remunerenlur. Hinc Psalmista : Lmtabiturju- YERS.1. — Et signum magnum apparuit in cmlo,
    slus cum viderit vindiclam (Psal. LVII,11). lra igitur mulier amicta sole, et lunasub pedibus ejus. Mulier
    : judicis, non perturbationem menlis, sed reclitudinem amicta sole beata virgo Maria est, obumbrata Altis-
    "
    sigrrificat. Qualem ilaque conscientiam quis tuierit, simi-virtute, in qua"etiam genus, id est Ecclesia,
    laleni eum videbit. Judicari et reddere mercedem intelligitur; quse non proptermollitiem mulier di-
    servis tuis prophetis, et sanclis, el limentibus nomen cilur, sed quia novos quolidie populosparit, ex qui-"
    tuum pusillis, et magnis. Cum Apostolus dicat gratia bus generale Christicorpus.conformatur. Ecclesia
    nos salvalos; quomodo Dominushic mercedem di- - itaque sole amicta esl, juxta illud: Quotquol in Chri-
    citur reddere? Sciendum crgo quia cum Deus -mer- sto baptizati eslis, Chrislum induisiis (Gal. m, 27).
    cedem servis suis reddit, sua in eis dona remunerat. Chrislus est enim sol jusiiticR,'et candor lucis mternm
    Opus enim mercedis habere nequimus, nisi ab illo (Sap. VII, 26). Per-lunam vero, qua? per incrementa
    ut operaremur accfepissemus.El nola qubd inpro- lemporum-deficit, mulabilitas temporis exprimitur,
    phelarum nomiiie apostoli designanlur. Interea nul- quam Ecclesia quia despicit quasi sub pedibus"pre- .
    lus de sua perfectione desperet, si tamen perfecla -"• mil. Et nota quia sunt qusedamin sequentibusquss
    ' EXEGETICA. — COMMENT.IN APOCAL. — LIB. V, .1154
    41S3
    non speciei, sed generi convenhinl. Et iricapite ejus i(i tus est libi puer masculus (Jerem. xx,-15). Gseterum
    -
    corona stellarum duodecim. Duodecim stellse quibus *' Ecclesia non effemiuatum, non Temissum generat.
    "
    corona aptatur, duodecira sunt aposloli, per quos -' Qui reclurus erit gentes in virga ferrea. Hoc et ad -
    primo caput Ecclesise, id est Christus, victoriam caput, et ad corpus redigitur. Per virgam rectitudo
    reportavit. Stellse autem vocantur, quia tenebras justitise exprimitun Unde Psalmista : Virga recla,
    ignbrantice ratio veritatis ilhistrat. (YERS.2.) Et in . et xaetera. Quid est-aulem quod subditur : tanquam
    - Ailerohabens clamat parturiens, et cfuciatur ttl pdriat. vas figuii conterentur (Apoc.u, 27)? riisi quiacen-
    Hsec beatse Marise specialiter aptari nequeunt, sed surajuslitiselutulenta in subditis opera conteruntur,
    Eceleslsequse, dum eos quos jsim pepererat, iterum ut fiantex vasis conlfemplibilibusvasa honoris et san-
    . parturit, quamdam partus difficultatemhic palitur; ctificationis. Quamvis possit hoc etiam ad reprobos
    -quousque^juxta Apostolivocem, Omnes occurramus Christi referri. £f rapfus est filius ejus dd Deumet
    in virum perfeclum (Ephesi iv, 13). (VERS."5.) Et ad thfonum ejus. Hoc paulo.superius dictum est.
    visum est aliud signum in-cmlo; et ecce draco mdgnus (VERS.6.) Et mulier fugiet in solitudinem, ubi habet
    ruftis liabens capita septem, et cofnua-decem, elih locum pardtum a Deo, ut ibi pascant illam diebus
    capilibus suis septem diddemata. Diabolus propter mille ducentis .sexaginta. Hoc est mulierem in soli-
    - malifiam draco; propter multiplicitatem insfdiarum .1 B tudiriem fugere, quod filium ejus ad Deum rapi; fu-
    - iriagnus; propfer homicidium rufus vocatur. In coelo git enim Ecclesia, non corporali, sed spiritali ascen-
    - aulern, id est in Ecclesia videtur, non quo possideat, su. Solitudo secretum est mentis. Nam sancli -viri,
    sed quia "ei adversatur. In capitibus et in cornibus ut sgrpentis venenum evadant, seipsos solitudinem
    - tothm ejus regnum ostenditur; tanquam septem ca- faciunt, oninia-transitoria et carnalia desideria con-
    .-piia contra seplem Ecclesias, septem spiritus ne- _ temnendo. Et nota quod prsedicatorum estUianc
    „ qiiam contra septiformem -spirilum Dei, decem cor- muliferempascere. Locus autem ubi pascithr, ipse
    nua contra decem prcecepta legis""venientia. Sed de est cui dicitur : Esfo mihi in Deum protectorem, et
    , his latlus in sequentibus dicetur. (VERS.4.) Et cauda _ in locum refugiiJPsat. xxx, 5).-Ipse est et cibus quo
    .. ejus irahebat' tertiam partem stellarum cmli, et misit pascitur, qui ait :'Ego sum panis vivus (Joan. v, 35).
    eas in terram. Cauda draconis sunt perversi prsedi- Numerus autem iste dierum sic tempora Anticbrisli
    - catbres, juxta illud iPropheia docensniendacium-,-' signiflcat, ut tamen omne tempus yitse prsesentis a
    : ipse caudaest (Isa. IX, 15). Eos qui foris studio vitae praedicatione fet passione Christi assumat. Eodem
    ccelestis videntuf inhserere, ex amore terreno per enim dierum numero evangelica prmdicatio a Do-
    . falsosprsedicatores adaperti erroris iniquitatem mino edita est, quo in fine per novissimos prsedica-
    . devolvi/de quibus Job *: Obscurentur stellm -caligineC * tores terminanda.- - • -"
    . ejus (Job. III, 9). Qnia vero«auda finis est cor-poris," YERS.-7.—Et factum est prcblium magnum in
    . potest per eam Antichristus ejusque prsedicatores tmlo; Michael etangeli ejus prmliabantnr cum dra-
    iritelligi, ut prseterifum pfo fnturo accipiariius. Et ~cone", et draco pugnabat et angeli"ejus. Absit a fide-
    -. revera lunc manifeslior erit haruin slellarum de- -!lium cordibus, ut lioc prselium tunc factum credant,
    .. jectio. . . , ••--., _• --- • •; . -quandqper superbiam antiquus hostis cum satellili-
    Et draco stetit anle mulierem qum erat paritura,, , bus suis de coelocecidit. Sed ab initio-fidei Christia-
    . ut cum peperisset filium ejus devoraret., Stelil lunc ^ nse usgue ad finem viteeprsesentis Heri sine ulla du-
    - draco ut natum caput deglutiret; stat semper ut bitatione tenendum esl; quo.d ex eo [Sci/icef,.iniiio]-
    -. membra capitis deglutiat. Sed, ul sequenlia demon-. in coelo, id est.in Ecclesia (quo apostolipa voce cla-
    - strant, ideo mulieris filiusmorsum draconis evasit, , matur-: Non est nobis colluctatio adversus carnem et
    "
    ^ quia ad thronum Patris raptusest. Undegravis ori- sanguhtem, sed contra spiritalia nequitimin cmlestibus
    -. tiirqusestio. Neqrie enini mox ut Christus natus est, ; [Eplies, yi, 12J)'draco ille id est diabolus repugnare
    "
    et abHerode qusesilus,corporaliter cceloscbnscendit; seinper-et adversari probetur. Quod.si ms pugnamus'
    nec *ejus membra ideo draconis denles cavent, quia j. contra haric seritentiam, cur Michael pugnare dici-
    corpus funditus deserentesadcaputsuumperveniunt. ... lur? Quapropter sciendum, et nostrum et angelor.um
    : Sciendum ergo quia fides recta,- quse vitse prsecepta' certamen conlra diabolum esse, etiam inmultis aliis
    eonservans per sacras Scripturarum paginas decla- locis ostendi. Nam quamvis Petrus dixerit : Cui re-
    ratur, ascensusmentis est ad -Deum, qub draconis sistite foftes in fide (Il.Petj. v, 9); et Jacobus : «_-
    -- malitia vitalur. Ac pef hoc non corporaliter ascen-' sisfife diabolo, et fiiqiet a vobis{Jacob. iv, 7); lamen
    - sum dicit. Et nota quod non retro, sed ante stare hoc ipsum per arrgelos fieri David declaral dicendo :
    • illis dicitur, a quibus- ejus. astut.ise cognqscuntur. Immiitet angelus Dominiin circuitu timentium
    eum,
    {VERS.&.)Etpeperit fiiium masculum. Illa caput pe- et eripiet eos (Psal. m, 8), In quibus exemplaribus
    perit, hsec membra capitls gigriit.Sed quare mascu- .. ostenditur quia nec^nos sine angeIorum",ftec angeli
    lum addidit, "cum.prsemiserit. filium? Scilicet quia sine nostro conflictu dimicant. Angetiautem Michaei
    -- "autin bono dicituf pro excelleritia forlitudinis, aut; . nqh ideo dicuntur, quod ipse eos, juxta. quorumdam
    innialo prq immensitate sqeleris.Sicut.eninihic in.. hsereticorum perfidiani, creayerit; _-sed quia."eos a
    U bono, sic prq inalo ponitui' in Jeremia' dicente : Ma-•__Deq iri adjutorium acceperitj yel.quja subnnbirege
    {.,hdictu$liomorquignnuntiavit patrimeo ilicensfNa- ,,et exnnadvitate militafe.creduntur: .sicut eldra-
    HSS iNDEr^ERUM. 1156
    tbnis angeli vocantur, qui ad eurii "pertinere,-el ejvis A dfaco de coelisin terrani ruii, constat quia vox hsec,
    volunlaterri perficere probantur.- In-quprum nuinero id esl mentis desiderium in Iaudem ab adventu Do-
    mali homines cojnp.rehenduntur,;-si.Gut-et nqs in feq- iiiini incipit, et usque ad finem sseculi jn. coelq, jiop,
    norum angfelprami'(YERS. 8.) Etjipji valueruijit,neque *. est Ecclesia, clam^re nqn desinit. Uiidf, f\dveji)jo
    locus'inventus esleorum ainplius itf, cmlg. Quqrnqdq MM)!Cyomnq tempusconiprehenditur., S,aluteiii.factam,
    non prsevalefe diGuritui"malighi:spiritus"cum»mtiltos- dicuntj.quia.eraluita D.ei bonilate sumus sjlvati;
    -
    decipiant; et; qui. iuerunt .fiabitatio Reaemplqris, vii*tuleni,-quia-fpbqrati.; pqtes(atern, qiriajn. cejstii
    fiant locus deceptpris? A.toto fergopars inlellig^nda tudinis gloriam-siimus erecli. ^unpta pnisuiteciii .
    -
    est, cui prsevalexe ad seternam mprlem malignorum boniinibus facta sunt, quainyis non per-hqniineni,
    spiritiiumiqi^a 11011 p.olest. Ille; eiiini aiitiquq hqsti -. sed pei' Jesum G.hristum. In. di^ auteni et ^ioete flia- _,
    lo.ciun.d.at,-qui nipjlale'crimen apmitlit. yelcerte bolus aG(!uscr(,piijn alios in; pjqsperitatibus exlolli, .
    hsec prophqtia ad Antichristi tempus respipit, qufe;, alios ipspjcit ,adyersi|atibus;fj'ajigi.: Diatjpluni yprOj
    abeleciis exclusi, decipiendi tempus ullra-jipri, -ba-. sanciqs aecusare, est npniqguendq.vex!eri,us!, sqdau--
    bebunt.'- ,. • . ; ; -" •-,'. • ,...", diendo interius, Malitia gnim*ipshis. accusalio est,.
    9. -^r-Ef p,rpjectus est draco ille magnus sety^. aclyersus.spclq,s...-(YER§.
    .VISBS. '11.) Et ijjjM,.
    vicer^tftilittin..
    pens qntiquus, quijpcatur diqbpfm; et ,S_qtanqsqujiB pi;qpt_er. saijgtiinemAgni.,et pj;optervfj~but^testhngi_tii,
    seducit orbem mtiversnm projectusj est. iy._terram,~~et ',sui._Pjippler.sanguineiiijAgnii'!#cunf',.gqjap^ssipnes_
    ejus^gn_gelicunije>_missisiint. Hpslis riqster-propier - ChiTstufequuntur. Propter wrbum .fe|fimp.nii,qjji^.
    malitiam dracOj.prqpter. iinriianitalfeinsceleris mar. fidei-retstitu^inem custqdiunt,- de qqihus sirhdituj'': r
    gnus," propter insidias s.grpens, prop.ter seductipnis et no.n dilexerunt animqs suas^usqug, o,d morjem: \d,,
    diuturnitaiem anljquus, prqpter lapsqm de cq?lo„:et estad mortem se pqsuerurit ne.eas nequiter,c(niar.»
    iiclelium et electorurn accusatipnem diabolus voca- rent. .(YEJCS. Imtamini,,cceli, et qui hq-
    12.) P,rgpter_ea,
    tur,; diabolus qnim et deorsuin-fltiens et criminator, bilqtisitjeis. Eliirali numero cqelq.sad Isetandumin-rv
    sqnat; S_?_ta,iias autem djcitqr contrarius. In eo vero vitat, quia- nuinerqsitateni -Ecclesiaiuiin assignat,
    .quqd dicit, qidseducit grbpiiiuniversum, totumpfo quse omnesqnafti de se rfddunt. Hahitaiit|s.iricgelo,-
    parte po.suitr Un.deigitur, e| quo.projectus est, nisi angelps yel scuiplps honiines dicit, quibus cqncordi-^
    de ccelq in terram?. jd est de menlilius electqrum : ter in Dqniinocoijyenit gratulari cjini hqmines, de-.
    irr cprda reprqboruni,. iiqn.quod-in eis et ante non vJGtq*bftste, ad .cqnsortium redeun^ angelgyuin._Ubi-
    eral, sed .qu.o.dab, ijlis exclusus.ampli.us dominatur. noji estaliucl qupd egio/ii dfbeal, rrisj.ut hacma-
    (VEES.lft.) El audhii vocem magnam diceiitem hi nente Iselitia,-hic liber debituni fineni accipiat.
    cmlo : Ndno fqctg est sglps, -elvirtus, et regnum.Dei C (Reliquor.tmcqpiium arposifio rfeesfinjodice, sive
    noslri, et potestas Christi ejus; quiajprqjectus est.gcr cgit}scripseritAlci'h_ius,--sipe, secys; quaiiquqni feapse
    cusator fratrjuip,.ngstrormn quigccuSabat illos aiite hoc cap.jji. 3, phtrq se scrlvfjirum pjgmittit.)-^
    conspectum-.Pgi noslri die ac nocfe.-Quiaquofidie

    "".' /'.' .'•;.i'^ V'"IKD.EX -ANALY.TIGUS ^ H'-^~^:-^_\


    RERDM Q^M IN C0MMENTARIIS ALGUINI IN APOCALYPSIN CONTINENTUR,

    '--'Nojki°qubdpriintisnunieruscblumnam,secundnsvefo'lineami^
    NOTA-2»qmd ante qitasque'
    ' ejusdein articuli pgfticklas^inief se pef lineoidm (—) sepdralal,
    '~' vocabulum d'
    »-";- •"•-.* .-.---- •'>:', "^frbntepositumprius subaudiendiimest: '' *-'* v':- - \"'^ f-'-" r.

    . "' A -. Atequatuot-animalinmeloquiarlun-: tor.est-Deumintef et homines, itnd.j


    . 30 sqg. — puidriam.nystice.signiflcat-j
    ' Abbarldon,rex locusl3rum,'id est," rum, T^slampniorum ligurani,."lil8,-
    - *-"* 46'sqq. —Sex leges sifenilicanl, ibid., 1156,"*9 sijq.'—'PrimusTMiba^.carifi,',
    fcffirelicorum, 114I,:8,sqq.., 5'3 sqq.>^-iLqci!'s;"*ariirri'efai3niliiereli- ibiii; 50 sqq;— Secundustubacanit,
    Adafn",piiinus"|iaier qniuiiim Judcpq; cqrumscienliamimiicaiil, fl40,,S4i>qq. 115,'iSO.sqq.—Terlius;ibiri.,54sqq>
    runi e"lgenliliuui, sec"undus:verq'-cre^
    - •' * "Alpha el om.egasigniricant qnodChri- ^ QiiaHiis,H58', "l9s"qt(.*— OiiiuliiSj
    denliumj1.112, 4 2sqq. - ,-- stus.priticipium cs' et liiiis, 1139,"1 sqq.—BcxMiS
    casum viginli , AllarpDei.eslCliri^lus, 1093;7_sq'qV 1 141; SOsqqi—!•
    Adc)rali6'S|iirilalisper 1126,42sqq. Leval .jnanum suam«t3iiiat,--1145; 6
    qiiaiuor"seiiioruin; iiitelligtriila' esl,* Altiiudb"Salahae supeibfaest, —
    1419,41sqg: • ,..', - .vr -. *. 2-8sqq. '-''- •• ''.'-:1108, •_ sqq.
    SfpiiinnseliiihS.s.eplinfcfiiiis
    esi-pcclesiaslicsB[ifa-dicaiHrnis^i&wif.-;
    iEgyptus et Sodoma p.erseculorum -Amen adv«rliium,est affirniantis,. 27 sqq.— Septim.usluba-caii.ens api'ar
    Anticbrisiiiemporisi'iiiquila£em'sigiii- 109!, 55sqq. Verum interpreiatur, renletn Dominurn a^)judiciumhidicat,
    ficant,1149^12sqq.- . ;. - •:" . 111'5,f4sqq.~ '- ' ''-'- "'-> i\mf 49 :sqq —'Angeli-' invEtVlesia
    iEleriiiLasjuslojum nequaqiiam leq^ Amor Dei per flammamigcis desi- p.er.oculn.s designaiHur,'1098, 57 .saq.
    ponsvanetaiempafielur,--|'l45,52's(jq.'gn.alur,1038, 51. Vide "r.liarilas. t.eu'pr«:i.calores per se-
    Agnus iiinvedioseniocuuisLai=qiiasi^. s'Alianias itrqUemPetrus'in'sufrexit', •?-..EpclesiaB
    plefn stf-llasinl^lliguotitr;"1099, Ssuq.
    ocpisus,-iu quonam se.nsu, 1121, 29, -f?95,47'sqq..., -_ .,. .• > ,.."-:. • — (Juatiior-sianles snper'<juiiiuorr"aiir
    4'Ssqq. — "iiiforOm* aperit; Joanni una
    sqq.; ibid-i;
    -cum
    Angpliistiui apnaruit gulfis.lw* r^rpus antiquilioslissiguir
    cum:opus.voluiU8ria; p>ssioiusimple- ^apostolo-HcclesiamiirslTgural^' iicant,"'-1128,-4?) siq."—'Spjilemtuiij
    vit, 1122,lo.sqq.—Aperit.|ii;iinum,?iT109.1,, .6 s__t\.—:,Cbristi-vicem-ge"-iiy sepiemrt'uliis,'H5S,:ll sqq.—Etole-
    gilluiii,1123,lTsqq."—Aperit seciiri-' ejusqn^in appzrp.ado,.figuram expri- ,siam-'iwdieanl, ilicj., .2u.sqq. — Q.naT-
    dnm,ibid:,i1— sqq.^Aperit teflimii, mii, ibid ; 17-sqq.; 1]00,'27';si]q:— f nqralligafi in fluiiiineinag"bEuplira-
    1124,5S.sqq. Aperi^tquailiim,112b, Siniilislilioliominisvoeatur, 1091",2o -te suniuriiversuuifeprobbfumcorpnsj
    -S6sqq.—Aperilquiniurn, 1126,osqq. . 1H1, 44«qq.,-- ; f:-..r.-,!^.^;c\
    -^"Aperitsexmin^'1126/49sqq.'— In s91-.^.Eeclesiae..Sardis-'quom(,)dono-;
    rnpiihabc-lquoiivival,'el rnortuns est, "Aiiguli*' qtiatuof. terfse p^rincinalia
    nrcdioerit electorum,1134,34 «|q..— jll0.9,.-50sqq:^- In cujns maiiiitlmri-' simt fegnaHernp; 1 lls/S? sqqi'" *"5
    ^jierilsigillumsepiiiriurii,llo§,'2sqq. Imlumaureum,U5S, 15 sqq.—Media- AngustiasEcclesiseper iusulamPa
    iini QILE Ilt COilMENT. iiSTAPOGi CONTINENTUR. 11S8
    llirnosfiguraiifur,109S,5Sisqq. clesiam designaiit,J097,- 19 snq. — 58 seqq. '
    "'14'iluiiar occlsofiiinfffoplef'verbnm Du6"Suntduo'lesiEs*"idestEcclesial,' '-"Cfyslilluni. " ^"ide.FlcleS, '.. -';
    D.el"Siib\iis"aU:ire! Dei surit,1126;'6 pfdji.ler-[uirieii lidei et op.eratidriis^ **?" ""D;-^V
    sqq. — A'd' mafljr'es:d' iiplicisgeriefis llif.-lSsqqVFideSeptemCandelabfa:
    " Cauiicuinangelorumcoiam"agnd,' DescripiioChristi de ccelodescon-
    pertineni;"iWd-,7sq. '~\ '_' , '/
    Aiiiiiiarpifiihum :'liiiiiquam vocemlo- 1123,9 sqq. — EleUofumj- 1153,*45 deritisindueiliif,1145sqq;' *' '•'"'
    nitrui magiiiemiiiit',"'' 1125,*27 sqq'.-^ s'q'q."— Senioruni^ignitiqualuof,'api Deusex ore prophelatum per sc.Jo-
    SecuiiduriTiloatliieiii i bid die 1132 -15- quebalur, - 1 2 —Ad 'rrialiiin
    allqquitur,' , propinqualiie — judicii,' ; 109S;' sqq:
    48'sqq'.:A*iliiiialia quiliiiii-Hion^esf <ia- sqt/. PropLerdr.Cconemin terranr non ipse impeilli, lip.7-;:b9"sq"q'.'-^ Cii-;
    tum post nioriemresurgere, 1094,'36 projeciuni, 115)3, SOsqq. jussubstaiilia i iha, pefsonae a uiem Ires,
    ' Gapillisaiiclds
    sq.'— Qiiatuofevarigelistas' iigiirlmt, " " Ecclesiaj
    ~~ designant, mirabili-locutionis " geuere
    *'- - expntci-
    _ "*'
    7 —
    1118, sqq.,"lll9',"5l sq.i: Eccle- 1098;^'4',sqq. J. . ',-';" lur, 1155/21sqq.
    siain,-lli^.Tsq j. —Ai:lai^o'rentinces^ CapuVClirisli Deusest Pater, 1098, DcxieradesnmrhabeafHudinedicta
    sant;illDiiOVqq.^niufatia"efsenidres 19'sqq.—Ecclesiseredeuiptof ' * ejitsest, dsbei intelligi,i099;-22sqq.—Angeli
    angelisunt, 1f'ii,5 sqq.—Untinisutil,1 ibid., 22sqq. '- pradicaiore.s"'dPsigiiat? 1100,8 sqq. —'.
    id est, uua Ecclesia,1124,9 sqq. Castigaiio.adflagella pertinet,
    ' " 1114,
    '" Cl,ir.stidepotentiHtliViniialis'eji)Suitel-,
    AnticliristuspefsequensEcclesiam 47,-^qq:P,,'": "- "'. f ligeiidaeiilllO I; 26sqq.VidePersona".
    induekhrjil 1,2,11 f sqq. ~—'Eeciesiam '"CbaritasDei in cordibusn(oslri,sper Diabolusclavibtisutoriislsx-jfurad
    perseqrierisTdrnaci'inaguo co.mpara-' Spiriiutirsaiicluin ditriisa^est/lOiH," lb leriiatiijatn' Iiccle^iarii;1100,,38sqq.—
    nSr,'l.l39,§6sqi|.^f-Quafuumtgin/ip- s iq —jElernie sa|iienli<e[ier —
    aiiruui - Oudmudo'' — ptfiesiateinexercpt, 1124,'
    risEcc'lesiairi'Beic:ilcalJil,1147-, 17sqq.' ligurjlur, nI0J.7,29,sqq. P,er vqi-em sijq. 29 VertiutirDf i aluiienlumsiib-
    Anlipaslestis
    * lidelis,oiunes rnariyi' a.qnaium. iullaruui-polesl"iui.elbgi,. .trahere conalur;ibi.d.]46 stjq.—Cujus
    '"'" 1098,S8syq,— Pri.im, id 'esl'(irioris, imiiPriuniiiiqualiibf
    re5"li|jfirat
    ' 4104,~41"sqij. — pafies-dividiltir,-
    "Apffiitysigilli Tfevelalio est sacra- 5
    Leinpofis,J"llU2,-' sgq;"5 -"-"Oiniiium 112o,'50sqq'. Vocatur : exterliiiuaus,*'
    :'
    rnenli,li25;"20sqq:! <" '""" fous esl et"oi igo,"II11, sqq. —' P er 114l,22sqq*. '.'--
    *'Apoealypsis 'bi-evitaxiscausa, pl*o pfiialasaureasiulelligilur, II2^,29sqq. Dilectio t.hrisli malis quse pertulil
    hmc esl Apocaliipjs'dieilur,' iOSO, 11 ClirisLusquotiiodpitilerpreLaluffiraB- nianilestatur,1093,4B
    ' s.qt}'.: '— ''•
    sq. —Ex Gt'ieco;in-'Latintim*rev'e'atio ce et Latnifi, "1090',-8 sqq. —;Post Doclores miibtibvubtVus ' demou-"
    r ' '*'
    juterpretatur,ibid., 6 sq —QuaChfi- ascerisioriem' appafei. qiiemadmoiliiui stranliir, 1092.2sq-|.c-
    stus'cunciafeielafm-.steria-lanqiiain auie iiicarnalioiiHiii Paliibus.appariiit, Domimcadiesln qua Joarinesfuilin
    Deus, Lariquaiu ver.oIioni.o,a f)eo ac-: id esl per aiig"elii.am naitiram,109,1, spiritu allegoilce de "Ecclesia itiielli-'
    cipii, ul eaquaeciiodpoftet fie.risef- 17 —
    sqq. Meruo— l§slis"Hdelisasseri- geiidaesl, 1093,blsqq. ' ''.
    vissuis declarel,ibid., 2i'sqq.—Ejtls ' liif,"1093,-31 sqq. Primogenilus di- Dominus qms amal argttil et casli-
    aucforilas,1091,57sqq. "'*'_' citur, quia nul,s aitle ipsum — notimor- gal, 1093,"47-sqq.'^-Adjudicandum
    Apollyon. V ideAbbaddon.' luus sufrexit,"ibidj, s(qq. Alplia veniet cum niibiu<s,id*esi,cum-prae-
    41
    Apbslolifalsi.,lemporeJqanriis, in eto.inega dicuuf. quja-.priucipimii* est dicaLoribus; 1094,SO.sqq,—fjuetn ad
    EpliesiEcciesiapullultfbanlj-1101,* 41 et —
    fiiils, 1095,7 sqq".' Diciiui;'virga judicandumveni nleriiomnis tieulus;
    sqi|.-'" . ', -•--*--. recia, 110,9,3 sqq. —Euri coinp.ara- id esl onlnis hiimb,^iJebii; ibjd., 34 .
    'Aicusquem tenet sederism equo tur, —
    1110,21sqq. Eslosiium aper-; sqq. — fn formasi'rvi", nou iri Ibrnia'
    allio NoviuiiVetusque' 'PeslSiiiie;nlu(h luui ci;edeutibus,iiouiiicredulis,1111, divinitatisad judicandumveniet^ ijjidjjjj-.
    '---.' •' —
    2t sqq. SoliisdiguuseVlajiCufeli-- 57 sqq —Slellas in dexleraj6jTeij's,
    figurai,U25, 55sqq.'
    Ascerisussolis ah orlu rasurreclio ' ' Hrurii, iti 'qtidnaiii.sensu, "i'120, 42 id est elecloset prajdicatoi^.-^ijpft--.:
    CBltlirisii, i 12U,40 sqq.' • s.qq.-^Leo diciiufquia diabiluiii vf- 1S .sqq.— In iiiedio candj^abfdiiiW.-
    Aser, id est beatus,1151,26 sqq. cit, aguusveroquia semetipsuriidffe- airibulans; l'J01',:20sqq.^'/Ali/er se-; -
    Asiaolalio inlerpretaiur; 1092,56 r.etis uiuiiiluniredetnil, 1121, 25 sijq. ptem spirilus';' aliUr iiab^l^lellas,'
    sqq — Ejus ad.Ecclesiamapocalypsis — KathxDayid,tiuucupaiur,quia'liUr"s.1109,39^sqq.— Saiietu.seL^eViissiri-,
    '
    specialiterproponttur,ibid: ejus esi, iOid.,' 25 stiq."— Crticilixtis gulariler diKifur,"1111,' l'l.,<sqq;~
    Alriiufiquud loris est lemplumJn- exinlifmitate, viviitameri e'x viilule Testis«st fidelisei,ve'rus,11'15;T § sqq,- -'"
    dsebs,h:rrelicusel geulilesab Eccle- Dei, 1121,-4o*sqq.-iCarilayit,caiili- —Viiiceusss^delinllirorioPairis.^Vl-l §,.-
    sia expellendusiiuiicat,'1147,9 sqq. cuinnoviiriivVrbisprsedicaiido, f aciis, 19sqq.—FirfeChfistifs.Jt susChristus.,
    Aucioilasapocalypseosquatitasit, imitaudo,1122, 58-sqq.— Est allare Dracoquiante muliereiristat paci-
    109l,57sqq. Dei, 1126, 12 sqq'.—Esl sol, 1126, turaur, ut filfuni ej'us'devdrel,1153,
    •'AuricliaLliumad p.efseculiones An- 55 sqq. —Esl augelus— -ascetidensab 37'stjq.Pr^jectusin!t't.r-ra,'l lciS,15sqq."
    ticliristirefertur, 1098,-^rsqq." orlu solis,1129,52<sqq. Atigelusest-
    -"AnrumincarnalarilDei saptenliam fortisdectfcio desci/udeifs ina:il>>'., 1145,
    sigiiilieal,1114y18sqq.—Pfobalurri el 11s ,q. Kide/IesfisClirlsi.us, Doiiiinus. • Ecclesiain elalioniscelsitudinecon-
    iuerilovocalur,' iuid., Cilliar*settioi-um" paisioiies<Glirisli
    igiriiuin
    ' "' ' 20 sqq.- 'tiguraul,'"!122,'18sqq: " " "• sistit,1092'';iliVidp.Elaiid," Asia.—
    Mentd'DeogloViltfitrilinit, 1094,"iJ_
    13 "Clavesde poltetatedivinijudicisdi-' sqq.—Menlis desidenoatl vefba legis
    Balaamet ejns doctrina, 1104,54 cutitur, 1100,50 btiq.Cta\isUavidde et-|)roplieiariiiri'se" convertit, quem-
    sqq.—inlerpielatur popiibis vafius„ * incarnaliuueCtirisiisiii"telligenda
    ' ' est^ athnoduinJnaunesad voce^n gu'a;'ilii
    h.irpticosquedesi/itiat, 1105, 8 sqq.*; 1111,-19 sqq. . '•' loqiiebalur,1097;
    idcsL 21 ' "• ' 'Cu'lesiiiu6minPBi-sitie 16"sqq.—"Quomodo"'
    caro,ibid., sqq.
    *Balac qttodnaui-pravum consilium posse asseruiil,U35,,-23s.qq.' '' ' gratia salvari falsos luiVlai,1101;47' sqq..'—Fa.cla-
    hajirlicoruiiindtihaerelictfs o/i.il,1102,"
    dedii; i 105,'2 sqq*.;elidetis interpre-- -Collyriuin-jjrsecepta d iuua signili- SOsqq.'—"Ah iriiiiiicislil.ispiienialur,.
    tatur, ibid., 11 sqq.'•— Carnem'sighi- cai,-1114,52 sqq. —Be asbumplapfo'• 1103,'49 sqq.'—'iribulalionibus et;
    ficat,ibid., 22 sqq. ; nobisHetiPtnpturis nostri egesiate ex- "" lerilaliouibus o mriis gefieriainhacvita
    Baptismus-pprmareyitreum '" "" - figura- plicalur, iWd.,'58 sqq. • - '„" reservatiir,'1J304,'6,
    lur, 1117,SSsqq.- .' Columiia sqq:Vl'er"orbeni
    inteniploDeieruntet prae- umversimiliabitaf, quo diabolitsfe;
    iieatiiudoper.dexteram -iiidicatur.
    - -'- dicatofeset lioniauditoies111,252,sqq. gnal, 1l04,-'39sqq. — Dsqiie.ad ftir..
    1099,2-2sqq: •----. Compaiaiiolociibfarum cum hsoreli-i astaurtionisteriipus'snbgiatia' matiet,
    Benjamin, id' est-filius dexlerse, • •
    7 < .; - ' ' '- cisCuiiles-.ores.
    evolvilur,115l)sqq. 1108,' 44'sqq.— — Xemptum
    estDei,
    1,152, sqq. Tirfe^larlyres. 1112, 50 sqq. Per coelumel spdern
    Bestiaijuaeascenditde- abyssoAu- 'Coufuso iiudilalis'devitalur,cumad d. sijtnatur;1116/23sqql—Vestimeu--
    llchri&luni Ogural,U'48,'50?iqq.'' T" novse\ilse cdtiversioiieni ' >: Ifansfeftur, ts albis induitur, 1(17, 27 seqq. —'
    BilibrisEcclesiaesi rieccaia* liomi- 1114,27sqq. Cordriashabeiaureas,ibid'.,31-sqq.—
    numponderauseLreiu"ilieits,1125,14. Consilium ad" correcLiouem perliuet,
    ' Kubimeiito "cofiiparaiuf,ibid., 47
    - :' "•-'''' '•- 1096,52 sqq. - - ' — Per quatuorauimaiiagniera-
    ;"- c sqq.
    Coidadespiriialiadulteriiincenliva iiter designatur,ii 18,17 *sqq.„;1119,
    CalamusJoannidatus-ut lemplum i dicilur, 1108,lOsqq.', ' ' " ' 10 — Ante^adventum
    Dei ineiirel. 'Divinam-prsedicaliouem t CornuaseplemsepLemplieemSpi- dialofis'jirassenliamanxiaChristisqtj. xiip-
    tropicesignifical,1146,49 sqq. . rilusoperatioueufdesignant, H —-Throud,"aniinalibusqu«r'ebal,
    Caleulns)a'|iisesl preliosns qui et, 1121,51." 1121, seqq.
    Coioiiffi.iua.sviginliqiialtidiseinofes et senioribus circumstantibussignifi-
    carb.unculusvocalur, 1106,1 sqq. — miiuinrautetiironuui con.e.ssioiiem^li- i 121,54sqq..-^ El oimtiliibu,
    J.e.sutnCliiisiumsignilical,ibid.,isqq. giiranlqualuriioreuisuperbiajdeacce- calur,
    Calidus est quem miovet Spirilusi ptis virtuiibusdeiionum,1119,413.vjq. linguaef rialiorife.-.rede.mitfif,' lip^ifl
    sanctus.-lllo^54"sqq.: Crucialus gaudiatipieEiclesiae pe- sqq:—XeniporibU?la„nlit'lifi'stia,nis,"^'ii-
    luiiaitisa,iguin'eversaeni,'il2? ,*
    -CaudelabraseplemsepliformemEc- culiari inlenlioiie prsedicantur,1090, quam 6 sqcf.—lit liiVer'iuvolutus wcitjbid'
    um -mnEX RERUM . H6&
    26 sqq. — Quomodoin uominibiispa- Novi Testamenti significat,;1099, 28 Judaeus confessor interpretatur,
    triarcbarumenitet,Il32,12sqq.—Per sqq. —Orisesl sefmo,1105.54 sqq.— 1103,"57sqq. — Judsei et persecuto-
    angelos,thrdnum,senioresetanimalia Magnus qui diaboli daiur sedenti . super res osliuin, id est. Christum,claudere
    , signiticatur,1133,50 sqq. Videsupra. equumrufum potestatemfigu- lentabant,1111,28 sqq. — Qui se dU
    Elationon semperpro vittoponilur, ral, 1124,27 sqq. cuni, notisunt,1112,i sqq. —Eliaset
    sed aliquando pro culmine virlutis, Gratia llieologice definitur, 1092, Euochprsedicanlibus,'antepedes Ec-
    1092,57 sqq. Sosqq.—Intitulumsalutalionisjitleris clesiaeadnraturivenient, ibid., 5 sqq.
    Elecli per.faciem fulgentemut sol apostolorumpraemitilur,i6id., £o sqq. Judas,id est cohfessio,1150,51sqq.
    possunlinlelligi,-1099,36sqq. Pau-— H Judex coelestis furi .comparatur,
    peres sunl el diviles, 1103,45sqq. — 1110^24 sqq.
    Sunt rei'es et sacerdotes, 1122, 52 Hajreliciomnes Nicolaitae s unt,1102, .Jndiciumsupremumenarratur,1151.
    — 44 — Judaeorum nominedesignan- Justi non auditoresaut lecloresle-
    sqq. Exduodeeimiribubusenume- sqq.
    1 — Per locustas de
    ranlur, 1130,27 sqq.— Quid el quo- lur, 1104, sqq. gis,sed facLoreslegisindicaiitur, 1092,
    ntodociainanl,1133,13 sqq.—In san- fumo putei abyssi exeuntes indican- 4 sqq. — Mulla per Chrislum,parum
    guine Agtii slolas suas.lavanl,1134, tur, 1159,29 .*qq. perse jiossunt,1111,48sqq.
    —
    20 sqq, Quaanamerit eorum beati- - Hierusalrm visio pacis interprela-
    ludo,ibid., 2lsqq.—Per altare desi- tur, 1115, 2 sqq. — Cur nova diclur, L
    gnaulur, 1135,37 sqq. ibid., 8 sqq.—CrudelioremAnlichristi I.ampadessepLemsepiiformem.Spi-
    Eliase: EnocliJudaeosadfidemcon- patielurpersecutionem,i 149,8 sqq. rilum .signilicani,1117,50 sqq.
    vertenl, 1122, 5sqq. — Tide Testes. I Laodiciainlerprelalur Tribusama-
    Endch. VideElias, Testes. in die su- bilisDornino,siveFuerunl in fomiiu,
    Tmpii quantum lugebunt
    Epliesusinierprelalurvolunlassive . pfemojudlcii,1094,47sqq.—Quiddt- 1097,9sqq.
    consiliumsuum,109i3,26sqq. •—Quod cent in hoc l,ecius audaciamei securitatemde-
    ei scnbitur de palienlia et labore ' supremo die, 1128,18sqq. signat, 1107, 57 sjq. — Tribulaiio
    in hac vilaver-
    ipsius, 1101, 10 sqq. —Lapsusmeus salur, Impoenitensquaniiiu
    moveluraDoiiiino,nori*projici- jnagna vocatur,1108,3-sqq.— ^Eter-
    et voluulasmea dieilur, 1103,25sqq. num suppliciumindicat,ibid., 4 sqq.
    Equus albus humanitatis lur, 1102,
    Chrisii Incarnaiio 5sqq. -, Leode tribn Juda est Christusde
    — Kedemploris p er faciem
    sjnibDlum,1128,52 sqq. llufusan- angelifulgenlemut sol mariifeslalur, semineDavid,1121,25sqq. Vide He-
    tiqm hostisest corjius,1124,17sqq,— 1099,"45sqq. surrectio.
    Niger, a|)erlo tertio sigiilo, apjiarens . Infernusillidicunlur, in quibusha- - Levi abditussonat,1151,44 sqq.
    malornmesuriem designat,ibid,\,'55 bital mors, 1125,45 sqq. Libellus apertus est gratia Novi
    —
    sqq. Pallijus liserelicos signilical, Infidi-leshnrtanlurul vineant;id est Testamenti,1141,12sqq. — Acceplus
    1125,59 sqq. credanlin Chrislum, 1 110, 47 sqq. de manu angeli ut vocaret Jnannes
    Evaugelisiseper qualuor animalia - lnfirmilasmagnaesl malossuslinere esl Scriptura "sacra - et prsedieatio,
    indicanlur,1118,7 sqq. non posse,1101;34sqq. 1145, 47 sqq.
    Exterminansrex loeustaruni,iil esl Insulaehoinin?ssunt minoris jusli- Liber vitaede quo nominanon vin-
    hserelicoriiin,1141,8 sqq. cenlium delebunmr, 1J10, bi sqq. —
    Ezecbielliomit.isspecieinprimoani- liffi,1127,58
    lnteuiio
    sqq. Est vis quaodamdivina,qufeeleclorum
    mali vidil, cui leonis speciem inesse justilicat.et m orlifical, 1 110, numerum-prsedeslinavit.Jl\l-, 1 sqq.
    Joannesasseril, 1118,50 sqq. 5sqq. Liber scriptus intus et foris ulrum-
    Iris arcum signilicans r econciliatio-
    F ; - nismundiperincarnalionemliguraesl, que Teslamentum-coiilinere - videlur,
    Facies fulgeris iit s,oleleclos ligu- 1116,46sqq.— Tumbaplismumaquaj 1120,7 sqq.vji^ Dei Palris
    — el Spirilus sancti, tum judiciumjirae- .Lignuni sapientia
    rat, 1099,36 sqq. Angelifulgens ut cedenspe.rdiluvium,acsubsequensptTest, 1103,7 sqq.
    sol iiicarnalioiieinredeinpttiiis m.uii- '.Locuslsedefumopuleiaiiyssiexeun-
    igtietn siguilicat, 1 117,2 sqq.—Capilis
    festai, 1099, 45 sqq.—Angeli lorlis Chrisliejus est divinilas,1145,22sqq. tes, liserelicossignifnani,1159,28sqq.
    incarnatioest, 1145,44 sqq. - Israel, id est vir Deumvidens,ele-' Lucas per viLulumfiguralur,1118,
    Fideies vasislictiiibusromjiaranlur, ctos 40 sqq.
    110),3 sqq.—Quotidie passionem Chri- ligtirat,1105,15sqq. -Lunain sanguinemversa est Eccle-
    sli iiieiiiianiescum Chfistoambulare 49 Issacharinerces interjireiatur,1151, sia in teinporeAnlichrislij1127,6sqq.
    —
    dicuiilur, 1110, 51 sqq. Qui visam sqq. ' J "-
    post baptismumcoinquinant,de illis M
    non est desperanduui,ibid.,58 sqq.— Jaspis viremiaparadisipascuadesi-- - Manassesobliiusvel necessitas in-
    Per-pu-niieiiliamrursus vesLibusalbis gnat, id est Christi diviuiialem,iu qua lelligitur, 1151,55sqq.
    splendpbuin,ibid., 44 sqq. omnia
    " vivunl,1116,57sqij. Mannaabscondituinpanisest ange-
    Fides prior venit.chaiitas sequitur, Jerusalem. VideHierusalem. lorum, 1105,46 sqq.— Inlerprelatur
    -
    1106,55 sqq.—Judaeoiumpraadicilur, Jesus Christus quomodoimerprela- Qmdesthoc,ib., 52sqq -r- SaLietascoe-
    illl, 57 S'}u.—Crysialloconijiaraiur, lur Gra3^eei Laline, 1090,-7 sq.|. — leslisgloriseaplevocatur,if)ii/.,5isqq.
    11:8, 4si).)/ Quanlumdilexerit,nos.malaqiite.pef- Manusangeliforiispst operaliosa-
    Filiusliei in formaservi non ser- - tuiit, iiiaiiilestatil,lt)93, 49 st]q.— In lutisnoslrie, 1144,lOsqq. ^
    vumrsie Aiiocalypsiostendiltir,1090, quo rcperiunlur simulregnurii,tribu- Maicusperleonem figuratur,1118,
    —
    51isqq. De quo speciaiilerdictlur: lalio et Jiatieniia,1095,2isqq..—.Cal- 59sqq.
    Qui esl,eiquicral, el quivehluriisesl, culocandidosignilicalur,l!0t'., 4sqq. Marevilreumba|)tismumrepraesen-
    1095, 1 sqq.—Antequam ds Virgine Jezabel uxor Ach;ib,n— iaier est for- tat, 1117,55 sqq. —Et qusein e» sunt
    naseeretur in lempore cun.cla cum nicsniiuin,1.06,-56sqq. Cujus.for- |ira?sens sa?cuiumdesignat,1125,15.
    Palro tPinporafecil, 1093,7 sqq. — nicalioquatriuiodaesi, 1107,4 sqq.— Slaria. VideMulier.
    Vivosel inorluosjudicalurustsi,idid., Proplieten sedicens Deiser>ossedu-, Marlyres|irinoipaliterriicunlnrqui
    .9 sqq.— Kilius.hoiiiiiiisuriaciimse- cit, ibtd., I2sqq. —InterprotaLursan- pro-C.hnisioinortem periulfrunt cor-
    ""piemcandelabrisauneis Ecciesiarnde- guinisliuxus,ibid., 17sqq.—Et sler- pwis, 1093,39 sqq, —Et confessores,
    ' signal, 1097, 57 sqq. — Solus ieslis quiliiiitim, ibid , 51 sqq. — Et qni lerlio sigillo—aperlo , |)raedicaniur,
    dicilur, elsilres siulqui testiuioniutn mcecliauLur in ea unum sunl corpus 1125,14sqq. Diem exlremijudicii
    dant, 1115,21sqq.— Dicitur sedens Satana3,1107,52sqq. '- prsestolaiitur,1126,21 sqq.
    supcrscdem, 1116,30 sqq. Joatines Ecclesiae typumpraitendit, Mattha.us per liominem Bguratur,
    Flainina ignis
    ' ' amoremDei figurat, 1091,8sqq. —39De se quasi de alio 1118, 38sqq.
    1098, 5i
    " Fons sqq. . loquilur,ibid., sqq."Teslimonium Mediator Dei et hominumest ange-
    aquarummultiplicitatem-doiia-perhibensvprbumet Jesum Ctiristum lusihiiribulumaureuminmanulenens,
    lioiiumDei 'in sauclis indical, 1151, distinguil,jiropterduasChrisii sub.slan- seu Christus,1155,50 sqq.
    46"sqij. —
    lias, tbid., 45 sqq. Generaliter,Ec- ' Me.i.braChristi,id esl(ideles,reges
    FrigHusest quehrtenet autincredu- clesia; piirsonam designal, 1095, 19 suntet sacerdotes,quiacaput rex est
    litas, aut trimen mdrlale,1115,30sqq. sqq. — Spirilumnon peuilus amisil, et.sacerdos,1095,58 sqq.
    Fulgura de miracnlorurii-signis" quandovisionemhabuit, ibid., 44sqq.
    in- — Michaelet angeli ejus prselianlur
    ' '• 1117,„59sqq. .
    tclligendasunt, Adpedes angeli cadens,Ecclesiam cum dsemone,1154,32 sqq.
    ,-G' .- - Cbristi vestigia .sequenlem figural, Miiacula.Vide Fulgura.
    '.";, —
    1100,1 sqq. Cur lempusprojihetia; Mors iriplicis esl gcneriSj1101,26
    Gad, iiiest tr-rilalio,1151',16sqq. non manifeslat,ilio, 46 sqq. Per sqq. — Nomen est sedentisin'palhdo
    —
    GaudiacrucialusqueEcclesisesinguIa. aquilanifiguralur,1118,41 sqq. equo,.ll25, il sqq. -
    riinleiiiioiiejifiBdicuntur, 1090,58sqq. Josepli"augmeiituminlerjirelalur, Morluisuiit apud Deum,qui ajmd
    Gladius prsedicaiionemVeieris et 1152,o sqq. homiiiesvivitestimantur,1110,5 sqq.
    H61* • OIL« IN COMMENTVlNAPOCI CONTINENI'UR. il32
    - MutieramiilasolePtlimi sub pp'M- Para lisns vitaest,a?ierna,"1103,20. R
    Tiusejus*est beata.virgoMaria,.1132,
    * - ' ParsC.liristiiiidivisa, parsaulem dia- RadixDavidClirisliisest, 1121,26.
    45 sqq. . , -boii inqualuordividitur, 1125,50 sqq.
    Mullitndoangelornminnumerabilis Patlimos nerseculinneset-angustias Hedargulioad verba p^rlinet, IH 4,,
    est,'H23,'6 sqq'. Ecclesiresignificat,1035,55 sqq. 47-SJjq,
    MulabilitasFiiioDei nunquamacci- Patientiaad capul simuletmembra-- Ueges- qiiornm- unrlio unctionem -
    djt, 1093,4sqq. Ecclesitsi ertin-t, 1095,22'sqq. Chrisiiiirxflgnrabaf,1030,11 sqq.—
    - liatriarctloeduodecimcur alioordine Suul electi,ad 1122,52 sqq.
    . - N in Apoealvpsirefeinnlur quo in Ge- Regnum caputEcclesiaapertiriet,
    NabucliodonosorstsluamSvmbolipam nesi, 1150,36sqq. . 1095, 21 sqq." .
    -Paujier est qni pro refilseBdeitan- Renes luxuriam corporisfigiiraiilj
    vidit,1129,4'sqq.— Lapidpmpretio- tumconfessione.se divilemjaciai,-nisi" H08, 7 sqq.
    sum, id esl Chrisluni,somniavit,1129, inala Rpsurrpctioprima ea est quas (ilai.
    46 sqq. ... regere tlesislat,1113;52 sqq. mone — Iu
    iNemo potp.st aperi.re Iibrnm nisi Panpertas-duplexest, 1105, 53 sqq. leonti jirffisenli; 1113, 55 sqq. —
    Agnus,1120,52sqq.—Nnvilan ad eUv simaEeclesiaa Pedes similes-aurichalcofdnovis- figiiwtur,1118,'56 sqq. S.»n--
    cloruiu coasunitiin perlingat^ 1134, roembrare.ferunfur,qua31clorum post anliclirisliananpersecn-
    9sqq. sub Anfichristonimiopersecutfonisin- tioneminducitur,-1149,39 sq"q.
    Kephllialim,id est beatitudo, 1151-; cendiosutil evcoqtienda," 1098,40sqq. Itt-prolnlempusutpceuiletiiiamege-
    23 sqq. Pelagii hdminem'sine galia posse' Jibio rinl, hahuertinl,»1107, 34 sqq.— I)«
    Nicolaitaequinam bsereliri fn->rjirti, salvariasserant, 1155;'25sqq.' vitedeienmr, id esl, nequa;|uani.
    • 56 sqq.
    1102,50sqq.—,Eteq-iimfarta, 1105,' "cornua Pergamumiriterprelatur Dividendi' sdribuntur^1110, Ruben Vidensfilium inlerprelafur,,
    24 sqq. , . poium,1096,42«qq.
    NicolausinterprelalarsUiltuspopn- Peisecutinrips propter verbnmDei ex utraque pa;le acuta,-
    lus, 1102,44sqq noii pro suis nialis quisque paliatur, _Riim'plra.'a
    "Nomennovmndioitur Christianum, 1095.-59sqq.—Perseculio'Antichristi 1104, 56sqq.
    —
    1106,10 sqq. —Palris supfa .viiieeu- prsedicimr, 1112,li^sqq.
    58 — Dejiingi-* S
    lem scribiest |ier adoptionemSpirilus lur, 1148, s.jq. liecapitulalur,
    -tiliumcjus effici,1112.56 sqq.—Uegis II30, 18sqq. Sicerdofpsquorumunctiounctionem
    .Lseretieorum seuha;t'elicorum quidnam Persona PatTis per. sedeniem in- Christiprsefigurant,1090, II sqq. — -
    "esi, 1141,8sqq.' llironojFibi auiem per desteram se- Suntplecli, 1122.55 sqq.
    "Nubes, vpiiienle-Dominoad jutii- denlfs siauifii-iiLur,
    Pliialc aureaj
    112Q,I sqq.
    cliaritalem
    Salns per Christum solum perfici
    cium, candidaerit,quaessanclos obum- - indicanl, pDlesl,1120,'K5sqq.
    brabit, lerribilis"vero cnjnsfra.goribns* 1122,29sqq: - Sancti reges dicnntnr, qui s" bene
    rpjfrobi lerrebuntur, 1094, 20 '•"eqq. baerrdilatem PhilaJelphia inlerpretalur Salvaris*regere novenmt, 1093,J4sqq.
    —M.ysrice praedicatoresdesiguat, ibid., Domino,.1097-, 4 sqq. Sanguispeccalumfigurat, 1107,'.18
    - 27 sqq% - Pietas divina tepidos non deserit, sqq. i -
    - .Nmiierus spplenarius univorsalem 1114,16sqq. ' Sardis LalineSinat principi|>ulchri-
    , Ecclesiamindieat, 1092,' 11 sqq."—, Plaga sexti — sigilli interprelatur , - lu'd'uispra'p.naia, 1036,54 sqq. -
    Perfeclus est qui a teriiarioet quatff- 1126, 49 sqq. Primo angelo tuba Sardmus rpdemjitorishumanilalem' - •
    nario tonuatur, ibii.', 16 sqq.; 26 s iq. — cauente (juid-signiftcal,1136, SOsqq. signtficat,1116,41'qq.
    —Ternanus p. rfectusesL|>roptermy- Secundoangelo mbj cnientp,quid, Salanaspiimus conlra Dcum elattis
    sterium Trinitatis,Lresviilutes theo- 1157, ,50 sqq. — Tertio angelo tuba luinttit,-1108,29 sqq„VideDraco.
    togicas et ires ordinps carie.nle, q uid, ibid., 54sqq. — (Jnario .Scripturaosliumestaperlum, 1111,
    (idelinm,ibid., tnba 19
    Qualertiariuspereelus est _ angelo aueule, quid, 1138, 55 sqq.
    -. 17,sqq.—
    jiTopter mundi partes, car.iinaies vir- _sqq. — 0'iinio angelo tulia canentp, Sedens snper. eqnum rufumdrabii-
    lutes et quatuor_EvangeIionim libros, qtiid, 1
    1159, sqqT — Solutorum qua- slus
    , est qui pareui sumit de-lena,-
    , ibid., 22 sqj. —Eleciorum — ceuns est luor aiigelorum,*1l42, sqq. 4 1124,20 sqq. Fide Persona.
    el dpfiiii'iis,1112, 25 sqq Duode-~ Podes Ciirisli carnem specialiier, Seniores
    -_<imfribnnm iiiopler geiii<num Tesla- gpneraliler verd oriinem Ecelesiiim Significaiil,1viginti
    117, 10
    quatuor
    sqq.
    quidiiaii
    — Universa-
    menlum duplicaliir,.u.ide.viginliqua- lignrat,109", 49 sqq. ->-Vestisestsa- leni Ecclesiamfiguranf, 1119,52 sqq.
    ttior seuiores cotmnemoranur,1117, cerdotalis,1097,50 sqq. —Ei animaliain circuitullironi auge1!"
    —
    10 sqij. SignVorumsigno Dei vjvi Poteslas sttper gentes, qnam habuit sUnt, U23,5 sqq. - , .
    -. projittiiiliiiilii-.esi, 1150,5sqq"—Ter- Filius a Palre noniu divinilalesed — in Seplem stellaade_angelisEcclesiie
    riarius estprojiier Trinitalem,qualer- iiumaniiateaccppil, .1108,50 sqq. seti prrediciitnribus-dipumar, .1099,
    - i.arius aulem propter qualttor Eian- -PoteSiatemEcclesiieligaudielsolven- 3sqq. — Slelbe-"mimerumperfectum,
    . eeiia, .1130,J sqq. Videsu.ira.—Ele- di figtirai,ibid.. 52 sqq. — fjuaedala -id est, tolum ordinemLpraedicaturum
    -_("toriiinprope iiiiinitus, 1152,44sqq. est iucrli' el inrerno,—qnarto sigillo indicaut, ibid., llsqq.— Stellseetiam
    Videsupra. _apetto, 1125, 48 sqq. Dutaduotms cjndelabra comprelipndunti id PSL,-
    1 ~ ' ' "lesiibus, 1148, 12 sqq. jii-a-dicaiorps toiam Ecclesiam, ibid.,
    ° . Praecepiaquattiortanfum genlibus 17 sqq —Candelabra
    - -OculiSpirifum"sanclumqui Erc.Ie- ad Cliris'an cuniersis impositofue- clesiatn designant. ibid., universamEc-
    .15 sqq. —
    sianiiiluniii;at repraesenlant,1098,51 runi, lli'6,58 sqq. Spirilns sepliformissunt spiritus san-,
    . sqq. — Aniinalinmspirilalia htriiiiia- 1'rit'ciuctioduplex ,quam viilitsive ctns, 1J09,40 sqq^—Stellaasuntsepli-
    ''eP-cLorjjinsuiil, 1118,18 sqq. — Ani- Diniel sive Joannes, 109S,1sqq. foruiisEci;lesia,jiid. rirfeCandelabn,.
    nialiiiuiquanior prcrdicaiionpin E.;cle- Prteooji gis per angfluin fdrtem Sigilla, Cornua.
    siae ligurant,ibid., 5l>sqq. — Sept"m debet inteliigi, 1120,53 sqq. ojreratio s*nctj Spiriliis-
    sepleinplio-m pperaiioiiem Sphitus "'. PiaBilp.stinatio ad vjtamaeternamiie- perSeptiformis " rinmprum
    sepletn des:gnati:r,
    designanl,112t, 51 sqq. ces^ariaest, 1Wi, I8sqq. 1097,28. Vidc Seplem„Sex.Vide-kis.
    Oliuedua;
    - clesiaproptpr dtio sunl fesles sive Ec- Prseti suuali tanmm in libro vilae Sigilh sepiem modpsverhorumirtV-
    unelioiiem, i3 iuscribuntur, U10,5i5qq. 17 sqq.,—Sigillumpri->
    ': Gmega. VideA'piia. 1147, sqq. - PraedicatioVeteris el NovtTesta- dicant,1120, limmape.ilitr, 1123, 17sqq.— Sectin-
    Otrfnia erant i i "j>rBPdestinaiinne , menli jiprgladiutn figuraltir,10.19, 2 8 47 —
    priusquamfierentin opere, 1119,57. sqq. — Per voces«t— ronilruaexprimi- dum,ibid., — sqq. Terlinm, 1124,-
    53sqq. Quarlum. 1123,,56 sqg<—
    --""Operaiio Spiritus septiforrnis ppr tur, 1117, 42<qq. Per oculosani- Ouiuluin,1126,5 sqq.—Sexium,«rrf7,N
    eornua-semem,oeulosseplemseptem- m.ilinm — qnalnnr signifieatnr.1118,56 ."49sqq. — Sepiimnm, 1135,2 sqq.
    -^iiiiespifilus signilicatur,1121,51 sqq. sqq Ad e\trpmiiiatesrfgui Romani" Signumpro si-gillodiciLur,undt»pro.'
    '. VideSepliformis.-_
    • Oraliotitsit efficaxper Chrislumme- pervenii, 1129,Sl sqq. . . - sigillaresisnificare «surpatum,109,0,
    - . Prsedicatores p er-seplem stellasde-' 48 sqq.—Dei vivfcrucis.-est myste-
    ": d.alorein 4 7
    signanlur, 1099,6sqq., 1-106, sqq. , rium, 1129,54»sqq.-
    OslimnDeoofl'erridebet,lioo,49sqq.'
    quod cla.vtsa|)eiit Chiisius —Mali qui sua negligentiafornicatio-- Simeon.Audivi irisliliam iriisrpro-'
    est,-1i 11,21 sqq. — MenlNesl adihis nemel idololatriamin-Etclesiasinunl," tatur, I131,58sq.7i - .
    :"-qupmiti>|flrando Dominuspu'sat, 111.", ccr piuniur, ibid., 49 tqq. Sniaragdinade repropifiata-mundo
    5snq. — Apertum Christum figurat.' - Pr^elium-magnumin coeloMichaelemdivinilate dicitur,'1U7,fi-sqq.
    _ltl6,2sqq. ' . Inler^l dracoucm, ~ 1 154, 52.sqq. Smyrna Latiue vertittir- canlicum
    \-: ; : . 2. P .___- Q-- corcm, id est. electorum,1096,SSsqq^
    : PalmsBvieloriam e^ectorum d:si- SodonitifVideJJgypius.
    - Quaruor: vide Animalia,'; E vange- SolChristrises!,1026, 55sqq' -
    i.gna!it,-4155, sqq. 9 . .- -
    liSL»,etc. . _ „_ - - Spiriius sanctus cujus' septenr.rinr
    --' •'"' - '"'-'' ' '
    PATROL. 'C/'~ 37
    mZ IKDEX RERli.M "
    1164'
    operaliosp.plp;nqiiriti.sdicitur, 1f)D5, Tpnismolus sigilli sexli nitimsTi ibiil, 57 sqq.
    19 sqq. —ln ini-morias:incloriim solus Aiilirhristipeiseculionriiipneuinrtiat, VelainenlasorJihiis non Imingerc,
    esse d daralur, quia eidemlesl spe- 1126,52sqq. . morinle ciimeii e»l non admitiere,
    rialiler remissiope.ecalbrum, ibid., 21 TesiamenlumVetus luxuriam car- 1110,29sqq.
    i
    SIJ-I.; quon lola Trinitas inielligilur, tiis, Novntnvero eliain rncniislienat, Venli quatinr quos-lenent angpli
    i.iiil., 23 sqq.'— Joanniscarnemnon 2 —
    11)38; sqq. Vetus|>erviginliqua- principaliasuut regna ierras, 1129,12.
    fuiirtilnsdeseruil qnandovisionemha- luor seniorcs et thrfiniim indicaiur, Verba Filii Spiritus verba suiit,-
    —
    imit, 10 '5,"44sqq. In quotuit Joan- 1i 17,35sqq.—Velusel Novumperar- 1105,4 sqq.
    nes ijisa vi- co..lemplalioniscieditnr, cumliguralur,1125,55sqq.ri<fcLibp.r. Verilasmanifeslalaad tidem provo-
    10'.!6,4 sqq — Sanctusqui Eccle^-iam Tesles duoqui propliclabuitdiebus cat, 1123,27sqq.
    illiiiiniiat"per oculos figuratur,1098, rnilleduceiitissexagiiiiasuntEliasPl.Io- VicloriaClnibli praeomnibusvicto-
    S1 sqq. — Quomodoaudiendus est, jemias, autEliaselEnoch,1147,oOsqq. riis celebralur,1122,40sijq.
    i-tmi l"quitiir Ecdesiis, li02, 55 sqq,- Thyatiradicilnrilluiiiinala,1096,48. VigilanliaesL a peccaiisomno jier
    — Sancitislamiiadibusseplem compa- Tonilrtia.VidePraedicalio. fleiumad juslilia.iiexsur-
    poenilPiitise
    ratur, 1117,SOsqq. -Throni duodecimtiuiversale judi- gere. 1110,19sqq.
    Slalpra qtiam tenet sedensin equo • ciuiii exprinmiit, thronus vero Filii Vigiiiliquatuor.VideSeniores. -
    nigroqua?n:imsil, 1124,41. MnguUreciilme.ijudiciariaepo'.estat:s Virgaferrea regimenpr;ediclorum
    -Siella matuliiii Chrislum figur.it," significat,1115,24 sqq.—Vigiuiiqua- siauilical,1108,57 sqq.
    ilOf); 2i sqq.—Stellt cadeutes de. luor qtiidvolunl, 1117,10 sqq. ViigoMariaet ejus gloriadescribi-
    roeloii sunl qui videnlur sancliet qui ad
    Tiibulaiio memhr.iEctlesiaeppr- lur,il52, sqq.
    ;A iniqiiitaleniillotemjioreAulicliristi lincl, 1095,22 sqq.—SancloTiim mnl- Visiocur signata dicitnr, 1090,52
    ruaii, 1127, sqj. 17 VideSeulpm. li lex, 1103,-30 sqq. Tribulalioups sqq. — Joannis tum spiritalis,liuriin-
    Stolipalbs pnemttni sunt (uarlyrii, Ecclesije-per insulamPathmosp sefl. leilpclualisasseritnr, 1099,53 sqq.
    WQ, 55 sqq. — Altnehabitummenlis giiranttir,10ii5,55 sijq. VoluulasDei Ecclesia est eL per-
    sigiiilicaut,1155, sqtj. 6 Trinilas lota Clirislodedit, ul nnae Ejdiebumdesignalur,1098,29sqq. ~
    T_ eilo ojiortetficri servis suis dnclarel, Adcliarilalemperlinel, ibid., 52 sqj.
    1O30, 50 sqq. —Tota imelligiiurubi Voxad Joannemfactiisjiirilalisfuii,
    Dei
    . Tp.irplum Ei'clpsiaesl, 1112.50. una vei duaede Trinilate persouaepo- 1036,2 sqq.— Allegorice de lege et
    Tem ns. Cur prope csse uicilur,- nuntur, 1093, 16sqq.— Triphci cla- l.roplielisqiiorutnvocpmau iil Eccle-
    1092,7 sqq. — Eti3m reprobis d.atur, morequaluoraiiinialiuiiideinonslralur,siad citur, ibid., 15 sqq. — Magna di-
    ui pn-nimnliam agaul, 1107,oisqq. de
    Tenlslioaliquandoad |)roi)alioncm 111«, lisqq. cilur, quia siimniis-inysteriis^oqui-
    Tuhasse|iiem perfeclamVeieiis et lur, 1096,16 sqq. — Aquarummulta-
    ])"rliup|, 1101,iosqq. Novi 'iV.stame.ini iudi- 1'umcharitaleinligaral, 10J8, 58sqq.
    TejiiJuse»l qui a f.ignre iniquilitlis caul, 1155,±1sqq.pradicalioneni — Ti bae conparalur, quia ad bellutn
    a d
    ennversiis, pmfs-clumjns ili:eler- Tuba. Vide Plaga. provocalspiriiale, 1116,16"sqq.
    vorem jion iransil, 1115,57 sqq.—
    Difiie.leconiertiiur,iOiri.,44 sqq.— - V Z . -
    Esl misir, el iniseraliils,t-1panpcr, et Vaslinumemittilur, 1141,26 sqq — Zabitlon,id esl habitaculumfortiiu-.
    iii 1i 52 44 —
    caicus, qiionaiiisensu, 15, stjij. Seeundum,1150, sqq. Tert um, dinis, 115l,57sqq.

    INDEX~R.KRUM.QUyE IN IIOC TOMO CGNTINENTUR/

    JR.FLACCUSALIIINUS,SEU ALCUINUS. CAP. V.—Atcuinuslcvila ordiiialur.In Frani-iamvenil.96.


    —
    CAP.VI. Aleuiius CaroluniMignumarles iiberales
    B. F. ALBINI , SF.UALCUINIABBATIS GAROLI docei. et monasleriisfribnsprasfititur. _ !)7
    MAGNIREGIS AG IMPERATORIS MAGISTRI CAP. V II. — 1'elicem li:i<reticum refulalAquisgrani. 98
    . OPERA OMNIA. • CAP.VIII. — Al uinusFuld.imsecedere cupicns, Tu-
    Prsfalio generalis. ' 9 rouisrplinetur. Eius•tisctpuli. lbid.
    COMMEiVfATTO EROBENllDE VSTABEATIF. Al.- —
    ,CAP.IX. BenedicliAuianensisabbalisadventumpra;-
    BIM M.UALCUIKI. * • 17 dicil. 10J
    Proaiminni. - ~b:d. CAP. X. — Ludovici 0 1i CaroliMagnipriucipalumpraa-
    CASDT —
    PRIMUM.De beali Alcuini variis nomiuibiH , tiilt. I.ecliunp.in V irgilu sms discipuls iutenliuil. 101
    patria,parentibus, fratribns,plc. 18 CAP.X!.—. ' OcculLanotit. Inc.iidiuin ie&liuguitlnli--
    CAP.II. — BealiAliiiiiiieducalioet magistri. 22 mos sanal. — - luid.
    CAP.III. — BeaiiAlcuinijirofessioinoiiasiicaex obser- - CAP. Xll. Opera \aria qtirescripsft. 105
    vationibusD. Mab.Ilonii. ' 27 CAP. XIII. — Diabolum oraiioue ptl il. Pia ejus exerci-
    lia. ° 101
    fAP.jv.—BealiAkiiiuisiholaetdiscipnliinBrilannia.52 —
    CAP.V.—BentiAlcuiiiivocatioptacce.ssusin Franciam.58 CAP.XIV. BeatiAlcuiniobiLtis. . Ibid.
    CAP.VI. — Consliltilionesel remedia-pro reparandis —
    CAP.XV. Lucis sjilendur in ejus obilu appar«t, el
    lillerarumsiudiisadliibiia. . 42 alia iniraconliiigunl.Sepultura.Epita[)hiiim Alcuini. 105
    —
    CAP.VII. Hagisienunibeali Alcuiniin scholaspalatii, 1). ANDBl!:^ yUEKCETANI PH.lii',ATIO. 107
    i"i CAPUT PRIMDM. — Alcuiui el nalale so
    ejusque in illa discipuli. . pairia, geiius
    CAP.VIII.—Beaii Alcninire lilus e Galliain Angliam, luin. —
    . Ibid.'
    «t iude rursusin Galhain. 55 CAP.II. Nomenet cognomen. IbuL
    CAP.IX.— BeatiAlcuinipraefeclurain monaslerioTu- —
    fiAp.III. Educalio,instruclioet magislri. '03
    schulaibi cou-lituta. 59 CAP. I V. — Do-lrina el |iroless o. 109
    roiiensi,it — CAP.V.—Quibus in locisdocuit, dum Britanniamic-
    -CAP.X. Beali Alcuini disr.ipuliniagis celebres in
    scliolaTuronensi. . 64 colerel. — ^ Ibid..
    CAP.XI.—Aliafactabeati AlcuiniTuronis.Lilterjedona- CAP.VI. Apudquos iu preliofiit, et ejus variaele-
    tionisbeati Alcuinipro xenudochioDnodP.cim Ponlium.68 galiones. 110
    C-.p.XII. —Beall Alcuiuicorjioralisinliraiitaset abdi- CAP. V II.—EvocalurIn Franeiania Carolo Magno;
    calionra:ri'.clur.i>. ,. '2 vocitioiiis ejus causae. Ibid.
    CAP.XIII. — Beali Alcuiniobitus,lumulus,cpilaphinm, —
    CAP.\III. Temptis atlvcntus«l hasresis Fdiciaute
    memoriain fastis. ' ' '" _"condemnatio. . 111
    CAr.XIV.— lleati Alcuinierudilio et doctrina. 80 CAP. I X. — E horlatoriam episiolam Fclici scribit, qui
    BEATI FLACCIA1.CUINIVITA, EX\EICSTOCODICE libfllo illi
    prolixo respoiiilel, horlat rque prascipuos Fran-
    HS.S.iNCTS MARlfli
    1UJE.UEKSISPR1MUM AD.AKDREA OUERCR-ciaedoeiores, in in(iJeicatliolicte defensiouelaborent.112
    I..WIIEDITA. —
    CAP.X. Pauliuipatriarcha;el Elheiii episcojiilibros
    Monilumpraavium. T/"V?
    tbia. adversusFelicem laudal. .113
    ' VrologusAuctoris. lbid. CAP. XI. — LibelloFelicis respondelseplem libris, il- .
    CAPUT-pniMOu. — Alcuinipueritia ac primasludia. 9i luuique landem calholicumcffiTt, ac Elipantum eliam
    * -CAP. H. — Alcuinusiradilur discipliuseHechberti in qualuoraliisiilir.soppugnat. 111
    monaslerioiEburacensi. 95 CAP.XII.—Carolumregem omnidKciplinarumgenero
    CAP.III. — Alcniniadolpscenlisreligiosapielas. 94 imbuii, elan DavidejusdemCarolipropriumrioinenfue-
    CAP.UV.—Iuvid.am sotiorumsuperal. In exsiasinra- rii, vel ascitithnn. - , '1S ,
    tfiiufc 93 CAP.Xlll. — LuJovicoet. Pippino praeceptoidatur,
    ilOS OU.-EL\ HOC TO.MOCONTINENTUR. 1180
    aliosquecomplures in Galliapr.-pcipuos eimdil. 116 ,nus suam excusal absenllaiii,.eosdem "liorlaturad
    —
    CAP.XIV. Quibusin locisdocuit, el an- primus. Aca- diamcumEanbaliopalre suo. •*• cohcrr- 174
    demiaeParisiensisinslitiitor. Ibid. EPIST. XXII.Ad quetn lam.— Flliumel peregrinatioiiis.
    CAP.XV.—QuibusaCarolobeneficiislioneslalus esl. 11.7 suciumad virttilesslimtilat.MemoraletconimundaLsapipn-
    CAP.XVI.—-CaroloiMagno "fuil a consiliis, et ab PO liaesiudium;doclrinasoliindalasinmenioriain revocat.175
    flomamlegatus. • , 1-19 &IST.XXIII.Ad fralres sancti Marlini Turonicaeeivi-
    CAP..XV.I1. —DoctiilTuronisad extremum vita»diern, Laiis.— Gumiliisesse cupit, eosque horlaturad 'virtuies
    ibiqHe-pliiriina-vqltunina-scripsit. lbid.~ inotiaeliis convenientes." 17(1
    CAP.XYTII,— Ejtisohitus,se.pultura-etsanctitas. 120 EPIST. XXIV.AdLeonem III papam.— Commehdalsa
    Debeato ilcuino veterumel quormndamrecentiorum suuimipoutificis,_laiiq'.am vicariiuposiolorumclEcclesim
    icriptorumteslhnonia. 121 priucipis, apnstoficaasollicitudiniperAngilbertum. i78^
    EPIST- XXV.AddulcissimumliliiimHomerum (Atigel-
    BEATI ALCUINI OPERUM PARS PRIMA. — berlum). — Commendatsui memoriain-sd palroeinia
    . EPISTOL.-E. - ___ 135 sanclorurn, et ul res ecclesiasticiepulchr.tudinissibi
    MonitumFrobenii. Ilid. afferatmonet. . . 180
    Monitum-Editoris PatrologitB. 1o7 EPIST. XXVI.Ad AngelberlnmprimiceriuhipalaliiPiji-
    EEISTODA PIHMA. Ad Aericum ducem.— Laudat illuni pini regis. —•Ads-irra a OitoloruiitJiminapprejritiaire.u
    ob sludiumsacrjeleclioniscl Jiumililatem^oplat illi vicLo- romriienilatAugilberli favoribus, t:t sacrassibi reliquias
    riamadversus mfideles;[ijetatisClnislianeeprKceplorem niilti posLulal. 1SI
    proponi!sanctiimPaulinuni Aquileiensem. 139 ri EPIST. XX\ —
    II. AdUomerum'. Miltil solttlionem.hi-
    —
    Epist; II. Ad Arnonp.nr. lilumpraeseiilp.m habere d«- runi. jn quaeslioiiimi eraminalicaliuiii
    " a vege sihi propo-ila-
    sider-U;hortaturadsolertemcuramanimarumsunrpgimiiii , --; - Ibid:
    EP.ST.XXVflf.AdHomerumfilimli. " -->--' igs
    tommissarum;,Laidradumsalnlari cupll; se vero obrejfin" EPIST. XXIX.Ad Pauliimmpalriarcliam.— Seinet con-
    novitatem.adliucin palr.ia-CAnglia} relineri sigiiifie.it.140
    EPIST. 1(1.-AdColcuia-leetorem in Scolia.— Variaenar- st.-iitimpuiori»',bajuluirivero - li teraruui cjusjialrofinio
    tsalquseuiilinere stio.yelviJit, vel audivil. , 112 coiiimeudat. IS5
    EPIST.IV. AdFelicemepiscopiim.—F-elic.is TJrgpllilani Paul no EPIST. XXX. Ad Paulinum. — Desidrium smim cuui
    tit
    episcopi, videlur,-apielale sibi laudalioralioiiihusso. ndi
    colioqn signilicat. T res iudiculos adeum mit
    commendat. 1H -lil; et duni a Liutganfemissi-iacitmemdriani. 186
    EPIST. V. AdCuilradnmprpsbylenfm.— Cudradiimpres- . EPIST. —
    XXXI.AdAginumepisrojmm. Petil sibi initii
    byterumpost 'anctoiumlocorumvastaliouemliortalurad- perAiigilberliiiiireliquiassanctorum
    ~ oliinpromis-as.Ibid.
    conslantiam. ; ~-~ Ibitl. EpiST.^XXXlI.Ad —
    llheriuiii. Coiisolaiurinlirimim,et
    EPIST.VI. Adfralres Eboratensis Ecclesiae.— Se al> ut sead setprniial'm praeparelainicesuadet. ' 167
    Eboracensibusab infiiniiausqnead vinlvmsetalpm-educa- EPIST.XXXIU. Addomnumregem.—Gratulaturdesub-
    li:m grato^nimoprofilctiiT.IHurumoii:niiimorationibus jeelioiieHunnoriim,et qualiter-docendi sint
    se commpndat;et, ut a viliissibi cJveanl,liortaLur. ii5. quis ordos;i servaudusoslenilit.. ' in lide, ot
    Ibid:
    EPIST.VII. Ad IraLresEboraceuses.— Signilicalla>ti-. FriST, X XXIV. A il Arnonem..— Illiusreditum exopiat,
    tiam ppistulaab i|>sisaeceplaj.horiatnrad spctandaPal-mn PLde-tariis eventibusinslruicupjt. MenseJuliose a.i P.r-
    guorurnvesligia; ac .seilloramoiaiijiiibnscoiiiniemiat. 147 rum latitimiltirum siguilicat.Honalur ul ab errore.Hispano-
    EPIST."VIIJ. Ad Beornuinumpresbylerum-—AbOff.s caveat. - 130
    ol
    PPjKis gentis AiitLnrnmfidelitaTei-e nunquanuTcessisso EPIST. XXXV. Ad.... (Arnonem). — Eidem significalSJ
    liionelulelre^ibus, elepiscopisVet|)rineipihus illiusppisiblamaccepisse. Archanbaldi (Eanbaldi)auiiuau
    iirofilelnr;
    )ei voluiilntemseqjii-suadeat,pacemqueeoumieiidat.119. piecibuse.jtisconinieiiilal.Mittt epistulamad legem-,
    EpiT. IX.Ad 1iiidisfarneiises.— DeploratI.in.iisfanien- - scriplaui de pnedieatinneapudpagaiios. 191
    -sis ecclesaj.vastalioiiem , monpt ad orandum;hortalurad EriiT —
    XXX\f.At! Arnoneni. fnsiriiit'de praedic.r-^
    niores conigpndos, ad disciplinam Uone lidei Avaros conversos. '
    regularem; suadet apiid
    ' EPIST.XXXVII.Atltloniiium nnper 193
    m<n e non conalemari.r - . 155 -regem. — Pro captivisiii
    EPIST.X. Ad ^lilliardum. archiepis-opum,Ooroeiisis belo Huiiniropt pro hostibusdeprecatur. 196
    civiutis.'— Horlalur ad seciamja suorum iuilecessor-um EPIST. XXXVIIJ.Ad Pipjiinum.— Oplimasuggerit " viiu
    vesligia,"el ad exsequenduminlrepide mnmis pastoris agp.ndiedmumeiila. 197
    auiinarum;el cum coepiscopissuis verbuiuD^i , EPIST. XXXIX. —
    AdPauliuumpatriarcliam. Scire cupit
    timore j)ra>dicel. . ' absqne dpvietis Hunriis progpniis oonve.rsoe.e acrurusst
    152 quid
    EPIST. XI.Ad,Jidilredum regem et principespoptiltim- Paulinus,ac sae|iiusad se lillerasmifi posluUl. 198
    que Nordaiiliumbrorum gealis. — Hortatur ut grati sint EPLST. XL. Ad quemdani(Paulinum). — Post Iongniii
    iJeo., nl coelestiapnliusdesiderenl quiimterrena, ut di7 Pauliriisileulium, reccplis nunc lilteris gaudium suum
    vilias per injustiliamnonappelant^vilia.etpeccalafugiant, siguificat.Posthaeciu Iaudes Pauliniexcnrrit; acfnoitis
    yidtiarum, jjnpillorumsint palres, otlnsordiainet pacem vicinajaiqhe suoriunp"ccatorumreminiscensse precibus-
    -serv.ent,sacerdotumpraadirafionise suhniill>nt. 157 illius
    ' humiliiercommp.iulat.. iOO
    EPIST. —
    XII. AdjEddredumregem. Hortaturad regias Ensr. Xl.i. Ad Paulitium patriarcliam.— Sui mpino-
    lirlutes. . 100 ren psse rogat in S. missa. S. crueis, et ali3sreliquias • IQi
    Epiw.XIll.Fragmentnm.— AdJMilredumregem.—Me- sihiErisT. tnitli p iil; hurtaturad laborempraadicationis.
    nioraldeailhclioii.eeeclesiaVetcivitalisEindisfartiensis. 16t XLII.Atl Megenliidum.— De ordine*" t'l modti
    EPST.XIV.Adfralres Wirensisel Gyrvensis.Ecclesiae. prsedicandiedocel; avariiam el^niniiiamexaelioueu de,- "
    ^-Horlalur a'd ordinalam charilalem; ad observantiam citnarnmrepreluiidil; dolet mullost sse , qni sacprdolii.
    r5egularisvel canniiica!vilse,el regulae saucti Beuedicii. lmnores qiiserunl, gradus vero et uiinisleriumfugiun';
    Terret esemploLindisfarneusium;dissuadetvestinietiLn- Carolumfogari cupit, ut plures miltantur boni-operarii iu
    rum culium; eonfessionempeccatorumet paaniienliam mes«em. 20i
    commeridat. - 162 Ep ST. X LIII. Ad Carolum —
    Magmim. Signilicatstiuin
    EPIST. XV. Ad fralres GyrvensisEcclesiie.—Hortatur gauiiiumob jirosperilatemregis. Adstudiasua provehea- '
    ad
    illos virtutesmonachisd gnas, et ad seclanda patriim da pelit ex Anglialibrossuosaiferri. Utililalessiuiliililie-
    acmagislrorum.suorumvctigia. . 166 rarii recensel: Imieadolescenlespalaliisuadeladdici.207
    .Epist. XVI. Ad fratres. ecclesisesancli Petri. Com-— EPIST. XLIV.AdDamoelamfilinm.—Prosperapreralui'-'
    men.daiseillorumaniicitiaeoiim condictte: laudalenruin -eunliin hoslem,-et de amicorumdoletabsenlia. "
    21,0-
    regularemcoiiversationem.
    '" "' Hortaturad * virltiles monachis EPIST. XLV. Ad Hiculfum archiepiscopumMagensis
    proprias. - "167 civialis cognomehloDanioelanv.—" De amicoriimabspit-
    EPIST.XVJI.AdCaroliimMagntim.—Laudatillumapo- lia trislatur , el ad aeteniorumamorein hortaltir.. -'211'
    lenliasasculariet prasdieauoiiedivin^ legis, lanquamrec- EPIST. XLVI. -AdDamoetain. — Graliasagit pfo"dono ;
    lorempopuh,eldoi:ibreiii.jCapiierroreniAdoptianqrum. 168 horlalur adjustiiiamxuique faciendam,aujue anvcisusr'
    EPIST. —
    XVIII.Ad AdriauumJpapam. Commendatse pirat advenlum. • '21i
    gralia; pontilicis,iliumque'prolifelnr vieariumsancliPelri, " EPIST. XLVIl.Ad OffamTegem Merciorum. Numitt . —
    el ejiispolestalishaeredem,simulqiiejirecalur,ut pelitio- Caroliimgenli Norlhanunibrorumiratumob necem-regis
    .nibussuisperAngilberltim facien.Jis annufit. _ 170 Elhelredi. _ - '215
    EPIST. XIX.'"Ad'TheopliiJum. —.Laudat illius scripta .EPIST. XLVIII.Ad eumdem. — In paCrbmreverti vo-
    apostolica;lidei, et ab eodem iuslrui cupit. 17^ lens relraliilur-objierjuria-etvasiationcingentis. 'Ibid:
    EPIST.XX. Ad Usiialdmn.— Mohachoshortatnr ad vir- EPIST". XLIX.Ad eumdem.—Discipulumad petitionein
    tiites;illornm peliliohes apud regem se juvis^edicit* regis in Angliasivreinillil, qul ibi inschoiis doceat.-Hqr-
    illrtrnmse oralionibuscomuiendai.. ad
    175 talur regias virlules. • Ibid['.
    EwsfiXXI.Ad quosdam'.— Apnd EfcoiaccnsesAlcui- EPIST.L. Ad Ecgfiidumregem Merciofnta.—Eihor— '
    '
    -5167 - ' INDEXRERT3M 1168
    laiur ad virlulem. -
    ' EPIST." 214 Sexagesimaip| Quinquigesinse. . 2b9
    LI. AdrnonarhosVedaslinos.— Vcrsusel missas Ensq-.L\XXi. AilAlbinumabbalem.-t-CarolusMagnus
    aliquotiniliit; illorumse oralionibuscommendal, et ad respoudel prioriepistolaede ralioneSeptuagesimaj. 265
    virtulesreligiosashorlalur. -* 2IS EPIST.LXXXII,Ad domnnmregem.— Besjiondr-tad.
    EPIST.LII. Adfralresin Ecclesia sancliLiqdgarii.epi- episiolam prKcedenlem,et- luuaris saltus - su(>pulaliones
    sco|ii.— Excusal se ad IIOII
    quod ijisos \eneril; horlatui* niiihi. .- 26(5
    ud vinutes monacliiscon.veniemes. 217 —
    EnsT. LXXXIII.Adeumdem. De cursusolis per si-
    EPIST.'
    LIII.Ad fratres'Corbeienses. — I.audal iiloruin gna zudiaci; et qualilerindebissexlusemergat?Laudat
    bonam conversalionem a se olimexperlam.Commendat sluiliuin aslrologiae,arilhmelicie,et omnis philosophise.
    so.iilorumorationibus,el harlaiurad virtnlissliidium.218 Ad coiifuiamlum Felicem adjtiloresposlulal,et regem ad
    gpiST.LIV.Addileclissituos amicos.Eboracenses.— Hor- "defpiiiipiulam verilatemauiinat. • 209
    tauirulin eleclioneepiscojiisimoniacamlalipjne\ iteui. 219 EPIM.LXXXIV. Ad punidem.— EpistolteCaioliMagni
    EPIST. —
    LV. AdquemTam. Rogat nt ecclesiam.dum resjnindelde carminp.cnnliciend»,de ap|>aritionestelias
    noviisepiscopuseligeudtisest, ab omuiviolenliadefen- Mailis,de libelloFelicis refulando,de qiiaeslionibns a fi-
    "dat,diesqueaiteriiosin nienlehabe.it. 240 lia sibi molis, tle siipputotionibus secundumiEgyptins
    EriST.LVI. Ad Eanhalduuiepiscopum,—Gralulalur einendandis. 274
    ad
    adeplam dignilalem; liniLalur curanipaslor^lern, et EPIST. LXXXV. Ad —
    eumdem. Carolo varia de side-
    ltene omniaordinanda; s,e vero meiuorite " - et oralioiiibus ruin cufsu interroganti e x inenioria respondel. '£iH
    coniniendat. 221 EPIST.LXXXVl.Ad euiiide.m. — Assiguaiiiur causa;ob•
    EPIST. LVII./Ethelredoepispopo.— Consolamrin per- quas luna miuorvel niajorappareatquamferatastronomo-
    secutioneac tribulat>one ; et ad virilem perseverauliam, -riini calculus. —
    2SI
    ne aliovibiisfugiatiliorlamr., , EPST. f .XXXVil.
    j|26 scenlemiiorl.-tiur A d Aruonpm. In Huniiiam profici-
    , EPIST.LVIH.— Coiisolatoria ad malremde rnorte mii. ailopusapnslo'icum bene ohpundum.28i
    Ilfid. EPIST.LXXXSIII.Ad euniiiem.— Hortatnrad nuinus
    . EPIST. LI.X.Ad Edilburgam.—Revoratin memoriam apostulicumimpigre obeundum;nec se \el iufirmitate
    tiocliinasillialiquandodalasjdoletde piiiiseinlidelilale; - corporis,velctirajiropriarumo\ium—impediiipalialur. 285
    commendaloralionibnsl.iiidgardanjnobilemfemiuam.227 EPIST.LXXXIX.AdLiobratium. lllius electi episcopi
    —
    EPIST.LX-Atl /Erduulfuniregem. Hortalur regem Liigilunensisamiciliamexopial. 286
    et
    pd^siiliumeve.ctumut el suam |iO|)ulisalutem procu- EPST.XC.AdIratre.sLugduiienscs. —Cavendnm monet
    ret. Exemploan,tece.-sorum illumlerret. 229 -aberroribusHispanriiinva<iis.Hespondelqu;cslioiiide
    EPIST. LXI. AdOsbaldum.—Osbaldum,quemsuspec- observaliunesabbatiauie 1'oiiiinicnm Hesurreclionis.287
    tum habei ob regicidiumel turbas |iopuliHortalur,ul vi- —
    EPIST.XCI. Ad Arnoifem. Eum \idere desiderat;
    tam mulel, ptsnse ac gentis saluli con-ulal. 230 tenqiorapcricnlosad^pioral: se ad palalum vocalum,et
    EPIST. Ad
    LXlj. steculi —
    quemdamarchiejiiscopum. Nuntiat *Feheema Laidradoadlegemducpiidumsignificai, elc 291
    spse, deppsstlis. occupalionib.us, praeparare'ad o,c- - EPIST. XCII.Ad eumdein.—Ejiisloiam cum muneribus
    cursumDomini. 251 se aocejiissej ac se mediomenseMaioapmlregeni/quo
    EPIST.(.XIII.-r- Ad Ccenulvumregem Merciorum."— " eliam Felixadducfiidustst, tuturumsigmfiat.
    * 296
    ad
    'Adregnuqjeveciumhorlalur regias virlutes. 232 EPIST.XCIII.AdfialrcsJuvavensisErtTes a?.— Laudat
    Ad
    EPIST.LXIY. Sirneonerp. -^-Memoriam commendal illorum regtilaremcouversalioueiii; e t liortarurad bene
    iraditariimsihi olinidoclrinarum,ei novasaddil. 255 ob undaotlieianionachorum. , 297
    EPI»T. —
    LXV.AdSiineoiieuisacerdolcm. In prosperis —
    EPIT. XCIV.AdArnonem. MillilPaschaliacarmitiii,
    el adversissuadetanin.i iiioderationem;rinmeramiitit, et admonericupitlarochianos,seu cnrionessuaediocesis
    suadetRornanumOrdinemdocericlerum.Melinsse ha- . ad viitej robilalem,adoffifiasua bencobeumla. 500
    liere nuniiatexjniirmilale. Sludiumsacr» leclionis et ' EPIST. XCV. A ddoiiinum regeiu. — Gratias agil pro bo-
    sapientisecommcndiit. 254 nis acceplis: de perlurbationeEtclesiseel regui conque-
    EP:ST. —
    LXVI. AdArnonem. Gaudel de nunlio ad- rilur. Horlalurregem, iil niaxiniaincuram impendat Ec-
    •\enuis illius; mulla nosse ab illo.desideral,el de sua clesisb;remissanoniiihiltleseveriiateinSaxones. lbid,
    comnioralione illutn iustruil. 25o EPIST. XCVIAdeumdem.— Gralias agit pro sui me-
    EPIST.LXVil.Ad***.-^SignifieatquibusIociscommo- m tria iu epistolis,et plurimisacceptisbeneficiis.Laudal
    re:ur, tioyas.cirecupit, riiiltilqnsedammunuscula. 256 et pxciiatregem ad justiiiamred.lendamsedi aposiolica;.
    Ew^Lxyill. AdAriiyiiein.—.Lilteras illjusseaccepis- "Excu«alse ab ilinere -
    Romamsuscipiendo.Oj>talpjcem
    sesigiiifiral,eldesilentiomultarumrerumcoiiqueritiir. 257 cii.mSaxonibiis. 505
    EPIST.LXIX.AdArnoncinepiscopumSalisburgepsem, EPIST.XCVil. Ad "*. — Exopliitejus prresenliam;
    — Co.mmendal illi quemdamiilrum; de reversioneregis; deploral alroxfaclumRouia;:horianu-ad opus jiraedica-
    de sajicti Piaubcausa et aliis iuformaricupit: suspirai lionisPlexercitia virtuluni.(ibjialliumadeplumgralul.i-
    ad Dei visipneiri,ei adsupernadesiderandaliorlatur, 258 tur, bortandoad miuisleriumln-ne explendum. . 506 -
    . EPLST. LXX.Ad Speralumepistopum.— llluin a vani- —
    EPIST.XCVIIL'AdArumiem. A niuiidipericulis sihi
    talibus hujus vila;dehorlalur;ineulcatverooBiciaepiseo- cavero suajlpl.Suuniilliamoremsunilieal. 508
    pis.couven;enlia. , 2it EPIST. —
    XCIX.Ad'*-"'. Ejiislolainitio aenigmatica.II-
    EPIST. —
    LXXI.Ad eiimdem. Exoptal illins a.micilisiq lius charitatpiiiexpelit. 509
    COl.iliuuam, el hoflatnr ad vilain episcopodignain. 241 EPIST. C. Addomnum —
    regem. Carolq iteralis litlens
    EPIS£LXXII.A.dSinipojieiu6acei'dotem.— Hortaturad respondet.Laiid.ilreligioniszelnui,pieiaie.n,regaleuijio-
    oflipiiiraepispopalesolerterobeuu.dumperh qlosisin Biir leiitiam;meiiiuriamfacitdequibusdamch.<rliscoiiipini.
    —
    511
    laniiialeuqjorinus. 243 EPIST. CI. Atleunidein Graiiasagit 6h lecluuiel re-
    —
    EPIST.LXXIII.Ad Calvinum|)resbj*terum. Horlatur tnissuml.ibelhimaiiversusFelueni;pxcusatiionuullaillius
    :i(i;Conleni[iUitjidiviliurumpt koiioriimsa.'culi: Simeonem errata. Dedisp. FeliciscuniSaracpno;et cujuidauiJu laei
    summumsacerdotem sapiusadmouerieupil:sibi ab atiu-r cumPetro Magislro.Miltitquastl.-un — sjieciesdiitio IIIIIL515
    (aiionibjiscavere, curaj aiiimarui(isulerier hileudere, et EPIST-.CII. AdArnonem. Siwuitiinconteninendum;
    Chrisliauieyirliilis.exercitiasuadet. Ibid. a.daelerna lendendumdocel. Veuissese ad m.in-.hines S.
    EPIST. LXXIV.Adgentetnet pnpul,um Cantuariorum. — Ainandi,a.i.t,Aruoneininvisurus;qucm tamen dolel ibi
    HlorumIjdeniac nobililiileni, laud.ibusextoltit; sacerdoies iioiireperisse. 5IS
    ae iiol)i,(esadhortatur; calamilalesdejiloiat; etmarchiepis- —
    EPIST.CIII. Adeumdem. Ex litleris ab Arnoneac-
    cojiumAedilharduma iugarediicerecnueiiiur,suadei.219 ceplis illiusreditum,'nihilverode novipojmliChrisliani-
    , EPIST.LX.XV.Ad Alhelardum,Cant"ariensPiiiarclne- tale, nihilde ipsiusconimoratioiip, nihil de spe uiuiuicol-
    jiisr.opiui).— Hortaiurut prop.Ler fusama sede sua |)ceni- loqmi,quod tameuvaldeexopial,percipit. 516
    tetiliainaga,i,el Ecclesiamo.idi.iiet;clerum.avanilateve- fcpiST. —
    CiV.Adeumdein. Doletob.fruslra,exspeclalam
    sliirieiuoruiiteliiu!iiodei:atoconv'iviorum u.su caliibea.l. 2bl Arnonispra?senliam; dolorcmverornitigatsuspiriisad pa-
    EPIST;.LX.XV1, ' Addomnumregein. — Deraliouesalltrs iriamcoelestem.Muneraadse iuissalaeioauimoacci|)it. 318
    lunaris. - 2o,i EPIST. CV.Adeumdeni.—LaTusdeArnouisvisiiatin.iie,
    —
    EPIST.LXXVH.Ad E^thelardum. Bomamitiu;opro- d.det tlebrevilate prseseulia;desideriumveroad laeliliain
    speruiri iter precalur,.sqrqu&me.i.oii.ajii " - apud san- seniper mauentemelevai. i.iciiatad jiiashorlationcsfra-
    roga.t
    ctos apostolos. 237 iribus el omhibiisovibusd.tndas. 519
    EPIST.LXXVIIl.Ad eumdem.— Felicemilli rediium EPIST.CVi.Addomnuinregeiri.—Epilaphium Liodgar-
    ex.Komanalegatione^obreparalamEcclesjaeCanluarien- daefeminienobilis. 520
    sis dignitalein,precatur. Ibicl. EPISTCVII. Ati —
    ' eu.mdem. Cousolaloriapro moiie
    - EPIST. —
    LXXIX.Ad doriinuni.regem. Commfendat aini- Liudgardae.
    - 523
    cossuos ex AngliaUohiainpiblbctos,., 2,?8 EPIST. CVHI. Ad"/ wipnem,. —,Horlalur illuinut I.eo-
    BrisT.LXXX;Atlc-umdcni.--De rationeSeptuagcsimW, nein papaui coalraadversariosdefendal.Huunosa sub-
    •
    .1169 QVM IN HQC TOMO CONTIKENTUR. JI70
    jectionedefecisse,et paganas naves lillora Aquilaniaein- nrbisBeneveiilaiiiB; cumBeneventanis ' clemealeragisup-
    festare queritur. Novamse congregaiionemmonaclioium I>lical. _ 570
    lecissenarral. Alimo,liemedio, el Paulino episcojiisSa- EPIST. —
    CXXXIV.A'deurndem. Gratiasagit'pro bene'r
    jlutpmdicit. DeEhpaiitoet Felicequaedamnuutiat. 52i factis; el ut ob corporisinfirmitalem.apud S. Marlimuh-
    EPIST.CIX. Ad doinnum regem. — RespoudelrCaroli sibi requieseereliceat, sujipiical. .' 572
    epislolaenuntiautisvictoriamde hostibiis: el mirabilem. EPIST.CXXXV..Ad NaLhanaelem —Eicitaladpietatem)
    saiiitaiemLeouispapae.Uomanuni iler prosequireutiit.gi\~ comineiidatilli curamin instruendisvirgiriibusLiiciaet
    . EPIST.CX.Ad ahbatesel monachosGolhias.— Erroreih Colnmba.Coinmitlililli epistolamcum sacraj Scriplura
    Adoplianorumcajiii, queni singuLri Iibellb per beatuui munere pofrigendamregi Carolo.- —
    .374
    Benediclumniisso,se jamrefulasse, - «t nunc
    ' majori opere EPIST. CXXXVI. Adeumdem. Adconversalionem ho^
    -a se refulanduin ait. 552 nestam el religiosamanimat; el vilari suadetcolumbas
    . EPIST.CXI.Adfralresin Golhia.—Hortalur ad pcrifueii- coronatasvolitanlesper cameraspalatii. 575
    -tiam, ad observanliatu.viise regularis,et ad.forliLudinem . EPIST,CXXXVH. Ad Chrodgariumcomitem. Infan- —
    in exorta iribulalioue. , . 534 tulum et fralremerudiendosse susciperesiguilicat.Hor-
    . EJPIST. in
    CXII.Adfr.itres proviuciaGo'lioriim. — Erro- talur ad lideleservitiumj et consilia regi prajstanda.Ca-
    rem refutal eortimqui iioluntsacerdotibuspeccalaconli- vere sibi, ad vaslandainurbemBenevenlanamabituro;
    ..leri; et confessionis necessitaLein aslruil. 557 suadel a noxio Italiajaere.
    —
    576
    EPIST. CXIII.AdPauliuumjialrmrcham.—Laudat ejus EPIST.CXXXVIIl." Ad sororemet filiam. Signilieat
    iib'Tlumde taxationelidei: el ext.ilalilfumad debellan- qiiatiluma;stim,et illarum amicitiam. De felici nunfid
    dos qiiosdqmerrores in Ecclesiaexorientes. 5il Romaaccepto cerliores reddit. Millil quosdam tractatus
    - EPIST. —
    CXIV.AdjEdilhardumarchiepiscopum. Lau- Ven. Beda;describendos.De jirojiriasua.vajetudineillas
    dal iiiumob cunvenlumcumEanbaldoprohonoreecclesia- iustruil. 577
    rumelcleri iel'urm.tlione.Suadet ut ciloadgregemperacla EPIST. CXXXIX. Ad easdem. — Charitatem et" lectioupm
    legalionereverlatur; mitlitsellamet ciballum suum.5i5 sancta; Scripluraj c umoratfonecommendal. 578
    EPIST.CXV.AdEanbaidumarchiepis'0pumEboraceu- EPIST. CXL.Ad easdem.—Suadet in prosperiset adver-
    sis Ecclesias;cognomentoSimonem.— Consolaluralllic- sis servare aiquauimitaiemexemplosanctoruin,quOrujfi
    .luin, et ad patieniiamhortatur,fugam. ab Ecclesia sua vitasvulteas legere ex DialogissancliGregoriijiapas.57'9
    dissuadtl. - - 345 . EPIST. CXLI.Ad Aquilamseu Arnonem.—'Meminit Cum
    ,1-pibT. —
    CXVI.AdCahinumel Cuculum. SuggeriLquae gaudiode prosperilateel exaltatione regis. CujTtinstrui
    .siiilSuneuni(Eaulialdo)episcopointrihulationepusilosug- de causadomui Ajiostohci,de Beneventanacomroversia,
    1gereuda.Siguilicat se unusp.istoraliscuraedeposuisse.547 et de aclisin convenlu ejnscoporuin.Referl slatumSUK
    .. EPIST.CXVIL Ad Aqtnlamjionlilicem. — Litterisabeo valetudinis. . 581
    acceplisrespond-t,pro iiiuueiibnsgratias agit; homicidii EPIST. CXLU.Ad rrnlres Fuldenses. — Hortalurad Te-
    cujusdamjmpii el crudeiis meminit; et qua; in cuusaFe- ligiosas virtut.es.M ittil storacium
    palliuni pro corpore san-
    licis Urgelilaniacla suut in [iKesentiaregis et Pairuin, cti Bonilacii,et charlulauimissalem. Ibid.
    iiairat. 5i8 J EPST.CXLlll.AdArnonein.—Ilium,utad S.Marlinuui
    —
    EPIST.CXVIII.Adeuindem. Charr.aiemsuamArnoni, veniat, invital: adcoelesliaaspiral/elproseoraricupil.385
    .quemIjhunivocal,siguili. ai, ei oplimaquagqueexoplat.55*2 KPIST.CXLIV. Adeuniilem.— ArnunemadS. Martinum
    . EPIST. CXIX.AdCarnlumivgeiit juveneiii.—Caroio tilio videre, el cumillode vilae sua; ralionibuscoiisilia ioire
    Ciruli Magnigralulaturobadejilum.b ajioslolicoregium desideral, anlequamex hac vitadecedere cogalur. .' 581
    iioiuencttmcorona; el opliinaprtebetiiiuniuiad bene re- EPIST.CXLV.Ad pu.ideni. -r- Epislolsead se missae
    ad
    gi ndutn, pxemplumpalris.— 553 respundet.Rursuspra;seiitiaArnonisfrui desiderat,impe
    , EP.ST. C XX.Ad eutiidem. Caroluui iLerum liortalur dilus ijise venire ad pala ium. 587
    ad regias virluies et palris exemplumimitanduui.Pro- E-.IST.CXLVI. A deumdem. — Significal s uum erga Ar-
    spera i|u precalur. 534 nonemalfecLum.Ad qua sita respondere parlim iecusat, "
    EPIST". CXXI.Ad filio- apuddominumimperalorPiniu parlimpromillil.Regisjus Uiseamuiemlaudal: minislro'-
    palalio cominoraiites.—Alieclumsuum erga liliososlendii rum avariliamcarjiil. Mittittummuneribus opusculuuiin
    suicjuemeiuoriun ad limiuaapostoloruuicommeiidal.555 EtclesiasipnSiiloniunis ad describeiiduni. 589
    Episr. CXXI.I. AdRicul.uiiiarcliieiis^opum.—-Hurtalur . Episr. CXLVil.AdTheodulfumarchiepiscopum.— Lau-
    ad laboreset virtutesaposlohcas. 536 dat ilbus\irtutes: graiul:ilurdjoblenloab aposlolicasede
    —
    EPIST.CXXill.Ad D.iii!cetamarchisaccrdofem. Da- paliio; horlPlur ad iiisiautenipitedicationeni.Iiineranli
    mtelamRomaeexistautemliortalttr,ul scissurauiiti Eccle- faustaprecalur. 591
    sia reparare stuiieat,arguitdissens-uninterpacificatores;- - EPIST. —
    CXLVIII.Adeumdem. Epistola penilus alle-
    i.otiiiovastatui, sedveterai*i-parari cupit. 557 gorica, in quacomjia.raturTheodullus patri vinearum.594
    r.pjST.CXXIV.Ad Georgiumpalnarclianiurbis Hieru- . EPIST.CXLIX.Ad Caroltiuiimperatorum.—iDeprecatur
    solymae.— Georgiograliil3t<ir ob digtiilalemin locosan- |iro fraliibusS. Martini; illosque,ei seipsuma calumnia
    ad
    .tliasimo;horLatur palientiamiiiperseculioneiiiliJeliuni. defendilcnniraaccus:iliouesiu causa asyli tlerico Aure-
    Se suosqueilliusoraliuniliuscummendai. 559 lianensiprassliti,el veramcausamorli lumulLus pandil.595
    . EPIST.CXXV.Ad Guudradauiv.rgiuem, coguomenlo EPIST. CL.Ad Maurum.— Pelit ab eo libellumsibi pro-
    Eulaham.-^-Gundiadaininatiuitquoniodoiu aula virluose missum. 598
    .vival.Per illamregi cuiQineiidari, ei, quod ad iusumper- EPIST. —
    CLT.AdArnoiiem. Conquerilurde inlermisso
    veuirenequeal, excusau ciqit. 560
    — Laudatilhus responso ad plures episiolas.Dolelamicum saerularibus
    . EPKJ.CXXVl.Adsuroiemcharissinjam. negotiisimpqcitum,et pastoresaniuiarumcuris sa;cula-
    pietalem, el ad laboiempro aeteriiilaleexhortauir : gra- libus turbari. Infirmumse cor|ioreet animoprecibusAr-
    lias agilpro crucedouata. 562 iioniscommendal,el adcoelumsuspiral. 599
    EPIST. CXXVH.Addileclisi-imani —
    sororem. Pro capjia —
    EPIST.CLIl.Ad eumdem. CommendatArnonicursm
    et aiitsdonisgratiasagit; Angilberli,A\aesororis,el Co- canoiiicorum,monachortiin,et leiTii.gradus, inier illos
    lumlKeiiiemiiiil. Iotd. medii,Queriturde iiraviLatesimoniaca,qua3 etiam in se- -
    , EPIST.CXXVIII.AdGislamliliamCarolillagni. —Do- dem aposlolicamitrejisit Episiola?de confessoue,et Ji-
    iel se ob iiilirniiialemnon |)nsseregis faciein"videre,et bellide.catholicafideiiieniioiiemfacit. 401
    Gisilasfrui colloquio;qtiainad virlulesexhortalur. SGj —
    EPIST.CLIII. Ad cumdem. Significalse "accepisse
    . EPIST. CXXIX,Addoiuuumregem.-* Gautliumsuumob liiteras charilalis per Adahvitiiimejiiscupumvenientem
    reditum Caroliex Italiasignilicat;cui-cummuueribusob- -adS. Martiuum.Odiilfumde"1'acieudajusfilia, capellanos
    viammiltitCandidum.-
    1 EPIST.CXXX.Ad Arnonem.-^EjiislolJerespondet;56t de laudabiliconversalioue,frairei monasleriiS.R'hodherti
    si- de sinceracharitalp, elc, adinonerioplat. ' 402
    Iiistrain suspicionema se amovet. Regi se suasisse ait EPIST.CLIV.Ad euindem.— Coiistilaturaifliclumpro-
    quod mjssoseligeretj ad jusiitias faciendas.Pro se Deuin pter saecularesoccupationes. Lilleras perAdaivvinum-epi-
    orari, el Leonipapas,Pauluiopairiarchae,et Petro Medio- scopummittil.Pro ca-trlagralamspondet memoriam.404
    laneusi se coinuieiidaricujiil. Honalurdemum ad jiacisin- EPIST. —
    CLV.Ad euiiidetn. Comineudatse tanquamiu-
    ler ecclesiastitaspersonasrestituendsesludia. 566 firiuumseuemsacra niHmorise. Duov.tsculameusaliami:- " 406
    EPIST.CXXXI.Ad domuuinregem. —Millit per famu- ,til; el ileratas pro c.a^ulaini^saligralias agit.
    lumsuumsacroslibiosa se m uuuiu corpus cullectosel EPIST. CI.VI,Adeumtleni.—Mitiit per FreJegisumvaria
    emeudalos. - 56!) opiisciila,et illi buncsuiiinliluincomincndiit. 407
    EPIST.CXXXII.AI eumdem,— Adaulamvocatusse ob EPIST. CLVIl.Ad Candidumt Kathanaelem.—Monet
    seneclutemexcusat; neosuo cunsilioiudigere sapieuiis- ut siipienterin aula :gaut. liistrini eos de disjejilalioue
    simumregem prolitetur. , ibid: .cuiiiTheodulfi)episco|io" AuriTianensi. ' 408
    ", EPIST. CXXXilll. —
    Adeumdem. Significatobilum Ma- EPIST. CLVIil.AdAlbintuninagiblrumet ad congrega.
    ganfredi.liuercudit[>rulialiil.uset ecclesiasancli 1'ctti lioueininouasteriisancli Martiui.— Congregalionemro-
    1171 LSDEXRERUM im
    prehendit ob defensionpmcujusdamrei clericl ad ipsos commendatlectionemsanctaaSerijiturce,virtutumexerci-
    confugientis,comra sententiain sui ejiiscopi,el Contra tipm, curamadolescentuui,etc. . 458
    inandattimijSsinsregis, e.lc. 415 EPIST.CLXXXVlll.Ad lihum a;gro'uin. Sol.itm*— il-
    —
    EPIST.GLiX.AdArnonem. Commendat illi discipu- lum, et horlalurad confessioneinpeccalurmn. 469
    lum grammalica;,quen vifulum vocat. * 416 EPIST.CLXXXIX. Ad Antonium.—Conqueriturde sui
    EPIST. CLX.Ad**\—Amicicharitalisecommendat.417 - ohlivione,sjieclacularej)i*obai,
    /_ el Homerose de iis scri-
    EPIST. CLXI.AdArnonem.—Exponilquomodosubstau- psissedicil, etc. , 461
    tia, essentia,subsistenlia,'et nalurade—Deodicaniur.1bid. -EriST.CXC.Ad eumriem.—Kunliat fratrpsinsnlaeLi-
    EPIST. CLXII.Ad domnumregem. Exponit quaesit rinensisadvenisse,el fratremAdalhardi vojalutu ad pa-
    differentiainter aeternuniet senipiternuin,perpeluumeL lalium fuisse,elc. 462
    immortale,saeculum, aevum et tempus. 419 EPIST.CXCI. A d enmdem. — Anlonio ad se invisurosi-
    EPIST. CLXIII.AdCarolum.— Exjioiiit texlum S. Lu- giiilicataiiimisui laatiliam.Homerivauilaiemin hislrioni-
    C33cap.xxn,56,etc, deduobusgladiis.Cf.nquerilurdequi- bus carpiL;conquerilurde iniermissohtteraiumconimer-
    busdamepiscopis,qui presbylerisel diacouismunuspras- cio, quodait non esse contra rcgularemvilam.Pooiobi-
    dicationisinhiberevolunt;et de profaiiatione allarium.'422 tum suimemoriamexoptat. 46.3
    EPIST. — —
    CLXIV. Ad eumdem. Respohdetad inler- EPIST. CXCILAd.eumdem.—Desideral mulliimorationes
    rogata de liymnopost coenanrdicto apud Malthaeum et Antonii,ul Deumsemperamare possitetlaudare. 466.
    Marciim. . 428 EPIST.CXCIII.—.'Eriigniatica. Ibid._
    -EPIST. —
    CLXV.Ad eumdem. Respondelurad iuterru- EPIST. CXCIV.Adcongregatioiienisancta?Maria;et pa-.
    galionemde pretiosalutishumanje,cuidaretur. 451 trem Moroaldum.—Cupil eorumsocietatefrui et aruicitia.
    EPIST.CLXVl.Seu capilulareadmonitionis ad eumdem. 467*
    — Capitulaqua;tali convenit' in lemporememorari. -457 EPIST. CXCV.Admatremel filiam.—Hoitaturad bona
    EPIST.CLXVII.Ad Pelrum archiepiscopum. — Com- opera, el precibusearuni se commendat. Ibid.
    mendalse-paternis aifeclibuselsacris orationibus. 458 EPIST. CXCVL Ad Eugeniam liliam. — Horlaturad for-
    EPIST. —
    CLXVIII.Adeumdum. GraLiniiIiueiii suamsi- litudinemiu tribulalionibus,quas ipsa iniioceuscuinDei
    gnilicatob palernambenevoleuliam;Liudgardamcommpn- - 440 servis pati|urab iuiquisregihusr— 408
    dat,a qua ei dona nrillunlur." EPIST. CXCVII.Ad eumdenr. Caslilatemcum elee-
    EPIST.CLXIX.AdpontificemBigbodnmTrevirensisci- mosynarumlargitatecommendat. 469
    —
    vilatis, cognonieiitoMacliarium. Conqueriturde ab- adEPIST, CXCVHI.Ad Hundrudernfeminam. Hortatur —
    senliaamici,et imennissocoiiunercioepistoiico.Repre- devotionemel vilamexemplareiuin palatioregis. Sa-'
    Iiendit iu eo nimiumamoremMaronis. 411 lulem.precaliirregiuie,et Eglrido. 470-
    —
    EPIST.CLXX.Ad eumdem. Doletde amiciabsentia. EPIST.CXCIX. Ad Mi\\ ihvdein,famulamDei, o'im re-
    " EMST.CLXXI.Ad eumdem.— 4i2 ginam.— Inslruit oplimisvitaeuocuinenlis. 471.
    Querilur de inlerniisso EPIST. CC. Ad Edilthrudam.— Coiicolaturmatrem de
    commerciolilterarum.Ad horamexpetilquiedamscrijila morle lilii. 473
    sanctiLeoniset Veu.Beda;.Ad sancluniMartinumin\i- EPIST.CCi.AdMagenharium comilemSenonicascivita-
    lat. Ibid. tis. — Horlaturad virtmes,curaiiuiuesui oflidi. 475
    EPIST.
    CLXXII.Adeumdem.— Doletde absenlia,elgau- —
    EPIST.CCU.AdAmicum. Cbafilalemsuamamicosi-
    dinmsignilicalob nunliumreslilulaeMaehaiTosanilatis. 443 gnilical. 476
    • EPIST. —
    CLXXIII.Ad Josepptim. Condolef ob infirmi- EPIST.CCIII. A d Gallicellulam. — De comjiarationenuK
    talem corjioris,et excitat ad pmienlianr.Comiiieiidaise nieioiumVeleriset No\i Tpslanienti. Ibid.
    orationihus;hnriamradrenovationem domusDei, elc.,4ii —
    I-PISI.CCIV.Ad Fridugisuiy. De Lribusgenpribus
    EPIST, —
    CLXXIV.AdBemigiumepiscopum. Coiiinieii- vi.siouum. _ 478
    dat ilii negotiatoremin Ilaliamprolicisceuleni:animam EPIST. CCV.Adquemdamdlsepuium.—Causamdissen-
    veroJoseppi iuius orationibus. 445 sionisa se amolilur,el in amiciliain redire postulal. 479
    EPIST.CLXXV.Ad Remediumepiscopum. Graliss — EPIST. —
    CCVI.Ad discijiulum. Uejivhendii illum ' ob
    pro charilatismuneribusagit: ad bonasaclionesslimulat. vilsepervprsilatera.etad eiueudaliom-in hortalur. 481
    Ibid. EPIST. CCVII.Adtihuin]rodigum.—Rupieheiiilitdisci-
    A d
    EPIST.CIXXVI. eumdem. Coinmendat — s e ob ve- puliperversosmores,el ad emeiidaliuneinvitaeprovocat
    teremamicitiamilius oialionibus. 446 exeniplocujusdain nuncepiscoj>i,olini sui comliseipuli. 482
    —
    EPIST.CLXXVIl.Ad eumdem. Contidenliam suaur EP;ST. —
    CCVIII.Ad eumlem. Deplural discipuliper-
    sigmfiat in ejusoraliouHjus,el ad bene obeundumepi- versosmores,el illuuradmeliorarevocarecouaturliniore -
    sco|)aleofiieiuinhoriatur,sub spe seteinx mercedis. —
    Ibid. "gehenuae. 48i
    IPIST.CLXXVIII.Ad iEdilberlumcpiscopum. Ora- EIIST.CCIX.Ad amicum.—Conversumad meliorahor-
    liunibiisomni.m et singuloiumse comnietidal;hortiiur -tatur adcoiistanliaii). 45
    adpairum suoitini seuuendavestigia,ad lectiouemsan- EPIST. —
    CCX,. Coiiimendalitia cujusdampresbyleriFoi-
    claeScripluraj,ad juiiioruminslructinnem. 448 dradiad amicos. 186
    EPIST.CLXXIX.Adquemdainepiscopum.—Adaeferna EPIST.CCXI.— CommendatiiiaNoroberet ad omnes
    suspiral.HotTattirad olhciuuijiasloraledillgenler obeu;i- auiicos. —
    Ibid.
    dum.Auguria,aviumcanlus,elslernutalionesaboleii vuit. EPST.CCXII. Commendalio ad amiros pro percgri-
    419 naulibus ad limina a|)ostoloru(n. Ibid.
    EriST.CLXXX.Ad quemdam episcopuin. Doletde — EPIST. CCXIII.AdRagauberlum episcopum.—Conqueri-
    amiciasgriludme;hurlalurad palieuliam,ad \iiTules,ac lur denovisexactionibus.qtiibusniitiistri ejiiseopaiestexa-
    curamscliulaiiuui.- 451 baiit-presbyleros ineccl siis sancliMaiTuiisenienles. 487
    EP.ST.(.LXXXl.Adquemdam.— Hortalurad pietalem, EPIST. CCXIV.Ad Nifridiumejiibcojmin.— Menioriaiii
    reliijuasquevirtules: coinmeiidatcuramdiviua;laudisin sui in oraiiouiliuse-xorat; Benediciuma se digreJienleiii
    ecch.siisillicomniissis. 452 coinmendal. 488
    EPIST. Ci.XXXM. AdHechslanumpresbyterum. lior- — EPIST. —
    CCXV.AddileotissimosPalrcs. Horlalurilos
    latur ad virtutes : etoratiouihusauiicoruiucujiit se com- ad chaiilateinet ad laboresvitaemonasiie:e. 4h9
    niendari. - Ibid. EPIST. CCXVI.AdCuiiiberciumepiscupuin.— Coinmpn-
    EPIST.CLXXXIII.Ad Monnampresbyterumet fratreui dal meinoriaincoulraclae o lhnatnicilise.A d opusjirjedica-
    — ad
    ejus. Hurlaturad sa;culiconiempluin, humiliiatim. li'nis horlalur,uulla sa;culijiolobtateaut vauilale iiupr-
    454 dieiidtim. , , 490
    EPIST. CLXXXIV.Ad presbylerurnEada.— Pro muue- EPIST. CCXVII.Ad Alchardumet Tifredumepiscopos.
    ribus gratias agit;duleise de gradu pauperlalisrajiiiun — Hortalurillosadoliiciunipiaedicalioiiis inlpleuduiii.491
    esse iu voraginemdivitiarum; orationibusse comuiendat. Envr. CCXMH.Ad Ardbertum.—Horlalurad ope a
    iaa' juslilisc ei iiiiseriiordia;^laudalillius bonilaleiii,eiquo
    '
    JCPIST. —
    CLXXXV.Ad quemdamdiscipulum. GauJel cummendaltaiihaniLuliiabbalis. 4fi2
    obdiscipuli prosperilalemel liflerariimsludiiim;horla- E:isT. CCXIX.Ad Lemfredum episcopum. Solalur —
    lur ad poeiiitenliam et ad puguauiconlra huslesauiuia;. ihtiinin tribulalione.. ." - . . 433
    Ornatumcorporisreprehendit. 456 EPIST. CC\X. Ad Benediclum. — Qiiemdamftairein,-
    EPIST. CLXXXVI. AdatnicumDdelem.— Ardoremcha- quem liliumsuumvocat, charilali,se \ero iu- saecub(lu-
    ntatis suaesigniQcat;liolalur nl oumibussil exemplum ctibusjaclalumprecibusillius coiumeudat.Proherb.s ine-
    vitaj. Commendatleclionemsancli Evangelii, el Libri dicinalibnsgratiasrefert, e:c. — 494
    Pasloralissancti Gregorii. 457 EPIST.CCXXl. A d eumdem. Ep'siolas millil regi el
    EPIST. CLXXXVH. Adqucmdamfilium.— Landaldisci- alii.-a Renedictoiradendas;oplalsajiius accipereab ip'0
    pnli devotioneineL sapipniiicsludium.Nonsuos mores, cjiislulas. 495
    scd cxlioiTaiiones et sancioiumexoiiijiljscqui hoitalur; , EPIST. —
    CCXXII.AdIljllirienses frjlrcs. Gommeiuo-
    i\~ QUJE m UOC TO.UOCONTINENTUR. im
    rat famambonaeiUorumconversalionis : precibus eoru:n NOMINUM HEBRAICORUM rROGEXITOilUM DOMINI
    se commeudat:horlalurad muluaincharilatemel pacem. NOSTRIJESU CHIUSTI. . - 725
    495. Monilumpraevium. , Ibid.
    EPIST.CCXXIII.AdTeolgariumabbatemet fraures<\aU Iinerpretatio lillerars. 725
    bus praeessevidelur.— Remillil 1'rairBsad S. JlarLinum ' "
    Interpretalioalle.goriea.
    cum epislola: veniamillis ob inobedien- " Interjiretatiomoralis. . Ibid".
    •peregrinanles '. 723
    tiamet negbgenliamexorat.Errantes
    * oplal revocari,non OPUSCULUM —
    SEXTUM. CO.MMENTARIA
    abjici. 437 1NSAN-
    EPIST. CCXXIV. • —
    Ad Friduinum. Gralulalur adeptam CTI JOANNIS EVANGELIUM. 753
    eurammonasteronimSS.BenediclielCenlfridi,hortatur Monitumpr&vium. Ibid.
    ut jiraesitgregi suobonoexemplo.Precibus se commen- - Epislolaad sororempt Dliam. 757
    pat. 498 Epistola Christi famularum Gislte atque Rectrudaj ad
    EPIST.CCXXV. AdfralresquiinHiberniainsulaperdhfr- Alhinummagistrum. 738
    salocaDeodeservirevidenlur.—Obfamam optiiuaeconver- ' EpisloiaAlbiuimngislri " ad Gislam et Riehlrudam. 740
    salionisad se delalamliElatur: qu33bona ipsorumPatres
    olimin Britannia,Gallia et Ilalia gpsserinl,depraedicat. LIBERPRIMUS. —
    745
    Hortaturad vitamregularem;doce.lqtuedebeat esse vita CAPDT rRixiDM. In principioerat Verbumapud Dentn,
    principum, ' monachorum, induialiuniet omniumChrislia- per qttemfactasunLomnia.Joannesmi-stise3t anle eum,
    rrorimi. . 500 qui reciiienLesse facitfiliosDei pprgraliam. Ibid.
    EPIST. CCXXVI.Ad fralres in ecclesiabeati Joannis CAP. I I.— Joannes se
    negat esse Chrisium,sed missum
    — se
    liajitistteDeo servieules. Abbatemet fraLresmonasle- Isaiamenunliat. ante ipsum,voeemqueclamantisin deserlo secundum
    rii Miniis-Oliviin familiarilalemsuscipit,el illoshorlatur 755
    rii militent pro (idecalholica,el perseverenlin observan- CAP.III. —Quodex duobus Joannis discipulisqui se-
    liaregulari. 505 culi.fuerantDominum unus Andreasadduxilfralremsuutn
    EPIST.CCXXVII.Ad quosdammonaelios.— Ambiteo- ad Jesum, qui Pelrus ab ipsonuncupatur.Philippusquo-
    rum fatniliaritatemet oraliones.Horlaltir ad chariialem, que vocalusNathanaeliindicat.Qui movinler caeteraDei
    hmiiilitaiem,obedienliam,ad curam regularisdiscipliilie, Filium .coufitelur.HincJesus aquamconverlil in vinum,
    el laudisdiviuae. - 504 creduntquein eum discipuli ejus. 760
    EPIST. CCXXVIlf. —
    AdArnoldumabbatem. Laudaleo- ; LTBERSECUNDUS. "
    rumconversalitineni;hortaiurad virlutesreligiosas,praa- 771
    seriiui paupertalemin conviviis,in nummis,iu vestimen- denies CAP.IV. Appropinquanlepaseha Judaeorum,ejicilven-
    el emeulesde lemplo. Ibid.
    lis, ctc. . 506' C\P. V. — Nicodemo i nler multa dicitnisi renalum in
    EPIST.CCXXIX. Ad-Eanulfum presbjTerum.Commendat- regnum Dei intrarenon posse, ut quod nonjudicare sed
    s? ejus oraliohibiis: ad couversalionem fralernam el re- saivareveneritniunduur.Et niauifeslaridicit
    gularemvilam,ad euratnanimarnm,Plc, hortatur.- 507 ia Deo.snntacta. opera quss
    EPIST. CCX\X.Ad Ouiamsacerdotem.—Charilatemin . CAP.VI.—Joanni 778
    in yEnon a
    baptizanli suis discipulis
    prsesenledulcem,in absente amaramdicit.Hortalur ad dicilurquodcuiille testimonium
    virlules. 508 et quod omnesad eum veniant.Ouem perhibebat, hic baplizet,
    EPIST. CCXXXI. Adeumdem.—Charilatem erga Deumet et oportere crescere, se autem minui. ille Sponsuincsse,
    erga panjieres,miserosel peregrinoscomuiendat. Ibid. sum el supra omnes esse. Credeniemqne Hlumquedesur-
    EPIST. TXXXXII. AdGislam.Cliaiitatrmsuamillisigni- vil:tn>oeternam. in eum liabere
    ficat: ad oiiuiiavirtutumgeuera liortalur, et conimendat "Sujier
    " iucredulum vero iram manerecon-
    sanclaeScripltiraelectionem.' # ' iirmal.
    503 - CAP.VII.—AdpiiteumJacobmulieriSamarilanae 78i
    FragmenumI. — Adfratres'sancli Niniani. Candida; slus se mauifestans Chri-
    Caa:. . 511 niaulanoruiiicreduntin plurimamysliceloquilur,.etmultiSa-
    FragmenlumII. — AdEboracenses. 512" vatormundi. eum, dicentes: VereItic
    " esl Snl-
    -EragmeMumIII.—AdOsberlumpalriciumMerciorum. 791
    CAP. VIII.
    Ibid. Dominivocesanatur. filius
    —.Regulicujusdam ' a?grotansabsentis
    FragmentumIV.—AdeumdemOsberlumpatricium.Ib: ." 801
    OrdoalphaheticuspersonarumquibusB. FlaccusAlcui- LIBERTERTIUS. 805
    ntis inseripsilejiUtolassuus. . 511 CAP.IX.—Homine.in iriginlaocloannoshabentemin infir-
    BEATI ALCUIM OPERUM PARS SECUNDA. — milatesuaJesus dicend): Totlegrabalumluum,elambula,
    OPUSCUL.VEXEGETICA SEUCOMMENTATIO- CAP. in Sabbatocuravit,iequalemse,qui eral,faciensDeo.Ibid: -
    X. — Qtiodsirut Paler suscital
    NES IN SACRAMSCRIPTURAM. 515 lius; el quoda>qualiLercum Palre sitmortuos,sic et Fi-
    — INTERROGATIONES honorandns; et
    OPUSCULUM PRIMOM. ET quodin eumcredeniestranseantde moriead vilam.Veii"
    ISESPONSIONES IN GENESIN. Ibid. turamquotjtieproniinliathoram qua de monumentisboni
    Moniltimprsevium. Ibid. maliqtieresurgent. 810 *
    PrafaiioJUcuiui. - 516 et CAP. X I.— Joannemlucernam apptllat. Palre.mqnoqtie
    IncipiuntQuaestiones eLResponsiones 517 Fcripluras de se lestimonium perliibere.Judceosse non
    I)eBenedicliuiiibus recipientes
    558 suo venieutpm in nouiine Palris, aliumin nomine
    patriarcharum.. venlurumrecepturos.De se aulemMoysenscripsisse
    DictabeatiAlbni levila»super illudGeneseos: Facia- testalur.
    mttsItominemad iiimgiiiem el siiuiiitiidiitem
    notlram. 565 — 81G -
    De decemverbislegis. 567 CAP. XII. Appropinqnante Judaeorum paschade quin-
    que panibus et duobus piscibusquinque milliahominum
    OPUSCULUM SECUNDUM. — ENCHIRIDION , SED saiiavit. Pro quo signo cum regenl \elletrt enm facere,
    EXPOSITIOPIAACBREVIS1NPSALMOSPOENITEN- ftigilin montem.Dehincsmbulanssuper mare parentibus
    TTALES, IN PSALMUM CXVIIIE« GHADUALLS. 569 ait discipulis: Eqosum,nolte limere. 819
    Hymnusvelusde xv psalmisgraduum. CAP.
    657 cibutn XIII.—Aiurbts qua;situseiinveniusait: Operamini
    qui non perit, sed quipermaitcl in vilammlernttm.Et
    OPUSCULUM —
    TERTIUM. COMPEXDIUM IK CAN- panemde coelisse dicilverum, vilamquemundi. 826
    TICUMCANTTCOliUM. 659 CAP.XIV.—Panemvitaese dicit, ei resurreciuroscre-
    'Monilumjraevium. Ibid. dentesin se— in novissimodie. 830
    C-rmenin coiice Valicanopraifixumsequenticommen- CAP.XV. MurmuranlesPharisaeifiliumJoseph eum
    Urit.lo. 641 . dicunl.Et ipse inler plnracarnem.suam panem se datu-
    - lucijiilcomjiendium. 642 rum dicit pro inundivila. El caelerahissimilia ' plurima de
    " 832
    ad
    Epistola Daphninde iilo Cantici CaDlicoiumloco: pane et carnesua leslatur.
    Sexugiita sunlreginmel ocloginlaconcttbinm. 663 CAP.XVI.— Verbasua spirilumvilamquepronunliat,
    el unumex duodecinidiabolumappellat. 858
    OPUSCULUM QUARTUM.— COMMENTARIA SUPEU LIBERQUARTUS.
    ECCLESIASTEN. . 665 859
    Monitumpraevium. CAP.XVII.— Judaeisinlerpcere eum quaerenlibus,
    Ibid. ascendit
    Praefatio. , 667 de eo et occulleai diem festumSeenopegia?,ubidiversa
    ab eodicunlur.Elquierenleseum apprehendere,
    IncipiunlCdmmentaria. " 668 nequiverunt, ntmdum veneralhora '
    VersusAlbiiiiad leetorern. 720 q uia ejus. Ibid.
    OratioSalom..mis in dedicalionelempli. CAP. XVIII.—Mullis de lurba credenlibus
    721 lur, inler quseail: Qttisilil, venialad meel plurima loqui-
    bibal.Nicode-
    OPUSCULUM QLTNfUM.- INTKRPRETATIONES"mo quoquede audientiaipiius resislitur a Pharisaeis.849
    1175 INDEXRERUM. 1176
    - CAP.XIX.—Mulieremin adulteriodeprehensam,ad- GAP.XXXV.— Diligenlibusse discijiulis,mandalaque
    duclamquead se, necab iiccusaloribuscondehinatam, ipse servantibus,Paiacletum a .Palre inilieiidum prormuii,-
    sub coiidiiione,qua ulteriusnoripeci-aret,absolvit. £b3 mansurumquecum eis in aslernum; seque pacem due
    CAP.XX.—Lucem mundi se die.it.Pharisieosde pro- •eis pacemquerelinquerepolhceiur. . 95S
    prio testimonio r efutans arguit. Judieium suumverunr ipse CAP. X XXVI. — Se ipsumviiem, Patrem vero agrico-
    «oniirmal. . 855 lani dicens, discipulosquepalmites, ac sine se nihileos -
    CAP.XXI.—DicitJridaeisquodin peccato suomorien- facere possetcslamr.Et multisloculionummodisalteram
    inr. AquibuscumesselInterrogalusqnisesset,resjiondit eis dileclioneminculcat, cujusmeiitoj.-Oisent quodcunque
    se
    priucipium esse, addenshoe: CBIB exaltaveritisF ilium pelierintimpelrare. - • _ 911
    ' 861 —
    CAP.XXXVII. Eamdemdilectioneminstanliuscom-
    Hominis.lnnccognoscelis
    — quiaegosum.
    CAP.XXII. Judaeiscrede.nlibusait: Si manseritisin mendans,contetnnendnindicit cdium muiidi.Pwdiceus
    sermonemeosverilasliberabitvos.Quibusre^pondentibus se quoquequaliapropjus uomuipsinl pa^suri,et argueiidtini
    esseliberosdicit:Quifacilpeccatum, servusestpeccali. 867 inunduma Paraclilode pecealo,tl de justilia, elde judi-
    CAP.XXIII.—Quisermonemsuumservaverit,eummor cio, manifeslat. . 9i6
    —
    tem nonvisuruminaelernumdicil.Et inter caelerapluri- . CAP.XXXVIII. Modicumse ab eisvidendumdic.t;"
    ma, anieAbrahamse esse afiirmans ' exivilde temjilo.873 - el Herummodicum,etnoii videndum.De quoqiiaerenlibus
    - LIBERQUINTUS. 877 dist-ipulis, sim.litudinemniulie-ispostparlumpraegaudio
    lrisiiliaBnonremimscenlisitiilticil.Et.quosa Patre.amaii
    — a
    CAP.XXIV. Csco nativilate illuminato,multaque corroboratrelieiurusdieens: In mundo pres-
    Pharisaeisanxielateturbalis,mundilucemse dicit.Poslea significat, suram habebilis,sedconfidite,egovicimitndum. 954
    cognitus ab illumiuato caecoa doralur. Ibid.
    CAP.XXV.—Ouipon intrat per ostiumin ovileovium, LIBERSEPTIMUS. D59
    furemesse, ostiumquese et paslorenioviuin,proquibus CAP.XXXIX.— AdPatremde clarifiealione sua loqupus,
    se animatnposilurumsuam, et alias ovesadducUirum, ut discipulosprolixaet multmoda proseculionecouiiiiendai,-
    fi.T uiiumovile et unus pastor, dicit. - 882 immiiienle. . Ibid.
    prolinus
    CAP.XXVI.-= Polestatemhabere se dicil ponendi,ac passione —
    CAP.XL. Tradilionisac " passionisejus
    ~ per crdhip.u
    resumendianimamsaam.Facla quoqueeiicaeuiain Hie- gesta uarranlur. 068
    rosolymis, et inler iriultaPharisaeis s eiscitantibus
    a it :EIJO CAP.XLI.—ResurreclionissimilTer msnifeslalioi1<--
    el Pater itnumsumus.Et inullicredideruntin eum. Ibid. claraiur, qua MariaMagdalenePeir.o et Joatini nuniat
    CAP.XXVII.— Lazarum.amicum suum jam quatridtia- sublalumcorpusde inoiiunieiilo.Qttibusoccurrenliousac
    num mortuumdormiredicit.Quem.magnavoceclamando reversis,i|isapostangeliciimvisimiemtisumase Domi-
    resuscitaus,solvijubel siinulel abire, plurimiscredeuii- numieslimansliorlulanum,jiropriomoxab eo re ocalur
    bus ex Judseis. 8')6 _ex nomine.Quemcogiiilu.njubelur ulproliiiusdiscijmlis
    —
    CAP.XXVIII. Ponlificesadversuseumconciliumcol- nuiitiare. 987
    in
    ligunt, quo Caiphas u numdebere pro pnpulo mori, ue CAr.XLII.—Cumfores essent clausae,v eniensad disci-
    cuncliperirenl, prophelizal.Et ante sex dies Paschtede pulospaceminfeil, manibusUlerequemonslralo.Quibus
    unguentisuper pedes Dominiprofusijirelio niunuurar- etiamj>erinstililiitioneiu sigiiifiSatSpirilumsautluin.Iiom
    -guilur Juda 1.-. 905 dies ocio Thomas iiispecu vel lactu laleris ac ma-
    CAP.XXIX.— Turba cum ramisj.almarumoceurrens, posl iitiuinin fidemtonliinialur audieus: lleali ~ qui nonvid:'-
    clamaiOsaima.Ipse vero super pullum sedit, Pharisans runtel creiidenmt. 992
    dicenlibus: Tolusmundusposleuinabil. 909 Cii>.XLIIl. — Manifeslatse ilerum ad mareTiberiadis
    - CAP.-XXX.—Kuntiatusgeiiiibuseuni.videre volenlibus, in caplurapisciumceulumquiitquaginl.i
    horamsuaeclarilicatioais esse dicil, el granum frunienii septemdiseipulis
    li cumresurrexisseta mortuis. 9'Ja
    murtuummultumfructiimpronunliaiallalurum.MiiiisIran- iuiii, —
    CAPP.XLIV, XLV. Usqueterlio dicitPelro: Amas
    lem quoquesibihoiiorilicaiidum |iromitltl. 911 me? Quialer eum nega>erai; et |)ascendasoves aeque
    —
    - CAP.XXXI. Animamsuamlurbaiamesse dicenli, et lerliocommeudansexleiisionemanuunisignificatei quod
    clarilicarise a Palre poscentivoxde cuToait: Etclarifi- crncis'niortu lorpl maitjrio cnroipndus.— DicitSinioui
    ca i, el ilerumciarificabo.Post haecmnlia prosequitur, Petro JPSIIS.Siinon Jommis, diiigismeptus hisl elc,
    inter qutese uonadjudicaudum, sed ad salvandumiuiin- usque ClariftcattirusesseiVe.tm. ' 1000
    ..dum venisseleslatur. 915 CAP.XLVI.—Dicii i}omiiiiisi'elrn-Setjweremp.usqueubi
    _ LIBERSEXTUS. - 923 diciiur: El scimusquii verainebltesltinonium ejus. 1005
    CAP.XXXII.— Surgensa roeria,lavil petlesdiscijmlo- - OPUSCULLMSEPTIMCM. — TRACTATUSSUP.&R
    rum, exemplumse dedissedicens, ul ijisi conseivis f.i- TRLS SANCITPAULIAD TTTUM,AD PHILEMONEM
    cianl quntlomiiiuin1'oniinumfecisse prohatur. 925 ET AD HEBIIJEOSEPISIOLAS. 1007
    —
    CAP.XXXIli. Konpsseservum majoiemdominotli-'
    cens, postlesliinoniumScripluriea Juda se itddend:m C.OM51EKTATIODLTEVIS W OUASOAM SANLTL PAOI.I
    ' APOSTOLI
    lntinclijia.nis[>orreptioiie siguilical,el discipulosmiilii- SENTCNTIAS. 1083
    |)liciler exhortatur. 928 BEATI ALCUINICOMMENfARlORUM IN APOC\-
    . CAP. XXXIV.—Non lurbclurcor tes'r m. aii tlisp.ipu- LTPSIN LIBRl UUI.NQUE. li>85
    lis : Egosttmvia,veriloi, et vila. Qui videi me, vidct el
    1'aliein.Egoi:t 1'alre, et Pttler in n.e. Qioicunquepete- INDCX ANAUTICCS QuMINCO.VMr.Nl
    ItEItL'51 Ar.IlS ALCOINI IN
    v'::isinnomi e mco,Iwcf.xi.tiu. 9J2 APOC/.LYI-SIN CONT.HEKTCH. 1157

    FIMS TOMICEXTESIMI.

    Vous aimerez peut-être aussi